Boekenkrant juni 2017 by Redactie Boekenkrant

BOE K

–

JAAR 10

E N K R de best e bron voor boek en n i eu ws – no. 6, j u n i 2017, ja a rga ng 1 1 – w w w.boek en k r a n t.com

DEON MEYER EN DE SPANNENDE BOEKENWEKEN

‘Ik wil een hommage brengen aan de Nederlandse cultuur.’

Zie pagina 11 LETTERENHUIS ANTWERPEN

Smullen met het kookboek Pindakaas 25

UITGEVER ZOEKT TALENT!

www.boekscout.nl

boek.scout

De kleine prins opnieuw vertaald 19

Willem Elsschot in een nieuw jasje 9

EN VERDER Stefan Brijs, Andalusisch logboek ...............3 Ali Bader, De wolkenmuzikant ................... 5 Ted van Lieshout, Schuldig kind..................5 Tsjêbbe Hettinga, Het vaderpaard ............. 7 Kevin Canty, De onderwereld.......................8 Sally Andrew, Recepten voor liefde en moord .............. 8 Deon Meyer, Koorts ..................................... 11 Melissa Skaye, In onschuld .......................12 Paula Hawkins, In het water .....................12 Jeroen Windmeijer, Het Pauluslabyrint .. 13 Jet Bakels, Xing Ya en Wu Wen gaan logeren ....... 17 Fiona Rempt, Junglekoorts ......................... 17 Annet Schaap, Lampje ................................ 18 Bryan Cranston, Een leven in stukken ......22 Rob Jovanovic, George Michael .................22 Rosanne Hertzberger, Ode aan de E-nummers .......................... 23 Atlas van de Nederlandse taal ................. 24 Korneel de Rynck, In Europese velden ..... 25 Maarten de Saeger, De zwerver .................28 Pieter Hogenbirk en Herman Roozen, De Ruyter 4: De Tocht naar Chatham ...28 Merho, Fanny K. 1. Moordgriet .................. 29

MAARTJE Smits

Nieuwe poëzie

Hoe ik een bos begon

IN mijn badkamer www.deharmonie.nl

In de boekhandel € 17,50

BOEKENKRANT.COM

JUNI 2017 PAGINA 2

LOSSE DELEN REDACTIONEEL

NIEUWS

Mooie covers

Anouk Abels – Hoofdredacteur Boekenkrant anouk@boekenkrant.com

ANNE REITSMA

Als Emile onverwachts een wijndomein in Frankrijk erft, blijkt hij een echte ondernemer te zijn. Binnen no-time is het slaperige Franse dorpje veranderd in een toeristische trekpleister. Ilja Gort, De vulkaan, Slurp Publishers, 224 pagina’s (€ 14,95)

BK SPECIALS

En verder: in gesprek met Jan Guillou, de watersnoodramp en Simone van der Vlugt

100 JAAR RUSSISCHE REVOLUTIE

Sally Andrews, Recepten voor liefde en moord Een ver(s)makelijk verhaal over wraak, verliefdheid en de kookkunsten van hoofdpersoon Tannie Maria.

Paula Hawkins, In het water

Rosanne Hertzberger, Ode aan de E-nummers

Na het wereldwijde succes van Het meisje in de trein is nu de tweede thriller van Paula Hawkins verschenen.

De andere kant van biologisch, ambachtelijk en ouderwets eten. Het resultaat is een wetenschappelijk en leesbaar boek vol humor.

NEDERLANDSE T0P 3

(Bron: Stichting CPNB) 2017, week 22

FJODOR BUIS

COVER VAN DE MAAND JUNI 2017

JUNI 2017, NO. 2 – DE BESTE BRON VOOR HISTORISCHE ROMANS

+++ In thrillerland staat een bijzondere samenwerking op stapel. Bestsellerauteur James Patterson heeft niemand minder dan oud-president Bill Clinton gevraagd om mee te schrijven aan zijn nieuwe thriller. Volgens de uitgever zal Clinton zorgen voor details die alleen een president kan weten. Volgend jaar juni weet je of de samenwerking daadwerkelijk de moeite van het lezen waard is. +++ Vorige maand werd al bekend dat Griet Op De Beeck volgend jaar het Boekenweekgeschenk zal schrijven, maar nu is ook het thema bekend: natuur. De CPNB vroeg niet minder dan Jan Terlouw om het essay voor zijn rekening te nemen. ‘De natuur, daar horen we bij, daar dragen we medeverantwoordelijkheid voor, die moet in al zijn rijkdom worden bewaard voor hen die na ons komen. Een breed toegankelijk essay kan daarbij helpen,’ gelooft Terlouw. +++ Suske en Wiske gaan met hun tijd mee en hebben een make-over gehad. In het nieuwe album De planeetvreters is Wiske het meest veranderd. Ze heeft nu echte meisjesachtige vormen en haar kapsel is geüpdatet naar 2017, maar ook Suske ontkwam niet aan een nieuwe look. Hij draagt nu een hoodie, skinny jeans en sneakers. De makers hopen dat de strip zo meer van nu is, en niet meer iets van vroeger. +++ Geert Mak komt met een vervolg op zijn boek In Europa. De auteur heeft aangekondigd dat hij deze zomer een korte epiloog zal schrijven die de opmaat vormt voor een aanvulling op het boek dat in 2004 verscheen. Volgens de auteur is een toevoeging hoognodig: ‘In Europa eindigt in 1999, toen in heel Europa een triomfalistische sfeer hing. Dat optimisme van rond de eeuwwisseling is nu verdwenen,’ vertelde hij aan de Volkskrant. +++ Hanna Verboom en Jochem Myjer zijn de winnaars van de Hebban Awards voor de beste luisterboeken van het jaar. Myjer sprak zijn eigen kinderboek De Gorgels in, compleet met de gekke stemmetjes die we ook kennen uit zijn cabaretshows. Verboom sleept de prijs in de wacht voor Tweede kans van Martyn van Beek. Zij won daarmee de prijs in de categorie volwassenen. +++ In het onlangs geopende Stayokay-hostel aan de Neude in Utrecht kun je in een heel bijzondere kamer overnachten. Een vierpersoonskamer is helemaal gedecoreerd in nijntje-stijl. Zo vind je onder andere nijntjelampen, nijntje-muurschilderingen en is er zelfs een ware nijntje-sterrenhemel. Zo kun je echt wegdromen bij de wereldberoemde creatie van Dick Bruna. +++

2017, week 22

DEBORAH FEINGOLD

Wekelijks verschijnen er tientallen nieuwe titels in de boekhandel. Als boek moet je heel wat in je mars hebben om op te vallen. Dat merken we ook hier op de Boekenkrantredactie. Sommige boeken, zoals de nieuwe Deon Meyer (p. 11) en Paula Hawkins (p. 12) krijgen al snel een plekje in de krant: ze zijn geschreven door wereldberoemde auteurs, en zijn ook nog eens relevant tijdens de Spannende Boeken Weken, die in juni georganiseerd worden. Andere boeken verleiden ons met een leuke achterflaptekst, of een gigantisch leuk onderwerp. Steeds vaker worden we echter ook betoverd door een schitterende omslag: ware kunstwerken van illustratie, belettering en bindwerk. Mijn favoriete omslagen in deze editie van de Boekenkrant zijn die van Recepten van liefde en moord (p. 8) en de Nederlandse en Vlaamse edities van Atlas van de Nederlandse taal (p. 24). Die zou je toch als poster boven je bed willen hangen? Ook kan een beeldschone omslag ervoor zorgen dat klassiekers opnieuw ontdekt worden. Zo bekijken we in deze krant de boeken van Willem Elsschot, die door uitgeverij Polis in een kek nieuw jasje zijn uitgegeven (p. 9). Het zijn stuk voor stuk boeken waar je op het eerste gezicht verliefd op wordt. Het is aan u om te ontdekken of de inhoud net zo mooi is.

BOEKENKRANT TIP 3

Alfred Birney, De tolk van Java

Adriaan van Dis, In het buitengebied

Monica Geuze, My way

Winnaar Libris Literatuurprijs 2017. De wereld van een jongen, zijn Helmondse moeder en Indische vader draagt het stempel van de oorlog in Nederlands-Indië die doorwoedt in het gezin.

Roman over een schrijver die in z’n eentje ver van stad en vrienden is gaan wonen. Over zijn obsessies, angsten en een veranderend Nederland.

De populaire vlogger en dj over haar leven, dat ze met meer dan een half miljoen volgers deelt.

BELGISCHE TOP 3

(Bron: Boekenvak.be) 2017, week 17

Peter van Gucht en Luc Morjeau, Suske en Wiske / 339 De planeetvreter

Tom Bouden en Hec Leemans, F.C. De Kampioenen / 94 De tandartsassistente

Marc Legendre en Fabio Bono, De Rode Ridder / 254 De vuurproef

Suske en Wiske ontdekken een ruimteschip dat miljoenen jaren ingevroren zat in het poolijs. De twee piloten blijken afkomstig van Mars.

Mark zoekt een nieuwe baan en stuit op een advertentie voor een tandartsassistente. De tandarts werkt echter alleen met vrouwelijke assistenten.

De Rode Ridder heeft gezworen dat hij Allis naar Camelot brengt. Op hun reis horen ze over de Vuurproef, een behendigheidsspel waarmee een klein fortuin te winnen is.

SPECIAL IN DE SPOTLIGHT

OOK VERSCHENEN

Wat hebben de Russische Revolutie, de watersnoodramp van 1953 en de Gouden Eeuw met elkaar te maken? Deze onderwerpen komen alle drie langs in de nieuwe editie van De BKHistorischeRomans, die deze maand is verschenen. In deze special besteden we aandacht aan de mooiste historische romans van dit moment.

Deze maand ligt ook de nieuwe BKYA in de boekhandel, met dit keer aandacht voor o.a. Megan Shepherd, Brooke Saward en 13 reasons why.

BKHistorischeRomans

In deze editie vind je o.a. de recensie van de nieuwe Simone van der Vlugt en een interview met de Zweedse topauteur Jan Guillou. Ook proberen we je voor eens en altijd te overtuigen om eindelijk eens aan Oorlog en vrede van Lev Tolstoj te beginnen. Benieuwd geworden? De BKHistorischeRomans ligt vanaf nu in de boekwinkel!

JUNI 2017, NO. 6 – DE BESTE BRON VOOR YOUNG ADULT-BOEKEN

Zin in zomerlezen Met Megan Shepherd, Brooke Saward, nagenieten van YALFest en 13 reasons why

BOEKENKRANT.COM

JUNI 2017 PAGINA 3

LITERATUUR INTERVIEW

Verder kijken dan morgen Stefan Brijs heeft zich nooit vrijer gevoeld dan tijdens het schrijven van zijn Andalusisch logboek. Het resultaat is een lyrisch, kritisch en onthullend boek over de kunst van het leven. ‘Ik heb mezelf verrast.’ Door Katrien Steyaert ‘Blijkbaar heb ik om de tien jaar verandering nodig,’ vertelt Brijs in Brussel. ‘Twee decennia geleden mislukte mijn huwelijk. Dat was verschrikkelijk, maar het effende het pad voor mijn schrijverschap en mijn romans De Engelenmaker en Post voor mevrouw Bromley. Ondertussen heb ik al tien jaar alle geluk in de liefde, maar qua inspiratie was ik op een dood spoor beland. Daar kwam bij dat mijn vrouw als tropenkind de warmte miste en naar Andalusië wilde verhuizen.’ De afgelopen drie jaar daar kneedden de Spaanse zon en stilte hem tot een vrolijker mens. Vanuit zijn Casa Luna y Sol kan hij een dagreis ver kijken: hij vond er letterlijk een nieuwe horizon. Vlak bij zijn schrijfhut broedt op dit moment een koppel torenvalken en op een dag zag hij er zesendertig bijeneters op de draad zitten. Zesendertig keer elegantie en schoonheid op een rij, noteert hij. Ik kreeg tranen in mijn ogen. ‘Al die schoonheid wilde ik uitschreeuwen en met de lezer delen. In dit logboek laat ik hem door mijn ogen kijken naar mijn nieuwe thuis, in de hoop dat hij even verwonderd raakt. Maar dit was ook een beloning aan mezelf, na het gezwoeg voor mijn laatste roman, Maan en zon, én een manier om me te integreren.’ Een kroniek van zijn ontgroening, noemt hij het. ‘Ik begon naïef, en dat is goed, want dan tonen anderen sneller hun ware aard. In Konings-

Stefan Brijs, Andalusisch logboek, Uitgeverij Atlas Contact, 320 pagina’s (€ 19,99)

Stefan Brijs JELMER DE HAAS

hooikt, waar ik tien jaar woonde, kwamen de boeren bij mij hun hart luchten, in Andalusië doen bijvoorbeeld de bouwvakkers dat.’ Ze werden Brijs’ personages: de olijfboer, zijn werkster, de oude visverkoper. ‘Die laatste verruilde onlangs zijn witte bestelwagen voor een 27 jaar oud wrak, gewoon omdat hij het onderhoud niet meer kon betalen. Ik koop zijn verse zeebaars en gamba’s nu recht uit zijn kofferbak, waarin ze op ijs liggen. Ik kwam ook eens een jager tegen die zes leeuweriken aan zijn riem had hangen. Hun hartjes voerde hij aan zijn honden. Als vogelaar vond ik dat natuurlijk verschrikkelijk, maar die man probeerde te overleven.’ ‘In Spanje is 35 procent van de mensen werkloos, en na twee jaar krijgen ze niets meer, zelfs geen leefloon. Ik ben ontzettend geschrokken van de armoede.. Net als in mijn romans wilde ik die kleine man een stem geven in dit logboek. Ik teken op hoe dit land er vandaag voor staat. In die zin is het een ijkpunt, het toont het nieuwe Europa, dat veel meer in crisis is dan de gemiddelde Belg beseft. Tegelijk, en dat heeft me nog het meest verrast, hoor ik nauwelijks Andalusiërs klagen. Bewonderenswaardig.’ ‘De keerzijde is dat ze in hun gelatenheid te vaak de schouders ophalen.

Waar ik woon verschijnen steeds meer plantages van avocado- en mangobomen, hectaren en hectaren, die de stuwmeren zienderogen leegzuigen. Tussen Granada en Jaén staan alleen maar olijfbomen, in kaarsrechte lijnen, alsof de natuur strafregels heeft moeten schrijven. Het is krankzinnig en de politiek doet niets om het te stoppen. Ik kon niet anders dan dat laten zien. Ik doe het uit liefde. Als je wilt dat een relatie diepgaand wordt, moet je kritisch zijn.’ ‘Dat mijn nieuwe landgenoten niet verder kijken dan mañana, is wellicht omdat ze in hun achterhoofd denken: morgen zitten we misschien weer aan de grond. Ik probeer die houding te begrijpen. Ik wilde niet neerbuigend of met ironie over deze streek schrijven, zoals Genesis-drummer Chris Stewart bijvoorbeeld deed. Nee, ik wilde met respect doordringen tot de Andalusische ziel.’ Die ziel zou nooit zo kleurrijk zijn zonder de kunst. In zijn tocht langs authentieke dorpen – hij mijdt het platbecommentarieerde Sevilla en Granada – struikelde Brijs over de ontdekkingen. ‘In Marchena werd ik na vier telefoontjes naar de priester door hem binnengelaten in de sacristie om er te genieten van negen levensgrote schilderijen van

Zurbaran, de grote zeventiendeeeuwse meester. Negen! En niemand had er ooit over geschreven. Dat motiveerde me nog meer om ze te onthullen aan mijn lezers. Dat is de onderwijzer in mij, ik wil mensen opvoeden in schoonheid. Gek genoeg wist ik tot vorig jaar niet dat ik zulke stukken over kunst in mij had. Ik heb mezelf verrast.’ Het verrassende voor de lezer is dat Brijs de tableaus niet louter beschrijft, maar zijn ervaring herschept, zodat je er haast zelf voor staat. ‘Dat is een sleutel tot dit boek: het is niet wat je ziet, maar hoe je ernaar kijkt. Dat ondervond ik zelf toen ik hier Frederico Garcia Lorca’s poëzie herontdekte. In België kon ik er geen wijs uit worden, maar sinds ik in Lorca’s geboortestreek woon, begrijp ik zijn sfeer, zijn muzikaliteit en toon. Hij was, net als ik, een natuurmens en ik voelde me steeds meer met hem verbonden. Daarom werd ik bij zijn graf even heel emotioneel.’ Een intense reis was het. ‘Eén waardoor ik me voor het eerst sinds lang weer geïnspireerd voel. Soms leek ik wel in een trance te zitten. De woorden en metaforen rolden eruit, en ik besefte: ik mag me nooit meer laten beknotten door een strenge constructie of stijl. Mijn volgende boek moet en zal swingen.’

Boeken Uitgeverij Conserve – juni 2017

Voor zijn boek In het spoor van de Russische ziel – Dostojevski tussen Europa en Rusland reist Peter d’Hamecourt de grote Russische schrijver Fjodor Dostojevski achterna door heel Europa. Dostojevski leeft op gokken en maakt daarbij vele schulden. Om zijn gokschulden te betalen heeft hij voorschotten van uitgevers nodig en moet hij nieuwe boeken schrijven zoals De speler. Dostojevski is kritisch op de Europese bevolking: Duitsers vindt hij dom, Zwitsers oplichters en de Fransen doortrapte poseurs. Zo leren we de mens Dostojevski kennen, die maar een redding weet: de Russische ziel. De beleidsmakers in het Kremlin hebben het gedachtegoed van Dostojevski uit de negentiende eeuw omarmd en tot beleid gemaakt. Op 27 mei was Peter twee uur gast in Interne Keuken, VRT Radio 1, deze maand is hij te zien op het festival Zomerzinnen in Drenthe en het Verzetsmuseum in Amsterdam. Peter d’Hamecourt – In het spoor van de Russische ziel – Dostojevski tussen Europa en Rusland, 248 pagina’s, € 19,99. Acht boeken van Peter d’Hamecourt nu in prijs verlaagd naar € 12,50 (zie onze website).

Zenobia – Slavin op het paleis is de laatst verschenen historische roman van Cynthia McLeod die met haar verfilmde boek Hoe duur was de suiker? zoveel furore maakte. Cynthia werd afgelopen jaar 80, dat werd in de Koningskerk in Amsterdam gevierd met 500 Surinamers en minister Jet Bussemaker. Ze is de nieuwste columniste van OVT en is alweer bezig met een nieuw boek. Voor wie meer wil weten over de slavernij en het gekonkel van de planters in koloniaal Suriname. Cynthia Mc Leod – Zenobia Slavin op het Paleis, 364 pagina’s, € 19,99

De grote klassieker van Johan Ferrier, oudminister, oud-gouverneur en de laatste president van Suriname: Het grote Anansiboek dat vertelt over de ondeugende spin Anansi, een boek voor jong en oud met nieuwe illustraties van Noni Lichtveld. Anansi is de doerak in ons bestaan maar heeft ook humor en predikt het goede (maar soms ook het slechte) in de mens. Een steady seller waar steeds naar gevraagd wordt. Ook o.a. verkrijgbaar in het Afrikamuseum in Berg en Dal. Johan Ferrier – Het grote Anansiboek, gebonden, full colour, 192 pagina’s, € 19,95

De roman Het suikervogeltje – Hoe de VOC weesmeisjes als toekomstige bruiden naar de Kaap liet uitvliegen van de in Zuid-Afrika wonende Nederlandse schrijfster Pauline Vijverberg sluit mooi aan op de tentoonstelling Goede Hoop Zuid-Afrika-Nederland vanaf 1600. Zes Rotterdamse weesmeisjes worden door de VOC uitgenodigd om bruidje te worden van een kolonist in ZuidAfrika, dat begint met een avontuurlijke en gevaarlijke tocht per boot onderweg naar Afrika. Het suikervogeltje speelt in de periode van 1687-1701 tijdens het bestuur van gouverneurs vader en zoon Van der Stel. Boer zoekt vrouw anno 1688. Pauline Vijverberg – Het suikervogeltje – Hoe de VOC weesmeisjes als toekomstige bruiden naar de Kaap liet uitvliegen, 320 pagina’s, € 19,99

Uitgeverij Conserve In de boekhandel of portvrij te bestellen via www.conserve.nl. Voor België geldt helft portvrij of € 4,65 per bestelling.

BN’er als vriendje en een luxe bestaan. Maar wanneer het noodlot toeslaat, komt Cat erachter dat haar perfecte leven haar weinig Ze besluit terug te Cat heeft allesvoldoening wat eengeeft. moderne gaan naar de plek waar ze als kind zo gelukkig was: de vrouw maar wil... schapenboerderij van haar oma.

GLOSSY

Maureen du Toit

Ze heeft een topbaan bij een succesvolle Glossy, een BN’er als vriend- Cat begint enthousiast aan haar nieuwe leven en komt je en een luxe bestaan. Maar wanneer het noodlot toeslaat, komt Cat erachter dat haar perfecte leven haar weinig voldoening be- er al snel achter dat er veel veranderd is sindsgeeft. haarZejeugd: sluit terug te gaan naar de plek waar ze als kind zo gelukkig was: de oma is wel ergvan vergeetachtig en deenthousiast boerderij aan kanhaar meer schapenboerderij haar oma. Cat begint nieuwe leven en komt er al snel achter dat er veel veranderd sinds dan een flinke opknapbeurt gebruiken. WanneerisCat haar jeugd: oma is wel erg vergeetachtig en de boerderij kan meer deeen boerderij, en haar gebruiken. hart, dreigt te verliezen, moet ze dan inke opknapbeurt Wanneer Cat de boerderij, en haar hart, dreigt verliezen, moet ze nemen. opnieuw een grote beslissing opnieuw eentegrote beslissing nemen.

Glossy boerin is een levenslustige

Glossy boerin is een levenslustige roman die humor en drama op een roman die humor en drama op een heerlijke manier verbindt. heerlijke manier verbindt.

Cat gooit het roer om

HOGE HAKKEN OP HET PLATTELAND debuut in is het roman boer9789020608519 Glossy ISBN it. To du van Maureen

HÉT BOEK OM JEZELF EN ELKAAR BETER TE BEGRIJPEN

HOG

BOEKENKRANT.COM

JUNI 2017 PAGINA 5

LITERATUUR EUROPA

Een zoektocht naar de ideale stad In De wolkenmuzikant vlucht Nabiel weg uit Irak omdat hij in zijn vrijheid wordt beperkt door de regels van de islamisten. Hij denkt dat mensen in een Europese stad wel aandacht zullen hebben voor muziek, literatuur en filosofie. Eenmaal in Brussel valt dat vies tegen. Door Laura van Dee In Bagdad was Nabiel cellist, maar hij mocht geen muziek meer spelen omdat dat als zondig werd beschouwd. Zijn cello werd vernietigd door boze buren, die klaagden over de herrie, alcohol was er verboden en de cafés waren gesloten. Nabiel is een idealist en geïnspireerd door de Arabische filosoof Al-Farabi hoopt hij in Europa de ideale stad te vinden, een stad in harmonie waar ‘een muzikant leeft

zijn ook hier de mensen niet bijzonals een wolkenmuzikant.’ der geïnteresseerd in zijn filosofische Vlak na zijn aankomst in Brussel theorieën. De ideale samenleving, constateert Nabiel: ‘Hij had een bestaat die wel? overdreven geïdealiseerd beeld De auteur van De wolkenmuzikant, van Europa: wenen in weelde, vijfAli Bader, woont momenteel zelf in sterrencomfort, verlichte vloeren, Brussel. In de roman heeft hij ongeoveral heerlijke geuren… Niet deze twijfeld een deel van zijn ervaringen puinhoop die nog erger was dan de verwerkt: de desillusie spat van de appartementen in Bagdad.’ Overdag bladzijdes af. Ook zijn achtergrond vermaakt Nabiel zich in cafés, kijkt in filosofie zie je terug in het verhaal, hij naar mooie vrouwen en praat hij over filosofie. Hij ontmoet in een van vooral in de gedachtes en uitspraken van Nabiel. Die promidie cafés Fanny, die zijn nente rol voor filosofie vriendin wordt. Buiten is opvallend, want in de de cafés, merkt hij, meeste romans speelt blijkt Brussel ook niet dit een ondergeschikte zo veel te verschillen rol. Ook de schrijfstijl is van Bagdad. Overal zijn onderscheidend: Bader Arabische winkels, reshanteert korte zinnen taurants en zijn buurt en geeft zeer gedetailwordt bevolkt door leerde beschrijvingen moslims. Hij wordt zelfs van het dagelijks hanaangesproken op het delen van Nabiel. Die feit dat hij eet tijdens beschrijvingen maken de ramadan. Ook hier dat je je als lezer soms wordt zijn cello vernieafvraagt waarom een tigd, dit keer om andere Ali Bader, De wolkenbepaalde activiteit zo redenen dan die in Irak, muzikant, Uitgeverij Jurgen uitgebreid beschreven maar toch. Bovendien Maas, 107 pagina’s (€ 16,95)

HEFTIGE JEUGDERVARING

wordt. Zou er een diepere laag zitten achter de uitvoerige beschrijving van het schillen van een sinaasappel? Het verhaal dat verteld wordt in De wolkenmuzikant is soms ondoorgrondelijk, maar zet de grijze massa zeker in werking. Dat is ook ongetwijfeld de bedoeling van Bader.

ADVERTENTIES

Jezelf de schuld geven

17 en 18 juni

De liefdevolle relatie die Ted van Lieshout als kind met een pedofiele man zegt te hebben gehad, laat hem, maar ook zijn lezers niet los. Met Schuldig kind tracht hij antwoord te geven op de hem meest gestelde en allesomvattende vraag: wat voor invloed had die relatie op zijn verdere leven?

in ameN

met onder andere: Adriaan van Dis, Ernst Jansz, Ester Naomi Perquin, Auke Hulst, Jan Rot, Bert Wagendorp, Rob Dekay, Leoni Jansen, Marcel Möring passe partout €30,vormgeving: DBDdesign/Ruurd de Boer

jaar jongere zelf: de Ted van vijftien jaar oud. In ruil voor een antwoord op een vraag over de toekomst wil de vijftienjarige Ted zijn oudere zelf vertellen over de seksuele ervaringen die hij na ‘mijn meneer’ had met andere mannen, dit keer voor geld. Geld dat hij nodig had om de jongens uit zijn klas te trakteren op friet en frikandellen, zodat ze hem niet pestten omdat hij anders is dan de anderen. Of geld voor het geval zijn moeder hem het huis zou uitzetten, mocht hij haar vertellen dat hij Door Janneke Blok homo is. Schrijnend maar ook moedig is dat Ted nooit ‘mijn meneer’ de schuld geeft van alles wat daarna geDie vraag komt niet uit beurde: ‘Het mocht op een bepaalde de lucht vallen. Eerder manier van mij.’ Dat de rollen even putte Van Lieshout later zijn omgedraaid en het vooral inspiratie uit deze de oudere Ted is die spreekt en de onvergetelijke jeugderjongere die de vragen stelt, maakt varing voor de kinderdichtbundel Zeer kleine het antwoord op die ene vraag niet per se gemakkelijker, maar wel des liefde en de roman Mijn meneer. te completer. Schuldig kind is het vervolg op dit Schuldig kind is een aangrijpend laatste werk, dat zijn lezers in 2012 niet ongeroerd liet en discussies over en boeiend boek voor iedereen die over het vermogen pedofilie – gekenmerkt beschikt niet direct door een gebrek aan te oordelen. Het is nuance – deed oplaaien. dan ook ongetwijfeld Opnieuw neemt Van om die reden dat Lieshout met Schuldig Van Lieshout zich kind dapper deel aan genoodzaakt heeft dit gesprek door te gevoeld ook dit boek tonen dat de werkelijkte voorzien van een heid complexer is dan uitgebreid nawoord men aanvankelijk wil waarin hij zich veraannemen. antwoordt. Dit had Op zeer originele wijze wat mij betreft niet gaat de inmiddels negehoeven, want het genenvijftigjarige Van verhaal op zichzelf Lieshout voor het antspreekt boekdelen. woord op de hem meest Ted van Lieshout, Schuldig gestelde vraag te rade kind, Uitgeverij Querido, bij zijn vierenveertig 215 pagina’s (€ 18,99)

Ali Bader

www.zomerzinnen.nl

HET HOOGSTE WOORD

BOEKENKRANT.COM

JUNI 2017 PAGINA 6

BOEKFRAGMENT

Hoe ik een bos begon in mijn badkamer Waar zij in haar debuut, Als je een meisje bent, het proces van volwassen worden probeerde te vangen, maakt Smits in haar nieuwe bundel de ongemakkelijke houding van de mens ten opzichte van de natuur tot thema.

HET FUITGEHALTE UIT FRUIT ellebogen schillen een tafelkleed van plat fruit fruit vrij vertaald in kleed waarover geschreven even likken aan de staat van reproductie peil der Gehalt of fruit zonder pitjes vandaag nog vrucht heet

TERUG NAAR ZEE

Maartje Smits, Hoe ik een bos begon in mijn badkamer, Uitgeverij De Harmonie, 48 pagina’s (€ 17,50) www.deharmonie.nl

vandaag twee potvissen naar zee gestuurd toch beantwoordt niets de echte vragen was het heimwee of straf raken dieren verdwaald waarom leren we water trappelen SOS Dolfijn signaleert potvisfuiken de Noordzee is een verkeerde afslag maar iedereen verslikt zich weleens op reis hoe lang kunnen we dit nog vakantie noemen wasmachines grommen door de dunne muren van ons eerste huis en ik twijfel of we nog weg kunnen nu de buren ons hebben gehoord iemand werpt relatieadvies over de schutting het laagje latex is relatief onze geur plakt hier niet dit zijn mijn eerste buurkinderen ze heten Sky en River en schreeuwen kanker-DHL naar de postbode ze worden met succes naar volle zee gedirigeerd

tegenargumenten steunen in vlees plastieken furcht Fleisch fletser onder druk maar niet zachter elk beurs plekje geretoucheerd die Sonne schuurt en verblasst als ik nog eens over fruitkleden buig en schrijf droom dan van de werkelijke vruchten ooit geplukt gekoeld en vervoerd na afloop misschien zelfs opgegeten vijf monochromen uit China glazen mij na vanaf de vensterbank grens waar alles wat binnenkomt per definitie decoreert en alles van buiten getoetst wordt het sap dat ik drink is samengesteld Braziliaanse sinaasappelen aardbeien uit Europa 100% fruitgehalte op het balkon wachsen tomaten uit een zegelactie het fruit in mijn buik groeit gestaag een bosbes druif limoen avocado het is 50% van mij voor de andere helft besta ik uit water

BOEKFRAGMENT

De vulkaan Hoofdpersoon Emile, Parijzenaar tot in zijn haarvaten, is recentelijk gekozen tot burgemeester van een slaperig Pyrenees bergdorpje. Samen met Bork, de plaatselijke aannemer, zit hij op het terras van bar-restaurant Les Pyrenées onder de stenen zuilengalerij van het dorpsplein.

Ilja Gort, De vulkaan, SLURP Publishers, 224 pagina’s (€ 14,95) www.tulipe.nl/vulkaan

Uitbater Fougasse komt naar buiten met een glas rosé. ‘Bonjour monsieur le maire,’ grinnikt hij als hij Borks wijn op tafel zet. ‘Ook een petit verre?’ ‘Doe mij maar een koffie, Fougasse.’ Een trekker met aanhanger met daarin twee grote witte koeien komt het plein oprijden. Bork staat op. ’Millevaches, mon pote!’ roept hij. Zijn stem heeft weer de gebruikelijke joviale toon. ‘Ça va?’ De bestuurder, een corpulente man met een vlezig hoofd onder een sleetse alpinopet, stopt voor het terras en springt op de grond. Terwijl hij de motor van zijn trekker laat lopen, schudden ze handen en ontstaat een gesprek in het Baskisch. Al pratend trekt Millevaches een stoeltje bij en gaat zitten. Tevergeefs probeert Emile iets te begrijpen van de middeleeuwse tovertaal waarin de mannen met elkaar praten. Als hij een nieuwe vleug dieselwalm

van de almaar doorpruttelende tractor inademt, kan hij zich niet meer inhouden. ‘Waarom zet u de motor niet even uit?’ Niet-begrijpend draait de boer zich naar hem toe. ‘De motor uit?’ ‘Ja, van uw trekker.’ Millevaches kijkt achterom alsof hij zijn trekker voor het eerst ziet. De twee koeien in de aanhanger kijken loom herkauwend terug. Hij keert zich weer om. ‘Twee minuten. Ik ben zo weg.’ En hij hervat zijn gesprek met Bork. Fougasse komt naar buiten en zet de koffie voor Emile op tafel. ‘Ah, Fougasse,’ zegt Millevaches, ‘doe mij een ballon rouge.’ ‘Maar dan kunt u toch de motor even uitzetten?!’ Emiles stem schiet bijna uit. Millevaches haalt zijn schouders op. ‘Waarom?’ ‘Waarom? Voor het milieu! U staat daar zonder enige reden de lucht te vervuilen!’ De boer haalt zijn schouders op en wendt zich weer tot Bork. Terwijl de twee hun onverstaanbare gesprek voortzetten, staat Emile op, legt een paar muntjes neer en verlaat met een diepe zucht het terras. Als hij op zijn fiets stapt, hoort hij in de verte het geluid van een pelotabal tegen een muur. Hij rijdt het plein over en slaat de hoek om. Jean, de garagist, en Fitou spelen

met twee andere mannen een potje pelota mano; het Baskische spel waarbij een kleine, harde bal met de blote hand tegen een hoge muur wordt geslagen. Jean herkent Emile en zwaait. ‘Burgemeester!’ roept hij. ‘Dat komt goed uit! Ik wou u nog wat vragen!’ ‘Wat dan?’ ‘Nou, ik zat te denken, als die vulkaan van u echt heel beroemd gaat worden, is “vulkaan Falcone” dan wel de juiste naam?’ ‘Hoezo?’ ‘Ik dacht, misschien moet we hem “Claudine” noemen!’ ‘Hoezo?’ vraagt Emile. ‘Orkanen en andere rampen hebben toch altijd vrouwennamen?’ ‘Vaak wel, ja.’ ‘Claudine is mijn ex. Met dat klerewijf was geen land te bezeilen!’ Grijnzend stapt Emile op zijn Gitane en zet een voet in de beugel. ‘La vulcane Claudine. Klinkt goed. Ik ga het voorstellen.’

BOEKENKRANT.COM

JUNI 2017 PAGINA 7

LITERATUUR POËZIE IN HET FRIES

COLUMN

Talent om te kiezen … (Hij was) een jong mens, die vroeger verzen had geschreven en nu aan couranten in Indië geregeld causerieën zond – over reizen, over boeken, over alles – en er genoeg geld mee verdiende om de wereld niet te laten zeggen, dat hij niets deed. Uit: Metamorfose, van Louis Couperus

Tsjêbbe Hettinga

Composities van klank en ritme Vier jaar geleden stierf Tsjêbbe Hettinga. De blinde dichter uit het Friese Burgwerd brak door in 1993, toen hij op de Frankfurter Buchmesse een intense voordracht hield. In de pas verschenen bundel Het Vaderpaard. It faderpaard is voor het eerst zijn gehele Friestalige oeuvre mét Nederlandse vertaling bijeengebracht. Door Hugo Jager De Friese taal kent voor mij veel geheimen. Als ik eens een Fries hoor spreken is het de variëteit aan vreemde formuleringen die een logische vertaling knap ingewikkeld maakt. Ik moet mij echt concentreren en anders is er geen touw aan vast te knopen. De gedichten van Tsjêbbe Hettinga zijn in deze bundel keurig vertaald, maar bij het lezen ontbreekt er toch ook iets van de muzikaliteit: je mist de vreemde klanken uit de originele tekst. Hettinga werd in zijn jeugd slechtziend en uiteindelijk vrijwel blind. Voor een dichter lijkt het mij erg moeilijk om de beelden die hij met zijn gedichten wilde oproepen alleen vanuit zijn geheugen op te rakelen. Zelf zei hij daarover: ‘Bij alles wat ik hoor, ruik, voel, heb ik een beeld en een kleur. Dat heeft niets met goede of slechte ogen te maken, het zit in je hoofd.’ Toen hij begin twintig was schreef hij een gedicht over zijn

REYER BOXEM

Colson Whitehead

lijk. Dat is niet erg, want elk moment in je leven vraagt weer om een ander gedicht. Door dit kolossale dichtwerk altijd binnen handbereik te hebben, kan het niet anders of het bewijst ‘mijn ogen worden slechter ook in de toekomst nog zijn waarde. het leven jonger In de biografische schets aan het mijn luchten vermoeider eind van het boek staat te lezen dat en de verten Hettinga zijn lezers zelf het advies worden stilaan gaf niet alles te begrijpen, maar zich valer over te geven aan de muziek van de taal en de beelden die hij oproept. ik ga op dezelfde voet verder’ Zelf hield Hettinga het meest van poëzie ‘waar verbeelding in zit, waar Dit is niet het enige gedicht waarin met klank wordt gewerkt, waar een de dichter met beelden speelt. Op stuwend ritme onder ligt.’ het Friese platteland vindt Hettinga Om een goed overzicht te krijgen de ontspanning waar hij naar op van het oeuvre van de dichter is zoek was. Zo hoor je in het volgende het dan ook zeker niet genoeg om gedicht de golfjes van het IJsselmeer kabbelen en zilvermeeuwen krijsend alleen deze bundel te lezen. Gedurende zijn leven gaf Hettinga veel overvliegen: voordrachten van zijn werk. Op internet zijn daar schitterende voor‘zomaar wat te zitten beelden van te vinden. Als vanzelf in het brede wilde gras word je gegrepen door de muzikavan de paars-groene zeedijk liteit van Hettinga, ergens bij laaxum de manier waarop hij lijkt het warempel waar de klinkers uitrekt en ik raak met alles in het zo van zijn gedichten reine’ kleine composities maakt. Na enige tijd Hier is het de eenvoud concentreer je je niet die aanspreekt. In een langer op de woorden ander gedicht zet hij de en zinnen, maar luister lezer ertoe aan eens wat je met bewondering vaker omhoog te kijken. naar de klank en het ritme van de Friese ‘de lucht is het duurste taal en koester je de en gevoelens die hierbij alle stijlen ontstaan. Het is prettig overtreffende schilderij dat je dan later in deze dat haar elke dag weer Tsjêbbe Hettinga, Het vaderbundel de vertaling uitstalt’ paard, It faderpaard. Alle kunt opzoeken. gedichten. Uitgeverij De Niet alle poëzie in de Bezige Bij, 824 pagina’s bundel is even toeganke(€ 24,99) blindheid, waarin vooral dankzij de laatste zin optimisme de boventoon voert:

Ik herinner me een onsamenhangende mail die ik kreeg van iemand die zich Fritsz noemde. Hij wond zich daarin op over het feit dat recensenten niets van zijn werk begrepen. Ze probeerden hem te reduceren tot dichter, schreef hij me, terwijl hij zoveel méér was. Ik denk dat hij gelijk had. Hij wás heel veel meer. Hij schilderde, schreef romans, had een eigen band en publiceerde literaire kritieken, naast andere artikelen en essays. Tijdens de presentatie van zijn meest recente bundel was er een overzichtsexpositie van zijn schilderijen ingericht. De gasten in de boekhandel kwamen overduidelijk uit verschillende sociale netwerken. Er waren schrijvers, kunstenaars, intellectuelen en ik trof er een paar dichters. Er was ook een groepje halve of hele criminelen waar Fritsz zich om de een of andere reden graag mee omringde. Voelde ik me in zijn gezelschap al nooit erg thuis, bij deze bijeenkomst was ik helemaal niet op mijn gemak. Een beroemde psychiater begon een praatje met me en even later kwam er een televisieproducent bij ons staan, die me graag wilde spreken over een idee voor een boek. Even rust kreeg ik toen onze hoofdredacteur, Peter Nijssen, een toespraak hield, waarbij hij een overtuigende verbinding maakte tussen de poëzie van Fritsz en zijn proza, maar ook tussen zijn beeldende kunst en zijn muzikale prestaties. Ik was een overtuigd bewonderaar van zijn poëzie, maar zijn doeken vond ik ronduit lelijk. Des te pijnlijker was het dat ik er een cadeau kreeg. Het werk is zeker drie of viermaal met de uitgeverij van adres naar adres meeverhuisd, maar is uiteindelijk stilletjes uit mijn leven verdwenen. Waar kwam de enorme prestatiedwang van Fritsz toch vandaan? Wilde hij met al zijn werk vooral genoeg geld verdienen om de wereld niet te laten zeggen dat hij niets deed? Misschien. Voor mij was één ding duidelijk: hij miste het talent om te kiezen. Hij worstelde altijd met de spanning tussen gezien worden (publiceren, interviews geven, meningen verkondigen) en ongezien aan het werk zijn. Ik opperde eens dat hij minimaal drie jaar aan een project zou werken, want ik was er zeker van dat hij daarmee iets zou maken van de hoogste kwaliteit. ‘Ik zou het wel willen, maar het zal niet gebeuren,’ zei Fritsz. ‘Ik ben daar te ongedurig voor. Bovendien: wie koopt het eten, als ik drie jaar lang niets publiceer?’ Jarenlang was Lex Jansen de uitgever en het gezicht van De Arbeiderspers. Nu is hij directeur van het door hem opgerichte Magonia: uitgeverij en centrum voor schrijfbegeleiding. www.magonia.nl

BOEKENKRANT.COM

JUNI 2017 PAGINA 8

BOEKENKRANT TIPT VAAN NU Het is inmiddels alweer 25 jaar geleden dat de Rotterdamse schrijver en dichter Cornelis Bastiaan Vaandrager als zwervende zonderling op 56-jarige leeftijd overleed. Ondanks zijn bewogen leven, liet hij een rijk oeuvre achter, Erik Brus & Hans Sleutelaar, waarvan niet eerder in Vaan nu. C.B. Vaandrager met boekvorm gepubliceerd andere ogen, Uitgeverij Studio Kers (€ 18,95) werk in Vaan nu is opgenomen. Daarnaast onderzoekt samensteller Erik Brus de invloed van Vaandrager op hedendaagse schrijvers en dichters.

IK WAS EEN HOND In deze dichtbundel gaat Thomas Möhlmann al schrijvende op zoek naar een bewoonbare toekomst in een tijd waarin steden zinken en buitenwijken branden. Laat je op een warme nazomeravond inspireren door de betoverende poëzie van deze dichter, die in Ik was een hond continu de grens opzoekt tussen fantasie en werkelijkheid.

Thomas Möhlmann, Ik was een hond, Uitgeverij Prometheus, 64 pagina’s (€ 17,99)

MIJNRAMP

De paradox van het noodlot In het Amerikaanse mijnwerkersdorp Silver Valley heeft in 1972 een van de grootste mijnrampen uit de geschiedenis plaatsgevonden. De Amerikaanse schrijver Kevin Canty heeft deze historische gebeurtenis – ruim veertig jaar later – als uitgangspunt genomen voor zijn nieuwe boek De onderwereld. Door Nikki Spoelstra In Silverton lijkt iedere dag op de vorige en op de dagen die komen gaan. De bewoners van het mijnwerkersdorp worden in de greep gehouden door de dagelijkse sleur. Jongens groeien op om traditiegetrouw hun leven te slijten in de mijn, terwijl de meisjes zo jong mogelijk trouwen en kinderen krijgen. In De onderwereld staan drie personages centraal die zich niet bepaald kunnen vinden in deze ongeschreven regels. Het is een typische streekroman waarin de lezer meer te

De drie verhaallijnen komen nader weten komt over het dorp en de betot elkaar wanneer het boek zijn woners. Van David wordt verwacht climax bereikt. Het noodlot treft Sildat hij, net als zijn oudere broer en verton en de dagelijkse sleur wordt vader, zijn geld gaat verdienen in in één klap doorbroken. Waar het de mijn en dat hij zich zal binden noodlot doorgaans voor verbinding aan een meisje uit het dorp. Dit toezorgt, brengt het hier ook breuken komstperspectief ervaart hij als verteweeg. Een andere toekomst ligt stikkend. Daarom probeert hij zich los te maken uit de greep van zijn ge- in het verschiet voor David, Ann en Lyle – maar niet zozeer de toekomst boortedorp door elders te gaan studie zij voor zichzelf in gedachten deren. Silverton verlaten om ergens hadden. anders een nieuw leven te beginnen Wat De onderwereld zo’n sterke is iets waar Ann slechts over durft te roman maakt, is de doeltreffende fantaseren. De realiteit is een matig wijze waarop Canty de metafoor huwelijk zonder een kinderwens van het mijnwerkersdorp als de hel die vervuld zal worden. Ann heeft heeft uitgewerkt. Enerhet gevoel dat het lezijds wordt de mijn ven haar niets meer te letterlijk vergeleken bieden heeft. Is er nog met de hel: de hitte, verandering mogelijk het vuur, de diepe voor haar? Dat is ook afdaling in de aarde. een vraag die Lyle blijft Op een breder niveau achtervolgen. Voor Lyle, wordt het leven in het die al meermaals heeft mijnwerkersdorp door ‘geprobeerd’ om met Canty voorgesteld als pensioen te gaan, lijkt een verstikkende hel de dagelijkse sleur juist waaruit je niet kunt verslavend te zijn en snappen. De titel van daarmee onvermijdelijk. zijn boek had dan ook De personages zijn door niet beter gekozen hun ‘levensvragen’ heel Kevin Canty, De onderwereld, herkenbaar: we worste- vertaling: Frans van der Wiel, kunnen worden. len allemaal weleens Uitgeverij De Harmonie, met de realiteit. 260 pagina’s (€ 19,90)

LEKKERE TREK AAN EEN ONBEKENDE GOD Door het lezen van het artikel over Elsschot ook zo’n zin gekregen in het lezen van oude klassiekers? Lees dan nu het eerste werk van Nobelprijswinnaar John Steinbeck in een herziene vertaling van E.D. Veltman-Boissevain. Aan een onbekende god verhaalt over Joseph John Steinbeck, Aan een onbekende god, vertaling: E.D. VeltWayne, die voor een man-Boissevain, Uitgeverij uitdaging komt te staan Bint, 288 pagina’s (€ 18,95) als de staat Californië door droogte wordt geteisterd.

OBSESSIE Wist je dat terwijl Tatiana de Rosnay dit boek schreef zich in haar hoofd het idee ontkiemde dat uiteindelijk zou uitgroeien tot de bestseller Haar naam was Sarah? Obsessie is nu ook in het Nederlands vertaald en is een intieme roman over moederschap, verlies en waanzin. WanTatiana de Rosnay, Obsessie, neer Pascaline na haar vertaling: Martine Woudt, scheiding haar intrek Uitgeverij Ambo|Anthos, neemt in een prachtig 140 pagina’s (€ 14,99) appartement in Parijs, raakt ze geobsedeerd door het drama dat zich hier tien jaar eerder heeft afgespeeld.

Culinair hoogstandje op een bedje van lectuur Hou je van lekker eten en lezen? Dit boek vangt twee vliegen in één klap. Sally Andrews schrijft met Recepten voor liefde en moord een ver(s)makelijk verhaal over wraak, verliefdheid en de kookkunsten van Tannie Maria.

mij een heel fijn zomergevoel. Ik waande me bij Tannie Maria in de avondzon op het stoepje van haar plattelandshuis, terwijl we melktert en muesli karnemelk beskuit aten en de kiepen om ons heen scharrelden. Het gaat zelfs zo ver dat dit boek ervoor heeft gezorgd dat ik Door Tanja Wilming een kookboek aan ben gaan leggen. Door alle verschillende gerechHet verhaal speelt ten die in het verhaal zich af in Zuid-Afrika, beschreven staan, kreeg rondom een weduwe van middelbare leeftijd ik ook weer zin om mij die voor de lokale krant uit te sloven achter het fornuis. Ik zal sowieso de Klein Karoo Gazette Sally Andrews de laatste twintig bladeen liefdes- advies- en ANDY NIXON zijden uit Recepten voor receptencolumn schrijft. In haar persoon die nog liever vermoord liefde & moord scheuren: hierop vrije tijd is ze ook bijna altijd in wordt dan een gerecht te eten dat staan alle gerechten haar keuken te vinden. die Tannie Maria in het niet met liefde is bereid, en zijn er Het stadje waar Tandrie dames van de lokale krant die verhaal klaarmaakt. nie Maria woont, wordt een moord oplossen door getuigen opgeschrikt door een om te kopen met chocoladetaart. Het Op de smakelijkheid moord. Niet alleen de verhaal leest heel lekker weg, maar van dit boek valt weipolitie houdt zich bezig de gerechten worden helaas dus wel nig aan te merken. Dat met de moordzaak, ook geserveerd met ‘blaadjes van weinig de verhaallijn zelf verde redactie van de Klein kwalitatieve lectuur’, in plaats van der wat dunnetjes is, Karoo Gazette krijgt de ‘blaadjes van literatuur’. moet je Sally Andrew smaak te pakken met Recepten voor liefde en moord: geen maar vergeven. Zo is het zoeken naar de literair, enkel een culinair hooger een politieagent die dader. standje. Lekker lezen voor een goed alle informatie over de Het klimaat, dat uitvoegevoel en een gevulde maag. Ik moet moordzaak deelt met rig wordt beschreven in gaan: mijn taart is klaar. een buitenstaander Andrews debuutroman, Sally Andrew, Recepten voor omdat hij een oogje op en de authentieke Afriliefde en moord, 420 pagina’s, haar heeft, een hoofdkaanse gerechten gaven Uitgeverij Orlando (€ 19,95)

BOEKENKRANT.COM

JUNI 2017 PAGINA 9

LITERATUUR KLASSIEKERS

Elsschot in een nieuw jasje Kaas, Lijmen en Het been van Willem Elsschot zijn stuk voor stuk titels met een ‘o jaeffect’: je hebt ze misschien ooit voor school gelezen, of je had dat eigenlijk moeten doen. (Her)ontdek nu de boeken van deze Vlaamse schrijver met de spiksplinternieuwe uitgaven van Polis. We spraken met de uitgever en andere Elsschotlezers over zijn werk.

‘Elsschot heeft een zuivere stijl, waarin satire en mededogen, lichtheid en melancholie subtiel verweven zijn.’ uit. ‘Dat heeft te maken met dat onze taal niet stabiel is en nooit stabiel is geweest. Daardoor hebben wij in tegenstelling tot de ons omringende taalgebieden een heel ahistorische ervaring met taal.’

Door Janneke Blok Ter gelegenheid van zijn 135ste verjaardag geeft Polis het werk van Willem Elsschot opnieuw uit – maar dan wel in een nieuw jasje. Dat was een wens van zijn erfgenamen en een droom van Elsschotliefhebber en uitgever Harold Polis. Hij was veertien toen hij voor het eerst kennismaakte met het werk van zijn literaire held. Uit de bibliotheek van zijn grootvader leende hij De ontgoocheling, een vroeg werk van Elsschot, omdat het zo’n mooie omslag had. ‘Ik was meteen verkocht. Door Elsschot begreep ik als tiener plots dat mensen door de tijd heen niet veranderen. Ze blijven slecht.’ Ook Gosse Koolstra, die als docent zijn leerlingen probeert te enthousiasmeren voor het werk van Elsschot, heeft deze ervaring. ‘Elsschot laat je beseffen dat het belazeren van jezelf en elkaar niets nieuws onder de zon is en misschien ook dat de mens altijd verlangt groter te zijn dan hij is.’

DE KERN VAN DE ZAAK

Elsschot is volgens Polis een van de weinige Nederlandstalige auteurs die de kern van de zaak onder woorden brengt. ‘Alleen de beste fictieschrijvers slagen erin de belangrijke dingen van ons leven te vatten. Liefde, oké, dat kan wel, maar wat ons moderne mensen echt in verwarring brengt, elke keer opnieuw, nu nog meer dan ooit, is de tegenstelling tussen het werk dat je doet en jezelf zijn.’ Ik moet gelijk denken aan Laarmans uit Kaas, die groothandelaar in Nederlandse kaas wil worden, maar helemaal niet van kaas houdt. Mijn Elsschotondervraagden zijn dan ook allemaal van mening dat humor en de tragikomische toon Elsschots werk kenmerken. ‘Om enkele passages uit Kaas heb ik hardop gelachen,’ bekent Annelies Verbeke, schrijfster en ambassadeur van het werk van Elsschot, die tegelijk met de personages te doen heeft. Polis voegt eraan toe: ‘Daarnaast is Elsschot erin geslaagd

PIMPEN

LETTERENHUIS ANTWERPEN

een toon te vinden die voldoende neutraal en gekleurd is om over de tijd heen nog betekenis te hebben. Dat is uitzonderlijk.’ Die toon wordt tevens geroemd door Sven Vitse, docent Moderne Letterkunde aan de Universiteit Utrecht. ‘Elsschot heeft een zuivere stijl, waarin satire en mededogen, lichtheid en melancholie subtiel verweven zijn. Het bijzondere van die stijl, waar ik als student zelf geen oog voor had, probeer ik vandaag aan mijn studenten te laten zien.’

De vijftienjarige scholier Victor Hendrikse is in ieder geval enthousiast over Elsschot. ‘Zijn werk is lekker dun,’ grapt hij, ‘maar wat me vooral verraste was dat Kaas voor een oud werk zo “modern” geschreven is.’ Polis beaamt dat. ‘Die ervaring kun je in het Frans hebben – in Frankrijk trek je bij wijze van spreken een pocket van Balzac uit de rekken van de supermarkt –, in het Duits en zeker in het Engels, maar voor ons Nederlandstaligen, rare snijbonen dat we zijn, is dat lastiger,’ legt hij

NU VERKRIJGBAAR

Willem Elsschot, De verlossing, nawoord: Eric Rinckhout, Uitgeverij Polis, 242 pagina’s (€ 17,50)

Willem Elsschot, Het Tankschip, nawoord: Dirk Leyman, Uitgeverij Polis, 107 pagina’s (€ 17,50)

Willem Elsschot, Pensioen, nawoord: Matthijs de Ridder, Uitgeverij Polis, 157 pagina’s (€ 17,50)

Elsschot mag dan nog wel goed leesbaar zijn, de verkoop van zulke oude werken gaat niet vanzelf. Daarom voelde de uitgever zich genoodzaakt het Verzameld werk dat al bestaat, uit elkaar te trekken tot elf losse, opnieuw vormgegeven delen, voorzien van een nieuw nawoord. ‘“Dode” schrijvers worden vaak heiligverklaard. Specialisten beginnen er na verloop van tijd onderzoek naar te verrichten en aan het eind van de oefening komt er een gewichtige “graftekst” over dat Verzameld werk heen te liggen. Maar je mag nooit uit het oog verliezen dat er telkens weer nieuwe mensen bijkomen die Elsschot nog moeten ontdekken. Die kan je niet zo’n Verzameld werk in de handen drukken. Die kun je hoogstens heel beleefd vragen: “Zou je dit eens willen lezen? Volgens mij is het echt goed en kun je je er echt mee amuseren.”’ Bij het opnieuw vormgeven van Elsschots werk, heeft Polis zich laten inspireren door de Britse Uitgeverij Penguin Books. ‘Daar hebben ze reeksen gemaakt van de meest uiteenlopende ouwe rommel, die er echt ongelooflijk spannend uitzien en die net doordat ze anders zijn uitgegeven, met een andere inleiding en andere argumenten en een andere omslag, de vertaalslag naar vandaag hebben gemaakt,’ zegt Polis. ‘De jubileumreeks van Penguin vormde onze inspiratie. Ze hebben het unieke van elke tekst zo scherp mogelijk proberen te tonen op het omslag. Je wilt ze alleen al hebben omdat ze er fantastisch uitzien!’ Hier zie ik weer de veertienjarige Polis voor me die wordt verleid door het omslag van De ontgoocheling tussen alle mogelijke boeken waaruit hij kan kiezen in de bibliotheek van zijn grootvader. ‘De kunst van het verkopen is natuurlijk ook een van de thema’s uit het werk van Elsschot. Dat wat er ligt opnieuw verpakken. Zo eenvoudig is het.’

NU EEN NETFLIX ORIGINAL-SERIE

van

€ 1 7, 95 voor

€ 1 4,

LEES NU HET BOEK! NETFLIX.NL | LEMNISCAAT.NL 1HW³L[ VWUHDPLQJ DERQQHPHQW YHUHLVW

BOEKENKRANT.COM

JUNI 2017 PAGINA 11

SPANNING INTERVIEW

Moord op de Kaapse Vlakte Tijdens mijn interview met Deon Meyer is Engels de voertaal. Toch is het best handig dat zijn moedertaal Afrikaans is. Als de thrillerschrijver het heeft over de Hollandse meesters, loopt hij eventjes vast: ‘For the blue pigment they used… What do you call it? Grondstof?’ Door Anouk Abels We hebben het niet voor niets over de Gouden Eeuw van de Nederlands schilderkunst. Speciaal voor de Spannende Boekenweken schreef Meyer het geschenkboekje De vrouw in de blauwe mantel. De Zuid-Afrikaanse Meyer, die als internationale bestsellerauteur zijn boeken in 27 talen vertaald zag worden en talloze gerenommeerde prijzen won, was vereerd toen hij door de CPNB benaderd werd om deze novelle te schrijven. ‘Ik voelde meteen een zekere verantwoordelijkheid om iets goeds te maken, maar ook een hommage te brengen aan de Nederlandse cultuur. Ik wilde schrijven over de band tussen Nederland en Zuid-Afrika, twee landen die een rijk verleden met elkaar delen.’ In De vrouw in de blauwe mantel onderzoeken inspecteur Griessel en diens partner Cupido, beiden werkzaam voor de speciale politie-unit de Deon Meyer Valken, een moordzaak in Kaapstad GUIDO SCHWARZ die iets te maken lijkt te hebben teren en te bedreigen. Het duo heeft met het werk van de Nederlandse schilder Fabritius. Deze zeventiende- een behoorlijke ontwikkeling doorgemaakt, vertelt Meyer. ‘In het eerste eeuwse kunstenaar speelde ook al boek dat ik over hen schreef, mocheen belangrijke rol in Het puttertje ten ze elkaar helemaal niet. Inmid(2015) van Donna Tartt, een boek dels zijn we vijf, zes boeken verder. waar Meyer de nodige inspiratie In dit nieuwste verhaal hebben ze uit putte. ‘Toen ik die roman uit wederzijds veel respect voor elkaar. had, wilde ik echt alles over deze Er is zeker sprake van broederliefde.’ kunstenaar lezen. Toen ik dat deed, ontdekte ik onder andere hoe hij aan Griessel en Cupido zijn niet gebazijn einde kwam. Dat feit is uiteinde- seerd op echt bestaande mensen, licht Meyer toe. ‘Maar de Valken lijk een belangrijk onderdeel van dit bestaan wel echt. Ik verhaal geworden.’ breng die politie-unit Deze novelle is niet regelmatig een bezoek Meyers eerste boek en ik probeer de kwesover Griessel en Cupido. ties waar ze in het echt Zij maakten al eerder mee te maken krijgen hun opwachting in in mijn boeken te ververschillende thrillers werken. Ik haal dus van de Zuid-Afrikaanse zeker inspiratie uit de schrijver. Het is een werkelijkheid.’ intrigerend duo: ze doen Hetzelfde geldt voor je lichtelijk denken de taal die Meyer in aan de sympathieke zijn boeken gebruikt: De Cock en Vledder uit in zowel de originele, Baantjer, maar dan met Afrikaanse tekst als een immoreel sausje Deon Meyer, Koorts, vertaling: de Nederlandse vertaeroverheen. Zo deinzen Martine Vosmaer en Karina ling vind je een hoop ze er niet voor terug om van Santen, Uitgeverij A.W. Engelse woorden terug. ondervraagden te chanBruna, 480 pagina’s (€ 22,50)

‘We hebben in Zuid-Afrika negen officiële talen, dus als een Zulu en een Afrikaan met elkaar praten, kiezen ze vaak voor het Engels.’ overdag afspeelt, met zo min mogelijk personages – allemaal om de kosten zoveel mogelijk te drukken.’ Maar het werken aan films brengt ook leuke dingen met zich mee. ‘Het leukste is dat het een gezamenlijk proces is. Ik schrijf het script, en daarna gaan de regisseurs, acteurs en technici ermee aan de slag. Uiteindelijk is de film een product van de creativiteit van een heleboel talentvolle mensen. Terwijl je een boek in je eentje schrijft. Dat is een stuk enger: je kunt de cameraman niet de schuld geven als het mis gaat…’ Als ik zijn andere nieuwe boek ter sprake breng, wordt Meyer zo enthousiast dat ik vermoed dat zo’n zondeboek dit keer niet nodig is. Sinds kort ligt Koorts in de winkel, een post-apocalyptisch verhaal over een man en zijn zoontje, die behoren tot de weinige overlevenden in Zuid‘Dat is hoe het dialect Afrika na de uitbraak van de Kaapse Vlakte van een agressief virus. werkelijk klinkt. Ook Het was voor Meyer de hebben we in Zuideerste keer dat hij iets Afrika negen officiële in dit genre schreef. ‘Ik talen, dus als een Zulu had al jaren bepaalde en een Afrikaan met ideeën over de maatelkaar praten, kiezen ze Deon Meyer, De vrouw in de schappij en het milieu, vaak voor het Engels. blauwe mantel, Uitgave van de dingen waar ik me wel Kortom: ik probeer het CPNB, 95 pagina’s. zorgen over maak. Toen zo realistisch te maken Je krijgt dit boek cadeau in ik begon, wist ik waar als ik kan.’ de deelnemende boekwinkel bij aankoop van ten minste ik wilde beginnen en € 12,50 aan Nederlandstalige hoe het verhaal zou Meyer mag in het buiboeken tijdens de Spannende eindigen. Maar ik wist tenland voornamelijk Boekenweken. niet wat er daartusbekend zijn om zijn sen zou gebeuren. Daarom was het Griessel-thrillers, in eigen land is hij voor mij echt een ontdekkingsreis. tevens een verdienstelijk producent Omdat het dit keer niet ging om een en scriptschrijver. Zo verscheen dit misdaadverhaal, voelde ik de vrijjaar Jagveld, een bloedstollende film heid om gewoon te zien waar het over een jonge vrouw die getuige is verhaal me heen zou brengen. Het van een brute moord in de wildernis was de meest plezierige schrijfervaen daarna zelf door de moordenaars ring van mijn leven. Zelfs als ik daar opgejaagd wordt. Het werken aan ooit nog eens bij in de buurt kom, zal films is volgens Meyer een compleet ik erg blij zijn. Ik ben erg trots op het ander proces dan het schrijven van eindresultaat, en hoop dat iedereen een boek. ‘In Zuid-Afrika heb je te ervan gaat genieten.’ maken met een laag budget. Recentelijk heb ik een script geschreven Kijk voor evenementen en meer informatie op waarvan het verhaal zich alleen www.spannendeboekenweken.nl

BOEKENKRANT.COM

JUNI 2017 PAGINA 12

SPANNING BOEKENKRANT TIPT

EMMA RINGELDING

GOEDE DOCHTER Deze maand zijn de Spannende Boekenweken en die kun je niet beter beginnen dan met een gloednieuwe thriller van Karin Slaughter. In Goede dochter wordt het zorgeloze leven van de zusjes Charlotte en Samantha Quinn gruwelijk verstoord door een aanslag. Als Charlotte 28 jaar later is Karin Slaughter, Goede dochuitgegroeid tot een klas- ter, vertaling: Ineke Lenting, Uitgeverij HarperCollins, siek voorbeeld van een 512 pagina’s (€ 19,99) ‘goede dochter’, brengt een nieuwe aanslag haar weer terug in het verleden.

VERRAAD Militair journalist Wouter Helders won vorig jaar de Hebban Thriller Debuutprijs met Machtsstrijd – een op waarheid gebaseerde thriller – en is nu terug met zijn tweede roman Verraad. Waar de erfgenamen in zijn eerste roman nog Wouter Helders, Verraad, vechten om het NederKarakter Uitgevers, 320 pagilands mijnbouwbedrijf na’s (€ 17,99) Hurkman & De Graaff, heeft de Vlaamse Sofie Lafleur in dit vervolg nog een appeltje te schillen met Chris Hurkman, die als algemeen directeur van het bedrijf uit de strijd is gekomen.

TIM MACNAB ZOEKT KOPIJ Wie dacht dat Marten Toonder alleen strips tekende, heeft het mis. Deze maand verschijnt een nog onbekend pareltje van zijn hand: een ware detective uit 1937! Midden op zee komen kapitein Sixma en journalist MacNab voor een Marten Toonder, Tim MacNab onaangenaam raadsel te zoekt kopij, Uitgeverij Personalia, 144 pagina’s (€ 17,95) staan: wie heeft een van de passagiers vermoord? Het lijkt een kwestie van tijd voordat er een nieuw slachtoffer valt…

DE ZOMERDROMER Alle voorbereidingen voor de jaarlijkse Vierdaagse in Nijmegen al getroffen? Daar kan deze tiende thriller van Rudy Dek die zich afspeelt tegen de achtergrond van de Nijmeegse Vierdaagse natuurlijk niet ontbreken. In De zomerdromer gaat Dek in op de vraag wat mensen doen als ze hun Rudy Dek, De zomerdromer, idealen niet kunnen rea- QV Uitgeverij, 264 pagina’s (€ 14,95) liseren. Laten we hopen dat het jou wel lukt om het ideaal van het lopen van de Vierdaagse te realiseren!

OPZIENBAREND

Is jouw waarheid dé waarheid? In het water, de tweede thriller van Paula Hawkins, trekt veel aandacht. Net als haar bestseller Het meisje in de trein, wordt haar nieuwe boek veel besproken door voor- en tegenstanders. Toch weet de auteur een miljoenenpubliek aan zich te binden. Wat maakt haar boeken zo opzienbarend? Door Jacqueline Coppens In het water speelt zich af in Beckford, een vrij geïsoleerd dorp aan een rivier, waar een rustig stromende poel is ontstaan. Nel Abbott, een alleenstaande moeder die pal aan de rivier woont, wordt op een dag dood aangetroffen aan de oever van de poel. De gemeenschap reageert geschokt. In het verleden was het dorp al meerdere keren opgeschrikt door de zelfmoord van vrouwelijke dorpelingen. Het verhaal ging dat in de zeventiende eeuw een vrouw genaamd

zichtskaart. Het verhaal wordt fragmentarisch uit de doeken gedaan, steeds vanuit het oogpunt van wisselende personages. Er worden geen verbanden gelegd; je stapt in een wirwar van losse draden. Wie dapper blijft doormodderen en af toe loert op het spiekbriefje, wordt uiteinInspecteur Sean Townsend, wiens delijk beloond met een spannende moeder ook in de rivier verdronken why- en whodunnit. Dan mogen we is, wordt op de zaak gezet. Direct opgelucht meedenken over de voorwordt hij geconfronteerd met Julia, geschotelde schuldvragen, de opgede zus van Nel Abbott, die het dorp diste leugens en het vileine bedrog. ooit was ontvlucht en met tegenzin Ieders waarheid blijft schuren aan terugkomt voor de begrafenis en de dé waarheid. zorg voor Nels dochter, De complexe vertelde vijftienjarige Lena. trant van In het water De onderlinge verhouvraagt om moed van dingen staan meteen op de lezer. Het boek scherp. Niet alleen bij is ondanks die paar de Abbotts, maar bij alle hindernissen zeker families van de overlede moeite waard. Net den vrouwen. Wat houdt als in Het meisje in de men angstvallig voor trein blijft Hawkins elkaar verborgen? trouw aan haar modus Dit intrigerende plot operandi. Het zal haar wordt niet rechttoe bijzondere schrijfrechtaan verteld. In het stijl zijn die opnieuw begin verzuip je bijna de vurige tongen in alle personages die, Paula Hawkins, In het water, wel heel handig, door de vertaling: Ineke de Groot, A.W. losmaakt. auteur zijn geordend op Bruna Uitgevers, 352 pagina’s een bijgevoegde over(€ 19,99) Libby op grond van hekserij verdronken was in die poel. Nel was geobsedeerd door dit terugkerend fenomeen en wilde er een boek over schrijven. Welk mysterie schuilt er in het water?

BOEKENKRANT.COM

JUNI 2017 PAGINA 13

SPANNING INTERVIEW

Meer dan een spannende achtervolging Op de voorkant van Het Pauluslabyrint prijkt groot een sticker met de aanbeveling: ‘De Dan Brown van de Lage Landen’. Net als de Amerikaanse bestsellerauteur verweeft Jeroen Windmeijer in zijn thrillers een spannend plot met gebeurtenissen uit de geschiedenis. Door Nicole van der Elst Op een van de eerste zonnige dagen in mei ontmoet ik Jeroen Windmeijer in Leiden, de stad waarin niet alleen zijn nieuwe boek Het Pauluslabyrint zich afspeelt, maar ook zijn debuut De bekentenissen van Petrus. Net als veel andere inwoners is Windmeijer er na zijn studie culturele antropologie blijven plakken. ‘Ik woon hier nu dertig jaar, dus ik kan nu wel zeggen dat ik een Leidenaar ben. Alleen de typische Leidse uitspraak van de -r ontbreekt nog.’ Dat ik tegenover hem zit om over zijn nieuwe boek te praten, was Jeroen Windmeijer lange tijd helemaal niet vanzelfsprekend. Windmeijer vertelt dat hij zijn ten uit zijn debuut terugkomen. Arhele leven geschreven heeft, toch cheoloog Peter de Haan is wederom debuteerde hij pas op vrij late leefhet hoofdpersonage. Hij doorkruist tijd. Het was zijn vrouw die hem uitin vierentwintig uur de stad om een daagde om werk te maken van zijn mysterie te ontrafelen, om zo zijn schrijfdroom. ‘Een aantal jaren geontvoerde vriendin Judith te redden. leden las ik een Nederlandse thrilHet verhaal is ook nu verweven met ler die ik heel erg slecht vond, maar de geschiedenis van Leiden, en een toen ik op de achterflap zag dat er andere apostel speelt een belang250.000 van verkocht waren, zei ik rijke rol: Paulus. tegen mijn vrouw: dat kan ik ook.’ In het vroege christendom zitten volHaar reactie was eenvoudig maar gens Windmeijer genoeg witte vlekdoeltreffend: doe maar. Naast zijn werk als leraar godsdienst ken waaraan hij zijn verhalen op kan hangen – zo ook aan Paulus. ‘Er ziten maatschappijleer besloot hij zijn ten heel veel gekke dingen in zijn levrije dag te besteden aan dit provensverhaal,’ vertelt de schrijver. ‘De ject: het schrijven van een religieuze apostel is na zijn bekering op weg thriller. ‘Mensen zeggen vaak dat je naar Damascus drie jaar van het toover iets moet schrijven dat je goed neel verdwenen. Het is heel vreemd kent. Ik wilde iets doen met mijn dat hij niet direct teruggegaan is godsdienstkennis, en ik ken Leiden naar Jeruzalem om met goed, dus het leek mij de mensen te praten leuk als het boek zich die Jezus gekend haddaar zou afspelen. Door den. Wat heeft hij toen die combinatie kwam precies gedaan? Had hij ik al snel uit bij de bemisschien een geheime schermheilige van de agenda? Dat is voor mij stad, de apostel Petrus.’ leuk om mee te spelen.’ De bekentenissen van PeToch merkt de auteur trus verscheen bij een lodat door de vermenkale uitgeverij, maar het ging van het spandebuut was in Leiden nende plot met religien omstreken zo’n suceuze en historische geces dat Windmeijer al beurtenissen, sommige snel werd benaderd door mensen op het veruitgeverij HarperColJeroen Windmeijer, Het keerde been gezet worlins. Daar verscheen onPauluslabyrint, Uitgeverij den. ‘Ze zien op de voorlangs Het Pauluslabyrint, HarperCollins, 400 pagina’s kant “thriller” staan, waarin veel ingrediën(€ 19,99)

TACO VAN DER EB

maar er zitten dus best veel non-fictie-elementen in mijn boeken.’ Het is iets waar Windmeijer bewust voor heeft gekozen. ‘De meeste thrillers zijn niet meer interessant om te lezen als iemand jou verklapt heeft wie de dader is, maar ik denk dat er in mijn boeken nog genoeg te ontdekken valt zelfs als je dat zou weten,’ belooft hij. ‘Misschien vragen mijn boeken dus iets meer inspanning van de lezer dan een gemiddelde thriller. Er zullen daardoor mensen afhaken, maar gelukkig kunnen de meeste lezers dit juist heel erg waarderen.’ Het mooiste compliment kreeg hij van een boekhandelaar uit Sittard die in een recensie schreef: ‘”Het boek heeft de snelheid van Dan Brown, maar de diepgang van Umberto Eco”. ‘Ik wil mijzelf met allebei nog niet vergelijken. Sterker nog, ik kan bij beide auteurs nog niet in de schaduw staan. Ik zie het maar als een compliment en iets om in de toekomst naartoe te werken.’ Het zijn niet alleen boekhandelaren en lezers die de boeken van Windmeijer hebben opgemerkt, ook vanuit andere gebieden is er interesse. ‘Er is serieuze belangstelling om een film te maken van De betekenissen van Petrus en binnenkort zit ik om de tafel met de wethouder van Economische Zaken van Leiden en mensen van citymarketing. Zij willen al-

‘Paulus is na zijn bekering op weg naar Damascus drie jaar van het toneel verdwenen. Wat heeft hij toen precies gedaan?’ lemaal heel graag dat er een speelfilm komt, dat zou natuurlijk een twee uur durende reclamefilm zijn voor de stad.’ Zijn woonplaats zal een minder grote rol spelen in zijn derde boek, waaraan hij nu werkt. ‘Ik merkte dat het een beetje klaar was met achtervolgingen in Leiden. Je kunt niet weer bij kenmerkende monumenten als de Pieterskerk, de Burcht of de Hortus Botanicus uitkomen.’ De hoofdpersonen die we kennen uit zijn eerdere boeken keren wel terug. ‘Het boek gaat over de Pilgrim Fathers. In 2020 is het vierhonderd jaar geleden dat ze vanuit Leiden naar Amerika vertrokken. Op ongeveer de helft van het boek zullen mijn hoofdpersonen hen achterna reizen. Dan bevinden zij zich dus voor het eerst in een andere omgeving.’

Heel veel spannende boeken vind je in de boekwinkel tijdens de Spannende Boekenweken van 9 tot en met 25 juni 2017.

MERDEKA!

Merdeka! vertelt over de verbroedering tussen een Nederlandse en Indonesische soldaat. Een spannend maar ook kritisch boek over de politionele acties in onze vroegere kolonie. Jacob Vis, Merdeka! – Roman over de Indonesische vrijheidsstrijd, Uitgeverij Conserve, 352 pagina’s (€ 19,99) www.conserve.nl

DE OUDERS KEERDEN NIET TERUG Detective over een onopgelost mysterie. Wie vermoordde Haider Abdullah in het Noordhollands Duinreservaat, en waar bleven zijn vrouw en zoontje? Na tien jaar werpt een particulier recherchebureau zich op dit mysterie. Speur mee met Robbie & Lowina!

Anne van Doorn, De ouders keerden niet terug, E-Pulp Publishers, 256 pagina’s (€ 17,95) www.e-pulp.nl

GERUISLOOS

Gevaar schuilt soms in één ogenblik van onoplettendheid. Wat begint als een ontspannen vakantie, eindigt als een angstaanjagende nachtmerrie waaruit ontwaken onmogelijk lijkt. Ellen de Vriend, Geruisloos, Karakter Uitgevers, 288 pagina’s (€ 10,00) www.karakteruitgevers.nl

NAAR BED, NAAR BED

Helen Grace krijgt te maken met een moordonderzoek dat wel heel dicht bij haar privéleven komt. Vertelt ze de waarheid of besluit ze te liegen? M.J. Arlidge, Naar bed, naar bed, Uitgeverij Boekerij, 384 pagina’s (€ 19,99) www.meulenhoffboekerij.nl

BOEKENKRANT.COM

JUNI 2017 PAGINA 15

BOEKFRAGMENT

In het spoor van de Russische ziel Peter d’Hamecourt volgde nauwgezet de Europese reis van de beroemde Russische schrijver Fjodor Dostojevski. De schrijver bleek een enorme gokker te zijn waarmee hij veel geld verloor en gedwongen was om voor uitgevers nieuwe boeken te schrijven zoals de nagenoeg autobiografische roman De speler.

Peter d’Hamecourt, In het spoor van de Russische ziel, 300 pagina’s, Uitgeverij Conserve (€ 19,99) www.conserve.nl

Hij gelooft lang dat het mogelijk is zijn precaire financiële situatie te verlichten via de roulettetafel. Het is ook dat argument dat hij gebruikt als hij zijn vrouw Anna probeert te overtuigen dat het de moeite loont dat hij hun huwelijksreis enige dagen onderbreekt om in Bad Homburg te gaan spelen. Het geluk staat opnieuw niet aan zijn zijde, maar zijn geloof in toekomstig succes is ongeschonden, blijkt uit de brief die hij uit Homburg schrijft aan zijn vrouw Anna in Dresden: ‘Het is mijn vaste overtuiging Anja: als men verstandig is en hard als marmer, koel en onmenselijk voorzichtig dan kan men zeker, zonder enige twijfel, op winst komen. Kun je zelfs zoveel winnen als je maar wilt. Maar je moet lang spelen, veel dagen moet je met weinig genoegen nemen en als het niet loopt, dan moet je je beheer-

sen en je niet met geweld op het kansspel werpen.’ Een dag later moet hij zijn vrouw in een volgende brief bekennen, dat het hem niet is gelukt zijn koelbloedigheid te bewaren. ‘Ik heb ongeveer tien uur gespeeld en aan het eind heb ik verloren. Het liep vandaag erg slecht. Ik stond weliswaar op winst, maar toen keerde het geluk zich van mij af. Nu wil ik vandaag met de rest van het geld een laatste poging wagen. Weet je: mijn pogingen hebben iedere keer succes als ik koelbloedig en berekenend blijf tijdens het vervolg van mijn spel. Maar nauwelijks begin ik te winnen, dan begin ik meteen risico’s te nemen, ik kan me niet beheersen.’ De man die het spel dacht door te hebben komt de volgende dag tot de bekentenis dat de Spielbank toch weer aan het langste eind heeft getrokken. Hij biecht alles, zoals altijd in zijn brieven, eerlijk op aan zijn vrouw. ‘Je zult het niet willen geloven: ik heb gisteren alles verspeeld, tot op de laatste kopeke, tot op de laatste gulden, en daarom schrijf ik je snel, zodat je me geld kan sturen voor de reis. Toen viel me in dat ik nog een horloge heb. Ik ben naar de klokkenmaker gegaan om het horloge te verkopen of te verpanden.’ Weer een dag later moet hij aan zijn vrouw Anna bekennen dat zijn koelbloedigheid hem opnieuw in de

steek heeft gelaten op het moment dat hij op winst stond. ‘Toen ik je de brief had gestuurd met het verzoek geld te sturen, ben ik weer naar de speelzaal gegaan. In mijn zak had ik alles bij elkaar 20 gulden en ik riskeerde tien gulden met als resultaat dat ik 300 gulden winst pakte. Ik was zo blij en wilde snel aan alles een einde maken, tenminste nog twee keer zoveel winnen en dan definitief van hier vertrekken. Zonder eerst een rustpauze in te lassen heb ik me meteen weer op de roulette gestort. Ik heb het geld ingezet en alles, alles verspeeld, tot op de laatste kopeke.’

In onschuld In onschuld is een op zichzelf staande thriller van de hand van Melissa Skaye die als auteur van spannende boeken eerder bekend werd met haar VT-thrillerreeks.

Melissa Skaye, In onschuld, Uitgeverij LetterRijn, 280 pagina’s (€ 17,50) www.letterrijn.nl

De man verafschuwt het ochtendlicht dat veel te vroeg de nacht verjaagt. De spanning in zijn lichaam neemt toe, hij is bedacht op die onverwachte, vroege voorbijganger. Als een slappe pop hangt Yara over zijn schouder. Hij heeft haar geknakt, gebroken. Hij wil van haar af, haar dumpen, zijn plan staat vast. De plek waar hij haar wil neerleg-

gen, is zorgvuldig uitgekozen. Nog een paar meter. De opkomende zon schijnt fel in zijn ogen. Hij voelt de zweetdruppels vanaf zijn voorhoofd in zijn wenkbrauwen lopen. Hij schudt zijn hoofd om te voorkomen dat ze in zijn ogen terechtkomen. Er is geen tuinhek zodat hij moeiteloos de achtertuin inloopt. Dit is de plek. Hij laat de last van zijn schouder glijden. Haar lichaam ligt roerloos aan zijn voeten. Hij doet een stap achteruit en kijkt met een blik vol minachting op haar neer. Daar ligt het feestbeest dan. Haar ogen zijn gesloten, haar rode krullen steken fel af tegen het gazon.

Een hand boven haar hoofd, de andere met gespreide vingers naast haar lichaam als een witte spin. Uitgefeest. De zon is vroeg op, maar Yara wordt bedekt door een deken van schaduw. Hij kijkt naar de achtergevel van haar huis die wel volop wordt beschenen. Nog een paar uur voor de zon het gazon bereikt. Nee, voorlopig nog geen warmte op haar lichaam. Ze draagt alleen een rokje en een topje. Hoe luidt de definitie van hoer ook alweer? Iemand die voor geld seksuele handelingen verricht. Voor deze vrouw gaat dat niet op. Zij doet het voor niets. Yara is een natuurlijke schoonheid en daar maakt ze gretig

gebruik van. Zijn blik valt op haar armen en benen. De blauwe plekken en schrammen zijn grotendeels zijn verdiensten. Hij weerstaat de verleiding haar in het gezicht te slaan. Nog eentje toe?

wel een kapper konden gebruiken, strak naar achteren gekamd. Zijn glimlach was een beetje scheef, net als zijn gezicht, vanwege het litteken over zijn rechterwang. Ilse herademde. Ze wist dat hij de littekens had overgehouden aan een grote brand, dat was bekend. Ze wilde niet onder de indruk zijn, maar was het wel. Toch vouwde ze haar armen over elkaar, net als hij, en zei niets. ‘Je bent er al vroeg bij,’ zei de schrijver. Een andere man kwam naast hem in de deuropening staan. Hij wierp een blik op haar en fluisterde de schrijver iets in het oor. Hij droeg een driekwart blauwe jas die leek op dat

van een politieuniform, maar het niet was. ‘Ik kom zo,’ zei de schrijver. ‘Eerst dit afhandelen. En zeg dat ik niet gestoord wil worden.’ Op het aarzelende knikje van de man zei hij: ‘Bedankt Joop, ik maak het goed met je.’ Joop liep weg en het werd stil. Was het toeval dat Ilse nu net dat ene boek van hem zocht, dat hij in de gevangenis had geschreven? Dorint liep het trapje af, richting het bureau en zei: ‘Ik zag je zoeken, maar je keek niet op de goede plek.’ Hij stak zijn hand uit. In een automatisme deed zij hetzelfde en ze schudde de zijne. Ze schrok, het was een hand met slechts een vinger en een duim. Hij

voelde vreemd aan, ruw en koud, maar ook volkomen glad.

Recht Recht is Rik Ravens derde roman, een magisch realistische fantasythriller. Sinds april met een nieuwe omslag. Twee jonge mensen krijgen de kans wraak te nemen, maar doen ze dat?

Rik Raven, Recht, Nimisa Publishing House, 264 pagina’s (€ 16,95) www.nimisa.nl

‘Als ik niet raad welk boek je zoekt, dan krijg je het boek dat je wel zoekt van me cadeau.’ Ilse schrok en hield haar adem in. Een man in een bruin suède colbert stond in de deuropening met zijn armen over elkaar. Rolf Dorint had zijn bruine haren, waar al flink wat grijs doorheen schemerde en die

BOEKENKRANT.COM

JUNI 2017 PAGINA 17

JEUGD PANDAGEKTE

Poëtische panda’s Waarom wij panda’s zo lief vinden? Omdat het er dankzij hun vlekken op lijkt dat ze enorme ogen hebben, zo heb ik ooit uit een natuurdocumentaire onthouden. Maar de verliefde panda’s uit het Gouden Boekje Xing Ya en Wu Wen gaan logeren zijn wel echt het toppunt van schattigheid. Door Janneke Blok Dit voorjaar was het dan eindelijk zover. Na zo’n tien jaar onderhandelen mochten we de Chinese reuzenpanda’s Xing Ya en Wu Wen in Nederland ontvangen. Het prentenboek Xing Ya en Wu Wen gaan logeren van antropoloog en groot dierenliefhebber Jet Bakels, met prachtige, sprookjesachtige tekeningen zoals we die van Thé Tjong-King kennen, is geïnspireerd op deze grootse gebeurtenis, die voor een ware ‘pandagekte’ zorgde. In deze romantische sprookjesvariant wordt de verlegen Xing Ya op een dag verrast met een brief van de koning en koningin van Nederland, die hem uitnodigen in hun dierenrijk van de koeien en de kazen te komen logeren. En hij mag iemand meenemen… Xing Ya schraapt al zijn moed bij elkaar om zijn buurmeisje Wu Wen mee te vragen, maar zij is bang voor het vreemde land. Gelukkig kan Xing Ya goed dichten en weet hij haar met lieve briefjes over te halen met Jet Bakels, Xing Ya en Wu hem mee op reis te Wen gaan logeren, illustragaan. ties: Thé Tjong-Khing, UitgeWie denkt hier met een verij Rubinstein, 28 pagina’s traditioneel sprookje (€ 7,50)

te maken te hebben, heeft het mis. Het verhaal geeft op een natuurlijke en grappige wijze ook veel informatie over de reuzenpanda en de verschillen en over-

eenkomsten tussen Nederland en China. Wist je al wat de namen Xing Ya en Wu Wen betekenen? En dat panda’s van het eten van zo veel bamboe ook heel veel moeten poepen? Maar het krachtigst van dit sprookje vind ik het open einde: het blijft de vraag of Xing Ya en Wu Wen

samen gelukkig worden. Laten we hopen dat Xing Ya in werkelijkheid net zo’n romantische poëet is als in dit boek, misschien mogen we dan binnenkort een schattige babypanda verwelkomen.

OERWOUD

Overleven in het wild Arani is hard op weg om een echte krijger te worden in de jungle van Nieuw-Guinea, totdat zijn moeder beslist terug te gaan naar Nederland. Gaat het Arani lukken een bestaan op te bouwen in de stad, terwijl hij alleen het oerwoud kent? Door Aefke ten Hagen Fiona Rempt, Junglekoorts. Hoe overleef je in de stad als je alleen het oerwoud kent?, Uitgeverij Kluitman, 200 pagina’s (tijdelijk € 10,00, daarna € 14,99)

Junglekoorts is een handzaam, mooi vormgegeven boek met een harde kaft. Het verhaal is in dagboekvorm geschreven

en nodigt meteen uit tot lezen. De twaalfjarige Arjan (Arani) vertelt dat hij in Amsterdam is geboren. Toen hij drie was, verhuisde hij van de hoofdstad van Nederland naam de Yasuna-stam in West-Papoea. ‘Zij werden mijn familie en dat zullen ze altijd blijven’, schrijft Arani. Hij schrijft brieven aan zijn oma, Kaka, die belangrijk voor hem was in al die jaren dat ze in de jungle woonden. In het boek staan afwisselend dagboekfragmenten en brieven aan Kaka. Arani heeft bijna zijn hele leven bij een stam in de jungle van NieuwGuinea gewoond, daarom vindt hij het vreselijk in Nederland. De kou. Het verkeer. De stenen huizen, de telefoons en de roltrappen. Hij wil terug naar huis. Naar de andere kant

van de aardbol. Fiona Rempt houdt de lezer met Junglekoorts dan ook een confronterende spiegel voor. Het Westerse leven, en de bijbehorende gebruiken en de tradities, zijn ons met de paplepel ingegoten. Wij vinden het heel normaal om bij andere mensen op visite te gaan en tussen hun spullen te zitten. In de jungle kom je elkaar gewoon buiten tegen. Arani is zich dan ook van geen kwaad bewust als hij een skateboard meeneemt dat hij op straat heeft gevonden. ‘In Nederland noemen ze dat stelen. In Papoea ga je ervan uit dat iemand iets niet meer wil hebben als hij het onbeheerd achterlaat.’ Verder valt het hem op dat mensen altijd met elkaar praten over vroeger

of de toekomst. ‘Niemand praat over nú.’ Op het moment dat Arani ziek wordt, denkt hij dat het komt door het eten en de benauwde lucht binnen. Hij krijgt nachtmerries en heeft hoge koorts. Arani noemt het zelf ‘junglekoorts’, want zodra hij in slaap valt, is hij terug in het oerwoud. Junglekoorts leest als een trein. Ik begon het boek staand te lezen en kwam er vijftig pagina’s later achter dat ik nog steeds niet was gaan zitten. Het is een schitterend jeugdboek, maar ook heel vermakelijk voor volwassenen. Het ultieme leesavontuur voor alle jongeren die van een goed boek houden.

BOEKENKRANT.COM

JUNI 2017 PAGINA 18

JEUGD BOEKENKRANT TIPT HET KARTONNEN KASTEEL Je kent illustrator Benji Davies van De kleine walvis en Het eiland van opa. Nu is hij terug met een vertederend prentenboek over vriendLinda Sarah en Benji Davies, schap. Edo en Berto spe- Het kartonnen kasteel, vertaling: Edward van de Vendel, len altijd samen. Op een Uitgeverij Luitingh-Sijthoff dag komt er een nieuwe (€ 13,99) jongen, Kai. Hij wil ook meedoen. Maar Berto weet niet of hij daar wel zin in heeft. Kai voelt zich buitengesloten en gaat verdrietig terug naar huis. Niet veel later wacht hem een bijzondere verrassing.

DE MIDDERNACHTBENDE David Walliams maakte furore in de komische televisieserie Little Britain, maar sinds tien jaar is hij ook uiterst succesvol als kinderboekenauteur. In Groot-Brittannië wordt hij zelfs met Roald Dahl vergeleken. In dit nieuwe avontuur draait het om de middernachtbende, die de spannendste avonturen beleven als de klok twaalf slaat.

David Walliams, De middernachtbende, vertaling: Roger Vanbrabant, Uitgeverij Clavis, (€ 19,95)

SPUITENDE SLAGADERS EN OVERSTROMENDE OCEANEN Weet jij hoeveel botten je kunt breken? Hoe je moet reanimeren? Wat de grootste aardbeving ooit was? Hoe je kunt merken dat er een bosbrand aankomt? En hoeveel bloed er in je lijf Jesse Goossens en Linde Faas, Spuitende slagaders en overzit? Dit boek bereidt je stromende oceanen, Uitgevevoor op mogelijke catasrij Lemniscaat, 96 pagina’s trofes maar staat ook (€ 16,95) vol grappige, griezelige en geweldige weetjes over het lichaam. En het bijzondere is, een deel van de opbrengst van het boek wordt geschonken aan het Rode Kruis.

SCHRIJVERSDEBUUT

Dromerig sprookje

Op een stormachtige nacht trotseert Lampje, de dochter van de vuurtorenwachter, weer en wind om lucifers te gaan kopen zodat het licht van de vuurtoren aangemaakt kan worden. Het is het begin van een verhaal waarin van alles misgaat, maar die ook Lampjes moed zal testen.

verhaal is ook nog eens spannend: er zijn bepaalde passages waarbij je gewoon door moet lezen. Lampje, een bijnaam voor Emily, gaat wonen in het huis van de Admiraal en daar komt ze oog in oog te staan met het zogenaamde vallen op het eind op een slimme monster. Maar is het wel een monmanier op hun plek. Het verhaal ster? Het verhaal en het taalgebruik gaat ook zwaardere onderwerpen in het boek deden mij denken aan niet uit de weg. Toch voelt de manier de sprookjes die ik las toen ik een waarop de problemen tussen Lampje kind was. Je leeft mee met underdog en haar vader, veroorzaakt door zijn Lampje, en hoopt dat ze haar plek en drankgebruik en gedrag, worden geluk zal vinden. Het voelt dan ook opgelost, wat te kort goed om haar obstakels door de bocht. te zien overwinnen. Als je zin hebt om een Lampje is niet de enige meeslepend sprookje door wiens ogen je te lezen, dat niet alleen de avonturen ziet, je hoofdpersoon Lampje, leert ook enkele van de maar ook de karakters andere karakters goed om haar heen diepgang kennen. Ze hebben elk weet te geven, dan ben hun eigen achtergrondje bij Lampje aan het verhaal en Schaap weet juiste adres. Het is een een goede balans te verhaal vol mysteries vinden tussen het wegen een meisje dat op geven en achterhouden zoek is naar haar plek van informatie. Veel van in de wereld. de verschillende plotlijAnnet Schaap, Lampje, Uitnen, zoals het verhaal geverij Querido, 328 pagina’s van Lampjes moeder, (€ 16,99)

Lampje gaat wonen in het huis van de Admiraal.

Door Zofeyah Braam Lampje is het sterke schrijversdebuut van kinderboekenillustrator Annet Schaap, onder andere bekend van de tekeningen in de Hoe Overleef Ik-serie van Francine Oomen. Zowel de tekst als de illustraties zorgen ervoor dat je al snel het verhaal wordt binnengetrokken. Piraten, zeemeerminnen, het geheimzinnige huis van de Admiraal waarvan mensen zeggen dat er een monster woont; het boek zit vol geheimen en avontuur. Het

ADVERTENTIE

– M a rt e n To o n d e r –

Tim MacNab zoekt kopij

KEVERKONINGIN Darkus en al onze favoriete keverpersonages zijn terug voor een nieuw avontuur! Zou dit tweede boek net zo leuk zijn als Keverjongen? In dit boek heeft modekoningin Lucretia Cutter kwade plannen, die levensgevaarlijk zijn voor Darkus, zijn neushoornkever Baxter en alle andere kevervrienM.G. Leonard, Keverkoningin, den. Darkus moet haar vertaling: Esther Ottens, Uiten haar spionerende gele geverij Querido, 304 pagina’s (€ 15,99) lieveheersbeestjes te slim af zijn. Zal het hem lukken de keverkoningin te stoppen?

“ e e n o n b e k e n d e pa r e l” – to m a s r o s s GENAAID GEBONDEN | 144 PAGINA’S | ISBN 978 90 792 8792 5 | € 17,95 WWW.UITGEVERIJ-PERSONALIA.NL Illustratie © Stichting Het Toonder Auteursrecht

BOEKENKRANT.COM

JUNI 2017 PAGINA 19

JEUGD INTERVIEW

Blijven leren van de kleine prins In 1943 verscheen De kleine prins van Antoine de Saint Exupéry: een prachtig geïllustreerd kinderboek vol schitterende filosofische lessen voor kind én volwassene. Uitgeverij SWP vroeg psycholoog Martine Delfos om een nieuwe vertaling van deze klassieker te maken. ‘Ik zou De kleine prins een therapeutisch boek voor deze eeuw willen noemen,’ aldus de vertaalster. Door Anneke Voerman

Wat maakt De kleine prins zo’n bijzonder boek? ‘Het verhaal zet je aan het denken. Antoine de Saint-Exupéry gebruikt mooie taal die niet moeilijk is, maar toch moet je erover nadenken. Het is een buitengewoon complex boek voor alle leeftijden met veel lagen.’ De kleine prins werd al twee keer eerder naar het Nederlands vertaald. Vanwaar deze derde vertaling? ‘De uitgever heeft mij gevraagd om een vertaling te maken die dichterbij het kind staat. “Jij bent echt van het communiceren met kinderen, daar heb je een boek over geschreven,” zei hij.’ Was het je doel om een vertaling te maken die kinderen meer zal aanspreken? ‘Ik zou het zo niet zeggen. In de tekst van De Saint-Exupéry herken je dat het prinsje echt als een kind van vier praat. De filosofische opmerkingen die je op die leeftijd maakt, vind ik heel mooi. Dat wilde ik behouden,

Antoine de Saint-Exupéry, De kleine prins, vertaling: Martine Delfos, Uitgeverij SWP, 64 pagina’s (€ 14,90)

niet door letterlijk te vertalen wat hij zegt, maar door zijn bedoeling over te brengen. ‘Het grappige is dat ik slechts één ding uit de originele tekst echt veranderd heb. Ik heb het allereerste woord toegevoegd: “Kinderen”. Bij de vertaling van Laetitia (de Beaufort van Hamel, 1951, red.) worden de kinderen niet direct aangesproken. Dat wilde De Saint-Exupéry juist wel doen. Ik ben zo dicht mogelijk bij de tekst gebleven, zo dicht mogelijk ook bij zijn bedoeling, hoop ik.’ Werd je tijdens het vertalen beïnvloed door de illustraties? ‘Zeker. De manier waarop De SaintExupéry de prins tekent, zorgt ervoor dat je dat jongetje in al zijn zuiverheid en wereldvreemdheid voelt. Daarom was het ook fijn dat ik in de Word-versie van het originele boek werkte, met de tekeningen erbij. Zo kwam ik de illustraties steeds tegen, en kwam ik helemaal in de juiste sfeer. ‘Over de illustraties heb ik een leuk verhaal. Mijn uitgever was eigenlijk van plan om nieuwe illustraties bij het verhaal te laten maken. Ik mag hem heel graag, maar ik moest hem vertellen dat dat niet kon. De tekeningen zijn van de auteur.

Toen bleek dat hij de illustrator al opdracht had gegeven, voelde ik me een beetje schuldig. Daarom heb ik aangeboden dat deze illustrator een kinderboek mocht illustreren dat ik nog op mijn computer had staan, namelijk Ivar, de verschrikkelijke koning.’ Kunnen we in deze tijd nog iets van De kleine prins leren? ‘Op iedere bladzijde is wel een les te vinden die in deze tijd belangrijk is. Een passage die vaak aangehaald wordt, is wanneer de kleine prins zegt dat je de dingen die echt belangrijk zijn niet met je ogen kan zien, maar alleen met je hart. Dat is mooi, maar wat ikzelf prachtig vind, is de ontmoeting van de prins met de vos. In dat fragment wordt treffend uitgelegd wat vriendschap eigenlijk is en hoe je een vriend maakt. Dat hebben we in deze tijd keihard nodig. ‘Ik zou De kleine prins zelfs een therapeutisch boek voor deze eeuw willen noemen. Het is verschenen in de Tweede Wereldoorlog, toen hoop op een beter leven de mensen op de been hield. Die droom hebben we in een land als Nederland financieel verwezenlijkt, maar emotioneel hebben we het misschien

nog nooit zo slecht gehad. Er zijn zo veel mensen die niet weten hoe ze moeten verbinden. De kleine prins draait om relaties en heeft de mooiste boodschap: de verbinding met een ander kan alleen als we diens goede én slechte kanten accepteren. Dat idee is cruciaal, maar we zijn het kwijtgeraakt. Het zou goed zijn als de wereld daarbij stilstond, dan zouden we makkelijker bij elkaar kunnen blijven. Want iedereen is in wezen hetzelfde, we zijn allemaal net zo verdwaald. Dat is een les die De kleine prins ons leert.’ De kleine prins draait om de ontmoeting tussen een volwassene – de piloot – en een kind: het prinsje. Zie jij jezelf als een groot mens, of schuilt er ook nog wat van de kleine prins in je? ‘Ik hoop dat ik wat van allebei heb. Ik gaf eens een training en een van mijn studenten zei tegen me: ‘We vragen ons af hoe u zo wijs kunt zijn en tegelijkertijd zo naïef als een kind.’ Daar zat wel wat in, vond ik. Ik denk dat dat in iedereen zit. Iedereen heeft wat van zowel de piloot als van de kleine prins in zich. En als je eerlijk bent en geen toneelstuk opvoert, dan blijf je altijd een beetje zuiver vanbinnen.’

PAS OP!

Dit nieuwe verhaal van David Walliams en Tony Ross is zó grappig dat je misschien wel ziek wordt van het lachen. Voor lezers vanaf 8 jaar.

Middernacht in het kinderziekenhuis. De lichten zijn uit. De verplegers slapen ... En de kinderen zetten de boel op stelten!

clavis.uitgeverij @Clavis_Books

www.clavisbooks.com Wij maken kinderdromen waar

BOEKFRAGMENT

Kleine Broer Vorig jaar verraste de Noorse illustrator Øyvind Torseter met Het gat, dat bekroond werd met het Gulden Palet 2016. In Kleine Broer moet de charmante hoofdpersoon zijn broers uit de handen van een kwaadaardige trol te redden.

Oyvind Torseter, Kleine Broer, Uitgeverij De Harmonie, 120 pagina’s (€ 24,90) www.deharmonie.nl

BOEKENKRANT.COM

JUNI 2017 PAGINA 21

BOEKFRAGMENT

Boris Bord Een zonderlinge uitvinder, limonade, een burgemeester met een probleem, een stinkvijver en welgeteld tien weeskinderen. Wat hebben zij met elkaar te maken? Ontdek het in dit spannend en humoristisch verhaal over het ontstaan van verkeersborden, vriendschap én beroemd willen worden. Nathalie Stroobant, De bijzondere uitvinding van Boris Bord, Uitgeverij BoekGoesting, 112 pagina’s (€ 12.95 ) www.boekgoesting.be

‘Ik moet hem iets laten zien,’ drong Boris Bord aan. ‘Het is erg belangrijk.’ ‘Tja, ik weet niet …’ Boris Bord duwde haar ruw opzij. Voor de deuropening van het rooksalon stond hij stil. Twaalf mannen in deftige pakken keken hem woest aan. Er klonk afkeurend gemompel. Een paar heren knepen hun neusgaten dicht. De secretaresse, amper bekomen van de duw die ze zonet had gekregen, trippelde naar voren. ‘Meneer de Burgemeester, Meneer Bord wil u dringend spreken. Het spijt me verschrikkelijk.’ De burgemeester keek hem zwijgend aan. Hoe durfde dat schorrie-

morrie zomaar binnenstuiven! Of kwam hij met een oplossing? Het werd zo stilletjesaan tijd. Hij moest die man zo vlug mogelijk spreken. Liefst onder vier ogen. ‘Ahum,’ kuchte de burgemeester, ‘Ahum. Mijne beste heren, ik denk dat het tijd is voor een kleine pauze. Ik ben zó terug. Even een akkefietje oplossen. Zó terug.’ Hij verzocht zijn secretaresse om die dure fles whisky te halen. Hij hees zich omhoog uit de mooiste stoel van de kamer en waggelde op Boris Bord af. Pakte hem beet bij zijn elleboog en trok hem mee de gang op. ‘Zo, beste man, wat was er nu zo dringend dat jij een belangrijke ver-

gadering durft te verstoren?’ Boris Bord zag helemaal rood. ‘I-II-Ik denk dat ik een oplossing voor uw p-p-p-probleem heb gevonden, Meneer de Burgemeester. Of liever voor die meneer waar u over sprak.’ ‘Die meneer?’ De burgemeester fronste zijn wenkbrauwen. ‘Ah! Je bedoelt natuurlijk de konin…’ Het floepte er bijna uit. ‘Die koningsvinkjesverzamelaar, ja.’ De burgemeester knikte trots omwille van zijn snelle vondst. ‘En die oplossing zit onder je arm?’

het leven zonder haar of hem zo somber is. Waarom worden mensen verliefd? Omdat er kinderen moeten komen, zou een nuchtere bioloog zeggen. Als mensen niet verliefd worden, zouden ze niet vrijen en kinderen krijgen. En dan zouden de mensen uitsterven. Bij verliefdheid komen er prettige stofjes in de hersenen vrij. Die zorgen ervoor dat je je een beetje zweverig kan voelen en je slecht kan concentreren op je huiswerk. Maar als verliefd zijn alleen maar gaat over kinderen krijgen, waarom worden kinderen van tien dan ook verliefd? Of vrouwen op vrouwen en mannen op mannen? Of

mensen die geen kinderen willen krijgen…

Wat is er nu leuker dan iemand zó leuk vinden dat je verliefd bent? Je staart naar iemand, wordt rood als diegene terugkijkt, krijgt het warm, voelt je hart kloppen in je keel. En

je voelt vlindertjes in je buik. Maar zo leuk hoeft het helemaal niet te zijn. Want wie verliefd is, kan zich ook onzeker voelen. Vindt iemand mij ook leuk? Moet ik het vertellen? Je kan er zelfs van wakker liggen en je ongelukkig voelen. Omdat je denkt dat die ander jou helemaal niet leuk vindt. ‘Smoorverliefd ‘k wist niet dat er zoiets ergs bestond.’ Dat zingen ze bij Kinderen voor Kinderen. De meeste liedjes gaan over verliefdheid. Let er maar eens op. Bijna alle popnummers gaan over het verlangen naar die ene, de ware… Of ze gaan erover dat het helaas allemaal voorbij is, en dat

De vijftienjarige Emma voelt, hoort en weet meer dan anderen. Dan hoort ze dat haar vader – die ze al ruim twee jaar niet meer heeft gezien – deel uitmaakt van een groep die zich Voorlopers noemt. Emma reist naar het bergdorp waar de Voorlopers gevestigd zijn. Daar wordt haar leven nog gecompliceerder. Is Emma zelf ook een Voorloper? Waarom wil haar vader niet dat ze hen helpt?

Benauwd! Ik heb het benauwd. Het is stikdonker. Ik voel een hand om mijn mond. Ik krijg geen lucht. Zuurstof. Ik moet zuurstof hebben. Iemand heeft mijn polsen stevig vast en drukt mijn handen naar beneden. Ik schop om me heen. Raak alleen de stof van mijn slaapzak. Plotseling schijnt er een fel licht in mijn ogen. Een zaklamp. Ik zie niets dan licht. Het is geen hand op mijn mond, maar tape. Hij is afgeplakt. Ik krijg geen lucht. Mijn neus… Ik moet ademhalen door mijn neus. Ik snuif teugen lucht naar binnen. Degene die mijn handen naar beneden houdt, komt op me zitten. Ik hoor hoe mijn slaapzak wordt

opengeritst. ‘Hou haar stil,’ fluistert iemand. Als mijn slaapzak open is, schop ik. Ik raak iets zachts en hoor een kreun. Ik hoop dat ik diegene hard heb geraakt. Waarom wordt Robyn nu niet wakker? Wat hebben ze met haar gedaan? ‘Draai haar om,’ zegt dezelfde stem. Ik voel meerdere handen om mijn lijf. Ze zijn met meer! Voor ik iets kan doen lig ik op mijn buik en duwen ze mijn hoofd hard in het luchtbed. Ik stik! Laat me los. Ze binden mijn handen vast! Wie zijn dit en wat gaan ze met me doen? Mijn buik schuift over het luchtbed. Ik voel hoe ik uit de tent word getrokken. Ik zie nog net dat het

luchtbed van Robyn leeg is en maak me zo zwaar als ik kan. Ze mogen me niet meenemen.

en zoent haar vol op de mond. Zijn tong worstelt zich naar binnen en hij duwt zijn heupen hard tegen die van haar. Bij Tess gaan alle alarmbellen af. Ze probeert haar hoofd los te trekken, maar hij is te sterk. Zijn handen doen zeer aan de zijkant van haar hoofd. Haar oren worden geplet en ze kan niet gillen. Dan, met alle woede die ze voelt, tilt ze haar rechterbeen op. Haar laarzen hebben harde hakken. Ze trapt hem vol op de bovenkant van zijn voet. Door de klap verslapt zijn greep om haar gezicht en in die ene seconde trekt ze zichzelf met kracht naar achteren. Met wilde ogen kijkt ze hem

aan, net op genoeg afstand, zodat hij haar niet meer kan aanraken. Woest is ze, haar ogen spugen vlammen zijn kant op. ‘Rustig maar, rustig maar…’ zegt hij. ‘Niks rustig. Ben jij gestoord of zo? Jij spoort niet. Idioot. Laat me met rust!’ schreeuwt ze. ‘Geef jij nou maar mijn geld,’ zegt hij geïrriteerd en hij houdt zijn hand op. Tess staat te trillen. ‘Het is niet jouw geld,’ roept ze, ‘het is van mij.’ Bang doet ze nog een stap naar achteren. Ze trekt het briefje van vijftig uit haar broekzak en gooit het voor hem op de grond. Ze draait zich om, pakt haar stuur,

gooit haar been als een jongen over het zadel en fietst hard het park uit. Bij de supermarkt staan Lize en Marleen. Tess is woedend. Daniel lijkt wel verbluft te kijken hoe Tess wegfietst. Dan bukt hij zich om het briefgeld van de grond te pakken. Als hij opkijkt, duiken Martijn en Mark net op tijd weg.

De secretaresse kwam met haastige pasjes uit het kabinet. ‘Meneer Bord, kan het een beetje stiller, alstublieft. De burgemeester is in vergadering.’

Alles wat ik voel Alles wat ik voel, het nieuwe boek van Zilveren Griffel Winnaar Stine Jensen, gaat over je gevoelens: blijheid, jaloezie, verdriet en alle andere grote emoties komen aan bod. Waarom voel je wat je voelt? Is het niet erg om jaloers te zijn? Wat als je verliefd bent… Stine Jensen met illustraties Marijke Klommaker, Alles wat ik voel. Het grote emotieboek, Uitgeverij Kluitman, 160 pagina’s (€ 18,99) www.lievestine.nl

Voorlopers

Mirjam Hildebrand, Voorlopers, Uitgeverij Kluitman, 240 pagina’s (€ 16,99) www.kluitman.nl

Laat me met rust Laat me met rust is realistische, actuele fictie voor jeugd én volwassenen. Als Tess verliefd wordt op Daan raakt ze verstrikt in ‘het web’ en slaat verliefdheid om in angst. Kan haar vriendengroep helpen tegen de social media-dreiging?

Maaike Möllmann, Laat me met rust, Uitgeverij TaalKwestie, 176 pagina’s (€ 14,95) www.maaikemollmann.com

Hij lacht en kijkt haar aan met zijn meest verleidelijke glimlach. Dit is de glimlach waar ze verliefd op werd. Dit is de “Daan” die ze zo leuk vond. Voor ze het in de gaten heeft, pakt hij haar gezicht vast met beide handen

BOEKENKRANT.COM

JUNI 2017 PAGINA 22

NON-FICTIE BOEKENKRANT TIPT ONVERSLIJTBAAR Margit Willems heeft in dit boek bijzondere verhalen van Amsterdammers verzameld die één ding gemeen hebben: ze zijn allemaal boven de tachtig en vertellen over een bijzonder stukje stadsgeschiedenis. Zo is Max Harmsen (1932) ruim veertig jaar oppasser in Artis geweest, waar hij zijn vrouw leerde kennen in het slangenhuis en vertelt Paula Rietveld (1924) over haar eerste baantje bij de Bijenkorf.

Margit Willems, Onverslijtbaar. Verhalen over het leven in Amsterdam, Uitgeverij Bas Lubberhuizen, 208 pagina’s (€ 19,99)

VAKANTIEKOOKBOEK FRANKRIJK Wil jij op vakantie ook het liefst snel, makkelijk en lekker koken? Met dit vakantiekookboek lukt het je om de lekkerste gerechten te bereiden op je campinggasstel of vakantiehuiskeukentje. Tel daar de lokale Franse ingrediënten bij op en je komt meteen in vakantiesferen. Reis je dit jaar niet af naar Frankrijk? Ook voor vakantielanden Italië en Spanje heeft Kleyn een kookboek gemaakt.

Onno Kleyn, Vakantiekookboek Frankrijk, Uitgeverij Nijgh & van Ditmar, 160 pagina’s (€ 16,50)

De man achter Walter White

Vanaf de voorkant van Een leven in stukken staart Walter White, het iconische hoofdpersonage uit Breaking Bad, je onheilspellend aan. Deze autobiografie gaat over de man die hem vijf seizoenen lang zo meesterlijk speelde: Bryan Cranston. Door Anouk Abels Waar Cranston (1956) eerder bescheiden succes behaalde met rollen in Malcolm in the Middle en Seinfeld, werd hij dankzij Breaking Bad een internationale beroemdheid. Met zijn rauwe optreden als scheikundeleraar annex drugs-kingpin Walter White weet de acteur zijn publiek tegelijkertijd aan te trekken en af te stoten. Zoals hij zelf schrijft in Een leven in stukken: ‘Ik hoor het zo vaak – en nu nog steeds: “Ik vind je geweldig, maar ik haat je ook.”’ Hoe werd Cranston, zonder een acteeropleiding te volgen, zo’n briljante acteur? Dit boek laat zien dat het leven zelf altijd zijn grootste leerschool is geweest. Cranston schrijft over zijn bewogen kindertijd, de

reizen die hij op jonge leeftijd maakt past bij de titel Een leven in stukken: in anekdotische, korte hoofdstuken zijn ambitie om politieagent te jes doet hij zijn verhaal. Je moet er worden. Ook is er aandacht voor even aan wennen, maar het is ook zijn kortstondige eerste huwelijk en leuk: het voelt alsof je met hem op het geluk dat hij nu ervaart met zijn vrouw en dochter. Grappig zijn Cran- een feestje aan het buurten bent. stons beschrijvingen van zijn opmer- Zo vertelt hij hoe hij bij de opnames van Seinfield een tandarts speelt en kelijke eerste baantjes – zo voltrekt spontaan aan zijn lachgasmasker hij huwelijken en verzorgt hij videobegint te lurken: ‘Steeds wanneer opnames voor een datingbureau. Als Cranston een carrièreswitch naar ik mezelf een dosis toedien, hééft Jerry het niet meer en schieten ook acteren maakt, verandert het boek de anderen in de lach. Eindelijk lukt in een intrigerende kijk achter de het ons een opname te maken. [Het schermen van de filmen theateris de enige] waarbij hij serieus kan wereld. We volgen hem terwijl hij blijven.’ auditeert, acteert en zowel prettige Humor en hard werals onprettige werkerken: het zijn de twee varingen heeft. Het is constanten in het geweldig om te zien hoe levensverhaal van hij daarbij inspiratie Bryan Cranston. Uit put uit zijn eigen leven. deze autobiografie Anekdotes die eerst niet komt een man naar zo belangrijk lijken voor voren die alles uit het het grote plaatje, zoals leven haalt en dat verhet moment waarop volgens in zijn werk hij als voorbijganger stopt. Zo verzorgt de iemand zelfmoord ziet acteur al decennia plegen of het uit prolang bewonderensbeert te maken met waardige acteerprestaeen gestoorde vriendin, ties, met Walter White worden door de acteur Bryan Cranston, Een leven als absolute pièce de gebruikt om zich een in stukken, vertaling: Hans résistance. personage eigen te E. van Riemsdijk, Uitgevemaken. rij Manteau, 288 pagina’s Cranstons schrijfstijl (€ 19,99)

WHAM!

ATLAS OBSCURA Als jij op je vakantieadres geen landgenoten wilt tegenkomen, dan is deze reisgids alvast een goed begin. Hierin maak je kennis met mysterieuze plekken die uitermate geschikt zijn voor de avontuurlijke reiziger. Wat dacht je van een boom-café in Zuid-Afrika, een Joshua Foer en Dylan Thubegraafplaats voor kust- ras, Atlas Obscura, Uitgeverij schepen in Bangladesh Terra, 480 pagina’s (€ 25,00) of glimwormgrotten in Nieuw-Zeeland? Deze gids wakkert in ieder geval alvast je vakantiezin aan!

TREIN NAAR PAKISTAN In Mano Majra leefden moslims, sikhs en hindoes altijd vredig naast elkaar, tot er een trein vol vermoorde vluchtelingen in het dorp arriveert. Dit luidt het begin in van de burgeroorlog tussen India en Pakistan. In 2017 is het precies zeventig jaar geleden dat India en Pakistan van elkaar werden afgescheiden. Een goed moment om terug te blikken op deze vaak vergeten geschiedenis.

AUTOBIOGRAFIE

Khushwant Singh, Trein naar Pakistan, vertaling: Ankie Blommesteijn, Uitgeverij Hollands Diep, 240 pagina’s (€ 19,99)

Wake me up, before you go go

Afgelopen december werd George Michael toegevoegd aan de toch al lange lijst van muzikale helden die in 2016 overleden. In zijn biografie kijkt muziekjournalist Rob Jovanovic terug op het leven van de Britse zanger – een leven dat gekenmerkt werd door hoge pieken en diepe dalen.

wereld heeft gedrukt, of de schandalen waarmee de zanger de laatste jaren het nieuws haalde? Muziekjournalist Rob Jovanovic kiest er duidelijk voor om zich te richten op de muzikale erfenis van Michael. Vooral de hoofdstukken over de opkomt van Wham! aan het begin van de jaren tachtig geven een interessant inkijkje in de muziekindustrie. Optreden in het muziekprogramma Top of the Pops kon je carrière nog maken of breken. Toen het duo in 1982 voor het eerst Door Nicole van der Elst in de show verscheen, moesten ze na de opnamen nog steeds met de bus naar huis, maar op de dag van Wham! ging in mijn de uitzending vroeg iemand voor geboortejaar uit het eerst om Michaels handtekening elkaar, maar de band, en belandde de single ‘Young Guns’ bestaande uit George hoog in de hitparade. Michael en Andrew Ook uit de latere jaren, waarin Ridgeley, heeft altijd Michael beduidend minder suceen onweerstaanbare cesvol was als artiest, aantrekkingskracht op weet Jovanovic leuke mij gehad. De vrolijke muziekfeitjes op te popdeuntjes, de onverduikelen. Wist je dat woestbare kerst-everhij aan de wieg stond green ‘Last Christmas’ en van de succesvolle serie de typische jaren-tachCarpool Karaoke van tig-clips: ik beleefde het komiek James Corden? niet in de hoogtijdagen Tegenwoordig hoor je van de band, maar vijfer als artiest niet meer tien jaar later via mijn bij als je niet met deze discman. Als bewontalkshow-host hebt deraar van Michaels gezongen. Michael was werk was ik huiverig om de eerste die voor het deze biografie te lezen, Rob Jovanovic, George goede doel door Londen want wat zou er worden Michael. Biografie, vertaling: reed, om samen met belicht? De stempel die Robert Neugarten, Xander Corden uit volle borst hij in de jaren tachtig en Uitgevers, 247 pagina’s liedjes van Wham! te negentig op de muziek(€ 19,99)

George Michael zingen. Dat is dan ook vooral wat deze biografie oproept, dat je zin krijgt om de muziek van Michael te herontdekken. Naast het onvermijdelijke ‘Last Christmas’, dat ieder jaar vroeger op de radio komt, is door de vele schandalen zijn muziek een beetje naar de achtergrond verdwenen. Blader in dit boek vooral terug naar de beschrijvingen over uitverkochte Wembley-concerten, zet daarbij ‘Don’t let the sun go down’ op, het geweldige duet dat Michael zong met Elton John op Live Aid, en die misstappen verdwijnen als sneeuw voor de zon.

BOEKENKRANT.COM

JUNI 2017 PAGINA 23

NON-FICTIE E-NUMMERS

Puur en eerlijk eten door een andere bril bekeken We eten het liefst puur en eerlijk. In Ode aan de E-nummers laat Rosanne Hertzberger een andere kant zien van biologisch, ambachtelijk en ouderwets eten. Het resultaat is een wetenschappelijk en leesbaar boek vol humor. Lekker fris, lekker anders. Door Mieke van Meer Ik worstel er regelmatig mee. Hoe zet ik een gezonde maaltijd op tafel voor mijn gezin terwijl ik andere bordjes – werk, sport, een sociaal leven – draaiende probeer te houden? Pakjes of zakjes probeer ik zo min mogelijk te gebruiken, maar eerlijk is eerlijk, een zakje béchamelsaus kan een hoop tijd schelen in een toch al bewerkelijke lasagneschotel. Dan knaagt mijn geweten: ben ik een slechte en gemakzuchtige moeder? Ode aan de E-nummers is een eyeopener en helpt je om dat schuldgevoel van je af te schudden. Hertzberger is van huis uit microbioloog. In haar drang om uit te leggen wat E-nummers zijn, hoe gentechnologie werkt en waaruit de kleurstoffen van M&M’s bestaan, overspoelt ze je soms met biologische en scheikundige redeneringen en onderzoeken. Gelukkig is er tussen de wetenschappelijke verhandelingen door genoeg ruimte voor humoristische beschrijvingen, bijvoorbeeld over hoe vreemd de mens zich gedraagt als het om eten gaat. We willen nu van alles ‘smart’, maar eten koppelen aan chemie en technologie wordt gezien als een doodzonde. Volgens veel mensen moet eten zijn zoals in overgrootmoeders tijd, schrijft Hertzberger. ‘Dat overgrootmoeder regelmatig doodziek werd van haar eten, thuis moest blijven om een hele dag in een potje te roeren en haar levensverwachting veel lager lag, doet er niet toe.’ Om haar beschrijving van de biologische supermarkt moest ik enorm lachen, net als om de verpieterde moestuintjes van Albert Heijn: ‘voedselproductie is niet makkelijk. Het is een complex proces van biologie, chemie en technologie.’ Met mooie metaforen weet Hertzberger de angst voor E-nummers en de drang naar puur eten op een andere manier te Rosanne Hertzberger, Ode bekijken, want er gaat aan de E-nummers, Uitgevevolgens haar ‘net zoveel rij Ambo|Anthos, 241 pagina’s technologie achter je (€ 19,99)

Rosanne Hertzberger eten verscholen als er in je iPhone zit.’ Als het aan de auteur ligt, zetten we over enkele jaren binnen vijf minuten een voedzame en gezonde maaltijd op tafel. Even water

toevoegen en klaar. Ik hoop niet dat ze daarin gelijk krijgt, want als ik er tijd voor heb vind ik koken een fijne bezigheid. Maar Hertzberger heeft met dit boek absoluut haar punt gemaakt. Voedseltechnologie kan ons helpen. Door slimme, technologische en chemische oplossingen

kunnen we op heel onze planeet lekkerder, gezonder, veiliger en duurzamer eten. Tenminste, als we in die oplossing net zo hard willen geloven als in alle ongefundeerde voedselhypes die ons overspoelen.

BOEKENKRANT.COM

JUNI 2017 PAGINA 24

NON-FICTIE ATLAS

De Nederlandse taal in woord en beeld Hoeveel dialecten bestaan er? Waarom ergeren we ons zo aan dt-fouten? Waar ter wereld spreken mensen Nederlands? Een antwoord op deze vragen is te vinden in de Atlas van de Nederlandse taal. De wereld van onze taal wordt tot leven gebracht in een groot en prettig opgemaakt boek vol uitnodigende illustraties.

PATATKAART

De Gooische ‘r’ kennen Vlamingen eigenlijk alleen van onze noorderburen.

andere talen terug te zien. Wat te denken van onze koekjes, die een Door Katy Hurkmans en tweede leven zijn gaan leiden als cookies in het Engels, of (om het nog Eugenia Melissen Ferrer even over gebak te hebben) onze wafels, die in Amerikaanse diners De atlas van de Nederlandse taal waffles heten? brengt taal in beeld en doet dat op De Atlas van de Nederlandse taal een manier die de taalliefhebber staat op een informatieve en zeker zal aanspreken. Het boek is speelse manier ook stil bij het Fries niet alleen gevuld met kaarten, het en andere minderheidstalen. Verder staat ook boordevol antwoorden op besteedt het aandacht aan zowel vragen die taalliefhebbers zich stelhistorische feiten (de taal van onze len en bevat handige infographics. voorvaderen, woorden van onze uitOmdat de auteurs uitgaan van de vinders) als moderne vraagstukken: rijke diversiteit van de Nederlandse de zogenaamde taalverloedering taal en aangeven dat niet langer één of verrijking door sms- en chattaal. centrum toonaangevend is voor het Heb je nog ff? Dan kun je lang blijhele taalgebied, verschijnt de atlas ven bladeren in de 272 bladzijden in twee edities: een Nederlandse en tellende atlas. Misschien stuit je een Vlaamse. Beide boeken behandedan op het hoofdstuk over Poldernelen weliswaar grotendeels dezelfde derlands, een in 1990 gesignaleerde onderwerpen, maar ze benaderen In 2015 plaatste het Meertens “Hoe noemt men in uw diaal wordt in Vlaanderen vaker lossere variant van het Nederlands, die vanuit de verschillende taalsitua- Instituut een tweet met daarlect de staafjes aardappel die voor het meervoud frieten vernoemd naar het Nederlandse ties en voorgeschiedenis. bij de Patatkaart uit de Kaarin vet gebakken en ook wel gekozen. Poldermodel. De ei/ij klinkt hierin tenbank. Die tweet leidde tot in zakjes verkocht worden?” Meer kaarten raadplegen kan een felle strijd tussen #teamVerrassend, voor Vlamingen als ‘aai’, de ui als ‘ou’, en de au/ou als Katy: editie Vlaanderen via meertens.knaw.nl/kaarpatat en #teamfriet. De dan toch, is dat de friet-patat‘aau’. Het Poldernederlands vindt Taal is een complex gegeven in Beltenbank kaart is gebaseerd op ondergrens niet samenvalt met de zijn oorsprong in de jaren zeventig gië. Met drie taalgemeenschappen zoek uit 1972 van dialectoBelgisch-Nederlandse grens. Meertens Kaartenbank / Joep en ging gepaard met de emanci– Nederlands, Frans en Duits – maakt loog Jan Stroop, die VlaminOok het zuiden van NederKruijsen en Nicoline van der gen en Nederlanders vroeg: land gebruikt immers friet, patie en het ‘lossere’ gedrag van de Belg het zichzelf niet gemakSijs (samenstellers) (2016). vrouwen, zoals roken en drinken. kelijk. Dat de Vlamingen soms ook auteurs een aantal praktische tips belichten het sappige Brusselse diaVeel feministen spraken zelf ook nog eens onderling moeite hebben aan de taalgebruikers. lect en kijken even over de grens, Poldernederlands. om elkaar te verstaan, maakt het De Atlas van de Nederlandse taal. want ook in Noord-Frankrijk wordt Een beetje Nederlander kan niet geheel nog onoverzichtelijker. In de Editie Vlaanderen is zeker de moeite zonder zijn fiets – en daar hoort Vlaamse Rand rond het vooral Frans- nog steeds Nederlands gesproken. Verder is het onder meer boeiend om waard. Doordat bepaalde hoofdstuk- natuurlijk een uitgebreid wietalige Brussel ligt het gebruik van ken een specifieke Vlaamse invalste lezen over de Vlaamse migranten lerjargon bij. Dit is iets waar het het Nederlands bovendien gevoelig. hoek hebben, sluiten ze mooi aan bij hoofdstuk ‘Wat is jargon’ dieper op De atlas van de Nederlandse taal legt in Amerika en dat weerman Frank Deboosere het woordje ‘ochtendgrijs’ de belevingswereld van de taalminingaat. Het is verder interessant om op eenvoudige wijze de Belgische nende Vlaming en kan de lezer er te lezen over de overlevingskansen taalwetgeving uit en heeft daarbij de uitvond. zichzelf of de buren in herkennen. Doorheen de hoofdstukken worden van nieuwe woorden en om stil te nodige aandacht voor de historische Het boek is op een prettige manier niet alleen Vlamingen en Nederstaan bij de redenen waarom het verklaring. De tekst wordt netjes opgemaakt en wisselt weetjes, feiten Nederlands zo moeilijk te leren landers met elkaar vergeleken, uitgebreid met voorbeelden van wat en kennis goed af. De illustraties en is. Een hoofdstuk dat je leert om precies wel en niet mag, en een over- maar ook de Vlamingen onderkaarten zorgen ervoor ling. Dat in Vlaandoor het taalgebruik zicht van de soap rond dat het luchtig blijft en deren bijvoorbeeld van politici heen het burgemeesterschap dat de atlas een boek is zowel de huig-r als de te prikken is mooi in faciliteitengemeente waar de lezer graag in tongpunt-r gebruikt meegenomen. Linkebeek, waar na elke zal grasduinen. worden, kan de lezer Kortom: de Atlas van gemeenteraadsverkieop een kaartje zien. De de Nederlandse taal. zing wordt gesteggeld Eugenia: editie Gooische ‘r’ kennen Editie Nederland is een over het aanstellen Nederland Vlamingen dan weer must als je de kriebels van een NederlandsNederland is een klein eigenlijk alleen van krijgt van interesof Franstalige burgeland met een grootse onze noorderburen. sante taalfeiten. Na meester, maakt de atlas taal; een van de veertig Natuurlijk worden de het lezen ervan kun actueel. meest gesproken talen verschillende Vlaamse je jezelf gerust als Een ander item dat Fieke Van der Gucht, Johan Fieke Van der Gucht, Johan ter wereld. De invloed dialecten uitgebreid Nederlandse taalkenaan bod komt, is de De Caluwe, Mathilde Jansen De Caluwe, Mathilde Jansen van het Nederlands besproken, net zoals de ner met hoofdletter T taalgrens. De auteurs en Nicoline van der Sijs, Atlas en Nicoline van der Sijs, Atlas beperkt zich niet alleen oorsprong en betekebestempelen. beschrijven de geschievan de Nederlandse taal. Edivan de Nederlandse taal. Editot ons koude kiknis van onze familiedenis van de lijn die Beltie Nederland, Uitgeverij Lantie Vlaanderen, Uitgeverij kerlandje en is in veel namen, en geven de gië doormidden snijdt, noo, 272 pagina’s (€ 39,99) Lannoo, 272 pagina’s (€ 39,99)

BOEKENKRANT.COM

JUNI 2017 PAGINA 25

NON-FICTIE PINDAKAAS

Ongeneerde pindakaaspassie ‘Pindakaas, geef mij maar pindakaas’: zou het heel toevallig zijn dat dit nummer uit de kindertelevisieserie De Briljantinoos al sinds de jaren tachtig regelmatig in mijn hoofd zit? Dan weet je dat dit voedingsmiddel belangrijk voor mij is. Wat is er dan beter dan een geestig kookboek met allemaal pindakaasrecepten uitproberen? Door Sonja Wessels Het kookboek Pindakaas is zo’n boek waar je meteen van houdt: compact, kleurig, fotografie om bij te kwijlen en er zijn ook nog eens twee formaten papier gebruikt. Waar te beginnen? Zodra je begint te lezen wil je alles maken. Oké, niet alles, want ik heb de pindakaas die je nodig hebt niet zelf gemaakt. Er bestaat inmiddels prima pindakaas zonder toevoegingen, dus ik ben gewoon met een potje aan de gang gegaan. Pindakaasnoedels Ik heb blind een recept gekozen, gebaseerd op wat ik thuis voorhanmijn repertoire. Iets minder overden had. De koffie-kardemomparfait banaan en wat melk kun je er een bevat een pindakaas heerlijke smoothie van tuigend vond ik de gehaktballetjes, waar ik de pindakaassmaak miste. swirl, een sierlijke krul maken. Mocht je nog Dat mag de pret niet drukken, ze zijn die door de parfait heen meer inspiratie voor lekker en ook weer heel makkelijk te loopt. De foto’s zijn al smoothies zoeken, er maken. zeer aantrekkelijk, het staan nog vier recepAls je van pindakaas houdt, wil je resultaat ziet er in het ten in het boek. dit sympathieke boek hebben. Het echt ook prachtig uit. Zo’n dessert vraagt is misschien aan de dunne kant, Ik heb maar de helft om een goed hoofdwant het smaakt zeker naar meer. van de hoeveelheid gerecht. Dat werd de Heel grappig is dat de foto’s van de suiker gebruikt, dat is Afrikaanse stoofschonog steeds zoet genoeg. tel, ook weer makkelijk auteurs in pindakaas getekend zijn. Het enige minpuntje is dat de ingrePersoonlijk had het van om te maken en met diënten en receptomschrijvingen op mij nog veel meer pineen heerlijke pindaeen kleiner formaat papier naast de dakaassmaak mogen smaak. Dit kun je ook foto’s van de recepten staan, waarhebben en iets minder echt met alles erbij Saskia Lelieveld & Marije door ik tijdens het bladeren de helft kardemom. Mocht je serveren, bijvoorbeeld Sietsma, Pindakaas. Kookde parfait niet meer rijst, couscous of pasta. van de recepten over het hoofd zag. boek, Uitgeverij Loopvis, 160 pagina’s (€ 18,95) Het boekje ruikt inmiddels naar pinop kunnen, met een Dit recept houd ik in

Pindakaascheesecake SASKIA LELIEVELD

Heel grappig is dat de foto’s van de auteurs in pindakaas getekend zijn. dakaas, want ja, ik blijf een slordige kok. Ik zal nog wat vaker naar de pindakaaswinkel moeten, waar ik stomtoevallig slechts driehonderd meter vanaf woon, om aan de slag te kunnen met de andere recepten.

WO I

Ruim een mensenleven later Net als de Tweede Wereldoorlog is de Eerste Wereldoorlog het onderwerp van ontelbare boeken. Hoe gruwelijk ook, oorlog bevat nou eenmaal alle ingrediënten voor een goed verhaal. Als je weet waar je kijken moet, vertelt ook het landschap het verhaal van WOI. Zelfs nu nog, ruim een mensenleven later. Door Ika Gerritsen Korneel de Rynck, In Europese velden, Uitgeverij Manteau, 350 pagina’s (€ 19,99)

Het nieuw verschenen boekje In Europese velden, van de Vlaamse historicus Korneel de

Rynck, neemt je mee naar de plaatsen waar anno 2017 nog sporen van WOI zichtbaar zijn. Van de straathoek in Sarajevo waar in 1914 de Oostenrijkse kroonprins werd neergeschoten, tot het Noord-Franse bos waar in 1918 in een trein de vrede werd getekend, twintig miljoen doden later. De Rynck behandelt niet alleen de geijkte Westfront-plaatsen in België en Noord-Frankrijk (Ieper, Verdun, de Somme etc.), maar ook locaties waar het landschap nog sporen vertoont van de slagen aan het Italiaanse, Balkan- en Oostfront. Dat is interessant, want welke rol landen als Turkije, Griekenland en Oekraïne in de Eerste Wereldoorlog speelden, is bij veel mensen minder bekend. Van

de loopgraven heeft bijna iedereen wel gehoord, maar wie, behalve de echte fanatiekelingen, weet bijvoorbeeld dat in 1915 zo ongeveer heel Servië op de vlucht sloeg voor de Duitsers? Dat de Serviërs vervolgens door een winters Albanië trokken, op zoek naar een toevluchtsoord, en dat ze dat uiteindelijk vonden op het Griekse eilandje Corfu? Als je maar weet waar je moet kijken, zijn er ook daar nog allerlei herinneringen aan de Eerste Wereldoorlog te vinden. Een knekelhuis bijvoorbeeld, met beenderen van duizenden Serviërs die, verzwakt als ze waren, op het paradijselijke eiland alsnog stierven. De vormgeving van In Europese velden is helaas niet erg aantrekkelijk. De foto’s zijn zwart-wit, de

lettertjes klein en de plattegronden lopen niet over van duidelijkheid. Wat er op de behandelde locaties gebeurd is wordt helder en nauwkeurig beschreven, maar op een erg droge manier. De typisch Vlaamse woorden en zegswijzen die De Rynck gebruikt, geven de tekst daarbij een licht-komische inslag, wat niet echt de bedoeling geweest kan zijn. Toch is dat allemaal niet erg. In Europese velden is bovenal een reisgids. Een reisgids waarmee je de tragiek en spanning van de oorlog niet lezend, maar juist ter plaatse kunt ervaren. En pas daar dringt het tot je door: de Eerste Wereldoorlog is meer dan een verhaal. Namelijk ooit: de werkelijkheid.

CONCEPT & DESIGN: SILOAGENCY.COM - FOTOGRAFIE: JEROENHOFMAN.COM

Naam: Toninho Leeftijd: 29 jr Missie: Afghanistan

NEDERLANDSE VETERANENDAG 24 JUNI 2017 DEN HAAG WWW.VETERANENDAG.NL

ZATERDAG 24 JUNI TONEN WE IN DEN HAAG WEER ONZE ERKENNING EN WAARDERING VOOR ALLE 115.000 NEDERLANDSE VETERANEN. MANNEN EN VROUWEN DIE INGEZET WAREN IN DIENST VAN DE VREDE. VAN DE TWEEDE WERELDOORLOG TOEN, TOT IN MALI NU.

Het Nationaal ComitÃ© Veteranendag dankt:

DE ANDERE WERELD VAN DE VETERAAN Zij hebben allerlei ervaringen opgedaan, mooie en minder mooie. Sommige veteranen verwerken dat in kunst, literatuur, muziek of drama. Ze exposeren hun werk en tonen hun kunnen in het Plazatheater op het Malieveld. Ontmoet daar de veteranen die schilderen, tekenen, fotograferen of aan beeldende kunst doen. Spreek met veteranenauteurs die hun gevoelens en ervaringen hebben vastgelegd in geschreven werk. En luister naar de muziek van en voor veteranen. Uit de Veteranen Top 50 of live, zoals door Afghanistanveteraan-zanger Dennis Kroon.

Maar er is nog veel meer te doen bij de Nederlandse Veteranendag in Den Haag. Kijk voor het hele programma op www.veteranendag.nl Zelf je waardering tonen voor onze veteranen? Doe een witte anjer op, gratis te krijgen op het Malieveld.

WITTE ANJER DRAAGINSTRUCTIE WAARDERING UITEN VOOR NEDERLANDSE VETERANEN? DRAAG OOK DE WITTE ANJER

DE WITTE ANJER DRAAG JE ALTIJD LINKS OP DE BORST

BOEKENKRANT.COM

JUNI 2017 PAGINA 27

BOEKFRAGMENT

Tijdwachters Tijd is ons kostbaarste bezit. Dit boek gaat over onze onvermoeibare streven de tijd te meten, beheersen, verkopen, filmen, vereeuwigen, vernieuwen en zin te geven.

Simon Garfield, Tijdwachters, Uitgeverij Podium, 352 pagina’s (€ 22,50) www.uitgeverijpodium.nl

De tijd, die ooit passief was, is nu agressief. Hij beheerst ons leven op een manier die de eerste klokkenmakers ongetwijfeld ondraaglijk hadden gevonden. We hebben het idee dat de tijd voor ons uit holt. Technologie maakt alles sneller, en omdat we weten dat in de toekomst alles sneller zal gaan is niets ons nu snel genoeg. De tijdzones waarvan William Strachey zo bezeten was, zijn bijna in onbruik geraakt door het eeuwige daglicht van internet. Maar het vreemde aan dit alles is: als ze konden, zouden klokkenmakers van het eerste uur ons vertellen dat de slinger nog precies hetzelfde ritme heeft als altijd en dat de kalender al honderden jaren vastligt. We hebben deze turbulente haast over onszelf afgeroepen. De tijd lijkt sneller te gaan omdat wij hem zo gemaakt hebben. Dit boek gaat over onze obsessie met tijd en ons verlangen om de tijd te meten, te beheersen, te verkopen, te verfilmen, uit te beelden, te vereeuwigen en betekenis te geven. Het gaat over hoe de tijd in de afgelopen tweehonderdvijftig jaar zo’n over-

heersende en indringende aanwezigheid in ons bestaan heeft kunnen worden en stelt de vraag waarom we nu, nadat we tienduizenden jaren genoegen hebben genomen met een blik op de hemel voor een globale leidraad, niet een of twee keer per dag maar voortdurend en dwangmatig op onze telefoon of computer kijken voor een atomisch precieze tijdmelding? Dit boek wil slechts twee simpele dingen: een aantal verhelderende verhalen vertellen en de lezer de vraag voorleggen of we niet met z’n allen stapelgek zijn geworden. Onlangs heb ik de smartphone-app Wunderlist gekocht, die is ontworpen om ‘jouw lijstjes met taken voor thuis, op het werk en elk moment daartussenin, te ordenen en te synchroniseren’ en ‘je in één oogopslag te laten zien wat je nog te doen staat’ en ‘je met onze Today widget vanuit elke andere app even snel je takenlijst te laten bekijken’. De aanschaf van de app was een lastige keuze, want er zijn ook apps met namen als Tick Task Pro, Eisenhower Planner Pro, gTasks, iDo, Notepad Pro, Tiny Timer, 2Day-2Do, Little Alarms, 2BeDone Pro, Calendar 366 Plus, Howler Timer, Tasktopus, Effectivator, Remember the Milk en nog honderden andere. In januari 2016 was het aantal van deze organizers — waarvan de meeste mikten op tijdsbesparing, timemanagement

en meer snelheid en efficiëntie in alle facetten van ons bestaan — groter dan het aantal apps dat zich richtte op onderwijs, amusement, reizen, literatuur, gezondheid, sport, muziek, foto’s en nieuws, die in zekere zin ook allemaal al gericht waren op efficiëntieverhoging en op meer doen in minder tijd. Inderdaad, ‘Tasktopus’, heette er eentje, een mooie benaming voor de tentakelige inktvis van de taaklijstjes. Hoe zijn we in deze angstaanjagende, spannende wereld verzeild geraakt? In Tijdwachters gaan we dieper in op een paar belangrijke momenten in de tijd om die vraag te beantwoorden.

Geruisloos Gevaar schuilt soms in één ogenblik onoplettendheid. Een onverwachte ontmoeting met ex-vriend Timo opent Stephanie’s ogen. Maar hoe zorgt ze dat Timo’s vrouw verdwijnt? Een ontspannen vakantie, eindigt als een angstaanjagende nachtmerrie. Ellen de Vriend, Geruisloos, Karakter Uitgevers, 288 pagina’s (€ 10,00) www.karakteruitgevers.nl

‘We vinden haar wel,’ belooft Meeuwse. ‘Ver weg kan ze niet zijn. We hebben alleen geen idee welke kant ze op is gelopen. Peter heeft de reddingsbrigade ingeschakeld

en coördineert het zoeken van de mensen die willen helpen. Heb je je mobiel bij je?’ Door pure spanning vergeet hij me te vousvoyeren. Ik knik en houd mijn iPhone omhoog. ‘Je hebt mijn nummer, hè?’ Hij kijkt naar mijn blote voeten. ‘Neem jij het pad langs het strand maar, dan ga ik over het duinpad.’ Met grote stappen beent hij over het pad en al snel is hij uit mijn zicht verdwenen. Zelf loop ik een stukje naar beneden en neem het brede pad, dat tussen de duinen en het strand loopt. Het zand stuift voor me uit en de wind in mijn rug zet me tot grotere snelheid aan. Mijn passen maak ik zo groot moge-

lijk. Iedereen die ik tegenkom spreek ik aan, voornamelijk wandelaars met honden. Rechts kom ik langs een lange, dubbele stenen trap met een reling in het midden. Een man en een vrouw komen naar beneden met een flatcoated retriever. Het zijn Duitsers en ze willen me graag helpen. Ik leg uit wat er is gebeurd, ik weet alleen niet wat stippen zijn. En het Duitse woord voor ‘jurk’ is me ook ineens ontschoten. Ze snapten mijn gebaren. ‘Ein Kleid mit Punkten,’ zegt de man behulpzaam. Verspreid over het strand lopen ook mensen die meezoeken, evenals aan de waterkant. Op de plek waar ik

eergisteren zelf nog met Nina liep. Hoeveel jonge kinderen verdrinken er elk jaar? Mijn telefoon heb ik nog steeds in mijn hand geklemd, klaar om op te nemen als hij overgaat. Gek van ongerustheid ploeter ik voort, steeds struikelend in het mulle zand omdat ik te veel om me heen kijk. Ik moet volhouden.

glas op het marmeren blad van het nachtkastje, en liet zich achterover op bed vallen. In plaats van weg te zakken in een diepe slaap, dacht ze aan alles wat ze de volgende dag te doen had. Ze moest het transport van twee verkochte schilderijen regelen vóór tien uur ’s ochtends, zorgen dat de werken goed werden verpakt in houten kisten en de verzekering in orde maken. In de korte tijd dat ze als kunsthistorica bij Goudstikker werkte, had ze veel verantwoordelijkheid gekregen. Dagelijks rubriceerde ze oude tekeningen, etsen, litho’s en schilderijen, die vanuit heel Europa binnenkwamen. Om het

vertrouwen van de eigenaar, Jacques Goudstikker, te winnen had zij flink haar best gedaan. In het begin deed hij erg afstandelijk, maar later was hij onder de indruk geraakt van haar kennis en enthousiasme. Zonder een naslagwerk te raadplegen kon ze bijna elke schilderstijl benoemen en de belangrijkste kunstwerken wist ze feilloos te herkennen. Ze was opgegroeid in een bankiersfamilie op de Keizersgracht, waar de liefde voor de schilderkunst er van jongs af aan met de paplepel was ingegoten. Die nacht sliep Marta slecht. Ze stond vroeg op en at snel een boterham. Om kwart over zeven fietste ze

al over de Herengracht, haar zwarte krullen dansend rond haar gezicht. Ze haalde diep adem en genoot van de frisse ochtendlucht.

De Jacht Als de Amsterdamse jodenjager Jan van de Laan verliefd wordt op Marta Rosenthal, de vrouw die hij moet opsporen en arresteren, verandert dat hun beider levens voorgoed.

Hans Galesloot, De Jacht, Uitgeverij Magonia, 320 pagina’s (€ 21,95) www.magonia.nl

1 Het voorjaar Marta Rosenthal kon die nacht de slaap niet vatten, ze woelde in haar bed, schopte het laken van zich af en staarde naar het plafond. Ze stond op om een glas water te pakken, hield haar polsen onder het koele stromende water en bleef zo even staan voordat ze de kraan weer dichtdraaide. Ze nam een slok, zette het

BOEKENKRANT.COM

JUNI 2017 PAGINA 28

STRIPS BOEKENKRANT TIPT LADIES FIRST Ladies first is de zevende vuistdikke bundeling van het grafisch werk van Serge Baeken. Het boek bevat een selectie uit 2.222 modelschetsen die hij maakte tussen 2016 en 2017. Onder het mom ‘Ik teken wat ik zie, onverbloemd – waarom een bloem Serge Baeken, Ladies first, Uitverbloemen?’ toont de geverij Xtra, 400 pagina’s (€ 29,00) auteur ons de schoonheid van Anneke, Annsje, Bo, Charlotte, Claudia, Ellen, Frieda, Geike, Gertje, Gina, Grietje, Helena, Inge, Inneke, Jetske, Julia, Khiara, Leila, Lies, Liesbet, Lynn, Manon, Mathy, Rosa, Samantha, Tatiana, Trixie en Wouke. Een fijn boek voor wie houdt van modeltekenen en van mooie vrouwen.

BLOEM VAN DE NIEUWE WERELD In 1541 reizen de Spaanse Isabel de Maluenda en haar man Juan naar de Nieuwe Wereld, in de voetsporen van de expeditie van Pedro de Valdivia naar Nueva Extremadura, en verder naar het zuiden, Chili in. Nadat ze is aangevallen door de Sanchez Abuli en Alfonso Font, Bloem van de nieuwe Mapuche-stam, wordt wereld, Uitgeverij Prestige, Isabel gevangengeno96 pagina’s (€ 14,95) men door stamhoofd Huagale, die haar tot zijn nieuwe vrouw wil maken. Bloem van de nieuwe wereld is een fijne historische strip met mooi tekenwerk van de veelzijdige Spaanse tekenaar Alfonso Font.

DADA IN LEIDEN In 1923 vond in de Leidse Schouwburg een voorstelling plaats van de Dada-tournee, ook bekend als de Dadaveldtocht. De voorstellingen waren een idee van kunstenaar Theo van Doesburg en bestonden voornamelijk uit Barthel Brussee, Dada in voordrachten en muziek. Leiden, Uitgeverij de Muze, De voorstellingen waren 80 pagina’s (€ 15,00) ontregelend en de pers sprak er schande van. De kunstenaars onderbraken elkaar vanuit de zaal en al snel deed het publiek net zo hard mee. In een prachtig, full-colour stripboek brengt de Leidse kunstenaar Barthel Brussee deze avond opnieuw tot leven. De historische context is door kunsthistoricus Herbert Mattie gecontroleerd en in orde bevonden. Het onderliggende liefdesverhaal is verzonnen. Uitgeverij De Muze heeft als doel om (Leidse) kunstenaars een platform te bieden om hun kunst uit te geven en onder de aandacht van een breder publiek te brengen. Met Dada in Leiden weten uitgever en auteur op sublieme wijze een plaatselijke historische gebeurtenis te vertalen naar een breder publiek.

DE RUYTER

Historische humor In 2007, precies 400 jaar na zijn dood, bedachten scenarist Herman Roozen en tekenaar Pieter Hogenbirk dat het leuk zou zijn om van Michiel de Ruyter een komische stripfiguur te maken. En zo geschiedde. De grappen van De Ruyter verschenen in het stripblad Eppo en werden later gebundeld in drie boeken. Door Hans Pols In Eppo moest De Ruyter plaatsmaken voor De Oranjes, maar hij is nu terug in een lang verhaal: De tocht naar Chatham. Deze strip werd in opdracht van Stichting Michiel de Ruyter gemaakt, omdat het dit jaar 350 jaar geleden is dat Michiel Adriaenszoon de Ruyter een Nederlandse vloot van ruim tweehonderd schepen leidde. Deze schepen staken het Kanaal over om daar de Engelse oorlogsvloot in de

fik te steken. Deze gebeurtenis zou leiden tot het tekenen van de Vrede van Breda, die een einde maakte aan de Tweede Engels-Nederlandse Oorlog. Het leek de stichting een goed idee om een groot publiek en vooral de jeugd op een toegankelijke manier kennis te laten maken met deze historische gebeurtenissen. En wat is er nu toegankelijker en geliefder dan een stripverhaal?

Ferdinand Bol. Pieter Hogenbirk heeft hier prachtige karikaturen van gemaakt.

Met zwier getekend en uitstekend gedocumenteerd vertelt dit stripboek het verhaal van een historische boottocht, maar is het ook een leuk boek? Ja en nee. Er valt om dit vierde deel van De Ruyter minder te lachen dan om de eerdere verhalen. De grapdichtheid per pagina is niet zo hoog en veel grapjes zijn moeilijk Voor De tocht naar Chatham hebben te begrijpen. Je moet echt kennis Hogenbirk en Roozen zich grondig hebben van de geschiegedocumenteerd. Voor denis om te snappen het verhaal houden ze waarmee de draak dan ook de grote lijn wordt gestoken. Het aan van de gebeurtenisis de vraag hoe goed sen zoals die werkelijk een grap is als je het hebben plaatsgevonnawoord nodig hebt den. De Ruyter en alle om hem te begrijpen. bijfiguren waarmee we Daar staat tegenover al eerder kennismaakdat De tocht naar Chatten in eerdere strips, ham gewoon een goed keren terug in het boek, gemaakt stripverhaal is maar er is ook een groot dat leuk is om te lezen aantal nieuwe personaPieter Hogenbirk en Heren waar je ook nog wat ges. Deze zijn gebaseerd man Roozen, De Ruyter 4: De van leert. op historische personen Tocht naar Chatham, Uitgezoals de gebroeders verij Strip 2000 en Stichting de Witt en de schilder Michiel de Ruyter (€ 8,95)

ZWART-WIT

Een zwerver, neuskeutels en onvervulde verlangens In De zwerver wordt Hannes al na een halfjaar gedumpt door zijn wat typische vriendin, Ines. Ze vindt dat hun karakters te verschillend zijn. Hannes zit in de put, maar wordt toch vriendelijk verzocht op te donderen. Door Jeroen van Esch Het blijkt een kantelpunt in hun beider levens. Hannes stapt op het vliegtuig en gaat mediteren boven op een berg. Maar al na een halfuur krijgt hij een heldere ingeving: ‘Wat zit ik hier op die fucking kloteberg te doen?’ trekjes blijkt te hebben. En ja, zie Voor Ines is de breuk een nieuwe hem dan maar eens je boerderij uit afslag in haar veel te geordende te werken, midden in de wildernis. leventje. Ze besluit haar keurige Dan heb je hulp nodig. En wie bel je muiltjes in te wisselen voor de dan? Precies: je ex. De zwerver zet zo spreekwoordelijke stoute stappers onbewust een merkwaardig proces en neemt haar intrek in de oude in gang: de evolutie van boerderij van haar een gecompliceerde opa, midden in het relatie na een pijnlijke bos. Waar wordt niet breuk. We zien hoe duidelijk, maar ik gok tekenaar Maarten De diep in de Ardennen. Saeger (1980) lastige Daar ontmoet ze op een karakters op tafel legt, koude decemberdag die met al hun sociale een vreemde snuiter. beperktheid toch hun Ludwig, een oude zwerweg in het leven probever die in ruil voor wat ren te vinden. Onverwarmte, kost en inwovulde verlangens, daar ning de woning wel wil niet mee om kunnen oplappen. Ines stemt gaan of zien hoe je toe en heeft er opeens Maarten De Saeger, De zwerplannen in duigen valeen huisgenoot bij, die ver, Uitgeverij Bries, 176 pagilen waar je bij staat. al snel wat vreemde na’s (€ 20,00)

Pittige materie, maar heel handig in beeld gebracht door de man die al tal van nominaties voor zijn werk ontving. Wellicht kent u De Saeger van zijn publicaties in tijdschriften als Zone 5300, Eisner en Humo, of zijn strip Mijn begrafenis uit 2015. Maar terug naar De zwerver. Minder geslaagd vind ik het een op een doorzetten van het Vlaamse taalgebruik. Een woord als neuskeutels is hartstikke grappig, maar schept afstand voor de Nederlandse lezer, evenals de kenmerkende Vlaamse grammatica. Gelukkig blijft het boek vlot leesbaar dankzij het toegankelijke tekenwerk. Soms expressief, dan weer ingetogen; soms ogenschijnlijk slordig, soms verassend gestileerd. Maar altijd zwart-wit.

BOEKENKRANT.COM

JUNI 2017 PAGINA 29

STRIPS BELGIË

‘Nederland is een verloren zaak, heel jammer’ Dacht je dat Suske en Wiske de populairste strip van Vlaanderen was? Vergeet het maar, De Kiekeboes zijn het bekende duo ruimschoots voorbijgestreefd. Tekenaar Merho hoort na veertig jaar dan ook bij de onbetwiste top van de stripwereld. In Vlaanderen tenminste, want in Nederland kent niemand hem. Door Robin Vinck

Merho inclusief Vandersteen, geloofden bij de start in 1977 dat De Kiekeboes een succes zou worden. De kaarten in stripland waren immers geschud. Kuifje, Asterix, Lucky Luke, Suske en Wiske en Nero bepaalden al ruim twintig jaar het beeld. Merho zelf zag dat anders: ‘Het was van begin af aan mijn streven om een succesvolle strip neer te zetten. Ik wilde uitkomen waar ik nu ben. Ik had ook geen plan B, dit moest het worden.’ Merho wist een voet tussen de deur te krijgen bij de krant Het Laatste Nieuws, de enige Vlaamse krant die nog geen vervolgstrip publiceerde, en de rest is geschiedenis. Bijna 150 albums later is De Kiekeboes zelfs Suske en Wiske in populariteit voorbijgestreefd.

Ze staan nog altijd trots te pronken in een vitrinekast in zijn werkkamer: de poppenkastpoppen van de familie Kiekeboe waar het allemaal mee begon. De broer van Merho, pseudoniem van Robert Merhottein, was poppenkastspeler, en Merho ontwierp voor hem het hoofdpersonage. In de late uurtjes, naast zijn werk bij Studio Vandersteen, maakte hij van de poppenkast een strip en verzon er een hele familie omheen. Een heel klassiek, doorsnee gezin: vader, moeder en twee kinderen. Iets wat Willy Vandersteen bewust nooit heeft gedaan, want volgens hem zouden een vader en moeder Suske en Wiske maar beletten om avonturen te beleven. ‘Doe nooit wat je Merho en Tony Coppens, leermeester zegt,’ lacht Fanny K. 1. Moordgriet, StanMerho. daard Uitgeverij, 48 pagina’s Maar weinig mensen, (€ 6,99)

Dat wil zeggen, in Vlaanderen. Het is de succesvolle stripreeks nooit gelukt om de grens over te steken naar Nederland, laat staan naar Wallonië of Frankrijk. Merho zelf snapt er niks van. ‘Het had moeten lukken in Nederland, want het is dezelfde taal, en

dialogen.’ In deze reeks is Fanny vijf het had net zo goed een Nederlands jaar ouder en woont ze op zichzelf. Er gezin kunnen zijn. Bovendien heb komen thema’s aan bod die voor een ik altijd het Nederlands cabaret normaal verhaal van De Kiekeboes gevolgd, dus qua humor zou het te zwaar zouden zijn, zoals huiselijk ook moeten aansluiten.’ Misschien geweld, abortus en borstkanker. heeft de naam Kiekeboe hem parten gespeeld, want die heeft in De gewone reeks loopt daarnaast Nederland veel meer een kinderlijke natuurlijk wel gewoon door, al bijklank dan in Vlaanderen. Of het doet de 68-jarige Merho het tegenis het verschil in stripcultuur? ‘In woordig wat rustiger aan. Van vier Nederland worden strips behandeld als tijdschriften, die staan er even en albums is de productie teruggeze zijn ook snel weer weg. Oude titels schroefd naar twee albums per jaar. De toekomst op lange termijn, daar van strips kun je dan niet krijgen, durft hij nog niet aan te denken. ‘Als dus er is geen echte infrastructuur.’ er iets is waarvan ik ’s nachts wakNu hij de top heeft bereikt in Vlaanderen, heeft Merho zijn pogingen om ker lig, dan is dat hoe De Kiekeboes verder moet. De sterkte van de strip de strip bekender te maken over de is ook meteen het zwakste punt: het grens gestaakt. ‘Ik ben er ondertussucces hangt voor een groot deel af sen wel overheen. Het is heel erg, van mijn manier van vertellen.’ Een maar ik denk dat Nederland wat dat opvolger vinden blijkt een gigantibetreft een verloren zaak is. Heel sche klus. jammer.’ Merho heeft nog niet vastgelegd wat Liever richt hij zijn blik op wat er in er met zijn strip moet gebeuren, bijVlaanderen nog komt. Het eerste voorbeeld in een testament. Hij sluit deel van de spin-off Fanny K. ligt net ook niet uit dat hij De Kiekeboes toch in de winkel. Zoals de serie Amoras ooit aan iemand anders overdraagt. de ‘volwassen versie’ van Suske en ‘Ik denk dat ik op zeker ogenblik Wiske is, is Fanny K. de ‘volwasmoet zeggen: oké, dit was het, nu sen versie’ van De Kiekeboes, met moet iemand anders tienerdochter Fanny het maar doen. En als in de hoofdrol. Merho dat gebeurt, dan bekijk was meteen enthousiik het ook niet meer. ast toen de uitgeverij Want dan wil ik me er met dit idee kwam en toch weer mee gaan ging al snel praten met bemoeien en dingen scenarist Toni Coppers, veranderen. Laat het een bekende Vlaamse maar gebeuren.’ En als misdaadauteur. ‘Het hij er zelf niet meer is, hoofdpersonage uit moet zijn dochter maar zijn thrillerreeks is een beslissen wat er met vrouw, dus hij weet de strip gebeurt, zegt heel goed hoe hij vanuit hij nuchter. ‘Dan mag de vrouwelijke psyche Merho, De Kiekeboes ze ermee doen wat ze moet schrijven. Dat 148. Nepwerk, Standaard wil. Ik ben er toch niet voelt hij heel goed aan. Uitgeverij, 48 pagina’s meer.’ Hij schrijft prachtige (€ 5,99)

BKMilitaireBoeken

BKMilitaireBoeken: de special van de Boekenkrant voor wie geïnteresseerd is in militaire boeken en alles daaromheen, voor militairen, veteranen én geïnteresseerde burgers. Bezoek ook onze website: www.militaireboeken.com

De eerste WOI-reisgids over Europa. De locaties die aan bod komen zijn niet enkel historisch relevant: het zijn adembenemende reisbestemmingen in maar liefst twaalf landen.

Honderd uiteenlopende gebeurtenissen uit WOI worden in evenveel hoofdstukken belicht en in hun context geplaatst door de bedenker van de populaire fictieserie In Vlaamse velden.

Korneel De Rynck, In Europese velden, Uitgeverij Manteau, 288 pagina’s (€ 19,99)

Mark De Geest, ’14–’18 in honderd dagen, Uitgeverij Manteau, 350 pagina’s (€ 19,99)

Tijdens WOI was Nederland neutraal. Gevechtstoestellen die op Nederlands gebied terechtkwamen werden geïnterneerd. Dit boek is een verslag van deze belangrijke periode in de Nederlandse luchtvaartgeschiedenis. Frits Gerdessen en Nico Geldhof, De Interneringen van vliegtuigen tijdens De Groote Oorlog, Uitgeverij Geromy B.V., 330 pagina’s (€ 44,90)

Bijzondere roman over een door vredesmissies verscheurde familie. Het kalme leven van een militair gezin raakt gaandeweg ernstig ontregeld als de vader last krijgt van een oorlogstrauma. Marianne Oostendorp, Een fles in de aarde, Uitgeverij Elikser, 390 pagina’s (€ 19,95)

www.militaireboeken.com

Jan KRuis 7 mei t/m 3 september 2017

DAAN JIPPES 20 mei t/m 29 oktober 2017

TINA 50 jaar 23 juni t/m 16 november 2017

Kakhiel 24 maart t/m 3 september 2017

UITGEVER ZOEKT TALENT!

www.boekscout.nl Wij beoordelen ieder manuscript en we kijken graag samen met jou naar de mogelijkheid om het uit te geven!

boek.scout

BOEKENKRANT.COM

JUNI 2017 PAGINA 31

BOEKFRAGMENT

13 reasons why Het kan bijna niet anders dan dat je over 13 reasons why gehoord hebt, de Netflixserie gebaseerd op het gelijknamige boek van Jay Asher. Hij schreef dit spannende en aangrijpende verhaal over de mysterieuze zelfmoord van Hannah Baker, die cassettebandjes achterlaat waarin ze dertien personen beschuldigt de reden te zijn van haar dood.

Jay Asher, 13 reasons why, vertaling: Lydia Meeder, Uitgeverij Lemniscaat, 232 pagina’s (€ 14,95) www.lemniscaat.nl

Hallo, jongens en meisjes. Hannah Baker hier. Live en in stereo. Ik kan mijn oren niet geloven. Eenmalig optreden. Geen toegiften. En deze keer beslist geen verzoeknummers. Nee, dit kan niet waar zijn. Hannah Baker heeft zelfmoord gepleegd. Ik hoop dat je goed zit, want ik ga je zo mijn levensverhaal vertellen. Of preciezer gezegd: waarom er een eind kwam aan mijn leven. En als je naar deze cassettes zit te luisteren, ben jij een van de redenen. Wat? Nee! Ik verklap nog niet op welke cassette jij aan de beurt komt. Maar wees gerust, als je dit pretpakketje hebt ontvangen, duikt je naam vanzelf op… dat beloof ik. Zwijgen als het graf, dat is toch het gezegde?

Tja, ik lig er nog net niet in. Is dit een of andere verknipte afscheidsbrief? O, kun je er niet om lachen? Ik vond het zelf wel geestig. Hannah heeft voor haar dood een stel cassettes ingesproken. Waarom? De regels zijn vrij eenvoudig. Er zijn er maar twee. Regel nummer één: je luistert de cassettes helemaal af. Regel nummer twee: je stuurt ze door. Hopelijk wordt dat geen van beide makkelijk voor je. ’Wat heb je op staan?’ ‘Ma!’ Ik duik naar de stereotoren en druk allerlei knoppen tegelijk in. ‘Ma, ik schrik me rot,’ zeg ik. ‘Het is niks. Een schoolopdracht.’ Mijn standaardantwoord op alles. Te laat thuis? Een schoolopdracht. Extra geld nodig? Een schoolopdracht. En nu de cassettes van een klasgenoot. Een meisje dat twee weken geleden een berg pillen heeft ingenomen. Een schoolopdracht. ‘Mag ik meeluisteren?’ vraagt ze. ‘Het is niet van mij,’ zeg ik. Ik schraap met mijn schoen over de betonnen vloer. ‘Ik help een klasgenoot ergens mee. Het is voor geschiedenis. Saai.’ ‘Goh, wat aardig van je,’ zegt ze. Ze buigt zich over mijn schouder heen, pakt een stoffige lap op, een van

mijn katoenen luiers van vroeger, en haalt er een meetlint onder vandaan. Dan geeft ze me een kus op mijn voorhoofd. ‘Ik zal je met rust laten.’ Ik wacht tot de deur dichtklikt en houd dan mijn vinger boven de Playknop. Mijn vingers, mijn handen, mijn armen, mijn nek, alles voelt gewichtloos aan. Nog te slap om een knop op de stereo in te drukken. Ik hang de luier over de schoenendoos zodat ik er niet naar hoef te kijken. Ik wou dat ik die doos met die zeven cassettes nooit had gezien. Daarnet kon ik zonder nadenken het bandje starten. Eitje. Ik had geen idee wat ik te horen zou krijgen. Maar nu is het een van de griezeligste dingen die ik ooit heb gedaan. Ik zet het volume lager en druk op Play.

hadden hem zo diep gegraven dat geen mens ooit een spoor van het meisje zou terugvinden. Het was een heel karwei geweest met al die boomwortels. Ondanks de kou plakte zijn onderhemd tegen zijn zweterige lijf. De kleine werkte driftig verder. Zijn vriend, de mollige met de kikkermond, liep bloedend en snotterend tussen de bladeren naar iets kostbaars te speuren, iets dat te klein was om ooit nog te worden teruggevonden. Een tweede meisje zat tegen een boom wezenloos voor zich uit te staren, de dikke tak waarmee ze had geslagen nog in haar handen. Haar haren lichtten rood op in het streepje maanlicht. Dat rood was zo nep, niet te geloven. Door zijn aandacht op dat fake kapsel te richten probeerde de slungelige jongen te vergeten waar hij mee bezig was. Hij greep de spade beet die hij even tegen een boom had gezet en hielp mee de kuil dicht te gooien. Het duurde niet lang voor het lichaam helemaal onder de aarde was verdwenen. ‘We zitten samen in de shit’, zei de jongen met de bril, nadat hij het graf met een laag takken en bladeren had bedekt. ‘Spreek voor jezelf’, protesteerde de slungelige. ‘Ik heb niets gedaan!’ ‘Dat had je gedacht.’ De kleine met de bril klonk nu ronduit dreigend. ‘Het is ónze shit en dus ook die van jou. Hier mag niks van uitlekken.’ En

toen tegen de anderen: ‘Komen jullie hier, stelletje luilakken?’ De jongen met de kikkermond gaf zijn zoektocht op, zijn wangen nat van de tranen. Het meisje met de lege blik en het veel te rode haar liet de stok vallen en kwam overeind. Ze vormden met z’n vieren een kring en legden hun handen op elkaar. ‘De stam zwijgt’, herinnerde de kleine hen aan de leuze van Ravensdal. ‘Denk aan Teutates!’ En terwijl ze elkaar strikte geheimhouding zwoeren, begonnen de haren van het dode meisje te groeien.

BOEKFRAGMENT

Brandmerk Omdat haar vader in het ziekenhuis ligt, logeert Lena bij haar tante in Ravensdal. Het bekrompen dorp is een plek waar veel verzwegen wordt…

Wendy Stroobant, Brandmerk, Clavis Uitgeverij, 376 pagina’s (€ 19,95) www.clavisbooks.com

‘Ze ademt nog! Shit, man, stop daarmee, ze ademt nog!’ riep de lange, slungelige jongen hysterisch. ‘Dat is gezichtsbedrog, debiel’, snauwde de kleinere met de bril en het spierwitte haar. ‘Ik heb toch net in haar hals gevoeld of ze nog een polsslag had? Eh, ik bedoel een hartslag.’ Voor de zekerheid scheen hij met zijn zaklamp in de kuil die ze zonet hadden gegraven en waar ze het lichaam van hun slachtoffer in hadden gedumpt. Haar lange, donkere haar hing slordig voor haar gezicht en maskeerde voor een deel haar starende blik. Niemand van hun groepje had haar oogleden durven sluiten. Ging haar borst op en neer? Het was donker in het bos. Er was amper maanlicht. ‘Help liever mee die kuil dicht te gooien.’ Met zijn spade gooide de jongen met de bril een moot aarde over het bleke meisjesgezicht. ‘Toe nou, check nog eens of ze ademt’, smeekte de lange slungelige. ‘Doe het dan zelf, lafbek’, siste de kleine met de bril. ‘Jij bent de oudste.’ De lange was achttien, twee jaar ouder dan de andere drie, maar zelf durfde hij die kuil ook niet in. Ze

BOEKENKRANT.COM

JUNI 2017 PAGINA 32

BOEKHANDEL AGENDA

juni 2017 9 – 25 JUNI

HEEL NEDERLAND – Spannende Boekenweken. Tijdens deze weken is er in de boekhandel en bibliotheek extra aandacht voor misdaadliteratuur. Deon Meyer schreef dit jaar het geschenkboek dat je ontvangt bij besteding van € 12,50 aan Nederlandstalige boeken. www.spannendeboekenweken.nl

10 JUNI

AMSTERDAM – Boekhandel Scheltema. Met de term ‘fake news’ zijn we allemaal wel bekend. De verkiezing van Donald Trump in de Verenigde Staten en de Britse stem voor Brexit hebben laten zien dat de media er ook weleens naast zitten. Raymond Serré werkte 35 jaar als nieuwslezer en eindredacteur bij het NOS-journaal en het ANP en kent het klappen van de zweep. Hoe is echt nieuws van ‘fake news’ te onderscheiden? Serré legt het in zijn lezing uit. www.scheltema.nl DEN HAAG – Vandaag viert het Louis Couperus Museum de 154ste geboortedag van de schrijver in stijl, geïnspireerd op de tentoonstelling ‘De Oriënt verkend. Op reis met Louis Couperus en Marius Bauer’, die nu in het museum is te zien. Onder het genot van oosterse hapjes en drankjes en omringd door de feeërieke werken van schilder Marius Bauer waan je je even in een sprookje uit Duizenden-één nacht. www.louiscouperusmuseum.nl

11 JUNI

HAARLEM – Vandaag vindt de tiende editie van de ECI Letterenloop plaats. Een gezellig en sportief evenement voor jong en oud, met schrijvers, boekenvakkers, lezers en andere enthousiaste hardlopers, waarvan de opbrengst naar het goede doel Run4Schools gaat. www.letterenloop.nl AMSTERDAM – Boeken aan de Amstel. Tussen de Blauwbrug en de brug van de Staalstraat staan ongeveer zestig kramen met bijzondere en tweedehands boeken, bijeengebracht door handelaren uit heel Nederland. www.kantien.nl

16 JUNI

ROTTERDAM – Boek & Meester is een maandelijks literatuurprogramma. In deze editie is de Indische auteur Arundhati Roy te gast. Met haar eerste roman De god van kleine dingen won ze in 1997 de Man Booker Prize. Ernest van der Kwast gaat met de Indiase schrijfster en politiek activiste in gesprek over haar werk. www.boekenmeester.nl

BEK, BOEK & BIJZONDERS

Trouwfoto’s maken tussen de boeken Dat hoor je niet vaak: een boekhandel waar met regelmaat trouwfoto’s gemaakt worden. Toch is het niet verrassend dat Bek, Boeken & Bijzonders in Veghel vaak als decor voor bruidsparen dient. Overal waar je kijkt zie je glas-in-lood, betoverende plafonds en prachtige kasten vol boeken. Door Anouk Abels Assistent-bedrijfsleider Anouk van der Zee beaamt het meteen: Bek, Boeken & Bijzonders is een enorm inspirerende omgeving om te werken. ‘En niet alleen omdat het zo’n schitterende inrichting heeft. We beschikken ook nog eens over een flinke oppervlakte. Bij het inkopen van boeken hoef ik daarom gelukkig niet al te vaak nee te zeggen.’ Tot april 2014 stond de boekhandel in Veghel nog bekend als Bek Boeken. De originele eigenaren, Marth en Loet Bek, begonnen ooit in een kleine winkel, maar kochten toen de zaken goed gingen steeds meer van de aangrenzende panden aan. ‘Daarbij hebben ze altijd een bepaalde look en feel voor ogen gehad,’ zegt Anouk. ‘In elk gedeelte zorgden ze dat de Oud-Engelse inrichting terug te zien was.’ Toen de winkel door andere eigenaren werd overgenomen, wilde men de stijl van de winkel bewaren, maar toch ook een fris tintje geven. ‘Daarom zijn we er nieuwe dingen bij gaan doen. Eerst is er een Simon Lévelt-vestiging in de winkel gekomen waar klanten thee en koffie kunnen kopen. Daarna zijn we steeds meer producten gaan

Gewelf in Oud-Engelse stijl

Anouk van der Zee verkopen waarmee je jezelf kunt verwennen: wijn en sigaren, maar ook keukenspullen. Omdat de naam van de winkel – Bek Boeken – inmiddels een begrip in het dorp was, wilden we die niet veranderen, maar wel

vernieuwen vanwege alle nieuwe diensten die we nu aanbieden. Daarom hebben we er het woord “bijzonder” aan toegevoegd.’ De activiteiten die in Bek, Boeken & Bijzonders worden georganiseerd, passen tevens goed bij die naam. ‘Wij nodigen graag mensen uit om zelf dingen op te zetten en te vertellen. Laatst hadden we een lezing van een echtpaar dat een voetreis had afgelegd vanuit ’s-Hertogenbosch naar Zuid-Italië. Op de dag voor Moederdag organiseerden we een Dump je mama-dag: mensen konden hun moeder naar de boekhandel brengen voor een hapje, drankje en een henna-workshop, terwijl zij zelf rustig een cadeautje voor haar konden kopen. En op 17 juni hebben we de presentatie van Papa’s bloed, een heel bijzonder boek over een man die na de diagnose van leukemie op zoek gaat naar een stamceldonor. Iedereen die een mooi evenement wil organiseren, is welkom in onze mooie boekwinkel.’

17 – 18 JUNI

AMEN – Het hoogste woord, dat is het thema van de elfde editie van literatuur- en muziekfestival Zomerzinnen. Met optredens van o.a. Bert Wagendorp, Auke Hulst, Marcel Möring, Dichter des Vaderlands Ester Naomi Perquin en Jan van Mersbergen. www.zomerzinnen.nl

21 JUNI

DE BILT – Bouwman boeken. Historicus en journalist Bas Kromhout vertelt over zijn boek Goede Hoop, dat verscheen bij de gelijknamige documentaireserie van de NTR. Ga mee op reis door ZuidAfrika en volg de sporen die Nederlanders in de afgelopen vierhonderd jaar hebben achtergelaten. www.libris.nl/bilthoven

21 – 24 JUNI

ARNHEM – In de binnenstad vindt de derde editie van literair festival Nieuwe Types plaats. Duik vier dagen lang in de toekomst van de literatuur, waarbij extra aandacht is voor nieuwe schrijvers, nieuwe verhalen en nieuwe vertelvormen. www.nieuwetypes.nl

22 JUNI

ENSCHEDE – Boekhandel Broekhuis. Alfred Birney, winnaar van de Libris Literatuurprijs 2017, komt voor een lezing naar de boekhandel. Hij zal in gesprek gaan over zijn prijswinnende boek De tolk van Java met Theo Hakkert. Wouter Muller zal de avond muzikaal omlijsten. www.boekhandelbroekhuis.nl

2 JULI

ANV Debutantenprijs Op 2 juli wordt de ANV Debutantenprijs 2017 uitgereikt. Tot 25 juni kun je nog stemmen op de boeken op de shortlist: Het smelt van Lize Spit, Biefstuk van Judith Eykelenboom en De afwezigen van Lieke Kézér. Oudjurylid Brigitte Raskin vertelt ons alles over deze bijzondere prijs. Wat maakt de ANV Debutantenprijs zo bijzonder? ‘Het is een combinatie van een vakjury- en een publieksprijs. In de jury zitten kenners die een shortlist samenstellen. Het is dan aan het publiek om de genomineerde boeken te lezen en een cijfer van waar-

dering toe te kennen. Dat publiek komt soms verrassend uit de hoek, want zij hanteren andere criteria dan literatoren. ‘De ANV-Debutantenprijs is Nederlands-Vlaams gemengd. Dat geldt voor de juryleden, voor de boeken en voor het publiek. Dat van de 21 winnaars van deze prijs maar één een Vlaming was – Erwin Mortier met Marcel – doet geen afbreuk aan het gemengde opzet. Overigens is de ANV Debutantenprijs toevallig wel perfect man-vrouw gemengd: 11 mannelijke, 10 vrouwelijke winnaars en dat worden er dit jaar 11, omdat er drie schrijfsters genomineerd zijn.’ In hoeverre draagt de prijs bij aan de waardering van Vlaamse literatuur in Nederland en vice versa?

‘Wat dat betreft is er nog werk aan de winkel, omdat het publiek dat in Nederland de genomineerde boeken leest, groter is dan het Vlaamse publiek. De prijs is nog niet lang in handen van het ANV, en dat is vast van plan er een voorbeeld van Vlaams-Nederlandse samenwerking van te maken.’ Op welk boek zou u dit jaar stemmen? ‘Ik heb nog even de tijd om de drie genomineerde boeken te lezen en het waarderingsformulier (zie www. anvdebutantenprijs.nl) in te vullen, wat ik zeker zal doen. Ik roep hierbij iedereen die dit leest op om hetzelfde te doen!’ kijk voor meer info op www.anvdebutantenprijs.nl

BOEKENKRANT.COM

JUNI 2017 PAGINA 33

BOEKHANDEL Boekhandels die de Boekenkrant verspreiden.

Voor een compleet actueel overzicht kijkt u op www.boekenkrant.com/boekhandels. Staat uw naam niet op de lijst, of heeft u aanpassingen? Geef het door via info@boekenkrant.com AALSMEER

Boekhuis Aalsmeer ALKMAAR

Boekhandel Feijn Boekhandel Van der Meulen’s ALMELO

Boekhandel Broekhuis ALPHEN A/D RIJN

Boekhandel Haasbeek Boekhandel Haasbeek Herenhof AMERSFOORT

De Algemene Boekhandel Boekhandel Veenendaal AMSTELVEEN

Boekhandel Venstra AMSTERDAM

De Amsterdamse Boekhandel Boekhandel de Dolfijn De Nieuwe Boekhandel Boekhandel Jimmink Boekhandel Scheltema Plantage Van der Plas APELDOORN

Nawijn & Polak Boekverkopers ARNHEM

De Arnhemse Kinderboekwinkel Boekhandel Hijman Ongerijmd ASSEN

Boekhandel Iwema BAARN

Boekhandel Den Boer BADHOEVEDORP

Boekhandel Jaspers BARNEVELD

Boekhandel Romijn BEILEN

Boekhandel Het Logboek BENNEKOM

Boekhandel Novita BERGEN OP ZOOM

Quist boeken BEVERWIJK

Readshop Beverwijk BILTHOVEN

Bilthovense Boekhandel BLEISWIJK

Boekhandel Muilenburg BODEGRAVEN

Readshop Karssen

Annemieke Prins

BOXMEER

Van Dinter Media BRASSCHAAT

Standaard Boekhandel

DAAN NIJMAN

Mijn favoriete boekhandel De favoriete boekhandel van Annemieke Prins is Boekhandel Daan Nijman in Roden. Ze vindt het heerlijk om binnen te stappen, rond te kijken en een praatje te maken.

‘Het meest opvallende aan Boekhandel Daan Nijman is niet zozeer de collectie, het is de sfeer die het doet. Open en zeer toegankelijk. Er is veel kennis in huis en in de communicatie is het altijd tweerichtingsverkeer. Er wordt goed meegedacht, maar ook ideeën vanuit de klant worden ter harte genomen. Je hebt het gevoel dat je mening ertoe doet. Is een gewenst boek toevallig niet op voorraad, dan zorgen ze dat het er vaak al de volgende dag is. Bovendien is er iedere week wel iets nieuws te beleven. Ze zijn heel actief in het organiseren van lezingen, workshops en wedstrijden. Bij Boekhandel Daan Nijman denken ze in mogelijkheden. Het is een feestje om in de winkel te zijn en tot de vaste klantenkring te behoren.’

BREDA

Boekhandel Van Kemenade & Hollaers Libris Boekhandel Buitelaar BREUKELEN

Boekhandel van Kralingen BRUGGE

De Reyghere Boekhandel BRUNSSUM

Boekhandel Rob Rozeman BUNNIK

Boekhandel Van Ravenswaay BUNSCHOTEN – SPAKENBURG

Bruna van de Geest CASTRICUM

Boekhandel Laan COEVORDEN

Readshop Coevorden CUIJK

Readshop Cuijk CULEMBORG

Boekhandel Tomey

DELFT

Boekhandel Ben Kempers Boekhandel De Omslag DEN BOSCH

Boekhandel Adr. Heinen DEN HAAG

Boekhandel Douwes Boekhandel Van Stockum DEVENTER

Boekhandel Praamstra DOESBURG

Nieuwenhuis Boek en Buro DOETINCHEM

Raadgeep & Berrevoets DORDRECHT

Boekhandel Vos & Van der Leer DOORN

The Readshop Doorn DOORWERTH

The Read Shop Doorwerth DRACHTEN

Boekhandel Van der Velde DRONTEN

Voster Boek & Kantoor EDE

Boek en Buro EINDHOVEN

Boekhandel Van Grinsven Boekhandel Van Piere EMMEN

Plantage Vermeer ENKHUIZEN

Smit en Co Boek- en Kantoorboekhandel ENSCHEDE

Boekhandel Broekhuis ETTEN-LEUR

Plantage Etten-Leur EXLOO

Geerts Warenhuis GELDROP

Boekhandel van Grinsven GOIRLE

Blz. Boekhandel Buitelaar GOES

Boekhandel De Koperen Tuin GOUDA

Boekhandel Verkaaik GRONINGEN

Boekhandel Van der Velde Boekhandel Riemer HAARLEM

Boekhandel Gillissen & Co Boekhandel H. de Vries Boeken Bruna Cronjéstraat

HUIZEN

Boekhandel Flevo KAPELLE

Boekhandel Lectori KERKRADE

Boekhandel Leeskunst KRIMPEN AAN DEN IJSSEL

Boekhandel De Korf Boekhandel Kamerbeek

SCHEVENINGEN

Boekhandel De Kler Boekhandel Kooyker Boekhandel van Stockum

Boekhandel Blokker

STEENWIJK

LOCHEM

TIEL

MAARN

TILBURG

MAASSLUIS

TURNHOUT

MAASTRICHT

UITHOORN

Grimbergen Boekhandel Lovink Boekhandel Boek & Koek Boekhandel Het Keizerrijk Boekhandel Dominicanen MECHELEN

Boekhandel Salvator DE MEERN

Boekhandel Kees MEPPEL

Riemer Barth

Boekhandel Mondria MONNICKENDAM

Boekhandel Broekhuis HEUSDEN

Zin in Boeken

Boekhandel Vingerling N IEU W

NIJKERK

Boekhandel Roodbeen NIJMEGEN

Boekhandel Augustinus De Nijmeegse Kinderboekwinkel Roelants [in LUX] Boekhandel Roelants Dekker vd Vegt boekverkopers NOORDWIJKERHOUT

Boekhandel Osinga Rijnlandse boekhandel Boekhandel De Kler OISTERWIJK

Boekhandel Oisterwijk OLDENZAAL

Boekhandel Broekhuis OOSTERBEEK

Boekhandel Derijks Boekhandel Sprey OUDEWATER

The Readshop Oudewater PURMEREND

Boekhandel het Leesteken PUTTERSHOEK

Marjan Houtman Lezen en Schrijven PIJNACKER

Boekhandel van Atten Bruna Pijnacker

HOOFDDORP

RHOON

HOORN

RODEN

HOUTEN

ROERMOND

Boekhandel Stevens Hoornse Boekhandel Boekhandel Wijs

The Read Shop Express Uithoorn UTRECHT

Boekhandel Kees Boekhandel Libris Utrecht Broese boekverkopers Savannah Bay

Boekhandel van Kooten VEGHEL

VELP GLD

NAALDWIJK

HOLTEN

Heusinkveld – Holten

Standaard Boekhandel

Bek, Boeken & Bijzonders

Nimo Boek

OUDERKERK A/D AMSTEL

HENGELO

Gianotten Mutsaers

VEENENDAAL

MIJDRECHT

HEEZE

Boekhandel de Ganzenveer

Boekhandel Arentsen

Boekhandel Priem

De Drvkkery

The Read Shop Nieuwegein

Boekhandel Van der Velde

VALKENSWAARD

MIDDELBURG

NIEUWEGEIN

Boekhandel Krings

Steenwijk’s Boekhuys

OSS

HELMOND

Schiedams Boekhuis

LISSE

HEERLEN

Boek- en Kantoorboekhandel Lektura

SCHIEDAM

SNEEK

Boekhandel De Kler

Boekhandel Meijer en Siegers

Bij Het Raethuys

Boekhandel Scheveningen

LEIDSCHENDAM

HEERHUGOWAARD

Bruna Middenwaard

Boekhandel Plukker

SITTARD

Boekhandel De Kler

OEGSTGEEST

HEEMSTEDE

Bredero Boeken

LEIDERDORP

HAZERSWOUDE

Bruna Heemskerk

Boekhandel Donner Boekhandel Maximus Bosch en De Jong

LEIDEN

NUNSPEET

HEEMSKERK

ROTTERDAM

SCHAGEN

Boekhandel Van der Velde

HAREN GN

The Readshop Hedel

Boekhandel De Omslag

LEEUWARDEN

Boek en Buro

HEDEL

ROSMALEN

SANTPOORT-NOORD

Larense Boekhandel

Boekhandel Wagenaar & Van Halem

Readshop Hazerswoude

Boekhandel De Boekenwurm

LAREN

HAAKSBERGEN

Boomker Boeken

ROOSENDAAL

Het Witte Huys Boekhandel Daan Nijman Plantage Boekhandel

Boekhandel Jansen & de Feijter VENLO

Boekhandel Koops VENRAY

Roojboek VLEUTEN

Boekhandel Kees VLISSINGEN

Boekhandel ’t Spui VOORBURG

Kinderboekhandel In de Wolken VOORSCHOTEN

Boekhandel De Kler WAALWIJK

Plantage Bookstore WAGENINGEN

Boekhandel Kniphorst WASSENAAR

Boekhandel De Kler WILLEMSTAD

Boekhandel het Rozemarijntje WINTERSWIJK

Boekhandel Kramer WOERDEN

Libris Woerden WORMERVEER

Pasman Boek & Hobby IJSSELSTEIN

Boekhandel Logica ZEIST

Groenveld Boeken Boekhandel Kramer & Van Doorn ZEVENAAR

Rebers Boek en Buro ZOETERMEER

Boekhandel De Kler Boekhandel Sonneveld Haasbeek ZUTPHEN

Boekhandel Someren en Ten Bosch Van den Brink Boek en Buro ZWOLLE

Waanders in de Broeren

0ȽOɁVɋD 6ɃDɑH

,Ɇ RɆVȻKɍOȼ ‘Wie zich het verleden niet herinnert, is gedoemd het opnieuw te beleven.’

Deze thriller is vanaf 14 april overal verkrijgbaar.

Neem een abonnement!

Aanmelden kan via boekenkrant.com/abo (of vul de

bon in)

Ik neem een abonnement op:

Twaalf nummers van de Boekenkrant + alle specials voor € 30,Zes nummers van de BKJunior voor € 15,Zes nummers van de BKYA voor € 15,Zes nummers van de BKStrips voor € 15,Zes nummers van de BKFilosofie voor € 15,Zes nummers van de BKHistorischeRomans voor € 15,Zes nummers van de BKMilitaireBoeken voor € 15,-

naam straat postcode land e-mail

BON m/v

plaats

telefoon

IBAN nummer betaling

automatische incasso per factuur (+ 2,50 administratiekosten)

Stuur deze bon naar: Boekenkrant, Visscherplein 160 K22, 3511 LX Utrecht, Nederland

In de juli-editie van de Boekenkrant komt de echte literatuurliefhebber ruimschoots aan zijn trekken. We bespreken onder andere De lange oren van Midas over Gerrit Komrij’s Kreta-avontuur en De roman als overlevingsstrategie, waarin Tim Parks een nieuwe kijk geeft op de relatie tussen schrijver, tekst en lezer. Maar natuurlijk ontbreken deze maand ook de zomerse boeken niet. Verder in de juli-editie: • Laat je door Ilja Gort met De vulkaan meevoeren naar het zonovergoten Frankrijk. Of door kinderboekenschrijfster Mirjam Hildebrand, die ons alles vertelt over haar eerste young adult-roman die zich afspeelt in een bergdorp in Frankrijk. Daarnaast vind je in deze Boekenkrant ook weer eens een traditionele boek-filmvergelijking van Sprakeloos van Tom Lanoye. • Op de jeugdpagina’s bespreken we het eerste kinderboek Een nacht op het strand van Elena Ferrante, bekend van de Napolitaanse romans. Liever een zomerthriller? Lees dan onze recensie over Nacht op de rivier. • Voor de non-fictiepagina’s spraken we met Myrthe van der Meer over Het houden van mannen en de ‘Healthy sisters’, die ons alles kunnen vertellen over een gezonde levensstijl. Altijd al willen weten hoe het is om als een dier te leven? Lees dan onze bespreking van Leven als een beest van wetenschapper en dierenchirurg Charles Foster. • Op de strippagina’s kun je onder andere onze mening lezen over de skinny jeans en de borsten van Suske en Wiske.

geboortedatum handtekening

VOLGENDE MAAND IN DE BOEKENKRANT

BK5-17

De Boekenkrant verschijnt iedere eerste maandag van de maand en is voor de klant gratis verkrijgbaar in de betere boekhandel. Thuis ontvangen? Vul de bon in op deze pagina.

Uphill Battle boekpromotie tel +31 302231718 redactie@boekenkrant.com verkoop@boekenkrant.com De volgende Boekenkrant verschijnt op 3 juli 2017.

BOEKENKRANT.COM

JUNI 2017 PAGINA 35

WIN EEN BOEK WIJ ZIJN DE BOEKENKRANT In deze rubriek maak je elke maand kennis met een van de medewerkers van de Boekenkrant. Deze keer is het de beurt aan redacteur Jacqueline Coppens. Wat doe je in het dagelijks leven? ‘Ik ben auteur en tekstschrijver. In maart 2017 debuteerde ik met mijn medische thriller Evenwicht bij uitgeverij Ellessy. Mijn tweede boek, ook een thriller, ligt al klaar. Deze maanden nemen de promotionele activiteiten rondom Evenwicht nogal wat tijd in beslag. Naast het schrijven van fictie ben ik ook copywriter, redacteur en recensent en schrijf ik levensverhalen in opdracht.’

Jacqueline Coppens

WIN DIT BOEK

Boekenkrant hebt mogen doen? ‘Het verslaan van De Avond van het Spannende Boek. Een geweldige happening waar ik veel gezellige collega’s heb ontmoet. Helaas is deze afgeschaft, net als Manuscripta. Ik vind het jammer dat deze, voor auteurs én publiek, belangrijke boekevenementen niet meer plaatsvinden.’

Hoe lang schrijf je al voor de Boekenkrant? ‘Ruim twee jaar alweer!’

Wat is je lievelingsboek? ‘Honderd jaar eenzaamheid van Gabriel García Márquez. Er is een nieuwe vertaling uit die ik zeker ga kopen en lezen! Tegenwoordig ben ik ook enorm gecharmeerd van de boeken van Griet Op de Beeck. Haar twee unieke pareltjes, Kom hier dat ik u kus en Vele hemels boven de zevende, vertegenwoordigen voor mij de emotionele en spirituele binnen- en buitenwereld van de mens.’

Wat was het leukste dat je voor de

Welk boek heb je nooit uitgelezen?

WIN EEN BOEK

Als Emile onverwachts een wijndomein in Frankrijk erft, blijkt hij een echte ondernemer te zijn. Binnen no-time is het slaperige Franse dorpje veranderd in een toeristische trekpleister.

Specials Naast de reguliere Boekenkrant verschijnen er ook regelmatig specials over verschillende thema’s. BKJunior: 3 juli 2017 BKStrips: 7 augustus 2017 BKYA: 7 augustus 2017

WINNAAR

Susan Juby, Terugkeer naar het kippencollectief, vertaling: Tracey Drost-Plegt, Uitgeverij Pepper Books, 368 pagina’s (€ 19,99)

Wie waren de drie schrijvers met een gespleten persoonlijkheid in het meinummer? Het goede antwoord is: Trevor Noah, Lydia Rood en Tommy Wieringa.

COLOFON Over de Boekenkrant De Boekenkrant biedt kwaliteit voor een breed publiek. Onze onafhankelijke redactie besteedt aandacht aan literatuur, spanning, jeugd, strips en non-fictie. Iedere eerste maandag van de maand verschijnt de papieren editie, die wordt verspreid via boekhandels, bibliotheken en scholen in Nederland en Vlaanderen. Tevens is het mogelijk om als particulier een abonnement te nemen en de Boekenkrant thuisgestuurd te krijgen. Daarnaast plaatst de redactie regelmatig nieuwe artikelen op www.boekenkrant.com.

Welk boek ligt er op dit moment op je nachtkastje? ‘In mijn boekenkast heb ik ongeveer twee meter plank met nog te lezen boeken, die successievelijk een plekje krijgen op mijn nachttafeltje. Op dit moment zijn dat: Nachtschade van Angelique van der Bijl, een schrijfcollega bij uitgeverij Ellessy, De academiemoorden van Martin Olczak, Gij nu van Griet Op de Beeck en Kleine doden van Emma Flint. Laatstgenoemde ligt bovenop omdat dit boek prioriteit heeft als recensie-exemplaar.’

VORIGE KEER

Welke drie schrijvers zijn in dit beeld verborgen? Stuur de namen voor 26 juni naar redactie@boekenkrant.com met als onderwerp ‘Win een boek’. Vermeld ook je naam en adres. Onder de goede inzendingen wordt De vulkaan van Ilja Gort verloot.

Ilja Gort, De vulkaan, Slurp Publishers, 224 pagina’s (€ 14,95)

‘Dat zijn er meerdere. Ik begin soms ergens aan, en dan dient zich ineens iets belangrijkers aan. Nieuwe uitgaven van vrienden, collega’s en recensieboeken gaan bijna altijd voor. Mijn laatste die ik heb laten liggen is Ik ben pelgrim van Terry Hayes. Een dikkerd die ik alsmaar voor me uitschuif.’

Uit de vele goede inzendingen trokken we Gerda de Jong uit Maassluis. Zij wint een exemplaar van Terugkeer naar het kippencollectief van Susan Juby. Gefeliciteerd!

MEDEWERKERS Contact Uphill Battle Boekpromotie, Visschersplein 160, k22, 3511 LX Utrecht, Nederland. Telefoon: + 31 30 2231718 Redactie redactie@boekenkrant.com Informatie over adverteren verkoop@boekenkrant.com Abonnementenservice abo@boekenkrant.com Telefoon: + 31 172 476085 Online www.boekenkrant.com facebook.com/deboekenkrant @boekenkrant @boekenkrant Oplage 22.000 De volgende Boekenkrant verschijnt op 3 juli 2017.

Het team Hoofdredacteur: Anouk Abels Redactie: Nicole van der Elst, Janneke Blok Corrector: Christine Tinssen Medewerkers: Wouter Adriaensen, Zofeyah Braam, Wendy Claes, Jacqueline Coppens, Laura van Dee, Cees van Dijk, Jeroen van Esch, Eugenia Melissen Ferrer, Ika Gerritsen, Haes, Aefke ten Hagen, Alex Hoogendoorn, Katy Hurkmans, Hugo Jager, Lex Jansen, Mieke van Meer, Amanda Morina, Rosanna del Negro, Nora van Ouwerkerk, Jesse Poiesz, Hans Pols, Emma Ringelding, Nikki Spoelstra, Katrien Steyaert, Robin Vinck, Nina Visser, Erik de Vries Lentsch, Anneke Voerman, Sonja Wessels, Tanja Wilming, Siebe Huizinga (redactie-adviseur). Senior adviseur: Caroline van der Lee Vormgeving/ontwerp: Titus Vegter Uitgever: Jan Louwers

Anouk Abels

Janneke Blok

Wendy Claes

Jacqueline Coppens

Nicole van der Elst

Ika Gerritsen

Alex Hoogendoorn

Hugo Jager

Caroline van der Lee

Mieke van Meer

Nora van Ouwerkerk

Jesse Poiesz

Hans Pols

Titus Vegter

Robin Vinck

Ik ga op vakantie en neem mee...

DE NIEUWE VAN ILJA GORT Na jaren van armoede erft wijnliefhebber Emile onverwacht een wijndomein in een slaperig Frans dorpje. Tegen alle verwachting in blijkt hij over een opmerkelijjk creatief ondernemerschap te beschikken. Hij wordt burgemeester van het dorp en bouwt dat, dankzij de ontdekking van een slapende vulkaan, uit tot een toeristische attractie van formaat. Hierdoor moet hij steeds vaker de afweging maken tussen zijn liefde voor traditie of klinkende munt. Als de situatie tenslotte volledig uit de hand loopt en met zijn rug tegen de muur staat, moet hij kiezen: nationaal succes? Of de rode knop indrukken? www.tulipe.nl/vulkaan www.facebook.com/iljagortdevulkaan

â&#x201A;Ź 14,95

â&#x201A;Ź 10,-

Samen met zijn wijnboerenminnares reist levensgenieter Gort al jarenlang kris kras door Frankrijk op zoek naar authentieke restaurantjes en hotelletjes. De Slurp Vakantiegids bevat een compilatie van hun leukste, lekkerste en aandoenlijkste adresjes. Gorts hilarische beschrijvingen (van twijfelachtige routiers tot driesterrenpaleizen) zijn inmiddels beroemd.