Slovensky Úvod: Milí čitatelia! Sme radi, že sa nám podarilo vydať už druhú publikáciu o Osadnom, ktorú si už môžu prečítať aj tí, ktorí nevedia po slovensky. Dočítate sa tu o zaujímavej histórii nańej obce a cirkevnej obce a bližńie sa zoznámite aj s unikátnou pamiatkou – kryptou vojakov z I. svetovej vojny, ktorá sa nachádza pod pravoslávnym chrámom. Veríme, že sa vám Osadné zapáči tak, že ho budete čím skôr chcieť navńtíviť a tým sa splní cieľ tejto publikácie. Prajeme vám príjemné čítanie. Peter Soroka
Polski Wstęp: Drodzy czytelnicy! Cieszymy się, że mamy możliwość przedstawienia Wam już drugiej publikacji o Osadne, którą mogą przeczytać i ci, którzy nie znają języka słowackiego. Znajdziecie tutaj ciekawą historię naszej miejscowości, cerkwi i zapoznacie się bliżej z unikalnym zabytkiem – kryptą żołnierzy z czasów I Wojny Światowej, która znajduje się pod cerkwią. Wierzymy, że Osadne zainteresuje Was na tyle, iż zechcecie go wkrótce odwiedzić i tym samym spełni się cel tej publikacji. Peter Soroka
English Introduction: Dear readers! We are glad to have succeeded in publishing of the second publication about Osadne. This time it can be read also by people who do not speak Slovak. Here, one can learn about the interesting history of our village and parish. The work brings you closer to a unique monument – the crypt of the World War 1 soldiers. These relics are situated under the Orthodox Church. We believe you will enjoy Osadne so much that you will long for calling on it as soon as possible. And thus the aim of this publication will be fulfilled. We wish you a pleasant reading. Peter Soroka
Poloha obce: Obec leží v severovýchodnej časti Nízkych Beskýd, v pramennej oblasti rieky Udavy 7 km od ńtátnej hranice s Poľskou republikou. Patrí do Sninského okresu v Preńovskom kraji. Stred obce leží v nadmorskej výńke 385 m. Povrch chotára je značne členitý.
História obce: Podľa niektorých prameňov siaha prvá zmienka o tejto obci do roku 1212. Podľa povesti tu vraj nejaký zbojník Telepa založil osadu a pomenoval ju po sebe. S touto dedinou možno stotožniť dedinu s názvom Filerova Voľa, ktorú nachádzame medzi susediacimi obcami
Położenie miejscowości: Miejscowość jest położona w północnowschodniej części Beskidu Niskiego, w dorzeczu rzeki Udawy, 7 km od granicy z Polską, w górzystym rejonie Preszowskim, na wysokości 385 m n.p.m. Historia miejscowości: Według niektórych źródeł, pierwsze informacje o tej miejscowości sięgają do roku 1212. Legendy wspominają żyjącego tutaj rozbójnika – Telepę, który założył osadę i nazwał ją swoim imieniem. Tę osadę kojarzymy ze wsią Filerova Vol’a, która leży wśród pobliskich miejscowości, przy czym nazwa Telepovce (nazwa Osadne - do roku 1948) pojawia się dopiero od XVII wieku. Filerova Vol’a to miejscowość założoną przez sołtysa (Filera) i osadników, na Wołoskim prawie (Vol’a). Jej powstanie datujemy przypuszczalnie na drugą połowę
The village location: The village is situated in the North-Eastern part of the Nízke Beskydy (The Mean Beskydy Mountains), a source area of the Udava River, 7 km from the state border with Poland. It belongs to Snina district in Preńov region. The centre of the village lies at sea level of 385 m. The superficial area of the village boundary is considerably diverse. History of the village: According to some sources, the first record of Osadne dates bade to 1212. Following the record, a highwayman Telepa founded a settlement and called it after himself. The settlement might be identified with the village Filerova Voľa, located among the neighboring villages. The name of his settlement as Telepovce (which was the name of Osadne by 1948) appeared by the 17th century. The name of the village Filerova Voľa was characteristic for a village found by „ńoltys“ (at
pričom názov Telepovce (to bol názov Osadného do roku 1948) sa vyskytuje až od 17. stor. Jej názov bol charakteristický pre dedinu založenú ńoltýsom (Filerom) a usadlíkmi podľa valańského práva (Voľa). Jej oficiálny vznik teda možno predpokladať na druhú polovicu 15., prípadne prvú polovicu 16. stor., avńak pred rokom 1543. Na základe výpisu z kroniky v Bratislave, bola obec založená až v roku 1639 pod názvom Telepouz. K tomu vńak treba povedať, že dedinu zrejme založil spomínaný zbojník a v 16. storočí sa do nej vo veľkej miere začali sťahovať Rusíni z centrálneho Uhorska, ktorý boli kvôli svojmu náboženstvu vytláčaní do Karpát. Dedina bola vtedy založená na územnom majetku Drugetovcov a od 17. storočia patrila Szirmayovcom. Keďže ju založili spomínaní Rusíni, bola
XV w., przed 1543 rokiem. Na podstawie wypisu z kroniki w Bratysławie, osada była założona dopiero w roku 1639 i nosiła nazwę Telepouz. W XVI w. zaczęli się do niej przeprowadzać Ruśini ze środkowych Węgier, którzy z powodów wyznaniowych byli wysiedlani do Karpat.
Osada została założona na ziemi należącej do rodziny Drugetów a od połowy XVII w. ziemia ta należała do rodziny Szirmay’ów. Zamieszkana przez Rusinów, którzy nie byli jeszcze w unii z Rzymem, osada była od początku
the time the founder of settlements of present Eastern Slovakia) Filer and by the settles according to the Wallachian Law (Voľa). So, it seems that the official beginning of Osadne dates bade to the second half of the 15th century, eventually the first half of the 16th century, but definitely before 1543. On the basis of the abstract from a chronicle in Bratislava it was only in 1639 when the village was founded under the name of Telepouz. There is a need to say it is highly probable that the village was founded by the highwayman and that in the 16th century Ruthenians from the Central Ugrian started to migrate here. Ruthenians were suppressed into the Carpathians because of their religion. At the time, the village was founded on the territorial property of the Drugets. From the 17th century it belonged to the Szirmays. Since the founders were Ruthenians, the village was an Orthodox one from the outset because
od svojho počiatku pravoslávna, lebo Rusíni eńte vtedy neboli v únii s Rímom. Za prvej eńte predmníchovskej Československej republiky tu bola postavená parná píla na spracovanie dreva, kde pracovalo až 100 robotníkov. Bol tu aj mlyn. V roku 1947 odińlo 21 rodín do ZSSR a po II. svetovej vojne odińli mnohí za prácou do Čiech. Od roku 1961 je v Osadnom Domov sociálnych služieb pre postihnutých, v ktorom je dnes okolo 70 klientov.
prawosławna. W czasach Republiki Czechosłowackiej zbudowano tartak, gdzie pracowało do 100 osób. Postawiono także młyn. W 1947 roku 21 rodzin odeszło do ZSRR, a po II Wojnie Światowej wielu znalazło pracę w Czechach. Od 1961 roku w Osadne działa Dom dla upośledzonych umysłowo, w którym mieszka około 70 osób. Zaludnienie w poszczególnych latach: W połowie XVII w. Telepovce były średniej wielkości osadą zasiedloną przez Wołosko – Rusińskich mieszkańców. Ich liczba zmniejszała się na przełomie XVII i XVIII ww. W roku 1715 stał tutaj młyn, 15 opuszczonych i 12 zamieszkanych domów. W roku 1787 było 60 domów i 512 mieszkańców. W roku
they were not in the Union with Rome at the time.
In the period of pre-Munich Czechoslovak Republic a steam saw for food processing was constructed here. About 100 workers were employed there. There was a mill, too. In 1947, 21 families left for the USSR. After the World War II a lot of people left for the Czech country. Since 1961, there has been a house of social cervices for the disabled in Osadne. About 70 clients live there now.
Počet obyvateľov v jednotlivých rokoch: V polovici 17, storočia boli Telepovce stredne veľkou dedinou s valańsko – rusínskymi obyvateľmi. Ich počet sa vńak na prelome 17. a 18. storočia podstatne znižoval. V roku 1715 tu bol mlyn, pätnásť opustených a dvanásť obývaných domácností. V roku 1787 tu bolo 60 domov a 512 obyvateľov. V roku 1828 je tu už 80 domov a 596 obyvateľov. V roku 1869 tu bolo 619 obyvateľov, v roku 1880, 523 obyvateľov, v roku 1890, 529 obyvateľov, v roku 1900, 723 obyvateľov, v roku 1910, 664 obyvateľov, v roku 1921, 568 obyvateľov, v roku 1930, 615 obyvateľov, v roku 1940, 692 obyvateľov, v roku 1948, 619 obyvateľov, v roku 1961, 570 obyvateľov, v roku 1970, 547 obyvateľov.. : . .
1828 – 80 domów i 596 mieszkańców. W latach: 1869, 1880, 1890, 1900, 1910, 1921, 1930, 1940, 1948, 1961, 1970 było odpowiednio: 619, 523, 529, 723, 664, 568, 615, 692, 619, 570, 547 mieszkańców.
Spis ludności w latach 1993 – 2002: Spis ludności w 1993 roku wykazał, iż piętnaście lat temu było już tylko 309 mieszkańców. Według narodowości – 99 % z nich stanowi ludność Rusińska, ale oficjalnie przynależność do niej zadeklarowało 37 osób, 8 zadeklarowało się jako Ukraińcy a 264 jako Słowacy. Według
Inhabitants in figures and individual years: In the first half of the 17 century, Telepovce was a middle – sized village with Wallachian – Ruthenian inhabitants. Their number considerably diminished at the turn of the 17th and the 18th Centuries. In 1715, there was a mill, 15 abandoned households and 12 habitable households. In 1787, there were 60 houses and 512 inhabitants. In 1828, there were 80 houses and 596 inhabitants. In 1869 it was 619 inhabitants and in 1880, 523 inhabitants. In 1890, 529 inhabitants, in 1900, 723 inhabitants and in 1910 there were 664 inhabitants. Also: in 1921, 568 inhabitants, in 1930, 615 inhabitants, in 1940, 692 inhabitants, in 1948, 619 inhabitants, in 1961, 570 inhabitants, in 1970, 547 inhabitants.. .
Sčítanie obyvateľov v rokoch 1993 a 2002: Sčítanie obyvateľov v roku 1993 ukázalo, že tu pred pätnástimi rokmi bolo už len 309 obyvateľov. Podľa národnosti je tu síce 99% Rusínov, ale oficiálne sa k nim prihlásilo iba 37 obyvateľov, 8 sa prihlásili k Ukrajincom a 264 ľudí k Slovákom. Vierovyznaním tu boli 4 Rímskokatolíci, 26 Gréckokatolíkov, 179 pravoslávnych a 90 nezistených, ku ktorým patrili väčńinou obyvatelia Domova sociálnych služieb. Posled-
narodowości – 99 % z nich stanowi ludność Rusińska, ale oficjalnie przynależność do niej zadeklarowało 37 osób, 8 zadeklarowało się jako Ukraińcy a 264 jako Słowacy. Według wyznania było 4 rzymskich katolików, 26 greko – katolików, 179 prawosławnych i 90 nieznanego wyznania, do których należeli w większości mieszkańcy Domu dla upośledzonych umysłowo. Ostatni spis ludności, w roku 2002, wykazał, że w miejscowości jest już tylko 233 mieszkańców. Oficjalnie jest wśród nich 165 Słowaków, 58 Rusinów i 8 Ukraińców. Zgodnie z wyznaniem jest 8 rzymskich katolików, 92 greko – katolików i 132 prawosławnych. Wzrost liczby greko – katolików nie jest związany ze zmniejszeniem się liczby prawosławnych, ponieważ większość prawosławnych zmarła a do greko – katolików zostali
The population census in 1993 and 2002: The population census in 1993 there were only 309 inhabitants in the given year. Since then according to nationality, there have been 99% of Ruthenian nationality but officially only as many as 37 inhabitants registered as Ruthenian nationnality, 8 of Ukrainian nationality and 264 stated of Slovak nationality. As for religion-denomination, 4 inhabitants belong to Roman Catholics, 26 are Unions, 178 belong to Orthodox Church and 90 people belong to none denomination. The last mentioned were mostly the inhabitants of the House of social services. Last population census held in 2002 demonstrates that the village has only 233 inhabitants. There are 165 inhabitants of Slovak nationality, 58 of Ruthenian nationality and 8 of Ukrainian nationality. Denomination facts: 8 inhabitants belonging
né sčítanie ľudí v roku 2002 ukázalo, že obec má už len 233 obyvateľov. A je v nej oficiálne 165 Slovákov, 58 Rusínov a 8 Ukrajincov. Podľa vierovyznania tu je 8 rímskokatolíkov, 92 gréckokatolíkov a 132 pravoslávnych. Nárast gréckokatolíkov a pokles pravoslávnych nie je na sebe závislý, lebo pravoslávni väčńinou zomreli a ku Gréckokatolíkom boli prihlásení vńetci obyvatelia DSS, ktorí boli medzičasom pokrstení gréckokatolíckym kňazom z Hostovíc.
przyłączeni obywatele DSS ochrzczeni przez greko – katolickiego księdza z Hostowic.
Dalsza historia miejscowości: Matej Bel pisze o Osadne w książce Zemplínska stolica następujące słowa: „(...) miejscowość (...) na przyjemnej wyżynie, gdzie są położone jej domki. Pola leża nisko w dolinie. Płynie tutaj potok bogaty w pstrągi. Wokół niego jeża się skalne wierzchołki. Część ziemi jest urodzajna.” Z tego źródła wiemy, że w
to Roman Catholics, 92 belong to Unions and 132 inhabitants belong to Orthodox Church. The increase of the Unions and the decrease of the Orthodox do not depend on each other mutually. The reason is the fact that the Orthodox died in majority of the cases and the Union became the ones who inhabited the House of social services. The latter were christened Union by a Union priest from Hostovice. The successive history of the village: Matej Bel in the book Zemplínska stolica (The Zemplin Seat) states about Osadne as follows: „...village... situated on a lovely hill where its houses lie. The fields are situated deep in a valley. A stream, rich in salmon trout flows here. Rocky Mountains surround the brook. A small part of the village-territory is fertile.” This implies to the time when there were houses on the surrounding mountains. More
Ďalšia história obce: Matej Bel v knihe Zemplínska stolica o Osadnom hovorí: „...obec... na príjemnom vrńku, kde ležia jej domčeky. Polia sú nízko položené v priehlbine. Preteká tade potok veľmi bohatý na pstruhy. Okolo neho sa týčia skalnaté vrchy. Malá časť chotára je úrodná." Z toho je zrejme, že vtom čase sa domy v obci eńte nachádzali na okolitých vrńkoch. Tento fakt potvrdzuje aj ústne podanie o tom, že dedina takmer úplne vyhorela. Potom si ľudia postavili svoje obydlia v dolinke, bližńie pri rieke. Medzi kultúrne pamiatky a zaujímavosti Osadného patrí gréckokatolícky chrám z roku 1792, pravoslávny chrám z roku 1930, pod ktorým sa nachádza unikátna krypta vojakov z I. svetovej vojny. Neďaleko obce je medzinárodný turistický chodník do
tym czasie domy były położone na okolicznych wzniesieniach. Ów fakt potwierdza ustne podanie, iż wieś spłonęła prawie całkowicie. Po tym wydarzeniu, ludzie postawili swoje domy w dolinie, bliżej rzeki. Do zabytków Osadne należy greko – katolicka cerkiew z 1792 roku i prawosławna cerkiew z 1930 roku, pod którą znajduje się unikatowa krypta ze szczątkami żołnierzy z I Wojny Światowej. Niedaleko od miejscowości leży trasa turystyczna do Polski, wiele źródeł mineralnych, rezerwaty przyrody z unikatowymi, chronionymi roślinami, i in.
over, there is one more fact proving a complete burn-out of the village that was accorded by word of mouth. There after people built their new households in the small valley nearer to the river.
Out of more cultural monuments and attractions of Osadne, there is the Union church 1792 and the Orthodox Church from 1930. Underneath the latter there is the crypt from the World War 1. In addition, there is an international tourist route leading to Poland, several natural mineral springs, a nature reserve with a unique and protected vegetation.
Poľska, viacero minerálnych prírodných prameňov, prírodná rezervácia s unikátnymi chránenými porastami atď. História Pravoslávia v Osadnom Vznik pravoslávnej cirkevnej obce v Osadnom je tesne spätý so založením tejto dediny a tzv. Valańskou kolonizáciou, o ktorej sa v 21. storočí dozvedáme nové skutočnosti. Prebiehala v 13. - 16. storočí, kedy už centrálne Uhorsko podliehalo tvrdej latinizácii, ktorá do toho času nebola až taká silná. Rusíni vtedy žili na území celého dneńného východného Slovenska, ba dokonca aj ďalej. Vtedy vyńiel zákon, ktorý zemepánom zakazoval prenajímať pôdu tým, ktorí “podľa svojho obradu” (pravoslávneho), nechceli platiť cirkevné desiatky. V Pravoslávnej cirkvi sa
Historia Prawosławia w Osadne: Prawosławie w Osadne jest ściśle związane z założeniem tej miejscowości i tzw. Kolonizacją Wołoską, o której XXI wiek przyniósł zupełnie nowe informacje. Przebiegała ona od XIII do XVI ww., kiedy środkowe Węgry podlegały już ścisłej latynizacji. Rusini żyli wówczas na całym obszarze dzisiejszej wschodniej Słowacji, a nawet poza nim. W tym czasie weszło w życie prawo, które zabraniało szlachcie udzielania pozwolenia na korzystanie z płodów rolnych tym, którzy „według swego obrządku” (prawosławnego), nie chcieli płacić dziesięciny. W Cerkwi ten podatek nigdy nie był egzekwowany a duchowni przyjmowali wyłącznie dobrowolne dary. Rusini, chcąc zachować wiarę, musieli przeprowadzać się w góry, gdzie zakładali
The History of Orthodoxy in Osadne The beginning of the Orthodox parish in Osadne is closely related to the settlement of the village and so-called Wallachian colonization. About the colonization we learn new facts in the 21st century. The time of its existence was the 13 th century – the 16th century when the Central Ugrian underwent a harsh Latinize. By that time, it was not very strong. The Ruthenians lived in the area of the whole Eastern Slovakia, even further. The law came out stating the prohibition of land rent to those ones who “did not want to pay church tithes according to their rite (an Orthodox one).” In the Orthodox tradition, the tenth parts have never been paid by worshippers. And the priests were given only deliberate gifts. Once Ruthenians wanted to keep their denomination, they had to move into
neplatili a duchovným sa dávali iba dobrovoľné dary. Ak si teda chceli Rusíni zachovať vieru, museli sa sťahovať do hôr, kde zakladali nové dediny alebo rozńirovali už existujúce. A tak to určite bolo aj s Osadným. Založil ju spomínaný zbojník Telepa a neskôr sa do nej nasťahovali ďalńí Rusíni, Preto niektorí tieto roky považujú za roky jej vzniku. Rusíni stavali aj chrámy, ktoré vńak nikde oficiálne nezapisovali. Ta
nowe osady lub rozszerzali istniejące. Podobnie było z Osadne. Założone przez rozbójnika Telepę, stało się domem dla uchodźców. Z tego powodu niektórzy uważają te lata za początek istnienia miejscowości. Rusini budowali cerkwie, których oficjalnie nigdy nie rejestrowali. Jedna z nich stanęła w Osadne. Takie postępowanie nie podobało się jednak Marii Teresie, która dążyła do unifikacji wyznania. Z tego powodu, w XVII w., siłą wprowadziła unię. Chciała tym samym zlikwidować prawosławie, choć wiedziała, że Rusini nigdy nie wyrzekną się swojego wyznania. Starała się więc zyskać naród poprzez jego pasterzy, którzy cieszyli się zaufaniem ludzi. Obiecała duchownym przywileje szlachty i zapewniła, że mogą pozostawić swój obrządek, pod warunkiem podporządkowania
mountains where they settled new villages or broadened already existing ones. No doubt this was the case of Osadne, too: Telepa founded it and later other Ruthenians moved in. That is why some people do consider these years as the years of its beginning. The Ruthenians also built churches although they had never recorded it officially. An example of these churches is the church in Osadne. Such a state of things did not suit Maria Terezia because the Carpathian inhabitants were not of the same denomination as hers. Because of this fact, she introduced the Union. She needed to eliminate Orthodoxy from Austro-Hungarian Monarchy. At the same time she was aware of Ruthenians as not willing to give up their denomination. So, she intended to gain the nation’s heart through its spiritual shepherd’s whim people trusted. Maria Terezia pro-
ký chrám bol aj v Osadnom. Márii Terézii vńak tento stav nevyhovoval, lebo obyvatelia Karpát neboli jej viery a ona chcela mať vńetkých svojich poddaných rovnakej viery. Preto v 17. storočí násilne zaviedla úniu. Potrebovala vymazať Pravoslávie z Rakúsko-Uhorska, ale vedela, že sa Rusíni svojej viery nikdy nevzdajú. A tak chcela získať národ cez jeho duchovných pastierov, ktorým ľudia verili. Prisľúbila duchovným výsady pánov a ubezpečila ich, že si celý svoj obrad môžu ponechať, len nech sa podriadia rímskemu pápežovi. Konkrétne v roku 1690 podpísalo v Humennom 40 pravoslávnych duchovných úniu s Rímom, medzi ktorými bol aj kňaz, ktorý slúžil v Osadnom. Stále sa tu vńak eńte slúžilo v starom chráme, lebo nový bol postavený až v
się rzymskiemu papieżowi. W 1690 roku, w miejscowości Humenne, 40 prawosławnych duchownych podpisało unię z Rzymem; wśród nich także ksiądz służący w Osadne. Nabożeństwa odbywały się ciągle w starej cerkwi (nowa została postawiona w 1792 roku) i ludzie nie zdawali sobie sprawy, że są w unii z Rzymem. Nowa cerkiew została oficjalnie zapisana jako greko – katolicka a wierni z czasem przyzwyczaili się do tego stanu rzeczy. Ich nowy ksiądz nie pracował już z wiernymi na gospodarstwie szlacheckim, ale to oni pracowali u niego a z czasem zaczęli uważać go za swojego pana.
promised privileges to the pastors of souls and she guaranteed they could keep their rite complete just to defer to the Roman Pope. Namely, in 1690 in Humenné 40 Orthodox priests signed the Union with Rome. Among them there was the priest who celebrated in Osadne. The Divine Liturgies still took place in the old church because the new one was built not until 1792. Thus it might have been the case the inhabitants even did not guess they had already been united with Rome. But the new church was officially registered as a Union one and as the time passed the believers got used to it. The spiritual shepherd did not work with his believers in the field any longer as they had been used to. The believers worked in the field for the priest that is how they started to call him socalled “lord”.
roku 1792, takže ľudia možno ani nevedeli, že sú v únii s Rímom. Nový chrám vńak už bol oficiálne zapísaný ako gréckokatolícky a veriaci si nato časom zvykli. Ich duchovný otec už s nimi nepracoval na pánskom, ako kedysi ale oni chodili pracovať jemu a tak ho tiež začali volať pánom. Slúžili tu títo uniatskí duchovní: Petro Kokirďak 1777 - 1782, Petro Andrejev 1799 - 1829, Afanasij Kohina 1831 - 1847, Joan Bistej 1847 - 1884, Joan Ńostek 1884 - 1897, Simeon Smandray 1897 1902, Irinej Kovalický 1902 1910, Alexej Marťak 1918 1929, Andrij Jasenčák 1929 - 1930.
W cerkwi służyli następujący duchowni: Petro Kokird’ak 1777 – 1782, Petro Andrejew 1799 – 1829, Afanasij Kohina 1831 – 1847, Joan Bistej 1847 – 1884, Joan Ńostek 1884 – 1897, Simeon Smandray 1897 – 1902, Irinej Kovalicky 1902 – 1910, Alexiej Mart’ak 1918 – 1929, Andrij Jasenčák 1929 – 1930. Niedaleko cerkwi stał także dom parafialny. Ostatnim, który w nim mieszkał był ks. Joan Ńostek. W latach dwudziestych XX wieku, na Słowacji było już kilka prawosławnych parafii. Nasi przodkowie, z powodu nękającej ich biedy, jeździli pracować w USA, gdzie uświadamiali sobie, że nie są prawosławni, ale podlegają unii. Po przyjeździe do domu przechodzili na prawosławie. Mieszkańcy Osadne dowiedzieli się o tym w inny sposób: miejscowy duchowny -
Here the following Union priests celebrated: Petro Kokirďak 1777 - 1782, Petro Andrejev 1799 - 1829, Atanasij Kohina 1831 - 1847, Joan Bistej 1847 - 1884, Joan Ńostek 1884 - 1897, Simeon Smandray 1897 - 1902, Irinej Kovalický 1902 1910, Alexej Marťak 1918 1929, Andrej Jasenčak 1929 1930. It is said there was a parish house not far from the Union church. The last priest living here was Joan Ńostek. In the twenties of the 20 th century there were a few Orthodox villages. Due to poverty our predecessors emigrated to the USA to work there, where they found out they were not Orthodox believers in fact but Union. As they returned back home they converted to Orthodoxy. Nevertheless, the inhabitants of Osadne obtained Orthodoxy in a bit different way. The local Union priest Alexej Marťak de-
Vraj tu niekedy bola aj farská budova, ktorá sa nachádzala neďaleko gréckokatolíckeho chrámu. Posledný kňaz, ktorý v nej býval bol Joan Ńostek. V dvadsiatych rokoch 20. stor. bolo na Slovensku už niekoľko pravoslávnych obcí. Nańi predkovia totiž z veľkej biedy chodili pracovať do USA, kde sa dozvedali, že vlastne nie sú pravoslávni, ale uniati. Po príchode do mov teda prijímali Pravoslávie. Osadňania vńak k nemu prińli trochu inak. Miestny uniatský duchovný Alexej Marťak od nich vyžadoval veľmi vysoké poplatky. Stal sa tu dokonca prípad, že jednej chudobnej žene zobral za pohreb jej muža poslednú jalovicu, lebo nemala čím zaplatiť. Ľudia sa preto za nim vybrali do Hostovíc, aby ho prosili o zľutovanie. Ten im vńak povedal, že on
Alexiej Marťak zażądał wysokich danin. Pewnej kobiecie, chcącej pochować męża, zabrał ostatnią jałówkę, ponieważ nie miała czym zapłacić. W tej sytuacji, mieszkańcy wsi udali się do Hostowic, prosić o zmianę decyzji. Ksiądz jednak odmówił, tłumacząc się biedą i poradził, aby sprowadzili prawosławnego duchownego z Mukaczewa, który będzie im służył za darmo. Tę ironiczną poradę mieszkańcy Osadne potraktowali dosłownie i po długim czasie nieobecno ści prawosławia we wsi pojawił się prawosław -ny ksiądz – Alexander Cuglevič.
manded too high charges. Even the following case happened when the priest took the last cow from a widow for the funeral of her husband because she could not pay otherwise for the funeral. People set out for him tot Hostovice to beg him to have mercy for the widow. He told them he was also poor and that if they did not like him they were free to bring along an Orthodox priest from Mukachevo willing to celebrate for nothing. The inhabitants of Osadne took the scorn by Alexej Marťak seriously. Hence, in 1925 the first Orthodox priest Alexander Cuglevič entered Osadne. Then the whole village was christened Orthodox. And thus a divine liturgy has been conducted according to Orthodox rite since then on. However, the Union diocese did not want to give up Osadne. This was the reason why the diocese sent its best Union priest Andrej Jasečak
je tiež chudobný a ak sa im nepáči, nech si privedú z Mukačeva pravoslávneho duchovného, ktorý im bude slúžiť zadarmo. Jeho výsmech zobrali Osadňania vážne a tak v roku 1925 prichádza do Osadného po dlhom čase prvý pravoslávny duchovný Alexander Cuglevič. Celá dedina vtedy prijala Pravoslávie a tak sa slúžilo v starom chráme. Ale gréckokatolícke biskupstvo sa Osadného nechcelo vzdať a preto tu poslali svojho najlepńieho kňaza Andrija Jasenčáka. Ani to vńak nepomohlo, lebo sa tu vraj biskup Gojdič vybral osobne. Pred dedinou sa stretol s kantorom Ńtefanom Sičom – organizátorom Pravoslávia a prisľúbil pôdu každému, kto sa vráti späť k únii. Nakoniec tak urobilo asi 14 rodín. Preto boli pravoslávni nútení odísť zo starého ch-
Wkrótce jednak miejscowość odwiedził sam biskup Gojdič. Przed wejściem do osady spotkał się z kantorem Stefanem Siczem, który odpowiadał za rozwój prawosławia i złożył obietnicę dotyczącą płodów rolnych każdemu, kto powróci do unii. W ten sposób zyskał 14 rodzin. Prawosławni zostali zmuszeni do odejścia ze starej cerkwi. Najpierw służyli przed cerkwią, przy krzyżu, potem w miejscowej szkole a na koniec w prywatnym mieszkaniu.
here. But it did not work – the diocese did not gain as it intended to. It is said the bishop Gojdič went off to Osadne. Before he entered the village, he had met a cantor Ńtefan Sič – the organizer of Orthodoxy. Gojdič promised land to everyone who would return to the Union. About 14 families came back to the Union. As a conesquence, Orthodox believers were forced to leave the old church. Firstly, Divine services were conducted at the cross – in front of the old church. Later, it was the local school used for this purpose. Finally it was a private house.
rámu. Najprv slúžili pred chrámom pri kríži, potom v miestnej ńkole a nakoniec v súkromnom dome. Stavba chrámu a krypty: Pravoslávnym Osadňanom nestačilo, že slúžia v obyčajnom dome a preto sa rozhodli postaviť si vlastný chrám. Rodina Lenikova podarovala na stavbu chrámu pozemok, začo sa za nich dodnes modlíme. Stavebné povolenie vńak nedostali, lebo Pravoslávna cirkev bola vtedy zákonom potláčaná. Otca Alexandra vńak napadla výborná myńlienka. V okolitých lesoch sa nachádzali kosti ruských vojakov z Prvej svetovej vojny, ktoré ľudia pozbierali, vykopali na pozemku jamu a poukladali tu asi 1025 vojakov. Na základe toho napísali žiadosť o umožnenie stavby pamätníka ruským vojakom. To im bolo dovolené a tak sa okolo
Budowa cerkwi i krypty: Prawosławni mieszkańcy Osadne nie chcieli służyć w prywatnym mieszkaniu i postanowili zbudować własną cerkiew. Rodzina Lenikova podarowała na ten cel ziemię. Nie otrzymali jednak pozwolenia na budowę, gdyż Cerkiew była wówczas w ucisku. Wówczas ojciec Aleksander postanowił zebrać z okolicznych lasów kości rosyjskich żołnierzy z czasów I Wojny Światowej, zbudować podziemną kryptę i złożyć w niej szczątki około 1025 poległych. Na tej podstawie napisali prośbę o umożliwienie budowy pomnika ku czci rosyjskich żołnierzy.
The building of the church and the crypt: The Orthodox believers of Osadne did not feel as sufficient to have a divine service conducted in an ordinary house. They did decide to build their own church. The Leniks family gave a parcel for the church building. (We have been praying for the family up to these days.) The believers did not receive a planning permission because the Orthodox Church was supperssed by the law. A great idea came into mind of the priest Alexander. In surrounding forests, there were bones of Russian soldiers from the World War 1. People collected them; they dug a grave in the ground and put about 1024 soldiers there. On the basis of this, they wrote a request for the planning permission for the monument of Russian soldiers. The reply to this was positive. As a result, in about 1929 the building of the
roku 1929 začala stavba chrámu, ktorý projektoval významný pravoslávny architekt archimandrita Andrej Kolomacký. Údajne na tom mal zásluhu aj prezident Masaryk. V novinách Pravoslavnaja Karpatskaja Rus, ktoré vydával monastier v Ladomírovej sa v roku 1928 o Osadnom píńe: „Majú zvonicu. Založili chrám – pamätník.” Základný kameň teda bol položený okolo roku 1926 a posviacka chrámu bola po roku 1930. Otec Alexander Cugle-
W 1929 roku dostali pozwolenie i rozpoczęli budowę cerkwi, którą projektował znany prawosławny architekt – archimandryta Andrej Kolomacký. Swój udział w tym wydarzeniu miał także prezydent Masaryk. W gazecie Pravoslavnaja Karpatskaja Rus, wydawanych przez monaster w Ladomirowej, napisano w roku 1928: „Mają dzwonnicę. Postawili cerkiew – pomnik”. Kamień pod budowę był położony około 1926 roku a poświęcenie cerkwi miało miejsce po 1930 roku. Ksiądz Alexander Cuglevič nie służył już w owym czasie; z powodów politycznych został wydalony poza granice Czechosłowacji i więziony. W roku 1929 odjechał do Montrealu w Kanadzie, skąd przysłał do Osadne pieniądze na budowę dzwonów wysokiej jakości (600 kg i 450 kg), które znajdują się tutaj do dziś. Po nim,
church began. Andrej Kolomacky, an important Orthodox architect, made its project. Reportedly, the President Masaryk contributed to it in a way. In the newspaper “Pravoslavnaya Karpatskaya Rus” from 1928 (printed by the Monastery of Ladomirova) there is written: “They have the bell tower. They established the church – the monument.” The corner stone was laid in about 1926. The consecration took place after 1930. At this time Alexander Cuglevič did not work here any more. It was due to political reasons that he was expelled from Czechoslovakia. He was in prison, too. In 1929 he left for Montreal in Canada. From there he sent his money for the 2 bells of a high quality (600 kg and 450 kg). They have been here up to these days. The Orthodox priests that worked in Osadne after Alexander Cuglevič were the following:
vič tu vńak už vtedy nepôsobil, lebo bol z politických dôvodov z Československa vyhostený a bol aj väznený. V roku 1929 odińiel do kanadského Montrealu, odkiaľ poslal do Osadného peniaze na dva zvony vysokej kvality (600 kg a 450 kg), ktoré tu sú dodnes. Po ňom v Osadnom pôsobili: Konstantin Machlajčik (1930 – 1944), Andrej Macko (1945 – 1950), Peter Piruch (1952 – 1969), Andrej Glogovský (1969 – 1981), Mikuláń Petrovka (1982 – 2001) a Peter Soroka (od 2002). Krypta pod chrámom a jej rekonštrukcia: Ako sme už spomínali pod pravoslávnym chrámom sa v Osadnom nachádza krypta, v ktorej sú uložené kosti vojakov z Prvej svetovej vojny. Ako sa tu tieto kosti dostali už bolo spomínané.
w Osadne służyli: Konstantin Machlajčik (1930 – 1944), Andrej Macko (1945 – 1950), Peter Piruch (1952 – 1969), Andrej Glogovsky (1969 – 1981), Mikuláń Petrovka (1982 – 2001) i Peter Soroka (od 2002 r.).
Krypta pod cerkwią i jej rekonstrukcja: Jak już wspomnieliśmy, pod cerkwią w Osadne znajduje się krypta, w której złożono kości żołnierzy z czasów I Wojny Światowej. Z upływem czasu zapomniano o krypcie, zabetonowano grób a pomieszczenie służyło na składowanie niepotrzebnych rzeczy. W czasach, gdy służył
Konstantin Machlajčik (1930 – 1944), Andrej Macko (1945 – 1950), Peter Piruch (1952 – 1969), Andrej Glogovský (1969 – 1981), Mikulań Petrovka (1982 – 2001) and Peter Soroka (since 2002). The crypt under the church and its reconstruction: As the years passed, people started to forget about the crypt. Because of its situation under the church and the grave filled with concrete, the room became a stockpile of useless things. Within several decades, one could found almost everything. During the work of the priest Mikulań Petrovka, tourists and protective
Ako vńak roky plynuli, na kryptu sa začalo zabúdať a keďže sa nachádzala pod chrámom a hrob bol zabetónovaný, z miestnosti sa urobil sklad nepotrebných vecí. Po niekoľkých desaťročiach sa tu dalo nájsť naozaj vńetko. Za duchovného Mikuláńa Petrovku o kryptu začali mať záujem rôzni turisti a ochranárske organizácie. V spolupráci so Spolkom priateľov východných Karpát sa mu podarilo kryptu vypratať a vyčistiť, takže turisti už mohli aspoň nahliadnuť, čo sa v nej nachádza. Podarilo sa mu taktiež získať aj nejaké financie, za ktoré boli zakúpené pancierové dvere. Krypta vńak bola zničená vlhkosťou a dokonca hrozilo, že sa zrúti jej strop. V roku 2002 duchovný Peter Soroka teda začal písať na rôzne inńtitúcie, ktoré sa buď neozvali alebo dali odmietavú
ksiądz Mikuláń Petrovka, kryptą zaczęli się interesować turyści i różne organizacje. Współpracując z jedną z nich (Spolok priatel’ov východných Karpat) udało się pospszątać kryptę i udostępnić dla turystów. Uzyskał również dotacje na drzwi pancerne. Krypcie groziło jednak zawalenie stropów z powodu wilgoci. W 2002 roku, ksiądz Peter Soroka zwracał się do różnych instytucji, które bądź to milczały, bądź odmawiały pomocy. Dopiero Ambasada Federacji Rosyjskiej w Bratysławie zadeklarowała wsparcie. W styczniu 2003 roku Osadne odwiedził wysłannik Ambasady – Oleg Semenov, który obiecał wsparcie finansowe w najbliższych latach.
organizations started to be interested in the crypt. In cooperation with Spolok priateľov Východných Karpát (the foundation of Friends of the Eastern Carpathians), he succeeded in the crypt’s clearing up and clearing. These way tourists were able to have a close look at what there is in it. M. Petrovka managed to obtain some financial capital to buy a plastic door. The crypt was damaged by humidity. There was a danger of its ceiling to collapse (to break down). On 2002 the priest Peter Soroka started writing to various institutions for help. Many of them did not answer at all or the reply was negative. Therefore he wrote a letter to the Embassy of the Russian Federation in Bratislava. Soon he received a reply. In January 2003 Oleg Semenov as the First Secretary of the Russian Embassy (in Slovakia) came to Osadne. He promi-
odpoveď. Preto napísal na Veľvyslanectvo Ruskej federácie do Bratislavy, z ktorého po krátkom čase dostal odpoveď. V januári 2003 Osadné navńtívil prvý tajomník Ruského Veľvyslanectva Oleg Semenov, ktorý prisľúbil v priebehu niekoľkých rokov financovať opravu krypty. V tom istom roku sa v spolupráci s firmou Lenik a dvomi zamestnancami v rámci verejnoprospeńných prác začala krypta opravovať. Na tento rok bolo prisľúbených 105 000 Sk. Do konca roka 2003 sa podarilo opraviť prakticky celý interiér krypty (izolácia a oprava podlahy, stien, stropu, zavedenie
W tym samym roku, we współpracy z firmą Lenik i dwoma robotnikami, rozpoczęto remont krypty. Na ten rok obiecano wsparcie finansowe w wysokości 105 000 Sk. Do końca roku wyremontowano wnętrze krypty (izolacja, remont podłogi, ścian, stropu, doprowadzenie elektryczności itp.). Ambasada Rosyjska przeznaczyła na ten cel 274 000 Sk. W 2004 roku dobudowano wejście do krypty i przeprowadzono odwadnianie terenu wokół cerkwi. Przed kryptą postawiono krzyż, który 5 września 2004 roku poświęcił metropolita Mikołąj. W uroczystościach brali udział wysłannicy Rosyjskiej Ambasady.
sed to help with some financial support for the crypt’s reconstruction within several years. In the same year the reconstruction of the crypt came true, in the cooperation with the firm Lenik and 2 employees of parish in public works. For the year 2003, 105 000 SK (2625 €) were promised. Practically the whole interior of the crypt was renovated by the end of 2003 (insulating material, repair works of the floor, the walls, ceiling, installation of electric wiring etc.) The invoice of more than 274 000 SK (6850 €) were paid at the Russian Embassy’s expense after the renovating works had been finished.
elektrického vedenia atď). Po vykonaní prác boli zo strany Ruského veľvyslanectva preplatené faktúry vo výńke vyńe 274 tis. Sk. V roku 2004 sa v práci pokračovalo vybudovaním prístreńku na vhodný vstup do krypty a taktiež sa vykonalo odvodnenie okolo chrámu. Pred kryptou bol postavený kríž, ktorý prińiel 5. septembra 2004 posvätiť blaženejńí metropolita Nikolaj. Na posviacke sa zúčastnili aj hostia z Ruského veľvyslanectva. V roku 2005 boli urobené eńte dokončovacie práce a vybudované chodníky ku krypte. Posviacku krypty vykonal preosvietený Ján, biskup michalovský 17. júla 2005 za účasti vzácnych hostí a zástupcov prezidentského paláca, ministerstva kultúry SR, parlamentu SR, armády SR, viacerých veľvyslanectiev atď. Veľkým vyznamenaním bol ďakovný list od ministra zah-
W roku 2005 dokończono prace i zbudowano chodnik prowadzący do krypty. Poświęcenia krypty dokonał biskup michałowski – Jan 17 lipca 2005 roku. Obecni byli wysłannicy Pałacu Prezy-
denckiego, Ministerstwa Kultury SR, Parlamentu SR, wojsk SR i różnych ambasad. List z podziękowaniem dla organizatorów rekonstrukcji krypty i wiernych PCO Osadne przysłał również minister spraw zagranicznych Federacji Rosyjskiej – Siergiej Lavrov. Końcowa suma dota-
In 2004 the works continued by building of a shelter above the crypt’s entrance and the drainage around the church was carried out, too. The Cross was built in front of the crypt. On 5 September 2004 the Excellency metropolitan Nikolaj consecrated it. At the ceremony, there were also the guests from the Russian Embassy. In 2005, last finishing works took place. Furthermore, the pavements towards the crypt were laid. The crypt’s consecration was held on 17 July 2005 Jan, the bishop of Michalovce, carried out the consecration of it. It took place in the presence of the dear guests and the deputies of the Presidential Palace, the Ministry of Culture of Slovak Republic, the Parliament of Slovak Republic, the Slovak Army, several ministries and so on. The thank-you letter from the Minister of Foreign Affairs of the Russian Federation Sergej Lavrov was a
raničných vecí Ruskej federácie Sergeja Lavrova, ktorý v ňom ďakuje správcovi a veriacim PCO Osadné za starostlivosť a prácu pri rekonńtrukcii krypty. V konečnom dôsledku venovalo veľvyslanectvo Ruskej federácie na opravu krypty 1,3 mil Sk. Kryptu dnes vo veľkom počte navńtevujú mnohí turisti, ktorí vyhľadávajú v tunajńích horách príjemný odpočinok. Je ich z roka na rok viac. Vojaci v krypte: V krypte pod chrámom dnes leží okolo 1 600 väčńinou ruských vojakov, z ktorých je 64 známych (Rakúńania, Maďari, Nemci, Slováci, Česi, Srbi). Ostatní sú neznámi a tak vieme, že sú to ruskí vojaci, ktorým boli po smrti vzaté vńetky doklady, nakoľko u nás boli na nepriateľskom území, Preto sa dnes nedajú identifikovať. Najprv ich tu v roku 1926
cji przeznaczonych na ten cel przez Ambasadę Federacji Rosyjskiej wyniosła 1,3 mln Sk. Krypta jest dziś odwiedzana przez wielu turystów szukających odpoczynku w tutejszych górach. Z roku na rok przybywa odwiedzających.
Żołnierze w krypcie: W krypcie znajdują się dziś szczątki około 1600 żołnierzy, w większości Rosjan. Wśród nich zidentyfikowano 64 (Austriacy, Węgrzy, Niemcy, Słowacy, Czesi, Serbowie). Tożsamość pozostałych nie jest znana. Po śmierci zabrano im wszystkie dokumenty, ponie-
a great privilege. There he expresses his thank to the rector of the Orthodox Parish of Osadne as well as the worshippers of it for the care and work during the crypt’s reconstruction given by the Embassy of the Russian Federation is 1,3 million SK (32 500 €). Nowadays many tourists call on the crypt. They look for a pleasant relaxes in the mountains around. The number of visitors is increasing. The soldiers of the crypt: In the crypt under the church there are buried about 1600 soldiers – most of them are Russian soldiers. Out of these 1600 soldiers, 64 are identified (they are Austrian, Hungarian, German, Slovak, Czech and Serb nationality). The rest of the soldiers are not identified, this fact makes us understand that the non-identified soldiers are Russian all the IDs were taken from them after their death be-
bolo iba 1025. Avńak v roku 1933 a 1934 tu boli prinesené ďalńie kosti zo zruńených cintorínov v Nižnej Jablonke, Vyńnej Jablonke a Veľkej Poľane. Títo vojaci tu bojovali a padli počas tzv. Brusilovského prielomu v rokoch 1914 - 1915. Najťažńie boje sa tu odohrali v novembri 1915, kedy generál Kornilov neuposlúchol rozkaz a na vlastnú päsť zaútočil na Humenné, kde od Rakúskouhorskej Honvenskej divízie utrpel veľkú porážku a utekal do hlavného tábora Rusov cez nańe dediny. Ďalńie boje sa odohrali v apríli 1915 počas snahy 8. armády pokračovať v útokoch na Vranov a Humenné. Mali zadržať nepriateľa s čo najmenńím počtom svojich síl medzi Vislou a Svidníkom. Museli sústrediť čo najviac vojsk v priestore Medzilaboriec, Lupkova a Sanoka a odtiaľ za-
waż przebywali na terenach wroga. W roku 1926 ich liczba wynosiła 1025. W latach 1933-34 przeniesiono kolejne szczątki ze zniszczonych cmentarzy w miejscowościach Nižna Jablonka, Vyńna Jablonka i Vel’ka Pol’ana. Żołnierze polegli w latach 1914-15. Zaostrzone walki miały miejsce w listopadzie 1915 roku, gdy generał Kornilov na własną odpowiedzialność zaatakował Humenne i poniósł porażkę ze strony austro–węgierskiej Honvenskiej dywizji, po czym przez nasze wsie uciekał do głównego obozu Rosjan. Kolejne walki miały miejsce w kwietniu 1915 roku podczas ataku ósmego dywizjonu na Vranov i Humenne. Ich zadaniem było najmniejszym kosztem zatrzymać pochód wojsk przeciwnika między Wisłą i Świdnikiem. Z tego powodu zgromadzili wiele wojsk na obsza-
cause the area of the fight in our country (at the time) was a hostility territory for them. In 1926 there were only 1025 soldiers placed in the crypt. But in 1933 and 1934 more bones from other cemeteries in Nižná Jablonka, Vyńná Jablonka, Veľka Poľana, were brought here. The soldiers from the 3 villages fought here and died during the so-called Brusilovský prielom (“Brusilov’s breakthrough“) in 1914 – 1915. The hardest battle took place here in November 1915 when general-in-chief Kornilov did not obey an order and attacked on his own volition Humenné. He was defeated by Austrian-Hungarian Honven Division.
čať rozhodujúci boj na Humenné. Napriek tomu tu Rusi kvôli nedostatku munície prehrali. Osadné dnes: V súčasnosti je Osadné malou dedinou s väčńinou starńími obyvateľmi, ako to niektorí hovoria „na konci sveta.“ Napriek tomu prežíva a vie sa o ňom hlavne kvôli jeho vhodnej polohe pre turizmus, keďže je tu neďaleko turistický chodník do Poľska a chránená prírodná rezervácia s jedinečnými porastami. Preslávila ho aj zrekonńtruovaná krypta, ktorá je jedinou svojho druhu na Slovensku a vďaka nej bola obec často námetom pre rôzne televízne, či rozhlasové ńoty, ale aj novinové články. Obec je známa aj organizovaním cezhraničného festivalu Slovákov a Poliakov, Roždestvenskými koncertami, Betlehemskou hrou atď. Do bu-
rze Medzilaborca, Łupkova i Sanoka i stąd atakowali Humenne. Przegrali z powodu braku amunicji. Osadne dzisiaj: Osadne jest obecnie mała miejscowością, zamieszkaną w większości przez starszych obywateli. Jest znane głównie z powodu turystyki; niedaleko znajduje się trasa turystyczna do Polski i rezerwat przyrody z unikalnymi roślinami. Rozgłos zyskało dzięki zrekonstruowanej krypcie, jedynym tego typu zabytkowi na Słowacji. Z tego powodu miejscowość często odwiedzała telewizja i cieszyła się ona zainteresowaniem dziennikarzy. Dziś odbywa się tutaj międzynarodowy Festiwal Słowaków i Polaków, koncerty Bożonarodzeniowe, jasełka... Istnieje wiele planów na przyszłość, o których spełnienie z nadzieją prosimy Boga.
After that, he fled to the Russian head quarters through our villages. Another struggle took place in April 1915 during an attempt of the 8th Army to attack Vranov and Humenné. They needed to hold back the enemy in small number of their forces between Visla and Svidník. They were supposed to concentrate as many troops as possible in the area of Medzilaborce, Stropkov and Sanok, and from there begin the key battle for Humenné. In spite of this plan, the Russians lost because of being short of ammunition. Today’s Osadne: These days Osadne is a small village mostly with older inhabitants. The village is situated where some people call it as “at the back of beyond”. It lives through its life. It is well – known due to its good position for tourism because nearby there is a tourist route
dúcna má eńte veľa plánov, na ktoré od Boha prosí Jeho požehnanie.
Vydáva: Pravoslávna cirkevná obec Osadné, Osadné 104, 067 34 Nižná Jablonka Telefón: (+421) 057/ 77 98 648, Mobil: (+421) 0910 911 008 Email: petsor@stonline.sk, www.pcoosadne.orthodox.sk Počítačová sadzba, foto a text: jerej ThDr. Peter Soroka Preklad do anglického jazyka: Mgr. Jaroslava Hirjaková; Korektúra anglického textu: Ing. Eva Mihaličová Preklad do poľského jazyka: sestra Raisa (monastier Grabarka)
Wydawca: Parafia pravosłavna w Osadne Osadné 104, 067 34 N. Jablonka Telefon: (+421) 057/ 77 98 648 Telefon kom.: (+421) 0910 911 008 E-mail: petsor@stonline.sk www.pcoosadne.orthodox.sk Opracowanie komputerowe, fotografie, tekst: jer. ThDr. Peter Soroka Przekład na j. angielski: Mgr. Jaroslava Hirjaková Korekta tekstu angielskiego: Ing. Eva Mihaličová Przekład na j. polski: siostra Raisa (Monaster Grabarka)
to Poland and also the protected wildlife reserve. Osadne enjoys a good reputation thanks to its crypt, too. The crypt is unique in Slovakia. That is why it has often been the centre of attention for mass media (TV and radio shots, newspaper articles). Another point of Osadne’s reputation is its international festival of the Slovak and the Polish, the concerts dedicated to Christ’s Birth, the Bethlehem Play and so on. Osadne has its plans for the future prays for God’s blessing to achieve them. Edited by: Parish of Orthodox Church in Osadne, Osadné 104, 067 34 Nižná Jablonka Telephone: (+421) 057/ 77 98 648, Mobile: (+421) 0910 911 008; Email: petsor@stonline.sk www.pcoosadne.orthodox.sk Electronic typesetting, photos and texts: Peter Soroka Translation: English: Jaroslava Hirjaková Correction of English texts: Eva Mihaličová Polish: sister Raisa (Grabarka Monastery)