Beste Lezer I VO P O M M E R E L , A DJ U N C T- H O O F D R E DAC T E U R
FOTO: GOFFE STRUIKSMA
Reader’s Digest heeft zich het afgelopen jaar ingezet voor meer veiligheid voor kinderen op het internet. Voor kinderen zijn de valkuilen op de digitale snelweg vaak slecht te herkennen. In onze artikelen richtten we de aandacht op internetpedofielen en gepest worden op internet. De oplossing waar we ons hard voor maken – gesteund door 55.000 lezers die onze online petitie op www.protectchildrenonthenet.com al hebben ingevuld – is een alarmknop op internet waarmee kinderen snel in contact kunnen komen met de politie of een gespecialiseerde helpdesk. Een goed idee, vond ook EU-commissaris Neelie Kroes die voor een vergelijkbaar ‘één-click’ systeem pleit! Een consortium van online mediabedrijven en de Europese Commissie hoopt eind dit jaar met een concreet voorstel te komen. Deze maand leest u in Reader’s Digest dat het voor tieners, maar ook jonge kinderen, inmiddels vrij normaal is om via het internet kennis te maken met seks. Daar hoeft niets mis mee te zijn, maar seks op internet is meestal porno – en de meest bizarre varianten daarvan. Hoe kleurt dat hun beeld van liefde, seks en intimiteit? Lees meer op bladzijde 32!
Wilt u reageren? U kunt ons bereiken op readersdigest.nl of op ons adres: Reader’s Digest, t.a.v. de tijdschriftredactie, Postbus 23330, 1100 DV Amsterdam Z.O.
✎
1
MAART 2012
A R T I K E L E N
32 Seks, tieners en het internet Online is niets te gek als het om seks gaat. Hoe beschermt u uw kinderen daartegen?
40 De zwemmer Philippe Croizon mist beide armen en benen. Toch zwemt hij van het ene continent naar het andere.
56 Storing in de darmen Wie aan coeliakie lijdt, verdraagt geen gluten. Het is een ernstige ziekte, maar velen weten niet eens dat ze haar onder de leden hebben.
Veel tijd kwijt aan forensen? Het kan altijd erger: met de kabelbaan over een afgrond of bij min 45 °C wachten op de bus.
72 Op de schop, die Spelen! Sportschrijver David Thomas legt uit waarom de Olympische Spelen dringend toe zijn aan een opknapbeurt.
48 Bloem van goud 2
De tulp is zo Nederlands als klompen en kaas. Of toch niet?
82 De zoektocht naar vlucht 447 Niemand overleefde de crash van het Air France-vliegtuig. Wat was er gebeurd en waar waren de zwarte dozen? Verslag van een zoektocht. readersdigest.nl 03 /12
FOTO’S: BERT VAN ’T VEER; JEAN-MARIE HEIDINGER, GET T Y
64 ‘Schat, ik sta vast in de file…’
90 Anders dan anders Alternatieve geneeskunde is niet meer zo alternatief. Artsen van naam vertellen welke therapieĂŤn wel en niet werken.
98 Ay, ay, ay, ay, Mariachi! Bent u dol op Nederlandse meezingers, probeer dan ook eens de Mexicaanse smartlap.
110 Help jezelf, help een ander We zullen wel moeten, want onze planeet heeft geen toekomst als we niet met elkaar overweg kunnen.
40
116 Vals vakwerk De euro is niet meer zo populair, maar valsemunters kunnen er geen genoeg van krijgen.
De zwemmer
143
122 Tuut tuut zegt het zwijn Beeldhouwen met auto-onderdelen? Het kan en James Corbett is er wereldberoemd mee geworden.
Opmerkelijk
128 Spion Sr. & Jr. Vader en zoon werden allebei spion. Dat was vragen om problemen.
ILLUSTRATIE: DAVID COWLES
R U B R I E K E N
1 4 8 9 23 24 28 139 140 141 143 144
Beste lezer Eenmaal, andermaal Lachen Het Beste Humeur Helden Oog in oog Puzzel 106 Sudoku RD Woordenschat Spoedcursus De diamant, Opmerkelijk edelsteen voor geslepen dames en Leven heren, heeft het 3 nodige op zijn kerfstok.
32
readersdigest.nl 03 /12
T INTERNE ID
E VEILIGRHIE
SEKS,
SE
TIENERS EN HET
INTERNET ONLINE IS NIETS TE GEK ALS HET OM SEKS GAAT. HOE BESCHERMT U UW KINDEREN DAARTEGEN? DO O R L I SA F I T T E R MA N
FOTO: © GETTY IMAGES
33
De
vrienden van Arto*, uit
een stadje in het zuiden van Finland, gniffelden besmuikt en stootten elkaar nerveus aan. De stoere jongens wachtten vol spanning terwijl Arto het adres van de website intypte. Want dan zouden ze ‘het’ zien: seks, naakte mensen, borsten! Toen zijn vrienden hadden geklaagd dat ze dat soort sites thuis niet mochten bekijken, had Arto gezegd dat ze wel bij hem mochten langskomen. Niet dat zijn ouders het wél goed vonden, maar hoe zouden ze erachter moeten komen? Hij dacht er liever niet over na wat zijn ouders dan zouden doen. De jongens stonden om Arto’s computer in de werkkamer bij hem thuis. Het eerste filmpje begon te spelen, maar ze begrepen er niets van. Armen, benen en andere lichaamsdelen die er op het scherm gigantisch uitzagen. Het was allemaal erg vreemd, maar toch ook opwindend. Was dit nu wat volwassenen, hun ouders, achter gesloten deuren deden? Toen het was afgelopen waren ze allemaal even stil. Gegeneerd en de ogen op de grond gericht vertrokken ze. ‘Nou, dat is het dan!’ dacht Arto. Maar dat was het niet. Hij had nooit verwacht dat zijn moeder, een boek*De namen van de kinderen en sommige tieners zijn om privacyredenen gewijzigd.
34
houdster, de browsergeschiedenis op de computer zou controleren. Plotseling mocht hij een hele maand niet buitenspelen. Zijn ouders waren boos en geschokt. Arto was toen tien jaar oud.
W
e hebben het allemaal
meegemaakt: het verkennen van de seksualiteit en de grenzen daarvan. Een mysterie dat langzaam wordt ontrafeld, een heerlijk taboe dat ook een beetje gevaarlijk is. Vroeger werd er gefriemeld op de achterbank van de auto van onze ouders, of op feestjes waar geen toezicht was. Als we vragen stelden gingen onze ouders daar liever niet te gedetailleerd op in. Ze kwamen met ontwijkende antwoorden als ‘nette meisjes doen zoiets niet’, ‘jongens willen maar een ding’ en ‘je krijgt een reputatie’. Dat was het stenen tijperk. Met het internet is alles veranderd. Net als hun leeftijdsgenoten elders ter wereld, beschouwen veel Nederlandse kinderen het web als dé bron voor alles wat ze altijd al wilden weten over readersdigest.nl 03 /12
INTERNET VEILIGHEID: Seks, tieners en het internet
seks en seksualiteit, compleet met nietsverhullende foto’s en films. Het is een wereld waarin seks wordt behandeld als elk ander product; iets waartoe je onbeperkt toegang hebt. Zonder censuur, behalve de beperkende voorwaarde ‘Als je onder de achttien bent, klik dan hier.’ In 2010 deed EU Kids Online een onderzoek onder 25.142 kinderen en tieners in 25 landen, met als uitkomst dat bijna een kwart van hen seksuele of pornografische afbeeldingen had gezien. Zowel online als offline en soms vaker dan een keer per maand. In 2006 werd er in Nederland een onderzoek gehouden onder 471 tieners
“
ze zien in plaats van dat ze hun eigen grenzen en normen bepalen. Mocht u denken, ach ik pikte vroeger ook de Playboy van mijn vader, dus zo erg is het allemaal niet, dan is het tijd om wakker te worden. Vergeet die wazige, artistiek ogende foto’s uit uw jeugd: seks op het internet is meestal porno, compleet met alle hardcorevarianten waar u waarschijnlijk nog nooit van hebt gehoord. Bamber Delver, expert op het gebied van jeugd en media, merkt op dat een kind door zijn of haar internetgedrag ervan overtuigd kan raken dat het normaal is om een buitengewoon grote penis te hebben of dat siliconenborsten de norm zijn.
INTERNETPORNO KAN HET GEDRAG VAN KINDEREN KLEUREN EN HUN BEGRIP VAN SEKSUELE REALITEIT BEÏNVLOEDEN. HET ONTMENSELIJKT.”
tussen de dertien en achttien jaar. Daaruit bleek dat hoe vaker kinderen online naar porno kijken, des te eerder ze seks zullen loskoppelen van liefde en het als een louter lichamelijke daad zullen zien. Uit twee andere Nederlandse onderzoeken uit 2009 kwam het volgende naar voren: vooral jongens die uitsluitend het internet gebruiken als bron van informatie over seksualiteit, kopiëren het gedrag dat
Het begrip van seksuele realiteit bij een kind kan worden beïnvloed door op vroege leeftijd naar porno te kijken. Voor een onafhankelijk Brits rapport van afgelopen voorjaar werden 520 kinderen tussen zeven en zestien jaar oud en meer dan tweeduizend ouders geïnterviewd. De ouders klaagden over het feit dat hun zoons geschokt waren toen ze erachter kwamen dat echte meisjes schaamhaar 35
hebben. Op het internet zien ze namelijk alleen maar geschoren schaamstreken. Het internet barst van de porno; naar schatting 40 procent van het internetverkeer is pornogerelateerd. Sites als cam4.com, die live seksvideo’s vertoont, en youporn.com, met een duizelingwekkend aanbod aan video’s met naamloze ‘Duitse sletten’, ‘blonde Latina’s’ en ‘Aziatische lesbo’s met kleine tieten’ zijn erg populair. ‘Dit zijn nog maar twee van de sites waar kinderen me op gewezen hebben,’ zegt Delver. ‘Seksuele voorlichting is niet langer het exclusieve terrein van ouders of scholen. Internetporno kan het gedrag van kinderen kleuren. Het ontmenselijkt.’ Terri Apter, psycholoog en docent aan de Universiteit van Cambridge, richt zich in haar werk op gezinsdynamiek en de relatie tussen werk en gezin. ‘Wat mij stoort is dat het onze cultuur infiltreert tot op het punt dat steeds meer vrouwen en meisjes denken dat ze alleen waardevol zijn als ze begeerlijk en mooi zijn.’ Uit een onderzoek in 2006 onder elfduizend Nederlandse kinderen jonger dan achttien jaar bleek dat veel meisjes ongepaste en seksueel getinte foto’s van zichzelf op sites als Hyves plaatsen. Negen procent van de meisjes zei dat ze seksuele foto’s hadden geplaatst en er spijt van hadden. Sommige tienermeisjes klinken ouder dan ze in werkelijkheid zijn, alleswetend en blasé. Zoals Renée, een stoere achttienjarige Roemeense met dikke zwarte eyeliner en een schoon36
heidsvlek. Ze geeft luchtig toe dat ze ‘natuurlijk’ al ‘sex-msjes’ (seksuele afbeeldingen en sms’jes) heeft verstuurd en ontvangen. Anderen raken door al deze vrijpostigheid onzeker, zoals de zestienjarige Hongaarse Jana, die dacht dat ze misschien wel lesbisch was omdat ze de heteroseksuele seks die ze op het internet zag zo wild, ruw en gevoelloos vond. Andere jongeren worden aan veel meer blootgesteld dan goed voor ze is. Zoals de zesjarige Hongaarse Oskar, die er bij zijn ouders over klaagde dat zijn negenjarige vriendje probeerde rare dingen bij hem te doen. Het bleek dat het andere jongetje alleen maar imiteerde wat hij had gezien in een seksfilm die hij samen met zijn oudere broer had bekeken.
acob, een zelfbewuste kun-
J
stenaar uit Rotebro, net buiten Stockholm, bezocht twee jaar geleden voor het eerst een pornosite. Hij was toen veertien. Iedereen op school had het over porno op het internet, en dan met name 89.com. De kinderen raakten er niet over uitgepraat hoe shockerend, vreemd en walgelijk de site was. Toen hij thuiskwam van school sloot hij zichzelf op in zijn slaapkamer, zette zijn computer aan en typte de naam in de browser. Vrijwel meteen kreeg hij allerlei opties te zien: anaal, oraal, lesbisch, oud en dik, harig, donkere mensen, blondines, grote tieten en sm-video’s. Allemaal beloofden ze ‘echte marteling, echte pijn, echte tranen’. Er was zelfs animatieporno, met Japanse readersdigest.nl 03 /12
INTERNET VEILIGHEID: Seks, tieners en het internet
tekenfilmfiguren met grote ogen, als ‘wilde hoeren die alles doen wat je vrouw niet wil doen’. Jacob wist niet waar hij moest kijken. ‘Het voelde bevrijdend,’ zegt hij. ‘Alsof ik alles kon doen wat ik wilde.’
W
ees niet naïef,
raadt Bamber Delver ouders met klem aan. De kans is namelijk groot dat ook uw lieve, onschuldige zoon of dochter van deze web-
“
nieuwsgierigheid te bevredigen. Wellustig of niet. Voor de zestienjarige Jennifer uit Eindhoven is het internet vooral een database. Een plek waar ze naartoe gaat als zij of haar vriendinnen vragen hebben over seks; wat een blowjob is bijvoorbeeld, of over beffen of een dildo. Tegelijkertijd kijkt Jennifer haar ogen uit als ze de berichten ziet die zijn geplaatst door meisjes die bang zijn dat ze zullen worden gedumpt
HET STOORT MIJ DAT INTERNETPORNO ONZE CULTUUR INFILTREERT EN DAT STEEDS MEER VROUWEN EN MEISJES DENKEN DAT ZE ALLEEN WAARDEVOL ZIJN ALS ZE BEGEERLIJK EN MOOI ZIJN.”
sites afweet. Beschouw het als het nieuwe ‘normaal’, een overgangsrite die extreem populair is geworden nu snel internet zelfs op mobiele telefoons overal beschikbaar is. Het internet heeft de manier van leren bij kinderen veranderd. Gezien dit feit zou de centrale rol die het speelt bij hun seksuele opvoeding geen verrassing moeten zijn. Seks is nog steeds een van die gênante onderwerpen waar volwassenen liever niet over praten. Ondertussen is het heel gemakkelijk om het net op te gaan om antwoord te krijgen op je vragen en je
door hun vriendje omdat ze geen seks willen. Zelfs haar vriendinnen zijn gevallen voor deze manier van denken. ‘Dat is wat zij denken dat je moet doen om je vriendje te houden,’ zegt ze. ‘Ik ben de enige met een vriendje, al twee jaar, maar ik ben er gewoon nog niet aan toe om seks te hebben. Mijn vriendinnen geloven niet dat we geen seks hebben en dat hij het toch niet uit maakt.’ Hoewel kinderen van tien jaar en jonger met seksuele inhoud kunnen worden geconfronteerd, zijn er maar weinig Europese landen die seksuele 37
voorlichting op basisscholen verplicht stellen. Dus komt het erop neer dat ouders en opvoeders er met kinderen over moeten praten, zodra die het kunnen begrijpen, zodat seks bespreekbaar wordt en kinderen het er in veiligheid over kunnen hebben. ‘Een van de belangrijkste dingen is om te blijven praten,’ zegt Gisela Priebe, een van de auteurs van ‘See Me’, een Zweeds onderzoek naar vroege voorlichting. ‘Wat je kinderen ook hebben uitgespookt zou niets mogen uitma-
niceren en hulp zoeken,’ zegt ze. ‘Als je vroeg begint zullen ze leren dat het geen taboe is om met je ouders over seks te praten.’ Er is een aantal websites dat duidelijk het ABC van seks en seksualiteit uitlegt. Zo is sense.info een goede Nederlandstalige en informatieve website voor kinderen. Een ander, Engelstalig, voorbeeld is het Amerikaanse Scarleteen (scarleteen.com). ‘Het is goed om kinderen een gezonde keuze te geven,’ zegt Van der
VOLWASSENEN PRATEN NOG STEEDS NIET GRAAG MET HUN KINDEREN OVER SEKS. MAAR HET IS BELANGRIJK OM VROEG DAARMEE TE BEGINNEN EN OPEN TE STAAN VOOR DISCUSSIE. ken. Je moet duidelijk maken dat ze je alles kunnen vertellen, ook al zal het je misschien niet bevallen.’ Sanderijn van der Doef, psychologe en seksuologe gespecialiseerd in de seksuele ontwikkeling van kinderen, benadrukt dat ouders en leraren zich eerst bekend moeten maken met zowel de goede als de slechte kanten van het internet. Dan pas moeten ze beginnen met gesprekken over zaken als emoties, het lichaam, voortplanting en het belang van eigenwaarde. ‘Het gaat erom dat kinderen leren commu38
Doef. ‘Ze gaan hoe dan ook wel op het internet kijken.’
D
e nu zestienjarige Fin
Arto is een verstandige jongeman geworden. Hij is van mening dat het internet nog steeds de enige plek is waar hij ‘goede, onbevooroordeelde informatie’ over seks vandaan kan halen. Voor de tiener die zijn eigen seksualiteit aan het ontdekken is en er onlangs achterkwam dat hij biseksueel is, is het prettig dat er niet wordt geoordeeld. Hij vermijdt readersdigest.nl 03 /12
INTERNET VEILIGHEID: Seks, tieners en het internet
alles dat ‘vreemd’ is en hij weet genoeg om niet alles voor lief te nemen. ‘Ik praat niet over seks met mijn ouders. Maar ze vragen wel eens lacherig of ik het al een keer heb gedaan,’ zegt hij. Hij heeft wel heftige discussies met ze gehad over gerelateerde onderwerpen. Onlangs zaten ze samen een gezelschapsspel te spelen toen Arto een opmerking maakte over het gebruik van geld om mensen seksuele handelingen te laten verrichten. ‘Dat ontaardde al snel in ruzie, maar toen we kalmeerden hebben we er rustig over gepraat,’ herinnert hij zich. ‘Ik denk dat het goed is om dat met het hele gezin te doen.’ Hoe zit het met de zestienjarige Jacob, de aankomend kunstenaar uit Zweden? Sinds zijn eerste bezoekje aan een pornosite, heeft hij het meeste van wat hij weet over seks ontdekt door zelf te zoeken op het internet en door links die hem zijn gestuurd door vrienden.
Soms zijn die links behoorlijk extreem. ‘In eentje werd een vrouw verkracht, omgeven door een soort van tentakelachtige dingen,’ zegt hij. ‘Het was walgelijk.’ Maar denken hij en zijn vrienden dat deze websites het echte leven laten zien? Hij pauzeert even voordat hij een antwoord geeft. ‘Ik weet dat er een verschil is,’ zegt hij uiteindelijk. ‘Natuurlijk raak ik opgewonden van sommige dingen. Ik weet dat sommige mensen denken dat het echt is. Ik kom wel eens op sites waar mensen dingen posten en een deel ervan is echt heel dom!’ Het is niet waar hij op de lange termijn naar op zoek is. Hij wil liever een relatie met echte gevoelens, misschien zelfs liefde. Ook al weet hij dat het een groot woord is voor iemand van zijn leeftijd. ‘Ik wil graag dat ze donker haar heeft en bodypiercings,’ gaat hij verder. ‘En,’ zegt hij, met ontwapenende eerlijkheid, ‘ze moet kleiner zijn dan ik. Ik ben echt heel erg klein.’
MET GEVOEL Mijn vader had ruwe handen door zijn werk, maar ze waren zacht als hij me piano leerde spelen. Zijn vingers, eeltig door het hout- en metaalbewerken, konden met de grootste subtiliteit Rachmaninov spelen. Ik liet mijn handen licht gebogen boven de toetsen hangen en mijn vader zette mijn vingers op de juiste plek. Mijn vader leerde me wat werk en schoonheid zijn – de lessen van zijn handen. Danseres Judith Jamison, Dancing Spirit
‘Als jij een van je zintuigen zou moeten missen, mama, welk zou je dan het liefst kwijt zijn?’ vroeg mijn dochter van 4. Ik dacht erover na en zei toen dat ik niet kon kiezen. ‘Ik zou het liefst mijn smaak kwijt zijn,’ zei ze. ‘Waarom je smaak?’ vroeg ik. ‘Nou, dan kon ik je stoofpot eten,’ antwoordde ze. Debbie Armstrong, Greenwood (Canada)
39