Boekenkrant september 2018

de beste bron voor boekennieuws – no. 9, september 2018, ja argang 12 – w w w.boekenkrant.com

‘Het was mijn grootste drijfveer om van Lucien een levendig karakter te maken.’

JAAP ROBBEN

Zie pagina 3 CHARLIE DE KEERSMAECKER

Mandela als vaderfiguur 29

JERZY GAWRONSKI & PETER KRANENDONK Beeldatlas van meer dan 15.000 archeologische Noord/Zuidlijn vondsten www.deharmonie.nl In de boekhandel € 79,50

N.K. Jemisin verovert de fantasywereld 15

LAURA HANIFIN

THOMAS ANDENMATTEN

Betekenisvolle poëzie van Stefan Hertmans 4

De Jeugd van Tegenwoordig (s)tript 33

BOEKENKRANT.COM

SEPTEMBER 2018 PAGINA 2

LOSSE DELEN REDACTIONEEL

Werk in uitvoering

Nicole van der Elst, Eindredacteur Boekenkrant nicole@boekenkrant.com

OOK VERSCHENEN

Beste vrienden Met de Kinderboekenweek, Jozua Douglas, Kinderen voor Kinderen en Superjuffie

AANBIEDING

Wil jij een abonnement op de Boekenkrant of een van de specials?

Blader gauw door naar de bon op pagina 36!

ERWIN SUVAAL

LITERATUUR Jaap Robben, Zomervacht Stefan Hertmans, Onder een koperen hemel Care Santos, De blauwe diamant Tips van de kenner Sarah Winman, De blikman Pieter Waterdrinker, Een dame in Kislovodsk Hans Fallada, Liefde en puin John Steinbeck, Muizen en mensen

3 4 4 5 7 9 9 11

SPANNING Eugen O. Chirovici, Nacht in Parijs Bernice Berkleef, Cody N.K. Jemisin, Het vijfde seizoen

14 14 15

JEUGD Jen Minkman, Miranda Peters e.a., Brave New Love Tim Hofman, Nhung Dam en Raoul de Jong, 3PAK

18 19

NON-FICTIE Jaron Lanier, Tien argumenten om je sociale media-accounts nu meteen te verwijderen Mary Beard, Hoe wij kijken; met gelovige ogen Adam Rutherford, Een kleine geschiedenis van iedereen die ooit geleefd heeft De historie van de Libris Geschiedenis Prijs Boeken omtrent Mandela’s honderdste geboortedag

LAURA HANIFIN

SEPTEMBER 2018, NO. 4 – DE BESTE BRON VOOR JEUGDBOEKEN

+++ Het boek gaat al tweeduizend jaar mee, en toch moesten wij het de afgelopen twaalf jaar zonder nieuwe exemplaren van De wereld Naturalis Historia van Plinius stellen. Na een aanbeveling van schrijfster Laura van der Haar in DWDD is het antieke overzichtswerk eindelijk weer leverbaar. +++ Boeken verkopen aan beroemdheden op een luxury resort in de Maldiven, dat klinkt als het ideale baantje! Het is een nieuw experiment van Philip Blackwell, bedoeld om makkelijker aan boeken te kunnen komen als je op reis bent. ‘Het salaris is om te verwaarlozen, maar de bijkomstigheden zijn ongeëvenaard,’ aldus Blackwell. +++ De prestigieuze Man Booker Prize heeft zich heel wat kritiek op de hals gehaald door voor het eerst een striproman en een thriller in de longlist op te nemen. Critici wijzen erop dat twee van de juryleden zelf een stripauteur en een thrillerschrijver zijn. Dan rijst de vraag: hoe objectief is de jury eigenlijk? Een positieve bijkomstigheid is wel dat de genomineerde striproman, Sabrina, nu massaal gelezen wordt. +++ Met De Gebroken Aarde-trilogie leverde auteur N.K. Jemisin een topprestatie in het boekenvak.

Vorige maand was de cirkel rond: ook het laatste deel is net als voorgaande boeken bekroond met de prestigieuze Hugo Award voor de beste roman in het fantasygenre.

Op p. 13 van deze Boekenkrant lees je ons oordeel over het eerste deel, Het vijfde seizoen. +++ Met Moby Dick heeft Matthijs van Nieuwkerk een nieuwe trend gezet. Ook Stine Jensen komt met een eigen boekenprogramma. Welk boek neem je mee naar het strand? De filosoof en boekenwurm heeft daar wel ideeën over en maakt een keuze voor haar ‘sterren’. Stine boekt sterren is vanaf zaterdag 8 september wekelijks om 18:05 uur te zien op NPO 2. +++ Heeft u al kennisgemaakt met de volwassen Janneman Robinson, die in de nieuwe Winnie de Poeh-film Janneman Robinson & Poeh terugkeert naar zijn oude jeugdvriend?

Overal ter wereld is de film over de beroemde knuffelbeer te zien, behalve in China.

Dit heeft waarschijnlijk te maken met de grapjes die er worden gemaakt over president Xi Jinping.

Hij zou op de beer lijken en daar ziet hij zelf de humor niet van in. +++ Snoop Dogg heeft de laatste tijd veel succes met een kookprogramma op tv, dat hij samen met Martha Stewart presenteert. Nu komt hij met zijn eigen kookboek, From crook to cook. ‘Ik breng de kookboekenwereld op een hoger plan,’ aldus de rapper. +++

INHOUD

KEKE KEUKELAAR

De activiteit in de boekenwereld staat in de maanden juli en augustus op een iets lager pitje. De postbode belt minder vaak aan met nieuwe boeken, collega’s genieten van hun vakantie en het vereist iets meer kunst en vliegwerk om iedereen in deze periode te bereiken. Auteurs en boekhandelaren zijn daarbij doorgaans erg behulpzaam, want zij staan ons zelfs geregeld te woord vanaf de camping.

Toen ik in juli Jaap Robben interviewde, had hij zijn vakantie nog voor de boeg (p. 3). We waren zelfs zo vroeg met het aanvragen van het interview, dat hij nog niet helemaal uit zijn schrijfbubbel was. De dag ervoor had hij zelfs nog het einde van zijn nieuwe roman Zomervacht aangepast. Met een eerdere drukproef in de hand schrok ik even, want was mijn voorbereiding nu voor niets geweest? Robben verzekerde mij dat de strekking hetzelfde was gebleven, maar dat de afronding van zijn verhaal nog sterker kon. Niet eerder voelde ik mij zo een onderdeel van het schrijfproces. Natuurlijk lees ik vaker drukproeven, maar ik had niet eerder met een auteur over het hoe en waarom van een inhoudelijke wijziging gehad.

Het eindresultaat Zomervacht ligt vanaf deze week in de winkel. Ik weet al waar ik het eerst naartoe blader in de boekwinkel: het nieuwe einde van deze roman.

NIEUWS

23 23 25 27 29

STRIPS Pepijn Lanen en Floor van het Nederend, Hotel Dorado

33

BOEKHANDEL Agenda Boekenhandelsinterview Mijn favoriete boekhandel Deze boekhandels verspreiden de Boekenkrant

34 34 34 35

VOOR DE LEZER Lezersadvies Win een boek Colofon

37 37 37

www.cviiiontwerpers.nl

BOEKENKRANT.COM

SEPTEMBER 2018 PAGINA 3

LITERATUUR INTERVIEW

Als je niet meer kind kunt zijn In Zomervacht van Jaap Robben zorgt de dertienjarige Brian een zomer lang voor zijn fysiek beperkte broer.

Samen proberen ze een band op te bouwen, maar dit wordt bemoeilijkt doordat Lucien niet kan praten. Komen ze nader tot elkaar of groeit de zorg voor zijn broer Brian langzaam boven het hoofd?

Door Nicole van der Elst Lucien verblijft tijdelijk bij zijn vader en broertje, omdat de zorginstelling waar hij woont een renovatie ondergaat. De ouders zijn gescheiden en omdat zijn moeder in die periode op vakantie is, wordt de vraag om voor Lucien te zorgen bij zijn vader neergelegd. ‘Hij is een ontzettend opportunistische man die het niet slecht bedoelt, maar bij wie veel dingen vaak niet zo handig uitpakken,’ meent Robben. ‘Hij heeft moeite om de eindjes aan elkaar te knopen en wordt verblind door de financiële vergoeding die tegenover de zorg voor Lucien staat. Als vader bekommert hij zich echter niet om zijn oudste zoon. Hij vlucht overdag weg en laat Brian op deze manier opdraaien voor de zorg.’

HET VERHAAL ZOALS HET IS

De schrijver vond het interessant om te onderzoeken wat er gebeurt als kinderen gedwongen worden een volwassen verantwoordelijkheid op zich te nemen. ‘Ondanks deze belangrijke taak kun je een kind niet veel kwalijk nemen als het niet helemaal naar wens gaat. Dit betekent echter niet dat de beslissingen die een kind in zo’n situatie moet nemen, geen impact hebben op andere mensen.’ Toch staat Brian in Zomervacht zijn mannetje en leert hij steeds meer over zijn broer en de dingen die hij nodig heeft. ‘Ik wilde dat het Brian op een bepaalde manier zou lukken, maar wel binnen zijn eigen mogelijkheden. Dit levert soms gevaarlijke en risicovolle situaties op, maar zorgt ook voor tedere en liefdevolle momenten.’

Wat vooral opvalt, is de gelijkwaardige relatie tussen de twee broers, ondanks dat Lucien niet kan praten.

‘Zomervacht gaat misschien nog wel het meest over het opbouwen van een band met iemand met wie dat op het eerste gezicht onmogelijk lijkt. Het was mijn grootste drijfveer om van Lucien een levendig karakter te maken dat zich in de loop van het verhaal ontwikkelt.’ Robben had dan ook voor ogen om zich vooral niet

Jaap Robben CHARLIE DE KEERSMAECKER

teveel te focussen op de dingen die Lucien niet kan, maar het verhaal gewoon te vertellen zoals het is. ‘In veel boeken spelen gehandicapte personages een bijrol en daarin is meestal een duidelijke tweedeling te zien. Aan de ene kant heb je bijvoorbeeld kinderen met down die nog redelijk goed kunnen functioneren en soms ook grappig zijn. Of een personage is zo zwaar gehandicapt dat het hele boek om dat probleem draait. Ik was op zoek naar iets wat daar tussenin ligt. De kwetsbaarheden van Lucien zijn daar onderdeel van, maar ik heb ook geprobeerd er nog een spannend verhaal van te maken.’

NIET ALLES VERTELLEN

Ondanks dat het in Zomervacht vaak goed gaat, hoop je toch dat een oplettende buurtbewoner ingrijpt en aan de bel trekt bij een instantie. Dit wordt bemoeilijkt doordat het verhaal zich afspeelt op een afgelegen terrein waar alleen twee aftandse caravans en een sloopbedrijf zijn gevestigd. ‘Ik houd ervan om mijn verhalen te laten afspelen op een geïsoleerde plek. Door de beperkte omgeving kun je een bijna theaterachtige setting creëren, waarin je

Het is daarbij interessant dat wat we maar een paar personages nodig over Emile te weten komen, net als hebt om een spannend verhaal te veel andere belangrijke momenten vertellen. Daarnaast ben ik gefasciin het verhaal, wordt verteld vanuit neerd door dit soort gore en lelijke het perspectief van Brian. ‘Als kind plekken, omdat je soms vergeet dat weet je niet alles. Hij hoort veel van daar daadwerkelijk mensen wonen. zijn vader, maar wordt ook bewust Zelfs in de meest uitzichtloze situaties proberen zij er nog het beste van buiten veel dingen gehouden. Dat is voor Brian soms heel frustrerend, te maken en een huiselijk sfeer te omdat hij vaak maar de helft van creëren.’ een verhaal kent.’

Eén van de personages die het beste De schrijver heeft er bewust voor van zijn leven hoopt te maken, gekozen om de kantelpunten in het woont tijdelijk naast Brian en zijn verhaal niet te beschrijven. Niet vader: Emile. Zijn vrouw heeft weten hoe de vork precies in de steel hem het huis uitgezet en daarom zit, vindt Robben dan ook interesbewoont hij tijdelijk de tweede santer dan alle belangcaravan op het terrein. rijke gebeurtenissen Van meet af aan heb je uitspellen. ‘De lezer het idee dat er iets met weet bijvoorbeeld niet Emile aan de hand is, wanneer Lucien naar maar het is moeilijk om een instelling is gegaan daar als lezer een vinger of waarom de ouders op te leggen. ‘Het is een gescheiden zijn, maar thema dat mij altijd wel je ziet wel de resultaten bezighoudt: is er iets ervan. Als kind moet je met iemand of niet? daar simpelweg mee Als ik als schrijver eenleren omgaan. Het is maal een zaadje plant, ook wel weer goed dat of een hint geef in een kinderen niet alles bepaalde richting, kun weten, want je wilt je dat personage al bijna Jaap Robben, Zomervacht, ze als ouder ook niet niet meer anders zien,’ Uitgeverij De Geus, overal bij betrekken.’ gelooft Robben.

320 pagina’s (€ 21,99)

BOEKENKRANT.COM

SEPTEMBER 2018 PAGINA 4

LITERATUUR RECENSIE

Tsjilpende ijsvogels Stefan Hertmans schreef met Onder een koperen hemel een gevarieerde dichtbundel. Het zijn stuk voor stuk gedichten waarin je eindeloos kunt blijven zoeken naar verbanden en verwijzingen.

Door Hugo Jager Achter ieder woord, achter iedere zin schuilt bij Hertmans een diepere betekenis.

Een gedicht is volgens de dichter een huis dat je zelf moet inrichten.

‘Je zult zelf meubels moeten maken,/ een kast voor onbeslapen lakens/en wat planken voor verhalen/die geen hond nog wil.’

De dichter lijkt dus een pessimistische kijk te hebben op de belangstelling voor gedichten. Het is mij in elk geval duidelijk dat poëzie voor Hertmans niet iets is om lichtvoetig over te doen. Om het gedicht de plek te geven die het verdient, brengt hij onder meer de schilderijen van grootheden als Fra Angelico, Pinturicchio en Giotto in stelling. Hij probeert de emoties die de schilderijen bij hem oproepen in taal te vangen.

De natuur speelt eveneens een rol van betekenis. Hier en daar zie je Hertmans veldwerk verrichtend voor je: bebaarde man, verrekijker om de hals en botaniseertrommel in de hand. Bijvoorbeeld waar hij terloops de bloeiende magnoliaboom

Stefan Hertmans THOMAS ANDENMATTEN

als symbool voor lente en liefde aanhaalt, verwijst naar de geneeskrachtige werking van de hysopplant of waar hij de paarse distel tegenover de blauwe bloem – romantisch zinnebeeld van dromerij en ongestild verlangen – van de achttiende-eeuwse auteur Novalis zet.

Een ander intrigerend plantje is de springbalsemien. De zaden ervan Stefan Hertmans, Onder schieten weg als je de een koperen hemel, Uitgevevrucht aanraakt en rij De Bezige Bij, 128 pagina’s dat staat volgens Hert(€ 22,99)

mans symbool voor de gehele flora en fauna en wat al niet meer. ‘ik zie roodborstjes vluchten/en ijsvogels tsjielpen van plezier,/ik ken hun Griekse namen niet,/maar overal dat wiegen en dat schieten/ van openende peulen en/veel te rijpe vruchten.’

Met die tsjilpende ijsvogels doelt Hertmans vast op het klankgedicht ‘De mus’ van Jan Hanlo. Dat is vernuftige poëzie waarin het niet alleen draait om de herhaling van het woord ‘tjielp’, maar veel meer om de variaties in kleine tussenpauzes. Een interessante parallel met de poëzie van Hertmans: het zijn niet de woor-

den zelf, maar veel meer de diepere lagen waar je op gefocust bent.

En toch zou ik willen dat het allemaal wat minder zwaar op de hand was. Dat een gedicht geen onneembare vesting hoeft te zijn, maar de lezer ook een warm welkom mag bieden. Dat het een huis is waar je niet onmiddellijk de handen uit de mouwen hoeft te steken, maar waar de gastheer je een dampende kop koffie voorzet terwijl hij in poëtische taal vertelt over het geluid van ijsvogels, dat nauwelijks als getsjilp, maar eerder als een hoog en schel gefluit te omschrijven valt.

RECENSIE

Zoals het klokje thuis tikt De blauwe diamant van de Catalaanse schrijfster Care Santos is een familiesaga die aantoont hoe gebeurtenissen generaties lang gevolgen kunnen hebben, met in de hoofdrol de grootmoeder van de auteur.

Door Katy Hurkmans

Care Santos, De blauwe diamant, vertaling: Jacqueline Visscher, Uitgeverij Wereldbibliotheek, 368 pagina’s (€ 24,99)

Wie het boek openslaat, vindt voorin meteen een stamboom van de onbekende familie Pujolar. Zij hadden uiteraard niet echt een wandklok die de dood van familieleden aankondigt, maar in het boek hangt ze aan de muur. Terwijl de lezer ondergedompeld wordt in voornamelijk de late negentiende en vroege twintigste eeuw, zal ze een aantal maal slaan.

Florián, de vader van Teresa, staat

op het punt z’n laatste adem uit te blazen en zijn onconventionele dochter keert terug naar het huis waar ze lang niet meer is geweest.

Het is de start van een tocht door het verleden, waarvan de oorsprong ligt bij de jonge Silvestre, die besluit zijn dorp in de Pyreneeën te verlaten en zijn geluk in de buurt van Barcelona te beproeven. Alleen loopt dat niet zoals hij had gehoopt en achterkleinkind Teresa draagt hierdoor het verleden met zich mee.

Auteur Care Santos speelt een spel met de tijd. De verschillende hoofdstukken springen heen en weer doorheen de eeuwen. Op het eerste zicht lijkt er geen lijn in te zitten, maar het blijft verbazend makkelijk om te volgen wie er aan het woord is en wanneer alles zich afspeelt. Dit is te danken aan de heldere, innemende stijl van Santos. Ondanks de eigenzinnige opbouw ontvouwt zich een boeiend en duidelijk verhaal. De gebeurtenissen in het boek zijn niet

bijzonder groot, ze hebben echter wel impact en weten de aandacht vast te houden. Voor een gedeelte komt dat door de interessante achtergrond van de Spaanse Burgeroorlog, en een aantal culturele en industriële omwentelingen. Het tijdperk waarin de vorige generaties Pujolar leefden, was bewogen.

De personages eisen allemaal hun plek op in het verhaal. Teresa trekt als onafhankelijke vrouw de meeste aandacht, toch deelt ze die zonder probleem met haar overige familieleden en zelfs met de werknemers van haar vaders ververij. Het familiebedrijf van Florián biedt een interessant perspectief, dat zelfs nog wat extra belicht had mogen worden. Care Santos had echter genoeg andere karakters om uit te putten en koos voor de focus op de generaties.

De blauwe diamant is scherp en onderhoudend. Familiebanden, gearrangeerde huwelijken, professionele tegenslag, sterke vrouwen en vast-

Care Santos KOOS HAGERAATS

geroeste tradities passeren de revue en komen in botsing met elkaar.

Geschiedenis en levendige personages vermengen zich met elkaar tot een rijk geheel dat intrigeert.

BOEKENKRANT.COM

SEPTEMBER 2018 PAGINA 5

Heb je tijdens de zomermaanden een stapel boeken verslonden en ben je op zoek naar nieuwe leesinspiratie? Wij riepen de hulp in van vier boekhandelaren. Zij vertellen ons over hun favoriete boek van dit moment.

Sierk Spits

Maud Osinga

Fred van Berge

Denis Stirler

Tips van de kenner Sierk Spits van Nawijn & Polak in Apeldoorn: De wintertuin van Jan Konst Sierk: ‘Dit is momenteel mijn favoriete boek en persoonlijke tip in onze winkel. Een prachtig verhaal over vier generaties in het oosten van Duitsland. Een familiegeschiedenis die samenvalt met vier verschillende periodes in de Duitse geschiedenis: Het Duitse Keizerrijk, de Weimarrepubliek, de nazitijd en de DDR-tijd.

Het boek gaat over het wel en wee van gewone Duitsers in bijzondere tijden.

‘De eerste generatie is Emil Grunewald. Hij komt van een klein boerenbedrijf op het platteland in de regio Oberlausitz. Hij trekt naar de stad en werkt zich op tot professor. Maar na de Eerste Wereldoorlog gaat het ook met hem en zijn familie bergafwaarts. De volgende generaties moeten elk omgaan met de problemen en kansen van de tijd waarin ze leven.

‘Het boek verbindt heel mooi een familiegeschiedenis met de geschiedenis van Duitsland. De auteur geeft in heldere hoofdstukken, opgedeeld in korte stukjes, een bijzonder beeld van het land en de familie. Een mooi en leerzaam boek met vele foto’s; een echte aanrader. Dit is het soort boek dat ik over mijn Terschellinger voorouders zou willen schrijven.’

Maud Osinga van Osinga Boek & Kantoor in Nunspeet: De jongen in de schaduw van Janet Wees Maud: ‘1937. Walter vlucht uit Duitsland naar Den Haag, waar zijn ouders een winkel beginnen. Ook in Den Haag kunnen ze niet lang blijven en het Joodse gezin vlucht naar de Veluwe. Oma gaat naar Harderwijk en duikt daar onder. Zijn zus moet naar het ziekenhuis en Walter en zijn ouders duiken onder in Nunspeet. Het verzet en de inwoners van het dorp helpen hen om een woning te vinden. Later verkassen ze naar het onderduikerskamp in de bossen tussen Nunspeet en Vierhouten. In het “verscholen dorp” mag vrijwel geen geluid worden gemaakt, omdat de Duitsers af en toe in de bossen jagen. Eind oktober 1944 wordt het dorp bij toeval gevonden door de Duitsers. Walter ontsnapt, omdat hij paddenstoelen aan het plukken was.

Hij schrijft in deze periode veel brieven aan zijn oma en hierdoor ontstaat een prachtig verhaal over een heftige periode vanaf zijn zesde jaar tot en met zijn tienerjaren. Het boek leest als een trein, omdat het verhaal afgewisseld wordt met brieven en dagboekfragmenten. Het is geschreven voor jongeren vanaf twaalf jaar en uiteraard ook voor volwassenen.’

Fred van Berge van The Read Shop Hedel: Kwaad licht van Mikaela Bley Fred: ‘Wat is dat toch met Zweedse auteurs, dat ze zo diep in de menselijke drijfveren en emoties duiken, dat je eigenlijk twee boeken in één leest? Roman en thriller. Tragedie en triomf. Mikaela Bley is zo’n schrijfster, die dit allemaal in haar boeken weet samen te brengen.

‘Kwaad licht is het derde deel in de serie over Ellen Tamm, misdaadverslaggeefster van TV4. Ellen wordt gevraagd een documentaire te maken over de minister van Justitie, Louise Bohman. Haar voorlichter is dood aangetroffen. Moord of zelfmoord? De media jagen meedogenloos achter Bohman aan. Een minister als een aangeschoten prooi opjagen: hoe sensationeel kun je het maken? Ellen weet zelf hoe het is om door de media achternagezeten te worden en ze staat daar dan ook heel anders in.

‘Mikaela Bley schrijft haar verhaal als een scenario. De hoofdstukindeling gaat van dag naar dag, van minuut tot minuut. Door die schrijfstijl leest het boek lekker snel en kun je de draad van het verhaal goed vasthouden, ondanks de verschillende verhaallijnen. Het is knap hoe ze binnen deze schrijfstijl ook steeds het verleden weet uit te werken.’

Denis Stirler van De Amsterdamse Boekhandel: Het boek van Emma van Emma Reyes Denis: ‘Het boek dat dit jaar de meeste indruk op me heeft gemaakt is het postuum verschenen autobiografische Het boek van Emma.

Ik werd meteen het verhaal ingezogen en waande mij in een kale donkere kamer in een Bogotaanse sloppenwijk, en ik kon niet stoppen tot Emma op de laatste bladzijde de deur van een klooster achter zich sloot. Tussen deze twee momenten ontspint zich een verhaal van een klein meisje in schrijnende armoede in de stad, via een aantal heerlijke jaren als pre-teen in een plattelandsstadje, naar jaren van slavernij onder het zeer strenge regime van nonnen die een textielimperium runnen.

Door de ogen van het kind worden deze gebeurtenissen op zo’n directe wijze beschreven dat het volstrekt geloofwaardig is. De rol van de moeder lijkt onwaarschijnlijk, maar ik heb gezien hoe die moeders zonder man ploeteren om overeind te blijven in een keiharde wereld.

‘Ik zie zo de film voor me van dit boek. Dat het geen fictie is, maar een serie brieven geschreven over een periode van twintig jaar die lezen als een trein, maakt het alleen maar bijzonder. Dit boek is meer dan een aanrader, het is een must.’

Jan Konst, De wintertuin. Een Duitse familie in de lange twintigste eeuw, Uitgeverij Balans, 320 pagina’s (€ 22,50)

Janet Wees, De jongen in de schaduw. Walter duikt onder in het verscholen dorp, Uitgeverij Callenbach, 176 pagina’s (€ 14,99)

Mikaela Bley, Kwaad licht, vertaling: Tineke Jorissen-Wedzinga en Sophie Kuiper, A.W. Bruna Uitgevers, 402 pagina’s (€ 17,50)

Emma Reyes, Het boek van Emma, vertaling: Irene van de Mheen, Uitgeverij Meulenhoff, 216 pagina’s (€ 18,99)

‘Adébáy is een uitzonderlijke verhalenverteller. Ze schrijft niet alleen met veel gratie, maar ook met wijsheid over liefde, verlies en de mogelijkheid van verlossing.

Ze heeft een krachtig, niet weg te leggen, hartverscheurend boek geschreven.’

The New York Times

www.uitgeverijsignatuur.nl

Wereldgeschiedenis van Nederland Huygens Instituut voor Nederlandse Geschiedenis

Onder redactie van Marjolein ’t Hart, Karel Davids, Karwan Fatah-Black, Lex Heerma van Voss, Leo Lucassen en Jeroen Touwen

Treffende observaties, waardevolle lessen en ontroerende ontmoetingen uit de dagelijkse praktijk van de gezondheidszorg

WWW.TOMMIENIESSEN.NL

Eigentijds en vernieuwend standaardwerk waarin ingesleten opvattingen over Nederland en het Nederlanderschap tegen het licht worden gehouden

www.amboanthos.nl

BOEKENKRANT.COM

SEPTEMBER 2018 PAGINA 7

LITERATUUR INTERVIEW

De Yellow Brick Road naar geluk In 2006 schreef Sarah Winman al een eerste versie van De blikman. Toen ze tien jaar later de kans kreeg om deze te bewerken, gooide ze het over een andere boeg en veranderde ze de insteek van het verhaal. ‘Ik was tien jaar geleden niet ervaren of volwassen genoeg om tot dit eindresultaat te komen,’ vertelt de Britse auteur.

Door Nicole van der Elst Het boek dat nu in de winkel ligt, staat niet helemaal los van de eerdere versie die Winman schreef. Zo is naast de titel, ook de plaats van handeling en een van de hoofdpersonen ongewijzigd gebleven. ‘Dat verhaal is niet gepubliceerd, maar ik prijs mij gelukkig dat ik de kans kreeg om het te bewerken,’ vertelt de schrijfster.

‘Toen ik daarmee bezig was, besefte ik dat mijn schrijfstijl was veranderd en dat ik sommige thema’s al in andere boeken had onderzocht.

Ik moest dus eigenlijk een volledig nieuw boek schrijven.’

Sarah Winman

uit de klassieker door het idee van de Yellow Brick Road ook te gebruiken voor haar eigen werk. ‘Sommige personages slaan een bepaalde weg in, omdat zij geloven dat dit tot goede dingen zal leiden. Om het maximale uit zichzelf te halen, volgen ze dit De blikman draait om de bijzondere spreekwoordelijke pad naar de zon.’ relatie tussen hoofdpersonen Ellis Naast de twee mannelijke hoofden Michael. Ze ontmoeten elkaar personen bevat het boek ook enkele op twaalfjarige leeftijd in hun sterke vrouwelijke personages, zoals woonplaats Oxford en zijn direct de moeder van Ellis: Dora. Voor haar onafscheidelijk. Hoewel hun vriendloopt de Yellow Brick Road via een schap onschuldig begint, groeit het reproductie van ‘De zonnebloemen’ langzaam uit tot een liefdesrelatie. van Vincent van Gogh. Haar tiranWanneer ze op hun negentiende nieke echtgenoot verbiedt haar om vertrekken voor een vakantie naar Zuid-Frankrijk, komen ze nog dichter het schilderij op te hangen, maar ze vindt uiteindelijk de kracht om tot elkaar. Als het verhaal vervoltegen hem in te gaan. Als ik Winman gens een tijdsprong van tien jaar vraag waarom ze juist voor dit kleurmaakt, blijkt Ellis getrouwd te zijn rijke doek heeft gekozen, blijkt dat met Annie. Wat is er in de tussentijd gebeurd? En zijn Ellis en Michael nog ze eerst helemaal geen fan was van het schilderij. ‘Ik vond het beeld te steeds bevriend? commercieel geworden en daardoor YELLOW BRICK boette het voor mij aan kracht in.

ROAD Je ziet het overal op terug: sokken, paraplu’s en koelkastmagneten.’ Pas De titel van de roman doet denken toen ze een aantal brieaan het personage van ven aan zijn broer Theo de blikken man uit de las, kreeg Winman klassieker De tovenaar interesse in de kunst van Oz. ‘De titel vervan Van Gogh. ‘Hij wijst naar het werk schrijft zo prachtig over dat Ellis verricht in de verlies, verlangen en autofabriek, maar ik creativiteit. Vooral zijn kon mijn boek niet De drang om naar Zuidblikman noemen zonder Frankrijk af te reizen, de gelijkenissen met sprak tot de verbeeldit klassieke verhaal te ding. Vincent geloofde onderzoeken,’ vertelt dat het zoeken naar het ze. ‘Ellis is echter niet licht en de zon hem tot op zoek naar zijn hart, een betere kunstenaar zoals de blikken man in en persoon zou maken.

De tovenaar van Oz. Zijn Sarah Winman, De blikman, hart is beschadigd, maar vertaling: Miebeth van Horn, De kleur geel in het schilderij staat voor mij wel intact.’ Winman Uitgeverij Orlando, 192 pagivoor hoop, mogelijkheputte vooral inspiratie na’s (€ 18,95)

den en acceptatie en komt ook regelmatig terug in de roman.’

VERTELKUNST

Het verhaal van De blikman wordt verteld vanuit het perspectief van Ellis en Michael. ‘Omdat beide perspectieven mannelijk zijn, heb ik veel aandacht besteed aan het verschil tussen beide vertelstemmen.

Lezers krijgen meteen een duidelijk beeld van het verschil in persoonlijkheid en emotie.’ Om tot dit resultaat te komen, moest ze nadenken over haar eigen manier van schrijven. ‘Ik wilde dat dit boek aanvoelde alsof het door een man was geschreven. Ik heb daarom mijn vrouwelijkheid als schrijver gedefinieerd en vervolgens enkele van die kenmerken weggenomen. Dat was raar, want daardoor voelde ik mij in het begin helemaal niet verbonden met mijn hoofdpersonen. Om die binding te bewerkstelligen, heb ik het verhaal eerst in de ik-vorm geschreven. Pas later heb ik het omgebogen naar een vertelperspectief in de derde persoon.’

Naast schrijfster is Winman ook actrice, en die ervaring heeft haar geholpen om een eigen stem te ontwikkelen. ‘Naar de toneelschool gaan is het beste wat mij ooit is overkomen. Acteren heeft me veel geleerd over communicatie en de manier waarop je het best een verhaal kunt vertellen. Het heeft mij vooral de emotionele kracht van woorden laten zien. Verhalen laten mensen op een andere manier naar zichzelf kijken en daar worden ze vaak een beetje minder eenzaam van. Ik houd deze wijze lessen altijd in mijn achterhoofd en probeer ze naar mijn boeken te vertalen.’

COLUMN

Tineke en Berend Tineke de Nooij was onze eerste vrouwelijke diskjockey. We luisterden naar haar programma’s die tot augustus 1974 werden uitgezonden vanaf het beroemde, maar ook beruchte Veronicaschip. De uitzendingen van haar programma Parels voor de zwijnen kan ik me nog herinneren.

Hoewel Tineke ook een indrukwekkende televisiecarrière heeft gehad, is de radio altijd haar grote liefde gebleven. Ze kreeg prijzen, waaronder de Ere-Zilveren Reissmicrofoon voor haar gehele oeuvre, en er werden speciaal gekweekte bloemen naar haar genoemd: een witte roos en een oranje tulp! In haar decennia durende carrière heeft ze zo goed als iedereen ontmoet. En toch…

Vorig jaar publiceerde uitgeverij Magonia de bundel Ik stond erbij en ik keek ernaar, waarin Berend Boudewijn schreef over zestig jaar theater en televisie. Op beide terreinen heeft hij bijzondere dingen gedaan.

Bij het grote publiek uit die tijd was hij vooral bekend van de BBkwis, waar soms wel zeven miljoen mensen naar keken. Hij verdiende echter ook zijn sporen als directeur van de Stadsschouwburg in Amsterdam, als directeur van verschillende theatergezelschappen en als regisseur van talloze producties, waaronder recentelijk nog de shows van Diederik van Vleuten. Het was ons gelukt om rond de publicatie van Berends boek van alles te organiseren. Een optreden bij De Wereld Draait Door, een levensgroot interview in Volkskrant Magazine, een optreden bij Tijd voor Max, artikelen in Het Parool en de Varagids, enzovoorts. De droom van iedere uitgever kwam uit.

Op dinsdagmiddag belde een medewerkster van de TinekeShow op Radio 5. Of Berend te gast wilde zijn in de uitzending van donderdag.

Omdat Tineke en Berend representanten zijn van twee kanten van het culturele spectrum, aarzelde ik toch een beetje. Zonder aarzelen zei Berend echter: ‘Zeker. Natuurlijk doe ik dat.’ Twee dagen later haalde ik hem van huis en reden we naar Hilversum. Via een smalle gang, waar in een lange rij kantoortjes mensen aan het werk waren, kwamen we tenslotte bij de studio waar het programma van Tineke gemaakt wordt. ‘Eindelijk,’ zei mevrouw De Nooij. ‘Onze carrières zijn bijna even lang en toch hebben we elkaar nog nooit ontmoet.

Terwijl ik dat al zolang wil!’ Haar lach was ontwapenend, evenals de reactie van Berend Boudewijn.

‘Laten we gaan zitten. Je mag me vragen wat je wilt!’ Ik bleef achter het glas en luisterde naar deze twee bijzondere mensen. Nu heeft Tineke de Nooij íedereen ontmoet.

Lex Jansen

Jarenlang was Lex Jansen de uitgever en het gezicht van De Arbeiderspers. Nu is hij directeur van het door hem opgerichte Magonia: uitgeverij en centrum voor schrijfbegeleiding. www.magonia.nl

‘Een gouden idee om de bezielende Krielaars een keuze te laten maken uit de immense Russische bibliotheek.

Een betere gids door literair Rusland kan je je niet wensen.’

Katja de Bruin in de vpro-gids

www.vanoorschot. nl

Tot eind december iedere maand nieuwe delen in prijs verlaagd! juli

augustus

september

 €45,–  oktober

november

december

€29,99

www.vanoorschot. nl

BOEKENKRANT.COM

SEPTEMBER 2018 PAGINA 9

LITERATUUR BOEKENKRANT TIPT BEZIT Een haarscherpe verhalenbundel over bezit in alle betekenissen van het woord. Een vrouw maakt een zeer persoonlijk huwelijkscadeau voor haar beste vriend, terwijl diens jaloerse verloofde haar uit hun leven wil bannen. Een man van middelbare leeftijd komt erachter Lionel Shriver, Bezit, vertadat de veiligheidsconling: Karina van Santen en trole op het vliegveld Marian van der Ster, Uitgeveniet de beste plek is om rij Atlas Contact, 448 pagina’s eindelijk eens op je stre(€ 24,99) pen te gaan staan. En de ooit hartstochtelijke relatie van een artistiek stel uit Brooklyn wordt verwoest door hun aankoop van een bouwvallig huis.

BUITEN DE ORDE Een oudere man krijgt een relatie met een veel jongere vrouw. Omdat de buitenwereld hun relatie afkeurt, trekken ze zich terug in het huis van de man. Daar is hij gelukkiger dan ooit.

Na zes jaar verlaat de jonge vrouw hem. Ze wil beleven wat hij al allemaal beleefd heeft. De pijn van de man roept intensieve herinneringen op: aan zijn jeugd, zijn eerste liefde en de jaren met zijn overleden vrouw.

Tomas Espedal, Buiten de orde, vertaling: Marianne Molenaar, Uitgeverij Wereldbibliotheek, 160 pagina’s (€ 17,99)

Miguel Bonnefoy, De reis van Octavio, Uitgeverij Karaat, 144 pagina’s (€ 18,95)

STRAKS KOMT HET De Bevrijding door de ogen van de negenjarige K. Schippers: ‘I got rhythm’, het kaalscheren van meisjes, het schieten op de Dam. In de bioscoop is hij zo onder de indruk van George Gershwin dat hij hem gaat zoeken in New York. Later volgt hij Kurt Schwitters, op de vlucht voor de nazi’s in Noorwegen. Op schipperiaanse wijze verweeft hij reis en herinnering, als hommage aan de bevrijders.

Uit de dampkring van mijn bestaan ‘Het leven dat in boeken beschreven werd, wilde ik zelf leven,’ vertelde Pieter Waterdrinker onlangs in Zomergasten. Het lijkt dan ook geen toeval dat het hoofdpersonage in veel van zijn verhalen een zekere Pieter Waterdrinker is.

Door Nicole van der Elst Een dame in Kislovodsk is een selectie uit eerdere publicaties, aangevuld met enkele verhalen die niet eerder zijn gebundeld. Doordat enkele vertellingen al iets meer op leeftijd zijn, krijg je al lezende het gevoel dat de laatste tien jaar aan Russische geschiedenis aan je voorbij trekt. De opstand in Oekraine, de annexatie van de Krim, maar ook de successen die trainer Dick Advocaat beleefde bij Zenit SintPetersburg komen voorbij. Omdat in de meeste verhalen Waterdrinker zichzelf als hoofdpersonage opvoert, voelt het alsof een persoonlijke gids

wel uit de dampkring van mijn je inzicht geeft in de inwoners en bestaan,’ vertelde hij eveneens in gebruiken van dit immense land.

Zomergasten.

Het is dan ook aan de lezer om te De uiteindelijk kracht van de bundel achterhalen hoeveel aan de fanis de keuze om het verhaal te verteltasie van de auteur is ontsproten len van gebieden en mensen die en wat er echt is gebeurd. Heeft de doorgaans niet het achtuurjournaal KGB hem ooit echt geprobeerd te halen. Zo wordt in ‘De zwanenzang ronselen voor een klus, zoals ‘Een van Joods Siberië’ het lot van het samenzwering op Rhodos’ doet Joods autonome Oblast belicht en geloven? En zijn de doodsangsten doorkruist Waterdrinker in ‘De orgeldie hij uitstaat op het schip tussen bouwer van Kazan’ laatstgenoemde Turkije en Sotchi in ‘Tasjesmensen’ stad om de dood van een Nederdie van een romancier? De vraag is landse orgelbouwer te hoeveel het toevoegt om onderzoeken. dit waarheidsgehalte te De auteur riep zelf op toetsen. Nergens wordt om de nodige voetnogepretendeerd dat iets ten te plaatsen bij het waargebeurd is en door nieuws uit Rusland, de innemende schrijfomdat wij met een stijl van Waterdrinker westerse blik naar deze de auteur, vergeet je gebeurtenissen kijken. al snel dat het verhaal Een dame in Kislovodsk wordt verteld door een is een goede ingang personage met dezelfde om meer te weten te naam. Hij geeft zelf het komen over de geschiebeste antwoord op het denis van het land en al dan niet autobiohet alledaagse leven grafische karakter van Pieter Waterdrinker, Een van zijn inwoners, ficzijn werk: ‘Ik ben een dame in Kislovodsk. En andere tieve vertelling of niet. schrijver waarbij niet Russische vertellingen, Uitalles per se autobiogrageverij Nijgh & Van Ditmar, fisch is, maar het komt 416 pagina’s (€ 20,00)

RECENSIE

Romantiek en doffe ellende hand in hand De hartverscheurende verhalen van Hans Fallada (1893-1947) in Liefde en puin zijn van zo’n schone eenvoud dat de bundel zich met recht een ideale introductie tot de schrijver mag noemen. Wie door de nog geen honderd pagina’s is geraasd, smacht naar meer.

DE REIS VAN OCTAVIO Als de eenzame Octavio, die aan niemand durft te vertellen dat hij niet kan lezen en schrijven, na jaren eindelijk een vrouw tegen het lijf loopt, wordt zijn alledaagse leven plots een wonderlijk bestaan.

Maar het lot heeft andere plannen voor deze vriendelijke reus, plannen die hem diep het Venezolaanse regenwoud in sturen.

RECENSIE

K. Schippers, Straks komt het, Uitgeverij Querido, 256 pagina’s (€ 20,00)

bundel Liefde en puin leren: romantiek en doffe ellende gaan in diens werk niet zelden hand in hand. Een trouwring leidt bij Fallada geheid tot hebzucht, de crisis maakt een einde aan kameraadschap en gezette bedelaars beloven geluk te brengen.

Alle vijf de verhalen zijn geschreven in diezelfde beeldschone maar doodeenvoudige taal, bijna zo naïef als de hoopvolle personages die ze draagt, en zo kaal als de wereld die deze personages uiteindelijk tot wanhoop Door Yannick Schueler drijft. Want dat de dromen van de hoopvollen tot niets dan wanhoop zullen leiden, lijkt de strengste Eén van de mooiste natuurwet in Fallada’s verhalen te fragmenten in de zijn. wereldliteratuur komt Het schitterende titelverhaal lijkt uit het derde deel deze wet op de laatste acht pagina’s van Tolstoj’s Anna te breken: we lezen over de idyllische Karenina, waar de wittebroodsweken die Fallada en rijke landheer Levin de bijna dertig jaar jongere Ursula impromptu met zijn boeren het maaiveld intrekt en de dag maaiend, ‘Ulla’ Losch in de naoorlogse ruïnes van Berlijn doorbrachzwetend en lachend ten. ‘Soms vond ze het met zijn eenvoudige verschrikkelijk en soms personeel doorbrengt. was ze verontwaarTolstoj is onbeschaamd digd dat de mensen romantisch. Hans Falin de metro zo kwaad lada’s tragikomsiche naar hen keken omdat verhaal ‘Tweekamp in ze gelukkig waren,’ het koren’ is hiervan schrijft Fallada. Maar de absolute antithese. wat hij niet schreef Er wordt gezweet en er was de bron van dit wordt gemaaid, maar geluk: het stel sleet de dag eindigt met een hun dagen verslaafd gewelddadige en bijna aan alcohol en morfine. moordlustige egostrijd Dieven, leugenaars, tussen opzichter en Hans Fallada, Liefde en puin, lafaards en junks kunarbeider. vertaling: Anne Folkertsma, nen bijna niet anders, Typisch Fallada, zo zal Uitgeverij Cossee, 96 pagina’s zo lijkt het: de keiharde de lezer van de kleine (€ 5,99)

Hans Fallada wereld van de depressie die Fallada neerpent, maakt dat zelfs zijn wreedste personages aanspraak mogen blijven maken op de sympathie van de lezer.

Grauw wordt het tussen de vele morele grijstinten waaruit Fallada’s universum bestaat gelukkig zelden, daar is zijn stijl simpelweg te poëtisch en kleurrijk voor. Met de zin ‘Hij had haar voorgoed weggemaaid, net als de hiel, net als zijn leerplek, zijn vooruitzichten in de landbouw en zijn doorzettingsvermogen’ weet de schrijver iedereen die onbekend is met zijn werk, voor zich te winnen.

Fallada verdient een breder publiek, en deze kleine bundel is een heerlijke, bijna te korte, introductie.

internationale bestseller rupi kaur

de zon en haar bloemen dit is het recept van het leven zei mijn moeder toen ze me in haar armen hield toen ik huilde denk aan de planten die je elk jaar plant in de tuin zij zullen je leren dat ook mensen moeten verwelken vallen aarden ontkiemen om tot bloei te kunnen komen rupi kaur de zon en haar bloemen ISBN 978 94 92086 81 5 256 pag, € 18,95 www.uitgeverijorlando.nl

SCHRIJVEN IN DE PÉRIGORD Cursusleider: Uitgever Lex Jansen. Met een masterclass door Arthur Japin.

Je hebt iets te zeggen. Je wilt schrijven. Jouw verhaal, jouw roman, jouw dichtbundel.

Schrijfweek van 17 t/m 21 september Concentratie - Inspiratie - Ontspanning - Rust

Voor meer informatie: www.magonia.nl/cursussen

BOEKENKRANT.COM

SEPTEMBER 2018 PAGINA 11

LITERATUUR INTERVIEW

Van vriendschap naar vertalen ‘Je moet nooit meemaken dat je eigen vertalingen opnieuw worden vertaald,’ zegt Peter Bergsma, die zojuist een voortreffelijke hervertaling heeft afgeleverd van John Steinbecks klassieker Of Mice and Men uit 1937. Een klein verhaal over een groot thema.

Door Mirjam Mulder In het Amerika van de jaren dertig trekken de dagloners George en Lennie door het platteland. Ze zijn vrienden voor het leven en hebben de droom ooit een eigen boerderijtje te kopen. Daarvoor hoeven ze enkel nog wat geld te sparen, maar de zwakzinnige Lennie brengt hen telkens – onbedoeld – in de problemen. Als ze nieuw werk vinden op een ranch gaat het algauw weer mis dankzij Curley, de opvliegende zoon van de baas, en zijn mooie vrouw. Lennie, die graag zachte dingen aait en zijn eigen kracht niet kent, raakt gefascineerd door Curleys vrouw. Dat mondt uit in een gruwelijk drama. Lennie moet vluchten. George ziet maar één uitweg en geeft zijn vriend het genadeschot.

VRIENDSCHAP

John Steinbeck

Dat einde maakte het boek in Amefavoriete boeken uit de Amerikaanse rika behoorlijk omstreden. Het zou literatuur. ‘Die liefde deelde ik met niet geschikt zijn voor kinderen en mijn oudste en beste vriend, Thé werd door veel scholen verbannen.

Lau van The Scene, die een paar jaar Ik vroeg Peter Bergsma, die al het geleden overleden is. Hij was ook werk van meerdere grote auteurs heeft vertaald, waarom hij denkt dat een enorme fan en zei: “Jij moet een nieuwe vertaling maken van dat het toch een klassieker is geworden. boek.” Dus ik was het ook een beetje ‘Omdat het een ultiem boek over aan zijn nagedachtenis verschuldigd vriendschap is,’ zegt hij direct. ‘En het einde is natuurlijk wel controver- om deze belofte in te lossen.’

Uiteindelijk kwam Bergsma uit bij sieel, maar het is ook het summum Uitgeverij Van Oorschot. In 2018 is van vriendschap. George voorkomt het vijftig jaar geleden dat Steinmet dat schot in het achterhoofd beck overleed, dus dat was voor hen van Lennie dat hij gelyncht wordt, een mooi aanknopingspunt. ‘Maar wat in die tijden gebruikelijk was. dan willen jullie dit Het is eigenlijk net zo’n boek zeker ook in 2018 humane daad als met uitbrengen,’ dacht die oude stinkende Bergsma toen. Dat hond, die in het boek leek hem een te grote wordt afgeschoten. Daar opgave, hij nam er liezit een duidelijke paralver de tijd voor. Geluklel in.’ kig kwam uitgever Vriendschap is ook de John Mark Pieters met het reden dat deze hervertaidee om eerst Of Mice ling tot stand is gekoand Men te doen, want men. Bergsma heeft er dat was een ‘overzichtezelf voor gelobbyd. In lijk’ klein boekje. Muieerste instantie was het zen en mensen werd niet Of Mice and Men daarmee een vingeroedat hij graag wilde verJohn Steinbeck, Muizen en fening voor het grote talen, maar Steinbecks mensen, vertaling: Peter omvangrijke roman East Bergsma, Uitgeverij Van Oor- werk, dat volgend jaar uitkomt. Alleen bleek of Eeden, een van zijn schot, 144 pagina’s (€ 19,99)

Steinbeck mu i z e n & mensen

dit overzichtelijke kleine boekje zo zijn eigen uitdagingen met zich mee te brengen.

VERTAALKUNST

Er wordt wel eens gezegd dat vertalingen van Engelse literatuur niet meer nodig zijn. We kunnen toch allemaal Engels lezen? Bergsma ziet het belang daar wel van in, want vertalingen kunnen nuances overbrengen die je misschien zou missen in het origineel. ‘Vooral met dit soort boeken, want het is geen makkelijk Engels,’ meent hij. En daarbij zijn nieuwe vertalingen geboden, want die verouderen nou eenmaal sneller dan het origineel. De vorige vertaling van Of Mice and Men, van Clara Eggink, stamt uit 1941 en leest ondertussen heel gedateerd. Bergsma: ‘Die heb ik eigenlijk niet onder ogen gehad. Je moet je daar ook niet door laten beïnvloeden.’

Het grootste probleem waren de dialogen. Niet alleen omdat het boek daarop drijft, maar vooral omdat de personages in een typisch plat Amerikaans dialect spreken. In tegenstelling tot Eggink wilde Bergsma dat wel terug laten komen. Hoe doe je dat? ‘In Nederland hebben we niet zoals in Amerika de [literaire]

traditie om personages plat te laten praten. Dus wordt het al heel gauw overdreven.’ Zijn oplossing: gebruik geen specifiek dialect, maar ‘een soort non-descript plat Nederlands’.

Het vinden van dat taaltje ging niet vanzelf. ‘Sommige dingen zijn natuurlijk makkelijk, zoals “groter als” of “me eige”,’ maar over andere woordkeuzes twijfelde hij. ‘Op een gegeven moment had ik overal waar het “kennen” moest zijn “kunnen” gedaan en andersom. Maar voordat ik het inleverde vond ik het te ver gaan en heb ik het weer terug veranderd. En toen zei Mark Pieters tegen mij: “Waarom doe je niet “kennen” waar het “kunnen” is, en andersom.” Ik had gewoon dat zetje nodig.’

Vertalen is twisten over elke vierkante millimeter, blijkt wel uit de titelkeuze. Bergsma had in eerste instantie Van muizen en mensen gekozen, zoals de vorige vertaler, maar Pieters wees hem erop dat dat ‘van’ eigenlijk een ouderwetse formulering is. Bergsma: ‘Je brengt bij iedere hervertaling toch een modernere versie van een bestaand boek uit, en dat mag best in de titel al zichtbaar zijn.’

BOEKENKRANT.COM

SEPTEMBER 2018 PAGINA 13

BOEKFRAGMENT

Blijf bij me Er zijn dingen die zelfs de liefde niet kan. Als de last te zwaar is en te lang aanhoudt, krijgt zelfs de liefde barsten.

Ayobámi Adébáyo, Blijf bij me, vertaling: Elvira Veenings, Uitgeverij Signatuur, 288 pagina’s (€ 19,99) www.uitgeverijsignatuur.nl

Instinctief wist ik meteen dat ze op oorlog uit waren. Ik zag ze staan door de ruitjes in de voordeur. Ik hoorde hen praten. Ze hadden niet in de gaten dat ik al bijna een volle minuut aan de andere kant van de deur stond. Ik wilde hen niet binnenlaten, stiekem weer naar boven sluipen en gaan slapen. Als ze lang genoeg in de zon bleven staan, zouden ze misschien smelten in plassen bruine modder. Iya Martha’s billen waren zo dik dat ze, als ze gesmolten waren, de betonnen traptreden naar onze voordeur volledig onder zouden zetten.

Iya Martha was een van mijn vier moeders, de oudste vrouw van mijn vader. De man die met haar mee was gekomen was Baba Lola, de oom van Akin. Ze hielden allebei hun rug gekromd tegen de zon en ze fronsten vastberaden, wat hun gezichten weerzinwekkend maakte. Maar zodra ik opendeed, staakten ze hun gesprek en glimlachten breed. Ik kon de eerste woorden die uit de mond van de vrouw zouden vallen raden.

Ik wist dat het een overdreven vertoon zou zijn van een band die nooit tussen ons had bestaan.

‘Yejide, mijn dierbare dochter!’

Iya Martha grijnsde en legde haar vlezige, vochtige handen op mijn wangen. Ik grijnsde terug en knielde om hen te begroeten. ‘Welkom, welkom. God moet vandaag wakker zijn geworden met zijn gedachten bij mij, dat moet het zijn. Hij bracht jullie hier,’ zei ik.

Nadat ik hen naar de zitkamer had gebracht en ze allebei waren gaan zitten, maakte ik nogmaals een halve kniebuiging.

Ze lachten.

‘Waar is je man? Treffen we hem thuis?’ Baba Lola keek de kamer rond alsof ik Akin onder een stoel had verstopt.

‘Jazeker, hij is boven. Ik zal eerst iets te drinken voor jullie halen en dan ga ik hem roepen. Wat kan ik voor jullie klaarmaken om te eten?

Gestampte yam?’

De man wierp een blik op mijn stiefmoeder alsof hij dit deel van het script niet had gelezen tijdens de repetities voor het drama dat zich elk moment kon ontvouwen.

Iya Martha schudde haar hoofd. ‘We kunnen niet eten. Ga je man halen.

We hebben belangrijke zaken met jullie te bespreken.’

Ik glimlachte, verliet de zitkamer en liep de trap op. Ik dacht dat ik wel wist welke ‘belangrijke zaken’ ze kwamen bespreken. Het was niet voor het eerst dat mijn schoonfamilie een delegatie op ons afstuurde om deze kwestie te bespreken. De

bespreking hield overigens in dat zij het woord voerden en ik hen geknield aanhoorde. Intussen deed Akin alsof hij luisterde en aantekeningen maakte, terwijl hij in werkelijkheid een takenlijstje maakte voor de volgende dag. Niemand van deze reeks afgevaardigden kon lezen of schrijven en ze hadden ontzag voor degenen die dat wel konden. Het vervulde hen met trots dat Akin hun woorden opschreef. Soms, wanneer hij stopte met schrijven, mopperde degene die op dat moment aan het woord was dat Akin hem of haar niet respecteerde door niets op te schrijven. Meestal maakte mijn man zijn hele weekplanning tijdens die bezoeken, terwijl ik intussen vreselijke kramp in mijn benen kreeg.

Schaduwen Ellen Groenenboom wordt als veertienjarig meisje door een onbekende man verkracht. Als volwassen vrouw leidt ze samen met haar drie honden een teruggetrokken bestaan op een oude boerderij, totdat ze op een dag een anonieme dreigmail ontvangt…

Yvonne Franssen, Schaduwen, Futuro Uitgevers, 218 pagina’s (€ 18,95) www.futurouitgevers.nl

Zoals iedere maandagochtend ben ik om zeven uur opgestaan. Ik heb gedoucht, de lunchtrommels van de jongens gevuld met een grote stapel boterhammen, en ontbijt voor ze

gemaakt. Zelf krijg ik geen hap door mijn keel.

Als Jasper en Michiel de deur uit zijn, kleed ik me om. De kleren die ik draag, moeten straks meteen ergens een container in. Ik wil geen enkel risico lopen. Of in ieder geval zo min mogelijk.

Als ik mezelf in de spiegel bekijk, zie ik een bleke, zorgelijk ogende vrouw. Ik ben moe. Ik heb de hele nacht geen oog dichtgedaan. Telkens opnieuw heb ik mijn plan verworpen, om daarna ook telkens opnieuw weer tot de conclusie te komen dat het de enige oplossing is. Het doet me pijn. Ik heb veel van Ellen gehouden, heel veel. Ik hou nog steeds van

haar. We hebben fijne tijden gekend.

Maar ik moet nu niet sentimenteel worden, dat maakt het allemaal alleen maar extra pijnlijk en ingewikkeld. Ik moet me realiseren dat onze vriendschap sowieso binnenkort voorbij zou zijn. En dat het in zekere zin haar zus is geweest die deze ellende over ons heeft gebracht.

Ik heb dit allemaal nooit gewild.

Om half negen ga ik de deur uit. Op de fiets, zoals altijd. Het enige verschil is dat ik nu het pistool van Marcel Vossen bij me draag, goed weggeborgen in de zak van mijn winterjas.

Ik moet niet vergeten straks brood te halen, realiseer ik me. Zoals ik elke maandagochtend doe.

Ellen is buiten met de honden bezig.

Ze heeft pionnen uitgezet, en doet een of andere oefening met ze. Een vredig tafereel. Ze staat met haar rug naar me toe. Ideaal. Ik laat mijn fiets een eind voor het hek achter, en ga te voet verder. Ik loop links langs het huis, totdat ik tot een meter of dertig ben genaderd.

massa de bron van de paniek te ontdekken.

Lang hoefde hij niet te zoeken. Jan lag op de grond. De twee groepen mannen stonden als een macabere erewacht om hem heen, met wapens op elkaar gericht in patstelling. Een moment stond Sam als aan de grond genageld, toen rende hij eropaf.

Jan lag voorover, met zijn gezicht op de grond. Sam zag direct waarom geen van de mannen om hem heen een poging deed hem te stabiliseren of reanimeren. Dat had geen zin.

De achterkant van Jans schedel was compleet weggeblazen, om hem heen lagen talloze fragmenten schedel en brein als rozenblaadjes

verspreid over de grond. Sam staarde een moment in het rode gat van Jans schedel, maar draaide zich toen met een ruk om en liep weg.

Op een afstandje bleef hij staan om even adem te nemen. Hij had vaker doden gezien, de meesten hadden hem niets gedaan, om sommigen was hij zelfs blij geweest. Maar het ontzielde, verminkte lichaam van deze man, die hij de afgelopen weken als een soort vriend was gaan beschouwen, viel hem zwaarder dan hij had gedacht. Hij wilde niet dat de andere mannen hem zo zouden zien.

Toen Malewa en zijn mannen zich een moment later overgaven, zette Sam zijn scherfbril weer op. Niet

omdat hij iets van plan was, maar zodat de niemand kon zien dat hij huilde.

Opgejaagd Wild Opgejaagd Wild is de nieuwste actiethriller van Wouter Helders. Het is deel drie uit de serie waarin Sofie Lafleur, de sympathieke Vlaamse journaliste, een hoofdrol speelt.

Wouter Helders, Opgejaagd Wild, Uitgeverij LetterRijn, 320 pagina’s (€ 17,50) www.letterrijn.nl

Het schot had mensen in verwarring gebracht. Plots werd Sam zich bewust van een golf van paniek die zich onder de menigte verspreidde.

De laatste relschoppers gaven zich over of renden weg, verschillende mensen worstelden zich langs hem heen. Sam liet zijn blik in de tegenovergestelde richting gaan en probeerde tussen de rennende

BOEKENKRANT.COM

SEPTEMBER 2018 PAGINA 14

SPANNING BOEKENKRANT TIPT

EMMA RINGELDING

WEDUWEN Drie mannen komen om tijdens een dramatisch verlopen bankoverval.

Ze laten drie radeloos en totaal ontredderde vrouwen achter. Als één van hen, Dolly, erachter komt dat haar echtgenoot een kluis had, ontdekt ze daarin een pistool, geld en een uitgewerkt plan voor Lynda la Plante, Weduwen, een overval. De twijfel Uitgeverij Karakter, 416 pagislaat toe, ze moet een na’s (€ 19,99) beslissing nemen. Gaat ze alles overdragen aan de politie?

Of is het juist beter om eerst met de andere vrouwen samen te komen?

STER VAN HET NOORDEN De tweelingzus van Jenna Williams is door Noord-Koreaanse spionnen ontvoerd. Tweeentwintig jaar later vraagt Jenna zich nog steeds af of haar zus nog leeft. Ze besluit deel te nemen aan een geheime en gevaarlijke missie diep in het hart van het Noord-Koreaanse regime. Een levensgevaarlijk kat-en-muisspel volgt, waarbij Jenna hulp krijgt uit onverwachte hoek.

D.B. John, Ster van het Noorden, vertaling: Jan Pieter van der Sterre, Uitgeverij Cargo, 448 pagina’s (€ 19,99)

HET MYSTERIE VAN DE DRIE KWARTEN Als Hercule Poirot thuiskomt, treft hij daar een vrouw aan die hem boos vraagt waarom hij haar een brief heeft gestuurd waarin hij haar beschuldigt van de moord op Barnabas Pandy, een man van wie ze nooit gehoord heeft. Binnen treft hij een man aan met dezelfde vraag. PoiSophie Hannah, Het mysterot vraagt zich af hoerie van de drie kwarten, vertaveel van die brieven er ling: Yolande Ligterink, House of Books, 336 pagina’s (€ 19,99) verstuurd zijn, en of de heer Pandy leeft of dood is. Hij kan niet anders dan op onderzoek uit gaan.

RECENSIE

De Nederlandse Gone Girl Misleidend. Dat is Cody, de thriller die je telkens op het verkeerde been zet. De schattige witte schoentjes en het gestipte kleedje op het omslag houden je vanaf de aanschaf van het boek al voor de gek. De Nederlandse variant van Gone Girl, dat is Bernice Berkleefs thrillerdebuut.

HET TATI-SYNDROOM

Door Anne van Blijderveen

In een rusthuis in Zwolle komt een dementerende man ongelukkig om het leven bij een brand.

Niet veel later sterft in Oudenaarde een 69-jarige man op bizarre wijze in de sportschool.

Beide voorvallen lijken op een ongeval, maar zijn ze dat wel echt?

Volgens de jonge, ambitieuze politie-inspecteur Nellie Bos is er meer aan de hand. Langzaamaan ontrafelt ze een verbijsterend complot.

Nietsvermoedend stap je het verhaal in.

Het enige dat de cover vrijgeeft is de quote: ‘Een leeg kinderbedje.

Een moeder in paniek.

Waar is de vader?’ Cody, het wolkje van Oscar en Jelka, is verdwenen. Jelka merkt dit pas als ze veel te laat wakker wordt. En Oscar is weg.

Jelka komt uit een notarisgezin, haar vader geniet veel aanzien, maar thuis heeft hij een heel ander gezicht. Dit maakt haar een stil en teruggetrokken kind. Oscars vader is een beroemd thoraxchirurg en als

Benny Baudewyns, Het Tatisyndroom, Uitgeverij Vrijdag (€ 22,50)

zijn echtgenote jong sterft, stort hij zich enkel nog op zijn werk. Oscar wilde eigenlijk een vrij en wild leven leiden, maar wanneer ook zijn vader overlijdt, wordt hij een workaholic.

‘In Cody is niets, maar dan ook niets wat het lijkt.’

Hun jeugd zet de toon voor het verdere leven van Oscar als Jelka.

Al snel lijkt het erop dat Oscar hun eigenlijk niet toe tot op het einde zoon heeft gedood om aan de sleur van het boek. Dit voelt dan ook als van zijn leven en huwelijk te ontverspilde ruimte en haalt de vaart snappen. Als je de lieflijke cover niet eens kunt vertrouwen, weet je dat in uit het verhaal. De overige vertelCody niets, maar dan ook niets is wat perspectieven zijn wel van belang, maar die blijven soms wat hangen in het lijkt. Meer kan niet prijsgegeven innerlijke monologen. Er zit weinig worden, want dat zou het verhaal letterlijke beweging verpesten. Maar: bereid in het verhaal, omdat je voor op een verslahet zich voornamelijk vende pageturner. afspeelt in de hoofden De grote kracht van dit van de personages debuut is overduidelijk terwijl ze af en toe van Berkleefs kunst om je bank of uitzicht wistot aan het einde in selen. Maar dit zij de het ongewisse te laten, schrijfster allemaal verwant deze whodungeven, want als je met nit valt moeilijk te een ongelooflijke plotvoorspellen. Wel raak twist de belofte kunt je soms verstrikt in de inlossen van een Gone vier verschillende perGirl-verhaal, kun je bij spectieven waaruit het mij niet meer stuk. verhaal wordt verteld.

Bernice Berkleef, Cody, UitZo doet de optiek van geverij The House of Books, Jelka’s moeder Lena er 272 pagina’s (€ 15,00)

BOEKENKRANT.COM

SEPTEMBER 2018 PAGINA 15

SPANNING RECENSIE

Fantasie in de verteltechniek Mocht je geïnteresseerd zijn in de Harry Potter- en The Lord of the Rings-verhalen, dan zal het boek van N.K. Jemisin je ook goed bevallen. Het vijfde seizoen, de eerste van een trilogie, won in 2017 de Hugo Award voor beste roman van het jaar. Een intense en duistere ervaring binnen het fantasygenre.

Door Tanja Wilming Het verhaal speelt zich af op een alternatieve aarde, waar sommige mensen, Orogenen, krachten hebben waarmee ze de tektonische platen op aarde kunnen manipuleren. Deze Orogenen worden door anderen gevreesd omdat zij de macht kunnen krijgen over de planeet. Als bij jonge kinderen wordt ontdekt dat ze tot dit soort type mens behoren, worden ze vaak gedood. De gelukkigen die in leven worden gehouden, worden opgesloten totdat een Wachter hen komt ophalen. Hij neemt hen mee naar het Fulcrum, waar ze hun krachten leren controleren.

De Wachters lijken de werkelijke leiders van de wereld te zijn, al kunnen ook zij de kracht van de Orogenen niet ontkennen.

Vanaf het begin van het verhaal voel je de onrechtvaardigheid en de onderdrukking van de Orogenen.

Zo start het boek met een gruwelijke moord van een vader op zijn zoon en de ontvoering van zijn dochter.

De moord is een direct gevolg van onbekende krachten die aanwezig zijn binnen het continent. Vulkanen barsten uit en as wordt verspreid N.K. Jemisin over de hele aarde.

De lezer leert Essun, de moeder wil geven aan haar onvoorstelbare van het vermoorde en ontvoerde verdriet, vindt ze toch de kracht kind, steeds beter kennen. In eerste om anderen te helpen. Door deze instantie lijkt zij een doodgewone gebeurtenis en de lerares, die bijna beschrijving van dit omkomt van verdriet. specifieke personage, Toch weet ze zich te vroeg ik mij steeds af herpakken en gaat ze waarom mensen zo achter haar man aan, op bang zijn voor Orogezoek naar haar dochter. nen en waarom Essun Op deze manier kom je zich schuil moet housteeds meer te weten den en niet in vrijheid over haar karakter. kan leven. Maar net Jemisin geeft diepte wanneer je denkt dat aan haar personages. Je het verhaal enkel de voelt dat Essun worstelt kant van de Orogenen en vecht om te blijven laat zien, worden er een bewegen en zich te paar schokkende waarfocussen op haar doel: N.K. Jemisin, De gebroken heden onthuld. haar dochter vinden.

Aarde 1. Het vijfde seizoen, verOrogenen, het Fulcrum, Ondanks dat elke stap taling: Lia Belt, Uitgeverij Luirogga’s, er zijn behooreen strijd voor haar tingh-Sijthoff, 666 pagina’s lijk wat onbekende teris en ze het liefst toe (€ 24,99)

LAURA HANIFIN

men. Ook de verschillende talen en andere manieren van praten, zorgen ervoor dat je zinnen soms tweemaal moet lezen. Hier moet je in het begin even aan wennen, maar als doorgewinterde fantasylezer heb je hier waarschijnlijk geen moeite mee.

De verteltechniek van de schrijfster is een van de redenen waarom zij de Hugo Award voor beste roman in de wacht sleepte. Vaak worden verhalen verteld vanuit de ik-vorm of de derde persoon, maar in het geval van Essun wordt de jij-vorm gebruikt om haar belevenissen te vertellen. ‘Jij bent de moeder van twee kinderen, maar nu is een van hen dood en de ander vermist. Misschien is zij ook dood. Je ontdekt dat allemaal als je op een dag thuiskomt van je werk.’ Deze manier van schrijven, die soms wat belerend

aanvoelt, en de onbekende terminologie, maakten dat ik moest wennen aan het boek.

Wat Het vijfde seizoen ten slotte bijzonder maakt, is dat dit boek geen personages heeft die geobsedeerd zijn door hun uiterlijk of dat van anderen. In veel andere fantasyverhalen zijn speciale uiterlijke kenmerken, bepaalde kleding of fysieke eigenschappen een belangrijk onderdeel van de wereld waarin het verhaal zich afspeelt. Het vijfde seizoen daarentegen niet, waardoor het verhaal lekker snel doorgaat van gebeurtenis naar gebeurtenis. Dat houdt de spanning erin. Daarnaast zorgt het abrupte einde van het verhaal ervoor dat je het volgende deel ook wilt lezen.

K amp Brav o — Stefan Boonen & Melvin —

Een rijkelijk geïllustreerde graphic novel Kamp Bravo. Theo heeft er weinig zin in. Hij kent er niemand, en dan die gevaarlijke gekke toestanden. Van een veel te hoge rots springen? De truc met het schaap? Een zwierzwaai? Wat je moet doen als je iets nog niet kan of als je vriend heimwee heeft? Met vallen, blauwe builen én de hulp van Nannie Beenhaar wordt het een geweldige week!

— € 14,50 beeldverhaal 8 jaar en ouder

O ntd e k o o k:

www.eenhoorn.be Boekenkrant_DeEenhoorn_0818_D.indd 1

28/08/18 14:59

Stel je voor dat je een plant vindt waaraan draken groeien…

Maak kennis met Tomas en zijn draak in De jongen die draken kweekte (deel 1 van de serie).

Wie dit boek uit heeft wil meteen méér lezen… én een eigen draakje.

LEMNISCAAT

Deel 2 De jongen die met draken leefde verschijnt 1 oktober

BOEKENKRANT.COM

SEPTEMBER 2018 PAGINA 17

BOEKFRAGMENT

Fred zoekt vriend Nieuwe avonturen van het heel, heel erg eigenwijze hert. Fred wil graag met iemand spelen, maar niemand heeft zin. Maar dan ontmoet hij Piet, een nieuwe slijmerige vriend…

Pépé Smit, Fred zoekt vriend, Uitgeverij De Harmonie (€ 14,90) www.deharmonie.nl www.fredhethert.nl

BOEKFRAGMENT

Totem Als zijn broer ernstig ziek blijkt te zijn, wordt Louis halsoverkop op zomerkamp gestuurd in de Ardennen. Voor de twaalfjarige jongen voelt het als een andere wereld waarin hij moeite heeft zijn plek te vinden, totdat hij tijdens het grote feest een totemdier krijg toegewezen. Een verhaal over het einde van de kindertijd, waarin fantasie en werkelijkheid regelmatig met elkaar versmelten.

Nicolas Wouters en Mikaël Ross, Totem, vertaling: Toon Dohmen, Uitgeverij Soul Food Comics, 128 pagina’s (€ 27,50) www.soulfoodcomics.nl

BOEKENKRANT.COM

SEPTEMBER 2018 PAGINA 18

JEUGD BOEKENKRANT TIPT VRIENDEN ONDER VUUR Tijdens de Tachtigjarige Oorlog belegeren de Spanjaarden de woonplaats van vrienden Eva en Evert: het Oranjegezinde Haarlem. Maar niet alle Haarlemmers hopen dat de legers van Willem van Oranje de stad verlossen. Eva gaat midden in de winter Bies van Ede, Vrienden onder met haar broertje op vuur, Uitgeverij Omniboek, weg om Willem van 256 pagina’s (€ 17,99) Oranje te waarschuwen tegen het verraad, terwijl Evert achterblijft in Haarlem om de verdedigers bij te staan. Zullen de vrienden elkaar ooit terugzien?

DUIVELSKRUID Tanne groeit op op een boerderij tot een volleerde kruidenvrouw.

Ze weet welke kruiden liefde opwekken, genezen en giftig zijn.

Maar ze overschrijdt de grenzen en kwetst wie haar het dierbaarst zijn. Jaren later wil haar kleindochter Yara achterhalen wat er vroeger is gebeurd. De tijd Marita de Sterck, Duivelsdringt, want de stokkruid, Uitgeverij Querido, 176 pagina’s (€ 15,99) oude Tanne vecht met de duivel. Wat is er waar van wat ze allemaal ziet en vertelt?

INTERVIEW

De labels voorbij Durf jezelf te zijn, is de boodschap van de verhalenbundel Brave New Love. Vier van de schrijvers vertellen ons waarom young adult-boeken een breder scala aan perspectieven zouden moeten aanbieden.

Door Mirjam Mulder Jen Minkman, de uitgever en een van de auteurs van de bundel, wilde met dit boek laten zien dat YAverhalen divers én herkenbaar kunnen zijn.

Jen: ‘Toen ik veel boeken in het YAgenre ging lezen, viel me al snel op dat daar vrijwel niet aan diversiteit wordt gedaan. Daar wilde ik graag verandering in brengen.’ Voor de bundel schakelde ze de hulp in van een aantal auteurs uit het fonds van haar uitgeverij, Dutch Venture Publi-

VIKTOR Viktor is een trotse plezierjager die er al een tijdje van droomt een cheeta te schieten.

Eindelijk slaagt hij daarin en maakt een mooi tapijt van de pels.

Maar als hij de cheeta daar zo ziet liggen, krijgt hij plots spijt. De jager bedenkt een slim plan om zijn egoïstische daad recht te zetten.

Daar moet hij wel heel wat voor opofferen.

Jen Minkman

shing. Ze vroeg hen het woord voort te zeggen en spoorde ook andere schrijvers, waaronder debutanten, aan mee te doen.

SAMEN ANDERS ZIJN Jacques en Lise, Viktor, Uitgeverij Van Halewyck, 48 pagina’s (€ 17,99)

OP DRIFT Elly woont met haar familie boven op een klif bij Zaligkerke. Na jaren van rust wordt er naast hen een hotel gebouwd. Tijdens de graafwerken stort een stuk rots met hun huis erop in zee. Stuurloos dobberen ze op het open water, tot ze bij de jachthaven van Monscat aankomen. Ze Reinhilde Van Driel, Op drift, zijn gered! Blijven ze illustraties: Harmen van in Monscat of gaan ze Straaten, Uitgeverij Davidsfonds/Infodok, 96 pagina’s terug naar Zaligkerke? (€ 15,99) Eén ding weten ze zeker, ze willen hun huis op de rots niet achterlaten.

jes Lexi en Daan elkaar in een vliegtuig. Daan weet iets over Lexi dat die zelf nog niet weet – dat ze de kracht van het Vuur bezit. Als Begeleider

Zelf schreef Jen voor deze bundel ‘Het bitterzoetste verhaal’, over de vriendinnen Selma en Aisha, twee meisjes die opgroeien in de traditionele, spirituele wereld van Antiochië, Turkije. ‘Ik ben vijftien jaar geleden in Antiochië geweest, waar dit verhaal zich afspeelt, en de omgeving inspireerde me enorm,’ vertelt ze. Dat is goed terug te zien in haar verhaal, dat ze in geuren en kleuren tot leven brengt. Hoewel Aisha moet verbergen dat ze zich als een jongen in een meisjeslichaam voelt, is ze wel zeker over haar identiteit. We volgen echter het perspectief van Selma. ‘Zij is weliswaar volgens de standaard van haar cultuur meer “normaal”, maar worstelt met wie ze is en wat ze wil,’ aldus Jen. Een interessante keuze, omdat het nog maar eens aangeeft dat je niet ‘anders’ hoeft te zijn om je anders te voelen.

Voor Miranda Peters, die het verhaal ‘Vuurkoningin’ schreef, draait diversiteit in literatuur vooral om herkenning. ‘Ik vind het belangrijk dat iedereen, en vooral de lezer, een stukje van zichzelf kan herkennen in mijn personages,’ vertelt ze. In dit fantasieverhaal ontmoeten de meis-

Miranda Peters

is het aan Daan om Lexi veilig naar het Huis der Elementen te brengen, zodat ze daar haar krachten kan leren beheersen, en kan helpen de wereld een stukje veiliger te maken.

Samen leren ze zichzelf te accepteren zoals ze zijn.

Aan het begin van het verhaal kun je makkelijk denken dat Daan een jongen is – niet alleen door haar naam, maar ook omdat ze zich aangetrokken voelt tot Lexi. Ik vroeg Miranda of dit een bewuste keuze was. ‘Stel, je zou van Daan een jongen maken, wordt het verhaal dan anders? Nee, want liefde en, in dit geval, de actie veranderen niet. De gevoelens van de hoofdpersonen blijven gelijk,’ legt ze uit. ‘Daarnaast ben ik dol op plottwisten en zet ik de lezer graag op het verkeerde been.’

EEN WERELD ZONDER LABELTJES

‘Er is veel diversiteit tussen mensen, maar ook in ieder mens zelf,’ meent Isabel Peters. ‘En “anders zijn” reikt verder dan labels als afkomst, handicap, huidskleur, religie of seksuele voorkeur. Ieder mens is uniek.’ In haar verhaal ‘Sanssouci’ zoeken Thomas en Mel naar een manier

haven – en elkaar – in Sanssouci, een park in Potsdam. Een tijdloze plek door de sprookjesachtige gebouwen, vindt Isabel. ‘Sanssouci betekent in het Frans “zonder zorgen”. Het is daarmee voor mij dé plek om jezelf te vinden en durven zijn.’

Tamara Haagmans schreef haar verhaal ‘The Phantom of the Opera’ nadat ze de gelijknamige musical in Londen had gezien.

Vooral de muziek inspireerde haar, paradoxaal genoeg, tot het schrijven over een doof meisje, Iris. ‘Ik bedacht me dat iemand die doof was, nooit kon genieten van bijvoorbeeld die muziek,’ legt ze uit.

In het verhaal gaat Iris in op een nogal sinistere advertentie voor een vakantiebaantje: een man zoekt specifiek een jong meisje als hulp in de huishouding voor hem en zijn zoon Chris. Het is een vreemd huis: Chris komt nooit zijn kamer uit en zijn vader wil niet zeggen wat er aan de hand is. Langzamerhand weet Iris toch contact te leggen met Chris, juist dankzij haar doofheid.

Daarmee laat de schrijfster mooi zien dat mensen met een handicap ook de held van het verhaal kunnen zijn. Tamara: ‘Mijn zoon groeit op

Tamara Haagmans

met het idee dat het allemaal normaal is, hij ziet niet eens dat er iets “anders” is of dat sommige mensen een stempeltje hebben omdat ze “divers” zijn. Dat zou in boeken ook zo moeten zijn. Dat het zo normaal is dat er geen labeltje aan gehangen hoeft te worden...’

Isabel Peters

om zichzelf te kunnen zijn. Thomas komt uit de jaren twintig en is als het ware op de vlucht voor wat hij zijn ‘abnormaliteit’ noemt, namelijk zijn gevoelens voor jongens. Mel, die in het heden leeft, heeft geen problemen met zijn homoseksualiteit, en vecht juist tegen de hokjes waarin mensen hem willen plaatsen. Beiden vinden ze een veilige

Jen Minkman, Miranda Peters e.a., Brave New Love, Dutch Venture Publishing, 300 pagina’s (€ 17,95)

BOEKENKRANT.COM

SEPTEMBER 2018 PAGINA 19

JEUGD INTERVIEW

‘Wat de gouden formule is, durf ik niet te zeggen’ Van 21 tot en met 30 september vindt de Boekenweek voor Jongeren plaats. Hierin wordt de prijs voor het beste jongerenboek uitgereikt, gaan schrijvers via een Literatour op bezoek bij middelbare scholen, maar een Boekenweek is niet compleet zonder geschenk. Voor de verhalenbundel 3PAK schreven Raoul de Jong, Nhung Dam en Tim Hofman een kort verhaal. Wij schoven bij dit laatste tweetal aan.

Hebben jullie het idee dat jongeren nog wel geneigd zijn om een boek op te pakken?

Nhung: ‘Literatuur kan een stoffig imago hebben, vooral als het wordt geassocieerd met iets wat je moet doen. Als de leeslijst voor Nederlands ook alleen maar vooroorlogse boeken biedt, kan de drempel om er eens eentje te lezen heel hoog zijn. Iets simpels als een eigentijdse omslag kan al veel doen. En we moeten ook niet vergeten dat young adult-boeken veel worden gelezen.

Die verhalen hebben een goed plot en onderwerpen die aansluiten bij de belevingswereld van jongeren.’

Tim: ‘Ik heb zelf gemerkt dat jongeren echt wel te enthousiasmeren zijn voor een boek. Toen vorig jaar mijn rijmbundel Gedichten van de broer van Roos verscheen, ontplofte dat.

Er stonden soms vierhonderd jongeren in de boekenwinkel. Het had er ook mee te maken dat ik al bekend was. Het kan dus wel, maar wat de gouden formule is, durf ik niet te zeggen.’

Lazen jullie zelf veel als tiener of was je daar helemaal niet mee bezig?

Nhung: ‘Ik las bij vlagen heel veel en kon er helemaal in wegduiken en verdwijnen. Als ik dan in de klas zat, kon ik weleens fantaseren dat ik zomaar in een scene van Silence of the Lambs zat, en dat Hannibal Lecter de naamvallen aan het uitleggen was. Ik raakte ook snel weer afgeleid met dingen waar ik als tiener mee bezig was: vriendinnen, verliefdheden, turnen, proefwerken, bijbaantjes.

‘De Aanslag van Harry Mulisch is me altijd bijgebleven, het las weg als een thriller en ik had zo te doen met Anton, het hoofdpersonage. Het was de schuldvraag in een oorlogssituatie wat mij toen aantrok. Als ik mijn ouders thuis over de Vietnamoorlog hoorde praten, was het duidelijk dat er een kwaad was, maar welke partij of wie dat was, was onduidelijk.’

Tim: ‘Ja, ik las echt ontzettend veel

Tim Hofman, Nhung Dam en Raoul de Jong en al heel vroeg. Ik moest in groep 1 altijd apart op de gang gaan zitten lezen met drie andere meisjes en dat vond ik een beetje eenzaam. Een van die meisjes liet me trouwens ooit een Labello-stick opeten, omdat ze had gezegd dat het snoep was.

‘Toen ik elf was pakte ik Turks Fruit van Jan Wolkers uit de kast. Ik wist echt niet waar ik het zoeken moest, zoveel seks en rauwe scenes. Ik heb het boek uit een soort van gêne weer weggelegd, maar ben twee dagen later toch weer begonnen met lezen.’

Hadden jullie eigenlijk al eerder een kort verhaal geschreven?

Nhung: ‘Ik had nooit eerder een verhaal van deze lengte geschreven.

Met mijn roman Duizend vaders ben ik langer dan drie jaar bezig geweest. Het schrijven van dit verhaal was net zo intens en ik moest er minstens zo diep in duiken. Ik ben begonnen met schrijven tijdens mijn vakantie op Bali. Heel vreemd en ook leuk om tussen de apen en frangipani’s in het hoofd te kruipen van een zeventienjarige.’

Tim: ‘Ik had nog nooit eerder een kort verhaal geschreven, of er in ieder geval nooit een afgemaakt, dus het was voor mij best heel spannend om te doen. Mijn uitgever keek over mijn schouder mee en zei in het begin dat ik een te moeilijke vorm had gekozen, doordat mijn verhaal verteld wordt vanuit verschillende perspectieven. Dat was tegelijkertijd ook een lekkere drijfveer, maar het

was wel even puzzelen.’

Tim, in jouw verhaal speelt het oudere echtpaar Ben en Nel een belangrijke rol. Niet de meest voor de hand liggende hoofdpersonen voor een verhaal in 3PAK, of wel?

Tim: ‘Bij organisator CPNB zeiden ze ook dat ze een coming-of-ageverhaal hadden verwacht. Maar mijn rijmbundel ging al over dit thema, dus het was voor mij saai om dit nog een keer te doen. Ben en Nel zijn gewoon gemiddelde mensen, maar dan wat ouder. Ik wilde dat er wat fra-

Je vindt 3PAK bij je lokale boekwinkel, bibliotheek of op school. Kijk voor meer informatie over de Boekenweek voor Jongeren en alle activiteiten die worden georganiseerd op www.boekenweekvoorjongeren.nl.

giliteit in het verhaal zat en oudere mensen lenen zich daar goed voor.

‘Mijn wijlen opa en oma heetten trouwens Ben en Nel. En ze woonden net als in dit verhaal aan de Arendstraat. Ik had die namen en straat genomen omdat ik dan voor me kon zien wie die mensen waren en waar ze woonden, maar ik ben later vergeten de namen te veranderen. Verder is het allemaal fictie. Ik denk, ik meld het toch even.’

Nhung, ik moest vooral erg lachen toen Nine tijdens haar auditie voor de toneelschool een gorilla na moest doen. Je bent ook actrice, heb je voor deze scene uit eigen ervaring geput?

Nhung: ‘Ik moest in de eerste ronde van de auditie voor de toneelschool zelf ook een gorilla spelen. Met mijn monoloog uit Een bruid in de morgen van Hugo Claus in de hand moest ik het hele lokaal doorrennen en me inbeelden wat een gorilla zou doen.

Het ging er natuurlijk om of je je durfde over te geven, over je eigen grenzen durfde te stappen, verbeeldingskracht hebt, en of je dat ook fysiek kon inzetten. Ik had gehoord dat anderen voor de auditie weleens een kleur moesten uitbeelden, dus ik had thuis al alle kleuren van de regenboog geoefend. Ik vond het best jammer dat ik dat niet kon laten zien, én dat er ook niets meer van de tekst overbleef van Hugo Claus.

Maar mijn aap was blijkbaar goed genoeg om aangenomen te worden.’

BOEKENKRANT.COM

SEPTEMBER 2018 PAGINA 20

BOEKFRAGMENT

De bel van Isabel Het slakvriendje Sjaak en een kameel in de tram, grappig water en de wonderplee, de zelfverzonnen hemel en de meefietsende maan, het lekkere jasje en de jaszak vol geheimen; het zijn de kleine waarnemingen van kinderen die in De bel van Isabel de hoofdrol spelen.

Karel Eykman, De bel van Isabel, illustraties: Patsy Backx, Uitgeverij De Harmonie (€ 15,90) www.deharmonie.nl

Mooi rood ballonnetje Mooi rood ballonnetje vanaf mijn balkonnetje zag ik je gaan.

Jij kwam zomaar even ons huis langs zweven waar kwam jij vandaan?

Mooi rood ballonnetje jij ging in het zonnetje ver van mij weg over de daken om mij kwijt te raken wat heb ik toch pech.

Mooi rood ballonnetje wat een klein wondertje was jij voor mij.

Vlak voor mijn ogen kwam jij aangevlogen zo kwam je voorbij.

Mooi rood ballonnetje zeg me eens, kon het je wat schelen of niet?

Ik kreeg je net in de gaten toen heb je mij verlaten en heb ik klein verdriet.

BOEKFRAGMENT

De kleine heks De nieuwe familiefilm De kleine heks, gebaseerd op de wereldwijde bestseller van Otfried Preussler, draait nu in de bioscoop. Lees hier een fragment uit het boek.

Otfried Preussler, De kleine heks, vertaling: Maydo van Marwijk Kooy, illustraties: Winnie Gebhardt-Gayler, Uitgeverij Lemniscaat (€ 12,50) www.lemniscaat.nl

Er was eens een kleine heks, die pas honderdzevenentwintig jaar oud was. En voor een heks is dat nog heel jong.

Ze woonde in een heksenhuis, dat eenzaam en ver weg in een heel groot bos stond. Het was geen groot huis, maar het was groot genoeg voor het heksje. Ze kon zich eigenlijk geen beter huis voorstellen.

Het had een prachtig scheefgewaaid dak, een schuine schoorsteen en rammelende luiken. Tegen de achterkant was een bakhuisje aangebouwd, want zonder een bakhuis kon de kleine heks niets beginnen.

Een heksenhuis zonder bakoven was geen echt heksenhuis.

Het heksje had een raaf die kon praten. Dat was de raaf Abraxas. Hij kon écht praten, en niet alleen ‘goedemorgen’ en ‘goedeavond’ krassen, zoals zoveel andere raven. De kleine heks was erg op hem gesteld, want het was een verschrikkelijk wijze raaf. Hij had over alles een mening en was niet bepaald op zijn snavel gevallen.

Zes uur per dag oefende de kleine heks in het heksen. Want heksen, dat

is niet eenvoudig. Wie wat bereiken wil in de hekserij, mag niet lui zijn.

Eerst moest het heksje alle kleine heksenkunsten leren, en toen de grote. Bladzijde voor bladzijde moest zij het heksenboek doorwerken – en ze mocht niet één heksenles overslaan.

De kleine heks was pas op bladzijde tweehonderddertien van het heksenboek. Ze moest leren regen te toveren. Ze zat met het boek op haar knieën op de bank voor het bakhuis te heksen. De raaf Abraxas zat naast haar. Hij was niet tevreden.

‘Je moet regen maken,’ zei hij verwijtend. ‘En wát tover je? De eerste keer laat je het witte muizen regenen, de tweede keer kikkers en de derde keer dennenappels. Nou, ik ben benieuwd of we nog eens regen krijgen.’

Toen probeerde het heksje voor de vierde keer regen te maken. Ze liet een wolkje in de lucht opstijgen, wenkte het naderbij, en toen het wolkje recht boven hen hing, riep ze: ‘Regen!’

Het wolkje barstte open en het regende – karnemelk.

‘Karnemelk,’ krijste Abraxas. ‘Je lijkt wel niet goed snik! Wat wil je het nog meer laten regenen? Wasknijpers soms? Of spijkers? Als het nou tenminste nog broodkruimels waren, of rozijnen!’

‘Ik moet me bij het toveren versproken hebben,’ zei de kleine heks.

Vroeger was er ook wel eens iets

misgegaan. Maar vier keer achter elkaar...

‘Je versproken!’ krijste de raaf Abraxas. ‘Ze heeft zich versproken!

Ik zal je eens vertellen waar het aan ligt. Je bent verstrooid, dat ben je. Geen wonder dat je je vertovert, als je aan andere dingen zit te denken. Je moet eens een beetje beter opletten.’

‘Vind je?’ vroeg de kleine heks. Toen klapte ze plotseling het heksenboek dicht. ‘Je hebt gelijk!’ riep ze boos.

‘Het klopt dat ik er met m’n gedachten niet bij ben. En waaróm niet?’ Ze keek de raaf uitdagend aan. ‘Omdat ik boos ben.’

‘Boos?’ herhaalde de raaf Abraxas.

‘Op wie dan?’

‘Ik maak me kwaad,’ zei de kleine heks, ‘omdat het vannacht Walpurgisnacht is. Vannacht komen alle heksen naar de Bloksberg om te dansen.’

‘Nou èn?’

‘De grote heksen zeggen dat ik nog te klein ben voor de heksendans. Ze willen niet dat ik naar de Bloksberg kom.’

De raaf probeerde het heksje te troosten en zei: ‘Luister nou eens – je bent honderdzevenentwintig en dan kan je nog niet verwachten dat de heksen je voor vol aanzien. Dat komt allemaal wel als je wat ouder bent.’

BOEKENKRANT.COM

SEPTEMBER 2018 PAGINA 21

BOEKFRAGMENT

Romeo & Julia Een familievete, twee noodlottige geliefden en heel veel tranen aan het einde. Duik in de wereld van de klassiekers met deze nieuwe versie van Romeo & Julia.

Tiny Fisscher, Romeo & Julia, Uitgeverij Blossom Books, 166 pagina’s (€ 24,99) www.blossombooks.nl

‘Signorina, mag ik je zeggen hoe mooi ik je vind?’ hoort ze ineens iemand fluisteren. Ze voelt zijn warme adem in haar hals. Ze draait haar hoofd en kijkt in twee heldere ogen achter het verhullende masker dat op Romeo’s wangen rust.

‘Ja, dat mag je zeggen,’ antwoordt ze uitdagend.

Romeo pakt haar hand beet alsof die van kwetsbaar porselein is.

‘Ik weet dat jouw hand mij onwaardig is, en dat het een heilige plek is die ik niet zou mogen betreden...’

‘Zo zo, wat een dure woorden,’ zegt Julia plagerig. Maar ze trekt haar hand niet terug.

Romeo vat dit op als aanmoediging: ‘Mocht je beledigd zijn dat ik hem toch aanraak, zie mijn lippen dan als twee verlegen pelgrims die hun vrijpostigheid willen goedmaken met een kus.’

Julia schiet in de lach, maar ze hoopt dat de jongen niet opmerkt dat het bloed naar haar wangen stijgt. Ze is verkocht, nog voordat hij zijn masker heeft afgenomen; ze voelt het in al haar vezels. Niet dat ze zich meteen gewonnen zal geven; laat het spel

maar even duren.

‘Beste pelgrim,’ zegt ze, ‘door mijn hand vast te houden toon je juist eerbied en toewijding. Is het niet zo dat pelgrims de handen van heiligenbeelden aanraken?’ Julia houdt haar hoofd een beetje schuin en kijkt hem schalks aan. ‘Twee handpalmen tegen elkaar kun je misschien al vergelijken met een kus.’

De jongeman tegenover haar schuift zijn masker omhoog. ‘Maar heiligen en pelgrims hebben toch ook lippen?’

Bij de aanblik van zijn beeldschone gelaat begint Julia’s hart te bonken, maar ze antwoordt snedig: ‘Jazeker.

Ze hebben lippen om gebeden mee te prevelen.’

Romeo laat zich niet uit het veld slaan. ‘Goed dan, heilige. Ik bid u om mij te kussen. Verhoor mijn gebed, het is immers uw taak mijn geloof te versterken, niet het af te zwakken.’

Julia blijft roerloos staan. Haar stem klinkt onvast als ze zegt: ‘Heiligen bewegen zich niet, zelfs niet op het moment dat ze een gebed verhoren.’

Meer aansporing heeft Romeo niet nodig. Voorzichtig schuift hij haar goudkleurige masker omhoog en buigt zich naar haar toe. ‘In dat geval,’ fluistert hij, ‘verroer je niet terwijl ik mijn gebed uitspreek.’

Als zijn lippen de hare raken, houdt ze heel even haar adem in, dan kust ze hem met gesloten ogen terug.

‘Dat was lang niet slecht,’ zegt ze

ondeugend, nadat ze haar aanbidder zachtjes van zich af heeft geduwd.

‘Maar voel ik het goed, heb jij nu zomaar jouw zondes op mijn lippen achtergelaten?’

Romeo grijnst. ‘Dat was beslist niet de bedoeling. Als ik dat heb gedaan, wil ik ze met alle liefde terugnemen.’

Teder strijkt hij zijn duim langs haar wang. ‘Jouw woorden moedigen onhoffelijk gedrag aan, wist je dat?’

Gewillig laat Julia zich opnieuw kussen.

Om hen heen wordt wild gedanst; opzwepende muziek drijft door de openstaande ramen de straat op, maar voor Romeo en Julia lijkt de buitenwereld niet meer te bestaan.

Ze voelen alleen het kloppen van hun hart, ze proeven slechts de zoetheid van elkaars tong en lippen, ze horen in gedachten enkel vier simpele woorden die zich in hun hoofd herhalen: zo smaakt ware liefde.

Een Onbreekbare Band Uit de as van onze vernietigde levens zullen wij herrijzen, sterker dan ooit tevoren… Een meeslepend verhaal over moeilijke keuzes, diepe banden aangaan en een wanhopige strijd om te overleven.

Patty van Delft, Drägon Duma 4. Een Onbreekbare Band, Celtica Publishing, 459 pagina’s (€ 17,50) www.celtica-publishing.nl

Zenuwachtig probeer ik Clo achteruit te dwingen, maar de merrie blijft verstijfd staan. Felle ogen loeren naar ons. Een diep gegrom rolt tussen de bomen door. Dat is voor Clo te veel; ze steigert en slaat op hol.

Door haar abrupte draai, glijd ik zijwaarts van haar rug af. Ik klap tegen

de grond en voel hoe Juvo zijn nagels in mijn wang slaat om niet onder me terecht te komen.

Met een kreun kom ik overeind en verlies de zilveren dräga, die ineengedoken naar ons loert, geen moment uit het oog.

‘Ataloth?’ vraag ik aarzelend.

Maar de draak die sissend naar me toe sluipt, is Ataloth niet. Het is een wilde dräga, zonder ridder.

Ik wankel achteruit.

Juvo blaast vanaf mijn schouder naar het monster. Het trouwe beest laat me nooit in de steek, zelfs niet als de draak haar spieren spant om ons te bespringen. Tranen beginnen uit pure angst over mijn wangen te

stromen.

Dit is het, flitst het door me heen. We zijn er geweest!

Ik sla mijn armen voor mijn gezicht en slaak een gil.

Een enorme windvlaag smijt me achteruit en ik klap met mijn rug tegen de grond. De aarde trilt, gebrul doet mijn oren tuiten en ik sper mijn ogen open. Voor me staat een zwarte dräga, groter dan welke draak die ik ooit heb gezien. Hij houdt zijn kop laag bij de grond en gromt tegen de zilveren draak die een ogenblik geleden nog op het punt stond om mij in stukken te scheuren.

Ik schuifel achteruit tot mijn rug de stam van een boom raakt en ik

houd de twee beesten nauwlettend in de gaten. Bloed trekt weg uit mijn gezicht, het is alsof ze zich opmaken om te vechten om een prooi…

haar pyjamabroek heen. Ze kon nog net een kreet onderdrukken. Ze wilde rechtsomkeer maken en wegvluchten, maar kon niet bewegen.

Iets hield haar op haar plek.

Het meisje.

Pijn.

Caro huiverde ongecontroleerd. Ze zag de droom, maar was er niet meer zeker van of ze die alleen maar in haar eigen gedachten zag. De lucht om haar heen leek te vibreren. Een stemgeluid drong tot haar door, klaaglijk en bang. Pas toen ze een traan over haar wang voelde glijden, realiseerde ze zich dat het geluid uit haar eigen mond kwam. Ze stond zachtjes te kermen en wist opeens

zeker dat het niet haar eigen emoties waren die opspeelden. Niet helemaal althans.

Op het moment dat het idee zich in haar vastzette de achterdeur te proberen, gehoorzaamden haar benen.

Met trillerige passen liep ze ernaartoe. Ze legde haar hand op de klink en drukte die naar beneden. Dicht.

Afgesloten.

Ze draaide zich om en staarde naar de openstaande deurtjes. Haar fijne haartjes stonden niet langer overeind, de kilte was weg. De beelden waren verdwenen. Ze veegde het spoor van de traan weg en maakte een voor een de kastjes dicht. Tegen haar verwachting in viel ze bijna

meteen in slaap toen haar hoofd even later haar kussen weer raakte.

Indigo Indigo is een young adult waarin liefde, spanning en wraak de boventoon voeren.

Daarbij is het de vraag of iedereen de vakantie ongeschonden zal doorkomen.

Latoya Moirae, Indigo, Uitgeverij LetterRijn, 300 pagina’s (€ 17,50) www.letterrijn.nl

Alle keukenkastjes stonden open.

Zelfs de klep van de vaatwasser.

Het duurde enkele tellen voor Caro besefte hoe vreemd en tegelijkertijd onrustbarend dit was. Het was geen kippenvel dat over haar armen kroop, het voelde eerder als prikkeldraad.

De kille luchtstroom die langs haar benen streek, voelde ze ook door

DE LAATSTE GETUIGE LEZERSREACTIES ‘Monumentaal boek over een held ’ ‘Een enorm indrukwekkend verhaal dat onder je huid kruipt’ ‘Dit boek overstijgt alle andere boeken over WO 2’

99999

Een eerbetoon aan Wim Aloserij

BOEKENKRANT.COM

SEPTEMBER 2018 PAGINA 23

NON-FICTIE BOEKENKRANT TIPT JAPANEASY Een kom verwarmende misosoep, spicy tuna sushi-rolls, knapperige tempura of een bord vol klassieke ramen.

Lekker, maar hoe maak je dat eigenlijk? Tim Anderson laat zien dat Japans koken helemaal niet moeilijk hoeft te Tim Anderson, JapanEasy. zijn. Geen ingewikkelde Klassieke & moderne Japanse kooktechnieken, zeldgerechten om thuis te maken, zame ingrediënten of Uitgeverij Spectrum, 224 pagina’s (€ 24,99) urenlang gepruttel. Tim start met basissauzen en marinades en maakt zo de meest geliefde recepten.

RECENSIE

#DeleteFacebook Facebook, Twitter en Instagram zijn niet meer weg te denken uit ons leven. Na het dataschandaal rond Cambridge Analytica en Facebook over de manipulatie van de Trump-campagne hebben veel gebruikers deze platformen toch verwijderd. In Tien argumenten om je sociale media-accounts nu meteen te verwijderen laat Jaron Lanier zien waarom dit proces navolging verdient.

Door Nora van Ouwerkerk

DE VOSSENJACHT Het lijkt op een thriller, maar dit gaat om een echt leven. In maart 2015 organiseren vier jongeren zonder enige diplomatieke of militaire ervaring een reddingsactie aan de andere kant van de wereld. Binnen een halfuur zullen ze erachter komen of ze het leven hebben gered van een jonge islamitische vredesactivist – of dat hij is gedood door Al Qaida. Zijn naam is Mohammed al Samawi.

Mohammed Al Samawi, De vossenjacht, vertaling: Rob van Moppes, Uitgeverij HarperCollins, 386 pagina’s (€ 19,99)

RECENSIE

God is een koe

HET GEHEIME LEVEN VAN BOMEN David G. Haskell gaat meerdere malen op bezoek bij twaalf bomen, verspreid over de hele wereld. Hij luistert en kijkt hoe elk van die bomen een eigen relatie onderhoudt met schimmels, bacteriën, dieren, andere planten… en mensen. Want Haskell onderstreept hoe de levens van mensen en bomen sterk met elkaar verbonden zijn.

Overal blijken de bomen heer en meester in een groot netwerk van natuurlijke elementen.

David Haskell, Het geheime leven van bomen, vertaling: Bonella van Beusekom, Uitgeverij Meulenhoff, 320 pagina’s (€ 24,99)

JOEF, JOEF! Rewan en zijn zussen Roza en Vana zijn gevlucht uit Syrië en gaan nu voor het eerst naar een Centrale Opvang Klas in Almere.

Juf Marije weet dat ze veel hebben doorgemaakt, en vraagt hen hoe ze altijd zo vrolijk kunnen zijn. ‘Juist daarom, joef,’ is dan het antwoord. En als juf Marije later van de kinderen hoort wat hen werkelijk is overkomen, snapt ze dat des te beter.

Met zijn boek hoopt techfilosoof Lanier de lezer ervan te overtuigen dat het gebruik van sociale media ‘onethisch, wreed, gevaarlijk en inhumaan is’. Lanier legt uit: ‘Het probleem is niet de specifieke technologie, maar het gebruik van die technologie om mensen te manipuleren, om macht te concentreren op een manier die zo vreemd en griezelig is dat het een bedreiging wordt voor het overleven van de

mentmodel voor. Gebruikers zouden beschaving.’ De algoritmen van sociale media zorgen ervoor dat iedereen in de toekomst kunnen betalen voor een niet-gemanipuleerde variant in een eigen ‘filterbubbel’ leeft: ‘Wat jij van de wereld ziet in je feed kan ik van Facebook. Daarnaast zouden leden van een platform ook betaald niet zien en is anders dan wat ik me moeten worden als zij populaire kan voorstellen.’ Uiteindelijk leidt content maken. Alleen op die manier dit tot verdeeldheid in de wereld en is het gebruiken van sociale media een verminderd vertrouwen in de eerlijk voor zowel de gewone mens medemens waardoor het oplossen als het techbedrijf. van existentiële kwesties, zoals het Zelf heb ik mijn sociale mediaklimaat, levensbedreigende ziektes accounts enkele maanden geleden en nucleaire wapens, onmogelijk is. al verwijderd. Het resultaat is posiEnkele argumenten van Lanier luitief. Ik heb persoonlijker contact den als volgt; door sociale media met echte vrienden en verliezen we onze vrije ik heb een beter zelfwil, worden we ongebeeld: ik vergelijk mijn lukkig en gedragen we niet-altijd-perfecteons asociaal. President leven niet meer met Trump is een duidelijk het perfecte plaatje slachtoffer van het waarin de sociale laatste argument: ‘Als media-accounts van Twitterverslaafde is anderen mij doen Trump veranderd. Hij geloven. Lanier raadt is extreem lichtgeraakt iedereen aan tijdelijk geworden en verliest te stoppen: ‘Neem soms de controle. Hij even afstand van het gedraagt zich niet als gedragsmodificatiede machtigste man ter imperium. Als je expewereld omdat zijn verJaron Lanier, Tien argumenriment voorbij is, ken slaving machtiger is.’ ten om je sociale mediaje jezelf beter. Neem Om een niet-toxische accounts nu meteen te verwijdan je beslissing.’ variant van sociale deren, vertaling: Carla Zijlemedia te creëren, stelt maker, Uitgeverij Business Lanier een abonneContact, 192 pagina’s (€ 15,00)

Hans van Wees, Joef, joef!, Uitgeverij Van Gennep, 224 pagina’s (€ 17,90)

Mary Beard is als classicus verbonden aan de Universiteit van Cambridge. Onlangs werkte ze mee aan de BBCserie Civilisations, waarin de geschiedenis van onze beeldcultuur centraal staat.

Op basis van ervaringen en overpeinzingen tijdens het maken van deze serie schreef ze Hoe wij kijken; met gelovige ogen.

Door Isa Altink ‘Als paarden en koeien konden schilderen of beeldhouwen, zouden ze de goden weergeven als paarden en koeien,’ schreef de Griekse filosoof Xenophanes eens.

Deze quote illustreert de belangrijkste vraag die Mary Beard in haar boek stelt: wie kijkt er?

Hoe wij kijken; met gelovige ogen gaat over de zoektocht naar ‘beschaving’, en is opgedeeld in twee delen.

In het eerste staat de afbeelding van het menselijk lichaam centraal, in het tweede onderzoekt Beard de vormgeving van God over de wereld en door de geschiedenis heen. De verkenning van de afbeelding van het menselijk lichaam begint bij de oudst bekende gebeeldhouwde menselijke vorm, de reusachtige koppen van de Olmec in Mexico, en leidt dan via Egypte en de kolossen van Ramses, naar het mausoleum van de

eerste Chinese keizer en uiteindelijk naar de Grieken en Romeinen. Het deel waarin de vormgeving van ‘het goddelijke’ centraal staat, begint bij het tempelcomplex Angkor Wat in Cambodja, en voert langs boeddhistische grotschilderingen in India, de verering van het Mariabeeld in Macarena, tot kathedralen en moskeeën en de invloed van beeldenstormers door de eeuwen heen.

In haar beschouwingen focust Beard zich niet op het genie van de kunstenaar, maar op de blik van de kijEen kop van de Olmec in Mexico ker. In Egypte probeert ze zich in te leven in de zware taak van de farao, ernaar kijken: ‘uiteindelijk hebben en beeldt ze zich in dat de kolossen beelden nooit meer macht dan die van Ramses II, die niet alleen in de de kijker ze toedicht.’ openbare ruimte maar ook in de Tevens pleit zij er op een speelse binnenvertrekken van het Rameswijze voor om op een meer humanisseum stonden, bedoeld waren om tische manier naar kunst te kijken, zowel het volk als de farao zélf van in plaats van het vellen van esthetizijn grootsheid te overtuigen. Ook sche waardeoordelen. de Griekse beeldhouwDoor voorbeelden van werken van jonge, afgemeerdere continenten trainde mannenlijven te nemen, probeert ze hadden niet alleen een zelf ook de traditioneel esthetische functie.

Eurocentrische, manWaar ze tegenwoordig nelijke blik af te schudzwaar beveiligd en den, waarin het idee gecureerd in het Louvan de superioriteit vre staan, waren ze in van Westerse kunst nog het oude Athene op en altijd doorschemert. om de sportvelden te Door het terugkeren vinden. Op deze manier naar de vraag ‘wie kijkt werden de fit boys van er?’ lijkt Beard de lezer toen onophoudelijk aan er echter ook aan te het heersende schoonMary Beard, Hoe wij kijken; willen herinneren: ‘Ook heidsideaal herinnerd. met gelovige ogen, vertaik ben een paard.’

Zo laat Beard zien dat ling: Sylvie Hoyinck, Uitgevekunst voornamelijk rij Athenaeum, 204 pagina’s gaat om de mensen die (€ 22,50)

Een coming-of-age verhaal waarin fantasie en werkelijkheid met elkaar versmelten Als zijn broer ernstig ziek blijkt te zijn, wordt Louis hals over kop op zomerkamp gestuurd in de Ardennen.

Voor de 12-jarige jongen voelt het als een andere wereld. Er wordt stiekem gedronken en geblowd, sommige jongens hebben pornoblaadjes bij zich en er heerst een strenge pikorde. Louis heeft moeite zijn plek te vinden. Hij sjokt met zijn ziel onder de arm door de regen, piekerend over het redden van zijn broer. Maar alles verandert als hij tijdens het grote feest de vos als totemdier krijgt toegewezen. € 27,50 / 128 P. / GEBONDEN / KLEUR / ISBN 978-94-92882-01-1 LEES DE PREVIEW OP ISSUU : : BIT.LY/2NM1DPA

Boeken Uitgeverij Conserve – september 2018

Het boek Op de vlucht voor apartheid van Dumani Mandela begint al spannend als de jonge Sandile met hulp van ingewijden, bijna onder ogen van de geheime dienst, het land uit wordt gesmokkeld. Via Londen komt hij in Zweden terecht, waar hij een opleiding krijgt. Als jongvolwassene keert Sandile via Kenia terug naar Zuid-Afrika, waar hij met zijn jeugdvriendinnetje trouwt en een spirituele behandeling krijgt van een priester, die hem min of meer geneest van zijn bipolaire stoornis.

Dumani Mandela is de kleinzoon van Nelson Mandela uit diens eerste huwelijk met Evelyn Mase. Zijn boek wordt op 31 oktober ten doop gehouden in het Zuid-Afrikahuis in Amsterdam met een videopresentatie van Dumani zelf, uitgever Kees de Bakker, Willem de Liefde, met wie hij een boek schreef, en Zuid-Afrikaspecialist Bart Luirink. Aanmelding voor de avond kan via info@conserve.nl. Het boek kunt u reserveren op www.conserve.nl. In januari komt er een tweede presentatie met Dumani Mandela, ook in het Zuid-Afrikahuis.

Dumani Mandela, Op de vlucht voor apartheid, vertaling: Hendrik Hutter, Uitgeverij Conserve, 192 pagina’s (€ 18,99)

Op 21 oktober viert Uitgeverij Conserve haar 35-jarig bestaan in theater De Blinkerd in Schoorl met de zesde Eline van Haarenprijs en de presentatie van boeken over Wieteke van Dort en haar familie. Maar ook het boek Hier is zon, zee en zand. Schrijvers over Bergen en Schoorl. Van Nicolaas Beets tot Adriaan van Dis. Daaraan werkten onder meer Jeroen Krabbé, Arnold de Hartog (zoon van Jan de Hartog), Anja Meulenbelt en Adriaan van Dis mee. Met een aantal verhalen tegen de vermeende bomenkap in Schoorl door Staatsbosbeheer.

Wilt u aanwezig zijn op deze presentatie op 21 oktober van 14.00-17.00 uur? Meld u dan aan via info@conserve.nl. Het boek kunt u reserveren op www.conserve.nl.

Kees de Bakker (samenstelling), Hier is zon, zee en zand. Schrijvers over Bergen en Schoorl.

Van Nicolaas Beets tot Adriaan van Dis, Uitgeverij Conserve, 168 pagina’s (€ 19,99)

Het Darwin Dilemma van Han Thomas, onze Nederlandse Dan Brown, is een wervelend geschreven boek waarin wetenschapper Mark Enquist een bijzondere ontdekking doet in de piramide van Cheops in Egypte.

De spannende thriller brengt ons van Londen en Parijs tot iets buiten Cairo, waar de ontknoping te midden van de piramiden plaatsvindt.

Zeer lovend ontvangen thriller op talloze websites, waaronder Hebban.nl, en in NRC Next: ‘Een spannend en vakkundig boek geschreven in de voetsporen van het Bernini Mysterie van Dan Brown. Een helder verhaal op basis van goede research.’ Schrijfster Cynthia McLeod voegde daaraantoe: ‘In de trant van Dan Brown, maar dan veel beter!’

Verkrijgbaar in de boekhandel en te bestellen via www.conserve.nl.

Han Thomas, Het Darwin Dilemma, Uitgeverij Conserve, 486 pagina’s (€ 19,99)

Uitgeverij Conserve In de boekhandel of portvrij te bestellen via www.conserve.nl.

Voor België geldt helft portvrij of € 4,65 per bestelling.

Wieteke van Dort. Kind van twee culturen is het verhaal van een familieleven in de tropen, vrijwel geheel in het teken van de suikerfabriek waar generaties in werkten en de veranderingen in de kolonie meemaakten, van Japanse bezetting tot nationaal Indonesisch (zelf)bewustzijn. Het land moeten verlaten, alles achterlatend en weer een loopbaan in het verre Holland opbouwen. Op dat moment begint pas echt de carrière van Wieteke van Dort: van beeldend kunstenaar tot dichteres en cabaretière, culminerend in de befaamde televisieverschijning Tante Lien.

Wieteke wordt een nationaal fenomeen, iedereen kent haar van Het Klokhuis of De stratemakeropzeeshow. Maar weinigen weten dat haar vader Theo vermoord werd door de pemoeda’s, de oorlog die zo’n zwart stempel droeg.

Dat alles is te lezen in het boek van auteur Hans Visser. De presentatie ervan is op 21 oktober in theater De Blinkerd.

Aanmelding kan via info@conserve.nl. Het boek kunt u reserveren op www.conserve.nl.

Hans Visser, Wieteke van Dort. Kind van twee culturen. Schetsen van een NederlandsIndische familie, Uitgeverij Conserve, 388 pagina’s (€ 19,99)

BOEKENKRANT.COM

SEPTEMBER 2018 PAGINA 25

RECENSIE

Een genetische blik op ons verleden Van de vele miljarden mensen die ooit geleefd hebben, heeft slechts een fractie de geschiedenisboeken gehaald.

Hoe bijzonder is het daarom wel niet om een directe afstammeling te zijn van grote filosofen of beroemde keizers?

Door Pieter-Jan Sterenborg Helemaal niet bijzonder, blijkt uit het nieuwe, zeer toegankelijke boek van geneticus en journalist Adam Rutherford. Doordat stambomen zich in allerlei richtingen vertakken – de auteur spreekt daarom ook liever van webben of netwerken – stamt iedereen die nu in Europa leeft af van Karel de Grote. We stammen dus allemaal af van koningen, Vikingen, Romeinen, enzovoorts. Iedereen is bijzonder, wat betekent dat eigenlijk niemand dat is.

Dit is slechts een van de vele inzichten die Rutherford biedt in zijn nieuwe boek Een kleine geschiedenis van iedereen die ooit geleefd heeft.

Deze inzichten zijn weliswaar niet nieuw, maar worden door de auteur wel op een buitengewoon heldere manier gepresenteerd. Rutherford ziet DNA als een historische bron, een archief van het traject dat het leven op aarde heeft afgelegd. In de eerste helft van het boek behandelt hij de nieuwe inzichten die de genetica heeft geboden op het verleden Adam Rutherford van de homo sapiens. De tweede helft gaat over wat onderzoek naar ‘rassen’ bestaan dan ertussen. Verder DNA ons leert over ras, psychologie, evolueren we volgens hem als mens gezondheid en de toekomst. In beide nog steeds, ondanks dat vaak het delen hamert de auteur er echter op tegendeel beweerd wordt. De auteur dat DNA, ondanks de vele nieuwe hekelt hoe zelfs grote wetenschapinzichten die het biedt, geen wonpelijke tijdschriften zich weleens dermiddel is. Het is een aanwijzing, bezondigen aan absurde simplificadie we naast alle andere (historities. Zo illustreerde Nature ooit een sche) bronnen dienen te gebruiken. artikel over het zogenaamde ‘wreedAls een rode draad door het boek heidsgen’ met foto’s van Hitler, loopt Rutherfords verwoede streMussolini en Saddam ven om wijdverspreide Hoessein. misvattingen omtrent Rutherford heeft duidede genetica recht te lijk veel te vertellen en zetten. Een voorbeeld hij slaagt er op buitenhiervan is de iconische gewone wijze in dit op afbeelding waarin een vlotte en heldere wordt weergegeven manier aan de lezer hoe we stap voor stap over te brengen. Comgeëvolueerd zijn van een plexe biologie wordt kromme aap naar een mooi verweven met rechte mens. Volgens spraakmakende voorRutherford weten we beelden. Als lezer word eenvoudigweg niet welk je meegenomen langs evolutionair pad apen vele verhaallijnen, van hebben afgelegd naar de Adam Rutherford, Een kleine het onderzoek naar de mens. Een ander punt geschiedenis van iedereen beenderen van Richard is dat ‘ras’ bij mensen die ooit heeft geleefd, vertaIII tot aan de spreiding niet bestaat, aangezien ling: Frans van Delft en Henk er dikwijls meer geneti- Moerdijk, Uitgeverij Luitingh- van kleverig en droog sche verschillen binnen Sijthoff, 480 pagina’s (€ 22,99) oorsmeer. De hoofd-

boodschap is steeds dat DNA niet onze bestemming vormt. De auteur formuleert zelfs een heuse ‘Wet van Rutherford’, die inhoudt dat wanneer een artikel claimt dat wetenschappers het gen hebben gevonden voor een complexe menselijke eigenschap, dit simpelweg niet waar is, omdat het desbetreffende gen niet bestaat. De aanwezigheid van een bepaalde variant van een bepaald gen heeft hooguit een hogere of kleinere kans op een bepaalde eigenschap tot gevolg, in combinatie met alle omgevingsfactoren. Er zal echter nooit een gen worden gevonden voor het ‘kwaad’.

Kortom, Rutherford is een enthousiaste gids die de complexe wereld van de genetica effectief weet over te brengen aan de lezer. Het boek biedt een verfrissende kijk op de geschiedenis van de mens. Zonder aan wetenschappelijkheid in te leveren, heeft de auteur een zeer levendige tekst tot stand gebracht. Het is daarmee een uitstekend populairwetenschappelijk werk.

COLUMN

De kunst van het langzame lezen Hoeveel bladzijden leest u gemiddeld per uur? Toen ik die vraag eens stelde aan een gezelschap managers kreeg ik astronomische getallen als antwoord: vijftig, zestig of zelfs honderd per uur. Maar ja - zij lazen dan ook vooral stukken, en dat betekent dat ze de inleiding en de conclusie ‘bekijken’ en de rest ‘scannen’ of ‘scrollen’. Ik begon opnieuw: hoeveel bladzijden leest u gemiddeld per uur als u een boek leest?

Wilt u, lezer, zich die vraag eens stellen? Natuurlijk – het maakt verschil of het een ontspannend boek, een wetenschappelijke studie, een ingewikkelde roman, of een stripverhaal is. Maar neem maar een van die categorieën, of probeer voor mijn part een gemiddelde te bedenken van al die soorten lectuur. Dat gemiddelde zal ergens tussen de tien en de vijfentwintig bladzijden liggen.

Laten we aannemen dat een boek gemiddeld zo’n 250 pagina’s heeft.

Dat betekent dat we – opnieuw: gemiddeld – zo’n tien tot vijfentwintig uur besteden aan een boek.

En bedenk nu eens hoeveel uur de schrijver zal hebben besteed aan het schrijven ervan. Waarschijnlijk tientallen, misschien wel honderden keren zoveel! Vergelijk dat eens met het verschil tussen het aantal uren dat besteed is aan het maken van de stoel waar u op zit terwijl u leest en de uren die u erop zit…

Anders dan sommigen beweren, lezen we volgens mij niet te weinig, maar teveel! Misschien lezen we te weinig boeken, maar we lezen de hele dag door: de krant, berichtjes op onze smartphone, ondertiteling van films, reclame op verpakkingen, enzovoort, enzovoort. En omdat we zoveel lezen, dreigen we iets heel belangrijks af te leren: de kunst van het langzame lezen.

De filosoof Nietzsche formuleert een aantal eisen aan zijn lezers.

De belangrijkste is: ze mogen geen haast hebben; ze mogen de waarde van iets (van een boek bijvoorbeeld) niet afmeten aan de tijd die het ‘kost’ of ‘oplevert’. Alleen zulke mensen, zegt hij, zijn in staat niet alleen de woorden, maar ook tussen de regels te lezen, na te denken over wat ze gelezen hebben en het te verbinden met hun eigen ervaringen en gedachten. Hij vergelijkt het met het herkauwen van een koe: het lezen van de letters is als het afbijten van het gras. Maar dan begint pas het eigenlijke werk. En dat vraagt tijd.

Als koeien konden lezen, zouden het goede lezers zijn – langzame lezers.

Paul van Tongeren

Paul van Tongeren is emeritus-hoogleraar filosofie van de Radboud Universiteit Nijmegen en de Katholieke Universiteit Leuven. Hij schrijft regelmatig een column voor de Boekenkrant en de BKFilosofie. www.paulvantongeren.nl

Ik ga op vakantie en neem mee...

DE FRANKRIJKROMANS VAN ILJA GORT

€ 10,-

OOK ALS

E-BOOK

VERKRIJGBAAR

€ 14,95

Adv_Ilja_Romans_Boekenkrant_260x390_aug18.indd 1

€ 10,-

31-07-18 15:49

BOEKENKRANT.COM

SEPTEMBER 2018 PAGINA 27

KIJKJE IN DE KEUKEN

Covers van de Longlist voor de Libris Geschiedenis Prijs

De historie van de Libris Geschiedenis Prijs In oktober wordt tijdens de Maand van de Geschiedenis alweer voor de twaalfde keer de Libris Geschiedenis Prijs uitgereikt voor het beste historische boek van het afgelopen jaar. Terwijl de juryleden zich buigen over het beschreven verleden, dook ook de Boekenkrant de historie in, maar dan die van de prijs zelf.

Door Janneke Blok Annemarie Lavèn, hoofdredacteur van het Historisch Nieuwsblad en als secretaris en sinds kort ook jurylid betrokken bij de prijs, is nog druk aan het lezen als ik haar spreek. Begin juli is de longlist van tien boeken door een selectiecommissie samengesteld en nu is het de taak aan de jury om daar een kundig oordeel over te vellen.

‘Er zijn zeker al twee boeken waar ik echt door gegrepen ben,’ vertelt Lavèn. ‘Ik krijg gewoon heimwee naar zo’n boek als ik er even niet in kan lezen.’

MEESLEPENDE GESCHIEDSCHRIJVING

Ook bij het grote publiek ziet Lavèn tot haar grote vreugde een toenemende belangstelling voor

Annemarie Lavèn geschiedenisboeken. ‘Mensen vinden bijvoorbeeld biografieën steeds interessanter. Ook hebben we het idee dat historici zich veel minder ongemakkelijk voelen als ze een goed geschreven verhaal afleveren.

In hoeverre dat aan deze prijs toe te schrijven is, durf ik niet te zeggen, maar in het verleden werd daar door vakbroeders nog wel eens met enige argwaan naar gekeken.

Je kreeg eigenlijk alleen erkenning als je boek in een Engelstalig academisch tijdschrift werd gepubliceerd.

Zonde, want vaak doen historici heel belangwekkend onderzoek en wij vinden het belangrijk dat deze kennis ook daadwerkelijk bij het publiek terechtkomt.’

Dat is dan ook precies de reden waarom Frans Smits, Lavèns voorganger bij het Historisch Nieuwsblad die juni 2017 overleed, twaalf jaar geleden samen met zijn ‘partner in crime’ Martin Sommer van de Volkskrant, de prijs introduceerde als onderdeel van de Maand van de Geschiedenis. ‘Naast degelijkheid en originaliteit zijn toegankelijkheid en leesbaarheid voor een groot publiek de belangrijkste pijlers van de toekenning,’ aldus Lavèn. ‘We willen geschiedkundigen echt stimuleren hun onderzoek meeslepend te presenteren en zich daarvoor te bedienen van literaire technieken, zonder daarbij de waarheid tekort te doen.’

ÉÉN WINNAAR

Aan oorspronkelijk Nederlandstalige historische boeken geen gebrek, want per jaar verschijnen er meer dan driehonderd. Aan de selectiecommissie de omvangrijke en verantwoordelijke taak hieruit een longlist van tien boeken te selecteren die aan alle criteria voldoen. Het resultaat is een mooie, maar zeer gevarieerde lijst. Van biografieën van de exotische danseres Mata-Hari en schrijver Jacob van Lennep tot een boek over de hbs en een onderzoek naar de verdeeldheid onder de Palestijnen.

Hoe kiest de jury daaruit één winnaar? ‘Dat is best heel lastig,’ geeft Lavèn toe, die samen met zeven andere afgevaardigden van verschillende partijen en universiteiten tot

een unaniem besluit moet komen.

‘Het is altijd appels met peren vergelijken, maar dat zal bij het vergelijken van literaire werken niet anders zijn. Daarom zoeken wij ook altijd een stevige voorzitter – dit jaar is dat Jeroen Dijsselbloem – die wel gewend is om in ingewikkelde gremia de scepter te zwaaien.

Natuurlijk hebben alle juryleden zo hun eigen voorkeuren, maar over het bepalende publiekselement zijn we het over het algemeen wel eens. Dat maakt de bijeenkomsten ook zo bijzonder. Het zijn gewoon hele goede gesprekken over hele goede boeken.’

Wie kennen Selma en De stamhouder, om maar enkele titels te noemen, inmiddels niet, of in elk geval van horen zeggen? ‘Voor eerdere winnaars is deze prijs echt heel belangrijk geweest,’ vertelt Lavèn.

‘Sommigen zeggen zelfs dat het het hoogtepunt in hun carrière is geweest. Dat is wel wat ons in de organisatie ervan sterkt.’

OVT

Zet de volgende data alvast in je agenda. Op 15 september wordt de shortlist bekendgemaakt en op 28 oktober zal juryvoorzitter Jeroen Dijsselbloem tijdens een speciale live-uitzending van het radioprogramma OVT onthullen wie de winnaar is van de Libris Geschiedenis Prijs 2018.

Kijk voor meer informatie over de prijs en de genomineerde boeken op www.libris.nl.

W W W.RAMSJ.NL 7,7(/6 0,/ -2(1 %2(.(1

GESCHIEDENIS

H. Dijkhuis ȏ 'H SODWWH DDUGH ȏ 9.90 J. Voorhoeve ȏ 9HLOLJH JHELHGHQ ȏ 7.90 J. di Giovanni ȏ 'H GDJ GDW ]H RQV NZDPHQ KDOHQ *HWXLJHQLVVHQ XLW 6\UL­ ȏ 9.90 K. Driehuis ȏ 'H 6WULMG 'H JRXGHQ HHXZ YDQ GH DUEHLGHU ȏ 7.90 A. Kalmann ȏ /HHI JHOXNNLJ (HQ MRRGV IDPLOLHSRUWUHW LQ HJRGRFXPHQWHQ ȏ 7.90 A.C. Grayling ȏ 'H WLMG YDQ KHW JHQLH 'H ]HYHQWLHQGH HHXZ HQ GH JHERRUWH YDQ KHW PRGHUQH GHQNHQ ȏ 9.90

L I T E RAT U U R & THRILLERS

NON-FICTIE

ČŹ 9.90 ČŹ 7.90 ČŹ 5.00

GESCHIEDENIS

Verse Ramsj

Wim Brands ȏ 'H 1HGHUODQGVH OLWHUDWXXU LQ GH VWH HHXZ Sabine van den Berg ȏ :LVVHO Jolien Janzing ȏ 'H 0HHVWHU 'H JHKHLPH OLHIGH YDQ &KDUORWWH %URQW­ LQ KHW QHJHQWLHQGH HHXZVH %UXVVHO Belcampo ȏ 'H VXUSULVH HQ DQGHUH EL]DUUH YHUKDOHQ Pia de Jong ȏ &KDUORWWH Kerstin Ekman ȏ 'H DIUHNHQLQJ Arnaldur Indridason ȏ (UIVFKXOG Mats Olsson ȏ 2S VWUDIIH GHV GRRGV Nairi Zarjan ȏ 'H HLJHQZLM]H KHOGHQ YDQ 6DVVRHQ (HQ $UPHHQV HSRV Steve Toltz ȏ 0RHUDV Steve Toltz ȏ (HQ IUDFWLH YDQ KHW JHKHHO Don Delillo ȏ 2QGHUZHUHOG P.F. ThomÊse ȏ 'H RQGHUZDWHU]ZHPPHU Herman Koch ȏ .RUWH JHVFKLHGHQLV YDQ KHW EHGURJ

ACTUEEL

Patrick French ȏ 9 6 1DLSDLO (HQ ELRJUDˉH V.S. Naipaul ȏ (HQ EULHIZLVVHOLQJ WXVVHQ YDGHU HQ ]RRQ V.S. Naipaul ȏ (HQ NLHP YDQ EHWRYHULQJ

ČŹ 7.90 ČŹ 7.90 ČŹ 7.90 ČŹ 7.90 ČŹ 7.90 ČŹ 7.90 ČŹ 7.90 ČŹ 7.90 ČŹ 7.90 ČŹ 7.90 ČŹ 6.90 ČŹ 9.90 ČŹ 7.90 ČŹ 7.90

J. Stroop ČŹ 'LH WDDO GLH ZHHW ZDW 2YHU ZDW NDQ HQ QLHW NDQ LQ KHW 1HGHUODQGV ČŹ 7.90 M. CaparrĂłs ČŹ +RQJHU ČŹ 7.90 J. Mitchell ČŹ ,Q KHW RXGH KRWHO ČŹ 7.90 B. Ambridge ČŹ 3V\ 4 9HUJURRW MH SV\FKRORJLVFKH LQWHOOLJHQWLH ČŹ 7.90 Club geluk en het geheim van de gebreide ham & meer bizarre breisels ČŹ 7.90 H.J. Grotenhuis & T. Duyf ČŹ 'H GRRGVFKRS YRRUELM 2YHU GH EHVFKDYLQJ HQ KHW YRHWEDO ČŹ 9.90 A. Wood & M. Jolley ČŹ +HW JURWH ERHN YDQ GH QDWXXU $OOHV RYHU KHW SODQWHQ HQ GLHUHQULMN ČŹ 7.90 B. Kruismans ČŹ 2QV MDULJH NRQLQNULMN Č? 'H ZDDUKHLG RYHU 1HGHUODQG %HOJL­ ČŹ 7.90

ETEN & DRINKEN T. Anderson ČŹ 1DQEDQ 9HUZDUPHQGH JHUHFKWHQ XLW -DSDQ ČŹ 12.50 S. Bajada ČŹ 'H QLHXZH 1RUGLF &XLVLQH 5HFHSWHQ XLW HHQ 6FDQGLQDYLVFKH NHXNHQ

ČŹ 12.50 C. Noordervliet ČŹ =RQGLJHQ WRW MH HHQ RQV ZHHJW ČŹ 7.90 C. Petrini ČŹ 6ORZ )RRG 2YHU KHW EHODQJ YDQ VPDDN ČŹ 9.90 Chefs in art ČŹ 9.90 M. van Dinther ČŹ *LM ]XOW JRHG HWHQ 'H JHERGHQ ČŹ 5.00 M. van Dinther ČŹ /HVVHQ LQ /HNNHUV ČŹ 12.50

KUNST & ARCHITECTUUR E. Strouhal ČŹ 'H ZHUHOG LQ VSHOOHQ (HQ DWODV YRO XQLHNH VSHOERUGHQ

ȏ 15.00 Spaanse meesters uit de Hermitage ȏ 12.50 Rome. 'H GURRP YDQ NHL]HU &RQVWDQWLMQ ȏ 9.90 Vincent van Gogh ȏ ,N KHE HHQ YXXU LQ PLM =LMQ PRRLVWH EULHYHQ ȏ 9.90 Johannes Evert Hendrik Akkeringa (1861-1942) ȏ 12.50 Drie eeuwen Nederlandse geschiedenis in Sint-Petersburg ȏ 5.00 Johan Hendrik van Mastenbroek. ,PSUHVVLRQLVW LQ GH QLHXZH WLMG ȏ 12.50 Frans van Mieris 1635-1681 ȏ 12.50 T. de Rijk ȏ 1RUP 9RUP 2YHU GH VWDQGDDUGLVDWLH HQ GHVLJQ ȏ 12.50 De stijl van het Rijk. 'H YLVXHOH LGHQWLWHLW YDQ GH 5LMNVRYHUKHLG ȏ 7.90 Photography Inc. 9DQ OX[HSURGXFW WRW PDVVDPHGLXP _ )URP /X[XU\ 3URGXFW WR 0DVV 0HGLXP ȏ 15.00 Hans Sibbelee. *H­QJDJHHUG IRWRJUDDI ȏ 12.50 M. Depoorter ȏ 9OLHJZHUN 9RJHOV LQ GH NXQVW ȏ 12.50

H.W. von der Dunk ȏ 'H ZHUHOG DOV JHWDO (Q DQGHUH EUR]H ]HNHUKHGHQ ȏ 12.50 R. Bijkerk ȏ (HQ NRUWH RRUORJ 'H VODJ RP 1HGHUODQG LQ PHL ȏ 9.90 Marcus Sidonius Falx ȏ +DQGERHN 6ODYHQPDQDJHPHQW ȏ 7.90 C. O’Keefe Aptowicz ȏ 'RNWHU 0žWWHUV PHGLVFKH PLUDNHOV 'H RSNRPVW YDQ GH PRGHUQH JHQHHVNXQGH ȏ 7.90 M. Moutier ȏ %ULHYHQ YDQ GH :HKUPDFKW 'XLWVH VROGDWHQ YHUWHOOHQ RYHU KXQ RRUORJ

ČŹ 9.90 S. Beckert ČŹ .DWRHQ 'H RSNRPVW YDQ GH PRGHUQH ZHUHOGHFRQRPLH ČŹ 15.00

L I T E RAT U U R & THRILLERS Arnon Grunberg e.a. ČŹ 3RUQRJUDˉH LQ GH 1HGHUODQGVH OLWHUDWXXU Arnon GrĂźnberg ČŹ Č&#x;,FK ZLOO GRFK QXU GDVV LKU PLFK OLHEWČ Frieda Mulisch ČŹ FD6,12 T.C. Boyle ČŹ :LH VWRUP ]DDLW Nadja HĂźpscher ČŹ ,Q KHW ZLOG *HVSUHNNHQ YDQ GH VWUDDW Kjell Eriksson ČŹ 2SHQ JUDI Liza Marklund ČŹ 7HNHQ YDQ OHYHQ Gabrielle Zevin ČŹ 'H YHU]DPHOGH ZHUNHQ YDQ $ - )LNU\ ERHNKDQGHODDU Mathias Enard ČŹ 9HUWHO KXQ RYHU YHOGVODJHQ NRQLQJHQ HQ ROLIDQWHQ

ČŹ 9.90 ČŹ 7.90 ČŹ 7.90 ČŹ 7.90 ČŹ 5.00 ČŹ 7.90 ČŹ 7.90 ČŹ 5.00 ČŹ 6.90

Ernst Timmer ČŹ 'H YDO YDQ PLMQ PRHGHU 5HFRQVWUXFWLH YDQ HHQ JHEHXUWHQLV LQ EURNVWXNNHQ Huub Oosterhuis ČŹ $UWKXU .RQLQJ YDQ HHQ QLHXZH ZHUHOG

BIOGRAFIEĂ‹N

K. Hilberdink ČŹ %RHNHQPDQLH 'H JHERRUWH YDQ -RKDQ 3RODN DOV XLWJHYHU M. Koenen ČŹ 'ZDUV WHJHQ GH NHHU /HYHQ HQ ZHUN YDQ ,GD *HUKDUGW Theo Kars ČŹ 0HPRLUHV YDQ HHQ VOHFKW PHQV 'HHO Chrissie Hynde ČŹ 5RHNHORRV P. Ackroyd ČŹ $OIUHG +LWFKFRFN E. de Roodt ČŹ +HW UHEHOVH OHYHQ YDQ /LO\ %UDXQ D. Clark ČŹ $OLEDED -DFN 0D HQ KHW JURRWVWH LQWHUQHWEHGULMI WHU ZHUHOG

ČŹ 7.90 ČŹ 9.90 ČŹ 7.90 ČŹ 19.90 ČŹ 7.90 ČŹ 7.90 ČŹ 9.90 ČŹ 9.90 ČŹ 7.90

NON-FICTIE Carice van Houten & Halina Reijn ČŹ $QWLJODPRXU ČŹ 7.90 V. Head ČŹ 1DFKWYRJHO (HQ ]RHNWRFKW QDDU GH ]HOG]DDPVWH YRJHOVRRUW WHU ZHUHOG ČŹ 7.90 H. Smit ČŹ 'H OLHJHQGH UHFKWHU 'H ]DDN :HVWHQEHUJ KHW KHOH YHUKDDO ČŹ 9.90 I. Holtwijk ČŹ .DQQLEDOHQ LQ 5LR ČŹ 6.90 Tom Wolfe ČŹ +HW NRQLQNULMN YDQ GH WDDO ČŹ 7.90 Vrouwen schrijven niet met hun tieten. (HQ QLHXZH JHQHUDWLH VFKULMYHUV RYHU DOOHGDDJV VHNVLVPH RQQRGLJH RQJHOLMNKHLG HQ HLFHOOHQ PHW NODXZWMHV ČŹ 7.90

ETEN & DRINKEN Noma: A Work in Progress. 5HFHSWHQ GDJERHN VQDSVKRWV YDQ 5HQÂŤ 5HG]HSL ČŹ 15.00 B. van Olphen ČŹ %DUWČ V )LVK 7DOHV 5HFHSWHQ YHUKDOHQ YDQ GXXU]DPH YLVVHULMHQ RYHU GH KHOH ZHUHOG ČŹ 12.50 J. Wong ČŹ 0HHU VPDDN XLW HLJHQ WXLQ ČŹ 12.50 C. Allemeersch ČŹ &ODXGLD NRRNW NODVVLHN ČŹ 12.50 F. Deldaele ČŹ 'H VPDDN YDQ EURRG ČŹ 12.50 Paul de Leeuw ČŹ Č&#x;N+HEMHOLHI HQ WUHN (HQ KDOYH / HHXZ LQ HHW YHUKDOHQ ČŹ 7.90

KUNST & ARCHITECTUUR H. van Asperen ČŹ 3HOJULPVWHNHQV RS SHUNDPHQW ČŹ 25.00 M. Ilsink ČŹ %RVFK HQ %UXHJHO DOV %RVFK .XQVW RYHU NXQVW ELM 3LHWHU %UXHJHO F

HQ -KHURQLPXV %RVFK F

ȏ 12.50 Aan het Russische hof. 3DOHLV HQ SURWRFRO LQ GH GH HHXZ ȏ 15.00 Maskers en beelden uit Ivoorkust ȏ 7.90 C. Steenbergen & W. Reh ȏ 0HWURSROLWDQH ODQGVFKDSVDUFKLWHFWXXU 6WHGHOLMNH SDUNHQ HQ ODQGVFKDSSHQ ȏ 12.50 Verscheide Constige Vindingen. 'H FROOHFWLH RUQDPHQWSUHQWHQ YDQ 1DQQH 2WWHPD ȏ 7.90 B. Murphy ȏ 9DQ *RJKV RRU +HW ZDUH YHUKDDO ȏ 7.90 Blue Note. 7KH ˉQHVW LQ MD]] VLQFH ȏ 25.00

Deze boeken zijn – zolang de voorraad strekt – ook verkrijgbaar bij: ȧ Steven Sterk Utrecht, Servetstraat 3, T. 030 2340580 ȧ vele boekhandels in Nederland en Vlaanderen of te bestellen via www.ramsj.nl Voor meer informatie: info@ramsj.nl

Tialda BV is de groothandel in ramsj van Steven Sterk

BOEKENKRANT.COM

SEPTEMBER 2018 PAGINA 29

NON-FICTIE ARTIKEL

Mandela: mythe of mens?

Op 18 juli 2018 zou Nelson Mandela honderd jaar zijn geworden. De anti-apartheidstrijder en eerste zwarte president van Zuid-Afrika is voor velen een voorbeeld en inspireert nog altijd. De Boekenkrant licht twee recent verschenen boeken rondom dit jubileum uit, die ook een andere kant van het heldenverhaal laten zien.

veranderen./Samen kunnen we alles voor elkaar krijgen.’

Desondanks geeft het boek een interessante kijk op Mandela als vaderfiguur en toont het de menselijkheid van een held die tot iets bijna onmenselijks in staat is, namelijk de moed om te vergeven.

BRIEVEN UIT DE GEVANGENIS

Door Janneke Blok DE MOED OM TE VERGEVEN ‘Ik wil een mooie auto en een mooi huis hebben, maar ik wil niet rijk zijn. Blanke mensen zijn rijk.’ Het zijn de veelbetekenende woorden van de jonge Ndaba Mandela, kleinzoon van de oud-president, die je als ‘witte’ lezer wel even doen opschrikken.

Dat deze droom werkelijkheid zou kunnen worden, had hij op elfjarige leeftijd niet kunnen vermoeden toen er opeens een glanzende BMW voorreed die hem van de armoedige sloppenwijk Soweto naar een blanke voorstad van Johannesburg bracht, naar de witte villa van zijn grootvader.

In De moed om te vergeven lezen we over de jaren dat Ndaba bij zijn opa inwoonde en kennismaakte met de wijsheden en wetten van ‘de Oude Man’. Mandela wilde Ndaba’s ouders de kans geven te studeren, maar misschien zag hij het ook als een tweede kans om de vaderrol op zich te nemen. Zevenentwintig jaar lang had de activist van het ANC (Afrikaans Nationaal Congres) achter de tralies gezeten en nu werd hij niet alleen vader van een land, maar ook van een kleinkind. Het eerste lag hem echter beter dan het tweede.

De strenge opvoeding van Mandela leidt bij Ndaba in zijn tienerjaren in

Nelson Mandela eerste instantie tot verzet. De Oude Man verlangt al meteen bij aankomst dat hij zijn uiterste best doet op school en zijn kamer netjes houdt: ‘Het maakt niet uit hoe nederig of hoe groots je omgeving is, netheid is een zaak van zelfrespect.’ En dat is nog maar het begin, want als Ndaba tot twee keer toe de trui van zijn schooluniform kwijtraakt, is hij woest. Hij laat zijn kleinzoon voor straf buiten slapen, al laat hij hem als het donker wordt alsnog binnen.

Na wat omzwervingen werpen de diepgewortelde levenslessen van

zijn grootvader toch hun vruchten af en studeert Ndaba tot Mandela’s grote trots af in de politieke wetenschap. Ndaba heeft het niet van een vreemde; De moed om te vergeven ontvouwt zich al gauw als een vlammend betoog voor een betere en rechtvaardigere wereld, te beginnen bij jezelf. Echt prekerig wordt het als hij de lezer ten slotte aanspreekt in actie te komen: ‘Sta nu op, strek je hand uit naar de toekomst en spreek deze waarheid uit naar de persoon die je morgen zult zijn: Het is aan ons./Het ís aan ons./Om de wereld te

Waar De moed om te vergeven als een eerste kennismaking met Mandela kan worden gelezen, is het ruim twee keer zo dikke Brieven uit de gevangenis een echt collector’s item voor de kenners, of voor wie na het lezen van Ndaba’s boek toch wel heel nieuwsgierig is geworden naar de innerlijke belevingswereld van deze bijzondere man, zoals ik. Dat het omvangrijke werk zich niet zomaar van A tot Z laat lezen blijkt al uit de inleiding, en het advies ‘het af en toe ter hand te nemen en er een stukje in te lezen’ heb ik dan ook maar ter harte genomen.

Het boek bestaat uit chronologisch geordende brieven die Mandela tijdens zijn gevangenschap schreef, opgedeeld in de vier gevangenissen waar hij heeft gezeten, waaronder het beruchte Robbeneiland. Daarnaast zijn ze steeds voorzien van verhelderende achtergrondinformatie en voetnoten die een overzicht van namen en gebeurtenissen geven.

Het authentieke materiaal maakt indruk, dat soms zelfs bijna omslaat in ongeloof. Wat een volhardendheid, zelfrespect en hoop spreekt eruit. De tientallen netjes geformuleerde brieven om aan boeken te komen voor zijn studie rechten, die de helft van de tijd niet aankomen, zijn hier een voorbeeld van. Of de vertederende schrijfsels van ‘Je liefhebbende Tata’ aan zijn kinderen: ‘Op een dag zal er een nieuwe wereld zijn waarin wij allemaal in geluk en vrede zullen leven. Die wereld zal voor jou en mij worden geschapen; door Kgatho, Zeni & Zindzi; door onze vrienden en landgenoten.’ Ook in deze bundeling brieven komt weer de herkenbare, menselijke Mandela om de hoek kijken: ‘je moet hard en ijverig doorwerken als je op school zit en goed uitrusten tijdens de vakanties.’ Daar kan Ndaba ons alles over vertellen.

OP DE VLUCHT VOOR APARTHEID In oktober verschijnt er nog een boek van een kleinzoon van Mandela, de roman Op de vlucht voor apartheid van Dumani Mandela. Waar Ndaba het voorrecht had bij zijn grootvader in te wonen, is het hoofdpersonage Sandile uit dit boek genoodzaakt Zuid-Afrika tijdens het hoogtepunt van de apartheid in 1985 te verlaten. Het boek vertelt het verhaal van Sandile en zijn familie en hoe zij een nieuw bestaan in Zweden opbouwen.

Ndaba Mandela, De moed om te vergeven.

Levenslessen van mijn grootvader Nelson Mandela, vertaling: Elisabeth van Borselen, Uitgeverij Lev., 304 pagina’s (€ 20,00)

Nelson Mandela, Brieven uit de gevangenis, samengesteld door: Sahm Venter, vertaling: Rob de Ridder, Uitgeverij Spectrum, 704 pagina’s (€ 39,99)

Dumani Mandela, Op de vlucht voor apartheid, vertaling: Ewoud van Hecke, Uitgeverij Conserve, 192 pagina’s (€ 18,99)

Op de vlucht voor apartheid wordt 31 oktober ten doop gehouden in het Zuid-Afrikahuis en januari 2019 zal Dumani naar Nederland komen om het boek zelf te presenteren.

Hoe ver reikt de wil?

DWAALSPOOR

Over autonomie en het voltooide leven.

actiethriller met Alex De Klerck

Zijn debuut, Machtstrijd, haalde de shortlist van de Diamanten Kogel en won de Hebban Thriller debuutprijs.

Verraad, Wouters tweede thriller, werd door ThrillZone genomineerd voor beste Nederlandstalige Thriller.

Opgejaagd Wild is het derde deel uit de Sofie Lafleurreeks.

Pjotr Een Vreeswijk thriller met

werd eerder bekroond Luca Borra met de ThrillZone en Debuutprijs Sanne 2016 Philips € 11,99

paperback met flappen | 80 blz. | 9789043529457

www.kok.nl

Nieuw bij Futuro Uitgevers

Halverwege het einde

Roman

Mascha Gesthuizen

Ubele is een huisarts van 44 jaar. In haar drukke leven is er nauwelijks tijd en ruimte voor haarzelf. Op een dag komt een vrouw met depressieve klachten op haar spreekuur en wordt ze geconfronteerd met haar eigen symptomen.

Haar hele leven heeft Ubele al het idee dat ze niet genoeg ‘bijdraagt’. Haar moeder is tijdens haar geboorte gestorven.

Haar vader is nooit thuis, haar stiefmoeder heeft haar handen vol aan haar aandacht opeisende broer.

Ze realiseert zich dat haar werk haar overlevingsstrategie is.

Om te overleven volgt ze psychotherapie en breekt de muur om haar heen af. Maar wat wacht haar achter die muur?

ISBN: 9789492939012 Prijs: 18,95

Schaduwen

Literaire thriller

Yvonne Franssen

Ellen Groenenboom wordt als veertienjarig meisje door een onbekende man verkracht. Als volwassen vrouw leidt ze samen met haar drie honden een teruggetrokken bestaan op een oude boerderij, weg van de bewoonde wereld. Als ze op een dag een anonieme dreigmail ontvangt, concludeert ze dat er sprake moet zijn van spam.

Maar dan volgen er meer dreigmailtjes, en wordt een van haar honden tijdens een boswandeling door een wildvreemde doodgeschoten. Als deze vreemdeling enkele dagen later zelf vermist blijkt te zijn, wordt Ellen bang.

Bestaat er een samenhang tussen deze gebeurtenissen, en welke rol speelt Ellen zelf in het geheel?

In haar zoektocht naar de waarheid, stuit ze op geheimen uit haar eigen verleden, die haar leven veranderen in een ware hel. Wie kan ze nog vertrouwen, en wie is haar vijand? Zal ze een uitweg vinden uit deze nachtmerrie?

ISBN: 9789492939029 Prijs: 18,95

Kijk voor meer informatie op: www.futurouitgevers.nl

BOEKENKRANT.COM

SEPTEMBER 2018 PAGINA 31

BOEKFRAGMENT

Tommie in de zorg Tommie in de zorg bevat treffende observaties, waardevolle levenslessen en ontroerende ontmoetingen uit de dagelijkse praktijk van de gezondheidsszorg. Met dit boek wilde Tommie Niessen laten zien hoe mooi het vak is én hoe moeilijk het soms kan zijn.

Tommie Niessen, Tommie in de zorg, Uitgeverij Ambo|Anthos (€ 15,00) www.amboanthos.nl

Mijn naam is Tommie Niessen, ik ben zevenentwintig jaar en ik werk sinds 2010 in de zorg. Ik begon als huishoudelijke hulp, vervolgens heb ik de opleiding Verzorgende IG gedaan en daarna de opleiding Verpleegkunde. Ik werk op dit moment als zelfstandig verpleegkundige in de wijk en zo nu en dan in een hospice.

Ik had jaren geleden nooit gedacht dat ik in de zorg zou gaan werken.

Leek me niets aan, totaal niet stoer, en ik dacht dat je dan de hele dag mensen moest wassen. Gelukkig is mijn kortzichtige kijk van toen veranderd. Ik ben blij met het werk dat ik nu doe. Het is dankbaar, mooi en superinteressant. Het geeft veel voldoening omdat je heel direct iets voor een ander kunt betekenen. Ik zou eigenlijk niet eens meer weten wat ik anders zou willen doen.

Ik schrijf over mijn werk, over wat ik daarin meemaak en ervaar. Gewoon

omdat ik daar plezier aan beleef en omdat de zorg wat meer positieve aandacht verdient. Door de reacties die ik op social media krijg op mijn stukjes, merk ik dat lezers zich herkennen in wat ik schrijf en het waarderen dat ik een realistisch – en dus regelmatig ook positief ! – beeld schets van mijn ervaringen als (jonge) man in de zorg.

Hoe is dat zo gekomen? Ben ik altijd een verzorgend type geweest? Niet echt volgens mij. Wel heb ik altijd een groot verantwoordelijkheidsgevoel gehad en ik ben altijd een redelijk zelfstandig en eigengereid kind geweest.

Mijn ouders zijn gescheiden toen ik drie was. Ik bleef bij mijn moeder wonen en zag mijn vader niet zo vaak meer. Ik ben in feite opgevoed door de nieuwe vriend van mijn moeder: mijn stiefvader en tevens de vader van mijn tien jaar jongere broertje. Op zich had ik een rustige, normale en stabiele jeugd. Het begon pas moeilijker te worden toen ik een jaar of vijftien, zestien was.

De relatie tussen mijn moeder en mijn stiefvader liep op dat moment op de klippen, mijn stiefvader had een eigen zaak die failliet ging en de schulden stapelden zich op. In deze periode was ik het liefst zo weinig mogelijk thuis, dus ik hing veel rond bij vrienden of ik ging bij mijn opa langs, bij wie ik altijd terechtkon.

Mijn opa voelde als mijn vriend. […]

Achteraf kan ik niet zeggen of mijn jeugd van invloed is geweest op mijn keuze voor de zorg. Ik weet ook niet eens of ik zo bewust gekozen heb. Er kwam iets op mijn pad, dat voelde goed en ik heb nu een baan waarin ik iets voor anderen kan betekenen en mezelf kan blijven ontwikkelen.

Mijn ervaringen in de wereld van de zorg deel ik graag, deels omdat ik ervan overtuigd ben dat als de zorg niet zo’n negatief imago zou hebben, veel meer mensen vol overtuiging voor dit vak zouden kiezen.

Nog belangrijker vind ik het echter om te laten zien hoeveel de zorg mij brengt. Zonder alle mensen die ik tijdens mijn werk heb ontmoet, was ik nooit geworden wie ik nu ben.

BOEKFRAGMENT

Wieteke van Dort In het derde deel van het boek Wieteke van Dort lezen we over de kleinkunstloopbaan van Wieteke, die heel gedurfd als Tante Lien zelfs de Koningin van Indië wordt genoemd.

Lees hier alvast meer over haar talloze toneel- en televisieactiviteiten.

Koningin van Indië

Hans Visser, Wieteke van Dort. Kind van twee culturen. Schetsen van een Nederlands-Indische familie, Uitgeverij Conserve, 388 pagina’s (€ 19,99) www.conserve.nl

Wieteke ziet haar toevallig geboren creatie Tante Lien in de loop der tijd uitgroeien tot veel meer dan een typetje. Anders dan bij een veronderstelde karikatuur grijnst achter de lach van Lien het grote Indische drama. Het is wat gedurfd om Wieteke de koningin van Indisch Nederland te noemen, maar voor veel mensen heeft ze onbedoeld wel die symbolische waarde. Tante Lien biedt hen op zijn minst de troost der herkenning en van het begrip. Met haar valt niet alleen te lachen, ze begrijpt ook hun Indische problematiek.

In 1971 komt de Japanse keizer Hirohito voor een staatsbezoek naar Nederland. Kan, met Corry Vonk aan zijn zijde, protesteert. De oorlog is dan een kwart eeuw voorbij, maar om nou de keizer zo vorstelijk te ontvangen? Dat gaat Kan te ver.

De onderscheiding die hij en Corry hebben ontvangen zeggen ze in de Westeinder Plassen te hebben gegooid. In het theater zingt hij een van zijn schrijnendste liedjes met de vraag: had prins Bernhard, nou niet eens aan de keizer kunnen vragen hoe dat zat met al die doden? Al die ellende voltrok zich destijds toch uit zijn naam?

De krijgsgevangenen en de ambtenaren die de moordende kampen overleefden krijgen in 1978 een stem als Wieteke opnieuw Bannink en Wilmink aan het werk zet. De voormalige soldaten van het KNIL die in 1942 tegen de Japanners hebben gevochten en daarna jaren doorbrachten in krijgsgevangenschap met alle gevaren, vernederingen en ontberingen van dien ontvingen tot dusver al die jaren geen soldij. Harry Bannink schrijft milde maar vastberaden muziek bij de al even ferme tekst van Willem Wilmink, een waar strijdlied en een schrijnende aanklacht: het Lied van de schuld. Het staat op haar tweede Indische grammofoonplaat Hallo Bandoeng in een arrangement van een andere grootheid in zijn vak: Bert Paige.

Ze wil het zingen in de Late Late Lien Show. Het Indische zeer dient niet zo maar te worden weggelachen. Ook serieuze zaken mogen aan de orde komen. Frans Boelen, met wie ze eigenlijk altijd graag samenwerkt, ligt dwars en is daar niet voor. Een

couplet vindt hij wel genoeg. Ook de VARA-leiding heeft bedenkingen tegen zo’n Indische actie, maar Wieteke houdt vol. Haar Lied van de schuld zal ze daar zingen en ze krijgt haar zin. Ze leidt het in, strak kijkend in de camera, met de woorden: ‘Nederland heeft als enige land in de wereld nooit de soldij betaald. De ambtenaren hebben nooit een cent salaris gehad.’ Ze spreekt hier van ‘het ernstigste geval van Oostindische doofheid’.

Minder bezwaren zijn er tegen haar optreden in de Tweede Kamer. Op 14 december 1979 zingt ze het lied tijdens een hoorzitting van de vaste Kamercommissie voor Ambtenarenzaken waar de nimmer uitbetaalde soldij aan de orde komt. De zitting trekt zoveel publiek dat tientallen oud-KNIL-ers buiten moeten blijven staan. Behalve Wieteke komen ook diverse groeperingen aan het woord.

Om de boodschap nog eens goed tot zich te laten doordringen krijgen de Kamerleden van de zangeres een plaat met het lied mee naar huis. Het succes is beperkt. De exKNIL-mannen die in Nederland zijn krijgen ƒ 7500,–. Zij die naar Amerika emigreerden en degenen die in Indonesië moesten achterblijven krijgen niets. Ook voor ambtenaren is er geen vergoeding.

HET SLOT VAN DE TRILOGIE HANS VAN OUDENAARDENS

RHONDA Route 66

Waren er eigenlijk, om te beginnen, wel TWEE meisjes? Twee meisje die dan ook nog, extreem toevallig, idioot veel op elkaar leken?

Heeft Dana Dane eigenlijk ooit wel bestaan? Was Rhonda het niet gewoon al die tijd ZELF? In het derde, en laatste deel, van de trilogie moet acrobate Rhonda Kaplan op zoek naar haar vergeten dubbelleven als Hollywood actrice Dana Dane.

De intense aandacht van de Maffia, de CIA en een zeer wraakzuchtige ex beloven die zoektocht niet gemakkelijker te maken.

RHONDA

Een spannende zoektocht naar een verloren identiteit, verschijnt in drie delen bij Uitgeverij L ISBN 978-90-8886-427-8 ½ t *4#/ IBSEDPWFS ½ 18,95 *4#/ EPTTJFS FEJUJF ½ 39,95

BOEKENKRANT.COM

SEPTEMBER 2018 PAGINA 33

STRIPS RECENSIE

BOEKENKRANT TIPT TOTEM Als zijn broer ernstig ziek blijkt te zijn, wordt de twaalfjarige Louis halsoverkop op zomerkamp gestuurd in de Ardennen. Er wordt stiekem gedronken en geblowd, sommige Nicolas Wouters, Totem, illusjongens hebben portraties: Mikaël Ross, Uitgevenoblaadjes bij zich en rij Soul Food Comics, 128 pagier heerst een strenge na’s (€ 27,50) pikorde. Louis heeft moeite zijn plek te vinden en piekert over het redden van zijn broer.

Maar alles verandert als hij tijdens het grote feest een totemdier krijgt toegewezen.

GUUST, BIOGRAFIE VAN EEN KLUNS

Rock-’n-roll (s)trip Voor Pepijn Lanen geen strandvakantie in Hotel Dorado, maar wel verdovende middelen die een weergaloze trip garanderen.

De eerste striproman van De Jeugd van Tegenwoordigrapper en illustrator Floor van het Nederend beoogt geen groot publiek, maar lijkt vooral een manier om hun ontembare fantasie uit te leven.

door elkaar geschudde versie van de realiteit waarin de onzekerheid van het bestaan wordt bekrachtigd met allerhande bedwelmende middelen.

Zo lijkt deze striproman ook ontstaan. Lanen en Van het Nederend hadden ongetwijfeld een geestverruimende avond bij het uitschrijven van het verhaal en veel meer tijd lijken ze Van het Nederend en Lanen er niet aan te hebben TEXAS SCHIFFMACHER besteed. Maar dat is Door Wendy Claes je met boter moet insmeren in de niet erg, want wie kan zo’n wereld badkamer? beter scheppen dan Pepijn Lanen?

Het verhaal begint Floor van het Nederend blijkt met De taalfantast, muziek- en programwanneer het naamzijn warrige tekenstijl de perfecte mamaker debuteerde in 2013 met de loze hoofdpersonage absurde verhalenbundeling Sjeumig, aanvulling. Hij werkte eerder al aan zich in een kamer kunstprojecten voor onder meer de en drie jaren later leverde hij de bevindt met een wildVolkskrant en exposeerde in Amsterroman Naamloos af, over een dertivreemde die verdacht dam, Hamburg en Los Angeles. Hotel ger die strijdt tegen zijn verslaving veel op Mickey Mouse Dorado is zijn eerste publicatie in en angsten. lijkt, maar dan in de boekvorm. De zwart-wit prenten met Voor Hotel Dorado gedaante van een rat. een hoog rock-’n-rollgehalte doen goochelt Lanen met Naar het wie, wat, waar zich voor als vlugge tekeningen, van de hak op de tak en waarom van dit maar daardoor geven ze het gepaste springende gebeurtealles is het raden, maar karakter aan de bovennatuurlijke nissen, snedige zinnen algauw wordt het een hersenspinsels van Lanen. en hier en daar een en ander duidelijk. Via De spirituele werelden, ontsproten aardige taalvondst als de spiegel van de baduit een ontembare fantasie, zijn dui‘voorzichtige sterren’ kamer komt hij in een delijk het gevolg van de carte blanen ‘muziek die nerandere wereld terecht, che die beide heren zich toekennen. gens vandaan komt’. waar alles zorgeloos en Dat het boek een financiële kater Zijn queesten zijn wat hemels lijkt. Ware het kan opleveren, is van geen belang, verwarrend, maar zetniet dat er problemen zolang de creativiteit maar zonder ten aan tot nadenken. opduiken en menig Pepijn Lanen en Floor van het rem kan vloeien.

Tenzij je al weet hoe je onguur type onze held Nederend, Hotel Dorado, Uithet licht kunt bescherde pas afsnijdt. Deze geverij Ambo|Anthos, 144 pagina’s (€ 20,00) men of waarom je nieuwe wereld is een

Stripheld Guust Flater gaat al een tijdje mee, maar hoe goed ken je hem eigenlijk? Het mythische album nummer nul Guust, biografie van een kluns verscheen in 1965 in het Frans en gold toen al als een humorklassieker. Meer André Franquin en Jidéhem, dan een halve eeuw Guust, biografie van een kluns, later brengt UitgeveUitgeverij Dupuis, 128 pagirij Dupuis het album na’s (€ 29,95) opnieuw uit in zijn originele formaat. Dompel je onder in het excentrieke en heerlijk rampzalige universum van Guust.

IRONS 1.

INGENIEUR-ADVISEUR Jack Irons is een ingenieur die gespecialiseerd is in de bouw van superstructuren. Een topper in zijn vakgebied wiens advies erg gewild is.

Maar Irons is een mensenhater en een sarcast.

Een man die geen greinTristan Roulot, Irons 1. Ingenitje sympathie opwekt. eur-adviseur, illustraties: Luc Van reuzenbruggen tot Brahy, Uitgeverij Dargaudconstructies in de meest Lombard, 56 pagina’s (€ 7,95) vijandige omstandigheden: als de uitdaging onmogelijk lijkt, is Irons de man die je zoekt.

HET DUISTERE MASKER Als in een rustig en vredig dorpje een paar kinderen verdwijnen denkt iedereen in eerste instantie dat ze zijn weggelopen. Maar als Philip, de beste vriend van Vera, verdwijnt, gaat ze op onderzoek uit. Ze ontdekt al snel Daniel Arruda Massa, dat niets is wat het Het duistere masker, Uitgelijkt. Speciaal voor het verij Syndikaat, 48 pagina’s Brabant Stripspektakel (€ 8,95) in Veldhoven verschijnt er in een gelimiteerde oplage van 50 exemplaren een versie met prent.

BOEKENKRANT.COM

SEPTEMBER 2018 PAGINA 34

BOEKHANDEL AGENDA

September 2018 7 T/M 16 SEPTEMBER

VLISSINGEN – Film by the Sea is hét festival voor film en literatuur. Zo worden er bekende en minder bekende films en documentaires getoond, competities gehouden, colleges en concerten gegeven en de gezelligste feestjes gebouwd.

Dompel je onder in het beste wat film en boek te bieden hebben. www.filmbythesea.nl

8 SEPTEMBER

HEEL NEDERLAND – Nederland telt 2,5 miljoen volwassenen die niet goed kunnen lezen, schrijven en/of rekenen. Om daar aandacht voor te vragen worden er tijdens de Week van de Alfabetisering overal in het land activiteiten als voorleesmiddagen, boekenmarkten en taalquizzen georganiseerd. Taalambassadeurs komen daarbij op bezoek om er verslag van te doen. www.weekvandealfabetisering.nl

11 T/M 15 SEPTEMBER

ANTWERPEN – Wees welkom bij de conferentie van de Association Typographique Internationale in Antwerpen! Vijf dagen en nachten lang kun je meedoen aan allerlei typografische workshops en forums. Maak kennis met een grote verscheidenheid aan hedendaagse en historische discussies van over de hele wereld. www.atypi.org

15 T/M 29 SEPTEMBER

UTRECHT – Het International Literature Festival Utrecht begint op het Uitfeest Utrecht met onder meer een boekenmarkt op het Vredenburg en eindigt met De Nacht van de Poëzie. In de tussenliggende weken kun je optredens bezoeken van schrijvers, dichters, muzikanten en theatermakers.

Onder de auteurs bevinden zich Salman Rushdie, Julian Barnes, John Irving, Paolo Cognetti, Sir Antony Beevor en Becky Albertalli. www.ilfu.nl

21 T/M 30 SEPTEMBER

HEEL NEDERLAND – Maar liefst 21 topauteurs gaan tijdens de Boekenweek voor Jongeren op Literatour: een tournee langs honderd scholen.

Daar gaan zij met leerlingen in gesprek over hun boek, over schrijven en het plezier van lezen. Met onder anderen Özkan Akyol, Daniëlle Bakhuis, Mano Bouzamour, Nhun Dam en Tim Hofman. www.boekenweekvoorjongeren.nl

29 EN 30 SEPTEMBER

BREDA – Breda wordt weer stripstad! Het laatste weekend van september wordt iedere centimeter van het Chassé Theater benut voor de Stripbeurs en meet-and-greets met honderden (inter) nationale striptekenaars, het NK striptekenen, exposities, striphelden en nog veel meer. Met de aanwezigheid van zo’n tweehonderd striptekenaars uit binnen- en buitenland mag Stripfestival Breda zich tot het grootste van Europa rekenen. www.stripfestivalbreda.nl

1 OKTOBER T/M 31 OKTOBER

HEEL HET LAND – Oktober is de Maand van de Geschiedenis, hét grootste historische evenement van Nederland. Dit jaar staat het thema ‘Opstand’ in de schijnwerpers. Duik de geschiedenis in, ontdek gisteren om vandaag te begrijpen. Laat je in oktober verrassen door lezingen, debatten, colleges, films, festivals, speciale rondleidingen, tentoonstellingen, fietstochten, proeverijen en meer.

BOEKHUIS AALSMEER

Een goed gevoel is het halve werk De geschiedenis van Boekhuis Aalsmeer gaat terug tot 1902. In de tussentijd heeft de winkel veel meegemaakt – verhuizingen, oorlog, moderne technologie – maar één ding is altijd hetzelfde gebleven: het hart voor het dorp.

Door Mirjam Mulder Angèle Aartman werkte er al acht jaar, toen ze in juli 2017 aan het roer van de boekhandel kwam te staan.

Ze maakt er geen groot punt van. ‘Vorig jaar januari gaf de vorige eigenaar aan dat hij wilde stoppen. Na lang overleggen en nadenken heb ik besloten om het over te nemen. Dus ik ben gewoon doorgegaan op de oude voet!’ Ze is blij dat de vaste klantenkring na de overname is gebleven.

Dat komt misschien ook doordat de winkel altijd al erg actief is geweest in Aalsmeer. ‘De intentie is om toch een beetje een cultureel hart van het dorp te zijn.’

Naast het organiseren van een jaarlijks literair evenement met een grote auteur als gastspreker, geven ze ook speciale aandacht aan lokale schrijvers. ‘Er wordt best een hoop geschreven in Aalsmeer. Mensen geven hun boek bijvoorbeeld uit via Uitgeverij Boekscout. Als het vrij populair is, dan nodigen we diegene uit om eens een avondje iets te vertellen over het boek.’

Angèle (midden) met haar medewerkers Marijke (l.) en Nanette (r.)

MONIC PERSOON

te denken. ‘Ik heb het geloof ik al twintig keer gelezen: De honderd geheime zintuigen van Amy Tan. Daar zit alles in, het is sprookjesachtig, mystiek… En ik ben gewoon dol op boeken over China.’ De vraag wat haar winkel uniek maakt, vindt ze moeilijker te beantwoorden. ‘Ik vind dat onze boekhandel een warme sfeer heeft, dat hoor ik ook vaak van klanten, je krijgt een goed gevoel als je binnenkomt. Ik weet niet of dat voldoende is om uniek te zijn,’ zegt ze bescheiden. Toch is ze trots. ‘Ik ben er elke dag nog blij mee als ik binnenstap. Dan denk ik: Ah, heerlijk.

Mijn winkel.’

Wat het vak zo leuk maakt, vindt Angèle, zijn de gesprekken met de klanten, soms met onverwachte wendingen. ‘Een keer zei iemand: “Ik kom helemaal niet door dat boek heen.” En toen zei een andere mevrouw: “O, maar dan moet je even tot bladzijde zoveel doorlezen!” Dat is gewoon heel grappig om mee te maken.’ De afwisseling maakt elke dag weer anders. ‘Dat vind ik nog het spannendste, je weet nooit wat iemand gaat vragen. Het is altijd een uitdaging om het juiste boek aan de juiste persoon te koppelen.’

Of ze zelf een favoriet boek heeft?

Daar hoeft ze niet lang over na

HET WITTE HUYS, RHOON

Mijn favoriete boekhandel Het Witte Huys in Rhoon vervulde een belangrijke rol in het promotieonderzoek van Petra Teunissen-Nijsse.

‘Zeker één keer in de maand bezoek ik Het Witte Huys. Het is een sfeervolle boekwinkel in het centrum van Rhoon met een brede collectie

boeken, tijdschriften en originele cadeauartikelen. Aan de grote tafel in het midden van de zaak kun je rustig een boek doorbladeren of met je leeskring gezamenlijk een roman bespreken. Eigenaresse Carina Proveniers is uitstekend op de hoogte van het laatste boekennieuws. Ze kent haar klanten en geeft persoonlijk leesadvies, waarvoor ze altijd de

www.maandvandegeschiedenis.nl

TOT 28 OKTOBER

www.hetnoordbrabantsmuseum.nl

Petra Teunissen-Nijsse signeert haar boek in Het Witte Huys

ARIANA WIJNEN

DEN BOSCH – De meesten kennen Kamagurka als een veelzijdige kunstenaar voor wie geen taboe veilig is. Al meer dan vijftig jaar overrompelt hij zijn publiek met zijn cartoons, tekeningen, schilderijen, muziekstukken en theaterperformances.

Deze zomer laat Het Noordbrabants Museum in een tentoonstelling een overzicht zien van Kamagurka’s absurdistische en vaak (met opzet) choquerende oeuvre.

tijd neemt. Ook op zaterdag! Carina kent mijn voorliefde voor Couperus en verraste mij spontaan met een Couperus-luisterboek.

Voor mijn proefschrift over de Nederlandse schrijfster Clare Lennart had ik veel (vak)literatuur nodig. Of ik nu via Twitter, mail of Whatsapp bestelde, ik kreeg mijn boeken altijd even vlot binnen. Carina en haar medewerkster Claudia leefden jarenlang mee met al mijn onderzoeks- en schrijfperikelen. In juni 2017 was Voor ’t gewone leven ongeschikt. Een biografie van Clare Lennart klaar. Ik mocht mijn boek in Het Witte Huys ten doop houden. Carina richtte een prachtige etalage in ter ere van de feestelijke boekpresentatie en zorgde voor een interview in de lokale media. Voor de verkoop van mijn boek, dat ik in eigen beheer heb uitgegeven, werken we ook prettig samen. Carina handelt alle bestellingen van particuliere klanten voor mij af. Toen een positieve recensie in de Volkskrant precies in mijn vakantie viel en het ineens storm liep, zorgde zij ervoor dat alles op rolletjes liep. De fijne koffiehoek in Het Witte Huys is bovendien mijn favoriete plek voor afspraken met andere literatuurliefhebbers.’

BOEKENKRANT.COM

SEPTEMBER 2018 PAGINA 35

BOEKHANDEL BOEKHANDELS DIE DE BOEKENKRANT VERSPREIDEN Voor een compleet actueel overzicht kijkt u op www.boekenkrant.com/boekhandels. Staat uw naam niet op de lijst, of heeft u aanpassingen? Geef het door via info@boekenkrant.com NEDERLAND AALSMEER

Boekhuis Aalsmeer ALKMAAR

Boekhandel Feijn Boekhandel Van der Meulen’s

BUNSCHOTEN – SPAKENBURG

Bruna van de Geest CASTRICUM

Boekhandel Laan COEVORDEN

ALMELO

Readshop Coevorden

ALPHEN A/D RIJN

Readshop Cuijk

Boekhandel Broekhuis Boekhandel Haasbeek Boekhandel Haasbeek Herenhof AMERSFOORT

De Algemene Boekhandel Boekhandel Riemer Boekhandel Veenendaal AMSTELVEEN

Boekhandel Venstra AMSTERDAM

De Amsterdamse Boekhandel Boekhandel de Dolfijn De Nieuwe Boekhandel Boekhandel Jimmink Boekhandel Scheltema Plantage Van der Plas APELDOORN

Nawijn & Polak Boekverkopers ARNHEM

CUIJK

CULEMBORG

Boekhandel Tomey DELFT

Boekhandel Ben Kempers Boekhandel De Omslag DEN BOSCH

Boekhandel Adr. Heinen DEN HAAG

Boekhandel Douwes Boekhandel Van Stockum DEVENTER

Boekhandel Praamstra DIEREN

Boekhandel Dieren DOESBURG

Nieuwenhuis Boek en Buro DOETINCHEM

Raadgeep & Berrevoets DORDRECHT

De Arnhemse Kinderboekwinkel Boekhandel Hijman Ongerijmd

Boekhandel Vos & Van der Leer

Boekhandel Van der Velde

The Read Shop Doorwerth

Boekhandel Den Boer BADHOEVEDORP

Boekhandel Van der Velde

BARNEVELD

Voster Boek & Kantoor

BEILEN

Boek en Buro

ASSEN

BAARN

DOORN

The Readshop Doorn DOORWERTH

DRACHTEN

Boekhandel Jaspers

DRONTEN

Boekhandel Romijn

EDE

Boekhandel Het Logboek

EINDHOVEN

Boekhandel Novita

Boekhandel Van Grinsven Boekhandel Van Piere

Quist boeken

Plantage Vermeer

Readshop Beverwijk

Smit en Co Boek- en Kantoorboekhandel

BENNEKOM

BERGEN OP ZOOM BEVERWIJK

BILTHOVEN

Bilthovense Boekhandel BLEISWIJK

Boekhandel Muilenburg BODEGRAVEN

Readshop Karssen BOXMEER

Van Dinter Media BREDA

Boekhandel Van Kemenade & Hollaers Libris Boekhandel Buitelaar

EMMEN

ENKHUIZEN

ENSCHEDE

Boekhandel Broekhuis ETTEN-LEUR

Plantage Etten-Leur EXLOO

Geerts Warenhuis GELDROP

Boekhandel van Grinsven GOIRLE

Blz. Boekhandel Buitelaar GOES

BREUKELEN

Boekhandel De Koperen Tuin

BRUNSSUM

Boekhandel de Boekenkist

Boekhandel van Kralingen

GORINCHEM

Boekhandel Rob Rozeman

GOUDA

BUNNIK

Boekhandel Van Ravenswaay

Boekhandel Verkaaik GRONINGEN

Boekhandel Van der Velde Boekhandel Riemer

HAARLEM

Boekhandel Gillissen & Co Boekhandel H. de Vries Boeken Bruna Cronjéstraat HAAKSBERGEN

MIJDRECHT

Boekhandel Mondria MONNICKENDAM

Boekhandel Van der Velde

NAALDWIJK

Steenwijk’s Boekhuys

Nimo Boek

Boekhandel Vingerling NIEUWEGEIN

HAREN GN

The Read Shop Nieuwegein

HAZERSWOUDE

Boekhandel Roodbeen

Boek en Buro

Boomker Boeken Readshop Hazerswoude HEDEL

The Readshop Hedel HEEMSKERK

Bruna Heemskerk HEEMSTEDE

Boekhandel Blokker HEERHUGOWAARD

Bruna Middenwaard HEERLEN

Bij Het Raethuys HEEZE

Boek- en Kantoorboekhandel Lektura HELMOND

Boekhandel de Ganzenveer HENGELO

Boekhandel Broekhuis HEUSDEN

Zin in Boeken HOLTEN

Heusinkveld – Holten

NIJKERK

NIJMEGEN

Boekhandel Augustinus De Nijmeegse Kinderboekwinkel Books by Roelants Boekhandel Roelants Dekker vd Vegt boekverkopers NOORDWIJKERHOUT

Boekhandel Wagenaar & Van Halem NUNSPEET

Boekhandel Osinga OEGSTGEEST

Rijnlandse boekhandel Boekhandel De Kler OISTERWIJK

Boekhandel Oisterwijk OLDENZAAL

Boekhandel Broekhuis OOSTERBEEK

HOOFDDORP

Boekhandel Meijer en Siegers

HOORN

Boekhandel Derijks

Boekhandel Stevens Hoornse Boekhandel HOUTEN

Boekhandel Wijs HUIZEN

Boekhandel Flevo KAPELLE

Boekhandel Lectori KERKRADE

Boekhandel Leeskunst

OSS

Boekhandel het Leesteken PUTTERSHOEK

Boekhandel Kamerbeek Boekhandel Van der Velde

Boekhandel van Atten Bruna Pijnacker

LEEUWARDEN

LEIDEN

Boekhandel De Kler Boekhandel Kooyker Boekhandel van Stockum LEIDERDORP

Boekhandel De Kler LEIDSCHENDAM

Boekhandel De Kler LISSE

Grimbergen LOCHEM

Boekhandel Lovink MAARN

Boekhandel Boek & Koek MAASSLUIS

Boekhandel Het Keizerrijk MAASTRICHT

Boekhandel Dominicanen DE MEERN

Boekhandel Kees MEPPEL

Riemer Barth MIDDELBURG

De Drvkkery

Rebers Boek en Buro

Gianotten Mutsaers

PIJNACKER

RHOON

Het Witte Huys RODEN

Boekhandel Daan Nijman ROERMOND

Plantage Boekhandel ROOSENDAAL

Boekhandel De Boekenwurm ROSMALEN

ZEVENAAR

ZOETERMEER

The Read Shop Express Uithoorn

Boekhandel De Kler Boekhandel Sonneveld Haasbeek

Boekhandel Kees Literaire Boekhandel Broese boekverkopers Savannah Bay

Boekhandel Someren en Ten Bosch Van den Brink Boek en Buro

UITHOORN

UTRECHT

VALKENSWAARD

Boekhandel Priem VEENENDAAL

ZUTPHEN

ZWOLLE

Waanders in de Broeren

Boekhandel van Kooten VEGHEL

Bek, Boeken & Bijzonders VELP GLD

Boekhandel Jansen & de Feijter VENLO

Boekhandel Koops VENRAY

Roojboek VLEUTEN

Boekhandel Kees VLISSINGEN

Boekhandel ’t Spui VOORBURG

Boekhandel De Kler

PURMEREND

ZEIST

TILBURG

Boekhandel Arentsen

OUDEWATER

The Readshop Oudewater

Boekhandel Logica

TIEL

Kinderboekhandel In de Wolken

Boekhandel Sprey

IJSSELSTEIN

Groenveld Boeken Boekhandel Kramer & Van Doorn

STEENWIJK

OUDERKERK A/D AMSTEL

Marjan Houtman Lezen en Schrijven

KRIMPEN AAN DEN IJSSEL

SNEEK

VOORSCHOTEN WAALWIJK

Plantage Bookstore WAGENINGEN

Boekhandel Kniphorst WASSENAAR

Boekhandel De Kler WILLEMSTAD

Boekhandel het Rozemarijntje WINTERSWIJK

Boekhandel Kramer WOERDEN

Libris Woerden WORMERVEER

Pasman Boek & Hobby IJMUIDEN

The Read Shop Express IJmuiden

VLAANDEREN

Boekhandel De Omslag

ANTWERPEN

LIER

Boekhandel Donner Boekhandel Maximus Bosch en De Jong

BRASSCHAAT

LEUVEN

ROTTERDAM

SANTPOORT-NOORD

Bredero Boeken

De Markies

Standaard Boekhandel BRUGGE

SCHAGEN

De Reyghere Raaklijn

SCHEVENINGEN

Letters & Co

Boekhandel Plukker Boekhandel Scheveningen SCHIEDAM

Schiedams Boekhuis SITTARD

Boekhandel Krings

DEINZE GENK

Malpertuis GENT

Walry

HEIST-OP-DEN-BERG

Het Voorwoord

De Boekanier Boekarest MECHELEN

Salvator De Zondvloed MORTSEL

De Boekuil

OUDENAARDE

Boekhandel Beatrijs ROESELARE

De Zondvloed TURNHOUT

Standaard Boekhandel

DE NIEUWE

DICHTER.

Heerlijk houten huis te huur in de Ardennen.

IS ER! Met meer dan 65 gedichten over Vriendschap - het thema van de Kinderboekenweek.

Een mooi onderwerp, dus dit is een BDE (Best DICHTER. Ever) gemaakt voor BFF’s, hartsvriendinnen, bloedbroeders en echte vrienden. Van je vrienden moet je het hebben en vrienden heb je natuurlijk nooit genoeg.

Zelfs verre vrienden zijn vaak toch veeeeeel beter dan goede buren hoor. Je leest het allemaal in deze DICHTER. - de BDE dus!

ISBN 9789059308022 € 6, 25 T 040 2454001

De Boekenkrant biedt haar lezers in samenwerking met boekhandel Roelants een rustiek vrijstaand landhuisje aan in de Belgische Ardennen. Het ligt in het dorpje Daverdisse. Hier is de laatste 40 jaar weinig veranderd. Ideaal voor een verblijf vol ontspanning of inspanning. De huisbibliotheek staat garant voor wekenlang leesplezier.

www.plint.nl

elling Cartoons op best ar: door striptekena l E r w invaSn uspvoartashirts, ǩ bedrukken hoodies, t-shirts ǩ

Een weekend (vrij-ma) of een midweek (4 nachten) kost 275,– en een week 375,–. Kijk voor meer informatie op www.roelants.nl

ZZZ VXYDDOVKLUWV QO ǩ ǩ LQIR#VXYDDOVKLUWV QO

Neem een abonnement!

Aanmelden kan via boekenkrant.com/abo (of vul de

bon in)

Ik neem een abonnement op:

Twaalf nummers van de Boekenkrant + alle specials voor € 30,Zes nummers van de BKJunior voor € 15,Zes nummers van de BKYA voor € 15,Zes nummers van de BKFilosofie voor € 15,Zes nummers van de BKGeschiedenis voor € 15,-

naam straat postcode land e-mail

BON m/v

DWAALSPOOR actiethriller met Alex De Klerck

Een young adult waarin liefde, spanning en wraak de boventoon voeren en het de vraag is of iedereen de vakantie ongeschonden zal doorkomen.

plaats

telefoon

IBAN nummer betaling

automatische incasso per factuur (+ 2,50 administratiekosten)

geboortedatum handtekening

Stuur deze bon naar: Boekenkrant, Visscherplein 160 K22, 3511 LX Utrecht, Nederland

BK06-18

Pjotr Een Vreeswijk thriller met

werd eerder bekroond Luca Borra met de ThrillZone en Debuutprijs Sanne 2016 Philips

BOEKENKRANT.COM

SEPTEMBER 2018 PAGINA 37

VOOR DE LEZER LEZERSADVIES Elke maand kun je in deze rubriek kennismaken met een Boekenkrant-lezer. Deze maand: Marieke Staalsmid.

Wat doe je in het dagelijks leven?

‘Naast mijn werk bij de Alarmlijn van een bank in Leeuwarden, besteed ik mijn tijd aan boeken lezen, breien, naaien, vilten, muziek luisteren en schrijf ik af en toe korte stukjes.’

Waar haal je de Boekenkrant op?

‘Ik heb een abonnement. Tot voor kort wist ik niet dat ik de Boekenkrant ook gewoon bij de plaatselijke boekhandel Van der Velde in Leeuwarden kan ophalen.’

Marieke Staalsmid in Oxford

WIN DIT BOEK

Hoe is je liefde voor lezen ooit begonnen?

‘Thuis hadden we niet veel boeken in de kast staan, maar mijn zus en ik hadden wel elk een bibliotheekabon-

WIN EEN BOEK

Als zijn broer ernstig ziek blijkt te zijn, wordt Louis halsoverkop naar een zomerkamp vol rebelse tieners gestuurd. Daar voelt hij zich ongelukkig, tot hij tijdens het grote feest een totemdier krijgt toegewezen.

‘De tijd van verplicht doorlezen is geweest.’

Welk boek zou je aan iedereen aanraden?

‘Wanneer ik een boek fantastisch vind, heb ik de neiging het te gaan evangeliseren. De boeken uit de Mijn strijd-serie van Karl Ove Knausgård waren daarvan een paar jaar geleden wel het toppunt. Birk van Jaap Robben vind ik ook prachtig en heb ik al een aantal keer cadeau gedaan.

Het verhaal raakt me elke keer weer wanneer ik het lees. En wat betreft mijn guilty pleasure, dat is het werk van Jane Austen. Zij die alleen de films kennen, lees de boeken! Dat zijn vele uren meer plezier en begin met Persuasion [Overtuiging], haar laatste werk.’

Welk boek heb je nooit uitgelezen?

‘Meerdere. Wanneer een boek me na zo’n honderd bladzijden niet heeft kunnen overtuigen, door het verhaal of de schrijfstijl, stop ik met lezen.

De tijd van verplicht doorlezen is geweest en er lonkt zoveel moois.’

Specials Naast de reguliere Boekenkrant verschijnen er ook regelmatig specials over verschillende thema’s.

BKGeschiedenis 1 oktober BKFilosofie 5 november BKJunior 5 november

WINNAAR

Kevin Crossley-Holland, Noorse mythen. De magische wereld van Odin, Thor en Loki, illustraties: Jeffrey Alan Love, vertaling: Margaretha van Andel, Uitgeverij Lemniscaat, 230 pagina’s (€ 27,95)

Wie waren de drie schrijvers verbogen in het beeld in het augustusnummer? Het goede antwoord is: Michelle McNamara, Megan Jayne Crabbe en Anne Ostby.

COLOFON Over de Boekenkrant De Boekenkrant biedt kwaliteit voor een breed publiek. Onze onafhankelijke redactie besteedt aandacht aan literatuur, spanning, jeugd, strips en non-fictie. Iedere eerste maandag van de maand verschijnt de papieren editie, die wordt verspreid via boekhandels, bibliotheken en scholen in Nederland en Vlaanderen. Tevens is het mogelijk om als particulier een abonnement te nemen en de Boekenkrant thuisgestuurd te krijgen.

Daarnaast plaatst de redactie regelmatig nieuwe artikelen op www.boekenkrant.com.

Welk boek ligt er op dit moment op je nachtkastje?

‘Op mijn nachtkastje ligt altijd een klein stapeltje boeken. Momenteel lees ik Zomerlicht, en dan komt de nacht van de IJslandse schrijver Jón Kalman Stefánsson. Ik houd van zijn schrijfstijl: beeldend en puur. Het is een prachtig verhaal over het leven zelf, in een IJslandse setting.’

VORIGE KEER

Welke drie schrijvers zijn in dit beeld verborgen?

Stuur de namen voor 24 september naar redactie@ boekenkrant.com met als onderwerp ‘Win een boek’.

Vermeld ook je naam en adres.

Onder de goede inzendingen wordt een exemplaar van Totem van Nicolas Wouters verloot.

Nicolas Wouters en Mikaël Ross, Totem, vertaling: Toon Dohmen, Uitgeverij Soul Food Comics, 128 pagina’s (€ 27,50)

nement. Een knalroze A6-papiertje met rechtsboven mijn biebnummer 2332 en daaronder mijn naam. 23:32, oftewel twee minuten over half twaalf. Voor mij een bijna magisch tijdstip om even terug te keren naar de bibliotheek uit mijn jeugd.’

Uit de zevenendertig goede inzendingen trokken we Ton van den Born uit Wageningen. Hij wint een exemplaar van Noorse mythen van Kevin Crossley-Holland.

Gefeliciteerd!

MEDEWERKERS Contact Uphill Battle boekpromotie, Visschersplein 160, k32, 3511 LX Utrecht, Nederland.

Telefoon: + 31 30 2231718 Redactie redactie@boekenkrant.com

Het team Eindredacteur: Nicole van der Elst Redacteuren: Janneke Blok, Mirjam Mulder Corrector: Christine Tinssen

Oplage 21.000

Medewerkers: Isa Altink, Anne van Blijderveen, Zofeyah Braam, Mireille Bregman, Wendy Claes, Jacqueline Coppens, Pim Cornelussen, Oglaya Doua, Jeroen van Esch, Aefke ten Hagen, Ezra Hakze, Katy Hurkmans, Hugo Jager, Lex Jansen, Mieke van Meer, Selma Oueddan, Nora van Ouwerkerk, Hans Pols, Ira Pronk, Emma Ringelding, Elisa Ros Villarte, Yannick Schueler, Nikki Spoelstra, Barbara Starink, Pieter-Jan Sterenborg, Erwin Suvaal, Carien Touwen, Sonja Wessels, Saraï van Well, Tanja Wilming.

Vormgeving: Titus Vegter

De volgende Boekenkrant verschijnt op 1 oktober 2018

Hoofdredacteur/uitgever: Jan Louwers

Informatie over adverteren verkoop@boekenkrant.com Abonnementenservice abo@boekenkrant.com Telefoon: +31 881 102005 Online www.boekenkrant.com facebook.com/deboekenkrant @boekenkrant @boekenkrant

Janneke Blok

Anne van Blijderveen

Wendy Claes

Jacqueline Coppens

Nicole van der Elst

Oglaya Doua

Jeroen van Esch

Hugo Jager

Mieke van Meer

Mirjam Mulder

Selma Oueddan

Nora van Ouwerkerk

Hans Pols

Nikki Spoelstra

Titus Vegter

DE BESTE BOEKEN VOOR JONGEREN

Duik in de wereld van de klassiekers met deze prachtige uitgave van Romeo & Julia. Dicht bij het origineel, maar perfect leesbaar. Met linnen omslag en goudfolie.

“Drie regels: niet snitchen. Niet huilen. Wraak.”

Een adembenemend boek waar veel over gepraat zal worden. Bekroond met meer prijzen dan vingers aan je linkerhand.

ISBN 978 94 6349 250 8 | € 25,99

ISBN 978 94 6349 1273 | € 16,99

“Een boek waardoor je als vanzelf in de liefde gaat geloven.” – jaapleest.nl

Hadden wij dit maar kunnen lezen toen we 16 waren.

ISBN 978 94 6349 1242 | € 19,99

ISBN 978 94 6349 1075 | € 19,99