Nr 18 30 mei 2018

Onafhankelijk magazine van de Vrije Universiteit

jaargang 65 #18 30 mei 2018

Angela Davis: ‘You will be crushed!’

P10_Rechtenstudenten geven gratis advies in harde wereld P12_Nieuw tentamenbeleid: voortaan kijken vier ogen mee P20_Hoe Mirjam van Praag verliefd werd op de VU P22_Samya Hafsaoui: student presenteert Ramadanjournaal

advertenties

HOE VER KIJK JIJ? Bijdragen aan een betere wereld, door onderscheidend onderwijs en grensverleggend onderzoek. Dat is de ambitie van de Vrije Universiteit Amsterdam. Persoonlijke vorming en maatschappelijke betrokkenheid staan hierbij centraal. Vanuit verschillende disciplines en achtergronden werken wij samen aan innovaties en nieuwe inzichten op het hele wetenschappelijke spectrum.

Aan de VU studeren 23.000 studenten en werken 4.500 medewerkers. De uitstekend bereikbare VU-campus ligt in het hart van de Amsterdamse Zuidas.

Ben jij geĂŻnteresseerd om bij de VU te werken? Kijk dan op:

Werk jij al bij de VU? Hou dan de interne vacatures in de gaten op:

WWW.WERKENBIJDEVU.NL

WWW.VU.NL/VUNET/VACATURES

Jaargang 65 #18

Hipsterfest Met een borrel viert de medische faculteitsvereniging MFVU dat het studiejaar er bijna op zit.

veldje naast de medische faculteit_23 mei 2018, 18.27 Foto peter gerritsen

cover

Feministisch filosoof, schrijver en activist Angela Davis 16 Rechtswinkel

10

Vier-ogenbeleid

12

Mirjam van Praag 20 Samya Hafsaoui

22

Opinie

Rechter waakt voor de toekomst

8

Flexibele werkplekken

25

Column

Jacintha Ellers

9

Sanne Pieters

32

En verder Online nieuws

4

In actie: Suzanne de Jong

6

Onderzoeksnieuws

14

Mail/colofon

19

Studentenraad

24

Campus: researchdata & privacy

26

So you think you can teach

27

Ondernemingsraad

28

Cabaret en restaurant

30

Uilensteders

31

Pieters & Drachman

32

Coverfoto Timothy Greenfield-Sanders Het volgende nummer verschijnt op 13 juni 2018. klimaatneutraal natureOffice.com | NL-001-742287

gedrukt

ADVALVAS

nr 18 — 30 mei 2018

3

advalvas.vu.nl Voor al het laatste nieuws

Positief over docentdiploma Het is heel goed dat universitaire docenten tegenwoordig een lesbevoegdheid moeten behalen, vinden de universiteiten.

Het hoger onderwijs vreest internationaal talent mis te lopen door het inperken van de zogeheten expatsubsidie.

Night of Protest Zo’n vierhonderd studenten uit heel Nederland kwamen 22 mei naar de Night of Protest in Amsterdam om een vuist te maken tegen de bezuinigingen.

{meer nieuws online}

Eindhoven duurzaamste universiteit, VU behoudt 4de plaats WOinactie stelt ultimatum Meld slechte stagebegeleiding Rechtszaak voor onderwijsinspectie Medezeggenschap verbeterd Huishoudboekjes online Beller niet altijd sneller bij DUO 4

‘Dan open je gewoon een google-account’

‘

Welmoed Visser

Balen van uitgeklede expatsubsidie

Gespreksleider Anne Rosier (l) ondervroeg jonge medewerkers over hun ervaringen en frustraties op de werkvloer

Ja, maar dit is de VU.’ Dat krijgen jonge medewerkers vaak te horen als ze een idee hebben. Hoe zorg je dan dat je niet strandt? Juniordocent Nienke Stumpel: “Wij deden gewoon. Als het niet lukte om op tijd een mailadres voor een project te krijgen, openden we gewoon een googleaccount.” Dat de bureaucratie op de VU soms verstikkend kan zijn,

is voor veel jonge medewerkers herkenbaar. Dan is het prettig als je met elkaar kunt praten over hoe je je weg daarin vindt. Daarvoor is Young.VU opgericht.

Afgelopen najaar is de VU begonnen met een trainee-groep.

Twaalf nieuwe medewerkers kregen een begeleider en hebben eens in de zoveel tijd bijeenkomsten. “Wij kunnen elkaar bellen: weet jij wie zich op jouw afdeling

met dit onderwerp bezighoudt?” vertelt Jordy Gevers, die zelf bij de bibliotheek werkt. “Dat wilden we uitbreiden voor jonge medewerkers van de hele VU.” Het netwerk is zowel voor ondersteunend personeel als wetenschappers. (WV)

Meer hierover op advalvas.vu.nl> nieuws> 29 mei.

Young.VU is te bereiken op young@vu.nl.

Gedoe over naam theologie

De faculteit Godgeleerdheid wil binnenkort Faculty of Religion and Theology gaan heten.

De medezeggenschap is er niet gelukkig mee.

D

at de faculteit toe is aan een andere naam, daarover zijn alle partijen het eens: Godgeleerdheid houdt zich namelijk al jaren met veel meer bezig dan het opleiden van dominees en bestudeert niet alleen het christendom. Maar volgens de medezeggenschap zou de naam faculteit Religiewetenschappen meer voor de hand liggen. Want, zo redeneren ze: religie duidt een veld aan en theologie duidt op

reflectie. De universitaire traditie is dat namen van faculteiten verwijzen naar reflectie op een bepaald vakgebied, zoals ‘Geesteswetenschappen’ of ‘Rechtsgeleerdheid’.

Een tweede bezwaar is dat de indruk gewekt kan worden dat al het onderzoek naar religie aan de VU bij één faculteit wordt gedaan, terwijl bijvoorbeeld ook bij Sociale Wetenschappen en Geesteswetenschappen onderzoek naar religie plaatsvindt.

En een derde bezwaar is dat een naamswijziging flink wat geld kost.

Decaan Ruard Ganzevoort zei dat het internationaal de gebruikelijke naam is, maar dat vond de medezeggenschap geen overtuigend argument. Tegen de vorig jaar doorgevoerde naamswijziging van de economische faculteit, die nu School of Business and Economics heet, heeft de raad overigens hetzelfde bezwaar: daarin zit dezelfde taalkundige onevenwichtigheid. (DdH)

nr 18 — 30 mei 2018

ADVALVAS

advalvas.vu.nl

Meldpunt voor slechte stagebegeleiding

A

l jaren komen er bij het ISO (Interstedelijk Studenten Overleg) veel klachten binnen over slechte stagebegeleiders.

Daarom begon de organisatie onlangs een meldpunt.

“Het gaat vaak over de slechte bereikbaarheid van docenten. Studenten die een vraag hebben moeten daar wel tien keer achteraan bellen en als ze een verslag inleveren duurt het weken voordat ze feedback krijgen”, zegt voorzitter Rhea van der Dong. Hoofdredacteur Frank Steenkamp van de Keuzegids snapt dat er een meldpunt komt. “Uit de Nationale Studenten Enquête blijkt al jaren dat studenten, met name in het

hbo, structureel ontevreden zijn over zowel de manier waarop ze op hun stage worden voorbereid als de begeleiding vanuit hun opleiding. Over de stage zelf zijn ze juist wél te spreken.”

Het meldpunt van het ISO richt zich op zowel het hbo als de universiteiten en moet helderheid brengen over de pijnpunten: is de bereikbaarheid van docenten het grootste probleem, schort het aan de kwaliteit van de begeleiding of gaan er nog heel andere dingen mis? Aan de hand daarvan wil de studentenorganisatie het gesprek aangaan met universiteiten en hogescholen. (HOP)

Meer hierover op advalvas.vu.nl>nieuws>22 mei.

Eerste Kamer herzien ‘Als we de democratie willen versterken, is er meer mogelijk dan we denken. Kijk maar naar andere landen’, stellen VU-historicus Wybren Verstegen en Nikolaj Bijleveld. Lees hun hele opiniestuk op advalvas.vu.nl>opinie

Een beter mens Roos van Rijswijk schreef Nog groener, een compact boekje vol praktische ideeën om duurzaam je studententijd door te komen, waarvan enkele tips op advalvas. vu.nl>tips&trucs

facebook.com/ advalvas Reportages, bijeenkomsten, borrels, lezingen & meer ADVALVAS

nr 18 — 30 mei 2018

In gesprek

2,045 miljoen telefoontjes kreeg DUO in 2017, 988.000 werden beantwoord.

D

e Dienst Uitvoering Onderwijs was de eerste helft van 2017 erg slecht bereikbaar. De medewerkers hadden het heel druk met de vernieuwing van de systemen voor studiefinanciering. Veel bellers hebben opgehangen omdat ze te lang moesten wachten. De bellers die de dienst wel bereikten, vroegen het vaakst iets over het studentenreisrecht. (HOP)

Meer hierover op advalvas.vu.nl>nieuws>22 mei.

@advalvas_vu Een selectie uit de opvallendste (re)tweets van de afgelopen dagen @ScienceguideNL 28-5_Nog te veel vluchtelingstudenten stoppen voortijdig met hun opleiding, waarschuwt de @SER_NL. Er moet meer bekostiging voor deze studenten komen vanuit @MinOCW @victordeboer 28-5_And we’re off.. #websci18 has started with introductions by Hans Akkermans and #VU Rector Vinod Subramaniam.

De rector opende de Amsterdam Conference on Web Science. @StefanPaas 27-5_Het hoge woord moet er maar eens uit: als ik zie wat een schat aan literatuur en cultuur mijn dochters meekrijgen op een Amsterdamse seculiere school, baal ik een beetje dat ik zelf indertijd op een refoschool zat. Het was goed en degelijk, maar cultureel mager. @Markla94 25-5_Twee beloftes bij invoering leenstelsel: het bespaarde geld wordt geïnvesteerd in hoger onderwijs (niet gebeurd), de rente blijft laag (stijgt nu toch). Zou je als afgestudeerde met schulden ook tussentijds de spelregels mogen veranderen? @Jos__A 24-5_Veel zin in het project over psychologie van de #flexibilisering, waarbij we onderzoek gaan doen naar #duurzame #loopbanen en psychologische contracten bij flexibele werkers. Werving voor een PhD kandidaat start snel! Dank @InstituutGak voor de support! @paolagorigiorgi 22-5_Proud to have signed this letter. It is time for action.

Over het ultimatum van WO in Actie, dat er voor 24 september structureel meer geld moet komen. @hopersbureau 14-5_Leuke vraag voor @onzetaal : Is ‘stapelaar’ een negatief woord? Wij van het HOP denken van niet, maar de meningen lopen uiteen.

Dit in reactie op het bericht van Advalvas waarin collegevoorzitter Mirjam van Praag zei van het woord stapelaar af te willen.

5

6

nr 18 — 30 mei 2018

ADVALVAS

student in actie

Vrijwilliger Spoedeisende Hulp

‘Ik kom hier totaal andere mensen tegen’

Suzanne de Jong doet vrijwilligerswerk op de Spoedeisende Hulp van VUmc. ‘Het is leuk omdat je van tevoren nooit weet wie er binnenkomt.’

DOOR PETER BREEDVELD FOTO PETER VALCKX

E

erst deed je vrijwilligerswerk bij VUmc Kinderstad.

Wat is dat?“Een ruimte op de VUmc-kinderafdeling waar jonge patiëntjes kunnen spelen, zonder dat er steeds mensen in witte jassen zijn.

Er mogen geen artsen komen, althans niet in uniform. Ze kunnen er spelletjes doen met hun ouders of met hun oma en opa, even vergeten dat ze ziek zijn. Laatst kwam het eerste elftal van Ajax langs, als je ziet wat dat voor effect op die kinderen heeft!”

En wat deed jij daar? “Ik was er gastvrouw. Ik ontving de kinderen en hun begeleiding, nam de telefoon op, haalde kinderen op die werden opgeroepen door hun arts. Soms maakte ik een praatje met ouders. Die hebben er weleens behoefte aan om te praten met iemand die nietmedisch is.”

ADVALVAS

nr 18 — 30 mei 2018

Maar je ging liever naar Spoedeisende Hulp. Waarom? “Omdat je daar echt contact hebt met patiënten. Het is wat uitdagender, je weet nooit precies wat er gaat gebeuren als je er bent, wie er binnenkomen.”

Moet je dan bloedingen stelpen en injecties geven? “Nee, ik loop daar rond en vraag aan patiënten die zitten te wachten of ze iets willen drinken of eten.

Sommigen moeten uren wachten, die vinden het prettig om even aanspraak te hebben. Je neemt ook geen lunchpakket mee als je naar de Spoedeisende Hulp gaat. Dus dan is het fijn dat er iemand is die een boterham met pindakaas voor je maakt, daar knap je van op. Af en toe ga ik bij iemand aan bed zitten, daar hebben de verpleegkundigen geen tijd voor, maar het is wel heel belangrijk. Mensen vertellen me soms hun hele medische geschiedenis, of ik ga even voor ze kijken of er al iets bekend is over hun toestand. Ik heb vaak superleuke gesprekken, bijvoorbeeld met een klein kind dat ook krullen had, net als ik. Een patiënt zei laatst tegen me dat hij blij was dat ik er was.

Vrijwilligers op de Spoedeisende Hulp (SEH) moeten officieel 21 zijn.

Suzanne de Jong is pas 20, kennelijk maakten ze voor haar een uitzondering. Het is voor minimaal 5 uur per week, nooit ’s nachts. Je draait een middag- of een avonddienst.

Suzanne de Jong 20 Derdejaars geneeskunde, volgend jaar coschappen. december 2017-heden Vrijwilliger, Spoedeisende Hulp (SEH), VUmc juli 2017-februari 2018 Vrijwilliger, VUmc Kinderstad 2016-heden Vrijwillig databeheerder, afdeling Kinderhematologie juni 2016 Zorgstage in Norwich, Engeland, op een revalidatieafdeling

Nou, dat is waar je het voor doet.”

Je vindt het erg gezellig, zo te horen. “In je eigen leven leer je een bepaald soort mensen kennen omdat je altijd in min of meer dezelfde kringen verkeert.

Op de Spoedeisende Hulp kom je totaal andere mensen tegen: mensen die een manier van leven hebben, waarvan je zegt: ja, zo kan het ook.”

Gebeuren er heftige dingen?

“Het is niet zoals op tv, hoor.

Vaak zijn het mensen die het bijvoorbeeld opeens benauwd hebben en zijn doorverwezen door hun huisarts. Toen het laatst zo stormde, kwamen er veel mensen binnen die van hun fiets waren gevallen.”

Heb je weleens een sterfgeval meegemaakt? “Toevallig wel, in december overleed een patiënt toen ik er was. Dat heeft wel indruk gemaakt, ook omdat hij even oud was als mijn vader. Dat kon ik niet zo makkelijk van me afzetten.”

Vind je het eigenlijk niet gek dat zo’n zware taak wordt overgelaten aan vrijwilligers?

“Het is een extra service voor de patiënten. Betaalde verpleegkundigen hebben het altijd druk, vrijwilligers hebben overal tijd voor. Als het nodig is, blijf ik rustig een halfuur aan iemands bed zitten, of ik ga anderhalf uur met iemands kind naar de speelhoek. Dat geeft veel lucht aan de verpleegkundigen.”

Je blijft met dit werk wel in de sfeer van je studie geneeskunde. Heb je er geen behoefte aan om iets heel anders te doen? “Ik heb een bijbaan in de horeca, sta ik biertjes te tappen in de kroeg, dus dat zit wel goed.”

Weet je al welke specialisatie je wilt? “Ik wil Spoedeisende Hulp-arts worden. Dat lijkt me leuk omdat je van tevoren niet weet wie er binnenkomt.”

Ben of ken jij ook een student, medewerker of promovendus die zich inzet voor de maatschappij? Mail naar redactie.advalvas@vu.nl.

7

Zaak tegen Shell is juridisch wel verantwoord Rechters hebben een belangrijke functie door een stem te geven aan hen die anders niet gehoord worden.

DOOR LAURA HENDERSON ILLUSTRATIE BAS VAN DER SCHOT

M

ilieudefensie spant een rechtszaak aan tegen het Nederlandse deel van Shell. De organisatie wil Shell zo dwingen zijn bijdrage aan klimaatschade te beperken.

Steeds vaker wordt dit soort rechtszaken gevoerd, waarin de rechter gevraagd wordt zich te buigen over kwesties die te maken hebben met klimaatverandering. In Nederland, maar ook in de rest van de wereld.

In wezen draaien deze zaken om de vraag hoe overheid en bedrijven zich dienen te gedragen om de schade van klimaatverandering te voorkomen. Dit plaatst de rechter in een moeilijke positie: midden in het politieke debat over dezelfde vraag. Deze moeilijke positie wordt aangegrepen door critici die beweren dat het voorkomen van klimaatverandering een politieke kwestie is en niet iets waar rechters zich mee moeten bemoeien.

Hoewel deze rechtszaken zich vaak richten op het handhaven van al gemaakte wetten en het interpreteren van huidige juridische leerstukken, klopt het argument van critici hier deels wel. Door in klimaatzaken te oordelen moet de rechter ook een oordeel vellen over de grenzen van het acceptabel handelen van overheid en private sector, iets wat uiteraard een politieke dimensie kent.

8

nr 18 — 30 mei 2018

ADVALVAS

opinie

wisselcolumn

Laat je niet intimideren!

Dit betekent echter niet dat de rechter geen rol te spelen heeft in dergelijke zaken. In een democratische rechtsstaat is een belangrijke taak van de rechter namelijk óók het beschermen van de rechten van minderheden.

In het politieke proces worden deze rechten onvoldoende beschermd omdat politici er weinig baat bij hebben zich in te zetten voor groepen die niet groot genoeg zijn om bij te dragen aan electoraal succes. De rechter wordt, juist door het feit dat hij niet verkozen is, niet beïnvloed door zulke overwegingen.

De rechter bezit een unieke positie in de rechtsstaat, een positie die niet afhankelijk is van de huidige politieke machtsverhoudingen. Dit zet hem juist in een positie de rechten van minderheden te beschermen. En in de klimaatrechtszaken gaat het juist in grote mate om de rechten van groepen die ondervertegenwoordigd zijn in het nationale politieke proces: toekomstige generaties en inwoners van landen die het meest geraakt zullen worden door klimaatverandering.

Dit zijn groepen mensen die geen mogelijkheid hebben het nationale politieke proces te beïnvloeden van de landen die de grootste veroorzakers zijn van klimaatverandering. Ondanks het feit dat de politieke keuzes die hier gemaakt worden hun rechten en belangen schaden, krijgen ze geen stem bij het maken van die keuzes.

Door deze zaken voor de rechter te brengen krijgen ze toch nog een kans gehoord te worden. Dit werd duidelijk in de zaak waarin Urgenda expliciet de rechten en belangen van toekomstige generaties behartigde. De rechter erkende dat hij in ieder geval bevoegd was de rechten en belangen van toekomstige Nederlandse generaties mee te nemen bij zijn besluit.

Als het gaat om klimaatverandering, zijn het toekomstige generaties en inwoners van kwetsbare landen die het meest geraakt zullen worden door de politieke besluiten die wij vandaag nemen - zonder daar invloed op te kunnen uitoefenen.

Het is de taak van de rechter om de rechten en belangen van deze groepen te beschermen.

Reageren? Mail naar redactie.advalvas@vu.nl.

ADVALVAS

nr 18 — 30 mei 2018

M

foto Yvonne Compier

Laura Henderson promoveerde aan de VU bij rechtsfilosofie en was OR-voorzitter in 2016-2017. Zij werkt nu bij Universiteit Utrecht als postdoc bij de Utrecht Centre for Global Challenges.

Jacintha Ellers hoogleraar evolutionaire ecologie

renpopulaties heeft gepubliceerd. ijn middelbareschoolDie bevindingen waren tegen het zere tijd ligt al ver achter been van de klimaatsceptici en hebben me, maar ik herinner geleid tot een inmiddels maanden voortme nog levendig dat durend intimidatieoffensief tegen de er in elke klas wel zo’n auteurs van het gewraakte artikel. Enkele jongen zat die de baas voorbeelden: dreigen met rechtsverover andere leerlingen volging wegens smaad, appelleren bij speelde door bangmakerij en intimidatie. de uitgevers om de publicatie tegen te Zodra iemand iets zei of deed dat hem houden, een bombardement aan beroeniet beviel, richtte hij al zijn venijn op die pen op de Wet openbaarheid van bestuur ene persoon om deze de mond te snoeom de e-mailcorrespondentie van de ren. auteurs in handen te krijgen, ongefunIn de academische wereld gaat het er deerde aantijgingen over de auteurs naar meestal beschaafder aan toe, maar de hun werkgevers sturen en afgelopen maanden voelveel scheldpartijen in de de ik me toch weer even blogosfeer. Kortom, grenseen middelbare scholier.

Universiteiten overschrijdend gedrag dat Wat is er aan de hand? moeten zich het normale debat bijna Door mee te werken aan pontificaal onmogelijk maakt. een artikel over ijsberen uitspreken tegen Middelbare scholen en klimaatverandering bedreiging hebben tegenwoordig heb ik me de woede op de programma’s om pesters hals gehaald van ontkente stoppen en scholieners van klimaatveranderen weerbaar te maken ring, met grove intimidategen pesterijen, maar tie als gevolg. studenten en wetenschapDe klimaatdiscussie pers worden op dit gebied nauwelijks speelt zich voor een groot gedeelte op ondersteund. Universiteiten zouden zich sociale media af, en klimaatblogs hebben pontificaal moeten uitspreken tegen een grote invloed op de beeldvorming bedreiging en intimiderend gedrag, en bij het publiek. Ons artikel liet zien maatregelen nemen als hun werknemers dat klimaatsceptische blogs weliswaar zich hier schuldig aan maken. Alleen zo zeggen zich op wetenschap te baseren, kunnen wetenschappers onbevreesd hun maar dat hun standpunten in realiteit kennis inbrengen in maatschappelijk ver van de wetenschappelijke literatuur relevante kwesties en de strijd aanbinden staan. De inhoud van deze blogs is nametegen foute informatie op sociale media. lijk grotendeels gebaseerd op uitspraken van één zelfbenoemde ijsberenexpert die geen enkel gerefereerd artikel over ijsbeReageren? Mail naar redactie.advalvas@vu.nl.

9

Rechtswinkel

Gemotiveerde rechtenstudenten bieden mensen gratis juridisch advies bij problemen. Een reportage vanuit Rechtswinkel Amsterdam.

‘Juist in deze harde wereld is het fijn als je mensen kunt helpen’ DOOR LARISSA VAN DIJK, student-reporter FOTO PETER GERRITSEN

D

e rechtenstudenten werken in een winkelpand in de Pijp. Hier geen snelle pakken à la tv-serie Suits.

Een wachtkamer met een rode bank en drie stoeltjes, een paar bureaus met computers; meer is het niet. Tijdens de rondleiding zit net de nieuwe lichting vrijwilligers de verplichte toelatingstoets te maken.

Het juridisch advies dat deze rechtenstudenten geven varieert van arbeids- tot bestuursrecht. Maar omdat de hulp gratis is, komen er mensen van allerlei pluimage langs. En dat levert soms bijzondere verhalen op.

Tahmina Faez, bachelorstudent rechten aan de VU en net klaar met haar peri-

10

ode bij de Rechtswinkel, vertelt over de schrijnende verhalen die ze soms hoorde: “Zo was er eens een meneer die zijn huwelijkssieraden had verpand bij een pandjeshuis. Om ervoor te zorgen dat de sieraden niet naar de veiling gebracht werden, betaalde hij elk jaar keurig op de dag van aankondiging de rente. Maar in 2017 kreeg hij, in tegenstelling tot voorgaande jaren, geen bericht. Bleken de sieraden geveild.” Het pandjeshuis claimde geen betaling te hebben ontvangen.

Met tussenkomst van de Rechtswinkel kreeg de man uiteindelijk toch nog 2.000 euro schadevergoeding, bovenop de 2.000 euro die hij al als pand had ontvangen. Daarmee had hij zijn oorspronkelijke sieraden niet terug, maar kon hij tóch iets moois kopen voor zijn vrouw.

Schadevergoeding voor liedjes Het is de voldoening van dat soort zaken oplossen wat het werk bij de Rechtswinkel zo leuk maakt, vindt ook rechtenstudent Dorien Zwart. Verhalen als die van een moeder wier dochter omgekomen was bij een skiongeluk, en moeite had haar lichaam terug naar Nederland te krijgen, of iemand die ruzie had met zijn buurman en menselijke uitwerpselen door zijn brievenbus kreeg, zijn wel de opmerkelijkste.

‘Iemand had ruzie met zijn buurman en kreeg menselijke uitwerpselen in zijn brievenbus’

‘Soms heb je hier ook lichtelijk paranoïde mensen die denken dat ze afgeluisterd worden door de overheid’

nr 18 — 30 mei 2018

ADVALVAS

studenten

Heleen de Rijk (l) en Niki Eldering met twee cliënten “Maar een groot deel van de vragen gaat over zaken als arbeids- en consumentenrecht en de nieuwe woonverordening in Amsterdam, waardoor het lastig wordt om met meerdere mensen samen te wonen”, zegt Zwart. “Het fijne ervan is dat je heel dicht bij de mensen staat. Vaak zijn hun problemen heel goed te begrijpen.”

Het menselijke aspect trok ook Rijk de Vries, voorzitter van de Rechtswinkel en VU-bachelorstudent rechten. “Ik wil mensen graag een kans geven. Juist in deze harde wereld is het fijn als je mensen kunt helpen.” Al gaan de hulpvragen soms wel wat ver, vindt hij. “Soms heb je ook lichtelijk paranoïde mensen die denken dat ze afgeluisterd worden door de overheid, of een schadevergoeding willen voor de liedjes van Trijntje Oosterhuis.” In dat geval kunnen de studenten niet zo veel doen, zegt De Vries.

“Vriendelijk uitleggen dat ze eerst bewijs moeten verzamelen, of soms sturen we ze door naar een andere instantie.”

ADVALVAS

nr 18 — 30 mei 2018

Gelukkig zijn de mensen over het algemeen erg dankbaar als ze geholpen worden. “We krijgen bloemen of chocolaatjes, vaak ook een bedankmail”, zegt Faez, “maar soms hoor je helemaal niks meer.”

Hart voor de zaak Dat het hard werken is bij de Rechtswinkel is duidelijk.

Elke student heeft één keer per week telefoondienst van tweeënhalf uur en één keer per maand inloopspreekuur van ongeveer twee uur. De Vries: “Tijdens het inloopspreekuur werken de studenten altijd in twee koppels, waarbij de meer ervaren student de onervarene helpt.” Daarnaast volgen alle studenten maandagavond een college, verzorgd door een advocaat, en stoppen de studenten er ook veel van hun vrije tijd in om moeilijke zaken op te lossen. “Naast de Rechtswinkel, studie en de opleidingscommissie werk ik ook bij een advocatenkantoor, sport ik en wil ik af en toe ook nog mijn vrienden zien”, zegt Zwart lachend.

Vooral tijdens de tentamenweken kan het pittig zijn.

“Bij de Rechtswinkel kom je dan ook ambitieuze studenten tegen”, aldus Faez. “Je bent toch zestien maanden betrokken, plus de tijd die je nodig hebt om alle zaken af te ronden. Je moet echt hart hebben voor de zaak, anders hou je dit niet vol.”

Rechtswinkel Amsterdam > Zo’n 32 studenten werken er voor een periode van 16 maanden. > Telefonisch bereikbaar op maandag t/m vrijdag van 10 tot 17 uur, en op dinsdagavond van 18.30 tot 21 uur: 020-6731311. > Het inloopspreekuur is op woensdag en donderdag van 18 tot 19.30 uur. > Dusartstraat 50-52. Meer info: rechtswinkelamsterdam.nl

11

Tentamens

Het nieuwe tentamenbeleid houdt in dat docenten zich altijd moeten kunnen verantwoorden.

Niet iedereen is daar enthousiast over.

Voortaan kijken vier ogen mee Meer multiplechoice

M

DOOR FLOOR BAL

oet elk tentamen door twee docenten nagekeken worden? Wordt het afnemen van mondelingen nu onmogelijk?

Zal het aantal multiplechoicetentamens alleen maar toenemen? Het nieuwe toetskader, waarin staat hoe de VU tentamens vormgeeft, riep vragen op toen het onlangs in de vergadering van de ondernemingsraad werd besproken. Dat terwijl er niet veel verandert, volgens Joke van Saane, voorzitter van de werkgroep die het document opstelde.

Vooral het zogeheten vierogenprincipe zorgt voor discussie. Volgens het plan betekent dit dat ‘de examinator in verschillende fasen in de toetscyclus een collega raadpleegt, die kritisch meekijkt naar validiteit, betrouwbaarheid, transparantie en bruikbaarheid van de toetsen en toetsopdrachten individueel en als geheel.’

12

Hoewel de ondernemingsraad gematigd positief is over het toetskader, zijn er nog wel twijfels volgens raadslid Dick de Gilder. “Het document kun je zo lezen dat volgens het vierogenprincipe niet alleen voorafgaand aan een toets twee docenten kijken naar de kwaliteit ervan, maar dat er ook bij het nakijken altijd twee docenten betrokken zouden moeten zijn.

Als dat écht het geval zou zijn, zouden docenten weleens geneigd kunnen zijn meer multiplechoicetoetsen aan te bieden om hun collega’s niet te belasten.

Met een multiplechoicetentamen valt er immers weinig na te kijken.” Volgens Van Saane is deze vrees ongegrond. “Het is niet de bedoeling dat elke toets door twee mensen nagekeken wordt. Het idee is vooral dat docenten te allen tijde verantwoording over hun werk kunnen afleggen.”

Subjectiviteit voorkomen Ook vroegen OR-leden zich af of het plan betekent dat mondelingen feitelijk onmogelijk worden. Als er altijd twee personen aanwezig moeten zijn, maakt dat het

‘Het toetskader wordt ingevoerd omdat de politiek transparantie eist’

plannen van zo’n tentamen bijzonder ingewikkeld.

Dat is niet nodig, zegt Van Saane. “De docent moet vooral zorgen dat er geen subjectiviteit kan zijn. Eigenlijk is dat niet nieuw: die regel bestaat al. Er moeten twee mensen aanwezig zijn, of het mondeling wordt opgenomen of de docent legt vooraf vast welke vragen er gesteld gaan worden.”

Als dit betekent dat er minder mondelingen worden afgenomen, is zij daar niet rouwig om. “We kennen allemaal de verhalen van vroeger, toen je makkelijk met een mondeling een goed cijfer kon halen.”

Bij de accreditatie van opleidingen kijkt

nr 18 — 30 mei 2018

ADVALVAS

onderwijs

de commissie ook streng naar de hoeveelheid mondelingen. “Een opleiding met veel mondelingen loopt het risico op een onvoldoende.”

Volgens Van Saane zijn mondelingen geen goede methode om tentamens af te nemen. “Een gezellig babbeltje met een student is niet voldoende om een mate van abstractie te bereiken. Daar is de beschikbare tijd ook niet lang genoeg voor.” Bovendien is feedback op een mondeling tentamen geven bijna onmogelijk. “Feedback is essentieel in het leerproces van studenten. Als je dat in een mondeling inbouwt, zoals dat bij een schriftelijke tentamen gebeurt, kost dat juist nog meer tijd.”

Eisen nu zwart-op-wit Het toetskader is niet zomaar tot stand gekomen. In de werkgroep die dit kader opstelde zaten twee of drie werknemers per faculteit. De aanleiding voor het nieuwe plan is simpel: “De afgelopen jaren zijn enkele wettelijke regelingen veranderd. Dit toetskader regelt dat wij ons daaraan houden.”

Volgens Van Saane reageren de meeste

ADVALVAS

nr 18 — 30 mei 2018

docenten enthousiast. “Mensen vinden het juist prettig dat alles nu geordend is, dat er duidelijkheid is over wat er van hen verwacht wordt.”

Niet alles is dichtgetimmerd in het document. Het toetskader geeft suggesties die de opleidingen zelf verder kunnen invullen. Bij mondelingen kunnen ze bijvoorbeeld zelf kiezen tussen de eis van geluidsopname óf de aanwezigheid van een tweede docent.

Andere eisen staan nu wel zwart-op-wit.

Zo moeten bachelorscripties voortaan altijd door twee docenten beoordeeld worden. Bij de meeste faculteiten gebeurde dat al, de faculteit Godgeleerdheid heeft het vanwege het aankomende toetskader alvast weer ingesteld. Hetzelfde geldt voor de twijfelgevallen. De meeste docenten laten tentamens die tussen de 5 en 6 scoren al door een collega nakijken, nu wordt het verplicht.

‘Meer vertrouwen in docenten’ Niet iedereen is enthousiast over het voorstel. OR-lid Kees van der Kooi, hoogleraar systematische theologie, is kritisch. Zo maakt hij zich zorgen over

studenten met examenvrees die juist geholpen zijn met een mondeling. “Voor die mensen is de eis van een opname of aanwezigheid van tweede examinator juist stressverhogend.”

Hij vindt het ook onnodig dat bij mondelinge tentamens de vragen vooraf worden vastgelegd. “Ik snap het streven, het toetskader wordt ingevoerd omdat de politiek transparantie eist. Maar het ontbreekt aan vertrouwen in de ervaring van de docent in kwestie. Een docent die hier tien tot twintig jaar werkt, moet je die voor een tentamen nog controleren welke criteria zij/hij precies hanteert?”

Van der Kooi vindt het bijzonder jammer dat in het huidige systeem mondelinge tentamens bijna zijn afgeschaft.

“We willen studenten hier opleiden tot mensen die zelfstandig kunnen theologiseren. Face-to-face is daarvoor optima forma. Tijdens een gesprek ontdek je snel of de student probleemloos met de stof en vragen om kan gaan.

Mijn advies is: meer vertrouwen in de docenten en vermijdt dat het toetskader zal werken als geïnstitutionaliseerd wantrouwen in het docentencorps.”

13

VIPs

Hoogleraar biofysica van fotosynthese Roberta Croce en universitair hoofddocent synthetische chemie Eelco Ruijter ontvangen respectievelijk een Top- en Echo-subsidie van NWO. Croce ontvangt 780.000 euro voor onderzoek naar het verhogen van de capaciteit van planten om licht te absorberen.

Hoogleraar artificial intelligence Guszti Eiben en een team van Britse collegawetenschappers kregen ruim twee miljoen euro subsidie om de ‘Autonomous Robot Evolution’ te onderzoeken.

De beurs komt van de Britse financier EPSRC. Eiben is ook bijzonder hoogleraar in York.

Lieke van Deinsen ontving een Rubicon-beurs waarmee ze twee jaar in Leuven onderzoek gaat doen naar de beeldvorming van vrouwelijke geleerden in de vroegmoderne tijd. Zij is verbonden aan de onderzoeksgroep van VU-hoogleraar cultuurgeschiedenis Inger Leemans.

14

Ludolf Backhuizen, Schepen in moeilijkheden voor een rotsachtige kust. 1667. Washington, National Gallery of Art

Tommy van Solinge van VUmc ontving de Professor Chris Gips Studentenprijs, voor de wetenschappelijk meest getalenteerde student geneeskunde in Nederland die een onderzoeksstage in het buitenland heeft gedaan.

Van Solinge deed in Boston onderzoek naar glioblastoom, een kwaadaardige hersentumor.

Navigerend ten onder

I

n de zestiende en zeventiende eeuw zijn er veel scheepsrampen veroorzaakt door onnauwkeurige navigatie-instrumenten. Die instrumenten van met name Engelse schepen waren gebaseerd op een vinding van Thomas Hood (1590). Promovendus Nicolàs de

Hilster bouwde de instrumenten na en liet proefpersonen ermee werken om erachter te komen hoe de vertekening precies werkte.

Na de uitvinding van Hood kwam Thomas Harriot in 1594 met een verbetering van het instrument die in Nederland gangbaar raakte.

Maar veel Engelse schepen bleven

Integratie op de werkvloer

“

Ze moeten zich aanpassen!” is een veelgehoorde kreet in het zogeheten multicultidebat.

Concreet betekent dit dat onder anderen Turkse en Marokkaanse Nederlanders hun Turksheid of Marokkaansheid moeten afleggen en moeten assimileren. Op de werkvloer gaat dat ook zo. Daar gelden bright boundaries, blijkt uit onderzoek van socioloog Ismintha Waldring, die 18 mei hierop is gepromoveerd.

Waldring ontdekte dat

biculturele werknemers hun afkomst niet verloochenen, maar zich wel bewust zijn van die bright boundaries.

Daarom benadrukken ze liever de overeenkomsten met autochtone collega’s.

“Kijk, discriminatie zal altijd bestaan”, citeert Waldring zo’n werknemer. “Het is een tweede natuur voor mensen, dus ja, het bestaat, maar ik hoef er niet in mee te gaan. Ik hoef er geen slachtoffer van te worden.” (PB)

Zie proefschrift via tinyurl.com/ Isminthawaldring

werken met de versie van Hood.

Dat leidde in 1707 bijvoorbeeld tot het vergaan van vier schepen van Sir Cloudesley Shovel, een van de grootste scheepsrampen uit die tijd. Het duurde tot 1731 voordat de octant werd uitgevonden. (WV)

De Hilster promoveerde op 9 mei.

Verborgen God

A

ls God bestaat, waarom verstopt die zich dan?

Het zou toch een koud kunstje moeten zijn voor de Almachtige God om zich aan iedereen te tonen, zodat we niet langer op de blauwe ogen van onze ouders en godsdienstleraren hoeven te vertrouwen dat hij bestaat. Theoloog Tyler Taber laat in zijn promotieonderzoek zien dat een oud antwoord op dit probleem – namelijk dat God voor ons verborgen is als gevolg van onze zondigheid – niet zo onredelijk is als tegenwoordig vaak wordt gedacht. (PB)

Taber promoveerde op 22 mei. Zie proefschrift via tinyurl.com/Tylertaber nr 18 — 30 mei 2018

ADVALVAS

onderzoeksnieuws

‘Doe het Betrouwbare rustig aan Persoonlijk blowers bij sporten’ online

O

oggetuigen van misdaad in het uitgaansleven hebben vaak weed gerookt. Rechtspsycholoog Annelies Vredeveldt onderzocht of dat invloed op hun getuigenis heeft.

Onlangs verscheen haar artikel hierover in het tijdschrift Applied Cognitive Psychology.

Hiervoor liet ze 120 bezoekers van Amsterdamse coffeeshops een filmpje van een misdrijf zien. Daarna werden de proefpersonen geïnterviewd over de gebeurtenis en moesten ze in een Oslo-confrontatie een dader aanwijzen. Hoewel de blowers zich minder details wisten te herinneren dan nuchtere getuigen, maakten ze niet meer fouten. Ook wisten ze net zo vaak de juiste dader aan te wijzen. (FB)

imago

Digitaal samenleven

V 30 wetenschappers bundelen hun onderzoek naar digitale technologie.

H

oe kun je digitale technologie zo goed mogelijk inzetten in de samenleving? Met die vraag gaan dertig wetenschappers aan de slag in het project The Digital Society. Van de VU zijn Heleen Riper, Frank van Harmelen en Marleen Huysman hierbij betrokken.

Thema’s zijn onder meer gezondheid, werk, veiligheid en democratie. (WV)

Meer informatie op thedigitalsociety.info ADVALVAS

nr 18 — 30 mei 2018

eel bedrijven worstelen met hun online aanwezigheid. Ze weten vaak niet wat ze moeten met Facebook of Twitter. Corné Dijkmans ontdekte dat klanten bedrijven die een persoonlijke toon aanslaan beter waarderen dan bedrijven die dat niet doen. Hij promoveerde op 16 mei op dit onderzoek.

Bedrijven kunnen het best een conversatiestijl toepassen die lijkt op een gesprek tussen twee mensen, concludeert Dijkmans.

Hij verdiepte zich in de socialmediastrategie van KLM, een bedrijf dat al jaren zeer actief is op verschillende media en een persoonlijke toon gebruikt. Dat werkt positief, stelt Dijkmans, zowel voor bestaande als voor eventueel toekomstige klanten.

(WV)

Zie proefschrift via tinyurl.com/ Corn-dijkmans

Preventie van sportblessures kan zorgkosten verlagen, zegt hoogleraar Evert Verhagen in zijn oratie.

“Door sportblessures te voorkomen en meer geld opzij te zetten voor onderzoek naar preventie kunnen de zorgkosten omlaag.

Blessures kun je gemakkelijk voorkomen door bijvoorbeeld tijdens de warming-up bepaalde oefeningen te doen.

Zo onderzocht ik voor mijn promotieonderzoek de invloed van balansoefeningen op enkelblessures bij volleybalspelers. Met die oefeningen halveerde het aantal blessures. Als er in een periode van tien jaar 680.000 enkelletsels per jaar zijn, dan kost dit circa 2,3 miljard euro aan zorgkosten. Als je dat bedrag halveert, kun je het geld dat het onderzoek kostte snel terugverdienen.

Steeds meer mensen beginnen met sporten. Het zijn juist deze beginners die ook weer snel uitvallen.

Dat komt doordat ze nog niet goed kunnen inschatten of hun lichaam de belasting aankan. En als je nog niet zo goed gecoördineerd bent, verstap je je ook snel. Mensen willen te snel te veel. Op basis van ons onderzoek hebben we preventieprogramma’s gemaakt die via veiligheid.nl beschikbaar zijn voor sporters en trainers.” (FB)

Evert Verhagen, hoogleraar epidemiologie van sport, bewegen en gezondheid, sprak op 7 mei zijn oratie uit.

15

Mensenrechten

16

nr 18 — 30 mei 2018

ADVALVAS

POLITIEK

De Amerikaanse activist Angela Davis, een icoon van de militante Black Panther-beweging van de jaren ’60/’70, is nog even strijdbaar, blijkt uit haar speech aan de VU.

Angela Davis geeft de wereld ervan langs, óók de VU DOOR PETER BREEDVELD FOTO Timothy Greenfield-Sanders

“

Kritiek op Israël

Laat De Verrekijker onmiddellijk weer zijn intrek nemen in zijn ruimte op de campus”, maande de mensenrechterstrijder Angela Davis het college van bestuur onlangs in een overvolle VU-aula. Davis is een van de iconen van de zwarte militante burgerrechtenbeweging in de jaren zestig en zeventig en verbleef een week lang in Nederland. Filosoof Davis nam deel aan activiteiten in het kader van Moving Together, onder meer georganiseerd door het interfacultaire project Clue+ van de VU. Het sluitstuk van die week was een lezing aan de VU, waar Davis haar gastvrouw niet spaarde. Het activistische collectief De Verrekijker, dat door de VU jarenlang was gedoogd in een leegstaande ruimte in het Wis- en Natuurkundegebouw, had de Palestijnse activist Rasmea Odeh begin maart een podium geboden nadat haar op verschillende locaties in Amsterdam de toegang was ontzegd. Er ontstond een mediarel omdat Odeh in Israël is veroordeeld - naar eigen zeggen onterecht - voor haar aandeel in een dodelijke terreuraanslag. De VU legde De Verrekijker meteen een verbod op en het werd een slepende kwestie, eindigend met het vrijwillige vertrek van De Verrekijker eind april.

Davis, die zelf ooit in de VS gevangen zat voor medeplichtigheid aan de moord op een rechter, maar daarvan werd vrijgesproken, had geen goed woord over voor de manier waarop de VU de kwestie had aangepakt. Ze sprak haar nadrukkelijke steun uit voor Odeh en voor de

ADVALVAS

groep Studenten voor Rechtvaardigheid in Palestina, die ook regelmatig de aanleiding is voor allerlei ophef. Davis riep alle aanwezigen op zich bij de groep aan te sluiten.

nr 18 — 30 mei 2018

Ze kwam herhaaldelijk terug op de Palestijnse zaak.

“Mensen die me vragen waarom ik me druk maak om de Palestijnen, omdat er immers onrecht is op zoveel plekken in de wereld, zeg ik dat Palestina symbool is voor onrecht overal ter wereld”, aldus Davis. Ze hekelde de “relatieve stilte” van Nederland ten aanzien van het doodschieten van tientallen Palestijnse burgers, onder wie kinderen, door het Israëlische leger eerder die week.

“Het gelijkstellen van kritiek op Israël aan antisemitisme heeft een direct verband met antizwartracisme”, zei Davis.

Veel lof had Davis voor de Nederlandse antiracismebeweging. Ze ging zelfs zover te zeggen dat de strijd tegen Zwarte Piet de strijd heeft geïnspireerd tegen symbolen van slavernij in Amerika, zoals een beeld van de zuidelijke generaal Robert Lee in Charlottesville.

Een bezoek aan een tentoonstelling van de organisatie The Black Archives, over het zwarte echtpaar Hermina en Otto Huiswoud dat in de jaren twintig en dertig strijd voerde tegen racisme, kolonialisme en kapitalisme, gaf haar het gevoel “meer thuis te zijn in Amsterdam dan in de VS.” Niet dat Nederland het paradijs is. “Er is hier de laatste decennia wel wat veranderd”, aldus Davis. Ze citeerde veelvuldig uit Gloria Wekkers boek White Innocence, dat ze tot grote hilariteit van de bomvolle aula freudiaans White Guilt noemde en zei dat Nederland een heel eigen, specifieke vorm van antizwartracisme bedrijft. “Ik ontken niet dat Nederland ons waardevolle lessen heeft geleerd over gelijkwaardigheid en rechtvaardigheid”, zei

‘400 jaar kolonialisme zou op miraculeuze wijze geen enkel spoortje hebben nagelaten’

‘You will be crushed’, riep ze met veel pathos de zaal in

17

Mensenrechten

‘Jullie hebben hier enkele van de hardnekkigste en kwaadaardigste vormen van racisme’

ze, daarbij in het bijzonder verwijzend naar het Nederlandse gevangenissysteem dat volgens haar superieur is aan het Amerikaanse systeem, “maar jullie hebben hier ook een aantal van de hardnekkigste en kwaadaardigste vormen van racisme.”

Dat dit door Nederlanders steeds in alle toonaarden wordt ontkend, vond Davis curieus. “Op de een of andere manier is Nederland erin geslaagd zichzelf ervan te overtuigen dat vierhonderd jaar kolonialisme op miraculeuze wijze geen enkel spoortje in de maatschappij heeft nagelaten.”

Vrouwenhaat Waarmee ze op de discussie rond Zwarte Piet kwam.

“Een typisch voorbeeld van white innocence, want Nederland ziet zichzelf als een kleine natie die niet racistisch kán zijn omdat ze geen racistische bedoelingen heeft. Daarom wordt er met zoveel agressie op de anti-zwartepietactivisten geageerd”, aldus Davis.

Ze hamerde erop dat de strijd voor rechtvaardigheid zich niet mag beperken tot één vorm van onderdrukking. De strijd tegen antizwartracisme moet samengaan met de strijd tegen vrouwenhaat en de strijd tegen antisemi-

‘Witte mensen die rare vragen stellen’

‘De strijd tegen antizwartracisme moet samengaan met de strijd tegen vrouwenhaat en antisemitisme’

18

Behalve Angela Davis hielden donderdagavond 17 mei verschillende mensen een voordracht in de aula, onder wie Quinsy Gario, VU-hoogleraar Wayne Modest en jazz-zangeres Denise Jannah. Aangrijpend was een toespraak van de Somalische vluchteling Maryama Omar Abdi van de Amsterdamse vluchtelingenorganisatie We Are Here. Abdi sprak een aanklacht uit tegen de wijze waarop Nederland met vluchtelingen omgaat, van de vernederende ondervragingen door de IND tot de ontmenselijking in de media, die volgens haar niet voorbij het label “illegale immigranten” komt en zelden aandacht heeft voor het menselijk leed achter dat label. De hardvochtigheid van het vreedzame, welvarende Nederland zette ze af tegen de warme gastvrijheid en medemenselijkheid van de door oorlog verscheurde regio waaruit ze is gevlucht. Drie weken zat ze als een misdadiger in een cel op Schiphol vertelde ze, “waar witte mensen me rare vragen stelden. En waar ik vandaan kom, zijn witte mensen kolonialen en hebben de mensen die je rare vragen stellen, niks goeds met je voor.”

tisme, aldus Davis. Ze haalde Martin Luther King aan die zei dat rechtvaardigheid “ondeelbaar” is. “Wat hebben we bereikt als we de symbolen van de Ku-Klux-Klan naar beneden hebben gehaald, maar er nog steeds sportclubs zijn met racistische namen en logo’s die verwijzen naar de onderdrukte inheemse Amerikaanse bevolking?”

Zelfs de inzet voor een beter milieu koppelde ze aan de internationale emancipatiestrijd.

Ze riep op tot een nieuw soort solidariteit die oceanen overbrugt en ook landsgrenzen, gender en welke verschillen dan ook. Ze haalde uit naar president Trump, “gekozen door de instituten van de slavernij”, omdat hij immers niet gewonnen heeft met meerderheid van stemmen, maar door een kiessysteem dat voorziet in een ondervertegenwoordiging van staten met veel zwarte stemgerechtigden. “When was America ever great?” vroeg ze retorisch. “Was dat misschien toen slavernij vanzelfsprekend was? Toen vrouwen nog accepteerden dat ze minderwaardig waren? Toen Amerika twee atoombommen op Japan gooide?”

Raciaal kapitalisme Zowat geen misstand in de wereld bleef onbenoemd in haar lezing. Van de corruptie in het ANC tot de nog steeds niet opgeloste moord op de Braziliaanse activiste Marielle Franco en de gevangenschap van de voormalige Braziliaanse president Luiz Inácio Lula da Silva, ze wees op de vrouwenhaat die vaak gepaard gaat met racistisch geweld en waarschuwde dat de strijd tegen het kapitalisme niet losgezien kan worden van de strijd tegen racisme, want “kapitalisme is altijd raciaal kapitalisme”.

Davis hield haar gehoor voor dat het zelf vaak ongewild bijdroeg aan het voortduren van sociale misstanden.

Maar in weerwil van de recente ontwikkelingen in haar thuisland ziet Davis vooruitgang. Dit is volgens haar een tijd waarin de verschoppelingen der aarde, “the despised, the insulted” zich verenigen om het witsuprematistische bolwerk te ontmantelen. “You will be crushed”, riep ze met veel pathos.

Jazz De Nederlandse activist Quinsy Gario leidde aan het eind van de avond – naast Davis waren er andere sprekers, onder andere de Somalische vluchteling Maryama Omar Abdi van We Are Here – een korte sessie met vragen uit het publiek aan Davis. Hij wilde een vraag over jazz niet toestaan, maar Davis floot hem terug. Ze wilde die vraag juist dolgraag beantwoorden.

“De nadruk ligt in de zwarte beweging te veel op pijn en trauma”, zei ze, “maar het scheppen van kunst is ook heel erg belangrijk. Jazz zorgt voor momenten van samenzijn en saamhorigheid.”

nr 18 — 30 mei 2018

ADVALVAS

mail

colofon

onafhankelijk magazine van de Vrije Universiteit www.advalvas.vu.nl

Reacties op Advalvas-artikelen zijn welkom op redactie.advalvas@vu.nl.

De redactie behoudt zich het recht voor uw bijdrage eventueel in te korten.

Juniordocenten In de vorige Advalvas werd portfeuillehouder onderwijs Jacqueline van Muijlwijk-Koezen geïnterviewd over de inzet van juniordocenten bij de bètafaculteit. Mooi dat er aandacht aan besteed wordt, maar wat was dat voor een laatste vraag: ‘Hoe zorgen jullie dat het onderwijs op niveau blijft met al die onervaren krachten?’

Ik ben de oorspronkelijke bedenker van deze nieuwe laag in het onderwijs bij de bèta’s (hoewel het idee is geleend van de bewegingswetenschappers) en ben met de toenmalige portefeuillehouder in 2014 een riskant project gestart, waarbij we juniordocenten zijn gaan inzetten voor het eerste jaar van de opleiding.

Sindsdien is de bacheloropleiding gezondheidswetenschappen, die onder mijn verantwoordelijkheid valt, revolutionair verbeterd.

Het is onwaarschijnlijk hoe slechts vier jonge, maar enthousiaste docenten in staat zijn gebleken om ons programma helemaal uit het slop te halen en erin geslaagd zijn een nieuw elan te realiseren. Ze dragen niet alleen bij aan het onderwijs zelf, maar ook aan de sfeer binnen de opleiding, onderwijsinnovaties, en – niet onbelangrijk – het plezier waarmee docenten hun werk doen. Het gevolg: het niveau van onze afstudeerders is sterk toegenomen en overal om mij heen ervaar ik binnen de opleiding een

ADVALVAS

nr 18 — 30 mei 2018

bescheiden gevoel van trots.

De onderwijskwaliteit had nooit zo verbeterd kunnen worden als we geen juniordocenten hadden gehad. Daar ben ik van overtuigd.

Dat is ons dan ook teruggegeven bij de laatste midterm-review en het zal ongetwijfeld ook bij de aankomende visitatie worden geconstateerd. Weg dus met het cynisme en de scepsis. Vraag voortaan liever hoe het toch komt dat die ‘onervaren krachten’ onderwijsverbetering kunnen bewerkstelligen waar onze ervaren docenten niet eens van durven te dromen.

Redactieadres De Boelelaan 1105 BelleVue, Kamer 1H-43 1081 HV Amsterdam redactie.advalvas@vu.nl Hoofdredacteur Marieke Schilp Redactie Floor Bal, Peter Breedveld, Dirk de Hoog, Marieke Kolkman, Welmoed Visser Eindredactie Win Castermans, Welmoed Visser Secretariaat Anna Jansen (020) 5985630 secretariaat.advalvas@vu.nl Basis Ontwerp Luis Mendo - GOOD Inc.

Vormgeving Rob Bömer - rbbmr.nl Medewerkers Joeke Berg, Yvonne Compier, Dido Drachman, Larissa van Dijk, Peter Gerritsen, Sanne Pieters, Dick Roodenburg (Griffioen), Bas van der Schot, Peter Valckx Copyright HOP-kopij Hoger Onderwijs Persbureau, Amsterdam VU-advertenties zie secretariaat Commerciële advertenties Bureau Van Vliet (023) 5714745 Druk Tuijtel, Hardinxveld-Giessendam advertentie

HOE VER GA JIJ UIT ANGST VOOR OORLOG EN GEWELD?

Lothar Kuijper, opleidingsdirecteur bachelor gezondheidswetenschappen en premaster health sciences

advertentie

Gezocht voor 2-3 dagen voor minimaal 1 jaar in 24/7 slimme, enthousiaste duizendpoot met humor en interesse in politiek voor ondersteuning in ADL en Communicatie voor studente rechten in A’dam.

LOOP MEE VOOR VLUCHTELINGEN WERELDWIJD

€15p/u. PGB Info: grooff1@hotmail.com

19

Bestuur

‘Waartoe ben jij op aarde?’ vroeg meesterinterviewer Frenk van der Linden aan collegevoorzitter Mirjam van Praag. ‘Om plezier te maken’, antwoordde ze meteen.

VU-baas laat zich van kwetsbare kant zien DOOR PETER BREEDVELD FOTO YVONNE COMPIER

M

irjam van Praag liet zich door Frenk van der Linden interviewen om zich voor te stellen aan de VU-gemeenschap. Ze is al bijna drie maanden de baas en heeft in elk geval met de meeste studentenorganisaties op en rond de VU al persoonlijk kennisgemaakt, maar een echt officieel moment waar iedere student en medewerker haar kon ontmoeten, was er nog niet geweest. Dat was dus woensdagmiddag 16 mei in de foyer van het hoofdgebouw, waar ze op een podium aan de tand werd gevoeld. Vóór haar aantreden is ze wel al geïnterviewd door Advalvas.

Er was een halfuur gepland, het duurde bijna een uur, met hapjes en drankjes na.

Plezier maken dus. Na dit heerlijk verfrissende, oncalvinistische en dus voor de

20

VU atypische antwoord gooide ze het over een ernstiger boeg: “Je moet je als onderzoeker, medemens, collegevoorzitter én als universiteit natuurlijk zo nuttig mogelijk maken.” En “nuttig” betekent voor Van Praag dat je je positie gebruikt om dingen te verbeteren en waar nodig te veranderen. Ze was daarover aan het uitweiden toen Van der Linden plotseling een verhaal begon af te steken over zijn eerste grote interview met Dries van Agt, en dat hij daar maar geen interessante antwoorden uit kreeg en dat hij, toen hij de geluidsopname van het interview terugluisterde…

Ontwapenend openhartig “Nou ben ik heel benieuwd waar die associatie bij jou vandaan komt”, onderbrak Van Praag hem. Maar Van der Linden was dus bezig met het stellen van een nieuwe vraag en zoals hij nog vaker zou doen, leidde hij die vraag in met een lang verhaal over zichzelf. In dit geval had hij zichzelf dus luid “godverdomme” tegen Van Agt horen zeggen en nu wilde hij van

Als onderzoeker bouwde Van Praag een behoorlijk incasseringsvermogen op

Van Praag weten wat nu háár eerste grote leermoment was geweest. Die keer dat zij haar hoofd gestoten had en wist: zo moet ik dat niet meer doen.

Van Praag werd ontwapenend openhartig. Ze vertelde over de dood van een vriendin toen ze nog maar negen was, en dat haar ouders haar toen leerden om haar verdriet niet weg te stoppen, zodat ze er geen migraineaanvallen meer van kreeg.

Daar denderde Van der Linden meteen weer overheen met een anekdote over “de wet van Beckett”, die zei dat wat je ervan leert als je op je bek gaat, is dat je de volgende keer nóg beter op je bek gaat.

Waarop Van Praag wéér heel openhartig

nr 18 — 30 mei 2018

ADVALVAS

CAMPUS

Van Praag tegen Van der Linden: ‘Nou ben ik heel benieuwd waar die associatie bij jou vandaan komt’ kregen alle aanwezigen wel een mens te werd en vertelde dat ze als onderzoeker zien die niet bang was zich kwetsbaar op zoveel afwijzingen voor haar kiezen had te stellen. Soms wekte ze de indruk dat ze gekregen dat ze een behoorlijk incasseweinig keuze had, want Van der Linden ringsvermogen had opgebouwd. Dat ze was vrij onbeschaamd. Hij vroeg bijvoorvol zelfvertrouwen een wetenschappelijk beeld naar haar scheiding, en wilde artikel had opgestuurd naar een gereweten wat haar “intens nommeerd tijdschrift, en gelukkig” maakte (haar toen een afwijzing kreeg kinderen) en ook wat haar van 48 pagina’s, waarin Iemand uit het publiek: ongelukkig maakte (een stond uitgelegd waarom geliefde kwijtraken). het een heel erg slecht ‘Dit zou nooit aan Sommige mensen in artikel was. Later is het een man gevraagd het publiek vonden dat artikel alsnog gepublizijn’ niet kunnen. Iemand ceerd in een ander geremopperde dat hij dat nooit nommeerd tijdschrift. aan een man zou hebben gevraagd, maar misschien Belang van teamwerk kent hij dan het werk van Blijkbaar werkten de wat Van der Linden niet goed. potsierlijke vragen van Vragen over de VU kwamen vooral uit Van der Linden wel. Erg diep ging hij het publiek. Een student vroeg hoe zij meestal niet en over de plannen van Van met dissidente meningen omging in Praag voor de toekomst van de VU had een tijd waarin de academische vrijheid hij het al helemaal niet - hij leek zich volgens hem onder druk stond. Van Praag nauwelijks in de VU te hebben verdiept vertelde over de plannen van de VU voor en schold die meteen in het begin al uit het georganiseerde vrije debat. Welke rol voor “gereformeerd bolwerk” -, maar zo

ADVALVAS

nr 18 — 30 mei 2018

ziet ze weggelegd voor de studieverenigingen? wilde een andere student weten.

“Als jullie goede ideeën hebben, hebben wij absoluut de bereidheid daar iets in te betekenen”, was haar antwoord. Van Praag wil, net als haar voorgangers, dat de VU een universiteit is die midden in de maatschappij staat. “Maar hoe combineer je dat met de druk op onderzoekers om te publiceren in wetenschappelijke tijdschriften en geciteerd te worden?” vroeg een onderzoeker. Van Praag benadrukte het belang van teamwerk.

Ze liet niet altijd het achterste van haar tong zien. Van der Linden wilde weten hoe dat nou ging, collegevoorzitter worden. Ze was gepolst, zei ze, en toen werd er ge-sms’t en gebeld. Hij wilde weten met wie, maar dat wilde ze niet zeggen.

Verliefd op de VU Van Praag, zelf afkomstig van de UvA, werd “verliefd” op de VU toen ze zich in deze universiteit ging verdiepen. Ze gelooft dat de diversiteit van de studentenpopulatie een van de sterke punten van deze universiteit is, een “voorrecht”.

Een ander sterk punt is volgens haar dat de VU dingen relevant maakt voor de maatschappij en op haar beurt ook dingen uit de maatschappij haalt om relevant te zijn.

Ze vindt dat de overheid meer geld moet vrijmaken voor de universiteiten, heeft daar onlangs in Het Financieele Dagblad nog een stuk over gepubliceerd en vertelde dat ze daarover dit najaar, voor Prinsjesdag, weer een artikel gaat publiceren dat ze met een collega heeft geschreven.

“Dat moet je niet pas vlak voor Prinsjesdag doen, dan is de begroting al klaar”, wierp Van der Linden tegen. “Dat stuk moet je nu al publiceren.”

Daar had hij wel gelijk in, vond ze. Zo had ze het nog niet bekeken.

21

Media

Student Samya Hafsaoui is een rijzende ster in Hilversum.

Het begon ermee dat ze even op de stoel van Matthijs van Nieuwkerk zat en nu heeft ze haar eigen programma.

‘Ik draag nooit make-up, dus ook niet op tv’ DOOR WELMOED VISSER FOTO NTR/FRANK EBBE

“

De ramadan is voor mij in de eerste plaats een ontzettend fijne en gezellige tijd”, zegt Samya Hafsaoui (23). De VU-student media, kunst, design en architectuur presenteert voor de NTR het Ramadanjournaal, een programma dat wekelijks te zien is op maandagavonden tijdens de ramadan. Een jaar geleden deed Hafsaoui mee aan de audities voor de BNNVARA Academy. Tot haar eigen verbazing kwam ze door alle rondes. In augustus begon ze. En sinds die tijd is er veel gebeurd.

“We waren achter de schermen bij De Wereld Draait Door, als onderdeel van de stage. Matthijs van Nieuwkerk vertelde als grapje dat hij over drie jaar met pensioen gaat. “Dan wil ik wel op jouw stoel zitten, zei ik met mijn grote mond”, vertelt Hafsaoui.

“Als je wilt, mag je zo de live aankon-

22

emotioneel pleidooi voor donorschap en verwoord‘Ik vind sommige de in Taxi Terug het dingen hartstikke belang daarvan nog eens gestoord eng, heel persoonlijk. “Toen ik maar ik doe ze dat filmpje aan het montetoch’ ren was, dacht ik: dit is echt iets. Daarvoor had ik het gevoel dat het voor Andere kant van Britt een groot deel geluk was, Hafsaoui schrok zich rot, wat me was overkomen, maar ze deed het wel. En maar wat ik van Britt kon laten zien, vond met zoveel flair dat Van Nieuwkerk en de redactie graag meer van haar wilden zien. ik zelf zeker niet slecht.” Taxi Terug met Britt Dekker werd vrijwel meteen een hit “Met mijn begeleider van de BNNVARA Academy heb ik toen een format bedacht. op sociale media en is inmiddels 15.000 keer aangeklikt op Youtube. Daarna Dat werd Taxi Terug: ik ging gasten interkwamen de filmpjes die Hafsaoui maakte viewen in de taxi terug naar huis na hun prominenter op de site van DWDD te optreden in DWDD.” staan.

Het werd een item dat eerst alleen op Youtube te zien was. DWDD deed er in het begin verder weinig mee. “Maar toen De Luizenmoeder had ik een filmpje gemaakt met Britt Wat vindt ze zelf haar meer geslaagde Dekker over de donorwet, waarin je een interviews? Hafsaoui: “Ilse Warringa heel andere kant van Britt te zien kreeg.”

(De Luizenmoeder) deed helemaal geen Dekkers vader is vorig jaar november interviews meer. Vanaf het moment dat overleden en met zijn organen zijn ik wist dat ze in de uitzending zou zitten inmiddels zes zieke mensen geholpen. om een liedje van Willem Wilmink te Dekker hield in het programma een doen, heb ik toch haar manager gestalkt. diging doen”, zei Van Nieuwkerk, “dit zijn de gasten, verzin maar een tekst.” Ze moest onder anderen Freek Vonk en Antoinette Hertsenberg aankondigen.

nr 18 — 30 mei 2018

ADVALVAS

STUDENTEN

groot verhaal. “Dat komt ook door mijn hoofddoek”, relativeert Hafsaoui. Ze is zelfs al op het punt beland dat ze verzoeken moet afslaan: “Ik doe alleen dingen die bij me passen. Maar als je dan ziet hoeveel geld je voor sommige dingen krijgt. Dan is het fijn als je je eigen prioriteiten heel helder hebt. ” Haar islamitische geloof speelt bij die afwegingen zeker een rol, bevestigt ze: “Spuiten en Slikken of Expeditie Robinson zie ik mezelf niet snel doen.” Hafsaoui draagt ook geen make-up voor de camera’s: “Dat doe ik nooit, dus ook niet voor de televisie. Maar dat is erg ongewoon in de televisiewereld, heb ik gemerkt. Visagisten beginnen telkens weer van: zullen we toch niet toch even een beetje poeder doen? Nee, ik ben zoals ik ben, zonder make-up.”

Heel trots op studie Op de VU volgt Hafsaoui momenteel nog één vak Samya Hafsaoui leerde haar man en verder loopt ze stage, op de VU kennen bij de islamitische bij BNNVARA, waar ze studentenvereniging ISA. Ze wist onderzoekt hoe de publieal snel dat hij de ware was en ze ke omroep beter gebruik trouwden 2,5 jaar geleden. Haar man studeert geneeskunde aan de VU. zou kunnen maken van Youtube: “Youtube is een commercieel bedrijf en de omroepen mochten daar tot voor kort helemaal niks plaatsen, maar daarmee lopen ze natuurlijk een belangrijke doelgroep en veel inkomsten mis. Nu zijn het particulieren die fragmenten van de publieke omroep uploaden en de advertentieinkomsten opstrijken. Natuurlijk mag dat formeel niet, maar ze zijn lang niet altijd te achterhalen, bijvoorbeeld omdat ze gebruik maken van roulerende IP-adressen.” Hafsaoui hoopt komend najaar haar bachelor te halen. “Collega’s in Hilversum zeggen: wat heb je nou aan dat diploma? Maak gebruik van het momentum dat je nu hebt. Maar ik ben heel trots op mijn studie en ik wil absoluut afstuderen.”

ISA-huwelijk

Samya Hafsaoui: ‘Spuiten en Slikken’ zie ik mezelf niet snel doen’ Die hield alles af. Totdat ik zei dat ze in Taxi Terug over haar liefde voor het werk van Wilmink mocht praten. Ik ga het proberen, zei haar manager, maar ik geef je weinig kans. Even later belde zij terug: Zo fijn dat je het met Ilse over iets anders wilt hebben, dus ze doet het. Dat was een mooi moment.”

Heeft Hafsaoui dan nooit last van zenuwen? Wie haar eerste aankondiging van DWDD bekijkt, krijgt de indruk dat ze nooit iets anders heeft gedaan. “Ik vind sommige dingen hartstikke gestoord eng”, zegt ze, “maar ik doe ze toch. Zoals Paul Witteman interviewen in Taxi Terug. Die man is de beste interviewer van Nederland. En die ga ik dan intervie-

ADVALVAS

nr 18 — 30 mei 2018

wen. Dat is toch bizar?” Inmiddels is ze ook al eens aangeschoven als tafeldame in het programma en interviewde ze Matthijs van Nieuwkerk na de laatste uitzending van het seizoen.

Geen Expeditie Robinson En toen zocht de NTR iemand om het Ramadanjournaal te presenteren en vroegen ze Hafsaoui. De mediabelangstelling is overweldigend sinds bekend werd dat zij het ramadanjournaal presenteert: op de dag van ons gesprek staat ze paginagroot in de Volkskrant, zit ze in het radioprogramma van Ruud de Wild en de talkshow M. van Margriet van der Linden. En ook in Het Parool komt een

23

ingezonden mededeling

E: usr@vu.nl | FB: StudentenraadVU | HG StudentenDOk, kamer OD-12 De universitaire studentenraad is het medezeggenschapsorgaan van en voor studenten van de VU. De raad houdt zich vooral bezig met de kwaliteit en toegankelijkheid van het onderwijs en het studentenbeleid van de VU. De raad overlegt hierover geregeld met het college van bestuur.

Zorg dat je het studentenstatuut kent Ken jij de regeling aanmelding en inschrijving?

De regeling ongewenst gedrag? En de regeling profileringsfonds? Deze staan in het belangrijkste VU-document voor studenten: het studentenstatuut. De USR heeft instemmingsrecht op het statuut en zorgt ervoor dat de informatie overeenkomt met de bijhorende regelingen.

In het studentenstatuut, dat jaarlijks wordt vastgesteld, staan alle geldende rechten en plichten voor studenten. Het geeft de belangrijkste bepalingen weer die voortkomen uit de regelingen voor studenten.

Nu snap ik dat je als student soms wel betere dingen te doen hebt dan het bekijken, het lezen of zelfs kennen van zulke bepalingen.

Maar het níét kennen of níét kunnen vinden van bepalingen kan nadelig uitpakken.

Studenten moeten met een vinkje aangeven dat ze het studentenstatuut en alle relevante VU-regelingen kennen en weten te vinden op vu.nl en VUnet. In de praktijk betekent dat wanneer jij bijvoorbeeld niet op de hoogte bent van een bepaalde regeling en daardoor problemen met je studie en/of tentamens krijgt, jij je niet meer kunt beroepen op onwetendheid.

Waar het akkoord gaan met de algemene voorwaarden van Apple, Google, Microsoft en andere diensten goed gaat zonder deze te lezen, is het dus voor studenten wél belangrijk om de voorwaarden die de VU bij inschrijving of herinschrijving aan studenten stelt, goed door te nemen. Zo voorkom je dat je voor

verrassingen komt te staan en met nadelige gevolgen te maken krijgt. Zoals: het niet krijgen van je bestuursbeurs, het niet mogen deelnemen aan een vak of tentamen of zelfs niet ingeschreven staan voor een studiejaar.

Wil jij niet onaangenaam verrast worden? Lees dan ten minste één keer het studentenstatuut goed door, en bestudeer de regelingen die op jou van toepassing zijn. Dan ben je op de hoogte van jouw rechten en plichten en hoef je je daarover geen zorgen meer te maken. Het halen van tentamens is al zwaar genoeg. Zorg ervoor dat jij weet waar je een vinkje voor zet!

Koen van Dijk, raadslid k.van.dijk@studentenraadvu.nl

wat er verder speelt Een selectie uit de onderwerpen waarover de USR nu nadenkt en/ of onderhandelt: • Studentenforum. Op maandag 4 juni is het zevende studentenforum.

Wil jij samen met andere studenten meepraten over initiatieven voor de VU en haar campus? Kom dan naar Agora 2, van 13.30 tot 15 uur. We sluiten af met een borrel.

• USR-CvB vergadering. Op 17 mei hadden wij weer een vergadering met het college van bestuur. Wij spraken over opleidingscommissies, het studentenstatuut, het studentenforum, de gedragscode ict-voorzieningen, studentenwelzijn en -begeleiding.

Henk Olijhoek voorzitter ondernemingsraad

opinie

‘Is flexwerken wel de juiste keuze?’

Flexwerken werd nog niet eerder zo negatief beoordeeld als in het nieuwste werkbelevingsonderzoek. De VU moet dat serieus onderzoeken, vindt OR-voorzitter Henk Olijhoek. verkeerde keuzes gemaakt hebben.”

at vond u verontrustend aan de uitslag van het werkbelevingsonderzoek?

“Wat opvalt is dat flexwerken nog negatiever beoordeeld wordt dan in voorgaande jaren. Je zou denken dat mensen eraan wennen. Maar negentig procent van het wetenschappelijk personeel werkt geregeld thuis.

Het is de vraag of dat wenselijk is, vooral wat betreft het contact met studenten en collega’s.”

Wat kan de VU hieraan doen? “Er moet worden onderzocht wat de knelpunten zijn. Zijn er te weinig concentratiewerkplekken of is er ruimtegebrek? Ik hoor over afdelingen waar mensen ’s ochtends gewoon geen plek kunnen vinden. De VU kan er geen gebouw bijzetten, maar er moet gekeken worden hoe dat rode vakje uit het rapport kan verdwijnen. Het kan niet zo zijn dat deze negatieve uitslag elke jaar terugkeert en dat de universiteit alleen maar zegt: ‘jammer, we kunnen er niets aan doen’. Als dat niet lukt, moet er serieus nagedacht worden of ze niet de

ADVALVAS

nr 18 — 30 mei 2018

Misschien werken wetenschappers wel thuis om hun stress te verminderen. “De werkdruk onder het wetenschappelijk personeel is inderdaad heel hoog. Je ziet dat mensen zich drie slagen in de rondte werken. Ze weten eigenlijk Marieke Wijntjes

W

Door Floor Bal

Werkbelevingsonderzoek Achtenvijftig procent van de werknemers van de VU deed begin dit jaar mee aan het derde werkbelevingsonderzoek.

Elke drie jaar onderzoekt de VU hoe medewerkers denken over een aantal thema’s: arbeidsinhoud, arbeidsverhoudingen, arbeidsvoorwaarden, arbeidsomstandigheden en werkbeleving. Dit jaar werden extra vragen over de werkdruk gesteld.

De uitkomsten van het onderzoek zijn voor alle medewerkers via VUnet in te zien.

niet hoe ze het allemaal voor elkaar kunnen krijgen. Het is een duivels dillemma: er is een tekort aan docenten maar er is geen geld voor extra personeel. De VU loopt snel tegen haar financiële grenzen aan.”

Zijn VU-medewerkers overal even tevreden of ontevreden?

“Bij de dienst IT is de druk hoog.

De medewerkers daar zijn het minst tevreden van allemaal. Er ligt nogal veel op hun bord, er wordt veel van hen gevraagd. Dat is niet makkelijk op te lossen.”

Is dit onderzoek reden tot zorg? “Al met al is het geen negatief beeld: de meeste mensen zijn tevreden. Maar in vergelijking met andere universiteiten zie je dat we op een aantal punten achterblijven. Zo schiet de VU als werkgever tekort op het gebied van loopbaanbegeleiding. Zowel horizontaal als verticaal zit er weinig ontwikkeling in de carrière van werknemers. Er werkt ook veel personeel op tijdelijke contracten. Dan wordt gezegd dat dat erbij hoort, maar mensen zijn daar ongelukkig over. Waar mogelijk moet je er toch naar streven om mensen voor vast aan te nemen.”

Henk Olijhoek

Reageren? Mail naar redactie.advalvas@vu.nl.

25

Privacywet

Vrijdag 25 mei ging officieel de nieuwe Europese privacywet in, de Algemene verordening gegevensbescherming. Ook voor onderzoekers heeft de nieuwe wet gevolgen.

‘Onderzoekers kunnen heus nog wel data delen’

“

DOOR MARIEKE KOLKMAN

De nieuwe privacywet geldt voor elk onderzoek dat met persoonsgegevens te maken heeft”, zegt VU-privacyjurist Tom Paffen. “Bijvoorbeeld gegevens over het welzijn van mensen, over genetische kenmerken, over schoolprestaties, noem maar op. In de oude Wet bescherming persoonsgegevens stond al wat je met die gegevens mag doen en wat niet.

Die regels veranderen niet, dus tachtig procent van wat in de nieuwe wet staat, hadden we al. We moeten nu alleen nog naar honderd procent.”

Zijn collega Petra Tolen, met wie Paffen inmiddels twee jaar bezig is om de VU voor te bereiden op de nieuwe privacyregels, voegt toe: “Wat verandert, is dat een wetenschapper moet kunnen aantonen dat de gegevens juist gebruikt worden, dus de administratie moet in orde zijn.

En onderzoekers moeten transparanter zijn over wat ze met de gegevens doen.

Dat komt vaak overeen met ethische

26

richtlijnen, dus veel mensen op de VU doen het al goed, maar het is nu ook officieel.”

Bestaande datasets De nieuwe regels gelden niet alleen voor onderzoek dat loopt of dat in de startblokken staat, maar ook voor al bestaande datasets. Dat zou nog wel problemen kunnen opleveren. Hilde van Wijngaarden, directeur van de Universiteitsbibliotheek VU: “Het is een heel complex verhaal voor bijvoorbeeld het Tweelingenregister. Dat verzamelt al twintig jaar biomedische en psychologische gegevens van tweelingen. Het is juist die lange termijn die de grote meerwaarde vormt voor dit onderzoek. Maar ze kunnen

Geen toestemming

Privacy-event op campus

Een wetenschapper mag ook zonder toestemming persoonsgegevens verwerken, maar alleen als het wetenschappelijk belang gerechtvaardigd is en er geen sprake is van een onevenredige inbreuk op de privacy. “Dat gaat bijvoorbeeld om situaties waarin je niet wilt dat mensen weten dat je onderzoek aan het doen bent, bijvoorbeeld als je gedrag observeert op straat”, zegt privacyjurist Petra Tolen. “Maar dat mag alleen als de inbreuk op de privacy beperkt is.”

De privacyjuristen Petra Tolen, Tom Paffen en directeur Universiteitsbibliotheek VU Hilde van Wijngaarden gaven vrijdag 25 mei presentaties over de verschillen tussen de oude en nieuwe privacywet en de gevolgen van die wet voor het delen van onderzoeksdata. Zij zaten die dag in de vrachtwagen van onderwijs-ICT-organisatie Surf op het campusplein tijdens de zogeheten Surf Research Roadshow.

De 10 belangrijkste privacyregels bij onderzoek staan al op VUnet.

nr 18 — 30 mei 2018

ADVALVAS

CAMPUS

onderwijs

So you think you can teach Wie weet van een hoorcollege een inspirerende sessie te maken? Student-reporter Joeke Berg schuift aan. Deze keer: het hoorcollege CBASP voor persisterende depressie van Jenneke Wiersma.

14-05-2018|HG-02A00. In het kader

moeilijk teruggaan naar alle mensen die hen twintig jaar geleden toestemming gaven om hun gegevens te gebruiken.”

Volgens Van Wijngaarden zal dat type onderzoek ingewikkelder worden door de wet. En ook samenwerken en onderzoeksgegevens delen worden lastiger.

“Data met persoonsgegevens of die te herleiden zijn tot een persoon, mogen niet zomaar gedeeld worden. Maar als je het op de goede manier doet, is er nog wel veel mogelijk. Onderzoekers moeten niet bang zijn dat ze helemaal niks meer kunnen delen. Het is wel van belang van tevoren goed te inventariseren wat wel en niet mogelijk is.”

Data openbaar maken De nieuwe privacywet druist wat dat betreft in tegen de trend in de wetenschap om onderzoeksdata openbaar te maken. Met open science willen wetenschappers hun onderzoek beter controleerbaar en repliceerbaar maken. Maar dat is mogelijk wel een inbreuk op de privacy van individuen die meededen aan dat onderzoek.

Reageren? Mail naar redactie.advalvas@vu.nl.

ADVALVAS

nr 18 — 30 mei 2018

van het verhaal: leer mensen met een chronische depressie dat ze zelf invloed van de collegereeks psychologische kunnen uitoefenen op de wereld om hen interventies voor complexe problemaheen en dat niet alles hen zomaar overtiek krijgen de derdejaars psychologie komt. “Everything. You. Do. Has. Effect”, een gastcollege van GZ-psycholoog en schreeuwt Wiersma plots met een sterk onderzoeker Jenneke Wiersma. Zij is overdreven Amerikaans accent door de gespecialiseerd in de behandeling van microfoon als illustratie bij de aanpak chronische depressie en doet onderzoek van ‘de Amerikaan’. De studenten schriknaar de effecten van de therapie CBASP. ken zich een hoedje en Wiersma kan een Het is dat de eerste sheet van haar kleine glimlach om het effect van haar presentatie vermeldt waar die afkorting uithaal niet onderdrukken. “Zo, iedereen voor staat (Cognitive Behavioral Analysis is weer bij de les.”

System of Psychotherapy), Er volgt een filmpje anders was de zaal wel erg van een nagespeelde in het ongewisse gebleven therapiesessie door ‘de over het precieze onderVerhaal Amerikaan’ en een van werp. De gastdocent gaat verrijkt met zijn leerlingen. Het zware meteen voortvarend van filmpjes accent van de therapeut start met talloze grafieken, en het nogal karikatuonderzoeksresultaten en rale rollenspel leiden tot meta-analyses over de Te weinig grote hilariteit. Ook de effectiviteit van de behanintroductie van docent ziet de humor er deling, maar vergeet de onderwerp wel van in, maar is toch studenten mee te nemen duidelijk verrast door de in een algemene introducreactie van de studenten. tie. Het duurt daardoor “Waarom vinden jullie even voordat de zaal op dit zo grappig?” vraagt ze dezelfde lijn zit en dat aan een groepje jongens maakt het begin van het vooraan. “Het is net alsof ik naar de intro college wat onrustig. Wiersma drukt haar van slechte porno zit te kijken. Als hij zo toehoorders dan ook op het hart vooral in tegenover mij zou zitten, zou ik zeggen: te breken als zaken onduidelijk zijn. “Ik doe effe normaal!” verwoordt een van hou dit verhaal normaal gesproken voor hen. Dat verbaast Wiersma: “Ik heb vaak therapeuten, dus ik kan niet zo heel goed zo tegenover hem gezeten en had dan een inschatten wat jullie wel en niet weten.” totaal ander gevoel. En als ik dit filmpje CBASP komt uit Amerika en Wiersma aan therapeuten laat zien, vinden ze het werd door de bedenker zelf, die ze steeopzienbarend, maar zeker niet denigrevast ‘de Amerikaan’ noemt, getraind rend.” in de technieken van de therapie. Kern

+

�

27

E: OR@VU.NL | WWW.VU.NL/OR | WWW.ONDERNEMINGSRAADVU.NL | 22 MEI 2018

Over IT en medewerkersvolgsystemen

DTEX – BIG BROTHER OP DE VU – OF GEWENSTE VEILIGHEIDSCHECK DIE DE OVERHEID WIL? DOOR OR – COMMISSIE IT

In de herfst van 2017 is de OR ter ore gekomen dat de VU in de zomer van 2017 een systeem heeft aangeschaft dat het mogelijk maakt om medewerkers te monitoren bij het werken met ‘ICT voorzieningen’, dat wil zeggen computers, databestanden en wat dies meer zij.

De daarvoor gebruikte software heet DTEX1, en was als pilot al in gebruik bij IT. Onmiddellijk rees er bij ons enige onrust. Immers, het volgen van (individuele) medewerkers tijdens hun werk is een heikele en complexe zaak 2. En hoewel we allemaal bescherming willen tegen hacken en dataverlies, zelf gevolgd worden is een andere zaak. Al te gemakkelijk kunnen zich daarbij ongewenste situaties voordoen, zoals het gericht monitoren bij vermoedens van ongewenst, maar ook van ‘gewoon’ gedrag, én het onder druk zetten van beheerders om gegevens over medewerkers door 1 2

Voluit DTEX UEBA (user and identity behaviour analytics).

Zie ook een eerder stuk over privacy in AdValvas 65/14, van 14 maart 2018

te spelen aan leidinggevenden. Natuurlijk leek het ons een zaak die, vanwege mogelijke impact op personeel, instemmingsplichtig zou moeten zijn (Artikel 27, WOR, 1-sub k en l).

Maar zo kijkt het CvB er niet tegenaan. Zij ziet invoering van het systeem vooral als een manier om aan haar verplichtingen te kunnen voldoen die de overheid in het kader van de invoering van de Algemene verordening gegevensbescherming (AVG) vanaf eind mei 2018 oplegt: in geval van data-misbruik, of data-lekken moet een instelling kunnen bewijzen er alles aan gedaan te hebben om dat te voorkomen. DTEX is zo’n systeem – er zit een signaleringsmethode in voor gevallen waarbij opeens ‘abnormaal datagebruik’ opvalt

en dan dus nader bekeken kan worden. Maar dat leidt natuurlijk tot hevige dilemma’s. Ten eerste: hoe beveilig je de beveiliging? Wij hebben op dit moment geen reden om ons CvB te wantrouwen, maar dat is in het verleden wel eens anders geweest. Wie zou er dan over het monitoren gaan? Wat gebeurt er met gegevens? En worden medewerkers nou wel of niet op de hoogte gesteld van monitoren, van tevoren of achteraf? Alleen de belofte om er ‘natuurlijk zorgvuldig mee om te gaan’ is niet genoeg. Daarnaast is het op dit moment bepaald niet duidelijk wie er wanneer welk soort zeggenschap over DTEX gaat hebben.

Een select groepje IT-ers? Moet een aanvraag altijd via het CvB gaan? En zo niet, hoe gaat het met gedelegeerde bevoegdheden? En hoelang worden gegevens bewaard? Hoe, door wie en met welke garantie dat ze ooit ‘weggaan’? En feitelijk kan het zijn dat ze nooit weggaan, maar ergens achteraf in servers of op tapes bewaard blijven om op te duiken in andere verbanden, en in een tijd waarin niemand meer weet over het hoe en waarom van de verzameling van data.

Voor al deze vragen hebben we de “Gedragscode Gebruik ICT-voorzieningen” dit voorjaar op ons bordje liggen. Voorheen heette die code ‘Computer en netwerkgebruik’ (2011), maar die titel dekt de lading niet voldoende meer.

En langzamerhand rijst uit de discussies en stukken het beeld op dat de VU weliswaar aan haar verplichtingen wil voldoen, maar dat die heel vaak extern liggen, en op het gebied van ‘veiligheid’, van systemen, het voorkomen van misbruik, en jawel, het voorkomen van schade aan de goede naam van de VU3. Nu hebben we daar allemaal baat bij, vroeger of later, maar in de discussie komen niet of nauwelijks de individuele belangen van medewerkers naar voren.

En volgens voornoemde regel uit de Wet op de Ondernemingsraden is het aan de OR om juist ook die te bewaken. Al in een vrij vroeg stadium hebben we vragen gesteld over hoe medewerkers te beschermen, en mogelijk ook te waarschuwen als er op de een of andere manier gemonitord (gaat) worden. Tot op heden zijn daar geen heldere, in elk geval geen bevredigende antwoorden op gekomen. Alles in het licht van de aankomende AVG, , oftewel de nieuwe privacywetgeving. Maar, was die wet er niet ook om juist individuen te beschermen tegen ongewenst monitoren? En staat dat dan niet op gespannen voet met de bedoelingen van

een systeem als DTEX? Ja, is het antwoord, maar we moeten nu eenmaal prioriteiten stellen in de belangen die hiermee gemoeid zijn. En dat is voorlopig het einde van de discussie.

De nieuwe gedragscode ligt nu voor – en zoals overal, er is haast bij zaken goed te regelen, nu de privacywetgeving op het punt van invoering staat. En daar zit ‘m de kneep: de invoering van de AVG staat al twee jaar op de rol. En wij willen als OR nog niet instemmen zolang er geen nadere checks & balances zijn ingebouwd om ook medewerkers te beschermen en niet (nog meer) in een Big Brother situatie hun werk te moeten doen. We steunen het streven van het CvB om in een wereld waarin hacken het nieuwe actievoeren lijkt te worden, alles te doen om met name onderzoeksgegevens veilig te stellen tegen kwaadwillende lieden.

Maar de OR kan met de huidige voorstellen weinig beginnen. We zien een aantal belangrijke invalshoeken die aan de orde hadden moet komen, zoals de omgang met meta-data, het beter uitleggen van hoe om te gaan met operationele zaken zoals een plotselinge piek in datagebruik (die op datalekken of – hacken zou kunnen wijzen) en gerichte dataverzameling, bijvoorbeeld bij vermoedens van leidinggevenden van dysfunctioneren van medewerkers.

We weten nog weinig over de bescherming van operators tegen druk vanuit de leiding om het briefgeheim en privacy te schenden, de omgang van operators en anderen met metadata, de rol van betrokken partijen buiten de VU, en meer. Kortom, het huidig voorstel is niet beleidsrijp en daarom kunnen we er nog geen klap op geven. Als OR zijn we bereid op korte termijn intensief mee te denken en overleg te voeren om de kans van instemming op een verbeterde gedragscode te verhogen. Maar de DTEX-episode verdient geen schoonheidsprijs en dat sterkt het vertrouwen niet.

COLOFON

COMMISSIE COMMUNICATIE OR SANDRA DE MAESSCHALCK, HENK OLIJHOEK, VICTOR VAN BIJLERT, ERIC-JAN HARTSTRA TEKST ERIC-JAN HARTSTRA BEELD NATHANIEL DAHAN VORMGEVING HAAGSBLAUW

WWW.FACEBOOK.COM/ONDERNEMINGSRAAD.VU

3

Zoals gevonden in ‘woord vooraf’ van de voorgestelde gedragscode

@OR_VU

Cabaret

Restaurant

Jottum Patrick Laureij Patrick Laureij Nederlands Hoop Try-out: donderdag 22 november 2018, (studenten € 10,-) Voorstelling: donderdag 30 mei 2019 (studenten € 11,50)

D

e verkoop van de kaarten voor het nieuwe Griffioen-seizoen 18/19 loopt voorspoedig.

De optredens van cabaretiers Brigitte Kaandorp, Henry van Loon en Patrick Laureij waren meteen uitverkocht. De eerste lijkt me logisch, bij de tweede zal het Luizenmoeder-effect meespelen en de derde is voor mij een onverklaarbaar fenomeen.

Uitverkocht dus, maar als voorziening van de Vrije Universiteit heeft de Griffioen graag studenten in de zaal. De artiesten stellen dat overigens meestal ook op prijs. Daarom worden voor sommige voorstellingen studentenkaarten apart gehouden.

Bijvoorbeeld voor de try-out van Patrick Laureij in november en zijn definitieve voorstelling in mei volgend jaar. Niet te lang wachten, anders gaan de kaarten weer in de normale verkoop en dan zijn ze meteen weg.

Dick Roodenburg publiciteitsmedewerker Griffioen

30

FOTO Jennifer Kunes

Cultuurcentrum Griffioen

SFEER Bij binnenkomst heet de bediening ons van harte welkom.

Het restaurant is niet heel groot en zit helemaal vol. De aankleding is leuk en geeft een fijne sfeer.

ETEN Heel veel tapas, maar je kunt er ook terecht voor hoofdgerechten van vlees, vis of een vegetarische ravioli. Buiten de kaart om staan er wisselende gerechtjes op het krijtbord. Wij gaan voor de vegetarische tapas en beginnen met de broodjes met warme hummus en groenten. Die worden mooi opgediend en smaken goed.

Daarna eten we patatas bravas met een sausje en ravioli. Heerlijk.

Tot slot bestellen we een Griekse salade met fetakaas, gevulde champignons en tortilla met aardappel. Ik sluit af met crema catalana, mijn vriendin met een zacht chocoladetaartje.

BEDIENING Netjes, ze nemen de tijd voor je.

TIP Neem de broodjes met hummus als voorgerecht.

AANRADER Ja, ook ideaal voor een grotere groep.

PRIJS Prima, we hebben allebei één drankje besteld en genoeg en lekker gegeten.

Jottum 1e Anjeliersdwarsstraat 17 restaurant-jottum.nl Sabine Schootemeijer, researchmaster human movement sciences

nr 18 — 30 mei 2018

ADVALVAS

Uilensteders

Ik wil depressieve mensen helpen Sofie Jansen 23 Master klinische psychologie Blauwe flat

“

Mijn toekomst voelt nog onzeker, als een zwart gat. GZ-psycholoog worden is mijn doel. Maar daarvoor moet je eerst ervaring opdoen als basispsycholoog. Zo’n baan vinden is lastig. Ook aan beginners vragen ze drie jaar ervaring.

Voorlopig ga ik in elk geval zes uur per week aan de slag als assistent bij een onderzoek naar behandeling bij depressie. Voor mijn afstudeerscriptie heb ik bij dezelfde afdeling maandenlang filmpjes gekeken van therapiesessies van depressieve mensen. Vooraf vroeg ik me af of ik daar zelf niet somber zou worden van alle nare verhalen. Gelukkig was dat niet zo, ik voel vooral medeleven.

Eerst leek depressie een eenzijdig onderwerp, maar het is heel interessant.

Het lijden van patiënten is zo groot, het tast alles in hun leven aan. De depressie stuurt hun hele denken. Het voelt urgent voor mij; daar wil ik iets aan doen.

Door Floor Bal Foto Peter Valckx

Wil je ook in Uilensteders?

Mail naar redactie.advalvas@vu.nl.

ADVALVAS

nr 18 — 30 mei 2018

31

column

Internationalise

T

here’s a lot of debate on whether or not Dutch universities should offer English education. During the last period, I was part of a working group consisting of four Dutch speaking students and one native English speaker. Even though the four of us really tried to speak English all the time, any time the discussion became heated, when we were confused about a concept or when we just wanted to casually chat about our weekend, we spoke Dutch. We really tried not to, but it just happened.

When I apologised to the native English speaker, she brushed it off, she said: “No worries, I’m used to it.”

Sanne Pieters tweedejaars sociologie

These debates on English education also remind me of a course I was in, where the teacher was uncomfortable speaking English and thus, at the first lecture, looked at us - hopefully, asking: “Is there anyone who doesn’t understand Dutch?”

We were silent for a few seconds before one girl raised her hand. “I’m so sorry”, she said, looking around for other allies, “but I don’t.” The professor sighed, said that it didn’t matter, but made very clear that it wasn’t his choice to teach in English - he had to and doing so would definitely affect the quality of his course.

school, hockey, horse riding, soccer, or who knows what.

How many foreign friends do you have?”

“A few”, I respond, “very little”, I admit.

He looks at me while rolling a tobacco. “Don’t worry”, he says, “I get it, I would probably have the same in Switzerland, but that’s why we internationals have to stick together in order to have a good time abroad. It’s not you who’s being shitty, it’s the university for promising us otherwise.”

“What do you mean?” I ask.

He shrugs, slowly licking the tobacco.

“We have separate introduction weeks, separate housing, separate student associations, separate lives. I can’t even read the school’s magazine. I have no idea what it is you write about. They promise you to be a part of Dutch culture, but you’re just not.

You won’t get in… So, it can feel as if they just use you for your money or for their cosmopolitan image. And do you know what I don’t get?” he lightens the tobacco.

“Hm?” I ask.

“There’s always this argument on keeping up with global developments in the internationalisation debate, but in reality, you Dutch are stressing out when you’re asked about last weekend’s soccer game.

Seriously, you don’t think you’ll end up working for a high-end international business if you can’t even chat with a fellow student, right?”

(And it did. It really did.)

illustratie Dido Drachman Masterstudent beeldverhaal, Sint Lucas, Brussel

It reminds me of how, when we were looking for a new roommate in the student house I was living in for two and a half years, my roommate said: “Please put Dutch only at the beginning of your ad.”

“Why?” I asked.

“I don’t want to come home after a long day of working and studying and speak English all the time”, she said, “when I’m home, I want to relax.”

A student from Switzerland laughs when I ask him about his perspective on this issue.

He says: “Yeah - you’re all fine, and your English is fine, but you just have all your friends already from preschool, middle

32

He calls me later that week. “I’m having dinner with some friends tonight”, he says, “do you want to join? You can ask them on their perspectives on this internationalisation thing.”

“Um”, I say, “you know what, I’m really tired, so I “I’ll cook”, he says, “You don’t have to do anything but eat and sit!”

“I don’t know”, I say, “It’s been such a long day and –” “Are you too tired to speak English?” he asks.

We’re quiet for a bit.

Then I sigh. “I’m so sorry”, I say, “But yes, I guess so.”

He bursts out laughing, cuts off the line.

nr 18 — 30 mei 2018

ADVALVAS