Nr 10 11 januari 2017 by Rob Bömer

Nr 10

11 januari 2017 Seksuele intimidatie Het poëziedebuut van Mieke van terug van (nooit) Zonneveld weggeweest

De VU voorspelt of je je eerste jaar haalt

‘PVV’ers zijn niet allemaal racisten’

Onafhankelijk magazine van de Vrije Universiteit — www.advalvas.vu.nl

Tülin Güzelsari probeert mensen hun zelfmoordgedachten uit het hoofd te praten pag 6

NAAR EEN DEMOCRATISCHER VU SYMPOSIUM NAAR AANLEIDING VAN HET RAPPORT VAN DE COMMISSIE DEMOCRATISERING VAN DE GEZAMENLIJKE VERGADERING Op dinsdag 17 januari 2017 organiseren de Ondernemingsraad en de Universitaire Studentenraad een symposium naar aanleiding van de publicatie van het rapport van de Commissie Democratisering. In dit rapport doet de commissie een groot aantal concrete aanbevelingen voor een democratischer bestuursstructuur en –cultuur aan de VU, bijvoorbeeld: Meer participatie van medewerkers en studenten bij beleidsvoorbereiding. Meer invloed van de medezeggenschap op de besluitvorming en benoemingen. Meer financiële autonomie en beleidsvrijheid voor faculteiten. De Commissie Democratisering wil haar conclusies graag delen met de bredere VU-gemeenschap, en gaat graag in dialoog met studenten en medewerkers over haar aanbevelingen. Komt allen en laat zien dat de VU-gemeenschap een democratischer bestuursmodel verdient! Aansluitend de GV-nieuwjaarsborrel. Dinsdag 17 januari 2017 | 16:00- 17:30 uur | Atriumzaal Medische Faculteit VU

Universitaire Studentenraad

Ondernemingsraad

HOE VER KIJK JIJ? We leven in een snel veranderende samenleving, met grote maatschappelijke vraagstukken. Dat vraagt om mensen die verder kijken. Verder dan het voor de hand liggende, verder dan het bekende. Mensen die verder kijken zijn op hun plek bij de VU. De VU stimuleert haar medewerkers buiten hun eigen afdeling en eigen vakgebied te kijken. Om nieuwe wegen in te slaan. Om samen te werken aan toonaangevend onderzoek en onderwijs. De VU is een universiteit die midden in de maatschappij staat. Met de blik gericht naar buiten. VU is verder kijken.

Ben jij een medewerker van de VU? Kijk dan voor een overzicht van alle interne vacatures op: WWW.VU.NL/VUNET/VACATURES Ben jij geen medewerker van de VU maar wel geïnteresseerd om bij de VU te werken? Kijk dan op: WWW.WERKENBIJDEVU.NL

Jaargang 64 #10

Wereldrecord Studenten van SVU Volleybal hebben in 100 uur non-stop de langste wedstrijd ooit gespeeld. Ze haalden daarmee geld op voor gehandicaptensportclub Only Friends.

Tülin Güzelsari luistert naar mensen met zelfmoordgevoelens 6 Seksueel geweld wordt vaak niet eens herkend

sportcentrum vu uilenstede_6 januari 2017, 14.11 Foto peter gerritsen

Student Mieke van Zonneveld debuteert met dichtbundel 16 Studie-uitval voorspellen met statistieken

Opinie

Geef migrantenjongeren eerlijke kans

Geneeskunde moet meer internationale studenten toelaten

Columns

Marc Schuilenburg Sanne Pieters

9 32

En verder Online nieuws

Onderzoeksnieuws

Mail/colofon

Studentenraad

Campus: in memoriam

So you think you can teach

Ondernemingsraad

Theater en restaurant

Uilensteders

Lae

Coverfoto Peter Valckx Het volgende nummer verschijnt op 25 januari 2017.

ADVALVAS

nr 10 — 11 januari 2017

advalvas.vu.nl Voor al het laatste nieuws Spin-off VU staat op megatechbeurs in VS Een spin-off van de VU, OPNT, stond als een van dertig Nederlandse start-ups op de grootste technologiebeurs ter wereld: de CES in Las Vegas.

Wetenschapsjournalisten baseren boek op VU-onderzoek Van intelligentie tot vreemdgaan tot politieke voorkeur, wetenschapsjournalisten Martijn van Calmthout en Mieke Zijlmans bepaalden aan de hand van vooral VUonderzoek in welke mate onze persoonlijke eigenaardigheden erfelijk bepaald zijn. Ze verzamelden hun bevindingen in het boek Dat zit in de genen.

Zwitserland mag weer meedoen in Europa Nu Zwitserland heeft besloten om geen strenge immigratiewetten in te voeren, kan het weer aanspraak maken op alle Europese onderzoeksubsidies. Dat meldt de Europese Commissie.

{meer nieuws online} Sociaal en Cultureel Planbureau: kennis steeds minder belangrijk Dag Blackboard, hallo Canvas Aangepaste wet: studiepunten afpakken kan niet meer Uitgeverijen slepen universiteiten voor de rechter Wie wint de VU Scriptieprijs? 4

Nieuwe campusdichter Zainab Noor el Hejazi

an interview je een student over haar initiatief voor vluchtelingen, en dan blijkt zij in het dagelijks leven ook een fanatiek dichter op Instagram te zijn. Dus heeft Advalvas nu, na maanden poëziestilte, eindelijk weer een nieuwe campusdichter. Zainab Noor el Hejazi is masterstudent biomedical sciences en management health sciences. Onder de naam Noor Intisar gaat zij het komende half jaar proberen in 12 gedichten de VU-campus te karakteriseren. Met haar eerste gedicht sloot ze 2016 af. (MS)

Lees Zainabs eerste campusgedicht op advalvas.vu.nl> 5 januari.

Studenten willen studentvriendelijker campus

Wat moet er de komende drie jaar verbeteren op de VU-campus? Daarover gaan studenten op 16 januari met elkaar in debat op het studentenforum.

“

Een belangrijk thema van de studentenraad dit jaar is de betrokkenheid van studenten bij de universiteit. Hoe kunnen we die betrokkenheid vergroten? Dat is het idee achter het forum”, vertelt Martijn Goosensen, voorzitter van de studentenraad, die het forum organiseert. Voor het forum zijn studenten uit alle mogelijke organisaties uitgenodigd: studieverenigingen, opleidingscommissies, studentenraden, sportclubs en gezelligheidsverenigingen. Maar

daarnaast zijn alle andere studenten welkom. Op de bijeenkomst is plek voor tachtig mensen. “We willen heel graag dat zo veel mogelijk studenten meedenken over de wensen voor de komende jaren. Zo kunnen we plannen maken met een breed draagvlak”, aldus Goosensen. Hij noemt wat ideeën, zoals een echt studentencafé met betaalbare prijzen en door studenten zelf gerund, een site waarop baantjes voor studenten aan de VU staan, of een groot jaarlijks sporttoernooi, maar benadrukt dat de ideeën vooral van zijn medestudenten

zelf moeten komen. “We hebben geen agenda met voorstellen gemaakt, maar roepen iedereen op om ideeën in te sturen. Daar kunnen we dan tijdens het forum over stemmen en onze meerjarenagenda van maken.” Hij belooft dat het lijstje geen vrijblijvende zaak is. “Het college van bestuur neemt de betrokkenheid van studenten heel serieus en heeft beloofd de uitkomsten van het forum samen met ons te realiseren. (DdH)

Meepraten? Geef je vooraf op. Link via advalvas.vu.nl>nieuws>22 december. nr 10 — 11 januari 2017

ADVALVAS

advalvas.vu.nl

Volleybalrecord met blaren

“

We krijgen maar weinig slaap, dus het is zwaar. Maar het gaat goed”, zegt Manon Scholten, vierdejaars bewegingswetenschappen. Ze doet mee aan de wereldrecordpoging voor de langste volleybalwedstrijd van de studentensportvereniging SVU Volleybal. De volleyballers zijn dan al twee dagen bezig om ’s werelds langste wedstrijd

te spelen. Het doel is om hun eigen record van 85 uur te breken door 100 uur aaneengesloten te spelen. “De spelers beginnen moe te raken”, zegt organisator en vierdejaars geneeskunde Robin Visser. “Ze krijgen pijn aan hun enkels, opgezwollen polsen, verkrampte ruggen.” Uit de boxen naast het veld schalt oppeppende muziek om de spelers bij de les te houden. Direct daarnaast staan tentjes en liggen mensen op matrassen te

‘Sissen op straat is democratisch recht’ ‘Amsterdams verbod op straatintimidatie is niet levensvatbaar.’ De gemeente gaat daar niet over, vinden twee hoogleraren rechten. Lees het opiniestuk van Jon Schilder en Jan Brouwer op advalvas.vu.nl>opinie

Andere koek ‘Studenten zien hier geen toekomst voor zichzelf, en docenten weten niet wat ze daarop moeten zeggen.’ Lees de blog van uitwisselingsstudent Carlijn van Esch in Istanbul op advalvas.vu>blogs&columns

facebook.com/ advalvas Reportages, bijeenkomsten, borrels, lezingen & meer ADVALVAS

nr 10 — 11 januari 2017

slapen. Ze mogen de zaal niet verlaten, dat is een van de regels. Twee dagen later komt het bericht dat het de volleyballers gelukt is: ze hebben 101 uur gevolleybald. Met hun record haalden ze 4.276,81 euro op voor de stichting Only Friends, die sportactiviteiten organiseert voor kinderen met een lichamelijke of verstandelijke handicap. (MK)

Lees alles over de recordpoging op advalvas.vu.nl>nieuws>4 januari.

Geheime contracten

@advalvas_vu Een selectie uit de opvallendste (re)tweets van de afgelopen dagen @csbVU 9-1_Leer je zelfvertrouwen te vergroten en je sociale angst te verminderen. Volg training 5x2 uur, start ma 16 jan 17 http:// dld.bz/fm2Rz De centrale studentbegeleiding biedt een cursus ‘Omgaan met verlegenheid’. @NVAO 9-1_Reactie tot 16/1! #JOB #NVAO zoekt directeur Nederland en directeur Vlaanderen http://tinyurl.com/zlskttq De meeste wetenschappers krijgen spontaan uitslag als ze aan accreditaties denken, maar mocht dat nu echt je ding zijn, dan is dit misschien je nieuwe baan! @bpeperkamp 8-1_Trots. Mieke van Zonneveld, student literatuur VU, sprak vandaag over haar (debuut)bundel “Leger” bij VPRO Boeken. http://fb.me/5fBTSiQrc @ASVGay 8-1_A.S.V.Gay was on a trip this weekend; Antwerp, organised by the travel committee. Everyone surely had fun!

Universiteiten betalen uitgeverijen 43 miljoen voor wetenschapstijdschriften.

at weten we sinds kort. Daarnaast betalen universiteiten een geheim bedrag voor open access van hun artikelen. Twee grote uitgeverijen, Elsevier en Springer, zijn naar de rechter gestapt omdat ze niet willen dat de VSNU dat bedrag openbaar maakt. De uitgeverijen beroepen zich op zakelijke argumenten om de contracten niet openbaar te willen maken, er zouden ‘vertrouwelijke’ en ‘klantspecifieke’ onderdelen in staan. (HOP)

Meer hierover op: advalvas.vu.nl>nieuws>23 december.

@eppobruins 3-1_De effecten van het leenstelsel lijken toch permanent en niet ‘boeggolfeffect’. @ christenunie wil basisbeurs terug Dit in reactie op cijfers van het CBS dat steeds meer studenten thuis blijven wonen. @arjen_dewit 23-12_Prachtig staaltje onderzoeksjournalistiek over diplomainflatie genomineerd voor journalistieke prijs. Ga zo door @advalvas_vu @Floor_Bal 5

‘Bijna elke keer toch een mooi gesprek’

nr nr5 10 — 9— november 11 januari 2016 2017

ADVALVAS

student in actie

113online.nl

Tülin Güzelsari werkt als vrijwilliger bij 113online. Zij ondersteunt mensen met suïcidale gedachten. DOOR FLOOR BAL FOTO PETER VALCKX

at doe je precies? “Ik werk bij een suïcidepreventiehotline. Via de chat of telefoon heb ik contact met mensen die aan zelfmoord denken. Op zo’n crisismoment kun je echt het verschil maken. Heel bijzonder vind ik dat je in korte tijd een band met iemand krijgt. Deze mensen praten soms zelfs voor het eerst met iemand over dit soort gedachten. Dat is niet makkelijk om te doen. Daar heb ik veel respect voor. Soms bellen mensen vanuit een station, maar we schakelen geen politie in om ze tegen te houden. Omdat de gesprekken anoniem blijven is de drempel om contact met ons op te nemen laag.”

ADVALVAS

nr 10 — 11 januari 2017

Is het niet erg deprimerend? “Soms wel, dan word ik meegesleept. Maar bijna elke keer heb ik toch het gevoel dat ik een mooi gesprek had. Het is niet de bedoeling dat ik de problemen van mensen oplos, ik ga daar ook niet op in. Maar ik geef wel advies over hoe ze met hun gevoelens kunnen omgaan. Door het rustige gesprek hebben ze vaak het gevoel dat ze weer even verder kunnen, dat ze alles op een rijtje gezet hebben. We maken ook een plan. Bijvoorbeeld dat ze met een bekende over hun gevoelens spreken. Of dat ze de volgende ochtend een afspraak met hun therapeut maken. Op onze site 113online.nl kunnen ze ook chattherapie volgen. Dat vinden veel mensen fijn.” Is de verantwoordelijkheid niet groot? “Uiteindelijk is het mensen hun eigen keuze of ze zelfmoord plegen of niet. Daar voel ik me niet verantwoordelijk voor. Ik weet ook nooit of ze het doorgezet hebben. Als een gesprek te moeilijk wordt, kan ik de beller altijd meteen naar een psycholoog doorverbinden. Bijvoorbeeld als iemand te veel in paniek is. “Maar het is ook inspirerend werk. Ik kan mijn eigen problemen beter relativeren en ben positiever geworden. Sommige mensen hebben veel nare dingen meegemaakt en hebben het toch nog heel lang volgehouden. Ik probeer hen bewust te

Jaarlijks plegen gemiddeld 1600 mensen zelfmoord, een getal dat alleen maar toeneemt. 113online wil zelfdoding en zelfbeschadigend gedrag voorkomen en het taboe op dit onderwerp doorbreken. Het is een zorginstelling waar mensen die aan zelfdoding denken telefonisch of per chat acuut ondersteuning krijgen. Het doel is de drempel verlagen voor het zoeken en vinden van hulp.

Tülin Güzelsari

maken van hun doorzettingsvermogen. Soms hebben ze er zo nog nooit naar gekeken.” Hoe ben je hier terechtgekomen? “Tijdens een college over online interventies hoorde ik over 113online. Dat leek mij toen al heel bijzonder om te doen. Dit jaar besloot ik om een tweede studie te beginnen. Het is rechten geworden, een studie die mij altijd getrokken heeft. Omdat ik ook nog de master psychologie wil gaan doen, wil ik actief met die studie bezig blijven. Dat kan bij 113online. Daar breng ik al gesprekstechnieken in de praktijk.”

22 jaar Vierdejaars psychologie (VU), eerstejaars rechten (UvA)

Kun je die twee studies later wel in één baan combineren? “Ik heb geen idee wat ik met die twee studies kan gaan doen, dat zie ik nog wel. Ik hoef nu geen Juni 2016– nu keuze te maken. Ik leer gewoon Vrijwilliger, 113online dingen die ik interessant vind. November 2015 – januari Het grappige is dat ik nu een 2016 Assistent bij onderzoek naar bijbaan heb die toevallig bij mijn opleidingen aansluit. Ik ben telemisofonie (afschuw van bepaalde geluiden), AMC fonisch schadebehandelaar voor enkele grote verzekeringsmaat2015 Interviewer, Helius Study, schappijen. Mensen bellen ons AMC als ze net heftige dingen meege2014 maakt hebben. Bij een brand of Vrijwilliger, Voorleesexpress als ze slachtoffer van diefstal zijn geworden. Maar ook bij noodsituaties. Bijvoorbeeld als er een heftige storm is en hun huis onder water staat. Dan kan ik ze kalmeren en hulp sturen. Momenteel volg ik het vak verzekeringsrecht, ook dat pas ik meteen in de praktijk toe. Die bijbaan is een gelukkige keuze geweest.”

Ben of ken jij ook een student die zich inzet voor de maatschappij? Mail naar redactie.advalvas@vu.nl.

Geef migrantenjongeren een eerlijke kans op werk De aanpak van de werkloosheid van migrantenjongeren faalt. Wees alert op vooroordelen, dat kan hen aan een baan helpen. DOOR Saskia Keuzenkamp ILLUSTRATIE BAS VAN DER SCHOT

oewel het opleidingsniveau van jongeren met een migratieachtergrond de afgelopen jaren is toegenomen, is hun positie op de arbeidsmarkt niet verbeterd. Uit het recente rapport Integratie in zicht van het Sociaal en Cultureel Planbureau blijkt dat in 2015 22 procent van de niet-westerse jongeren werkloos was vergeleken met 9 procent van de autochtone jongeren. Zorgwekkende cijfers! En dit probleem bestaat al heel lang. Er zijn flink wat studies verschenen over de oorzaken. Zo bracht bijvoorbeeld de Sociaal-Economische Raad in 2007 een advies uit en startte een werkgroep ‘Benutting Arbeidspotentieel Migrantenjongeren’. Er zijn in het land allerlei projecten uitgevoerd om de arbeidsdeelname van die jongeren te vergroten. Maar afgaand op de cijfers leveren die adviezen en projecten migrantenjongeren te weinig op. De aanpak richt zich op betere toerusting en ondersteuning van de jongeren én aanpak van discriminatie door werkgevers. In hoeverre deze interventies effectief zijn, is nauwelijks bekend. Politici houden vaak meer van daden dan van het laten doen van onderzoek. Met collega’s van Kennisplatform Integratie en Samenleving heb ik het afgelopen jaar een aantal onderzoeken gepubliceerd naar de effectiviteit van interventies gericht op het verminderen van de werkloosheid van migrantenjongeren en het tegengaan van discriminatie. De onderzoeken betreffen diverse projecten, zoals mentoring, het opdoen van praktijkervaring, het organiseren van ontmoetingen van jongeren met potentiële werkgevers (zie www.kis.nl). Hoewel het zeker nuttig is om de jongeren zelf te ondersteunen en stimuleren, pleit ik vooral voor aanpakken om discriminatie tegen te gaan. Wie de documentaire Yahya en de 222 afwijzingen nog niet heeft gezien: ga die vooral bekijken. Het is een schrij-

nr 10 — 11 januari 2017

ADVALVAS

opinie

wisselcolumn

Kom met een nieuw verhaal

Marc Schuilenburg universitair docent aan de afdeling Strafrecht en Criminologie

nend voorbeeld van hoe een gemotiveerde Nederlandse jongen met een Marokkaanse achtergrond steeds weer wordt afgewezen. Hoewel de meeste Nederlanders niet willen discrimineren, is de praktijk helaas anders. We weten uit de literatuur dat mensen zich vaak helemaal niet bewust zijn van hun vooroordelen en van het feit dat ze discrimineren. Ook al willen mensen dat niet, toch discrimineren ze. Dat geldt voor iedereen, ook voor mijzelf moet ik bekennen. Zo merkte ik onlangs dat ik een vrouw met een hoofddoek die ons appartementencomplex betrad, aanzag voor een werkster, terwijl later bleek dat het een collega van mijn buurvrouw was (en zij is geen werkster). De psycholoog Daniel Kahneman zet in zijn boek Thinking, Fast and Slow helder uiteen dat er altijd twee systemen aan het werk zijn in ons brein. Het eerste werkt snel: het intuïtieve, het automatische. Erg handig, want anders zouden mensen over alles wat ze doen eerst moeten nadenken. Het tweede is langzaam en vereist meer inspanning. Denk aan alert zijn. Beide denksystemen zijn van belang, maar helaas handelen wij vaak vooral vanuit het intuïtieve systeem, terwijl dat soms tot de verkeerde handelingen leidt. Om niet vanuit vooroordelen te handelen, moeten wij alert zijn. Vooral bij het werven en selecteren van werknemers blijkt dat meer dan nodig, willen jongeren met een migrantenachtergrond een eerlijke kans op werk krijgen.

Reageren? Mail naar redactie.advalvas@vu.nl. ADVALVAS

nr 10 — 11 januari 2017

foto Yvonne Compier

Saskia Keuzenkamp is bijzonder hoogleraar participatie en effectiviteit aan de VU.

oe voer je politiek in het van structurele onzekerheid bevinden en Wilders-tijdperk? Te van wie hun kroost en achterkroost het beginnen met stoppen niet veel beter zullen krijgen. Vandaar om partijen als de PVV en ook de term precariaat, een klasse met hun achterban te framen kortdurende banen, lage inkomens en als populistisch. Ik vind weinig sociale zekerheid. Deze klasse het tenenkrommend wordt steeds groter en diverser. Er wordt hoe zij voortdurend wordt weggezet als al gesproken van een academisch precairrationeel, wereldvreemd, of nog erger riaat van kansarme en ontevredener fascistisch. Populisme is een stijl van wordende jonge wetenschappers. Volgens politiek beoefenen waarin een strijd het Sociaal Cultureel Planbureau behoort wordt gevoerd tegen een elite die als slap, 15 procent van de Nederlandse bevolking blind en doof wordt neergezet. Een ander tot het precariaat. kenmerk van het populisme is dat die Het precariaat is uitgesproken negatief strijd wordt gevoerd uit naam van een over de gevestigde politieke orde. Reden collectieve identiteit. Bijna alle politieke hiervoor is dat Den Haag hen geen enkel partijen voldoen aan deze perspectief biedt hoe hun kenmerken. Ga maar onzekere bestaan kan na: de PvdA dankt haar worden weggenomen. Of Het getuigt van bestaansrecht hieraan. dat men aan diezelfde realiteitszin D66 werd opgericht om situatie van onzekerheid wanneer men de het politieke bestel op driftig heeft meegewerkt, onvrede van veel te blazen. Laten we dus bijvoorbeeld door een PVV’ers serieuzer ophouden te denken dat beleid te voeren van privapopulisten ‘de anderen’ tisering, deregulering en neemt zijn. inkrimping van sociale Moeten politieke partijen voorzieningen. Wie partijdan het gedachtegoed van en als de PVV inhoudelijk de PVV integraal overhet hoofd wil bieden, zal nemen of volledig verwerpen? Absoluut daarom met een nieuw verhaal moeten niet. Maar het getuigt van realiteitskomen, een verhaal dat de economische zin wanneer men de onvrede van veel noden van een groot deel van de NederPVV’ers serieuzer neemt. Achter de roep landse bevolking erkent en daarvoor ook om identiteit en gemeenschap schuilt concrete oplossingen heeft. Populisme een grote groep mensen wier bezits- en wordt pas een probleem als er voorstelinkomenspositie sterk is afgenomen. Dat len voor problemen worden gedaan die zijn allemaal geen idioten of racisten, al volstrekt onrealistisch zijn. zullen die er zeker tussen zitten. Het gaat juist om burgers die zich in een positie Reageren? Mail naar redactie.advalvas@vu.nl.

Seksualisering

‘Echte mannen’ grijpen vrouwen bij hun ‘pussy’, of zetten hen op een bangalijst. Een op de vijf coassistenten heeft te maken met seksuele intimidatie. Seksisme lijkt weer salonfähig.

Seksueel geweld wordt vaak niet eens herkend DOOR PETER BREEDVELD ILLUSTRATIEs GREET EGBERS

annen die in kroeg zomaar aan de borsten van een passerende vrouw zitten, het schijnt voor veel vrouwen de normaalste zaak te zijn. “Is dat dan al seksueel geweld?” vroeg een studente in een college van VUmcpsycholoog Petra Verdonk. De studente was verbaasd, want het overkwam haar altijd in de kroeg. Het hoorde er gewoon bij. “Het was nota bene een jongen die zowat van zijn stoel viel, toen die studente dat vertelde”, aldus Verdonk. “Hij zei: dat kun je niet menen! Hij was oprecht geschokt!” Geschiedenispromovendus Lonneke Geerlings herkent dat wel. “Iedere vrouwelijke student wordt regelmatig bij haar kont gegrepen.” Iemand stak zelfs eens zomaar, bij wijze van ‘grap’, zijn tong in haar mond. Die tong was een extreem geval, maar de ongevraagde betastingen zijn vast onderdeel van het uitgaansleven. De continue stroom van botte seksistische grappen ook. “Je laat veel langs je heen gaan, als vrouw kun je niet overal een punt van maken, you have to pick your battles”, zegt Geerlings. “Toxic femininity”, vergiftigde vrouwelijkheid, noemt de Italiaanse masterstudente international crimes and criminology Sofia G. het feit dat veel vrouwen seksueel geweld als normaal beschouwen. “In onze patriarchale,

kapitalistische samenleving, waarin witte heteroseksuele mannen de scepter zwaaien, worden we voortdurend gevoed met giftige ideeën over vrouwelijkheid. In bijvoorbeeld de reclame worden we gebombardeerd met seksistische ideeën over wie wij als vrouwen moeten zijn. Veel vrouwen omarmen die ideeën en verspreiden ze zelf ook weer. Dat is toxic femininity.”

Bot seksisme G., die Advalvas heeft verzocht om alleen de beginletter van haar achternaam te vermelden, was als student in Canada werkzaam voor een organisatie die studenten bewust wil maken van seksueel geweld. “Te vaak wordt seksueel geweld ‘Te vaak wordt niet eens als zodanig alcohol als excuus herkend, of wordt alcohol gebruikt’ als excuus gebruikt”, aldus G. “Tijdens workshops die ik gaf, werd duidelijk dat veel studentes zich niet eens realiseerden dat ze slachtoffer waren geweest van seksueel geweld.” Soms zijn het zelfs vrouwen die hun seksegenoten te verstaan geven dat ze niet zo moeten zeiken en dat vrouwen juist hunkeren naar een dominante man, omdat een groot deel van alle vrouwen regelmatig zou fantaseren over gewelddadige seks, zoals een vrouwelijke psychiater onlangs schreef op een populaire opiniesite.

nr 10 — 11 januari 2017

ADVALVAS

MAATSCHAPPIJ

Geerlings noemt dit geïnternaliseerde vrouwenhaat: “Seksisme is niet alleen een kwestie van mannen die vrouwen onderdrukken. Veel vrouwen doen mee. Ze proberen one of the guys te zijn. Ze lachen het hardst om seksistische grappen, willen laten zien dat ze niet zo zijn als de andere vrouwen, dat zij wél cool zijn.” Verdonk ergert zich aan de megaseller Vijftig tinten grijs, geschreven door een vrouw, waarin de vrouwelijke hoofdpersoon zich onderwerpt aan gewelddadige seks. “Het is een schrijnend voorbeeld van hoe populair seksueel geweld is en hoe slecht dat wordt herkend als geweld en zelfs wordt gepresenteerd als een bevrijding van de vrouw. Ook uit de BDSM-hoek is kritiek op het boek, omdat er geen sprake is van een gelijkwaardige relatie.” Bot seksisme en seksueel geweld, decennialang in elk geval publiekelijk veroordeeld (James Bond moet het tegenwoordig echt niet meer in zijn hoofd halen zijn vrouwelijke collega’s op hun kont te slaan), lijken tegenwoordig weer salonfähig. Aanranding is niet zo erg meer, blijkt uit de verkiezingsoverwinning van Donald Trump, die pochte dat hij vrouwen bij hun “pussy” greep. Ook in Nederland staan er politici op de kieslijsten die vrouwen, gewoon voor de camera, bij hun borsten grepen, die aanranding propageren omdat vrouwen door mannen zouden willen worden overweldigd of die aankondigden een mondige vrouw “een beurt” te gaan geven.

ADVALVAS

nr 10 — 11 januari 2017

Seksualisering

‘Verongelijkte haatheksen’ Afgelopen zomer was er veel te doen over de bangalijst van een Groningse studentenvereniging Vindicat. De glossy Esquire deed menigeen het voorhoofd fronsen door op zijn website op lollig bedoelde wijze het verkrachten van dronken, bewusteloze vrouwen te adviseren. Het blad Quote schold vrouwen die hieraan aanstoot hadden genomen uit voor ‘zeurende moreel verongelijkte haatheksen’. Volgens filosoof Annemie Halsema zijn het voorbeelden van mannen die teruggrijpen op ouderwetse stereotyperingen van mannelijkheid en vrouwelijkheid. De oerman die het wijfje aan heur haren zijn grot insleept. “Het is hun angst voor feminisering”, aldus Halsema. “Vrouwen zijn bezig aan een inhaalslag, nemen steeds meer maatschappelijk vooraanstaande posities in en voor sommige mannen is dat bedreigend.” “We zijn weer terug bij af”, zegt Verdonk. “Vrouwen krijgen vaak de boodschap dat het erbij hoort, om te worden betast en gekleineerd, dat ze daar misschien maar niet zo over moeten zeuren. Ik pak het op in de collegezaal, want uit onderzoek blijkt dat veel coassistenten te maken hebben met seksuele intimidatie: één op de vijf, en reken maar dat er dan ook nog sprake is van onderrapportage, want niet iedereen maakt er melding van.”

Mag ik nog wel zijn wie ik ben? “Ik ben verbaasd over je verbazing”, zegt organisatiewetenschapper Ida Sabelis. “als je echt denkt dat seksueel geweld weer genormaliseerd wordt, dacht je dus dat de

strijd tegen seksisme gewonnen was, en de emancipatie voltooid.” Helaas, er is nog een lange weg te gaan. “Er is nog veel genderongelijkheid en de samenleving is enorm geseksualiseerd”, aldus Sabelis. “Een derde van alle vrouwen in Nederland is ooit slachtoffer geweest van seksueel geweld.” Tegelijkertijd zegt Sabelis wel begrip te hebben voor de onzekerheid van mannen over hun mannelijkheid. “Een van de gevolgen van de vooruitgang in de vrouwenemancipatie is dat mannen en vrouwen steeds worden gedwongen om over hun rol na te denken en dat leidt tot onzekerheid. Voor iedereen geldt de vraag: mag ik nog wel zijn wie ik ben? En omdat overal de oude, vertrouwde stereotyperingen van mannen en vrouwen nog overheersen, zoals die van ‘Vrouwen zijn de bierdrinkende oerman, bezig aan een wordt daar in bijvoorbeeld inhaalslag, voor de reclame weer op terugsommige mannen gegrepen.” is dat bedreigend’ Ook Halsema ziet een connectie met het wegvallen van de oude rollenpatronen. “Er zijn tegenwoordig veel meer mogelijkheden om je vrouwelijkheid of mannelijkheid in te vullen en veel mensen zien juist dat als een bedreiging voor hun eigen identiteit. Als mannen zich ook vrouwelijk mogen gedragen, wat is dan mannelijkheid nog?” “Machtige mannen zijn altijd hun gang gegaan, Trump is niet de eerste”, zegt socioloog Sawitri Saharso. “Denk ook aan bijvoorbeeld de Franse politicus Dominique Strauss-Kahn, voor wie het volkomen vanzelfsprekend was zich aan vrouwen te vergrijpen, zonder dat ooit iemand iets zei. Pas toen een slachtoffer in Amerika aangifte tegen hem deed, kwamen ook veel Franse vrouwen met hun verhalen over Strauss-Kahn.”

nr 10 — 11 januari 2017

ADVALVAS

‘Keulen’ is voor sommige andere geïnterviewden ook een trigger. “Dat debat gaat voor veel mensen over de gevaarlijke zwarte ander”, aldus Verdonk. “Hier zie je het feminisme gekaapt worden ter legitimatie van het eigen racisme. Want als je naar de cijfers kijkt, zie je dat de meeste witte vrouwen door witte mannen worden aangerand en verkracht.” “Het is inderdaad altijd pas een probleem als het anderen zijn die aan onze vrouwen zitten”, zegt ook Geerlings. Het doet haar denken aan de legendarische leus ‘de rotmoffen moeten met hun rotpoten van onze rotjoden afblijven’, waarmee in 1941 de Februaristaking zou zijn ingeluid uit protest tegen de vervolging van de joden door de nazi’s. “Ik heb dat altijd als geaccepteerd antisemitisme gezien”, zegt Geerlings, “en met de discussie over seksueel geweld zie je eigenlijk hetzelfde, dat valt samen te vatten als: die rotbuitenlanders moeten met hun rotpoten van ‘Een derde van onze rotvrouwen afblijven.” alle vrouwen in

Nederland was ooit slachtoffer van seksueel geweld’

Aanrandingen in Keulen Normalisering van seksueel geweld ziet Saharso niet. “Waar ik me wél over heb verbaasd, is het debat over de massa-aanrandingen in Keulen, waarbij alle aandacht vooral uitgaat naar de etnische achtergrond van de daders. Wie erop wijst dat ook in onze eigen cultuur seksueel geweld veel voorkomt, krijgt heel Nederland over zich heen, want dat mocht niet gezegd worden. Directeur Renée Römkens, van het kennisinstituut voor emancipatie en vrouwengeschiedenis Atria, met wie ik een stuk over Keulen geschreven had in de Volkskrant, kreeg van boze mannen te verstaan dat ze zelf maar eens moest worden aangerand, waarmee ons gelijk is bewezen, lijkt me.”

ADVALVAS

nr 10 — 11 januari 2017

Niks zeggen uit schaamte

“Het is altijd makkelijker om naar de ander te wijzen dan misstanden in eigen kring te zien”, zegt G. “Er is veel te doen om de rape-culture op Amerikaanse campussen, maar tijdens mijn korte verblijf in Nederland heb ik al wel gezien dat ook hier meer aandacht moet zijn voor grensvervaging bij studentenevenementen, feesten en verenigingen waar veel gedronken wordt. Vrouwen die dan het slachtoffer worden van aanranding of verkrachting zeggen vaak niks uit schaamte. Als je al aangifte doet, vraagt de politie of je gedronken had, waarmee meteen wordt gesuggereerd dat je zelf schuld draagt aan wat je is overkomen.” De VU zou daar beter op moeten inspelen, vindt G. “Nu is er een vertrouwenspersoon bij wie je terecht kunt als je slachtoffer bent van een vorm van seksueel geweld. Maar de focus zou moeten liggen op preventie, op bewustwording en herkenning van seksueel geweld.”

VIPs

Arjan Brouwer is per 1 januari benoemd als hoogleraar externe verslaggeving aan de economische faculteit. Zijn aandachtsgebieden zijn onder meer regelgeving en de impact van internationale verschillen op de kwaliteit van verslaggeving. Hij is ook partner bij PricewaterhouseCoopers. Federico Camia is benoemd tot bijzonder hoogleraar discrete probability and conformal invariance bij de afdeling Wiskunde. Zijn werk op het gebied van schalingslimieten behoort tot de canon van de ruimtelijke kansrekening. Hij werkte in Eindhoven, Zürich en New York. Masterstudent orthopedagogiek Pauline de Bruijn heeft onderzoek gedaan bij kinderen tussen zes en twaalf jaar die getuige zijn geweest van partnergeweld. Daarvoor won ze twee prijzen: de NVO Thesisprijs en de Leren Signaleren Scriptieprijs.

Kan een blauwalg klokkijken?

oe kan het dat de biologische klok van organismen in een regelmatig ritme blijft doortikken, terwijl de cellen waarin die klok zich bevindt zich telkens delen? Waarom raakt die biologische klok niet in de war van zo’n celdeling? Die vraag was vertrekpunt van het promotieon-

derzoek van natuurkundige Joris Paijmans. Hij keek naar blauwalgen, die de simpelste biologische klok hebben. Het klokeiwit van de alg is een soort register, waar met een ritme van 24 uur fosfaatmoleculen aan worden gebonden en weer verwijderd. Aan de hand van het aantal gebonden fosfaten weet de alg hoe laat het is. Het blijkt dat

Schizofrene genen

ls je de genetische factoren wilt opsporen die een rol spelen bij een ziekte als schizofrenie, heb je te maken met enorme datasets. Om die te analyseren is software nodig die het complexe samenspel tussen stukjes genetische informatie goed filtert. Promovendus Esther Lips ontwikkelde een programma dat op moleculair niveau naar datasets van het genoom kijkt.

Lips gebruikte haar software om het dna-profiel van 4.673 mensen met schizofrenie te vergelijken met het dna-profiel van 4.965 gezonde mensen. Drie kleine groepjes genen verschillen significant tussen de twee groepen, ontdekte ze. Deze groepjes genen spelen een rol in de signaaloverdracht tussen de synapsen die zich in de zenuwcellen van onze hersenen bevinden. Mogelijk leiden verstoringen van deze signalen tot de ontwikkeling van schizofrenie. (WV)

dit mechanisme nauwelijks beïnvloed wordt door de celdeling. Daarnaast bevinden zich in de alg meerdere kopieën van het chromosoom dat dit regelt. Hierdoor wordt het effect van het kopiëren van een enkel chromosoom op de klok kleiner. (WV)

Zie proefschrift via tinyurl.com/ Jorispaijmans

Vrouwenspeeksel

e samenstelling van het speeksel van vrouwen is anders dan dat van mannen. Vrouwenspeeksel beschermt de mond minder goed tegen tandbederf. Dit stelt Andrei Prodan in zijn proefschrift, waarop hij 17 januari promoveert. Het speeksel van vrouwen heeft een lagere pH-waarde en minder buffercapaciteit; twee eigenschappen die van belang zijn voor de bescherming tegen tandbederf. De samenstelling van het speeksel kan daarom mogelijk de afweer in de mond beïnvloeden, en daarmee het risico op mondgezondheidsproblemen. (PB)

Zie proefschrift via tinyurl.com/ Andreiprodan nr 10 — 11 januari 2017

ADVALVAS

Wikimedia

Marianne Roobol

Bijzonder hoogleraar geschiedenis van het volkenrecht Louis Sicking ontvangt de DescartesHuygensprijs voor zijn onderzoek naar en bijdragen aan de Frans-Nederlandse samenwerking. Hij wint deze prijs samen met de Franse gedragseconoom Olivier l’Haridon. Beiden krijgen 23.000 euro.

onderzoeksnieuws

Dure artikelen

3.468.000 euro gaf de VU in 2015 uit aan wetenschappelijke uitgeverijen.

niversiteiten betalen veel geld voor abonnementen op wetenschappelijke tijdschriften en ook nog eens voor publicaties in diezelfde tijdschriften. In de contracten tussen universiteiten en uitgeverijen zitten geheimhoudingsclausules, maar er is veel kritiek op het systeem. De roep om gratis toegankelijke wetenschapsartikelen, open access, wordt steeds luider. De universiteitskoepel VSNU heeft nu de bedragen per universiteit openbaar gemaakt, naar aanleiding van een WOB-verzoek (Wet Openbaarheid van Bestuur). Het meest betaalde Universiteit Utrecht: meer dan vijf miljoen euro. (WV)

ADVALVAS

nr 10 — 11 januari 2017

p de plek waar de meteoriet insloeg die het einde van de dinosauriërs betekende, ontstond daarna weer nieuw microbieel leven. Dat blijkt uit een artikel in Science van onder anderen emeritus hoogleraar Jan Smit. Het gesteente rond de Chicxulub inslagkrater werd door de enorme krachten van de inslag vervormd. Het werd poreus en minder dicht, waardoor het een beschutte plek werd voor het ontstaan van nieuw microbieel leven. De onderzoekers vermoeden op grond van deze ontdekking dat er vergelijkbaar poreus gesteente is gevormd bij het meteorietenbombardement op de aarde, zo’n vier miljard jaar geleden. Dit gesteente zou aan de basis kunnen liggen van het ontstaan van leven op aarde. (FB)

Promovendus Edwin Kruisbergen onderzocht alle undercoveroperaties in Nederland uit één jaar. “In Nederland worden undercoveroperaties spaarzaam ingezet. Ik onderzocht alle operaties uit 2004. In dat jaar werd voor 89 zaken contact met het infiltratieteam opgenomen. In 52 gevallen werd vervolgens besloten om het toch niet te doen. Bijvoorbeeld omdat er te weinig informatie bekend was over de verdachten. Dat is belangrijk voor de veiligheid van de agenten. Bij grote drugscriminelen die bijvoorbeeld Feyenoord-supporters zijn, moet je geen plat pratende Amsterdammer zetten.

Studio Jono

r vinden complete oorlogen in onze mond plaats, waarbij allianties worden gesloten om schadelijke bacteriën te bestrijden en chronische ontstekingen tegen te gaan. Actaonderzoeker Sabrina Gunput beschrijft deze fascinerende wereld in haar proefschrift. Speeksel voorkomt op diverse manieren dat bacteriën in onze mond direct of indirect schade aanrichten. Op plaatsen waar het tandvlees ontstoken is, komt speeksel in contact met het complementsysteem en afweercellen uit bloed. Speeksel remt of stimuleert die afweercellen, net wat nodig is. Zo houden speeksel en bloed de mond gezond. (PB)

Dag dino’s, hallo microbieel leven

Peter Valckx

Speeksel en bloed

‘Undercoveroperaties worden spaarzaam ingezet’

Undercoverwerk zoals je in Amerikaanse films ziet, heb je hier niet. Je moet niet denken aan verkleedpartijen of plaksnorren. Soms gaat het contact zelfs via het internet, als iemand spullen online te koop aanbiedt. In minder dan de helft van de zaken levert de operatie bewijs tegen de verdachten op. Dat is niet altijd slecht: in vier van de onderzochte zaken bleek dat de verdachte onschuldig was. Een complicerende factor is dat de contacten tussen agenten en boeven nooit volgens plan verlopen. Bij een pseudokoop gaat de levering dan alsnog niet door. Of blijkt de geleverde kwaliteit van de drugs slechter dan afgesproken.” (FB)

Buitenpromovendus Kruisbergen promoveerde 9 januari bij Rechten. Hij werkt bij het Wetenschappelijk Onderzoek- en Documentatiecentrum van het ministerie van Veiligheid en Justitie.

Poëzie

nr 10 — 11 januari 2017

ADVALVAS

CULTUUR

‘Ik kan het niet gewoner zeggen’

Poëzieliefhebbers zullen Mieke van Zonneveld vast kennen van de prestigieuze Turinggedichtenprijs. Zij kijken uit naar haar eerste bundel Leger. Advalvas spreekt met literair talent aan de VU. door dirk de hoog foto martijn gijsbertsen

n Van Zonnevelds debuutbundel staat ook het gedicht Nee, waarmee zij twee jaar geleden tienduizend euro won. ‘Er is in heel de wereld nergens vrede, geen vader die mij terugverwacht, er is in heel de wereld nergens vrede’, luidt een strofe. Dat klinkt niet vrolijk. VU-masterstudent letterkunde Mieke van Zonneveld (27) glimlacht. “Ik zal mezelf niet als vrolijk typeren. Maar ook niet als zwaarmoedig. In het dagelijks leven val ik mensen meestal niet zo lastig met mijn donkere kant. Maar ik schrijf er wel over. Over leuke dingen valt gewoon niet zo veel te zeggen.” Haar bundel Leger heeft een droevige toon, vindt ze zelf. Hij bevat 26 gedichten, deels voor en na de Turing-prijs geschreven. “Ik wilde een samenhang, gedichten die op een bepaalde manier naar elkaar verwijzen. Daarom heb ik verzen weggelaten. Het zijn vrij persoonlijke gedichten. Die met meer maatschappelijke betrokkenheid pasten daar niet zo in. Hoewel het onderscheid voor mij niet zo scherp is. Hoe ik dingen persoonlijk ervaar, heeft ook met de wereld om me heen te maken.” En hoe zit het dan met die vrede in dat gedicht? “Ik schreef het in 2006. De precieze aanleiding weet ik niet meer, maar het was niet iets politieks. Het verwijst naar het verhaal van de verloren zoon uit de Bijbel. Ja, dat is een van mijn ‘In het dagelijks inspiratiebronnen. Mijn manier van denken is helemaal leven val ik geënt op het christendom, hoewel ik niet meer naar de mensen niet zo kerk ga. Het is moeilijk te beschrijven wat geloof voor lastig met mijn mij betekent. Daar ben ik mee opgegroeid.”

Staatsgreep van cellen

donkere kant’

Een ander thema komt ook nadrukkelijk naar voren. Op haar 21ste kreeg Van Zonneveld acute leukemie. Was ze bang dat ze doodging? “Jawel, en dat was ook rationeel. De eerste weken kon ik ook echt doodgaan. Maar ik heb altijd al het besef gehad dat je niet zonder kleerscheuren door het leven komt. Gelukkig ben ik genezen. Ik heb de indruk dat ik nu wat milder in het leven sta. Ik hoef minder te presteren en te bewijzen.” De titel van de bundel (Leger) heeft ook met haar ziekte te maken. “Als ik vroeger griep had, legde mijn vader uit dat het leger van witte bloedcellen het virus ging verdrijven. Maar nu was dat leger tegen mijzelf in opstand gekomen. Ik beschrijf dat in een gedicht als een staatsgreep.’’ De titel heeft meerdere lagen. Leger staat ook voor ‘minder vol’ en voor een plek om uit te rusten. “Alleen en machteloos zijn in een vijandige wereld is wel een motief ja, en het verlangen naar liefde en geborgen-

ADVALVAS

nr 10 — 11 januari 2017

Poëzie

heid”, beaamt Van Zonneveld. Zo gaat het gedicht Heloïse over een grote onbereikbare geliefde. “Die middeleeuwse geschiedenis gaat over een tragische liefde. Alles opgeven voor iets en als het dan mislukt, ben je volledig op jezelf teruggeworpen.” Zo komen we bij nog een thema in haar werk: de klassieke tragedies. De dichteres heeft niet voor niets onder meer de bachelor oudheidkunde gevolgd. Zelf relativeert ze dat. “Het speelt wel mee, maar ik geloof dat de verhalen uit de Bijbel belangrijker voor me zijn. Bijvoorbeeld het boek Job. Dat vind ik prachtig. Maar ik heb veel inspiratiebronnen. Ook sprookjes bijvoorbeeld. Ik denk dat in alle grote verhalen uit de menselijke geschiedenis een paar oerthema’s spelen. En die spreken mij aan, ook de oude vraag: waartoe zijn wij op aarde?”

Ze ontkoppelt mijn infuus en ik sta op en wandel. Het bloed hangt in de wacht terwijl ik aan haar hand naar de badkamer stap.

Muzikaal schrijven

Mijn lichaam was nog nooit zo blank en glad.

Maar met zulke overdenkingen moet je ook maat ‘In gewone taal houden, vindt Van Zonneveld. Met een knipoog heeft zijn veel woorden ze daarom een tekst van Ramses Shaffy meegegeven als uitgehold’ motto voor de bundel: ‘We leven nog, en niet zeuren.’ Daar heeft ze nog een reden voor. “Ik vind het mooi als poëzie muzikaal is. Voordat ik gedichten ging schrijven rond mijn vijftiende, schreef ik liedjes. En mijn favoriete dichter is J.H. Leopold. Die schrijft heel muzikaal, vind ik.” Poëzie moet voor haar ook persoonlijk zijn. “In de gewone taal zijn veel woorden uitgehold. Ze roepen associaties op die ik niet deel. Het is dan zoeken naar mogelijkheden om te zeggen wat ik wél bedoel.”

Onder de douche

Ze zet me op een kruk onder kletterend water. Fantoomgeluk, ik kwispel met mijn afgeknipte staart. Ze waakt, zij gaat niet weg. Alleen als ik moet plassen in een bakje en dan nog: haar blik wacht om de hoek. Je tong heeft geen verweer als je bloed capituleert. Ik ben een meisje dat zich wast, een geïnfecteerd moeras maar bovenal een hond die op zijn baasje wacht. Ze zegt me te gaan staan, droogt me af en lijnt me aan.

Veel associaties in weinig woorden Ze vermoedt dat haar bundel niet heel veel gelezen zal worden. “Veel mensen houden helemaal niet van poëzie, of komen er nooit mee in aanraking. Gedichten moet je ook leren lezen. Wat dat betreft heb ik veel gehad aan mijn leraar Nederlands op de middelbare school. Ik wil mijn gedichten wel een beetje ontsluiten, maar je moet er ook moeite voor doen om ze echt te begrijpen. Poëzie heeft vaak een hoge dichtheid. Veel associaties in weinig woorden. Voor mij is het ook een manier van denken. Een onderzoek van mijn gedachten en gevoelens.’’ Hoe reageren mensen op haar werk? “Ik praat niet zoveel over mijn werk. Ik schrijf in stilte in m’n eentje. Soms draag ik weleens voor op een poëziebijeenkomst. Dan ben ik altijd zenuwachtig en vind het elke keer, eh, hoe zal ik het zeggen? Spannend. Een familielid vroeg toen ik die prijs had gewonnen: waarom schrijf je niet gewoon op wat je bedoelt? Maar dit is wat ik bedoel. Ik kan het niet gewoner zeggen.”

Mieke van Zonneveld, Leger, De Bezige Bij, 64 blz. nr 10 — 11 januari 2017

ADVALVAS

mail/colofon

Reacties (max. 300 woorden) op Advalvas-artikelen zijn welkom op redactie.advalvas@vu.nl. De redactie behoudt zich het recht voor uw bijdrage eventueel in te korten.

Einde radiostilte vanuit ondersteuning Al een paar jaar lees ik Advalvas. Het is heerlijk om de verhalen van wetenschappers en studenten te lezen. Het geeft me de kans om hun wereld door hun eigen ogen te zien en het dagelijks leven van een wetenschapper of student beter te begrijpen. Maar waar blijven de verhalen van de ondersteuners? Eerlijk gezegd heb ik nooit gedacht dat zo’n soort verhaal ontbrak, tot gisteren. Daarom heb ik besloten om mijn verhaal op te schrijven. Niet echt de beste timing. Op dit moment zit ik aan het begin van mijn nieuwe baan alles tegelijk te leren, te ontdekken en te doen. Daarnaast ben ik nog bezig met de afwikkeling van de jaarafsluiting uit mijn vorige functie en heb ik deze week een deadline voor mijn promotieonderzoek. Maar afijn. Sinds ik Dromen durven doen van Ben Tiggelaar heb gelezen, ga ik vaker naar zijn lezingen toe. Ik vind die boeiend en inspirerend. Hij is snel, doortastend en vertaalt de laatste ontwikkelingen naar bruikbare en implementeerbare informatie. Aan de hand van de titel Dromen durven doen wil ik de keuze voor mijn nieuwe baan beargumenteren. In het reorganisatieplan van Projectcontrol heeft een team

ADVALVAS

nr 10 — 11 januari 2017

bedacht waarom Projectcontrol gereorganiseerd moest worden en waartoe dit moest leiden. Het liefst de dag na de reorganisatie, natuurlijk. Het is dan ook een hele teleurstelling als je bijna twee jaar na de reorganisatie ontdekt dat het nog steeds niet gelukt is om het niveau te halen dat beloofd was. Ik hoorde ook bij die club van teleurgestelden. Met 213 projecten bij mijn afdelingen leefde ik in een waas van onzekerheid en moest ik maar op het toeval vertrouwen dat de systemen op de een of andere manier uiteindelijk een getal zouden uitspugen, dat voor mijn afdelingen enigszins gunstig zou uitpakken. Dat was soms wel, maar soms ook weer niet het geval. Vanuit mijn rol heb ik veel met projectcontrollers samengewerkt en ik zag hun worstelingen in de nieuwe situatie en de worstelingen van mijn wetenschappers, die in plaats van minder, meer werk hadden aan de administratie van hun projecten. Dit hoort niet en dit was ook niet de bedoeling van de reorganisatie. Tegen de tijd dat ik de vacature van hoofd Projectcontrol zag, was ik de onduidelijkheid en onzekerheid zat. Ik vond dat ik er zelf iets aan kon en moest doen om dit

onafhankelijk magazine van de Vrije Universiteit www.advalvas.vu.nl

Redactieadres De Boelelaan 1105 BelleVue, Kamer 1H-43 1081 HV Amsterdam redactie.advalvas@vu.nl Hoofdredacteur Marieke Schilp Redactie Floor Bal, Peter Breedveld, Dirk de Hoog, Marieke Kolkman, Welmoed Visser Eindredactie Win Castermans, Welmoed Visser Secretariaat Anna Jansen (020) 5985630 secretariaat.advalvas@vu.nl Basis Ontwerp Luis Mendo - GOOD Inc.

te verbeteren. Ik wilde niet meer wachten totdat er iemand iets aan de situatie zou gaan doen, ik wilde er zélf invloed op kunnen uitoefenen. Ja, dat was durven uitstappen en dat betekende een switch maken van een grote faculteit naar een dienst. Ik kreeg deze kans en ik pakte hem. Tegelijkertijd ben ik nog steeds aan het dromen, want met mijn komst zijn wij er nog niet. Ik kan en wil geen wonderen beloven, want dan ben ik mijn geloofwaardigheid meteen kwijt en ben ik een verkooppraatje aan het houden, waar ik zelf een hekel aan heb. Wat ik alvast wél wil laten weten is dat ik samen met een geweldig team stapje voor stapje aan de verbetering van de dienstverlening van Projectcontrol ga werken. Hiermee heb ik de radiostilte vanuit ondersteuning, die voor mijn gevoel veel te lang heeft geduurd, doorbroken. Agnes Glastra, hoofd Projectcontrol

Vormgeving Rob Bömer - behance.net/rbbmr Medewerkers Joeke Berg, Yvonne Compier, Greet Egbers, Peter Gerritsen, Martijn Gijsbertsen, Sanne Pieters, Dick Roodenburg (Griffioen), Lae Schäfer, Bas van der Schot, Peter Valckx Copyright HOP-kopij Hoger Onderwijs Persbureau, Amsterdam VU-advertenties zie secretariaat Commerciële advertenties Bureau Van Vliet (023) 5714745 Druk Opmeer drukkerij BV, Den Haag

SlaughterhouseFive Met gepaste trots meldt de vorige Advalvas dat het aantal dierproeven in Nederland in 2015 gedaald is met 15 procent ten opzichte het jaar daarvoor. Helaas moet ik de feestvreugde bederven. Het aantal dierproeven aan VU en VUmc stéég met bijna 7 procent. In twaalf maanden werden hier zo’n 13.000 proefdieren afgemaakt. En het aantal reservedieren is daar nog niet bijgeteld. Mag ik nog een misverstandje wegnemen? Anders dan gesuggereerd op de website van Advalvas schrijft de wet geen enkele onderzoeker voor dierproeven te doen. Dergelijke proeven gebeuren zonder scrupules, uit vrije wil. Ed Destrée, alumnus rechten

Studievoortgang

De uitvaldetector Ben je lang onderweg naar de campus? Dan is de kans groter dat je je eerste jaar niet haalt. Met Student Analytics wil de VU de kans op studie-uitval beter voorspellen. Door Marieke Kolkman Foto’s Yvonne Compier

ten iemand heeft bezocht en het aantal ennis van der Windt, behaalde studiepunten”, zegt strategisch eerstejaars gezondheidsbeleidsadviseur Theo Bakker, die het wetenschappen, heeft voorspelmodel maakte samen met zijn 11,2 procent kans om zijn oude werkgever Deloitte. Een verdere eerste jaar niet te halen. Die greep uit de gebruikte studentgegevens: uitslag kreeg hij tijdens een geslacht, reistijd naar de VU, eindexastudievoortgangsgesprek mencijfer wiskunde, hoe ver van tevomet zijn tutor. “Ik ging er niet vanuit dat ren aangemeld voor de studie, dubbele ik zou uitvallen, maar de uitslag is posistudies, aantal studiepunten, afwezigtiever dan ik had verwacht. Dus dat is wel heid bij tentamens. lekker.” Voor elke student die meedoet, toont het Het percentage komt uit een model Student Analytics-overzicht in kolomwaarmee de VU probeert te voorspellen men hoe hij of zij scoort op alle variabehoeveel risico een eerstejaars student len, het gemiddelde van loopt om na één jaar te alle studenten en hoe de stoppen met de studie. beste studenten het doen. Twee tentamens niet Een greep uit In een apart hokje bovengehaald? Woonplaats ver de gebruikte aan staat het percentage: van de VU? Mager cijfer studentgegevens: dat cijfer is volgens het voor wiskunde op het leeftijd, geslacht, model de kans dat die vwo? Dat zijn een paar van reistijd naar de student zijn eerste jaar de factoren die de kans niet haalt. De scores op de op een negatief bindend VU, afwezigheid verschillende variabelen studieadvies aan het eind bij tentamens geven een idee waar dat van het jaar vergroten. aan zou kunnen liggen. Stop er maar mee, bete“Als iemand niet naar kent dat. Maar stoppen een tentamen komt, zegt is voor niemand leuk. De dat iets over zijn of haar intentie om te student heeft een verkeerde studie gekostuderen. Heeft iemand een herkansing, zen, komt niet goed mee op de universidan wil diegene wel door, maar studeert teit of heeft andere sores. En de univermisschien niet effectief”, zegt Bakker. siteit kost het geld als er meer studenten “Een tutor kan dan bijvoorbeeld adviseaan een studie beginnen dan afstuderen, ren om de training ‘Effectief studeren’ te want voor diploma’s krijgt de instelling gaan volgen.” Zo’n tutor, een docent die geld van het Rijk. de eerstejaars begeleidt bij hun studie, kan door het model al eerder de zwakkere Nog eerder opsporen studenten eruit halen en met ze zoeken Een waarschuwing dat het de verkeerde naar oplossingen, is het idee. kant op gaat, krijgen studenten gewoonlijk in januari van de studieadviseur. Student Analytics moet de kans op Sneller de juiste vragen stellen studieuitval nog eerder opsporen. DaarDocent bij gezondheidswetenschappen voor combineert, weegt en vergelijkt het Marianne Donker, tutor van twee groepen model allerlei gegevens van een student eerstejaars, gebruikte Student Analytics om te komen tot een risicovoorspelling. in haar tutorgesprekken in december. Het wordt momenteel getest op drie “Een paar van mijn studenten zat bij faculteiten. de beste tien procent van de studie. “We gebruiken onder andere iemands Die vroegen of ze de uitdraai mochten leeftijd om de kans op uitval te voorspelmeenemen en maakten er een foto van len, en ook welke voorlichtingsactiviteivoor hun ouders”, vertelt ze. “Een andere

nr 10 — 11 januari 2017

ADVALVAS

ONDERWIJS

Student Dennis van der Windt â&#x20AC;&#x2DC;De positieve uitslag zegt dat ik in staat ben om het eerste jaar goed af te rondenâ&#x20AC;&#x2122;

Studievoortgang

Juniordocent Lieke Hollander (r) â&#x20AC;&#x2DC;Ik kan nu beter inspelen op de specifieke situatie van een studentâ&#x20AC;&#x2122; 22

Voorspelmodel is nog pilot Het gebruik van Student Analytics is onderdeel van een pilotonderzoek dat onder leiding staat van de onderwijskundigen Martijn Meeter en Chris van Klaveren. Drie faculteiten doen eraan mee: Gedrags- en Bewegingswetenschappen, Aard- en Levenswetenschappen en Economische Wetenschappen & Bedrijfskunde, met dertien opleidingen. De vraag is hoe goed het model voorspelt of een student zal uitvallen en hoe vroeg die voorspelling al betrouwbaar is. “De voorspellende kracht van het model wordt door het jaar heen steeds groter”, vertelt maker Theo Bakker. “Voor aanvang van de studie zijn 36 van de 100 voorspellingen niet goed. Aan het eind van het jaar zijn dat er nog maar 6.” Door het jaar heen worden sommige studentkenmerken minder bepalend voor de uitkomst en andere meer. Uiteindelijk zijn het vooral de cijfers die goed voorspellen of een student het eerste jaar gaat halen, wat niet heel verrassend is. Maar ook een factor als leeftijd blijft het hele jaar door bepalend, want oudere studenten vallen vaker uit. Het model is gebaseerd op de gegevens van studenten die in 2014 begonnen met een bachelor op de VU. Privacygevoelige kenmerken, zoals etnische afkomst of het hebben van een functiebeperking zitten niet in het model. Bakker verwacht in oktober 2017 de resultaten te hebben van het pilotonderzoek. De plannen zijn om Student Analytics volgend jaar uit te breiden naar premaster- en masterstudenten en op den duur specifiek te maken voor elke opleiding. ADVALVAS

nr 10 — 11 januari 2017

De studenten van de opleidingen die student had haar beide tentamens niet meedoen aan het onderzoek naar Student gehaald in de afgelopen twee periodes. Analytics hebben de VU toestemming Haar kans op uitval werd daardoor hoog gegeven voor het gebruik van hun gegeingeschat, op 76,2 procent. In het overvens. Dat is ongeveer de helft van alle zicht zag ik dat ze een slimme student is, omdat ze het goed deed op de middelbare 1600 eerstejaars van de deelnemende faculteiten. “Voor het begin van de taalschool. Maar ze had ook dertig uur aan toets vertelde iemand over het ondernevenactiviteiten opgegeven – werk, zoek en er kwam iets over in beeld”, zegt topsport, of nog iets anders. Ik vraag dan gezondheidswetenschappenstudent gericht om daar wat over te vertellen. In Van der Windt. “Ik wilde beginnen aan het tutorgesprek probeer je de studenten de toets en dacht: ik doe wel mee en die niet willen te onderscheiden van die lees later wel verder. Maar ik heb me er niet kunnen.” eigenlijk niet verder in verdiept.” Hij was Het voordeel van het Student Analyticstijdens het gesprek met overzicht, vindt Donker, Donker wel even verwonis dat ze sneller specifieke derd dat de VU wist vragen kan stellen in de Als de computer hoeveel tijd hij kwijt is met gesprekken. “Anders ben toch al zegt dat reizen, maar heeft er geen je in het algemeen aan het je het niet gaat bezwaar tegen. vissen naar wat iemand halen, waarom Donker ziet naast de voornaast de studie doet, zou je dan nog je delen voor het gesprek ook hoe het studeren gaat, of een mogelijk nadeel. “Er is iemand zich hier thuis best doen? een klein risico op voorinvoelt. Nu kan ik direct genomenheid. Als je ziet naar de dingen vragen die dat een student met een opvallen, zoals nevenactihoog risico op uitval zich viteiten. Eén jongen bleek pas laat had ingeschrebijvoorbeeld heel veel te ven en niet meedeed aan de matching, werken. Dan kan ik uitleggen dat het bij dan bestaat de kans dat je als docent acht uur werken meestal al gaat kraken, een negatief vooroordeel krijgt over maar bij zestien uur halen studenten het die student. Je moet een open houding bijna nooit.” hebben, want je wilt niet dat het een selffulfilling prophecy wordt.” In één oogopslag: motivatie en

prestaties

Vijf juniordocenten van bewegingswetenschappen gebruiken het voorspelmodel van Student Analytics ook bij de gesprekken met hun studenten. Ze begeleiden ieder een groep van zo’n dertig studenten in de werkgroepen en drie keer per jaar voeren ze een individueel gesprek van tien minuten. “Je ziet in Student Analytics in één oogopslag iets over iemands motivatie vooraf en hoe iemand presteert in de studie”, zegt juniordocent Lieke Hollander. “Daardoor kun je beter inspelen op de specifieke situatie van een student.” Maar, zegt ze ook, “het gevoel dat ik heb over een student blijft leidend in de gesprekken. Ik leer de studenten in de werkgroepen goed kennen en weet misschien iets over een problematische thuissituatie wat het model niet weet. Dus je kunt nooit volledig uitgaan van Student Analytics.” Ook Bakker benadrukt dat Student Analytics iets is voor erbij. “De docenten die ermee werken, zien de studenten ook. Dat contact is heel belangrijk. We sturen geen geautomatiseerde e-mails. Het is een aanvulling, om dat wat je al doet effectiever te maken.”

Anders studeren of stoppen En wat doet het cijfer met een student? Als de computer toch al zegt dat iemand het niet gaat halen, waarom zou die dan nog z’n best gaan doen? Hollander: “Veel studenten bij bewegingswetenschappen zijn competitief ingesteld. Tegen hen kan ik goed zeggen: Laat maar zien dat je bij het volgende gesprek meer punten hebt.” Donker: “Er is een tutor nodig om met een student te kijken hoe diegene het studeren anders kan aanpakken. Het is trouwens ook goed als iemand wil stoppen. Dan kijken we hoe we het op de beste manier kunnen afronden – het liefst vóór 1 februari.” Voor Van der Windt was de goede uitslag vooral een bevestiging van wat hij zelf al dacht. “Het zegt dat ik in staat ben om het eerste jaar goed af te ronden – ook al zijn het niet alleen de gebruikte factoren die bepalen of ik mijn studie haal. Er kan toch ook iets gebeuren in mijn familie. Maar als ik geen gekke dingen doe, moet het lukken. Maar ik moet door de positieve uitslag natuurlijk niet achterover gaan hangen.”

E: usr@vu.nl | FB: StudentenraadVU | HG StudentenDOk, kamer OD-12

Zakaria Nafid

De universitaire studentenraad is het medezeggenschapsorgaan van en voor studenten van de VU. De raad houdt zich vooral bezig met de kwaliteit en toegankelijkheid van het onderwijs en het studentenbeleid van de VU. De raad overlegt hierover geregeld met het college van bestuur.

wat er verder speelt

Studentenforum, medezeggenschap voor iedereen Stel je voor: je komt lopend, of op de fiets, of met de auto of met het openbaar vervoer naar de VU. Eenmaal op het campusplein realiseer je je dat je nog maar een uur hebt voordat je college begint. Je besluit in het campuscafé even te poolen met wat mensen die je in datzelfde café hebt leren kennen. Na je college vlucht je naar de wasserette op het campusplein om je kleren snel te laten wassen. Plotseling schiet je te binnen dat je nog wat boodschappen moet doen en je rent naar de supermarkt op het plein om die snel te halen tegen studentvriendelijke prijzen. Je bedenkt ook nog dat het zomerfeest eraan komt en je snelt naar de kledingwinkel aan hetzelfde plein om de juiste broek hiervoor te kopen. Het leuke aan al deze faciliteiten is dat het gerund wordt vóór en dóór studenten: de obers en serveersters van het café, het wasserettepersoneel, de supermarktmedewerkers en het kledingwinkelpersoneel. Al deze studenten voelen zich dusdanig betrokken dat ze besluiten deel uit te maken van een community. Dit klinkt best utopisch, want die

voorzieningen zijn er nog lang niet allemaal. Daarom gaan wij dit opzetten! Binnen drie jaar willen we dit allemaal gaan realiseren op onze universiteit. Hoe gaan we dat precies doen? Wij kunnen dit natuurlijk niet alleen, wij hebben álle studenten nodig. Samen met de verenigingsbesturen, studentenraden, opleidingscommissies, student-assessoren en andere actieve studenten initiëren wij een VU-studentenconferentie, genaamd het Studentenforum. Dit jaar zal dus het jaar worden van het studentenforum. Op maandag 16 januari vindt het eerste forum plaats tussen 11 en 13.30 uur in de Agora-zaal 1 van het hoofdgebouw. Jullie zijn allemaal hiervoor uitgenodigd per VU-mail. Zit je in een bestuur, commissie of een raad? Dan verzoeken we je om een delegatie te sturen wegens beperkte plaatsen. Meld je snel aan! Dit is hét forum waarbij jullie je stem kunnen laten horen. Dit is een kans die we met z’n allen moeten benutten. Zakaria Nafid, raadslid zakarianafid@studentenraadvu.nl

Een selectie uit de onderwerpen waarover de USR nu nadenkt en/ of onderhandelt: • Studentenforum. Noteer het allemaal in je agenda op maandag 16 januari om 11 uur: ‘Studentenforum’, hét overleg voor en van studenten waarbij we praten over onze wensen en ideeën over de VU. Hoe zien wij onze universiteit over drie jaar? Hebben we dan een studentencafé, een winkel gerund door studenten, een jaarlijks gezamenlijk feest? Alles is bespreekbaar, dus kom vooral langs. • Werving nieuwe kandidaten. Ook al zijn we voor ons gevoel net bezig, we kijken nu al uit naar de volgende USR-verkiezingen. We denken na over de werving van kandidaten en hoe we jullie het beste kunnen overtuigen hoe leuk een USR-jaar wel niet is! Als je informatie hierover wilt, mail naar: usr@vu.nl. • Gezamenlijke activiteiten. Na onze geslaagde actiedag op 1 december is het tijd om na te denken over verdere samenwerking tussen de facultaire studentenraden en de USR. Waarschijnlijk is het volgende thema de Nationale Studenten Enquête. Volg ons op Facebook om op de hoogte te blijven van de evenementen.

Merel Weel voorzitter facultaire studentenraad Geneeskunde

opinie

‘We willen meer buitenlandse studenten’ De faculteit Geneeskunde moet meer internationale studenten toelaten tot haar minoren, vindt Merel Weel.

door DIRK DE HOOG

at is het probleem? “Sinds dit studiejaar moeten alle derdejaars geneeskunde een internationale minor volgen. Prima, vindt de studentenraad, want internationale ervaring is een goede zaak. Alleen zijn er door het plaatsingssysteem bijna geen buitenlandse studenten die deze minoren aan de VU volgen. Dus doe je ook geen internationale ervaring op.”

al de bedoeling, maar als je met alleen Nederlandstalige studenten bent, is dat natuurlijk een beetje raar. Voor docenten is dat ook niet stimulerend om zich te bekwamen in Engelstalig onderwijs. Dus vaak gaat het dan toch maar in het Nederlands. Het gaat ons niet alleen om de taal. Het is bijvoorbeeld ook interessant om te

Hoe kan het beter? “Nu staat in het Onderwijs- en Examenreglement dat bij toelating tot de minortracks eigen studenten voorrang hebben. Dus de meest populaire tracks zitten snel vol en dan is er geen plek meer voor internationale studenten. Ons voorstel is om bij alle minoren een aantal plaatsen, zeg minimaal twee, te reserveren voor studenten uit het buitenland. Dan maak je echt werk van internationalisation at home, zoals we dat noemen.” Dan moeten al die minoren wel in het Engels worden gegeven. “Dat is nu ook

ADVALVAS

nr 10 — 11 januari 2017

Internationale minor Sinds dit studiejaar moeten alle studenten geneeskunde in hun derde jaar een internationale minor volgen. Ze kunnen daarvoor naar het buitenland gaan of deelnemen aan een van de twaalf Engelstalige minoren van de eigen faculteit. Het probleem is dat hier bijna geen buitenlandse studenten zijn.

horen hoe de gezondheidszorg en de opleiding in andere landen is georganiseerd.” Is er wel genoeg belangstelling bij buitenlandse studenten? “Dat denk ik wel. Er is nu een aanbod van twaalf minoren en sommige zijn heel bijzonder en uniek. Als je daarmee werft geef je een mooi visitekaartje van de faculteit af. En zoveel studenten heb je ook weer niet nodig. Met een stuk of dertig heb je bij alle minoren een paar buitenlandse studenten. Je moet natuurlijk wel op tijd met de werving beginnen, maar nu moeten de studenten van de faculteit zich ook al een halfjaar van tevoren opgeven.”

Waarom gaan jullie zelf niet een halfjaar verplicht naar het buitenland? “Vind ik ook een prima idee, maar dat is lastig uit te voeren. Ik geloof dat dit jaar maar 15 van de 350 betrokken studenten een minor in het buitenland hebben gevolgd. Misschien zou je dan internationale beurzen moeten toekennen, zodat het te betalen is en je moet genoeg geschikte plekken hebben. Voor ons is buitenlandse studenten hierheen halen een goed alternatief.”

Merel Weel

Reageren? Mail naar redactie.advalvas@vu.nl.

In memoriam

Universitair docent Redbad Veenbaas schreef een in memoriam voor twee mannen die de VU kleur gaven.

Victor van Lamoen en Ferry Colon

ls we afscheid nemen van een dierbare, worden zijn of haar verdiensten meestal breed uitgemeten. Het verdriet om het overlijden wordt getemperd met herinneringen aan hoe deze persoon ons leven heeft gekleurd en verrijkt. Soms komt ook een donkere kant naar voren: verlies, teleurstellingen en losse eindjes die niet meer aan elkaar konden worden geknoopt. Af en toe lijkt die donkere kant te overheersen. Ik heb onlangs twee kennissen verloren, met wie ik regelmatig at en sprak in de mensa. Daar komen niet alleen studenten en personeelsleden van de VU eten, maar ook een bont gezelschap van vaak mannelijke vrijgezellen die ooit hebben gestudeerd en hier enig contact met gelijkgestemden zoeken. Dat was ook bij die twee kennissen het geval. Van beiden was onbekend of ze ooit hadden gewerkt en zo ja, in welk beroep. Af en toe ving je iets op over een actie tegen de opheffing van een tramlijn of de kap van een aantal

rustieke bomen en je dacht: het zal wel. Veel leek het niet voor te stellen. De een maakte een einde aan zijn leven na een periode van ernstige depressie en de ander werd na drie weken dood in zijn bed te hebben gelegen ontdekt door de politie. Familieleden of andere nabestaanden om de begrafenis te organiseren, bleken er niet te zijn. In zo’n geval springt de gemeente in het gat. Als ze echt niemand kunnen bereiken, huren ze desnoods een stadsdichter in, die de overledene op rijm herdenkt, aan de hand van een paar scherfjes herinneringen: een gitaar die op een stoel werd aangetroffen, een verzameling klassieke cd’s, een anekdote van een buurvrouw die weleens een praatje maakte op de trap.

Zorg over teloorgang menselijke maat En dan gebeurt het onverwachte. Tijdens de beide uitvaartdiensten komen veel meer mensen opdagen dan verwacht en sprekers verdringen zich rond de lessenaar. Soms zijn het oude vrienden of een enkel familielid, maar vooral strijdmakkers voeren het woord. Beiden

blijken bekende actievoerders te zijn geweest, die hun sporen om Amsterdam leefbaar te houden in ruime mate hebben verdiend. Last but not least krijgen beiden een prachtig uitgeleide in de rubriek Ten Slotte van Het Parool, compleet met foto. De een – Victor – wordt neergezet als een ‘fel strijder tegen de Noord/Zuidlijn’ die plaatselijke en landelijke politici al rond de millenniumwisseling voorrekende dat de begroting van de gemeente op drijfzand was gebaseerd. Hij vreesde dat de tekorten zouden leiden

Tijdens de beide uitvaartdiensten komen veel meer mensen opdagen dan verwacht en sprekers verdringen zich rond de lessenaar

nr 10 — 11 januari 2017

ADVALVAS

campus

onderwijs

So you think you can teach Wie weet van een hoorcollege een inspirerende sessie te maken? Student-reporter Joeke Berg schuift aan. Deze keer: het hoorcollege historische criminologie van Margo De Koster.

tot een kaalslag van het overige openbaar vervoer in de stad. De recente plannen van het GVB voor 2018 geven hem gelijk. Vooral ouderen zijn de dupe: veel minder tramlijnen en vaker een overstap. De ander – Ferry – wordt getypeerd als een ‘goedgemutste dwarsligger op talloze barricades’. Hij keerde zich vooral tegen de sloop van huizen en groenstroken die ooit met veel vakmanschap tot stand kwamen. Hij zei hierover in een interview uit 2005: ‘Men sloopt maar raak, zonder te weten wat ervoor terugkomt. Elk denkbaar plekje wordt volgebouwd en te gelde gemaakt. Maar al die moderne dingen maken de mens toch zielsongelukkig? We zijn gewoon de weg kwijt, met z’n allen vreselijk in de war.’ De overeenkomst tussen beiden: zorg over de teloorgang van de menselijke maat. Zou dat hetgene zijn dat ze in hun persoonlijk leven hebben gemist? Hoe dan ook, hun leven had ook een lichte kant, die ze met vele anderen hebben gedeeld. En dat is een troostrijke gedachte. Victor van Lamoen en Ferry Colon, rust zacht.

ADVALVAS

nr 10 — 11 januari 2017

15-12-2016|HG-06A00. Om te begin- lijk enige voorkennis worden verondersteld, maar bij vlagen gaat ze wel heel nen bij deze een vriendelijk verzoek, op hard door de stof. Na elke “maar dat persoonlijke titel, om meer Vlaamstaweet u allemaal wel” wordt de zaal iets lige docenten op de VU. Want wat is het onrustiger. De studenten worden aan het heerlijk om vroeg in de ochtend aan te eind van het college beloond met enkele schuiven in een collegezaal en twee uur nuttige tips in aanloop naar het tentalang te luisteren naar de prachtige dictie men. “Wat ik u zojuist heb verteld, is het van docent historische criminologie enige dat u hoeft te onthouden. Dat zeg Margo De Koster. Op zich zijn de verhaik u omdat u hier bent. U mag dat doorlen over misdaad en straf uit vervlogen geven aan uw collega’s, tijden al het beluisteren maar dat hoeft natuurlijk waard, maar wanneer je niet.” Ook licht zij nog haar hoort spreken over even toe waarom zij haar “veranderingen doorheen Prachtig leerlingen de aanschaf van de periode” dan klinkt het standaardwerk, waarhet allemaal nog net even verteld. Bevlogen uit zij veelvuldig citeert, iets mooier. Hoewel maar college heeft bespaard. Dat boek zo’n twintig studenten zich deze ochtend naar Soms wat snel is namelijk “naast ongelofelijk dik, ook nog eens het hoorcollege wisten te door de stof ongelofelijk duur”. begeven, hangt de zaal Op de valreep krijgt de ademloos aan haar lippen. zaal nog een laatste Zelf duidelijk bevlogen tentamentip op het hart over de onderwerpen gedrukt: “Als u denkt het neemt zij haar toehoorders antwoord op een vraag mee op een tijdreis van niet te weten, probeer dan de vroegmoderne periode eens iets anders. Als u denkt: misschien tot aan de vooravond van de Tweede kan ik er iets bij sleuren, wellicht vindt Wereldoorlog. Van landlopers en bandiedie De Koster dat wel sympathiek, dan ten, martelmethoden en guillotines tot zeg ik: doen! Ik ben daar gevoelig voor. aan criminelen die niet moeten worden En zal geen punten aftrekken voor nietgestraft maar heropgevoed. “U moet mij relevante stukken tekst.” Zichtbaar opgevergeven, ik ratel maar door.” lucht verlaten de twintig studenten de De Koster geeft vandaag het laatste zaal. college in de reeks en dan mag er natuur-

�

E: OR@VU.NL | WWW.VU.NL/OR | WWW.ONDERNEMINGSRAADVU.NL | 11 JANUARI 2017

VOORUITBLIK 2017 De VU heeft zonder meer turbulente jaren achter de rug. Op het eerste gezicht belooft 2017 voor de medezeggenschap echter een rustig jaar te worden. Er staan geen grote reorganisaties of andere ingrijpende gebeurtenissen op de agenda. Daar is niets mis mee want de VU is wel aan rust toe. De medewerkers hebben veel voor hun kiezen gekregen de afgelopen jaren. Dat wil niet zeggen dat er nu niets meer te behandelen is of te bespreken valt. Juist nu is er ruimte voor de medezeggenschap om met eigen initiatieven te komen. En die zijn hard nodig.

DEMOCRATISCHER BESTURINGSMODEL

Een van die initiatieven was bijvoorbeeld het instellen van een Commissie Democratisering in 2015. Het eindrapport van de Commissie Democratisering zal op 17 januari gepresenteerd worden in het Atrium van de Medische Faculteit, van 16:00 tot 17:30. De aanbevelingen van de

HET EINDRAPPORT VAN DE COMMISSIE DEMOCRATISERING ZAL OP 17 JANUARI GEPRESENTEERD WORDEN IN HET ATRIUM VAN DE MEDISCHE FACULTEIT, VAN 16:00 TOT 17:30.

commissie bieden een basis om stappen te zetten naar het inrichten van een democratischer besturingsmodel. Aan de VU is het niet zo hectisch geweest als bij de UvA wat betreft de organisatie van de universiteit, maar de problemen die daar aan de oppervlakte zijn gekomen spelen ook aan de VU.

ARBEIDSOMSTANDIGHEDEN

Verder wil de OR in 2017 met initiatieven komen op het gebied van

arbeidsomstandigheden (werkdruk!) en loopbaanontwikkeling. De OR is van mening dat er bij de reorganisaties teveel gesnoeid is in de ARBO ondersteuning. Juist door de hoge werkdruk en het na-ijlen van de reorganisaties is daar nu behoefte aan.

BEGROTING

In 2015 heeft de medezeggenschap instemmingsrecht gekregen op de hoofdlijnen van de begroting. Ook het

IN 2016 HEEFT DE OR VOORKOMEN DAT ER IN 2017 EEN EXTENSIVERING VAN ONDERWIJS PLAATS ZOU VINDEN.

komende jaar zal het weer spannend worden of er voldoende middelen beschikbaar zullen zijn voor onderwijs en onderzoek. In 2016 heeft de OR voorkomen dat er in 2017 een extensivering van onderwijs plaats zou vinden. Het was het afgelopen jaar passen en meten om dit doel te kunnen halen, dat zal in 2017 niet anders zijn.

FINANCIËLE MODELLEN

Ondertussen is wel duidelijk geworden dat het VU brede verdelingsmodel VUSAM voor een aantal faculteiten nadelig uitpakt.

KRITISCH IS DE OR TEN OPZICHTE VAN HET KDM, HET KOSTENDOORBELAS TINGSMODEL DAT IN 2017 ZAL WORDEN INGEVOERD.

De medezeggenschap heeft daarom aangedrongen op een aanpassing van dit verdeelmodel en heeft aangegeven om daarbij nauw betrokken te willen zijn.

Kritisch is de OR ten opzichte van het KDM, het kostendoorbelastingsmodel dat in 2017 zal worden ingevoerd. Het is niet verkeerd om kosten inzichtelijk te maken, maar de OR maakt zich zorgen over ongewenste neveneffecten die dit model kan gaan veroorzaken. De OR heeft hier al signalen over ontvangen.

SCHOOLWERKTUINTJES GEBOUW

In 2017 zal een beslissing worden genomen over de bouw van het zogenaamde schoolwerktuintjes (SWT) gebouw. Samen met het NU.VU gebouw - waarvan de contouren al steeds meer zichtbaar worden - zal het SWT gebouw het W&N gebouw gaan vervangen. De VU kan SWT niet uit eigen middelen betalen en zal daarom gebruik moeten maken van externe financiering. Gezien de hoogte van de investering zal de OR instemming krijgen op de plannen voor de financiering van dit gebouw, zoals al is toegezegd door het CvB.

INTERNATIONALISERING

De VU wil in 2017 stappen gaan zetten op het gebied van internationalisering, zoals bijvoorbeeld meer Engelstalige bachelors en het ontwikkelen van een echt tweetalige campus. De OR staat hier positief tegenover maar gaat er wel op toezien dat dit proces zorgvuldig verloopt. Daarvoor is er door de Gezamenlijke Vergadering (OR en USR) een Commissie Internationalisering opgericht. Een aantal essentiële randvoorwaarden is nog niet op orde, zoals het weblandschap van de VU. Ook zal er geïnvesteerd moeten worden in scholing van medewerkers om een meertalige campus mogelijk te maken. Al met al er is er genoeg te doen het komende jaar. En sterke medezeggenschap is en blijft van groot belang voor de VU. Ook in 2017.

6 – 12 MAART 2017 VERKIEZINGEN ONDERNEMINGSRAAD EN ONDERDEELCOMMISSIES

Op maandag 9 januari jl. hebben alle medewerkers van de VU een mail ontvangen waarin is aangekondigd dat het kiesregister voor de verkiezingen van de Ondernemingsraad en de onderdeelcommissies digitaal kan worden geraadpleegd. Tot maandag 16 januari jl. kan bezwaar gemaakt worden tegen de wijze waarop men is opgenomen in het kiesregister. Kandidaatstelling via de vakbonden kan tot 30 januari, via een vrije lijst tot 6 februari. Op 20 februari worden de kandidaten bekend. De digitale stembus is open vanaf 6 maart. Voor meer informatie: www.ondernemingsraadvu.nl/verkiezingen. Of mail naar or@vu.nl

COLUMN

REORGANISATIES HOE KAN HET BETER? De afgelopen jaren heeft de VU grote reorganisaties gezien bij zowel de diensten (2013-2016) als bij faculteiten (FALW, 2014-2015) om structurele tekorten te stoppen. Reorganisaties veroorzaken veel menselijk leed. En ze kosten de VU veel geld. Bij de diensten is het opvallend hoe verschillend directeuren met hun personeel zijn omgegaan. Bij F&A (Financiën) werd ruim voor de reorganisatie actief gezocht naar interne herplaatsing, zodat op de ingangsdatum van de reorganisatie maar enkele collega’s naar de Transitie Organisatie moesten. Bij de meeste diensten begon het herplaatsingstraject echter pas op de ingangsdatum. Gevolg: lange onzekerheid en veel extra stress voor de medewerkers. Bij FALW bleken de reorganisatiekosten zwaar onderschat, met name toen het College voor de Rechten van de Mens oordeelde dat de VU leeftijdsdiscriminatie had toegepast. Pas twee jaar later, met miljoenen meerkosten, is deze reorganisatie binnenkort afgerond. Nooit meer zo doen, dus. De komende jaren heeft de VU weinig extra geld te verdelen. Dan blijven reorganisaties op de loer liggen. Hoe kunnen toekomstige reorganisaties minder pijnlijk verlopen? Drie tips van de OR: • Maak maximaal gebruik van natuurlijk verloop, ook met mensen die denken aan vervroegd uittreden; • Zo vroeg mogelijk beginnen met actieve herplaatsing van medewerkers; • Wetenschappers actief betrekken bij onvermijdelijke keuzes. Geen FALW-achterkamertjes meer. Maar het beste is natuurlijk om reorganisaties te voorkomen. Gelukkig lijkt het huidige CvB hiervan doordrongen.

COLOFON

COMMISSIE COMMUNICATIE OR SANDRA DE MAESSCHALCK, HENK OLIJHOEK, ESTHER PLOMP, BORIS SLIJPER TEKST HENK OLIJHOEK, KITTY DE JONG, FRANS VAN DER WOERD BEELD MARIEKE WIJNTJES VORMGEVING HAAGSBLAUW

WWW.FACEBOOK.COM/ ONDERNEMINGSRAAD.VU @OR_VU

Theater

Eten

Café Lennep RESTAURANT Een vriendelijk eetcafé in Oud-West. SFEER Intiem door de ligging, een verborgen nisje in de straat, en omgeven door bomen. De brede ramen maken het open en uitnodigend. ETEN Hun menukaart is gevarieerd, maar niet groot: vegetarisch, vis en vlees. Ons budget laat toe een broodje met drie huisgemaakte dipsauzen (kerrie, tapenade en tonijn) vooraf te nemen. Als hoofdgerecht neem ik de cheeseburger en mijn metgezel de steak; deze worden op houten plankjes opgediend. De steak is goed medium gegaard, geserveerd met frietjes, een salade en kruidenboter. De cheeseburger is ook prima, voor mannen misschien niet groot genoeg, maar dan eten die maar wat meer friet. BEDIENING Snel. TIP Het brood met dipsauzen is verrassend. AANRADER Jazeker, wij gaan nog eens terug. Heb je liever een veganistische maaltijd of houd je van een grote keuze op de kaart? Dan is dit niets voor jou, maar je kunt er altijd nog gezellig wat drinken. PRIJS 35 euro voor het brood, de steak en de burger. De enorme fles gekoeld kraanwater is gratis.

Laura van Dolron Laura van Dolron WIJ Zaterdag 28 januari Aanvang 20.30 uur Studenten € 11,Medewerkers VU € 13,50 griffioen.vu.nl

tand-upfilosoof Laura van Dolron maakt voorstellingen over de wereld om haar heen. Ze staat als zichzelf op het podium en voert een gesprek met haar publiek. Als een comedian, maar met minder behoefte aan de lach. Als een dominee, maar zonder God (al komt hij soms om de hoek kijken). Als een theatermaker zonder rol. In WIJ vraagt Van Dolron zich af wat we bedoelen als we ‘wij’ zeggen. Wie zijn ‘wij’ en hoe bepalen we wie daar bij hoort? En wie niet? WIJ gaat over nee-stemmers en ja-knikkers, over Plato en populisme, over emoticons en je neus begraven in de krullen van je dochter, over toevallig allemaal dezelfde Ray-Ban zonnebril, en over de kudde die denkt dat zij geen kudde is. Dick Roodenburg publiciteitsmedewerker Griffioen

CAFÉ LENNEP Jacob van Lennepkade 334 cafelennep.nl Amber Besseling student biomedische wetenschappen

FOTO Bram Jonker

Cultuurcentrum Griffioen

Wil je ook GRATIS UIT ETEN, in ruil voor een restaurantrecensie? Mail naar redactie.advalvas@vu.nl. nr 10 — 11 januari 2017

ADVALVAS

Uilensteders

Alleen de recruiter mailen helpt niet Pedram Muurlink

22 Masterstudent scheikunde Blauwe flat

“

Als je dromen je niet bang maken, zijn ze niet groot genoeg. Op de basisschool kreeg ik een havoadvies, op de middelbare haalde ik vooral zesjes. Na mijn achttiende kwam het besef dat ik er meer van moest maken. Nu streef ik ernaar om cum laude af te studeren. Ik wilde graag mijn afstudeeronderzoek bij Philips doen. Iedereen wil daar afstuderen. Alleen de recruiter mailen is dus niet voldoende. Ik heb wel op tien manieren geprobeerd om contact te leggen. Eerst heb ik aan iedereen gevraagd of ze iemand kenden bij Philips. Dat bleek zo te zijn. Sommigen stuurden mijn cv door. In enkele gevallen belde ik rechtstreeks. Kreeg ik een personal assistant aan de lijn, dan zei ik dat het urgent was. Met resultaat: eind januari vertrek ik voor Philips naar de Verenigde Arabische Emiraten, Egypte, Saoedi-Arabië en Turkije.

Over deze studiereis zal Muurlink vanaf januari regelmatig bloggen op advalvas.vu.nl/ blogs-columns. Door Floor Bal Foto Peter Valckx

Wil je ook in Uilensteders? Mail naar redactie.advalvas@vu.nl. ADVALVAS

nr 10 — 11 januari 2017

Lae

FOTO Yvonne Compier

Sanne

2017

e moeder van een goede vriend kreeg in 2016 kanker en zal 2018 in ieder geval niet halen. Om middernacht omhelsde zijn familie elkaar, maar ze kregen het niet over hun hart of lippen om elkaar een gelukkig nieuwjaar te wensen. Hij was misschien wel de enige in mijn omgeving die 2016 liever niet in 2017 zag overgaan. 2016 was het jaar van de Brexit, veel grote en kleine aanslagen, de voortzetting van de oorlog in Syrië, het jaar waarin warmterecord na warmterecord werd verbroken en waarin discutabele leiders democratisch werden verkozen. Kortom, op macroniveau vond ik 2016 een schijtjaar. Maar 2016 was ook het jaar waarin ik ging samenwonen, ‘aan mezelf werkte’, een nieuwe studie begon, mijn driejarig jubileum als matig succesvol zzp’er vierde, veel nieuwe vrienden maakte en bijna alle musea van Nederland bezocht. Kortom, op microniveau was 2016 voor mij eigenlijk wel prima. Mijn goede voornemen voor 2017 is dan ook: vaker inzoomen, inzoomen, inzoomen. Voorbij aanslagen, verkiezingsuitslagen, epidemieën. Minder kranten lezen misschien en minder Twitter en meer literatuur en meer poëzie. Minder journaal en meer Met het mes op tafel, AT5 en RTV Noord-Holland. Minder kwaad op instituties en hun beleid en meer theedrinken in het Huis van de Wijk bij mij om de hoek. De moeder van mijn goede vriend wil niet dood, ze wil leven. Om middernacht omhelsde zijn familie elkaar; ze waren samen en ze leefden! Misschien kunnen we dit jaar zelfs wel proberen zo ver in te zoomen dat we voorbij de kanker komen, voorbij de zieke delen van een lichaam, tot alleen de liefde overblijft. Daar begin ik mee door ‘gelukkig nieuwjaar’ minder groot en dwingend te maken en niemand een gelukkig nieuwjaar te wensen, maar gewoon: een nieuw jaar waarin we leven. Sanne Pieters eerstejaars sociologie

Lae Schäfer student Comic Design, ArtEZ (Zwolle)

nr 10 — 11 januari 2017

ADVALVAS