Regio Business Noordoost-Brabant sept/okt 2015 by Regio Business

REGIO NOORDOOST-BRABANT

ZAKENMAGAZINE | JAARGANG 31 | SEPTEMBER/OKTOBER 2015

Rogier Arntz

Een dobber vinden en puzzelstukjes leggen

Dorie de Rouw Wat als?

BOB Debat Robotisering Gouden kans of grote bedreiging?

Ron Boer

Ambitie meer dan realistisch Profiel

business

Henk Jan Beltman

Wie volgt het goede voorbeeld?

Bespaar nu op uw energierekening!

T 013-5117227

E duurzameenergie@hoppenbrouwers.nl

W www.hoppenbrouwerstechniek.nl

REGIO NOORDOOST-BRABANT

ZAKENMAGAZINE | JAARGANG 31 | SEPTEMBER/OKTOBER 2015

Rogier Arntz

Een dobber vinden en puzzelstukjes leggen

Dorie de Rouw Wat als?

BOB Debat Robotisering Gouden kans of grote bedreiging?

Ron Boer

Ambitie meer dan realistisch Profiel

business

ONDERNEMENDE MENSEN WORDEN VROLĲKER OUD

Henk Jan Beltman

Wie volgt het goede voorbeeld?

Zakenmagazine voor ondernemers en managers in Noordoost-Brabant JAARGANG 31 september/oktober 2015

KANTOORADRES Kobaltstraat 15 5044 JK Tilburg T 013 - 4631446 info@regio-business.nl www.regio-business.nl CORRESPONDENTIEADRES Postbus 82 5000 AB Tilburg DIRECTIE Gian Ploegmakers Mariëlle Ploegmakers OFFICE Anne van der Heijden SALES Bjorn van Herk Annemiek Slofstra MARKETING & MEMBERS Nicole Severijns TRAFFIC & CONTENT Puck Visser REDACTIE Gerda Baeyens, Henrike Brouwer, Linda Groothuijse, Jeanette van Haasen, Elke van der Heyden, Mireille Kleijngeld, Ingrid Roets, Marjolein Simons, Sara Terburg en Karien Vissers. FOTOGRAFIE Kees Bennema, Camiel Donders, Raldo Neven, Marjo van de Peppel en Jan Sprij.

Heeft u deze zomer ook naar ‘We zijn er bijna’ gekeken? Een groep ondernemende 65-plussers die samen een maand lang door Griekenland van camping naar camping trekken. Volgens mij hadden ze veel lol met elkaar. In deze editie besteden we uitgebreid aandacht aan Meeting Management. Elkaar fysiek ontmoeten is in de huidige complexe samenleving misschien wel belangrijker dan ooit. Wij dragen daar met de BOB (Business Ontmoet Business) events ons steentje aan bij. Op deze bijeenkomsten faciliteren we ondernemende mensen om elkaar te treffen. Deze mensen hebben doorgaans een aantal gemeenschappelijke eigenschappen: ze zijn initiatiefrijk, beschikken over de nodige durf, zijn besluitvaardig, stellen zich verantwoordelijk op, zijn vaak innovatief, onafhankelijk, resultaatgericht en hebben een innerlijke motivatie. Herkent u zich in deze opsomming? Kom dan gerust eens langs. Bij ons wordt ook veel gelachen; samen met een caravan erop uit kan later altijd nog. Dan maken we er een BOB (Bejaarden Ontmoeten Bejaarden) reis van!

VORMGEVING/LAY-OUT Hans Vermeulen, Passionals DRUK OCC dehoog media partners ADVERTENTIEVERKOOP 013 - 4631446 LIDMAATSCHAP Persoonlijk lidmaatschap, inclusief BOB activiteiten, per jaar: € 200,- (excl. btw). Bedrijfslidmaatschap, inclusief BOB activiteiten, per jaar: € 275,- (excl. btw). Aanmelden via www.regio-business.nl. Het lidmaatschap kan op elk gewenst tijdstip ingaan. Het lidmaatschap loopt tot 1 januari en wordt automatisch verlengd, tenzij het uiterlijk vóór 1 november opgezegd wordt. COPYRIGHTS Het auteursrecht op de in dit tijdschrift verschenen artikelen wordt door de uitgever voorbehouden.

Gian Ploegmakers gian@regio-business.nl

SPORTIEF ONTMOETEN

OP DE HAVERLEIJ!

ONTVANG 50% KORTING OP UW VERGADERRUIMTE*

*Geldig tot 31-12-2015 bij een sportief vergaderarrangement vanaf 6 personen. Inclusief een clinic van 1,5 uur en een culinair hoogstandje

De Haverleij Leunweg 40 | 5221 BC â&#x20AC;&#x2DC;s-Hertogenbosch hidde@burggolf.nl | 073-6390101

6 8 13 17

IGO-POST: Ambitie meer dan realistisch Rabobank ’s-Hertogenbosch: Terug naar de basis Van Oers Weijers: Zonder fratsen Gianotten Printed Media: Samen een treetje hoger

OISTERWIJK

SPECIAL

23 De Cromvoirtse: Snel metaal op maat | 24 Borek: Met inspiratie uit Parijs | 27 De

Beer Accountants: Een bepaalde omvang is nodig | 28 Smits & Van Ree: Echt vakmanschap | 29 Quadrant4: Dát raakt de pionier in mij

31 32

Column Steven Faber: Saai als compliment Ondernemen met Visie: Rogier Arntz

BUSINESS NATIONAAL

Wie volgt het goede voorbeeld van Tony’s Chocolonely? Loods voor mammoettankers

Gedragsverandering is hot De ultieme nudge; gebruiken of niet?

Marketing en techniek gaan hand in hand Al doende leert men

44 48

Vrouw in Business: Dorie de Rouw Directprinting: De inkt stroomt nog steeds door de aderen

BOB KATERN

Met o.a. de uitnodiging voor de BOB Borrel bij Hotel de Leijhof in Oisterwijk en de terugblikken op de BOB Zomerborrel bij Fletcher Hotel ’s-Hertogenbosch-Rosmalen en BOB Back to Business bij Auberge du Bonheur in Tilburg.

‘Een rasondernemer met meerdere successen op zijn naam’, zegt Google over Rogier Arntz. Dus vroegen we hem het hemd van het lijf: Hoe bedenk je een concept? Hoe wordt het een succes?

Column Marion Neggers: Smoesjes

MEETING MANAGEMENT

SPECIAL

61 Guldenberg: Open je ogen | 62 Jan van Besouw: In het hart van Goirle | 63 Kasteel Maurick: Voor oude liefdes en nieuwe vriendschappen | 64 Convention Bureau Brabant:

Brabant, waar meetings betekenis krijgen en een belevenis worden | 64 Pura Passione: Culinaire rondleiding

Koning Willem I College: Onbegrensde mogelijkheden

BOB DEBAT

Smart Industry: gouden kans of grote bedreiging? De razendsnelle ontwikkeling van robotica, sensortechnologie en 3D-printen maakt duidelijk dat Smart Industry een feit is. Deze nieuwe productiewijzen bieden mogelijkheden om snel en ﬂexibel te reageren op veranderingen in de markt, zorgen voor een kosteneffectieve productie van kleine oplages en creëren producten geheel naar wens van de klant. Ook vraagt Smart Industry om een verschuiving van de arbeidsmarkt: er zijn immers andere competenties van het personeel nodig. Wat betekenen deze ontwikkelingen voor de business en bedrijfsvoering van ondernemers?

BOV trofee ‘s-Hertogenbosch: Prestigieuze prijs

‘Schuilt er dan toch een ondernemer in mij?’ Die vraag stelde Dorie de Rouw zichzelf. Een jaar later gaat het op een druilerige augustusdag over onrust en nieuwsgierigheid, loslaten en sleur.

COVERSTORY

Koester het verleden, blijf er niet in hangen

Ambitie meer dan realistisch TEKST GERDA BAEYENS FOTOGRAFIE KEES BENNEMA

Ron Boer

‘Los van het feit dat iedereen graag een geschenkje krijgt, zit die kracht vooral in de repeterende factor’, stelt Ron Boer, commercieel directeur IGO-POST. ‘Giveaways gaan doorgaans een paar jaar mee. Het houdt in dat je dus een paar jaar lang geattendeerd wordt op de gever van het geschenk. Dan is het niet zo verwonderlijk dat je in 80% van de gevallen zaken doet met het bedrijf waar je ooit iets van hebt gekregen. De ROI van bedrukt promotiemateriaal wordt bovendien gestaafd met cijfergegevens.’

Pionier

Precies 70 jaar geleden bracht Martien Jonkers als een van de eersten bedrukte reclamepennen op de Nederlandse en Europese markt. Het was niet de enige primeur die hij op zijn conto liet schrijven. Vanuit een rotsvast vertrouwen in het concept, veranderde hij ook de traditionele marktbenadering. In plaats van persoonlijk benaderd te worden via distributeurs, vonden potentiële klanten voortaan een catalogus in de brievenbus. Het fenomeen direct marketing was geboren en IGOPOST (Internationale Geschenken Organisatie per Post) zag het levenslicht.

Alles stroomt

Originele giveaways om de aandacht van uw klant te pakken zijn van alle tijden. Dat de kracht van het geven tijdloos en universeel is, blijkt ook uit het gegeven dat elke Nederlander gemiddeld acht tot tien bedrukte artikelen in huis heeft.

REGIO BUSINESS | SEPTEMBER/OKTOBER 2015

Vandaag de dag is het bedrijf uitgegroeid tot een grote mondiale speler en is het landelijk marktleider op het gebied van bedrukte relatiematerialen en promotionele artikelen. ‘Wat niet is veranderd, is de voortdurende drang om te bewegen en te vernieuwen’, stelt Ron Boer. ‘Niets blijft, alles stroomt. Met nieuwe inzichten, nieuwe druktechnieken en een eigentijdse organisatie bewegen we mee met de we-

reld om ons heen. De komst van internet bijvoorbeeld heeft de markt veel transparanter en dus ook veel competitiever gemaakt. Dat vraagt niet alleen om een andere marktbenadering, maar vergt ook andere competenties binnen de organisatie. Waar we van oudsher eerder intern gericht en catalogus-gedreven waren, zijn we nu meer naar buiten gericht. De klant wordt centraal gesteld. Het betekent proactief te werk gaan en zelf de kansen zoeken in plaats van met de armen gekruist de respons op de catalogus af te wachten. Die ommezwaai heeft tevens te maken met het feit dat de besluitvorming steeds meer aan de voorkant gebeurt. Klanten benaderen ons meestal nadat ze zich online georiënteerd hebben. De uitdaging is om de besluitvorming dusdanig te beïnvloeden dat de klant ons contacteert voor zijn uiteindelijke beslissing. Focussen op de klant betekent ook dat je met hem meedenkt: Wat is zijn doelstelling? Welk soort evenement organiseert hij? Hoe kunnen we hem ondersteunen met onze producten? Het antwoord op deze vragen is bepalend voor onze langetermijnstrategie.’

Lerende organisatie

‘Een dergelijke veranderingsslag vraagt tevens om andere processtructuren en een ander soort aansturing’, gaat Ron Boer verder. ‘Ook dát is in een bedrijf als het onze - waar verschillende generaties samenwerken - soms een interessante uitdaging. Het welzijn van onze medewerkers staat altijd voorop. Al zeventig jaar vormen onze medewerkers immers de basis van ons succes. Saamhorigheid en loyaliteit hebben IGO-POST groot gemaakt. Dus vinden we het vanzelfsprekend om in

onze medewerkers te investeren. Om te zorgen dat zij hun kwaliteiten kunnen ontwikkelen, nieuwe ervaringen kunnen opdoen en zich verder kunnen ontplooien. De kracht van het geven geldt ook intern.’

Niets blijft, alles stroomt Complexe wetgeving

‘Een tweede opmerkelijke evolutie is de toenemende complexiteit van de geldende wetgeving. Alles moet tot in detail worden geregistreerd; keuringsinstanties zien er nauwlettend op toe dat onze producten aan de nodige vereisten voldoen. Als grootste marktspeler kom je als eerste onder de aandacht. Je wordt ook als eerste gedwongen om te anticiperen op dit soort zaken. Het voordeel is dat je dus als eerste je zaken op orde hebt. Daarin ligt onder meer de toegevoegde waarde die wij onze afnemers kunnen bieden’, aldus Ron Boer.

worden. We willen zowel in Europa als daarbuiten groeien. De recente restyling van onze showroom en kantoren en de expansie van onze operationele unit passen ook in die groeiaspiratie. Het belang van innoveren? Ondernemers zien innovatie vaak als de onderscheidende factor. Innovatie omvat echter veel meer dan louter productvernieuwing. Je kunt ook innoverend zijn in de manier waarop je je propositie neerzet of de manier waarop je big data aanwendt in het voordeel van de klant. En met name wat dat laatste betreft, hebben we een ijzersterke reputatie opgebouwd binnen en buiten de branche. In ons geval is betrouwbaarheid de onderscheidende factor’, besluit commercieel directeur Ron Boer. �

Groeiaspiratie

De ambitie van IGO-POST liegt er niet om. Het bedrijf wil wereldwijd marktleider worden in het bouwen en versterken van relaties. Hoe realistisch is die ambitie? ‘Wereldwijd marktleider zijn hoeft niet per se samen te gaan met wereldwijd de grootste omzet hebben’, luidt het antwoord. ‘Je kunt ook marktleider zijn door op zoveel mogelijk markten aanwezig te zijn. Vanuit die optiek is onze ambitie meer dan realistisch. Op dit moment hebben we vestigingen in zeven landen en we bedienen er dertien. Dat moeten er meer

IGO-POST Haverdijk 5 5704 RC Helmond T 0492-530122 E rboer@igopost.com I www.igopost.nl

REGIO BUSINESS | SEPTEMBER/OKTOBER 2015

FINANCIEEL MANAGEMENT

Samen even stilstaan

Terug naar de basis TEKST LINDA GROOTHUIJSE FOTOGRAFIE MARJO VAN DE PEPPEL

Jorn van Hooijdonk, Jeannette Franken en Frank Trienen

In vijftien jaar tijd groeide Tribal Internet Group uit tot marktleider op het gebied van search en conversie-optimalisatie. Het langst bestaande online marketingbureau van Nederland beschikte over zestien bedrijven in zes landen en 175 medewerkers. Afgelopen anderhalf jaar is het roer omgegooid: de focus ĂŠn passie moesten terug in het bedrijf. Het aantal bedrijven werd teruggebracht naar drie (in Nederland) en het personeelsbestand bijna gehalveerd. Op advies van Rabobank â&#x20AC;&#x2DC;s-Hertogenbosch en Omstreken werd er een externe adviseur ingeschakeld, die Tribal in deze transitie begeleidde. 8

REGIO BUSINESS | SEPTEMBER/OKTOBER 2015

Directeuren Frank Trienen en Jeannette Franken ontvangen Jorn van Hooijdonk, accountmanager Grootzakelijk van Rabobank en Omstreken, in het fraaie kantoorpand dat onder meer is uitgerust met een bar, gameroom en pool- en tafeltennistafel. ‘Het is nu relatief rustig. Veel consultants van Tribal zijn bij bedrijven door het hele land op bezoek. Zij staan klanten voor korte of langere periode bij in het behalen van hun online doelstellingen. Het doel is dat ze uiteindelijk op eigen benen staan en zelfstandig zoekmachinemarketing kunnen toepassen in hun organisatie’, vertelt Frank. Jeannette vult aan: ‘Dat is het grote verschil met ons andere label Easy. Klanten huren bij ons een team van specialisten in, dat hen volledig ontzorgt op het gebied van online marketing.’

Wij zijn de chirurg Blinde vlekken

Afhankelijk van de behoeften van de klant zijn beide labels in één traject in te zetten. Frank: ‘Ze vullen elkaar aan. Tribal is de chirurg, die de grote ingrepen doet: bijvoorbeeld sitemigratie of het ontwikkelen van een volledig nieuwe website. Dat heeft vaak meer met visie en strategie te maken dan met techniek. Easy is zuiver internetmarketing zoals SEO, SEA en social media.’ De afgelopen periode heeft Tribal zich bezig gehouden met de herontwikkeling van zijn eigen visie. Daarin heeft Rabobank, relatie vanaf het eerste uur, ondersteund. Jorn vertelt: ‘Tribal is een prachtig bedrijf met

volop potentie in een dynamische markt. Maar er viel naar ons idee meer uit te halen. Daarin hebben we ons kritisch opgesteld.’ Frank reageert: ‘Als ondernemer heb je soms blinde vlekken. Dan is het fijn om een strategische sparringpartner te hebben die je hierop wijst. Rabobank heeft een externe adviseur gefaciliteerd, die ons de afgelopen anderhalf jaar een dagdeel in de week een spiegel voor hield. Waarom doen we wat we doen? Waar zijn we goed in? Waar willen we heen?’ Jorn: ‘Meer ondernemers zouden de tijd moeten nemen om na te denken over zulke vragen. Door even stil te staan kun je weer vooruit.’

Weer bezig met onze passie Wedergeboorte

Naast Tribal en Easy is een nieuw softwarebedrijf opgericht: ADChieve. Daarvoor is Mark van Werven, directeur R&D verantwoordelijk. ‘Met deze software kun je een dynamisch en groot productaanbod van een website volledig en actueel beheren in Google AdWords campagnes op basis van pay-per-click’, aldus Jeannette. De ontwikkeling van de software vroeg om de nodige investeringen. Jorn: ‘Doordat er weer focus kwam en bepaalde bedrijven werden afgestoten, kon er ruimte voor worden vrij gemaakt.’ Frank voegt daaraan toe: ‘Een ander voordeel van de krimp: we kennen al onze relaties en medewerkers weer persoonlijk. Nu zijn we niet alleen met managen bezig, maar met onze passie: onze klanten helpen aan online succes.’ Om het

Vijf ondernemerstips van Frank Trienen en Jeannette Franken: • Draaf niet door • Neem de tijd om met een frisse blik naar je bedrijf te kijken • Spar op regelmatige basis met externe partners • Behoud je focus en maak keuzes • Vergeet je passie niet

vijftienjarig bestaan en de ‘wedergeboorte’ te vieren wordt door Tribal op 9 december het kennisevent Performance Marketing Update gehouden in Congrescentrum 1931 (www.tribal15jaar.nl). Jeannette licht toe: ‘Er zijn inspirerende sprekers, trainingen, hands-on workshops en bijzondere ontmoetingen. Thema’s zijn onder meer: shopping, reviews en display marketing.’ Jorn reageert enthousiast: ‘Ook als Rabobank delen wij graag onze kennis. Zo helpen we relaties groeien én klaar te zijn voor de toekomst!’ �

Rabobank ‘s-Hertogenbosch en Omstreken Helftheuvelweg 87-91 5224 AS ‘s-Hertogenbosch T 073-6995800 E bedrijven@s-hertogenbosch. rabobank.nl I www.rabobank.nl/s-hertogenbosch

REGIO BUSINESS | SEPTEMBER/OKTOBER 2015

TOT VOLGEND JAAR! BOURGONDISCH ’S-HERTOGENBOSCH BEDANKT AL HAAR SPONSOREN, RESTAURATEURS, VRIENDEN, BEZOEKERS EN MEDEWERKERS. KOM OOK IN 2016 OP 8 | 9 | 10 | 11 SEPTEMBER ZIEN, PROEVEN, ONTMOETEN EN BELEVEN. SPONSORS

SUBSPONSORS

www.bourgondisch-s-hertogenbosch.nl

Advertentie_Regio_Business_17dec014.pdf 1 17-12-2014 10:06:11

CRM maakt werken efficiĂŤnt

CMY

Efficy CRM | Atoomweg 63 3542 AA Utrecht | 030-6025450 | info@efficy.nl I www.efficy.nl

NIEUWE DISCOVERY SPORT

ADVENTURE. IT’S IN OUR DNA.

Land Rover Experience Centre The Adventure Reitscheweg 35, ‘s-Hertogenbosch

073-644 67 79 www.the-adventure.nl Min./max. gecombineerd verbruik: 4,7-8,3 l/100 km, resp. 21,3-12,1 km/l, CO2 -uitstoot resp. 123-197 g/km.

Consumentenprijs vanaf € 42.950 incl. BTW en BPM en excl. kosten rijklaarmaken. Zie voor verkoopvoorwaarden www.landrover.nl. Leaseprijs Discovery Sport vanaf € 725 p.m. excl. BTW (bron: Land Rover Fleet & Business Leasing, full operational lease, 60 mnd., 20.000 km/jr.). Wijzigingen voorbehouden.

THE NEW JAGUAR XE THE SPORTS SEDAN REDIFINED

€ 39.990* ** LEASE VANAF € 649 VANAF

Min./max gecombineerd verbruik 3.8–8.1 l/100km. CO2 uitstoot resp. 99–194 g/km. *Vanafprijs € 39.990,– is incl. BPM en BTW en excl. kosten rijklaar maken. **Leaseprijs is o.b.v. Full Operational Lease door Jaguar Fleet & Business Leasing, 60 maanden en 100.000 km. Zie voor kosten en voorwaarden www.jaguar.nl. Wijzigingen voorbehouden.

THE ADVENTURE

Reitscheweg 35, 5232 BX ‘s-Hertogenbosch, T +31 (0) 73 644 6779, info@the-adventure.nl, www.theadventure-jaguar.nl

BEDRIJFSHUISVESTING

Ontwerp en bouwmanagement

Zonder fratsen TEKST SARA TERBURG FOTOGRAFIE KEES BENNEMA

Achter een monumentale gevel aan de Tilburgse Nieuwlandstraat huist Van Oers Weijers Architecten & Bouwmanagers. Hier vindt een gesprek plaats met het pragmatische en bescheiden ondernemersduo Frank van Oers en Jeroen Weijers. Die bescheidenheid mag best wat minder, want de heren hebben toonaangevende projecten gerealiseerd. Zoals The Sting (beloond met de Architectuurprijs 2012), Petrol Industries aan de A58 en Hoppenbrouwers Techniek in Udenhout. Behalve duurzame panden ook een lust voor het oog.

Jeroen Weijers en Frank van Oers

Sinds 2004 zijn vastgoedadviseur Frank en architect Jeroen eigenaar van het bedrijf dat Franks vader, architect Jac van Oers, in 1963 oprichtte. Met hun verschillende disciplines vormen ze een daadkrachtige combinatie die woningen en bedrijfspanden (ver)bouwt en opwaardeert. Frank: ‘Doordat wij zowel ontwerp als bouwmanagement doen, realiseren we gebouwen met een passende uitstraling inclusief een correcte juridische en technische onderbouwing.’ Hiermee onderscheiden ze zich in de markt. Met hun pragmatische instelling sluiten ze aan bij de beleving van ondernemers. ‘Een ondernemer die een bedrijfspand of woonhuis laat bouwen, wil echt iets neerzetten. In dat proces moeten wij niet aan-

komen met fratsen’, verklaart Jeroen. Beide heren aarzelen niet om in het ontwerpen bouwproces sturend op te treden. Frank: ‘We begeleiden onze klant doelgericht in het nemen van beslissingen op de juiste momenten.’

Geen groot ego

In dit bouwsegment is geen project hetzelfde. Frank: ‘Het is altijd maatwerk en hierdoor is tevredenheid over het bouwproces geen vanzelfsprekendheid.’ Door projecten nauwgezet te begeleiden, heeft Van Oers Weijers een aardige lijst met tevreden klanten opgebouwd. En daar zijn ze trots op. ‘Maar we hebben geen groot ego’, benadrukt de vastgoedadviseur. ‘We

zijn goed in samenwerken. Bijvoorbeeld als architect met collega-architecten. Met architect Geert van den Oetelaar verbouwden we de Rabobank aan de Spoorlaan.’ Jeroen vult aan: ‘Ook werken we regelmatig samen met bouwbedrijven of met teams speciaal samengesteld voor een bepaald project. Netwerkorganisaties zijn een trend aan het worden in onze branche.’ Hun werk zal de komende jaren van nieuwbouw nog meer verschuiven naar verbouw en opwaarderen. Bedrijfspanden verbeteren in combinatie met duurzaamheid vinden de heren uitdagend. ‘Steeds meer gebouwen worden onderworpen aan meetmethodes voor duurzaamheid als GPR en BREEAM.’ Ook in binnensteden vinden ze mooie opdrachten. ‘Vaak zijn dit projecten met meer puzzelstukjes dan nieuwbouw. Net als leegstaande bedrijfspanden bieden die ons kansen, omdat er steeds meer behoefte komt aan hergebruik en dus aan het opwaarderen van panden.’ �

Van Oers Weijers Architecten & Bouwmanagers Nieuwlandstraat 48 5038 SP Tilburg T 013-5368055 E info@vanoersweijers.nl I www.vanoersweijers.nl

REGIO BUSINESS | SEPTEMBER/OKTOBER 2015

www.logisticforce.nl

BOOST JE RECLAME MET BEHULP VAN EEN CREATIEF COMMUNICATIECONCEPT

MKB‘ers hebben helaas steeds vaker te maken met klanten die niet betalen en komen hierdoor zelf in de problemen. Snelle actie is noodzakelijk. Flanderijn incasso en gerechtsdeurwaarders begrijpt dit als geen ander. Onze oplossingsgerichte methode resulteert in betere inningsresultaten. Dát is de Flanderijn aanpak. www.flanderijn.nl

WWW.ROBDEBRUIJN.NL

IDEE GEDREVEN RECLAMEMAKER

Wanneer is uw personeelshandboek voor het laatst geactualiseerd?

Incomme

HR- en salarisexperts

Kies nu extra voordelig voor ons online personeelshandboek en wij houden u op de hoogte van relevante weten regelgeving.

incomme.nl/ personeelshandboek

Partner van:

Vrijblijvend advies op maat!

VTI Airconditioning Kleiweg 20 5145 NB Waalwijk T: 0416-343825 E: www.vti-waalwijk.nl

MARKETING & COMMUNICATIE

An Inconvenient Truth was eyeopener

Samen een treetje hoger TEKST JEANETTE VAN HAASEN FOTOGRAFIE KEES BENNEMA

we het niveau nog een treetje hoger. Neem nou onze nieuwe lithograaf, een topvakman die foto’s tot ware kunststukjes weet te verheffen.’ Ook het digitale drukwerk is tegenwoordig niet meer weg te denken, maar de geur van echte inkt blijft volgens Stevens de overhand voeren. Gianotten heeft dan ook geen enkel probleem met het gebruik van inkt, mits verantwoord. ‘Da’s een voorwaarde’, merkt Verbraak nuchter op. ‘We werken met 100% plantaardige inkt en doen daarin geen concessies.’

Tegen verspilling

Dré Stevens en Dirk

Hun klanten zitten in heel Nederland, maar ook daarbuiten. Elke maand vertrekt er een scheepslading drukwerk voor een farmaceutisch bedrijf naar Costa Rica. Voor Gianotten Printed Media is geen zee te hoog. En al helemaal niet met de recentelijke komst van nóg meer vakmensen. ‘We staan naast ondernemers’, zegt accountmanager Dirk Verbraak (38). ‘Voor hen is het belangrijk dat hun drukwerk op tijd klaar is, maar bovenal dat we meedenken als partner en niet enkel als leverancier.’ Klare taal van de grafisch dienstverlener, een familiebedrijf dat haar oorsprong kent in het begin van de vorige eeuw en voortbouwt op vier generaties vakmanschap. Onlangs werd de bezetting versterkt door zeven nieuwkomers afkomstig van het

voormalige Lecturis uit Eindhoven. Een frisse wind waait nu door huize Gianotten. Teamspirit viert hoogtij in deze toegankelijke drukkerij met grootse mogelijkheden.

Ware kunststukjes

‘De nieuwe collega’s brengen kennis, ervaring en kwaliteit mee die perfect matcht met onze eigen knowhow’, legt directeur Dré Stevens (57) enthousiast uit. ‘Samen met deze professionals brengen

‘Duurzaam ondernemen is geen trend, maar een must’, vult Stevens aan. De film An Inconvenient Truth was voor hem een eyeopener. Gaandeweg verankerde hij duurzaam ondernemen in het bedrijfsbeleid. ‘Wij zijn tegen verspilling, kiezen uitsluitend voor milieuvriendelijke stoffen en materialen’, verheldert Stevens. ‘We beperken onnodig transport en gebruiken groene stroom.’ Behalve groen straalt Gianotten nog veel meer kleur uit; Add Color is niet voor niets haar reclameslogan. ‘Klanten noemen ons verrassend, oplossingsgericht én kostendrukkend’, aldus Verbraak. Gianotten Printed Media klinkt als een ideale partner in drukwerk. Zelfs in Costa Rica loopt men er warm voor. � Gianotten Printed Media Bredaseweg 61 5038 NA Tilburg T 013-5425050 E info@gianotten.nl I www.gianotten.nl

REGIO BUSINESS | SEPTEMBER/OKTOBER 2015

Creditmanagement & Debiteurenbeheer IN GOEDE HANDEN

Doordat we geautomatiseerd zijn door regionale bedrijven als Capline, Praclox en Clicksite kunnen we snel en doeltreffend incasseren. en…debiteurenbeheer outsourcen, dat scheelt u een fte!

Allincasso ® = no cure no pay incasso

The ultimate custom-made Christmas business gift!

Enjoy the music

everywhere!

stalman.nl Incasseert het wél

Contact our sales team: info@njoythemusic.com and njoythemusic.com Oranje Nassaulaan 1 | 5211 AR ‘s-Hertogenbosch | 073-6918182

Als het echt rood moet zijn

A R C H I T E C T E N BOUWMANAGERS

Of het nou gaat om PMS 032, vuurrood of een rode kaart Misschien moet het boek een pittig rood leeslint krijgen. Voor al het drukwerk is een oplossing, voor alles geldt...

NIEUWLANDSTRAAT 48 5038 SP TILBURG TELEFOON: +31 (0)13-536 80 55 E-MAIL: INFO@VANOERSWEIJERS.NL INTERNET: WWW.VANOERSWEIJERS.NL

T [013] 463 13 35 www.dekoverdivas.nl

www.capitalatwork.com

Think different, put your Capital at Work

VERMOGENSBEHEER MET RESULTAAT

VERMOGENSBEHEER • VERMOGENSPLANNING CapitalatWork is een onafhankelijke vermogensbeheerder

menten van ons gedisciplineerd en consistent vermogens-

voor particuliere en professionele cliënten. Dankzij onze spe-

beheer. Wilt u weten hoe wij uw vermogen veilig en deskun-

cifieke beleggingsstijl bouwt CapitalatWork met succes aan

dig aan het werk zetten? Contacteer ons via Lieke Antens op

het behoud en de groei van het vermogen van ons cliënteel.

076 523 70 50 of via l.antens@capitalatwork.com of surf naar

Daarbij zijn veiligheid, deskundigheid en eenvoud de funda-

www.capitalatwork.com

Antwerp - Breda - Brussels - Ghent - Luxembourg

Oisterwijk SPECIAL

Uitgelicht

DE TOESTROOM

WAT TYPEERT ONDERNEMERSCHAP IN OISTERWĲK? ‘Oisterwijk is de parel van Brabant door de ligging in een prachtige natuurlijke omgeving. Het stadje geniet echter ook internationale aandacht door de aanwezige cultuur, de luxe winkels en vele horecagelegenheden. Deze verscheidenheid vind je terug in de ondernemers: ambachtslieden, specialistenwinkels, horeca-uitbaters, zelfstandige dienstverleners en grote ondernemingen. Deze geweldige mix van ondernemers is vooruitstrevend, maar behoudt ook graag de Brabantse bourgondische inborst.’ WAT MAAKT OISTERWĲK AANTREKKELĲK? ‘Het bruist als nooit tevoren: veel bedrijven hebben zich recent gevestigd en er is weinig leegstand. Door de huidige ontwikkeling van het grote terrein van de voormalige Leerfabriek tot ‘ambachtsplaats voor creativiteit’ is tevens ruimte ontstaan voor het vestigen van ‘eigenwijze ondernemers’. Die kunnen in deze ongedwongen setting hun vernieuwende bedrijfsconcepten ten uitvoer brengen. Wat bijzonder is, is de bereidwilligheid van ondernemers om elkaar te steunen en aan te bevelen. Dit door geloof in elkaars kwaliteiten en producten.’ WAT DOET DE TOESTROOM? ‘De Toestroom is primair een ontmoetingsplatform voor ondernemers in de gemeente Oisterwijk. Op een kleinschalige, bourgondische maar effectieve manier wordt kennis en ervaring gedeeld over alles wat met ondernemen te maken heeft: workshops, lezingen en culinaire avonden; een combinatie van spanning en ontspanning.’ � KARTREKKERS Nicolle Appeldoorn Voorzitter E info@toestroom.nl I www.toestroom.nl

Catherine Desmares Secretaris/penningmeester

REGIO BUSINESS | SEPTEMBER/OKTOBER 2015

Bekend van

DE LEERFABRIEK

Dit jaar is het 150 jaar geleden dat Oisterwijk een station kreeg en werd aangesloten op het spoorwegnet. Een enorme impuls voor het toerisme en de industrie! Ruim vijftig jaar later werd de Lederfabriek Oisterwijk opgericht, strategisch langs dit spoor. Een ﬂorerend bedrijf met zelfs een eigen voetbalclub. Door allerlei fusies en overnames kreeg de fabriek in 1974 de nieuwe naam Koninklijke Verenigde Leder (KVL). In de jaren ‘90 van de twintigste eeuw stapelden de verliezen zich echter op en het bedrijf werd gesloten. Sinds 2009 is de gemeente Oisterwijk eigenaar en de afgelopen jaren is hard gewerkt aan plannen voor de herontwikkeling van de voormalige fabriek. Hiermee is de Leerfabriek weer een belangrijk onderdeel van de Oisterwijkse toekomst. � www.leerfabriekkvl.nl

In de prijzen

DE TIJD

In de Café Top 100 van Misset Horeca schoot Eetcafé De Tijd dit jaar maar liefst twintig plekken omhoog naar de achtste plaats. Ook in de Terras Top 100 raceten eigenaren John Cornelissen en Mirjan Theuns van plaats 62 naar zestien. En dit jaar bestaat De Tijd zelfs twintig jaar, genoeg redenen voor een feestje! � www.detijdoisterwijk.nl

Visueel

OISTERWIJK IN BEELD

Eric Bekkers van IRX Communicatie heeft Oisterwijk op creatieve wijze in beeld gebracht. � www.irxcommunicatie.nl

Happening

INTENTS FESTIVAL

Ranking the business

OISTERWIJK

NATIONAAL BEKEND: Opa van Beckhoven begon zijn bakkerij in 1927. Kleinzoon Robèrt van Beckhoven - bekend als jurylid van het tv-programma Heel Holland Bakt - verhuisde de winkel naar De Lind, maar sloot deze in 2004 om verder te gaan als fabrikant van patisserieproducten voor catering-, groothandels- en horecabedrijven. De klanten in de winkel werden echter gemist en vorig jaar vestigde Bij Robèrt zich op het terrein van de Leerfabriek. www.bijrobert.nl INNOVATIEF BEDRIJF: De Cromvoirtse fungeert als één van de tien fieldlabs in Nederland. Fieldlabs zijn praktijkomgevingen waarin bedrijven en kennisinstellingen doelgericht Smart Industry oplossingen ontwikkelen, testen en implementeren. Het doel: versterken van de Nederlandse industrie door maximaal gebruik te maken van de nieuwste informatie en technologische ontwikkelingen. www.cromvoirtse.nl

Stichting de Kloontjes is initiatiefnemer van Intents Festival, dat sinds 2004 jaarlijks in het eerste weekend van juni georganiseerd wordt in Oisterwijk. HVE Elektrotechniek en Bavaria zijn hoofdsponsors van dit drukbezochte festival, met daarnaast nog vele andere partners. Intents Festival is inmiddels een begrip in Nederland en zelfs ver daarbuiten. In 2013 en 2014 eindigde het festival op nummer drie in de Nederlandse beste festivalverkiezing. De 2015 editie is verkozen tot beste festival van de maand juni. � www.intentsfestival.nl/partners

GEGROEID BEDRIJF: Toine Brock richtte in 1999 TOBROCO Machines op: fabrikant van mini-knikladers GIANT en op dit moment de derde grootste van Europa met 1.400 stuks per jaar. In 2003 had het jonge bedrijf nog tien medewerkers, maar inmiddels wordt de GIANT ontworpen en gebouwd in de moderne fabriek met een enthousiast team van ruim 130 medewerkers. www.tobroco.nl DUURZAAM BEDRIJF: Het distributiecentrum van ontwikkelaar en belegger DOK VAST op bedrijventerrein Vossenberg II in Tilburg mocht zich in 2014 het meest duurzame distributiecentrum van Nederland noemen. DOK VAST gelooft dat duurzaam bouwen de toekomst is. Daarnaast gaat DOK VAST voor functionaliteit, uitvoerbaarheid, comfort en uiterlijk. www.dokvast.com

REGIO BUSINESS | SEPTEMBER/OKTOBER 2015

Plannen en studies

Projectmanagement

Facilitair management

Breeam advies

domotica

Brandveiligheid

“We Waren echT een Tandem” Gemeente Tilburg “Voor de gemeente Tilburg lag een uitdagende vraag op tafel: hoe kunnen we de gemeentelijke huisvesting constructief laten bijdragen aan de ontwikkeling van de binnenstad en optimaal laten aansluiten op de behoeften van de organisatie? Wij zochten een partij die dit proces - van haalbaarheidsonderzoek tot uitvoering in goede banen kon leiden. En vonden deze in Quadrant4. Ze wisten steeds draagvlak te creëren, intern en extern, en bleken analytisch zeer sterk. Ik vond het fijn dat ze me regelmatig ook goed onderbouwd tegenspraken. Daar heb ik wat aan. We waren echt een tandem en dat heeft zich uitbetaald.” José van Aerle directeur bedrijfsvoering Gemeente Tilburg

schijfstraat 8n i 5061 KB oisterwijk i +31 (0)13 2021900 i hello@quadrant4.nl i www.quadrant4.nl

VERKOCHT

LUXE VILLA

GASPELDOORNSTRAAT 9 TE OISTERWIJK Luxe vrijstaande villa met een uniek uitzicht over natuurgebied de Kampina. Perceel van 1466 m2. Inhoud 780 m3. Bouwjaar 1980, uitgebreid in 1991. Vraagprijs €895.000,- kk. Voor meer informatie en foto’s zie hondersalting.nl

MAKELAARS De Lind 18 | Oisterwijk | T 013 523 26 00 | hondersalting.nl

OISTERWIJK SPECIAL

De klant bestuurt de fabriek

Snel metaal op maat TEKST INGRID ROETS FOTOGRAFIE KEES BENNEMA

Janwillem Verschuuren en Ronnie van den Hurk

hun technische tekeningen uploaden. De offerte is direct beschikbaar en bestellen is dan nog slechts een muisklik. De hoogwaardig geautomatiseerde orderverwerking staat in directe lijn met de geautomatiseerde productie waardoor een foutloze doorloop van de opdracht gegarandeerd is. Als complete bouwpakketten worden de producten snel geleverd.’

Slimme samenwerking tussen bedrijven Ze investeren liever in een robot dan in een vakantie naar Hawaii. Ronnie van den Hurk en Janwillem Verschuuren bruisen van energie om hun groeiambitie in de metaalbranche waar te maken. Automatisering is de belangrijkste pijler in het productieproces van De Cromvoirtse in Oisterwijk. Eigen baas zijn was Ronnies drive, Janwillem werd geconfronteerd met een kans. Janwillem vertelt: ‘Ik was nieuwsgierig naar het ondernemer-zijn en de vrijheid. Sinds 1992 werken we in het bedrijf en na een management buy-out in 2002 waren we vijf jaar later volledig directeur aandeelhouder. De keuze voor twee directeuren is een optelsom van 1 + 1 = 3. We vullen elkaar perfect aan, Ronnie is commercieel en technisch en ik ben op IT en financieel gebied onderlegd. We hebben altijd een sparringpartner en kennen elkaars sterke en zwakke punten. Samen hebben we al veel meegemaakt. De crisis sloeg hier in als een bom. We zijn wakker geschud.’

Miljoeneninvestering

Terugschalen in personeel was een korte termijn oplossing; op lange termijn was automatisering noodzakelijk. Ronnie vertelt: ‘Vier jaar geleden hebben we de productiehal geautomatiseerd en in 2012 hebben we miljoenen geïnvesteerd in de innovatie van de plaatverwerking. Onze visie op het logistieke proces is op maat vertaald door een Duitse machinebouwer.’ Janwillem vult aan: ‘Wij bieden klanten onze faciliteiten aan, zij leunen op onze voorraad en capaciteit. De seriegrootte wordt steeds kleiner en met onze nieuwe manier van plaatverwerking zijn we ﬂexibel. Via ons snel-metaal-opmaat-portaal op de website kunnen bedrijven

Smart Industry

Ronnie en Janwillem volgen gedreven de versnellingen in de markt en lopen met hun verregaande digitalisering voorop in de conservatieve metaalbranche. De Cromvoirtse maakt deel uit van Fieldlabs, waarbinnen ze doelgericht en slim samenwerkt met andere bedrijven aan Smart Industry oplossingen in robotisering. Of in de toekomst alles gerobotiseerd wordt? Ronnie: ‘De samenwerking tussen robot en mens zal altijd blijven bestaan om de beheersbaarheid te behouden.’ �

De Cromvoirtse Laarakkerweg 18 5061 JR Oisterwijk T 013-5232000 E info@decromvoirtse.nl I www.decromvoirtse.nl

REGIO BUSINESS | SEPTEMBER/OKTOBER 2015

OISTERWIJK SPECIAL

Met inspiratie uit Parijs

Ik sjouw gewoon mee TEKST SARA TERBURG FOTOGRAFIE KEES BENNEMA

Frank Bogaers: ‘Deze uitbreiding is echt een droom die is uitgekomen’

Tijdens mijn bezoek aan de prachtige showroom van BOREK in Oisterwijk zie ik robuuste houten tafels, slank gesneden stoelen van aluminium in combinatie met ropes en kussens in mooie stoffen. Dit alles zou niet misstaan in menig interieur. Eigenaar Frank Bogaers vertelt dat er op het gebied van materialen veel veranderd is sinds hij 27 jaar geleden ‘als 19-jarig broekie’ de outdoorbranche instapte. Want alle banken, tafels, stoelen en crochettes (poefen) in deze showroom zijn echt ontworpen voor het stijlvolle buitenleven.

REGIO BUSINESS | SEPTEMBER/OKTOBER 2015

Zijn ouders begonnen met de verkoop van parasols. Inmiddels is BOREK toonaangevend in buitenmeubilair, parasols en accessoires. De verkoop loopt via retailers in diverse Europese landen. ‘We zijn ontwerper, producent en groothandel in buiteninrichtingen en hebben een eigen winkel, pilot store BOGARDEN. Ook voeren we projecten uit in de horeca’, vertelt Frank enthousiast. Iedere meubellijn bestaat uit een complete familie met stoelen, tafel, ligbed, crochette en bijpassende accessoires. ‘Deze compleetheid is samen met onze vlotte levertijden één van onze krachten. We monteren de meubels ter plaatse en richten de ruimten of het terras ook in.’ Frank sjouwt dan gewoon mee. ‘Dat is voor mij het echte werk. Ik voel me ook helemaal geen baas, terwijl ik dat sinds eind jaren ’90 wel ben.’ Het uitvoeren van projecten behoort tot zijn favoriete klussen. ‘Ons buitenmeubilair krijgt steeds vaker een plekje in restaurants en niet meer alleen op het terras.’ Zo zitten veel toeristen in Zeeland op een meubel uit Oisterwijk. Ook de terrassen van Saranne, Moor en De Swaen op De Lind in Oisterwijk, Noble in Den Bosch en Huis ter Duin in Noordwijk zijn ingericht door Frank en zijn team.

Kansen zien en steeds vooruit willen Middensegment

Twee jaar geleden lanceerde BOREK een productlijn voor het middensegment, MAX&LUUK. ‘MAX&LUUK moest aan een aantal voorwaarden voldoen: de lijn

mocht BOREK niet bijten, van hoge kwaliteit zijn en moest anders zijn dan wat het middensegment al aanbood.’ Inmiddels voeren veel retailers naast BOREK ook MAX&LUUK.

Innovatie

Inspiratie voor nieuwe modellen, kleuren en materialen halen deze ondernemer en zijn team het liefst uit andere branches. ‘We bezoeken mode- en interieurbeurzen en de stad Parijs natuurlijk, daar kom ik heel graag.’ BOREK streeft naar originaliteit en innovativiteit. De eigenaar geeft een voorbeeld: ‘Tien jaar geleden waren we heel groot in meubilair van klassiek vlechtwerk, onder andere toegepast in loungesets.’ Dit materiaal was zo’n hit dat het veelvuldig werd nagemaakt. Dus wat deed BOREK? Innoveren. ‘Van soortgelijk materiaal maken we ropes. Dit is open vlechtwerk dat eruit ziet als touw. Het wordt handgemaakt in Indonesië en is zeer moeilijk na te maken.’

Nooit stilzitten

Dankzij innovaties als ropes kwam de onderneming ongeschonden de crisis door terwijl enkele andere grote namen wel ten onder gingen. Frank leerde veel van de mindere tijden. ‘Dankzij de crisis weet ik dat je echt nooit moet stilzitten. Ik ken ondernemers die nog steeds letterlijk stilstaan, die niet achter hun balie vandaan komen als er mensen binnenstappen. Als ondernemer moet je kansen zien en steeds vooruit willen. Wij zagen kansen in het buitenland. Voor mij hoort deze stap erbij, maar het is wel een stap waar visie en kracht voor nodig zijn.’ Het resultaat is een omzetgroei van 15% dit jaar en een gezonde risicospreiding. Maar enkel rozengeur en

maneschijn is de grens overgaan niet. ‘Het eist veel van ons, bijvoorbeeld qua communicatie en transport.’

Ongeschonden de crisis door Nieuwe showroom

Zowel opdrachtgevers als retailers die het Oisterwijkse buitenmeubilair verkopen, komen graag naar de showroom om inspiratie op te doen. ‘Ook consumenten zijn welkom, want onze pilot store BOGARDEN zit hier ook.’ Qua omzet heeft die met 8 tot 9% een bescheiden aandeel. ‘Maar BOGARDEN is voor ons van grote waarde, omdat we hier direct contact hebben met de consument. De kennis die we daarmee opdoen, gebruiken we in nieuwe ontwerpen.’ Nieuwe ontwerpen komen uit eigen koker en uit samenwerkingen met bekende ontwerpers als Eric Kuster en Marcel Wolterinck. ‘En dan heb ik het over echt samenwerken. Aan een stapel onverkoopbare banken in ons magazijn hebben we namelijk niets. Wij zorgen er dan ook voor dat de ontwerpen geschikt zijn voor de markt.’

Dromen?

Zodra de uitbreiding van de showroom is afgerond, vindt de officiële opening plaats. ‘Deze uitbreiding is echt een droom die is uitgekomen’, vertelt Frank. Hij is blij dat BOREK in Oisterwijk kon blijven. ‘We hebben in al die jaren nooit overwogen Oisterwijk te verlaten, behalve toen we hier geen uitbreidingsmogelijkheden meer

zagen. Terwijl wij voorzichtig elders aan het kijken waren, kwam hier ineens ruimte vrij.’ Hij noemt Oisterwijk een prima plaats om te ondernemen en te wonen. ‘Het is een leuk dorp in de buurt van grote steden en op een uur rijden van Duitsland en België.’ En hij loopt als pauze graag met zijn vrouw even de bossen in. Dat klinkt als een prettig ondernemersbestaan. Heeft hij nog dromen? ‘Jazeker. Echt voet aan de grond krijgen in Duitsland en ons logistieke centrum van Gilze naar Oisterwijk halen.’ Maar hij hoopt vooral dat hij op de huidige manier door kan gaan. ‘Met dezelfde balans tussen werk en gezin.’ �

Borek parasols | outdoor furniture Bedrijfsweg 7 5061 JX Oisterwijk T 013-5288866 E mail@borek.eu I www.borek.eu www.maxluuk.com

REGIO BUSINESS | SEPTEMBER/OKTOBER 2015

Wist u dat RegioBank ook een modern zakenpakket heeft voor ZZP, MKB, Verenigingen en Stichtingen? Bel, mail of loop binnen bij een van onze vestigingen om te kijken wat we voor u kunnen betekenen.

www.middenbrabantadvies.nl mail: info@middenbrabantadvies.nl Oisterwijk Udenhout Haaren Vught

Baerdijk 20 Kreitenmolenstraat 13 Driehoeven 76 Dorpsstraat 35

5061 GG 5071 BA 5076 BJ 5261 CJ

013-5212001 013-5110511 0411-621276 073-6560960

info@proefenbeleef.nl of bel 06 42 02 81 41

www.proefenbeleef.nl

De finishing touch van uw bedrijf! Potten en vazen met kunstbloemen en -beplanting. Meubelen op maat. Wij geven u graag advies.

Sprendlingenstraat 53 5061 KM Oisterwijk T:013-5213002 info@potenvaas.nl www.potenvaas.nl

RB adv RB adv VPA 92x128mm-SEP2015.indd 1

01-09-15 10:40

OISTERWIJK SPECIAL

We staan met 85 man voor u klaar

Een bepaalde omvang is nodig TEKST HENRIKE BROUWER FOTOGRAFIE FRANS LAHAYE

Mkb-ondernemerschap kan best solistisch zijn. Hulp bij ingewikkelde vraagstukken wordt misschien geboden vanuit de bank of de familie, maar een persoon die vakkundig adviseert, neutraal is en een vertrouwenspositie bekleedt, is vaak geen overbodige luxe.

Zouden ze zo’n groot kantoor niet onpersoonlijk vinden?’ zegt Frans. ‘Maar de anderhalf jaar ervaring in dit verband bewijst dat onze bedrijfscultuur dezelfde is gebleven.’ Twan: ‘De Beer is een Brabants, gemoedelijk bedrijf. De voordelen van een groot kantoor met de charmes van een klein kantoor. Vroeger moest ik fiscale deskundigheid en expertise extern inhuren. Nu bij De Beer is alles onder één dak. Mijn klanten hebben altijd contact met een bekende.’

De kicks van het vak

De directie van De Beer: Jan-Pieter Gommers, Hans Belterman, Krit de Beer, Frans van Baast, Twan Maton, Jan van der Laak, Wil Vennix en Olaf Huls

‘Eigenlijk zijn wij de financiële dokter van ondernemers’, lacht Wil Vennix (49), directeur en belastingadviseur bij De Beer. ‘Vanuit onze vakkennis kunnen we een spiegel voorhouden en begrijpen we persoonlijke beweegredenen. Veel bedrijven zijn al jaren klant bij ons en dat is goed. Zo kunnen wij inspelen op te nemen emotionele besluiten, zoals bijvoorbeeld bedrijfsopvolging. Dat onderwerp is overigens zeer actueel, want de fiscale vrijstellingen staan onder politieke druk.’

Groeien

Frans van Baast (43) en Twan Maton (44) beamen deze stelling. Misschien was daarom de klik ook zo groot dat beide heren met

hun respectievelijke kantoren Accolade en EMO samengegaan zijn met De Beer. Ze namen hun intrek in het kantoor in Oisterwijk en brachten hun mensen mee. Wil: ‘De Beer wilde groeien, omdat een bepaalde omvang nodig is om alle diensten die een mkb-ondernemer nodig heeft, in huis te hebben. De Beer is een full service bedrijf, waar klanten door dezelfde contactpersoon geholpen worden en de dienstverlening professioneel en gespecialiseerd is. De kantoren van Frans en Twan pasten daar perfect bij.’

Contact met bekende

‘Groei is geen doel op zich’, zegt Frans. ‘We willen vooral een sterke speler in de regio Midden-Brabant blijven.’ Hij vindt met name de vertrouwensband met klanten erg belangrijk. Wils kick zit in het creatief meedenken over fiscale strategieën. Twan zegt dat hij vooral graag met zijn clientèle spart over toekomstplannen, om die samen daadwerkelijk te bereiken. De Beer Accountants & Belastingadviseurs heeft vestigingen in Tilburg, Oisterwijk en Baarle-Nassau. In totaal telt het kantoor zo’n 85 medewerkers, van wie 40 in het karakteristieke pand in Oisterwijk. �

De Beer Accountants & Belastingadviseurs Moergestelseweg 16 5062 JW Oisterwijk T 013-2116460 E info@debeer.nl I www.debeer.nl

‘Natuurlijk dacht ik in mijn besluitvorming voor deze fusie aan mijn eigen klanten. REGIO BUSINESS | SEPTEMBER/OKTOBER 2015

OISTERWIJK SPECIAL

Wij maken van oud weer nieuw

Echt vakmanschap Niels en Monique van Ree startten 24 jaar geleden samen een meubelstoffeerderij in Tilburg. In 2009 verhuisden ze naar Moergestel en zijn nu eigenaar van Smits & Van Ree. ‘Wij hebben ons gespecialiseerd in meubelen revalidatiestoffering en kunnen bijna alles stofferen; van auto’s tot boten en van stoelen en banken tot winkelinterieurs.’ ‘Versleten stoffering of beschadigd leer? Wij maken van oud weer nieuw’, vertelt Niels enthousiast. Ze hebben vijf vakmensen in dienst en richten zich op zowel de particuliere als de zakelijke markt, en dan met name op aparte projecten. Smits & Van Ree werkt vooral voor interieurbouwers en architecten en daarnaast voor juwelierswinkels, theaters, bioscopen, ziekenhuizen en andere bedrijven.

Uitdagende projecten

Monique: ‘Zo hebben we voor het hoofdkantoor van de Nederlandse Spoorwegen een N en een S verwerkt in het buizenstelsel. In Stockholm hebben we voor Ralph Lauren een trapleuning met leder bekleed. Uitdagende en leuke projecten!’ Niels vult aan: ‘Wekelijks stofferen we ook voor zorginstellingen, bijvoorbeeld rolstoelen. Dat vraagt om echt vakmanschap en snelheid;

Niels & Monique van Ree

een patiënt kan een hulpmiddel tenslotte niet lang missen.’ Door hun ervaring weten Niels en Monique waar ze over praten. ‘Stofkeuze is heel belangrijk; bepalend is vaak het gebruik. Men kan in een serre bijvoorbeeld beter geen stoffen gebruiken die makkelijk verkleuren. Wij geven zorgvuldig advies en bieden een ruime keuze uit onze opgebouwde collectie stoffen en leder.’ � Meubelstoffeerderij Smits & Van Ree Tilburgseweg 6 5066 BV Moergestel T 013-5132345 E info@smits-vanree.nl I www.smits-vanree.nl

Ervaar onze kracht Beurzen Interieuren Signing

Kijk ook eens op onze website boom-standbouw.com

013 523 10 40 info@boom-standbouw.com

OISTERWIJK SPECIAL

Gedachte, ontwerp, uitvoering en gebruik

Dát raakt de pionier in mij TEKST JEANETTE VAN HAASEN FOTOGRAFIE KEES BENNEMA

Onlangs versterkte Roy Bruggeman (45) het team van Quadrant4. De architect prikkelt en daagt uit. ‘Het is leuk om de grenzen op te zoeken, want de oogkleppen moeten af’, zegt hij. ‘Gelukkig staan ondernemers open voor nieuwe ideeën.’

Functionaliteit staat voorop bij Quadrant4 in Oisterwijk. Alles draait op dit adres - dat in een voormalige leestenfabriek zetelt - om gebruik. Gebouwen mogen esthetisch zijn, maar moeten gebruikt kunnen worden waarvoor ze zijn bedoeld. Met projecten op bijvoorbeeld Industrieterrein Vossenberg - die een BREEAM duurzaamheidsscore van ruim 91% behaalden - laat Quadrant4 feilloos zien wat het waard is. Ook voor scholen, universiteiten, stadskantoren of exclusieve villa’s toont het kantoor zich een deskundig partner die alle ontwerpen met 3D animaties in een mum van tijd tastbaar maakt. ‘De ziel van een gebouw bestaat uit vier delen ofwel kwadranten’, legt Roy Bruggeman uit. ‘Er is de gedachte, het ontwerp, de uitvoering en het gebruik.

Huisvesting is een bedrijfsmiddel

Roy Bruggeman:‘Tijden veranderen, soms is het tijd daarin mee te gaan’

Tijdens het gebruik ontstaan vraagstukken die terugvoeren naar de gedachte. En of het nu gaat om ruimtetekort, om verplaatsing of aanpassing, we richten ons altijd op optimalisatie vanuit de bestaande situatie. Wij zien huisvesting als een bedrijfsmiddel. Als een vertrekpunt van waaruit ondernemers zo goed mogelijke resultaten kunnen leveren.’

Uniek

‘We zijn een klein, maar sterk team van huisvestingsadviseurs dat voor de volle 100% voor de opdrachtgever gaat’, licht hij toe. ‘Hierdoor kunnen we objectief en onbevangen adviseren. ‘Nee’ hoor je ons niet snel zeggen tegen een opdracht, want iedere vraag is uniek. En als de vraag toch hetzelfde is, is het de klant die de vraag uniek maakt.’ Maar wat vindt de ontwerper zelf eigenlijk een uniek gebouw? ‘De CCTV toren in Peking’, reageert hij enthousiast. ‘Een prachtig gebouw waarbij het technische en functionele proces helemaal in het ontwerp is meegenomen en de grenzen zijn opgezocht. Die integrale aanpak intrigeert me. Een opdrachtgever die bijzondere dingen wil raakt sowieso de pionier in mij. Tijden veranderen, soms is het tijd daarin mee te gaan. Gelukkig staan de meeste ondernemers ook open voor nieuwe ideeën, mits ze goed onderbouwd worden en zekerheid bieden. Ondernemen is verantwoorde risico’s nemen. Juist hierin ondersteunen wij onze opdrachtgevers.’ � Quadrant4 Schijfstraat 8n 5061 KB Oisterwijk T 013-2021900 E hello@quadrant4.nl I www.quadrant4.nl

REGIO BUSINESS | SEPTEMBER/OKTOBER 2015

VERKOCHT

LUXE VILLA

EIKENVEN 13 TE OISTERWIJK Luxe vrijstaande villa aan de achterzijde gelegen aan het riviertje de Achterste Stroom en aan de voorzijde aan het Eikenven. Perceel van 875 m2. Inhoud 600 m3. Bouwjaar 1974. Vraagprijs € 890.000,- kk. Voor meer informatie en foto’s zie hondersalting.nl

MAKELAARS De Lind 18 | Oisterwijk | T 013 523 26 00 | hondersalting.nl

TE KOOP

LUXE BUNGALOW

BAERDIJK 133 TE OISTERWIJK Luxe en moderne vrijstaande bungalow gelegen nabij bossen, vennen en centrum van Oisterwijk. Schitterende tuin op het zuiden met overdekt terras. Ruime living met woonkeuken, studeerkamer, 4 slaapkamers en 2 badkamers, Carport met berging. Perceel van 1430 m2. Inhoud 1000 m3. Bouwjaar 1993, uitgebouwd in 2008. Vraagprijs €885.000,- kk. Voor meer informatie en foto’s zie hondersalting.nl

MAKELAARS De Lind 18 | Oisterwijk | T 013 523 26 00 | hondersalting.nl

COLUMN

Saai als compliment Dat schakelt makkelijk!

Door het internet heeft een particuliere belegger tegenwoordig toegang tot bijna evenveel en even snelle informatie als een professionele belegger. Het financiële nieuws en de koersen kunnen door iedereen realtime worden gevolgd. Het lijkt logisch om al dit nieuws mee te nemen in beleggingsbeslissingen. De laatste ontwikkelingen rondom Griekenland, de tegenvallende groei in China of eventuele renteverhogingen van de FED in de VS; het heeft allemaal invloed op de korte termijn beurskoersen. Maar heeft het zin met al deze nieuwsfeiten rekening te houden bij de opbouw van een beleggingsportefeuille? Persoonlijk denk ik van niet. Sterker nog, ik denk dat het onverstandig is om je te focussen op deze nieuwsstroom. Want het trekt de aandacht (te) sterk naar korte termijn bewegingen en vertroebelt de blik op de totale structuur van de beleggingsportefeuille. Het verleidt om veel te handelen om kleine winstjes proberen te pakken. Veel onderzoeken hebben aangetoond dat je door veel te handelen geen hóger, maar juist een láger rendement behaalt; alleen al door de kosten van de vele transacties die op het rendement drukken. Daarbij komt dat op lange termijn het verband tussen economische cijfers en aandelenkoersen helemaal niet zo groot is, alle complexe beleggingsmodellen die hierop zijn gebaseerd ten spijt. Want als je een aandeel koopt beleg je uiteindelijk in een bedrijf en niet in een economische variabele of in een trend of iets dergelijks. En het is logisch dat de prestaties van het bedrijf uiteindelijk bepalen wat de koers van het aandeel van dat bedrijf zal doen.

De voordelen van Autopon Lease - Altijd een vast aanspreekpunt

- Alles onder één dak met uitgebreid dealernetwerk

- Flexibele benadering en korte lijnen - Medewerkers met een autohart - Schaalvoordeel van een grote leasemaatschappij

Daarom moet je vooral naar het bedrijf zélf kijken om te bepalen of je de aandelen wilt kopen. Hoe sterk is de cashﬂow en de winstontwikkeling, hoe ziet de balans eruit en hoe is de marktpositie? Dit klinkt simpel, maar is niet eenvoudig. Juist het consistent vasthouden aan je uitgangspunten en je niet gek laten maken door de grote vloed van dagelijkse informatie vergt doorzettingsvermogen, discipline en geduld. Misschien is in dit opzicht ‘saaiheid’ wel een groot, zo niet het grootste, compliment voor een goede vermogensbeheerder.

www.autoponlease.nl Steven Faber. Managing Director CapitalatWork Nederland.

Rogier Arntz: ‘Voor mij bestaat er niets mooiers dan met anderen iets van scratch opbouwen’

‘Een rasondernemer met meerdere successen op zijn naam’, zegt Google over Rogier Arntz. Dus vroegen we hem het hemd van het lijf: Hoe bedenk je een concept? Hoe wordt het een succes? En wanneer gooi je de handdoek in de ring? Veel, zo niet alles, heeft volgens Rogier te maken met het vinden van een dobber waarop je kunt drijven.

REGIO BUSINESS | SEPTEMBER/OKTOBER 2015

ONDERNEMEN MET VISIE

Met leuke mensen leuke dingen doen verveelt nooit

Een dobber vinden en puzzelstukjes leggen TEKST GERDA BAEYENS FOTOGRAFIE MARJO VAN DE PEPPEL

Daarnaast is het zaak om de juiste mensen erbij te betrekken. Dat inzicht had Rogier al als kleine jongen. Hijzelf hield van knikkeren, zijn grotere buurjongens hielden van zeepkisten timmeren. Dus vroeg Rogier de buurtkinderen om knikkers in ruil voor een rondje zeepkist.

Leuke mensen, leuke dingen

Dat Rogiers talent voor ondernemen groot was, bleek ook jaren later toen hij op verzoek van zijn toenmalige werkgever Sara Lee, een ondernemerschapstest onderging. Hij scoorde ongekend hoog. ‘Mogen ondernemen, zie ik als een geschenk’, zegt hij enthousiast. ‘Voor mij bestaat er niets mooiers dan met anderen iets van scratch opbouwen. Met leuke mensen leuke dingen doen verveelt nooit. Als je iedereen enthousiast krijgt en iedereen dezelfde droom najaagt, ligt succes binnen handbereik. Hang je als los zand aan elkaar of heb je niet dezelfde droom, dan wordt het gegarandeerd niets. Ik verbaas me vaak over de weinige aandacht voor de mens in het verhaal. Je hoort ondernemers geregeld beweren dat hun medewerkers het kostbaarste kapitaal zijn. Toch zie je daar in de praktijk maar weinig van terug. Dan blijken toch de harde activa en passiva te prevaleren.’

Een dobber vinden

‘Om leuke dingen te kunnen doen, moet je snel een dobber vinden waarop je kunt drijven’, gaat Rogier verder. ‘Dat geldt zeker voor startende ondernemers. Zorg voor een duurzaam verdienmodel. Er is niets mis mee om de eerste jaren steun of subsidie te krijgen, maar het is wel de bedoeling dat je businessmodel tot in de lengte der dagen op eigen benen kan staan. Blijf naar dat

model zoeken. Als je gelooft in wat je doet, vind je het gegarandeerd. Een gedegen businessplan schrijven en uitvoeren volstaat niet. Als regisseur van het geheel moet je in staat zijn dat model continu bij te stellen. Naarmate de dobber waarop je drijft groter wordt, heb je misschien andere mensen en andere disciplines nodig’, aldus Rogier. ‘Goede ondernemers spelen voortdurend in op wat er rondom hen gebeurt. Zoeken naar puzzelstukjes die op elkaar passen en aarzelen niet om het model volledig om te gooien of een besluit indien nodig terug te draaien. Een goede ondernemer blijft ook kritisch kijken naar zijn eigen rol in het geheel en houdt niet onnodig lang vast aan hoe het altijd is geweest. Als je bedrijf in een andere fase is aanbeland, is het misschien beter de voortrekkersrol aan iemand anders te geven.’

Ondernemen is een geschenk Bossche versmarkt

Dat Rogier Arntz kansen in de markt ziet én grijpt, is de afgelopen jaren meer dan gebleken. Met Boost werd hij in een paar jaar tijd Benelux-marktleider in shopper marketing. Hij weet dus hoe je het koopgedrag van de klant stuurt en een product nog succesvoller maakt. Het idee voor Streekselecties kreeg hij dan weer tijdens een bezoek aan Parma, waar hij zag hoe je eerlijke, lokale producten als Parmaham en Parmezaanse kaas toegankelijk kunt maken voor een breder publiek. En dan is er nu de Bossche versmarkt Van Heinde

Ondernemerstips van Rogier Arntz: • Geloof in wat je doet • Vorm een goed team en gebruik ieders kracht • Durf beslissingen te nemen • Kijk wat er in je omgeving gebeurt • Wees bereid om het plan bij te stellen

die dit najaar opent. ‘Ik ben ervan overtuigd dat de tijd er rijp voor is. Mensen willen weten wat ze eten; ze willen authenticiteit en kwaliteit. Als ik aan iets begin, moet alles kloppen’, voegt hij eraan toe. Het betekent ook dat het leuk moet zijn voor degenen die met mij in zee gaan.’ Haakt hij wel eens af? ‘Jawel, meestal geeft mijn onderbuikgevoel aan dat iets niet haalbaar is of dat we bijvoorbeeld te vroeg met het concept komen. Cijfers zijn de instrumenten die dat gevoel bevestigen of op zijn minst een waarschuwingssignaal afgeven. Maar zoals gezegd, het zijn het gevoel en de mensen die mij drijven. Altijd weer.’ �

Van Heinde Hofvijver 2 5223 MC ’s-Hertogenbosch E info@vanheinde.nl I www.vanheinde.nl

REGIO BUSINESS | SEPTEMBER/OKTOBER 2015

L I T E R AT U U R ZWaaR WeeR onDeRneMen

WeRken aan saMenWeRkinG

De kRaCHt Van Het GoeDe

Op enig moment viel in ons land een op de vijf ondernemingen onder de afdeling Bijzonder Beheer van hun bank. Toch hoeft dat zeker geen kiss of death te zijn, betogen Jan Adriaanse en Erik in ’t Groen. Eerstgenoemde is turnaroundmanager, In ’t Groen voormalig bijzonderbeheerbankier. In hun boek beschrijven zij de avonturen van een fictieve ondernemer in zwaar weer en zijn bankier. Het levert een verhelderend inzicht op in beider belangen en overwegingen. Een succesvol herstelplan zorgt er uiteindelijk voor dat de bank weer vertrouwen krijgt en de weg omhoog wordt gevonden. Een happy end dus.

Theo Janssen heeft een voorliefde voor onoplosbare problemen. In zijn eerste boek staat Enterprise Engineering centraal. Uitgangspunt is dat een organisatie geen black box is zoals vaak wordt verondersteld, maar een white box. Want organisaties kunnen wel degelijk objectief worden geanalyseerd als een transparant systeem. Wanneer deze essentie in kaart is gebracht, wordt duidelijk wat er op het meest fundamentele niveau mis is. Janssen benoemt 22 zogenaamde weeffouten in de constructie die door Enterprise Engineering zichtbaar worden. Maar Enterprise Engineering analyseert niet alleen, het levert ook instrumenten die voor verbetering zorgen. The proof of the pudding is in the eating: Janssen meldt dat er organisaties zijn die na het wegnemen van weeffouten 70% efficienter zijn geworden, 40% productiever en 40% meer verkopen realiseren.

De Dalai Lama werd dit jaar 80. Reden voor een nieuw boek waarin ’s werelds beroemdste boeddhist de blik vooral richt op de buitenwereld. Daarmee benadrukt hij opnieuw de universele betekenis van zijn visie en gedachtengoed. Basis van het boek is een interviewreeks met Daniel Goleman, auteur van de bestseller Emotionele Intelligentie. Beiden zijn al ruim dertig jaar vrienden. Volgens de Dalai Lama worden ongelijkheid, corruptie en milieurampen met name veroorzaakt door het gebrek aan moreel besef. Emotionele hygiëne en mededogen zijn de sleutels die het tij kunnen keren. Om dit op grote schaal te bewerkstelligen, kost echter veel tijd en vergt tal van veranderingen. Onder meer in het onderwijs. De Dalai Lama onderbouwt zijn betoog met actuele inzichten uit economie en psychologie.

Door Jan Adriaanse en Erik in ‘t Groen

328 pag. ISBN 978-94-6126-131-1. € 19,50. Haystack.

Door Daniel Goleman

Door Theo Janssen

232 pag. ISBN 978-90-5594-915-1. € 22,50. Scriptum.

288 pag. ISBN 978-90-2590-443-2. € 17,99.

in de rijven ards wth Aw

: nding owdfu alleen n geld

mmel

r van Bo aal on ernati sterk n met merk hoenen

MinDFulness oP Het WeRk Door Pieternel Dijkstra

s Burge

Jo n klante ‘Alleenhelpen je ’ e crisis d r doo

PRO FIE

Mindfulness is hot. Miljoenen mensen hebben baat bij een levenswijze waarbij zij bewust aandacht geven aan ervaringen, gevoelens en gedachten. Mild en niet-oordelend, met aanvaarding van onvermijdelijke negatieve en positieve gebeurtenissen. Pieternel Dijkstra vertaalt de kracht van mindfulness naar het werk, de plek waar stress en de automatische piloot vaste gasten zijn. Zeker daar hebben mensen er veel baat bij als het lukt, bewust om te gaan met de steeds snellere veranderingen – nieuwe technologie, reorganisaties – waarmee vrijwel elke werkvloer te maken heeft. En die regelmatig leiden tot conﬂicten en emoties. Beoogd resultaat: je houdt stress buiten de deur, wordt niet langer geleefd maar bent in control. 133 pag. ISBN 978-90-5871-974-4. € 19,95. Thema.

i nK eT sOsB n R E G I O B U S I N E S S | S E P T E M B bE u Rs /O E Ra t2i 0o1 n 5aal

BUSINESS NATIONAAL

Wie volgt het goede voorbeeld van Tonyâ&#x20AC;&#x2122;s Chocolonely?

Loods voor mammoettankers business nationaal

BUSINESS NATIONAAL

DANKBAAR

Henk Jan Beltman kreeg in 2013 een

De missie van tony’s Chocolonely is even helder als ambitieus: kinderarbeid in de cacaoindustrie uitbannen en ervoor zorgen dat alleen slaafvrije chocolade wordt gemaakt. Met het tienjarig bestaan in zicht dient zich de ultieme uitdaging aan voor Henk Jan beltman en zijn mensen: ervoor zorgen dat andere producenten tony’s goede voorbeeld volgen. ‘Pas als dat lukt, is ons doel bereikt.’

beroerte. ‘Mijn spraakvermogen is

volledig terug, lezen en schrijven

kost nog wel moeite. Terugkijkend

voel ik een enorme, bijna religieuze dankbaarheid over het herstel. Plus het besef dat een goede gezondheid allesbehalve vanzelfsprekend

is. Daarom moet je optimaal gebruik maken van de tijd en talenten die je

gegeven zijn. Het is een krachtige motivatie om dingen nog beter te

tekst Hans HaJÉe FotoGRaFie 31PiCtuRes

Grondlegger van Tony’s Chocolonely is journalist Teun van der Keuken. Die ontdekte bij onderzoek voor het tv-programma Keuringsdienst van Waarde dat veel mis was bij de productie van cacao: gedwongen kinderarbeid, uitbuiting, kinderen die zwaar of gevaarlijk werk doen. Hij kaartte deze moderne slavernij aan bij grote chocoladeproducenten maar kreeg amper respons. Van der Keuken besloot het goede voorbeeld te geven en startte in 2005 Tony’s Chocolonely. Doel: 100% slaafvrije chocolade produceren.

Relevante ervaringen

De boodschap van Tony’s kreeg steeds meer aandacht. Maar om de potentie van het initiatief en het merk ten volle te benutten, was een professionaliseringsslag nodig. Henk Jan Beltman startte in 2010 bij het bedrijf en nam kort daarna een meerderheidsbelang. Eerder was hij marketeer bij Heineken en Innocent Drinks. ‘Bij het bierconcern heb ik veel geleerd over de impact van een sterk merk. Innocent Drinks bewijst dat je als klein, enthousiast bedrijf met een sterke focus een plek kunt veroveren tussen de multinationals. Beide ervaringen komen hier uitstekend van pas.’

Welkome kritiek

Tony’s kruistocht kent twee sporen. ‘We zijn gek van chocolade. Zijn constant op zoek

naar de lekkerste recepturen en appelleren aan de fun van het product. De andere drijfveer is zeer serieus: 25 jaar keurmerken en goede bedoelingen ten spijt is de omvang van kinderarbeid niet af- maar toegenomen. Dat móet veranderen.’ De stelligheid waarmee Tony’s deze missie uitdraagt, trekt de aandacht. ‘We zijn transparant en dat roept ook kritische vragen op. Natuurlijk komen we onverwachte dilemma’s tegen en is niet altijd

doen.’ Tijdens Beltmans afwezigheid

alles vooraf even goed doordacht. Dus kritiek en suggesties zijn zeer welkom. Het zorgt ervoor dat wij nog zorgvuldiger en scherper opereren.’

half jaar lang het bedrijf. ‘Prachtig

om te ervaren, al was het best even

slikken dat je misbaar blijkt te zijn. Het heeft er mede toe geleid dat ik

Grenzen

Tony’s Chocolonely bestaat bijna tien jaar. ‘In de beginperiode lag de nadruk op bewustwording; het grote publiek informeren over misstanden bij de productie van cacao. Vervolgens hebben we laten zien dat het ook anders kan; dat het mogelijk is slaafvrij gemaakte chocolade rendabel te produceren.’ Waarvan akte. ‘We verwachten dit jaar een omzet van 23 miljoen euro; in 2010 was dat nog 1,6 miljoen.’ Het managen van die sterke groei bleek niet altijd eenvoudig. ‘Toen we financieel minder vlees op te botten hadden, noopte de liquiditeit tot een pas op de plaats. Die fase ligt achter ons. De liquiditeitspositie is prima en ook voor de lange termijn geborgd.’

amerika veroveren

runden de medewerkers ruim een

In Nederland is Tony’s de tweede chocolademaker en het derde merk, na Mondelez met Milka en Côte d’Or. ‘We zijn klaar voor een volgende stap; de verovering van Amerika. Die begint in Portland, een stad aan de westkust met veel foodies en een nuchtere mentaliteit. Ook in de VS dragen we onze vertrouwde tweeledige boodschap uit: crazy about chocolate, serious about people. Communicatie en pr krijgen veel aandacht, net als de omloopsnelheid van onze chocolade. Iedere smaak moet goed lopen in elke winkel. Dan gaat het vliegwiel draaien.’ Beltman ziet uit naar het Amerikaanse avontuur. ‘Iets van scratch af aan opzetten ligt mij wel. Wellicht meer nog dan opereren in een bestaande omgeving.’

hier nu een andere, meer vrije rol heb.’

niet verschuilen

Binnen de niche van fair trade chocolade is

Tony’s koploper met 5% van het wereldwijde volume. ‘Kijk je naar de totale chocoladeproductie dan is onze rol marginaal. We werken samen met ruim 2.000 van in totaal twee miljoen cacaoboeren.’ Tony’s staat volgens Beltman aan de vooravond van een cruciale volgende fase. ‘Zodanig acteren en inspireren dat ook andere producenten slaafvrije chocolade op de markt brengen. Dat doen we door volledig transparant te zijn, ook over onze fouten.’ Interesse is er zeker. ‘Ze zijn allemaal komen kijken hoe wij het aanpakken. En ik ben ervan overtuigd dat grote spelers als Mondelez, Mars en Nestlé in toenemende mate beseffen dat ze de keten moeten veranderen. Zich niet verschuilen achter keurmerken of “de branche” maar zelf verantwoordelijkheid nemen voor betere omstandigheden en een faire opbrengst. Vanuit maatschappelijke overtuiging maar ook uit pragmatisch oogpunt. Want als het inkomen van cacaoboeren marginaal blijft, wordt hun opvolging een probleem en dreigen tekorten.’ Verandering kost tijd. ‘Grote concerns zijn als mammoettankers en veranderen maar langzaam van koers. Ik hoop dat wij daarbij de rol van loods mogen vervullen. Want pas als andere producenten ons voorbeeld volgen, krijgt Tony’s Chocolonely echt impact en komt ons doel binnen bereik.’ �

REGIO BUSINESS | SEPTEMBER/OKTOBER 2015 business nationaal

BUSINESS NATIONAAL

Gedragsverandering is hot

De ultieme nudge; gebruiken of niet? tekst Hans HaJÉe FotoGRaFie Jan WilleM GRoen

conformeren zich bij voorkeur aan wat anderen doen, aan de algemene norm. Dat is de krachtigste drijfveer.’ Ook is het belangrijk dat het gewenste gedrag de meest voor de hand liggende optie is. ‘Maak dat dus zo eenvoudig mogelijk. Wat daarbij kan helpen, is nudging; kleine, vaak onmerkbare duwtjes in de goede richting.’ De Belastingdienst past deze met succes toe in haar aangiftes. Zo is het formulier al deels ingevuld, worden verschillende kleuren gebruikt en staat de benodigde tijdsinvestering vermeld (‘het kost u slechts vijf minuten…’). ‘Dergelijke kleine prikkels hebben vaak meer effect dan grootschalige publiekscampagnes.’

Directe terugkoppeling

Reint Jan Renes: ‘Het getuigt van kracht als een adviseur zich kwetsbaar opstelt.’

Reint Jan Renes is lector Crossmediale Communicatie in het Publieke Domein aan de Hogeschool Utrecht. Zijn vakgroep doet onderzoek naar en geeft advies over communicatie en gedragsverandering. ‘Daarmee ondersteunen wij overheden op gebieden zoals duurzaamheid, gezondheid en mobiliteit. Ook organisaties als Trimbos en het Voedingscentrum behoren tot de opdrachtgevers.’ Renes’ vakgroep startte in 2011 met vijf mensen; nu zijn dat er al 17. ‘We worden van alle kanten bevraagd. Gedragsverandering is hot. Het staat hoog op de agenda

in communicatieland.’ Naast toenemend inzicht in de mogelijkheden spelen ook bezuinigingen een rol. ‘Er ligt in het publieke domein steeds meer nadruk op het resultaat van de schaarse middelen. Vroeger ging het vooral om informeren; burgers via voorlichtingscampagnes duidelijk makenwat goed voor ze is. Doel is nu, ervoor te zorgen dat mensen zich ook echt anders gaan gedragen.’

kleine prikkels

Waaraan moet een communicatie-afzender daarbij vooral appelleren? ‘Mensen

REGIO BUSINESS | SEPTEMBER/OKTOBER 2015 business nationaal

Wat iemand zelf belangrijk vindt, is eveneens van invloed op een eventuele gedragsverandering. ‘Ook de impact ervan speelt een rol. Mobiliteit is een collectief en veelomvattend onderwerp. Als één individu tijdens de spits zijn auto laat staan, zet dat geen zoden aan de dijk. Ook duurt het lang voor de gewenste effecten – minder files, betere luchtkwaliteit – merkbaar zijn. De uitdaging is om zodanige prikkels te creëren dat een individu toch zijn gedrag aanpast.’ Dat kan door te zorgen voor direct resultaat. ‘Zoals een financiële beloning wanneer iemand de spits mijdt. Of via een app continu laten zien hoeveel je met zonnepanelen bespaart.’ Technologie biedt steeds meer mogelijkheden voor zo’n directe terugkoppeling. ‘Hoe persoonlijker, des te meer deze aanzet tot actie. Zo geeft een fitness tracker mij continu inzicht in het resultaat van een gezonde levensstijl.’ Maar alleen feedback

ARKETI

& M

I U N I C AT

THEM

De koper van een zak chips of een iPad heeft vaak een latente behoefte. ‘Dan is een klein duwtje al voldoende om tot aanschaf over te gaan. iemand aansporen tot duurzaam of gezond gedrag is een stuk complexer,’ zegt Reint Jan Renes. ‘iedereen weet dat regelmatig sporten verstandig is. Maar lang niet iedereen trekt ook werkelijk de hardloopschoenen aan.’ Wat kunnen commerciële en publieke organisaties als het gaat om gedragsverandering van elkaar leren?

HARD OF ZACHT? is niet voldoende. ‘Om mensen echt te triggeren, is meer nodig. Bijvoorbeeld informatie over de sportieve prestaties van anderen; dat stimuleert en motiveert. Of benchmarken met de buren bij energiebesparing. Maak er een competitie van.’

Zwaarwegend besluit

Het gebruik van inzichten uit de sociale psychologie is bij veel bedrijven gemeengoed. ‘Actueel thema is service design; ervoor zorgen dat de interactie met de klant continu maximaal aansluit op diens behoeftes.’ Bij publieke organisaties staat deze ontwikkeling nog in de kinderschoenen. ‘Overheden kunnen zeker leren van commerciële partijen.’ Daarbij dient zich wel de vraag aan, hoever het publieke domein mag gaan met prikkels en nudging. ‘Neem donorregistratie. In veel landen worden je organen na overlijden automatisch ter beschikking gesteld. Iemand die dat niet wil, moet actie ondernemen. Gevolg: veel meer orgaandonoren dan in Nederland waar expliciete toestemming vereist is. Een simpele oplossing – de ultieme nudge – is dus om instemming als standaardoptie in te voeren. Standpunt van minister Schippers is echter dat donorschap een dermate zwaarwegend besluit is dat iemand daar met volle overtuiging “ja” op zou moeten zeggen.’

Zwarte Pietdiscussie

Het publieke domein kent meer van degelijke thema’s. ‘Bij een aantal ervan is het lastig goed of fout te duiden. Denk aan de Zwarte Pietdiscussie of aan financieel gedrag. Overheidscampagnes pleiten ervoor, terughoudend te zijn met uitgaven.

Tegelijkertijd roept premier Rutte op om geld te laten rollen en zo de crisis achter ons te laten.’ Renes noemt dit ongetemde fenomenen. ‘Hierbij kun je geen pasklaar beoogd gedrag aanprijzen. Alternatief is dan om mensen aan te sporen tot reﬂectie. Vervolgens kunnen zij zelf een gefundeerde keuze maken op basis van hun individuele overtuiging en omstandigheden.’ Het is a hell of job om de hiervoor benodigde gedragsverandering tot stand te brengen. ‘Maar als het lukt, zorgt dat voor een vaardigheid die op tal van gebieden van grote waarde is.’

kwetsbare adviseurs

Inzicht in gedragsmotieven van de doelgroep is bij commerciële organisaties simpelweg nodig om te overleven. ‘Er is een economische urgentie. Dat levert een scherpere focus op dan bij publieke organisaties. Anderzijds is daar juist meer ruimte om op zoek te gaan naar echte drijfveren. Niet alleen effectieve trucs ontdekken maar ook het waarom proberen te doorgronden. Dat levert soms verrassende inzichten op.’ Andere aanbeveling van Renes: haal externe expertise in huis. ‘In het publieke domein wordt veel samengewerkt met kennisinstellingen. Bij commerciële bedrijven – ook in de bureauwereld – zie ik dit maar mondjesmaat.’ Hoe komt dat? ‘Wellicht omdat je daarmee meer complexiteit toelaat tot het proces. Dat kost tijd. Ook moet een adviseur zich kwetsbaar durven opstellen; toegeven dat hij niet alles weet.’

Csi

In sommige landen worden bij publieke campagnes angstaanjagende beelden gebruikt, bijvoorbeeld als het gaat om verkeersveiligheid. In Nederland zijn we terughoudend met zo’n harde benadering. Wat is wijsheid? ‘Onderzoek toont aan dat mensen bij een confronterende boodschap vooral bezig zijn met het reduceren van hun angst. Tot blijvend ander gedrag leidt het meestal niet,’ aldus Renes. Voor duurzame gedragsverandering verdient een positieve boodschap de voorkeur. ‘Maar is eenmalige actie nodig – stemgedrag bij verkiezingen, voorzichtig omgaan met vuurwerk – heeft een harde boodschap wel degelijk effect.’

razendsnel en worden alsmaar complexer. Het getuigt juist van kracht als een adviseur vooraf geen pasklaar antwoord garandeert. En in plaats daarvan vanuit de inhoud samen met de klant op zoek gaat naar de beste oplossing voor diens probleem. Uiteraard niet vrijblijvend, met een duidelijke structuur en voldoende ijkmomenten. Zie het als CSI; je start een onderzoek waarvan de uitkomst niet vaststaat en schakelt daarbij alle relevante expertise in. Deze aanpak zorgt voor een realistisch verwachtingspatroon én vergroot de kans op resultaat. Ook neemt de zelfredzaamheid bij de klant toe. In de publieke sector krijgen wij gelukkig steeds vaker de ruimte en het vertrouwen voor zo’n benadering. Ik ben ervan overtuigd dat ook private opdrachtgevers hier baat bij hebben.’ �

Daar is niets mis mee, benadrukt Renes. ‘In tegendeel. Ontwikkelingen gaan REGIO BUSINESS | SEPTEMBER/OKTOBER 2015 business nationaal

BUSINESS NATIONAAL

Marketing en techniek gaan hand in hand ARKETI

in een steeds snellere wereld is marketing een data-gedreven vak geworden. klanten willen erkenning en herkenning; techniek maakt dat mogelijk. De toekomst wordt bepaald door exponentiele groei in innovatie. Drie Marketeers of the Year duiden actuele uitdagingen en trends.

‘De kracht van superpromotors, ambassadeurs, is groot.’

Erik van Engelen Directeur consumenten bij energiebedrijf eneco en in 2015 uitgeroepen tot Marketeer of the Year. ‘De belangrijkste ontwikkeling van de afgelopen vijf jaar is de toename van het klantcontact en de manier waarop je met de klant communiceert. Vooral door de opkomst van mobiel en de multichannel-

REGIO BUSINESS | SEPTEMBER/OKTOBER 2015 business nationaal

in hand door het pand lopen. Agile werken, dat is wel een term die iedereen nu gebruikt. Er wordt op onderwerpen samengewerkt in wisselende kleinere teams en het tempo is veel hoger. Geen megalomane projecten met een doorlooptijd van twee jaar, maar projecten in brokken opdelen, agile scrummen. Stukjes testen en door; al doende leert men. Er is overal steeds meer samenwerking met startups, whizzkids die dingen bedenken. Natuurlijk sneuvelen er ook projecten. Innovation & ventures is een nieuw en belangrijk bedrijfsonderdeel bij ons. In een samenwerking met Tesla hebben we een app ontwikkeld waardoor we weten wanneer een auto “vol” moet zijn. Dan kunnen we beter plannen met inkoop van energie waardoor een voordeel ontstaat dat gedeeld wordt met klanten. Dat is concrete toepassing van big data. Marketeers moeten faciliteren dat het bedrijf goed kan ondernemen. Daar gaat het om.’

Imme Rog Managing director Goede Doelen loterijen (Postcode loterij, Vrienden loterij, bankGiro loterij) en Marketeer of the Year in 2011. ‘De belangrijkste ontwikkeling is natuurlijk dat marketing hand in hand gaat met

U N I C AT

tekst anka Van VooRtHuiJsen

benadering. Vroeger kregen we bij Eneco 2 miljoen telefoontjes per jaar. Dat is afgenomen – het zijn er nu 1,5 miljoen – maar er zijn 3 miljoen online contacten bíj gekomen. Vroeger dacht je als bedrijf: ik ben in control, maar nu is de klant bijna in de lead. Ook door social media natuurlijk. Social marketing is belangrijk, waarbij Youp van ‘t Hek met zijn T-Mobile case heel veel heeft veroorzaakt. Dat is voor veel bedrijven een keerpunt geweest. Door de toename van kanalen zijn online afdelingen sterk gegroeid. Webcare is cruciaal; monitor wat over je wordt geschreven en gezegd. De kracht van superpromotors, ambassadeurs, is groot. “Belt u ons maar” kan absoluut niet meer anno 2015. Vroeger hadden we als Eneco maximaal zes minuten per jaar contact met de klant; wanneer de rekening op de mat viel, belde de klant als deze hoger of lager uitviel dan verwacht. Door onze wifi-gekoppelde thermostaat Toon hebben we nu wel zes minuten per dag “contact” met onze klanten. Het is een smart home device; we communiceren via een app, de site, er is een community: dat is echt internet of things. De toekomst wordt bepaald door exponentiele groei in innovatie. Marketing en techniek gaan steeds meer samen. Marketeers en techneuten moeten eigenlijk hand

THEM

‘stukjes stukjes testen testen en en door; door; alaldoende doendeleert leertmen’ men

technologische ontwikkelingen. Je kunt door internet op zoveel manieren en momenten met je klant communiceren; van traditionele banners tot personalised videomessages waarin de eigen naam en straatnaam van klanten voorkomen. Dichterbij kun je als marketeer niet komen. Erkenning en herkenning, dat willen klanten. Big data is the name of the game. Ik zou bijna willen zeggen: Leve de cookies. Als marketeer is dat winst; je krijgt veel meer informatie over je klant, je kunt finetunen. Vroeger stuurde je vier keer per jaar een brief naar heel Nederland en zat je bij wijze van spreken met samengeknepen billen bij de brievenbus te wachten wie ‘m ingevuld terugstuurde. Nu heb je elke dag, elke minuut, de kans om via allerlei apparaten met klanten te communiceren. Die klant praat tegenwoordig natuurlijk wel terug, wil continu reageren en meedoen. Dus je moet “de achterkant” waaronder webcare op orde hebben. Branded content is door het beeld op die apparaten belangrijker dan ooit. Je wilt klanten op een andere manier laten weten wat je te bieden hebt. Interactie, meespelen; dat is wat onze klanten willen. Dat begon ruim 25 jaar geleden al met de 64.000 gulden vraag met Jos Brink. Nu bingoën er 200.000 mensen live mee met Linda tijdens een uitzending van Miljoenenjacht. Ook de app van “Eén tegen 100” is een succes.

‘Big data is the name of the game.’

Veel bedrijven zijn tegenwoordig bezig met content-creatie, kopen zich in bij films en games. Compliance is natuurlijk totaal niet sexy, het voelt alsof je met een blinddoek en de handen op je rug aan het werk bent, maar je moet gewoon voldoen aan de regels. Als mensen een lot kopen, moeten ze het ook echt wíllen kopen.’

Oscar Diele Directeur bij woon(web)winkel Flinders en in 2012 uitgroepen tot Marketeer of the Year. toen werkte hij voor spil Games (online gaming).

‘De consument staat altijd aan.’

‘De traditionele marketeer zat vaak in de creatieve hoek. Maar marketing is geen softe bedoening meer. Het is harde, datagedreven business. Op basis van cijfers neem je beslissingen. Je moet natuurlijk nog steeds creatief zijn, maar het is een vak waarin art & science worden gecombineerd. Je moet de psychologie van je klant doorgronden, maar ook met datatools en technologie uit de voeten kunnen. Het wordt steeds meer een spel van linker- en rechter hersenhelft samen. Op basis van inzichten, cijfers en data probeer je resultaten te beïnvloeden. Het type investeringen waar een marketeer over mee mag praten, verschuift van marketingtools naar hardcore technologie, dus moet je daar als marketeer ook verstand van hebben. Je rol wordt meer vergelijkbaar met die van een CIO of CTO. En een Chief Marketing Officer geeft meer geld uit dan vroeger. Aan techniek, aan analytics, emailmarketing, personalisatie. De klantfocus is van oudsher het terrein van de marketeer. Vooral door de digitalisering van het klantcontact is zijn rol veranderd. We zijn van de internetrevolutie via de mobiele revolutie in de sociale mediarevolutie terechtgekomen. Die ontwikkeling zorgt ervoor dat het voor organisaties makkelijker is geworden om dichtbij hun klanten te staan. De marketeer moet alle beschikbare middelen inzetten om de touwtjes in handen te houden bij het klantcontact. De omni-channeltrend is nu waar het om gaat. Desktop, mobiel, tablet, social media: je moet de klant integraal beïnvloeden want die heeft altijd alle

kanalen open staan. Veel retailers denken nog in ofﬂine en online maar voor de consument is er geen verschil. Die staat altijd “aan”, is altijd op zoek naar relevante informatie. Als bedrijf moet je via al die kanalen je klanten serieus nemen, volgen en contact met ze houden. Op zo’n manier dat de klant het als één ding ervaart; het moet naadloos op elkaar aansluiten. Bij Flinders zijn we daar nu druk mee bezig. De consument bepaalt op dit moment het tempo. De helft van het bezoek komt via tablets en smartphones binnen. Personalisatie wordt steeds belangrijker. Een webwinkel past zich aan, gebaseerd op het gedrag van elke individuele bezoeker.’ �

REGIO BUSINESS | SEPTEMBER/OKTOBER 2015 business nationaal

Landelijke uitstraling. Direct effect in de sterkste economische regio’s. Wat denkt u van een rondje landelijk profileren met een regionaal accent? Prominent in beeld bij beslissers; ondernemers, managers en bestuurders in het hele land via de magazines waaraan zij het meest zijn gehecht: de regionale Business edities. Het landelijke katern Business Nationaal biedt u het platform om verrassend zaken te doen in de regio.

Bereik: 250.000 zakelijke beslissers

B U S I N E S S N AT I O N A A L V E R S C H I J N T I N :

Business Nationaal verschijnt zes keer per jaar

Amsterdam Business Amsterdam Amstelveen Haarlem e.o.

Oost-Gelderland Business Doetinchem Winterswijk Zevenaar e.o.

Arnhem Business Arnhem Duiven Oosterbeek e.o.

Rijnmond Business Rotterdam Spijkenisse Vlaardingen e.o.

en haar lezers, die garant staat voor een optimale

Driesteden Business Apeldoorn Deventer Zutphen e.o.

Rijnstreek Business Leiden Alphen a/d Rijn Lisse e.o.

Nationaal meer dan 250.000 zakelijke beslissers

Haaglanden Business Den Haag Zoetermeer Leidschendam e.o.

Rivierenland Business Tiel Zaltbommel Leerdam e.o.

Midden-Brabant Business Tilburg Waalwijk Oisterwijk e.o.

Utrecht Business Utrecht Nieuwegein Zeist e.o.

Nijmegen Business Nijmegen Malden Boxmeer e.o.

Vallei Business Ede Wageningen Veenendaal e.o.

Noord-Limburg Business Gennep Venlo Roermond e.o.

West-Brabant Business Breda Roosendaal Etten-Leur e.o.

in een oplage van 80.000 exemplaren. U profiteert van de binding tussen de regionale edities

attentiewaarde. Door een meeleesfactor van ruim drie personen bereikt elke editie van Business

in Nederland. De tariefstelling is concurrerend, de prijs per contact laag.

BUSIN

PRO FIE

BUSIN

ESS

spotlig

ESS

Reynie

Inte scoren sch

BUSIN

Noordoost-Brabant Business ‘s-Hertogenbosch Oss Veghel e.o.

dr de be oeien h Gro Snelgr or Hig hts do Cr da meer

BUSIN

DD GIO MI

EN-BR

ABAN

ESS

Bereik

250.00 0 beslis se rio en eside oo n Rob Drd de Rtzo nte rgt kla Richacument Center on

ESS

Zeeland Business Vlissingen Goes Terneuzen e.o.

Do Ricoh

ders ia Schil nen Claudmezelf leren ken Vooral bs d Jaco ! Gerar een topjaar 0 wordt

201 t Deba BOB port Trans len iteit &Meer dan wie Mobil

elaar

Tigg

Ben , vertel ‘Wat ikisku: nde’ e werkom van Wo hoidoger n Gu ee g is De ANW

BUSIN

BUSI

NESS

ESS

partij

le-issue

n sing

B is gee

www.business-nationaal.nl

ESS

BUSIN

ESS

s ICT’er ort aan nd tek ie Groeie tot act noopt thing? next big ta: the Big da

ESS

Maak van elke folder Maak van elke folder Maak van elke folder Maak van elke folder een voltreffer! een voltreffer! een voltreffer! een voltreffer!

Op zoek naar hoogste reclame-rendement in de Op zoek naar hoogste reclame-rendement in de regio? Laat uw folders huis-aan-huis bezorgen regio? Laat uwhoogste folders reclame-rendement huis-aan-huis bezorgen Op zoek naar in de door Bossche Omroep & De Waalwijker. Samen Op zoek naar hoogste reclame-rendement in de door & De Waalwijker. Samen regio?Bossche Laat uwOmroep folders huis-aan-huis bezorgen bieden we u het beste bereik met de beste regio? Laat folders huis-aan-huis bezorgen bieden we uuw het beste bereik met de beste door Bossche Omroep & De Waalwijker. Samen Op zoek naar reclame-rendement in de verhouding inhoogste prijs-kwaliteit van de regio.Samen Op zoek naar hoogste reclame-rendement in de door Bossche Omroep & De Waalwijker. verhouding in prijs-kwaliteit van de regio. bieden we u het beste bereik met beste regio? Laat uw folders huis-aan-huis bezorgen regio? Laat folders huis-aan-huis bezorgen bieden we uuw hetprijs-kwaliteit beste bereik met de regio. beste verhouding in van de door Bossche Omroep & De Waalwijker. Samen door Bossche & De Waalwijker. verhouding inOmroep prijs-kwaliteit van de regio.Samen bieden we u het beste bereik met de beste bieden we u het beste bereik met de beste verhouding in prijs-kwaliteit van de regio. verhouding in prijs-kwaliteit van de regio.

in de rijven s Award owth : nding rowdfu alleen ld an ge

mmel

r van Bo aal on ernati sterk n met merk hoenen

Benieuwd hoe we het rendement van Benieuwd hoe we het rendement van uw reclame-euro’s kunnen vergroten? uw reclame-euro’s kunnen vergroten? Benieuwd hoe we het rendement van Neem contact op met onze media-adviseurs Benieuwd hoe we het rendement van Neem contact op met onze media-adviseurs uw reclame-euro’s kunnen vergroten? (073) 613 51 16 en wij adviseren u graag bij uw reclame-euro’s kunnen vergroten? (073) 613 51 16op enmet wij adviseren uvan graag bij Neem contact onze media-adviseurs Benieuwd hoe we het rendement de samenstelling van uw verspreidingsgebied. Benieuwd hoe we het rendement van Neem contact op met onze media-adviseurs de uw verspreidingsgebied. (073) 613 51 16 envan wij adviseren u graag bij uwsamenstelling reclame-euro’s kunnen vergroten? uw reclame-euro’s kunnen vergroten? (073) 613 51 16 en wij adviseren u graag bij de samenstelling van uw verspreidingsgebied. Neem contact op met onze media-adviseurs Neem contact op met onze media-adviseurs de samenstelling van uw verspreidingsgebied. (073) 613 51 16 en wij adviseren u graag bij (073) 613 51 16 en wij adviseren u graag bij de samenstelling van uw verspreidingsgebied. de samenstelling van uw verspreidingsgebied.

s Burge

Jo n klante ‘Alleenhelpen je ’ e crisis d r doo

PRO FIE

Raak uw regio! Bel voor meer informatie (073) 613 51 16. Raak uw regio! Bel voor meer informatie (073) 613 51 16. U kunt ook mailen: advertentie@waalwijker.nl en advertentie@bosscheomroep.nl Raak uw regio! Bel voor meer informatie (073) 613 51 16. U kunt ook mailen: advertentie@waalwijker.nl en advertentie@bosscheomroep.nl www.waalwijker.nl www.bosscheomroep.nl Raak uw regio! Bel voor meer informatie (073) 613 51 16. U kunt ook mailen: advertentie@waalwijker.nl en advertentie@bosscheomroep.nl www.waalwijker.nl www.bosscheomroep.nl U kunt ook mailen: advertentie@waalwijker.nl en advertentie@bosscheomroep.nl www.waalwijker.nl www.bosscheomroep.nl Raak uw regio! Bel voor meer informatie (073) 613 51 16. Raak uw regio! Bel voor meer informatie (073) 613 51 16. www.waalwijker.nl www.bosscheomroep.nl U kunt ook mailen: advertentie@waalwijker.nl en advertentie@bosscheomroep.nl U kunt ook mailen: advertentie@waalwijker.nl en advertentie@bosscheomroep.nl

‘Schuilt er dan toch een ondernemer in mij?’ Die vraag stelde Dorie de Rouw zichzelf vorig jaar toen ze een blogspot bijhield voor Weekendvrouw. Een jaar later gaat het op een druilerige augustusdag over onrust en nieuwsgierigheid, loslaten en sleur. Dorie de Rouw: ‘Soms zou ik willen dat ik meer levens had en in elk leven iets anders kon doen’

VROUW IN BUSINESS

Sleur is niet aan de orde

Wat als? TEKST GERDA BAEYENS FOTOGRAFIE JAN SPRIJ

Dat Dorie ooit in het familiebedrijf zou stappen lag op zijn zachtst gezegd niet in de lijn der verwachtingen. Ze had het bij Stahl, een multinational in chemicaliën, immers prima naar haar zin. Totdat het moederschap en controller zijn van de grootste Stahlwerkmaatschappij een steeds pittigere combinatie vormden.

Kan ik een kartrekker zijn? Familieoverleg

‘Voor mezelf had ik dan ook besloten dat ik naar iets anders wilde uitkijken. Toeval of niet, ongeveer op datzelfde moment vroeg mijn vader of ik iemand van mijn opleiding (registeraccountancy) kende die drie à vier dagen bij hem op kantoor wilde werken? Ik antwoordde dat ik wel iemand wist: ikzelf. Daar moest hij even over nadenken. Ik had immers nooit enige interesse in het familiebedrijf getoond. Na overleg met mijn broer - die al in het bedrijf werkte - besloten we het een jaar aan te kijken.’ Dat was 2006. Inmiddels is Dorie Chief Financial Officer, mede-eigenaar van het familiebedrijf en heeft ze haar sporen ruimschoots verdiend.

Veel te kort

Vanwaar dan de vraag of er wel degelijk een ondernemer in haar schuilt? Waarom twijfelde ze? ‘Als CFO ben ik niet degene die de plannen en visies neerlegt. Meestal bedenkt mijn broer of vader iets en bekijk ik cijfermatig of het financieel haalbaar en toekomstgericht is. Eigenlijk heb ik me altijd

afzijdig gehouden van het commerciële luik. Toen ik vorig jaar die blog bijhield, vroeg ik me af of ik ook een kartrekker kon zijn? Kon ik mezelf een ondernemer noemen? En waar lagen mijn sterktes dan? Het overzicht kunnen houden, iets nauwkeurig afhandelen en prioriteiten kunnen stellen’, beantwoordt Dorie de voor de hand liggende vraag. ‘Mijn zwakte daarentegen is dat ik soms moeilijk iets aan anderen kan overlaten. De valkuil van het perfectionisme. Twijfelen is me overigens wel eigen. De vraag of ik het wel goed doe en wat ik nog meer had kunnen worden houdt me al twintig jaar bezig. Is het onrust? Nieuwsgierigheid? Ik weet het niet. Soms zou ik willen dat ik meer levens had en in elk leven iets anders kon doen. Het leven, een dag en zeker een werkdag; het lijkt veel te kort.’

Keerzijde

‘De laatste jaren ben ik rustiger geworden in die zoektocht’, glimlacht ze. ‘Misschien omdat ik merk dat alles wat ik interessant vind en alle afwisseling die ik zoek, ook in één en dezelfde job te vinden is. Sleur is in deze job niet aan de orde. Geen twee weken zijn immers hetzelfde. Dat vind ik fijn. Heb ik ook nodig.’ Is er een keerzijde aan de medaille? ‘De verantwoordelijkheid die je hebt’, zegt Dorie nadenkend. ‘Enerzijds ben je verantwoordelijk voor 60 à 70 gezinnen. Anderzijds ben je medeverantwoordelijk om het familiebedrijf in goede gezondheid door te geven aan een volgende generatie of een vierde. Ook het dagelijks intens samenwerken met je vader en je broer, kan best pittig zijn. Je kent elkaar zo goed. Daarom kan het zo nu en dan ﬂink botsen, maar je weet ook dat er nooit een nacht overheen gaat.’

Ondernemerstips van Dorie de Rouw: • Volg je hart • Doe de dingen met passie en plezier • Laat je niet afremmen als mensen beweren dat iets niet kan • Leg de lat niet té hoog • Bedenk wat er écht mis kan gaan en wat dan je grootste risico is

Wijze raad

Tot slot de vraag aan welk advies ze tot nu toe het meest heeft gehad? ‘Eigenlijk zijn het er twee’, antwoordt ze. ‘Het eerste kwam van mijn mentor bij BDO. Die zei op een bepaald moment: ‘Dorie, eigenlijk ben jij allesbehalve een accountant. Je hoort in het bedrijfsleven. Maak gewoon je studie af en kijk dan verder.’ Het maakte het makkelijker om inderdaad de stap van accountancy naar het bedrijfsleven te zetten. Het tweede advies kwam van de toenmalige directeur bij van Oers. Hij zei: ‘Misschien moet je de lat niet zo hoog leggen en misschien moet je wel een keer nee durven zeggen.’ En met dat advies doe ik nog elke dag iets.’ �

GTO Plating Rietveldenweg 32B 5222 AR ‘s-Hertogenbosch T 073-6217784 E ddr@gtoplating.nl I www.gtoplating.nl

REGIO BUSINESS | SEPTEMBER/OKTOBER 2015

SS I N E EPT S B U NC CO

BMW maakt rijden geweldig

li On

e Fac

u eB

sin

ac 2-f

ess

B BO

rm o f at

n Eve

ne i ffl

ke a Z

a nm

n azi

DE NIEUWE BMW X1.

STOERDER, RUIMER, VEELZIJDIGER. Herkenbaar BMW X design, de meeste ruimte in zijn klasse en veel praktische innovaties. Daarmee zet de BMW X1 de nieuwe standaard in het compacte SUV segment. Maar natuurlijk staat ook bij deze BMW het rijplezier voorop. Ervaar de BMW X1 vanaf 24 oktober bij Story ’s-Hertogenbosch. Story ’s-Hertogenbosch Rietveldenweg 40, 5222 AR ’s-Hertogenbosch T 073 - 62 00 400, www.story-denbosch.nl

regio-business.nl

“Wij zetten

de voordelen

Connected by SYNC

voor u op een rijtje”

Financia Lease l

0% rente*

De Ford Transit range • Zuinig • Veilig • Ruim • Comfortabel • Voordelig Bedrijfswagens zijn er in alle soorten en maten. En welke u ook nodig heeft voor uw zaak: met een Ford Transit maakt u altijd een juiste keuze. Kies dus nu voor de Transit Custom (Bestelauto van het Jaar 2014), Transit Connect (International Van of the Year 2014), Transit Courier, of de compleet nieuwe Transit (Bestelauto van het Jaar 2015).

Ford Transit Courier vanaf 9.990,Ford Lease vanaf 60,- p.w.

Ford Transit Connect vanaf 11.590,Ford Lease vanaf 65,- p.w.

Ford Transit Custom vanaf 16.900,Ford Lease vanaf 87,- p.w.

Ford Transit vanaf 20.475,Ford Lease vanaf 88,- p.w.

*Deze actie loopt t/m 30 september 2015. Vraag uw verkoper naar de voorwaarden. Bij een looptijd van 12 en 24 maanden geldt een rentetarief van 0%, bij 36 maanden 1,9%, bij 48 maanden 2,9% en bij 60 maanden 3,9%. Alle prijzen in euro’s. Prijzen zijn excl. BTW/BPM, excl. kosten rijklaar maken en verwijderingsbijdrage, tenzij anders aangegeven. Wijzigingen voorbehouden. Zie voor kosten en voorwaarden ford.nl. Afgebeelde auto's kunnen afwijken van standaardspecificaties. Ford Lease prijzen gebaseerd op 20.000 km/72 mnd. en op full operational lease, excl. BTW, brandstof en vervangend vervoer. Ga voor meer informatie naar: ford.nl/bedrijfswagens

Ford Van Berkel www.ford-vanberkel.nl

Veghel Tel. 0413-364926 's-Hertogenbosch Tel. 073-6487010

U wilt nieuwe klanten, maar weet niet hoe? Laat me u helpen!

Bel voor nieuwe klanten 0800 77 277

U wilt:

PSA-professional Your personal support in Sales Onze speciaal opgeleide Personal Sales Assistants helpen ook u graag aan meer omzet en nieuwe klanten. Kom vrijblijvend kennismaken op kantoor en zie zelf hoe wij u met onze unieke methode volledig ontzorgen in uw marktbenadering. Vier keer effectiever dan wat u gewend bent. Hoe? Bel ons! Meer informatie: www.psaprof.nl of bel meteen voor het maken van een afspraak: 0800-77 277 63. U bereikt ons ook per mail: info@psaprof.nl.

www.psaprof.nl

• iemand die u ontlast in uw sales • meer rendement uit uw acquisitie • beschikken over een actuele database • relevante afspraken U krijgt: • uw eigen Personal Sales Assistant • gegarandeerd meer omzet • exclusief toegang tot het DATA-collectief • een volle agenda

MARKETING & COMMUNICATIE

Meer dan 100 jaar verslaafd aan drukwerk

De inkt stroomt nog steeds door de aderen TEKST SANNE STENVERT FOTOGRAFIE BRAM DELMEE

De huidige technologie biedt ondernemers volop kansen. Ongekende digitale mogelijkheden om nieuwe klanten en markten te bereiken. Wanneer snelheid en bereikbaarheid voorop staan, lijkt drukwerk iets uit een ver verleden. Papier, is dat niet zó negentiende eeuw? Maar toch lees jij deze Regio Business. Bewaar je die handige brochure. Of denk je nog even terug aan die prospect met dat mooie visitekaartje. Iets tastbaars is en blijft waardevol, mits het kwaliteit uitstraalt.

Mark Vermijs - de vierde generatie uit een Brabantse drukkersdynastie - vindt met directprinting.nl zijn weg tussen het ambacht van toen en de wensen van nu. ‘Mijn overgrootopa gaf al meer dan honderd jaar geleden De Oosterhoutsche Courant uit. Een centrale informatiebron voor de lokale samenleving. Wij verzorgen nu de productie van deze Regio Business. De regionale informatiebron voor ondernemend Brabant’, legt Mark gedreven uit. ‘De inkt stroomt dus nog steeds door de aderen.’ Mark Vermijs is een jonge, moderne ondernemer. Zijn trots is directprinting.nl: een volwaardige drukkerij met een landelijk online bereik.

Liever wat advies

‘Drukwerkaanbieders, er zijn er op het internet meer dan genoeg te vinden. Maar het verschil is online vaak moeilijk te herkennen’, volgens Mark. ‘Allemaal bieden ze een website waar je een ontwerp kunt uploaden en je poster, leaﬂet of visitekaartjes worden thuisbezorgd. Maar wie je dan eigenlijk geholpen heeft weet je niet.

REGIO BUSINESS | SEPTEMBER/OKTOBER 2015

Of jouw product bij de drukker om de hoek of in het buitenland is gedrukt? Ook dat is vaak onduidelijk. Alleen de lage kosten zijn een pré, maar misschien had je liever wat advies gekregen over papiersoorten, vormgeving of de afwerking’, aldus Mark. ‘Helaas heeft het gros van de huidige online aanbieders meer verstand van ICT dan van inkt en papier.’

Ambacht in ere houden

Tien jaar geleden sprong Mark Vermijs met directprinting.nl als één van de eersten in het gat van online drukwerkverkoop. Hij bedacht dat zijn klanten altijd een mix van traditionele en nieuwe media nodig zouden hebben om tot de juiste communicatieve oplossingen te komen. Zijn online drukkerij richt zich voornamelijk op de zakelijke markt: een niche waarin het belangrijk is dat klanten ontzorgd worden en dat ze door mensen met verstand van drukwerk worden bijgestaan. ‘Het in ere houden van het ambacht voorkomt verkeerde verwachtingspatronen’, licht Mark toe. Mark

heeft de drukkerij van zijn overgrootopa deels achter zich gelaten. De snelheid en kwaliteit van dienstverlening zijn volledig aangepast aan de wensen van nu. Met als extraatje dat directprinting.nl ook vandaag de dag nog beschikt over een eigen, hypermoderne drukkerij met zowel traditionele als compleet digitale drukmachines.

Het complete plaatje

Natuurlijk bestel je je drukwerk op directprinting.nl gewoon 24 uur per dag online. Van ﬂyers, posters, briefpapier en brochures tot mappen, visitekaartjes en enveloppen. De prijzen zijn scherp en de mogelijkheden ongekend. Alle keuzes worden overzichtelijk en zonder poespas gepresenteerd. Mark Vermijs onderscheidt zich door alléén grafische professionals in dienst te nemen. ‘Zij kunnen onze klanten optimaal ondersteunen en daardoor hoogwaardige en creatieve communicatiemiddelen ontwikkelen. Iedere order wordt uitgebreid getoetst op kwaliteit en onze vaste contactpersonen zijn ook nog ouderwets telefonisch bereik-

Mark Vermijs: ‘Wij combineren de voordelen van een grote, snelle drukkerij met die van de ambachtsman om de hoek’

baar’, benadrukt Mark. Zo biedt de Brabantse ondernemer professionele producten, tegen een scherpe prijs en met de snelheid, kwaliteit en controle die zijn klanten wensen.

eigenlijk gisteren je drukwerk al nodig had, biedt directprinting.nl uitkomst.

Voordelen combineren

Onwerkelijk

Mark is trots op zijn bedrijf: ‘Wij combineren de voordelen van een grote, snelle drukkerij met die van de ambachtsman om de hoek. Wanneer organisaties zoeken naar een plaatselijke drukker, weten ze dat ze bij directprinting.nl aan het juiste adres zijn.’ Maar Mark zet zijn troef ook landelijk in: ‘Onze moderne productieafdeling heeft er de capaciteit voor. Wij beschikken over een groot machinepark met conventionele offset persen, digitale drukpersen, groot formaat printers en een complete afwerkstraat met snij-, preeg-, stans- en lamineermachines. Allemaal aangestuurd door een volledig geautomatiseerde workﬂow. Wij garanderen een gestroomlijnd productieproces met een constante en hoge kwaliteit. Daarnaast krijgen alle bestanden die via onze website directprinting.nl worden geüpload een gratis bestandscontrole. Hiermee voorkomen we dat er opdrachten in productie gaan die technisch niet in orde zijn. Mocht er onverhoopt toch een foutje in het bestand geslopen zijn dan nemen we direct contact met je op. Wij stellen je vervolgens in de gelegenheid om kosteloos een nieuw bestand aan te leveren. Mocht het bestand dan nog niet voldoen aan de juiste specificaties dan hebben wij meer dan voldoende grafische professionals in dienst die je graag verder helpen. Indien nodig passen zij het artwork voor je aan zodat je drukwerk alsnog op tijd geleverd kan worden.’ Zoals gezegd: snelheid, bereikbaarheid en tijdsdruk zijn de kernwoorden van dit decennium. Als je

De overgrootopa van Mark had nooit kunnen voorspellen met welke riemen zijn nazaat nu zou moeten roeien. Iets drukken binnen een dag? Onwerkelijk voor hem, maar één van de speerpunten van Mark. De jonge ondernemer wordt al betrokken bij de ontwikkeling van de eerste ideeën. Diensten lever je namelijk aansluitend bij de wensen van de huidige maatschappij. Mark blijft werken aan innovatieve producten, processen, diensten en toepassingen. Met de geschiedenis en alle kennis aan zijn zijde. �

Directprinting De Wetering 28 4906 CT Oosterhout T 0162-476599 E info@directprinting.nl I www.directprinting.nl

Plannen en studies

Projectmanagement

Facilitair management

Breeam advies

domotica

Brandveiligheid

“WaT moeT DaT moeT” Distributiecentrum NewLogic I Tilburg “Een groot distributiecentrum binnen drie en een halve maand opleveren, conform de strengste duurzaamheideisen. De ambitie Outstanding was de uitdaging waar we voor stonden. BREEAM-NL (de beoordelingsmethode die de duurzaamheidprestatie van gebouwen bepaalt) vereist daarbij dat alles, van ontwerp tot oplevering, correct en op tijd geadministreerd en gerapporteerd wordt. Quadrant4 had zich, in no time, alle kennis die daarvoor nodig was eigen gemaakt. Zij hebben alle werkzaamheden hieromtrent op zich genomen en ons zo veel werk - en stress! - uit handen genomen. ‘Wat moet dat moet’ bleek niet alleen ons credo, maar ook dat van Quadrant4!” Jos Klanderman, managing director Dok Vast BV

schijfstraat 8n i 5061 KB oisterwijk i +31 (0)13 2021900 i hello@quadrant4.nl i www.quadrant4.nl

Passionals Creatie & Styling • www.passionals.me • hans@passionals.nl

Passionals

Merkt u het ook? Alles verandert. Samen werken wij aan nieuwe ideeën, oplossingen en methoden voor elke situatie. Bel 06-24397397.

BOB bronnen

BOBKATERN BOB KATERN

BOB KATERN

Slimmer ondernemen Regio Business biedt met BOB allerlei activiteiten en mogelijkheden om een duurzaam netwerk op te bouwen. Bijvoorbeeld door uw expertise te delen via de BOB Update, deel te nemen of input te leveren aan het BOB Debat of door uw kennis te verrijken via de BOB University. BOB UPDATE: BRON VOOR KENNISDELING

Met ruim 17.000 abonnees en een openingsratio van 30% biedt de BOB Update een groot potentieel als bron voor proﬁlering. Als lid kunt u hier gebruik van maken, mits u bereid bent kennis te delen. Nu zijn gelukkig al veel ondernemers overtuigd van de kracht van delen en met passende content in de vorm van een column, blog, whitepaper of e-book laat u uw doelgroep weten dat u expert bent en ze verder kunt helpen. Deze gratis vorm van profilering ondersteunt Regio Business omdat wij sterk geloven in het nut van geven. Meer informatie? puck@regio-business.nl.

BOB DEBAT SAMENWERKING IN DE KETEN

Samenwerking in de keten heeft voordelen voor elke schakel, of toch niet? Dat is het onderwerp van gesprek op 8 en 15 oktober tijdens de BOB Debatten in de regio’s Midden- en Noordoost-Brabant. Tien deelnemers per regio gaan dan met elkaar in gesprek over een aantal stellingen over samenwerking in de keten. Wilt u deelnemen? Om het netwerk zo interessant en divers mogelijk te maken en houden stellen we voorwaarden aan deelname: u bent eigenaar dan wel directeur van een bedrijf met minimaal tien medewerkers, u bent gevestigd in de betreffende regio en bij voorkeur werkzaam in de branche handel, bouw, industrie, productie, logistiek of techniek. Geïnteresseerd? annemiek@regio-business.nl.

Alle bezoekers van de BOB Zomerborrel kregen een Fletcher koffer

Impressie BOB Debat over ‘De strijd om technisch personeel’

NIEUW: BOB UNIVERSITY

Kennis is macht. Verrijk daarom vanaf 2016 uw kennis en realiseer uw doelstellingen met BOB University. Regio Business biedt in samenwerking met Kenneth Smit een mini MBA bestaande uit acht sessies en twee bedrijfsbezoeken. Er wordt ingegaan op diverse deelgebieden van het ondernemersschap, waaronder management, sales, marketing, media en ﬁnance. Er kunnen maximaal vijftien personen aan de mini MBA deelnemen. Meer informatie leest u in de volgende editie van zakenmagazine Regio Business. Nu al nieuwsgierig? marielle@regio-business.nl.

BOB University in samenwerking met Kenneth Smit start in 2016 REGIO BUSINESS | SEPTEMBER/OKTOBER 2015

Impressie BOB Zomerborrel

Fletcher Hotel ’s-Hertogenbosch Rosmalen

9 juli 2015 400 bezoekers Kijk voor meer foto’s op: www.regio-business.nl

REGIO BUSINESS | SEPTEMBER/OKTOBER 2015

BOBBORREL

Deze BOB Borrel wordt mede mogelijk gemaakt door:

Uitnodiging BOB Borrel

Hotel de Leijhof Oisterwijk

De ligging van Hotel de Leijhof in Oisterwijk is ideaal. Vlakbij het station, midden in Brabant en dichtbij De Lind, het bourgondische hart van Oisterwijk. Hotel de Leijhof beschikt over 55 hotelkamers en negen conferentiezalen. Zo kunt u genieten van verschillende hotelarrangementen en daarnaast is de locatie zeer geschikt voor meerdaagse bijeenkomsten. www.leijhof.nl

Dinsdag 13 oktober Vanaf 17.00 tot 23.00 uur

17.00 - 18.00 uur

18.30 - 18.45 uur

Ontvangst BOB Borrel

Ofﬁciële opening

18.45 - 21.00 uur

21.00 - 23.00

Heerlijke bistrogerechten

Borrelen & ontmoeten

Het pand van Hotel de Leijhof in Oisterwijk heeft een rijke historie die terug gaat tot het jaar 1874, toen het als luxe woonhuis werd gebouwd. De familie Van Helden, die het pand in 1999 kocht, gaf er de functie van hotel aan en verhuurde het. Sinds maart vorig jaar zwaaien ze er zelf weer de scepter. Het hotel wordt omgeven door een tuin met eeuwenoude bomen en heeft aan de achterzijde een rustig gelegen terras. Regio Business nodigt u van harte uit om dit sfeervolle hotel in Oisterwijk met eigen ogen te komen bekijken tijdens de BOB Borrel op dinsdag 13 oktober. Geniet van een heerlijk welkomstdrankje en bistrogerechten, verzorgd door Hotel de Leijhof en verschillende andere Oisterwijkse ondernemers. Praat bij met relaties en maak kennis met nog onbekende, interessante ondernemers uit de regio. Tweet over dit BOB Event met #BOBBorrel.

Regio Business. Your Business! BOB staat voor Business Ontmoet Business; de BOB Borrel is een levendige ontmoetingsplaats waar kennis en kaartjes volop worden uitgewisseld .

Aanmelden via www.regio-business.nl

Mercury Rentals biedt u voor al uw evenementen de beste oplossing op het gebied van audio en visueel. Mercury Rentals ontzorgt u in het ontwerp, bouw en vormgeving voor licht, beeld, geluid en presentatie. www.mercuryrentals.nl

Het woord kookkunst is zeker van toepassing op de Japanse keuken. De Japanse keuken geldt als een van de puurste ter wereld en staat bekend om zijn eenvoud en verfijning. Restaurant Otori houdt deze traditie in ere: verse ingrediënten zijn het uitgangspunt. Japanners respecteren de seizoenen en hebben een bijzondere band met de natuur. In de keuken van Otori gaan ze dan ook met de seizoenen mee. www.otori.nl

Gevestigd aan de rand van centrum Oisterwijk vindt u Lenartz. Lenartz staat voor gezelligheid, gastvrijheid en vooral lekker eten. Geniet van een heerlijk en gezellig avondje uit in een gemoedelijke en huiselijke sfeer. Ervaar de typische gastvrijheid en dompel u onder in de overheerlijke smaken van de authentieke huisgemaakte producten, met de grootste zorg en met verse ingrediënten bereid. www.lenartz.nl

Facility partner BOB Borrel:

Impressie BOB Back to Business

Auberge du Bonheur Tilburg 31 augustus 2015 550 bezoekers Kijk voor meer fotoâ&#x20AC;&#x2122;s op: www.regio-business.nl

REGIO BUSINESS | SEPTEMBER/OKTOBER 2015

Daâ&#x20AC;&#x2122;s slim, advies van ontwerp tot aan levering ! s? rk advie e w k u r Snel d 99

76 5 0162 4

Natuurlijk bestel je op directprinting.nl snel en eenvoudig al je drukwerk en promotiemateriaal. Maar wij zijn er ook als je advies nodig hebt over papiersoorten, vormgeving, kleurgebruik of afwerking. Bel gerust een van onze experts zij helpen je snel en kosteloos verder. Regio Business lezers profiteren in september en oktober van 15% welkomstkorting* Vul bij je eerstvolgende online bestelling de volgende kortingscode in: RB20154AD Ga naar www.directprinting.nl voor al je online drukwerk bestellingen.

*Deze korting is geldig op je ĂŠĂŠrste bestelling, ook in combinatie met alle andere lopende acties.

Plannen en studies

Projectmanagement

Facilitair management

Breeam advies

domotica

Brandveiligheid

“VoorbErEIdIng, opEnhEId En VasthoudEndhEId” Internationale school Eindhoven “Een school ‘bouwt’ maar eens in de 40 of 50 jaar. Lastig, want dat maakt je geen bouwexpert. Quadrant4 leerde ons denken in output en niet in producten. Daardoor gingen we in het proces steeds volledig uit van de behoeften van de (eind)gebruikers. Quadrant4 was ook de zwaargewicht die tegenwicht bood aan het bouwconsortium. En nu de exploitatie voor de komende jaren aan de orde komt, is Quadrant4 de aangewezen partij om dat in goede banen te leiden. Waar ze echt goed in zijn? In voorbereiding, openheid en vasthoudendheid. Daar maakten ze echt het verschil.” Meine Stoker, voorzitter college van bestuur SPVOZN (stichting primair en voortgezet onderwijs zuid nederland)

schijfstraat 8n i 5061 KB oisterwijk i +31 (0)13 2021900 i hello@quadrant4.nl i www.quadrant4.nl

COLUMN

Smoesjes In juli was ik te gast in Fort Meyers, Florida, waar ik in de gelegenheid was een hele dag op te trekken met George Ross. George is al 47 jaar de rechterhand van Donald Trump. Hij schreef een aantal bestsellers en was jurylid bij The Apprentice. We hebben samen veel gelachen en hij deelde zijn successen en missers. Ik was erg nieuwsgierig naar zijn geheim van succes. Wat maakt nou dat hij bepaalde ingewikkelde deals kon sluiten? Wat heeft hij dat iemand anders niet heeft?

... groen is niet groen genoeg Wij geven juist meer kleur aan groen. Sterker nog, wij geven op een duurzame manier meer kleur aan de hele wereld.

013 542 50 50

gianottenprintedmedia.nl

Bij SBA Flex geloven we in de kracht van samenwerken. Ons team zorgt ervoor dat elke dag honderden, voornamelijk Midden- en Oost-Europese, flexwerkers de mouwen opstropen bij bedrijven in de sectoren:

Wij zijn het uitzendbureau dat vragen stelt én beantwoordt. Dat kennis deelt én betrokken is. We voelen ons verantwoordelijk voor onze omgeving, flexwerkers, medewerkers en opdrachtgevers. Bovendien geloven we in de kracht van dingen samen doen. Want resultaten behalen, dat doen we samen... Samen met u!

Volgens George is het grootste geheim je persoonlijkheid. Wie ben je en hoe kom je over? Straal je zelfvertrouwen uit, dan ben je authentiek. Klinkt logisch, maar kun je dat leren? Kun je leren meer zelfvertrouwen uit te stralen, je comfortabel te voelen in oncomfortabele situaties? Volgens George wel, maar niet alleen. Je hebt iemand nodig die jou kan laten zien hoe jij overkomt op anderen. Die jou laat ervaren welke elementen in je houding en gedrag voor of tegen je werken. Ondernemers zeggen vaak dat een deal is afgeketst op de prijs, maar is dat zo? Is dat niet een makkelijk excuus, omdat we eigenlijk niet in staat waren de klik te maken of de ander positief te beïnvloeden? Hebben we het lef om te vragen of het enkel de prijs was of dat het misschien toch iets te maken had met ons als persoon? Meestal niet. We blijven binnen ons comfort en zullen proberen het de volgende keer anders te doen. Terwijl we dan niet leren hoe dat anders moet. Dit kost veel tijd en energie. Bespaar jezelf dit door de juiste strategieën toe te passen en te leren hoe je anderen kunt beïnvloeden in plaats van overtuigen. Als jij wilt groeien, moet je bereid zijn uit je comfortzone te stappen. Voor ondernemers met lef organiseren we op 15 oktober aanstaande een seminar over succes en strategieën. Geen smoesjes meer. Bedenk: ‘Als jij niet weet waar je over vijf jaar wilt staan, dan ben je al daar.’

Benieuwd wat wij voor u kunnen betekenen? Bel met SBA flex op 013 - 464 89 50 of kijk eens op www.sbaflex.nl

Boogschutterstraat 5, 5015 BX Tilburg

T +31 (0)13 464 89 50

www.sbaflex.nl

Marion Neggers. Directeur That’z Why.

Meeting Management SPECIAL

Meeting Management

PERSOONLIJK CONTACT

Veranderende werkstijlen, drukke agenda’s en de groeiende noodzaak tot samenwerking vergroten de behoefte aan efﬁciënte en succesvolle vergaderingen en zakelijke bijeenkomsten. Persoonlijk contact is en blijft de meest essentiële vorm van communicatie, zowel intern als extern. Meetings brengen mensen bij elkaar, bieden een platform om kennis en ervaringen te delen en te netwerken. Elkaar ontmoeten kan bijvoorbeeld tijdens netwerkborrels, in conferentieoorden, tijdens een etentje of in een vergaderzaal. �

Snelheid

SNELLER DAN HET LICHT

Alles moet snel, dus ook de verbinding met het draadloos netwerk. Voor de locatie van een zakelijke bijeenkomst is het dus van belang een gratis razendsnelle en betrouwbare internetverbinding te hebben. En daarnaast een grote bandbreedte, aangezien tegenwoordig iedereen gemiddeld zeker twee draadloze apparaten bij zich heeft. �

Beleving

DOE MAAR ONGEWOON

De keuze voor een zakelijke bijeenkomst wordt steeds vaker bepaald door de behoefte aan een ongewone en unieke belevenis. Niet-traditionele ruimtes zijn erg geliefd, omdat zij inspireren voor creatieve ideeën. Locaties die een totaalpakket kunnen bieden met goed eten, avontuurlijke activiteit en unieke vergaderruimtes hebben een groot voordeel. �

REGIO BUSINESS | SEPTEMBER/OKTOBER 2015

CĲFERS

Cijfers

IN DE REGIO

GROOTSTE AUDITORIA (SEATS)

1. Congrescentrum 1931, ’s-Hertogenbosch

2.000

2. Van der Valk Hotel, ’s-Hertogenbosch-Vught 400 3. De Ruwenberg, Sint-Michielsgestel BEURS VENUE

250

1. Brabanthallen, ’s-Hertogenbosch

> 44.000 m2

2. Autotron Rosmalen

> 15.000 m2

3. Koepelhal Tilburg

> 5.500 m2

GROOTSTE HOTELS (AANTAL HOTELKAMERS)

Groen & gezond

APPELTJE VOOR DE DORST

Milieuvriendelijk en maatschappelijk verantwoord ondernemen is voor veel bedrijven steeds belangrijker. Recyclebare naambadges, minimale aantallen papieren hand-outs en water in karaffen zijn al aanwezig bij hedendaagse meetings. Ook is er een duidelijke toename in het aantal aanvragen voor gezonde en gevarieerde catering voor zowel vergaderingen als sociale events. Er wordt steeds vaker nagedacht over voeding die gezond is, maar ook een toegevoegde waarde heeft voor de meeting. Brainfood is erg in opkomst. �

1. Van der Valk Hotel, Gilze-Tilburg

210

2. De Ruwenberg, Sint-Michielsgestel

196

3. Golden Tulip Hotel Central, ‘s-Hertogenbosch 125 AANTAL HOTELKAMERS Totaal in Brabant:

> 10.000

ZAKELIJKE OVERNACHTINGEN EERSTE KWARTAAL 2015 1. Noord-Holland: 2. Zuid-Holland: 3. Noord-Brabant:

1.410.000 660.000 390.000

(Bron: conventionbureaubrabant.nl/CBS)

Hybride

IN REAL LIFE

Er is een grote toename van videoconferenties en livestreaming, gecombineerd met fysieke meetings. Ook de meetingindustrie wordt steeds meer hybride. Het menselijk contact en het bereiken van deelnemers worden zo in stand gehouden en zelfs vergroot, terwijl er gelijktijdig bespaard kan worden op reisen verblijfkosten. �

REGIO BUSINESS | SEPTEMBER/OKTOBER 2015

OISTERWIJK

IN HET BOURGONDISCHE HART VAN OISTERWIJK Hotel de Leijhof heeft een ideale ligging, midden in Brabant. Het wordt omgeven door een tuin met eeuwenoude bomen en heeft aan de achterzijde een rustig gelegen terras. Het hotel beschikt over 55 hotelkamers en 9 conferentiezalen. Zo kunt u genieten van onze hotelarrangementen en is de locatie daarnaast zeer geschikt voor meerdaagse bijeenkomsten.

OVERNACHTEN

LUNCHEN & DINEREN

VERGADEREN

FEESTEN

Meer informatie? Heusdensebaan 7 | 5061 PM Oisterwijk | info@leijhof.nl | +31(0)13 523 1123

www.leijhof.nl

Volg ons!

IN DE NATUUR, NATUURLIJK! U bent bij ons 7 dagen per week van harte welkom

Guldenberg 12 5268 KR Helvoirt

T: +31 (0) 411 – 642424 F: +31 (0) 411 – 642432

E: info@guldenberg.nl I: www.guldenberg.nl

MEETING MANAGEMENT SPECIAL

Een haakje aan elke kapstok

Open je ogen TEKST GERDA BAEYENS FOTOGRAFIE MARJO VAN DE PEPPEL

‘Guldenberg heeft de perfecte cocktail om gasten te bedienen, dus waarom zou je die enkel overdag en tijdens de week serveren?’ De vraag is retorisch, want van meet af aan koos Jan Witmer resoluut voor de verbreding.

Recente verbouwing

‘Natuurlijk vinden onze gasten hier alle gewenste functionaliteiten zoals gratis wifi via een snelle glasvezelverbinding. Maar daarnaast bieden we hen ook de eigenheid van dit hotel. In het vernieuwde Guldenberg gaan we voor beleving in plaats van functionaliteit. Rust, stilte, natuur, kunst en cultuur; we hebben alle ingrediënten in huis om die beleving waar te maken.’ ‘Met de recente verbouwing is daar nog een belangrijk ingrediënt aan toegevoegd: bourgondisch genieten’, stelt Bob van Kuijck, CMN Groep. ‘Het uitgangspunt was dat het in de brasserie goed toeven moest zijn. Met goed eten en goed drinken. In die opzet zijn we denk ik ruimschoots geslaagd. Zelfs in die mate dat we overwegen om de brasserie separaat in de markt te zetten.’

Van Gogh en Bosch

Met open blik bouwt hij sinds zijn aantreden in 2006 aan de toekomst van het hotel. Een toekomst waarin de zakelijke gast geleidelijk aan hand in hand gaat met de recreant. Met een nieuw logo, een nieuwe website, opgefriste kamers en bovenal een prachtig nieuwe brasserie, werd in samenwerking met de CMN Groep recent een belangrijke stap in dit proces gezet. ‘Plafonds zijn er om doorbroken te worden en de CMN Groep maakte dat mede mogelijk’, aldus Jan, directeur bij Guldenberg.

Deur naar de toekomst

‘Meeting management betekent dat je ontmoetingen in de breedste zin van het woord faciliteert. Althans zo zie ík het. Waarom dus al het moois dat dit hotel annex omgeving te bieden heeft, voorbehouden aan de zakelijke markt? Een accommodatie als deze verdient het dat alle faciliteiten optimaal benut worden. Het verdient het om 24/7 open te zijn. Voor elk type bezoeker. Open je ogen voor de rest van de markt. Op die manier open je ook de deur naar de toekomst.’

Naast een grotere lokale, regionale en nationale verankering wil directeur Witmer ook focussen op de internationale gast. ‘Ik denk bijvoorbeeld aan gasten op doorreis en gasten die deelnemen aan culturele evenementen zoals het Jheronimus Bosch 500 of Van Gogh Helvoirt. We proberen aan elke kapstok een haakje te hebben’, zegt hij enthousiast. �

Guldenberg Guldenberg 12 5268 KR Helvoirt T 0411-642424 E info@guldenberg.nl I www.guldenberg.nl

REGIO BUSINESS | SEPTEMBER/OKTOBER 2015

MEETING MANAGEMENT SPECIAL

Met de gepaste uitstraling

In het hart van Goirle Bij Cultureel Centrum Jan van Besouw kunt u terecht voor theater en horeca, maar daarnaast is het een uitstekende locatie voor een zakelijke bijeenkomst, symposium, evenement, beurs of feest. ‘Een bijeenkomst verzorgen wij graag geheel op maat; of het nu gaat om een vergadering met acht personen of een bedrijfsfeest voor 600 gasten’, aldus horeca- en salesmanager Camille Seebregts. Het centrum is gevestigd in een prachtig monumentaal gebouw, een voormalig klooster/schoolgebouw in het hart van Goirle. ‘We beschikken over een moderne theaterzaal met 387 stoelen, een monumentale kapel, een sfeervolle foyer, die ook als receptieruimte en restaurant gebruikt kan worden en maar liefst veertien grote en kleinere vergaderruimten’, vertelt Camille.

Ook alle faciliteiten op het gebied van licht en geluid zijn bij Cultureel Centrum Jan van Besouw aanwezig. ‘Hierdoor kunnen we een evenement op niveau en met de gepaste uitstraling verzorgen. Daarnaast kan ons horecateam zowel zorgen voor een verrassend koffiebuffet als een gezonde lunch of een uitgebreid diner. Alles is mogelijk!’ �

Cultureel Centrum Jan van Besouw Thomas van Diessenstraat 1 5051 RJ Goirle T 013-5343400 E verhuur@janvanbesouw.nl I www.janvanbesouw.nl

MEETING MANAGEMENT SPECIAL

Nieuwe geschiedenis schrijven

Voor oude liefdes en nieuwe vriendschappen TEKST GERDA BAEYENS FOTOGRAFIE MARJO VAN DE PEPPEL

Symbolischer kan bijna niet: exact een jaar nadat Kasteel Maurick noodgedwongen de poorten sloot en couverts werden opgeborgen, tekenden de nieuwe eigenaars Klaas van Leengoed en Niek van Lieverloo de huurovereenkomst. Samen schrijven ze de volgende bladzijdes van het Maurick-verhaal. Dat de heropening veel mensen met vreugde vervult, blijkt ook tijdens dit gesprek. Onaangekondigd dient zich namelijk een Engelstalige bezoeker aan. De man vertelt hoe hij zeven jaar geleden een receptie in het kasteel had, recent hoorde over de nieuwe start en daarom - gewapend met zijn camera - alvast een kijkje komt nemen. Dat er vanaf 5 september opnieuw binnen de eeuwenoude muren gedineerd kan worden, vindt hij dan ook ‘very exciting’.

Vroegtijdige vuurdoop

‘Niet alleen wij geloven in Maurick’, zegt Klaas. ‘Dat hebben we de afgelopen tijd meer dan eens ervaren. Want hoewel we op 5 september officieel de deuren geopend hebben, hebben we te midden van de verbouwingswerkzaamheden al een condoleancereceptie en een bruiloft geherbergd. Het eerste op uitdrukkelijk verzoek van de familie, het tweede omdat het bruidspaar te maken had met een overboeking. Een vroegtijdige vuurdoop die perfect is verlopen. Dat we voor de komende maanden al 58 boekingen hebben staan, toont hoe graag men wil dat het kasteel weer open is.’

Culinaire top

‘Van oudsher komt men hierheen voor het goede eten. Met chef-kok en mede-eigenaar Niek van Lieverloo, wordt het culinaire topniveau méér dan gehandhaafd’, stelt Klaas. ‘Bij Niek gaat het bovendien om

veel meer dan het gerecht zelf. Omdat het gebouw zich niet leende voor een open keuken, bedacht hij bijvoorbeeld de chef’s table. Gezeten tussen de potten en pannen, hebben gasten op die manier toch voeling met de (hectiek van) de keuken.’

In fases

‘Op de bovenverdieping van het poorthuis lenen twee compleet vernieuwde, stijlvolle zalen zich voor zakelijke vergaderingen of private dining. In de Orangerie kunnen 200 tot 400 gasten terecht voor feestjes, congressen of grootschalige bijeenkomsten. En in de Hendrik van Maurick, het vernieuwde restaurant, kan men aanschuiven voor stijlvolle, ambachtelijke gerechten met de vertrouwde Maurick-kwaliteit. In mei 2016 begint de tweede fase van het renovatieproces. Dan wordt het kasteel zelf aangepakt en komt er ook een brasserie. Kortom, Niek en ik willen er alles aan doen om Kasteel Maurick nog meer van en voor deze regio te maken.’ �

Niek van Lieverloo en Klaas van Leengoed

Kasteel Maurick Maurick 3 5261 NA Vught T 073-2048028 E info@kasteel-maurick.nl I www.kasteel-maurick.nl

REGIO BUSINESS | SEPTEMBER/OKTOBER 2015

MEETING MANAGEMENT SPECIAL

Unieke locaties en onontdekte mogelijkheden

Brabant, waar meetings betekenis krijgen en een belevenis worden Op zoek naar een locatie, accommodatie of leverancier in Brabant voor een vergadering of evenement? ‘Wij maken van een zakelijke bijeenkomst een echte belevenis’, aldus Helga Aerssens, manager marketing, communicatie en relatiebeheer bij Convention Bureau Brabant. Brabant biedt als gastvrije en innovatieve regio in Nederland een keur aan congresen evenementenlocaties, verblijfsaccommodaties en professionele toeleveranciers voor de zakelijke toerist. ‘Als marketing- en promotieorganisatie helpen wij je bij het vinden van een geschikte locatie voor een vergadering of congres. We vragen offertes voor je op, doen op maat gemaakte voorstellen en verzorgen locatiebezoeken. Hierdoor wordt het oriëntatietraject een-

voudig, efficiënt en overzichtelijk’, licht Helga toe.

Helga Aerssens en Marieke Hendriks

en zorgen ervoor dat iedere vergadering, seminar of saleskick-off de gewenste betekenis krijgt’, vertelt Marieke Hendriks, manager sales, promotie & acquisitie. ‘Voor het slagen van een event is het van belang dat het een blijvende indruk achterlaat bij de deelnemers, door bijvoorbeeld een originele insteek of bijzondere activiteit.’ �

Gewenste betekenis

‘Wij kunnen een bedrijfsbezoek organiseren in de Agrofood Capital voor commerciële bedrijfstakken of de mogelijkheid bieden tot het delen van kennis in de Brainportregio voor de academische wereld. We bieden je regionale inhoudelijke relevantie voor je bijeenkomst, verbinden vraag en aanbod

Convention Bureau Brabant Markt 77 5200 BA ‘s-Hertogenbosch T 073-7820200 E info@conventionbureaubrabant.nl I www.conventionbureaubrabant.nl

Eén van de weinige experts

Culinaire rondleiding Na een carrière als divisiemanager in de gezondheidszorg startte Ed (Eduardo) Baten in 2004 Pura Passione. Hij volgde de opleiding Gastronoom Sommelier aan de Academie voor Gastronomie en de Italiaanse sommelieropleiding van de AIS. Door deze combinatie is Ed één van de weinige experts op het gebied van Italiaanse wijnen en de wijn-spijs combinatie. ‘Pura Passione organiseert wijn-spijs evenementen tot 100 personen. Ik werk daarvoor samen met verschillende restaurants, koks en delicatessenzaken’, vertelt Ed Baten. Hij importeert zelf Italiaanse BIO wijnen en ook verschillende producten zoals olijfolie en truffel. ‘In 2014 is onze olijfolie zelfs geprezen tot de beste van dat jaar.’

REGIO BUSINESS | SEPTEMBER/OKTOBER 2015

Ed Baten

Italië en een masterclass Spaanse wijnen behoren tot de mogelijkheden. Geniet van topwijnen en passende hapjes. ‘Ook voor een wijnproeverij aan huis, in het bedrijf of voor recepties en bedrijfsfeesten kun je bij Pura Passione terecht’, sluit Ed enthousiast af. �

Topwijnen

Voor de echte wijnliefhebber organiseert Pura Passione diverse masterclasses. ‘Zo’n masterclass is een culinaire rondleiding door Europa onder leiding van een gastronoom sommelier (wijn-spijs specialist)’, licht Ed toe. Een masterclass Italiaanse BIO wijnen, een masterclass Grande Cru en DOCG wijnen uit Frankrijk, Spanje en

Pura Passione Vini D’Italia Ploegveld 47 5261 GD Vught T 06-51222009 E info@pura-passione.nl I www.pura-passione.nl

FLETCHER HOTELS IN ‘S-HERTOGENBOSCH

GERENOVEERDE KAMERS

TERRAS AAN HET WATER

NIEUW

• • • •

Concurrerende hotelprijzen 365 dagen ontbijt - lunch - diner Bedrijfs BARBECUE tot 500 gasten 11 zalen tot 500 gasten

• • • •

Zakelijk meetingpoint aan snelweg A2 Groot terras aan Rosmalense plas Gratis parkeren Gratis WiFi (ook op het terras)

Burg. Burgerslaan 50 | 5245 NH | Rosmalen-‘s-Hertogenbosch +31(0)73 - 521 91 59 | info@fletcherhotelshertogenbosch.nl www.fletcherhotelshertogenbosch.nl

15-00819 Zakelijk-Advertentie-sHertogenbosch Regio Business-215x285.indd 1

22-06-15 11:31

Ons mooie uitzicht ligt mooi uit het zicht Een vergader-omgeving in de beslotenheid van een landgoed. Met een royaal terras én keuze uit meer dan twintig vergaderzalen die van alle gemakken zijn voorzien is Landgoed De Rosep dé congressen vergaderaccomodatie bij uitstek. Geniet in het Rosep-restaurant van smaakvolle, klassieke en eigentijdse (streek)gerechten. Ook voor uw feest of event tot 300 personen bieden wij uitkomst. Daarnaast beschikken wij over een luxueus wellness centre met zwembad, hot whirlpool, diverse sauna’s, fitnessruimte en Turks stoombad om uw verblijf nog aangenamer te maken. Kortom, de perfecte locatie om ongestoord te vergaderen en te verblijven.

Green Key certificering GOUD

Oirschotsebaan 15 | 5062 TE Oisterwijk | +31 (0)13 523 21 00 | info@rosep.com | www.rosep.com

SPM SHOETERS BUSINESSCLUB In de dynamische wereld van de basketballsport biedt SPM Shoeters Den Bosch een uniek platform voor topsport, maatschappelijk initiatief en natuurlijk – zakendoen. SPM Shoeters staat u graag te woord om te kijken of ons productportfolio aansluit op uw zakelijke wensen en doelstellingen. Of u nou op zoek bent naar een uitbreiding van uw netwerk, een effectieve manier om uw naamsbekendheid te vergroten, een podium voor marketingacties óf een mooie aanvulling op uw vergaderen trainingsruimtes, SPM Shoeters Den Bosch heeft het in huis. SPM Shoeters Den Bosch werkt graag aan duurzame relaties. Daarom staat de vraag ‘Wat wilt ú?’ bij ons tijdens kennismakingsgesprekken centraal. Vanuit die basis kijken we naar de mogelijkheden. SPM Shoeters Den Bosch biedt namelijk graag maatwerk, geheel aansluitend op de wensen van onze relaties. Voor het komend seizoen staat de Businessclub in het teken van ‘verbinden’ wat betekent dat wij samen met onze leden er alles aan zullen doen om u met elkaar in verbinding te brengen.

ZAKEN DOEN & TOPSPORT BEDRIJVEN VERBINDEN DUURZAME RELATIES 2015 LANDSKAMPIOEN BENT U GEÏNTERESSEERD NAAR DE MOGELIJKHEDEN? NEEM DAN CONTACT OP MET JAN WILLEM SCHEFFERS VOOR EEN AFSPRAAK MOBIEL: 06 81 95 51 88 OF PER E-MAIL: JWSCHEFFERS@SPMSHOETERS.NL

150828_Advertentie_Regio_Business_Winner.indd 1

31-8-2015 11:40:17

Sport op je bord! Het bedrijvenpaviljoen is de komende editie nieuw bij de Croy Grote Prijs van Brabant. Het biedt de kleinere bedrijven, mkb, zzp-ers, wielerclubs en -liefhebbers de mogelijkheid in een Brabantse ambiance kennis te maken met het internationale veldrijden en gelijktijdig andere bedrijven en de coureurs en oud-coureurs te ontmoeten. Ook is er de mogelijk voor grotere bedrijven klanten, relaties en personeel uit te nodigen.

t e e M et e r G at &E

NIEUW: HET BEDRIJVENPAVILJOEN DINEREN, NETWERKEN EN DE VELDRIT GROTE PRIJS VAN BRABANT! MEER WETEN? KIJK OP WWW.VELDRIT-GPB.NL

De kosten voor dit evenement zijn â&#x201A;Ź 65 p.p. inclusief eten en drinken (tafels van 4 of 8 personen). Tevens heeft u de mogelijkheid om bij binnenkomst van dit paviljoen een banner te plaatsen, in de speciaal daarvoor ingerichte ruimte.

EDUCATIE

Tijd om naar de toekomst te kijken

Onbegrensde mogelijkheden Vanaf 31 augustus heet het Koning Willem I College in ‘s-Hertogenbosch de studenten welkom in een land. Een land met een vlag, een kaart, ereburgers en een krant. ‘Met een nieuwe identiteit zijn we dit schooljaar niet alleen begonnen met een nieuw logo, een nieuwe huisstijl, nieuwe fotograﬁe, maar ook met een nieuwe website en een eigen app’, vertelt Jeanette van Dijk, verantwoordelijk voor PR & Communicatie bij Koning Willem I College. Het Koning Willem I College in ‘s-Hertogenbosch is een Regionaal Onderwijs Centrum voor mbo, vavo en educatie. Al 25 jaar een innovatief college, met vernieuwende opleidingen. ‘Met deze 25 jaar achter ons liggend, is het nu tijd om naar de toekomst te kijken. En daar past volgens ons een nieuwe identiteit en huisstijl bij. De nieuwe identiteit is bedacht en gemaakt in samenwerking met reclamebureau KesselsKramer. De experimentele cultuur die er in ons college heerst lag eraan ten grondslag’, aldus Jeanette. Het Koning Willem I College is namelijk meer dan een school; het is een plek met een eigen restaurant, een garage, een kapper, een bank, een theater en een supermarkt. Een plek waar zo’n 13.000 studenten vanaf dag één dingen leren door te oefenen in echte situaties.

Vanaf dag één aan de slag Op een eigen manier

‘Laten we eerlijk zijn, we zijn natuurlijk niet écht een land; we zijn een school. Maar wel eentje die op een eigen manier tegen de wereld aankijkt. Met een eigen cultuur, een eigen plek en een eigen, moderne manier van lesgeven. Bovendien lopen hier

De nieuwe website van Koning Willem I College

elke dag duizenden mensen rond die hier eten, werken en studeren. Vandaar dat we de studenten vanaf nu welkom heten in een land’, vervolgt Jeanette. ‘Een land zonder grenzen en met onbegrensde mogelijkheden. Een plek waar dingen kunnen en waar altijd iets gebeurt. We houden namelijk niet van afwachten, we houden van proberen en experimenteren. Leren door dingen te ervaren. Door gewoon vanaf dag één aan de slag te gaan. Daarom hebben we hier zoveel faciliteiten. Zo leiden we mensen op die zelf iets kunnen bedenken, en het

vervolgens ook zelf kunnen doen. Vakmensen die goed voor zichzelf en voor de wereld om ons heen zorgen.’ �

Koning Willem I College Postbus 122 5201 AC ‘s-Hertogenbosch T 073-6249696 E je.vandijk@kw1c.nl I www.kw1c.nl

REGIO BUSINESS | SEPTEMBER/OKTOBER 2015

BOB DEBAT

Industriële robotisering

Smart Industry: gouden kans of grote bedreiging? TEKST LINDA GROOTHUIJSE FOTOGRAFIE MARJO VAN DE PEPPEL

De razendsnelle ontwikkeling van robotica, sensortechnologie en 3D-printen maakt duidelijk dat Smart Industry een feit is. Deze nieuwe productiewijzen bieden mogelijkheden om snel en ﬂexibel te reageren op veranderingen in de markt, zorgen voor een kosteneffectieve productie van kleine oplages en creëren producten geheel naar wens van de klant. Ook vraagt Smart Industry om een verschuiving van de arbeidsmarkt: er zijn immers andere competenties van het personeel nodig. Wat betekenen deze ontwikkelingen voor de business en bedrijfsvoering van ondernemers? Gespreksleider Bert Damen vraagt het de tien deelnemers aan het BOB Debat.

Het debat vindt plaats op een toepasselijke locatie: de SPARK Campus, kraamkamer voor innovatie voor de gebouwde omgeving. Sinds anderhalf jaar is gastvrouw Cassandra Vugts verantwoordelijk voor de ontwikkeling van de campus. Ze vertelt meer over deze proeftuin: ‘SPARK is gevestigd op de werf van initiatiefnemer Heijmans in Rosmalen. Daarnaast zijn er

REGIO BUSINESS | SEPTEMBER/OKTOBER 2015

nog vier andere founding fathers bij ons innovatiecentrum betrokken: de gemeente ‘s-Hertogenbosch, Provincie Noord-Brabant, Avans Hogeschool en de TU Eindhoven. We hebben één gezamenlijk doel: een netwerk en ecosysteem ontwikkelen, waar mensen uit verschillende sectoren en disciplines elkaar weten te vinden en samen tot vernieuwing komen.’

Co-creatie

Gespreksleider Bert is benieuwd in hoeverre SPARK zich met Smart Industry bezighoudt. Cassandra antwoordt: ‘In grote mate; de kruisbestuiving tussen hightech en bouw wordt immers steeds belangrijker. Robotisering is daar een voorbeeld van, maar ook 3D-printen op grote schaal. De vraag naar nieuwe materialen stijgt hier-

Arno van den Akker, Van den Akker Engineering

Cassandra Vugts, SPARK

door.’ Daarnaast noemt de kwartiermaker nog een belangrijke ontwikkeling: de digitale wereld die steeds meer de fysieke wereld binnentreedt. ‘Steden worden van sensoren voorzien die big data gaan genereren. Beide werelden hebben elkaar hard nodig om tot verandering te komen.’ Volgens Cassandra ontstaat innovatie voornamelijk door co-creatie. Ze haalt het voorbeeld van de glowing lines op de Weg van de Toekomst in Oss aan. Dit project is onderdeel van Smart Highway, een samenwerkingsverband tussen Heijmans en kunstenaar Daan Roosengaarde. ‘Esthetiek wordt belangrijker. Kunstenaars bieden een vernieuwende blik, die andere oplossingen levert. Er komen steeds meer creatievelingen en uitvinders op ons pad, die we in een labsetting met bedrijven bijeen willen brengen.’ Volgens Gerard de Leede, Chief Technology Officer van Heijmans, past deze stap in de ambitie van het bouwconcern om zich te ontwikkelen tot een kennisbedrijf. ‘Wij zien concrete kansen in het aanbieden van kennis en technologieën. Zo kijken we vanuit onze betrokkenheid bij de utiliteitsbouw naar smart cleaning. Het schoonmaken kan worden verbeterd door sensoren te gebruiken: wanneer is een kamer vuil of moet er een prullenbak worden geleegd? Daarmee zijn veel tijdswinst en kostenbesparingen te behalen.’

niet te stoppen; daar kun je als ondernemer niet omheen. Het is eerder de schoonmaker die zich zorgen moet maken over zijn baan.’ Erik Seijner, product manager bij Isotron, een bedrijf dat elektronische automatiseringscomponenten en -systemen aan de industriële sector verkoopt, reageert: ‘Als iemands baan wordt overgenomen door een robot is die persoon niet echt overbodig; er komt namelijk dan een persoon vrij die weer iets belangrijkers kan doen.’

Mens vs robot

‘Maar wat kun je als eigenaar van een schoonmaakbedrijf met deze ontwikkelingen?’, wil Bert weten. Volgens Maarten van Teeffelen, specialist in 3D-oplossingen en eigenaar van CNC-Consult & Automation en Brilliant Technology, is stilstaan geen optie: ‘De technologische verandering is

Werk slimmer, niet harder Ook volgens Perry Verberne, directeur van Van Beek Schroeftransport, is de menselijke factor niet zomaar uit te vegen: ‘Automatiseren waar mogelijk, ambachtelijk waar nodig’, zo luidt het credo van ons bedrijf. Vakkennis blijft naar mijn mening onvervangbaar.’ Bert is benieuwd: vernietigt of biedt Smart Industry juist werkgelegenheid? Manfred reageert: ‘Het valt niet te ontkennen dat door bijvoorbeeld Uber en Airbnb maatschappelijke spanningen ontstaan: deze innovaties hebben voor wereldwijd ingrijpende gevolgen binnen de taxi- en hotelwereld gezorgd.’ Gerard vult aan: ‘Wat uiteindelijk het netto/brutto verschil zal zijn voor de BV Nederland, durf ik niet te voorspellen. Maar dat het soort werkgelegenheid gaat veranderen staat vast. Er is behoefte aan andere skills. Onze medewerkers zullen bijvoorbeeld meer robots gaan bedienen en servicen in plaats van bouwwerkzaamheden uitvoeren.’ Perry stelt: ‘Het veranderingsproces is vaak ingewikkelder

Maarten van Teeffelen, CNC-Consult & Automation

Adviezen van de deelnemers: Gerard de Leede: ‘Geef ruimte aan living labs om nieuwe mogelijkheden te onderzoeken.’ Maarten van Teeffelen: ‘Smart Industry is een middel en geen doel. Grijp je kans om daarmee je bedrijf opnieuw in te richten.’ Perry Verberne: ‘Robotisering is een middel om je productie efficiënt te vergroten, maar je hebt ook mensen met vakkennis en ambachtelijkheid nodig.’ Berry Hendriks: ‘Keep it simple. Pluk het laag hangende fruit.’ Alma Krug: ‘Een droom begint met een stip aan de horizon. Zet kleine stapjes, die je kan bereiken door lef te tonen.’ Xxxx Henk Kiela: ‘Je hebt andere partijen nodig om maatschappelijke en technologische uitdagingen aan te gaan.’ Manfred van Kalkeren: ‘Zorg dat je je bedrijf wendbaar en flexibel inricht, zodat je kan inspelen op de snelle veranderingen in de markt.’ Arno van den Akker: ‘Er is behoefte aan een soepelere regelgeving om innovaties van de grond te krijgen.’ Erik Seijner: ‘Speel in op de trends van vandaag de dag, maar durf ook een visie te hebben. Werk slimmer, niet harder!’ Cassandra Vugts: ‘Kennis en ervaring uitwisselen is nuttig. Maar om concrete stappen te maken moet je niet alleen praten, maar vooral ook doen!’

REGIO BUSINESS | SEPTEMBER/OKTOBER 2015

Manfred van Kalkeren, Heurkens & van Veluw Metaalindustrie

Berry Hendriks, CyBe Construction

Alma Krug, Heijmans

dan de software die er voor nodig is.’ Henk Kiela, lector Engineering Mechatronics and Robotics bij Fontys Hogeschool Eindhoven, pleit voor de toepassing van een meer toegankelijke techniek. ‘Het is een keuze in de robotindustrie: blijven we zaken ingewikkeld maken en denken dat we hiervoor een ander soort medewerkers nodig hebben? Of zijn we in staat om een ontwikkeling vanaf de werkvloer op gang te brengen en de techniek gebruikersvriendelijk te maken net zoals bij een iPhone?’

denten Bouwkunde, Werktuigbouwkunde en Robotica voor afstudeerstages benaderd. Maar voor de 3D-betonprinter die we aan het ontwikkelen zijn, zoeken we vooral naar cross-overs. De printer wordt toegepast in het bouwproces. Daar heb je een denker én doener nodig.’ Perry sluit zich daarbij aan: ‘De juiste medewerkers zijn mensen die hun mouwen opstropen en handen vies durven te maken.’ Cassandra voegt daaraan toe: ‘Smart Industry gaat verder dan alleen techniek. Economiestudenten kun je bijvoorbeeld betrekken bij de ontwikkeling van nieuwe businessmodellen.’ Ook Maarten is er voorstander van om het bedrijfsleven meer bij het onderwijs te betrekken. ‘De uitwisseling van kennis en ideeën werkt als een katalysator.’ Henk vertelt: ‘De samenwerking met bedrijven gaat bij ons vaak verder dan een gastcollege. Er zijn clusters van bedrijven die een gedeelte van het onderwijs adopteren. Ze dragen deze gemeenschappelijke verantwoordelijkheid.’

in ons land geen sprake van kapitaalvernietiging. Als je nu de draad oppakt en gaat versnellen, heb je zelfs een voorsprong. We hebben meer ruimte om daadkrachtig te handelen.’ Maar moet je als ondernemer wel of niet op de Smart Industry trein springen? Erik noemt robotisering slechts een pleister op de wond. ‘Stijgende energiekosten, strengere wetgevingen, meer moeten produceren, zorgen voor minder uitval, imagoschade voorkomen; laat je hierdoor niet van de kaart brengen!’ Voor Manfred van Kalkeren, DGA van Heurkens & van Veluw Metaalindustrie, zijn automatisering en robotisering essentieel voor de bedrijfsvoering. ‘Wij zijn als toeleverancier gespecialiseerd in RVS plaat- en constructiewerk. Voor de crisis bestelde een klant bijvoorbeeld 100 frames. Na de crisis zit iedereen op zijn werkkapitaal en krijgen we 10 x 10 orders. Dan is het fijn als je dankzij nieuwe technieken in een korte tijd kleine series kan produceren.’ Enkele jaren geleden startte Manfred een soortgelijk bedrijf in Slowakije met eveneens zo’n 100 medewerkers in dienst. ‘Slowakije werd destijds gezien als een lageloonland. Maar daar is nu ook geen sprake meer van wegens de loonstijgingen. Dus moet je op zoek naar een alternatief.’ Ook Maarten signaleert bij zijn klanten dat er steeds meer werk terugkomt uit lageloonlanden. ‘Dankzij de inzet van robotisering kun je het proces goed inrichten en optimaliseren. Hierdoor kun je concurreren met lageloonlanden.’

Mouwen opstropen

‘Heeft Brabant wel voldoende talent om in te spelen op de nieuwe gevraagde competenties?’, vraagt Bert zich af. Arno van den Akker, eigenaar van Van den Akker Engineering, maakt zich daar zorgen over. ‘We presteren goed als kenniseconomie. De TU Eindhoven is bijvoorbeeld wereldkampioen robotvoetbal. Het is jammer om te zien dat zoveel getalenteerde studenten vanuit ‘de slimste regio’ richting buitenland vertrekken.’ Hij pleit voor een betere regionale samenwerking. ‘Als we geen verbindingen gaan leggen, lopen we achter’, aldus Arno. Henk houdt zich onder meer bezig met de vraag hoe het onderwijs over vijf jaar moet zijn ingericht. ‘We willen mensen opleiden voor banen van de toekomst, niet voor banen die zijn verdwenen. Fontys Eindhoven is bijvoorbeeld bezig met het ontwikkelen van de tweejarige minor Robotica. Ik heb de hoop en verwachting dat dit een volledige opleiding gaat worden.’ Berry Hendriks, founder en eigenaar van de start-up CyBe Construction, loopt tegen de uitdaging aan dat het lastig is om allround medewerkers en stagiair(e)s te vinden. ‘We worden regelmatig door stu-

REGIO BUSINESS | SEPTEMBER/OKTOBER 2015

The most adaptive mind will survive Concurreren

Volgens Bert loopt Nederland met een dichtheid van 93 robots per 10.000 productiemedewerkers achter op het aantal robots: in Zuid-Korea is de dichtheid 437 en Duitsland 282. Arno reageert: ‘Ik zie hier een nieuwe trend ontstaan van tweedehands robots, waarin nieuwe software geïmplementeerd wordt.’ Henk vindt de huidige achterstand niet zo’n groot probleem. ‘Er is

Plumpudding

Perry is van mening dat je als ondernemer vooral de kansen van robotica moet zien. ‘Er ontstaan meer mogelijkheden om je bedrijfsproces te verbeteren. Zelf ben ik

Henk Kiela, Fontys Hogeschool

Perry Verberne, Van Beek Schroeftransport

een gebruiker van robotica; voorop lopen met de laatste trends is geen doel voor mij. Ik probeer onderscheidend te zijn door mijn klanten concurrerende producten te bieden. Daarvoor hoef ik zelf geen 3D-printer uit te vinden. Wel heb ik er eentje aangeschaft, zodat mijn medewerkers het denkproces achter deze techniek kunnen begrijpen.’ Volgens Alma Krug, Business Development Manager Heijmans Technology, kun je als bouwbedrijf in ieder geval niet achterblijven: ‘Dat de bouw gaat veranderen is voor mij geen vraag, maar een gegeven. Het is mijn persoonlijke motivatie om de traditionele bouw te doorbreken en creatief te zijn. Bijvoorbeeld door nieuwe materialen toe te passen, waarmee we geld kunnen besparen. Uiteindelijk willen we vernieuwende producten aan consumenten kunnen leveren. Daarmee kunnen wij ons als bouwconcern onderscheiden.’ In Nederland is Heijmans het eerste bouwbedrijf dat zich toelegt op de ontwikkeling van 3D-geprinte gebouwen, waaronder de bouw van het 3D Canal House in Amsterdam en MX3D: een metalen brug die geprint zal worden en geplaatst in het centrum van onze hoofdstad. ‘Dankzij ICT en robotica ontstaan nieuwe mogelijkheden op het gebied van vormgeving, materiaalgebruik, logistiek en veiligheid. Door te investeren in zulke projecten kunnen we ervaring opdoen én nieuwe business modellen ontwikkelen.’ Volgens Maarten is het creëren van verdienmodellen vaak een groot probleem. ‘Iedereen omarmt het 3D-printen, maar het is moeilijk een winstgevend verdienmodel rond te krijgen.’ Perry Verberne noemt het belangrijk dat innovaties ook vanuit de vraag gecreëerd worden. ‘Anders zakt het als een plumpudding ineen.’ Cassandra geeft een

voorbeeld: ‘De ambitie van de Provincie is om de komende tien jaar 100.000 huizen te laten bouwen. Als ondernemer kun je op deze concrete doelstelling handig inspelen.’ Alma vindt niet dat er altijd eerst een vragende partij moet zijn. ‘Kijk maar naar de iPhone. Deze innovatie is ook niet ontstaan vanuit de vraag van de consument.’

Gerard de Leede, Heijmans

Wereldkampioen robotvoetbal Financiering

Bert kaart een ander onderwerp aan: geld. ‘Hoe lastig is het om goede financiering te krijgen?’ Berry antwoordt: ‘We zijn er in geslaagd een 3D-printsysteem te ontwikkelen, bestaande uit materiaal, hardware en software, waarmee betonnen elementen te printen zijn. De doorontwikkeling van deze techniek wordt onder andere bekostigd middels subsidies. Daarnaast zijn we bezig met het bouwen van een goede businesscase. We hebben ervoor gekozen ons te richten op de bouw van printers, naast de techniek zelf toe te passen voor het vervaardigen van producten.’ Manfred vult aan: ‘Een bestaande machine aanschaffen is meestal geen probleem. Maar een investering bij de bank loskrijgen om een nieuw apparaat te ontwikkelen is lastiger.’ Gerard brengt tot slot nog een ander euvel ter sprake: de wettelijke regelgeving. ‘Na de ontwikkeling van het idee, de sociale acceptatie van burgers en het regelen van de financiering volgt aan het einde van de rit nog de politiek.’ Heijmans liep bijvoorbeeld tegen het probleem aan dat toen ze

Erik Seijner, Isotron een verplaatsbare woning hadden bedacht, er nog geen bestaande regelgeving voor mobiel onroerend goed was. ‘De regelgever moet inzien dat hij vooruitschrijdende technologie moet adapteren om voorop te kunnen lopen in de economie. Dat betekent ruimte geven aan proeftuinen, waar innovaties kunnen worden gedaan die regeltechnisch nog niet helemaal rond zijn. Zowel voor ondernemers als overheid geldt: the most adaptive mind will survive.’ �

Het volgende BOB Debat vindt plaats op donderdag 15 oktober en gaat over ketensamenwerking. Samenwerking in de keten heeft voordelen voor elke schakel, of toch niet? Bij ieder BOB Debat gaan zo’n acht eigenaren dan wel directeuren met minimaal tien medewerkers en twee specialisten uit de regio Noordoost-Brabant (’s-Hertogenbosch, Oss, e.o.) met elkaar in gesprek. Heeft u interesse in deelname? Stuur een e-mail naar annemiek@regio-business.nl.

REGIO BUSINESS | SEPTEMBER/OKTOBER 2015

EVENT

Strijd om de BOV Food to Fit Awards 2015

Prestigieuze prijs BOV trofee uitreiking 2014, met in het midden de winnaars Marian Wagemakers (Dalco Food) en Marc Duijzer (Care Culinair) Het winnen van de BOV heeft veel deuren geopend. Ons netwerk is in de laatste maanden ﬂink vergroot en we worden steeds meer gevraagd voor onze expertise binnen de (gezonde) voeding en (ouderen)zorg. Mede hierdoor hebben we onze portefeuille verder kunnen vergroten. Daarnaast is de Agrifood sector een sector die vol in ontwikkeling is. Hier plukken we nu letterlijk de vruchten van.’

Inschrijven

Voor de dertiende keer reikt JCI ’s-Hertogenbosch de BOV trofee uit aan de ondernemer met de Beste Ondernemers Visie. Dit jaar is er een samenwerking aangegaan met AgriFood Capital en zijn er drie awards te winnen in de categorieën Groot Zakelijk en Corporates, Klein MKB en Startups en de Food to Fit Award voor de beste innovatie op het gebied van voeding en gezondheid. In 2014 werd de prijs uitgereikt in de categorie Groot Zakelijk en Corporates aan Dalco Food uit Oss en in de categorie Klein MKB en Startups was de winnaar Care Culinair uit Waardenburg.

wel innovatief genoeg waren en of het ons niet te veel tijd zou kosten om met dit traject bezig te zijn. Net voor de sluiting van de inschrijving hebben we uiteindelijk besloten ons toch aan te melden.’

Winnaar

Vliegwiel

Marc Duijzer van Care Culinair vertelt over zijn ervaringen als winnaar van de BOV trofee: ‘Vorig jaar omstreeks deze periode hebben we te horen gekregen dat er een trofee uitgereikt zou worden voor de Beste Ondernemers Visie 2014 voor de meest innovatieve MKB-er of Start-up. Aangezien dit voor ons een prestigieuze prijs is, hebben we in eerste instantie overwogen ons niet in te schrijven. We vroegen ons af of we

REGIO BUSINESS | SEPTEMBER/OKTOBER 2015

Marc vervolgt: ‘Na inschrijving hebben we besloten dat we het traject zouden gebruiken als vliegwiel voor de verdere ontwikkeling van Care Culinair. We zijn nog verder in ons interne proces gedoken. Dit heeft geleid tot een pitch waarvan we nog steeds onderdelen gebruiken bij verschillende presentaties. Op 22 januari van dit jaar stonden we in de finale en mochten we de prestigieuze BOV | BePure Trofee in ontvangst nemen.

Veel publiciteit, een mooie bokaal en een stevige steun in de rug. Bent u in NoordoostBrabant degene met de beste visie op ondernemen in de agrifood? Of heeft u juist de meest innovatieve ideeën op het gebied van voeding en gezondheid? Schrijf dan nu in voor de BOV Food to Fit Awards 2015: een gezamenlijk initiatief van JCI ’s-Hertogenbosch en AgriFood Capital. De BOV Food to Fit Awards is een verkiezing; een vakjury beoordeelt de inzendingen op onder meer financieel draagvlak, bedrijfsvoering, duurzaamheid en innovatief vermogen. Dit jaar is gekozen voor een nieuwe opzet: voor het eerst wordt een tweedaags evenement georganiseerd! Op 16 oktober 2015 is de pitchdag voor de genomineerden en 21 januari 2016 is de finale. Aanmelden kan tot 20 september 2015. �

BOV Food to Fit Awards 2015 Postbus 11128 5200 EC ’s-Hertogenbosch E mail@besteondernemersvisie.nl I www.besteondernemersvisie.nl I www.foodtofit.nu