2005 - 2015г.г.
№ 8 (4657) 2014 поS февраль ирыS 22 яля СУББОТА
23 февраля – День защитника Отечества
Уважаемые земляки! В последние годы укрепляется мощь армии, повышается престиж военной службы, возрождаются лучшие воинские традиции. Большое внимание государство уделяет и защите арктических рубежей России. С возрождением Северного морского пути и активного освоения регионов Арктической зоны страны, роль нашей армии и флота в обеспечении безопасности стратегических территорий возросла многократно. Все эти перемены видимы и вселяют уверенность в том, что Российская Армия по-прежнему – оплот могущества государства. В День защитника Отечества от всей души поздравляю всех воинов, несущих службу в наши дни, ветеранов войн, всех ребят, кто готовится исполнить свой долг перед Родиной, с праздником! Пусть мирным будет небо над головой, пусть дома вас всегда любят и ждут! Будьте здоровы и счастливы! Д.Н. Кобылкин, губернатор Ямало-Ненецкого автономного округа
Дорогие ямальцы! От всей души поздравляю вас с Днём защитника Отечества. 23 февраля – особый праздник в истории нашей страны. Он олицетворяет неразрывную связь поколений, признание заслуг российского воинства разных эпох перед государством, глубочайшее уважение к людям ратного труда. Патриотизм, боевое мастерство и личная храбрость, мужество и героизм по-прежнему остаются традиционными качествами наших солдат и офицеров, а армия и в будущем останется для страны гарантом безопасности, стабильности и спокойствия. Святой долг каждого из нас – хранить память о героях России, лучшие традиции русской армии, которые возрождаются сегодня в вооружённых силах, в кадетских и суворовских училищах. Искренне горжусь земляками, достойно представляющими наш северный регион в различных уголках Родины. Успехов всем вам, дорогие друзья, счастья и благополучия, радости мирной жизни и процветания! С праздником! С.Н. Харючи, председатель Законодательного Собрания Ямало-Ненецкого автономного округа
Санэро”
яхана
Тодо’ яхана илена” aэрм’ тер” Ассоциация aэвахана мэна Григорий Ледков, няби Законодательной Собранияна” ерв Сергей Харючи Мурманскан’ aэдалёрaаханзь. Таняна санэро” aарка хэбидя ялям’ ядабтаванзь ханDaаханзь. Тикы яля тодо’ яхана илена” санэро” едS таславы. Хэбидя яляS хавна Сергей Скоморохов Мурманской область ервS марцьхы, Ассоциацияна” ервS Григорий ЛедковS ня’ санэро” илаS нямна таславандади’ aокась. Aоб” вадеDмандадиS, ханзер” тад нерня Мурманской областьхана, aэрм’ тер” Ассоциация няS aобкана серодо’ минреaгудо’. Тикы ялэтоS няю’ Мурманской областьхана хуркари” концерт”, фестиваль”, выставкы” мэDманзь тасламби”. М. ЯрS падвы
* Ты пэрма
Сэрад
тынаD пя
Мале няхаромдэй поS «Ямал – ню”на” я!» ассоциацияS ненэцяD Салехардахад Надым няю’ aэда талбэй сехэрэвна aэдалёрaаD. Хахаяда яляS aэрм’ тер”, ты” пэрти” департаментхана манзарани” хавна Законодательной СобраниянаD депутат”, ты” лекар” ядэрaаць. Тикы хавна Надымской, Приуральской районхад ерв” тоць. Тюку по’ сэрдахана ты” aокавна хаaгава серS тэхэDна мэнаD ненэцяaгат вадам’ намдуванзь ядэрaаваD. Няндо’ тэвванаD нерня талбэй сехэрым’ мимбада луцаха” нултаваць. Небо’ няндо’ тэворманаD мальaгана, aока вэва aамгэмS aэдалёрта” манэ”мыць. Яхам’ нярхалавыць. Вэнодо’ иле мэта балокатоS помна нявотарaаць. ЛаханаDмахаданаD, тикыдо’ мал’ сертавыдонзь. Яхандо’ ниня таб aонёдёда яaгу, хардатоS помна вэн” нявотартам’ ниваD манэсD. Пуна таняд ты” пэрти” aэсыхыD нэкалaаваD. Харта илена Лаптандер Алексей ПетровичS мядмS ховаD. Пыда сидя юр” тэхэданда самбляaг ютёD вынхала хавыD. Мал’ илебейD ты”. Пыда ерво” тарем’ хонрамбида, маDнисявS харDниS тыниD пэртяaэ янаD правительство ханзер” мань си”ми, сиDниS то”олха ниниD няда пирта? «Совхоз Байдарацкойхана» няхаромдэй aэсыхана серодо’ aани’ тарцяD. Aэсындо’ ерв Климов Яков Иванович маDнисявS, сидя ёнар” луцаD ты”, тамна
ёнаркад вата хартоS тыдо’. БензиндоS яaгу. Тикы хавна тэхэна тарана сэртамдо’ хаaа”. Няби яляхана «Ярсалинской» совхоз ты” пэртя” aэсыхыD тэвынаD. Самбляaг aэсы’ тер” aопой aэсынS ма”лэйнаD. ТаняS МОП «Ярсалинской» ерв Якубова Лилия НасиховнаS хавна, «Харп» община aэвахана мэна Сэротэтто Александр Совокович тоaаханзь. Тодо’ aэсы’ тер” хано” ниня aамдё вадидо’ мэDэйдонзь. AамгэS нянандо’ таравам’, aамгэ то”олха нядDми aадимдева нямна ервха” лаханаць. Пуна нитоS пуд лаханаць. Лилия Насиховна тарем’ мась: - Сяaок тэна” хавам’ яраS иры юдимдей яляхана ты” пэрти” серо” минрена департаментан’ aэдарэй-наць. Aокханда няхар” ёнар” тэва” хаD. Теда ты” хаaгава табDлита яaгу. Aэсына” терхаDна нараS явм’ мада тараaгу. Тикы няю’ ненэцяaгаDна бензин тараaгу. Хусувэй aэсын’ aопой тонн мась aэaгу. Тиканда ю” сиднтет aэсын’ ю” сиднтет тонн тараaгу. СэрD aани’ таaок aэбта сава. Нютнина” ныхысялвоDмахад мюдна” «Сибур» машинS пуд есяS лабасS ниня соламбаван’ харвэйна”. Ненэциена” тыдо’ хартоS мерета «БуранаханатоS» ма”ламбидоS. СовхозханаD тамна сидя ю” мерета «Буранм’» тавы aэбтаD сава. Тюку поS предприятийва” aамза нямна планамда нида томдаaгуD. Субсидия есь”
ниваD няDмаaгу”. Тикахана ты” пэртина” недбямS салдамбасетыва”. Планава” нибDнаD томдаD, есьнаD aокадм’ aани’ поS aокдаaэ хаебатоS сероDaа. Ты пэртяS недбяда лэтамбада тыта aокдахад пере. Aани похона тэнда тянё aэбD, недбяда саць тянюмда. Ихинани’, лэтамбада тэнда aокад aани’ тасла тараaгу. Худи Сергей Хасававич, «Ямал - ню”на” я!» ассоциация правленияхана мэна мась: - Тына” тамна ниD ха”. Хабтона” ты” сапо”лана, сие ниць ирыхана ютына”. Теда пыхыдана” харDна” няда пиртына”. Невхы похона вынхалуй ты” ма”ламбада aэсы танясеты. Пыдо’ тарця ты” маDламахадандо’ aока aэсы” пуд минресетыдо’. Тарем’ серта aани’ сава. Aавна тына” по’ сидя вэкна aэрёS, нараS толабасетына”. Пудана поS нараS тытаD aокадм’ нираD толабю”. Тюку поS илS хартаD сиддаD табедаaгу. Тарана падро” падва е”эмня , нараS тытаD aокадмS пэдара” помна сарпявнандо’ толабаaгура”. Теда тыта” aокад пэдарахана ха”. СовхозханандаD няхар” ёнар” тым’ хавэaэ ваде”aа”, тамна сававна тола, тикараD самбляaг ёнарDaэ ханда. Тикы хавна факторияхаD aокавна aавар” тэвра тараaгуD. Тарем’ ты” пэртина” ныхысяда тэхэна саaговота aавар” нидo’ мюселембаaгу”. Нара’ техэ яхатоS тэвDмахандо’ таняд aаврадамдо’ ханаaгу”. Aопой тарана aавратоS саць aарка миртоS яaгобтоS тара. (Пелямда 3 страницахана толараD).
2 ТедаS мэта поваD саць тоена. AаDи aэрёхад сарё яваD синдабидась. Таддикахад тад ханиманда, едэй хаDамвы сыра тандаяS яваD тондада. Ханяaы яхаDна ёрдада aопой тибяaэ харва. СэрадS поS сянакода ни aаD. ТыD пэрмамS теневана ненэциеD вадиD саирмана сие ниць ирыS aэсондS тыD aаврасипойS хаaгаaгуD. ХанзеркартS мэита яaгу. МаняD aэрм яхананаD хаванда тыD едS, aахакуд тикы сермS минрена организация яaгу. Aадьбята ханяaыD хартоS илена ненэцяD тыдоS саць aокавна вадабидоS. СэрадS похона aамгэ мян тыта хабD, ханяaыдоS иле вудумдаD. Леонид Иванович Худи, ЯмалнаD тыD пэртита СоюзS председатель таремS лахана: - Aопойри компания тыта нямна няркана. ТедамбойS тамна пяванда манзаямда тидхалемби. ЛуцаS вадавна нюмда «Национальная страховая противопожарная компания». Таддикахад Тэкхад паaгадёда газмS, нефтьмS пюртя предприятияD тикы серкана aаниS нядаaгованS харваD. ТыD пэрманаD тидхалёваS еDэмня, «ТыD пэрмаS нямна манзарана ЗаконD сероS нюртей Россия яхананаD няDма тара. Хэвы сиDив яляхана тасалкованзь маDлёвыD aэрмS тер ненэцяD aаниS таремS тасламбидоS. Законахана сяaок тымS хартоS илена ненэциеD мэDма тикахана падаaгу. ТыD пэртиD нямна aэда Законахана государстванаD нядаaгова серокута серS падаaгу, - Леонид Иванович Худи лахана. AаDи манзаравы Законахана, 1998 поход выS терD тэри ниць илеD. СиддоS етёD манзаравы ервD етриS
Aарка ненэць Ладукэй Пётр Иосифович няниS ма: - ПадартS падувандамиS таня. ТаремS мяканда тэвывD. ТольS тяхаS сиDми aабта. Янамбовна лахарёмда ханада: - ПадарS манзаямS мань харDниS пирувнаниS aаниS теневав. Aавна небямиS aацекы aэванда мальaгана aарка хардахаDна падарS манзаямS тохолась. Тамальaгы похоDна aэрмS терхат тохолковыD aопойD,
НЯРЪЯНА
2014 ПО, ФЕВРАЛЬ ИРЫS 22 ЯЛЯ
нядабидонзь. Валерий Фёдорович Елескин «Ямал-нюDнаD я!» ассоциациянаD нюртей вицепрезидентада таремS лахана: - Тад манзаралманда Законахана едэй вадаD, таслирD тыD пэрмаS нямна таняaгуD. ТыD пэрмаS, мюсеваS aамгэ aэва тидпойS падаaгу. ТыD лекарS aамгэмS пэрмада aаниS aадяaгу. Законахана сэрадS, тецьдаS понS ереберма, ханзерD тыD aэдабава, нядаaгова тидпойS aадяaгу. ЗаконS сававна манзарабD, тынаD aокад ни тянювортS, ни aоквортS. ЕтёD сертавы яханалва комплексD aадимаS нерцюS, тыD пэртиD ервD манзетыD: - Ненэй ненэцяaэ тыдаD aокаD! AамгэS пирхана Финляндияхад ты пэртяD ненэцяD РоссиянS, ЯмаланS тэволыдD. ХанзерD тынаD мэDмаваD, ея мякна илеваваD манэDaадоS. НянаD маD: - МаняD тынаD ядембада харадD мюня хабарпинаD. Тарця яханалвадамдаD aабта пирDaаваD. Тад пуна яханалваD aадимяD. Aопой тикахад хуркари серD ерцэйдD. СовхознаD мэDмы тыD ервD муниципальной тэaэ сертэйдоS. СовхознаD несэй организацийaэ хаяD. ГосударстваваD етёD есь aэдарамба пя. ХартоS иленаD тэсавэйнаD ханзерD
Л.И. Худи
В.Ф. Елескин
ХибяваD ты пэрта? тэхэтоS сырaаD, таремS хаиD. ИмS aэдарабD, Россия яхананаD Советской власть aахаDна хабтысь. Тиканда АПК тад нерняS хартоS иленя ненэциеD нядаба пябта тара. ТаремS ни хаDморD. ТедаS вадетиниD яхана мэта комплексD сероD нюртейS муниципальной тыD хабарпиD. Пуна ялянда танябD, общиныD тыD яхаба пясетыD. Леонид Иванович ХудиS вадавна тарця ни aаD. Приуральской районхана ПаютеDэ хардахана Пэ ХойS тэлхана хэвы поS хартоS иленяриD тыдоS комплексахана хабарпидонзь. - «Харп» нюбета община тыD пэртида тыдоS ЯрСаляхана aэда хабарталвахана похоD яхабидоS. Ёнаркад ватамбой тыD ватS паклембиD. ЕсямS няDмарпиD. НенэциедоS тидпойD манзараD. ТикыS тарця aэсь, газмS,
Иланда тидхалембавэда сидяриць. Пыда иламS сававна манэDaадась. Мань нюдя aэбDнаниS тенев. Инда ядэробцомS вадахаDна вадецетыда. ТикыS помна мань ханерцядаaэ сиDми тохоламбасеты: «Хасава нюкця, мэта илаaгананаD тохолкори сероDмы. Тикарихина иламS хоaгун. МаняD тэнзхатнаD тикы сермS тедариS ханяaынаD нидоS хамедамбюD. Пыдар ва-
AЭРМ
диниD сяхариS тененD!» ТаремS янамбовна нянаниS лаханакурцеты. Тамальaгана СалехардаваD нюдясь. СехэрыD яaгуць. ЯдэлавиD мюмня юноD ненэциеD ядэласетыD, aамгариD тэвабасетыD. ВадёDмахаданиS халямS пэрцетыдмS. AахаS нидамзь ядэрD. Ханярина халя aокась. ХалэD мирдапсетыдмS. ИлмиS таремS маниевась. НебяниS ва-
нефтьмS пюртяD экспедицияD хусувэй поS выaгана иленяD ненэциеD aахат мэDмы яхаDтатоS хэвняS наDволпидоS. Таaгомы янS хартоS буровойдоS, лакамбойS мэDманда хардадоS aабтамбиD. Едэй законахана хусувэй организация, община нямда таславы ямда мэпта сероDaа. Ямальской районхы Сабетта яхаS хэвхана Николай Тэйдёвич Окотэтто харта тыда мэць иле. Яханда няDавхана ярсеDэ тиртя aаноD aамдолавамS, ту aаноD нулаaгалавамS миртаD луцаD сертаба пяць. Сэвта тяхад иринада, хаданада тикахана иландамдоS ховыD. ТедаS сита питарпиD. Тимур Акчурин, тыD пэртиD СоюзS марцьхы таремS тасламбида: - СероD нерня ямS тасламба пябD, тынаD aокад пирамда тара. Ханяaы районхаDна тынаD тарсиD
дахаD нидамзь инзелеD. Сямян aамгэхэт пыхыдамиS харDниS теневанаaэ пэрaавась. Тохолкованзь нидамзь ханьD. ИлмиS харDниS тидхалембивась. ХалямS няDмарпава серкана сяхартS есямS aоковна нидмS нэкалцетуD. Манзаяда саць тоенавы. AамгэS пиркана ханерцяда aацекы aэваниS нид сяра еремядмS. Сярулова мякна пэдарамS хавдамбсетыдмS. ПоD ваераDмамS нив хамедаD. Таняд мале aарка ненэ-
aокаD . ХаняaыD ненэциенаD тэсиD. Хуняна сидя ненэць aопой ямS пидалтаaахаS. СероD нюртейS мюсьлаваD, тыD мэта яD сававна тасла саваD. Тамальaгана хибяхарт нянда янS ни ладартS. Тад няDмуванда Законахана таслирта тыD пэрмахана манзаравандиD нямна aа. ОкругнаD общественной палатанда aобD ненэць Геннадий Павлович Кельчин ханяна тыD пэртяaэ хасевD тохоламбавамS тюDу aадимдесь. Aавхы похоDна ненэцяD хартоS нюдёD тохоламбидонзь. ТедаS aэрмS терaэ илнаD несэйвоDмахад, хуркавна aодD тохолко тара. Геннадий Павлович Кельчин таремS лахана: - ТедаS тюDу миндя илаaгы хибяD aарка манзаямS пявандоS нерня тохолко пэрaаD. ТыD пэрма серкана aобтаремS тохолко сероDaа. НенэцяS сепанда мюня падарта танябD, сахамдёда. Таддикад ибD aацекы хасава тыD пэртяaэ тараaгу, недамда ханяд хоaгу? Тюку яляхаDна aацекы ненэць недамда пюсь aока ямS хоaгу. Тиканда тохолковдавэйS илS ханяхартана яaгу. Геннадий Павлович КельчинS вадавна тарця: - AацекыD школамдоS ёльцеDмяхадандоS, тамна сян поS aэсондS выaгы иламS тохоламбабатоS сава. ХаноD, тюрD мимба тоходаaгуD. ТынзяaоD паaгалпаaгуD. Не aацекыD сэдораaгуD. Тамальaгана aэрмS терD поaгана тэнS харвана aока aэaгу. ОкругнаD Законодательной Собранинда депутатD нараS тыD пэрма нямна aэда ЗаконмS нерде манэсартадоS. СавупатоS, таслиродоS иландS тидхалембаaгудоS. Хабэча ЯунгадS падвы
цяaэ aадимядмS. Пихиня, мякнаниS сиDми хибяхарт нивы aатеD. Сава сертавы сермиS aаниS яaговы. Несэйвана пыхыдамиS тидхалемба пяв. ХалямS хадабадиD пондS манзара лабцейвD. Едэй илаS тоDмахад, aобкана манзарана хасаваaэ общиныD сертаваD. AэвахэдваD ервD тэраD. НяDамвы халэнаD Салехардахана aэда заводанS мипсетынаD. МалS манзарасетываD. (Пеляда 4 страницахана толараD).
3
НЯРЪЯНА AЭРМ
2014 ПО, ФЕВРАЛЬ ИРЫS 22 ЯЛЯ
* ТедаS тюDу миндя ненэциеD илS
НерняS яда нидмS выдараaгуD
Альберт Окотэтто пыхыдамда падна хорпида. Ямальской многопрофильной колледжмS ёльцеDмахаданда, Санкт-Петербургхана aэда культураS, искусстваS университетанS тохолко пэяць. ГазетанS паднанаваD Хасана Боязитова тандаяS лаханако няDмэдась. АльбертмS ханяримна таняримна хонрамбавэдась.
- Альберт, паднана ненэцяaэ пыхыдамд пэрaар? - ХарDни пыхыдамиS поэтaэ тедариS нив пэрD. Мань мале падвы стихотворениниD таняD. Пуна сёaэ сертабин. ХарDни мэDян. ТедаS Интернетхана aэдара пиръян. Таняна хусувэй хибя харта пыхыдамда поэтaэ вадепида. ТолабабD, ханяaы стихотворенияD ихиниS хаDамсетыдD. Тарця ниниD поaгад мань тюDу хаDамвамиS сава. AобD сава нямиS няниS мась, пыдар aодD сё мэць хортава. Падвыд таняDнёD. Мань ненэсянда хорDaав. Нюртей янS хаDмываць. Тиканда паднана ненэцяндмS aэдарахадамнёD. - Сит теневанаD нид
Уч ё н о й D
манзараD
Ямал яхананаD «Научный центр изучения Арктики» aадивоDмахад мале няхарD сян по хаяD. ТуS юрмS, яS индадмS нэкалпадиD манзаямS хацяхартS маниебтоS сава. ПыдоS нердандоS ханюй aэрм яхана таремS манзаравы aобS яaгу. ХибяриD теневаD, экспедицияD минреня манзаяхадандоS aадиберта варD aока. ЯнS хамдпа пэрaадоS. СэвхаD ниня хаDморманда еDэмня, нимнямда табхана синдабидоS. Пуна тикадоS яS тиaгывна икня ханDaа. НяданS подаaга. ЯS ядS серS итS хаDморaа. Aыльняд нэкалмы индадS еDэйaэ aамгэ тиканS ханDaа? Aамгэхана сабыбидоS? ЯлэD вабтпада варD саць aокавна муaгамбатоS, табDла яDамбатоS ханзерD пэртадоS? МаняD тикы серкат aаниS ехэраваD. AадьбятоS учёнойD манзараD. Aэрм терриaэ тынаD хаaгаD. Таaок поD сиднаD aавламбавы халяваD ханяна хая? Ехэрана хабцяaоD aадивоDмахад тэри васарaаваD. Нэкалманда газ, нефть тамна саць aока. ПохоD экспедицияD манзараaгуD. ТандаяS паaомдоS, варемдоS пяaгуD. УчёнойD минреня манзая нерняS мимбата сава. ЕсяримS тасламба ни серосD. Тикахана яваD наaэдяaэ хаёда. Теда aодD учёнойD саць манзараD. Едэйвана товы понаD тыD сапоDлана ирыхана учёнойD aобтS маDлёдаD. Aани яхат юнетидоS тутаD. Aэрм янаD иламS тохоламбаaгуD, тасламбаaгуD.
Aарка ту aаноD a а н э рта D ОкругнаD Aэвахы Ерв Дмитрий Кобылкин «Российский союз промышленников и предпринимателей» ервамS Александр ШохинмS лаханако няDaась. Пыда таремS мась: - Ямалхана Сабеттахана aарка ту aаноD нулаaгалвамS сертабиваD. Тарана сермS минреваD. Хорпа Тюмень маркад СабеттаS aэсондS, пуна Китай янS aановаD aанэрта. ЕсяS ютероD, пэндаиD КитайS терхаD ханDлаaгу. AаварD, няньмS Петропавловск-Камчатский харданS тэвабаaгу. Мэбета, салабиD тахабтамбада «Инженер Трубин» ту aаномS хорпа aэдараваць. Няaота салабиD пирдалевамда манэDманS харваваD. ТедаS aэрм яхад ядембада яхаD мерS тэворaа. Миманда серS сидя aарка явмS мадаби. Таддикахад СабеттаS манзара пэDмахад туS юрмS, яS индадмS ханяриS ханабаaгуваD. Aани яхат aамгариD тэволаaгуваD. Минреня манзаинаD мерS минзь сертабаaгунаD. В.ПыриркоS падвыD
хаDманзаD? - МалS тэри пысамбиць. ТедаS паднаваниS еDэмня есямS няDмарпавы aэбDниS, масиS тамна саць тикы манзаямS сертаба пяaговакэв. ТедариS харDниS ихиниS тасламбада манзаямиS. ЛуцаS вадаривна паднадмS. ХарDниS ненэй вадамиS aаниS теневав. Aопой стихотворенияD, илеDми падыба нидмS пирасD. - Нерде падвэмд тенер? - Нерде падвы стихотворениямиS нив тенеD. Тад aодD тамна aацекэдамзь. ПадыбадиниS нин маDламбюD. ТандаяS падвыниD манэсарaадамзь, лакриS хэвняS лавоDлываць. Тикахана хаейн. Падвы aамгэхэDтаниD мале aармэдмS.
Сидя сян стихотворениямиS таня. Тамна aани ненэцяaгD толава пирD. - Россия яхананаD паднавы поэтхат ханяaэмдоS тенен? - Сергей Есенин, Анна Ахматова, Владимир Высоцкий. Школахана тохолкованиS мальaгана юнетариD поэтD, паднаниD падвы тохоламбасетыдмS. Тамальaгана сававна паднанаaэ хасавари пэрaадамзь. Анна Ахматова стихотворенияD толаDмахаданиS, имиS няби няS сюрхалъяць. Тикы не паднана ненэцяS иламS ихинянда aани явна маниевэда. - Паднавахананд aамгэ сит нерняS пэрaа? - Ханяaэхэна ихинд
- Нерде aамгэнS харван? - СероD нерде манзаядмиS хованS харвадмS. ТохолкованиS мальaгы иниS ядэробцо хаейн. МанзаядмиS пюваниS мальaгана хуркари культурамS минрена хардахаD тюaгадамзь. Aарка илS тоенавы. Хуркавна aодD нерняS яда нидмS выдараaгуD. Хасана БоязитоваS падвэвна Хабэча ЯунгадS падвы
* Ты пэрма
(Нерденамда 1 страницахана толараD) ТаняS тэвDмахандо’ ты” пэрти” табцDмадоS яaгода. Сэротэтто Александр Совокович мась: - Aавна, 1978 похона тына” aани’ тарем’ хаць. Ненэця” тэси’ хаиць. ХаняaыD мяд’ тер” няхарпой, матDпой тэдонзь. Пуна вадамбойD тикыдо’ вадэйдонзь. ТедаS хартоS илена” ты” пэртя” aани’ юрыба ниD тараD. Нянандо’ ты тэмда тараaгу. Тикы няю’ округва” есям’ aадимдебта сава. Худи Майя Хасововна, aэдалёрта лекар, вадам’ мэDaась: - Хавы ты” мале ханзеркартS нина” илебтеaгу”. Теда пэдараS поaгана ёховы” тына” хобDна” тара. Тына”
лакриS ехэрана aамгэ хаDмаaгуD. Тамальaгана стихотворенияD aадиберaаD. Харт пыхыдамд табDла яDамаaгур. ТедаS мань ханяхартана нидмS манзараD. Мэта илмиS ярабцадревS вэрдамбив. Лата сехэрэдмиS пюдмS. ТандаяS хамедав, мань тамна мэёдмS нидмS aаD. AэваниS мюня хуркариD иDaудD сюраD.
Сэрад
тынаD пя
лэтрабDна”, илма” минреaгува”. ТикынаD ханзер” хоaгуна”? Хусувэй яляS ненэциена” ламбахана, мерета «Буранахана» aэдалёрaа”. Хось яDмыдо’. ЁховыD тына” хованаD е”эмня сидя сян ялян’ тиртя aано тараaгу. Ям’ теневана ненэцяма” ханаaгуD, хоDмахадандо’, яS падаркана тэри ненадумдаaгудо’. Пуна я’ нимня ты” пэртина” таняд тэвраaгудо’. Яхадейна”, хорна” маDламахадана”, тына” вадаaгуна”. Надымской районхы, aэрм’ тер” серо” минрена управления ерв Хрин Олег Дмитриевич мась: - Хавы” тыда” яханана” хаёда”. ТикыD ма”ла
тараaгуD. Aани’ похона тальняS aани’ товандада”. Таaок тыD хадараDмахад нохо”, иaгней”, сармик”, я’ мядота” тивдо’ панта”. Поaганандо’ хуркари” хабцяaо мэта” aадимда”. Тикыд aани’ хавыдаaгуD. ТарцяS яaговаS е”эмня ты” ха”ми ма”лаваS няю’ aани’ еся aадимде тараaгу. Тарця вади aэдалёрмы” ненэцяD намдаць. Пуна тикыдо’ тамна тяхаS округна” ервха” тэвраaгудо’. Ты” пэрти” вадеDмыD вади” тихиндоS томдаaгудоS. Сидяaгахана таняна мэвы ненэцие маниеда”. Марина Ярой’ падвы. СидяaгахаS aаниS пыда тадтавэхаюдада
4
Иланда тидхалембавэда
ПэдариD поaгана хуркариD иле мэта мятамдоS сертаD. ВадахаDнатоS манзара мэDмандидоS. ЗаконD тяхана иленаaэ сиднаD нёракуDaаD. AамгэS пиркана еDнаD таславы есьнаD aаниS ханяхавS хаяD. ОбщинахаD таросяда ютекацяD хаDмыдD. Неновна хэта, aаниS aамгэхартасиD хаиваD. ТедаS тасла, маняD харDнаD индDмаD мэDмаваD хибяхавана нивы тараD. Тамальaгы похоDна сертабавыD общинаD малS тахараD, юхуD. ТюDуд сиднаD юталaаD. СеродоS таславдавэйS aэрмS терaэ тедаS лахана илеD. ХартоS хавнандоS сиддоS нядавандадоS яaгу. НумS вэсакоS тавы, яS тавы aамгаридоS едэйвана товыD ненэцяD марпидоS. НыхысиваD. НебяниS вадавна, тохолкоDмаринаD пуд
илмаD тидхалемба пяaгуваD. Тамальaгана яхананаD харDнаD табекодаваD. Мань aамгэ небяханиS нивэдмS инзелеD. ТедахавS вэсэймадмS. Самбляaг юкад пониD матD юдS няюS ярэйдD. ВэсэйвоDмахад, халямS хадабава манзая тоена. СельбяS няна aопой ирыS мяцьда яхана илеDмяхаданиS хаaгулываць. Юркорць aэвадэйваць. ЛекарD мятS хэDмяхаданиS тамна вэва сермS намдадмS. Мале пыхыдамиS пардонD савумда яDмадоS. ХабцяaгаданиS лекарD ныхисиD. Мадаванда ялямиS тянё. Тикамда хамедамбив. ХарDниS пыхыдамиS таремS нив сяйD, едяхартамиS таремS ни суD. Неновна еденямиS, сяндамиS харDниS aэрмS терD ниниD. ИландоS саць вэва. В.ПыриркоS падвы
ХэS сюр меaга танявы. Тасий мрахананда хуркариD падвыD пэD ёльце aокаD. Тикы пэD поaгана еся проволокS саноръя юседавы. Вано Сава маDнивS: - Синий, сиDми нядахарD. Пыда Вано СаванS
тэвасиD есаaгата тэри таркавыдD. СиDив яляS иле. ХанесэйдаD хусувэй яляS есаaгатаD таркаaгаD. Aавормари серS. СяDны aэбта aодD сидя солдат параaодахад тоaахаS. Манзь ханадиS: - ПараaодаваD хаaгулыD. Пухуцяда илебянда пе-
пелямS Вано СаванS миDaада. Не нюмда aаниS миDaада. Пуна параaода миртяхата ма: - Вано СаваS пэ хардадамда сертадаD. Харданда пеля хардахаданиS перея. Тарполавада харданиS мюмня aэя. Тикы сероD пуд миртяD хардамда сертадоS. ПараaодаS не нюS няS пэ харадS мюня илеaахаS. ТюбтиS, тарпбатиS параaода лабэDмана хэсетыхаS. Илевари серS. Мале сян ялямS мэсоDмахадандиS сидя солдат aаниS тоaахаS. Манзь ханадиS: - ПараaодаS марцьхы хаaгулыD. Ситя савумдананS илебцанда пелямS, не нюмда ваторпи. Тад хая, нерэнда тотревS параaодаS марцьхымS ЯволDя пявэда. Нинянда aамдё aумбаяхана ейaгад мадембида. Ситя нядабада нямда Вано Сава хэвнякуS питарaада. ПараaодаS марцьхымS ядэлабтамба пяда. ТаремS мэнаханда харта савума. ХабцяS тэри юху, параaодаS марцьхымS aэта ниS нултада. Ватормы илебцS пелямS ханада. ПараaодаS марцьхыS не
нюмS aаниS неданда мэда. Вано СаваS сидя неда. Сидя нехэданда сидя хасава нюда сояaахаS. ПодаD таремS пэ харданда мюня мэDяда. AавоD пиркана тарця иланда тябибтада. Пухуцяхаюта няS aобоD манзеты: - AабтедиS, нянандиS нидмS илеaгуD! AаворпатоS, харта яхана, харадS ёaгана хыдямда няDамба aамдёсеты. Таняна харта яхана aаворцеты. Хонёбата харадS латахана хонёсеты. AамгэS пиркана мякданда пилибтD хуныD. СянриS хунатS ядабата aодD неранда няна сидя пёднамS манэDaа. ХэвхандиS тэвхава хонраaахаюда: - AамгэмS пидадиS? Сидя пёдна aобкана вахалъяхаS: - НисяниS хаDмахад илебцамда тярпиниS. Aопой паравы трубкамS тярць яDманиS. СидниS нядаaгодакэн? Вано Сава маDнивD:
○ ○
E-MАIL: NN-YNАO@YАNDЕХ.RU
○
○
○
○
○
○
○
○
○
УПРАВЛЕНИЕМ ФЕДЕРАЛЬНОЙ СЛУЖБЫ ПО НАДЗОРУ В СФЕРЕ СВЯЗИ, ИНФОРМАЦИОННЫХ ТЕХНОЛОГИЙ И МАССОВЫХ КОММУНИКАЦИЙ ПО ТЮМЕНСКОЙ ОБЛАСТИ ХМАО - ЮГРЕ И ЯНАО ОТ 19 АПРЕЛЯ 2012 ГОДА РЕГИСТРАЦИОННЫЙ ПИ № ТУ72 - 00559
○
○
○
○
○
○
○
○
○
○
○
○
○
○
○
○
○
○
○
○ ○ ○
РЕДАКТОР
○
○ ○ ○ ○
○
ГЛАВНЫЙ
○
○
○
○
○
○
○
○
○
ОТПЕчАТАНО В ТИПОГРАФИИ ГУ «Северное издательство» (629008, г. Салехард, ул.Ямальская, 14)
○
○
○
○
○
○
Издатель Департамент внутренней политики ЯНАО (629008, Тюменская область, ЯНАО г.Салехард, пр-кт Молодёжи, д.9)
○
○
○
○
○
○ ○
ТИРАЖ 999 ЗАКАЗ 0066 ПОДПИСНЫЕ ИНДЕКСЫ: НА ГОД - 10978, НА ПОЛУГОДИЕ - 54391 № 8 ПОДПИСАНО В ПЕчАТЬ 20.02.2014 Г. ПО ГРАФИКУ: 17.00, ФАКТИчЕСКИ: 17.00. ВЫШЛА В СВЕТ 22.02.2014 Г. ГАЗЕТА ВЫХОДИТ ПО СУББОТАМ ЦЕНА ГОДОВОЙ ПОДПИСКИ 182 РУБ. В РОЗНИЦУ НЕ РАСПРОСТРАНЯЕТСЯ
○
4-53-32, 3-08-69 ○
ТЕЛ. (349 22)
○
○
○ ○ ○ ○ ○
АДРЕС РЕДАКЦИИ: 629008, ЯНАО, Г.САЛЕХАРД, УЛ.ПОДШИБЯКИНА 17
○
○
○ ○
○
○
○
○
○
○
○
○
○
○
○
○
○
○
○
○
○
○
ДЕПАРТАМЕНТ ВНУТРЕННЕЙ ПОЛИТИКИ ЯМАЛО - НЕНЕЦКОГО АВТОНОМНОГО ОКРУГА (ЯНАО, Г.САЛЕХАРД, ПР-КТ МОЛОДёЖИ, Д.9) ГАЗЕТА ЗАРЕГИСТРИРОВАНА
(Пелямда тад тованда газетахана толаираD). В. ПыриркоS падвы
○
УчрЕДИТЕЛЬ (СОУчРЕДИТЕЛЬ)
○
«НЯРЪЯНА НГЭРМ» ○
лямS ваторaась. ПараaодамS савумдананS, тикыS хавна не нюмдя ваторпи. МасиD пыдар, Вано Саваaэ пиртанакэр? AанихавD малS выдараD. ПараaодаS мятS aобкана хаяD. ТанянандоS тэвыдD. МятS мятюD. ТаремS сырпата – параaодамS ЯволDя пявэда. Маханда ниня тибё aумбаяхана ейaгад матидесетыда. Вано СавамS манэць ЯволDя хая. Пыда параaодамS харданда мюмня ядэлабтамбида. AамгэS пиркана параaода савума. Параaода илебцанда
○
○
маDнивS: - ХарDни тутадмS. ЯлъйD, пуняS сырaа, сытоaгаS санорD пумнанда манра миaа. Еся саликанS тэвъяхаS. Еся сытоaгаS санормS манэкава паркасяда хабейS не тэри тэмзыS. Сейда хэнякы? ХабейS немS питароDмахаданда Синий aаниS хая. ПыдиS сидяриaэ хаихиS. ЯволDя ма: - СиDми илебтеDманд еDэйaэ сит нядаидмS, илебцадамдS таидмS. Вадида вадесоDмаханда ЯволDя хая. Вано Сава есъета серS яльйD. ХоркыD,
○
(Лаханако)
○
Газета
Сава
○
Вано
○
ПараaодаS харадD вэкна, няби вэта левсей хардакохана маaгбада луца илевы. Aамгэхарт aамгэда яaговы. Aопойри вано савада, полёнS хэвм’ пыркабтадоDaа, хыдяда - пя яндавакода. Хусувэй яляS хоркыD, тэвасиD есъе мярыби. ХоркыциD хадасеты, тикыда aавраданда aаворцетыда. СяDны aэбта aодD есъеда манэDманзь хая. Есаaгата aобкарт тэваси, хоркы нивы еревD. Идя ядэрaа: - МякниS ибD хандадмS, мякнаниS aамандамиS яaгунёS? AариS нернякуS манэркацяв. Яднаханда еся саликаDям манэDaа. СаликаDя тяхад aобD нялодана aадимя. Маханда ниня паркасяда хабейD не тиби. Сидя еяaгад aумбаяS малхана пакласетыда. ЯволDя маDнив: - Вано Сава, сиDми нядаD. Та aыда aэбта хавандархадмS. Тикы едяр тарсиD саDмы. Вано Сава яS aаркадамда хоDманзь хая. ТаремS миндяханда неро яхако нярхальйD. AылняюS хаDаврада. Танянанда неро яхакода ямдS aадаравы.
пада халяваD aодD хахаяда яхаDна суса. Aани aопой сермS тандаяS хамедав. Aарка манзаямS минреняD ервD Ямалхана сямян aамгэриD сусавамS пыдридоS маниевэдоS. ТаремS 20072008 похона aэрмS тер ненэциеD илаS няюS тюDуд саць aока есямS aадимдець. ОбщиныD серS хэбтоS тарась. МанзаядамдоS aэрмS терD тикыD есяхаDна сертабтоS савась. ХалямS няDмарпадаD, тыD пэртяD хартоS заводадамдоS aадимде мале тасламбиць. AэрмS тер ненэциеD серо минреня мякна, ервандоS Орехов Александр ВасильевичS лабэсS мюня малS маDлёсетыD. Тикы ненэць неновна сиднаD нядабасеты. Варемда мэцеты.
ЗаконD малS тохолэйнаць. НерняS минзь пэйнаць. Тамальaгана общинаS ервaэ ниниD сиDми тэраць. ИхинанаD манзетываD, тедахавS сававна манзара пэaгунаD. НяaэваD ханаaгуваD. Манзара пэDмахаданаD, пуна нянанаD сяхаaгартS aамгэхарт нись тараaгуD. ХарDна пыхыданаD нерняS минреaгунаць. ЕсямS харDна aадимдембаaгуваць. AэрмS терaэ индмаD нэкалтаваць. Хибяхартахад ниваць переaгуD. НинаD нядабаaгуваць. ЕсямS няDамванаD нерня тамна тюDуна aамдёда ервD таславэдоS. НянаD миндяD есьD пеляD ямS, яS сармикD, халямS лэтрамбада манзараниD нядаaгосяaэ хандаD. ТаремS манзаранаD тедаS хуркари еся ханоD, aаноD, манзара мэта хамедяроD мэDaаD.
○
AамгэS пиркана ту юрмS нэкалпадаD яхананаD aадимяD. МанзаямдоS нерняриS тирцьпидоS. ХуркариD aэвахэaэ тарана мядD aадимяD. ХусувэдоS aамгэри сермS минре. ЯS нямна, халяS нямна сыртаD aадимяD. ЗаконD пыдоS серотоS серD тидхалейдоS. МаняD сиднаD икад питарпа пяD. Ханяна халя няDма тара, пыдоS нянаD табекуD. ВатомдоS мадабанаD, еремдаваD. ШтрафD aылS хаDмаaгунаD. Ханярина сиднаD вэваaэ вадеDлаD. Aопой манзараванзь товыD ненэцяaгD минреня манзаяхадандоS халяS сусавамS нидоS вадесD. Хане aэвадэйнаD. НяDмар-
AЭРМ
○
(Нерденада 2 страницахана толараD)
○
НЯРЪЯНА
2014 ПО, ФЕВРАЛЬ ИРЫS 22 ЯЛЯ
Хабэча Хываревич Яунгад