Nr 19 14 juni 2017

Onafhankelijk magazine van de Vrije Universiteit

jaargang 64 #19 14 juni 2017

Selim Yildizeli wil de Zuidas bewormen p10_Het heelal nabootsen om te ontdekken hoe het leven is ontstaan p16_Juniordocenten: wegwerpdocenten of carrièretijgers? p22_Afscheid: bestuursvoorzitter Jaap Winter houdt het voor gezien p27_Ergernis: kafkaÍske taferelen aan de studentenbalie

advertenties

HOE VER KIJK JIJ? We leven in een snel veranderende samenleving, met grote maatschappelijke vraagstukken. Dat vraagt om mensen die verder kijken. Verder dan het voor de hand liggende, verder dan het bekende.

Mensen die verder kijken zijn op hun plek bij de VU. De VU stimuleert haar medewerkers buiten hun eigen afdeling en eigen vakgebied te kijken. Om nieuwe wegen in te slaan. Om samen te werken aan toonaangevend onderzoek en onderwijs. De VU is een universiteit die midden in de maatschappij staat.

Met de blik gericht naar buiten. VU is verder kijken.

Ben jij een medewerker van de VU? Kijk dan voor een overzicht van alle interne vacatures op: WWW.VU.NL/VUNET/VACATURES Ben jij geen medewerker van de VU maar wel geĂŻnteresseerd om bij de VU te werken? Kijk dan op: WWW.WERKENBIJDEVU.NL

Jaargang 64 #19

cover

Selim Yildizeli wil bakken met wormen plaatsen op de Zuidas 6 Twee hoogleraren bootsen het heelal na: ‘Wij zijn gemaakt van sterrenstof’ 10 De opkomst van de juniordocent

Brak ontbijt Bijna halverwege de feestweek.

Studievereniging Kraket (econometrie en operationele research) viert haar negende lustrum.

Hoofdgebouw 08A.30_7 juni 2017, 11.21 Foto yvonne compier

16

De pieken en dalen van Jaap Winter 22

Opinie

We schenden onze privacy zelf!

8

Gewoon wat een studentje irriteert (3): Studentenbalie 27

Columns

Sinan Çankaya

9

Sanne Pieters

32

En verder Online nieuws

4

Onderzoeksnieuws

14

Studentenraad

19

Campusdichter en blogs

21

Mail/colofon

26

Campus: Jaap Winter

24

So you think you can teach

27

Personeelspagina

29

Film en restaurant

30

Uilensteders

31

Lae

32

Coverfoto Peter Valckx Het laatste nummer van dit collegejaar verschijnt 28 juni 2017.

ADVALVAS

nr 19 — 14 juni 2017

3

advalvas.vu.nl Voor al het laatste nieuws

Fan van de X-Men, Wonder Woman of Iron Man? Goed nieuws: Barry Fitzgerald, postdoctoraal onderzoeker aan de TU Delft, begint een wetenschappelijk tijdschrift over superhelden: Superhero Science and Technology.

Mensen troosten net als chimpansees Video-analyse van winkelovervallen bewijst dat mensen net als chimpansees slachtoffers van geweld uit empathie troosten. Dat blijkt uit onderzoek dat NSCR-onderzoeker Marie Rosenkrantz Lindegaard met haar collega’s uitvoerde.

Wie controleert miljoenen voor onderwijs?

Het geld van de basisbeurs moet niet “als hagelslag tussen de kieren verdwijnen”. Studenten hopen dat de Onderwijsinspectie een oogje in het zeil houdt, maar die gaat het niet doen. Wie dan wel?

{meer nieuws online}

Studenten eisen persvrijheid ‘Wees flexibel voor mantelzorgstudenten’ Studenten in actie voor veilig kruispunt 4

‘Hoe meer we verkochten, hoe slechter we het deden’

H

et leek al te mooi om waar te kunnen zijn: Vietnamese summer-rolls, gevuld met verse groenten en kip, garnalen of tofu voor anderhalve euro? No way. Een broodje kip of buikspek voor drie euro? Waar doen ze het van? Ze moesten ervan terugkomen, de mannen van VUetnam die zich ergerden aan het aanbod in de mensa –

want te weinig voor te veel geld.

Dat konden zij beter met hun food-truck, zeiden ze eerder tegen Advalvas. En goed eten is het. Summer-rolls die precies zo smaken als in Vietnam, heerlijke broodjes. “Maar hoe meer we ervan verkochten, hoe slechter we het deden”, zegt student science, business & innovation Henning Huigen (21, rechts op de foto) van VUetnam. We hebben verkeerd ingeschat hoeveel tijd

het kost die summer-rolls en broodjes te maken, en hoeveel personeelskosten daar dus mee gemoeid zijn.” Dus hebben ze de prijs van een summer-roll verdubbeld. De broodjes zijn nu 4,50. “Maar we houden vast aan ons concept”, aldus Huigen. “We willen goed eten voor weinig geld blijven aanbieden.”(PB)

Lees ook de reacties van fans en critici op advalvas.vu.nl>nieuws>31 mei.

Leenstelsel schrikt armere student af Het is al vaak gezegd, maar nu is het ook bewezen: kinderen van laagopgeleide ouders durven minder te lenen voor hun studie.

D

at blijkt uit de Monitor Beleidsmaatregelen van het ministerie van Onderwijs: er gaan minder mbo’ers rechtstreeks naar het hbo dan in de jaren voordat de basisbeurs werd afgeschaft. En jongeren zijn nog steeds niet goed op de hoogte van regelingen als de aanvullende beurs en gunstige

leenvoorwaarden.

Vorig jaar, in de aanloop naar de verkiezingen, waren zulke berichten aanleiding voor felle discussies over kansenongelijkheid in het onderwijs. Maar nu springen politici er bepaald niet bovenop. Na het verschijnen van het rapport bleef het opvallend stil: SP, GroenLinks en SGP uiten hun zorgen, maar andere partijen, vooral degene die in de race zijn voor een nieuwe coalitie, houden

hun kaarten tegen de borst.

VVD, D66 en PvdA, die het stelsel hebben ingevoerd, hebben nog niet gereageerd. “Ik moet het rapport eerst nog goed lezen”, zegt D66-Kamerlid Paul van Meenen. Maar ook tegenstanders van het leenstelsel, CDA en ChristenUnie, houden hun kruit droog.

(HOP)

Meer hierover op advalvas. vu.nl>nieuws>6 juni. nr 19 — 14 juni 2017

ADVALVAS

Peter Breedveld

Wetenschappelijk tijdschrift over superhelden

advalvas.vu.nl

Studenten schrijven internationaal medisch handboek

H

et spant erom of het gaat lukken.

Geneeskundestudenten Romée Snijders en Veerle Smit zijn een crowdfundingsproject gestart om de internationale versie van hun Compendium Geneeskunde uit te geven.

Het is een bijzonder succesverhaal. De twee studentes besloten in 2015 om een naslagwerk te schrijven met daarin de basis van alles

wat coassistenten en specialisten moeten weten. Het resulteerde in vier boeken van 300 pagina’s per stuk, doorzoekbaar op ziektebeeld.

Aan het boekwerk schreven zestig studenten mee, onder toezicht van 38 medisch specialisten. Snijders en Smit werkten een jaar lang zestig uur per week om het voor elkaar te krijgen.

En nu ze meer dan tienduizend boeken verkocht hebben, hebben die twee veel zin om die berg werk opnieuw te verzetten. Er

Pik het niet langer ‘Nog meer bezuinigen op het onderwijs, dat kan echt niet meer’, vindt Esther Baar, Asva-bestuurslid op advalvas. vu.nl>opinie

De laatste week ‘Na bijna drie maanden aan de andere kant van de plas merk je wat thuis betekent en wat je dierbaar is.’ Lees de laatste blog van student Pedram Muurlink in de VS op advalvas. vu.nl>blogs&columns

facebook.com/ advalvas Reportages, bijeenkomsten, borrels, lezingen & meer ADVALVAS

nr 19 — 14 juni 2017

moet een internationale versie komen. “We willen echt een nieuwe serie maken”, zegt Veerle Smit.

Rijk worden ze er niet van.

Ze houden de prijs zo laag mogelijk zodat de doelgroep de boeken kan betalen.

Omdat ze het werk in eigen beheer uitgeven, kunnen ze de kosten niet met een uitgeverij delen. Ze hopen via crowdfunding vijftigduizend euro bij elkaar te krijgen. (FB)

Meer hierover op advalvas. vu.nl>nieuws>8 juni.

Steeds toegankelijker

30-40 procent van de artikelen van Nederlandse wetenschappers verschijnt in open access-media.

N

ederland loopt daarmee voorop, stelt collegevoorzitter Jaap Winter in een interview met het Hoger Onderwijs Persbureau. Winter onderhandelt namens de VSNU met uitgevers over open access.

Met zes van de acht grootste uitgevers is er inmiddels een akkoord, vertelt hij. ‘Afhankelijkheid van uitgevers is niet meer van deze tijd’, vindt Winter. (HOP)

Lees ook het interview met Jaap Winter over zijn vertrek op pagina 22 en de analyse over zijn werk als collegevoorzitter op pagina 24.

@advalvas_vu Een selectie uit de opvallendste (re)tweets van de afgelopen dagen @VU_Science 12-6_VU-evolutiebioloog Nico van Straalen: ‘Dertig jaar genetica valt niet met één fossiel weg te vagen’ http://s.vk.nl/ t-a4500255/ via @volkskrant Er zijn tal van wetenschappelijke redenen waarom de oorsprong van de mens geschat wordt op 200.000 jaar geleden, stelt Van Straalen in de Volkskrant. Eén fossiel verandert dat niet. @Ezsther 12-6_Bestaat er al een tumblr voor belachelijke stagevacatures? En zo nee, zal ik die dan maar beginnen?

Esther Crabbendam (FNV Jong) reageert op een stagevacature bij Pakhuis de Zwijger, 32 uur, onbetaald, volledig meedraaien. Http://vacatures. dezwijger.nl/stage-programmamaker-maatschappijvan-de-toekomst/nl @sandervwaveren 6-6_Opvallend bericht van d66-weth.

Everhardt: instroom bijstand extra groot omdat jongeren stoppen met studie door leenstelsel...

Dit speelt in Utrecht, maar waarom zou het anders zijn in Amsterdam? @UBVU 2-6_#stuvu : Available Study Spots at the Central Library. Twice a day updated via @Twitter and @Facebook @UBVU @ VUamsterdam @StudentenraadVU Voortaan kun je online checken of er nog studieplekken zijn, voordat je helemaal naar de VU fietst. @arjen_dewit 30-5_Altijd even afwachten of een columnist beklijft maar inmiddels staat het vast: @advalvas_vu heeft met Sanne Pieters weer een talent in huis @UTodayNL 30-5_Wie een stabiele baan wil, kan zijn heil beter zoeken buiten de wetenschap...

De cijfers liegen er niet om. De VU zit met 45% flexwetenschappers iets boven het landelijk gemiddelde, zo blijkt uit het artikel van het HOP. @sjoerdmb 30-5_ Jaaay, it’s official, I received a vidi Grant! Looking forward to awesome science!

Gefeliciteerd Sjoerd! En natuurlijk die zes andere VU-wetenschappers die ook een Vidi kregen! Zie p14.

5

6

nr 19 — 14 juni 2017

ADVALVAS

student in actie

‘Ik wil bakken vol wormen op de Zuidas’ Selim Yildizeli werkt bij The Compostables. In speciale groenbakken laat hij honderden wormen het afval omvreten tot compost. Maar nu nog bedrijven vinden die deze bakken willen plaatsen.

DOOR LILIAN ROOS FOTO PETER VALCKX

Z

itten bedrijven wel te wachten op een bak vol krioelende wormen voor compost? “Het is inderdaad een uitdaging om geschikte plekken te vinden voor de wormenhotels. Mensen vinden het al gauw een vies idee. Bovendien ruikt de bak ook niet fris. Bedrijven offeren niet graag een hoekje van hun kantoor op voor zo’n bak. Daarom kijken we hoe we het kunnen combineren met marketing voor het bedrijf. Bedrijven willen graag als groen bekendstaan. Daarom wil ik zo’n wormenbak op een prominente plek op de Zuidas plaatsen. Die wordt dan gefinancierd door het bedrijf dat op die bak adverteert.”

Wil jij dit in je eentje opzetten, zo’n wormenhotel? “Nee, dat doe ik samen met twee andere projectleden van The Compostables van Enactus VU, dat studenten ondersteunt die een sociale onderneming willen opzetten.”

Die wormen zitten in gft-bakken, maar wordt het afval overal wel zo netjes gescheiden? “Ook dat is een kwestie waarover we ons buigen. Als er te veel rotzooi in de groenbakken wordt gegooid, is dat natuurlijk slecht voor

ADVALVAS

nr 19 — 14 juni 2017

de wormenpopulatie. En het is ook niet bevorderlijk voor de kwaliteit van de compost. We hebben een experiment gedaan met zo’n bak op een afdeling van de VU. Er zaten helaas veel koffiebekertjes tussen de schillen en klokhuizen.

Hieruit concluderen we dat de communicatie in elk geval heel helder moet zijn.

Bovendien helpt het als mensen direct het resultaat zien van hun inspanningen. We onderzoeken daarom of er een wormenhotel op het dakterras van de VU kan komen, waarbij we de compost willen gebruiken voor de botanische tuin van de universiteit. Als we heel duidelijk maken dat deze hoogwaardige compost belangrijk voor die tuin is, weten studenten en medewerkers meteen waarvoor ze het doen.”

Waarom vind je afval scheiden zo belangrijk? “Onze bodemkwaliteit gaat steeds verder achteruit. We halen er alleen maar voeding uit en stoppen er niks in terug. Door onze leefstijl, eenzijdige landbouw en het spuiten met gif hebben we een verarmde bodem. Dit is onder meer terug te zien in de kwaliteit van de groenten die we eten, die veel minder voedingswaarde bevatten dan jaren geleden, zo blijkt uit onderzoek.

Ik vind het belangrijk om daar iets aan te doen. Wij krijgen dus de kans om te kijken wat de mogelijkheden zijn om een winstgevend bedrijf op te zetten. Als we iets succesvols hebben opgezet, splitsen we af van Enactus VU.”

The Compostables The Compostables is een project van Enactus VU, dat een brug slaat tussen het bedrijfsleven en de academische wereld.

Dit project ondersteunt studenten die een sociale onderneming willen opzetten. Deze ondernemingen moeten uiteindelijk zelfstandig worden. The Compostables is een van deze start-ups, met als doel: compost maken van groenafval op de Zuidas en locaties van de VU. Het idee komt van The Green Living Lab, dat wormenhotels bouwt voor onder meer buurtcompostprojecten.

Meer info op enactusvu.nl en greenlivinglab.org.

Dus na je studie word je ondernemer in de compost?

“Dit project loopt nu een jaar en 25 jaar ik volg een tweejarige master, Masterstudent dus ik draai sowieso nog een jaar Management, mee als student. Maar na mijn Policy Analysis and studie wil ik zeker mijn eigen Entrepreneurship in Health and Life Sciences onderneming hebben. Het zit in mijn bloed. Mijn vader is al 2016-heden Vrijwilliger Nederlandse dertig jaar ondernemer in tapijVereniging voor Energierecht ten en vastgoed. Sinds een paar 2015-heden jaar werk ik in zijn bedrijf. Ook Vrijwilliger Humanitas bij The Compostables leer ik 2011-heden enorm veel over ondernemen. Er Accountmanager, Harman zijn geregeld feedbackavonden, Tapijt waarbij we kritisch naar elkaars 2009-2015 projecten kijken. We bespreken Biologie en Medisch onze fouten en kijken wat we Laboratorium, Hogeschool daarvan leren. Ook brengen we Inholland elkaar op nieuwe ideeën. Als ondernemer is het belangrijk om door te zetten, om je doel goed voor ogen te houden en niet af te haken bij tegenslag.”

Selim Yildizeli

Ben of ken jij ook een student of promovendus die zich inzet voor de maatschappij? Mail naar redactie.advalvas@vu.nl.

7

In alle vrijheid schenden we onze privacy Zonder privacy geen vrijheid, betoogde hoogleraar Bart Jacobs in dagblad Trouw. Dat is zichtbaar onjuist, en dat geldt dus ook voor zijn pleidooi voor in mijn ogen draconische maatregelen.

DOOR PETER OLSTHOORN ILLUSTRATIE BAS VAN DER SCHOT

O

ver privacy en vrijheid gesproken: schrijver/columnist Özcan Akyol zegt oxazepam en alcohol te nemen tegen angststoornissen.

Hugo Borst slikt seroxat en bezoekt psychiaters. Talloze tv-programma’s steunen op het uitgebreid delen van ziekten en ellende. Alles in ruil voor aandacht, geen onbezonnen maar een welbewuste afweging. Nog eens miljoenen

8

Nederlanders ‘delen’ gevoelig geachte persoonsgegevens openlijk op Facebook.

Hoogleraar computerbeveiliging Bart Jacobs aan de Radboud Universiteit Nijmegen acht al deze mensen wilsonbekwaam en wil ze wettelijk tegen zichzelf beschermen. Fraai paternalisme, maar ook een miskenning van de barre praktijk: persoonlijke informatie is een betaalmiddel in ruilhandel: voor BN’ers bij roddelbladen, voor ons op Facebook, al sinds mensenheugenis eigenlijk.

Is dat dan geen dataprobleem? Dat wel, maar dat lost een kabinet niet op. Zeker niet met de onhaalbare tot absurde maatregelen van Jacobs. Hij wil dat Rutte III

inzet op splitsing van IT-machten als nutsbedrijven. En hij wil 10 procent van ict-bestedingen verplichten voor beveiliging. Soms volstaat 5 procent, soms 40 procent.

Ook Jacobs’ hoofdstelling ‘privacy is het nieuwe groen’ is overtrokken. De overeenkomst is hooguit dat ons Nederlandse vingertje in de dijk mondiaal niets uitricht. Het WRR-advies over big data en privacy uit 2016 is veel realistischer.

Zo kan Den Haag het eigen datagebruik helder maken. De Tweede Kamer, media en publiek moeten alert zijn op datamisbruik en op besluiten die door computers genomen worden, zonder verdere

nr 19 — 14 juni 2017

ADVALVAS

opinie

wisselcolumn

En dat gaat naar de universiteit controle. Zo kreeg de Tweede Kamer contouren voor een ‘Kaderwet gegevensuitwisseling’, maar niemand sloeg er acht op. Evenmin op het overzicht datakoppelingen van overheden: 57 pagina’s ontoegankelijke tabellen.

Den Haag moet als principe ‘transparantie’ hanteren. Dan kunnen we er pragmatisch mee omgaan: wat levert groeiend datagebruik op en is dat de privacyprijs wel waard?

In mei 2018 komt er een nieuwe Europese verordening voor privacy. Het duizelingwekkende lobbycircuit van belanghebbenden - voor beperking van regels - was immens. Daar kregen we ook al niets van mee, bijvoorbeeld niet dat zelfs Nederlandse ziekenhuizen voor meer datavrijheid pleitten - voor de wetenschap.

Helaas is die verordening een juridisch gedrocht, maar die schrijft wel voor dat je als individu data voorgoed kunt laten wissen door bedrijven. De praktijk wordt een enorme krachtproef tegenover de datamolochs. Niet toevallig houdt Google nu al een grote campagne om vertrouwen van consumenten te winnen.

Dan hebben we het nog niet over het intomen van geheime diensten, waarvoor we - terecht - braaf debatteren in Nederland terwijl de VS, China, Rusland, Turkije en vele andere staten hun gang gaan.

Er is nog geen begin van een antwoord op de grote vragen over data-inzet en anonimiteit. ‘Big data’ bieden inzicht in ziekten als ALS en Parkinson, ook in armoede, fraude, schooluitval en in polarisatie, radicalisering en racisme/antisemitisme.

Maar tegen welke privacyprijs? Daar moet zeker open debat over komen, met het hele parlement en met ons. En we moeten eerst zelf zuiniger worden met data.

Zo heb ik geen mobiel internet - de privacyalarmisten wel - dus loop ik ‘onbespied’ rond in de openbare ruimte. Ik lees onderweg een krant of een boek en kijk om me heen. Begin bij jezelf.

Reageren? Mail naar redactie.advalvas@vu.nl.

ADVALVAS

nr 19 — 14 juni 2017

R

foto Martijn Gijsbertsen

Peter Olsthoorn is journalist, doet privacyonderzoek aan de VU, maakt Netkwesties.nl en deed WRR-onderzoek naar big data.

Sinan Çankaya universitair docent bestuurswetenschappen

tieve wijze bestudeerd moeten worden. Ik ond mijn twintigste stapte had een positie ingenomen. ik uit het leven. Ik was met Van slag sloeg ik vliegen stuk in de weken twee studiegenoten op een na het zolderkamerincident, zoals Jeroen donkere, nevelige zolderBrouwers deed, en liet ze een week dood kamer. We vertelden elkaar sterke verhalen, jongleerden geplet en op mijn muur geplakt achter.

Het was bewijs van mijn bestaan. De onwennig met net aangedagen na mijn botsing met de absurditeit leerd academisch jargon. “Problemavan het leven voelde ik me als Sisyphus, tisch”, en “sociaal construct” bliezen we alsof ik gedurende de dag een zwaar rotsnaar elkaar. blok een berg op moest tillen, om dan te We spoelen vooruit, het jargon heb ik zien hoe deze naar beneden rolde, en ik inmiddels onder de knie. Na mijn college de dag erna weer opnieuw komt een student naar me moest beginnen. Volstrekt toe. zinloos. ”Mag ik iets zeggen?”

‘Ik vond u Maar ik had de existenvraagt hij beleefd. een tikkeltje tialisten helemaal niet “Natuurlijk.” normatief’ begrepen. Sartre schreef “Ik vond het college erg juist dat het leven betekeinteressant, maar ik heb nisvol wordt door jezelf te een puntje van kritiek. committeren, door betrokIk vond u een tikkeltje kenheid. Camus bepleitte normatief”, besluit hij. een hartstochtelijk leven, Op die zolderkamer, ondanks de absurditeit. onverwachts, als Mike Dat is pas echt beangstiTyson die je oor eraf gend: verantwoordelijkheid nemen over bijt, drong het tot me door: het leven is je leven, op zoek gaan naar de manoeuvolstrekt absurd, en zinloos. Wat doen vreerruimte die we wel hebben, jezelf we hier überhaupt? Ik kon niet meer committeren. terug. Omringd door levenloze objecten Het klassieke beeld is dat wetenschap en levende mensen dacht ik: we zijn er objectief, neutraal en afstandelijk is. “En maar, zonder opgaaf van reden. Ik ervoer dat werkt aan de universiteit”, wordt me de walging van Antoine Roquentin in vaak naar het hoofd geslingerd, als ik een Sartre’s Walging. positie inneem over een maatschappelijk Mijn college ging over de migratiecrisis. vraagstuk.

Ik had gesproken over Europese institu“Ik kan niet anders”, antwoord ik de ties, het Vluchtelingenverdrag, maar ook student, stap weer in het leven, en schrijf. over drenkelingen. Dat laatste morrelde aan het idee dat bestuurlijke problemen op technocratische, neutrale en objecReageren? Mail naar redactie.advalvas@vu.nl.

9

Astrochemie

De hoogleraren Wim Ubachs en Matthias Bickelhaupt bootsen het heelal na om te ontdekken hoe het leven op aarde is ontstaan. Het klinkt ouderwets romantisch.

Wij zijn van sterrenstof DOOR PETER BREEDVELD FOTO’S MARTIJN GIJSBERTSEN

I

organische moleculen, zoals bijvoorbeeld aminozuren, die in een samenspel met andere verbindingen en omstandigheden de oorsprong vormen van het leven op aarde. IJsdeeltjes zijn katalysatoren voor moleculaire reacties en de basis voor nieuwe planeten. Het hoe en waarom hiervan is nog grotendeels onontgonnen gebied voor astrofysici en astrochemici.

n den beginne was er de oerknal, waarbij helium en waterstof werden gevormd, en daaruit ontstonden de eerste sterren en die produceerden weer kool-, stik- en zuurstof; de belangrijkste elementen in biomoleMoleculen met laserlicht beschieten culen. Daar zijn wij van gemaakt.

“In de interstellaire ruimte ontstaan aller“We zijn dus gemaakt van elementen die lei reacties die op aarde niet voorkomen”, zijn ontstaan door reacties in sterren”, zegt Ubachs. Daar botst licht met molecuzegt natuurkundige Wim Ubachs. “Sterlen die daardoor een van de bouwstenen, renstof, om precies te zijn.” een elektron, verliezen. Daardoor zijn ze Sterren bestaan vooral uit anders geladen en trekken waterstof. Ze worden zo ze weer andere moleculen heet dat binnenin kernfuaan op een andere manier ‘We willen sie optreedt. Vervolgens dan vergelijkbare, nietmoleculen van imploderen de sterren en geïoniseerde moleculen spuiten hun stof het heelal 12 miljard jaar op aarde. “Wij willen vergelijken met die begrijpen waarom ze dat in. “Dan worden gas- en van nu’ stofwolken gevormd, doen, die dynamiek van waaruit uiteindelijk planede interstellaire chemie ten kunnen ontstaan”, legt doorgronden.” chemicus Matthias BickelUbachs, een lange, haupt uit. rijzige man met een zacht Er gebeurt van alles in die Limburgs accent, bestuinterstellaire wolken. Moleculen gaan deert de moleculen in opstelling in het verbindingen aan, zodat nieuwe molecuLaserlab van de VU, waarbij moleculen len ontstaan en ze vallen weer uit elkaar met laserlicht worden beschoten. Tevens als ze aan straling blootstaan. Er ontstaan doet hij waarnemingen met optische

10

telescopen en radiotelescopen, om moleculen in de interstellaire ruimte tot in het diepe universum waar te nemen.

Bickelhaupt, een stevig type met een wat studentikoos voorkomen, bootst ze ‘in silico’ na. Hij gooit moleculen bij wijze van spreken in gigantische supercomputers en bestudeert hun eigenschappen en gedrag aan de hand van de fundamentele wetten van de kwantummechanica.

Daaruit komen modellen voort die tot een dieper inzicht leiden in de materie waaruit het universum bestaat en in het bijzonder zijn ontwikkeling tot complexiteit en leven.

Supersonische telescoop Bickelhaupt bestudeert onder andere de polycyclische aromatische koolwaterstoffen (aromatisch betekent in dit verband onverzadigd), cyclisch (cirkelvormig) en met een bepaald aantal elektronen van de juiste symmetrie die de vorm hebben van bijvoorbeeld een stukje van een honingraat of een voetbal. Ze hebben een sterke invloed op de temperatuur en samenstelling van interstellaire gaswolken en zijn daardoor belangrijk voor het ontstaan van sterren en planeten.

Ubachs staart naar de sterren door een telescoop. Er staat een supersonische in Chili, waarmee je gas- en stofwolken in de ruimte kunt bestuderen. “Ik ben er twee

nr 19 — 14 juni 2017

ADVALVAS

wetenschap

Natuurkundige Wim Ubachs: ‘We willen de dynamiek van de interstellaire chemie doorgronden’ ADVALVAS

nr 19 — 14 juni 2017

11

Astrochemie

Chemicus Matthias Bickelhaupt: ‘Uit gas- en stofwolken kunnen uiteindelijk planeten ontstaan’ 12

nr 19 — 14 juni 2017

ADVALVAS

keer geweest”, zegt Ubachs, “prachtige waarnemingen gedaan aan moleculen op een afstand van 12 miljard lichtjaar, dus dichtbij de oorsprong van het universum.” Andere sterke telescopen, in dit geval radiotelescopen, staan in de Duitse streek Eifel en op de berg Pico Veleta in Granada. Daarmee kijken we naar alcoholmoleculen in verafgelegen sterrenstelsels.

Dat de bestudering van moleculen als de bouwstenen van het universum cruci-

Dutch Astrochemistry Network De VU-hoogleraren Wim Ubachs en Matthias Bickelhaupt doen hun onderzoek naar het ontstaan van het leven op aarde in het kader van het Dutch Astrochemistry Network (DAN), een interdisciplinair programma dat astrochemisch en astrofysisch onderzoek, kwantumchemie, spectroscopie en astronomisch onderzoek combineert.

De opvolger van dit succesvolle project, DAN II, kreeg in januari in totaal 2,5 miljoen euro subsidie van onderzoeksfinancierder NWO. “Dat bedrag wordt verdeeld onder onderzoekers in Nijmegen, Leiden en aan de UvA. En wij krijgen er ruim vier ton van”, zegt Ubachs. “Dat besteden we onder meer aan nieuwe instrumenten, nieuwe waarnemingen en aan berekeningen”, zegt Bickelhaupt. “Ik maak kleine koolstofmoleculen en stel die bij verschillende golflengtes bloot aan laserlicht.

Dan meet ik hoe de lichtabsorptie is en hoe ze uit elkaar vallen”, aldus Ubachs.

ADVALVAS

nr 19 — 14 juni 2017

aal is voor de astrofysica, is een relatief water, of is dat onder bepaalde omstanrecent inzicht. “De eerste moleculen digheden ook mogelijk in ammoniak? werden pas in 1937 waargenomen”, zegt Hoe zouden biomoleculen er moeten Ubachs. Inzicht in de manier waarop uitzien als ze wel werken in een andere moleculen in het heelal zijn geëvoluatmosfeer? Er zijn aanwijzingen dat die eerd, leidt tot inzicht in het ontstaan van niet exact hetzelfde hoeft te zijn als op planeten en uiteindelijk zelfs tot meer aarde om toch leven mogelijk te maken. kennis over het ontstaan van het leven.

We zeggen niet: zo zien groene marsman“We proberen de chemische reacties in netjes eruit, maar het is denkbaar dat er de ruimte op aarde na te bootsen”, zegt buitenaards leven mogelijk is.”

Bickelhaupt, “dat verschaft niet alleen “Hoe dieper je het heelal ingaat, hoe een beter begrip van het universum, maar ouder de moleculen zijn die je tegenhelpt ook bij het ontwikkelen van nieuwe komt”, aldus Ubachs. “Wij willen molekunstmatige aardse culen van 12 miljard jaar chemie.” geleden vergelijken met Hij somt de voordelen van nu, en nagaan of ‘Astrochemie is nog die op die daaruit kunnen de fundamentele krachten heel erg exotisch’ voortvloeien: het kan die de moleculen vormuiteindelijk bijdragen aan den, exact hetzelfde waren het ontwerpen van nieuwe als ze nu zijn.” materialen en zelfs betere De berekeningen van geneesmiddelen.”

Bickelhaupt worden door Dat wordt Ubachs te de computer uitgevoerd. gortig, die gaat meteen op Dat is geen laptopje, maar de rem staan: “Dat is nog een complete machineveel te ver weg om nu over te speculeren. kamer waar rijen kasten staan te bromAstrochemie is nog heel erg exotisch. We men, die er uitzien als lockers in een maken geen nieuwe moleculen, maar kleedkamer. De computers staan weer proberen te begrijpen waarom allerlei in verbinding met de supercomputer in dingen in de ruimte gebeuren. We willen het nationaal rekencentrum Surfsara in trends waarnemen zodat we op papier Amsterdam. met behulp van modellen kunnen voorHet is baanbrekend werk wat Bickelhaupt spellen wat er gebeurt.” en Ubachs doen, echte fundamentele wetenschap. Maar wie denkt dat ze de getalenteerde promovendi voor het Groene marsmannetjes uitkiezen hebben, vergist zich. “We Maar Bickelhaupt houdt vol: “Wat ik zei, moeten er de hele wereld voor afstruiis helemaal niet zo’n gewaagde uitspraak. nen”, zegt Ubachs. “We krijgen wel heel De voorlopers van de biomoleculaire veel sollicitaties, maar meestal van planetaire en interplanetaire wetenschap mensen die nauwelijks de vereiste capaonderzochten al wat er nodig is om een citeiten bezitten.” biomolecuul te laten werken. Moet dat in

13

VIPs

Epidemioloog Judith Bosmans onderzoekt de kosteneffectiviteit van de gezondheidszorg. De beschikbare hoeveelheid geld is beperkt. Hoe kan de maatschappij dit geld zo goed mogelijk uitgeven?

Klimaatwetenschapper bij het Instituut voor Milieuvraagstukken Dim Coumou wil periodes van langdurige droogte en hitte beter kunnen voorspellen.

Klemens Karkow

VUmc-specialist psychiatrie Odile van den Heuvel bestudeert mentale ziekten vanuit een levensloopperspectief.

Zij onderzoekt onder meer hoe verstoorde hersenontwikkeling leidt tot mentale ziekten, zoals de obsessieve-compulsieve stoornis.

Natuurkundige Iddo Heller onderzoekt de werking van antivries-eiwitten.

Communicatiewetenschapper Christian Burgers onderzoekt indirect taalgebruik in politieke satire.

Bewegingswetenschapper Sjoerd Bruijn wil antwoord op de vraag hoe het kan dat de mens stabiel rechtop kan lopen. En sociaal antropoloog Dimitris Dalakoglou gaat kijken hoe burgers zelf kunnen werken aan een betere infrastructuur.

14

Vergrijzing dwingt landen tot pensioenvoorzieningen

I

n het Westen hebben we een romantisch beeld van ouderenzorg in Azië, Afrika en Latijns-Amerika: ze worden wel opgevangen door hun familie, denken we. Maar ook in deze landen krijgen gezinnen minder kinderen, trekken volwassen kinderen naar de stad en worden mensen ouder,

waardoor families lang niet altijd in staat zijn om voor hun ouderen te zorgen. De vergrijzing neemt toe, de Verenigde Naties denken dat er in 2050 zo’n 1,2 miljard ouderen zonder inkomen zullen zijn.

In landen als Ghana, Peru en China is daarom een groeiende behoefte aan pensioenvoorzieningen, constateert socioloog

Gehoortest thuis

D

e thuistest die voor patiënten met een nieuw cochleair implantaat ontwikkeld is, geeft patiënten meer vrijheid.

Dat blijkt uit onderzoek onder leiding van VUmc-audioloog Cas Smits. Bij sommige ernstig slechthorenden wordt een cochleair implantaat aangebracht. Daarbij wordt via een elektrode in het slakkenhuis de

gehoorzenuw gestimuleerd. Na de operatie moeten patiënten langdurig revalideren om weer te leren horen. Voorheen moesten zij vaak naar het ziekenhuis om hun gehoor te laten testen.

VUmc ontwikkelde hiervoor met de patiëntenvereniging en de industrie een betrouwbare techniek om hoortesten thuis te doen. Smits: “Vaak naar het ziekenhuis moeten gaan voor een gehoortest is een grote belasting voor deze patiënten.”

(FB)

Caroline van Dullemen in haar promotieonderzoek ‘The Politics of Aging’. Zij stelt ook dat er in veel landen grote verschillen zijn tussen mannen en vrouwen wat betreft pensioenen en dat daar meer onderzoek naar moet komen. (WV)

Zie proefschrift via tinyurl.com/ Carolinevandullemen

Mondwonden

W

ondgenezing van de huid gaat langzamer dan in de mond en laat in de huid vaker littekens achter. Tandheelkundige Mireille Boink denkt dat dit door de histatinen in het speeksel komt. Eerder onderzoek wijst uit dat histatinen, dat zijn eiwitten, ervoor zorgen dat cellen zich meer verplaatsen, waardoor de wond sneller dichtgroeit. Boink stelt in haar proefschrift dat de histatinen ervoor zorgen dat huid- en tandvleescellen cytokines uitscheiden (een stof waarmee cellen communiceren), die een immuunreactie tegen schadelijke bacteriën in de wond kunnen geven. (PB)

nr 19 — 14 juni 2017

ADVALVAS

Nagarjun Kandukuru

Onderwijsfinancier NWO heeft in totaal 89 Vidi-beurzen uitgereikt aan ervaren wetenschappers die hiermee zelf een onderzoeksgroep kunnen opzetten. De volgende zeven onderzoekers van VU/VUmc ontvingen een Vidi-subsidie van 800.000 euro.

onderzoeksnieuws

Depressieve, eenzame mannen

M

annen hebben in tegenstelling tot vrouwen een grotere kans om te overlijden door depressie en eenzaamheidsgevoelens. Dit blijkt uit onderzoek van psychiater Tjalling Holwerda, die hierop 2 juni promoveerde. Hij bestudeerde de prognose van eenzaamheid en depressie bij de oudere Nederlandse bevolking, zowel mannen als vrouwen. Hierbij hield hij in zijn analyses rekening met de aanwezigheid van een groot aantal verstorende factoren, zoals een gegeneraliseerde angststoornis (een psychiatrische stoornis die gepaard gaat met overmatig piekeren en irreële angsten) en andere medische aandoeningen. (PB)

Blije verloskundigen

Slimme genen

V 40 Wetenschappers hebben 40 nieuwe genen voor intelligentie ontdekt.

E

en internationaal team van wetenschappers, onder leiding van VU-hoogleraar neurowetenschappen Danielle Posthuma, heeft veertig nieuwe genen ontdekt die van invloed zijn op intelligentie. In totaal werden er in de studie 52 genen gevonden, maar twaalf waren al eerder bekend. (WV)

De studie werd gepubliceerd in Nature Genetics ADVALVAS

nr 19 — 14 juni 2017

erloskundigen zijn gemiddeld bijna 59 uur per week betrokken bij hun werk. Ze werken gemiddeld 32,6 uur per week en hebben buiten die uren nog eens bijna 26 uur bereikbaarheidsdienst. Dat blijkt uit onderzoek waarop Catja Warmelink 24 mei bij VUmc promoveerde. De afgelopen jaren zijn verloskundigen gemiddeld meer uren gaan werken, maar die tijd besteden ze voornamelijk aan administratie en vergaderen. 83 procent van de onderzochte verloskundigen is zeer tevreden over hun werk.

Verloskundigen zijn vooral enthousiast over het contact met cliënten, de samenwerking met collega’s en het werk zelf. Juist de administratieve werkzaamheden en de overleggen vonden zij de mindere punten van hun werk.

(FB)

Zie proefschrift via tinyurl.com/ Catjawarmelink

Sander van der Torren

Zie proefschrift via tinyurl.com/Tjallingholwerda

Verbinding belangrijker dan hulpaanbod Trees Pels zette zich als wetenschapper jarenlang in voor kinderen met een migratieachtergrond. Bij haar afscheid als hoogleraar opvoeden in de multi-etnische stad riep ze instanties op om de eilandcultuur te doorbreken.

“Kinderen uit migrantengezinnen leven vaak op totaal verschillende eilanden: thuis, de school, de moskeeschool en de straat. Die eilanden zijn nauwelijks met elkaar verbonden en dan zie je dat kinderen tussen wal en schip raken.

Juist die verbinding is belangrijk.

Professionals in het onderwijs en de opvoedingsondersteuning zouden meer het open gesprek moeten aangaan met elkaar, met scholen, ouders en begeleiders uit de eigen kring. Het begint met dat gesprek, niet met een diagnose of kant-en-klaaraanbod, zoals nu vaak het geval is. De benadering is soms onbedoeld paternalistisch: ‘Wij weten wel wat goed voor u is’.

Dat wekt meestal wantrouwen en weerstand.

Het is beter om te luisteren naar de vragen waarmee mensen zelf worstelen en dan te kijken of je daarbij kunt aansluiten. Een goed voorbeeld is het adviesbureau Trias Pedagogica dat laagdrempelige debatten met vaders organiseert. Daar blijkt dat vaders met veel opvoedingsvragen worstelen die je nooit boven tafel had gekregen als je ze vanuit de reguliere hulpverlening had benaderd.” (WV)

15

Juniordocenten

Eerstejaars voelen zich minder verloren door jonge docenten Juniordocenten, wat doen ze precies? Zijn het wegwerpdocenten of investeren ze juist in hun carrière? FALW helpt ze een eind op weg.

DOOR DIRK DE HOOG FOTO PETER GERRITSEN

F

aculteiten stellen steeds vaker zogeheten juniordocenten aan. Dat zijn pas afgestudeerden die voor een beperkte periode, meestal vier jaar, onderwijs verzorgen in de bachelorfase. Officieel heten ze ‘docent 4’. Zij verlichten de taken van seniordocenten, maken het onderwijs intensiever en zijn relatief goedkoop, met een salaris tussen de 2500 en 3800 euro bruto per maand. Omdat ze een tijdelijk contract hebben, gaan faculteiten geen langdurige financiële verplichtingen aan. Nadeel is dat de juniordocenten na afloop van hun contract weer op straat staan. Omdat ze doorgaans niet zijn gepromoveerd, komen ze niet in aanmerking voor een vaste aanstelling als docent aan de VU.

Vrijwillig professionaliseren De faculteit Aard- en Levenswetenschappen (FALW) heeft daarom een professionaliseringstraject voor hen opgezet. Dat omvat zo’n 160 uur per jaar en is op vrijwillige basis; zeven van de veertien juniordocenten doen mee. “We streven naar een winwinsituatie voor faculteit, juniordocenten én studenten”, zegt trajectcoördinator ‘Faculteiten Maiza Campos Ponce, universitair docent zijn ook infectieziekten. verantwoordelijk De juniordocenten krijgen in dit traject voor hun ook de opdracht om aan onderwijsverloopbaan’ nieuwing te werken. Denk aan het opzetten van een nieuwe cursus of het introduceren van nieuwe onderwijsmethoden.

Zo traint juniordocent Nienke Stumpel haar mededocenten om college te geven aan de hand van het nieuwe leermanagementsysteem Canvas, dat in september Blackboard vervangt.

De juniordocenten die dit traject volgen, moeten ook de Basiskwalificatie Onderwijs halen en krijgen als groep intervisie om van elkaar te leren en zich te oriënteren op hun loopbaan.

Blij in de groep bij Nienke ‘Van wegwerpdocent naar innovatiekracht’ is de titel van een artikel in het hogeronderwijsblad Thema dat de inzet van het professionaliseringstraject goed typeert. ‘Juniordocenten blijken inmiddels een

16

nr 19 — 14 juni 2017

ADVALVAS

ONDERWIJS

‘Het is toch kapitaalvernietiging’

Lisanne Möller

ADVALVAS

nr 19 — 14 juni 2017

Lisanne Möller (26) is al 3,5 jaar juniordocent, eerst bij gezondheidswetenschappen en nu bij gezondheid & leven, de studie die zijzelf ook gevolgd heeft bij FALW. Na haar studie werkte ze een tijdje als onderzoeker bij de GGD. Maar dat vond ze een vrij eenzaam beroep. Onderwijs geven leek haar leuk. “Ik werk het hele jaar met vaste groepen van zo’n 25 studenten. Daardoor heb ik veel contact met ze. Ik zie ze meestal een paar keer per week.” Ze vindt de juniordocenten een soort rode draad door het eerste jaar.

“Seniordocenten geven alleen hun eigen vak en weten vaak niet van elkaar wat ze doen.”

Ze zette samen met anderen de cursus ‘Gezondheid in de stad’ op, waarbij studenten taken uitvoeren voor opdrachtgevers. Dit jaar gingen studenten in een wijk in AmsterdamNoord ‘achter de voordeur’ kijken om problemen van bewoners in kaart te brengen, in opdracht van de gemeente Amsterdam en woningcorporatie Ymere.

Möller vindt het jammer dat ze aan het einde van haar contract weg moet. “Het is toch een beetje kapitaalvernietiging. Ik denk dat je zeker in het eerste bachelorjaar een goede docent kunt zijn zonder zelf wetenschappelijk onderzoek te doen.”

17

Juniordocenten

belangrijke rol te spelen in de verbetering van de onderwijskwaliteit’, is de conclusie van de schrijvers.

Het succes van juniordocenten blijkt onder meer uit het feit dat Nienke Stumpel onlangs is verkozen tot docent van het jaar van de faculteit. En de drie andere juniordocenten in dit artikel waren ook genomineerd.

‘Studenten zijn blij als ze bij Nienke in de groep zitten. Zij geeft heel enthousiast college en weet met humor en verschillende presentatietechnieken moeilijke stof toch toegankelijk te maken. En ze probeert het onderwijs te innoveren’, zegt Imke Hottentot, voorzitter van de FALW- studentenraad, op de site van Advalvas.

Campos Ponce stelt dat juniordocenten met hun vele werkgroepen het onderwijs intensiveren: “Gezondheidswetenschappen, biomedische wetenschappen en gezondheid & leven hebben meer dan honderd eerstejaars. Studenten voelen zich soms verloren in zo’n grote groep.”

Juniordocenten vormen een schakel tussen studenten en seniordocenten, zegt ze. Ook vindt Campos Ponce het een voordeel dat juniordocenten vaak zelf net afgestudeerd zijn, waardoor ze nog dicht bij de leefwereld van studenten staan en met frisse blik ‘Dankzij naar het onderwijs kijken.

juniordocenten kunnen we meer en kleinere werkgroepen geven’

Niet verantwoordelijk voor inhoud

Campos Ponce vindt niet dat de taken van juniordocenten eigenlijk door seniordocenten met een vaste aanstelling gedaan zouden moeten worden. “Je moet kijken naar de samenstelling van het docentencorps als geheel en zorgen voor een goede mix”, zegt ze. “De seniordocenten zijn verantwoordelijk voor de inhoud van het onderwijs. Zij verzorgen de colleges. Juniordocenten nemen die taken niet over, maar zijn aanvullend. Dankzij hen kunnen we meer en kleinere werkgroepen geven en een goed mentorsysteem opzetten. Daar komen seniordocenten en hoogleraren die meestal ook een onderzoekstaak hebben, niet aan toe.”

En student-assistenten voldoen niet meer? “Die kunnen heel nuttig zijn bij specifieke werkgroepen, maar zij zijn vaak slechts voor een paar weken verbonden aan één vak. Juniordocenten hebben meer ervaring, begeleiden het hele jaar door studenten en draaien een paar jaar mee.

Dat is toch een niveau hoger”, aldus Campos Ponce.

Carrière Het huidige beleid van de VU is om deze niet-gepromoveerde docenten geen vaste aanstelling te geven. Daarom vindt Campos Ponce dat de faculteit verantwoordelijkheid moet nemen voor hun loopbaan.

“Vandaar dat we dit professionaliseringstraject hebben opgezet. Dat vind ik een vorm van goed werkgeverschap. We plukken een paar jaar de vruchten van hun inspanning en enthousiasme. Door de werkervaring die juniordocenten opdoen, helpen wij hen op weg in hun carrière, bijvoorbeeld als docent in het hbo of een ondersteunende functie op de universiteit als beleidsmedewerker.”

Campos Ponce kreeg een subsidie van Sofokles, sociaal fonds voor de kennissector, voor het opzetten en evalueren van dit traject. Als het een succes blijkt te zijn, kunnen andere faculteiten en universiteiten van deze ervaring profiteren.

18

‘Ik ben een soort vertrouwenspersoon’ Kas Houthuijs (29) is drie jaar juniordocent bij biomedische wetenschappen. Hij heeft bèta-gamma aan de UvA gestudeerd, deed daar onderzoek en gaf cursussen aan studenten. Aan de VU begeleidt hij onder meer vaste tutorgroepen van eerstejaars.

“Ik ben een soort vertrouwenspersoon voor studenten. Met de seniordocenten hebben ze weinig persoonlijk contact, die zien ze alleen maar tijdens één vak.”

Hij is blij met het professionaliseringstraject bij FALW. “In het begin vroeg ik me bij de cursus Basiskwalificatie Onderwijs af: waarom moet ik dit allemaal leren? Maar langzaam komen de lijntjes bij elkaar en leer ik te reflecteren op hoe ik onderwijs geef.”

Samen met collega Rolinka Schippers zette hij voor het Pre-University College een masterclass over verslaving op.

Middelbare scholieren maken daar kennis met de universiteit.

Ook gaf hij biologie als bijspijkervak aan eerstejaars gezondheidswetenschappen. Dat hij volgend jaar weg moet, vindt hij niet zo erg. “Ik wil een jaar naar Zuid-Amerika. Tijdens mijn opleiding heb ik nooit in het buitenland gestudeerd en nu wil ik een halfjaar aan een universiteit werken en een halfjaar reizen.

Ze willen graag docenten uit West-Europa hebben en de VU staat internationaal goed aangeschreven. Dus ik denk dat het wel lukt.”

‘Het voelt als een spagaat’ Rolinka Schippers (31) was al promovendus bij VUmc toen ze drie jaar geleden voor vier dagen per week juniordocent werd bij biomedische wetenschappen. Ze studeerde in Groningen life science & technology. “Mijn promotie gaat over elektrische stimulatie van de hersenen, een nieuwe behandeling tegen verslaving. Interessant, maar ik haal ook veel voldoening uit onderwijs geven.”

Ze heeft wel profijt van haar promotieonderzoek, want samen met haar collega Kas Houthuijs zette ze een masterclass verslaving op voor het Pre-University College. “Zo’n cursus ontwikkelen kost veel tijd en de seniordocenten hebben het al erg druk. Als die cursus goed bevalt, blijft die bestaan, ook als ik vertrek.” Haar onderzoekservaring komt goed van pas bij de werkgroepen in het eerste jaar. “Bij academische vaardigheden moet ik bijvoorbeeld uitleggen hoe je bronnen vindt en die goed in je verslag vermeldt.”

Ze vindt de combinatie van onderwijs en onderzoek best lastig.

“Als je wilt excelleren op beide vlakken voelt het als een spagaat.

De inzet van juniordocenten kan uitkomst bieden.” Schippers wil graag docent blijven als haar contract afloopt. En ja, omdat ze binnenkort echt gepromoveerd is, maakt ze een kans. nr 19 — 14 juni 2017

ADVALVAS

ingezonden mededeling

E: usr@vu.nl | FB: StudentenraadVU | HG StudentenDOk, kamer OD-12

Zakaria Nafid

De universitaire studentenraad is het medezeggenschapsorgaan van en voor studenten van de VU. De raad houdt zich vooral bezig met de kwaliteit en toegankelijkheid van het onderwijs en het studentenbeleid van de VU. De raad overlegt hierover geregeld met het college van bestuur.

Blended learning heeft de toekomst Er wordt weleens gezegd dat het internet ervoor zorgt dat studenten niets meer hoeven te leren en in één adem wordt eraan toegevoegd dat studenten ‘gewoon’ uit boeken moeten leren. Tegelijkertijd willen studenten meer uitdaging en betrokkenheid in het onderwijs, zo blijkt uit de Nationale Studenten Enquête. Is dit een dilemma of is er een combinatie van onderwijsmethoden mogelijk?

Er lijkt zich hier een tweestrijd voor te doen.

Mogelijk komt dit doordat we simpelweg niet weten welke onderwijsvarianten denkbaar zijn. Illustrerend was de laatste ronde met vernieuwende onderwijsideeën: Know.VU en Grassroots Awards, waarbij duidelijk werd dat deelnemers eigenlijk niet goed weten waar ze hulp, inspiratie en begeleiding voor ontwikkeling van onderwijsmethoden kunnen vinden. Als gemotiveerde docenten al moeite hebben om hulp te vinden, dan hebben hoogstwaarschijnlijk alle docenten moeite om die te vinden. Terwijl de oplossing simpel is: blended learning, een combinatie van contactonderwijs en e-learning. Een gemiste kans!

Ho, denk een moment na. Het klinkt verleidelijk, maar docenten hebben het ontzettend druk. Waar halen zij de tijd vandaan om te leren hoe je een college blended kunt maken? Canvas, de opvolger van Blackboard, biedt een ongeëvenaarde kans om dit in een vak door middel van verschillende tools toe te

passen, zoals kennisclips (filmpje met quiz).

De gehele online cursus is een investering van slechts zes uur.

Oké, leuke oplossing voor de korte termijn, maar onderwijsmethoden blijven zich ontwikkelen. Hoe gaan we op de lange termijn zorgdragen dat de VU voorop gaat lopen? De ICT&O-adviesraad, waaraan ik als student mocht deelnemen, heeft daar afgelopen maanden hard aan gewerkt. Ontzettend leuk, inspirerend, en stimulerend om met onderwijsexperts in gesprek te gaan en na te denken over wat we met ict en onderwijs in de toekomst kunnen doen, denk bijvoorbeeld aan een virtual classroom. Beseffend dat het een geweldige uitdaging is om een goed onderwijsprogramma samen te stellen, kunnen we dromen over IT-oplossingen die daar prikkelende mogelijkheden voor bieden.

Laat het gesprek verder gaan op de faculteiten. Want volgens mij zijn studenten enthousiast hierover, is het inspirerend voor docenten én sluit het aan op de manier van college geven en de belangrijke thema’s van de VU: open, betrokken en verantwoordelijk.

Als we met elkaar uitdagend, stimulerend en activerend onderwijs willen, dan moeten we blended learning stimuleren.

Jorick Houtkamp, coördinator organisatie en financiën j.houtkamp@studentenraadvu.nl

wat er verder speelt Een selectie uit de onderwerpen waarover de USR nu nadenkt en/ of onderhandelt: • Ondersteuning besturen. We gaan met het bestuur verder praten over het ondersteunen van fulltime bestuurders. Het gaat om een extra vergoeding om te compenseren voor het onderwijs dat ze niet kunnen volgen, maar waarvoor ze wél collegegeld betalen. Dit bespreken we op donderdag 15 juni.

• Speerpunten begroting. De USR houdt zich ook bezig met financiële zaken, zoals de miljoenenbegroting van de VU. Samen met de ondernemingsraad geven we de onderwerpen (ofwel speerpunten) die wij belangrijk achten en waar dan ook geld aan moet worden besteed. Denk bijvoorbeeld aan internationalisering. De VU wordt steeds internationaler, maar hiervoor moet wel veel geregeld worden. Denk aan het vertalen van alle documenten, het Engels van docenten moet op orde zijn et cetera. Door al deze punten aan te geven, houden we het bestuur scherp.

advertentie

HOE VER ZOU JIJ ’S NACHTS LOPEN UIT ANGST VOOR GEWELD? SCHRIJF JE IN EN LOOP MEE!

CAMPUSDICHTER & BLOGGERS Campusgedicht

Masterclass Met neergeslagen blik kijken we voorbij de regels die ons ontwrichten.

Samen op het juiste spoor en samen bewegen wij voort over de tijdlijn waar we onze vingers aan de pols houden.

Hier, tikt de tijd de secondes voorbij zonder dat de klok heeft mogen luiden.

Hier, staan onze woorden haaks op het moment en vinden wij houvast in onze zinnen, tussen de regels door.

Photograppers

Met geheven hoofd onderhandelen wij over de belangen die ons verbinden.

Standplaats

Standplaats

(…) Mijn lievelingswijk in Tokio is op dit moment Shimokitazawa.

Hét paradijs voor hipsters: toffe koffiebarretjes met dure geïmporteerde bonen met ruimte voor maar zes personen, meer leuke vintagekledingwinkels dan het aantal potentiële klanten, een reeks hipster eettentjes met soms zelfs verscholen ingangen en een hele hoop hippe bars om een drankje te doen na de hele dag koffiedrinken en shoppen. Dit is voor tijdens de werkweek, na het volgen van de colleges. (…)

Elk jaar kom ik wel een student tegen die het niet zo nauw heeft genomen met bronvermelding, of überhaupt liever van internet kopieert dan zelf typt.

Natuurlijk stuur ik zo iemand direct door naar de examencommissie, en wanneer ik dan iemand in een net pak tegenkom bij het koffieapparaat weet ik dat het weer zover is. “Wat zie jij er netjes uit vandaag!” “Ja, denk je dat dit indruk maakt? Ik moet straks weer een paar studenten streng toespreken namens de examencommissie.” (…)

Tokio (#8)

KEVIN GORDON vierdejaars economie en bedrijfseconomie

Buitenveldert (#8)

NIENKE STUMPEL Juniordocent biomedische wetenschappen en lid van het didactisch implementatieteam Canvas

Standplaats

Jeroen Dietz

Uilenstede (#14)

NOOR INTISAR Masterstudent biomedical sciences en management health science

Volg noor.intisar ook op Instagram, voor je dagelijkse portie poëzie.

Volg de campusdichter en bloggers op advalvas.vu.nl/blogs&columns ADVALVAS

nr 19 — 14 juni 2017

De laatste periode van het jaar. Ik roep er al een tijdje over, maar nu is het toch echt zo ver. De laatste vier weken volg ik het vak media en journalistiek. Dat klinkt veelbelovend, al helemaal wanneer je hoort dat het vak geen tentamen heeft.

Maar schijn bedriegt. De laatste vier weken moet ik harder gaan werken dan ik het hele jaar heb gedaan, en dat op dit moment.

Het lijkt altijd wel zo te zijn: het eindsprintje verloopt net wat minder soepel dan de rest van de marathon.

Vroeger op de middelbare school hadden de docenten ook zo’n moment. Bij ons heette dat de cijfersluiting. Een afsluiting van de periode waarna er geen nieuwe

cijfers meer konden worden ingevoerd.

Fijn denk je dan, maar schijn bedriegt wederom. (…)

MAAIKE TE KULVE eerstejaars communicatie- en informatiewetenschappen

21

Collegevoorzitter Jaap Winter

Het mislukken van de bètasamenwerking was voor collegevoorzitter Jaap Winter niet de reden om te stoppen na een termijn. Zijn oude vak blijft trekken.

‘Ik wil weer terug naar de wetenschap’

U

DOOR WELMOED VISSER

onderzoek met gemeenschapsgeld wordt gedaan. Daarom is het ook van belang dat de onderhandelingen met uitgeverijen op het hoogste niveau plaatsvinden, door universiteitsbestuurders zelf. Dus ligt het niet voor de hand dat ik dat blijf doen.”

zit er net lekker in: onlangs tekende u namens de VSNU een Was het mislukken van de bètasamenbelangrijke overeenwerking de druppel waardoor u komst over open access besloot dat u niet langer collegevoormet Cambridge, u bent zitter wil zijn? “Nee, voor mezelf had ik hard bezig universiteidit in december al besloten. Ik wil terug tennetwerk Aurora verder op poten naar mijn oude vak, corporate goverte zetten en met Bruto Academische nance. Ik deed onderzoek naar en adviWaarden. Die projecten zijn nog niet seerde over de dynamiek af. “Dat zijn ze over vier in de boardroom, meer jaar ook niet. De belangspecifiek de verhouding rijke thema’s voor de VU ‘Het opzetten van tussen raden van commisheb ik niet verzonnen.

Aurora Network sarissen en directies. Dat Die worden heel breed vond ik een van de heb ik gemist en wil ik gedragen door de wetenleukste dingen’ graag weer gaan doen. Het schappers en anderen is een gebied dat momendie bij de VU werken. teel erg in beweging is: Iedereen formuleert het we verwachten meer van een beetje anders, maar commissarissen. We stelde betrokkenheid is in de len ze eerder verantwoorkern hetzelfde: het gaat delijk als het misgaat. Hoe om diversiteit. Onderwijs kunnen zij invloed uitoedat niemand uitsluit, iets bijdragen aan de maatschappij. Ik ben blij fenen terwijl ze zelf niet aan de touwtjes trekken? Met dat soort vragen houd ik me dat ik daar de afgelopen jaren een rol in kon spelen, maar die processen gaan echt bezig. En als je er te lang uit bent, wordt het moeilijker om terug te keren naar de wel door zonder mij.” wetenschap.”

Als jurist bent u de perfecte onderTrekt u het zich aan dat de bètasamenhandelaar over open access. Blijft u werking weer is mislukt? “Nee, dat dat doen? “Ik neem aan van niet. Data lag buiten onze invloed. We hebben de en artikelen moeten toegankelijk zijn definitieve beslissing eindeloos uitgevoor iedereen, dat is belangrijk omdat

22

steld, tot die echt niet meer uitgesteld kon worden. Het lag in handen van de UvA, daar zijn de verhoudingen blijkbaar momenteel zo dat dit nog niet kan. Wij kunnen daar niets aan veranderen.”

Frustrerend, lijkt me. “Nee, juist omdat we er als VU alles aan hebben gedaan wat we konden. Het is niet anders.”

Uw eerste tijd hier hebt u ervaren als zwaar en eenzaam. Waar kwam dat door? “Ik werkte net drie weken bij de VU toen de plannen voor de bètafusie de eerste keer mislukten. Dat was vlak voor de kerst. In de kerstvakantie werd ik gebeld door een journalist over de zaakNijkamp [VU-econoom Peter Nijkamp werd onder meer beschuldigd van zelfplagiaat, red.], die vlak daarna aan het rollen kwam. En tegelijk speelde de reorganisatie bij Aard- en Levenswetenschappen, die ik als erg pijnlijk heb ervaren. Ik had niet verwacht dat het gemakkelijk ging worden, maar dit was een heftige start.”

Hoe was de cultuur die u aantrof?

“Er heerste veel wantrouwen jegens het bestuur. En veel negativiteit. Het eerste anderhalf jaar heb ik veel gepraat met wetenschappers en anderen in de organisatie, en telkens kreeg ik te horen wat er allemaal niet goed was. Voor een belangrijk deel was ik het eens met de kritiek.

Maar als ik vroeg: hoe moet het wel? bleef het stil. De afgelopen jaren denk ik dat we weer positiever zijn gaan denken.”

nr 19 — 14 juni 2017

ADVALVAS

Marieke Wijntjes

BESTUUR

Jaap Winter: ‘Ik heb wakker gelegen van de reorganisatie bij FALW’

Wat was het dieptepunt voor u? “De reorganisatie bij Aard- en Levenswetenschappen. Dat we het zover hebben laten komen dat zo’n heftige reorganisatie nodig was, waarbij de onderlinge verhoudingen zo op scherp werden gesteld, trek ik me aan als bestuurder. In die reorganisatie hebben we het onderlinge contact totaal verloren. Dat hebben we niet goed gedaan.”

Hebt u daar ’s nachts wakker van gelegen? “Ja, absoluut.”

En de nasleep, waarbij de VU door het College voor de Rechten van de Mens op de vingers werd getikt vanwege leeftijdsdiscriminatie. Hoe kijkt u daarop terug? “Ik ben er nog altijd van overtuigd dat degenen die de reorganisatie hebben geleid bij FALW nooit de

ADVALVAS

nr 19 — 14 juni 2017

intentie hebben gehad om op leeftijd te discrimineren, ook al ziet het mensenrechtencollege dat anders. Gelukkig zijn we er uiteindelijk met iedereen individueel uitgekomen. Maar nogmaals, ik trek het me als bestuurder aan hoe het is gelopen.”

Wat vond u het leukst aan collegevoorzitter zijn? “Het is een heel leuke baan. En ik denk dat het Aurora-netwerk helpen opzetten wel een van de leukste dingen was, omdat je daar bij zoveel inspirerende aspecten ziet die op andere universiteiten werken, waarvan we als VU kunnen leren en andersom.”

Zoals? “In Gotenburg hebben ze niet alleen programma’s om vluchtelingstudenten op te leiden, maar ook om

ze aan een baan te helpen, door de hele universiteit heen. Zover zijn wij nog niet, daarom is het inspirerend om te zien hoe dat daar werkt.”

En waarin loopt de VU voorop? “Wij doen meer met student analytics, we gebruiken gegevens van studenten om ervoor te zorgen dat ze minder uitvallen en dat de aansluiting tussen de middelbare school en de universiteit goed verloopt. Ja, dan zit je altijd met privacy; je moet goed checken wat kan en mag, maar het levert ook iets op: namelijk minder uitvallers bij eerstegeneratiestudenten. Je kunt overleggen met middelbare scholen waarvan relatief veel studenten uitvallen, om te kijken waar dat nu aan ligt. Dan maak je je onderwijs echt inclusief. Daarin is de VU verder dan de meeste andere universiteiten.”

23

Bestuur

Zijn ontvangst was bepaald vijandig, maar Jaap Winter heeft heel wat harten ontdooid in de korte tijd dat hij collegevoorzitter was.

Winter geeft VU haar menselijke gezicht weer terug

C

DOOR PETER BREEDVELD ollegevoorzitter Jaap Winter kwam niet in een gespreid bedje terecht toen hij vier jaar geleden aantrad. Op de campus hingen overal posters met zijn portret erop en het opschrift: Winter is Coming, een verwijzing naar de bloedige tv-serie Game of Thrones.

Het wantrouwen jegens bestuurders was enorm. Er was door de vorige voorzitter een grootscheepse reorganisatie in gang gezet, waarbij veel ontslagen vielen en de werkdruk flink werd opgevoerd. Er was een beweging, de Verontruste VU’ers, die veel rumoer maakte en zelfs de doorgaans zo brave VU-studenten kwamen in opstand.

Winter ontboezemde eind vorig jaar dat hij zich in die tijd behoorlijk eenzaam heeft gevoeld. “Iedereen was aan het klagen. Alleen maar klagen”, zei Winter op een symposium. “En ik heb alleen

24

maar wantrouwen gekregen. Mensen die opstelt”, zei een van hen tegen Advalvas. me nooit eerder hadden gezien en mij “Daardoor zou actievoeren aan de VU wantrouwden, alleen omdat ik bestuurdoor de buitenwereld al snel als onrededer was. Ik vond het echt helemaal niet lijk worden gezien.” leuk en het was heel Zo maakte de koude iets anders dan ik had oorlogssfeer aan de VU verwacht, toen ik hier voor een sfeer van ‘Winter reageerde plaats begon.” wederzijds vertrouwen, met tact en Toch slaagde Winter een heuse detente. empathie op de erin de harten op de Niet alleen door Winter, Kerkzaalbezetters’ trouwens. Met de komst VU-campus te ontdooien.

Hij kreeg te maken met de van rector Vinod SubraFALW-bezetting van de maniam en Marjolein Kerkzaal en met luidruchJansen is er eindelijk tige verstoringen van de weer een bestuur met een dies natalis en de opening menselijk gezicht, dat van het academisch jaar luistert naar wat er leeft door Verontruste VU’ers. op de campus. Zo organiseerde Winter een grote bijeenkomst om te horen wat de wensen zijn van medewerkers Luistert naar wat leeft op campus en studenten, Subramaniam ging bij Winter reageerde met tact en empathie. iedereen langs om zijn oor te luisteren De Kerkzaalbezetters beëindigden hun te leggen. Het college van bestuur is actie uit eigen beweging, omdat ze het prominent aanwezig bij het afscheid gevoel kregen dat er naar hen werd van decanen, bij symposia en andere geluisterd. Ze mopperden zelfs een beetje bijeenkomsten. Winter, Subramaniam over al die welwillendheid waarmee ze en Jansen maken echt deel uit van de werden benaderd. “Het moeilijke aan VU-gemeenschap. het VU-bestuur is dat dat zich zo redelijk

nr 19 — 14 juni 2017

ADVALVAS

campus

onderwijs

So you think you can teach Bruto Academische Waarde De vermenselijking van het bestuur probeert Winter nu duurzamer te maken met zijn idee voor een Bruto Academische Waarde, die het rendementsdenken moet vervangen: het denken in output en diploma’s en publicaties in hoogwaardige tijdschriften. De hele VU wordt betrokken om in sessies mee te denken over de manier waarop die Waarde vorm moet krijgen.

Winter is geen heilige, hij schijnt weleens te kunnen uitvallen tegen gesprekspartners als de besluitvorming door al die inspraak naar zijn zin wat te stroperig wordt. En je ziet hem opleven als hij zich mag bezighouden met de juridische haken en ogen van het besturen van een universiteit, bijvoorbeeld bij de ‘scheiding’ van VU en VUmc. Als onderhandelaar namens de universiteitenkoepel VSNU zorgt hij voor een doorbraak van open access, zoals onlangs, toen hij een akkoord regelde met Cambridge University Press.

De bètafusie tussen de UvA en de VU verliep minder florissant. VU-medewerkers en -studenten wilden graag, maar aan de UvA bleven ze dwarsliggen, ondanks alle toenaderingspogingen en uitnodigingen van Winter zelf.

Het is niet de reden dat hij het na één termijn voor gezien houdt, zegt hij.

Hij kan als jurist de wetenschapsbeoefening niet te lang op een laag pitje houden zonder uit vorm te raken. Ook als bestuurder bleef hij zich bemoeien met de wetenschapsbeoefening door juristen, bijvoorbeeld door een discussie aan te zwengelen over de ethische vorming van juristen.

Best jammer voor de VU dus, dat hij vertrekt, maar gelukkig voor de wetenschap.

Reageren? Mail naar redactie.advalvas@vu.nl.

ADVALVAS

nr 19 — 14 juni 2017

Wie weet van een hoorcollege een inspirerende sessie te maken? Student-reporter Joeke Berg schuift aan. Deze keer: het hoorcollege preventie en bestraffing van Marc Schuilenburg. nige manier uit het park werd verwij15-05-2017|MF-FG1. Honderden derd, omdat ze even op een gazonnetje agenten, wegversperringen, om de vijftig waren neergestreken. “Dit klinkt als een meter een ME-busje, waterkanonnen op mop, maar dat is het niet. Hij realiseerde stand-by, en nauwkeurig gepositioneerde zich daar dat Goofy en Mickey Mouse hekken en betonblokken die de binnenhelemaal niet bestaan. Het zijn private stad opdelen in beheersbare vakken. beveiligers in een tekenfilmfigurenpak.

Marc Schuilenburg neemt zijn studenten Bodybuilders met alle bevoegdheden criminologie met veel gevoel voor drama om bezoekers die zich niet aan de regels mee in de situatie die hij vanochtend, op houden uit het pretpark te flikkeren.” de dag van de huldiging van Feyenoord, Het is duidelijk dat aantrof in het centrum van Schuilenburg graag een Rotterdam. Onderweg van beetje provoceert, maar zijn woonplaats naar de zijn boodschap gaat hem VU was hij live getuige van Link met persoonlijk aan het hart. een prachtig voorbeeld De wereld van het denken van situationele criminaactualiteit over veiligheid en de liteitspreventie. Hij heeft aanpak van criminaliteit meteen de volle aandacht Nogal veel verandert in rap tempo en van de zaal. Maar de doemscenario’s er is hem nogal wat aan actualiteit biedt meer gelegen zijn studenten aanknopingspunten voor daarvan bewust te maken. zijn verhaal van vandaag.

“De kans is heel groot dat Foto’s van stenengooiende dit vak over een aantal relschoppers verschijnen jaar niet meer preventie op het grote scherm. Een en bestraffing heet, maar week eerder geschoten, voorzorg en bestraffing. Want daar gaan toen Feyenoord niet won, en daarna we naartoe. Subtiel ingebouwde controle openbaar gemaakt door Dumpert. Een over ons gedrag om alle mogelijke risico’s voorbeeld van een private organisatie die bij voorbaat uit te sluiten. Zoals in Disney zich mengt in de opsporing. Een domein World. Daar is geen agent te bekennen, dat al lang niet meer enkel is voorbemaar het is er volledig veilig, schoon houden aan de politie, zo leren we. En en heel. Voorzorg is niet gebaseerd op daar heeft de docent zijn thema van het wetenschap, maar op een irrationeel college te pakken. gevoel van onzekerheid. Gedreven door Er volgt nog een prachtig beeldende private organisaties, met een totaal anekdote over een bevriende Zuidander belang en andere opleiding dan de Afrikaanse criminoloog die met zijn politie. En zonder wettelijke basis!” Lichzesjarige dochtertje een bezoek bracht telijk ontgoocheld verlaten studenten de aan Disney World en daar door Goofy en zaal.

Mickey Mouse op een weinig zachtzin-

+ �

25

mail

Reacties (max. 300 woorden) op Advalvas-artikelen zijn welkom op redactie.advalvas@vu.nl. De redactie behoudt zich het recht voor uw bijdrage eventueel in te korten.

Ongepaste mail Als 63-jarige mannelijke hoogleraar kan ik een heel eind meegaan met de argumenten van mijn collega’s over het mailverkeer met studenten, zie artikel ‘Hey juf, moet ik dat boek ook lezen?’ in de vorige Advalvas.

Meteen familiair hoort inderdaad niet en een behoorlijke aanhef in een mail, zeker de eerste keer, is op z’n plaats.

Anderzijds moet ik zeggen dat de meeste studenten juist uitermate beleefd zijn. Ik vind dat de manier waarop je elkaar aanspreekt, sterk afhangt van de situatie. En ik vind het geen enkel probleem als studenten mij op een gegeven moment met mijn voornaam aanspreken, maar als we elkaar niet kennen dan even gewoon formeel.

Maar juist deze nogal voor de hand liggende omgangsregel wordt steeds vaker door dien-

sten binnen de VU genegeerd.

Ik erger me mateloos aan de amicale sfeer in bepaalde mails die we van diensten krijgen zoals het ‘Team Reporting & Service’ (zeg maar gewoon een financiële dienst). Je wordt daarin steevast met jij aangesproken.

Ook op verschillende websites van VUnet wordt er getutoyeerd.

Hoezo? Kennen we elkaar? Of is dat de moderne invulling van een corporate identity, het gevoel dat we allemaal tot de grote VU-familie horen? Het is kennelijk geen centraal beleid, want niet alle diensten doen dit.

Als we van studenten verwachten dat ze een docent met u aanspreken, dan zou ik willen voorstellen dat die diensten dat ook doen.

Thijl Sunier, afdeling Sociale en Culturele Antropologie

Kankerbestrijding In Advalvas 17 stond een mooi interview met Jelle Bosman die genezen is van teelbalkanker: ‘Ik ben een van de mazzelpikken’.

Het doet me denken aan Lance Armstrong die van dezelfde ziekte genas, ook met heel veel inspanning trouwens. In eigen land herstelde Maarten van der Weijden van leukemie. Zijn boek erover is tegelijk een huldeblijk aan VUmc. Maar al deze ex-patiënten beschrijven ook dat hun genezing een uitzondering was.

26

Leeftijd is een belangrijke factor voor de prognose.

Hoewel ook Jelle genezen werd door de kundigheid van VU-artsen, kiest hij voor steun aan het KWF. Dit fonds stamt nog uit de tijd van koningin Wilhelmina en financiert al bijna 70 jaar oncologisch onderzoek. Ik zou dit onderzoek weleens geëvalueerd willen zien. Mooi thema voor een dissertatie.

Ed Destrée, alumnus rechten

colofon

onafhankelijk magazine van de Vrije Universiteit www.advalvas.vu.nl

Redactieadres De Boelelaan 1105 BelleVue, Kamer 1H-43 1081 HV Amsterdam redactie.advalvas@vu.nl Hoofdredacteur Marieke Schilp Redactie Floor Bal, Peter Breedveld, Dirk de Hoog, Marieke Kolkman, Welmoed Visser Eindredactie Win Castermans, Welmoed Visser Secretariaat Anna Jansen (020) 5985630 secretariaat.advalvas@vu.nl Basis Ontwerp Luis Mendo - GOOD Inc.

Vormgeving Rob Bömer - rbbmr.nl Medewerkers Joeke Berg, Yvonne Compier, Larissa van Dijk, Peter Gerritsen, Martijn Gijsbertsen, Sanne Pieters, Dick Roodenburg (Griffioen), Lae Schäfer, Bas van der Schot, Peter Valckx Copyright HOP-kopij Hoger Onderwijs Persbureau, Amsterdam VU-advertenties zie secretariaat Commerciële advertenties Bureau Van Vliet (023) 5714745 Druk Opmeer drukkerij BV, Den Haag

Nog groener?!

‘Nog groener’ heet het boekje met tips over duurzaamheid.

Studenten kunnen het in augustus kopen voor 7,95 euro. Voedselverspilling krijgt terecht veel aandacht, maar seizoensvoedsel, voedsel uit kassen of voedseltransport, door de lucht of met vrachtauto’s over lange afstanden, worden nauwelijks besproken. Er is ook veel aandacht voor verwarming, maar koeling in nieuwe gebouwen - een belangrijker energieverbruiker - blijft onbesproken.

‘Zo gaat er enorm veel brandstof zitten in verpakkingsmaterialen’, is een van de vele algemene uitspraken, maar deze is wel erg algemeen en stellig. Een langere levensduur van gebruiksgoederen en een belangrijke bijdrage tot minder milieulast blijven onbesproken. ‘Ver en groen’ heet de passage over reizen, voorzien van een tabel hoe te reizen. Alleen bij vliegtuig eerste klas prijkt een

min. Zelfs een personenwagen SUV krijgt vaker een plus, evenals vliegen. Bij de trein ontbreekt de verdeling in snelle HSL-treinen en gewone treinen.

Deze groene gids voor studenten maakt geen verschil tussen gedrag dat er echt toe doet en gedrag dat nauwelijks verschil maakt. Van een boekje ‘in nauwe samenwerking met Green Office VU’ verwacht je meer.

Roland Haffmans, Advalvaslezer

Zie ook advalvas.vu.nl>nieuws>23 mei> Nu nog groener met Roos

Aanvulling De foto van Bètadecaan Guus Schreiber in de vorige Advalvas (pag. 19) is gemaakt door Peter Gerritsen.

nr 19 — 14 juni 2017

ADVALVAS

Gewoon wat een studentje irriteert (3)

opinie

Studentenbalie Frustraties, zweet en tranen

D

e geboortegrond van frustraties, zweet en tranen; de centrale studentenbalie ziet er hip uit met een witte toonbank en limoengroene bankjes. Maar achter dat frisse uiterlijk schuilen heel wat kastjes en muren waartussen je heen en weer gestuurd kan worden.

Nog maar een paar jaar geleden had elke faculteit haar eigen studentenbalie. Oude rotten van Aard- en Levenswetenschappen herinneren zich misschien het kamertje op de eerste verdieping nog wel, met de (meestal) vriendelijke medewerkers die precies wisten waar de knelpunten van het systeem zaten. Je kreeg persoonlijk advies en men wist vaak wel over welke vakken je het had. Kwam je er vaak genoeg, dan hoefde je op een gegeven moment niet eens meer je studentennummer te melden.

Maar net als met de Europese Unie besloot de VU dat het het beste is voor iedereen als zaken centraal geregeld worden. En net als bij de EU gaat dat bij de studentenbalie niet zonder slag of stoot.

De studentenbalie is er voor vragen over inschrijven, collegegeld, intekenen voor tentamens of aanvragen van resultatenoverzichten.

Allemaal zaken die in principe ook via VUnet te regelen zijn. Maar omdat VUnet vaak niet goed z’n werk doet (hey dat klinkt bekend!), komen veel studenten toch bij de balie terecht. En daar ben je nog lang niet van je problemen af.

De balie is er voor alle faculteiten en dus vaak drukbezocht. Je moet dan een nummertje trekken en maar hopen dat je ooit aan de beurt komt. Robin Zwijgers, student biomedische wetenschappen: “Ik wilde een inschrijving voor

ADVALVAS

nr 19 — 14 juni 2017

een vak regelen dat via VUnet niet was gelukt.

Na een half uur in de rij gestaan te hebben, kreeg ik te horen dat de vakken van mijn faculteit te vinden waren op VUnet en dat ik het daar maar moest regelen.”

Robin is geen uitzondering op deze kafkaëske taferelen. Ook ondergetekende heeft zo haar problemen met de balie gehad, waarbij het mooiste voorbeeld nog wel telefonisch was: “Te laat ingeschreven voor een tentamen? Dan moet je een verzoek indienen via VUnet. Op welke pagina dat moet? Geen idee.” Uiteindelijk kom je wel uit deze limbo, maar dat zou toch een heel stuk soepeler kunnen.

Moderner is in veel gevallen vaak beter. Geen gezeik meer met kopietjes en formulieren, van de ene naar de andere balie gestuurd worden, of zoekgeraakte gegevens. Maar bij een groot orgaan als de VU is persoonlijk contact vaak een oase. Iemand die je (her)kent, inzicht heeft in vaak heel specifieke problemen, of alleen maar een beetje empathie voor de stresserige eerstejaars die vaak nog geen idee hebben wat de regels van het administratieve spel zijn.

Kleinschalig maakt het in dat geval net wat smeuïger, hoewel het wellicht ten koste gaat van efficiëntie. Maar mensen zijn tenslotte geen robots, en misschien is empathie wel te prefereren boven efficiëntie.

Ik kan natuurlijk niks zeggen over de studentenbalies van andere faculteiten.

Misschien waren die wel veel incapabeler dan die van de FALW. En misschien is het invoeren van de centrale balie voor veel studenten wel een zegen geweest. Maar het spreekt wel voor de medewerkers van de FALW-balie dat ik dat kleine kamertje op de eerste verdieping mis, waar het leven nog zo veel simpeler leek.

Larissa van Dijk

> masterstudent biology > masterstudent management, policy analysis and entrepreneurship in health & life sciences FOTO Peter Valckx

27

FOTO: PETER VALCKX

ADVERTENTIE advertentie

SAVE THE DATE ON THE ROOF FILMFESTIVAL 2017 5 T/M 8 SEPTEMBER

Films die jouw kijk op de wereld veranderen Reserveer alvast in je agenda: het On the Roof Film Festival (OTR) op het dak van de VU van 5 t/m 8 september 2017.

Vier avonden de nieuwste films uit de wereldcinema bekijken in de open lucht, met panoramisch uitzicht op Amsterdam.

Met filmtalks van onder andere Bas Heijne, VU Vrije Schrijver en uiteraard is er ook weer omlijsting met muziek, hapjes en drankjes.

Sustainable edition

Tijdens de week van het On The Roof Film Festival maakt de VU ook een start met het jaarthema Science for Sustainability. De campus staat voor een groot deel in het teken van duurzaamheid met o.a. een Q&A met oud-politicus Jan Terlouw en schrijver Roos van Rijswijk, discussies met studenten over innovatieve duurzame initiatieven, lunches waar duurzaamheid en ontmoeting centraal staat en een masterclass over het politieke klimaatdebat in het voorprogramma van On the Roofff. Deze activiteiten worden georganiseerd in samenwerking met Green Office en het Instituut voor Milieuvraagstukken. De Botanische tuin Zuidas tovert het gebouw van de VU om tot een groene oase.

Het gehele programma wordt begin van de zomer bekend gemaakt op www.ontheroofff.nl Tickets zijn verkrijgbaar vanaf 1 augustus.

On the Roof Film Festival wordt georganiseerd door de Vrije Universiteit Amsterdam, De Griffioen, Rialto, VUvereniging en Het Filmgesprek. De films zijn speciaal voor de VU geselecteerd uit het programma van het World Cinema Amsterdam Festival.

PERSONEELSPAGINA

ONDER REDACTIE VAN COMMUNICATIE & MARKETING VU JAARGANG 9, NUMMER 11, 14 JUNI 2017

HOVO EN VU-NT2 ORGANISEREN THEMADAG

INBURGERING EN INTEGRATIE Per jaar komen er een paar honderd hoogopgeleide vluchtelingen naar de VU om de Nederlandse taal te leren in het kader van de verplichte inburgering. Wie zijn dat eigenlijk? En hoe gaat inburgering in zijn werk?

Helpt dat voor een succesvolle integratie?

Op 5 juli 2017 van 11.00 tot 15.30 uur organiseert HOVO | VU vanaf vijftig samen met VU-NT2 (Nederlands als tweede taal) een themadag op de VU voor iedere geïnteresseerde vanaf vijftig jaar. Op het programma staan een lezing door prof. dr. Han Entzinger van de Erasmus Universiteit Rotterdam, een paneldiscussie met o.a. inburgeraars, een lesje Nederlands als tweede taal en veel ruimte voor kennismaking en ontmoeting. VU-medewerkers zijn van harte uitgenodigd om de themadag bij te wonen.

IN CONTACT MET VLUCHTELINGEN Iedereen ziet de beelden in de media.

Je komt nieuwe gezichten tegen op de VU, in de buurt of in de supermarkt en wie weet ken je vluchtelingen persoonlijk omdat je als (taal)vrijwilliger werkt. Mensen zoals wij die gevlucht zijn om politieke redenen, om aan oorlogsgeweld te ontkomen of vanwege hun seksuele geaardheid. Die in Nederland een veilige haven vinden en die hier willen (en moeten) inburgeren en de taal leren.

Van de vele vluchtelingen die jaarlijks

Nederlands leren, volgen honderden hoogopgeleiden onder hen de intensieve cursus Nederlands voor Staatsexamen NT2 bij VU-NT2. Het doel van de themadag is om twee groepen met elkaar in contact brengen die elkaar in het dagelijks leven niet zo vaak tegenkomen.

HOVO | VU vanaf vijftig verzorgt onderwijs voor hoogopgeleiden vanaf vijftig jaar en ontvangt jaarlijks zo'n 7.000 cursisten.

VU-NT2 biedt (onder andere) taalonderwijs voor vluchtelingen, inburgeraars, expats en internationale VU-studenten en medewerkers.

Per jaar volgen bijna 1.700 cursisten een taalcursus.

OCHTEND: INBURGERINGSBELEID

’s Morgens vertelt prof. dr. Han Entzinger, em. hoogleraar Migratie- en integratiestudies aan de Erasmus Universiteit Rotterdam, over de betekenis van ‘integratie’: hoe heeft het denken hierover zich de afgelopen decennia ontwikkeld, in het bijzonder in Nederland?

Meer specifiek zal hij ingaan op het

inburgeringsbeleid, dat hij van meet af aan heeft gevolgd.

Volgens hem is dat beleid in de loop der jaren geëvolueerd van een steuntje in de rug voor prof. dr. Han Entzinger nieuwkomers tot een extra hindernis op hun vaak toch al moeizame weg naar integratie.

MIDDAG: IN GESPREK

De middag staat in het teken van discussie en kennismaking onder leiding van VU-NT2 docenten. Bij de paneldiscussie bestaat het panel deels uit ervaringsdeskundigen: mensen die zelf (hebben) moeten inburgeren.

Daarna kruipen deelnemers in de huid van een inburgeraar door samen met cursisten van de NT2 Academy enkele taalopdrachten te doen. Na afloop gaan de deelnemers aan de themadag met elkaar het gesprek aan over de vraag: ben jij al ingeburgerd?

Informatie en aanmelden: hovo.vu.nl, nt2.vu.nl Redactie Personeelspagina > COMMUNICATIE & MARKETING Tekst > STERKTEKSTWERK Fotografie > YVONNE COMPIER, JAN FLICKSCHU Vormgeving > HAAGSBLAUW Reageren > PP@VU.NL

Film

Eten

Meatless District

The Nile Hilton Incident Cultuurcentrum Griffioen Filmtheater Rialto op de VU The Nile Hilton Incident Donderdag 22 juni Aanvang 17.45 uur Hoofdgebouw KC-07 Studenten: € 6,Medewerkers VU: € 7,50 griffioen.vu.nl

H

et lijkt veel VU-bewoners ontgaan te zijn, maar sinds vorig jaar draait Filmtheater Rialto in het hoofdgebouw twee keer per maand premières van uitstekende en vaak spraakmakende films. Tony Erdmann, Layla M., Oscarwinnaar Moonlight en de indrukwekkende documentaire I am not your negro: je had ze allemaal als eerste op de VU kunnen zien.

The Nile Hilton Incident speelt zich af in Caïro, vlak voor de revolutie van 2011. Rechercheur Noredin Mustafa (sterke rol van de Zweedse acteur Fares Fares) is even corrupt als zijn collega’s, maar ook eigenwijs. Als hij in het Nile Hilton Hotel de moord op een zangeres onderzoekt, ontdekt hij dat de dader gezocht moet worden binnen de elite van Egypte. Al snel wordt van hogerhand de zaak gesloten. Mustafa laat zich echter niet stoppen.

Regisseur Tafik Saleh verpakte zijn maatschappijkritiek in een meeslepende thriller. Hij won afgelopen januari de juryprijs op het Sundance Film Festival.

Dick Roodenburg publiciteitsmedewerker Griffioen

30

SFEER Hipster inrichting inclusief bakstenen muur en industriële stoeltjes. De bar in het midden is een echte eyecatcher. De mooie bloemen op tafel en het zachte licht maken het gezellig.

ETEN Alle gerechten zijn volledig plantaardig, maar om de doorgewinterde vleeseter tegemoet te komen bevatten veel gerechten ‘nep’ dierlijke producten. Zo starten we met een special met drie voorgerechten, om een zo goed mogelijk beeld te kunnen geven: de tartaar van brood met kruiden, de paté van walnoten en champignons en de rode-koolloempia’s met dipsausjes. De gerechten doen licht denken aan de smaken van vlees, maar ze zijn vooral creatief. Helaas komen niet alle smaken even sterk naar voren, zoals bij de dipsausjes. Als hoofdgerecht kiezen we de gnocci, met bloemkool en pinda’s, en de belitto, gevulde bladerdeegflapjes.

Weer zijn de borden prachtig opgemaakt, onder andere met eetbare bloemen, maar ook hier zijn de smaken niet overtuigend genoeg.

De gnocci is zelfs een zompig bolletje aardappelpuree. We hadden misschien liever toch een van de hamburgers gekozen. Maar het toetje maakt veel goed: de raw chocoladepudding is niet te zoet, vol en romig.

BEDIENING Zeer vriendelijk en reageert goed op feedback.

TIP De raw chocoladepudding.

AANRADER Als je op een plantaardige ontdekkingstocht wilt gaan, is dit een culinaire en experimentele plek. Maar niet elk experiment is even geslaagd.

PRIJS Aan de dure kant. Voor 50 euro kun je beiden een hoofdgerecht en een drankje nemen en nog een voorgerecht en toetje delen.

MEATLESS DISTRICT Bilderdijkstraat 65-67 H meatlessdistrict.com Esmee Schoutens, derdejaars bachelor kunstgeschiedenis

Wil je ook GRATIS UIT ETEN, in ruil voor een restaurantrecensie?

Mail naar redactie.advalvas@vu.nl. nr 19 — 14 juni 2017

ADVALVAS

Uilensteders

Ik ben altijd op zoek naar pareltjes Fabienne Kes 21 Bachelor media, kunst, design en architectuur Blauwe toren

“

Het zou leuk zijn als alles in mijn kamer opgeruimd was. Maar het lukt niet zo om orde aan te brengen in de chaos. Ik vind het leuk om designkleding te kopen voor weinig geld.

Ik ga geregeld naar het Waterlooplein en de IJ-Hallen in de hoop dat ik daar pareltjes aantref. Soms koop ik iets om het verder te verkopen. En vervolgens kan ik er geen afstand van doen. Zo heb ik ook stapels kunstboeken, die verzamel ik.

Net zoals met spullen kan ik ook niet kiezen voor een master. Ik doe een brede bachelor omdat ik het fijn vind heel verschillende vakken te volgen. Het nadeel is dat ik nu nog niet weet wat ik hierna wil doen. Daarom overweeg ik een tussenjaar, om tijdens een stage te ontdekken wat ik wel en niet leuk vind.

Het is zonde om een master te kiezen waar ik niet volledig achter sta.

Door Floor Bal Foto Peter Valckx

Wil je ook in Uilensteders?

Mail naar redactie.advalvas@vu.nl.

ADVALVAS

nr 19 — 14 juni 2017

31

Sanne

Lae

FOTO Yvonne Compier

Hollandse zomer

Ik wil alleen maar zwemmen (ik heb een hekel aan dat lied)

H

et is buiten meer dan 30 graden en ik zit op de veertiende te studeren. Links van mij zit een meisje. Rechts van mij lonkt door het raam een zomerdag waardoor ik me schuldig voel. Naar mezelf wel te verstaan, want zomerdagen in Nederland zijn een schaarste die moet worden benut.

Maar ja, ik heb tentamens, ik heb verplichtingen: ik negeer mijn schuldgevoel.

Mijn telefoon licht op. Vriend M. vraagt of ik kom zwemmen in Noord. Ik zeg dat ik tentamens heb. ‘Die had je vorige maand toch al?’ vraagt hij. Dat klopt, die had ik, maar aan de VU heb je ongeveer om de maand tentamens, ik tik op google ‘switchen VU UvA’ in en lees op een forum dat switchen tussen universiteiten onmogelijk is, ik klik het venster weg. Terug naar de tentamenstof: symbolische universa zijn bedacht om een legitimatie aan de institutionele structuur mijn telefoon licht weer op. Vriend Y. zegt dat het te mooi weer is voor binnen zitten. Ik zeg dat ik tentamens heb, dat Noord te ver fietsen is vanuit Buitenveldert en dat ik geen zwemkleding bij me heb. Ik tik op google ‘bathing suits’ in, bedenk me, tik ‘sustainable bathing suits’, scroll langs badpakken van gerecyclede petflessen, ik klik het venster weg. Terug naar de tentamenstof: legitimatie en institutionele structuur – ik moet ook nog een column schrijven voor morgen, bedenk ik ineens, ik open een Word-document, zet bovenaan de pagina ‘Ik wil alleen maar zwemmen (ik heb een hekel aan dat lied)’. Het meisje tikt nu zo hard dat het lijkt alsof ze haar toetsenbord pijn wil doen, rechts glijden met een grommend geluid de vitrages dicht. De schaarse zomerdag neemt afscheid. Waar was ik ook alweer mee bezig? O ja, Symbolisch Universum.

Waarom tikt zij zo hard?

Mijn telefoon licht op: ‘Kom zwemmen!’ Ik kan ook in de ObA gaan zitten, dan heb ik geen last meer van haar. Ik pak mijn spullen in en fiets richting de ObA. Ik ga, ik zeg het maar eerlijk, per ongeluk toch zwemmen in Noord.

Sanne Pieters eerstejaars sociologie

32

Lae Schäfer student Comic Design, ArtEZ (Zwolle)

nr 19 — 14 juni 2017

ADVALVAS