Tres días e unha vida (mostra)

Pierre Lemaitre

Tres dĂ­as e unha vida

A Pascaline Para o meu amigo Camille Trumer, con afecto

1999

1

A finais de decembro de 1999, unha sorprendente serie de sucesos tráxicos abateuse sobre Beauval, o máis importante dos cales, sen dúbida, foi a desaparición do neno Rémi Desmedt. Nesa rexión cuberta de bosques e dominada por ritmos lentos, a súbita desaparición deste cativo provocou estupor e mesmo foi considerada por moitos dos cidadáns como o presaxio de catástrofes futuras.

Para Antoine, que estivo no centro deste drama, todo comezou coa morte do can. Ulises. Non pregunten o motivo polo que o seu dono, o señor Desmedt, lle puxo a este mestizo branco e rubio, fraco coma un pau de virar tripas e de patas longas, o nome dun heroe grego; será un misterio máis nesta historia.

Os Desmedt eran os veciños de Antoine, que tiña daquela doce anos e sentía moito agarimo por ese can, sobre todo porque a súa nai sempre se opuxera a ter animais na casa: nin gato, nin can, nin hámster, nada, emporcallaban todo.

Ulises acudía contento ao valo cando Antoine o chamaba, seguía a miúdo a cuadrilla de amigos ata o estanque ou aos bosques dos arredores e, cando Antoine ía só, sempre o levaba consigo. Sorprendíase falándolle como a un compañeiro. O can inclinaba a cabeza, serio e concentrado, e despois liscaba de súpeto, dando a entender que a hora das confidencias rematara.

11

A finais do verán estivera moi ocupado construíndo unha cabana no bosque cos compañeiros da clase, nos outeiros de Saint-Eustache. A idea fora de Antoine, pero, coma de costume, Theo presentáraa como súa, arrogándose así o mando das operacións. A autoridade deste rapaz sobre o pequeno grupo debíase ao feito de que era o maior de todos, ademais do fillo do alcalde. Nunha vila como Beauval, estas son cousas que contan (a xente odia a quen reelixe periodicamente, pero considera o alcalde como un santo patrón e o seu fillo como un delfín; unha xerarquía social que nace entre os comerciantes, se estende ás asociacións e, por capilaridade, chega ás aulas). Théo Weiser era ademais o peor alumno da súa clase, o que constituía a ollos dos seus compañeiros unha mostra de carácter. Cando o seu pai lle daba unha malleira –o cal non era raro–, Théo exhibía os negróns con orgullo, como o tributo que os espíritos superiores pagan ao conformismo reinante. E como tampouco lle ía mal coas rapazas, era admirado e temido polos rapaces, aínda que non estimado. Antoine, pola súa banda, non pedía nin envexaba nada. A construción da cabana abondáballe para estar contento, non necesitaba ser o xefe.

Todo cambiara cando a Kevin lle regalaron unha PlayStation polo seu aniversario. O bosque de Saint-Eustache quedou deserto de inmediato, todo o mundo foi xogar á casa de Kevin, cuxa nai dicía que prefería isto aos bosques e ao estanque, que sempre lle pareceran perigosos.

A nai de Antoine, en cambio, desaprobaba eses mércores de sofá –eses trebellos idiotizan a xente–, e acabou por prohibirllos. Antoine rebelouse contra esta decisión, non tanto porque lle gustasen os videoxogos, senón porque se vía privado da compañía dos amigos. Os mércores e os sábados sentíase só.

12

Pasaba bastante tempo con Émilie, a filla dos Mouchotte, tamén de doce anos, loura coma un pitiño, pelo rizo, ollos vivos, unha boa peza á que ninguén podía negarlle nada, ata a Théo lle enchía o ollo, pero xogar cunha rapaza non era o mesmo.

Así que Antoine regresou ao bosque de Saint-Eustache e empezou a construír outra cabana, esta no alto, nas ramas dunha faia, a tres metros de altura. Mantivo o seu proxecto en segredo, saboreando por adiantado o seu triunfo cando os amigos, cansados da PlayStation, volvesen ao bosque e descubrisen a súa construción.

Esta tarefa levoulle moito tempo. Recolleu no serradoiro anacos de lona para protexer as aberturas da chuvia, tea asfáltica para o teito, tecidos para decorar, construíu recunchos para gardar os seus tesouros, non había xeito de rematar porque a falta dun plan de conxunto o obrigou a recomezar varias veces. Durante semanas, esta cabana ocupou todo o seu tempo e a súa mente, o cal facía que resultase difícil gardar o segredo. No colexio falou dunha sorpresa que deixaría pampo a máis de un, pero non tivo moito éxito. Nesa época, a cuadrilla estaba excitadísima coa anunciada saída da nova edición de Tomb Raider, e non falaban doutra cousa.

Durante todo o tempo que Antoine dedicou á súa obra, o can Ulises foi o seu compañeiro. Non é que servise de moito, pero alí estaba. A súa presenza deulle a Antoine a idea dun ascensor para cans que lle permitiría a Ulises facerlle compañía cando subise á cabana. Volta ao serradoiro para furtar unha polea, despois uns metros de corda e, por ultimo, material para construír unha plataforma.

Este montacargas, que era o toque final da construción e poñía de manifesto a súa ambición, precisou moitas horas de posta a punto, boa parte das cales se dedicou a correr 13

tras o can, a quen a perspectiva de engalar do chan lle causou pánico dende o primeiro intento. A plataforma só permanecía horizontal coa axuda dun pau que servía para soster a esquina esquerda. Non era totalmente satisfactorio, pero así Ulises conseguía chegar arriba. Ceibaba uns xemidos patéticos durante toda a ascensión e, en canto Antoine subía tamén, pegábase a el a tremer. Antoine aproveitaba para aspirar o seu cheiro, acariñalo, pechando os ollos con pracer. O descenso sempre era máis doado; Ulises nunca agardaba a que a plataforma chegase abaixo para saltar ao chan.

Antoine levou á cabana utensilios que colleu no celeiro, unha lanterna de peto, unha manta, cousas para ler e escribir, máis ou menos o que precisaba para vivir na autarquía, ou case.

Iso non significaba que Antoine tivese un temperamento solitario. Tíñao nese momento, debido ás circunstancias, ao feito de que a súa nai odiase os videoxogos. A súa vida estaba inzada de leis e regulamentos que a señora Courtin ditaba con tanta regularidade como creatividade. De carácter estrito, despois do divorcio convertérase nunha muller de principios, como adoita pasarlles ás nais sen parella.

Seis anos antes, o pai de Antoine aproveitara un cambio de situación profesional para efectuar un cambio de muller. Acompañara a súa petición de traslado a Alemaña cunha demanda de divorcio que Blanche Courtin tomara de maneira tráxica, cousa sorprendente tendo en conta que o matrimonio nunca se levara ben e que dende o nacemento de Antoine as súas relacións íntimas se espazaran de forma drástica. Dende a súa partida, o señor Courtin non volvera a Beauval. Enviaba con puntualidade agasallos sempre desfasados cos desexos do seu fillo, xoguetes para 14

dezaseis anos cando Antoine tiña oito, para seis cando tiña once. Antoine fora unha vez á súa casa, a Stuttgart, durante tres longos días miráranse con cara de poucos amigos e, de común acordo, non repetiran a experiencia. O señor Courtin estaba tan pouco feito para ter fillos como a súa muller para ter marido.

Ese triste episodio achegou a Antoine á súa nai. Ao seu regreso de Alemaña, identificou o ritmo pesado e lento da vida da nai co que el entendía como a súa soidade, a súa dor, e viuna con novos ollos, vagamente tráxicos. E, naturalmente, como faría calquera rapaz da súa idade, acabou sentíndose responsable dela. Daba igual que fose unha muller irritante (e, ás veces, francamente insoportable), el creu ver na súa nai algo escusable que estaba por riba de todo, a vida cotiá e os defectos, o carácter, as circunstancias… Para Antoine, facer a súa nai aínda máis desgraciada do que a imaxinaba era inconcibible. Nunca se desfixo desa certeza.

Todo iso, unido ao seu carácter pouco comunicativo, facía de Antoine un neno un tanto depresivo, cousa que a aparición da PlayStation de Kevin non fixo máis que agravar. No triángulo pai ausente, nai ríxida, amigos distantes, o can Ulises ocupaba, evidentemente, un lugar central.

A súa morte, e o xeito en que se produciu, foron para Antoine un acontecemento particularmente violento.

O dono de Ulises, o señor Desmedt, era un home taciturno, irascible, forte coma un boi, de cellas enmarañadas e cara de samurai furioso, sempre seguro dos seus dereitos, o tipo de persoa que non cambia de opinión facilmente.

E camorrista. Toda a súa vida fora obreiro en «Weiser, xoguetes de madeira dende 1921», a principal empresa de Beauval, onde a súa carreira estivera inzada de discusións e liortas. Mesmo o suspenderan de emprego e soldo, dous 15

anos antes, por darlle unha labazada ao señor Mouchotte, o encargado, diante de todos os seus compañeiros.

Tiña unha filla de quince anos, Valentine, que traballaba de aprendiza nun salón de peiteado de Saint-Hilaire, e un fillo, Rémi, de seis anos, que sentía unha admiración sen límites por Antoine e o seguía sempre que podía.

O pequeno Rémi, en calquera caso, non era unha carga. Viva imaxe do seu pai, tiña xa feituras de futuro leñador, e era perfectamente capaz de subir con Antoine a Saint-Eustache e mesmo ata o estanque. A señora Desmedt consideraba a Antoine, e non se trabucaba, un rapaz responsable ao que se lle podía confiar a Rémi se a ocasión o requiría. De todos os xeitos, o cativo gozaba de bastante liberdade de movementos. Beauval é unha localidade pequena, e nos barrios coñécese todo o mundo, ou case. Tanto se xogaban preto do serradoiro coma se ían ao bosque, coma se corricaban polo lado de Marmont ou de Fuzelières, os nenos sempre estaban baixo a mirada dalgún adulto que traballaba ou pasaba por alí.

Un día, Antoine, que malamente conseguía gardar o seu segredo, levara a Rémi a ver a súa cabana da árbore. O neno non ocultara a súa admiración ante aquela proeza técnica e fixera varias viaxes no ascensor, totalmente entusiasmado. Tras isto, importante conversa: Rémi, escóitame ben, é un segredo, ninguén debe saber nada desta cabana ata que estea completamente terminada, entendes? Podo confiar en ti? Non se lle pode dicir a ninguén, vale? Rémi xurou, cuspiu, cruz de madeira, cruz de ferro, e, polo que Antoine sabía, cumprira a súa palabra. Para el, compartir un segredo con Antoine era formar parte dos maiores, era ser maior. Demostrara que era digno de confianza.

O 22 de decembro foi un día bastante agradable, varios graos por riba do habitual nesa estación.

16

Obviamente, Antoine estaba ilusionado coa chegada do Nadal (confiaba en que o seu pai, esta vez si, lese a súa carta con atención e lle mandase unha PlayStation), pero sentíase aínda un pouco máis só ca de costume.

Sen poder aturalo máis, lanzárase: contárallo todo a Émilie.

Había un ano que Antoine descubrira a masturbación, e agora practicaba esta actividade varias veces ao día. Moitas veces, no bosque, apoiaba unha man nunha árbore, co vaqueiro polos tornecelos, e masturbábase pensando en Émilie. Decatouse de que, en realidade, realizara todo aquilo por ela, construíra un niño ao que desexaba levala.

Uns días antes, ela acompañárao ao bosque e contemplara a construción con escepticismo. Había que subir alá arriba? Pouco interesada na enxeñería civil, acompañárao coa intención de flirtear con Antoine, pero non lle apetecía facelo a tres metros sobre o chan. Fixera a melindrosa uns instantes, enroscando unha mecha de pelo louro no índice, e ao ver que Antoine, ofendido pola súa reacción, non parecía de humor para prestarse ao seu xogo, marchara.

A súa visita deixáralle un mal sabor de boca a Antoine, Émilie contaríallelo aos demais, sentíase algo ridículo.

Volveu de Saint-Eustache, pero nin o ambiente de Nadal nin a perspectiva do seu agasallo conseguiron facerlle esquecer o fracaso con Émilie, que, co paso das horas, adquiría na súa mente a aparencia da humillación.

Tamén é certo que en Beauval o ambiente festivo estaba tinguido de inquietude. Os adornos, o abeto da praza, o concerto da coral municipal, etc., a vila entregábase como todos os anos ás celebracións de fin de ano, pero cunha certa reserva dende que a fábrica Weiser, estando ameazada, ameazaba tamén un pouco a todo o mundo. A perda de interese do gran público polos xoguetes de madeira era evidente. Na 17

vila dependían da fábrica de monicreques, buxainas e trenciños de freixo, pero regalábanlles aos seus fillos videoconsolas; notábase que algo non ía ben, que o futuro estaba ameazado. Circulaban rumores ciclicamente sobre a diminución da actividade da Weiser. Xa pasaran de setenta empregados a sesenta e cinco, logo a sesenta e despois a cincuenta e dous.

O señor Mouchotte, o encargado, fora despedido había dous anos e seguía sen atopar nada. O propio señor Desmedt, malia ser dos máis antigos, vivía desacougado. Como moitos outros, temía ler o seu nome na próxima lista, que algúns aseguraban que aparecería xusto despois das festas…

Ese día, pouco antes das seis da tarde, o can Ulises cruzou a rúa principal de Beauval á altura da farmacia e un coche atropelouno. O condutor non se detivo.

Levaron o can á casa dos Desmedt. A noticia propagouse. Antoine correu alá. Tendido no xardín, Ulises respiraba pesadamente. Volveu a cabeza cara a Antoine, que quedou no valo, petrificado. Unha pata e varias costelas rotas: impoñíase a intervención do veterinario. O señor Desmedt, coas mans nos petos, mirou o seu can durante un longo anaco, entrou na casa, volveu saír coa escopeta e disparoulle un cartucho no ventre a queimarroupa. Tras isto meteu o corpo do can nun saco de plástico para cascallos. Asunto arranxado.

Todo foi tan rápido que Antoine quedou coa boca aberta, incapaz de articular unha palabra. De todos os xeitos, non tería a quen dicirlla. O señor Desmedt volvera entrar na casa e pechara a porta. O saco gris cos restos de Ulises quedara depositado nun extremo do xardín, xunto a outros sacos cheos de cascallos de escaiola e de cemento procedentes da coelleira que o señor Desmedt derrubara a semana anterior para construír unha nova.

Antoine entrou na casa atordado.

18

A súa mágoa era tan grande que esa noite non tivo forzas para falar do asunto coa súa nai, que de todos os xeitos non se decatara do sucedido. Cun nó na garganta e un peso terrible no corazón, non deixaba de ver a escena unha e outra vez, a escopeta, a cabeza de Ulises, sobre todo os seus ollos, a corpulenta figura do señor Desmedt… Incapaz de expresarse e mesmo de comer, dixo que non se atopaba ben, subiu ao seu cuarto e chorou durante moito tempo. Dende abaixo, a súa nai preguntoulle: –Estás ben, Antoine?

Sorprendeuse de ser capaz de articular un «Si, estou ben!» claro dabondo para que a señora Courtin se dese por satisfeita. Non adormeceu ata moi tarde, soñou con cans mortos e escopetas, e espertou esgotado.

Os xoves, a señora Courtin íase moi cedo a traballar ao mercado. De todos os traballiños que conseguía aquí e alá ao longo do ano, este era o único que odiaba de verdade.

Polo señor Kowalski. Unha rata, dicía, que lles pagaba aos seus empregados a tarifa mínima e sempre con atraso, e vendíalles a metade de prezo artigos que debería tirar. Levantarse ao abrente por pouco máis de tres francos! Non obstante, levaba case quince anos facéndoo. Sentido do deber. Empezaba a falar disto xa a véspera, poñíaa enferma. Alto e fraco, coa cara osuda, fazulas afundidas, beizos delgados e ollos brillantes, nerviosos coma os dun gato, o señor Kowalski non encaixaba moito na idea que se adoita ter dun chacineiro. A Antoine, que se cruzaba con el moitas veces, parecíalle que a súa cara daba medo. Mercara unha chacinería en Marmont, que levaba con dous dependentes dende a morte da súa muller, dous anos despois da súa chegada á rexión.

–Non quere contratar a ninguén máis –rosmaba a señora Courtin–, di que xa somos moitos.

19

O tipo traballaba no mercado de Marmont e os xoves facía un percorrido por varias vilas que remataba en Beauval. O rostro alongado e mirrado do señor Kowalski era motivo de burla entre os nenos, que o alcumaran Frankenstein.

Como todas as semanas, esa mañá a señora Courtin colleu o primeiro autobús a Marmont. Antoine, que xa estaba esperto, oíuna pechar a porta con coidado, levantouse, mirou pola fiestra do seu cuarto e viu o xardín do señor Desmedt. Alí, nun recuncho que non conseguía ver, tiña o saco de cascallos no que…

De novo asomáronlle as bágoas. Estaba desconsolado non só pola morte do can, senón tamén porque esta se engadía dolorosamente á súa soidade dos últimos meses, que foran un cúmulo de decepcións e desenganos.

Como a nai nunca volvía ata o comezo da tarde, apuntáballe as obrigas do día nun encerado grande colgado na cociña. Sempre había algunha tarefa, algunha cousa que ir buscar, compras que facer no autoservizo e interminables suxestións: ordena o teu cuarto, tes xamón na neveira, come polo menos un iogur e unha froita, etc.

A señora Courtin, que o preparaba todo por adiantado, sempre lle atopaba cousas que facer, nunca lle faltaban ideas. Dende había máis dunha semana, Antoine botáballe un ollo no armario ao paquete enviado polo seu pai, que tiña un tamaño compatible cunha PlayStation na súa caixa, pero non se sentía con ánimo de abrilo. A morte do can atormentábao pola forma brutal e súbita en que ocorrera. Púxose mans á obra. Fixo os recados sen falar con ninguén, só lle respondeu ao panadeiro cun aceno da cabeza, sería incapaz de pronunciar unha palabra.

Ao chegar a tarde, só tiña un desexo: ir refuxiarse a Saint-Eustache.

20

Colleu o que non comera para tiralo por algunha parte do camiño. Diante da casa dos Desmedt obrigouse a non mirar o recanto do xardín onde estaban amontoados os sacos de cascallos e, co corazón a piques de estoupar, apurou o paso, porque a proximidade reavivaba a súa dor. Apertou os puños, botou a correr e non se detivo ata chegar ao pé da cabana. Cando recuperou o alento, alzou os ollos. Aquel refuxio ao que consagrara tantas horas pareceulle dunha fealdade deprimente. Aqueles anacos de tea, de lona, de tea asfáltica, dábanlle aspecto de chabola. Lembrou a cara de decepción de Émilie ante aquela construción. Rabioso, subiu á árbore e destruíu todo, lanzando lonxe os anacos de madeira e as táboas. Despois de esparexer todo, baixou, sen alento. Apoiou as costas na árbore, deixouse escorregar ata o chan e quedou alí durante un longo anaco, preguntándose que ía facer. A vida xa non lle sabía a nada.

Botaba de menos a Ulises.

Pero foi Rémi quen apareceu.

Antoine viu achegarse de lonxe a súa pequena silueta. Camiñaba con precaución, coma se temese esmagar os cogomelos. Finalmente chegou onda Antoine, sacudido polos saloucos, coa cara entre os brazos, e quedou alí, cos brazos caídos. Mirou cara ao alto da árbore, viu que todo estaba destruído, abriu a boca, pero foi bruscamente interrompido.

–Por que fixo iso o teu pai? –berrou Antoine–. Eh? Por que fixo iso?

Púxose en pé coa xenreira. Rémi mirouno cos ollos estartelados, escoitando os reproches sen acabar de comprendelos, porque na casa só lle dixeran que Ulises escapara, como facía de cando en vez.

Nese momento, desbordado por un incontrolable sentimento de inxustiza, Antoine xa non era el. O abraio 21

provocado pola morte de Ulises transformárase en furia.

Cegado pola cólera, colleu o pau que antes usara no montacargas e brandiuno coma se Rémi fose un can, e el, o seu dono.

Rémi, que nunca o vira en tal estado, asustouse.

Volveuse, deu un paso.

Antoine levantou entón o pau coas dúas mans e, tolo de rabia, descargouno sobre o neno. O golpe alcanzouno na tempa dereita. Rémi derrubouse. Antoine achegouse a el, estendeu unha man, sacudiulle o ombreiro.

–Rémi?

Debía de estar inconsciente.

Antoine deulle a volta para palmearlle as meixelas, pero cando o neno quedou boca arriba, viu que tiña os ollos abertos.

Fixos e vidrosos.

E unha certeza atravesoulle o ánimo: Rémi estaba morto.

22