ЙИСАТ УLА, АРТНАТ УLА, ХАНТЫ МИРЭВ НУПТАH ЯСАH! Яlаптаl тыlащ хутмет хатl 2001-мет таl вуш эваlт этты питас
Российская Федерация Ямало-Ненецкий автономный округ Газета №15 (693) Lапат хутмет (суббота), Ункер тыlащ (апрель) 12-мет хатl 2014-мет таl
Приуральский районан тащ шавиты ёх емаh хатl манас Кат щfрс няlхощъяhмет таlн ункер тыlащ няlмет па ветмет хатlhанан Охсар вошан
Приуральский район тащ шавиты ёх ураhан емаh хатl lэщатыса. Оlаh хатl совещание верса. Щита тащ шавиты ёх кущайlаl пиlан вуlыlаl, уlапсаеl эlты потартсат. Каркама па вещката рупитам ёх ишак нэпекатан юкатсайт. Хатl хуват тащ шавиты ёх касаlты
ураhан мосты пормасатан масайт. Тампуш щи мохет ураhан район администрация эlты
сохата пуватты па вуlэт оhтата ярапты ураhан нови тутаh волиты щашкан щелмат ханшlтысат. Щи щашканlаl эlты тащ шавиты ёх вуlыlаl пиlн етн машинайт яhхты юш шоппи унштыйн ныlайт. Щимащ вер Приуральский района Финляндия тащ шавиты ёх
эlты ёхтас. Щи хатаl вуlы шавиты ёх пенсия па банк нэпекlаl туhа щира lэщатты нётсайт, няврэмlаl еllы ашкуlайн утаlтыты щир lэрапсэl. Емаh хатlа ёхатты ураhан вуlы шавиты ёх леккаратан вантсайт па, касты па столовый хотан lэты ураhан, талончик нэпекатан масайт. Тампуш емаh хатl постыты ураhан Ас сыlн лот lэщатыса. Щита ветхощьяh вуlы хот lонщса. Кашаh хотан lоhты хоятат хот куща нэhан каврам шаян ищаl-
тасайт, няр па кавартам хуlаh па нёхийн lапатса. Няврэмат ураhан ёнтты лот lэща-
тыса, няврэмат шэhк аматман ёнтсат, няхсат, рэп эlты хаттлисат. Соткем каш верты хоят емаh хатаlан арысат па яксат. Туса верам тайты сохlаl этаlтыты вуlы шавиты ёх сценая этлисат, хой мохет умащ, арсыр па хорам выставка lэщатысат. Касапсайlаl иса уlты щиран хащсат: ухаl наварсат, юх кат пелка юращман
таlсат, тынщаh сува ёваlсат, пертыщиман юращсат па вуlыйн кассат. Кашаh нох питам хоят ишак нэпекан па мойlапсайн юкатса. Мет ун па тынаh мойlапса щит lонщ хоп – снегоход ус. Щи емаh хатаlан мохет юрlаl, тусlаl lэрапсаllаl, хоl яма щутщисат. Валентина РОХТЫМОВА ханшам айкеl па верам хfрат
○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○
Паюта нэмпи факторияйн тащ шавиты ёх няврэмат ураhан яlп утаlтыты хот – «Паюта» пуншса. Щит центр кочевого образования питаl. Щи хотан вуlы шавиты тахайн рупитты хоятат няврэмlаl утаlтыты нётты питlайт. Утаlтыты хотан уl кат ят (два корпуса): утаlтыты класс па ай садик (минидетский сад). Щита компьютерный па мобильный связь, лазерный телевизорт, мультимедиапроекторат, цифровой микроскопат, ош lэрапты ёнтапсайт па lуhатты нэпекат уllат. Мет оlhа щи утаlтыты хота Лаборовой тундрайн уlты хоятат ёхтыlысат. Хуlамтаlпи Вениамин
Марина Яр верам хfр
Кочевой ашкуlа пуншса щита Приуральский район администрация куща эlты ун электромобильн мойlаса. Приуралье тащ шавиты ёх совещанийн районный администрация управление образование куща нэ Галина Кропотова яlап закон эlты ястас: анти па ащи верытlатан пирыты, муй щиран lын няврэмана утаlтыты. Тащ шавиты хотан рупитты хоятhан няврэмlын такlы нэмаlт хоятан ки ант верытlайтан нётты, lын няврэман ёlан утаlтыты хащты верытаl. «Щиты няврэм анта утаlтыты хотан утаlтыяl. Няврэм уl па утаlтыяl, антеl, ащеl пиlан касlыман, – куща нэ ястас. – Щи вер
lэщатты ураhан антия па ащия, няврэм ки кашащаl, управление образование куща хоща яhхты мосаl. Щаlта ашкуlайн потарты мосаl, хота промежуточный аттестация верты питlат». Ёlан утаlтыты няврэмата кашаh таl па няврэмат иты экзамен маты мосаl. Экзамен ки ант маlат, ёхlы школая уlайт. Ин Приуральский районан хутхощьяh няврэм ёlан, вуlы хотан утаlтыlат. Lый ищи lаваllаят яlап «Паюта» утаlтыты хотан. ИА «Север-Пресс» эlты ёхтам айкеl Валентина РОХТЫМОВА толмащсаllы
2
№15 (693) Lапат хутмет (суббота), Ункер тыlащ 12-мет хатl 2014-мет таl
Тащ ёх рупата Эдуард Романович Сандрин тащ хотан рупитты питмаl хольмаh моlтас таlа йис. Школа юпийн армияя яhхас, щаlта Пулhавта вуlы леккара утаlтыты манас. Зооветеринарный техникум етшаптас, ёхи совхоса рупитты вохса. Вуlы леккара хус вет таl рупитаl. Тампуш товийн тащ ёх емаh хатlа Пулhавт воша ёхтыlыйс. Вуlы шавиты верат эlты lув пиlаlан потартсаман. – Эдуард Романович, муя наh тащ хота рупитты мантсан? – Ма щита энапсам, ай тэlан вуlы хотан яhхсам, ащем-антем пиlан. «Мужевский» совхосан ащем рупитас. Оlаhан ащев девятый сынский хотан ус, ма школая щи порайн щиlта усайм, юхат первый бригадая питсат. Ин ма первый бригадайн рупитlам. Еlпи хуlам тащ ус: первый, третий, пятый, ин и тащ хащас. – Муй веран щиты тыйс? – И тамащ таlат еlпи уllысат. Атом товийн таlаh тащ антома йис. Щит 1999мет таlан щиты ус. Тащ шимlа юваман хоятат вуlыlы питыlысат, онас таlты хопты хоlна антом ус. Хотат кев унты ант ёхатсат, хота вуlыlаl рыйсат, хотlаl щита хащсат. Тащ шавиты ёхlаl велмаща утща тащеl нюхаlман мантсат. Ямшак мув унты. Щаlта кимет ёхтам тащ пиlан яха пиlтащсат. Хащам вуlэт эlты и тащ верса. Там товеl ищи хой вантас. Сора мелка йиl ки, ям lуlн. Щи таl ищи куl lонщ ус. Щаlта кера йис. Вуlэт порвоя вуратlат. Юх вош онтасан иl лакнапlат. Оlаhан хоты керан шушиlыlат. Хатlаlан хошма йиl па иl лакнапlат. Щомlы вой, иl lоllа, нох ант шитаl. Кат метра куl lонщ эlты муйн шитаl, вуратты щираl антом. Веlмаhшак отат нох эllаlат, шуhхатlат па нох шитlат. Харшак тахая питlат, нох эllаlат. Туlас хоща, тэвlам lонщ хоща ямшак, так. Тампуш ищи атом таl. Ма хуllыlэм, каман кем щёрс вуlы антом ур ёх мув пеlа. Сусан саран мув эlты там пелка ёхатмеван, lонщ оlаhан питыlымаl. Щаlта ерта ювмаl, щаlта роман ищкия йиl, еhка потlа, мува хоl ханмаl. Тухаl тахайн куш ям. Ерт похаl ант манам тахайн ям, сорам лотат уllат. Щишан, таl уlты тахайн вантыман яhхlув. Хота lэщаlаl вуlы хирты щиран. – Хоты нын вантыllын? – Соhхепан вантlыllув. Еhк ант тайl ки, щита вуlы lапатты рахаl. Еша куш ай еhк сэмат тайl, ищипа шеhк сорам антом. Еhк уlты тахайн иса тохи ханман lойl. Щит хар тахайн щиты, шик унт хоща хоты хоlна ямшак. Lэпас онтасан, ерт эlты ищипа сай. Ин тащев щимащ тахайн щи уl. Моlхашак мелка ювантыйс па ям, вуlэт хирlат. Щишан, там тыlащ хон lэlат, шеhк рыйм кем антом. Вантыман хоты мохты щи ям. Хота хирты хорпи, тохи ховаккаlув, яма хирlат. Аl щиты хон канш-
ман, кер эlты нох эllыlат, муйн катаllайт. – Округ эlты тащ ёх ураhан нётопса lэщатам: вуlэт lапатты комбикорм, витаминат. Нын моlтыйн мийlыlайты? – Кущайт эlты айкеl ёхтас – вуlы lапатты соl, комбикорм тувам. Туп щи комбикорм аран lапатты ант рахаl. Эlты lаваlман ки, веlщи. Щомlы вуlы, ар lэl
вуты щир антом. Морт арат. Ар хоят питаl, йиты охев па шимlа йиl, ая верlа. – Ин нын тащанан муй арат вуlы? – Щорс хуlамсот моlтаскем совхос вуlы хащман ус. Шоши хоят lапатсоткем: яhхты хоятат, куртаh хоятат вуlэт. Иуlты кат щорса йиl. – Ин хут таща йис, еllы па муй номас уl?
Сельскохозяйственное предприятие «Мужевское» оlаh тащ хотан рупитты ёх: С.А.Озелов, Э.Р.Сандрин, В.Н.Озелов
ки – хоlна раканаl. Ар ки моштаlат, lэlат па хонlаl уна йиlат. – Нын муй щиран lапатlаllын? – Лакки ёваllэв, lув нёlыlэl, нох акатlэl. – Эдуард Романович, наh рупитlан вуlы леккара па пастуха. Вошан ант уllыlан? – Нэпекlам lэщатты воша яhхlам па хота манlам. – Наh тумпенан вуlы леккара утаlтыйм хоятат нын хотанан уllат? – Антом. Катра аршак хоят утаlтыйс. Ин хоты пенсия ванамисам, манэм пелатты хоят антом, тащ хотан яhхты ант кашащlат. – Вуlы хот вер ант уйтlэl, таhха? – Тохи, ванты, и карlыlа ки, веlщи. Рущат ищи рупитыlат, утаllат. – Вуlы хотан наh щирэнан ям уlты? Яhхты, рупитты? – Ям щи. Вошан шаhкапан уlты ант артмаl. Тута уйтlэн, муй верты верэн уl. – Там порайн хоятат туп пенсия питlат, мохты нык хащlат. Lув ант lаhхаlайт, мосаh па партlайт. – Мосаh па щиты. Еlпишак совхосан яh тащ ус, ин хут туп хащас. Щишан, мосаh, пелатты хоят уl. Хой хащаl, хой па уты манаl, пелтащlат. Вуlы па шимаl, щишан, ар хоят совхос хота
– Хой, ма хуllысэм, тащ lутты утщиlат. Щимащ айкеl ус. Ур ёх эlты, таhха. Щаlта лунщийс. Кимет айкеlан па хор lутты утщиlат, ур пелатты ураhан. Шимаlан, соткеман, катсотан. Лакки тащат хуват уты ураhан. Щи щиран ищи ям. Щит хоты катра хоlна муh опращlув хошсат. Lув кутlаlан пелтащсат. – Муh тащlув эlты ур ёх ищи уйlыlат? – Таlта ищи тутlысат. Шимаl, хускем вулы. Машиная lэlсайт, тохи тусайт. Щит Пулhават тащат эlты ёхтыlысат. – Щиты тащ энмаlты номас хоlна уl, таl ям питаl ки, мув ям питаl ки, вуlы энамаl? – Вуlы энамаl. Щаlта кимет айкеl уl. Саран мув пелка, Кев тум пелка муhев ант эсаlты айкеl уl. Матты ки муh мув юкана ант сохаптаlув. Щит lэрапты вер уl. Ант ки эсаllаюв, муh мувеван уlты питlув, Кев питаран. Тум пелак па, каман пуш тохи ёхатlув, муh яhхты мувев хоlыя lапатты, нетайl нуша. Мосаh, шоши тащаh ур ёх яhхlат. Нёта энамты ветхощьяh таl мосаl. Нэ вуlы суюв муйн энмаllаllы, хонаl яма ант ки lэl. Суюваl щомlы, энамты кумаl антом, мет юхат нохты муш эlты раканаl.
– Еlпи па муя саран мува яhхты питса? – Щит пеlhа, пирам эlты хурыман. Кев тум пелакан хар, ёлах, унт антом. Пеlhа сыс щи яhхlа. Ин, щишан, тута ант шактыlаюв, lув мувеlа lуhатlэl. Там пелакан ищи lэщаlаl, ант ки эсаllаюв. – Кев тум пелка яhхты вер щит катра тэlан, совхос еlпийн яhхам юшат? – Еlпи яhхам юшат. Хоlна еllы яhхсат, опращlув щарса яhхиlысат. Щи юшат ин яй суматан этамат. Вуlы тумтак ураhан, соlаh щарс йиhк инщты ураhан щиеlт яhхсат. Щишан, катра вуlэт тумтакат усат. Каматса хатаlан аса касаllат, тохи ёхатlат, хув ки, тыlащ шуп туп уllат, ёхи керlаlат. Рув порайн, атом порайн вуlы тащ щита тайlэl, ёхи йитэlан тащ тумтак, нэмоlты муш антом. Юхат щарс пеlа яhхты ант питсат, вуlыlаl вевlыя йисат. Ур ёх яhхlат, lув щи пелакан уllат. – Ин щимащ юш верты ант рахаl, таhха? – Ин щи юшат уйтам ун икет антома йисат. Ай ёх ант кашащlат. – Ун хоятат ин тащан ант яhхlат, хоlна верытты lоват хоятат уllат. – Уllат. Ма веhам ики похаl хоща нётты ёхатаl, мохты щи кум, юш аляl. Юш этаlтыты щи мосаl. Хоlща lуh юш уl. Нюрам манlан, нюрам тум оlаhан lуh юшаl ахоlща lоhаl, амуй юх вош эlты lоhемаl. Щита воhхапсайl уйтты мосаl. Ай хуl тайl таhарыйн сэhкlа. Айтэlан сэhкlа, таhарэl щиты ныlа. Юх воhхапса ищи, воhхапса ант ныlа, ухан лоп овамlа, наhк ухан, хуl ухан. Юхаl энмаl кепа, катра воhхапсайl уйтты хоятан ищипа моштаlа. И хуl вантlэн, тута па и хуl, яна, lуh юш щи уlмаl. Щаlта катра юшат катра икет уйтсыlаl, хоlща манты. Атом порайн ёхатlан, сойм тай эlты ушты мосаl. Паlшак вур эlты lарыlат. Сойм эlты lарыйl, наман йиhкаl ун, тута па ям ушты, сорм. – Наh щи верат иса номасан тайlыllан? – Яhхиlысув, щишан, уйтlыlув. – Наh похhан тайlын, матты хоят тащан яhхты утщийl? – Иlампа, утщийl. Армия эlты ёхтам похем вуlы леккара утаlтыйl. Яhхты номас тайl. – Lув пиlаlан щаха яhхты ищи мосаl? – Мосаl щи, ма юшан альlэм. Там рупатайн мув, юш уйтты мосаl. Ант уйттыйн, унта манlан, хоlты тапты верытlан. Уйтты хоята ёханlаl, lорlаl lэрат. Ант уйтты хоят па утаlтаl, инщасаl, ищи карlаl. Lухсаlан, яха рупитты хуяlан алиlыlа. Ант уйттыйн, таща манаl па, lув тапаl па тащаl уштаllы. (потрэман еllы па уl) Клавдия МАКАРОВА ханшам потар па верам хfр
3 Хоты муh Ващьёханов курта яhхсув №15 (693) Lапат хутмет (суббота), Ункер тыlащ 12-мет хатl 2014-мет таl
Ханты хоят, ванта, иса Турма пойкащман уl. Щи эlты, таhха, ин там унты уllув, няврэмlув энмаllув, ояhа еllы уlты номас тайlув. Ун кер тыlащ lапатмет хатаlн ханты мир, куш lув Овс муват пеlа уl, куш Нум муват пеlа – иса Ворhа нэ емаh хатl постыlыйl. Уна пеlа ювом хоятат ястыlат, Ворhа нэ емаh хатl щит Каlтащ Аhки емаh хатl уlтаl, Ворhа ими хорасн lув Турам эlты иl охlытаl. Каlтащ Аhкев юрн нэhат няврэм саhкаlтаlат, lув онтасаlн няврэмат эномlат, кура питlат, уна йиlат. Туп Каlтащ Аhкев уятl, муй хуват хоят уlопсайl еllы туllы, хоты уlты питаl. Шоши мир йис верат-пищат шавиты ОЦНК хоща уlты центран рупитты ёх (Наталья Михайловна Башева щата куща нэhа уl) Ворhа хатl постоман, округев вошат-куртат хуват иса яhхи-
lыйl. Хащам таlн муh Паlвоша яhхсув. Ин там таl па Ващьёханова юшев поныlысэв. Ям хув юшев ус, аlаhсахат, нийl щёсн мантсув, ёхlы па туп ихощьяh щесн ёхатсув. Куртаh хоятат муhев шеhк lаваlтсат, культура хот ов хар хорампмеl: хорам охшамат ханши иты тахартмеl, охшамат кутн па шарикат эсаlмел, щикем хорамаhа па умща щит вантасас. Муh ищи хун порайн щиты Центрэв ов хары lэщатlэв. Культура хот куща нэhа щата Валентина Ивановна Чупрова уl, lув шеhк каркам саран нэhие!
Икет, похат юх па таллиlысат. Щи верн мет юраh Виталий Озелов уlмаl, лув юпеlа Николай Кондыгин питас, хуlмет па Александр Рябиков ус. Нох питом ёх иса мойlопсайт вусат. Няврэмат па яма ёнтсат, аматман ёнта питыlысат, мет ощхуля па ай ворhаята усат, ай ворhайт иты увман, касман, хухатлисат, маты ко-
Щаlта ов харн ур хот lонщмеl, ур хот пуhаlн па рат хар вермеl. Ун кев пут рата тахартман ус, нэhат хуl lэщатсат, щаlта хуl кавартсат. Муh па пормасlув хират эlты нох таlсыllув, мосты щира lэщатсыllув, шай йинщсув па нях-каш верты щи актащты питсув. Воштэl хоят, рахаl ястаты, культура хот пуhlа ёхтас, Ворhа ими емаh хатlа. Муh иса яха нийl хоят Ващьёханова яhхсув. Хоятат хущман па сценая артистат вохман, Наталья Ребась па Александр Терентьев усhан. Йис верат, йис пищат эlты ант ёрэмиlыlув. Каlтащ Аhкева пойкащман, вошаh хоятат сумта щашкан шукат ярсат. Нумастэман, и хоят ант хащас, хой щата ус па сумта щашкан шук ант ярас. Щи сыс па Наталья Ребась сумат эlты хорамаh арl тувемисlы, Роман Прокопьевич Ругин ясhат хуват ханшам ар. И вошаh эвие па Ворhа хора lуматлиман ус. «Ворhа ими» няврэмата каlащ карат ортас, мин па Антонина Ануфриева пиlн па lувеl нётман, мойlопса каlащат няврэмата тутлисман. Иисус Турам Ащи пеlа эваlты хоятат ищи lапатмет хатаlн, ун кер тыlащн Благовещение ун емаh хатl тайlат. Щит ураhан муh пиlэвн саранат па яhхсат: Александр Алексеевич Терентьев па Валентина Ефимовна Елобаева. Lын саран ясаhан па умащ арlын арыстын. Ханты мир хоят умща якаl, сотщира ёшlаl тутлиllы, сотщира курlаl пономтыllы, сотщира карэмийl. Куш нэhат хорамаhа якlат, куш ху хоятат вуя. Щи якат йис пора эlты тайlыllув, ин па
ант ёрэмиllув, па еllы туты номас тайlув. Щи йис якlув па мир хоятатн, умащlоман, тайlайт. Ващьёханов хоятат па муh пиlэвн яксат. ОЦНК артистlув Вячеслав Озелов па Валентин Вальгамов ху хоят якат яксат, нэhат па Антонина Ануфриева па Надежда Конева пиlн якlаl тусlаl, жюри вантас, хой мет хорамаhа якас. Нэhат кутн оlhа Раиса Конева питас, кимета
манда оlhашик питаl. Няврэмиет иса мойlысlув, книгаят па ёнттотат вусат. Вошаh нэlув па арысатяксат. Людмила Ильинична Кельчина пиlн арыты нэhат (йис ханты арат арыты группа «Ас хорам нэ») каматса умащ ар тувемисат. Щаlта каматса нэ па вуlы ёх як яксат. Куртаh хоятат ураhан Вячеслав Озелов па Валентин Вальгамов хоlна концерт верыlыстан, и ху тус якlаl тус, кимет ху па тус арlаl арэмийс. Антонина Ануфриева па Наталья Ребась lынана па нётсатан: арыстан па ощхуль потрат тустан. Муh, яhхом хоятат, ям номасн ёхи ёхатсув: емаh хатлэв яма постасэв. Па щи элты амтатлисув: щи умащ хоятыет Ващьёханован ултэл, хоят пела ямат, молты вера иса ёшлал понылыллал, муhева иса, емаh хатл постоман, нётопса верылысат. Ващьёханов хоятыет! Моlты верlын иса туhа ат lойlат! Таlаhа уlаты, Турам Ащевн ат шавиlайты! Надежда КОНЕВА потар ханшас, хорат па lув вусlы
Инна Лонгортова ус, хуlмета па Алла Варопаева питылыйс. Нох питом нэhат мойlопсайт вусат: яlоп нуй сахат ёнттты нуй, шай йинщты анат па па пормасат. Нэhат якты порайн Валентин Вальгамов нарасlыйс па «Куринькайl» арыйс. Хоlна па касопсайт верыlысув, вошаh хоятат канаткел кат оlhа таlсат, икетпохат, юрlаl артаlоман, гиря нох аlмиlысат. Щата ищи каматса ху нох питсат: Альберт Хамитов нийlхус пуш гиря нох аlмиlысlы, Семен Конев – сот вет пуш, мет ар пуш гиря нох таlты верытас Анатолий Беляев – сот хут пуш.
4
№15 (693) Lапат хутмет (суббота), Ункер тыlащ 12-мет хатl 2014-мет таl
Газета
«LУХ АВТ» Адрес редакции: 629008, ЯНАО, г.Салехард, ул. Подшибякина, 17 (34922) 4-68-03, 4-68-63 Е- mail: luhavt@yandex. ru
Сэв лыпат Валентина Рохтымова ханшам хfр
Имеhан-икеhан уllатан, и эви тайlатан. Соткем вуlы тайlатан, вуlы хотн уllат. Ипуш ийики имеl пиlн ун воша яhхман, эвеlа сэв лыптат lутман. Эвеl сэв лыптат сэваlа туна-щира lэщатlаllы, иса шавиман тайlаllы. Таlаh lун вуlы хотан уllат. Ин икен ипуш ястаl: – Па тахая касаllув! – Па тахая касаlты хоты щикуш касаllув, – эвеl нюхмияl, – сэв лыптэм, ты сохаl иlпия, хула иl lонас. Амуй шомая, ант ныlа, уятты ант верытlэм. Сэв лыптэм, – ястаl, – кат ёхартаh лыпат ус, норы иlпия ты иl lоhас. – Па щи, эвие! Сэв лыптэн иl lоhас ки, ям щи, хот лот эlпа ат питаl.– Ащеl ястаl. – Касаllув па, каншты ям питаl, мохты ныlа. Щиты ки, касаllув, няврэмем, касаllув па веlщи лыптэн канши, хот воl эlпа ат питаl. Я, хотэl паватlэl. Па тахая касаllат, яlап тахайн хоllат. Кимет хатlа йиl, ин эви ащеlн ухаlн кирlа, кат ханшан хоптыйн кирlа. Ин эви моlхатl хот воlаlа манl. Лыптаl каншты. Сэв лыптаl щи lоват щи мосаl хоты. Щаlта хот воlаlа ёхтас. Щи каншlаllы, щи каншlаllы сэв lыптаl, куртсаllы каншты, нэмоlты антом. Тохеl вантыяl, тыеl вантыяl, сэв лыптаl ант ныlа. Имоlтыйн шанш вурl эlты кущатlа. Кущатlа па, охаl нох аlэмаllы. Ёхlы пеlа аhкармаl па – нови хоптэн ху lояl. Нови кувщаh, нови порхаяh ху ёхатмаl. – Эвие, муен каншlан, имеhан-икеhан эви? – Ты ванашак ин нови порхайh хуйl шушl. – Муем каншlам, сэв лыптэм моlхатl сохаl хула иl лакнамтас. Сэвем иl тахарlас па, лыптэм иl тохнамтас. Сэв лыптэм каншlам. Ащем, – ястаl, – сэв лыптэм каншты ураhан пуhlа касlас. Ин ху посl эlты, амуй лытов эlты сэв лыпат ким этаlтасlы, ястаl: – Там муен сэв лыптэн. Сэв лыпат тохи эвия шашапlаllы: – Эвие, та, лыптэн вуи, та! Эвие лыптаlа ниншапаl па, ин ёшаl иl куншемаlа щи хуяlн. – Нэмоlты хоlта ант манlан, – ястаl, – хоlта манlаман, яха манlаман.
Юва, – ястаl, – турам уlты оты пиlа наhен вуlэм. Яха уllаман. Сэв лыптэн наhен ёхlы маlэм. Нэ тайlам куш, ими тайlам куш. Кимет имия вуlэм, – ястаl. Имем хатl эви, lапат няврэм тайl. Щи имеl таям ураhан, щишан щи кимет имия питl. Турам уlапса муй хорпи ус, там уlапса па щи хорпи. Ин эви, щиhанща, муйкем lувеl атом куш, нэмоlты пищl антом, кашащаl. Хоптэh ухаl ант рахаl патн вуты. Иlта мув вуlы нох хоlта рахаl. Ханшаh хоптэh ухlаl lойман хащаl. Ин эви нови хоптэh ухlаlа lэlаl. Ин lыlаh Lух вуlыlаl нёхтаllы, щи манlатан. Хоlта манаl, вантмаl? Ешавуl, щинанща, ащеl ёхатаl. Щи lавlасас, lавlасас, эвеl амуй хува манас? – Ешак Сорни, эвием ухlаl таlты lояl, Миш ёхаl пиlн таhха манас. Тумеhан хуван-ванан lэlапсатан па манман. Lыlаh Lух, посаh Lух ин вуlэн ухlаl тохlа нох щи эllаl. Ин хуlам нови хоптэh ухаl тохаlн энамlа, тохаl шупан нох щи эllаlтан. Иуlты хухаlты паlаh пиlн нох катlастэl lампа. Ин нэ ванттаlан – иlта мувl иlн щи хащтаl ныlа. Ешавуl нох щи ёхатlатан. Нох ёхатlатан. Ищи хорпи унтаh мувие, ищи хорпи вуlы, ищи хорпи нюрмаh мув, ищи хорпи соймаh мувие. Lув мувl хоты иlн щи хащмаl ныlа. Хув манlатан ван манlатан, ипорайн порхаян хуйl вуlыlаl щи lойlат. Тохи ёхатlатан. Кат хот lояl. Кат вуlы хот щи lойтан ныlа. Тамшак хотаlа, хот шанша lощаlтаlа. – Наh, – ястаl, – там хота ёхи lоhа. Нан хотэн
Учредитель (соучредитель) Департамент внутренней политики Ямало-Ненецкого автономного округа (ЯНАО, г.Салехард, пр-кт Молодёжи, д. 9) Газета зарегистрирована Управлением федеральной службы по надзору в сфере связи, информационных технологий и массовых коммуникаций по Тюменской области, ХМАО-Югре и ЯНАО 19 апреля 2012 года Регистрационный ПИ № ТУ72-00558
там питl, – Порхаяh Миш хуйl ястаl, – тум хота аl lоhа. Нёхеh lапат там хатl эlты lуhты, ты иl lоймен пуляh. Таlта сахат lуhты, lапат хатl там хотэнан уlа. Нияlмет хатаlан веlщи поры верlа па, веlщи кат нэ яха яhхты питlатан. Ёlан, – ястас, – там хотэна lоhlан па, хотэн хошам, тутэн lэl. Lэтотэн пасанан хувн таща верам, тащ омасаl. Аl lэты пасан пуhlа хатытlыlан. Верты от хоlта манаl. Ин омасты норэн щунаl нык нёхтаlэн, щита сунаl lыпиян нёхас па вой сох тэlыя. Турам сот от тайl. Муй lэты нопсэн ёхатаl, щит lэва. Муй тайты нопсэн ёхатаl, щит тая. Муй верты нопсэн ёхатаl, щит вера. Тум хот хоща хоты нан верэн антом. Ма хоты, – ястыяl, – кашаh хатl яhхты юшем там. Кашаh хатl мувем lарытlэм, керытlэм. (Урт, таhха.) Матты хатl, матты йирl ант вантlэм ки, хота моlхатl ант вантсэм, хаlэват па щи пелак йираlа манlам. Ма верэм щи. Наhен хоты ястасэм, ма ясhем шоппи аl вуи. Щаlта ин хуяl манас, аl антом. Ин нэhен ёlан омасаl. Щикем кашlы lувеlа. Щи арат кашlы lувеlн. Тум хотн хоты нэ щи щащl. Щикем нэ пиlн потартты lаhхаlа. Муй щирн утща уlты там хотн? Таlаh lапат хун хоlатаl? Тум хот lонтыяl, карыяl, тум хот щикем тэlаh щащаl. Хоятаh щащаl. Няврэмат аl солэмаlат, аl лолэматэl щащаl. Тумхотн тэlые хоят щащаl, ун имеl хот щит щи. «Яhхlам сары тум хота. (Lапта ювмаl антом, кат-хуlам хатl туп ус). Муй щирн утща уlты там утща хотн». Тохи манас, ов нох ху-
Тираж 700 Заказ 0210 Подписные индексы: на год - 29925, на полугодие - 84611
Газета вышла в свет 12 апреля 2014г. Подписано в печать 10 апреля 2014г. по графику: 17.00 фактически: 17.00 Газета выходит по субботам Цена годовой подписки 96 руб., в розницу не распространяется
латlаllы аяlтые. Ов хул эlты ёхи аhкармаl. И нэ омасаl. Охаl lарпитмаl па, охаl куншмаl. И ох пелкаl lарпитмаl. Хот lыпеl аl волияl, аl хутlыяl, хатl хорпи. Там нэ пеlа аhкармамаlан, ин нэ хонша раканаl. Иl раканаl па, ин няврэмат солатlат. Хоllаты питlат, аhки раканты кеман. Щитаlн, самаl манаl па, ин нэhие ёхи хотаlа манаl. Шошия уlты хатl эви хонша раканмаl пуляh щах манмаl. Ин, щиhанща, моlты хув антом, катlэм-хуlамlэм хатl туп хащас, ин нэhен хоты нэрыяl. Ин ешавуl хуйl щи ёхтамтас, щиhанща. Тум хота щи манl. Нэ полщаhан ляксаlа, нох раканаl. Ин нэhиеl нох раканаl, эhаlман нох омасаl. Порхаяh Миш икен ин кимет нэhаl хоща манаl. Ястаl: – Lэщатыя, lуматlыя, ясhем шоппи вуншсэн, – ин ху ястаl. – Манlаман, матты мув эlты ювантысан, щи мува, щи уlты тахаена туlэм. Атмащ муя усан? Муя ант хуlантсан. Ясаh муй щирн шоппи вуншlа? Яма щи ястысэм, яма щи потартсэм. Ин щиhанща кашlыпушlы, моlхатl нови хоптэh ухlаlа lэlас. Иl ёхатсатан па, lуhа ювмаl. Lуh щарс кутпа туса. Порхаяh Миш икеlн ин сэв лыптаl lувеlа ёхlы маса па ястаса: – Ин щарс кутпа наhен эсаllэм. Вунша юва. Щарс йиhка эсаllа па вунша муlатlа, вунша версаllы. Ин нэhен хуlа йиl. Щиты щи ущман щарс хуват манl. – Ай вунш паlат пох тая, ай вунш паlат эви тая. Хуlа уlа. Щишан ин ай вунш ханты эlты тыям хуl уlмаl. Ин щи аhкеhаlаlан, ащеhаlаlан ипуша луттаса. Ин lын па совапlатан. Па щиты щи утща парlатан. Эван нуман яма ус ки, нумаlта мосаh шависайтан. Па ищи атам вер верас хоты, атам верэн ям хун тайl. Ин порхаяh хуен нови хоптыlаlа ёхи lэlапаl, и нэhаl пиlн па еllы щиты щи уllатан. Ин унты уllатан. Мув кератты Lух уlмаl. Щи. Анастасия Николаевна ЛОНГОРТОВА шуhат потартыйм монщ нэпека лэщатсаллы Зинаида ЛОНГОРТОВА
Издатель Департамент внутренней политики ЯНАО (629008, Тюменская область, ЯНАО, г.Салехард, пр-кт Молодёжи, д. 9) Отпечатано в типографии ГУ «Северное издательство» (629008, г.Салехард ул. Ямальская, 14)
Главный редактор Кельчин Г.П.