Nr 09 21 december 2016

Nr 9

21 december 2016 #ReVUgees: voor beter contact met asielzoekers

Manipulatie helpt de mens vooruit

Duivels en demonen zijn weer helemaal terug

‘Sissen op straat is democratisch recht’

Onafhankelijk magazine van de Vrije Universiteit — www.advalvas.vu.nl

Jordyn Weddell, Canadees ‘Nederlandse studenten, daar kom je niet tussen’ pag 20

NAAR EEN DEMOCRATISCHER VU SYMPOSIUM NAAR AANLEIDING VAN HET RAPPORT VAN DE COMMISSIE DEMOCRATISERING VAN DE GEZAMENLIJKE VERGADERING Op dinsdag 17 januari 2017 organiseren de Ondernemingsraad en de Universitaire Studentenraad een symposium naar aanleiding van de publicatie van het rapport van de Commissie Democratisering. In dit rapport doet de commissie een groot aantal concrete aanbevelingen voor een democratischer bestuursstructuur en –cultuur aan de VU, bijvoorbeeld: Meer participatie van medewerkers en studenten bij beleidsvoorbereiding. Meer invloed van de medezeggenschap op de besluitvorming en benoemingen. Meer financiële autonomie en beleidsvrijheid voor faculteiten.

De Commissie Democratisering wil haar conclusies graag delen met de bredere VU-gemeenschap, en gaat graag in dialoog met studenten en medewerkers over haar aanbevelingen.

Komt allen en laat zien dat de VU-gemeenschap een democratischer bestuursmodel verdient!

Aansluitend de GV-nieuwjaarsborrel.

Dinsdag 17 januari 2017 | 16:00- 17:30 uur | Atriumzaal Medische Faculteit VU

Universitaire Studentenraad

Ondernemingsraad

HOE VER KIJK JIJ? We leven in een snel veranderende samenleving, met grote maatschappelijke vraagstukken. Dat vraagt om mensen die verder kijken. Verder dan het voor de hand liggende, verder dan het bekende.

Mensen die verder kijken zijn op hun plek bij de VU. De VU stimuleert haar medewerkers buiten hun eigen afdeling en eigen vakgebied te kijken. Om nieuwe wegen in te slaan. Om samen te werken aan toonaangevend onderzoek en onderwijs. De VU is een universiteit die midden in de maatschappij staat.

Met de blik gericht naar buiten. VU is verder kijken.

Ben jij een medewerker van de VU? Kijk dan voor een overzicht van alle interne vacatures op: WWW.VU.NL/VUNET/VACATURES Ben jij geen medewerker van de VU maar wel geïnteresseerd om bij de VU te werken? Kijk dan op: WWW.WERKENBIJDEVU.NL

Jaargang 64 #09

Jesus Christ Superstar De theologische faculteit ontving Ted Neeley: topacteur, womanizer, zanger, vader, echtgenoot, Jezus!

(En dat laatste al meer dan veertig jaar)

Zainab Noor el Hejazi bedacht #ReVUgees, voor beter contact met vluchtelingen 6

HOOFDgebouw_16 december 2016, 15.04 Foto peter gerritsen

De gemanipuleerde varkensharten van Toby Kiers 10 Christenen in de ban van duivels en demonen

16

Nederlanders door de ogen van buitenlandse studenten 20

Opinie

Straatintimidatie is een grondrecht Twee studies doen is topsport

8 23

Columns

Jacintha Ellers

9

Sanne Pieters

32

En verder Online nieuws

4

Onderzoeksnieuws

14

Mail/colofon

19

Studentenraad

25

Campus: extra geld voor onderwijs

26

So you think you can teach

27

Personeelspagina

28

Theatercolleges en restaurant

30

Uilensteders

31

Lae

32

Coverfoto Yvonne Compier Het volgende nummer verschijnt op 11 januari 2017.

ADVALVAS

nr 9 — 21 december 2016

3

advalvas.vu.nl Voor al het laatste nieuws Boete ov-kaart moet omhoog, maar alleen voor echte fraudeurs

De nationale universiteitskerstpakkettenvergelijking Het zeuren over de inhoud van kerstpakketten is de nationale hobby in Nederland. Maar hier aan de VU hebben we het goed, blijkt uit de Nationale Universiteitskerstpakkettenvergelijking van zes universiteitsbladen.

Studentenhuis vol rook gezet op Uilenstede Een studentenhuis op Uilenstede is donderdagavond 15 december vol met rook gezet om een brand te simuleren.

De zestig studenten in het huis moesten zo snel mogelijk buiten zien te komen terwijl ze amper een hand voor ogen zagen.

{meer nieuws online} Migrantenjongeren scoren op school maar vinden geen baan Mailtjes van DUO niet openen? Zo’n 400 euro boete voor je kiezen De Griffioen genomineerd voor Theater van het Jaar 2016 Hoe maak je studeren met een handicap makkelijker?

4

VU gaat imams onderwijzen

D

e VU wil het weer proberen met onderwijs voor imams, samen met het Contactorgaan Moslims en Overheid. In eerste instantie gaat het om bijscholing van mensen die al imam zijn. Op den duur hopen beide partijen dat er een echte imamopleiding in zit.

Hoe het onderwijs er precies gaat uitzien is nog onbekend.

“Het gaat erom dat imams en moskeebestuurders eergisteren

hun vertrouwen in samenwerking met de VU hebben uitgesproken”, zegt Wim Janse, decaan van de faculteit Godgeleerdheid. “De volgende stap is peilen en preciseren welke behoefte er is.”

Academisch geschoolde imams zijn volgens Janse op dit moment niet de meest urgente behoefte.

Dat is allereerst onderwijs in de Nederlandse taal. Daar vroegen de imams en moskeebestuurders al in februari om. “Wat ons betreft groeit dat uit tot een breed aanbod van onderwijs

voor imams, in aansluiting op bestaand islamitisch onderwijs en in samenwerking met andere instellingen”, zegt Janse.

Het grote verschil met de eerdere opleiding voor Nederlandse imams is de aanleiding: nu vragen moskeebestuurders zelf om Nederlands onderwijs voor imams, toen kwam het idee van politici, die radicalisering wilden tegengaan. (MK)

Volg het nieuws hierover op advalvas. vu.nl>nieuws.

Fusie VUmc en AMC loopt vertraging op Het fusietraject van de twee academische ziekenhuizen VUmc en AMC in Amsterdam staat even stil. De Autoriteit Consument & Markt (ACM) gaat niet direct akkoord en start een onderzoek.

H

et gaat om zogeheten hoogcomplexe zorg, waarvoor patiënten alleen bij de academische ziekenhuizen terecht kunnen. De mededingingsautoriteit ACM wil nader onderzoeken of er na de fusie voldoende ziekenhuizen overblijven om uit te kiezen.

Zorgverzekeraars zijn op dit moment kritisch over de fusie omdat ze risico’s zien voor hun

onderhandelingspositie, meldt de ACM. Het onderzoek moet uitwijzen of zorgverzekeraars na de fusie nog goede afspraken kunnen maken over prijs en kwaliteit.

“Het aanbod van hoogcomplexe zorg dat we nu al bieden blijft na de fusie in stand”, reageert VUmc-woordvoerder Jan Hol. “Beide ziekenhuizen vullen elkaar goed aan. Bij AMC hebben ze bijvoorbeeld veel expertise op het gebied van infectieziekten en bij

VUmc zijn we gespecialiseerd in kinderen met een heel kromme wervelkolom.”

De mededingingsautoriteit vervolgt het onderzoek zodra VUmc en AMC een vergunningsaanvraag voor de fusie hebben ingediend. Een akkoord van de ACM is nodig om de fusie door te laten gaan. (MK)

Meer hierover op advalvas. vu.nl>nieuws>15 december. nr 9 — 21 december

ADVALVAS

Daniëlle Roeleveld

De partijen in de Tweede Kamer botsen over de boetes voor studenten die hun ov-kaart te laat stopzetten.

advalvas.vu.nl

Jesus Christ Super Beurs

S

tudenten media bij Godgeleerdheid kunnen vanaf 16 december de Ted Neeley Scholarship aanvragen om daarmee een tweede master te volgen.

De beurs is vernoemd naar de hoofdrolspeler uit de internationale rockopera Jesus Christ

Superstar. Neeley kwam vandaag speciaal naar de VU voor een vertoning van de filmversie van de rockopera.

Studenten konden hem ontmoeten en vragen stellen.

Binnen de faculteit Godgeleerdheid van de VU wordt de verbinding tussen oude bronnen en hedendaagse mediacultuur nauwkeurig gevolgd.

De jezusfilm past in een lange mediatraditie waarin

het verhaal van Christus op een eigentijdse manier wordt verteld.

Studenten die voor de beurs in aanmerking willen komen kunnen contact opnemen met VU-hoogleraar Joke van Saane. Toekenning is afhankelijk van cv, motivatiebrief en gesprek. (FB)

Zie advalvas.vu.nl>nieuws>16 december.

Kuitert bestaat niet ‘Naar aanleiding van het interview met de befaamde VU-theoloog Harry Kuitert in het Advalvas-themanummer over geloof ben ik ervan overtuigd geraakt dat Kuitert niet buiten de gedachten van mensen bestaat.’ Lees het opiniestuk van Jeroen de Ridder, universitair docent wijsbegeerte op advalvas. vu.nl>opinie

De aanslag ‘Hoorden jullie die knal ook?’

Je zit aan zo’n roodgeblokt tafelkleedje van je Turkse koffie te nippen als dit op de WhatsApp verschijnt.’ Lees de blog van Carlijn van uitwisselingsstudent Carlijn van Esch in Istanbul op advalvas. vu.nl>blogs&columns

facebook.com/ advalvas Reportages, bijeenkomsten, borrels, lezingen & meer ADVALVAS

nr 9 — 21 december 2016

Minder dierproeven

-15% In 2015 werden er in Nederland 528.159 dierproeven gedaan.

D

at is 15 procent minder dan in het jaar ervoor. Staatssecretaris Martijn van Dam (economische zaken) wil dat er in 2025 bijna geen dierproeven meer plaatsvinden. Nederland zou een voortrekkersrol moeten vervullen in het verminderen van dierproeven. (HOP)

Meer hierover op advalvas.vu.nl>nieuws>16 december.

@advalvas_vu Een selectie uit de opvallendste (re)tweets van de afgelopen dagen @VUalumnus 19-12_Heb jij een plan B? Win het boek van @JZuidweg #ondernemen in zwaar weer @StZZPNederland @mkbnl #schuldig #VUmag http://ow.ly/pWom307fzYd @jan_salden 17-12_VU ondervroeg 400 bedrijven in R’damse haven en daarbuiten. 10% gaf toe markt te verdelen, 11% maakte prijsafspraken. Vanavond @eenvandaag @J3ro3nJ 17-12_ Negatieve samenhang tussen gebruik internet tijdens colleges en tentamencijfers. https://www.sciencedaily. com/releases/2016/12/161216114558.htm Jeroen Jansen is onderwijsdirecteur van de bachelor onderwijswetenschappen van de Universiteit Utrecht. @xxNicollable 16-12_ @VUamsterdam waarom staat de tijd niet meer in het informatie balkje bij de hoofdingang???

1 antwoord Vrije Universiteit: @VUamsterdam @xxNicollable Het is niet meer mogelijk om de tijd op de LED-bar te plaatsen. Daarom hangt er een klok in de Centrale Hal. Zo, is dat tenminste opgehelderd voor de kerst! @simoncolumbus 16-12_Dutch government is bowing to animal right terrorism; wants to end nearly all experimentation on animal until 2025. @GraafdeMachiel 14-12_De voorheen Vrije Universiteit gaat de voorlopers van de onvrijheid helpen om uw vrijheid steeds verder in te perken.

Dit in reactie op het bericht dat de VU imams gaat opleiden. @TanjaFraai 7-12 We werken er aan onze studenten te empoweren met excuus voor de lelijke term!

Dit twittert programmamaker Fraai in reactie op een nieuwsbericht van Advalvas waarin Kennisplatform Integratie en Samenleving stelt dat het belangrijk is dat allochtone jongeren leren omgaan met tegenslagen bij het solliciteren Help Tanja Fraai aan een betere term voor empoweren.

Suggesties? @advalvas_vu 5

‘Een hashtag die vluchtelingen helpt’ 6

nr 5 — 9 november 2016

ADVALVAS

student in actie

Wat houdt het precies in? “Asielzoekers krijgen berichtjes van Nederlanders. Die worden via een vertaalprogramma in het Arabisch geschreven zoals je ze in het Nederlands uitspreekt. Daarmee vergroot je de onderlinge betrokkenheid en het is een manier voor asielzoekers om Nederlands te leren.”

Zainab Noor el Hejazi bedacht ‘#ReVUgees’ om Nederlanders en vluchtelingen met elkaar in contact te brengen. De inspiratie daarvoor vond ze bij haar vader.

DOOR DIRK DE HOOG FOTO PETER VALCKX

H

oe kwam je op het idee voor de hashtag?

“Ik doe mee met de VU-Boardroom, waar 20 masterstudenten samen met alumni zich een jaar lang bezighouden met het onderwerp vluchtelingen. En daar hoorde ik over een essaywedstrijd bij het VU-symposium ‘Uit de kramp van het eigen gelijk’. Ik vind dat je met alleen empathie niets verandert. We moeten concrete stappen zetten. Zo kwam ik op het idee voor #ReVUgees.”

ADVALVAS

nr 9 — 21 december 2016

Waar komt jouw betrokkenheid bij vluchtelingen vandaan? “Ik ben geboren in een asielzoekerscentrum in Alkmaar. Mijn ouders waren uit Bagdad gevlucht. Het zijn gemotiveerde en intelligente mensen. Ze hebben allebei in Irak gestudeerd. Maar ik heb meegemaakt hoe moeilijk het was om een plek in de Nederlandse samenleving te vinden.

Het idee voor die hashtag heb ik ook een beetje van mijn vader. Hij probeerde de taal te leren door Nederlandse woorden fonetisch in het Arabisch op te schrijven.

Mijn betrokkenheid gaat niet zozeer over vluchtelingen in het bijzonder, maar meer over diversiteit in brede zin. Dat is een wezenlijk onderdeel van mijn identiteit.”

Kun je dat uitleggen? “Er wordt zoveel in hokjes gedacht. Ik ben er steeds meer achtergekomen dat mensen uit meerdere lagen bestaan. Iedereen heeft diversiteit in zich. En niet alleen in etnisch-culturele zin. Ik heb bijvoorbeeld veel nagedacht over mijn studie en wetenschap. Hoe zit dat? Wetenschap is rationeel, maar ik ben ook gelovig en ik schrijf poëzie en ik doe aan sport. Dat zijn allemaal aspecten van mijn persoonlijkheid. Het lijkt me een uitdaging voor de VU om ook diverser over wetenschap te denken en die vervolgens diverser te maken.”

Ben je verder nog actief bezig met diversiteit? “Vanaf het begin van mijn studie ben ik ermee bezig. Ik deed mee aan de summercourse, het uitwisselingsprogramma met de University of California Los Angeles en ik maakte studiereizen naar Israël en Palestina. Maar ik was ook betrokken bij een meidenproject in de Indische buurt. Daar heb je meer te maken met sociaal-economische

#ReVUgees Zainab Noor El Hejazi lanceerde het idee voor #ReVUgees in een essay voor het VU-symposium ‘Uit de kramp van het eigen gelijk’. Ze won er een prijs mee. Het idee achter de hashtag is: fonetische Nederlandse woorden in Arabisch schrift sturen aan vluchtelingen. Daarmee leren asielzoekers het Nederlands sneller en je bevordert onderlinge betrokkenheid.

Zainab Noor el Hejazi 25 jaar Master biomedical sciences en master management health sciences

problematiek. Veel meiden zien hun toekomst vooral als moeder en waarom zou je dan gaan studeren? Ik probeerde ze duidelijk te maken dat als je ambitie hebt je wel degelijk meer kunt bereiken. Dat heb ik van mijn moeder. Zij heeft ook gestudeerd en me altijd gestimuleerd om te leren.”

2016 Deelnemer VU-boardroomprogramma 2012 - 2014 Mentor bij biomedische wetenschappen 2012 - 2013 Student-assistent project ‘Diversiteit en studiesucces’ 2011 - 2014 Bachelor biomedische wetenschappen

Nog even terug naar je hashtag. Ben je niet bang dat het weer zo’n goedbedoeld initiatief is dat iedereen na een jaar weer is vergeten? “Het gaat mij er vooral om mensen bewust te maken. Net zoals er kringen ontstaan als je een steen in het water gooit. Ik wil niet per se een eigen groep of organisatie oprichten, maar hoop mensen te inspireren zodat ze ook zelf initiatieven gaan bedenken. Bij de Boardroom denken we na hoe we het onderwerp vluchtelingen meer binnen de VU kunnen verankeren. We zouden bijvoorbeeld masterclasses kunnen organiseren hierover, waaraan studenten een studiereis kunnen koppelen.

“De VU heeft plannen om een 61ste studiepunt in het leven te roepen. Voor dat ene studiepunt extra moeten studenten iets doen dat bijdraagt aan hun vorming tot verantwoordelijke en betrouwbare burgers. Het zou mooi zijn als het thema vluchtelingen, of in ieder geval diversiteit, daar ook een plaats kan krijgen.”

Ben of ken jij ook een student die zich inzet voor de maatschappij?

Mail naar redactie.advalvas@vu.nl.

7

Amsterdams verbod op straatintimidatie is niet levensvatbaar De gemeente gaat niet over een verbod op straatintimidatie, vinden twee hoogleraren rechten.

DOOR JON SCHILDER EN JAN BROUWER ILLUSTRATIE BAS VAN DER SCHOT

B

ij de gemeenteraad van Amsterdam ligt een voorstel om de Algemene Plaatselijke Verordening (APV) uit te breiden met een bepaling die straatintimidatie moet kunnen tegengaan: ‘Het is verboden om aan de weg of in een voor publiek toegankelijk gebouw dan wel een bijbehorend erf anderen uit te jouwen of met aanstootgevende taal, gebaren, geluiden of gedragingen lastig te vallen.’

Het siert de initiatiefnemers dat ze opkomen tegen intimidatie. Vrouwen en ook homoseksuelen blijken op grote schaal slachtoffer van denigrerende uitingen op straat. Onderzoek laat zien dat dit verschijnsel de afgelopen jaren in ernst en omvang alleen maar is toegenomen. Zie ook de site: straatintimidatie.org. De vraag die rijst is of het Amsterdamse voorstel juridisch gezien ook houdbaar is. Is deze bepaling niet eenzelfde lot beschoren als bijvoorbeeld de eerder vernietigde verboden om te vloeken, ruwe taal of onzedelijke taal te bezigen of te vloeken in door christelijke partijen gedomineerde gemeenten?

Art. 7 lid 3 Grondwet bepaalt dat voor het openbaren van gedachten of gevoelens niemand voorafgaand verlof nodig heeft wegens de inhoud daarvan, behoudens ieders verantwoordelijkheid volgens de wet. Dat laatste zinsdeel houdt in dat alleen de wetgever – regering en Staten-Generaal – de inhoud van een boodschap kunnen beperken.

De regel lijkt volstrekt duidelijk: een gemeenteraad kan geen inhoudelijke beperkingen stellen aan uitingen.

Toch weerhield het vele gemeenteraden er in het verleden niet van dit wel te proberen met de bepaling: ‘Het is verboden in het openbaar: iemand uit te jouwen, na te schreeuwen, met aanstoot gevende taal lastig te vallen (…) dan wel op andere wijze overlast aan te doen.’ Achter die laatste woorden moet worden gelezen: voor zover

8

nr 9 — 21 december

ADVALVAS

opinie

wisselcolumn

Succesvolle wetenschappers zijn mislukkelingen

Jacintha Ellers hoogleraar evolutionaire ecologie

N

dit plaatsvindt door middel van roepen, schreeuwen enzovoort.

Overtreding van deze bepaling leidde in de jaren negentig van de vorige eeuw tot tweemaal toe tot een uitspraak waarin de Hoge Raad de desbetreffende verordening onverbindend verklaarde. Hierdoor ging de man die tegen een parkeerwachter zei: “Dan duw je die teringbon er maar onder, vuile kankerzak” vrijuit. En dat was ook het geval met de man die een andere persoon in het openbaar de woorden “lelijke rotkop” toebeet.

Ook in Amsterdam hoopt men met het openbare-orde-argument de blokkade van art. 7 Grondwet te omzeilen. Maar ook nu zal die poging weinig kansrijk zijn.

Het is duidelijk niet de bedoeling van het gemeentebestuur om geluidshinder of ander fysiek ongemak tegen te gaan. De te bestrijden overlast is een rechtstreeks gevolg van de inhoud van de boodschap die sissend, schreeuwend, roepend of hoe dan ook wordt uitgezonden. Om die reden is de APV-bepaling wel degelijk censurerend bedoeld.

De conclusie kan niet anders zijn dan dat de Amsterdamse concept-verordening niet levensvatbaar is.

Jon Schilder is hoogleraar staats- en bestuursrecht aan de VU en Jan Brouwer is hoogleraar rechten aan de Rijksuniversiteit Groningen.

Reageren? Mail naar redactie.advalvas@vu.nl.

ADVALVAS

nr 9 — 21 december 2016

foto Yvonne Compier

De integrale versie van dit artikel is gepubliceerd op www.openbareorde.nl>Verbod op straatintimidatie?

ovember was wat mij Kortom, succesvolle wetenschappers zijn betreft geen topmaand. mislukkelingen.

Dat lag niet alleen aan de Merkwaardig genoeg krijgt dit nauwelijks verkiezing van Trump, het aandacht. Een paar maanden geleden overlijden van Leonard heeft een Amerikaanse wetenschapper Cohen, of aan het feit dat daarom een heel cv met zijn mislukkinin mijn eerstejaarscursus gen gepubliceerd, een cv of failures. Om ondanks de vernieuwde colleges toch te laten zien dat geslaagde onderzoekers weer een hoop onvoldoendes waren. Van ook een hele trits aan fiasco’s ervaren. al die dingen word je ook niet vrolijk, Niemand zou zich uit het veld moeten maar mijn humeur werd pas echt verpest laten slaan door een afwijzing. toen ik een e-mail kreeg met daarin de Maar het is niet alleen het gekwetste ego mededeling dat mijn onderzoeksvoorstel van de onderzoeker dat lijdt onder de voor een miljoenen-megasubsidie niet mislukkingen. Het is ook een enorme gehonoreerd zal worden. Afgewezen, verspilling van tijd en denkkracht. Heel ondanks de positieve oordelen van de veel goede ideeën die in de mislukte referenten! aanvragen staan, zullen Nou hebben wetenschapnooit tot uitvoering pers een behoorlijke dikke gebracht worden.

Minder dan 15 huid wat afwijzingen Daarom worden er af en procent van de betreft. Ze moeten wel, toe nieuwe systemen van beursaanvragen want sollicitaties, publicaonderzoeksfinanciering wordt gehonoreerd voorgesteld. Bijvoorbeeld ties en acquisitie worden allemaal gekenmerkt door onderzoekers zelf het door hevige concurrentie geld te laten verdelen. Of en dus een lage slagingsdoor iedere onderzoekskans. Voordat een artikel groep een vast budget te gepubliceerd wordt, is het geven. Natuurlijk zitten naar alle waarschijnlijkdaar weer andere nadelen heid al verschillende keren afgewezen aan, en een echt goede oplossing is nog door andere tijdschriften. Een beursniet gevonden. aanvraag heeft gemiddeld een kans van Zelf kan ik hier niet al te lang bij stilstaan. minder dan 15 procent om gehonoreerd Mijn aandacht wordt alweer opgeëist te worden. Dat is nog erger dan het klinkt. door de volgende deadline: een nieuwe Het betekent bijvoorbeeld dat een succes- subsidiemogelijkheid voor onderzoek volle onderzoeker met vijf mensen op naar de circulaire economie. Snel aan het extern onderzoeksgeld, ook 30 voorstelschrijven maar weer! len heeft geschreven die NIET gefinancierd zijn.

Reageren? Mail naar redactie.advalvas@vu.nl.

9

Tentoonstelling

Vera Moers (l) en Toby Kiers

Een evolutiebioloog en een kunstenaar manipuleerden achttien varkensharten.

Fascinerende kunstwerken met een duidelijke boodschap.

DOOR Vera Moers FOTO’S PETER GERRITSEN

10

We zijn geboren bedriegers nr 9 — 21 december 2016

ADVALVAS

Wetenschap

Opengesneden en weer in elkaar genaaid, maar binnenstebuiten

A

ls je ’s avonds langs het gebouw van Mediamatic loopt, kun je door de ramen de bewerkte varkensharten bewonderen. Je ziet ze dan als juwelen uitgelicht in vitrinekastjes op de expositie The Art of Deception. Het ene hart is versierd met gouden draden, het andere is bedekt met honderden aangenaaide haartjes, en weer een ander is in metaal gegoten terwijl het langzaam draait. Buiten staan twee mensen een beetje verward door het raam te kijken. De extreme kunst doet hen fronsen, ze zien kunst waarbij je niet weet of je het nou prachtig of luguber moet vinden. Je wordt hoe dan ook aan het denken gezet.

Het is nogal ongebruikelijk dat een wetenschapper met behulp van kunst iets aan de kaak wil stellen. Toch doet de Amerikaanse evolutiebioloog Toby Kiers dit. Zij is hoogleraar aan de VU en maakte deze tentoonstelling samen met de Belgische kunstenaar Isaac Monté. In mei 2015 wonnen zij al de Bio, Art and Design-

ADVALVAS

nr 9 — 21 december 2016

award voor hun idee om varkensharten te bewerken. En twee maanden geleden opende The Art of Deception in Mediamatic aan het Dijkspark, dat parallel loopt aan het spoor vlakbij het Amsterdamse Centraal Station.

zonder denkvermogen zoals planten en microben (bacteriën, schimmels) is bedrog zichtbaar: “We onderzoeken in ons lab hoe schimmels samenwerken. Schimmels zijn in symbiose met de wortels van planten: ze geven fosfor aan de plant en krijgen in ruil daarvoor suikers terug. Toch zien we vaak dat de Schimmel houdt plant voor de gek schimmels wel in de plantenwortels gaan “We wilden iets controversieels en zitten, maar uit eigenbeextreems maken, om echt lang de fosfor niet geven. te zien hoever we konden De schimmel houdt de gaan”, zegt Kiers enthou‘Manipulatie lijkt plant dan eigenlijk voor siast in de bar naast de grenzeloos en dient de gek.” tentoonstelling in Medieen evolutionair Ook dieren bedriegen: ametic. Maar wat wil zij doel’ in de natuur bootsen ze ons eigenlijk vertellen vaak elkaars roep na. Zo met deze gemanipuleerde kunnen de dieren gemakvarkensharten? De kern kelijk prooien lokken of van haar boodschap is partners verleiden die ze dat manipulatie van alle met hun eigen roep niet tijden is én een evolutiozouden kunnen krijgen. nair doel dient.

Dat bedrog, manipulatie en misleiding iets is dat in ons allen schuilt, willen we Make-up, nepborsten en botox vaak niet weten en wordt liever ontkend.

Behalve in de natuur vinden we ook Kiers bestudeert de evolutie van bedrog bedrog in de wetenschap, kunst en maatin de natuur al járen. Zelfs bij organismen schappij. Maar wat bedoelt Kiers precies

11

Tentoonstelling

als ze het heeft over bedrog in de maatschappij? Ze moet lachen: “Heb je even?

Ik denk dan bijvoorbeeld aan esthetisch bedrog. Iets waar velen van ons maar al te graag aan meedoen. Een make-upje, een paar nepborsten of een spuitje botox hier en daar; we kijken er al lang niet meer van op.” Ze vervolgt: “Maar zelfs met de kleding die we dragen, geven we verkeerde signalen af. We dragen vaak dure merkkleding zodat het lijkt dat we van een hogere sociaaleconomische klasse komen dan werkelijk het geval is.”

Ook het bedrijfsleven doet aan manipulatie, vindt Kiers: “Die gebruikt reclame om je ervan te overtuigen dat je een bepaald product nodig hebt om gelukkig te zijn, terwijl dit in feite natuurlijk niet zo is.”

Bedrog is evolutionair gezien niet meer dan logisch. Kiers: “We zien dat mensen die voordeel halen uit de samenwerking met anderen zonder er zelf daadwerkelijk aan mee te werken, het erg goed doen in een populatie.” Zo bereiken we dat anderen met ons in zee gaan en ons diensten verlenen.

De fixatie op het uiterlijk is een voorbeeld van manipulatie in de maatschappij en dient een evolutionair doel. Door onszelf steeds mooier en aantrekkelijker te maken, vergroten we de kans op meer en sterkere nakomelingen. Dat de nadruk van de maatschappij op het uiterlijk een modetrend is, lijkt dan ook uitgesloten.

“Voor mensen is het heel lastig te zien dat ze onderdeel zijn van evolutie, daar is het proces te langzaam voor.”

Je hart laten tatoeëren

Een vernieuwd gehaakt hart, met behulp van een digitale borduurmachine 12

Tot zover lijkt manipulatie van onszelf iets wat aan onze buitenkant plaatsvindt.

Want waarom zouden wij onze binnenkant manipuleren als deze voor niemand zichtbaar is? Toch lijkt het er volgens Kiers op dat we in de nabije toekomst ook die zullen veranderen: “Mensen kunnen zelfs hun hart laten tatoeëren als ze willen”, zegt Kiers. “Doen mensen dat?” vraag ik verbijsterd. Ze lacht: “Nee, maar het zou wel kunnen. De technologie is er.”

Maar de manipulatie van onze binnenkant gaat verder dan een onschuldige hartentattoo, laat de tentoonstelling zien. Voordat de varkensharten versierd konden worden, zijn ze eerst als het ware gestript en van cellen ontdaan. Zo blijft

nr 9 — 21 december 2016

ADVALVAS

er alleen een basis over. In de wetenschap wordt er nu bij muizen geëxperimenteerd met zogeheten ghost organs. Gestripte organen van een muis kunnen in een andere muis weer tot leven komen. Biologen voegen er stamcellen van die andere muis aan toe, plaatsen het orgaan in de muis en het functioneert gewoon weer.

De donormuis en de ontvangende muis hoeven dus niet per se goed met elkaar te matchen. Wanneer dit ook op mensen toepasbaar wordt, zou dit bijvoorbeeld betekenen dat lange wachtlijsten voor donororganen verleden tijd zijn. Kiers: “Ons lichaam zou deze spookorganen accepteren. We bedriegen dus in feite ons eigen lichaam.”

Andere genen doorgeven

In de toekomst kunnen organen functies overnemen, zoals het laten groeien van haar

Het manipuleren van onze binnenkant (“inner beauty”) heeft niet alleen gevolgen voor ons eigen lichaam, maar ook als je zelfs je hart kunt veranderen, wat voor de genen die we doorgeven aan de blijft er dan over waar je niet aan kunt volgende generatie: “In de evolutiebiokomen? Volgens Kiers niet veel: “Zo logie is dit momenteel een heel grote werkt natuurlijke selectie nu eenmaal: discussie. De genen die we doorgeven als er een bepaalde strategie is waarmee aan de volgende generatie zijn dan niet we kunnen manipuleren, wordt die meer per definitie de genen waarmee we doorgegeven aan de volgende generatie. geboren zijn. We kunnen ons lichaam op Als we ergens succes mee kunnen behazoveel manieren aanpassen dat het de len door te manipuleren, dan doen we manier waarop de mens dat. Zo zijn we geboren.” evolueert verandert!”

Als we langs het varkensInmiddels krijgen we hart met de aangenaaide ‘Eerst hebben we oesters geserveerd van haren lopen, blijft Kiers de varkensharten de barman: “Van het even stilstaan: “Deze vind gestript: van cellen ik erg bijzonder. Haar is huis”, zegt hij vriendelijk. ontdaan’ “Wauw, is dit voor mij?” erg uit de mode en dus vraagt Kiers ontsteld. Ze scheren, waxen en laseren bedankt de barman, maar we erop los. Het is een als hij wegloopt kan ze uiterlijke manipulatie haar afschuw niet langer die we van binnen nog onderdrukken. Het is toch niet veranderen.” Maar grappig om te zien dat een evolutiebiode transformatie van inner beauty is loog die met zoveel gemak tientallen een volgende stap. Voor de kunstenaar bloederige varkensharten stript, met betekent dit het eindeloze perfectiozoveel angst naar enkele onschuldige nisme, waardoor we bereid zijn nagenoeg oesters kan kijken. “Ik ben niet zo van alles aan onszelf te veranderen. Voor de de schelpvissen”, zegt ze beleefd. Ze bioloog is het een heel nieuwe wetenprobeert er toch maar eentje, waarna ze schap die wellicht nog in de kinderschoeheel gauw de overgebleven kipnuggets nen staat. Kiers en Monté laten zien dat van een ander bord begint te eten. de creativiteit van een kunstenaar en de handen van een bioloog een gouden combinatie zijn voor de ultieme manipuNagenoeg alles aan onszelf latie. veranderen Dat manipuleren grenzeloos lijkt, is de kern van deze tentoonstelling. Want Vera Moers is student-reporter

ADVALVAS

nr 9 — 21 december 2016

The Art of Deception

De tentoonstelling is nog te zien tot 14 februari.

Openingstijden van woensdag t/m vrijdag: 17 – 19 uur.

Weekend: 15 – 19 uur. Entree: 5 euro. ’s Avonds en ’s nachts kun je de varkensharten gratis bekijken door de ramen.

Sluisdeurenloods, Mediamatic Biotoop, Dijkspark 6, Amsterdam.

Meer info: mediamatic.net.

13

VIPs Wayne Modest is benoemd tot bijzonder hoogleraar material culture and critical heritage studies aan de faculteit Geesteswetenschappen. Hij is directeur van het Research Centre for Material Culture in Leiden. De leerstoel is ingesteld door het Nationaal Museum van Wereldculturen.

De economische faculteit heeft Gerda van Dijk benoemd tot hoogleraar publiek leiderschap. Van Dijk is sinds 2013 directeur van het Zijlstra Center. Zij is ook kwartiermaker van de VU Governance School.

Voormalig hoogleraar paleontologie Jan Smit ontvangt de Van Waterschoot van der Gracht penning 2016. Smit is een rockster onder de aardwetenschappers vanwege zijn grote bijdrage aan de theorie dat dinosaurussen door een meteoorinslag in één klap uitstierven.

14

Peter Valckx

Han Furnee

Sociaal-psycholoog Marjoka van Doorn won de essaywedstrijd ‘Grenzen van de verdraagzaamheid’ van de Koninklijke Hollandsche Maatschappij der Wetenschappen en NRC Handelsblad.

In haar essay betoogt ze dat je tolerantie niet moet voorschrijven. Zij promoveerde in maart bij Sociale Wetenschappen.

Geen vaste teams

W

erden de prachtige mozaïeken in de late oudheid gemaakt door eenlingen die in los verband met elkaar samenwerkten, of waren het bedrijfjes met een min of meer vast team dat gespecialiseerd was in deeltaken?

De meeste oudheidkundigen denken dat laatste, maar Diklah Zohar is gaan onderzoeken of ze dat kan terugvinden in de praktijk. Voor haar proefschrift bestudeerde ze mozaïeken uit de zesde eeuw uit de buurt van de berg Nebo in Jordanië en rondom Gaza. Ze vond geen bewijzen

Detail uit een mozaïek uit de kerk van de heilige Lot in Procopius, Jordanië, zesde eeuw na Christus. dat er teams in een min of meer vaste samenstelling op verschillende plekken aan het werk waren geweest. Wel kun je individuele kunstenaars herkennen in de

Nipt is stipt

A

rtsen, verloskundigen en aanstaande ouders zijn positief over het gebruik van de NIP-test (Nipt: Non-invasive prenatal testing) voor de screening naar chromosomale afwijkingen bij ongeboren kinderen. Dat blijkt uit het onderzoek waarop gezondheidswetenschapper Rachèl van Schendel 7 december promoveerde. Het voordeel van Nipt is dat er geen kans op een miskraam is, zoals bij een vruchtwaterpunctie. Ook is de

testuitslag niet onzeker, zoals eerder wel bij de combinatietest was. Prenatale screening wordt zo laagdrempeliger.

Zwangeren zijn wel bezorgd dat die laagdrempeligheid leidt tot ondoordacht gebruik en sociale druk om te testen. Daarom moet men veel aandacht geven aan niet-sturende counseling, met neutrale informatie over het downsyndroom. In 2017 wordt Nipt in studieverband als eerste screeningstest aangeboden aan alle zwangeren. (FB)

Zie proefschrift via tinyurl.com/ Rachelvanschendel.

manier waarop de mozaïeken zijn gemaakt. (WV)

Zie proefschrift via tinyurl.com/ Diklahzohar

Krant, radio & tv

O

ndanks de opkomst van alle online nieuwskanalen bepalen de krant, televisie en radio nog altijd voornamelijk zelf wat de lezer aan nieuws onder ogen krijgt. Dat blijkt uit onderzoek van Kasper Welbers, die hierop 9 december is gepromoveerd. Welbers onderzocht de selectie van nieuws in de traditionele en digitale media, waaronder diverse kranten, journaals, De Wereld Draait Door en nieuwssites als GeenStijl. Journalisten weten meer dan ooit over wat hun publiek wil lezen, maar toch doen ze daar weinig mee. (AdG)

nr 9 — 21 december 2016

ADVALVAS

Groenten, fruit & vis

O

uderen met een lager opleidings- en inkomensniveau eten minder groente, fruit en vis dan ze zouden moeten. Vaak denken ze echter ten onrechte dat hun eetpatroon voldoet aan de groente-, fruit- en visrichtlijn van de Gezondheidsraad. Dat blijkt uit onderzoek van gezondheidswetenschapper Coosje Dijkstra, die hierop 12 december promoveerde. Lager opgeleide ouderen met een laag inkomen hebben andere redenen om gezond te eten dan hun rijkere, hoogopgeleide evenknie. Factoren die deze sociaaleconomische verschillen mogelijk verklaren zijn de hoge prijs van vis en het niet lekker vinden van fruit.

(PB)

Hoge bloeddruk bij dikke kinderen

Flitskrach

H -3 10 H In milliseconden ging de beurs op 6 mei 2010 onderuit.

oe de aandelenbeurs zo snel onderuit kon gaan, vertelt VU-hoogleraar financiële economie Albert Menkveld bij de Universiteit van Nederland. Kort gezegd komt het erop neer dat flitshandelaren, tussenpersonen van verkopers en kopers van aandelen, hun aandelen niet kwijt konden en ze toen maar aan elkaar gingen verkopen tegen steeds lagere prijzen. Er verdampten miljarden.

Maar twee minuten later waren die ook weer terug. (WV)

Kijk het college terug op universiteitvannederland.nl

ADVALVAS

nr 9 — 21 december 2016

onderzoeksnieuws

‘Neurowetenschappers maken statistische fouten’ De statistiek die in de neurowetenschappen wordt gebruikt, is vaak niet toereikend voor de complexiteit van het onderzoek”, concludeert promovendus Emmeke Aarts.

“In de neurowetenschappen is veel onderzoek niet repliceerbaar: als je hetzelfde onderzoek nog eens doet, krijg je een andere uitkomst. Dat komt voor een deel doordat de statistiek die wordt gebruikt te simpel is, waardoor ruis in de gegevens te snel wordt aangemerkt als verband.

oge bloeddruk bij kinderen met overgewicht kan opgespoord worden door regelmatig hun bloeddruk te meten. Dat blijkt uit het onderzoek waarop gezondheidswetenschapper Aleid Wirix 8 december promoveerde. Zo wordt te hoge bloeddruk tijdig ontdekt en kun je mogelijke negatieve gevolgen voorkomen.

Als te hoge bloeddruk bij kinderen niet op tijd behandeld wordt, kan dit vaak ernstige gevolgen hebben. Kinderen lopen dan op latere leeftijd risico op hart- en vaatziekten en nierschade.

Wirix concludeert dat er internationaal grote verschillen zijn in screening, diagnostisering en behandeling van hoge bloeddruk bij deze kinderen. Daarom pleit zij voor een internationale richtlijn met eenduidig advies over de beste methoden voor opsporing, diagnostisering en behandeling.

(FB)

Door technologische innovaties kunnen we steeds beter meten op cellulair of subcellulair niveau.

Hierdoor worden er vaak meerdere metingen gedaan binnen één cel of met één proefdier. Dat bespaart proefdieren en het is efficiënt.

Maar in de statistische analyse worden deze gegevens behandeld als onafhankelijke metingen en dat klopt niet. Toch gebeurde dat in het overgrote deel van de 317 artikelen uit toptijdschriften die ik in mijn proefschrift heb geanalyseerd.

Zie proefschrift via tinyurl.com/ Aleidwirix

Emmeke Aarts promoveerde op 14 december.

Zie proefschrift via tinyurl.com/Emmekeaarts

In de sociale wetenschappen gebruiken ze multilevel-analyses voor dit soort gegevens. Die techniek filtert de onderlinge samenhang van gegevens uit bijvoorbeeld dezelfde cel uit je berekening. Je vindt minder snel een verband, maar wát je vindt is wel betrouwbaarder. Eigenlijk is het onderzoek binnen de neurowetenschappen zo complex geworden dat elke vakgroep ook een statisticus zou moeten hebben.” (WV)

15

Exorcisme

16

nr 9 — 21 december 2016

ADVALVAS

Religie

Zowel binnen de gereformeerde als de katholieke kerk neemt het geloof in demonen toe. Filmpjes van uitdrijvingen staan op Youtube.

De duivel is terug van weggeweest DOOR FLOOR BAL BEELD ROB BÖMER

R

onddraaiende hoofden, zwevende prepuberale meisjes en emmers vol groene kots. Bezetenheid door demonen hoort vooral in horrorklassiekers als The Exorcist thuis. En niet in het alledaagse religieuze leven in Nederland.

Toch?

Niet dus. De afgelopen tien jaar nam binnen de gereformeerde kerken en bij de katholieke kerk het geloof in demonen namelijk toe.

“De interesse in spiritualiteit groeit ook onder gelovigen”, zegt hoogleraar godsdienstpsychologie Joke van Saane. Dat uit zich bijvoorbeeld in een toenemend geloof in gebedsgenezing, maar ook in duivelsuitdrijving.

Macht over mensen Naar voorbeelden binnen de protestantse kring hoeft niet lang gezocht te worden.

Op de populaire site Refoweb beantwoorden experts tientallen vragen over demonen. Zo zegt emeritus dominee Veldhuizen daar: “Ook in onze tijd kunnen mensen bezeten zijn door de duivel. Zou de duivel wel macht hebben over mensen in de tijd van het Nieuwe Testament en nu niet meer? Denk dat maar niet.”

Binnen de katholieke kerk krijgt exorcisme de laatste jaren ook weer meer aandacht. Tot de jaren zestig was de wijding tot exorcist een van de stappen op de ladder tot priester. Elke priester

ADVALVAS

nr 9 — 21 december 2016

had die bagage. Bij het Tweede Vaticaans Concilie werd dat afgeschaft. Wel bleef elk bisdom een officiële exorcist van dienst houden. Al houdt de kerk dat bij voorkeur stil.

De moderne katholieke kerk wil de nadruk namelijk vooral op de positieve kant van het evangelie leggen. Hel en verdoemenis horen daar niet bij. Het was daarom extra opvallend dat de Internationale Vereniging van Exorcisten in 2014 van het Vaticaan een officiële status kreeg.

benadrukt dat het hierbij niet gaat om duiveltjes met bokkenpootjes, staartjes en hoorntjes, ‘met een hoge bloeddruk die af te lezen valt van hun rode huid’.

Het gaat meer om een kwade invloed op het leven van gelovigen. “Zo zegt kerkvader Augustinus dat er duistere krachten zijn die kunnen inwerken in het leven van mensen. God is almachtig, maar het is de duivel toegestaan om gelovigen tot een zekere hoogte te bekoren en te beproeven.”

Hoge bloeddruk

Youtube-uitdrijvingen

Dat geloof in demonen lijkt nieuw voor Waar komt die nieuwe interesse gereformeerden, zegt Van Saane. “Voorvandaan? Van Saane verklaart de popuheen geloofden mensen wel in de duivel. lariteit binnen gereformeerde kring uit Maar dat was meer een abstracte duivel, de groeiende rol van de evangelische niet één die bezit van je kon nemen. en charismatische kerken. Hoewel Hooguit wachtte er eentje in de hel op traditionele kerken hun bankjes leger je, als je tijdens je leven zien worden, groeien niet gelovig genoeg was deze bewegingen. Niet geweest.” alleen in Latijns-Amerika, ‘Deze paus zegt Tegenwoordig denken maar ook in Amerika en dat hij in de kracht Europa. Het geloof in gelovigen dat er demonen van het duister bestaan die het werk van demonen is een belanggelooft’ de duivel op aarde uitvoerijk element binnen deze ren. Ze kunnen invloed kerken. “Iedereen kan op je leven uitoefenen. tegenwoordig bij elkaar in “Zodat je nare gevoelens de keuken kijken. Filmpkrijgt, rare dingen doet of jes van uitdrijvingen zelfs crimineel wordt.” staan op Youtube. En op Anders dan in The Exorfora staan getuigenissen cist waar demon Pazuzu van gelovigen die geholde boosdoener is, zijn deze duivels naampen zijn.” Googelende gereformeerden loze entiteiten. Ze nemen het stuur van stuiten hierop: ze zien zo hoe bij andere de gelovige over, maar nemen niet het kerken ingewikkelde levensvragen op woord. Ze blijven gezichtsloos. een simpele manier opgelost worden.

Dat geldt ook voor demonen binnen Dat trekt de aandacht. het katholieke geloof, legt hoogleraar Binnen het Vaticaan heeft de nieuwe kerkgeschiedenis Paul van Geest uit. Hij paus Franciscus een omslag veroorzaakt.

17

Van Geest: “Deze paus zegt dat hij in de Labiele mensen kracht van het duister gelooft.”

De daadwerkelijke duivelsuitdrijving De paus, die in 2013 gekozen werd, komt klinkt de gemiddelde horrorliefhebber uit Buenos Aires. “In Latijns-Amerika waarschijnlijk tam in de oren. Bidden, spelen demonen sowieso een veel grotere handoplegging en het gebruik van rol binnen het katholieke geloof”, zegt zalvende olie zijn binnen de protestantse Van Geest. Paus Franciscus was als kring vaak voldoende. De katholieke bisschop van Rome ook de directe baas kerk voegt daar natuurlijk nog wijwater van de bekendste exorcist ter wereld: de aan toe. “Het protocol en de rituelen zijn onlangs overleden Italiaanse priester vastgelegd, iedereen die daarin geïnteresGabriele Amorth. seerd is, kan het online vinden”, zegt Van Hoewel het geloof in duivels voor buitenGeest. “Daar is niets geheimzinnigs aan.” staanders alleen maar angstaanjagend De bekende katholieke uitdrijver Amorth lijkt, heeft het voor sommige gelovigen beschrijft in zijn boeken uitdrijvingen zeker een functie. Van Saane deed onderwaarbij ruiten springen en kopjes door de zoek naar gebedsgenezing, dat onder kamer vliegen. Van Geest was zelf nooit dezelfde groepen mensen opgang maakt. bij een exorcisme, maar zag tijdens zijn “Als je ziek of depressief studie in Rome wel video’s bent, heb je geen klap aan ervan. Die waren niet zo allerlei ingewikkelde theospectaculair als Amorths ‘Als je ziek of logische theorieën over beschrijvingen. “Ik vond depressief bent, de plaats van het lijden in het eruitzien alsof iemand heb je geen klap het leven. Door naar een een spastische aanval aan ingewikkelde gebedsgenezer of duivelshad.” De demon in kwestie theologische uitdrijver te gaan, krijg je liet zich met een aantal een makkelijke oplossing.” gebeden makkelijk wegtheorieën’ Daarnaast is er nog een jagen. Het aanwezige glasvoordeel voor bezeten werk bleef ongedeerd. kerkgangers. Wie eenmaal Van Saane is kritisch bevrijd is, heeft een prachover de toenemende tig verhaal te vertellen. interesse in exorcisme.

Van Saane: “De duivel vond jou belangVooral omdat de risico’s groot zijn. “Er is rijk: die heeft jou uitgekozen. En daar heb een samenhang tussen extreme geloofsje ook nog weerstand aan geboden. Dat uitingen en vormen van psychopathomaakt van jou een supergelovige, het is logie. Ook bij gebedsgenezing zie je dat statusverhogend.” het vooral labiele mensen zijn die daarin Daar komt bij dat de oorzaak van ellende geloven. Van deze kwetsbare groep, die opeens buiten de gelovige zelf komt te ontvankelijk voor infantiele vormen van liggen. Van Geest maakt de vergelijking geloven is, kan gemakkelijk misbruik met Klukkluk, de indiaan uit kinderserie gemaakt worden.”

Pipo de Clown. “Die zei altijd: Dat doe ik niet, dat doen mijn hebberige handjes als hij iets stal. Op die manier neem je ook geen verantwoordelijkheid voor de dingen die je gedaan hebt. Daar kun je toch niets aan doen? Dat waren de demonen.”

18

Zij vermoedt dat er ook veel geld aan demonuitdrijving verdiend wordt. “Het is een schimmig circuit. Ik wil niet zeggen dat elke genezer of uitdrijver malafide is, maar er gaat wel veel zwart geld rond.”

Ook maakt de uitdrijving de gelovige erg afhankelijk van de uitdrijver. “De bezetenheid kan natuurlijk altijd weer opnieuw gebeuren. Als de uitdrijver zich ook met het geloofsleven van de bezetene gaat bemoeien, vormt dat een explosieve mix. Dat kan tot sektarisme leiden. Vooral als de uitdrijver ook de eigen predikant is.”

Honderden jaren ervaring Binnen de katholieke kerk ligt dat anders.

“Wat dat betreft is de kerk niet commercieel”, zegt Van Geest. “Uitdrijving is gratis.” Bovendien kan de exorcist geen macht over de gelovige uitoefenen. “Dat is een speciale priester van het bisdom, niet de pastoor van de eigen parochie.

Dat zou levensgevaarlijk zijn, dan ligt persoonsverheerlijking op de loer.”

Daar komt bij dat de kerk ver gaat om uit te sluiten dat de gelovige eigenlijk psychologische klachten heeft. Wie een exorcist wil inschakelen, moet eerst schriftelijk bewijzen dat er géén sprake van psychische problemen is. “Ze willen voorkomen dat ze mensen trekken die heel andere hulp nodig hebben.”

De exorcisten komen pas in actie als ze ervan overtuigd zijn dat de gelovige in kwestie bezetenheid niet als excuus gebruikt voor eigen kwalijk handelen of psychische aandoeningen. Zo worden alleen mensen geholpen die volgens de kerk echt bezeten zijn.

Van Geest lacht: “Wat dat betreft moeten de protestanten eens bij de katholieke kerk komen kijken. Die heeft hier al honderden jaren ervaring mee.”

nr 9 — 21 december

ADVALVAS

mail/colofon

onafhankelijk magazine van de Vrije Universiteit www.advalvas.vu.nl

Reacties (max. 300 woorden) op Advalvas-artikelen zijn welkom op redactie.advalvas@vu.nl. De redactie behoudt zich het recht voor uw bijdrage eventueel in te korten.

Angst In het Advalvas-themanummer Hoe God verdwijnt uit Buitenveldert las ik over het geloof van een 19-jarige Joodse eerstejaars. Zijn foto bestaat uit een onherkenbaar silhouet met als bijschrift: ‘Deze student wil niet met zijn naam in Advalvas. Hij wil geen doelwit zijn.’ Doelwit? Ik kijk om mij heen. Ik sta nu tien minuten in de universiteitshal te wachten.

Doelwit? Zou ook ik, herkenbaar als Jood, tussen al die honderden mensen die langs mij heen zijn gelopen, tussen al die mensen die rechts en links van mij staan te praten of met hun telefoontjes bezig zijn, een doelwit voor een van hen kunnen zijn?

Ik haal mijn schouders op.

Nee, ik ben geen doelwit en ik ben nog nooit op de VU of op andere onderwijsinstellingen in Amsterdam doelwit geweest. Het is heel goed mogelijk dat deze jongen weleens onaardig, onheus of venijnig benaderd is door een of meerdere medestudenten in de collegezaal. Dat gebeurt. Hoe vervelend het ook is. Maar je onherkenbaar en anoniem laten afbeelden in het universiteitsblad van de Vrije Universiteit? Bang om doelwit te zijn? Waar komt dit vandaan? Waar zijn wij als Joodse gemeenschap in

ADVALVAS

nr 9 — 21 december 2016

terechtgekomen? Is dit onze wereld? Is dit onze stad?

Ja, de hekken om onze scholen zijn weer opgehoogd. De politiewachthuisjes staan nog steeds bij de synagogen. De rabbijn vertelt dat er een poging is ondernomen om hem omver te rijden en dat zijn huis is omgeven door camera’s. Moet dit ons allemaal zo bang maken dat wij ons niet meer als Joden durven te identificeren?

Dat er onaangename dingen kunnen gebeuren is helder. Dat de Joodse gemeenschap zich beschermt tegen terrorisme omdat die dreiging nu eenmaal wereldwijd evident is, is niet meer dan logisch. Dat wij echter allerlei verhalen over onze angst en dreiging de wereld inslingeren, helpt op geen enkele manier om ons te beschermen tegen het tot doelwit worden. Het veroorzaakt slechts dat een jonge student zich tegenover zijn medestudenten niet meer als Joods kenbaar durft te maken. Het beschadigt onze gemeenschap erger dan het gevaar van antisemitisme dat doet.

Lody van de Kamp, rabbijn

Lees de integrale versie van deze brief als blog op republiekallochtonie.nl>angst

Redactieadres De Boelelaan 1105 BelleVue, Kamer 1H-43 1081 HV Amsterdam redactie.advalvas@vu.nl Hoofdredacteur Marieke Schilp Redactie Floor Bal, Peter Breedveld, Dirk de Hoog, Marieke Kolkman, Welmoed Visser Eindredactie Win Castermans, Welmoed Visser Secretariaat Anna Jansen (020) 5985630 secretariaat.advalvas@vu.nl Basis Ontwerp Luis Mendo - GOOD Inc.

Vormgeving Rob Bömer - behance.net/rbbmr Medewerkers Joeke Berg, Yvonne Compier, Peter Gerritsen, Alieke de Greeuw, Vera Moers, Sanne Pieters, Dick Roodenburg (Griffioen), Lae Schäfer, Bas van der Schot, Peter Valckx Copyright HOP-kopij Hoger Onderwijs Persbureau, Amsterdam VU-advertenties zie secretariaat Commerciële advertenties Bureau Van Vliet (023) 5714745 Druk Opmeer drukkerij BV, Den Haag

Internationalisering Of we in ons college ruimte konden maken voor voorlichters over studeren in het buitenland?

Dat kon uiteraard. De studenten hoorden een werve(le)nd verhaal over alle mooie kanten daarvan.

Ze vernamen onder andere dat 27 procent van de buitenlandgangers door die studieperiode een partner vindt. Ik verstoorde het internationaliseringsfeestje door een wat zure vraag: hoe spoort dit beleid met de keuze voor duurzaamheid van de VU? Daarop zei een van de voorlichters dat het hier om een eenmalige reis ging. Dat was tamelijk naïef, want ook internationale stellen krijgen doorgaans kinderen en dus reizen opa’s en oma’s de hele wereld over. En niet alleen zij… Ik realiseer me dat ik een achterhoedegevecht voer, want de globalisering is het punt van no-return allang voorbij, maar toch.

Onlangs las ik dat in de afgelopen maanden de temperatuur op hele stukken van de Noordpool 20 graden (!) hoger was dan normaal. Allerlei tipping points schijnen in beeld te komen. De

alarmbellen die in de wetenschap afgaan, zouden binnen de academie toch hoorbaar moeten zijn.

De VU gaat echter onverdroten door met internationalisering.

Zou het niet passend zijn dat er een grondige bezinning op gang komt rond de ecologische voetafdruk van de universiteiten in het algemeen en de Vrije Universiteit in het bijzonder?

Sake Stoppels, docent theologie

advertentie

19

Integratie

De VU wil meer internationale studenten trekken. Maar dan moet ze wel wat buitenlandervriendelijker worden, blijkt uit deze gesprekken.

Wat zijn die Nederlanders stug DOOR PETER BREEDVELD FOTO’S YVONNE COMPIER

I

nternationale studenten die met Advalvas spreken, zeggen het bijna allemaal: ze gaan alleen om met andere internationale studenten. Nederlandse studenten zijn vriendelijk en behulpzaam, maar je moet van goeden huize komen als je vrienden met ze wilt worden. En de taal leren, want Nederlanders spreken Nederlands met elkaar, ook als er buitenlanders bij zijn en ook op een internationale campus.

“De VU presenteert zich als een internationale universiteit, maar dat valt in de praktijk behoorlijk tegen”, zei bijvoorbeeld de Chinese student Ting Ying Wu in oktober tegen Advalvas: ‘Nederlandse studenten weigeren Engels te spreken, waardoor buitenlanders vooral op zichzelf zijn aangewezen.’ Ook andere studenten gaven te kennen dat de taal vaak een hindernis vormt voor een goede integratie op de campus.

Worden buitenlanders echt aan hun lot overgelaten op de VU-campus? We vroegen het drie internationale studenten.

20

Inka Kuisma

‘Ze komen niet uit zichzelf naar je toe’ “Het is irritant dat Nederlandse studenten hardnekkig Nederlands met elkaar blijven spreken, ook als er buitenlanders bij zijn”, zegt de Finse Inka Kuisma, een uitwisselingsstudent die hier verschillende vakken voor gezondheidswetenschappen volgt, ter aanvulling van de studie medische microbiologie, die ze in haar thuisland doet.

Ja, dat de naam Kuisma erg Nederlands klinkt, hebben een ziljoen mensen haar al verteld en nee, Kuisma is een Finse naam. Zo Fins als een Finse sauna. Maar ter zake: Nederlanders zijn niet de meest benaderbare mensen ter wereld, maar Kuisma zit er niet erg mee. “Zo extravert zijn Finnen nou ook weer niet”, zegt ze.

nr 9 — 21 december 2016

ADVALVAS

INTERNATIONAAL Wanhopig Nederlanders en Finnen zijn wat ingetogen. “Maar Nederlanders zijn wel behulpzaam”, aldus Kuisma. “En ze doen hun best om je je welkom te laten voelen, zonder opdringerig te zijn. Engels spreken is wel een dingetje, dat doen ze niet altijd makkelijk. En vrienden worden ze ook niet zomaar met je. Maar dat is oké, ik ben niet heel wanhopig op zoek naar nieuwe vrienden.”

Kuisma heeft zich in Nederland meteen bij een sportclub laten inschrijven. “Daar ontmoet ik Nederlanders van buiten de VU.” Op de campus heeft ze vooral met Nederlanders te maken wanneer ze moeten samenwerken in een werkgroep.

“De integratie van Nederlandse en buitenlandse studenten zou misschien wat makkelijker gaan als de internationale studentenorganisatie zou samenwerken met de plaatselijke studentenclubs om ze aan elkaar voor te stellen. Want uit zichzelf komen Nederlanders niet naar buitenlanders toe. Misschien lukt het wel in georganiseerd verband.”

‘Wat niet in hun agenda staat, kun je wel vergeten’ “Nederlandse studenten hebben andere prioriteiten, ze hebben hun bijbaan en nauwelijks tijd om nieuwe vrienden te maken”, aldus Amalia Hasnida, die management, policy-analysis and entrepreneurship in health & life sciences studeert.

Hasnida komt uit Indonesië, Jakarta, om precies te zijn.

“Ben je daar weleens geweest? O, je bent op Bali geweest.

Natuurlijk, iedereen gaat altijd naar Bali als ze naar Indonesië gaan.” Verlegen is Hasnida niet. Ze vraagt zich wel af of ze niet in moeilijkheden komt als ze al te openhartig is. “In Indonesië kun je niet zomaar alles zeggen, dat word je kwalijk genomen.”

Amalia Hasnida

Gereserveerd

De weekends zijn heilig voor Nederlanders, weet Hasnida inmiddels. “Je moet niet van ze vragen om dan te werken aan een gezamenlijk project, want dan gaan ze naar hun familie. Ze plannen alles zo efficiënt dat ze nooit in het weekend iets aan hun studie hoeven te doen.

Hasnida heeft geen familie in Nederland, dus ze moet zichzelf zien te vermaken. “Maar ik ben niet eenzaam, want er zijn zat andere buitenlandse studenten die in hetzelfde schuitje zitten.” Ook nu zit ze met twee andere Indonesiërs in het VU-restaurant. “Nederlanders geven me tips voor bezienswaardigheden en plekken waar je goed kunt eten, en soms heb ik daar wat aan.”

Ze zijn gereserveerd. “Als het niet over de studie gaat, ben je snel met ze uitgepraat, want over andere dingen praten ze niet met je. En ze zijn erg op hun agenda gericht. Wat niet in hun agenda staat, kun je vergeten, dat gebeurt niet. Ze houden niet van verrassingen.”

ADVALVAS

nr 9 — 21 december 2016

Ze doet een stage als onderdeel van haar studie. Met haar Nederlandse begeleider onderhoudt ze wel een vriendschappelijke verhouding. “Met hem praat ik wel over persoonlijke dingen. De studenten zijn hulpvaardig en attent, en ik kan goed met ze opschieten, maar het is niet vanzelfsprekend om ook buiten de academische context dingen met ze te doen.”

De VU zelf zou ook wel wat internationaler georiënteerd kunnen zijn volgens Hasnida. “Waarom heeft Advalvas bijvoorbeeld geen gedeelte in het Engels?” vraagt ze. “Ook zou ik meer willen weten over Nederlandse gezondheidsorganisaties en hun projecten, maar vakken daarover zijn allemaal in het Nederlands. En ik kan wel passief Nederlands, maar niet op academisch niveau.

Dat is sowieso een makke van de VU: het beperkte aantal vakken dat in het Engels wordt gegeven. Van de tien vakken die ik zou willen volgen, kan ik er maar twee kiezen vanwege de taal.”

21

Integratie

‘Het interesseert ze helemaal niet wat je doet’ Dezelfde klacht als Hasnida heeft Jordyn Weddell uit Canada over de VU. “Zelfs de docenten hier spreken gewoon Nederlands, terwijl ik een Engelstalige minor neurosciences volg. Dan zit je in een college aandachtig te luisteren, en schakelt de docent opeens over in het Nederlands om iets ingewikkelds uit te leggen.” Weddell begrijpt er niets van. “Zo’n Engelstalige minor is toch een kans voor Nederlandse studenten om hun Engels te verbeteren.”

Ontzettend op zichzelf Ze komt uit een klein Canadees dorp, en is aangenaam getroffen door de multiculturaliteit van Nederland.

Twaalf landen heeft ze bezocht, en Nederland bevalt haar het best. “Vanwege de diversiteit, maar ook omdat Nederlanders relaxed zijn en anderen hun gang laten gaan. Niemand interesseert het wat jij doet. Waar ik vandaan kom, bemoeit iedereen zich altijd overal mee, en dat kan behoorlijk verstikkend zijn.”

Maar er zit een keerzijde aan die desinteresse van Nederlanders. Het interesseert ze echt helemaal niet wat je doet. “Nederlandse studenten vormen kliekjes zoals op de middelbare school, en je komt er als buitenstaander niet tussen. Als je ze iets vraagt, antwoorden ze netjes, maar meer zit er niet in. Jou zullen ze nooit iets vragen, waardoor ik snel het gevoel krijg dat ik me zit op te dringen.”

Al die diversiteit, er wordt geen gebruik van gemaakt, vindt Weddell. “Terwijl je zoveel van elkaar kunt leren, je echt een betere samenleving wordt door zoveel verschillende ziens- en levenswijzen.”

Het begint al met het samenstellen van de werkgroepen in werkcolleges. “Studenten gaan dan meteen bij hun eigen vrienden zitten, terwijl een studie niet alleen een kwestie is van kennisvergaring, maar ook een culturele leerervaring is. Althans, zo zie ik het. Het zou misschien beter zijn als de docent de groepen samenstelde, zodat studenten met verschillende achtergronden worden gedwongen met elkaar om te gaan.”

“Ik zou ook graag meer met Nederlandse studenten omgaan om te weten wat er de moeite waard is in Nederland: de inside scoops, de beste eettenten, dingen die de moeite waard zijn om te zien. Maar Nederlanders zijn ontzettend op zichzelf.”

Buddysysteem Er is aan de VU een buddysysteem waarbij internationale studenten zich kunnen verbinden aan een Nederlandse student op wie ze terug kunnen vallen voor raad

22

Jordyn Weddell

en daad, maar daar heeft Weddell zich niet voor aangemeld. “Dat gaat me weer te ver. Je weet niet wie je krijgt toegewezen als buddy, misschien klikt het wel helemaal niet. Vrienden maak ik liever in mijn eigen tijd, op mijn eigen manier.”

Ze woont in Science Park, waar ze wel goede contacten heeft met haar Nederlandse buren.”Daar kun je gewoon aankloppen om te chillen. Het is niet alleen maar negatief, hoor. Maar hier aan de VU pendelen studenten van huis naar de collegezaal en weer terug. Er is gewoon weinig kans om sociale contacten te maken.”

nr 9 — 21 december

ADVALVAS

Jasper Vlaanderen lid universitaire studentenraad

opinie

‘Twee studies doen is een intellectuele topprestatie’ De studentenraad wil graag dat het makkelijker wordt om twee studies tegelijk te doen.

DOOR FLOOR BAL FOTO YVONNE COMPIER

W

at zijn jullie plannen? “Voor studenten moet het eenvoudiger worden om twee opleidingen te combineren. Al onder de vorige raad is het voorstel gedaan om hen toegang te geven tot de faciliteitenregeling. Die is bedoeld voor studenten die topprestaties leveren, bijvoorbeeld omdat ze topsporter zijn.

Wanneer een tentamen overlapt met een belangrijke wedstrijd, kunnen ze daarop een beroep doen. Het college vond dat geen goed idee. Ze waren bang dat teveel mensen hier gebruik van zouden maken.

Het risico bestaat dat ze die regeling zouden gaan misbruiken.”

Logisch ook. Twee studies doen is niet hetzelfde als topsporter zijn. “Nou, het combineren van twee studies is een intellectuele topprestatie, waarbij de student zijn kennis verbreedt, zich interdisciplinair ontwikkelt en gestimuleerd wordt om zijn capaciteiten maximaal te benutten. Dat verdient ook extra ondersteuning van de universiteit.

ADVALVAS

nr 9 — 21 december 2016

“Daarom hebben wij als nieuwe raad onderzocht wat de knelpunten nu precies zijn. Daaruit bleek dat ze vooral organisatorische problemen hebben. Bijvoorbeeld als ze twee gelijktijdige tentamens hebben, of als ze tegelijkertijd twee verplichte werkgroepen hebben.”

Dubbelstudenten Het college van bestuur wil graag dat het makkelijker wordt om bij twee studies af te studeren. Dat staat in het jaarverslag 2015. Er staan bij de bacheloropleidingen ongeveer 450 studenten dubbel ingeschreven, bij de masteropleidingen zijn dat er 400. In hoeverre die studenten echt bij twee studies actief zijn, is onbekend. Studenten die hun tweede studie aan de UvA doen, zijn niet meegeteld.

Wat kan de VU daaraan doen?

“Wij willen graag dat een best practice van de faculteit Sociale Wetenschappen VU-breed wordt ingevoerd. Als je daar twee tentamens tegelijkertijd hebt, zoekt de examencommissie een passende oplossing. In de praktijk komt het erop neer dat studenten vaak een uurtje eerder mogen komen voor het ene tentamen en vervolgens in dezelfde zaal blijven om het tweede te doen. Wie twee werkgroepen tegelijkertijd heeft, kan vaak bij een werkgroep op een alternatief tijdstip ingedeeld worden.”

En als er geen werkgroep op een ander moment is? “Daar hebben we geen oplossing voor, zo’n alternatieve werkgroep moet wel bestaan. We hebben deze voorstellen trouwens alleen ingediend voor studenten die twee studies combineren, niet voor degenen die eenmalig meerdere vakken bij verschillende opleidingen in een specifieke periode volgen.

Hoewel het laatstgenoemde ook zeer te prijzen valt, is het combineren van twee studies een prestatie van een ander formaat.”

Jasper Vlaanderen

Reageren? Mail naar redactie.advalvas@vu.nl.

23

Café de Ouwe Garde

Gezellig Amsterdams eetcafé, met iedere dag een wisselende daghap voor € 12,50 Tevens een vaste diner- en lunchkaart met diverse lekkere broodjes, ook om mee te nemen Wij bieden 10% korting op vertoon van studentenpas (met uitzondering op de vrijdag) Iedere Vrijdag Live Muziek !!!!

Volg ons ook op Facebook via De Ouwe Garde en zie wie er bij ons optreedt Onze locatie is tevens te huur voor feesten en partijen Café de Ouwe Garde | Buitenveldertselaan 28 1081 AA Amsterdam | 020-8915908 Dagelijks geopend van 10 tot 23 uur, op vrijdag tot 2 uur, zaterdag van 12 tot 1 uur en zondag van 12 tot 23 uur

E: usr@vu.nl | FB: StudentenraadVU | HG StudentenDOk, kamer OD-12

Zakaria Nafid

De universitaire studentenraad is het medezeggenschapsorgaan van en voor studenten van de VU. De raad houdt zich vooral bezig met de kwaliteit en toegankelijkheid van het onderwijs en het studentenbeleid van de VU. De raad overlegt hierover geregeld met het college van bestuur.

wat er verder speelt Een selectie uit de onderwerpen waarover de USR nu nadenkt en/ of onderhandelt:

Pieken in 2016 De Vrije Universiteit heeft zo’n 24.000 studenten en 4500 medewerkers. Deze bijna 30.000 mensen zijn over het algemeen kritisch en bescheiden. Mogen we af en toe niet iets meer te koop lopen met wat wij samen op de VU allemaal bereiken en presteren? Ik vind van wel! Daarom zet ik in deze laatste blog van 2016 enkele hoogtepunten van dit jaar op een rij.

Allereerst natuurlijk het grootste sportevenement ter wereld: de Olympische Spelen in Rio. Daaraan deden maar liefst dertien sporters mee die student, alumnus of arts zijn aan VU of VUmc. De VU zet zich al jaren in om studenten te ondersteunen die hun studie willen combineren met topsport of een andere culturele topprestatie. Dat de VU erin slaagt dit te faciliteren, daarvan getuigt het grote aantal deelnemers in Rio. In en rond de zomer gebeurde er nog veel meer. Zo bedacht Green Office de meest duurzame introductiestunt, waarbij studenten tijdens de introductiedagen hun plastic wegwerpflesje konden omruilen voor een Dopper.

We mogen ook ontzettend trots zijn dat de VU met vier topopleidingen in de Keuzegids van universiteiten 2017 staat. Dit geldt voor aardwetenschappen, Griekse en Latijnse taal en cultuur, liberal arts and sciences (Amsterdam University College) en wijsbegeerte.

Op het gebied van onderzoek blijven we

ook zeker niet achter. VU-onderzoekers ontwikkelden bijvoorbeeld een model waarmee de invloed van klimaat op geweld verklaard kan worden.

En we hebben hier een groot aantal verenigingen. Dat die bruisend, jong, oud, groot en klein zijn, blijkt wel uit de verschillende verenigingen die in 2016 hun lustrum vierden. Zo was het dus feest bij onder meer QBDBD, EOS, MFVU, Salus en Anguilla.

Tevens was 2016 het jaar waarin de Campus Uilenstede vernieuwd is. Het jaar dat de nieuwe multidisciplinaire bachelor PPE (philosophy, politics and economics) in heel Europa van start ging. Dat Meindert Flikkema was genomineerd voor de beste docent van Nederland namens de VU. Het jaar dat de Vrije Universiteit zich aansluit bij Aurora, een nieuw internationaal netwerk van universiteiten.

En dat de eerste resultaten vanuit Student analytics werden gepubliceerd. Er bleek een positieve relatie te zijn tussen studenten die meedoen aan de introductieweek en hun studiesucces.

Dit is slechts een kleine greep van wat wij op de Vrije Universiteit allemaal hebben bereikt in 2016. Op dit alles mogen we zeker trots zijn.

De VU is klaar voor 2017!

Lobke Min, raadslid lobkemin@studentenraadvu.nl

• OER voor dummy’s: een versimpelde versie van het Onderwijs- en Examreglement (OER), waar alles overzichtelijk staat weergegeven. Inmiddels hebben veel facultaire studentenraden dit al opgepakt en sommige hebben deze vereenvoudigde OER al verspreid binnen de opleidingen. We hopen dit begin 2017 voor elke opleiding te realiseren.

• Website. Wij zijn druk met het opzetten van een eigen website.

Voor updates, notulen van openbare vergaderingen, algemene informatie et cetera. Zo is het voor jullie duidelijker wie wij zijn en wat we precies voor jullie kunnen betekenen.

• Openbare vergaderingen.

Om te zorgen dat we de stem van onze achterban goed vertegenwoordigen, houden we openbare USR-vergaderingen waarin we bepaalde onderwerpen openlijk bespreken. Deze leggen we daarna voor aan het bestuur bij de (eveneens openbare) vergaderingen. Zo hebben we het bijvoorbeeld gehad over collegegeldvrij besturen en het faciliteren van twee studies tegelijk volgen. Zou je hierover mee willen praten? Houd de Facebookpagina in de gaten voor meer info en sluit vooral aan!

Financiën

De VU gaat volgend jaar meer geld aan onderwijs besteden dan in juli was voorzien. Reden voor de medezeggenschap om alsnog in te stemmen met de begroting 2017.

1,4 miljoen extra voor onderwijs

Tevens stuurt het bestuur aan op een positief resultaat van vier miljoen DOOR DIRK DE HOOG euro. “De VU heeft veel geïnvesteerd in vernieuwing van de campus. Daarbij moet ze voldoen aan de voorwaarden oor de dalende studenvan de onderwijsinspectie en externe tenaantallen is het financiers. De financiële reserves moeten marktaandeel van de VU daarvoor op peil zijn”, licht onderneafgenomen, waardoor de mingsraadslid Lambert Truijens toe. faculteiten twee miljoen Met passen en meten kwam er in de euro minder voor onderbegroting 2017 ook ruimte om te investewijs zouden krijgen, zo ren in onderwijsvernieuwing. Zo komt stelde het bestuur afgelopen zomer. De er een nieuwe digitale leeromgeving als medezeggenschap vreesde dat dit tot opvolger van Blackeen verslechtering van de board. En enkele onderwijskwaliteit zou projecten worden leiden. Het college nam ‘We willen graag verlengd met een jaar. dit signaal serieus en vond toch ruimte om 1,4 miljoen meer financiële zekerheid over een extra beschikbaar te stelNieuw langere periode’ len voor onderwijs. verdelingsmodel “Na verder overleg met “Dit is belangrijk voor facultaire medezeggenstudenten”, zegt Houtschap bleek dit voldoende kamp. “Uit gesprekvertrouwen te geven om ken met de facultaire de onderwijskwaliteit medezeggenschapsrate waarborgen. Daarmee was het voorden kwam naar voren dat het moeilijk is naamste knelpunt voor instemming met om de ingezette vernieuwingen dit jaar al de begroting weggenomen”, zegt Jorick structureel in de facultaire begrotingen Houtkamp van de universitaire studenop te nemen. Denk bijvoorbeeld aan het tenraad. Dat extra geld komt uit centrale experiment voor juniordocenten bij de beleidsmiddelen en besparing op onder faculteiten Aard- en Levenswetenschapmeer huisvesting. pen. Als deze inzet stopt, schiet het niet

D 26

op met onderwijsvernieuwing.”

Met het college is afgesproken dat de manier waarop het geld binnen de universiteit wordt verdeeld, het zogeheten Vusam-model, kritisch tegen het licht wordt gehouden. “Het gaat nu vooral om aantallen studenten en studiepunten. Dat kan per jaar flink fluctueren per faculteit, waardoor het moeilijk is om vooruit te plannen. We willen graag meer financiële zekerheid over een langere

nr 9 — 21 december 2016

ADVALVAS

campus

onderwijs

So you think you can teach Wie weet van een hoorcollege een inspirerende sessie te maken? Student-reporter Joeke Berg schuift aan. Deze keer: het hoorcollege geheugen van Sander Los.

periode. Maar verandering van het verdeelmodel kost tijd. Dat gaat volgend jaar zeker nog niet lukken”, aldus Truijens.

Nog een nieuw gebouw?

Internationalisering is voor de medezeggenschap ook een belangrijk punt, hoewel dat nu nog nauwelijks een financiële invulling heeft gekregen volgens Houtkamp.

“Het bestuur wil meer internationale studenten trekken, mede om de inkomsten van de universiteit op peil te houden. Maar die krijg je natuurlijk niet vanzelf. Daar moet dus echt beleid voor komen, met waar nodig ook een budget.

Dat zal volgend jaar zeker hoog op de agenda staan.”

Een ander belangrijk onderwerp is de vernieuwing van de campus. Truijens: “Er is een meerjarenplan voor investeringen, maar over elke grote stap wordt opnieuw beslist. Volgend jaar is de vraag aan de orde of er een nieuw gebouw komt op de plek van de voormalige schooltuintjes, nu de De Boeletuin. Dat gaat om een investering van tientallen miljoenen euro’s. Daar zal de medezeggenschap zorgvuldig naar kijken.”

Reageren? Mail naar redactie.advalvas@vu.nl.

ADVALVAS

nr 9 — 21 december 2016

begint met het uiteenzetten van het 07-12-2016|MF-FG1. “Laten we even oorspronkelijke basismodel voor de een lekker bioscoopsfeertje creëren.” werking van het geheugen en vult de Terwijl het buiten nog maar net licht is, informatie gaandeweg aan met het voorthult Sander Los zijn eerstejaars psychoschrijdend inzicht dat de wetenschap de logie meteen alweer in het donker. Alle afgelopen decennia bracht. Daar raakt de lichten in de grote hoorcollegezaal in de zaal hem in de loop van het college een medische faculteit gaan uit, opdat zijn beetje kwijt. presentatie optimaal tot haar recht komt.

In de pauze wordt Los door een aantal In het kader van het vak biologische en studenten aan zijn jas getrokken en als cognitieve psychologie gaat het vanochiedereen na een broodje en een kop koffie tend over het geheugen. En zoals de weer is teruggekeerd, ziet de docent studenten zometeen zullen leren; om dat zich genoodzaakt tot wat geheugen een handje te extra toelichting. “Kennehelpen, is het nuttig de lijk had ik dit wat beter stof naast te horen ook te moeten uitleggen. Het zien. De komende anderBoeiende basismodel vormt nog half uur vuurt de docent steeds de kern en heeft een duizelingwekkende anekdotes nog steeds bestaansrecht, reeks plaatjes, staatjes en maar inmiddels weten grafieken met resultaten Wel erg veel we meer en is het bijgeuit geheugenexperimengrafieken en schaafd. In plaats van ten op de zaal af. Als assisstatistieken kortetermijngeheugen tent-professor verbonden spreken we nu liever van aan de sectie Experimenwerkgeheugen. En als je tele en toegepaste psychoiets bent vergeten, is het logie is Los zelf vast dol op meestal niet echt weg uit al die onderzoeken, maar je geheugen, je kunt er zijn studenten raken er in alleen niet goed meer bij.” de loop van de ochtend Aan de reacties uit de zaal te horen, een beetje murw van. Talloze proeven en schept die opheldering precies de duidetests geven inzicht in de werking van het lijkheid die ontbrak en kan iedereen met geheugen. Sommige alweer achterhaald, een gerust hart verder. Los besluit het andere bijzonder baanbrekend en actucollege over de wirwar aan geheugeneel. functies met de toepasselijke titel van een Zelf bijna onzichtbaar vooraan in de boek van vooraanstaand vakgenoot David donkere zaal loodst Los zijn toehoorders Rosenbaum: “Jongens en meisjes, it’s a door de ontwikkeling van de geheugenjungle in there.” experimenten door de jaren heen. Hij

+ �

27

PERSONEELSPAGINA

ONDER REDACTIE VAN COMMUNICATIE & MARKETING VU JAARGANG 9, NUMMER 7, 21 DECEMBER 2016

VU ONDERWIJSADVIES

BLENDED LEARNING: VERRIJK HET ONDERWIJS MET DE OPTIMALE MIX

Veel hogescholen en universiteiten stellen Blended Learning centraal in hun onderwijsvisie. Er vindt op grote of kleine schaal implementatie plaats, er ontstaan goede en minder goede voorbeelden en zijn er vooral veel vragen. Hoe ontwerp je de optimale mix? Welke tools zijn effectief en onder welke randvoorwaarden? Hoe zorg je ervoor dat docenten ondersteund worden in het (her)ontwerpen van hun onderwijs naar een ‘blended’ variant? VU-medewerkers kunnen een beroep doen op de onderwijsadviseurs van HogerOnderwijsTeam VU voor advies en begeleiding bij Blended Learningtrajecten.

WAAROM IS BLENDED LEARNING ZO BELANGRIJK?

‘Blended learning, which combines the strength of face-to-face and technology-enhanced learning, is increasingly being seen as one of the most important vehicles for education reform today.’

(Picciano, Dziuban & Graham, 2013) Goed ontworpen Blended Learning programma’s bieden nieuwe en ongekende mogelijkheden voor zenden en ontvangen van informatie, voor interactie met studenten en voor het opbouwen van kennis. Blended Learning omvat dus veel meer dan de mix van online werkvormen en face-to-face activiteiten. De essentie is het (her)ontwerpen en ontwikkelen van vakken of curricula,

waarin de verschillende onderwijsvormen elkaar daadwerkelijk versterken. Studenten verwerven een groot deel van de benodigde kennis door zelfstudie, voorafgaand aan het contactonderwijs. Tijdens het college is er vervolgens ruimte voor het delen van inzichten, verdiepende discussies, het toepassen van de opgedane kennis en het bespreken van complexe onderdelen.

HOGERONDERWIJSTEAM VU: ADVIES & BEGELEIDING

De onderwijsadviseurs van het HogerOnderwijsTeam VU (onderdeel Universitair Centrum voor Gedrag en

ONDERZOEK NAAR BLENDED LEARNING

Hoewel er veel studies bekend zijn waaruit blijkt dat Blended Learning kan leiden tot een significante verbetering van leeruitkomsten, is er urgentie voor vervolgonderzoek. Luuk Terbeek voert momenteel gesprekken met zowel hoger onderwijsinstellingen als het bedrijfsleven om mogelijkheden te verkennen voor promotieonderzoek naar Blended (en online) Learning. Komend voorjaar publiceert hij een artikel waarin hij samen met een collega de uitkomst beschrijft van een sys tematische literatuurstudie (100 artikelen uit peerreviewed journals) gericht op de effectiviteit, efficiency, motivatie en kosten van Blended Learning.

BLENDED LEARNING BIJ KNOWVU

Luuk Terbeek Bewegen) adviseren bij het ontwikkelen van Blended Learning programma’s, gericht op het verhogen van leerrendement en studenttevredenheid. Zij kunnen helpen bij het (her)ontwerp van een vak of compleet curriculum. Het ‘Flipped Classroom’ principe speelt hierin vaak een belangrijke rol. Essentieel is het optimaal benutten van contacttijd door bijvoorbeeld te werken met voorbereidingsopdrachten, weblectures of kennisclips. Er wordt daarom veel aandacht besteed aan de veranderende rol van de docent bij Blended Learning. Het HogerOnderwijsTeam biedt docenten en stafmedewerkers van binnen en buiten de VU verschillende diensten, variërend van een adviesgesprek, presentatie of workshop tot intensieve trajectbegeleiding.

De opbrengst hangt af van de vraag en de gekozen dienst. Voorbeelden zijn het (her) ontwerp van een vak of curriculum waarbij leertechnologie zo optimaal mogelijk is ingezet, of de vaststelling van de waarden voor de concrete invulling van Blended Learning voor een faculteit of team. Neem voor meer infor matie contact op met Luuk Terbeek, expert Blended Learning en onderwijsadviseur HogerOnderwijsTeam VU (l.terbeek@vu.nl) of kijk op fgb.vu.nl/onderwijsadvies.

Nadia van der Pool is ambtelijk secretaris van KnowVU, het ‘Kennisnetwerk onderwijs VU’. Een docentennetwerk van VU, VUmc en ACTA, dat tot doel heeft om docenten van verschillende faculteiten bij elkaar te brengen om elkaar te inspireren en van elkaar te leren op onderwijsgebied. “Bij KnowVU merken we dat er veel belangstelling is voor ICTtoepassingen in het onderwijs in het algemeen en voor Blended Learning in het bijzonder,“ vertelt Nadia. “We hebben de afgelopen jaren verschillende bijeenkomsten gewijd aan digitaal toetsen, gebruik van video in het onderwijs en aan wat er binnen en buiten de VU gebeurt op het gebied van Blended Learning.

In 2017 zullen we daar aandacht aan blijven besteden, bijvoorbeeld door in het voorjaar een bijeenkomst te organiseren over de didactische mogelijkheden die de nieuwe digitale leeromgeving ons straks biedt.”

KnowVU bijeenkomsten zijn altijd ‘peer-topeer’: docenten vertellen aan elkaar over hun praktijkervaringen. Nadia: “Iedereen met interesse in het onderwerp is welkom om aan te schuiven en mee te praten. Of je nu lid bent van KnowVU of niet. We nodigen ook

Nadia van der Pool

geregeld onderwijsadviseurs, docentopleiders of beleidsmedewerkers uit die ons bijpraten over een actueel onderwijskundig onderwerp.

Deze kennisdeling doen we offline door middel van onze bijeenkomsten, maar ook online door informatie te delen op ons Kennisplatform.

Zie bijvoorbeeld het Kennisplatform over Blended Learning: knowvu.nl/kennisplatform/ blended-learning. Aanvullingen voor op het Kennisplatform zijn altijd welkom. Ben je docent en heb je bijvoorbeeld een handige ICTtoepassing ontdekt, of heb je een best (or bad) practice die je wilt delen met andere docenten?

Neem contact met mij op via knowvu@vu.nl.”

SURF SPECIAL INTEREST GROUP

Kennisdeling over Blended Learning binnen de VU is uitermate belangrijk, maar daarbuiten ook. Om de krachten binnen het Nederlandse hoger onderwijs te bundelen, heeft Luuk Terbeek samen met SURF de Special Interest Group Blended Learning opgericht. “Wij leven in een tijd van ongekende onderwijskundige mogelijkheden die een eigentijdse aanvulling bieden op traditionele onderwijsvormen”, aldus Luuk. “Het hoger onderwijs gaat de komende jaren drastisch veranderen. Inherent hieraan krijgt Blended Learning een prominente plaats in visiedocumenten en beleidsplannen van onderwijsinstellingen. Veel instellingen doen nu ervaring op en lopen tegen allerlei vragen aan. Docenten hebben behoefte om van ervaringen van anderen te leren, kennis te delen en handvatten te krijgen. Het geeft mij veel energie om als co-voorzitter van de SIG Blended Learning instelling-overstijgende kennisdeling te stroomlijnen. Op die manier voorkom je dat docenten steeds opnieuw het wiel moeten uitvinden.” Kijk voor meer informatie op surfspace.nl bij de SIG Blended Learning.

MOOC’S, BOOKS & TOOLS

Diana Laurillard (UCL) en Neil Morrison (University of Leeds) hebben een tweetal mooc’s ontwikkeld over Blended Learning: • https://www.futurelearn.com/courses/ blended-learning-getting-started • https://www.futurelearn.com/courses/ blended-learning-embedding-practice Er zijn veel boeken over Blended Learning, twee voorbeelden: • Blended Learning in Higher Education (Garrison, D. & Vaughan, N., 2007) • Blended Learning research perspectives (Picciano, A., Dziuban, C. & Graham, C., 2013) Top 100 tools for Education: http://c4lpt.co.uk/ top100tools/top100-edu/.

Redactie Personeelspagina > COMMUNICATIE & MARKETING Tekst > UNIVERSITAIR CENTRUM VOOR GEDRAG EN BEWEGEN Fotografie > iSTOCK, PETER VALCKX Vormgeving > HAAGSBLAUW Reageren > UCGB@VU.NL

Theatercolleges

Eten

Bar Botanique Silvester Zwaneveld Theatercolleges Voorjaar 2017 Aanvang 20.30 uur Studenten € 5,- korting Medewerkers VU € 2,50 korting griffioen.vu.nl

C

ultuur is leuk, maar je wilt er wél wat van opsteken. De Griffioen presenteert dit voorjaar dertien voorstellingen die je wijzer maken over de wereld om ons heen.

Alles wat je altijd al wilde weten over filosofie en vluchtelingen, lichaamstaal, ruilend rijk worden, mannen in rolstoelen, trucs van reclamemakers, seks (maar niet durfde te vragen), burn-out en complottheorieën: je hoort het in de Griffioen.

De serie opent dinsdag 10 januari met de voorstelling Plato was een Spice Girl. Met twee muzikanten ontleedt filosoof Jan Drost de teksten van bekende popsongs over de liefde, van Abba tot Lou Reed. Daar zijn we toch allemaal benieuwd naar?

Vrijdag 13 januari komt cabaretier Silvester Zwaneveld met zijn voorstelling over het boek Een kleine geschiedenis van bijna alles van Bill Bryson. Zo word je lachend slimmer.

Dick Roodenburg publiciteitsmedewerker Griffioen

30

BAR BOTANIQUE Eerste van swindenstraat 581 barbotanique.nl Nina de Groot, masterstudent faculteit Wijsbegeerte

FOTO Bram Jonker

Cultuurcentrum Griffioen

RESTAURANT Op deze hoek in Oost zat vroeger de vertrouwde Ponteneur. Het buurtcafé heeft nu plaatsgemaakt voor een restaurant in tropische sferen. Er is duidelijk geïnvesteerd in de bijzondere inrichting met veel tropisch groen. Het mooie hoge plafond en de extra etage - de entresol - zijn er gelukkig nog.

ETEN De pizza Verdure met courgette en aubergine smaakt niet bijzonder en de garnering bestaat vreemd genoeg voornamelijk uit grote bladeren sla. De kip uit de oven daarentegen is prima en ziet er prachtig uit met kleurige groenten rondom.

BEDIENING Als we aan de ober vragen wat ‘antiboise’ is, antwoordt hij of wij dit niet even kunnen googelen. En dan haalt hij ook nog eens het glas weg met een laatste slok erin. Gelukkig is het overige personeel vriendelijk en gastvrij.

TIP Het grote terras, waarvoor nog enkele maanden geduld svp.

AANRADER Ja, als je de kip uit de oven bestelt.

PRIJS Hoofdgerechten variëren van 13 tot 19 euro per persoon.

Wil je ook GRATIS UIT ETEN, in ruil voor een restaurantrecensie?

Mail naar redactie.advalvas@vu.nl. nr 9 — 21 december

ADVALVAS

Uilensteders

Perfectie is niet haalbaar Amy Otto

22 Masterstudent musculoskeletal physiotherapy sciences Nieuwbouw

“

Ik legde de lat altijd heel hoog voor mezelf. Iedereen moest me aardig vinden. Ik sprak veel met mensen af en dacht aan elke verjaardag.

Ik gaf honderd procent bij mijn studie.

En honderd procent op mijn werk. Dat begon me op te breken.

Steeds vaker wilde ik alleen maar in bed liggen. Slapen. Om aan alles te ontsnappen. Of ik zat te piekeren op mijn kamer. Als iemand vroeg hoe het ging, zei ik altijd goed. Maar het ging niet goed.

Zo kwam ik steeds meer in een neerwaartse spiraal terecht. Ik had het gevoel dat ik de enige was die zoveel moeite met zichzelf en alle verantwoordelijkheden had. Je studententijd hoort toch de mooiste tijd van je leven te zijn?

Ik ben een half jaar in therapie geweest.

Daar ontdekte ik dat ik mijn minpunten moet accepteren en dat perfectie niet haalbaar is. Nu zeg ik vaker nee wanneer ik ergens geen zin in heb. En als je dat niet begrijpt, jammer dan.

Door Floor Bal Foto Peter Valckx

Wil je ook in Uilensteders?

Mail naar redactie.advalvas@vu.nl.

ADVALVAS

nr 9 — 21 december 2016

31

Sanne

heeft zin in de kerstvakantie!

FOTO Yvonne Compier

Stream of consciouskerst

Lae

K

ijk, het ging ongeveer zo: ik zei tegen mijn Verkering dat ik dit jaar gewoon een kerstboom wil en hij antwoordde dat ik vorig jaar nog had gezegd dat ik tegen dat valse Amerikaanse sentiment ben. En ik zei: dat zal allemaal wel maar het is hartstikke koud en ik wil binnen met een fles amaretto rond vals Amerikaans sentiment in de vorm van een boom kunnen zitten, is dat niet mijn goed recht als belastingbetalende burger? Hij herinnerde me eraan dat ik alles altijd alleen maar duurzaam, duurzaam, duurzaam wil en dat een kerstboom verre van duurzaam, duurzaam, duurzaam is. Ik vond dat we dan gewoon zo’n afgedankte scheve moesten kopen, die aan één kant plat is waardoor niemand ’m verder wil, die boom is er toch al, zonde als niemand hem neemt en hij zei: altijd als vleeseters zo’n soort argument gebruiken, vind je het onzin. En ik zei: vlees eten is ook onzin en hij vroeg hoe we dan duurzame versiering zouden regelen en ik dacht dat we dan zelf wel iets konden knutselen van gerecycled karton, dat draagt ook nog eens bij aan de kerstsfeer in huis. Hij zwichtte, natuurlijk, hij zwichtte, dus we vertrokken op de fiets naar Osdorp om een weesboom te kopen en we zochten er eentje uit die écht scheef was, écht kaal en écht waarschijnlijk anders niet verkocht zou worden, bonden hem achterop de bagagedrager en fietsten terug naar huis.

Nu staat er al twee weken een lege weesboom in de woonkamer te wachten op gerecyclede versiering. Hij maakt het hele huis ongezellig. Alsof zo’n kale, scheve kerstboom ook meteen benadrukt wat er voor de rest nog meer kaal en scheef aan je leven is. Om de boom te ontvluchten, zit ik nu dagelijks tot acht uur ’s avonds in de studiezaal op de 14de. Gelukkig hebben ze het op de VU wel heel feestelijk gemaakt.

Sanne Pieters eerstejaars sociologie

32

Lae Schäfer student Comic Design, ArtEZ (Zwolle)

nr 9 — 21 december

ADVALVAS