Nr 10 17 januari 2018

Onafhankelijk magazine van de Vrije Universiteit

jaargang 65 #10 17 januari 2018

Studenten op bezoek bij schrijver Murat Isik ‘Alle misère heeft iets moois opgeleverd’

P10_Van jojo’en tot godslastering: de 6 beste scripties P22_Stoppen met roken: écht ontzettend moeilijk P26_Superdiversiteit: als de witte man óók in de minderheid is

advertenties

HOE VER KIJK JIJ? We leven in een snel veranderende samenleving, met grote maatschappelijke vraagstukken. Dat vraagt om mensen die verder kijken. Verder dan het voor de hand liggende, verder dan het bekende.

Mensen die verder kijken zijn op hun plek bij de VU. De VU stimuleert haar medewerkers buiten hun eigen afdeling en eigen vakgebied te kijken. Om nieuwe wegen in te slaan. Om samen te werken aan toonaangevend onderzoek en onderwijs. De VU is een universiteit die midden in de maatschappij staat.

Met de blik gericht naar buiten. VU is verder kijken.

Ben jij een medewerker van de VU? Kijk dan voor een overzicht van alle interne vacatures op: WWW.VU.NL/VUNET/VACATURES Ben jij geen medewerker van de VU maar wel geĂŻnteresseerd om bij de VU te werken? Kijk dan op: WWW.WERKENBIJDEVU.NL

Jaargang 65 #10

Gelukkig nieuwjaar De VU verzoette het einde van de kerstvakantie met een gul nieuwjaarsontbijt. Zie ook pag. 4. hoofdgebouw_9 januari 2018, 10.24 Foto yvonne compier

cover

Murat Isik, chroniqueur van de Bijlmer

16

Elena Kenswil: vrijwilliger naast twee studies 6 Scriptieprijs 2016/2017: de zes kanshebbers 10 Nicotine: nog verslavender dan heroĂŻne

22

Opinie

Dividendbelasting Leeftijdsuren

8 25

Columns

Vinod Subramaniam Sanne Pieters

9 32

En verder Online nieuws

4

Onderzoeksnieuws

14

Mail/colofon

21

Studentenraad

24

Campus: superdiversiteit

26

So you think you can teach

27

Ondernemingsraad

28

Cabaret en restaurant

30

Uilensteders

31

Pieters & Drachman

32

Coverfoto Martijn Gijsbertsen Het volgende nummer verschijnt op 31 januari 2018. klimaatneutraal natureOffice.com | NL-001-742287

gedrukt

ADVALVAS

nr 10 — 17 januari 2018

3

advalvas.vu.nl Voor al het laatste nieuws

Vraagtekens bij ontgroeningsuitzending De reportage van het programma Rambam, waarin jongeren undercover meededen aan ontgroeningen van studentencorpora, deed al voor de uitzending stof opwaaien.

Aan het University College London zijn bijeenkomsten georganiseerd over rassenleer, met lezingen van vermeende neonazi’s en white supremacists.

Utrecht zweert sponsoring tabaksindustrie af Universiteit Utrecht belooft dat ze nieuw onderzoek niet meer laat sponsoren door de tabaksindustrie.

{meer nieuws online}

Utrecht straft studievereniging Studenten betalen zorgverzekering op tijd Hangjongeren en criminaliteit Ontgroeningen, studerende moeders, spitsdrukte Historici vieren 100-jarige opleiding 4

Bart Noort_wikiportret.nl

Geheime schedelmetersbijeenkomsten Esmee Visser tijdens het olympisch kwalificatietoernooi in Heerenveen

VU-student wordt schaatskampioen

H

aar studie farmaceutische wetenschappen schiet er nogal bij in, maar de VU is heel flexibel, denkt mee over oplossingen en begeleidt haar met goed advies, en daar is schaatser Esmee Visser (21), die afgelopen vorige week in Rusland Europees

kampioen werd op de 3000 meter, heel dankbaar voor.

“Samen met de VU had ik voor dit jaar, mijn derde jaar, een speciaal studieplan opgezet, maar ik heb begin dit jaar vier colleges gevolgd en ben al tweeënhalve maand niet op de campus geweest”, vertelt ze. Het ging ook zo hard opeens: Met successen op de Nederlandse kampioenschappen afstanden en de Wereldbeker schaatsen in

oktober, een kwalificatie voor de Olympische Winterspelen in Pyeongchang, Zuid-Korea en afgelopen weekend dus een gouden medaille in Kolomna.

“Dit seizoen ging heel lekker en ik had er wel vertrouwen in, maar dit is toch wel onverwacht”, aldus Visser. (PB)

Het hele interview met Esmee Visser lees je op advalvas.vu.nl>9 januari.

Oud-rector Van der Duyn Schouten tijdelijk terug Frank van der Duyn Schouten komt tijdelijk het VU-bestuur ondersteunen, nu rector Vinod Subramaniam de komende tijd wegens privéomstandigheden veel bij zijn gezin is.

V

an der Duyn Schouten staat het college voorlopig anderhalf à twee dagen in de week bij als adviseur. Hij is er op maandagmiddag en dinsdag. Hij was al eerder rector aan de VU van 2013 tot 2015, als interim, toen rector Lex Bouter aftrad, tot het aantreden van Subramaniam. Het was niet de gemakkelijkste tijd die de VU ooit gekend heeft.

Van der Duyn Schouten kreeg

onder andere te maken met de Verontruste VU’ers, de bezetting van de bestuursvleugel en de Kerkzaal door opstandige studenten en de Nijkamp-affaire, vooral ook de nasleep ervan. Daar laveerde hij het VU-schip steeds weer kalm, vastberaden en met onderkoelde humor doorheen.

Op de nieuwjaarsreceptie van de VU gaf Vinod Subramamiam een inkijkje in zijn persoonlijke leven door te vertellen dat hij zijn

hoofd kaal gaat scheren uit solidariteit met zijn vrouw. Die heeft recentelijk haar haar verloren als gevolg van een behandeling tegen kanker.

De VU heeft tijdelijk ook geen collegevoorzitter. Jaap Winter ging per 1 december weg, de nieuwe voorzitter, Mirjam van Praag, begint op 1 maart. (PB/DdH)

Meer hierover op advalvas.vu.nl>9 en 10 januari. nr 10 — 17 januari 2018

ADVALVAS

advalvas.vu.nl

Corruptie is complexer dan we denken

N

ederlanders en andere NoordEuropeanen kloppen zich altijd op de borst omdat ze zo vrij van corruptie zijn, in tegenstelling tot het Zuiden. Maar dat ligt veel genuanceerder, vindt VU-historicus Ronald Kroeze.

“Nederland prijkt bovenaan de lijstjes van corruptievrije landen en als je kijkt naar kleine corruptie, omkoping van politiemensen en dergelijke, lijkt dat terecht”, aldus Kroeze.

“Maar wij hebben wel heel grote complexe corruptiezaken, zoals de bouwfraude. En hoe zit het met belastingparadijs Nederland? Veel mensen noemen dat belastingontduiking en dus corruptie, anderen zeggen dat het alleen maar gebruikmaking is van de mazen in de wet.”

Het is maar wat je corruptie noemt, vindt Kroeze. “Historisch gezien houdt corruptie veel meer in dan omkoping, gaat het om belangenverstrengeling, gebrek aan moraal.”

Het is een kwestie van cultuur en context, zegt Kroeze, en daarom complexer dan beleidsmensen en media vaak denken. “Voor hen is het klare zaak en is een land als Griekenland corrupt en Duitsland niet. Maar als NoordEuropese banken een land failliet laten gaan omdat ze daar zelf beter van worden, wat is dat dan?” (PB)

Saharastof ‘Na een week varen kunnen we niet meer van de blauwe lucht genieten. Die zit verstopt achter een dikke laag woestijnstof’, blogt student Sofie Bosmans vanaf onderzoeksschip Pelagia van NWO, dat van Las Palmas naar Sint Maarten vaart.

Lees haar blog op advalvas. vu.nl>blogs&columns

facebook.com/ advalvas Reportages, bijeenkomsten, borrels, lezingen & meer ADVALVAS

nr 10 — 17 januari 2018

@NWONieuws 15-1_NWO hoopt middels het stimuleren van replicatieonderzoek bij te dragen aan het meer gangbaar worden van replicatieonderzoek, en aan het inzicht in de repliceerbaarheid van onderzoek.

Niks ei van Columbus, gewoon copy-pasten, dat levert pas goede wetenschap op! Dit is nog een aanbeveling, maar er moet ook geld voor komen, adviseert onderzoeksfinancier NWO.

Te druk

@HenkStrikkers 15-1_Alle #UvA-studenten gebruiken #Turnitin voor plagiaatdetectie. Allemaal, behalve @hansdezwart. Hij weigert akkoord te gaan met de User Agreement.

‘Die voorwaarden zijn absurd’ https:// www.folia.nl/actueel/118147/als-je-turnitingebruikt-ben-je-alle-controle-over-je-werkkwijt …

Als je akkoord gaat met de voorwaarden ben je namelijk alle rechten op je eigen werk kwijt. Hoe gaat dat op de VU? We zoeken het uit.

6/10

@NICOexpedition 14-1_Wetenschap op zee is nergens zonder een belangrijke groep mensen aan boord: de bemanning. Lees hier het blog van Sofie waarin ze een typische vaardag op de Pelagia beschrijft: https://goo.gl/1jRv9w #ChangingOceans NWOALW @VU_Science @WUR Ook voor Advalvas houdt aardwetenschappenstudent Sofie Bosmans een blog bij over haar avonturen op het onderzoeksschip. Zie: advalvas. vu.nl>blogs&columns>12 januari.

Kroeze schreef samen met André Vitória en Guy Geltner (beiden UvA) een historisch overzicht van corruptie en corruptiebestrijding: Anticorruption in history.

Lees het hele interview hierover op advalvas. vu.nl>nieuws>11 januari.

Joodschristelijk?

‘Allerlei mensen nemen het woord joods-christelijk in de mond zonder te weten waar ze het over hebben. Hoe joods-christelijk is Europa?’ Lees het hele artikel van emeritus hoogleraar Bert van der Spek op advalvas.vu.nl>opinie

@advalvas_vu Een selectie uit de opvallendste (re)tweets van de afgelopen dagen

werknemers van universiteiten krijgen psychische of fysieke klachten door de werkdruk.

D

aarom moeten de universiteiten vaart zetten achter de beloofde maatregelen om de werkdruk te verminderen, vinden de vakbonden.

Die plannen hadden er voor het einde van 2017 moeten liggen, maar de meeste universiteiten zijn nog niet zover. De vakbonden hebben al met een actiedag gedreigd. (HOP)

Meer hierover op advalvas.vu.nl>nieuws>12 januari.

@josephiensierag 9-1_Een troost op een mooi 2018 @ VUamsterdam. Overheerlijk ontbijt met gezellige collega’s en een glaasje bubbels! #VrijeUniversiteit #Amsterdam Troost of toost? Of misschien een beetje allebei?

Freudiaanse vertwittering? @ionicasmeets 3-1_Genuanceerd bericht over onze studie bij @advalvas_vu, met een fijn cursief ‘mogelijk’. https://www.advalvas. vu.nl/nieuws/niet-alleen-de-pers-ookuniversiteiten-overdrijven-nogal-eens …

Dit over het bericht dat voorlichtingsafdelingen van universiteiten de resultaten van wetenschappelijk onderzoek nogal eens opkloppen, en zo woeste verhalen de wereld in helpen.

5

6

nr 10 — 17 januari 2018

ADVALVAS

STUDENT IN ACTIE

Maatje worden?

‘Maatje zijn geeft me veel voldoening’ Elena Kenswil doet twee studies en ook nog vrijwilligerswerk: ze is maatje van een dame met een verstandelijke beperking.

DOOR LARISSA VAN DIJK (student-reporter) FOTO PETER VALCKX

J

ij bent maatje van een dame, wat moet ik me daarbij voorstellen? “In het begin ging ik één keer per week op de koffie bij haar. Vaak kijken we dan ook naar haar favoriete programma Goede Tijden, Slechte Tijden.

Ze woont in de buurt van mijn ouders, dat is supermakkelijk, want ik kan er op de fiets naartoe. Soms lopen we dan ook een rondje met de hond van mijn ouders, gaan we ergens een ijsje halen of iets anders. Die bezoekjes duren dan onge-

ADVALVAS

nr 10 — 17 januari 2018

veer anderhalf uur. Nu ik ook een tweede studie doe, geneeskunde in Utrecht, heb ik het een stuk drukker. Ik kan echt niet meer elke week afspreken, maar we hebben afgesproken om wat meer belcontact te houden. Ik probeer haar nog zeker één keer in de maand te zien. Dat zijn wel meer échte uitjes, zoals naar Volendam of Artis. We zijn laatst ook naar het strand gegaan, dat was voor haar de eerste keer.

En als ik met vakantie ben stuur ik haar een kaartje. En zij mij ook trouwens.”

Alleen vakantiekaarten? “Met de feestdagen stuur ik haar natuurlijk ook een kaart. Ik kon haar in de kerstvakantie helaas niet zien omdat ik op wintersportvakantie in Oostenrijk was. Maar de laatste tijd belt ze me ook, zomaar om een praatje te maken.”

Dat klinkt haast meer als een vriendschap! “Haha, eigenlijk wel hé? Ik zou haar niet bellen als ik een probleem heb, maar ik vind het wel belangrijk dat het klikt. In het begin had ik nog zo mijn twijfels: ze kan soms nogal gesloten zijn.

Op een gegeven moment heb ik haar gevraagd of ze het eigenlijk wel leuk vond dat ik langskwam. Sindsdien is ze een stuk opener en durft ze veel meer te vertellen. Zo blijkt ze best een grapjas te zijn! En ik zou nu zeker niet willen stoppen omdat ik het zo gezellig vind.”

Je kunt maatje worden via het Oranjefonds. Je helpt dan iemand die wekelijks of tweewekelijks wat extra aandacht, ondersteuning of begeleiding nodig heeft.

Dat kan bijvoorbeeld door samen koffie te drinken, te wandelen, voor te lezen, hard te lopen, helpen met de administratie en boekhouding, taallessen, theater of andere leuke activiteiten. Hoe lang je maatje bent, verschilt per project. Heb je interesse?

Meld je aan op de site maatjesgezocht.nl.

Elena Kenswil 23 Vierdejaars bewegingswetenschappen Tweedejaars geneeskunde 2012 – heden Vrijwilligerswerk, maatje zijn, bij Odion 2016 – heden Bachelor geneeskunde, Universiteit Utrecht 2013 – heden Bachelor bewegingswetenschappen, VU 2013 – 2015 Huishoudelijke hulp, TSN Thuiszorg

Ben jij haar enige maatje?

“Dat denk ik wel, maar ze heeft verder een druk sociaal leven, hoor. Ze spreekt ook af met haar buurvrouwen in een breiclubje, ze werkt in een winkeltje en spreekt af met haar zussen. Ze is zeker niet helemaal afhankelijk van mij.”

Dat vrijwilligerswerk, heeft dat nog wat te maken met het feit dat je geneeskunde studeert? “Het helpt uiteraard wel met het omgaan met verschillende soorten mensen, ook als ze een beperking hebben.

Maar ik weet eigenlijk niet eens precies wat haar verstandelijke beperking inhoudt, dat maakt me ook niets uit. Al zou je geen geneeskunde doen, dit kan je alsnog helpen op andere vlakken. Ik ken haar nu al vijf jaar en ik zou zo nóg eens vijf jaar door kunnen met haar, dat staat los van geneeskunde. En wat mijn studies betreft, ik weet nog niet welke richting ik zal kiezen.”

Zou je het iedereen aanraden: maatje worden van iemand die zo totaal anders is dan jezelf? “Absoluut! Al is het maar voor één keer in de zoveel tijd. Het is eigenlijk hartstikke leuk en gezellig. Zeker omdat het vrijwilligerswerk is, voelt het niet als een verplichting.

Je kunt het invullen zoals je zelf wilt. En het kost niet zo gek veel tijd, maar je haalt er wel veel voldoening uit!”

Ben of ken jij ook een student of promovendus die zich inzet voor de maatschappij? Mail naar redactie.advalvas@vu.nl.

7

Dag dividendbelasting, hallo roekeloze overnames Het afschaffen van de dividendbelasting zal nauwelijks multinationals aantrekken, maar wel roekeloze opkoopfondsen, die helemaal niet goed zijn voor de Nederlandse economie.

DOOR ALFRED KLEINKNECHT ILLUSTRATIE BAS VAN DER SCHOT

M

et het afschaffen van de dividendbelasting voor buitenlandse aandeelhouders hoopt het kabinet dat Nederland internationaal concurrerend blijft. Het afweren van dreigende vijandelijke overnames van bedrijven door buitenlandse fondsen is tijdens debatten in de Tweede Kamer herhaaldelijk genoemd als reden voor dit besluit. Maar juist het tegendeel lijkt het resultaat te zijn.

Een recente studie van de Stichting Onderzoek Multinationale Ondernemingen

8

(Somo) onder de tien grootste bedrijven aan de Amsterdamse beurs maakt aannemelijk dat de meeste buitenlandse aandeelhouders van deze bedrijven helemaal geen voordeel hebben van het afschaffen van deze Nederlandse belasting. Allerlei ingewikkelde regelingen en internationale belastingverdragen blijken zo uit te pakken dat buitenlandse belastingdiensten de door Nederland cadeau gegeven dividendbelasting alsnog kunnen claimen. Met andere woorden: de buitenlandse aandeelhouder betaalt nog steeds dividendbelasting over Neder-

landse aandelen, maar dan aan de eigen belastingdienst.

Nederland spekt dus de schatkist van andere landen. Men zou hier cynisch kunnen opmerken dat dit een opmerkelijke draai is in het Nederlandse EU-beleid.

Tot nog toe heeft Nederland zich altijd rigoureus verzet om van de eurozone een zogenoemde ‘transferunie’ te maken, waarbij rijke Noord-Europese landen de arme Zuid-Europese lidstaten financieel ondersteunen. Nu is Nederland dus wel bereid om langdurig ieder jaar een bedrag aan buitenlandse belastingdiensten weg

nr 10 — 17 januari 2018

ADVALVAS

opinie

wisselcolumn

te geven dat volgens Somo kan oplopen tot boven 1 miljard euro per jaar.

Slechts in een klein aantal landen die geen dividendbelasting kennen, zoals Engeland, profiteert de aandeelhouder van de Nederlandse lastenverlichting op dividend. Dit heeft twee nadelen. Om te beginnen beloont ze vooral agressief gedrag in het proces van internationale belastingconcurrentie. Immers, opkoopfondsen krijgen een prikkel om zich in landen te vestigen die de dividendbelasting als eerste hebben afgeschaft. Daarmee stijgt de druk op andere landen om eveneens deze belasting op te doeken.

Ook moedigt de maatregel juist opkoopfondsen uit landen zonder dividendbelasting aan om Nederlandse aandelen te kopen. Hier zit nu juist het venijn. De meest agressieve en roekeloze fondsen zoeken meestal ‘belastingvriendelijke’ landen op, die geen dividendbelasting heffen. Juist voor hen wordt het straks extra aantrekkelijk om Nederlandse bedrijven te kopen.

Beruchte fondsen hebben de neiging om het overgenomen bedrijf de overnamekosten grotendeels zelf te laten betalen.

Dat werkt zo: de opkoper steekt het overgenomen bedrijf diep in de schulden.

Vervolgens keert die het overbodige eigen vermogen als ‘superdividend’ uit aan de overnemende partij. Als dit superdividend belastingvrij wordt, is er een extra prikkel tot roekeloos gedrag. Het gevolg ervan is dat het overgenomen bedrijf nog maar weinig eigen vermogen overhoudt als buffer voor slechte tijden. Dat dwingt dan het management tot kortetermijnbeleid: pompen om niet te verzuipen. Een slechte zaak voor de Nederlandse kenniseconomie. Immers, bij innovatie gaan de kosten (lang) voor de baten uit. In noodsituaties dreigen zo budgetten voor onderzoek, ontwikkeling en scholing te sneuvelen.

Kortom, het afschaffen van de dividendbelasting moedigt vijandelijke overnames aan door fondsen aan wie we de kroonjuwelen van het Nederlandse bedrijfsleven liever niet willen toevertrouwen.

Innovatieve bedrijven hebben geduldige aandeelhouders met langetermijnperspectief nodig, geen fondsen die voor het snelle geld gaan.

Reageren? Mail naar redactie.advalvas@vu.nl.

ADVALVAS

nr 10 — 17 januari 2018

D foto Yvonne Compier

Alfred Kleinknecht is emeritus hoogleraar economie aan de VU en TU Delft.

The Adventure 2018

Vinod Subramaniam rector

things that are broken, of fine-tuning uring my New Year’s processes that are not yet optimal. Our address to the VU resources are not unlimited, so we will community last year, I have to set priorities. Our annual plan referred to the words of the for 2018 details where we will focus our late Sumantra Ghoshal, and attention, but strengthening the quality expressed my ambition to and robustness of our educational work together to change programs and research activities, ‘the smell of the place’. innovation in education and the required What does this mean? In short, it means infrastructure, talent development, creating a context of trust that allows the concept of ‘Gross Academic us to give and take responsibility and to Value’, community service learning, build an environment that inspires us internationalization, and tackling the to stretch ourselves. Over the past year work-load of VU colleagues feature we’ve taken many steps together towards prominently on the list. creating this context. Perhaps the most 2018 promises to be a dynamic year. important element has been involving Besides external the VU community at developments including a the beginning of new new national government initiatives, listening Changing ‘the and the accompanying to your feedback, smell of the place’ new policies, impending enthusiasm, and elections for the city criticisms, and fine-tuning is a long-term enterprise council in Amsterdam, the ideas and processes as VU will also soon embark we go along, in an act of on a new journey with our co-creation. I look back new president, Mirjam van with gratitude at the many Praag. constructive discussions I look forward to the this past year. adventure that 2018 But we’re not there yet. certainly will be, both professionally and Changing ‘the smell of the place’ is personally, and wish the VU community a long-term enterprise, and requires a happy, healthy, and inspired year! perseverance, keeping our eyes on the ball, and not losing sight of the ultimate goal. In that sense, 2018 will be a year of Respond? Mail to redactie.advalvas@vu.nl. consolidation – of steadfastly completing Beluister de speech van Sumantra Ghoshal via projects we have started, of fixing tinyurl.com/Ghoshal-sspeech

9

Yvonne Compier

Genomineerd

€ 2000 voor de scherpste scriptie Wie schreef de beste bachelor- en masterscriptie aan de VU? De zes genomineerden over het hoe, wat en waarom van hun onderzoek.

Janneke van der Ham 26 | master strafrecht Wat straf ons zeggen wil

De scriptieprijzen 2016-2017 worden op dinsdagavond 30 januari bekendgemaakt in de Agorazaal. De jury bestaat uit emeriti hoogleraren van de VU onder leiding van hoogleraar godsdienstpsychologie Joke van Saane. De scriptieprijzen worden sinds 2015 jaarlijks uitgereikt. De jury selecteert op wetenschappelijke kwaliteit, originaliteit, stijl en leesbaarheid.

10

“

Tot in de negentiende eeuw werden de ergste misdadigers in het openbaar gestraft.

Lijfstraffen en doodvonnissen werden bijvoorbeeld uitgevoerd op de Dam. En op het galgenveld in AmsterdamNoord, waar nu het filmmuseum Eye is, hingen de lichamen van misdadigers goed zichtbaar voor iedereen. Afschrikking en bevestiging van de norm waren belangrijke aspecten van openbare straf-

fen. En hoewel het theatrale aspect van straffen niet meer bestaat, is communiceren over wat wel en niet mag nog steeds een functie van straf. Mijn scriptie gaat over die functie en hoe rechters straffen gebruiken om te communiceren.

“Mijn belangrijkste conclusie is dat de rechterlijke macht een communicatieprobleem heeft wat betreft de functie van een straf als afschrikkend en normbevestigend middel. De straf zelf is als communicatiemiddel niet meer effectief. Wie leest er nu een vonnis van de rechtbank, behalve juristen? Ik heb de semiotiek gebruikt voor mijn analyse. In die theorie heb je een zender die een boodschap wil overbrengen, in dit geval de staat die wil communiceren over wat wel en niet mag.

nr 10 — 17 januari 2018

ADVALVAS

Scriptieprijzen

“Ik ben al langer gefascineerd door het theatrale aspect van straffen. In mijn scriptie heb ik een theorie uit de geesteswetenschappen toegepast in de rechtsgeleerdheid. Hiervoor heb ik theaterwetenschappen gedaan en een master kunstwetenschappen, daar komt mijn interesse voor dit onderwerp vandaan.”

(WV)

Martin Lofgren

MASTERscriptie Wat straf ons zeggen wil. Een onderzoek naar de communicatieve functie van straf in een generaal preventieve context

“Uit mijn onderzoek bleek dat de gebruikers het gevoel hebben dat ze beter voorbereid op de droogte zijn, ze voelen zich veiliger dan boeren die geen water opvangen. De literatuur ging er tot nu toe vanuit dat bij het opvangen van water de landbouwgrond ook meer geïrrigeerd zou worden. Uiteindelijk bleek dit maar in beperkte mate te gebeuren. Water is voor deze boeren te kostbaar om het op hun velden te sproeien. Wel heeft het opvangen van water andere positieve effecten.

Vaak wordt het water gehaald vanuit een rivier die tot wel acht kilometer verderop kan liggen. Vrouwen en kinderen moeten regelmatig dat hele stuk lopen. Daardoor kunnen de kinderen niet naar school en kunnen de vrouwen geen ander werk doen. Nu kunnen ze die tijd beter besteden.

“Ik ben altijd in droogte geïnteresseerd geweest. Vooral als je bedenkt wat er allemaal mis kan gaan als er geen water is: dorst, geen voedsel, geen dieren. Juist in landen waar geen stabiel politiek systeem is, kan dat een catastrofaal effect hebben en zelfs tot opstanden leiden.

“Ik heb het idee dat veel geld in ontwikkelingswerk verkeerd terechtkomt omdat niemand de moeite neemt om te vragen wat de gebruikers er zelf van vinden. Zo worden oplossingen uiteindelijk alsnog niet gebruikt.” (FB)

gewichtsverlies heb ik niet gevonden, helaas. Misschien lag dat eraan dat de dataset niet zo groot was, 175 mensen.

Of misschien zijn er niet de juiste vragen gesteld om deze vraag te beantwoorden.

“Mijn belangrijkste bevinding is dat ik in dezelfde data wel verklarende factoren heb gevonden voor wanneer mensen succesvoller zijn met afvallen. Daarbij spelen de mate waarin ze met eten bezig zijn een rol en de mate waarin ze zich bewust zijn van de portiegrootte van hun eten. Mensen die zich ervan bewust zijn hoeveel ze eten, bijvoorbeeld doordat ze chips uit een bakje eten en niet direct uit de zak, zijn succesvoller in afvallen. En mensen die veel bezig zijn met eten dus ook. Wat daar de reden voor is? Misschien vinden ze eten zo belangrijk dat ze meer gemotiveerd zijn.

“Ik heb altijd veel interesse gehad in voeding. Ik was dat meisje dat worteltjes PETER GERRITSEN

En er is een drager van die boodschap, de straf, en een ontvanger, het grote publiek.

MASTERscriptie Climate resilience for rural communities in sub-Saharan Africa - Impacts of water harvesting on household vulnerability to drought in Kitui county, Kenya

Mirja Schoderer 28 | master environment and resource management

Michelle Eykelenboom 21 | bachelor gezondheidswetenschappen

Wateropvang in Kenia

Patronen bij gewichtsverandering

“

Veel internationale hulporganisaties investeren geld in het opvangen van water. De theorie is dat het opvangen van water goed is voor de voedselproductie. Ook willen ze hongersnood voorkomen.

Tegelijkertijd weet niemand echt of de gebruikers zelf wel tevreden zijn en hoe ze de systemen gebruiken. Dat heb ik onderzocht bij boeren op het Keniaanse platteland.

ADVALVAS

nr 10 — 17 januari 2018

“

Waarom jojo’en mensen met hun gewicht? Daar is nog weinig onderzoek naar gedaan.

Wel naar beginnen met afvallen, maar niet naar waarom mensen wel of niet op dat nieuwe, lagere gewicht blijven.

In een bestaande dataset heb ik gekeken naar patronen voor gewichtsverandering en of ik daarvoor verklaringen kon vinden. Een verklaring voor blijvend

11

PETER GERRITSEN

Genomineerd

meenam naar de middelbare school. En tijdens mijn studie kwam ik erachter dat ik statistiek leuk vind en dat ik het goed kan. De onderzoeksvraag was bedoeld voor een stage van drie maanden, maar ik was er na zes weken mee klaar. Zelf vond ik dat er nog wel verbeterpuntjes waren, maar ik kreeg een 9,5. Ik wil graag verder in het gezondheidsonderzoek.” (WV)

Bachelorscriptie Patterns of weight change and its predictors in overweight and obese adults

Daniel Smed Hansen 28 | bachelor politicologie Populistisch taalgebruik in politieke speeches

“

Ik deed onderzoek naar populistisch taalgebruik in de speeches van politieke leiders in Nederland sinds 1945. Ik heb een programmeertaal gebruikt om die speeches te scannen op populistische woorden.

Dus negatieve uitspraken over elites en zogeheten out-groups. Vroeger waren dat bijvoorbeeld de Russen, maar tegenwoordig vaak immigranten en ook bankiers.

Het is een vorm van big data-analyse, een combinatie van computerscience en politicologie. Daarvoor heb ik mezelf programmeren aangeleerd, want in de studie politicologie leer je vooral software toepassen op statistiek. Teksten met de computer analyseren doen we niet.

“Het verzamelen van de teksten was wat bewerkelijk. De speeches van de SP waren makkelijk te krijgen, die partij bewaart alles in een centraal archief. Maar voor VVD-speeches moest ik door de persoonlijke archieven van voormalige VVDleiders spitten. Hans Wiegel heeft zijn archief bijvoorbeeld aan het Nationaal Archief in Den Haag geschonken en voor de Anti-Revolutionaire Partij moest ik de VU-archieven in.

12

“Ik ontdekte dat het taalgebruik steeds populistischer geworden is. Vroeger waren het heel lange betogen over de economie, bijvoorbeeld een speech van de ARP van 35 pagina’s, nu is het “grenzen dicht”. Het zijn korte, krachtige statements geworden die qua taalcomplexiteit ook heel laag zijn. Dat is misschien geen heel verrassende conclusie, iedereen verwacht dat waarschijnlijk, maar het is nooit eerder op deze manier onderzocht. Er wordt veel naar partijprogramma’s gekeken, maar ik denk dat je wijzer wordt als je kijkt naar wat politici zéggen.

“Ik vind populisme een relevant onderwerp. Iedereen zegt nu dat sociale media een rol spelen bij het aan de macht komen van populisten. Ik was benieuwd naar hoe het vroeger was, toen er nog geen sociale media waren. Mijn onderzoek is voor een bachelorscriptie al behoorlijk ambitieus, maar ik zou nog wel verder willen gaan, tweets minen en die in datasets analyseren, bijvoorbeeld.”

(PB)

Bachelorscriptie Populism in The Netherlands. An empirical analysis of post-war political congress speeches nr 10 — 17 januari 2018

ADVALVAS

YVONNE COMPIER

Samuel Mayoral 30 | researchmaster social psychology Erg zelfverzekerde mensen worden eerder aangenomen

“

Mijn scriptie gaat over de vraag of overdreven zelfverzekerde mensen eerder aangenomen worden. Om dit te achterhalen heb ik 120 studenten op hun algemene kennis getest. Daarna moesten ze aangeven hoe goed ze gescoord hadden. Zo konden we achterhalen welke deelnemers hun eigen prestaties consequent te hoog inschatten.

Vervolgens gaven we de testpersonen tien minuten de tijd om een presentatie van vijf minuten voor te bereiden. Tijdens de presentatie filmden we hen. De filmpjes daarvan lieten we door anderen beoordelen met de vraag of ze diegene zouden aannemen. De testpersonen die ongefundeerd veel vertrouwen in hun eigen kunnen hadden, werden vaker uitgekozen.

“Of je nu competent bent of niet, als je je erg zelfverzekerd gedraagt, vergroot dat de kans dat je gekozen wordt. Natuurlijk, als de keuze tussen een zeer geschikte kandidaat en een zeer zelfverzekerde maar gemiddelde kandidaat gaat, wordt toch de ervaren persoon gekozen. Maar als er weinig verschil in competentie is, gaat de voorkeur meestal uit naar diegene die erg overtuigd is van zijn eigen kunnen. Een opgeblazen zelfbeeld geeft je een duwtje in de rug, ongeacht je kwaliteiten.

ADVALVAS

nr 10 — 17 januari 2018

“Binnen de psychologie zijn er veel theorieën die niet toepasbaar in de echte wereld zijn. Bij dit onderzoek is de maatschappelijke relevantie voor iedereen meteen duidelijk. Teveel zelfvertrouwen is niet zeldzaam, het is iets wat vaak voorkomt. En dus ook interessant voor potentiële werkgevers om op te selecteren. Voor bedrijven is het erg makkelijk en goedkoop om te testen of iemand te zelfverzekerd is. Als een mogelijke werknemer tijdens het assessment te veel overtuigd is van zijn eigen kunnen, moet je je afvragen of je diegene wel moet aannemen.” (FB)

MASTERscriptie Who Gets the Job? The Effects of Overconfidence in Leadership Selection Contexts

Marie Hemelrijk 25 | bachelor rechten Strafbare godslastering

“

Mijn scriptie gaat over de strafbaarheidsstelling van smadelijke godslastering door minister van Justitie Jan Donner in 1932. Ik vond het een raar jaartal en wilde weten waarom er pas toen een wettelijk verbod kwam. Dus ik ben dat gaan uitzoeken en mijn scriptie is zo een historisch overzicht geworden van de strafbaarheid van godslastering door de eeuwen heen.

In de Middeleeuwen was godslastering wel strafbaar, toen kreeg je er vreselijke straffen voor, dan werd bijvoorbeeld je tong gepriemd, omdat dat het orgaan was waarmee je de godslastering had begaan.

In 1809, toen Nederland voor het eerst één wetboek kreeg dat voor het hele land gold, was godslastering een delict en was het zelfs verboden God te loochenen, maar daarna volgde de Franse bezetting met een Franse wet waarin geen verbod op godslastering stond. Pas in 1932, nadat het algemeen kiesrecht was ingevoerd, het districtenstelsel was afgeschaft en de christelijke partijen een meerderheid vormden in het parlement, is er weer een verbod aangenomen.

“Mijn belangrijkste bevinding is dat er steeds een andere reden was om godslastering te verbieden. Heel vroeger werd een godslasteraar gestraft uit angst voor de wraak van God, in de Middeleeuwen stond godslastering gelijk aan staatsondermijning, want staat en kerk waren één. Jan Donner voerde het verbod in omdat de communisten in die tijd actief de christelijke religie bespotten en omdat hij bang was dat christenen het recht in eigen hand zouden gaan nemen. Dat is dezelfde reden waarom zijn kleinzoon, minister Piet Hein Donner, het verbod in 2004 in ere probeerde te herstellen.

Hij was bang voor moslims die gekwetst werden door mensen die de islam bespotten.

“Het gaat om vrije meningsuiting, een onderwerp dat me persoonlijk wel trekt.

Ik vind dat vrije meningsuiting onbeperkt moet zijn, met uitzondering van bedreigingen en oproepen tot geweld. Maar wat mij betreft wordt zelfs het verbod op haatzaaien afgeschaft.” (PB)

Bachelorscriptie Strafbare godslastering.

De invoering van de Lex Donner en wat daaraan voorafging

13

VIPs

Negen VU-economen staan in de jaarlijkse Economentop 40 van het tijdschrift Economisch Statistische Berichten. In de institutenranking staat de VU op de derde plaats. Hoogleraar econometrie Siem Jan Koopman staat met een vierde plaats het hoogst genoteerd.

De faculteit Geesteswetenschappen reikte haar jaarlijkse scriptieprijzen uit. De beste bachelorscriptie is vanfilosofiestudent Rutger van Oeveren.

En de beste masterscriptie schreef Koen Vacano, student classic and ancient civilizations.

Criminoloog Evelien Hoeben won de Willem Nagelprijs voor haar promotieonderzoek Hanging Out and Messing About.

Deze prijs wordt eens in de drie jaar uitgereikt voor het beste criminologische proefschrift verdedigd aan een Nederlandse universiteit. Hoeben onderzocht de relatie tussen rondhangen en jeugdcriminaliteit.

14

De Andes doet het anders

B

ergen ontstaan door botsingen van continenten, dat is bekend. Maar bij de Andes was dit niet het geval: hier schoof een oceanische aardplaat onder de Zuid-Amerikaanse aardplaat door, het binnenste van de aarde in. Normaal gesproken ontstaat

op deze zogeheten subductiezone een zee of tropisch laagland.

Waarom dit bij de Andes anders liep, onderzocht aardwetenschapper Wouter Schellart. Met behulp van een supercomputer bootste hij de ontwikkeling van de bergketen na. De subductiezone bleek de grootste ter wereld te zijn, wat cruciaal was voor de bergvorming.

Ook vond Schellart dat op de plek

goodfreephotos.com

Nanning Barendsz

VU-student Laura Janssen specialiseerde zich in computational medicinal chemistry and toxicology.

Daarmee won ze de Unilever Research Prize: 2500 euro en een kunstwerk. In totaal hebben twaalf studenten van Nederlandse universiteiten deze aanmoedigingsprijs ontvangen.

van de Andes ooit langgerekte zeeën waren, waarin 120 miljoen jaar geleden enorme stromingen ontstonden. Deze hebben het hele Zuid-Amerikaanse continent westwaarts gesleurd en met de subductiezone laten botsen.

Gevolg: de Andes. (DD)

Zie publicatie op Nature.com via tinyurl. com/wouterschellart

BijbelDunnere hersenschors bij vertaling dwangstoornis D

K

inderen en volwassenen met een dwangstoornis hebben een afwijking in een deel van hun hersenen. Ze hebben een dunnere hersenschors dan de gemiddelde mens.

Dat blijkt uit een artikel waaraan VUmc-promovendus Premika Boedhoe en hoogleraar Odile van den Heuvel meewerkten.

Het artikel verscheen onlangs in The American Journal of Psychiatry. De onderzoekers vergeleken ruim 1900 hersenscans van

patiënten met die van gezonde proefpersonen. Het vermoeden is dat een afwijking in de hersenontwikkeling in de pariëtale hersenschors van patiënten met een dwangstoornis op kinderleeftijd begint en aanhoudt als de patiënten volwassen zijn.

Obsessief-compulsieve stoornis is een psychiatrische ziekte die zich uit in terugkerende gedachten en herhaalde rituelen. Het is bekend dat deze patiënten afwijkingen hebben in de hersendelen die betrokken zijn bij denkfuncties en emotionele processen. (FB)

e zeventiende-eeuwse vertalers van het Nieuwe Testament, bekend als de Statenvertalers, maakten niet elk voor zich een proefvertaling, zoals eerder aangenomen.

Slechts één vertaler stelde een proefvertaling op, die zijn collega’s controleerden. Dit blijkt uit onderzoek van theoloog Dirk-Jan de Kooter, die 9 januari hierop is gepromoveerd. De Statenvertaling is de eerste officiële Nederlandstalige Bijbelvertaling die veel invloed heeft gehad op het Nederlands. De opdracht voor de vertaling werd in 1618 gegeven op de Synode van Dordrecht. De Staten-Generaal werd gevraagd het vertaalproject te bekostigen.

(PB)

nr 10 — 17 januari 2018

ADVALVAS

onderzoeksnieuws

T

ot aan het begin van de negentiende eeuw had Friesland een eigen rechtssysteem.

Daarin speelden zowel het Romeinse als het kerkelijk recht een grote rol. Maar hoe het Friese rechtssysteem zich precies heeft ontwikkeld, is tot nu toe nog nooit onderzocht. Hoe het rechtssysteem de Friese taal heeft beïnvloed, is ook niet eerder onderzocht. Juristen van de VU hebben samen met wetenschappers van de Fryske Akademy een subsidie van twee ton binnengehaald om dit te onderzoeken. (WV)

Nare bijwerking

32 van de 43 vrouwen met een zeldzame vorm van kanker, hadden een borstimplantaat.

G

rootcellig anaplastisch T-cellymfoom is een zeldzame vorm van lymfeklierkanker die tussen 1990 en 2016 bij 43 vrouwen in Nederland is vastgesteld. Van die vrouwen had driekwart een borstimplantaat, zo blijkt uit onderzoek van onder meer VUmc. Het onderzoek is gepubliceerd in Jama Oncology, Journal of the American Medical Association. (WV)

Zie artikel via tinyurl.com/jamaoncology ADVALVAS

nr 10 — 17 januari 2018

H

et coalitiedilemma, de vraag of partijen in een politieke coalitie vrienden of concurrenten zijn, beïnvloedt de communicatie en zelfs het partijprogramma van deze partijen.

Dat blijkt uit onderzoek waarop Mariken van der Velden 20 december bij Sociale Wetenschappen promoveerde. Zij onderzocht onder andere bijna vierduizend verkiezingsprogramma's van 11 West-Europese landen met een coalitieregering. Partijen moeten telkens afwegen welke strategie ze gebruiken. Werken ze samen of gaan ze er hard tegenin?

Uit de statistische analyses bleek dat regeringspartijen zich bij verkiezingen als een team opstellen wanneer zij een aangename samenwerking hebben genoten.

Als die partijen bovendien samen populair zijn, stellen ze een meer vergelijkbaar verkiezingsprogramma op. (FB)

Zie proefschrift via tinyurl.com/ Marikenvandervelden

Vroeger was de dominee een notabele, nu is hij eerder een zonderling met een archaïsch beroep. Dat is prima, vindt promovendus theologie Jan Martijn Abrahamse.

“Als ik aan onbekenden vertel dat ik dominee ben, krijg ik vaak verbaasde blikken: doen mensen dat nog? Alsof ik touwslager ben, of een ander uitgestorven ambacht beoefen. Maar de reacties zijn over het algemeen positief. Voor je het weet, heb je diepe gesprekken met mensen.

Dat is het mooie aan mijn beroep.

Ik denk dat het niet erg is dat de kerk en dominees niet meer vanzelfsprekende autoriteiten zijn. Dominees van nu staan midden in hun gemeente, ze luisteren, denken mee, wijzen de weg, spreken tegen als dat nodig is, zoals profeten dat vroeger deden. Kwetsbaar en benaderbaar, dat komt voor mij dichter bij het christelijke ideaal dan de ouderwetse dominee die de kerk als bolwerk van macht vertegenwoordigt.

Dat de kerk niet meer een beeldbepalend instituut is in de samenleving, zie ik als noodzakelijke ontwikkeling. Alleen zo kunnen we terugkeren naar waar het werkelijk om draait: laten zien hoe het is om Jezus als heer te hebben, en een werkelijk alternatief bieden voor al die dingen die vaak goden met een kleine g worden genoemd: ambitie, geld en status.” (WV)

Abrahamse promoveerde op 10 januari. Hij werkt als docent dogmatiek en ethiek aan de Christelijke Hogeschool Ede en als theoloog aan het Baptisten Seminarium.

15

Arjen Vos

Vriend of Fries recht vijand in de politiek

‘Ontmanteling dominee is niet erg’

Schrijvershuisbezoek

16

nr 10 — 17 januari 2018

ADVALVAS

onderwijs

Het vertelbeest van de Bijlmer

Vijftien studenten hangen aan de lippen van schrijver Murat Isik.

Ze willen alles weten van zijn kroniek van de Bijlmer: ‘Wees onzichtbaar’.

ADVALVAS

nr 10 — 17 januari 2018

17

Schrijvershuisbezoek

DOOR WIN CASTERMANS FOTO’S MARTIJN GIJSBERTSEN

‘Mooi palet van contemporaine schrijvers’ De minor Schrijvershuisbezoeken staat open voor alle bachelorstudenten. Afgelopen najaar bezocht Vrije Schrijver Bas Heijne met zijn studenten ook Hanna Bervoets, Marijke Schermer en Joost de Vries.

Ze vormen een mooi palet van contemporaine schrijvers, vindt Heijne. Jacqueline Bel, universitair hoofddocent moderne Nederlandse letterkunde, begeleidt en coördineert deze minor.

Murat Isik Murat Isik (1977) debuteerde in 2012 met de roman Verloren grond, inmiddels 13de druk. Hij won hiermee de publieksprijs van De Bronzen Uil en werd genomineerd voor de Academica Literatuurprijs. Verloren grond werd vertaald in het Duits, Zweeds en Turks.

18

“

Zelden lees je nog een boek van 600 pagina’s, maar ik heb sterk de indruk dat dat voor deze studenten geen enkel probleem opleverde. Voor niemand was het een straf.” Zo opent Vrije Schrijver Bas Heijne het huisbezoek aan Murat Isik in Hoofddorp. Ze hebben het over zijn tweede roman Wees onzichtbaar. In nog geen jaar beleeft die zijn zevende druk en de kritieken zijn unaniem lovend.

De roman speelt zich af in de Bijlmermeer, jaren tachtig. De vijfjarige Turkse Metin komt met zijn ouders en zus naar Nederland. Vader is een werkloze communist die overdag boeken van Marx en Lenin leest en zich ‘s avonds bezat met vrienden. Thuis is hij onvoorspelbaar en vaak gewelddadig, en dan siddert het hele gezin. Metin vreest hem en maakt zich onzichtbaar. Maar langzaam - als de kinderen ouder worden en de moeder zich emancipeert - groeit het verzet tegen de vader.

fels. De tafels liggen vol met snoep en allerlei hartigs. Van meet af aan steken studenten een hand op, en die houden ze dan ook omhoog om er zeker van te zijn dat hun vraag aan bod komt.

Linkse atheïstische Turken

Of hij met dit boek een bijdrage wil leveren aan het multiculturele debat? “Nee, dat is niet mijn intentie. Al zei collegaschrijver Abdelkader Benali wel: jij bent de eerste die vertelt over linkse Turkse Nederlanders, atheïsten. Daar waar heel veel mensen denken dat Turken moslim zijn of Erdogan stemmen, laat jij zien hoe weinig homogeen de Turkse gemeenschap is.”

Is het een ode aan de Bijlmer? “Nee, daarvoor is het te kritisch. Het is eerder het ware, het onbekende verhaal, een kroniek van de Bijlmer, die overigens dit jaar zijn vijftigste verjaardag viert. Iedereen kent die laatste twintig jaar, het beeld van het gevreesde getto met veel criminaliteit, hordes junks en leegstand. Maar ‘Alle misère bijna niemand kent die De waarheid liegen heeft iets moois eerste twintig jaar. Ikzelf De overeenkomst met de opgeleverd: een eigenlijk ook niet. Het was jeugd van de auteur valt boek dat mijn zoon ooit een beloftevolle wijk, iedereen op. Isik heeft later kan lezen’ een moderne parkstad, begrip voor de vele vragen een groene oase. De huren naar het waarheidsgehalwaren twee keer ze hoog te, maar hij vindt eigenlijk als in het centrum, er dat die zijn boek ontkrachwaren wachtlijsten. In het ten. Met snippers van de centrum woonden ze in werkelijkheid bouwde hij krotten, er was echt woningnood.” namelijk iets anders, een nieuw univerWas de Bijlmer nog te redden geweest? sum. “Je liegt de waarheid”, vult Heijne “Nee, er is te veel bezuinigd op de aan. Dat beaamt Isik.”Niks is zo gegaan, originele plannen, op leefbaarheid. Op ook de dialogen niet. Ik heb het allemaal straatniveau gebeurde niks, geen cafés of mooier gemaakt. Larger than life.” winkels, alleen kelderboxen en binnenIsiks vader was ook communist en athestraten. Het was een no-man’s land. Als ïst, een moeilijke man, maar geen tiran je werd gegrepen of overvallen, waren er zoals Metins vader. En ja, de schrijver geen oor- en ooggetuigen. Dat was een kent de pijn van het hoofdpersonage onherstelbare fout.” Vandaar de recente Metin; hij is ook gepest op de middelsloop van vele flatgebouwen. De architecbare school, en voelde zich in zijn wijk ten hebben geleerd van het verleden. Nu Bijlmermeer ook onveilig. “Maar het is is er overal op straatniveau bewoning. wel fictie. Al die personages hebben niet bestaan, al zijn ze wel geïnspireerd op mensen die ik uit mijn jeugd kende.”

Mails werden korte verhalen De studenten op kousenvoeten zitten in Murat Isik werkte jarenlang als jurist. een kring rondom de schrijver op pantof“Hoe kwam u op het idee om te gaan

nr 10 — 17 januari 2018

ADVALVAS

ADVALVAS

nr 10 — 17 januari 2018

19

Schrijvershuisbezoek

Fragmenten uit ‘Wees onzichtbaar’ Metins tirannieke vader ‘Ik probeerde mijn vader te begrijpen, maar kon hem onmogelijk doorgronden. Ik keek hem vaak onderzoekend aan wanneer hij op de bank zat en een boek las of televisie keek. Hij beantwoordde mijn blikken nooit, ook niet wanneer ik hem op mijn allerdoordringendst aankeek. Alles was altijd interessanter dan ik: zijn boeken, zijn haar, de visite en nogmaals zijn haar. Zijn haar! Eindeloos werkte hij aan het kapsel dat niet alleen bewondering moest oogsten bij iedereen die hem buiten de deur een toevallige blik toewierp, maar ook stevig genoeg moest zijn om een orkaan te doorstaan.

Dagelijks besteedde hij meer tijd aan zijn haar dan gedurende drie volle maanden aan mij. Hij leefde als een onpeilbare vrijgezel die een kamer huurde bij een zachtaardige vrouw met twee zwijgzame kinderen.’ (p. 51)

Gepest worden op school ‘Ik had op dat moment niets te verliezen, want ik zou mijn gemiddelde voor wiskunde onmogelijk kunnen ophalen voor mijn eerste rapport. Ik had gefaald, en nu stond een naar paprikachips stinkende rat voor mijn neus en vroeg mij tot drie keer aan toe of ik van mijn tanden hield. Wat er ook zou gebeuren, ik mocht hem er niet mee weg laten komen. Ze mochten me schoonmaker noemen zo vaak als ze willen, maar ze moesten niet aan me komen. Al zouden ze me nu met z’n allen bespringen en afranselen voor de ogen van de andere leerlingen, ik zou niet wijken voor dit misselijke wezen voor mijn neus en ik beeldde me in dat ik The Ultimate Warrior was.’ (p. 246)

Murat Isik, Wees onzichtbaar, uitgeverij Ambo Anthos, 597 blz. € 24,99

20

maar uit de hand lopen. Dat gebeurt in schrijven? “Dat viel samen met de het echte leven ook: conflicten, vechtopkomst van internet en e-mail rond partijen, veldslagen en verraad. Zoek 1996. Ik kon geen normale mail schrijhet avontuur op. Het hoeft allemaal niet ven, dat werden allemaal korte verhabraaf en summier te zijn.” len. Ik vond het leuk om te doen, het schrijfluikje ging open.” Hij zag het niet meer zitten om de rest van zijn leven als Conflicten en absurditeiten jurist dossiers weg te werken. De schrijfIsik vindt het fijn dat Wees onzichtbaar tafel lonkte meer dan ooit na veertien af is. “Alle misère heeft iets moois opgejaar juristerij. “Ik had leverd, een boek dat later genoeg van reorganisaties, ook mijn zoon [Isik is vier zelfsturende teams en maanden vader, red.] kan ‘Hiermee overwon lezen.” De schrijver vindt kantoortuinen.” Gelijktijik de schaamte dig met de publicatie van het prettig dat hij daarvoor mijn eigen Wees onzichtbaar koos hij mee ook zijn schaamte voor het fulltime schrijver- leven: de armoede overwonnen heeft. “De en het gepest schap. schaamte voor de armoeHoe gaat dat schrijven de die we vroeger thuis worden op school’ dan? “Ik zie het verhaal hadden, de schaamte helemaal voor me. Mezelf voor gepest worden op terugtrekken is misschien school.” nog het moeilijkst. De app Waarover gaat uw selfcontrol helpt me daarbij, dan heb je volgende roman? “Aha, een primeur voor voor een zelfbepaalde tijd geen toegang Advalvas: die zal zich voor een groot deel tot sociale media op je laptop. Ik laat me in San Francisco afspelen vlak voor 9/11. niet beperken door schrijfregels, zoals De hoofdpersoon bevindt zich dan als don’t tell, but show. Niet zeggen: hij is student in het Amerika voor de War of moe, maar laten zíén dat hij moe is, is Terror. Ik ben echt een verteller en wil natuurlijk heel vermoeiend. Bij mij is het de lezer meenemen naar een bepaalde eerder: show and tell.” wereld. En of dat nou een dorp is in Heijne vindt Isik geen mooischrijver: “Je Turkije, zoals in mijn eerste roman, of stijl is niet bloemrijk, je laat alles op een de Bijlmer of San Francisco. Ik hou van onnadrukkelijke manier gebeuren. Knap uitgesproken personages en conflicten, vind ik dat.” Isik houdt dan ook niet van maar ook van absurditeiten en gekkigkunstgrepen. Het verhaal bepaalt wat heden. Dat er twee junks overdag seks erin komt. hebben met elkaar op het grasveld. Dat En waar zit dat verhaal? “Daar waar het gebeurde ook in de Bijlmer! Ik wil mezelf schuurt. Waar het ongemakkelijk en pijnen de lezer verrassen. Maar vergis je niet: lijk wordt, daar moet je zijn. Laat alles easy reading is hard writing.”

nr 10 — 17 januari 2018

ADVALVAS

mail Reacties op Advalvas-artikelen zijn welkom op redactie.advalvas@vu.nl.

De redactie behoudt zich het recht voor uw bijdrage eventueel in te korten.

Eenzijdige klimaataanpak In Advalvas nr. 8 stelt Marc Schuilenburg, universitair docent aan de afdeling Strafrecht en Criminologie, dat klimaatverandering meer is dan een technisch probleem. Het debat zou niet beperkt moeten blijven tot de exacte wetenschappers. Op welke wijze andere wetenschappers zich in dit debat moeten mengen, blijft in zijn column onduidelijk.

Ja, hij schrijft: ‘Juist de menswetenschappen zouden meer aandacht moeten hebben voor de ethisch-politieke implicaties van onze nieuwe omgevingsconditie.’

Maar dat vind ik nogal mager.

De klimaataanpak richt zich inderdaad vooral op de technische kant: met windmolens, zonnepanelen, CO2-opslag en veel minder op besparing en de daarvoor

nodige gedragsverandering. Maar ook Schuilenburg negeert die en bevestigt zo de nadruk op die technische aanpak. Ontwikkeling van nieuwe technieken neemt veel tijd in beslag. Het resultaat is onzeker en het kost een hoop geld. Maar met besparing kunnen we meteen beginnen, met snelle resultaten tegen lage kosten. De energiegebruikers moet wel openstaan voor deze aanpak en juist niet-technische wetenschappers kunnen daaraan bijdragen. Helaas lijkt de belangstelling daarvoor gering met als gevolg dat de technische aanpak overheerst, waarbij een gevoel van urgentie nog steeds ontbreekt.

Roland Haffmans, Advalvaslezer

colofon

onafhankelijk magazine van de Vrije Universiteit www.advalvas.vu.nl

Redactieadres De Boelelaan 1105 BelleVue, Kamer 1H-43 1081 HV Amsterdam redactie.advalvas@vu.nl Hoofdredacteur Marieke Schilp Redactie Floor Bal, Peter Breedveld, Dirk de Hoog, Marieke Kolkman, Welmoed Visser Eindredactie Win Castermans, Welmoed Visser Secretariaat Anna Jansen (020) 5985630 secretariaat.advalvas@vu.nl Basis Ontwerp Luis Mendo - GOOD Inc.

Vormgeving Rob Bömer - rbbmr.nl Medewerkers Yvonne Compier, Daphne Damiaans, Larissa van Dijk, Dido Drachman, Peter Gerritsen, Martijn Gijsbertsen, Sanne Pieters, Dick Roodenburg (Griffioen), Bas van der Schot, Peter Valckx Copyright HOP-kopij Hoger Onderwijs Persbureau, Amsterdam VU-advertenties zie secretariaat Commerciële advertenties Bureau Van Vliet (023) 5714745 Druk Tuijtel, Hardinxveld-Giessendam

advertentie

Amino: Amino: ‘Ik ben gevlucht ‘Ik gevlucht uitben Somalië. uit Nu Somalië. wil ik graag Nu wilstuderen.’ ik graag weer weer studeren.’

Geef om talent en maak deze studie mogelijk! Kijk op www.uaf.nl Geef om talent en maak deze studie mogelijk! Kijk op www.uaf.nl

nr 10 — 17 januari 2018 ADVALVAS UAF_Advalas_1/2_pag_205x130mm_liggend.indd

1

21

25-02-16 14:12

Verslaving

Waarom stoppen met roken ook dit jaar niet lukt DOOR FLOOR BAL

Elk jaar nemen rokers zich weer voor om nu echt, echt, echt te stoppen.

En elk jaar mislukt hun plan. Hoogleraar Taco de Vries weet waarom: ‘Nicotine is verslavender dan heroïne.’

22

O

ok alweer gestopt met stop- op wilskracht gestopt zijn. “De mensen pen met roken? Dat is niet die gemakkelijk stoppen, zijn mogelijk zo verwonderlijk, vindt niet die mensen met de genetische aanleg Taco de Vries, hoogleraar voor verslaving.” behavioral neuroscience.

Daar komt bij dat nicotine en andere “Roken is een van de lastig- verslavende middelen de hersenen op ste gewoonten om te doorzo’n manier herprogrammeren dat de breken.” Jaarlijks stoppen er ongeveer 1 gebruiker de controle over zijn gedrag miljoen Nederlanders met roken. Na een kwijt is. Dat is het onderwerp dat De Vries jaar blijkt maar tien procent van hen echt onderzoekt: het effect van verslaving op niet meer te roken. het brein.

De reden daarvan is simpel. “Van alle Hij kijkt veel naar de werking van de middelen waarmee mensen experiprefrontale cortex: de plek in het brein menteren, is nicotine de meest verslawaar de besluitvorming en impulscontrovende stof.” Van iedereen die een sigaret le geregeld worden. Verslaafden hebben probeert, raakt een derde verslaafd. Ter moeite met het in bedwang houden vergelijking: bij heroïne van impulsen. Zo zijn is dat een kwart van de ze verslaafd geraakt: ze gebruikers. konden de drang tot nog ‘Je hoeft maar een Dat komt deels door het een sigaret of drankje niet asbak te zien, of middel zelf, maar ook weerstaan. Impulscontrole je krijgt opeens door de manier waarop is voor een groot deel erfebehoefte aan een het gebruikt wordt. De lijk bepaald. sigaret’ Vries: “Van elk trekje dat De catch 22 van de verslaje neemt, komt de nicotine vingswetenschap: het binnen een paar seconden volume van die belangvia de longen in de herserijke prefrontale cortex nen terecht. En per sigaret neemt bij veel roken neem je heel snel en heel af. Hoe langer mensen veel trekjes. Het is de kortste route naar verslaafd zijn en hoe meer ze gerookt het brein.” Dat maakt dat roken je heel hebben, hoe kleiner de prefrontale snel en efficiënt een goed gevoel geeft. cortex. Hierdoor zijn ze nog minder in staat om zichzelf het genotsmiddel te ontzeggen.

Geef je genen de schuld Of je roken uitprobeert, ligt vooral aan omgevingsfactoren. Maar of je dan Positieve kant van roken verslaafd raakt, is voor zeventig tot tachExtra lastig is dat bij roken de positig procent erfelijk bepaald. tieve effecten met elke sigaret duidelijk Sommige mensen zijn nou eenmaal zijn, terwijl de negatieve gevolgen lang verslavingsgevoeliger dan anderen. Juist onzichtbaar blijven. voor deze groep mensen is stoppen met Waar zware drinkers en drugsgebruikers roken heel lastig. Van de drie miljoen nog problemen met hun werk en omgeNederlanders die roken, vormen 500.000 ving krijgen, zijn de gevolgen voor zware tot 600.000 mensen de harde kern van rokers niet acuut. Het beïnvloedt hun zware rokers. dagelijkse leven bijna niet.

De Vries is daarom niet verbaasd dat Stoppen met roken levert dan wel gemidsommige ex-rokers beweren dat ze puur deld dertien levensjaren op, maar dat

nr 10 — 17 januari 2018

ADVALVAS

Wetenschap

wordt pas aan het eind van de rit duidelijk. “De effecten van roken openbaren zich pas na vijftien tot twintig jaar. Zo lang duurt het gemiddeld voordat kanker en hart- en vaatziekten zich ontwikkelen.”

Dat betekent dat beginnende rokers zonder overduidelijke negatieve gevolgen zich al de positieve effecten van de sigaret moeten ontzeggen.

Sneller terugvallen

Hoe stoppen toch lukt “Er is geen enkele reden om een rookverslaving anders aan te pakken dan een verslaving aan drugs of drank”, zegt hoogleraar behavioral neuroscience Taco de Vries. Dat betekent dat rokers, net als andere verslaafden, moeite zullen hebben om puur op wilskracht te stoppen. “Ik zou ervoor pleiten dat mensen roken als een hersenaandoening zien. Eentje die een serieuze behandeling vraagt.”

Dat betekent: therapie en eventueel ondersteuning met medicatie.

Lukt het allemaal niet? De Vries kan zich voorstellen dat het voor sommige zware rokers de e-sigaret een goed hulpmiddel is. “Als je toch niet gaat stoppen met roken, kun je beter e-sigaretten roken.

We weten nog niet hoe schadelijk die sigaretten zijn. Maar ik kan me niet voorstellen dat ze erger zijn dan gewoon tabak.”

Op de site ikstopnu.nl van het Trimbos Instituut staan de verschillende manieren waarop je kunt stoppen.

ADVALVAS

nr 10 — 17 januari 2018

Is een roker net gestopt, dan heeft het verslaafde brein nog een gemeen trucje in de aanbieding. Juist in de eerste maanden nadat iemand gestopt is, is de verslaving op haar sterkst.

“Bij het gebruik van een genotsmiddel wordt het beloningssysteem in de hersenen sterk gestimuleerd. Daardoor denkt ons brein dat dit een belangrijke – noodzakelijke – prikkel is.” Het brein ontwikkelt daardoor een sterk geheugen voor deze prikkel en alles in onze omgeving dat daarmee te maken heeft. De gevoeligheid voor deze verslavingsprikkels neemt in de eerste maanden na het stoppen alleen maar toe.”

De kleinste aanleiding kan dan reden voor de hersenen zijn om de behoefte naar een sigaret aan te zwengelen. Dat gaat vaak onbewust en razendsnel. In minder dan 0,1 seconde zijn de hersenen in een opperste staat van paraatheid. “Je hoeft maar een asbak te zien, of je eerste kopje koffie van de dag te drinken, of je krijgt opeens behoefte aan een sigaret.”

Pas na een paar maanden neemt die gestegen behoefte weer af. De gevoeligheid blijft nog heel lang na het stoppen met roken aanwezig. “Net zoals een alcoholist die al jaren niet meer drinkt, blijft een ex-roker heel lang kwetsbaar voor verslaving.” Een nare gebeurtenis of een paar sigaretten roken is dan voldoende om weer terug te vallen.

23

ingezonden mededeling

E: usr@vu.nl | FB: StudentenraadVU | HG StudentenDOk, kamer OD-12 De universitaire studentenraad is het medezeggenschapsorgaan van en voor studenten van de VU. De raad houdt zich vooral bezig met de kwaliteit en toegankelijkheid van het onderwijs en het studentenbeleid van de VU. De raad overlegt hierover geregeld met het college van bestuur.

Goede voornemens Je kamer vaker opruimen, eerder beginnen met studeren of niet meer nagelbijten.

Van oudsher is nieuwjaar de tijd om goede voornemens te maken en traditiegetrouw worden de meeste goede voornemens op zeer korte termijn ook weer in de ijskast gezet. Motivatie is niet de cruciale factor om van woorden tot daden over te gaan. In feite spelen tijdnood, financiële omstandigheden en sociale druk een doorslaggevende rol. Om goede voornemens te realiseren, moeten de omstandigheden door jou simpelweg beter worden geregisseerd. Wil je dit jaar meer studiepunten halen, probeer dan bijvoorbeeld minder tijd te besteden aan mail en sociale media!

Toen ik mijn sollicitatiebrief voor de Bètapartij schreef om mee te doen aan de verkiezingen voor de USR had ik ook veel goede voornemens. Zo had ik ideeën over het verbeteren van studentenbegeleiding, het aanscherpen van de informatievoorziening over studeren in het buitenland en het vergroten van studentbetrokkenheid.

En nu 2018 van start is gegaan, zul jij vermoedelijk ook verschillende goede voornemens hebben gemaakt. Het is daarbij belangrijk om te kijken naar je eigen waarden en normen en jouw missie binnen de universiteit. Waar krijg jij energie van? Doe je de dingen die echt bij jou passen? Daagt jouw studie je voldoende uit?

Misschien vind je het wel leuk om dit jaar eens iets heel anders te doen. En laten we eerlijk wezen: reizen, vrijwilligerswerk of au pair in het buitenland zijn toch doorsnee activiteiten?

Om je voornemens dit jaar wél te realiseren

moet je dus eenvoudigweg vaststellen of je de dingen die je doet ook echt leuk vindt om te doen.

Als het jou interessant lijkt om samen met andere raadsleden het beleid van de universiteit op diverse manieren te beïnvloeden, is de oplossing dus dichtbij: stel jezelf in 2018 kandidaat voor de universitaire studentenraad. Jouw ideeën en bijdrage aan de raad kunnen van cruciaal belang zijn voor je zelfontplooiing en ook voor de ontwikkeling van de VU. Sterker nog, als lid van hét medezeggenschapsorgaan voor studenten van de VU zul jij voor het eerst een levensveranderend doel verwezenlijken.

Meld je aan voor de USR en realiseer een goed voornemen!

Liz ten Bergen, vicevoorzitter l.ten.bergen@studentenraadvu.nl

wat er verder speelt Een selectie uit de onderwerpen waarover de USR nu nadenkt en/ of onderhandelt: • Studenteninitiatievenprijs. De USR vindt dat studenteninitiatieven meer moeten worden gewaardeerd en dat een studenteninitiatievenprijs hiervoor het juiste middel is. Het bestuur heeft enthousiast gereageerd op ons voorstel en momenteel werken we aan het plan voor de praktische uitwerking.

• Gespreid collegegeld betalen.

Elke VU-student is verplicht om het collegegeld in één keer of in vijf termijnen te voldoen. Met de afschaffing van de studiefinanciering is het kostenplaatje van de student er anders uit gaan zien en is het collegegeld een relatief grote uitgave geworden. Daarom gaat de USR op woensdag 24 januari in gesprek met het bestuur over de optie om collegegeld per maand te kunnen betalen.

Renée-Andrée Koornstra directeur HRM-A&M

Opinie

‘Duurzame inzetbaarheid moet van twee kanten komen’ Per 1 januari zijn de leeftijdsgebonden vakantiedagen definitief afgeschaft. De universiteiten beloven in ruil daarvoor duurzame inzetbaarheid van medewerkers.

Hoe krijgt dit vorm?

aarom zijn de leeftijdsuren afgeschaft?

“Ze waren in strijd met de wet Gelijke behandeling. Dat oudere werknemers extra vakantiedagen kregen werd juridisch gezien als leeftijdsdiscriminatie. Daarom is samen met de vakbonden afgesproken ze op te heffen.

Maar je kunt je afvragen of een paar extra vakantiedagen ook echt helpt om mensen duurzaam op hun werk te laten functioneren. Scholing bijvoorbeeld is ontzettend belangrijk.”

Twee dagen extra om jezelf te ontwikkelen lijkt dan niet veel. “Die dagen komen bovenop de gewone vakantie en staan niet op je vakantiekaart. Die kan iedereen gebruiken om zich bezig te houden met de eigen ontwikkeling op het werk. Je kunt bijvoorbeeld een cursus ‘Hoe voer ik een jaargesprek’ volgen, of een oriëntatiedag voor functieverandering. En daarnaast heeft iedere medewerker recht op scholing om haar of zijn functie goed uit te kunnen voeren. Elke faculteit of dienst reserveert daar minimaal één procent van de loonsom voor.

ADVALVAS

nr 10 — 17 januari 2018

Daarmee bereik je nog geen duurzame inzetbaarheid. “Er is al heel veel mogelijk. Het gaat om beleid voor álle leeftijdsgroepen. Denk aan ouderschapsverlof en Megin Zondervan

W

DOOR DIRK DE HOOG

De VU heeft een flink aanbod aan cursussen. Dat is onlangs duidelijker op VUnet gezet. Ontwikkeling is ook onderdeel van het jaar- en beoordelingsgesprek.”

Leeftijdsuren afgeschaft Per 1 januari zijn de leeftijdsuren afgeschaft.

Dat was al bij de cao voor de universiteiten in 2013 afgesproken, maar dankzij een overgangsregeling kregen mensen die daar recht op hadden nog tot 2018 extra vakantie-uren, oplopend tot 48 uur voor voltijdswerknemers boven de 61 jaar. Als compensatie kregen alle medewerkers in 2013 één procent loonsverhoging plus de toezegging dat de universiteiten beleid maken voor duurzame inzetbaarheid van alle medewerkers.

begeleiding van werk naar werk bij promovendi. Al die regelingen en mogelijkheden moeten we duidelijker bij elkaar zetten en op elkaar aanpassen. Bijna iedereen kan bijvoorbeeld minder gaan werken als hij of zij dat wil. Maar minder werken betekent meestal wel minder verdienen. Duurzame inzetbaarheid moet van twee kanten komen. Ook de werknemer moet daar iets voor doen. Die heeft niet alleen maar rechten.”

Is demotie onderdeel van het beleid? “Op basis van vrijwilligheid kan dat nu al: iemands taken aanpassen bijvoorbeeld. Daar kun je afspraken over maken. Ook financieel. Minder loon, maar mogelijk wel met wel hetzelfde pensioen, om wat te noemen. Dit soort mogelijkheden wordt nog uitgewerkt. En boven de zestig jaar bestaat nog steeds de mogelijkheid van deeltijdpensioen, of zelfs helemaal stoppen met werken. Ik gebruik het woord demotie niet graag, omdat het zo negatief klinkt. Een mooi perspectief vind ik een meester-gezelrelatie: dat oudere werknemers hun kennis en ervaring overdragen aan jongere werknemers.

Met creatief denken moeten daar oplossingen voor te vinden zijn.”

Renée-Andrée Koornstra

Reageren? Mail naar redactie.advalvas@vu.nl.

25

Debat

Een internationaal gezelschap van deskundigen komt op 1 februari bijeen aan de VU om te spreken over superdiversiteit. Wat houdt dat in?

Geen gewone diversiteit, maar súperdiversiteit

K

DOOR Peter Breedveld opstukken uit Amerika, Zuid-Afrika, Duitsland en België komen op donderdag 1 februari naar de VU om te spreken over superdiversiteit en welke rol het hoger onderwijs daarin kan spelen. Diversiteitscoördinator van de VU Wim Haan hoopt dat de bijeenkomst een breed publiek trekt.

Er begint zich in brede kring al duidelijk merkbaar een zeker ongeduld af te te tekenen rond het begrip diversiteit en nu komt u met de overtreffende trap: superdiversiteit.

“Die irritatie heeft vaak te maken met het feit dat er allerlei clichés te berde worden gebracht als het over diversiteit gaat, waardoor het gesprek erover vastloopt.

Voor mij is diversiteit een veelheid aan opvattingen en perspectieven, waaraan culturele diversiteit en genderdiversiteit en dergelijke instrumenteel zijn. Diversiteit is belangrijk. Uit een studie in het blad Nature blijkt dat wetenschappelijke publicaties van een divers team van onderzoekers een hogere ranking krijgen dan publicaties van een homogeen team, dat komt door die veelheid aan perspectieven.”

culturele achtergronden is niet een doel op zichzelf.”

De Universiteit Leiden is daar nu mee bezig. Aan de VU is dat niet aan de orde.”

Wat is nou het verschil tussen diversiteit en superdiversiteit? “Diversiteit is als er naast een dominante meerderheidscultuur verschillende andere minderheidsculturen bestaan. Superdiversiteit is als die dominante meerderheid één van de minderheidsculturen wordt, zoals je nu ook in Nederlandse steden als Rotterdam en Amsterdam ziet.

Hoogleraar Maurice Crul heeft daar zijn oratie over gehouden. Als je als universiteit een afspiegeling van de samenleving wilt zijn, moet je dus zorgen dat je die diversiteit ook op de campus terugziet.

Hoezo niet? “We zijn een van de meest diverse universiteiten van Nederland.”

Qua studentenpopulatie, ja. De staf is nog hartstikke wit. “Dat is een van onze aandachtsprioriteiten nu, dat we de organisatie ook diverser krijgen.”

Aan de VU begon diversiteitsbeleid ooit met het organiseren van iftars en zo. “De laatste jaren focussen we ons op de aansluiting op de arbeidsmarkt, want voor studenten met een niet-westerse afkomst is het vijf keer moeilijker een

26

rbbmr.nl

Van mensen met verschillende culturele achtergronden. “Ja, het één volgt uit het ander, maar die twee soorten diversiteit zijn niet identiek. Diversiteit in

nr 10 — 17 januari 2018

ADVALVAS

CAMPUS

onderwijs

So you think you can teach ‘Superdiversiteit is als die dominante meerderheid een van de minderheidsculturen wordt, zoals in Amsterdam en Rotterdam’

baan te krijgen. We werken bijvoorbeeld samen met de rechtenfaculteit en met advocatenkantoren om studenten voor te lichten over wat er van ze verwacht wordt op de arbeidsmarkt, maar andersom ook die kantoren over wat studenten verwachten.

“Verder zijn we bezig met de organisatie van een bridging-evenement in het Concertgebouw, in juni. Dat wordt georganiseerd door alle studentenverenigingen, het Concertgebouw en het netwerk Young Global People. Het wordt een breed opgezet programma met masterclasses en trainingen om mensen met verschillende achtergronden bij elkaar te krijgen.”

Op donderdag en vrijdag 1 en 2 februari vindt het jaarlijks onderzoekscolloquium plaats van de samenwerking tussen VU, UCLA en een aantal ZuidAfrikaanse universiteiten. Dit jaar is het weer de VU die als gastvrouw mag optreden. Op donderdag 1 februari is de bijeenkomst over superdiversiteit in het Auditorium.

Reageren? Mail naar redactie.advalvas@vu.nl.

ADVALVAS

nr 10 — 17 januari 2018

Wie weet van een hoorcollege een inspirerende sessie te maken? Studentreporter Joeke Berg schuift aan. Deze keer: het hoorcollege gewetensontwikkeling en jeugddelinquentie van Geert-Jan Stams. zijn studenten achter met zijn vriend.

29-11-2017|HG-06A00. Hoogleraar De gastdocent leidt zijn college in met forensische orthopedagogiek Geert-Jan een verhandeling over uiteenlopende Stams van de UvA is door hoogleraar pogingen van de overheid om jongeren forensische psychiatrie en psychologie wat moraliteit bij te brengen. Campagnes Jan Hendriks aan de VU uitgenodigd om als ‘Wat voor eikel ben jij’ verworden tot te komen spreken over gewetensontwikeen knap staaltje cabaret in zijn betoog. keling en jeugddelinquentie. Dat de twee Stams houdt van humor en de zaal houdt hoogleraren naast collega’s vooral goede van Stams. Hij illustreert Kohlbergs vrienden zijn, is meteen bij aanvang van stadia van moreel redeneren aan de hand het hoorcollege duidelijk. Stams krijgt van een longitudinaal onderzoek dat hij een lovende introductie en de heren deed met zijn eigen dochhalen warme herinnerinter op zeven- en veertiengen op aan hun barbecuejarige leeftijd. Op de vraag avondjes. “Ik wacht even naar wat moreel juist is met mijn verhaal totdat Veel humor in de situatie dat je het Jan de deur uit is”, meldt leven van een onbekende Stams als Hendriks een Soms ver kunt redden, antwoordde beetje aarzelt om de zaal afdwalen van de zij bijvoorbeeld op haar te verlaten. “Want toen zevende: “Dat mag je nooit hij bij mij op de UvA een rode draad doen, want die persoon gastcollege gaf, had hij ken je niet. Die heeft toch allemaal weinig flatteuze zelf ook vriendjes. En je vakantiefoto’s van mij in gaat toch dood.” Zeven zijn presentatie verwerkt. jaar en een moreel-redeneHeel flauw. Jan heeft er ren-stadium later: “Dat is sociaal, dat doe een hobby van gemaakt om mij tijdens je gewoon voor iemand. Het is het meest gezamenlijke vakanties uitsluitend menselijke wat je kunt doen.” slapend te fotograferen.” Op de drempel Of het eigen onderzoek en de gedeelde van de deur grijpt Hendriks nog even in: antwoorden authentiek zijn, zal altijd “Maar jij valt ook altijd overal in slaap. een mysterie blijven. Maar de studenten Die kant van jou kon ik jouw studenten hebben een duidelijk beeld bij de morele niet ontzeggen.” ontwikkeling van kinderen en jongeren, De toon is gezet. Vanaf dit moment zijn en Stams heeft de lachers wederom op de studenten in de zaal volledig gefocust zijn hand. En dan nu de cliffhanger: op de presentatie van Stams, in de hoop helaas, er zaten geen vakantiekiekjes van een stiekeme wraakfoto aan te treffen.

Hendriks in de Powerpoint verstopt.

Met lood in de schoenen laat Hendriks

+ �

27

E: OR@VU.NL | WWW.VU.NL/OR | WWW.ONDERNEMINGSRAADVU.NL | 17 JANUARI 2018

DE COMMISSIES VAN DE ONDERNEMINGSRAAD EN DE GEZAMENLIJKE VERGADERING Op de OR-agenda komen veel verschillende onderwerpen voor. Om alle zaken zo goed mogelijk aan te pakken en om de taken te verdelen, heeft de OR commissies ingesteld. Een commissie staat de ondernemingsraad bij in de behandeling van een bepaald onderwerp. De OR is trots op deze onmisbare denktanks vanwege hun belangrijke voorwerk in de beleidsadvisering aan het College van Bestuur. Een aantal commissies adviseren alleen de OR. Daarnaast zijn er commissies waar ook leden van de Universitaire Studentenraad (USR) deel van uit maken.

COMMISSIE PERSONEEL EN ORGANISATIE (P&O)

Van links naar rechts: Aniko Kiss, Mohamed Boukabous, Trudie van Kampen, Henk Olijhoek, Josephien Sierag, Johan Rebel.

Adviseurs: Rieky van Walraven en Kees van der Veer.

Op de overlegtafel van deze commissie liggen de instemmingsverzoeken over de personele regelingen en alle dossiers die direct gerelateerd zijn aan het medewerkersbelang.

De mening van de achterban is voor deze commissie een belangrijk onderdeel voor de beeldvorming. Om deze reden legt deze commissie vaak het oor te luisteren om te weten wat er op de werkvloer speelt, om theorie en praktijk aan elkaar te kunnen toetsen en om suggesties van betrokken medewerkers te ervaren. De beleidsfocus van deze commissie ligt op het realiseren van een strategisch en duurzaam personeelsbeleid.

Heeft u vragen, neem dan contact op met de voorzitter, Josephien Sierag j.j.m.sierag@vu.nl

COMMISSIE VEILIGHEID GEZONDHEID WELZIJN EN MILIEU (VGWM)

Van links naar rechts: Daniëlle Watchman, Rick Vermunt, Josephien Sierag, Peter Stol, Marlies de Vries.

Adviseur: Rieky van Walraven.

De VGWM-commissie toetst of de VU voldoet aan de wettelijke eisen op het gebied van arbeidsomstandigheden. Op deze tafel belanden de instemmingsverzoeken over de reguliere dossiers zoals de Risico-inventarisatie en Evaluatie (RI&E) van alle gebouwen op de VU-campus, de raamovereenkomsten met de Arbodienst en het Werkbelevingsonderzoek.

De VGWM-commissie heeft in de beeldvorming ook aandacht voor de gerichte klachten van medewerkers of indicaties uit de verschillende rapporten die zij onder ogen krijgt. Daarnaast is deze commissie actief in de Werkgroep Werkdruk die de binnen de VU breed gevoelde ervaring van te hoge werkdruk in kaart brengt om hier gezamenlijk met het CvB acties aan te verbinden.

Bij vragen kunt u zich richten tot de voorzitter Peter Stol - p.stol@vu.nl

COMMISSIE FINANCIËLE EN ECONOMISCHE ZAKEN (FEZ)

Van links naar rechts: Sjaak Lammerts, Johan Rebel, Dick de Gilder, Dimitris Pavlopoulos, Trudie van Kampen. Niet op de foto Ida Sabelis.

Van de zijde van de USR hebben in deze commissie zitting: Imke Hottentot, Koen van Dijk, Iris van Essen, Marc Lamain.

Adviseur: Frans van der Woerd.

De commissie FEZ formuleert preadviezen voor de OR en de GV over alle financiële beleidsstukken van de VU zoals de kadernota, de begroting en de bekostigingssystematiek.

Sinds 2015 heeft de GV instemmingsbevoegdheid op de hoofdlijnen in de begroting wat het belang van deze commissie nog heeft versterkt. De commissie FEZ denkt mee over het enerzijds opvangen van de eerste geldstroomkrimp en anderzijds ruimte te maken voor innoverend onderwijs en onderzoek. De focus van deze commissie ligt hiermee op de haalbaarheid en het stellen van prioriteiten.

Heeft u vragen, neem dan contact op met de voorzitter, Trudie van Kampen (OR) g.m.j.van.kampen@vu.nl of Imke Hottentot (USR) - i.hottentot@studentenraadvu.nl

COMMISSIE INFORMATIETECHNOLOGIE (IT)

COMMISSIE HUISVESTING (HV)

COMMISSIE COMMUNICATIE (COMCOM) In deze commissie hebben zitting: Eric-Jan Hartstra, Victor van Bijlert, Sandra de Maesschalck, Henk Olijhoek.

Van links naar rechts: Rick Vermunt, Johan Rebel, Victor van Bijlert.

Niet op de foto Ida Sabelis.

De commissie IT houdt zich voornamelijk bezig met de projecten die in het leven zijn geroepen voor de digitale dataverwerking binnen de VU zoals TOLL en Canvas. De focus van deze commissie ligt bij de toegankelijkheid en de vindbaarheid binnen het VU-net van alle digitale informatie die noodzakelijk is voor een optimale uitvoering van werk en studie.

Bij vragen kunt u zich richten tot de voorzitter Johan Rebel - j.w.rebel@vu.nl

COMMISSIE JURIDISCHE ZAKEN (JZ)

Van links naar rechts: Adriaan Overbeeke, Eric-Jan Hartstra, Razi Quadir.

Niet op de foto Kees van der Kooi.

Van de zijde van de USR hebben in deze commissie zitting: Koen van Dijk, Imke Hottentot, Marc Lamain.

Adviseur: Jacques Spaapen.

De commissie JZ behandelt dossiers die juridische implicaties kunnen hebben en adviseert over nieuwe of gewijzigde reglementen. Op dit moment liggen de reglementswijzigingen ter tafel die noodzakelijk zijn om per 25 mei 2018 te kunnen voldoen aan de per die datum van kracht zijnde Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG).

Heeft u vragen, neem dan contact op met de voorzitter, Eric-Jan Hartstra (OR) e.j.hartstra@vu.nl of Koen van Dijk (USR) k.van.dijk@studentenraadvu.nl

Van links naar rechts: Sjaak Lammerts, Peter Stol, Adriaan Overbeeke, Eric-Jan Hartstra, Henk Olijhoek.

Van de zijde van de USR hebben in deze commissie zitting: Imke Hottentot, Iris van Essen.

Adviseur: Frans van der Woerd.

De commissie HV houdt zich naast alle nieuwbouw en verbouwingen op de VU-campus ook bezig met andere zaken zoals flexwerken en de energievoorziening op de campus. De focus van deze commissie ligt vooral bij haalbaarheid, duurzaamheid en leef- en werkbaarheid.

Bij vragen kunt u zich richten tot de voorzitter Sjaak Lammerts - sjaak.lammerts@vu.nl

COMMISSIE TRAINING, ONTWIKKELING EN PROFESSIONALISERING (TOP)

Van links naar rechts: Mohamed Boukabous, Aniko Kiss, Rick Vermunt, Kitty Jong, Henk Olijhoek en Josefien Sierag.

Kitty Jong is in haar functie binnen TOP opgevolgd door Sandra de Maesschalck.

Van de zijde van de USR hebben in deze commissie zitting: Koen van Dijk, Imke Hottentot.

De commissie TOP verzorgt symposia, trainingen met als belangrijkste doel een professionaliseringsslag van de OR en de GV. Bij vragen kunt u zich richten tot de voorzitter Henk Olijhoek - henk.olijhoek@vu.nl

De commissie Communicatie wijkt af van de andere commissies van de Ondernemingsraad die zich voornamelijk bezighouden met specifieke onderwerpen, terwijl ComCom de communicatie verzorgt van (bijna) alle onderwerpen waar deze commissies zich in verdiepen. Deze onderwerpen worden kort behandeld in de digitale VU-nieuwsbrief en uitgebreider op de maandelijkse OR-pagina's in de Ad Valvas. Daarnaast organiseert ComCom zogenaamde fORum bijenkomsten over actuele thema’s die aan de VU spelen Heeft u vragen, neem dan contact op met de voorzitter, Eric-Jan Hartstra e.j.hartstra@vu.nl

COMMISSIE ONDERWIJS EN ONDERZOEK (O&O) In deze commissie heeft recentelijk een aantal wisselingen plaatsgevonden waardoor er nog geen actuele foto beschikbaar is.

Vande zijde van de OR hebben in deze commissie zitting: Razi Quadir, Dick de Gilder, Aniko Kiss, Dimitris Pavlopoulos.

Van de zijde van de USR hebben in deze commissie zitting: Koen van Dijk, Koen Voors, Liz ten Bergen, Margriet ten Broecke.

De commissie O&O houdt zich bezig met alle dossiers die gerelateerd zijn aan het onderwijs en het onderzoek, de primaire processen van de universiteit. Op hun tafel ligt op dit moment het Format Onderwijs- en Examenregelingen VU. Daarnaast houdt deze commissie de GV scherp op de prioriteit voor onderwijs en onderzoek, zowel in het aanbod als in de uitvoering.

Bij vragen kunt u zich richten tot de voorzitters Razi Quadir (OR) - h.quadir@vu.nl of Koen Voors - k.voors@studentenraadvu.nl COLOFON

COMMISSIE COMMUNICATIE OR SANDRA DE MAESSCHALCK, HENK OLIJHOEK, VICTOR VAN BIJLERT, ERIC-JAN HARTSTRA TEKST ANNEKE MULDER BEELD MARIEKE WIJNTJES VORMGEVING HAAGSBLAUW

WWW.FACEBOOK.COM/ONDERNEMINGSRAAD.VU @OR_VU

Cabaret

Restaurant

Da Portare Via

Johan Goossens Johan Goossens Vlam (try-out) Zaterdag 20 januari Aanvang 20.30 uur Toegang: € 10,- (studenten) € 13,50 (VUmedewerkers) griffioen.vu.nl

C

abaretier Johan Goossens had veel succes met zijn voorstellingen over zijn leraarschap aan het ROC. Inmiddels is hij gestopt met lesgeven en wil hij het meer over zichzelf hebben. Bijvoorbeeld over het feit dat hij homo is.

Zijn nieuwe voorstelling Vlam gaat over de liefde. En over seks. En waar je het over seks hebt, heb je het over schaamte. Daarom deed hij zijn eerste try-outs in Engeland, waar hij niemand kent. Daarna een paar voorzichtige avonden in Amsterdam. “Seks is een lastig onderwerp, waar bijna niemand eerlijk over durft te praten. Dat ga ik wel proberen.” Bereid je voor op een avond grappen over darkrooms en andere ongemakken. Over homo’s en hetero’s. Met vieze verhalen en mooie liedjes.

Dit is een try-out, de definitieve voorstelling kun je zien op zaterdag 12 mei in de Griffioen.

Dick Roodenburg publiciteitsmedewerker Griffioen

30

FOTO Merlijn Doomernik

Cultuurcentrum Griffioen

CONCEPT Een selfservice pizzeria met vijf filialen in Amsterdam.

Je kunt de pizza’s daar eten of meenemen naar huis. Ze worden ook rondgebracht.

SFEER Lekker knus. Het restaurant staat nogal ongebruikelijk midden tussen de rijtjeshuizen. De wit-rode tegelvloer, retro-stijl posters in het Italiaans en de open keuken maken het gezellig.

Tegenover ons geniet een familie van zeven personen van hun pizza’s terwijl ze een potje mens-erger-je-niet spelen. Klanten kunnen diverse spellen gebruiken.

ETEN Na een rustige scan van de menukaart bestellen we twee pizza’s: de Capri, met gekookte ham, mozzarella, spicy salami, kappertjes, artisjokjes en rucola en de Sofia, met spinazie, mozzarella, pancetta, ricotta en verse knoflook. Wij zien vanuit onze tafel hoe onze bestellingen gemaakt worden en de oven in gaan. Onze pizza’s zien er verrukkelijk uit. Ik ben best kieskeurig, ga dan ook vaak naar verschillende pizzarestaurantjes. Deze pizza heeft een lekker dunne, knapperige bodem, met voldoende van alle ingrediënten erop en smaakt heel goed. Ineens is het stil aan de tafel, ik hoor alleen goedkeurende geluiden. Tijd voor een slokje frisdrank.

Een glaasje prik hoort bij pizza, vind ik. Bijna bestellen we nog een derde pizza, maar we hebben echt meer dan genoeg gegeten.

BEDIENING Hulpvaardig en geduldig. Je moet wel bij de kassa bestellen.

TIP Ga met een lege maag. Je krijgt er geen spijt van.

AANRADER Wij gaan er zeker nog eens pizza’s bestellen.

PRIJS Niet duur. De pizza’s variëren tussen de 6 en 13 euro, dus wij blijven behoorlijk binnen het budget met 30 euro voor twee personen. Je kunt alleen pinnen.

Da Portare Via Copernicusstraat 49 daportarevia.nl Rowena Gilds, bachelorstudent communicatiewetenschap

Wil je ook GRATIS UIT ETEN, in ruil voor een restaurantrecensie?

Mail naar redactie.advalvas@vu.nl. nr 10 — 17 januari 2018

ADVALVAS

Uilensteders

Het is niet meer altijd: Lotte en ik Sophie van Zuuk 20 Derdejaars rechten en tweedejaars criminologie Donkerblauwe flat

“

Of ik mijn huiswerk wel gedaan had? De jongen die mij in de metro aansprak, keek verontwaardigd toen ik zei dat ik geen idee had wie hij was. Veel medestudenten van mijn tweelingzus Lotte en mij weten nog niet dat er nog eentje op de campus rondloopt.

Een aparte klas, eigen vrienden, verschillende kleding; daar hebben mijn ouders altijd bewust voor gekozen. Ik ben ze dankbaar daarvoor.

Sinds april is het voor het eerst niet meer altijd: Lotte en ik. Ik woon op Uilenstede omdat ik het gevoel heb dat ik zo meer uit het studentenleven kan halen. Lotte vindt het thuis nog prima.

Dat we een tweeling zijn, is een onderdeel van onze identiteit. Maar we willen zeker los van elkaar gezien worden. Ik wilde graag roeien bij SkØll, zij kende via geneeskunde mensen bij Okeanos.

Zo gaat het altijd. We hebben dezelfde interesses, maar gaan onze eigen weg.

Door Floor Bal Foto Peter Valckx

Wil je ook in Uilensteders?

Mail naar redactie.advalvas@vu.nl.

ADVALVAS

nr 10 — 17 januari 2018

31

column

Overspannen

V Yvonne Compier

lak voor de vakantie vertelt een studiegenoot dat hij bijna een uur heeft gedaan over het bakken van een ei. “Ik liep naar de keuken, stond een kwartier bij de koelkast, wist niet meer wat ik ging doen, dacht toen: o, ja, een ei, pakte een ei, stond een kwartier met dat ei in mijn hand, wist niet meer hoe ik een ei moest bakken, dacht toen: o ja, een pan, pakte een kookpan, stond een kwartier bij die pan, dacht: er klopt iets niet, maar wist niet wat er precies niet klopte en zo ging het maar door.” Hij lacht terwijl hij het vertelt.

Sanne Pieters tweedejaars sociologie

illustratie Dido Drachman Masterstudent beeldverhaal, Sint Lucas, Brussel

32

Op de eerste dag van de vakantie ga ik eten bij een vriendin die overspannen is. ‘Heb je nog dieetwensen?’ appt ze. Ik antwoord dat ik in principe veganistisch eet, het liefst seizoensgebonden, als het kan biologisch. ‘Eh, oké’, reageert ze. We eten pasta met rode saus.

Ik vraag hoe het gaat. Veel beter, zegt ze, ze heeft bijna geen hartsteken of paniekaanvallen meer. “Ik moest echt leren minder te doen”, zegt ze. “Ik ben gestopt met mijn master, gestopt met mijn stage. Spreek weinig af. Ga op tijd naar bed.”

“Goed zo”, zeg ik.

“Maar dat betekent niet dat ik niets meer doe, he”, zegt ze. ‘Ik lig niet alleen maar in bed, of zoiets.” Ze werkt alweer 30 uur per week, is in de redactie van een tijdschrift gegaan, treedt elke week wel ergens op en is, vanwege haar nieuwe vrije tijd, ook aan vrijwilligerswerk begonnen.

Ik prik in mijn pasta. “En op wat voor manier doe je dan precies minder dan eerst?”

We zijn stil. Ze haalt haar schouders op.

Op de laatste dag van de vakantie ga ik met een andere vriendin wandelen in de Amsterdamse waterleidingduinen. We vinden dat we in 2018 meer naar buiten moeten. De vriendin wilde eigenlijk afzeggen, ze heeft veel werk en veel stress, maar een van haar verdere voornemens is dat ze geen afspraken meer mag afzeggen. Nu lopen we gestrest door de Amsterdamse waterleidingduinen. “Weet je wat het is”, zegt ze, “ik heb soms het gevoel alsof alles wat nog moet niet meer in me past.

Alsof de hele dag bestaat uit dingen doen die ik nog af moet vinken.”

“Alsof de hele dag een to-do-lijst is”, zeg ik. Ze knikt. ’s Avonds in bed vraagt mijn vriend of ik er klaar voor ben om weer naar school en kantoor te gaan. “Nee”, zeg ik. Nee, nee, nee.

nr 10 — 17 januari 2018

ADVALVAS