Boekenkrant juni 2020

juni 2020 – no. 6, jaargang 14

‘Het voelde als een blind date’ M.J. Arlidge over de Spannende Boeken Weken

Pagina 9 BILL WATERS

Eva Meijer over de verhouding mens-aarde 3

HANNELORE

HET IDEALE VADERDAGCADEAU

H E T M E I SSPANNING J E U I T D E EN S E KWIJN TE ilja gort: HUMOR, DE BESTE FRANKRIJKROMANS

Nieuwe poëzie van de Laureaat Prijs der Nederlandse Letteren 2018

Waargebeurd, aangrijpend en spraakmakend

Banner Godendrank_130x30.indd 1

27-05-2020 16:48

In de boekhandel € 17,50

www.deharmonie.nl

MERLIJN DOOMERNIK

MARK LAGEWEG

Michael Reefs Feest mee met de krijgt alle kinderen verjaardag van Nijntje aan het lezen 23 13 © MERCIS BV

Het daverende slot van de Cromwell-trilogie 20

BOEKENKRANT.COM

JUNI 2020 PAGINA 2

LOSSE DELEN REDACTIONEEL

Nuttig

Aan het begin van de ‘intelligente lockdown’ voelde het een beetje als Nieuwjaar: iedereen had plots goede voornemens om deze periode van thuiszitten nuttig te besteden.

Zo had ik het idee om mijn Frans bij te spijkeren. Het begon veelbelovend: ik had een heel handig YouTube-kanaal gevonden, een leuke podcast ontdekt en ging op zoek naar makkelijke Franse boekjes. Dat hield ik twee dagen heel goed vol. Daarna besloot ik dat ik ook weleens zou willen leren brood bakken – helaas was ik niet de enige met dat idee, getuige de uitverkochte bakspullen in de supermarkt.

Deze editie van de Boekenkrant biedt ook volop ideeën voor nieuwe hobby’s. Na het lezen van het interview met de fotograaf van de omslagen van Hilary Mantels Cromwell-trilogie, kreeg ik bijvoorbeeld meteen zin om een (online) cursus fotografie te gaan volgen (p.20). Voor kinderen is het wellicht leuk om mee te doen met de Nijntjebeweeglessen waarover directeur Marja Kerhof mij vertelde (p.23). Het bewijs dat sommigen van ons hun vrije tijd weldegelijk nuttig hebben besteed, zijn de vele inzendingen die wij voor onze schrijfwedstrijd kregen: het winnende verhaal lees je op pagina 25. Een prachtig tijdsbeeld van deze verstilde, verwarrende dagen. Goede motivatie om zelf ook weer eens de pen op te pakken.

Veel leesplezier!

Mirjam Mulder, redacteur Boekenkrant mirjam@boekenkrant.com

OOK VERSCHENEN

JUNI 2020, NO. 5 – DE BESTE BRON VOOR FILOSOFISCHE BOEKEN

Het uur van de waarheid

Met het essay van de Maand van de Filosofie, Daan Roovers en Simone de Beauvoir

AANBIEDING

Wil jij een abonnement op de Boekenkrant?

Blader gauw door naar de bon op pagina 30

NIEUWS +++ Op 20 mei werd De Gouden Strop, de prijs voor het beste spannende boek, online uitgereikt. De Vlaamse schrijver Dominique Biebau was de gelukkige en verbaasde winnaar. Met Russisch voor beginners schreef hij volgens de jury ‘subtiel puntje-van-je-stoelwerk’. De Schaduwprijs, een aanmoedigingsprijs voor het beste thrillerdebuut, ging naar Het tuinfeest van Bettie Elias. +++ De benoeming van de nieuwe artistiek directeur van literair festival WritersUnlimited, Ellen Walraven, houdt de gemoederen bezig. Tijdens de sollicitatieprocedure voor deze functie zat zij ook in de Haagse gemeenteadviescommissie, die het advies gaf om Crossing Border, het andere literaire evenement met internationaal aanzien, geen subsidie meer toe te kennen.

Het lijkt erop dat Den Haag één van de twee festivals volgend jaar moet missen. +++ Schrijver en historicus Rutger Bregman heeft met zijn bestseller De meeste mensen deugen al een bijzonder jaar achter de rug, en daar wordt nu nog een schepje bovenop gedaan: het waargebeurde verhaal uit dit boek over een aantal Tongaanse jongeren die in de jaren zestig meer dan een jaar op een onbewoond eiland in de Stille Oceaan overleefden, krijgt een verfilming.

Bregman sprak met de nog levende hoofdpersoon af ‘om samen te werken en alle opbrengsten te delen’. Zijn deel doneert hij aan een goed doel in Tonga. +++ De Stichting Collectieve Propaganda van het Nederlandse Boek (CPNB) heeft bekendgemaakt dat auteur Hanna Bervoets het Boekenweekgeschenk 2021 zal schrijven. Over welk thema is nog onbekend. Bervoets, bekend van Alles wat er was en Lieve Céline is met 36 jaar de jongste vrouwelijke auteur die het geschenk schrijft sinds Hella Haasse in 1948. Ze is erg blij met de opdracht: ‘Het schrijven van het Boekenweekgeschenk was een langgekoesterde wens.’ +++ In september verschijnt een kookboek met recepten uit de televisieserie Friends. Het kookboek is geschreven door Amanda Yee en bestaat uit meer dan vijftig recepten die zijn geïnspireerd door de sitcom die van 1994 tot en met 2003 op televisie te zien was. Vanaf nu kun je speciale voorgerechten, hoofdgerechten, drankjes en desserts maken die Monica, Rachel, Phoebe, Ross, Joey en Chandler ook aten en dronken. +++

ERWIN SUVAAL

INHOUDSOPGAVE LITERATUUR Eva Meijer, De nieuwe rivier Jen Beagin, Stofzuigen in het donker Vanessa Oostijen, Tussenruimte Paul Gellings, De steden van Pandora

3 4 4 5

SPANNING Yvonne Doorduyn, Onmacht Malin Persson Giolito, Als de twijfel toeslaat M.J. Arlidge, Wat jij niet ziet

8 8 9

JEUGD Christelle Dabos, De spiegelpassante 1. De ijzige verloofde 12 Robert van Dijk, Vrijdag kom ik weer thuis 12 Michael Reefs, De Tempeljagers 1.

Het verdwenen eiland Kivamba 13

NON-FICTIE Paulien Cornelisse, Japan in 100 stukjes Eric Kastelein, Oog in oog met Paramaribo Hilary Mantel, De spiegel en het licht Kijkje in de keuken bij de uitgever van Nijntje

19 19 20 23

BOEKHANDEL De bestverkochte boeken in Nederland en Vlaanderen Deze boekhandels verspreiden de Boekenkrant Bijzondere initiatieven in de boekenwereld

24 28 29

VOOR DE LEZER Het winnende verhaal van de Boekenkrant-schrijfwedstrijd Lezer aan het woord Win een boek Colofon

25 31 31 31

www.cviiiontwerpers.nl

BOEKENKRANT.COM

JUNI 2020 PAGINA 3

LITERATUUR INTERVIEW

‘De huidige verhouding mens-aarde wringt’ Plotseling kronkelt er een nieuwe rivier door Koraalboom. Door zijn grillige en veranderende vorm kan de bevolking er moeilijk mee leren leven, bruggen kunnen niet gebouwd worden. Eva Meijer schreef met De nieuwe rivier een roman over de band tussen mens en natuur, verweven met een vleugje mysterie.

Door Mireille Bregman ‘De rivier spleet de aarde in tweeën. (…)

Bocht na bocht werd door het land een lijn getrokken en toen de mensen ‘s ochtends hun gordijnen opendeden lag zij daar, bruin en glanzend (…).’

Het is een raadsel voor de bewoners van het stadje Koraalboom hoe de rivier er ineens kon komen. Wetenschappers denken dat de grootschalige sojateelt de bodem heeft uitgeput, dorpsbewoners zoeken de oorzaak in het verstoorde evenwicht tussen hen en de oude goden.

De Engelse journalist Janet is in Koraalboom om een reportage over de rivier te schrijven, als sojaboer en dichter Hugo Frys wordt vermoord.

Janet gaat op onderzoek uit.

De nieuwe rivier kun je voluit een ecologische, magisch-realistische roman noemen. Meijer vertelt dat ze het lastig vindt om het boek in één genre te stoppen. ‘De uitgeverij prijst het aan als ecodetective, ik zag het als magisch-realistisch moordmysterie,’ vertelt ze. ‘Ik wilde in elk geval nu eens een roman schrijven over de omgang van de mens met de

Eva Meijer, De nieuwe rivier, Uitgeverij Das Mag, 296 pagina’s (€ 23,50)

Eva Meijer MERLIJN DOOMERNIK

natuur. In mijn eerdere boeken, zoals Het vogelhuis, staat het menselijk bestaan centraal, en de existentiële vragen die daarbij horen. Nu wilde ik schrijven over de verhouding mensaarde, die in onze tijd wringt. Omdat ik filosofe ben en me in mijn werk voor het grootste deel bezighoud met filosofie, zit dat onvermijdelijk verweven in het verhaal.’

Voor deze roman gebruikte ze elementen uit de hele wereld, zoals eeuwenoude volkssagen, dieren en landschappen. ‘Eigenlijk is Koraalboom op de omgeving van ZuidAmerika gebaseerd, de personages spreken Spaans. Dit komt doordat ik na een bezoek aan Mexico een paar jaar geleden een nieuwsbericht las over een rivier die plotseling was ontstaan. De mensen daar moesten opnieuw uitvinden hoe ze moesten omgaan met de natuur.’

Kleuren In het boek kijken enkele personages, zoals de jonge vrouw Maia en de geoloog Rafel, goed naar hun omgeving, waarbij opvalt dat ze veel kleur benoemen. Meijer: ‘Dat klopt, ten eerste vielen me tijdens mijn verblijf in Zuid-Amerika de kleuren in de natuur op. Daarnaast verrijkt aandacht besteden aan kleur de manier van kijken in het algemeen.

Een bewolkte grijze dag in Nederland is heus niet alleen maar grijs, er is nog veel meer te zien. Hopelijk worden lezers gestimuleerd om hun omgeving beter te bekijken.’ Toch wil de auteur niet degene zijn die haar lezers een andere of betere

levenswijze oplegt. ‘Ik ben ook maar een personage in het bestaan van de wereld, één die die wereld ook beschrijft,’ legt ze uit. ‘Het is niet de bedoeling om een visie of diepe filosofische gedachte op te leggen, maar juist te tonen hoe iemands leven kan zijn, of in dit geval een episode uit het leven van de samenleving rond Koraalboom.’

Herinneringen In De nieuwe rivier vormen de personages en hun verschillende taaluitingen samen een mozaïek. ‘De poëzie van Frys, de nieuwsartikelen van Janet, de herinneringen van Maia, het academische werk van Rafel; ze horen er allemaal bij. In het verhaal worden de bibliotheek en de rivier ook een soort personages.

Ze veranderen en bewegen, dingen en mensen raken erin kwijt, de bevolking weet niet hoe ermee om te gaan. Alle elementen samen zijn metaforisch voor de band tussen mens en natuur: ze gaan er allemaal op een bepaalde manier aan. De natuur blijkt altijd sterker.’

In het boek staat een passage over herinneringen die verhalen worden en onbetrouwbaar kunnen zijn.

Meijer vertelt: ‘Herinneringen geven op elk moment een ander beeld van een tijd in je leven. Ook een samenleving heeft steeds periodes van reflectie waarin andere herinneringen centraal staan en dus andere thema’s belangrijk zijn. Denk aan het moment dat er voor het eerst excuses voor het Nederlands kolonialisme in Indonesië werd gemaakt,

‘Een bewolkte grijze dag in Nederland is heus niet alleen maar grijs, er is nog veel meer te zien.’ of de maand mei waarin Dodenherdenking en Bevrijdingsdag de belangrijkste dagen zijn.’

In het boek is één van de thema’s het contact tussen de mensen en de aarde en mensen onderling. Hoe is het om juist in deze tijd waarin lichamelijk menselijk contact van dichtbij ontbreekt, je boek te lanceren? ‘Een beetje vreemd is het wel. Ik geef graag lezingen waarbij je direct ziet hoe je verhaal bij het publiek aankomt en hoe men reageert op grapjes. Nu heb ik een online boekhandelstour gedaan, waarvoor ik filmpjes heb opgenomen. Van tevoren hadden mensen vragen ingestuurd over eerder verschenen boeken, zodat ik het toch nog een beetje persoonlijk kon maken. Aan de ene kant komt De nieuwe rivier op het goede moment: misschien zet het mensen aan tot bezinning wat betreft het gebruik van de aarde en onze omgang met de natuur. Aan de andere kant kijk ik mijn publiek het liefst weer zo snel mogelijk in de ogen!’

BOEKENKRANT.COM

JUNI 2020 PAGINA 4

BOEKENKRANT TIPT TERUG NAAR TARVOD Met Terug naar Tarvod laat Boris Dittrich zien dat hij ook voor een roman zijn hand niet omdraait. Als ambtenaar bij het Rijksvastgoedbedrijf spoort Sophie Lohman erfgenamen op van eenzaam gestorven personen met een nalatenschap.

Een van die personen Boris Dittrich, Terug naar Taris Roman Ronnes, van vod, Uitgeverij Ambo|Anthos, wie ze memoires uit 320 pagina’s (€ 22,99) zijn tijd in de kibboets Tarvod terugvindt. Die vertellen een heftig liefdesverhaal.

Sophie reist af naar Israël om zijn nabestaanden te vinden.

KEUKENDRINKERS In Keukendrinkers vertelt Rein Hannik het verhaal van Rinus, een dokterszoon en schoolverlater die eind jaren zeventig de Zero Profile Career bedenkt: en aaneenschakeling van uitzendbaantjes die stompzinnig genoeg zijn om bij weg te kunnen dromen. Maar met het nieuwe decennium stort zijn zorgvuldig opgebouwde kaartenhuis in.

Rein Hannik, Keukendrinkers, Uitgeverij IJzer, 253 pagina’s (€ 21,50)

MATHILDE Dit eerste deel van een trilogie speelt zich af tegen de achtergrond van de grimmige onafhankelijkheidsstrijd van Marokko tegen Frankrijk. Mathilde valt als een blok voor Amine, een Marokkaanse officier in dienst van het Franse leger. Ze trouwen en vertrekken naar zijn Leïla Slimani, Het land van familieboerderij in een de anderen. Mathilde, vertaklein dorpje. Vechtend ling: Gertrud Maes, Uitgeverij tegen de armoede en Nieuw Amsterdam, 320 pagihet heersende patrina’s (€ 22,99) archaat, ontwikkelt Mathilde zich tot plattelandsdokter.

OOST WEST THUIS BEST Oost west thuis best is een feelgoodroman, waarmee je de zomer wel doorkomt. Evvies man is een jaar geleden plotseling overleden, en nu weet ze niet wat ze met het geld en het grote huis aan moet.

Haar beste vriend Andy stelt voor dat oud-topsporter Dean Tenny bij haar intrekt. Ze spreken Linda Holmes, Oost west thuis één ding af: Dean vraagt best, vertaling: Tineke Funniet naar Evvies man, hoff, Uitgeverij LuitinghSijthoff, 368 pagina’s (€ 20,99) en Evvie vraagt niet naar Deans mislukte carrière. Kunnen ze dat volhouden?

RECENSIE

Drugs, seks en schoonmaaktips Heerlijk vreemd met donkere humor. Mona is een hoofdpersonage zoals er maar weinig worden geschreven.

Volg haar doorheen ups en downs, relaties en break-ups van de stad naar de woestijn met als rode draad haar dagdagelijkse leven als schoonmaakster in Stofzuigen in het donker van Jen Beagin.

Door Ellen Rooms Stofzuigen in het donker bestaat eigenlijk uit twee boeken: Doen alsof ik dood ben, de eerste en semi-autobiografische roman van Beagin, want zij poetste ooit zelf de huizen van haar rijke klanten, en Stofzuigen in het donker, een voortzetting van Mona’s verhaal.

Je krijgt dus dubbel zoveel leesvoer en tijd om het hoofdpersonage te leren kennen.

Mona is niet zoals andere vrouwelijke hoofdpersonages en haar relaties zijn anders dan de duizenden romances die al werden uitgeschreven. In het eerste boek wordt ze ver-

hele angst voor overvallers, Russen, liefd op meneer Getver, een junkie, spiegels, baarden, bloed, ondergang, en in het tweede boek ontmoet ze braken, alleen-zijn en nieuwe denkDuister, een gepaste naam voor beelden. Ze was ook bang voor angst, diens donkere karakter. Verwacht en de technische term daarvoor was je diners bij kaarslicht en serenades “fobofobie”, een woord dat Mona aan een balkon, dan ben je aan het graag in zichzelf herhaalde, als een verkeerde adres. Dit is de drugs-, hiphoptekst.’ seks- en rock-’n-roll-versie.

Hoe donker dit verhaal soms ook Naast Mona’s moeilijke relaties in het heden, krijgen we ook flashbacks mag lijken, er is toch ook veel humor.

Mona komt steeds in vreemde, soms naar een trauma uit haar kindertijd. ronduit hilarische situaties terecht, Nee, ook hier geen sprookjes. Mona’s probeert zich daar dan op de meest ouders hadden allebei een drankoriginele manieren uit te redden en probleem en nadat ze uiteindelijk doet ondertussen nog eens het hele waren gescheiden, werd Mona bij verre familie gedropt waar ze de rest verhaal aan de ingebeelde versie van een talkshow-presentatrice met wie van haar jeugd zou doorbrengen. ze gesprekken voert in Misschien was dat wel haar hoofd. het beste dat haar kon Stofzuigen in het donoverkomen, want haar ker is een vreemd boek ouders hadden niet waar je op het eerste bepaald een positieve gezicht misschien invloed. ‘Mona had geen moeilijk een connectie foto van haar moeder mee kan maken, maar in haar portemonnee, na verloop van tijd maar een lijstje van zie je de schoonheid haar moeders fobieën. doorheen de duisternis.

Ze was bang voor de Mocht je daarbij nog gebruikelijke dingen – goede schoonmaaktips de dood, mishandeling, zoeken, dan zul je die verkrachting, Satan – hier ook vinden! maar deze alledaagse Jen Beagin, Stofzuigen in het angsten werden aandonker, Uitgeverij Atlas Congevuld door een algetact, 424 pagina’s (€ 24,99)

RECENSIE

Blauwborst in een papieren wereld De debuutroman Tussenruimte van Vanessa Oostijen gaat over papierkunstenares Christina, haar bruidegom Tom en hun keuze om kort na hun huwelijksdag elk hun ambitie waar te maken. Tom vertrekt naar Japan en Christina neemt een opdracht aan van een Frans modehuis.

schrijft over muziek (en stilte), zo is ook Christina gepassioneerd over haar kunst: ‘Met papier kan ik een wereld op zichzelf maken, fraaier en gedetailleerder dan de werkelijkheid.’ Ze staat er niet van te kijken wanneer ’s nachts, ‘als in een droom’, een veertje van de blauwborst die overdag bij haar keukenraam zat op haar lichaam dwarrelt. Ook andere vreemde zaken (zoals een onaangekondigde vrouw die haar komt helpen bij haar opdracht) worden Door Sandra Broertjes door haar geaccepteerd met dezelfde vanzelfsprekendheid waarmee ze papieren vogels vouwt. Ze maakt Tussenruimte is een kennis met de schrijver Martin die magisch-realistisch haar vertelt dat hij inspiratie heeft verhaal en laat zich gekregen door een recente ontmoeniet makkelijk naverting met een vrouw die zei dat haar tellen. Het boek kent drie delen waarvan het geschiedenis haar voorkomt als een droom. tweede deel als een In het eerste deel van Tussenruimte koortsige droom is. Het korte derde wordt een ik-perspectief afgewisseld deel bestaat uit dagboekfragmenten met een zij-perspectief. Beide kunvan Tom over diens eenzame leven nen van Christina zijn, in het huis van zijn want wanneer ze alterafwezige vriend, met natieve acties overwie hij als trompettist weegt, denkt ze over zou optreden. Luistezichzelf als een ‘andere rend naar een opname ik’ in de derde persoon. van een concert krijgt Na de introductie van Tom het idee dat het Martin doet zich de muziekstuk over hem mogelijkheid voor dat gaat. Als muzikant de zij-gedeeltes uit zijn formuleert hij een antmanuscript komen. Of woord, maar hij merkt schrijft hij alles? Indidat hij als mens niet rect verantwoordelijk veel in te brengen heeft. voor de kennismaking Net als het derde deel tussen Christina en begint het eerste deel, Vanessa Oostijen, TussenMartin was Martins over Christina, rearuimte, Uitgeverij Pluim, ex-stiefzoon, maar later listisch. Waar Tom 176 pagina’s (€ 21,99)

vertelt hij dat de jongen en diens moeder zijn personages zijn. Christina reageert dan als volgt: ‘Mijn leven behoort iemand anders toe, schiet het door me heen. (…) “Denk je dat je lezers je verhaal kunnen begrijpen?” Hij lacht. “Een verhaal is een verhaal. Kan jij het begrijpen?”

“Ik weet het niet. Het heeft iets onbehaaglijks.” “Onbehaaglijk voor wie? Voor jou?”’

Debutant Oostijen is een verteller en waar haar werkelijkheid geen gegeven is, zullen haar lezers gaan interpreteren en dat leidt dan tot, zoals Christina zal zeggen, ‘mogelijke scenario’s van mijn leven’.

BOEKENKRANT.COM

JUNI 2020 PAGINA 5

LITERATUUR RECENSIE

COLUMN LEX JANSEN

Grote en kleine rampen

De dag van de verpleging De verzorgenden in ons land staan sinds begin maart niet alleen meer dan ooit in de spotlights, ze moeten hun werk ook nog eens doen onder een steeds groter wordende druk. Eigenlijk was er geen tijd voor twaalf mei, de dag van de verpleging. Dit jaar had dat een extra bijzonder moment moeten worden, want het was de tweehonderdste geboortedag van Florence Nightingale. Er was van alles georganiseerd, maar bijna niets ging door.

Steden van Pandora is de nieuwe verhalenbundel van de Nederlandse schrijver, dichter en vertaler Paul Gellings (1953). De drie verhalen gaan over steden en de grote en kleine rampen die daarin plaatsvinden. Van een beëindigde liefde tot aan de Vuurwerkramp in Enschede.

Helaas weten de verhalen niet alle drie voldoende te boeien.

Op 28 februari kopte Het Parool: ‘Eerste besmetting coronavirus in Nederland. Wat nu?’ Op diezelfde dag waren er in het Spaarne Gasthuis in Hoofddorp ruim honderd oud-verpleegsters, artsen en chirurgen bij elkaar voor de presentatie van het boek Omzien in verbazing, van Heleen Jansen, Tineke Sas en Janny Poederbach.

Achteraf bezien is het moeilijk te begrijpen dat zoiets nog kón. Maar de wereld zag er toen anders uit dan nu. We maakten ons zorgen om de brandweervoorschriften in verband met het grote aantal bezoekers. Over een nieuw virus werd nog met geen woord gerept.

Door Rianne Nieuwdorp In het eerste verhaal, ‘Manchester’, doet de nietsvermoedende hoofdpersoon een melding van overlast bij de politie. Voor hij het weet, is hij hoofdverdachte in een moordzaak op een jong meisje in het Vechtdal. In plaats van zijn onschuld te bewijzen, besluit hij (succesvol) via Rotterdam naar Engeland te vluchten. Dat zou je ‘verbazingwekkend ongezien’ kunnen noemen, maar ook ‘behoorlijk onwaarschijnlijk’. Daarnaast mist het verhaal, ondanks dat het niet lang is, een spanningsboog. Waarom je als onschuldige Nederlander direct besluit alles maar achter je te laten en naar het buitenland te vertrekken, is een vraag die helaas onbeantwoord blijft. Doordat het volstrekt onduidelijk blijft waarom hij gelijk op de vlucht slaat, is het ook lastig om je met hem te identificeren. Wel krijg je daar een aantal enorme clichés voor terug: ‘Vervolgens liep ik naar het station, waar ik altijd graag mag dromen voor de schermen met de vertrek- en aankomsttijden. In gedachten reis ik dan naar Blackpool, York, Londen. Je weet maar nooit. Drie maanden geleden moest ik ook ergens halsoverkop vertrekken.’ Er wordt zelfs een tussenstop gemaakt in Liverpool zodat er ook nog wat gezegd kan worden

Paul Gellings, Steden van Pandora, Uitgeverij Passage, 150 pagina’s (€ 17,90)

Paul Gellings HENK VEENSTRA

over jawel, The Beatles.

Het tweede verhaal, ‘Helen’, is een terugblik op een relatie in een Groningse nieuwbouwwijk in de jaren tachtig. Een relatie die tussen vriendschap en liefde blijft schommelen, tot ze uiteindelijk stil blijft hangen. Helen blijkt uiteindelijk meer verliefd op de liefde, dan op hem. Waar in ‘Manchester’ de spanningsboog miste, weet Gellings in dit verhaal juist wel de aandacht vast te houden. De clichés ontbreken ditmaal, en zijn vervangen door ontroerende situaties zoals langsgaan bij een huis waar je allang niet meer woont en rake observaties: ‘Mijn niet meer zo nieuwe vriendin was niet in staat haar eerste verliefdheid over te laten gaan in genegenheid of vriendschap en zocht haar heil meer en meer elders. Wat overigens niet de oorzaak was van mijn gemoedstoestand, eerder het gevolg: het kind was te jong voor mijn melancholie.

Verder doet ze niet ter zake. Ze is er alleen het levende bewijs van dat je in de meeste liefdesgeschiedenissen meer geschiedenis hebt dan liefde, en dit verhaal gaat over andere dingen.’

In het derde verhaal, ‘Vlakte in de stad’, zijn de herinneringen van Gellings aan Enschede, de stad waar hij zeven jaar woonde, gebundeld.

Deze worden voor een groot gedeelte gekleurd door de vuurwerkramp van 13 mei 2000 en de wijk Roombeek.

Wellicht interessant als je zelf in Enschede woont en Bonita Avenue van Peter Buwalda niet hebt gelezen,

Het is een relatie die tussen vriendschap en liefde blijft schommelen, tot ze uiteindelijk stil blijft hangen. voor andere lezers blijft het verhaal hierdoor net zo plat als de titel. Verder dan persoonlijke herinneringen en een wandelroute door Enschede gaat dit verhaal dan ook niet: ‘Op 30 juli 2003 ga ik naar Enschede voor mijn boek. Lopend vanaf het station werp ik een blik in de Bilderdijkstraat en zie een waas van onkruid over het plaveisel en een dichtgespijkerde kerker. (…) Dan wandel ik via de Drienerweg naar de Bolhaar. Ik steek de Lyceumlaan over en loop de Zamenhoflaan op. Langs het Pierenkamppad – een stroompje klinkers achter het lyceum – staat een rij rafelige eiken.’

Helaas weet de bundel als geheel geen blijvende indruk achter te laten door het gemis aan verdieping in het eerste en laatste verhaal. Dat Gellings boeiend kan schrijven, blijkt echter uit het niet onaardige tweede verhaal. Hopelijk gaat hij in de toekomst op dat spoor door.

De auteurs van het boek werkten in de jaren ’60 in het Diaconessenhuis in Haarlem. Zij werden opgeleid tot verpleegkundige. Natuurlijk wist ik wel dat er verschillen zouden zijn tussen de situatie in de ziekenhuizen in die periode en nu, maar dat ze zó enorm zouden zijn ben ik pas te weten gekomen door de verhalen in Omzien in verbazing. De auteurs leveren namelijk niet alleen een bijdrage aan de geschiedschrijving van de Nederlandse gezondheidszorg, maar ze vertellen ook anekdotes over diaconessen, verpleegsters, broeders, chirurgen, internisten, gynaecologen en patiënten. Eén voorbeeld. Het medisch laboratorium was niet binnen de muren van het ziekenhuis, maar op de Nieuwe Gracht gehuisvest. Nadat er bij een patiënt een onderbeenamputatie was uitgevoerd, wilde de chirurg zekerheid hebben over de vraag of er voldoende geamputeerd was. Er was haast bij! Tineke werd met haar brommer naar de Nieuw Gracht gestuurd, het been in bruin papier onder de snelbinders. In het ziekenhuis werd gewacht op haar terugkeer. De patiënt heeft van dit alles niets hoeven merken. De argeloze voorbijganger in de straten van Haarlem heeft alleen gedacht: ‘Wat een snelheidsduivel, en dan nog wel een zuster!’

Als opdracht is een uitspraak van Florence Nightingale gebruikt. ‘Let us never consider ourselves finished nurses. We must be learning all of our lives.’ Het komt niet vaak voor dat er in zo’n korte tijd zoveel geleerd moest worden. Ik heb de afgelopen weken vaak moeten denken aan de oud-verpleegsters en hun verhalen, maar meer nog aan hun collega’s die nu hun werk moeten doen. Voor hen begint iedere ochtend een nieuwe ‘dag van de verpleging’.

Lex Jansen

Jarenlang was Lex Jansen de uitgever en het gezicht van De Arbeiderspers. Nu is hij directeur van het door hem opgerichte Magonia: uitgeverij en centrum voor schrijfbegeleiding. www.magonia.nl

Inger Frimansson

De laatste kamers Een indringende roman over een vrouw die van de buitenwereld afgesloten dreigt te worden.

Als ze ‘s ochtends in een ouderwets hotel wakker wordt, zijn haar kinderen niet meer bij haar. Wanhopig gaat ze naar hen op zoek. Het gedrag van een roodborstje stelt haar voor een raadsel. Schuilt er waarheid in de legende?

Inger Frimansson, bekend van haar succesvolle thrillers, slaat met De laatste kamers nieuwe wegen in. Een bijzondere roman over wanhoop, verlies en verzet.

ISBN 9789492750174 € 19,95 377 pagina’s

‘Een meeslepende, overtuigende roman’ Midwest Book Review

Een fascinerende roman die ons dwingt na te denken over de belangrijkste vragen en uitdagingen van deze tijd.

Voor lezers die houden van de suspense van Dan Brown, gecombineerd met de filosofische zoektocht van Paulo Coelho.

Is dit het grootste nieuws van de afgelopen 2000 jaar?

En een mooi perspectief voor de komende 2000?

BOEKENKRANT.COM

JUNI 2020 PAGINA 7

BOEKFRAGMENT

De kinderwet De kinderwet is een van de geliefdste romans van Ian McEwan. Trouw noemde het bij verschijnen een ‘vlammend pleidooi voor zorgvuldigheid’, de Volkskrant ‘een superieur geschreven roman over hoe een rechter tot een uitspraak komt’ en voor NRC maakte de nadruk op de familierechter het tot een ‘briljant boek’.

Ian McEwan, De kinderwet, vertaling: Rien Verhoef, Uitgeverij De Harmonie, 208 pagina’s (€ 15,00) www.deharmonie.nl

Mocht Fiona een verwarde herinnering hebben aan het moment dat ze de kamer van Adam Henry binnenstapte, dan kwam dat door de ontregelende contrasten. Ze moest veel in zich opnemen. Het was er halfdonker, op het helle licht meteen om het bed na. In een hoek ging Marina net in een stoel zitten, met een tijdschrift waarvan ze in een dergelijke schemer onmogelijk de tekst kon lezen. De behandel- en controleapparatuur om het bed, de hoge stellages met hun slangen en de lichtgevende schermen straalden iets waakzaams uit, bijna een stilte.

Maar er was geen stilte, want zodra ze binnenkwam, praatte de jongen al tegen haar, was het moment al aangevangen of losgebarsten zonder haar en bleef ze verdoofd achter. Hij zat rechtop, ondersteund door kussens tegen een metalen rugleuning,

verlicht als het ware door één enkel spotje in een theaterproductie. Op de lakens om hem heen verspreid lagen tot in de schaduwen boeken, folders, een vioolstok, een laptop, een koptelefoon, sinaasappelschillen, snoeppapiertjes, een doos tissues, een sok, een notitieboekje en tal van gelinieerde volgeschreven bladzijden. De gebruikelijke tienerrommel die ze van haar familiebezoeken kende.

Het was een lang smal gezicht, lijkbleek, maar wel mooi, met onder de ogen blauwpaarse halvemaantjes die subtiel tot wit vervaagden en volle lippen die in het sterke licht ook paarsig leken. De ogen zelf leken wel violet en waren heel groot.

Boven aan een van zijn wangen zat een moedervlek, die iets even kunstmatigs had als een gepenseeld schoonheidsvlekje. Zijn bouw was tenger, zijn armen staken als stokken uit het ziekenhuishemd. Hij praatte ademloos en ernstig, en in die eerste paar seconden verstond ze niets. Daarna, toen de deur met een pneumatische zucht achter haar dicht zwaaide, begreep ze dat hij haar vertelde dat het heel vreemd was, maar dat hij altijd had geweten dat zij bij hem op bezoek zou komen, dat hij volgens hem die gave, dat gevoel voor de toekomst had, dat ze bij godsdienstles op school een gedicht hadden gelezen waarin stond dat de toekomst, het heden en het verleden allemaal één waren en

dat dit ook in de Bijbel stond. Zijn scheikundeleraar had gezegd dat de relativiteitstheorie bewees dat de tijd een illusie was. En als God, de poëzie en de wetenschap allemaal hetzelfde zeiden, moest dit wel waar zijn, vond zij ook niet?

Hij zonk achterover in de kussens om op adem te komen.

Zij stond nog aan zijn voeteneinde.

Nu kwam ze naar de kant van zijn bed waar een plastic stoel was neergezet en stelde zich met uitgestoken hand voor. De zijne was koud en klam. Ze ging zitten en wachtte af wat hij nog meer zou zeggen. Maar zijn hoofd leunde naar achter en hij keek naar het plafond en lag nog bij te komen, ze besefte dat hij een antwoord verwachtte. Ze werd zich bewust van het gesis van een van de apparaten achter haar, en ook van een gedempt snel gepiep, op de gehoordrempel of althans de hare. De hartmonitor, laag gezet ten gerieve van de patiënt, verried zijn opwinding.

Ze boog zich naar voren en zei dat hij volgens haar gelijk had. Als in de rechtbank verschillende getuigen die elkaar nog nooit hadden gesproken allemaal hetzelfde over een gebeurtenis zeiden, dan was naar haar ervaring de kans groter dat dit waar was.

BOEKFRAGMENT

De achtbaantester De achtbaantester is een hartverwarmende en tragikomische roman over rouwverwerking, anders zijn en loslaten.

Nancy Olthoff, De achtbaantester, Uitgeverij Orlando, 224 pagina’s (€ 20,00) www.uitgeverijorlando.nl

Herman van Dusselen klemt zijn broodtrommel stevig vast. Het plastic is warm en plakkerig. Hij trekt wat aan de elastieken om het bakje.

De afbeelding van Superman is door de jaren heen vervaagd. Alleen als je heel goed kijkt zie je hem vliegen, op weg om de wereld te redden. De boterhammen heeft Herman al op.

Vier sneetjes wit, met roomboter en speculaas. Net als vroeger, toen zijn moeder de lunchtrommel vulde voor het overblijven. Ze deed er vaak wat extra’s in. Een mandarijn, een paar wortels. Op goede dagen een toffee.

Hij proeft nóg de plakkerige melkchocolade, hij voelt hoe de karamel zijn kiezen aan elkaar laat kleven.

Wanneer stop je met kind zijn? Als je zelf je brood klaarmaakt?

Hij dwingt zichzelf de trommel naast zich neer te leggen. Geen houvast zoeken aan voorwerpen. Het laatste wat hij wil is dat de mensen denken dat er iets niet aan hem klopt. Wat zien ze als ze naar hem kijken? Eenzame man op bankje, wachtende vader, gewoon zomaar iemand? Hoe zou het voelen om ‘gewoon zomaar iemand’ te zijn?

Het gegil is zo hard dat hij wel naar

boven móét kijken, ook al maakt het hem draaierig. De karretjes van de Cycloop zijn bijna allemaal bezet.

Mensen zonder doodsangst. Ouders met kinderen, pubervrienden, een zoenend stel. Vooraan zit een jongetje met rossig haar. De stoel naast hem is leeg.

De achtbaantrein kruipt omhoog.

Tandwielen ratelen, kinderen gillen. Het meisje dat net nog zoende hinnikt nu luid, alsof ze eindelijk in galop mag. Alles en iedereen maakt kabaal, behalve het jochie. Hij kijkt strak voor zich uit.

De Cycloop rijdt naar het hoogste punt, blijft een paar tellen hangen, en roetsjt dan met een noodgang naar beneden. In een flits ziet Herman het kind voorbij zoeven. Het kijkt verbaasd, alsof het nu pas merkt dat het in een achtbaan zit.

Flarden van mensen, kleuren, geluiden. Ze verdwijnen met zijn allen in een looping. Over de kop met een haarspeldbocht naar rechts. Herman draait zijn nek om het goed te kunnen zien. Hij probeert het onrustige gevoel in zijn buik weg te denken.

Hij zit er zelf niet in, niemand gaat hem dwingen erin te gaan, dus rustig nou. [...]

Herman weet nog goed hoe het er lang geleden aan toeging. [...] Zijn ouders hadden het veiliger gevonden om eerst maar eens af te wachten of alle apparaten het wel deden.

Je zou maar net in een attractie zit-

ten die kapot ging. Dan hing je daar, aan je lot overgelaten, misschien wel op de kop. Guldens zouden uit je broekzak vallen en je hoofd zou pijn gaan doen. Je zou met een veiligheidslijn door de brandweer gered moeten worden, terwijl die mensen ‘wel wat beters te doen hebben’. Zijn moeder wist het mooi te brengen.

‘Dat is niets voor ons,’ besloot ze haar betoog. Haar mantra. Ze had er meerdere, je zou er een wandtegelwinkel mee kunnen vullen.

Herman had zich afgevraagd of hij bij die ‘ons’ hoorde en of dat wel klopte. Het leek hem juist echt iets voor hem. Hij sprak met zichzelf af om alles netjes te doen op de manier zoals zijn ouders dat wilden, zodat hij als beloning naar Wonderland zou mogen. Het kostte veel energie, want er waren nogal wat regels thuis.

Drie knikkerseizoenen lang moest hij wachten. Maanden waarin hij in zijn eentje speelde met kattenogen, superbonken en spikkels. Papa had een rood tupperwarebakje in de grond gestoken om te putten, zodat het knikkerveldje net echt was. De andere kinderen moest hij er maar bij verzinnen, zeiden zijn ouders.

Vanuit de tuin kon hij als hij zich helemaal uitstrekte het hoogste puntje van de achtbaan zien. Een knalgeel slingerend monster, met af en toe een zwart karretje dat langs vloog.

BOEKENKRANT.COM

JUNI 2020 PAGINA 8

BOEKENKRANT TIPT DE SPEELGOEDMAN Na haar indrukwekkende thrillerdebuut Het Carpa Complot, jaagt Heleen van den Hoven ons opnieuw de stuipen op het lijf met De speelgoedman. Na een wortelkanaalbehandeling krijgt Inigo Dubbelman vreemde nachtmerries, juist als zijn collega Fee Kastelijn Heleen van den Hoven, De besluit hem van zijn speelgoedman, De Crime Comsaaiheid te verlossen. pagnie, 350 pagina’s (€ 18,95) Fee ontdekt dat hij een veel interessantere man is dan ze had gedacht. Wat doet hij in de uren die hij naderhand vergeten is?

KWAAD BLOED Leo en Thea genieten van hun oude dag in hun villa in Nuenen, waar ze kunst verzamelen en gasten entertainen. Er is orde, er is regelmaat. Dat hun iets ernstig kwalijk te nemen valt, nee, dat zou niet in hen opkomen. Maar dan is er de indringer, een man die Henk van Straten, Kwaad een rekening te verefbloed, Uitgeverij Nijgh & Van fenen heeft. Met Kwaad Ditmar, 112 pagina’s (€ 11,50) bloed vertelt de veelzijdige schrijver Henk van Straten een maatschappelijk beladen gijzelingsdrama, voor lezers die niet gauw wakker liggen.

DE MENSEN BOVEN ONS Als een jonge vrouw een groot huis in het Londense Chelsea erft, treft ze daar een bloedstollend scenario aan.

Een baby ligt vrolijk en goed verzorgd in haar wiegje. In de keuken liggen, naast een haastig gekrabbeld briefje, drie lichamen. Ze zijn al enkele dagen dood. Wie heeft er in de tussentijd voor de baby gezorgd?

Lisa Jewell, De mensen boven ons, vertaling: Ineke de Groot, Uitgeverij A.W. Bruna, 384 pagina’s (€ 17,99)

RECENSIE

Twijfelachtige rechtvaardigheid Kan een bad guy onschuldig vastzitten in de gevangenis?

Niet alleen de lezer, maar ook Sophia, de hoofdpersoon in Als de twijfel toeslaat van Malin Persson Giolito vraagt zich dat af. Als ze begint aan het verzoek van een vervroegde invrijheidsstelling van een veroordeelde moordenaar, beseft ze dat de waarheid zich moeilijk laat vinden.

Door Oglaya Doua In 1998 wordt in Stockholm een vijftienjarig meisje gruwelijk vermoord. Niet lang daarna wordt Stig Ahlin, een gerespecteerde dokter, opgepakt en tot levenslang veroordeeld op basis van indirect bewijs. In de media wordt Stig afgeschilderd als een onmenselijke, pedofiele moordenaar. Dertien jaar later wordt advocaat Sophia Weber gevraagd om een herzieningsverzoek van de veroordeling te begeleiden. Ze twijfelt lang of ze het moet doen, maar besluit de zaak toch aan te nemen als ze zich verdiept in het onderzoek

RECENSIE

Haagse schandalen onthuld Sarah Bovens werkt in Den Haag als speechschrijver van minister van Beurzen. Sinds het verlies van haar zoontje probeert ze haar leven weer op de rit te krijgen. Als ze de kans krijgt om voor een fameus spreekvaardigheidsbureau een driedaagse cursus te volgen, grijpt ze die met beide handen aan. Maar het chique instituut herbergt ook een groot geheim.

Door Famke Prins

ZONDER GENADE Na een bizarre moord op zes mensen op een industrieterrein in Zaandam staan hoofdinspecteur Neli Panka en ex-commando Eugene Hamer voor een mysterie. Is het een afrekening in het criminele milieu? Een rituele moord? Als er kort daarna een autobom op de Dam ontploft, wordt de aanslag geclaimd Johann Andersen, Zonder door een groepering die genade, Uitgeverij HarperColzich De Discipelen van lins, 384 pagina’s (€ 21,99) De Brandende Dageraad noemt. Hun doel: wraak nemen op Nederland.

dat toen is gedaan. Met honderd pro- ex-vrouw beschuldigd van seksueel misbruik van zijn eigen dochter. Die cent zekerheid kan ze Stigs onschuld zaak werd geseponeerd, maar blijkt niet bewijzen, maar dat het proces wel een grote rol te spelen als blijkt niet op een juiste manier is uitgedat Stig een seksuele relatie had met voerd, kan ze wel vaststellen. Met de vijftienjarige Katrien. Het onderde publieke mening en die van haar zoek van Sophia leidt tot schokkende vrienden tegen haar, begint Sophia ontdekkingen, zowel over het jonge te begrijpen dat ze een hoge tol slachtoffer als over Stig. Schuldig of moet betalen voor het zijn van Stigs niet, ergens weet je dat er dingen advocaat. zijn gebeurd die niet hadden moeten De Zweedse auteur studeerde zelf gebeuren. De spanning zit hem niet rechten en werd advocaat. Toen ze tijdens haar zwangerschap werd ont- in wie het heeft gedaan, maar in de afweging of het vaststellen van Stigs slagen, begon ze met het schrijven onschuld in de moord op Katrien van een boek dat een jaar later werd gepubliceerd. Die kennis zie je terug- genoeg is om rechtvaardigheid te komen in deze spannende juridische laten zegevieren.

Er gebeurt niet veel in thriller. Alle beren die deze nordic noir, maar op Sophia’s weg komen, de personages en de zorgen ervoor dat je dilemma’s maken dat meeleeft met de hoofdruimschoots goed. Elk persoon en dat je je als personage is imperfect lezer in dezelfde situatie en heeft een geschiedebevindt als Sophia. Is nis waarvan je je kunt het inderdaad onrechtafvragen of dat hun vaardig dat iemand op keuzes verantwoordt. grond van een ander Dat zet aan tot nadenmogelijk misdrijf wordt ken. Nog lang na het veroordeeld voor een uitlezen van Als de moord? De twijfel slaat twijfel toeslaat, blijft inderdaad toe. het verhaal een diepe De persoonlijke dilemindruk achterlaten. ma’s in het boek worden Malin Persson Giolito, Als de op een briljante wijze twijfel toeslaat, vertaling: Ron voorgelegd. Stig Ahlin Bezemer, Uitgeverij De Geus, werd namelijk door zijn 484 pagina’s (€ 22,50)

In Onmacht, het debuut van Yvonne Doorduyn, lopen er verschillende verhaallijnen door elkaar die elk een lijntje hebben met de Haagse politiek: aan de ene kant volgen we het hoofdpersonage Sarah Bovens, speechschrijver van de minister van Binnenlandse Zaken. Ze volgt een cursus bij de charmante Jasper Uitdewilligen, die de meest invloedrijke mensen van Nederland traint, maar komt er al snel achter dat bij het instituut iets niet helemaal in de haak zit. Ze wil hier niet over zwijgen, maar dan gaat er iets finaal mis. Aan de andere kant kijken we mee met Boris, politiek verslaggever bij de Volkskrant.

Hij volgt alle activiteiten in het Binnenhof op de voet.

onderwerp is het boek verder vrij luchtig geschreven. Doorduyn maakt op een leuke manier gebruik van sprongen in de tijd en perspectieven. Zo komen we langzaamaan te weten wat er precies op het befaamde instituut gebeurt, waar zelfs de minister-president zijn spreekvaardigheid weleens bijschaaft. Er hangt mysterie in de Yvonne Doorduyn lucht, en dat maakt dat je nieuwsRUUD POS gierig genoeg bent om door te lezen tot het einde. Voor een ervaren thrilAl vrij snel wordt het heftige ongeler-lezer komt het einde wellicht luk omschreven waaraan Felix, het niet helemaal als een verrassing, zoontje van Sarah, is overleden. Een maar desondanks is het een vermaverschrikkelijke gebeurtenis die wel kelijk verhaal. Een leuke afwisseling even binnenkomt. Doorduyn weet met de korte en vlot geschreven het verdriet van de familie op een hoofdstukken zijn de nieuwsberichmooie maar kwetsbare manier neer ten, geschreven door Boris, die ons te zetten. De ouders proberen elk op de hoogte houdt van het laatste op hun eigen manier met het grote nieuws uit Den Haag. verdriet om te gaan: een persoonlijk Doorduyn is zelf ook speechschrijkijkje in het leven tussen de spanver bij het ministerie ning en politieke intrivan Infrastructuur en ges door. ‘Het ging goed, Waterstaat. Daarvoor Felix’ verjaardag “viewas zij werkzaam als ren”. Het was opnieuw woordvoerder van de een loodzware dag, minister en is ze ook op sommige momenjournalist geweest ten had ik het weer bij de Volkskrant als uitgeschreeuwd van politiek verslaggever. verdriet. Maar het was In Onmacht krijgen goed. Zelfs mijn onrust we met haar thrilover de gebeurtenissen lerdebuut een kijkje bij Uitdewilligen had in de keuken van de ik weten te parkeren.

Nederlandse politieke Vanavond, als Vera in intriges. bed lag, zou ik alles aan Yvonne Doorduyn, Onmacht, Lars vertellen.’

Uitgeverij Ambo|Anthos, Ondanks dit zware 336 pagina’s (€ 20,00)

BOEKENKRANT.COM

JUNI 2020 PAGINA 9

SPANNING INTERVIEW

‘Misdaadverhalen zullen altijd populair blijven’ Op 1 juni starten de Spannende Boeken Weken. Voor de eenendertigste keer zet de Stichting Collectieve Propaganda van het Nederlandse boek (CPNB) het thrillergenre in de kijker. De Britse misdaadauteur M.J. Arlidge, bekend van de serie met inspecteur Helen Grace, nam dit jaar het schrijven van het geschenkboek op zich: Wat jij niet ziet.

Door Istvan Kops In Wat jij niet ziet ontmoet de blinde Emma oorlogsveteraan Mark, op wie ze al snel verliefd wordt.

Ondertussen is er in haar woonplaats Manchester een stalker actief die mensen overvalt en zwaar mishandelt. Emma begint te vermoeden dat Mark weleens de dader zou kunnen zijn.

Helaas kon Arlidge vanwege het Covid-19-virus niet naar Nederland komen om zijn boek te presenteren, maar hij wilde graag via Skype zijn verhaal kwijt over het geschenk.

Wat vind je van het initiatief van de Spannende Boeken Weken?

‘Ik vind het een prima idee. Jammer genoeg hebben we in Engeland niet iets dergelijks! Er zijn weliswaar genoeg literaire festivals, maar een nationale campagne om mensen aan te moedigen om meer boeken te lezen is er niet. Ik vind het ook een mooie gedachte dat het boekengeschenk bij zo ontzettend veel mensen terechtkomt.’

Hoe ben jij betrokken geraakt bij dit initiatief?

‘Ik heb in Amsterdam een film opgenomen, waarin ik in een pitch uitlegde waarom ik het boekengeschenk zou moeten schrijven. Het betekende veel voor mij dat de keuze op mij viel, want ik heb een bijzondere band met Nederland. De Nederlanders zijn in Europa de meest fanatieke en enthousiaste lezers van mijn boeken. Bijna elk jaar ben ik op bezoek bij de Libelle Zomerweek met tachtigduizend vrouwelijke en drie mannelijke bezoekers. Ik kom ook erg graag naar Nederland, omdat ik het gevoel heb dat Nederlanders en Engelsen erg op elkaar lijken. We hebben hetzelfde gevoel voor humor en staan grotendeels op eenzelfde manier in het leven. Daarnaast houd ik erg van de inclusieve en tolerante opvattingen die veel Nederlanders hebben.’

Hoe is het om in deze vreemde tijden te schrijven?

‘Ik heb thuis twee kinderen en mijn vrouw en ik geven ze beurtelings les.

Het heeft als voordeel dat ik op die

M.J.Arlidge BILL WATERS

manier veel meer met het gezinsleven bezig ben, maar het geeft ook veel meer afleiding als ik aan het schrijven ben. Gelukkig hebben we achter in de tuin een schuurtje dat we normaliter alleen gebruiken om een grasmaaimachine en tuinstoelen op te slaan. Ik wandel daar elke ochtend heen en ga dan een paar uurtjes schrijven. Het ruikt er heel erg naar oud gras en onkruidverdelger, maar het is er in elk geval stil.’

nog dan bij een roman bijzonder gefocust zijn. Elk woord moet ertoe doen, want je hebt veel minder ruimte om een geloofwaardig personage neer te zetten en een spannend verhaal te vertellen. Aan de andere kant is het een stuk minder intimiderend dan een roman. Daar ben je zo ontzettend lang mee bezig. Het komt soms voor dat ik helemaal ben vergeten wat ik een tijd eerder heb geschreven.’

Waarin verschilt het schrijven van een novelle van een roman?

‘Het schrijven van een goede novelle vind ik moeilijker. Je moet veel meer

Wat vond je het leukste aan het schrijven van dit verhaal?

‘Het spannendst vond ik het creëren van een compleet nieuw personage.

Het voelde een beetje als een blind date. Ik vroeg me af hoe het zou zijn om je weg in de wereld te vinden als je blind bent. Blinde mensen zijn vaak ontzettend zelfredzaam, maar ook ontzettend kwetsbaar en daardoor aantrekkelijk als doelwit van criminelen. Dat was voor mij een interessant uitgangspunt voor het schrijven van Wat jij niet ziet.’

M.J. Arlidge, Wat jij niet ziet, vertaling: Jan Pott, Stichting CPNB, 96 pagina’s, van 1 t/m 21 juni gratis bij besteding van € 15,- aan Nederlandstalige boeken.

Wat voor research heb je gedaan om je in te kunnen leven in een blind persoon?

‘Ik heb gesproken met mensen die voor een blindenorganisatie werken, maar het meeste heb ik van het internet gehaald. Er staan ongelooflijk veel blogs van mensen met een visuele beperking op het internet. Ze vertellen daarin over hun leven en alle obstakels waarmee ze te maken hebben. Het is bijzonder fascinerend leesvoer, vooral omdat die blogs vaak korte metten maken met aller-

‘Het spannendst vond ik het creëren van een compleet nieuw personage. Het voelde een beetje als een blind date.’ lei stereotypes over hoe deze mensen eruitzien en wat voor gedrag ze vertonen.’

Denk je dat het thrillergenre voldoende waardering krijgt?

‘Er heeft altijd een vooroordeel bestaan dat thrillers een stuk minder verfijnd zijn dan literaire romans, maar ik denk dat dit langzaam verandert. Het is onder lezers sowieso het populairste genre en ik geloof niet dat dit zal veranderen. Misdaadverhalen zullen altijd populair blijven. Kijk alleen al naar het enorme aanbod van thrillerseries op Netflix.

Lezers houden ervan om meegenomen te worden naar een spannende en opwindende plek. Verder zijn de liefhebbers van misdaadromans ook echt niet altijd op zoek naar een hoog literair gehalte. Ze lezen niet in de eerste plaats een boek vanwege de schoonheid van de proza, maar omdat ze een spannend verhaal willen hebben met een bevredigende afloop.’

Na zijn succesvolle samoerai-reeks Okko stort Hub zich in een totaal andere beschaving. Het is die van de Azteken, voordat deze werd vernietigd door de Spanjaarden!

1454, HET AZTEEKSE KEIZERRIJK EEN SERIE RITUELE MOORDEN DOET DE MACHT WANKELEN In alle uithoeken van het Azteekse keizerrijk worden de gemummificeerde lijken van jonge vrouwen gevonden. Ze blijken gruwelijk te zijn vermoord.

De adviseur van de keizer probeert deze misdaden geheim te houden en schakelt de wrede Slang in die de dader discreet moet opsporen. Maar priester Cozatl heeft zijn bedenkingen tegen deze beslissing en roept de hulp in van Speer-Oog om de zaak op te lossen. Al deze hoofdpersonen kennen elkaar van vroeger.

Ze hebben als kind op dezelfde school gezeten en zijn na ingrijpende gebeurtenissen aldaarhun eigen weg gegaan. Maar nu komen ze elkaar weer tegen...

De Slang en de Speer is een historische thriller/detective. En compleet verhaal in meerdere delen.

BOEK 1 - BERG-SCHADUW

tekst en tekeningen : HUB | hardcover (23 x 31 cm) | 184 pagina’s kleur | ISBN : 978-94-6306-620-4 | Prijs : 5 39,95

WWW.SILVESTERSTRIPS.NL kijk op onze site voor meer historische strips CM 2020-06 Slang Speer 1 adv boekenkrant.indd 1

26-05-20 13:24

BOEKENKRANT.COM

JUNI 2020 PAGINA 11

BOEKFRAGMENT

Wereld in vlammen Een schitterend overzicht in woord en ingekleurd beeld met tweehonderd beeldbepalende foto’s uit de periode 1914 – 1945.

Dan Jones en Marina Amaral, Wereld in vlammen, vertaling: Alexander van Kersteren, Uitgeverij Omniboek, 432 pagina’s (€ 35,00) www.omniboek.nl

Inleiding In het Noord-Franse stadje Bar-leDuc reflecteerde de Franse generaal en staatsman Charles de Gaulle op 28 juli 1946 op de woelige jaren die toen net voorbij waren. Aangezien Bar-le-Duc zich in het Franse département Meuse bevond, was dit voor De Gaulle de uitgelezen, symbolische plek om in een toespraak zijn licht op het recente verleden te laten schijnen. Een generatie eerder groeven mannen in de grond van de Meuse diepe, natte, modderige, ziekmakende, ellendige loopgraven.

Monsterlijke, met helse nieuwe wapens uitgeruste legers vochten er bijna een jaar lang een veldslag uit waarin omstreeks driekwart miljoen slachtoffers vielen. En twee jaar voordat De Gaulle zijn rede hield, reten troepen hetzelfde, nog nauwelijks herstelde landschap uiteen. Hun brute geweld luidde het begin van het einde in van een ander gigantisch conflict, waarin beide kampen elkaar afslachtten en dorpelingen uitroeiden – gewone burgers wier enige fout het was op een verschrikkelijk moment op de verkeerde plek te zijn. De Gaulle sprak hierover met

grimmige, gezwollen eerbied: het waren ‘de grootste gebeurtenissen in onze geschiedenis’, zei hij, die de mensen die ze doorleefden dwongen ‘nauwlettend over hun zielskracht te waken’. De gebeurtenissen die de Meuse uiteen hadden gescheurd, vormden een tragische ‘dertigjarige oorlog’: het waren uitbarstingen van één grote wereldbrand die de gehele eerste helft van de 20e eeuw had gewoed. De moderne wereld had een beproeving doorstaan die, zo opperde De Gaulle, vergelijkbaar was met de Dertigjarige Oorlog in het 17e-eeuwse Europa. Twee jaar later zou de Britse premier in oorlogstijd, Winston Churchill, in het eerste deel van zijn historische memoires hetzelfde idee opperen toen hij aangaf de ‘nieuwe Dertigjarige Oorlog’ te willen beschrijven. De meeste historici zijn niet zo geporteerd voor deze theorie van de ‘Tweede Dertigjarige Oorlog’. Liever bakenen ze af: de Eerste Wereldoorlog van 1914-1918 en de Tweede Wereldoorlog van 1939-1945: dicht bij elkaar, maar gescheiden en beter op afzonderlijke kastplankjes te bewaren. Wellicht is dat wijs. Maar niettegenstaande de termen die we gebruiken en de begin- en eindpunten waarmee we rubriceren, zullen veel mensen instemmen met Churchills uitspraak dat de gebeurtenissen van 1914-1945 ‘de twee grootste catastrofes van de opgetekende geschiedenis’ vorm-

den. Dit boek maakt een reis door die dodelijke, maar fascinerende oorlogsjaren. Het is een geschiedenis in kleur. Het bevat 200 foto’s, die oorspronkelijk in zwart-wit werden geschoten en die hier stuk voor stuk zijn ingekleurd. Bij elke foto staat een korte uitleg die de foto in zijn context plaatst. Het boek is min of meer chronologisch geordend, zodat het al grasduinend of van kaft tot kaft kan worden gelezen. Het is zeker geen poging om de beschreven gebeurtenissen (opnieuw) in een nieuwe historische pasvorm te gieten. Het is juist een boek dat de kans biedt om een al vele malen verteld verhaal in een geheel nieuw licht te bekijken, en misschien wel om te denken – zoals De Gaulle deed in Bar-le-Duc in 1946 – dit alles speelde zich hier af.

BOEKFRAGMENT

De laatste kamers Een vrouw wordt wakker in een vreemde hotelkamer. Ze weet niet hoe ze daar terecht is gekomen en ziet tot haar schrik dat haar kinderen niet meer bij haar zijn.

Inger Frimansson, De laatste kamers, Uitgeverij Stortebeeker, 380 pagina’s (€ 19,95) www.stortebeeker.nl

Zodra ze de deur opendeed, hoorde ze verre orgelklanken. Ze herkende de muziek. Een stuk van Händel, Ombra mai fù. De laatste keer dat ze dat had gehoord, was op de begrafenis van haar vader. Ze had de muziek zelf uitgezocht, haar moeder had er de kracht niet voor.

Waar kwam de muziek nu vandaan?

Ze keek om zich heen, zocht met haar blik of ze luidsprekers zag.

Het was een lange gang met rijen deuren. Het behang leek nieuw. Het voorbereidende werk was slordig gedaan, je zag de oude naden nog en hier en daar hingen er banen los.

Op regelmatige afstand van elkaar waren er lampenkapjes geplaatst, in de vorm van ondiepe schalen.

Bovenaan bij het plafond liep een kastanjekleurige houten lijst als een soort versiering. Dezelfde soort lijst kwam onderaan bij de vloer terug.

De deur kon niet op slot. Ze constateerde dat ze in kamer 314 had gelogeerd. Losse cijfers van messing zaten met piepkleine schroefjes vast. Bij de 4 ontbrak het bovenste schroefje, wat ertoe had geleid dat het cijfer op de kop was gaan han-

gen. Ze zette hem weer rechtop, maar zodra ze haar vinger weghaalde, gleed hij terug.

Ze begon te lopen. De muziek werd harder. Onwillekeurig werden haar passen langzaam, ze werden als het ware gestuurd door de klanken, als bij een processie. Steeds duidelijker kon ze de ingetrokken geur van eten en sigaren ruiken. Die zat in de muren en in de vloerbedekking, die dik was en een patroon had in een wirwar van doffe kleuren.

De gang maakte een bocht. Tegen het plafond brandde een lichtgroen bord met een pijl die naar links wees. Zodra ze de hoek om was, ontdekte ze waar de muziek vandaan kwam. Achteraan in de gang stond een orgel. Er zat iemand op het orgelbankje. Een gebogen en gekromde figuur. Een man? Ze versnelde haar pas.

‘Hé!’ riep ze lang voordat ze er was.

‘Hallo!’

De gestalte reageerde niet.

‘Pardon. Ik ben op zoek naar twee kinderen.’

De muziek stopte abrupt. Ze bleef staan en bracht haar handen naar haar gezicht. De stilte echode en schitterde.

‘Pardon,’ zei ze opnieuw. Harder ditmaal. Daarna stak ze haar hand uit om de man aan te raken, om zijn schouder vast te pakken en hem door elkaar te schudden. Toen zag ze dat het geen levend wezen was,

maar een stapel dekens.

Ze zag ook iets anders. Het orgel had geen toetsen. Op de plaats waar ze eens hadden gezeten, lagen stof en vogelveren. Waar was de muziek vandaan gekomen? Toen ze zich bukte, zakte de stapel dekens scheef en viel van het bankje. Versleten, lichtbruine dekens. Vlekken als van opgedroogd sperma.

Ze stond bij een lift met een ouderwetse harmonicadeur. Ze bevond zich op de derde verdieping, ze duwde op de knop en luisterde of er geluid uit de liftkooi kwam. Achter het hekwerk ving ze een glimp op van de kabels van de lift, vies van olie en stof. Ze drukte nog eens op de knop, maar er gebeurde niets. In het zonlicht dat door het raam naar binnen viel, recht de liftkooi in, tekende het traliewerk van de liftkooi zich in een schaduwpatroon af op de muur.

BOEKENKRANT.COM

JUNI 2020 PAGINA 12

JEUGD BOEKENKRANT TIPT HET GROTE BOEK OVER DE AARDE In Het grote boek over de aarde vind je veel informatie over onze planeet.

Hoe hoog komen de wolken en hoe ontstaan bergen? Dit interactieve boek met pop-ups en flapjes laat het je allemaal zien. Laat een vulkaan uitbarsten en aardplaten verschuiven!

Zo wordt in dit ontdekboek wetenschappelijke leerstof begrijpelijk voor kinderen.

Anne-Sophie Baumann en Pierrick Graviou, illustraties: Didier Balicevic, Het grote boek over de aarde, Uitgeverij Davidsfonds Infodok, 18 pagina’s (€ 19,99)

Wandel door Rotterdam en geniet van de getekende culturele hoogtepunten door de ogen van Georgien Overwater. De stad van beroemde Nederlanders als Desiderius Erasmus, ‘The Dutch Windmill’ Bep van Klaveren, Willem van Hanegem, Georgien Overwater, Rotterdam, Uitgeverij Leopold, Loes Luca, Willem de 32 pagina’s (€ 15,99) Kooning en Lee Towers.

Een stad met een dagen een nachtburgemeester. Een stad waar keihard wordt gewerkt en groots wordt gedacht.

THE GOOD GIRLS

In De ijzige verloofde van Christelle Dabos volgen we Ophelia, een meisje dat door spiegels kan reizen en met haar handen de geschiedenis van voorwerpen kan lezen.

Die gave komt haar goed van pas bij het beheren van haar museum. Haar familie heeft echter andere plannen: ze wordt uitgehuwelijkt en moet haar verloofde volgen naar de Pool, waar ze terecht komt in een politiek spel.

De sterkste kant van De ijzige verloofde is de wereld en diens magie: ‘Precies in het midden van een mooie spiegelkast kwam een neus tevoorschijn. De neus stak steeds verder uit de spiegel. (…) Toen verscheen er, wat lager, een gebogen knie, gevolgd door een compleet lichaam dat zich van de spiegelkast losmaakte alsof het uit een badkuip stapte.’ De wereld is opgebroken in verschillende ‘arken’ die door de ruimte zweven. In dit eerste deel van de nieuwe serie zien we er twee: Anima, waar Ophelia vandaan komt, en de Pool. Op Anima hebben alle voorwerpen een ziel, wat betekent dat bijvoorbeeld oude huizen vanwege hun slechte humeur kraken en lekken. De bewoners van deze ark hebben ieder verschillende gaven met betrekking tot de zielen van objecten. Zo kan Ophelia’s tante alles gemaakt van papier restaureren door het alleen

Christelle Dabos EDITIONS GALLIMARD

amper. Zo leest Ophelia geen voormaar aan te raken. werpen zonder de toestemming van Het verhaal speelt zich echter vooral de eigenaar, omdat dat tegen haar op de Pool af, dat zich karakteriseert beroepsregels ingaat. Die regel verdoor de illusies gecreëerd door een breekt ze één keer in het hele boek, van de families die daar leven. Deze wanneer ze beschuldigd wordt van ark voelt helaas niet zo magisch als een misdaad. Aangezien haar leven Anima. Het is makkelijk om te vervoortdurend in gevaar is en niemand geten dat de hele ark eigenlijk een om haar heen te vertrouwen is, zou grote illusie is. Op de Pool wonen het logisch zijn om deze regel vaker rivaliserende clans. Deze families te breken. Ook had er voor mij wat willen ieder de macht voor zichzelf. meer mogen gebeuren; het wordt Ze zijn dan ook niet blij met het aanstaande huwelijk van Ophelia en pas echt spannend na zo’n vierhonderd pagina’s. haar verloofde Thorn.

De ijzige verloofde Thorn heeft veel vijanheeft veel potentie: het den, en Ophelia loopt belooft een magische voortdurend gevaar. wereld vol politieke Ook deze families hebintriges, maar dat ben unieke gaven: van komt in dit eerste deel iemand fysiek aanvalnog niet helemaal uit len zonder een vinger de verf. Aangezien te hoeven opsteken tot de young adult-serie een familie die telepain Frankrijk razend thisch met elkaar verpopulair is, doet dat bonden is. vermoeden dat de Teleurstellend voor fantasievolle wereldfantasyliefhebbers is opbouw in de komende dat de magie vaak een Christelle Dabos, De spiegeldelen zijn vruchten zal beetje op de achterpassante 1. De ijzige verloofde, afwerpen. grond blijft. Ophelia en vertaling: Eef Gratema, Uitde andere personages geverij Luitingh-Sijthoff, gebruiken hun gaven 528 pagina’s (€ 19,99)

RECENSIE

Sara Shepard, The perfectionists 2. The good girls, vertaling: Carla Hazewindus, Uitgeverij Moon, 256 pagina’s (€ 19,99)

WILDE BIJEN PARADE De honingbij kent iedereen, maar er zijn nog heel veel andere bijen en hommels. Al eens gehoord van de grote wolbij en de tuinhommel? Ze zijn allemaal op hun eigen manier nuttig en dragen bij aan een gezonde balans in de natuur. In dit leerzame en fantasierijke boek krijgen deze beestjes een podium. Je krijgt er ook nog een zakje bloemzaadjes bij.

Politiek spel in wereld vol illusies

Door Michelle Schulte

ROTTERDAM

Deel twee in de Nederlandstalige serie The perfectionists is uit. Lees verder over Mackenzie, Ava, Caitlin, Julie en Parker die in hun leven al meerdere dingen uitgespookt hebben. Ze fantaseerden over het vermoorden van de rijke pestkop Nolan, maar hebben het niet gedaan.

Toch stierf hij, net als iemand anders die ze genoemd hadden. Is het toeval of worden de meiden gevolgd?

RECENSIE

Zoektocht naar een Ghanese man

In Vrijdag kom ik weer thuis van Robert van Dijk wil Esi haar moeder een heel mooi en groot cadeau geven voor haar veertigste verjaardag.

En dan ineens weet ze het: ze wil een man voor haar moeder vinden. Daarom gaat Esi in haar eentje op pad. Naar Ghana.

Door Aefke ten Hage

Laura Surentu en Marieke van Middelkoop, Wilde Bijen Parade, KNNV Uitgeverij i.s.m. de Bijenstichting, 88 pagina’s (€ 19,95)

Esi is de dochter van een Nederlandse vrouw en een Ghanese man. Haar vader is al heel lang geleden overleden. Hij had de kleur van koffie zonder melk. De moeder van Esi mist hem en vertrouwt haar beste vriendin toe dat ze bang is om voor altijd alleen te blijven. Esi wil haar moeder helpen. Voor haar veertigste verjaardag op vrijdag wil ze een Ghanese man voor haar moeder vinden. Want die zijn volgens haar moeder de leukste.

klein meisje om alleen naar Ghana Dit idee moet natuurlijk topgeheim te vliegen? Voor kinderen is het blijven, want haar moeder vindt het een ware page-turner. Hoe gaat het vast niet goed dat ze in haar eentje aflopen met Esi? Ze is in ieder geval naar Ghana vliegt. Maar daar weet neergezet als een heel sterk karakter, Esi wel wat op. ze zet door en is niet voor één gat te Het verhaal, geschreven door Robert vangen. Bovendien ziet het boek er van Dijk, wisselt op een prettige prachtig vormgegeven uit. Met een manier af met fijne, korte hoofdhardcover en mooie gekleurde illusstukken en de bijzonder beeldende traties aan de binnenkant, maakt illustraties van Alette Straathof. Het is een verhaal voor kinderen, dat ook het het voor jong en oud een genot om te lezen. Op elke bladzijde valt volwassenen boeit en ontroert. Het er weer iets nieuws te ontdekken en gaat over rouw, verlies, liefde voor dat maakt het een heel een moeder en vriendfijn boek om te lezen. schap, verteld met het Vrijdag kom ik weer ontroerende, rechttoe thuis is een prachtig rechtaan taalgebruik en ontroerend verhaal. van een kind: ‘De man Het is geschikt voor zou even moeten wenkinderen vanaf zes nen aan Nederland, tot en met negen jaar, maar ik zou hem helpen maar ook voor volwasmet moeilijke woorsenen is het heel leuk den. En mama zou niet om eens een kijkje te altijd alleen blijven. (…) nemen in de gedachteMama glimlacht alweer. wereld van het jonge Het duurt nooit zo lang, kind. dat huilen van haar.’

Robert van Dijk, Vrijdag kom Het boek is eigenlijk ik weer thuis, illustraties: ook heel spannend.

Alette Straathof, Uitgeverij Want hoe lukt het een Gottmer, 112 pagina’s (€ 13,99)

BOEKENKRANT.COM

JUNI 2020 PAGINA 13

JEUGD INTERVIEW

‘Vroeger miste ik het avontuur in kinderboeken’ De Limburgse Michael Reefs wordt wel ‘de avontuurlijkste schrijver van Nederland’ genoemd, en niet voor niets!

In Het verdwenen eiland Kivamba gaan Noah, Finn en Tess met hun onverschrokken tante Lara op avontuur om een oeroude legende te ontrafelen. Dit eerste deel van Reefs’ nieuwe serie De Tempeljagers doet nu al vele kinderharten sneller kloppen, zelfs als ze niet van lezen houden. Wat is zijn geheim?

Door Mirjam Mulder ‘We hadden grootse plannen om door het land te toeren met een jungle-escaperoom, maar dat kon natuurlijk allemaal niet,’ vertelt de auteur over de boeklancering van De Tempeljagers.

‘Gelukkig ben ik niet zo iemand die dan stil gaat zitten thuis. Want je kunt dan misschien niet de boekhandels en de scholen bezoeken, maar je kunt nog steeds gigantisch veel doen in deze tijd!’ Zo werd er naast een online boekpresentatie, waarbij zo’n tweehonderd mensen van de partij waren, ook een digitale versie van de jungle-escaperoom georganiseerd. Reefs: ‘Daarbij konden kinderen online in twee weken een puzzeltocht doen en opdrachten uitvoeren om letters te verdienen, waarmee ze uiteindelijk in de schatkamer van een tempel naar binnen konden. Zo zoek je naar leuke manieren om het boek toch onder de aandacht te brengen.’

De digitale wereld speelt al lang een grote rol in de schrijfcarrière van Reefs. Zo waren videogames zelfs zijn eerste inspiratiebron om te gaan schrijven. ‘Als kind hield ik niet echt van lezen, ik speelde liever buiten of op de spelcomputer, de Nintendo.

Ik ben dan ook gaan schrijven naar aanleiding van een videogame die ik graag speelde, dat was een avonturenverhaal, en ik had het idee om dat op te gaan schrijven. Ik was toen een jaar of twaalf. Daarna ben ik gaan kijken of ik ook mijn eigen verhalen kon schrijven.’

Het boekenvirus kreeg de auteur pas veel later te pakken, toen hij op de pabo zat. ‘Daar kwam ik in aanraking met al die klassieke kinderboeken die ik in mijn jeugd heb gemist. En toen ontdekte ik hoe leuk lezen eigenlijk is.’ Nu wil hij kinderen helpen het plezier van lezen te ontdekken, zeker in deze tijden waarin computerspellen en social media veel aandacht opeisen. ‘Wat ik vroeger in de boeken miste, was dat avontuurlijke, dat spannende; boeken waarin niet te veel wordt uitgelegd maar waarin

Michael Reefs MARK LAGEWEG

het verhaal continu doorgaat. Dat heb ik denk ik onbewust in mijn boeken gestopt.’

Lara Croft Daarmee blijkt Reefs een gouden formule te hebben ontdekt, want zelfs de zogenaamde ‘niet-lezers’ verslinden zijn boeken. Daarvoor haalt hij nog steeds inspiratie uit videogames, evenals actiefilms. ‘Ik ga vaak naar de bioscoop en vind het prachtig als de actie van het scherm afspat,’ zegt de auteur. ‘Maar ook in avonturenspellen kijk ik graag hoe een bepaalde scène tot leven wordt gebracht. Ik vind het leuk om dat dan weer op een creatieve manier te

Michael Reefs, De Tempeljagers 1. Het verdwenen eiland Kivamba, Uitgeverij BILLY BONES, 272 pagina’s (€ 17,99)

verwerken in een boek.’

Veel volwassen lezers zullen in De Tempeljagers bepaalde elementen herkennen: Noahs avontuurlijke tante Lara is duidelijk gebaseerd op het bekende personage Lara Croft uit de videogame Tomb Raider. ‘Dat spel was mijn jeugd, dus het leek me gaaf om haar als uitgangspunt te nemen.

In het boek is zij al met pensioen, want ik wilde kijken: hoe zou het zijn als ze kinderen gaat opleiden tot avonturiers? Het grappige is dat kinderen haar helemaal niet kennen, dus alleen de volwassenen halen dat eruit.’

Hoewel bepaalde elementen dus op Tomb Raider zijn gebaseerd, heeft hij het plot en alle legendes die in het boek voorkomen wel zelfverzonnen. ‘Het eiland Kivamba bestaat ook niet,’ legt Reefs uit. ‘Die naam bedacht ik ineens, en ik vond hem wel leuk klinken. Toen ben ik gaan zoeken naar waar het eiland zou kunnen liggen, en ik kwam uit bij een eilandengroep naast Madagaskar. Zo ontstond het verhaal grotendeels tijdens het schrijven zelf.

De legende van de heilige olifant, van de stam die op Kivamba heeft geleefd, dat is allemaal fantasie.’

Boze brieven Ondanks dat de personages in allerlei spannende en enge situaties terechtkomen, zoals een grot die alleen met een duikpak te bereiken is, zijn de hoofdpersonen geen typische helden. Noah is vaak bang en wordt – begrijpelijkerwijs – ook moe van al het klimmen en klauteren.

‘Dat gaat eigenlijk vanzelf, mijn personages zijn altijd zo,’ zegt Reefs

Noahs avontuurlijke tante Lara is duidelijk gebaseerd op het bekende personage Lara Croft uit de videogame Tomb Raider. bedachtzaam. ‘Ik wil graag dat kinderen zich in de personages kunnen inleven en herkennen.’ Als er in het verhaal een man met een pistool ten tonele komt, wordt het gevaar ineens een stuk realistischer. Is dat niet te eng? ‘Zo heb ik daar niet naar gekeken. Het leek me goed voor de spanning om een gevaarlijke tegenstander in het verhaal te hebben. Ik heb gelukkig ook geen boze brieven van ouders gehad!’

Als hij niet aan het schrijven is, is Reefs een graag geziene gast op scholen en bibliotheken. Hij wil kinderen laten zien dat boeken net zo tof kunnen zijn als films en videogames. Voorlopig is dat natuurlijk even van de baan, want ook de schrijver zit nu thuis. ‘In het begin vond ik de rust wel fijn, vooral voor het schrijven. Maar na een tijdje wil je toch weer wat aanspraak hebben.

Ik haal ook juist veel inspiratie en motivatie uit het omgaan met kinderen, hun reacties verwerk ik altijd in mijn verhalen. Zij bepalen of mijn boeken goed zijn.’

Voorlezen - Lezen - Herlezen #HarryPotterAtHome

www.harrypotter.nl

BOEKENKRANT.COM

JUNI 2020 PAGINA 15

BOEKFRAGMENT

Fred het (heel erg eigenwijze) hert mini

Pépé Smit, Fred het (heel erg eigenwijze) hert mini, Uitgeverij De Harmonie, 48 pagina’s (€ 7,90) www.fredhethert.nl

Fred is vijf jaar en dat gaan we vieren! Fred het (heel erg eigenwijze) hert is er nu ook in schattige mini-versie (13,5 x 11 cm)! In dit boek vraagt Fred het hert zich af waarom hij eigenlijk in een bos woont.

BOEKFRAGMENT

nijntjes verjaardag Hoera! Op 21 juni wordt nijntje 65 jaar. Om dit te vieren is nijntjes verjaardag uitgebracht.

In dit lichtgewicht kartonboek zie hoe je nijntje haar verjaardag viert. Ze trekt haar mooiste jurk aan, er zijn ballonnen in allerlei kleuren en haar vriendjes zingen ‘lang zal ze leven’. Als je aan de schuifjes van het boek trekt, hoor je een klik-klak geluid en komen er verrassingen tevoorschijn.

Dick Bruna, nijntjes verjaardag, Mercis Publishing, 8 pagina’s (€ 12,50) www.nijntje.nl

+, &, * - 0 3 & 3# & ) & .

0 ; 4"*/5 9 *4 &&/ 4$)&31;*//*(& 30."/ 07&3 )&5 &''&$5 7"/ &&/ 1-054&-*/(& %00% 01 &&/ )&-& (&.&&/4$)"1

elling Cartoons op best ar: door striptekena l E r w i nvaSn uspvoartashirts, ÇŠ bedrukken hoodies, t-shirts ÇŠ

ZZZ VXYDDOVKLUWV QO ÇŠ ÇŠ LQIR#VXYDDOVKLUWV QO

#ik

Heerlijk houten huis te huur in de Ardennen.

le

hu est

is

Y fant A asy

vanaf 8 juni 2020 - slechts â‚Ź 16,95 De Boekenkrant biedt haar lezers in samenwerking met boekhandel Roelants een rustiek vrijstaand landhuisje aan in de Belgische Ardennen. Het ligt in het dorpje Daverdisse.

Hier is de laatste 40 jaar weinig veranderd. Ideaal voor een verblijf vol ontspanning of inspanning. De huisbibliotheek staat garant voor wekenlang leesplezier.

Een weekend (vrij-ma) of een midweek (4 nachten) kost 275,– en een week 375,–. Kijk voor meer informatie op www.roelants.nl

BOEKENKRANT.COM

JUNI 2020 PAGINA 17

BOEKFRAGMENT

Hannelore Hannelore van Otterloo is vijftien als ze wordt ontvoerd door sekteleider Vrieswijk.

Eerst naar Israël, vervolgens naar Zweden en uiteindelijk belandt ze in Cyprus. Daar wordt ze opgesloten in een groot huis op het platteland van Aradippou. Seks, drank en drugs overheersen haar dagelijkse leven.

Frank Krake, Hannelore. Het meisje uit de sekte, Uitgeverij Achtbaan, 480 pagina’s (€ 22,99) www.uitgeverijachtbaan.nl

In de maanden die volgden veranderde er niet zoveel in het ritme en het leven van Hannelore. Slechts sporadisch mocht ze het huis verlaten. Eén keer zelfs helemaal alleen, om haar visum te verlengen bij het Immigration Office in Larnaca.

Zenuwachtig stapte ze in de bus naar het centrum.

‘Vanaf het eindpunt loop je naar het strand,’ had Geertje uitgelegd, ‘en dan verder tot een kade. Dan nog een kilometer rechtdoor tot je het gebouw van de immigratiedienst ziet.’

Geertjes routebeschrijving klopte als een bus. Op het kantoor legde ze in gebrekkig Engels uit waar ze voor kwam. De dienstdoende officier sprak al net zo beperkt Engels en wellicht schiep dat een band, want binnen de kortste keren werd haar visum met zes maanden verlengd.

Er viel een last van haar schouders.

Hier kon de Profeet niets op aan te merken hebben.

Niet alleen de Profetes maar ook Vrieswijk zelf kwam maar wat graag omhoog in de Geest met Huub Fargot. Hij woonde in Tilburg, waar hij in zijn huis kostbaarheden van de Gemeente verborgen hield voor de Belastingdienst, maar kwam regelmatig op bezoek. Nu stond hij met een koffer in zijn hand en een buidel om zijn nek voor de deur. Aagje stuurde alle zusters als straf voor iets wat ze niet hadden gedaan de straat op tot het donker werd. Ze maakten een wandeling door de omgeving, over stoffige wegen met bloeiende mimosa’s in de berm die een bedwelmende geur verspreidden. Net voor het invallen van het duister waren ze terug. De Profeet en Profetes waren gevlogen. Fargot hoorden ze licht snurken in de donkere kamer op de benedenverdieping, dat deed hij altijd als hij te veel had gedronken.

Hannelore wist wat haar te doen stond en ging boven met een emmer en dweil in de weer.

Tegen tien uur ’s avonds hoorde ze het Profetenpaar thuiskomen en de trap weer opgaan. Even later kraakte de intercom. De deur van de bijkeuken stond nog open zodat iedereen mee kon luisteren, in stereo, van boven aan de trap en door de intercom: ‘Ruma, Ruma, waar denk je dat je

mee bezig bent? Waar zit je toch met je gedachten?’

Hannelore was zich van geen kwaad bewust.

‘Je bent gemakzuchtig. Herhalen naar de groep en boven komen, zo spreekt de Here der Heerscharen.’

Hannelore herhaalde de woorden exact zoals ze gehoord had tegen de andere zusters en spoedde zich naar de keuken. Daar voerde Aïda het woord, terwijl Jusaiah vanuit de stoel toe keek.

‘Roempje, Roempje.’

Hannelore had de pest aan die zogenaamde koosnaam. Het voelde denigrerend en vernederend. Aïda ging verder alsof ze tegen een klein kind aan het praten was: ‘Je hebt de dweil in de Profetenbadkamer laten liggen. Wat denk je wel niet. De Here in de weg staan, is dat wat je wilt? Dat bedoel ik dus met gemakzuchtig, die sloomheid moet eruit. Twee dagen geen eten, eens kijken of dat je alerter maakt. Zo spreekt de Here.’

Hannelore nam de dweil mee naar beneden en verweet zichzelf haar eigen onoplettendheid. Twee weken lang was ze lucht voor de Profeet.

Op haar favoriete plekje op het muurtje zat ze dagenlang weg te dromen en te bidden. Het spel van de Profeet was als het plukken van de blaadjes van een madeliefje: hij houdt wel van me, hij houdt niet van me, wel van me, niet van me.

BOEKFRAGMENT

Zeg maar Joe Zeg maar Joe is een bijzonder, prikkelend en actueel verhaal van ondernemer Martin van Es en bestsellerschrijver Andrew Crofts. Hoopgevende inzichten, verpakt in romanvorm.

Martin van Es en Andrew Crofts, Zeg maar Joe, vertaling: Frank van der Knoop en Janet Limonard-Harkink, Uitgeverij London Books, 350 pagina’s (€ 22,50) www.thejoeproject.eu

Toen de zon plotseling terugkwam knepen de kinderen in Sophies lokaal hun ogen even tot spleetjes om weer aan het licht te wennen, nadat ze zo lang van achter de ramen in het donker hadden gestaard. Er ging een gejuich op dat zich door de hele school verspreidde, gevolgd door opgelucht gelach en applaus, alsof iemand ergens een zekering had vervangen of een piloot een vliegtuig veilig had laten landen na heftige turbulentie. Er leek niets te zijn veranderd in de tijd dat het donker was geweest. In het heldere middaglicht zag het terrein er vreemd verlaten, maar nog volledig ongeschonden uit.

‘Wie is die weirdo?’ vroeg een van de meisjes. ‘Waar?’ vroeg Sophie. Ze liep naar het meisje toe en ging naast haar staan. ‘Daar,’ wees het kind, ‘die man die daar uit de bosjes komt. Het lijkt wel een zwerver of zoiets. Zou hij daar de hele tijd buiten hebben liggen slapen?’

Sophie zag hem nu ook, maar ze vond dat hij er veel te schoon uitzag voor een zwerver. Het leek wel of hij

licht uitstraalde. Zijn lange zwarte haar en baard glansden prachtig, net als zijn donkergetinte huid. Ze stonden in fel contrast met de simpele witte mantel die hij om zich heen had geslagen.

‘Hij heeft geen schoenen aan,’ merkte een van de jongens op. ‘Hij ziet eruit als Robinson Crusoë of zo, of dat hij schipbreuk heeft geleden en jarenlang op een onbewoond eiland heeft gewoond.’

‘Ik vind dat hij eruitziet als een kluizenaar,’ zei iemand anders, ‘alsof hij in een grot op een berg heeft gewoond en hij net naar beneden is gekomen om onze wereld te bekijken.’

‘Doe niet zo raar,’ zei Sophie lachend.

‘Waarschijnlijk is hij verdwaald in het donker. Misschien is hij een monnik of zo.’

De man keek door het raam in hun richting, alsof hij nog maar net doorhad dat hij werd bekeken, en Sophie werd geraakt door de vriendelijkheid van zijn bruine ogen en de lange wimpers die eromheen krulden. Hij zag dat ze allemaal naar hem staarden, maar in plaats van zich te generen glimlachte hij, alsof het de normaalste zaak van de wereld was om in zulke excentrieke kleren alleen over een schoolterrein te zwerven. Hij stak zijn hand op in een vriendelijke groet, voordat hij rustig op een sierlijk tuinbankje ging zitten dat jaren eerder door een

dankbare ouder aan de school was geschonken.

‘Hoe is hij langs de beveiligers gekomen, juf?’ vroeg een van de meisjes, erop gebrand het potentiële drama te laten escaleren. ‘Moeten we ze niet roepen? Hij zou zomaar een terrorist kunnen zijn, zo ziet hij er wel uit.’

‘Hij heeft geen rugzak,’ zei een van de jongens. ‘Dan wil hij dus geen zelfmoordaanslag plegen.’ ‘Hij heeft ook geen pistool.’

‘Hij kan wel een seriemoordenaar zijn,’ opperde een ander kind, ‘die meisjes met zijn blote handen wurgt.’

‘Waarom meisjes?’ vroeg een van de meisjes. ‘Waarom zijn slachtoffers van seriemoordenaars altijd meisjes? Het zijn toch meestal jongens die om te wurgen zijn?’

‘Doe niet zo gek,’ zei Sophie. ‘Ga allemaal zitten en ga iets doen. Ik zal eens kijken of het helpt als ik hem uitleg waar hij is.’

Kijk vriendelijker naar de wereld en geef jezelf meer rust DE

RAIN METHODE

Verkrijgbaar in de (online) boekhandel Met radicale compassie naar de wereld kijken TARA BRACH | € 22,50 | Kosmos Uitgevers

Kosmos_Brach_Compassie_adv Boekenkrant jun20_02.indd 1

20-05-20 15:08

WERELD 200 BEELDB E PA L E N D E FOTO ’ S U I T D E PERIODE 1914-1945

IN VLAMMEN Wereld in vlammen werpt nieuw licht op 200 beeldbepalende foto’s uit de periode 1914-1945, ook wel ‘de lange oorlog’ genoemd. Dit boek omspant het tijdvak van de moord op aartshertog Frans Ferdinand tot de vernietiging van Hiroshima door de Amerikaanse atoombom.

Niet alleen de twee wereldoorlogen en hun oorzaken komen aan bod, maar ook de burgeroorlogen in Spanje, Mexico, Ierland en China, en de koloniale oorlogen in Abessinië, Palestina en Soedan. Een prachtig overzicht in woord en beeld.

IS B N 978940 1 9 1 6 1 8 9 | € 3 5 , 0 0

BOEKENKRANT.COM

JUNI 2020 PAGINA 19

NON-FICTIE BOEKENKRANT TIPT DE TOUR VAN ’80 De mooiste Tour is voor Nederlanders nog altijd de Tour van ’80: winst voor Joop Zoetemelk, de tweede plaats voor Hennie Kuiper, tien etappezeges en twee ploegentijdritoverwinningen voor de Raleighploeg van Peter Post.

Mart Smeets reconstrueert en herbeleeft deze Mart Smeets, De tour van ’80, legendarische ‘NederUitgeverij De Kring, 288 pagilandse’ Tour de France na’s (€ 17,99) nog één keer. Hij blikt terug met alle betrokkenen en deelt verhalen van achter de schermen.

WAT STILTE MET JE HERSENEN DOET Neurowetenschapper Michel Le Van Quyen wordt op een dag verlamd wakker. Overwerkt, is de diagnose, met absolute rust tot gevolg. Hij doet een verrassende ontdekking: de stilte doet hem goed en helpt hem de ziekte te overwinnen. Le Van Quyen leidt ons langs Michel Le Van Quyen, Wat verschillende soorten stilte met je hersenen doet, Uitgeverij Ten Have, 256 pagistiltes en toont ons de na’s (€ 24,99) voordelen ervan. Stilte is onder meer goed voor onze creativiteit en geheugen.

ZENLES IN EEN WERELD VOL LAWAAI Het bestaan van een top-dj is zwaar: lange dagen, veel optredens op allerlei plekken, slapen in onpersoonlijke hotelkamers. Ook de roem eist z’n tol waar niet iedere dj tegen bestand is. Dj Charly Lownoise, de artiestennaam van Ramon Roelofs uit Den Haag, beschrijft hoe hij het dj-leven combineert met zen en meditatie.

Charly Lownoise, Zenles in een wereld vol lawaai, Uitgeverij Kosmos, 240 pagina’s (€ 20,00)

SPOOR VAN MENSEN In dit spoorwegboek wordt de aandacht niet alleen gevestigd op locomotieven, rijtuigen, stations en werkplaatsen, maar juist op de mens. De mens bedenkt, vindt uit, onderhoudt en laat het materieel rijden. Zonder mensen geen treinen. In dit fotoboek ontbreekt de mens op geen enkele foto om de persoonlijke kant van de spoorgeschiedenis te tonen.

Carel van Gestel, Spoor van mensen. Mensen op en rond het spoor in Nederland toen en nu, Uitgeverij WBooks, 168 pagina’s (€ 34,95)

RECENSIE

Geschiedenis van herinneringen

Aan de hand van verschillende gedenktekens in Paramaribo vertelt dit boek verhalen uit de geschiedenis van Suriname. Met Oog in oog met Paramaribo levert historicus Eric Kastelein een bijdrage aan een overzicht van het herinneringserfgoed tot en met eind 2018.

Jacomijn van Kempen Meer dan honderd gedenktekens komen aan bod in het boek, waaronder standbeelden, gedenkstenen, en borstbeelden. Kastelein gaat op zoek naar het verhaal achter ieder gedenkteken.

Dat zorgt voor een rijke verzameling van bijzondere verhalen over gebeurtenissen en personen die cruciaal zijn geweest voor de geschiedenis van Suriname. Het boek ziet er op het eerste oog misschien niet erg aantrekkelijk uit: door de indeling

EMMA RINGELDING

interessante wetenswaardigheden op. Eén van de gedenktekens die besproken wordt binnen het thema ‘slavernij’ is de Eerste Surinaamse Huishoud- en Industrieschool. Deze school vormde een geschenk bij de herdenking van 75 jaar afschaffing van de slavernij. Kastelein beschrijft de feestelijke opening: ‘Het loopt storm, de aanvragen voor inschrijving overschrijden de veertig beschikbare plekken ruim.

Voor de leerlingen, die allen het voorgeschreven blauwe uniform en witte muts moeten dragen, zijn opleidingen beschikbaar zoals Werkmeisje, Huishoudbediende, Kindermeisje en Dienstbode.’

De afwisseling van droge feiten en jaartallen met vlot geschreven gebeurtenissen en verhalen rondom de monumenten zorgen ervoor dat het boek boeiend is om te lezen.

Eric Kastelein, Oog in oog met

en de vormgeving lijkt het om een droog naslagwerk over herinneringserfgoed te gaan. Oog in oog met Paramaribo is echter wel meer dan dat. De opbouw van het boek is helder; het is ingedeeld in thema’s aan de hand waarvan de gedenktekens de revue passeren. De gevarieerde thematische hoofdstukken gaan onder andere over religie, slavernij, politiek en onafhankelijkheid. De indeling van elk hoofdstuk is gelijk, en start met een afbeelding van het betreffende gedenkteken met de daarbij behorende feitelijke informatie, zoals de locatie en het jaar van onthulling.

Daarna gaat Kastelein in op de historische en maatschappelijke context: de aanleiding van de aanschaf, de onthulling en de kunstenaar die het werk heeft gemaakt. De zoektocht naar het verhaal achter het gedenkteken levert vaak

Paramaribo, LM Publishers, 328 pagina’s (€ 24,50)

BOEKENKRANT.COM

COLUMN ONZE TAAL

‘Voordat ik een fout maak, maak ik die fout niet’

JUNI 2020 PAGINA 20

INTERVIEW

De redactie van Onze Taal zet iedere maand een bijzonder taalboek in de schijnwerpers. Deze keer Cruijffiaans van Rob Siekmann.

J

ohan Cruijff was een fenomeen, aan de bal en aan het woord. Als voetballer bracht hij iedereen in vervoering, maar met zijn uitspraken ook: er is niemand over wiens taalgebruik zoveel boeken zijn geschreven. Het woord cruijffiaans (‘raadselachtige, diepzinnig aandoende uitspraken die niet altijd de regels van de logica lijken te volgen’) staat zelfs in de Van Dale, en vrijwel iedere Nederlander kan wel een paar van zijn ‘spreekwoorden’ oplepelen: ‘Elk nadeel heeft z’n voordeel’, ‘Je gaat het pas zien als je het doorhebt’ en ‘Je moet schieten, anders kun je niet scoren’ – en nog veel meer.

Voormalig hoogleraar sportrecht Rob Siekmann raakte ook ooit gefascineerd door Cruijffs taalgebruik, en zelfs zodanig dat hij begon met het samenstellen een soort bijbel met daarin vrijwel alles wat Cruijff ooit in het openbaar gezegd heeft (voor zover vastgelegd dan). De enorme hoeveelheid uitspraken is geordend op onderwerp, en Siekmann geeft er waar nodig ook uitleg en commentaar bij. Heel veel hoofdstukken gaan over voetbal: over het spel zelf, de regels, clubs, spelers, wedstrijden, training en coaching, mentale aspecten, ‘voetbalwetten’, techniek, tactiek, speelsystemen en voetbalculturen – en nog meer.

Maar behalve de voetballer komt ook de mens aan het woord: in het hoofdstuk ‘Cruijff over Cruijff’ gaat het bijvoorbeeld over kleding (‘In een spijkerbroek zie ik eruit als een armoedje’), over leeftijd (‘Je wordt wel ouder maar je blijft de oude’), over levensbeschouwing (‘De hoogste opgave van het menselijk kennen is begrijpen dat hij niet begrijpen kan’), verliefdheid (‘Er zijn veel meisjes die je alleen maar aardig vinden omdat je voetballer bent en daarmee succes hebt’) en vreemde talen (‘Ik vind het Spaans gemakkelijk om te schrijven: precies zoals je het uitspreekt. Maar eerlijk gezegd schrijf ik in geen enkele taal.’). Aan het eind van het boek wordt de inhoud nog even in een paar bladzijden samengevat. Of dat nodig is? Misschien kan het geen kwaad, want Cruijff zei ooit: ‘Als ik zou willen dat je het begreep, zou ik het beter hebben uitgelegd.’

Anne of Cleeves

Ann Boleyn

Thomas Cromwell

Henry VIII

‘Cromwell heeft iets achterdochtigs in Rob Siekmann, Cruijffiaans.

Uitspraken, gedachtegoed en voetbalvisie: een thematisch totaaloverzicht, 20/10 Uitgevers, 456 pagina’s (€ 24,95)

Het Genootschap Onze Taal is een vereniging voor taalliefhebbers, dat elke maand het blad Onze Taal uitbrengt en daarnaast fungeert als Taaladviesdienst. Kijk voor meer informatie op: www.onzetaal.nl.

Alsof er ineens een portret van een historische persoon opduikt dat niemand kent. Op de omslag van De spiegel & het licht prijkt een beeltenis van Thomas Cromwell. Ongeveer zoals we hem kennen van het zestiende-eeuwse portret van Hans Holbein. Maar dan wel met een onderkin, veel rimpels en een heldere oogopslag.

Door Hugo Jager De afbeeldingen op de omslagen van de Cromwell-trilogie zijn dan ook niet gemaakt met verf en penseel, maar met behulp van modernere technieken.

Tessa Posthuma de Boer is fotograaf en maakte voor dit project fotografische collages van verschillende personen. ‘Ik heb foto’s van verschillende mensen bij elkaar gezet. Dus steeds delen van gezichten: de neus van de een en de ogen van de ander.

Af en toe heb ik zelfs rimpels en huidplooien geknipt en geplakt.’ Net als een auteur kon ze de personages zo helemaal zelf creëren. ‘Ik wilde de karakters van de personages in de portretten laten terugkomen,’ vertelt de maker. ‘Voor mij betekende dat een enorme uitdaging. Cromwell heeft bijvoorbeeld bewust iets achterdochtigs in zijn blik gekregen, iets slinks ook wel. Tegelijk zie je een echte staatsman met charisma.’

Het kleurgebruik lijkt vertrouwd en dat deed de fotograaf bewust. ‘Ik wilde daarmee de schilderijen van

BOEKENKRANT.COM

JUNI 2020 PAGINA 21

NON-FICTIE RECENSIE

De onvermijdelijke val van Cromwell Met het verschijnen van De spiegel & het licht van Hilary Mantel is de trilogie over de Engelse staatsman Thomas Cromwell compleet. In de historische romans Wolf Hall (2009) en Het boek Henry (2012), die beiden werden bekroond met de Man Booker Prize lazen we over de opkomst van Cromwell aan het hof van Hendrik VIII. Het is het verhaal van een smidsjongen die het schopt tot de belangrijkste minister van de koning en – in dit nieuwste deel – niet ontkomt aan zijn val.

Door Hugo Jager Gelijk is er dat ijzersterke begin. Cromwell, de belangrijkste vertegenwoordiger van de koning, heeft honger, maar hij moet de beul nog bedanken. Die heeft net Anne Boleyn onthoofd, die schuldig zou zijn aan overspel, hekserij en incest. Dat is vaker een grote inspiratiebron geweest in de kunst, denk aan de film The other Boleyn girl of Donizetti’s opera Anna Bolena. Mantel leidt de aandacht echter af van het drama. Zij laat de gedachten van Cromwell gaan over een ontbijt of vroeg middagmaal.

En eerst denkt hij nog aan de beul: ‘De man heeft zich stijlvol van zijn taak gekweten, en hoewel de koning hem vorstelijk betaalt is het zaak om een welbetoonde dienst niet alleen met een buidel geld, maar ook met een schouderklopje te belonen.’ Er is geen tijd voor twijfel over het bloed dat moest vloeien. Ook de schrijfster blijft er niet te lang bij stilstaan. Zij laat rode wouwen over de muren van de Tower scheren. De aaseters hopen op een prooi, maar Hendrik VIII wil de hoofden van de eveneens gedode minnaars van Anne niet op London Bridge tentoonstellen. Beter is het de stad schoon te houden voor

Catharina van Aregon

Thomas More

zijn blik gekregen’ Holbein benaderen. De kostuums hoefden historisch gezien niet helemaal waarheidsgetrouw te zijn. Ik wilde het gevoel wel meegeven, maar de stijl ook tijdloos maken. Een beetje zoals de boeken van Hillary Mantel dat ook zijn.’

Posthuma de Boer kreeg de smaak te pakken en maakte naast Hendrik VIII voor de nieuwe uitgave van Wolf Hall en Anna Boleyn voor die van Het boek Henry ook nog portretten van Jane Seymour, Anna van Kleef en Catharina Howard. ‘Mantel schrijft virtuoos, hoewel het verhaal af en toe wel ingewikkeld is en het

TESSA POSTHUMA DE BOER

even duurt voordat je gewend bent aan de manier van schrijven en de structuur.’ De auteur was op haar beurt enthousiast over de portretten. ‘Hilary Mantel vindt de beelden geweldig, en laat ze nu in Engeland aan iedereen zien.’

Goede boeken verdienen goede omslagen, vindt Posthuma de Boer.

‘Het zou geweldig zijn als uitgevers wat vaker hun nek uitsteken en met kunstenaars aan het werk zouden gaan om meer onderscheidend beeld op omslagen te maken. Het was voor mij echt een geweldige kans’.

Hilary Mantel, De spiegel & het licht, vertaling: Harm Damsma en Niek Miedema, Uitgeverij Meridiaan, 1.243 pagina’s (€ 39,90)

Hilary Mantel ELS ZWEERINK

het geval hij besluit een rijtoer te maken met zijn nieuwe gade.

Telkens lijkt Mantel ervoor te waken Thomas Cromwell empathisch te laten zijn. Hij schrikt voor niets terug en doet wat gedaan moet worden.

Op het moment dat Anne Boleyn de dood vond, is hij vijftig jaar en de op één na machtigste man van Engeland. De dichter en diplomaat Thomas Wyatt wijst Cromwell er fijntjes op hoe de kaarten zijn geschud. ‘Nu de Boleyns en hun vriendjes van het toneel zijn verdwenen hebt u ruimte gecreëerd voor uzelf. U kunt uw eigen mensen in de kringen rond de koning plaatsen.’

In opdracht van Hendrik VIII voert hij hervormingen door en legt hij zich toe op de ontmanteling – of liever gezegd de plundering – van kloosters. De koning is inmiddels getrouwd met Jane Seymour. Zij bevalt van een zoon, de latere koning Eduard VI, maar sterft in het kraambed. Het is de taak van Cromwell om een nieuwe huwelijkskandidaat te zoeken. De keuze voor Anna van Kleef blijkt geen succes. Mantel maakt in twee zinnen duidelijk wat er in de koning omgaat: ‘Vanaf het allereerste moment dat hij Anna zag, zag hij zichzelf in de spiegel van haar ogen. Vanaf dat ogenblik stond geschreven dat er nimmer van liefde of genegenheid tussen hen beiden sprake zou zijn.’

Het is het begin van de val van Cromwell. Maar verwacht in De spiegel & het licht geen afgebakend verhaal in de richting van het einde.

Of het nu gaat om de kleding of het eten, het valt steeds weer op dat het bovenal de details zijn waarin de schrijfster uitblinkt. Het is de lezer die zich door al deze feiten een weg moet zien te banen. De lange lijst historische personages maakt het niet makkelijk. Bovendien legt Mantel weinig uit en laat zij de conclusies aan de lezer. Toch is dit alles geen reden om je te laten afschrikken. Want uit iedere zin, eigenlijk uit ieder woord in De spiegel & het licht spreekt de ongelofelijke betrokkenheid van de schrijfster bij dit onderwerp. Het kan bijna niet anders of Hilary Mantel gooit dit jaar opnieuw hoge ogen bij de jury van de Man Booker Prize.

Naamloos-1 1

31-03-2020 11:54:31

BOEKFRAGMENT

OER OER is een meeslepende vertelling die op een nieuwe manier een verbinding legt tussen Gods grote verhaal in de Bijbel en hedendaagse inzichten vanuit de wetenschap. OER is 13 mei verschenen, kreeg binnen twee weken een vierde druk en staat intussen in de Bestseller60!

Proton en zijn kerngenoten Solon, Aris en Ensis, hebben het dankzij het werk van de fotonen lichter zien worden in het heelal, een paar honderdduizend jaar na de oerknal. Maar dan volgt een teleurstelling.

Corien Oranje, Oer. Het grote verhaal van nul tot nu, Uitgeverij Ark Media, 160 pagina’s (€ 14,99) www.royaljongbloed.com

Het licht waarmee we zo blij waren, werd steeds zwakker, tot het nauwelijks meer te zien was, en uiteindelijk uitdoofde. Het werd weer aardedonker in het heelal. Dat voelde als een groot verlies. Natuurlijk, er was een tijd geweest waarin ik tevreden was met de duisternis. Toen ik niet beter wist. Iets wat je niet kent, kun je niet missen. Vervolgens kwam het licht, als grote verrassing van de Schepper, en nu het weer weg was, miste ik het meer dan ik had kunnen denken.

Was het iets tijdelijks geweest, dat licht? Iets wat hoorde bij het begin, maar wat nu zijn taak had afgerond?

Of zou de Schepper het opnieuw

kunnen inzetten?

Ik had geen idee. Was de Schepper eigenlijk nog wel bezig met zijn project? Ik merkte er in elk geval niets van.

‘Weten jullie het wel zeker?’ vroeg ik, na een paar miljoen jaar. ‘Van dat plan?’

Solon, Aris en Ensis wisten het zeker.

‘Misschien hebben jullie het verkeerd begrepen,’ opperde ik, zo’n tien miljoen jaar later.

‘Echt niet.’

‘Er gebeurt helemaal niks. Ik denk dat dit een aflopende zaak is.’

‘Je moet een beetje geduld hebben, Pro.’ We waren tweehonderd miljoen jaar verder toen het licht terugkwam, grootser en helderder dan ooit. Ik maakte het van dichtbij mee, en het was de grootste, de meest bijzondere gebeurtenis die ik tot dan toe had beleefd.

Het was koud en donker in die tijd, dus het is niet zo dat we het zagen aankomen. Het eerste wat we merkten? Het werd drukker in onze regio, een beetje vergelijkbaar met een vol treinperron om halfzes ’s avonds.

Na een poosje werd het wel héél druk. Het was alsof iedereen uit de hele stad opeens de sterke drang voelde om naar het station te gaan, om zichzelf vervolgens in de toch al overvolle trein te persen. Zoiets gebeurde er op de plek waar wij ons

bevonden. De zwaartekracht dreef ons en andere atomen naar elkaar toe, en waar mensen op een bepaald moment geen ruimte meer hebben om dichter bij elkaar te komen, daar gingen wij gewoon door, met steeds heftigere botsingen tot gevolg.

De kou werd verdreven door een overweldigende hitte. In de chaos verloren we onze elektronen, en het leek of we met andere protonen en heliumkernen in een smeltkroes terechtkwamen. Heter en heter werd het en op dat moment ging het licht plots met volle kracht branden.

Niet de flitsen, niet het vage licht dat we tot dan toe hadden meegemaakt (en dat achteraf gezien weinig voorstelde), maar een fel, verblindend licht, dat loeide en verslond, brandde en explodeerde, en alle kanten op schoot.

‘Wat gebeurt er!’ schreeuwde ik boven het gebulder van het vlammende oergeweld uit.

‘Kijk dan!’ riep Ensis. ‘Die protonen daar! Ze versmelten!’

Het was waar wat Ensis zei. De kernkracht dreef protonen in elkaars armen, ze fuseerden, en er kwamen beangstigende, verzengende hoeveelheden energie vrij in de vorm van oogverblindend licht.

‘We gaan eraan!’ jammerde Aris.

BOEKENKRANT.COM

JUNI 2020 PAGINA 23

KIJKJE IN DE KEUKEN INTE

RVIEW © MERCIS BV

Dick Bruna in zijn atelier PÅL HANSEN

het eind mee.’

Hoewel Nijntje deel uitmaakt van het Nederlandse erfgoed, is haar succes te danken aan de universele stijl die Bruna hanteert. De eenvoud van de zwarte lijnen en kleurvlakken maken zijn illustraties haast tot pictogrammen, die overal ter wereld herkenbaar zijn. Is Nijntje dan wel typisch Nederlands te noemen? ‘Ik zou zeggen van niet,’ zegt de directeur. ‘De avonturen van Nijntje en haar vriendjes gaan over hele universele, alledaagse gebeurtenissen die alle kinderen kunnen meemaken.’

Nijntje is jarig!

Het beroemdste konijn van Nederland – en misschien wel de hele wereld – wordt alweer 65 jaar! Op 21 juni is nijntjes officiële verjaardag.

Al drie generaties groeiden op met de universele en tijdloze illustraties van Dick Bruna. Wij spraken met directeur Marja Kerkhof over de verjaardag én toekomst van Nijntje.

Door Mirjam Mulder Kerkhof kende Bruna al zo’n twintig jaar voordat ze directeur werd van Mercis bv, die sinds 1971 de auteursrechten van Bruna vertegenwoordigt. Nog altijd waakt zij over de erfenis en filosofie van de geliefde Utrechter. ‘Ik ben hier zo’n 25 jaar geleden aangesteld als directeur,’ vertelt Kerkhof. ‘Een van de eerste dingen die we gingen doen was zelf de boeken uitgeven.

Zijn eerste boeken gaf Dick uit bij de uitgeverij van zijn vader, A.W. Bruna. Daarna zijn de boeken uitgegeven door diverse uitgevers, van de Harmonie tot Cocon. Ik ben toen gevraagd om bij Mercis te komen werken omdat ik Dick al heel lang kende, en zijn werk ook.’

Mercis bewaakt ook internationaal de rechten van Nijntje, of ‘Miffy’, zoals ze in alle andere talen heet.

Vooral in Japan is Miffy enorm populair, waar de mensen in de jaren zestig door de eenvoudige tekenstijl zelfs dachten dat Bruna Japans was.

Kerkhof: ‘Wij maken de boeken voor de Benelux, en voor andere talen werken we samen met lokale uitgevers en agenten. Soms is het ook zo dat er lokaal boeken of andere producten bedacht worden. We kijken dan bij elk product van het begin tot

Erfenis De ‘vader’ van Nijntje had een duidelijke filosofie: respecteer de wereld van het kind. Ook drie jaar na zijn overlijden is het naleven van die visie het doel van het bedrijf. Zo geven hun producten kinderen altijd de ruimte voor hun eigen fantasie.

De directeur is positief over de toekomst van het werk van Dick Bruna.

‘In eerste instantie is de backlist van Bruna natuurlijk heel sterk, en daarnaast hebben wij een enorme databank samengesteld van al zijn illustraties. Hij heeft meer dan vijftig jaar gewerkt, dus er zijn heel veel tekeningen gemaakt, meer dan menig illustrator kan maken in zijn carrière. En wij maken daar als uitgeverij weer allerlei soorten boeken van.’

Een andere manier waarop Mercis de erfenis van Bruna in leven houdt, is door het Sikkelcelfonds te ondersteunen. De tekenaar zette zich in zijn leven vaak in voor goede doelen, door bijvoorbeeld affiches te ontwerpen of kinderen

e ntje n nina j i n

be Bruce Ingman en Ramona Reihill, Dick Bruna.

The illustrators, Mercis Publishing, 112 pagina’s (€ 19,95)

s te

vrie n d

je

s

Dick Bruna, nijntje en nina beste vriendjes, Mercis Publishing, 16 pagina’s (€ 5,95)

in ziekenhuizen te bezoeken. ‘Wij krijgen iedere week verzoeken van goede doelen,’ vertelt de directeur.

‘Wij zoeken het meestal dichtbij huis, zoals initiatieven gericht op leesbevordering. Mijn eerste reflex om samen te werken met het Sikkelcelfonds was dan ook afwijzend.

Maar toen ik het verhaal over Sikkelcelziekte nog een keer las, besefte ik hoe vreselijk het is dat bijna niemand hiernaar omkijkt.’

Kinderen met sikkelcelziekte, waarbij de rode bloedcellen niet rond, maar sikkelvormig zijn, leiden onder meer aan ondragelijke pijnaanvallen en worden zonder behandeling meestal niet ouder dan vijf jaar. Met een campagne op televisie, online en op straat zet Mercis zich in om geld in te zamelen voor onderzoek. Voor de verjaardag van Nijntje geven ze ook een nieuw boekje over Nijntje en Nina én knuffels van de twee vriendinnen uit. De opbrengsten daarvan gaan naar het Sikkelcelfonds. Kerkhof: ‘Zeker nu de kans op genezing zo dichtbij is, moeten we onze schouders eronder zetten. Deze ziekte is letterlijk te pijnlijk om van weg te kijken.’

Feest Voor de 65ste verjaardag van Nijntje was een groots feest gepland in het weekend van 20 en 21 juni, één dag in Leiden en één in Utrecht. ‘Wij willen uiteraard rekening houden met de situatie waar wij nu als land in zitten, dus de evenementen kunnen jammer genoeg niet doorgaan.’ Dat mag de pret echter niet drukken, en dus wordt de focus verplaatst naar online activiteiten. Kerkhof: ‘We werken al jarenlang samen met de Koninklijke Nederlandse Gymnastiek Unie in verband met het Nijntjebeweegdiploma, maar omdat dat nu niet meer in het echt kan, geven we online beweeglessen. Ook proberen we heel actief te zijn op ons YouTube-kanaal, dat is nu populairder dan ooit. Zo proberen we zoveel mogelijk aan te sluiten bij de situatie van nu.’

Naast (online) activiteiten wordt de verjaardag ook gevierd met nieuwe uitgaven. Ook voor volwassenen zit daar een interessante uitgave bij: Dick Bruna, onderdeel van de serie The Illustrators van uitgeverij Thames & Hudson. Dit boek geeft een inkijkje in het leven en werken van de beroemde tekenaar. Eén ding is duidelijk: de aantrekkingskracht van het witte konijn is nog lang niet aan het verdwijnen. Of, zoals Kerkhof het zegt: ‘Ik denk dat er nog vele generaties zullen opgroeien met Nijntje.’

BOEKENKRANT.COM

JUNI 2020 PAGINA 24

TOP 30

De dertig bestverkochte boeken in Nederland en Vlaanderen NEDERLAND

1 (nieuw) 1e week

Suzanne Collins, De ballade van slangen en zangvogels

2 (nieuw) 1e week

Hanneke de Zoete, De Zoete Zusjes zoeken een schat

3 (1) 2e week

Louis van Gaal en Robert Heukels, LvG

4 (3) 5e week

Lucinda Riley, De vlinderkamer

5 (7) 12e week

Charlie Mackesy, De jongen, de mol, de vos en het paard

Week 22, 2020. Bron: Stichting CPNB

6 (8) 14e week

11 (9) 102e week

16 (2) 2e week

7 (4) 105e week

12 (nieuw) 1e week

17 (nieuw) 1e week

Lucinda Riley, De zeven zussen. Zon Lucinda Riley, De zeven zussen

8 (nieuw) 1e week

Susan Shumsky, I Am

9 (5) 6e week

Paulien Cornelisse, Japan in honderd kleine stukjes

10 (6) 38e week

Rutger Bregman, De meeste mensen deugen

Lucinda Riley, De zeven zussen. Storm

Eva García Sáenz de Urturi, De heren van de tijd

13 (12) 100e week

Lucinda Riley, De zeven zussen. Schaduw

14 (14) 71e week

Lucinda Riley, De zeven zussen. Maan

15 (13) 90e week

Lucinda Riley, De zeven zussen. Parel

David Baldacci, Ondergronds

John Flanagan, Broederband 8.

De terugkeer van de Temujai

18 (11) 7e week Nicci French, In hechtenis

19 (15) 5e week

Suzanne Vermeer, Souvenir

20 (41) 5e week Ivo Bökkerink, De staatsbank

21 (nieuw) 16e week Marieke Lucas Rijneveld, De avond is ongemak

22 (10) 9e week

De Bosatlas van de Tweede Wereldoorlog

23 (19) 2e week

Marcel van Roosmalen en Jan Dirk van der Burg, Nederland onder het systeemplafond

24 (nieuw) 1e week

Nora Roberts, De komst van de kracht

25 (nieuw) 1e week

Cees Dekker en Corien Oranje, Oer

26 (17) 12e week Splinter Chabot, Confettiregen

27 (18) 9e week

Johan Harstad, Max, Mischa & het Tet-offensief

28 (nieuw) 1e week Mark Verhees, Eenvoudiger leven

29 (nieuw) 1e week

Mark Cameron, Tom Clancy. Eer en geweten

30 (21) 16e week Corina Bomann, Agneta’s erfenis

BOEKENKRANT TIPT

Zomer vol spanning In juni vinden de Spannende Boeken Weken plaats, traditioneel de aftrap voor ‘zomerlezen’. Lees de hele zomer lang boeken ter ontspanning of juist thrillers die je slapeloze nachten bezorgen. Wij geven hier een paar voorbeelden.

Nicci French, In hechtenis, Uitgeverij Ambo|Anthos, 437 pagina’s (€ 22,99)

Bo Svernström, Wie zonder zonde is, Uitgeverij HarperCollins, 384 pagina’s (€ 21,99)

VLAANDEREN

1 (1)

Merho, Peter van Gucht e.a., De Kiekeboes 155.

In troebel water

2 (3)

François Corteggiani, Hec Leemans e.a., F.C. De Kampioenen 107.

Supermarkske en de 7 dwergen

3 (2)

Lucinda Riley, De vlinderkamer

4 (4)

Lucinda Riley, De zeven zussen 6. Zon

5 (5)

Lucinda Riley, De zeven zussen 2. Storm

Elizabeth Macneal, De poppenfabriek, Uitgeverij The House of Books, 400 pagina’s (€ 21,99)

Week 18, 2020. Bron: boekenvak.be

6 (6)

Lucinda Riley, De zeven zussen 3. Schaduw

7 (7)

Lucinda Riley, De zeven zussen

8 (11)

Marc Van Ranst, Sebastiaan Van Doninck, Monsterlijke microben

9 (9)

Santa Montefiore, Naar de overkant

10 (8)

Lucinda Riley, De zeven zussen 4. Parel

11 (10)

Nicci French, In hechtenis

12 (12)

Lucinda Riley, De zeven zussen 5. Maan

13 (73)

Michael Sels, Lekker lang leven

14 (nieuw)

Fatima El Irari, Uit de keuken van Fatima

15 (18)

Ish Ait Hamou, Het moois dat we delen

16 (13)

Paolo Giordano, In tijden van besmetting

17 (16)

Peter van Gucht en Luc Morjaeu, Suske en Wiske 351. De verloren

Van Eyck

18 (29)

Sandra Bekkari, Fast Food

19 (14)

Arnout Hauben en Johanna Spaey, De bevrijding van Vlaanderen

20 (17)

François Corteggiani, Hec Leemans e.a., F.C. De Kampioenen 106.

De bronzen beker

21 (21)

Rutger Bregman, De meeste mensen deugen

22 (19)

Lieven Scheire, Fysica

23 (24)

Andy Griffiths en Terry Denton, De waanzinnig boomhut van 117 verdiepingen

24 (23)

Nix, De buurtpolitie 8.

Supersloef

25 (22)

Jo Claes, Thomas Berg 15. Van de hemel in de hel

26 (26)

Merho en Peter van Gucht e.a., De Kiekeboes 154. Iemand moet het doen

27 (27)

Nina en Eva Mouton, Mild Ouderschap

28 (25)

Yuval Noah Harari, Sapiens

29 (20)

Edwin Wouters en Gerd Van Loock, Jommeke 298. De schrik van Onderland

30 (31)

Julie Van den Kerchove, Keto in 15 minuten

BOEKENKRANT.COM

JUNI 2020 PAGINA 25

SCHRIJFWEDSTRIJD

Winnaar eerste editie BKSchrijfwedstrijd Marcel Fuchs is met zijn verhaal Kraag de winnaar van deze eerste editie van de Boekenkrant-schrijfwedstrijd. Van de 77 inzendingen vonden wij zijn verhaal eruit springen door de precisie van zijn woorden en de prachtige invulling van het thema ‘contact’. Kraag leest als een period piece over deze corona-tijd, dat ook lang hierna nog relevant zal blijven. Benieuwd naar meer? Kijk op www.boekenkrant.com voor de verhalen van de overige vier genomineerden.

Kraag Stap voor stap, zeggen ze.

Steeds een nieuwe fase. Op mijn leeftijd wil je niet zoveel nieuwe stappen meer zetten. Te veel om aan te wennen.

Sommige dingen zijn herkenbaar.

De lijnen die je in gedachten op straat trekt. De stilte als je anderen passeert.

De neiging om mijn adem op onnatuurlijke momenten in te houden.

Maar dat deed ik altijd al wanneer ik achter iemand liep.

Het geluid van de vogels, dat is nieuw.

En de verschrikte blik van de winkelier als ik binnenkom – die heeft de laatste stap nog niet verwerkt.

Alsof ik een spin ben die onder zijn deur door kruipt.

Wat ik van zijn gezicht zie is grauw.

De rest zal niet veel beter zijn. Ik denk dat niemand van ons er beter uit is gaan zien.

Ik zeg goedemorgen. Mijn stem kraakt. Ik had thuis wat moeten drinken, hier gaat dat niet zomaar.

De winkelier mompelt wat en gaat met gekruiste armen achter de balie staan. Hij kent mij nauwelijks, hij zal het verschil niet eens gehoord hebben.

Boodschappenlijst. Het verbaast me nog steeds hoe snel ik eraan gewend raakte om geordende boodschappenlijsten te maken. Mijn lijsten waren altijd zoals ze in mijn hoofd opkwamen. Teruglopen in de supermarkt was nooit een probleem, mijn benen zijn nog goed, maar ineens werd de kortste route een zaak van levensbelang.

Een lijst in volgorde van de schappen dus – alleen is het de volgorde van de winkel verderop waar ik niet binnenkwam. Veel te veel om aan te wennen.

Ik schat de breedte van de gangpaden, overzie de indeling van de schappen. Deze winkel is net als ik, de stad is in de loop van de jaren aan ons voorbij gegroeid.

Ik herschik mijn lijst.

In de verte klinkt een sirene. Eerst schrok ik van elke sirene. Daarna begon ik ze te tellen, het was rustgevend om er grafieken van te maken.

Later maakte ik geen grafieken meer en was de schok ook weg, onderhuids gekropen, als ruis op mijn zenuwen.

Onwillekeurig schraap ik mijn keel.

De winkelier schiet overeind alsof hij zich aan iets gebrand heeft.

Ik maak een verontschuldigend gebaar. ‘Hooikoorts.’

Niet zeker of dat weer een geaccep-

teerd excuus is. Een tijd lang konden hooikoortspatiënten zich niet buiten vertonen, zelfs toen het nog mocht.

‘Bent u al lang weer open?’ vraag ik.

Hij spreidt zijn handen.

‘Heeft u gemberwortel?’

Hij kijkt alsof hij allerlei ideeën heeft over iemand die juist nu behoefte heeft aan gemberwortel. Hij schudt zijn hoofd. ‘Ik ben sinds gistermiddag weer open.’

Ik bekijk de blikjes groenten.

‘Zocht u verder iets speciaals?’

Nu zie ik ook de zweetdruppels op zijn voorhoofd.

Geschuifel naast me. Een oude vrouw, ouder dan ik in ieder geval.

Haar mondkapje hangt te laag, dus ik zie genoeg om haar leeftijd in te kunnen schatten.

‘Meneer, kunt u bij de bovenste plank?’

Ze is dichtbij. Ik ruik haar, ze ruikt naar stof en plakkerige snoepjes.

Mijn reuk lijkt de afgelopen weken sterker geworden.

Die man met dat sjaaltje rook ik destijds niet, hoewel hij vlak naast me kwam staan, klaar om in het gat te springen dat ik tussen mezelf en mijn voorganger in de rij had laten vallen. Het was in een winkel als deze, maar met smallere gangpaden.

Voordat de beperkingen begonnen.

Hij droeg een vlekkerige jas, een mutsje van onbestemde kleur. En dat obsceen fleurige sjaaltje, alsof hij iedereen zijn vrolijker tijden van weleer wilde inwrijven.

‘Wilt u afstand houden,’ zei ik. Lastig om een grens te trekken als je je hoofd moet afwenden.

Hij keek me aan, trouwhartig, zonder zichtbaar benul van richtlijnen.

Hij kwam nog wat naar voren. Zijn mouw schuurde tegen de mijne.

Dat was het moment dat ik hem in gedachten tegen de grond sloeg. In gedachten ben ik altijd beter in dat soort dingen geweest.

De vrouw is inmiddels een stap achteruit gegaan.

‘Wat heeft u nodig, mevrouw?’

‘Dat pak crackers alstublieft.’

‘Deze?’ Ik geef het met gestrekte arm aan. Ze glimlacht. Ze heeft een simpel pak crackers nodig. Geluksvogel.

Verderop pakt ze nootjes, kaas, wijn.

Vast een feestje.

Ze zeiden dat er veel feestjes waren in het begin. Om een lange neus te trekken, even op het randje te balanceren.

Toen een tijd niets, behalve hamsteren en van de schrik bekomen.

Daarna hoorde je over ontmoetingen per computer, werken op afstand, jongelui die juichten over hoe dat de wereld kon veranderen.

En er was een golf van behulpzaamheid. Boodschappen, bemoedigende woorden, alles voor wie daar zelf

niet aan kon komen.

Maar hoeveel kun je vieren, hoe lang kun je mensen helpen? Terwijl de weken zich voortsleepten begon het wachten, groeide de angst als pus in een zweer, en zocht ik geruststelling in het lezen van berichten op het internet, totdat dat kapot ging.

De winkelier kucht nu zelf. Hij rekent de crackers en de wijn af.

Het is een vreemde dans. De oude vrouw drentelt, komt dan weer dichterbij. Er staat geen pvc-scherm en achter de toonbank heeft hij niet de ruimte om afstand te houden.

Ik hoor haar beginnen over het weer.

Een pot pindakaas in mijn kar. Nog een keer alles natellen. De woorden op de lijst zijn magnetisch geladen, bij elk ervan schiet mijn aandacht weg.

Uiteindelijk stap ik op de kassa af.

De winkelier kijkt de oude vrouw nog na. Hij wriemelt aan zijn geïmproviseerde mondkapje.

‘Het is vreemd, niet waar?’ zeg ik.

Hij kijkt naar het karretje alsof hij de pot pindakaas wil overhalen uit zichzelf op de balie te springen.

‘Te veel voor een mens alleen,’ mompelt hij.

Hij heeft gelijk, maar ik zeg, ‘Het wordt vast beter.’ Ik zet de boodschappen op de balie en stap weer achteruit.

De winkelier reikt naar het pak melk dat het dichtst bij hem staat. Dan ademt hij abrupt in. Het maakt een schurend geluid. Zijn ogen worden wijd en hij zakt in elkaar.

Daniel was de eerste die het kreeg, Daniel van driehoog. Niets aan de hand, riep hij door het open raam, en van afstand was ook niets aan hem te zien. Maar op de vijfde dag gingen de gordijnen dicht. Twee dagen later klonk een sirene op het parkeerterrein en drongen mannen in groene pakken met een brancard het gebouw binnen.

De eerste keren stond iedereen nog voor het raam te kijken, en belde rond of iemand in het trappenhuis iets had gezien. Maar het was steeds hetzelfde, zeiden ze. Een laken. Helmen waarachter je geen ogen kon zien. Lege pakken zonder mensen erin.

Uiteindelijk ging niemand meer kijken.

Ik had gedacht dat ik nog banger zou worden, maar er kwam vooral matheid. Kruisjes zetten op de kalender.

Stilte.

En verbazing als iemand luidkeels over heropening begon.

Ik ben al haast buiten als het door me heen schiet. Dit is niet wat ik denk.

De winkelier ligt roerloos achter de balie.

Een verschrikkelijke traagte overvalt me, mijn bloed is van stroop. In de verte rinkelt een tram. O ja, die rijden weer normaal. Dichterbij klinkt het getjak van een zwerm kauwen.

Nooit weggeweest, die beesten.

Wat blijft is achteraf altijd heel voorspelbaar.

Dan dringt wat licht in mijn hersenen door. Iets doen. Pols voelen?

Reanimeren? Even de gedachte aan beademen maar die verdwijnt weer.

112 bellen?

Verbazingwekkend hoe snel sommige instinctieve reacties verdwenen zijn.

Ik toets de nummers in. Tot mijn verrassing heb ik direct iemand aan de lijn.

Een vrouwenstem, vreemd om te horen. Ze klinkt koel en beheerst, directief als ik aarzel. Prettig.

Heeft de persoon een polsslag? U kunt de pols voelen, meneer, dat kan geen kwaad.

Ik vertel dat er een pols is, maar zwak en heel snel.

Ademt de persoon nog?

Ik aarzel.

Heeft u een spiegeltje, meneer?

Ik staar naar het masker van keukenpapier op zijn gezicht. Er zitten donkere vochtplekken in. Er zal hier vast een spiegeltje zijn, zo’n winkel is het wel. Maar ik zeg nee, er is geen spiegeltje.

Ze is even stil.

Dan zegt ze dat de collega’s van de ambulance onderweg zijn. Kunt u de sirene horen?

Ja, ik kan de sirene horen.

Terwijl de ambulancebroeders de winkelier op de brancard vastsnoeren kijk ik vanuit de deuropening toe. Ze zien bleek, ze hebben wallen onder hun ogen, maar ze hebben tenminste ogen. Geen helmen.

En ze zijn niet groen. Onder hun mondmaskers dragen ze een gele hes met een blauw kraagje. Fris, geruststellend lichtblauw. Ik kan mijn blik er niet van afhouden.

‘Wat een prachtige kleur.’

Ze kijken op. ‘Wat?’ zegt de dichtstbijzijnde.

‘Dat blauw.’

‘Welk blauw?’

Ik wijs naar het kraagje. Ik wil het aanraken, maar ik wijs.

Hij probeert langs zijn masker naar beneden te kijken. Schudt dan zijn hoofd en knikt naar zijn collega. Ze rijden de brancard naar buiten.

‘Bedankt,’ zeg ik nog.

Met een rustige beweging schuiven ze de winkelier de ambulance in.

‘We doen gewoon ons werk, meneer.

Redt u het verder?’

Een vraag waar ik even over moet nadenken.

Maar zij hebben haast.

Dus zeg ik ja, ik red het verder wel.

BOEKENKRANT.COM

JUNI 2020 PAGINA 26

BOEKFRAGMENT

Godendrank Godendrank gaat over een Nederlandse wijnliefhebber die alles opgeeft en een wijndomein koopt in de Languedoc. Hij raakt bevriend met de burgemeester van het dorpje, zelf ook wijnboer, die hem introduceert bij enkele collega’s.

Ilja Gort, Godendrank, Uitgeverij Slurp, 236 pagina’s (€ 15,95) www.tulipe.nl

Nog geen kwartier later zat Abel aan zijn eerste wijntje. En wat voor een wijntje. Ze bevonden zich in een schemerdonkere wijnkelder waar de schimmel centimeters dik op de muren stond. Het was er berekoud en boven de dubbele rij wijnvaten hing een muffige lucht. Jean-Baptiste had een buik als een wijnton en een groot hoofd met woest uitstaand grijs haar met vergeelde vlekken erin. Hij droeg een korte broek waar twee dikke vlezige benen onder uitstaken en onder zijn rechteroog kleefde een felwit verbandpleistertje, dat hij verklaarde als ‘une petite opération’ zonder in details te treden. Nadat hij Abels hand in een bankschroefgreep had genomen en tot het laatste botje had vermorzeld, trok hij de stop van een vat wijn. ‘Zo. Nu wilt u natuurlijk een glas wijn proeven,’ bromde hij terwijl hij een steekhevel in het spongat stak. Hij greep drie glaasjes van een plank en vulde die tot de rand. ’Voilà, monsieur.’ Hij overhandigde Abel een

morsig glaasje met een vloeistof die deed denken aan het bloed van een zojuist geslachte dinosaurus. Abel wierp een heimelijke blik op zijn horloge: tien over negen ’s ochtends.

Voorzichtig bracht hij het glas naar zijn neus en besnuffelde het oppervlak. Hij kon ternauwernood een verschrikte verwensing onderdrukken.

In een afleidingsmanoeuvre hief hij zijn glas en zei, niet wetend dat je bij het wijnproeven nooit moet proosten, ‘Santé!’

Zijn gastheer keek hem bevreemd aan en kiepte toen zijn glas in één beweging achterover.

Abel nam een voorzichtig nipje. Het smaakte naar het vocht dat zich verzamelt in de punt van een volle vuilniszak op een warme zomerdag.

‘Très bon,’ wist hij uit te brengen.

De burgemeester, die slechts aan zijn wijn had geroken en het glas daarna onaangeroerd had teruggezet op de ton, knikte goedkeurend en beaamde Abels oordeel. ‘C’est un très bon vin. Un vin de garde.’

De volgende wijnboer deed Abel denken aan een pad. Een kleine gedrongen man zonder nek. Zijn knoestige hoofd, met enigszins uitpuilende ogen, zat direct op zijn schouders, waardoor hij voortdurend met een loerende blik omhoogkeek.

Na de begroeting vroeg hij in het dialect van de streek iets aan de burgemeester. Abel kon er geen touw

aan vastknopen, maar het wantrouwige hoofdgebaar dat de man naar hem maakte, sprak boekdelen.

Jean-Claude leek hun gastheer gerust te stellen, waarop de kleine wijntrol een korzelig gegrom liet horen en hen voorging naar de vatenkelder.

Terwijl hij de stop uit een wijnvat trok en de glazen vulde, vroeg hij Abel iets wat klonk als de aanvalskreet van een bronstige neushoorn.

Abel haalde verontschuldigend zijn schouders op. ‘Eh, pardon...?

De wijntrol overhandigde Abel zijn glas en herhaalde zijn vraag.

Hulpeloos keek Abel naar de burgemeester.

‘Monsieur Ducasque wil graag weten of je gewone wijn gaat maken, of van die stadse flutwijn.’

‘Ik ga natuurwijn maken!’ riep Abel onbevreesd. ‘Biologisch!’

Dit antwoord viel in goede aarde. De verweerde paddenkop spleet open en het kale peertje in de wijnkelder verlichtte twee rijen vergeelde tanden. ‘Zo mag ik het horen!’ gromde hij en hij hief zijn glas. Ze proostten en dronken. De gastheer ledigde zijn glas in een lange teug, veegde zijn mond af en knikte tevreden. ‘Dit is wijn,’ knorde hij. ‘Zo moet wijn smaken.’

BOEKFRAGMENT

In hechtenis In hechtenis is de spannende literaire thriller van het wereldberoemde schrijversduo Nicci French, bekend van onder andere de Frieda Klein-serie.

Nicci French, In hechtenis, Uitgeverij Ambo|Anthos, 416 pagina’s (€ 22,99) www.amboanthos.nl

Het gegil begon om drie uur ’s nachts. Tabitha had nog nooit een mens zo’n geluid horen voortbrengen. Het klonk als het gekrijs van een dier in een val en werd beantwoord door andere kreten, galmend en ver weg. Tabitha wist niet of het uitingen van steun, woede of spot waren. Het gegil verflauwde tot snikken, maar zelfs dat werd versterkt door het metaal, de deuren, de trappen, de vloeren. De geluiden galmden na door Tabitha’s hoofd.

Ze voelde beweging in het bed boven haar. De andere vrouw moest wakker zijn.

‘Volgens mij zit er iemand in de problemen.’

Stilte. Tabitha vroeg zich af of de vrouw haar negeerde of dat ze echt nog sliep, maar toen klonk er in het donker een stem. De vrouw sprak traag, alsof ze in zichzelf praatte.

Haar stem was laag en raspend, de ochtendstem van een roker.

‘Iedereen zit in de problemen,’ zei ze.

‘Daarom zijn ze hier. Daarom huilen ze als ze denken aan hun kinderen of aan wat ze hebben misdaan. Of aan wat ze hun kinderen hebben

misdaan. Bij echte problemen hoor je geen gegil. Dan hoor je alleen de piewie’s door de gangen rennen. En als het echt foute boel is hoor je een helikopter landen op het grasveld hiernaast. Dat is sinds ik hier ben drie, vier keer gebeurt.’

‘Wat komt die dan doen?’ vroeg Tabitha.

‘Wat denk je?’

Tabitha probeerde niet te bedenken waarom hier midden in de nacht een helikopter zou landen. Ze probeerde überhaupt niet te denken. Maar dat ging niet. Ze staarde naar de onderkant van het bed boven haar en luisterde naar het gesnik en geschreeuw en een nieuwe huiluitbarsting van iemand anders en voelde plotseling hoe de duisternis werd doorboord door een kristalhelder besef: dit gebeurde echt.

Tot dan toe was alles zo vreemd geweest, zo anders dan alles wat ze kende, dat het had gevoeld als een krom sprookje over iemand anders die naar de gevangenis ging, iemand over wie ze las of naar wie ze keek in een film, ook al beleefde ze alles zelf. Zo had het gevoeld in de kleine, raamloze achterbak van het arrestantenbusje waarin ze vanaf de rechtbank hierheen was gebracht, toen ze haar kleding uittrok en door haar knieën ging, waarna ze was aangestaard en bestudeerd en een vrouw om haar kleine borsten en okselhaar had gelachen, toen ze

onder de douche stond. Ze hadden haar een stel lakens, een kriebelige blauwe deken en een dunne handdoek gegeven en haar een hele reeks deuren door geleid. Die deuren waren inderdaad van heel dik metaal. Ze vielen inderdaad met een klap dicht. De bewakers hadden inderdaad enorme sleutelbossen aan een ketting aan hun riem hangen. De gevangenis was ontzettend gevangenisachtig.

BOEKENKRANT.COM

JUNI 2020 PAGINA 27

BOEKFRAGMENT

Saint X Saint X is een prachtig geschreven verhaal dat deels een mysterie is, deels een psychologische roman, deels een coming of age, over het effect van een plotselinge dood op een hele gemeenschap.

Alexis Schaitkin, Saint X, vertaling: Erik de Vries, Uitgeverij Signatuur, 480 pagina’s (€ 24,99) www.awbruna.nl

Als je op Indigo Bay inzoomt, geeft het resort zijn details prijs.

De lange oprit met kaarsrechte palmbomen, de met marmer beklede lobby met het zwevende koepeldak, het onoverdekte paviljoen waar elke ochtend tot tien uur ontbeten kan worden, de spa, het limaboonvormige zwembad, de fitness- en zakencentra (beide worden aangeduid met een naambord waarop centre staat; Amerikaanse gasten reageren altijd een beetje laconiek op deze Britsheid, die op een eiland dat zo ver van Engeland ligt nogal potsierlijk aandoet).

De ligstoelen staan in een halve cirkel op het strand, parallel aan de contouren van de waterlijn; inheemse vrouwen installeren zich op een melkkrat onder een door de zon verschoten blauwe parasol en vlechten het haar van jonge meisjes in. Er hangt een klassiek tropische geur, plumeria, vermengd met de in de zonnebrandcrème verwerkte kokosnoot, en de milde ziltheid van de equatoriale zee.

Op het strand liggen gezinnen omringd door plastic schepjes, zwembandjes, onmogelijk kleine waterschoenen; stelletjes op huwelijksreis liggen in strandhuisjes dicht tegen elkaar aan; pensionado’s verslinden in de schaduw dikke thrillers. Ze hebben geen flauw idee van de ophanden zijnde gebeurtenissen, hier en nu, op Saint X anno 1995.

We schrijven het einde van de ochtend. Kijk. Er loopt een meisje over het strand. Haar tred is loom, alsof het haar totaal niet interesseert hoe laat ze op haar bestemming aankomt. Ze wordt al langslopend nagestaard: opzichtig door de jonge mannen, heimelijk door de heren op leeftijd, afgunstig door oudere vrouwen. (Ook zij zijn ooit achttien geweest.) (…) Haar roodbruine haar, donker en steil als van een paard, wordt met een geel haarelastiek bijeengehouden in een zorgvuldig nonchalante knot. Dit is Alison, dus nooit Ali. ‘Goedemorgen, slaapkop,’ zegt haar vader als ze hun ligstoelen heeft bereikt. ‘Mogge,’ zegt ze gapend.

‘Je hebt het cruiseschip gemist dat hier vlak voor onze neus langs kwam varen. Je kon de opvarenden van een enorme waterglijbaan aan dek af zien glijden,’ zegt haar moeder.

(Hoewel de gasten van Indigo Bay de gewoonte hebben te klagen zodra deze reusachtige schepen hun uitzicht komen bederven, ontlenen ze

tegelijkertijd een zeker genoegen aan dat soort momenten waarop ze hun eigen superioriteit bevestigd zien door andermans wansmaak: zíj hebben er niet voor gekozen een vakantie vol platvloerse overdaad door te brengen op een schip met de uitstraling van een bedrijventerrein.)

‘Klinkt geweldig.’ Alison trekt een strandstoel onder de parasol vandaan en zet hem in de zon. Ze haalt een gele walkman uit haar strandtas. Ze gaat in de stoel liggen, zet de koptelefoon over haar oren en trekt de zonnebril over haar ogen. ‘Zullen we met z’n allen gaan zwemmen?’ vraagt haar vader. Alison reageert niet. Ze doet niet alsof ze hem niet hoort omdat de muziek hem overstemt, denkt haar vader. Ze negeert hem gewoon. ‘Misschien moet iedereen eerst een beetje in de stemming komen,’ zegt haar moeder gemaakt opgewekt.

‘Hé, Clairey,’ zegt Alison. ‘Als ik ga schatgraven, neem ik een zeester voor je mee.’

Ze praat tegen het kleine meisje dat tussen de stoelen van haar vader en moeder in het zand zit, en met opperste concentratie het zand in kleine hoopjes veegt.

‘Als ik ga schatgraven, neem ik een zeester en een hond voor je mee,’ zegt het kleine meisje.

Haar verschijning is even opmerkelijk als haar zus mooi is.

BOEKFRAGMENT

Met radicale compassie naar de wereld kijken In Met radicale compassie naar de wereld kijken licht Tara Brach de innovatieve RAIN-methode toe. Deze methode leert je in vier kleine stappen met meer mindfulness en compassie naar elke situatie te kijken.

En als je dat eenmaal kunt, sta je vanzelf krachtiger in het leven.

Probeer niet de hele wereld te redden of iets groots tot stand te brengen.

Schep in plaats daarvan een open ruimte in het dichtbegroeide woud van je leven.

Martha Postlewaith Tara Brach, Met radicale compassie naar de wereld kijken. De RAIN-methode, Uitgeverij Kosmos, 256 pagina’s (€ 22,50) www.kosmosuitgevers.nl

We raken allemaal verdwaald in het dichtbegroeide oerwoud van ons leven, verstrikt in steeds nieuwe zorgen en plannen, in het veroordelen van anderen en in onze manhaftige pogingen aan alle eisen te voldoen en problemen op te lossen. Wanneer je bent vastgelopen in die brei, verlies je gemakkelijk het zicht op wat er het meest toe doet. We vergeten hoe sterk we ernaar verlangen om vriendelijk te zijn en ontvankelijk. We vergeten hoezeer we zijn verbonden met deze heilige aarde en met alle levende wezens. En in diepste wezen vergeten we wie we zijn.

Dit vergeten hoort bij het ‘in trance

zijn’ – een deels onbewuste staat die, net als een droom, losgekoppeld is van de totale werkelijkheid.

Als we in trance zijn, is onze geest vernauwd, gefixeerd en gewoonlijk opgeslokt door gedachten. Ons hart is vaak in de verdediging, angstig of verdoofd. Zodra je de tekenen van trance herkent, zul je ze overal gaan zien, in jezelf en in anderen. Je bent in trance als je op de automatische piloot leeft, als je je ingemetseld voelt en losgezongen van de mensen om je heen; als je vastzit in angstgevoelens, boosheid, je slachtoffer voelt of in alles tekortschietend.

Het goede nieuws is dat we allemaal in staat zijn onszelf te bevrijden.

Wanneer we verdwaald zijn in het oerwoud, kunnen we een open plek creëren door eenvoudigweg even rust te nemen en ons af te wenden van onze eeuwig orerende gedachten, om ons bewust te worden van onze ervaring in het moment. Ik noem dit ontwaakt en onmiddellijk gewaarzijn ‘aanwezigheid’. Het wordt ook wel bewustzijn genoemd, geest, Boeddhanatuur, je ware aard, de ontwaakte hartmind, en het kent nog vele andere benamingen.

Wanneer we weer volledig zijn verbonden met deze aanwezigheid, kunnen we ons openstellen voor wat er in ons innerlijk omgaat – de veranderende stroom van gewaarwordingen, gevoelens en gedachten

– zonder er weerstand aan te bieden.

Dit maakt dat we ons leven in het moment kunnen leven, helder en met compassie. De verschuiving van verloren zijn in onbewuste mentale en emotionele reactiviteit naar het innemen van onze volledige aanwezigheid is een ontwaken uit de trance.

Nu we aan onze gezamenlijke reis zijn begonnen, zullen de vier stappen van rain – Onderkennen, Toestaan, Onderzoeken en Koesteren – onze instrumenten zijn om in aanwezigheid terecht te komen. Eenvoudig gezegd doet rain mindfulness en compassie ontwaken, past ze toe op de plekken waar we vastzitten en ontwart de pijnlijke emotionele kluwen.

De basiskennis is eenvoudig op te doen en je kunt meteen beginnen met de stappen. Rain schept een open plek in een dichtgegroeid woud, en op deze open plek kun je je hart en geest volledig herstellen.

BOEKENKRANT.COM

JUNI 2020 PAGINA 28

LIJST

Boekhandels die de Boekenkrant verspreiden

Voor een compleet actueel overzicht kijkt u op www.boekenkrant.com/boekhandels. Staat uw naam niet op de lijst, of heeft u aanpassingen? Geef het door via info@boekenkrant.com NEDERLAND AALSMEER

Boekhuis Aalsmeer ALKMAAR

Boekhandel Feijn Van der Meulen’s Boekhandel

BUNSCHOTENSPAKENBURG

Bruna Van de Geest CASTRICUM

Boekhandel Laan CUIJK

The Read Shop Cuijk DEN BOSCH

Boekhandel Broekhuis

Boekhandel Adr. Heinen

ALPHEN A/D RIJN

DEN HAAG

ALMELO

Boekhandel Haasbeek Boekhandel Haasbeek Herenhof AMERSFOORT

De Algemene Boekhandel Boekhandel Riemer Boekhandel Veenendaal

Boekhandel De Vries Van Stockum Boekhandel Scheveningen DEVENTER

Boekhandel Praamstra DIEREN

The Read Shop Dieren

AMSTELVEEN

DOORN

Boekhandel Venstra

The Read Shop Doorn

AMSTERDAM

DOORWERTH

De Amsterdamse Boekhandel Boekhandel De Dolfijn Boekhandel Jimmink Boekhandel Scheltema Boekhandel van Noord ARNHEM

Boekhandel Hijman Ongerijmd ASSEN

Boekhandel Van der Velde Rapunsel Kinderboeken & meer BAARLE-NASSAU

Bruna Baarle-Nassau BAARN

Boekhandel Den Boer BARNEVELD

Boekhandel Romijn BEILEN

Boekhandel Het Logboek BENNEKOM

Boekhandel Novita BERGEN OP ZOOM

Quist Boeken BILTHOVEN

Bilthovense Boekhandel BLEISWIJK

Boekhandel Muilenburg

The Read Shop Doorwerth DORDRECHT

Boekhandel Vos & Van der Leer Kinderboekwinkel De Giraf DRACHTEN

Boekhandel Van der Velde DRIEBERGEN

Boekhandel Jacques Baas

ENSCHEDE

Boekhandel Broekhuis

Boekhandel De Ganzenveer HENGELO

Boekhandel Broekhuis HIPPOLYTUSHOEF

De Wieringer Boekhandel HOOGEVEEN

The Read Shop XL Hoogeveen Boekhandel De Kler Boekhandel Flevo The Read Shop Express IJmuiden KAPELLE

Boekhandel Lectori KERKRADE

GELDROP

Boekhandel Kamerbeek LEEUWARDEN

Boekhandel De Koperen Tuin

Boekhandel Van der Velde De Toverlantaarn

GOIRLE

LEIDEN

GORINCHEM

Boekhandel Van Kralingen

NIEUWEGEIN

KRIMPEN A/D IJSSEL

GOES

De Drvkkery

HEEZE

HELMOND

Boekhandel De Kler Boekhandel Kooyker Boekhandel Silvester

Boekhandel Mondria Nimo Boek

Boekhandel Vingerling The Read Shop Nieuwegein NIJKERK

Boekhandel Roodbeen NIJMEGEN

NOOTDORP

Bruna Lange Baan NUNSPEET

Boekhandel Osinga OEGSTGEEST

OOSTERBEEK

Boekhandel Meijer & Siegers OSS

VOORSCHOTEN

Boekhandel De Kler Plantage Bookstore WAGENINGEN WASSENAAR

Boekhandel De Kler WEESP

Boekhandel PeZZi PaZZi WILLEMSTAD

Bruna Monnichmann

Boekhandel Het Rozemarijntje

SANTPOORT-NOORD

WOERDEN

RIJSWIJK

Bredero Boeken

Boekhandel Plukker SCHIEDAM

Schiedams Boekhuis SITTARD

Boekhandel Krings SNEEK

SON EN BREUGEL

Boekhandel de Traverse STEENWIJK

Steenwijks Boekhuys Boekhandel Arentsen TILBURG TWELLO

Boekhandel Oonk UITHOORN

The Read Shop Express Uithoorn UTRECHT

Boekhandel De Kler Boekhandel KEES WORMERVEER

Pasman Boek & Hobby ZEIST

Boekhandel Kramer & Van Doorn ZEVENAAR

Rebers Boek en Buro ZOETERMEER

Boekhandel De Kler Bruna Dorpsstraat Silvester Boek & Spel ZWOLLE

Waanders In de Broeren

VLAANDEREN BRASSCHAAT

Standaard Boekhandel BRUGGE

De Reyghere boekhandel GENK

Malpertuis HEIST-OP-DEN-BERG

The Read Shop Oudewater

VALKENSWAARD

Standaard Boekhandel

PIJNACKER

VEENENDAAL

OUDERKERK A/D AMSTEL

Boekhandel Sprey OUDEWATER

LEIDSCHENDAM

PURMEREND

Boekhandel Lovink

Kinderboekhandel In de Wolken

Boekhandel Kees Broese boekverkopers Savannah Bay De Utrechtse Kinderboekwinkel

Boekhandel Derijks

GOUDA

LOCHEM

Boekhandel Donner Boekhandel Maximus Boekhandel Van Rietschoten

Gianotten Mutsaers

Boekhandel De Kler

Grimbergen Boeken

ROTTERDAM

OISTERWIJK

Boekhandel Broekhuis

VOORBURG

Boekhandel Kniphorst

Boekhandel De Omslag

TIEL

OLDENZAAL

Boekhandel ’t Spui

ROSMALEN

Boekhandel De Kler Rijnlandse Boekhandel Boekhandel Oisterwijk

Boekhandel Kees

WAALWIJK

Boekhandel Van der Velde

Boekhandel Wagenaar & Van Halem

Roojboek

Boekhandel De Boekenwurm

NOORDWIJKERHOUT

Boekhandel van Atten Bruna Ackershof

LISSE

ROERMOND

SCHAGEN

LEIDERDORP

Boekhandel De Kler

VLISSINGEN

Boekhandel Daan Nijman

Boekhandel Augustinus Boekhandel Roelants Dekker v.d. Vegt Boekverkopers Kinderboekwinkel Nijmegen

Boekhandel De Boekenkist Boekhandel Verkaaik The Read Shop Goverwelle

RODEN

ROOSENDAAL

NAALDWIJK

Boek- en Kantoorboekhandel Lektura

VLEUTEN

Het Witte Huys

MIDDELBURG

HEEMSTEDE

Boekhandel Blokker

RHOON

Riemer Barth

MONNICKENDAM

The Read Shop Hedel

VENRAY

Bruna Ellenbroek

MEPPEL

HEDEL

Boomker Boeken

RAALTE

Plantage Boekhandel Boekhuis de kleine Tovenaar

MIJDRECHT

Geerts Warenhuis Boekhandel Van Grinsven

Boekhandel Dominicanen

HAREN (GR)

Boekhandel Leeskunst Boekhandel Deurenberg

EXLOO

BOXMEER

BREUKELEN

Boekhandel Gillissen & Co Boekhandel De Vries Van Stockum Bruna Cronjéstraat Kinderboekwinkel Kiekeboek

IJMUIDEN

The Read Shop Karssen

Boekhandel Van Kemenade & Hollaers Libris Boekhandel Buitelaar

MAASTRICHT

EINDHOVEN

De Boekenberg Boekhandel Van Grinsven Boekhandel Van Piere

MAASSLUIS

HAARLEM

HUIZEN

Boek en Buro

Boekhandel Boek & Koek

Boek en Buro

EDE

Voster Boekverkopers

MAARN

Boekhandel Het Keizerrijk

HAAKSBERGEN

HOUTEN

Blz. Boekhandel Buitelaar

BREDA

Boekhandel Van der Velde Boekhandel Riemer

DRONTEN

BODEGRAVEN

Van Dinter Media

GRONINGEN

Boekhandel Het Leesteken PUTTERSHOEK

Marjan Houtman Lezen & Schrijven

Boekhandel Priem Boekhandel Van Kooten VEGHEL

Boekhandel Schellen VELP (GD)

Boekhandel Jansen & De Feijter VENLO

Boekhandel Koops

Het Voorwoord MECHELEN

Salvator

TURNHOUT

BOEKENKRANT.COM

JUNI 2020 PAGINA 29

BOEKHANDEL CORONACRISIS

Bijzondere initiatieven

De coronacrisis heeft verregaande gevolgen voor ons allemaal, zo ook voor de boekhandels. Maar gelukkig is er veel creativiteit in het boekenvak, die wordt ingezet om elkaar te steunen. De Boekenkrant licht drie bijzondere initiatieven uit, georganiseerd door respectievelijk twee uitgevers, een schrijver en een boekhandel.

Online boekenmarkt

Coronakronieken

Na hun eerste online Young Adult / Fantasy event op Facebook, hebben Jen Minkman van Dutch Venture Publishing en Elly Godijn van Godijn Publishing de smaak te pakken. Zozeer zelfs dat ze meteen een volgend evenement zijn gaan plannen: een online boekenmarkt op zaterdag 6 juni.

Een boek schrijven in twee maanden tijd én regelen dat de opbrengsten geheel naar de boekhandel gaan?

Het gebeurt niet vaak dat twee uitgeverijen de handen ineenslaan voor een evenement, maar volgens Minkman en Godijn hebben ze juist daaraan het succes te danken. ‘Zo bereik je toch een groter publiek, want sommige mensen komen voor auteurs van de ene uitgeverij, en maken dan ook kennis met schrijvers van de andere,’ vertelt Godijn.

Bij het eerste Facebook-event was het nog even uitvogelen hoe het allemaal werkte met de techniek.

Minkman: ‘Dat was wel een puzzel, mensen moeten er wel op tijd zitten.

En één auteur had haar mobiel op zijn kant gezet, dus mensen moesten

de hele tijd schuin naar haar kijken!’

Godijn: ‘Leuk is ook dat bezoekers comments kunnen achterlaten bij de livestreams. Daar zit bij Facebook blijkbaar wel een limiet aan, want mensen werden eruit gegooid als ze te veel berichten plaatsten.’ Die ervaringen nemen ze mee bij het plannen van het tweede evenement.

Op de ‘boekenmarkt’ zullen er weer auteurs zijn die via een livestream een verhaal vertellen en vragen van kijkers beantwoorden. Minkman: ‘Dit keer hebben we het genre veel breder getrokken naar thrillers, feelgoodboeken, enzovoorts.’ ‘Met tussendoor een muziek-act voor de afwisseling,’ voegt Godijn toe.

Dit format lijkt de uitgevers ook voor de toekomst nog relevant. Er zit geen limiet op het aantal deelnemers, en het is toegankelijker: iedereen kan vanuit huis meedoen, en alleen de ‘acts’ volgen die hen interesseren. Wel kijken ze ernaar uit weer boekpresentaties in hun favoriete boekhandels te kunnen houden.

Minkman: ‘We proberen mensen aan te sporen om de boeken bij hun lokale boekhandels te kopen, je moet elkaar toch blijven steunen.’

Klinkt als een bijzonder en bijna onhaalbaar project, maar auteur Daan Heerma van Voss kreeg het voor elkaar. Hij schreef de Coronakronieken, een boek over de veranderde wereld sinds begin maart. ‘Het begon met mijn eigen aantekeningen,’ vertelt Heerma van Voss, ‘maar ik besefte ook dat iedereen deze tijd op een ander manier beleeft. Eerst zocht ik zelf contact met andere mensen en maakte van hun ervaringen een lopend verhaal. Gaandeweg kwamen er inzendingen van mensen over de hele wereld. Ik ben een schakel tussen al deze verhalen en een boek, dat voelt speciaal.

‘Op een gegeven moment sloegen boekhandels alarm over hun verkoopdalingen en daarmee hun voortbestaan. Ik vond dat in deze vreemde tijden vreemde maatregelen passen: om hen te steunen, moeten er zo min mogelijk kosten aan dit boek verbonden zijn. Uitgeverij Atlas Contact, drukker, vormgever,

ikzelf en andere belanghebbenden verdienen er niets mee om ervoor te zorgen dat de boekhandel hiervan zoveel mogelijk voordeel geniet.

Coronakronieken is een verslag van een veranderende wereld, waarin in korte tijd veel gebeurde. Hopelijk voelen de lezers zich met elkaar verbonden door dit boek.’

Daan Heerma van Voss, Coronakronieken, Uitgeverij Atlas Contact, 256 pagina’s (€ 15,00)

Veilig achter glas In de Maastrichtse boekhandel Dominicanen is vanaf 21 mei tot 30 juni een bijzondere fototentoonstelling te zien: Veilig achter glas.

Fotograaf Tetsuro Miyazaki zat met de afkondiging van de coronamaatregelen plotseling met een lege agenda. Toen hij zijn oudere alleenstaande buurvrouw thuis achter haar raam zag staan, vroeg Miyazaki of hij haar zo mocht fotograferen.

Al snel ging hij meer vrienden, bekenden en onbekenden (of nieuwe vrienden) thuis portretteren. Het was het begin van de portretreeks.

Tot aan het opengaan van de scholen fotografeerde hij zowel gezinnen als alleenstaanden, studenten of samenwonende vrienden. De deelnemers wonen in alle delen van Maastricht waarmee Miyazaki heeft willen vastleggen hoe dit iedereen raakt, ongeacht postcode, sociale status of afkomst.

In Boekhandel Dominicanen is een

TETSURO MIYAZAKI

selectie van dertien foto’s te zien.

Eigenaar Ton Harmes vindt ‘het heel relevant om deze ontwapenende beelden uit onze meest recente

geschiedenis te tonen. We zijn (binnen de corona-richtlijnen) een vrij toegankelijke ruimte en laten de portretten op groot formaat zien.

Daardoor krijg je het gevoel dat je de plek inneemt van de fotograaf en oog in oog komt te staan met de geportretteerden.’

HET IDEALE VADERDAGCADEAU

ilja gort: HUMOR, SPANNING EN WIJN DE BESTE FRANKRIJKROMANS IN PRIJS VERLAAGD

10,-

10,-

10,-

NET VERSCHENEN

AL 10.000 VAN VERKOCHT

15,95

‘Wat een verrukkelijk boek weer! Ik heb met een grote grijns op mijn gezicht zitten lezen (in één ruk uit) en zo onwijs zitten genieten!’ – Biebmiepje

Neem een abonnement!

Aanmelden kan via boekenkrant.com/abo (of vul de bon

in)

Ik neem een abonnement:

BON

Twaalf nummers van de Boekenkrant voor € 42,-

naam straat postcode land e-mail

m/v

plaats

Deskundig, en met een open vizier. en de Ons respect voor de inspanningen ezet, creativiteit die de auteur heeft ing vind je terug in ons oordeel.

www.boekscout.nl

UITGEVER Z O E KT TA L E N T !

telefoon

IBAN nummer betaling

automatische incasso per factuur (+ 2,50 administratiekosten)

geboortedatum handtekening

Stuur deze bon naar: Boekenkrant, Zonnebaan 54, 3542 EG Utrecht, Nederland

BK0620

Wij beoordelen ieder manuscript en we kijken graag samen met jou naar de mogelijkheid om het uit te geven!

BOEKENKRANT.COM

JUNI 2020 PAGINA 31

VOOR DE LEZER LEZER AAN HET WOORD Elke maand kun je in deze rubriek kennismaken met een Boekenkrant-lezer. Deze keer: Ankie Aartsen.

Wat doe je in het dagelijks leven?

‘Ik werk bij de afdeling locatiebeheer van Karakter Kinder- en Jeugdpsychiatrie in Ede, waar ik ook woon, samen met mijn man en onze twee katten. Hobby’s heb ik veel te veel: reizen, scrapbooking, LEGO bouwen, kaarten maken, breien, borduren, puzzelen en natuurlijk lezen!’

Waar haal je de Boekenkrant op?

‘De Boekenkrant haal ik meestal op bij Boekhandel Novita in Bennekom of Boek en Buro in Ede. Beide zijn heerlijke winkels om in rond te struinen met heel vriendelijk en vakkundig personeel.’

Hoe is je liefde voor lezen ooit begonnen?

Ankie Aartsen

WIN DIT BOEK

WIN EEN BOEK

Bruce Ingman en Ramona Reihill, Dick Bruna. The Illustrators, Mercis Publishing, 112 pagina’s (€ 19,95)

Welk boek zou je aan iedereen aanraden?

‘Moeilijk om er één te kiezen, er is zoveel moois. Ik was tot tranen toe geroerd door het boek Selma van Carolijn Visser. Het boek gaat over de Joodse Selma Vos die tijdens de Tweede Wereldoorlog aan de nazi’s weet te ontkomen, maar uiteindelijk slachtoffer wordt van het China van

Welk boek heb je nooit uitgelezen?

‘Op het gevaar af om voor cultuurbarbaar te worden uitgemaakt: Anna Karenina van Lev Tolstoi. Te veel, te zwaar… Desondanks ben ik vast van plan om hem nog een keer uit te lezen, want een boek niet uitlezen is mijn eer eigenlijk te na.’

Welk boek ligt er op dit moment op je nachtkastje?

‘Normale mensen van Sally Rooney, een prachtig, complex liefdesverhaal, bijna niet weg te leggen.

Daaronder ligt Ik van Elton John te wachten. Ik ben al veertig jaar een groot fan van de muzikant en ik kan dan ook niet wachten om zijn autobiografie te gaan lezen. En daarna, wie zal het zeggen, miljoenen boeken om uit te kiezen. Dat is het fijne als lezen je passie is, je raakt nooit uitgelezen.’

WINNAAR

Kasper van Beek, De honger, Uitgeverij Cargo, 320 pagina’s (€ 19,99)

Wie waren de drie schrijvers verborgen in het beeld in het aprilnummer? Het goede antwoord is: Alice Hoffman, Dirk Speelman en Minka Nijhuis.

COLOFON Over de Boekenkrant De Boekenkrant biedt kwaliteit voor een breed publiek. Onze onafhankelijke redactie besteedt aandacht aan literatuur, spanning, jeugd, strips en non-fictie.

Iedere eerste maandag van de maand verschijnt de papieren editie, die wordt verspreid via boekhandels, bibliotheken en scholen in Nederland en Vlaanderen. Tevens is het mogelijk om als particulier een abonnement te nemen en de Boekenkrant thuisgestuurd te krijgen. Daarnaast plaatst de redactie regelmatig nieuwe artikelen op www.boekenkrant.com.

Mao. Een indrukwekkend en tragisch levensverhaal.’

VORIGE KEER

Welke drie schrijvers zijn in dit beeld verborgen? Stuur de namen voor 29 juni naar redactie@boekenkrant. com met als onderwerp ‘Win een boek’. Vermeld ook je naam en adres. Onder de goede inzendingen wordt een exemplaar van Dick Bruna. The Illustrators verloot.

Met uniek materiaal uit Bruna’s privéarchief, werpt dit boek nieuw licht op een leven dat in het teken stond van kunst: van zijn ontwerpen voor posters en boekomslagen tot zijn geliefde creatie Nijntje.

‘Vanaf het moment dat ik kon lezen vond ik lezen fantastisch. Mijn vroegste leesherinneringen zijn de boekjes van W.G. van der Hulst, Rozemarijntje, Voetstapjes in de sneeuw, etcetera. Zó mooi vond ik die verhaaltjes. Toen ik in de laatste jaren van het vwo voor mijn lijst verplicht tachtig boeken moest lezen in vier verschillende talen was ik er even helemaal klaar mee, met dat lezen. Maar gelukkig kwam mijn liefde voor boeken een paar jaar later weer terug om voorgoed te blijven.’

Uit de 48 goede inzendingen trokken we Diana van Dam uit Zoetermeer. Zij wint De honger van Kasper van Beek. Gefeliciteerd!

MEDEWERKERS Contact Uphill Battle boekpromotie, Zonnebaan 54, 3542 EG Utrecht, Nederland.

Telefoon: + 31 30 2231718 Redactie redactie@boekenkrant.com Informatie over adverteren verkoop@boekenkrant.com Abonnementenservice abo@boekenkrant.com Telefoon: +31 881 102005 Online www.boekenkrant.com facebook.com/deboekenkrant @boekenkrant @boekenkrant Oplage 19.000 De volgende Boekenkrant verschijnt op 6 juli 2020.

Het team Redacteuren: Mireille Bregman, Mirjam Mulder en Isabel Verboom Medewerkers: Wouter Adriaensen, Linda Albers, Anne van Blijderveen, Sandra Broertjes, Wendy Claes, Jacqueline Coppens, Oglaya Doua, Antal Giesbers, Aefke ten Hagen, Katy Hurkmans, Hugo Jager, Lex Jansen, Jacomijn van Kempen, Merel Kuitert, Istvan Kops, Mieke van Meer, Laura Molenaar, Rianne Nieuwdorp, Selma Oueddan, Raymond Noë, Nora van Ouwerkerk, Hans Pols, Famke Prins, Emma Ringelding, Ellen Rooms, Elisa Ros Villarte, Yannick Schueler, Michelle Schulte, Fien de Smet, Pauline Speetjens, Pieter-Jan Sterenborg, Erwin Suvaal, Carien Touwen, Gerda Visser, Maaike de Vries, Renske van der Wal, Sonja Wessels, Saraï van Well, Tanja Wilming, Sabrina de Wit. Vormgeving: Titus Vegter Uitgever/Hoofdredacteur: Jan Louwers

Anne van Blijderveen

Mireille Bregman

Wendy Claes

Oglaya Doua

Hugo Jager

Katy Hurkmans

Istvan Kops

Merel Kuiters

Mieke van Meer

Mirjam Mulder

Rianne Nieuwdorp

Selma Oueddan

Nora van Ouwerkerk

Hans Pols

Titus Vegter

+

0 Leeftijd: 1

Bleek ik toch al die jaren een opa te hebben.

Eentje. Maar daar kwam ik pas achter op de dag dat hij doodging.

Waarom heeft niemand Ole ooit verteld dat hij nog een opa had? En waarom krijgt hij nu alleen maar te horen dat het een vreselijke man was?

Voor Ole komt het verleden tot leven als hij met zijn vader terugkeert naar opa’s huis in de bossen van Brabant, vlak bij de grens met België. Daar woedde in de jaren vijftig en zestig van de vorige eeuw een hevige strijd tussen botersmokkelaars en commiezen. Langzaam maar zeker ontdekt Ole waarom zijn vader nooit over zijn opa wilde praten.

Na de eerste bladzijden zal niemand dit boek meer kunnen neerleggen. Laat dat maar over aan tweevoudig Zilveren Griffel-auteur Annet Huizing!

w w w. l e m n i s c a a t . n l