Nr 8 6 december 2017

Onafhankelijk magazine van de Vrije Universiteit

jaargang 65 #8 6 december 2017

Taalstrijd in bachelor verdeelt sociale wetenschappers

Engels of Nederlands? That’s the question P6_Roos Schipper runt vetcoole organisatie voor vrijwilligers P10_Beoordelingsgesprekken: weggegooid geld P20_Waarom alle studenten moeten filosoferen, ook de bèta’s

advertenties

HOE VER KIJK JIJ? We leven in een snel veranderende samenleving, met grote maatschappelijke vraagstukken. Dat vraagt om mensen die verder kijken. Verder dan het voor de hand liggende, verder dan het bekende.

Mensen die verder kijken zijn op hun plek bij de VU. De VU stimuleert haar medewerkers buiten hun eigen afdeling en eigen vakgebied te kijken. Om nieuwe wegen in te slaan. Om samen te werken aan toonaangevend onderzoek en onderwijs. De VU is een universiteit die midden in de maatschappij staat.

Met de blik gericht naar buiten. VU is verder kijken.

Ben jij een medewerker van de VU? Kijk dan voor een overzicht van alle interne vacatures op: WWW.VU.NL/VUNET/VACATURES Ben jij geen medewerker van de VU maar wel geĂŻnteresseerd om bij de VU te werken? Kijk dan op: WWW.WERKENBIJDEVU.NL

Jaargang 65 #8

Jaap Winter De vertrekkende VU-voorzitter: hij kwam, hij zag, en won zijn afscheidsquiz.

cover

Sociale wetenschappers in debat over Engels als voertaal 16

MEDISCHE FACULTEIT_27 NOVEMBER 2017, 14.17 Foto peter gerritsen

Roos Schipper regelt vrijwilligerswerk 6 Het jaargesprek is schreeuwend duur en dient nergens toe 10 Verplicht filosoferen: best leuk eigenlijk 20 Groen licht voor nog een nieuw bètagebouw 22

Opinie

Arm door leenstelsel

8

Nieuwbouwplan splijt opleidingen

25

Columns

Marc Schuilenburg Sanne Pieters

9 32

En verder Online nieuws

4

Onderzoeksnieuws

14

Mail/colofon

19

Studentenraad

24

Campus: #metoo (2)

26

So you think you can teach

27

Ondernemingsraad

28

Muziek en restaurant

30

Uilensteders

31

Lae

32

Coverillustratie Merlijn Draisma Het volgende nummer verschijnt op 20 december 2017. klimaatneutraal natureOffice.com | NL-001-742287

gedrukt

ADVALVAS

nr 8 — 6 december 2017

3

advalvas.vu.nl Voor al het laatste nieuws

Universiteiten investeren In drie jaar tijd zouden universiteiten en hogescholen samen 600 miljoen euro extra uitgeven aan de kwaliteit van hun onderwijs.

‘Sport laat grote kansen liggen’ VU-bewegingswetenschapper David Mann publiceerde alleen al dit jaar twee onderzoeken die de sportwereld kunnen veranderen – maar Nederland lijkt er nog niet erg voor open te staan.

{meer nieuws online}

ZonMw erkent schijn van belangenverstrengeling Studenten zijn best wel blij Naast rokershoest ook rokerswindje Overleg met ov-bedrijven GroenLinks wantrouwt huisbezoeken DUO Busje docenten komt zo 4

Meike Bartels

Yvonne Compier

Is de oprukkende verengelsing van universiteiten nu een goede zaak of niet? Daarover zijn de meningen hopeloos verdeeld, bleek tijdens een stevig debat. Lees ook het artikel op pag. 16-18.

FotoVU/Riechelle van der Valk

Nederlands of Engels?

Bianca Beersma

Twee grote beurzen voor VU-onderzoekers

N

ederland scoort opnieuw goed bij de Europese onderzoeksraad (ERC). Dit jaar sleepte ons land 25 wetenschapsbeurzen voor ervaren onderzoekers in de wacht, de zogeheten consolidator grants. Twee ervan zijn voor VU-onderzoekers: Meike Bartels, die de genetische aanleg voor

geluk onderzoekt, en Bianca Beersma, die de invloed van roddelen op organisaties bestudeert, krijgen ieder twee miljoen euro .

University Research Chair hoogleraar Bartels wil met het geld een grootschalig onderzoek gaan doen naar de samenhang tussen genetische en omgevingsfactoren bij de vraag hoe gelukkig iemand is. Hoogleraar organisatieweten-

schappen Beersma gaat het geld gebruiken om de positieve en negatieve effecten van roddelen in één theorie bij elkaar te brengen.

Nederland is opnieuw vierde op de lijst. ERC verdeelde in totaal een bedrag van 630 miljoen euro onder 329 wetenschappers. (WV/ HOP)

Meer hierover op advalvas.vu.nl>nieuws >28 november.

University College Haarlem van de baan Een University College in Haarlem is op dit moment niet haalbaar. Dat concluderen de Vrije Universiteit en de Open Universiteit, die dit jaar de mogelijkheden onderzochten.

H

et beoogde University College zou gehuisvest worden in de oude koepelgevangenis in Haarlem en moest een zogeheten liberal arts & sciencesbacheloropleiding aanbieden. De studenten zouden vakken krijgen in de breedte van de academie,

van geschiedenis en sociologie tot gezondheidswetenschap en wiskunde.

Nu concluderen de twee universiteiten dat het binnen deze profielrichting niet mogelijk is om zich voldoende te onderscheiden van de bestaande University Colleges in Nederland. Ook de financiële haalbaarheid is onzeker. Het was de bedoeling het project te finan-

cieren vanuit de collegegelden van de studenten.

Het idee voor het Haarlemse University College kwam van de stichting Panopticon, die zich bezighoudt met de toekomst van de voormalige koepelgevangenis.

De stichting wil het gebied rond de Koepel tot bloei brengen, met als hoofdfunctie een University College. (DD)

nr 8 — 6 december 2017

ADVALVAS

advalvas.vu.nl

Symposium over kloof betrekt publiek nauwelijks

“

Ik heb een middag vrij genomen om hier naartoe te komen”, zei een man in het publiek, “en alles wat jullie doen is zenden, ik mag alleen maar luisteren.” Hij had een punt.

De verschillende sprekers op het VU- symposium ‘Recht van spreken’ vorige week hadden het veelvuldig over kloven tussen de elite en het gewone volk, moslims en niet-moslims, anti- en pro-Zwarte Piet en wetenschappers en de maatschappij, maar het werd allemaal vanaf de Olympus over de onwetenden uitgestort.

Alle sprekers waren wit, met gekleurde mensen voor de muzikale en cabareteske intermezzo’s, en de boodschap was meestal

Gebedsruimtes

‘Studeren hoeft niet alleen maar leuk te zijn. Toch?’ Lees hoe het gaat met eerstejaars aarde en economie Merlijn Schoondorp op advalvas.vu.nl>blogs&columns

facebook.com/ advalvas Reportages, bijeenkomsten, borrels, lezingen & meer ADVALVAS

nr 8 — 6 december 2017

Lees het hele verslag op advalvas.vu.nl>nieuws>30 november.

Slimme meiden

1/4

‘Gebedsruimtes op scholen zouden de gelijkheid en emancipatie bedreigen. Dat is onzin.

Ze vergroten de gelijkheid juist’, vinden Noor Lhafi en Sobana Sheikh Rashid van ISA. Lees het hele artikel op advalvas. vu.nl>opinie

Nieuwe lichting

dat je als wetenschapper of organisatie sociale media moet gebruiken om je verhaal nog een keer goed aan de burger uit te leggen als die het niet snapt. De enige spreker die openlijk worstelde met zijn zelftwijfel was de Groningse politiekorpschef Ronald Zwarter.

Die was daarmee meteen ook de interessantste spreker. Het ging over de snelwegblokkade bij Joure. “Er gaat een filmpje op de sociale media rond van een politieman die handen schudt met een van de Friese blokkeerders en meteen roept iedereen dat de politie partijdig is”, zei Zwarter. (PB)

Bijna een kwart van de techniekstudenten in het hoger onderwijs is vrouw.

I

n 2008 was het aandeel technische vrouwen op de universiteit vijftien procent en in het hbo achttien procent. Acht jaar later was dat 21 en 24 procent.

Techniekopleidingen zijn de laatste jaren flink in trek, ook bij vrouwen. Maar in het mbo gaat het een stuk minder goed met het aantal meisjes bij technische opleidingen: vijf jaar geleden stroomden er nog 45 duizend in bij techniekopleidingen, vorig studiejaar slechts 42 duizend. (HOP)

Meer hierover op advalvas.vu.nl>nieuws>1 december.

@advalvas_vu Een selectie uit de opvallendste (re)tweets van de afgelopen dagen @UBVU 4-12_Help de VU copyrightkosten voor hergebruik content in het onderwijs betaalbaar te houden. Er zijn drie manieren waarop je content (o.a. tijdschriftartikelen) kosteloos kunt inzetten in het onderwijs. http://www.ub.vu.nl/nl/hulp-advies/…

Samengevat: gebruik publicaties die in open access gepubliceerd zijn, of waarvan de UBVU de licentie heeft. @NynkeSirene 1-12_Dit gaat over een gebedsruimte.

Jij presenteert het alsof het over de hoofdingang gaat.

Dit in reactie op @joepheldoorn die zich opwindt over de gescheiden ingang bij de islamitische gebedsruimte aan de VU. @ClaartjeJV 29-11_Mooi nieuws vooral voor @Meike_Bartels en @biancabeersma @ERC_Research @VUamsterdam - maar zou @advalvas_vu ook “VU-mannen” in de kop zetten? #linguisticgenderbias Dit in reactie op onze kop: VU-vrouwen slepen Europese beurzen in de wacht. Touché, het zal niet meer gebeuren. @BarendJR 28-11_Toch wel beschamend als dit via overheid geregeld zou moeten worden, ipv door academische gemeenschap In reactie op het onder druk staan van de onafhankelijke universiteitsmedia. @Floor_Bal 24-11_2 jaar geleden mopperde ik hier dat er geen prentenboek bestaat dat het ontstaan van het heelal, aarde & mensheid aan kleuters uitlegt.

Reactie van @BoekenBijlage: “Dan schrijf je het toch zelf?”

En. Dus. https://issuu.com/gottmer/docs/ gm_jeugd_voorjaar_2018_web/24 … @RuudPlomp 23 nov-11_Waar is de uitspraak (in de #scheepvaart) dat ‘#vrouwen en #kinderen eerst gered dienen te worden’ op gebaseerd? #maritiem #Godschalk #proefschrift #VU Amsterdam Godschalk promoveerde op 4 september 1942 op deze kwestie in zijn proefschrift Ontijdig schipverlaten.

5

6

nr 8 — 6 december 2017

ADVALVAS

STUDENT IN ACTIE

‘Studenten moeten meer uit hun bubbel komen’ Roos Schipper doet mee aan de Schrijfmarathon Amnesty 2017. Met pen en papier kun je namelijk ook onrecht bestrijden.

DOOR FLOOR BAL FOTO PETER VALCKX

J

e gaat een middag brieven schrijven voor Amnesty International. Waarom?

“Ik ben bestuurslid bij Knappekoppen Vrijwillig, een platform dat evenementen voor goede doelen organiseert. Hiervoor trekt het studenten aan die vrijwillig hieraan meewerken. Dit keer doen we dat voor Amnesty International. Dat heeft jaarlijks een actie waarbij je handgeschreven brieven naar autoriteiten stuurt als steun voor mensen die geheel onterecht vervolgd worden of vastzitten. Normaal doen daar weinig studenten aan mee. Daarom hebben we een speciale bijeenkomst met sprekers en een bandje. Het is de bedoeling dat de studenten niet alleen brieven schrijven, maar ook met elkaar over mensenrechten praten.”

ADVALVAS

nr 8 — 6 december 2017

Waarom is er een speciale organisatie om studenten naar vrijwilligerswerk te lokken? “Studenten hebben best veel vrije tijd. Ze zouden dus vrijwilligerswerk kunnen doen. Over een paar jaar hebben ze een baan en een hond, dan is dat anders.

“Alleen zijn veel goede doelen nogal bureaucratisch. Organisaties willen graag dat je komt, maar dan wel zoveel uur per week en minimaal twee jaar lang. Dat is lastig plannen voor studenten. Misschien hebben ze de volgende studieperiode een druk rooster of willen ze juist dan wat bijverdienen. Daarom organiseren wij ook eenmalige acties. Die zijn makkelijk in te plannen en zo maken studenten ook kennis met allerlei verschillende organisaties.”

Jullie zitten ook op Facebook en Instagram. Liken mensen jullie niet alleen, komen ze ook echt? “Vaak wel.

En social media inzetten past bij deze tijd. We willen dat studenten denken: dit is een vetcoole organisatie. Supertof, daar willen we ook bijhoren.”

Heeft één keertje je inzetten eigenlijk wel zin? “Natuurlijk wel. Bovendien organiseren we voor dezelfde organisaties vaker activiteiten. Maar dan met andere vrijwilligers. We merken ook dat als mensen op deze manier met vrijwilligerswerk kennismaken ze ook vaker bij zo’n club als vrijwilliger blijven hangen.

Voor studenten is het ook goed, die moeten meer uit hun bubbel komen,

Schrijfmarathon Amnesty Op zondag 10 december, de dag van de mensenrechten, organiseert Amnesty International een schrijfactie voor mensen die gediscrimineerd worden om wie ze zijn of wat ze geloven of die gevangen zitten omdat ze voor hun politieke mening uitkomen.

Vrijwilligers schrijven met de hand een brief naar lokale autoriteiten. De schrijfactie van voorgaande jaren leidde tot vrijlatingen.

Er is een bijeenkomst voor studenten in Vox-Pop in de Oudemanhuispoort, 10 december van 13 tot 17 uur.

Meer info op amnesty.nl/ schrijfmarathon-2017 en knappekoppen.work.

Roos Schipper 24 Masterstudent rechten September 2017 – nu Master privaatrecht, VU September 2017 – nu Bestuurslid, Knappekoppen Vrijwillig 2015 Vrijwilliger, lesgeven aan kinderen met taalachterstand 2014 Vrijwilliger, ouderenactiviteiten 2012 – mei 2017 Bachelor rechten, Rijksuniversiteit Groningen 2011– 2012 Cursus Spaans, Sevilla

niet alleen op de hockeyclub rondhangen. Het is heel interessant om verschillende dingen te doen. Om taarten te bakken met bejaarden en zo te horen over hun tijd in Indonesië of een gesprek met een dakloze over nachten op straat in Amsterdam.

Je doet zo levenslessen op.”

Heb jij ook vrijwilligerswerk gedaan? “Ja, ik heb activiteiten voor ouderen georganiseerd, zoals biljarten en borrelmiddagen. En daarna gaf ik taalles aan kinderen met een achterstand.

Ik vind het zelf ook leuk om zo heel veel verschillende dingen mee te maken. Het meeste indruk maakte het diner dat we voor thuislozen organiseerden. Als je met één avond werk mensen een volle buik en een nieuwe trui hebt kunnen geven, dan zit je ’s avonds ook met een voldaan gevoel op de bank.”

Ook met je studie doe je verschillende dingen. Voor je master ben je zelfs van Groningen naar Amsterdam verhuisd. “Groningen is een superleuke stad om te studeren, maar je merkt dat mensen daarna voor een stage of werk toch naar het westen trekken.

Hier heb je meer mogelijkheden.

Dat geldt ook voor mijn master, op de VU kan ik die grotendeels zelf inrichten. Per periode kan ik kiezen wat ik leuk vind, ik hoef niet het programma te volgen. Arbeidsrecht blijk ik hartstikke leuk te vinden, daar kan ik nu de rest van mijn jaar op aanpassen. In Groningen was ik er misschien niet eens achtergekomen dat het bij mij past.”

Ben of ken jij ook een student of promovendus die zich inzet voor de maatschappij? Mail naar redactie.advalvas@vu.nl.

7

Leenstelsel maakt studenten armer dan ooit Studenten zijn helemaal niet zo rijk als de media beweren.

Door Bob van Soolingen ILLUSTRATIE BAS VAN DER SCHOT

‘

Studenten worden rijker’, ‘het beeld van de armlastige student is achterhaald’ en ‘studenten spekken spaarrekening met geld van DUO’. Als je de koppen in het nieuws volgt, zou je haast gaan geloven dat de overheid de basisbeurs weer heeft ingevoerd. Deze nieuwsberichten, naar aanleiding van een Nibud-onderzoek naar de financiële situatie van studenten, waren bijzonder kritisch op studenten en de manier waarop zij met geld omgaan. Studenten van nu zouden niet langer op een houtje hoeven bijten én zouden ook nog geld overhouden om te sparen voor hun toekomst. Daarnaast meldden ze dat steeds minder studenten het een probleem vinden om te lenen.

Hiermee schetsen media een beeld van studenten die nu en in de toekomst op grote voet willen en kunnen leven op kosten van DUO (Dienst Uitvoering Onderwijs).

Het Interstedelijk Studenten Overleg is ontzettend geschrokken van deze berichtgeving en framing. Het is belangrijk om de studiefinanciering ook vanaf een andere kant te belichten.

In 2015 is de basisbeurs afgeschaft. Dit was een politieke keuze. Studenten moesten vanaf dat moment volledig zelf voorzien in de kosten van levensonderhoud en studie.

8

nr 8 — 6 december 2017

ADVALVAS

opinie

wisselcolumn

Het tijdperk van de mens Een investering in de eigen toekomst werd dit genoemd.

Om te zorgen dat deze groep jongeren deze kosten überhaupt kon betalen, werd het sociaal leenstelsel ingevoerd. De keuze om te studeren betekent vanaf dat moment voor het overgrote deel van de jongeren dat zij schulden moeten maken.

Het Centraal Planbureau verwacht dat de gemiddelde studieschuld de komende jaren fors zal stijgen.

Het is onbegrijpelijk dat media beweren dat dit leenstelsel studenten rijk maakt.

Het maakt hen ongemerkt armer dan ooit en belast hun toekomst enorm.

Elke cent die geleend wordt, moet na afstuderen netjes worden terugbetaald mét rente. Op dit moment is die rente inderdaad relatief laag. Wat men er echter niet bij vermeldt, is dat deze rente niet vaststaat voor de gehele periode. De rente beweegt mee met de staatsrente en gezien de economische situatie is het goed mogelijk dat deze weer zal stijgen.

Al met al is de invoering van het leenstelsel eerder een molensteen dan een melkkoe voor de studenten. Wat nu?

De beste oplossing is het herinvoeren van de basisbeurs. Het ISO was, is en blijft tegen het leenstelsel, maar het is belangrijk direct actie te ondernemen om de huidige studenten al te helpen.

In dat kader roept het ISO op tot andere maatregelen. Denk bijvoorbeeld aan het instellen van een renteplafond, zodat de student meer zekerheid heeft over de lening waar hij of zij zich aan verbindt.

Daarnaast moet de overheid sterk inzetten op betere voorlichting van studenten over de regels én het aanbieden van leenadvies aan studenten. Ondersteun hen bij het maken van deze ongelooflijk belangrijke beslissing in hun leven.

Op deze manier wordt de student van vandaag niet het kind van de rekening van morgen.

Reageren? Mail naar redactie.advalvas@vu.nl.

ADVALVAS

nr 8 — 6 december 2017

H

foto Yvonne Compier

Bob van Soolingen is bestuurslid van het Interstedelijk Studenten Overleg.

Marc Schuilenburg universitair docent aan de afdeling Strafrecht en Criminologie

et zal niemand zijn bevolkingsgroei, stijgende zeespiegels en ontgaan dat sustainability massale sterfte van plant- en diersoorten. het nieuwe buzzword is Niks mis met wat meer aandacht voor op de Vrije Universiteit. duurzaamheid. Goed nieuws, zou je In goed Nederlands: zeggen. Probleem is dat het debat hierduurzaamheid. Tijdens over vooral wordt gevoerd door de exacte de opening van het acadewetenschappen. Zij presenteren het misch jaar stond het profileringsthema Antropoceen als een feitelijke gebeurteduurzaamheid centraal. Er is een Green nis. Als de opvolger van het Holoceen, Office. Zelfs een onderwijsprogramma het tijdvak dat gekenmerkt werd door een Science for sustainability – met daarin vrij stabiel klimaat. Maar het Antropoveel aandacht voor wiskundige modellen ceen reduceren tot een milieuvraagstuk en natuurkundige metingen. Allemaal miskent de sociaal-politieke kant ervan. met als doel bij te dragen aan een duurVraag is namelijk hoe we verantwoorzame samenleving. Uniek is de Vrije delijkheid moeten nemen in het AntroUniversiteit hierin niet. poceen. Die begint met Geen fatsoenlijke orgahet inzicht dat klimaatnisatie kan het zich nog verandering meer is dan Klimaatveroorloven niet duureen technisch probleem: verandering is zaam te zijn. hoeveel minder CO2 we juist ook een Idee achter dit alles is dat moeten uitstoten. kwestie voor de de afbraak van klimaat en Ik bedoel een zinvolle natuur een van de grootste mensomgang met het Antroproblemen is van deze poceen vraagt dat we wetenschappen eeuw. De Nederlandse begrippen als schade, zorg Nobelprijswinnaar Paul en verantwoordelijkheid Crutzen spreekt daarom opnieuw en inclusiever van een nieuw tijdvak: het dan voorheen moeten Antropoceen. Vrij vertaald: het tijdperk definiëren. Een lakmoesproef voor de van de mens. Kenmerkend voor dit tijd‘pretstudies’, zoals de nieuwe voorzitperk is dat we het zelf hebben gemaakt ter van de Vereniging van Nederlandse en dat de invloed van de mens overal Universiteiten Pieter Duisenberg ze deniaanwezig is. Dat heeft nogal desastreuze grerend noemde. Juist de menswetengevolgen. Bibliotheken zijn volgeschreschappen zouden meer aandacht moeten ven met rapporten waarin nauwkeurig hebben voor de ethisch-politieke implicais berekend hoeveel milieuschade de ties van onze nieuwe omgevingsconditie. mens de aarde aandoet. Een oceaan met Nog nooit stond er zoveel op het spel. net zoveel plastic als vis erin, historisch hoge CO2-concentraties, exponentiële Reageren? Mail naar redactie.advalvas@vu.nl.

9

Personeelsbeleid

Beoordelingsgesprekken kosten de VU en andere bedrijven miljoenen en leveren niks op. Hoog tijd om er gewoon mee op te houden, vindt arbeidspsycholoog Kilian Wawoe.

Miljoenen besparen?

Schaf dat beoordelingsgesprek af!

Door Welmoed Visser Foto Yvonne Compier

“

Ik ben op de VU nog nooit iemand tegengekomen die uitkijkt naar zijn of haar beoordelingsgesprek. Iedereen heeft er een hekel aan. Leidinggevenden nog wel het meest. Die worden gek van al die formulieren die ze moeten invullen. En wat erger is: zo’n gesprek is volstrekt nutteloos.”

Uit het onderzoek waaraan Kilian Wawoe de afgelopen zes jaar werkte, blijkt dat mensen gemiddeld zelfs ietsje slechter gaan presteren door hun functioneringsgesprek omdat ze er somberder uitkomen dan ze eringaan.

De boodschap van de arbeidspsycholoog is duidelijk: het beoordelingsgesprek in zijn huidige vorm dient nergens toe, kost een hoop tijd en geld en moet daarom worden afgeschaft. Wawoe rekent het even na voor de VU: 3500 medewerkers hebben elk jaar zo’n gesprek met hun leidinggevende. Het gesprek zelf kost een uur en de voorbereiding en nasleep kosten minstens twee uur. Wat dus neerkomt op zes uur per gevoerd beoordelingsgesprek.

Dan is er de dienst HRM-A&M die het hele proces in goede banen moet leiden,

10

de dienst Informatietechnologie die fair proces waarbij de inhoud vooropmoet zorgen dat de digitale formulieren staat. Maar als het over iemands overige werken en al die secretaresses die iederfunctioneren gaat, wordt het ineens heel een achter de vodden moeten zitten. Al stil. En dat zou moeten veranderen.” met al schat Wawoe dat beoordelingsgesprekken de VU jaarlijks zo’n twee Mensen gaan voortdurend weg miljoen euro kosten. Weggegooid geld, Hoe moet het dan wel? In het bedrijfsvindt hij. leven worden beoordelingsgesprekken Maar is het dan niet zinvol dat je eens steeds vaker vervangen door doorlopende in de zoveel tijd een gesprek hebt met feedback. Medewerker en leidinggevende je leidinggevende over hoe het gaat op komen vaker samen voor een echt feedje werk? “Dat is zeker zinvol”, beaamt backgesprek, zonder verplichte lijstjes die Wawoe, “en precies dat de werkelijkheid geweld gesprek wordt veel te aandoen. Ook op de VU weinig gevoerd, maar dat zou dat goed zijn, denkt Het zou veel beter los je niet op met een jaarWawoe. Neem de onderzijn als je na elk lijks beoordelingsgesprek, wijsevaluaties. Na elk vak vak even met je waarna je even een paar vullen studenten zo’n leidinggevende zou evaluatie in, maar je moet hokjes invult en dan weer praten verder gaat als altijd.” wel heel beroerd scoren wil een leidinggevende daar ooit nog op terugkoWel inhoudelijke men. Wawoe, die zelf troufeedback wens altijd goede onderIn organisaties waar wijsbeoordelingen krijgt professionals werken, en in 2014 zelfs werd uitgeroepen tot zoals wetenschappers of artsen, is iets docent van het jaar: “Het zou veel beter geks aan de hand, stelt Wawoe: “We zijn zijn als je na elk vak even met je leidingheel goed in het geven van inhoudelijke gevende zou praten om te kijken hoe het feedback. Daar bestaat een groot deel echt is gegaan. Waar liep je tegenaan? Wat van ons wetenschappelijke werk zelfs uit: ging goed? Wat ging minder goed? Had je peer-reviews schrijven, opponent zijn bij meer ondersteuning nodig?” promoties, onderlinge discussies voeren.

En zo zou je eigenlijk alles wat met het Wetenschappers sparen elkaar niet, maar arbeidsproces te maken heeft moeten het is – uitzonderingen daargelaten – een

nr 8 — 6 december 2017

ADVALVAS

wetenschap

ADVALVAS

nr 8 — 6 december 2017

11

advertentie

WEAPON OF MASS DESTRUCTION

This toy gun might kill more people than a real gun. Simply because it’s made of plastic. It will end up as waste in our oceans. Where it degrades in small particles and ends up in our food chain. This way poison enters our body on a daily basis. We must reduce now or suffer later.

Personeelsbeleid

Ontevreden wetenschappers > Wetenschappers zijn gemiddeld minder tevreden met hun werk dan mensen in andere beroepen, zo blijkt uit recent onderzoek van Sofokles, sociaal fonds voor de kennissector. > Een reden voor ontevredenheid is dat de werkdruk als hoog wordt ervaren, hoger dan bijvoorbeeld in de zorg en zakelijke dienstverlening. > Wetenschappers boven de 45 met een vaste aanstelling ervaren beduidend vaker een te hoge werkdruk dan jongere werknemers.

En mannen vaker dan vrouwen. > Ze zijn onder meer ontevreden over: de balans werk-privé, hun fysieke en emotionele gezondheid en de relatie met hun leidinggevende. > Dit is volgens het rapport te wijten aan de combinatie van taken die ze hebben: onderzoek, onderwijs en management.

Zie het rapport op sofokles.nl

Laatste taboe > Kilian Wawoe schreef een boek waarin onder meer beoordelingsgesprekken aan de orde komen. Vanaf half december verkrijgbaar: Het nieuwe belonen, Performa Uitgeverij. > In 2010 schreef Wawoe het boek Bonus, een Nederlandse bankier vertelt, waarin hij de bonuscultuur bij banken hekelde. Hij werkte tien jaar als personeelsmanager voor ABN Amro. > Vanaf februari is Wawoe als deskundige te zien in de de tv-serie Wat verdien je? Een Vara-programma over inkomen. Dat blijkt nog altijd een groot taboe. “Het is gemakkelijker om mensen te vinden die over hun seksleven of ziekten willen vertellen dan over hun inkomen”, aldus Wawoe.

ADVALVAS

nr 8 — 6 december 2017

evalueren, vindt Wawoe: samenwerken, Elkaar directer aanspreken timemanagement, werkdruk, toekomstHet is helemaal geen schande om experplannen. “Er gaan voortdurend mensen tise van anderen in te schakelen, vindt weg. Mijn ervaring is dat dat leidinghij. Een coach bijvoorbeeld kan misschien gevenden vaak overkomt. Dat levert veel veel beter die gesprekken voeren dan jij. stress op omdat er colleges en andere Die heeft zijn handen vrij om kritischer te taken moeten worden overgenomen. Ik zijn, meer door te vragen. Want we zouden zou het toejuichen als elkaar best eens iets direcleidinggevenden gewoon ter mogen aanspreken af en toe zouden vragen: op hoe we functioneren.

‘Even een paar wat zijn je plannen voor Wawoe: “Wat je thuis over hokjes invullen lost je collega’s zegt, zou je de komende tijd? Maar dat niets op’ gebeurt niet.” ook tegen de collega’s zelf moeten zeggen. Misschien iets constructiever geforTeams aansturen muleerd, maar loop er Waarom kunnen wetenniet voor weg. Dan blijft schappers wel feedback het probleem namelijk geven als het op hun bestaan.” vakgebied aankomt, maar Iedereen kent wel zo’n veel minder waar het gaat collega die weinig om het werken op zich? uitvoert, de sfeer verpest of onmogelijk is Volgens Wawoe heeft dat deels met hun om mee samen te werken. Vaak zitten die persoonlijkheid te maken: “Leidingmensen er al jaren en weet je zeker dat ze gevenden in de wetenschap zijn vaak ook nog jaren op hun plek zullen blijven excellente onderzoekers. Ze zijn erg zitten. “Uiteindelijk wordt niemand er goed in hun vak, maar dat betekent niet beter van, ook die slecht functionerende automatisch dat ze ook goed zijn in het collega niet”, stelt Wawoe. aansturen van een team. Om een goed wetenschapper te zijn, moet je kunnen reflecteren, focussen, naar binnen gericht Echt praten zijn, terwijl dat nou net niet de eigenHij herinnert zich een voorval uit zijn schappen zijn die maken dat je goed kunt eigen leven: “Ik speelde piano in een leidinggeven. Daarvoor moet je passie orkest met muzikanten die veel beter liggen bij het interacteren met anderen.” waren dan ik. Voor iedereen werd het Omgevingsfactoren spelen ook mee: van steeds ongemakkelijker, ook voor mij. leidinggevende wetenschappers wordt Natuurlijk wist ik dat ik ze niet kon bijbeook verwacht dat ze op topniveau blijven nen. Totdat een van hun zei: Luister, publiceren. je kunt twee dingen doen: of je gaat nu Jonge wetenschappers klagen dan ook echt veel harder oefenen, of je gaat met geregeld over het gebrek een andere groep mensen aan begeleiding dat ze spelen. Natuurlijk was het krijgen op de universiteit. niet leuk om te horen, Wat je thuis over Oudere wetenschapmaar achteraf ben ik hem je collega's zegt, pers klagen op hun beurt nog altijd dankbaar dat hij zou je ook tegen vaak dat ze door al hun erover begon. Mensen die henzelf moeten managementtaken niet niet functioneren, zitten zeggen meer aan hun echte werk, vaak op de verkeerde plek. ofwel het onderzoek, Daar moet je als leidingtoekomen. “Maar dit ís je gevende iets mee.” echte werk”, zegt Wawoe.

Gemakkelijk zijn dat soort Een goede leidinggevende gesprekken natuurlijk is vooral bezig met het nooit, maar ze gaan wel coachen van medewerkers, zag hij in over wat er echt speelt op de werkvloer. zijn onderzoek, en veel minder met zijn Wawoe: “We roepen voortdurend dat eigen werk. Sommige bedrijven laten het we beter willen worden als organisatie. coachen van medewerkers over aan exter- Dat kan alleen als je echt met je mensen nen. Dan gaat de leidinggevende over de praat. Het geld dat we nu in de formaliteit inhoud, maar voert de coach het gesprek. van zo’n jaargesprek steken, kun je beter “Dat is nog altijd beter dan geen gesprek”, besteden aan coaching of andere vormen zegt Wawoe. van echte begeleiding.”

13

VIPs Hoogleraar management en organisatie aan de School of Business and Economics Fons Trompenaars is gekozen in de Thinkers50-list, een soort Oscar voor managementdenkers. Hij is co-auteur van onder meer Grenzeloos leiderschap.

Ena Jansen krijgt een eredoctoraat van de Noordwest Universiteit in Zuid-Afrika.

Zij heeft onder meer de status van het vak Afrikaans doen herleven in Amsterdam.

Zij was van 2001 tot 2016 universitair docent moderne Nederlandse letterkunde aan de VU. Hoogleraar rechtsfilosofie Wouter Veraart gaf de Cleveringalezing aan de Trnava Universiteit in Slowakije: ‘Zijn hoge rechters vrienden of vijanden van het volk?’ Deze lezing herdenkt het protest van hoogleraar Cleveringa tegen het ontslag van zijn Joodse collega’s in 1940.

Hoogleraar computersystemen Henri Bal en universitair docent kunstmatige intelligentie Mark Hoogendoorn ontvangen een NWOsubsidie voor onderzoek naar efficiënte zelflerende systemen. Denk aan een computer die op beveiligingsbeelden gevaarlijke situaties herkent: dat kan met zelflerende geautomatiseerde systemen.

14

Het weer als wetenschap

D

e meteorologie was eeuwenlang verweven met de sterrenkunde en de scheepvaart.

Pas in de loop van de negentiende eeuw werd meteorologie een zelfstandige wetenschap. Promovendus Azadeh Achbari beschrijft in haar

proefschrift hoe dit is gegaan.

Marineofficieren waren op zoek naar veilige en snelle zeeroutes en schakelden daarbij de hulp in van wetenschappers. Er ontstond een wereldwijd netwerk van observatieposten. De marineofficieren gebruiken hun invloed om nationale kennisinstituten op het gebied van het weer van de grond te krijgen. Vanaf 1850 werden enkele weerwetten ontdekt,

Kringgesprekken

H

et voeren van kringgesprekken is goed voor de mondelinge taalvaardigheid van kinderen tussen de vier en zeven jaar. Dat blijkt uit het promotieonderzoek waarop onderwijspedagoog Chiel van der Veen 28 november promoveerde bij de faculteit Gedrags- en Bewegingswetenschappen. Voor kinderen is het leerzaam om niet alleen

naar de leerkracht te luisteren, maar ook gesprekken met elkaar te voeren.

Kringgesprekken zijn tot nu toe te veel gericht op het reproduceren van kennis. Leerkrachten hebben daarbij te veel een sturende rol. Daarom is het belangrijk dat zij een eenvoudige training krijgen om de kinderen te helpen kritisch naar elkaar te luisteren en hun ideeën in te brengen in het gesprek.

(FB)

waarvan de wet van Buys Ballot een van de belangrijkste is: wind beweegt zich van een hoge- naar een lagedrukgebied. De mariniers en de wetenschappers die samen de weerinstituten hadden opgezet, hadden verschillende belangen en interesses en dit leidde geregeld tot spanningen. (WV)

Achbari promoveerde op 22 november.

Zie proefschrift via tinyurl.com/achbari

Slavenhandel

D

e maritieme slavenhandel was in de 17de en 18de eeuw belangrijk voor de bevolking van Madagaskar. Het was namelijk de enige manier om vuurwapens, munitie en munten te verkrijgen. Dat blijkt uit onderzoek van antropoloog Rafaël Thiebaut, die hierop 22 november promoveerde.

Slavenhandel vond plaats op Madagaskar lang voor de komst van de Europeanen in de Indische Oceaan. De Nederlanders en later de Fransen hebben de slavenhandel verder uitgebouwd. Daarbij was de hulp van Madagaskische vorsten, handelaren en dagloners onmisbaar. (PB)

nr 8 — 6 december 2017

ADVALVAS

onderzoeksnieuws

Afkicken

H

oe kunnen heroïneverslaafden geholpen worden? Veel behandelingen zijn gericht op het verminderen en voorkomen van schade door het drugsgebruik, maar niet op herstel van de verslaving. Hierdoor kicken maar weinig mensen volledig af. Rolinka Schippers promoveerde 22 november op een onderzoek naar een nieuwe behandelmethode: diepe hersenstimulatie.

Hierbij worden elektroden in de hersenen geïmplanteerd die continu korte impulsen afgeven. De methode wordt al toegepast bij parkinsonpatiënten en blijkt na tests met ratten nu ook ‘veelbelovend’ in de behandeling van heroïneverslaving. (DD)

Landbouwklimaat

Zie proefschrift via tinyurl.com/rolinkaschippers

Strandherstel

1

W

ls een strand wordt opgespoten, zie je dat terug in de populaties van kleine strandorganismen, zoals vlokreeftjes. De diertjes raken bedolven onder het zand en sterven. Bioloog Lies Leewis ontdekte echter dat de populaties van de meest voorkomende stranddieren zich binnen een jaar herstellen. Maar de dieren hadden het moeilijker op het strand dat twee keer per dag met een zware auto of tractor werd gereinigd. Op dit strand kwamen significant minder vlokreeften voor. (WV)

anneer zijn de eerste mensen in Scandinavië aan landbouw gaan doen? Dat kun je onderzoeken door naar fossiel stuifmeel te kijken dat in de opeengestapelde aardlagen is blijven zitten.

Promovendus Yurui Zhang komt op basis daarvan tot de conclusie dat de landbouw zesduizend jaar geleden begon in Zweden en vierduizend jaar geleden in Finland.

Variaties in de soorten stuifmeel (en dus in de vegetatie) in de periode daarvoor zijn voornamelijk te verklaren door schommelingen in het klimaat. Daarna wordt de invloed van de mens langzaam steeds groter, stelt ze.

Zhang keek ook of ze klimaatmodellen kon gebruiken om het verloop van de temperatuur in het Holoceen te kunnen berekenen.

In gebieden waar de invloed van de ijskappen groot is, kloppen de modellen beter dan in gebieden waar deze invloed kleiner is. (WV)

Leewis promoveerde op 30 november. Zie proefschrift via tinyurl.com/lleewis

Zhang promoveerde op 20 november. Zie proefschrift via tinyurl.com/Yuruizhang

jaar is genoeg voor kleine stranddieren om zich te herstellen na menselijk ingrijpen.

A ADVALVAS

nr 8 — 6 december 2017

‘Internetbehandeling voorkomt depressie’ Een internetbehandeling kan depressies voorkomen, stelt promovendus Claudia Buntrock.

“We wisten al dat online therapie depressieve klachten kan verminderen. Nu blijkt dat zo’n behandeling een depressie ook kan voorkomen. Van de controlegroep van 200 proefpersonen kregen 84 mensen binnen twaalf maanden alsnog een depressie, in de interventiegroep waren dat er 55.

Online volgden deelnemers zes modules die gemiddeld 45 minuten duurden. Ze kregen onder meer psycho-educatie.

Daarnaast was er een module waar deelnemers leerden om prettige activiteiten in te plannen. Ook was er een probleemoplossende module. Mensen met depressieve klachten piekeren veel. Ze denken dat ze zo over hun problemen aan het nadenken zijn, maar eigenlijk is dat niet oplossingsgericht. Wij leerden ze het probleem te herkennen, een stappenplan te ontwikkelen en uit te voeren.

Het programma werd in Duitsland ontwikkeld en is daar ook beschikbaar. Ik onderzocht of de behandeling kostenefficiënt is.

Dat blijkt zo te zijn. Wie de therapie volgt met ondersteuning van een behandelaar betaalt 299 euro, zonder ondersteuning 69 euro. Bij één Duitse verzekeraar wordt het al vergoed.” (FB)

Buntrock promoveerde 24 november bij de faculteit Gedrags- en Bewegingswetenschappen. Sinds kort werkt ze als postdoc bij Friedrich Alexander Universität Erlangen-Nürnberg.

15

Engels of Nederlands

De slag om de voertaal

16

nr 8 — 6 december 2017

ADVALVAS

ONDERWIJS

De VU wil meer buitenlandse studenten trekken.

Daarom moeten er Engelstalige bacheloropleidingen komen. Over de voor- en nadelen zijn de meningen verdeeld, zo ook bij de faculteit Sociale Wetenschappen.

DOOR DIRK DE HOOG ILLUSTRATIE MERLIJN DRAISMA

D

e leestafel op de eerste verdieping in het hoofdgebouw van de faculteit Sociale Wetenschappen ligt vol krantenartikelen over de voor- en nadelen van Engelstalige opleidingen aan de universiteit.

De discussie woedt ook heftig intern.

Sommige bacheloropleidingen willen overstappen op het Engels, anderen willen per se Nederlandstalig blijven.

Afdelingshoofd sociologie hoogleraar Halleh Ghorashi is voorstander van het laatste. “We willen ons engageren met vraagstukken in de Nederlandse samenleving en ons daarmee verbinden. We werken veel samen met partners buiten de universiteit. Zo zijn we al tien jaar betrokken bij het Vooruit-project waarbij studenten gratis in Amsterdamse wijken wonen in ruil voor vrijwilligerswerk in de

ADVALVAS

nr 8 — 6 december 2017

buurt. Dan lijkt mij het voor de hand te liggen dat de opleiding ook Nederlandstalig blijft om die aansluiting te behouden.’’

Afdelingshoofd van antropologie Ton Salman wil juist graag dat zijn opleiding per september overstapt op het Engels.

“Ons werkveld is de wereld. Van oudsher is antropologie internationaal georiënteerd. Verschillende colleges worden al jaren in het Engels gegeven. En een groot deel van de staf heeft een internationale achtergrond.”

De opleiding wordt niet volledig Engelstalig. Er komt een Engelstalige track.

Alle hoorcolleges worden voortaan in het Engels gegeven, maar studenten kunnen als ze dat willen in het Nederlands papers schrijven, tentamens doen en werkgroepen volgen. Salman benadrukt dat inhoudelijke motieven doorslaggevend zijn, maar geeft grif toe meer buitenlandse studenten te willen trekken.

Wagner is niet bang de aansluiting met de Nederlandse samenleving kwijt te raken. “De uitdaging is om inzichten over Nederland naar een internationaal niveau te tillen. Op die manier wordt het beeld juist scherper. Daar is in het verleden een politicoloog als Arend Lijphart heel goed in geslaagd. Die heeft veel in het Engels gepubliceerd over de werking van de democratie in Nederland. Zijn werk heeft nog steeds grote invloed.”

Niet meer het oerwoud in

Ghorashi zet daar vraagtekens bij. “Door de nadruk op publicaties in Engelstalige toptijdschriften dreigen we het contact met Nederlandse lezers en belanghebbenden kwijt te raken. Die bladen worden alleen door collega-wetenschappers gelezen. Er moet ruimte komen voor Nederlandse artikelen. En vooral ook voor boeken. Thomas Piketty heeft het vraagstuk van de vermogensongelijkheid wereldwijd weer op de kaart gezet. Maar hij kon wel tien jaar aan zijn boek werken.

Internationaal: scherper beeld Kom daar maar eens om in Nederland.”

Hoogleraar politicologie Wolfgang Salman is het daar heleWagner zit in de luxemaal mee eens. “Mijn positie dat zijn afdeling afdeling bepleit al jaren drie bacheloropleidingen Halleh Ghorashi om ook Nederlandstalige telt. Zo participeert hij publicaties te belonen. We in de twee jaar geleden ‘De opmars van hebben zelf de site Standgestarte interdisciplinaire het Engels maakt plaats wereld opgezet om Engelstalige bachelor de wetenschap ons werk voor een breed philosophy, politics and eenvormiger’ publiek toegankelijk te economics, die bewust maken.” is opgezet om flink wat Hij vreest niet dat door de buitenlandse studenten internationalisering zijn te trekken. De opleiding afdeling het contact met politicologie wil ook een de Nederlandse samenleEngelstalig track, maar ving verliest. “De tijd dat de bachelor bestuurs- en antropologen het oerwoud introkken om organisatiewetenschap blijft Nederlands. verre vreemde volkeren te besturen ligt al “Je moet het vanuit de inhoud benadecennia achter ons. We kijken heel erg deren. Bestuurskunde is erg gericht op naar ontwikkelingen in Nederland. In de Nederlandse organisaties, waarbij vaak bachelorfase doen studenten veldwerk Nederlands recht een rol speelt. Maar in onder meer Amsterdam en we werken bij politicologie is de benadering meer bijvoorbeeld samen met woningbouwcodie van internationale vergelijkingen. öperaties en energieleveranciers om een Als je alleen vanuit Nederland naar beeld te krijgen wie hun klanten zijn en bijvoorbeeld populisme kijkt, heb je een wat die willen.” Zulk veldwerk is volgens ander perspectief dan als je de beweging hem goed te doen door buitenlandse van Wilders naast die in andere landen studenten. plaatst. Buitenlandse studenten en hun De master antropologie is al jaren Engelservaringen zijn enorm waardevol als het talig en zo’n derde van deze studenten erom gaat om jouw eigen land en maatkomt uit het buitenland. Dus hij heeft schappij beter te begrijpen.”

17

Engels of Nederlands

Engels verandert de inhoud Al een paar jaar woedt in Nederland een discussie over de voor- en nadelen van Engelstalige opleidingen aan de universiteiten.

Internationalisering zou de kwaliteit van de opleiding verbeteren en meer buitenlandse studenten trekken.

Belangrijk argument tegen is dat het ten koste zou gaan van de diepgang.

Per slot van rekening zijn de meeste docenten en studenten geen native speakers.

Maar in sommige opiniestukken komen ook andere argumenten naar voren. ‘Ambitieuze sociologen bestuderen liever geen Nederlandse vraagstukken, want daarmee kun je minder scoren in de internationale arena’, schreef Marjan Slob in de Volkskrant.

Peter Vasterman legt in de NRC uit dat hij zijn vak geschiedenis van de Nederlandse pers niet meer kan geven nu zijn opleiding aan de UvA is verengelst, want hij mag geen Nederlandstalige literatuur meer gebruiken: ‘Het overstappen naar Engels heeft grote gevolgen voor de inhoud van de colleges.’

Advancing English Vorige week publiceerde het bestuur de internationaliseringsagenda, waarin staat dat elke faculteit ook Engelstalige bacheloropleidingen moet aanbieden. En die blijken redelijk succesvol. De totale instroom bij de bachelors van studenten met een buitenlandse vooropleiding verdubbelde in 2016 bijna, naar 593 studenten, en maakt nu 13 procent uit van het totale aantal eerstejaars.

Bij de nieuwe Engelse variant van de bachelor psychologie meldden zich ruim 200 eerstejaars aan met een buitenlandse vooropleiding en 170 met een Nederlandse. De meeste andere Engelstalige bachelors aan de VU doen het ook goed: zo is de instroom bij philosophy, politics & economics verdubbeld van 44 naar 89.

Meer over de internationaleringsagenda op advalvas.vu.nl>nieuws

18

Ton Salman

politicologie is trouwens al ervaring. “Die koppelen Engelstalig. Zo’n helft van we dan aan een Neder‘De tijd van het de studenten komt uit het landse student, zodat steenkolenengels is buitenland. ze een duo vormen.” wel voorbij, hoor’ Maar er zijn ook andere mogelijkheden voor Breder publiek met het zogeheten commuEngels nity service learning. “De Dan komen we nog te Nederlandse samenleving spreken over een ander is heel divers. Als je naar aspect van de opmars Amsterdam-Zuidoost gaat, van het Engels. Hij gaat kun je je als Engelstalige gepaard met de aftocht behoorlijk goed redden. Daar zijn grote van andere talen aan de universiteiten, community’s van Indiase en Pakistaanse zoals Frans en Duits. “Ik laat mijn studenafkomst bijvoorbeeld. Dat is ook inteten geen Duitstalige artikelen lezen”, ressant voor een buitenlandse student beaamt Wagner. Maar volgens hem is dat antropologie.” niet zo’n punt. “Deze discussie heeft ook in Duitsland gewoed en zo’n twintig jaar geleden zijn de meeste wetenschappers Verlies van diepgang en nuance daar omgegaan. Die publiceren nu ook Ghorashi ziet in die diversiteit juist een in het Engels. Daardoor bereiken ze een argument om de opleiding Nederlandstabreder publiek.” Wie niet meedoet, wordt lig te houden. “Bij ons zitten relatief veel internationaal minder gehoord, is zijn eerstegeneratiestudenten en vluchtelinervaring. gen. Die hebben zich vaak vooral gericht Ghorashi maakt zich er zorgen over. “Ik op het eigen maken van de Nederlandse heb de indruk dat door de opmars van taal. Ik ben bang dat Engels als voertaal het Engels de wetenschap eenvormiger voor hen een extra drempel vormt.” En wordt. Allemaal een beetje meer van ze vraagt zich af of bij Engelstalige opleihetzelfde. Terwijl er juist binnen de dingen toch geen verlies van diepgang en wetenschap zelf ruimte nuance optreedt. moet zijn voor diversiteit Volgens Salman niet. “De en verschil van opvattijd van het steenkolenenWolfgang Wagner tingen. Daar komt de gels is wel voorbij, hoor. vernieuwing vandaan.”

De docenten worden er ‘Je moet het Salman herkent het behoorlijk in getraind. vanuit de inhoud probleem. “Ik doe veel Sommige studenten benaderen’ onderzoek in Latijnshebben er wat moeite Amerika. Veel wetenmee, maar we zeggen schappers daar publiceren altijd dat je hier fouten in het Spaans. Dat doe ik mag maken. Voor studenbewust nu en dan ook. ten is het Engels een soort Maar ook daar rukt het bonus. Hun taalniveau Engels op als taal van de gaat vooruit. Veel Nederwetenschap. Vooruitgang landse studenten kiezen heeft nu eenmaal een prijs.” bewust voor een Engelstalige opleiding.

Daar kan Ghorashi nog een mooi punt Ze houden van die internationale omgemee scoren. “Straks is het misschien ving.” een gunst dat ik mijn opleiding nog in Dat is ook de ervaring van Wagner. “Bij het Nederlands mag geven. Maar ik wil politicologie zijn onze studenten heel ook de master sociologie Nederlandstainternationaal georiënteerd. Die willen lig houden. Zo meteen zijn we daar zo vaak bij een ambassade in het buitenland bijzonder mee in Nederland dat het een of een organisatie van de Verenigde Naties extra profileringspunt is en we daarmee stage lopen. Als je dan je Engels goed juist extra studenten trekken.” beheerst is dat een voordeel.” De master

nr 8 — 6 december 2017

ADVALVAS

mail Reacties op Advalvas-artikelen zijn welkom op redactie.advalvas@vu.nl.

De redactie behoudt zich het recht voor uw bijdrage eventueel in te korten.

Stervende vogel Onder de titel ‘Hoe je een dier moet doden’ schrijft Sanne Pieters een opvallende column op de achterpagina van de vorige Advalvas. Het gaat aan de VU immers nooit over het doden van dieren. Dat is taboe. Het gebeurt, en de stilzwijgende afspraak is dat men daar z’n snavel over houdt. Niettemin zou ik als ik Sanne geweest was, toch eerst aan een belletje met de proefdierafdeling gedacht hebben, daar is het afmaken dagelijks werk. Meer dan 1.000 dieren per maand. Er zit voor mij een tegenstrijdigheid in de terechte bekommernis om een stervende

colofon

onafhankelijk magazine van de Vrije Universiteit www.advalvas.vu.nl

vogel tegenover de onverschilligheid over het dagelijkse, opzettelijk doden van dieren aan deze universiteit.

Als het onbekendheid is, dan zou Advalvas daar weleens wat meer aan mogen doen.

Ed Destrée, alumnus rechten

Rectificatie In de vorige Advalvas schreef psychologiestudent Zoë van der Snoek in een opiniestuk dat ze haar studie te beroepsgericht vindt. Bij haar achternaam ontbraken de woorden van der.

Redactieadres De Boelelaan 1105 BelleVue, Kamer 1H-43 1081 HV Amsterdam redactie.advalvas@vu.nl Hoofdredacteur Marieke Schilp Redactie Floor Bal, Peter Breedveld, Daphne Damiaans (a.i.), Dirk de Hoog, Marieke Kolkman, Welmoed Visser Eindredactie Win Castermans, Welmoed Visser Secretariaat Anna Jansen (020) 5985630 secretariaat.advalvas@vu.nl Basis Ontwerp Luis Mendo - GOOD Inc.

Vormgeving Rob Bömer - rbbmr.nl Medewerkers Yvonne Compier, Merlijn Draisma, Peter Gerritsen, Sanne Pieters, Dick Roodenburg (Griffioen), Lae Schäfer, Bas van der Schot, Peter Valckx Copyright HOP-kopij Hoger Onderwijs Persbureau, Amsterdam VU-advertenties zie secretariaat Commerciële advertenties Bureau Van Vliet (023) 5714745 Druk Tuijtel, Hardinxveld-Giessendam

advertentie

Amino: ‘Ik ben gevlucht uit Somalië.

Nu wil ik graag weer studeren.’

Geef om talent en maak deze studie mogelijk! Kijk op www.uaf.nl ADVALVAS

nr 8 — 6 december 2017

UAF_Advalas_1/2_pag_205x130mm_liggend.indd 1

19 25-02-16 14:12

Wijsgerige vorming

Allemaal aan de filosofie Het vak wijsgerige vorming is voor alle VU-bachelorstudenten verplicht. Vooraf zijn ze vaak niet enthousiast.

Tot de daadwerkelijke colleges.

DOOR Floor Bal FOTO Peter GERRITSEN

N

iet nuttig. Oubollig. Saai.

De gemiddelde student economie of natuurkunde zit helemaal niet te wachten op een collegereeks over filosofie. Wat hebben ze eraan? Werkgroepdocent wijsgerige vorming David van Overbeek kent de vooroordelen. Een verplicht vak, dat vaak niet in de interessesfeer van studenten ligt, is moeilijk te verkopen. Toch weten Van Overbeek en zijn collega’s dat bij alle faculteiten, bij alle studies te doen. En als die studenten hun verplichte portie wijsbegeerte gehad hebben, geven ze het vak vaak ook nog een mooie beoordeling. Hoe krijgen die docenten dat voor elkaar?

“Dat doe je door heel dicht op de huid van studenten te zitten en aan te sluiten bij de vragen die bij hen leven”, legt Van Overbeek uit. Hij geeft wijsgerige vorming bij verschillende faculteiten. “Vooraf zijn ze heel kritisch op een verplicht vak. En van filosofie hebben ze beelden in hun hoofd van oude mannen die wollige taal gebruiken.”

Om die vooroordelen te doorbreken, bespreken de studenten bij wijsgerige vorming altijd filosofische discussies

20

die binnen hun eigen vakgebied spelen.

“Zo onderzoeken we aan de hand van het boek The Circle van Dave Eggers bij bestuurs- en organisatiewetenschap wat het betekent om bij een organisatie te werken. En bij psychologie discussiëren we over het bestaan van de vrije wil.”

“Het grappige is dat ze na een paar weken toch enthousiaster worden en die kritische blik aanleren.”

Ander register opentrekken

Van Overbeek vindt dat er voor studenten bij zijn vak veel te halen valt. “Bij filosofie leer je een nieuwe manier van denken en een andere wijze van taalgebruik aan.

Verzuchtende vraag Sommige studenten vinden het uiteinHet voeren van dit soort discussies vraagt delijk niets, maar voor anderen is het een een omschakeling van studenten waar eyeopener.” Het zijn juist ze nog even aan moeten de zesjesstudenten bij wie wennen. “Vaak vragen in zijn ogen veel winst te ze aan de docent wat Bij filosofie gaat behalen valt. “Die zitten hun positie in een debat het niet om op het hekje. Als je ze erbij is”, zegt Van Overbeek. standpunten, weet te betrekken zonder “Alleen: bij filosofie draait maar om het dat je de stof versimpelt, het niet om standpunten, kun je ze echt wat leren.” maar om het bevragen van bevragen van een Juist de studenten die een kwestie. Bij psycholokwestie niet altijd met hun vinger gie is niet de dominante in de lucht zitten, vinden opvatting over de vrije wil het vak vaak prettig, denkt onder wetenschappers Van Overbeek. “Omdat belangrijk, maar de vraag je bij dit vak een ander wat het eigenlijk betekent register kunt opentrekdat neurowetenschappers ken. Sommige studenten vinden het niet de mens als een machine zien.” prettig om altijd het woord te nemen. Zij Niet iedereen zit op zo’n filosofische willen juist ergens langer over nadenken benadering te wachten. “Soms levert en vervolgens hun rustig hun ideeën dat spanning op, dan vraagt de student opschrijven.” zich af wat hij ermee kan. Dan krijg ik Studenten bij exacte vakken krijgen door de verzuchtende vraag of niet iemand filosofie een andere blik op wetenschap. anders hierover na kan denken.”

“Bij bèta’s zit een andere weerstand. Voor Toch merkt de docent dat de studenten hen werkt kennis tot het tegendeel bewein de loop van de collegereeks bijtrekken.

nr 8 — 6 december 2017

ADVALVAS

ONDERWIJS

Leer redeneren over de vrije wil Tweehonderd tweedejaars psychologie moesten voor het vak wijsgerige vorming een betoog schrijven waarin ze zelf hun ideeën onderbouwen in de discussie over de vrije wil. “Zij moesten stapsgewijs naar een eigen standpunt toe redeneren”, zegt Edwin Koster, directeur Wijsgerige vorming. “Het essay van student Milou Sluis was een uitstekend voorbeeld van waarom we zowel filosofen als psychologen, of psychologen met wijsgerige vorming, nodig hebben om verder te komen in vraagstukken als de vrije wil”, aldus Koster.

Het essay van student Milou Sluis staat op advalvas.vu.nl>opinie

zen is en door een andere theorie vervangen wordt. Bij de geesteswetenschappen is oude kennis niet per se vervallen kennis: het is niet onbruikbaar. Dat is voor bèta's wennen.”

Zelf geeft Van Overbeek geen les bij de bèta’s, maar hij weet dat zijn collega’s aan die faculteit studenten laten zien hoe exacte wetenschappers zich in het verleden ook met filosofische vragen bezighielden. En dat het voor hen ook relevant kan zijn.

Begeesterd door verplicht college

Werkgroepdocent wijsgerige vorming David van Overbeek: ‘Na een paar weken worden studenten toch enthousiaster en leren ze die kritische blik aan’

Van Overbeek is zelf het schoolvoorbeeld van een student die begeesterd raakte tijdens de verplichte colleges wijsgerige vorming. Als student economie twijfelde hij aan het nut van het vak. “Ik vroeg me af wat het zou kunnen bijdragen aan mijn leven.” Toch werd hij tijdens dit vak gegrepen. Het sloot namelijk aan bij de diepere vragen die hij al had. Zo koos hij voor economie omdat hij beter wilde begrijpen hoe de bankencrisis had kunnen plaatsvinden. Tegenwoordig combineert hij de twee disciplines. Na zijn master finance rondt hij binnenkort de master filosofie af. Hij is de enige niet.

“Ik word regelmatig aangesproken door studenten die een minor of zelfs een master filosofie willen gaan doen.” Toch weer zieltjes gewonnen.

Reageren? Mail naar redactie.advalvas@vu.nl.

ADVALVAS

nr 8 — 6 december 2017

21

Huisvesting

Wéér een nieuw gebouw Het nieuwe bètagebouw wordt voorlopig vernoemd naar de grond waarop het komt te staan: de voormalige schooltuintjes, voor het O2- en Acta-gebouw.

DOOR DIRK DE HOOG

22

D

e ondernemingsraad heeft 29 november groen licht gegeven voor het nieuwe bètagebouw, dat iets kleiner wordt dan de witte O2-doos.

De geschatte kosten liggen rond de 118 miljoen euro.

De VU sluit een lening bij banken om mede deze investering te kunnen bekostigen. De ondernemingsraad wil graag zekerheid hebben dat met deze investering de huisvestingskosten binnen de perken blijven. De afspraak is dat over de periode 2011–2025 de gemiddelde huisvestingslasten onder de veertien procent van de inkomsten van de universiteit liggen. Volgens Josja van der Veer, directeur Facilitaire Campus Organisatie, wordt daar scherp op gelet. “Iedereen ziet daarop toe: het bestuur, de raad van toezicht, de medezeggenschap, de onderwijsinspectie en het ministerie.” De OR krijgt binnenkort een vernieuwd overzicht van alle kosten van de vernieuwing van de campus, zowel van de afgelopen als de komende jaren.

In het nieuwe gebouw zitten vooral practica- en onderzoeksruimtes. Een deel van het gebouw wordt trillingvrij. Daarin komen onder meer het Laserlab, gevoelige scanapparatuur en microscopen te staan. Als het gebouw klaar is in 2022, wordt het grootste deel van het Wis- en Natuurkundegebouw (W&N) gesloopt.

Alleen het A- en B-gedeelte, dat aansluit op het gebouw van de medische faculteit, blijft staan.

nen. We doen die vernieuwing gefaseerd om flexibel te zijn en elke investering opnieuw te kunnen afwegen.”

Lagere investeringskosten Bij die afweging is bewust gekozen om niet één groot bètagebouw neer te zetten, maar verschillende kleinere, zegt Franc van Nunen, hoofd campusvernieuwing.

“De laboratoria zijn dure voorzieningen om te bouwen met heel specifieke eisen.

Door het op te delen in drie gebouwen kun je efficiënter bouwen. Zo komen in het Nieuwe Universiteitsgebouw geen natte laboratoria. Die zitten in het O2-gebouw. Daar hebben we ook één laboratorium met een hoog veiligheidsniveau voor genetisch onderzoek. Zo heb je lagere investeringskosten per vierkante meter dan bij één gebouw waarin alle functies moeten passen.”

Een andere wens is de investeringskosten over langere tijd te spreiden, zegt Van der Veer. “Een probleem is dat de bestaande gebouwen ongeveer in dezelfde tijd zijn neergezet, waardoor we nu in korte tijd hoge investeringen hebben om de campus bruikbaar te houden. Door gefaseerd te bouwen hoeven we in de verre toekomst niet opnieuw heel veel in één keer te vervangen, maar kunnen we van gebouw tot gebouw bekijken wat we ermee gaan doen.”

Medewerkers en studenten uit elkaar

Uit de faculteit Bètawetenschappen klinken geluiden dat de nieuwbouw medewerkers en studenten uit elkaar Verouderde gebouwen, meer gaat trekken. In de kantooromgeving studenten Van der Veer wil de komst van het nieuwe zouden alleen medewerkers met een pasje kunnen komen. gebouw graag in een Van der Veer zegt dat breder perspectief plaatde faculteiten deels zelf sen. “De oude campus is ‘Nu moet je ook invulling kunnen geven in de jaren zestig van de 300 meter door aan het gebruik van de vorige eeuw gebouwd voor lange gangen in gebouwen. “De verbinzo’n 12.000 studenten. Nu het W&N-gebouw ding tussen studenten en hebben we ruim twee keer lopen’ docenten is de kern van zoveel studenten en de de VU-onderwijsvisie. Die gebouwen zijn technisch willen wij ondersteunen in gezien verouderd. Maar de gebouwde omgeving.” ook de wensen vanuit Zij hecht belang aan het onderwijs en onderzoek feit dat de drie nieuwe zijn veranderd door de bètagebouwen allemaal een andere opkomst van digitalisering, meer interfunctie hebben. “Het O2-gebouw is echt disciplinair onderzoek en internationalisering. Na lang beraad is in 2009 besloten voor onderzoek, daarin participeren ook studenten en promovendi, en op de het W&N-gebouw te vervangen door begane grond zijn ruimtes vrij toegannieuwbouw en het hoofdgebouw en de kelijk voor studenten. In het schooltuinmedische faculteit op te knappen, zodat tjesgebouw komt ruimte voor practicumdie nog minstens vijftien jaar meekun-

nr 8 — 6 december 2017

ADVALVAS

FotoVU/Riechelle van der Valk

CAMPUS

Josja van der Veer, directeur Facilitaire Campus Organisatie: ‘In het schooltuintjesgebouw zal het wemelen van de studenten die practicumonderwijs volgen’

Moet al dat geld niet naar onderwijs en onderzoek?

Rond de vernieuwing van de campus duiken regelmatig vragen op. Vooral de vraag of deze enorme investeringen in de nieuwbouw niet ten koste gaan van onderwijs en onderzoek.

Sinds halverwege de jaren negentig van de vorige eeuw zijn de universiteiten zelf verantwoordelijk voor hun huisvesting en moeten ze zelf het geld opbrengen voor onderhoud en vernieuwing. De VU heeft daarvoor onder meer geld geleend bij de Europese Investeringsbank. Verschillende instanties, zoals de onderwijsinspectie, houden in de gaten of de aangegane schulden in verhouding staan tot de financiële middelen. Het ministerie vaardigde onlangs een richtlijn uit over de toegestane huisvestingslasten. Die mogen niet boven de 15 procent van de totale inkomsten uitgaan.

De VU komt binnenkort met cijfers om aan te tonen dat het voldoet aan de ministeriële criteria. Advalvas zal daarover berichten.

De campus wordt steeds duurzamer verbouwd, zie advalvas.vu.nl>nieuws Lees ook de opinie van geologiedocent Bernd Andeweg over de nieuwbouwplannen op pag 25.

ADVALVAS

nr 8 — 6 december 2017

onderwijs. Dus zal het er wemelen van de studenten, maar de grote colleges en meeste werkgroepen vinden plaats in het Nieuwe Universiteitsgebouw.”

Volgens Van Nunen gaan niet zozeer onderwijs en onderzoek uit elkaar, als wel verschillende afdelingen. “Nu zit alles bij elkaar in het W&N-gebouw: wiskunde, informatica, scheikunde en biologie.

Die afdelingen komen in verschillende gebouwen, maar binnen de afdelingen en instituten van de nieuwe Bètafaculteit blijft onderwijs en onderzoek met elkaar verbonden.” Hij geeft toe dat meer onderwijsactiviteiten naar het Nieuwe Universiteitsgebouw verhuizen, maar vindt dat geen bezwaar. “We blijven een compacte campus. Misschien moet je nu en dan voor een college een paar honderd meter naar een ander gebouw gaan. Maar nu moet je ook driehonderd meter door lange gangen in het W&N-gebouw lopen.”

‘Kwart minder vierkante meters, dus goedkoper’ Maar zijn al die mooie plannen wel betaalbaar? Gaan ze niet ten koste gaan van onderwijs en onderzoek? Van der Veer is daar helder over. “Er is een transparant plan voor de campusvernieuwing met duidelijke financiële kaders. En in de toekomst hebben we zo’n kwart minder vierkante meters, wat dus goedkoper is.” Volgens haar zijn de plannen zo flexibel dat ze in de toekomst kunnen worden aangepast. Bijvoorbeeld als er over tien jaar minder studenten zouden komen. Ruimtes kunnen anders worden ingedeeld. Maar er moet ook over een aantal jaren worden besloten wat met de bestaande gebouwen gaat gebeuren: het hoofdgebouw, de medische faculteit, Initium, Transitorium en Bellevue. Die plannen kunnen worden afgestemd op de dan bestaande behoefte.

23

ingezonden mededeling

E: usr@vu.nl | FB: StudentenraadVU | HG StudentenDOk, kamer OD-12 De universitaire studentenraad is het medezeggenschapsorgaan van en voor studenten van de VU. De raad houdt zich vooral bezig met de kwaliteit en toegankelijkheid van het onderwijs en het studentenbeleid van de VU. De raad overlegt hierover geregeld met het college van bestuur.

wat er verder speelt Een selectie uit de onderwerpen waarover de USR nu nadenkt en/ of onderhandelt:

Gedicht voor de VU

• Begroting. De Gezamenlijke Vergadering, de ondernemingsraad Ên universitaire studentenraad, heeft instemmingsrecht op de begroting van de VU. Woensdag 6 december wordt deze begroting in onze vergadering besproken. Een week later vergaderen we hierover op woensdag 13 december met het college van bestuur.

Beide vergaderingen beginnen om 12 uur in de Alma-zaal. Publiek is altijd welkom.

Het college zat eens te denken, wat ze de studenten zouden schenken‌ Ooit hebben ze hun stufi opgegeven, een beetje ingeleverd op het goede leven.

We deden het voor beter onderwijs in de toekomst, maar nu is die goede tijd in opkomst.

Wat gaan we eens doen met onderwijsinnovatie? Zeker met deze studentendonatie!

Of juist meer in de studiebegeleiding? Voor een snelle en succesvolle opleiding.

Het liefst willen we het allebei, dit zorgt voor nogal wat gebakkelei.

De begroting is maar zo groot. Maar is het nou een rubberboot of een zilvervloot?

Alles moet dan weer verdeeld worden, en je kunt er niet om ganzenborden.

Een potje hier, een zakje geld daar, dat moet je wel goed uitzoeken met elkaar.

En dan moet de GV er weer iets over zeggen, wat het college dan weer kan vastleggen.

Al die moeilijke woorden maken het wel lastig, gelukkig zijn we erg standvastig.

Als alles rond is zijn we heel blij, dan zijn we eindelijk even vrij.

En over 12 weken gaan we over de nieuwe rapportage spreken.

Iris van Essen i.van.essen@studentenraadvu.nl

Bernd Andeweg docent geologie

opinie

‘Ik mis de belangen van studenten en docenten’

De discussies over de nieuwbouwplannen van de VU gaan te veel over efficiency. ‘Begin met de vraag: wat hebben studenten en docenten nodig?’ zegt docent Andeweg.

pleit ervoor om de onderwijsruimtes en de werkkamers van docenten niet uit elkaar te halen in de nieuwbouwplannen voor aardwetenschappen en andere opleidingen.

Maar studenten en medewerkers kunnen toch best honderd meter lopen om elkaar te zien? “Topopleidingen hebben een paar dingen gemeen: saamhorigheid, korte lijntjes en persoonlijk contact. Uit studentbeoordelingen blijkt telkens weer dat studenten dat belangrijk vinden. Aardwetenschappen wordt al jaren zeer positief beoordeeld door studenten. We hebben als voordeel dat we een relatief kleine opleiding zijn en dat we op veldwerk gaan. De sfeer is mede daardoor hecht. En onze studenten zijn erg tevreden. Als je te veel vanuit efficiency en het scheiden van functies gaat denken, breng je dat in gevaar.”

De nieuwbouw van de VU is niet aan de andere kant van de stad. “Toch is het anders dan wanneer je als student in

ADVALVAS

nr 8 — 6 december 2017

het lab aan het werk bent en je docent zit ertegenover.”

Maar als het nu goedkoper is om labs bij elkaar te doen omdat de leidingen er toch al liggen. En dan werkkamers Jan Mayen

U

DOOR WELMOED VISSER

Opleidingen verspreid over gebouwen > Vorig jaar is het O2-gebouw opgeleverd.

Daar zijn de laboratoria voor human health and life sciences en werkruimtes. > In het nieuwe NU.VU-gebouw komen collegezalen, werkkamers en laboratoria voor bijvoorbeeld informatica en wiskunde. > In het Schooltuinengebouw, gepland voor 2022, komen onder meer trillingsvrije laboratoria en practicaruimtes. > “Aardwetenschappen heeft diverse soorten laboratoriaruimtes nodig, daardoor dreigt onze afdeling in verschillende gebouwen te worden gehuisvest”, aldus docent Andeweg.

Zie ook het artikel over huisvesting op pag. 22-23.

ergens anders te bouwen. “Efficiency is altijd het uitgangspunt.

Dat is het hele probleem. Ik snap dat de VU zuinig moet omgaan met haar budget, maar begin nu eens met de vraag: wat hebben docenten en opleidingen nodig om goed te kunnen werken, en wat hebben studenten nodig om goed te kunnen studeren?”

Zou je dan tot een andere inrichting komen? “Dat denk ik wel. Dan houd je opleidingen zoveel mogelijk bij elkaar. En dan stop je docenten niet achter glazen deuren waar je met een pasje naar binnen moet. En flexwerken is ook heel onhandig: als je bijvoorbeeld met gesteenten werkt, is het ondoenlijk om die elke keer te verplaatsen.”

Waar komt aardwetenschappen eigenlijk terecht als het W&N-gebouw wordt gesloopt?

“Dat weten we nog niet. Ik hoor elke keer andere verhalen. Dat is frustrerend, want ik weet niet wat ik aan toekomstige studenten moet vertellen. Het kan zijn dat we in het gedeelte komen van het W&N-gebouw dat blijft staan, de A/B-vleugel. Maar de collegezalen en laboratoria komen dan waarschijnlijk in andere gebouwen.

Maar niks is nog zeker, behalve dat we sowieso veel minder ruimte krijgen.”

Bernd Andeweg

Reageren? Mail naar redactie.advalvas@vu.nl.

25

Ongewenst gedrag

De discussie over ongewenst seksueel gedrag is weer opgelaaid door de #metoo-beweging. Ook op de universiteiten. Vertrouwenspersonen aan de VU constateren dat mensen het lastig vinden om hun probleem aan te kaarten.

“

DOOR DIRK DE HOOG

Als ik eerlijk ben, krijg ik gemiddeld één klacht per jaar binnen die echt met ongewenst seksueel gedrag te maken heeft”, zegt Marielle Rozemond. Zij is binnen de universiteit de officiële vertrouwenspersoon ongewenst gedrag voor personeel. Per jaar krijgt ze wel veel meer mensen te spreken omdat haar functie meer omvat dan alleen seksuele intimidatie. Ook vormen van pesten, intimidatie, discriminatie en agressie vallen binnen haar competentie.

“Als je ervan uitgaat dat de VU een afspiegeling van de maatschappij is, dan mag je concluderen dat seksuele intimidatie meer voorkomt dan er nu gemeld wordt.

Hopelijk lossen mensen het probleem op hun eigen manier op door het met de persoon zelf aan te kaarten of het samen met vrienden, collega’s of leidinggevende te bespreken”, aldus Rozemond. Maar ze denkt dat mensen het soms ook moeilijk vinden om hun probleem aan te kaarten. “Binnen de universiteit heb je met machtsrelaties te maken. En durf je te klagen als je baas je lastig valt? Of als de hoogleraar die jouw promotie begeleidt wat al te opdringerig wordt? Vrouwen vinden het soms lastig om hierover te beginnen. Ik hoop dat melders mij weten

26

#metoo

Weinig klachten over seksuele intimidatie te vinden als ze zich onveilig blijven voelen. Ik heb geheimhoudingsplicht en doe niks zonder de wens van de melder.”

Absolute geheimhoudingsplicht

Ook studenten klagen weinig over seksuele intimidatie, is de ervaring van hun vertrouwenspersoon Jan Nieuwenhuis. “Hoe dat komt? Ik weet het niet. Ik denk dat studenten eerder geneigd zijn zulke problemen in hun eigen netwerk te bespreken, met vrienden of familie. En ik denk dat we als vertrouwenspersonen te onbekend zijn. Als ik klachten krijg gaat het vaak over ongewenste opmerkingen of het gevoel zich gediscrimineerd te voelen.” Daarmee wil ‘Durf je te klagen hij niet suggereren dat als je baas je lastig het wel meevalt met valt?’ ongewenst gedrag op de universiteit. “Ik hoor best heftige dingen over bedreiging, ernstige stalking, intimidatie en dergelijke. Maar ik kan er niet in detail over vertellen, omdat het dan al snel herleidbaar is tot concrete zaken. En wij hebben absolute geheimhoudingsplicht. Dat is in het belang van mensen die bij ons komen.”

Soms spelen groepsprocessen een rol. “Ik ken het geval van een student die zich gepest voelde binnen een bepaalde werkgroep. Dat-ie een mietje werd genoemd en zo. De docent heeft dat toen binnen de groep aangekaart. De opmerkingen bleken niet zo persoonlijk bedoeld te zijn. Maar er heerste een heel negatieve, pesterige sfeer in die groep. Door dat bespreekbaar te maken, veranderde het gedrag”, zegt Nieuwenhuis.

nr 8 — 6 december 2017

ADVALVAS

CAMPUS

Die cultuur herkent Rozemond deels ook. “De universiteit is soms nog een gesloten mannenbolwerk, waar vrouwen zich buitengesloten voelen. Binnen de VU is daarom het vrouwennetwerk wo/ men4women opgericht.” Het aanspreken op ongewenst gedrag hoort volgens haar vooral plaats te vinden tussen mensen onderling. “Afdelingshoofden vinden dat vaak lastig om te doen.

Momenteel wordt gekeken hoe leidinggevenden meer getraind kunnen worden om ongewenst gedrag aan te pakken en een duidelijke norm op hun afdeling te stellen”, zegt Rozemond

Nieuw reglement Beide vertrouwenspersonen zijn blij dat het college van bestuur het probleem onderkent en er meer aan wil doen. Rozemond: “Op papier bestaat er een goede regeling, maar het klopt wat bestuursvoorzitter Jaap Winter vorige maand in Advalvas opperde. Zijn we wel sensitief genoeg om het probleem te onderkennen en aan te pakken? Daarom worden de regels en praktijken nog eens doorgelicht en komt er begin volgend jaar een nieuw reglement ongewenst gedrag.” Volgens Nieuwenhuis een mooie gelegenheid om weer eens een publiekscampagne op de VU te voeren. “Het probleem zichtbaar en bespreekbaar maken, is al een deel van de oplossing.”

Naast Jan Nieuwenhuis is ook Mariken Blom vertrouwenspersoon voor studenten; vertrouwenspersonen-studenten@vu.nl; vertrouwenspersonen.personeel@vu.nl

Naschrift van de redactie Aanleiding voor dit gesprek was onder meer de #metooaanklacht van oud-VU-docent Stine Jensen, waarover wij in Advalvas #6 met voorzitter Jaap Winter spraken.

Het onderzoek naar de betreffende persoon is inmiddels stopgezet, in verband met zijn overlijden. Niettemin vonden wij het belangrijk om het bestaan van de vertrouwenspersonen nog eens goed onder de aandacht te brengen.

Reageren? Mail naar redactie.advalvas@vu.nl.

ADVALVAS

nr 8 — 6 december 2017

onderwijs

So you think you can teach Wie weet van een hoorcollege een inspirerende sessie te maken? Student-reporter Joeke Berg schuift aan. Deze keer: het hoorcollege postnatal brain development van Michel van den Oever.

20-11-2017|W&N-M143. Aan dit

antwoord vraagt. De stroeve interactie komt de vaart van het college niet ten college over postnatal brain development goede. Van den Oever merkt dat ook op ging eentje over prenatal brain deveen besluit het voorgaande voor gezien lopment vooraf. Tot zover geen rocket te houden en over te schakelen op het science. Maar moleculair neurobioloog onderwerp dat voor vandaag op de planMichel van den Oever wil zeker weten dat ning staat. Wie nog vragen heeft over zijn studenten de stof van vorige week de eerdere stof mag na afloop blijven goed onder de knie hebben voordat hij voor extra uitleg. Door naar de synapse verder gaat. En daarom staat het eerste formation, maturation en deel van dit college in persistence. het teken van herhaling.

De docent haalt alles Dat blijkt geen gekke zet, want aan de reacties uit Veel aandacht uit de kast om ervoor te zorgen dat de zaal bij blijft de zaal te merken zijn de voor herhaling en neemt hen stapje voor moleculaire processen stapje mee in de neurolodie zich afspelen tijdens Weinig respons gische processen aan de de ontwikkeling van het hand van plaatjes, scheembryobrein voor de uit de zaal ma’s en voorbeelden. Er meesten nog steeds abrawordt ijverig meegetikt en cadabra. aandachtig geluisterd.

Van den Oever lijkt te Van den Oever is er duideworstelen met de enorme lijk op gebrand de stof vraagtekens op de gezichhelder over het voetlicht te krijgen en de ten die hij terugkrijgt na elke vraag die studenten lijken net zo gemotiveerd om hij stelt. “Kom op jongens, jullie hoeven het te vatten. Of dat lukt blijft de vraag, niet verlegen te zijn. Probeer eens een want ook nu komt er weinig respons op antwoord.” Maar het blijft angstvallig vragen aan de zaal. Van het aanbod om stil. na afloop van het college de hoofdlijnen De assistant-professor probeert uit alle van vorige week nog eens door te lopen, macht de studenten aan het praten te krijgen, maar bij elke vraag over de eerder wordt dankbaar gebruikgemaakt. Zeker de helft van de studenten blijft zitten en behandelde stof duiken zijn toehoorders Van den Oever begint geduldig nog maar dieper weg achter hun laptops. Je hoort weer eens bij het allereerste begin. ze denken: als hij mij maar niet om een

+ �

27

E: OR@VU.NL | WWW.VU.NL/OR | WWW.ONDERNEMINGSRAADVU.NL | 6 DECEMBER 2017

BEGROTING VU 2018 De medezeggenschap heeft al drie jaar instemming op de hoofdlijnen van de begroting van de VU en heeft hierdoor direct inspraak op de uitgaven en investeringen van de VU. Binnen de Gezamenlijke Vergadering (GV), het samenwerkingsverband van de Ondernemingsraad (OR) en de Universitaire Studentenraad (USR), coördineert de commissie Financieel en Economische Zaken (FEZ) de gang van zaken rondom de financiële plannen van de VU.

CENTRALE EN DECENTRALE MEDEZEGGENSCHAP

De commissie Financieel en Economische Zaken (FEZ) heeft het afgelopen halfjaar twee bijeenkomsten georganiseerd voor de Onderdeelcommissies (ODC’s) en de Facultaire Studentenraden (FSR).

De eerste bijeenkomst vond plaats in sep­ tember. “Tijdens deze bijeenkomst wordt de decentrale medezeggenschap voor­ bereid op hoe zij om kunnen gaan met de begroting,” zegt Imke Hottentot, lid van de USR en duovoorzitter van FEZ. “De belang­ rijkste onderdelen van het proces worden toegelicht door FEZ. De bijeenkomst is zo­ wel ondersteunend voor de decentrale me­ dezeggenschap als inventariserend voor FEZ. Dankzij deze bijeenkomsten hoort FEZ, en dus de centrale medezeggenschap (GV), wat er bij de faculteiten en diensten speelt en wat zij belangrijke punten vinden voor de begroting.” Imke geeft aan dat er tijdens deze bijeenkomst ook ruimte is voor het delen van ‘best practices’. “Vorig jaar liep het begrotingsproces bij Bèta­ wetenschappen soepeler omdat er een financiële commissie ingesteld was binnen de ODC/FSR om de begroting en het jaar­ plan te bespreken. De financiële commis­

sie kijkt ook eens in de twee maanden naar de maandrapportages en kan aan de hand daarvan beoordelen hoe de begroting aansluit op de praktijk. Op aanbeveling van de ODC/FSR Bètawetenschappen en de commissie FEZ heeft de Faculteit der Geesteswetenschappen inmiddels ook een financiële commissie en kijkt de Faculteit der Gedrags­ en Bewegingswetenschap­ pen naar de mogelijkheden om deze op te starten.”

De tweede bijeenkomst was op 21 novem­ ber, waarbij de laatste puntjes op de i werden gezet. “De bijeenkomsten zijn goed bezocht en positief ontvangen,” zegt Trudie van Kampen, lid van de OR en duovoorzit­ ter van FEZ. “De ODC’s en FSR­en hadden dit jaar door deze bijeenkomsten handvat­ ten gekregen om zo hun eigen begroting en jaarplan te toetsen. De zet is nu aan alle medezeggenschapsorganen om het jaarplan en de begroting van 2018 onder de loep te nemen en hier het bestuur over te adviseren of in te stemmen.”

BEGROTINGSPROCES

Hoewel het begrotingsproces ten einde loopt in december zit de commissie FEZ niet stil. De plannen voor volgend jaar lig­

SPEERPUNTEN GV JAARPLAN EN JAARBEGROTING 2018

De Gemeenschappelijke Vergadering (GV; de centrale medezeggenschap van medewerkers en studenten) heeft instemmingsrecht op de hoofdlijnen van de begroting, waarbij aandacht wordt besteed aan de verdeling van de middelen over de beleidsterreinen onderwijs, onderzoek, huisvesting en beheer, investeringen en personeel. Voor het jaar 2018 heeft de GV de volgende speer­ en aandachtspunten aangedragen: 1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

8.

9.

Imke Hottentot (USR)

Voorkom extensivering van onderwijs Investeer in activerend en uitdagend onderwijs Een toename van studieplekken met 15% Vergroot het cursusaanbod voor promovendi en zorg voor meer bekendheid hiervan Duidelijkheid over de VU­strategie op het gebied van internationaliseringsbeleid Meer investering op het gebied van ondersteuning in onderwijsinnovatie Meer investering in huisvesting Meer aandacht voor duurzaamheid Bevorder de duurzame inzetbaarheid van personeel door te investeren in gezondheidsbeleid en preventie 10. Oormerk meer geld voor opleidingsfaciliteiten

COLUMN Trudie van Kampen (OR)

decentrale speerpunten, naast de speer­ punten geformuleerd door de GV, eerder kenbaar gemaakt worden aan het bestuur.

Op deze manier kunnen de speerpunten mee worden genomen in de kadernota, het document waarop de begrotingsplannen worden gebaseerd. De kadernota wordt vastgelegd in mei/juni, en het is dus belangrijk dat de speerpunten van de medezeggenschap al vastgesteld zijn in april.”

SPEER- EN AANDACHTSPUNTEN

VOLGEND JAAR WILLEN WIJ VANUIT FEZ GRAAG MEER INPUT VANUIT DECENTRAAL OP DE SPEERPUNTEN VAN DE GV

gen al op de tafel. “In januari gaan we het proces evalueren,” zegt Imke. “FEZ zal een bijeenkomst organiseren om zo te kijken hoe het begrotingsproces verbeterd kan worden op de faculteiten en diensten, van zowel de kant van de medezeggenschap als de organisatie.” Volgens Trudie is het schema van het begrotingsproces ook aan evaluatie toe: “Wij werken nu binnen de GV met een tijdsdruk die beter verspreid zou kunnen worden door niet alles door te schuiven naar december. Vanuit de mede­ zeggenschap zullen wij dit jaar eerder beginnen met het formuleren van speer­ punten, zowel centraal als decentraal, zodat deze op tijd meegenomen kunnen worden in het proces.” Trudie geeft aan dat FEZ volgend jaar de decentrale medezeg­ genschap eerder in het proces wil betrek­ ken, waarschijnlijk al in januari/februari in plaats van september. “Nu is het zo dat de speerpunten van de GV vooral gebruikt worden om de decentrale begrotingen te toetsen, naast de speerpunten die de decentrale medezeggenschap zelf heeft opgesteld. Volgend jaar willen wij vanuit FEZ graag meer input vanuit decentraal op de speerpunten van de GV. Zo kunnen deze

Aan de meeste speerpunten van de GV was al voldaan in de kadernota in juni 2017. “Het College van Bestuur (CvB) heeft aangegeven dat de speerpunten van de GV ook bij het CvB en decentraal aandacht hebben,” zegt Imke. “Het is nu afwachten of de speerpunten waaraan nog niet was voldaan wel aandacht hebben gekregen in het jaarplan en de begroting zelf.”

Zo is volgens de GV het beleid omtrent internationalisering nog niet voldoende uitgewerkt. “De GV wil weten wat de inter­ nationaliseringsstrategie is aan de VU en waarop deze strategie is gebaseerd” zegt Imke. “Ook is het nog onduidelijk hoe de plannen voor actief en uitdagend onderwijs aan de VU worden geïmplementeerd. De ontwikkelingen op dit gebied gaan door en als VU moeten wij blijven innoveren, waar­ voor geld en/of tijd voor nodig is, omdat het onderwijs aangepast zal moeten worden.”

Trudie geeft aan dat er ook meer aandacht nodig is voor de duurzame inzet van personeel door te investeren in gezond­ heidsbeleid en preventie. “De bedrijfs­ artsen zijn overbelast waardoor het preventiebeleid niet op peil is,” zegt Trudie.

“Ook de maatregelen betreffende de werk­ druk zijn nog niet naar tevredenheid.”

Mijn naam is Anneke Mulder en ik ben de nieuwe ambtelijk secretaris van de Ondernemingsraad van de VU (OR).

Wil je weten of de Gezamenlijke Vergadering instemt met de begroting van de VU 2018? De begroting en het jaarplan van 2018 worden besproken in de vergaderingen van 6 en 13 december.

Alle medewerkers en studenten zijn welkom bij deze vergaderingen, die plaatsvinden in de Alma-zaal op de 10e verdieping van het OZW-gebouw.

COMMISSIE COMMUNICATIE OR SANDRA DE MAESSCHALCK, HENK OLIJHOEK, ESTHER PLOMP, VICTOR VAN BIJLERT, ERIC-JAN HARTSTRA TEKST ESTHER PLOMP, TRUDIE VAN KAMPEN, IMKE HOTTENTOT, ANNEKE MULDER BEELD MARIEKE WIJNTJES VORMGEVING HAAGSBLAUW

Op 1 november jl. ben ik op de rijdende trein gesprongen van deze OR en inmiddels heb ik al een paar interessante vergaderingen, een fORum en zelfs al een trainingsdag van de OR en de USR meegemaakt. Mijn eerste ervaringen zijn zeer positief, de OR is een fijn team om voor te werken en de discussies aan de overlegtafel zijn interessant en op niveau. De nauwe contacten met de studenten binnen het gremium van de Gezamenlijke Vergadering geeft voor mij een nieuwe dimensie aan het vak van ambtelijk secretaris. Al sinds 2002 werk ik in de onder­ steuning en advisering van de medezeggenschap, voornamelijk aan de UvA waar ik in een ver verleden ook ben afgestudeerd in de Franse taal­ en letterkunde. Met mijn voorgaande baan bij ACTA stond ik al met een been op de VU­campus, en nu heb ik met plezier de volledige overstap gemaakt. De VU heeft een OR van formaat, letterlijk en figuurlijk, waar ik mij graag voor inzet!

COLOFON

WWW.FACEBOOK.COM/ONDERNEMINGSRAAD.VU @OR_VU

Muziek

Restaurant

Happy Italy CONCEPT Ze omschrijven zichzelf als The Fast Italian, en dat maken ze zeker waar.

SFEER Hip, we zien een oude motor en een met krijt getekende Godfather aan de muur. Het publiek is divers, van studenten tot congresgangers uit de RAI en toeristen uit het naastgelegen hotel.

ETEN Mijn metgezel kiest als voorgerecht de Antipasto misto, een groot bord vol met verschillende Italiaanse vleessoorten. Ikzelf kies de Bufala e Pipe. De verse mozzarella is heerlijk. Voor het hoofdgerecht kun je kiezen tussen pasta of pizza; wij kiezen pizza.

Door de grote hoeveelheid kaas en knoflook komen de champignons van de Ai Funghi niet helemaal tot hun recht. De Rustica-pizza vinden wij erg lekker. Het gehakt is goed gekruid met behoorlijk pittige pepertjes. De pizza’s zijn groot en rijkelijk belegd. Ze zijn zelfs zo groot dat menig gezin voldoende heeft aan één pizza. Gelukkig verstrekken ze doggybags. Nadeel is dat er geen drankenkaart is. Je moet dus een beetje gokken.

BEDIENING Ietwat gehaast, maar daardoor wel supersnel.

TIP Pizza met Nutella als dessert, die ziet er bij onze buren erg lekker uit.

AANRADER Ja, voor studenten met weinig tijd of geld. Maar ook voor met je commissie of vereniging, want als groep kun je er goed terecht.

PRIJS Zeker niet duur. Een pizza of pasta heb je al voor 4,75 euro.

Laat wel je flappen thuis, want je kunt alleen pinnen.

Ntjam Rosie Ntjam Rosie & Band Breaking Beats Dinsdag 19 december Aanvang 20.30 uur Toegang: € 11,50 (studenten) € 15,(VU-medewerkers)

Z

angeres Ntjam Rosie is van alle markten thuis. Zij is geschoold in swingende jazz en latin, maar heeft ook een intieme singersongwriter-kant. Haar Afrikaanse roots liggen in Kameroen. Twee jaar geleden kwam ze naar de Griffioen met saxofoonkwartet Artvark, dit keer zijn percussionist Koko Lawson en dj Optimus haar begeleiders.

In Breaking Beats bouwt Rosie met zelfgeschreven nummers een nieuwe brug van muzikale stijlen.

Geregisseerd door choreograaf Lloyd Marengo neemt ze haar publiek mee van Afrika naar Europa, langs r&b, hiphop, funk, soul en jazz. Het ‘zwarte ritme’ heeft een lange reis gemaakt.

‘Rosie’s stem danst over de noten’, schreef nrc.next, dat haar vorige programma de maximale vijf sterren toekende. ‘Een parel in het Nederlandse muzikale landschap’, oordeelde het blad Jazzism. Maar kom vooral zelf luisteren.

Dick Roodenburg publiciteitsmedewerker Griffioen

30

HAPPY ITALY Zuidelijke Wandelweg 78 happyitaly.nl Marieke Geerlings, masterstudent bestuurskunde FOTO Barry Marre

Cultuurcentrum Griffioen

Wil je ook GRATIS UIT ETEN, in ruil voor een restaurantrecensie?

Mail naar redactie.advalvas@vu.nl. nr 8 — 6 december 2017

ADVALVAS

Uilensteders

‘Ik stel niets meer uit’ Cilla Verbeek 20 Tweedejaars geneeskunde Blauwrode toren

“

Ik ben gezakt voor mijn eindexamen. In de onderbouw ging leren gemakkelijk, ik maakte weinig huiswerk. In vwo-5 werkte dat niet meer. Maar ik maakte me niet druk, een zesje was ook prima. Het zou wel goedkomen, dacht ik.

Mijn bijbaantje was leuk en ik ging veel op stap met collega’s. Mijn zesjes werden onvoldoendes. Als iemand wilde afspreken, zei ik nee omdat ik wilde leren. Vervolgens stelde ik het huiswerk zolang uit dat ik die dag én niet geleerd had én niets leuks gedaan had.

Meteen na mijn eindexamen besefte ik dat het zo niet werkt. Doordat ik op mijn bek ging, merkte ik dat je je werk beter op tijd kunt doen. Toen ik eenmaal alles goed bijhield, verdubbelden mijn cijfers.

Door vooruit te werken en alles te plannen kan ik naast mijn studie ook nog in de facultaire studentenraad zitten. Gek genoeg heb ik nu meer vrije tijd dan toen ik alles steeds uitstelde.

Door Floor Bal Foto Peter Valckx

Wil je ook in Uilensteders?

Mail naar redactie.advalvas@vu.nl.

ADVALVAS

nr 8 — 6 december 2017

31

Sanne & Lae

Plan-les

T

ja, je kunt het niet altijd treffen en zo ongeveer tien minuten geleden kwam ik erachter dat ik vorige week een oude conceptversie van een paper als definitief paper heb ingestuurd. Er zijn blijkbaar dingen die je nooit verleert. In mijn geval: te laat van huis vertrekken, afspraken vergeten, deadlines verkeerd opschrijven en documenten over elkaar heen opslaan.

Sanne Pieters tweedejaars sociologie

FOTO Yvonne Compier

illustratie Lae Schäfer student Comic Design, ArtEZ (Zwolle)

32

Om me met al dat soort hardnekkige gewoontes te helpen zit ik op plan-les. Een soort zwemles, maar dan voor mensen die (misschien) wel kunnen zwemmen en niet kunnen plannen. Plan-les is onderdeel van een oneindig ADHD-traject waar je als volwassen vrouw blijkbaar nog in terecht kunt komen. Ik vind het weleens ongemakkelijk om tussen de jongetjes van plusminus 10 in de wachtkamer op mijn plan-les te wachten. Het schijnt dat ADHD bij vrouwen vaak pas op latere leeftijd wordt gediagnosticeerd omdat het andere kenmerken heeft dan bij mannen, die vaak als jonge jongens al worden gediagnosticeerd. Vrouwen met ADHD hebben bijvoorbeeld niet per se last van fysieke drukte, ze hebben geen moeite met stilzitten of huiswerk maken, maar zijn in hun hoofd wel heel chaotisch. Daardoor

hebben ze weinig overzicht en veel stress. Bij mij is alles wat nog moet één grote brij waarin geen hiërarchie is aan te brengen. Daarom krijg ik, naast ritalin, plan-les voorgeschreven.

Mijn plancoach is een vrouw die wel aanleg heeft voor plannen. Ze raakt ontzettend opgewekt van mijn dagen uitstippelen. Het liefst schrijft ze alles wat ik nog moet doen op een groot whiteboard dat de muur bedekt. Mijn hele leven in keurige rijtjes opgelijst, verdeeld over uren en dagen, opgeschreven in een kleuterjuffenhandschrift.

“Zo is het toch prima te overzien!” roept de plancoach graag wanneer ze klaar is. Jaha, denk ik dan, zó wel.

Het probleem is natuurlijk dat ik zelf mijn leven niet in rijtjes krijg opgelijst, verdeeld over uren en dagen, opgeschreven in een kleuterjuffenhandschrift. Het probleem is ook dat het opschrijven van een planning nog niet zo veel zegt over de uitvoering ervan.

Mijn plancoach en ik staan in de wachtkamer. Ik was mijn afspraak met haar vergeten en ben een halfuur te laat. Om ons heen rennen de 10-jarige jongetjes rond.

Mijn plancoach is niet boos, maar teleurgesteld. “We hadden het toch gepland?” vraagt ze.

nr 8 — 6 december 2017

ADVALVAS