Nr 20 4 juli 2018

ONAFHANKELIJK MAGAZINE VAN DE VRIJE UNIVERSITEIT

JAARGANG 65 #20 4 JULI 2018

Vrije Vlaamse Schrijver Annelies Verbeke ‘We leven allemaal in fictie’ VLAMINGEN AAN DE VU De docent: ‘Soms zet ik mijn accent dikker aan’ | De student: ‘Ik wacht tot iemand uitgesproken is’ | De hoogleraar: ‘In Vlaanderen is alles formeler’ | Gizt izze ziel vannut bier

ADVERTENTIES

HOE VER KIJK JIJ? Bijdragen aan een betere wereld, door onderscheidend onderwijs en grensverleggend onderzoek. Dat is de ambitie van de Vrije Universiteit Amsterdam. Persoonlijke vorming en maatschappelijke betrokkenheid staan hierbij centraal. Vanuit verschillende disciplines en achtergronden werken wij samen aan innovaties en nieuwe inzichten op het hele wetenschappelijke spectrum.

Aan de VU studeren 23.000 studenten en werken 4.500 medewerkers. De uitstekend bereikbare VU-campus ligt in het hart van de Amsterdamse Zuidas.

Ben jij geĂŻnteresseerd om bij de VU te werken? Kijk dan op:

Werk jij al bij de VU? Hou dan de interne vacatures in de gaten op:

WWW.WERKENBIJDEVU.NL

WWW.VU.NL/VUNET/VACATURES

JAARGANG 65 #20

Lindy Hop Promovendi op dansles, georganiseerd door Phd Gatherings.

KERKZAAL HOOFDGEBOUW_20 JUNI 2018, 16.33 FOTO PETER GERRITSEN

ZOMERNUMMER

VLAMINGEN AAN DE VU 6 Vrije Schrijver Annelies Verbeke 10 Opinie Afkijken is goed 11, 15, 21 en 25 Vlaamse studenten 12 Lieven Decock vergelijkt het onderwijs 16 Bovengegist of ondergegist 18 Vlaamse Marokkaan Norah Karrouche 24 Opinie Behoud ’t Nederlands 30 Cultuur Humor & friet

Column

Sinan Çankaya Sanne Pieters

9 32

En verder Online nieuws

4

Onderzoeksnieuws

22

Studentenraad

26

Mail/colofon

27

Ondernemingsraad

28

Uilensteders

31

Pieters & Drachman

32

Coverfoto Martijn Gijsbertsen Het volgende nummer verschijnt op 5 september 2018. klimaatneutraal natureOffice.com | NL-001-742287

gedrukt

ADVALVAS

NR 20 — 4 JULI 2018

3

advalvas.vu.nl Voor al het laatste nieuws

Kleine afdelingen alsnog de dupe Niet het verdelingsmodel maar inhoudelijke keuzes zouden leidend moeten zijn bij de vraag of onderzoeksgroepen bestaansrecht hebben, vindt hoogleraar ecohydrologie Han Dolman.

Nijmeegse buitenlandse alumni starten het vaakst een bedrijf in Nederland, terwijl de internationale afgestudeerden van Wageningen er niet warm voor lopen, meldt het Centraal Bureau voor de Statistiek.

Beschuldigd van seksueel geweld Een bestuurslid van de Leidse studentenvereniging Quintus is tijdelijk op non-actief gezet om seksueel wangedrag in zeker drie gevallen.

{meer nieuws online}

Vrouw klimt omhoog, ongelijkheid blijft Onderzoek verbetert hbo-onderwijs OV-staking of niet, tentamens gaan door VVD wil meetbare onderwijskwaliteit LSVb over calamiteitenbeurzen 4

Marieke Kolkman

Veel internationale alumni beginnen bedrijf in Nederland

Studenten gaan eenzaamheid bestrijden

D

e eenzaamheid onder de bevolking van het Amsterdamse stadsdeel Nieuw-West moet omlaag. En VU-studenten gaan daarbij helpen. Vorige week spraken docenten met de gemeente en maatschappelijke organisaties over de aanpak.

In Nieuw-West is de eenzaamheid

groter dan in de meeste andere delen van Amsterdam. Vooral mensen tussen 45 en 54 jaar en Turkse Nederlanders voelen zich eenzaam.

De docenten werkten samen met hulpverleners en ambtenaren ideeën uit. Die zijn meestal nog niet heel concreet. De avond is met name ook bedoeld om contacten op te bouwen. Een van de conclusies is dat het van groot belang is om vooraf met

iedereen goed in gesprek te gaan om in ieder geval een stroeve samenwerking te voorkomen. Het project in Nieuw-West valt onder ‘A broader mind’. Dat is de VU aan het opzetten om studenten aan te sporen zich ook maatschappelijk en persoonlijk te ontwikkelen in plaats van alleen zo snel mogelijk af te studeren. (MK)

Lees het hele verslag op advalvas. vu.nl>nieuws>27 juni.

Nieuwe voorzitter raad van toezicht ‘kent het belang van zingeving’ Ron Teerlink (57) wordt de nieuwe voorzitter van de raad van toezicht van de Vrije Universiteit. Hij is bankenman en studeerde aan de VU.

T

eerlink zat aan de top bij ABN Amro, de Royal Bank of Scotland en de Rabobank. In zijn carrière in de financiële wereld richtte hij zich met name op de automatisering. Hij studeerde af in bedrijfseconomie in 1986, waar-

na hij bij ABN Amro begon als managementtrainee en opklom tot lid van de raad van bestuur.

“We waren vooral op zoek naar een VU-alumnus, iemand die snapt waar de VU voor staat: de verbinding tussen wetenschap en maatschappij en het belang van zingeving in het leven van mensen”, vertelt Annemarie

Vermeulen, secretaris van de raad van toezicht. Teerlink wordt vanaf 1 juli lid van de raad en op 1 oktober voorzitter. De huidige voorzitter, Wim Kuijken, stapt over naar de raad van toezicht van het gefuseerde Amsterdam UMC. (MK)

Meer hierover op advalvas.vu.nl>nieuws> 29 juni.

NR 20 — 4 JULI 2018

ADVALVAS

ADVALVAS.VU.NL

VU-studenten positiever over studie

S

tudenten van de Vrije Universiteit zijn een beetje tevredener over hun opleiding dan vorig jaar, blijkt uit de Nationale Studenten Enquête 2018.

Vanaf 2013 zit er een stijgende lijn in het oordeel van studenten over de universiteit.

In het algemeen geven de studenten hun studie, de sfeer op de opleiding en of ze anderen de studie zouden aanraden een cijfer boven de 4, op een schaal van 1 tot 5. Dat is vergelijkbaar met de totaalscores van alle Nederlandse universiteiten. Op studie-inhoud

Gezonder

scoorde de VU in 2013 nog 3,65, in vijf jaar is dat gestegen naar 3,86. Ook docenten krijgen weer een beter cijfer: 3,77 nu, waar dat vorig jaar nog 3,73 was. De grootste stijgers dit jaar zijn de thema’s internationalisering en kwaliteitszorg. De Nederlandse universiteiten samen doen het minder goed dan de VU. Studenten zijn in totaal iets minder tevreden over hun opleiding dan vorig jaar. Het percentage tevreden studenten daalde van 84,6 naar 83,4 procent. (MK/HOP)

Bekijk hoe tevreden studenten per thema zijn op advalvas.vu.nl>nieuws>28 juni.

ADVALVAS

NR 20 — 4 JULI 2018

@Jos__A 1-7_@VUamsterdam naar plek 3 in de #NSE! Onze faculteit, @VU_SBE, op ALLE onderdelen vooruit, vrijwel alles “op groen” nu. Mooi dat alle innovatie en het harde werk op het gebied van onderwijs zich uitbetaalt in de mening van onze studenten. #trotsopvu #plc http://bit. ly/2KxkufD

Zwarte cijfers

14

@Molfers 30-6_Het lijkt mij verstandig dit door onafhankelijken uit te laten voeren. Oh... neem gelijk ook de anti-corruptie-artikelen mee. Tip: check regelgeving + controle/ handhaving andere landen. NL blinkt uit in: ik-doe-wat-voor-jou-dus-jij-wat-voor-mij mentaliteit Dit in reactie op het bericht dat de Tweede Kamer haar eigen integriteitsregels onder de loep gaat nemen.

Sterkere wil

facebook.com/ advalvas Reportages, bijeenkomsten, borrels, lezingen & meer

@VU_law 2-7_De bachelor Notarieel Recht en de masters Fiscaal recht, Rechtsgeleerdheid en International Business Law zijn de best beoordeelde opleidingen binnen hun studiegebied in de NSE 2018. Studenten beoordelen de opleidingen vooral goed op toetsing, inhoud en docenten.

@studentendecaan 1-7_“De gastschrijver” over haar periode in 2010-2011 aan de VU waarin zij aan de slag gaat met thema’s van studenten over eenzaamheid, faalangst en gelukkig zijn.

Nog niets aan actualiteit ingeboet.

Dit in reactie op Dagelijks Werk van de onlangs overleden schrijver Renate Dorrestein.

‘Het moet allemaal gezonder, behalve in de spreekkamer’, merkt derdejaars geneeskunde Maaike van Schagen. Lees haar opiniestuk ‘We leren te weinig over voeding en leefstijl’ op advalvas.vu.nl>opinie

Eten, slapen, pauzeren, seks, internetten… Een wakker mens is een kwart van zijn dag kwijt aan het weerstaan van verleidingen. Dat vreet energie.

Vijf tips om je wilskracht te vergroten vind je op advalvas. vu.nl>tips&trucs>Vergroot je wilskracht

@advalvas_vu Een selectie uit de opvallendste (re)tweets van de afgelopen dagen

miljoen is het positieve saldo van de VU over 2017.

D

e VU heeft over 2017 een positief saldo van ruim 14 miljoen euro behaald. Marjolein Jansen, vicevoorzitter van het college van bestuur, is tevreden: “De kaders die we als universiteit hebben gesteld, halen we ook.”

Jansen noemt het financiële beleid ‘streng maar rechtvaardig’, waarin alle faculteiten positieve resultaten moeten halen. (DdH)

@NAvdMark 21-6_Niet zo gek dat buitenlandse studenten zich ‘niet zo welkom’ voelen als Nederlandse universiteitkrantjes als @advalvas_vu ongelooflijk stereotyperende en ouderwetse plaatjes bij hun artikelen over buitenlandse studenten plaatsen. Niet doen joh, ook niet voor de lol.

Hier op de redactie houden we wel van een vleugje ironie, maar smaken verschillen.

Meer hierover op advalvas.vu.nl>27 juni.

5

Vrije Schrijver

6

NR 20 — 4 JULI 2018

ADVALVAS

CULTUUR

Lees heel de wereld

Amerika bepaalt wat wij lezen, vindt VU-schrijver Annelies Verbeke.

‘Daar wil ik komend jaar met studenten bij stilstaan.’

DOOR WIN CASTERMANS FOTO MARTIJN GIJSBERTSEN

ADVALVAS

NR 20 — 4 JULI 2018

“

Ik wil aantonen dat we erg gestuurd worden in onze literaire keuzes. Vooral vanuit de Amerikaanse boekenwereld.

Sinds 2005 houd ik bij wat ik allemaal lees. Ik heb voor mezelf de regel dat ik elk jaar elk continent moet hebben aangedaan.

Maar nog steeds is Amerikaanse literatuur de grootste moot. Ook in mijn leeslijst!” zegt de Vlaamse Annelies Verbeke op haar eerste werkdag als Vrije Schrijver aan de VU. Dit had zij niet van zichzelf verwacht omdat zij toch echt wel oog heeft voor literatuur van over de hele wereld. Hoe gestuurd kun je zijn zonder het zelf te beseffen?

“Het Amerikaanse deel blijft dus dominant. En dat vind ik wel iets om bij stil te staan. We moeten er meer op gaan letten.” Slechts drie procent van de Amerikaanse markt bestaat uit vertalingen. “Een redacteur van een Amerikaanse uitgeverij zei op een avond in Ledig House, in Ghent, New York, waar ik toen als writer in residence te gast was: When we do translate anything from Europe, I have to cut, cut, cut or I have to write the passages that are missing. Als voorbeeld noemde die redacteur een Italiaanse bestseller waar zeven passages zouden ontbreken. Zij schreef er dus zeven passages bij zodat het boek voor een goed, acceptabel Amerikaans boek kon doorgaan.” Verbeke viel zowat van haar stoel van die vanzelfsprekende arrogantie. En ook van de vanzelfsprekende

Annelies Verbeke is de twaalfde Vrije Schrijver aan de VU. De auteur uit Gent volgt Bas Heijne op. Tot juni 2019 kunnen studenten hun pen en geest scherpen bij haar activiteiten. Zij houdt interviews op het On the Roof Filmfestival in september; geeft colleges; organiseert een debat over Engels aan universiteiten; stelt een bloemlezing samen met verhalen, aangebracht door studenten en medewerkers, uit alle hoeken van de wereld waar zij of hun ouders, of (over)grootouders vandaan komen; gaat met studenten op huisbezoek bij vier schrijvers; schrijft haar VU-boekgeschenk; en verzorgt de Abraham Kuyper Lezing in mei 2019 De aanstelling van de Vrije Schrijver wordt mede mogelijk gemaakt door financiële steun van de VU-Vereniging en de faculteit Geesteswetenschappen.

7

Vrije Schrijver gelijkschakeling van economische dominantie en intelligentie. “Dat zo’n editor geen moment nadenkt dat zoiets arrogant of gewoonweg geschift overkomt.

Die Amerikaanse uitgever was ervan overtuigd: wij schrijven zoveel beter dan jullie buitenlanders. Als we jullie een kans geven, moet er geschrapt en bijgeschreven worden.

“Dit deed me reflecteren. Hoe kijken wij naar schrijvers uit Afrika of Azië? Met diezelfde superieure blik? Dit wil ik heel graag met studenten onderzoeken.”

Kolonialisme

Met Halleluja won Verbeke in februari de J.M.A. Biesheuvelprijs voor de beste korteverhalenbundel van het jaar. Haar toneelstuk Daar gaan we weer wordt dit seizoen opgevoerd door Wunderbaum en gaat over racisme, white male privilege.

Het wil witte mensen een spiegel voorhouden.

Verbeke debuteerde in 2003 met Slaap!, waarvan ruim 75.000 exemplaren verkocht zijn. Er volgden negen boeken, waaronder het veelbekroonde en vertaalde Dertig dagen uit 2015.

Zij recenseert ook verhalenbundels, onder meer voor literatuurplein.nl en werkt als redactielid voor Terras, tijdschrift voor internationale literatuur en kunst.

Critici prijzen de wonderlijke, verontrustende en troostende wereld die zij schept in haar literaire werken. ‘Halleluja is een nieuwe blijk van meesterschap’, de Volkskrant.

8

Ook gaat zij een debat over Engels aan de universiteiten organiseren. “Ik ben er zelf bezorgd over, maar wil niet alleen de tegenstemmen horen. Ik wil ook de veronderstelde voordelen horen, wat zit erachter?” En natuurlijk is zij blij dat ze Engels kan praten, ook met enkele Enkele vrienden en ook mijn broer zijn goede vrienden is het de enige taal die wetenschappelijker ingesteld dan ik. Ik ze delen. “Zeker, zo’n lingua franca zorgt heb veel van hen geleerd. In de wetenvoor verbinding, voor inclusie. Maar als schap liggen de metaforen zo voor het de eigen taal ten onder gaat aan die van grijpen. Voor Vissen redden heb ik heel een economische grootmacht is dat een wat biologie doorgenomen. Interessant!” inbreuk op de diversiteit; het is een vorm Daarmee komt Verbeke op algemenere van kolonialisme.” vragen uit als: wat is de werkelijkheid?

Verbeke wil graag weten hoe mensen die Wie bepaalt dat? Hoe kan diezelfde de helft zo jong zijn als zij werkelijkheid voor ons daarover denken. “Ook allemaal een tikkie omdat deze studenten verschillen?

‘Het plezier in in een andere tijd opge“Op een bepaalde manier lezen moeten we groeid zijn, met nog meer leven we allemaal in fictie: niet met heel veel Engels.” ons verhaal van de werkeernst doodmaken’ lijkheid. Ben je gelukkig, dan ben je de held. Ben Lichtheid behouden je depressief, dan word je Wat wilt u de VU-stuhet slachtoffer in je eigen denten meegeven komend verhaal. Wetenschap studiejaar? “In de eerste onderzoekt de werkelijkplaats dat het leuk is om heid die we allemaal delen, de objectieve. te lezen, fijn om te doen. We moeten dat En literatuur vraagt zich af of wij die plezier niet met heel veel ernst doodwerkelijkheid wel kunnen kennen. Is het maken. Literatuur is een levend iets. Ik niet hooguit een verkenning van al die probeer in mijn werk ook iets van lichtsubjectieve werkelijkheden?” heid te behouden. En dat is iets anders dan oppervlakkigheid.”

Dat lezen je verbindt met de rest van de Heerlijk een thesis wereld vindt zij interessant. “Alles wat Het is zo’n twintig jaar geleden dat uzelf ik de laatste tijd doe past goed bij het studeerde. Hoe kijkt u daarop terug? “Ik VU-thema: verbonden wereld.” heb er goede herinneringen aan. Aan de Universiteit van Gent studeerde ik Germaanse taal- en letterkunde. Daar koos Leven in fictie ik Nederlands en Engels, met de klemtoon Wetenschappers zaten zelden te wachten op literaire overpeinzingen, zegt hoofdper- op literatuur. Ik heb er leren studeren in feite: heel grote hoeveelheden stof verwersonage Monique Champagne in uw roman ken. En daar heb ik wel even over gedaan; Vissen redden uit 2009. het eerste jaar moest ik overdoen. Dat had Vindt u dat wetenschap botst met literate maken met de manier waarop ik toen tuur? “Nee, al dat gepolariseer tussen met enkele vrienden samenhokte. Studealfa’s en bèta’s. Ik vind het juist fijn om ren kwam niet op de eerste plaats.” wetenschappelijke artikels te lezen.

NR 20 — 4 JULI 2018

ADVALVAS

WISSELCOLUMN

Fietsflaneren

Verbeke had heel weinig met het studentenleven op de universiteit.

Met haar vrienden zocht ze een leven erbuiten. Zij vond het wel heerlijk om aan haar thesis te werken, om zelfstandig een onderzoek te doen. Dat ging over Frederik van Eeden, haar scriptie rondde ze af met een “grote onderscheiding”, dit vond ze zelf wel opmerkelijk na haar moeizame start. Ze onderzocht daarin de perceptie van de roman Johannes Viator. Het boek sloot aan bij de stroming van de nieuwe mystiek die in Nederland nooit goed van de grond kwam en binnen de Tachtigers broeide jaloezie. De perceptie van literaire werken boeit haar nog steeds omdat zij met haar werk en dat van anderen er bijna dagelijks mee te maken heeft.

Sinan Çankaya universitair docent bestuurswetenschappen

I

Absoluut geprivilegieerd voelt zij zich dat ze van huis uit gestimuleerd werd om te lezen en te leren. “Wij hadden veel boeken bij ons thuis. In die zin ben ik op een goed moment op een goede plaats geboren.” [1976, Dendermonde, groeide op in Londerzeel bij Brussel, red.] Haar vader heeft de kans gekregen om zich aan zijn arbeidersmilieu te onttrekken. Met een beurs kon hij studeren in Amerika en in België werd hij later kantonrechter. “Hij was een steenverlegger. Ten opzichte van neven en nichten maakte hij een enorme sprong.” Haar moeder werd verpleegster. Maar de zussen van haar moeder moesten op hun veertiende stoppen met school. “Terwijl het heel intelligente vrouwen zijn met een enorme leeshonger. Zij zijn erg trots dat ik auteur geworden ben.”

ADVALVAS

NR 20 — 4 JULI 2018

FOTO Martijn Gijsbertsen

Geprivilegieerd

De wind neemt me mee naar andere plekk slenter met mijn fiets door ken. Ik rijd bijna drie toeristen van hun Amsterdam. Zonder doel, zonder sokken en maak ze uit voor rotte vis. Ik richting. In Valse papieren schrijft beeld me in dat de toeristen thuis vertelValeria Luiselli over de fietsflaneur: len dat Amsterdam een doldwaze fiets‘Wie op een halve meter van de stad is, dat een bebaarde man ze bijna grond zweeft, kan zijn omgeving aanreed terwijl hij Nederlandse klanken zien als door een filmcamera: hij produceerde, met –sch en –ggg, dat het ze heeft de mogelijkheid stil te staan bij deed denken aan de woorden achtentachdetails en de snelheid om voorbij te gaan tig, die ze als achendenaan het overbodige.’ Ik tachenden uitspraken, en ben kortstondig bevrijd die ze tot Sjiekvan ineffectieve vergadeIk ben kortstondig Schiedam iedam verbasterden, en ze ringen en cursusdossiers. bevrijd van moesten hard lachen.

Denken doe ik buiten de ineffectieve Ik leg mijn fiets aan universiteit. vergaderingen en banden en toon een deur Ik ben als het personage cursusdossiers mijn pasje. Ik lees over uit Heinrich Bölls De conceptroosters en evalumeningen van een clown aties. De universiteit is dat momenten verzamelt. vermoedelijk nooit een In de zijspiegel van een plek geweest waar ruime auto vang ik de details op geesten lurkend aan een van een man. Hij heeft een pijp scherpe, inhoudelijke discussies bol hoofd, vissenogen en peutert in zijn met elkaar voeren. Bij de printer word ik neus. Mijn ogen stellen scherp op de bus door een Nederlandse hoogleraar in het die mij rakelings passeert. Een opgewekt Engels aangesproken. Ik dik mijn Nedermeisje mikt een propje in de capuchon landse –sch’s en –ggg’s aan. De hoogleraar van een nietsvermoedende stoere jongen volhardt in het Engels, tot tweemaal toe. die voor haar zit. Daarachter leunt een Op mijn bureau tikt een Albert Einsteinaanbiddelijk mooie vrouw tegen een pop eindeloos op zijn voorhoofd. Ik kijk gebouw. Ze heeft haar ogen gesloten. Het naar buiten, zie het groen dansen en raak spaarzame zonlicht valt precies op haar vervuld van weemoed. gezicht. Ik sluit ook een tiental seconden mijn ogen en mis ternauwernood een auto. Het doet mijn hart sneller kloppen.

Reageren? Mail naar redactie.advalvas@vu.nl.

9

OPINIE

Vlaanderen en Nederland, kijk eens af bij elkaar Voor een verstandig onderwijsbeleid moet Nederland kijken naar zijn buurland.

En andersom, daar wordt het onderwijs beter van.

DOOR JULIA STEENWEGEN ILLUSTRATIE BAS VAN DER SCHOT

H

et zijn turbulente tijden in onderwijsland en wat in de lerarenkamer vanzelfsprekend is, sijpelt maar moeizaam door naar de politiek.

Het ultieme pijnpunt blijft de hoge werkdruk in het primair onderwijs. Er moeten investeringen worden gedaan. Kleinere klassen en passende ondersteuning voor leerkracht en leerling verhogen de kwaliteit van het onderwijs.

Het wordt tijd dat Nederland leert af te kijken. Turen over de grens om te zien wat er zich afspeelt in andere klassen, zoals in Vlaanderen. Daar kopten de kranten in januari al dat er meer ondersteuning nodig is voor kinderen met zorgnoden die naar het regulier onderwijs gaan. Van die Vlaamse noodkreet hebben we in Nederland niks geleerd.

Van Vlaanderen zouden we nog veel meer kunnen leren. Zo scoren Vlaamse jongeren keer op keer beter op de Pisa-test dan hun Nederlandse leeftijdsgenoten. En niet alleen in rekenen en taal scoren Vlaamse jongeren consistent beter, ook in burgerschap blinken ze uit. Blijkbaar leren ze in de Vlaamse schoolbanken meer over het hoe en wat van de democratie dan in Nederland, waar toch veelal de nadruk ligt op mondigheid en vrije meningsuiting.

10

Die hogere scores spelen ze klaar zonder gestandaardiseerde testen zoals Cito.

In plaats van leerlingen maandenlang klaar te stomen voor het maken van eindtoetsen, maken leerkrachten in Vlaanderen zelf testen die aansluiten bij de leerstof die ze verwerkt hebben. Is dat voldoende? Blijkbaar wel. Kwaliteit wordt gewaarborgd door eindtermen, waar alle leerkrachten naartoe moeten werken. De inspectie ziet erop toe dat dit gebeurt.

Misschien moeten we ons eens hardop

afvragen of die Cito-rompslomp wel de hele moeite waard is?

Nederland kan trouwens ook Vlaanderen een lesje leren. Zo krijgen Vlaamse kinderen op de lagere school al pakken huiswerk mee en is de kloof tussen arm en rijk er nog een stuk groter. Misschien is het tijd om een uitwisseling te plannen?

Hilde Crevits, minister van onderwijs in Vlaanderen, naar Den Haag en Ingrid van Engelshoven naar Brussel voor een weekje?

Het is de hoogste tijd voor een verstandig onderwijsbeleid. Geen ondoordachte hervormingen en besluiten die elkaar in razendsnel tempo opvolgen en niet weer nieuwe eisen aan de leerkracht, maar eindelijk genoeg middelen om die veranderingen waar te kunnen maken.

Misschien lukt dat wel als we durven af te kijken en zo te leren van elkaar.

Julia Steenwegen is leerkracht en student onderwijskunde.

Reageren? Mail naar redactie.advalvas@vu.nl.

NR 20 — 4 JULI 2018

ADVALVAS

(NEDER)VLAMING [1/4]

‘In Antwerpen ziet iedereen me als Nederlander’

Madelief Krikken 19 / eerstejaars communicatieen informatiewetenschappen Door Floor Bal Foto Yvonne Compier

ADVALVAS

NR 20 — 4 JULI 2018

H

oe ben je in Nederland terechtgekomen? “Mijn ouders zijn allebei Nederlands. Hoewel ik in Vlaanderen geboren ben, heb ik ook de Nederlandse nationaliteit. Het is raar: in Nederland voel ik me meer Vlaming, in België ziet iedereen me als een Nederlander.

Eigenlijk heb ik altijd het idee gehad dat ik hier zou willen studeren. Vooral ook omdat ik denk dat het systeem hier beter bij mijn manier van studeren past. In Vlaanderen heb je maar twee keer per jaar een examen.

Ik ben liever het hele jaar constant met de stof bezig.”

Wat verbaast je hier? “De bureaucratie. Het burgerservicenummer is pas na mijn geboorte ingevoerd, dus dat had ik nog niet. Het heeft heel wat problemen gekost om me hier in te schrijven. Voor een studie in Rotterdam zou ik zelfs het taalexamen voor buitenlanders moeten doen: NT2. Terwijl ik de Nederlandse nationaliteit heb en in vloeiend Nederlands mijn mail beant-

woordde. De directheid van mensen vind ik wel fijn. In België verwoordt iedereen alles subtieler en tactischer.

Hier hoor je sneller de oprechte mening van iemand.”

Zoek je andere Vlamingen op? “Mijn studie is vrij klein, daardoor heb ik makkelijk Nederlandse vrienden gemaakt. Toch is het soms prettig om mensen te spreken die uit dezelfde buurt komen als jij. Enkele vrienden van mijn middelbare school studeren ook hier. We reizen regelmatig samen terug naar huis. Sinds anderhalf jaar werkt mijn vader doordeweeks ook in Amsterdam. Maar we hebben het te druk om elkaar hier te zien.”

Overweeg je weleens om terug te gaan? “Dat hangt af van de jobmogelijkheden na mijn studie. Zoals het er nu uitziet, blijf ik in Nederland. Anders ga ik terug naar Antwerpen. Daar ben ik opgegroeid, het is een fijne stad waar veel te doen is. De rest van Vlaanderen trekt me minder.”

11

Vlaanderen versus Nederland

VU-hoogleraar Lieven Decock kent het onderwijssysteem in Vlaanderen en Nederland van binnenuit. Een interview over de verschillen. ‘Ze groeien steeds meer naar elkaar toe.’

Zwijgers in het land van de grote bek DOOR FLOOR BAL FOTO PETER GERRITSEN

D

e hoogleraar bij wie Lieven Decock in 1988 aan de Katholieke Universiteit Leuven zijn eerste college volgde, sprak de zaal streng toe: “Kijk naar de student links en rechts van je.

Slechts één van jullie zal na de examens aan het eind van het jaar overblijven.”

Het Vlaamse systeem was indertijd keihard. Studenten deden eenmaal per jaar, in juni en juli, tentamens. In september volgden de herkansingen.

Wie niet voldoende punten haalde, kon vertrekken. Slechts een enkeling, met net te weinig punten, mocht herkansen.

“Er zat echt een stigma op zo’n bis-jaar.

Je ouders waren niet blij en aanstaande werkgevers vroegen er ook naar.”

Dus het was nogal een schok toen Decock tien jaar later college ging geven aan Tilburg University. “Nog voor ik het college begon, kreeg ik een mailtje van een studieadviseur over een studente. Zij had het vak al vijftien keer niet gehaald en de

12

adviseur vroeg zich af hoe ze alsnog een voldoende kon halen. Uiteindelijk heeft zij een vervangende opdracht gekregen.

Ik was verbijsterd, het was zo bizar dat iemand zo veel kansen kreeg.”

De afgelopen 25 jaar leerde Lieven Decock, inmiddels hoogleraar logica en filosofie van de cognitiewetenschappen aan de VU, het Vlaamse en Nederlandse onderwijssysteem van binnenuit kennen.

Hij studeerde zowel natuurkunde als filosofie in Vlaanderen en promoveerde daar ook. In Nederland ging hij als wetenschapper aan de slag, waarbij hij jarenlang als portefeuillehouder onderwijs bij Geesteswetenschappen werkte.

Eindeloos herkansen kan niet meer De grootste verschillen in de aanpak van Vlaamse en Nederlandse studenten zijn inmiddels verdwenen. Door prestatieafspraken en de invoering van het bindend negatief studieadvies krijgen studenten hier niet de kans meer om een vak eindeloos te herkansen.

In Vlaanderen daarentegen werden de regels de afgelopen vijf jaar juist soepeler.

Om de druk op de studenten te verminderen, hebben ze nu twee keer per jaar examens. Niet alleen weten studenten nu

eerder waar ze aan toe zijn, dit verbetert ook de studeerbaarheid. “Het is bekend dat als je veel vakken naast elkaar moet doen, je de stof minder goed onthoudt.”

Ook had een goedbedoelde politieke beslissing een onbedoeld effect. “Studenten die maar drie of vier vakken hoeven te herkansen, mogen die nu naar het volgende studiejaar meenemen. Het gevolg is echter dat veel studenten geen gebruik meer maken van de traditionele herkansingstijd in september. In plaats daarvan gaan ze in de zomer op reis of werken. Professoren klagen dat ze bij de aanvang van een vak er niet meer vanuit kunnen gaan dat de studenten het benodigde niveau hebben.”

Minder sturing op soort onderzoek Ook in de wetenschap zijn er opvallende verschillen tussen de noordelijke en zuidelijke universiteiten. Nederlanders staan, vooral bij zichzelf, niet als hiërarchisch bekend. Toch vindt Decock het Nederlandse wetenschapssysteem veel meer van boven opgelegd dan dat in Vlaanderen. “In Nederland wordt het

NR 20 — 4 JULI 2018

ADVALVAS

ONDERWIJS

Hoogleraar Lieven Decock: ‘De meeste Vlaamse studenten hebben geen internationale ambities. In Amsterdam wonen minder Belgen dan Grieken’ ADVALVAS

NR 20 — 4 JULI 2018

13

Vlaanderen versus Nederland

onderzoek opgebouwd rond thema’s die vanuit de overheid met gerichte subsidies gestimuleerd worden en die het faculDat Nederlanders eerder tijdens het teitsbestuur belangrijk vindt. Er komt college het woord durven te nemen, heeft bijvoorbeeld een vacature voor een hoogniet altijd gunstige gevolgen. “Bij Nederleraar die gespecialiseerd is in archeolandse studenten heb ik soms het idee logie van het Middellandse Zeegebied. dat het hebben van een mening belangrijAls er niet toevallig een leerstoel in jouw ker is dan het onderbouwen ervan. Waar vakgebied vrijkomt, kun je hier in prindie mening vandaan komt, doet er dan cipe tot je pensioen universitair docent niet toe. De Vlaamse student zit in de blijven.” collegebank, zwijgt en luistert. Als je daar In Vlaanderen is de wetenschap meer een seminar leidt, moet je echt een grote georganiseerd rondom de interesse van inspanning leveren om een discussie de wetenschappers zelf. Iedereen die gaande te krijgen.” afgestudeerd is, kan een beurs aanvraDie zwijgzaamheid van Vlaamse studengen bij het Fonds voor Wetenschappelijk ten is volgens Decock ook een gevolg van Onderzoek. “Dat kun je met je eigen het feit dat veel examens in Vlaanderen project doen, er is veel minder sturing op mondeling zijn. “Als je weet dat je aan het soort onderzoek.” het eind van het jaar in een persoonlijk Het krijgen van een aanstelling bij een gesprek met de hoogleVlaamse universiteit is raar intelligent over moet lastiger dan in Nederkomen, dan is het verstanland. Maar wie eenmaal ‘In Vlaanderen dig om tijdens colleges binnen is, kan van docent, is alles formeler, geen onmetelijk domme hoofddocent, hoogleraar een student zegt indruk te maken.” redelijk automatisch geen hoi tegen een Nu ook in Vlaanderen doorgroeien tot gewoon docent’ minder afhangt van die hoogleraar. “Hoe ver je laatste examenronde en komt hangt vooral af van scholieren op de middelje verdiensten als wetenbare school al spreekschapper, niet van de vaardigheid leren, merkt universiteitspolitiek.”

Decock dat ook deze Dat heeft zijn voor- en zijn studenten vaker hun mond durven open nadelen, vindt Decock. “Als je als sterte trekken. Zo groeien de Vlaamse en renkundige een observatiepost in Chili wilt bouwen, heb je een grote vakgroep en Nederlandse studenten meer naar elkaar toe. veel samenwerking nodig. Maar bij een discipline als filosofie is het ontwikkelen van je eigen intellectuele positie belangKerktorenmentaliteit rijker dan het inzetten op grootschalig Een van de blijvende grote verschilonderzoek.” len tussen de Vlaamse en Nederlandse universiteiten is de verengelsing van het onderwijs. Waar in Nederland jarenlang Meer eerbied voor docent Waar Decock de sfeer tussen wetenschap- universiteiten zoveel mogelijk opleidingen in het Engels aanboden om interpers in Vlaanderen collegialer noemt, is nationale studenten te trekken, blijft in de verhouding tussen docent en student Vlaanderen het Nederlands de standaard daar juist weer veel hiërarchischer. “In voertaal in het academisch onderwijs.

Vlaanderen is alles formeler. Het zou “Voor Vlaamse politieke partijen is daar voor een student ondenkbaar zijn het behoud van het Vlaams een van de om een mail naar een docent met hoi belangrijkste strijdpunten. Bij rellen in te beginnen.” De Vlaamse student heeft 1968 zijn de Franstaligen letterlijk de meer eerbied voor de docent en zal universiteit in Leuven uitgegooid. In een minder snel vragen stellen. “Dat is echt land waar recentelijk vanwege een taaleen groot cultuurverschil.”

14

kwestie 541 dagen geen regering was, gaat men niet zomaar Engelstalige opleidingen aanbieden.”

Sowieso hebben de meeste Vlaamse studenten geen internationale ambities.

“Het aantal Vlamingen in Amsterdam is bijvoorbeeld verrassend laag. Volgens mij wonen hier zelfs minder Belgen dan Grieken.”

Dat hoort volgens Decock bij de Vlaamse kerktorenmentaliteit: Vlamingen blijven het liefst in de buurt van hun ouderlijk huis wonen. “Waar in Nederland studenten snel op kamers gaan, blijven de Vlamingen liever thuiswonen. Als ze al op kot gaan, vertrekken ze in het weekend weer snel naar huis. “De universiteitssteden zijn in het weekend en in de zomer uitgestorven.”

Universiteitspolitiek Ook is er een groot verschil in bestuurscultuur. Alle Vlaamse rectoren worden door de universitaire gemeenschap gekozen. Dat heeft als voordeel dat het aanstellingsproces helder is en de keuze voor de rector echt het gevolg van inspraak is.

“Dat betekent dat zij met grote legitimiteit namens de gemeenschap kunnen spreken. Zo hebben de rectoren meer invloed bij het onderwijsministerie.

Aan de andere kant zijn er in Nederland enkele heel goede rectoren die zich nooit bij zo’n verkiezing kandidaat zouden stellen.”

Soms lopen die verkiezingen niet helemaal zoals ze zouden moeten gaan. Zo wist geen enkele kandidaat in Gent het verplichte tweederde van de stemmen te halen. “Na zeven stemrondes werd de procedure aangepast totdat de negende stemronde eindelijk een nieuwe rector opleverde.” Decock heeft zelf geen voorkeur voor of tegen een gekozen rector, of zelfs tussen beide universiteitssystemen: “Het heeft beide voor- en nadelen.”

‘Bij Nederlandse studenten lijkt het hebben van een mening belangrijker dan het onderbouwen ervan’

NR 20 — 4 JULI 2018

ADVALVAS

VLAMING [2/4]

‘Amsterdam is voor mij de perfecte stad’

Alexander Lindemans (24) werkt bij International Office van de VU

Door Welmoed Visser Foto Yvonne Compier

H

oe ben je in Nederland terechtgekomen? “Nadat ik klaar was met mijn bachelor geschiedenis in Gent, wilde ik graag een master doen in het buitenland.

Ik was al op Erasmus geweest in Praag en het beviel me om in het buitenland te wonen, maar ik wilde het liefst niet te ver weg zijn van mijn familie. Ik heb gekozen voor de master international studies aan de UvA. Toen ontdekte ik hoe geweldig Amsterdam is. Ik ben opgegroeid in een randgemeente van Brussel, maar die stad vind ik te groot; het is een autostad, de sfeer is grimmig ’s nachts.

In Amsterdam voel ik me thuis en veilig. Ik houd ervan dat je alles op de fiets kunt doen.”

Wat verbaast je hier? “In positief opzicht: de inrichting en het onderhoud van de openbare ruimte.

Denk aan de fietspaden en dat de stad een heldere grens heeft, plots zit je tussen de weilanden. In België is die

ADVALVAS

NR 20 — 4 JULI 2018

overgang rommeliger. Dat heeft het landschap verpest.

In negatieve zin verbaas ik me over de Nederlandse eetcultuur: de kleine broodjes in cafés, belegd met kaas en een zuinig blaadje sla. En ik mis ook de lekkere koffiekoeken op zondagochtend.”

Zoek je andere Vlamingen op? “De meeste van mijn vrienden en bekenden hier zijn Nederlanders, die heb ik leren kennen via mijn Nederlandse vriendin. En ik ben drummer in een bandje met vijf Nederlanders.

Maar een van mijn beste vrienden uit Gent woont toevallig ook in Amsterdam. Ik mis wel mijn goede vrienden en familie die nog in België wonen. Ik ben aan het sparen voor een auto, zodat ik wat vaker naar ze toe kan.”

Overweeg je weleens om terug te gaan? “Voorlopig niet. Ik houd van de Nederlandse mentaliteit en voel me hier helemaal op mijn plek.”

15

In het proeflokaal

Gizt izze ziel vannut bier Bovengisting, ondergisting. Als je geen pleefiguur wilt slaan in hip bierminnend gezelschap (iedereen in Amsterdam) moet je daar iets van weten. Maar wat betekent het en wat is lekkerder?

DOOR NICOLE SANTÉ FOTO’S ROB BÖMER

E

r is eigenlijk maar één plek in Amsterdam waar je een antwoord kunt vinden op elke vraag over bier en dat is bierproeflokaal In de Wildeman, aan de Kolksteeg midden in het centrum. Elk personeelslid is daar een bierexpert, maar zelfbenoemd beer nerd Elaine Olsthoorn brengt – naast vele biertjes – nog wat extra’s. Zij organiseert al zeven jaar lang het Carnivale Brettanomyces, een serieus bierfestival voor professionals en serieuze drinkers, vernoemd naar het wilde gist dat de basis vormt voor bijvoorbeeld de bieren van het Vlaamse Orval. Afgelopen weekend werden op tien plaatsen in de stad, waaronder In de Wildeman, lezingen gehouden, ervaringen uitgewisseld, gegeten en – want ja, daar gaat het toch om – veel gedronken.

Een Landlocked Lemon & Lime Saison real ale (5,4%) is het eerste bijzondere biertje dat we proeven: gebrouwen met

saison-gist, dat zijn oorsprong vindt in West-Vlaanderen. Daar werd aan het eind van het seizoen met de laatste restjes tarwe door boeren bier gebrouwen voor het volgende jaar – want hij ligt vijf maanden te rijpen. “Een bloemig biertje, met een droge nadronk”, zegt Elaine.

Limoen proef ik, maar niet heel opdringerig. Lekker. “Gist poept koolzuur”, gooit Elaine er nog even tussendoor. Aha.

Dundulis We hebben geluk, vindt Elaine, want dit is aan het uitsterven: een ‘raw beer’ gebrouwen in Litouwen, traditioneel farmhouse ale van Dundulis (4,5%).

Hete stenen worden ervoor in de wort (het beginmengsel van bier) gegooid, de volgende dag al kun je het bier drinken, dat eruitziet als witbier en hoppig smaakt. Ik proef iets van nootmuskaat.

Bubbelig

Landlocked Lemon & Lime Saison real ale 16

Tijd voor iets bekends. Zelfs het bekendste oud bruin van België: de Duchesse de Bourgogne (6,2%). Hoog gegist in eikenhouten tonnen. “De rode wijn onder de bieren”, dicteert Elaine. Fruitig, vinden we. Zoetzuur, iets van vanille? Enne ook niet zo bubbelig. Als dat zo heet. Mooie fles ook.

Duchesse de Bourgogne

Bierexpert Elaine Olsthoorn: ‘Gist poept koolzuur’ Nu weer iets bijzonders hoor. Iets nieuws uit de ‘speeltuin’ van Overworks – van Brewdogs uit Aberdeen: Brettfest of Champions. Het café heeft de primeur en tapt uit een van de eerste fusten van dit bijzondere tafelbier. Want zo heet het, omdat de monniken het aan tafel dronken; één biertje per dag mochten ze. En omdat het zo licht is, is het een perfect biertje voor bij het ontbijt. Natuurlijk. Maar deze is iets zwaarder: 5,5 procent. Hm. Drie maanden gelagerd (gerijpt) in Romeinse amforen en gebrouwen in samenwerking met een Nederlandse gistmeester, die door de Schotten is weggekocht. Het lijkt verdorie wel voetbal. En dat bier smaakt naar…

“Zuurkool!” roept tafelgenoot. “Willen jullie er nog één proberen?” vraagt Elaine geamuseerd. Ja, duh!

NR 20 — 4 JULI 2018

ADVALVAS

BIER

Aecht Schlenkerla Rauchbier 300 brouwerijen erbij “Alsof je een asbak leegdrinkt!” roept tafelgenoot. Maar dit is dus een supertraditioneel Duits rookbier van Schlenkerla uit Bamberg, Aecht Schlenkerla Rauchbier (5,1%). Daar wordt mout (gedroogd graan) nog altijd gedroogd door het te roken, wat die specifieke smaak geeft die in Nederland niet door iedereen, inclusief tafelgenoot, wordt gewaardeerd.

Maar ik vind het wel lekker.

Ondertussen vertelt Elaine dat er in de laatste tien jaar driehonderd brouwerijen in Nederland zijn bijgekomen. Die het misschien niet allemaal gaan overleven, maar Tommie Sjef uit Den Helder in elk geval wel. Hij kwam op zekere dag – nog maar net op drankgerechtigde leeftijd – naar Amsterdam met een Albert Heijntas met twee flessen zelfgebrouwen vocht. “Je moet stoppen met alles wat je erbij doet en je hierop richten”, was het onmiddellijke advies. Nu staat Tommie Sjef in de top-vijf van beste brouwers in de wereld.

Die gaan we even niet drinken, want Elaine heeft een ander mooi experiment: Marble Beers Prize Old Ale Pinot Noir Barrel Aged (11,6%) voor hem en Marble Beers Prize Olde Ale Barbera Barrel Aged

Marble Beers Prize Olde Ale Barbera Barrel Aged ADVALVAS

NR 20 — 4 JULI 2018

(10,4%) voor haar. Allemaal op basis van brettanomyces cultuur en gerijpt in vaten waar wijn in heeft gezeten. Iets druifachtigs is wel te proeven, zo in de verte.

Misschien is die Shropshire blue-kaas toch iets te heftig. Elaine zet gedecideerd twee glazen Jever (4,9%) op tafel. “Even het palet schoonmaken.” Goed idee.

Lekker ook zeg, zo’n gewoon biertje. Je klaart er ook mooi van op: hoe zit het nu precies met die hoge en lage gisting?

“Temperatuur!” klinkt het bliksemsnel uit Elaines mond, en: “Gist is de ziel van het bier.” Potverdrie, dat is mooi. Gizt izze ziel vannut bier, herhaal ik binnensmonds.

In de Wildeman

Jever Iets ziltigs proeven Sofia, die de shift van Elaine overneemt, vertelt dat het van de soort gist afhangt of je het op lage of hogere temperatuur (tussen de 15 en 25 graden) laat gisten.

Bij de lastiger te controleren bovengisting, waarbij de gist op het brouwsel drijft, krijg je hogere percentages en zwaardere katers. Hm. Bij lage gisting (bij temperaturen tussen 4 en 15 graden) zit de gist op de bodem, vandaar ook de term ondergisting. Dit proces werd later ontdekt dan dat van bovengisting en gaf de wereld pils. En dan is er de spontane gisting, waarbij de basis van het bier, de wort, wordt blootgesteld aan de lucht en er natuurlijke gisten in het mengsel ontstaan.

Sofia brengt Vlaams bier: XX Bitter (6%) in een hipsterflesje. Bovengegist dus, en met twee soorten hop – “een instapmodel voor wie IPA’s wil gaan drinken.” Hop, met die karakteristieke smaak, werd trouwens toegevoegd vanwege conserverende werking, deelt ze tussen neus en lippen mee. Zo zie je maar!

XX Bitter Nog een Nederlands-Vlaams product dan maar? Heel donker Oesterstout (8%), dat zo heet omdat ze de wort, dat beginmengsel, even over oesters heen laten lopen. Hoe verzin je het? Ik doe mijn best iets ziltigs te proeven. Nee, ja toch, of is het die shropshire?

Korenwijn Toeval bestaat niet, dus komt een Vlaams stel naast ons zitten. Ze komen al dertig jaar twee keer per jaar naar Amsterdam en altijd naar In de Wildeman. Om bier te drinken natuurlijk? “Haha, nee zeg! Bier drinken doen we in België!” En ze bestellen twee oude korenwijn (“dat kun je in België dus niet krijgen”) en bitterballen.

Ze willen me ook best een Vlaams bier uit de omvangrijke lijst aanbevelen. Karmeliet Tripel (8%) wordt het. De vrouw van het stel legt me nog even uit dat alcohol, kleur en smaak de essentie van bier vormen. Ik leeg het glas. Een zin zoemt door mijn hoofd: Gizt izze ziel vannut bier.

17

Multicultureel

VU-docent geschiedenis Norah Karrouche is een Vlaamse met Marokkaanse wortels. Soms gebruikt ze haar tongval om deuren te openen.

‘Als ik iets gedaan wil krijgen, zet ik mijn accent wat dikker aan’ DOOR PETER BREEDVELD FOTO PETER VALCKX

E

r zijn momenten dat het geschiedenisdocent Norah Karrouche begint te irriteren: de collega’s die haar Vlaamse accent proberen na te doen, die ene die haar al sinds 2008 aanspreekt met allez meiske.

En de gniffelende eerstejaars die haar het gevoel geven dat het beeld van de domme Belg nog altijd stevig geworteld is in Nederland. Wanneer Karrouche per ongeluk een Vlaamse uitdrukking gebruikt, kijken ze haar aan alsof ze Chinees spreekt. Als ze in haar woonplaats Rotterdam boodschappen gaat doen, vragen winkelbedienden of ze gezellig een dagje aan het shoppen is in Nederland. “Die vragen zich af wat een Belg in Rotterdam Alexander doet.”

Terwijl ze een sterkere band heeft met Rotterdam dan met Leuven, waar ze is geboren en opgegroeid, en zelf vindt dat ze toch behoorlijk is vernederlandst, want ze zegt koelkast in plaats van frigo en magnetron in plaats van microgolfoven.

Zo Nederlands dat ze om de haverklap joh en doei roept, is ze evenwel nog niet.

Als ze iets gedaan wil krijgen van mensen, bijvoorbeeld op het postkantoor, dan zet ze haar Vlaams accent extra dik aan, want dat vinden mensen charmant en dan doen ze beter hun best voor haar.

Ook in de collegezaal windt ze de studenten om haar vinger met haar Vlaamse

18

tongval. Dan zegt ze expres het zuidelijke keiraar in plaats van heel gek. “Want Nederlanders vinden het toch een leuk taaltje.”

Wat dat betreft vindt ze het wel jammer dat haar colleges zo langzaamaan allemaal Engelstalig worden, want daardoor werkt dat trucje dus niet meer.

Haar moeder is een autochtone Belg, haar vader komt uit Marokko, vandaar haar Marokkaanse achternaam. Haar vader, vertelt ze, heeft nog gevoetbald met de vader van de Belgische stervoetballer Marouane Fellaini, die in het WK opkomt voor het Belgische nationale elftal. “Op hun blote voeten, in de straten van Tanger.”

Ze ziet er niet nadrukkelijk Marokkaans Aanslag op identiteit uit, al heeft ze donker haar en donkerWaar ze ook niet onverdeeld enthousibruine ogen. “In Griekenland denken ast over is, is dat alle Nederlanders haar ze dat ik Grieks ben, in Frankrijk dat ik aanduiden als Vlaams. “Tien jaar geleden Frans ben, ik kan overal was ik gewoon een Belg, voor doorgaan.” Maar maar door het nationaachternaam verraadt lisme van het Vlaams ‘Tien jaar geleden haar natuurlijk alles. Docenten Belang en de Nieuwwas ik nog gewoon op school waren daardoor Vlaamse Alliantie (N-VA) een Belg, nu verbaasd dat ze wilde gaan zijn Nederlanders zich ben ik voor alle studeren. Een Belgische opeens heel bewust van Nederlanders een hoogleraar maakte eens het verschil tussen Waal een opmerking over een en Vlaming. En nou heb Vlaamse’ tekst van haar, en meende ik wel een duidelijk beeld dat ze een bepaalde vorm bij begrippen als Vlaamse niet zou hebben gebruikt literatuur en Vlaams platals Nederlands haar moedertaal zou teland, maar ik voel me vooral Belg. En zijn geweest. “Maar Nederlands ís mijn dat iedereen me nu Vlaming noemt, is moedertaal”, antwoordde ze verbijsterd. een aanslag die de N-VA op mijn identi“Dat incident heeft me heel erg aangegreteit heeft gepleegd.” pen”, zegt ze. “Toen ben ik Arabisch gaan Karrouche woont sinds 2015 weer onafstuderen.” Begin twintig was ze toen. “Ik gebroken in Nederland, eerst als docenthad me nooit Marokkaan gevoeld, had onderzoeker aan de Erasmus Universiteit er nooit bij stilgestaan, tot dat specifieke Rotterdam en sinds twee jaar werkt ze moment.” aan de VU. Hier heeft ze van 2006 tot en met 2008 ook oudheidkunde gestudeerd, en daarna is ze aan de Erasmus gepromoEchte Marokkaan veerd. Ze vertrok vervolgens naar MarokNu is ze beledigd als mensen zeggen ko, waar ze een jaar onderzoek deed en dat ze geen echte Marokkaan is. “Geen kwam toen weer naar Nederland. échte, dat zeggen ze omdat ik hoogop-

NR 20 — 4 JULI 2018

ADVALVAS

ONDERWIJS

Geschiedenisdocent Norah Karrouche: ‘Je bent een issue zodra ze je achternaam zien’ ADVALVAS

NR 20 — 4 JULI 2018

geleid ben, succesvol in mijn werk, dat ik weleens een biertje drink. Dat mijn Marokkaanse identiteit een soort juk is, dat ik in de loop der jaren van me af heb weten te werpen.” ”Je bent een issue voor ze, zodra ze je achternaam zien. Dan word je geacht een representant te zijn van je gemeenschap, je Marokkaanse gemeenschap waar het niet vanzelfsprekend is dat je studeert, en waarvoor je dus een rolmodel moet zijn.”

Terwijl ze opgroeide in een witte omgeving. “We vierden thuis Kerstmis, Pasen, het Offerfeest en het Suikerfeest. Mijn vader was praktiserend moslim, maar mijn moeder niet.”

Als docent was ze in het begin gevoelig voor bepaalde reacties van studenten. “Er zijn er weleens een paar grof tegen me geweest. Dan zeiden ze dat ik mijn eigen stof niet begreep, dat ik sneller moest leren lezen. Ik vroeg me dan af of ze ook zo zouden hebben gereageerd als ik niet die Marokkaanse achternaam had gehad, of als ik een man was geweest. Nu heb ik geleerd ermee om te gaan.”

Maar ze merkt dat haar achternaam in haar werk echt een hindernis kan zijn.

Omdat ze onderzoek doet naar onder meer de Franse koloniale geschiedenis in Marokko, zijn er collega’s die haar objectiviteit in twijfel trekken vanwege haar naam. “Ze vinden dat iemand met een Marokkaanse achtergrond geen goed onderzoek kan doen in Marokko omdat ze een positie inneemt. Maar iedereen neemt een positie in als het om het koloniale verleden gaat. Ik zie het probleem niet.”

19

ADVERTENTIE

LOOKS CAN KILL WEAPON OF MASS DESTRUCTION

Lipstick can might contain like Polyethylene Terephthalate (PET) Polyethylene This toy gun killplastics more people than a real gun.

Simply because it’s or made of plastic. It(PE). will These will end up in your body, orineven worse, inside body ofour thefood one end upmicroplastics as waste in our oceans.

Where it degrades small particles andthe ends up in you love. your lipstick you chain.

ThisCheck way poison enters before our body onkiss. a daily basis. We must reduce now or suffer later.

VLAMING [3/4]

‘Nederlanders hebben overal kritiek op’

Ienke Potemans (23), masterstudent opsporingscriminologie

Door Welmoed Visser Foto Yvonne Compier

ADVALVAS

NR 20 — 4 JULI 2018

H

oe ben je in Nederland terechtgekomen? “Ik heb al een master criminologie gedaan in Leuven, maar toen ik hoorde van deze master opsporingscriminologie wist ik meteen: die wil ik ook doen. De vakken cybercrime en daderprofilering zijn een belangrijke aanvulling van mijn kennis.

“Amsterdam is een heel leuke stad, maar ook druk. En alles ligt ver uit elkaar. Ik woon op Uilenstede en moet altijd ver fietsen voordat ik ergens ben.”

niet om aan het woord te komen in werkgroepen.”

Wat verbaast je hier? “Als ik met Nederlanders televisie kijk, hebben ze overal kritiek op. Je kunt ook te kritisch zijn, denk ik soms. Hun openheid ervaar ik als positief. Je kunt hier zeggen wat je denkt zonder dat mensen meteen beledigd zijn. Ik moet wel nog leren om wat sneller te reageren. Ik wacht tot mensen zijn uitgesproken, tot de punt. Daardoor lukt het me soms

Overweeg je weleens om terug te gaan? “Ik mis mijn familie en vrienden wel en ik vind het jammer dat ik niet even bij ze langs kan gaan. Ook houd ik van de kleinschaligheid van Leuven. Voor mij is die stad precies groot genoeg, dus ik denk dat ik op termijn wel terug wil. Maar als ik hier een leuke baan vind, zou ik het niet erg vinden om nog een paar jaar te blijven.”

Zoek je andere Vlamingen op? “Ik ben heel bewust bij Nederlandse studenten in huis gaan wonen. En ik zit bij studentenvereniging Cyclades. Daar heb ik veel mensen leren kennen. Sinds kort heb ik een bijbaan in een escaperoom, een droombaan. Ik zou later wel pop-up escaperooms willen opzetten. Ik volg de Facebookgroep Belgians in Amsterdam en doe soms dingen samen met andere Belgen, maar die wonen hier meestal al heel lang.”

21

VIPs

Manon Parry is benoemd tot bijzonder hoogleraar medical history.

De leerstoel is geïnitieerd door de Stichting Historia Medicinae en heeft als doelstelling: bevordering van onderzoek en onderwijs in de geschiedenis van gezondheid, ziekte, gezondheidszorg en medische wetenschappen.

Promovendus Özlem Eylem krijgt de Early Career Research Grant van het Center for Mind in Society in Engeland.

De beurs (2500 pond) gebruikt Eylem voor het organiseren van een publieksevenement, gerelateerd aan haar onderzoek over ‘e-mental health service’.

Natte zomers in China

I

n Oost-China komt af en toe hevige regenval voor in de zomer, maar soms ook niet. Promovendus Lintao Li ging op zoek naar een verklaring, zodat we de regenval in de toekomst wellicht kunnen voorspellen. De luchtstroom vanuit de Golf van

Bengalen en de Zuid-Chinese Zee is de belangrijkstee aanvoer van neerslag, ontdekte Li. Zo was een relatief klein lagedrukgebied dat ontstond in de Golf van Bengalen de oorzaak van de hevige regenval in onder meer Peking in 2012. De waterdampbalans, het verschil tussen de

Babypoep ruiken

Marieke Wijntjes

Econometrist Meindert Flikkema is benoemd tot voorzitter van de Centrale Examens bedrijfseconomie havo en vwo bij het College Toetsen en Examens in Utrecht dat toeziet op de kwaliteit van de centrale examens, gemaakt door Cito en vakleerkrachten.

22

Laura Elizabeth

FotoVU/RvdV

Hoogleraar computationele lexicologie Piek Vossen kreeg van financier NWO een subsidie van 750.000 euro voor het project ‘De Nederlandse taal als instrument om verhalen te vertellen’. Het gaat om het ontdekken en analyseren van framing in teksten.

B

loedvergiftiging bij couveusebaby’s kan vroegtijdig opgespoord worden door het gebruik van een elektronische neus. Deze zogeheten eNose herkent bloedvergiftiging al aan de geur van de babypoep, enkele dagen voordat het kind ziek wordt. Door vroege behandeling vermindert de kans dat de baby overlijdt.

Dat schrijft kinderarts Tim de Meij in het tijdschrift Clinical Infectious Diseases.

Ongeveer 25 procent van de couveusekinderen in Nederland en België ontwikkelt bloedvergiftiging. Tien procent van de zieke kinderen overlijdt hieraan. De Meij, promovendus Daan Berkhout en arts Nanne de Boer deden onderzoek op negen intensivecare-afdelingen. Van ruim duizend verschillende couveusekinderen werd dagelijks poep verzameld en door de onderzoekers geanalyseerd met een eNose. Van 127 baby’s met sepsis bleek dat de geurprofielen van de poep sterk afweek. (FB)

hoeveelheid water die verdampt en die neervalt, is een belangrijke voorspeller in het model van Li. Hiermee kon hij tien van dertien natte zomers achteraf ‘voorspellen’. (WV)

Li promoveerde op 18 juni. Zie proefschrift via tinyurl.com/Lintaoli

Aardbevingen

H

et onderlinge wantrouwen tussen de NAM, Rijksoverheid en Groningse bestuurders is bepalend voor de aanpak van de gevolgen van de aardbevingen in Groningen, blijkt uit VU-onderzoek.

“Pas na aanhoudende protesten namen zij concrete maatregelen”, aldus VU-organisatiewetenschapper Arjen Schmidt. Als dit niet naar tevredenheid van de Groningers was, dan probeerden die met man en macht aardbevingen weer op de publieke agenda te krijgen.

Het gevolg is een sterke daling van wederzijds vertrouwen die de komst van een goede oplossing in de weg staat. (PB)

NR 20 — 4 JULI 2018

ADVALVAS

ONDERZOEKSNIEUWS

Corrupte netwerken

V

erdachten in grote corruptieschandalen worden vaak vrijgesproken omdat de overheid slecht uit de voeten kan met de rol die sociale netwerken spelen bij corruptie. Dat toont bedrijfskundige Willeke Slingerland aan in haar proefschrift, waarop ze 20 juni is gepromoveerd. In de grote corruptieschandalen blijken steeds kluwes van personen en organisaties betrokken te zijn, die het vrijwel onmogelijk maken de corrupte handelingen van individuen te bewijzen. Slingerland laat zien hoe netwerken tot corruptie kunnen leiden, waarbij individuele handelingen niet per se corrupt zijn.

(PB)

Studiebegeleiding werkt

Zie proefschrif via tinyurl.com/Willekeslingerland

Vaker te voet

N 11 procent meer kilometers werden er het afgelopen jaar in Nederland gewandeld dan in 2005.

W

e zijn de afgelopen jaren flink meer gaan wandelen, blijkt uit cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek. Goed nieuws, want wandelen is gezond en maakt mensen creatiever, stelt hoogleraar neuropsychologie Erik

iet alleen heeft studiebegeleiding in het eerste jaar van een hbo-opleiding een positief effect op studiesucces en motivatie, ook is het financieel een positieve investering. Dat blijkt uit het onderzoek waarop Mark te Wierik maandag 18 juni bij Gedrags- en bewegingswetenschappen promoveerde.

De Christelijke Hogeschool Windesheim introduceerde in 2006 studieloopbaanbegeleiding voor studenten. Niet alleen haalden eerstejaars voltijdstudenten hierdoor meer studiepunten, ook bleek de bijbehorende studentreflectie een positieve invloed te hebben.

Vanaf een daling van het eerstejaarsuitvalpercentage met 2,3 procent was de kostenbesparing van de begeleiding groter dan de investering. (FB)

Scherder. (WV)

Meer info via tinyurl.com/langewandeling ADVALVAS

NR 20 — 4 JULI 2018

Zie proefschrift via tinyurl.com/ Marktewierik

Eerder corruptie in egoïstische organisaties Volgens promovendus Madelijne Gorsira kun je corrupt gedrag effectief bestrijden door de bedrijfscultuur minder te richten op eigenbelang.

“Het zijn uiteindelijk individuen die corruptie plegen, maar er is weinig bekend waarom de een het wel doet en de ander niet. Corruptie wordt door criminologen en economen vaak bekeken vanuit het perspectief van kosten en baten: proberen de pakkans te vergroten, zorgen dat mensen er niet zomaar mee wegkomen. Dat blijft belangrijk, maar uit mijn onderzoek blijkt dat er meer is.

Ik heb vragenlijsten voorgelegd aan ambtenaren en mensen in bedrijven op posities waarin ze diensten of goederen kopen of verkopen. Uit die zelfrapportages bleek dat twintig procent van de ambtenaren en van de mensen uit bedrijven zich kan voorstellen een beloning aan te nemen of te geven om een geslaagde koop te bewerkstelligen.

Bij degenen die zich dit kunnen voorstellen, blijkt dat ze minder uitgesproken normen hebben over de ernst van corruptie, en dat ze vaker denken dat anderen vergelijkbare dingen doen. Maar ook de cultuur binnen de organisatie is belangrijk: is die erg op het eigenbelang gericht en minder op het maatschappelijk belang, dan zijn mensen eerder geneigd corruptie te plegen. Je kunt je dus afvragen of bonussen bijvoorbeeld wel de cultuur creëren die je wilt in een organisatie.” (WV)

Gorsira promoveerde op 20 juni. Zie proefschrift via tinyurl.com/Madelijnegorsira

23

Kees van der Kooi hoogleraar theologie en OR-lid

OPINIE

‘Nederlandse studenten moeten actief hun taal beheersen’ De Engelse taal rukt op in het hoger onderwijs, ook aan de VU. Hoogleraar theologie Kees van der Kooi is daar niet blij mee.

D

DOOR DIRK DE HOOG e VU moet een Nederlandstalige universiteit blijven? “Mijn punt is dat de VU er onomwonden voor moet kiezen een Nederlandse universiteit te blijven, met gastvrijheid voor studenten en medewerkers uit het buitenland. Ze moet geen international university worden waar men vooral studenten van elders opleidt. En we moeten ook trots zijn op onze taal.

Wat dat betreft kunnen we leren van de Vlamingen. Die hebben ervoor gevochten dat hun taal op de universiteiten werd erkend. Nederlanders zijn niet zo zuinig op hun taal. Ik ben niet tegen Engelstalige opleidingen als die een meerwaarde hebben voor de VU, maar ook dan hoort er actieve aandacht voor de beheersing van de Nederlandse taal door Nederlandse studenten te zijn.”

Waarom is dat belangrijk? “De taal is een deel van onze identiteit die de moeite waard is om te behouden en te verzorgen.

Daar hebben we niet alleen de literatuur

24

voor nodig, maar ook de wetenschap.

Anders verschraalt het Nederlands. Dat vind ik zonde, want het Nederlands is een mooie taal. Dat noem ik het cultuurpolitieke argument.”

Internationalisering Steeds meer universiteiten stappen over op de Engelse taal. Daar is niet iedereen even gelukkig mee. Ook aan de VU komen steeds meer Engelstalige opleidingen. Het streven is dat elke faculteit minstens één Engelstalige bachelor krijgt. Inmiddels komt bijna 20 procent van de 23.000 VU-studenten uit het buitenland. De ondernemingsraad vindt dat we kritisch moeten kijken naar die internationalisering.

De VU is tenslotte een Nederlandse universiteit.

Het college van bestuur wil een tweetalige campus.

Er zijn ook andere argumenten?

“Zeker! Ik kies voor een universiteit die deel uitmaakt van de Nederlandse samenleving en zich niet alleen richt op internationale vakbroeders. De oudste disciplines aan de universiteiten, theologie, geneeskunde en rechten, hebben die binding altijd gehad en leiden vooral mensen op die in de eigen samenleving functioneren. Dan moet je goed in het Nederlands kunnen communiceren, ook over je wetenschappelijke vakgebied. Stel je voor dat je een tandarts hebt die alleen maar in Engels jargon kan uitleggen wat er met je gebit aan de hand is en wat de behandeling wordt.”

Dat kunnen Nederlandse studenten niet meer? “Dat wil ik niet zeggen, maar de beheersing van het Nederlands is nu al niet optimaal, om het zacht uit te drukken. Maar juist bij Engelstalige opleidingen moet je actief aan de beheersing van het Nederlands werken door studenten ook in het Nederlands werkstukken te laten schrijven en presentaties te laten houden.

Als je dat niet doet, verwatert die vaardigheid.”

Kees van der Kooi

Reageren? Mail naar redactie.advalvas@vu.nl.

NR 20 — 4 JULI 2018

ADVALVAS

VLAMING [4/4]

‘Het is hier moeilijk om echt close te worden’

Aurélie van Baelen 24 / masterstudent law and politics of international security Door Welmoed Visser Foto Yvonne Compier

H

oe ben je in Nederland terechtgekomen? “Vorig jaar deed ik mee aan een pleitwedstrijd en daar sprak ik enkele studenten die deze master aan de VU volgen. Het onderwerp interesseert me erg.

Sowieso is het masteraanbod in Nederland groter en specifieker dan in België. Toen ik de master rechten in Antwerpen afrondde, besloot ik om nog een master te doen. Ondertussen had ik ook al een stage geregeld bij een advocatenkantoor in Amsterdam.

Die begon in juni vorig jaar, sinds die tijd woon ik hier.

De stage werd later een bijbaan. Ik werk er nog steeds twee dagen per week.”

Wat verbaast je hier? “Nederlanders zijn heel open en direct, maar het is moeilijk om echt close met ze te worden. Ik begrijp dat ook wel: de Nederlandse studenten hier hebben gewoon hun leventje, met hun vrienden en een volle agenda. Internationale studenten

ADVALVAS

NR 20 — 4 JULI 2018

beginnen helemaal opnieuw. Ik heb het afgelopen jaar een heel leuke tijd gehad met internationals. Er zijn ook Nederlanders die ik beter heb leren kennen: twee collega’s met wie ik af en toe iets ga drinken en in het begin deelde ik het appartement met twee Nederlanders.

Nu zijn mijn huisgenoten Vlaamse studenten.”

Zoek je andere Vlamingen op? “Antwerpen is dichtbij.

Ik ga geregeld terug in het weekend. Mijn Amsterdamse huisgenoten ken ik ook uit Antwerpen.”

Overweeg je weleens om terug te gaan? “Eind juli ga ik terug. Dan heb ik mijn master af. Ik heb een relatie gekregen met een Duitser met wie ik graag wil samenwonen. We gaan in Brussel wonen, waar hij bij de EU wil werken. Voor hem is het moeilijker om hier werk te vinden. En een appartement vinden is hier zoveel moeilijker en duurder dan in België. Naar Brussel gaan is voor ons de beste optie.”

25

INGEZONDEN MEDEDELING

E: usr@vu.nl | FB: StudentenraadVU | HG StudentenDOk, kamer OD-12 De universitaire studentenraad is het medezeggenschapsorgaan van en voor studenten van de VU. De raad houdt zich vooral bezig met de kwaliteit en toegankelijkheid van het onderwijs en het studentenbeleid van de VU. De raad overlegt hierover geregeld met het college van bestuur.

Trots ronden wij ons jaar af Ik kijk naar mijn agenda en realiseer me dat het einde nu echt nadert. Op 1 september 2017 begonnen wij als raad aan een avontuur, een ontdekkingsreis vol hindernissen. Helaas zit die reis alweer bijna erop.

Tijdens ons avontuur ben ik tot de conclusie gekomen dat we als studentenpopulatie best trots mogen zijn op onze universiteit. Zij staat open voor je, maakt veel mogelijk en durft stappen te zetten. De Vrije Universiteit realiseert meer voor studenten dan we zelf beseffen.

Als raadslid mocht ik meekijken hoe het eraantoe gaat in de keuken van de VU en heb ik zelf kunnen meebeslissen of het gerecht (lees: beleid) naar het restaurant (lees: de collegezaal) mocht of niet. Wanneer je als gewone student in het restaurant zit, krijg je maar weinig mee van de bereiding van je gerecht (lees: hoorcollege).

Heb jij je bijvoorbeeld weleens afgevraagd waarom bijna geen enkel lokaal op de VU op slot gaat, hoe het kan dat de VU zelfs in het weekend open is en waarom jij onbeperkt vakken mag volgen? Ik kan je verklappen dat hiervoor veel beleid nodig is.

We zijn nu druk met het inwerken van onze opvolgers en proberen alle lopende dossiers of af te ronden, of zo goed mogelijk over te dragen. Want hoe hard je ook werkt in zo’n jaar, het is niets waard als je het niet weet over te dragen. Dat is de uitdaging van elk studentenbestuur en elke studentenraad.

Ik ben er trots op dat ik hier mag studeren en dat ik een jaar lang heb mogen meebesturen.

Als kleine raad hebben wij dit studiejaar veel kunnen bereiken. Het was een jaar waarin

wij op opbouwende wijze met het college van bestuur en veel medewerkers mochten samenwerken.

Ook heb ik veel vertrouwen in de nieuwe raad en hoop dat die een frisse wind in de organisatie zal zijn. Ik hoop dat de nieuwe raadsleden hun enthousiasme inzetten voor zaken die wij gestart zijn en die zij zelf zullen beginnen. Zo hoop ik bijvoorbeeld dat de studenteninitiatievenprijs er eindelijk komt en dat wij als VU-studenten nog trotser kunnen zijn op onze grote, maar o zo fijne universiteit!

Namens Marc, Liz, Iris, Margriet, Koen van Dijk, Koen Voors en mijzelf zeg ik alvast: bedankt voor jullie vertrouwen en jullie stem.

Yassine Daia, coördinator communicatie y.daia@studentenraadvu.nl

WAT ER VERDER SPEELT Een selectie uit de onderwerpen waarover de USR nu nadenkt en/ of onderhandelt: • Vangnet selectieve masters.

De USR gaf het VU-bestuur de opdracht om de toelatingseisen van de masteropleidingen te inventariseren. Wij willen namelijk een geschikt vangnet creëren.

• Studentenforum. Wij kijken naar een geschikte organisatiestructuur hiervoor. Bij het forum zijn alle studenten welkom om hun ideeën of plannen over de VU te delen.

• Profileringsfonds. Wij overleggen onder meer over de criteria, zoals verplichte aanwezigheid, om in aanmerking te komen voor het profileringsfonds.

MAIL Reacties op Advalvas-artikelen zijn welkom op redactie.advalvas@vu.nl.

De redactie behoudt zich het recht voor uw bijdrage eventueel in te korten.

Hersenziekten Helaas is er een onnauwkeurigheid geslopen in de berichtgeving omtrent de dissertatie van Margriet Dolleman in de vorige Advalvas. Haar promotieonderzoek gaat namelijk helemaal niet over hersenziekten. Het woord therapie komt er bijvoorbeeld zelfs niet in voor. Toegegeven: promovendus Dolleman zelf werkt dit ook wel in de hand.

Weggemoffeld in de ondertitel maakt zij duidelijk waar dit onderzoek echt over gaat, namelijk over hersenonderzoek bij ratten.

Een maatschappelijke verantwoording ontbreekt in haar proefschrift. Naar mijn mening is het van het grootste belang dit onderscheid – mens versus proefdier – te accentueren. Doen we dat niet, dan blijven we steken in theoretische verhandelingen als de onderhavige, waarin ook nog eens voortdurend gewezen wordt op de noodzaak van ‘verder onderzoek’.

Zo laten we patiënten in de kou staan.

Ed Destrée, alumnus rechten

COLOFON

ONAFHANKELIJK MAGAZINE VAN DE VRIJE UNIVERSITEIT WWW.ADVALVAS.VU.NL

Redactieadres De Boelelaan 1105 BelleVue, Kamer 1H-43 1081 HV Amsterdam redactie.advalvas@vu.nl Hoofdredacteur Marieke Schilp Redactie Floor Bal, Peter Breedveld, Dirk de Hoog, Marieke Kolkman, Welmoed Visser Eindredactie Win Castermans, Welmoed Visser Secretariaat Anna Jansen (020) 5985630 secretariaat.advalvas@vu.nl Basis Ontwerp Luis Mendo - GOOD Inc.

Vormgeving Rob Bömer - rbbmr.nl Medewerkers Yvonne Compier, Dido Drachman, Peter Gerritsen, Martijn Gijsbertsen, Sanne Pieters, Dick Roodenburg (Griffioen), Nicole Santé, Bas van der Schot, Peter Valckx Copyright HOP-kopij Hoger Onderwijs Persbureau, Amsterdam VU-advertenties zie secretariaat Commerciële advertenties Bureau Van Vliet (023) 5714745 Druk Tuijtel, Hardinxveld-Giessendam

ADVERTENTIES

STRIJD JIJ MEE TEGEN KINDERUITBUITING? Wereldwijd worden miljoenen kinderen uitgebuit.

Denk aan seksuele uitbuiting van kinderen, kindermisbruik of kinderarbeid. Terre des Hommes pakt deze extreme, mensonterende vormen van Foto: Terre des Hommes & Corbino

kinderuitbuiting aan.

ADVALVAS

Help mee via tdh.nl

NR 20 — 4 JULI 2018

27

E: OR@VU.NL | WWW.VU.NL/OR | WWW.ONDERNEMINGSRAADVU.NL | 27 JUNI 2018 Op deze laatste OR-pagina voor de zomer staan de speerpunten die de GV heeft geformuleerd voor het komende begrotingsoverleg. Verder twee meningen op persoonlijke titel van OR leden over internationalisering.

MEDEZEGGENSCHAP EN DE VU BEGROTING Er zijn weinig dossiers waar de medezeggenschap (MZ) zo veel aandacht aan besteedt als de begroting. De vraag om instemming met de hoofdlijnen van de begroting is nog maar net definitief beantwoord in december, als in het voorjaar de contouren bekend worden van de begroting van het jaar er op. In een aantal fases is de MZ betrokken bij de besluitvorming in dat begrotingsproces, totdat de instemmingsvraag in december opnieuw voorligt.

De begroting raakt uiteraard alle VUmedewerkers. Wat faculteiten en diensten kunnen doen hangt immers voor een groot deel af van de middelen die ze toegewezen krijgen. Hoewel veel posten in de begroting voor een belangrijk deel vastliggen (denk aan loonkosten en huisvestingslasten), zijn er ieder jaar wel degelijk mogelijkheden om invloed uit te oefenen.

De instemming op de hoofdlijnen van de begroting is een dossier voor de gezamenlijke vergadering (GV): de Ondernemingsraad (OR) in samenwerking met de Universitaire studentenraad (USR). De GV stelt een aantal ‘speerpunten’ op, onderwerpen waar speciale aandacht voor wordt gevraagd in het lopende begrotingsproces. Omdat de begroting valt onder het instemmingsrecht en de begroting dus niet geldig is op het moment dat de MZ geen instemming zou geven, worden die speerpunten serieus genomen door het bestuur. De GV gaat uiteraard op verantwoordelijke wijze te werk, door de speerpunten in een vroeg stadium kenbaar te maken en voortdurend in overleg te blijven met de relevante partijen. Tegelijk zijn het niet voor niets speerpunten: De GV houdt er ook aan vast.

Aangezien de MZ veel geluiden blijft opvangen dat de werkdruk hoog is, wat ondersteund wordt door de resultaten van het recente werkbelevingsonderzoek, wordt voor de duurzame inzet van het personeel bijzondere aandacht gevraagd in de begroting. Omdat datzelfde onderzoek duidelijk maakt dat er grote ontevre-

denheid is over de werkplekomgeving, dienen er ook middelen te worden vrijgemaakt om het concept VUSmart@Work aan te passen waar nodig. In verband met verplichtingen om de voldoen aan de participatiewet dient er geld vrijgemaakt te worden voor banen die speciaal geschikt zijn voor mensen met een arbeidsbeperking. Ook wordt gevraagd middelen beschikbaar te stellen om leidinggevenden te trainen in modern ‘dienend leiderschap’ De onderwijskwaliteit is ieder jaar een punt van aandacht, met dit jaar speciale aandacht voor docentprofessionalisering, intensivering van het onderwijs en vernieuwing van het onderwijsevaluatiesysteem. Verder wordt gevraagd extra studieplekken te creëren voor studenten, goede en goed toegankelijke taaltoetsen ten behoeve van internationalisering, en

meer geld voor het profileringsfonds (ten behoeve van studenten met bestuursfuncties en/of een functiebeperking).

Een hoge kwaliteit van de ondersteunende diensten is cruciaal voor goed onderwijs en onderzoek. Speerpunten zijn daarom bij deze begroting een versterking van de studentondersteuning en extra geld voor de verbetering van digitale processen.

Een bijzonder element in de begroting van dit jaar is dat er extra geld beschikbaar is voor onderwijs-gerelateerde zaken door de inzet van de studievoorschotmiddelen.

Er zijn landelijke afspraken gemaakt met de universiteiten over de thema’s waarin die extra middelen dienen te worden besteed. De GV stelt zich actief op om er voor te zorgen dat het geld inderdaad aan de juiste zaken wordt besteed.

INTERNATIONALISERING EN WAT HET VRAAGT Het woord internationalisering is een brede hoed waaronder veel schuil gaat. Meestal wordt in de eerste plaats aan taal gedacht, en dan vooral aan Engels. Het is nog maar kort geleden dat in mijn vakgebied, de theologie, de Duitse taal de lingua franca was. Wanneer je wilde meetellen en hoopte dat je werk gelezen werd, moest je in die taal publiceren.

We hebben de kennis van de moderne talen teruggebracht tot de kennis van één buitenlandse taal. Misschien is de winst dat dan aan de actieve kennis van deze taal hoge eisen gesteld kunnen worden.

Taal is niet het enige. Echte internationalisering heeft te maken met verkeer van mensen over en weer en blootstelling aan andere situaties en problematiek. Dat kost tijd en inspanning.

Internationalisering is iets anders dan het moderne toerisme, waarbij we in een ver land een paar weken rond neuzen, een ander klimaat genieten en ervaren dat je komend uit Nederland kennelijk tot een bevoorrechte soort

‘TRULY WELCOME’ DOES NOT MEAN PROMISING THEM AN INTERNATIONAL ENVIRONMENT AND THEN FRUSTRATE THEM WITH MAILS WRITTEN IN DUTCH…

Dimitris Pavlopoulos

behoort, namelijk tot hen die de middelen hebben te kunnen reizen. Internationalisering is dat allemaal natuurlijk nog niet. Dat vraagt dat je elders een poos studeert, werkt, eenzaam bent, ook al probeer je dat op je kamertje al ‘append’ te bestrijden en te ontkennen. Internationalisering betekent dat je ontdekt dat heel veel je vreemd blijft, ook al doe je je best. Maar juist als je best doet, en probeert die andere vreemde taal te leren, wordt het leuker. Als je dat niet wilt, de oversteek maken naar die andere taal, kun je beter niet gaan. Dat geldt niet alleen voor landen buiten Europa, dat is van toepassing op Duitsland, Kroatië, of Polen. Het geldt zelfs in ons eigen land. Wie in Friesland huisarts op het platteland wordt en niet van plan is Fries te leren, kan beter niet gaan. Taal heeft namelijk te maken met mensen, met wat ze eigen en lief is. Internationalisering is de oversteek wagen.

Kees van der Kooi, hoogleraar systematische theologie en lid van de OR

WIE IN FRIESLAND HUISARTS OP HET PLATTELAND WORDT EN NIET VAN PLAN IS FRIES TE LEREN, KAN BETER NIET GAAN.

Kees van der Kooi

BEYOND BORDERS The issue of internationalization has recently sparked a heated debate at the VU as in other universities. This discussion has mistakenly focussed only on regulations concerning the official language of the University. The VU aims at producing research with an international contribution in science and society and (that’s its core business!) provide education of high quality that is inspired by this research. As far as language is concerned, it is now an absolute fact that English has become the lingua franca of many disciplines, such as Applied Sciences and Social. Producing high quality research requires from the VU to be open to researchers irrespectively of origin and language skills (other than English). ‘Open’ translates into being able to accommodate their research ideas and to make them feel truly welcome. In turn ‘truly welcome’ does not mean promising them an international environment and then frustrate them with mails written in Dutch…

Providing internationally oriented education translates into having courses relating to issues that are interesting beyond borders and taking into account the background – with respect to knowledge and culture – of students from all over the world. It certainly means neither just translating the slides of a Dutch speaking course into (sometimes bad) English nor just trying to bring more international students to the VU and treat them as cash cow.

A ‘mixed’ classroom – to use the popular term that the VU applies to attract international students – means orienting to topics that are interesting to everybody in the class and learning from each other rather than creating an environment with more students that you can handle and then complaining that international students do not possess the same skills than students educated in the Netherlands.

Ultimately the success of the internationalization-enterprise will determine what the VU as a whole but also (and probably much more) each specific discipline of the VU will be in the coming years: a provincial university in a rich but still small country or a university that provides high quality education and research beyond borders.

Dimitris Pavlopoulos COLOFON

COMMISSIE COMMUNICATIE OR SANDRA DE MAESSCHALCK, HENK OLIJHOEK, VICTOR VAN BIJLERT, ERIC-JAN HARTSTRA TEKST DICK DE GILDER, KEES VAN DER KOOI EN DIMITRIS PAVLOPOULOS BEELD MARIEKE WIJNTJES VORMGEVING HAAGSBLAUW WWW.FACEBOOK.COM/ONDERNEMINGSRAAD.VU @OR_VU

Cabaret/theater

Restaurant

Par Hasard

Vlamingen Bert Gabriëls Gelukzoeker dinsdag 27 november 2018, 20.30 uur

Kamagurka De grenzen van de ernst vrijdag 1 maart 2019, 20.30 uur griffioen.vu.nl

W

im Helsen en Philippe Geubels bijvoorbeeld. Ze stonden de afgelopen jaren regelmatig op het Griffioenpodium. Komend seizoen houden Bert Gabriëls en Kamagurka de Vlaamse humor hoog.

Bert Gabriëls werd in België een televisiebekendheid door het programma Zonde van de zendtijd, dat hij samen met collega-cabaretier Henk Rijckaert presenteerde. In Gelukzoeker zoekt Bert uit of het mogelijk is om gelukkig te zijn in deze wereld. De schijnbaar eenvoudige vraag beantwoordt hij met filosofische humor, hilarische sketches en recht-voorz’n-raapcomedy over de geluksmaffia.

Kamagurka is tekenaar, schilder, schrijver en performer, maar vooral absurdist. In De grenzen van de ernst speelt en vertelt hij verhalen vol ontregelende situaties. Daarbij gaat hij ook de interactie aan met het publiek. Zijn optredens zijn soms een chaos, maar in ieder geval nooit saai.

Dick Roodenburg publiciteitsmedewerker Griffioen

30

FOTO GABRIELS Johannes Vande Voorde

Cultuurcentrum Griffioen

SFEER Dit restaurant heeft iets van een bruin café. Het is geïnspireerd op de traditionele Belgische frituur. Op de menukaart staan tekeningen die van een Parijse cartoonist hadden kunnen zijn.

Die moeten enigszins verhullen dat dit toch echt wel een snackbar is, dat wordt duidelijk zodra je aan het eten begint. Ze hebben ook een apart snackbargedeelte: de friterie. Het café ligt mooi centraal in de Pijp. Mijn vriendin en ik zitten met dit zomerse weer op het kleine terras. Door de live muziek bij de buren kunnen we elkaar amper verstaan.

ETEN Wij beginnen met een broodmandje en kruidenboter. Denk aan zes harde stukken stokbrood met een kneiterharde klont boter en een beetje bieslook. Daarna nemen we een burger en fish-andchips. De burger is te doorbakken, maar verder wel goed te eten.

De chips is dus een bord patat met een Belgisch frietsausje. De rommelige frieten zijn te lang gebakken, ze plakken aan elkaar en lijken zo op het bord gekwakt. De fish bestaat uit zes stukjes vis met wat kleffe blaadjes sla erbij.

BEDIENING Niks op aan te merken, vriendelijk. Ze helpen ons keurig en we hoeven nergens op te wachten.

AANRADER Niet echt, er zijn betere plekken waar je voor weinig geld lekker kunt eten.

TIP Bij de friterie kun je best wat bestellen. Er is ook een filiaal in Oud-West, Douwes Dekkerstraat 22.

PRIJS Het broodmandje is goedkoop: 2,50 euro. Voor zes stukjes vis 17,50 euro betalen vinden we een beetje zonde. In een plastic snackbakje blijkt de vis goedkoper.

Par Hasard Ceintuurbaan 113-115 cafeparhasard.nl Stefan Mulder, masterstudent beleid, communicatie en oganisatie

Wil je ook GRATIS UIT ETEN, in ruil voor een restaurantrecensie?

Mail naar redactie.advalvas@vu.nl.

NR 20 — 4 JULI 2018

ADVALVAS

Uilensteders

Economie voelt als een nieuwe start Jurre Holzhauer 20 Hbo-sportmanagement Gele flat

“

Ik wil niet zeggen dat ik belazerd ben. Maar de inhoud van mijn hbo-opleiding sportmanagement was mij anders voorgesteld. De studie zou economie en commercie koppelen aan sport. Terwijl we uiteindelijk gewoon veel aan het sporten waren.

Hoewel ik mijn twijfels had, begon ik toch aan het tweede studiejaar. Stoppen met je studie is een grote stap, er is een flinke financiële druk om toch door te gaan.

Ergens mee stoppen voelt ook als falen.

Eind oktober raakte ik depressief. Ik had nergens zin meer in en ik sliep totaal niet meer. Maandenlang was ik vooral aan het piekeren. Uiteindelijk miste ik hierdoor het overgrote deel van het studiejaar. De vraag was toen: moet ik het jaar herkansen of begin ik ergens anders opnieuw? Het moment dat ik de definitieve beslissing nam, was het keerpunt. Ik kan het nu tot augustus rustig aan doen. Daarna ga ik economie studeren. Ik heb er veel zin in, het voelt als een nieuwe start.

Door Floor Bal Foto Peter Valckx

Wil je ook in UILENSTEDERS? Mail naar redactie.advalvas@vu.nl.

ADVALVAS

NR 20 — 4 JULI 2018

31

COLUMN

Bier

E Sanne Pieters tweedejaars sociologie

ILLUSTRATIE Dido Drachman Masterstudent beeldverhaal, Sint Lucas, Brussel

en van mijn beste vrienden is gestopt met alcohol drinken omdat hij alcoholverslaafd was. Heel lang wilden we het geen verslaving noemen, maar hoe noem je zoiets anders? Al die doordeweekse nachten hetzelfde gesprek, over drankcultuur, de normalisering van alcohol, over zijn ontslag volgend op zijn elke dag verslapen, hij met zijn vierde, vijfde, zesde tripeltje, wij met thee. Op ons vele aandringen sprak hij eindelijk af met een praktijkpsycholoog die zei dat studenten nou eenmaal veel drinken, dat hoort erbij, zei ze. “Ik ben geen student”, zei hij, “ik werk.”

“Het is een leeftijdsdingetje”, zei de praktijkpsycholoog, “hoeveel drink je?”

Hij somde het op.

“Een beetje veel, maar maak je maar geen zorgen, daar groei je overheen.”

“Ik maak me wel zorgen”, zei hij, “en mijn omgeving ook, daarom ben ik hier.”

Ze kon hem niet echt helpen, kreeg hij te horen.

Hij moest afwachten hoe de “verslaving” zich zou manifesteren later. “Houd me maar in de loop,” zei ze terwijl ze de deur achter hem sloot. ‘De psycholoog zegt dat ik geen probleem heb’, appte hij ons, ‘vieren met een biertje?’

Een half jaar later, we hadden bij mij met meerdere mensen gegeten. Hij dronk aan tafel een sixpack leeg voordat hij met de wijn meedeed. Toen iedereen vertrokken was, trok hij nog een fles wijn open. “Ik hoef niet hoor”, zei ik.

32

“Ik krijg het wel op”, zei hij. Dat wisten we allebei. Ik begon om hem heen op te ruimen. Hij zat op de bank, was stil. “Jij vindt dat ik een probleem heb, hè?” vroeg hij uiteindelijk. “Jij ook”, zei ik.

Hij dronk zijn glas leeg. “Ik stop”, zei hij. “Ik stop.”

Afgelopen week was ik in Antwerpen bij een Poetry Slam, een soort rapbattle maar dan met poëzie, in een café. Je kunt kandidaten doorstemmen naar volgende rondes. Een meisje dat trots verklaarde haar “gym genaild” (haar examens gehaald) te hebben, won het publiek voor zich door met een veel te hese stem, die de sporen van een oude vrouw al droeg, te zeggen dat ze “fucking brak” was, “maar fuck it.” In alle vier de gedichten die ze voordroeg, sprak ze over cava en schoolfeesten, over tongtikken, wodkaklappen, onvoldoendes halen.

Ik zat in de hoek naar haar te luisteren en verlangde opeens vreselijk terug naar de tijd waarin vaak dronken zijn inderdaad nog iets is waar je overheen groeit, tijden waarin de beste gesprekken van de avond niet gaan over van de aardbol verdwenen activisten, het oprukkend populisme en of je wel of niet een alcoholprobleem hebt, maar over met wie je zal gaan tongtikken op het toilet.

In de pauze stemde ik het hese meisje door naar de volgende ronde en liep naar de bar. De barman vroeg wat ik wilde drinken. “Een biertje”, zei ik en ik twijfelde even, “doe er maar een wodkaatje bij.”

NR 20 — 4 JULI 2018

ADVALVAS