Nr 11 31 januari 2018

Onafhankelijk magazine van de Vrije Universiteit

jaargang 65 #11 31 januari 2018

‘Het was een crisisjaar. Ik liep mezelf voorbij’ Mantelzorgende studenten verdienen meer steun P6_Beatrice Kuijs helpt gevangenen de maatschappij in P10_Natuurrampen: water & vuur rukken op P20_VU-IT’er op de bres voor Afghaanse vluchtelingen

advertenties

HOE VER KIJK JIJ? We leven in een snel veranderende samenleving, met grote maatschappelijke vraagstukken. Dat vraagt om mensen die verder kijken. Verder dan het voor de hand liggende, verder dan het bekende.

Mensen die verder kijken zijn op hun plek bij de VU. De VU stimuleert haar medewerkers buiten hun eigen afdeling en eigen vakgebied te kijken. Om nieuwe wegen in te slaan. Om samen te werken aan toonaangevend onderzoek en onderwijs. De VU is een universiteit die midden in de maatschappij staat.

Met de blik gericht naar buiten. VU is verder kijken.

Ben jij een medewerker van de VU? Kijk dan voor een overzicht van alle interne vacatures op: WWW.VU.NL/VUNET/VACATURES Ben jij geen medewerker van de VU maar wel geĂŻnteresseerd om bij de VU te werken? Kijk dan op: WWW.WERKENBIJDEVU.NL

Jaargang 65 #11

100-jarige Met een quiz, lezingen, workshops en muziek vierden VU en Historisch CafĂŠ de 100ste verjaardag van de geschiedenisopleiding aan de VU.

singelkerk_26 januari 2018, 15.27 Foto peter gerritsen

cover

Lotte Stolk, student & mantelzorger 16 Beatrice Kuijs helpt gedetineerden uit de chaos

6

Water & vuur

10

Afghaans en uitgeprocedeerd

20

Opinie

Rollatorabonnement Zondagsrust

8 23

Columns

Siema Ramdas

9

Sanne Pieters

32

En verder Online nieuws

4

Onderzoeksnieuws

14

Mail/colofon

21

Studentenraad

24

Campus: werkdruk

26

So you think you can teach

27

Personeelspagina

28

Cabaret en restaurant

30

Uilensteders

31

Pieters & Drachman

32

Coverfoto Yvonne Compier Het volgende nummer verschijnt op 14 februari 2018. klimaatneutraal natureOffice.com | NL-001-742287

gedrukt

ADVALVAS

nr 11 — 31 januari 2018

3

advalvas.vu.nl Voor al het laatste nieuws

Amper gele kaarten voor opleidingen Universiteiten en hogescholen hebben vorig jaar goed gepresteerd bij de onderwijskeuringen van accreditatieorganisatie NVAO. Aan de universiteiten kregen slechts twee opleidingen een onvoldoende, aan de hogescholen vijf.

Dit studiejaar studeren voor het eerst in de geschiedenis meer vrouwen dan mannen aan de University of Oxford.

‘Verbijstering’ over rapport Rekenkamer De universiteiten hebben kritiek op het recente onderzoek van de Rekenkamer, de minister belooft beterschap en de studentenorganisaties zien hun twijfels bevestigd.

{meer nieuws online}

‘Minder extra geld voor onderwijs’ Inkomen ouders speelt geen rol bij keuze om te studeren Onderwijsgeld voor onderzoek Moeizaam meebeslissen over leenstelselmiljoenen 4

Peter Breedveld

Meer vrouwen dan mannen naar Oxford Chris Bronswinkel, Sofie van Driel en Henning Huigen van VUetnam

Sponsor gezocht voor studentenprijs

D

e universitaire studentenraad wil een prijs instellen voor het beste studenteninitiatief om mensen bij de VU en de campus te betrekken. Het college van bestuur vindt het een mooi plan, maar zegt er slechts 1000

euro voor te hebben. Dus wordt nu een sponsor gezocht. De prijs moet een stimulans en beloning zijn voor studenten die initiatief tonen om de VU aantrekkelijker te maken. De studentenraad noemt als voorbeelden de eetcontainer VUetnam (zie foto) en het tijdschrift Eris dat door studenten geesteswetenschappen is opge-

richt. De prijs is niet bedoeld om de onderwijsprestaties te belonen, want de prijs voor de beste student van het jaar bestaat al.

Het gaat nadrukkelijk om de beloning van initiatiefrijke studenten.

Het idee is dat er een hoofdprijs komt van 3000 euro, toegekend door een jury, en een publieksprijs van 1000 euro. (DdH)

‘Met studenten omgaan houdt me jong’ Wetenschapper zijn, stopt nooit. Dus begeleidt emeritus hoogleraar Ype Poortinga (78) negen afstudeerders. Geheel vrijwillig.

E

igenlijk was het toeval dat Ype Poortinga, voormalig hoogleraar cross-cultural psychology aan Tilburg University, bij Sociale Wetenschappen terechtkwam. “Ik was op de VU voor het afscheid van een bekende toen ik met decaan Karen van Oudenhoven in gesprek kwam.”

Na een verhuizing naar Bergen was het voor hem logistiek niet

zo handig om nog in Tilburg te werken. Hoewel hij al meer dan vijftien jaar met pensioen is, komt hij nog graag op de universiteit.

Ze kwamen tot een overeenkomst.

Poortinga begeleidt afstudeerders. “In ruil daarvoor heb ik een pied-à-terre waar ik kan werken.

En heel belangrijk: een universitair e-mailadres. Dat geeft me op de campus en thuis toegang tot wetenschappelijke literatuur.

Anders zit er nog steeds veel

achter een paywall. Voor recente artikelen moet ik dan fors betalen.” Al doet hij geen empirisch onderzoek meer, hij blijft graag bij de wetenschap betrokken. “Met de wetenschap ben je nooit klaar.

Ik wil nog graag mijn steentje bijdragen. Al bestaat dat tegenwoordig meer uit beschouwingen en een enkele necrologie.” (FB)

Meer hierover op advalvas. vu.nl>nieuws>26 januari nr 11 — 31 januari 2018

ADVALVAS

advalvas.vu.nl

Ophef over rapport Rekenkamer

E

r is gesteggel tussen De Algemene Rekenkamer en het hoger onderwijs. Toen de basisbeurs in 2015 werd afgeschaft, beloofden de universiteiten en hogescholen in drie jaar tijd zeshonderd miljoen euro extra aan het onderwijs te besteden. Als voorinvestering – ze zouden immers immers het geld later terugverdienen. Maar de Algemene Rekenkamer stelt nu dat die investering vermoedelijk flink is achtergebleven.

De hogescholen en universiteiten bestrijden dat. Zij stellen dat ze de afgelopen drie jaar uit eigen reserves samen 860 miljoen euro hebben gestoken in de verbetering van hun

Dividendbelasting

onderwijs. De Rekenkamer kan echter van slechts 280 miljoen euro vaststellen dat het echt om extra uitgaven gaat.

Volgens de Vereniging Hogescholen klopt dat niet. ‘Wij herkennen ons niet in de strikte definities die de Rekenkamer in haar eindrapport hanteert. Deze definities zijn bovendien kennelijk pas gaandeweg het onderzoek door de onderzoekers opgesteld, nadat de hogescholen reeds bevraagd waren.’

In een interview met het Hoger Onderwijs Persbureau weerspreekt Rekenkamerbestuurder Francine Giskes de kritiek van de koepels: ‘We hebben de beschrijving gebruikt die ze destijds zelf gaven.’ (HOP)

Zie ook advalvas.vu.nl>nieuws>25 en 26 januari

Brainexchange

30

‘Het afschaffen van de dividendbelasting zal nauwelijks multinationals trekken, maar wel roekeloze opkoopfondsen.’ Lees het hele opiniestuk van emeritus hoogleraar Alfred Kleinknecht op advalvas.vu.nl>opinie

Discipline

‘Het gaat er niet om hoe slim je bent, maar het ligt aan je discipline’, zegt Chris Hagi Borhan. Hij was professioneel voetballer en is nu eerstejaars economie. Volg hem op advalvas. vu.nl>blogs&columns – Nieuwe lichting

facebook.com/ advalvas Reportages, bijeenkomsten, borrels, lezingen & meer ADVALVAS

nr 11 — 31 januari 2018

procent van de wetenschappers aan de Nederlandse universiteiten is buitenlands.

H

et aandeel buitenlandse wetenschappers is in tien jaar toegenomen van 17 naar 30 procent, blijkt uit cijfers van de KNAW. Postdocs en promovendi werden niet eens meegeteld. Bijna evenveel Nederlanders vertrokken in die tijd naar het buitenland om daar ervaring op te doen. (HOP)

Meer hierover op advalvas.vu.nl>nieuws>29 januari.

@advalvas_vu Een selectie uit de opvallendste (re)tweets van de afgelopen dagen @ZuidasAmsterdam 29-1_Eén maand de auto laten staan in ruil voor een mobiliteitsbudget. Dat was de uitdaging aan werknemers in Zuidas, in het najaar van 2017. Hoe is het de deelnemers vergaan?

Dat beviel ze best. Een budget van duizend euro voor vervoerskosten om gewoon met Greenwheels en Uber naar kantoor te komen. @emerlijn 29-1_Vandaag hoorzitting over onzekerheden ziekenhuisfusie AMC/VUmc. Voor personeel geldt deze onzekerheid al maanden. Geen zekerheid op behoud baan en nog steeds geen sociaal plan.

Niet alleen het bestuur van de ziekenhuizen volgt de gebeurtenissen in de Tweede Kamer op de voet. @Harryvdmolen 27-1_@VUamsterdam ik kreeg het bericht dat 400 studenten criminologie hun test voor de numerus fixus niet hebben kunnen maken vanwege een probleem met een server. Sommige studenten komen nu in tijdnood. Wanneer is het maken van de test weer mogelijk? Ik hoor het graag.

De VU heeft inmiddels excuses aangeboden en een oplossing gezocht. Maar niet elke aankomende student was ongelukkig over de computerstoring… @SebastianGerr 27-1_@VUamsterdam meer tijd om te studeren voor de selectietest #criminologie. Woohoo! @internetthought 26-1_Mijn zoon Tycho (6) zag het logo van de @VUamsterdam vanaf de A10 en herkende het als Griffioen, hij gaf mij daarna een college over de griffioen en besloot direct dat hij later naar die school gaat. Bron van zijn kennis? MylittlePony.

De dienst Communicatie & Marketing is heel goed in sluikreclame. @fietsenisleuk 26-1_mijn zoon heeft zich net uitgeschreven. Omdat dit systeem niet werkte. En ja, bel rustig voor meer info, mijn alma mater. We willen helpen t systeem te verbeteren.

Reactie op een bericht dat de VU de mogelijkheden om te studeren met een functiebeperking gaat verbeteren. Blijkbaar liggen er nog een paar puntjes.

5

6

nr 11 — 31 januari 2018

ADVALVAS

student in actie

‘Vroeger dacht ik heel zwart-wit over misdaad’

Humanitas

Beatrice Kuijs is vrijwilliger bij Humanitas. Ze helpt gedetineerden om hun leven op de rit te krijgen. ‘Mijn cliënt is een heel lieve, oudere man.’

Beatrice Kuijs

DOOR FLOOR BAL FOTO PETER VALCKX

D

us jij zit één keer per week in de bak? “Ik ben vrijwilliger bij het project Een Nieuwe Start van Humanitas. Ongeveer één keer in de week bezoek ik de gevangenis in Zaandam.

Daar help ik gedetineerden bij hun hulpvragen. Het kan zijn dat ze een woning zoeken of een DigiD moeten aanvragen.

Als ze naar buiten komen, moeten ze niet in een chaos terechtkomen. Je leven niet op de rit hebben is een van de redenen dat ex-gedetineerden weer met justitie in aanraking komen. Daarnaast ontmoet ik één keer per week een ex-gevangene die ik als coach langer begeleid.”

ADVALVAS

nr 11 — 31 januari 2018

Vind je dat niet eng, veel contact met criminelen? “De (ex-)gedetineerden kennen mijn achternaam niet en weten niet waar ik woon. Anders kan een cliënt je bijvoorbeeld bedreigen en je onder druk zetten om een telefoon de gevangenis in te smokkelen. Dat is niet de bedoeling. Ik heb een training gehad om daarmee om te gaan.

Van de mannen die ik in de gevangenis ontmoet, gaat het mij niet aan wat ze op hun kerfstok hebben. Dat vind ik niet relevant. Je hebt natuurlijk ook heel veel verschillende delicten. De afspraak met de man die ik coach, is op het kantoor van Humanitas. Hij is geen gevaar voor mensen. Als hij gewelddadig was geweest, had ik daar misschien een ander gevoel bij gehad.”

Ben je anders over misdaad gaan denken? “Voordat ik ging studeren, dacht ik heel zwart-wit. Iedereen krijgt dezelfde kansen en als je de misdaad ingaat, dan is het je eigen schuld. Ik kom uit Bergen, dat is een dorp waar veel mensen met geld wonen. We konden allemaal altijd op vakantie.

“Door mijn studie heb ik geleerd dat het niet iedereen vanzelf lukt om een plek in de maatschappij te vinden. Mensen maken geen rationele afweging als: ik ga de misdaad in om veel geld te verdienen.

Dat komt vaak door hun achtergrond, het hebben van schulden of het feit dat ze een licht verstandelijke beperking

Hulp bij rouwverwerking, steun na een echtscheiding of bij het organiseren van je administratie. De vrijwilligers van Humanitas geven mensen de kracht om zelf iets aan hun situatie te veranderen.

Zo ondersteunen ze ook gedetineerden tijdens of na hun gevangenschap.

Alle vrijwilligers krijgen een training en begeleiding. Heb je interesse? Meld je aan op humanitas.nl.

24 Masterstudent bestuurskunde: besturen van veiligheid September 2017 – heden Humanitas, vrijwilligerswerk Februari 2016 – november 2017 Master opsporingscriminologie Juni 2016 – september 2016 Bonger Instituut voor Criminologie, veldwerker 2012 – 2016 Bachelor criminologie

hebben en sowieso geen goede afwegingen kunnen maken.”

Wat heb jij dan als vrijwilliger te bieden aan iemand met zo’n achterstand?

“Voor mensen die uit de gevangenis komen, is het heel moeilijk om hun leven op te pakken. Wij helpen bij basale zaken als het regelen van een zorgverzekeraar, maar ook met het zoeken van een baan. Zelfredzaamheid is heel belangrijk. Eerlijk gezegd denk ik dat veel gedetineerden dat ook niet onder de knie hadden voor ze de gevangenis ingingen. Voor een gewone burger is het regelen van veel dingen al ingewikkeld. Als ik iets aan het pakket van mijn zorgverzekering moet veranderen, bel ik ook al mijn vader. Laat staan dat je echte moeilijkheden als schulden of een licht verstandelijke beperking hebt.

Als vrijwilliger kun je alles voor ze regelen en iedereen bellen.

Maar het geeft mensen een goed gevoel als ze het zelf doen. Zo gaan ze een drempel over, je ziet dat als ze het een paar keer gedaan hebben, ze steeds meer zelf gaan doen.”

Is het niet zwaar om te doen?

“Helemaal niet, ik vind het juist erg leuk. De cliënt die ik coach, is een heel lieve oudere man die vaak zegt dat hij zo blij met Humanitas en mijn hulp is. En het is ook nuttig voor mij. Door dit vrijwilligerswerk weet ik beter wat ik na mijn studie wil gaan doen. Ik wil graag bij de recherche, maar daar reageren 1500 mensen op één vacature. Dus het helpt misschien ook dat ik relevant vrijwilligerswerk op mijn cv heb staan.”

Ben of ken jij ook een student of promovendus die zich inzet voor de maatschappij? Mail naar redactie.advalvas@vu.nl.

7

Wmo-abonnement onsympathiek voorstel Een vast abonnementstarief voor de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) lijkt sympathiek, maar dat is het niet.

DOOR RAYMOND GRADUS ILLUSTRATIE BAS VAN DER SCHOT

H

et nieuwe kabinet wil de eigenbijdrageregeling in de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) aanzienlijk beperken. Is de maximale eigen bijdrage Wmo nu nog afhankelijk van huishoudsamenstelling, inkomen en vermogen, vanaf 2019 geldt een vast abonnementstarief van 17,50 euro per 4 weken voor iedereen.

Het haalt de hele gedachte achter de participatiesamenleving onderuit en gemeenten die ingezet hebben op thuiswonen worden extra getroffen. De prikkel voor veel mensen die nu naar volle tevredenheid bijvoorbeeld zelf de huishoudelijke hulp organiseren, valt immers weg. Inwoners die, zeg voor drie uur om de week 100 euro per maand betalen, zouden straks een dief van hun portemonnee zijn als ze niet bij de gemeente aankloppen. Voor hen wordt het dus veel goedkoper gebruik te maken van een Wmovoorziening, terwijl ze het nu prima kunnen betalen.

Ook het gebruik van andere voorzieningen wordt veel ondoelmatiger. Stel een inwoner vraagt een scootmobiel aan. Zijn lichamelijke beperkingen staan niet ter discussie. Nu wordt nog gekeken naar zijn vermogen en op basis daarvan wordt een bijdrage gevraagd.

Straks kost een scootmobiel en eventueel andere voorzieningen de inwoner maar 17,50 euro per maand. Een uniform tarief voor

8

nr 11 — 31 januari 2018

ADVALVAS

opinie

wisselcolumn

Wmo-voorzieningen jaagt de gemeenten op extra kosten en de opgenomen compensatie is zeker niet voldoende, zo geeft overigens ook het Centraal Planbureau aan.

En belangrijker nog, het haalt de motivatie onderuit om inwoners gebruik te laten maken van de eigen kracht. Gevolg is dat er op termijn weer bezuinigd moet worden omdat weer veel meer mensen gebruik maken van regelingen, terwijl ze het zelf prima kunnen regelen. Dit zal ten koste gaan van de mensen die het níét zelf kunnen regelen.

Gemeenten hebben een aantal sociale overheidstaken van het Rijk overgenomen. Sinds de jaren negentig gaan gemeenten over woon- en vervoersvoorzieningen en rolstoelen voor gehandicapten. Gemeenten zijn immers goed in staat om vast te stellen wie deze voorzieningen nodig heeft. Toch ging de politieke discussie vooral over de vraag of gemeenten hun budget uitgaven.

Kort na een decentralisatie van begeleiding en activering in 2015 wordt de beleidsruimte van gemeenten aanzienlijk beknot. Uit onderzoek van het Zijlstra Center in 2017 bleek dat dit ook bij eerdere Wmo-decentralisaties is gebeurd.

Dit terwijl de gemeentelijke praktijk goed en doelmatig functioneert, zo blijkt uit de vele studies over de Wmo of de voorganger, de Wet Voorzieningen Gehandicapten (WVG). En ook het systeem van eigen bijdragen ‘werkt positief’, zo stelde staatssecretaris Van Rijn begin oktober 2017 nog vast in een brief aan de Tweede Kamer.

Het lijkt dat deze praktijk onvoldoende heeft doorgeklonken toen men dit plan besprak aan de formatietafel. Zorgvuldig en betrouwbaar besturen vergt dat Haagse politici de lokale praktijk serieus nemen en niet het nemen van populaire maatregelen die op termijn niet houdbaar zijn.

‘Die boom heeft een naam’

E

Deze oproep wordt mede ondertekend door tien wethouders uit de Achterhoek.

Reageren? Mail naar redactie.advalvas@vu.nl.

ADVALVAS

nr 11 — 31 januari 2018

foto Yvonne Compier

Raymond Gradus is hoogleraar bestuur en economie.

Siema Ramdas docent Learn! Academy

En in bepaalde contexten een totale bloken braakliggende es is geen kade naar mijn gesprekspartner. Maar het boom. Dat wist u misschien vermijden van deze termen is ook geen al, maar voor mij was het iets oplossing. Dit zorgt namelijk voor een nieuws, dat ik hoorde tijdens verkramping van het gesprek. Of erger een interview met schrijver nog, het negeren van het onderwerp Tommy Wieringa. Hij bracht zijn jeugd door op de Antillen, als geheel. Beter is om te onderzoeken waarom er bij bepaalde termen ongeen voelde zich naar eigen zeggen lang mak, terughoudendheid of een blokkade niet thuis in Nederland. Wat hem hielp ontstaat. Om vervolgens uw woorden was het uit zijn hoofd leren van de preciezer te kiezen.

Nederlandse flora en Het is dus belangrijk om fauna, uit de basisgids van zelf precies te zijn, maar Natuurmonumenten. Hij ‘Moet ik dan bij minstens even belangrijk wilde “gewoon weten hoe alles wat ik zeg om precisie te vragen. die dingen heten”. In zijn nadenken?’

“Wie zijn de wij en zij in romans gebruikt hij die uw verhaal?” “Wie worden kennis nu. Hij vindt het er precies bedoeld met belangrijk om precies te die studenten?” “Hoe zien zijn: “Daar staat een boom goede studenten eruit?” is niet genoeg, die boom Dit kan een vermoeiende heeft een naam.” bezigheid zijn. “Maar moet ik dan bij alles Ook in het gesprek over diversiteit in het wat ik zeg nadenken?” vroeg een docent hoger onderwijs is precies zijn belangrijk. laatst aan me in de koffiepauze. Ja, liever Juist in een landschap waarin sommige wel. Laten we samen streven naar preciwoorden landmijnen blijken te zijn. Ook sie. Op die manier houden we namelijk woorden die dat een poosje geleden nog niet waren. In tegenstelling tot bij flora en het gesprek op gang. O, en een braakliggende es is een verhoogde akker. Een fauna is taal op dit vlak aan verandering onbegroeide verhoogde akker, om precies onderhevig. Waar ik zelf een aantal jaar te zijn. geleden nog weinig moeite had met het woord allochtoon, levert dat nu op z’n minst een opgetrokken wenkbrauw op.

Reageren? Mail naar redactie.advalvas@vu.nl.

9

Extreem weer

Waarom er nog meer bosbranden en overstromingen komen Wat natuurrampen betreft was 2017 bijna een apocalyptisch jaar. Door klimaatveranderingen lijken we de elementen steeds minder goed te beheersen.

Vier VU-experts over overstromingen en bosbranden.

DOOR DAPHNE DAMIAANS EN WELMOED VISSER Fotoillustratie rob bömer

10

nr 11 — 31 januari 2018

ADVALVAS

KLIMAAT

Het wakkerende vuur Met al die branden het afgelopen jaar in Portugal, Spanje, Griekenland en Californië moet je bijna wel denken dat er iets ernstigs aan de hand is met het klimaat. Is dit nu een direct gevolg van opwarming?

H

bieden meer aaneengesloten raken. Als er dan branden zijn, kunnen ze langer doorbranden.” Ook de eucalyptusteelt speelt een rol. Zo kwamen er meer grote eucalyptusplantages voor de productie van papier.

“Eucalyptus brandt als een gek. Als dat in brand staat, gaat de hele omgeving mee. En er vliegen brandende stukken bast de lucht in, waardoor de brand zich ook gemakkelijk verspreidt”, aldus Van der Werf.

oogleraar bosbranden Guido van der Werf nuanceert het beeld Bliksem als oorzaak meteen: “Wereldwijd Bij bosbranden denk je meestal aan neemt het aantal branden tropische of subtropische gebieden, maar juist af”, zegt hij. “Negenook in Alaska, Canada en Siberië komen tig procent van de branden branden voor. En daarvan heeft Van der ter wereld is op de savannes. En omdat Werfs collega Sander Veraverbeke wél daar meer grond in gebruik raakt als aangetoond dat klimaatverandering een landbouwgrond, nemen de branden in rol speelt: door klimaatverandering komt omvang en aantal af en daardoor daalt er meer instabiel weer en dus ook meer ook het totale afgebrande gebied. ” onweer. En blikseminslag is de belangMaar dat neemt niet weg dat 2017 een rijkste oorzaak voor bosbranden in deze heftig bosbrandenjaar met veel slachtofnoordelijke gebieden. Veraverbeke toonde fers was, erkent hij: in dit aan door satellietwaarPortugal bijna honderd en nemingen van bosbranden in Californië dertig slachtte koppelen aan lokale ‘Opwarming is offers. Ook erkent Van weergegevens over blikniet de enige der Werf dat opwarming seminslag. “Ik kreeg het factor’ waarschijnlijk een van de idee in 2014. Dat was een factoren is: “Die branden in jaar met veel bosbranden oktober in Portugal waren in Canada. Toen ben ik het gevolg van een tropilokale bliksemgegevens sche storm heel laat in het gaan opvragen. 2015 was jaar. Die stormen ontstaan een heftig bosbrandenjaar rond de evenaar en buigen in Alaska. Toen heb ik ook gewoonlijk af in de richting van Amerika, daar de satellietdata van bosbranden en maar deze ging de andere kant op. Als het de lokale gegevens over bliksem bij elkaar dan ook nog eens droog en warm is, kun gelegd. En ook hier bleek het verband je zo laat in het seizoen nog branden krijheel sterk, zeker op iets grotere afstand gen.” Door opwarming worden sommige van de steden.” Het leverde Veraverbeke gebieden droger en warmer en daardoor afgelopen zomer een publicatie op in krijg je extremer weer, maar dat is niet de Nature Climate Change. Inmiddels enige factor, stelt hij. “In Portugal raakt het verplaatste hij zijn onderzoeksterrein naar platteland ontvolkt, waardoor er minder Siberië, maar daar is het moeilijker om aan kleinschalige landbouw is en de bosgelokale data over blikseminslag te komen.

ADVALVAS

nr 11 — 31 januari 2018

11

Extreem weer

Branden bij poolcirkel Klimaatverandering is niet alleen de oorzaak van meer instabiel weer, maar ook een factor bij het oprukken van branden naar het noorden, omdat de zomers daar warmer en in sommige gebieden droger worden. Afgelopen zomer was er een grote brand in Groenland, vlakbij de poolcirkel. Die gebieden kunnen alleen branden als de bovenlaag van de grond relatief droog is. Opmerkelijk is dat branden zelfs kunnen ‘overwinteren’ in deze noordelijke gebieden. Veraverbeke: “Als je een grote brand hebt gehad, zie je in het jaar daarna soms kleine brandjes oplichten aan de rand van het gebied waar de brand het voorgaande jaar is gestopt. We beginnen steeds meer te denken dat het vuur in sommige gevallen kan overwinteren in de veengrond, onder de sneeuw.

Daar doen we momenteel onderzoek naar.”

Branden spelen op hun beurt ook weer een rol in het versterken van het broeikaseffect omdat er broeikasgassen vrijkomen. Met name in de toendragebieden zou dit weleens een vliegwieleffect kunnen hebben: “Die branden kunnen het ontdooien van de permafrostbodem beïnvloeden. In die bodem liggen veel broeikasgassen opgeslagen die dan vrij kunnen komen en het proces van opwarming weer zullen versnellen”, legt Veraverbeke uit.

Nog meer slachtoffers?

Maar of de risico’s voor mensen om dood te gaan bij een bosbrand nu echt groter worden vanwege een veranderend klimaat? Hoogleraar bosbranden Van der Werf denkt dat het voorlopig wel meevalt: “Wat er in Portugal en Californië gebeurde is natuurlijk vreselijk, maar vooralsnog blijf ik denken dat het extreme incidenten zijn.” (WV)

12

nr 11 — 31 januari 2018

ADVALVAS

Het wassende water Minstens 1500 mensen stierven vorig jaar bij overstromingen in Nepal, India en Bangladesh en bijna 500 in Sierra Leone. De Verenigde Naties verwachten dat waterproblemen in de 21ste eeuw leiden tot honderden miljoenen klimaatvluchtelingen.

D

het water: kennis en geld.

Maar voor andere landen is de situatie somberder: “Kleine eilandjes in de Stille Oceaan hebben niet de middelen die Nederland heeft. En zelfs in rijke landen wordt niet alles gedaan; ook Amerika voelt de urgentie niet om voorzorgsmaatregelen te nemen”, zegt Aerts. Onder het bewind van ex-president Obama gingen de Verenigde Staten volgens Aerts vol voor klimaatoplossingen, maar onder klimaatscepticus Trump is dat moeilijker geworden.

e kans op een ramp wordt steeds groter, stelt Jeroen Aerts, directeur en hoofd Water en klimaatrisico van Economische afweging het Instituut voor MiliWant maatregelen tegen klimaatveraneuvraagstukken. “Door dering – of om het land te beschermen de toename van extreem tegen de gevolgen – zijn kostbaar. Wat er weer, maar vooral door een complicewel of niet ondernomen wordt, is vaak rende factor: er komen alsmaar meer een economische afweging. Wouter mensen op aarde en die vestigen zich Botzen heeft als hoogleraar economics of op precies de verkeerde plekken.” De climate change and natural disasters veel mens wil wonen waar het geld verdiend kennis van dit soort afwegingen. “Een wordt: bij rivieren en in belangrijke vraag is: welke kustgebieden; in havenschade wordt aangericht steden als het Chinese als we niets doen? Dan ‘Steeds meer Shanghai en het Ghanese kun je denken aan de agramensen vestigen Accra bijvoorbeeld. Aerts: rische sector, het toerisme, zich op de “Mensen kiezen er zelf de industrie, de bosbouw”, verkeerde plekken: licht Botzen toe. voor. Ze zijn zich niet bij rivieren en in bewust van de risico’s of Ook in Nederland wordt gaan er vanuit dat de overdie economische afweging kustgebieden’ heid ze wel beschermt constant gemaakt. Botzen: tegen rampen.”

“Het is belangrijk om te In Nederland hebben weten hoe hoog de dijken we veel kennis over water. “Technisch moeten zijn, maar ook hoeveel het kost gezien kunnen we alles. De kennis om ze te onderhouden en of de vermeden nóg hogere dijken te bouwen is er en op economische schade opweegt tegen de lokaal niveau wordt steeds meer gewerkt kosten van het onderhoud.” met groene technologie. Groene daken In Nederland worden zowel de Randbijvoorbeeld, die net als een tuin het stad als stedelijke gebieden beschermd water absorberen”, zegt Aerts. Nederdoor dijken. “De veiligheidsnorm in de land voelt volgens Aerts de urgentie van Randstad is hoger dan voor landelijke klimaatverandering en heeft de twee gebieden”, vult Aerts aan. “Maar we zijn belangrijkste factoren in de strijd tegen het er in Nederland over eens dat het

ADVALVAS

nr 11 — 31 januari 2018

rendabel is om dijken te bouwen die het hele land beschermen. In de rest van de wereld is dat minder vanzelfsprekend.

Vaak worden steden wel beschermd, maar laat men landelijke gebieden aan hun lot over.”

De modellen om de kosten van klimaatverandering goed in kaart te brengen, laten nog veel te wensen over. Botzen: “Mondiaal werken we met een te grove schaal, waarbij de wereld is ingedeeld in twaalf regio’s. Dat betekent bijvoorbeeld dat de hele EU als één onderzoeksgebied wordt gezien.”

Botzen werkt nu aan nieuw model dat de totale economische gevolgen van klimaatverandering in kaart brengt op een schaal van vijftig bij vijftig kilometer.

Druppel op gloeiende plaat Kunnen we als ‘gewone burger’ zelf iets doen om te zorgen dat we het droog houden? “Klimaatneutraler leven”, zegt Aerts. Maar op het gebied van water ligt de verantwoordelijkheid toch vooral bij de overheid. Arme gebieden hebben daarbij de hulp van rijke landen nodig om maatregelen te nemen.”

Tijdens de Klimaatconferentie van Parijs in 2015 is onder meer afgesproken dat rijke landen ontwikkelingslanden financieel zouden steunen bij het terugbrengen van hun eigen uitstoot. “In de praktijk is dat een druppel op een gloeiende plaat”, meent Aerts. Hij wijst daarom vooral op de rol van de Nederlandse wetenschap: we moeten onze kennis exporteren. Zo werkt hij bijvoorbeeld aan een deltaplan voor Los Angeles en werken Botzen en Aerts samen in Ho Chi Minhstad, Vietnam. Aerts: “We beseffen nog niet genoeg dat het uniek is hoeveel kennis wij Nederlanders hebben. Er mag best een tandje bij om dat te exporteren.”

(DD)

13

VIPs Meike Bartels, university research chair-hoogleraar genetics and well-being, krijgt een ERCConsolidator Grant van 2 miljoen euro voor onderzoek naar oorzaken van verschillen in geluk en welbevinden. Bartels en haar team vonden al de eerste genen voor geluk.

Twee Europese consortia onder leiding van VU-onderzoekers Huib Mansvelder en Ruud Toonen ontvangen ieder 1 miljoen euro voor onderzoek naar hersenaandoeningen.

Mansvelders consortium wil mechanismen ophelderen die ten grondslag liggen aan nicotineverslaving en schizofrenie.

Hoogleraar klinische psychologie Marcus Huibers wint de Wim Trijsburgprijs voor Psychotherapie. De jury prijst zijn innovatief onderzoek, waarin hij de verbinding legt tussen de klinische praktijk, theorie en wetenschap.

Huibers zette verschillende soorten grootschalige behandelstudies op.

Geneeskundestudent Sanne van Beem won de Jong Talent Aanmoedigingsprijs (500 euro) van de Koninklijke Hollandsche Maatschappij der Wetenschappen.

De prijs wordt jaarlijks toegekend ter bevordering van het wetenschappelijk onderwijs in de technische, exacte en medische vakken.

14

Digitaal tijdreizen

H

oe zag de Romeinse Via Appia eruit in de Romeinse tijd?

Promovendus Maurice de Kleijn onderzocht wat het landschapsonderzoek kan hebben aan informatie bijeengebracht in Geographic Information Science (GIS).

Voor archeologen bijvoorbeeld is het heel informatief dat ze door een 3D-versie van een landschap kunnen wandelen zoals het er destijds uitzag. En ook voor architecten is het handig als ze zich met een app kunnen verdiepen in de geschiedenis van een plek, zodat ze elementen uit het verleden kunnen meenemen in hun ontwerp. De Kleijn testte zo’n

Werking cafeïne

D

e cafeïne in één kopje koffie heeft een positief effect op de communicatie tussen hersencellen. Dat werkt bij mensen anders dan bij ratten en muizen, schrijven VU-neurologen Amber Kerkhofs en Huib Mansvelder in het wetenschappelijke tijdschrift Frontiers in Pharmacology.

Bij dieren zorgt cafeïne dat de hersencellen die signalen versturen actief worden. Bij mensen blijkt het effect van cafeïne vooral op te treden in de ontvangende hersencellen en alleen in het geval dat cellen al vermoeid waren. Dit toont aan dat het menselijk brein niet simpelweg een uitvergrote versie van muizenhersenen is, en dat je stoffen dus moet testen op menselijke cellen. (PB)

app op dertig architecten die een ontwerp maakten voor een plein in de Romeinse wijk Testaccio en zij waren zeer tevreden. Bovendien pasten hun ontwerpen beter in de historische context. Een publieksversie van de historische GIS-app is in de maak. (WV)

Zie proefschrift via tinyurl.com/ Mauricedekleijn

Culture swappers

C

ulture swappers zijn mensen die heen en weer springen tussen meerdere culturen. “Het zijn bruggenbuggers en ze verwerven zich vanwege hun kennis van meerdere culturen vaak een machtspositie, maar ze worden ook gevreesd vanwege hun ambivalentie”, aldus hoogleraar mediterrane pre- en protohistorische archeologie Jan Paul Crielaard. Op 18 januari hield hij zijn oratie over culture swappers. Hij richt zich in zijn onderzoek op de Griekse wereld tussen circa 1200 en 500 voor Christus.

(PB)

nr 11 — 31 januari 2018

ADVALVAS

onderzoeksnieuws

Individualistische bacteriën

B

acteriën doen niet aan seks. Ze kopiëren hun genetisch materiaal en verdubbelen hun massa om twee genetisch identieke klonen te vormen. Alleen zijn ze helemaal niet identiek.

Bioloog Niclas Nordholt, die 18 januari hierop promoveerde, bestudeerde de niet-genetische verschillen tussen gekloonde bacteriën, waarvan er geen twee even groot zijn, even snel groeien of even resistent zijn tegen antibiotica. Hij observeerde er duizenden en ontdekte dat er een relatie is tussen de snelheid waarmee bacteriën zich voortplanten en de omvang van deze niet-genetische verschillen. (PB)

Geen school maar dokterspost

Zie proefschrift via tinyurl.com/Niclasnordholt

Gezondheidstaks

A 22 % duurder werd gezond eten de afgelopen tien jaar.

D

e prijzen voor gezond eten gaan echt de verkeerde kant op, stelde VU-hoogleraar voeding en gezondheid Jaap Seidell bij BNR-nieuwsradio. Voor mensen met een lager inkomen wordt het zo steeds moeilijker om gezond eten te kopen. Seidell zet zich al jaren in voor een taks op ongezond eten. Uit het CBS-onderzoek bleek dat ongezond eten de afgelopen tien jaar gemiddeld 13 procent duurder is geworden. (WV)

ADVALVAS

nr 11 — 31 januari 2018

ls ze de lokale veiligheid willen verbeteren, kunnen militairen in landen als Afghanistan beter investeren in medische zorg dan in onderwijs. Dat blijkt uit het onderzoek waarop Travers Child 19 januari promoveerde. Hij onderzocht het effect van medische projecten en onderwijsprojecten in Afghanistan. Wat bleek? Het opbouwen van medische zorg, zoals gezondheidsposten, verbeterde de lokale veiligheid, terwijl onderwijsprojecten die veiligheid juist verslechterden. Onderwijsprojecten veroorzaken nogal eens ideologische frictie, zo blijkt uit interviews die Child in Afghanistan deed. Westerse beleidsmakers waren zich tot nu toe niet bewust van dit verschil en gingen er vaak vanuit dat ze met wederopbouwprojecten in het algemeen de harten van de lokale bevolking konden winnen. (WV)

‘Stimuleer hersenen van gevangenen’ ‘Celstraf is slecht voor het brein van gevangenen’, zegt promovendus Jesse Meijers.

“Gevangenschap heeft een slechte invloed op de hersenfuncties van gevangenen. Na drie maanden cel hebben ze meer moeite met aandacht en impulscontrole. Dat komt deels door slaapgebrek, maar ook doordat hun omgeving te gereguleerd is. Hierdoor wordt hun brein te weinig uitgedaagd.

Die hersenfuncties kun je trainen door het verrijken van hun omgeving. Onder meer met fysieke activiteit. Er zijn wel sportfaciliteiten, maar dat is slechts twee keer in de week.

Ook intellectuele stimulans is belangrijk, zoals opleidingen en aanbieden van boeken. Helaas worden de gevangenisbibliotheken straks vervangen door e-bookbibliotheken. Dan vallen de bibliothecarissen weg, terwijl die de gedetineerden juist zo vaak aan het lezen krijgen.

Sociale interactie met de eigen sociale kring werkt ook stimulerend voor de hersenen. In Leeuwarden mogen vaders met hun kinderen skypen. Het is erg belangrijk dat ze met de thuisomgeving verbonden blijven.

Uiteindelijk ben ik ervan overtuigd dat het de maatschappij ten goede komt als de zelfbeheersing van gevangenen in de gevangenis verbetert in plaats van verslechtert.” (FB)

Meijers promoveerde 22 januari bij Gedrags- en Bewegingswetenschappen. Hij is sinds september in opleiding tot GZ-psycholoog en werkt bij justitieel complex Zaanstad.

15

Mantelzorg

‘Er was niemand die het voor me opnam’

Studenten die voor een familielid zorgen, willen vaak geen hulp vragen. Terwijl dat juist studievertraging kan voorkomen.

DOOR FLOOR BAL FOTO YVONNE COMPIER

M

midden in de tentamenweek doodziek werd opgenomen. Dan is het toch logisch dat je cijfers minder goed zijn.”

‘Wil niet zielig overkomen’

antelzorgers? Dat zijn De meeste studenten die Stolk intertoch oude mensen viewde, dachten te licht over hun situdie voor andere oude atie. “Van de twaalf mensen die ik sprak, mensen zorgen? Geen hadden maar twee mensen geen studiestudent die zichzelf zo vertraging opgelopen. Het hoofd van noemt. En toch zorgt die studenten zit vol, maar ze willen wel ongeveer zes procent studeren. Daarom vragen ze vaak niet of van de studenten voor een familielid of te laat om hulp. Bijna niemand vertelde een partner. medestudenten wat er thuis speelde. Ze “Het gaat niet alleen om zorg in het huiswilden niet zielig overkomen.” Die ene houden of verpleegkundig werk”, zegt studente die dat wel gedaan had, kreeg sociologiestudent Lotte veel begrip en steun van Stolk. “Volgens de officiële de mensen in haar werkomschrijving ben je een groep. “Het probleem zit ‘Bijna niemand mantelzorger als je langer vaak in iemands hoofd. vertelde aan dan drie maanden meer Het is eng om hulp te medestudenten dan acht uur per week aan vragen.” wat er thuis zorg besteedt. Dat vind ik Hoewel Stolk benadrukt een achterhaalde definitie. speelde’ dat de meeste studieadWant zorgen met je hoofd viseurs welwillend zijn, en in je hart is ook heel bestaat er geen pasklare zwaar.” oplossing voor deze Stolk schreef haar masterstudenten. Waar topsporscriptie over VU-studenten met een zorgters flexibel colleges mogen volgen, zijn taak. De studenten die zij sprak, delen er geen speciale regelingen voor zorgenvaak de zorg met andere familieleden. de studenten. Familieomstandigheden “Daardoor denken ze zelf dat het allegeven in tegenstelling tot ziekte geen maal wel meevalt. Maar als je doorvraagt recht op herkansing. “Een vriendin van blijken ze zware dingen meegemaakt te mij werd vlak voor een tentamen gebeld hebben. Zoals de studente wier vader door haar zusje van zeven. Haar moeder

16

nr 11 — 31 januari 2018

ADVALVAS

STUDEREN

Moeder met hersenbloeding

‘Tijdens het hardlopen ging ze neer’ ADVALVAS

nr 11 — 31 januari 2018

“Mijn moeder was heel actief en werkte veel als docent en afdelingsleider op de havo.

Tijdens het hardlopen ging ze eerst zwalken en toen viel ze neer. Een hersenbloeding.

Zij was 54 jaar en ik twintig”, vertelt Lotte Stolk, masterstudent sociologie (26).

“

Ze lag twee maanden in coma. Op dat moment zat ik in het tweede jaar van mijn hbo-opleiding sociaalmaatschappelijke dienstverlening. Het ziekenhuis was naast de campus, vaak ging ik in tussenuren snel erheen.

Vlak daarna, in het derde jaar, begon mijn stage, maar niemand hield rekening met mijn omstandigheden. Toen ik naar een belangrijk gesprek in het ziekenhuis wilde, vond mijn begeleider dat niet

nodig was. Die stage in de jeugdzorg heb ik niet gehaald. Ik had geen ruimte in mijn hoofd voor andermans problemen.

Het was een crisisjaar. Ik liep mezelf voorbij. En er was niemand die het voor me opnam. Ik moest overal zelf achteraan. Terwijl alle docenten op de hoogte waren.

Na haar revalidatie en een tijd in een verzorgingstehuis kwam mijn moeder weer thuis. Ze kon maar heel weinig. Er ging veel mis: ze viel van de trap en kreeg epileptische aanvallen. Inmiddels woont ze in een aangepaste woning. Ze is cognitief veranderd: haar geheugen is slechter, ze kan weinig tegen prikkels en ze praat moeilijk. Gelukkig valt de zorg voor haar nu mee. Onze relatie is wel anders geworden. Als ik op visite ben, doe ik de gordijnen dicht en leg ik haar medicijnen klaar. En ik bak pannenkoeken voor haar in plaats van andersom.”

17

advertentie

WEAPON OF MASS DESTRUCTION

This toy gun might kill more people than a real gun. Simply because it’s made of plastic. It will end up as waste in our oceans. Where it degrades in small particles and ends up in our food chain. This way poison enters our body on a daily basis. We must reduce now or suffer later.

Mantelzorg

Moeder met kanker

‘Ik woon toch in de buurt’ lag op de grond, overal zat bloed. Ze belde de ambulance en ging met spoed naar huis. Haar moeder had een epileptische aanval gehad. Volgens de examencommissie had ze geen recht op een herkansing.”

Soms botte reacties Alles moet met per vak met de betreffende docent onderhandeld worden. Niet alle docenten zijn even welwillend. “Toen een student huilend aan een docent vertelde dat zij niet bij een verplicht college kon zijn, zei de docent: Dat is niet mijn probleem. ” Vooral bij kleinere studies waar docenten veel contact met studenten hebben, hebben studenten wel positieve ervaringen. “Eén jongen had al zijn docenten gemaild dat zijn vader een zware operatie moest ondergaan. Die stelden zich vervolgens heel flexibel op.” Daarom benadrukt Stolk dat het, ondanks de hoge drempel, toch de moeite waard kan zijn om studiegenoten en docenten van de problemen op de hoogte te stellen.

Eén aanspreekpunt Om te voorkomen dat deze studenten studievertraging oplopen, adviseert Stolk de VU dat ze één aanspreekpunt voor zorgende studenten opent. “Het is moeilijk om alle informatie op de VU-site te vinden.” Tevens zou ze graag zien dat studieadviseurs ook naar hulpbronnen buiten de VU verwijzen.

Daarnaast hoopt ze dat er in de toekomst een speciale regeling voor deze groep komt. “Ik weet zeker dat ze er geen misbruik van zullen maken. Een van mijn geïnterviewden mocht een paper later inleveren. Uiteindelijk haalde ze toch de originele deadline. Alleen al het feit dat ze iets meer tijd had, haalde de druk eraf.”

ADVALVAS

nr 11 — 31 januari 2018

Expertiselab Jonge Mantelzorgers De VU, HvA en kennisorganisatie Vilans startten onlangs het Expertiselab Jonge Mantelzorgers.

Dit lab wil onderzoeken wat de effecten van mantelzorg zijn op het welbevinden, studiekeuzes en studieloopbanen van studenten. En hoe kun je de veerkracht van jongeren vergroten, zodat ze ook hun opleiding op tijd kunnen afronden?

Waar kun je heen?

Studenten met een ernstig ziek familielid kunnen dat best zo snel mogelijk melden bij de studieadviseur van hun opleiding.

Als zij door de omstandigheden toch studievertraging oplopen, kunnen ze een vergoeding van deel van de kosten bij het profileringsfonds aanvragen.

Daarvoor is van belang dat de situatie is gemeld voordat de slechte cijfers binnen zijn. Hetzelfde geldt voor uitstel van een negatief bindend studieadvies.

De studentendecanen (niet te verwarren met de studieadviseurs) van de VU kunnen verder advies op persoonlijk vlak geven.

“Mijn moeder heeft kanker, sinds september krijgt ze elke drie weken een chemokuur.

Ze woont alleen, er is niemand die continu voor haar kan zorgen”, zegt een 24-jarige masterstudente die liever anoniem blijft.

“

Toevallig heeft ze sinds de zomer een huis bij mij in de buurt.

Normaal werkt ze veertig uur in de week. Nu zit ze de hele dag alleen op de bank. Dan is het fijn als iemand langskomt voor een praatje.

Ook kook ik vaak voor haar en breng ik de boodschappen.

Vooral toen ze net ziek was, vond ik het moeilijk om me te focussen op mijn tentamens. Ik ben heel moe en verdrietig geweest. Nu ik weet dat het goedkomt met haar, voel ik mezelf ook beter. Als ze een kuur heeft, is het ook lastig om te combineren met mijn groepsopdrachten.

Ik doe een heel grote studie, veel mensen zie ik maar één keer. Waarom zou ik hen mijn privéproblemen vertellen? Soms moest ik echt de afweging maken: doe ik de opdracht of ga ik naar mijn moeder?

Meestal kies ik dan toch voor mijn moeder.

Ik ga dit jaar zeker afstuderen, maar niet met de cijfers die ik anders gehad zou hebben. Met tentamens wil je eigenlijk tot ’s avonds in de bieb zitten. Dat gaat nu niet.

Mijn moeder zegt vaak dat het grootste cadeau dat mijn broer en ik haar kunnen geven is dat we dit jaar allebei toch onze master halen. Ze wil niet tussen ons en onze studie komen. Ze heeft ook vrienden die langskomen. Maar als je een chemokuur hebt, is het gewoon fijn dat er een familielid mee is. En niet de buurvrouw.”

19

Bezorgde burger

Bart Molekamp bij het azc in de voormalige Bijlmerbajes 20

nr 11 — 31 januari 2018

ADVALVAS

ASIELZOEKERS

Bart Molekamp trekt zich het lot van een uitgeprocedeerde vluchtelingenfamilie erg aan. ‘Ik begrijp dat je streng moet zijn, maar dit voelt heel oneerlijk.’

VU-IT’er maakt zich druk om Afghaanse vluchtelingen Hij organiseerde er activiteiten voor de kinderen, van april 2016 tot vijf maanden daarna, toen de opvang weer sloot, zoals veel opvangcentra in Nederland. Want uiteindelijk bleef het aantal vluchtelingen ver achter bij de voorspellingen. rie jaar geleden stonden de Molekamp verzorgde knip- en knutselmedia bol van de protesten middagen, straatspellen en sportevenevan ‘bezorgde burgers’ menten. “We organiseerden voetbaltoertegen de geplande asielzoenooien, waaraan ook de kerscentra studenten op Uilenstede in hun meededen. Iedereen in de gemeenten.

De toegewezen buurt was erg betrokken”, De situatie liep in sommiadvocaat was aldus Molekamp. ge gemeenten flink uit de niet deskundig in Het waren kinderen die hand en leidde soms zelfs asielrecht veel narigheid hadden tot het afblazen van die meegemaakt, en het deed plannen.

Molekamp goed ze weer De gemeente Amstelveen te kunnen laten lachen. besloot tot het inrichten “Ik werd een vertrouwd van vluchtelingennoodgezicht voor hen. Ook hun opvang in een leegstaand ouders, die er in het begin steeds zelf bij kantoorpand op Kronenburg, vlak naast wilden zijn, vertrouwden me op zeker de studentenwijk Uilenstede. Ook dat moment. Ik werd zelfs uitgenodigd om bracht veel burgers op de been, maar te blijven eten. Zelfs het weinige dat ze om te helpen. “Op een gegeven moment hadden, wilden ze met me delen.” waren er meer vrijwilligers dan vluchtelingen”, zegt Bart Molekamp, die als IT’er het beheer van de VU-portal VUnet voor Vader vermoord zijn rekening neemt. Molekamp was een Maar de noodopvang werd gesloten en de van de mensen die zich aanmeldden als vluchtelingen moesten verhuizen naar vrijwilliger. een andere opvang in Gilze. Molekamp

DOOR PETER BREEDVELD FOTO MARTIJN GIJSBERTSEN

D ADVALVAS

nr 11 — 31 januari 2018

hielp een Afghaanse familie met de verhuizing. “Ze hadden inmiddels te veel spullen verzameld om mee te kunnen nemen, dus ik zei: Hup, we gooien mijn auto vol en brengen alles naar Gilze.”

Ze raakten bevriend, hij bleef steeds vaker eten en toen er weer verhuisd moest worden, hielp hij ze daar weer mee.

Zo raakte hij ook betrokken bij de asielaanvraagprocedure van de familie, die niet goed ging. “Ik begrijp dat de overheid streng moet selecteren, en dat niet iedereen hier maar onderdak en eten kan krijgen, maar ik moet toch zeggen dat ik vraagtekens heb bij die procedure. Soms voelt het heel oneerlijk aan”, zegt hij.

Zo was de advocaat die aan de familie was toegewezen, niet deskundig in asielrecht.

Bovendien had hij de familie maar één keer gezien. “De Immigratie Naturalisatie Dienst heeft natuurlijk wel advocaten die het asielrecht door en door kennen. Als ze één oneffenheid zien, maakt zo’n familie weinig kans”, aldus Molekamp.

Zelf was hij via Facebook in contact gekomen met een jurist die er meer verstand van had en die aanbood om gratis bijstand te verlenen. Maar toen was het al te laat. De familie kreeg vlak voor kerst te horen dat haar aanvraag was afgewezen

21

Bezorgde burger

en moest zich voorbereiden op terugkeer naar Afghanistan.

Daar deugt volgens Molekamp van alles niet aan. Zowel de Verenigde Naties als Amnesty International beschouwen het land als oorlogsgebied en het Nederlandse ministerie van Buitenlandse Zaken heeft een negatief reisadvies voor Afghanistan afgegeven. Onlangs nog werden er mensen gegijzeld en gedood in een hotel in Kabul en was er een dodelijke aanslag op een kantoor van de hulporga‘Zelfs het weinige nisatie Save the Children dat ze hadden, in Jalalabad. Toch wil wilden ze met me Nederland een Afghaans delen’ gezin, van wie de vader in Afghanistan al is bedreigd en zelfs ontvoerd nadat zijn vader was vermoord, ernaar terugsturen.

Enge verhalen Molekamp, die zich het lot van de familie erg aantrekt, kan er niet over uit. “Die vader heeft aan die ontvoering een flinke hoofdwond overgehouden. Die wond had als bewijs kunnen dienen in de procedure, maar dat heeft die advocaat nooit gedaan.”

De familie moest zich melden in wéér een nieuw opvangcentrum, waar ze zou worden voorbereid op haar terugkeer en waar ze ook minder bewegingsvrijheid zou genieten dan in de andere centra.

Van andere vluchtelingen hoorde ze enge verhalen over de politie, die uitgeprocedeerde vluchtelingen van hun bed zou lichten om op het vliegtuig te zetten.

Maar er waren ook verhalen bekend van vluchtelingen die in Nederland waren afgewezen en die in Duitsland, ondanks de Dublinverordening die dat verbiedt,

22

dat ze waren uitgeprocealsnog een vluchtelingendeerd, was dat ook voor status hadden gekregen. hen een schok. “Ik vind De familie besloot de gok dat wij in Nederland, waar te nemen en naar Duitswe al zo lang in vrede land te vluchten. leven, toch een behoorlijk “Ik wist dat de familie luizenleventje hebben, overwoog om met de trein mensen die het minder naar Duitsland te gaan”, Er zijn meer mensen die hebben altijd moeten aldus Molekamp. “Ze zich het lot van Afghaanse helpen”, zegt hij. hebben mij ook gevraagd vluchtelingen aantrekken. Ze Niet dat hij geen begrip welke route dan de beste hebben een burgerbeweging heeft voor mensen die zou zijn, maar vonden het opgezet: Stand Up For tegen de opvang voor te gevaarlijk en hebben Afghans, die op zondag 18 vluchtelingen te hoop een mensensmokkelaar februari in onder andere lopen. “Dat is toch vaak gevonden die ze met Utrecht en Maastricht de auto te bracht. Daar meedoet aan een wereldwijde op basis van onvolledige informatie en, moet ik schijnt flink geld mee te protestdemonstratie tegen zeggen, ook wel de schuld worden verdiend, met de de uitzetting van Afghaanse van de overheid. Als die smokkel van uitgeprocevluchtelingen. het asielbeleid wat consedeerde vluchtelingen naar quenter zou uitvoeren, Duitsland.” Via mail en zou de woede niet zo groot zijn. Bijvoorapp heeft Molekamp nog contact met ze. beeld door vluchtelingen beter te begeleiden bij de inburgering. Een Syriër die na Behoorlijk luizenleventje twee jaar al Nederlands spreekt, kweekt Nog steeds doet hij vrijwilligerswerk voor vluchtelingen. Op dit moment heeft hij in meer goodwill dan iemand die na vijf jaar nog geen woord Nederlands spreekt het azc in de Bijlmerbajes een wekelijks en als ik lees dat alle leegstaande Nederspreekuur voor vluchtelingen die digitale landse asielcentra de belastingbetaler 250 ondersteuning nodig hebben. “Voor de miljoen euro kosten terwijl voor jongeren aanvraag van een DigiD of kinderbijgeen woningruimte is, dan kan ik me stand”, vertelt hij. Om de twee weken voorstellen dat mensen zich daar druk verzorgt hij een huiswerkbegeleidingsover maken.” klas. “Dat azc gaat weer verhuizen naar West, wat voor mij veertig minuten fietsen is, maar ik wil iets blijven doen.”

Alleenstaande mannen Voordat hij met asielzoekers in AmstelEen collega vertelde hem over een azc veen in contact kwam hielden ze hem in haar dorp waar vooral alleenstaande nooit speciaal bezig, maar sindsdien mannen worden opgevangen. “Ik zeg niet heeft hij zich in hen verdiept. Door de dat je die op een eiland moet zetten of verhalen die hij thuis vertelde, raakte gevangen moet houden, maar ik kan de ook zijn familie betrokken. Ze gaven zorgen van de dorpelingen ook begrijpen. hem spullen voor de familie mee, soms De overheid zou dat meer in samenspraak ook geld. Toen hij ze het nieuws vertelde met de bewoners moeten doen.”

Stand Up For Afghans

nr 11 — 31 januari 2018

ADVALVAS

Gerjan van den Heuvel student bestuurskunde

opinie

‘De zondagsrust moet terugkeren op de VU’ ‘Eén dag rust in de week is belangrijk, ik ken zoveel studenten met een burn-out’, zegt Gerjan van den Heuvel. Hij wil dat de VU een statement maakt tegen de 24-uurseconomie.

aatst had je een deadline voor een werkstuk op zondagavond. Ben je toen naar de docent gegaan om te zeggen dat jij niet wilt werken op zondag?

“Nee, zover ga ik ook weer niet. Maar ik vind het wel opmerkelijk dat docenten ervan uitgaan dat je in het weekend kunt studeren. Bij ons zitten veel deeltijders, die vinden dat juist prettig en dat snap ik heel goed. Maar toch wil ik waarschuwen voor een normverschuiving naar een wereld waarin we altijd aan het werk zijn.”

Ruben Timman

L

DOOR WELMOED VISSER

bijna burn-out. We hebben het allemaal zo druk, we moeten zo veel. Ikzelf ook hoor. Dat is een groot maatschappelijk probleem. Het zou mooi zijn als de VU dat als eerste universiteit erkent en haar studies bijvoorbeeld zo inricht dat je niet in het weekend hoeft te studeren.”

De VU-bibliotheek is sinds een aantal jaren op zondag open. Dat is op verzoek van studenten. Moet die wat jou betreft weer dicht? “Ik zou het heel goed vinden als de VU een statement zou maken tegen de 24-uurseconomie. Dat zou een ouderwets-moderne houding zijn die goed past bij de maatschappelijke betrokkenheid van de VU.” Leg eens uit? “Om mij heen zie ik best veel studenten met een burn-out of

ADVALVAS

nr 11 — 31 januari 2018

ChristenUnie Amsterdam > Met lijsttrekker en oud-VU-student Don Ceder doet ChristenUnie mee aan de gemeenteraadsverkiezingen in Amsterdam. > Bij de vorige verkiezingen kwam de partij slechts 162 stemmen tekort voor een zetel, deze keer lijkt het in de peilingen erop dat die zetel gaat lukken.

VU-student Gerjan van den Heuvel staat elfde op de lijst en is assistent van Ceder.

Maar dat kun je toch zelf plannen. Je hoeft niet naar de bibliotheek op zondag, en je kunt dat werkstuk ook eerder inleveren. “Dat is waar. Maar toch hoop ik dat de VU stelling wil nemen tegen de norm dat iedereen altijd maar aan het werk is.”

Jij voert ook campagne voor de ChristenUnie. Het zou goed kunnen dat jullie voor het eerst een zetel krijgen in de Amsterdamse gemeenteraad. Gaan jullie korte metten maken met de koopzondag? “Ja, een collectieve rustdag is goed voor de samenleving, vindt de ChristenUnie. We zien dat kleine zelfstandigen het lastig krijgen door al die koopzondagen. We willen graag bekijken of we ook in Amsterdam het aantal koopzondagen kunnen beperken.”

Wat doe jijzelf op zondag? “Ik ga twee keer naar de kerk en ik probeer me niet met werk of studie bezig te houden. Het is nu dus campagnetijd voor de gemeenteraadsverkiezingen, dus ik ben ook hartstikke druk, maar ik plan mijn werk zo dat ik op zondag tijd heb voor andere dingen.”

Gerjan van den Heuvel

Reageren? Mail naar redactie.advalvas@vu.nl.

23

ingezonden mededeling

E: usr@vu.nl | FB: StudentenraadVU | HG StudentenDOk, kamer OD-12 De universitaire studentenraad is het medezeggenschapsorgaan van en voor studenten van de VU. De raad houdt zich vooral bezig met de kwaliteit en toegankelijkheid van het onderwijs en het studentenbeleid van de VU. De raad overlegt hierover geregeld met het college van bestuur.

Grijp deze kans, stel je verkiesbaar De universitaire studentenraad van de VU. Heb je daar weleens van gehoord? Ja, dat ene clubje dat ergens in het Studentendok in het hoofdgebouw zit. Het clubje studenten dat in april vier dagen lang keihard campagne voert.

Ja, dat zijn die raadsleden die verkozen zijn door jullie studenten.

Jaarlijks vormt een select groepje van VU-studenten de USR. Zij zijn verantwoordelijk voor het toezien op en meedenken over het beleid van deze universiteit. Denk daarbij aan de indeling van studieplekken, het meebeslissen over een begroting van ruim 500 miljoen euro en het bedenken en indienen van initiatieven. Wat dacht je van het reglement over het cameratoezicht? Ja, ook daar hebben wij wat over te zeggen.

Op elke universiteit is medezeggenschap verplicht door de Wet op het hoger onderwijs en wetenschappelijk onderzoek.

Die wet brengt ook rechten met zich mee: instemmings-, advies-, informatie- en initiatiefrecht. De studentenraad heeft dus een grote verantwoordelijkheid als gesprekpartner van het college van bestuur.

Zo’n grote verantwoordelijkheid is wel terecht, je vertegenwoordigt immers als raadslid meer dan 23.000 studenten.

Wat ik de afgelopen maanden heb geleerd zal mij waarschijnlijk de rest van mijn leven bijblijven. Voor ik aan mijn ontdekkingstocht bij de USR begon, had ik werkelijk geen flauw idee hoe men een universiteit bestuurt, hoe het beleid tot stand komt en gehandhaafd wordt. Mijn ervaring is dat je in

de studentenraad je bestuurlijke vaardigheden in een rap tempo ontwikkelt tot een hoger niveau.

Als je toch van plan bent om na te denken of een bestuursjaar iets voor jou is, denk dan in elk geval groot. The magic lies in big thinking.

Mijn advies is om deze kans om USR-lid te worden met beide handen te grijpen. Je weet maar nooit waar deze ontdekkingstocht jou brengt. Ik heb het geluk om die prachtige tocht nu te maken. Kansen kloppen slechts zelden aan de deur. Deze USR-deur staat in elk geval wagenwijd open! Spreekt dit je aan?

Kom dan naar onze informatieavond (zie kader hiernaast).

Yassine Daia, coördinator communicatie y.daia@studentenraadvu.nl

wat er verder speelt Een selectie uit de onderwerpen waarover de USR nu nadenkt en/ of onderhandelt: • Volledig diplomasupplement.

De USR betreurt het feit dat studenten momenteel niet standaard erkenning krijgen voor een extra afgeronde minor, major of specialisatie op het diplomasupplement. De raad gaat in gesprek met het college van bestuur om dit standaard mogelijk te maken.

• Informatieavond. Op maandag 5 februari van 18 tot 19.30 uur heb jij de kans om veel meer te horen over de USR. Locatie: W&N-gebouw C-659. Hiervoor zijn alle VU-studenten uitgenodigd.

Ook organiseren we binnenkort de workshop Onderhandelen. Meer info op onze Facebook-pagina.

• Nationale Studenten Enquête.

Het is de grootste enquête onder wo- en hbo-studenten in Nederland en dé kans om je mening te geven over je studie. Deze enquête hebben alle VU-studenten per mail ontvangen. Door de enquête in te vullen, maak je bovendien kans op een reischeque van 2.000 euro of een andere mooie prijs.

mail

colofon

onafhankelijk magazine van de Vrije Universiteit www.advalvas.vu.nl

Reacties op Advalvas-artikelen zijn welkom op redactie.advalvas@vu.nl.

De redactie behoudt zich het recht voor uw bijdrage eventueel in te korten.

Afgeschafte leeftijdsuren De leeftijdsgebonden uren zijn afgeschaft in de cao van 2011-2014, en er is een overgangstermijn ingesteld om universiteiten de kans te geven ‘levensfase-gericht personeelsbeleid’ te ontwikkelen. Uit een reactie van de personeelsconsulent van mijn dienst begrijp ik dat het uitwerken van dit beleid als eerste prioriteit is opgenomen in het Jaarplan 2018. Vandaar dat ik benieuwd was naar het interview met mevrouw Koornstra, directeur HRM-A&M, in de vorige Advalvas: ‘Duurzame inzetbaarheid moet van twee kanten komen’.

Ik krijg een naar gevoel bij het lezen van dit artikel. Voor een deel komt dat door de gedachte die ten grondslag ligt aan het aangedragen excuus, namelijk de Wet gelijke behandeling. Als die gedachte wordt doorgetrokken, moeten we straks allemaal doorwerken tot onze dood. Want de gelijkstelling houdt toch niet op bij de pensioengerechtigde leeftijd?

Koornstra vraagt zich af of ‘enkele extra vakantiedagen ook echt

ADVALVAS

nr 11 — 31 januari 2018

helpen om mensen duurzaam op hun werk te laten functioneren’, en lijkt vervolgens te suggereren dat de vrije uren (in mijn geval waren het er 40!) ook vervangen kunnen worden door scholing.

Vervolgens haalt zij nog een paar keer het belang van scholing aan, waarvoor ze terecht aangeeft dat daarvoor al budget is. Dat geldt ook voor ouderschapsverlof (bovendien wettelijk geregeld), vervroegd of deeltijdpensioen en minder of voor minder loon gaan werken. Na de opsomming van deze sigaren uit eigen doos meldt zij als klap op de vuurpijl dat werknemers ‘niet alleen maar rechten’ hebben.

Als ik mijn eigen ‘duurzame inzetbaarheid’ (zo!) als bijna 63-jarige bekijk, moet ik vaststellen dat ik financieel niet in staat ben om minder te gaan werken of eerder met pensioen te gaan, weinig heb aan opleidingen, maar des te meer aan de 40 uren die ik per 1 januari heb moeten inleveren.

Stefan Martinez, functioneel beheerder, team Portalen

Vormgeving Rob Bömer - rbbmr.nl Medewerkers Yvonne Compier, Daphne Damiaans, Dido Drachman, Peter Gerritsen, Martijn Gijsbertsen, Sanne Pieters, Dick Roodenburg (Griffioen), Bas van der Schot, Peter Valckx Copyright HOP-kopij Hoger Onderwijs Persbureau, Amsterdam VU-advertenties zie secretariaat Commerciële advertenties Bureau Van Vliet (023) 5714745 Druk Tuijtel, Hardinxveld-Giessendam

Redactieadres De Boelelaan 1105 BelleVue, Kamer 1H-43 1081 HV Amsterdam redactie.advalvas@vu.nl Hoofdredacteur Marieke Schilp Redactie Floor Bal, Peter Breedveld, Dirk de Hoog, Marieke Kolkman, Welmoed Visser Eindredactie Win Castermans, Welmoed Visser Secretariaat Anna Jansen (020) 5985630 secretariaat.advalvas@vu.nl Basis Ontwerp Luis Mendo - GOOD Inc.

advertentie

gestresst? somber? nerveus?

JE KUNT ER IETS AAN DOEN! onderzoek naar online training voor studenten icare.fgb@vu.nl

ICarePreventNL

25

Aanpak werkstress

Over de toenemende werkdruk aan de VU is al veel gesproken.

Er bestaat zelfs een werkgroep ter vermindering van die druk. Die groep bracht mogelijke oplossingen samen in een spreadsheet, de Matrix.

Een levende matrix tegen de werkdruk

D

DOOR PETER BREEDVELD

medewerkers zien zich geconfronteerd met onrealistische doelstellingen door hun meerderen en anderen klagen over een gebrek aan collegialiteit.

De werkdrukgroep bracht verschillende soorten werkdruk onder in thema’s en suggereerde mogelijke aanpakken, afhankelijk van de organisatie waar het probleem speelt: VU-breed, facultair, en binnen een dienst, een team of op individueel niveau.

e toegenomen werkdruk wordt vaak verklaard door de vele reorganisaties, het reduceren van het ondersteunende personeel, waardoor docenten en onderzoekers hun taken verzwaard zien. En ook door de wijze van financiering van wetenOnhaalbare taak? schappelijk onderzoek, Bijvoorbeeld: een medewaardoor onderzoekers werker of team ziet zich Zijn de verantsteeds meer tijd kwijt zijn gesteld voor een onhaalwoordelijkheden aan het werven van fondbare taak. De Matrix niet duidelijk? sen. suggereert dan op het ‘Maak ze zelf Maar de oorzaken zijn nog niveau van het college bespreekbaar’ talrijker, en ook is de ene van bestuur om aan te werkdruk de andere niet. sturen op een realistischer Zo voelt de ene wetentaakstelling, of om met schapper dat zijn onderde andere universiteiten zoek bekneld wordt door actie te voeren voor meer zijn verplichte onderwijsonderzoekssubsidie. Min tijd en hikt de andere wetenschapper aan of meer hetzelfde advies geldt voor facultegen de berg administratie. Sommige teitsbesturen. De diensten wordt onder

26

10 kansen De oplossingen uit de werkdrukmatrix zijn nog wat algemeen. Advalvas deed een kleine inventarisatie van ergernissen, en maakt 10 verlangens concreet.

• Verzeker de VU weer tegen ziekte, of zet geld apart, zodat we zieke medewerkers kunnen vervangen.

• Schrap alle overbodige formulieren en maak de overgebleven invuloefeningen werkbaar.

• Koop een goede app voor inkoop en voor de verhuur van vergaderzalen – dat scheelt úren werk. De simpelste webshops/ vakantiehuisverhuurders hebben het al beter voor elkaar dan het systeem waar onze secretaresses (zo die er nog zijn) overspannen van raken.

• Geef de leeftijdsuren terug. Ja, de stapel werk blijft even groot, maar er is wel tijd om bij te komen.

• Geef afdelingen meer autonomie om hun werkplekken naar wens in te richten.

• Stop met Skype for Business: sinds de invoering ervan zijn we alleen telefonisch bereikbaar als we achter onze pc zitten.

Onhandig en ongezond.

• Mail minder, maar bel als je echt even iets wilt overleggen. Maar dan wel eerst Skype afschaffen, anders zijn we niet ‘available’.

• Ontmoedig klikgedrag. CC een mail met kritiek op iemand niet meteen naar zijn of haar leidinggevende.

• Bescherm medewerkers tegen stemmingmakerij van buitenaf.

• Stop met managementjargon. Stel leidinggevenden aan met wie je zaken ook echt bespreekbaar kunt maken. (MS) Geen matrix, wel levend: aanvullingen en tegenwerpingen zijn welkom op redactie.advalvas@vu.nl. nr 11 — 31 januari 2018

ADVALVAS

CAMPUS

onderwijs

So you think you can teach Wie weet van een hoorcollege een inspirerende sessie te maken? Student-reporter Joeke Berg schuift aan. Deze keer: het hoorcollege talent en talentidentificatie van David Mann.

15-01-2018|HG-12A00. Bewegings-

meer geadviseerd ‘eerst ingezette veranderingen af te ronden en te bestendigen voordat nieuwe initiatieven worden ontplooid.’ Individuele medewerkers moeten ‘de eigen grenzen en mogelijkheden onderkennen’.

Hetzelfde advies krijgen individuele medewerkers bij andere soorten werkdruk. Te weinig tijd voor onderzoek vanwege onderwijstaken? ‘Eigen grenzen en mogelijkheden onderkennen.’ Onevenredige verdeling van de ‘workload’? ‘Grenzen bewaken.’ Ook moeten medewerkers blijkbaar vaker aan de bel trekken. Als de verantwoordelijkheden niet duidelijk zijn: ‘zelf bespreekbaar maken.’ Ongewenst gedrag: ‘tijdig aan de bel trekken.’ Oncollegialiteit: ‘bespreken met leidinggevende.’

‘Deze matrix is bedoeld als levend document’, schrijft de werkgroep. ‘Hij is verder nadrukkelijk niet limitatief.’ Dit betekent waarschijnlijk dat iedereen ook zijn eigen succesvolle aanpak mag blijven hanteren en kan toevoegen. Maar daarover zal de werkgroep de VU-medewerkers binnenkort nader informeren, is beloofd.

ADVALVAS

nr 11 — 31 januari 2018

te doen. Hij behandelt met een kritische blik de belangrijkste studies naar genen wetenschapper David Mann leidt zijn in relatie tot sporttalent van de afgelocollege in met een prachtige, beeldende pen tien jaar. Kale onderzoeksresultaten anekdote over Mo Farah, de meest worden afgewisseld met speelse filmpjes succesvolle langeafstandloper uit de en al snel is het de zaal duidelijk dat het Britse sportgeschiedenis. Mann vertelt niet enkel aan de lokale genenpool kan hoe kleine Mo op achtjarige leeftijd met liggen dat de beste sprinters van Jamaica zijn familie emigreerde van Somalië naar komen en de beste langeafstandlopers uit Londen. In Engeland was toevallig net Ethiopië en Kenia. een enorme pot met geld opengetrokAls er weer eens een flinke zucht opstijgt ken om te investeren in sporttalent na de uit de collegebanken vol bewegingswedramatisch verlopen Olympische Spelen tenschappers in spe na in Atlanta. De jonge Farah, een hardcore geneticadie nogal hard bleek te term als single nucleotide kunnen rennen, viel in dat polymorphism, weet Mann klimaat met zijn neus in Pakkende zijn studenten gemakde boter. Tweelingbroer voorbeelden kelijk gerust te stellen: Hassan had minder geluk.

“Jullie hoeven niet zo Geveld door een ernstige Soms wat bezorgd te reageren. Het ziekte kon hij de oversteek klinkt heftig, maar is naar Engeland niet maken technisch eigenlijk heel simpel.” en moest hij achterblijven Manns enthousiasme slaat in Somalië, waar zijn hardover op de zaal. Hij vindt looptalent in de kiem werd alles fascinating: “This gesmoord. Moraal van het is a fascinating story”, “a verhaal: welke rol spelen truely fascinating guy”, “such a fascinatgenen bij het ontwikkelen van een speciing mechanism”, “they did a fascinating fiek talent? Mann komt uit Australië en study”. De studenten tikken driftig mee dat is onmiskenbaar op te maken uit zijn en mengen zich actief in het debat. De accent. Zijn Engelstalige college is een verrassende uitkomst na bijna twee uur verademing naast het - met alle respect genenstudies is, misschien wat onbevre- vaak nogal gebrekkige Engels dat zijn digend, dat er geen specifieke genen zijn Nederlandse collega-docenten laten aan te wijzen die verantwoordelijk zijn horen tijdens internationale colleges. voor atletisch talent. Mann: “Het voorHet is lekker luisteren naar de vele anekgaande geeft jullie een idee van hoever dotes die Mann ter illustratie opdiept en we zijn op dit gebied. En dat is, ondanks hij weet de vaak technische details van de tien jaar onderzoek, helaas niet ver.” genetica helder en simpel uit de doeken

+ �

27

PERSONEELSPAGINA ONDER REDACTIE VAN HRMAM VU JAARGANG 10, NUMMER 11, WOENSDAG 30 JANUARI 2018

“MENSEN KUNNEN NIET AAN ME AFLEZEN DAT IK HET HEB, DUS DAT IS ERG VOORDELIG” Justin bij zijn werkgebied voor het Earth & Life Sciences-gebouw.

Justin Sibbel (26 jaar) is via jobcoachondersteuning van Randstad bij de Vrije Universiteit terecht gekomen als fietscoach. Ondanks, of misschien juist door zijn autisme haalt hij veel voldoening uit zijn werk. Een middagje meelopen levert een boeiend gesprek op. Over zijn visie op fietsers en over zijn groeiende ambities.

Als ik autisme zeg dan zeg jij

‘Dat het eigenlijk een spectrum aan neurolo­ gische aandoeningen is, dat een brein van een jong mens zich op een heel andere manier ontwikkelt dan bij iemand die dat niet heeft.

Andere soorten details vallen op en die worden dan sterker gestimuleerd. En sommige aspecten, zoals de sociale, zijn in het klassiek autisme weer wat zwakker aanwezig. Ons brein zit gewoon anders in elkaar vergeleken met een normaal persoon zeg maar. Het heeft zijn voordelen, maar zekers ook zijn nadelen.

Details, dáár kunnen we ontiegelijk op letten, of we nu sociaal introvert of extravert zijn. En analytisch zijn, is ook een erg fijn iets daarvan.’

Hoe ga je er zelf mee om?

‘Ik heb zelf autisme variant B. Dat is dat je heel duidelijk bent, heel open over jezelf. Het kan jong beginnen, maar kan door de jaren heen verzwakken. Want een jongvolwassen brein maakt natuurlijk een gigantische omschakeling

Diversiteit is een belangrijk thema binnen de VU. De VU is een afspiegeling van onze samen­ leving en biedt een thuis aan verschillende achtergronden en identiteiten. Als werkgever werken wij aan een inclusieve werkvloer. Kijk voor meer informatie over de Participatiewet op VUnet.

het in vergaderingen heb genoemd en intensief foto’s heb genomen. Want ik weet precies hoe en vanuit welke hoek iemand naar de fietsen­ rekken fietst. Ik let dus op details en zie dingen als een soort simulatie. Goed kunnen beeld­ denken is iets wat veel autisten doen.’

Ik kan me voorstellen dat je de meeste mensen tien stappen voor bent in alles wat je doet.

Is dat niet irritant?

‘Veel mensen kunnen mij ook moe maken inderdaad. Dus juist die sociale energie in mijn werk voedt mij. Ook als het cognitief goed zit dan lukt een goed gesprek zoals u en ik nu

mannetje spelen of mensen afpoeieren, maar ben soms wel streng. Ik probeer alles op een psychologische manier op te lossen. Mensen vind ik sowieso interessant dus dat wil ik in mijn werk inbrengen. Het helpt dat ik hun point of view zie. Ook al hebben ze geen plek om hun fiets te stallen, ik wil graag dat mensen íets van mij meekrijgen. Het menselijke vind ik heel belangrijk, weet je wel.’

Hier spreekt duidelijk een man met ambitie

tussen het zestiende en achttiende jaar. Het lijkt weinig, maar het is een aardverschuiving hoor.

Hoe je bent toen en nu, van kind naar volwas­ senen zijn. Adolescentie fixt een hoop. En met autisme is dat al helemaal zo. Mijn Power Rangers zette ik vroeger ook altijd op een rijtje omdat het logisch in mijn hoofd moest zitten, mijn ouders hebben het er nog steeds over. Het is niet per se nodig maar in mijn onderbewuste deed ik het tóch. Ik ken mezelf al jaren, ik weet precies wat ik wil. Vanaf jonge leeftijd heb ik echt zelf moeten uitvogelen wíe ik ben. Maar ik ben er uiteindelijk stukken sterker uitgekomen.’

hebben prima. Daarom kan ik mijn werk ook zo lang doen. Ik raak niet geïrriteerd maar ik wil er iets mee doen, er iets positiefs uit halen; zelfs uit mijn lichte frustratie. Mijn ouders en familie hebben geen neurologische aandoening, dus ik probeer ze altijd uit te leggen hoe en wat en hoe ik over dingen denk. Dan ben ik maar de sociale kameleon en pas ik me aan. Het is af en toe lastig als je buiten de norm, buiten de society valt, maar dan moet je juist niet opgeven wie jíj bent.’

‘Dat klopt (lacht). Maar het is omdat ik zelf nog méér wil in mijn werk. Heb het ook bij mijn baas opgegooid zo van: ‘ik wil meer prikkeling hebben, meer spanning en sensatie’. Dus willen ze mij een figuurlijke wijnproeverij laten doen in het logistieke werk. Prima, ik wil wel even kijken hoe dat werkt, want my brain needs food.

Weet u wat het is, ik ben iemand die heel zelfstandig kan werken, ook al zijn er voor­ oordelen over autisme. Eén keer zien met mijn fotografisch geheugen, en ik heb het. Er zit hier een hele archiefkast in die bovenkamer van mij.

Dus ambities heb ik zeker wel, ja. Mensen laten realiseren dat deze functie zoveel meer is dan het lijkt. En dat iemand met een dispositie in het leven verdomde verder kan komen door ergens hard voor te knokken. En ons niet behandelen als speciale mensen hè? Mijn ambitie is om fietscoachmentor te zijn zodat ik mijn directe collega's wat bij kan leren over lichaamstaal en houding. Want vóór alle parkeerzooi moet je eerst het sociale kunnen, daar de bakstenen voor leggen.’

Welk effect heeft autisme op je werk als fietscoach?

Je hebt onlangs een goede beoordeling gekregen, gefeliciteerd!

‘Dank u. Dat komt omdat ik van het werk dat me gegeven is zo veel meer heb weten te maken, dat vinden ze indrukwekkend. De begeleiding hier is vanaf het begin dan ook al uitstekend, niks op aan te merken. Ik krijg ook goede feedback van klanten, dus dat zorgt ervoor dat ik in deze baan wil blijven. Je purpose vinden is heel mooi. Erkenning krijgen, ook. En als je weet dat je het krijgt, moet je dat ook houden.

Ik zie mezelf namelijk niet als dienstverlener maar meer als een soort host. Ik geef de fietsers niet alleen hun plaats aan, maar ook de garantie van veiligheid. Ik zal nooit politie­

Tot slot de onvermijdelijke vraag: fiets je zelf eigenlijk wel?

“Mijn ambitie is om fietscoachmentor te zijn zodat ik mijn collega's wat bij kan leren over lichaamstaal en houding.”

‘Het begint al met dat ik over dingen totaal anders denk, zo simpel is het. Mensen kunnen niet aan me aflezen dat ik het heb, dus dat is erg voordelig. Daarnaast ben ik wel van het type nieuwsgierig, veel dingen heb ik mezelf aangeleerd. Ik kan mijn werk natuurlijk gewoon doen zoals gevraagd, maar ik kan het me ook eigen maken. Door het uit te breiden en er een eigen draai aan te geven. Die nieuwe borden rondom de campus en medische faculteit bijvoorbeeld zijn gekomen omdat ik

‘Tuurlijk! Ik heb een tweedehands Gazellefiets waarmee ik lekker de natuur in ga, ver weg van de mensen. Die ruimte heb ik serieus nodig om na te kunnen denken. Nee, het werk heeft er gelukkig niet voor gezorgd dat ik een hekel heb gekregen aan fietsen.’

Redactie Personeelspagina > HRMAM Tekst > RAMONA MARAMIS Fotografie > RAMONA MARAMIS

Vormgeving > HAAGSBLAUW Reageren > PP@VU.NL

Cabaret

Restaurant

Bijvangst CONCEPT Zoals de naam al doet vermoeden, serveren ze hier vis.

Deze wordt gevangen door drie duurzame Noordzeevissers. Het aanbod is afhankelijk van de vangst. Als je geen vis wilt, kun je duurzaam geproduceerd vlees bestellen.

SFEER Het interieur ziet er netjes en stoer uit. De onderkant van de bar bestaat uit bronzen plaatjes die aan visschubben doen denken.

Op de muur staan afbeeldingen van verschillende vissoorten met leuke feiten erbij. Een mooi overzicht van de nogal onbekende vissoorten die ze hier aanbieden.

ETEN Deze week is de congeraal (zeepaling) gevangen. Die dienen ze op met een botersausje en groene kruiden, heerlijk! Mijn tafelpartner heeft een malse rundersteak met bearnaisesaus. Als bijgerechten hebben wij saffraanrisotto en geroosterde groenten: bietjes, pastinaak, wortel. De risotto had iets smeuïger gemogen, verder smaakt alles erg goed.

BEDIENING Top, we krijgen meteen een karaf water en een heerlijk stuk brood.

AANRADER Zeker, laat je verrassen door de onbekendere soorten vis uit de Noordzee.

PRIJS Redelijk. Met beiden een drankje, hoofd- en bijgerecht zit je al snel tegen de 50 euro, maar ga je tevreden naar huis.

André Manuel André Manuel De Onzen (try-out) Vrijdag 9 februari Aanvang 20.30 uur Toegang: € 10,(studenten) € 13,50 (VU-medewerkers) griffioen.vu.nl

H

ij is grof en hij provoceert, maar heeft zijn hart op de juiste plaats. André Manuel gebruikt het cabaretpodium precies waar het voor is bedoeld: als een vrijplaats waar je de dingen onomwonden kunt zeggen. Actuele thema’s als moslimterrorisme en racisme gaat hij onverschrokken te lijf, desnoods kruipt hij daarvoor in de huid van een Wilders-aanhanger.

In zijn nieuwe programma De Onzen is Manuel op zijn eigen compromisloze wijze op zoek naar geluk.

Hij onderhoudt ons over vluchtelingen die in ieder geval wat te doen hebben versus tokkies die zich ambitieloos vervelen. Of zoals hij zelf zegt: “Als Trump de president van de Verenigde Staten kan worden, dan mag ik dit programma maken.”

Dick Roodenburg publiciteitsmedewerker Griffioen

30

BIJVANGST Middenweg 33 bijvangst.nl Ruben Monteba, masterstudent environment and resource management FOTO Emiel Neuderman

Cultuurcentrum Griffioen

Wil je ook GRATIS UIT ETEN, in ruil voor een restaurantrecensie?

Mail naar redactie.advalvas@vu.nl. nr 11 — 31 januari 2018

ADVALVAS

Uilensteders

Aan mijn scriptie werken is niet zielig Mathijs van de Ven 24 Master geology and geochemistry Rode flat

“

Als perfectionist is het moeilijk om je aan een deadline te houden.

Als je me een half jaar langer zou geven voor mijn scriptie, zou ik al die maanden gewoon doorwerken. Ik voel me niet zielig nu ik aan mijn scriptie werk. Ik wil een goed verhaal neerzetten.

Afraffelen zou me een slechter gevoel geven.

Binnenkort moet ik een presentatie houden op een conferentie. Dat is een goede stok achter de deur. Die bijeenkomst is ook belangrijk om contacten te leggen. In Nederland kun je niets op het gebied van mijnbouw doen: er zijn geen mijnen.

Voor mijn studie sprokkel ik dan ook zelf alle geschikte vakken bij elkaar.

Als exploratiegeoloog zoek je naar grondstoffen, zoals zeldzame aardmetalen. Die worden gebruikt in hightech producten als gsm’s en medische apparatuur. Voor die aardmetalen wil ik dus graag naar het buitenland gaan. Vooral Scandinavië lonkt.

Door Floor Bal Foto Peter Valckx

Wil je ook in Uilensteders?

Mail naar redactie.advalvas@vu.nl.

ADVALVAS

nr 11 — 31 januari 2018

31

column

Mooier

Yvonne Compier

E Sanne Pieters tweedejaars sociologie

illustratie Dido Drachman Masterstudent beeldverhaal, Sint Lucas, Brussel

32

r kwam een jongen naar me toe die zei: “Met je haar los ben je veel mooier!” Ik dronk koffie met een vriendin en mijn haren vast. “Wat?” vroeg ik. De jongen lachte. “Ja, sorry”, zei hij, “maar ik zat net vanaf daar een beetje naar je te kijken en ik denk dat je mooier bent met je haar los.” Mijn vriendin en ik keken elkaar even aan. “Het is gewoon een tip”, zei de jongen. “Doe ermee wat je wilt.” Daarna ging hij weer naar zijn eigen tafeltje en liet mij met mijn niet-losse haren achter. Toen ik later nog eens zijn kant op keek, zwaaide hij opgewekt.

In de tram kwam een man tegenover me zitten. Hij zei iets, het duurde even voor ik dat doorhad, want ik heb een hekel aan het ov en daarom luister ik altijd heel boos heel harde muziek als ik er toch mee moet reizen, bovendien, zo hoorde ik de tweede keer dat hij iets zei, toen ik mijn muziek had gepauzeerd en mijn oordopjes uitgetrokken, sprak hij tegen me in het Frans. “Sorry, dat spreek ik niet”, zei ik en ik deed er nog een poging tot je ne sais parles pas et cetera achteraan. Er volgde een gesprek in het Engels, de man wilde weten welke musea de moeite waard zijn en waar hij

in Amsterdam het best kan eten. Bij het Museumplein moest de man eruit, hij stond op. “It is a shame”, zei hij, “you would have been much more beautiful if you were French.”

Die avond vraagt een vriend of ik kritisch naar zijn artikel kan kijken, dus dat doe ik. We zitten op café. Ik zeg dat het middenstuk niet lekker loopt, grammaticaal niet alles in orde is, de resultaten niet kloppen en het mooier is als hij de slotalinea helemaal schrapt.

De vriend lijkt niet blij met de kritiek, hij zegt: “Jij bent altijd zo hard in feedback geven.”

“Je wilt toch dat ik kritisch naar je stuk kijk?” vraag ik.

Hij haalt zijn schouders op. “Ik denk gewoon dat je er meer aan hebt als je constructieve feedback geeft.”

“Dat ík daar meer aan heb?”

“Ja”, zegt de vriend, “Wat maakt mij het nou uit dat jij het mooier vindt als ik de slotalinea schrap.”

“Je vraagt toch om mijn mening?”

“Het is gewoon een tip”, zegt de vriend, “doe ermee wat je wilt.”

De barman komt onze biertjes brengen. Hij zet mijn biertje op tafel, hij zegt: “Schat, niet zo boos kijken. Je bent veel mooier als je lacht.”

nr 11 — 31 januari 2018

ADVALVAS