Няръяна Нэрм №7

Page 1

2005 - 2015г.г.

№ 7 (4604) 2013 поS февраль ирыS 16 яля СУББОТА

Aацекы aэванда мальaгэхэд Максим тэхэdна саць парё. Aадьбята солдатaэ тараdмахаданда хуркасиd харасиd мяканда тэвыць. Солдатбаdманда мальaгана ервода офицерaэ тохолко aэдараванs харвадонзь. Тарця вади намдdмахаданда, ихиндя нися вэсакода aадимясь. Ихинянда харта пыхыдамда хонрась: «Максим, нисяр хаdманза? Тыда хибя мэты-

*XXII съезд едs

Мандалавам’ мэта” Тодо’ яхана илена” aэрм’ тер” община” Союз, aарка Ассоциациява”, Общественной палата, ты” сапо”лана ирыs самблянзимдей яляхана нидо’ ядабтаaгу”. Москвахана «Пути развития общин коренных малочисленных народов Севера, Сибири и Дальнего Востока: проблемы и перспективы» тасалковам’ мэта”. Aобтs тэвdмахадандо’ тад нерня’ ханзер” манзаравамдо’, няндоs нятна закон” тасламбаaгу”. Aобкана таславыдо’ тамна тяха’ ервха” aэдараaгудо’.

Илаaгы ненэцие” Форум Тёняaы хаби” округхана Ханты – Мансийск маркана финно - угорской тэнзм’ мэта” МАФУН Форумам’ мэdaаць. Мордовияхад, Удмуртияхад, Марий Элхад, Карелияхад, Финляндияхад, Эстонияхад хибяри” товыць. Ямалхадна” «Ямал – ню”на” я!» ассоциация отделенияхана мэна Маргарита Беженуца aэдалёрaась. Танянандо’ вадандо’, нерняaы иландо’, культурандо’, наука, aэрм’ тер” сёбарd сянакубц” нямна тасалкуць. Сие ниць ирыхана Салехардахана МАФУН организация’ тер” заседаниямдо’ мэтадо’. Илаaгыd ненэця” «Сияние Северам’» нюбета фестивальхана мэaгу”.

*Маняd делегатваd

Нисянда недармавна мюсерaа

Съездахандо’ ма”лёда” Ненэй ненэцие” округнахана илена” aэрм’ тер” нина” ты” сапо”лана иры ю” самлянзимдей яляхана «Ясавэй» ассоциацияндо’ юдимдей съездм’ мэта”. Aокханда мат” ю” няхар” делегатдо’ aэaгу. Хусувэй нюдяко aэсыхад отделений aэвана мэна”, правлений тер” тута”. Нердена яляs делегатдо’ округханандо’ aэрм’ тер” нядабада ерво” ядабтаaгу”. Няби яляхана съездадо’ пэaгуd. Ассоциацияндо’ aэвана мэна, марцьхыда ханзер” манзаямдо’ минревамдо’ вадета”.

Вадамдо’ тохоламби” Кемеровской областьхана илена” шорец”, тамна тяхасовна вадамдо’ теневавандо’ е”эмня курс мэdaа”. Тарця сава иaудм’ илаaгыd ненэця” aадимдевэдонзь. Юкад вата си”ив ненэцяндоs ты” ниць иры ёльцяндs толаaго, лахана, падна тохолкода”. Нердена тарця вадам’ тохоламбади” курсмs aани’ параaода яхад товы Ричи Брайн едs сертабидонзь. Мат” ирыs хэdмяхад мале нядо’ шорской вадавна вахалмыць. Илаaгы ненэциедо’ теда тикы няндо’ тотревs тохоламбаaгудо’.

Вададо’ законасавэй aэaгу Камчатка няна илена” aэрм’ тер” вадандо’ нямна законм’ сертаван’ харва”. Тикы няю’ лимбяs ирыs пудана яляхана культурахана, тохолкова, лекарd серо” минрена” учёнойдо’, aэрм’ тер” поaгана ненадо’ ненэциедо’ aобтs ма”лыць. Хусувэй лаханавэдо’ вадандо’ нямна aэда закон таравам’ хэтась. Вадёдана” aацекы” иламдо’, культурамдо’ теневабтоs тара. Камчатка няна юкад вата хасаваю” школахана, ю” си”ив садикхана aэрм’ тер” вадам’ aацекы” тохоламби”. Пыдо’ е”эмняндоs учебник”, пособий” падыби”. Мандалавахана aобd нямдо’ ненадумдаць. Яйлеткан Мария Степановна, илева ямбан’ aацекы вадан’ тохоламби. Aацекы” тохоламбади” институтхана манзараванда мальaгана ситя нядмяць яханандо’ коряк”, эвенк”, ительмен” хартоs вадамдо’ тохоламба пяць. М.Ярs падвыd

Саля явs сидя янs aадараdма саля aыламна мюдd, тыd еaгалыd. Лэда пирцямбой хасава мунзипойd сырaа. Нерd ялэмдадs aэва тарпотананs мюдда манзадаць. Саля яв тикавна самбляaг aэдалава. Теда вадета ненэцямаd Максим Сэротэтто, харта иленя выs тер. Вэрнана тэхэта мунзипойd сырaа. Саaохонда хуркариd илебейd ламбэйd менаруйd aадиберaаd. Тыда aулиd мэнейда. Тикыта хавна aани ховандада яaгу Максим ханяхартана ни манзараd. Сидя сэванда сылаdмахад нися вэсакода Пирцяко Сэротэтто нюдя хасава нюхунда манзь пэрмы: -Илеваниs ямбанs тыниd вадабинась. Aарка некыд хартоs сехэрэдамдоs ераd. Тэсавэйd. Харта пыдар еdэймандид мань тыниd. Пыдар aодd мэсанd, aаворанd, харасиd нёд садпюd. Небянд няs мярвы ея мяdмиs выs яs ниня илаs пананs паллая.

да? Яханиs хэбdниs тара!» Тад тальняюs Максим нисянда недармамs нёдалaа. Теда няхарd юкад ватамбой пода. Иланда пирdaада. Несавэй, нюсавэй. Таaго ея мята ёлава ни aаd. Aамгэ пирхана Салемал харад aыламна вэрнанаd тыда лэрыd. Мале сян вэнеко тэхэd пэвыдd. Ненэця тёрмs намдвандоs серs пуняs сакадаd. Мюдd янамбовна хайнаd. Мале aока по ямбанs пэдаранs тэворaа. Неноховавна Максим мэтада ямда сянзь мэdaада. Aобaгуна aэсындоs хэванs вертолёт aамдыd. Мюданда янs мале сян луца хаdамвыдd. Тад савовна тасла, Америкахад товыd хибяd aэвыd. Баптистd ненэй ненэцие хартоs хэхэндоs няюs сюртеванs харвавыдоs. Тамальaгана aани яs параaода луцахаd мамы: -Тюку яхана маняd ненэй ненэцяaэ илеваd. Янаd ниs тэвdмаваd хубта. Харdнаd хэхэнаd таняd. Янаd ниня хэхэвъинаd таняd. Яs сярs ниня илеванаd еdэмня

няндоs туёdaаваd. Тюкохана пэрмандараd яaгу. Яхандаd хаядаd. Хэвняд туртаd луцаd таминандоs хэвыd. Пыда илесь яханда баптистd aани нивыd турd. Ханяaэхэна малкованда серs Итя Aабтеня явs вармs манэсарцеты. Сэвs хунdмана aанэрта ту aанохат хуркариd aамгариd харьсетыd. Таремs aарка яв идs пуд Яра яха нявувна aарка пушкаs муaг лаaг ниs харьвы. Максим тенева, тад пендабата хэвхананда aамгэхэрт иленя aамгэ ни хаёдd. Мядота няs сылавыd. Таминанда ямда таславэда. Пидицяхат мутра вадавна МЧСанs ховэмда вадеdмэда. Няби яляхана вертолёт юдs мян луциd пэмба товы. Сероs нюртей бомбамs манэdманs хибяхарт нивы харваd. Aамгэ пирхана aобd луца муaгмs aарвэй малхана манзабтавэда. Aавэдана терсявы. Тикавахад пэдёдоs сёнзьтоs мюд aахат aэдаравыдоs. Вертолёт мюs aамдотавандоs мальaгана aобd ервотадоs мамы: -Тюку яляs aарка сермs сертаваd. Максим Сэротэтто ямда aэдада. Ненэся терсавэй aэвы aэбdнанда, маняd ниваць илеaгуd... Aадьбята тыd сапоdлана ирыs пудана яляхаdна Россия янаd aэрм терd, Дальний Восток, Сибирь тиaгывна иленаd ненэциета XXII съездs aобd делегатaэ нида тэрадонзь. Вадеdмандада aока. Максим таремs лахана: -Маняd aэрм яхананаd пудана похона илмаd саць несэйма. Неноховавна ханяaыd теда тюdу миндяd илаaгы ненэциенаd невхы иринатоs сехэрымs юрыба пядоs. Манзаядоs яaгу. Тохолкованs ниd харваd. Харdнаd илмаd нёдабанаd тара. Максим Сэротэтто явнанда лахана. Инда ядэробцоs тад aэванда съездахана вадетыда. Тюку сидяaгахана пыда сита, тыда маниедаd. Хабэча Яунгадs падвы


2

НЯРЪЯНА

2013 ПО, ФЕВРАЛЬ ИРЫS 16 ЯЛЯ

Павел Сэротэтто

хамедяроs маdламба cиднаd тохоламби”. Трани”, сёмs мэтиd марнадо’ aахаs сосеты. Ирыхана тохолкова едs aопой ёнарd тет юрd есямs ня”марпива”. Ханяaэхэна aокамбовна есямs няdамсетываd. Выaгад турта” нина” aаябаддава” aэдарамбасеты”. Товандоs мальaгана ныланава”

Манзаядамдиs тохоламбихиs «Многопрофильной» коледжхана тохолкоди aацекы манэdманзь ядэрaадамзь. Иле мякандоs тюдамзь. Сидя хасава aацекы нё си хэвхана aамгэхэвмs ёльце тасламбихиs. Няхаромдей лахананаaэ някундиs хаядмs. Пыдиs Ямалхад aэвэхэs. Сэротэтто Паша нюртей курсахана электромонтёрaэ тохолку. Няби Лаптандер Филипп нябимдей поs компьютер манзаямs тохоламби. Иле хардахандо’ мятюва”. Aопой лабэкана тетaэ илевыd. Паша таремs мась: - Хасаваюдимдей класс пуд манзаямs тохолаванs харва экзаменни” колледжхана мипидамзь. Баллниd тянёd aэвыd. Нябимдей похона тохолко пэйваць. Хубтахана сиднтет часхана aаворцетыва”. Час пеляs ваераdмахад, тохолкованзь aамдсетына”. Яля ер пуд тохолко aэвадасетына”, aани aавормаваd мэцетыва”. Тад пуна иле мякы серона” малеdмяхаданаd теннис секциянs ядэрцетыва”. Aани ханяaэхэна aэрм янаd сянакулвахаd ядэрцетыниs. Тикы хавна тохолко мякнанаd хуркари” мероприятийd таня”. Сэдорана сэдораaгу. Машинd

яляхаdна сидна” ханабасеты”. Мяdниs тер” выaгана иле”. Тыдо’ пэрaа”. Нята няда, Филипп мась: - Мань нини” халямs хадаби”. Таддикахад тохолкодаaэ колледжава” малеdмяхадана”, начальной профессиональной м а н з а я м s тохолаdмахаданаd, ханяs манзара сидна” ханаaгу”? Колледжмs малевыd нина” тикахандо’ ядэрць маниейна”. Манзаядамдо’ ни” хомбю”. Тамна тяхаs aарка манзаямs тохоламба пясь есява” яaгу. Выaгана иленаd нина” сидна” нядаванs ибd харваd, aопой я”ма”, есядоs яaгу. Саць савовна сидя сян нява” варехэто’ есясиd тохолко ереберaа. Маняd aаниaэ мякнаd пуняs хэсь aани вэва. Таняна нюдякоs нина” таняd. Нюдя хардахана манзая сабе яaгу. Манзаямs хобd, тикы недбяхана aамгэхэртм’ тэмда я”мыd. Мякав” aамгэ” aэвна”. Таремs табаaгава”. Ханяaынаd пилиd юхурaа”. Тохолкода хасаваха’ няs лахарёваd таремs хаdмыць. В.Пыриркоs падвы. Сидяaг aани пыда тадтавэда.

Экзаменм’ мипа ятнава”. Тандаяs товы похона едэй закон тохолкова сер” едs манзара пэйd. Теда школамs малебада” aацекы”, тамна тяхаs тохолкованs харвана” ненэця” «единый государственный экзамен» мипаaгу”. Хибя нибта мисd, институтан’ нидо’ ханаaгуd. Тохолкованs харвабата, aани похона экзаменм’ мипаaгуда. Тикы серs е”эмня, лимбяs ирыs нюртей яляхад яна” серs тохолкованзь ятнана” падродо’ тохолкова серо’ минрена департаментаха”, управленияхаd падыбабто’ тара. Ханяaы” нюдяко’ хардахаdна харад ервха” падродо’ миць сероdaа.

Таремs тохолко харвавамд вадетар. Экзамен” миць нибат пирдалеd, нин тохолкодd. Ирыs сусава aэсондs падар” миць тара”. Пуна янолараdмахад, ханзеркартs мэита яaгу. Aани тованда помs aатеaгун. Aопой, тохолаванда манзаянд едs миdманда предмет” тэраба сероdaаd. Савовна тохолаaгуд. Мипва ёльцьaгана нин тапхалтd. Тарця экзаменм’ мисоdма падарм’ ня”аммахаданд, aани по aэсондs тарода таняaгу. В.Пыриркоs падвы.

AЭРМ

*Си”ив яляхана

Яханда тэворaась Хэвы си”ив яляхана Россиянаd Госдумана” депутат ненэй ненэць нява” Григорий Ледков Салехардан’ тэворaась. «Ямал - ню”на” я!» ассоциация тер”, община” aэвана мэни ядабтась. Товы” ненэцяd халям’ хадабади”, ты’ пэрти” тоенана серо”, газм’ тарпрамбада” яханана” ханзер” манзаравам’ ваде”aаць. Вадидоs ненэциена” манзаясьвандоs нямна aаць. Григорий Ледков тарем’ мась: - Хусувэй тоенана серs aобкана тасламбада. Тамальaгана манзая aадимда. Таремs aэрм’ тер” иландо’ сибемда. Ненэцяs манзаянда яaгобd, хусувэй маяaода тикахад пэaгаd.

Халядо’ сававна миaа Лимбяs ирыхана халям’ хадабада” предприятий” 325,5 тонн халям’ aыдавы”. Тикадо’ сидя ю” сидя тонн пирувна небой поход aока. Сямянхат савовна ООО

«Тазагрорыбпром » терd ханевыd. Юр” няхар” ю” тоннм’ aыдавы”. МП «Новопортовской рыбозавод» си”ив ю” сидя тоннм’ миdмы. Приуральской районхы ООО «Святогор» мат” юкад вата тоннмs, «Антипаютинской» совхоз тет ю” тет тоннмs хадавэхэs.

Aамзава” aаворта” «Ямальские олени» предприятий, няби «Polаricа OY» Финляндияхад aэда фирма «Зелёная неделя» выставкахана падартs пидтеdмиди’ aабтавэхэнзь. Округва” таняs сидя юр” тет ю” тонн aамзам’ aэдарамбаaгу. Пыдо’ aопой миллион, сидя юр” си”ив ю” ёнар” есям’ салдамбаaгуd. Германиян’ «Getti Wilbа» фирман’ юр” тонн aамзам’ мирдатаваd. Тарем’ мирдапада aамзахана, миртёd пелям’ мале падартs пидтеdмидо’ aабтаdмахадандо’ салдаaгудо’. Есьтоs няби пелям’ тынаd aамзи” яхандо’ тэвdмахад aэдарамбаaгудоs.

Пирдырмаd яляd пэядd Хаермаd тю”уна хая. Ялянда сэв ибемя. Aэрм’ терaэ мале ина” ты” пэрти” сянакова ялэ” нямна ядэлыдd. Пон’ aатейнаць. Яра’ ирыs пэdмяхавад, нерденаd пирдырта” мале нидо’ ядабтаaгу”. Мэтаваd ирына” ю” хасаваюдимдей яляхана МОП «Панаевской» Надымской районувна мюсерта” сянакова ялэдо’ мэта”. Няхар” яляs хэdмяхад Пуровской районхы ОАО «СХО Харампуровская» ты” пэртя” Кар-Нат факторияхана сянакова ялядо’ aэaгу. Aобтикы тамбиркана Приуральской районхы Пирця Хардахана мюсерта” нидо’ манэта”. Округна” тиaгывна aока хэбидя яля” ты” сапо”лана ирыхана мэтына”. Иры’ нюртей яляхана округна” ты” пэртя” Надымахана ма”лёда”. Округна” aарка ерв Кубокм’ матопаaгу”. Ю” яляs хэdмяхад Ярудей

няна МОП «Ярсалинской» ты” пэртя” пирдырта”. Ты” сапо”лана ирыs юкад вата матдомдей яляхана Тасу’ яв’ няaы, Хальмер Седехана, Пуровской районхана Харампурхана ненэця” пирдырта”. Салехардахана тыd сапоdлана ирыs пудана яляхана сянакода”. Та ёльцьaгана aод”, тодо’ яхана илена” aэрм тер” съездадо’ aэaгу. Пыдо’ aани’ мядонда”.

М.Ярs падвыd

Тикы яляs Ныдахана, Самбургхана, Красноселькупхана ты” пэртя” сянакова ялэдо’ мэта”. Сие ниць ирыs нюртей яляхана Аксаркахана, Тарко – Саляхана, Яр Саляхана ты” пэртя” пирдырта”. Ирыs пудана яляхана Сё - яха, Aэдяs ты” пэртя” сянакова яляхатоs ма”лёда”. Ты” ниць ирыхана Тамбей няна «Илебц» община тер” пирдырта”. Я.Марининаs падвы


3

НЯРЪЯНА AЭРМ

2013 ПО, ФЕВРАЛЬ ИРЫS 16 ЯЛЯ •XXII съезд едs

Aацекытоs календарь Ненэй ненэциеd округхана «Ясавэй» ассоциациядо’ aацекытоs едs яля падармs сертавысь. Хэвы си”ив яляхана тикамдо’ манэ”лабтавнзь яндо’ тер” aарка лохо’ мю’ ма”лавыдонзь. Паднанадо’ Ирина Ханзерова хуркари лаханако”, aацекы” падтавы” яля падар” мю’ мэвысь. Округандо’ школаdмна, культураs харад” помна тяртыдо’. Календарьм’ манэ”манзь товы” «Илебц» театрадо’ майбтэйдась. Хуркари” мэкад илеdми манэ”лабтаць.

Нью –Йоркан’ тэввыдd Лимбяs ирыs пудана яляхаdна Нью – Йоркхана ООН хардахана aэрм’ тер” илаaгы ненэця” ма”лыць. Пыдо’ нерняaы иландо’ тасламбиць. Aобтоs Ямалхад aась. Игорь Яндо «Молодёжь коренных народов: самосознание, проблемы и надежды» докладм’ ваде”aась. Пыда aэрм яханана” ханзер” илаaгы ненэциена”, ненэйвана ты” пэртя” aамгэ пэрмам’ хэтась.

Съездм’ мэта” Ты” сапо”лана ирыs сидя юдимдей яляхана Якутия aэрм тер”- эвенк”, долган”, юкагир”, чукча”, якут” Ассоциацияндо’ самлянзимдей съезд aэaгу. Делегатдо’ семинархана мэaгу”. Ерводо’ ядабтаaгу”. Хынотитоs «Дылача» конкурсм’, «Узоры Севера -2013» ярмаркам’ манэта”.

«Тхсаном» самбляaг пода Яра’ ирыs самлянзимдей яляхана Камчаткахана ительмен” «Тхсаном» организацияндо’ сояdма ялям’ ядабтамбаaгу”. Сидя ю” тет поданда ханда. Яханандо’ тикы организациямдо’ нядмяць хуркари” тарана серо” минре”. Тарем’ «Алхалалалай» нюбета хэбидя ялямдо’ мэdлаць. Вадамдо’, иламдо’ нерняs минре”. Организацияханандо’ мэна”, aэрм’ тер” aарка Ассоциацияхана вицепрезидентaэ, илаaгы ненэцие” нямна манзара”. Тикы хавна Салехардахана aэванда aарка съездан’ хэванда самбляaг делегатм’ тэраць. М.Ярs падвыd

C.Семёнова

Ф.Леханова

Тёняaы нинаd турaаць Округханаd Якутияхад ненэцяd турaаць. Пыдоs техэ яханандоs научно-исследовательской институтхана aэрмs терd школаdвна манзаранаd. Светлана Семёнова институтандоs aэвана мэна. Ольга Феофанова тохолкова нямна доктор наук, Феня Леханова aарка Ассоциацияхана тохолкова сероd минрена центр ерв. Aопой яляхана таславэдоs aока. Нерде aацекыd тохоламбадиd институтхана манзаранаd нидоs ядабтаць. Пыдоs яхананаd aамгэ тоdолха книгавна aацекынаd

(Нерденада 3,4,6 номеркана толараd) Aамгэ пирхана aылнаd хардакомs манэdaадмs. Хэвхананиs aамдёда няханиs мадмs: -Понs вадетадоs Уренгоянs тэвынаd! Тиртя aановаd сидяs сюрхалъйd. Яхаs сэртs aамдыd. факторияхана иленаd ненэцяd вэнекосавэйd сиднаd ядабтаd. -Ханянэраd ерв?, тороватdмахаданиs, хэвхананиs нуна луцамs хонрадмs. -Ханяaэдоs нянанд тара?, - пыда ма. -Ервd aокаd?, - aаниs хонрав. -Самбляaгадоs. Хусувэдоs харта ерв! Хибяхартанs ниd намдорd! Хибя aэвамиs вадеdaадмs. Aудамиs няdма, ма: -Огурцов Данила Васильевич. Халямs няdмарпада луцадмs. Харdниs пирувнаниs ервадмs. Хэвхананда мальцята нуна хэбицяко, няaота луца, Ниязвaэ пыхыдамда вадеdaада. Фактория ерв. Няхаромдей лэда пирця, теда тюdу миндя луца метеостанция ерв, aудамиs понs парпида.

тохоламбававаd манэdaаць. Тикы хавна институтнаd aэрм терd кафедрахана манзаранаd нидоs лаханако няdaаць. Феня Феофанова мась: -Яханандаd aацекытаd едs aадимдембадаd книгыдаd aулиd саваd. Хибяри вадамда тохоламбаванs харваaгуда. Маняd aобкана тарана сермs минреваd. Теда вареваd нибdнаd мэсd, хуняна aэрмs терaэ aацекынаd иландоs, вадамдоs пилиd юраaгудоs. Эвенкd няхаdниs тэворпаниs, aацекыдоs aока aамгэмs ехэраd. Ненэйвана хэбидя aамгэ

aэвамs юрвыd. Aадьбяниs книгамs пададамзь. Теда падвэвнаниs aацекыd aарка нидоs табедамбиd. Маняd aавнанаd сиднаd хадананаd, иринанаd табедамбиць. Aадьбянаd тикы сероd сававна теневынаd. Хуна сяхаринда вэсэймдаваd. Тамна тяхаs м а н з а я в а d минревандадваd пюбнаd тара. Илаaгы ненэциенаd нерняs пэрпанаd сава. Пыдоs пявы серонаd минреaгуd. Тикы нидоs лаханако нясоdмахадандоs, округнаd тохолкова сероd минрена департамент aэвана мэнамs Ирина Сидоровамs ядабтаць. Таняна тыd сапоdлана

Невхы еся сехэры Тетимдейдоs пэдарамs маниенаd ненэциеd ерв, самблянзимдейдоs, пя aэмs мэтадоs, совхозхана aарка бухгалтерaэ манзара, aобтаремs ерв. Малs несавэйd, нюсавэйd. Лат халтамбадаридоs ерв ни aаd. Сямян няхатата aаркахандоs, фактория ерванs мадмs: -Ханяна илеaгуваd? -Лакамбойd мэта сензелававаd таня, -ерв ма. Сензелавадоs aопой лабэs, хорсавэй. Aопой ёaгананда aаркамбой толь, нинянда хуркариd хыдяd aамдыd. Aамдёрцянда сидямбой. Сидерs, нё сивня мерця выварaа. -Хибя тюкохана илеса?!, варцавэй лабэсмs манэdманиs серs мань мадмs. -Ханяaэхэна ненэй ненэцяd, луцаd лакамбойd сеaгасетыd, - Ниязов ма. -Ваdав яaгунёd! Ханяна хонё пэрaаd?! -Латd пиня хонёсетыd! Инзелевыd ненэцяd нянда малs сылыдd. Фактория ерв нямда нядаба ма: Лакамбойd туртахав ханярина хонёява.

-Ваdавхавd танябтоs сава, - мань мадмs. -Сензелава aэса?!, - вэбтывана Ниязов вахалъйd. -Ханзерd хибяри ненэць латd ниня хонё пиртада?,маняd поaгаданаd хибяхав мамонда. -Ненэй ненэцяd талкадёй пихиня тамна сыра ниня хонёсетыd, - Ниязов aани ма. Пинs тарпота латd халтамбадаханда ма: -Пукуркахана хормs пятаир! Маняd хасаваaэ варцавэй лабэcмs хабтумдамба пяваd. Волохович сидя мотористмs тиртя aономдиs якрадаванзь aэдараaахаюда. Харта Ниязованs aоляпядамда хосая хая. Мань еся тебдамиs, мадмиs, латадамиs пюладмs. Пэвсюма няна сеaга мэdманда лабэdмаd сулороdмахаданаd тэри якна. Хубта няна мань юркывd. Ниниd тамна хоныd. Пур яхаs сэртs сяйниs едмs тердеванзь хаядмs. Янамбовна мерцямби. Итмиs сахалоdмахаданиs

ирыхана aэванда «Педагогика Севера: партнёрство во имя ребёнка» нюбета научно - практической конференциямs ханзерd мэdмамs тасламбиць. Тикы aарка Ассоциациянаd съездs пэва нерня мэтадоs. Тодоs aэрмs яхад хибяриd тутаd. Пыдоs aэрм терd aацекыd нямна тасалкодаd. Яляs еркана Законодательной С о б р а н и я н а d председательмs, aэрм терaэ aарка Ассоциациянаd aэвана мэнамs Сергей Николаевич Харючимs лаханако няdaаць. Таняна aобтикы семинармs, съездмs ханзерd мэdмамдоs тасламбиць. М.Яройs падвы

сензелаваханиs тюдмs. Хонёдиниd юркабтэян. Хормs пятадмs. Матаваd. Aаворaаваd. Сидя тиртя aаномs мэта луцахаs содадмs. Яха сэртs тиртя aанонаd aамдолавад салмрамба пяваd. Лаaг нид aылняs ляaгабтёда хадыd маторпиваd. Тикынаd едебявна нюхулембинаd. Aулиd нёховаd. Таремs манзараванаd ямбанs Салехардахана aатенанахаs Т а т а р и н о в , нябиБорисовмs тензебтембидмs. Ениs таславы манзаямиs нибdниs сертаd, хибядмs aэaгудмs. Яля ерня aавороdмахаданаd, aани яха сэртs хаяваd. Пэвсюма няна поaгэй мерця теба. Тецьхама. Волоховичмs хонрадмs: - «Ли-2» тиртя aано сямбир сыра ниs aамда пирdaада? -Терваs пир сыра ниs aамдаaгуd. Харобта сыра ибэй aэя. Мань мунзялмадмs. Сыра ёрад aопой метраaэ харва. Aобкарт тиртя aано aано тарця сыра ниs aамда нида пиратd. Мерцяs тамна сахама серs, ламбинаd сераваd. (Пеляда 4 стр. толараd)


нядабавараd пады. Сепниs мюд падроs aадимдедмs. Няндиs миdян. Aаркаюмs хасава манэdяда. Няханда мийда. Округхад, ервхат миндя письмомs няdмав. Тыd пэртя ма:

(РОСКОМНАДЗОР) 19 АПРЕЛЯ 2012 ГОДА РЕГИСТРАЦИОННЫЙ ПИ № ТУ72 - 00559

E-MАIL: NN-YNАO@YАNDЕХ.RU

ТЕХНОЛОГИЙ И МАССОВЫХ КОММУНИКАЦИЙ

ОТПЕчАТАНО В ТИПОГРАФИИ ГУ «Северное издательство» (629008, г. Салехард, ул.Ямальская, 4)

○ ○

ГЛАВНЫЙ

РЕДАКТОР

○ ○

○ ○

○ ○

○ ○

АДРЕС РЕДАКЦИИ: 629008, ЯНАО, ТЕЛ . (349 22) 4-53-32, 3-08-69

○ ○

Е.Н.Окотэттоs падвы

Издатель Департамент внутренней политики ЯНАО (629008, Тюменская область,ЯНАО г. Салехард, пр-кт Молодёжи, д.9)

Та валакада

ТИРАЖ 1320 ЗАКАЗ 0045 ПОДПИСНЫЕ ИНДЕКСЫ: НА ГОД - 10978, НА ПОЛУГОДИЕ - 54391 № 7 ПОДПИСАНО В ПЕчАТЬ 14.02.2013 Г. ПО ГРАФИКУ: 17.00, ФАКТИчЕСКИ: 17.00. ВЫШЛА В СВЕТ 16.02.2013 Г. ГАЗЕТА ВЫХОДИТ ПО СУББОТАМ ЦЕНА ГОДОВОЙ ПОДПИСКИ 182 РУБ. В РОЗНИЦУ НЕ РАСПРОСТРАНЯЕТСЯ

○ ○

ОБЩЕСТВЕННО-

УчрЕДИТЕЛЬ ДЕПАРТАМЕНТ ВНУТРЕННЕЙ ПОЛИТИКИ ЯНАО (ЯНАО, Г.САЛЕХАРД, ПР-КТ МОЛОДёЖИ, Д.9) ГАЗЕТА ЗАРЕГИСТРИРОВАНА ФЕДЕРАЛЬНОЙ СЛУЖБОЙ ПО НАДЗОРУ В СФЕРЕ СВЯЗИ, ИНФОРМАЦИОННЫХ

янs тэвэйда. Сита тадавнда тоdмахад, мэта ханханда тет хабтмs подерaа, ти мяканда aэдалэйd. Мэтида тыда сававна нявотыd, хадриs пиs сававна нылавыдd. Илебцьs тикы нита пумна тяхаs нявоты, сырaа, тамна aамгэ aэвамs маниеванs харва. Мяd aадимя. Мякад хасава aацекы, няби не aацекы тарпъяхаs. Хасава aацекэюмs ты aэдпа пя, не aацекэюмs тыта маси aудахана салмрамби, ты няньхана aудахатата aавламби. Илебцьs хэвнякуд сырaа. Тыs сава aаворта aавармs манэкава, харта aодd aаворманs харбелыd. Сырамs тобахаdна пииндамба пя, aамгэхэрт нядамs ни хоs. Aыхы яхана aэда вындs нявоты. Нядэймs пюла. Aодьs aоs нядэймs хо, таремs сырпата сэрдалёна сармик тибяd лакадёсавэйs нянда нявоты. Илебцьs нядэйхартмs ни aавd, минханда сармикахад хунамбари пяда. Хуркасиd харасиd яs сидs няs нявоты, сармик пумнанда нявоты. Илебцьs саць понs нявотысь, нявотадаханда aамгэхэрт ныхыда ни хаюd. Тарцьs ямбхаdна сармикар хаёванs ни харваd. Тямs, тямs тэвaгуда, сёходанда сякалтада. Мяd aадимя. Мядs сидяs хэвувна хури таaга тыd хадырaаd. Илебцьs техэ мядs хабыхында нявотыd. Лакриs мякад тунитна хибяри aадимя, пыда сармикмs aопой aэдавахана хэвдаледа. Тарцямs манэкава, тэр илебцямда юндалтамба пя: Хурка, хуюмниs илs сава? Мань ненэцяaгана манзарадмs, пыда сяхариs нямнаниs няркна пэрaа.

Мамбdнандоs маd: тикы выaгана aэвы серs. Сяdны aэбта aодd aобd ты няхатата хаи. Сянад хунад нявотавы aэбта aодd, нерданда илебцьs сита ядабта, ма: -Aамгэ тоdлаха илаaгана иленэй! Ненэцямs харт ныхынанд нюхулембир. Саaговота хано нюдерaан. Ти пыдар иканд тарd подеркад ханзерd нялевы. Мань харdниs ивнаниs иледмs. Ханяs ядэрманs харвадмs, таняs нявотаaгувs. Мань илмиs сава. Тэр тарця вадамs намдхава, ма: -Яaго, мань илмиs сава. Савамбовна сыркарd, харт манэтар. Тикы вадида ёльцеdмахаданда, тэр няхата нявотэйs. Нянда пумна илебцьs aодd нявоты. Илебцьs тымs писеда, ма: -Хэ, пыдъер иняхана сярдадревs ядэрaаннюs. Ервхаданд няхарd еaга хунат хэсь пинананюs. Ты тарцьs ямбхаdна aоб мунда яaгу. Тадхава няхата тэвыd, ти пыда aаниs нита тотревs сырамs тобахаdна сабкаба пяда, няданs лабцейd. Неры нянда пумна нявотавы илебцьs няхатата aадьда янs нулйd. Пэвсюмя. Мерця вывлыd, танзерdaэ хая. Aамгэs пиркана тамна ханяцейs мерця ладада. Тадхава ты пэртяр тыда мерцяхад хэaгдёда тэланs танэйда. Тикавахана тыд aобкана переd, хуриs ибеdaа, ханяхартs нись няркна соядаd. Илебцьs aопойриaэ ниня хэaгдёда яхана ну. Хуркавна нулпата aодd, мерця тарта пырдамбида, хэвдыда танзерd япдэйда. Илебцьs танзерd ваеравамs варехэта лаdамдада. Ямб пиs ямбанs ты пэртя ты лэтрамба ханяхартs нись ханасd. Хубтахана нумда ялэмгава тыда aаниs несэй сава

-Хэвхананд нуна няр толамда. Михаил Волоховичанs письмомs миdaав. Толада. -Бухгалтермаd хамы aэя, - aаркаюмs тыd пэртя ма. Пыда, мань правленияхана мэниs. Теда тасалкодаваd. Aобdмаd бухгалтермs хосая хая. Тоdмахаданда ма: -Бухгалтерs хаaгурaа. Мяканда сиднаd хаaа. Мяканда хяваd. Ненэсянда aодd ваdванда ниня юсидавы. Пя aэда aамдёрцяaгад еdaалёвы. Мята мюй хамболта. Харта пыда, сята, aудида ледреd. Теняна яберахавы. -Ханявахана ханимэдмs. Пыхыдамиs сяркахана лекаратамбивась, хаaгуртаваd ма. Нянда тиртя aано aамдолавамs салмраванs харвававаd вадеdaадмs. Aока тыd таравамs хэтадмs. Бухгалтерs ненэй ненэця вадавна тыd пэртяхаs няs лаханакулыd. Мань aамгэхэртмs нидмs хамедамбюd. Окрисполкомхад aэдаравы падармs нянда aаниs толав. Бухгалтерs сиdми хонра: -Есяд aудаханаd татыд? Банкахад няdмувандаd aэбтоs? -Ханзерd харвадаd, таремs татын, - мадмs. -Маняd aудаханаd табат сава, - бухгалтерs ма. Есяваd яaгу. Тыd пэртинаd aаврасиd. Харdниs недбямиs няdмувдавэй. Таремs aани aопой сава сермs таславаd. Хаaгурта нянаd мякна сяёdмахаданаd, харdнаd манзаинаd пяваd. А.Побожийs падвэвна

дамба пяaахаs. Тэвравэхэюниs aаниs хонраaахаюн: -Хахая тыd aэсы таня? -Маниs aопой aэсыхана тыd пэрaаниs. Aани aопой aэсываd Самбургахад тальняs миaа. Хуняна тюкохана мэaгу. -Пыдариs сян тэриs?, aаниs хонраaахаюн. -Юd ёнарd aэaгу. Масиd тамна aокамбой aэдакы? -Тиртя aано aамдолавамs танпатоs тара. Манабэй aамдолаванs тиртя aаноs нитоs пуд aамдортаd, - мань мадмs. -Тикахавар ненаs саванёd!, - няби ненэй ненэць ма. -Пыдариs тэхэdнатиd танкаваd, - aани мадмs. -Савахав савава! Aопой председатель хонра тара. -Ханяна мэ? Ханзерd хось сава?, - хонраaахаюн. -Тарко-Саля хэвхана aэда aэсыхананаd нинякы мыd. -Хартиs тасла нириs пирасd. Хусувэй тэриs колхозанs aопой есямs недвата. Aокханда ёнарd есямs няdмаaгудаd. -Есяхавd саваd. Тиртя aаноs турма aани сава. Aопой пуна сидниs тэдорпава саць вэва aэaгу. -Aамгэ сиддиs тэдорпаaгуd? Тыd таня яхаs сэрмана няватарaаяdма, - няндиs етриs лаханадмs. -Вэва ни aаd. Таня няватарнаяd! -Хуняна тыдиd тэвраидиs. Лаханако нята тыd п э р т я х а ю н и s мунзялмахаs. Aани мадмs: -Мань падрониd таняd. Тикахана сиднаd

ОКРУЖНАЯ

ПОЛИТИчЕСКАЯ НАЦИОНАЛЬНАЯ ГАЗЕТА

(Ненэй ненэциеd лаханако)

Невхы еся сехэры

НЯРЪЯНА AЭРМ

Сидя тэхэs

Хасавахаs тикахана мэвэхэs. Ниязов пэмs нэмбавы. Пэмs тебдев, мадмs: -Нянаниs тодиs. Тикариs aаврахана пэртя. Сензелаванs тюваd. Тиртя aано луцахаs aавар хаме-

AЭРМ

(Нерденада 3 стр. толараd) Сензелаваханаd нэкалaаваd. Няхарd яля ямбанs хад марыбида. Ханяaэхэна пинs тарпсетывd. Сэвs хунdмана aамгэхэрт ни aадюd. Тиртя aано мэтахаюниs картарaахаs. Ханяaэхэна тёрдиs сахамзетыd. Ханяримна таняримна имиs ядэрaа. Cамбургахад Рогожинхана миндяd ниниd тензебтедмs. Тюку хадхана aамгэмs пэрпатоs. Aамгэ пирхана пихид aобd не то. Няниs падармs та. Толав: «Серодаd хуркаd?! Татаринов». Ервониd няркомбиd. Тад ениs таславы манзаямиs нибdняниs сертаd, сяaок ненэцямs нельтеaгудмs. Пихид товы не ма: -Тадри Салехарданs мутра вадавна лаханаванзь мэдмs. Aамгэ юнмs aэдараaгудмs? Нянда мунзипойd сырaадмs. Падармs няdмадмs.Таремs падав: «Тиртя aано aамдолавамs ховаць, салмраваць. Самбургахад тэхэна миндя няхатанаd ехэраваd. Сата хад сиддоs маремби». Лакриs хад хая. Aулиd хэdна. Мюсенаd тиреd тяхад хаерадs сэв aадимя. Хад пуд тамна ялэмда тоdолаха. Пэвсюма няна сидя ненэй ненэць тоaахаs. Таминандиs лабканs aаврадамдиs тэмдаванзь хаяхаs. Мань тыd няs тэвывd. Тандаяs савовна сэвдоs манэdян. Хэвувнаниs aахаs сырта тоdолахаd. Ненэй ненэцяd aэдалё мэdэйдоs, aаворъядоs, хобдоs панэдандоs сэдыбидоs. Мордоs пардонaэ сертабидоs. Aэрм яхана ты ненэцямs илебтембида. Aамгэ пирхана иниs aылs мадмs: «Тыd сиднаd няда пиртаd!» Неры товы ненэцяaгs пюладмs. Ихиняниs самбляaг юрd тымs тюконs тэврабd, яха сэрмs манабэйaэ сертаaгудоs. Тэри тантадоs. Лабканs мятюдмs.

НЯРЪЯНА

2013 ПО, ФЕВРАЛЬ ИРЫS 16 ЯЛЯ

4

ХАБЭчА ХЫВАРЕВИч ЯУНГАД


Turn static files into dynamic content formats.

Create a flipbook
Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.