Nr 16 28 april 2016

Nr 16

28 april 2016 Lydia Korndewal lanceert goededoelenweek

PPE: studie voor toekomstige wereldleiders

De Verrekijker: safe space voor idealisten

‘Vriendschap is een lening’

Onafhankelijk magazine van de Vrije Universiteit — www.advalvas.vu.nl

Studeren met een kleintje pag 16

HOE VER KIJK JIJ? We leven in een snel veranderende samenleving, met grote maatschappelijke vraagstukken. Dat vraagt om mensen die verder kijken. Verder dan het voor de hand liggende, verder dan het bekende.

Mensen die verder kijken zijn op hun plek bij de VU. De VU stimuleert haar medewerkers buiten hun eigen afdeling en eigen vakgebied te kijken. Om nieuwe wegen in te slaan. Om samen te werken aan toonaangevend onderzoek en onderwijs. De VU is een universiteit die midden in de maatschappij staat.

Met de blik gericht naar buiten. VU is verder kijken.

Ben jij een medewerker van de VU? Kijk dan voor een overzicht van alle interne vacatures op: WWW.VU.NL/VUNET/VACATURES Ben jij geen medewerker van de VU maar wel ge誰nteresseerd om bij de VU te werken? Kijk dan op: WWW.WERKENBIJDEVU.NL

INHOUD

jaargang 63 — nr 16

VU NU Vrijdag 22 april 2016, 14.53 » Green Student Bootcamp Challenge, Boeletuin. Jan Willem Groen proeft een paardenbloem.

Foto peter gerritsen

Sushi rollen voor het goede doel

6

PPE: ‘niet alleen voor happy few’ 10 Studeren met een kind op schoot

16

De Verrekijker is jarig

20

En verder Online nieuws

4

Opinie: religiegeschiedenis

8

Column: Mark van Vugt

9

Column: Sinan Çankaya

13

Onderzoeksnieuws

14

Mail

23

Opinie: bestuursvergoeding studenten 24 Column: Roos van Rijswijk

25

Campus: rechten van de mens

26

So you think you can teach

27

OR

28

Cultuur: Griffioen en restaurant

30

Uilensteders

31

Griff

32

Coverfoto Martijn Gijsbertsen

Het volgende nummer verschijnt op 18 mei 2016.

onafhankelijk magazine van de Vrije Universiteit Redactieadres De Boelelaan 1105 BelleVue, Kamer 1H-43 1081 HV Amsterdam redactie.advalvas@vu.nl Hoofdredacteur Marieke Schilp Redactie Floor Bal, Peter Breedveld, Dirk de Hoog, Marieke Kolkman, Welmoed Visser Eindredactie Win Castermans, Welmoed Visser Secretariaat Anna Jansen (020) 5985630 secretariaat.advalvas@vu.nl Basis Ontwerp Luis Mendo - GOOD Inc. Vormgeving Rob Bömer behance.net/rbbmr

ADVALVAS

Medewerkers Joeke Berg, Sinan Çankaya, Yvonne Compier, Merlijn Draisma, Roos Lankhorst, Peter Gerritsen, Martijn Gijsbertsen, Roos van Rijswijk, Dick Roodenburg (Griffioen), Bas van der Schot, Peter Valckx, Marieke Wijntjes Copyright HOP-kopij Hoger Onderwijs Persbureau, Amsterdam VU-advertenties zie secretariaat Commerciële advertenties Bureau Van Vliet (023) 5714745 Druk Opmeer drukkerij BV, Den Haag

nr 16 — 28 april 2016

3

RSS feed Campusgedicht: Onvrijwillig relatieadvies Het koude instituut kan hard zijn / Als VU’er verdwijn je soms / In bureaucratie of reorganisaties / Werkgevers tegenover nemers / Onderwijsontvangers tegenover kennisdelers […]

Vechtscheiding gezocht Voor het Oikos-project zoekt onderzoeker Anne Smit volwassenen die als kind een vechtscheiding van hun ouders hebben meegemaakt, waarbij een ouder van seksueel misbruik beschuldigd werd.

‘Van studenten met een getinte huid wordt weinig verwacht’ Wat doen we aan de sociale ongelijkheid in het onderwijs?

Over die vraag werd in Rotterdam gedebatteerd op het jaarcongres van de Vereniging Hogescholen.

Minimumloon geldt straks vanaf 21 jaar Promovendi willen meer training in onderwijs geven Kamer: overheid investeert te weinig in wetenschap Pas op: dit artikel is onbetrouwbaar Rotterdams model helpt niet tegen studieuitval

Voor al het laatste nieuws: advalvas.vu.nl 4

Van der Kwast is de tiende Vrije Schrijver

E

rnest van der Kwast wordt de nieuwe Vrije Schrijver vanaf 1 mei.

Hij is de tiende schrijver die een jaar lang rondloopt op de VU. Hij geeft colleges, bezoekt met groepjes studenten andere schrijvers en houdt aan het einde van zijn jaar de Abraham Kuyper Lezing.

Van der Kwast schreef tot nu toe zes boeken.

Zijn bekendste is Mama Tandoori, over een half-Indiase jongen die opgroeit in Rotterdam.

De roman is deels autobiografisch; Van der Kwast zelf heeft ook een Indiase moeder.

Op de VU wil Van der Kwast ook de diversiteit opzoeken. ‘Ik zou graag vluchtelingstudenten willen betrekken bij de activiteiten die ik als gastschrijver zal ontplooien’, zegt hij op de website van de VU. (MK)

Keke Keukelaar

Abonneer je op het laatste nieuws online

Volg onze site voor updates over de activiteiten van Van der Kwast: advalvas.vu.nl.

Karen Maex wordt rector van de UvA

Bètadecaan Karen Maex wordt de nieuwe rector magnificus van de Universiteit van Amsterdam. Maex is vanaf 1 juni benoemd.

M

aex, die momenteel decaan is van de drie bètafaculteiten van de VU en de UvA samen, krijgt geen gemakkelijke taak. Samen met de nieuwe collegevoorzitter Geert ten Dam wordt ze lid van een college dat met argusogen in de gaten gehouden wordt door medewerkers en studenten. Vorig jaar trad collegevoorzitter Louise Gunning af nadat de medezeggenschap het

vertrouwen in het bestuur had opgezegd. De aanleiding was de roep van voornamelijk studenten om meer inspraak op de universiteit, die uitmondde in de Maagdenhuisbezetting.

Het vierkoppige college van bestuur van de UvA vormt op dit moment ook het bestuur van de Hogeschool van Amsterdam, maar die samenwerking staat ter discussie. Vorige maand bood Hans Amman, financieel directeur in het UvA/HvA-college, zijn

ontslag aan, omdat hij vond dat deze samenwerking sneller geëvalueerd zou moeten worden dan de raad van toezicht wilde.

Maex kwam tweeënhalf jaar geleden uit Leuven naar Amsterdam om de samenwerking te leiden tussen de bèta’s van de VU en de UvA. In eerste instantie was het idee dat er een fusiefaculteit zou komen, maar dat ging niet door.

(MK)

Zie advalvas.vu.nl>nieuws>19 april. nr 16 — 28 april 2016

ADVALVAS

‘Ik haal de boeken, en ruim ze weer op’ Bibliotheekmedewerker Robert Klaassen (60) vierde vorige week zijn veertigjarige jubileum aan de VU. En hij blijft graag nog even.

B

ent u hier toevallig terechtgekomen? “Toen ik in 1976 even geen werk had, wist mijn buurman, die in de VU-bibliotheek werkte, dat ze hier wel wat voor mij hadden. Hij heeft me meegenomen.”

Wat voor werk heeft u in die jaren gedaan? “Ik ben in het magazijn van de bibliotheek begonnen. Nu ben ik logistiek

medewerker. Boeken die door studenten en medewerkers aangevraagd zijn, zet ik in de reserveringskast. Boeken die terugkomen, ruim ik op.”

Nooit behoefte gehad om ergens anders heen te gaan? “Eén keer heb ik gesolliciteerd bij de PThU in Kampen. Maar toen wist ik al dat ze hierheen zouden komen. Ik vind het fijn om hier te werken. Boeken hebben voor mij meer betekenis dan computers. Dit is wat

ik het liefste wil en wat ik het liefste doe.”

Maakt het uit dat u met wetenschappelijke boeken werkt? “Nee, maar ik heb inmiddels wel een voorkeur gekregen voor de geesteswetenschappen.”

En? Nog eens veertig jaar erbij?“Dat zit er niet in. Maar ik blijf wel tot mijn pensioen.”

(FB)

Lees het hele interview met Klaassen op advalvas.vu.nl>18 april.

Profs tegen kiloknaller twitter/facebook/issuu

Hackers ‘Goede hackers bestaan, en we hebben ze hard nodig’, aldus hoogleraar Herbert Bos op advalvas.vu.nl>opinie

Ontbijten

Het O2-gebouw is in bedrijf.

Biomedici van VU, VUmc en UvA ontbijten elke maand samen. Kijk op advalvas. vu.nl>razende reporter

Mean Girls Student Marthe van Bronkhorst wordt gewaarschuwd: ‘Amerikanen lijken aardig, maar iedereen daar is ont-zet-tend nep.’

Lees verder op advalvas. vu.nl>blogs&columns

ADVALVAS

nr 16 — 28 april 2016

Zeven VU-hoogleraren voeren actie tegen goedkoop vlees.

S

amen met drieënveertig collega’s van andere universiteiten ondertekenden de hoogleraren de oproep ‘Stop de Kiloknaller’ van Wakker Dier. De supermarkten moeten stoppen met het verkopen van vlees tegen stuntprijzen vinden ze. Onder de ondertekenaars zijn Rien Aerts, hoogleraar systeemecologie, Jan Willem Erisman, VU-hoogleraar stikstofproblematiek en Nico van Straalen, hoogleraar dierecologie en oud-columnist voor Advalvas. (DdH)

Meer hierover op advalvas.vu.nl>nieuws>18 april.

advalvas_online

(Re)tweets

Een selectie uit de opvallendste tweets van de afgelopen dagen @hillymast 25-4_’Intensieve studentenhouderij’.

‘Megastallen.’ Zo typeert VU-wetenschapper Flikkema onze universiteiten. Heerlijk helder geluid! Zie @ trouw @VeraartW 25-4_Ik vermoed dat de situatie bij #economie zorgelijker is dan bij #rechten. (in reactie op Meindert Flikkema, zie hierboven) @ljlp 25-4_Ideaal, zo’n uni naast het vliegveld.

Eerst uurtje vergaderd op de #VU en nu door naar de @KLM. Vanmiddag gastlezing geven in #Durham (UK). @mtv_tjilpt 25-4_De buurman is met de schuurmachine in de weer, de kat trekt voor het tuinraam een muis uit elkaar.

‘Lekker’ thuis werken, zeggen ze dan...

Marlies ter Voorde werkt bij aardwetenschappen. @VASS_FSW 24-4_Robots: een kans of bedreiging voor de samenleving? Ontdek het in deze cursus! #robotisering #VASS http:// ow.ly/4mZd7u Alles wat je altijd al hebt willen weten over robots. @VUhistoricus 23-4_Rinnooy Kan als 36-jarige de jongste rector? In 1938 was J.F. Koksma 34 en rector van de VU http://www. geheugenvandevu.nl/hoofdmenu/ personen/koksma-j …

Vergeet Maastricht, de VU had de jongste rector ooit! Aldus Ab Flipse in reactie op NRC. @parool 19-4_VU-hoogleraar Martijn Katan maakt korte metten met 70 voedingshypes http://s.parool.nl/s1b29-a4285362/ Al is hij met emeritaat, Martijn Katan krijgt nog steeds jeuk van alle onterechte voedingshypes en schreef er een boek over. @KarinLurvink 14-4_’Maandenlang alleen maar reizen…’

New adventures coming up! http:// www.karinlurvink.com/?p=1411 #blog #backpacken #zuidoostazie VU-historica en OR-lid Karin Lurvink gaat op reis en gaat daarover een blog bijhouden.

5

Lydia Korndewal rolde sushi voor het Rode Kruis

6

nr 14 — 23 maart 2016

ADVALVAS

in actie

Een studievereniging moet niet alleen maar gaan over zuipen en feesten, vindt tweedejaars gezondheidswetenschappen Lydia Korndewal (21).

Ze begon de goededoelenweek bij Salus.

DOOR Welmoed Visser Foto Yvonne Compier

H

oe was de sushiworkshop? “Leuk. Misschien is workshop een groot woord. Een aantal mensen van onze studievereniging had zich een beetje verdiept in hoe je sushi rolt en dat hebben we toen samen gedaan.”

En daarna heb je de sushi opgegeten voor het goede doel. “Inderdaad. Als student betaal je 7 euro voor zo’n workshop. De activiteit stond al gepland, daar hoefden we verder niets extra’s voor te doen. Salus [studievereniging van gezondheidswetenschappen, red.] had al een jaarlijkse goededoelenlunch. Die wilde ik graag uitbreiden naar een hele week. Dus we hebben een aantal activiteiten die we anders ook zouden doen bij elkaar in één week gepland. Vandaag verkopen we wafels voor bij de lunch, er komen nog een borrel en een alumnidag.

Het geld dat we inzamelen gaat naar het Rode Kruis in Syrië.”

Welk bedrag verwacht je in te zamelen? “We hebben nu bijna 200 euro.

Maar we hopen 300 op te halen.”

Waarom heb jij het op je genomen om een goededoelenweek te organiseren?

ADVALVAS

nr 16 — 28 april 2016

“Ik vind het belangrijk dat een studievereniging zich niet alleen maar bezighoudt met bier en feestjes. We willen graag wat meer maatschappelijk betrokken zijn.

Er zijn bedrijven die ons sponsoren.

Dan vind ik het belangrijk dat wij ook weer iets terugdoen voor de maatschappij. Deze goededoelenweek is een klein begin. Ik hoop dat het een traditie wordt die zich uitbreidt en elk jaar een beetje groter wordt.”

Salus Salus is de studievereniging van gezondheidswetenschappen. Er zijn zo’n 400 leden van wie een kleine 100 actief.

Op woensdag 18 mei organiseert Salus de Carrièredag Gezondheidswetenschappen Amsterdam.

Meer informatie op salusvu. nl; cgavu.nl.

te lang uit en dan was de week alweer bijna voorbij en hadden mensen al andere afspraken.

Ook probeer ik om niet alle werk zelf op me te nemen, om anderen te vragen om dingen te doen en niet altijd te denken: ik doe het zelf wel even.”

Waarin kwam jij jezelf tegen? “Als een feest of activiteit niet zo goed bezocht wordt, heb ik de neiging om dat mezelf te verwijten. Dat probeer ik af te leren.

Maar soms moet je ook juist concluderen dat je iets niet goed hebt aangepakt. We hebben een alumnidag gepland voor komend weekend. Maar we hebben nog niet zoveel aanmeldingen. Ik denk dat we daar toch misschien te laat aan begonnen zijn of er niet genoeg achteraan hebben gezeten. Ik probeer die dingen te nemen zoals ze komen, maar er tegelijk ook van te leren.”

Wil je later iets regelachtigs gaan doen? “Ja, gezondheidswetenschappen ben ik gaan studeren omdat ik graag iets wil betekenen in de organisatie van de zorg. Ik ben niet iemand die Lydia veel talent heeft om door een Korndewal microscoop te kijken, de biolo2015 - 2016 gische vakken liggen me niet zo.

Bestuursjaar Salus Vroeger zei ik altijd dat ik later 2014 - 2015 Activiteitencommissie Salus minister van Volksgezondheid wilde worden, dat was een grapje 2014 - nu natuurlijk. Maar in die richting Bachelor gezondheidswetenschappen ligt wel mijn belangstelling. Ik zou heel graag voor een organi2007 - 2014 satie als het Rode Kruis of Artsen Stedelijk gymnasium, Amersfoort zonder Grenzen aan de slag willen. Dat is echt een droom.

Het mooie aan die organisaties vind ik dat ze niet politiek zijn: de gezondheid van mensen staat voorop, ongeacht wie ze zijn of wat ze denken. Dat is ook een reden waarom we het Rode Kruis hebben gekozen als doel voor onze inzameling.”

Doe je sommige dingen nu anders dan voorheen? “Ik probeer eerder te beginnen, bijvoorbeeld met het plannen van vergaderingen. Dat stelde ik in het begin

En tot die tijd? “Ik ben echt enthousiast geworden over het besturen en organiseren. Het lijkt me bijvoorbeeld ook heel leuk om een jaar in de universitaire studentenraad te zitten.”

Ben jij een echte regeltante? “Ik kom er nu in het bestuur van Salus achter dat ik het heel leuk vind om dingen te organiseren. Daarbij loop je tegen allerlei dingen aan en je komt jezelf constant tegen. Dat motiveert mij juist om verder te gaan.”

7

Religiegeschiedenis moet van God los Religiegeschiedenis is te belangrijk om over te laten aan theologen.

Strikt genomen hoort theologie aan een universiteit niet thuis.

Door Fred van Lieburg ILLUSTRATIE BAS VAN DER SCHOT

R

eligiegeschiedenis is belangrijk, maar wat is daarbij belangrijker: religie of geschiedenis? Ik denk het laatste, ervan uitgaande dat het uiteenlopende zaken zijn.

Dat is niet altijd zo geweest.

Eeuwenlang was alle geschiedenis religieus, heel het menselijk gebeuren onderdeel van een bovennatuurlijke werkelijkheid. De geschiedenis had een goddelijke oorsprong en een moreel einddoel, veelal een tweedeling van de mensheid.

Voor veel tijdgenoten is dit nog steeds zo en zal het zo blijven tot in lengte van dagen.

Alleen daarom al is en blijft het nodig om religie te begrijpen in al haar facetten en op alle niveaus. Tegelijkertijd is voor veel mensen een ‘intelligent ontwerp’ of een ‘laatste oordeel’ niet meer aan de orde.

Sinds de Verlichting is het verleden niet zonder meer religieus geladen. Geschiedenis wordt ‘van God los’ bestudeerd. Politiek, economie, cultuur horen erbij – en ook religie. In onderwijs en onderzoek zijn algemene (wereld)geschiedenis en (god) gewijde geschiedenis formeel en inhoudelijk gescheiden.

8

Natuurlijk is en blijft er ook wetenschap en geschiedbeoefening in religieuze zin.

Godgeleerdheid, theologie en kerkgeschiedenis zijn de vlaggen waaronder op een gelovige, godgewijde of teleologische (finalistische) manier wordt gereflecteerd op vormen van zingeving. Filosofen doen dat evengoed, zij het zonder de hypothese van Gods agenda. Theologen en/of gelovigen beweren dan vaak dat zij religiegeschiedenis begrijpen vanuit de binnenkant, terwijl anderen slechts de buitenkant zien. Deze vlieger gaat

niet op, want iedere wetenschapper is geroepen de dingen in beide dimensies te doorgronden.

Strikt genomen hoort theologie aan een universiteit niet thuis. Omdat wetenschap bedoeld is voor de samenleving, is haar een aanleunwoning gegund.

Geloof, waarheid en identiteit houden mensen en groepen intens bezig. Dat mag ook op het hoogste niveau van kennisvorming, waartoe de universiteit op aarde is. Zeker de VU slooft zich uit om allerlei kerken en stromingen te

nr 16 — 28 april 2016

ADVALVAS

opinie

wisselcolumn

De evolutie van vriendschap

bedienen in hun behoefte aan academische bestaansverheldering, groepsbinding en leiderschapsvorming.

Maar wat moet de rest van de samenleving hiermee? De meeste mensen hebben geen boodschap aan vastliggende tradities of georganiseerde godsdiensten.

Moeten seculiere studenten die geen zin hebben theologie of religiestudies te volgen, niets leren over de historische en actuele betekenis van religie als machtige drijfveer van menselijk handelen in alle tijden en plaatsen? Oude en nieuwe media staan vol van goede en kwade uitingen van religieus gemotiveerd denken en doen. Om op wetenschappelijk niveau te spreken over goed en kwaad en te begrijpen wat religie met mensen doet, heb je alle soorten specialisten nodig.

Niet alleen theologen, al kunnen we hun expertise goed gebruiken.

Gelukkig krijgt religie aandacht in allerlei mens- en maatschappijwetenschappen. En sommige theologen bedrijven gewoon religiewetenschap op de manier van niet-theologen. Omdat de factor tijd verbindend is in alle menselijke en maatschappelijke processen, worden historici – specialisten in tijd en (on)gelijktijdigheid – ook in het domein van religie bij uitstek uitgedaagd om de eenheid van kennis na te streven. Religiegeschiedenis is daarom belangrijker dan religie op zichzelf en kan niet aan het religiespecialisme van vroeger worden overgelaten. Of gaan theologen eindelijk – niet pas in de eindtijd – religie te belangrijk vinden om over te laten aan geesteswetenschappers?

Reageren? Mail naar redactie.advalvas@vu.nl.

ADVALVAS

nr 16 — 28 april 2016

foto Yvonne Compier

Fred van Lieburg is hoogleraar religiegeschiedenis aan de faculteit Geesteswetenschappen.

L

Mark van Vugt hoogleraar evolutionaire psychologie

beroep doen. De reden is simpel en heeft aatst bij de kapper kwam het te maken met de beperkingen van het gesprek op Johan Cruijff. mensenbrein. Het onderhouden van “Alsof er een goede vriend vriendschappen kost namelijk veel tijd en is overleden”, vertelde de energie en die kun je dus niet gebruiken kapper. Ik vond dit een om in allerlei andere levensbehoeften te merkwaardige reactie. Hoe voorzien. Onderzoekers hebben vastgekun je iemand als vriend steld dat een mens gemiddeld ongeveer beschouwen die je nooit persoonlijk vijf vriendschappen tegelijk heeft. Een hebt ontmoet? Speelt ons oerbrein romantische relatie onderhouden kost ons hier parten? Het lijkt er wel op. nog meer tijd, en daarvoor moet je twee Amerikaans onderzoek heeft al eens vriendschappen inleveren. Vandaar dat je aangetoond dat mensen die eenzaam vrienden niet altijd blij zijn met je nieuwe zijn vaker naar tv-soaps kijken, en dat vlam. Waarom steken ze hun tv-helden op den we onze kostbare tijd in duur gaan beschouwen vriendschappen? Evolutials echte vrienden. Een Vriendschap is onair gezien biedt vriendverklaring is dat het hier een lening die zich schap een oplossing voor gaat om personen die later eventueel een fundamenteel sociaal heel frequent in onze terugbetaalt probleem, de bankiers’ huiskamer te vinden zijn paradox. De paradox is en wier aanwezigheid en dat een bank wel geld wil mening we waarderen. uitlenen, maar eigenlijk Zoals een vriend dus. alleen aan personen die Maar zijn deze virtuele kunnen terugbetalen. relaties ook echte vriendVriendschap is volgens schappen? Uit onderdeze redenering een zoek onder Facebooklening die zich later eventueel terugbegebruikers blijkt dat niet het geval. Bij taalt wanneer je in nood komt te zitten. mensen met meer dan 500 ‘vrienden’ op Het is dus geen slechte keuze om in je Facebook was er slechts bij 26 sprake van wederzijdse communicatie (jij schrijft wat studententijd flink te investeren in je vrienden. In de woorden van Cruijff: “Je en zij/hij reageert erop) en dat is toch de gaat het pas zien als je het doorhebt.” kern van vriendschap.

Als je echt in de penarie zit, kun je waarschijnlijk slechts op een handvol een Reageren? Mail naar redactie.advalvas@vu.nl.

9

PPE: nieuwe bachelor

‘Het is geen economie light’ Volgend studiejaar heeft de VU een nieuwe opleiding die de volgende generatie staatshoofden gaat leveren. Althans, dat is de ambitie.

in september 2016, van start. Maar is PPE echt zo uniek in Nederland? De RijksuniDOOR PETER BREEDVELD versiteit Groningen heeft ook een opleiFOTO PETER VALCKX ding PPE en de UvA een opleiding PPLE. Ook Utrecht is bezig met de voorbereian de VU gonst het al meer ding voor een nieuwe PPE-opleiding. Dus hoezo uniek? dan een jaar over de nieuwe bacheloropleiding PPE, “Niet om die andere opleidingen te diskwalificeren”, zegt opleidingsdirecteur wat staat voor philosophy, Martin van Hees, “maar ze zijn niet de politics and economics. In klassieke PPE-opleiding zoals die aan de de Angelsaksische wereld al honderd jaar een begrip, universiteit van Oxford is ontwikkeld.

PPE in Groningen is geen zelfstandige op het Europese vasteland nauwelijks opleiding, de opleiding PPLE van de UvA bekend. De VU is er ontzettend trots op: is iets anders: politics, psychology, law “belangrijke wereldleiders hebben PPE and economics.” gedaan”; “hiermee zetten we geestesweEr is een kleine universiteit in Rome die tenschappen terug op de kaart”; “uniek PPE heeft, en een particuliere universiteit in Nederland”; “Gerrit Zalm, Herman van in Duitsland, maar de VU Rompuy in de adviesraad” is de eerste gróte univeren “hiermee loopt de VU siteit, zegt Van Hees, die voorop.”

‘Hoeveel het originele, Engelstalige, In januari kreeg de VU waarde hebben ambachtelijk in Oxford eindelijk het groene licht economische vervaardigde kwaliteitsvoor de nieuwe opleiding modellen product in Nederland die volledig Engelstalig eigenlijk?’ aanbiedt. wordt, en ondergebracht Het is inderdaad zo dat in een eigen college – het PPE in Engeland hofleveJohn Stuart Mill College rancier is van de huidige – waar alleen de beste generatie staatsmannen. studenten worden toegelaten en waarvoor het collegegeld twee keer Toen David Cameron in 2010 aantrad als premier, zaten in zijn kabinet zes miniszo hoog is als voor andere opleidingen. ters die PPE hadden gedaan. De BBC PPE gaat in het nieuwe collegejaar, dus

A 10

publiceerde toen een artikel: ‘Why does PPE rule Britain?’

Politicus als ambachtsman Maar wat ís PPE precies? Brede bacheloropleidingen zijn niet nieuw, wat maakt het samenvoegen van filosofie, politicologie en economie zo bijzonder? Van Hees: “PPE is multidisciplinair, maar vooral ook interdisciplinair. Wij leiden mensen op die maatschappelijke vraagstukken bekijken vanuit meerdere disciplines.

Een econoom kan zich bij economische kwesties niet beperken tot de economie alleen. Hij moet de politieke context meenemen, rekening houden met ethische aspecten, zijn vak benaderen vanuit wetenschapsfilosofische uitgangspunten: hoeveel waarde hebben economische modellen eigenlijk?”

“Dito voor de politicologen. Die redden het niet met alleen hun kennis van machtsprocessen, ze moeten de economische dimensie kennen en een ideehistorische achtergrond hebben.” En we moeten af van het idee dat filosofen, aldus Van Hees, vanuit hun ivoren toren hun briljante inzichten op het volk laten neerdalen.

Van Hees is zelf filosoof, hoogleraar ethiek, en hij bekijkt begrippen als verantwoordelijkheid, vrijheid en kwaliteit van leven in economische termen:

nr 16 — 28 april 2016

ADVALVAS

onderwijs

Martin van Hees, mister PPE ADVALVAS

nr 16 — 28 april 2016

11

PPE: nieuwe bachelor

in het VU-hoofdge“Bijvoorbeeld het many bouw, en een architect hands problem, waarbij zoveel ‘We leiden ze werkt aan het creëren mensen betrokken zijn bij op tot mensen van een eigen smoel een project dat niemand voor met sensitiviteit voor de afdeling. “De het mislukken ervan verantvoor de studenten maken woordelijk is. Ik denk na over maatschappelijke gewoon deel uit van de hoe je een organisatie zo kunt VU-gemeenschap op inrichten dat je dat probleem context’ de rest van de campus. niet meer hebt.”

Ze hebben eigen Of een controversiële kwestie: studieruimte en collestrategisch handelen, waarbij gezalen; er is een eigen een politicus voorgeeft andekoffiecorner, maar bijvoorbeeld geen re voorkeuren te hebben dan hij werkelijk eigen restaurant.” heeft. “Is dat werkelijk zo erg? Vanuit democratisch oogpunt kan dat juist ‘Nadrukkelijk niet elitair’ goed zijn”, aldus Van Hees. Hij schreef Moeilijk toegankelijk is de opleiding wel. er een artikel over in een wetenschapTwee keer het normale collegegeld, een pelijk tijdschrift voor politicologen: In strenge selectieprocedure. “Het is geen Praise of Manipulation. “Daarin beschrijf economie light”, aldus Van Hees. “Je gaat ik de politicus als ambachtsman, en echt de diepte in met deze bachelor. We strategisch opereren is dan deel van zijn willen alleen gemotiveerde studenten van ambacht.” wie we zeker weten dat ze het kunnen.”

Toch is PPE niet alleen voor de happy Eigen smoel few. “Dat hoop ik niet”, zegt Van Hees.

Van Hees publiceert ook in economische “Voor getalenteerde, gemotiveerde tijdschriften. Een PPE-man avant la lettre studenten die het collegegeld niet zou je hem kunnen noemen. Hij maakt kunnen opbrengen, werken we aan een zich ook al jaren sterk voor een Nederbeurzensysteem.” landse PPE-opleiding. Eerst in GroninDesalniettemin voelt het wat vreemd, gen, waar hij vandaan komt, daarna aan zo’n opleiding op stand aan de VU, van de VU, waar zijn voormalige PPE-bondgeoudsher de universiteit noot in Groningen Michel ter voor de kleine luyden.

Hark, nu decaan Geesteswe“Helemaal niet”, meent tenschappen, hem al stond op ‘PPE is niet de Van Hees. PPE sluit te wachten. route naar het juist goed aan bij de “Filosoof René van WoudenVU. “Het is nadrukberg, toen decaan Wijsbegeer- grote geld’ kelijk geen elitaire te, heeft met de toenmalige opleiding, en het is ook economiedecaan Harmen niet de route naar het Verbruggen en Anton Hemegrote geld. We willen rijck van Sociale Wetenschapmaatschappelijk verantwoordelijke, pen ook al gewerkt aan het opzetten van toekomstige leiders creëren. PPE is een PPE aan de VU, maar dat is toen doodgevoorbereiding op een carrière als ceo, bloed. Ter Hark en ik hebben het project politicus, het bedrijfsleven, zeker, maar weer opgepakt”, zegt Van Hees. het worden mensen met sensitiviteit voor De opleiding krijgt een eigen verdieping

12

de maatschappelijke context waarin ze werken. De opleiding is ook een persoonlijke verrijking.”

Echt internationaal PPE kan putten uit de beste docenten van de drie betrokken faculteiten en er komt een poule van juniordocenten, promovendi die de helft van hun tijd aan onderwijs besteden. Elk jaar zal een internationale gerenommeerde PPE-onderzoeker als gasthoogleraar op de campus verblijven. “We denken aan onderzoekers met een profiel als bijvoorbeeld dat van Amartya Sen, de Indiase Nobelprijswinnaar”, aldus Van Hees.

Studenten worden ook in het buitenland geworven, want het moet een echte internationale opleiding worden. Er is plaats voor maximaal 180 studenten. Na het voltooien van de bachelor stromen ze door naar een master in een van de disciplines filosofie, economie of politicologie. In het tweede jaar van de bachelor kiezen de studenten een oriëntatie uit twee van de drie disciplines, “maar zonder de derde discipline uit het oog te verliezen”, zegt Van Hees, en in het derde jaar kunnen studenten kiezen voor een semester in het buitenland of een stage.

De opleiding is samengesteld met ruggespraak vanuit de politiek en het bedrijfsleven. Van Hees: “We hebben bijvoorbeeld gevraagd aan vertegenwoordigers van bedrijven of er behoefte was om de juridische component via aparte colleges in te bouwen. Dat bleek niet zo te zijn.” De opleidingsdirecteur Van Hees is erg enthousiast over PPE, daarover wil hij geen misverstand laten bestaan. “Je moet de lol niet onderschatten”, zegt hij, “de energie die vrijkomt bij het realiseren van dit project. Het is een behoorlijke operatie, docenten en onderzoekers van drie verschillende faculteiten bij elkaar te krijgen.”

nr 16 — 28 april 2016

ADVALVAS

column

Het blikje

zzzzt. Mijn deurbel. Lethargisch sta ik op, gedrogeerd door een overdosis Facebook-berichten over ultiem zinvolle en volmaakte levens. Ik strompel naar de intercom, neem de hoorn van de haak en druk op het knopje om de deur te openen.

De bezorger geeft mij Thais eten, ik geef hem wat extra fooi omdat hij zo beleefd is. “Dank u, meneer Tjankaya”, zegt de jongen. Ik orden hem als ‘Turks’ omdat hij mijn achternaam correct uitspreekt, sluit mijn deur en schud dan mijn hoofd omdat Turkse-Nederlanders zich in de restaurantbranche kennelijk niet uitsluitend voordoen als Italianen.

“Kutzoooooooi”, zeg ik beteuterd. Ze zijn mijn blikje cola vergeten. Ik vloek binnensmonds en bel de toko op.

“Goedenavond, u bent mijn blikje cola vergeten. Kunt u de bezorger alsnog mijn kant opsturen? Oké, oké, hartelijk dank.”

Ik sta in mijn woonkamer. Een commentator op de televisie vertelt dat Europa de mensenrechten verkwanselt, vluchtelingen slapen op straat in Turkije. “Zal ik beginnen met eten of wacht ik op mijn cola”, filosofeer ik terwijl ik over mijn baard krab.

Bzzt, doet mijn deurbel weer. Ik pak de hoorn op. “Hallo?”

ADVALVAS

nr 16 — 28 april 2016

Ik word keihard uitgescholden door de inter‘Heb je nou een comstem, in het Turks. blikje cola gekocht Een tweede, mechanivoor die zeikerd of sche stem lijkt daarop te niet?’ antwoorden. Mijn moeder wordt erbij gehaald, zonder opgaaf van reden.

Ik draai me om, in mijn gang staat een metershoge spiegel, die van de vloer tot vrijwel het plafond reikt. Ik bekijk mezelf rustig. Serieus moet dit nou, maar ik wil helemaal niet, verzucht ik. Dan leg ik me slaafs neer bij mannelijke heerschappij en adem flink in.

“Wat lan!” bulder ik best overtuigend, met een gechargeerde Turkse basstem.

“Lan jouw schuld, had dan gezegd dat ik cola moest meenemen!” zegt de bezorger.

“Mijn schuld?”

“Een momentje meneer”, zegt de bezorger zachtaardig.

Dan weer Turks gescheld.

Ik druk op het knopje van de intercom, bzzzt, bzzzt.

“Kom naar boven dan”, schreeuw ik. Bzzt, bzzzt, ik blijf als een bezetene op het knopje van de intercom drukken.

“Wacht even”, roept de bezorger, nu weer agressief.

Ik hoor de tweede mechanische stem opnieuw, ook hij gaat tekeer: “Is mijn schuld toch niet klootzak.” Steeds verwarder houd ik de hoorn tegen mijn oor. “Ja, wacht even man”, bromt de bezorger. Dan, poeslief: “Goeden-

avond meneer, mijn excuses.”

Tegen wie praat hij, waar de fuck ben ik beland, denk ik, en druk inmiddels niet meer op het knopje van de intercom, bang dat er een geestesziek persoon met een machete voor de deur staat; misschien dan toch maar geen cola. Ik hoor een flard van het journaal over de Panama Papers. Alliteraties, leuk. Vrijwel gelijktijdig roep ik mezelf weer tot de orde.

Ik hoor weer de mechanische stem, luid en duidelijk ditmaal: “Heb je nou een blikje cola voor die zeikerd gekocht of niet?”

“Ja, wacht nou even”, zegt de bezorger agressief tegen de telefoonstem en vervolgens beleefd en zoetjes door de intercom tegen mij: “Meneer, ik heb uw blikje cola.”

Ik plof op de bank en zet het blikje voor me neer. Het journaal toont beelden van Pegida-demonstranten met pluche varkenskoppen op het hoofd. Op een spandoek staat iets over vluchtelingen.

Mensen op Facebook hebben echt een spannend leven, denk ik, neem een hap van mijn eten en leg het blikje in de koelkast.

Reageren? Mail naar redactie.advalvas@vu.nl.

Volg hem op Twitter @s1nanCankaya

foto Martijn Gijsbertsen

B

Sinan Çankaya postdoc onderzoeker naar het bestuur, racisme en uitsluiting

13

VIPs Magdalena Preciado López, vorig jaar aan de VU gepromoveerd op de interacties tussen de twee eiwitten actine en microtubuli, krijgt een Rubiconbeurs. Daarmee kan ze onderzoek gaan doen in het buitenland.

Meepraten over wetenschap

Onderzoeker Chiel van der Veen van de faculteit Gedrags- en Bewegingswetenschappen krijgt 100.000 euro subsidie van het Nationaal Regieorgaan Onderwijsonderzoek voor zijn project Mindmappen in de kleuterklas.

Aart van Halteren is benoemd tot bijzonder hoogleraar health behaviour informatics.

Ons eigen gedrag kan een belangrijk deel van onze gezondheid verklaren.

Van Halteren gaat menselijk gedrag vastleggen in computationele modellen, waardoor hij gezondheidsgedrag op grote schaal kan analyseren.

14

W

etenschapsmusea, zoals Science Center Nemo, spelen een belangrijke rol in het betrekken van het grote publiek bij de wetenschap. Voor lager opgeleiden is dit vaak de enige plek waar ze in contact komen met wetenschappelijk onderzoek,

constateert Andrea Bandelli. Hij promoveerde 18 april op de rol van wetenschapsmusea, vanuit het perspectief van de musea én de bezoekers. Science centers zijn niet alleen plekken waar bezoekers kunnen leren over wetenschap; ze zijn ook een forum voor gesprekken en discussies over de rol van wetenschap in de maatschappij. Het zijn als het ware platforms waar de bezoe-

I

n de toekomst zullen patiënten met slaapapneu een behandeling op maat krijgen. Patiënten kunnen dan kiezen uit mondprotheses, speciale chirurgie of positietherapie. Dat zegt hoogleraar Nico de Vries die 20 mei bij de tandheelkundige faculteit zijn oratie houdt. Ongeveer 400.000 Nederlanders hebben een slaapapneu.

Hierbij valt hun bovenste luchtweg tijdens

het slapen dicht. De patiënten schrikken telkens wakker en slapen heel licht. Momenteel krijgen ze vaak een behandeling met een speciaal masker, de zogeheten CPAP. Omdat slapen met het masker onhandig is, gebruikt 35 procent van de patiënten het masker niet. Anderen gebruiken het niet elke nacht of de hele nacht. Door de behandeling meer op de persoon aan te passen, zal dat masker in de toekomst vaak niet nodig meer zijn. (FB)

kers ‘wetenschappelijke burgers’ worden. Om die functie goed te kunnen vervullen, zouden wetenschapsmusea zich meer moeten richten op volwassenen en in hun tentoonstellingen en projecten moeten aansluiten bij actuele maatschappelijke discussies, concludeert Bandelli. (WV)

Zie proefschrift via tinyurl.com/Bandelli.

Genen

Slaapapneu

D nounproject/Luis Prado

Jordi Wallenburg

Yussef Al Tamimi won de Jan Brouwer Scriptieprijs voor zijn masterscriptie over het gebruik van de term vulnerability in de rechtspraak van het Europees Hof van de Rechten van de Mens. Eerder ontving hij voor dezelfde scriptie de Max van der Stoel Human Rights Award.

e omgeving waaraan mensen worden blootgesteld, bepaalt welke genen actief worden. Dat blijkt uit onderzoek van het Nederlands Tweelingen Register van de VU in samenwerking met wetenschappers uit Leiden en de Verenigde Staten. De onderzoekers keken naar het epigenoom, een soort schakelaars dat bepaalt of genen ‘aan’ of ‘uit’ staan. Dit onderzoek laat zien dat er duizenden locaties zijn waar die verschillen optreden door invloeden uit de omgeving, zoals bijvoorbeeld eten of sigarettenrook. (WV)

nr 16 — 28 april 2016

ADVALVAS

onderzoeksnieuws

Ontoerekeningsvatbaar

E

en paar jaar geleden had je sportgenen, genen die mede bepaalden of je wel of niet aanleg voor sport had. Daarna bleek het allemaal toch wel wat complexer om die genen daadwerkelijk aan te wijzen. Nu concludeert promovendus Charlotte Huppertz weer dat sporten wel degelijk genetisch bepaald is. Er moeten dus toch sportgenen zijn. Huppertz onderzocht het sportgedrag van jongeren tussen de 7 en 18 jaar. De genetische invloed wordt groter naarmate jongeren ouder worden. (WV)

Smeltend permafrost

Zie proefschrift via tinyurl.com/sportgenen.

Geluk verklaard

O VU-wetenschappers vonden 3 genetische varianten die verschillen in geluk verklaren.

H

oewel we al langer weten dat eigenschappen als geluk deels erfelijk zijn, is het nu voor het eerst gelukt om de locaties op het menselijk genoom aan te wijzen die deze verschillen bepalen. Gelukshoogleraar Meike Bartels en hoogleraar genoeconomics Philipp Koellinger analyseerden de gegevens van ruim 298.000 mensen en vonden 3 genetische varianten voor geluk, 2 varianten voor depressie en 11 plekken op het genoom die verschillen in neuroticisme kunnen verklaren. (WV)

Het onderzoek is gepubliceerd in Nature Genetics.

ADVALVAS

nr 16 — 28 april 2016

ngeveer twintig procent van het aardoppervlak bestaat uit bevroren grond, ofwel permafrost. Door opwarming van de aarde dreigt een steeds groter deel van deze permafrost ’s zomers te ontdooien. Dit kan een groot effect hebben op het klimaat. Hoe de permafrost zich ontwikkelt, is beschreven in het VU Permafrost Sneeuw-model. Promovendus Danielle Kitover bestudeerde in welke mate het model bruikbare voorspellingen doet. Daaruit blijkt onder meer dat het dooien van permafrost niet echt leidt tot een matiging van de temperatuurstijging, zoals weleens wordt verondersteld. Voor het dooien is namelijk energie nodig die aan de warmere lucht wordt onttrokken.

Daardoor wordt het lokaal zomers ietsje kouder en ’s winters een beetje warmer. Maar dat effect is gering. (DdH)

Er moet een uniforme richtlijn komen om te bepalen of een verdachte tijdens het misdrijf ontoerekeningsvatbaar was. Nu hangt het oordeel te veel van de persoon van de rechter af, blijkt uit onderzoek van Johannes Bijlsma.

“Als iemand tijdens het plegen van een misdrijf ontoerekeningsvatbaar was, mag de rechter volgens de Nederlandse wet geen straf opleggen. Wel kan een rechter tbs opleggen als diegene door een stoornis gevaarlijk is.

Maar het komt voor dat mensen een misdaad plegen en toch vrijuit gaan.

In de praktijk blijkt dat rechters verschillende maatstaven hanteren om te bepalen of iemand ontoerekeningsvatbaar was.

Daardoor staan advocaten met lege handen. Ze weten vooraf niet op welke juridische gronden ze hun betoog moeten bouwen.

In mijn proefschrift ontwikkelde ik een toetsingskader dat duidelijkheid moet scheppen in deze voorwaarden.

Volgens dat criterium kan een verdachte niet gestraft worden als hij door de stoornis niet kon begrijpen dat hij een strafbaar feit pleegde. Of als diegene dat wel snapte, maar door de stoornis daar toch niet naar kon handelen.

Bijvoorbeeld doordat de dader stemmen hoorde die tot een moord opriepen.” (FB)

Johannes Bijlsma promoveerde 13 april hierop bij Rechtsgeleerdheid. Hij werkt als docent bij strafrecht.

15

Ireen Schouten

Toch sportgenen

Moeders

Nu even niet, mama moet studeren

Kim Pronk ‘Lastig wordt het als ik moet samenwerken met andere studenten’

16

nr 16 — 28 april 2016

ADVALVAS

campus

Tentamens leren met een kind op schoot, hoe doe je dat? Twee studenten vertellen.

DOOR FLOOR BAL FOTO’S MARTIJN GIJSBERTSEN

H

et is weer zo’n dag. Zo eentje waarop alles anders loopt dan masterstudent Kim Pronk (33) bedacht had. Voor de vijfde keer dit jaar krijgt ze van de school van haar vierjarige dochter Lina te horen dat de juf ziek is. En de vervangster van de juf ook. School gaat vandaag niet door.

Er zit niets anders op: Lina gaat mee naar de VU. Dochter Brigitte (2) kan wel naar de crèche. Terwijl Kim gesprekken voert, maakt haar dochter een motief van strijkkralen. “Een ogenblik”, zegt Kim. Uit haar tas pakt ze een strijkbout. Terwijl haar verbouwereerde gesprekspartner toekijkt, smelt ze op tafel de kralen aan elkaar.

“Het leek me handig om die bout mee te nemen. Ze is er zo lekker mee aan het spelen.”

11.000 euro Het is typerend voor het leven van de student bioinformatics and systems

biology. “Ik ben iemand die altijd alles door elkaar doet. Ik heb altijd tegelijkertijd gewerkt en gestudeerd. Eerst hborechten, daarna de universiteit.”

Kim zat in het tweede jaar van haar bachelor natuurkunde toen haar man en zij besloten dat ze graag kinderen wilden.

Na de geboorte van hun kind zouden ze allebei doorstuderen. Een wetswijziging tijdens haar zwangerschap gooide bijna roet in het eten. “Omdat het mijn tweede bachelor was, moest ik opeens het instellingscollegegeld van 11.000 euro betalen. Dat vocht ik aan voor het lopende studiejaar. Maar langer doorstuderen kon ik niet betalen. Na de geboorte van Lina zat ik van elf uur ’s ochtends tot elf uur ’s avonds op de campus om op tijd af te studeren.”

Geen vrije tijd Zo flexibel als Kim is, zo georganiseerd is Anne Marieke Braam (26). Ze werkte al een jaar als ergotherapeut toen ze besloot om de master gezondheidswetenschappen te doen. Haar dochter Sarah was toen anderhalf. “Het was een heel bewuste keuze: ga ik verder studeren of blijf ik altijd dit werk doen?”

Omdat ze alleenstaand is, betekent het dat ze alles strak moet plannen. “Om zeven uur ’s ochtends ga ik de deur uit, dan breng ik mijn dochter naar de gastouder. Om kwart over acht ben ik op de VU om alvast iets te doen.” Meestal studeert ze tot half vier om daarna op tijd haar dochter op te kunnen halen. Als die in bed ligt, gaat Anne Marieke nog even leren. “Vrije tijd heb ik niet.”

Kolfruimtes en crèche Wie een prestatiebeurs heeft en door een zwangerschap vertraging oploopt, kan via de FOS-regeling in aanmerking komen voor een tijdelijke ondersteuning via de VU. Verder zijn er kolfruimtes in bijna alle gebouwen. Op de campus is een crèche, maar daar geldt het gewone uurtarief. Meer weten? Zoek op VUnet op studerende ouders. Op Facebook bestaat een speciale groep Studerende Ouders VU. Via studiemetkind.nl is snel te achterhalen op welke wettelijke bijdrages een studerende ouder recht heeft. De site studerendemoeders.nl biedt allerlei soorten informatie voor studenten met kinderen.

ADVALVAS

nr 16 — 28 april 2016

17

Moeders

Hoop papierwerk Omdat zowel Kim als Anne Marieke al een hbo-opleiding hebben gedaan, hebben ze inmiddels geen recht meer op studiefinanciering. Anne Marieke kon door een lening doorstuderen. “Anders had ik eerst een tijd moeten sparen.” Ze heeft wel recht op een extra bijdrage van de gemeente waar ze woont, maar dat bleek voor twaalf euro per maand op een hoop papierwerk neer te komen.

Kim is boven de dertig, dus heeft zij helemaal geen recht op een lening. Gelukkig is haar man inmiddels afgestudeerd en werkt ze zelf drie dagen bij een wetenschappelijk bedrijf op de campus. Ze mag haar uren om haar colleges heen plannen.

Hulp docenten De ondersteuning van de universiteit viel Anne Marieke tegen. Als ze iets bijzonders wil, moet ze het zelf regelen. Toen ze aan een docent vroeg of zij in de werkgroep mocht die twee uur eerder viel, kreeg ze te horen dat ze zelf maar met iemand moest ruilen. “Maar dan moest iemand anders elke week twee uur wachten. Dat wilde ik niet vragen.”

Omdat Kim haar opleiding in deeltijd doet, heeft ze meer ruimte om haar vakken te plannen. “Het enige lastige is als ik in projecten moet samenwerken.

De mentaliteit van veel studenten is dat ze alles op het laatste moment doen. Dat gaat niet altijd goed.” Zo trof ze eens een studiepartner die tot drie keer toe een afspraak afzegde. “Ik heb geen ruimte in mijn programma om dat te incasseren.

Daardoor heb ik één opdracht niet op tijd kunnen inleveren. Je moet het toch van het begrip van anderen hebben.”

Anne Marieke Braam ‘Om kwart over acht ben ik op de VU. Vrije tijd heb ik niet’

18

nr 16 — 28 april 2016

ADVALVAS

‘Afhankelijk van de welwillendheid van een docent’ Welke rechten hebben zwangere studenten en studerende moeders? Niet veel, ontdekte onderzoeker Anja Eleveld van sociaal recht.

Je bent zwanger en je studeert scheikunde. Krijg je dan vrijstelling voor proeven met gevaarlijke stoffen? En moet je alsnog naar de verplichte avondcolleges als je geen kinderopvang hebt? Het zijn vragen die onderzoeker Anja Eleveld van de rechtenfaculteit momenteel met vier studenten aan het beantwoorden is. Zij kijkt in hoeverre onderwijsinstellingen zwangere studenten en moeders faciliteren. Het gaat om een steekproef onder drie universiteiten (waaronder de VU), vijf hbo-instellingen en twaalf mbo’s.

Aanleiding voor Eleveld was de hoge uitval onder studerende moeders. Het ministerie van Onderwijs publiceerde vorig jaar cijfers waaruit bleek dat vijftig procent van de moeders op het mbo de eindstreep niet haalt. In het hoger onderwijs is het slagveld nog groter: 75 procent van deze groep vrouwen studeert niet af.

Geen zwangerschapsverlof Dat verbaast Eleveld niet. Hoewel haar onderzoek nog niet afgerond is, durft ze

wel te zeggen dat er weinig specifiek voor deze groep gedaan wordt. “Studenten zijn erg van de welwillendheid van de docent afhankelijk. Werknemers hebben veel meer rechten dan studenten.”

Recht op zwangerschapsverlof hebben Nederlandse studenten niet en dat zieke kind tijdens een tentamen is een kwestie van pech gehad. In het Model Onderwijs- en Examenregelingen komt het woord kind niet eens voor. De term zwangerschap kan één keer aangestreept worden: zwangere studenten met een bindend negatief studieadvies kunnen daar bezwaar tegen maken.

De dramatische cijfers waren geen reden voor onderwijsminister Jet Bussemaker om de zaken voor studenten beter te regelen.

In een brief aan de Kamer schreef zij dat dat de taak van de instellingen zelf is.

En dat is problematisch, vindt Eleveld.

“Je kunt je afvragen of het feit dat de overheid geen regels wil maken, niet strijdig is met de gelijke behandelingswetgeving en het VN-Vrouwenverdrag.

Volgens die wetgeving moet Nederland alle passende maatregelen nemen om ervoor te zorgen dat vrouwen dezelfde rechten op het gebied van onderwijs en vorming hebben als mannen.”

300 studerende moeders per jaar Paniek bij de VVD! Die partij stelde twee jaar geleden Kamervragen over een mogelijke verhoging van de studiefinanciering voor studerende moeders. “Hoe kan voorkomen worden dat door extra toelage er een extra stimulans ontstaat om tijdens het studeren moeder te worden, met name in de grote steden?”

Die angst is nergens voor nodig, blijkt uit de cijfers van studiefinancieringsinstelling DUO. In elk geval niet voor de universiteit. Hieruit blijkt dat het percentage universitaire studenten met een eenoudertoeslag de afgelopen tien jaar stabiel rond de 0,17 procent hing. Dat zijn ongeveer 300 studenten per jaar. Veranderingen in het beurzenstelsel en andere maatregelen hebben daar geen enkele invloed op.

ADVALVAS

nr 16 — 28 april 2016

19

De Verrekijker

Waar alles kan en alles mag Wat gebeurt er allemaal in dat gekraakte pand naast de Spar? Een reportage.

TEKST EN FOTO’s ROOS LANKHORST student-reporter

O

twee rekken hangt allerlei kleding, die p de grond ligt een jongen bezoekers voor niks mee mogen nemen. te spartelen. Naast hem Meubels zijn gratis verkregen of van het zwaait een meisje met grof vuil. Op tafel ligt een opengeslagen haar armen, terwijl boek. ‘This book is for sharing. He is a twee jongens om haar swinger, always on the move’, staat erin heen rennen. Ze imitegeschreven. Ooit was het van Coby Babaren een aquarium voor ni, die sinds december dagelijks bij De de workshop Creative Rebellion. Dit Verrekijker te vinden is. Hij doneerde een klinkt misschien niet als een typische groot deel van zijn spullen aan het café.

VU-gebeurtenis. Maar er is één plek op de “Ik wilde ervan af en kon me geen betere campus waar alles kan en alles mag: café bestemming bedenken. Het was een van De Verrekijker. m’n beste keuzes ooit. Ik moet altijd glimBijna een jaar geleden besloten studenlachen als ik iemand koffie zie drinken ten van De Nieuwe Universiteit VU het uit mijn oude Angry Birds-mok.” pand naast de Spar op de VU-campus te kraken. Ze hadden elkaar leren kennen 50 kilo overgebleven groente en fruit bij het Maagdenhuis. Jinne ter Weele (21, Coby is sociaal ondernemer bij verschilbachelor Engelse taal & cultuur en filolende organisaties, zoals Taste Before You sofie) was erbij vanaf het begin. “Het was Waste en MakeSense. “De eerste keer dat het momentum: het protest op de UvA ik hier kwam, dacht ik: eten jullie echt speelde, aan de VU was er gedoe rond alleen pizza’s?” Hij besloot de keuken op het verdwijnen van sociale ruimtes en te knappen. Nu kookt hij er in het kader de horeca op de campus was keiduur. We van het project Healthy & Affordable, wilden onze eigen ruimte, waarvoor we om voedselverspilling tegen te gaan. zelf verantwoordelijk zijn en waar plaats Elke zaterdag fietst er een is voor activisme.” De VU Verrekijker-vrijwilliger moest even wennen aan naar de markt op het Bos het idee, maar besloot al Je bepaalt zelf en Lommerplein, om meer snel de studenten te laten hoeveel je voor je dan vijftig kilo overgeblezitten. soep wilt betalen ven groente en fruit op te halen. Hier maken ze Uitpuilende bijvoorbeeld soep of ijs boekenkasten van, of het wordt ingevroEn dat gaat nu een jaar ren. Het systeem werkt op goed. De Verrekijker is donaties: mensen betalen bijna altijd open. Wie naar ervoor wat ze zelf willen. binnenloopt, komt ogen Op de muur staan ‘suggested donations’ tekort. De muren hangen vol met posters, van 20 cent tot 1 euro, maar dit is niet gedichten en vlaggetjes. In een hoek staat verplicht. een winkelkarretje, ergens anders ligt een En dat is niet het enige project dat plaatsvoetbal, de boekenkasten puilen uit. Aan

20

vindt in De Verrekijker. Verschillende vrijwilligers studeren iets in de ict en zorgen voor de nodige technologie. Naast de deur ligt een apparaatje dat constateert of er iemand binnen is, waardoor automatisch vastgesteld wordt of De Verrekijker open is. Dit is vervolgens te zien op de site.

Ook ontwikkelt Coby met een paar studenten een app, Oview. Deze app geeft gebruikers een stelling over een actuele kwestie en levert hier gelijk verschillende nieuwsartikelen bij. “Mensen lezen vaak maar één nieuwsbron en creëren een soort echokamer om zich heen, van mensen met dezelfde mening. Met deze app willen we ze stimuleren echt hun eigen mening te vormen.”

nr 16 — 28 april 2016

ADVALVAS

campus

Wie naar binnenloopt, komt ogen tekort

ADVALVAS

nr 16 — 28 april 2016

21

De Verrekijker

‘We moeten het idee van ‘rare hippies’ zien te doorbreken’

Stoere plek Waar het echt om draait in De Verrekijker? Niet om het actievoeren, maar om het creëren van een plek waar iedereen welkom is. Of het nou een feministische actiegroep, een organisatie voor rechtvaardigheid in Palestina of een christelijke gospelgroep is. Vrijwilliger Patchelly Croes (27, derdejaars psychologie): “Het is nu minder een protestbeweging tegen de universiteit en meer een facilitaire plek. Het belangrijkste doel is om een autonome ‘safe space’ te behouden waar iedereen gehoord wordt. Iedereen met nieuwe initiatieven kan bij ons langskomen.” Elke maandagavond is er yogales, de Bildung Academie houdt er informatieavonden en er vinden regelmatig workshops plaats.

Op de muren kliederen Een voorbeeld is de workshop ‘Creative Rebellion’, waarbij een stuk of tien deelnemers leren om activistisch te zijn door theater. Dit houdt in dat ze drie uur lang allerlei oefeningen doen: van dansen tot rennen met je ogen dicht en het uitbeelden van een stoel of aquarium.

Niet alleen studenten doen hieraan mee.

Een enigszins verdwaald ogende Mexicaanse toerist is één dag in Amsterdam en wilde eens iets anders doen dan Elke paar de standaard toeristische maanden komt de attracties. Een andere rector langs voor deelnemer is de Franse een gesprek Anne Faubry (22). Ze loopt stage bij Philips en was via Coby al eerder bij De Verrekijker geweest. “Ik vind de openheid hier heel leuk. Het is een gekke, chaotische plek: als je wilt, kun je gewoon op de muren kliederen. Maar die chaos vind ik juist leuk. In Frankrijk zijn ook wel van dit soort plekken, maar die zijn toch geordender en horen bij duidelijk georganiseerde initiatieven.”

22

Wachten op nieuw momentum Het is niet altijd druk bij De Verrekijker.

Overdag zit er hooguit een handjevol mensen en op sommige avonden is het bijna leeg. Dat is het probleem waar het café tegenaan loopt: te weinig mankracht.

Zo’n twaalf vaste vrijwilligers runnen De Verrekijker en dat is niet altijd genoeg.

Het overgrote deel van de duizenden VU-studenten loopt elke dag langs het gebouw, maar komt niet binnen. Jinne: “We moeten het idee van dat zijn rare hippies doorbreken, zodat studenten beseffen dat dit best een stoere plek is.

We zijn al een heel eind, maar kunnen nog veel meer input gebruiken.”

Het activisme is niet helemaal uit De Verrekijker verdwenen. Het beleid van de VU wordt scherp in de gaten gehouden.

De VU-Raadpleging, een grote enquête over actuele kwesties op de universiteit, is deels besproken in De Verrekijker. En elke paar maanden komt de rector langs

voor een gesprek. Dit zijn mooie resultaten volgens de vrijwilligers, maar er zijn ook kwesties die nog steeds lopen. “Het is wachten op een nieuw momentum, zoals vorig jaar. Ik denk dat dat wel weer komt”, stelt Jinne.

Hoe het verder gaat met De Verrekijker is onzeker. Over een paar jaar gaat de huidige locatie verloren: dan wordt het gebouw gesloopt. Of het café tot die tijd standhoudt, is afhankelijk van de nieuwe studenten. Patchelly: “We zijn allemaal studenten die op een gegeven moment afstuderen. Er is veel roulatie. Ik hoop dat we nieuwe studenten vinden die de plek willen runnen.” Coby is minder onzeker: “Als mensen deze plek gebruiken waarvoor die bedoeld is, zouden we zelfs naar een betere plek kunnen verhuizen – op initiatief van de VU. De VU is verder kijken, toch? En waarom zou je zo’n gastvrije plek met bier voor 1 euro niet leuk vinden?”

nr 16 — 28 april 2016

ADVALVAS

advertenties

mail Master in

Vitality and Ageing Unique 1-year master combining gerontology, geriatrics, healthcare management and research

Reacties (max. 300 woorden) op Advalvas-artikelen zijn welkom op redactie.advalvas@ vu.nl. De redactie behoudt zich het recht voor uw bijdrage eventueel in te korten.

Specific attention is given to management, collaboration, communication and personal development

Experience day Tuesday 10 May 2016, 16.30-18.30 hrs Leiden University Medical Center Enroll in mastersinleiden.nl > information days > vitality and ageing

Let op je scooter Deze brief is een waarschuwing voor diegenen die gemotoriseerd naar de VU komen. Check je scooter of motor even voordat je wegrijdt! Ik had dat niet gedaan en moet er niet aan denken wat had kunnen gebeuren. Ik had een doodsmak kunnen maken.

Een paar jaar geleden stond mijn scooter netjes op de scooterparking voor de VU. Mijn scooter die netjes in het scootervak stond was over de grond getrokken (flinke sleepschade aan het plaatwerk en de hoes was kapotgescheurd).

Schade: bijna 200 euro.

Vanaf die tijd stal ik mijn scooter tussen het hoofdgebouw en Bellevue (blauwe gebouw), daar haalde ik gisteren mijn scooter uit het scootervak en reed naar huis, dat is gelukkig slechts 7 km. Thuis aangekomen zag mijn man dat er olie uit mijn scooter stroomde. Ik ben direct naar de scooterzaak gereden. Daar zagen ze dat de dop van mijn oliereservoir eraf gedraaid was. Dit moet bij de VU gebeurd zijn. Levens-

ADVALVAS

Discover the world at Leiden University

gevaarlijk, want mijn achterwiel zal vol met olie, het reservoir was in die 7 km nagenoeg leeggelopen. Ik had een flinke schuiver kunnen maken door de olie op de achterband met alle gevolgen van dien. Op mijn 62ste kan ik dat echt niet gebruiken. Bovendien had ik een zogeheten vastloper kunnen krijgen omdat de olie praktisch op was. Dan had ik mijn scooter weg kunnen gooien. Ik vraag mij af met wat voor volk we hier te maken hebben. Vijanden heb ik niet, dus zal het een ‘kwajongensstreek’ geweest zijn.

Aan de VU lopen toch geen vervelende pubertjes rond, maar jonge mensen die straks een goede plek in onze maatschappij willen verwerven. Wat met mijn scooter hier gebeurd is, vind ik ronduit onacceptabel.

Ik heb hierover geklaagd bij de Facilitaire Campus Organisatie.

Zij beloofde de videobeelden door de beveiliging te laten checken.

Jenny Wiersema, medewerker afdeling Ruimtelijke economie

Amino: ‘Ik ben gevlucht uit Somalië.

Nu wil ik graag weer studeren.’

Geef om talent en maak deze studie mogelijk!

Kijk op www.uaf.nl 23

nr 16 — 28 april 2016 UAF_Advalas_1/4_pag_100x130mm_staand.indd 1

25-02-16 14:09

Haitse Kreek EOS-bestuursvoorzitter

opinie

‘Geef studentbestuurders hogere vergoeding’ Van bestuurswerk hoef je niet rijk te worden, maar dat het je veel geld gaat kosten is niet de bedoeling, vindt EOS-voorzitter Haitse Kreek.

oeveel tijd ben je kwijt met het bestuur van EOS? “Het is een volledige baan. We zijn vijf dagen in de week op ons kantoor.

Dus van studeren komt weinig terecht.”

Ben je voor een vrijstelling van collegegeld voor student-bestuurders?

24

Door invoering van het leenstelsel kan het een dure grap worden om een jaar in het bestuur van een studentenvereniging of medezeggenschapsraad te zitten. Als je er veel tijd in steekt, moet je een jaar extra lenen. Nu ligt er een wetsvoorstel bij de Eerste Kamer om fulltime student-bestuurders een jaar vrij te stellen van collegegeld. Een goed idee vindt Haitse Kreek, voorzitter van EOS, faculteitsvereniging van Sociale Wetenschappen.

Is het moeilijk nieuwe bestuursleden te vinden? “Wij hebben wel kandidaten kunnen vinden, maar van sommige andere verenigingen hoor ik dat het best lastig is. En ja, dat er niet genoeg kandidaten waren voor de universitaire studentenraad is een teken aan de wand. Medezeggenschap van studenten is belangrijk voor de universiteit. Dan zou je ook genoeg mensen moeten kunnen vinden die er tijd in willen steken.

Als je door een betere vergoeding genoeg gemotiveerde mensen kunt vinden, lijkt me dat een goede zaak. Het VU-bestuur kan het goede voorbeeld geven door niet op de wetswijziging te wachten, maar nu al te besluiten vrijstelling van collegegeld te geven.”

Maar je krijgt wel een bestuursvergoeding. Hoeveel? “EOS is bij de recente hertelling van het aantal leden veranderd van grote in middelgrote vereniging, waardoor het bestuursbudget naar beneden is bijgesteld. We hebben wel veel leden, maar bijvoorbeeld ook alumni die niet meetellen. We krijgen een vergoeding voor het bestuur als geheel en moeten dat onderling verdelen. Dat betekent 15.000 euro voor zeven bestuursleden. Dat is 2.142 euro per bestuurder per jaar die je pas na afloopt krijgt. Dus je moet lenen of op een andere manier aan geld zien te komen.”

En je moet collegegeld betalen? “Ja, dat is een voorwaarde om een bestuursvergoeding te krijgen. Maar ook om een studielening te krijgen en in een studen-

Bestuursvergoeding

“Ja, als je er echt voor kiest je een jaar lang in te zetten voor het bestuur of de medezeggenschap, kom je niet aan studeren toe. De universiteit stimuleert studenten om zich breed te ontwikkelen, dan moet ze daar ook faciliteiten voor bieden. Van bestuurswerk hoef je niet rijk te worden, maar dat het je te veel geld gaat kosten is ook niet de bedoeling.”

Haitse Kreek

Reageren? Mail naar redactie.advalvas@vu.nl. nr 16 — 28 april 2016

FOTO Cas Brinkhof

H

DOOR DIRK DE HOOG

tenkamer te wonen. Het collegegeld is nu bijna tweeduizend euro. Dus netto hou je weinig over van die vergoeding.”

ADVALVAS

column

Waarzeggers

Roos van Rijswijk

E

r bestaat een slag mensen dat zonder dat je erom hebt gevraagd uitspraken doet over wie je bent; mensen die midden in een gesprek over, zeg, het bijvullen van toner of het delen van een kroegrekening, ineens kunnen zeggen: “Jij bent écht zo’n links-feministische vegetariër!” Of: “Ik vind het echt iets voor jou om helemaal los te gaan tijdens een karaokeavond!” Het woord echt (eventueel te vervangen door helemaal: ‘Dat is hélemaal jou!’ – als je bijvoorbeeld over een drempel struikelt of per ongeluk je trui binnenstebuiten draagt) komt altijd in zo’n typering voor. Dit zodat het extra ongemakkelijk wordt om iemand tegen te spreken, bijvoorbeeld omdat je op het punt staat een broodje ossenworst te gaan eten en een gloeiende rothekel hebt aan karaoke, niet alleen om te doen maar ook om te aanschouwen terwijl je broederlijk je ellende verzuipt met de enige andere barklever met genoeg zelfrespect om niet mee te blèren met The Spice Girls, namelijk een alcoholistische zedendelinquent met PVV-sympathieën. Ik noem maar een paar algemene voorbeelden.

ADVALVAS

nr 16 — 28 april 2016

Wat misschien nog problematischer is dan wanneer Roept mijn iemand met een ongemysterieuze vraagde karakterschets de plank op wonderlijke wijze verschijning de onweerstaanbare misslaat, is als de gedane behoefte op uitspraak klópt. “Jij bent helemaal zo iemand die om hardop niet tegen autoriteit kan gecategoriseerd te en tot op hoge leeftijd op worden? haar duim heeft gezogen.”

Toen ik over dit verschijnsel klaagde bij een vriendin, zei ze dat zij dat nooit meemaakte. “Misschien”, prakkiseerde ze, “dúrven mensen dat gewoon niet bij mij. Omdat ik ze dan zou slaan.”

Waarop ik niets anders kon dan concluderen dat er naast persoonlijkheidsprofeten ook zielen bestaan die dit soort gedrag uitlokken.

Wat doe ik verkeerd? Kom ik over als iemand die zichzelf moeilijk kan plaatsen binnen Het Grote Geheel der Mensheid? Roep ik met mijn mysterieuze verschijning de onweerstaanbare behoefte op om hardop gecategoriseerd te worden? Het verschijnsel doet zich al voor zolang ik me kan herinneren, te pas en te onpas. Op de basisschool, groep 5, voorspelde een leraar eng accu-

raat mijn latere lievelingsboek en op de middelbare school, toen ik nog dacht dat ik kok, kapper of actrice zou worden kirde mijn docent Nederlands: “Roos, als jij later je roman uitbrengt, verwacht ik dat er voorin staat dat ik je geestelijk bevrucht heb.” Op de markt word ik staande gehouden door voorbijgangers die me afraden een rood shirt te kopen omdat het niet bij mijn teint past. In cafés lok ik vonnissen uit als: “Jij lijkt me echt iemand voor een grote soja-latte” en “maar geen frietjes voor u, zeker?”

Natuurlijk. Het risico bestaat dat als je een zwakke persoonlijkheid hebt, je je naar deze karakterprognoses gaat gedragen. Zo draag ik nooit meer rode T-shirts, herlees ik ieder jaar Het Parfum en verdomd als het niet waar is, schreef ik een boek. Volgens mij ben ik best wel links, en vooruit, feministisch. Heb ik dan helemaal geen persoonlijkheid?

Bestaat er wel zoiets als vrije wil (zucht)?

Vast niet. Of ik ben echt zo iemand die zich uiteindelijk gewoon maar overal bij neerlegt. Als u me wilt excuseren: er wacht een soja-latte op me.

Reageren? Mail naar redactie.advalvas@vu.nl.

25

Mensenrechtencollege

Emotionele zitting over reorganisatie De VU moest onlangs verschijnen voor het College voor de Rechten van de Mens omdat ze wordt beschuldigd van leeftijdsdiscriminatie bij de reorganisatie van Aard- en Levenswetenschappen.

Door Welmoed Visser Foto Marieke Wijntjes

T

waalf ontslagen oudere medewerkers van de faculteit Aard- en Levenswetenschappen (FALW) hadden een klacht ingediend bij het mensenrechtencollege.

Zij vinden dat er disproportioneel veel 55-plussers zijn getroffen bij de reorganisatie.

De zaal waar de zitting plaatsvindt in Utrecht zit bomvol. De twaalf medewerkers passen niet allemaal om de tafel en zitten deels op de publieke tribune.

Ook is er een flink aantal ondersteuners meegekomen. De VU wordt vertegenwoordigd door bètadecaan Karen Maex, hydrologiehoogleraar Han Dolman, een arbeidsjurist en advocaat Derk Domela Nieuwenhuis.

Initiatiefnemer Matthijs Hisschemöller voert vooral het woord namens de klagers, bijgestaan door twee advocaten en aangevuld met opmerkingen uit de zaal. “Onze zittingen zijn niet zo gestructureerd als in de rechtbank. Als u iets wilt zeggen, kan dat gewoon, mits u niet allemaal door elkaar praat”, zegt voorzitter Carina van Eck.

26

steeds wordt gedaan, maar Dat de handelwijze van door jongere, goedkopere de VU de medewerkers ‘Noem mij één medewerkers.” nog steeds intens emotiovoorbeeld waar Voorzitter Van Eck doet neert, is voelbaar. Boos en er iets met ons haar best om uit de discusverbijsterd zijn ze dat de commentaar is sie te blijven of de reorgaVU hen zo heeft afgedankt gedaan’ nisatie op zich terecht was na vaak tientallen jaren en of het arbeidsrechtelijk dienstverband. Michel allemaal juist was gelopen: Groen, een van de indie“Wij zijn niet bevoegd om ners, vat het samen: “Het daar uitspraken over te doen.” Maar dat gaat nu over een passende oplossing, is nog een hele klus omdat de verdenmaar de kern van de zaak is dat we ons king van leeftijdsdiscriminatie zo direct oude werk kwijt zijn, werk dat we vaak samenhangt met hoe de VU de reorganizelf hebben opgebouwd en dat we met satie heeft aangepakt. ziel en zaligheid deden. En dat nu nog

nr 16 — 28 april 2016

ADVALVAS

campus

FALW Straatkatten?

De kern van de klacht komt er namelijk op neer dat de VU bij de reorganisatie te gemakkelijk heeft gezegd dat functies specifiek zijn, waardoor ze buiten het bij reorganisaties geldende afspiegelingsbeginsel zijn gehouden (waarbij er uit elke leeftijdscategorie proportioneel evenveel mensen worden ontslagen). Per specifieke functie werd besloten of die na de reorganisatie zou worden voortgezet. Veel van de klagers herkenden hun werkzaamheden echter totaal niet in de functieomschrijving die de VU daarbij hanteerde.

Het voorbeeld van voormalig IvM (Instituut voor Milieuvraagstukken)-medewerker Ron Janssen komt op de zitting ter sprake. De VU fundeert zijn ontslag met een aantal Google Scholar-citaties. Die zijn deels jaren oud en deels kloppen ze zelfs niet. “Straatkatten in natuurgebieden? Daar heeft meneer Janssen nooit onderzoek naar gedaan”, zegt advocaat Corinne de Klerk.

Als de advocaat van de VU zegt dat de ontslagbedreigde medewerkers inspraak hebben gehad voordat het personeelsplan werd vastgesteld, kan Matthijs Hisschemöller zich niet meer inhouden: “Noem mij één voorbeeld waar er iets met ons commentaar is gedaan”, roept hij, waarna hij door de voorzitter tot de orde wordt geroepen. “U hebt gelijk, ik zal mijn toon matigen”, geeft hij meteen toe, “maar het is gewoon niet waar.”

Uitspraak Nader tot elkaar kwamen de partijen niet.

De VU houdt vast aan haar standpunt dat de medewerkers ontslagen zijn wegens strategische keuzes, de medewerkers blijven erbij dat ze zijn gediscrimineerd.

Het mensenrechtencollege doet op dinsdag 17 mei uitspraak. “Wij zijn wat ouderwets, dus u krijgt de uitspraak één of twee dagen later per post”, besluit Van Eck de zitting.

Reageren? Mail naar redactie.advalvas@vu.nl.

ADVALVAS

nr 16 — 28 april 2016

onderwijs

So you think you can teach

Wie weet van een hoorcollege een inspirerende sessie te maken? Student-reporter Joeke Berg schuift aan. Deze keer: het college public relations & reputation management van Anne-Marie van Prooijen. taaie materie wat te verlevendigen met 08-04-2016 | HG-KC07. Assistenteen aantal filmpjes in haar Prezi. Zoals professor communicatiewetenschap een fragment van de HBO-latenightshow Anne-Marie van Prooijen heeft op deze Last Week Tonight waarin komiek John late vrijdagmiddag een interessante mix Oliver de dubieuze productiepraktijken aan studenten voor haar neus. De niet van grote kledingmerken op de hak bijzonder goed gevulde collegezaal wordt neemt. Aan de reacties in de zaal te bemenst door tweedejaars bestuurshoren, zijn het enkel de uitwisselingsstuen organisatiewetenschap, studenten denten die de satire en kwinkslagen naar communicatie en een aanzienlijke groep de actualiteit van de talkshowhost volleuitwisselingsstudenten. Om het ijs dig begrijpen. Wat dan weer een mooie tussen het bonte gezelschap een beetje te illustratie is voor de ook op managebreken, trapt Van Prooijen haar college mentniveau niet te over stakeholder commuonderschatten verschillen nication af met een stukje tussen diverse culturen. flauwe humor. Op de Wanneer links en rechts vraag wat stakeholders Passende steeds meer studenten precies zijn - of eigenlijk de cirkels en pijlen op het wat ze níet zijn - toont filmpjes ter scherm laten voor wat ze haar presentatie drie olijke illustratie zijn en zich storten op het stockfoto’s van een hond maken van plannen voor met een steak in zijn bek, Te veel het naderende weekend, een man met een biefstuk modellen en gooit Van Prooijen haar in de hand en een vrouw theorieën laatste troef in de strijd: de met een venijnig scherp missers. mes. Het duurt even voorEn daarmee hangt de dat het kwartje valt. Maar zaal pas echt aan haar lippen. Met tegen de tijd dat iedereen de grap vat, John Olivers tirade over kinderarbeid schept de hilariteit om het bedenkelijke en hongerloontjes bij leveranciers van niveau toch een band. Missie geslaagd. kledinggigant GAP nog vers in het geheuFijn dat er aan het begin van het hoorcolgen, is het mierzoete promotiefilmpje lege nog even kon worden gelachen, want van datzelfde bedrijf over maatschapdaarna volgt een eindeloze reeks aan pelijk verantwoord ondernemen ronduit gortdroge modellen en theorieën over gênant. ‘Dit is meer dan een T-shirt. Dit onderwerpen als strategisch manageis iemands brood’, zwijmelt de commerment, corporate social responsibility cial. Een treffende manier om de zaal en communicatiestrategieën. Talloze te tonen hoe het niet moet. Het college cirkels, blokken, piramiden en pijlen wordt daarna afgesloten met de meest moeten inzicht geven in uiteenlopende gewaardeerde slide van de dag. ‘It’s weekprocessen tussen ondernemingen en end!’ Dat laat de zaal zich geen twee keer belanghebbenden. zeggen.

Van Prooijen heeft haar best gedaan de

+

�

27

E: OR@VU.NL | WWW.VU.NL/OR | WWW.ONDERNEMINGSRAADVU.NL | 28 APRIL 2016

TE VEEL OOG VOOR OUTPUT EN TE WEINIG VOOR KWALITEIT BIJ UNIVERSITEITSFINANCIERING Op 31 maart organiseerde de Gezamenlijke Vergadering (GV) de medezeggen­ schapsconferentie ‘Wat is onderwijs je waard?’ Als ruil voor de afschaffing van de studiefinanciering heeft de GV namelijk sinds vorig jaar instemmingsrecht op de hoofdlijnen van de VU­begroting gekregen en vanaf dit jaar geldt dit ook voor de facultaire begrotingen. Het doel van de conferentie was dit recht te verduidelijken en prioriteiten te inventariseren.

‘Bij een begroting denkt men vaak dat het alleen draait om cijfers, maar dit is niet het geval.’ Met deze inleidende woorden van Ottho Heldring, voormalig voorzitter van de Ondernemingsraad (OR), ging de conferentie van start. De medezeggenschap heeft instemmingsrecht op de hoofdlijnen van de begroting, maar het is onduidelijk wat deze precies zijn. ‘Ondanks dat de GV niet dezelfde prioriteiten als de onderdeelcommissies (ODC's) heeft of moet hebben, is het belangrijk

Medezeggenschapsconferentie op 31 maart

om een rode draad te ontdekken waarmee we naar de begroting van 2017 kunnen gaan kijken,’ aldus Laura Henderson, huidige voorzitter van de Ondernemingsraad.

NEGATIEVE CIJFERS

Aan het begin van de dag benadrukte Hanco Gerritse, directeur van Financiën en Audit, de financiële spagaat waarin de VU zich op dit moment bevindt. De VU is afhankelijk van een geldbedrag van de overheid en per

student daalt dit bedrag. ‘Hier moeten wij het mee doen. En dat terwijl onze uitgaven stijgen en een langdurig negatief resultaat niet is toegestaan. Het geldbedrag van de overheid is afhankelijk van het aantal afgeronde promoties en het aantal behaalde studiepunten en diploma’s door studenten – ook wel outputfinanciering genoemd. Maar een te grote groei van het aantal studenten is ook niet wenselijk.’

Aan het einde van deze financiële tussen­ stand, bracht Boris Slijper, docent en lid van het Dagelijks Bestuur (DB) van de OR, de kernboodschap van de dag nogmaals onder de aandacht. ‘Het is belangrijk om te snappen hoe het zit, maar ik wil dit ook weer vergeten.

Ik wil tijdens colleges mijn studenten niet gaan beschouwen als “marktaandeel” en tijdens de afronding van scripties niet bedenken dat ik inkomsten genereer.’

Gerritse onderschreef deze boodschap direct.

‘De VU moet zich primair richten op goed onderwijs en onderzoek doen. We moeten rust creëren om juist niet over deze financiën te hoeven nadenken.’ Maar hoe wordt deze rust gecreëerd?

direct verantwoordelijk voor hun “output” en ontstaat er op kwantiteit gebaseerde onderlinge concurrentie. Zo verliezen we de kern van onze taken – namelijk kwalitatief goed onderwijs en onderzoek doen – uit het oog.’

EXTREME OUTPUTFINANCIERING

Wat is kwalitatief goed onderwijs eigenlijk?

Deze vraag stond centraal tijdens de workshop over de onderwijsagenda, gegeven door Bram Kragting en Dimitri Lindijer van de Universitaire Studentenraad (USR). Op dit moment lijkt deze te veel gemeten te worden met in­ en outputcriteria. ‘Hoe kunnen we de kwaliteit van onderwijs vergroten zonder te focussen op abstracte termen als studiesucces en maatschappelijke betrokkenheid?’ In plaats van dit soort prestatiedoelstellingen, moet de onderwijsagenda zich richten op een inhoudelijke en kwalitatieve verbetering.

De deelnemers van de workshop opperden bijvoorbeeld verlaging van de werkdruk van docenten en van de verhouding student­docent.

Uit de workshop over financiële verdeel­ modellen blijkt dat de VU, vergeleken met andere universiteiten, een extreme vorm van outputfinanciering hanteert. Door dit VUSAM­ financieringsmodel fluctueren de inkomsten van de faculteiten sterk. Volgens Frans van de Woerd, leider van de workshop, creëert VUSAM daarom juist onrust. Er bestaan alternatieve modellen. De Technische Universiteit Delft, bijvoorbeeld, geeft haar faculteiten meer stabiliteit door een vaste voet van circa 70% te hanteren en slechts 30% van de inkomsten afhankelijk te maken van de output.

De faculteiten van de VU mogen zelf beslissen hoe ze hun geld verdelen. Bij de Faculteit der Geesteswetenschappen is op dit moment een financiële decentralisatieslag gaande, aldus Frans Huijzendveld, voorzitter van de ODC. ‘Deze decentralisatie wordt steeds verder door­ gevoerd. VUSAM wordt vertaald naar afdelingen en leerstoelen. Op deze manier wordt iedereen

KWALITEIT VAN ONDERWIJS

De GV gaat met het CvB in gesprek over de conclusies van de conferentie en hoopt dat de leden van de ODC hetzelfde doen met hun besturen.

REORGANISATIE VERZUIMBEGELEIDING ARBO EN MILIEU Het College van Bestuur (CvB) heeft het besluit genomen om de Afdeling Arbo en Milieu (A&M) opnieuw te reorganiseren. Dit is helaas niet de eerste reorganisatie voor deze afdeling.

Dit keer is de aanleiding het opzeggen van een dienst verleningsovereenkomst door het VUmc, omdat het VUmc voortaan een eigen verzuimbegeleiding inricht. De A&M mede­ werkers die voor het VUmc de verzuimbegelei­ ding zullen verzorgen gaan over naar het VUmc. Vanwege het belang van het behoud van de banen van deze medewerkers zal de OR de reorganisatie niet belemmeren, maar wij hebben wel een aantal zorg­ en aandachts­ punten. Deze punten betreffen onder andere de arbeidszekerheid bij het VUmc op de lange termijn en het nog niet op orde zijn van praktische zaken bij de overgang.

Daarnaast signaleert de Raad dat, in tegen­ stelling tot wat bij de behandeling van de splitsing tussen VU en VUmc is toegezegd, er nu al getornd wordt aan de gedeelde ondersteuning van de VU en het VUMC. De OR heeft in zijn adviezen aangegeven dat de splitsing niet mag gaan leiden tot een reeks reorganisaties.

ZORGEN OVER INRICHTING ARBODIENST Verder blijft de OR zorgen houden over de inrich­ ting van de Arbodienst en de gevolgen voor arbeidsomstandigheden en gezondheidsrisico’s.

De VU heeft in het Instellingsplan zich het doel gesteld om duurzaam gezondheidsbeleid te ontwikkelen. Dit doel kan alleen behaald worden als de bedrijfsartsen hier voldoende tijd voor hebben. Ook hebben de bedrijfsartsen een cruciale rol in het eigenregie model ziekte­ verzuim en bij het preventiebeleid. De raad is daarom van mening dat er veel steviger ingezet dient te worden op de bemensing van de bedrijfsartsen binnen A&M. Het CvB heeft aangegeven dat de VU gekozen heeft voor een sobere bedrijfsvoering en dus ook een sobere inrichting van de Arbodienst.

De OR heeft hier niet mee ingestemd en ziet dit als een extra reden en noodzaak om op korte termijn een fundamentele discussie over de inrichting van de Arbodienst te voeren.

EMANCIPATIE KOST GELD (EN DAT MOETEN WE DAN OOK KRIJGEN) Het hoger onderwijsbeleid kent drie doelstellingen. Ten eerste, we willen een hoog opgeleide bevolking. Daarom zijn onze universiteiten toegankelijk en hebben we weinig selectie aan de poort. Ten tweede, we willen kwalitatief goed onderwijs. Daarom hebben we kwaliteitszorg, instellingstoetsen en professionalisering. Ten derde, we willen efficiënt onderwijs en een hoog rendement.

Daarom hebben we het bindend studieadvies, prestatieafspraken en een leenstelsel.

Een mooi streven. Maar onderwijskundigen noemen dit het trilemma van het hoger onderwijs: je kunt slechts twee van deze drie doelstellingen tegelijkertijd realiseren. En elke combinatie zal altijd ten koste gaan van de derde.

De VU wil een ‘emancipatieuniversiteit’ zijn.

We staan open voor eerste generatiestudenten, allochtone studenten en stapelaars, en streven ernaar van deze jonge mensen echte academici en competente burgers te maken. Maar dat betekent dus minder efficiëntie en een lager rendement.

Helaas staat Den Haag ons in de weg. De bekostiging voor bijvoorbeeld doorstromers vanuit het HBO of tweede­kans studenten is lager. En het zijn juist die studenten die vaak voor de VU kiezen. Met het oog op de bezuinigingen zijn er momenteel dan ook allerlei initiatieven gaande om ‘te sturen op de instroom’ zoals dat heet. Platter gezegd: hoe kunnen we de studenten die minder geld opleveren een beetje ontmoedigen naar de VU te komen? De bedrijfskundige logica is begrijpelijk en daarom niet eens verwijtbaar.

Maar we zouden het niet moeten willen.

Emancipatie kost geld, maar we krijgen juist minder. Kan het CvB deze perversiteit eens aankaarten? De Ondernemingsraad zal haar van harte steunen.

COLOFON

COMMISSIE COMMUNICATIE OR SANDRA DE MAESSCHALCK, HENK OLIJHOEK, ESTHER PLOMP, JEROEN RODENBERG, BORIS SLIJPER TEKST KARIN LURVINK, HENK OLIJHOEK, BORIS SLIJPER BEELD KARIN LURVINK VORMGEVING HAAGSBLAUW

WWW.FACEBOOK.COM/ ONDERNEMINGSRAAD.VU @OR_VU

Restaurant

n va nt. ten ura os ta p k res t o et en lt h tud ee n s ord ee eo at b ga en ek ten we it e d e as u Om valv ad

Seizoen 2016-2017

Malse tournedos in chique huiskamer Restaurant Red

Met vrolijke vrouwen en oude rotten Voorstellingen Seizoen 2016-2017 Verkoop (online & kassa) Start donderdag 28 april om 12 uur Korting studenten € 5,Korting medewerkers VU € 2,50 griffioen.vu.nl

Het Griffioen-programma ’16-’17 staat online. Ruim honderd voorstellingen, met onder anderen: Oude rotten (cabaretier Freek de Jonge, acteur Helmert Woudenberg, choreograaf Krzistina de Châtel en muzikant Jan Rot / Rock Chicks (ex Gatheringboegbeeld Anneke van Giersbergen en Electric Lady Beatrice van der Poel / Meer Marokkanen (cabaretiers Najib Amhali en Hassan El Rahaui, maar ook acteur Nasrdin Dchar / Sporters (zwemmer Maarten van der Weijden en tennisser Martin Simek) / Vrolijke vrouwen (Sanne Wallis de Vries, Kirsten van Teijn en vijftien anderen) / Legendes (Louis Armstrong en Ella Fitzgerald) / Duo’s (Yentl & De Boer, Van Muiswinkel & Van Oel, Stef Bos & Geert Verdickt, De Jong & Van Santen, Kees Torn & Onno Innemee, Laura van Dolron & Steve Aernouts, Leonie Jansen & Chris Chameleon, Vrijdag & Sandifort). Keus genoeg.

Dick Roodenburg, publiciteitsmedewerker Griffioen

30

FOTO Saskia Kerkhoff

Cultuurcentrum Griffioen Uilenstede

CONCEPT ‘Surf & turf’: kreeft en tournedos. De student die echt met geld wil smijten, kan kaviaar als voorgerecht kiezen.

SFEER Intiem. Deze kleine ruimte met gedimd licht geeft je een huiskamergevoel. Er is een grote spiegelwand en overal zie je groen: het plafond met de megafoto van een vrouwenhoofd met bubblegum, maar ook de brede, comfortabele stoelen zijn groen. De gasten op deze zondagavond zijn voornamelijk rijk ogende toeristen en zakenlui.

ETEN Perfect roodgebakken malse tournedos met romige béarnaisesaus. De frieten serveren ze in een papieren puntzak. De voor twee personen bedoelde portie groenten is erg mager: een minibakje met gemengde sla, drie cherrytomaatjes en wat bleekselderij.

BEDIENING Vrolijke dames met schattige, groene schortjes.

TIP Kies de goedkoopste rode wijn, die smaakt naar kersen en cassis en combineert goed met het vlees.

AANRADER Zeker. Ga voor surf & turf: als voorgerecht deel je dan een kreeft met je tafelpartner en daarna krijgt ieder een heerlijk stuk tournedos.

PRIJS Voor 50 euro heb je twee tournedos, geserveerd met frieten, een minisalade, twee glazen wijn en een karaf water: plat of bruis.

Wie na het hoofdgerecht nog 7,50 euro kan besteden, moet het warme chocoladebiscuittaartje met vulling op basis van blauwe schimmelkazen proeven. Helaas hebben wij ons budget al opgegeten.

WAARDERING

RESTAURANT RED Keizersgracht 594 restaurantred.nl Robin Jasperse, studente management, policy-analysis and entrepreneurship in health and life scienes

Ook GRATIS UIT ETEN voor Advalvas?

Mail naar redactie.advalvas@vu.nl. nr 16 — 28 april 2016

ADVALVAS

cultuur Op kamers

De eenkamerwoningen van Uilenstedebewoners zijn hetzelfde.

Hun verhalen beslist niet.

Uilensteders 16

“IJ

s is mooi: het is een vormende kracht, heel traag en sterk.

Daarom wil ik me in ijs specialiseren. Het is heel gaaf om in een omgeving te zijn waar eigenlijk geen mensen horen. Die hardheid vind ik heel bijzonder. Als alles goedgaat, vertrek ik eind juli voor vier maanden naar Spitsbergen. Via de universiteit van Tromsø ga ik daar vakken volgen. Spitsbergen is een eilandengroep met 4.000 ijsberen en 2500 mensen, onder wie veel onderzoekers en studenten. Er is vast genoeg te doen: je kunt er langlaufen, skiën en sneeuwscooteren. Als ik er net ben, is het dag en nacht licht. Dat lijkt me geen probleem, dat heb ik eerder meegemaakt. Maar in de maanden erna is het de hele dag nacht. Daarna ben ik vast weer blij dat ik naar huis mag.

ADVALVAS

nr 16 — 28 april 2016

Max Holthuis 22 Masterstudent aardwetenschappen Gele toren Door Floor Bal Foto Peter Valckx

Wil je ook in Uilensteders?

Mail naar redactie.advalvas@vu.nl.

31

Griff

32

door Merlijn Draisma

nr 16 — 28 april 2016

ADVALVAS