Лух Авт №7

Page 1

ЙИСАТ УLА, АРТНАТ УLА, ХАНТЫ МИРЭВ НУПТАH ЯСАH! Яlаптаl тыlащ хутмет хатl 2001 мет таl вуш эваlт этты питас

Российская Федерация Ямало Ненецкий автономный округ Lапат хутмет (суббота), Курк тыlащ (февраль) 16 мет хатl 2013 мет таl

Овс мирн уйтты ху Валерий Фёдо рович Елескин. Потрэман еlпийн, ма иньщассэм: хоlща саhкаllом нопсаh ху, хота сэма питас, хота утаlтыйс, муй щиран кущая йис. Lув щиты ястас: «Ма Асов куртан сэма питсом. Ащем – Аспухlаh ху. Ащем семьяйн кат хоят хащиlыйс. Lув па опеl. Опеl Елизавета Кондратьевна. Ащем пелак рутlам Муши вошан, Асован уllат. Аньтем – Тохаткурт нэ, аньтем пелак рутlам Lорвошан уllат. Ясhем яма уйтты верэм, щит кат аhканьти тай! сэм: ай аhканьти, ун аhканьти. Муй арат монщан монщиlысайм! Муh, няв! рэмат, емаh хатlатан мойlапсайн lэ! щатlаюв, шайн иньщаlттыlаюв. Щи порайн ханты мирэв иса lув ясhаlан потартас. Уртыlам хуl веlман усат, lый пиllаlан ма иса ханты ясаhан потартсом, щишан ашкуlая уймеман воlаhа рущ ясаhан потарты ант хош! сам. Ашкуlа юпийн строительный тех! никум етшаптысам, щаlта академия госслужбы, щита мохты кат специаль! ность: строитель, юрист. Армияя яhх! сам, щаlта рупитты питсам. Райком комсомол хоща рупитсам, архитектор ун кущая усам, председатель испол! ком lаhкар кущая усам, мет lаварт ятан район глава администрация ру! питсам». – Валерий Фёдорович, айкер тыlащ соханты кемн, Пулhават вошан lапатмет съезд питl, хота шимlа уlты Овс мир ёх, Хаlэват пелк сахат уlты шимlа lуhтасты ёх яха актащlат. Наh щи съезда пирыман уllан. Муй нопсат щита lэщатты утщиlан? Муй эlты потарlан манты питlат? – Еlпи номас ус: съезд Москвайн вертыя, мосаh па Ханты!Мансийска! ян. Тата, ванты, шоши шимlаh мир ар уlтаl ураhан: хантэт, ур ёх, щаlта па овс мир па хаlэват мир кутан мет ун вуlы тащ тайlув. Съезд порайн мира альты lаhхаlаюв, хоты муh уllув, верыя, тащ шавиты хоятат емаh хатаl щи пуляh питаl. Lув касты ширlаl алиlыllаl, уlты щирlаl алиlыllаl. Съездан оlаh потар маhаl, муй щи! ран еllы уlты питlув. Щаlта муй щиран няврэмlув энмаlтыя, утаlтатыя питlаllув, хоятlув мушаhа итэl по! райн, хоты тумтака иты ураhан муй нётапса мосты питаl. Ма ар яhхlам, вантlам: муh мирэв тум мират эlты вуйман, таканшак кураlан lойl. Тухаl порайн иньщты питыlыlув, щи вер lэщатты мосаl. – Ассоциацияйн рупитты хоятат тум! пийн, съезда пирыман уllат районат, округат эlты ай кущайт, ун кущайт. Муя па тащан яhхты ёх, хуl!вой веlты ёх щимащ lатаh тахая ант вохlайт, ант пирыlайт? – Антом щиты. Кашаh район эlты делегат уl. Муh округеван lапат рай! он, кашаh район эlты делегат пирыlа.

Хоятlаl шимlаh мират ун мирхот пуншаттаl lайlман

Аспухlаh ху

КЕРАН Митры верам хfр

Газета № 7 (633)

В.Ф.Елескин

Щита уllат: тащан яhхты ёх, хуl!вой веlты ёх. Муh, Шурышкарский райо! нэв хоща ханты мирэв шимаlшак ураhан, делегатlув шимlат, щаlта и вер па уl. Антом кашаh хоят мир актащты тахайн, ар хоят пеlа микро! фон хуват потарты вератаl. Щит ураhан еlпи яха акатlыlув: тащан яhхты ёх, хуl!вой веlты ёх, щита муй мосты верlаl ястыllаl, щаlта ар хоят ещаlт потартты утlом кущайн lув номасlаl щаха съездан потартlайт. – Муh хоlыя паllув, ван кутан ястыlув: «Ясhев щи луттыlэв». Муй щиран ясhев куlматты, нын съездан ясhев эlты, аlт па, потартты питlаты? – Ма самем нын итан хошийl, хун ханты ясhев эlты щимащ ясhат хуl! lом. Ма нэпек lуhатты хоят, ханты газета манэм lуhатты ям, хун катра щиран ханшман уl. Щишан манэман яlап буквайт пиlан ханшам ясhат lуhатты lаварт. Ма нумастэман, оlаhан актащтыя мосаl, хой щи рупатайl верlаllы, хой щи рупата верты хошаl: Геннадий Кельчин, Раиса Решетнико! ва Ханты!Мансийск эlты, щита уl Нёмысова Евдокия Андреевна, щаlта хой ясhаl яма уйтты хоятат. Ипуш актащтыя, lаварт потар кепа, ищипа потарты па и алфавит утыя. Тампуш Пулhавт вошан финно!угорский писа! телят съезд питаl. Мосаh щита ищи

щит эlты потарты мосаl. Туп па ястыlом: ханты ясаh хоща рупитты ёх тумпийн, ханты газета lуhатты хоятат па вохты мосlат. Ант луттытэв ураhан, ёlан, кашаh семьяйн ханты ясhеван потарты мосаl. Казахстанан уlты непщат ясhеl инты унты тайlэl, ант ёрэмисэl. Lув lапат и хатаl рут ясhеlан потартlат. Муhев ищиты вер! ты мосаl. Ёlан потартlа ки, веlщи ясhен lыпийн хащаl. – Тащан яhхты ёх эlты потартты питlаты? Мувlаl!йиhкlаl, касаlты юшlаl ант кетамты верат эlты еша потарта. Губернатор Федерацияеван ЯНАО – Муh Российский Д.Н. Кобылкин закон об оленеводстве хоlна антом. Катра совхозат вуlы тащ тайсат, щита ёх рупитсат. Ин па яlап щир этас, хоятат lув юкан тащ тайlат. Щита щи нумасты мосаl, муй щиран еllы тащ энмаlты, тайты, ох шитаптаты. Ма щиты ястыlом: йиhкаl антом ки – хуlаl антом, муваl антом ки – войl антом. Депутатат яха актыщиlысув, хота квотайт эlты потартсув, квотайн шимаl маlаюв. Хуl шимlа иl, муй щиран уlты питlув? Там рупата муhева верты мосаl, Харп вошан хуl энмаlты завод верты мосаl. Ноптаlты панат хоща ин торги верты питсайт. – Ай куртатан хоятат рупатайlы уllат. Катра щиран ун картошка ха! рат усат. Муh районэван, хошамшак районатан шоши мир картошка энмаlман рупитсат. Ин щи вер питаl, муй ан! том, муй арат рупата этты веритаl? – Яlап рупата эlты потар оlаh манаl. Мирэв шавиты верытlэв, хун хоятат рупата тайты питlат. Антом туп утща картошка. Ма Асован энап! сом, щита хоятат вой тайсат, торн харн торн сэварсат, картошка омассат. Щит антом кен рупата, кашаh хатаl щи вой шавиман па вантман тайты мосас. Картошка омассан ки – ищи вантман тайты мосас. Ин щимащ ру! пата округан верты питса. Ямкуртан яhкем хот омасlа, яlап тракторат lутlайт. Щи рупата кеша. Ин туп мирэв щира утаlтаты мосаl. Мирэв аршупаl лэня ис, охаh рупата каншlат. Щит канштэl эlты hэмоlт верlы омасlат. – Валерий Фёдорович, ханты хоятlа! на, мосаh, моlты ясаh китlан, ястыlан? – Самем хошийl. Антом ма уlапсаем эlты. Израилин, «стена плача» хоща lоймеман, ма щит Турам эlты вохсам: «Мирэм яма ат ус. Еllы нуптаl ат уllаllы». Марни Кушнер иньщасас па потар ханшас


2

№7 (633)

Lапат хутмет (суббота), Курк тыlащ 16 мет хатl 2013 мет таl

Экспедиция яhхам вер Яlап таl тыlащ хоl! ты хатlатан Пулhават вош эlты Надым пеlа верты юш хуват экс! педиция машинайт яhхсат. Щи экспеди! ция «Ямал!потомкам» ассоциация па округ шоши мир департамент хоща рупитты хоятат номасан lэщатман ус. Ар таха рупата лотат эlты хольмаhкем хоят яhхас: шоши мир де! партамент куща нэ И.В.Сотруева, округан шоши няврэмат уlап! са эlты тайты куща нэ В.Н.Няруй, ун лек! карат В.П.Ругин па М.Е.Лонгортов, ассоци! ация кущайт Э.Х.Нер! каги, С.Х.Худи, При! уральский па Ямаль! ский районатан рупит! ты кущайт, зоотехни! кат, телевидение па га! зетаятан рупитты кор! респондентат, па депар! таментат эlты хоятат ищи усат. Хуlам хатl сыс яhхам хоятат уй! тантысат ЗАО «Байда! рацкий», МОП «Пана! евское», МОП «Ярса! линское» тащатан ру! питты ёх пиlан. Оlа! hан 31!мет километ! райн юш верты строи! телят пиlан lый по! тарсат. Щи база хоща экспедиция щимащ накlат верат постамаl: яlпа понам норам иlпийн ай ёхан курам кевн, хишан лап ёвlам, моlсаlам пущкайт Катра хaнты хот ну!

лама кератlыlат, акар ампат lув сахатэl яhхlат. Еllы манман, экс! педиция няl бригада сахат хойlымаl. Хоя! тат пиlан собрание

вермеl, нуша верат иса постамеl, щи верат lэщатты департамента! та айкеl вермеl: – образование депар тамента: 1. Няврэмат утаlты!

химический лаборато! рия) щита тайты ура! hан lутты. 2. Передвижной ме! дицинский отряд мос! ты арат портунатан сопасlаты. – природно ресурсно го урегулирования де партамента: 1. Государственный биологический заказ! ник «Ямальский» lар! паяшак lэщатты вер щи муван яhхты тащ шавиты ёх пиlан lэ! рапты. – транспорт и дорож ное хозяйство депар тамента: 1. Юш верты строи!

телят природоохранное законодательство РФ и ЯНАО законат щиран рупатаеl ат верlэl. 2. Юш хуват аншлаг знакат ат lонщlат. 3. Уlты базайlаlан ульняя яhхты ампат ант ат тайlат. – агропромышленный комплекс, торговли и продовольствия депар тамента: 1. Закон ЯНАО от 02.11.1998 №46!ЗАО «Об оленеводстве» ок! руг куща ёх пиlан, вуlы шавиты ёх пиlан патэl унты lэщатты. 2. М и н и с т е р с т в о сельского хозяйства хоща яlап норма на! грузки и пастуха вер! ты. Ин округ lоватан щи норма 270 голов и хоята, мосаl верты 200 голов унты. Хоятат хоlна потар! сат кур аllыты юхан сопасlыты вер эlты, спутниковый телефона! тан ортты вер эlты, Надыман вуlэh ёх емаhхатlа lэщатыты верат эlты па па ар мосты номас яhхам хо! ятат lувиlаlа поста! сат. Хоты щи нопсат касlыты ёх уlапсая нётlат муй антом, щаха ныты питlа. Яhхам экспедиция протокол щиран айкеl верас Клавдия МАКАРОВА Марина ЯР вуйм хfрат

ты хоятата касlыты ёх пиlан кочевой школа эlты еllы потар туты. 2. Щи кеша мосты нэпекат lэщатты. – здравоохранения департамента: 1. Порц!Яха, Тамбей па Нейто факторияйт хоща амбулаторияйт lэщатты, муш lэрапты аппаратура (УЗИ, ЗКГ, маммограф, рентген, клинический па био!

Пулhават вош прокуратура эваlт айкеl ёхтас

Кур каlтам lfват мув шyк аl кетма! Нэмаlты хоята, lув ноп! саlан, lув lытты щираlан ант рахаl Россия хона юкан! там мув кетамтыя. Муh Ямал мувев ищи Россия хон пеlа вуl. Пулhавтан, Петр Ива! нович Ляшенко, lув lаhхаlам щиран, Зоя Космодемьянс! кий нэмпи вошхyлы леп 504 квадратный метра лfват мув лот нох экармаl. Щита вун хотшуп оматмаl, lапка пуш! маl. Щиты верты ант рахаl.

Пулhавт прокуратурайн ру! питты ёхан lув сута миями. Там таl, Курк тыlащ 11! мет хатаlан, сут щи вер туhа щира lэрапмаl юпийн яста! маl, Петр Иванович Ляшен! ко lув lаhхаlам щиран нох иртам муваl, Россия хона ёхlы матыя, lапка хотlаl шукаттыя. Прокуратурайн там верат иса вантман тайlат, сакун нумпия хоятат ант эсаllайт.

Хот оматты щират сакун щиран постаман вуllат Яlап хотат оматты по! райн, хоятат мушмаlты ве! рытты, камн хорпи тохи шуп туlа вератты верат кенашак вертыя. Муввусат хирlайт, камн хорпи lаварт шупат нох аlмиты кран lощlайт, ма! шинайт туlайт. Щитат эваlт аl хоята иса хурыты мосl. Щи мутра шупат эваlт, накlат ант тыйты ураhан, хот оматты, муй па па верат верты мохэта мосl арсыр ер!

тэп вертыя: муввус ки вуl – муввус лап кератты, каврам йиhк лап тухарты. Прокура! тура оматты хотат хуват яhхмаl щимащ верат эlпа пайтты ураhан. ООО «Жил! строй» хоща рупитты ёх куща нэ, Татьяна Юрьевна Сидлярова, вераl атмащшак таймаl ураhан, хус щорс соlкувайн сапlа понами. Рущ ясаh эваlт ханты ясаh щира Геннадий КЕЛЬЧИННА кератса


3 Пfтmртlув пa пfтэртlув Lапат хутмет (суббота), Курк тыlащ 16 мет хатl 2013 мет таl

Тaм хaтml ай пfтmршуп lyhтаты, сора пfтmртты йасhmт утmlтаlmн. Рyщ скороговоркайmт иты сора, aнт тaхрmтlыман, кaтlэм пyш, хуlmмlэм пyш иyс тfрlы йастmмтаlmн.

Сора йастmты ай пfтmр шупийэт Оlmhmн – ма: – Апlам йaма lапmтlmlmм: lатmн, хylmн, веlэм лfвmн. Нah: – Апlан йaма lапmтlmlан: lатmн, хylmн, веlmм lfвmн. Lyв: – Апlаl йaма lапmтlmlы: lатmн, хylmн, веlmм lfвmн. Мин: – Апlmмmн мин лапmтlm! мmн: lатmн, хylmн, веlmм lfвmн. Мyh: – Апlув йaма lапmтlmlув: lатmн, хylmн, веlmм lfвmн. Lыв: – Апlаl йaма lапmтlыlаl: lатmн, хylmн, веlmм lfвmн.

Щап

○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

№7 (633)

Ащем ампml, тащ шавиман, Сора!сора наврmтlыйml, Ylэт кyтmн вопсэмиман, Сыйmh тyрmн хfртmмтыйml.

Yтmh щaхрmт laрhmlтmllы, Ylэт йaха aкmтlmllы. Сыйmh тyрпи ащем ап Fшmh, нfпсmh, каркам Щап.

Хуlmм lухmс Пfрунь ики вошmн уlты питmс. Катрашmк lyв сэма питmм куртmlmн ус. Имеl aнтома йyвmм йyпийmн, пfхm! lmн воша вохса. Йfхан пи! тар льэпmн пfхmlmн атэlт ай хотыйэнmн lутса. Куртml эl! ты мaнмаl пfрайmн, хиlэlmн хор кутьувmн мойlmса: – Ирэм ики, тaм ампий эн энмmlты. Lyв нahен мaрэ мmты кумmн aнт мallы, lухса тaйи. Пfрунь ики щиты йэллы ампml нэмmтсmlы. Lyв пиlm! lmн ким йaха этmlmlтmн, йfхан питара хопmт, катьрmт вантты йahхlmтmн. Иса – йaха. Щиты сyса йис. Ипyш ампийэl пиlmн унта рых вощты мaнтсmтmн. Lухсml lyв йэlпеlmн хухmlml, хfта lойmмтыйml, хfртmмтыйml, щalта пa йэllы хухmlml. Имflтыйmн, ампml щикем такан ващ тyрmн хfрmтты керlmс. Иуlтыйа: – Тьав! – пa, – тьав! – Lухmс, хfты йисmн? Мyй вер тыйmмтmс? Вана йfхmтмаlmн, ай ка! тийэ шийаlmс. Ампml хfрпи питы хaншет шaншmlmн тaйml, ампml иты хуlmмlэм тыlmщ lfваткем. Мyйкем Lухсmlmн хfрmтlа, кати лэhки щикем йfхlы пеlа веlпmсlml: пyс! hmlтыйml, кyншатml. – Вfщкисайmн, таhха, – Пfрунь катеl пеlа йастmс, – ты йyва, – щитmlmн йоша yсlы, вантmllы, щи йyпийmн йастmс, – lухmс нэhийэ, йfхи мaнlув. Хalэвmт вощтfта йahхlув. Щиты йaха уlты питсmт: кaт ху, и нэ. Тalа йис. Хотэl allыlэl – хошmм. Пfрунь пfхmlmн хylmн туlа – хflыйа хyl lэlmт, мис йиhкmн туlа – хflыйа мис йиhк йиньщlmт.

Мет шопmh йэтнайmт пfрайmн, Lухmс пa Lухmс нэhийэ щalта йfнтты керlmlтmн пa пyн! нампmр нумmн йahхml. Пf! рунь щи льавmтml: – Вflыйатmн! Китmмтак нfх хfрlыlам, кенша, поса йонтlыlам! Lухmс пa Lухmс нэhийэ flттахайmн – ит, lэты анmн – ит. Щиты утmlсmтmн пa кyт! lmн такlы уlты aнт верmтты питсmhmн: Lухmс камmн хyв йahхml ки, и нэhmlmн lавml! lа. Товийа йиты унты щиты щи кyтlmн мосман тaйсmlmн. Йэмmh хaтmlmн Пfрунь Lухсml пиlmн пfхml хfща порыlыты мaнтсmhmн. Lухmс нэhmн йflmн утща хaщmс. Йaм хyв йahхсmтmн, йэтmн йfхи йfхmтсmтmн. Хот овmна йfхmт! ман кемmн, Lухmс нихращ! ты питmс: – Мyйmн, хfты йис? Кyт щmм рyвmн йfхmтсайmн? Йfхи lfhксmтmн, Lухmс fртmтlmты керlmс, кущайаlmн льавmттmlа: – Мyй yрас верlmн? Хfй тэн aнтома йис? – щalта йастmс, – Lухmс нэhемmн пa хfта?

Вантmllы, катеl нэмmlт тaхайmн aнтом. Ишнеl пеlа ahкmрмmс – ишньавсml пел! ки flml. Нумmlмmсlы, lyв, мaнмаlmн, ишньавсml йaма лaп aнт пентсmlы: – Щишmн кaтем тalта ким этmс. Lyвеl шавиты Lухсml пa ма пиlэ мmн йahхmс. Fртmтlmты ампml ким эсmlсmlы. Йэшауl сыйml aнт щащты питmс. Кимет хaтlа йyвмаlmн, Пfрунь ики ким этmс, вантыйml – ампml aнтом. Нумmсыйml: «Ахflта мaнmс? Щaха сaмml вохты питла ки – йfхmтml». Ампml щи хaтml aнт йfх! тmс, кимет хaтml aнт йfхтmс. Хуlмет хaтml йэтна пелmк кемmн Порунь ики ампml йэl! та шийаlmсlы: – Амyйml аlтml? Мflты сулаки … Ампml йfхтmс, пеhкlаl кyтmн – Lухmс нэhmн. – Кaтен кaншман, нэш, йahхмен, – Пfрунь ики йастmс. Китmмтак сэмlmн сэм йиh! кmн хyвlысайmт. Йэlmншmк lойты хуl вfша Lухmс нэhmн лоттmсlmн.

Хfй ап laтmhшmк? (сценка) Катя пa Маша апlmн пиlmн lойlmтmн. Катя lyв ампml пеlа ahкmрмийml, щalта йи нэhml ап пеlа. Маша ищиты. Артаlmllmн: мaты ампmн хfрамmhшmк. Катя: – Нah ампен нэмml мyй? Ма ампем – Куща. Маша: – Мyйml lyв куща? Куща хfрпи щaх aнтом. Ма ампем пеlа ahкmрма! Lyв щи куща хfрпи. Ванты: сэмhиlаl – вfстэhmн, пyнml хyв пa yрты, нэмml ищи хfрамmh – Lыску. Катя йэl ньaхаlтmс: – Lыску. Пaр fщхуль нэм! Lысmт, мyй, опсmлыйэс, вантmlыйmс? Йа, йаста, Lыску ампен кaмmн lыс опсmlыйmс пa вантmlыйmс? Мyй мfщатыйmс? Ма Кущайэм, хfты, ар вой веllыйmс: lаhкет, шоврmт, лyкmт, васэт! Маша: – Нah ампен ай войmт веlml,

ма ампем – ун войmт, туньаl сyсmн ащем пиlmн кyрmh вой пайтmlыйmс. Lыску ампийэм кyрmh войmт эlты aнт

пalml (ампml вощхmмтыйml). Нан ам! пен, хоты, шовmр эlты пalтамmл. Катя: – Аhка, ма ампем муйа лакатlэн? Нah ампен щи щимmщ. Пушэl йовmlты кемmн хошml! Вошхaр хyват кaк aкmтман йahхml. Маша: – Нah ампен пеlа вантты yкщmм – таl lfвкaр, lyв щи вошхaр кaкmт lэвман йahхml. (Aнт пa мfштmсlmн, хfты ампhиlmн кyтlmн ньflыты питсmlmн, иранmн йaха питmм верmн хуlmтса пa lын хfщайmна вана йис). Иры: – Мyйа льавmтlmтmн? Ампhиlmн пеlа вантатmн. Lынанmн иса йaм, aнт кyтmрмmlтmн, кyтlmн ньflэмmlтmн. Нын па йaма уlатmн. Ампhиlmн китmмтак вой веlты хошlmhmн, китmмтак хfрамhmн. Мyйmн lэрапlmтmн? Щикем мушmн, шай иньщты ма хfщайэма мaнlув, имайmн ими хylmh ньань паlmс. (Эвеhmн иран пилmн шушмmсhmн).

Валентина Лонгортова, Щaньа нэ хaншmм пfтрmт В.Н.Соловар «Ханты ясhуп хурah словарь» эlты вуйmм хfрmт


4

№7 (633)

Lапат хутмет (суббота), Курк тыlащ 16 мет хатl 2013 мет таl

Тус ясаh – тус потар Там монщ муh Таисья Степановна Себурова «Найh мув, вуртаh мув монщат» lуhтапан ханшам лот эваlт вусэв. Нын lуhтаlан па артаlаlан. муй ясhат муh щирэва ястаlайт, муй мон щат муh щирэва монщlайт. Яна ки тамащ монщ хуl lысты, ай кеl вераты, Монщ ки уйтlаты – монщ китаты. Хой компьютер тайl – щи хоята кеншак питаl. Монщ муй па потар ханшаlан па компьютер хуват китаlан. Китты щир газетаеван уl.

Ай войлэ* Ай войлэ ай хопан щи манl. Ай ныйl* уватмас: – Сорт саlhуп* lант lэты юва! Ай войлэ лупаl*: – Ант манlум. Ант манlум. Турыем тахарlаlа. Кимет ныйl уватмас: – Юва, юва, паннэ саlhуп lант lэты. – Ням, ням. Па анан хонlа, иса lэllы, па анан хонlа, па иса lэllы. –Хопен щи нопатlа! – Ай няврэматан lэпаlмаса. Навартаl сахат амп хирам лота ракнас, хонаl пелки похнамтас. Вун ныйl щив йохтас па пунаh сохмаh йинтапан хонаl лап йонтсаllы. Ай войлэ нык манс, вант! lаllы: хопl омасl. Lув хор кураhвой ики шияlас, ханятыты питсаhан. Ай войлэ лупаl: – Кураhвой ики, ханема. Хор кураhвой ики торан кута ханемас, оhатhаlаl иса ныlайhан. Хор кураhвой лупаl:

– Наh ханема. Хор кураhвой ики торан лэтаl сахат ай войлэ йохи lавемасlы. – Кеши пэн, пэн*, турэн щи эватмаlэм, – ай войлэ лупаl. – Аl эвты, аl эвты! – хор кураhвой ики уваl. – Эватlэм, эватlэм, – ай войлэ лупаl. – Нёlэм эвта. – Нёlэн полщаhаh. – Сэмhаlам эвта. – Сэмhаlан шиваhhан*, – ай войлэ уваl. Хор кураhвой ики турl щи эватмаса. Кyрlаl атэlт* lопаса понтсаllы. Сохаl ищи атэl lопаса понтсаllы. Нёхэl па атэl lопаса понтсаllы. Ай войлэ ёхи манс. Щи вуl, lуhа иты питас. Еhк щи нопатlа. Имеl пеlа лупаl: – Ма еhка навармаlам. Курl еhк хула щи тахрам! тас, ай войлэ йиhка иl шуйlас. Имеl щи хоllаl: – Ай вой лэhкем вив, вив*. Там монщ Лельхов Лена шуhатан монщиlыса Полна ват куртан. Моштантыты ясhат: ныйl* – ный, анкэl нэ апщи саlhуп* – саlh, lэтыя умащ па онтас тайтот лупаl* – нум мув хантэт ясаh, муh щирэван питаl “потартаl, ястаl” пэн, пэн* – атам туран хоят, муй па вой паlтаптаты ястаты ясаh шиваhhан* – шиваh, нум мув хантэт ясаh, муh щирэ! ва питаl “шув” атэlт* – вотща вив, вив* – номас шакты порайн, хоllаты порайн яс! таты ясаh

«Найh мув, вуртаh мув монщат» нэпекан «Оhатвуl таh» нэмпи монщ вуl. Муh мувев хантэт щимащ хорпи шак монщ ищи таймеl. Хойн артаlаты lаhхаlа, щит Таи сья Степановна Себурова актам монщат кутан lувеl мощатlаllы. Муh па муh монщэв lуhатты питlув.

Оhат Юваlтап Юх Юваlтап Аhкем, асем понам нэм ант тайlам. Ма Оhат Юваlтап Юх Юваlтап лэhки катра вуlмем. Щиты вуlтэм кутна хот! хар сохаllам катна ракат! сат. Нох этас па охаl кур пyт lfват. Ёшhаlаl ятапща* хуватhан. Курhаlаl вуhтэh сув* хуватhан. – Хоты, Оhат Юваlтап Юх Юваlтап, эlпен ракнас*? – иlта нох этам отаlна ин! щасlа. – Ма эlпем хотсат ракнаl! Восты йиhкпи Молам щарс* lупlы!хопlы вуншиlысэм! Щита эlпем ант ракныlыйс. Наh урhенна ма эlпем хун раканаl, – Оhат Юваlтап Юх Юваlтап ёхlы нюхмас. – Я, таhха, щарсаl ай вус! – Щарсаl хун ай вус! Щарсаl вус! Восты ропхи щищки пурlас па щарс кут! па иl питас, – Оhат Юваlтап Юх Юваlтап па ёхlы нюх! мас. – Таhха, щищкиеl ай вус? – Щищкиеl муйl ай. Щищкен и тохаl пелкаl эlты хольмаh ху хот лаhкаl.

– Таhха, ястаl, ёхlаl айт вусат? – Ёхlаl хун айт! Сэвам ас пун* куlатат! – Таhха, пунlаl айт? – Пунlаl хоты хун айт! Пунlаl хольмаh lаl* йиhк иlпина омасlат, шанш вурlаl сэмат сюртасlат! Щиhанся, хоты верlаllы? – Там кат сот ясhен ки ант хоlас, там сот ясhен ки ант хоlас, тата lэсэм lуlан, тата инщсэм lуlан! Иllы таха, ин икен, кур! hаlтыман щиты щи манас. Ин яhхаl щи руваlн. Щи. Потартас Лазарь Семёнович Еприн шуhат. Нэпека Ген надий Кельчинна ханшса. Унщ тыlащ ветмет хатаlна кат щорас таllуhна. Моштантыты ясhат: ятапща* – хоята шуштаl порайн кентат шуштыя нёт! ты юх вуhтэh сув* – ухlа кирам каlаhат воштаты хув па ващ юх сува ястаlа. Сув йflта оlhаlа наlтам ющаh карты ястаlа – вуhтыя эlпен ракнас* – паlтамасан. Молам щарс* – таlаl!lуhаl еhкан лап потам йиhкаh хар, Овс мув ох патэlан вуl. Рущ ясаh щиран – Северный Ледовитый океан Сэвам ас пун* – асн хyl веlпасlаты пормас lаl* – хоят катна сухтам ёшhаlаl и йошаl lyйт тай эваlт кимет йошаl lyйт тай унты вуlты кут Моштантыты ясhат Геннадий Кельчинна lарпая ханшсайт

Ям lэтотат Ханты хоят, таlан lэты lэтот lуhан lэщатаl. Сус леп, мостаl арат хyl веlаl, lув яра веlпасlаты лотlаlан.

Lытпат, лыкмат, пувлэт шарыlат

LУХ АВТ Окружная общественно!политическая, национальная газета Адрес редакции: 629008, ЯНАО, г.Салехард, ул. Подшибякина, 17 (349 22) 4 68 03, 4 68 63 Е mail: luhavt@yandex. ru

•Хfрат потарlат

Хyl соlыйl. Катрашак хоты хyllаl пелак ващlайт, суllаl нох вуlайт, вур кaрl нох сыстапlа, хyl хурlаl эват! lайт, щаlта куl соlан соlыlайт. Соlыты кеша lыпи ки антом, муван lаращ хорпи вус хирlа, тохи хyl понlа. Таlан lэты тарамты арат хyl сопасlаlа. Щаlта нёха пача, вуlы сох, кепаl пача пелаттыя па lэщатlа. Тащаh ёх йохаттэlан – пелтасlа. Ант шакты ураhан куl соlан соlыйм хyl, lэты нох вуты порайн, оlаhан этаlтаlа. Щаlта эттаl юпийн, веlщи lэты эватlыlа. АЙХОП Павель ханшам потар шупии КЕРАН Митры верам хfрат

Учредитель Департамент внутренней политики ЯНАО (629008, Тюменская область, ЯНАО, г.Салехард, пр!кт. Молодёжи, д. 9) Газета зарегистрирована Федеральной службой по надзору в сфере связи, информационных технологий и массовых коммуникаций (Роскомнадзор) 19 апреля 2012 года Регистрационный ПИ № ТУ72!00558

Тираж 1152 Заказ 0041 Подписные индексы: на год ! 29925, на полугодие ! 84611

Газета вышла в свет 16 февраля 2013г. Подписано в печать 14 февраля 2013г. по графику: 16.00 фактически: 16.00 Газета выходит по субботам Цена годовой подписки 96 руб., в розницу не распространяется

Шумах сораl

Издатель Департамент внутренней политики ЯНАО (629008, Тюменская область, ЯНАО, г.Салехард, пр!кт. Молодёжи, д. 9) Отпечатано в типографии ГУ «Северное издательство» (629008, г.Салехард ул. Ямальская, 14)

Главный редактор Кельчин Г.П.


Turn static files into dynamic content formats.

Create a flipbook
Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.