Nr 04 8 oktober 2014 by Rob Bömer

Nr 4

8 oktober 2014 Eva de Leede, student Onderzoek mislukt? Wél in de Nationale publiceren! Denktank

In je vakantie Afrika helpen. Heeft dat nut?

‘Studenten verliezen contact met docenten’

Onafhankelijk magazine van de Vrije Universiteit — www.advalvas.vu.nl

Turks in Nederland pag 20

HOE VER KIJK JIJ? We leven in een snel veranderende samenleving, met grote maatschappelijke vraagstukken. Dat vraagt om mensen die verder kijken. Verder dan het voor de hand liggende, verder dan het bekende. Mensen die verder kijken zijn op hun plek bij de VU. De VU stimuleert haar medewerkers buiten hun eigen afdeling en eigen vakgebied te kijken. Om nieuwe wegen in te slaan. Om samen te werken aan toonaangevend onderzoek en onderwijs. De VU is een universiteit die midden in de maatschappij staat. Met de blik gericht naar buiten. VU is verder kijken.

Ben jij een medewerker van de VU? Kijk dan voor een overzicht van alle interne vacatures op: WWW.VU.NL/VUNET/VACATURES Ben jij geen medewerker van de VU maar wel ge誰nteresseerd om bij de VU te werken? Kijk dan op: WWW.WERKENBIJDEVU.NL

INHOUD

jaargang 62 — nr 4

Eva de Leede denkt mee over big data

Negatieve onderzoeksresultaten zijn wel relevant

VU NU

Vrijwilligerstoerisme: in de zomer Afrika redden 16 Şahin Yildirim over Turken in Nederland

En verder Online nieuws

Opinie: migrantenkinderen

Column: Jaap Seidell

Onderzoeksnieuws

Campusdichter

Mail

Opinie: geld verdienen

Column: Roos

Campus: instellingsplan

Cultuur: cabaret en restaurant

Sleutelgat

Griff

Coverfoto Martijn Gijsbertsen

Het volgende nummer verschijnt op 22 oktober 2014.

onafhankelijk magazine van de Vrije Universiteit Redactieadres De Boelelaan 1105 kamer 1-D-40 1081 HV Amsterdam redactie.advalvas@vu.nl Hoofdredacteur Marieke Schilp Redactie Floor Bal, Peter Breedveld, Dirk de Hoog, Marieke Kolkman, Welmoed Visser Eindredactie Win Castermans, Welmoed Visser Secretariaat Anna Jansen (020) 5985630 secretariaat.advalvas@vu.nl Basis Ontwerp Luis Mendo - GOOD Inc. Vormgeving Rob Bömer, rbbmr.nl

ADVALVAS

Medewerkers Merlijn Draisma, Peter Gerritsen, Martijn Gijsbertsen, Charley Ranzijn, Roos van Rijswijk, Dick Roodenburg (Griffioen), Bas van der Schot, StudioVU/Yvonne Compier, Nienke Stumpel, Peter Valckx, Berend Vonk, Jordi Wallenburg Copyright HOP-kopij Hoger Onderwijs Persbureau, Amsterdam VU-advertenties zie secretariaat Commerciële advertenties Bureau Van Vliet (023) 5714745 Druk Opmeer drukkerij BV, Den Haag

nr 4 — 8 oktober 2014

Zaterdag 4 oktober 2014, 14.33 » Nemo, weekend van de wetenschap. Bij de demo-balie van VUmc bekijkt een jonge bezoeker de echografie van haar hart. Foto peter gerritsen

RSS feed Abonneer je op het laatste nieuws online

Halfnaakt een promotie bijwonen, mag dat?

Ajax wil geen wereldkampioen zijn Mediamanager Mark van Leest van voetbalclub Ajax vertelt tijdens de Loopbaanweek van de faculteit Sociale Wetenschappen hoe je wereldwijd supporters bereikt.

Een Ghanese politieman heeft aan zijn riem behalve een pistool, een wapenstok, handboeien ook een buideltje condooms. Dat laat hij zien aan de bezoekers van een internationaal driedaags congres aan de VU, over de rol van de politie bij hiv-bestrijding.

Fraude sociaalpsycholoog UvA verder onderzocht De UvA gaat nog meer artikelen van de Duitse sociaal-psycholoog Jens Förster nalopen op mogelijke wetenschapsfraude.

Voor het gemak krijgt iedereen honderd euro Voorzitter ZonMw krijgt prijs voor kwakzalverij VU stijgt in Times Higher Education ranking Excellente studenten worden liever relevant genoemd

Voor al het laatste nieuws: advalvas.vu.nl 4

e pedel wees onlangs een geschiedenisstudente terecht omdat ze een promotie wilde bijwonen in nauwelijks verhullende kleding. De studente vatte het op als een verbod om de zaal in te gaan. ‘De bijl aan de wortel van de wetenschap’, schrijft geschiedenisstudent Tico Onderwater in een opiniestuk op onze site. De kwestie riep nogal wat reacties op,

StudioVU/Yvonne Compier

Wet zit politie soms in de weg bij bestrijding hiv

zowel van mensen die vinden dat de pedel zich niet met de kledingkeuze van de studente had mogen bemoeien, als van mensen die het onbegrijpelijk vinden dat iemand niet inziet dat je je netjes kleedt bij een promotie. Officieel heeft de VU in haar promotiereglement geen kledingregels vastgelegd voor bezoekers van een promotie. Wel voor de promovendus, de paranimfen en het cortège. Dus had de pedel

de studente niet mogen wegsturen, redeneert Onderwater. “De promotie is een belangrijke ceremonie. Je mag verwachten dat ook de bezoekers zich passend kleden”, vindt pedel Nicoline van Os. “Dat doe je toch ook als je naar de kerk gaat?” (PB)

Zie ook het nieuwsbericht op advalvas. vu.nl>nieuws>26 september. En het opiniestuk van Onderwater op advalvas. vu.nl>opinie>24 september.

Eerstejaarsbeloning Feweb omstreden

Honderd euro aan VVV-bonnen kregen studenten van de economische faculteit die hun eerste jaar in één keer hebben gehaald.

et bericht over de beloning van de eerstejaars riep nogal wat reacties op: ‘Dus nu ben je grensverleggend als je je eerste jaar haalt? Dit is echt te belachelijk en triest voor woorden’, schrijft Ruben op de site van Advalvas. ‘Ik opteer al deze mensen zalig te verklaren. Zo eventjes de grens verleggen

alsof het niks is, geweldig!’, sneert iemand anders. Met dat geld had je ook ontslagen werknemers aan het werk kunnen houden, is de teneur van veel reacties. Decaan Willem Verschoor gebruikte inderdaad het woord ‘grensverleggend’ voor de honderdzestig studenten die erin waren geslaagd om hun eerste jaar nominaal af te ronden. Jullie bewijzen dat het perfectly possible is om het in één

keer te doen”, zei hij. “Ik vond het wel meevallen qua moeilijk”, zei Eline Sluimer (20) bij de borrel na afloop. “Ik had het zwaarder verwacht.” Naast haar stond Lotte Kleter (19): “Alleen in de tentamenperiode zit je de hele dag te studeren. Daarbuiten zo’n tien, vijftien uur per week.” (PB)

Lees het nieuwsbericht en de reacties op advalvas.vu.nl>nieuws>2 oktober. nr 4 — 8 oktober 2014

ADVALVAS

advalvas_online

(Re)tweets

Inktspot- Student’s prijs got talent

dvalvas-tekenaar Bas van der Schot won de Inktspotprijs, een Nederlandse prijs voor politieke cartoons. Hij kreeg deze voor zijn tekening ‘Een korte geschiedenis van de PvdA’ in de Volkskrant. De jury looft hem om zijn rake symbolen. Van der Schot won de prijs eerder in 2002 voor een tekening van Pim Fortuyn. Hij werkt al jaren voor Advalvas en heeft een vaste plek op de opiniepagina. (FB)

Zie pagina 8 voor een tekening van Van der Schot.

Een selectie uit de opvallendste tweets van de afgelopen weken

@_Amanda20 6-10_@VUamsterdam waarom blijven de computers in de studiezaal op de 7de de hele tijd op dit scherm staan?! #help

lan Oxman, masterstudent cultuur, organisatie en management aan de VU, is afgevallen in de halve finale van RTL4-programma Holland’s got talent. Hij en zijn partner Mira Gleisberg hadden te weinig stemmen gekregen van het publiek. Wel lieten Oxman en Gleisberg zien dat ze volwaardige circusartiesten zijn. Ze deden een acrobatische act in de lucht, hangend in stoffen linten. Een aflevering eerder kon jurylid Gordon het niet nalaten om te vragen of de gespierde Oxman een relatie heeft en om de suggestie te doen dat hij aan het eind van de oefening als een stripper zijn broek uit zou moeten trekken. (FB)

@Evelinevk92 6-10_Ik was Tim kwijt. Maar Tim had besloten om een dagje mee te gaan naar de VU. Die Tim! @NewBroom_nl 6-10_Vierde groep secretaresses trainen vanmorgen. Mooi begin van de week! (@ Onderwijscentrum VU) https://www. swarmapp.com/c/cAPPtvsw62U Karen Visser geeft de training Powersecretaresse VU, omgaan met verandering, zo blijkt uit de foto.

VU moet extra bezuinigen

@mariusrietdijk 5-10_We organiseren een seminar tegen Pesten op het werk op 30 oktober op de VU. Voor meer info zie: http:// www.adriba.vu.nl/nl/nieuws-agenda/ nieuwsarchief/2014/seminar-pesten-ophet-werk-op-30-oktober.asp … @Lilslife 5-10_En weer muizen gespot #vu chill @IvanWolffers 4-10_Er zijn zoveel manieren om gezond te leven, maar waarom kiest men in onze cultuur daar geen van. http://blog.exuberantanimal. com/embrace-the-mystery/?utm_ content=buffer2ec5b&utm_ medium=social&utm_source=facebook. com&utm_campaign=buffer …

twitter/facebook/issuu

Paaldanseres Twee studies Iedereen kan een dubbele master doen. Hoe? Zie advalvas.vu.nl>tips&trucs

Korte broek? Zelf weten wat je aantrekt naar een promotie of niet? Discussieer mee op advalvas. vu.nl>opinie

ADVALVAS

nr 4 — 8 oktober 2014

@FSR_FSW_VU 3-10_Het herfstfeest is achter de rug. Er waren interessante sprekers, het lustrumjaar ‘Maatschappij in de Maak’ is... http://fb.me/39xCO0ah0

7 miljoen extra bezuinigingen krijgt de VU in 2015 voor haar kiezen.

e bezuiniging is opgelegd door de Raad van Toezicht. Die eist namelijk een sluitende exploitatie over 2015 om het eigen vermogen van de universiteit op peil te houden. Dat vermogen staat onder druk door investeringen in de vernieuwing van de campus en door de kosten van de reorganisatie van de bedrijfsvoering, die naar schatting 49 miljoen euro kost over de periode 2013-2015. (DdH)

Meer hierover op advalvas.vu.nl>nieuws>29 september.

rbbmr.nl

Onze nieuwe blogger Gaby den Held, bestelde toch maar geen paaldanseres, toen hij boventallig werd. advalvas. vu.nl>blogs&columns

@FSW_VU 3-10_Waarom voelt een gamer zich niet schuldig als hij iemand neerschiet? Tilo Hartmann legt het uit: http://fsw.vu.nl/nl/ onderzoek/wetenschappers/onderzoekersaan-het-woord/hartmann/index.asp … Sociale druk speelt in games een belangrijke rol, schrijft Hartmann. En er is vaak een hoger doel dat geweld rechtvaardigt, de wereld redden bijvoorbeeld. 5

Student Eva de Leede

‘Big data kunnen de wereld beter maken’

nr 4 — 8 oktober 2014

ADVALVAS

in actie

Masterstudent internationale veiligheid Eva de Leede (24) doet mee aan de Nationale Denktank. Zij verdiept zich in big data en mobiliteit.

voor maatschappelijke problemen. Maar we hebben zeker aandacht voor negatieve kanten. Ik houd me dus ook bezig met het normatieve kader rondom big data, waarbij privacyaspecten heel belangrijk zijn. Lang niet iedereen vindt het leuk als via je mobiele telefoon elk moment te traceren is waar je precies bent. Dat geldt nog veel sterker voor je digitale gezondheidsdossier.”

DOOR DIRK DE HOOG FOTO JORDI WALLENBURG

aar ben je nu mee bezig? “We analyseren hoe big data Nederland mobieler, socialer en gezonder kunnen maken. Ik houd me bezig met mobiliteit. Een van de onderwerpen is de mogelijkheid van een app die je, afhankelijk van files en/of vertragingen bij de spoorwegen, adviseert om met de auto of met het openbaar vervoer naar je werk te gaan. Big data worden al op beperkte schaal gebruikt bij mobiliteit, bijvoorbeeld files voorspellen door het aantal mobiele telefoons op een bepaalde snelweg te tellen. Maar er is veel meer mogelijk. Misschien kun je door het installeren van slimme sensoren in de rails voortijdig wissel- en seinstoringen opsporen, zodat je kunt ingrijpen voordat er echt iets stuk gaat.’’ Jullie kijken vooral naar de positieve kanten van big data? “Ons uitgangspunt is zoeken naar mogelijke oplossingen

ADVALVAS

nr 4 — 8 oktober 2014

Wat heb jij zelf met big data? “Ik had er eigenlijk niet zo veel mee. Voor mijn scriptieonderzoek googelde ik op denktanks in Nederland. En toen kwam ik dit project tegen. Het leek me een geweldige kans om mee te doen. Het onderwerp big data is vrij nieuw en kan revolutionaire gevolgen hebben voor de samenleving en individuen. Dus is het interessant om je erin te verdiepen en de kansen en kanttekeningen te onderzoeken.’’ Doe je dit omdat je het leuk vindt of uit sociale betrokkenheid? “Allebei. Ik vind het belangrijk om maatschappelijk actief te zijn. Maar als je dingen doet die je belangrijk vindt, is het ook leuk om te doen en krijg je er energie van. Studeren vind ik interessant, maar ik wil ook iets concreets betekenen voor de samenleving.” Waar komt die betrokkenheid vandaan? “Die is vanzelfsprekend voor mij. Mijn familie is ook heel sociaal betrokken. Thuis werden altijd uitgebreide discussies gevoerd over maatschappelijke zaken. We hadden het vaker over Een Vandaag dan over Goede Tijden, Slechte Tijden. Toen ik in Groningen voor mijn bachelor studeerde, was ik bijvoorbeeld actief voor Vluchtelingenwerk en ik ben

Nationale Denktank Elk jaar buigt een groep masterstudenten, pas afgestudeerden en promovendi zich over een belangrijk maatschappelijk onderwerp. Dit jaar houden 23 mensen zich bezig met de betekenis van big data voor de Nederlandse samenleving. Na vier maanden intensieve studie vindt op 8 december de eindpresentatie plaats. Meer info op nationale-denktank.nl.

Eva de Leede 2014 Stage bij ministerie van Buitenlandse Zaken Internationaal waarnemer bij de presidentsverkiezingen in Oekraïne Deelnemer Nationale Denktank 2012-2014 Master of law & politics of international security, VU 2008-2012 Bachelor international relations & international organizations, Rijksuniversiteit Groningen

nog steeds betrokken bij een ontwikkelingsproject in Kenia. Ik vind het belangrijk niet alleen te streven naar mijn eigen geluk, maar ook naar dat van anderen, voor zover dat kan.’’ Koos je daarom voor deze master? “Deels wel. Internationale veiligheid vind ik een belangrijk onderwerp. Ik denk dat voor alle mensen veiligheid een basisbehoefte is. En als je ziet wat er nu in het MiddenOosten met betrekking tot IS gebeurt, word je er niet vrolijk van. De wereld heeft blijkbaar weinig geleerd van de genocides die in het verleden plaatsvonden. Ik wil me graag inzetten voor een veiligere wereld, ook al lijkt de situatie uitzichtloos. Big data kunnen hierin een rol spelen door illegale wapenhandel beter te identificeren, noodhulp sneller te organiseren en natuurrampen te voorspellen.’’

Wil je nog gaan promoveren? “Nee, ik wil me breed ontwikkelen. Voor een promotieonderzoek moet je je toch een paar jaar heel erg met één specialistisch onderwerp bezighouden. Dat ligt me niet zo. Nu ben ik vier maanden heel intensief met big data bezig en daarna maak ik mijn scriptie af. Ik zou wel voor een professionele denktank willen werken. Een adviserende of beleidsfunctie trekt me ook. Elke keer een periode intensief met een belangrijk probleem bezig zijn, dat boeit me.”

Eerder ingrijpen bij nieuwe migrantenkinderen

Bij migrantenkinderen uit Oost-Europa die dreigen te ontsporen, moeten we leren van het verleden en preventief ingrijpen, vindt Trees Pels. Door Trees Pels Beeld Bas van der Schot

inderen van arbeidsmigranten uit OostEuropa of vluchtelingen uit landen als SyriĂŤ, lopen een meer dan gemiddeld risico op ontwikkelingsproblemen. Eeen onlangs verschenen onderzoek van het SCP (Sociaal Cultureel Planbureau), rechtvaardigt een oplettende en actieve houding. Want hebben we het allemaal al niet eens meegemaakt? De kleine kinderen die alleen thuis zitten, of tijdelijk teruggestuurd worden naar familie in het land van herkomst, omdat beide ouders lange werkdagen maken en hier geen netwerk of geld hebben om te voorzien in hun opvang. Wat we nu bij de Polen zien, kwam in het verleden veel voor bij de Chinezen, Turken en Marokkanen: onderwijsachterstand vanwege taalproblemen, gebrek aan kennis over ons onderwijssysteem of geringe toerusting van ouders om hun kinderen te begeleiden; of het pendelen van de kinderen tussen het land van herkomst en het land van verblijf; identiteitsproblematiek die mede ontstaat doordat ouders de keuze uitstellen voor een definitief verblijf hier, of doordat zij wantrouwen koesteren tegen het gastland, waardoor kinderen hier moeilijk kunnen aarden. Er is een grote afstand tot de andere instituties buiten het gezin met een opvoedende rol, zoals school en zorg. Ook het onvermogen van onze instituties en hun profes-

nr 4 â&#x20AC;&#x201D; 8 oktober 2014

ADVALVAS

opinie

wisselcolumn

De Almatuin

sionals om goed maatwerk te leveren hebben we al eerder meegemaakt, om gezinnen van nieuwkomers even goed te bedienen als autochtone Nederlanders. Evenals de negatieve houding van delen van de samenleving tegen migranten, die het klimaat waarin kinderen opgroeien eveneens kan verzuren. Te veel van de risico’s die het SCP opsomt roepen herinneringen op aan de obstakels in de ontwikkeling van kinderen uit oudere migrantengroepen. Er is onvoldoende grond om doemscenario’s te schetsen, maar er is wel voldoende rechtvaardiging voor een voortvarende preventieve aanpak. De geschiedenis van het Nederlandse integratiebeleid van de afgelopen vijftig jaar wordt gekenmerkt door vallen en opstaan. Zo is aanvankelijk de fout gemaakt uit te gaan van de tijdelijkheid van het verblijf van de meeste migranten, waardoor investeren in integratiebeleid tot een minimum beperkt bleef. De verwachting van tijdelijkheid is niet uitgekomen, voor geen enkele migrantengroep. Er zijn fouten gemaakt, maar er worden ook vorderingen geboekt. We weten beter wat slechte opvang met kinderen kan doen, welke impact het pendelen tussen het land van herkomst en verblijf op hen kan hebben, welke aanpak bij meertaligheid of opvoed- en onderwijsondersteuning meer kans van slagen heeft. En door de jaren heen hebben we ook meer kennis verzameld over de verbetering van de toegankelijkheid en de effectiviteit van voorzieningen voor álle burgers, ook nieuwkomers. Nog steeds bestaat echter de neiging immigratie als iets tijdelijks te zien. De wens is de vader van de gedachte. Laten we ons realiseren dat immigratie, of het nu is uit armoede, vanwege oorlog of andere vormen van bedreiging, een permanent verschijnsel is. Dat betekent ook dat integratiebeleid geen incidentenbeleid mag zijn, maar integraal deel moet uitmaken van ons jeugdbeleid.

Reageren? Mail naar redactie.advalvas@vu.nl. ADVALVAS

nr 4 — 8 oktober 2014

O foto StudioVU/Yvonne Compier

Trees Pels is hoogleraar socialisatie in de multi-etnische stad.

Jaap Seidell hoogleraar voeding en gezondheid

Goed dus voor de lichamelijke én geestep het duurste stukje groen lijke gezondheid. In december 2013 werd in Amsterdam, tussen de schoolwerktuin verplaatst en werd de de hoogbouw van de dr. Almatuin een moestuinenproject. Vrije Universiteit en VU Momenteel wordt de tuin bezocht door medisch centrum ligt al patiënten en verplegend personeel van jaren de dr. Almatuin. het ziekenhuis, maar ook door medewerSinds 1959 gingen jaarlijks kers en studenten van de VU. De tuin (nu ruim 500 basisschoolleerlingen uit stadsvan de VU) dreigde per 1 oktober 2014 deel Zuideramstel naar de tuin op de opgeofferd te worden voor een parkeerZuidas die vernoemd is naar de classicus plaats. VUmc-onderzoeker Jolanda Maas dr. Laurens Alma. In 1959 was er natuurtoonde echter aan dat een dergelijke lijk nog geen Zuidas, maar was het een groene plek in een stressafgelegen stuk land ver volle omgeving maakt dat buiten Amsterdam. mensen zich niet alleen Samen met een groep Deze groene oase gezonder voelen, maar onderzoekers van maakt mensen dat ze het ook echt zijn. verschillende disciplines De Almatuin is bovenvan VU en VUmc vroegen écht gezonder dien een geschikte plek we een paar jaar geleden voor wetenschappelijk aandacht voor het belang onderzoek en onderwijs. van een gezonde leefstijl We planden er pilots voor bij het voorkomen van het onderzoeken van het dementie bij ouderen. effect van tuinieren op het Omdat schooltuinen een lichaam en het brein. onmisbaar onderdeel zijn Gelukkig heeft de VU van het stimuleren van onlangs de intentie uitgeeen gezonde leefstijl bij sproken om de Almatuin in stand te de jeugd, opende ik namens VU Connechouden, totdat de locatie nodig is voor de ted in april 2013 in een hoekje van de volgende stap in de vernieuwing van de dr. Almatuin: de Slim Eten-tuin. Met de campus. De groene oase kan blijven en Slim Eten-campagne wilden we zichtbaar wordt niet opgeofferd aan onze heilige maken hoe je met beweging en voeding koe! Het zou toch jammer zijn als de de cognitie bij kinderen en ouderen kan VU-student van morgen niet kan spreken verbeteren. Kinderen die in schooltuinen over zijn Alma Mater-tuin. werken zijn buiten, doen dingen samen, zijn lichamelijk actief en gaan een voorkeur ontwikkelen voor gezonder eten. Reageren? Mail naar redactie.advalvas@vu.nl.

Negatieve onderzoeksresultaten

Gooi mislukkingen niet weg! Als wetenschapper word je er niet beter van, maar toch is het belangrijk om negatieve onderzoeksresultaten wél te publiceren.

wel gebracht waar hij nu is als onderzoeker, zegt hij achteraf. Dankzij zijn onderDOOR Welmoed Visser zoek is een chirurg van VUmc gestopt ILLUSTRATIE BEREND VONK met spierverlengende operaties bij spastische kinderen, want die operaties bleken geen zin te hebben. e kleur mauve en de post-it Jaspers doet al zijn hele carrière onderzijn per ongeluk uitgevonzoek naar spieren: hoe maak je ze sterden, evenals penicilline, ker en dikker? Hoe krijg je ze langer of plastic, cornflakes en de korter? “Van vrouwen die op hakken pacemaker. De onderzoeker lopen, weten we dat hun kuitspier korter was respectievelijk op zoek wordt omdat ze die niet in de volle lengte naar een malariamiddel, gebruiken. Andersom kunnen je je spiesupersterk plakband, liet per ongeluk zijn ren ook langer maken door training.” Om petrischaaltjes met bacteriën beschimprecies te onderzoeken hoe het mechamelen, wilde sterkere rubberbanden nisme werkt, isoleerde Jaspers voor zijn maken, zocht een koffievervanger en promotieonderzoek de dikke spiervezels zette een hartritmemonitor verkeerd in uit de Afrikaanse klauwpad. Deze vezelelkaar. De wetenschapsgeschiedenis zit tjes moest hij in leven zien te houden en vol prachtige verhalen over toevallige ondertussen oprekken. Bij eerdere experiuitvindingen, maar de meeste mislukkinmenten lieten bewegingswetenschappers gen zijn geen geniale verrassingen, maar ratten fictief op hakken doodlopende straten. lopen door hun pootjes te Vaak belandt dat onderspalken. Honderd dagen zoek in de prullenbak: Bewegingswetenduurde het experiment en een verband dat er niet is schappers lieten na deze lange periode van of een medicijn dat niet ratten fictief op oprekken of kort houden werkt, brengt de wereld hakken lopen door waren de spiervezels níet schijnbaar niet verder. hun pootjes te van omvang veranderd. Toch is publicatie van die “Dat was een behoorlijke experimenten juist wel spalken domper, ja”, zegt Jaspers. belangrijk, al was het maar “Juist omdat spieren van om te voorkomen dat ratten in verkorte toestand collega’s telkens dezelfde wel enorme veranderinweg inslaan. gen laten zien.” Door deze uitkomst was hij wel gedwonRatten op hakken gen om verder te zoeken. Stapje voor Natuurlijk baalde bewegingswetenschapstapje kwamen Jaspers en collega’s erachper Richard Jaspers enorm toen het hem ter dat het verlengen en verkorten van tien jaar geleden als promovendus niet spieren een heel complex proces is, waarlukte om zijn hypothese over spierverlenbij allerlei omgevingsfactoren een rol ging rond te krijgen. Maar dat heeft hem

nr 4 — 8 oktober 2014

ADVALVAS

wetenschap

ADVALVAS

nr 4 â&#x20AC;&#x201D; 8 oktober 2014

Negatieve onderzoeksresultaten

spelen: hormonen, het over elkaar glijden van spiervezels onderling en de capaciteit om zuurstof op te nemen. Ondanks deze negatieve uitkomsten kon Jaspers zijn onderzoek toch gepubliceerd krijgen.

Waar wel publiceren? > Het open access-tijdschrijft Journal of Negative Results in Biomedicine is er speciaal voor negatieve onderzoeksresultaten. Publiceren kost 1480 euro per artikel. De publicatie komt in PubMed en andere databases. Meer info op jnrbm.com. > Daarnaast is er het Journal of Unresolved Questions, bedoeld om onderzoek te publiceren met geen of ambigue uitkomsten. Dit initiatief van de universiteit van Mainz lijkt te zijn gestrand. De site is nu uit de lucht. > Plos One (Public Library of Science) is een van de belangrijkste open acces-tijdschriften op het gebied van de biologie. Meer info op plos.org. > Het ZonMw-programma Meer Kennis met Minder Dieren ondersteunt de verspreiding van negatieve onderzoeksresultaten waarbij dierproeven zijn gebruikt. ZonMw is een organisatie voor gezondheidsonderzoek en zorginnovatie. Meer info op zonmw.nl.

85 procent in 2007. Dit geeft een vertekening van de werkelijke onderzoekspraktijk. Helemaal bij omstreden theorieën blijft een deel van de discussie ernstig onderbelicht. Niet publiceren leidt ertoe dat experimenten onnodig vaak overnieuw worden gedaan. Dit is extra pijnlijk als het om onderzoek gaat met proefdieren. Daarom is subsidieverstrekker ZonMw begonnen met het programma Meer Kennis met Minder Dieren (MKMD). “Onderzoekers kunnen een maand salaris krijgen als ze die maand gebruiken om toch een artikel te schrijven over hun negatieve onderzoeksresultaten en proberen om dat gepubliceerd te krijgen”, vertelt programmasecretaris Erica van Oort. Als het artikel daadwerkelijk gepubliceerd wordt, bijvoorbeeld in een open access-tijdschrift waarvoor moet worden betaald, neemt ZonMw ook deze kosten op zich.

In de la Negatieve resultaten krijg je minder gemakkelijk gepubliceerd en áls je ze al gepubliceerd krijgt, worden ze minder geciteerd door collega’s omdat andere wetenschappers niet massaal teruggrijpen op iets wat niet werkt of geen verklaring blijkt te zijn. Daarom zal je h-index (de index die aangeeft hoe invloedrijk een wetenschapper is) er niet veel beter van worden en beginnen veel wetenschappers er niet eens aan. Uit een Amerikaans sociologieonderzoek bleek dat ruim de helft van het onderzoek in de la verdwijnt omdat er geen spannende uitkomsten zijn. Er is een wisselwerking met de bladen: de tijdschriften met een hoge impactfactor, zoals Nature Een hogere en Science, zijn niet geïnh-index zul je er teresseerd in artikelen die als wetenschapper weinig geciteerd zullen niet van krijgen worden, en willen dus het liefst spectaculaire resultaten. Extra pijnlijk voor proefdieren Al met al worden er veel meer positieve onderzoeksresultaten gepubliceerd dan negatieve. Dit heet de positieve onderzoeksbias. De afgelopen jaren is die verhouding nog schever geworden dan die al was, zo blijkt uit een internationaal onderzoek: van 70 procent begin jaren negentig naar

Dubbelingen voorkomen MKMD zet zich in voor zorgvuldiger dierproefonderzoek. “Bij mensgebonden onderzoek moet je je onderzoek vooraf aanmelden bij een database als je het onderzoek in medische vaktijdschriften wilt publiceren.” Ook moet je een systematic review doen, waarin je laat zien dat je op de hoogte bent van bestaand onderzoek. Daarbij moet je je zoektermen publiceren en aan bepaalde methodologische eisen voldoen. De uitkomsten van het klinisch onderzoek komen, ook als er niets uitkomt, in een database. Daardoor voor-

nr 4 — 8 oktober 2014

ADVALVAS

Ergste fraude ooit kom je dat onderzoek dubbel gebeurt, of slecht gebeurt. “Zo’n systeem zou er ook moeten komen voor onderzoek met dierproeven”, vindt Van Oort. Maar daarvoor moet er een heel precies protocol worden opgesteld. Wetenschappers van de Radboud Universiteit Nijmegen werken hieraan. Om te stimuleren dat wetenschappers die met dierproeven werken, wel heel goed leren uitzoeken wat er al is gedaan op hun onderzoeksgebied, organiseert MKMD workshops. Daarnaast kunnen onderzoekers gratis begeleiding krijgen bij het opzetten van dierexperimenteel onderzoek.

ze niet hadden verwacht. Inmiddels heeft Jaspers wel een verklaring: “We denken dat het effect ontstaat doordat je met flinke belasting ook de afbraak van cellen stimuleert. Om sterkere botten te krijgen heb je naast die belasting meer tijd voor herstel nodig.” Voor de drieduizend euro die de bewegingswetenschappers van MKMD kregen, kon de promovenda een maand langer aan het artikel werken, een artikel dat overigens nog niet is gepubliceerd. Jaspers: “We zijn ermee bezig, maar het tijdschrift Plos One [Public Library of Science, een online-tijdschrift dat zegt geen onderscheid te maken tussen negatieve en positieve onderzoeksresultaten, WV] vond dat er meer analyse in moest. Maar daarvoor hadden we geen Niet publiceren tijd.” leidt ertoe Inmiddels heeft de promodat onnodige venda een baan in Zwitexperimenten serland. Jaspers heeft de vaak opnieuw hoop nog niet opgegeven. “Maar op een gegeven worden gedaan moment moet je ook verder.”

Weer onverwacht resultaat Bewegingswetenschapper Jaspers maakte het afgelopen jaar gebruik van de subsidie van MKMD. Een promovenda die hij begeleidde had onderzoek gedaan naar het nut van zogeheten piekpowertraining: de theorie is dat je botten – net als spieren – sterker worden als je ze flink belast. Maar uit het onderzoek van de bewegingswetenschappers bleek dat de proefdieren die ze kort en heftig lieten trainen (naar boven rennen), juist lichtere botten hadden dan de controlegroep; een negatief onderzoeksresultaat dus. En een resultaat dat

ADVALVAS

nr 4 — 8 oktober 2014

Weer ratjes trainen En dus zou het zomaar kunnen dat ergens ter wereld een wetenschapper weer ratjes tegen een helling laat lopen, om te kijken of de botten daar sterker van worden. “Daarom is het belangrijk dat dit onderzoek wél wordt gepubliceerd”, aldus Van Oort.

De ergste uitwas van de nadruk op positieve en commercieel interessante resultaten is misschien wel het antiontstekingsmiddel Rofecoxib. Dat kwam in 1999 op de Amerikaanse markt als Vioxx , Ceoxx en Ceeoxx. Het was al snel een veelgebruikt medicijn. Wereldwijd hebben tachtig miljoen mensen het gebruikt. Tot de fabrikant Merck het in 2004 plotseling van de markt haalde. Toen bleek dat het bedrijf al vijf jaar meldingen van dokters en onderzoekers over toegenomen hartkwalen onder de pet hield. In totaal ging het om tussen de 80.000 en 140.000 slachtoffers die hartklachten kregen. Ongeveer dertig procent van hen overleed hieraan. De positieve resultaten kregen veel aandacht, maar die bleken grotendeels verzonnen. Pas in 2009 bekende anesthesieprofessor Scott Reuben dat hij de data van zo’n twintig studies naar het middel had verzonnen. Reuben zat hiervoor drie jaar in de gevangenis. Of hij handelde in opdracht van Merck is nooit bewezen. Zo’n grote fraudezaak komt niet vaak voor, maar de lijst met teruggetrokken medicijnen op Wikipedia is lang en je vraagt je af of die korter zou zijn als er meer aandacht zou komen voor negatieve resultaten.

VIPs

Peter Kerkhof is benoemd tot hoogleraar sociale media. Zijn onderzoek gaat over het gebruik van sociale media door organisaties. Deze passen de combinatie van content plaatsen en de conversatie aangaan met (potentiële) klanten steeds meer toe.

Jocelyne Moreau

Bijzonder hoogleraar aan de faculteit Godgeleerdheid Manuela Kalsky schreef samen met journalist Frieda Pruim het boek Flexibel geloven, over het fenomeen religieuze meerstemmigheid. Pruim interviewde zes ‘flexibele’ gelovigen en vijf bekeerlingen. Kalsky reflecteerde op deze portretten en het fenomeen. In de volgende Advalvas komt een interview met Manuela Kalsky. Het Wereld Natuur Fonds (WNF) wil meer inzicht in de effecten van stikstof. Daarom financiert het WNF de leerstoel integrale stikstofstudies aan de VU van bijzonder hoogleraar Jan Willem Erisman, directeur van het Louis Bolk Instituut.

Schietterreinen erg vervuild

ood in de bodem is gevaarlijk voor spelende kinderen, maar niet alle lood is even gevaarlijk. Kinderen krijgen veel gemakkelijker lood uit resten van benzine en van munitie binnen dan resten van Middeleeuwse of Romeinse gebruiksvoorwerpen van lood,

concludeert geoloog Nicolaj Walraven in zijn onderzoek waarop hij 9 oktober promoveert. Vooral voormalige defensieterreinen zijn gevaarlijk als speelgebied voor kinderen vanwege de vele munitieresten die aan de oppervlakte liggen, constateert Walraven. Zo’n schietterrein moet dus prio-

Gerechtigheid is maatwerk

a de val van een dictatuur of het einde van een burgeroorlog wordt er vaak afgerekend met de schenders van mensenrechten. Denk aan de hoorzittingen in Zuid-Afrika na de afschaffing van de Apartheid, of het Joegoslaviëtribunaal. Daarbij wordt te weinig naar de slachtoffers van de schendingen geluisterd, stelt antropoloog Mijke de Waardt, die op 8 oktober promoveert. Zij deed in Peru onderzoek

naar deze ‘gerechtigheidsmiddelen’ en concludeert: “Een gerechtigheidstoolkit bestaat niet. Er is geen standaardpakket dat je overal kunt toepassen. Het moet maatwerk zijn, afgestemd op de lokale context.” De Waardt adviseert overheden en hulporganisaties om slachtofferorganisaties bij het herstellen van gerechtigheid te betrekken. “Slachtoffers mogen hun getuigenis geven als historische constructie. Maar hen wordt niet gevraagd naar hun toekomstvisie.” (PB)

David K

De faculteit Rechtsgeleerdheid benoemt Willemijn Roozendaal tot bijzonder hoogleraar socialezekerheidsrecht. Zij gaat samen met de UvA het masteronderwijs op dat gebied verzorgen.

riteit krijgen bij sanering boven plekken met historisch stadsafval, vindt Walraven. Lood in de eerste twintig centimeter van de Nederlandse bodem is overigens bijna altijd afkomstig van menselijk handelen. (WV)

Zie proefschrift via tinyurl.com/ loodinbodem.

Katholieke genen

ederlandse autochtonen verschillen genetisch gezien meer van elkaar dan veel mensen denken. Zo is er een duidelijk verschil tussen de protestantse Nederlanders in het noorden en de katholieken in het zuiden van het land. Dat blijkt uit onderzoek van biologisch psycholoog Abdel Abdellaoui, die hierop 1 oktober is gepromoveerd. De genetische opmaak van Nederlanders verschilt zelfs per windstreek, en vermenging van verschillende genetische achtergronden komt vaker voor bij hoogopgeleide, nietreligieuze Nederlanders dan bij gelovigen met een lage opleiding. (PB)

Zie proefschrift via tinyurl.com/katholiekegenen. nr 4 — 8 oktober 2014

ADVALVAS

onderzoeksnieuws

Goeroetijd

ezus was helemaal geen uniek figuur in zijn tijd. Op Sicilië, in Rome, in Pergamon en Jeruzalem was sprake van revolutionaire leiders met profetische gaven die dat vaak met de dood moesten bekopen. Ook in Babylon trad in 133 voor Christus een schipper op die beweerde een speciale band met de godin Nanaia te hebben. Hoogleraar oudheidkunde Bert van der Spek pleit er in zijn afscheidscollege op 10 oktober voor dat classici niet alleen Latijn en Grieks leren, maar ook talen uit het Midden-Oosten omdat deze gebieden in hun geschiedenissen nauw met elkaar verweven zijn. (WV)

Ultradunne modellen

Porties moeten kleiner

F Een milkshake van 450 milliliter heet soms small, soms medium en soms large.

ADVALVAS

nr 4 — 8 oktober 2014

rbbmr.nl

ls je een milkshake van 450 milliliter als ‘klein’ verkoopt, is dat misleiding, vindt voedingswetenschapper Ingrid Steenhuis, die op 26 september haar oratie hield. Uit haar onderzoek blijkt dat er grote verschillen zijn tussen wat ondernemers kleine en grote porties noemen. Maar de trend is dat hoeveelheden steeds groter worden. Hoe groter de portie, hoe meer mensen eten. Het Voedingscentrum zou een gezonde portiegrootte moeten vaststellen, vindt Steenhuis. (WV)

oto’s van ultradunne modellen kunnen het zelfbeeld van tienermeisjes aantasten. Media kunnen dat met simpele ingrepen voorkomen. Dat blijkt uit het onderzoek waarop Jolanda Veldhuis 3 oktober bij Sociale Wetenschappen promoveerde. Of meisjes door zulke foto’s ontevreden worden over hun eigen lichaam, wordt vooral beïnvloed door de context waarin de foto’s staan. Als bij een foto staat dat het model te mager is, voelt zo’n meisje zich tevredener over zichzelf. Veldhuis ziet hierbij een belangrijke rol voor de media weggelegd. “Simpele informatie werkt.” Het plaatsen van een waarschuwing bij een foto dat zulke afbeeldingen schadelijk voor je zelfbeeld zijn, had geen effect. (FB)

Zie proefschrift via tinyurl.com/ dunnemodellen.

Plasluier? Handen wassen! VUmc-onderzoeker Monique Pereboom ontdekte dat zwangere vrouwen weinig weten over infectieziekte cmv. “Negentig procent van de zwangere vrouwen wast niet haar handen na het verschonen van een plasluier van een ouder kind. Terwijl dit juist besmetting met de infectieziekte cytomegalovirus (cmv) kan voorkomen. Het virus wordt via lichaamssappen, zoals speeksel en urine, verspreid. De meeste zwangere vrouwen verschonen geen kattenbakken en eten geen rauwmelkse Franse kaas om besmetting met de virussen toxoplasmose en listeriose te voorkomen. Maar dat zij na het vervangen van een plasluier hun handen moeten wassen en geen bestek met hun kinderen moeten delen, weten de meesten niet. Ook vroedvrouwen zijn vaak niet van de risico’s van cmv op de hoogte. Cmv is een griepachtig virus waarvan je hoofdpijn of verkoudheidsklachten krijgt. Het komt veel voor onder kinderen die naar de crèche gaan en is normaal onschuldig. Als een zwangere vrouw dat virus krijgt, kan dat grote gevolgen voor de ongeboren baby hebben. Die heeft kans op gehoorproblemen of mentale achterstanden. 23 procent van de aangeboren doofheid of slechthorendheid bij kinderen is door cmv veroorzaakt. Jaarlijks worden duizend besmette kinderen geboren. Hoe erg hun klachten zijn, varieert.” (FB)

Als eerste onderzoeker van de nieuwe onderzoeksgroep Midwifery Science promoveerde Monique Pereboom op vrijdag 26 september bij VUmc. Zie proefschrift via tinyurl.com/infectiecmv.

Ontwikkelingswerk

Lekker Afrika gered deze zomer? Veel studenten doen een tijdje ontwikkelingswerk in een derdewereldland. Maar hoe nuttig is dit vrijwilligerstoerisme? DOOR Floor Bal FOTO’S SANDRA ZOETELIEF

et was niet zoals ze zich voorgesteld had. Derdejaars geneeskunde Sandra Zoetelief (23) zou bij een kleine organisatie in Ghana onderzoeken waarom sommige lokale kinderen niet meer naar school gingen. Toen ze er eenmaal aankwam, bleek al snel dat het project weinig voorstelde. Er was minder georganiseerd dan haar voorgespiegeld was. Er lag alleen een rapport dat vooral bij elkaar gegoogeld leek. “Ik had een theoretisch kader en achtergrondkennis nodig. Die ontbraken.” Twee maanden lang probeerde ze het project toch van de grond te krijgen, maar dat mislukte. Ze vroeg zich af hoe ze nog wat van haar verblijf kon maken.

Steeds meer goedwillende helpers Voluntourism is het Engelse woord ervoor: een mooie reis gecombineerd met het redden van de wereld. Volgens hoogleraar Chris Elbers, Desmond Tutuleerstoelhouder bij de economische faculteit, vertrekken jaarlijks wereldwijd 1,4 miljoen mensen naar ontwikkelingslanden om daar vrijwilligerswerk te doen. Het zijn middelbare scholieren en studenten. Maar ook steeds meer gepensioneerden en werknemers die bedrijfs-

programma’s volgen, maken zulke reizen. In 2008 gaven zij gezamenlijk 1,3 miljard euro aan hun reis plus donaties uit. De markt voor vrijwilligerstoerisme groeit dus nog steeds. Tegelijkertijd wordt de vraag of al die goedwillende helpers echt goed doen steeds groter. Elbers: “Als je de wereld wilt redden, kun je beter in Nederland blijven en iets tegen ebola uitvinden”. Maar hij ziet ook voordelen van het vrijwilligerswerk. “Mensen bouwen relaties op met de lokale bevolking. Ze zien zo wat meer van een land dan als ze het standaard backpack-spoor volgen. Het werk hoeft allemaal niet heel efficiënt georganiseerd te worden, als ze die contacten maar leggen. Als daar nog

Zo loop je niemand in de weg > Beschouw je vrijwilligerswerk als een echte baan. Kom niet te laat, blijf niet zomaar weg en voer je opdrachten goed uit. > De projectleider is geen reisbegeleider. Excursies kun je best zelf organiseren. > Gedraag je niet verwend. Continu klagen over de huisvesting of het eten is beledigend voor de lokale bevolking. Waarschijnlijk zijn zij zelf slechter af. > Laat je camera eens een dagje thuis, vooral als je de sloppenwijken gaat bezoeken. De bewoners zijn niet leuk authentiek armoeiig voor jouw amusement.

Hoe maak je het verschil? > Zoek een stage die bij je kwaliteiten en ervaring past, zodat je echt iets toevoegt. Geef je in Nederland sportles? Zet dan bijvoorbeeld een programma op waarbij je training aan kinderen met obesitas geeft. > Sluit je aan bij een professionele organisatie die veel met de lokale bevolking werkt. Zo voorkom je dat je terechtkomt bij iemands amateuristische privéproject(je). > Vraag rond in je vriendenkring wie er naar tevredenheid bij een project in het buitenland is geweest. Misschien is het ook iets voor jou. > Er zijn verschillende instanties die reizen en stages naar het buitenland organiseren. Zo biedt de internationale studentenvereniging Aiesec stages en projecten over de hele wereld aan. Doel van de organisatie is om de banden tussen studenten in verschillende landen aan te halen en de studenten te begeleiden bij hun persoonlijke ontwikkeling.

Sandra Zoetelief en Lesley

> Mocht het vrijwilligerswerk of de stage alsnog tegenvallen, wees dan niet bang om ter plekke iets anders te gaan doen. nr 4 — 8 oktober 2014

ADVALVAS

studenten

ADVALVAS

nr 4 â&#x20AC;&#x201D; 8 oktober 2014

Ontwikkelingswerk

Weesjes knuffelen vaker een donatie van komt, of ze een beurs voor een kind betalen, is het helemaal mooi.” Werken met lokale bevolking Zoetelief besloot het Ghanese project een eigen wending te geven. Ze ging op zoek naar een manier om alsnog iets bij te dragen aan de educatie van kinderen die niet naar school gaan. Samen met twee andere vrijwilligers zette ze een kinderbibliotheek op. Daarbij wilden ze vooral de lokale bevolking betrekken. “Je wilt niet als blond meisje de boel overnemen. Door het samen met hen te doen, wordt het ook iets van henzelf.” De dorpsbewoners knapten een oud leslokaal op, de vrijwilligers leverden de boeken en een plan voor activiteiten. Hoogleraar Elbers stelt vooral vragen bij ontwikkelingswerk op laag niveau. “Het verzorgen van kinderen in weeshuizen, bouwen en schoonmaken, dat kan de lokale bevolking natuurlijk ook.” Elbers ziet echter wél iets in ontwikkelingswerk door specialisten, vooral als ze daarbij ook de lokale bevolking trainen. Weeskindselfie Eerstejaars politicologie Jeroen van Leeuwen (22) werkte de afgelopen drie jaar bij een zendingsorganisatie voor jongeren. Hij reisde hiervoor met groepen vrijwilligers door Oekraïne, Rusland en Israël. In totaal bezocht hij meer dan vijftien projecten. Hoewel hij vindt dat hij daar goed werk heeft verricht, is hij ook kritisch: “De meeste mensen doen zo’n reis vooral voor zichzelf. Ze zien wat van de wereld, zetten het op hun cv en ze kunnen een selfie met een zielig baby’tje op hun arm op Facebook plaatsen. Als je de leuke dingen, zoals een safari, uit het programma haalt en ze in Afrika een hele week lang wc’s moeten schrobben, hoeft het opeens niet meer.” Van projectleiders hoorde hij dat ze liever een busje vol

bouwvakkers dan een groep studenten op bezoek kregen. En dat een donatie altijd de voorkeur heeft boven een vrijwilliger op bezoek. Met een donatie kun je immers de plaatselijke bewoners aan het werk helpen. “Ik ben er dubbel over. Mensen geven tijdens zo’n reis veel geld uit. Rechtstreekse donaties van die grootte zijn niet realistisch. Dus is dit na geld storten de beste optie”, aldus Van Leeuwen. Van de ervaring leren Uiteindelijk is Zoetelief tevreden over haar tijd in Ghana. “Ik heb echt iets kunnen toevoegen. En ik heb zelf ook geleerd om bewuster met mensen uit andere culturen om te gaan.” Om anderen die ervaring ook te gunnen, is zij tegenwoordig bestuurslid bij de internationale studentenvereniging Aiesec. Bij de projecten in het buitenland waar uitwisselingsstudenten heen gaan, benadrukt deze vereniging dat vooral de student zélf van de ervaring moet leren. Wereld redden Ook Van Leeuwen verlegde in de drie jaar dat hij langs buitenlandse projecten reisde zijn persoonlijk doel van het vage begrip ‘goed doen’ naar het ondersteunen van de persoonlijke ontwikkeling van de vrijwilligers. “Dat zo’n reis vooral om hun zelfontplooiing draait, is geen egoïsme. Het is naïviteit. Tijdens mijn eerste reis dacht ik ook oprecht dat ik de mensen daar ging helpen. Pas later zag ik dat sommige vrijwilligers eerder tot last zijn dan dat ze bijdragen aan het project. Ik heb mijn best ervoor gedaan om te zorgen dat wij wel echt hielpen. Ook als dat betekende dat we soms twee weken lang klotewerk deden. Zo hebben we ranzige toiletten in een kinderkamp geschrobd die twee jaar niet meer gebruikt waren. Soms is dat het enige wat je kunt bijdragen.”

De meest populaire bestemming voor een vrijwilligersvakantie is een weeshuis. De laatste jaren groeit de kritiek op het gebruiken van kortstondige krachten om voor deze gevoelige groep te zorgen. Zo stelt hoogleraar Linda Richter van het Zuid-Afrikaanse onderzoeksinstituut Human Sciences Research Council dat het telkens aangaan van banden van weeskinderen met verzorgers die weer vertrekken hechtingsproblemen oplevert. Juist het feit dat deze kinderen op elke nieuwkomer enthousiast reageren, is een teken dat ze zich niet goed ontwikkelen. “Kinderen van dezelfde leeftijd uit gewone families zijn veel wantrouwender naar nieuwkomers. Ze reageren anders op onbekenden dan op hun vaste verzorgers.” Echt cynisch is de ontdekking dat in Cambodja kinderhuizen opgezet zijn met als enig doel om donaties te trekken. De huisvesting en omstandigheden zijn expres slecht om meer geld los te weken. Uit onderzoek van de Cambodjaanse regering blijkt dat maar 28 procent van de kinderen daar echt geen familie meer heeft. Arme ouders worden overgehaald om hun kinderen uit te lenen, terwijl ze in de tehuizen uitgebuit worden. Hulpverlenersorganisatie Friends-International raadt daarom op haar site af om weeshuizen te bezoeken. “Een kind is geen toeristische attractie.”

Scriptie Voluntourism Hoeveel studenten gaan er eigenlijk elk jaar naar het buitenland om vrijwilligerswerk te doen? Wat doen ze daar en hoeveel geld is daarmee gemoeid? Hoogleraar Chris Elbers zoekt een student die er een scriptie over wil schrijven. Heb je interesse? Mail naar c.t.m.elbers@vu.nl. nr 4 — 8 oktober 2014

ADVALVAS

Nieuw!

cultuur

de campusdichter

Tijdelijke Toon is bètastudent, volleybaltrainer en cultuurverslinder. Op de Advalvas-site geeft hij vanaf nu poëtisch inkijk in zijn roemruchte leven op en rond de campus. Vermoedelijke verbeteringen We hebben een hoedjesparade gehad en het was huilen met de pet op in een koffertje zat verstopt een poppenkast over ballast van belasting oudere zorg, de vaste last van een student je stufi? je toeslagen? en als je net afgestudeerd bent? allemaal vragen over financiële zaken leuker hoeft het echt niet makkelijker kunnen ze het wel maken ons koningspaar verdient maar 1,2 miljoen per jaar raar? gelukkig is het heerlijk weer en verhogen ze de zorgtoeslag maar met 176 euro per keer het is niet alleen kommer en kwel de VU gaat verbouwen en dat mag ook wel want zeg nou eerlijk het ziet er niet meer uit een hoopje DDR-gebouwen onder de vleugel van Zuid geniet van de laatste stralen ze schijnen heerlijk op het beton studenten soezen samen laven vrijdag (19) Doppio gratis cappuccino en een goedkope zomerzon.

ADVALVAS

nr 4 — 8 oktober 2014

Terug naar de toog Eerste borrel eerste biertje, tweede biertje cirkelvormig gesprek nog een biertje, toiletbezoek. slok water lekkerbek om mee te praten, doe mij nog twee bier ze is blond en een plezier om naar te kijken dus blijf je hier mijn omgeving verrijken Er is wijn, fris en pils voor een ieder wat wils met mogelijkheid tot diepe communicatie ze drinkt Jillz en is een degradatie van intellect verrek, ik denk dat ik dit gesprek nuchter niet trek Ik zeg later en ik laat ‘r achter voor mijn maten misschien kunnen die met domme tieten praten

Ten koste van het stalen ros Er zijn meer rijwielen Dan fietsenrekken Dus menig rijdend wiel Eindigt buiten de toegestane plekken Gewoon tegen een boom Roestig of op de standaard Het is een ontwikkeling Die de VU zorgen baart Ze geven een waarschuwing In de vorm van een constatering Het is de volgende keer een boete Dus beter trek je lering Educatief die universiteit Rechtschapen christelijke zielen Prachtige muziek is het toekomstbeleid Er is NU schaarste van plekken voor rijwielen.

Ik zoek naar de volgende waar ik op af stap en het is toevallig de jongen achter de tap Ik drink er één op Kouwenaar de barman doet lekker mee ik draag zijn gedicht voor en scandeer zo nummer twee die ik achterover sla want ik ga naar de WC neem voor de zekerheid wel een nieuw pilsje mee Geklater waswater handen droog terug naar de toog.

Wekelijks vers

Volg Tijdelijke Toon op advalvas.vu.nl: elke vrijdag staat daar een nieuw vers, onder de button Campusgedicht.

Turken in Nederland

nr 4 â&#x20AC;&#x201D; 8 oktober 2014

ADVALVAS

SAMENLEVING

VU-student Şahin Yildirim schreef een boek over vijftig jaar Turken in Nederland. Zij zijn belangrijk in onze naoorlogse geschiedenis.

Nederlandse vrouwen vielen als een blok voor Turkse gastarbeiders DOOR PETER BREEDVELD FOTO MARTIJN GIJSBERTSEN

ecati Genç was een van de eerste Turken in Nederland. Hij spoelde in 1958 bijna letterlijk aan als enig overlevende bemanningslid van een passagiersschip dat verongelukte. Genç trouwde met een Nederlandse vrouw, hopte van baan naar baan en ging uiteindelijk met een aantal Nederlandse collega’s naar Turkije om daar gastarbeiders te werven voor een Leids bedrijf. ‘We zagen een vader van tien kinderen die zijn kinderen afranselde opdat zij goed zouden leren. En een moeder die de zware omstandigheden op het erf probeerde te verzachten. De personeelschef zei: Verdomme Genç, dat je je daaruit hebt ontwikkeld! Dat was de enige keer dat een Nederlander trots op een Turk was’, vertelt Genç in het boek 50 jaar, 50 verhalen, over vijftig jaar Turken in Nederland. De vijftig verhalen uit de titel zijn interviews, afgenomen door VU-student beleid, communicatie & organisatie Şahin Yildirim (27). “Honderdvijftig mensen heb ik geïnterviewd, honderd Turken en vijftig Nederlanders”, vertelt Yildirim. “Van gastarbeiders, zoals personeelsleden van de Ford-fabriek, tot personeelsfunctionarissen, tolken, directeurs, advocaten, welzijnswerkers en vrijwilligers die de Turken taallessen gaven.”

ADVALVAS

nr 4 — 8 oktober 2014

Voor eeuwig blijven Vijftig interviews selecteerde hij voor zijn boek, waaraan hij sinds 2009 heeft gewerkt. “Vijfentwintig gastarbeiders en vijfentwintig Nederlanders, om aan de hand van hun verhalen de geschiedenis te vertellen van de Turkse gastarbeiders in Nederland.” De Turkse gastarbeiders maken onlosmakelijk deel uit van de naoorlogse Nederlandse geschiedenis, vindt Yildirim. “Toch zijn hun lotgevallen nooit beschreven.” Daarom begint Yildirim zijn boek met Jan Handgraaf, indertijd personeelschef van slotenfabriek Lips, een van de eerste bedrijven die gastarbeiders uit Turkije haalden en de hele geschiedenis van de gastarbeiders van dichtbij meemaakte. In 1964 sloten Nederland en Turkije een verdrag om het arbeidstekort in Nederland op te lossen. Mensen als Handgraaf gingen naar Turkije om personeel te werven. In de koffiehuizen benaderden ze mannen die vaak niet eens wisten dat Nederland bestond. Handgraaf selecteerde de gastarbeiders en begeleidde ze in Nederland. Hij sprak zich uit tegen spreiding van de Turken, want als ze in de Nederlandse samenleving integreerden, zouden ze nooit meer teruggaan. Hij zag zijn gelijk bevestigd: ‘Toen de directeur tegen mij zei: Jan, je moet voor die mensen een huis regelen, wist ik al dat de Turkse mensen voor eeuwig zouden blijven”, zegt de personeelschef. Vandaar verspringt het perspectief steeds tussen de Turkse gastarbeiders zelf en hun Nederlandse collega’s en Nederlanders die op een andere manier met ze in aanraking kwamen. “De cultuur in Nederland was heel

‘Hun lotgevallen zijn nooit eerder beschreven’

Turken in Nederland

anders. Je kon hier - vergeleken met Turkije - makkelijk met een meisje praten en haar om vriendschap vragen”, vertelt een van de gastarbeiders. “Het leek alsof ze kleren uit de Tweede Wereldoorlog droegen”, aldus een Nederlandse personeelschef en een Nederlandse vrouw vertelt: ‘ze zagen er goed en netjes uit. De Nederlandse vrouwen vielen als een blok voor ze.’ Loeien als een koe Veel anekdotes zijn koddig en ontroerend. Een Turk vertelt over de eerste keer dat hij met een groep andere gastarbeiders naar de fabriek ging en de weg vroeg aan een Nederlandse agent. De mannen lieten hun personeelspas zien, de agent wees naar zijn hoofd; iedereen had lol. Iemand anders vertelt hoe hij de slager probeerde duidelijk te maken wat hij wilde: ‘Ik weet nog dat ik een keer in de winkel stond om rundvlees te kopen en ging loeien.’ ‘Nederlandse vrouwen sliepen vaak met Turkse mannen’, vertelt een van de geïnterviewden, een vrijwillige welzijnswerkster uit Den Haag. ‘Het ging zelfs zo ver, dat als je geen Turkse huisvriend had dan hoorde je niet bij de groep.’ Maar het wordt soms ook grimmig. In 1972 ontstonden er bijvoorbeeld rassenrellen in de Rotterdamse Afrikaanderwijk. Pensions waar de gastarbeiders woonden, werden met stenen bekogeld door de wijkbewoners. Reltrappers kwamen speciaal voor dat doel met de tram en met tassen vol stenen naar de wijk. Blijkbaar was echter ook voor de stenengooiers etenstijd heilig: ‘Wanneer de Nederlanders aan het eten zaten, gingen wij langs de pensions om te kijken hoe het met de gastarbeiders ging’, vertelt Nelly Soetens, die in 1969 het Aktiekomitee Pro Gastarbeiders oprichtte. Van ‘buitenlander’ naar ‘Turkse Nederlander’ Yildirim heeft veel research gedaan. “In het Nationaal Archief, en ik heb jaargangen kranten uit de jaren zestig, zeventig en tachtig doorplozen. Toen ik dát verhaal had, ben ik er de mensen bij gaan zoeken die er de hoofdrol in speelden.” “Alles staat in mijn boek”, aldus Yildirim. “De manier van werven, de aanpassingsproblemen, de taalbarrière, discriminatie, de gezinsherenigingen, het pensionleven, cultuurverschillen, religie, politiek en de geleidelijke integratie in de Nederlandse samenleving.” De Turkse

gastarbeiders evolueerden in de loop van dertig jaar via de status van ‘buitenlanders’ naar ‘Turkse Nederlanders’. “Opvallend vind ik dat de geschiedenis van de Turkse immigranten zich nu herhaalt”, zegt Yildirim. “Dezelfde ontwikkeling zie je nu bij de Polen, Bulgaren en Roemenen in Nederland. Die kampen nu ook met integratieproblemen, woonomstandigheden, opvoedingsproblemen, de taal en discriminatie. Er is discussie over het spreiden van Oost-Europeanen, net als indertijd bij de Turken en Marokkanen het geval was.” Yildirim heeft inmiddels al een aardige carrière achter de rug, onder meer als coördinator en producer van een documentaireserie over Turken in Europa, Almanya Treni voor TRT, de Turkse staatstelevisie. “Die serie is de opmaat geweest voor mijn boek”, vertelt hij. Toekomst ligt hier De Turkse omroep kwam bij Yildirim terecht omdat hij als journalist zijn sporen al had verdiend bij onder andere Demet TV, een multiculturele zender op de Haagse, Amsterdamse en Rotterdamse kabel. Ook is hij verbonden aan het Turks Museum in Den Haag. “Ik ben projectleider en communicatiemedewerker van het museum. Ik leid mensen rond en doe allerlei klusjes op vrijwillige basis”, aldus Yildirim. De kinderen van de gastarbeiders in zijn boek zijn hoger opgeklommen op de maatschappelijke ladder. Yildirim denkt erover over hén een vervolgboek te schrijven. “Het gaat goed met de Turks-Nederlandse jongeren, veel van hen zijn hoogopgeleid”, aldus Yildirim. “Maar er is nog wel discriminatie. Het percentage werkloze Turkse jongeren, zestien procent, is aanzienlijk hoger dan het percentage werkloze autochtonen, negen procent. Ze moeten drie keer harder hun best doen om aan een baan te komen.” Niet lang geleden werd er een onderzoek gepubliceerd waaruit bleek dat zestig procent van de Turkse jongeren in Nederland overwoog naar Turkije te emigreren. Yildirim vindt dat niet verstandig. “Ze voelen zich hier niet geaccepteerd en denken dat het ze beter zal gaan in Turkije, maar daar zouden ze zich weleens op kunnen verkijken, want het Turks dat je hier in Nederland spreekt, is echt niet toereikend voor een succesvolle carrière in Turkije.” Yildirim piekert er niet over om Nederland te verlaten. “Mijn afkomst is niet van belang”, zegt hij. “Het gaat om mijn toekomst, en die ligt hier in Nederland.”

‘Dezelfde ontwikkeling zie je nu bij de Polen, Bulgaren en Roemenen in Nederland’

‘Als je geen Turkse huisvriend had, hoorde je niet bij de groep’

Şahin Yildirim: 50 jaar, 50 verhalen; binnenkort te bestellen via Vijftigjaarturkeninnederland.nl.

nr 4 — 8 oktober 2014

ADVALVAS

mail

Van God los Reacties (max. 300 woorden) op Advalvas-artikelen zijn welkom op redactie.advalvas@vu.nl. De redactie behoudt zich het recht voor uw bijdrage eventueel in te korten.

In de vorige Advalvas las ik de recensie van Deze universiteit, filosoferen over de VU met de sprekende kop Laten we God maar schrappen. Dat vind ik een dubieuze uitspraak. Buiten het gegeven dat deze universiteit gevestigd is met de gedachte dat er een theologie beoefend zou kunnen worden los van de staatstheologie, is de suggestie los van de universiteit ook absurd. Natuurlijk, er is voortdurend discussie over de rol van religie en God in de maatschappij. Komt God voorbij in de eed om waarheid te spreken, gaan we God danken in de troonrede? In politieke context zijn zulke discussies begrijpelijk: wie in naam van God politiek bedrijft, is strikt genomen geen volksvertegenwoordiger. In wetenschappelijke context is zo’n discussie onlogisch: wie

in naam van God de wereld onderzoekt, kan alsnog de werkelijkheid blootleggen. Natuurlijk wordt dan naar de VS verwezen waar het creationisme en intelligent-design de wetenschap vertroebelen. Deze vertroebeling is eerder van religieuze dan van ‘goddelijke’ aard. Bovendien worden veel VU-onderzoekers wel degelijk gedreven door hun geloof. Wat schaadt het om een godsdienstige tekst te laten staan in de statuten van de universiteit? Welke aanstoot kan een ongelovige nemen aan de verwijzing naar een voor hem of haar nietbestaand wezen? Waarom zou je de gelovige kwetsen slechts vanwege een technicaliteit? Nathanael Korfker, tweedejaars wijsbegeerte, eerstejaars theologie

advertenties

SYMPOSIUM AFSCHEID OTTHO HELDRING 5 NOVEMBER 2014 MEDEZEGGENSCHAP EN DE UITVERKOOP VAN DE UNIVERSITEIT Tijd: Receptie: Locatie: Sprekers:

15.30 – 17.00 uur 17.15 – 18.45 uur Symposium in het Atrium, Medische Faculteit Receptie op de begane grond van OZW gebouw (campuszijde) Radboud Winkels, Ben Bakker, Ronald Kroeze, Ida Sabelis en Ottho Heldring

Ondernemingsraad

PRAAT MEE OVER DE ONTWIKKELING VAN SCHIPHOL EN OMGEVING! GA NAAR

WWW.OMGEVINGSRAADSCHIPHOL.NL 20 OKTOBER 2014

DIES NATALIS

VERTROUWEN IN VERANTWOORDELIJKHEID

Met diesredenaar prof. dr. Martin van Hees, reflectie van Vrije Schrijver Joost de Vries en ondertekening van UAF convenant

EN MELD* JE AAN BIJ DE OMGEVINGSRAAD

Vanaf 1 januari 2015 is de Omgevingsraad Schiphol het podium waar alle vraagstukken, belangen en partijen rond de ontwikkeling van Schiphol en omgeving bij elkaar komen. *Aanmelden kan tot 31 oktober 2014.

WWW.VU.NL/DIES

ADVALVAS

nr 4 — 8 oktober 2014

Bertram Uunk student/actiegroep Titanic

opinie

‘Perverse prikkels moeten uit het systeem’ Uit onvrede met de bezuinigingen eiste actiegroep Titanic van aardwetenschappen aanpassingen van het financiële verdeelmodel Vusam. Maar met het nieuwe model is ze ook niet blij.

TEKST EN FOTO DIRK DE HOOG ijn jullie eisen overgenomen in het nieuwe financiële verdeelmodel? “Een paar punten wel. Zo is de extra vergoeding voor eerstejaars afgeschaft. Dat vinden we een goede zaak. Dat was een perverse prikkel om zoveel mogelijk studenten aan te trekken. En als de VU één ding niet moet willen, is het nog meer studenten krijgen. Ook gaat de beloning voor masterdiploma’s omhoog. Dat kan een stimulans zijn om intensiever en kleinschaliger onderwijs te belonen.” Maar in totaal krijgen de faculteiten samen bijna een miljoen minder voor onderwijs… “Dat klopt. De VU koppelt de interne verdeling directer aan het geld dat de universiteit van het ministerie krijgt. Bovendien wordt een miljoen euro apart gezet in een centrale universitaire beleidsruimte om onverwachte tegenvallers op te vangen. Wij vinden dat het bestuur zich harder moet maken voor een betere onderwijsfinanciering door het Rijk.’’

Dus jullie zijn teleurgesteld? “De wijzigingen in het model zijn marginaal. Het gaat ons er niet om hoeveel geld elke faculteit krijgt, we willen vooral van dit hele model af en het geld op een andere manier verdelen.”

‘Marginale aanpassing’ Het interne financiële verdeelmodel Vusam is op vijftien punten aangepast, waardoor in 2015 het geld tussen de faculteiten op een iets andere manier wordt verdeeld. Aanpassing van het model was een van de eisen van actiegroep Titanic tijdens de bezetting van de Kerkzaal in maart 2014. Maar de actievoerders zijn niet tevreden met het nieuwe model.

Hoe dan? “De VU zou achter haar onderwijsaanbod moeten staan. Ze moet kijken wat een bepaalde opleiding kost en op basis daarvan besluiten of ze die wil aanbieden of niet. De hang naar perverse prikkels voor massaliteit moet uit het systeem, zodat er meer focus komt op intensief onderwijs. Nu schuift de verantwoordelijkheid naar de faculteit. Daar zitten de diverse opleidingen er niet op te wachten om elkaar te subsidiëren. Opleidingen en afdelingen zijn nu elkaars concurrenten in plaats van dat ze samenwerken aan beter onderwijs en onderzoek.”

Straks krijgen de faculteiten ook het geld dat nu naar de centrale diensten gaat. Dus ze krijgen meer bestedingsvrijheid. “Het is goed dat er zo meer geld beschikbaar komt voor onderwijs en onderzoek, maar het heeft ook nadelen. Dat zie je nu bij de UvA. Daar gaan faculteiten bezuinigen op studieplekken voor studenten omdat ze daarvoor apart moeten betalen. Kwaliteit moet worden beloond, niet kwantiteit!”

Bertram Uunk

Reageren? Mail naar redactie.advalvas@vu.nl. nr 4 — 8 oktober 2014

ADVALVAS

COLUMN

I like to plank and I cannot lie Roos van Rijswijk

en paar jaar terug zei mijn broertje uit de grond van zijn hart: “Ik vind planken echt een fantastische hype.” Voor wie het niet meer weet: planken was de rage waarbij mensen stokstijf op dingen gingen liggen en daarvan foto’s op Facebook plaatsten. Die dingen konden standbeelden zijn, pleinen, bomen, podia en in onfortuinlijke gevallen spoorwegen en hoge gebouwen. “Weet je waarom?” vulde hij aan, “omdat je van planken gewoon geen lifestyle kunt maken.” Ik vond dat een zeer verfrissende redenatie en ik denk er nog vaak aan terug. Mensen lifestylen erop los, en hoewel er veel belangrijkere zaken zijn om me druk over te maken, vind ik het af en toe nogal vermoeiend. Iemand met een prominente lifestyle is op zich niet zo’n probleem, maar het punt is dat zoiets in sommige gevallen gepaard gaat met het constant proberen om andere mensen óók mee te laten doen. Wat ik bedoel: het zou me niks verbazen als er binnenkort voor de verandering geen Jehovagetuige aan mijn

ADVALVAS

nr 4 — 8 oktober 2014

deur staat, maar iemand in een bamboe T-shirt met een Gewoon een snor erop, die me wil overtuibakkie pleur gen van het feit dat ik geen drinken gebrande noten meer moet mag ik niet, eten, mijn bouillonblokjes alleen maar met e-nummers de deur uit linksgedraaide moet doen en verplicht drie keer per week naar yoga ovengeroosterde moet, waarna ik niet gewoon slowgecookte een bakkie pleur mag drinken espresso maar alleen maar linksgedraaide ovengeroosterde slowgecookte espresso. Waarvan ik een analoge foto moet maken. Nee. Niet omdat ik vind dat normaal al gek genoeg is (leef je uit, met je quinoa), maar omdat ik graag mijn eigen gektes beoefen en me daarbij toevallig niet identificeer met komkommerwater of het lopen van een marathon. Leuk om te weten dat het bestaat, daar niet van, maar de grens tussen zichtbaar maken en opdringen is ragfijn. Dan mijn eigen lifestyle. Blijkt: literatuur is er ook een. Kort door de bocht: voorheen trok je je terug met een boek om er hoogstens in een schrijverscafé of in een vakblad anderen mee om de oren te slaan, nu val je er

hele volksstammen mee lastig. Via sociale media, waar je (ik) je lievelingsboeken kunt spammen of waar schrijvers en recensenten in het openbaar vetes (die dan opeens fitties heten) uit kunnen vechten met andere schrijvers en recensenten. Dus als je zelf nooit een boek leest, maar een van je oud-klasgenoten op Facebook is opeens literair ingesteld, krijg je plotseling een oeverloze discussie over geëngageerde literatuur voor je kiezen (sorry), of zet iemand een foto van elk boek dat ze leest op Instagram (sorry, sorry). Ook buiten het internet ben je niet veilig voor literatuur als lifestyle. Er bestaan literaire T-shirts, tassen, mokken, en zelfs sneakers die geïnspireerd zijn op literaire klassiekers. Laatst was ik in de boekwinkel aan het werk en kwam er een tas binnen waarop stond: I like big books and I cannot lie. Mijn hart maakte een vreugdesprong, waarna het keihard te pletter sloeg bij het besef van mijn intense dweperigheid. Wat een belachelijke tas. Als u me zoekt: ik ben even planken. In stilte.

Reageren? Mail naar redactie.advalvas@vu.nl.

Instellingsplan

In december stelt de VU een nieuw instellingsplan vast tot 2020. De ondernemings- en studentenraad bespraken de eerste concept-versie.

‘Wil je zó met je docenten omgaan?’ aanbieden aan alle studenten?” Reinders en Donker kunnen zich vinden DOOR DIRK DE HOOG in de vier profileringsthema’s van dit instellingsplan. Al blijft Connected World wat tobben. “Die thema’s zijn zo breed In het instellingsplan staan dat je bijna al het onderwijs en onderzoek interessante dingen, maar een erin kunt onderbrengen”, vindt Reinders. aantal problemen wordt niet Dat Governance for Society in de plaats benoemd”, zegt Jelly Reinis gekomen van Professional Services ders, vicevoorzitter van de vindt zij een goede zaak. “Deze thema’s ondernemingsraad. Zo mist stonden ook al in het vorige instellingsze een visie op het personeelsplan. Maar toen was dat nieuw en hier en beleid. “Steeds meer mensen aan de daar een beetje onwennig. Met Profesuniversiteit hebben een tijdelijk of flexsional Services konden veel mensen niet contract. Wil je zo met docenten omgaan zo goed uit de voeten. Met Governance die de kern van je community of learners for Society geef je dat thema handen en vormen? Die wil je toch aan je binden? voeten. Het geeft ook kansen om aan In het plan wordt de docenttaak uitgete sluiten bij een traditie van de VU. We breider. Dan wil je weten hoe de univerhebben het altijd al belangrijk gevonden siteit de positie van docenten ziet in de studenten op te leiden toekomst.” voor het vervullen van Ook Joeri Donker, lid van gewetensvolle, verantde universitaire studen‘Het is onduidelijk woordelijke functies in de tenraad, mist punten waartegen we ja samenleving.” in het instellingsplan. zeggen’ “We willen meer benaDuidelijkere eigenheid drukt zien dat onderwijs Reinders maakt wel een minstens zo belangrijk kanttekening bij alle is als onderzoek. Met de mooie vergezichten in mond wordt dat wel belehet plan. “Met een beetje den, maar veel studenten goede wil kun je weinig ervaren het onderwijs in erop tegen hebben. Maar waarom de VU de praktijk als ondergeschoven kindje. Zo juist voor deze punten kiest, wordt niet zijn er veel massacolleges en de contacduidelijk. Dat zou een andere universiteit ten met docenten worden minder, zeker net zo goed kunnen doen. Dat geldt ook in de bacheloropleiding. Wil de VU echt voor andere punten uit het instellingswel intensief en kleinschalig onderwijs

“ 26

Thematische VU Het instellingsplan kent 4 profileringsthema’s: > Governance for Society > Human Health & Life Sciences > Connected World > Science for Sustainability • Iedere faculteit zet minstens 75 procent van het wetenschappelijk personeel in op deze thema’s • Rondom de thema’s komen minoren in de bacheloropleiding • Masters sluiten ook aan bij de thema’s

Amsterdamse Academische Alliantie Het instellingsplan 2015-2020 omschrijft de samenwerking tussen VU en UvA als volgt: ‘We willen dat studenten kunnen kiezen uit een volledig en gedifferentieerd aanbod, zowel in opleiding als niveau; dat praktische obstakels voor samenwerking tussen onderzoekers zijn weggenomen; dat vernieuwende interdisciplinaire en (inter)nationaal vooraanstaande opleidingen gezamenlijk worden opgezet; dat de bedrijfsvoering van verschillende instellingen zó op elkaar afgestemd is dat alles geruisloos verloopt.’

nr 4 — 8 oktober 2014

ADVALVAS

campus

Meer betrokkenheid Donker maakt zich veel meer zorgen over de betrokkenheid van studenten bij de universiteit. “De VU wil een community of learners zijn. Maar in de praktijk komen veel studenten hier alleen maar om college te volgen en gaan dan weer naar huis. Hoe kunnen we die studenten meer bij de universiteit betrekken? Het bestuur zegt dat wel te willen, maar wat gebeurt is bijvoorbeeld dat de kamers van studieverenigingen dreigen te verdwijnen en het contact met docenten moeilijker wordt omdat ze op afgesloten gangen zitten. Je kunt niet meer zomaar bij je docent binnenlopen.” Reinders ziet die problematiek in een bredere context. “Wat voor universiteit

Thenounproject_Alessandro Suraci/rbbmr

Sustainability r o f e c n G cie

Life Sciences

S nr 4 — 8 oktober 2014

th & eal

ADVALVAS

H u m a n H

plan: internationalisering, talentenbeleid, maatschappelijke relevantie; dat willen alle universiteiten. Maar wat is nu specifiek eigen aan de VU? Wie willen wij zijn? Die vraag naar onze identiteit mogen ze van mij wel duidelijker uitwerken.” Velen vinden het thema Connected World nogal vaag, maar Donker heeft er geen moeite mee. “Internet en andere vormen van digitale informatie hebben een enorme impact op de samenleving en individuele mensen. Dat zal alleen maar belangrijker worden. Dus het is goed dat de universiteit dat als speerpunt kiest. Misschien moet het thema concreter omschreven worden. Globalisering draait niet alleen maar om informatica.”

orld ted W nec on

for Society e c n a n r ove

willen we zijn? Welke rol spelen de medewerkers daarin? Het bestuur heft met het nieuwe besturingsmodel de faculteitsbesturen op. Hierover vind je geen woord in het plan. We moeten keuzes maken over hoe we de universiteit willen besturen. Kiezen we voor ogenschijnlijke efficiëntie of voor betrokkenheid van docenten en studenten?” Onduidelijke alliantie Een van de mooie voornemens uit het instellingsplan is de Amsterdamse Academische Alliantie, waaraan een hele bijlage is besteed. Dezelfde bijlage zit bij het concept-instellingsplan van de UvA. Donker is te spreken over een open Amsterdamse onderwijs- en onderzoeksruimte. “Natuurlijk is het voor studenten prettig als je zonder problemen vakken aan verschillende universiteiten kunt volgen, in de bibliotheken zitten en computers gebruiken.” Reinders is niet tegen, maar heeft nog wel veel vragen. “Het is onduidelijk waartegen we ja zeggen als we hiermee instemmen. Ook is het onduidelijk hoe de Alliantie bestuurd gaat worden en hoe de medezeggenschap eruit gaat zien. Als we niet uitkijken, worden allerlei zaken in besloten bestuurlijke overleggen bedisseld. Dat is niet goed voor het draagvlak. En wat voor gevolgen gaat de samenwerking hebben voor het personeel? Betekent harmoniseren van de bedrijfsvoering weer een nieuwe reorganisatieronde?” Ten slotte hebben ze nog een tip voor de bestuurders. Reinders zegt het zo: “Wil dit plan richting krijgen, dan moet je weten waarom je deze dingen doet. Die antwoorden geven tegelijk handen en voeten aan je identiteit. Daarover moeten we op de werkvloer met docenten en studenten gesprekken voeren.” Donker vult aan. “Het is belangrijk dat de faculteiten zelf concrete invulling geven, anders blijft het instellingsplan een papieren tijger.”

Zie ook interview met VU-voorzitter Jaap Winter op advalvas.vu.nl>nieuws>17 juli. Reageren? Mail naar redactie.advalvas@vu.nl.

PERSONEELSPAGINA

ONDER REDACTIE VAN COMMUNICATIE & MARKETING VU JAARGANG 7, NUMMER 2, 8 OKTOBER 2014

Rianne Lindhout houdt niet van sporten maar deed toch de fittest.

DOE DE FITTEST: DE UITSLAG KAN OOK MEEVALLEN

Ik ben 15 jaar jonger dan ik dacht. Dat bleek uit de persoonlijke fit- en beweegtest die je gratis kunt laten doen bij Sportcentrum VU. Wat mijn beweegdoel is, vraagt personal trainer Frank Paulssen bij de intake. “Vooral heel veel zitten”, antwoord ik als moeder van drie jonge kinderen. Maar even serieus: ik werd getriggerd deze persoonlijke beweegtest te doen, omdat behalve je conditie ook afwijkende beweegpatronen en asymmetrieën in je lijf aan het licht komen. Ik zou heel graag oud worden zonder jarenlange beperkingen; als ik op een acceptabele manier kan helpen zorgen dat ik op mijn tachtigste nog de trap op kom, dan graag. Veder heb ik aan sporten een broertje dood. Bewegen is gezond, sport is een hobby maar niet de mijne. Volgens Paulssen kunnen echter ook intensieve sporters veel hebben aan deze test: “Zij krijgen vaak blessures doordat ze bepaalde bewegingen heel vaak maken.” De test, samengesteld met de faculteit Bewegingswetenschappen, bestaat uit een vragenlijst, bloeddruk-, gewicht- en vetmeting,

een stukje fietsen en een aantal beweegtests. Als je na een uur weer naar buiten loopt, heb je een indicatie van je lichaamssamenstelling, uithoudingsvermogen, stabiliteit, mobiliteit en flexibiliteit.

BONNETJE UITGESPUUGD

Na het omkleden krijg ik eerst de vragenlijst, gezellig in de kantine. Of ik rook is een simpele, maar hoeveel ik zit een nogal lastige vraag. Ik durf dat eigenlijk niet in procenten uit te drukken maar gok op 50 met mijn driedaagse kantoorbaan en sportloze avonden met veel beeldscherm. Dan naar een kamertje met een speciale weegschaal die een stroompje door me heen stuurt en aan de hand van de weerstand mijn vetgehalte meet. Paulssen voert mijn lengte in, met mijn gewicht berekent het apparaat mijn bmi-index. Ook mijn geslacht en leeftijd neemt het apparaat mee. Het apparaat spuugt een bonnetje uit met mijn gewicht, bmi, botmassa, vetpercentage – jemig,

een kwart! O, is dat goed? Ja, het mag tot 33 % zijn, vermeldt het bonnetje. ‘Metabolic age’ staat er ook: 21. Dat is vijftien jaar jonger dan ik volgens de kalender ben! Nou, dat bonnetje bewaar ik. Ook al zegt Paulssen erbij dat deze score niet héél wetenschappelijk hard te maken is. Op een lifecycle exercise bike – een hometrainer met snufjes – in de fitnesszaal moet ik vijf minuten fietsen met een rustig toerental, via mijn handen wordt mijn hartslag gemeten. Ik krijg er een tien voor, het apparaat schat dat ik 40 ml zuurstof per kilo lichaamsgewicht per minuut kan opnemen, dat is uitstekend.

BIJ DE SUPERMAN VAL IK OM

We lopen door naar de gymzaal. Ik moet een diepe kniebuiging maken en over een lat heen stappen. Mijn heupen werken niet helemaal goed samen of mijn rompstabiliteit is onvoldoende. Of allebei. Gerichte oefeningen kunnen

hier iets aan doen. Op mijn rug liggend een been omhoog brengen gaat super, maar voor opdrukken krijg ik een 1 waar je maximaal een 3 kunt scoren. Weinig kracht in mijn bovenlichaam, betekent dat, en dat kan op termijn lage rugklachten veroorzaken. Hoe stierlijk vervelend ik opdrukken ook vind, dit vind ik nuttige informatie. Bij de ‘superman’ val ik om: op handen en knieën zitten en dan linkerarm en linkerbeen strekken. Ik krijg toch nog een twee, maar stabiliteit en kracht in mijn romp zijn dingen waar ik aan kan werken om lang fit te blijven. Ik kleed me weer om voor de nabespreking, Paulssen print ondertussen mijn rapport. “We zijn heel voorzichtig met voorspellingen”, zegt hij op mijn vraag of hij aan mijn rapport kan zien dat ik later bepaalde klachten zal krijgen. “Die zekerheid hebben we niet. Maar onze machine is ruwweg gebouwd om een jaar of veertig, vijftig mee te gaan en tegenwoordig worden we veel ouder. Het is goed om daar rekening mee te houden.” We maken een afspraak voor mijn eerste bezoek aan de fitnesszaal, waar ik een trainingsprogramma ga volgen gebaseerd op dit rapport. Word ik toch nog een sporter? Dat weet ik zo net nog niet. Maar met gratis onbeperkt sporten kan ik wel onderzoeken welke oefeningen voor mij belangrijk zijn. Daarna mag ik ze van Paulssen ook best huis doen. Rianne Lindhout

Frank Paulssen en Rianne Lindhout

ALS VU-MEDEWERKER KUN JE GRATIS DE BESCHRE VEN FITTEST DOEN. KRIJG JE ZIN OM TE SPORTEN?

Bij het Sportcentrum is ook sporten voor medewerkers gratis. Wil je niet (alleen) in het Sportcentrum trainen, maar gewoon thuis of op een andere locatie, dan kun je meedoen aan VU Fit Online, waarin je online je trainingsgegevens bijhoudt en chat met je instructeur. Kijk voor alle mogelijkheden op

SPORTCENTRUM.VU.NL > VU FIT AT WORK 2014-2015

ONDERTUSSEN IN HET TRAPPENHUIS

NIEUWS & AGENDA HOE ZIET HET ER HIER STRAKS UIT?

Zin in een lunchwandeling? Loop dan eens langs de 12 tentoonstellingsborden op de campus waar sinds kort “Let’s meet on campus” is te zien: een impressie van hoe het er op de VU-campus uit gaat zien. Of bekijk de tentoonstelling op > WWW.VU.NL/CAMPUSTENTOONSTELLING

EVEN STIL

19 | 9 | 2014 13:08u

Behoefte aan een moment rust, stilte en bezinning tussen alle taken, afspraken en artikelen door? En wil je je daarbij laten inspireren door wijsheden uit allerlei tradities? Bezoek dan de stilteruimte in 1A-19 in het Hoofdgebouw, onlangs omgedoopt tot De Ruimte. Een kwartiertje gezamenlijk bezinnen kan iedere woensdag om 13.00 uur tijdens Ruimte in je week, waarbij je een inspirerende tekst op je in kunt laten werken. Meer informatie: > VUNET, ZOEK OP STILTERUIMTE

In het trappenhuis op 4 hoog in het Hoofdgebouw wordt het plotseling druk. UB-medewerker Wim Kniep werkt zich na zijn lunch tussen de studenten omhoog met zijn pak karnemelk in de hand. Hij loopt trappen om extra te bewegen. “Door de gebrekkige liften is het na september weer erg druk geworden op de trap. Je moet nu wel met je ellebogen werken af en toe. ’s Morgens loop ik naar mijn werkkamer op 4 hoog. Maar ik loop liever naar beneden hoor…” 1 oktober verhuist hij naar 2 hoog. “Na de reorganisatie van de UB blijf ik nog twee dagdelen in de week werken. De rest van de formatie van mijn baan heb ik beschikbaar gesteld aan een ontslagbedreigde collega. Ik was blij met deze Remplacementsregeling: ik ben ruim 63, heb 46 jaar gewerkt, waarvan 10 jaar bij de Nederlandse koopvaardij en ik heb inmiddels drie chronische ziektes.” In overleg met de UB en TO werkt Kniep op deze manier nog tot juni 2016. “Ik begon als Radio-Officier – telegrafist – bij de ‘wilde vaart’. Ik was aan boord om de wal of andere schepen te waarschuwen of te helpen in geval van nood, zorgde voor de weerberichten en voor communicatie tussen de rederij en de haven van bestemming via telegrammen en het belangrijkste voor de bemanning: de voetbaluitslagen op zondag.” Een onvergetelijke en boeiende tijd voor Kniep, die twee keer rond wereld voer. Hij werkte eerst bij het Audiovisueel Centrum en sinds 25 jaar bij de UB. “Daar doe ik informatiebemiddeling. Erg leuk door het directe contact met studenten en andere gebruikers van onze informatie, zowel op papier als digitaal.”

VERTELKUNSTENAAR IN GRIFFIOEN Voor zijn voorstelling Minder is Meer koos theatermaker en vertelkunstenaar Fred Delfgaauw de simpelste en toch indrukwekkendste momenten uit ruim 30 jaar theater voorstellingen. In zijn bijzondere voorstellingen gaat Delfgaauw dialogen aan met figuren gemaakt uit rubber en lappen. In dit Best Of-programma zien we onder meer de hilarische baby, de mannen aan de bar, de meesterlijke doktoren en het schitterende sprookje. 13 november komt Delfgaauw naar de Griffioen voor een medewerkersvoorstelling. Meer informatie: > GRIFFIOEN.VU.NL > MEDEWERKERSVOORSTELLINGEN Redactie Personeelspagina > CHARLOTTE BROUWER, ANITA MUSSCHE EN HOUKJE VLIETSTRA Beeld > PETER VALCKX, ANITA MUSSCHE Vormgeving > HAAGSBLAUW Reageren > PP@VU.NL

Bètacabaret

Restaurant

n va nt. ten ura os ta p k res t o et en lt h tud ee n s ord ee eo at b ga en ek ten we it e d e as u Om valv ad

cultuur

Heel pittig eten met je handen Semhar

CONCEPT Een Eritrees restaurant dat zijn succes ontleent aan de geheime mix van kruiden uit Eritrea, essentieel voor alle gerechten op de kaart. Bestek ontbreekt, want hier eet je met je handen. Daarmee pak je de enjera’s, dunne pannenkoeken op basis van teff, een glutenvrije graansoort. En met die enjera’s in je hand pak je vervolgens stukjes groente en vlees uit een grote schaal. SFEER De aankleding is karig, met slechts een enkele versiering aan de muur. Afrikaanse muziek klinkt zacht op de achtergrond. ETEN We nemen het hoofdgerecht ‘Samenstelling van de chef’. Het betreft een grote schaal voor twee personen met traditioneel bereide kip, lam, kalf en groenten. Alle specialiteiten komen aan bod. Het is voornamelijk heel pittig. BEDIENING Erg vriendelijk, totaal niet opdringerig; de eigenaar geeft alleen maar advies over het eten. De enjera’s worden steeds aangevuld. Na afloop is er een stortvloed aan muntsnoepjes. TIP Bestel een karaf water, die is gratis en wordt vaak bijgeschonken. En dat is ook echt nodig! AANRADER Als je van pittig houdt, absoluut. PRIJS De gerechten kosten tussen de 15 en 18 euro. Een goede prijs voor de hoeveelheid eten die je krijgt. WAARDERING

Jan Beuving & Daan van Eijk Reken maar nergens op (landelijke première) Dinsdag 21 oktober Aanvang 20.30 uur Studenten € 10,Medewerkers VU € 12,50. griffioen.vu.nl

Wiskundige Jan Beuving en natuurkundige Daan van Eijk brengen exacte wetenschap als cabaret. In een college van twee keer 45 minuten passeren de hoogte- en dieptepunten van de wetenschap. Zonder academisch kwartiertje, maar met een kwartier pauze. Net als een voetbalwedstrijd, maar dan niet met alfa- maar met bètamannetjes. Goniometrie, evolutie, algebra en atoomfysica: alles komt voorbij. De personen achter de wetenschap en de wetenschap achter de personen, de feiten achter de cijfers en de cijfers achter de feiten, het toeval van ontdekkingen en de ontdekking van het toeval; alles keurig voor het publiek op een rijtje gezet. Aantekeningen maken mag, maar je kunt natuurlijk ook de syllabus lezen. En als je het niet snapt, leggen ze het gewoon nog een keer uit. Desnoods in de foyer, na de voorstelling. Dick Roodenburg, publiciteitsmedewerker Griffioen

SEMHAR Marnixstraat 261 semhar.nl Michiel de Goede, masterstudent physics

FOTO Jaap Reedijk

Cultuurcentrum Griffioen Uilenstede

Ook GRATIS UIT ETEN voor Advalvas? Mail naar redactie.advalvas@vu.nl. nr 4 — 8 oktober 2014

ADVALVAS

studenten

Sleutelgat 4

Wat zegt de inrichting van je kamer over jezelf? En klopt die indruk ook? VU-studenten gluren in de kamer van isabel van winsen.

“Z

e is sowieso Nederlands, want Nederlanders hebben allemaal een tv”, lacht uitwisselingsstudent environment and research management Alexandra Pappa (25), die zelf geen tv heeft. “Dat ze een vrouw is lijkt me overduidelijk: die vrolijke kussens op het bed en de roze stoel. Is de muur nou ook roze? Aan die tas te zien shopt ze ook graag. Lastig om te gokken wat ze studeert, misschien iets biologisch. Ze houdt van de natuur, vandaar het plantje op haar bureau en het schilderij met bloemen. Zou ze met die laarsjes, naast de koelkast, door de natuur wandelen? Ah en er staan vitaminepillen op haar bureau, ze is dus ook met haar eigen gezondheid bezig!” Studiegenoot en tevens uitwisselingsstudent Nadya Mileva (22) is het deels eens met Alexandra: “Ze is een onafhan-

ADVALVAS

nr 4 — 8 oktober 2014

kelijke, hardwerkende volwassen vrouw, waarschijnlijk wel 25-plus. Zij zal al met haar master bezig zijn. Ik denk dat ze juist iets zakelijks studeert, bedrijfskunde misschien. Ik zie daar toch allemaal cijfers op haar laptop? Ze houdt van koken, vandaar al die kruiden in de keuken. En wat staat er op haar koelkast? Home sweet home? Haar kamer ziet er erg georganiseerd uit. Het enige waarvan ze niet houdt is haar prullenbak legen, die puilt helemaal uit!” “Wat een mooie kamer. Dit is vast niet op Uilenstede”, zegt student aardwetenschappen Margot Haitsma Mulier (20) beslist. “Het doet me eerder denken aan een containerwoning. Ze heeft alles lekker voor zichzelf, een complete keuken en ik denk dat er achter die deur een badkamer zit. Ze studeert niet iets exacts, daarvoor is haar kamer te gestyled, misschien communicatiewetenschappen?”

Isabel van Winsen 20 Studeert econometrie, derde jaar Betaalt 330 per maand voor een kamer in Oost in het voormalige Casa400

“Ik ben niet speciaal een roze-fan hoor”, lacht derdejaars econometrie Isabel van Winsen (20). “Eigenlijk was het toeval, ik stond in de Karwei en dacht: een kleurtje aan de muur is wel leuk. Die stoel vond ik via Marktplaats. Ook ben ik niet zo biologisch, dat plantje is nep. Ik hou wel van wandelen, maar trek niet vaak de natuur in. Ik vind het wel fijn om te fietsen. Op m’n computer was ik inderdaad bezig met cijfers. Ik studeer econometrie en volg nu een vak waarbij ik veel moet programmeren. En ik hou inderdaad van shoppen én van koken. Ik volg een kookblog op internet. Toch wordt het door tijdgebrek vaak niet iets heel uitgebreids. En ach, die prullenbak. Ik denk altijd: daar kan nog wel wat bij.”

Door student-reporter Nienke Stumpel Foto’s Peter Valckx

Wil je ook in Sleutelgat? Mail naar redactie.advalvas@vu.nl.

Griff

door Merlijn Draisma

nr 4 â&#x20AC;&#x201D; 8 oktober 2014

ADVALVAS