Luhavt 29

Page 1

ЙИСАТ УLА, АРТНАТ УLА, ХАНТЫ МИРЭВ НУПТАH ЯСАH! Яlаптаl тыlащ хутмет хатl 2001-мет таl вуш эваlт этты питас

Российская Федерация Ямало-Ненецкий автономный округ Газета №29 (707) Lапат хутмет (суббота), Уйтlор тыlащ (июль) 19-мет хатl 2014-мет таl

Экспедиция «Ямал-Арктика-2014» Там lуhан соткем ученой хоят Россия мувев эlты па па хон пелак эlты Ямал мувева ёхатlат, экспедицияйн «Ямал-Арктика-2014» рупитты. Щи эlты Департамент науки па инновации ЯНАО куща ху Андрей Денисюк пресс-конференцияйн ястыlыйс. Катра кат щимащ экспедиция «Профессор Молчанов» катерн тутлисайт, там экспедиция па сором вур хуват яhхты номас понас.

«Ямальский колорит» Надымский районан «Ямальский колорит – в подарок району!» социальный молодежный проект 2010-мет таl эlты lэщатман уl. Граффити студия «Андеграунд-дизайн» па молодежный общественный объединение «Мыдругие!» район вошат па куртат ольпаh хоратан хорапlаllаl. Там мув уlапса верат щи хоратан ищи питlат, щит «национальный колорита» ястыlа. Ягельный куртан линейно-производственный управление хот йир и пелакан тынщаh ёваlматы ур ху хора верам. Правохеттинский вошан хоятат уlты хот йиран Хайер хатl ищи постам. Заполярный, Лонгъюган, Ныда, Нори, Кутопъюган куртатан ищи камн хорпи ольпаh хорат верамат. Хащам таlан «Ямальский колорит – в подарок району!» проект хуlамсот щёрс

Хоты Андрей Денисюк ястыlыйс, экспедицияйн рупитты хольмаhкем хоятат вуратымеl, туп ветхощьяh хоят вуса. «Там таl муh анта шеhк ар ох тайlув, щит ураhан туп щи ученой хоятат экспедицияя вусув, хой софинансирование юрн экспедицияя манты кашащас. Муh ох юрэвн туп экспедиция хоятат юш тын сохоптыlув», – еllы Андрей Денисюк потраl тусlы. Там lуh сыс ученоят тохlаh воят па щищкет арсыр районатан вантlат, муйкем сыстам йиhк ёханатн па lоратн, вечная мерзлота верат эlты па вантты питlат. Институт криосферы Земли Сибирского отделения РАН ученоят вечная мерзлота верат вантlат. Институт проблем экологии па эволюции имени А.Н.Северцова ученоят Юрибей ёхан хоща опсыlыты lунтат па казаркайт уlты щир вантlат. МГУ биологический факультет специалистат Белый остро-

соlкова специальный грант шитмаl ООО «Газпром добыча Надым» эlты. Надым вошан Стрижов нэмпи бульвар ищи хорамтам «национальный колорит» щиран ольптам хоратан. Щимащ проект lэщатмаl районное управление по делам молодежи и туризму.

Яlап хотат омасlайт Lапатнаhк вошан хоятат яlап хотаhа йиlат. Вош куща Олег Черевко ясаh щиран, там таl сыс няlхощьяh щёрс квадратный метра арат уlты хот верты. Яlап таl тыlащ эlты яртсот семья хотаhа йисат. Там тыlащан хоlна хуlам хот етшаптаты, сот хольмаh пеlа lапат семья яlап хота lоhlат. Таl хоlаты унты хоlна сот хутьяh хут семья хот томанатан мойlаlайт. Иуlтыя там таl Лапатнаhк вошан няlсоткем семья яlап хотаhа йилат.

ван рупиттты питlат, тохи lататлиты тохlаh войт эlты, нови мойпарат, вуlэт, лэпкат па па войт эlты номасlаl ханшlаllаl. Гыда вошн па щимащ леккар хот lэщатыlа, ур ёх вантlайт, муйщир каши-муш тайlат. «Там таl муh торlы вантlув, муйщир торнат-лыптат острован эномтlат. СанктПетербург эlты ученоят нёта этты тахайт вантlат, хота

вуlэт яhхиlыlат. Щит шеhк мосты вер: муhев торlы уятты мосаl, хоты верат еllы манты верытlат: кат таl хашман, вет таl хащман, яhкем таl хащман», – Межрегиональный Экспедиционный центр «Арктика» куща ху Константин Ощепков ястыlыйс. Экспедиция рупатайт ай тахайт потты тыlащн етшоптаlайт. ИА «Север-Пресс» эlты Надежда КОНЕВА айкеl толмащсаllы

«Золотые грабли» Приуральский районан уйтlор тыlащан «Золотые грабли» проект lэщатам. Общественное движение «Возрождение» (Наталья Карымова куща нэhа щита уl) па районный администрация яха юр понман щимащ акция верlат район вошат па куртат сыстампты ураhан. Щи проекта яh щёрс соlкова ох эсlам. Катра тэlан хотlаl, хот пуhаl пушасlаl сыстама тайты хоятат ишак нэпекан мойlыlайт, ям ясаhан ястыlайт. Там вер па еша па щиран манаl. Вет номинацияя постыlайт мет хулэh па нампраh хотат. Хот кущайlаl еlэмпты ураhан щимащ приз-мойlапсайн «Золотые грабли» маlайт. Хотэl, мувеl хулэhа, нампраhа тайты мохет еlэма ат питыlыlат. Хоты вер тыйl, щаха ныты питlа. ИА «Север-Пресс» эlты Клавдия МАКАРОВА толмащам айкеlат

Айкеlат Нётапса ох Ас нопатты тыlащн ун йиhка ювантыйс, щи порайн Пур ёхан lорат иса йиhкаhа ювантысат па Уренгой вошh хоятат хотlаl йиhка питыlысат. Щёраскем хоят щи порайн, шукащман, усат. Уренгой вошн хотlаl йиhкан lойм хоятат нётопсайн маlайт. Кашаh семья охн нётlа (мет айшик нётопса щит хольмаh пеlа вет щёрс соlкува питаl, ун нётопса па нийlсот пеlа вет щёрса lойты питаl). Щи кеша округев резервный фонд эlты хут миллион lапатсот щёрс соlкува вуса. ИА «Север-Пресс» эlты Надежда КОНЕВА айкеl толмащсаllы


2

№29 (707) Lапат хутмет (суббота), Уйтlор тыlащ 19-мет хатl 2014-мет таl

Константин Паустовский (потар оlhаl №28 газетайн уl) Эвет lый кутэlн шитаман еша потрэмасат. Щаlта Мария ястас: – Ин па муh наh эlтэна моlты хуlты вутщиlув. Патлам кутн муhев нэмоlты ант ныlа. – Ма lуhтарат ханшlом. И тахайн ант уllом. – Андерсен ястас. – Ма – эномты хоят. Ма куl щакляh охсохат тайlом, веншем па вотман уllа. Ма сэмlам туром востэт, ма, иса няхман, уллиlом. Сама хонна нэмоlты эви ант поныlысом. Муй ма кашаhа вертlом – щит хоятата моlты ай мойlопсаят верыlыlом па порайн моlты умащ верат, щи эlты хоятат ар амат тайlат. – Муй вещкат верат верыlысан? – Елена Гвиччиоли инщасас. – Муй эlты потарты? Паром lуhан ма Ютландияйн унт шавиты пиlэм хоща яhхсом. И пуш ма унта мантсом, щата ар толх ус. Ёхи яhхсом па па тохи мантсом, кашаh тоlх миl иlпия щельох нэпека ёвартом мавнянят, финикат, нэман вером хорам воск lыптыет, ёнтасты lуйт па ермак лентайт понтсом. Кимет хатаlн пиl хоятэм эви пиlн па унта мантсоман. Lувеl lапат таllуh ус. Па lув кашаh толх мил иlпийн моlты умащ от уйтас. Финикат туп lув ант уятсаllы, ворhа имийн, таhха, тусайт. Щи пеlа вантты мосас, хоты lув сэмийиlаl амат эlты волисат па кущсат! Ма lувеl ястасом, щит иса гномат тувом пормасат. – Наh эвлэhки няlмисэн! – священник, lыкащман, ястас. – Щит шеhк ун карэк! – Анта, ма lувеl ант няlмисэм! Lув щи пищ эlты уlтаl эlты нумты питаl. Ма торlы ястаlом, щи эвие lэпат сам тайты питаl. Па ма хонна наhен щит ястаты вутщиlом, ма ульняя ястом ясhат ант па хуlантlаllам. Lоват lойсат. Эвет и тахайн омасты хащсат, моlты ям от эlты иса нумасман. Елена Гвиччиоли, сэмlаl лап пентман, омпсас. – Эвиет! Хорамат! – lоваh ики уваlтас. – Ким этаты! Ёхатсув!

Эвет па щи lый кутэlн еша потрэмисат па нох lойсат. Щаlта патлам кутн ахой юраh ёшатн Андерсен сапаl эlты апаlтса па уhlаlа мосаlтаса. – Пумащипа! – lувеl апаlтом эви Мария ястас. Николина ищи пумащипа ясаh ястас па lувеl аяlта ищи мосэмисlы, lув хув охсохlаl Андерсен венша питсат. Анна па такан lувеl апаlтмасlы. Эвет иl навартмасат. Lоват па еllы хухаlтмасат. Андерсен ишни эlты ким аhкартмас, нэмоlты ант ныса, туп няр торн хорпи туромн питы юхтайт нысайт. Хатl пеlа щи туром таlасас. Верона вош хорамата Андерсен амтатлийс. Хорам ун хотат и пуляhа lойсат. Номпсаhа омпсом хотат хоят номпсат вещката верыlыlат. Андерсен па амуя самаl щикем хошийс? Етна пелка Андерсен Елена Гвиччиоли хот пуhlа ёхтас па звонок хоща ёшl понтсаllы. Елена Гвиччиоли хот ващшик вошхулыйн lойс. Нэhие оваl пуншсаllы. Нярторн хорпи бархат ернасаl эlаl липатман ус. Тут каlыйн ернас ольпаl lув сэмlаlа питыlыйс, па щи эlты сэмlаl метшик няр торн каlыйн каlысат, па щи эlты нэhие метшик хорасаhа вантасас. Lув Андерсен пеlа ёшlаl шашсаllы, ин ики ёшl кат ёшн вусlы па зала ватаlтасlы. – Ма щикем марэмисом! – Нэhие ястас па еша няхаlтас.– Наh такlэна щикем атом. Андерсен веншаl нэпек новия йис. Таlаh хатl lув щи нэ эlты нумасас. Lув уятсаllы, хоты нэ рахаl самн вана тайты: кашаh lув ясhаl сама поныlыты, кашаh сэм эlты нох питом сэмпуныеl, кашаh lув ернасаlа питом хулышукие па сама вана понты. Lув щи эlты яма уйтас. Lув уятсаllы, там кат сам яха ки ин понты, щи эlты шеhк ар рув питаl, щи арат тут самат lыпийн lаварт питаl катаlты. Щи эlты щи арат номас питаl, ши арат амат, щи арат сэмйиhк па нях. Щи арат

Атн поном юш юр lув ант уятаl, щит иса сам lыпия понты. Па хой уятаl, мосаh, щи верат эlты lув монщаh мираl хоlтпеlа манаl, каlэl ушаl, па щаlта хоlтпеlа, мосаh, иса ушаl. Хоя lув щаха мосты питаl? Па ищипа, lув нэhан щаха вощкаlа. Каман пуш lув щимащ вера питыlыйс. Елена Гвиччиоли – щит ар номас тайты нэhие. Хун порайн, lув ищипа щиты нумасты питаl, Андерсен хорас ант тайl. Lув па щи эlты яма уйтас, lыпеl щи эlты атом ус. Lув уйтас, lув шаншаlн хоятат lув эlтэlа няхиlыlат. Щи порайн курlаl lувеlа ант хуlантсат, шушман, хащ иl ракныlыйl, щи таха эlты lув сора еl манты lаhхас. «Туп щи порайн, – Андерсен нумасас, – сама вана вуйм нэ хув ма пиlэмн уlты питаl, хун ма щит туп ма охемн тайlэм. Ма метшик мутрая ханшты вератlом». Щит ураhан lув таром номпсат нэ хоща ёхтас – Елена Гвиччиоли пеlа и пуш аhкартматы па нэмоlты порайн lув хощеlа вана ант йиты. Lув нэhа щи эlты ястаты ант вератас. Lын кутанан нэмоlты ант па ус. Lын моlхатl туп lовн яха мантсатан па ант па потартсатан. Андерсен ов пуhаlн lойс па зал яма вантсаllы. Хот щуhан свеча тутн мрамор эlты вером Диана ох омсман ус, аlмунтыки Диана lув хорамаl эlты паlтамас па щи эlты веншаl новия йис. – Хойн наh хорамен тый – Диана венша – понтса? – Андерсен инщасас. – Канова, – Елена Гвиччиоли ястас па сэмlаl иllы, хотхара, эсаlтсаllы. Lув, иlампа, уйтас, муй эlты Андерсен нумасас. – Ма пайм уlом ясаh ястаты ёхатсом, – Андерсен, няlмаl тахартlоман, шитаман ястас. – Ма еllы мантlом. – Ма уятlом, хой наh. – Елена Гвиччиоли, lув пеlэlа вантман, ястас. – Наh – Христиан Андерсен, наh мир хуват хоятатн уятlайн. Хоят уlопсайн па, ма ванттэман, монщат эlты паllан. Нэ сама

вана понты наh сам юр ант тайлан. – Щимащ щи ма, щи эlты нэмоlты верты ант вератlом, – Андерсен нэ пеlа ястас. – Па хоты верты? Ханшты хоятые! – тышман, lув ястас па ёшlаl Андерсен lаhкра понтсаllы, – Хонтаты ки lаhхаlайн, хонта! Наh сэмlан иса ат няхlат. Манэм номпсэн эlты нох вуйи. Па хун наh пирщамиlайн, кашитты питlан, нушая питlан, ма эlтэма нумаlтма! Туп и ясаh ястаlан – ма ёхатlом. Хоты Николина шушаl, щерс верста хуват, lонщаh харат хуват, кавром сэйхиш хуват наh хощена, наhен поякты, сэмйиhкlан нох муhхты ёхатlом. Lув пасана омпсас па ёшпатыlаlн веншаl лап понтсаllы. Свечкайт щарыты сый щащас. Андерсен кащаlас, хоты Елена Гвиччиоли сэм йиhкаl ващ хорамаh lуйlаl хуват овас па бархат ернасаlа питас. Андерсен нэhаl пуhlа шушмас, шаншоха омпсас, па lув хошом, юраh курlаl нох апаlтсаlы. Сэмlаl лап пентман, ёшlаlн нэhие ох вус па, иlшик нюрэмоман, уhlа lувеl мосаlтасlы. Кимет кавром йиhк сэм Андерсен венша питас. Сэмйиhкаl шеhк соlаh ус. – Мана! – шитаман lув ястас. – Lуhтарат lуhхен пеlа пойкаща. Андерсен нох lойс, милаl ёша вусlы па сора ким этас. Верона вош хуват етна пелка lуhханщопат сэhкты сый щащас. Щи пора эlты lын па нэмоlты порайн ант уйтантыстан. Мосаh, щит ураhан, партаl еlпийн Андерсен и эномты ханшты хоята щимащ ясhат ястыlыйс: – Ма ма монщlам ураhан шеhк ун тын масом. Щи эlты ма хоят ойем уштасэм. Монщlам ураhан умащ нэhие хайсом, щи нэ пиlн ояhа, шеhк ояhа уlты вератсом. Наh па ищи яма монщат ханша, па наh хоят ойен аl lутты, моlты нэhиена па ой мия. Надежда КОНЕВА толмащсаллы

○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

Туса верам пормасат

Валентина Рохтымова верам хорат


3

№29 (707) Lапат хутмет (суббота), Уйтlор тыlащ 19-мет хатl 2014-мет таl

Энмам пора умащ хатlат Там муван йис тэlан ханты хоятат ай куртатан усат. Lуh сыс хуl веlты lуh курта касlысат, таlан па таl куртатан уlапсаеl манас. Хащам соттаlэван коlхос пораятан арпелак куртат таlты хащсат, хоятlаl уншак куртата-вошата манты партсайт. Уlам хотlаl лосытсаllаl па щиты касаlсат. Ин уlты уншак хоятlув нумlыllаl, хоты сэма питам ай куртlаlан усат, ёнтсат, энапсат. Овкурт вошан уl ма ныйм ими Федосья Ивановна Дьячкова. Lув энмам куртаl Уйhкурт, эви опращнэмаl Сандрина. Федосья Ивановна иса потартыйl, хоты куртаh мохиlаl усат, муй хорпи хотат опсыlысат, муй рупата вер кашh хоят тайс. Там потаран энмам порайl умащ хатlат па ощхуль верат lув кащтыllы. Lуh куртэван щищки рых вонщты курт шанша манlув. Унт хуват шушlув, щаlта па посl курые мохты манlув, щита юхат понман уllайт. Щи посl курые манlув, щаlта унт питара щи ёхатlув. Щи унтэв эlты куртэв ныlа. Lор щита уl, щита щищки рых вощlув. Ма Порунь яй тайсам, lув ищи Сандрин. Lув муhев щи тутlысlы. Lапатнийl таl lоват няврэмат, хой, мосаh, айшак. Lувеlа яhкем таl. Иятан ищиты рых вонщты мантсув. Щаlта ун моlты каlтмат шияlысув, мосаh, lов каlтмат, хойн вантса. Порунь яйм уншак, lув муhев ястаl: «Унт куща икев яhхмаl, ты юваты, ох сохlын ты ёваllыlам». Щаlта охсохlув маншты питсайт, тохи ёваllайт. Ёхи ёхатсув па, унащев ики пеlа ястаlув: «Муh щита щимащ ун каlтмат вантсув, Поронян охсохlув маншсайт па тохи понтсайт». Унащем ики няхаl: «Па щит хоты lоват щита яhхlат». Щаlта ищи

щита щищки рых унт питаран вощтэван, хувашак, таhха, шушсув. Еша унт lыпийншак щита яланят усат. Оlаhан кащаlымеван паlтамисув, амуй щит? Юх эlты верман уllайт. Щиты щи муh утща яhхиlысув. Щаlта унащем икийн хоlапан понlаюв, и хоlап Зоя опема, ит манэма. Опем оlтаl эlты аlаhсахат аlаhшак киlапlам, кат хоlап кинтак вантlаllам. Lув нох киlаl па ма ястаlам: «Ма хоlап ванты яhхамтысам, наh хоlпен па вантсэм». Lув щи машаl, ястаl: «Муя ма хоlпем вантсэн, ма вантты верэм ус». Щит Кантюр посаlан хоlапан омасlайман. Катра порайн щи посlэна сух веlыlыса, мохсаh веlыlыса. Ма нумтэман, щита хоlна lашкуп опсас. Иятан хатань эви щи lашкупан рупитас. Щаlта lув утща хащас, пиlаl ахоlта манас, таhха. Щи сыс антем щи хатань эвеlа хуl соlыты нётас. Щи порайн мохсаh веllа, сух, таhха,

«Щаня ёх» группайн арыты имеhhан: М.А.Ковалева па Ф.И.Дьячкова па еlпишак ус. Щаlта щи хатань эвев муh хощаев оlты ёхи ёхтыlыйс, lашкуп хоща утща оlты паlаl. Щаlта иятан па антем, Зоя опем па щащем ими айхопан Муши воша манlат. Унащем ики пиlан ма ёlан хайlайм. Мурах вонщты пора. Куртаh имет ун хопа, неводника, lэllат, мурах вонщты манlат. Порунь яйяман ма па патан туlайм. Кат ай иhlые тайсам. Порунь яйм аhкеl ястаl: «Щи моlты апщи ныпсар имен хоlта туlэн?» Lув ястаl: «Ант хайlэм, ма туlэм». Утан lув пуhlаlан мурах вонщlам. Ёхlы шушты питlув, вальюх кутан хоlты манlув. Иhаlhаlам lув уllы, ёш пелак эlты манэм катаllаllы. Аhкеl ястаl: «Ныпсар имен таlы-таlы, унтан хащаl». Щит щи ма япсыена нумlэм, хоты таllыlайм. Щаlта Муши воша яhхам хоятlув ёхатlат па ма ястаlам: «Ма мурах вонщты яhхсам, там муй кат иhаlтэl вонщсам». Иhаlhаlам этаlтыllам. Унащем ики ястаl: «Наh эвен хоты щи вонщмаl». Щаlта ун иhаl lув щи омасаl, lув вонщам отlаl аратэlан пошам мурхат, унат. Ма щит щи нумlам. Щи порайн иса иhаlан вонщlа. Арсыр йиhlат, унат, айт. Ведро хорпи от муh ант тайсув.

Щаlта ипуш Уйhкуртан щащем ими хоща таlан хайсайм, ашкуlая, таhха, хоlна ант яhхсам. Антиlам утан уlы хотан уllат. Уйhкуртан кат ун имеhhан усhан. Lын мис тайсатан, муhева мисъиhк мийlыстан, щаlта нак, щит сметана. Lын манэм вохlаllын, мисыкут имема ернасат ёнтlам, lуhх имева. Щишан, хун мосаl, ма lын хощайн яhхlам. Щита хащиlытэман, рэп эlты хатымиlам. Уйhкурт рэпаl паl-паl, щит таl куртэв. Щищки рых вонщты куртэв щит lуh куртэв. Lын кутан ван. Lуh куртан хуl веllат, тата па таlн уllат. Щишан, кат хот тайlув. Посlаl сораl па, иlан питаl, рэпаl па паl-паl. Ин рэп эlты хатымиlам, тум пелак хаш хоща нох ёхатlам. Иятан хатымисам па щаlта хаш юх хоща пеlатсам, веншем ура хыратса. Щащем ими паlтамас, ляватаl, ма щиты ешащlам. Щи порайн ма иса моlщаhан яhхсам. Яйем щиты lаhхаса, манэм пох юкана тайсаlы. Антем щи порайн, айм нэ туты унты иса утан яhхас. Щаlта Щаня ёхан хоятат муh хощаев хуl веlты питсат, щит ма унашак йисам. Варвар ащавен lув семьяйl пиlан, щаlта Рохтымоват усат. Таhха, хуl веlты китlайт. Варвар ащавен Афоняйl айие, ма lув хощаеl яhхlам, lув хуl веlтэl эlты няврэмlаl пиlан омасlам. Lув курт ным оlаhан усат, тонты хотатан. Щаlта муh щи порайн совхоса торн па сэварlув. Унащем икийн резина сопекатан lутlайм. Сопекlам аl волиlат. Антем оранжевый штапель щашкан lутас. Lув маншсаllы, ма ернас ёнтсам. Ох пушах ханшийн ернасэм ёнтсэм: понаl, lытовlаl, порхаl. Щи порайн аса ёшан ёнтlа, нум хантыlув иты хорамаhа ернасlув ёнтlыlув. Юхат, таhха, машинайн ёнтасты питсат, туh ёlа версаllаl. Щаlта ернас ёнтсам, резина сопекlам lуматсыllам, номпсэман, хорамаh нэhа щи йисам. Ин шавиты няврэмlам хоща курт ным оlhа щи манlам, аl туп ворlыlам. Сопекlам пеlа аhкартыlам, хатl саман аl волиlат. Хуlамхощьяhкем таl манэма, щит щи нумlэм. Юхат Хрущев икийн ай куртат петсайт па муh Катра Кевавта мантсув, хой Яlап Кевавта, хой Аншикурта касlас. Амуя па хоятат хуlатсат па мантсат. Муh хотэв лосытса па Катра Кевавта щи туса, унащев икийн, таhха. Щиты Уйhкуртан улам хоятат хол лакки мантсат.

Федосья Ивановна верантты шеhк самаh хоят. Арсыр сохаман ёнтам хорат хувтэlан lув вераl. Щимащ вышивкайh хорlаl Овкурт вошан выставкайн этаlтыlайт. Хорамаh тус рупата кащаlытэнан сама хошам, вантты умащ. Каматса вышивка хор там лопса понтсув. Муh па газета хуват Федосья Ивановная ям ясаh китlув тумтака уlты, няврэмlаlан-хиlыlаlан мосман ат тайlа, ханты нэ тус ёlаl еllы ат туllы. Клавдия МАКАРОВА ханшам потар па верам хорат


4

Сот Паннэ Ар Паннэ ики (ханты монщ) Сот Паннэ Ар Паннэ ики уl, иимеl Порнэ. Сот Паннэ Ар Паннэ ики эви тайl, Порнэ имеl эlты па эви тайl. Кат эви тайlатан. Ивlы-ассlы эвеl lов тайl. Lовl и нёl вуса lоhтыйl – lэl, lовl и нёl вуса lоhтыйl – lуматлийl. Порнэ ими эвеl пеlа ястыйl: – Эвие, каши ропх верlаман ки… Каши ропх верlаман ки, lуlн, – ястыйl, – и нэhен иса моlты антеh нэ иты уl, и нэhен lовl хорlа па, щаха аl еша вевтама йиl. Имоlтыйн Порнэ ими эвеl кашаhа щи йис. Lыlыеl тахты пунан lаваllа, там момийl щи момийl. – Няврэмем щи момийl. Итыеl lов ки хорlан, lуlн, мосаh яма йиl. – Итыеl lов ки хорlув, итыеl щаха хоты сахат хащаl? – Анта, – Порнэ ими ястыйl, – ма lувеl, хоты lув ус, щиты тайlэм. И нэhаl муй ант тайс – щит ат тайl, и нэhаl муй ант lэl – щит ат lэl. Итыеl lовl хорlаман ки, хоты аl яма йиl. Ин ики нумасыйl: «Ма няврэмем, lовl хорlам ки па хорlэм». Lовl щи хорты питlа. Эвеlа ястыйl: «Lовен хоща яhха». Ивlы-ассlы эвеl lовl хоща манаl па, lовl и нёl вуса lоhтыйl – lэl, lовl и нёl вуса lоhтыйl – lуматлийl. Ин lовl хором юпийн моlхатl уlапсайl хун, ивlы-ассlы эви. Иса щикем моlты шакас, вевтама йис. Ин ики нумасыйl: «Няврэмем… няврэмем вантман сорма питl па вевтам». Утан вусlы па ай хотыенан омассаllы: «Сэмем ант вантман момийl, хоты верты». Ин эвеl щи туты питlа. Сохтапут ин моlхатl хором lовl щёратан потса, эlты ай хуlвой тахтыйн понопса. Кушам lов щёрн тэl потса, эlты ай шумах тахтыйн понопса. Ивlы-ассlы эви нумасаl: «Ин lэтотан щи lэщатсайм, там lэтотlам щаха щи lэllам». Кешеl – кеши шуп, lаймаl – lайм шуп, путl – пут пелк, анl – ан пелк. Ин ащеlн, таhха, унта щи туса па щи хайса. Lыlлэhкеl уl – хоlта лэhки манаl. Иl оlас па, оlтаl сахат ит щи камн ёхатмаl щащаl: – Ивlы-ассlы эви, уllан? – Хоlта манlом, щи уllам. – Ивlы-ассlы эви, ан муй пут тайlан? – Ма итэма уlа па ан-пут тая: анэм ан пелк, путэм пут пелк.

Газета

«LУХ АВТ» Адрес редакции: 629008, ЯНАО, г.Салехард, ул. Подшибякина, 17 (34922) 4-68-03, 4-68-63 Е- mail: luhavt@yandex. ru

○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

№29 (707) Lапат хутмет (суббота), Уйтlор тыlащ 19-мет хатl 2014-мет таl

•Хорат потарlат

Туса верам пормасат

– Кеши муй lайм тайlан? – Ма итэма уlа па кеши-lайм тая: кешем кеши шуп, lаймем lайм шуп. – Хоты, ма ёхи lоhты lэпlам? – Ма муй хоят lоhты хот тайlам, ма тыеlт-тохеlт туп керlыlам. Утча унт тая туса хоlты. Ин отаl щи сыйl хоlас… Ин кев пут пелк савломтас. Ивlы-ассlы эви хотащ паllыйl, нумасаl: «Ин отэм па хоlты ёхатаl». Кев пут пелкаl ким lарэмас па вошh урт ики воша lарыйс. Вошh урт ики воша lарыйс па lопаса нох lарэмас. Lопаса нох lарэмас па lопас lыпийн томанаh лараща верасас. Вошh урт ики эви, вошh урт ики мень lопаса lоhlатан па: «Тата нэш томанаh ларащ уlмаl!» Ям ханшаh сахlын, ханшаh вайlын, ермак охшамlын вуllын па lараща тэваllаllын. Нэhhын иl охlам юпийн, кев пут пелк иl lарэмаl па ивlыассlы эвеl хоща ёхи lарыйl. Кат пелкаl эlты ханшаh сахан, нови сахан тэl ёваlса. Щаlта кев пут пелк вошh урт ики воша па lарыйl. Вошh урт ики воша ёхтас па ёхат ухlа верасас. Вошh урт ики пох ким этас па: «Щи хорпи яlап ёхат ухаl уlмаl!» Щи омпсас па хоlты войпса. Кев пут пелк па щи lарэмас, ивlы-ассlы эвеl хоща ёхатаl, ивlы-ассlы эвеl пуhlа понlаllы. Ивlыассlы эви нох верэмимаlан, кат пелкаl ханшаh сахан тэlыя, lув пуhlаlан и ху оlаl. Сот Паннэ Ар Паннэ ики нумасыйl: «Няврэмем интам унты муйl lэl, аl щавармас…». Нянь пул тахты аlэмас па: «Порыlыты хоlты яhхlам». Сот Паннэ Ар Паннэ ики щи шушмас. Эвеl хота ванамас па эвеl курт вош харэl щахра ювмаl: «Эвем па муйн курт харэl курт вош щахра юваlса?» Пусhаl, хоты, вантыlыllы па, пусhаl кавартаl ныlа: «Хоlна хоты lыlаl уlмаl». Ёхи lоhаl па … эвеl хуяhа ювмаl, хуlаl-вояlан. Па мойlамаl хуват мойlас, тотlамаl хуват тотlас. Ёхи манты питаl, эвеlан моlха нянь пул поныlыйм хираl шаншвойн, вояh меваl нёхийн тэl тэваllа. Ин Сот Паннэ Ар Паннэ ики арыманмонщман шушаl. (еllы па уl)

Мария МУРАТОВА шуhат потартыйм монщ Леонтий ТАРАГУПТА ханшсаllы, Клавдия МАКАРОВА нэпека lэщатсаllы

Учредитель (соучредитель) Департамент внутренней политики Ямало-Ненецкого автономного округа (ЯНАО, г.Салехард, пр-кт Молодёжи, д. 9) Газета зарегистрирована Управлением федеральной службы по надзору в сфере связи, информационных технологий и массовых коммуникаций по Тюменской области, ХМАО-Югре и ЯНАО 19 апреля 2012 года Регистрационный ПИ № ТУ72-00558

Тираж 700 Заказ 0407 Подписные индексы: на год - 29925, на полугодие - 84611

Газета вышла в свет 19 июля 2014г. Подписано в печать 17 июля 2014г. по графику: 17.00 фактически: 17.00 Газета выходит по субботам Цена годовой подписки 96 руб., в розницу не распространяется

Валентина Рохтымова верам хорат

Издатель Департамент внутренней политики ЯНАО (629008, Тюменская область, ЯНАО, И.О.главного редактора г.Салехард, пр-кт Молодёжи, д. 9)

К.П.Макарова

Отпечатано в типографии ГУ «Северное издательство» (629008, г.Салехард ул. Ямальская, 14)


Turn static files into dynamic content formats.

Create a flipbook
Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.