Руска реч Македонија #2 by Russia Beyond

Прилогот го уредува и го издава „Росијскаја газета“ (Москва), која е целосно одговорна за содржината. Се печати и се дистрибуира во соработка со „Нова Македонија“.

ЕКОНОМИЈА

Мирниот атом ја доби битката во Европа стр. 11

ЕКОНОМИЈА

www.rbth.ru

САБОТА - НЕДЕЛА, 9-10 ФЕВРУАРИ 2013

БРОЈ 2

„Газпром“ ја спасува Грција?

стр. 10

ВОЈСКА

„Кнезот Јуриј Долгоруки“ и неговата дружина стр. 8

РУСИЈА И МАКЕДОНИЈА

Соработка на највисоко ниво Кон крајот на јануари годинава министерот за надворешни работи на Република Македонија, Никола Попоски, ја посети Руската Федерација, при што оствари мошне важни средби со кои беа унапредени билатералните односи меѓу двете земји

ИНТЕРВЈУ: НИКОЛА ПОПОСКИ,

стр. 2

МИНИСТЕР ЗА НАДВОРЕШНИ РАБОТИ НА МАКЕДОНИЈА

Едуард Песов, РИА Новости

Македонија очекува решение за кракот од „Јужен тек“ стр. 3

Само на RUSKAREC.MK Повеќе теми на интернет -страницата на „Руска реч“

КУЛТУРА

Што носи рускиот културен живот во 2013 година? стр. 12

„Росијскаја газета“ уредува прилози за Русија во 27 водечки светски весници, вклучувајќи ги и „Њујорк тајмс“, „Дејли телеграф“, „Фигаро“ и „Зидојче цајтунг“

РУСИЈА И МАКЕДОНИЈА

РУСКА РЕЧ

АP

ИНТЕРВЈУ: НИКОЛА ПОПОСКИ,

Соработка на највисоко ниво Михаил Вашченко

Почетокот на оваа година беше означен со унапредување на односите меѓу Русија и Македонија во културната и во духовната сфера. На 29 јануари беше одржана средба на претседателот на Одделот за надворешни црковни врски на Московската Патријаршија, митрополитот Волоколамски Иларион, со министерот за надворешни работи на Македонија, Никола Попоски, кој пристигна во работна посета на Русија. На средбата учествуваа претставници на амбасадата на Република Македонија на чело со вонредниот и ополномоштен амбасадор Илија Исајловски и со соработниците на Министерството за надворешни работи на Македонија. Во текот на разговорите обете страни дискутираа за местото и улогата на православието во историјата како на Македонија така и историјата и нејзиниот однос со другите православни земји. Исто така, се дискутираше и за прашањето за статусот на Македонската православна црква, која до денес не е канонски признаена. Беше интензивиран и руско-македонскиот дијалог и на почвата на светската култура. Истиот ден Никола Попоски и неговиот руски колега Сергеј Лавров потпишаа спогодба за основање и за условите за функционирање на руски културен центар во Македонија и на македонски културен центар во Русија. На билатералната средба се дискутираше и за други прашања. Според инфор-

Кон крајот на јануари годинава министерот за надворешни работи на Република Македонија, Никола Попоски, ја посети Руската Федерација, при што оствари мошне важни средби со кои беа унапредени билатералните односи меѓу двете земји

мацијата на РИА Новости, Лавров изјавил дека во моментов „во завршен стадиум се наоѓа работата на дополнителните документи“, кои се однесуваат на соработката меѓу двете земји во областа на спречувањето на трговијата со дрога, во царинската сфера и во сферата на енергетиката. Никола Попоски, исто така, стави акцент на значењето на потпишаните спогодби, подвлекувајќи дека на тој начин е направен голем чекор во зацврстувањето и раширувањето на соработката меѓу земјите во областа на културата.

Руско-македонската трговска и економска соработка има големи перспективи. Mинистерот за надворешни работи на Република Македонија, Никола Попоски, во ексклузивно интервју за ИТАР-ТАСС зборува за ова, за соработката во областа на енергетиката и за намерите на Скопје да ги укине визите за руските граѓани за претстојната туристичка сезона Григориј Сапожников, Владимир Шилов, ИТАР-ТАСС

Господине министер, Вие имавте мошне продуктивни преговори со вашиот руски колега Сергеј Лавров. На кои сфери во билатералната соработка треба да се насочи енергијата? - Така е, со министерот за надворешни работи на Русија Сергеј Лавров имавме конструктивни преговори. Се надевам дека тој повторно ќе ја посети Македонија. Ова беше мошне продуктивна средба со акцент на перспективите за трговска и економска соработка. Ние имаме голем потенцијал за тоа. Се надеваме дека во блиска иднина ќе ја затвориме темата за советскиот долг кон земјите од поранешна Југославија. Станува збор за околу 60 милиони долари, кои ќе бидат пресметани во замена за руски инвестиции во проектите од областа на снабдувањето со гас. Потпишавме план за соработка меѓу одделите на надворешна политика за 2013-2014 година. Освен тоа беше потпишана и меѓувладина спогодба за основање и за условите на работа на културни центри на Русија и на Македонија. Во Стопанската комора на Русија направивме мошне полезна презентација на инвестициската привлечност на нашата земја. Имавме и многу добра размена на мислења во врска со меѓународните прашања со претседателот на комитетот на државната Дума за меѓународни односи Алексеј Пушков. Кога станува збор за агендата за билатералните контакти, следната посета на премиерот на Македонија на Русија е планирана за јуни 2013 година. Се планира претседателот на владата да посети шест руски региони.

РУСКА РЕЧ

РУСИЈА И МАКЕДОНИЈА

МИНИСТЕР ЗА НАДВОРЕШНИ РАБОТИ НА МАКЕДОНИЈА

Reuters

Македонија очекува решение за кракот од „Јужен тек“

Кога конкретно културните центри ќе ги отворат своите врати за посетителите во Москва и во Скопје? - Засега немаме точно определени датуми, но заинтересирани сме овие културни центри да започнат да работат што е можно поскоро. Ако рускиот културен центар се отвори веќе оваа година, тоа ќе биде одлично. Сè зависи од министерството за финансии на Русија. Отворањето на културни центри е од заеднички интерес на двете страни. Македонија има големо искуство за слични институции, кои постојат на пример во Њујорк и во Истанбул.

Како гледате на перспективите за енергетска соработка со Русија? - Оваа тема е особено актуелна, зашто очекуваме потпишување на меѓувладина спогодба за изградба на крак од гасоводот „Јужен тек“ во Македонија. Во овој момент чекаме одговор од руската страна на нашите предлози. На ова прашање ќе можам да дадам поконкретен одговор по средбата (на 31 јануари) со заменик-министерот за регионален развој Максим Травников. Мислам дека потпишувањето на документот ќе биде оваа година. Меѓу другото, со Русија мошне успешно се реализираат проектите поврзани со изград-

ба на електроцентрали, кои работат на руски гас во Скопје. Руските компании исто така ни дадоа технологија за разработка на топлински електроцентрали, кои користат јаглен. Кога Русија и Македонија ќе ги укинат визите? - Руските туристи во Македонија се добредојдени. Затоа последниве четири години владата на Македонија еднострано ги укина визите за руските државјани за време на туристичката сезона. Имаме намера и оваа сезона да им овозможиме на руските државјани да влегуваат во Македонија без виза.

ПОЛИТИКА И ОПШТЕСТВО

РУСКА РЕЧ

Што вежба морнарицата на Виктор Литовкин

Веста за усмерување на определени руски бродови од Североморск, Балтијск, Севастопол и Владивосток во источното Средоземно Море беше позната уште пред Нова година. Повикувајќи се на анонимни извори од Генералштабот на Вооружените сили на РФ, информативните агенции тврдеа дека бродовите се упатени на место за средба определено однапред заради „заедничко извршување борбени задачи“ во близина на сирискиот брег. Освен тоа, воените бродови – ракетниот крстосувач „Москва“, големите противподморнички бродови „Маршал Шапошников“ и „Североморск“, патролните бродови „Јарослав Мудриот“ и „Сметливиот“, како и шесте големи десантни бродови „Калининград“, „Новочеркаск“, „Александар Шабалин“, „Саратов“, „Николај Фиљченков“ и „Азов“ заедно со бродовите што ги обезбедуваат – танкери и влечни бродови – имаа испланирани повеќекратни заминувања до центарот за материјално-техничко снабдување на Воената морнарица на РФ во пристаништето Тартус, заради одмор на посадата и пополнување на залихите од вода, гориво, лубриканти и масло. Не е исклучено руските бродови, ако е потребно, да учествуваат во евакуација на руските државјани што сакаат да ја напуштат својата моментално небезбедна втора татковина. Ова отворено го изјавија претставници на Министерството за надворешни работи на Руската Федерација.

Во Средоземно Море во текот на јануари годинава се одржуваа воени вежби на бродовите на Руската воена морнарица. И тоа не една или две флоти, како што беше случајот порано, ами сите четири – Северната, Балтичката, Црноморската и Тихоокеанската

Но, потоа, како што повторно соопшти анонимен извор од Генералштабот, обединетата групација на Руската воена морнарица не само што спроведе заеднички маневри на море и значително го унапреди системот на контрола над толку голем одред руски бродови (16 корпуси), со што Главниот штаб на Руската воена морнарица не се занимавал долго време, туку и кон крајот на јануари изведе тактички операции за истовар на сирискиот брег со неколку пешадиски единици на воената морнарица, на десантно-напаѓачката единица на 108-от Кубански козачки полк од составот на Новоросијската десантно-напаѓачка (планинска) дивизија на Воздушно-десантната војска (ВДВ) на РФ, заедно со воената опрема. Потоа изврши обратна постапка – утовар на истите возила и единици во голем десантен брод. За тоа време покривањето на десантот од море го изврши ударната група бродови во чиј состав се веќе споменатите крстосувачот „Москва“, големиот противподморнички брод „Североморск“ и патролните бродови „Сметливиот“ и „Јарослав Мудриот“. Целосна евакуација на руските државјани од Сирија засега нема да се изврши. Сириската армија успешно ги одбива нападите на разноликата и неусогласена опозиција. На сирискиот брег од ‘ртот Ибн Хани, кој е во близина на Латакија, до Џебла, Банијас и Тартус нема бунтовници, и во договор со официјалните власти во Дамаск можно е да се изврши истовар на десантот, како што велат морнарите – на неподготвен брег. Обично тоа се

РУСКА РЕЧ

ПОЛИТИКА И ОПШТЕСТВО

Русија во Средозeмно Море? ција, „Калининград“, кој ѝ е доделен на Балтичката флота, мина низ Дарданелите, Мраморно Море и Босфор и влезе во руското пристаниште Новоросијск за да се утоварат на него единиците на ВДВ на РФ и воената опрема – истите оклопни транспортери БТР-80 на кои се врши десантот на војниците и офицерите. Друг голем десантен брод, „Александар Шабалин“, ја следеше истата рута од Средоземно Море кон претходно споменатото пристаниште со иста цел. По една недела овие два брода се вратија во Средоземно Море во сириското пристаниште Тартус, каде што се наоѓаа и претходно. По завршувањето на „шатл-мисијата“ тие се враќаат во матичното пристаниште – Балтијск. Истовремено од Новоросијск во Средоземно Море се врати големиот десантен брод на Црноморската флота „Азов“, откако ги собра единиците на ВДВ на РФ и оклопните транспортери. Извори од Генералштабот на Вооружените сили на РФ тврдат дека целта на неговата пловидба е пристаништето Тартус. А, на патот до неа, на 25 јануари во Егејско Море се сретна со другите бродови на обединетата групација заради спроведува-

ње заеднички маневри. Во центарот за материјално-техничко снабдување на Руската воена морнарица во пристаништето Тартус дојде големиот десантен брод „Саратов“. Во секој случај, руските морнари се навистина присутни во Средоземно Море, како во неговиот источен, така и во неговиот централен дел, потоа во областа на Рогот на Африка, во Аденскиот залив и во Црвено Море. Без оглед на тоа што сите имаат различни задачи, наведените факти укажуваат на тоа дека времињата се смениле. Руската воена морнарица полека закрепнува, повеќе не го минува времето во своите пристаништа, ами излезе во меѓународните води. Тоа се случува не за да предизвика страв кај некого, туку да го демонстрира своето присуство, како што велат морнарите – да го покажат своето Андреевско знаме, и, секако, да бидат подготвени за учество во евентуална меѓународна операција што би ја одобрил Советот за безбедност на ОН, особено во случај ако биде неопходно да се заштитат животите и безбедноста на руските државја ни. Ова мно гу ми на ќе мо ра да го зе мат предвид.

Кон крајот на јануари беа изведени тактички операции за истовар на сирискиот брег од страна на неколку пешадиски единици на воената морнарица, на десантно-напаѓачката единица на 108-от Кубански козачки полк од составот на Новоросијската десантно-напаѓачка (планинска) дивизија на Воздушно-десантната војска (ВДВ) на РФ, заедно со воената опрема

РИА Новости

изведува на следниов начин: на оддалеченост од 100 до 150 метри од брегот приоѓаат големите десантни бродови, ги отвораат своите носни крила, во водата ги спуштаат рампите, по нив по бранови („на површината“, како што тоа го нарекуваат во војската) се спуштаат оклопните транспортери. Потоа борбените чамци полека, но сигурно, се приближуваат кон брегот истурајќи оган од тешките крупнокалибарски митралези меѓу ѕидините каде што се лоцирани „непријателите“. А кога тркалата на транспортерите ќе ја допрат земјата, од возилата излегува морнаричката пешадија и се распоредува во борбена формација, покриена со артилерија од бродовите и од оклопните транспортери, по што тргнуваат во напад. Претходно еден од големите десантни бродови на обединетата морнаричка група-

ПОЛИТИКА И ОПШТЕСТВО

РУСКА РЕЧ

Депардје за руската историја, држава и култура Тој беше и, секако, остана Французин, без оглед на даноците, социјалните катаклизми или навредливите изјави од функционерите. Сирано де Бержерак, Дантон, Балзак... Без тие улоги на Депардје не може да се замисли ниту францускиот филм, ниту, пак, француската култура. Тежнеењето кон Русија е, исто така, дел од таа култура. Депардје не е воопшто банален во потрагата за одговор на прашањето од каде таква наклонетост: „Што има убаво во руската душа? Русија не е планинска земја и ветерот во неа слободно дува. Ми се чини дека оттука поттикнува тој моќен темперамент. И тоа истото е како кај мене. Јас живеам во Берија, каде што, исто така, нема планини и постојано дува ветер. По тоа сме слични. Човек мора да биде мошне силна личност за да биде Русин и со тоа да биде воодушевен“. Ви се допаѓа ли рускиот јазик? -Да, многу! Зборувате ли руски? -Разбирам руски, а се надевам дека наскоро и ќе можам да зборувам. Кој сака да биде паметен и образован, тој треба да учи јазици. Знаењето јазик, всушност, е образование и интелигенција. Сѐ уште ми е интересна руската книжевност. Како ја запознавте руската книжевност? Која ви беше првата книга? -Достоевски. Најпрво Достоевски, потоа Толстој, па Пушкин, па Булгаков. Колку години сте имале тогаш? -Дваесет. И таа книжевност ме потресе до срж. И сѐ уште ме потресува. Таа обземеност со руската книжевност Депардје многупати ја вплоти на сцена. Со негово учество француските театри на сцена ги имаат поставено „Браќа Карамазови“ и „Идиот“. Распутин и Пугачов се негови големи филмски услуги. Толстој, Булгаков и Чехов засега му се во мислите и во плановите. -Ги обожавам младите женски ликови на Чехов. Го сакам Толстој. Толстој пишувал потресни нешта. На пример, за тоа како благородниците сакале да ги ослободат своите селани, но тие се противеле и сакале да останат под власт на богаташите. Сето тоа Европа сѐ уште не го разбира. Зошто Европа не го разбира тоа?

Откако стана државјанин на Русија, во своето прво големо интервју Жерар Депардје зборува за своето доживување на големината на руската земја, култура и народ

-Тие не можат да сфатат дека на Русија, како и на сите земји од поранешниот СССР, ѝ беше потребен своевиден протекторат. Тоа беа земјите што често војувале [...] Ѝ беше потребна железна рака за да ги обедини сите. И пред да го добие руското државјанство Депардје мошне внимателно ја следел внатрешната политика на современа Русија. „Руската опозиција нема програма, нема ништо. Има само паметни поединци, како што е Каспаров, но тоа е корисно само во шахот. Политиката е многу посложена работа. Неспоредливо посложена“, вели актерот. Таква е, всушност, и руската историја, во која Депардје како човек отстрана се обидува да го согледа она што е најважно: „Во руската историја постојат различни периоди. Имало и насилство, потоа искоренување на тоа насилство, но кога ќе ги видите балерините на Бољшој театарот, кога ќе го видите Валериј Гергиев, кога ја слушате Олга Бородина, руската опера, или кога ве воодушевува Нуреев, тогаш, всушност, само тоа има некакво значење. Всушност, тоа е и она што е најважно и најдлабоко во руската историја“. Светската култура ја уништуваат медиумите, уверен е Депардје. Меѓутоа, сѐ уште постои шанса. Францускиот актер засега не ја прифатил понудата професионално да се занимава со тоа (во Мордовија, како што е познато, понудено му е местото министер за култура), но мошне добро ги познава состојбите во оваа сфера: „Вие ја имате руската класика. Благодарение на претседателот Путин руските цртани филмови повторно им се вратени на гледачите. Путин ја врати и колекцијата на Ростропович, која беше изнесена од Русија. Познавам многу Руси во Франција, и не само во Франција, кои се вратија во Русија, зашто на нивната душа ѝ недостасуваше оваа топлина“.

ИТАР-ТАСС

Валентин Богданов, Седмични вести, ТВ канал „Русија“

Опседнатоста со руската литература Депардје многупати ја вплоти на сцена. Со негово учество француските театри на сцената ги имаат поставено „Браќа Карамазови“ и „Идиот“

Инаку, Жерар Депардје се смета себеси за човек близок на епохата на Ренесансата. Големиот актер не крие дека му е малку незгодно во рамките на современите норми и ограничувања. Звучи чудно, но овој актер, кој има снимено стотина филмови, се чувствува како врзан кога е пред камерите. Најексклузивниот дел од ова интервју го снимивме на камера од мобилен телефон, во кругот на блиските луѓе, далеку од сите критичари – и оние старите, француските, и овие новите, руските: „Французите сакаат да критикуваат. Да ги земеме, на пример, настаните поврзани со Пуси Рајот. Замислете тие девојки да отишле, да кажеме, во џамија. Тие оттаму не би излегле живи. Дури и во католичкиот свет тоа би било страшно. Но, кога ова го кажувам во Франција, ме сметаат за идиот. Да, јас паѓам од скутер, но јас сум жив човек на крајот на краиштата. За жал, масите се глупави, а само личноста е прекрасна. Особено ако е бестрашна“.

РУСКА РЕЧ

ПОЛИТИКА И ОПШТЕСТВО

ГОРДОСТА НА РУСИЈА

Победена е белата чума? „Руски репортер“

Природниот прираст на населението во Русија за 10 месеци во 2012 година изнесува 790 жители. Може да се каже дека тоа е мизерна бројка, но, сепак, Русија има причина да се гордее. Позитивен природен прираст не е забележан уште од 1991 година

ИТАР-ТАСС

Природниот прираст на населението во Русија за 10 месеци во 2012 година изнесува 790 жители. Ако не се случи крај на светот или некои други страшни катаклизми, Русија ќе биде во плус во конечниот биланс за 2012 година. Барем така вети министерот за труд и социјална заштита, Максим Топилин. Тој веројатно добива известување уште колку трудници треба да се породат до крајот на годината. Може да се каже дека тоа е мизерна бројка, но, сепак, Русија има причина да се гордее. Позитивен природен прираст не е забележан уште од 1991 година. Според прогнозите на ОН за населението, руските жители треба да бидат сè помалку. Во 2011 година негативниот природен прираст изнесуваше 127 илјади жители. Ако бројот на жители во Русија расте, тогаш тоа е само поради имигрантите (легални и нелегални). Статистиката сведочи дека за позитивниот природен прираст не е заслужен само некој конкретен регион – заслужна е целата земја. Наталитетот е опаднат само во три региона (а во 2011 година тоа беше случај во 43 региона), додека во огромен број од регионите е намален бројот на умрени, и тоа не само од болест како последица туку и поради сопствена глупавост: бројот на самоубиства е намален за 3%, а бројот на смртни случаи поради труење со алкохол е намален за 19%. Бројките го демантираат и мислењето дека Русите ги има сè повеќе благодарение на кавкаските републики. Според растечката стапка на наталитетот, водечки места заземаат Московската, Свердловската и Тјуменската област, како и Краснодарскиот крај. Според показателите за рускиот природен прираст за 2012 година, ним им претходеше пад на наталитетот на ниска точка. Тоа беше во 1999 година, кога е забележана минимална стапка на наталитет од 1,2 милиона жители. Потоа тој показател постепено растеше, и со тек на време достигна речиси 1,6 милиони жители. Со одредени тенденции Русија се бореше уште во советско време. На пример, во 1964 година Советскиот Сојуз изби меѓу првите неколку земји по бројот на абортуси, кои тогаш беа 5,6 милиони. Дури и во 1990 година на 100 породувања имаше 206 абортуси, а во 2011 година само 55. Важна година беше 2007: тогаш за првпат бројот на породувања беше поголем од бројот на абортуси. На растот на наталитетот влијаат и специфични демографски фактори. „Децата родени во средината и крајот на 1980-тите години веќе се во генеративен период, а во 1980-тите се родија многу деца“, ја

објаснува состојбата Иван Белобородов, директор на Институтот за демографски истражувања. „Покрај тоа, се измени и ‘календарот на наталитетот’, т. е. луѓето повозрасни стануваат родители. Порано мајките своето прво дете го раѓаа на 20–25 години, а сега го раѓаат по 25-тата година. Да не е тоа, демографскиот бран од ’80-тите одамна ќе стивнеше. Од друга страна, пак, демографите предупредуваат дека не е доволно да се достигне само позитивен прираст на населението, туку и дека треба да се одржува. А тука не се доволни мерките што државата веќе ги презема. Тоа

е како Алиса во Земјата зад огледалото, каде што оној што сака да стои во место мора да трча напред. На тој начин стимулансите на државата (мајчинската помош и породилниот сертификат) во голема мера се веќе исцрпени. „Семејствата го намалија активниот период за репродукција поради можноста да добијат материјална помош, т. е. ги реализираа своите планови порано одошто тоа би го направиле кога не би постоела помош, според принципот ’железото се кове додека е жешко‘“, предупредува Белобородов.

РУСКА РЕЧ

ВОЈСКА

Виктор Литовкин

Наспроти доаѓањето на 2013 година во градот Северодвинск во Архангељската област, во „Северното машиноградбено претпријатие“ се случија два големи настани. Во борбениот состав на Воено-морската флота (ВМФ) беше предаден првиот ракетен подводен крстосувач за стратешка намена (РПКСН) од проектот 955 класа „Бореј“ (на 10 јануари 2013 е примен во вооружувањето на ВМФ) со 16 стратешки ракети „Булава-30“ (SS-NM-30 според западната класификација) на бродот, кои носат 6-10 нуклеарни боеви глави – разделувачка глава со блокови со индивидуално насочување (РГБ ИН). Тој го доби името на основачот на Москва, кнезот Јуриј Долгоруки. Истиот ден беше изнесенa од производство и пуштенa во вода третата подморница на РПКСН од истиот тип „Владимир Мономах“, а наскоро ќе биде пуштенa и четвртата, малку продолжена, подморница на РПКСН „Свети Никола“. Продолжениот труп е мошне важен детаљ поради кој „Свети Никола“, а потоа и другите крстосувачи, ќе носат 20, наместо 16 ракети „Булава-30“ со РГБ ИН. Овој проект не ја носи шифрата 955, туку 955А. Сето останато ќе биде слично. Ако се земе предвид дека во фабриката „Северно машиноградбено претпријатие“ чека на преземање во составот на ВМФ вториот РПКСН 955 од проектот каса „Бореј“, „Александар Невски“, а веќе завршениот „Владимир Мономах“ ќе биде ставен на тестирање за укотвување и пловидба, тогаш треба да се знае дека во следниве три-четири години морските стратешки нуклеарни сили на Русија ќе бидат пополнети со четири крстосувачи со 68

РУСКА РЕЧ

ВОЈСКА

„Кнезот Јуриј Долгоруки“ и неговата дружина По повод предавањето на првиот ракетен подводен крстосувач за стратегиска намена од проектот 955 класа „Бореј“, редакцијата на „Руска реч“ на македонски имаше можност да добие повеќе информации за идните планови за руската воено-морска флота, и тоа во директен разговор со нејзиниот главен командант, адмиралот Виктор Чирков ракети. Кон крајот на 2020 година бројот на вакви подводни крстосувачи во таканаречената дружина на „кнезот Јуриј Долгоруки“ треба да стаса до осум, со 148 ракети „Булава“. Тие ќе го пополнат борбениот состав на ВМФ со подводни крстосувачи со стратешки ракети од проектот 667БДР „Каљмар“ (Delta III) и 667БДРМ „Делфин“ (Delta IV). Според главниот командант на ВМФ на Русија, адмиралот Виктор Чирков, овие бродови, како и атомските подводни крстосувачи од проектот 885М класа „Јасен“ (првата таква атомска подморница „Северодвинск“ треба да излезе на воена стража во 2013 година), модернизираните атомски подводни крстосувачи од проектот 949М класа „Гранит“ (каков што беше потонатиот „Курск“) и тешките атомски ракетни крстосувачи од проектот 11442 „Орлан“

(команден брод на Северната флота е крстосувачот „Петар Велики“) ќе ја сочинуваат основата на руските стратешки сили. Во еден неoдамнешен разговор со новинарите, главниот командант подвлече дека јадрото на ваквите сили треба да бидат носачи на авиони. „Заедно со десантно-хеликоптерскиот брод-док од странско производство (се има предвид францускиот „Мистрал“ – В.Л.), основата на ваквите сили во перспектива треба да стане носач на авиони од ново поколение“ – рече адмиралот. Тој појасни дека за разлика од тешките крстосувачи-носачи на авиони од претходните поколенија (какви што се „Адмирал на флотата Николај Кузнецов“ – В.Л.), тоа треба да биде принципиелно нов универзален борбен брод за длабоки води. Негово главно оружје ќе бидат пилотни и беспилотни (роботизирани) бор-

бени средства, кои ќе дејствуваат во воздух, на површината на морето, под вода и, веројатно, во космосот. Определувачкиот карактер за ефективност во примената на овие бродови ќе биде поседувањето на групи авиони со радиолокациско набљудување и насочување, а, исто така, и извидувачко-ударни беспилотни летала. Главниот командант на ВМФ подвлече дека создавањето на овие бродови не предвидува само проектирање и изградба на носачи на авиони. „Се предвидува создавање цел морски комплекс на носачи на авиони, во чиј состав, освен бродовите, ќе влезат бази со потребната инфраструктура (вклучувајќи го и социјалниот фактор), летала, центар за подготовка на екипажи за бродови и на авиогрупи на бродската авијација, како и други елементи. Основата за создавање на морскиот комплекс на носачи на авиони треба да биде подготвена до 2020 година“ - рече Чирков. Но, освен големите бродови, основа на водните сили на ВМФ во далечните и блиските морски зони, според главниот командант, треба да бидат фрегатите и корветите од проектите 22350, 20380 и нивните модификации, од кои дел веќе се градат во Санкт Петербург и во Калининград. „Нив ќе ги заменат бродовите со модулна конструкција, снабдени со широка номенклатура роботехнички средства“, – изјави адмиралот. Според него, основен брод на океанската зона со среднорочна перспектива тре-

ба да биде ескадрилскиот носач на мини од новиот проект, кој има големи ударни и одбранбени потенцијали, меѓу другото и значителен потенцијал ПРО. Главниот командант, исто така, соопшти дека прв брод што ќе ги реализира овие походи ќе биде напредната корвета за обезбедување на водната површина. „Разработката на овој брод е во тек. На овој брод е планирано да се постави максимално целосен комплекс задачи што се извршуваат на крајбрежните делови со помош на бродови и други сили и средства: противподморнички, противмински, противбродски, противвоздушни, за заштита од мини, за огнена поддршка на десантните и пешадиските групи на приморјето“ – изјави главниот командант. Чирков појасни дека корветите се сметаат како „експериментални“ од гледна точка на премин на модулната конструкција на бродови од поголем размер. Во иднина пристапите кон модулноста и кон комплексната роботизација на воените системи на флотата со корвета ОВР се планира да се применат и на други бродови, формирајќи соодветен облик на идната флота. Адмиралот нацрта мошне интересна слика на развојот на воено-морската флота. Тој рече дека „по 2020 година може да се прогнозира премин на поголемо производство на автономни беспилотни подводни апарати и морски роботизирани системи, разработка на специјална бродска опрема, претежно со подводни

носачи со различна номенклатура и за различна намена“. На втората етапа од развојот (од 2021 до 2030 година), според него, „се предвидува да се заврши конструкцијата и да се преземе оружје на нови физички принципи, да се создадат напредни мостри за вооружените морски сили за општа намена од ново поколение“. За тоа време во вооружувањето на морската авијација треба да почнат да се применуваат бродски авиони со радиолокациско набљудување, беспилотни летачки апарати со бродска база, напреден авијациски комплекс на бродската авијација. Според зборовите на главниот командант на ВМФ, „во овој период ќе заврши преминот кон опционално-пилотирачката авијација, меѓу кои и оние врз основа на современите пилотирачки авијациски комплекси и ќе се изврши замена на стариот авионски парк со напредни многуфункционални авијациски техники и средства, меѓу кои се вбројуваат и беспилотните летала“. Секако, да се гледа толку далеку, дури во 2020 година, е мошне сложено. Ќе се справи ли со таквите задачи руската бродоградителска индустрија? Важно е дека во Русија се сфати потребноста од постоење на моќна и ефикасна Воено-морска флота. Тоа, пак, значи дека постои надеж за тоа дека кажувањата на адмиралот Виктор Чирков за иднината на руската ВМФ нема да останат само фантазија.

РИА Новости

РУСКА РЕЧ

ВОЈСКА

Виктор Литовкин

РУСКА РЕЧ

ВОЈСКА

РИА Новости

10 |

РУСКА РЕЧ

ЕКОНОМИЈА

„Газпром“ ја спасува Грција? Екатерина Мереминска

компании и азербејџанската „Socar“. ФТ ги споменува и грчките компании „M2M“ и „GEK Terna“, но вторава е заинтересирана само за купуРуските компании „Газпром“ и „Синтез“ вање на акциите на компанијата „DESFA“. „Тие останаа, фактички, единствените претенденти ќе ги пречекорат роковите... Тешко е да се претза купување на грчката национална компанија постави како агенцијата ќе успее да ги собере и за гас „DEPA“. Грција, под притисок на заемода ги оцени понудите, да избере најповолен кудавателите, ќе биде принудена да ја прифати нивпувач и да ги заврши преговорите во предвидената понуда без оглед на негодувањата од страниот рок“, истакнува претставник на авторите на на САД и на ЕУ, кои се незадоволни поради на една од доставените понуди. продорот на Русија. Грчките функционери оче„Се поставува прашањето: што ќе се прави куваат дека за гасната актива ќе добијат 1,5 миако Русите ни дадат понуда што не можеме да ја лијарди евра. одбиеме?“, вели еден висок грчки функционер. Рускиот гигант „Газпром“ и групацијата „Газпром“ веќе остварува 90 отсто од сите „Синтез“, со која управува претставникот на Реиспораки на гас во Грција, и тие минуваат низ публика Чувашија во Советот на Федерацијата, бугарскиот гасовод, додека „Socar“ испорачува Леонид Лебедев, се главните претенденти за купомали количества гас преку Турција. „Газпром“ пување на гасната компанија „DEPA“, поради претендира само на „DEPA“, зашто законодавшто Европската Унија и САД изразија незадоството на ЕУ бара раздвојување на испорачатеволство, пишува „Фајненшл тајмс (ФТ)“. лот и на дистрибутерот на гас. Неодамна концерГрција ја приватизира компанијата „DEPA“ нот се откажа од плановите да гради дел од „Јузаедно со компанијата-ќерка „Hellenic Gas Transжен тек“ низ Грција и Јадранско Моmission System Operator S.A. ре до Италија, демонстрирајќи ја на (DESFA)“, која е оператор на тој начин намерата да ги почитува гасниот транспортен систем барањата на ЕУ доколку го добие и преку која грчката влада правото на оваа купопродажба. Во управува со националната случај на неуспех на „Газпром“, гламрежа за дистрибуција на гас вен претендент ќе стане „Синтез“, и со терминалите за регасино не е исклучено дека тој ќе рабофикација. Компаниите сочити во интерес на концернот. нуваат единствен гасен холСпоред шефот на „Синтез“, Андинг. Грчката држава е неподреј Корољов, Грција може да стасреден сопственик на 65 отсто не гасен транспортен центар во од холдингот на „DEPA“, доЕвропа. За приватизацијата на комдека 35 отсто се во сопствепанијата „DEPA“ тој вели дека тоа ност на „Хеленик петролеум“, е можност за „влегување на грчкиво кој грчката држава исто таот пазар по цена која во услови на ка има 35 отсто од акциите. криза е релативно ниска“. Грчката влада и „Хеленик пе„Ние ќе изградиме (гасоводен) тролеум“ се договорија за заспој со соседните земји за да го згоедничка продажба на акциилемиме протокот“, вели Корољов, а те. На инвеститорите им е пого цитира ФТ. „Руските компании нудено да ја откупат актива- Грчката држава е непосреден сопственик на 65 отсто од холдингот на заедно ќе доминираат на грчкиот пата во пакет или парцијално. „DEPA“, додека 35 отсто се во сопственост на „Хеленик петролеум“, зар“, изрази загриженост еден анаВо првиот случај купувачот во кој грчката држава исто така има 35 отсто од акциите литичар од Атина. добива 100 отсто од акциите САД и Европската Унија се против тоа Руна интегрираниот холдинг под услов по транссите да ја купат грчката компанија за гас, зашто акцијата на државата да ѝ бидат вратени 34 отсто се плашат од поголема зависност од гас од Русиод операторот на гасниот транспортен систем ја и подвлекуваат дека Грција не треба да биде „DESFA“. Според втората шема, уделот на грч„заложник“ на Русија. Грчките функционери, ката држава во компанијата „DEPA“ ќе биде промеѓутоа, објаснуваат дека тие немаат голем издаден одвоено од уделот на „DESFA“, но во тој бор. „Нè притиска ‘тројката’ (тројката заемодаслучај државата има намера да задржи 34 отсто ватели: Меѓународниот монетарен фонд, Европод акциите во оперативниот гасен транспортен ската централна банка и Европската комисија), систем. која бара на приватизацијата да се заработи што „DEPA“ е една од најпривлечните активи во е можно повеќе“, вели еден грчки функционер. грчкиот пакет на приватизација. ФункционериСпоред планот, Грција од приватизацијата за две те очекуваат дека за компанијата ќе добијат 1,5 години треба да добие најмалку 15 милијарди милијарди евра. евра. „Знаеме дека оној што ќе ја купи компаниЈавноста уште во април 2012 година дозна јата „DEPA“ ќе се појави на пазарот на ЕУ и ќе дека „Газпром“ и „Синтез“ доставиле понуди за биде принуден да го почитува нејзиното законокупување на компанијата „DEРА“. За овие актидавство“, истакнува функционер од агенцијата ви, покрај руските компании, беа заинтересираза приватизација. ни и италијанските „Edison“, „AEM“ и „ENI“, AP

азербејџанската државна компанија „Socar“, алжирскиот „Sonatrach“, шпанскиот „Gaz Natural“ и „Enagas“, израелската компанија „Israel Corp.“, јапанскиот „Mitsui“, холандскиот „Vopak“, кинескиот „ENN“, чешкиот „CEZ“ и грчкиот холдинг „M&M“. Советот на директори на грчката агенција за приватизација во два наврата го одложуваше донесувањето одлука за формирање конечен список на претенденти, иако планира да ја затвори трансакцијата до крајот на првиот квартал од 2013 година. Засега не постои официјален список на компании што влегле во финалето на конкурсот, но ниту една компанија од Европа, Јапонија или од Кина, на која агенцијата ѝ одобрила учество на конкурсот, сѐ уште не доставила официјална понуда, очигледно поради можното излегување на Грција од Еврозоната. Извори блиски до учесниците во преговорите соопштуваат дека во игра останале три основни претенденти: двете руски

Грција е подготвена да ѝ го продаде својот транспортен систем за гас на руската компанија, без оглед на негодувањата од страна на ЕУ и на САД, кои се незадоволни поради продорот на Русија во тој дел од Југоисточна Европа

РУСКА РЕЧ

Мирниот атом ја доби битката во Европа

ЕКОНОМИЈА

| 11

Источна Европа не е подготвена да се откаже од атомската енергија. На 27 јануари Бугарија спроведе национален референдум, кој беше инициран од Бугарската социјалистичка партија (БСП) на чело со поранешниот премиер Сергеј Станишев, при што на граѓаните им било поставено прашањето: Го поддржувате ли развојот на нуклеарната енергија со изградба на нова атомска централа? Најпрво прашањето беше формулирано поконкретно: за повторно отпочнување на изградбата на атомската централа „Белене“, (тендерот за нејзина изградба во 2006 година го доби „Атомстројекспорт“, кој ја победи американската компанија „Вестингхаус“). Но, потоа властите ја изменија формулацијата со понеутрална. Според оценките на социолозите ова малку ги дезориентирало луѓето. Освен тоа, сегашниот премиер Бојко Борисов, кој всушност ја донесе одлуката за престанување со работа врз проектот за атомската централа „Белене“, ги повика своите при вр за ни ци (пар ти ја та ГЕРБ) да гла са ат „против“. Бројот на гласачи на референдумот го надмина минималниот праг и достигна 21,8 отсто. За изградбата на атомската централа гласаа 61 отсто, а против 35 отсто. Сега прашањето за новата атомска централа, согласно законите на Бугарија, ќе се разгледува од парламентот. „Од морална гледна точка не можам да си замислам некој да го пречкрта мислењето на речиси милион жители (во Бугарија живеат нешто повеќе од седум милиони луѓе). Згора на тоа, резултатите од овој референдум зборуваат за тоа дека по следните избори во Бугарија прашањето за атомската централа „Белене“ одново ќе се најде на дневен ред“, смета експертот од бугарската енергетска бранша, членот на иницијативниот комитет за поддршка на референдумот Таско Ерменков. Резултатите од гласањето се показател за Европа по катастрофата во „Фукушима“. Сега за бугарската опозиција ќе биде важно да се зачува победата на проектот „Белене“, зашто сета дискусија што се водеше последниве месеци при подготовката на референдумот се засновуваше имено на плусовите и на минусите на овој проект. „Ова лето во Бугарија треба да се одржат парламентарни избори. Набљудувачите на резултатите од референдумот гледаат како проекција за гласањето за БСП или за ГЕРБ. Очигледно е дека дискусијата продолжува, зашто од тоа кој ќе победи на парламентарните избори и кој ќе ја формира владата, зависи и судбината на проектот“, смета независниот експерт за атомска енергија, претседателот на Атомин-

Наталија Михајленко

Андреј Рeзниченко

По хаваријата во нуклеарната централа „Фукушима“ низ целиот свет почна да се поставува прашањето за начинот и условите за добивање атомска енергија, како и за тоа дали треба да се продолжи со изградбата на нуклеарни централи. Во Бугарија ова прашање беше ставено на референдум пред две недели фо Александар Уваров. Денес позицијата на Бојко Борисов и на неговите истомисленици се сведува на една теза: Нуклеарната централа чини 10 милијарди евра, кои ги нема во буџетот. И дури ако луѓето гласаат „за“, нема да има од каде да се земат тие средства, освен од пензионерите, заклучува сегашниот премиер. „Во 2010 година Бојко Борисов постави низа услови за старт на проектот „Белене“, меѓу кои беше и објавување на непроменлива цена за централата, заедно со сите инфлациски индекси, зачувување на непроменлива цена за централата, заедно со сите инфлациски индекси, зачувување на 51 отсто од проектната ком-

панија за бугарскиот учесник НЕК, финансирање на проектот без пари и дури без гаранции од буџетот на Бугарија, како и привлекување европски инвеститори во проектот. Сите овие услови беа исполнети“, потсетува официјалниот претставник на Росатом Сергеј Новиков. Своевремено во проектот „Белене“ се вклучија и француската инженерска компанија „Алтран техноложи“ и финскиот концерн „Фортум“, кои заедно со „Росатом“ донесоа финансии за изградба на централата по фиксна цена од 6,297 милијарди евра, преземајќи ги врз себе сите инфлациски ризици. Притоа, контролниот пакет му беше оставен на НЕК, кој исто така доби можност да вложи свои средства во иднина од добивката за електрична енергија од изградената централа. Сите овие работи беа договорени и ставени во потпишаните меморандуми за создавање проектна компанија. Ниту еден лев од буџетот на Бугарија не беше потрошен за проектот. Сепак, Бојко Борисов донесе одлука за запирање на проектот, а сето тоа се случи по посетата на Бугарија од страна на државниот секретар на САД Хилари Клинтон. „Сега иста ваква ситуација имаме во Чешка со тендерот за изградба на нуклеарната централа „Темелин“: „Шкода/Атомстројекспорт“ наспроти „Вестингхаус“. Пред својата оставка, Хилари Клинтон беше во посета на Чешка, каде на средбата со министерот за надворешни работи Шварценберг директно побара победа на тендерот за Американците. Ова ги вознемири Чесите. Можно е дека со поддршка на Клинтон, минатата сабота Шварценберг ги изгуби претседателските избори“, изјави чешкиот политиколог Ондржеј Мразек.

12 |

РУСКА РЕЧ

КУЛТУРА Леонид Јармолник во филмот „Тешко е да се биде Бог“ на Алексеј Герман

Годишнина од раѓањето на Сергеј Рахманинов

kinopoisk.ru

Филмот на Алексеј Герман Постариот „Тешко е да се биде Бог“

Алексеј Герман е автор на генијалниот филм „Проверка на патиштата“ и исклучително мрачниот филм „Хрустаљов, кола!“. Тој повеќе од една деценија го снима филмот „Тешко е да се биде Бог“ . Станува збор за екранизација на култниот советски фантастичен роман на браќата Стругацки за научникот од Земјата, кој е испратен во феудално општество на друга планета и постепено губи мож-

Легендарен филм на стариот режисер, премиера во Бољшој театар, симфонискиот маратон на Гергиев, нова сцена на Мариинскиот театар, воен филм за Сталинградската битка во формат IMAX и многу друго

ност да остане неутрален, а воедно го губи и човечкиот облик. Герман вети дека филмот ќе се појави во 2012 година, но сè уште боледува и сѐ уште го монтира звукот. Одбрани руски филмски критичари го видоа филмот во фаза на монтирање, а поединечни кадри се појавиле и на разни сајтови. Тоа ќе биде, по сè изгледа, најмрачниот, најкрвав и најмонструозен среден век во историјата на филмот.

Рахманинов бил еден од најдобрите пијанисти во своето време. Се смета дека овој композитор во 20 век е последен голем претставник на романтизмот во руската класична музика

Што носи рускиот Филмот на Фјодор Бондарчук „Сталинград“

Семјон Кваша

Во 2013 година, по долга низа години, конечно во Русија ќе биде завршено снимањето на филмот на стариот, генијален режисер. Ќе има и нови премиери во Бољшој театар, ќе се одржат музички фестивали во Казањ и на Црно Море, а во Москва ќе се соберат најдобрите театарски групи на Русија, додека гостите на фестивалот и други културни случувања можеби ќе бидат ослободени од виза. Во истата година ќе се отвори нова сцена на Мариинскиот театар во Санкт Петербург, а воениот филм за Сталниградската битка ќе биде првиот што е снимен во IMAX формат.

Фјодор Бондарчук е син на генијалниот уредник на „Војна и мир“ Сергеј Бондарчук. Бондарчук Помладиот е искусен и во голема мера успешен уредник, а во 2013 година ќе ни го претстави филмот „Сталинград“ – љу-

бовна сторија среде најстрашната битка во историјата на човештвото. Буџетот за филмот е 30 милиони долари. Филмот се снима истовремено во 2D, 3D и IMAX формат. Творештвото на Бондарчук е

КУЛТУРА

РУСКА РЕЧ „Царската невеста“ во Бољшој театар Бољшој театар ќе ја обнови претставата „Царска невеста“ од Николај Римски – Корсаков во оној вид како што била поставена во 1960 година. Во време кога успешните режисери навистина ја сакаат операта и поставуваат „модернизирани верзии“, кои понекогаш оперската публика ја доведуваат во дилема, театарот излегува во пресрет на своите верни поклоници и ја обновува старата поставка со раскошни костими и традиционална сценографија, т. е. демонстрира голем оперски стил во своето најдобро издание. Режисерот на оваа обновена поставка е гостинка од Израел, Јулија Певзнер, која ја има обновено претставата во САД и во Европа, а диригент е музичкиот уредник на Бољшој театар, Василиј Синајски.

Дамир Јусупов

РИА Новости

Во московската концертна сала „Чајковски“ на 1 и 2 април ќе биде прославена 140- годишнината од раѓањето на Сергеј Рахманинов, еден од најголемите руски композитори на 20 век. Два дена пијанистот Денис Мацујев и Државниот оркестар „Светланов“ ќе ги изведуваат сите клавирски концерти на Рахманинов. Ќе диригира прочуениот американски диригент Леонард Слаткин.

„Царската невеста“ во Бољшој театар

| 13

Отворањето на нови сцени на Мариинскиот театар Во главниот оперски театар во Санкт Петербург во мај ќе биде отворена нова сцена. А, подоцна, наесен, на таа сцена ќе биде пренесена најсложената и најголема поставка, пред сè најуспешните Вагнерови достигнувања. Изградбата на сцената е долго планирана. На конкурсот учествуваа прочуени архитекти, а уметничкиот раководител на театарот Валериј Гергиев безрезервно го поддржуваше проектот на архитектот Ерик Мос. Тој проект воопшто не им се допаѓаше на жителите на Петербург, бидејќи никој од нив не сака во центарот на градот, кој сам по себе е музеј, да се издигне модерна зграда. На конкурсот во 2003 година победи проектот на Доминик Перо, кој потоа беше одбиен. На новиот конкурс, распишан во 2009 година, победи проектот на канадското архитектонско биро Diamond & Schmitt Architects. Министерот за култура на Русија, Владимир Медински, е мошне задоволен од зградата. „Тоа ќе биде најдобрата театарска зграда во светот!“, напиша Медински на својот Твитер-профил.

културен живот во 2013 г.?

мошне неизедначено, но ова ќе биде најстрашен филм за една од најмонструозните и најславните епизоди во Втората светска војна.

Велигденски фестивал Московскиот велигденски фестивал се одржува секоја година на православниот Велигден, кој најчесто паѓа кон крајот на април. Организатор на фестивалот е главниот диригент и управник на Мариинскиот театар од Санкт Петербург. Денес тоа во Москва е најважно годишно случување од областа на класичната музика. Засега не е објавена програмата на новиот фестивал, но можеме да бидеме сигурни дека неговиот основен симфониски дел ќе биде грандиозен. Традиционалните елементи на фестивалот се: хорски настапи, детски дел од програмата и „Недела на црковните ѕвона“, која претставува посебен фестивал на ѕвонарите, каде што инструменти се традиционалните руски ѕвона од црковните ѕвонци. Тие денови ќе може да се слушне оваа неверојатна музика во секоја уличка, бидејќи ѕвонарите од разни Валериј Гергиев е уметнички храмови ќе настапуваат еден по друг, така што директор на Московскиот велигденски ѕвонењето ќе одекнува од сите страни. фестивал и на Мариинскиот театар

ИТАР-ТАСС

kinopoisk.ru

Сцена од филмот „Сталинград“ на Сергеј Бондарчук

14 |

РУСКА РЕЧ

ПАТУВАЊА

Ојмјакон - животот на најстуденото место на планетава натите фактори: сосема чист воздух, совршено чиста вода, активен начин на живот и здрава исхрана. Тука луѓето најмногу јадат риба, коњско Источносибирското село Ојмјакон (Репубмесо и млечни производи. Недостатокот од лика Јакутија) е едно од најстудените места на овошје се компензира со диви плодови. планетата. Воедно е и најстудена точка на сеТунгузот Андреј Данилов има 102 години. верната Земјина полутопка и најстудено постоСиот живот чувал елени, тоа му е работа. Тунјано населено место на Земјата. Во зима, темгузите престанаа да прават колиби од еленска пературата на овој „пол на студенилото“ се спукожа, така што Андреј ноќева во шатор од цишта на минус 60 Целзиусови степени. Тешко е рада на минус 70 степени и сè уште е бодар и да се замисли дека луѓето воопшто можат да расположен. Татко му живеел 117 години, а мајживеат во олку тешки климатски услови, а овој ка му 108. Пријателите на Андреј, брачниот пар крај, всушност, е прочуен по долговечните жиАрјан и Афросинија, живеат во тркалезен шатели. тор што се вика „јурта“. Никогаш немале деца, Во Ојмјакон дури и водата се однесува чудпа неодамна, кога наполниле 90 години, посвоно: не замрзнува дури и на минус 60. Не постоиле едно девојче. Сега Арјан и Афросинија се јат никакви магии и шаманизам. Длабочината занимаваат со одгледувана замрзнување на земјата ње стока. Велат дека никово овој регион е најголема гаш во животот не биле на светот – до 1500 метри во болни. Веруваат дека придлабочина. Замрзнатата земчината за нивното здравје ја се шири и ги потиснува се два млечни производи: подземните води на површихајак и кјорчех. Хајак по ната. Зборот „ојмјакон“ на вкусот потсетува на полнојазикот на тукашните Тунмасен путер. Кјорчех спогузи значи „река што не заред рецептот личи на намрзнува“. Тука нема ветар, шиот сладолед: свежо краввремето постојано е сонческо млеко се мати со овошво, во долината меѓу планије, а потоа добиената маса ните се простира мешавина се замрзнува и од неа се од тундра и степи, каде што прават лепини. мирно талкаат космести коНо, сепак, најпознатоњи, кои не се поголеми од то јадење на Ојмјакон е циркуско пони и воопшто не „строганина“. Почнува да личат на своите роднини од се подготвува уште додека топлите краеви: нивните гусе лови рибата. Се подгости влакна назима се долги твува исклучиво од делии по 10 сантиметри, а гриваНа должината на животот, веројатно, влијаат веќе познатите фактори: сосема чист катесни видови риба: кечита не им го покрива само вравоздух, совршено чиста вода, активен начин на живот и здрава исхрана га, дунавски лосос и „читот туку и дел од грбот. Одра“ (Coregonus nasus), под далеку не може да се види На температура од 60 степени под нулата услов рибата да биде уловена под мраз. Тукудали е коњ или мечка. Овие единствени јакутски коњи се врсници на мамутот. За Тунгузите, за неколку секунди може да замрзне лицето, ако што уловената риба Тунгузот ја убива со еден тукашните жители, тие се верни соборци во пре- не се заштити – доволно е само малку да дувне прецизен удар и ја остава да замрзне, но постоветар. Живата во термометарот замрзнува, а ко- јано ја исправа, зашто ако се замрзне искривеживувањето на „полот на студенилото“. Ако мамутите не изумреле, велат научни- га се истура врела вода во шолја или во воздух, на, потоа тешко ќе може да се струга. Строгаците, тие денес би живееле во околината на Ојм- таа се претвора во снежен облак. Мошне е те- нината се јаде исто како шпанскиот хамон. Зајакон. На метеоролошките карти на целиот свет шко да се запали кола на толкаво студенило. мрзната риба ја внесуваат во куќата и веднаш јакутското населено место е означено како нај- Странските автомобили на таква температура почнуваат да ја стружат (на руски: „строгать“, студената точка на Северната полутопка. За пр- воопшто не палат, а рускиот „Урал“ или „ВАЗ“ оттука и називот „строганина“). Рибата се струвото место се бори и Верхојанск, каде што ап- можат да се загреат само со помош на отворен же така што секој слој е прошаран со поткожно солутниот минимум на температурата е -67,8 оган или со лед-ламба. А, кога ќе се загрее ко- масно ткиво – токму тоа содржи масни киселиЦелзиусови степени, измерени во февруари лата, таа првите неколку километри мора да оди ни Омега-3, кои ја подобруваат работата на ср1892 година (на Ојмјакон во тоа време сè уште само право, зашто при вртењето може да се отка- цето и го забавуваат стареењето. Сиве овие јадења не можат да се подготват не биле вршени мерења). На сувенирите во Ојм- чи тркалото. Па, сепак, во такви, би се рекло нечовечки во некој јужен град, ниту, пак, можат да се одјакон пишува -71,2ºС, но на оваа бројка не треба да ѝ се верува, тоа е теоретска вредност што услови, тукашните жители успеале да најдат несат на југ. Тие постојат исклучиво како дел од ја има одредено академикот Сергеј Обручев во компромис со природата, па дури и станаа слав- животот на Север, онаму каде што сонцето све1926 година како најниска можна точка на па- ни по големиот број долговечни луѓе. На дол- ти заслепувачки, каде што стогодишниците ги жината на животот, веројатно, влијаат веќе поз- пасат елените, а малите коњи личат на мечки. ѓање на температурата.

Дарја Гонсалес

РИА Новости

Источносибирското село Ојмјакон е мошне необично место. Тоа е најстуденото населено место на планетава, но во него сонцето секогаш свети заслепувачки и среќните стогодишници на минус 70 степени ги пасат елените

ПРАЗНИЦИ

Без оглед на температурата, во богојавленската ноќ може да се видат голем број луѓе што сакаат да се нурнат во ладната вода

| 15

фотогалерија на http://ruskarec.mk/18063

Богојавленските мразови повикуваат на капење Владимир Еркович

Воопшто не е страшно да се нурне во вода кога надвор има мраз. Ако температурата на воздухот е -20, а на водата +2, тогаш чувството е како да се влегува во топло млеко. Најважно е по излегувањето од водата добро да се избрише со крпа. Така барем велат оние што на богојавленската ноќ одат на река за да нурнат во водата низ замрзнатиот отвор. Православните христијани го слават Богојавление секоја година во ноќта меѓу 18 и 19 јануари. Празникот започнува со служба во храмовите, по која свештениците ја осветуваат водата во езерата и во реките. Од тој момент се смета дека водата е света, а луѓето во садови ја налеваат и ја носат дома. Со таа вода се мијат, ја пијат или ја чуваат дома како нешто свето. Се смета дека богојавленската вода има уникатни својства. На пример, таа може да се чува во затворен сад неколку години и да не се расипе. Капењето во ладната вода пред Богојавление е една од најатрактивните и најпопуларни православни традиции. Водата за капење понекогаш се подготвува и во храмовите или во капелите, но за капење најчесто служат отворите во мразот, кои во облик на крст се прават во езерата и во реките. Оваа година во Москва беа подготвени над четириесет такви места. На секое од нив беше извршено осветување на водата, а, за секој случај, на местата дежураа спасувачи и екипи на брзата помош. Покрај секој ваков отвор во мраз постојат шатори со греење, каде што луѓето можат да се преобле-

Капењето во ладна вода пред Богојавление е една од најатрактивните и најпопуларните руски традиции (во Русија ова капење најчесто се нарекува „крстовденско“). По вечерната служба сите што сакаат одат кај веќе подготвената дупка во мраз и се капат во осветената вода

чат и да се згреат по капењето. Овие денови мразот обично се стега, небаре сака да ја провери силата на духот кај православните христијани. Во рускиот јазик дури постои и израз „богојавленски мразови“. Но, без оглед на температурата, во богојавленската ноќ може да се видат голем број луѓе што сакаат да се нурнат во ладната вода. Во определено време, кога доаѓаат најголем број лу-

ѓе, се чека во ред и по неколку часа. Некои стојат во костими за капење со крпи, како да се на плажа. Доколку на овие фотографии како позадина би се ставил сончев морски брег, би изгледало како луѓето да чекаат на ред за сладолед. Во тие моменти луѓето измрзнуваат до коска, но тогаш со поголемо задоволство нурнуваат во вода, зашто таа е многу потопла од воздухот и тоа за цели дваесет степени, така што во тој момент влегувањето во водата е мошне пријатно доживување. Екстремниот ритуал не ги привлекува само верниците што сакаат да направат мошне важен христијански обред ами и оние што, едноставно, сакаат да ја стават на проверка својата издржливост. „Пред две годни нурнав во водата. Се сеќавам дека тогаш беше околу -25 степени. Половина час стоев наметнат со крпа, сè дури не стасав на ред“, вели московскиот студент Иван. „Не можам да кажам дека сум некој верник. Носам крвче, но не одам в црква. Едноставно решив да се проверам себеси, да видам дали сум способен за такво нешто. Инаку, го сакам сето она што го крева адреналинот“. „Нуркањето е споредна работа“, вели свештеникот Александар. „За еден христијанин најважно е на тој ден да присуствува на богослужба, да се исповеда и да се причести. А, капењето во ладната вода не е задолжително и сигурно не ги ’мие гревовите‘. Гревот може да го исчисти само свештенослужител по исповед и причест во храм. Тоа што празникот доби имиџ на некаков екстремен настан, за тоа се заслужни медиумите“.

ИТАР-ТАСС

РУСКА РЕЧ

ИМПРЕСУМ

16 |

КАЛЕИДОСКОП

РУСКА РЕЧ

Писмата на читателите, колумните и илустрациите означени како „мислење“, како и текстовите од рубриката „погледи“ во овој додаток се избрани за да претстават различни гледишта и не го изразуваат нужно гледиштето на уредникот на проектот „Russia Beyond the Headlines“ или на весникот „Росијскаја газета“. Ве молиме вашите писма и коментари да му ги испраќате на уредникот на urednik@ruskarec.mk

Додатокот „Руска реч“ го финансира, уредува и го издава „Росијскаја газета“ (Москва, Русија).

ЕВГЕНИЈ АБОВ издавач и директор на RBTH ПАВЕЛ ГОЛУБ главен уредник на додатоците на RBTH ВЈАЧЕСЛАВ ЧАРСКИ извршен уредник за Јужна и за Средна Европа ЕМИЛ НИАМИ превод, лектура, веб, гостин-уредник на додатокот „Руска реч на македонски“ ЈАНЕ ЈОВАНОВ, ТРАЈЧЕ СТОЈАНОВ превод, лектура, веб ЕКАТЕРИНА ТУРИШЕВА, ИВАН НИКОЛАЕВ асистенција, веб НИКОЛА ЛЕЧИЌ, ИРИНА РЕШЕТОВА ко-уредници АНДРЕЈ ЗАЈЦЕВ, НИКОЛАЈ КОРОЉОВ илустрации За огласување во овој додаток, ве молиме да се обратите на ЈУЛИЈА ГОЛИКОВА, директор на одделот за односи со јавност: julia.golikova@rbth.ru.

ЛОВЕЦОТ Т-50 ПОДГОТВЕН ЗА АКЦИЈА Ловец од петата генерација Т-50-4, полетува од аеродромот во Космомолск на Амур на рускиот Далечен Исток. Во својот прв долг лет авионот ќе ја прелета практично цела Русија од Космомолск на Амур, до Жуковски во Московската област.

ТАТКОВИНАТА ПОВИКУВА!

AFP/East News

Специјалните додатоци за Русија во светските дневни весници ги уредува и ги издава „Russia Beyond the Headlines“, во организација на „Росијскаја газета“ од Москва. Во моментов додатоци се објавуваат во следниве весници: Le Figaro, Франција • The Daily Telegraph, Велика Британија • Süddeutsche Zeitung, Германија • Еl País, Шпанија • La Repubblica, Италија • Le Soir и European Voice, Белгија • Дума, Бугарија • Политика и Геополитика, Србија • Eleutheros typhos, Грција • The Washington Post, The New York Times и The Wall Street Journal, САД • Navbharat Times и The Economic Times, Индија • Mainichi Shimbun, Јапонија • China Business News, Кина • South China Morning Post, Кина (Хонгконг) • La Nacion, Аргентина • Folha De S. Paulo, Бразил • El Observador, Уругвај • Today, Сингапур • Joongang Ilbo, Јужна Кореја • Sydney Morning Herald и The Age, Австралија • Gulf News, Обединети Арапски Емирати Електронска пошта на редакцијата „Руска реч“: urednik@ruskarec.mk. Повеќе информации на http://ruskarec.mk

ПРОШЕТКА ВО МАГЛА Човек шета во центарот на Санкт Петербург, кој на средината на јануари беше обвиен во магла.

AFP/East News

Подготовки за прославата на 70 - годишнината од победата во Сталинградската битка, пред меморијалниот комплекс Мамаев курган, каде централно место зазема најголемата скулптура во светот посветена на Втората светска војна - Татковината повикува! Грандиозната прослава на 2 февруари треба да потсети на оваа голема победа на Русија, која го смени текот на Втората светска војна

ИГОР ДАНИЛОВИЌ координатор на „Руска реч“ во „Нова Македонија“ МАРЈАН ДЕЛЕВСКИ дизајн

Забрането е копирање, дистрибуција или преземање на содржините од овој додаток, освен за лична употреба, без писмена согласност на „Росијскаја газета“. Ве молиме за дозвола да се обратите на телефон +7 (495) 775 3114 или на и-мејлот urednik@ruskarec.mk. „Russia Beyond the Headlines“ не сноси одговорност за ненарачаните текстови и фотографии.

РИА Новости

Интернет-страница: ruskarec.mk Еmail: urednik@ruskarec.mk Телефон: +7 (495) 775 3114 Факс: +7 (495) 988 9213 Адреса: ул. Правды 24, д. 2, Москва 125993, Россия.