Boekenkrant augustus 2020

Het sterrenteam van de Boekenweek voor Jongeren

BOEKENKRANT – AUGUSTUS 2020 NO. 8, JAARGANG 14

PAGINA 14

Pagina 3

Pagina 3

Pagina 5

COLUM HANNELORE

MCCANN

HET MEISJE UIT DE SEKTE

In de boekhandel € 24,90

www.deharmonie.nl

Waargebeurd, aangrijpend en spraakmakend

APEIROGON R OMAN

Pagina 19

Pagina 7

Gratis verkrijgbaar bij 170 boekhandels Kijk op pagina 22 voor een boekhandel bij u in de buurt!

2 | BOEKENKRANT | AUGUSTUS 2020

COLOFON

REDACTIONEEL

Contact Uphill Battle boekpromotie, Zonnebaan 54, 3542 EG Utrecht, Nederland. + 31 30 2231718

E-mail redactie@boekenkrant.com

Informatie over adverteren verkoop@boekenkrant.com

Abonnementenservice abo@boekenkrant.com Telefoon: +31 881 102005

Nieuw jasje

Oplage: 19.000

De zomer is alweer halverwege, en toch voelt het alsof hij nog moet beginnen. Zonder een reisje naar een warme bestemming komt de vakantiestemming bij mij niet echt op gang. Daar kwam gelukkig verandering in toen ik me voor deze editie van de Boekenkrant verdiepte in een aantal zomerse titels, waaronder Dansen op de Piazza Navona (p.7). Dit boek, waarin twee Engelsen naar Rome gaan voor een taalcursus, bracht mij terug naar het jaar dat ik in Siena studeerde. De ongemakken van het leren van een nieuwe taal, de hitte die tussen de hoge palazzo’s blijft hangen en het vele ijsjes eten stonden mij weer helder voor de geest. Ben ik er toch nog even ‘op uit’ geweest.

Dat het corona- én komkommertijd is, betekent niet dat je niet kunt vernieuwen. Zoals u zult merken, ziet deze Boekenkrant er iets anders uit dan u gewend bent. Wij hebben de afgelopen tijd ondanks het thuiswerken niet stil gezeten en hebben een geheel nieuw jasje voor de Boekenkrant ontworpen. Deze was al jaren nauwelijks veranderd, en dus was het tijd voor een grondige opknapbeurt. We zochten naar een lichtere, meer eigentijdse uitstraling; wij zijn alvast erg blij met het resultaat. Maar, wees gerust: de ‘ruggengraat’ van de krant staat nog overeind, daar hebben wij niet aan getornd.

Wij horen graag wat u ervan vindt; complimenten zullen we doorspelen naar de vormgever!

De volgende Boekenkrant verschijnt op 7 september 2020.

Mirjam Mulder, redacteur Boekenkrant mirjam@boekenkrant.com

Online www.boekenkrant.com facebook.com/deboekenkrant @boekenkrant @boekenkrant Redactie Mireille Bregman en Mirjam Mulder Medewerkers: Linda Albers, Anne van Blijderveen, Sandra Broertjes, Wendy Claes, Oglaya Doua, Antal Giesbers, Aefke ten Hagen, Katy Hurkmans, Hugo Jager, Lex Jansen, Jacomijn van Kempen, Merel Kuitert, Istvan Kops, Mieke van Meer, Laura Molenaar, Rianne Nieuwdorp, Selma Oueddan, Raymond Noë, Nora van Ouwerkerk, Hans Pols, Famke Prins, Emma Ringelding, Ellen Rooms, Yannick Schueler, Michelle Schulte, Fien de Smet, Pauline Speetjens, Pieter-Jan Sterenborg, Erwin Suvaal, Carien Touwen, Gerda Visser, Maaike de Vries, Peter Paul de Waal, Renske van der Wal, Sonja Wessels, Saraï van Well, Tanja Wilming, Sabrina de Wit. Vormgeving: Titus Vegter Uitgever/ Hoofdredacteur: Jan Louwers

ERWIN SUVAAL

KORT NIEUWS

INHOUD

+++ Strips zijn leuker dan boeken, vinden de kijkers van het NOS Jeugdjournaal. Dat vroeg het tv-programma naar aanleiding van de lancering van het stripblad Jump. Bijna 60% van de kijkers leest liever strips dan boeken. Jumphoofdredacteur (10) Tim snapt dit wel: ‘De plaatjes maken het lezen leuker en makkelijker. Door strips ben ik ook weer meer boeken gaan lezen.’ +++ Anton de Kom schrijft met Wij slaven van Suriname dubbel geschiedenis: afgelopen juni werd de verzetsheld met zijn boek als eerste Surinamer opgenomen in de Canon van Nederland, en nu staat het boek voor het eerst in De Bestseller 60, 86 jaar na verschijning. +++ De stripfiguren Olivier B. Bommel en Tom Poes van auteur Marten Toonder krijgen een eigen themapark in Groenlo. In ‘Bommelwereld’, een onderdeel van het vakantiepark Marveld Recreatie, komen onder meer het kasteel Bommelstein, de straatjes van Rommeldam en de Zwarte Bergen tot leven. +++ In Hongkong zijn boeken van pro-democratische schrijvers weggehaald uit de openbare bibliotheken. Ze zouden de nieuwe veiligheidswet schenden.

Onder andere de werken van de bekende activist Joshua Wong zijn niet meer verkrijgbaar. Wong spreekt op Facebook van censuur. +++ Schrijver Behrouz Boochani krijgt asiel in Nieuw-Zeeland. De Koerdisch-Iraanse vluchteling zat jarenlang vast in het Australische vluchtelingenkamp op het eiland Manus, waar hij een boek schreef op zijn telefoon.

Alleen de bergen zijn mijn vrienden won verschillende literaire prijzen, terwijl de auteur nog altijd in het kamp zat.

Inmiddels is het kamp opgeheven. +++ Wat hebben schrijfster Maartje Wortel, actrice Abbey Hoes en radio-dj Ruud de Wild gemeen? Ze gaan zich samen inzetten tegen taalachterstand: samen met andere prominenten en taalexperts gaan ze online workshops geven over taal aan jongeren tussen de twaalf en achttien jaar. Je kunt je gratis inschrijven via de website van Taalbaas. +++

Literatuur Jaap Scholten, Suikerbastaard Joseph Ponthus, Aan de lopende band Maud Vanhauwaert, Het stad in mij Benedict Wells, Op het geniale af Zomerlezen

3 4 4 5 7

Spanning Louise Candlish, Ons huis Anja Feliers, Huid tegen huid

11 11

Jeugd Maren Stoffels, Ik moet dit doen 13 Tim Collins, Hoe ik per ongeluk gladiator werd 13 Danielle Bakhuis, Pepijn Lanen, Floor van het Nederend en Johan Fretz, 3PAK 14

Non-fictie Sverker Johansson, De oorsprong van taal 18 Sander heijne en Hendrik Noten, Fantoomgroei 18 Bodil de la Parra, Het verbrande huis 19 Jan Paul Schutten, Het geheim van de tuin 21

Boekhandel Deze boekhandels verspreiden de Boekenkrant 22 Op boekentrip in eigen land 23 De bestverkochte boeken in Nederland en Vlaanderen 23

Voor de lezer Lezer aan het woord Win een boek

25 25

3 | BOEKENKRANT | AUGUSTUS 2020

LITERATUUR

INTERVIEW

TWENTSE JONGENS

‘Het is een lijvige voetnoot geworden’ Plotseling dook Suikerbastaard veelvuldig op in berichten van enthousiaste boekhandelaars: een nieuw boek van Jaap Scholten!

Deze auteur kreeg in 2011 de Libris Geschiedenis Prijs voor Kameraad Baron en werd genomineerd voor de Bob den Uyl-prijs. Het werd dus hoog tijd om hem eens te spreken.

DOOR MIREILLE BREGMAN Ik spreek Jaap Scholten via een scherm en heb uitzicht op een muur die een grote collage is.

De auteur woont in Hongarije, maar heeft zijn boekpresentatie in Haarle bij Huis Sprengenberg gehouden.

De beginscène van Suikerbastaard speelt zich af in dit landhuis, wanneer de familie Dupont bij elkaar komt om een familiekwestie te bespreken. In het programma Spoorloos zoekt een Ethiopische rastafari zijn Nederlandse vader, dezelfde man als de grootvader van hoofdpersoon Frederik. Zijn grootvader leidde een machinefabriek in de tijd dat Twentse jongens in het voormalige Ethiopië suikerfabrieken opbouwden. De familiekwestie moet worden uitgezocht en dus vertrekt Frederik met een oude jeugdvriendin naar Ethiopië om een pluk haar van de rasta te bemachtigen voor genetisch onderzoek.

Kun je meer vertellen over deze onbekende geschiedenis?

‘In de periode 1951-1978 gingen 52 Twentse jongens die bij de Koninklijke Machinefabriek Gebr.

Stork & Co werkten naar Ethiopië, voormalig Abessinië. Voor de Handelsvereniging Amsterdam (HVA) bouwden en onderhielden ze

Jaap Scholten, Suikerbastaard, Uitgeverij Pluim en AFdH, 576 pagina’s (€ 26,50)

daar suikerfabrieken. Ook leidden ze er Ethiopiërs op, die op gelijke voet stonden met de westerse mannen.

Het is zo’n mooi en onbekend verhaal: in korte tijd maakten de Storkjongens tweemaal een cultuurshock mee, bij aankomst in Ethiopië en bij terugkeer in Hengelo. Plotseling hadden de plattelandsjongens een eigen huis, bedienden, paarden en motoren. In het plaatsje Wonji hadden de Nederlanders een modeldorp gebouwd, het leek net de wijk Het Lansink in Hengelo. Als je er nu terugkomt, zie je nog steeds een Nederlandse enclave, Hollandse bakstenen huizen bewoond door Ethiopiërs.

‘Keizer Haile Selassie, die in totaal bijna vijftig jaar het land heeft geregeerd, probeerde Abessinië te moderniseren en haalde buitenlandse investeerders binnen. De HVA heeft met hulp van de Stork-jongens midden in de jungle, op een hoogte van 1500 meter, een gigantisch project opgezet met degelijke suikerfabrieken, een plantage met irrigatiesysteem en infrastructuur, scholen, sportvelden, een bioscoop, een ziekenhuis, poliklinieken en huizen voor tienduizend man. Van Ethiopië werd gezegd dat het het “nieuwe Indië” had kunnen worden, als de keizer een capabele opvolger had aangewezen en de communisten niet de macht hadden gegrepen.

Een onbekend, waanzinnig Hollands avontuur in het keizerrijk van Haile Selassie.’

Waar komt de drijfveer vandaan om over de HVA en Ethiopië te schrijven?

‘Vijf jaar geleden gaf ik een lezing, waarna een man op me af kwam. Hij vertelde dat enkele Stork-jongens Ethiopische kinderen hebben nagelaten. Zij kregen als achternaam de voornaam van hun vaders. Drie kinderen zouden de achternaam Frans hebben, mijn grootvader heet Frans Stork. Eigenlijk ben ik toen het Ethiopische verleden van mijn grootvader gaan uitzoeken. Op de lijst met Stork-jongens stond alleen geen enkele Frans. Door dit verhaal ben ik Ethiopië-gangers en mijn familie vragen gaan stellen en heb ik uitgebreid onderzoek in de HVA-archieven gedaan. Daarna ben ik daadwerkelijk twee keer bij de suikerplantages en -fabrieken in Wonji en Shoa op bezoek geweest. Elke gouverneur van de twaalf provincies in Ethiopië heeft nu een eigen suikerfabriek, maar de oude fabriek van de HVA is nog immer de best draaiende.’

Hoe verhoudt Suikerbastaard zich tot de rest van je oeuvre?

‘De held van dit boek is Marinus Hilbrink, een jongen uit een geslacht van middenboeren uit buurtschap Stokkum in Twente die op negentienjarige leeftijd het grote avontuur aangaat door naar het onbekende Abessinië af te reizen. Hij keert nooit meer terug, want hij wordt verliefd op het land en een vrouw. Dat ik een

Stork-jongens in hun vrije tijd bij de suikerplantages van de HVA

‘In korte tijd maakten de Twentse jongens tweemaal een cultuurshock mee.’

Jaap Scholten

ILONA JANKOVICH

hoofdpersoon geheel buiten mijzelf heb gecreëerd is nieuw voor mij.

Hij is een verzonnen figuur, maar gebaseerd op zeer grondig onderzoek naar het Hollandse en Twentse avontuur in Ethiopië in de jaren ’50 en ’60. Fictie en non-fictie zijn sterk vermengd in dit boek. Ik ben deze manier van schrijven gewend, ik kan niet anders. Als ik iets fictiefs schrijf, doe ik intensief onderzoek naar het onderwerp. Nu blijkt nadat het boek gepubliceerd is, dat er een jongen als Marinus was, die is gebleven toen de moordende communisten aan de

macht kwamen. Hij was verliefd op een Ethiopische, zij kreeg een kind van hem. Met Suikerbastaard ben ik de werkelijkheid dichter genaderd dan een strikt non-fictieboek had gekund.

‘Een van mijn laatste boeken, Horizon City, ging ook over mijn familie en de Twentse roots. In dat boek heb ik mijn vader en moeder weer bij elkaar gebracht.

Aanvankelijk dacht ik dat Suikerbastaard een noot bij Horizon City zou worden. Toen ging ik me echter verdiepen en werd het zo’n fantastisch verhaal – het verhaal van Twentse jongens in een ver, onbekend bergkoninkrijk met alle bijbehorende romantiek en erotiek – dat het dus een lijvige voetnoot van bijna zeshonderd pagina’s is geworden.’

Lezing Op 5 september komt Jaap Scholten voor een lezing bij de G10 naar Nederland. Aansluitend doet hij een Tropische Tuin Toer, i.s.m. verschillende boekhandels: Suikerbastaard lezingen in tuinen en parken.

Houd hiervoor berichten van de Boekenkrant en uitgeverij Pluim en AfdH in de gaten.

4 | BOEKENKRANT | AUGUSTUS 2020

LITERATUUR

BOEKENKRANT TIPT

RECENSIES

Fatale erfenis

Poëzie zonder schaamte of scrupule

Eve Forrester zit in 1948 in een liefdeloos huwelijk gevangen in het grijze Londen.

Dan ontvangt ze een onverwacht bericht van de notaris: een onbekende heeft haar een erfenis nagelaten. Daarvoor moet ze afreizen naar de Franse Rivièra, waar ze ontdekt dat ze een prachtige villa bezit.

Eve start een zoektocht naar het verhaal achter deze erfenis.

Rachel Rhys, Fatale erfenis, Uitgeverij A.W. Bruna, 448 pagina’s (€ 20,99)

Maud Vanhauwaert, de Vlaamse dichteres van het moment, levert een knappe bundeling af van haar opmerkelijke Antwerpse stadsdichterschap (20182019). Het stad in mij herbergt foto’s, duidingen en kanttekeningen van haar interventies in een bijzondere opmaak. Beeldspraak als geen ander.

DOOR WENDY CLAES

Vol verwachting De twee zussen Anouk en Hanne Jacobs hebben een hechte band, maar zijn compleet verschillend. Anouk vliegt de hele wereld over als purser bij KLM, Hanne woont al jaren samen met Bas. Ze probeert zwanger te worden, maar helaas lukt dit niet. Anouk wordt echter zwanger na een onenightstand. De zussenband komt flink onder druk te staan.

Een feelgoodbook met serieuze thema’s in een romantisch jasje.

Madelein Kerseboom, Vol verwachting, Uitgeverij Marmer, 288 pagina’s (€ 15,99)

Het zware leven van een dichtende productiemedewerker

Roze paniek Floor is goed in soep koken en opent daarom een restaurant. Het wordt een succes en ze komt er ook nog eens de man van haar dromen tegen. De vonk tussen Floor en Thom slaat direct over. Als ze later zwanger blijkt, wordt er ook een levensbedreigende ziekte geconstateerd. De roze wolk klapt in elkaar, hoe nu verder?

In deze autobiografie laat de Franse schrijver Joseph Ponthus zien hoe hij twee jaar lang als productiemedewerker in de voedingsmiddelenbranche heeft gewerkt.

Angelique van Dongen, Roze paniek, Uitgeverij Ellessy, 200 pagina’s (€ 18,25)

Afscheid van de geesten In Afscheid van de geesten keert Ida na jaren terug naar haar geboorteplaats Sicilië, waar ze haar moeder helpt met het opruimen en leeghalen van haar ouderlijk huis. Thuis denkt ze plots alleen nog maar terug aan het verleden van haar en haar ouders. Waar haar vader dagenlang in bed lag, zwijgend.

Het enige dat niet weg mag, is de rode blikken trommel.

Vijf jaar na Wij zijn evenwijdig bewijst de finaliste van het Wereldkampioenschap Poetry Slam nog net zo relevant en vernieuwend te zijn. De lijvige, losbandige bundel Het stad in mij verhaalt alle acties die Vanhauwaert ondernam om (Antwerpse) stadsbewoners en poëzie ‘dichter’ bij elkaar te brengen.

Meer dan een dichter is ze wellicht performer. Wie verzint anders woordeloze gedichten, een partituur voor het publiek of een poëtisch hinkelspel. Omdat poëzie naar eigen zeggen niet altijd ingewikkeld of hermetisch hoeft te zijn, onaanraakbaar of heilig, maar soms gewoon kinderspel is.

omarmd door een eeuDoor op die manier wige kakofonie / waar met beide voeten in golvende echo’s van het vak te staan, door mooie talen / nieuwe zichzelf open te stelen vreemde dialecten len en de taal van haar broeden.’ buren te ademen, verZo wervelend, levend haalt ze de zuchten en participatief kan en kreten, geneugpoëzie zijn. Poëzie die ten en noden van de zinspelend en zinstad. Allerminst prestrelend omarmt, verkend of neerbuigend, warmt. Intrigeert en maar juist zeer speels inspireert. en spitsvondig. Zie haar tien zogenaamde Maud Vanhauwaert, Het Dat Vanhauwaert geen-gedichten, ‘letstad in mij, Das Mag Uit- wel vaker de kantjes afloopt, is weleens letterregen’-composigeverij, 357 pagina’s terlijk te nemen: van ties, vergrootglas- en (€ 37,50) een witte pagina zijn spiegelschriftgedichten. enkel de randen bedrukt, gevolgd Als pamfletten of beter: crossmedidoor wisselende bladspiegels, kaders ale interventies was Vanhauwaert enzovoort. In de opmerkelijke layevenzeer aanwezig in de stad, out is er – naast duidingen van haar onder meer in parkeerschijven acties als stadsdichter – ruimte (in het kader van Ringland), fietsvoor anekdotes, foto’s, collages en plaatjes (Fietsberaad) alsook op de QR-codes. Met een informele, vlotte Theaterbuilding van UAntwerpen, vertelstem rijmt ze de kanttekeninhet Havenhuis en de site van de gen moeiteloos aaneen.

Droogdokken.

Alle sterren voor vorm en vormOpmerkelijk is vooral haar heuse geving. Letterlijk en figuurlijk losToren van Babel. Een veelzijdig probandig dus – representatief voor ject, met een gedicht dat door acht Vanhauwaerts vernieuwende stijl? talen reisde en telkens terug naar Ze mag dan een frisse wind zijn in het Nederlands vertaald werd als de poëziewereld, er kon vast behoorfluisterpoëzie. ‘Wij wonen in één lijk wat ballast geschrapt worstad in vele talen die langs en over / den. Kortom: Het stad in mij is een en in elkaar botsen en die klinken / hebbeding voor wie niet vies is met tongen die vreemd vallen’ werd van een allesbehalve traditionele ten slotte het volgende: ‘Wij wonen dichtbundel. in een stad als een zenuwstelsel /

Nadia Terranova, Afscheid van de geesten, vertaling: Etta Maris, Uitgeverij Cossee, 200 pagina’s (€ 21,99)

DOOR NORA VAN OUWERKERK Aan de lopende band belicht alle verschillende facetten waarmee een productiemedewerker te maken heeft; van het productieproces in de fabriek tot aan de arbeidsomstandigheden. Zo laat hij zien dat de onmogelijke ploegendiensten hun tol eisen, het werken via een uitzendbureau gepaard gaat met een hoop onzekerheid en dat er niet aan de hiërarchie in de fabrieken valt te ontkomen.

De rode draad in het verhaal is de uitputtingsslag die het werk is. Of Ponthus nu wulken in een visverwerkingsbedrijf sorteert of in een vleesfabriek tussen het slachtafval en bloed koeien aan rails voortduwt, een aanslag op het fysieke gestel is het iedere dag opnieuw. Het hoogtepunt van de werkdag van Ponthus en zijn collega’s is de pauze. Daar is door de fabriekseigenaren goed over nagedacht: ‘Om de arbeider zo goed mogelijk uit te buiten / Moet je het hem een heel klein beetje naar de zin maken / Het zegevierende

‘Om de arbeider zo goed mogelijk uit te buiten, moet je het hem een heel klein beetje naar de zin maken.’

kapitalisme heeft dat maar al te goed / begrepen / Want nood breekt wet / Dus lief citroentje / Rust maar lekker een halfuurtje uit / Dan kan ik nog wat sap uit je persen’.

Het zware werk weet Ponthus alleen vol te houden door bepaalde teksten van dichters en schrijvers en zangers op te roepen. Zo haalt hij regelmatig teksten en quotes van Apollinaire, Proust, Perec, Beckett en Jacques Brel aan. Zijn interesse in dichten en schrijven komt duidelijk naar voren Een collega die aan je gezicht kan in Aan de lopende band. Het werk zien dat hij je even moet helpen / is namelijk geschreven als een lang Een handeling die je steeds beter af gedicht, zonder punten en komma’s. gaat / Een machine die Het lezen van zo’n lang er tien minuten mee gedicht zorgt voor een ophoudt / En je spieren unieke ervaring. die even kunnen ontOndanks het harde spannen / Het weekbestaan blijken er ook end dat eraan komt / veel mooie momenDe werkdag die eindeten te zijn. Als Ponthus lijk afgelopen is’. schrijft over zijn vrouw Als lezer krijg je door en hun hondje Pok Pok, Aan de lopende band voor wie hij alles doet, een buitengewone voel je als lezer de ontkans om het proroering. Daarnaast ductiewerk te ervabestaat er ook een grote ren. Daarnaast maakt saamhorigheid onder Ponthus je bewust van de arbeiders uit de al het werk dat verricht fabriek en zijn de kleine moet worden voordingen van onschatbare Joseph Ponthus, Aan de dat wij een visje of lekwaarde: ‘We zijn blij met lopende band. Aantekeker stukje vlees op ons niets / Kleinigheidjes ningen uit de fabriek, bord hebben liggen. die schoonheid en bete- vertaling: Floor BorsWellicht staan we hier kenis krijgen in het boom, Uitgeverij de voortaan iets langer grote / al het grote Arbeiderspers, 264 pagibij stil? niets van de fabriek / na’s (€ 21,99)

LITERATUUR

5 | BOEKENKRANT | AUGUSTUS 2020

INTERVIEW

BENEDICT WELLS

COLUMN

Een bizar medisch experiment BOGENBERGER/AUTORENFOTOS

In 2016 brak Benedict Wells internationaal door met de wereldwijde bestseller Het einde van de eenzaamheid. Het was inmiddels zijn vierde roman en daarna verschenen ook zijn eerdere drie boeken in vele vertalingen. Ik spreek hem over de nieuwste vertaling, Op het geniale af, een op ware gebeurtenissen gebaseerde roman die hij al in 2011 schreef.

Je hebt Op het geniale af bijna tien jaar geleden geschreven. Hoe kijk je nu op dit boek terug?

‘Bij mijn eerste drie boeken, waaronder deze, dacht ik helemaal niet zo over het schrijfproces na. Dit veranderde toen ik bezig was met het schrijven van Het einde van de eenzaamheid. Ik ontdekte dat wat ik over schrijven dacht te weten me niet bij dit verhaal zou gaan helpen.

Ik moest een schrijver zien te worden die ook écht in staat zou zijn dit verhaal te vertellen. Vanaf dat moment ben ik mijn schrijverschap heel anders gaan benaderen. Soms mis ik echter wel het naïeve enthousiasme van vroeger toen ik zonder twijfels schreef.’

Is dit een boek over nature versus nurture en hoe is jouw kijk hierop?

‘Ik ben geen expert en zelfs experts zijn het niet met elkaar eens over dit vraagstuk. Wat ik vooral met dit boek wilde bereiken was het stellen van vragen die de lezer tot nadenken zouden stemmen. Voordat ik met het boek begon stelde ik mezelf de vraag of ik er een klassiek literair-wetenschappelijke roman van zou maken van meer dan vijfhonderd pagina’s, waarin ik voor mezelf als vierentwintigjarige allerlei diepzinnige vragen zou opwerpen. Uiteindelijk besloot ik er een meer onderhoudende coming-of-age-roman van te maken, hopende dat de levensvragen van Francis ook de vragen van de lezer zouden worden.’

Hoe kwam je op het verhaal van Op het geniale af?

Jarenlang was Lex Jansen de uitgever en het gezicht van De Arbeiderspers.

Nu is hij directeur van het door hem opgerichte Magonia: uitgeverij en centrum voor schrijfbegeleiding.

DOOR LEX JANSEN

DOOR ISTVAN KOPS In Op het geniale af woont Francis Dean met zijn moeder in een vervallen trailerpark.

Als zijn moeder moet worden opgenomen vanwege een depressie, komt hij erachter dat hij het product is van een medisch experiment waaraan zijn moeder achttien jaar geleden deelnam. Zijn vader blijkt geen loser die zijn gezin in de steek liet, maar een genie dat cum laude is afgestudeerd aan Harvard.

Francis is van plan om zijn vader op te gaan zoeken en reist daarvoor dwars door Amerika.

Fix en Feith, of aan de vergetelheid ontrukt

‘Ik las bij toeval een krantenartikel over een bizar experiment van Robert Clark Graham, die een spermabank voor briljante mensen had opgezet. Ik kon niet geloven dat zoiets bestond en dat daar nooit een film over was gemaakt of eerder een boek over was geschreven. Ik was op dat moment 21 jaar oud, had nog geen uitgever gevonden en was bezig met mijn debuut Becks laatste zomer. Ik heb het verhaal toen in een lade gestopt. Jaren later reisde ik voor Op het geniale af naar de Verenigde Staten. Officieel was de reis bedoeld als research voor mijn boek, maar eigenlijk werd het meer een roadtrip die ik met vrienden maakte van de oostkust naar de westkust en terug. Zodra ik terug was begon ik aan de eerste versie van het boek.

Ik wilde erop wijzen hoe kwalijk het experiment was en hoeveel pijn het teweeg heeft gebracht bij veel kinderen. Ik heb zelf een prima band met mijn vader en dus was het voor mij belangrijk om gesprekken te hebben met vrienden die hun vader nooit hebben ontmoet, zodat ik kon

Benedict Wells, Op het geniale af, vertaling: Gerda Baardman, Uitgeverij Meulenhoff, 304 pagina’s (€ 20,99)

begrijpen hoe dat voelde.’

In hoeverre heeft je eigen achtergrond een rol gespeeld in het leven dat je nu leeft?

‘Ik ben enorm beïnvloed door mijn kindertijd. Mijn ouders zijn vroeg van elkaar gescheiden. De één was bipolair en moest regelmatig naar het ziekenhuis. De ander moest constant werken om de eindjes aan elkaar te knopen. Ik zat daarom vanaf mijn zesde op een kostschool die gerund werd door de staat. Ik denk dat dat mij veranderd heeft, maar niet per se op een negatieve manier. Op mijn negentiende had ik een enorme honger ontwikkeld om de wereld te ontdekken en mezelf te bewijzen. Tegelijkertijd wist ik dat ondanks alle moeilijkheden waarmee we als gezin hadden gekampt mijn ouders van mij hielden. Dat was zo ontzettend belangrijk. Al die verschillende gevoelens die ik toen had – liefde, de drang naar onafhankelijkheid, de boosheid – hebben mijn schrijven beïnvloed en het schrijven heeft weer mijn leven beïnvloed.’

Hoe heb je het klaargespeeld om op je zesendertigste al zoveel romans te hebben geschreven?

‘Ik heb nooit gestudeerd. Na school ben ik meteen gaan werken en ’s nachts was ik aan het schrijven. Ik woonde in een heel simpel appartementje, maar ik was wél vrij. Ik zat niet te wachten op een professor die me zou gaan vertellen wat en hoe ik moest gaan schrijven. In plaats daarvan werden mijn favoriete schrijvers mijn professoren, waaronder John Irving, Carson McCullers, Kazuo Ishiguro en Michael Chabon.

‘Na vijf jaar en vele afwijzingen slaagde ik erin een uitgeverij te vinden. Tegenwoordig schrijf ik veel langzamer, minder hongerig, voorzichtiger. Ik heb er zeven jaar over gedaan om Het einde van de eenzaamheid te schrijven en vijf tot zes jaar over het daaropvolgende boek.’

Schrijver Atte Jongstra heeft in de afgelopen decennia een indrukwekkend oeuvre bij elkaar geschreven en toch is er één titel die me meer nog dan de andere lief is. Dat komt niet alleen doordat dit boek bij De Arbeiderspers is verschenen – Atte stapte in 2007 over naar onze uitgeverij – maar ook door de alomtegenwoordigheid van iemand die nooit bestaan heeft.

Werkelijkheid en fictie lopen nergens zo overtuigend door elkaar als in Henry II Fix. (Er is niet voor niks een hoofdstuk met als titel ‘Fix en Feith’.)

Alles in deze autobiografie komt zo overtuigend op de lezer over dat het hem zeker niet zou verbazen dat er op de achterflap vermeld wordt dat de tekst is gebaseerd op historische feiten. En dat ís ook zo. De dichter Rhijnvis Feith bijvoorbeeld kende ik al voordat ik ooit een gedicht gelezen had. Bij ons om de hoek was er immers een straat naar hem vernoemd, vlakbij het Cremerplein en de Bosboom Toussaintstraat. Feith was een sentimentalist en zijn poëzie is voor de hedendaagse lezer moeilijk te pruimen. Henry II Fix dacht daar overigens net zo over en schreef een pamflet tegen Rhijnvis Feith, die hem onheus had bejegend. Drukker Tijl in Zwolle wilde de tekst niet accepteren uit angst de klandizie van de beroemde dichter kwijt te raken. Ook als er verteld wordt over de Napoleontische bezetting, de slag bij Waterloo, of de watersnoodramp van 1825 kan het niet anders dan dat de geschiedenissen hun basis vinden in historische feiten. Tot in het kleinste detail lijkt alles te kloppen.

Een paar jaar voordat Atte Jongstra ‘Henry II Fix’ schreef, werkte hij als gastconservator in het Zwolse gemeentearchief. Wat was er meer voor de hand liggend dan dat de presentatie van zijn boek plaats zou vinden in het stadhuis van de Hanzestad aan de IJssel? Ter ere van de publicatie van het boek werd er zelfs een tentoonstelling ingericht, met talloze tekeningen en rariteiten uit de eerste helft van de negentiende eeuw, de tijd van Fix en Feith. Hoe echt wil je het hebben?

Tijdens mijn wandeling van de parkeergarage naar het gemeentehuis had ik tafereeltjes gezien die zó uit het boek leken te komen. De Peperbus torende boven de stad uit, zoals Fix hem gezien moet hebben en van de Sassenpoort geloofde ik onvoorwaardelijk dat hij onze hoofdpersoon toegang tot de stad had verschaft. De gasten in het stadhuis waren echt en terwijl de auteur zijn praatje hield fantaseerde ik dat Fix zich ophield in het publiek. Het zou me niet verbazen als hij daar ergens achter een pilaar stond om te controleren of de door Jongstra gepresenteerde feiten wel klopten.

Werkelijkheid en fictie lopen nergens zo overtuigend door elkaar als in Henry II Fix.

www.magonia.nl

Naamloos-3 1

21-07-2020 15:28:56

Vind het lef om helemaal jezelf te zijn #1 NY Times EEN bestseller MUST READ VOOR ELKE VROUW

Verkrijgbaar in de (online) boekhandel Ongetemd leven | Glennon Doyle € 20,- | Kosmos Uitgevers

7 | BOEKENKRANT | AUGUSTUS 2020

LITERATUUR

TIPPAGINA

Haal de zomer in huis Zwijmelen in de zon, huilen bij gebroken relaties en daarna een happy end: het kan je allemaal overkomen in een feelgoodboek. Zulke boeken kunnen net hetgeen zijn dat je nodig hebt in je vrije tijd. De redactie tipt vier fijne zomerse titels.

W

e beginnen met het romandebuut In het diepe van Kate Davies over Julia, een jonge vrouw van 26. Ze woont in Londen, samen met Alice en haar vriend, want dat scheelt in de huur.

Ze hoort dus ook heel vaak de luidruchtig gezellige avondjes die het stel heeft, wat Julia steeds weer met de neus op de feiten drukt: al drie jaar heeft ze geen vriend meer gehad. Haar leven vindt ze voor de rest ook wat saai en soms voelt ze zich piekerig, daarom heeft ze zichzelf aangemeld voor gesprekstherapie bij een therapeutin-opleiding. Op aanraden van Julia’s moeder en de therapeut die haar eigen mening niet onder stoelen of banken steekt, probeert ze zichzelf meer ‘in de etalage te zetten’.

In een vlotte stijl beschrijft Kate Davies het leven van een jonge Bridget JonesKate Davies, In het achtige vrouw die het diepe, vertaling: Marike roer omgooit. Nadat Groot en Sander Brink, een zelfverzekerde lesUitgeverij Orlando, bienne bij een kun352 pagina’s (€ 10,00) stexpositie met Julia geflirt heeft, besluit ze uit te vinden wat het lesbische leven haar te bieden heeft. Het blijkt een goede keuze die maakt dat ze zich veel beter voelt dan eerst. In het diepe wordt daarmee meer dan een roman over uit de kast komen. Het is een boek over vriendschap en jezelf leren kennen.

voert langs plekken die over een uur Liefde hangt in de lucht in Vakantieuitpuilen van de toeristen. Het voelt vlinders van Vannessa Thuyns, maar als een voorrecht, alsof je gratis in je hij komt altijd vanuit onverwachte hoek. In drie herkenbare en zwijmel- eentje een pretpark in mag.’ Of je nu al eens in Rome bent geweest of niet, waardige verhalen over moderne vrouwen, vriendschappen en vakan- door dit boek zul je meteen je koffers willen pakken en een tieliefdes, leren we de reisje boeken naar de vrijgezellen Lisa, JoseEeuwige Stad. fien en Simone kennen.

In Dansen op de Zij nemen je respectiePiazza Navona van velijk mee naar Vliede Engelse schrijfster land, Napels en Tirol.

Kate Eberlen brenMet de korte hoofdstukgen Letty en Alf de ken en de heerlijk vlotte zomer in Rome door en humoristische pen om Italiaans te leren. van Thuyns, is VakanSamen met hen ervatievlinders een perfect ren we hoe het is om boek voor op reis, aan een nieuwe stad en het strand of thuis op de cultuur te ontdekken, bank. alsook de ongemakHet eerste verhaal laat ken die komen kijken zien dat je niet ver van Vannessa Thuyns, bij het leren van een huis hoeft te gaan om Vakantievlinders, Dutch nieuwe taal. Als Alf een avontuur te beleVenture Publishing, en Letty elkaar ontven. Lisa krijgt voor 270 pagina’s (€ 16,95) moeten, hangt er methaar dertigste verjaareen een spanning tussen hen in. dag een nogal gênant cadeau van Doordat we afwisselend hun perhaar ouders: een reisje voor sinspectieven volgen, krijgen we beide gels op een zeilboot naar Vlieland.

Hoewel dat wel het laatste is waar ze kanten van deze ontluikende liefde mee, en ook hun geheimen. Hoewel zin in heeft, lukt het haar zoals altijd ze een heel andere achtergrond hebniet om nee te zeggen. Eenmaal ben, zijn ze hier om dezelfde reden aan boord vindt ze algauw een heen gekomen: om iets te ontloclubje vrienden om de tijd mee te pen. Kunnen ze elkaar verdrijven en de hitmet de waarheid sige mannen te ontlovertrouwen? pen. De boot blijkt echter een snelkookpan Ook De stof in haar voor gevoelens als achhanden van Bianca terdocht en jaloezie.

Pitzorno neemt je mee Gelukkig is er één intenaar Italië, maar nu in ressante man die altijd een heel andere sethet hoofd koel houdt, ting: het Sardinië van alleen behoort hij niet begin twintigste eeuw. tot de passagiers...

Op dit eiland probeert een jonge naai‘[Alf] woont nu een ster te ontkomen aan halfjaar in Rome, maar het leven dat deze door nog steeds kan hij blij mannen gedomineerde worden van de manier Kate Eberlen, Dansen op waarop het ochtendde Piazza Navona, verta- wereld voor haar heeft weggelegd. Als jong licht aan het meest ling: Karien Gommers, meisje leerde ze alle haveloze gebouw een Uitgeverij Luitinghkneepjes van het vak soort schoonheid verSijthoff, 448 pagina’s van haar grootmoeder, leent. (…) De wandeling (€ 17,50)

‘De wandeling voert langs plekken, die over een uur uitpuilen van de toeristen.

Het voelt als een voorrecht, alsof je gratis in je eentje een pretpark in mag.’ nadat zij als enige twee van hun familie een choleraepidemie overleefd hadden. Als ze als naaister bij een gegoede familie aan huis gaat werken, wordt haar naaimachine haar weg naar vrijheid.

‘Wij naaistertjes, hoedenmaaksters, strijkvrouwen, wasvrouwen, winkelhoudsters en buurvrouwen uit de steegjes roddelden er lustig op los, en waarschijnlijk gold dat ook voor de families uit de hoge burgerij en de aristocratische families (…). Maar wat die zeiden, kwamen Bianca Pitzorno, De stof wij nooit te weten.’ in haar handen, vertaPitzorno beschrijft op ling: Saskia Peterzonbeeldende wijze het Kotte, Uitgeverij Sigleven op het Sardinië natuur, 288 pagina’s van begin twintigste (€ 21,99) eeuw en de strijd van deze jonge naaister om haar dromen waar te maken. Van ongewenste aandacht van mannen tot vernederingen door haar bazinnen, ze geeft nooit op. De stof in haar handen is een indrukwekkende roman over vervlogen tijden om in weg te duiken.

8 | BOEKENKRANT | AUGUSTUS 2020

BOEKFRAGMENTEN

BOEKFRAGMENT

De stof in haar handen Sardinië, begin twintigste eeuw. Een jonge naaister strijdt voor haar dromen in een wereld die gedomineerd wordt door mannen.

Bianca Pitzorno, De stof in haar handen, vertaling: Saskia PeterzonKotte, Uitgeverij Signatuur, 288 pagina’s (€ 21,99) www.awbruna.nl

In die rijke, elegante huizen was er een goed verlichte kamer speciaal voor het naaiwerk, met een grote strijktafel waarop de stoffen die geknipt moesten worden waren uitgespreid en waarop vaak ook het wonder der wonderen stond: een naaimachine. Mijn oma kon ermee werken, ik weet niet waar ze het geleerd had, en ik keek gefascineerd toe terwijl zij in een constant ritme het pedaal op en neer liet gaan, waarbij de stof langzaam onder de naald bewoog. ‘Als we er thuis toch eens een zouden hebben,’ verzuchtte ze. ‘Wat zouden we dan veel werk kunnen aannemen!’ Maar we wisten allebei dat we ons er nooit een zouden kunnen veroorloven, en bovendien hadden we geen plek om de machine neer te zetten.

Na afloop van het werk waren we onze spullen aan het opruimen om naar huis te gaan toen de vrouw des huizes haar dochter naar voren duwde, voor wie we een witte jurk naaiden die ze zou dragen bij haar vormsel; een meisje van rond de elf, net als ik. Ze gaf me verlegen een rechthoekig pakje dat in stevig papier van de kruidenier

was gewikkeld en met touw was dichtgebonden.

‘Het zijn de stripbladen van vorig jaar,’ legde haar moeder uit. ‘Erminia heeft ze al heel wat keren gelezen, en er komt elke week een nieuw nummer. Ze dacht dat jij ze wel leuk zou vinden.’

Voordat een afkeurende blik van oma me ervan kon weerhouden, ontglipte me: ‘Ik kan niet lezen.’

Juffertje Erminia keek beschaamd naar haar schoenen en vertrok haar gezicht tot een trieste grimas, alsof ze in huilen zou uitbarsten.

Haar moeder herpakte zich na een heel korte aarzeling en zei vlot: ‘Geeft niks. Je kunt naar de plaatjes kijken. Die zijn heel mooi.’ En ze legde het pakje in mijn handen.

Ze had gelijk. Toen ik thuis het pakje openmaakte en de inhoud op mijn bed verspreidde, stokte mijn adem.

Ik had nog nooit van mijn leven zoiets prachtigs gezien. Sommige tekeningen waren in kleur, andere in zwart-wit, maar ik vond ze allemaal fascinerend. Ik had er alles voor overgehad om te kunnen lezen wat eronder stond! ’s Nachts, met de dekens over mijn hoofd getrokken, huilde ik een beetje, en ik hoopte maar dat oma me niet hoorde.

Maar ze hoorde me wel. En de week erna, na het werk in het huis van juffrouw Erminia, zei ze tegen me: ‘Ik heb iets afgesproken met Lucia, de dochter van de

fourniturenverkoopster. Je weet dat ze verloofd is en over drie jaar gaat trouwen. Ik heb haar beloofd dat we twaalf lakens met initialen in schaduwsteek voor haar borduren als zij je in ruil daarvoor twee keer per week een uur lesgeeft. Ze heeft voor juf gestudeerd, al heeft ze geen diploma gehaald. Ik weet zeker dat je snel zult leren.’

Ik deed er echter bijna drie jaar over, want Lucia had niet veel ervaring, en ik niet veel tijd. Om te zorgen dat ik bleef oefenen, gaf ze me haar eigen ‘stripboeken’. Toen ik ze doorbladerde, vielen veel pagina’s eruit, beschadigd door het vele gebruik. In werkelijkheid waren het geen stripboeken, maar operalibretto’s.

Ik las de libretto’s alsof het romans waren en kwam er tot mijn verwondering achter dat alle, maar dan ook alle verhalen over de liefde gingen. Het was een onderwerp waar ik nog niet al te veel aandacht aan had besteed, maar vanaf dat moment spitste ik mijn oren, nieuwsgierig naar de gesprekken van de volwassenen.

BOEKFRAGMENT

Peter’s Zeurkalender 2021 Het werk van Peter van Straaten is absoluut tijdloos. Geniet voor de 28ste keer van Peter’s Zeurkalender: de leukste manier om een jaar te beginnen.

Peter van Straaten, Peter’s Zeurkalender 2021, Uitgeverij De Harmonie, 365 pagina’s (€ 15,00) Vanaf 1 september in de boekhandel www.deharmonie.nl www.petervanstraaten.nl

9 | BOEKENKRANT | AUGUSTUS 2020

BOEKFRAGMENTEN

BOEKFRAGMENT

Viktor Viktor van Judith Fanto is een hartveroverende, waargebeurde familiegeschiedenis over de betekenis van familiebanden.

Judith Fanto, Viktor, Uitgeverij Ambo|Anthos, 392 pagina’s (€ 24,99) www.amboanthos.nl

I Mijn grootmoeder werd geboren op de dag dat Gustav Mahler stierf. Amper zeven jaar na de dood van Dvorák. En in de lente waarin Stravinsky’s Petroesjka zijn première beleefde.

Aan dat eerste feit hechtte mijn grootvader bijzondere betekenis.

Hij leed aan een ernstige vorm van wat wij in onze familie ‘Mahleritis’ noemen: een koortsachtig verlangen naar het eigenhandig voltooien van Mahlers onafgemaakte muzikale nalatenschap, de Tiende Symfonie. Grootvader geloofde heilig in de kracht van de geboortedatum van zijn echtgenote. Bovendien hadden zijn eigen grootouders aan de Weense Schwarzenbergplatz een paar jaar lang bij Mahler om de hoek gewoond en die twee feiten zouden hem precies díé metafysische verbinding geven met de componist, die maakte dat hij de hiaten in de partituur geheel naar diens geest kon invullen.

Ofschoon geen van de andere familieleden mijn grootvaders radicale hartstocht voor Mahler deelde,

vervulde de componist, toen toch al zestig jaar dood, in ons dagelijks leven een levendige rol. Natuurlijk werd bij ons, net als in alle meer of juist minder Joodse families, de alternatieve jaartelling ‘voor de oorlog – in de oorlog – na de oorlog’ gehanteerd. Maar om gebeurtenissen van voor de oorlog nauwkeuriger te dateren, bedienden de volwassenen zich van mijlpalen uit het leven van Gustav Mahler. Zo wist ik dat Laura, het zusje van mijn grootvader, was geboren op de winteravond waarop Mahlers Tweede Symfonie in de Wiener Musikverein werd opgevoerd en dat een oom van mijn grootmoeder was getrouwd op de dag dat Mahler zijn Vijfde voltooide.

Over die oorlog werd binnen onze familie overigens uitsluitend in bedekte termen gesproken. Anders dan veel andere kinderen uit Joodse families was ik met het trio ‘weggehaald, op transport gesteld en omgekomen’ – als eufemismen voor ‘opgepakt, gedeporteerd en vermoord’ – nauwelijks bekend. Zelfs deze bedrieglijk onschuldige begrippen waren mijn grootouders te veel. Over de moord op hun dierbaren spraken zij alleen in termen van het onweerlegbare resultaat. ‘Otto? Die leeft niet meer.’

belangwekkende rol. Aan de ene kant vormden zij als gestileerde figuranten slechts het tweedimensionale decor om ons, de nog levende familieleden, als personages scherper te kunnen uitlichten. Tegelijkertijd fungeerde elk van de doden met zijn specifieke, bejubelde eigenschappen en talenten als Absolute Standaard Voor Juist Leven.

Zo was het monopolie op schoonheid binnen onze familie in handen van Laura en wij, de kleinkinderen, waagden het niet haar naar de kroon te steken. Eindeloos konden we staren naar het smoezelige zwart-witportretje van wat volgens onze grootouders ooit het mooiste meisje van Wenen was, dat wil zeggen: voordat de nazi’s haar met één kogel de dood injoegen, hetgeen zoals gewoonlijk werd samengevat met de woorden: ‘Laura? Die leeft niet meer.’

Waar Laura de godin was van de bekoorlijkheid was Otto, de neef van mijn grootvader, ons ijkpunt voor muzikale virtuositeit en niemand die zijn status van Beste Kindermusicus Ooit kon evenaren, al was het maar omdat Otto eeuwig jong zou blijven.

In ons leven speelden de dode familieleden een even bescheiden als

BOEKFRAGMENT

De vrouwen van Vardø Op een ijskoud, donker eiland jagen mannen op heksen en vechten vrouwen terug. Een adembenemend verhaal over liefde, angst, obsessie en de kracht van vrouwen.

Kiran Millwood Hargrave, De vrouwen van Vardø, vertaling: Mijke Hadewey van Leersum, Uitgeverij Orlando, 336 pagina’s (€ 23,99) www.uitgeverijorlando.nl

De storm kwam als een vingerknip. Dat is wat ze zullen zeggen in de maanden en jaren erna, wanneer hij meer is geworden dan alleen maar pijn achter de ogen en een verpletterend gewicht diep in de keel.

Wanneer hij eindelijk in verhalen past. Zelfs dan wordt er niet verteld hoe het echt was. Soms schieten woorden tekort: ze geven te gemakkelijk vorm, te achteloos. En er was niets genadigs, niets gemakkelijks aan wat Maren zag.

Die middag ligt het beste zeil als een deken uitgespreid in haar schoot, mama en Diinna zitten aan de andere hoeken ervan. Hun kleinere, meer bedreven vingers maken kleinere, meer bedreven steken in de scheuren die de wind heeft gemaakt, terwijl zij stukjes stof lapt over de gaten waar het zeil aan de mast had vastgezeten.

Naast het vuur ligt een stapel witte dopheide te drogen, die haar broer Erik heeft afgesneden en meegenomen van de lage berg op het vasteland. Morgen, later, zal mama haar drie handenvol geven voor in haar

kussen. Ze zal die in stukjes scheuren en met aarde en al in haar sloop stoppen, de geur van honing bijna misselijkmakend na maandenlang alleen de muffe geur van slaap en ongewassen haar. Ze zal hem tussen haar tanden nemen en schreeuwen, tot haar longen piepen van de zoete aardse geur.

Nu gebeurt er iets wat haar doet opkijken en ze draait zich naar het raam. Een vogel, donker tegen het donker, een geluid? Ze staat op om haar benen te strekken, om naar de baai te kunnen kijken, plat en grijs met daarachter de open zee, koppen van golven die glinsteren als gebroken glas. De boten ertussen zijn nog vaag te herkennen aan hun twee kleine lichtjes, boeg en achtersteven, nauwelijks knipperend.

Ze denkt even dat ze tussen al die boten die van papa en Erik weet te herkennen, met het op een na beste zeil strak opgetuigd aan de mast.

Het horten en stoten van het roeien, ruggen naar de horizon gekeerd.

Daarachter gaat de zon schuil, nu al een maand verdwenen en dat zal nog een maand zo blijven. Vanaf daar kunnen de mannen de vertrouwde lichten nog zien schijnen uit de open ramen van Vardø’s huizen, die verloren staan in hun eigen zee van zwakverlicht land. Ze zijn al voorbij de rots in de zee voor de kust van Hornøya, bijna bij de plek waar eerder die middag een school vissen

was gezien, opgeschrikt door een walvis.

‘Die is allang weer weg,’ had papa gezegd. Mama is erg bang voor walvissen. ‘Hij heeft zijn buik al lang en breed volgegeten tegen de tijd dat Erik ons die kant op heeft geroeid met die graatmagere armen van hem.’

Erik zei niets en boog zijn hoofd, hij kreeg van mama een kus en van zijn vrouw Diinna een duim tegen zijn voorhoofd. De Samen zeggen dat dit gebaar een draad spant waarmee de mannen op zee weer terug naar huis worden gehaald. Hij liet zijn hand even op haar buik rusten, waardoor de zwelling wat duidelijker te zien was door haar gebreide tuniek heen.

Ze duwde zijn hand zachtjes weg.

‘Je wekt het nog op zo. Laat het met rust.’

Later zou Maren wensen dat ze was opgestaan en hen allebei op hun ruige wang had gekust. Ze zou wensen dat ze hen had nagekeken toen ze naar het water liepen in hun aan elkaar genaaide zeehondenhuiden, haar vader met zijn vermoeide tred en Erik achter hem aan sloffend. Ze zou wensen dat ze ook maar iets had gevoeld bij hun vertrek, iets anders dan alleen dankbaarheid voor wat tijd alleen met mama en Diinna, voor de vanzelfsprekendheid van andere vrouwen.

Christoffer Holst – Bloedrode midzomeravond Voor haar droomhuis heeft Cilla niet genoeg geld, maar een volkstuintje op het eiland Bullholmen ligt wel binnen haar bereik. Vanuit Stockholm is het maar een uurtje met de boot en dan is ze in een andere wereld. Ze zal daar een zomer lang tuinieren om zo over de schok van haar verbroken relatie heen te komen. Tussendoor kan ze artikelen schrijven voor het roddelblad waarvoor ze werkt.

Tijdens het midzomerfeest wordt er een moord gepleegd en voor ze het weet raakt Cilla bij het onderzoek betrokken – en maakt ze kennis met een knappe rechercheur, Adam.

Een zomerse mix van misdaad en romantiek op een Zweeds vakantie-eiland.

Verschijningsdatum: 27 augustus ISBN 9789492750204, € 17,95

www.stortebeeker.nl voor meer leesplezier

BOEKFRAGMENT

The Vatican Tales De hofhouding van de bisschop van Rome behoren tot de kring van vertrouwelingen en zijn in de omgang met de paus vrijmoediger dan men zou verwachten.

De pedicure, de kleermaker, de tuinman, de kapper, de tandarts en de chauffeur gaan in deze vertellingen in gesprek met de Heilige Vader.

Collettivo Romano, The Vatican Tales.

Anekdotes uit de hofhouding van de paus, illustraties: Jos Thommassen, Uitgeverij TVF International Books, 80 pagina’s (€ 9,90)

De chauffeur van de paus Met zijn lengte van bijna twee meter is Carlo Luciano onder de ‘Servi del Vaticano’ in Vaticaanstad een opvallende verschijning. In zijn strakke chauffeursuniform torent hij boven de kudde uit en laat met stoïcijns gezag zijn blik glijden over het binnenplein waar ’t gonst van nijvere geestelijken met ruisende rokken, op weg naar devote bezigheden.

Luciano kent de meesten van gezicht, sommigen bij naam. De belangrijkste kardinalen die weleens op de achterbank van zijn limousine mogen meerijden met de paus staan genoteerd in zijn geheugen en nader omschreven in zijn persoonlijk handboek; specifieke kenmerken, hun voorkeur voor cafè Lungo, tosti ham of kaas, adressen en telefoonnummers.

Behalve privéchauffeur is Carlo Luciano ook de bodyguard van de paus die door zijn collega beveiligers als enige met u wordt aangesproken. De karateklappen waartoe deze reus in staat is dwingen diep respect af. Zonder met zijn ogen te knipperen slaat hij met blote handen een oude kerkbank doormidden. Maar diezelfde handen kunnen de paus voorzichtig bij de arm nemen bij een opstapje of bij het uitstappen van de met wijwater gezegende limousine.

Het schuifraampje in de tussenwand dat het compartiment van de

auto in tweeën deelt, wordt door de paus meestal opengeschoven, tenzij er op de achterbank vertrouwelijke gesprekken worden gevoerd.

Soms – buiten Rome – schuift de Heilige Vader naast Carlo op de passagiersstoel. ‘Dat converseert wat makkelijker.’

Op een frisse lentedag in april verrast de paus zijn chauffeur met een nogal balorige opdracht: ‘Geef eens een flinke dot gas, Carlo!’

‘At your service, Your Holiness’, antwoordt Carlo in keurig Engels uit zijn lesboek Pleasant English en hij drukt het gaspedaal naar beneden tot de snel heidsmeter 170 km/u aangeeft.

‘Bravo,’ roept de paus als een opgetogen jongetje.

‘En wie betaalt de bekeuring, Vader?’

‘Van m’n zakgeld, jongen! Ik zal boete doen voor ons roekeloos gedrag.’

En zo zoeven ze in overtreding doch uiterst blijmoedig door het glooiende Italiaanse landschap.

11 | BOEKENKRANT | AUGUSTUS 2020

SPANNING

RECENSIES

BOEKENKRANT TIPT

De doden spreken

Welterusten, mama

In veel spannende boeken hebben de doden soms nog iets te vertellen. In de nieuwe thriller van Anja Feliers, Huid tegen huid, spreken de doden tegen Caro Westerhof.

Dat is voor Caro niet per se iets nieuws, maar deze keer is er iets aan de hand waardoor ze op onderzoek gaat en in een ingewikkeld verhaal belandt van liefde en bedrog.

DOOR OGLAYA DOUA Caro Westerhof is een jonge alleenstaande vrouw die na de dood van haar man Cas alles doet om haar leven en dat van hun twee dochtertjes weer op de rails te krijgen. Ze kan nog steeds contact leggen met Cas, over de dood heen, en dat maakt haar pijn een stuk draaglijker. Op een van haar ochtendwandelingen ontdekt Caro twee schimmen tussen de bomen, een jonge vrouw en een kind. Het is duidelijk dat de jonge vrouw iets van haar wil. ‘Help mij. Zoek mij. Vind mij.’ De woorden blijven Caro achtervolgen, ook al begrijpt ze er niet veel van. Kort daarna verdwijnt er

is gebeurd met Romi. een meisje en Caro verIn het tweede deel van moedt dat de verdwijhet boek switcht het ning iets te maken verhaal naar het perheeft met wat ze in spectief van andere het bos gezien heeft. personages. In eerZe besluit naar de poliste instantie vraag je tie te gaan, maar hoe je daardoor af wat dat meer ze zich verdiept te maken heeft met in de zaak, hoe meer ze Romi, maar langzaam zich realiseert dat niet kom je erachter hoe al iedereen goede bedoedie personages op een lingen heeft. of andere manier met Huid tegen huid is het haar verbonden zijn vervolg op Wat hij mij en uiteindelijk ook een zei, maar ook goed te motief hebben voor lezen als een op zichhaar dood als blijkt dat zelf staand verhaal.

Anja Feliers, Huid tegen haar lichaam gevonCaro heeft al veel meehuid, Uitgeverij Van den is. gemaakt; de dood van Halewyck, 335 pagina’s Jammer is dat niet alle haar man Cas en de (€ 22,00) verhaallijnen de ruimte ontvoering van haar krijgen om echt goed recht te doen dochter Loïs. Ze is op haar hoede en aan de personages. Zeker omdat heeft daar reden toe, want de ontdie juist erg interessant zijn. Ook de voerder van haar dochter loopt nog vrij rond. Het feit dat ze kan commu- makkelijke manier waarop Caro bijniceren met andere doden dan Cas is voorbeeld de fietsbel van Romi’s fiets vindt en daarna haar lijk, doen een nieuw voor haar en brengt daarom een ander soort spanning mee in het beetje ongeloofwaardig aan, terwijl je als lezer wel meegaat met het feit verhaal. Net zoals Caro weet de lezer ook niet precies wat de verschillende dat Caro met doden kan spreken.

Desondanks is Huid tegen huid puzzelstukjes betekenen, behalve een spannend verhaal dat makkedat het iets te maken moet hebben lijk wegleest, intrigerende personamet de verdwijning van Romi. ges heeft en uiteindelijk een emotiFeliers weet met gemak de vaart in oneel einde kent dat om een vervolg het verhaal te houden. Je wilt dolgraag te weten komen wat er precies smeekt.

Van kwaad tot veel erger Bram Lawson heeft zich zo ver in de nesten gewerkt dat hij onder chantage niets anders kan doen dan zijn huis verkopen zonder medeweten van zijn vrouw Fiona.

Zij treft een leeg huis aan.

Wat is er gebeurd en waar is Bram? Aan de hand van vier verhaallijnen komt langzaam de waarheid, en meer, boven water.

DOOR GERDA VISSER Louise Candlish heeft al een aantal psychologische thrillers op haar naam staat. Ons huis is de nieuwste. Fiona en Bram Lawson wonen, schijnbaar zorgeloos, samen met hun twee zoontjes in een mooie wijk van Londen.

De huizen daar zijn miljoenen waard en bovendien erg geliefd. Dan gaat er opeens van alles mis met Bram: hij gaat vreemd en wordt betrapt door Fiona, hij veroorzaakt, terwijl hij een rijverbod heeft, een ongeluk na een soort wegwedstrijdje met een andere automobilist. Deze automobilist, Mike, speelt daarna een belangrijke dubbelrol in het leven van zowel Bram als Fiona. Hij chanteert Bram en krijgt hem uiteindelijk zo ver dat hij zijn huis verkoopt.

Het is de bedoeling dat de opbrengst op een rekening van Mike terechtkomt en dat Bram als dank de mogelijkheid krijgt om elders onder een andere identiteit een nieuw leven op te bouwen. Maar dat loopt

Fiona is iemand die zichzelf heeft wijsgemaakt dat ze de aard van het beestje kan veranderen.

uiteindelijk toch even anders, vooral voor Mike.

Door de vier verhaallijnen worden alle gebeurtenissen langzaam maar zeker duidelijk. De eerste lijn is het verhaal van Fiona, wanneer ze ontdekt dat het huis verkocht is en wat daarvan het gevolg is. Deze verhaallijn wordt iedere keer meteen gevolgd door de situatie van Bram, die dan inmiddels in het buitenland zit. Dan is er een podcast van Fiona op de website van The Victim, bijna niet te geloven dat Fiona someen geliefde misdaadsite, waarin zij mige dingen nooit heeft gemerkt alles vertelt over wat haar is overof aan heeft zien komen. Ook Mike komen en wat haar eigen rol daarin werpt haar dat voor de voeten: ‘Ik is geweest. Daarnaast is er nog een kon niet geloven dat je dat voor Word-document van Bram waarin zoete koek slikte. Ik bedoel, hoe hij alles opbiecht. onnozel kun je zijn?’

Dit document is het meest interesHet naïeve gedrag van Fiona en van sant. Uiteraard is het een schok als een aantal mensen uit de buurt zijn blijkt dat je huis verkocht is zonder de zwakke kanten van het boek. jouw medeweten, maar Fiona is een Hoewel het lekker doorleest, hangt nogal naïeve vrouw die met name het van te veel toevaluit is op uiterlijk verligheden aan elkaar, toon en een gelukkig waardoor het ongeleven. Zelf beschrijft ze loofwaardig wordt. Er zich in de podcast als gebeurt op het laatst ‘(…) idealistisch en verook veel meer dan gevingsgezind. Iemand noodzakelijk is en dat die zichzelf heeft wijsneemt de kracht van gemaakt dat ze de aard het oorspronkelijke van het beestje kan idee weg, want dat was veranderen. Van een knap verzonnen. Het zwakkeling een sterke zal je maar gebeuren: man kan maken’. Toch thuiskomen en nieuwe wekt Bram, ondanks bewoners in je huis zijn vele minpuntreffen. Maar de vraag ten, meer medelijblijft wie nu het echte den en begrip op: hij slachtoffer is: Fiona of gaat vreemd, heeft een Louise Candlish, Ons drankprobleem, rijdt te huis, vertaling: Rene van Bram? hard, heeft veel geloVeen, Uitgeverij Volt, 398 gen tegen Fiona. Het is pagina’s (€ 17,50)

De Koreaanse Mi-ae Seo neemt de lezer met messcherpe precisie mee in het brein van een seriemoordenaar. Forensisch psycholoog Seonkyeong ontvangt een onverwacht telefoontje. De veroordeelde seriemoordenaar Yi, wiens gruwelijke moorden de wereld schokten, wil geïnterviewd worden. Uit nieuwsgierigheid stemt ze toe. Dan begint hij haar advies te geven…

Mi-Ae Seo, Welterusten, mama, vertaling: Mattho Mandersloot, Uitgeverij Ambo|Anthos, 336 pagina’s (€ 21,99)

Alleen op slechte dagen In juli 1974, tijdens de jacht van het Nederlands elftal op wereldgoud, krijgt de zeventigjarige Ori Sandberg een voorstel. Zijn dochter Liv komt hem onverwachts opzoeken om hem naar het WK in Duitsland mee te nemen. De blijdschap wordt overschaduwd door de vele oorlogsvragen die ze stelt en dan blijkt dat ze ook zo haar geheimen heeft.

Rudolf Bijlsma, Alleen op slechte dagen, Uitgeverij Elikser, 230 pagina’s (€ 19,50)

De verdwijning Bath, 1942. De Duitsers bombarderen de stad.

In de chaos verdwijnt de jongen Davy en babysitter Frances kan hem niet meer vinden.

Het bombardement brengt echter ook een aanwijzing over haar twintig jaar eerder verdwenen vriendin Wyn aan het licht. Ze heeft er nog steeds schuldgevoelens over. Als ze die zaak oplost, kan ze hopelijk ook Davy terugvinden.

Katherine Webb, De verdwijning, Uitgeverij De Fontein, 400 pagina’s (€ 20,00)

Een huis aan zee Nadat ze haar ex heeft verlaten, besluit Stella te gaan voor haar grote droom: een Bed & Breakfast in het kustplaatsje Duinwijck. De Blauwe Zee wordt het onderkomen van bijzondere gasten, met een eigen verhaal en een dubbele agenda.

Als een gast vermist raakt, gaat Stella met cold case-rechercheur John op onderzoek uit, waarin haar B&B een grote rol speelt.

Marian Werkman, B&B De Blauwe Zee 1. Een huis aan zee, Uitgeverij Boekenbent, 229 pagina’s (€ 20,99)

Stel je voor dat je een plant vindt waaraan draken grœien...

Kweek je eigen draak Net als Tomas en zijn vrienden zijn alle draken in de serie uniek. Toch lijken ze op de kinderen bij wie ze terechtkomen. Zo barsten Tomas en zijn draakje Fikkie bijvoorbeeld allebei van de briljante ideeĂŤn! Als jij je eigen draak zou kweken, hoe zou die er dan uitzien? Schrijf het op of teken je draak in het drakenfruit hiernaast.

Wil je meer doldwaze draken-doeopdrachten waar je ook nog eens prijzen mee kunt winnen? Kijk dan op www.lemniscaat.nl/draken of scan de QR-code!

13 | BOEKENKRANT | AUGUSTUS 2020

JEUGD

RECENSIES

MAREN STOFELS

BOEKENKRANT TIPT

Geen hangjongeren maar dwangjongeren

DOOR JYOTI TOJO Ik moet dit doen van Maren Stoffels sleurt je mee door het hoofd en de wereld van twee jongeren met een dwangstoornis. Het verhaal begint met Simon, die alle ramen van de bus aan het tellen is. Al snel worden de beschreven dwangacties in je hoofd tot leven gebracht. Hierdoor heb je ook al gauw door hoe vermoeiend al dat controleren en tellen en nadenken voor deze jongeren is.

Simon en Jasmine, de twee hoofdpersonen, moeten met nog vier anderen meedoen aan De Waag Weken, een kamp waar ze op verschillende manieren worden blootgesteld aan hun dwang, om die te leren overwinnen. Simon en Jasmine praten beiden niet graag over hun

stoornis. Al snel worden zij de buitenbeentjes van de groep en stoten ze iedereen van zich weg, ook elkaar.

De dagen van De Waag Weken duren lang en er gebeurt zoveel kleins dat het af en toe lijkt alsof het plot niet vooruit gaat. Toch blijf je lezen, door het gevoel dat er een lichte spanningsdraad hangt die elk moment kan knappen.

Door het verhaal heen zie je hoe de dwang vanuit iets groots en onaangenaams verandert naar iets waar iedereen steeds net iets makkelijker mee omgaat, dat merk je ook door de hoeveelheid rust die zich in hun hoofd ontwikkelt. De schrijver geeft dit weer met humor, waardoor er wat ontspanning ontstaat ondanks het heftige onderwerp. ‘“Het helpt om je dwang een naam te geven.

De mijne noemde ik Patricia, naar een ex-vriendinnetje.”

Danny glimlacht. “Ze kon vreselijk aan mijn kop zeuren, net als de dwang deed. Dus als de dwang me weer eens iets wilde laten doen, zei ik: kappen Patricia.”’

Wanneer Jasmine na een hele vervelende ervaring liever niet mee wil naar de volgende opdracht, vraagt zij of Simon, de enige die niets weet van wat er gebeurd is, met haar mag achterblijven. Bij Maren Stoffels, Ik moet hem voelt het alsof er dit doen, Uitgeverij geen verplichting is Leopold, 163 pagina’s om het te hebben over (€ 15,99)

STEFAN NEEVEN

Zenuwachtig tikken, overal aan friemelen of honderd keer kijken of je alles bij je hebt voor een belangrijk moment lijkt de meeste van ons wel te overkomen. Dit hebben mensen met een dwangstoornis ook, alleen dan veel erger, constanter en met een dwingende stem die hen de hele dag bezighoudt alles te controleren, want als ze dat niet doen, dan gebeurt er iets heel ergs. Zo ook bij Simon.

Liefde is voor losers

DOOR ELLEN ROOMS In Hoe ik per ongeluk gladiator werd van Tim Collins vertelt Marcus ons zijn verhaal door middel van een dagboek. We volgen hem in zijn geboortedorp Pompeii, waar de aarde soms beeft, en in Rome, waar hij opeens als gladiator moet gaan vechten.

Het verhaal is grappig en spannend, een ideale combinatie die verder wordt aangevuld met ‘hoe het zit’kadertjes waarin extra informatie wordt gegeven, zoals: ‘Er waren ook

Wibke Brueggemann, Liefde is voor losers, Uitgeverij Gottmer, 336 pagina’s (€ 17,99)

Genadeloos

hun dwang, hij vraagt niet zoveel. Kunnen ze bij elkaar dan toch hun verhaal kwijt?

Ik moet dit doen is een mooi en realistisch boek dat inzicht geeft in hoe het is om een ‘dwangjongere’ te zijn.

En misschien kom je er wel achter dat iedereen zo zijn tics heeft, en dat dat helemaal oké is.

Op avontuur in het oude Rome Marcus woont in Pompeii.

Samen met zijn vrienden doet hij vaak alsof ze gladiatoren zijn. Als hij met zijn vader meereist naar Rome, wordt Marcus verward met een beroemde gladiator, Cassius. De twee ontmoeten elkaar en beslissen, bij wijze van grap, om hun kleren te verwisselen en zo iedereen voor de gek te houden. Maar dan gaat Cassius ervandoor en moet Marcus in zijn plaats gaan vechten.

Phoebe wil absoluut niet verliefd worden. Daar gaat ze mooi niet aan beginnen. Maar dan ontmoet ze Emma, die al haar plannen en theorieën in de war schopt.

In haar dagboek – à la Bridget Jones en Georgia Nicholson – schrijft Phoebe met vlijmscherpe en hilarische pen op wat haar overkomt.

waar wilde dieren worden gehouvrouwelijke gladiatoren, al kwam den, omdat sommige gladiatoren dat niet vaak voor. Er zijn geschriftegen hen moeten vechten. Op een ten over vrouwen die meededen aan prachtige illustratie zien we wat er gevechten, en in Turkije is een beeld gebeurt wanneer een tegenstander gevonden van twee vechtende vrouvan Marcus door het valluik valt! Als welijke gladiatoren.’ je wilt weten hoe dat afloopt, zit er Tim Collins, de schrijver, maakt maar één ding op... het je niet altijd gemakkelijk. Hij Wat ik vooral leuk vond aan het boek houdt zich niet in bij het gebruiwas het onvoorspelbare van het verken van moeilijke woorden, maar haal. Oké, sommige stukjes zag ik geeft je achterin het boek wel een wel aankomen, maar ik ben dan ook lijst met definities die je kan raadniet de doelgroep van dit boek. En plegen als je even niet meer weet toch vond ook ik het spannend! Ik waar hij het over heeft. Je vindt er wilde graag weten hoe ook een verkorte tijdshet zou aflopen. Vaak lijn van gebeurtenissen was het ronduit hilauit Pompeii en Rome, risch om te lezen hoe vooral met nadruk Marcus zich uit de proop de gladiatorengeblemen probeert te vechten, en een lijstje redden. En dan waren met enkele van de er nog alle historiberoemdste gladiatosche feitjes. Leuk om te ren met wat uitleg. weten dat wat je leest, Het boek is ook heerhistorisch klopt! lijk geïllustreerd door Nu ik klaar ben met Isobel Lundie. De tekehet boek, gaat het naar ningen in zwart-wit mijn dochter. Ze is ook brengen het speelse een echte boekenwurm van het avontuur naar en we vertrekken over voren, maar maken een paar dagen op reis. het ook gemakkelijTim Collins, Hoe ik per Ze zal er haar handen ker om je sommige ongeluk gladiator werd, aan vol hebben en ik zaken in te beelden. illustraties: Isobel LunZo is er sprake van een die, Uitgeverij Ploegsma, weet zeker dat ze het geweldig zal vinden! ruimte onder de arena 224 pagina’s (€ 14,99)

Jennefer Mellink is koningin van de plottwists. Met Genadeloos levert ze een ijzingwekkende psychologische young adultthriller af. Mildred maakt zich ernstige zorgen over haar zoon Clemens als hij zich steeds meer terugtrekt en zelfs in huis een bom laat ontploffen.

Als er een meisje verdwijnt, krijgt de zaak veel media-aandacht en alle sporen leiden naar Clemens...

Jennefer Mellink, Genadeloos, Uitgeverij Luitingh-Sijthoff, 208 pagina’s (€ 15,99)

Het hele leven In dit prachtig geïllustreerde boek zijn de verhalen van De Schepping, Het Paradijs en De Hemel van Bart Moeyaert gebundeld.

Het eerste boek, uit 2004, werd veelbekroond en in acht talen vertaald. Een poëtische hervertelling van het scheppingsverhaal, dat zowel kinderen als volwassenen kan bekoren.

Bart Moeyaert, Het hele leven. De Schepping/ Het Paradijs/De Hemel, Uitgeverij Querido, 128 pagina’s (€ 18,99)

Meerminnen verdrinken niet Bruinisse (Zeeland), 1911. Janna moet van Rotterdam naar Bruinisse verhuizen na de dood van haar ouders. In het Zeeuwse mosseldorp voelt ze zich als een meermin op het droge. Schrijfster Saskia Maaskant liet zich inspireren door de geschiedenis van dit dorp. Een verhaal over hoe je de hevigste stormen kunt trotseren.

Saskia Maaskant, Meerminnen verdrinken niet. Een mosselvissersdorp, een stormramp, een meisje, Uitgeverij Davidsfonds/Infodok, 216 pagina’s (€ 15,99)

14 | BOEKENKRANT | AUGUSTUS 2020

JEUGD

INTERVIEW

Als je schrijft kan je alles Voor 3PAK, het geschenk bij de Boekenweek voor Jongeren, werd dit jaar de hulp ingeschakeld van niet drie, maar vier spraakmakende auteurs: Danielle Bakhuis, Pepijn Lanen, Floor van het Nederend en Johan Fretz. Wij gingen met hen aan tafel.

DOOR MIRJAM MULDER

uitgezonden. Met de kennis van nu vinden we dat programma behoorlijk braaf. Wanneer jongeren “De Virgin” lezen, hoop ik dat ze zichzelf dingen gaan afvragen. Zouden ze kijken? Zouden ze meedoen? Je kunt discussiëren over hoe nep en scripted reality is, maar feit is wel dat zodra de camera uitgaat, het nog steeds mensen met echte gevoelens zijn.’

Haar favoriete boekenserie aller tijden, De Hongerspelen, gaat ook over een dystopische toekomst.

‘Persoonlijk houd ik van verhalen waarbij de hoofdpersoon erachter komt wie hij/zij nu werkelijk is en waar hij/zij voor staat. Ik geloof dat je daar als jongvolwassene heel erg mee bezig bent. Wie ben ik en hoe verhoud ik me tot de groep? Tot de maatschappij? Dat is een vraag die de rest van je leven relevant is.’

Bakhuis, bekend om haar razendspannende young adult-thrillers, ging al meerdere keren mee met op ‘Literatour’ langs middelbare scholen. Dat ze nu ook werd uitgenodigd voor 3PAK, vindt ze ‘een prachtige mijlpaal’. Tijdens de Ridder met een kater Boekenweek voor Jongeren wordt ook de prijs voor het Beste Boek voor Een vreemde eend in de bijt is het Jongeren uitgereikt. Bakhuis’ boek stripverhaal van Lanen en Van het De executie is een van de genomiNederend, ‘De afzat-knalavontuneerden. ‘Een geweldige lijst om tusren van FaberWilhelm’. Dit was oorsen te staan,’ zegt de auteur. ‘Wat spronkelijk een kort verhaal uit ik merk is dat op veel meer schoLanens bundel Sjeumig. ‘Samen met len young adult-titels zijn toegeFloor heb ik vorig jaar een graphic staan op de leeslijst. novel uitgebracht, En daar word ik alleen Hotel Dorado,’ vertelt maar heel blij van. Er de schrijver. ‘Voordat zitten parels tussen we daaraan begonnen die naadloos aansluilag er het idee om dit ten bij de belevingskorte verhaal ook door wereld van jongeren. hem te laten tekenen.

Daarmee kweek je pas Toen het verzoek van echt leeshonger.’

3PAK kwam om daar Dat doet zij zeker met iets voor te doen, viel haar spannende veralles op zijn plek.’ haal ‘De Virgin’, dat Hoe ging die samenzich afspeelt in dezelfde werking? ‘Pepijn is dystopische wereld echt een schrijver,’ zegt als De executie. ‘Ik heb Danielle Bakhuis, Pepijn Van het Nederend, ‘hij altijd in mijn achtermaakt het verhaal.

Lanen, Floor van het hoofd gehad dat dit nog Nederend en Johan En samen maken we eens leuk was om uit dan een soort van stoFretz, 3PAK, uitgave te werken. “De Virgin” ryboards, dus hoe de van de Stichting CPNB, beschrijft een tv-propagina-indeling en de 64 pagina’s (gratis vergramma waarbij jonge krijgbaar tijdens de Boe- karakters eruit zouden meiden hun maagdekunnen zien.’ Omdat kenweek voor Jongeren) lijkheid aanbieden via Lanens manier van een afvalrace. Dat idee komt voort schrijven al erg tot de verbeelding uit mijn liefde voor reality-tv. Ik ben spreekt, moest Van het Nederend dol op programma’s als Temptation een manier zien te vinden om dat Island, Love Island en mijn nieuwe over te brengen in beeld. ‘Dat is favoriet, The Bachelorette. Het zijn soms wel moeilijk, omdat Pepijn programma’s met gekke, kunstmatige ingrepen om iets ongrijpbaars te willen vangen, namelijk: ware liefde.

Dat blijf ik fascinerend vinden.’

Het verhaal opent met een scène waarin een familie de popcorn erbij pakt om naar dit tv-programma te kijken. Vervolgens gaat het over op het perspectief van Hannah, de uitverkoren ‘virgin’ van dat seizoen.

Bakhuis: ‘Dit verhaal lijkt misschien een extreem voorbeeld van realitytv, maar aan de andere kant: zou dit echt nooit kunnen? Ik twijfel. Er werden Kamervragen gesteld toen Big Brother in 1999 voor het eerst werd

‘“De Virgin” beschrijft een tv-programma waarbij jonge meiden hun maagdelijkheid aanbieden via een afvalrace.’

GROEPSPORTRET

‘Ik geloof heel erg in dat je alles moet doen waar je zin in hebt.’ natuurlijk een hele grappige manier van schrijven heeft, dus soms was het zonde om die tekst weg te laten.

Maar in andere gevallen was wat ik tekende al genoeg. Omdat we elkaars werk al lang kennen, wisten we goed van elkaar wat onze sterke punten zijn.’

Het verhaal speelt zich af in een fantasievol, Middeleeuws landschap.

Het begint met een ridder die wakker wordt met een enorme kater en niet weet waar hij is. Van het Nederend: ‘Dat zag ik meteen voor me. In deze strip zijn de ridders als van die prinsen waar we aan de ene kant tegenop kijken, maar die eigenlijk vooral feesten en niks echt belangrijks te doen hebben.’

Veel van de humor zit in het taalgebruik. Lanen mixt ouderwetse formuleringen met moderne (verzin)woorden, zoals we van hem gewend zijn in zijn muziek. ‘Ik geloof heel erg in dat je alles moet doen waar je zin in hebt. Er zijn geen regels. Als ik soms even vastzit, denk ik ineens: O ja, ik ben degene die alles allemaal bepaald, dus FaberWilhelm heeft wel een mobiele telefoon nu. Als je schrijft is alles mogelijk, je hebt geen budget nodig zoals bij films. Dus ik probeer zo veel mogelijk alles wat ik bedenk toe te laten in mijn werk.’

De naam van de hoofdpersoon, FaberWilhelm, doet denken aan Lanens rapperalias FaberYayo.

Moeten we dit personage zien als een alternatieve versie van hemzelf?

‘Het is vooral gewoon een grapje. Ik houd altijd een notitiebestand met losse ideeën bij, bijvoorbeeld als ik over straat loop of iets bedenk waar ik om moet lachen. Daarin had ik ook de naam FaberWilhelm opgeschreven. Ik dacht eerst misschien voor een nummer, maar dat is toen dit verhaal geworden. Het leek me gewoon leuk om te schrijven over een ridder met een kater.’

Roadtrip naar jezelf Fretz, die met zijn laatste roman Onder de paramariboom de Boekhandelsprijs 2019 won, schreef voor 3PAK het reisverhaal ‘Naar Mancora’. Hierin gaat een jongeman met tegenzin op een backpacktocht om ‘zichzelf te vinden’, ook al vindt hij dat eigenlijk maar zweverig gedoe. Fretz: ‘Toen ik op de middelbare school zat, had ik nog nooit gevlogen, dus elk ander land voelde toen als een onontdekte wereld.

Tegelijkertijd werd ik ontzettend

moe van medescholieren die het over niets anders hadden dan hun backpacktocht na het eindexamen. Ik heb er dus altijd een haatliefde verhouding mee gehad, maar ben uiteindelijk wel gaan backpacken, net als de hoofdpersoon in Zuid-Amerika.’

Hoofdpersoon Benjamin, ofwel Benji, heeft niet zozeer iets tegen reizen, maar tegen ‘backpacken als lifestyle, als ultieme Insta-pose om anderen te laten zien hoe uniek en geweldig je bent’. Fretz: ‘Ik denk dat we ons vaak te veel focussen op dingen als

15 | BOEKENKRANT | AUGUSTUS 2020

JEUGD

3PAK

V.l.n.r.: Floor van het Nederend, Danielle Bakhuis, Pepijn Lanen en Johan Fretz (onder)

‘Ik denk dat we ons vaak te veel focussen op dingen als “de beste versie van jezelf worden”.’ “de beste versie van jezelf worden”.

Ik vind dat echt onzin. Natuurlijk is het mooi en goed om ambities en

dromen te hebben en die na te jagen.

Maar het moet geen doel zijn om aan bepaalde maatstaven te voldoen die je jezelf oplegt.’ Daar kan hijzelf ook over meepraten. ‘Op mijn backpacktocht ontdekte ik vooral: dit is het, dit ben ik, hier zal ik het mee moeten doen. Dat is wel een heel waardevol inzicht dat je kunt opdoen als je uit je dagelijkse routine bent, in the middle of nowhere.’

Het is Benji’s vader die hem overhaalt om toch zo’n reis te gaan maken, nadat hij gevloerd werd door een burn-out. Een vrij zwaar thema voor een verhaal gericht op

jongeren. Fretz zegt dat hij daarin niet speciaal rekening heeft gehouden met de doelgroep: ‘Ik denk dat jongeren bepaalde dingen die wij als volwassen bestempelen juist beter doorzien, dan volwassenen zelf. Ze hebben een enorm scherpe, open blik. Het feit dat de hoofdpersoon 21 is, is ook toeval. Ik vind het een mooie brugleeftijd: je bent oud genoeg om al een beetje serieus te worden genomen, jong genoeg om nog overal mee weg te komen. Tussen jeugd en wasdom in. Een moment waarop alles nog mogelijk is.’

Boekenweek voor Jongeren Van 18 tot en met 27 september 2020 vindt de jaarlijkse Boekenweek voor Jongeren plaats.

Voor de gelegenheid gaan verschillende schrijvers op ‘Literatour’ langs scholen door het hele land, ligt de verhalenbundel 3PAK als geschenk in de boekhandels en wordt de prijs voor het Beste Boek voor Jongeren uitgereikt.

Kijk voor meer informatie op www.boekenweekvoorjongeren.nl.

16 | BOEKENKRANT | AUGUSTUS 2020

BOEKFRAGMENTEN

BOEKFRAGMENT

Ongetemd Leven

Glennon Doyle, Ongetemd leven. Vind het lef om helemaal jezelf te zijn, Kosmos Uitgevers, 336 pagina’s (€ 20,00) www.kosmosuitgevers.nl

Vind het lef om helemaal jezelf te zijn! Voor elke vrouw die zich opnieuw laat herrijzen. Voor de meiden die zich niet laten ondersneeuwen.

Dit zijn de mensen van wie je mag houden.

Dit zijn de mensen voor wie je bang moet zijn.

Dit is het soort leven dat je zult willen.

‘Ik heb mijn dochter sinds haar tiende niet meer zo vol levensenergie gezien.’

Mijn moeder heeft de levensenergie uit mij zien wegebben toen ik nog maar tien jaar was.

Nu, dertig jaar later, zag ze die energie weer. De laatste maanden was mijn hele houding veranderd. Ik zag er statig uit. En ook een beetje angstaanjagend.

Na die dag begon ik me af te vragen: Hoe kan het dat die levensenergie op mijn tiende is verdwenen? Hoe kan het dat ik mezelf ben verloren?

Ik heb dit onderzocht en ontdekte het volgende: Vanaf tien jaar leren we hoe we een goed jongetje of meisje moeten zijn. Vanaf tien jaar raken kinderen zichzelf kwijt zodat ze kunnen worden wat de wereld van ze verwacht. Vanaf tien jaar worden we getemd.

Op mijn tiende zei de wereld tegen mij: Hou je mond en luister. Dit zijn je kooien:

Zorg maar dat je erin past. In het begin is het misschien wat ongemakkelijk, maar maak je geen zorgen - uiteindelijk weet je niet eens meer dat je in een kooi zit. Het zal snel voelen als het enige echte leven.

Ik wilde een goed meisje zijn, dus probeerde ik mezelf te beheersen.

Ik koos een persoonlijkheid, een lichaam, een geloofsovertuiging en een seksualiteit die zo klein waren dat ik mijn adem moest inhouden om erin te passen. Meteen werd ik erg ziek.

Nu begrijp ik mezelf beter. Ik was gewoon een gekooid meisje dat bestemd was voor weidse vergezichten.

Ik was niet gek. Ik was verdomme een jachtluipaard.

Deze gevoelens mag je uiten.

Dit vrouwbeeld moet je imiteren.

Dit lichaam moet je willen.

Dit zijn de dingen waarin je in zult geloven.

BOEKFRAGMENT

Peter’s Zeurkalender 2021 Het werk van Peter van Straaten is absoluut tijdloos. Geniet voor de 28ste keer van Peter’s Zeurkalender: de leukste manier om een jaar te beginnen.

Peter van Straaten, Peter’s Zeurkalender 2021, Uitgeverij De Harmonie, 365 pagina’s (€ 15,00) Vanaf 1 september in de boekhandel www.deharmonie.nl www.petervanstraaten.nl

17 | BOEKENKRANT | AUGUSTUS 2020

BOEKFRAGMENTEN

BOEKFRAGMENT

Treblinka Op 2 augustus 1943 kwamen enkele honderden Poolse en Tsjechische Joden in Treblinka in opstand. Niet lang daarna werd het kamp ontmanteld.

Michal Wójcik, Treblinka 1943. Het verhaal van de opstand in het vernietigingskamp, vertaling: Goverdien Hauth-Grubben, Uitgeverij Omniboek, 320 pagina’s (€ 22,50) www.omniboek.nl

Acht ‘oude’ SS’ers, 22 Duitse en Oostenrijkse agenten van de Sicherheitsdienst, zo’n 100 Oekraïense bewakers en ongeveer 800 gevangenen: dat was het hele personeelsbestand van Treblinka II. Het kamp was onderverdeeld in drie zones. De eerste zone, dat wil zeggen het gebied voor de opvang vanaf het laadperron en het gedeelte waar gesorteerd werd (het Auffanglager). De tweede zone ofwel de zone voor het kampbestuur en de woonbarakken van de Duitsers en de bewakers (het Wohnlager), waar de gestolen goederen werden gesorteerd en later ingepakt. En de derde zone, het Totenlager: de ‘doodszone’ of ook wel ‘kamp 2’ genoemd.

Die drie gedeelten waren, hoewel ze nauw met elkaar samenwerkten, duidelijk van elkaar gescheiden. Wie in de opvangzone werkte, kon maar beter niet de doodszone binnengaan. In beide sectoren stonden barakken voor de gevangenen met aparte keukens. Alleen de Duitsers konden zich vrijelijk over het hele terrein verplaatsen. Vanaf een bepaald moment hadden ook alleen zij het recht om op joden te schieten.

Alleen zij mochten doden. De Oekrainers werd dat recht ontnomen. Dat was de beslissing van de commandant, overigens op verzoek van de joodse gevangenen. Hij erkende dat hun argumenten overtuigend waren. De Lagerälteste ofwel de kampoudste had hem uitgelegd dat de permanente bedreiging met de dood van zo veel kanten een deprimerende uitwerking op de gevangenen had en de effectiviteit van hun werk verminderde. Om de machinerie te laten draaien zou het alleen de Duitsers veroorloofd moeten zijn om te doden. Ja, dat vond commandant Stangl wel logisch. Het recht om te doden kwam alleen de übermenschen toe. Na de oorlog werd de werking van het mechanisme van de vernietigingskampen voor veel specialisten een onderwerp van onderzoek. Bijzonder waardevol waren de bevindingen van Eugen Kogon. Als voormalig gevangene van een concentratiekamp was hij de eerste die het de ‘ideale SS-staat’ noemde. Na jaren van vallen en opstaan, van hervormingen en verbeteringen waren de Duitsers erin geslaagd een perfecte vernietigingsmachinerie te creeren. Kogon legde bijvoorbeeld uit waarom zo’n klein personeelsbestand al voldoende was om het doel te bereiken. In het geval van Treblinka praten we over de moord op 850.000 mensen! Zo’n grote verantwoordelijkheid, zo’n zware last

moest voor de beulen immers wel een gigantische psychische belasting vormen, en toch kon een handvol medewerkers dat aan. In de geschiedenis van Treblinka was er maar één geval van iemand die niet geschikt bleek voor de hier geldende regels en omstandigheden.

Kogon stelde vast dat de ‘beschermafdeling’ van de NSDAP (de SS) uitsluitend bestond uit specifieke mensen van een overeenkomstig geselecteerd type, dat handelde volgens een bepaald psychologisch schema. Van hen kon gewoon niemand zijn verstand verliezen. Wat was dat voor schema? Laten we beginnen bij de geestelijke horizon van een doorsnee SS’er. Alleen een eenvoudig persoon kon functionaris van het kamp zijn.

Je zou hem eerder primitief kunnen noemen. Volgens Kogon werd zijn wereldbeeld gevormd door enkele scherp gefixeerde, dogmatische, niet verwerkte, vereenvoudigde ideeën over het leven en de wereld, die een ondoordringbare schedelplaat vormden waaronder een overvloed van emoties rondwaarde.

BOEKFRAGMENT

Bloedrode midzomeravond Cilla is op het eiland Bullholmen aangekomen, waar ze zich een zomer lang volledig zal wijden aan tuinieren.

Christoffer Holst, Bloedrode midzomeravond, Uitgeverij Stortebeeker, 250 pagina’s (€ 17,95) www.stortebeeker.nl

Ik kijk naar alle huisjes en tuinen.

Een potpourri van pastelkleuren, uitgebloeide appelbomen en aftappunten waar de leden van de tuinvereniging water halen voor hun teelt. Ik loop door de Komkommersteeg, zelf kom ik in de Radijsweg te wonen.

Ik weet het, het klinkt raar. En dat is het ook. Het feit dat ik hier ben, bedoel ik. Nog maar een week geleden was ik een gewone inwoonster van Stockholm zonder zomerplannen. Met een huurflat in Södermalm, een fulltime baan en driehonderdduizend kronen op de bank.

Ik heb dus niemand beroofd of zo.

Echt niet. Ik heb driehonderdduizend gespaard. Daar heb ik jaren over gedaan, maar dat was het plan.

Daniel en ik zouden allebei evenveel sparen en dan zouden we het geld bij elkaar doen en een zomerhuis kopen.

Een zomerhuis ergens aan het water.

Die avond bij Texas Longhorn had ik zelfs een uitgeprinte huizenadvertentie meegenomen. Van een boerderijtje in Östhammar. Die wilde ik hem die avond laten zien. Ik wist dat het de laatste tijd niet optimaal was geweest tussen ons. Ik had nogal veel overuren gemaakt om bij de

chef in een goed blaadje te komen, een paar collega’s waren ontslagen en de redactie bezuinigde op freelance-opdrachten. Ik had gemerkt dat Daniel ook een paar avonden per week langer op zijn werk bleef en iets vaker dan anders met zijn vrienden afsprak. Maar we waren al jaren samen, zo probeerde ik te denken, en na verloop van tijd zit toch geen enkel stel meer avond aan avond romantisch te tafelen? En zo gek is het toch niet dat je niet altijd energie hebt om uitgebreid te koken en Italiaanse ovenschotels klaar te maken? Nee, hield ik mezelf voor, het is helemaal niet gek dat er na een paar jaar samen Thaise afhaalmaaltijden, falafelwraps en soep uit een pakje op tafel komen. En het is ook niet gek dat je niet altijd in hetzelfde bed slaapt, of wel? Je bent geen supermens.

Het boerderijtje in Östhammar dat ik had gevonden had grenen vloeren. Grenen vloeren, schrootjes, een boerenkeuken en witte wapperende gordijntjes. Het stond allemaal in de advertentie die ik in een stoffen tas had meegenomen naar het restaurant. Maar toen kwam het: ‘Cilla, we moeten praten.’

Toen hij dat zei, begreep ik het meteen. De inhoud van mijn stoffen tas bevroor tot ijs. De perkjes verdorden, de zomerzon verdween achter de wolken en de witte kanten gordijntjes vielen van hun roe.

De dag waarop de verhuiswagen kwam, verloor ik dus niet alleen Daniel, maar ook mijn droom. De droom van een boerderijtje. Een boerderijtje waar ik groente zou leren verbouwen, romans zou lezen in mijn strandstoel en uitgebreide lunches zou bereiden. Na een paar dagen zoeken op Hemnet.se besefte ik dat ik met driehonderdduizend niet ver kwam, ook al was het voor mij een klein vermogen.

Dus ik huilde. Beklaagde mij tegenover Zacke aan de telefoon over mijn totaal mislukte leven. Toen zei hij: ‘Hou op met zeuren en koop een volkstuintje!’

18 | BOEKENKRANT | AUGUSTUS 2020

NON-FICTIE

BOEKENKRANT TIPT

RECENSIES

De wijkagent

We praten allemaal, maar waarom?

In De wijkagent vertelt Jan Schoenmaker het verhaal van hoe hij een van de beruchtste tippelzones van Nederland tot een internationaal voorbeeld wist te maken.

Als hij in 1992 wordt gevraagd om wijkagent te worden in de Utrechtse wijk Transwijk, weet hij zeker dat hij het niet langer dan een jaar zal doen. Twintig jaar later heeft hij dit afvoerputje van de maatschappij veranderd in een veilige werkplek voor prostituees.

Jan Schoenmaker en Bert Muns, De wijkagent. Twintig jaar op de Utrechtse tippelzone, Uitgeverij Ambo|Anthos, 256 pagina’s (€ 21,99)

DOOR SANDRA BROERTJES

De goede immigrant Na het succes van The Good Immigrant is het nu tijd voor de Nederlandse editie. Hoe gastvrij is Nederland voor bruine en zwarte mensen die wel integreren maar misschien niet willen assimileren? Dipsaus Podcast bundelt persoonlijke verhalen, interviews en openbaringen van mensen die, via een lange omweg, van Nederland hun thuisland proberen te maken.

Diverse auteurs, De goede immigrant, samengesteld door Dipsaus Podcast, Uitgeverij Pluim, 220 pagina’s (€ 21,99)

Hauke Friederichs, Vonkenregen, Uitgeverij Thomas Rap, 432 pagina’s (€ 24,99)

Wat jij niet ziet Vergeleken met de dieren die kunnen zien in infrarood of die 360 graden zicht hebben, zijn wij vrijwel blind. Ziya Tong onthult deze verborgen wereld en neemt ons mee op een reis langs de grootste blinde vlekken van de mensheid, en laat zien hoe technologie ons in staat stelt verder te kijken dan onze biologische grenzen.

In het eerste hoofdstuk maakt Johansson de lezer vertrouwd met taalkundige begrippen en grammaticatheorieën die later in het boek zullen worden gebruikt.

Vervolgens begint zijn zoektocht naar waarom mensen (kunnen) praten. Daarbij komen vele onderwerpen aan de orde, zoals: hoe dieren, robots en kinderen leren communiceren en wat dat zegt over hoe onze voorouders begonnen met praten; wat stenen vuistbijlen en prehistorische verzamelingen van kiezels onthullen over de ontwikkeling van menselijke hersenen; wat we kunnen leren van fossielen; wat het

Ziya Tong, Wat jij niet ziet, vertaling: Gies Aalberts, Uitgeverij JEA, 352 pagina’s (€ 21,00)

een aantal mogelijkbelang is van mentaal heden: Begon het als tijdreizen; het verband een zangwedstrijd tussen taal en hanonder mannen om terden; regels over meerritorium af te bakenen dere componenten in en bij vrouwen in de één zin en waarom het gunst te komen? Was zo lang duurt voordat het een alternatief voor kinderen zijn volgroeid. het vlooien van vacht?

Verschillende keren Gaf het status? Was herinnert Johansson taal een instrument de lezer aan de chimvoor sociale controle panseetest: ‘(…) een of allicht voor manigoede theorie moet pulatie? Was het een niet alleen verklaren manier om informatie waarom taal zich bij te delen? mensen ontwikkelde, Sverker Johansson, ‘Er zijn nog steeds veel maar ook waarom dat De oorsprong van taal. aspecten aan de oorniet gebeurde bij chimWaar, wanneer en sprong en de ontwikpansees en evenmin bij waarom de mens begon keling van taal waar andere dieren.’ met praten, vertaling: onderzoekers verschilDe schrijver meent dat Lucy Pijttersen en Marit lend over denken,’ zo de ontwikkeling van Kramer, Uitgeverij Meugeeft de auteur aan. Hij taal verband houdt met lenhoff, 416 pagina’s bespreekt de diverse vertrouwen en hulp(€ 26,99) ideeën over hoe taal vaardigheid. Taal is een tot stand is gekomen en legt uit of instrument waarmee je kunt liegen die al dan niet waarschijnlijk zijn. en bedriegen en dat dus alleen voorJohansson deelt ook zijn eigen theodeel heeft onder dieren die elkaar rie over waar, wanneer en waarom vertrouwen. Andere apen doen dat de mens begon met praten. Hij geeft niet of nauwelijks, maar wij mensen doen dat wel. Misschien komt dat, zo zijn lezers veel te verwerken, maar zijn schrijfstijl en heldere manier denkt Johansson, doordat ons bekvan uitleggen maken van De oorken kantelde en versmalde en onze schedels groter werden: een barende sprong van taal een naar meer smakende introductie in taalkunde. vrouw heeft hulp nodig en moet anderen dus vertrouwen.

Maar dan blijft de vraag waarom we gingen praten. Johansson bespreekt

Een lastige waarheid Ik ga het op voorhand bekennen: zelden een boek in handen gehad dat ik met zoveel wrevel van me heb afgeworpen! Om het daarna weer op te pakken en verder te lezen.

En wéér van me af te werpen. Waarom? Omdat het boek me een waarheid vertelt die ik eigenlijk niet wil horen.

Vonkenregen Augustus 1939. Het is heet in MiddenEuropa. Boeren spannen hun paarden voor de wagens, stedelingen vieren zomervakantie. Wat gebeurde er in de weken die voorafgingen aan de eerste september 1939, de dag dat de oorlog begon? Hauke Friederichs reconstrueert een spannende countdown naar het onvermijdelijke.

Of we nu stembanden gebruiken of handen, alle mensen spreken. Sverker Johansson, linguïst en natuurkundige, legt in De oorsprong van taal uit waarom mensen talig zijn.

In zijn inleiding waarschuwt hij: ‘Het wordt allesbehalve een eenvoudig, rechtlijnig verhaal (…).’ Lezers die de uitdaging aangaan zullen dat niet betreuren.

DOOR ANTAL GIESBERS Fantoomgroei, van Sander Heijne en Hendrik Noten, verstoort het equilibrium van mijn zaterdagmorgen, zodra ik eraan begin. De ondertitel is dan ook verontrustend veelzeggend: ‘Waarom we steeds harder werken voor steeds minder’.

Dat wil je niet weten in het weekend, als je net aan het bijkomen bent van dat harde werken. En toch lees je door: ‘(…) sinds het eind van de jaren negentig steeg de productiviteit drie keer zo snel als de beloning van Nederlandse werknemers.

Flexwerkers en zzp’ers zagen hun lonen zelfs nog verder achterblijven bij hun toegenomen productiviteit (…). De stagnerende lonen verklaren waarom de bedrijfswinsten zelfs tijdens de kredietcrisis van 2008 snel weer opkrabbelden (…). De beloningen van CEO’s zijn ver uitgelopen op de gemiddelde salarissen (…): een

anders móet, maar ook kán! De topman verdient in drie dagen net auteurs wijzen erop dat wij in een zoveel als een gemiddelde werknemer in een heel jaar (…) vergis je niet: verhaal zijn gaan geloven dat niet op feiten gestoeld is, namelijk dat de gratis geld bestaat niet. Voor iedere economie altijd moet groeien, en dat euro die je aan je vermogen toehet bruto binnenlands product daar voegt, moet ergens iemand werken.’ de graadmeter van is. Zij laten zien Wie dit leest, wordt overspoeld dat die graadmeter niet klopt, en dat door een machteloze verontwaaraltijd doorgroeien onmogelijk is. diging. De auteurs wijzen erop dat Verwijzend naar een tijd waarin dit veel dieper gaat dan ‘welbegrebedrijven en ondernemers nog wel pen eigenbelang’ van ondernemingen, want een bedrijf kan alleen suc- onderdeel uitmaakten van de maatschappij, ontdekken zij boeiende cesvol zijn in een stabiele, veilige nieuwe initiatieven in de wereld die omgeving waar alle voorzieningen laten zien dat zinvol ondernemen, als infrastructuur en zorg voorhanop weg naar een duurzame, gezonde den zijn. Met andere woorden: waar wij met z’n allen belasting voor beta- wereld, heel goed mogelijk is. Hun kernwoord is in feite: gemeenschaplen. Alleen maken de bedrijven er wel gretig gebruik van, maar betalen pelijkheid. Heijne en Noten bieden ons namelijk niet een wereld waarin ze nauwelijks mee. Het is héél verde velen werken voor leidelijk om te concluhet gerief van de enkederen dat de welvarenlen, maar waarin die den onder ons dus niet velen zelf verbonden meer ‘onder ons’ zijn, zijn aan de waarde die niet langer deel uitmazij creëren. ken van de maatschapDaarmee bieden beide pij zoals wij die met z’n auteurs ons als lezer allen opgebouwd hebeen hoopvolle uitweg ben en onderhouden – uit de misère, maar reimaar erop parasiteren. ken zij die welvarende Gaande de reis stuitert 1% ook de hand om het boek echter steeds weer deel uit te maken minder vaak over de van onze maatschapvloer, en zo’n beetje de pij. En kijk, zo’n boek is helft gepasseerd heb de vloer niet waard: het ik het in een ruk ververdient een ereplaats der uitgelezen. Want in je kast! uiteindelijk is de boodSander Heijne en Henschap van Heijne en drik Noten, FantoomNoten een heel posigroei, Uitgeverij Atlas tieve: zij zien tekeContact, 255 pagina’s nen dat het niet alleen (€ 20,00)

19 | BOEKENKRANT | AUGUSTUS 2020

INTERVIEW

NON-FICTIE

BODIL DE LA PARRA

COLUMN ONZE TAAL

De geschiedenis ging in rook op

DOOR HUGO JAGER ‘Eerlijk gezegd was ik in blinde paniek,’ zegt De la Parra over het moment waarop ze aan de familiegeschiedenis begon. Hoewel ze al een tijd als actrice en toneelschrijfster aan de weg timmerde, wilde haar redacteur juist graag dat ze een boek ging schrijven. ‘Je zoekt naar woorden die je in het theater niet nodig hebt. Ik kon niet zoals ik als actrice gewend was veel uitbeelden, maar moest alles beschrijven.

Hoe omschrijf je bijvoorbeeld dat iets lekker ruikt? Voor mij was dat nieuw, hoewel ik het wel ontzettend leuk vond om te doen.’

In Het verbrande huis buigt ze zich over Suriname, het land waar haar vader opgroeide. Ze kwam er vaak, want het gezin bezocht Paramaribo bijna elke zomer. ‘In de Amsterdamse wijk Osdorp werd ik soms “die bruine” genoemd, terwijl ik er in Suriname ook niet helemaal bij hoorde.’ Door haar familie werd ze wel altijd geaccepteerd.

‘Ik leerde me een zwaar Surinaams accent aan, maar toen een leeftijdsgenootje opmerkte dat ik niet van daar was, werd ik me ineens ontzettend bewust van mijn witte huid.’

Familiehuis Als De la Parra in Suriname kwam, verbleef ze in het huis van haar familie in Paramaribo. Acht jaar geleden brandde dat houten pand helemaal af. De geschiedenis was in rook opgegaan. ‘Voor mij als kunstenaar was er ineens een noodzaak om alles op te schrijven. Ik wilde de herinneringen bewaren. Bovendien is het de band met mijn tantes en neven, die ik in deze familiegeschiedenis voelbaar wilde maken. Ik had eigenlijk niet gedacht dat ik op die manier mijn eigen jeugd weer zo zou herbeleven.’ Als ze met dit boek iets wil aantonen, dan is het wel dat familiebanden universeel zijn. ‘Ik zou willen dat mensen het lezen en denken dat de warme familieband die ik omschrijf niet heel anders is dan de manier waarop de lezers zelf met hun familie omgaan.’

Net zoals ze dat in al haar theaterstukken als vanzelf doet, wisselt de

De redactie van Onze Taal zet iedere maand een bijzonder taalboek in de schijnwerpers. Deze keer De geniale eenvoud van taal van Hedde Zeijlstra.

CORBINO

In het theaterstuk Het verbrande huis bracht actrice en scenarioschrijfster Bodil de la Parra een ode aan haar familie en het land Suriname. Haar redacteur drong aan ook een boek te schrijven over hetzelfde onderwerp. En dat kwam er.

Het is een verdieping van de voorstelling geworden waarin dezelfde betoverende én beladen thema’s aan bod komen.

Geniale taal

Bodil de la Parra

‘In de Amsterdamse wijk Osdorp werd ik soms “die bruine” genoemd, terwijl ik er in Suriname ook niet helemaal bij hoorde.’

Haar verre voorouders waren Sefardische Joden die vanuit Portugal naar Suriname vluchtten om hun geloof te kunnen belijden. Zij stichtten de zogenaamde Jodensavanne, werden suikerplanters en hadden dus ook tot slaaf gemaakten. ‘Ik vond het heftig om dat te ontdekken. Ik vroeg me af hoe het kon dat zij als vluchtelingen later zelf mensen tot slaaf maakten.

In Het verbrande huis wilde ik laten zien hoe complex het is. Hoe meer je weet van elkaars geschiedenis, hoe meer begrip je kunt opbrengen voor de ander.’

schrijver ook in dit boek het luchtige van de jeugdherinneringen af met serieuzere thema’s. ‘Suriname kan een vreemd en grillig land zijn. Bijvoorbeeld waar het gaat om Desi Bouterse. Dat hij ondanks zijn betrokkenheid bij de decembermoorden president kon worden is onbegrijpelijk. Voor mijn familie was dat zó erg.’ Ook het slavernijverleden van haar familie komt als een beladen onderwerp terug in het boek.

Slavernijverleden Als het aan de auteur ligt, mag de Nederlandse regering best excuses maken voor het slavernijverleden.

‘Dat zou zeker helpen. Het is een hele tijd geleden, maar waarom niet? De bewustwording dat er zoveel geld aan is verdiend is belangrijk. Sorry zeggen kan tenslotte altijd, ook al ben je er zelf niet verantwoordelijk voor.’ Dat er met de Black Lives Matter-beweging nu meer aandacht is voor het onrecht vindt ze zeer terecht. ‘Er is in ieder geval een grote dialoog gaande, die ik heel belangrijk vind. Ook wel heftig zo nu en dan, maar dat moet eigenlijk wel om wereldwijd iets teweeg te brengen. Ik hoop echt dat het allemaal beklijft.’

Het brengt De la Parra op een mogelijk vervolgproject. ‘Het gegeven dat ik met een afstammeling van een tot slaaf gemaakte in gesprek ga, oefent een zekere aantrekkingskracht op me uit. Ik ben echter geen researcher, maar heb wel veel fantasie: ik heb eigenlijk maar een kleine anekdote nodig om een verhaal te kunnen vertellen.’

‘Vind je dat ik door moet gaan met boeken schrijven?’ vraagt de schrijfster me aan het eind van het interview. Na het lezen van Het verbrande huis, een familiegeschiedenis die je aan het denken zet over de Surinamers en hun cultuur, steek ik mijn mening niet onder stoelen of banken: ‘Ja!’

Bodil de la Parra, Het verbrande huis.

Een Surinaamse familiegeschiedenis, Uitgeverij Lebowski, 237 pagina’s (€ 22,99)

T

aal is zo gewoon, vanzelfsprekend en alledaags dat vrijwel niemand erover nadenkt.

Maar als je er even bij stilstaat, is taal een wonder. Hoe kan het dat we elkaar door taal begrijpen? Hoe is taal ooit ontstaan? Hoe kan het dat we in de eerste drie, vier jaar van ons leven onze moedertaal zo perfect leren spreken? En als kinderen zo gemakkelijk hun moedertaal kunnen leren, zou je dan juist niet verwachten dat die moedertaal door de eeuwen heen hetzelfde blijft? Waarom spreken we dan überhaupt een ander Nederlands dan vijfhonderd of duizend jaar geleden? Hoe kan het dat er duizenden verschillende talen bestaan, en hoe verschillend zijn die precies van elkaar? Waarom kost het relatief veel moeite om op latere leeftijd een tweede taal te leren? De antwoorden op al deze vragen zijn pas gedeeltelijk gevonden.

Taal als geheel is een complex wonder, maar al onderzoekende ontdekken taalkundigen dat de werking ervan vaak een wonder van eenvoud is. Hedde Zeijlstra is hoogleraar taalkunde aan de universiteit van het Duitse Göttingen, en in zijn boek De geniale eenvoud van taal vertelt hij enthousiast én duidelijk wat we allemaal al ontdekt hebben over de werking van taal. Hij vertelt over de allerberoemdste taalkundige, Noam Chomsky, en zijn universele grammatica, die ervoor zorgde dat het taalkundig onderzoek in een stroomversnelling raakte. Hij vertelt over de bouwstenen en regels die iedere taal heeft, over de verschillen tussen talen, en over waar het heengaat met onze taal en het onderzoek daarnaar. Hij vertelt over dierentaal en over de relatie tussen taal en muziek. En hij schetst ook een beeld van wat we allemaal nog níét weten. Een geweldig boek voor wie meer wil weten over het wonderlijke bindmiddel dat onze hele samenleving bij elkaar houdt.

Hoe kan het dat we elkaar door taal begrijpen?

RAYMOND NOË

Hedde Zeijlstra, De geniale eenvoud van taal. Wat ons allemaal tot talenwonder maakt, Uitgeverij Wereldbibliotheek, 240 pagina’s (€ 22,99) Verschijnt 18 augustus Het Genootschap Onze Taal is een vereniging voor taalliefhebbers, dat elke maand het blad Onze Taal uitbrengt en daarnaast fungeert als Taaladviesdienst. Kijk voor meer informatie op:

www.onzetaal.nl.

21 | BOEKENKRANT | AUGUSTUS 2020

NON-FICTIE

RECENSIE

Zelden komt er een boek voorbij dat zo mooi in elkaar steekt als Het geheim van de tuin van Jan Paul Schutten.

Het is in één opslag duidelijk dat hier veel tijd aan is besteed. En niet alleen tijd; passie is misschien een beter woord. Zodra dit kinderkookboek in je handen ligt, zul je weten wat ik hiermee bedoel. Ga je mee op avontuur?

DOOR SABRINA DE WIT Groen is de kleur die de bladzijdes aan de zijkant hebben, wat Het geheim van de tuin direct tot een vrolijk boek maakt. Het is mooi stevig en voorzien van illustraties van Floor Rieder, die eerder

De gerechten zijn vegetarisch en kleurrijk en veel van de ingrediënten zijn te vinden in de moestuin. de ingrediënten zijn te vinden in de moestuin. Of als je die niet hebt, gewoon op de markt. Het zijn stuk voor stuk gezonde gerechten, waarbij ik wel een kanttekening plaats omdat ik weet dat sommige kinderen soms moeite hebben met groente en fruit eten. Dit kookboek probeert het voor hen weer tot een feestje te maken om met je ouders te koken en groente en fruit opnieuw te ontdekken. En wat je nog meer kunt

ontdekken in Het geheim van de tuin zijn de leuke weetjes die het verhaal aanvullen, zoals over De Nachtwacht of de architect van het Rijksmuseum, die ergens in het gebouw aan de gevel als standbeeld is verwerkt.

Een goede reden om na het lezen van het verhaal en het koken van een gerecht samen het museum te bezoeken en te bekijken vanuit het oogpunt van een kind, op zoek naar de plaatsen uit het verhaal.

FLOOR RIEDER

Joris Bijdendijk en Jan Paul Schutten, Het geheim van de tuin, illustraties: Floor Rieder, Uitgeverij Gottmer, 96 pagina’s (€ 16,99)

bekroond werd met de Gouden Penseel, de prijs voor het best geïllustreerde kinderboek. Haar stijl is duidelijk herkenbaar, net als bij haar eerdere samenwerking met Jan Paul Schutten voor onder andere het boek Het raadsel van alles wat leeft.

Het geheim van de tuin is verschenen ter gelegenheid van 100 jaar Amsterdamse Schooltuinen en mede mogelijk gemaakt door de gemeente Amsterdam. Om te vieren dat kinderen door middel van schooltuinen kennis kunnen maken met hoe groenten en fruit groeien, en hoe belangrijk dat is voor de ontwikkeling van een kind. Zo leren ze waar je eten vandaan komt en wat je met al dat lekkers kunt doen.

Die kindgerichtheid zie je terug in het boek. Het is een samenwerking tussen kinderboekenschrijver Jan Paul Schutten en topkok Joris Bijdendijk van restaurant RIJKS van het Rijksmuseum. Waar het eerste deel van het boek een verhaal is, bestaat het tweede deel uit zestien verrassende gerechten, waaronder ‘aardbeikneuzen met knol en kaas’, ‘raresnijboonsalade’ en een ‘lekkere laagjestaart’. Het boek eindigt met een deel over zaaien en oogsten, waarbij overzichtelijk is gemaakt wanneer je welke bloemen, kruiden, groentes of fruit kunt zaaien en oogsten.

‘De meesterproef’ is een briljant verhaal, waarin koks het tegen elkaar opnemen in een kookwedstrijd. Niet alleen is het een leuk verhaal om te lezen, het heeft ook nog een belangrijke boodschap in zich. Natuurlijk kan ik die niet verklappen, maar het maakt het in mijn ogen de moeite waard om samen met je kind te lezen en het er dan samen over te hebben.

De gerechten van Bijdendijk zijn vegetarisch en kleurrijk en veel van

FLOOR RIEDER

Een uitbundig tuinfeest

22 | BOEKENKRANT | AUGUSTUS 2020

ADRESSEN

NEDERLAND

VLAANDEREN

Boekhandels die de Boekenkrant verspreiden Voor een compleet actueel overzicht kijkt u op www.boekenkrant.com/boekhandels.

Staat uw naam niet op de lijst, of heeft u aanpassingen? Geef het door via info@boekenkrant.com.

NEDERLAND AALSMEER

Boekhuis Aalsmeer ALKMAAR

Boekhandel Feijn Van der Meulen’s Boekhandel ALMELO

Boekhandel Broekhuis ALPHEN A/D RIJN

Boekhandel Haasbeek Boekhandel Haasbeek Herenhof AMERSFOORT

De Algemene Boekhandel Boekhandel Riemer Boekhandel Veenendaal AMSTELVEEN

Boekhandel Venstra AMSTERDAM

De Amsterdamse Boekhandel Boekhandel De Dolfijn Boekhandel Jimmink Boekhandel Scheltema Boekhandel van Noord ARNHEM

Boekhandel Hijman Ongerijmd ASSEN

Boekhandel Van der Velde Rapunsel Kinderboeken & meer BAARLE-NASSAU

Bruna Baarle-Nassau BAARN

Boekhandel Den Boer BARNEVELD

Boekhandel Romijn

DEN HAAG

Boekhandel De Vries Van Stockum Boekhandel Scheveningen DEVENTER

Boekhandel Praamstra DIEREN

The Read Shop Dieren DOORN

The Read Shop Doorn DOORWERTH

The Read Shop Doorwerth DORDRECHT

Boekhandel Vos & Van der Leer Kinderboekwinkel De Giraf DRACHTEN

Boekhandel Van der Velde DRIEBERGEN

Boekhandel Jacques Baas DRONTEN

Voster Boekverkopers EDE

Boek en Buro EINDHOVEN

De Boekenberg Boekhandel Van Grinsven Boekhandel Van Piere ENSCHEDE

Boekhandel Broekhuis EXLOO

Geerts Warenhuis GELDROP

Boekhandel Van Grinsven GOES

BEILEN

Boekhandel De Koperen Tuin

BENNEKOM

Blz. Boekhandel Buitelaar

Boekhandel Het Logboek Boekhandel Novita BERGEN OP ZOOM

Quist Boeken BILTHOVEN

Bilthovense Boekhandel BLEISWIJK

Boekhandel Muilenburg

BREUKELEN

Boekhandel Van Kralingen BUNSCHOTENSPAKENBURG

Bruna Van de Geest CASTRICUM

Boekhandel Laan CUIJK

The Read Shop Cuijk DEN BOSCH

Boekhandel Adr. Heinen

HIPPOLYTUSHOEF

De Wieringer Boekhandel HOOGEVEEN

The Read Shop XL Hoogeveen

GRONINGEN

HAAKSBERGEN HAARLEM

Boekhandel Gillissen & Co Boekhandel De Vries Van Stockum Bruna Cronjéstraat Kinderboekwinkel Kiekeboek HAREN (GR)

Boomker Boeken HEDEL

The Read Shop Hedel HEEMSTEDE

Boekhandel Blokker HEEZE

Boek- en Kantoorboekhandel Lektura

OISTERWIJK

OLDENZAAL

Boekhandel Priem

OEGSTGEEST

Boekhandel De Kler Rijnlandse Boekhandel Boekhandel Oisterwijk Boekhandel Broekhuis OOSTERBEEK

Boekhandel Derijks

Boekhandel Flevo IJMUIDEN

The Read Shop Express IJmuiden KAPELLE

Boekhandel Lectori KERKRADE

Boekhandel Leeskunst Boekhandel Deurenberg KRIMPEN A/D IJSSEL

Boekhandel Kamerbeek 3WLEEUWARDEN

Boekhandel Van der Velde De Toverlantaarn LEIDEN

Boekhandel De Kler Boekhandel Kooyker Boekhandel Silvester LEIDERDORP

Boekhandel De Kler LEIDSCHENDAM

Boekhandel De Kler LISSE

Grimbergen Boeken LOCHEM

Boekhandel Lovink MAARN

MAASSLUIS

MAASTRICHT

MEPPEL

Riemer Barth MIDDELBURG

De Drvkkery MIJDRECHT

Boekhandel Mondria MONNICKENDAM

Nimo Boek

NAALDWIJK

Boekhandel Vingerling

OSS

Boekhandel van Atten Bruna Ackershof PURMEREND

Boekhandel Het Leesteken PUTTERSHOEK

Marjan Houtman Lezen & Schrijven RAALTE

Bruna Ellenbroek RHOON

Het Witte Huys RODEN

Boekhandel Daan Nijman ROERMOND

Plantage Boekhandel Boekhuis de kleine Tovenaar ROOSENDAAL

Boekhandel De Boekenwurm ROSMALEN

Boekhandel De Omslag ROTTERDAM

Boekhandel Donner Boekhandel Maximus Boekhandel Van Rietschoten RIJSWIJK

Bruna Monnichmann SANTPOORT-NOORD

Bredero Boeken SCHAGEN

Boekhandel Plukker SCHIEDAM

Schiedams Boekhuis SITTARD

Boekhandel Krings SNEEK

Boekhandel Van der Velde

NIJKERK

Boekhandel de Traverse

NIJMEGEN

Steenwijks Boekhuys

Boekhandel Roodbeen Boekhandel Augustinus Boekhandel Roelants Dekker v.d. Vegt Boekverkopers Kinderboekwinkel Nijmegen NOORDWIJKERHOUT

Boekhandel Wagenaar & Van Halem NOOTDORP

Bruna Lange Baan

SON EN BREUGEL

STEENWIJK TIEL

Boekhandel Arentsen TILBURG

Gianotten Mutsaers TWELLO

Boekhandel Oonk UITHOORN

The Read Shop Express Uithoorn

BRUGGE

Malpertuis

Boekhandel Van Kooten VEGHEL

Boekhandel Schellen VELP (GD)

Boekhandel Koops

PIJNACKER

Standaard Boekhandel

VEENENDAAL

OUDEWATER

The Read Shop Oudewater

BRASSCHAAT

De Reyghere boekhandel

OUDERKERK A/D AMSTEL

Boekhandel Sprey

VLAANDEREN

VALKENSWAARD

Boekhandel Jansen & De Feijter

NIEUWEGEIN

The Read Shop Nieuwegein

UTRECHT

Boekhandel Kees Broese boekverkopers Savannah Bay De Utrechtse Kinderboekwinkel

HUIZEN

Boekhandel De Kler

GOUDA

Boekhandel Verkaaik The Read Shop Goverwelle

Boekhandel Osinga

HOUTEN

Boekhandel Dominicanen

Boekhandel De Boekenkist

NUNSPEET

Boekhandel Meijer & Siegers

GORINCHEM

Boek en Buro

Boekhandel Van Kemenade & Hollaers Libris Boekhandel Buitelaar

Boekhandel Broekhuis

Boekhandel Het Keizerrijk

Van Dinter Media BREDA

HENGELO

GOIRLE

The Read Shop Karssen BOXMEER

Boekhandel De Ganzenveer

Boekhandel Boek & Koek

Boekhandel Van der Velde Boekhandel Riemer

BODEGRAVEN

HELMOND

VENLO

VENRAY

Roojboek VLEUTEN

Boekhandel Kees VLISSINGEN

Boekhandel ’t Spui VOORBURG

Kinderboekhandel In de Wolken VOORSCHOTEN

Boekhandel De Kler WAALWIJK

Plantage Bookstore WAGENINGEN

Boekhandel Kniphorst WASSENAAR

Boekhandel De Kler WEESP

Boekhandel PeZZi PaZZi WILLEMSTAD

Boekhandel Het Rozemarijntje WOERDEN

Boekhandel De Kler Boekhandel KEES WORMERVEER

Pasman Boek & Hobby ZEIST

Boekhandel Kramer & Van Doorn ZEVENAAR

Rebers Boek en Buro ZOETERMEER

Boekhandel De Kler Bruna Dorpsstraat Silvester Boek & Spel ZWOLLE

Waanders In de Broeren

GENK

HEIST-OP-DEN-BERG

Het Voorwoord MECHELEN

Salvator

TURNHOUT

Standaard Boekhandel

23 | BOEKENKRANT | AUGUSTUS 2020

BOEKHANDEL

BOEKHANDEL

Boekhandel Waanders in de Broeren, Zwolle.

Op boekentrip in eigen land Blijf jij deze zomer ook lekker in het land? Gelukkig valt hier nog genoeg te ontdekken. Wij tippen twee inspirerende boekhandels die een stedentrip waard zijn!

Sinds 2013 is de boekhandel Waanders gevestigd in de Broerenkerk.

Een prachtige locatie, waar regelmatig orgelconcerten en andere evenementen worden georganiseerd. Dankzij de aanwezigheid van een toeristisch informatiepunt en

de Brasserie is de boekhandel een goed startpunt voor een dagje uit in Zwolle.

De gloednieuwe vestiging aan de achterzijde het oude Postkantoor, uitkijkend op de Oudegracht, luidt een nieuw hoofdstuk in voor het Utrechtse ‘begrip’ Broese. De karakteristieke stijl van het monument werd gecombineerd met een moderne, ruimtelijke uitstraling.

Elk van de ruimtes op de drie verdiepingen kreeg een eigen sfeer, zoals de wetenschapshoek met zijn Cambridge-achtige boekenkasten.

EVELIEN RUITER

Boekhandel Broese, Utrecht

TOP 30 NEDERLAND

TOP 30 VLAANDEREN

Week 31, 2020.

Bron: Stichting CPNB

Week 29, 2020.

Bron: boekenvak.be

1 (1) 5E WEEK Saskia Noort, Bonuskind 2 (NIEUW) 1E WEEK Suzanne Vermeer, Waterland 3 (2) 47E WEEK Rutger Bregman, De meeste mensen deugen 4 (3) 2E WEEK Pieter Waterdrinker, De rat van Amsterdam 5 (6) 114E WEEK Lucinda Riley, De zeven zussen 6 (7) 5E WEEK Kees Jansma, Sneijder 7 (10) 9E WEEK Raynor Winn, Het zoutpad 8 (4) 8E WEEK Charlotte Dematons, Alfabet 9 (8) 21E WEEK Charlie Mackesy, De jongen, de mol, de vos en het paard 10 (9) 7E WEEK Karin Slaughter, Verzwegen 11 (5) 5E WEEK Sander Kollaard, Uit het leven van een hond 12 (11) 111E WEEK Lucinda Riley, De zeven zussen.

Storm 13 (12) 23E WEEK Lucinda Riley, De zeven zussen. Zon 14 (14) 109E WEEK Lucinda Riley, De zeven zussen.

Schaduw 15 (16) 80E WEEK Lucinda Riley, De zeven zussen.

Maan 16 (15) 99E WEEK Lucinda Riley, De zeven zussen. Parel 17 (18) 4E WEEK Linda van Rijn, Strandslag 18 (13) 8E WEEK Jeff Kinney, Het leven van een loser 14. Totaal gesloopt 19 (17) 5E WEEK John Grisham, De storm 20 (20) 5E WEEK Lucy Woesthoff, Woman 21 (22) 8E WEEK Wilfried de Jong, De man en zijn wielerverhalen 22 (24) 14E WEEK Suzanne Vermeer, Souvenir 23 (28) 11E WEEK David Baldacci, Ondergronds 24 (23) 7E WEEK Sander Heijne & Hendrik Noten, Fantoomgroei 25 (29) 43E WEEK Esther Verhoef, Façade 26 (26) 16E WEEK Nicci French, In hechtenis 27 (19) 10E WEEK Mark Verhees, Eenvoudiger leven 28 (21) 6E WEEK Marc de Hond, Licht in de tunnel 29 (38) 23E WEEK Lucinda Riley, De olijfboom 30 (32) 18E WEEK Hanneke de Zoete, De Zoete Zusjes zoeken een schat

1 (1) Hec Leemans, Tom Bouden, F.C. De Kampioenen 108. De Kampioenen trappen door 2 (2) Philippe Delzenne, Jommeke 300.

De plasticjagers 3 (3) Lucinda Riley, De zeven zussen 4 (6) François Corteggiani, Hec Leemans, Wim Swerts en Vanas, Vertongen & Co 31. Prinses Bieke 5 (9) Pascale Naessens, Ketokuur 6 (7) Merho, Peter van Gucht, De Kiekeboes 155. In troebel water 7 (4) Dieter en Ingrid Schubert, Woeste Willem 8 (5) Peter van Gucht, Luc Morjaeu, Suske en Wiske 352. Team Krimson 9 (27) Bart Van Loo, De Bourgondiërs 10 (8) Karin Slaughter, Will Trent 10.

Verzwegen 11 (10) Lucinda Riley, De zeven zussen.

Storm 12 (17) Rutger Bregman, De meeste mensen deugen 13 (12) Lucinda Riley, De zeven zussen.

Schaduw 14 (15) Lucinda Riley, De zeven zussen.

Maan 15 (14) Lucinda Riley, De zeven zussen. Parel 16 (13) Lucinda Riley, De zeven zussen. Zon 17 (11) Philippe Delzenne, Jommeke 299.

De flipposaurus 18 (16) Nix, De buurtpolitie 9. De Gijzeling 19 (20) Nicci French, In hechtenis 20 (22) Santa Montefiore, Naar de overkant 21 (25) Delia Owens, Daar waar de rivierkreeften zingen 22 (19) François Corteggiani, Hec Leemans, F.C. De Kampioenen 107. Supermarkske en de 7 dwergen 23 (18) Björn Soenens, De lengte van een oceaan 24 (23) M.J. Arlidge, Helen Grace 9.

Nog lange niet 25 (28) Lucinda Riley, De vlinderkamer 26 (24) Sander Kollaard, Uit het leven van een hond 27 (NIEUW) Lieven Scheire, Henk Rijckaert en Hetty Helsmoortel, Doeboek voor kleine nerds 28 (NIEUW) Paul Verhaeghe, Houd afstand, raak me aan 29 (NIEUW) Nora Roberts, Op de vlucht 30 (26) Pieter Aspe, Van In. Episode 3

TREBLINKA 1943 Op 2 augustus 1943 vond een succesvolle gewapende opstand plaats in het vernietigingskamp, die groter was dan die in Sobibór. Hoe slaagden de gevangenen erin de bewakers aan te vallen, hun wapens over te nemen en te ontsnappen? Kregen ze hulp van binnenuit? Werden ze geholpen door Poolse boeren? Michał Wójcik schreef op basis van ooggetuigenverslagen een boeiende reconstructie van deze weinig bekende rebellie.

ISBN 9789401916813 | € 22,50 | www.omniboek.nl

The Vatican Tales – anekdotes uit de hofhouding van de paus.

Nu verkrijgbaar als hardcover € 9.90 (tweede druk) en als e-book.

elling Cartoons op best ar: door striptekena l E r w i nvaSn uspvoartashirts, ǩ bedrukken hoodies, t-shirts ǩ

ZZZ VXYDDOVKLUWV QO ǩ ǩ LQIR#VXYDDOVKLUWV QO

Heerlijk houten huis te huur in de Ardennen.

De Boekenkrant biedt haar lezers in samenwerking met boekhandel Roelants een rustiek vrijstaand landhuisje aan in de Belgische Ardennen. Het ligt in het dorpje Daverdisse.

Hier is de laatste 40 jaar weinig veranderd. Ideaal voor een verblijf vol ontspanning of inspanning. De huisbibliotheek staat garant voor wekenlang leesplezier.

Een weekend (vrij-ma) of een midweek (4 nachten) kost 275,– en een week 375,–. Kijk voor meer informatie op www.roelants.nl

Auteurs: Collettivo Romano (o.a. Richard Ravelli auteur van De Vliegenvanger, 230.000 ex. verkocht in NL). En met luchtige illustraties van Jos Thommassen.

ISBN 978 908 286 8777 – info@tvfbooks.nl

25 | BOEKENKRANT | AUGUSTUS 2020

VOOR DE LEZER

LEZER AAN HET WOORD

VORIGE MAAND

WIN EEN BOEK Welke drie schrijvers zijn in het onderstaande beeld verborgen? Stuur de namen voor 31 augustus naar redactie@boekenkrant.com met als onderwerp ‘Win een boek’. Vermeld ook je naam en adres.

Erik Versluis (rechts), met auteur Jeroen Windmeijer (links)

Alle boeken van Lee Child Elke maand kun je in deze rubriek kennismaken met een Boekenkrant-lezer. Deze maand: Erik Versluis.

Wat doe je in het dagelijks leven?

‘Ik werk bij de klantenservice van een heel groot fotografiebedrijf in Capelle aan den IJssel, alwaar ik mail beantwoord over vragen van klanten. Ik woon samen met mijn vrouw en twee dochters in Dordrecht. Hobby’s: lezen van boeken en strips, fotograferen en videografie (ben vroeger beroepsfotograaf geweest), oude computers weer nieuw leven geven met het openbron-besturingssysteem Linux.’

Onder de goede inzendingen wordt een exemplaar van Dansen op de Piazza Navona verloot: ‘Letty brengt de zomer door in Rome om Italiaans te leren. Ook Alf is een vreemdeling in de bruisende stad en lanterfant door zijn dag. Ze komen uit heel verschillende werelden, maar delen een gemeenschappelijke liefde: dans.’

Wie waren de drie schrijvers verborgen in het beeld in het julinummer? Het goede antwoord is: Jente Posthuma, Ann Petry en Nicole Panteleakos.

Uit de 75 goede inzendingen trokken we Lilian Oberje uit Maastricht. Zij wint De achtbaantester van Nancy Olthoff. Gefeliciteerd!

Kate Eberlen, Dansen op de Piazza Navona, vertaling: Karien Gommers, Uitgeverij Luitingh-Sijthoff, 448 pagina’s (€ 17,50)

Nancy Olthoff, De achtbaantester, Uitgeverij Orlando, 204 pagina’s (€ 20,00)

Waar haal je de Boekenkrant op?

‘Op dit moment haal ik hem op bij Boekhandel Vos & Van der Leer in de Bieshof te Dordrecht, hiervoor had ik een abonnement op de Boekenkrant.’

Hoe is je liefde voor lezen ooit begonnen?

‘Het begon met plaatjes kijken en voorzichtig beginnen te lezen in de boeken over Okki Pepernoot, geschreven door Leonard Roggeveen, en Paulus de Boskabouter van Jean Dulieu. Later las ik de bekende striptijdschriften zoals de Donald Duck, Pep, Sjors en de Eppo. Weer later, op de middelbare school, nam ik een abonnement op Bulkboek, waarin bekende literaire werken in krantvorm werden uitgegeven. Natuurlijk had ik ook een abonnement op de bibliotheek, en niet alleen voor de literatuurlijst.’

Welk boek zou je aan iedereen aanraden?

‘Het Paulus Labyrint, geschreven door Jeroen Windmeijer, vind ik een van de beste aanraders, een spannende Nederlandse thriller die zich in Leiden afspeelt; die lees je in een keer uit.

De auteur wordt ook wel de Nederlandse Dan Brown genoemd door sommige recensenten. Als tweede aanrader vind ik Circe van Madeline Miller erg goed, aangeschaft na het interview dat de Boekenkrant met haar had.

Ik heb het al meerdere keren herlezen: “een betoverend verhaal van goden en helden uit de Griekse mythologie”. Verder alle boeken van Lee Child, echt heerlijk om te lezen en meestal erg spannend. En natuurlijk blijf ik veel strips waarderen, vooral de serie Thorgal van scenarioschrijver Jean van Hamme en de tekenaar Rosiński, en niet te vergeten de Agent 327-serie van een van onze Nederlandse toppers: Martin Lodewijk.’

‘Het Paulus Labyrint van Jeroen Windmeijer vind ik een van de beste aanraders.’

Welk boek heb je nooit uitgelezen?

‘De boekbinder van Bridget Collins, in het begin van het boek was het wel een interessant verhaal, maar halverwege werd het zo saai en voorspelbaar dat ik het heb weggelegd. Op vakantie nog maar eens uitlezen?’

Welk boek ligt er op dit moment op je nachtkastje?

‘De oudste stad van Holland, een non-fictieboek over de opkomst en het verval van Dordrecht tussen de jaren 1000 en 1421, geschreven door Henk ’t Jong, goed geschreven met heel veel illustraties; een prachtige uitgave, die in juni 2020 uitkwam.’

Neem nú een abonnement!

Aanmelden kan via boekenkrant.com/abo (of vul

de bon in)

Ja, ik neem een abonnement:

Twaalf nummers van de Boekenkrant voor € 42,–

naam

m/v

straat postcode

plaats

land e-mail telefoon IBAN nummer betaling

automatische incasso

per factuur (+ 2,50 administratiekosten)

geboortedatum handtekening

Stuur deze bon naar: Boekenkrant, Zonnebaan 54, 3542 EG Utrecht, Nederland

BK0820