Boekenkrant december 2017 by Redactie Boekenkrant

BOE

–

JAAR 10

E N K R de beste bron voor boekennieuws – no. 12, december 2017, ja argang 11 – w w w.boekenkrant.com

‘Uiteindelijk moet het over de liefde gaan.’ JOJO MOYES

Zie pagina 9 ESTER VAN LIEROP

Margreet de Heer is onze Stripmaker des Vaderlands 33

pula an de po v n e r u t avon d. Nieuwe r van Nederlan te psychia ehar w w w.d

irste In de bo

ek - en st

w.s l | ww o n ie .n

ri pw in ke

l € 9, 90

ig m u n

d .n l

COK JOUVENAAR

De Beer en de Nachtegaal: een nieuw Russisch sprookje 7

Knus de winter door met hygge en lagom 29

JURGEN ROGIERS

EN VERDER Rodaan Al Galidi, Duizend-en-een-nachtmerries ............... 3 De ECI Lezersprijs ......................................... 4 Leon Verschuur, De architectuur van de liefde ................. 4 Xtra Small in Museum Meermanno ......... 5 Christopher Wilson, De voorproever ......... 8 Peter Keglevic, Hoe ik Hitlers getuige werd .................... 8 Wendy Walker, Het Cassandra-effect .......12 Samantha King, Het dilemma ...................12 Pjotr Vreeswijk, Dwaalspoor ..................... 13 Dokter Corrie geeft antwoord..................... 17 Kathleen Aerts, Lilly en Max in de wereld van oma ......18 Margriet Ruurs en Nizar Ali Bader, Steen voor steen ......................................19 Kerst met kookboekenauteurs ..................25 Inez van Oord, Rebible ............................... 26 Antonella Tomaselli & Massimo Vacchetta, 25 gram geluk ...................... 26 Sander Verheijen, Ik kan er nét niet bij ....27 Shaun Bythell, Dagboek van een boekverkoper ........... 28 Paco Roca, Sporen van het toeval ..............32

BOEKENKRANT.COM

DECEMBER 2017 PAGINA 2

LOSSE DELEN REDACTIONEEL

Remedie tegen ijsklompvoeten

Anouk Abels – Hoofdredacteur Boekenkrant anouk@boekenkrant.com

OOK VERSCHENEN

DECEMBER 2017, NO. 9 – DE BESTE BRON VOOR YOUNG ADULT-BOEKEN

VERRASSENDE SPROOKJES Met Spellslinger, Dirk Bracke, booksandquills en Wonderland

AANBIEDING

Wil jij een abonnement op de Boekenkrant of een van de specials? Blader gauw door naar de bon op pagina 38!

+++ Vorige maand schreef Ronald Giphart speciaal voor Nederland Leest het verhaal ‘De robot van de machine is de mens’, samen met robot Asibot. Veel lezers vroegen zich af hoeveel tekst uiteindelijk door de robot werd geproduceerd. Gelukkig hoeven we niet langer te gokken: op www. asibot.nl/giphart kun je nu precies zien wat door wie is bedacht. +++ De Woutertje Pieterse Prijs zal in 2018 toch worden uitgereikt. De prijs voor het beste oorspronkelijke Nederlandstalige kinder- of jeugdboek zou komen te vervallen toen voormalige sponsor Bruna zich vorige maand terugtrok. Dankzij steun van De Versterking, het Lira Fonds en het Nederlands Letterenfonds is de uitreiking echter veiliggesteld. De bijdragen van het Lira Fonds en het Nederlandse Letterenfonds zijn eenmalig, dus de toekomst van de Woutertje Pieterse Prijs blijft onzeker. +++ The Green Kitchen at Home van David Frenkiel en Luise Vindahl is verkozen tot Kookboek van het Jaar 2017. Volgens de jury heeft dit Zweedse duo de vegetarische keuken naar een hoger niveau getild. De publieksprijs ging naar Smokey Goodness 2 van Jord Althuizen. Een unicum, want zijn vorige boek werd vorig jaar verkozen tot Kookboek van het Jaar 2016. +++ In het Vlaamse Wilrijk werd op 8 november de grootste stripmuur van Vlaanderen onthuld. In de tekening, die meer dan 200 vierkante meter beslaat, ontdekt Vlaamse stripheld Jommeke het Wilrijk van vroeger en nu. De muur is ontworpen door Sarina Ahmad, kleindochter van Jef Nys, de bedenker van Jommeke. Nys woonde lange tijd in Wilrijk en tekende daar zijn eerste stripalbums. +++ Jozua Douglas mag het Kinderboekenweekgeschenk 2018 schrijven. Douglas is bekend van boeken als De verschrikkelijke badmeester en De ongelooflijke Ravi Ravioli. Het thema van de volgende Kinderboekenweek is vriendschap. Naast het geschenk komt er natuurlijk ook een prentenboek, dat dit keer zal worden gemaakt door Milja Praagman. +++ Het Rotterdamse architectenbureau MVRDV van Winy Maas heeft een geweldige bibliotheek gebouwd in Binhai, een district van de Chinese havenstad Tianjin. Samen met lokale architecten ontwierp het bedrijf een gebouw van vijf verdiepingen met een totale oppervlakte van 33.700 vierkante meter. Vanwege de gigantische bol die in het midden van de bibliotheek staat, heeft het gebouw de bijnaam ‘Het Oog van Binhai’ gekregen. Er staan momenteel 1,2 biljoen boeken in deze bijzondere bibliotheek. +++

ERWIN SUVAAL

BOEKENKRANT TIP 3

2017, week 48

KEKE KEUKELAAR

Ach, de winter. Ik heb er een haat-liefdeverhouding mee. Ik ben dol op knapperende haardvuurtjes en warme chocolademelk, maar die kou en duisternis begint me parten te spelen. Vooral ’s nachts, als mijn ijsklompvoeten maar niet op temperatuur willen komen. Maar weet u? De kunst is om niet te denken aan de kou, maar aan de chocolademelk. Althans, als we de Scandinaviërs mogen geloven. Op pagina 29 leest u alles over hygge en lagom: de methodes die ze daar in het noorden gebruiken om gezellig, genietend en gelukkig door het leven te gaan. Tijd doorbrengen met je familie, een knusse omgeving creëren en dingen doen waar je blij van wordt: dat lijken de ijkpunten te zijn. Bij het vullen van deze editie hebben we ons goed door die Scandinavische levensstijl laten beïnvloeden. Kruip bijvoorbeeld, geheel in hygge-stijl, onder een warm dekentje met een heerlijk zwijmelboek van Jojo Moyes (p. 9), of lees het hartverwarmende prentenboek Steen voor steen (p. 19) voor aan uw kinderen. Ga gezellig tafelen met de familie met behulp van de tips van drie geweldige kookboekenmakers (p. 25), of droom weg bij de sprookjesachtige roman De Beer en de Nachtegaal (p. 7). Nog een tip: trek bij dit alles vooral fijne sloffen aan. Zo behoren die ijsklompvoeten tot de verleden tijd, nog voordat de lente is aangebroken.

NIEUWS

Wendy Walker, Het Cassandra-effect

Niki Padidar, Dokter Corrie geeft antwoord

Twee zusjes, een verdwijnt. Een narcistische moeder, een maniakale stiefvader, een disfunctioneel gezin. Wie weet waar Emma Tanner is?

Dokter Corrie maakt op een onorthodoxe manier alles rond seksualiteit en relaties bespreekbaar. Iemand moet het doen, want praten over seksualiteit vinden ouders en leerkrachten nog altijd moeilijk.

NEDERLANDSE T0P 3

Dan Brown, Oorsprong Waar komen we vandaan en waar gaan we naartoe? Thriller met Robert Langdon in de hoofdrol.

Shaun Bythell, Dagboek van een boekverkoper Shaun doet verslag van zijn dagelijks leven in zijn boekwinkel en laat zien hoe hij als boekverkoper overleeft in deze digitale tijd, en met een zwarte kat die telkens op je boeken gaat zitten.

(Bron: Stichting CPNB) 2017, week 48

Astrid Holleeder, Dagboek van een getuige

Jamie Oliver, 5 ingrediënten. Snel en simpel koken

Intiem verhaal over de consequenties voor de familie Holleeder van het getuigen tegen Willem Holleeder.

Jamie Oliver laat je zien hoe je met slechts vijf ingrediënten elke dag heerlijk en gezond kunt eten.

BELGISCHE TOP 3

(Bron: Boekenvak.be) 2017, week 46

Peter van Gucht en Luc Morjaeu, Suske en Wiske / 342. De zwarte zwevers

Philippe Delzenne, Jommeke / 287. Het kistje van Sir Pimpeldon

Jean-Yves Ferri en Didier Conrad, Asterix / 37. En de race door de laars

Wanneer Suske en Wiske met Lambik naar een Spaans scheepswrak duiken, ontmoeten ze Faya, een onderwaterwezen.

Het oude kasteel van Sir Pimpeldon lijkt voor zijn achternicht de perfecte plek om een griezelverhaal te schrijven. Tot de spoken net iets té onstuimig worden...

Het stripduo reist naar Italië, hoewel het land toen nog geen natie was. Julius Caesar wil daar een einde aan maken en al die regio’s onder Romeins bestuur plaatsen.

www.cviiiontwerpers.nl

BOEKENKRANT.COM

DECEMBER 2017 PAGINA 3

LITERATUUR INTERVIEW

Schrijven voor de kieskeurige Nederlander Rodaan Al Galidi wil graag ‘een kleine schrijver’ blijven. Na zijn succesroman Hoe ik talent voor het leven kreeg komt de uit Irak afkomstige auteur dan ook met een bundel vol kleine, luchtige en absurdistische verhalen. ‘Ik houd niet van kritiek geven, ik wil mensen laten lachen.’ Door Ezra Hakze Duizend-en-een-nachtmerries is een bundel van slapstick geworden, met verhalen over een man die de Mona Lisa in zijn kamer ophangt, een meisje dat op date naar een dodencel wil en een jihadist die te laat komt voor zijn eigen aanslag. Je zegt niet de behoefte te hebben om intellectueel te worden. Waarom is dat? ‘Alle schrijvers willen de grootste worden, maar ik ontdekte dat de kleinste schrijver niet bestaat. Niemand vecht voor die plek! Dus ik dacht: ik wil graag die kleinste schrijver worden. Dan ben ik in eerste instantie uniek, en hoef ik niet te vechten tegen een grote naam. Ik hoef geen Tolstoj te worden of Harry Mulisch. Ik wil mijn spierballen niet laten zien aan de lezer.’ Hoe gaat het schrijfproces bij zo’n ‘kleine schrijver’? ‘De meeste verhalen heb ik heel vaak herschreven, tot ze zo simpel waren dat het leek alsof ze in één keer geschreven waren. Zo heb ik een aantal hele lange verhalen ingekort. “De romantische Sara” besloeg bijvoorbeeld twintig pagina’s, daarvan heb ik er vier gemaakt. De redacteur vond het zo’n leuk verhaal en zei dat het wat langer mocht duren, maar dat weigerde ik, want een kort verhaal moet geen dikke maaltijd zijn, maar een klein hapje. Kleine kippetjes leggen kleine eieren.’ Je vorige boek, Hoe ik talent voor het leven kreeg, was een groot succes en werd onder meer Boek van de Maand in De Wereld Draait Door. Heeft dat voor jou als schrijver iets veranderd? ‘Voor mij heeft het niets veranderd, maar wel voor mijn portemonnee. Het boek is groter geworden, maar ikzelf niet. Ernest Heming-

Rodaan Al Galidi SERGE LIGTENBERG - WRITERS UNLIMITED 2012

way zei: ‘’Als ik klaar ben met een boek, lijkt het op een dode leeuw. Het heeft veel spieren, maar het kan niets doen.’’ Ik ben dus nog steeds dezelfde. ‘Ik denk dat het me wel beter lukt om de Nederlandse lezer te bereiken. De Nederlandse lezer kun je bereiken door te schrijven over iets dat echt gebeurd is. Je moet geloofwaardig zijn, het kort houden en geen commentaar geven; hij wil zelf nadenken.’

Wat kenmerkt volgens jou nog meer de Nederlandse lezer? ‘Ik vind de Nederlandse lezer een van de moeilijkste die ik ken. Hij is niet emotioneel en is opgegroeid met een oceaan van verschillende ideeën. De Nederlander leest ook veel; er is geen Nederlander zonder een boekenkast in huis. En dat maakt hem een moeilijke lezer. Als er in de winkel veel schoenen zijn, is het immers ook moeilijk om te kiezen welke om de voet past. ‘Daarnaast komt alles bij de Nederlander heel precies. Ik maakte vroeger weleens schoon bij Nederlanders. Geloof me, in Irak was ik ingenieur, maar hier schoonmaken is moeilijker dan een gebouw van vijf Rodaan Al Galidi, Duizend-enverdiepingen maken. een-nachtmerries, UitgeveEn voor die lezers moet rij Jurgen Maas, 173 pagina’s je godverdorie boeken (€ 18,95)

schrijven!’ De Nederlandse cultuur wordt in sommige verhalen uit Duizend-eneen-nachtmerries ook gepersifleerd. Is het je bedoeling om kritiek te leveren? ‘Ik houd niet van kritiek geven, ik wil mensen laten lachen. De lezer kan dan zelf beslissen of het verhaal een spiegel is, of een raam, of een dikke muur. Als de verhalen licht brengen is het een raam, maar als zij erop botsen een muur.’ Wat is je favoriete verhaal uit de bundel? ‘Het verhaal ‘‘Zij woont boven in haar kamer’’. Daarin zegt de verteller aan het begin: ik heb zoveel gereisd en gezien, maar nog nooit zo’n bijzonder persoon ontmoet. Dan denk je als lezer dat hij een ontmoeting had met Barack Obama, of zoiets. Maar nee: dit verhaal gaat over een lief en zachtaardig meisje. Dit is voor mij het beste verhaal dat ik ooit geschreven heb, omdat het een ode is aan zachtaardigheid en naïviteit. Vaak worden die zachte mensen gezien als zwak, of psychisch ziek. De verteller draait het helemaal om. Dat verhaal heb ik met tranen in mijn ogen geschreven.’ Er komen ook heftige onderwerpen voor in de bundel. Zo gaat een verhaal over een terroristische aanslag. Kun je over dat soort onderwerpen wel op een luchtige manier schrijven? ‘Ik heb niet over terreur geschreven

‘In Irak was ik ingenieur, maar hier schoonmaken is moeilijker dan een gebouw van vijf verdiepingen maken.’ om de lezer te laten schrikken. Ik heb van de terreur en de jihad een soort karikatuur gemaakt, want ik wil de mensen in het westen graag geruststellen. De literatuur is het mooiste wapen tegen terreur, het maakt de mensen sterk. Terroristen zwemmen in een oceaan van bloed en onzekerheid. Ik wil vertellen dat domheid de terreur is.’ Jouw vorige boek ging over het leven in een asielzoekerscentrum. Heb je eraan getwijfeld om weer zoiets te schrijven? ‘Ik ben niet iemand die de verkoopcijfers van een boek volgt. Ik had meteen kunnen beginnen aan een tweede deel van Hoe ik talent voor het leven kreeg, maar dat wilde ik niet. Het boek moet eerst met mij meegroeien. Inmiddels ben ik wel met een tweede deel bezig, dat Het verre noorden zal heten. Daarin wil ik vertellen over de verschillen tussen de Nederlanders als systeem en de Nederlanders als volk.’

BOEKENKRANT.COM

DECEMBER 2017 PAGINA 4

LITERATUUR HOE IS HET OM…

…lid van de ECI Lezersjury te zijn?

Onlangs won De mensengenezer van Koen Peeters zowel de ECI Literatuurprijs als de ECI Lezersprijs. Boekenkrant-redacteur Ika Gerritsen maakte deel uit van de lezersjury en las de zes genomineerde boeken.

der prestigieus dan de ‘hoofdprijs’, voor de auteurs is hij waarschijnlijk net zo belangrijk. Al was het maar omdat professionele critici niet de mensen zijn die uiteindelijk de boeken kopen.

Zes boeken dus, en zes weken de tijd om tot een oordeel te komen. Ik was licht nerveus. Wat als deze door een vakjury gekozen titels me niet Hoe de selectie voor de aan zouden spreken? Zou dat dan lezersjury precies in aan mij liggen? Lafjes z’n werk begon ik maar aan is gegaan, het dunste van de zes: weet ik De waren van Daniël niet. Toch Rovers. Dat gelijk al zat ik er begon met een paginamaar mooi bij. Misschien lange zin, help! Gelukdat het feit dat ik voor kig werd het verhaal al de Boekenkrant schrijf gauw toegankelijker en genoeg bewijs was van soms zelfs betoverend, mijn boekenliefde? Hoe maar juist toen het op dan ook: het voelde als gang begon te komen een hele eer om eind was het boek alweer september de zes boeuit. Noodweer van ken van de shortlist in Marijke Schermer bleek ontvangst te mogen Koen Peeters, De mensengeindrukwekkender: een nemen. De lezersprijs nezer, Uitgeverij De Bezige Bij, spannende roman over is dan misschien min265 pagina’s (€ 19,99)

actuele thema’s die las als een film. Eindeloos eiland van Huub Beurskens kon je beter Eindeloze zinnen noemen, concludeerde ik al snel; literaire stoerdoenerij die niet aan mij besteed is. Yucca dan, van Peter Terrin. Knap geschreven, maar soms zo vaag dat ik er moedeloos van werd. Pas toen ik De mensengenezer Grote verassing: mijn mede-jurylevan Koen Peeters oppakte, werd ik den waren het lang niet allemaal weer blij met het leesproject. Dit met me eens. Smaken verschillen – boek bleek een magische coming of hoeveel argumenten er age-roman met als decor tijdens het juryberaad het Vlaamse platteland. ook tegenaan werden Maar waarom heeft de gegooid. Dat de meeste auteur besloten dat de stemmen, ook die van personages halverwege de vakjury, naar De ineens naar Afrika moemensengenezer gingen, ten? Voor mij was vanaf daar kan ik prima mee dat moment de Vlaamse leven. Toch maak ik magie totaal verbroken. hier graag gebruik van Pas bij het laatste boek, de gelegenheid om te vol spannende, creatieve zeggen: lees eens iets en fijn leesbare korte van Annelies Verbeke. verhalen riep ik ‘HalHaar Halleluja was leluja!’, en niet alleen voor mij in ieder geval omdat deze bundel van Annelies Verbeke, Halleluja, dé ontdekking van de Annelies Verbeke zo Uitgeverij De Geus, 224 pagiECI Literatuurprijs. heet. na’s (€ 19,99)

Zes boeken dus, en zes weken de tijd om tot een oordeel te komen.

KUNST

ADVERTENTIES

Karin Hazendonk weet met Waanidee een prima thriller DWAALSPOOR neer te zetten die beklijft; de fantasie van de schrijfster actiethriller schurkt akelig dicht tegen de realiteit aan. met Hebban recensie - Edwin Lommers

Alex De Klerck

Pjotr Vreeswijk

werd eerder bekroond met de ThrillZone Debuutprijs 2016

Een rijke liefdesroman In het romandebuut van Leon Verschuur, De architectuur van de liefde, werken de vrienden Bernardo en Ralph samen aan een proefschrift over architectuur en kunst. Ralph stort zich vooral op muziek, terwijl de interesse van Bernardo uitgaat naar een bijzonder vrouwenbeeld. De passie voor kunst loopt als een rode draad door dit liefdesverhaal.

spelbare ex-vriendin Sofie uit zijn hoofd te kunnen zetten en afstand te nemen van zijn studievriend Ralph.

De architectuur van de liefde is een prachtig geschreven roman. Het gaat over liefde, vriendschap, de hartstocht voor twee vrouwen en de passie voor kunst. Dit alles speelt zich af aan het begin van de twintigste eeuw. De architectuur van Antoni Gaudí en Frank Lloyd Wright loopt als een rode draad door het verhaal. Verschuur heeft een bijzondere manier van schrijven. Door de veelheid van bijvoeglijke naamwoorden Door Aefke ten Hagen is het soms moeilijk de draad vast te houden, maar tegelijkertijd leest Bernardo ontvangt dit verhaal daarom ook als poëzie: een replica van een ‘Zijn kastanjekleurige, halflange intrigerend vrouwenhaar harmonieerde wonderlijk met beeld als dank voor de tint van het bureau.’ Elke zin is zijn hulp in een plaatgoed doordacht. Hier en daar laat selijke antiekzaak. De de schrijver bovendien zijn gevoel sculptuur blijkt een voor humor zien, met zinnen als danseres voor te stellen die rond ‘Toen Alfred eindelijk van de lijn 1900 grote bekendheid verwierf was geweken, schoof met haar sluierdans. ik de balkondeur Bernardo is direct gefasopen en spoelde het cineerd door het beeld. nare gesprek van me ‘Het kunstwerk prijkte af in de Barcelonese hier haast te mooi en uitlaatgassen’. te groots […] Het verVerschuur trakteert gulde brons bracht een zijn lezer op een rijke zon van erotiek in het roman. Met de goed vertrek.’ Dan ontdekt doordachte zinnen, het hij een bijzondere gelijzorgvuldig geschreven kenis tussen de sculpverhaal en zijn bloemtuur en een Catalaanse rijke taalgebruik, is dit kunsthistorica die hij boek een fraai en lieftijdens een congres ontdevol geschenk voor de moet. Hij besluit haar in Leon Verschuur, De archifeestdagen. Barcelona op te zoeken. tectuur van de liefde, UitgeIn de stad van Gaudí verij Conserve, 221 pagina’s hoopt hij zijn onvoor(€ 19,99)

BOEKENKRANT.COM

DECEMBER 2017 PAGINA 5

LITERATUUR XTRA SMALL

Het Bloemhofje uit 1673 FRANK JANSEN

Niet groter dan een postzegel Wie zich als een reus in een bibliotheek wil voelen, is bij Meermanno aan het juiste adres. Tot en met 7 januari kun je daar de tentoonstelling Xtra Small bezoeken. Vergaap je aan de 500 schitterende miniboekjes in deze collectie.

Het museum heeft voor het publiek vergrootglazen ter beschikking gesteld.

Het is een bijzonder gezicht: een groep mensen staat over een vitrine gebogen, met hun neuzen bijna op het glas gedrukt. Ze staren naar een stel eeuwenoude boeken, schitterend ingebonden, het perkament bedrukt met kleurrijke afbeeldingen en de omslagen ingelegd met goud. Klein detail: de boeken in kwestie zijn niet groter dan een postzegel. Geen wonder dat de bezoekers van Meermanno hun gezicht zo dicht bij het glas houden. Gelukkig helpen de vergrootglazen die het museum ter beschikking stelt om ieder detail vol aandacht te kunnen bestuderen. Meermanno is hét Nederlandse museum voor fans van het geschreven en het gedrukte boek. Hier gaat het niet om de binnenkant, maar de buitenkant: de ambacht van het schrijven, het drukken, het inbinden, kortom, het maken van het fysieke boek. In Meermanno vind je middeleeuwse handschriften, eeuwenoude drukken en verrassende oude én nieuwe kunstwerken binnen de boekdruk- en bindkunst. Zo beschikt het museum over een vaste collectie

Bibliotheca Thurkowiana Minor FRANK JANSEN

miniatuurboekjes. Deze piepkleine drukwerkjes vormen voor boekbinders en drukkers van oudsher een kans om hun kunde te etaleren. Bekijk bijvoorbeeld het Bloemhofje uit 1673, het bekendste boekje uit de collectie. Het schitterende miniwerk stond ruim 200 jaar bekend als het kleinste boekje ter wereld en is slechts 13 bij 9 mm groot. In 2012 is er nog een bijzondere aanwinst aan het museum toegevoegd: de ‘Bibliotheca Thurkowiana Minor’. Achter de deuren van deze schitterende houten kast gaat een echt museum schuil, compleet met meubels, ballustrades, en natuurlijk een heleboel boeken. Er staan maar liefst 1550 werken in deze minibieb. Wie wordt rondgeleid door Meermanno, krijgt daarnaast nog iets bijzonders te zien: er is een verborgen kastje aanwezig, waar erotische minilitera-

tuur te vinden is. Deze miniatuurtentoonstelling is op zich al een bezoekje waard, maar in verband met Xtra Small is de collectie uitgebreid met nog 120 boekjes. Afgelopen jaar organiseerden Meermanno, de Stichting Handboekbinden en Uitgeverij de Buitenkant een internationale wedstrijd: de International Minature Bookbinding Competition 2017. Deelnemers moesten het verhaal The Island van Geert Mak inbinden. Erg belangrijk: de boekjes mochten maximaal 76.2mm hoog, breed en dik zijn. Het resultaat is een bijzondere, eclectische verzameling, met inzendingen uit Europa, Noord-Amerika, Azië, Australië en Nieuw-Zeeland. Er zitten klassiek vormgegeven boekjes met schitterende covers tussen. Maar er zijn ook wat excentriekere inzendingen: van een boek dat als een zeil op een schip is gemonteerd

tot absurdistische, uitklapbare kunstwerkjes. Zelf vind ik het toch het mooist als het boekje in kwestie nog iets weg heeft van, nou ja, een boek. De klassieke, strakke inzending van de Amerikaanse boekbindster Lang Ingalls voldoet zeker aan die eis. Een strak vormgegeven 21e hekkensluiter die laat zien dat de (mini) boekbindkunst ook vandaag de dag nog springlevend is. Xtra Small is nog t/m 7 januari 2018 te bezoeken in Museum Meermanno in Den Haag.

JOS ULJEE, BEELDSTUDIO KONINKLIJKE BIBLIOTHEEK, DEN HAAG

Door Anouk Abels

Boekje van Lang Ingalls

* * * * * * * * * * * * * * * Prettige * * * * * * * * Leesdagen * * * * * ** * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * ‘Heel persoonlijk en prachtig.’

‘Alles wat hij schrijft, komt tot leven.’ DWDD-boekenpanel

Monique van de Ven

Prettige leesdagen_2017_260 x 193.indd 1

‘Meeslepend verhaal en een eerbetoon aan de literatuur.’ Trouw

‘Een flitsende roman.’ Zin

Boeken Uitgeverij Conserve – december 2017

Astrid Nijgh is het beroemdst geworden door het lied Ik doe wat ik doe, door haarzelf op muziek gezet met een tekst van Lennaert Nijgh. Wat ze mee heeft gemaakt met haar eerste echtgenoot op hun boot de Jonge Jacob beschrijft ze nu in Varen met de Jonge Jacob – Lennaert en ik op de Urker kotter 114. Daarin zwerven ze over het IJsselmeer en gaan ook over de Wadden naar Vlieland. Tal van bekende namen komen in het boek voor: Herma en Jeroen Krabbé, Rob de Nijs, Liesbeth List, Boudewijn de Groot en talloze anderen. Vrijdag 15 december signeert ze met Mylou Frencken in Libris-boekhandel Blokker in Heemstede. Astrid Nijgh – Varen met de Jonge Jacob – Lennaert en ik op de Urker kotter 114, 150 pagina’s, € 17,99

Gerard Ekdom deed in RTL Late Night op 22 november de uitspraak: ’Pure porno’ over het in 2006 verschenen boek Zwanenzangen van Bernard Hulsman en Pieter Steinz over de liederen van vroeggestorven pophelden. Het regende daarna telefoontjes van geïnteresseerde kopers en dus besloot uitgeverij Conserve een razendsnelle herdruk te maken van dit boek, waarin o.a. Herman Brood, Johnny Cash, George Harrison, John Lennon, Bob Marley en Elvis Presley met foto’s van Lex van Rossen. Bernard Hulsman en Pieter Steinz – Zwanenzangen – Liederen van jonggestorven pophelden, 164 pagina’s, € 17,50

Leon Verschuur maakte met zijn debuutroman De architectuur van de liefde een levenslange droom waar: eindelijk een boek waarin hij veel van zijn ideeën kwijt kon. Een verhaal over liefde en vriendschap, waarbij de hartstocht voor twee vrouwen is verweven met een passie voor de kunst rond 1900 en de architectuur van Antoni Gaudí en Frank Lloyd Wright. Leon Verschuur – De architectuur van de liefde, roman, 248 pagina’s, € 19,99

Hoe is het om te leven in een Shellkamp in Nigeria. In het geval van Annelies Koks hoofdpersoon Judith was dat in Port Harcourt. Ze is ervan overtuigd dat het haar zal lukken om daar een eigen leven op te bouwen. Ze raakte bevriend met Francesca en helpt haar ook het land te verlaten in de spannende ontknoping aan het eind van het boek. Ton van der Stelt prees het boek al aan op Facebook en vond het een van de beste romans van 2017. Annelies Kok – White man, niet doen! roman, 350 pagina’s, € 19,99

Uitgeverij Conserve In de boekhandel of portvrij te bestellen via www.conserve.nl. Voor België geldt helft portvrij of € 4,65 per bestelling.

30-10-17 12:51

Het verhaal van Wayan is aangrijpend en bijna ongelooflijk zoals de vermeende Indonesische communisten in 1965 behandeld werden door hun landgenoten. Naar schatting 1 miljoen mensen zijn over de kling gejaagd, zo ook op Bali. Dat verhaal vertelt Wayan aan schrijfster Jolanda Maurer-Tamerus. In het boek worden de bittere gevolgen van de massamoord op de communisten beschreven. Het overkomt zoveel arme families van rijstboeren in kleine dorpjes, zo’n gebeurtenis treft ook Wayan op jeugdige leeftijd. Na de dramatische gebeurtenissen krabbelt hij langzaam weer op en begint een guesthouse dat uitgroeit tot een bloeiend toeristisch verblijf, ook wordt hij gelukkig in de liefde. Hij trouwt met een dochter van een van de rijkste families in Sanur. Jolanda Maurer-Tamerus – Wayan – Roman over de bittere gevolgen van de massamoord op communisten op godeneiland Bali, 324 pagina’s, € 19,99

BOEKENKRANT.COM

DECEMBER 2017 PAGINA 7

LITERATUUR ARDEN

COLUMN

Ferdinand Pessoa bij Passa Porta

Katherine Arden

Een nieuw sprookje in het oude Rusland ‘Vergeet de oude verhalen niet. Maak een staak van lijsterbessenhout en wees heel voorzichtig, Vasja. Wees dapper.’ Dit zijn de woorden die Doenja aan Vasja meegeeft in De Beer en de Nachtegaal, het sprookjesachtige verhaal van de Amerikaanse schrijfster Katherine Arden. Door Barbara Starink Als je De Beer en de Nachtegaal in één woord zou moeten omschrijven dan is het sfeervol. Het meeslepende verhaal over Vasja en de familie Vladimirovitsj speelt zich af in een veertiende-eeuws Russische dorpje waar het voor eeuwig winter lijkt te zijn. Dat alleen al zorgt voor een magische sfeer: de koude winter tegenover de warme kachel, de natte dagen tegenover de zoete honingkoeken. De Beer en de Nachtegaal gebruikt deze historische achtergrond om je langzaam maar zeker onder te dompelen in een magisch universum vol sprookjesachtige

Katherine Arden, De Beer en de Nachtegaal, vertaling: Inge Boesewinkel, Uitgeverij Luitingh-Sijthoff, 352 pagina’s (€ 19,99)

gebeurtenissen. Vasja’s wereld is namelijk bevolkt met mythische wezens uit de Russische folklore: van de domovoi, hoeder van het huishouden, en de vazila, hoeder van de stal, tot de winterkoning Morozko. Alleen is Vasja de enige die ze kan zien. Het is moeilijk om niet van dit energieke hoofdpersonage te houden.

Vasja is eigenwijs, gevat en altijd op zoek naar avontuur. Ze wil niet trouwen met een verre prins uit Moskou zoals haar zus Olga en ze wil niet het klooster in zoals haar broer Sasja. Het liefst rent ze gewoon de hele dag door het bos, waar ze speelt met de magische wezens en zelfs een keer een ontmoeting heeft met de winterkoning. De komst van een nieuwe priester in het dorp verandert dit. Hij gebiedt de dorpsbewoners om met hun heidense gebruiken te stoppen. Vasja is de enige die inziet dat het verlaten van het oude geloof grote consequenties zal hebben. De Beer en de Nachtegaal is een spookachtige vertelling waarin de botsing tussen oude traditie en het orthodoxe geloof centraal staat en waarin realiteit en sprookjes steeds meer met elkaar verweven raken. Met elke pagina waan je je meer in het koude Rusland en het is moeilijk om er weer van los te komen. Het verhaal laat zien hoe spannend en pakkend sprookjes kunnen zijn en dat de Russische folklore een geweldige bron is om uit te putten. Voor de enthousiaste fan is er goed nieuws: Arden is al bezig met een deel twee!

Er is geen maand in het jaar waarin de boekwinkels voller liggen dan in oktober. Alle titels zijn ingekocht en de kassa’s staan klaar voor de komende feestdagen. De maanden eraan voorafgaand hebben auteurs, redacteuren, bureauredacteuren, vormgevers, drukkers en verkoop- en publiciteitsmedewerkers er alles aan gedaan om de boeken op tijd in de winkels én op het netvlies van potentiële kopers te krijgen. Is een titel voor 10 oktober niet van de persen gerold, dan kan hij niet meer worden verkocht tijdens de Antwerpse Boekenbeurs. Het halen van deadlines en publicatiedata is in deze periode van het jaar van cruciaal belang. In december daarentegen zal een uitgever zo min mogelijk titels publiceren. Enerzijds omdat de boekhandelaar minder snel zal inkopen – zijn winkel ligt immers al overvol – anderzijds omdat in die maand de drukkers minimaal twee weken dicht zijn. In de herfst van 2005 zouden we echter een paar dagen na Sinterklaas toch een presentatie hebben van een grote heruitgave in de Pessoabibliotheek: Het boek der rusteloosheid van Fernando Pessoa, in een vertaling van Harrie Lemmens. Een schitterend cadeau voor de kerst! De bijeenkomst stond gepland bij de fijnste boekhandel van Brussel: Passa Porta in de Dansaertstraat. Vooraf was er uitvoerig contact geweest met de drukker, die er zorg voor zou dragen dat de boeken op tijd afgeleverd zouden worden. Om de files van de avondspits te vermijden, was ik al vroeg uit Amsterdam vertrokken. Een paar uur vóór de feestelijke presentatie ging ik even kijken in de Dansaertstraat. Er waren nog geen exemplaren van de nieuwe uitgave van Het boek der rusteloosheid, maar die zouden in de loop van de middag zeker in huis zijn. Ik wandelde door het oude centrum van de Belgische hoofdstad, ging binnen bij ‘deBuren’, het Vlaams-Nederlands huis voor cultuur en debat, in de Leopoldstraat, en at daar in de buurt een kleinigheid, want het zou een lange avond worden. Toen ik een kwartier voor aanvang opnieuw bij Passa Porta binnenliep, kwam de winkelmanager meteen naar me toe. Er waren géén boeken, de avond zou een ramp worden. Dat werd hij gek genoeg niet. Het was de enige keer in mijn loopbaan dat ik een boek presenteerde waarvan niet één exemplaar aanwezig was en toch hebben we in een volle boekwinkel kunnen praten over de auteur en zijn werk. Er ging een intekenlijst rond en die avond is er niet minder verkocht dan bij een reguliere presentatie. De kopers moesten echter nog tot het volgende kalenderjaar wachten voordat ze konden gaan lezen. Voor Fernando Pessoa hadden ze het over.

Lex Jansen Jarenlang was Lex Jansen de uitgever en het gezicht van De Arbeiderspers. Nu is hij directeur van het door hem opgerichte Magonia: uitgeverij en centrum voor schrijfbegeleiding. www.magonia.nl

BOEKENKRANT.COM

BOEKENKRANT TIPT MOORD OP COMMENDATORE 1 De afgelopen maanden zijn we verwend met nieuwe boeken van Dan Brown, John Green en Carlos Ruiz Zafón, maar nu ligt er nog een kersvers verhaal van een literaire topper in de winkel: Haruki Murakami. De Japanse grootmeester neemt je Haruki Murakami, De moord mee naar het zuidwesop Commendatore. deel 1: Idea ten van Tokyo, waar een verschijnt, Uitgeverij Atlas jonge portretschilder Contact, 480 pagina’s (€ 29,99) hoopt te ontsnappen aan de drukte van de stad. Na het lezen nog geen genoeg van deze auteur? In januari vindt er een Murakami-festival plaats in Rotterdam!

DE VERLOREN KINDEREN Heb je eerder genoten van Het familieportret van Jenna Blum, dan zal dit emotionele verhaal je ook veel leesplezier bezorgen. Een oorlogsweduwe tekent een contract, waarna haar kinderen worden opgenomen in een weeshuis. Ze weet niet dat ze hierDiney Costeloe, De verloren mee ook de ouderlijke kinderen, Uitgeverij De Fonmacht overdraagt. Wantein, 496 pagina’s (€ 19,99) neer de kinderen naar Australië worden gestuurd om een nieuw leven op te bouwen, kan ze hier niets tegen doen.

DE TWAALFJARIGE BRUILOFT De korte verhalen van Maeve Brennan behoren niet tot de meest optimistische uit de Ierse literatuurgeschiedenis, want eenzaamheid, kwetsbaarheid en wanhoop spelen een grote rol. Ze geeft echter als geen ander een inkijkje in de Ierse samenleving Maeve Brennan, De twaalfin het midden van de jarige bruiloft en andere vertwintigste eeuw. Een halen, vertaling: Rosalien maatschappij die vooral van Witsen, Uitgeverij Athedoor de macht van de naeum, 128 pagina’s (€ 15,00) kerk de individuele keuzevrijheid van mensen inperkt.

DE DOOD IS EEN ZWARE KLUS De vader van Bulbul en Hussein heeft nog een laatste wens: hij wil graag begraven worden in zijn geboortedorp. Samen met zijn broer doorkruist Bulbul het door oorlog geteisterde Syrië, waar ze continu sluipschutters, militie en checkpoints tegenKhaled Khalifa, De dood is een komen. Toch is deze zware klus, vertaling: Djûke roman vooral een hoopPoppinga, Uitgeverij De Geus, vol boek, waarin ook 224 pagina’s (€ 18,99) saamhorigheid, medemenselijkheid en gastvrijheid een grote rol spelen.

DECEMBER 2017 PAGINA 8

LITERAIRE MAALTIJD

Verrassend lichte kost ‘Verwijten maken is voorbehouden aan God en kleine kinderen,’ zegt Dustin Hoffman in de film Papillon. Nu was God weliswaar afgeschaft in de Sovjet-Unie onder Josef Stalin, maar in zijn roman De voorproever laat schrijver Christopher Wilson het oordeel over dit regime vellen door een kind. Door Erik de Vries Lentsch De verteller Joeri, een onnozele jongen van twaalf jaar oud, wordt door puur toeval voorgeleid aan Stalin, die op het eind van zijn leven is. De dictator raakt gecharmeerd van Joeri’s complete naïviteit – een gevolg van hersenschade – en lijft hem in als voorproever. Joeri brengt vervolgens weken door in het gezelschap van de partijbonzen, die zuipen, roddelen en terreur zaaien onder het volk en onder elkaar. Joeri beseft nauwelijks wat er om hem heen gebeurt. Hij vraagt zich vooral af of hij ooit naar

Verwarrend; ik wist niet zeker hoe ik me als lezer tegenover de verteller moest verhouden. Ten tweede is Stalin zo bot en Het concept van een naïeve vertelkwaadaardig, op het karikaturale af, ler heeft de potentie om het stalidat je je afvraagt wat de onschuldige nisme op een vermakelijke manier Joeri nog kan toevoegen. ‘We moeten te bespotten. Als de lezer indirect ervoor zorgen dat mensen stoppen begrijpt wat de verteller ontgaat, met liefhebben. Voorkomen dat ze kan dat de onmenselijkheid van het van elkaar houden,’ zegt de dictator. regime belichten en de lachspieren Waarop de voorproever enkel antprikkelen. woordt: ‘Echt?’ Echter, Wilson heeft de balans die Ik wil De voorproever geen vervelend daarvoor nodig is, niet helemaal boek noemen. Het weet met regelgevonden. Dat ligt allereerst aan maat een glimlach op mijn gezicht Joeri zelf. Meestal lijkt hij oliete toveren. Soms ook dom en is zijn dialoog een grinnik, door een beperkt tot ‘O?’ en ‘Echt absurd beeld of een waar?’, maar op andere mooie kwinkslag. En momenten lijkt hij het plot, dat in het midslimmer dan hij zich denstuk bijna stilligt, voordoet. Als hij met neemt aan het eind Stalin een potje damt, een wending die deze wint de partijvoorzitliteraire maaltijd iets ter door nieuwe spelmeer substantie geeft. regels te verzinnen. Maar ik vermoed dat Daarover denkt Joeri de schrijver grotere in eerste instantie: ‘Ik ambities had dan hij wist niet eens dat deze heeft waargemaakt. De regel bestond,’ maar soep wordt niet zo heet een pagina later uit Christopher Wilson, De voorgegeten… hij de beschuldiging: proever, vertaling: Ireen Nies‘U bedenkt de regels sen, Uitgeverij Ambo|Anthos, tijdens het spelen’. 212 pagina’s (€ 18,99) huis zal mogen om zijn vader weer te zien.

DERDE RIJK

Rennen voor Hitler Regisseur Peter Keglevic schreef met Hoe ik Hitlers getuige werd een tragikomische roman over een joodse man die in de nadagen van het Derde Rijk deelneemt aan een hardloopwedstrijd. Het is een bizarre tocht die begint in het Beierse Berchtesgaden en eindigt in de rijkshoofdstad Berlijn. Door Hugo Jager

oorlog en schrijft daar gedetailleerd over. Hoofdpersoon Paul Renner kent alle opera’s van Wagner, weet alles over oorlogsvliegtuigen, heeft het bombardement op Rotterdam meegemaakt en als klap op de vuurpijl heeft zijn vader als tandarts Hitler behandeld. Om het verhaal geloofwaardig te maken voert hij historische personages ten tonele. Zo spreekt Winifred Wagner, de schoondochter van de componist in Bayreuth de renners toe. En is rijksfilmregisseuse Leni Riefenstahl bereid gevonden om de tocht op film vast te leggen. Er zijn wel veel elementen ontsprongen aan de fantasie van de schrijver. De renwedstrijd heeft bijvoorbeeld nooit plaatsgevonden. Het boek is dan ook een afwisseling van werkelijkheid en zelfbedachte ‘feiten’.

Lopers die een krachtmeting van duizend kilometer uitoefenen met het oprukkende Amerikaanse leger in hun kielzog. Dat moet wel een spannende fictieve roman opleveren. Of toch niet? De titel is alvast weinig verhullend. Natuurlijk wint hoofdpersoon Paul Renner (nomen est omen) de hoofdprijs: hij mag een verjaardagsbezoek aan Adolf Hitler brengen en is diens getuige als hij met Eva Braun trouwt. Niet het einde, maar de weg ernaartoe verdient dus de aandacht. Peter Keglevic, Hoe ik Hitlers Keglevic heeft overgetuige werd, vertaling: Irene duidelijk zijn huiswerk Dirkes en Lucienne Pruijs, Uitgedaan. Hij weet veel geverij Thomas Rap, 575 pagiover de Tweede Wereldna’s (€24,99)

De hang van de auteur naar details haalt helaas wel iets van de broodnodige levendigheid uit het boek. Om in een verhaal op te gaan moet je immers kunnen meevoelen. Je wilt de omgeving tijdens het lezen haast aan kunnen raken, en niet opgeslokt worden in weetjes en namen. Keglevic toont zich eigenlijk meer cineast dan auteur. Hij is beter in het oproepen van beelden dan het beschrijven ervan. Zo

KATHARINA BEHLING

Peter Keglevic KATHARINA BEHLING

laat hij Paul zonder enige toelichting opmerken: ‘Het was een ochtend die sprekend leek op een schilderij van Renoir’. Alsof alle schilderijen van die schilder hetzelfde zijn. Met mooier uitgewerkte sfeerschetsen zou het verhaal beter tot zijn recht komen. En zou de weg naar het slot een aangenamere reis zijn geweest.

BOEKENKRANT.COM

DECEMBER 2017 PAGINA 9

LITERATUUR INTERVIEW

‘Uiteindelijk moet het over de liefde gaan’ ‘Ik ben de minst romantische persoon die je je kunt voorstellen,’ zegt Jojo Moyes tijdens een persconferentie in Amsterdam. Dat is toch grappig om te horen van een auteur die twee Romantic Novelist’s awards op zak heeft en wereldfaam verwierf met haar liefdesverhaal Voor jou. Ook haar nieuwe bundel Jij en ik is een boek om bij weg te zwijmelen. Door Anouk Abels De bloggende fans die aanwezig zijn bij de persconferentie, zijn voornamelijk geïnteresseerd in Jojo Moyes’ roman Voor jou (2012). Dit boek vertelt het verhaal van Louisa, die verzorger wordt van Will, een jonge man die na een ongeluk zwaar verlamd is geraakt en zijn leven wil beëindigen. Langzaam maar zeker ontwikkelen de personages gevoelens voor elkaar. ‘Aan het begin van het boek zie je als lezer voornamelijk de handicap,’ zegt Moyes. ‘Maar snel wordt duidelijk dat die beperking juist Wills minst interessante eigenschap is. Ik vond het geweldig dat ik van vrouwen hoorde dat ze verliefd op hem waren geworden.’ Na het succes van Voor jou schreef Moyes het vervolg Een leven na jou (2015). Een derde boek over Louisa, Voor mij, zal februari 2018 verschijnen. Moyes kan er nog niet veel over vertellen, behalve dat Louisa dit keer naar New York verhuist. ‘Ik wilde Louisa voornamelijk laten onderzoeken wie ze is,’ verklapt de schrijfster. Je zou bijna vergeten dat de Britse schrijfster in het land is om een compleet ander boek te promoten. Onlangs verscheen Jij en ik, een bundel vol romantische, warme verhalen. ‘Ik denk dat de sfeer van dit boek een reactie is op de temperatuur van de wereld,’ vertelt ze me na de conferentie. ‘Alles lijkt zo troosteloos op dit moment. Ik wilde laten zien dat er kleine geluksmomentjes te vinden zijn, als je maar goed genoeg kijkt.’ De verhalen die in Jij en ik voorbij komen, gaan over doodgewone vrouwen die iets ongewoons meemaken. Veel verhalen hebben een romantisch tintje: een overval die eindigt in een eerste date, of een echtpaar dat via een rampzalig weekendje weg de liefde hervindt. Twee van de verhalen spelen zich zelfs af in liefdesstad Parijs. Genoeg zwijmelmomenten dus – al bena-

Jojo Moyes ESTER VAN LIEROP

er gebeurt niks naars.’ drukt Moyes dat de bundel niet per se om romantiek draait. ‘Voor mij zijn het verhalen over liefde. Het kan Dat is wel anders in Voor jou, waarin euthanasie een belangrijk thema ook gaan over de band tussen een vormt. Moyes ontdekte hoe gevoeouder en een kind, een persoon en lig dit onderwerp ligt toen in 2016 een land, of iemand en een huis. Het Me Before You, de verfilming van fascineert me dat we ons hele leven de liefde proberen te doorgronden. Ik het boek, in de bioscopen draaide. Waar de schrijfster voornamelijk hou ervan om verschillende thema’s positieve reacties op het boek had en issues in mijn boek te stoppen, ontvangen, kreeg ze nu via sociale maar uiteindelijk moet het wel over media het verwijt dat ze met haar de liefde gaan.’ verhaal suggereerde dat een gehanHet openingsverhaal van Jij en dicapt leven niet de moeite waard is. ik, dat dezelfde titel draagt als de Moyes, die het script schreef en een bundel, is Moyes’ favoriet. Het gaat figurantenrolletje speelde, vond dat over een meisje dat een weekendje erg moeilijk. ‘Juist omdat dat absonaar Parijs wilde met haar vriend, luut het tegenovergestelde was van maar zich daar uiteindelijk alleen wat ik wilde zeggen,’ benadrukt ze. moet zien te redden. Dan komt ‘Met de kennis van nu besef ik dat er uit onverwachte hoek romanhet moeilijk is om dezelfde nuance tiek op haar pad. Moyes schreef aan te brengen in een film als in een het verhaal in opdracht van een boek. Ook ontdekte ik dat je op socigoed doel, maar kwam tijdens het ale media geen discusschrijven in behoorlijke sie kunt voeren. Maar tijdnood. ‘Het was zo’n wat het me vooral situatie waarbij je “ja” heeft geleerd is dat, als hebt gezegd en opeens je iets maakt, je slechts geen tijd meer hebt. controle hebt over zo’n Maar toen ik begon te 10 procent van wat er schrijven, stond het zo naar de buitenwereld op papier. Het verhaal gaat. De andere 90 dat ik even snel wilde procent bestaat uit wat schrijven, werd een iemand zelf naar jouw juweeltje. Ik was dol op product brengt.’ de personages. Het was een ongewoon verhaal Gelukkig heeft die voor mij omdat het zo Jojo Moyes, Jij en ik & andere ervaring haar er niet ondubbelzinnig zoet is. verhalen, Uitgeverij De Fonvan weerhouden om Niemand gaat dood en tein, 384 pagina’s (€ 17,50)

‘Het is een ongewoon verhaal voor mij omdat het zo ondubbelzinnig zoet is. Niemand gaat dood en er gebeurt niks naars.’ een volgend filmavontuur aan te gaan. Moyes is al een tijdje bezig met het in gang zetten van een verfilming van het titelverhaal van Jij en ik. Ze heeft het script geschreven en de zoektocht naar het juiste creatieve team is gestart. Maar kunnen we ook nieuwe korte verhalen van deze schrijfster verwachten? ‘Nou… Ik vind ze geweldig om te lezen, maar verschrikkelijk om te schrijven,’ zegt Moyes met een grimas. ‘Een kort verhaal moet wat mij betreft een twist hebben, en die is altijd moeilijk te bedenken. Ook vind ik het lastig dat elk woord telt als je maar een paar duizend woorden hebt. En ik doe behoorlijk lang over het schrijven van zo´n verhaal. Ik zal daarom denk ik niet snel een tweede bundel schrijven…’

BOEKENKRANT.COM

DECEMBER 2017 PAGINA 10

BOEKFRAGMENT

Wees onzichtbaar Wees onzichtbaar is een warm familieverhaal over de wanhopige strijd van een gezin tegen een tirannieke vader, met de Bijlmer als decor.

Murat Isik, Wees onzichtbaar, Uitgeverij Ambo|Anthos, 597 pagina’s (€ 24,99) Ook verkrijgbaar als e-book en dwarsligger® www.amboanthos.nl

In de tijd dat de eerste springers te pletter vielen van onze flat, begon mijn vader aan zijn nachtelijke pleziertochten door Amsterdam. Ik stond op het balkon en keek uit over onze wijk. In het zwakke schijnsel van de lantaarnpalen was het alsof schimmen door de verlaten straten trokken en de geesten van de springers door de kale bosjes doolden. Terwijl de kou van het beton in mijn blote voeten trok en mijn handen zich als reptielklauwen om de balustrade klemden, vroeg ik me af of dit het begin was van onze persoonlijke nachtmerrie, of dat mijn vader weer zwalkend zijn weg naar huis zou vinden. Met een onrustig gemoed keerde ik terug naar bed. Niet veel later werd ik gewekt door braakgeluiden uit de badkamer: mijn vader ontdeed zijn lichaam voor de tweede nacht op rij van de vurige whisky die hij er even daarvoor onbezonnen in had gegoten in het gezelschap van mensen die wij nooit zouden ontmoeten. Nadat hij hoestend de kraan dichtdraaide, zakte ik weg in mijn kussen. Even later werd ik opnieuw gewekt,

dit keer door geluiden uit de keuken. De deur van de koelkast sloeg hard dicht. Het gerinkel van bestek dat op een bord neerkwam. Een glas dat omviel op het aanrecht. ‘Waar was je al die tijd?’ De stem van mijn moeder. ‘Ga terug naar je bed.’ ‘Waarom heb je niet gebeld?’ Een stoel werd hard naar achteren geschoven. ‘Terug naar bed, jij! Ik wil je verdomme niet zien.’ De keukendeur sloeg met een klap dicht. We moesten geduld hebben, hield ik mezelf voor. We moesten geduld hebben en doorstaan wat op ons afkwam. Het had geen zin om weg te lopen voor de pijn, we konden nergens heen. En als het ons te veel werd, moesten we onzichtbaar zijn. EEN In de winter van 1983 reden we onze nieuwe toekomst tegemoet toen we de grens passeerden bij Nieuweschans, het meest oostelijke punt van Nederland. Voor in de auto riep Kadir ‘Hollanda!’ toen we na vele uren eindelijk de Duitse Autobahn achter ons lieten. Op de achterbank klapten mijn zus en ik in onze handjes. Mijn moeder zat aan het raam en keek onbewogen voor zich uit terwijl de snelwegverlichting haar magere gezicht bescheen. Een paar maanden daarvoor was mijn vader vanuit Hamburg, waar

we drie moeizame jaren hadden doorgebracht, halsoverkop naar Amsterdam vertrokken omdat zijn politiek asiel in Duitsland was afgewezen. Al op zijn tweede dag had hij woonruimte gevonden in een flat in de Bijlmermeer, iets wat hem in Duitsland in al die jaren niet was gelukt waardoor we steeds afhankelijk waren geweest van de welwillendheid van familie en vrienden en van adres naar adres trokken, tot er geen adres meer over was en mijn vader uit wanhoop een tochtig appartement kraakte. Dezelfde dag nog trotseerde hij de Duitse politie. ‘Waar moet ik verdomme heen met mijn gezin?’ had hij vertwijfeld geroepen. ‘Moeten we soms op straat slapen?’ De agenten hadden bedremmeld geknikt en liepen toen weg. Van Hollanda kon ik me als vijfjarige geen voorstelling maken. Ik dacht alleen maar aan het weerzien met mijn vader die ik al zo lang niet had gezien dat ik me zijn stem nauwelijks kon herinneren. Maar eerst wilde ik op de Autobahn achter het stuur zitten van de grote Mercedes Benz, want dat hadden ze me beloofd.

Het Carillon

Charles Dickens, Het Carillon, vertaling: Mark van Dijk, Uitgeverij Nimisa Publishing House, 128 pagina’s, ISBN 978 94 9 23 37 269 (€ 24,95) www.nimisa.nl

Deze maand is het tweede deel van de zogeheten Christmas Books van Charles Dickens verschenen. Komende jaren zal er in deze serie iedere novembermaand een nieuw deel verschijnen, allemaal voorzien van een nieuwe vertaling en de schitterende illustraties van René Hazebroek. ‘Toen ik binnenkwam, lieverd,’ zei Trotty, ‘heb ik ergens op de trap een half ons thee zien liggen en ik ben er bijna zeker van dat er ergens ook nog

een stuk spek is. Ik weet niet meer precies waar, maar ik zal het zelf wel even zoeken.’ Na deze slimmigheid trok Toby zich terug om de levensmiddelen waarvan hij gesproken had, voor contant geld bij mevrouw Chickenstalker te gaan kopen. Al snel kwam hij terug en deed alsof hij ze in het donker niet had kunnen vinden. ‘Ah, ik heb ze al, ze liggen hier,’ riep Trotty, terwijl hij de theespullen klaarzette. ‘Ik wist wel dat er nog thee en spek moest wezen. Zie je wel! Meg, lieverd, als jij de thee wilt zetten, dan zal je onwaardige vader het spek bakken. Op die manier zijn we zo klaar. Het vreemde is,’

zei Trotty zwaaiend met de grote vleesvork, onder het bakken door, ‘vreemd, maar welbekend onder mijn vrienden, dat ikzelf niets geef om thee of spek. Maar… ik vind het wel leuk om andere mensen ervan te zien genieten,’ zei Trotty erg luid, zodat zijn gast dit duidelijk kon horen. ‘Ikzelf hou er helemaal niet van.’ Toch snoof Trotty met gesloten ogen de geur van het sissende spek op, alsof hij het heerlijk vond. En toen hij het kokende water in de theepot schonk, staarde hij verliefd de diepte in van de knusse ketel en snoof opnieuw. De geurige stoom wervelde rond zijn neus en verborg zijn

gezicht in een dikke wolk. Desalniettemin at of dronk hij niets, afgezien van het kleine stukje spek aan het begin, dat hij alleen voor de vorm nam. Hoewel hij het met smaak oppeuzelde, verklaarde hij meteen dat hij er eigenlijk niet zo van hield.

‘Nee. Ik heb vrij,’ zei ik snel. ‘Mooi. En heb je Daan nou al gevraagd?’ Ik zei niets en ze keek opzij. ‘Maria!’ ‘Wat? O, natuurlijk niet! Daar ben ik toch veel te schijterig voor?’ ‘Waarom niet?’ Selma rolde met haar ogen. ‘Wat is het ergste dat er kan gebeuren? Nee heb je, ja kun je krijgen.’ Ik zag Daan weer tijdens de tekenles. Selma gaf me een por waardoor ik met een fineliner een streep op een plek zette waar die niet hoorde. Ik schonk haar een halfboze blik en ze gebaarde. ‘Toe nou.’ ‘Nee.’

‘Straks vraagt iemand anders het.’ ‘Nee!’ Klasgenoten begonnen onze kant op te kijken. Ik voelde mijn hoofd rood worden. ‘Ik durf niet,’ siste ik. ‘En ik wil het niet aan de grote klok hangen.’ ‘Dit is de eenentwintigste eeuw, Maria.’ Ik keek langs Selma heen. Daan leek niets te hebben gemerkt, ze zat nog altijd met haar rug naar me toe te tekenen en kletste met Franciska, haar hartsvriendin. Danielle – Daan voor vrienden – was geen vriendin van me in de strikte zin. Eén keer was ze met me mee naar huis gegaan om huiswerk te

maken; dankzij de vlinders in mijn buik had ik niet één opdracht kunnen afmaken en die nacht had ik naar mijn plafond liggen staren. Ik was als de dood dat ik Daan voorgoed af zou schrikken als ik haar zou laten weten dat ik heimelijk verliefd op haar was. Ik betrapte mezelf erop dat ik naar haar zat te staren en probeerde me weer op mijn tekenwerk te concentreren. Selma slaakte een dramatische zucht en stond op. ‘Wat ga je doen?’ piepte ik. ‘Ik ga haar voor je vragen.’

Wonderland Dikke sneeuwvlokken, cadeautjes onder de boom, overal lichtjes en knusse kerststalletjes: het is weer tijd voor een heerlijk romantisch YA-kerstboek, ditmaal van eigen bodem. Laat je meevoeren door Wonderland! Jennefer Mellink, Jen Minkman, Chinouk Thijssen e.a., Wonderland, Uitgeverij Dutch Venture Publishing (€ 17,95). dutchventurepublishing.com

‘Wat ben je stil,’ merkte Selma op. Ik keek opzij. ‘Sorry. Moe, denk ik.’ ‘Je neemt toch wel vrij voor het kerstbal, hè? Je kunt het niet maken om dan als een zombie voor je uit te staren!’

(Maria’s kerstengel – Rianne Werring)

BOEKENKRANT.COM

DECEMBER 2017 PAGINA 11

BOEKFRAGMENT

Brieven aan een jonge schrijver Colum McCann biedt met Brieven aan een jonge schrijver hulp aan beginnende schrijvers. Aan de hand van persoonlijke verhalen en praktische adviezen begeleidt hij hen bij de artistieke en professionele keuzes. Waar moet ik schrijven? Bouw je eigen hut en pis vanuit de voordeur wanneer je daar verdomme zin in hebt. – Edward Abbey

Colum McCann, Brieven aan een jonge schrijver, vertaling: Frans van der Wiel, Uitgeverij De Harmonie (€ 17,50) www.deharmonie.nl Verschijnt 15 december 2017.

Schrijvers schrijven zo’n beetje overal. Op schepen. In treinen. In bibliotheken. In de metro. In cafés. In schrijvershuizen. Op bovenbladen van koelkasten. In chique kantoren. In gevangeniscellen. Diep in holle bomen. Er wordt een hoop onzin verteld over schrijvers die op hun zolderkamertje (ik werk godbetert soms in een kast) blinddoeken dragen om de wereld buiten te sluiten. Maar het doet er niet zo toe waar je schrijft, zolang je je er maar behaaglijk voelt. Toch zal de ruimte waarin een boek is geschreven van invloed zijn, dus maak die behaaglijk, intiem, zorg dat je je er thuis voelt, dat die ruimte van jou is. Wat helpt? Een goede stoel, natuurlijk: geef er geld aan uit. Een fatsoenlijke houding. Een vierkante meter om af en toe te kunnen stret-

chen. Een paar foto’s (bijvoorbeeld van een van je personages zoals je je die voorstelt, of het landschap waarin ze woont). Of een favoriet gezegde – ‘Hoe zo?’ – aan de muur geprikt. Een potlood? Ja. Een pen? Ja. Een schrijfmachine? Ja. Een computer? Ja. Een bandrecorder? Ja, als dat jouw werkwijze is. Misschien al het genoemde bij elkaar: het maakt niet uit hoe je schrijft, het gaat om wat je schrijft. Maar als je een computer hebt, probeer dan te zorgen dat je een manier hebt om het internet af te kappen. Beter nog om helemaal geen internet te hebben. Probeer niet te roken. Probeer in elk geval pas aan het eind van je werkdag met drank te beginnen. Houd je favoriete dichtbundel bij de hand. Schrijf adviezen aan jezelf in een notitieboekje of op de muur. Probeer in je werkruimte niet te eten: kruimels trekken andere bewoners aan. Vermijd het schrijven in bed en zelfs in je slaapkamer als het kan: waarom zou je al je dromen in één kamer verbruiken? Geniet van de gulheid van anderen. Als iemand je een hut aanbiedt, neem hem dan. Ga aan zee zitten of ga aan het meer zitten. Je hebt niet per se een raam nodig, maar soms helpt het. Ga er regelmatig op uit. Maak een wandeling. Sta jezelf toe om te verdwalen. Volg een pad tot ver aan de einder. Als je denkt dat het helpt, ga naar een schrijverskolonie (wat een

vreemd woord, kolonie, het roept associaties op met tinkelende ijsblokjes in de tropen, de aanwezigheid van vogels of zelfs een invasie van mieren). Ga erheen met een doel. Wees onbaatzuchtig tegenover de andere schrijvers, maar mijd ze als je aan het schrijven bent. Jouw boek is het enige boek. Doe je deur op slot. Zet je telefoon af. Het is jouw moment om egoïstisch te zijn. Laat anderen de rekeningen betalen. Laat anderen zich een tijdje om de hond bekommeren. Ontsnap. Doe je kleren uit. Dans in het rond. Zet muziek op. Als je een favoriete schrijfplaat hebt (koop anders And Now The Weather van Colm Mac Con Iomaire), zet hem op automatisch herhalen zodat de muziek vervloeit met de achtergrond en deel wordt van het landschap van je taal. Houd de ruimte een beetje koud: het houd je wakker. En heb je een boek of een verhaal af, zet dan je werktafel een beetje anders, zet nieuwe foto’s neer, prik nieuwe prenten aan de wand, verhuis de wereld, stof jezelf af. Daar heb je het: een kamer met een ander uitzicht.

opleiding tot ballerina en turnster heb gevolgd in Kassa me naar voren, dichter naar de engel des doods toe. Hij bestudeert me. Ik weet niet waar ik mijn ogen moet laten. Ik staar recht vooruit naar de open deur. Het orkest heeft zich buiten verzameld. Ze zijn stil, wachten op bevelen. Ik voel me als Eurydice in de onderwereld, wachtend op Orpheus om een akkoord op zijn lier aan te slaan dat het hart van Hades kan ontdooien waardoor ik bevrijd word. Of ik ben Salomé, die moest dansen voor haar stiefvader Herodes, sluier na sluier optillend om haar lichaam te onthullen. Geeft de dans haar macht, of neemt de dans haar de macht juist af? ‘Danseresje,’ zegt dokter Mengele, ‘dans eens voor me.’ Hij geeft de musici een teken om te beginnen met spelen. De bekende openingsakkoorden van de wals ‘An der schönen blauen Donau’ komen de donkere, gesloten ruimte binnen. Mengeles ogen worden groot. Ik heb geluk. Ik ken passen op ‘An der schönen blauen Donau’ die ik zelfs in mijn slaap kan dansen. Maar mijn ledematen zijn zwaar, alsof ik me in een nachtmerrie bevind waarin gevaar dreigt en ik niet kan wegrennen. ‘Dans!’ beveelt hij weer, en ik voel hoe mijn lichaam in beweging komt. Eerst een grand battement, dan een pirouette en een draai. De spagaat. En omhoog. Terwijl ik stap, buig en

draai, kan ik Mengele horen praten met zijn assistent. Hij wendt zijn ogen niet van me af; hij regelt zijn zaken terwijl hij naar me kijkt. Zijn stem komt boven de muziek uit. Hij bespreekt met de andere officier wie van de honderd aanwezige meisjes hierna zal worden gedood. Als ik een pas mis, als ik iets doe wat hem niet bevalt, kan ik dat zijn. Ik dans. Ik dans. Ik dans in de hel. Ik kan het niet verdragen om de beul te zien terwijl hij over ons lot beslist. Ik doe mijn ogen dicht. Terwijl ik dans, ontdek ik een deel van de wijsheid die ik nooit ben vergeten. Ik zal nooit weten welk wonder me dit inzicht schenkt. Het zal mijn leven meerdere keren redden, zelfs nadat de verschrikkingen voorbij zijn. Ik kan zien dat dokter Mengele, de doorgewinterde moordenaar die deze ochtend mijn moeder heeft gedood, zieliger is dan ik.

BOEKFRAGMENT

De keuze Edith Eger, vooraanstaand psycholoog en een van de oudste holocaustoverlevenden, vertelt in De keuze hoe we volledig vrij van wrok kunnen leven.

Edith Eger, De keuze, vertaling: Elisabeth van Borselen, Uitgever Lev. Boeken, 326 pagina’s (€ 19,99) www.levboeken.nl

De Anne Frank die bleef leven We horen afgemeten stemmen Duits spreken buiten de barakken. De kapo gaat nog meer rechtop staan als de deur openschuift. Daar in de deuropening herken ik de geüniformeerde officier van de selectierij. Ik weet dat hij het is, de manier waarop hij lacht met zijn lippen van elkaar, het spleetje tussen zijn voortanden. Het is dokter Mengele. Hij is een geraffineerde moordenaar en een liefhebber van kunst. Hij dwaalt ’s avonds door de barakken op zoek naar getalenteerde gevangenen om hem te vermaken. Vanavond komt hij binnen met zijn entourage van assistenten en hij gooit zijn blik als een net over ons, de pas aangekomen gevangenen, in onze zakkerige jurken en met ons haastig afgeschoren haar. We staan stil met onze rug tegen de houten stapelbedden die aan de rand van de ruimte staan. Hij onderzoekt ons. Magda raakt heel subtiel mijn hand aan met die van haar. Dokter Mengele blaft een vraag, en voordat ik besef wat er gebeurt, duwen de meisjes die naast me staan en die weten dat ik een

BOEKENKRANT.COM

DECEMBER 2017 PAGINA 12

SPANNING BOEKENKRANT TIPT WITTE LICHAMEN Als expert op het gebied van historisch forensisch onderzoek schreef Jane Robins eerder al drie non-fictieboeken over misdaad, maar nu laat ze haar expertise gelden in een fictief verhaal waarin een tweeling de hoofdrol speelt. Callie ziet dat haar zus Tilda wegkwijnt onder Jane Robins, Witte lichade obsessieve liefde van men, Uitgeverij Prometheus, haar vriend Felix en ze 320 pagina’s (€ 19,99) wil actie ondernemen. Plotseling sterft Felix een tragische dood. Is hij vermoord?

DRIEST Na haar debuutroman Alsjeblieft papa…uit 2011 heeft Dinie Bell vooral psychologische thrillers geschreven en haar nieuwe boek is hier weer een goed voorbeeld van. Drie meisjes vertellen hierin het verhaal van de veroordeelde Driest, die haar straf uitzit in de vrouwengevangenis. Op Dinie Bell, Driest, Uitgeverij Palmslag, 184 pagina’s het eerste gezicht heb(€ 18,95) ben ze niets met elkaar te maken, maar toch is er iets wat hen bindt. Heeft het misschien iets te maken met de ‘hij’ waaraan Driest steeds refereert?

EMOTIONELE WEDERKERIGHEID

We geloven wat we willen geloven Met Het Cassandra-effect waagt auteur en voormalig advocaat familierecht Wendy Walker zich op gevaarlijk terrein. Haar boek gaat over een aan narcisme lijdende moeder in een samengestelde familie.

De toenmalige rechercheur Leo Strauss en forensisch psychiater Abigail – Abby – Winter worden opnieuw op de zaak gezet. Abby had een aannemelijke theorie ontwikkeld over de complexe gezinssituatie met een dominante stiefvader en een narcistische moeder, maar haar bevindingen werden niet serieus genomen. Hoewel Cassandra minutieus kan Door Jacqueline Coppens verwoorden waar ze al die tijd gevangen hebben gezeten, komt Het Cassandra-effect is een syndroom waaraan men met de zoektocht naar Emma geen steek verder. Krijgt Abby dit iemand kan lijden die keer wel gehoor voor haar theorie? samenleeft met een Is zij met de hulp van Cassandra, autistische partner. In die mondjesmaat onthullingen een dergelijke relatie doet over hun verleden, in staat kan het ontbreken van het mysterie van de verdwijning te emotionele wederkerigheid leiden ontrafelen? tot ernstige, psychische klachten. Deze angstaanjagende thriller is De vertaler lijkt bewust gekozen geschreven met kennis van zaken. te hebben voor deze titel (de oorWendy Walker heeft in haar praktijk spronkelijke, Engelse titel is Emma veel ervaring opgedaan in the Night): vanwege met disfunctionele de inhoud van het boek families. Voor stooren vanwege de naam nissen als autisme en Cassandra, een van de narcisme is ze bovenhoofdpersonages in deze dien flink in de boeken beklemmende thriller. gedoken. Thema’s als De zusjes Emma en eigenliefde, manipuCassandra Tanner zijn latief bedrog, gebrek verdwenen. De auto van aan eigenwaarde en Emma wordt gevonden pathologisch liegen, op het strand, maar zijn slechts een greep van hen ontbreekt elk uit de gevolgen van spoor. Na drie jaar staat gestoord gedrag in een Cassandra ineens op de gezin waar emotionele stoep bij haar ouders. Wendy Walker, Het Cassanwederkerigheid, of Volledig in paniek verdra-effect, vertaling: Anna telt ze wat hen drie jaar Livestro, Uitgeverij HarperCol- gewoon liefde ontbreekt. In afwisselende geleden is overkomen. lins, 318 pagina’s (€ 17,99)

Wendy Walker BILL MILES

hoofdstukken krijg je vanuit het perspectief van Abby en Cassandra steeds meer duidelijkheid over het drama dat schuilgaat achter de keurige façade van dit gezin. Zorgvuldig wordt toegewerkt naar een wel zeer verrassende ontknoping. Er valt veel over dit boek te zeggen, maar vooral dat het leest als een zeer goed gedocumenteerd non-fictieboek, geënsceneerd in een levensechte, ontregelde familiesetting. Wonderschoon beschreven, met een compliment aan de vertaler. Terwijl ik onder de leeslamp meegezogen werd in deze queeste naar de waarheid, kon het om me heen donker worden. Ik zag het niet. En dat heb ik zelden.

DE SMOKKELAAR Privédetective Isaac Bell beleeft zijn nieuwste avontuur tijdens een interessante periode in de Amerikaanse geschiedenis: de drooglegging in de jaren twintig. Ondanks dit verbod op alcohol wordt er nog volop in drank gehandeld, maar al snel wordt duidelijk dat het niet zomaar smokkelaars Clive Cussler, De smokkelaar. Een Isaac Bell-avontuur, The zijn. Ook de Russische House of Books, 400 pagina’s geheime dienst heeft (€ 19,99) van alles met dit handeltje te maken. Voor hij het weet staat Bell oog in oog met bolsjewiekse saboteurs.

OPERATIE NAPOLEON De IJslandse thrillerauteur Arnaldur Indridason is in Nederland en Vlaanderen al jaren een gevestigde naam. Zijn boeken behoren tot de meest uitgeleende titels in de bibliotheek van Reykjavík. Dit nieuwe boek speelt zich af in IJsland, waar het Amerikaanse leger stiekem een vliegtuig probeert te bergen. De persoon die achter deze geheime missie komt, verdwijnt plotseling…

Arnaldur Indridason, Operatie Napoleon, vertaling: Jan Willem Reitsma, Uitgeverij Q, 304 pagina’s (€ 19,99)

KIEZEN

Moederliefde Wat doe je als een moordenaar een pistool richt op je kinderen en jij moet kiezen wie er in leven blijft? In de psychologische thriller Het dilemma wordt moeder Madeleine voor deze keuze gesteld. Maar leert ze ook met de consequenties van haar daad leven?

pistool op de onschuldige kinderoogjes en eist dat moeder Madeleine kiest tussen haar geliefde zoon en dochter. Wie van de twee moet blijven leven? Na deze dag is het leven van het gezin nooit meer hetzelfde. Madeleine wordt overspoeld door schuld, angst en verdriet. Hoe pak je je leven weer op wanneer emoties je langzaamaan overmeesteren? Samantha King schetst in Het Dilemma een ontroerend verhaal, waarin beschreven wordt hoe de Door Denise de Corte angst voor het verliezen van je kinderen voor complete ontreddering zorgt. De lezer wordt meegesleurd De tiende verjaardag in een waas van Madevan de leines herinneringen, onafscheiterwijl ze zelf geen delijke grip krijgt op haar tweeling emoties. Zoals ze zelf Annabel en haar leven na dit inciAidan had dent beschrijft: ‘Het is een feestelijke ochtend alsof er een toneeldoek moeten zijn. Zodra er opengetrokken wordt wordt aangebeld, hoopt na de pauze en ik nu Annabel vurig dat het pas besef dat ik aldoor de postbode is met de naar het verkeerde stuk verjaardagscadeaus. Met heb zitten kijken.’ een glimlach opent ze de Elke ouder zal de drang deur, onwetend dat het om je kinderen voor leven van het gezin hierSamantha King, Het onheil te behouden door compleet overhoop dilemma, vertaling: Lies wordt gehaald. Een man Lavrijsen, Uitgeverij Manteau, herkennen, maar King 320 pagina’s (€ 21,99) is erin geslaagd om Het in bivakmuts richt zijn

Samantha King PAUL GRICE

dilemma voor iedere lezer interessant te maken. Dit komt vooral door de aangrijpende manier waarop ze het verhaal vertelt. Maak je dus klaar voor een emotionele achtbaan, waarin je samen met moeder Madeleine mee naar de top reist, om vervolgens met volle vaart in het diepe te worden gestort.

BOEKENKRANT.COM

DECEMBER 2017 PAGINA 13

SPANNING INTERVIEW

Pjotr Vreeswijk

Retespannend en zenuwslopend In Dwaalspoor van Pjotr Vreeswijk keert Alex De Klerck, de hoofdpersoon uit zijn debuut Masterplan, terug. Nu is hij een ex-agent van een geheime Europese antiterreureenheid, die ongewild een terroristische aanslag probeert te voorkomen. De Boekenkrant ontmoet de politieagent annex auteur om te praten over zijn tweede boek. Door Oglaya Doua

Hoe ben je op het idee voor Dwaalspoor gekomen? ‘Ik zat na het redactieproces van Masterplan in een flow, dus ik ben eigenlijk meteen verder gegaan met schrijven. Voor mij begint het vaak met beelden in mijn hoofd en voor dit boek waren dat desolate vlaktes in Siberië en treinen. Het gaat mij dus om de sfeer en een bepaalde situatie die interessant is om over te schrijven. Daarna kan het alle kanten op en word ik zelf vaak ook verrast door waar het verhaal naartoe gaat.’ Het verhaal speelt zich af op verschillende plekken in de wereld. Heb je hiervoor veel onderzoek gedaan? ‘Ik heb veel reisverslagen gelezen

en video’s op YouTube bekeken, maar met beschrijvingen van specifieke plekken blijf ik wel op de oppervlakte. Ik ga niet alles in detail beschrijven, dat vind ik voor mijn boek niet belangrijk. Wanneer ik over Den Haag schrijf, moet alles wel kloppen: elke steen en elke hoek van de straat, maar bij een achtervolgingsscène op een markt in Iran hoeft dat niet. Het is belangrijk om te weten hoe bepaalde plekken er ongeveer uitzien, maar ik laat vooral mijn fantasie de vrije loop.’

dwongen de hulp in van zijn collega Suzanne.’ Ik was vooral fan van Lynn Diaz, een pittige tante die haar mannetje staat. Waar haalde je de inspiratie voor haar personage vandaan? ‘Dit zeg ik niet om te slijmen, maar ik denk dat vrouwen een belangrijke rol spelen in mijn verhalen. Lynn is geen belangrijk personage in Dwaalspoor, maar ik heb nog heel veel ideeën. Ze wil mij maar niet loslaten, dus ik denk dat mijn volgende boek over haar gaat.’

Hoofdpersoon Alex wordt geconTijdens het lezen, moest ik aan fronteerd met zijn verleden en met name schuldgevoelens over een eer- verschillende actiefilms denken. Zou je er wat voor voelen voor een dere, mislukte missie in Khartoem. boekverfilming? Hoe was het om weer in zijn hoofd ‘Nee, natuurlijk niet!’ [Pjotr lacht, te kruipen? het was een grapje.] ‘Ja, dat zou mooi ‘Het verleden speelt altijd een rol in zijn. Ik denk dat iedere auteur daarhet leven van mensen, dus ik wist van droomt.’ dat ik hiermee iets moest doen. Die deels mislukte actie was best heftig In een eerder interen Alex is daardoor een view gaf je aan dat je beetje beschadigd. Ik met Dwaalspoor een heb geprobeerd om zijn beter boek wilde aflesituatie op mijzelf te veren dan je debuut projecteren. We hebben Masterplan. Waarin allemaal wel een kenheb je vooral vooruitnis of een vriend die gang geboekt? we lang niet hebben ‘Vooral in mijn ontgesproken, waarbij het wikkeling als schrijver. alleen maar moeilijker Ik denk niet dat dit wordt om contact op per se een beter boek te nemen naarmate de is geworden, maar tijd verstrijkt. Alex zit in diezelfde positie aan het Pjotr Vreeswijk, Dwaalspoor, wel beter geschreven. Het leest fijner, ik begin van het boek en Uitgeverij LetterRijn, heb meer prietpraat roept daarom noodge264 pagina’s (€ 17,50)

‘Ik denk niet dat dit per se een beter boek is geworden, maar wel beter geschreven.’ achterwege gelaten en het heeft een beter plot. Dwaalspoor voelde een beetje als een experiment: ik heb een boek geschreven, maar kan ik het ook nog een keer? Sommige mensen vroegen zich na Masterplan af of het een toevalstreffer was. Het schrijven van dit tweede boek was daarom retespannend en zenuwslopend.’ Hoe bevalt het schrijverschap je? ‘Ik geniet ervan. Het is ontzettend leuk om reacties te ontvangen van lezers. De grote hoeveelheid fanmail die ik heb gekregen heeft mij geraakt. Dat is echt te gek. Aan de andere kant verandert er natuurlijk niets aan mij als persoon. Voor mijn vrienden en familie ben ik nog steeds dezelfde Pjotr.’ Wat kunnen we van je verwachten in de toekomst? ‘Mijn volgende boek gaat waarschijnlijk over Lynn Diaz, maar dat is nog een pril idee. En Alex… Ik heb geen idee wat zijn rol gaat worden, maar hij moet terugkomen.’

BOEKENKRANT.COM

DECEMBER 2017 PAGINA 15

BOEKFRAGMENT

Onderschept Myrthe voetbalt bij FC De Madonna’s. Vlak voor een belangrijke wedstrijd lekt een deel van haar dagboek uit. Myrthe en haar vriendinnen gaan op zoek naar de dader.

Gerard van Gemert en Rick Meijer, Onderschept, illustraties: Conz, Clavis Uitgeverij, 152 pagina’s (€ 14,95) www.clavisbooks.com

‘Myrth, Saar! Kom op nou.’ Daniella’s ogen leken vuur te spuwen. ‘Straks komt Danique naar boven en dan betrapt ze ons op heterdaad. Dan hebben we nog niets bereikt.’ Myrthe liet haar ogen door de kamer gaan en liep naar het bureautje van Danique waar een computer stond. Heel even dacht ze aan haar vader en moeder. Als die erachter zouden komen dat ze zomaar in iemands slaapkamer inbrak, dan zouden ze heel kwaad worden. Met een diepe zucht ging ze op de bureaustoel zitten. Laat staan als haar ouders achter haar grote geheim kwamen. Ze probeerde de gedachte weg te duwen. Myrthe keek even opzij en zag dat Daniella op haar knieën voor het bed zat en eronder keek. ‘Nou, in haar schooltas zit niets.’ Sara ging op haar hurken naast Myrthe zitten. ‘Heb jij al wat?’ Myrthe schudde haar hoofd, terwijl ze verschillende bureaulaatjes opende. ‘Nog niets.’ ‘De USB-stick moet hier liggen. Dat kan toch niet anders?’ Sara legde haar arm op het bureau, waardoor ze

de muis van het toetsenbord zachtjes aanraakte. Even klonk er een soort gezoem. ‘Daan!’ fluisterden Myrthe. ‘Kijk.’ Daniella ging naast haar vriendinnen staan. ‘De computer stond nog aan en nu is haar beeldscherm geactiveerd.’ Sara bleef strak naar het scherm kijken. Myrthe voelde de zenuwen nu nog meer door haar aderen stromen. Met trillende vingers pakte ze de muis vast en tikte een keer op de linkerknop. ‘We kunnen er niet in. We moeten een wachtwoord intypen.’ Daniella kwam nu met haar hoofd tussen Myrthe en Sara in en drukte wat toetsen in op het toetsenbord. Wachtwoord onjuist. ‘Hmm.’ Sara fronste haar wenkbrauwen. ‘Wat heb je ingetoetst?’ ‘Haar cijfers en letters voor haar hotmailadres.’ Myrthe probeerde diep na te denken. Wat zou haar wachtwoord kunnen zijn? Eendracht misschien? Haar vingers gleden gemakkelijk over de vierkante toetsen heen. Wachtwoord onjuist. ‘Ik weet het, ik weet het.’ Sara stak haar vinger zo hoog in de lucht, net alsof ze het antwoord wist op een hele belangrijke vraag in de les op school. ‘Laat me erbij.’ Myrthe schoof iets naar achteren en toen Sara’s linkervinger richting de d-toets ging, ging Myrthe rechtop

zitten. ‘Wacht! Ik hoor iets.’ Myrthe sprong van de stoel af en liep naar de deur. ‘Wat is er?’ Sara en Daniella bleven abrupt staan. Myrthe legde haar rechteroor plat op het hoofd van Justin Bieber, die aan de slaapkamerdeur hing. ‘Er komt iemand aan.’ Myrthe sloeg haar hand voor haar mond. Wat moesten ze nu doen? Ze konden geen kant op. ‘Wie komt eraan?’ Daniella keek zenuwachtig om zich heen. ‘Wie denk je? Danique natuurlijk. En nog iemand. Ik hoor ze praten. Ze komen de trap op.’ Myrthe merkte dat ze stotterend fluisterde. Sara begon zenuwachtig naar een schuilplaats te zoeken. ‘Wat moeten we doen?’ ‘Kom. Er kunnen twee mensen onder het bed.’ Daniella trok Sara aan haar arm. ‘Myrth, jij in die kast.’ Ze wees naar de kledingkast, waarvan een van de deuren een klein stukje openstond. Myrthe had geen tijd om na te denken. Ze konden elk moment betrapt worden. Myrthe trok de kastdeur verder open en wurmde zich achter wat blouses die op een hanger aan een stang hingen. Toen Myrthe de kastdeur zachtjes dichttrok, vloog de slaapkamerdeur open.

BOEKFRAGMENT

Onruststokers Alena groeit op bij haar halfbroer Danny en zijn vriend. Haar veilige leventje komt onder druk te staan als er aanslagen plaats vinden in de buurt en ze steeds meer over haar overleden moeder te weten komt.

Catherine Barter, Onruststokers, vertaling: Jenny de Jonge, Uitgeverij Lemniscaat, 368 pagina’s (€ 15,95) www.lemniscaat.nl

Toen ging ik dus bij Danny wonen. Einde verhaal. Alleen een verhaal waar ik niets meer van weet omdat ik drie was. Waarschijnlijk heb ik veel om mijn moeder gehuild maar dat herinner ik me niet. Ik weet niets meer van die tijd, behalve wanneer ik er soms over na probeer te denken en me dan een blauw vloerkleed herinner. Meer niet, een blauw vloerkleed en verder niks en daarna Danny. Ik was drie, hij tweeëntwintig. Het is twaalf jaar geleden. ‘Jouw broer is geweldig,’ zegt mijn vriendin Teagan soms. ‘Vind je hem niet geweldig?’ Ik vind hem oké. Ik geloof niet dat hij in zijn leven ooit veel keus heeft gehad. Ik weet dat er lange gesprekken zijn geweest met maatschappelijk werksters en familie en Joost mag weten met wie nog meer, ook het gesprek waarin mijn oom en tante tegen Danny zeiden dat ik bij hen in Australië moest komen wonen en dat hij ze toen de deur heeft uitgezet en zij toen de politie

hebben gebeld – dat is best een goed verhaal, ook al wil Danny het nooit vertellen. Op hen na stonden er op straat geen mensen te dringen om me te adopteren. Dus een vage herinnering aan een blauw vloerkleed en daarna alleen nog het appartement in Hackney: houten vloeren, de grote grijze bank en de lift naar driehoog waar we woonden; en er was Nick, die blijkbaar mijn broer aardig genoeg vond om niet te klagen dat hij nu met een driejarige kwam aanzetten. Hij moet echt gek op hem zijn geweest. Dit verhaal heb ik op een dag voor mijn huiswerk Engels geschreven – de opdracht luidde: ‘Familieportret’. Ik kreeg een tien met een smiley en mijn lerares schreef: Heel experimenteel! Ik wist niet of ze mijn manier van schrijven of iets anders bedoelde. ------------------------Twee weken geleden was ik jarig. Gisteren kwam er een kaart van tante Niamh. Haar kaarten komen altijd te laat, maar ja, wie weet hoelang de post erover doet van Australië naar hier. Ook al heeft ze me sinds mijn derde niet gezien, ze blijft me elk jaar verjaardagskaarten en kerstcadeaus sturen. Ze schrijft dingen als: Lieve Alena, Een heel fijne verjaardag gewenst van ons beiden en we hopen je bin-

nenkort te zien. Ook al zijn we ver weg, mocht je ooit met iemand willen praten, of ooit thuis problemen hebben, mail alsjeblieft of bel desnoods. We hebben geen contact met je broer dus je kunt ons in vertrouwen nemen. Met heel veel liefs van Niamh en Drew Nick zegt dat Niamh en mijn moeder niet met elkaar konden opschieten en ik geloof hem. Komt denk ik door hoe ze het nooit over haar heeft op de kaarten die ze stuurt. Maar toch zijn er waarschijnlijk dingen die ze me over haar zou kunnen vertellen, verhalen over hoe ze opgroeiden, dingen die niemand anders weet. Daar denk ik soms aan als de kaarten komen.

HET HET MOOISTE MOOISTE AVONTUUR HET AVONTUUR HET GEEF JE MOOISTE GEEF JE MOOISTE MET EEN AVONTUUR MET EEN AVONTUUR BOEK GEEF JE BOEK GEEF JE MET EEN MET EEN BOEK BOEK

Kinderboekenieuws260X390.indd 1

16-11-17 12:51

BOEKENKRANT.COM

DECEMBER 2017 PAGINA 17

JEUGD INTERVIEW

Ssseksuele voorlichting van de slissende dokter Voor iedereen die seksuele voorlichtingsboeken zonder humor zat is, verscheen onlangs Dokter Corrie geeft antwoord. Een boek dat aansluit op het tv-programma De Dokter Corrie Show, vol grapjes, billen, borsten, piemels en natuurlijk ‘ssseksualiteit’. De Boekenkrant sprak erover met actrice Martine Sandifort (alias Dokter Corrie) en schrijfster en programmamaker Niki Padidar.

‘Een plaatje van een kat met een stijve staart als het over erecties gaat, bijvoorbeeld. Het is allemaal een beetje met een knipoog.’ porno gezien. Als je kinderen er niet over voorlicht, denken ze dat het een soort educatief materiaal is.’

Door Ezra Hakze Niki en Martine hebben er al een hele middag van interviews opzitten, dus de meligheid begint toe te slaan. Dat is ook niet gek na een middag praten over seksuele voorlichting. Tijdens ons gesprek komen er al snel vermakelijke jeugdanekdotes voorbij, bijvoorbeeld over de spannende lingeriefoto’s uit de Wehkamp-gids. Dokter Corrie geeft antwoord is een collageachtig boek waarin de giechelige, slissende dokter alle vragen over seks en puberteit beantwoordt. Daarbij speelt het boek in op het feit dat seks voor kinderen ook een lollig onderwerp is. Zo komt er bij het openslaan van het hoofdstuk over piemels een pop-up-geslachtsdeel tevoorschijn en is het boek voorzien van een ‘blootmemory’-spel. Schrijfster Niki vertelt: ‘Dat Dokter Corrie grappige foto’s bij haar voorlichting gebruikt, past goed bij het programma. Een plaatje van een kat met een stijve staart als het over erecties gaat, bijvoorbeeld. Het is allemaal een beetje met een knipoog.’ Deze vrije en vrolijke benadering wordt de bedenkers van het

Niettemin is er wel begrip voor de petitiemakers. Niki: ‘Ik denk dat het goedbedoeld is, omdat ouders vrezen dat kinderen er niet aan toe zijn over dit soort onderwerpen na te denken. Maar uit allerlei onderzoeken blijkt dat als je kinderen goed voorlicht, ze dan láter aan seks beginnen en dat ze minder risicovol gedrag vertonen. Informatie maakt je weerbaarder.’ Martine: ‘In veel gevallen is het ook een geloofskwestie, dus als je vraagt of ik iets zou willen zeggen tegen de petitiemakers, dan is het antwoord toch nee, want je komt er niet uit. Je mag alleen maar hopen dat je respect hebt voor elkaars mening. Het is een aloude discussie. Ja, ik ben heel pessimistisch!’

televisieprogramma niet altijd in dank afgenomen. In 2016 startten bezorgde ouders een petitie tegen Dokter Corries rubriek in het Schooltv-weekjournaal, omdat dit kinderen een liberale visie op seksu-

Dokter Corrie met schrijfster Niki Padidar

Toch valt er ook voor volwassenen veel te leren uit het boek en zouden zij er goed aan doen de informatie serieus te nemen. Martine: ‘In Dokter Corrie het hoofdstuk over versieren en WhatsApp staat bijvoorbeeld wanneer je wel en niet op een berichtje aliteit zou opdringen. Laait die commoet antwoorden. Ik realiseerde mij motie door de verschijning van het dat ik het zelf helemaal niet handig boek weer op? ‘We hopen het heel doe.’ Volgens Sandifort moet Dokter erg!’ zegt Martine spottend. Corrie voor elke leeftijd leuk zijn. Niki: ‘De gebruikelijke voorlichting is ‘Een ouder met een beetje gevoel voor humor vindt dit ook heel heel erg gericht op gevaren, en dingrappig.’ gen die je allemaal niét moet doen. Bovendien kunnen ouders haar Dit boek gaat over de leuke kanten dankbaar zijn. Ze geeft hen immers van seks, maar ook over wat meer controversiële onderwerpen als mas- handvaten bij de seksuele voorlichting. Martine: ‘Naar aanleiding van turberen en porno. Ik kan mij wel het tv-programma voorstellen dat mensen kwamen er weleens daar een mening over ouders naar me toe die hebben. Ook omdat er zeiden: ‘‘Bedankt dat niet staat dat porno jij dit doet, dan hoeslecht is. We lichten kinven wij het niet meer deren erover in, zonder te doen.’’ Met Dokter een oordeel te vellen.’ Corrie geeft antwoord Volgens de schrijfster is hebben ouders nu ook dit ook de beste manier een soort Bijbel voor om deze onderwerpen de voorlichting. Voor te benaderen. ‘We kunhen is dit een goed nen heel krampachtig uitgangspunt, want doen alsof het niet Niki Padidar, Dokter Corhet blijft een lastig bestaat, maar de helft rie geeft antwoord, Uitgeveonderwerp om over te van de twaalfjarigen rij De Harmonie, 224 pagina’s praten.’ heeft al onbedoeld (€ 25,00)

BOEKENKRANT.COM

DECEMBER 2017 PAGINA 18

JEUGD BOEKENKRANT TIPT DE TWAALF DAGEN MET KERSTMIS Een verbazingwekkend boek, met prachtige patronen van graficus William Morris en Charles Voysey. Vol ritmische taal die je zowel kunt spreken als zingen. Het perfecte kerstcadeau voor ieder die van kunst, ritme en design houdt.

William Morris, De twaalf dagen met kerstmis, illustraties: Liz Catchpole, vertaling: Jan Rot, Uitgeverij Christofoor, 32 pagina’s (€ 17,50)

JONG OUD

Oma’s pannenkoekenparadijs

Het lijken Hans en Grietje wel die zich in dit boek tegoed doen aan een huisje van snoep. Maar waar de snoeppartij in dat sprookje dramatische gevolgen heeft, kunnen broer en zus uit Lilly en Max in de wereld van oma zonder zorgen genieten van pannenkoekenbomen en grootmoeders appeltaart. Alhoewel… Door Janneke Blok

ALTER EGO Het eerste deel van de nieuwe serie van Marissa Meyer, schrijfster van de Lunar Chronicles. Alter Ego gaat over Nova. Ze haat de Rebellen, een groep jongeren met buitengewone vermogens en talenten. Ooit stichtten zij vrede in de ruïnes van een verpulverde Marissa Meyer, Alter Ego, versamenleving. Ze zijn taling: Sandra Hessels, Uitgedan ook een symbool verij Blossom Books, 400 pagivan hoop en moed na’s (€ 19,99) geworden – behalve voor de slechteriken die ooit door hen verslagen en verbannen zijn…

DAPPERE DUIMELIJNTJE In dit magische prentenboek steekt An Leysen het klassieke sprookje van Hans Christian Andersen in een nieuw jasje. Er was eens een vrouw die graag een kindje wilde. An Leysen, Dappere DuimeOp een dag liep er een lijntje, Uitgeverij Clavis goede heks voorbij (€ 16,95) haar huis, die haar een bloemzaadje gaf. De vrouw plantte het en verzorgde het goed. Algauw staarden twee kleine oogjes haar van tussen de bloemblaadjes aan. In de knop van de bloem zat een piepklein meisje! De vrouw noemde haar Duimelijntje. En al snel werd duidelijk dat Duimelijntje niet groot was, maar wel heel dapper.

Wanneer Lilly en Max plotseling in de wereld van hun grootmoeder terechtkomen, is het er aardedonker. Maar algauw wordt het er lichter en worden ze blij verrast door bomen in alle kleuren van de regenboog, vol pannenkoeken en kindertekeningen. Tot hun grote blijdschap zit daar ook oma op een bankje. Ze lijkt opeens weer een klein meisje en ze neemt Lilly en Max mee in haar wondere

wereld. Ze maken kennis met de jongere versie van hun opa en hun overgrootmoeder, die al net zulke lekkere appeltaart kan bakken als oma zelf. Dit klinkt als een fantastisch sprookje, maar al vanaf de eerste bladzijden van het prentenboek blijkt dat deze wereld ook een keerzijde heeft. Samen met illustrator Jeroen Ceulebrouck wilde schrijfster Kathleen Aerts, bekend van de eerste incarnatie van K3, de interne wereld van een dementerende in woord en beeld vatten. Het resultaat is prachtig en herkenbaar. Het moeilijk contact krijgen, de terugkeer naar vroeger en het intens kunnen genieten van de tastbare dingen, zoals eten en liefdevolle aanrakingen – alle facetten van de ziekte komen aan de orde, zonder dat deze expliciet benoemd worden. Aerts heeft eerder een boek over dementie geschreven voor volwassenen, op basis van

Geen somber, maar juist een hoopvol boek over dementie.

eigen ervaringen met haar jongdementerende moeder. Deze persoonlijke ondertoon verklaart wellicht ook de nog geheel rimpelloze dame in jumpsuit in dit verhaal, die desondanks met haar witte knotje toch overduidelijk een oma is. De paginagrote prenten met warme kleuren, mollige kinderen en ouderwetse gezelligheid dragen bij aan een gevoel van nostalgie. Het maakt van Lilly en Max in de wereld van oma geen somber, maar juist een hoopvol Kathleen Aerts, Lilly en Max boek over dementie in de wereld van oma, illustravoor jong én oud. ties: Jeroen Ceulebrouck, Uitgeverij Lannoo, 48 pagina’s (€ 17,99)

ADVERTENTIE

Xtra

small

Miniatuurboekjes in Museum Meermanno

ONVERGETELIJK Het tweede deel van de spannende Darkest Minds-trilogie. Ruby heeft nooit gevraagd om de superpowers die haar bijna het leven kostten. Nu moet ze die dagelijks gebruiken in haar strijd om een corrupte regering ten val te brengen. De andere leden van de Children’s League zien haar als hun leider, maar Ruby weet diep vanbinnen wat ze werkelijk is: een monster.

Kleine tentoonstelling van 3 oktober 2017 t/m 7 januari 2018 Alexandera Bracken, The Darkest Minds-trilogie 2. Onvergetelijk, Uitgeverij Karakter, 450 pagina’s (€ 19,99). Verschijnt 31 december.

Museum Meermanno | Huis van het boek, Den Haag Open: di t/m zo 11 – 17 uur www.meermanno.nl

BOEKENKRANT.COM

DECEMBER 2017 PAGINA 19

VLUCHTELINGEN

Geloof, hoop en liefde Op Facebook stuitte kinderboekenschrijfster Margriet Ruurs bij toeval op een aangrijpende creatie van de Syrische kunstenaar Nizar Al Badr. Hij legt de vluchtelingencrisis in beeld vast en gebruikt hiervoor bijzondere materialen: stenen en kiezels. Door Nicole van der Elst In de inleiding van Steen voor steen schrijft Ruurs dat ze zo door het beeld was gegrepen, dat er onmiddellijk inspiratie opborrelde voor een verhaal. Ze wil hiervoor graag Badrs kunst als illustratie gebruiken. Wie het boek openslaat, begrijpt meteen het enthousiasme van de schrijfster. Uit de kunstwerken van de Syriër spreekt hoop, liefde en zorgzaamheid. De personen op de afbeeldingen blijven dicht bij elkaar, zijn altijd met elkaar verbonden en gaan vooral samen dit noodlottige avontuur aan. Het simpele maar doeltreffende taalgebruik van het verhaal, dat niet alleen

in het Nederlands maar ook in het Arabisch wordt verteld, draagt ook bij aan het positieve en liefdevolle karakter van het boek. ‘Vaders en moeders, meisjes en jongens op zoek naar een betere plek, een beter leven. Een stroom vreemdelingen op zoek naar een plek van vrijheid en leven en lachen en liefde.’ Naast het prachtige eindresultaat van beeld en tekst, vang je ook een glimp op van de manier waarop de Syrische kunstenaar zijn beroep uitoefent. Ruurs beschrijft hoe Badr naar het strand gaat om materiaal te zoeken voor zijn kunstwerken. Hij heeft geen geld voor het kopen van

Margriet Ruurs en Nizar Ali Bader, Steen voor steen. Een familie op de vlucht, vertaling: Linda Jansen, Uitgeverij Callenbach, 32 pagina’s (€ 12,99)

Nizar Al Badr lijm om daarmee zijn werk letterlijk bij elkaar te houden. Nadat hij zijn creaties heeft gefotografeerd, haalt hij alles weer uit elkaar. Het is dus maar de vraag of de kunstwerken uit Steen voor steen nog bestaan, of dat de kiezels alweer door wind en water zijn meegevoerd naar een andere plek. De hoopvolle sfeer van het boek wordt voortgezet als het gezin uiteindelijk aankomt in hun nieuwe thuisland. Daar worden ze liefdevol ontvangen door buren die direct voor hen klaarstaan. ‘Ze deelden alles wat ze hadden. Kleren en eten, zelfs een nieuwe pop.’ Ondanks dat we regelmatig andere beelden op

NIZAR AL BADR

‘Vaders en moeders, meisjes en jongens op zoek naar een betere plek, een beter leven. Een stroom vreemdelingen op zoek naar een plek van vrijheid en leven en lachen en liefde.’ het nieuws zien, is dit een fijne boodschap om de donkere dagen voor kerst in te gaan. Zeker als je weet dat een groot deel van de opbrengst van het boek gedoneerd wordt aan vluchtelingenorganisaties. Mocht je dus nog een steentje bij willen dragen aan een betere wereld, dan is Steen voor steen een ideaal kerstcadeau.

Klein maar dapper In dit magische prentenboek steekt An Leysen het klassieke sprookje van Hans Christian Andersen in een nieuw jasje. Voor kinderen vanaf 5 jaar en iedereen die van meeslepende verhalen houdt. clavis.uitgeverij @Clavis_Books

www.clavisbooks.com

â&#x201A;¬ Â 16,95 ISBN Â 978 Â 90 Â 448 Â 3144 Â 3

&FO MJFGEFWPMMF TQBOOFOEF IVNPSJTUJTDIF BBOHSJKQFOEF DPNJOH PG BHF SPNBO

Wij maken kinderdromen waar

F LFST $BUI 0OSVTUTUP

SJOF

Ã» #BSUFS

BOEKENKRANT.COM

DECEMBER 2017 PAGINA 21

BOEKFRAGMENT

nijntje eerste woordjes Eerste woordjes leren met nijntje en haar vriendjes. Vier vrolijke kartonboekjes met veel illustraties. Elk boekje heeft een eigen thema: eten en drinken, spelen, dieren en vervoersmiddelen.

Dick Bruna, nijntje eerste woordjes, 10 pagina’s, Mercis Publishing (€ 14,95) www.mercispublishing.nl

Feestje in mijn hoofd

Stine Jensen met illustraties van Karst-Janneke Rogaar, Feestje in mijn hoofd. Over geluk, Uitgeverij Kluitman, 128 pagina’s (€ 14,99) www.kluitman.nl

In Feestje in mijn hoofd duikt Zilveren Griffel-winnaar Stine Jensen in de wereld van geluk. Aan de hand van vragen, uitleg en voorbeelden zet Stine kinderen en volwassen aan tot nadenken over wat geluk kan zijn. Oké, je kunt dus in Ethiopië geboren zijn, waar de mensen arm zijn en er een voedseltekort is. Of je kunt in Nederland zijn geboren, waar mensen rijk(er) zijn. Puur toeval. Er kan ook van alles gebeuren in je leven. Eén van je ouders kan ziek worden of je kunt gepest worden op school. Of

je gaat verhuizen, en je moet je beste vrienden daarom missen. Geluk is dus voor een deel afhankelijk van de omstandigheden waarin je geboren wordt, en voor een deel van de dingen die je overkomen. En het hangt ook af van wie je bent. Sommige mensen staan vrolijker in het leven dan andere, dat is een kwestie van karakter. Aan dat karakter kun je natuurlijk best wat doen, maar voor een deel word je ook zo geboren. Volgens sommigen is geluk maakbaar, dat wil zeggen dat jij er zelf voor kunt zorgen dat je gelukkig bent. Of je nu in Nederland of Ethiopië woont (locatie), verdrietige of vrolijke dingen meemaakt (levens-

loop) en een piekeraar of vrolijk bent (karakter): het belangrijkste wat je moet doen is leren om je negatieve gedachten niet te veel aandacht te geven. Wie te veel piekert is immers niet blij. Je moet positief denken. Denken aan leuke dingen en dingen die goed gaan. Dan heb je ook minder stress. En dat kun je leren. Voor echte piekeraars kan het fijn zijn om te leren hoe je de zonnige kant kunt zien. Want onze gedachten bepalen wel hoe we ons voelen. Je kunt jezelf trainen om iedere keer als je een negatieve gedachte hebt ‘ho, stop!’ te zeggen en ervoor te kiezen om er niet in te blijven hangen.

Het Klokhuis onderneemt. Dat is je eigen zaak!

Paulien Smeulders en Annemarie Bon, Het Klokhuis Onderneemt. Dat is je eigen zaak!, Uitgeverij Kluitman, 128 pagina’s (€ 15,99) www.kluitman.nl

Momenteel kun je op tv de afleveringen van Het Klokhuis Onderneemt zien. Hierbij is het geweldige boek Het Klokhuis Onderneemt. Dat is je eigen zaak! verschenen. Je leest hierin waaraan je zoal moet denken bij het starten van een eigen onderneming. Zo heeft bijvoorbeeld elk bedrijf een naam nodig! Je kan natuurlijk heel simpel zeggen waar het om gaat, ‘Lotte’s lekkere limonade’ bijvoorbeeld, of je kan er wat langer over nadenken en iets

grappigs verzinnen. Weet jij het nog niet? Hieronder vind je wat tips! Een bedrijfsnaam is het beste als mensen hem makkelijk onthouden en snel snappen wat voor soort bedrijf of product je hebt. Thuisbezorgd.nl is daar een goed voorbeeld van. Gebruik geen gekke letters en zelfverzonnen namen. ‘Axetalio’ zegt bijvoorbeeld niks, je hebt geen idee wat voor bedrijf dat zou kunnen zijn en je bent de naam zo weer vergeten. Denk ook vooruit. Aan het einde van dit hoofdstuk vind je het bedrijfsplan van ‘Lily leest’, een vlog over kinderboeken. Stel dat Lily het vloggen superleuk blijft vinden en het

gaat goed, dan wil ze over een paar jaar misschien wel overstappen op Young Adult-boeken of boeken voor volwassenen. Met ‘Lily leest’ kan dat allemaal! Een grapje in je bedrijfsnaam is ook leuk. Snackbar ‘Hans en Frietje’ bijvoorbeeld, of het bedrijf ‘De laatste hoop’, dat je kan bellen als je last hebt van mollen in de tuin. En wat vind je van de ‘Sapotheek’ voor iedereen die wel wat extra vitamientjes kan gebruiken? Je eigen naam als merk kan ook, maar dat werkt vooral goed als je al bekend bent. Alhoewel Albert Heijn ook ooit begonnen is met een klein winkeltje met zijn eigen naam erop…

Als je de naam hebt gekozen, kan je aan de slag gaan met een logo. Dat kan je overal voor gebruiken, op je product zelf, op je visitekaartje, voor de website en in reclames. Zo herkennen mensen jouw product in één oogopslag. Kies dus wel iets wat je zelf mooi vindt want je gaat het nog vaak zien!

‘De Anne Frank die bleef leven’ Wat er ook gebeurt: je hebt altijd een keuze. Laat het verleden gaan en omarm de toekomst.

foto © Jordan Engle

Edith Eger, een vooraanstaand psycholoog en een van de oudste Holocaustoverlevenden, vertelt in dit baanbrekende boek hoe haar ervaringen met de donkerste kanten van de mensheid haar hebben geleerd om volledig vrij van wrok en vol compassie te leven. Ze doet uit de doeken hoe ze haar cliënten helpt zich uit hun eigen gedachten te bevrijden, en hoe wij allemaal kunnen groeien door vooruit te kijken in plaats van te blijven hangen in het verleden.

Eger_Keuze_advBoekenkrant_260x193mm_02.indd 1

www.levboeken.nl

29-11-17 09:27

BOEKENKRANT.COM

DECEMBER 2017 PAGINA 23

BOEKFRAGMENT

Dát is Pietje Bell! Dát is Pietje Bell!, de geweldige biografie over het avontuurlijk leven van Chris van Abkoude, leest als een spannend jongensboek. Van Abkoude schreef tientallen kinderboeken, waaronder de Kluitman-klassiekers Kruimeltje en Pietje Bell. Bij het boek zit een cd met liedjes uitgevoerd door o.a. Frédérique Spigt, Joris Lutz en Esther Hart.

Jan Maliepaard & Jan Oudenaarden, Dát is Pietje Bell! Het geheime leven van Chris van Abkoude, Pepper Books, 394 pagina’s met cd (€ 24,99) www.pepperbooks.nl

Na de vrijgevochten kwajongen Pietje Bell bewijst Van Abkoude met de dramatische geschiedenis van het zwervertje Kruimeltje opnieuw dat hij als schrijver voor de jeugd zijn beste werk levert als hij kan putten uit persoonlijke ervaringen die hem ook emotioneel diep treffen. Zijn informele contact met jonge kinderen zorgt ervoor dat hij hun taal uitstekend verstaat. De ‘gelijke golflengte’ met zijn lezerspubliek wordt na zijn vertrek uit Nederland bemoeilijkt door opgroeiende kinderen en zijn werk als pianist in het theater, waardoor hij minder met zijn doelgroep in contact komt. Van Abkoude is een echte familieman. Tegenover vreemden laat hij zich nooit uit over zijn gezin of familie, maar hij brengt veel tijd door met zijn twee jongste kinde-

ren. Thuis wordt altijd Nederlands gesproken en die gesprekken gaan meestal gepaard met humor en ‘practical jokes’. Donderdagavond is de vaste familieavond en dan komt de schrijver met ijs en koekjes thuis. Onder het eten maakt hij figuren op zijn bord, inclusief een door zijn echtgenote verfoeide ‘wortelpiemel’. Financieel is het nog steeds geen vetpot, want kleding gaat van kind op kind en inkomsten uit pianolessen moeten de huishoudportemonnee aanvullen. De komst van de twee jonge kinderen in het gezin geeft Chris mogelijk nieuwe inspiratie en bovendien zoekt hij – nu ook met goocheltoeren – opnieuw het podium op. Begin 1924 zet hij zich weer aan een nieuw Pietje Bell-boek, waarin hij ook zijn enthousiasme voor de goochelkunst kwijt kan. De uitgever beloont hem met het optrekken van de vergoeding naar de oorspronkelijk afgesproken 500 dollar en 250 dollar per herdruk. Eind 1924 verschijnt Pietje Bell’s Goocheltoeren. Het is een vervolg op het eerste boek over Pietje en bevat beschrijvingen waarvoor Van Abkoude diep in zijn geheugen moet graven. Het boek wordt wisselend ontvangen. Het Centrum wenst Van Abkoude en zijn vrouw ‘vijf zoontjes als Pietje Bell toe, misschien zal hij dan eens wat gezonder Jongensboeken gaan schrijven’. De Telegraaf

vindt het een ‘verrukkelijk boek voor Jongens van 10 tot 14 jaar’, dat ‘heel geestig’ is geïllustreerd door D.A. Bueno de Mesquita. De Tijd spreekt van een ‘kostelijk jongensboek’, het Algemeen Handelsblad vindt het ‘een waarlijk aardig jongensboek’ en de Middelburgsche Courant raakt door het boek ‘in een vroolijke stemming’. De NRC herinnert eraan dat het boek uit Amerika komt en in Rotterdam speelt. ‘Terwijl hij [Van Abkoude] het te New York schreef, heeft hij aan de stallen op de Goudsche Vest gedacht, maar meteen zijn bijkans Amerikaansche fantazie laten werken tot het samenstellen van een ideaal-jongenscircus.’ Het Vaderland heeft ‘paedagogische bezwaren’, maar is vol bewondering voor de ‘buitengewoon leuk geteekende plaatjes’ van Bueno de Mesquita. ‘Hè – als alle kinderboeken eens op deze manier waren geïllustreerd! Iedere plaat is een geschiedenis op zichzelf.’ De Alkmaarsche Courant ten slotte begrijpt de populariteit, maar denkt ook een negatief aspect te zien: ‘Eén ding is jammer van lectuur als Pietje Bell: het voorbeeld wekt tot navolging. En wat bij Pietje eigenlijk grootendeels impulsie is, dat kon bij gretige lezers wel eens berekende ondeugd worden.’

BOEKFRAGMENT

De Kleine Atlas van de Belevingswereld Alleen al in Nederland werden er van De Atlas van de Belevingswereld meer dan 100.000 exemplaren verkocht. Daarna verscheen het in 17 talen over de hele wereld en kwam er een luxe editie, De Grote Atlas van de Belevingswereld. Op veler verzoek brengen wij nu een nieuwe, handzame editie van dit standaardwerk.

Jean Klare & Louise van Swaaij, De Kleine Atlas van de Belevingswereld, Uitgeverij De Harmonie (€ 17,50) www.deharmonie.nl

‘Mevrouw Creasy verdween op een maandag.’ ‘Een genot om te lezen.’ Paula Hawkins, schrijfster van Het meisje in de trein

‘Deels detective, deels een verhaal over volwassen worden (...) een aangrijpend debuut over de geheimen achter elke voordeur.’

‘Een mooi verhaal over eenzaamheid, loyaliteit en vriendschap, gezinsdynamiek en de menselijke aard.’ Kirkus Reviews

‘Een verrukkelijk boek.’

‘In haar scherpzinnige roman gebruikt Cannon de bijbelse parabel uit de titel om de morele verontwaardiging en bekrompenheid van een groepje roddelende buurtbewoners te illustreren.’

Sarah Winman, schrijfster van

Publishers Weekly

Rachel Joyce, schrijfster van De onwaarschijnlijke reis van Harold Fry

Toen god een konijn was

‘Grappig en memorabel (…) dit verpletterende debuut wordt het lievelingsboek van alle boekenclubs in het land.’

‘Cannon schildert een sympathiek en genuanceerd portret van mensen die buiten de maatschappij vallen.’

Independent Ireland

The Independent

Joanna Cannon - Het probleem met bokken en schapen Vertaald door Elvira Veenings ISBN 978 94 9208 648 8 352 pag., €19,95 www.uitgeverijorlando.nl

HET VERHAAL VAN DE BESTE DARTER OOIT ‘Een aanrader voor elke Van Gerwen-fan en voor elke dartsliefhebber.’ Co Stompé

met voorwoord van

NEW VICTORY BOOKS

CO STOMPÉ voormalig profdarter en tv-‐analist

‘Voor wie in aanloop naar het komende wereldkampioenschap in de sfeer SEH GKIAJ EO @A >EKCN= A R=J 2=J Gerwen een lekker opwarmertje.’ BRABANTS DAGBLAD

NU IN DE BOEKHANDEL

BOEKENKRANT.COM

DECEMBER 2017 PAGINA 25

NON-FICTIE KERSTDINER THOMAS SWEERTVAEGHER

REMKO KRAAIJEVELD

Jord Althuizen

Ilja Gort en Caroline d’Hollosy

Jan Kegels

Aan de kerstdis met kookboekenauteurs Nu de kerstdagen voor de deur staan, is het perfecte moment aangebroken om een kookboek ter hand te nemen en inspiratie op te doen voor het kerstdiner. Hulp nodig? Wij vroegen drie kookboekenschrijvers hun favoriete gerechten, herinneringen en tips voor de feestdagen te delen. Door Nicole van der Elst

koers liggen, daar word je dommelig van. Nee, lichte wijnen met veel fruit. Dat houdt fit en scherp zodat je de hele avond kunt genieten en er Jord Althuizen doet van jou genoten kan worden.’ onder de naam Smo‘Bij kalkoen of ander key Goodness al jaren vliegend vlees, past mee met nationale en heel goed een wat internationale barbecuewedstrijvollere witte wijn. den en hij mag zich zelfs wereldkamFruitige Sancerre, pioen Whole Hog Barbecue 2014 noecrispe Chablis, fruitige men. Afgelopen maand won hij met Vermentino of, beter zijn kookboek Smokey Goodness 2 de nog, een stijlvolle Gouden Garde Publieksprijs tijdens Meursault. Vermijd de Kookboek van het Jaar-verkiezing. champagne; door Het is dan ook geen verrassing dat de bubbels wordt de hij zelfs tijdens de kerstdagen achter Al op jonge leeftijd liep Jan Kegels alcohol razendsnel in de barbecue te vinden is. Ilja Gort en Caroline d’Hollosy, geregeld samen met zijn grootouje bloed opgenomen Ilja Gort en Caroline ‘Als kind was kerst echt iets waar Chateaukoken voor iedereen, ders op het strand van de Vlaamse hetgeen steevast leidt d’Hollosy wonen al ik naar uitkeek. Zelfs toen ik in de Slurp Publishers, 360 pagina’s badplaats De Haan. Met zijn scheptot fatale overmoed. jaren met veel plezier horeca ging werken, zorgde ik altijd (€ 24,95) netje ving hij garnaaltjes die hij ‘Voor rode wijnen: in hun wijnkasteel dat ik een van de kerstdagen vrij aan zoveel mogelijk mensen wilde voorkom eikenhout. Houtgerijpte was om tijd met mijn familie door te in Zuidwest-Frankrijk. Dagelijks laten proeven. Het leverde hem zijn wijn bevat meer tannines en die koken ze op hun eigenwijze wijze, brengen. Dat vind ik nu nog steeds bijnaam Jean sur Mer op. Inmiddels maken de oogleden zwaar en het lid met veel vis, verse groenten, weinig belangrijk. Ik heb inmiddels meertrekt Jan onder deze naam met zijn slap. Liever slanke rode Loire: Bourvlees en goede wijn. Deze recepten dere bedrijven met honderd man foodtruck door Vlaanderen en hij geuil, Saint Nicolas, Chinon, rode personeel en in de week van kerst en zijn nu verzameld in Chateaukoken bereidt hierin seafood. Sancerre of rijpe Bourvoor iedereen. Aan de oud en nieuw zijn we De nadruk ligt daarbij gogne, soepel als een Boekenkrant geeft Ilja altijd dicht. Ik vind het op vis uit de Noordzee, wijnadvies voor tijdens vrouwenborst en zacht belangrijk dat ook mijn want zijn motto is: eet als de binnenkant van het kerstdiner. werknemers in deze tijd vis als het er is. Een creeen lammetjesoor. ‘Tijdens kerst gaat het van het jaar bij familie do dat hij ook tijdens de ‘Maar wát je ook kiest: niet om het eten. Het en vrienden kunnen kerstdagen bezigt. schenk altijd de beste gaat om samenzijn. zijn. ‘Met kerst staan er bij wijn het eerst. Niet Met z’n allen aan tafel ‘Kerst is dus voor mij ons steevast Zeeuwse starten met een indrinzitten, elkaar in de een moment om mijn oesters en kreeft karkertje, dan een middenogen kijken, gedachten familie te verwennen meliet op het menu. moter en pas als laatste uitwisselen, plezier en daar speelt eten een Kreeft karmeliet is een de kelderknaller. Stom. hebben, lachen en belangrijke rol in. VroeJord Althuizen, Smokey GoodJean Sur Mer, Zot van de gerechtje dat al jarenTegen die tijd dat de genieten. Daar hoort ger zwaaide mijn moeness 2, Kosmos Uitgevers, 224 Noordzee, Uitgeverij Manteau, lang in onze familie mooiste fles opengaat, bij: 1. Goede wijn. 2. der de scepter in de keupagina’s (€ 24,99) 192 pagina’s (€ 24,99) wordt gegeten. Naast liggen je smaakpapillen Lekker eten. Tijdens ken, maar dit jaar heb de kreeft, die in een americainsaus op apengapen en wellicht jijzelf ook. een kerstdiner is het derhalve de ik het stokje van haar overgenomen. wordt geserveerd, zitten er tongrolBewaar die topwijnen liever voor kunst om weinig te eten en daar zo Veel mensen denken dat ik het hele letjes bij in een wittewijnsaus en een diner à deux. jaar al recepten uit mijn kookboeken lang mogelijk over te doen. Dit alles onderstreept door extra lekkere wijn. ‘Allez, alvast een Joyeux Noël en Har- pommes Duchesse. Daar kun je niet voor mijn ouders maak, maar dat is genoeg van krijgen!’ telijk Santé!’ Geen looiige wijnen die op een ramhelemaal niet waar. ‘We eten in ieder geval elk jaar iets anders tijdens de feestdagen. Mijn vrouw is Amerikaans en die moest daar heel erg aan wennen, want daar zijn bepaalde gerechten onlosmakelijk verbonden aan een feestdag. Met Thanksgiving eet je kalkoen en met kerst gerechten als honey glazed ham. Wat ik dit jaar precies ga maken weet ik nog niet, maar een ding is zeker: de barbecue wordt zeker gebruikt!’

‘Vermijd champagne; door de bubbels wordt de alcohol razendsnel in je bloed opgenomen hetgeen steevast leidt tot fatale overmoed.’

BOEKENKRANT.COM

DECEMBER 2017 PAGINA 26

NON-FICTIE BOEKENKRANT TIPT

HAPPINEZ

Een Bijbelse herwaardering

HEEL HOLLAND BAKT KERST In Heel Holland Bakt Kerst vind je de lekkerste baksels – zoet én hartig – voor de feestdagen. Van zelfgebakken kerstkoekjes voor in de boom tot ware spektakelstukken voor bij het kerstdiner. Met kerstLove Productions, Heel Holklassiekers als kerststol, land Bakt Kerst, Uitgeverij koekhuisjes en bûche Kosmos, 144 pagina’s (€ 20,00) de Noël of pavlovastapeltaart. Heel Holland Bakt staat garant voor de lekkerste baksels van Nederland.

VOOR EEUWIG ONLINE Dagelijks zitten we gemiddeld meer dan zeven uur op het internet. We verspreiden daardoor tijdens ons leven een enorme hoeveelheid persoonlijke data. Maar wat gebeurt er met al die gegevens na onze dood? Ziccardi probeert de moeilijke relatie tussen de dood en het digiGiovanni Ziccardi, Voor eeutale leven te ontleden. wig online. Dood en onsterHij ziet twee tendensen: felijkheid in het digitale tijdhet recht om vergeten te perk, Uitgeverij Xander worden en het eeuwige (€ 19,99) digitale leven. Het resultaat is een ontzettend actueel, verrassend en betekenisvol boek.

De Special Air Service (SAS) was een Britse eenheid die tijdens de Tweede Wereldoorlog met succes sabotageacties uitvoerde in NoordAfrika en Zuid- en Midden-Europa om de troepen van de Duitse Wehrmacht te ontregelen. Voor het eerst is er nu een boek geschreven over het detachement Nederlanders bij deze befaamde eenheid en hun deelname aan SASoperatie Keystone.

Operatie Keystone

OPERATIE KEYSTONE

Operatie Keystone Nederlanders bij de Special Air Service (SAS), december 1944 - mei 1945

Rende van de Kamp en Jeoffrey van Woensel

Rende van de Kamp en Jeoffrey van Woensel, Operatie Keystone. Nederlanders bij de Special Air Service (SAS), december 1944 – mei 1945, Uitgeverij QV, 228 pagina’s (€ 21,95). Verschijnt 15 december.

VAARWEL SPULLEN Fumio Sasaki besluit op een dag zijn leven radicaal om te gooien en reduceert al zijn bezittingen tot een minimum. Met opmerkelijke effecten: opeens voelt hij zich vrij. Hij houdt tijd en geld over en ervaart een diep gevoel van dankbaarheid voor de spullen die hij nog Fumio Sasaki, Vaarwel spulwel bezit. In Vaarwel len, vertaling: Sander Brink spullen verkent Sasaki en Marike Groot, Uitgeverij de filosofie achter het Lev., 256 pagina’s (€ 13,99) minimalisme en geeft hij een aantal eenvoudige regels die je kunnen helpen een simpeler, gelukkiger en waardevoller leven te leiden.

Wat is de waarde van het meest verkochte boek ter aarde op het moment dat het christelijk geloof in populariteit aan het inboeten is? Happinez-oprichter Inez van Oord sprak voor Rebible met haar broer en theoloog Jos van Oord over de relevantie van Bijbelse verhalen in onze tijd. Door Ira Pronk ‘De Bijbel is voor velen een vesting geworden die we niet graag meer bezoeken. Te oud, te veel, een burcht zonder hart,’ stelt Van Oord in haar boek. Toch lijken de verhalen zich nog steeds overal om ons heen te bevinden, bijvoorbeeld in muziek, literatuur en kunst. ‘We leven min of meer op die verhalen, zoals je leeft op je geboortegrond,’ schrijft ze. Tegelijkertijd raakt de Bijbel, voor steeds meer mensen in de vergetelheid. We verdiepen ons er nog zelden in en dat

EMMA RINGELDING

geldt ook voor Van Oord zelf. Ze geeft schrijven en ze schroomt niet om persoonlijke vragen, verwonderintoe meer boeddhistische en hindoegen en verbanden in haar betoog op istische dan christelijke verhalen te te nemen. kennen. Tijd voor verandering dus. Deze persoonlijke invalshoek komt Met een open, maar kritische houbijvoorbeeld mooi tot uiting in het ding onderzoekt Inez van Oord dit hoofdstuk over Mozes en de Tien eeuwenoude boek. Niet om op een Geboden. Ze doet daarin verslag van rechtlijnig geloof uit te komen, haar reis door de Sinaïwoestijn, waar maar om zingeving of betekenis ze met haar broer de route aflegt te vinden. Betekenis die overigens die Mozes zou hebben gevolgd. Door ook best meerduidig mag zijn. Het deze persoonlijke ervaringen en lezen en interpreteren van de Bijbel de mooie illustraties in het boek, is echter niet altijd makkelijk. Van komen de eeuwenoude verhalen die Oord schrijft: ‘Zodra je gaat praten veel mensen oppervlakkig kennen, over God of de Bijbel, kom je in een tot leven. wereld van meningen, vergissingen, Rebible onderzoekt de verwijten en enthouBijbelse verhalen met siasme, maar ook in aandacht voor de spieen wereld van fabels, rituele waarde, maar parabels en mythische ook voor de geschievertellingen.’ Een bijdenis. Dat maakt dit zondere verdienste van boek interessant voor Rebible is dat het laat een grote doelgroep: zien dat de veelzijdigvoor zowel gelovigen heid en meerduidigheid als atheïsten, en voor van de Bijbel juist de iedereen die zichzelf kracht is van dit eeuergens tussen deze wenoude boek. Van twee uitersten zou Oord gaat in op deze Inez van Oord, Rebible. Ontplaatsen. veelheid aan verhalen dekking van vergeten veren perspectieven zonhalen, Kosmos Uitgevers, der een zwaar boek te 264 pagina’s (€ 24,99)

BOEKENKRANT.COM

DECEMBER 2017 PAGINA 27

NON-FICTIE TWEELING

Afscheid nemen van wat je ooit bedacht had

‘Het leven is wat je gebeurt, terwijl je andere plannen maakt,’ zongen Acda & De Munnik ooit. Voor Sander Verheijen – groot fan van dit muzikale duo – is het een herkenbaar sentiment. Vijf jaar geleden werd hij vader van een bijzondere tweeling: Willem liep voor zijn geboorte hersenschade op en Maurits heeft autisme. Door Anouk Abels Als ik Verheijen vraag naar zijn leesgedrag voor én na de geboorte van zijn zonen, moet hij lachen. De oprichter van thrillersite Crimezone (2005-2014) en hoofdredacteur van de succesvolle online lezerscommunity Hebban, las ooit minstens één boek per week. ‘Nu lees ik heel weinig,’ zegt hij met een spijtige blik in zijn ogen. ‘Het is de drukte van alles. Het werk gaat altijd door, ook als de kinderen liggen te slapen. Voordat ik naar bed ga, heb ik geen puf meer om te lezen.’ DROMEN VAN VROEGER

Veel nieuwbakken ouders zullen zich in dit beeld herkennen. Toch is het verhaal van Verheijen en zijn vrouw Jip heftiger dan dat van de meeste Sander Verheijen andere gezinnen. In Ik kan er nét niet bij vertelt hij openhartig over hun leven met twee zorgkinderen. Aan de het eigenlijk al lang kwijt was.’ ene kant is er Willem, die tijdens de EEN STUKJE VERWERKING zwangerschap hersenschade opliep. Hij heeft celebrale parese, een ontTijdens het schrijven had Verheijen wikkelingsstoornis gekenmerkt door duidelijk in zijn hoofd voor wie zijn motorische problemen en epileptiverhaal bedoeld was. ‘Enerzijds voor sche aanvallen. Aan de andere kant mijn kinderen, omdat ik hoop dat ze is er Maurits, die door zijn autisme het ooit lezen en weten waar ze vanmoeite heeft met de prikkels van het daan komen. Maar toen ik aan het alledaagse leven. boek begon, wist ik dat ik het vooral In het boek zien we de blijdschap zou schrijven voor lezers, voor onbeals Jip zwanger raakt, gevolgd door kenden. Ik wilde een heel eerlijk het verdriet bij de diagnoses en het verhaal vertellen en dat ook zo goed ongelofelijk harde werken dat een mogelijk doen.’ Wat hij van tevoren zorgtweeling met zich meebrengt. niet verwachtte, was dat het schrijDe bezoeken aan ziekenhuizen, ven ook voor een stukje verwerking revalidatiecentra en andersoortige zou zorgen. ‘Ik heb echt wel een paar hulpinstellingen zijn niet te tellen. momenten gehad waarop ik dacht: o Daarnaast is het als ouder moeilijk mijn god, wat is er de afgelopen vijf om dromen van vroeger jaar gebeurd? En hoelos te laten. Zo begint veel van die vijf jaar het boek met een prohebben we weggestopt loog waarin de tweeling omdat we bezig waren vier jaar is. Een moeilijk met de volgende kwesmoment, legt Verhetie die zich aandiende? ijen uit. ‘Op die leeftijd Ik denk niet dat het horen kinderen naar kwaad kan om soms school te gaan, maar zo terug te kijken op je wij weten al een tijdje leven.’ dat die kans klein zou LUCHT zijn voor onze jongens. Het zijn nog steeds Ondanks het zware momentjes waarop je onderwerp is Ik kan er even afscheid neemt nét niet bij geen zwaar Sander Verheijen, Ik kan er van dat wat je ooit boek om te lezen. Dat nét niet bij, Uitgeverij Harperbedacht had. Terwijl je komt deels door de Collins, 288 pagina’s (€ 17,99)

FRANK RUIJTER

korte hoofdstukjes. ‘Ik wilde per se dat als een hoofdstuk op de helft van de pagina stopt, het daar ook stopt,’ zegt Verheijen. ‘Dat geeft mensen de tijd om op adem te komen. Toen ik het voor het eerst in mijn handen had, zei ik dan ook: o wat fijn, er zit lucht in.’ Ook staan er veel grappige momenten in het verhaal. Zo weet Maurits alle boeken waar zijn lievelingsdier, de pinguïn, op staat, uit de kast te trekken – zelfs een Hitlerbiografie van uitgeverij Penguin moet eraan geloven. Maar het is vooral mooi om te zien hoe het gezin elke stap in de ontwikkeling van de tweeling viert. ‘Alles wat met vooruitgang te maken heeft, daar word je blij van,’ aldus de auteur. ‘Dat de jongens aan het einde van het boek met elkaar interactie krijgen, dat is iets wat je heel erg koestert. We zijn ondertussen bijna weer een halfjaar verder, en ze praten nu continu met elkaar.’ DE MAAKBAARHEID VAN HET LEVEN

Verheijen zou graag nog eens een boek maken. ‘Ik denk wel dat ik wat verder van me af zou willen schrijven. Ik heb altijd gedacht dat ik een spannend boek zou maken. Er lagen zelfs allemaal ideeën klaar.’

‘Op die leeftijd horen kinderen naar school te gaan, maar wij weten al een tijdje dat die kans klein zou zijn voor onze jongens.’ Maar nu is er eerst Ik kan er nét niet bij, een compleet ander boek. Zo blijft het leven wat je gebeurt, terwijl je andere plannen maakt. Verheijen reageert enthousiast als ik het citaat van Acda & De Munnik aanhaal om zijn leven te beschrijven. Hij is groot fan van het duo en deze specifieke regel uit het liedje ‘Laat me slapen’. ‘Ik denk dat hij misschien wel op iedereen toepasbaar is, op een bepaalde manier. Het leven is maakbaar en niet maakbaar. Er gebeuren dingen die goed zijn, er gebeuren dingen die niet goed zijn. Je bent hier omdat je iets anders wel of niet gedaan hebt. Oorzaak en gevolg. En er zijn heel veel oorzaken waar je niks aan kunt doen. Daar moet je dan het beste van maken.’

BOEKENKRANT.COM

DECEMBER 2017 PAGINA 28

NON-FICTIE TERUG IN DE TIJD

Shaun Bythell

Boeken als bescherming tegen de moderne wereld Net als menig ander boekenliefhebber kan ik intens genieten van een nieuw exemplaar dat nog kraakt als je het openslaat en nog vaag naar drukinkt ruikt. Maar na het lezen van Dagboek van een boekverkoper ben ik om. Ook oude boeken hebben hun charme, bewijst tweedehandsboekverkoper en schrijver Shaun Bythell. Door Janneke Blok Bythell is eigenaar van The Bookshop in Wigtown, het grootste antiquariaat van Schotland. Een van mijn eerste vragen is dan ook of hij de geur van nieuwe boeken nooit mist. ‘Dat is een interessante vraag,’ vindt hij. ‘Nee, ik denk dat ik die geur niet mis. Toen ik de eerste doos met exemplaren van mijn eigen boek opende, vond ik ze nogal chemisch ruiken. Oude boeken hebben die fijne geur van antiek – vaak een mengeling van vanille en amandel.’ Dat niet alle afgedankte exemplaren zo lekker ruiken, wordt wel duidelijk in Dagboek van een boekverkoper. Hierin doet Bythell een jaar lang verslag van het wel en wee in en rondom The Bookshop. Regelmatig toert hij met zijn oude rode Renault door het land, op zoek naar bijzon-

dere boeken in huizen vol kattenharen en schimmel. Deze zoektocht levert vaak bijzondere verhalen op over de mensen die hun collectie willen verkopen. ‘Meestal weet ik vrij snel of ik iets waardevols in handen heb,’ vertelt Bythell. ‘Hoewel, tegenwoordig kan een moderne paperback meer waard zijn dan een prachtig, geïllustreerd werk van zo’n tweehonderd jaar oud. Het is moeilijker om in te schatten dan zo’n twintig jaar geleden. Toen bepaalde ik de waarde bijvoorbeeld aan de hand van de kwaliteit van het boek, de ouderdom en hoeveel vraag ernaar is. Nu kunnen mensen via het internet zelf de waarde nazoeken en is alles anders geworden.’

gebeuren, omdat mijn geheugen zo slecht is. Pas na een jaar volgde ik haar advies op en weer een jaar later vroeg ik haar wat ze dacht dat ik ermee zou moeten doen. Ze stelde voor het naar een literaire agent te sturen. Zij heeft Dagboek van een boekverkoper de wereld in geholpen. Je kunt haar dus de schuld van mijn schrijverschap geven.’ Dat is niet nodig, want zijn dagboek is een groot succes in boekenland. ‘Toen ik het schreef was ik me ervan bewust dat ik niet moest proberen “de stem van alle boekverkopers” te vertegenwoordigen,’ vertelt hij.

EEN GELUKKIG TOEVAL

Bythell, inmiddels al bijna twintig jaar de trotse eigenaar van The Bookshop, heeft nooit per se boekverkoper willen worden. ‘Het was voor mij een kans om eigen baas te zijn en niet veroordeeld te zijn tot slechtbetaalde, tijdelijke baantjes. Het feit dat ik het ook nog leuk bleek te vinden, was een gelukkig toeval.’ Dat hij vervolgens ook de schrijver van Dagboek van een boekverkoper werd, zou je ook een gelukkig toeval kunnen noemen. ‘Toen medeboekverkoper en schrijver Jen Campbell in 2012 met Gekke dingen die klanten in boekhandels zeggen kwam, dacht ik: Dat is het boek dat ik zou moeten schrijven. Mijn toenmalige vriendin kwam toen met het idee om een dagboek bij te houden van ongewone dingen die in mijn boekhandel

Shaun Bythell, Dagboek van een boekverkoper, vertaling: Henny Corver, Uitgerij Thomas Rap, 352 pagina’s (€ 19,99)

‘Maar sinds het is verschenen, heb ik al honderden berichten ontvangen van boekhandelaren van over de hele wereld die zich herkennen in mijn ervaringen. Tweedehandsboekwinkels trekken een bepaald type mensen aan, maar ook mensen die in een “gewone” boekhandel werken zullen zich in het dagboek herkennen. We vechten tenslotte allemaal voor hetzelfde.’ NOSTALGIE

‘De boekenkasten zijn voor mij als de muren van een kasteel die me beschermen tegen de moderne wereld,’ zegt Bythell. ‘Ik heb zo’n 100.000 boeken. Zo’n boek neemt ongeveer een jaar in beslag om te schrijven. Dat betekent dat ik ben omringd met 100.000 waardevolle jaren van kennis, wijsheid en verbeelding. Wie wil dat nou niet?’ Maar Bythell ervaart ook dat de fysieke boekhandel het tegenwoordig moeilijk heeft. ‘Ik zou willen dat ik in de toekomst kon kijken, dan weet ik of ik mijn zaak moet verkopen of niet. Feit is dat Amazon niet verdwijnt en dat eigenaar Jeff Benzos vastbesloten is de enige boekhandel ter wereld te worden. Het in één klik online bestellen van boeken is makkelijk, maar het is niet te vergelijken met het plezier dat je kunt beleven aan het rondneuzen in een boekhandel, en ik hoop dat dat nooit zal veranderen. Als de muziekwereld kan terugvechten tegen het downloaden, dan zie ik geen reden waarom de boekenwereld dat ook niet zou kunnen.’

BOEKENKRANT.COM

DECEMBER 2017 PAGINA 29

NON-FICTIE SCANDINAVISCHE GEZELLIGHEID

December is dé tijd van gezelligheid. Lichtjes in de boom, samen eten: we zoeken allemaal manieren om het knus te hebben. De Scandinavische landen vormen daarvoor de ultieme inspiratiebron. Daar hebben ze met hun hygge en lagom gezelligheid en geluk tot een kunst verheven. Door Barbara Starink

In zijn boek stelt Wikings een eerstehulppakket samen. Wat heb je nodig om hygge te creëren? Je lievelingsboek staat op nummer vier op het lijstje van knusse en gezellige activiteiten, onder kaarsen, chocola en je lievelingsthee. Daaronder vind je dingen als ontspannende muziek, warme sokken, en een lekkere deken. Gek genoeg krijg je alleen al bij het lezen van het boek een gezellig en gelukkig gevoel. Als je het uit hebt, wil je je vrienden opzoeken en vragen of ze niet eens samen met jou een boomhut willen bouwen.

Vorig jaar vormde hygge een ware hype in de boekhandel. Dit Deense woord is het best te vergelijken met het woord ‘gezellig’: het gaat over het intiem samenzijn met mensen bij wie je je kunt ontspannen. Het begrip werd vooral populair na het verschijnen van Meik Wikings boek Hygge: de Deense kunst van het leven. Volgens Wiking is hygge de reden waarom Denen zo gelukkig zijn. En dat willen we in de Lage Landen ook. We waren allemaal bezig om ‘hyggelige’ momentjes te creëren voor onszelf. In je pyjama Lord of the Rings kijken op de dag voor kerst, bijvoorbeeld. Of met een warme kop thee en een boek op de vensterbank zitten als het heel hard regent.

Maar dat was vorig jaar. Nu zoeken we de gezelligheid, en daarmee ook het geluk, in Zweden. We hebben het niet langer over hygge, maar over lagom. Volgens dit begrip is Scandinavische gezelligheid niet meer een moment – een lekker taartje eten of wegkruipen met een boek. Het is een manier van leven. Lagom wordt door velen vertaald als ‘niet te veel en niet te weinig’, oftewel ‘precies goed’ en draait vooral om een gebalanceerde levenshouding. In de verschillende boeken over lagom die het afgelopen jaar zijn verschenen – waaronder Linnea Dunnes Lagom. De Zweedse kunst van een leven in balans en Lola Åkerströms Lagom. Het Zweedse geheim voor het goede leven – wordt uitgelegd hoe lagom je een evenwichtiger en gelukkiger leven kan

Meik Wiking, Hygge. De Deense kunst van het leven, vertaling: Barbara Lampe, Uitgeverij A.W. Bruna, 288 pagina’s (€19,99)

Meik Wiking, Lykke. De Deense weg naar geluk, vertaling: Barbara Lampe, Uitgeverij A.W. Bruna, 256 pagina’s (€ 19,99)

brengen. De basics zijn niet moeilijk. Koop bijvoorbeeld wat meer tweedehands spullen. Neem eens de fiets of de trein naar het werk in plaats van de auto. Spreek af met je vrienden en maak een lange wandeling in de natuur. Leer breien. Maak je eigen jam! Veel van de dingen die je bij hygge vindt, vind je dus ook bij lagom. In beide gevallen gaat het om het waarderen van eenvoud en van de wereld om je heen. Daarbij wordt een grote nadruk op familie gelegd. Wist je dat zowel de Zweden als de Denen over het algemeen om vier uur van hun werk vertrekken? Zo kunnen ze hun kinderen zelf van school ophalen. En ook zwangerschapsverlof is niet meer gendergebonden. Zowel mannen als vrouwen krijgen vrij van hun werk om tijd door te brengen met hun pasgeboren baby. Kortom, thuis zijn met je gezin is een belangrijk element van lagom. Bij lagom draait het vooral om balans. Dat betekent niet dat je nooit eens lekker ongezond op de bank mag hangen met een pizza. Wel is het erg belangrijk om lekker gezellig samen te eten of te relaxen. Het bekende fika, een koffiemomentje waar de Zweden wel drie tot vijf keer per dag de tijd voor nemen, is daarvan een goed voorbeeld. Met je collega’s, je vrienden, of gewoon in je eentje, met fika creëer je een momentje om even te gaan zitten

Yvon Jaspers, De keukentafel van het Noorden. Fika, hygge en maak je leven zo lekker møgelijk, Uitgeverij Carrera, 240 pagina’s (€ 24,99)

De basics zijn niet moeilijk. Koop bijvoorbeeld wat meer tweedehands spullen. en gewoon iets lekkers te eten en te drinken. Zoek je nog leuke recepten voor je fikamomentjes, kijk dan eens in het nieuwe kookboek van Yvon Jaspers: De keukentafel van het Noorden. Jaspers grijpt terug op het gezelligheidsgevoel dat we kennen van hygge en brengt ons leuke recepten voor elk moment van de dag. Zelfs als je geen behoefte hebt aan tien stappen om je leven gezelliger en gelukkiger te maken, zijn de boeken over hygge en lagom nog steeds enorm interessant om te lezen. Zo geeft Wikings tweede boek, Lykke. De Deense weg naar geluk, leuke feitjes over hoe geluk in elkaar zit. Zo staat Nederland blijkbaar zevende op een lijst van gelukkigste landen ter wereld. En blijkt dat het lezen van literatuur goed is om je empathiespier te trainen. Lezen is sowieso niet alleen heel erg hygge, het staat ook op de lijst van goedkope dingen waar je echt gelukkig van wordt. En dat horen we natuurlijk graag.

Linnea Dunne, Lagom. De Zweedse kunst van een leven in balans, vertaling: Henriette Gorthuis, Uitgeverij Spectrum, 160 pagina’s (€ 13,99)

Lola Åkerström, Lagom. Het Zweedse geheim voor het goede leven, vertaling: Marike Groot en Sander Brink, A.W. Bruna, 192 pagina’s (€ 14,99)

MEIK WIKING

Gezelligheid en geluk met hygge en lagom

BOEKENKRANT.COM

DECEMBER 2017 PAGINA 30

BOEKFRAGMENT

Varen met de Jonge Jacob Astrid Nijgh is niet alleen zangeres maar sinds het boek Varen met de Jonge Jacob ook schrijfster. Hilarisch is het verhaal over de poes die uitgeleend werd aan Jeroen Krabbé en Elsje de Wijn.

Astrid Nijgh, Varen met de Jonge Jacob. Lennaert en ik op de Urker kotter 114, Uitgeverij Conserve, 150 pagina’s (€ 17,99) www.conserve.nl

Onze krolse Peen lag in de huiskamer onder het anker dat stond te pronken en was vervangen door een groter, zodat we eventueel op open zee zouden kunnen liggen. Dikkie Beels stapte de huiskamer in en had helemaal geen oog voor Peen. Nee, erger nog, hij ging naar de keuken, at wat en nam plaats op de verwarmingskachel. Hij keek me droef aan. ‘Wat doe ik hier? Ik heb het nog nooit gedaan en wil weer naar huis!’ ‘Schat, je gaat vader worden. Even doorzetten.’ De volgende drie dagen logeerde hij op dezelfde plek en kwam er alleen maar af om te eten en de kattenbak vol te plassen en poepen. ‘Luister eens even, Dikkie. Je moet wel aan de daad, want wij moeten weer gaan varen en het schip onderhouden.’ En wat geschiedde? Dikkie werd eindelijk geil en lokte Peen mee naar boven. Tja, een ontmaagding doe je niet en publique, althans dat was het plan. Wat zich daar boven allemaal afspeelde zullen we nooit weten. Na

een uur hoorden we een vreselijk gegil en liepen naar de trap. Daar kwamen Peen en Dikkie in elkaar gesmeed de trap afrollen. Toch nog getuigen van de Daad. We namen er een borrel op en zagen Peen weer verdwijnen onder het anker en Dikkie weer naar de keuken. Daar gaf ik hem een flink portie gekookte wijting en Lennaert maakte zijn werkkamer en de trap schoon met Dettol. De volgende ochtend konden we Dikkie weer naar de Beelsen brengen, ware het niet dat we telefoon kregen van Jeroen Krabbé. ‘Hi, we hoorden dat jullie een geile rode kater in huis hebben en nou wil het geval dat Elsje de Wijn een lapjespoes heeft en ook graag gezinsuitbreiding wil. Kan ze de kater even lenen?’ ‘Uh… ja, hij is hier nu klaar. Wat… goed en hoe laat zullen we hem brengen… oh, naast jullie… leuk maar dan wel even vieren!’ Zo gezegd, zo gedaan ging Dikkie aan de volgende opdracht verder in Amsterdam-Zuid. Verder dan de ouderlijke Heemsteedse tuin was hij nooit geweest, zelfs niet in het bos op steenworp afstand. Elsje was zeer onder de indruk van haar schoonzoon, die de smaak te pakken had. Want, terwijl wij zaten te borrelen bij Jeroen en Herma hoorden we het heftige voortplantingsgeluid dwars door de muren. ‘Hij zal voor alle zekerheid toch nog

twee dagen moeten doorgaan en daarna brengen we hem terug naar de Beelsen, die van deze uitleen niets weten.’ Lennaert vond het wel een zeer gepaste sensatie, tot de volgende dag toen we door Jeroen gebeld werden. ‘Dikkie is in wanhoop over het balkon gesprongen. Hij heeft zich volkomen leeggespoten en wil zijn rust in de tuin.’ ‘Jezus, wat nu?’ ‘Herma heeft een goed plan. Ze gaat vis bakken in de tuin van de benedenburen. Moet lukken.’ En Herma had gelijk, Dikkie kwam op de geur af en werd gevangen. ‘Len, kom we gaan hem meteen halen en terugbrengen naar de Beelsen.’ Zo geschiedde en negen weken later was er een bevalling zowel in huize Nijgh als bij Elsje de Wijn. Na acht weken stapten we weer aan boord en konden de verzorging in ons huis overdragen aan Wiebe Hartog die toen onze inwoner was. Bedankt Wieb.

Liefde in Twin Bridges Liefde in Twin Bridges is de eerste romantische westernserie uit Nederland. Abby vlucht weg van haar overspelige vriend en verliest haar hart aan Montana – én een knappe cowboy.

Debra Eliza Mane & Lizzie van den Ham, Liefde in Twin Bridges, Uitgeverij Dutch Venture Publishing, 250 pagina’s (€ 12,50) dutchventurepublishing.nl

Het vliegveld was kleiner dan in Amsterdam en deed gastvrij en verwelkomend aan door de enorme hoeveelheid hout waarmee de muren bekleed waren. De vrolijk knipperende kerstlampjes langs sommige wanden maakte het helemaal af. Montana omarmde haar met een gevoel van thuiskomen,

ondanks dat Abby nog nooit een voet op Amerikaanse bodem gezet had. Elvis, haar rottweiler, kwispelde zo hard dat zijn staart bijna van zijn kont vloog toen ze hem ophaalde uit de kennel. Hij gooide Abby omver met zijn enorme gewicht. Lachend sloeg Abby haar handen om het dier heen. ‘Ma’am, are you okay?’ Een grote hand strekte zich naar haar uit. Abby richtte haar blik op en keek recht in het gezicht van een jongeman die vanonder een cowboyhoed lachend naar haar terug keek. Zijn groene ogen sprankelden vrolijk en donkerblonde stoppeltjes benadrukten de

kuiltjes in zijn wangen. Abby krabbelde overeind zonder zijn hand aan te pakken. Ze schakelde over op haar beste Engels, wat naast het platte Amerikaans van de cowboy vast erg bekakt klonk. ‘Het gaat prima met me.’ Ze scande de man met haar ogen en kon het niet helpen dat er blossen op haar wangen kropen. Daarna schudde ze zichzelf inwendig door elkaar, want ze had haar portie mannen wel gehad en had voorlopig geen behoefte aan een nieuwe. ‘Bedankt.’

Het blonde meisje dat hij eerder lachend in de keuken had gezien, werd in beeld geduwd door een hand, gehuld in een zwarte handschoen. Ze werd gedwongen op een stoel te gaan zitten. Haar gezicht was getekend door pijn en angst. De zwarte handschoen kwam dichterbij. De rechterhand van het meisje vulde het scherm. Bloed sijpelde gestaag op de grond. Er ontbraken drie vingers. Een vreemd uitziende tang omsloot haar duim. In zijn hoofd hoorde Victor het bot kraken en hij zag het kleine lichaamsdeel nutteloos op de grond vallen in de plas bloed die zich naast de stoel had gevormd. Haar mond sperde zich

open in een dierlijke kreet. Victor hoefde niets te horen. Ook niets meer te zien. Hij had genoeg gehoord en gelezen over praktijken om iemand tot praten te dwingen. Of tot handelen in dit geval. Opeens werd het beeld wit. Opa knipte het licht aan. Van het bureau pakte hij een bundel papieren. Bovenop het eigendomsbewijs lag de tang die hem de komende jaren nachtmerries zou bezorgen.

in een paperbackeditie.

Liefde in Twin Bridges is reeds in december als eboek verkrijgbaar. 2 januari 2018 verschijnt het boek ook

Waanidee Waanidee is een thriller van Karin Hazendonk, waarin de hoofdpersoon, Victor Bronckhorst, er verantwoordelijk voor is dat de geschiedenis zich lijkt te herhalen.

Karin Hazendonk, Waanidee, Uitgeverij LetterRijn, 332 pagina’s (€ 17,50) www.letterrijn.nl

Victor staarde gebiologeerd naar de muur die het beeld reflecteerde. Een hotelkamer. De gordijnen waren gesloten. Hoewel er nog niets te zien was, voelde Victor de dreiging die op hem afkwam. Hij voelde het zweet onder zijn oksels prikken. Het liefst zou hij opspringen en weglopen, maar lafheid zou opa niet tolereren. Hij bleef zitten en keek.

Opnieuw voelde hij de razende pijn die hij jaren geleden had ondergaan. Opa had zijn rechterhand in een ijzeren greep gehouden. De satanische grijns op het gezicht van opa deed

hem zijn verzet opgeven en angst ervoor in de plaats komen. Hij zou toch niet …? Hij was eraan gewend geraakt, de lege plek aan zijn rechterhand waar oorspronkelijk zijn pink had gezeten. Soms vervulde het hem zelfs met trots. Hij had nooit meer gefaald.

BOEKENKRANT.COM

DECEMBER 2017 PAGINA 31

BOEKFRAGMENT

De alleseter Met onverholen enthousiasme gaat Joël Broekaert op zoek naar de oorsprong van ons voedsel. Een met humor doorspekte bundel voor iedereen die van lekker eten houdt!

Joël Broekaert, De alleseter, Uitgeverij Podium, 320 pagina’s (€ 19,99) www.uitgeverijpodium.nl

‘Kerrie’ Als u niet zo’n kokkerellert bent, heeft u waarschijnlijk niet zo veel specerijen in huis. Een keer had u een half theelepeltje nodig voor een recept op een blauwe maandag in 2004. Elf jaar later staat dat potje ergens stof te vangen achter in de kast en u weet nog steeds niet wat fenegriek is. Nee, een pepermolentje en een busje nootmuskaat voor de stamppot, daar heeft u meer dan genoeg aan. En kerrie natuurlijk. Kerrie gaat overal bij. Op de gesmoorde prei, met een koteletje. Lepeltje in de mayo en hoppa: dipsaus. Kerrie is handig, smaakt altijd. Wat dacht u van een broodje kipkerriesalade of zo’n makkelijke kerrieroomsaus uit een pakje? Roomsaus waar je alleen water aan toe hoeft te voegen. Natuurlijk met kerriesmaak. Hollandser komt het niet. Maar wat is het, kerrie? Kerrie is illuster, ongrijpbaar. Neem de kipkerriesalade van Albert Heijn, daar zit volgens de verpakking maar liefst 0,7 procent kerrie in. Maar in de ingrediëntenlijst is het woord

kerrie nergens meer terug te vinden. Wel staat er ‘specerijen’. Welke? Dat zeggen ze niet. Behalve mosterd, dat is een allergeen, dus die moet vermeld worden. Ook Knorr houdt het spannend op de kerrieroomsausverpakking: kerriepoeder wordt genoemd als ingrediënt, dat wel. Maar verder staat er alleen onderaan ‘kan ei, selderij en mosterd bevatten’. Kán, hoeft dus niet. Vanwaar dat mysterie? Antwoord: iedereen doet maar wat. […] Kerrie is niets meer dan een korter woord voor kruidenmengsel. Het Nederlandse kerrie en het Engelse curry komen beide van het Tamil woord kari. […] Die naam is ongelukkig gekozen. Allereerst duidt de naam kari op een specifiek gerecht. Het kruidenmengsel op basis waarvan men dat soort gerechten maakt heet in India een masala (dat betekent letterlijk ‘kruidenmengsel’). In Zuid-India, waar het gerecht kari vandaan komt, gebruiken ze natte masala’s, die wij curry-pasta noemen. Droge masala’s, mengsels van geroosterde specerijen, al dan niet in poedervorm, komen traditioneel uit Noord-India. Daarbij zaten er in dat commerciële Britse kruidenmengsel überhaupt geen kari-blaadjes. De Engelsen gaven er sowieso nogal een eigen draai aan: het eerste Engelse recept voor curry uit 1747 was feitelijk een recept voor een stoof van gevogelte

of konijn waarin een lepel rijst, koriander en peper ging. Een saus voor bij de rijst was verworden tot een stoof met daarin slechts één lepeltje rijst. Zo moet het ook in Nederland zijn gegaan, maar dan via het Indonesische karie. In de Kleine geschiedenis van de Nederlandse keuken beschrijft Jacques Meerman het kookschrift van mevrouw Marselis uit 1790. Daarin staan meerdere recepten voor gestoofde kip in een saus op basis van een specerijenmengsel, die telkens kari, cerri of kerri genoemd worden. Meerman heeft een van haar recepten overgenomen. Opvallend is dat ook daarin één handje rijst gaat. Het specerijenmengsel zelf lijkt wel al redelijk op dat wat wij tegenwoordig kerrie noemen: korianderzaad, peper, komijn, kardemom en kurkuma. Dat is dan toch het belangrijkste ingrediënt: kurkuma of geelwortel, in poedervorm ook wel bekend onder de Indische naam koenjit. Welke constellatie de kerrie ook heeft, het bestaat altijd voor het grootste deel uit kurkuma. Daar wordt het namelijk geel van. En dat lijkt de enige specifieke eigenschap te zijn die we kunnen toeschrijven aan ons oerHollandse kerriepoeder. Ik stel voor kerrie voortaan als volgt te definieren: een specerijenmengsel waar zo veel kurkuma in zit dat je er een eigele roomsaus mee kunt maken.

BOEKFRAGMENT

Genieten van samen koken Samen genieten van koken? Ja dat kan! Chef Francesco Senf beschrijft hoe hij met zijn kookvrienden 200 gerechten van internationale topkoks heeft bereid. De recepten zijn niet ingewikkeld en geïnspireerd op de Italiaanse kookstijl.

Frans Senf, Genieten van samen koken. Groot Wassenaars Kookboek 2.0, Uitgeverij Veel Plezier B.V., 288 pagina’s (€ 48,50) www.kookatelierwassenaar.nl

BOEKENKRANT.COM

DECEMBER 2017 PAGINA 32

STRIPS BOEKENKRANT TIPT BATMAN. THE DARK PRINCE CHARMING Enrico Marini is de eerste Europese striptekenaar die een compleet nieuw Batman-verhaal heeft mogen maken. De Joker heeft een meisje gekidnapt. Batman duikt in de donkerste krochten van Gotham City om te verdwijnen Enrico Marini, Batman. The Dark Prince Charming 1 & 2, op te lossen. Dan blijkt Uitgeverij Dargaud-Lombard dat het niet alleen voor (€ 9,95) Batman, maar ook voor de Joker een hoogstpersoonlijke zaak is. Welke geheime band delen ze met het mysterieuze meisje?

FAMILIEZIEK Striptekenaar Peter van Dongen bewerkte de roman van Adriaan van Dis tot een beeldverhaal. Hierin draait het om een Indisch gezin dat zijn draai probeert te vinden in het Nederland van de jaren vijftig. Dit wordt bemoeilijkt doordat elk gezinslid is getekend door de oorlog.

Peter van Dongen, Familieziek, Uitgeverij Scratchbooks, 128 pagina’s (€ 24,90)

HET PLAN VAN WIEBELING Het tweede deel van de nieuwe reeks over Robbedoes. In de Zoo van Antwerpen wordt een Joodse diamantair beroofd van zijn koffertje. Robbedoes en Kwabbernoot zijn er getuige van hoe de verdachte bij Marc Legendre en Charel de lurven wordt gepakt. Cambré, Robbedoes special 2: Maar van de diamanHet plan van Wiebeling, Uitgeten is geen spoor en ze verij Dupuis (€ 6,95) moeten hem laten gaan. Maanden later stuiten ze opnieuw op de verdachte van de diamantroof die duidelijk iets in zijn schild voert. Tijd om het zaakje uit te vissen!

MÜNCHHAUSEN EN FREUD Londen 1939. Midden in de nacht landt een verwarde, oude man met een zelfgebouwde luchtballon op het dak van Buckingham Palace. Hij praat Duits en beweert van de maan te komen. Heeft hij zijn verstand verFlix en Bernd Kissel, Münchloren of vertelt hij de hausen en Freud. De waarheid waarheid? Gelukkig over het liegen, Uitgeverij: is er iemand die de Soul Food Comics (€ 19,95) waarheid kan achterhalen: de in Londen in ballingschap levende dokter Sigmund Freud. In Münchhausen en Freud draait het om de vraag wie je meer vertrouwt: je eigen boekenwijsheid, of de persoon tegenover je?

WOII

Sporen van het toeval De Spaanse Burgeroorlog is voor de meesten van ons te vergelijken met een verre voorouder. Je weet dat hij er was, maar daar houdt het wel zo’n beetje mee op. Sporen van het toeval begint waar deze oorlog eindigt: in de overvolle haven van Alicante. Door Jeroen van Esch Het is maart 1939 en 15.000 opgejaagde tegenstanders van Franco’s fascistische regime hopen dat ze kunnen ontkomen via een van de schepen. Slechts een kleine 3000 van hen lukt dit daadwerkelijk. Verzetsstrijder Miguel Ruiz is er daar een van. Aanvankelijk is hij blij met de ontsnapping. De pret is echter van korte duur – er zijn maar twee toiletten aan boord – en zal de opmaat vormen van vijf barre jaren. Hij wordt gedropt in het Algerijnse Oran, een bolwerk van Vichy-Frankrijk, marionetten van de Duitsers. De Fransen moeten niets van de Spanjaarden hebben en sturen ze uiteindelijk naar een werkkamp in de Sahara. Feitelijk een concentratiekamp. De republikeinen worden afgebeuld

beproefd systeem van flashbacks en schakelt ontspannen tussen zijn gesprekken met de hoogbejaarde hoofdpersoon Ruiz en diens vlijmscherpe herinneringen. Dat Roca dit op onnavolgbare wijze volkomen geloofwaardig en sferisch doet, mag inmiddels vanzelfsprekend heten. Onlangs konden we in de Boekenkrant al genieten van het intieme en ontroerende La Casa, waarin hij hetzelfde klaarspeelt. Je proeft het woestijnzand tussen je tanden. Het is niet verrassend dat dit dikke document over de Spaanse strijders die zich aansloten bij de geallieerMiguel Ruiz en Paco Roca den en uiteindelijk Parijs bevrijdden, al een hele rij onderscheidingen op heeft mogen spelden. Sporen en sterven bij bosjes, in de verzenvan het toeval won bijvoorbeeld de gende hitte. Pas in 1943 zijn er Britse prijs voor het beste bevrijders. Maar wat Spaanse boek tijdens graag sluiten ze zich bij de Comic Fair Barcehen aan om hun gevecht lona en een Romics tegen het fascisme voort op de Comic Fair van te zetten. Rome. Het is een bestHet knappe is dat dit seller in Spanje en bizarre verhaal nergens wordt al voorzichtig een dramatische klucht vergeleken met Maus, wordt. Knap, maar geen de graphic novel van toeval als je weet dat de Art Spiegelman over ‘sporen’ zijn vastgelegd de Holocaust. Een door niemand minder haast schokkende dan Paco Roca zelf, de historische thriller, Iberische tekenaar die zo graag speelt met licht, Paco Roca, Sporen van het toe- die een plek op school val. De Spaanse bevrijders van verdient. schaduw en gevoelige Parijs, vertaling: Sigge Stemenselijke verhalen. geman, Sould Food Comics, Hij werkt met een 332 pagina’s (€ 24,95)

BOEKENKRANT.COM

DECEMBER 2017 PAGINA 33

STRIPS STRIPMAKER DES VADERLANDS

‘Striptekenen is pure magie!’ Ze begon op de filmacademie, besloot daarna God en de wetenschap te bestuderen, om vervolgens striptekenaar te worden. De allereerste Stripmaker des Vaderlands, Margreet de Heer (45), heeft een veelzijdige achtergrond. ‘Ik realiseerde me pas laat dat je van striptekenen je werk kon maken.’ Door Anne van Blijderveen Stichting aaStrips (all about Strips) heeft de nieuwe ambassadeursfunctie in het leven geroepen om het stripmedium nationaal op de kaart te zetten via de ontwikkeling van projecten en activiteiten. Ook moet de titelhouder in stripvorm reageren op gebeurtenissen van nationaal belang. De Heer was een van de vier striptekenaars die voor de titel genomineerd werden. Die nominatieperiode vond ze heerlijk, zegt ze. ‘Ik heb ontzettend mijn best gedaan om te winnen. In eerste instantie werd ik wel een beetje bang voor de media-aandacht. Ik dacht: Wat moet ik doen als ik op tv kom? Maar ik vond het ontzettend leuk!’ Ze geeft toe wel een beetje exhibitionistisch te zijn. ‘Als kind van twee predikanten krijg je toch wat podiumliefde mee, denk ik.’ ONDERWIJS

De Heers dominees- en academische achtergrond hebben haar liefde voor het onderwijs aangewakkerd. ’Het is een soort drang om dingen door te geven. Het voordeel van het stripmedium is dat je er altijd een grapje of kwinkslag in kunt verwerken. Dat wordt minder gewaardeerd als je dat vanaf de preekstoel doet.’ Het komt dan ook niet als een verrassing dat de kersverse Stripmaker des Vaderlands maar liefst vijf boeken heeft gewijd aan het uitleggen van thema’s als wereldheerschappij, de liefde, filosofie, wetenschap en religie. Nu is volgens haar de tijd aangebroken om strips gemeengoed

Margreet de Heer COK JOUVENAAR

te maken in het onderwijs. ‘Ik wil educatieve beeldverhalen promoten om vakken als geschiedenis en biologie te ondersteunen. Maar ik wil ook graphic novels en andere stripboeken op de literatuurlijst krijgen.’ Op deze manier wil De Heer ervoor zorgen dat mensen net zo gemakkelijk de nieuwe Hanco Kolk als de nieuwe Nicci French zullen kopen. Zeg niet dat beeldverhalen minder ‘hoogstaand’ zijn dan ‘gewone’ literatuur. ‘Dat is onzin! Je kunt op andere manieren diepgang creëren. Een blik. Een gebaar. Een verandering in de achtergrond. Beeld kan de tekst allemaal meer betekenis geven.’ De Heer heeft niet alleen goede ideeën, ze is al bezig om lesprogramma’s rondom of met strips te maken. ‘Het zit nog in de ontwikkelingsfase, maar ik wil het docenten zo makke-

lijk mogelijk maken. Geschiedenislessen over de Tweede Wereldoorlog kunnen ondersteund worden met propagandastrips uit die periode. Maar je hebt ook series als Van nul tot nu, waarin de hele Nederlandse geschiedenis wordt behandeld. Dat kan van grote meerwaarde zijn tijdens een les. Verder geef ik handvatten om graphic novels te kunnen behandelen en ontleden.’ De stripmaakster heeft ook al nagedacht over de literatuurlijst. ‘Ik vind het belangrijk dat scholieren iets lezen waarover ze kunnen denken. Zoals Wills Kracht van Ritstier, over een gezin met tienerkinderen waarvan de moeder borstkanker krijgt, maar ook Dansen op de vulkaan van Floor de Goede, over relaties.’ De Heer benadrukt dan ook de hoge kwaliteit van stripmakers in Nederland. ‘Het probleem is de zichtbaarheid. Niet de kwaliteit.’ Als ze na drie jaar het stokje moet overdragen, hoopt ze dat op elke literatuurlijst een aantal stripboeken staan. MAGIE

De Heer was zelf dertien toen ze haar allereerste verhaal tekende. Het was een verhaal over een ork, want ze is een groot Tolkien-fan. ‘Eigenlijk wilde ik romanschrijver worden. Dat was mijn droom als tienjarig meisje. Toen ik begon met tekeningen over Jezus te maken voor het faculteitsblad van de studie theologie, merkte ik pas hoe gelukkig ik daarvan werd.’ Dat is iets waar De Heer op hamert: plezier. Jaren geleden begeleidde ze een tijdlang groepjes kinderen die

‘Ik word boos van mooie tekeningen in een slecht verhaal.’ graag strips maakten, waaronder Aimée de Jongh, die later De terugkeer van de wespendief uitbracht. ‘Kinderen hebben er zoveel lol in. Daar kan ik van genieten. En ik vind het ook belangrijk jong talent te stimuleren.’ Naast het rekruteren van jong talent, wil De Heer zich moederlijk ontfermen over de jonge tekenaars die Nederland al rijk is. De belangrijkste tips die ze voor hen heeft zijn: heb plezier en investeer in een goed verhaal. ‘Het verhaal is belangrijker dan de tekeningen. Sterker nog: ik word boos van mooie tekeningen in een slecht verhaal. Met mijn simpele tekeningen ben ik ook ver gekomen.’ Natuurlijk moet je ook veel oefenen. De Stripmaker des Vaderlands durft pas sinds acht jaar te zeggen dat ze goed kan tekenen. Terwijl ze toch al sinds haar dertigste bezig is. ‘Striptekenen is magisch, ook als je nog niet supergoed bent. Het combineren van tekst en tekeningen is echt pure magie. Toen een directeur van de Rabobank mij ooit eens zag tekenen, verzuchtte hij dat hij liever tekenaar was geworden. Dat geeft toch aan hoe bijzonder het is dat je creatief bent? Als tekenaar moet je niet onzeker zijn, maar trots!’

Slurp Publishers

HET KOOKBOEK VAN ILJA GORT EN DE WIJNBOERENMINNARES

WATERTANDEND LEKKERE RECEPTEN EN PRACHTIG GEDEKTE TAFELS Nu verkrijgbaar bij de boekhandel Adv_Chateaukoken_Boekenkrant_260x390_v2.indd 1

â&#x201A;¬24,95 28-11-17 13:29

BOEKENKRANT.COM

DECEMBER 2017 PAGINA 35

BOEKFRAGMENT

Zwanenzangen Een toepasselijke ‘Zwanenzang’ is My Way van Herman Brood door Pieter Steinz beschreven in het boek dat hij maakte met Bernard Hulsman over liederen van vroeg gestorven pophelden. Herman Brood (1946 – 2001) sprong van de hoogste verdieping van het Hilton Hotel in Amsterdam naar beneden. Gerard Ekdom noemde Zwanenzangen in RTL Late Night ‘Pure porno!’.

Bernard Hulsman en Pieter Steinz, Zwanenzangen, foto’s: Lex van Rossen, Uitgeverij Conserve, 164 pagina’s (€ 17,50) www.conserve.nl

‘Als een opgevoerde brommer ga ik sneller naar de knoppen’ luidde de pakkende kop boven het interview in de Haagse Post. Het moet eind 1978 geweest zijn, de geïnterviewde stond op het toppunt van zijn roem. Herman Brood – want hij was het – had net zijn superieure live-album Cha Cha uitgebracht, de hitsingle ‘Still Believe’ was dagelijks op Hilversum 3 te horen, terwijl de snelgroeiende schare Broodfans nog niet eens uitgeluisterd was op de eerder dat jaar verschenen studioplaat Shpritsz. Brood was hot, en geruchtmakende interviews zoals in HP verhieven hem in de ogen van smachtende provinciaaltjes (lees: mijn klasgenoten en ik) tot mythische proporties. Een rockster die niet oud wilde worden en zijn carrière gestalte gaf in een

roes van drank en drugs – die moest wel een tweede Jim Morrison zijn, of op zijn minst een mannelijke Janis Joplin. De opgevoerde brommer heeft het bijna drieëntwintig jaar uitgehouden voordat hij naar de knoppen ging. Herman Brood, Neêrlands enige rock’n’roll-legende, heeft na zijn hoogtijdagen vaak gesputterd, maar even zo vaak een nieuwe start gemaakt: als dichter, als schilder, als vader, als druggebruiker en ook als muzikant. Meer dan vijfendertig jaar na zijn debuut als pianist in de beatgroep The Moans maakte hij nog een plaat (Ciao Monkey, 2000) die welwillende kritieken kreeg. Op het scherp van de snede bewoog Brood zich niet meer, maar daar stond tegenover dat hij op handen gedragen werd door Hilversumse televisiemakers en beroepsbabbelaars, die hem als bekende Nederlander constant in beeld hielden. Het rockbeest was troeteljunk geworden – tot ontzetting van zijn (voormalige) fans. Lichamelijk was Brood inmiddels wel een wrak. Jarenlang speed-, drank- en cocaïnegebruik had zijn lever, zijn hart en de rest van zijn constitutie geruïneerd; eind jaren negentig was hij zelfs gedwongen om in luiers te lopen. (Hoezeer hij leed onder zijn hulpbehoevendheid en zijn incontinentie, blijkt uit het schilderij Take Me off the Cross dat hij in 1999 maakte en dat in 2002 op

een overzichtstentoonstelling van Broods werk in het Cobra Museum in Amstelveen te zien was; het toont een gekruisigde Christusfiguur voorzien van het woord ‘pamper’.) Op de middag van de 11de juli 2001 ging hij naar het Amsterdamse Hilton Hotel, dicht bij zijn huis, en sprong hij van het dak. Zijn hoed waaide op een balkon, zelf sloeg hij te pletter op een ander balkon. Later werd nog een afscheidsbriefje gevonden met de boodschap dat hij ‘er geen zin meer in’ had. ‘Maak er een mooi feest van. En misschien zie ik jullie nog eens.’ ‘When I do my suicide for you/I hope you’ll miss me too’ zong Brood in een van zijn beroemdste nummers, ‘Rock ‘N Roll Junkie.’ Hij had zich geen zorgen hoeven maken; in de dagen na zijn dood groeide het rouwbetoon uit tot massahysterie. Kranten en weekbladen vulden honderden pagina’s met in memoriams, foto’s en analyses; de Volkskrant noemde hem een kruising tussen Pietje Bell en Elvis Presley, NRC Handelsblad bestond het zelfs om de betekenis van het fenomeen in een potsierlijk voorpagina-artikel te duiden zonder dat zijn dood gemeld was.

BOEKFRAGMENT

Ik kan er nét niet bij In Ik kan er nét niet bij vertelt Sander Verheijen het hartverscheurende verhaal van zijn eerste jaren als vader van een bijzondere tweeling: Willem werd geboren met een zware hersenbeschadiging, Maurits heeft autisme.

Sander Verheijen, Ik kan er nét niet bij, Uitgeverij HarperCollins, 288 pagina’s (€ 17,99) www.harpercollins.nl

Na de vaststelling van Willems cerebrale parese en het uitdrukkelijke advies van dokter Petersen om zo vroeg mogelijk te starten met revalideren, sturen we aan op een snelle afspraak met het revalidatiecentrum in Leiden. Willem is met zijn veertien maanden aan de jonge kant, maar door dokter Petersen mogen we al wel de intake doen. Behalve dat het woord ‘revalideren’ hoop geeft, alsof alles aan het eind van de rit goed komt, hebben we geen idee wat we kunnen verwachten. En over die hoop maak ik me niet al te veel illusies meer. ‘Bloedpropje’ klonk minstens even hoopvol. Bij het revalidatiecentrum aangekomen parkeren we de auto dicht bij de ingang en laden we de jongens over in de kinderwagen. We worden opgevangen door de assistente van de revalidatiearts. Ze brengt ons naar de eerste verdieping van het kleurige gebouw. Terwijl ik de kinderwagen voor me uit duw, kijk ik mijn ogen uit. Ik zie oude en jonge mensen in rolstoelen en met andere

hulpmiddelen door de gangen bewegen. Mannen met geamputeerde ledematen, kinderen met een of meerdere lichamelijke handicaps. Aan de muren hangen grote zwartwitfoto’s met kinderen en volwassenen die ons trots toelachen vanaf de rand van het zwembad of vanuit een sporthal. Stuk voor stuk hebben ze een zichtbare beperking. De revalidatiearts stelt zich aan ons voor. We vinden haar direct aardig. Het type vrouw met ballen. We zijn dan ook licht teleurgesteld als ze vertelt dat zij Willem waarschijnlijk niet gaat begeleiden. Ze is hier tijdelijk. Over een maand komt de vaste revalidatiearts van het centrum terug van zwangerschapsverlof. Ik neem Willem op schoot, met zijn rug tegen mijn buik, mijn armen om hem heen. De meest stabiele houding die ik kan bedenken. Willem vindt het allemaal wel goed. Hij is rustig en kijkt een beetje om zich heen. Op verzoek demonstreer ik dat Willem echt niet zelfstandig overeind blijft zitten. De spanning in zijn romp is minimaal, en als je hem loslaat, valt hij gewoon om. De arts heeft genoeg gezien en gaat over op wat standaarduitleg over de aanpak van het revalidatiecentrum. Ondertussen is Maurits op ontdekkingstocht door het kantoor. Tegenwoordig is hij gefascineerd door strakke lijnen en rechte vormen.

Maar ook al dan niet draaiende wielen hebben zijn interesse. Nu heeft het bureau van de revalidatiearts zijn onverdeelde aandacht. Hij volgt de rechte lijnen van het tafelblad terwijl hij erlangs loopt en zijn hand langs de rand verplaatst. Zijn hoofd een beetje schuin. Hij zegt niets. Iedereen kijkt een moment zwijgend toe. Vertederd misschien zelfs. ‘Maurits heeft iets met rechte lijnen,’ leg ik uit. ‘Dat is nieuw.’ We schenken er verder geen aandacht meer aan en praten verder over Willem. Want Willem is ons zorgkind, en we zijn hier tenslotte voor hem. Na een klein uurtje zijn we weer een stuk wijzer geworden. Dat Willem te jong is, wisten we al, maar nu weten we ook dat er een wachtlijst bestaat en dat er nog een eis op tafel ligt: Willem moet écht eerst van zijn aanvallen af. De arts neemt afscheid van ons met de belofte dat we direct bericht krijgen als er een plekje vrijkomt in de peutergroep. Op de weg naar huis krijgt Willem de eerste aanval van de dag. Het is een flinke. Jip kruipt naar de achterbank, sust en telt. En fluistert: ‘Mama is bij je.’

BOEKENKRANT.COM

DECEMBER 2017 PAGINA 36

BOEKHANDEL AGENDA

december 2017 10 DECEMBER

AMSTERDAM – Lezing De sigarenfabriek van Isay Rottenberg in De Amsterdamse Boekhandel. In dit boek gaan Hella en Sandra Rottenberg op zoek naar het verhaal over hun grootvaders verblijf in nazi-Duitsland, waarover hij nooit een woord heeft gerept. www.libris.nl/de-amsterdamse-boekhandel

11 DECEMBER

LISSE – Auteur Thomas Verbogt en singer-songwriter Beatrice van der Poel brengen tijdens de voorstelling Montere weemoed prachtige, weemoedige liedjes en komische verhalen ten gehore. www.montereweemoed.nl

14 DECEMBER

HENGELO – In 2016 brak Marieke Nijkamp internationaal door met haar young adult-roman 54 Minuten. Vandaag lanceert de Hengelose bestsellerauteur haar nieuwe roman: Voor ik je loslaat. De presentatie vindt plaats bij Boekhandel Broekhuis. www.boekhandelbroekhuis.nl AMERSFOORT – De Algemene Boekhandel organiseert een lezing met muziekjournalist Merlijn Kerkhof, want december is niet alleen de maand van Sinterklaas en kerst, maar ook bij uitstek de maand van de klassieke muziek. Kerstklassiekers als Messiah van Händel en het Weihnachtsoratorium van J.S. Bach worden druk bezocht. Wat maakt deze stukken zo bijzonder? Hoe zitten ze in elkaar en waar komt die kersttraditie vandaan? www.libris.nl/dealgemeneboekhandel

15 DECEMBER

HAARLEM – Bilderdijk-lezing 2017: het geheim van de klare lijn door striptekenaar, vormgever en architect Joost Swarte. Aan de hand van ruim honderd tekeningen en illustraties geeft Swarte een exclusief inkijkje in zijn ideeënwereld en onthult hij en passant het geheim van de klare lijn. www.bilderdijk.org

16 DECEMBER

ANTWERPEN – Festival Het Laatste Woord. Waag je kans met de poëzieroulette in het casino, ontdek nieuw literair talent, ga cocktails slurpen in de secret bar of laat famous last words voor altijd op je huid zetten. Met o.a. Maud Vanhauwaert, Charlotte Van den Broeck en Carmien Michels. www.destudio.com

MAASTRICHT – Rik Felderhof en Hans Melissen vertellen bij boekhandel Dominicanen over hun nieuwe boek ANWB Reisgids voor levensgenieters. In dit persoonlijke reisverslag van meer dan 300 pagina’s nemen ze je mee op een trip down memory lane van Maastricht tot St-Tropez. www.libris.nl/dominicanen

16-17 DECEMBER

UTRECHT – Het KNUS Festival is een tweedaags evenement bestaande uit een combinatie van markten, muziek, straattheater en literatuur. Struin over een sfeervolle markt met een beker warme chocolademelk in je hand en krijg ineens de kans om een dichter te bellen. Met je ogen dicht genieten van een gedicht voor jou alleen, in een knusse leunstoel een boek lezen of een dichtregel op je arm laten tatoeëren – het kan allemaal.

BOEKHANDEL DE BOEKANIER, LIER

Een woonkamer in de etalage Op 24 november vierde boekhandel De Boekanier in Lier zijn eerste jubileum. De boekhandel, die maar een paar stappen verwijderd ligt van het prachtige Lierse stadhuis, is eigendom van moeder-dochterkoppel Janine Hendriks en Marijke van Hauwaert. Met z’n tweeën brengen zij nieuwe energie in een historische stad. Door Barbara Starink Als je door de Antwerpsestraat naar de Grote Markt van Lier loopt, kun je De Boekanier niet missen. De etalage trekt je er gewoon naartoe. In oktober lagen de boeken op houten tafels, in een kookpot boven een nepvuur, en tussen kleurige herfstbladeren en pompoenen. ‘Dat is allemaal ons moeke,’ zegt Marijke. De etalage is inderdaad Janines nieuwe persoonlijke passie geworden, iets wat ze zelf niet had verwacht toen ze de boekhandel een jaar geleden opende. Thema’s gaan met de seizoenen mee en daarom komt er natuurlijk ook een heuse kerstetalage. Janine spreekt enthousiast over haar idee om voor kerst een knusse woonkamer na te bouwen, inclusief lekkere stoel, dekentje en rijdend treintje. ‘Er komt ook een kleine, slapende neppoes. Ik wilde echt dat huiselijke, van gezellig met een boek binnen zit-

Frans van den Ing komt graag in De Amsterdamse Boekhandel, een gezellige winkel met een prachtig boekenaanbod.

www.stripmuseum.be

De Amsterdamse Boekhandel heeft alles wat u ervan mag verwachten. Er is een overzichtelijke presentatie van de aanwezige boekenvoorraad. Zowel recente boeken als klassie-

www.dickensfestijn.nl

BRUSSEL – Belgisch Stripmuseum. Voor Familieziek bewerkte Peter van Dongen de gelijknamige novelle van Adriaan van Dis tot een beeldroman. Originele tekeningen uit de verstripping zijn in de Gallery van het stripmuseum te zien.

Mensen komen natuurlijk naar De Boekanier om boeken te kopen. ‘Maar ze komen ook om tips te vragen als ze zoeken naar speciale boeken die ze niet online konden vinden. Die gaan we dan voor hen opzoeken,’ legt Marijke uit. Naast boeken verkoopt de winkel ook andere leuke dingen. Vooral de bijzonder postkaartjes, die je niet zo snel in andere winkels ziet liggen,

zijn in trek. Daarnaast organiseren ze leuke evenementen. Deze zomer was er een wedstrijd postkaartjes ontwerpen en een knutselmiddag met Tom Mariën, Liers stadsdichter. Eind november kwamen er papa’s voorlezen tijdens de Vlaamse Voorleesweek, en in de kerstperiode zullen er nog verscheidene auteurs komen signeren. Er is dus genoeg te doen. Gezellig is het zeker in deze winkel. Mijn favoriete plekje was het knusse kinderboekenkamertje achter in de winkel, waar een witte uil over de Harry Potter-boeken waakt. Een boekhandel om naar terug te komen – al is het maar om te zien wat Janine nu weer in de etalage heeft gezet.

Mijn favoriete boekhandel

T/M 7 JANUARI 2018

DEVENTER – Dickensfestijn. De negentiendeeeuwse Engelse stad van Charles Dickens herleeft in volle glorie in het historische Bergkwartier van Deventer. Ruim 950 personages uit de beroemde boeken van deze Engelse schrijver komen tot leven: van Scrooge tot Oliver Twist, van Mr. Pickwick tot Christmas Carol Singers.

ten creëren.’ In haar ontwerp houdt Janine rekening met zowel het geplande thema als de actualiteit. ‘Laatst met de eiercrisis had ik een boek over eieren in de etalage gelegd met de tekst “nu met fipronil-vrije recepten” erbij.” Zo proberen we er ook grapjes in te leggen.’

DE AMSTERDAMSE BOEKHANDEL

‘Na bijna vijftig jaar vaste klant te zijn geweest van een boekhandel in Vlaardingen, moest ik na mijn verhuizing naar Amsterdam, nu vier jaar geleden, op zoek naar een nieuwe leverancier van leesvoer voor mijn nimmer aflatende leeshonger. En het geluk was aan mijn zijde. Op een van mijn eerste verkenningstochten door Amsterdam stuitte ik op de Buitenveldertselaan 170 op De Amsterdamse Boekhandel. In dit gezellig ingerichte leesvoerparadijs maakte ik kennis met eigenaar Denis Stirler, zijn vrouw Debbie en de vaste medewerkers Marjoleine en Leon. Vanaf de eerste ontmoeting voelde ik dat deze boekwinkel een waardige opvolger was van de Vlaardingse voorganger.

www.knusutrecht.nl

Janine Hendriks en Marijke van Hauwaert

Frans van den Ing kers staan te pronken in de kasten of liggen op de tafels. Verder zorgt de literaire deskundigheid van de medewerkers voor een goede boekenkeuze. Bovendien is het er gezellig en is er altijd tijd voor een praatje en een kopje koffie. Ook zijn er veel bijzondere boekactiviteiten,

zoals het voorlezen voor Spaanse en Nederlandse kinderen, interviews in de etalage met schrijvers, boekpresentaties en lezingen. Zo sprak ik er o.a. Kees van Kooten en Geert Mak. Kortom: ik voel mij er heel erg op mijn gemak. Ik kom er graag. Ik hoop u er een keer te ontmoeten.

BOEKENKRANT.COM

DECEMBER 2017 PAGINA 37

BOEKHANDEL BOEKHANDELS DIE DE BOEKENKRANT VERSPREIDEN Voor een compleet actueel overzicht kijkt u op www.boekenkrant.com/boekhandels. Staat uw naam niet op de lijst, of heeft u aanpassingen? Geef het door via info@boekenkrant.com NEDERLAND AALSMEER

Boekhuis Aalsmeer ALKMAAR

Boekhandel Feijn Boekhandel Van der Meulen’s

BUNSCHOTEN – SPAKENBURG

Bruna van de Geest CASTRICUM

Boekhandel Laan COEVORDEN

ALMELO

Readshop Coevorden

ALPHEN A/D RIJN

Readshop Cuijk

Boekhandel Broekhuis Boekhandel Haasbeek Boekhandel Haasbeek Herenhof AMERSFOORT

De Algemene Boekhandel Boekhandel Riemer Boekhandel Veenendaal AMSTELVEEN

Boekhandel Venstra AMSTERDAM

De Amsterdamse Boekhandel Boekhandel de Dolfijn De Nieuwe Boekhandel Boekhandel Jimmink Boekhandel Scheltema Plantage Van der Plas APELDOORN

Nawijn & Polak Boekverkopers ARNHEM

CUIJK

CULEMBORG

Boekhandel Tomey DELFT

Boekhandel Ben Kempers Boekhandel De Omslag DEN BOSCH

Boekhandel Adr. Heinen DEN HAAG

Boekhandel Douwes Boekhandel Van Stockum DEVENTER

Boekhandel Praamstra DIEREN

Boekhandel Dieren DOESBURG

Nieuwenhuis Boek en Buro DOETINCHEM

Raadgeep & Berrevoets DORDRECHT

De Arnhemse Kinderboekwinkel Boekhandel Hijman Ongerijmd

Boekhandel Vos & Van der Leer

Boekhandel Van der Velde

The Read Shop Doorwerth

Boekhandel Den Boer BADHOEVEDORP

Boekhandel Van der Velde

BARNEVELD

Voster Boek & Kantoor

BEILEN

Boek en Buro

ASSEN

BAARN

DOORN

The Readshop Doorn DOORWERTH

DRACHTEN

Boekhandel Jaspers

DRONTEN

Boekhandel Romijn

EDE

Boekhandel Het Logboek

EINDHOVEN

Boekhandel Novita

Boekhandel Van Grinsven Boekhandel Van Piere

Quist boeken

Plantage Vermeer

Readshop Beverwijk

Smit en Co Boek- en Kantoorboekhandel

BENNEKOM

BERGEN OP ZOOM BEVERWIJK

BILTHOVEN

Bilthovense Boekhandel BLEISWIJK

Boekhandel Muilenburg BODEGRAVEN

Readshop Karssen BOXMEER

Van Dinter Media BREDA

Boekhandel Van Kemenade & Hollaers Libris Boekhandel Buitelaar BREUKELEN

Boekhandel van Kralingen BRUNSSUM

Boekhandel Rob Rozeman BUNNIK

Boekhandel Van Ravenswaay

EMMEN

ENKHUIZEN

ENSCHEDE

Boekhandel Broekhuis ETTEN-LEUR

Plantage Etten-Leur EXLOO

Geerts Warenhuis GELDROP

Boekhandel van Grinsven GOIRLE

Blz. Boekhandel Buitelaar GOES

Boekhandel De Koperen Tuin GOUDA

Boekhandel Verkaaik GRONINGEN

Boekhandel Van der Velde Boekhandel Riemer

HAARLEM

Boekhandel Gillissen & Co Boekhandel H. de Vries Boeken Bruna Cronjéstraat HAAKSBERGEN

MIJDRECHT

Boekhandel Mondria MONNICKENDAM

Boekhandel Van der Velde

NAALDWIJK

Steenwijk’s Boekhuys

Nimo Boek

Boekhandel Vingerling NIEUWEGEIN

HAREN GN

The Read Shop Nieuwegein

HAZERSWOUDE

Boekhandel Roodbeen

Boek en Buro

Boomker Boeken Readshop Hazerswoude HEDEL

The Readshop Hedel HEEMSKERK

Bruna Heemskerk HEEMSTEDE

Boekhandel Blokker HEERHUGOWAARD

Bruna Middenwaard HEERLEN

Bij Het Raethuys HEEZE

Boek- en Kantoorboekhandel Lektura HELMOND

Boekhandel de Ganzenveer HENGELO

Boekhandel Broekhuis HEUSDEN

Zin in Boeken HOLTEN

Heusinkveld – Holten

NIJKERK

NIJMEGEN

Boekhandel Augustinus De Nijmeegse Kinderboekwinkel Books by Roelants Boekhandel Roelants Dekker vd Vegt boekverkopers NOORDWIJKERHOUT

Boekhandel Wagenaar & Van Halem NUNSPEET

Boekhandel Osinga OEGSTGEEST

Rijnlandse boekhandel Boekhandel De Kler OISTERWIJK

Boekhandel Oisterwijk OLDENZAAL

Boekhandel Broekhuis OOSTERBEEK

HOOFDDORP

Boekhandel Meijer en Siegers

HOORN

Boekhandel Derijks

Boekhandel Stevens Hoornse Boekhandel HOUTEN

Boekhandel Wijs HUIZEN

Boekhandel Flevo KAPELLE

Boekhandel Lectori KERKRADE

Boekhandel Leeskunst

KRIMPEN AAN DEN IJSSEL

Boekhandel De Korf Boekhandel Kamerbeek LEEUWARDEN

Boekhandel Van der Velde LEIDEN

Boekhandel De Kler Boekhandel Kooyker Boekhandel van Stockum LEIDERDORP

Boekhandel De Kler

SNEEK

OSS

TILBURG

Rebers Boek en Buro

Boekhandel Arentsen Gianotten Mutsaers

PUTTERSHOEK

Marjan Houtman Lezen en Schrijven PIJNACKER

Boekhandel van Atten Bruna Pijnacker RHOON

Het Witte Huys RODEN

Boekhandel Daan Nijman ROERMOND

Plantage Boekhandel ROOSENDAAL

ZOETERMEER

Boekhandel De Kler Boekhandel Sonneveld Haasbeek

Boekhandel Kees Literaire Boekhandel Broese boekverkopers Savannah Bay

Boekhandel Someren en Ten Bosch Van den Brink Boek en Buro

Boekhandel Priem

Waanders in de Broeren

UTRECHT

VALKENSWAARD VEENENDAAL

ZUTPHEN

ZWOLLE

Boekhandel van Kooten VEGHEL

Bek, Boeken & Bijzonders VELP GLD

Boekhandel Jansen & de Feijter VENLO

Boekhandel Koops VENRAY

Roojboek VLEUTEN

Boekhandel Kees VLISSINGEN

Boekhandel ’t Spui VOORBURG

Boekhandel De Kler

Boekhandel het Leesteken

ZEVENAAR

The Read Shop Express Uithoorn

UITHOORN

OUDEWATER

PURMEREND

ZEIST

TIEL

Kinderboekhandel In de Wolken

The Readshop Oudewater

Boekhandel Logica Groenveld Boeken Boekhandel Kramer & Van Doorn

STEENWIJK

OUDERKERK A/D AMSTEL

Boekhandel Sprey

IJSSELSTEIN

VOORSCHOTEN WAALWIJK

Plantage Bookstore WAGENINGEN

Boekhandel Kniphorst WASSENAAR

Boekhandel De Kler WILLEMSTAD

Boekhandel het Rozemarijntje WINTERSWIJK

Boekhandel Kramer WOERDEN

Libris Woerden WORMERVEER

Pasman Boek & Hobby IJMUIDEN

N IE U W The Read Shop Express IJmuiden

Boekhandel De Kler

Boekhandel De Boekenwurm

Grimbergen

Boekhandel De Omslag

ANTWERPEN

LIER

Boekhandel Donner Boekhandel Maximus Bosch en De Jong

BRASSCHAAT

LEUVEN

LEIDSCHENDAM LISSE

LOCHEM

Boekhandel Lovink MAARN

Boekhandel Boek & Koek MAASSLUIS

Boekhandel Het Keizerrijk MAASTRICHT

Boekhandel Dominicanen DE MEERN

Boekhandel Kees MEPPEL

Riemer Barth MIDDELBURG

De Drvkkery

ROSMALEN

ROTTERDAM

SANTPOORT-NOORD

Bredero Boeken

VLAANDEREN De Markies

Standaard Boekhandel BRUGGE

SCHAGEN

De Reyghere Raaklijn

SCHEVENINGEN

Letters & Co

Boekhandel Plukker Boekhandel Scheveningen SCHIEDAM

Schiedams Boekhuis SITTARD

Boekhandel Krings

DEINZE GENK

Malpertuis GENT

Walry

HEIST-OP-DEN-BERG

Het Voorwoord

De Boekanier Boekarest MECHELEN

Salvator De Zondvloed MORTSEL

De Boekuil

OUDENAARDE

Boekhandel Beatrijs ROESELARE

De Zondvloed TURNHOUT

Standaard Boekhandel

elling Cartoons op beenstaar: door striptek E r w i nvaSn uspvoartashl irts, n ǩ bedrukke di o ho es, t-shirts ǩ

ZZZ VXYDDOVKLUWV QO ǩ ǩ LQIR#VXYDDOVKLUWV QO

DECEMBER 2017, NO. 9 – DE BESTE

BRON VOOR YOUNG ADULT-BOEK BRO

VERRASSENDE SPROOKJESe, Met Spellslinger, Dirk Brack booksandquills en Wonderland

Verrassende sprookjes? Je vindt ze deze maand in de BKYA!

Neem een abonnement!

Aanmelden kan via boekenkrant.com/abo (of vul de

bon in)

Ik neem een abonnement op:

Twaalf nummers van de Boekenkrant + alle specials voor € 30,Zes nummers van de BKJunior voor € 15,Zes nummers van de BKYA voor € 15,Zes nummers van de BKStrips voor € 15,Zes nummers van de BKFilosofie voor € 15,Zes nummers van de BKHistorischeRomans voor € 15,Zes nummers van de BKMilitaireBoeken voor € 15,-

naam straat postcode land e-mail

BON m/v

plaats

telefoon

IBAN nummer betaling

automatische incasso per factuur (+ 2,50 administratiekosten)

geboortedatum handtekening

Stuur deze bon naar: Boekenkrant, Visscherplein 160 K22, 3511 LX Utrecht, Nederland

BK12-17

VOLGENDE MAAND IN DE BOEKENKRANT

In januari trappen we een nieuw literair jaar af. Zo spreken we met Michaël Stoker, directeur van Het Literatuurhuis, over wat de nieuwe status van Utrecht als ‘UNESCO City of Literature’ betekent voor het komende jaar. Ook tippen we twee boeken over lekkerder eten en leuker leven om 2018 goed te beginnen. Verder in de januari-editie: • Een interview met Alice Hoffman over De verbintenis van tegenpolen, haar nieuwe roman over het levensverhaal van de impressionistische schilder Camille Pissarro. Daarnaast spreken we met Peter Verhelst over het geschenk dat hij schreef voor de Poëzieweek, die eind januari in heel Nederland en Vlaanderen plaatsvindt. • Op de spanningspagina’s bespreken we Schilderswijk, de nieuwe misdaadroman van Martin Schouten, waarin politie-inspecteur Max Drooglever opnieuw voor een ‘Haags’ mysterie komt te staan. Ook wanen we ons in de hoofdstad met het vierde deel in de Amsterdam-serie, De stenen engel. We spraken met schrijver David Hewson. • Op de jeugdpagina’s vind je een interview met Maarten Veldhuis, die onder het pseudoniem M. de Roos de Kameleon nieuw leven inblaast. Recentelijk is alweer het vierde boek in deze nieuwe serie verschenen. • Tot slot lees je op de strippagina’s een recensie van Münchhausen en Freud, een bewerking van de avonturen van Baron van Münchhausen door Flix en Kissel. De Boekenkrant verschijnt iedere eerste maandag van de maand en is voor de klant gratis verkrijgbaar in de betere boekhandel. Thuis ontvangen? Vul de bon in op deze pagina.

Uphill Battle boekpromotie tel +31 302231718 redactie@boekenkrant.com verkoop@boekenkrant.com De volgende Boekenkrant verschijnt op 2 januari 2018.

BOEKENKRANT.COM

DECEMBER 2017 PAGINA 39

WIN EEN BOEK WIJ ZIJN DE BOEKENKRANT In deze rubriek maak je elke maand kennis met een van de medewerkers van de Boekenkrant. Deze keer is het de beurt aan redacteur Jeroen van Esch. Wat doe je in het dagelijks leven? ‘Ik speel de baas over reclamebureau COMNOU! in Hardenberg, u weet wel: de toeristische metropool van het Oosten. Ik maak websites en reclame, ontwerp advertenties, visitekaartjes en zorg dat onlineteksten smeuïg en hapklaar geserveerd worden. Dat soort dingen. Daarnaast run ik stripwebsite striptip.nl: recensies en nieuws over de betere stripboeken.’

Jeroen van Esch

WIN DIT BOEK

Hoe lang schrijf je al voor de Boekenkrant? ‘Ruim anderhalf jaar volgens mij.’ Wat was het leukste dat je voor de

WIN EEN BOEK

Yuto krijgt een bijzonder cadeau. Een cadeau dat zijn leven zal veranderen. Een cadeau voor het leven. Een cadeau om door te geven. Een uniek sprookje in oosterse sfeer met prachtige tekeningen voor alle leeftijden.

Wat is je lievelingsboek? ‘Poeh. Op het gebied van graphic novels wint Art Spiegelmans klassieker Maus het uiteindelijk van Batman: The Dark Knight Returns (Frank Miller). Omdat ik dankzij dit boek ontdekte dat stripboeken ook een ijzersterk drama kunnen vertellen dat je bijblijft. Qua leesboeken is dat eigenlijk een serie van acht boeken: De Donkere Toren van Stephen King. Fenomenaal, hoe hij de karakters uitwerkt en verschillende werelden naadloos met elkaar verweeft. Zijn variant op In de ban van de ring van Tolkien, eveneens een favoriet. Nu heb ik er lekker elf genoemd.’

Specials Naast de reguliere Boekenkrant verschijnen er ook regelmatig specials over verschillende thema’s. BKJunior:2 januari 2018 BKYA: 5 februari 2018

Welk boek ligt er op dit moment op je nachtkastje? ‘Bovenop ligt De groene overmacht van Maarten ’t Hart. Het is eigenlijk de eerste keer dat ik een boek herlees. Ik ben op een bijzonder grappige manier research aan het doen voor een (tot vandaag geheim) projectje: ik heb met mezelf afgesproken dat ik minstens één keer ga koken met zelfgekweekte groenten voor onze “Cokeclub”. Hoewel ’t Hart het liefst alles rauw opeet met crème fraîche, haha. Er is al geploegd, dus ik kan niet meer terug.’

WINNAAR

26 Vlaamse en Nederlandse auteurs, Verborgen, Uitgeverij LetterRijn, 300 pagina’s (€ 16,00)

Wie waren de drie schrijvers met een gespleten persoonlijkheid in het septembernummer? Het goede antwoord is: Alex Boogers, Pieter Aspe en Tom Hanks.

COLOFON Over de Boekenkrant De Boekenkrant biedt kwaliteit voor een breed publiek. Onze onafhankelijke redactie besteedt aandacht aan literatuur, spanning, jeugd, strips en non-fictie. Iedere eerste maandag van de maand verschijnt de papieren editie, die wordt verspreid via boekhandels, bibliotheken en scholen in Nederland en Vlaanderen. Tevens is het mogelijk om als particulier een abonnement te nemen en de Boekenkrant thuisgestuurd te krijgen. Daarnaast plaatst de redactie regelmatig nieuwe artikelen op www.boekenkrant.com.

Welk boek heb je nooit uitgelezen? ‘Ik houd wel van een thriller uit het noorden op zijn tijd, maar heb nu al een paar keer stroperige niemendalletjes weggelegd waar op de achterkant de meest fantastische superlatieven stonden vermeld. In dit populaire genre heeft de inflatie ook hard toegeslagen, ben ik bang.’

VORIGE KEER

Welke drie schrijvers zijn in dit beeld verborgen? Stuur de namen voor 18 december naar redactie@ boekenkrant.com met als onderwerp ‘Win een boek’. Vermeld ook je naam en adres. Onder de goede inzendingen wordt Ik geef je mijn hart van Pimm van Hest en Sassafras De Bruyn verloot.

Pimm van Hest & Sassafras De Bruyn (ill.), Ik geef je mijn hart, Uitgeverij Clavis (€ 29,95)

Boekenkrant hebt mogen doen? ‘Ik zie iedere recensie als een kans om het stripverhaal onder de aandacht te brengen. Vanuit mijn betrokkenheid bij de Boekenkrant neem ik dit jaar plaats in de commissie van de Stripschapprijs. Dat zijn mooie kansen.’

Uit de vele goede inzendingen trokken we Herman Verkerk uit Puttershoek. Hij wint een exemplaar van Verborgen van 26 Vlaamse en Nederlandse auteurs. Gefeliciteerd!

MEDEWERKERS Contact Uphill Battle Boekpromotie, Visschersplein 160, k22, 3511 LX Utrecht, Nederland. Telefoon: + 31 30 2231718 Redactie redactie@boekenkrant.com Informatie over adverteren verkoop@boekenkrant.com Abonnementenservice abo@boekenkrant.com Telefoon: +31 881 102005 Online www.boekenkrant.com facebook.com/deboekenkrant @boekenkrant @boekenkrant Oplage 21.000 De volgende Boekenkrant verschijnt op 2 januari 2018.

Het team Hoofdredacteur: Anouk Abels Redactie: Nicole van der Elst, Janneke Blok, Barbara Starink Corrector: Christine Tinssen Medewerkers: Isa Altink, Anne van Blijderveen, Zofeyah Braam, Wendy Claes, Jacqueline Coppens, Pim Cornelussen, Denise de Corte, Oglaya Doua, Jeroen van Esch, Ika Gerritsen, Aefke ten Hagen, Ezra Hakze, wAlex Hoogendoorn, Katy Hurkmans, Hugo Jager, Lex Jansen, Nanna de Jong, Mieke van Meer, Amanda Morina, Rosanna del Negro, Selma Oueddan, Nora van Ouwerkerk, Hans Pols, Ira Pronk, Emma Ringelding, Nikki Spoelstra, Erwin Suvaal, Carien Touwen, Robin Vinck, Erik de Vries Lentsch, Anneke Voerman, Sonja Wessels, Tanja Wilming. Vormgeving: Titus Vegter Uitgever: Jan Louwers

Anouk Abels

Janneke Blok

Wendy Claes

Jacqueline Coppens

Nicole van der Elst

Jeroen van Esch

Ika Gerritsen

Ezra Hakze

Hugo Jager

Mieke van Meer

Nora van Ouwerkerk

Jesse Poiesz

Hans Pols

Titus Vegter

Robin Vinck

De langverwachte nieuwe roman van Carlos Ruiz Zafón Auteur van de bestseller De schaduw van de wind

‘Vaardig en onderhoudend.’ NRC Handelsblad ‘Spanning, geschiedenis, romantiek, mysterie en massa’s fantasie. Dit is een boek om jezelf in te verliezen.’ Het Nieuwsblad ‘Fans kunnen hun hart ophalen.’ De Telegraaf ‘Wie openstaat voor het uitzinnige spel met taal en psyche van deze listige regisseur, levere zich over.’ Het Parool

uitgeverijsignatuur.nl

Nu in de (online) boekhandel