2005 - 2015г.г.
№ 20 (4669) 2014 поS май ирыS 17 яля СУББОТА
Май ирыs 9 яля - яs сярs ниня иленаaэ хэбидя яляваd
1941 похона, тамальaгана теда мэта яваd Союз Советских Социалистических Республик мале сидя aэнда ниs савовна нулотась. Россия янаd хавна тамна юкад вата самбляaг республика няюнаd нятаць. Хуркари явоd тяхад яваd вэвако сэвхаdна
маниенаd хибяd aокаць. Тидпойd илеваваd ихиняндоs вэвась. Тамальaгы янаd ервd aодьриs табdламбидонзь. Неноховавна Германия няs нибя сайнорма нямна Адольф Гитлер, няби Иосиф Сталин 1939 похона падартs пидтеdмидиs aабтэйдинзь. Советской Союзанаd терd тикы пуд таaгамъядаць. Германия саюd Европамs хавыда пядонзь. Хэвхананда aэда ёd малs няюнда сюртейдась. Ватомда ниня савута ёd пикцянда хадаs aылs тайпадаs тоdолхыдась. Яd ярумаць, Адольф Гитлерs aудада ямбумась. Вэянs харвана солдатда Испаниянs, Франциянs, Италиянs, Африканs aэдарамбидась. Таняна хаевэдоs яaгусь. Фашистd яs падартs сырпатоs, СССР aарка няръяна лабсаaэ маниесетыдоs. Янаd илебцамs хамзавандоs хавна, маняd ненэциенаd коммунизмамs сертабиць. Адольф Гитлер тикы илаs яs сярs нимна лехэбтавамs саць сэхэдадась. Aудамда тидкуць янаd няюs понs
сырцеты. Такла саюда етриs янаd варанs тэврамба пяйдась. Европахана сейдоs ниня пиннаd сэрd луцаd танявыd. Яваd лэтамбадаd солдатхаdнаd вадамs тэврамбадаd хибяd тэвормыd. Манзь пэрмыd, тадри Адольф Гитлер СССР едs aудамда саdнабтаaгуда. Тикыd хавна Японияхана такла манзаранаваd Рихард Зорге сайнормаs тальняs мимахад aаниs теневавы. Таняд юнмs aэдарамбавы. Иосиф Сталин aобнзерs нибя сайнорма нямна няdамвы падаркандиs саць пунрёвы. 1941 поs маaгтыd ирыs 22 яляхана яваd хонравдавэйs, хубтыхы тет часхана Германия саюd хонёда солдатханаd санавыдd. Хуркавна aодd тикаривна сяdна хадавнидоs, янаd солдатd тунидоs няdамвыd. Адольф Гитлер aулиd паромба яваd марманs харвавэда. Мале Нюдя Пэвдей ирыs нерденя яляхаdна Москвахана сэрd юномs мэць пыхыдамда мание тасламбавэда. Солдатда вэнекодревs пырьтавыда.
Тад санавандоs пэ сятs тебна тоdолахаd aэвыd. Тикаривна янаd солдатd Германияs саюd сялравыдоs. Хусувэдоs пыхыдамда нись сяйs енермы. Фашистd тэри пысавыдd, нядандоs саць тянё солдатd, ямдоs aэдаба варемдоs мэdмыd. Неноховавна Беларусияхана aэда Брест мармs немецd таминандоs хана яdамвэдоs. Теда маняd иленяaэ яваd aэдабавы солдатнаd едs aэвнаd хаdаврамбиваd. Маняd Ямалхаданаd сайнорманзь хэвы ненэциенаd aобтаремs таняd. Тюку похоdна Елена Николаевна Окотэтто, aарка няваd ея мякданда солдатaэ хэвы нита aэва лыd пюрaа. Пыда сайнормы нида тиd: Ласа, Вэсана, Пебяко, Пялик Салиндерd, Леонид Мамеев. Пуняs aопойридоs, Ласа Салиндер товы.
Май ирыs 9 яляхана Германия хадарэяць. Ервода хуркасиd харасиd выдараdмандоs еdэмня падартs пидтеdмидоs aабтаць. Яs сярs ниня саюd сайнорць aэвадэйдаць. Тикы ялэ нибянаd юрванаd еdэмня хусувэй поs май ирыs 9 ялямs илебядё ядабтасетываd. Салехарданаd терd илебей aамдэдоs, плакатd, лозуaгd няdамба aоб тута тунs тэврасетынаd. Нерде aармы сайнормы ненэциенаd aэдарасетываd. Хайладоs сидя падуманандоs хайнасетыd. Маняd маяндороdмамдоs сяхартs ниваd юраaгуd. Тюку тадтёда сидяaгахаdна Салехарданаd терd май ирыs 9 ялямs ядабтамбиd. Хабэча Яунгадs падвы
2
2014 ПО, МАЙ ИРЫS 1 7 ЯЛЯ
•Си”ив яляхана
Сояdма ялямдо’ ядабтамбиць Пуровской районхы «Пэлэзничам’» нюбета aысми” хынота ансамбль сояdма ялямда ядабтась. Сидя ю” по ямбан’ aысма” хартоs сёдо’ мэdaа”. Тикы е”эмня ненэциеd культураs хардахана ма”лыць. Пыдо’ сёто” хавна хартоs невхы илеdмидо’, лаханакодо’ манэ”лабтамбиць. Aавна тэнзамдо’, вадамдо’, иландо’ саирм’ лэтрамбавандо’ еdэмня, Лариса Дьячкова хынота нида ма”лэйдась. Пяко” яхана aысма” хынотаd нидо’ сававна теневыдо’. Нитоs сё” намдувнзь нюдяко aэсыхана илена” ненэця” «Пэлэзнича» ансамбль’ тер” пили” aате пэръядо’.
Ханева ялэ aате” Ханева серм’ aатенаd хасава” мале нувs сармик” муноs намдоръядо’. Теда тикыd яля” тальняs миaа”. Илаaгана мале таславы. Округханана” хане мэтаd я” няхар” ян’ тярмы”. Ямална” иба я няна илена” хасава” ты” ниць ирыs ю” сибимдей яляхана тунидоs нэкалтыдо’. Еръй” яхана мэнидо’ Салехард ё” пиркана ты” ниць ирыs сидя ю” тетимдей яляхана хане пэaгуд”. Aэрм я няна ненэця” мэтаваd ирынаd пудана яляхаdна ханеaгу”. Ханярина хасев” ю” яля’ ямбан’ тунито’ пендри соaгу. Ханева серо минрена департаментхана манзарана ерв Олег Истрати мась: -Теда пудана тарана падрона” сертабива”. Едэй aамгэ aадиманда яaгу. Ханесэйто’ aокад небой по’ пирdaэ хаёда. Aоб” ненэцяaгана – ю” ябтом’, няхар” юd aаdaом’, няхар” лукмs хада тасламбива”. Сяaок ханесэйм’ мякто’ тэврамбавадо’ хартоs нядандо’ aа. Хусувэй ханена ненэцям’ мание нива” пирасd. Округханана” тарем’ манзарана инспекторва” тянё. Теда ханяaы ядембада яхаdна ненэцие ханевнзь нидо’ aэдарамбю”. Пыдо’ тарем’ тасламбидо’, ну сармик” сянзь тара”. Округханана” ябто” товам’ ненэця” aули” aатедо’. Похона сидя ю” сидя ёнар” ханева серт’ ваторана падро” мипива”. Тикахат сидя ёнартоs – нарэй ханеван’ тасламбина”.
Нерденаd сую” Ты” ниць иры’ самблянзимдей яляхана «Верхне - Пуровской» совхозхана тандаяs нердена сидя суюдандо’ хая. Совхозандо’ ерв Надир Гаджиев тарем’ лахана: - Сава похоdна тевs ёльцьaгана мале юдs мян суюна” aэсеты”. Теда aоб ха”морта сыра яхадейна” табdламбида . Таскохоdна иба нум’ тара. Теда тецьбата aока суюва” ялям’ ниd манэт”. Тюку’ по’ сыраs сидя юр” тэва” сэрад ханась. Тикахат юртёd таслахая хадэйнаць. Вадабада носина”, тосна”aавраaэ мэdэйна”. Сэрадм’ табdламбавана” е”эмня aоб” миллион есяхана комбикорм’, бензинм’ тэмдаваць. Тикына” тэврамба районна” ерв” тиртя aаном’ aадимдець. Aока ты хавэваd яaгу.
Aэсымдо’ савумдамби” Тазовской районхы Aоя aэсыхана ненэй ненэцяли” иле”. Ервдо’ Евгений Яптунай. Хахаяда яляs тарця юн” намдаваць. Евгений Урчивич тарем’ мась: -Сававна Aоя хардава” мюмдеванаd е”эмня си”ив миллион есям’ ервона” aадимдеaгу”. Aоб” ядэлавава” сулуртава”. Тикы хавна пихи тута лампочкына” тадаaгува”. Тет юр” ёнар” есям’ мэтава”. Aацекына” сянакулвад сертаaгува”. Aэсына” поaгы ядэлави” паской aэва е”эмня, хойхад неро”, пюaг”, тамна aани’ вадёдана aамгэ” тэвраaгува”. Марина Ярой’ падвыd
Луцаs падаркана ты” ниць иры ерканда тэвыd. Ямалханана” хардана” пой” тамна сыра . Нердена сюлартаd ид” тандаяs хэaгада”. Саля’ яв лаaгата хэврихина ихил” aадимяd. Манзаранаd хибя” хартоs сояdма ядембада яхато’ няркома”. Маня” aэрм’ терaэ яханана” хаерd ялядава” aобтикы aатева”. Выaгана мюсерта” няхаdнана” aани’ иба яля” тара”. Теда ты” пэртина” серотоs хурка aэвам’ хахаяда яляхана теневана ненэцяaгдани’ намдавась. Вы’ терхат спутниковой телефон мэць пяdмахадандо’, хуркари” юн” намдорaава”. Тэсидо Андрей Петрович Тазовской районхы Aэдя выaгана мюсерaа. Хахая илена нита ханзер” илевам’ таремS ваде”aась. -Маня” Ензя яв няs тэворта” ты” пэртяaэ сие ниць иры’ пудана яляхаdна пырдариs салъянаць. Таняд aокамбовна aаврадва” тэмдаваць. Тикына” aэрёй сыранда ёльцяндs мась aэaгуd. Теда Танама яха’ моaган’ тэвына”. Пудана сидя яляхана мюна” саць ямбаць. Я’ пойм’ саць тэвадаваць. Пумнанаd мюсена” нина” aокаць. Пыдо’ сидна” нерняs наdволпиць. Тедамбой’ мале сян яляs тына” хадоламбаaгува”. Aули” мер’ сыра’ холкаaга пэбd, таaы яхана” паромдава”. Теда нябтипойs таняs тэвбана”, aани’ вэва. Таняна aобкарт варёда яaгу. Aадимандаd таскона” ед’ саць няркомбива”. Харта aод”, ты” ниць ирыхана няби тэтналва ялэна” пэсетыдd. Сава похона яха-
НЯРЪЯНА AЭРМ •Ненэциеd илs
Выs иландо’ мэdaа” дейна” мале мэднорцеты”. Тедариs aэсыханана” няхар” мяdна” сер’ таскова” яaгу. Мюсьлавава” aарханда сыра. Ихиня тадри нума” ибемда. Хаерад’ сэв мале ядемби. Aамгэ пирхана aацекына” тэвраaгува”. Aэвкуна” маяндорта” таскодо’ мюхуна танабасетыдо’. Теда aацекына” школахана мэcь, aадьбятоs яхадейна”
ниdман’ нинякыd харваd. Ерводо’ aатенакы”. Ты” пэртяaэ нянана” aока aамгэ ни тараd. Ея мяdма” мярая, неня” aаврадва” пирембая”, мяена” тына” хэвувнана” ядэрaая” . Хубтахана таскона” турохот юркоркаваd. Вы’ терaэ илма” тарця. М.Ярs падвы Сидяaгd пыда тадтавыда
3 ЯхананаD тыD ниць ирыS хасаваюдимдей яля саць aарка хэбидя яля. ЯнаD тиaгывна хуркариD тэнзd ненэцяD тикы ялямS aобнзерs хомбидоS. Хэбидя яляS aадивоdма тарця. Тамальaгана янаD терD Cовет иламs мэdмыD. ПараaодаваD Сталин И.В. aэвы. 1941 похона маaгтыD ирыs сидя юd нябимдей яляхана Германий я терD яваD марпа пявыD. Пий ёльцьaгана aани я саюD мунзипойs границамs мадавэдоS. Нерняриs минзь хавыдавыD. СятоS aобS яaговы. НенэциенаD малs ядпавыдоS. Aацекэсавэйd еребермыD. ХуркариD машинD мирвоS минревыD. ТиртяD aаноS тюDуд иле мядоS пендрембвыD. Aобs мальaгана санавыдD. Aамгэхэрт сиддоS табdла яDамвы. ЕрвонаD тикы сертS aоб нивыD тосаd. НивыD тосавыD солдатнаD тэри наdвалъядоS. СолдатD хуна ядара фашистD aудахаD еремяD. Таняна хавыданаD пелдоS ядdмыдоS. AаниD
Новой Уренгой маркана aэрмS тер ненэць тянё. Тикы харадмS aаниD яхат товыD ненэцяD пандамбидоS. ХуркариD серкаdна пыдоS нерня хаDморaаD. Малs манзараD. Мяд терсавэйd тикахана илеd. ХартоS яханандоS илена тотревs саць сахаворaаD. Хэвняд сырапd, пыдоS илаaганандоS пансанаваримдоS мэdaаD. Aани ненэцие сэвхаdна нидоS маниеd. Aобтs тэвdмахадандоS сахаворaаD. Палытанахартd няндоS выдаaгаD. AопоймдоS палытанаD ханаба пябd, aаниD нямдоS сянзь малs санаaгаD. ПалытанаD aамгэхэртасиd хаюрaаD. СиддоS табеда яdмаD. Сяхаaгартs тикыD серD падыбадаD, телевизоркана вадетаD ниD aаD. Тюку иламs минреняd ервонаD ненэциеD тэнз поёмдаванs ниD харваD. Aадьбятоs мунзиD. Тикы серs aахаdна aадимы. Небой тяхакуй похона сидя республика терD неновна тикы хардамдоS тярпа пядонзь. СяцьдаD ненэцяD терсяда ямS тярпа пянаD тоDолхаD. МалD ядембада яD терd, сермадоs париденяD хибяd. Нябиd лабкы, aаворць мядоS няDамбиD. Таддикахад нябиD aани aобтаремs
2014 ПО, МАЙ ИРЫS 17 ЯЛЯ
СайнороdмаD поD ненэциеD ват пакалмыдоS, манзаранаaэ мэdмыдоS. Сярдаaэ сиддоS тянёвна aавламбвыD. Таремs хабцяD мерs aадивормыD, ныхысяди хавдамбвыD. ХаняaыD aаврасиd яaгувормыD. СиддоS сянда aоб яaговы. НемецD нерняриs мимыD, харадD парадахая хаебавыдоS. НенэциеD манзаранадандоS ханабавыдоS. Хибя нивы харваd, тикыD понS нивыd илеd. Янаd пелямs ханавэдоS. ХарадS ервaэ хартоS ненэциедоS хаебавыD. Aамгэхэрт законасиs илевыD. Ханяхартана пилютадоS яaговы. ХартоS пыхыдадоS яs тир ний ненэцяaгат яaга саваaэ тосавыd. ЯнаD терD солдатD нерня сайнорць ехэравыD. Таремs пуняриs мимыD. ЯмдоS мипвэдоS. Сайнорць хибяхарт ехэравы. ТикыD серкат
aапамбавыD. НенэциенаD иле мядоS параaгавыD, мядотоS терD ёпвыдоS. Ханяaыd нитоS ханяна мэвахад ехэравыD. ИхиняндоS aулиd вэва aэвы. Нерняaы пяванда иландоS aоб пунсявы. Вэва сероS манэсоdмахадандоS сиддоS нёдана aылекыдоS пилюць тябибтавыдоS. Сидя тоенана нюртей похоS ваераdмахад пуняs сылаaга пэвыдD. Янамбовна ненэцяD сайнорць тоховыD. ПыхыдадоS aэдаба пявыD. Ханзерd фашистD питарпавамs таславэдоS. Янаd терD солдатнаD малs нядабидонзь. ХуркариD машинD, туниD, ембдярD, aаварD солдатнаD едs миaаць. Таремs мэнанS Москва марd aылна хавыданиD питарьядонзь. Aамгэ пиркана Сталинградхад, Курскхад хавыдани aани наdволъядонзь. АрмийнаD ервD aобкана
НЯРЪЯНА AЭРМ ибедолыдаць. Марлабтавы яваd aэдаба пядонзь. Тамальaгана солдатнаD идоS савумаць. Савовна хамедадонзь, немецD тнарамбдаD aэвыD. СолдатD машинD, тиртя aаноS, яднаD aобнзерs нерняs наdволавыD. МиндоS саDмы. МаняD янаD солдатD хусувэй яляs нерняриs мимыD. Таремs мэнанs 1945 поaэ хэвы. Тамальaгана янаD армия ныхыда саць aармы. ИринанаD ямдоS aэдавэдоS. Т а д д и к а х а д ланумдамбдидоS тамна тяхаs питарпа пявыдоS. ГерманиянS мимандоS серs aока тенз ненэцие нядавыD. БерлинмS тыd ниць ирыs нябимдей яляхана ханавэдоS. Тикы пуд aани наaэдя сиDив сайнормыD. Таддикавахад фашистD выдаравыD. Иле вудумы ерводоS маняD янаD ервD няS нива сайнорма нямна aэда падармS падвыD. Германий тикы сайнормахана выдара, пыхыдамда хадарабта. Aадьбята 1945 поS тыD ниць хасаваюдимдей яля
хэбидя яляaэ толы. Хэбидя яляхана хибяхарт манзарабта ни серосd. Таминда законaэ сертадоS. ЗаконмS тамальaгана радиохана лаханавы Левитан яS терхаD вадеdaадась. Нюртей парад Москва маркана aась. Таремs теда лахана сайнороdми ялэ тенейнаD. Aопой тюку яляхаdнD сайнормыD ненэцяD тянюмяD. ТикыD ялэD манэdмы ненэцямs варехат хоaгун. Aока поS хэdмяхад сайнормыd иринанаD aоб тенейнаD. ЯнаD ервD пыдоS етёD сава сероS сертабиD. ПыдоS савовна илеD. ИлеdмидоS нюхутоs вадеdмыдоS. НюдоS тамна тяхаs хартоS нюхутоS вадеDядоS. СайнороdмитоS пуд хусувэй иламда тидхалембавэда. Тахабэй мядодоS сулорпавыD. Тамальaгана маня D янаD терD юндоS ханяримна хаясь. Совет илаs ненэциеD саdмамs малs теневадонзь.
•НенэциеD илs
зов округнаD aэвахэнs Д.Н.Кобылкинанs сава вадиD вадеdмыd. Янда терD ОМОН терхаD вэва вададоS яaгодарха. Пуна лакриs aани ядембада яs терD общинаD, диаспораD aобтs маdлёванs харбилавыдD. Вэвавна манзарана палытаниD едs митингмS серта харвобтавыD. СиддоS вэнзерs пэртархаD. ПелдоS падарциD ядэрaаD. Манзара падартоS ханяaытоS aани яaгу. Пыдоs хавыдавадоS хартоS нянандоS ни суd. Ныхыримs хамедамбада ненэцяaэ хаDморaаD. В.Пыриркоs падвы
НянандоS хартоS вэва aэвадоS ни соS манзараD. Марd пыдоS няндоS тянёлеры. Aобтs маdлёмяхадандоS пёлмыдD. НитоS лабкы aоб тахабтавыдоS. Харад помна aобd марнадоS aадимы. Савовна иленаD ненэцяD пинs тарпа сейдоS пинвыD. Тамальaгана пёдниD поaгана сидя, няхарd сян ненэць хавыD. ПалытанаD aамгэхэртмS мэсь яdамвыD. Тикы сермS пилць ервонаD саць мэбета палытани таняs aабтаць. Тамна тяхаs, теда миндя понаd сие ниць ирыs хасаваюдимдей яляхана Новой Уренгой маркана едэйвана aабтавыD палытанаD Кавказ терD ненэциеD няs пёлмыдD. Теда илеDмямдоS сибдамба пядоS. ОМОН aэвахы ерв Пономарёв Александр манзара нята нида сава вадарихина хомбидась. Вадиdманата палытанаD сертоS aоб яaговы. Пэвсюма няна сидя палытана есямs хаDаврамба мэта хамедяркад есядамдиS ханабавэхэS. ХэвханандиS aани яS терD нувыD. ЕсядамдоS ханзь
пявыD. Таремs лаханакуртахандоS aобтs санавыдD. Сидя палытана выдараdмахадандиS нядамдиS хамэхэS. Няби няд aани нядамдоS хамыD. Ныхымs мэтаD палытанаD тоdмахад ланумдамбадитоS aэхэD енерць пэвыдD. Ханяaыдоs хунвыдD. Саць нерня мимыD палытаниD aылs еремыD. ХаняaыдоS лекарd мятs ханавыдоS. Лекар мятs еремыдоs пыхыдадоS сава вадарихи-
на хомбидоS. Вэва сермS нивыD сертабюD. ПыдоS вадиdманатоS палытанаD лакриs пёда санавыдD. Пуна следственной комитетанS палытаниD вэва aэвамs падвэдоS. СиддоS саць aарковна ладормыдоS, aамгэхэртмS ниD тенеD. ПыдоS aаркаD нидоS марад ерванs палытаниD aэвахэнs хусараванзь ядэрмыD. Aамгэ пиркана мусульманD aэвахы муфтий Ямала Хайдар-хазрат Хафи-
В.Пыриркоs падвы
○ ○
E-MАIL: NN-YNАO@YАNDЕХ.RU
○
○
○
○
○
○
○
○
УПРАВЛЕНИЕМ ФЕДЕРАЛЬНОЙ СЛУЖБЫ ПО НАДЗОРУ В СФЕРЕ СВЯЗИ, ИНФОРМАЦИОННЫХ ТЕХНОЛОГИЙ И МАССОВЫХ КОММУНИКАЦИЙ ПО ТЮМЕНСКОЙ ОБЛАСТИ ХМАО - ЮГРЕ И ЯНАО ОТ 19 АПРЕЛЯ 2012 ГОДА РЕГИСТРАЦИОННЫЙ ПИ № ТУ72 - 00559
○
○
○
○
○
○
○
○
○
○
○
○
○
○
○
○
○
○
○
○ ○ ○
РЕДАКТОР
○
○ ○ ○ ○
○
ГЛАВНЫЙ
○
○
○
○
○
○
○
○
○
ОТПЕчАТАНО В ТИПОГРАФИИ ГУ «Северное издательство» (629008, г. Салехард, ул.Ямальская, 14)
○
○
○
○
○
○
○
○
Издатель Департамент внутренней политики ЯНАО (629008, Тюменская область, ЯНАО г.Салехард, пр-кт Молодёжи, д.9)
○
○
○
○
○
○ ○
ТИРАЖ 999 ЗАКАЗ 0285 ПОДПИСНЫЕ ИНДЕКСЫ: НА ГОД - 10978, НА ПОЛУГОДИЕ - 54391 № 20 ПОДПИСАНО В ПЕчАТЬ 15.05.2014 Г. ПО ГРАФИКУ: 17.00, ФАКТИчЕСКИ: 17.00. ВЫШЛА В СВЕТ 17.05.2014 Г. ГАЗЕТА ВЫХОДИТ ПО СУББОТАМ ЦЕНА ГОДОВОЙ ПОДПИСКИ 182 РУБ. В РОЗНИЦУ НЕ РАСПРОСТРАНЯЕТСЯ
○
4-53-32, 3-08-69 ○
ТЕЛ. (349 22)
○
○
○ ○ ○ ○ ○
АДРЕС РЕДАКЦИИ: 629008, ЯНАО, Г.САЛЕХАРД, УЛ.ПОДШИБЯКИНА 17
○
○
○ ○
○
○
○
○
○
○
○
○
○
○
○
○
○
○
○
○
○
○
ДЕПАРТАМЕНТ ВНУТРЕННЕЙ ПОЛИТИКИ ЯМАЛО - НЕНЕЦКОГО АВТОНОМНОГО ОКРУГА (ЯНАО, Г.САЛЕХАРД, ПР-КТ МОЛОДёЖИ, Д.9) ГАЗЕТА ЗАРЕГИСТРИРОВАНА
○
УчрЕДИТЕЛЬ (СОУчРЕДИТЕЛЬ)
○
«НЯРЪЯНА НГЭРМ» ○
мярыдоS. Парнэ сиDмиS ипра. AэваниS таркад нюдерць мякна сиDмиS хана. СеяS маланS сиDмиS тайDaа. НяхарD Сэв Парнэ не нянда няS aавормандиS пуд хонаяхаS. Не Парнэкуйs юркыD. Панэхана сиDев синда. Aаврадав тава. ПаныS aылна тикахана мэдмS. ПиS сава ерня ЛесакD Талей тоябтёванонда. ТаремS маманонда: - НяхарD Сэв Парнэ, тюDуняS aаD! Лэрёва хабцяS, пэвдя мякад пинS санэйD. Парнэ хэрхаванонда. ЛесакD пуданда нёдалмондоS. ХонаравэдмS. Не Парнэкуй таремS маманонда: - Пирцяко НинекаS Не Ня, юркадD - едар ханзе. ТедахавS ембапат сава. Aаворманзь aамдадD. Пиби та. ПибиниD, панэмиS серав. ЕдмиS aамамиS. Пыда таремS ма: - ТедаS хунъин. НяхарD Сэв Парнэ хабDнанда aодd, тад товандар ЛесакD ТалейнёS. Лесакар aодd aаниS aылеканёS? НенэцяS нюхув aылека Парнэхана хэсь ханзерd харваaгу? ХартоS няхаDтатоS нендурaаяD. ТедаS яaговаханда aулиD хунадD! Пондар ныкалD. Не Парнэкуй пиревы aамзи илваS пирувна паданS сабыда. Пунахав миненаханиS нид сусанаaгуD. Сава панэмиS, пибиниD серын. НыхыханиS таславы падмиS марцяниS ниS мов. Не ПарнэкуянS мань таремS
○
○
Aайта суикD вэaгD моёпин. Пыда таремS ма: - Вэван aэвэн! Мань сит танараaгудмS. ЯхаS пэдаранS хэрхаванонда. Няхармs aэта ханмS ми. ПаныниD малS ецеръяда. ХанS ниS сиDмиS пяDлара. ПарнэD тюDмяхад не Парнэкуй панэхана сиDмиS пэбтасеты. Нянда хонараDмахад aаврадав aаниS тасеты. ПарнэD ехэрананS сиDмиS ваць aавламби. Нябимдей яляS парнэD ямданолыдD. ПарнэS не ня некаханда ма: - ПирцякоS Не НямS мань вадхав. - ТаремS ни aаd – немиS мань вадаaгув. НяхарD Сэв Парнэ хананда пуд aылы ханмиS валaада. Тад мюселманаD мадорота яха нярхалъйd. Парнэ таремS маманонда: - Парнэ юD парнэ, яхада ледёй. ХанD тахараaгуDaэдабабD саваD. ЯхаS сэркана хибяхав лаханакурмонда. Няби маманонда: - Нердена ханмS мань няDамъив. Пунякуй ханоD юD парнэ няDмартыдоS. Тиканда яхаS сэртS хаDмотолынаD. Нердена ханмS няDмана тюкуехав ЛесакD Талей. Aыланда сиDмиS манэDaа. Самбляaг хабтарка таня сярвыD. Техэ ханханда сана пяда. Пыда таремS ма: - НяхарD Сэв Парнэ, вэнд aэвэн! ХанS ладхат пяDларё неD нятаD ниD aаD. Серта серS пэркавабd, не вадS савумда. Пунэй пихи-
○
(Ярабц)
я aэDнивD. - ПараaоданS нисяaоS ханахав. ТэсьданиS ню таремS ма: - Сит ханаaгудмS. ПинS тарпыD. Тыда маDла, мятS тэврэйда. ЕмбсоDмахад маняD пинS aадимяваD. ТэсьдаS ню сидя ханS тыD сяра. Пыда мэтаD тыда - тет aарка сэрD. Мань тэдниS тет aарка сэрмS сяндавы. ТэсьдаS яхавы тора сэрd панымS мань серадмS. ХанониS подерць инниS няDмыниS. AэдалэйниS. ТетD aаркаD тыниD саваD тыD aэвыD. ТэсьданиS ню тёндермS сидпи. ХораS Aэва поданS тэвыниS. ПодS aэвахана aокаDяD нунаD. СохоS aэваS ниня нидоS моёпиD. Няaу тярукэй вэсакоцяDя нида валпида. НенS тэволэйда. Не сохоS ядS серS ненэцие моёпида. Моёпадита вэидоS тянарaаD. ВыдаранаS танябS вэсако aани несэйдамда валманзь aэдаласетыD. AамгэS пирхана пёднидоS малs пудандоS сусаD. ТэсьданиS ню ханда ванохат харцарабты. Хурка мань aодd ханниS ванохат харцарабтыдмS. Няaу Тярукэй вэсакоцяDя ТэсьдаS нюхана хая. Вэсако масьнёD: - Тюку яхана не вудума. Такы не пыдар манэкарт. ТэсьдаS нюмS вэсако тяхаS валaада. ХасавамS не няDмада. Не торомбэй aэвы, лэмбаранда ниS сюрлабтада. СохоS ядS серS мирцядтеда. ТэсьданиS нюS пыита вэяD тянюкоцявна тяныдD. AэтD ниS санэйD. ИнямS вэрда – мяканда aэдалэйD. ТэсьдаS НюS aэдалаDмахад Няaу Тярукэй вэсакоцяDя нянаниS то. Манзь ханада: - МаняD пёднаaэ поaгаданаD не вудума. Такы сит тоDолха няр манэкарD! Няби тюхуданиS сиDмиS няDмаaгусь, терсяда тюхуна садобтав. Aамдё хаDмыD. Вэсако масьнёD: - AавэD нувоD, ервоD нюD манзабтадмS? (Пеляда тад aадиманда номеркана толараd) Н.Вэнгоs падыбада
мадмS: - ПарнэD яхана пыдар aодd маямS нён хуD! НедаS пуирмана ялъявD. ЯляS сэвхав aобS ни aадюD. СыраS ямбахана яляS сэвмS тамна нив маниеD. AамгэS пирхана aэвакониS нид тир aадара. НябакоDямиs НисьреDэ НемS тикавна манэDaав. СиDивмS Пыялюта ханда хэвхана ваDансеты. ТедахавS тэмда aыланда пявэда. Тёре пяв: - НябакоS, нуя! Тир талкада. ЯрниD, тёрниD aобтS вэтарпин. Тикахавад нумS таaома. ЯляS сэвхавмS нив маниеD. НяхарD поS серS нябакоDямиS тирS сивня няхарD манэDaав. Манзьван ядэрмари серS. AаврамиS вуни таняS, письD ню пядмS. ТаремS ядэртаханиS яляниS сэв aадимя. AобD мядS нимня aадимядмS. МятS ядадмS. Мякна пыдоS няхартоS aэвы. ВэсакохоS, пухуцяхаS хасава нюдиS танявы. Вэсако масьнёD: - Хибян aэбат? Едэй мяцялмы нивэнанёD aаD. - Едэй мяцялмы мань нидмS aаD. НяхарD Сэв Парнэ сиDмиS ханась. Няданда хунываць. ПыдараD хибядаD? - Манзьван ТэсьдамS. Тэсьда ВэсакомS тэри нюбеDaав. Тэсьхава нинякэдмS тэсюD – харDниS еркарамиS. Епдя тухувмS хон. НяхарD Сэв Парнэ ненаS тобDнанда, сит aаниS ханабцакы. Хавахав тарсиd яDавлы. ТедаS мале тэвынава, ханяS хэвнан? Тэсьда Вэсакохана няхарD поS иледмS. ТэсьданиS ню таремS ма: - НяхарD Сэв Парнэ нинюS туD. Тайкуй нехэвмS недниS мэхэвава? Вэсако масьнёD: - ИбS неданд ханяр мыD, вэва вуни aаD. НяхарD Сэв Парнэ тобDнанда, не няDмэр aэaгуDнивS – сяндDниравD. Ханзерd митар? ТаS мальaгана НяхарD Сэв Парнэ сит хадаaгуDнивD. СидниS вуни савадаaгуD. Неканд мятS ибS ханаaгур, яда ненаS хубта. ПараaодаS мятS ханабат савараха. Параaодахав хибяриS тэволава
○
Пирцяко Нинека
○
Газета
ня енид еяD! Сит пянадмS. Манзьван недниS мэванS харвавась. Сит тотревS таремS нивась пэртD. ЛесакD Талей тиканда хая. НяхарD Сэв Парнэ манзь ханада: - AахаS нёховаD ханьD, яхаS сядS ниS хахаяри aэсохаваD. AэсонолынаD. МядодоS
вдавэмиS. Тюку яляS немиS aамдаaгудмS. ТюсэйдаваD хадаaгуваD. Нензады хадарахавондоS. Парнэ тыS еямS, сидя суикамS харS малхана мякна тайда. Пыда таремS ма: - ТюкониD aобкана aамганиS. Юдвы aамзиD няниS та.
AЭРМ
○
(Нерденада газетанаD 19 номеркана пады). - AацекыеD, тет хаDлоS сэв aамгэмдоS нюдерaаD? AацекыD маманондоS: - AамгэхавмS нюдерaаD? Вэсако aаниS ма: - Тет хаDлоS сэвмS вадS тяхамна aудитоs сяра талыдаD. AулиD нёяD ханьD! AудитоS сяра нитоS aуди няDмаD. Ёркалкава тыD няDмыдоS. ТюDу санэйвD. Сырениd яaгdян. Тюкохав Езангы вэсако aэвы. Езаaгы ма: - МятS ханьd! Aамгэр хадкэ? Мань таремS мадмS: - НяхарD Сэв Парнэ саюaэ нянаD мюселмыдаць. НеданаD мюмня товыць. ПиS сава ерня сиднаD пяць. НяхаюниS пинS тарпаяханзь. ХэвняS сюрбаяханзь. СаюD пумнандиS хаяць. НяхаюниS вэдеDманзь тыD ярканинзь. ТынзямS тыD мэколaаць. Харасяда янS тыD нюталъядаць. НябамиS пуняaы хэвувнаниS тынзяS малмS няDмась. ЛесакD ТалейS самбляaг хабтарка яхаS тир ниня нувыць. СиDми няDамра пясь, няDма пубтась. Пуняaы хэвувнаниS тынзямS мададась. Езаaгы вэсако таремS ма: - НяхарD Сэв Парнэ тобта, тюку яхад сит ханая. Сит сямбDнанаD сиднаD хадаaгуD. МятS мятюдмS. ЕдмS пэрмахананаD хара вуни таняS. Маткав яляS ириниS мякна иледмS. Сибимдей ялянаD хубтахана НяхарD Сэв Парнэ тюковна aадимя. Пыда таремS ма: - НемиS тюконS тэвасьD? - Нер тюкохана мэ. ХанаaгуDниравD. ПаныниD серадмs. НибD харваD таS вуни aаD. ПарнэхаD тиявD. МяктоS тэвынаD. ПарнэS не ня парнэ пирханда сядоDмы. Не нямда мядоDциеDмы. НяхарD Сэв ПарнэS мятS илелъявd. ХонёбаниS ной падэмиS пыркабтадоdциецетыдмS. Парнэ маманонда: - ТедаS минаaгуваD. Мань немиS aамду-
○
НЯРЪЯНА
2014 ПО, МАЙ ИРЫS 17 ЯЛЯ
○
4
Хабэча Хываревич Яунгад