Nr 12 8 februari 2017

Nr 12

8 februari 2017

Jongeren moeten hun rechten kennen

Historisch parfum: mest, zweet en een vleugje Napoleon

De postdoc en haar mentor: sparren helpt

Onafhankelijk magazine van de Vrije Universiteit — www.advalvas.vu.nl

Stem je strategisch of met je hart? pag 10

Bonjour! Guten Tag! Buongiorno! ¡Buenos Días! gebruik je talen op Schiphol en kom werken als interviewer bij

Wij zijn op zoek naar nieuwe enthousiaste collega’s.

Spreek je naast Nederlands en Engels ook Frans, Duits, Spaans of Italiaans?

Kom dan ons team versterken!

Heb je meer informatie nodig? www.interviewenopschiphol.nl Wil je meteen solliciteren?

Mail je CV met korte motivatie naar: vacatureschiphol@mobielcentre.nl av-mobielcentre 170130.indd 1

HOE VER KIJK JIJ? We leven in een snel veranderende samenleving, met grote maatschappelijke vraagstukken. Dat vraagt om mensen die verder kijken. Verder dan het voor de hand liggende, verder dan het bekende.

Mensen die verder kijken zijn op hun plek bij de VU. De VU stimuleert haar medewerkers buiten hun eigen afdeling en eigen vakgebied te kijken. Om nieuwe wegen in te slaan. Om samen te werken aan toonaangevend onderzoek en onderwijs. De VU is een universiteit die midden in de maatschappij staat.

Met de blik gericht naar buiten. VU is verder kijken.

Ben jij een medewerker van de VU? Kijk dan voor een overzicht van alle interne vacatures op: WWW.VU.NL/VUNET/VACATURES Ben jij geen medewerker van de VU maar wel geïnteresseerd om bij de VU te werken? Kijk dan op: WWW.WERKENBIJDEVU.NL

30-01-17 12:16

Jaargang 64 #12

Iris Schaap vertelt jongeren wat hun rechten zijn

6

Het kiezersdilemma

10

De geur van geschiedenis

16

Coaching. De postdoc en de mentor 20

Opinie

Toezicht op onderwijs moet veranderen 8 Nationale Studenten EnquĂŞte

23

Columns

Mark van Vugt

9

Sanne Pieters

32

En verder Online nieuws

4

Studentenraad

13

Onderzoeksnieuws

14

Colofon

24

Mail

25

Campus: samenwerking VU en UvA

26

So you think you can teach

27

Ondernemingsraad

28

Theatercollege en restaurant

30

Uilensteders

31

Lae

32

Coverillustratie Bas van der Schot Het volgende nummer verschijnt op 22 februari 2017.

ADVALVAS

nr 12 — 8 februari 2017

Verkiezingsaffiches uit de vorige eeuw Tentoonstelling in de vitrine naast de bibliotheek. hoofdgebouw, 1e verdieping_25 januari 2017, 13.12 Foto peter gerritsen

3

advalvas.vu.nl Voor al het laatste nieuws Leenstelsel: goed of slecht voor aantallen studenten?

Wetenschappers voeren actie tegen Trump

In de Tweede Kamer zetten voor- en tegenstanders van het nieuwe leenstelsel vorige week de cijfers over het aantal eerstejaars studenten naar hun hand.

Astronomen roepen op niet naar VS te reizen Sterrenkundigen van over de hele wereld willen niet meer naar Amerika reizen voor wetenschappelijke congressen.

Een hoogleraar rampengeneeskunde Ahmadreza Djalali (45) van de Vrije Universiteit Brussel is in zijn thuisland Iran ter dood veroordeeld. Hij zou collaboreren met wetenschappers uit vijandelijke staten.

{meer nieuws online} Nasrdin Dchar houdt Martin Luther Kinglezing Californische studenten protesteren tegen komst rechtse spreker ‘Selectie aan de poort is de duivel’ Kamer dringt aan op maatregelen voor schakelstudenten Brexit schrikt studenten af maar niet de Nederlanders Huisarts onderzoekt of het onverklaarbare bestaat 4

HH/Phil Nijhuis

Brusselse hoogleraar krijgt doodstraf in Iran Den Haag , 1 februari 2017 – Demonstratie tegen de immigratiewetten van Donald Trump

W

etenschappers uit verschillende disciplines komen in actie tegen Trumps Executive Order on Immigration, die het mensen uit zeven moslimlanden verbiedt om nog de VS binnen te reizen.

“Deze maatregel is erg slecht voor de wetenschap en natuurlijk voor de maatschappij als geheel.

Bovendien is er sprake van open-

lijke discriminatie”, zegt Pepijn Brandon, senioronderzoeker bij het Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis (IISG) en docent aan de VU. Het IISG heeft een verklaring opgesteld tegen de maatregel. Ook de vereniging van Europese universiteiten (EUA) heeft geprotesteerd. Astronomen hebben opgeroepen om niet meer naar Amerikaanse conferenties te gaan uit solidariteit met collega’s uit de zeven moslimlanden. Op

de website Science Undivided kunnen astronomen hun steun betuigen. Of en hoe lang Trumps inreisverbod nog van kracht zal zijn, is onduidelijk: de rechter heeft Trumps besluit juridisch ongeldig verklaard, Trump is in beroep gegaan. Dat beroep is afgewezen, maar daar is Trump weer tegen in beroep gegaan. (WV/HOP)

Meer hierover op advalvas.vu.nl>nieuws> 31 januari, 1 en 3 februari.

Bètafaculteiten gaan fuseren

A

ard- & Levenswetenschappen en Exacte Wetenschappen werken al jaren nauw samen. Ze hebben een gezamenlijk faculteitsbestuur, ondersteunende diensten en werkplaats en de afdelingshoofden overlegden ook al samen. Na de fusie is er nog één onderdeelcommissie en één facultaire studentenraad en ook

zaken als de verdeling van geld en ondersteuning van onderwijs worden gelijkgetrokken.

Al eerder waren er plannen voor een fusie van de faculteiten, maar die gingen toen nog niet door.

“Dat was in het kader van de Amsterdam Faculty of Science, waarin we ons met de UvA-bèta’s zouden verenigen”, zegt Trudie van Kampen, voorzitter van de onderdeelcommissie van FALW.

“Maar toen was het te veel: én zelf fuseren én verregaand samenwerken met de UvA en bovendien bleken bij FALW de financiën niet op orde te zijn. De reorganisatie waar dat in resulteerde, is nu achter de rug.” (MK)

Meer hierover op advalvas. vu.nl>nieuws>27 januari.

En hoe loopt dat nu met die bètasamenwerking met de UvA? Zie pagina 26. nr 12 — 8 februari 2017

ADVALVAS

advalvas.vu.nl

Nieuwe studentenpartijen willen reuring

VU

-studenten hebben straks weer iets te kiezen. Aan de komende studentenraadsverkiezingen zullen, naast de Bètapartij, twee nieuwe partijen meedoen: de Universiteitspartij en Verenigingen United.

“Er moest iets gebeuren”, vertelt medeoprichter van de Universiteitspartij Mark Zonnenberg (21), masterstudent political science.

Hij praat als een doorgewinterde politicus. “Er is al een

Bètapartij, die zich richt op bètastudenten, en sinds kort bestaat er ook een partij die de belangen van verenigingen behartigt, Verenigingen United. Dus wij vonden dat er ook een partij moet komen voor álle studenten.”

“Bijna iedereen is lid van een vereniging en veel verenigingen bevinden zich ook hier op de campus”, zegt oprichter van Verenigingen United Lobke Min (21), geneeskundestudent, studentenraadslid en bekend van haar blogs voor Advalvas. Studenten liepen

Tegel eruit, plant erin Meer biodiversiteit willen we allemaal. Zoute landbouw helpt, maar ook op microschaal, op eigen grond en in eigen tuin, kun je daaraan bijdragen, stelt hoogleraar ecologie Hans Cornelissen op advalvas.vu.nl>opinie

Chinees nieuwjaar ‘Het is de grootste volksverhuizing ter wereld: honderden miljoenen Chinezen zijn op pad’, blogt student Bart van Trigt, hij loopt stage in Shanghai voor de researchmaster human movement sciences.

Zie advalvas.vu.nl>blogs&columns

facebook.com/ advalvas Reportages, bijeenkomsten, borrels, lezingen & meer ADVALVAS

nr 12 — 8 februari 2017

de afgelopen jaren niet over van belangstelling voor de studentenraadsverkiezingen.

Vorig jaar gingen de verkiezingen zelfs helemaal niet door, wegens een gebrek aan kandidaten. Beide studentenpartijen zijn nu ook nog op zoek naar kandidaten. “Wij denken dat studenten zich dit jaar betrokkener zullen voelen omdat er nu echt iets te kiezen valt”, zegt Zonnenberg opgewekt. (PB)

Meer hierover op advalvas. vu.nl>nieuws>3 februari.

Bijna

200 studenten willen een schadevergoeding van hun universiteit of hogeschool.

D

eze studenten zijn namelijk weggestuurd in het tweede studiejaar, maar dat mag niet van de rechter. Weggestuurde studenten van 22 hogescholen en universiteiten hebben zich gemeld bij het Landelijk Studenten Rechtsbureau, vertelt voorzitter Laura Jacobs. De claim kan het hoger onderwijs een paar miljoen euro kosten. (HOP)

Meer hierover op advalvas.vu.nl>nieuws>31 januari.

@advalvas_vu Een selectie uit de opvallendste (re)tweets van de afgelopen dagen @ionicasmeets 6-2_Als ik alles optel, verwachten de politieke partijen in maart samen zo’n 280 zetels te halen.

Reactie @APechtold: 6-2_@ionicasmeets @arjenlubach @ volkskrant Hoe kan dat nou??? Ik verwacht er alleen al 279 voor @D66... @wisselstoring 6-2_drie maanden van mn leven aan dit paper gegeven ben er helemaal emotioneel van morgen laatste dagje VU :((( @texel89 4-2_@advalvas_vu beschamend dat dit soort kwak onderzoek op een uni plaats vindt. De @VUamsterdam moet zich schamen.

Dit in reactie op ons nieuwsbericht over huisarts Dick Kruijthoff die samen met medici van VUmc onderzoek gaat doen naar gebedsgenezing. @BIZZcommunity 3-3_Studenten VU voor consultancyprojecten naar Zuidoost-Azië http://dlvr.it/NGzxtQ #biz Twintig VU-studenten gaan eind maart naar Myanmar en Indonesië om daar onderzoek te doen voor Nederlandse bedrijven. @VU_FBW 3-2_7 maart vanaf 18.00 Amsterdams wielersymposium http://wielersymposium. albertwot.nl Esther van Etten, Jessica Gal @Sportartsen en Albert Smit @AlbertWOT @VUamsterdam 2-2_Mede dankzij hackprofessor Herbert Bos worden alle stemmen bij verkiezingen alsnog handmatig geteld @RTLnieuws http://ow.ly/t2EX308Btat Reactie @herbertbos: 2-2_ The real credit should go to Sijmen Ruwhof. @Originals_nl 2-2_Gezocht met spoed: #Communicatiemedewerker bij de #vu / #Amsterdam | 32 upw | 1 mnd / @MarjoleinJanse1 1-1_Pleidooi @VUamsterdam laat gelijke kansen niet stoppen bij doorstroom mbo-hbo, iedereen welkom bij ons http://s. trouw.nl/4456158 via @Trouw 5

6

nr 12 — 8 februari 2017

ADVALVAS

student in actie

‘Belangen van kinderen gaan altijd voor’ Iris Schaap is rechtspraakreporter.

Zij wil jongeren laten kennismaken met het recht omdat ze dat vaak niet goed kennen.

DOOR FLOOR BAL FOTO PETER VALCKX

Z

it je als rechtspraakreporter veel in de rechtbank? “Nee, ik ben geen rechtbankreporter. Ik wil jongeren enthousiast maken over de rechtspraak en ze een kijkje achter de schermen geven. Zodat ze zien dat het recht meer is dan wat je op tv ziet. In series en films gaat het eigenlijk altijd over het strafrecht.”

De meeste jongeren hebben toch nooit met het recht te maken? “Dat is niet waar. Op school heb je rechten en plichten, bij je bijbaantje ook. Ik blog over laagdrempelige onderwerpen in jip-en-janneketaal. Zo beschreef ik zaken van mensen die agressief werden omdat

ADVALVAS

nr 12 — 8 februari 2017

iemand anders van hun eten had gegeten. Eén persoon had degene die een hap uit zijn tosti had genomen, een klap gegeven. Een ander werd boos omdat hij zijn kipnuggets niet wilde delen. Met een grappige aanleiding vertel ik hoe het juridisch in elkaar zit.”

Waarom vind je het belangrijk dat jongeren meer over het recht weten?

“Omdat zij vaak hun rechten niet kennen! Ik ben ook juridisch adviseur bij een rechtswinkel voor kinderen en jongeren. Daar komen veel kinderen van gescheiden ouders. De kinderen die ik spreek, weten vaak niet dat ze vanaf hun twaalfde een brief naar de rechter mogen sturen om zo bijvoorbeeld om een wijziging van de omgangsregeling te vragen. Als ze naar aanleiding daarvan langs mogen komen, hebben ze gratis een informeel gesprek met de rechter.

De kinderen die bij ons komen, willen hun vader vaker zien. De oorspronkelijke regeling is meestal vastgelegd toen ze klein waren. Toen was het logischer dat ze meer bij hun moeder waren. Dat willen ze nu veranderen. Familierecht vind ik echt interessant.”

Waar komt die interesse vandaan?

“Ik ben door een vak tijdens mijn bachelor rechten enthousiast geworden.

Mijn ouders zijn niet gescheiden, dus ik heb het gelukkig niet zelf meegemaakt.

Rechtspraakbloggers 22 jongeren bloggen voor de Raad voor de rechtspraak een jaar lang over het recht. Het doel is dat jongeren via sociale media andere jongeren een waarheidsgetrouw beeld van het recht geven.

VU-student Iris Schaap doet dat onder meer via Facebook, Instagram en haar blog: https://reporteriris. wordpress.com.

Iris Schaap 22 Masterstudent rechten Februari 2016 – nu Gastlesdocent bij vakbond FNV September 2016 – nu Master rechten, VU November 2016 – nu Rechtspraakreporter September 2016 – nu Bestuurslid Kinder- en jongerenrechtswinkel, Utrecht Januari 2016 – nu Juridisch adviseur, Kinderen jongerenrechtswinkel, Utrecht 2013 – 2016 Bachelor rechten, UvA 2012 – 2013 HBO-rechten, HvA

Als ik hoor wat voor heftige dingen sommige kinderen meemaken, grijpt me dat erg aan. Ik zou niet graag in hun schoenen staan. Juist daarom wil ik hun situatie verbeteren.

De meeste ouders zijn er in eerste instantie niet van op de hoogte dat hun kinderen bij ons komen. Ik heb weleens meegemaakt dat iemand het echt niet vond kunnen dat wij achter zijn rug om zijn kinderen geholpen hadden. Maar soms is een vader juist blij. Zo hielp ik eens een jongen van dertien die heel graag bij zijn vader wilde wonen. Het ging niet goed op school en hij had het niet fijn bij zijn moeder.

Zij had een nieuwe relatie en deed nooit meer leuke dingen met hem. Achteraf kreeg ik een berichtje van zijn vader dat hij nu daar woont en erg blij is.”

Hoe combineer je al dat vrijwilligerswerk met je studie? “Ik ben ongeveer acht uur per week voor de rechtswinkel bezig. Dat is vooral ’s avonds, overdag kan ik gewoon naar college. En mijn werk als rechtspraakreporter is voornamelijk online. Dus het valt goed te combineren. Dit is voor mij ook een goede manier om alles wat ik leer meteen in de praktijk te brengen. Als ik later in het familierecht ga werken, weet ik dat ik altijd de belangen van de kinderen in het oog zal houden.”

Ben of ken jij ook een student die zich inzet voor de maatschappij?

Mail naar redactie.advalvas@vu.nl.

7

Toezicht op onderwijs moet minder bedrijfsmatig De school is geen bedrijf, maar een waardegemeenschap.

En de raad van toezicht moet die gedeelde waarden bewaken.

DOOR HANS BOUTELLIER ILLUSTRATIE BAS VAN DER SCHOT

H

et toezicht op onderwijs moet anders. Dat is in de afgelopen decennia vooral ingevuld vanuit een bedrijfsmatige visie op het functioneren van (semi)publieke organisaties.

Bovendien heeft het toezicht de neiging zich te richten op de wettelijke kaders, met de minister als spreekwoordelijke grootaandeelhouder. Maar de school is geen bedrijf. Zij is een waardegemeenschap met gedeelde waarden en een inhoudelijke richting. De raad van toezicht moet ervoor zorgen dat die inhoudelijke richting wordt bepaald en ziet toe op de kwaliteit van een meerstemmige discussie hierover.

Het onderwijs vormt de grondslag van de continuïteit van de samenleving. De school heeft maatschappelijke waarde, iets dat groter is dan de school zelf, en dat steeds opnieuw en lokaal wordt gedefinieerd. Zo schuilt een gemeenschappelijke kern van al het onderwijs in de verhouding tussen leerkracht en leerling, tussen het oude dat wordt doorgegeven en het nieuwe dat gaat ontstaan. Onderwijs verwijst volgens filosoof Hannah Arendt niet alleen naar dat wat er al is, maar vertegenwoordigt ook een begin.

Onderwijs heeft maatschappelijke betekenis

8

– dat ligt voor de hand, maar wordt vaak vergeten.

De school draagt bij aan het algemeen belang. De meningen over wat dat is lopen vanzelfsprekend uiteen – dat is het grote goed van een pluriforme democra-

tische rechtsstaat. Tegelijk is diezelfde rechtsstaat afhankelijk van de kwaliteit van de volgende generaties, jaar in jaar uit. Een school is er voor diploma’s, maar bereidt ook voor op een (volwassen) leven binnen diezelfde samenleving. Dan

nr 12 — 8 februari 2017

ADVALVAS

opinie

wisselcolumn

De VU is er voor de Nederlanders gaat het over burgerschap, levenskunst, omgangsvormen en culturele vorming.

Dat vraagt veel van een school, en dus ook van het toezicht daarop.

Het komt erop aan de signalen van de tijd goed te begrijpen en er met beleid naar te handelen. Een conflict in Turkije kan zomaar een rol spelen in een Nederlands klaslokaal. Scholen staan voor de vraag wie zij willen zijn, hoe zij zich verhouden tot de omgeving en wat zij willen betekenen voor de samenleving. Onzekere tijden vragen om duidelijke posities. De relatie met de buitenwereld vraagt erom dat je weet wie je bent en wat je wilt.

Wat betekent dit voor de toezichthouders in het onderwijs? Scholen functioneren binnen een netwerkstructuur. Er zijn steeds meer belanghebbenden en samenwerkingspartners met eigen verwachtingen en eisen. Dat maakt besturen in het onderwijs ingewikkeld, maar het biedt ook een kans voor beter toezicht, en wel op twee manieren. Bij de samenstelling van de raad ziet men erop toe dat de belangen in de omgeving zijn vertegenwoordigd. Een mbo-instelling heeft bijvoorbeeld iemand van het midden- en kleinbedrijf in de gelederen.

Belangrijker nog is dat de raad van toezicht zich niet alleen laat informeren door het bestuur. Hij zorgt ook zelf voor zicht op de schoolomgeving, onderhoudt relaties met relevante derde partijen en betrekt informatie uit de omgeving. De raad ondersteunt in die zin het schoolbestuur in het vormgeven van de eigen identiteit en houdt het scherp. Wie zijn we, en hoe doen we ertoe voor onze omgeving?

Mark van Vugt hoogleraar evolutionaire psychologie

D

Dit opiniestuk is gebaseerd op het visierapport ‘Beter toezien’ dat Boutellier schreef voor de Vereniging van toezichthouders in het onderwijs.

Lees de integrale versie op de site vtoi.nl.

Reageren? Mail naar redactie.advalvas@vu.nl.

ADVALVAS

nr 12 — 8 februari 2017

foto Yvonne Compier

Hans Boutellier is bijzonder hoogleraar veiligheid en veerkracht aan de VU en directeur van het Verwey-Jonker Instituut.

universiteit bedreigen. Iedereen ziet het, e Vrije Universiteit is behalve de bestuurders. Die geven liever de beste universiteit in geld uit aan dure feestjes en gebouwen Nederland. Echt. Er is geen terwijl de werkvloer lijdt. Het VU-bestuur betere. Zelfs niet in Europa. is zwak en dom. Ze ontslaan mensen Wij hebben de slimste zomaar. Zoals mensen die ons ondersteuwetenschappers met de nen met computers of zo. Die hebben we beste theorieën. Geloof hard nodig. Als we de VU groter willen me. We hebben de leukste studenten ter maken. En wat dacht je van de docenten? wereld. Daar is nul twijfel over. Kijk maar We hebben de slimste. We geven de beste naar de feiten. De andere universiteiten vakken. Kijk maar in de in Nederland, dat zijn collegezalen. Die zitten losers. De UvA bijvoorvol. Onderwijs is ons beeld stelt helemaal niets brood. Maar die docenten voor. Al hun onderzoeken ‘We moeten niet leven in armoede en krijmislukken. Hun studenmeer Jan en gen geen promotie. Dat ten protesteren alleen alleman toelaten’ is stom. Dat gaat veranmaar. In plaats van hard deren. Vanaf vandaag. te werken – zoals die van Alle beslissingen die we ons. En de Universiteit nemen, of het nu gaat over Leiden. Dat is de elite. Ze onderwijs of onderzoek, denken dat ze sterk zijn, moeten de VU beschermaar ze zijn zwak. Ze men. We moeten niet meer weten niet wat er bij de Jan en alleman toelaten. gewone man leeft. Want Dat is gevaarlijk. En we moeten stoppen die studeert daar niet. Wel bij ons. De VU met onzin-onderzoek naar klimaat of is er voor de Nederlanders. We hebben evolutie. Vanaf nu. Dus aan alle VU’ers, natuurlijk ook buitenlandse studenten. van de koffiejuffrouw tot de werkstudent, En die zijn welkom hier. Natuurlijk. Maar luister naar deze woorden. Jullie zullen ze moeten wel normaal doen. En voor niet langer genegeerd worden. We zullen hun studie betalen. Net zoals wij. Ze de VU weer trots maken. God zegene mogen geloven wat ze willen. In Allah, jullie en onze fantastische universiteit! in Boeddha, of in die anderen. Maar wij zijn christelijk en we geloven in God. Laat daar geen twijfel over zijn. Want dit is een Referentie: Trump, D. J. (2007). Trump 101: The Way prachtige universiteit om te studeren. to Success.

Echt waar.

Er zijn ook andere gevaren die onze Reageren? Mail naar redactie.advalvas@vu.nl.

9

Tweede-Kamerverkiezingen

Stem je op een grote kanshebber of op een splinterpartij?

Advalvas legde dit dilemma voor aan drie VU-wetenschappers.

Strategisch stemmen of met je hart?

Grote PVV Ook de sympathisanten van de kleine rechtse partijen VNL en Forum voor de Democratie zitten volgens Muis met een dergelijk dilemma. Is het wel de moeite waard om op Thierry Baudet te stemmen, iezers staan altijd voor een dilemma: stem of kun je beter gaan voor de grote PVV? je met je hart op die kleine partij die het Bovendien hangt veel af van het specibeste bij je past, of moet je gaan voor de fieke doel dat een kiezer voor ogen staat. gevestigde grote partijen, als tegenwicht Gaat het om deelname aan de nieuw te voor de tegenpartij? vormen regering, om een breed draagvlak Het zijn moeilijke tijden voor de strategiof dat er in de Kamer bepaalde standsche stemmer. Op welke partij kan hij of zij punten kunnen worden uitgedragen? straks op 15 maart het beste stemmen om de kans op een “Bij mensen die op de Dierenpartij stemzo links of juist zo rechts mogelijk kabinet te vergroten? men, zal het waarschijnlijk om het laatste De vorige keer stemden veel linkse kiezers op de PvdA, gaan”, aldus Muis. met succes: het werd de één na grootste De socioloog ziet wel wat partij, de VVD werd de grootste. Maar in een verandering van het het kabinet dat eruit volgde, bleek een ‘Het ligt niet aan kiesstelsel, waarbij kiezers behoorlijk rechts kabinet, met forse de kiesstelsels, een stem uitbrengen op bezuinigingen in de zorg, de voorzieninmaar aan de een kandidaat van een gen voor werklozen, een verslechtering kiezer’ partij die hun eerste voorvan de positie van flexwerkers, verhoging keur heeft, maar ook op van het eigen risico en de afschaffing van iemand van een partij die de basisbeurs, om maar enkele maatregehun tweede of zelfs derde len te noemen. voorkeur heeft.

Dat veel PvdA-kiezers nogal teleurgePoliticoloog André steld zijn, blijkt uit de peilingen, waarin Krouwel, tevens de man de PvdA historisch laag scoort. Maar op achter het Kieskompas, welke partij moeten linkse kiezers dan reageert als door een wesp stemmen om tegenwicht te bieden aan de gestoken op die laatste suggestie. “Dat er donkere rechtse wolken die zich samenpakken aan het iets zou veranderen als je de instituties electorale firmament? Advalvas vroeg het de mensen die aanpast, is nogal naïef en wetenschappeer verstand van hebben. lijk ook allang onderuitgehaald. Ierland, Socioloog Jasper Muis, die vooral de opkomst van Engeland, Frankrijk, Duitsland, Zweden; populistische partijen onderzoekt, wijst erop dat rechtse allemaal hebben ze een ander kieskiezers een soortgelijk probleem hebben. “Als er bijvoorsysteem. Allemaal hebben ze dezelfde beeld een nek-aan-nekrace komt tussen VVD en PvdA, problemen met het opkomende popugeldt hetzelfde voor Wilders-sympathisanten: moeten lisme en een onderklasse die afhaakt. Het die wel PVV stemmen, terwijl de kans groot is dat ze ligt dus niet aan de kiesstelsels, maar aan daarmee hun stem weggooien aangezien niemand met de kiezer.” die partij wil regeren? Of moeten ze Rutte stemmen om In Nederland zie je het aan het door D66 rechts groot genoeg te maken?”

DOOR PETER BREEDVELD ILLUSTRATIE BAS VAN DER SCHOT

K

10

nr 12 — 8 februari 2017

ADVALVAS

POLITIEK

ADVALVAS

nr 12 — 8 februari 2017

11

Tweede-Kamerverkiezingen

zo bejubelde referendum, merkt Krouwel op. “Dan zou “Interessant is ook dat er vijf procent is de kiezer weer mee gaan doen. Nou, dat hebben we die sowieso stemt op de gedoodverfde gezien!” winnaar, ongeacht de politieke kleur van De strategische stemmer bestaat volgens Krouwel die partij.” trouwens niet. “Althans, het is niet zo dat hij alléén uit “Strategisch stemmen doen mensen strategische overwegingen op een partij stemt. Het is vooral als er twee partijen altijd maar een deel van zijn motivatie. uit verschillende blokken Hij maakt ideologische én inhoudelijke – links en rechts – tegenafwegingen om te proberen het nieuwe ‘Vijf procent over elkaar staan. Bij de kabinet de kleur van zijn voorkeur te stemt sowieso op komende verkiezingen geven. Bij de vorige verkiezingen stond de gedoodverfde lijkt de strijd om wie de bijvoorbeeld de SP hoog in de peilingen, winnaar’ grootste wordt te zijn maar haar partijleider werd uiteindelijk tussen de VVD en de PVV. toch te weinig vertrouwd om hem regeOmdat die deel uitmaken ringsverantwoordelijkheid te gunnen.” van hetzelfde rechtse blok zal er veel minder straAnti-immigranten tegisch gestemd worden Goed, wat moet je doen om Wilders uit dan bij de vorige verkiehet kabinet te houden? Krouwel: “Niets! zingen.”

Want hij gaat toch niet meeregeren. Dan Maar zullen linkse kiezers die de vorige moet hij vertellen wat hij gaat doen en dat kan hij niet, keer PvdA stemden, dat deze keer weer met zijn partijprogramma, dat op één A4’tje staat. Hij durven doen? “De omstandigheden zijn zal ook ministers moeten rekruteren, dat zal hem ook veranderd”, aldus Vis. “De afgelopen moeite kosten. Daarbij: niemand wil met hem regeren jaren ging het economisch zo slecht dat en zelf heeft hij ook al iedereen uitgesloten.” de PvdA weinig ruimte had voor een echt Misschien dat Wilders de VVD zover krijgt om mee te links beleid, maar er was waarschijnlijk regeren. “Dan nóg zullen ze bijvoorbeeld het CDA en nog meer bezuinigd als het CDA in plaats D66 moeten meekrijgen voor een meerderheid.” van de PvdA met de VVD had geregeerd.”

Wie een streng immigratiebeleid wil, kan volgens KrouNu is er weer ruimte om “leuke linkse wel maar het beste VVD stemmen. “Zelfs als je op VNL dingen” te doen. “Zelfs de VVD is bereid of die andere rechtse splinterpartij stemt, krijgen die om te investeren in zaken als flexibel ten hoogste één zetel. De VVD zit qua immigratie op de pensioen en verhoging van de kinderopPVV-lijn.” vangtoeslag en de combinatiekorting.” En Migranten zullen volgens een linkse kiezer de PvdA niet vertrouwt Krouwel stevig worden ‘Wilders gaat omdat dezelfde man die verantwoordelijk aangepakt door een brede niet meeregeren, is voor het afbraakbeleid van de afgelocoalitie van VVD, CDA en want hij heeft pen jaren, zich nu opwerpt als leider van PvdA. “Ook de PvdA is zelf al iedereen links? Vis: “Die kan bijvoorbeeld Groenkritischer ten aanzien van uitgesloten’ Links stemmen. Die partij is geprofessioarbeidsmigratie, vanwege naliseerd en beter in staat mee te regeren de race-to-the-bottom, de dan de Duitse Groenen waren toen ze verdrukking door migrandeel gingen uitmaken van het kabinet.” ten op de arbeidsmarkt.”

Dat de PVV geen grote kans maakt mee Linkse kiezers moeten te regeren in het volgende kabinet, wil nog even afwachten, volgens Vis niet zeggen dat ze geen vindt Krouwel. “Biertje d’r bij, zak chips. Kijken tussen invloed heeft. “Als je kijkt wat die partij wie volgens de media de strijd uiteindelijk gaat. Tussen vanuit de oppositie allemaal teweeg heeft Rutte en Wilders? Asscher en Klaver?” weten te brengen… Zo heeft ze er de afgeEn als je nou rechts bent en voor een open samenleving lopen jaren voor gezorgd dat vrijwel alle met een ruimhartig immigrantenbeleid? “D66 natuurandere partijen op het punt van immigralijk”, antwoordt Krouwel. “Maar als die dan deel gaat tie naar rechts zijn opgeschoven.” uitmaken van een rechts kabinet, heb je veel kans dat ze Vis spreekt overigens liever niet van het punt van de ruimhartige immigratie weggeeft, want weggegooide stemmen. “Er is niks mis je kunt niet alles krijgen bij de onderhandelingen.” mee om met je hart te stemmen op bijvoorbeeld Artikel 1, ook al zal die partij Leuke linkse dingen waarschijnlijk niet veel invloed kunnen Onderzoek laat zien dat kiezers die strategisch stemuitoefenen. Het kan al mooi zijn als er men met het oog op een gewenste coalitie tussen de een partij bestaat die reflecteert waar jij vijf en twintig procent van de kiezers vormen, vertelt voor staat.” hoogleraar politieke besluitvorming Barbara Vis.

12

‘Er is niks mis mee om met je hart te stemmen op bijvoorbeeld Artikel 1’

nr 12 — 8 februari 2017

ADVALVAS

ingezonden mededeling

E: usr@vu.nl | FB: StudentenraadVU | HG StudentenDOk, kamer OD-12

Zakaria Nafid

De universitaire studentenraad is het medezeggenschapsorgaan van en voor studenten van de VU. De raad houdt zich vooral bezig met de kwaliteit en toegankelijkheid van het onderwijs en het studentenbeleid van de VU. De raad overlegt hierover geregeld met het college van bestuur.

Beslis over de toekomst van de Vrije Universiteit Over een jaarlijkse begroting van ruim 500 miljoen euro beslissen, invloed hebben op de richtlijnen van de Vrije Universiteit en initiatieven nemen die ten goede komen aan het welzijn van de VU-studenten. Als studentvertegenwoordiger praten met het college van bestuur en verschillende organen en diensten van de VU. Wie kan dit doen? Jij en acht andere raadsleden van de universitaire studentenraad!

Vanaf het begin van het collegejaar treedt een universitaire studentenraad aan om veranderingen door te voeren. Zo’n raad ontstaat niet zomaar. Alle raadsleden worden per individu democratisch verkozen door de VU-studenten. Door middel van verkiezingen kun jij ook worden verkozen en zo een spreekbuis worden van de 25.000 studenten die jij vertegenwoordigt.

Vaak krijgen we een vraag over de werkzaamheden van de universitaire studentenraad.

Die raad heeft meerdere rechten: instemmingsrecht, adviesrecht, recht om gehoord te worden en veel meer. Wij mogen instemmen bij grote zaken. Daarnaast kunnen we ook lobbyen bij het college van bestuur en met ze in debat gaan over belangrijke vraagstukken: Waar gaat het grote geld naartoe? Hoe zit het met de examenreglementen? De indeling van het restaurant? Het aantal studieplekken in de bibliotheek? Collegegeldvrij besturen?

Studiepunten voor extracurriculaire activiteiten? Ook mogen we advies geven aan het bestuur, waarbij ze bij besluitvorming verplicht zijn om ons advies in overweging te nemen.

Hoe word je eigenlijk universitair raadslid?

Het werkt bijna hetzelfde als bij de politieke verkiezingen. Eerst zoek je een partij.

Er bestaan er nu drie: de Bètapartij, de UniversiteitsPartij VU en de Verenigingen United. Alle partijen hebben hun eigen grondslagen en ideologieën. Vervolgens solliciteer je bij een partij om op de kieslijst te komen. Let er wel op dat de partijen een deadline hebben om te solliciteren! In april vinden de verkiezingen plaats en worden er negen raadsleden verkozen. De raad zoekt kandidaten voor de nieuwe lichting, dus inschrijven bij een van deze partijen is nu mogelijk!

Ik heb er in ieder geval veel aan overgehouden. Naast de sparsessies met het bestuur en andere organen en diensten werk je ook samen met ze om tot mooie initiatieven te komen. Daarnaast leer je het systeem kennen, besturen en netwerken. Ik raad het je sterk aan om deze kans met beide handen te grijpen. Wees niet alleen een spreekbuis, wees een boegbeeld.

Zakaria Nafid, raadslid z.nafid@studentenraadvu.nl

wat er verder speelt Een selectie uit de onderwerpen waarover de USR nu nadenkt en/ of onderhandelt: • Studentenforum. Maandag 16 januari was het zover, het eerste studentenforum! Een grote groep studenten is bij elkaar gekomen om te brainstormen over meer studentbetrokkenheid en een levendigere campus. Wat willen we over drie jaar anders zien op de VU? We hebben het gehad over een studentencafé, een gezamenlijk feest, een studentensupermarkt en meer campussfeer. Hiermee gaan de studenten in werkgroepen aan de slag. Over ongeveer twee maanden is het volgende forum, dus dan is het jouw kans om aan te sluiten als je het eerste forum hebt gemist.

• Meer studieplekken. Je kent het vast wel, je wilt in de tentamenperiode op de VU studeren, maar je loopt alle verdiepingen vergeefs af voor een goede studieplek, waarna je uiteindelijk maar ergens in een hoekje gaat zitten studeren. Daarom zoeken wij naar mogelijkheden om meer studieplekken te faciliteren. Ook willen we langere openingstijden van de studiezalen. Deze onderwerpen bespreken we in februari met het college van bestuur.

VIPs

Jeroen Geurts, hoofd anatomie en neurowetenschappen bij VUmc. Hij formuleerde onder meer een afwijkende theorie over multiple sclerose.

Anneke Hymmen

FOTO VU/RvdV

Guido van der Werf, hoogleraar global carbon cycle and land use change aan de faculteit Aard- en Levenswetenschappen.

Hij onderzoekt hoeveel broeikasgassen er in de atmosfeer terechtkomen door het afbranden van bossen, graslanden en veengebieden.

Wilko Bolt is benoemd tot hoogleraar payment systems aan de economische faculteit. De nieuwe leerstoel is een initiatief van de vakgroep Finance van de VU, de Betaalvereniging Nederland en De Nederlandsche Bank.

Student Wouter de Vries, researchmaster global history, won de VU Scriptieprijs 2016 (2.000 euro) voor zijn scriptie: Shores of knowledge. De jury van de VU Scriptieprijzen heeft vanuit de faculteiten 16 bachelorscripties en 9 masterscripties ontvangen.

14

Modellen voor spoedjes

A

ls er een ongeluk gebeurt, wordt de dichtstbijzijnde ambulance opgeroepen. Maar als er dan in dezelfde buurt nog een ongeluk gebeurt, kan het zijn dat de ambulance die dan het dichtst bij is, meer dan vijftien minuten nodig heeft om op de plek te komen.

Om de maximale aanrijtijd toch binnen de vijftien minuten te houden, kun je één of meerdere ambulances in het gebied verplaatsen. Hoe je dat het best doet, daarover gaat het promotieonderzoek van wiskundige Thije van Barneveld. Grofweg zijn er twee soorten herverdelingsmodellen: modellen die vooraf bedacht

zijn en modellen die op het moment zelf, op basis van actuele informatie over de positie van de ambulances, deze herpositioneren. Beide presteren ongeveer even goed, concludeert Van Barneveld. (WV)

Van Barneveld promoveerde op 25 januari. Zie proefschrift via tinyurl.com/ Thijevanbarneveld

Ziekten bestrijden Spierziekte zonder patiënt te beschadigen

D

e dodelijke parasiet trypanosoma brucei, die slaapziekte veroorzaakt, heeft overeenkomsten én verschillen met zijn menselijke gastheer. Zowel de parasiet als de menselijke cellen moeten suiker afbreken voor energie. Een internationaal onderzoeksteam van onder anderen bioloog Jurgen Haanstra heeft met behulp van

E

computermodellen een manier gevonden om de suikeropname zo te beïnvloeden dat wel de parasiet, maar niet de mens werd geschaad. De bevindingen zijn gepubliceerd in het open access tijdschrift Scientific Reports. De volgende stap is om nu echte medicijnen te maken die parasieten op deze manier in het menselijk lichaam kunnen doden. Deze methode is ook toepasbaar op andere ziekten, zoals kanker. (PB)

en medicijn dat de gevoeligheid van spieren voor calcium vergroot en ze zo sterker maakt, is veelbelovend in de strijd tegen de ziekte nemaline myopathie. Dat blijkt uit onderzoek van spierfysioloog Josine de Winter, die hierop 27 januari is gepromoveerd.

Nemaline myopathie is een erfelijke spierziekte. Door fouten in het dna van patiënten kunnen spieren niet meer goed samentrekken omdat ze ongevoelig zijn voor calcium. Het medicijn dat door De Winter is getest, vergroot de gevoeligheid voor calcium. Er moet nog meer onderzoek plaatsvinden voordat het op patiënten kan worden getest. (PB)

nr 12 — 8 februari 2017

ADVALVAS

Fred Vloo / RNW

Acht Ammodo KNAW Awards zijn uitgereikt: elke winnaar ontving 300.000 euro voor fundamenteel wetenschappelijk onderzoek. Deze toponderzoekers van VU en VUmc kregen ieder een award:

onderzoeksnieuws

Goed voorbeeld helpt dikke kinderen

H

oe kunnen ouders ervoor zorgen dat hun kinderen op een gezond gewicht komen?

Krystallia Mantziki onderzocht de invloed van een interventieprogramma voor ouders. Zij promoveerde 7 februari op dit onderzoek bij Aard- en Levenswetenschappen. Mantziki richtte zich vooral op ouders met een lagere sociaaleconomische status: hier waren de problemen op gebied van obesitas het grootst.

Deze ouders verbeterden hun gedrag aantoonbaar: hun kinderen aten na het invoeren van het interventieprogramma meer groente en fruit, dronken minder frisdrank en meer water, en keken minder tv. (FB)

Kankerpatiënt weer aan het werk

Effecten van selectie

8+ N Geneeskundestudenten die op het vwo gemiddeld een 8 of hoger scoorden, presteren het beste tijdens hun opleiding.

D

at concludeert Anouk Wouters in haar proefschrift ‘De effecten van selectie van geneeskundestudenten’. Tussen studenten die via loting of decentrale selectie zijn toegelaten, bestaan nauwelijks verschillen in prestaties. Omdat bij decentrale selectie ervaring in de gezondheidszorg een pre is, dreigen bij deze wijze van selectie bepaalde groepen buiten de boot te vallen. Kinderen van artsen, of met artsen in de familie- en kennissenkring, komen namelijk makkelijker aan een stage in de schoolperiode in de gezondheidszorg dan anderen. (DdH)

ADVALVAS

nr 12 — 8 februari 2017

u de arbeidsmarkt verandert, hebben kankerpatiënten er een probleem bij.

Vaak wordt hun tijdelijke contract na hun ziekte niet

verlengd.

Weer aan het werk gaan is voor kankerpatiënten vaak lastig. Ze zijn vaker moe en hebben last van chronische klachten. In haar promotieonderzoek onderzocht Martine van Egmond hoe deze patiënten sneller kunnen re-integreren op de arbeidsmarkt. Ze promoveerde 19 januari bij VUmc. Van Egmond ontdekte dat kankeroverlevers die een tijdlang op therapeutische basis werkten, een zeven keer zo grote kans hadden om na één jaar weer betaald aan het werk te zijn. Dat is dus dubbel pech voor de werklozen. Zonder baan kunnen ze ook niet op therapeutische basis gaan werken. En dat zou juist kun kans op re-integratie vergroten. (FB)

‘Polder heeft wél geschiedenis’ Don van den Biggelaar promoveerde op de archeologische en geologische geschiedenis van Flevoland.

‘Dat is echt niet altijd een leeg gebied onder de zee geweest.’

“Zo’n zesduizend jaar geleden was het gebied dat nu Flevoland heet al bewoond.

Mensen woonden er op de hoger gelegen stukken land. We vinden nu nog aardewerk, vuursteen en skeletresten uit deze tijd.

Daarna steeg de zeespiegel en moesten mensen vluchten voor het water. Het huidige Flevoland werd een dynamisch kustlandschap dat geregeld onderliep door de zee.

Er was een tijd geen permanente bewoning mogelijk. Totdat rond het jaar duizend na Christus de zeespiegel weer daalde. Toen gingen er weer mensen wonen, op Schokland bijvoorbeeld, dat toen een eiland was. Daar heb ik boringen gedaan en veel resten van bewoning gevonden.

Ik heb ook gekeken naar de geologische geschiedenis van het gebied. Daarvoor is Flevoland heel geschikt: de bodem is relatief met rust gelaten omdat die zolang onder de zeespiegel heeft gezeten. Daardoor kun je allerlei geologische lagen heel mooi zien.

Voor de identiteit van Flevoland is het belangrijk om te weten dat het gebied een rijke geschiedenis heeft. Ik heb voor mijn onderzoek samengewerkt met het Nieuw Land Erfgoedcentrum in Lelystad, ik hoop dat het lukt om financiering te vinden voor een tentoonstelling hierover.” (WV)

Van den Biggelaar promoveerde op 1 februari: Zie proefschrift via tinyurl.com/Donvandenbiggelaar

15

Ruiken

Promovendus Caro Verbeek onderzoekt historische geuren. Hoe ruikt de Slag bij Waterloo?

16

nr 12 — 8 februari 2017

ADVALVAS

wetenschap

De geur van geschiedenis ADVALVAS

nr 12 — 8 februari 2017

17

Ruiken DOOR FLOOR BAL FOTO's PETER VALCKX

M

ven worden, maar ook te ruiken zijn.

De samenstelling van de parfums achterhaalt Verbeek door bronnenonderzoek te doen, met neusgetuigen te praten en zelfs door aan kunstwerken te ruiken.

Daarnaast speurt ze dagelijks Marktplaats en eBay af. De futuristen maakten namelijk niet altijd zelf geuren. Ze gebruikten ook bestaande parfums. Dat maakt Verbeek waarschijnlijk de enige universiteitsmedewerker die gelegitimeerd in de baas zijn tijd online mag winkelen.

et een vloeiende beweging gooide Caro Verbeek een parfumflesje om. Over de informatiebalie van het Rijksmuseum stroomde het parfum dat speciaal voor het schilderij De slag bij Waterloo gemaakt werd. De lucht van paarden, Romantisch rozemarijn mannenzweet en een vleugje Napoleon Ruiken aan flesjes die soms meer dan Bonaparte mengde zich met de droge tachtig jaar oud zijn om informatie te museumlucht. In paniek depte ze de achterhalen, is niet ideaal. “Na al die tijd vloeistof op. “Het ruikt hier naar maneis een deel van geur verdwenen. Het is ge”, merkte een langslopende bezoekster alsof je naar een zwart-witfoto van een op. zestiger kijkt om te onderzoeken hoe die Wie iets ruikt, krijgt geen neutrale persoon er als 20-jarige uitzag.” informatie binnen. Een luchtje is altijd Nog belangrijker dan de geur op zich is gekleurd. “Meer dan andere zintuigen hoe de lucht indertijd gewaardeerd werd. is geur verbonden met het limbisch Omdat mensen parfum niet neutraal systeem”, legt Verbeek, kunnen ruiken, verandert promovendus bij Geestesook de mening over geur. wetenschappen, uit. “Geur “In de vroegmoderne tijd Het Rijksmuseum roept emoties op, het doet gaven geliefden in Engekoos voor het iets met je.” land elkaar rozemarijn, parfum met een De context waarin je een dat vond men romantisch klein scheutje geur ruikt, bepaalt hoe ruiken.” Tijdens de pestNapoleon je die geur waardeert. En epidemie die volgde, werd waar parfumeur Birgit het kruid als medicijn Sijbrands de rauwheid van gebruikt. “Daarna assoeen veldslag in een prikkecieerden mensen de geur lend parfum had weergemet de dood.” geven, rook de voorbijgangster alleen het Hetzelfde gebeurde met de parfums die deel dat ze kende. Paardenlucht gecombi- de avant-gardeschilders gebruikten om neerd met zweet. Een manege dus. hun kunstwerken mee te begeuren. Neem Tabac Blond van parfumhuis Caron. “Dat was in 1919 het parfum van de flappergirl, Neusgetuigen de hypermoderne vrouw die rookte. Nu Verbeek stond niet zomaar met die associëren we het met omaatjes. Zij zijn parfumfles in haar handen. Voor haar de enigen die het parfum nog gebruiken.” promotietraject werkte ze jaren als kunsthistoricus bij het Rijksmuseum. Het was daar dat ze haar passie voor geur voor Kruidig luchtje het eerst met kunst kon combineren. Ze Hoe vang je de essentie van een kunstmaakte geurenproducent IFF enthousiwerk in een parfum? “Je kunt het heel ast om samen te werken voor de Musewetenschappelijk bekijken”, zegt parfuumnacht in 2012. Het bedrijf leverde de meur Fred Tabak van IFF. “Neem een parfumeurs en grondstoffen om speciale schilderij van Mondriaan. Wij hebben geuren bij bekende schilderijen in het uitgebreid onderzoek gedaan naar welke museum te creëren. geuren mensen over de hele wereld met Producent IFF werkte ook mee aan haar kleuren associëren. Lavendel wordt geaspromotieonderzoek naar de geuren die socieerd met blauw, een roos met rood. schilders van de avant-gardestroming, Dan kun je de kleuren van het schilderij de futuristen, gebruikten. Bij het proefin een geur vertalen. Maar je kunt ook schrift, dat hopelijk over twee jaar af is, interpreteren waar het schilderij voor zal ook een set geuren zitten die door IFF- staat.” parfumeurs samengesteld wordt. Zodat Tabak ontwikkelde een parfum dat de geuren die schilders, zoals Marcel door De Nachtwacht geïnspireerd werd.

Duchamps, gebruikten om hun kunst“De conservator van het Rijksmuseum werken te versterken niet alleen beschreverwachtte een zweempje bier in de geur.

18

Omdat mensen dat in die tijd de hele dag dronken. Maar als iedereen naar bier ruikt, ruikt niemand naar bier.”

Daarom onderzocht hij de context van het kunstwerk. De afgebeelde personen handelden in peper en kruidnagel. Dus gaf hij het parfum een kruidig luchtje.

Ook het beroemde contrast tussen donker en licht op het schilderij verwerkte Tabak in het parfum. “Dat meisje op het schilderij rent in het licht. Dat heb ik weergegeven door een beetje lelietje-van-dalen toe te voegen.” Het uiteindelijke parfum was een warme geur met veel hout erin.

Een beetje meer Napoleon?

Parfumeur Birgit Sijbrands, die het parfum bij De Slag bij Waterloo creëerde, ging weer anders te werk. “Vraag tien parfumeurs om de geur van een appel weer te geven en ze maken allemaal iets anders. Het is net als koken. Je werkt volgens een bepaald recept, maar elke kok gebruikt net een andere hoeveelheid ingrediënten.”

Sijbrands keek goed naar het schilderij.

“Het is heel groot en indrukwekkend.

Je ziet de paarden op het slagveld, in de verte een pluimpje rook. Het was een regenachtige dag, dus overal lag modder.

De soldaten zweetten door het vechten en overal hing kruitdamp.”

13 geuren voor het Rijks Waarom steekt een geurenproducent als IFF tijd en geld in een samenwerking met het Rijksmuseum en de Vrije Universiteit? Bernando Fleming, strategic insights senior manager fragrances: “Bij IFF geloven we in de kracht van samenwerking. Bij dit project wilden we onderzoeken hoe je de ervaring van bezoekers kunt veranderen door een geurdimensie in de museumcontext te brengen. Onze parfumeurs kregen een unieke kans om met hun creativiteit, passie en deskundigheid een geurencollectie voor het Rijksmuseum te maken.” IFF heeft dertien geuren voor het Rijksmuseum gemaakt. Daardoor zullen bezoekers het museum anders beleven. nr 12 — 8 februari 2017

ADVALVAS

Vinger op het verleden leggen

‘Paardengeur met zweet: de rauwheid van een veldslag of een manege?’

tent samengesteld werd.

Sommige elementen van Daarna volgde de ruikfase. de geur waren simpel. De ‘Er zijn minder Telkens rook ze aan het grassoort vetiver ruikt parfumeurs dan resultaat om vervolgens rokerig, komijn geurt naar aan de formule te sleuzweet. Maar andere onder- astronauten in de wereld’ telen. Een beetje meer delen had ze niet bij de Napoleon of juist minder? hand. Om Napoleon BonaVoor het Rijksmuseum parte te symboliseren, maakte ze twee versies, stelde ze het favoriete eau eentje met een overheerde toilette van de dictator sende Napoleon en eentje opnieuw samen. Hij was waarbij hij maar een element binnen het een berucht grootgebruiker. strijdgewoel is. Het Rijksmuseum koos Met al deze onderdelen stelde ze een uiteindelijk voor het parfum met een formule op voor het recept dat in het klein scheutje Napoleon. laboratorium van IFF door haar assis-

ADVALVAS

nr 12 — 8 februari 2017

Caro Verbeek heeft niet de ambitie om zelf parfumeur te worden. “De opleiding duurt ongeveer twintig jaar. De selectie is zwaar. Er zijn minder parfumeurs dan astronauten in de wereld.”

Hoewel ze wel getraind is in ruiken, houdt ze het liever bij het doen van onderzoek. Ze studeerde nog kunstgeschiedenis toen ze de Biënnale in Venetië bezocht. Daar hing een sterke lucht waar ze zich aan ergerde. “Totdat ik ontdekte dat het geen keukenongeluk was, maar een onderdeel van een kunstwerk.”

Geuren binnen de kunst werd het onderwerp van haar masterscriptie. Tijdens het schrijven ontdekte ze het enthousiasme van de avant-gardisten voor geuren.

“Vanaf dat moment moest ik weten hoe die parfums roken. Ze werden nauwelijks beschreven.” Na haar afstuderen werkte ze drie jaar bij het Stedelijk Museum en zes jaar in het Rijksmuseum. In haar vrije tijd bleef ze onderzoek naar de geurgeschiedenis doen. Dat liep zodanig uit de hand dat het geven van lezingen en het uitspitten van informatie al haar avonden en weekenden in beslag nam. “Ik ging nooit meer op vakantie.”

Ze wilde van haar passie haar werk maken en benaderde zelf de VU. “Zoals alle historici ben ik geïnteresseerd in het achterhalen van hoe iets vroeger was. Als ik een oude geur kan ruiken, heb ik het gevoel dat ik een vinger op het verleden kan leggen.”

In eerste instantie kreeg ze een lauwe reactie. “Diegene die ik sprak, vond dat ik als 33-jarige te oud was om te promoveren.” Uiteindelijk kwam ze bij hoogleraar cultuurgeschiedenis Inger Leemans terecht. Die was wel enthousiast.

Helemaal gestopt met het organiseren van tentoonstellingen is Verbeek trouwens niet.

Eind februari opent de expositie Aromatic Art (Re-)reconstructed aan de VU.

Hoe ruikt de maan?

De expositie Aromatic Art (Re-)reconstructed: In Search of Lost Scents is te zien op de eerste etage van het hoofdgebouw, bij de VU-aula. Van 24 februari tot eind mei kun je daar bijzondere geuren ruiken. Promovendus Caro Verbeek stelde een overzicht samen van de manier waarop internationale kunstenaars en parfumeurs geuren in hun kunst verwerken en zo de grenzen van de visuele kunst oprekken.

Te ruiken zijn onder meer een polderlandschap, de Slag bij Waterloo en de buitenaardse geur van de maan. De tentoonstelling wordt geopend tijdens een gelijknamig symposium. Vrijdag 24 februari, 14.45-17 uur, KC-07, VU-hoofdgebouw.

Toegang is gratis, aanmelding is verplicht.

19

Coaching

Een gids die weet hoe je de top bereikt Hoe kom je die moeilijke postdocjaren door? Neem een ervaren hoogleraar als mentor.

DOOR WELMOED VISSER FOTO MARTIJN GIJSBERTSEN

20

V

hebben voor haar wetenschappelijke carrière: haalt ze de beurs binnen, dan is een vaste aanstelling misschien mogelijk.

Maar krijgt ze die niet, dan heeft ze nu nog maar één kans om een Veni-subsidie aan te vragen.

Dit is een van de afwegingen waarover De Zeeuw best had willen sparren met een ervaren wetenschapper, maar ze had toen nog geen mentor. Nu wel. De Zeeuw is gekoppeld aan hoogleraar milieuchemie en toxicologie Jacob de Boer (61), die ruime ervaring heeft als wetenschapper en leidinggevende, onder meer als voormalig directeur van het Instituut voor Milieuvraagstukken. Het mentorprogramma van de VU is er voor wetenschappers die tussen de promotie en een vaste aanstelling in zitten. Ze worden gekoppeld aan een wetenschapper met kennis en ervaring op de terreinen waarin ze graag gecoacht willen worden.

Het mentoraat bestaat uit minimaal vijf gesprekken gedurende een jaar.

oor Eveline de Zeeuw (31) was het een dilemma: vraag ik dit jaar een Venibeurs aan of richt ik mijn energie op iets anders? De postdoc bij biologische psychologie die onderzoek doet met data uit het tweelingenregister koos uiteindelijk voor het laatste: wetenschapsfinancier NWO stelde vorig jaar een nieuwe beurs in voor het repliceren van studies die ergens anders zijn gedaan. De Zeeuw zag meteen een kans: Steviger in je schoenen staan “Er is Amerikaans onderzoek naar de Immers, de jaren tussen de promotie en vraag of de kwaliteit van een vaste aanstelling op de de instructie van de leraar universiteit zijn de zwaarbijdraagt aan hoe goed ste in de carrière van een ‘Je werkt je dus kinderen kunnen lezen. wetenschapper. Dan moet drie slagen in de Het effect dat de onderhet allemaal gebeuren: rondte en nog is zoekers vonden was vrij beurzen binnenhalen, een het niet genoeg’ groot. Maar misschien ligt netwerk opbouwen, in dat voor Nederland wel toptijdschriften publiceanders: ons onderwijsren, zichtbaar zijn, buitensysteem is tenslotte heel landervaring opdoen, anders ingericht. Dat wil laten zien dat je leiding ik graag onderzoeken.” De kunt geven. En natuurlijk Zeeuw wil gegevens uit het tweelingenkun je het onderzoek en onderwijs waarregister gebruiken voor haar onderzoek. voor je bent aangesteld ook niet laten Ze vroeg een beurs aan bij NWO en liet verslonzen. een aanvraag voor een Veni-beurs dit jaar Je werkt je dus drie slagen in de rondte schieten. en nog is het niet genoeg. Geen wonder dat veel wetenschappers - en dan vooral vrouwen die ook nog eens de druk van Minimaal vijf gesprekken per jaar een tikkende biologische klok voelen Deels was het een strategische keuze, een wetenschappelijke loopbaan ergens waarbij meespeelde dat een paar collega’s in deze jaren voor gezien houden. Dat de uit haar onderzoeksgroep dit jaar ook een postdoc-contracten steeds korter worden Veni hebben aangevraagd. Of De Zeeuw (anderhalf jaar soms) en er steeds minder goed heeft gegokt, weet ze nog niet. In vaste aanstellingen zijn voor jonge wetenjuli hoort ze of ze de beurs heeft gekreschappers, helpt niet. gen. De keuze kan grote consequenties

nr 12 — 8 februari 2017

ADVALVAS

wetenschap

Postdoc en mentor, Eveline de Zeeuw en Jacob de Boer ADVALVAS

nr 12 — 8 februari 2017

21

Coaching

Hoe krijg je of word je een mentor? > Jonge wetenschappers die graag een ervaren wetenschapper als mentor willen, moeten zich laten voordragen door hun faculteit. Dat loopt via de P&O-adviseur. > Zij moeten gepromoveerd zijn en een tijdelijke aanstelling hebben als postdoc of universitair docent. > Het programma gaat eens per jaar van start, in het najaar. > Dit jaar hebben 37 wetenschappers, van wie er twintig vrouw zijn, een mentor. > Het programma duurt een jaar, waarin minstens vijf gesprekken plaatsvinden tussen wetenschapper en mentor. > Mentoren krijgen vooraf een workshop. > De begeleide wetenschapper en mentor worden aan elkaar gekoppeld op basis van de vraag van de wetenschapper en de expertise van de mentor. > Uitzonderingen daargelaten komen de mentor en de begeleide wetenschapper niet uit dezelfde faculteit. > De VU overweegt om ook een mentoraat in te stellen voor ondersteunend personeel.

22

Kortom, wetenschappers kunnen in deze fase van hun carrière wel wat steun gebruiken. En wie kunnen die nu beter geven dan ervaren wetenschappers? dachten Lidy Stassen en Josien Hagen van de dienst HRM, die het mentorprogramma organiseren. Dit loopt nu vier jaar en de ervaringen zijn positief. Stassen: “We horen van mensen dat ze er echt iets aan hebben gehad. Dat ze steviger in hun schoenen stonden bij beslissingen.” zegt De Boer. “En ik denk wel dat de druk Ook de mentoren zijn over het algemeen nu nog wat hoger is en de vooruitzichten positief. Vaak doen ze verschillende jaren onzekerder, omdat je minder snel een achter elkaar mee. vaste aanstelling krijgt.”

Jacob de Boer doet het dit jaar bijvoorbeeld voor de derde keer. Hij vindt het Realistisch beeld belangrijk en leuk: “Ik denk dat ik de De Zeeuw wilde graag een mentor die wetenschappers die ik heb begeleid, verstand heeft van het combineren van heb kunnen helpen met mijn helikoponderwijs en onderzoek en iemand die terview. Door mijn ervaring kan ik wat haar advies kan geven bij de keuzes verder kijken en weet ik hoe dingen zich waarvoor ze de komende tijd staat: moet vaak ontwikkelen. En zelf leer ik er ook je voor je eigen beurzen gaan, of meer van wat er speelt in de samenwerken? Hoe zet hoofden van jonge wetenje jezelf als wetenschapschappers. Dat is ook per op de kaart? Moet ze ‘Ik kan jonge nuttig voor mij als leidingnaar het buitenland, ook wetenschappers gevende.” als de wereldtop op haar helpen met mijn vakgebied hier aan de VU helikopterview’ zit? Hoe houd je focus Niet durven vragen in je onderzoek? Met die De onderwerpen waarvragen als vertrekpunt is mee de wetenschappers ze aan De Boer gekoppeld. bij De Boer aanklopten, Wat ze aan elkaar gaan waren verschillend: de een hebben, weten ze nog niet. worstelde met de balans Ze hebben pas één kennismakingsgetussen werk en privé. De ander zat meer sprek achter de rug. met de sfeer in de onderzoeksgroep in de Soms helpt het om uit je eigen ervaringen maag. Hoe kaart je dingen aan die anders te putten als je iemand begeleidt, weet De lopen dan je graag zou willen, of houd je Boer. “Ik herinner me nog goed hoe lang je mond? “Soms helpt het om dan van je ik over mijn eerste artikel deed voordat mentor te horen dat je gewoon om een ik het instuurde naar een internationaal functioneringsgesprek mag vragen, ook tijdschrift, waarvan ik heel graag wilde al heeft je hoogleraar gezegd dat die daar dat ze het zouden publiceren. Inmidniet aan doet”, zegt De Boer, “vaak weten dels ben ik hoofdredacteur van datzelfde jonge wetenschappers niet goed wat tijdschrift, maar daar zaten jaren en hun rechten en mogelijkheden zijn en durven ze daar niet naar te vragen bij hun jaren tussen van liefdewerk oud papier.

Ik hoop dat ik jongere wetenschappers leidinggevende.” kan helpen door te vertellen welke kleine En natuurlijk zijn er dingen veranderd stapjes ik heb genomen, zodat ze een sinds de tijd dat De Boer zelf als jonge realistisch beeld krijgen en ook kunnen wetenschapper aan de poorten van de afwegen of een carrière als wetenschapivoren toren rammelde. “Het is altijd per echt iets voor ze is.” hard werken geweest in de wetenschap”,

nr 12 — 8 februari 2017

ADVALVAS

Vinod Subramaniam rector

opinie

‘Vul de Nationale Studenten Enquête in’ De rector wil van alle studenten weten hoe het ze hier bevalt.

ratis patat, een reischeque van tweeduizend euro en flinke geldprijzen. De VU doet dit jaar wel erg haar best om studenten de enquête te laten invullen. “Alleen de actie met de frietkraam hebben we zelf bedacht. Dat is een ludieke manier om studenten te trekken. Vorig jaar gaven we koffie weg. De andere prijzen voor deelnemers zijn landelijk. We geven geen extra geld uit om studenten over te halen om de enquête in te vullen. Dat moet je niet willen.”

Wat hebben studenten eraan als ze de enquête invullen? “Voor ons is het heel belangrijk dat studenten met ons delen wat er wél en niet goed op hun opleiding gaat. Hoe meer studenten het invullen, hoe betrouwbaarder de informatie is.

Het bestuur krijgt dagelijks feedback van mensen. Maar door deze enquête weten wij wat studenten als knelpunten zien. Daar kunnen we dan prioriteit aan geven.”

ADVALVAS

nr 12 — 8 februari 2017

Yvonne Compier

G

DOOR FLOOR BAL

Wat is er dan naar aanleiding van eerdere enquêtes veranderd? “Studenten gaven aan dat ze meer studieplekken willen. Nu zijn we bezig om die te realiseren. Hetzelfde geldt voor de aansluiting op de arbeidsmarkt, daar maken studen-

Vinod Subramaniam

Gratis friet Is de oproep van de rector niet voldoende om je te motiveren om de Nationale Studenten Enquête in te vullen? Als je deze op 27 februari naast de TenThal live invult, krijg je een gratis frietje. Sowieso maken alle deelnemers kans op een reischeque van 2.000 euro, een geldprijs van 400 euro of bol.com-bonnen. Deze enquête wordt onder alle studenten in Nederland uitgevoerd. De resultaten worden gepubliceerd in de Keuzegids Hoger Onderwijs.

ten zich zorgen over. Alle faculteiten besteden daar nu meer aandacht aan. Rechten en Feweb hebben zelfs career services ingesteld.”

Het commentaar op het onderzoek is dat de UvA en VU lager scoren dan andere universiteiten omdat de studenten in Amsterdam kritischer zijn.

“Om dat te achterhalen is er een keer een controlevraag over DUO aan alle studenten voorgelegd.

Daar reageerde iedereen even kritisch op. Dus het lijkt erop dat Amsterdamse studenten niet extra kritisch zijn.”

Waarom doen er altijd zo weinig VU-studenten aan de enquête mee? “Tot 2015 was dat inderdaad zo. Toen deed maar 27,2 procent van de studenten mee. Maar vorig jaar veranderde dat. In 2016 deed 45,9 procent van de VU-studenten mee. Dat is is zelfs hoger dan het landelijke percentage deelnemers. We hopen natuurlijk dat het er dit jaar weer zoveel zijn.”

Reageren? Mail naar redactie.advalvas@vu.nl.

23

advertenties

colofon SPORTCENTRUM VU BESTAAT 50 JAAR!!

50 DAGEN GRATIS BIJ EEN HALFJAAR OF JAARABONNEMENT

ACTIE IS GELDIG VAN 14 T/M 28 FEBRUARI 2017 WWW.SPORTCENTRUMVU.NL

COÖRDINATOR COLLECTE GEVRAAGD

5 t/m 11 maart 2017 www.amnesty.nl/collecte of bel (020) 535 21 11

onafhankelijk magazine van de Vrije Universiteit www.advalvas.vu.nl

Redactieadres De Boelelaan 1105 BelleVue, Kamer 1H-43 1081 HV Amsterdam redactie.advalvas@vu.nl Hoofdredacteur Marieke Schilp Redactie Floor Bal, Peter Breedveld, Dirk de Hoog, Marieke Kolkman, Welmoed Visser Eindredactie Win Castermans, Welmoed Visser Secretariaat Anna Jansen (020) 5985630 secretariaat.advalvas@vu.nl Basis Ontwerp Luis Mendo - GOOD Inc.

Vormgeving Rob Bömer - behance.net/rbbmr Medewerkers Joeke Berg, Yvonne Compier, Peter Gerritsen, Sanne Pieters, Dick Roodenburg (Griffioen), Lae Schäfer, Bas van der Schot, Peter Valckx Copyright HOP-kopij Hoger Onderwijs Persbureau, Amsterdam VU-advertenties zie secretariaat Commerciële advertenties Bureau Van Vliet (023) 5714745 Druk Opmeer drukkerij BV, Den Haag

Amino: ‘Ik ben gevlucht uit Somalië.

Nu wil ik graag weer studeren.’

Geef om talent en maak deze studie mogelijk! Kijk op www.uaf.nl 24

nr 12 — 8 februari 2017 UAF_Advalas_1/2_pag_205x130mm_liggend.indd 1

ADVALVAS

25-02-16 14:12

mail

113online Reacties (max. 300 woorden) op Advalvas-artikelen zijn welkom op redactie.advalvas@vu.nl. De redactie behoudt zich het recht voor uw bijdrage eventueel in te korten.

Student Analytics Het is in onze ogen belangrijk om stil te staan bij een aantal aspecten van het project Student Analytics. Studiesucces wordt om te beginnen bepaald door eindeloos veel factoren. De factoren die uit wetenschappelijk onderzoek naar studiesucces in het hoger onderwijs het meeste terugkeren, vormen geen onderdeel van de in dit project gebruikte dataset.

Verder lijkt er iets niet goed te gaan met correlatie en causaliteit.

Hier is ons inziens geen sprake van oorzakelijke verbanden. En dus kan er geen gericht advies uit gegenereerd worden. Het beroemde voorbeeld van wiskundige Ionica Smeets: ‘In de zomer stijgt de verkoop van het aantal ijsjes en het aantal verdrinkingen.

Eet dus geen ijsje, dit is levensgevaarlijk!’ Dat Student Analytics leidt tot zulke interpretaties, blijkt uit het artikel ‘De uitvaldetector’ in Advalvas 10.

Er is geen nulmeting gedaan van succesvolle studentbegeleiding.

Noch zijn factoren van (‘gerichte’, als in tegenstelling tot ‘ongerichte’?) studentbegeleiding geoperationaliseerd. Daarbij zijn de deels

ADVALVAS

nr 12 — 8 februari 2017

genoemde mogelijke valkuilen als stereotype threat en verminderde academische prestaties in geval van een statische mindset reëel. Deze verdienen meer wetenschappelijk onderbouwde aandacht.

Succesvolle studentbegeleiding vraagt om veel meer dan data.

Het vraagt vooral om kennis van zaken. Dat als een student niet naar een tentamen komt, dit op gebrek aan motivatie zou duiden is te eendimensionaal. Het is ons werk om te weten of we gaan doorvragen, gaan uitleggen, een liefdevolle schop onder de kont geven of nog iets anders. Ieder gesprek levert daarmee verschillende invalshoeken en dus verschillende mogelijke interventies op.

Meer discipline- en situatiespecifiek onderzoek naar studiesucces en studiebegeleiding is welkom en wenselijk. Of deze datadouche daar een wezenlijke bijdrage aan kan leveren, is voor ons een belangrijke vraag.

Mirjam Pol, Frank Hendriks en Marjolein Pouw, studieadviseurs geneeskunde

Mooi dat Advalvas aandacht besteedt aan suïcide. In nummer 10 las ik het interview met student Tülin Güzelsari die als vrijwilliger werkt bij 113online, een suïcidepreventie hotline.

Ik denk dat ze prachtig werk verricht. Ik (74) werk zelf al zes jaar als vrijwilliger bij de telefonische hulpdienst, in combinatie met 113online in Utrecht.

Ik wil opmerken dat de covertekst ‘Tulin Güzelsari probeert mensen hun zelfmoordgedachte uit het hoofd te praten’ helemaal niet meer terugkomt in het artikel.

Het is ook een onbegonnen actie om een zelfmoordgedachte uit iemands hoofd te praten. Het

kan zelfs averechts uitwerken; mensen voelen zich dan niet serieus genomen. Wat Güzelsari wel doet is juist empathisch. Ze gaat naast de mensen staan en probeert ze zo op andere gedachten te laten komen. Nu komt de cover over als: niet doen, niet doen. En dat is bewezen improductief. Een vraag die ik in het gesprek altijd stel is: wat moet er veranderen om u weer zin in het leven te geven? Dat is altijd een goed begin van een zinnig gesprek.

Henk van den Hul, gepensioneerd tandarts en oud-medewerker Acta

Werkdruk Werkdruk is een boeiend en vooral een ingewikkeld onderwerp.

Als we het over werkdruk hebben, bedoelen we vaak: te hoge werkdruk. Maar aan de andere kant kan werkdruk — een ‘gezonde’ werkdruk — ook een bron van energie zijn. De vraag is daarom: hoe zet je werkdruk in om vóór je te werken, in plaats van tegen je?

Belangrijk is dat werkdruk niet zo onbeheersbaar wordt dat je er ziek van wordt.

De VU onderzoekt de werkdrukbeleving van medewerkers onder andere in het werkbelevingsonderzoek (WBO) dat eens in de drie jaar wordt uitgevoerd.

In het meest recente WBO, van 2015, bleek de beleefde werkdruk licht gestegen ten opzichte van het WBO van 2012. Medewerkers beoordeelden hun werkdruk in 2015 gemiddeld als gematigd negatief, terwijl de score in 2012 neutraal was. Naar aanleiding daarvan zijn leidinggevenden en medewerkers door het college van bestuur opgeroepen om met elkaar in gesprek te gaan over dit onderwerp. Een hoge werkdruk kan diverse en soms heel individueel bepaalde oorzaken

hebben, wat om maatwerk vraagt als je oplossingen wilt vinden. Er is geen one size fits all-oplossing.

Voor begin 2018 staat een nieuw WBO gepland. Ook dan zal er natuurlijk weer aandacht zijn voor de werkdrukbeleving.

Zorgelijk vind ik het signaal, in het interview met Dick de Gilder in de vorige Advalvas, en eerder ook in het rapport van de FNV, dat medewerkers zich niet ziek zouden kunnen of willen melden, ook als ze dat feitelijk wel zijn.

Ik kan het niet beamen, want als iemand zich niet ziek meldt weten wij dat niet en zien we het ook niet terug in de verzuimcijfers. Het blijft dan onder de radar.

Natuurlijk is ziek zijn geen kwestie van 100 procent ziek of 100 procent gezond, maar het is niet goed als mensen tegen beter weten in doorgaan met werken.

Ik wil dan ook zeggen: ga in geval van twijfel naar de bedrijfsarts.

Die is medisch specialist op het gebied van werk en gezondheid en kan op individueel niveau adviseren.

Renée-Andrée Koornstra, directeur HRM, Arbo & Milieu

25

Bètasamenwerking

UvA-studenten hebben er grote moeite mee dat ze straks waarschijnlijk naar de VU moeten voor studies als informatica.

UvA-studenten willen niet naar de VU

E

Door Marieke Kolkman

het vakgebied overzien en midden in het onderzoek staan, en aan de VU wel.”

Hij krijgt geen applaus. Dat vat de sfeer wel zo ongeveer samen: de studenten zijn tegen en laten zich niet zo makkelijk overtuigen. Ze willen geen pas op de plaats, maar stappen terug.

r staan veel te weinig stoelen in de hal van het hoofdgebouw op het Science Park voor het debat op 24 januari over de verhuizing Instemmingsrecht van de informatici van de Alex Tess Rutten, voorzitter van de UvA naar de VU-campus. studentenraad van de UvA, wil instemDe aanwezigen staan langs de randen mingsrecht op de verhuisplannen. Peter en zitten tot bijna bovenaan de trap. van Tienderen, decaan van de faculteit Het is duidelijk een onderwerp dat veel Natuurwetenschappen, Wiskunde en UvA-studenten bezighoudt.

Informatica, weigert dat toe te zeggen.

“We zijn bang dat de Twee dagen na het debat kwaliteit van het ondervoert de studentenraad wijs eronder zal lijden de druk nog wat op: ze ‘Het lijkt of de als we verhuizen naar de willen instemmingsrecht studenten hun VU”, zegt panellid Kjeld en anders keuren ze de mening al hebben Oostra, voorzitter van de begroting niet goed. bepaald, en die is studievereniging van de “Het lijkt of de studenten negatief’ informatiewetenschappen hun mening al hebben aan de UvA. “UvA en VU bepaald, en die is negahebben twee verschillende tief”, reageert Frank van administratiesystemen en Harmelen, hoogleraar dat zal problemen oplekunstmatige intelligentie veren. We zullen ook last aan de VU. “Als staf zien krijgen van kinderziekten wij naast voordelen ook in het nieuwe gebouw.” Oostra vreest nadelen aan de verhuizing. De zorgen van ook dat het onderwijs te grootschalig zou de studenten over de vertegenwoordiging worden en dat de VU bij informatieween ondersteuning zijn reëel. Ze lijken tenschappen minder goed scoort dan de alleen niet geïnteresseerd om de voor- en UVA. Hij krijgt applaus. nadelen tegen elkaar af te wegen.”

Andy Pimentel, onderwijsdirecteur van Overigens staan de UvA-studenten niet van de Graduate School of Informatics, helemaal alleen. Ook de universitaire ziet vooral de positieve kanten: “We studentenraad van de VU en de studenvullen elkaar aan. Eerstejaars krijgen tenraden van de exacte VU-faculteiten hier geen college van hoogleraren die ondertekenden een brief aan de besturen

26

nr 12 — 8 februari 2017

ADVALVAS

campus

onderwijs

So you think you can teach Wie weet van een hoorcollege een inspirerende sessie te maken? Student-reporter Joeke Berg schuift aan. Deze keer: het hoorcollege arbeids- en organisatiepsychologie van Kilian Wawoe. van beide universiteiten waarin zij hun zorgen over de verhuisplannen uiten.

Van Harmelen ziet de tegenstribbelende studenten als een serieuze hobbel in de samenwerkingsplannen. “Als de samenwerking niet verdergaat, houden de joint programmes het op de lange termijn niet uit. Ik geef nu college in een UvA-master, en ben daarin overgeleverd aan de grillen van de UvA. Dat is geen houdbare situatie.”

Na 1 april valt er een besluit over de verhuizing.

Medewerkers willen wél samen Weer een paar dagen later, op 31 januari, spreken de natuurkundigen van de VU en de UvA zich uit in een open brief: ze willen juist wél graag met elkaar samenwerken. De natuurkundigen zien de bui al hangen. Drie jaar geleden werd het plan voor een gezamenlijke bètafaculteit op het laatste nippertje weggestemd door de medezeggenschap van de UvA en zoiets willen ze niet nog eens meemaken: ‘Wij maken ons grote zorgen over het feit dat veel discussies in de afgelopen weken meer over procedures, rechten en plichten gingen dan over inhoud. Dat betreuren wij ten zeerste… Wij begrijpen dan ook de motivatie niet van diegenen die nu vragen om middels instemmingsrecht de facto een veto te kunnen uitspreken’. (DdH) Volg de discussie over bètasamenwerking op advalvas.vu.nl.

Reageren? Mail naar redactie.advalvas@vu.nl.

ADVALVAS

nr 12 — 8 februari 2017

docent belooft de zaal “een soort College 20-01-2017|MF-FG1. Arbeids- en Tour met een van de beste coaches van organisatiepsycholoog Kilian Wawoe is Nederland”. “Dit instituut leidt jullie niet een van de sterren van de Universiteit uitsluitend op voor een diploma, het leidt van Nederland. Samen met neuropsyjullie op voor de maatschappij. Maar voor choloog en VU-collega Erik Scherder wie niet intrinsiek gemotiveerd is: alles schittert hij op de site van de online wat hier besproken wordt, universiteit in een colleis tentamenstof.” gereeks over prestaties op Wawoe laat zijn gastsprede werkvloer. Gelukkig ker uitgebreid vertellen voor de VU-studenten is Motiveert de over het motiveren van hij ook nog weleens excluteams en illustreert diens sief op de De Boelelaan in zaal actief mee te verhalen uitvoerig met actie te bewonderen, zoals doen anekdotes uit zijn eigen vandaag met een college privéleven. Zo wordt de voor tweedejaars psychoIets te veel hockeytraining van zijn logie over het coachen anekdotes uit zoontje een terugkerend van teams. Omdat de stof privéleven thema. De bedrijfscoach uit de voorgeschreven haalt theorieën van literatuur naar zijn zeggen gezaghebbende auteurs nogal theoretisch is, heeft aan, gevolgd door vragen, Wawoe bedrijfscoach Dirk maar krijgt daar tot zijn Loots uitgenodigd voor verbazing weinig respons een inkijkje in de praktijk. op. Wawoe poogt de passieve zaal in Het college krijgt de vorm van een tweebeweging te krijgen. “Kom op, dit weten gesprek tussen Wawoe en Loots, waarbij jullie wel. Althans, jullie hadden het de zaal uitdrukkelijk wordt uitgenodigd moeten weten…” Geen reactie. “Sigmund om vragen te stellen. Dat de twee heren Freud? Ooit iemand van gehoord?” Zijn de psychologie achter het aansturen van energie en de bij vlagen licht cynische groepen perfect onder de knie hebben, opmerkingen als de zaal niet meewerkt, blijkt meteen bij aanvang. werpen hun vruchten af en uiteindelijk Naar goed college-gebruik blijven bij het krijgt Wawoe zijn studenten zover dat ze volstromen van de zaal de voorste rijen vragen stellen. Loots neemt geen blad leeg, maar daar nemen de sprekers geen voor de mond bij het beantwoorden van genoegen mee. Na enig aandringen en die vragen. Student: “Wat als enkele indiuiteindelijk het persoonlijk aanwijzen viduen binnen een team ontwikkelingsvan individuen, verplaatsen de studenprocessen blijven tegenwerken?” Loots: ten die zich net hadden geïnstalleerd “Mijn advies is altijd: als jij je niet kunt op de stoelen achterin zich gedwee naar vinden in de bedrijfsfilosofie, ga dan weg. voren. “Zo”, verzucht Wawoe tevreden.

Of stop met zeiken.”

“Dat is meteen een stuk gezelliger.” De

+

�

27

E: OR@VU.NL | WWW.VU.NL/OR | WWW.ONDERNEMINGSRAADVU.NL | 8 FEBRUARI 2017

COMMISSIES DEMOCRATISERING VU EN UVA PRESENTEREN HUN UITKOMSTEN:

DISCUSSIE OVER BESTUURSMODEL WORDT NU CONCREET De afgelopen maand presenteerden de Commissie Democratisering van de VU en de Commissie Democratisering en Decentralisering van de UvA hun conclusies en aanbevelingen voor een nieuw bestuursmodel. Na vier jaar van discussie en protest liggen er nu concrete voorstellen en keuzes voor. De Commissie Democratisering van de VU beet het spits af. Op 17 januari presenteerde zij haar rapport “Naar een democratischer bestuursmodel voor de Vrije Universiteit”. De commissie doet in dit rapport drie aanbevelingen. Ten eerste bepleit de commissie een versterking van de rechten van de medezeggenschap in de selectie en benoeming van bestuurders. Ten tweede adviseert de commissie een grotere mate van consultatie en betrokkenheid van medewerkers en studenten in de beleidsontwikkeling. Ten derde bepleit de commissie een grotere financiële autonomie en beleidsvrijheid voor faculteiten op basis van het subsidiariteitsbeginsel.

ACHTERGROND EN DOEL VAN HET SYMPOSIUM

Commissielid Boris Slijper (OR) opende het symposium door de aanwezigen te herinneren aan de aanleiding voor het rapport. In de lente van het turbulente jaar 2015 (het jaar van de Maagdenhuisprotesten) zag de Gezamenlijke Vergadering (GV) zich -onder druk van de naderende en cruciale Instellingstoetsgenoodzaakt in te stemmen met een nieuw bestuursmodel dat in haar eigen woorden onvoldoende tegemoet kwam aan een aantal zeer dringende kwesties “zoals EEN BESLISSENDE STEM IN DE BENOEMING VAN BESTUURDERS WERD NIET ALLEEN WENSELIJK, MAAR ZELFS CRUCIAAL GEACHT

de democratisering en decentralisering van de besturing van de universiteit, het lager in de organisatie leggen van de besluitvorming en het beter positioneren van de medezeggenschap in dit proces”.

De OR nam vervolgens samen met de USR het initiatief voor de instelling van de Commissie Democratisering. De opdracht van de commissie was om de mogelijkheden van democratisch bestuur aan de Vrije Universiteit te verkennen en te concretiseren. Met het College van

Bestuur (CvB) werd afgesproken dat er vervolgens een open en principiële discussie zou kunnen worden gevoerd over een nieuw bestuursmodel.

De commissie werkte ruim een jaar aan haar onderzoek en rapportage.

In deze periode werden verschillende bijeenkomsten en focusgroepen georganiseerd, interviews gehouden met experts en -in samenwerking met het CvB- een VU-brede raadpleging georganiseerd onder medewerkers en studenten (zie: Ruigrok Netpanel 2015, Moet het anders op de VU?).

Slijper benadrukte tevens de status van het rapport: “Wat er nu ligt zijn de conclusies en aanbevelingen van de commissie. Het rapport moet nog besproken worden in de GV. We beschouwen dit symposium als een openbare vergadering. Uw reacties zullen worden meegewogen in de uiteindelijke positiebepaling en advies van de GV”.

REACTIES VAN DE WEGBEREIDERS: DE VERONTRUSTE VU’ERS EN TITANIC

Vervolgens werd het woord gegeven aan twee vertegenwoordigers van de actiegroepen die aan de wieg stonden van de discussies en het protest op VU. Namens de Verontruste VU’ers gaf Ida Sabelis (FSW) haar oordeel over het rapport. Sabelis kon instemmen met de aanbevelingen, maar was ook kritisch. Ze benadrukte dat

democratisering niet alleen een kwestie was van de formele structuur, maar ook van cultuur. Daarnaast signaleerde ze dat de commissie vooral meer zeggenschap wil realiseren voor wetenschappelijke personeel en studenten.

Namens actiegroep Titanic voerde Max Jansen (FALW) het woord. Hij legde het publiek uit hoe de actiegroep erachter kwam dat de ‘problemen’ bij FALW konden worden teruggevoerd op de logica van het interne verdeelmodel (VUSAM).

Hij was daarom verheugd dat de commissie de democratiseringsagenda heeft weten te verbinden met de discussie over het verdeelmodel.

DISCUSSIE MET DE ZAAL

Vervolgens lichtten commissieleden Henderson (OR), Goosensen (USR) en Van der Woerd (OR) de hoofdlijnen van het rapport toe, en gingen hierover in gesprek met de aanwezigen. De algemene strekking en aanbevelingen leken op veel bijval te kunnen rekenen onder het aanwezige publiek. Als gespreksleider vroeg Slijper enkele aanwezigen nog expliciet naar hun steun voor wellicht het meeste verregaande voorstel van de commissie: de benoeming van bestuurders op voordracht van de medezeggenschap. Zaten de decentrale medezeggenschapsorganen wel te wachten op een dergelijke verantwoordelijkheid? Het antwoord liet weinig te raden over: een beslissende stem in de benoeming van bestuurders werd niet alleen wenselijk, maar zelfs cruciaal geacht.

Onder de aanwezigen waren ook enkele stafleden. Slijper daagde stafmedewerker en adviseur van het CvB Janco Bonnink uit om te reageren op de roep om meer

transparantie in beleidsvorming. Zou het CvB bereid zijn om tussentijdse beleidsstukken openbaar te maken op VUnet?

Bonnink gaf aan dat transparantie een belangrijk onderwerp was, en dat er zeker ruimte is voor verbetering. Maar meer transparantie is niet altijd wenselijk: “Sommige stukken zijn zo prematuur dat je je moet afvragen of openbaarmaking dan zinnig is”.

ONDERTUSSEN OP DE UVA

Een week na het symposium op de VU -op 25 januari- presenteerde ook de UvAcommissie haar conclusies. De werkwijze van de UvA-commissie was anders dan die op de VU. Daar waar de VU-commissie haar aanbevelingen ontwikkelde na consultatie van de bredere universitaire gemeenschap, legde de UvA-commissie vier ideaaltypische bestuursmodellen (van behoud van het huidige model tot een radicale decentralisering) in een referendum voor aan alle medewerkers en studenten. Geen van de modellen verkreeg een meerderheid, maar duidelijk was dat een meerderheid had gestemd vóór verandering. Commissievoorzitter Lisa Westerveld riep daarom het CvB van de UvA op om op korte termijn aan de slag te gaan met veranderingen.

HET VERVOLG

Zowel aan de VU als aan de UvA hebben de commissies gewerkt om het grootse academische protest sinds de jaren zestig te vertalen naar concrete voorstellen voor verandering. Hun werk zit erop; het woord is nu aan de medezeggenschapsorganen en de Colleges van Bestuur. Paradoxaal genoeg in deze discussie over democratisering zullen het in beide gevallen de CvB’s zijn die de sleutel in handen hebben.

VERKIEZINGEN!

6-12 maart is het weer zo ver: de verkiezingen voor de medezeggenschap vinden plaats. Je kunt stemmen voor zowel de universitaire medezeggenschap (Ondernemingsraad) als de facultaire medezeggenschap (Onderdeelcommissies).

COLUMN

MEDEZEGGENSCHAPSAFKORTINGEN In maart van dit jaar zijn er verkiezingen voor de medezeggenschap. Een kort kiezersexamen vooraf. Welke van de volgende afkortingen verwijst niet naar een medezeggenschapsorgaan?

Is dat: (a) GV, (b) OR, (c) USR, (d) FSR of (e) ODC? Het juiste antwoord: dit is een strikvraag.

Al deze afkortingen verwijzen namelijk naar medezeggenschapsorganen.

Als u deze column leest wist u dat waarschijnlijk wel, maar ik denk dat een flink aantal van uw collega’s het antwoord “ODC” zou hebben gegeven. Al was het alleen maar omdat ze niet weten waar deze afkorting voor staat. En als u dan vervolgens zou toelichten dat O-D-C staat voor “OnderDeelCommissie”, dan was uw collega waarschijnlijk nog niet veel wijzer geworden.

“Onderdeelcommissie? Wat is dat nu weer?”

Als OR-lid en ODC-lid krijg ik deze laatste vraag vaak te horen van mijn collega’s. Net nadat ik uitgelegd heb dat “de ODC misschien wel niet zal instemmen” met een belangrijk besluit van het faculteitsbestuur. Of wanneer ik ze benader met de vraag of ze zich kandidaat willen stellen voor de ODC. “Onderdeelcommissie” is een onhandige term voor wat we beter de facultaire of decentrale medezeggenschap zouden kunnen noemen.

We zitten vanwege ons medezeggenschapmodel opgescheept met die vaak onbekende term ODC (een juridisch dingetje). Maar laten we het in gesprekken met onze collega’s maar gewoon hebben over “de medezeggenschap”. Of iedereen deze column laten lezen natuurlijk.

COLOFON

OP WIE STEM IK?

Rond 20 februari worden de kandidatenlijsten bekendgemaakt. Vanaf 6 maart is het mogelijk om digitaal op de kandidaten te stemmen.

VERKIEZINGSDEBAT 6 MAART

Om er achter te komen waar de lijsttrekkers voor staan kun je het verkiezingsdebat op 6 maart bijwonen in de hal van het hoofdgebouw, vanaf 16:00. De lijsttrekkers gaan in debat vanaf 16:30. Aansluitend is de medewerkersvoorstelling met Guido Weijers over “geluk”.

COMMISSIE COMMUNICATIE OR SANDRA DE MAESSCHALCK, HENK OLIJHOEK, ESTHER PLOMP, BORIS SLIJPER TEKST BORIS SLIJPER, ESTHER PLOMP BEELD ESTHER PLOMP VORMGEVING HAAGSBLAUW

WWW.FACEBOOK.COM/ ONDERNEMINGSRAAD.VU @OR_VU

Theatercollege

Eten

Mappa Van der Weijden Maarten van der Weijden Beter (kampioen na kanker) Dinsdag 21 februari Aanvang 20.30 uur Studenten € 13,Medewerkers VU € 3,- (medewerkersvoorstelling) griffioen.vu.nl

J

awel, soms doet het cultuurcentrum Griffioen aan sport. Zwemmer Maarten van der Weijden vertelt in een theatercollege hoe hij zeven jaar na zijn leukemie olympisch kampioen werd.

Stel, je voelt je al een tijdje niet zo lekker. Je gaat voor de zekerheid naar de dokter. Een paar uur later lig je in het ziekenhuis. Kanker. Dat overkomt mij niet, denk je misschien. Dat dacht zwemtalent Van der Weijden ook. Toch kreeg hij in 2001 de diagnose acute lymfatische leukemie. Volgens doktoren had hij weinig kans om te genezen. Toch won hij in 2008 in Beijing een gouden medaille tijdens het 10-kilometer zwemmen.

Gelegen in zijn zuurstoftent, met lichtbril op z’n hoofd, zet hij je met zijn verhaal aan het denken. Wat wil jij doen met de kostbare tijd die jij nog hebt?

Dick Roodenburg publiciteitsmedewerker Griffioen

30

FOTO Casper van Aggelen

Cultuurcentrum Griffioen

RESTAURANT Een Italiaan met modern interieur, niet ver van de Dam. SFEER Perfect voor een avond met een date. Het witte interieur met rode touch is romantisch. De spiegels aan de muur geven je een ruimtelijk gevoel.

ETEN Mijn metgezel en ik beginnen meteen met de hoofdgerechten: spaghetti carbonara en linguini met gamba’s. De pasta is mooi al dente en de strandkrabbenbisque van de linguini heeft een fijn aroma. De pancetta in de carbonara is niet te zout en smaakt goed met de peterselie. Het is een doordeweekse dag, dus kiezen we burgerlijk voor thee. Als nagerecht genieten we van de tartufo (een grote chocoladetruffel) met vanille crème fraîche en panna cotta. We drinken er pittige koffie bij. Kortom, dit restaurant doet eer aan de Italiaanse keuken, en is niet bang om er zijn eigen draai aan te geven.

BEDIENING De ober is vriendelijk en charmant.

TIP Tartufo, de grootste guilty pleasure.

AANRADER Zeker, voor als je iets te vieren hebt, maar niet te formeel uit eten wilt.

PRIJS Aan de dure kant: met z’n tweeën betalen we 50 euro voor ieder een hoofdgerecht, een uitzonderlijk nagerecht en thee/koffie.

MAPPA Nes 59 restaurantmappa.nl Nam Nguyen, masterstudent econometrie

Wil je ook GRATIS UIT ETEN, in ruil voor een restaurantrecensie?

Mail naar redactie.advalvas@vu.nl. nr 12 — 8 februari 2017

ADVALVAS

Uilensteders

Een tussenjaar om een master te kiezen Marlies van Oostveen

25 Bachelor biomedische wetenschappen Nieuwbouw

“

Soms voel ik me verdwaald in de grotemensenwereld. Mijn generatie heeft zoveel mogelijkheden, en die moet je wel allemaal pakken en waarmaken. Dat vind ik lastig.

Ik ben bij biomedische wetenschappen terechtgekomen omdat ik drie keer uitgeloot werd voor geneeskunde. De lesstof vond ik heel interessant, maar de uitvoering ervan bleek niets voor mij te zijn.

Ik liep stage in een laboratorium.

Daar deed ik onderzoek waarvan de uitkomsten zouden kunnen bijdragen aan een vaccin tegen huidkanker. Als ik goede resultaten had, werd ik daar niet warm of koud van. Mijn beoordeling was goed, maar ze zagen dat ik niet enthousiast was. Tja, je kunt tijdens een stage ontdekken wat je wilt gaan doen, maar ook dingen uitsluiten.

Nu heb ik een tussenjaar om goed na te denken over welke master ik ga kiezen.

Eigenlijk wil ik nog steeds een beroep waarbij ik mensen kan helpen.

Door Floor Bal Foto Peter Valckx

Wil je ook in Uilensteders?

Mail naar redactie.advalvas@vu.nl.

ADVALVAS

nr 12 — 8 februari 2017

31

I

De stille meerderheid

Lae

FOTO Yvonne Compier

Sanne

k moet de laatste tijd veel denken aan een geschiedenisboek dat ik op de havo las. Daarin stond een foto van twee mensen die hand in hand een bioscoop uitliepen. Ze lachten, zij liep een beetje tegen hem aangeleund. Op de achtergrond zag je vernielde gebouwen, een soldaat met hakenkruis op de bovenarm hield op de hoek de wacht. Het was 1943 en de Tweede Wereldoorlog woedde door de stad. Onder de foto stond: ‘toch ging het leven ook gewoon door’. Elke keer als ik langs die foto bladerde, werd ik nijdig. Hoezo ‘toch ging het leven ook gewoon door’? Om hen heen werden mensen weggevoerd en uitgeroeid! Waarom stonden deze twee niet op z’n minst met fakkels of zoiets bij een gemeentehuis? Natuurlijk, misschien waren dit wel verzetshelden, hadden ze net met de bioscoop als dekmantel plannen gesmeed of waren ze gewoon toe aan een beetje escapisme tussen het activisme door, en nee, ik weet niet hoe het is als je daadwerkelijk in een oorlog leeft, maar de foto symboliseerde voor mij iets wat ik mezelf beloofde nooit te worden: deel van de stille meerderheid. Die de gordijnen sluit als de onderburen worden weggevoerd, zijn muziek harder zet als in de metro een moslima wordt uitgescholden, de andere kant opkijkt als een bevolkingsgroep vanwege hun religiositeit ergens niet meer binnen mag. Het kunnen horen bij een stille meerderheid is ook een privilege. Het betekent dat je niet degene bent die onderdrukt wordt.

Die opvalt. Het betekent dat je op het hoogtepunt van een oorlog nog naar de bioscoop kunt. Het betekent dat je leven doorgaat als het anderen wordt afgenomen.

Het moment waarop stil zijn je schuldig maakt, daar zijn we wel zo’n beetje aangekomen. Wir haben es nicht gewußt, ja doei, we hebben dit van mijlenver zien aankomen en nu kun je een keuze maken. Wat je vandaag nog kunt doen: lid worden van een krant die kritisch is, geld/tijd/zichtbaarheid doneren aan initiatieven die onrecht tegengaan, deelnemen aan protesten, en gewoon gaan stemmen in maart.

Sanne Pieters eerstejaars sociologie

32

Lae Schäfer student Comic Design, ArtEZ (Zwolle)

nr 12 — 8 februari 2017

ADVALVAS