Nr 6 8 november 2017

Onafhankelijk magazine van de Vrije Universiteit

jaargang 65 #6 8 november 2017

Mirjam van Praag, de nieuwe bestuursvoorzitter

‘De VU moet weer branie krijgen’

P6_Iedereen wil zijn verhaal kwijt aan student Zenzi Ciliacus P16_Evolutiebioloog Nico van Straalen stopt, maar niet met uitleggen P22_Congres organiseren met je studieclub? 7 tips uit de praktijk

advertentie

NIEMAND WIL LATER VLUCHTELING WORDEN Heba (20), Syrië Als klein meisje wist Heba al wat ze wilde worden: ‘Hetzelfde als mijn vader: KNO-arts.’

Nu ze gevlucht is uit haar thuisland geeft het UAF haar de kans op een nieuwe toekomst.

Het UAF ondersteunt vluchtelingen bij studie en werk.

UAF_Advalvas_205x264_2.indd 1

www.uaf.nl/heba

31-03-17 14:43

Jaargang 65 #6

Kleitabletten Workshop over de beginselen van het spijkerschrift, door de UBVU.

cover

Mirjam van Praag, de nieuwe VU-voorzitter 10 Zenzi Ciliacus over hulplijn Sensoor

Library Lab, 1B-21, Hoofdgebouw_2 november 2017, 14.07 Foto peter gerritsen

6

Nico van Straalen neemt afscheid 16 24/7 bibliotheek

21

Congres organiseren?

Tips van de VSPVUvoorzitter 22

Opinie

Diversiteit gaat niet alleen om cultuur 8 #MeToo@VU

25

Columns

Mark van Vugt

9

Sanne Pieters

32

En verder Online nieuws

4

Onderzoeksnieuws

14

Reacties/colofon

19

Studentenraad

24

Campus: instroomcijfers

26

So you think you can teach

27

Ondernemingsraad

28

Film en restaurant

30

Uilensteders

31

Lae

32

Coverfoto Martijn Gijsbertsen Het volgende nummer verschijnt op 22 november 2017.

ADVALVAS

nr 6 — 8 november 2017

3

advalvas.vu.nl Voor al het laatste nieuws

‘Ik heb een ideaal klasje’ Docent Latijnse taal en cultuur Lidewij van Gils won de DocentTalentprijs. “Ik doe het voor mijn studenten”, zegt de VU-docent van het jaar.

CDA-jongeren halen bakzeil Geen basisbeurs, geen kabinet, zeggen de jongeren van het CDA al maanden. Maar ze zijn er niet in geslaagd het regeerakkoord open te breken op het congres van hun moederpartij.

Meer studentenstops bij TU’s De technische universiteiten van Eindhoven en Delft hebben vijf extra studentenstops afgekondigd. Het is een nieuwe zet in het schaakspel om extra geld voor techniek.

{meer nieuws online}

Struinen door Bijbels en uilen Kamer wil aanpak islamitische universiteit Green Office viert World Vegan Day Links komt niet op voor hoger onderwijs Mannen delen meer dan vrouwen € 1000 voor beste Uilenstede-idee 4

Parkeren op Uilenstede: dat wil iedereen wel

A

utobezittend Uilenstede is er klaar mee: dankzij medewerkers van de Zuidas, hotelgasten en Schipholreizigers zijn er steeds minder parkeerplekken beschikbaar.

“Soms moet je je auto wel twee kilometer verderop zetten. Dit kan zo niet langer”, zegt Romano van de Ketterij, bewoner van Uilenstede.

In een enquête van de Vereniging

Bewoners Uilenstede gaven 199 van de 252 respondenten aan momenteel parkeerproblemen te ondervinden, vooral in de buurt van de twee hotels, nabij toren 1 en 2. Volgens Van de Ketterij is het probleem aanzienlijk groter geworden sinds de twee hotels hun deuren openden.

“Het was altijd al druk, maar het probleem is de laatste tijd groter geworden”, bevestigt ook Leon Baas, parkeerregisseur bij de gemeente Amstelveen. Maar

de procedure om in Amstelveen betaald parkeren in te voeren is ingewikkeld. Daarvoor zijn een handtekeningenactie, een onderzoek en een enquête nodig.

Amsterdam heeft een stuk minder scrupules waar het betaald parkeren aangaat. Per half december heeft de gemeente aangekondigd betaald parkeren in te voeren bij de hoofdingang van het Amsterdamse Bos, die andere grote gratis parkeerplaats in de buurt van de VU en de Zuidas. (DD)

Van Praag nieuwe collegevoorzitter

E

conometrist Mirjam van Praag (49) is per 1 maart 2018 de nieuwe voorzitter van het college van bestuur van de VU. Van Praag is nu nog hoogleraar ondernemerschap aan de Copenhagen Business School.

Ze is ook kroonlid van de Sociaal Economische Raad.

Als hoogleraar ondernemer-

schap en organisatie aan de UvA (2005-2013, sindsdien is zij er bijzonder hoogleraar) richtte Van Praag het Amsterdam Center for Entrepreneurship (Ace) op.

Daarin werkten de UvA, VU, HvA en de Amsterdamse Hogeschool voor de Kunsten tot februari dit jaar samen. Van Praag schuwt als wetenschapper de samenwerking met het bedrijfsleven niet.

Haar Maersk Mc-Kinney Möllerleerstoel in Kopenhagen wordt gesponsord door de gelijknamige rederij van containerschepen.

Ze heeft flink wat nevenfuncties (gehad), vooral in adviesorganen en raden van toezicht. (DdH)

Meer op advalvas.vu.nl. En lees het interview met Van Praag op pagina 10: ‘De VU moet haar branie weer terugkrijgen.’ nr 6 — 8 november 2017

ADVALVAS

advalvas.vu.nl

Gods woord in ponskaarten

H

et Eep Talstra Centrum vierde vorige week zijn veertigste verjaardag.

Vanaf 1977 deed men daar al onderzoek naar Gods woord met behulp van ponskaarten. Hoogleraar Eep Talstra voorzag indertijd dat computers de wereld, en daarmee ook het bijbelonderzoek, flink zouden veranderen. Talstra gebruikte de computer in eerste instantie om de oorspronkelijke Hebreeuwse tekst van het Oude

Testament te coderen. Waar eerst handmatig gezocht werd naar taalkundige patronen, nam de computer die functie over.

De huidige directeur van het Eep Talstra Centrum, hoogleraar Wido van Peursen, vertelt dat het informatieonderzoek in de beginjaren niet te vergelijken is met nu. “Computers werkten nog met ponskaarten en het centrum had nog geen eigen netwerk.”

De afgelopen veertig jaar leverde het gebruik van de computer veel resultaat op.

Zo wist computeronderzoek licht te schijnen op de

Niet in je eentje

‘Reizen is een belangrijk deel van mijn exchange geworden. Ik trapte de week af met de grootste stad van Canada: Toronto.’ De blog van Mike Megens vind je op advalvas.vu.nl>blogs&columns

facebook.com/ advalvas Reportages, bijeenkomsten, borrels, lezingen & meer ADVALVAS

nr 6 — 8 november 2017

Meer hierover op advalvas. vu.nl>nieuws>3 november.

Niet terugbetalen

20

‘Autonoom ben je niet in je eentje’.

Lees het opiniestuk over het begrip autonomie in de levenseindediscussies op advalvas. vu.nl>opinies

Toerist in ‘eigen’ land

vraag of het Oude Testament volledig in de hellenistische periode werd geschreven of gedurende een langere periode. Van Peursen: “Door het gebruik van de computer kunnen we zeggen dat er waarschijnlijk een langere tijd overheen is gegaan.” Maar zelf vindt hij dat de grootste waarde van dit onderzoek juist in kleine ontdekkingen zit. “Zo kunnen we bijvoorbeeld veel bijdragen aan het correct vertalen van de Bijbel.” (FB)

procent van de oud-studenten met een studieschuld kan niet snel genoeg aflossen.

H

et inkomen van deze oud-studenten is momenteel te klein en daarom wordt hun maandbedrag tijdelijk verlaagd. Soms komt het terugbetalen er helemaal niet meer van: jaarlijks moet de overheid een bedrag van tien miljoen euro kwijtschelden, aldus de minister. Het gaat in totaal om 113 duizend mensen, staat in antwoorden op vragen van de Tweede Kamer. (HOP)

Meer hierover op advalvas.vu.nl>31 oktober.

@advalvas_vu Een selectie uit de opvallendste (re)tweets van de afgelopen dagen @Rooske_Gaal 6-11_ Yes! It’s monday! Meatless Monday!

Join the @GreenOfficeVU & me and go meatless today! @VUamsterdam #GoGreen http://www.greenofficevu.nl/ meatless-monday/ … @csbVU 6-11_Vragen over je rol als docent en het toegankelijk en inclusief maken van onderwijs? Loop je tegen bepaalde dingen aan? http://dld.bz/gnzT7 De Centrale Student Begeleiding houdt een webinar over hoe je als docent je onderwijs zo inclusief mogelijk maakt. @VUamsterdam 6-11_De kloof tussen politici en burgers groeit. Bas Heijne en Jacquelien van Stekelenburg gaan 29/11 in gesprek check http://www.vu.nl/rechtvanspreken @greenlivinglab 5-11_Students! Come #studyinnature @ #GreenLivingLibrary 14 Nov & get productive & creative! Book your place in the dome: http://bit.ly/2j5qt2f

@NinaaaJ_ 4-11_Heb door de VU Open Dag ineens weer heel erg zin om te gaan studeren in Engeland, of überhaupt ooit naar Engeland te gaan Is dat nu een positieve of negatieve recensie van de bachelordag? @vancalmthout 27-10_Schandalig Utrechts neponderzoek: Verhuizen ze de gelukkigste mensen van Nederland telkens? https://s.vk.nl/ t-a4524268/ via @volkskrant Mooi voorbeeld van grote conclusies op basis van data die dat niet rechtvaardigen. De foutenmarges zijn waarschijnlijk groter dan de verschillen tussen de gelukkigste gemeenten.

5

6

nr 6 — 8 november 2017

ADVALVAS

STUDENT IN ACTIE

‘In de trein, op feestjes: altijd krijg ik het hele verhaal te horen’ Sensoor

Zenzi Ciliacus biedt mensen bij gesprekslijn Sensoor een luisterend oor.

Ook om drie uur ’s nachts.

DOOR FLOOR BAL FOTO PETER VALCKX

W

at leer je bij de telefonische hulplijn dat je niet tijdens je masteropleiding psychologie leert? “Er zijn zoveel verschillende mensen met verschillende stoornissen en problemen. Tijdens je studie en ook bij de opleiding van Sensoor leer je gesprekstechnieken om daarmee om te gaan.

Natuurlijk kan ik de gesprekken sturen en weet ik hoe ik mensen moet kalmeren.

Maar in de praktijk denk je niet altijd aan je theorieboekje, je gaat gewoon de interactie aan. Zo ontdek je ook dat je jezelf kunt vertrouwen. Uiteindelijk kun je elk gesprek aan.”

Sensoor kun je dag en nacht bellen, krijg je ’s nachts veel telefoontjes? “’s Nachts worden we vaak gebeld door mensen die niet kunnen slapen. De

ADVALVAS

nr 6 — 8 november 2017

dienst van drie tot zeven uur ’s ochtends is niet populair, daarom is de afspraak dat we die allemaal eens per maand doen. Ik vind het niet erg: je merkt dat je dan vaak erg nodig bent. Dat vind ik de leukste gesprekken: waarbij je echt iets bereikt en je mensen tijdelijk van hun stress en paniek af kunt helpen.”

Wat voor gesprekken voer je? “Ik spreek veel eenzame mensen en ook mensen die al in therapie zijn, maar behoefte aan extra steun hebben. Het geven van psychologische hulp is niet het hoofddoel van Sensoor. We zijn er vooral om te luisteren. Gesprekken kunnen over van alles gaan, maar we worden vooral gebeld door mensen die zich op dat moment naar voelen.

“De seksbellers had ik niet verwacht. Er zijn bij ons veel vrouwelijke vrijwilligers, blijkbaar is dat interessant. Ze voeren een gewoon gesprek, maar vragen vaak door naar persoonlijke details. In het begin werd ik nog om de tuin geleid, nu hang ik na een waarschuwing gewoon op.”

Hoe ben je van bestuurskunde bij psychologie terechtgekomen? “Voordat ik bestuurskunde ging studeren, was ik al zoekende. Psychologie trok me, maar dat doet iedereen al. Daar kun je geen baan mee vinden. Ik maakte mezelf enthousiast voor bestuurskunde. Al snel merkte ik dat ik geen enkele motivatie had om voor tentamens te studeren.

Alleen de economische vakken vond ik leuk, de rest niet. De eerste tentamen-

24 uur per dag is Sensoor bereikbaar: een telefoonlijn waarbij vrijwilligers anoniem gesprekken voeren. Vrijwilligers draaien minstens vier uur per week een dienst. Dat kan vanuit een van de 25 centra in Nederland of vanuit huis. Onbevooroordeeld luisteren en aandacht geven is het hoofddoel. Zie sensoor.nl voor de lokale telefoonnummers.

Zenzi Ciliacus (22) Masterstudent psychologie September 2017 – nu Master psychologie Januari 2017 - nu Vrijwilliger, Sensoor Alkmaar 2014 – 2017 Bachelor psychologie, VU September - december 2013 Bestuurskunde, Leiden 2014 – mei 2017 Voedingsassistent en gastvrouw, verzorgingstehuis in Egmond aan Zee

week haalde ik puur op inzicht.

Toen de tweede ronde eraankwam, kon ik gewoon niet weer die molen in.

Daarom heb ik toch gekozen voor de studie die bij me past. De vraag waarom mensen doen wat ze doen, heeft me altijd geïnteresseerd.”

Waar komt die interesse vandaan? “Mijn moeder is politieagent. Ze heeft vaak verhalen over haar werk. Bijvoorbeeld over mensen die middenin de nacht opeens volkomen gek worden. Dan vroeg ik me af waardoor dat gebeurde. Ik ben ook altijd die persoon bij wie anderen hun hart komen luchten. Mensen in de trein, vage bekenden op feestjes: ik krijg altijd weer het hele verhaal te horen. Vaak jongeren die telkens in de problemen komen. Als je hoort wat ze allemaal al meegemaakt hebben, snap ik hoe dat komt.”

Heb je dat vrijwilligerswerk van huis uit meegekregen? “Ik ben niet opgegroeid met het idee dat je dingen doet om de samenleving te helpen en dat je vrijwilligerswerk doet. Meer met het idee dat je je eigen brood moet verdienen en hard moet werken. Zoals mijn vader, die schilder is. Mijn moeder heeft altijd veel oog voor anderen. Ze spendeert liever geld en tijd aan een ander dan aan zichzelf. Ik zou wel meer op haar willen lijken.”

Ben of ken jij ook een student of promovendus die zich inzet voor de maatschappij? Mail naar redactie.advalvas@vu.nl.

7

Diversiteit gaat niet alleen om cultuur Bij de VU draait het vooral om de culturele/religieuze diversiteit. Daarmee beperkt de universiteit zich die zo graag divers wil zijn.

DOOR JORN DORMANS ILLUSTRATIE BAS VAN DER SCHOT

D

iversiteit kun je betrekken op alles en iedereen. Denk bijvoorbeeld aan de verschillen in gender, etniciteit, klasse, cultuur, geloof, seksuele oriëntatie, leeftijd en ideologie. Maar de Vrije Universiteit schenkt voornamelijk aandacht aan culturele/religieuze diversiteit. Studenten met een migratieachtergrond staan hier in het middelpunt van de belangstelling. Sprekers op onderwijsdagen en diversiteitbijeenkomsten doen regelmatig uitspraken als: “Ik zie een enorme diversiteit in de zaal (of het gebrek daaraan).” Dit tot ergernis van studenten die aangeven dat zulke uitspraken diversiteit reduceren tot de oude tegenstelling autochtoon-allochtoon. Wat zichtbaar is aan diversiteit is enkel het topje van de ijsberg, want er is zoveel diversiteit binnen verschillende groepen. Wanneer studenten met een etnische Nederlandse achtergrond bijvoorbeeld redeneren dat zij ‘gewoon normaal’ zijn, doen zij zichzelf dus tekort. Studenten met een migratieachtergrond kunnen zich echter niet verschuilen achter dit soort privileges.

Voor het onderzoek van mijn masterthesis over diversiteit maakte ik kennis met studenten van Docs (Diversity, openness, culture and students), een commissie van studievereniging MFVU aan de medische faculteit.

Docs-leden willen laten zien dat diversiteit een belangrijk vertrekpunt is voor ontmoeting. Esma El-Haddaoui, Rosa Moulud en Elias El Quarit voelen zich sterk verbonden met het thema diversiteit, maar waren desondanks in eerste instantie terughoudend om lid te worden van Docs. Hun dilemma? Ongevraagd zouden ze hierdoor in een hokje worden geplaatst.

8

nr 6 — 8 november 2017

ADVALVAS

opinie

wisselcolumn

Red de psychologie Docs-lid El-Haddaoui vertelt dat mensen haar constant proberen te definiëren, terwijl ze zelf helemaal niet de noodzaak voelt om haar identiteit op de voorgrond te plaatsen. Over diversiteit zegt ze: “Opeens staat overal een vergrootglas op, op alles wat je op dat moment doet als het gaat om diversiteit.” Met een focus op culturele diversiteit krijgt diversiteit voor studenten met een migratieachtergrond een dubbele lading. Moulud zegt: “Wanneer studenten met een migratieachtergrond betrokken zijn bij gesprekken of activiteiten over diversiteit kunnen anderen de veronderstelling hebben dat ze dat alleen doen om zichzelf vooruit te helpen.” El Quarit voegt eraan toe: “Stel, er is een discussie over moslims in het nieuws, dan zijn gelijk alle ogen gericht op de moslims in de klas.” Aan de ene kant wil hij zich niet als spreekbuis laten gebruiken, maar tegelijkertijd voelt hij dat hij iets moet zeggen omdat andere mensen anders misschien slecht over hem zouden denken.

Alle drie werden ze toch lid van Docs, toen die zich meer ging inzetten voor allerlei aspecten van diversiteit. Moulud: “Ik wilde er deel van uitmaken om het beeld van Docs te veranderen, maar ook om het beeld van diversiteit te veranderen.” Niet alleen gericht op culturele diversiteit, maar op diversiteit in de allerbreedste zin. Zo doet Docs ook projecten met gehandicapte kinderen. Ook organiseerde ze afgelopen jaar een bijeenkomst voor studenten en tutoren om elkaar vanuit persoonlijke verhalen te vertellen over gevoelige onderwerpen.

Diversiteitsvraagstukken zijn niet eenduidig en studenten kunnen verstrikt raken in dilemma’s. In amper vier jaar toonde Docs aan dat diversiteit meer betekenis krijgt als het niet alleen vanuit beleid en organisatie, maar ook door de studenten zelf wordt gedragen. Studenten bewijzen hiermee een onmisbare schakel te zijn in diversiteitsontwikkeling van een universiteit.

Reageren? Mail naar redactie.advalvas@vu.nl.

ADVALVAS

nr 6 — 8 november 2017

T

foto Yvonne Compier

Jorn Dormans, VU-alumnus sociale en culturele antropologie Zijn masterthesis: Let’s Talk Diversity: Discourses and experiences of diversity in higher education.

Mark van Vugt hoogleraar evolutionaire psychologie

basis van solide onomstreden kennis ijdens mijn college vraag ontbreekt. Zoals de natuurkunde de ik de studenten een domirelativiteitstheorie als basis heeft, kent nante houding aan te de scheikunde de periodieke tabel van nemen. De meesten gaan elementen en de biologie de evolutiethedan rechtop staan, met orie. In de psychologie zijn er verschilde kin vooruit, armen en lende stromingen die elkaar nauwelijks benen uit elkaar, en een serieus nemen. Het gevolg is een wildernstige blik in de ogen. Houd je dit groei aan minitheorieën die niet tot een twee minuten vol, zo leg ik hen uit, dan coherent inzicht leiden. De methodoloog treedt er een hormonale verandering in Paul Meehl beschreef de psychologie als je lichaam op waarbij het meer van het volgt: ‘Theorieën komen machtshormoon testosteen gaan, meer als gevolg ron aanmaakt en minder van verveling dan iets van het stresshormoon ‘Een basis anders; de hele ondernecortisol. Werkt dat echt van solide ming vertoont een verontzo? Uit een studie waarin onomstreden rustende afwezigheid van belangrijke onderzoeken cumulatieve kennis die zo in de psychologie opnieuw kennis ontbreekt’ normaal is in velden als gedaan werden, bleek astronomie, biologie en 50 tot 70 procent van de genetica.’ resultaten niet herhaald Om de psychologie te te kunnen worden. Ook redden moet het fundahet machtshoudingseffect ment versterkt worden. is al naar het kerkhof der Als basis moet gelden dat de psychologie wetenschap verwezen. en ons gedrag producten zijn van de Is de psychologie wel een wetenschap? samenwerking tussen biologische en We willen dat zelf heel graag. We noemen culturele evolutie. De interactie tussen onszelf psychologische wetenschappers genen, brein en omgeving bepaalt op en maken gebruik van wetenschappelijke voorspelbare wijze ons gedrag, van taal methoden. Toch valt er wel wat aan te tot moraliteit en van liefde tot leidermerken op onze metingen, want ze zijn schap. Met dit uitgangspunt kan de nooit zo precies als in de natuurwetenpsychologie de schakel vormen tussen de schappen. Ook al kunnen we in iemands biologie en de sociale wetenschappen. En brein kijken, weten we ooit echt zeker of kunnen we onze studenten weer écht iets iemand een depressie heeft? leren.

De wetenschappelijke status van de psychologie wordt door twee zaken bedreigd. Allereerst denkt iedereen er Een langere versie van deze column verscheen in verstand van te hebben. Een tweede dagblad Trouw op 21 oktober. gevaar is dat bij de psychologie een Reageren? Mail naar redactie.advalvas@vu.nl.

9

Bestuur

10

nr 6 — 8 november 2017

ADVALVAS

CAMPUS

Mirjam van Praag wordt volgend jaar de grote roerganger van de VU. Wie is zij en wat wordt haar aanpak? ‘Ik ga de universiteit niet besturen als een onderneming.’

‘De VU moet haar branie weer terugkrijgen’ DOOR PETER BREEDVELD FOTO MARTIJN GIJSBERTSEN

D

e helft van de week woont ze in Kopenhagen, waar ze hoogleraar ondernemerschap is aan de Copenhagen Business School, de andere helft woont en werkt Mirjam van Praag in Amsterdam. Maar dat gaat vanaf volgend jaar, als ze in maart aantreedt als de nieuwe voorzitter van het college van bestuur, drastisch veranderen. “Kopenhagen wordt een klein bijbaantje, daar wikkel ik het onderzoek waar ik nu nog mee bezig ben af en ook de begeleiding van mijn promovendi. Daarvoor zal ik vier à vijf keer per jaar nog in Kopenhagen zijn. Dit hier wordt mijn leven.”

Kopenhagen is een prettige stad, zegt ze. “Het lijkt wel op Amsterdam.” Ze is vooral te spreken over de eetgelegenheden daar. René Redzepi’s restaurant Noma staat in Kopenhagen. “Het is het beste restaurant ter wereld, en heeft de hele eetcultuur in de stad veranderd.” Ze heeft er één keer gegeten, in Noma, waar het notoir moeilijk is om een tafeltje te krijgen. “Ik had gewoon mazzel.

Het is geweldig. Fantastisch eten, maar er gebeurt ook van alles. Je moet het zien als een minivakantie van één avond.”

Wat haar verder blij maakt? Ze leest graag (laatste boek: Forest Dark van Nicole Krauss), is “veel sociaal met

ADVALVAS

nr 6 — 8 november 2017

vrienden”, loopt hard (drie keer per week, tussen de vijf à vijftien kilometer per keer), heeft ook een racefiets, doet heel soms een mini-triatlon of bootcamp, doet aan yoga, skiet soms, bezoekt concerten en toneelvoorstellingen, vindt het leuk om mensen te adviseren. “En ik hou van de gewone dingen, zoals shoppen met mijn dochter.”

“Best veel hobby’s voor iemand met niet superveel vrije tijd”, zegt ze zelf.

‘Veel werk beschouw ik niet eens als werk’

De allerbeste mensen bij elkaar Maar eigenlijk ziet ze haar werk ook als een aangename invulling van haar tijd. “Veel werk beschouw ik niet eens als werk”, aldus Van Praag. Ze is oprichter van ACE, het Amsterdam Center for Entrepreneurship. Daarin werkten tot februari van dit jaar de UvA, VU, HvA en de Amsterdamse Hogeschool voor de Kunsten samen. De VU stapte uiteindelijk uit die samenwerking, maar Van Praag kijkt met plezier terug op de successen van ACE: vijf minoren, waarvan twee bij de VU en een gezamenlijke geaccrediteerde master, bijvoorbeeld. En op basis van ACE-onderzoek is er nu beleidsinformatie op hoog niveau. Inmiddels werken VU en UvA samen onder de noemer ACE Venture Labs.

De samenwerking met de UvA heeft de afgelopen tijd hobbels gekend, zoals de mislukte fusie van de bètafaculteiten. “Maar er kunnen nog allerlei initiatieven van onderop zijn die prima gaan”, zegt Van Praag. “Er is ook geen enkele reden om niet van alles samen te regelen

11

advertenties

HOE VER KIJK JIJ? We leven in een snel veranderende samenleving, met grote maatschappelijke vraagstukken. Dat vraagt om mensen die verder kijken. Verder dan het voor de hand liggende, verder dan het bekende.

Mensen die verder kijken zijn op hun plek bij de VU. De VU stimuleert haar medewerkers buiten hun eigen afdeling en eigen vakgebied te kijken. Om nieuwe wegen in te slaan. Om samen te werken aan toonaangevend onderzoek en onderwijs. De VU is een universiteit die midden in de maatschappij staat.

Met de blik gericht naar buiten. VU is verder kijken.

Ben jij een medewerker van de VU? Kijk dan voor een overzicht van alle interne vacatures op: WWW.VU.NL/VUNET/VACATURES Ben jij geen medewerker van de VU maar wel geĂŻnteresseerd om bij de VU te werken? Kijk dan op: WWW.WERKENBIJDEVU.NL

Bestuur

en onze kwaliteiten samen te voegen. Je ziet het bij die gezamenlijke master entrepreneurship: de allerbeste mensen bij elkaar, dat is alleen maar geweldig voor studenten.”

Ze is heel enthousiast over de VU, vertelt ze. De visie spreekt haar aan, de Bruto Academische Waarde, waarmee de VU voorbij de getalsmatige waardering voor onderzoek en onderwijs wil gaan, “de wens om midden in de maatschappij te staan, om niet een ivoren toren te zijn, niet alléén maar een ivoren toren te zijn.”

De diversiteit op de VU-campus enthousiasmeert haar.

“En het hele toegankelijke, het zorgzame van deze universiteit. Ik heb ook het gevoel dat hier sprake is van een collectief, niet een verzameling individuen, waarbij diversiteit als groot goed kan worden gezien.”

Calimero-effect Maar wat haar opvalt, en het grappige is dat de huidige voorzitter Jaap Winter precies hetzelfde zei toen hij vier jaar geleden aantrad, is dat de VU meer kwaliteit heeft dan waarop ze zich voor laat staan. Ze spreekt van een Calimero-effect. “Er wordt hier niet genoeg uitgedragen wat er allemaal gepresteerd wordt aan de VU, en dat is toch wel nodig voor een organisatie die studenten moet binnenhalen en alumni aan zich wil binden. Dan is het heel belangrijk dat je met z’n allen het gevoel hebt van: trots om hierbij te horen. Als ik hier straks werk, zou ik zeggen: laten we dáár nou iets aan gaan doen.”

Jaren geleden schreef een NRC-journalist eens iets over de ‘VU-branie’. Dat vindt Van Praag een mooi woord.

“Dat bevalt me, we moeten hier weer VU-branie krijgen.”

Waardenvrije spirit Wat betekent het dat de VU vanaf volgend jaar een hoogleraar ondernemerschap aan het roer krijgt? “Ik heb daar vragen over gekregen”, vertelt Van Praag. “Sommige mensen zijn bang dat ik de VU wil besturen als een op winst gerichte onderneming. Maar die mensen kunnen gerust zijn, want dat ben ik totaal niet van plan. Dat kán ook helemaal niet.”

“Ik onderzoek ondernemerschap, maar de laatste tijd doe ik ook onderzoek naar en advieswerk voor sociale ondernemers. Sociale ondernemers hebben als missie

ADVALVAS

nr 6 — 8 november 2017

het oplossen van een taai maatschappelijk probleem, maar tegelijkertijd moet er ook geld worden verdiend.

Zo zie ik het ook op een universiteit: je moet wel geld verdienen om de dingen te kunnen doen die belangrijk zijn: onderwijs en onderzoek en waarde creëren voor de maatschappij. Daar kan een ondernemende houding een belangrijke factor in zijn: creativiteit en zelfontplooiing, initiatief tonen, eigen verantwoordelijkheid nemen, dat pas goed bij een universiteit.”

Geld verdienen betekent volgens Van Praag niet dat het bedrijfsleven een vinger in de wetenschappelijke pap moet krijgen. “Ik heb waardenvrije ideeën over hoe wetenschap moet worden gedaan, waarmee ik bedoel dat een wetenschapper vrij moet zijn, niet de waarden van een ander opgelegd moet krijgen.” Volgens haar is dat ook niet de politieke wind die in Den Haag waait: “Er is heel veel belangstelling en waardering voor fundamenteel onderzoek. Niemand zegt dat wetenschappelijk onderzoek in dienst moet zijn van iets. Dat is niet de politieke spirit die er nu is en wat belangrijker is voor dit interview: het is ook niet mijn spirit.”

‘Ik heb het gevoel dat hier sprake is van een zorgzaam collectief’

Niet alleen carrière met onderzoek En over het onderwijs: “Wij wetenschappers worden heel erg afgerekend op ons onderzoek. Dat iedere wetenschapper die een carrière maakt een goede onderzoeker moet zijn en goed moet publiceren, vind ik vanzelfsprekend. Maar op dit moment ligt de nadruk iets te veel op deze taak. De meeste wetenschappers vinden onderwijs wel leuk, maar er is een bepaalde trigger dat het eigenlijk zonde van je tijd is omdat je carrière afhangt van je onderzoek. Daar komt dan ook nog die derde taak van valorisatie bij en dan heb je een uitdaging waar elke universiteit voor staat. Niet iedereen kan excelleren in alle drie. Dat is ook slecht voor de werkdruk.

“Het is mooi dat aan de VU veel mensen die drie taken al combineren. Nu moet je dat alleen nog wel zichtbaar maken, en ervoor zorgen dat mensen erom worden gewaardeerd. Hoe zorg je ervoor dat iemand die fantastisch is in onderwijs of in valorisatie, carrière kan maken, zonder dat onderzoek opeens totaal niet meer meetelt? Hoe kun je dat waarderen? Zover zijn we nu nog niet. Daar komt ook een bepaalde cultuurverandering bij en dat duurt gewoon even.”

‘Geld verdienen betekent nog niet dat het bedrijfsleven een vinger in de wetenschappelijke pap krijgt’

13

VIPs

De Britse universiteit van Saint Andrews financiert het onderzoek van Sander Klaasse naar haalbaarheid van meer wetenschappelijke methodes binnen de theologie. Klaasse: “Hoe kun je verwetenschappelijken en toch niet vervreemden van je eigen discipline?”

Rechtshandige honkballers zijn succesvoller als ze linkshandig slaan. Dat ontdekte VU-bewegingswetenschapper David Mann samen met collega's in Duitsland en Rusland.

“

Onvoorspelbaar en inconsistent”, noemt Eva Hilbrink de uitspraken over migratierecht van het Europees Hof voor de Rechten van de Mens (EHRM). Voor haar proefschrift, waarop ze 27 oktober promoveerde, bekeek ze

ruim tweehonderd uitspraken van zowel het EHRM als het Hof van Justitie van de EU. Ze ontdekte dat deze Europese rechtelijke instanties tegengestelde doelen dienen.

Het EHRM geeft stelstelmatig voorrang aan het recht van staten om migratie te reguleren; hierbij lijkt willekeur een rol te spelen in

de beoordeling of een migrant wel of geen verblijfsvergunning krijgt.

Tegelijkertijd heeft het Hof van Justitie als doel ervoor te zorgen dat staten de uitoefening van het EU-migratierecht niet frustreren, concludeert Hilbrink. Na uitspraken van dit Hof moeten lidstaten juist geregeld hun beleid aanpassen. (DD)

Vertrouwt N u rechters?

Botsende sterren

FotoVU/RvdV

Er zijn 136 erfelijke varianten in 132 genen geïdentificeerd die astma, hooikoorts en eczeem veroorzaken. Dit blijkt uit een grote internationale studie, met onder meer data van het Nederlandse tweelingonderzoek van hoogleraar psychologie Dorret Boomsma.

14

Willekeur in migratierecht

L

aagopgeleide burgers koesteren heimelijk wantrouwen tegen Nederlandse rechters, maar verzwijgen dat tegenover interviewers van de universiteit. Met interviewers van een ROC praten ze er wel over. Dat blijkt uit onderzoek van jurist Liesbeth Hulst waarop zij 1 november is gepromoveerd. Ze toont aan dat

er minder bekend is over het vertrouwen en wantrouwen in het recht dan gedacht. Dat komt doordat dit soort peilingen vaak wordt gedaan door organisaties die behoren tot de gevestigde orde, zoals een universiteit. Dit verklaart bijvoorbeeld ook dat de meeste peilbureaus de winst van Donald Trump en de uitslag van het Brexit-referendum niet wisten te voorspellen. (PB)

atuurkundigen van het Nationaal instituut voor subatomaire fysica (Nikhef), de VU, Groningen, Maastricht en sterrenkundigen van de Radboud Universiteit en NOVA hebben voor het eerst zwaartekrachtgolven én licht opgevangen van de spectaculaire botsing van twee neutronensterren. De neutronensterren zijn zwaarder dan de zon maar niet groter dan Amsterdam. Bij de botsing worden zware metalen als goud gevormd. De ontdekking is gedaan door twee Ligo-detectoren in de Verenigde Staten, de Virgodetector in Europa en ongeveer zeventig telescopen op aarde en in de ruimte. (PB)

nr 6 — 8 november 2017

ADVALVAS

rob@piktsjers.com

Yvonne Compier

Hoogleraar Jacintha Ellers roept in The Journal of Scholarly Publishing (Toronto) op tot een kritischere houding over het betaalmodel van open access: “De publicaties in megatijdschriften zijn vaker afkomstig uit minder ontwikkelde landen, die daarmee het geld leveren voor westerse publicaties in prestigieuze tijdschriften. Het is een vorm van academisch imperialisme.”

Energiemachientjes

S

ommige bacteriën zijn heel efficiënt in het omzetten van zonlicht in energie. Biofysicus Vincent Friebe onderzocht in zijn promotieonderzoek of je die bacteriën zo kunt hacken dat je hun energie kunt aftappen en gebruiken.

Dit blijkt te kunnen. De energie die de bacteriën maken, wordt afgetapt met behulp van geleidende draden. Wel zijn de bacteriën waarmee Friebe werkt aangepast aan specifieke soorten licht omdat ze diep in de zee leven.

De volgende stap is om de bacteriën zo te veranderen dat ze meer soorten licht aankunnen. (WV)

onderzoeksnieuws

Kennis delen

Zie achtergrondartikel via issuu.com/advalvas/docs/nr_15_22_ maart_2017/11.

Friebe promoveerde op 27 oktober.

Wereldzee

50

B

lobalisering treft niet alleen mensen.

Ook dieren en planten krijgen ermee te maken. Japanse oesters zijn ooit bijvoorbeeld opzettelijk uitgezet in de Zeeuwse wateren door kwekers. Anouk Goedknegt bestudeert in haar promotieonderzoek de relatie tussen onder meer Japanse oesters en mosselen. De oesters brachten parasieten mee die mosselen minder gezond maken. Maar aan de andere kant eten oesters ook larven van parasieten, waardoor mosselen minder last van ze hebben. (WV)

eleidswetenschappers maken bij het analyseren van gegevens vaak gebruik van spreadsheets, zoals Excel. Daarbij laten ze vakkennis meewegen die niet is opgenomen in de modellen zelf.

Daardoor kunnen computers deze vormen van analyse niet overnemen en snappen buitenstaanders vaak weinig van de gebruikte modellen.

Promovendus Martine de Vos onderzocht of je deze manier van gegevens interpreteren meer kunt standaardiseren. Zij maakte een computermodel waarbij ze de inhoudelijke vakkennis expliciet maakt door de gebruikte vaktermen te annoteren en te koppelen aan openbaar beschikbare bronnen. Het idee is dat de gegevens daardoor meer context krijgen voor niet-ingewijden. Ook kunnen de data op deze manier door anderen worden gebruikt. (WV)

Zie proefschrift via tinyurl.com/Anoukgoedknegt

De Vos promoveerde op 26 oktober.

verschillende soorten exoten komen voor in de Waddenzee.

G ADVALVAS

nr 6 — 8 november 2017

Extreme studiestress Academische stress is een nationale ziekte in India en de zelfmoordcijfers zijn vooral hoog onder hoogopgeleide jongeren.

Emmy de Wit onderzocht voor haar promotieonderzoek de prestatiedruk van Indiase studenten.

“De grootste angst van Indiase ouders is dat hun kind een achterstand oploopt.

Je bent een nummertje, je wordt niet makkelijk gezien. Alleen met de juiste cijfers en het juiste carrièrepad kun je opvallen. Dankzij deze externe meetlat raken de jongeren verwijderd van wie ze zijn. Dit uit zich in mentale problemen die door de Indiase gezondheidszorg nog amper aangepakt kunnen worden.

Ik heb mijn onderzoek gedaan in de stad Pune, ook wel het Oxford van het Oosten genoemd. Hier wilde ik ontdekken waar de stress vandaan komt en welke factoren een rol spelen. Ik heb het begrip academische stress breed geïnterpreteerd en niet alleen de studielast als mogelijke beïnvloeder meegenomen, maar alles wat jongeren in hun studietijd meemaken én factoren uit hun jeugd.

Aan de hand hiervan heb ik samen met ngo-vrijwilligers en psychologen programma’s ontwikkeld om stress te voorkomen en te verminderen. Niet alleen voor studenten, maar ook voor middelbare scholieren en ouders. Deze kennis pas ik nu ook toe in de stresstrainingen die ik aan Nederlandse studenten geef.” (DD)

Emmy de Wit promoveerde 30 oktober aan het Athena-instituut. Zie proefschrift via tinyurl.com/ emmydewit

15

Populariseren

Reaguurders stuurt hij altijd een vriendelijk mailtje terug en voor journalisten heeft hij alle tijd. Pensionerend evolutiebioloog Nico van Straalen draagt zijn vak graag uit. Liever dat, dan leidinggeven aan een faculteit.

‘Mensen weten te weinig van wetenschap’ DOOR Welmoed Visser FOTO’s YVONNE COMPIER

“

Mannen zijn jagers, vrouwen zijn verzamelaars. Dat zijn van die clichés waar ik dus een enorme hekel aan heb”, zegt hoogleraar biologie/dierecologie Nico van Straalen, die op vrijdag 10 november afscheid neemt. Hij is gespecialiseerd in evolutie en dat onderwerp doet het altijd goed in de media. Dus wordt hij vaak gebeld door journalisten. Bijvoorbeeld over dat winkelen niks anders is dan verzamelen (De Telegraaf) en over de evolutie van humor (De Groene Amsterdammer).

Daarnaast is hij geregeld in het regionale nieuws als voorzitter van de GroenLinks-fractie in de gemeente Edam-Volendam en hij heeft al sinds 2007 een wekelijkse column in het Noordhollands Dagblad. Bovendien schreef hij jarenlang columns in Advalvas. Van Straalen vindt het belangrijk om dingen uit te leggen aan het grote publiek. Daarom zei hij ja tegen die columns en daarom zegt hij meestal ja als er media bellen. Maar hij wil wel een genuanceerd, inhoudelijk verhaal over

16

zijn vak vertellen. Voorbij de clichés als dat mannen van Mars komen en vrouwen van Venus. Als er al een boodschap in zijn columns zit, is die vooral: laten zien hoe ingenieus de wereld in elkaar zit. “Mensen weten te weinig van wetenschap”, zegt Van Straalen, “ze hebben er geen gevoel voor. Ik hoop dat mijn columns ertoe bijdragen dat ze iets beter gaan begrijpen hoe interessant en complex de natuur is.”

Katja Schuurman Soms werkt hij mee aan artikelen of uitzendingen die hij later toch niet zo geslaagd vindt. Van Straalen: “Een paar jaar geleden heb ik meegedaan aan een programma waarin Katja Schuurman moest kiezen welk shirt van mannen die zich in de sportschool in het zweet hadden gewerkt, ze het lekkerst vond ruiken. We doen die test ook elk jaar met onze eerstejaars biologie en die werkt altijd. De theorie is dat vrouwen mannen kiezen met een afweersysteem dat het minst op dat van hun lijkt. Op de een of andere manier - we weten niet precies hoe - is dat afweersysteem gekoppeld aan lichaamsgeur. Ik heb het programma twee keer gemaakt, met twee verschillende productiemaatschappijen. Over de versie die uiteindelijk op televisie kwam, was ik niet tevreden. Die

nr 6 — 8 november 2017

ADVALVAS

wetenschap

Van Straalen (onderweg naar de VU): ‘Ik heb het niet bepaald rustig aan gedaan’ was te lollig, te weinig inhoudelijk. Het was te veel een sexy programma in een boksschool geworden dat weinig meer met wetenschap te maken had.”

Maar Van Straalen is er de man niet naar om zich daarna verongelijkt terug te trekken in zijn ivoren toren. “Ze mogen me nog steeds bellen.” Zijn grote voorbeeld is de Amerikaanse paleontoloog/evolutiebioloog Stephen Jay Gould die met zijn essays wetenswaardigheden over de evolutie verspreidde onder het grote publiek. Van Straalen deelt ook Goulds wereldbeeld dat je met de wetenschap niet alles kunt verklaren. Hij zit daarin op een andere lijn dan hersenwetenschapper Dick Swaab en evolutiebioloog Richard Dawkins, die van mening zijn dat alles wel een fysische, biologische of scheikundige

ADVALVAS

nr 6 — 8 november 2017

verklaring heeft, ook complexe zaken als bewustzijn.

Tegelijk is Van Straalen te veel wetenschapper om in een scheppingsverhaal te geloven.

Enorme behoefte aan kennis Dingen uitleggen in de media heeft hij trouwens altijd gedaan. Als jonge wetenschapper onderzocht hij ongewervelde dieren in de bodem. Het was precies de tijd waarin de eerste bodemvervuilingsschandalen naar buiten kwamen: Lekkerkerk en de Volgermeerpolder in 1980. “Er was ineens een enorme behoefte aan kennis over de bodem-ecologie. Samen met een aantal collega’s ben ik daarop ingesprongen. We adviseerden het ministerie, traden vaak op als deskundigen in de media. Het

17

Populariseren

47 jaar getrouwd met de VU gaf veel reuring. Soms kregen we kritiek van collega’s die met meer fundamenteel onderzoek bezig waren, maar we haalden wel enorme subsidies binnen voor die tijd en dat heeft onze afdeling groot gemaakt.”

Is het debat erg veranderd nu wetenschappelijke argumenten geregeld worden weggezet als ‘ook maar een mening’? Van Straalen: “Je hoort stemmen die je vroeger niet hoorde, maar dat zegt niet dat ze er niet waren. In principe is het goed dat iedereen meepraat.” Een enkele keer krijgt hij een boze reactie op zijn column. Altijd krijgen die mensen een beleefd mailtje terug, vertelt hij.

“Meestal voelen ze zich dan serieus genomen en dat vermindert vaak al hun boosheid.”

Chronisch slaaptekort

> Nico van Straalen begon in 1970 als biologiestudent aan de VU. In 1972 werd hij student-assistent. > Van 1979 tot 1982 deed hij promotieonderzoek. En in 1992 werd hij hoogleraar biologie/dierecologie. > “Het ging allemaal vanzelf”, zegt Van Straalen daarover, “er zijn mensen die de hele wereld over reizen en overal ongeveer hetzelfde doen. Ik ben op mijn plek gebleven, maar telkens iets anders gaan doen: eerst was ik populatiebioloog, toen ecotoxicoloog, daarna moleculair bioloog en tot slot evolutiebioloog.”

Van Straalen verspreidt zijn kennis overigens net zo lief in de collegezaal. Hij is > In februari 2017 verscheen een populaire docent. En de afgelopen het boek ‘Evolueren wij nog?’ twee jaar zat hij ook nog in het faculdat hij samen met Dick teitsbestuur, waarvan drie maanden als Roelofs schreef. interim-decaan. “Ik heb het niet bepaald rustig aan gedaan de laatste jaren”, zegt > Op vrijdag 10 november hij zelf. “Het was zwaar, soms bijna te houdt hij om 15.45 uur in de zwaar.” Waarom hij dan niet is gestopt VU-aula zijn afscheidsrede: ‘De met al die columns? “Dat vind ik leuk en naakte aap als model voor de zo’n stukje schrijven gaat me gemakkelijk evolutie.’ af.” Het faculteitsbestuur ging hem moeilijker af: “Als je ziet hoeveel moeite we soms moesten doen om de begroting sluitend te krijgen, hoe we soms dingen moeten besluiten die niet optimaal zijn, vooral voor het onderwijs. Ik had een chronisch slaaptekort en dat maakt je geen leuker mens. En dan

18

zit ik ’s avonds bij de gemeenteraad, die ongeveer een even grote omzet heeft als de bètafaculteit, en gaat het over een overschot van drie miljoen. Dan denk ik weleens: als we op de faculteit die drie miljoen erbij hadden, waren de meeste van onze problemen zo opgelost.”

Van Straalen mag dan met pensioen gaan, voorlopig is hij nog niet weg bij de VU. Hij begeleidt nog negen promovendi.

Er komt nog een boek over ongewervelde bodemdieren en samen met Dick Roelofs vertaalt hij hun boek Evolueren we nog? in het Engels. “Ik hoop dat ik hier een kamer kan houden tot 2023. Dan wordt dit gebouw afgebroken. Dan is het waarschijnlijk echt wel tijd om te gaan.”

‘Media mogen me nog steeds bellen’ nr 6 — 8 november 2017

ADVALVAS

colofon

mail

onafhankelijk magazine van de Vrije Universiteit www.advalvas.vu.nl

Redactieadres De Boelelaan 1105 | BelleVue, Kamer 1H-43 | 1081 HV Amsterdam | redactie.advalvas@vu.nl Hoofdredacteur Marieke Schilp Redactie Floor Bal, Peter Breedveld, Daphne Damiaans (a.i.), Dirk de Hoog, Marieke Kolkman, Welmoed Visser Eindredactie Win Castermans, Welmoed Visser Secretariaat Anna Jansen (020) 5985630 secretariaat.advalvas@vu.nl Basis Ontwerp Luis Mendo -

Reacties (max. 300 woorden) op Advalvas-artikelen zijn welkom op redactie.advalvas@vu.nl. De redactie behoudt zich het recht voor uw bijdrage eventueel in te korten.

GOOD Inc. Vormgeving Rob Bömer - rbbmr.nl Medewerkers Yvonne Compier, Larissa van Dijk, Peter Gerritsen, Martijn Gijsbertsen, Sanne Pieters, Dick Roodenburg (Griffioen), Lae Schäfer, Bas van der Schot, Peter Valckx Copyright HOP-kopij Hoger Onderwijs Persbureau, Amsterdam VU-advertenties zie secretariaat Commerciële advertenties Bureau Van Vliet (023) 5714745 Druk Tuijtel, Hardinxveld-Giessendam

online

Benoeming Van Praag

Dat de nieuwe VU-voorzitter econometrist is, leidde tot discussie op advalvas.vu.nl.

Door Rubio op 30 oktober 2017 - 11:10 Tja, Van Praag is gezien haar CV ongetwijfeld een competent bestuurder, maar het blijkt dat de raad van toezicht zich bij haar benoeming niks heeft aangetrokken van de kritiek die de afgelopen jaren vanuit de academische gemeenschap is geuit op universiteitsbestuurders. Wederom krijgt de VU een bestuurder uit het economisch-juridische straatje.

Ik denk dat het opiniestuk dat ik hier ruim twee jaar geleden over schreef helaas nog altijd actueel is: http://www.advalvas.vu.nl/opinie/ verwondering-weer-centraal ----------------Door Hugo op 30 oktober 2017 - 13:10 @Rubio: De VU is nu eenmaal geen liefdadigheidsinstelling en moet ook gewoon naar de financiën kijken. Dat wil dus zeggen dat er soms moelijke keuzes gemaakt worden waarmee niet iedereen tevreden mee kan zijn.

----------------Door Rubio op 30 oktober 2017 - 14:10 @Hugo: Eerlijk gezegd vind ik dat een nogal paternalistische opmerking. Alsof ik me niet bewust ben van de noodzaak van een financieel gezonde bedrijfsvoering.

Dat we onze hoogste bestuursorganen dan ook maar gelijk moeten volstoppen met mensen met een juridisch-economische achtergrond is een non sequitur. Voor een bank of verzekeringsmaatschappij is een dergelijke monocultuur wellicht wenselijk. Maar bij een universiteit vind ik het geen recht doen aan de diversiteit binnen de academische gemeenschap en de behoefte aan een bestuur dat zaken vanuit zeer uiteenlopende perspectieven moet kunnen bekijken.

----------------Door Ernst Cohen op 30 oktober 2017 - 23:10 Wat een geneuzel.

Wat wil je nog meer: Een hoogleraar met aandacht en prioriteit voor wetenschap, op grond van kwaliteiten lid van de SER, ondernemer en niet alleen beheerder, Amsterdammer en vrouw. Wat wil je nog meer?

Niets meer is het goede antwoord toch.

ADVALVAS

Droevige fietsenstalling Ik heb natuurlijk geen enkel recht van spreken omdat ik uit de actiegroep ‘VUrieuze Fietser’ ben gestapt. Maar de manier waarop de Facilitaire Campus Organisatie omgaat met fietsen - kijk naar de ruimte voor het hoofdgebouw, kijk naar de stalling in het hoofdgebouw - is dermate droevig dat ik heimwee krijg naar de jaren negentig, toen de situatie zo slecht was dat we met de VUrieuze Fietser zijn gestart. ‘Zo slecht in die tijd’, dat blijkt met de kennis van nu relatief. Was het maar weer zo slecht.

Maar goed, ik bezit mijn ziel in lijdzaamheid, met de jaren komt zen vanzelf. Nu lees ik in mijn universitair lijfblad dat de VU een duurzame universiteit wil zijn,

nr 6 — 8 november 2017 Wereldbuur_adv_100x62_def_pad.indd 1

autogebruik wil ontmoedigen en tussen de regels door lees ik dat de VU graag ziet dat er gelopen en gefietst wordt naar het werk.

Mooi.

Maar dat we ook tussen de regels door onze fietsen moeten stallen, vind ik persoonlijk minder.

Weer lid worden van de VUrieuze Fietser is geen optie, die tijger is mij te tandeloos geworden.

Allerlei alternatieven schieten mij te binnen, met ruwe acties en ongepast gedrag, maar ik denk dat ik maar ga doen wat fietsers uiteindelijk altijd doen: doortrappen.

Hans Seijlhouwer, conservator protestantse erfgoedcollecties, universiteitsbibliotheek

advertentie

19

30-10-17 12:51

advertentie

WEAPON OF MASS DESTRUCTION

This toy gun might kill more people than a real gun. Simply because it’s made of plastic. It will end up as waste in our oceans. Where it degrades in small particles and ends up in our food chain.

This way poison enters our body on a daily basis. We must reduce now or suffer later.

Bibliotheek

CAMPUS

Eerder open of altijd open?

De studentenraad streeft naar 24/7 studieplekken.

Voor deze studenten hoeft het niet zo nodig.

“

TEKST EN FOTO Larissa van Dijk Dit klinkt meer als reclame om niet te gaan slapen”, zegt Dagna Lek, 23 en student management, policy analysis and entrepreneurship in health & life sciences. Zij is niet zo te spreken over het plan van de universitaire studentenraad om de openingstijden van de universiteitsbibliotheek te verruimen tot 24 uur per dag. Hoewel ze zelf niet vaak studeert in de bieb (“te veel afleiding en je komt altijd wel iemand tegen die je kent”), vindt ze het niet verstandig dat deze de hele nacht open blijft. “Voor iedereen z’n welzijn, je hebt ook slaap nodig!”

In de bieb is het, een week voor de tentamens, opvallend rustig. De sfeer is haast plechtig te noemen, met studenten die aan lange tafels in alle stilte hun werk doen. Misschien komt dat door het nog vroege tijdstip: 10 uur ’s ochtends op een zondag. Hoewel, voor Joep van Donzel had ze nog wel wat vroeger gemogen. De masterstudent business administration: “Als het had gekund had ik hier om acht uur al gezeten, nu moest ik thuis wachten tot de bibliotheek openging om 10 uur.”

De ijverige student vindt de studieplekken op de VU niet zo goed geregeld. “In Groningen, waar ik mijn bachelor deed, had je één grote centrale studieplek die 24 uur per dag geopend was. De studieplekken hier zijn veel minder centraal en hebben slechtere openingstijden.”

Veel beter concentreren Dat de bieb relatief laat opengaat in het weekend wordt door veel studenten gezien als het eigenlijke probleem.

Naast Joep zit Lena Gierse (23), die omringd wordt door een bonte verzameling tekeningen en overzichten voor tentamens voor haar studie cognitieve neuropsychologie. Nadat ik haar fluisterend ervan verzekerd heb dat mijn vragen hoogstens vijf minuutjes duren (ze loopt een beetje achter), vertelt ze: “Ik krijg veel meer gedaan in de bibliotheek dan thuis. Ik ga dan opruimen en andere onzinnige dingen doen. Ik kan me veel beter concentreren in de bibliotheek.” Wat haar betreft zou eerder open en later dicht zeker een vooruitgang zijn.

Zeker in het weekend: “Op zondag gaat de bieb pas om 10 uur open en om 6 al dicht. Een 24-uur-openstelling zou dan juist heel handig zijn.” Masterstudent religie

ADVALVAS

nr 6 — 8 november 2017

‘Je hebt ook slaap nodig’

Tim (24) is het daar niet zo mee eens.

“Voor mij werken de openingstijden als een soort deadline. Als de bieb open is tot 11, ga ik ook naar huis om 11. Met langere openingstijden is er geen einde meer.”

Een hele nacht doorhalen zou hij dan ook zeker niet doen.

Stresskippen zitten thuis Wellicht dat de studenten anders denken over een nacht doorhalen in het weekend voor de tentamens, wanneer de stress echt toeslaat? Maar nee, zondagavond is het niet opvallend drukker en de studenten geven aan nog steeds niet van plan te zijn om een hele nacht door te halen. Is iedereen dan zo goed georganiseerd dat all-nighters niet nodig zijn? “De bieb maakt het wel gemakkelijker om langere tijd te focussen”, vertelt Thom de Nijs, masterstudent philosophy, “maar een nacht doorhalen voor een tentamen heeft volgens mij ook niet zoveel zin. Het is niet zo dat je dan nog goed kunt leren. Misschien als ik een verslag in moest leveren waar ik nog veel voor zou moeten doen, maar over het algemeen heb je gewoon ook je slaap nodig, toch?” > De universitaire studentenFeit blijft dat de bibliotheek gezien wordt raad wil meer studieplekken als een goede plek om te focussen en veel op de campus. > Ook wil de usr studieplekken werk gedaan te krijgen. Maar wellicht zitten de échte stresskippen, omringd die 24 uur per dag, 7 dagen door blikjes redbull, wel veel liever thuis per week beschikbaar zijn, zo een hele nacht door te halen. staat in hun beleidsplan.

24/7 studeren

21

Studenten

Organiseer een congres (en boost je cv) Stel, je wilt voor je studievereniging een congres organiseren.

Ga er maar aanstaan: sprekers, publiek, sponsoren, locatie...

Durf jij toch de uitdaging aan?

Damian Waij, voormalig voorzitter van de VSPVUcongrescommissie, helpt je met deze tips.

DOOR DAPHNE DAMIAANS FOTO YVONNE COMPIER

22

Vind je publiek

Vind sponsors

Damian Waij: “Je wilt natuurlijk zoveel mogelijk publiek om je congres tot een succes te maken. Kies daarom voor een sappig, breed onderwerp en regel een publiekstrekker. Wij hadden Erik Scherder, bekend van onder meer De Wereld Draait Door. Hij is oprecht enthousiast en heel motiverend. Ook de promotie is essentieel: blijf op Facebook posten over het congres, tot de congresdag zelf.

Bepaal daarnaast wat er binnen de studie mogelijk is: kijk of er colloquiumpunten aan het congres te verbinden zijn – dan komen mensen sowieso wel – en ga in gesprek met de bachelorcoördinator.

Onze ervaring is dat de coördinatoren best vrijstellingen willen regelen, helemaal als je onderwerpen kiest die onderbelicht zijn in de studie.”

“Sponsoring is essentieel en eigenlijk ook best makkelijk te regelen, zolang je het in de goede hoek zoekt. Het probleem met een pyschologiecongres is dat onze studie niet goed in de markt staat. Bedrijven staan te springen om afgestudeerde economiestudenten en sponsoren economiecongressen graag. Wij moesten veel beter uitleggen wat wij de mogelijke sponsoren te bieden hadden. Uiteindelijk hebben we binnen het vakgebied toch meerdere instanties gevonden die matchten met het onderwerp en haalden we bijna 3000 euro aan sponsorgeld binnen.”

Durf hulp te vragen

“Je komt een jaar lang minstens één avond per week samen met de commissie, dus zorg dat je het gezellig hebt. Wij hebben regelmatig leuke dingen met elkaar gedaan om te zorgen dat de sfeer goed bleef en iedereen gemotiveerd was.

Maar er komen motivatiedipjes, die heb ik ook gehad. Je kunt jezelf niet constant op een high houden, want heel lang blijft het congres iets abstracts: een draaiboek, een offerte.”

“Daarom hebben we het hele jaar door geëvalueerd en aan het begin van elke vergadering aan elkaar gevraagd hoe het ging, ook op privégebied. Zo kon iedereen zijn ei kwijt en was er de ruimte om aan te geven als je er doorheen zat. We gaven complimenten en concrete feedback om elkaar zo verder te helpen: ik zie dat je dit nu zo doet, maar gaat het zo misschien niet beter?”

“Het probleem met het organiseren van een congres: je kunt geen steken laten vallen en hebt geen ruimte voor leermomenten, want je doet dit maar één keer.

Daarom ben je afhankelijk van de begeleiding van anderen. Ik ben in gesprek gegaan met eerdere voorzitters van de congrescommissies, zelfs met die van vijf jaar geleden. Daarnaast hebben we als commissie gebrainstormd met andere studieverenigingen die congressen organiseren. EOS van de VU, maar ook Alcmaeon, de psychologievereniging van Universiteit Utrecht. Er is genoeg expertise, je hoeft het wiel niet opnieuw uit te vinden.”

Blijf elkaar motiveren

nr 6 — 8 november 2017

ADVALVAS

CAMPUS

Gooi jezelf in het diepe “Sta open om dingen te leren. Een goede commissie is essentieel, maar het is niet erg als de leden nog niet alles weten.

Onze penningmeester heeft tijdens de planning leren werken met financiële overzichten, onze coördinator externe contacten was bang om mensen te benaderen. Uiteindelijk heeft ze maar mooi met iedereen contact opgenomen en is ze zelfs bij Erik Scherder naar binnengestapt om te vragen of hij dagvoorzitter wilde worden. Je kunt alles leren en moet in je achterhoofd houden hoe goed dit is voor je persoonlijke ontwikkeling en cv.

Ik zie het zo: er zijn heel héél héél erg veel psychologiestudenten. Hoe kun je je dan nog onderscheiden?”

Vind de ingang op de VU “Ook binnen de universiteit heb je de juiste ingangen nodig. Er komt veel bureaucratische rompslomp kijken bij het organiseren van een congres, van de catering tot de zaal. Zorg daarom voor goede contacten binnen de faculteit, zij kunnen veel voor je regelen omdat ze weten hoe het werkt. Met een beetje geluk kun je dan om de bureaucratie heen stappen en meteen aan de hoogste bel trekken.

Voor het regelen van de aula hebben we bijvoorbeeld zelfs het college van bestuur opgetrommeld. Toch kun je nooit volledig om alle aanvraagformulieren heen, dus wees daarop voorbereid.”

Vergeet alles wat je weet “Heel leuk al die tips, maar vergeet vooral ook wat wij hebben gedaan. Wees creatief, denk out-of-the-box. Je moet de ruimte nemen om dingen uit te proberen, ook als het bestuur je tegenwerkt. Het geeft gewoon meer voldoening als je iets van jezelf in het congres weet te verwerken. De VSPVU-congressen hadden sinds

ADVALVAS

nr 6 — 8 november 2017

Damian Waij: ‘Kies een sappig, breed onderwerp en regel een publiekstrekker’ de eerste editie de titel ‘Het … brein’; het seksuele brein, het criminele brein. Wij hebben tijdens onze eerste vergadering al besloten dat we daar niet aan mee zouden doen. Daarmee zet je meteen de toon en het heeft ons veel complimenten opgeleverd. Mensen zijn blij dat er eindelijk een keer iets anders wordt gedaan.”

Voor het verslag van het VSPVU-congres zie advalvas.vu.nl>nieuws>4 oktober>‘Alle mannen zijn pedofiel’

23

ingezonden mededeling

E: usr@vu.nl | FB: StudentenraadVU | HG StudentenDOk, kamer OD-12 De universitaire studentenraad is het medezeggenschapsorgaan van en voor studenten van de VU. De raad houdt zich vooral bezig met de kwaliteit en toegankelijkheid van het onderwijs en het studentenbeleid van de VU. De raad overlegt hierover geregeld met het college van bestuur.

Ken ook je rechten Ik vermoed dat ik niet de eerste persoon ben die zegt dat de eerste periode heel snel voorbij is gevlogen. Voor mijn gevoel is het studiejaar pas een paar weken geleden begonnen, maar inmiddels zijn de eerste tentamens al achter de rug en zijn docenten alweer druk bezig met het nakijken. Als student wil je zo snel mogelijk weten of je je tentamen hebt gehaald en regelmatig kijk je op VUnet in de hoop dat het cijfer al bekend is.

Soms lijkt het lang te duren, maar gelukkig komt er aan elk wachten een eind en zo ook aan het wachten op tentamenuitslagen. In de Onderwijs- en Examenregeling (OER) staat immers een nakijktermijn vastgelegd: binnen tien werkdagen na het maken van een tentamen moet de uitslag bekend zijn.

Mocht het gebeuren dat je na tien werkdagen nog niet de uitslag hebt, dan kun je - nadat je contact hebt gezocht met je docent - contact opnemen met jouw opleidingscommissie. Die kan vervolgens weer contact opnemen met de docent om ervoor te zorgen dat jij je cijfer zo snel mogelijk weet.

Naast de nakijktermijnen is nog veel meer in de OER vastgelegd: alle rechten en plichten die jij als student hebt met betrekking tot het onderwijs en je opleiding. Het is daarom heel belangrijk om te weten wat er in OER allemaal staat beschreven.

Wist jij bijvoorbeeld dat je je tentamen mag inzien gedurende ten minste twintig werkdagen na de bekendmaking van de uitslag?

Of dat je elk tentamen mag herkansen, ongeacht het feit of je een voldoende of onvoldoende hebt gehaald?

Weet jij waaraan de vakken die jij volgt in je minorruimte moeten voldoen?

Al deze informatie staat dus in de OER. Als jij weet dat je deze rechten hebt, kun jij uiteindelijk veel meer halen uit je opleiding.

Dus ga naar VUnet, blader en neem de OER door en benut je rechten, je hebt ze niet voor niets.

Margriet ten Broecke, raadslid m.ten.broecke@studentenraadvu.nl

wat er verder speelt Een selectie uit de onderwerpen waarover de USR nu nadenkt en/ of onderhandelt: • Studentenforum. Op maandagmiddag 6 november presenteerden vier werkgroepen hoe het staat met hun initiatieven voor een levendigere campus.

• Privacy. Naar aanleiding van een wetswijziging zijn de privacyreglementen bijgewerkt.

Deze privacyreglementen liggen aan ons voor ter advies. Deze bespreken we met het college van bestuur op 30 november.

• Minorenmarkt. Wij zijn aan het nadenken over een minorenmarkt, zodat het voor studenten duidelijker is op welke manier zij hun vrijekeuzeruimte kunnen invullen. Wij zitten met verschillende diensten binnen de VU om de tafel om te kijken hoe we dit kunnen realiseren.

Jaap Winter bestuursvoorzitter

De VU hoort alert te reageren op ongewenst gedrag. Het bestuur gaat nog eens goed kijken of dat in de praktijk ook altijd effectief gebeurt, stelt collegevoorzitter Jaap Winter.

S

DOOR DIRK DE HOOG eksueel ongewenst gedrag komt ook aan de VU voor? “Hier werken en studeren zo’n dertigduizend mensen. Dus er zullen dingen gebeuren die we niet acceptabel vinden. Intimidatie in wat voor vorm dan ook vinden wij onaanvaardbaar. Klachten daarover nemen we zeer serieus. Laat die boodschap helder zijn. Maar over de #metoo van Stine Jensen [zie kader, red.] kan ik geen uitspraken doen. We evalueren nu hoe dat destijds is gelopen.”

Jensen zegt dat ze nooit iets gehoord heeft over haar klachten. Moeten mensen die een klacht indienen niet altijd te horen krijgen wat ermee gebeurd is? “Vertrouwenspersonen werken vertrouwelijk. Dat is inherent aan hun werk. Er zijn altijd verschillende personen in het geding. De klager en degene over wie wordt geklaagd. Met beider belangen hoor je zorgvuldig om te gaan. Mensen moeten niet onterecht

ADVALVAS

nr 6 — 8 november 2017

aan de schandpaal worden genageld. Het is eigen aan de vertrouwensfunctie om weinig naar buiten te brengen. Maar we zullen kijken of procedures naar wens verlopen en of het beter kan.”

Jaap Winter

#metoo Het zal niemand verbazen, maar ongewenst seksueel gedrag komt ook op de VU voor.

Oud-universitair docent literatuurwetenschap Stine Jensen wijdde er onlangs een #metoo aan op Joop. nl: ‘Ik nam ooit ontslag op de Vrije Universiteit.

Intimidatie door een hoogleraar vormde de druppel die mijn beslissing vergemakkelijkte.’ […] ‘Naar mijn borsten heeft hij niet gegrepen, en mijn billen heeft hij niet betast, maar van fysieke intimidatie (te dicht op me gaan staan, schreeuwen, agressie, dreiging, vernederende en kleinerende seksistische opmerkingen) was wel sprake.’

Na haar vertrek meldde ze de kwestie bij de faculteitsdecaan en een vertrouwenspersoon.

Maar Jensen zegt nooit antwoord te hebben gekregen. Volgens haar hadden minstens vijf vrouwelijke collega’s, een mannelijke collega en een studente last van dezelfde situatie. Die hoogleraar was toen afdelingshoofd.

De decaan heeft recentelijk met Jensen gesproken.

De VU heeft vertrouwenspersonen voor personeel en studenten. Zie vu.nl> vertrouwenspersonen

De #metoo-actie heeft veel losgemaakt over seksuele intimidatie. Reden voor de VU om daar ook alerter op te worden? “Laat ik duidelijk stellen: seksueel ongewenst gedrag was en is onacceptabel, ook aan de VU. Wij zullen kritisch bekijken of wij in de breedte van de organisatie wel sensitief genoeg zijn om signalen van intimidatie op te pakken en er adequaat op te reageren. Dit zullen we binnenkort met de decanen en directeuren bespreken. Ik sluit niet uit dat we ons daar ook meer in moeten gaan trainen.”

We hebben het nu vooral over het personeel, maar het gaat natuurlijk ook om studenten.

“Zeker, daar hebben we de volle aandacht voor. En we nemen dat mee in onze evaluaties. We gaan bijvoorbeeld kijken of het bestaan en de bereikbaarheid van vertrouwenspersonen voor studenten voldoende bekend is en hoe faculteiten met signalen van ongewenst gedrag omgaan.”

Reageren? Mail naar redactie.advalvas@vu.nl.

25

FOTO Marieke Wijntjes

‘Intimidatie accepteren we niet’

opinie

Instroomcijfers

De bacheloropleidingen van de VU tellen dit jaar ruim 500 meer eerstejaars dan in 2016, een stijging van 13 procent. Het aantal buitenlandse studenten is bijna verdubbeld.

VU trekt meer nieuwe studenten e nieuwe Engelstalige variant van psychologie is een groot succes.

Voor het tweetalige bachelorprogramma meldden zich ruim 200 eerstejaars aan met een buitenlandse vooropleiding en 170 met een Nederlandse. De meeste andere Engelstalige bachelors aan de VU doen het ook goed: zo is de instroom bij Geen numerus fixus ‘Engelstalige philosophy, politics and meer bachelors zijn een economics verdubbeld Bij de faculteiten zit groot succes’ van 44 naar 89, kreeg de groei van het aantal computer science er 43 eerstejaars vooral bij de studenten bij (nu 173 bèta’s: plus 15 procent. eerstejaars), en groeide Biomedische wetenschapeconometrie van 71 naar pen bijvoorbeeld ging van 121 instromers.

81 naar 232 instromers.

De totale instroom van Een verklaring is dat de studenten met een buitennumerus fixus voor deze landse vooropleiding verdubbelde bijna opleiding weer is afgeschaft. (naar 593 studenten) en maakt nu 13 In 2015 bereikte het aantal nieuwe procent uit van het totale aantal eersteVU-studenten een dieptepunt van 3825. jaars. Uitzondering is de Engelstalige De afgelopen twee jaar zit de universiteit bachelor international business admiweer in de lift. “We gaan de goede kant nistration: daar daalde de instroom van op”, vindt beleidsmedewerker Jacco van 190 naar 153 eerstejaars. Maar al met al den Heuvel. Maar hij maakt er wel een doet de VU het dankzij deze buitenlandse kanttekening bij. “Voor de financiering studenten beter dan gemiddeld: het door het ministerie telt het marktaan-

26

Meer masterstudenten, sneller afstuderen > Het aantal nieuwe masterstudenten voor de hele VU steeg met 7,6 procent naar 4.579 studenten. De groei is het sterkst bij de faculteiten Rechten, School of Business and Economics en Bètawetenschappen. > Van de nieuwe masterstudenten hebben 959 een buitenlandse vooropleiding. Dat is een stijging van 13,5 procent ten opzichte van vorig jaar. > Ongeveer een derde van de buitenlandse masterstudenten komt van buiten Europa, schat Wendy Maat van International Office. nounproject/rbbmr

D

DOOR DIRK DE HOOG

aantal bachelorstudenten groeide met 13 procent, terwijl de groei landelijk op 10 procent bleef steken.

“We zijn blij met de stijging van het aantal buitenlandse studenten. Het draagt bij aan beter onderwijs”, zegt Wendy Maat van International Office. Deels is de groei een inhaalslag. “Vergeleken bij sommige andere universiteiten liepen we achter in het Engelstalig bacheloraanbod. Volgend jaar komen er weer een aantal nieuwe Engelstalige bachelors bij, wat aantrekkelijk is voor Nederlandse én internationale studenten”, aldus Maat.

> In totaal zijn er nu 12.461 bachelor- en 9.629 masterstudenten ingeschreven aan de VU. Voor de bachelor is dat ruwweg gelijk aan vorig jaar, ondanks de grotere instroom Dat is een aanwijzing dat studenten sneller hun diploma halen. nr 6 — 8 november 2017

ADVALVAS

CAMPUS

onderwijs

So you think you can teach Wie weet van een hoorcollege een inspirerende sessie te maken? Student-reporter Joeke Berg schuift aan. Deze keer: het hoorcollege gaming & social media van Elly Konijn. deel. En dat weten we pas in februari.

Andere universiteiten hebben ook meer eerstejaars. Maar het lijkt erop dat de VU nu wel bij de grootste stijgers zit.”

Het aantal eerstejaars aan de UvA lijkt vergelijkbaar gestegen met ongeveer 14 procent. Ook daar verdubbelde het aantal nieuwe buitenlandse studenten, meldt Folia.

Verliezers Er zijn ook faculteiten die minder eerstejaars hebben. Bij zowel Rechtsgeleerdheid als Sociale Wetenschappen daalde het aantal met ongeveer 13 procent. Voor Rechtsgeleerdheid heeft Van den Heuvel wel een verklaring: de faculteit beperkte de instroom van studenten met een hbopropedeuse omdat uit die groep eerder veel studenten uitvielen. Daar staat tegenover dat het aantal nieuwe masterstudenten bij Rechtsgeleerdheid met bijna 15 procent steeg naar 668.

Bij Sociale Wetenschappen daalde de bachelorinstroom van 393 in 2015 naar 292 nu. Positief voor de faculteit is wel dat ze meer premasterstudenten trekt, namelijk van 354 naar 389, en ook de masterinstroom is iets gegroeid ten opzichte van vorige jaar. De faculteit wil de instroom weer vergroten door Engelstalig aanbod en door meer vwo’ers met bètaprofiel aan te trekken.

Reageren? Mail naar redactie.advalvas@vu.nl.

ADVALVAS

nr 6 — 8 november 2017

12-10-2017|HG-KC07. “Wie van jullie

Ruim over de helft van de tijd informeert de hoogleraar of er al behoefte speelt er weleens gewelddadige compuis aan pauze. Die behoefte is er zo te terspelletjes?” “En wie heeft het idee daar horen wel, maar er wordt toch beslozelf agressiever van te worden?” Hoogleten de break te skippen. Het blijkt dat raar mediapsychologie Elly Konijn begint Konijn in de veronderstelling verkeerde als een wervelwind aan haar college, drie uur te hebben voor dit college. waarin ze vol enthousiasme vertelt over Maar er is slechts twee uur ingeruimd haar onderzoeken naar de gevolgen van en dat betekent dat het laatste deel het spelen van gewelddadige games, de van het verhaal er nog dynamiek achter online even snel doorheen moet pesten en het thin-body voordat een nieuwe groep ideal onder meisjes die veelvuldig gebruikmaken Enthousiast en studenten zich voor de deur van de collegezaal van social media. Op haar energiek aandient. De docent hoge hakken beent ze weet snel te schakelen en driftig heen en weer over Te weinig tijd schiet in de improvisahet podium in de enorme tiestand. De plotselinge collegezaal. voor hele verhaal haast brengt de inhoud In een razend tempo van haar college nogal vliegen er slides over het uit balans. Waar verhouscherm, vol grafieken met dingsgewijs veel tijd werd onderzoeksresultaten, uitgetrokken voor introgerelateerde theorieën en ductie en toelichting van ingenieuze studiedesigns. studiedesigns, delft haar Want hoe meet je bijvoorstudie naar het thin-body ideal nu het beeld het niveau van agressie voor en na onderspit. het spelen van een game? De studenten Helaas, geen tijd meer voor. Er flitsen nog pennen driftig mee, maar Konijn is ze vaak te snel af. Af en toe klinkt er gekreun wel wat plaatjes van dunne en minder dunne meisjes in bikini over het scherm, en gesteun als er weer een sheet vol maar de resultaten van het onderzoek cijfers en schema’s verschijnt. verzanden in het rumoer van tassen die Het onderwerp online pesten maakt in alvast worden ingepakt. Na een stortde zaal nogal wat reacties los. Pestende vloed aan informatie en geen pauze is het pubers blijken vaak zelf slachtoffer van echt gedaan met de concentratie van de uitsluiting en dat mechanisme lijken de studenten. toehoorders te herkennen.

+ �

27

E: OR@VU.NL | WWW.VU.NL/OR | WWW.ONDERNEMINGSRAADVU.NL | 8 NOVEMBER 2017

WEEK VAN DE WERKSTRESS 13-16 NOVEMBER 2017

Werkdruk, en daarmee samenhangend werkstress, is een steeds groter probleem aan het worden voor werkend Nederland. Afgelopen weken hebben we gemerkt dat onder andere in het basisonderwijs het plafond is bereikt wat betreft de belastbaarheid van het onderwijzend personeel.

Op de universiteiten - en de VU vormt daarop geen uitzondering - is het niet anders. Uit recent onderzoek van de vakbonden (VAWO en FNV) is naar voren gekomen dat 6 op de 10 medewerkers aan de universiteit lijden onder de negatieve gevolgen van werkdruk. Daarom hebben de vakbonden en de Vereniging van Samenwerkende Nederlandse Universiteiten (VSNU) afgesproken dat iedere afzonderlijke universiteit voor het einde van 2017 met een plan van aanpak moet komen om de werkdruk te verlagen. Het onderwerp staat ook hoog op de agenda van de Ondernemingsraad commissie Veiligheid, Gezondheid, Welzijn en Milieu (VGWM).

Werkdruk wordt niet door iedereen op dezelfde wijze ervaren, er is een balans tussen werklast en werkkracht. Veel factoren spelen een rol bij hoge werkdruk; onduidelijkheid over je rol binnen de organisatie, roosterdiensten, gebrek aan collegiale ondersteuning, slecht functionerende leidinggevenden, tijdelijke contracten, pestgedrag en dreigende reorganisaties.

Maar ook een onevenwichtige werk-privé balans kan voor een flinke verhoging van het stressniveau zorgen. In de wetenschap en onderwijs werken bevlogen mensen, die geen 9 tot 5 mentaliteit hebben. Maar de grenzen voor het onderwijs worden nu overschreden, zoals ook Paola Gori Giorgi

(Bijna) dagelijkse ergernis: Is je PowerPoint voor maandag op een haar na klaar, loopt hij (niet voor het eerst) vast en daarna alle andere programma’s.

Na drie keer opstarten ben je inmiddels anderhalf uur verder, internetverbinding werkt niet en geen steek opgeschoten.

GRRRRRRRRRR. (Universiteitsbibliotheek - UBVU)

in de Advalvas van 25 oktober betoogd.

Zo neemt de administratieve lastendruk toe.

Het is schrikken als de voorzitter van de Nederlands – Vlaamse Accreditatieorganisatie (NVAO) in een recent artikel in Scieneguide zegt dat de lastenverlichting die de instellingsaccreditaties op opleidingsniveau zouden leveren niet is gerealiseerd.

Als werkdruk structureel wordt, omdat er te weinig mensen en te veel taken zijn, raakt de balans zoek en kunnen we spreken van werkstress. Als werkstress chronisch wordt kan dat leiden tot mentale en fysieke klachten, zoals bijvoorbeeld een burn-out.

Het Nederlands Centrum voor Beroepsziekten heeft geconstateerd dat het aantal meldingen van burn-out de laatste jaren sterk is gestegen. Werkgerelateerde ziekten zorgen voor het toenemen van langdurig verzuim, waarbij collega’s die de zieke medewerker moeten vervangen eveneens het risico lopen om overbelast te raken. Dit is een onwenselijke situatie, zowel voor de medewerkers zelf als voor de universiteit, die voor hoge kosten kunnen komen te staan.

Werkdruk en werkstress zijn onderwerpen waarover op de werkvloer niet makkelijk wordt gesproken. Het is vaak een kwestie van cultuur. Er zijn mensen die werkdruk als ‘prettig’ ervaren, anderen vinden werkdruk onzin. Inmiddels ervaart meer dan de helft van de medewerkers aan een universiteit werkdruk als een structureel probleem en

WERKDRUK OP DE VU Geen verborgen werkloosheid, maar verborgen werkzaamheden! E-mails in weekend of op ‘niet-werkdag’ lezen om toch goed voorbereid een college of afspraak in te gaan. Of de onderzoeksvoorstellen: weekenden, vakanties en avonden worden gebruikt om ‘rustig’ een kwalitatief goed voorstel te schrijven. Colleges, trainingen, werkgroepen gaan immers gewoon door rondom je (NWO) deadline. Alles draait tenslotte om goede evaluaties en publicaties?!

Tirza Bosma (Universitair Centrum voor Gedrag en Bewegen /Faculteit der Gedrags- en Bewegingswetenschappen - FGB)

Wat voor soort werkdruk ervaar je als wetenschapper? Er is aangename druk als je bezig bent met dingen die je echt interesseren. Er is ook de druk van dingen die allemaal moeten en die je maar uitstelt omdat je er eigenlijk geen zin in hebt. Dat kan van alles zijn, maar veroorzaakt wel steeds het knagende gevoel dat je nooit klaar bent.

Victor van Bijlert (Faculteit der Godgeleerdheid)

als een belangrijk risico voor de gezondheid.

Daarom is het noodzaak het risico van te hoge werkdruk bespreekbaar te maken. Als weinig mensen zich vrij voelen om open over dit onderwerp te praten zal er niet snel iets veranderen. Hier ligt een taak voor (onder andere) de direct leidinggevende en de P&O-adviseur. Zij kunnen ervoor zorgen dat er op de werkvloer een sfeer gecreëerd wordt waarin werkdruk bespreekbaar wordt en gezond werken wordt bevorderd.

WAT WORDT ER GEDAAN?

1. Landelijk hebben de vakbonden een website opgezet om informatie te delen op http://www.werkdrukuniversiteiten.nl 2. Op de VU is een werkgroep gestart, waarin de VU, vakbonden en medezeggenschap gezamenlijk optrekken om aan de cao verplichting te voldoen. In een eerste bijeenkomst, waarin de emoties soms hoog opliepen, blijkt dat voor de

Ik wil inspirerend onderwijs geven, maar ook binnen drie jaar mijn promotieonderzoek afronden. Werkdruk ontstaat door het gevoel dat ik aan één van mijn rollen niet kan voldoen. De onderwijstaken voor promovendi in mijn faculteit zijn in de laatste jaren flink toegenomen. Volgens een recente enquête vreest 62% niet op tijd te kunnen verdedigen. Ik hoop dat dit verandert, want ik wil niet tussen goed onderzoek en onderwijs moeten kiezen.

David Kunst (Economics/ School of Business and Economics -SBE)

Door een relatief hoog ziekteverzuim bij de dienst Financiën ontstaat er werkdruk, vooral omdat er niet voor alle zieken vervangers zijn. Ook werken niet alle informatie systemen optimaal, zoals het projectenadministratie systeem. Financiën probeert door verdere digitalisering, standaardisatie, en door het elimineren van routine werkzaamheden de ervaren werkdruk te verminderen, maar hierdoor ontstaat het risico dat medewerkers niet toe komen aan vernieuwende projecten die nodig zijn om de kwaliteit van de dienstverlening aan te laten sluiten bij de eisen en wensen van de faculteiten en de werkdruk te verminderen.

Lambert Truijens (Financiën)

onderliggende problemen een lange adem nodig is.

3. Voor de Ondernemingsraad is werkdruk een belangrijk criterium bij het uitbrengen van adviezen.

4. De thermometer voor werkdruk op de VU is het werkbelevingsonderzoek dat de OR kritisch volgt. De voorbereiding voor herhaling van het onderzoek in begin 2018 is klaar.

5. In de week van de werkstress van 13-16 november worden verschillende activiteiten georganiseerd om met werkdruk om te gaan. De Ondernemingsraad sluit deze week af met een fORum “Werkdruk op de VU: Komen we er vanaf?” op 16 november, vanaf 16:00 in Agora 1. Tijdens dit fORum spreken Jaap Winter, Meindert Flikkema, Paul van Soest en Kitty Jong over werkdruk aan de universiteit.

Aansluitend vindt een borrel plaats.

Wij offeren vele weekenden en vakanties op voor het onderzoeksprogramma W4RA. De werkdruk is hoog, maar als je een fijn team hebt, dat prima samenwerkt, is het goed te doen. Ons advies: laat je vooral niet gek maken door werkdruk. Zorg voor momenten van ontspanning en vier je successen!

Anna Bon & Wendelien Tuyp (Student en Onderwijszaken - SOZ)

COLOFON

COMMISSIE COMMUNICATIE OR SANDRA DE MAESSCHALCK, HENK OLIJHOEK, ESTHER PLOMP, VICTOR VAN BIJLERT TEKST PETER STOL, VGWM, TIRZA BOSMA, DAVID KUNST, LAMBERT TRUIJENS, VICTOR VAN BIJLERT, ANNA BON BEELD ANNA BON, DAVID KUNST, VICTOR VAN BIJLERT VORMGEVING HAAGSBLAUW

WWW.FACEBOOK.COM/ONDERNEMINGSRAAD.VU @OR_VU

Film

Restaurant

Mr. & Mrs. Watson

Detroit Cultuurcentrum Griffioen

Detroit van Kathryn Bigelow (VS, 2017, 143 minuten) Di. 21, di. 28 & do. 30 november Aanvang 19.30 uur Toegang: € 5,(studenten) € 7,- (VUmedewerkers) Met Cinevillepas gratis

R

egisseur Kathryn Bigelow staat al jaren haar mannetje in Hollywood. In Point Break (1991) beroven vier overvallers banken met maskers van Amerikaanse presidenten als vermomming. Geweldige film, met als bonus spectaculaire surfcapriolen van Patrick Swayze (of zijn stand-in). Met The Hurt Locker (2008) pikte Bigelow de Oscar voor Beste Film weg voor de neus van ex-echtgenoot James Cameron, die voor Avatar genomineerd was.

Haar bijna documentaire stijl kenmerkt ook Bigelows nieuwste film. Detroit speelt zich af tijdens de rassenrellen aldaar in 1967, waarbij 43 mensen omkwamen. De film zoomt in op één specifiek incident in het Algiers Motel. Daar worden drie Afro-Amerikaanse burgers doodgeschoten door de voornamelijk blanke politie. De zwarte beveiliger Melvin Dismukes wordt door de blanke betrokkenen aangewezen als moordenaar. Vijftig jaar geleden, maar nog steeds actueel.

Dick Roodenburg publiciteitsmedewerker Griffioen

30

CONCEPT Volledig plantaardig.

SFEER Uitnodigend en toegankelijk. De twee verdiepingen zijn warm en chique aangekleed. Alle materialen voor de inrichting zijn duurzaam.

ETEN Als veganist ben ik nieuwsgierig naar deze nieuwkomer in Amsterdam. Hij zit er pas vier maanden. Wij beginnen met de veganistische kaasplank, de Watson Platter, met cashew, roquefort, brie, roomkaas, ‘ei’- salade, hummus, olijven en wat brood. Ik ben vooral zeer te spreken over hun roquefort: de meest naar kaas smakende veganistische kaas die ik ooit heb gegeten. Hierbij bestellen we auberginewafeltjes met dadelsiroop, geroosterde sesamzaadjes en grof zeezout. Mijn vriend vindt dit gerecht de absolute winner van de avond; creatief en verrassend.

Daarna delen we de melanzana lasagne, ons hoofdgerecht: goed gekruid, met veel groenten en saus. Omdat de voorgerechten vrij groot waren, is dit meer dan genoeg. Als toetje kiezen we de raw lime cake. Luchtig en fris, perfect om mee af te sluiten.

BEDIENING De vriendelijke dames werken hard.

TIP De kaasplank en auberginewafeltjes.

AANRADER Absoluut. Iedereen kan hier kennismaken met wat er allemaal mogelijk is met een plantaardig dieet.

PRIJS De voor- en nagerechten zijn goed geprijsd, maar 16,50 voor een lasagne vinden wij aan de dure kant. Met twee voorgerechten, een hoofdgerecht, een toetje en twee drankjes (geen alcohol) blijven we binnen het budget.

Mr. & Mrs. Watson Linneauskade 3h www.watson.bar Ola Plonska, master social and cultural anthropology

Wil je ook GRATIS UIT ETEN, in ruil voor een restaurantrecensie?

Mail naar redactie.advalvas@vu.nl. nr 6 — 8 november 2017

ADVALVAS

Uilensteders

Het liefst wil ik ze allemaal redden Ard Kramer

23 Vierdejaars sociaal pedagogische hulpverlening, HvA Nieuwbouw

“

Van mezelf ben ik heel rustig, zelfs traag. Doordat ik me slecht kan concentreren, ging de middelbare school niet zo makkelijk. Maar bij mijn stage bij een zorginstelling voor pubers met psychische problemen komt het juist van pas. Die jongeren zijn vaak laagbegaafd, en daar komen nog eens problemen met drugs, groepsgedrag en verzet tegen regels bij. Hun ouders kunnen hen thuis niet meer aan.

Ook tegen stagiairs en collega’s in de instelling zetten ze zich af. Als je niet uitkijkt, heb je de hele dag ruzie met ze.

Eigenlijk zijn wij het pispaaltje tegen wie zij zich veilig kunnen leren afzetten.

Soms hoor je ook heftige dingen: een meisje dat ik tijdens een vorige stage dagelijks zag, werd misbruikt in het pleeggezin waar ze woonde. Het liefst zou je ze allemaal willen redden. Maar dat kan niet, ik kan ze alleen maar zo goed mogelijk begeleiden. Vandaar dat ik erg geduldig ben.

Door Floor Bal Foto Peter Valckx

Wil je ook in Uilensteders?

Mail naar redactie.advalvas@vu.nl.

ADVALVAS

nr 6 — 8 november 2017

31

Sanne & Lae

Bootcamp

R Sanne Pieters tweedejaars sociologie

FOTO Yvonne Compier

illustratie Lae Schäfer student Comic Design, ArtEZ (Zwolle)

32

emco Campert schreef eens een erg leuke column over de eerste hardlopers van Amsterdam. En wat een aanstellers iedereen ze vond. In de column probeerde hij het, dat harder lopen door het Vondelpark, en besloot dat het niet voor hem was. Hij was toch meer een wandelaar en een roker.

Ik kom helaas uit een andere tijd. Ik werd de wereld ingeworpen toen die wereld allang aan de komst van hardlopers gewend was. Sterker nog, de wereld waarin ik opgroeide raakte ook al vlot gewend aan de overtreffende trap van het fit zijn: de fitness. Als kind van mijn generatie raakte natuurlijk ook ik verslaafd. Ik ben makkelijk vlees, wat hypes betreft. Niet per se wat fitness betreft, bleek later. Daarom ben ik braaf drie tot vier keer per week in het TL-licht van mijn sportschool te vinden.

Een tijdje geleden liet ik me door een veel hippere vriendin overhalen tot bootcamp. Ik was bekend met het fenomeen: als ik ’s ochtends naar mijn kantoor fiets, zie ik ze vaak in trosjes in het Vondelpark, de Bootcampers,

en feliciteer mezelf altijd met dat ik zoiets van mezelf niet hoef. Maar de vriendin zweert erbij. Ze zegt dat het echt heerlijk is, buiten sporten, dat je in zo’n groepje ook veel gemotiveerder bent. En omdat ik dus makkelijk vlees ben, wat hypes betreft, ging ik mee. De bootcamp begon om 7.20 uur in het Vondelpark, het schemerde nog. De groep bestond volledig uit vrouwen in leggings.

De trainer (geen vrouw) had een bolderwagen vol kettlebells, dumbbells en andere bells meegenomen. Het gras voelde aan als een klamme jas. Dat weet ik omdat de trainer allerlei oefeningen had bedacht waardoor ik met mijn handen of billen of ellebogen in dat natte gras terechtkwam. De trainer was sowieso erg ongezellig. Hij riep telkens dingen als: “kom op, dames” en: “doorrr de pijn” of: “voor strakke billen moet gewerkt worden.”

Halverwege een ingewikkeld high intensity-circuit wist ik te ontkomen. Nat en een illusie armer tijgerde ik naar huis. Bootcamp, ik besloot dat het niet voor mij is. Ik ben toch meer iemand die in een noodvaart langs bootcampers fietst op weg naar kantoor. Ergens dacht ik Remco Campert te zien lopen. In gedachte stak ik een sigaret met hem op.

nr 6 — 8 november 2017

ADVALVAS