9 лух авт

Page 1

ЙИСАТ УLА, АРТНАТ УLА, ХАНТЫ МИРЭВ НУПТАH ЯСАH! Яlаптаl тыlащ хутмет хатl 2001-мет таl вуш эваlт этты питас

Российская Федерация Ямало-Ненецкий автономный округ

Соlтанат хатlа юкантам потар

Йураh па кен кураh ху

М.И. Рохтымов Наh, таllан ара ювам ху, lохlан па нох ваттыяlы са. Ун икеман веlси хоlап вантты таха эваlт ёхатмаl, молщаhlаl, вайlаl нох эhхмаl. Ёlан норыйн омасаl. Па муй вертыя? Газета эваlт хоятан ёхатса. Имеlан, Зинаида Васильевнайн, саlтам вайн туса, шашкеlан маса. Вайhан lуматсаllы, шашкеlhан ярсаllы. Нох lоймтас. Lэпаh эваlт lоhаlтам молщаh нох хойlтас, антапкеl понамтас. Ханты хоят си уlмаl – Марк Иванович Рохтымов. Ин там хорасаlан ким этсув хор вертыя. Муя па lохан? Lув, ванты, ай пора тэlан иса lохан. Русят си ястыlат, lох пиlан сэма питмаl. Марк Иванович симась ики си уlмаl… Ханты lохhан, lув ёшакура верам lохhаlаl, нох ваттас, соhхэп ёша вуймтас па еl си хухаlмас. Таllаl кепа арат, хоlна йур тайl. Соlтана тутlыйм порана, сита па lохан хухатlымаl. Иса первый местайт уйlымаl. Владимир Ильич Ленин сэма питам хатаl яма постаты ураhан, соlтанат lохан кастыя питчамеl. Хой сора па веваh? Марк Иванович войсковой соединений ар соlтан кутан нох питаl. Полковник Крупин ёш эваlт грамота уl, куркаl тыlащ хусмет хатаlан, 1970 тalан. Ныlа, ванты, ханты хоят lохан нёхамтыты хоштаl.

Соlтан эваlт ёхи ёхатмаl юпийн окружком комсомолна рупитты питаl – инструктора, спорт верат тайман. Муй туп спорт вер каншамаlа, Марк Иванович иса тата. 1974 тalан комсомол lапатхосьяhмет съезд вераl. Сит, ванты, постаты мосаl. Энамты па веваh ёх акатlайт, потарlа па номас уlа Пулhават вош эваlт Суматвош унты lохан мантыя. Марк Иванович си пора нумаlмасlы: « Муh манты питсув, lэlтассув. Муй пормас мосаl, иса порах хир lыпия понман. Сопас lуматты сох, спальник, хаlшук, моlты портун, палатка. Lэтот кавартыя путат. Иса патан вуйман тайсув. Юш леп уlты куртатан сикуш lайlман тайlаюв. Катравошан, Lорвошан, Васьёхован, Мушина, Асован, Тэкан иса хоятатан есяl иlаюв. Еlпи айкеl китман ус – муh итэв. Комсомол сиран каман хорпи митинг верlа, кусяйт ям па муhэв ишакты ясаh ястаlат. Тови, айкер тыlащ пора, lонсяl суlка ис, lох патыя lонщ ханаl, шушты lаварт. Найн венш поням шарыlа, питыя иl. Си порайн хоты нэман верам юш антом. Юш пурттыя мосаl. Нёттыя lонщхоп па антом. Иса муh юрэван си шушсув. Суматвоша ёхатсув, аматсув. Партам верэв таlаhа версэв, йурэв тармас. Сютсясув. Там яhхам верэван lэваса хоят ант уllа. Иса хой мастер спорта нэмиlа, хойтэн кандидат в мастера спорта, верытты, тумтак па таксар ху хоятат шуштыя пурыман усат. Кимет пелак сиран па ям хоят ат усан, комсомол. Наh куш lохан пурlыман яhха, хоят пеlа ки атом – ант уlайн. Мойlап юкана муh Суматвош унты шушсув, хутсот моlтас километра. Там уlты кутэм эваlт си хатlат

○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

Газета №9 (687) Lапат хутмет (суббота), Айкер тыlащ (март) 1-мет хатl 2014-мет таl

шеhк яма нумlаllам. Хоятат яма тайсайт, ястаты ки, уважайтсайт». Зинаида Васильевнайн, Марк Иванович шитам грамотайт, дипломат нох таlсайт, чемпион сяшкан селмат понтсайт. Ситат кутан ма и нэпек шияlасам. Ванттэмна, уйтты вер. Ма хуllысэм, хоты каматса ху Пулhават эваlт Москва воша lохан яhхсат. Си ёх кутан Марк Иванович Рохтымов па уlмаl. Ма си порана няврэмат утаlтаты хоята утаlтысам Пулhаватан. Ван кутlы

З.В. Рохтымова

ратювайн потарlа, телевизоран этаlтаlа, хоты lапат ху Москва воша шушlат, муй тахая ёхатсат, тумтакат муй антом. Ун вер ус, каман муван иса сясяс. Па хотсат ант сясьтыя? Си пораятан хольмаh пеlа ветмет пуш коммунистат съезд верты постатсат. Кат щорс моlтас километра хуват юш шушсэl, нэмаlты тахайн ант тахрамтысат. Тумтака Москва воша ёхатсат, сиlта па тохlаhхопан парта исат. Си хуват мув шуштыя, вев тумпина хоlна мосаl так комсомол па коммунист номас тайтыя. Так номас эваlт йур ёхатаl, кур сёмаhа иl, lыпи ямаllаl, номас веськатаl. Геннадий КЕЛЬЧИН ханшам потар па верам хfрат

Айкеlhан

Веваh ёх нох питмеl Тазовск районна северный многоборье хося нох питам хоятат нэмlаl ястасайт. Кутlаlан Пулhават, Пуровск район, Lорвош район, Красноселькуп район, Ямальск па Приуральский районhан эваlт ёхтам хоятат кассат. Тазовск район культура управлений хося рупитты кусяйт ясаh сиран, касты тахайн, Lорвош район эваlт ёхтыlыйм касам мохэт, оlаh лота питмеl. Ямальск район спортсменат кимет лот уймеl, хуlмет лота Тазовск касты ёх нох хухмеl. Касты верат сутытам ёх Любовь Лапсуй мет ишакмеl. Касты ёхтам ар нэ кутан, lув кемаl нэ антом уlмаl. Lув ар сир касты сиратна, иса оlаh па кимет местайт нох уймаl. Энамты похат кутан, и кем йуран касман Алексей Вануйто па Алексей Лонгортов. Касты ёхтам ёх кутан, lын иса оlаh па кимет лотат касман уйман. Lатаl касты хоятат сиран, энамты нэhат кутан мет оlаh лота Любовь Лапсуй питмаl, энамты ёх кутан, веваh эваlт вев Алексей Вануйто уlмаl. Касты тахайн нох питам хоятата грамотайт, кубкат па памятный медалят мойlамат.

Надымна вуlы па амп ухlатан касты питlа Надымна, тасяh ёх емаhхатаl постаты верат хоты манты питlат ястасайт. Куркаl тыlащ хольмаh пеlа нийlмет хатаlан, Надым вош lоватан экскурсийт верlайт, мет ям па хорам лотат этаlтаlайт, «Мгновения Надымской истории» нэмпи выставка, ёхтам хоятата этаlтаlа. Си юпетан, «Легенды северной земли» нэмпи каш этаlтаlа. Етна пелка «Кочевая семья» конкурс тухартыты ураhан, сут ёх актасьlат па мет ям семья артаlаlат. Айкер тыlащ оlаhмет хатаlан оленеводат тынсяh сува ёваlматы питlат. Сяlта па емаh хатаl постаты ёхтам ёх вой веlпасlаты тахайн нётты ампат ванты верытlат. Си хатаl хатаl кутапан тасяh ёх емаhхатаl постаман уl пунштыя. Касты сират пуншты юпийн, катlасыман, ухlат шоппи наварман, каман хорпи lавартотат аlмиман, кат куран хуlам пуш навармаман па юхан таlман касты питlа. Няврэмат па энамты ёх «Диалог культур» нэмпи потар хося потарты питlат. Оленеводат ураhан «Школа здоровья» верlа, сяlта «Кочевая семья» нэмпи конкурс оlаh сортаl пуншlа. Там хатlаl верат, етан, «Мой дом – Ямал» нэмпи кашан хоlаптаlа-тухарlа. Айкераl тыlащ кимет хатаlан мет оlаhан lохан касты питlа. Си юпийн уlы ухаlан навратlыlа. Сяlта «Кочевая семья» кимет сортаl верlа. Няврэмат каман хорпи ёнты сиратан ёнтты питlат: «Сянакова яля» па «Мой северный край, мой Надымский район». Касты юпийн, нох питам ёх мойlаптаты питlайт. Сиhанся, «Под Полярной звездой» праздничный концерт верlа. ИА «Север-Пресс» айкеlат Геннадий КЕЛЬЧИННА толмащсайт


2

№9 (687) Lапат хутмет (суббота), Айкер тыlащ 1-мет хатl 2014-мет таl

Рут ясhев нумlэв Пулhаватан МБУК «Центральный библиотечный системаян» курк тыlащ нийlхусмет хатl эlты хус оlаh хатl унты Ямало-Ненецкий автономный округ шоши мир ёх уlапса щират па пищат шавиты ураhан мероприятияйт lэщатысайт. Хантэт, урат, саранат, селькупат щи вохиlысайт.

ты хоятат уllат па муй щиран ханты ясаh этас. Ханты ясаhан ханшам нэпекат эlты Зинаида Викторовна Лонгортова потартас: «Няврэмат ураhан верты нэпекат туlт lуhатты щира ханшты мосаl. Ашкуlайн утаlтыты нэпекат мет туlта мосаl ханшты. Ям хуваншак ма и нэпек lуhатсам.

Уйтантыйм хоятат

Курк тыlащ нийlхусмет хатаlан щи нэпек шавиты хотан хантэт актащисат. Нэпек ханшты хоятат, каш верты хоятат, айкеl туты хоятат, санаторно-лесной школа няврэмат па ар ханты хоятат щита усат. Хантэт уlапса эlты мохэт потарсат. Оlаhан ясаh ястас Наталья Борисовна Рыбакова, Пулhават нэпек шавиты хотат куща нэ. Lув ястас: «Вуща уlаты, мояh хоятат! Муh иса аматман вантlув, хун нын ёхтыlыlты муh нэпек шавиты хотlува. Там кат щfрс няlхощъяhмет тal культура тalа lуhатlа. Ин тата, муh мувеван уlты шоши мир хоятат уlапса щират ант ёрэмиты ураhан, муh нынан ты акатсаllув. Мосаh нын там хатl моlты яlап, ант уйтам вер хуllаты па еllы щит эlты па хоятат пиlан потарты питlаты». Щи юпиян Геннадий Павлович Кельчин, «Lух Авт» газета главный редактор, потартас, муй пора эlты хан-

Н.Н. Конева

Владимир Тимин ханшам потар «Мальчик из Перми Вычегодской». Lув щи нэпек саран ясаhан ханшсаlы, щаlта рущ ясhа па толмащман уllа. Щи нэпек туlт,

ёхтыlыйс. Нэпек ханшты щираl эlты хоятата lув потартас: «Хантэт яха актащиты тахая ма шэhк аматман яhlам. Хун хоятат арыlат, ханты як якlат па ханты ясаhан потарlат, ма ханшам потарlам, lуhтарlам эlты нопсэм така иl. Анта кашаh хоят арыты па нэпек ханшты хоята иты верытаl, щит ураhан рутlан щират, пищат, уlты щирэl, ясhеl уятты мосаl. Ма ун антем па ащем шэhк яма монщ монщты хошсатан. Катра порайн нови тут антом ус, иl оlты унты няврэмат ант ат такан няхlат па наварlат, хотащ иl вояlты мосас. Ун антем щи монщты, хой ишан арыты питаl. Щи монщат ин там унты ма номпсэман уllат. Щи пора эlты ар таl хащас, ма нэпекат ханшты питсам, монщlам мосты питсат. Ма хольман вет нэпек lэщатсам. Щи нэпекат рущ, карело-финский, венгерский, чешский, французский, канадский… ясhата толмащсайт. Няврэмат, нын антиlынащиlын, матты рутlын ханты монщат, арат, йис потрат ки уятlат, нын lый пиllаlан потартаты, lувиlаl хуlантаты, потарlаl ханшlтыяlн. Щи век уlты щират, пищат мосlат шавиты па уятты lаhхаты хоятата монщты. Моlты хуllаты ки, нэпека ханшаlын. Нын ма хощаем ёхатты верытlаты, ма нынан нётlам потарlын журнала, газетая lэщатты». Надежда Николаевна Конева тус ханты нэ хорам ханты ернасат па тутщаhат эlты потартас. Ёхтыlыйм эвет кутан касапса верса, хой мет хорам

З.В. Лонгортова Ворhа хатаl lуhатlэl. Щи емаh хатlат эlты па энмам щираl эlты Антонина Константиновна Ануфриева потартас. Хоlна емаh хатlатан хантэт иса ёнтlат. Нина Михайловна Егерь каматса ёнтты щир эlты ястас па ханты ёнтты отат этаlтас. Щи хатаl ханты lэтотат эlты па ант ёрэмиса потарты. Ханты хоятат воlаh хуl lэlат. Няр хуl lэlат, хуl сораllат, шарытlат, суl эlты хуl вой верlат. Кавартам воян хуl lытап шэhк эпlаhа lуhтасаl. Вуlы нёхи хантэт няр тэlан, кавартман па сораlтман lэlат. Хантэт lэтотат эlты хоlна ар потарты рахаl. Щи потрат кутан Окружной центр народных культур хотан рупитты хоятат каш версат: Антонина Ануфриева, Надежда Конева, Наталья Ребась, детский ханты фольклорный коллектив «Сорни тутые» арысат, потар шупиет потарсат па ханты як яксат. Мет юхат потар тувам нэ Наталья Владимировна Рябова ястас: «Lуhтам щиран,

Г.П. Кельчин

хорам няврэм ясаhан ханшман уllа. Щи нэпек lуhатмем пора эlты яhкем таl хащас, ин там унты ма lувеl яма нумlэм. Ма нумасlам, рут ясаhан нэпек ханшты ураhан анта туп ясаh яма уятты мосаl, хоlна туса ханшты мосаl. Там йисан рут ясаhlаlан хоятат ханшlат. Туп книга lэщатты шеhк lаварт, округев щи ураhан ох ант тайтаl. Ищипа хоят шэhк ки моlты верты lаhхаlа, lув вераl иса тыйl. Нын, рут ясаhlын уятты хоятат, ай потрыет, монщат ханшаты». Пётр Ефимович Хатанзеев эlты па каматса ясаh ястаса. Щи хоят оlаh ханты ясhаh словарь ханшас. Роман Прокопьевич Ругин нэпек шавиты хота ищи

Ханшам тутщаhlаl эвет этаlтаllаl

тутщаh нэпека ханшаl. Хун касапсаеl етшас, муh шияlасэв, мет хорам тутщан пирыты щир антом. Хоl тутщаhат ар сырат, хоl ольпаhат. Щит ураhан хоl эвет мойlапсайн юкатсайт. Хоlна щи етан ханты емаh хатlат эlты потарса. Хантэт мет ун емаh хатlа

муван хут щfрс рут ясаh уl. Кащаh рут ясаh хоятlаl уlапса этаlтаl. Ямало-Ненецкий автономный округан урат, хантэт, саранат па селькупат уllат. Кашаh хоята рут ясhаl утаlтыты па уятты мосаl». Валентина РОХТЫМОВА ханшам потар па верам хfрат


3

№9 (687) Lапат хутмет (суббота), Айкер тыlащ 1-мет хатl 2014-мет таl

Ёх емаh хатl Курк тыlащ хольман пеlа хуlмет хатаlан муh мувев постаl ёх ун емаh хатl. Щи хатаlан муh ащиlува, похlува, яйlува па иса ёхата мойlапса ясаh ястаlув. Хой армияйн уl па хой соlтана ус, мет воlаhа щи емаh хатl кащтаlат. Мун президентэв, Овас мув ун кущайlув иса ёх кеша мойlапса ясаh китlат. Кашаh ашкоlайн, ай няврэмат шавиты хотатан эвет па похат утаlтыты нэhат пиlан емаh хатl lэщатlат.

Санаторно-лесной ашкоlайн ёх емаh хатl яма па хорамаhа постаса. Няврэмат иса арсыр костюматан усат: санитаркайт, десантат, ВДВ, морякат па па

отат. Мет оlаh ясаh тус Юлия Геннадьевна, lув щита педагог-организатора рупитаl. Lув няврэмата айкеl верас, хун па хоты щи емаh хатl тыйс. Хув порайн

муh Россия мувев па щиран нэматса – Советский Союз ус. Па мув хон хоятат (немщат) мун мурэв пиlн ляляссат па щи ураhан иса ёх ляля мантсат. Ар мур щи порайн ёхи ант ёхтас па семьяйlаl нюшая хащсат. Муh юраh па номпсаh соlтанlув курк тыlащ 23-мет хатаlан 1918-мет таlн Петроград вошн щи лялян нох питсат. Щи хатl Красной Армия емаh хатlа постаса. Пора манас. Советский Союз лакки питас па мурэв яlап номас ус па щи емаh хатl па щирн нэ-

матса – День защитника Отечества. Ин там хатl унты муh щи воlаh хатl кащтыlэв па мойlапса ям ясhат ёхlув кеша ястаlув. Санаторно-лесной ашкоlайн эвет па похат потар шупат потарсат. Кашан

заданияйт няврэмат версат. Щи ёнтапса «Зарница» нэм тайс. Няврэмата щи емаh хатl шеhк сама рахас. Lув сора па вещката заданияйт версат. Щи еlпийн няврэмат арсыр хорамаh па умащ хорат версат.

классан командират пурысат па щи юпийн ёнтты питсат. Вет задание верты мосас. Щимащ заданияйт усат: ляль ар арыты мосас, леккар вер рупата уятты мосас па па арсыр

Муh мур ёхlува ястаты утщиlув: ояhа па пищаhа уlаты, тумтак ёш па тумтак кур, нэмоlты порайн ляль ант ат уl. Любовь ВОЗЕЛОВА ханшам потар па верам хfрат

Валентина Петровна Лонгортова ханшам нэпек «Щунем – Щаня ёхан» ван кутlы ёша уйlыlэм. Хота пуншапlэм, щита lуhатlэм. Ин па, 55-мет лопасан пушсэм, таhха, щиты мосас. Щит уlмаl «Мосты хоятыем». Щаlта lуhатсэм па, яна щи. Ма похием хув мува там ванан

яhхас. Ма номасlам па ма ясаhlам воllы щи хорпи усат, хоты Валентина Петровна ханшмаl. Lуhтаlан па самlан хуlантаlан, щиты щи уllыйl. Антет сам па нэhат сам щита щи уl, хота мосты хоятаl уl. Нын па еllы lуhатlаты ки, ма lоватэм хоятыет, нын уlапсайн эlты иса ханшман уllа: хоты Кева касlыlысты, хоты мурах вощсаты, няврэмlын эlты хоты нумассаты па хуl-вой веlман усты, па па ар вер эlты. Ай уlам пора эlты там хатl унты. Муй сэман ныlа па саман ищи. Щимащ потрат утаlтыlат, аl хун ханшсайт, «Няl ёхан» (стр. 86) эlты – няхсам, «Наhена» (стр. 58) эlты – хоllысам… «Сам lыпия ат lоксат, нёхи lыпия ат пошсат» (стр.14). Хоlна щита ясhат моштаты

таха уl. Щита рущ ясаhан ханшман уllа. Щитlам ар пуш lуhатсаllам, оша пайтты ураhан. И вер па: хой ант артаlаl там алфавитан lуhатты, каматса пуш lуhатlан, мохты щи оша питаl. Пумащипа, Валентина Петровна, там нэпекен ураhан. Тураман ат шавиlайн. Турам мийм там ханты ясhиен еllы туви, муhев амтытlыты ураhан. Там ясhат lув нэпекаl эlты ты ханшсаllам:

Кашh вой этас Lув тыхlаl эlты Муй арат уl Lув тыхlаl нумlаlы Хоятэн щиты Энмам мув тайl, Муй хува уl lув, Муваl нумlаlы. Lуhатlэн па, щаlта туп ястаlан: «Яна щи». Валентина Тыликова ханшам ясhат

Керан Митры верам хfр

Ванан тайты ханты нэпек

В.П.Лонгортова

Щаня ёхан

Сам lыпемн – Щаня ёхан, Lыlэм пиlн овмlымаl. Lатh киньща lатh ёхан Ма номасн иса тайlэм. Тарм сохпи Кев ащеlн Йис порайн партыlыйм. Ун урайн мийиlыйм, Овн киньща овн мийм. Манэм тайм аньтэм иты Уlтэм хуват нумман тайlэм. Йиhкl йиньщман сэмlам пуншмем, Хуllаl lэвман йэl шушмимем. Lатh киньща lатh ёхан, Овh киньща овh ёхан. Хуlh, войh тэlh ёхан, Сам lыпеман – Щаня ёхан.


4

№9 (687) Lапат хутмет (суббота), Айкер тыlащ 1-мет хатl 2014-мет таl

Ими Хиlы имеl имийн уllатан. Куртаl хоща хоят хун антом, яhхты хоятат аl уllат. Lув хощайl матты хоятат па яhхlат, па ёхтыlыlат. Щита хоты муй вер тайl. Lув моlха, сус порайн, кат lаhкилэhки веllыйс. Lаhкеhаlаl шавиllы. Йимоlтыйн хуйhын щи йитан щащаl. Ими Хиlы амплэhки тайl. Ампаl сапl lова lаhкеhаlаl ярlаllы па хот пуhlыlа иl яропlаllы. Хуйhын кат lован ёхатсатан. Ёхи lоhlатан. Мойh хуйhын уща верlатан. – Ёlан уllан? – Па ёlан щи уllам. Имеl ими омасаl. – Имем ими, ким этlыя, яhхам хуеман ант пеlа ёхтас? Ов куншты щащаl. (Lув мунтышак ким этlыйс, ампаl хоlты эсаlсаllы). Амп ёхи эсаllа, амп сапаlан кат lаhки. – Ампен сапаlан lаhки!? – Ампем…. Имем ими муй хорпи пирщ, имем ими шавиман уllам. Муй вой веlты верэм уl, имем ими ат шавиlам. – Ампен па пар ям. – Па ампеман кашh порайн щи lапатlайм. – Ампен минэман тыныи. – Ампем нынана муй щиран тыныlэм?... Шеhк моlты вохlаlан ки, кат lован ёхатсатан, и lован маllан ки… – Маlэман, муй, ампен тыныи. – Нын щаха ампан ким яраlан, аlаhсахат вой веlты манаl, войн туlайтан. Хуйhын lован хайlаlан, lын манlатан. Хуйhын манты юпийн lов хорэмиlа, нёхи муйкем верытаl кавараl, кавараl. Хуйhын ёlан ампан ким ярlаlын, щи lаваllатан, нэмоlт хоlты ант манаl. Ястаlтан: «Аl, таhха, lэпаlсайман!» Ёхlы манlатан. Хуйhын па щи йитан щащаl. Ими Хиlы ин lов нёхи эlты пут кавараl, хуйhын ванамиты леп каварты пут ов ким пелка омасlа. Пут хоlна кавараl. Хуйhын ёхи lоhксатан, пут ёхи lоhаllа.

Мaша-Мaша (ханты монщ) – Кавартом пут эlты lэватан. – Наh па путэн муй щимащ? – Имем ими ат оlаl! Ма муй, пут хун каварты питlам, путэм охаl сахат кавараl. – Мин щимащ пут ант тайlаман. – О-о, там путэм охаl сахат кавараl. – Минэман ант тыныlэн? – Тыныlэм па, муй щиран уllам?... Па lов ки маlтын, шеhк вохlатан, маlэм. Ёlан путан ким опсаlан, нёхийн моlаlан, мантан унты етшаl. Lован па маlа. Хуйhын пут туllын. Ёхи ёхатlатан, пут ким омасlа, потам йиhкан понlа, нёхийн моllа. Аlаhсахат нох верlаlтын – путан пелки тохнопмаl: «Ими Хиlы минэман lэпаlсаllы, манlаман па сэhкlэман, шеhк такан минэман lэпаlсаllы!» Ими Хиlы хуйhын йиты вер хуllаllы, яhхты хоят хун антом, тыеlт-тохеlт шушиlыlат. Нумасаl: «Аат ёхатlатан!» Lэщатыйl. Моlхатl хорам lов тураl уран понlаllы, имеl ими сапаl lова ярlаllы. Хуйhын ёхатсатан. Имеl ими оlаl, щимащ таl норыйн оlаl. Хуйhын ёхи lоhlатан. – Имем ими, нох киlа, мойh хоятат ёхатсат. Имеl ими ант нёхаl. Ой, ликан щи ёхатlа: хоят ёхатаl па нох ант киlаl. Щаlта имеl ими аlэмаllы, хотхар кутпа рэскаllы. Кешеl лакемаl, уllы па тураl шоппи эватмаllы. Имеl ими щах раканаl. Щи, парас. Ин хуйhыlаl самlын щи манlат. Ими Хиlы омасаl, ястаl: «Хоят ёхатаl, вуlтэнан щиты ааl вуlа…» Щаlта щёхрыеl аlэмаl, имеl ими ох тая тыеlт-тохеlт lонщиlыllы: «Имем ими, най эвем урт эвем, там щёхрыем онтасан нох сайкаlтыя!» Имеl ими нёхаты питаl,

хотхар эlты нох киlаl, вурlаl нох муhхlаllы. Имеl ими аl наврыlыйl! Мойh хуйhын ин моlхатl нёхаlын каварlайтан, lэlтан. Ин хуйhын инщасlытан: – Щи щёхрэн па муй мутра тайl? – Щит хоты… имем ими пирща йис па, тамем онтасан нох щи сайкаlтыlэм, аl ки хоты, муй щиран? – Щёхрэн минэман тыныи, муh охшамаh отlув ищи ант хуlатlат. – Тыныты хоты… имем ими сайкатты от муй щиран тыныlэм? Lов маlтан ки… Хащам lован па маllын. Манlаhын. Lын манман юпийн Ими Хиlы нох ярсащаl, хонтаl. Имеl ими вощкаllы. Хув манаl ван манаl, ош тащ хоща ёхатаl. Юшан, ош тащ пуhаlан lыйм-lыйм ош lов уятаl. Лума понlаllы. Ош тащ шавиты мит ёх хоща ёхатаl. – Ими Хиlы, хув ант ёхтыlысан, хоlта манlан? – Ма хон воша манlам. – Па наh яhхсан-яhхсан, мантсан-манlан, шай ант йинщlан? – Тёй, ма па манты хатlэм хун патлаптыlам? Манты верэм уl. – Па щи lоват ям вера, антом ки, нёхи lэва, ош нёхи пут каварlув. – Шеhк воlытlаllын, антом ки, lэlам ки, lэlам. Я, ёхи lоhаl. Lув, хоты, вуты хун манаl. Ими Хиlы щиташак … Пут каварlа, ош нёхет моlамат. Ин моlхатl вуйтыlыйм lыйм ош lов шупаl вуllы па пут lыпия лукемаllы. (Воllы юш хур хоща вуйтам lыйм, атом lов шуп). Пут кавармаl, щи хонlа. Мойh хоят пасан кутапан омасаl. Нёхийн хонам ан лыпийн Ими Хиlы тыеlттохеlт малысыйl, ин ош lов шупаl нэман нох вуllы. Вантыllы, вантыllы: – Мунты ястаlтан, мойh

ху lапатlатан, там lыйм ош lов шупан lапатlаllын?! Манты хатlэм аl патлаптасlын, манты верэм ус. Аlт кем ушан манэм муй воlытlаllын? Уllам па нынан хона туllам, сута туllам. – Щи lоват ям вера, воlыя, хаlэват наhен ош пошахан маlэв. Воlэмас. Аlаhсахат ош пошахан маса па еl шушмас. Ими Хиlы манаl, восху воша ёхатаl. Восху воша ёхатаl, тыеlт-тохеlт карыlыяl. – Хоlта манlан? – Хон воша манlам. – Па наh пуhаlта яhхlан, мосаh, шай инщlан? – Па ма манты верэм уl, тэрматыlам. – Па наh шай инща… – Инщlам, аlт куш инщlам. Вой тайlам, ош пошхем па хойн шавиlа? – Тэlыя ош хот, мис хот тайlув, щи эсаllэв па щита шавиlа, мит ёх ар. – Нынан хоты хун эваllам, ма эсаllэм, аlаhсахат ма нох вуlэм. Ёхlаl ант вантты эlты lув наhк юх ющ верас па lув ошлэhкеl нампрыя пухаllаllы. Пухаllаllы, вуllы па lыпия лукемаllы. Ёхи lоhаl, ил оlаl. Аlаhсахата йиl. Ош хота манаl. Ошаl куlа пувlамаl па, шушты ант верытаl, lойты ант верытаl, вурайнвурайн шушаl. – Па наh, вос ху, мит хуйlан пиlан манэм артмаlсаllын, воем па хоты нампрыя пухаlсаllын? Моlхатl тумтака эсlысэм, туп тайм воем. Хона туllам, сута туllам. – Щи lоват ям вера, рома вуlа, мисн маlэм. Мисн маса. Мисl пиlан еl шушмас. (еllы па уl) Михаил Васильевич ЛОНГОРТОВ монщ потарсаllы, Клавдия МАКАРОВА ханшсаllы па нэпека lэщатсаllы

○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

Ёх емаh хатlа юкантам хfрат Лобанов Павел 4 класс

Хfрат потарlат Возелов Никита 3 класс

Нялимов Николай 4класс

Газета

«LУХ АВТ» Адрес редакции: 629008, ЯНАО, г.Салехард, ул. Подшибякина, 17 (34922) 4-68-03, 4-68-63 Е- mail: luhavt@yandex. ru

Учредитель (соучредитель) Департамент внутренней политики Ямало-Ненецкого автономного округа (ЯНАО, г.Салехард, пр-кт Молодёжи, д. 9) Газета зарегистрирована Управлением федеральной службы по надзору в сфере связи, информационных технологий и массовых коммуникаций по Тюменской области, ХМАО-Югре и ЯНАО 19 апреля 2012 года Регистрационный ПИ № ТУ72-00558

Тираж 700 Заказ 0121 Подписные индексы: на год - 29925, на полугодие - 84611

Газета вышла в свет 1 марта 2014г. Подписано в печать 27 февраля 2014г. по графику: 17.00 фактически: 17.00 Газета выходит по субботам Цена годовой подписки 96 руб., в розницу не распространяется

Издатель Департамент внутренней политики ЯНАО (629008, Тюменская область, ЯНАО, г.Салехард, пр-кт Молодёжи, д. 9) Отпечатано в типографии ГУ «Северное издательство» (629008, г.Салехард ул. Ямальская, 14)

Главный редактор Кельчин Г.П.


Turn static files into dynamic content formats.

Create a flipbook
Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.