Ons samen inzetten om energie te besparen en groene energie op te wekken. Dat is de boodschap van het magazine dat nu voor u ligt. Om Rijssen-Holten leefbaar te houden voor de volgende generaties is het belangrijk dat we zorgen voor een duurzame omgeving.
In dit magazine staan tips die u kunnen helpen bij het verduurzamen van uw woning. Maar laat u ook vooral inspireren door de verschillende groene verhalen uit onze eigen gemeente. Misschien wordt u wel een ‘groene cheerleader’ na het lezen van het verhaal van Anne Dannenberg of raakt u geïnspireerd door het verduurzamingsverhaal van de familie Kamphuis.
Begin 2023 neem ik na 13 jaar afscheid als burgemeester van deze mooie gemeente. Ik heb mij altijd met hart en ziel betrokken
gevoeld bij Rijssen-Holten. Maar het is ook goed dat iemand anders op die stoel gaat zitten. Het is tijd om het stokje door te geven aan de volgende generatie.
En dat is ook waar de missie van GroenDoen over gaat. Alleen gaat het dan over het doorgeven van onze aarde. Want GroenDoen gaat over de dag van vandaag en die van morgen.
Ik wens u veel plezier met het lezen van dit magazine.
En ik roep u op om mee te doen.
Ga het gewoon doen, ga GroenDoen!
In dit magazine staan QR codes die verwijzen naar websites en filmpjes. Scan deze code met de camera van je telefoon en je krijgt direct toffe extra informatie!
HET GEZICHT
WETHOUDERS
Pieter Jongbloed uit Holten en Jan Maarten Plomp uit Rijssen voerden ruim een jaar geleden met veel andere betrokkenen actie tegen de plannen voor plaatsing van hoge windturbines (240 meter) in Rijssen-Holten. Jan Maarten: “In de gemeente ontstonden actiegroepen die het niet eens waren met de plannen, maar zich daarbij wel bewust waren van de noodzaak van verduurzaming. Onderling hadden deze groepen veel contact. Gezamenlijk hebben we contact gezocht met de gemeente en van daaruit is GroenDoen ontstaan.” Het eerste doel van GroenDoen is om met alternatieven te komen voor energie uit windturbines. Pieter: “Daarnaast willen wij de bewoners van Rijssen-Holten van advies voorzien om de juiste keuzes te maken als ze willen verduurzamen. Hoe kun je als particulier bewuster omgaan met energie en zo helpen met verduurzamen én zorgen voor lagere energielasten?”
“De Regionale Energiestrategie Twente (RES) biedt twee opties: wind- of zonne-energie”, legt Pieter uit. “Wij denken dat je in
Rijssen-Holten alleen met zon al een heel eind komt om aan de RES-doelen te voldoen. Bovendien is er nog veel onbekend over de schade aan de leefomgeving die windturbines van 240 meter hoogte veroorzaken. Landelijke onderzoeken van bijvoorbeeld het RIVM lopen hiervoor nog. Uit onderzoeken en ervaringen uit andere landen blijkt dat een verstandige afstand tot woningen tien keer de hoogte van een windturbine moet zijn. In dit geval betekent dat dus een afstand van ongeveer 2,4 kilometer. In onze gemeente is dan eigenlijk geen geschikte plek te vinden. Veel vrijwilligers uit onze gemeente zijn nu samen met de gemeente onder de noemer GroenDoen op zoek naar alternatieven voor energie uit windturbines en naar mogelijkheden om te verduurzamen.”
KLEINE VERANDERINGEN
Linksom of rechtsom; we moeten duurzame energie opwekken. Jan Maarten: “We zijn gewend dat energie eigenlijk altijd beschikbaar is. Maar aan die zekerheid kunnen we twijfelen. Veel van wat we nu opwekken, is nodig voor de luxe die we kennen. Een belangrijke boodschap die wij willen uitdragen, luidt: ‘Wat je niet verbruikt, hoef je ook niet op te wekken.’ Door bewuste keuzes te maken en te starten met kleine veranderingen, begin je zelf al met een duurzaam leven.”
Deze veranderingen hoeven niet groots te zijn en kunnen klein beginnen. Douche bijvoorbeeld korter om water en energie te besparen, verminder je gasverbruik door de thermostaat iets lager te zetten, vang regenwater op om de toiletten mee door te spoelen of de planten mee te sproeien en maak je huis tochtdicht. Dat zijn allemaal tips die aan bod komen in dit magazine.
“Er is geen ideale oplossing voor verduurzaming, want iedere woning is verschillend”, vertelt Jan Maarten. “De leeftijd van de huizen, de bouwstijl, de omgeving; allemaal punten die van invloed zijn. Voor de ene woning zijn zonnepanelen als eerste stap ideaal, terwijl voor een andere woning een hybride warmtepomp geschikt is. Voor oudere woningen kan isoleren als eerste stap het meeste opleveren. De energiecoaches van Rijssen-Holten
zijn hierin opgeleid en gaan in gesprek met bewoners om te onderzoeken wat de meest efficiënte manier van verduurzaming is.”
“De hoge energierekeningen hebben impact op ons leven”, vervolgt Pieter. “Dit magazine wordt uitgebracht omdat we willen proberen om alle inwoners van Rijssen-Holten te helpen zo min mogelijk geld uit te geven aan energie. Maar verduurzamen kost eerst geld voordat het wat oplevert; daarom staan in dit magazine heel veel tips om te verduurzamen. Het is verstandig om goed te kijken wat in een bepaalde situatie en op dit moment het meeste rendement oplevert. De energiecoaches ondersteunen graag om de juiste keuzes te maken. Wij hopen dat dit magazine daarbij ook kan helpen en ook als inspiratiebron of naslagwerk kan worden gebruikt.”
“We beseffen inmiddels dat we allemaal iets kunnen doen. Laat wat je zelf kunt doen niet belemmeren door wat anderen wel of niet doen. Begin alvast door vaker de fiets te pakken, ledverlichting toe te passen en de verwarming een graad lager te zetten. Samen kunnen we ervoor zorgen dat de volgende
GroenDoen magazine is powered by gemeente Rijssen-Holten
generaties ook nog een mooie aarde hebben om op te leven”, sluiten de heren af.
“
WAT JE NIET VERBRUIKT, HOEF JE OOK NIET OP TE WEKKEN.”Jan Maarten Plomp
In de Regionale Energiestrategie (RES) staat hoeveel energie er door zonnepanelen en windmolens in 2030 moet worden opgewekt. Nederland is opgedeeld in 30 zogenaamde RES-regio’s. Elke regio maakt zijn eigen regionale energiestrategie. Zo ook de regio Twente.
Onze regio wordt gevraagd om 1,5 terawatt groene energie op te wekken uit wind en zon. Dit is de benodigde stroom voor 150.000 huishoudens. Alle gemeenten brengen een bod uit waarin zij aangeven hoeveel groene energie zij kunnen opwekken. GroenDoen wil een bod uitbrengen op basis van ‘fair share’: naar verhouding van het totaal aantal inwoners van Twente.
GroenDoen onderzoekt of deze fair share op te wekken is met alleen zonne-energie. De zonnepanelen komen dan deels op de grond te staan (ongeveer 50 hectare) en op de grote daken van bedrijven. Ook daken van boerderijen zijn daarvoor heel interessant. De werkgroepen Bedrijventerreinen en Buitengebied zijn daar samen met ondernemers hard mee aan de slag. Daar komt veel bij kijken, zoals de netwerkaansluiting, de sterkte van een dak en de verzekerbaarheid van panden met zonnepanelen.
Kijk voor meer informatie over de RES op: www.energiestrategietwente.nl
Duurzamer leven begint dicht bij huis. Daarom is GroenDoen van én voor alle inwoners en ondernemers van Rijssen-Holten. De voetzool is in de vorm van onze gemeentegrens.
GroenDoen gaat over de dag van vandaag én die van morgen. Door steeds weer kleine stapjes te zetten, houden we Rijssen-Holten leefbaar voor toekomstige generaties.
GroenDoen gaat over hoe we met de aarde omgaan en welke impact dat heeft. Door bewust(er) te leven, zorgen we samen met iedereen in Rijssen-Holten voor een groene en duurzame toekomst.
Om de klimaatdoelen van 2030 te halen moeten we de helft minder CO2 uitstoten. Jij kan hier je steentje aan bijdragen door kleine en relatief goedkope maatregelen te treffen. Dat zorgt ook nog eens voor een lagere energierekening. Win-win dus! Wij geven je twee handige tips die jouw energieverbruik direct verminderen:
Een groot gedeelte van de afgegeven warmte bij radiatoren gaat verloren via de buitenmuren. Dit gebeurt vooral als de buitenmuur niet geïsoleerd is. Door radiatorfolie achter de radiatoren te plakken, ontsnapt er minder warmte naar buiten.
Radiatorfolie kost rond de Radiatorfolie, tape, € 3,- per m2 schaar, pen en liniaal.
STAP 1: Meet de lengte en breedte van je radiator op. Heeft je radiator een dichte wandbeugel? Meet dan de afstand tussen de beugels.
STAP 2:
Het is belangrijk dat de plek waar je de radiatorfolie gaat opplakken goed schoon is. Zorg dat het oppervlak goed stof- en vetvrij is. Je kunt heel makkelijk met warm water en een beetje azijn de plek waar de folie komt te hangen schoonmaken.
STAP 3:
Rol de radiatorfolie uit en trek twee rechte lijnen. Trek wel eerst 2 centimeter van de eerder opgemeten lengte af. Teken daarna de juiste breedte en knip de folie op maat.
STAP 4:
Radiatorfolie is een dunne, reflecterende folie die op de muur of tegen de radiator geplakt kan worden. Het zorgt ervoor dat de cv-ketel minder hard hoeft te stoken.
Haal de beschermlaag van de tape en plak deze op de folie. Laat ongeveer de helft van de tape uitsteken. Let op! Voordat je de tape opplakt, is het belangrijk om te beslissen of je het aanbrengt op de radiator of de muur. Breng je de folie op de muur aan? Plak dan de tape tegen de achterkant, dus de minst glanzende kant van de folie. Plak je de folie op de radiator? Breng de tape dan tegen de meest glanzende kant aan.
STAP 5:
Nu kun je de folie achter de radiator plakken. Laat de folie voorzichtig achter de radiator zakken. Plak eerst de bovenrand vast om daarna de tape aan de onderkant vast te plakken.
Heb jij weleens de temperatuur van het water in je cv-ketel gecheckt? Grote kans dat deze tussen de 70 en 90 graden is. Maar door de temperatuur terug te schroeven naar 50 graden kun je flink besparen op je energierekening. Deze lage temperatuur is niet voor iedere woning geschikt. Test het met deze vier simpele stappen:
STAP 1:
KOSTEN
BENODIGDHEDEN € 0,-. Geen.
Voer de test uit wanneer het buiten tussen de 4 en 10 graden is. Het is belangrijk dat je de test uitvoert wanneer het koud is. Want dan ervaar je goed of je huis op een lage temperatuur comfortabel warm kan worden en blijven. Voer de test niet uit als het kouder dan 4 graden is.
STAP 2:
Pas de temperatuur van je cv-ketel aan naar 50 graden. De handeling om de temperatuur aan te passen verschilt per cv-ketel. In de handleiding van je cv-ketel kun je een uitleg vinden over je eigen situatie.
Laat 1 week de temperatuur van je cv-ketel op 50 graden staan. Deze week kun jezelf ervaren of de lage temperatuur geschikt is voor jouw woning. Hou er wel rekening mee dat het langer duurt voordat je huis opgewarmd is.
Is je woning tijdens de testweek comfortabel warm gebleven? Dan is je huis geschikt om op een lage temperatuur te verwarmen. Heb je weinig comfort ervaren tijdens de testweek, vraag dan een adviesgesprek aan bij een van onze energiecoaches. Zij kunnen je advies geven over andere passende maatregelen.
Is je woning tijdens de testweek comfortabel warm gebleven? Dan is je woning waarschijnlijk geschikt voor een warmtepomp. Wil je meer weten over warmtepompen? Check dan bladzijde 42.
Onbewust is ze haar hele leven al bezig met een duurzaam leven. Spreekbeurten op de basisschool gingen over de bio-industrie, het redden van dieren en het afbranden van oerwouden. De 24-jarige Anne Dannenberg vertelt graag over haar bewustwordingsproces en haar werkzaamheden als ambassadeur voor GroenDoen.
“Tijdens mijn HBO-studie Logistiek heb ik de minors ‘Agrologistiek’ en ‘Circulaire economie en nieuwe businessmodellen’ gevolgd. Dit was de eerste keer in mijn opleiding dat ik écht voor duurzaamheid koos. Ik kreeg meteen het gevoel dat dit de juiste keuze was”, vertelt Anne enthousiast.
Wij zoeken jongeren die op een bepaald gebied actief ‘GroenDoen’. Wat houdt je bezig en wat is jouw aanpak? Daar zijn we heel benieuwd naar! Meld je aan via www.groendoenwij.nl.
“Tijdens mijn studie ben ik een tijdje in het buitenland geweest. Daar zie je veel meer dan in Nederland. In Maleisië zag ik bijvoorbeeld de palmolie-industrie van dichtbij. Hele oerwouden zijn daar verwoest om palmolieproducten te fabriceren. Voorheen zei een palmolievrij product mij niet zoveel; inmiddels gebruik ik geen producten meer die palmolie bevatten. Door mijn periode in het buitenland ging ik bewuster nadenken en begon ik boeken te lezen over persoonlijke ontwikkeling en leiderschap.”
Eenmaal terug in Nederland is Anne afgestudeerd in de houtindustrie, waarna ze de master Circulaire economie volgde. “Tijdens de master leerde ik veel over wat er gaande is in de wereld en welke invloed wij daarop hebben. Een derde deel van de opleiding bestond uit theorie, een derde deel uit praktijk en een derde deel uit leiderschap. Hier leerde ik wie ik ben, waar ik voor sta, hoe ik in beweging kom en hoe je mensen hierin meeneemt. Inmiddels verdien ik al een jaar m’n geld met duurzaamheid. Ik ben namelijk werkzaam als consultant circulair en klimaat bij Kr8 Consultancy, gevestigd op de Future Farm.”
Tijdens mijn master is ook de ‘Groene Cheerleader’ ontstaan. “Ik ben dit gestart met de slogan ‘vitaal en duurzaam leven’. Op mijn eigen website schrijf ik blogs over dingen die ik tegenkom. In de kern gaat het over de ecologische voetafdruk die je achterlaat; die is in veel gevallen nog steeds te hoog, ook in mijn geval. Maar ik ben me hiervan bewust en probeer met mijn blogs mensen aan het denken te zetten. Het lijkt me leuk om in de toekomst gastlessen hierover te geven. Bij voorkeur in de buitenlucht. Het is wel zo dat je niet alles kunt doen, je moet de dingen toepassen die bij jou passen.”
“Als jongere is het gaaf om in een gemeente te wonen die zelf de touwtjes in handen neemt op het gebied van duurzaamheid. Ik ben benaderd door GroenDoen om ambassadeur te worden. Zij zoeken jongeren die zich ook zorgen maken over hun voetafdruk en ambassadeur willen worden. In het begin was ik vrij terughoudend, maar toen ik
het verhaal hoorde, werd ik enthousiaster. Het is tenslotte een mooi initiatief in je eigen gemeente. Samen hopen we een voorbeeldgemeente te worden.”
“Als ambassadeur onderneem ik van alles. We gaan naar basisscholen om kinderen spelenderwijs kennis te laten maken met duurzaamheid, bijvoorbeeld door een moestuin te maken of tuinen voor vlinders en bijen. Ook hebben we bij Outdoors in Holten een bijeenkomst gehad rondom het kampvuur. Iedereen had hier de kans om naar het verhaal van GroenDoen te luisteren. We hebben maandelijks vergaderingen met de werkgroep, maken filmpjes en onderhouden de social media kanalen.”
Anne ging deze zomer wel op vliegvakantie. Eigenlijk vindt ze dit niet kunnen, maar ze doet het toch. “Dit is het proces waar ik in zit; tussen een duurzaam of een vitaal leven”, vertelt ze. Wat doe je wel. Wat doe je niet. “Ik gooi geen eten weg, al helemaal geen dierlijke producten. Over het algemeen probeer ik plantaardig te eten. Consuminderen is erg belangrijk bij het verlagen van onze voetafdruk. Daarom koop en verkoop ik veel kleding via Vinted en pak ik vaak de fiets. Verdiep je eens in de impact van jouw dagelijks keuzes en kijk welke voetprintverlagende veranderingen je wilt overwegen.”
De droom van Anne is om een Tiny House dorp in Rijssen-Holten te bouwen. “Ik heb hier al een mooie plek voor gevonden, maar er zit helaas geen woonbestemming op. Maar Tiny Houses zijn harder nodig dan ooit, want er is een flinke woningnood en een grondstoffenschaarste. Op deze manier zorgen we voor een verlaagde voetprint en betaalbare woningen. Daarnaast is community-living interessant in een samenleving waar steeds meer eenzaamheid heerst.”
“Met de Groene Cheerleader wil ik iedereen op een positieve manier stimuleren, met een grote glimlach. Ik doe dit met veel energie en ik nodig mensen graag uit om een test te doen om je persoonlijke voetprint te onderzoeken. Op deze manier krijg je inzicht in wat je kunt veranderen. Kijk voor meer informatie op www.degroenecheerleader.nl.”
GroenDoen magazine is powered by gemeente Rijssen-Holten
Het zorgt voor onnodig veel energieverbruik, kou en het kan overal in huis vandaan komen.We hebben het over tocht. Door het dichten van de naden en kieren in jouw woning kun je deze energieslurper tegengaan.
In elke woning heb je bepaalde plekken waar veel tocht binnen kan komen. Deze veelvoorkomende naden en kieren kun je vaak makkelijk zelf dichten. De lokale bouwmarkt verkoopt in de meeste gevallen de juiste materialen om aan de slag te gaan in jouw woning. Met het dichten van naden en kieren bespaar je volgens Milieu
Centraal in een gemiddelde tussenwoning ongeveer 70 m3 aan gas. Dat is zo’n € 53,- per jaar! Maar welke maatregel gebruik je voor welke naden en kieren? Dat is voor jou straks een makkie! Nadat jij onderstaande quiz hebt ingevuld, kun je aan de slag met de tochtplekken in jouw woning.
De antwoorden van de quiz staan onderaan de bladzijde. Niet eerst spieken! ;)
Kieren bij ramen en deuren die open kunnen
De brievenbus De buitendeur Het kruipluik
Naden in de vloer of het dak
Naden tussen kozijnen, buitenmuur of vloer
MAATREGELEN
Brievenbusborstel Tochtband Tochtstrip Elastische kit Tochtborstel PU compressieband
Antwoorden : 1/b,c - 2/a - 3/e - 4/ b,c - 5/d/f - 6/d,f
Wanneer je bezig gaat met het dichten van naden en kieren is het belangrijk om na te denken over de ventilatie in huis. Want onbedoeld zorgen deze tochtplekken voor een goede ventilatie in je woning.
WAAROM MOET JE VENTILEREN?Een goede ventilatie zorgt voor gezonde lucht en voorkomt schimmels en ongedierte. Door goed te ventileren, heb je minder last van kou en tocht in je woning. En je verliest ook nog eens minder warmte!
Met deze twee tips kan jij je woning op een gezonde en energiebesparende manier ventileren.
Zet (klep)raampjes en/of ventilatieroosters open. Hierdoor kan er frisse lucht je woning in komen. Zorg er ook voor dat de frisse lucht door je woning kan stromen. Bijvoorbeeld door ruimte (2 cm) onder je binnendeuren vrij te laten.
Vochtige lucht kost erg veel energie om op te warmen. Hoe minder vocht in de lucht hoe beter je huis te verwarmen is. Goede ventilatie is dus niet alleen gezond, maar ook goed voor een lagere energierekening!
Zorg ervoor dat je extra ventileert wanneer je kookt, doucht, klust of wanneer je veel visite hebt. Je kunt dit doen door een extra raam open te doen of je ventilatiesysteem op de hoogste stand te zetten.
De gemeente Rijssen-Holten kent meerdere energiecoaches. Waarom zijn zij coach geworden en wat doen zij zoal? Wij gingen in gesprek met Herman Grooten, sinds 2015 energiecoach, en Raoul Teeuwen, net opgeleid tot energiecoach.
Een energiecoach geeft particuliere woningbezitters gratis inzicht in alle mogelijkheden op het gebied van verduurzaming. De veertien Twentse gemeenten hebben in 2015 de koppen bij elkaar gestoken en samen besloten dat er iets moest gebeuren om hun inwoners te informeren en te helpen op het gebied van verduurzaming. Het gevolg was dat er in iedere gemeente een aantal energiecoaches werden aangesteld.
Herman was één van de eerste energiecoaches en heeft de opleiding in 2015 afgerond bij Duurzaam Thuis Twente. “Ik heb altijd gezegd: als ik stop met werken dan wil ik een zinvolle dagbesteding hebben. In een gemeentelijke krant stond destijds een oproep voor energiecoaches. Hiervoor heb ik mij aangemeld.” In de loop der jaren zijn er steeds meer coaches bijgekomen en dit jaar is de opleiding weer bij de gemeente ondergebracht. Raoul Teeuwen volgt sinds mei 2022 de energiecoach-opleiding. “Ik maak me veel zorgen om het klimaat en was benieuwd wat een energiecoach leert. Doordat ik nu de opleiding volg en deze kennis straks ook ga toepassen, lever ik op een mooie manier een bijdrage aan de maatregelen tegen klimaatverandering.”
Een energiecoach krijgt via de website groendoenwij.nl een aanvraag voor een adviesgesprek in zijn mailbox. Hierin staat kort de aanleiding van het gesprek vermeld en de contactgegevens van de aanvrager.
HERMAN GROOTEN EN RAOUL TEEUWEN
“DOORDAT IK NU DE OPLEIDING VOLG EN DEZE KENNIS STRAKS OOK GA TOEPASSEN, LEVER IK OP EEN MOOIE MANIER EEN BIJDRAGE AAN DE MAATREGELEN TEGEN KLIMAATVERANDERING.”
- Raoul Teeuwen
“Het gaat bijvoorbeeld over het isoleren van de woning, een warmtepomp of over zonnepanelen en de subsidies hierop”, vertelt Herman. “Vaak hebben mensen gehoord dat er subsidie te krijgen is, maar dit is niet het geval. Op een zonnepaneel zit geen subsidie, je kunt alleen wel de btw terug vragen. Dit zijn vaak korte gesprekken, maar de mensen zijn al wel bezig met verduurzamen en meestal kan ik ze helpen met andere initiatieven.”
Herman: “Veel mensen willen de laatste tijd een hybride warmtepomp. Maar deze is alleen geschikt in woningen die goed geïsoleerd en ook technisch geschikt zijn.” Om te beoordelen of een woning geschikt is, is het van belang om wat bouwkundige kennis te hebben. Dit leert Raoul ook in de praktijk. “We leren wat de veelvoorkomende problemen zijn bij woningen van een bepaalde ouderdom, bijvoorbeeld enkelsteens muren en enkelglas. We worden geen bouwkundige, het is de basiskennis. Maar hiermee hebben we wel genoeg kennis om advies te geven.”
“Voorheen was er niet echt een prikkel bij de mensen om in actie te komen, want men kon de energie- en gasrekening gewoon betalen. In die tijd moest ik de mensen echt wakker schudden om na te denken over verduurzamen. Nu de gasprijzen enorm stijgen, zie ik de aanvragen en acties toenemen. De eerste actie komt nu echt vanuit de mensen zelf, dat is mooi om te zien”, vertelt Herman blij.
Herman vindt het mooi om te zien dat ook 70-plussers echt nadenken over een investering in het verduurzamen van hun woning. “Je merkt echt dat zij het niet voor hun eigen toekomst doen, maar voor de volgende generatie. Mensen maken vaak een rekensommetje binnen hoeveel jaren zij de investering hebben terugverdiend. Vooral in deze tijd bespaar je snel vele euro’s. Wanneer je bijvoorbeeld € 15.000,- leent voor aanschaf van een warmtepomp en zonnepanelen, kost je dat een bepaald bedrag aan rente per maand. In de huidige tijd bespaar je het dubbele op je energiekosten. Maar ik probeer de klanten niet te pushen, want ik ben geen verkoper.”
Ook Raoul beaamt dit: “Bij ons kun je geen spullen kopen en wij hoeven dus niets te verkopen. Wij verplaatsen ons in de persoon en situatie ter plekke. We kijken dan wat de beste opties zijn en geven onafhankelijk advies. Soms komen we ook bij mensen die zelf al informatie hebben opgezocht. Zij willen dan van ons de bevestiging dat ze op de goede weg zitten.”
In veel adviesgesprekken geven de energiecoaches tips om te verduurzamen. Dit kunnen al kleine tips zijn, zoals het plaatsen van tochtstrips en wat te doen met teveel opgewekte stroom? “Mensen die stroom over hebben, kunnen bijvoorbeeld gebruik maken van een infraroodpaneel”, vertelt Herman. “Ik kom ook steeds vaker tegen dat mensen met de hand afwassen in plaats van de vaatwasser te gebruiken. Ze koken dan eerst het water in de waterkoker in plaats van de cv-ketel. Op deze manier verbruik je geen gas. Nog een manier om het gasverbruik te verminderen is door de thermostaat een graad lager te zetten. Dit kan al gauw tot een paar honderd euro per jaar schelen. Een goede keus is ook de aanschaf van een slimme thermostaat. Deze thermostaat kan automatisch de verwarming uit of lager zetten op momenten dat je slaapt of niet aanwezig bent. Zo vergeet je nooit de verwarming uit te zetten op momenten dat deze niet nodig is. Daarnaast heb je ook inzicht op je verbruik, wat kan helpen met energie besparen.”
Beide heren staan ook in het energieloket om vragen van mede-inwoners van de gemeente Rijssen-Holten te beantwoorden. Door de training die zij hebben gevolgd en de opfriscursussen die Herman daarna volgde, hebben zij genoeg kennis in huis om iedereen te voorzien van het juiste advies.
Raoul roept iedereen op om een gesprek aan te vragen.
“Vraag een gesprek aan of moedig mensen in je omgeving aan om een gesprek aan te gaan. Met een gratis adviesgesprek kom je erachter welke maatregelen jij kunt nemen om te verduurzamen. Samen zorgen we immers voor een betere toekomst.”
GroenDoen magazine is powered by gemeente Rijssen-Holten
“JE MERKT ECHT DAT ZIJ HET NIET VOOR HUN EIGEN TOEKOMST DOEN, MAAR VOOR DE VOLGENDE GENERATIE.”
- Herman Grooten
Henk en Ineke van Steeg uit Rijssen zijn heel bewust aan het GroenDoen. De ouders van vijf kinderen zijn 18 jaar geleden in de wijk Plan Zuid gaan wonen. Ze zijn toen ook direct aan de slag gegaan met het verduurzamen van hun woning. “Duurzaamheid stond voor ons toen niet direct voor een beter milieu, maar voor materialen die lang meegaan. Efficiëntie en een goed leefklimaat vonden wij het belangrijkste.”
Henk vertelt vol trots over de eerste verduurzamingsmaatregelen die ze 18 jaar geleden plaatsten. “We begonnen met het vervangen van de kozijnen en daarna hebben we vloerverwarming geplaatst. Dit verbeterde direct ons leefklimaat. Maar ondanks deze maatregelen vonden we onze
gasrekening na een aantal jaren nog steeds te hoog. Daarom hebben we iets meer dan 10 jaar geleden een volgende stap gezet in het verduurzamen van onze woning.” Het gezin Van Steeg koos ervoor om hun muren en vloeren te laten isoleren. “Hierdoor gebruiken we 30 tot 40 procent minder gas! We raden daarom ook iedereen aan om te isoleren. Doordat je minder gas nodig hebt, betaalt deze investering in je woning zich op lange termijn echt uit.”
Op het dak van de familiewoning in Plan Zuid liggen 18 zonnepanelen. “Deze zijn 4 jaar geleden geplaatst. Hierdoor hoefden we bijna geen elektra meer af te nemen. Door de komst van onze elektrische auto hebben we niet meer genoeg aan de panelen die er nu liggen.” Maar Henk en Ineke hebben absoluut geen spijt van het laten plaatsen van de panelen. “Binnen 5 jaar hebben we deze investering terugverdiend.”
Ondanks de verschillende duurzame maatregelen in de familiewoning willen Henk en Ineke nog een stap zetten. “Op de website van de gemeente zijn we het project ‘Wijk van de Toekomst’ tegengekomen. Via dit project hebben we een adviesgesprek aangevraagd. Twee kundige mannen hebben tijdens dit gesprek onze gehele woning met ons doorgenomen. Hiervan hebben we een rapport gekregen met een duidelijk advies voor verschillende maatregelen. Wij zijn erg tevreden over de uitkomst en gaan hier ook mee aan de slag. Door het rapport gaan we 12 nieuwe zonnepanelen op ons dak leggen en een hybride warmtepomp aanschaffen.”
Het stel betrekt ook hun kinderen bij het verduurzamingsproces. Ineke vertelt dat ze vooral bezig zijn met bewustwording. “We hebben nu een doucheslang die verkleurt als je te lang staat te douchen. Na vier minuten wordt de slang blauw en dan na nog eens vier minuten kleurt die rood. Het werkt natuurlijk niet altijd. Als onze kinderen lang willen douchen doen ze dat toch wel. Maar het werkt zeker mee aan een stukje
De wijk Plan Zuid en een gedeelte van De Delle zijn aangewezen als ‘Wijk van de Toekomst’. In deze wijk gaat de gemeente samen met de inwoners aan de slag om de leefomgeving mooier, veiliger en beter te maken.
In verschillende werkgroepen wordt er een plan gemaakt om deze doelen te behalen. Meer informatie over Wijk van de Toekomst kun je vinden op www.rijssen-holten.nl/wijkvandetoekomst.
bewustwording.” Zelf merkt Ineke dat ze ook steeds bewuster met het verbruik van gas en water omgaat. “Het zit hem soms in hele kleine dingen. Zoals een eitje meekoken met de aardappelen. Dan hoeft er toch weer een pannetje minder op het gasfornuis.”
“Als we mensen advies mogen geven over het verduurzamen van hun woning is het allereerste wat wij zeggen; ga isoleren en kijk naar tocht. Zit er kit rondom de raamkozijnen? Als dit niet het geval is kan er veel warmte ontsnappen. Dit verhoogt je energieverbruik. Maar ook kleine maatregelen zoals een
dubbele brievenbus houden veel tocht tegen. Wij hebben zelf laatst een deurdranger geplaatst, deze zorgt ervoor dat de deur vanzelf weer dichtvalt als iemand hem open laat staan. Dit kost 2 à 3 tientjes, maar dit verdien je snel weer terug omdat je minder warmte verliest. Daarnaast biedt het ook extra comfort omdat er minder tocht is.” Maar de belangrijkste tip die Henk en Ineke willen meegeven is het verlagen van de watertemperatuur van de cv-ketel. “De watertemperatuur van de cv-ketel staat normaal gesproken op 90 graden, maar deze kun je verlagen naar 50-60 graden. Het duurt dan iets langer voordat je huis opgewarmd is, maar het scheelt ontzettend veel energieverbruik. En je kunt dit ook nog eens kosteloos doen.”
GroenDoen magazine is powered by gemeente Rijssen-Holten
Al 85 jaar is familiebedrijf Müller Fresh Food Logistics een grote speler in de logistieke sector. Een sector die vaak ook als vervuilend wordt gezien. Nu de druk om te verduurzamen vanuit wet- en regelgeving toeneemt, moet de transportwereld stappen zetten. Daar is Müller Fresh Food Logistics al jaren mee bezig, volgens directeur Jan-Peter Müller. “Iedereen wil in de basis de wereld beter achterlaten. Niemand komt onder verduurzamen uit.”
Het lijkt een behoorlijke opgave; al in 2030 moeten de eerste duurzame mijlpalen worden behaald. Toch blijft Jan-Peter er
nuchter onder. “We zijn 85 jaar geleden opgericht, toen men afscheid nam van paard en wagen en de transportbedrijven als paddenstoelen uit de grond schoten. Dat was nog altijd een grotere overgang dan die ons nu te wachten staat”, lacht hij. Maar dat betekent niet dat Müller Fresh Food Logistics rustig afwacht. Het bedrijf is al jaren bezig om te verduurzamen, met een Lean & Green ster als bewijs van haar inzet.
De focus binnen de sector lijkt te liggen op elektrisch rijden, maar er is nog veel meer mogelijk. Jan-Peter benadrukt het
besparen van energie en het compenseren voor CO2-uitstoot: “Sinds 3 jaar compenseren wij alle CO² die we uitstoten. Ook hebben we trailers die op basis van remenergie koelen. Ons garagebedrijf is daarnaast al 6 jaar bezig met duurzaam repareren.” Op de daken van de locaties in Holten en Lekkerkerk liggen daarnaast zeker 2.000 zonnepanelen. “Maar ook dat is niet zo eenvoudig als het lijkt”, legt Jan-Peter uit. “Brandverzekeringen, het vernieuwen van dakbedekking van oudere daken en het versterken van de dakconstructie; er komt een hoop bij kijken.”
Dat betekent niet dat Müller de nieuwste innovaties niet volgt. “Maar je moet wel verstandig blijven. We hebben verschillende pilots gedraaid en er veel van geleerd. Er zijn veel initiatieven; je kunt niet overal aan meedoen.” Daarnaast blijft het bedrijf afhankelijk van wet- en regelgeving. Jan-Peter: “Wij geloven bijvoorbeeld in de LZV en de dubbele LZV: Lange Zware Vrachtvoertuigen. Daarmee kunnen we met twee vrachtwagens de lading van drie meenemen. Dat past ook bij ons businessmodel, waarbij we proberen vracht zoveel mogelijk efficiënt en samen te laden. Helaas zitten er nog veel restricties aan het rijden met deze vrachtwagens.”
Ook is de transportwereld nog niet klaar om elektrisch te gaan rijden. “De fabrikanten zijn druk bezig om nieuwe en betere elektrische modellen te ontwikkelen. Op dit moment
is de actieradius namelijk niet groot genoeg om de grens over te gaan.” Ook is de laadinfrastructuur nog niet voldoende aangelegd. Als tussenstap ziet Jan-Peter het rijden op biogas of HVO, ofwel biodiesel, wat 90% CO² kan besparen (al dan niet in combinatie met hybride rijden). Maar ook dat is nog niet helemaal mogelijk. “Wij zijn dus afhankelijk van de fabrikanten en de overheid. Maar we volgen de ontwikkelingen op de voet.”
Alle huidige en toekomstige verduurzamingsmaatregelen vragen wel om een andere mindset, ook van de medewerkers van Müller. “Gelukkig worden onze medewerkers nu al getraind op duurzaam werken. Zo leren onze chauffeurs om zuinig te rijden en wijzen we medewerkers in de koelruimtes op het goed sluiten van de deuren. Met deze relatief kleine aanpassingen dragen we samen bij aan de verduurzaming van ons bedrijf.”
Zo bereidt het bedrijf zich voor op een duurzamere toekomst. Wat dat precies inhoudt, is dus nog onzeker. Maar geen reden tot stilstand, meent Jan-Peter: “We moeten ons realiseren dat dit tijd kost, maar we mogen zeker niet rusten. Niemand komt onder verduurzaming uit; je moet je positie gaan kiezen. En dat vind ik een mooie uitdaging. Nederland was altijd voorloper in de logistieke sector. Ik hoop dat we dat ook blijven op het gebied van verduurzaming.”
GroenDoen magazine is powered by gemeente Rijssen-Holten
Dat we onze huizen moeten verduurzamen, weten we inmiddels wel. Veel mensen denken na over de juiste stappen voor hun eigen woning. Maar wat als je niet over één, maar honderden huizen moet beslissen? Woningcorporaties
De Goede Woning en Viverion staat een fikse uitdaging te wachten: in 2028 mogen zij geen woningen met E-, F- of G-energielabels meer in hun bezit hebben. Vastgoedadviseur Addie Derks (De Goede Woning) en Manager Vastgoed Gilbert Wils (Viverion) vertellen hoe zij hun woningen verduurzamen.
Helemaal nieuw is verduurzaming niet bij de corporaties. In de 12,5 jaar dat Addie nu bij De Goede Woning werkt, zijn al veel stappen gezet. “We zijn een kleine corporatie, met ongeveer 1.450 woningen. Die staan er over het algemeen goed bij.
We richten ons nu met name op het verduurzamen van de oudere woningen.” Gilbert is pas sinds 2 jaar werkzaam bij Viverion, maar ziet dat ook daar al veel stappen zijn gezet. “Toen ik hier kwam, waren we bijvoorbeeld bezig met een groot verduurzamingstraject, waarbij we 1.260 woningen naar label A hebben gebracht.”
Beiden zien wel dat er de laatste jaren extra veel aandacht voor verduurzaming is. Vanuit de overheid (nieuwe weten regelgeving) maar bijvoorbeeld ook door de stijgende energieprijzen. “Voor een aantal van onze huurders is het best lastig om de stijgende energiekosten te betalen”, vertelt Addie. “Onze verduurzamingsmaatregelen moeten hen uiteindelijk helpen hun lasten beter te kunnen betalen.” Bij Viverion is dat zelfs de voornaamste focus in hun maatregelen. Gilbert: “We kiezen ervoor om nu eerst die dingen aan te pakken, die de meeste besparing in de portemonnee van de huurder opleveren. Dat is niet alleen het isoleren, maar ook de inzet van installaties.”
Ondanks dat de corporaties wel met elkaar en met de gemeente om tafel zitten, verschilt hun aanpak. “Er zijn
namelijk meerdere oplossingen mogelijk”, legt Addie uit. “Betere isolatie, een warmteterugwinningsysteem, een warmtepomp; vanuit de gemeente is eigenlijk alleen bepaald dat we van het gas over moeten op volledig elektrische oplossingen. Maar hoe je dat invult, is aan de corporaties.” Voor Viverion geldt daarnaast dat deze corporatie in meerdere gemeenten actief is. “We hebben per gemeente dus met andere inzichten en omstandigheden te maken”, vertelt Gilbert. “Per gemeente moet namelijk worden beslist hoe invulling te geven aan de verduurzamingsdoelstellingen. Maar we proberen waar mogelijk samen op te trekken.”
Beide corporaties zijn dus al druk bezig met verduurzamingen en ook voor de komende jaren liggen voldoende plannen klaar. Voor De Goede Woning komen de verduurzamingsdoelstellingen als geroepen. Addie: “We hebben nu toevallig veel woningen die bijna 50 jaar oud zijn. Dat is normaal een moment om eens kritisch te kijken wat we ermee doen. Verkopen, slopen of opknappen. Onze keuze is op de laatste optie gevallen: groot onderhoud, in combinatie met de nodige verduurzamingen.” De Goede Woning richt zich nu vooral op Rijssen-Zuid, waar de gemeente ‘De Wijk van de Toekomst’ wil creëren: een wijk die niet alleen duurzaam is, maar waar ook ruimte is voor innovatieve oplossingen.
Ook Viverion zal daar woningen op een innovatieve manier verduurzamen. “We gaan daar een experiment uitvoeren”, vertelt Gilbert. “We willen deze woningen verwarmen door de inzet van geothermie, ofwel aardwarmte.” Maar ook in de andere wijken en gemeenten is Viverion druk bezig met duurzaamheid. “Sinds 2020 verduurzamen we elk jaar 250 woningen. Het lijkt voor onze huurders misschien alsof ze lang moeten wachten, maar we zijn dus wel degelijk druk bezig.”
Al die verduurzamingen vragen natuurlijk ook wat van de bewoners. Geen kosten, want woningcorporaties mogen dat
GroenDoen magazine is powered by gemeente Rijssen-Holten
“WE KIEZEN ERVOOR OM NU EERST DIE DINGEN AAN TE PAKKEN, DIE DE MEESTE BESPARING IN DE PORTEMONNEE VAN DE HUURDER OPLEVEREN.”
- Gilbert Wils
straks niet meer helemaal doorrekenen in de huur. Maar wel wat geduld. “We gaan toch zes weken lang aan de slag in een woning”, vertelt Addie. “Daar wordt gelukkig heel goed op gereageerd. Ook hebben we een uitgebreide brochure gemaakt, waarin we precies vertellen wat we gaan doen en wat dat vraagt van onze bewoners.”
Ook Gilbert ziet dat bewoners over het algemeen graag meewerken aan verduurzaming. “Ook in de kleine dingen, die ze zelf al kunnen doen. Zo hebben we eind vorig jaar ‘verduurzamingsbonnen’ uitgegeven, samen met de gemeente. Die konden bewoners bij de Hubo in Holten en de Gamma in Rijssen inleveren voor verduurzamingsmaatregelen thuis, zoals radiatorfolie. Veel van de bewoners hebben daar ook gebruik van gemaakt!”
De komende jaren staan dus niet alleen voor de corporaties, maar ook voor hun bewoners in het teken van verduurzamen. Een ontwikkeling waarin huurders misschien wel voorop lopen, vergeleken met kopers. Addie: “Eigenaren van koopwoningen moeten dit zelf regelen. Het is dus veel lastiger om deze mensen als overheid mee te krijgen. Het is namelijk ook gewoon heel prijzig. Dankzij de verplichting voor de corporaties zijn de huurwoningen straks wel allemaal duurzaam en van het gas af.”
Niet alleen deze verplichting, maar ook de stijgende energieprijzen jagen deze ontwikkeling aan. “Het is wrang dat sommige huurders hierdoor misschien wel het hardst worden geraakt. Zij hebben immers al minder te besteden”, vertelt Gilbert. “Hadden we als woningcorporatiesector eerder moeten beginnen met verduurzamen? Misschien wel. Maar we doen er nu alles aan om onze bewoners zo snel mogelijk te helpen en vooral te zorgen dat hun maandelijkse kosten niet meer zo hard stijgen. Niks doen is geen optie.”
“ONZE VERDUURZAMINGSMAATREGELEN MOETEN HUURDERS UITEINDELIJK HELPEN HUN LASTEN BETER TE KUNNEN BETALEN.”
- Addie Derks
Je woning isoleren is een van de belangrijkste stappen op weg naar een duurzaam huis. Het aanbrengen van isolatiemateriaal in je spouwmuur, dak, vloer of het laten zetten van HR++ glas kent flink wat voordelen. Je ervaart minder kou en tocht in huis, bespaart op je energierekening en je brengt je CO² uitstoot naar beneden. Maar hoe weet je hoe goed je woning al geïsoleerd is en hoe vind je een goede uitvoerder? Na het lezen van deze weetjes ben jij helemaal op de hoogte. Ga aan de slag en ga (iso)leren!
Je kunt je woning op verschillende plekken en manieren isoleren. Denk bijvoorbeeld aan dakisolatie, vloerisolatie, HR glas of triple glas, spouwmuurisolatie en het isoleren van je buitenmuur. Voor een overzicht van de verschillende materialen en kosten voor deze maatregelen check de website van het energieloket of vraag een afspraak aan met een van de Energiecoaches. Check de website groendoenwij.nl voor een overzicht van de verschillende materialen en kosten voor deze maatregelen. Of vraag meteen een afspraak aan met één van de energiecoaches.
Het bouwjaar van je woning kan al heel veel vertellen over hoe goed je woning is geïsoleerd. Ligt het bouwjaar bijvoorbeeld tussen 1983 en 1992 dan is je huis over het algemeen matig geïsoleerd. Is je huis na 2000 gebouwd? Dan is de isolatie vaak redelijk goed. Benieuwd wat het bouwjaar van jouw woning betekent voor je isolatie? Scan dan onderstaande QR-code.
Volgens Milieu Centraal verbruikt een goed geïsoleerde hoekwoning jaarlijks 700 m³ gas voor het verwarmen van de woning. Dat is ongeveer € 700,- per jaar. Terwijl een slecht geïsoleerde hoekwoning ruim 4 keer zoveel gas nodig heeft. Het verbruik is dan gemiddeld 3.100 m³ per jaar. Dat voel je direct in je portemonnee, want de kosten zijn ook vier keer zo hoog.
Namelijk ongeveer € 3.100,-.
Isoleren helpt mee aan een lage energierekening in de winter.
Het isolatiemateriaal zorgt er namelijk voor dat de warmte in je woning blijft. Dus dat jij minder hoeft te stoken. In de zomer zorgt goede isolatie voor een koel huis. Het houdt dan de warmte juist buiten de deur.
Je kan zelf aan de slag gaan met het isoleren van je woning. Maar vaak kun je deze klus beter aan de vakmensen overlaten.
Via de website www.wij-isoleren.nl kun je een overzicht vinden van bedrijven bij jou in de buurt. De bedrijven op deze site zijn getoetst door de brancheorganisatie VENIN en Milieu Centraal en werken volgens de beste kwaliteitsregeling die er op dit moment is.
Het isoleren van je woning brengt kosten met zich mee. Maar door het aanvragen van de ISDE-subsidie kun je een deel van de kosten terugkrijgen. Neem je twee of meer isolatiemaatregelen dan kun je tot 30 procent van je kosten terugkrijgen. Kies je voor één isolatiemaatregel dan kun je tot 15 procent terugkrijgen. Scan de QR-code voor meer informatie over de ISDE-subsidie en het aanvragen.
GroenDoen magazine is powered by gemeente Rijssen-Holten ISOLEREN
JOS EN CHANTAL KAMPHUIS
Van een woonboerderij verhuizen naar een prachtig authentieke woning in het midden van Holten. Deze stap namen Jos Kamphuis en zijn gezin 5 jaar geleden. Deze woning hebben zij bijna energieneutraal gebouwd. Jos vertelt graag over de verbouwing en hoe zij dit realiseerden.
“Nadat wij besloten om hier te wonen, bleek dat het hele huis in een slechte staat verkeerde”, begint Jos. “De woning bestaat uit twee gedeeltes. Aan de voorkant zat vroeger een bakkerij en daarna een supermarktje. Maar het hele gebouw verkeerde wel in een slechte staat en er moest veel aan gebeuren. De aannemer gaf het advies om de woning te slopen en op deze plek een nieuwe woning te bouwen. Maar dit was voor ons absoluut geen optie; het is een mooi gebouw dat prachtig staat in het midden van het dorp.”
De familie Kamphuis besloot om de woning te verbouwen. “Ons doel was om te verbouwen voor de langere termijn. Onze mening hierbij was om een energieneutrale woning te realiseren. Helaas bleek het niet mogelijk om volledig energieneutraal te worden. Uiteindelijk is het ons wel gelukt om de woning bijna energieneutraal te bouwen.”
Om een bijna energieneutrale woning te realiseren heeft Jos veel moeten verbouwen én investeren. “We hebben in de hele woning vijftien centimeter isolatie aangebracht en de hele woning voorzien van dubbelglas. De installateur raadde af om
GroenDoen magazine is powered by gemeente Rijssen-Holten
alleen een warmtepomp te installeren. We hebben daarom een combinatie van een warmtepomp en een Intergas combiketel; in geval van nood verwarmt deze bij. En ook ons warme water wordt door gas verwarmd. De hele woning is op een lage temperatuur verwarmd, we hebben overal vloerverwarming en geen radiatoren. In de voorzijde van het pand hebben wij een bed-and-breakfast. Hier zit een elektrische boiler, hier gebruiken we dus geen gas.”
Uiteindelijk is het een grote investering geweest, maar wel met het oog op de toekomst. “De 26 zonnepanelen hebben ons destijds € 8.000,- gekost. De warmtepomp kostte € 6.000,-. De vloerverwarming heeft bij elkaar ongeveer € 12.000,- gekost. Uiteindelijk verdient deze investering zich ook weer terug.
Wij betalen nu ongeveer € 40,- per maand aan gaskosten. De elektriciteit loopt gelijk op met de opbrengst van de zonnepanelen. In de winter wekken we niet zoveel op, dus dan betalen we wel meer aan elektra. Ik hoop dat ik in de toekomst, als de salderingsregeling vervalt, energie kan opslaan.
Jos vindt het belangrijk om te verduurzamen, ook met het oog op de toekomst van zijn kinderen. “Onze kinderen zijn op school ook bezig met het verduurzamingsthema. Zij zijn druk met het scheiden van het afval en attenderen ons hier ook op. Ook eten we minder vlees. De auto wordt vrijwel niet meer gebruikt, want we hebben een elektrische bakfiets.” Jos is ook druk als bestuurslid bij Kinderboerderij Dondertman. Ook hier vindt hij het belangrijk om te verduurzamen. “Er komen
180 zonnepanelen op het dak en laadpalen voor elektrische auto’s”, vertelt hij trots.
“Ik kan me voorstellen dat mensen nu beslissen om hun woning te verduurzamen. Zeker met het oog op de hoge gasen elektriciteitsprijzen. Wij zijn er wel achter gekomen dat het niet eenvoudig is om een bestaand pand te verbouwen. 5 jaar geleden was het in mindere mate bekend om oude panden energieneutraal te renoveren. Dat werd destijds vooral bij nieuwbouwwoningen toegepast. Gelukkig wordt het ook steeds vaker bij oudere woningen toegepast en wordt de kennis bij aannemers steeds groter. Achteraf bekeken denk ik dat wij het destijds goed hebben aangepakt.”
GroenDoen magazine is powered by gemeente Rijssen-Holten
JOS EN CHANTAL KAMPHUIS
Veel mensen in Nederland hebben al zonnepanelen of overwegen deze aan te schaffen. In Europa lopen we zelfs voorop als het gaat om het aantal huizen met zonnepanelen! En dat is ook niet zo gek. Zonnepanelen zijn een goede investering die je snel terugverdient.
Hoe snel je zonnepanelen terugverdient, is afhankelijk van de hoeveelheid panelen die je op je dak neer wil en kan leggen. Milieu Centraal heeft voor 6, 10 en 18 zonnepanelen uitgerekend hoe snel je gemiddeld de kosten hebt terugverdiend. In de berekening gaan ze uit van een gemiddelde jaarlijkse opbrengst over een periode van 25 jaar, zonnepanelen die op het zuiden liggen en dat de jaarlijkse opbrengst van de panelen niet meer is dan het stroomverbruik.
Je kunt de btw over het aankoopbedrag van je zonnepanelen terugvragen. Dat scheelt dus bijna 21 procent van de kosten!
Op de website van de belastingdienst staat alle informatie over dit financiële voordeel.
Aantal zonnepanelen Totaalprijs na btw-teruggave Jaarlijkse opbrengst Terugverdientijd
290,- 8 jaar
500,- 7
800,- 8
De meeste daken in Nederland zijn geschikt voor zonnepanelen. Dat is goed nieuws! Maar geldt dat ook voor jouw dak? Aan de hand van drie factoren kun je checken hoeveel zonnestralen jouw dak kan ontvangen.
1. De richting en de helling hebben flinke invloed op de hoeveelheid zonnestralen op je dak. Ligt je dak op het zuiden, westen of oosten dan vangt je dak meer zon dan wanneer die op het noorden ligt.
2. De hoeveelheid schaduw die op je dak valt, kan bepalend zijn voor de opbrengst van je zonnepalen. Heb je een grote boom naast je huis of een dakkapel die schaduw op je dak werpt? Dat kan de opbrengst van de panelen flink verminderen.
3. Bekijk hoeveel ruimte je op je dak hebt voor het plaatsen van zonnepanelen. Op de plek van bijvoorbeeld een dakraam kun je geen panelen neerleggen. Ontdek met het maken van een legplan hoeveel zonnepanelen jij kwijt kan op je dak.
Scan de QR-code voor meer informatie over de drie factoren.
Om een beeld te krijgen hoe de zonnepanelen er op jouw dak uit komen te zien kun je een legplan maken. Teken op het ruitjespapier een plattegrond van je dak. Knip uit een ander blaadje de zonnepanelen op maat. Ga daarna met de papiertjes schuiven totdat je de beste indeling hebt gevonden. De gemiddelde afmeting voor een zonnepaneel is 165 x 99 cm.
Zijn hele leven draait al om het recyclen van materialen en een halfjaar geleden richtte hij zijn eigen bedrijf op dat zonnepanelen recyclet. We hebben het over de negentienjarige Gijs ten Brinke uit Rijssen. Hij vertelt graag over zijn bedrijf en hoe hij op dit idee is gekomen.
“Via kennissen raakte ik betrokken bij GroenDoen”, begint Gijs. “Ze zochten een gezicht voor de campagne en ik kon me vinden in de punten die GroenDoen behandelt. Zelf ben ik voornamelijk bezig met de verduurzaming en opwekking van groene energie; dit is ook de toekomst.”
“Mijn vader heeft een eigen recyclebedrijf in Rijssen.
Van jongs af aan ben ik dus al bezig met duurzaamheid, want thuis recyclen wij zo’n beetje alles. De laatste tijd kregen we veel gebruikte zonnepanelen binnen. In eerste instantie onderzochten we de beste manier om ze af te voeren.
Al snel kwamen we erachter dat geen enkel bedrijf in Europa een zonnepaneel voor 100% kan recyclen.”
“Iedereen is bezig met de toekomst mét zonnepanelen, maar niet met de toekomst ván zonnepanelen.
Een zonnepaneel heeft een levensduur van zo’n 15 tot 20 jaar, maar wat gebeurt er daarna met een zonnepaneel? Daar heeft nog niemand over nagedacht. Momenteel worden de panelen vooral ingeleverd bij een oud ijzerhandelaar. Hij haalt het ijzer eraf en de rest wordt weggegooid. Wij hebben onderzocht uit welke materialen een zonnepaneel bestaat en hoe het kan dat ze minder rendement opleveren.”
Gijs studeert Ondernemerschap en Retail Management op het Saxion in Deventer. Daar wordt hij gestimuleerd om een eigen bedrijf op te starten. Dit doen ze onder meer door een ondernemerswedstrijd te organiseren. Door zijn deelname heeft hij veel contacten opgedaan, onder andere met investeerders. Dit was het moment waarop Gijs zijn eigen bedrijf heeft opgericht: Solar2Cycle.
“Op dit moment ben ik samen met mijn broer de machine aan het ontwikkelen. Hij is de technisch adviseur voor mijn machinelijn. Bij deze machine gaat er aan de voorkant een volledig zonnepaneel in en komen er aan het eind losse grondstoffen uit. De grondstoffen verkopen we dan weer terug aan de fabrikant, zodat hij deze kan gebruiken voor de realisatie van nieuwe panelen. Ons doel is om alle grondstoffen van gebruikte zonnepanelen te verwerken, zodat er nieuwe zonnepanelen van worden gemaakt. Een zonnepaneel voldoet op deze manier aan de circulaire economie.”
“Nergens in de wereld staat een soortgelijke machine. Dit is zowel een voordeel als een nadeel; het biedt veel kansen doordat we blanco de machine kunnen bouwen, maar we kunnen ook bij niemand afkijken. Momenteel zitten we in de testfase van de machine. Alle zonnepanelen die we nu binnenkrijgen, gaan er doorheen. Het kost de machine ongeveer twee minuten om één paneel te verwerken. Zoals de testen nu aangeven, kan de machine de zonnepanelen voor de volle 100% recyclen.”
Ook interesse in het afvoeren van je oude zonnepanelen? Kijk dan op www.solar2cycle.nl.
GroenDoen magazine is powered by gemeente Rijssen-Holten
“IEDEREEN IS BEZIG MET DE TOEKOMST MÉT ZONNEPANELEN, MAAR NIET MET DE TOEKOMST VÁN ZONNEPANELEN.”
Misschien wel het meest duurzame zwembad van Europa
Wat ooit begon als een bezuiniging op de sportbegroting, eindigt in 2023 in de opening van een compleet nieuw, en bijzonder duurzaam zwembad. De Koerbelt is een begrip in Rijssen, maar kon niet meer mee de toekomst in. Projectleider Giel ten Berge pleitte samen met gebouwenbeheerder van de gemeente Gerard Baan al vanaf het begin voor een écht duurzame oplossing. En met resultaat, vertelt hij: “De gemeenteraad besloot niet naar het investeringsbedrag, maar naar de kosten en opbrengsten van het zwembad te kijken. Dat bood ons veel meer financiële ruimte voor verduurzaming.”
Met als gevolg dat er nu volop wordt gebouwd aan misschien wel het meest duurzame zwembad op het gebied van energieopwekking en -opslag van Europa…
De economische crisis van 2008 leidde ook binnen de gemeente Rijssen-Holten tot bezuinigingen.
Onder andere binnen de sport. “Naar aanleiding daarvan lieten we onderzoeken uitvoeren, bijvoorbeeld naar de toekomstbestendigheid van onze zwembaden”, licht Giel toe. “Daaruit bleek dat de Koerbelt eigenlijk niet meer toekomstbestendig was.” Uiteindelijk bleek dat het buitenbad kon worden gerenoveerd en het binnenbad geheel nieuw moest worden gebouwd. Aan geboren en getogen Rijssenaar Giel de taak om dit project te leiden.
Maar dat kan natuurlijk niet zonder de nodige investeringen. “Vanaf het begin af aan wilden we al een duurzaam zwembad bouwen. Er waren 3 ‘niveaus’ van duurzaamheid die we konden halen: brons, zilver en goud. Toen het voorlopige ontwerp klaar was, bleek goud niet haalbaar binnen de technische en financiële mogelijkheden.” De verduurzamingsopties die tot dan toe waren overwogen, waren slechts voldoende voor het zilveren niveau. Dat moest anders kunnen.
“WE HOPEN MET DE VERNIEUWDE KOERBELT EEN VOORBEELD TE KUNNEN ZIJN VOOR WAT ER ALLEMAAL MOGELIJK IS.”
Gerard en Giel besloten daarom in gesprek te gaan met een gespecialiseerde partij op het gebied van energieopslag. Giel: “We wilden weten of het gunstig kon zijn voor het zwembad. Uiteindelijk resulteerde dat in het huidige plan.” Een plan dat het gouden niveau zelfs overstijgt. Maar ook om een grotere investering vroeg. “Daarin moet ik de politiek echt prijzen; ze hebben gekeken naar de gevolgen voor het zwembad, niet naar de investering. Daardoor kunnen wij dit nu realiseren.”
Een nieuw zwembad dat duurzaamheid naar the next level tilt, waardoor het niet alleen het meeste duurzame zwembad van Nederland, maar misschien wel van Europa wordt. En daarmee
een inspiratie voor veel andere zwem- en sportfaciliteiten, hoopt Giel. “In Nederland zijn veel van deze sportfaciliteiten in de jaren ’60 en ’70 gebouwd en deze zijn binnenkort allemaal aan renovatie of vervanging toe. We hopen met de vernieuwde Koerbelt een voorbeeld te kunnen zijn voor wat er allemaal mogelijk is.”
Maar wat zijn nou die innovatieve verduurzamingstechnieken? “Het dak wordt vol gelegd met zonnepanelen, dat is niets nieuws”, vertelt Giel. “Maar de zoutcel-accu’s die de opgewekte energie opslaan, zijn dat wel.” Deze elektrische accu’s vangen de pieken van zonnige dagen op en slaan de elektriciteit op om deze op de juiste momenten te kunnen verdelen. Dat doen
GIEL TEN BERGE“
HET IS HEEL BIJZONDER DAT IK ZO KAN BIJDRAGEN AAN HET ZWEMBAD WAAR MIJN DOCHTERTJE STRAKS NOG ZWEMLES HEEFT.”
lithium-ion-accu’s ook, maar deze zijn schadelijker voor het milieu. “De zoutcel-accu’s zijn daarnaast een stuk brandveiliger.”
Een zwembad verbruikt veel energie, vooral voor het verwarmen van de baden. Dat kan met de energie van zonnepanelen, maar ook met: warmte! “Langs de atletiekbaan, achter de ligweide, komen 56 zonnecollectoren, ofwel heatpipes”, vertelt Giel enthousiast. “Deze verwarmen het water dat erdoor loopt. Die warmte wordt opgeslagen in thermische accu’s. Op basis van simulaties hebben we berekend dat we daarmee het zwembad het hele jaar door op temperatuur kunnen houden, op twee weken na. In die weken moeten de warmtepompen bijspringen om het water op
temperatuur te houden. Natuurlijk wordt daarvoor de opgewekte energie van de zonnepanelen gebruikt.”
Door alle verduurzamingsmaatregelen is het zwembad straks energiepositief: er wordt dus zelfs energie teruggeleverd. En CO2-uitstoot wordt verminderd; ten opzichte van het oude zwembad wordt er straks 460.000 kilo CO² per jaar bespaard.
Voor dit innovatieve, duurzame plan schoof ook Gerard Baan, gebouwenbeheerder van de gemeente en specialist op het gebied van duurzaamheid, aan. “Samen met hem heb ik destijds gepraat over het extra verduurzamen”, vertelt Giel. “We wilden onze kop echt boven het maaiveld uitsteken en een vliegwiel worden voor andere projecten.” Dat vereiste ook de nodige specialistische kennis over het bouwen van zwembaden, die helaas niet altijd in de directe omgeving te vinden was. Daarom mochten regionale bouwers samen met specialistische bouwers bij de Europese aanbesteding inschrijven op het project. “Nu hebben we lokale en regionale partijen aan het werk, wat het aantal vervoersbewegingen beperkt, met toch de nodige specialistische kennis.”
De opening van het vernieuwde zwembad staat gepland in 2023. Dan mogen de badgasten de verduurzamingsmaatregelen komen uitproberen. Maar wat merk je daar als bezoeker nou van? “Niks”, lacht Giel. “Nou ja, de tarieven blijven gelijk. Maar aan het water van het buitenbad ga je het verschil merken.” Voorheen werd dat alleen passief verwarmd door zonlicht. Kwam je dus ’s ochtends zwemmen, dan had je kans dat het water nog best fris was. “Door de thermische accu’s kunnen we het buitenbad de hele dag op temperatuur houden.”
Waar bezoekers verder van mogen genieten, is de nieuwe look & feel van het zwembad. Want ook die is duurzaam. “De architect Reitsema & partners heeft gekozen voor een tijdloos ontwerp met een hele neutrale uitstraling. In oude zwembaden zie je tegels in alle kleuren van de regenboog, maar die raken uit de mode. Dit ontwerp is tijdloos. We hoeven dus nooit om die reden renovaties te doen.”
Een bijzonder project dus. Voor de gemeente en haar omgeving, maar ook voor Giel persoonlijk. “Ik ben geboren en getogen hier in Rijssen. Het is heel bijzonder dat ik zo kan bijdragen aan het zwembad waar mijn dochtertje straks nog zwemles heeft.” Ook heeft Giel, die eigenlijk voor het eerst zo’n project begeleidt, een bak kennis opgedaan. “Ik heb er ontzettend veel van geleerd. Die kennis neem ik mee. Ik geloof dat duurzaamheid vanuit een intrinsieke motivatie moet komen, met de stijgende energieprijzen van nu wordt dat steeds meer aangewakkerd. We staan aan het begin van de ladder. Er valt nog een hoop te winnen!”
GroenDoen magazine is powered by gemeente Rijssen-Holten
Wil jij je huis verwarmen met zo weinig mogelijk aardgas of helemaal zonder? Dat kan door je huis te verwarmen met een warmtepomp. Een warmtepomp haalt door de warmtewisselaar warme lucht uit de lucht, bodem of grondwater. Er zijn drie soorten warmtepompen:
Een volledig elektrische warmtepomp verwarmt je huis en zorgt voor warm water. Wanneer je ook nog elektrisch gaat koken, kun je met deze warmtepomp volledig aardgasvrij wonen.
Een hybride warmtepomp werkt samen met je cv-ketel. Het is een makkelijke tussenstap naar wonen zonder aardgas. Want de hybride warmtepomp verwarmt je huis op de meeste dagen. Maar als het echt heel koud is, heb je toch de cv-ketel nodig. Je cv-ketel zorgt ook nog voor warm water.
Een ventilatiewarmtepomp is een kleine warmtepomp die je huis verwarmt door warmte uit ventilatielucht te halen.
Wil je weten welke warmtepomp geschikt is voor jouw woning? Neem contact op met een bedrijf dat warmtepompen levert of een warmtepomp installateur.
Wanneer je jouw woning wil gaan verwarmen met een warmtepomp moet je huis daar wel klaar voor zijn.
Om daarachter te komen, kun je een adviesgesprek aanvragen met een van de GroenDoen energiecoaches of je laten informeren bij een installateur van warmtepompen. Om goed geadviseerd te worden, is het belangrijk om de juiste vragen te stellen. Met behulp van onderstaande vragenlijst weet je zeker dat je de juiste vragen stelt.
Om een keuze te maken uit de verschillende warmtepompen is het belangrijk om te weten hoe goed je woning is geïsoleerd.
Zijn mijn huidige radiatoren geschikt?
Het is soms mogelijk om de warmtepomp te combineren met je huidige radiatoren.
Wanneer dit niet mogelijk is, heb je een lage temperatuurverwarming nodig.
Wanneer dit niet het geval is, moet er een extra groep bij gemaakt worden.
Als je de afmetingen van de binnen- en buitenunit weet, kun je samen met de installateur een geschikte plek vinden voor de warmtepomp.
Een warmtepomp kan geluid maken. Hou hier rekening mee bij plaatsing. Bespreek de plek ook eerst met je buren.
Kies je voor een hybride warmtepomp? Dan is deze vraag erg belangrijk, omdat een hybride warmtepomp samenwerkt met je cv-ketel. Ga bij de installateur na of je huidige cv-ketel geschikt is of dat deze vervangen moet worden.
GroenDoen magazine is powered by gemeente Rijssen-Holten
Rob Kooijmans is voorzitter van de werkgroep nieuwe ontwikkelingen. Hij was één van de initiatiefnemers van het project GroenDoen, de zoektocht naar alternatieven voor groene energieopwekking. Waarom hij vanaf het begin zo intensief betrokken is, ondanks zijn drukke werkzaamheden in de eigen onderneming? “We hebben een verantwoordelijkheid voor het milieu en de wereld waarin we leven. We verbruiken met elkaar zoveel natuurlijke grondstoffen, dat is echt niet nodig. Dat moet en kan anders!”
Rob is van huis uit technisch natuurkundige en groeide op in Brabant. “Ik had van jongs af aan al belangstelling voor techniek en energie. Als jongen van 4 was ik al met draadjes rondom de radio bezig en stopte die dan in het stopcontact, wat de nodige zorg teweegbracht bij mijn moeder. Met een Philips electronica experimenteerdoos kon je je eigen transistorradio bouwen. Prachtig vond ik dat.”
Na studies Technische natuurkunde en Econometrie ging hij aan de slag bij Unilever, waar hij Ben en Jerry’s – voor het technische deel – naar Nederland haalde. “Dat zat in Hellendoorn en ik woonde in die periode in Nijverdal.
Via verhuizingen naar Engeland en het westen van Nederland, ben ik in 2014 weer in het oosten terecht gekomen. Hier in Holten vind ik het fijn, hier vind ik rust en ruimte in het leven.”
“Sinds ik een eigen woning heb, heb ik altijd gekeken hoe ik mijn verbruik kan terugdringen. Avant la lettre was ik al bezig met ‘cv-tuning’: hoe krijg je die optimaal ingesteld in combinatie met vloerverwarming? Mijn tip aan iedereen: verdiep je in je huis. Kijk bijvoorbeeld eens of je op elke radiator thermostaatknoppen hebt. Daarnaast hebben we allemaal een slimme meter. Daarmee kun je naar data kijken en afleiden waarom je soms een hoger stroomverbruik hebt dan je eigenlijk gedacht had. Het helpt je nadenken over je energieverbruik. Op de website www.slimmemeterportal.nl kun je realtime inzicht krijgen in je energie- en gasverbruik. En kijk naar de isolatie van je woning. Je kunt bijvoorbeeld een infraroodcamera lenen of huren. Daarmee zie je hoe goed je huis geïsoleerd is. Ik merkte dat sommige delen van de gevel toch niet goed geïsoleerd waren. Dat heb ik na-geïsoleerd en dat merk je echt meteen.”
“SINDS IK EEN EIGEN WONING HEB, HEB IK ALTIJD GEKEKEN HOE IK MIJN VERBRUIK KAN TERUGDRINGEN.”
Hoe gaat het ondertussen met de werkgroep? “We hebben een start gemaakt. We kijken naar alternatieven die haalbaar, betaalbaar en realistisch zijn voor 2030. We hebben een lijst met mooie technische oplossingen. Deze lijst leveren we aan bij de kernwerkgroepen (wonen, industrie, buitengebied). Er zijn een aantal hele interessante opties die nu al spelen. En uit allerlei hoeken worden ons meer dingen aangereikt. Maar we hebben nog meer ‘brainpower’ en uren nodig om alle aangedragen oplossingen te analyseren: wat brengt het op, wat zijn de jaarlijkse operationele kosten, wat zijn de opstartkosten/investeringen? Zo ontstaat een weloverwogen lijst met oplossingen.”
Aan welke oplossingen denkt Rob voor de toekomst? “Gecomprimeerde lucht is een hele interessante techniek. De gemeente Terneuzen wil alle voertuigen ombouwen naar rijden op lucht. Er zit een perscilinder van 300 bar in een auto. Op dit moment heeft Terneuzen al twee bestelbussen die rijden op lucht! Een ander initiatief komt uit Delft. Daar gaan ze binnenkort op industriële schaal een cv-ketel produceren die
als basis een turbine heeft. Die turbine brengt buitenlucht naar hoge druk. Daardoor ontstaat warmte en daarmee wordt een warmtebron ontwikkeld waarmee je een huis kunt verwarmen. Het apparaat is net zo groot als een ‘normale’ cv-ketel. Het draait wel volledig op elektriciteit en heeft geen energieopslagmogelijkheid. Dat vind ik er nog wel een nadeel aan.”
In de werkgroep zit een gemêleerde groep: “Enerzijds echte techneuten, anderzijds mensen met een goed netwerk of mooie ervaring, die zich goed mengen in discussies. Het uitwerken ligt logischerwijs wat meer bij de techneuten. Mijn zorg is wel ‘hoe krijgen we de boel vooruit’? We zijn nu een traject ingegaan: de gemeente wil iets samen met burgers en bedrijven oplossen. Dat vereist wel dat burgers en bedrijven hier dus actief over meedenken en ook daadwerkelijk in actie komen. Dus commitment gaan tonen en daadwerkelijk investeren in CO²-besparing en energieopwekking op een groene manier. Ik ben ervan overtuigd dat we dat echt kunnen doen en de doelstellingen van 2030 met gemak kunnen realiseren!”
GroenDoen magazine is powered by gemeente Rijssen-Holten
‘‘Commitment gaan tonen en daadwerkelijk investeren in CO²-besparing en energieopwekking op een groene manier. Ik ben ervan overtuigd dat we dat echt kunnen doen en de doelstellingen van 2030 met gemak kunnen realiseren!’’
‘Niet aan de zijlijn staan bij verduurzaming, maar het gewoon doen!’ Dat is het motto van Gerard Baan, gebouwenbeheerder bij de gemeente Rijssen-Holten. Voordat Gerard in 2001 bij de gemeente kwam werken, heeft hij eerst in de bouw en later voor een installatiebedrijf gewerkt. “Maar ik heb altijd graag aan de kant van de opdrachtgever willen werken. Dan kun je echt input leveren en een verschil maken. Ik heb van mijn hobby mijn beroep gemaakt.”
Toen Gerard aan de slag ging voor de gemeente zag hij direct veel aspecten die hij wilde veranderen. “Vaak wordt een stookinstallatie na de oplevering van een gebouw niet meer anders afgesteld. Mensen denken ‘het is toch gewoon warm?’
En dat klopt ook wel. Maar daar kan juist veel op bespaard worden. En het kan vooral veel duurzamer. Daarom ben ik bij de gemeente in 2001 direct begonnen met het verduurzamen van de installaties. Dat heeft vooral CO²-reductie opgeleverd. En dit hebben we in het begin bereikt door kleine ingrepen. De bewegingssensoren in de gymzalen zijn daar een mooi voorbeeld van. In alle zalen zijn deze sensoren geplaatst. Wanneer deze aangaan wordt pas de verwarming aangezet. Door deze ingreep zijn de stookkosten van meerdere gymzalen met wel 50 procent verminderd.”
“Verduurzamen doe je in stapjes. Na het langslopen van alle stookinstallaties plaatsten we overal ledverlichting. Daarna legden we op meerdere daken zonnepanelen.”
In de daaropvolgende jaren namen Gerard en zijn team het voortouw in het installeren van de nieuwste en duurzaamste technieken. “Ik probeer altijd vooruit te kijken, zodat je over 5 jaar nog steeds goede en nieuwe installaties hebt. Dat is uiteindelijk niet alleen duurzamer, maar op de lange termijn ook veel voordeliger.” De vooruitziende blik van
Gerard leverde mooie resultaten op voor de gemeente. “In 2021 hebben we al 57% van onze CO²-uitstoot gereduceerd en in 2023 loopt dat op tot wel 80%. Maar ook met de opwekking van duurzame energie hebben we grote stappen gezet. Zo wekten we in 2021 44% van onze energie duurzaam op. In 2023 loopt dat zelfs op tot 73%.” Deze maatregelen zijn niet alleen goed voor het milieu. Het levert ook financiële voordelen op. Tot 2021 heeft de gemeente een totaalbedrag van € 2.598.030,- bespaard door de verduurzamingsmaatregelen. En in 2023 loopt dit bedrag op tot € 3.641.615,-. “In deze berekeningen hebben we de kosten voor stroom en gas laag aangehouden. Met de huidige marktprijzen zouden deze bedragen nog veel hoger zijn!”
“Een project waar ik trots op ben, is de verduurzaming van het gemeentehuis. Ondanks dat het een relatief nieuw gebouw is, hebben we toch nog een flinke verduurzamingsslag kunnen maken. Ik vind het erg gaaf om te zien dat je zelfs een gebouw met energielabel A nog veel duurzamer kunt maken.”
Maar Gerard ziet dat er in de ondernemende gemeente veel meer bijzondere projecten zijn. “Het nieuwe zwembad de Koerbelt is ook echt een project om trots op te zijn.
Het zwembad wordt geheel zelfvoorzienend gebouwd. Een voorbeeld voor duurzaam bouwen in heel Europa.”
Ondanks dat sommige verduurzamingsmaatregelen een groot kostenplaatje met zich meebrengen, is Gerard ervan overtuigd dat iedereen zijn woning kan verduurzamen.
“Begin klein. Kijk eerst naar de kleine maatregelen die je kunt treffen. Als je die hebt uitgevoerd, kun je het geld dat je over hebt gehouden door de eerdere maatregelen gebruiken voor de grotere investeringen. Maar laat je hierover goed informeren. Bijvoorbeeld door het toekomstige energieloket.”
GroenDoen magazine is powered by gemeente Rijssen-Holten
Zoals de naam al zegt, is het belangrijkste doel van deze werkgroep het in kaart brengen van alternatieven voor groene energie voor bedrijven en de industrie, rekening houdend met de impact van wet- en regelgeving. De leden van de werkgroep doen voorstellen voor faciliterende maatregelen, inclusief subsidies.
VOORZITTER: BERT TIJHOF TOEKOMSTIGE ONTWIKKELINGENDe werkgroep Toekomstige Ontwikkelingen onderzoekt direct toepasbare technologieën, haalbare technologieën voor 2030 én haalbare technologieën voor 2050. Ze kijken dus naar de dag van vandaag én naar die van morgen.
VOORZITTER: ROB KOOIJMANSDe werkgroep Communicatie beheert het communicatieplan voor de activatie van bewoners en bedrijven en voert dit plan natuurlijk ook uit. De leden van de werkgroep zijn verantwoordelijk voor de branding van GroenDoen en leggen contacten tussen en met de andere werkgroepen.
VOORZITTERS: PIETER JONGBLOED EN THELMA MIDDELKOOPWil jij je steentje bijdragen om GroenDoen tot een succes te maken? Meld je dan aan voor één van de werkgroepen via communicatie@groendoenwij.nl. Of scan de QR-code.
Het doel van deze werkgroep is het in kaart brengen van alternatieven voor groene energie in het buitengebied. Oplossingsrichtingen als mestvergisting en gebruik van windmolens tot 40 meter hoogte, worden door deze werkgroep onderzocht.
VOORZITTER: PAUL DE GOEDE
Deze werkgroep gaat aan de slag met het in kaart brengen van mogelijkheden voor groene energie in de woonkernen Rijssen en Holten. Hierbij wordt rekening gehouden met de impact van wet- en regelgeving.
De werkgroep doet voorstellen voor faciliterende maatregelen, inclusief subsidies.
VOORZITTER: FRANCIEN SWARTDe werkgroep Financiën en Fondsenwerving begeleidt bewoners en bedrijven die subsidies willen aanvragen.
Als groep brengen ze subsidies vanuit de nationale en Europese overheid in kaart en laten geen subsidiemogelijkheid onbenut. Verder werven de leden fondsen voor de energietransitie binnen de gemeente.
VOORZITTER: BOY PETERSDeze werkgroep brengt in kaart hoe er momenteel groene energie wordt opgewekt en hoeveel CO² er ten opzichte van 2017 - het vorige ijkmoment – is bespaard. Ook zetten ze hiervoor een monitoringsstructuur op en herijken ze het rapport van Energy Watch. Verder ondersteunen ze andere werkgroepen bij het vergaren van gegevens, bijvoorbeeld via enquêtes.
VOORZITTERS: JAAP DE BOER EN AUGUST KAMPHUIS GroenDoen magazine is powered by gemeente Rijssen-HoltenGroene energie opwekken en energie besparen. Dat is de missie van alle inwoners en ondernemers uit RijssenHolten. Wethouders Ben Beens en Erik Wessels zetten zich namens het college in voor deze missie. “Verduurzamen wordt steeds belangrijker”, vertelt Erik. “We merken dat onze inwoners steeds bewuster duurzame keuzes maken. Naast dat het goed is voor de wereld, is er ook een financiële prikkel. Door het verduurzamen van je woning, bijvoorbeeld door isolatie aan te brengen, hoef je namelijk minder gas te stoken. Dat is goed voor je portemonnee en voor het milieu: het geeft minder CO²-uitstoot.”
Beide heren zijn ook in hun eigen woning aan de slag gegaan. Zo heeft Ben zonnepanelen op het dak liggen en rijdt hij een hybride auto. Erik heeft ook zonnepanelen op zijn dak, zijn woning geïsoleerd en dubbel glas laten plaatsen. “Wij proberen het geld dat wij besparen met deze aanpassingen apart te zetten. Hiermee gaan we weer investeren in andere verduurzamingsmogelijkheden.”
Het is niet geheel toevallig dat beide wethouders zich bezighouden met verduurzamen. Namens het college staan
Wethouders aan het woord
“ WE WILLEN MET GOEDE EN REALISEERBARE PLANNEN KOMEN DIE OOK DRAAGVLAK HEBBEN VAN INWONERS.”Erik Wessels
Beens en Wessels aan de lat om aan de eisen van de RES (voor uitleg over de RES zie bladzijde 8) te voldoen.
In samenwerking met GroenDoen zijn ze op zoek naar alternatieven voor de inzet van windturbines. In het voorjaar van 2023 dragen ze samen met de initiatiefnemers van GroenDoen deze plannen voor aan de gemeenteraad.
Wethouder Erik Wessels heeft ruimtelijke ordening in zijn portefeuille. Dat gaat over waar bijvoorbeeld zonnepanelen komen, waar huizen worden gebouwd en andere zaken die met de openbare ruimte te maken hebben. Wethouder Ben Beens heeft duurzaamheid in zijn portefeuille. Hij kijkt wat er het beste kan gebeuren op het gebied van duurzaamheid, waarna Erik bekijkt waar dat kan plaatsvinden.
Ben: “Ik vind de maatschappelijk discussie interessant en spar ook graag over dit onderwerp met de provincie en andere gemeenten.”
Erik Wessels had in de vorige periode ook al ruimtelijke ordening onder zijn hoede. “Vanuit duurzaamheid werd onderzocht waar in onze gemeente windturbines konden
“VERDUURZAMEN IS GOED VOOR JE PORTEMONNEE EN VOOR HET MILIEU.”Ben Beens
komen. Maar nog voordat we het gesprek met inwoners aan waren gegaan, kwam er al veel weerstand. De inwoners verenigden zich in belangengroepen die allemaal wel meteen van mening waren dat er iets moest gebeuren.
De gemeenteraad heeft vervolgens budget beschikbaar gesteld en samen met deze actiegroepen hebben we GroenDoen opgestart in mei 2021. Het is een unieke samenwerkingsvorm waar ik erg trots op ben!”
Het college heeft de gemeenteraad beloofd uiterlijk in het voorjaar van 2023 met voorstellen te komen voor ‘ons’ aandeel in de RES. “Om tot een goed voorstel te komen, zijn we veel in gesprek. We leggen nu veel contacten met de verschillende werkgroepen. Samen met GroenDoen vormen we een echt team en hopelijk komen we met mooie alternatieven voor de windturbines. Dit najaar maken we samen de balans op, zodat we de verschillende ideeën kunnen bespreken”, vertelt Ben.
“We onderzoeken op welke manieren we aan de eisen kunnen voldoen”, vertelt Erik. “Gaan we het alleen met zonne-energie doen, alleen met windenergie of een combinatie hiervan? Het probleem is dat alleen zonnepanelen op industriële daken meetellen voor de RES. Daarnaast mag je dit ook niet meenemen ter vervanging van de windturbine. Daar komt nog bij dat het dak ook geschikt moet zijn om überhaupt het gewicht van de panelen te kunnen dragen. We willen bedrijven stimuleren om zonnepanelen op hun daken te leggen, maar we snappen dat dit financieel ook moet kunnen.”
Het college staat positief en nuchter in de eisen vanuit de RES. “We willen met goede en realiseerbare plannen komen die ook draagvlak hebben van de inwoners”, vertelt Erik. “De provincie wil graag op korte termijn van ons horen wat er gaat gebeuren. Wij hebben daarover stevige gesprekken, want we willen graag onze eigen plannen oppakken.”
Wat die plannen dan zijn? “Over 3 jaar ligt onze doelstelling voor 2030 vast. Daarnaast hebben we dan een concreet plan om de opbrengst van de opwekking van groene energie te verdelen. Bijvoorbeeld door niet alleen de grondeigenaar te compenseren, maar ook de omliggende buren. We willen ook de komende jaren de inwoners uitdagen om met ideeën te komen, zodat wij deze hopelijk kunnen toepassen.” Dat doet de gemeente met name door het afnemen van enquêtes.
Uit eerdere enquêtes zijn niet alleen nieuwe ideeën naar voren gekomen: “Een groot probleem van nu is energiearmoede”, vertelt Erik. “Veel inwoners kunnen de hoge rekeningen niet meer betalen. Wij proberen ze zoveel mogelijk te helpen. Zo kunnen onze energiecoaches tips geven die helpen bij het verlagen van de energierekening. Woningbouwcorporaties zijn gelukkig druk bezig om al hun woningen te verduurzamen, dat is heel belangrijk voor alle huurders.”
Rijssen-Holten heeft de afgelopen 30 jaar veel geïnvesteerd in verduurzaming. “Een mooi voorbeeld van duurzaam bouwen is het nieuwe zwembad in Rijssen”, vertelt Ben. “Hierbij hebben we grote stappen gezet, want het zwembad is straks volledig duurzaam. Op dit moment sluiten veel zwembaden in het land, omdat het financieel niet uit kan. Wij zijn straks volledig zelfvoorzienend.”
Je leest het verhaal over het zwembad op pagina 38.
“Het zou mooi zijn dat over 3 jaar iedereen daadwerkelijk gestart is met verduurzamen. Dit hoeven geen grote stappen te zijn”, vertelt Ben. Enthousiast voegt hij direct een aantal voorbeelden toe. ”Denk aan radiatorfolie toepassen, overstappen naar ledverlichting, planten poten om meer water vast te houden, de verwarming lager zetten, dubbel glas plaatsen, een besparende douchekop kopen, minder apparaten gebruiken en wat vaker de fiets pakken.”
Om inwoners te helpen deze stappen te zetten, is er het energieloket GroenDoen. “Het energieloket is een mooie plek in het centrum van Rijssen en in het Kulturhus in Holten”, vertelt Erik. “Op deze plekken willen wij mensen kennis laten maken met alles wat er mogelijk is op het gebied van duurzaamheid. We gaan mensen advies geven over alles op het gebied van energie. Op elk niveau, in kleine of juist grote stappen. Net waar iemand aan toe is.
Ook kunnen inwoners hier terecht met vragen over subsidies. Onze energiecoaches worden opgeleid om inwoners van het juiste advies te voorzien.”
Wil jij je steentje bijdragen om de opdracht van GroenDoen tot een succes te maken? We laten ons graag verrassen door nieuwe ideeën.
Heb jij een goed idee? Laat het horen! Dit mag per mail via communicatie@groendoenwij.nl of loop binnen bij het energieloket.
Aan de Fliermatenweg in Holten, verscholen tussen het groen, ligt het droomhuis van Paul de Goede en Rita Beldman. Ze wonen nu 5 jaar in hun volledig ecologische huis dat wordt omringd door vele planten, kruiden, prachtige vlinders, vogels en andere insecten. “Het idee voor deze woning ontstond door een enorme partij toevalligheden”, begint Paul. “Tijdens een verjaardag zagen we een folder van een Nederlandse architect. Hierin stond eenzelfde huis afgebeeld dat ons enorm aansprak. Daarnaast kwamen we erachter dat het huis dat hier eerder stond, het ‘kabouterhuisje’, te koop werd aangeboden. Een ideale kans om ons droomhuis te realiseren op een prachtige plek.”
Paul en Rita kregen de eerste optie tot koop op het ‘kabouterhuisje’. Ze besloten ervoor te gaan en gingen met hun plannen en de folder van de architect naar Wethouder Cornelissen. “Hij werd enthousiast van onze plannen. Maar we moesten ook nog wachten op andere goedkeuringen. We kregen wat tegenslagen te verwerken, maar gelukkig kregen we uiteindelijk een ‘go’ en zijn we gestart met de bouw. Vanaf de start van de bouw ging het hard. Het huis is houtskeletbouw; de kolommen en panelen stonden met 6 dagen. Het meeste werk zat in het aftimmeren, de veranda en de vloeren. Uiteindelijk duurde de totale bouw zo’n 4 maanden.”
Een modern huis bouwen dat ook CO2-neutraal is; dat was voor Paul en Rita van belang. “Alles wat in de natuur terug te vinden was, verwerkten we in de bouw. Bijvoorbeeld de vloer. Mensen bouwen vaak een huis en starten met cement om de kou van de grond tegen te gaan. Wij wilden niet met plastic, beton of iets dergelijks werken. Uiteindelijk kwam ik schuimbeton tegen; dit hebben we toegepast. Alle kolommen staan wel op tien centimeter gewapend beton, dat kon niet anders. Daarboven zit het schuimbeton. Het voordeel is dat dit wordt aangemaakt op het terrein, dus we hadden minder transport en dus ook minder CO2-uitstoot.”
“De muren zijn voorzien van ecologisch leemwerk. Door de leemkachel hebben we, na het stoken, 48 uur lang warmte van de muur. De muren in het huis zijn gewoon geïsoleerd, maar dan met oud papier. En alles in ons huis is gerecycled. De stenen van de leemkachel zijn afkomstig uit Drenthe en de stenen in de binnentuin uit België. De binnentuin bestond in het eerste ontwerp uit glas. Dit was voor ons geen optie, want de praktijkruimte van Rita en de slaapkamers grenzen aan de binnentuin. Ik heb lang op internet gezocht en op een gegeven moment kwam ik een plaatje van een stenen muur tegen. Hier waren de stenen niet netjes gemetseld. Deze afbeelding hebben wij als inspiratie gebruikt. Het lijkt nu echt alsof deze muur uit het oorspronkelijke huis is blijven staan.”
PAUL DE GOEDE EN RITA BELDMAN
“EÉN VAN DE EISEN DIE WIJ ONSZELF STELDEN WAS EEN ENERGIENEUTRALE WONING BOUWEN.”
“Eén van de eisen die wij onszelf stelden, was een energieneutrale woning bouwen. Ik had allerlei ideeën, maar ik had geen idee hoe we dit moesten realiseren. Hiervoor moest er echt maatwerk worden geleverd. Op een gegeven moment hadden we een installateur die het snapte, hij heeft alle elektra bij ons aangelegd. Ook gebruiken we eigen water in de woning en hebben we zonnepanelen op het dak. We leveren meer energie op dan we verbruiken, maar helaas kunnen we deze energie nog niet opslaan. Hierdoor leven we 10 maanden van onze eigen energie en gebruiken we 2 maanden de energie van de leverancier.”
“We hebben, met uitzondering van de elektra, geen enkele verbinding. Ook geen riolering, want we gebruiken een helofytenfilter. Het enige verschil is dat we geen chloor en bleekmiddel mogen gebruiken. Het water dat uiteindelijk uit het filter komt, is super schoon. Dit blijkt uit de vele kikkers, vissen en libellen die in onze vijver zitten.”
Paul is trots op zijn woning. “De aanschaf van een zoutwaterbatterij staat nog op onze wensenlijst. Hiermee kunnen we de opbrengst van de zonnepanelen opslaan en hebben we in de 2 wintermaanden ook geen energie nodig vanuit de leverancier. Ook willen we graag volledig zelfvoorzienend zijn in de toekomst, maar dit is een kwestie van tijd. De fruit- en notenbomen zijn nog volop aan het groeien. Maar het is nu al gaaf om te zien dat de grond in balans komt, dit zorgt voor de groei van andere producten zoals de vele kruiden die we kunnen eten. Door zelf producten te verbouwen in ons voedselbos zorgen we voor minder uitstoot. We willen de aarde mooier maken en minder belasten en op deze manier zijn we op de goede weg.”
GroenDoen magazine is powered by gemeente Rijssen-Holten
Energie besparen en groene energie opwekken. Dat is de missie van inwoners en ondernemers in Rijssen-Holten. Wie kunnen de boodschap beter overbrengen dan mensen uit de gemeente zelf?
Wij zoeken mensen die op een bepaald gebied actief ‘GroenDoen’. Milieubewuste jongeren, ondernemers die kleine klimaatstappen zetten of zelfs energieneutraal werken. Kortom, ‘GroenDoeners’. Wat houdt je bezig, wat is jouw aanpak en wat is jouw tip aan andere inwoners en/of ondernemers? Daar zijn we heel benieuwd naar!
We zien jou heel graag als een van de gezichten van de campagne GroenDoen!
Wat we minimaal van een GroenDoener vragen, is mee te doen aan de campagne. Door middel van een interview en professionele fotografie, die we kunnen gebruiken in de verschillende media. Ook kunnen we een filmpje met je maken. Of wellicht vind je het leuk om aanwezig te zijn bij een bijeenkomst.
Meld je nu aan via www.groendoenwij.nl en verander samen met ons de toekomst. Doen hoor!
Wij gaan GroenDoen. Jij ook? Kijk wat jij kan doen op www.groendoenwij.nl