Ambitiedocument renovatie Rijnstraat 8 by Rijksvastgoedbedrijf

Ambities Vernieuwing Rijnstraat

Rijnstraat

vrom 0157 | april 2010

Ministerie van Verkeer en Waterstaat Ministerie van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer Rijnstraat 8 | 2515 XP Den Haag www.vrom.nl

Ambitions Renewal Rijnstraat

Ministerie van VROM

dit is een publicatie van this is a publication by

ambities vernieuwing rijnstraat

Ambities vernieuwing Rijnstraat 8 groen, intelligent en vitaal Ambitions renewal Rijnstraat 8 green, intelligent and vital

Opnieuw in de voorhoede Once again at the leading edge

In spring 2009 the decision was made to radically renew the current principal seat of the Ministry of Housing, Spatial Planning and the Environment (VROM), located at Rijnstraat 8 in The Hague. This renewal would aim to drastically modernise the building in many ways making it suitable for use by several central government departments. The ambitions and intended plans are substantial to the extent they involve far-reaching consequences for the building and its users; the word ‘renewal’ is well chosen. Subsequent to the project the building will also accommodate the policy centres of the Ministry of Transport, Public Works and Water Management (VenW) and the Ministry of VROM.

Het ontwerp van Jan Hoogstad was bij oplevering een uitgesproken voorbeeld van een modern, duurzaam kantoorgebouw met toonaangevende architectuur. De vernieuwing moet het gebouw opnieuw in de voorhoede plaatsen waarbij respectvol omgegaan wordt met de architectonische kwaliteit van het ontwerp. Daarmee moet het gebouw in vernieuwde vorm opnieuw een inspirerend voorbeeld worden op de genoemde terreinen en een aantrekkelijke plek worden om te werken.

On delivery, Jan Hoogstad’s design was an undeniable example of a modern, sustainable office building with striking architecture. Renewal should put the building once again at the leading edge yet with archi tectural quality of the design treated with respect. The ‘new’ building should once again become an inspiration and attractive place to work.

In dit document zijn de ambities die met dit vernieuwingsproject worden nagestreefd op hoofdlijnen beschreven. Deze ambities vormen het vertrekpunt voor nadere invulling. De invulling die uiteindelijk uitmondt in outputspecificaties voor de vernieuwing van het gebouw.

This document outlines the ambitions of the renewal project. They represent the starting point for further interpretation, to result in output specifications for the building’s transformation.

3 ambitions renewal rijnstraat 8

In het voorjaar van 2009 is besloten tot vernieuwing van de huidige hoofdzetel van het ministerie van VROM aan de Rijnstraat 8 in Den Haag. Deze vernieuwing zal het gebouw op veel terreinen ingrijpend moderniseren en geschikt maken voor het gebruik door meerdere onderdelen van de rijksoverheid. De ambities en de voorgenomen plannen zijn zo grootschalig en vergaand voor het pand en voor de gebruiker dat er met recht kan worden gesproken over vernieuwing. Het gebouw zal na de vernieuwing onder andere onderdak bieden aan de bestuurskernen van het ministerie van Verkeer en Waterstaat (VenW) en van het ministerie van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer (VROM).

4 ambities vernieuwing rijnstraat 8 groen, intelligent en vitaal

Zijn uitgangspunt was een heldere, transparante, zakelijke architectuur die niet ‘claustrofobisch’ aanvoelde. His design was based on clear, transparent and functional architecture that does not feel ‘claustrophobic’. Jan Hoogstad kreeg halverwege de jaren tachtig opdracht voor het nieuwe ministerie van VROM, waarin ruim drieduizend ambtenaren gehuisvest moesten worden. Zijn uitgangspunt was een heldere, transparante, zakelijke architectuur die niet ‘claustrofobisch’ aanvoelde. Het ministerie werd in 1992 opgeleverd en is onder andere door het serreconcept een van de vroegste voorbeelden van Duurzaam Bouwen in Nederland.

Around the mid-1980s Jan Hoogstad was commissioned to design the building of the new Ministry of Housing, Spatial Planning and the Environment (VROM), which needed to accommodate over 3000 public servants. His design was based on clear, transparent and functional architecture that does not feel ‘claustro phobic’. The building was completed in 1992; the use of a conservatory concept is one of the earliest examples of sustainable building in the Netherlands.

5 ambitions renewal rijnstraat 8 green, intelligent and vital

Groen, intelligent en vitaal Green, intelligent and vital

Groen, intelligent en vitaal. Deze woorden vatten de ambities, die met de vernieuwing van het gebouw worden nagestreefd, kernachtig samen.

Green, intelligent and vital. Three words summing up the ambitions of the building’s upgrading.

Groen staat voor de ambities op het terrein van duurzaamheid en maatschappe lijke verantwoordelijkheid. De overheid vervult hierin een voorbeeldrol en de vernieuwing van de Rijnstraat 8 biedt een unieke kans om deze ambities handen en voeten te geven. Zie verder pagina 14.

Green for ambitions in terms of sustainability and social responsibility. Here the government has an exemplar role whereby renewing Rijnstraat 8 will offer a unique opportunity to give shape to this. More on page 14.

Vitaal staat voor ambities ten aanzien van de relatie tussen de mens, het gebouw en de stedelijke omgeving. Doelstelling is het realiseren van een levendig gebouw in een levendige omgeving. De kwaliteit en de aantrekkelijkheid van de werkomgeving worden hier in grote mate door beïnvloed. Zie verder pagina 28. Het gebouw wordt een inspirerend voorbeeld op genoemde terreinen. De aanpak nodigt de markt uit om met innovatieve oplossingen te komen die goed zijn voor het milieu, de mens en ‘de portemonnee’. In dit ambitiedocument worden de begrippen ‘groen, intelligent en vitaal’ verder uitgewerkt. Sommige van de daarbij genoemde onderwerpen zijn zowel ‘groen’ als ‘intelligent’ als ‘vitaal’. In die gevallen is het onderwerp slechts eenmaal opgenomen bij het dominante begrip.

Intelligent for ambitions in terms of optimal use of space, modern and refreshing office concepts and applications of technology. Smart choices and carefully considered solutions will stand the test of time. The new accommodation will communicate what today’s central government stands for, blending in well and optimally supporting staff in carrying out their tasks. More on page 22. Vital for ambitions regarding the relationship between man, building and urban environment. The objective is to realise a lively building in an active environment, with a major impact on the quality and attractiveness of the working atmosphere. More on page 28. The building will be an inspirational example in the aforementioned fields. The approach invites the market to come up with innovative solutions to serve environment, man and ‘budget’. The terms ‘green’, ‘intelligent’ and ‘vital’ are further discussed in this ambition document. Some subjects, being simultaneously green, intelligent and vital, are discussed once only under the dominant term.

7 ambitions renewal rijnstraat 8

Intelligent staat voor de ambities op het terrein van optimaal ruimtegebruik, vernieuwende kantoorconcepten en toepassing van technologie. Slimme keuzes met doordachte oplossingen die met de tijd mee kunnen. De vernieuwde huisvesting laat zien waar de vernieuwde rijksoverheid voor staat, sluit hier op aan en ondersteunt de medewerkers optimaal bij de uitoefening van hun taken. Zie verder pagina 22.

8 ambities vernieuwing rijnstraat 8 groen, intelligent en vitaal

Het realiseren van een succesvol huisvestingstraject vraagt om beslissingen voor de toekomst, zonder dat op dit moment exact duidelijk is wat het eindpunt is. Realising a successful accommodation project calls for decisions for the future, without at the moment knowing exactly what the final point will actually be.

Uitnodiging tot vernieuwing De ambities van de vernieuwing van Rijnstraat 8 zijn in dit document op hoofdlijnen beschreven. De ambities zijn zodanig scherp verwoord dat helder is wat er wordt bedoeld, zonder al te diep op details in te gaan. Het abstractieniveau is bewust hoog gehouden om architecten, ontwerpers en technici de maximale ruimte te bieden om met vernieuwende oplossingen te komen. De verwoording van de ambities biedt de basis voor een samenhangende filosofie van waaruit verdere uitwerkingen op weg naar outputspecificaties kunnen worden gestoeld. Maar dit ambitiedocument dient vooral ook als inspiratiebron voor het nieuwe ontwerp.

Realisme Ofschoon is gekozen voor een hoog ambitieniveau spelen haalbaarheid en realisme natuurlijk een rol. Om die reden wordt bij de uitwerking van de ambities uit dit ambitiedocument samen met ‘de markt’ bezien of oplossingen haalbaar en realistisch zijn. Het kan zijn dat bij de uitwerking van de ambities keuzes gemaakt moeten worden. Daarbij wordt de volgende ‘cascade’ gehanteerd: 1. aantrekkelijkheid en functionaliteit voor de medewerkers; 2. duurzaamheid; 3. uitstraling naar de buitenwereld.

Invitation to renewal This document outlines the ambitions of the renewal plans for Rijnstraat 8. The ambitions have been expressed clearly but without elaborating on details, a high level of abstraction being maintained intentionally to offer architects, designers and technicians maximum opportunity for refreshing ideas. The phrasing of the ambitions presents the basis for a coherent philosophy from which further elaboration towards output specifications will be possible. Above all, this ambition document should serve as source of design inspiration.

Realism Although ambitions are high, feasibility and realism obviously have key importance. In detailing the ambitions referred to in this document, attention will be paid, together with ‘the market’, as to whether solutions are feasible and realistic. Choices might have to be made on prioritising ambitions. In such cases the following ‘cascade’ will be applied: 1. attractiveness and functionality for staff; 2. sustainability; 3. impression on the outside world.

10 ambities vernieuwing rijnstraat 8 groen, intelligent en vitaal

Aanpak

Approach

Ook de wijze waarop de vernieuwing wordt aangepakt en de wijze hoe er op het project wordt gestuurd om te komen tot een succesvol eindresultaat, worden geleid door de termen groen, intelligent en vitaal. Daarbij is belangrijk dat de aanpak voorziet in de juiste prikkels die zowel opdrachtgever als opdracht nemer uitdagen om de beste oplossingen te realiseren. Voor de programma directie Nieuwe Huisvesting als gemandateerd opdrachtgever en initiatiefnemer is het belangrijk de lat hoog te leggen en de markt op te roepen om met vernieuwende oplossingen en toepassingen te komen. Het ruime, vrije denkkader vraagt tegelijkertijd om zorgvuldig handelen en om processen op de juiste manier in te richten waarbij er ook aandacht is voor de wereld en voor de mensen om ons heen.

Also the way in which the renewal project will be tackled and the way in which the project will be steered to ensure a successful final result are being led by the terms green, intelligent and vital. The approach should provide the right encouragement to challenge both client and contractor to create the best solutions. For the Project Directorate New Premises as authorised client and initiator, it is important the bar be set high and the market encouraged to produce some refreshing solutions and applications. At the same time the wide, free thinking framework requires careful handling and designing of processes correctly bearing in mind the world and the people around us.

De rijksoverheid is op dit moment zodanig in beweging dat de programma directie het als haar verantwoordelijkheid ziet om de vernieuwing van de Rijnstraat 8 hier onderdeel van te laten zijn.

The central government is currently changing to such an extent that the Project Directorate believes it is responsible for letting the renewal activities for Rijnstraat 8 be part of these changes.

11 ambitions renewal rijnstraat 8 green, intelligent and vital

Het is belangrijk de markt op te roepen met vernieuwende oplossingen te komen. It is important to encourage the market to produce some refreshing solutions.

12 ambities vernieuwing rijnstraat 8 groen, intelligent en vitaal

Het Nieuwe Werken

The New Way of Working

Het Nieuwe Werken vormt een belangrijk onderdeel van het programma Overheid voor de Toekomst. Het Nieuwe Werken staat voor het werken effectiever, efficiënter maar ook plezieriger te maken voor zowel de organisatie als de medewerker. Het gaat daarbij vooral om een verandering van cultuur en mentaliteit, waarbij de nieuwste technologie helpt om de verbinding tussen mensen te leggen. De belangrijkste uitgangspunten van het Nieuwe Werken zijn: 1. De medewerker centraal en niet systemen: mensen bepalen in grote mate zelf waar, wanneer, hoe en met wie ze werken. 2. Thema’s als uitgangspunt en niet de grenzen van organisatie: niet thema’s naar de organisatie vormen, maar de organisatie rond thema’s vormen.

The ‘New Way of Working’ is a significant part of the Public Service Modernisation programme. New Way of Working stands for working more effectively, more efficiently but also more pleasantly by both the organisation and staff. It is mainly about a change in culture and mentality, with the latest technology allowing people to connect. The main basic principles of New Way of Working are the following: 1. The employee is at central stage rather than systems: the people determine for a great part where, when, how and with whom they wish to work. 2. Themes as basic principles rather than the boundaries of the organisation: tuning the organisation to the themes, not the other way round.

Belangrijke randvoorwaarden hierbij zijn: sturen op output in plaats van inspanning, aanbieden van communicatiemiddelen op maat en altijd en overal toegang tot relevante informatie.

The important conditions here include: steering towards output instead of input, providing tailored communication tools and access to relevant information always and everywhere.

De ambitie om het gebouw in te richten op basis van de principes van het Nieuwe Werken en de keuze om een rijkskantoor te realiseren is op bovenstaande gebaseerd. Het opgeven van de eigen vertrouwde werkplek, zonder dat duidelijk is wat hiervoor in de plaats komt, zal door een aantal medewerkers als een bedreiging worden ervaren en door anderen als een uitdaging worden gezien.

The ambition to arrange the building on the basis of New Way of Working’s principles and the choice to realise a government office has been based on the above. Giving up the familiar workplace, without knowing exactly what one will have in return, will be considered a threat by some and a challenge by others.

Samen met de huisvesting zullen ook de organisatorische en technologische aspecten van het Nieuwe Werken worden opgepakt. Het inrichten van een veranderprogramma voor het Nieuwe Werken waarin de huisvestings-, organisatorische, culturele en technologische aspecten integraal en in samenhang met elkaar worden opgepakt is een voorwaarde voor een succesvol project. Zowel voor VROM als VenW zal dit nog worden uitgewerkt. Lopende projecten zullen hier deel van uitmaken. Participatie van medewerkers en management vormen in ieder geval een belangrijk onderdeel.

Along with the accommodation, the organisational and technological aspects of New Way of Working will also need tackling. Designing a change programme for New Way of Working in which the accommodation, organisational, cultural and technological aspects are dealt with integrally and coherently is a condition for a successful project. Matters will be worked out for both ministries involved. Current projects will be part of this. Participation of both staff and management is a crucial element.

Met de vernieuwing van het gebouw wordt niet gekozen voor minder slechte, maar voor goede oplossingen. Goede oplossingen zijn oplossingen die toekomstige gebruikers en beheerders niet opzadelen met problemen op het gebied van energie, water, toxiciteit, sloop en hergebruik. De Cradle to Cradle (C2C)-benadering wordt binnen het vernieuwingsproject nadrukkelijk en zoveel als mogelijk toegepast. Daarmee wordt aangetoond dat het kan. Bovendien wordt de markt gestimuleerd om met innovatieve, groene producten te komen. De toepassing van de C2C-filosofie zorgt voor een voortdurende stimulans tot prestatieverbetering gedurende de gehele gebruiksduur van het gebouw.

Renewing the building does not mean opting for something less bad, but rather for good solutions. Good solutions are solutions that do not burden users and managers with problems in terms of energy, water, toxicity, demolition and reuse. The Cradle to Cradle (C2C) approach is applied em足pha足tically and as much as possible within the renewal project. This shows that it is possible. Also, the market is encouraged to provide green and innovative products. Applying the C2C philosophy constantly encourages better per足formance throughout the service of the building.

15 ambitions renewal rijnstraat 8

Niet minder slecht, maar goed ‘Good’ instead of ‘less bad’

16 ambities vernieuwing rijnstraat 8 groen, intelligent en vitaal

Een hoge milieuscore is geen vooropgezet doel. Door ‘goed te doen’ volgt een goede index vanzelf. A higher environmental score is not a preconceived goal. Doing the right thing automatically ensures a good index.

The ambition to have a green building specifically means the following:

Het gebouw een positieve ecologische footprint heeft. Dat wil zeggen dat het gebouw vanuit milieuoogpunt gezien meer oplevert dan het verbruikt: π het gebouw is energieleverend; π het gebouw is luchtzuiverend: de luchtkwaliteit in het binnenklimaat is altijd beter dan de luchtkwaliteit buiten het gebouw; π het gebouw is waterzuiverend, het gebouw voorziet in eigen drinkwaterzuivering en maakt voor alle andere watertoepassingen gebruik van grijswatertechnologie; π het gebouw behoudt door de jaren heen zijn waarde.

The building has a beneficial ecological footprint. Which means environmentally speaking the building is providing more than it uses: π the building provides energy; π the building purifies the air: the quality of the air inside the building is always better than the quality of the air outside the building; π the building purifies the water, providing its own water purification system and using grey water technology for all other water applications; π the building will retain its value over the years.

De vernieuwing van het gebouw wordt aangegrepen om opdracht gevers en de markt te verleiden om stappen te zetten op het gebied van groen /duurzaam verbouwen: π gedurende de vernieuwing wordt de hoeveelheid (sloop) afval tot een minimum beperkt; π (sloop) afval wordt zo veel mogelijk (her) gebruikt, binnen of buiten het vernieuwde gebouw; π daarbij wordt gestreefd naar zoveel mogelijk recycling en waar mogelijk upcycling van materialen; π nieuw te gebruiken materialen voldoen aan de C2C-criteria en de criteria voor duurzaam inkopen.

The building’s renewal will be used to encourage clients and the market into taking steps towards green / sustainable renovation: π during the renewal project the amount of (demolition) waste is kept to a minimum; π (demolition) waste is (re)used as much as possible, inside or outside the renewed building; π target is to recycle as much as possible and upgrade material wherever possible; π new materials should meet the C2C criteria and the criteria for sustainable acquisition.

17 ambitions renewal rijnstraat 8 green, intelligent and vital

De ambitie voor een groen gebouw betekent concreet dat:

20 ambities vernieuwing rijnstraat 8 groen, intelligent en vitaal

noord north zuid south

21 ambitions renewal rijnstraat 8 green, intelligent and vital

oost east west west

De hoofddoelen van het gebouw zijn het optimaal ondersteunen van de werkzaamheden die er door de gebruikers worden verricht en het in alle opzichten optimaal gebruikmaken van het gebouw zelf. Om dit te bereiken zijn er slimme keuzes en doordachte oplossingen nodig. De wereld om ons heen verandert en de manier waarop we werken ook. Binnen het Âprogramma Vernieuwing Rijksdienst zijn recent het programma Overheid voor de Toekomst en Ambtenaar voor de Toekomst gestart. Doel hiervan is om een overheid met minder ambtenaren beter te laten functioneren. Het Nieuwe Werken vormt een belangrijk onderdeel van deze programmaâ&#x20AC;&#x2122;s.

Het gebouw beschikt over een modern en gevarieerd kantoorconcept dat gebaseerd is op de principes van het Nieuwe Werken. Het gebouw maakt daarmee zichtbaar waar de vernieuwde rijksoverheid voor staat. Het project wordt uitgevoerd als PPS-aanbesteding met een langjarig contract. Deze aanbestedingsvorm vormt de garantie voor de toepassing van de levenscyclusbenadering.

Uitdagen tot vernieuwing Challenge to renew

The building has a modern and varied office concept that is based on New Way Working’s principles. The building thus clearly communicates what the renewed central government stands for. The project will be carried out as a PPP tender with a long-term contract. This form of invitation to tender guarantees the application of the life cycle approach.

23 ambitions renewal rijnstraat 8

The main targets of the building are the optimal support of activities carried out by the users and optimal use of the building itself in every respect. This requires smart and carefully considered solutions. The world around us is changing and so is the way in which we work. Within the Public Service Modernisation programme, the programmes ‘Future Government’ and ‘Future Civil Servant’ were recently launched. The purpose of these programmes is to have a government that performes better with fewer officials. New Way of Working is a significant part of these programmes.

24 ambities vernieuwing rijnstraat 8 groen, intelligent en vitaal

De wereld om ons heen verandert en de manier waarop we werken ook. The world around us is changing and so is the way in which we work.

The ambition to realise an intelligent building specifically means the following:

π het gebouw organisatieonafhankelijk van opzet is. Het gebouw is geschikt voor gebruik door kantoormedewerkers van verschillende overheidsorganisaties. Daarmee wordt het gebouw een rijkskantoor; π het kantoordeel van het gebouw de behoeften van de gebruikers maximaal ondersteunt en een optimale mix biedt voor de functies: * samenwerken * overleggen * kennis delen * ontmoeten * geconcentreerd werken * ontspannen * eten en drinken; π het gebouw een veelheid aan werkvormen ondersteunt, bijvoorbeeld: * projecten * programma’s * routines; π het gebouw ‘bestendig’ is (het heeft een hoog adaptief vermogen). Dat betekent: * een indelingsconcept en een gebouwlay-out die zo goed in elkaar zitten dat de behoefte aan aanpassingen minimaal is * eenvoudige aanpasbaarheid als het niet anders kan * multi functioneel gebruik van ruimtes (restaurant is ook kantoorruimte); π het gebouw logisch ontworpen en ingericht is en een logische lay-out heeft waar mensen gemakkelijk hun weg in kunnen vinden. Voor de centrale functies geldt dat ze op een samenhangende wijze worden aangeboden; π het gebouw samenwerking stimuleert over de grenzen van de eigen (departementale) organisatie, directie of afdeling heen. Er zijn geen vaste grenzen (meer); π het kantoorconcept uitgaat van ‘anyplace, anytime, any device’ en er dus een mix zal bestaan van thuiswerken, op kantoor werken, in een satellietkantoor werken of onderweg werken. Medewerkers gaan niet langer ‘naar het werk’, maar ze gaan ‘aan het werk’. Het kantoor concept ondersteunt alle werkvarianten, variërend van ‘5 maal 8 uur’ tot een variant met een zeer hoge mate van flexibiliteit; π het gebouw meer functies heeft dan alleen kantoorgebouw (optimalisering van het nut); π het kantoordeel van het gebouw optimaal benut wordt. Dit kan leiden tot de invoering van flexibele werkplekken en het zou kunnen leiden tot het loslaten van de eigen werkplek. Afdelingen / directies hebben wel een eigen locatie of ‘vlek’; π het gebouw geschikt is voor meervoudig gebruik gedurende het etmaal (optimalisering van de gebruiksduur).

π the building structure is not organisation-dependent. The building lends itself for use by office staff of different governmental organisations. This turns the building into a truly government office. The office part of the building gives maximum support to users’ needs and provides an optimal mix for the following functions: * cooperating * deliberating * sharing knowledge * meeting * working with concentration * relaxing * eating and drinking; π the building supports many forms of work, including: * projects * programmes * routines; π the building is ‘resistant’ (has high adaptive capacity). This means: * a design concept and building layout that match, so reducing the need for eventual adjustments to a minimum: a reserved adaptation policy * simple adaptability if no other options exist * multifunctional use of space (restaurant is also office space); π the building is designed and arranged rationally with a logical layout where people have no trouble finding their way. The central functions are presented coherently; π the building encourages cooperation beyond the boundaries of the internal (departmental) organisation, management or department. Fixed boundaries do not exist; π the office concept is based on ‘anyplace, anytime, any device’ which means a combination of working at home, at the office, in a satellite office or working on the move. Staff is no longer ‘off to work’, but ‘at work’. The office concept supports all working variants, which vary from ‘5 x 8’ to ‘very flexible’; π the building is versatile and not only serves as an office building (optimise use); π the office part of the building is used optimally. This may lead to introducing flexible workplaces and letting go of the fixed workplace. Departments and managements have their own permanent locations or ‘spots’; π the building lends itself to multiple use per period of 24 hours (optimising service life).

25 ambitions renewal rijnstraat 8 green, intelligent and vital

De ambitie voor een intelligent gebouw betekent concreet dat:

26 ambities vernieuwing rijnstraat 8 groen, intelligent en vitaal

06:30 07:30 08:30

12:30 13:30 14:30

18:30 19:30 20:30

00:30 01:30 02:30

10:30 11:30

15:30 16:30 17:30

21:30 22:30 23:30

03:30 04:30 05:30

27 ambitions renewal rijnstraat 8 green, intelligent and vital

09:30

De mens centraal Man at central stage

Mensen vormen het kapitaal van een organisatie. Om deze reden is het logisch dat de behoeften van de mens centraal staan bij de vernieuwing van het gebouw. Het gebouw levert een bijdrage aan het functioneren en het welbevinden van mensen en aan het functioneren en welbevinden van de organisaties die door die mensen gevormd worden (de vitaliteit of levendigheid van mensen en organisaties).

People are the capital of every organisation. So it should not come as a surprise that the people’s needs dominate the renewal plans for the building. The building contributes to the functioning and wellness of the people in it and also that of the organisations that are formed by those people (the vitality or liveliness of the people and the organisations). The building, thanks to its location, allows access to the ‘dazzling’ city and the ‘governmental quarter’ of The Hague. It is located in an area in which public transport, office facilities, commercial activities, hotels and restaurants and cultural facilities come together. The ambition is to cleverly tune the building and have it contribute to that ‘urban system’. The building should be a place people love to visit and where they feel at ease in an urban environment that is attractive, safe and full of life.

29 ambitions renewal rijnstraat 8

Het gebouw vormt door zijn ligging de toegang tot de ‘bruisende’ stad en ‘het regeringskwartier’ van Den Haag. Het bevindt zich in een gebied waarin openbaar vervoer, kantoorfaciliteiten, commerciële activiteiten, horeca en culturele voorzieningen samenkomen. Het is de ambitie om het gebouw slim in te passen in en bij te laten dragen aan dat ‘stedelijk systeem’. Het moet een gebouw worden waar mensen graag naartoe komen en waar ze zich thuis voelen in een stedelijke omgeving die aantrekkelijk, veilig en levendig is.

30 ambities vernieuwing rijnstraat 8 groen, intelligent en vitaal

Het gebouw levert een bijdrage aan de vitaliteit van de gebruikers / organisatie en het stedelijk gebied waarin het zich bevindt. The building contributes to the vitality of the users and the organisation as well as the urban area in which the building is located.

The ambition to have a vital building specifically means the following:

π het gebouw een bijdrage levert aan de gezondheid van de gebruikers. Dit betekent dat het gebouw uitnodigt om te bewegen, uitnodigt tot een gezonde leef- en werkstijl en niet ziek maakt; π het gebouw aantrekkelijk, laagdrempelig en uitnodigend is voor een grote diversiteit aan gebruikers (divers naar geslacht, religie / levensovertuiging, leeftijd / generatie, etniciteit, mobiliteit); π het gebouw diversiteit ondersteunt en uitstraalt; π het gebouw de waarden en normen van de rijksoverheid ondersteunt (integraliteit, mensgerichtheid, resultaatgerichtheid, vernieuwend, verbindend en vertrouwend); π het gebouw open en toegankelijk is voor collega’s, bedrijfsleven en burgers (open en transparant waar het kan, gesloten waar nodig, logische zone-indeling); π het gebouw en het interieur op een natuurlijke en haast vanzelf sprekende wijze ‘schoonheid’ en kwaliteit uitademen; π het gebouw ruimte voor het onderstrepen van de eigen identiteit biedt; π het gebouw functies deelt met de stedelijke omgeving en / of organisaties, groepen en individuen die zich daarin bevinden (optimalisering ‘urban footprint’); π het gebouw functies toevoegt aan de stedelijke omgeving en / of organisaties, groepen en individuen die zich daarin bevinden (optimalisering ‘urban footprint’); π het gebouw ruimte, lucht en licht ademt.

π the building contributes to its users’ health. This means that the building itself is healthy, inviting users to move and maintain a healthy lifestyle and working style; π the building is attractive, accessible and inviting to the various users regardless of their gender, religion / personal convictions, age / generation, ethnicity and mobility; π the building supports and communicates diversity; π the building supports the central government’s standards and values (integration, focus on people, result-oriented, renewing, connecting and trusting); π the building is transparent and easy to access by colleagues, the business community and citizens (open and transparent wherever possible, closed where required, logical zone arrangement); π the building and the interior breathe ‘beauty’ and quality in a natural and self-evident manner; π the building provides the possibility to emphasise internal identity; π the building shares functions with the urban environment and / or organisations, groups and individuals inside (optimising ‘urban footprint’); π the building adds functions to the urban environment and / or organisations, groups and individuals inside (optimising ‘urban footprint’); π the building breathes space, air and light.

31 ambitions renewal rijnstraat 8 green, intelligent and vital

De ambitie voor een vitaal gebouw betekent concreet dat:

32 ambities vernieuwing rijnstraat 8 groen, intelligent en vitaal

33 ambitions renewal rijnstraat 8 green, intelligent and vital

52° 4’ 57.2 4° 18’ 59.1

–>+ verbruiken > produceren kosten > opbrengst minder slecht > goed 8 uur > 24 uur 1 functie > veel functies exclusiviteit > delen –>+ use > produce costs > benefits less bad > good 8 hours > 24 hours 1 function > several functions exclusivity > sharing

35 ambitions renewal rijnstraat 8 green, intelligent and vital

23” N 19” E

36 ambities vernieuwing rijnstraat 8 groen, intelligent en vitaal

1 2

3 4 5

7 8

1 ontmoeten meet 2 vergaderen conferencing 3 samenwerken cooperate 4 ontspannen relax 5 eten / drinken eat / drink 6 sporten sports

7 lezen read 8 wonen live 9 parkeren parking 10 groente verbouwen vegetable cultivation 11 water zuiveren water purification 12 energie opwekken energy generation 13 slapen sleep 14 verbinden link

37 ambitions renewal rijnstraat 8 green, intelligent and vital

Dit ambitiedocument vormt ‘het kompas’ voor dit project. This ambition document is a ‘compass’ for this project.

De vernieuwing van Rijnstraat 8 is een meerjarig project waarbij veel verschillende mensen en organisaties in wisselende samenstellingen betrokken zullen zijn. Heldere en gedeelde ambities zijn daarbij belangrijk om de koers vast te houden zoals een goed kompas gedurende een avontuurlijke reis onontbeerlijk is. In het project vernieuwing Rijnstraat 8 wordt gezocht naar innovatieve oplossingen. Een vergelijking met een ontdekkingsreis ligt voor de hand. Dit ambitiedocument vormt ‘het kompas’ voor deze reis en dit project.

The renewal of Rijnstraat 8 is a long-term project in which many people and organisations will be involved in different combines. Crystal-clear shared ambitions will be important for proper guidance; comparable to a properly functioning compass on a journey of adventure. Innovative solutions are required for the renewal project for Rijnstraat 8. Comparison to a voyage of discovery is obvious. This ambition document is a ‘compass’ for this journey and this project.

colofon colophon datum date April 2010 Programmadirectie Nieuwe Huisvesting Oranjebuitensingel 25 Postbus 16191 2500 BD Den Haag pnh@minvrom.nl beeldverantwoording image sources Wilmar Dik Leo den Ouden (4) Ector Hoogstad (5) Roel Wijnants (13) Ole Ressem Ă&#x2DC;string (36/37)