'Ningún de nós ha volver', Charlotte Delbo (mostra)

Charlotte Delbo

Ningún de nós ha volver

Hoxe non estou segura de que o que escribín sexa verdade. Estou segura de que é verídico.

Rúa da chegada, rúa da partida

Están as persoas que chegan. Buscan nas miradas do xentío daqueles que agardan os que os agardan. Bícanos e din que están cansos da viaxe.

Están as persoas que se van. Dinlles adeus aos que non se van e bican os nenos.

Hai unha rúa para a xente que chega e unha rúa para a xente que se vai.

Hai un café que se chama “A Chegada” e un café que se chama “A Partida”.

Hai persoas que chegan e hai persoas que se van.

Mais hai unha estación onde os que chegan son xustamente os que se van unha estación onde os que chegan nunca chegaron, onde os que se foron nunca regresaron. É a maior estación do mundo.

A esta estación chegan, veñen de calquera lado.

Chegan despois de días e despois de noites tras atravesaren países enteiros chegan aquí cos nenos, incluso os pequenos, que non deberían viaxar.

Levaron os nenos porque un non se separa dos nenos para esta viaxe.

Os que o tiñan levaron o ouro, porque crían que o ouro podía serlles útil.

9

Todos levaron o máis valioso que tiñan, porque non hai que deixar o que é valioso cando se marcha lonxe.

Todos levaron a súa vida, era sobre todo a vida o que cumpría levar canda eles.

E cando chegan cren que chegaron ao inferno se cadra. Así e todo non o crían.

Ignoraban que se puidese coller o tren para o inferno mais xa que están alí prepáranse e séntense listos para afrontalo cos nenos as mulleres os pais anciáns cos recordos familiares e os documentos familiares.

Non saben que a esta estación non se chega.

Agardan o peor, non agardan o inconcibible.

E cando lles berran que se poñan en filas de a cinco, homes por un lado, mulleres e nenos por outro, nunha lingua que non entenden, entenden coas bastonadas e póñense en filas de a cinco posto que esperan de todo.

As nais estreitan os nenos contra si –temían que llelos quitasen– porque os nenos teñen fame e sede e están cansos do insomnio a través de tantos países. Á fin chegan, van poder coidar deles.

E cando lles berran que deixen os paquetes, os edredóns e os recordos na plataforma, déixanos porque deben esperar calquera cousa e non queren asombrarse por nada.

Din “xa se verá”, xa viron moito e están cansos da viaxe.

A estación non é unha estación. É o final dunha vía. Miran e quedan consternados pola desolación que os rodea.

Pola mañá a bruma ocúltalles os pantanos.

10

Pola tarde os reflectores alumean os arames de espiño brancos cunha nitidez de fotografía astral. Cren que é alí onde os levan e están asustados.

Pola noite esperan o día cos nenos que pesan no colo das nais. Esperan e fanse preguntas.

De día non esperan. As filas póñense en marcha deseguida. As mulleres cos nenos primeiro, son os máis cansos. Os homes despois. Tamén están cansos mais aliviados de que fagan pasar primeiro as súas mulleres e os seus nenos.

Porque fan pasar primeiro as mulleres e os nenos.

No inverno entumécense co frío. Sobre todo os que veñen de Candia, para os que a neve é algo novo.

No verán o sol cégaos ao saíren dos vagóns escuros onde os pecharon na partida.

Na partida de Francia de Ucraína de Albania de Bélxica de Eslovaquia de Italia de Hungría do Peloponeso de Holanda de Macedonia de Austria de Hercegovina da ribeira do mar Negro e da ribeira do Báltico da ribeira do Mediterráneo e da ribeira do Vístula.

Gustaríalles saber onde están. Non saben que isto é o centro de Europa. Buscan o letreiro da estación. É unha estación que non ten nome.

Unha estación que para eles nunca terá nome.

Hainos que viaxan por vez primeira na súa vida.

Hainos que viaxaron por todos os países do mundo, comerciantes. Todas as paisaxes lles eran familiares mais esta non a recoñecen.

Observan. Saberán dicir máis tarde como era.

Todos queren lembrar a impresión que tiveron e como foi a sensación de que non volverían.

11

É unha sensación que xa se puido ter na vida. Saben que hai que desconfiar das sensacións.

Están os que veñen de Varsovia con grandes mantóns e fardos anoados están os que veñen de Zagreb as mulleres con panos á cabeza están os que veñen do Danubio con xerseis de punto feitos ao serán en las multicolores están os que veñen de Grecia, trouxeron olivas negras e delicias turcas están os que veñen de Montecarlo estaban no casino levan frac e un plastrón todo roto pola viaxe teñen bandullo e están calvos son grandes banqueiros que xogaban á banca están os noivos que saían da sinagoga coa noiva de branco e co veo todo engurrado de durmir directamente sobre o chan do vagón o noivo de negro e con chapeu de copa as luvas manchadas os pais e os invitados, as mulleres con bolsos de abelorios todos lamentan que non puidesen pasar pola casa para poñeren unha vestimenta menos delicada.

O rabino mantense erguido e vai o primeiro. Sempre foi un exemplo para os demais.

Están as raparigas dun internado coas súas saias plisadas todas iguais, os seus chapeus cunha fita azul a ondear.

Estiran ben os calcetíns ao baixaren. E van tranquilamente de a cinco coma no paseo dos xoves, collidas da man e sen saber. Que lles poden facer ás rapaciñas dun internado que están coa mestra? A mestra dilles: “Portádevos ben, nenas”.

Non teñen a menor intención de non portarse ben.

12

Están os anciáns que recibían novas dos seus fillos en América. A idea que teñen do estranxeiro é a que lles mostraban as postais. Nada se parecía ao que ven aquí. Os fillos nunca o crerán.

Están os intelectuais. Son médicos ou arquitectos, compositores ou poetas, distínguense polo andar e polas lentes. Tamén eles viron moito na súa vida. Estudaron moito. Algúns mesmo imaxinaron moito para facer libros e nada do que imaxinaron se semella ao que ven aquí.

Están todos os peleteiros das grandes cidades e todos os xastres de cabaleiros e de señoras, todos os modistos que emigraran a Occidente e que non recoñecen aquí a terra dos devanceiros.

Está o xentío inesgotable das cidades onde os homes ocupan cadansúa cela e aquí agora forman filas interminables e unha pregúntase como podían caber todos nas celas superpostas das cidades.

Está a nai que lle dá un sopapo ao seu fillo de cinco anos talvez porque non quere darlle a man e ela quere que quede tranquilo ao lado dela. Corre o risco de perderse non deben separarse nun lugar descoñecido e con toda esta xente. Ela dálle un sopapo ao seu fillo e nós que sabemos non llo perdoamos. Ademais tanto tería se o cubrise de beixos.

Están os que viaxaran dezaoito días que tolearan e se mataran entre si nos vagóns e os que se asfixiaran durante a viaxe de tan apertados que estaban evidentemente eses non baixan.

Está a rapaciña que estreita a súa boneca contra o corazón, tamén as bonecas se asfixian.

Están as dúas irmás de gabán branco que saíron a dar un paseo e que non regresaron para a cea. Os pais aínda están preocupados.

13

De cinco en cinco enfilan a rúa da chegada. É a rúa da partida non o saben. É a rúa que só se colle unha vez.

Camiñan en orde – que non poidan reprocharlles nada.

Chegan a un edificio e suspiran. Á fin chegaron.

E cando lles berran ás mulleres que se ispan elas ispen os fillos primeiro mentres teñen coidado de non espertalos de todo. Logo de días e noites de viaxe están nerviosos e roñóns e elas comezan a espirse diante dos fillos tanto ten e cando lles dan cadansúa toalla preocúpanse a ducha será quente porque os nenos collerían frío e cando os homes por outra porta entran no cuarto das duchas nus tamén elas esconden os fillos contra elas.

E se cadra entón todos comprenden.

E non serve de nada que comprendan agora posto que non poden dicírllelo aos que agardan na plataforma aos que circulan nos vagóns escuros a través de todos os países para chegar aquí aos que están nos campos e recean da partida porque temen o clima ou o traballo e porque teñen medo de deixar os seus bens aos que se esconden nas montañas e nos bosques e xa non teñen paciencia para se esconderen. Pase o que pase volverán á súa casa. Por que ían ir buscalos á súa casa nunca lle fixeron mal a ninguén aos que non quixeron esconderse porque non se pode abandonar todo aos que crían que puxeran os fillos a salvo nun internado católico onda esas señoritas tan boas.

Vestirán unha orquestra coas saias plisadas das cativas. O comandante quere que se toquen valses vieneses os domingos pola mañá.

14

Unha supervisora de bloque fará unhas cortinas para darlle á súa xanela un aquel de dormitorio coa tea sagrada que o rabino levaba posta para celebrar o oficio pasase o que lle pasase en calquera lugar no que se atopase.

Unha kapo1 disfrazarase co traxe e co chapeu de copa do noivo a súa amiga co veo e xogarán ás vodas pola noitiña cando as outras estean deitadas mortas de cansazo. As kapos poden divertirse non están cansas polo serán.

Distribuiranlles ás alemás doentes olivas negras e delicias turcas mais a elas non lles gustan as olivas de Kalamata nin as olivas en xeral.

E todo o día e toda a noite todos os días e todas as noites as chemineas fumegan con este combustible de todos os países de Europa homes cerca das chemineas pasan os seus días a peneirar as cinzas para atopar o ouro fundido dos dentes de ouro. Teñen todos ouro na boca estes xudeus e son tantos que xuntan toneladas.

E na primavera homes e mulleres esparexen as cinzas sobre os pantanos desecados por vez primeira labrados e fertilizan o solo con fosfato humano.

Levan un saco amarrado ao ventre e afunden a man no po de ósos humanos que guindan polo aire con traballo sobre os regos co vento a devolverlles o po á cara e pola tardiña están completamente brancos, con engurras marcadas pola suor que escorregou sobre o po.

E non hai que temer que lles falte chegan trens e trens chegan todos os días e todas as noites todas as horas de todos os días e de todas as noites.

1 Nome que recibían nos campos as persoas presas encargadas de supervisar o resto, durante os traballos que realizaban dentro do campo e fóra del, e de levar a cabo certas tarefas administrativas, o que lles comportaba unha mellora das súas condicións de vida. (Todas as notas son do tradutor.)

15

É a maior estación do mundo tanto para as chegadas coma para as partidas.

Os que entran no campo son os únicos que saben logo o que lles aconteceu aos demais e choran por deixalos na estación porque ese día o oficial ordenáballes aos máis novos formar unha fila á parte son necesarios para desecar os pantanos e ciscar sobre eles as cinzas dos outros.

E dinse que máis valería non entrar nunca aquí e non saber nunca.

16