Morgante_Sherlock1_Mostra

Un estudo en escarlata1

Un estudo en escarlata1

1 Un estudo en escarlata constitúe o texto fundacional do Canon: asistimos ó encontro de Sherlock Holmes co doutor Watson, coñecemos 1 Un estudo en escarlata constitúe o texto fundacional do Canon: asistimos ó encontro de Sherlock Holmes co doutor Watson, coñecemos a inusual ocupación do primeiro e o segundo vese envolto, para a súa sorpresa, nun mundo de misterio e crime que o engaiolarán ata o punto de a inusual ocupación do primeiro e o segundo vese envolto, para a súa sorpresa, nun mundo de misterio e crime que o engaiolarán ata o punto de deixar fiel testemuño por escrito. A acción aquí narrada ocorre entre o venres 4 e o luns 7 de marzo de 1881. Watson ten 34 anos e Holmes 27, deixar fiel testemuño por escrito. A acción aquí narrada ocorre entre o venres 4 e o luns 7 de marzo de 1881. Watson ten 34 anos e Holmes 27, exactamente os mesmos que Arthur Conan Doyle cando escribiu a novela en 1887, seica en tan só tres semanas. Publicouse primeiro na revista exactamente os mesmos que Arthur Conan Doyle cando escribiu a novela en 1887, seica en tan só tres semanas. Publicouse primeiro na revista Beeton’s Christmas Annual e ó ano seguinte en forma de libro por Ward, Lock & Co. Esta é a porta principal a u­nha serie de aventuras que cando Beeton’s Christmas Annual e ó ano seguinte en forma de libro por Ward, Lock & Co. Esta é a porta principal a u­nha serie de aventuras que cando se entra nela por primeira vez se pecha para atrapar o lector sen posibilidade de marcha atrás. É fácil sentir envexa por quen chega virxe a esta se entra nela por primeira vez se pecha para atrapar o lector sen posibilidade de marcha atrás. É fácil sentir envexa por quen chega virxe a esta historia, porque o pracer que experimentará é irrepetible, pero queda o conforto de que, como os grandes clásicos, cada relectura permite atopar historia, porque o pracer que experimentará é irrepetible, pero queda o conforto de que, como os grandes clásicos, cada relectura permite atopar matices que fan que o libro medre con un e non o abandone nunca. matices que fan que o libro medre con un e non o abandone nunca.

PRIMEIRA PARTE Reimpresión2 das memorias3 de John H.4 Watson, doutor en Medicina, que pertenceu ó corpo de médicos do exército

I O señor Sherlock Holmes

N 432

o ano de 18785 gradueime como doutor en Medicina6 pola Universidade de Lon­ dres, e, deseguida, marchei a Netley7 a fin

2 No orixinal inglés, being a reprint.

3 O feito de que se dea a entender que o relato xa fora publi­ cado anteriormente propiciou u­nha notable especulación. Edgar W. Smith sostén en A Biographical Note que se tratou du­nha edición privada, luxosamente encadernada en coiro e datada arredor do ano 1885. Isto explicaría a contradición aparente de que u­nha historia que acadou de inmediato tanta sona e repercusión carecese dela a pri­ meira vez que viu a luz. Pola contra, outros estudosos son da opinión de que aquela primeira impresión nunca existiu, e esgrimen como proba o feito de que non existan máis pegadas do devandito volume. É moi probable que Conan Doyle botase man desta vella técnica li­ teraria para reforzar a verosimilitude da novela.

4 Existe consenso en que o segundo nome do doutor é Hamish.

En realidade, só aparece citado tres veces no Canon. Segundo Do­ rothy L. Sayers, en Dr. Watson’s Christian Name, Hamish é o equiva­ lente escocés de James, nome polo que o chama a muller do doutor n’O home do labio torto, e que fai pensar nu­nha vinculación familiar con Escocia.

5 Tiña entón 31 anos.

6 Para acadar tal título, Watson tivo que superar non só os seus estudos, senón diversas probas colexiais, como a do Royal College of Physicians. Ademais, para o doutoramento tivo que defender con éxito u­nha tese; o médico Robert S. Katz, despois de investigar a cuestión, concluíu que a tese de Watson versou sobre as neuropato­ loxías, un campo case descoñecido daquela.

7 O Royal Victoria Military Hospital, en Netley, preto de Southampton, comezou a funcionar en 1863, a instancias da raíña Vitoria e ante a necesidade de contar cun eficaz hospital militar des­ pois da desastrosa guerra de Crimea. Florence Nightingale, que tanto loitara por dignificar o tratamento que recibían os soldados feridos,

de cumprir o curso esixido8 para exercer de médico no exército. Terminados os estudos, estiven desta­ cado no 5º Rexemento de Fusileiros de Northum­ berland9 en calidade de cirurxián asistente. Nesa época, o 5º Rexemento permanecía acantonado na India e, antes de eu incorporarme, estalou a segun­ da guerra afgá10. Ó desembarcar en Bombai, souben

criticou o deseño do inmoble, mal ventilado e de complicados acce­ sos. O Netley Hospital, como era popularmente coñecido, prestou os seus servizos nas guerras dos bóers e nas dúas Mundiais, para ser derrubado en 1966 tras sufrir un aparatoso incendio. Hoxe só queda en pé a capela.

8 Os futuros médicos militares estudaban cirurxía, hixiene, pa­ toloxía e destrezas básicas do exercicio da súa profesión en conflitos armados.

9 As orixes do rexemento remóntanse a 1674, e dende entón participou en numerosas guerras, dende a chamada campaña irlan­ desa do século xvii ata a guerra de Corea no xx. Especialmente sobranceira foi a súa intervención en varias batallas da Guerra de Independencia española (Peninsula War para os británicos), onde gañou os alcumes de Fighting Fifth, Old and Bold e Wellington’s Bo­ dyguard, en referencia á súa afouteza. Foi un dos corpos que loitou baixo o mando de Sir John Moore na batalla de Elviña.

10 Non foi a derradeira en Afganistán. Os problemas britá­ nicos derivaron da súa posición na India, que lles facía percibir os afgáns como u­nha ameaza, ademais da posibilidade du­nha invasión rusa que chegase á India. A primeira guerra transcorreu entre 1838 e 1842, con numerosas perdas, humanas e tácticas para os gardiáns do Imperio; a segunda, entre 1878 e 1880, xusto cando se licencia o doutor Watson; e a terceira, en 1919. No século xxi, os británi­ cos continúan destacados en Afganistán, desta vez da man dos nor­ teamericanos na loita contra o terrorismo islámico. Na adaptación

17

Un estudo en escarlata

que a miña unidade atravesara xa os desfiladeiros da raia e que se internara en territorio inimigo. Seguín o mesmo camiño, con outros oficiais que se atopa­ ban na mesma situación, e conseguín chegar san e salvo a Kandahar11, onde encontrei o Rexemento e asumín decontado o meu novo servizo.

A campaña proporcionoulles a moitos ascen­ sos e condecoracións, pero a min só me reportou desgraza e infortunio. Fun trasladado da miña bri­ gada ás tropas de Berkshire, coas que participei na aciaga batalla de Maiwand12. Alí, alcanzoume o om­ breiro u­nha bala de Jezail13, que me fracturou os ósos e raspou a arteria subclavia14. Caería nas mans dos crueis ghazis15, de non ser pola lealdade e coraxe de Murray, o meu ordenanza16, que me subiu a un cabalo de carga, igual que se fose un vulto, e conse­ guiu levarme deica as liñas británicas.

Derreado polo sufrimento e as privacións que soportara, fun transportado cun nutrido convoi de

televisiva da BBC Sherlock (2010) Watson regresa como ferido desta mesma guerra.

11 O longo historial militar da cidade atinxe a británicos, sovié­ ticos e talibáns, debido á súa posición estratéxica e comercial.

12 U­nha das peores derrotas inflixidas ós británicos. Apenas 2.500 soldados se enfrontaron a guerreiros afgáns que multiplicaban dez veces o seu número. Con todo, para o afgán Ayub Khan, foi u­nha vitoria pírrica, xa que perdeu 2.500 homes e tivo 1.500 feridos.

13 Mosquete de canón longo, de calibre entre 50 e 75, cu­nha característica culata curva, moi utilizado en Afganistán e na India no século xix. A súa precisión nas distancias longas, maior que a dos fusís británicos, permitiu ós afgáns causar cuantiosas baixas ós seus inimigos. Jezail tamén é o nome do boletín informativo do Círculo Holmes.

14 A precisión coa que Watson localiza a ferida é lóxica tendo en conta a súa condición de médico, que compartía con Conan Doy­ le. Porén, contrasta co feito de que n’O signo dos catro se refira á ferida da súa perna. Moitos son os estudosos holmesianos que trataron de xustificar esta circunstancia sen recorrer ó factor máis evidente, un esquecemento ou falta de atención por parte de Conan Doyle: den­ de a traxectoria du­nha única bala que causara ambas as dúas feridas, debido á postura (atendendo a un doente ou mesmo facendo as súas necesidades), ata u­nha mentira de Watson, avergoñado de que a feri­ da fose na ingua, teorías todas recollidas por Leslie S. Klinger.

15 Guerreiros musulmáns que loitaban contra os infieis en ra­ zzias, e que en tempos de paz se dedicaban ó saqueo, ó xeito de mer­ cenarios. Atribuíaselles un carácter feroz e cruel.

16 Malia non mencionarse o grao militar de Watson, o feito de que contase cun axudante revela que debía ser médico de batallón.

18

feridos ó hospital base de Peshawar. Restablecinme nese lugar e xa experimentara a melloría suficiente para camiñar polas salas do hospital e tomar o sol na terraza cando me alcanzou o andazo que asola as nosas posesións da India: o tifo. Durante meses vin a morte ós ollos e, cando por fin me recobrei e entrei na convalecencia, achábame de tal maneira débil e consumido que a xunta médica ordenou que se me repatriase a Inglaterra sen demora. En con­ secuencia, embarcáronme no vapor de transporte militar Orontes17 e, un mes máis tarde, arribaba ó peirao de Portsmouth, convertido nu­nha ruína fí­ sica, pero cun permiso outorgado por un goberno paternal para que me coidase e fixese por repoñer­ me nos nove meses seguintes.

Non tiña amigos nin parentes en Inglaterra18, así que me encontraba libre como o aire, tan libre como pode ser un home que ingresa once xilins con seis peniques diarios19. En tal circunstancia, vin­ me atraído por Londres, ese remuíño que engole a todos os ociosos e desocupados do Imperio. Pa­ sei algún tempo instalado nun hotel do Strand20, 17 Existiron varios barcos con este nome, inspirado por un dos principais ríos de Oriente Medio, que nace no Líbano e tras atravesar Siria desemboca no Mediterráneo en Turquía. É moi probable que se refira ó navío construído en 1876 en Portsmouth, xusto o porto no que desembarca o ferido doutor.

18 Watson exemplifica o fácil que é perder os vínculos familia­ res en tan só u­nha xeración, algo que acontece con relativa frecuencia no Reino Unido, sustentado sobre a noción de familia nuclear e non extensa. A nai do doutor faleceu ó pouco de nacer el, o pai morrera en 1888 e sabemos dun irmán maior que faleceu por enfermidades causadas e agravadas polo alcoholismo.

19 Klinger subliña que esta cantidade é moi cativa para man­ terse nu­nha cidade cara como Londres, e Baring-Gould detense na cuestión de como puido subsistir Watson: dáse por feito que debeu de recibir algún tipo de herdanza familiar. En todo caso, para un doutor en medicina, nu­nha sociedade tan dominada polas clases como a británica, debía de tratarse du­nha situación complicada. N’O signo dos catro, en relación ó tesouro herdado por Mary Morstan, vol­ verá agromar a súa preocupación pola súa precaria economía.

20 U­nha das principais rúas de Londres. Toma o seu nome do termo que designa a ribeira en inglés antigo, xa que bordeaba o Tá­ mesis. Ó longo da súa historia contou con numerosos pazos e igrexas, que no século xix foron substituídos por teatros e restaurantes e fi­ xeron da rúa un enderezo popular entre escritores e artistas, o que levou a residir nela autores como Dickens ou Thackeray. No período vitoriano era un dos escenarios da vida nocturna.

O señor Sherlock Holmes

levando u­nha vida sen confort nin sentido e des­ baldindo o diñeiro con máis largueza da que podía permitirme. Tan alarmante se volveu o estado das miñas finanzas que axiña me vin no caso de optar entre abandonar a cidade e marchar para o campo ou cambiar de xénero de vida… Escollín isto últi­ mo, decidíndome a cambiar de hotel e buscar un aloxamento de menos pretensións.

O día en que tomei esa decisión, encontrába­ me no bar Criterion21, cando alguén me bateu no ombreiro. Volvinme e recoñecín a Stamford22, un rapaz que fora asistente meu en Barts23. Para un home solitario é u­nha beizón ver u­nha cara amiga entre a inmensa e anónima multitude de Londres24.

Nunca chegaramos a ser amigos íntimos, pero nesta ocasión acollino con entusiasmo e el, pola súa par­ te, parecía encantado de verme. Na efusión do mo­ mento, convideino a xantar comigo no Holborn25, e alá que nos fomos nun deses coches arrastrados por un cabalo26.

21 Construído en 1873 segundo un deseño de Thomas Verity, era un establecemento espectacular e caro, polo que é posible que Watson quixese despedirse du­nha vida máis luxosa nun escenario axeitado, aínda que tamén Baring-Gould lembra que era moi fre­ cuentado polos afeccionados ás carreiras de cabalos, polas que o dou­ tor sentía gran devoción.

22 Igual que Borges dedicou un poema a un tigre cuxa única misión na vida foi ser visto por Dante e así aparecer na Divina Comedia, semella que o grande e único propósito do mozo Stamford foi o de presentar u­nha das máis célebres parellas da literatura.

23 Nome popular do Saint Bartholomew’s Hospital Medical College. A súa orixe dátase en 1123. No século xix foi un dos princi­ pais hospitais londinienses, xa que ingresaba máis de 6.000 pacientes ó ano e atendía máis de 100.000 externos. A súa faceta docente, que comezou en 1843, foi decisiva na formación da profesión da enfer­ mería tal e como se coñece hoxe.

24 A grande enfermidade moderna: o solitario perdido na gran cidade. En 1831 Londres superou o millón de habitantes e converteuse na cidade máis poboada de Occidente, calidade que mantería ata 1925.

Aínda hoxe un 30% de londinienses din estar afectados pola soidade.

25 Restaurante xa desaparecido que empezou os seus días como un casino tras u­nha fachada rigorosamente clásica. Malia o seu apa­ driñamento polo Príncipe de Gales, era notablemente máis barato que o Criterion, sen dúbida o motivo polo que Watson convidou ó seu reencontrado axudante, levado pola lóxica alegría de ver a alguén coñecido e a súa natural condición de cabaleiro.

26 No orixinal, hamson. No Londres vitoriano circulaban máis de 8.000, grazas á súa facilidade para sortear o tráfico no complicado

–Que foi da súa vida, Watson? –preguntoume, sen ocultar a sorpresa, mentres o coche percorría as ateigadas rúas londinienses–. Véxoo seco como u­nha pitela e morocho igual que u­nha noz27.

Fíxenlle un breve relato das miñas aventuras e, aínda ben non acabara de contarllas, chegamos ó noso destino.

–Coitado! –exclamou, conmovido polas mi­ ñas desgrazas–. E que fai agora?

–Busco aloxamento –respondín–. Intento re­ solver o problema de alugar cuartos confortables a prezos que sexan de razón.

–É curioso –comentou o meu acompañante–.

Vostede é a segunda persoa que me fala hoxe dese asunto.

–Quen foi a primeira? –intereseime.

–Un individuo que traballa no laboratorio químico do hospital. Queixábaseme esta mesma mañá de que non hai quen queira compartir con el uns magníficos apousentos que encontrou e polos que piden u­nha renda demasiado gravosa para a súa faldriqueira.

–Excelente! –exclamei–. Se busca alguén con quen compartir cuartos e gasto, eu son o home que necesita. Prefiro ter un compañeiro a vivir só.

O mozo Stamford miroume dun modo estra­ ño, por encima do seu vaso de viño.

–Vostede non coñece aínda a Sherlock Hol­ mes –observou–. Talvez non lle agrade telo por compañeiro permanente.

–Por que? Hai algo pouco recomendable en contra súa?

–Eu non dixen iso. Pero é un home extrava­ gante, apaixonado por certas ramas da ciencia. Polo demais, e que eu saiba, é u­nha boa persoa.

–Estuda medicina? –quixen saber.

–Non. Non creo que teña mentes de seguir esa carreira. Paréceme que entende moito de anatomía

rueiro da cidade. Disraeli alcumounos “as góndolas de Londres”, pero para 1933 quedaban só tres.

27 A cor cutánea de Watson confirmaba o seu pasado recente, algo do que en breve ía tomar boa nota o seu futuro compañeiro de aluguer.

19

Un estudo en escarlata

e é un químico de primeira; porén, nunca asistiu sistematicamente a un curso de medicina. É desor­ denado e pouco metódico nos estudos, pero acu­ mulou u­nha morea de coñecementos nada corren­ tes que asombrarían os seus profesores28.

–Preguntoulle algu­nha vez cales son as súas as­ piracións? –interroguei.

–Nunca. É persoa pouco dada a confidencias, aínda que se volve comunicativo cando quere.

–Gustaríame coñecelo. En vista de que preciso vivir acompañado, prefiro que sexa cun home estu­ doso e de hábitos tranquilos. Aínda non me sinto con forzas para aturar ruídos e rebumbio. Xa tiven no Afganistán suficiente batifondo para o que me resta de vida. Como podo entrar en contacto con ese amigo seu?

–Neste momento debe estar no laboratorio –contestou o meu acompañante–. Ás veces pasa tempadas sen aparecer por alí e noutras ocasións non se move do sitio dende a mañá á noite. Se lle parece, podemos facerlle u­nha visita despois de xantar.

–De acordo –respondín, e pasamos a falar doutros asuntos.

Cando nos dirixiamos ó hospital, despois de abandonar o Holborn, Stamford deume algúns de­ talles máis acerca do cabaleiro co que me propuña compartir aloxamento.

–Se non conxenia con el, non me bote a culpa a min –díxome–. Trateino en ocasionais encontros no laboratorio, e iso é todo canto sei de Holmes.

Vostede foi quen insistiu en propoñerlle o asunto e non debe responsabilizarme a min do que suceda.

–No caso de que non nos entendésemos, té­ molo ben fácil –comentei–. Con separármonos, asunto terminado. Estame parecendo, Stamford –engadín–, que ten algu­nha razón para lavar as mans. O temperamento dese home é tan terrible?

Vamos, fale sen máis voltas.

28 Nos primeiros días de convivencia o doutor corroboraría este suposto desleixo, esaxerado –consciente ou inconscientemen­ te–, como se verá en innumerables ocasións.

20

–Non é fácil explicar o inexplicable –retrucou, rindo–. Para o meu gusto, Holmes é un pouco dema­ siado científico. Roza case coa insensibilidade. Podo imaxinalo administrándolle a un amigo un belisco do último alcaloide vexetal29, non por ruindade, entén­ dame ben, senón por pura curiosidade de investiga­ dor, para darse u­nha idea dos efectos da droga. Para facerlle xustiza, debo engadir que el mesmo a tomaría con idéntica desenvoltura. É un apaixonado do rigor e da precisión en materia de coñecementos30.

–Non vexo que hai de malo.

–Nada, a condición de respectar certos límites.

Esa paixón non xustifica que ande a paus cos cadá­ veres da sala de disección.

–Malla nos cadáveres?

–Si, para verificar que clase de mazaduras se poden producir nun suxeito despois de morto.

Vino con estes ollos nesa angueira macabra31.

–E di vostede que non estuda medicina?

–Non. Sabe Deus que busca cos seus experi­ mentos! Pero xa chegamos, así que vostede poderá formarse a súa propia opinión.

Entramos por un paso estreito e atravesamos u­nha pequena porta lateral pola que se accedía ás alas do grande hospital. Eu coñecía como a ruda aquelas dependencias e non precisei de guía cando subimos pola severa escaleira de pedra e desembar­ camos nun corredor cumprido, de paredes encala­ das e portas de cor castaña. Contra o fondo, había un pasadizo cuberto cu­nha bóveda baixa polo que se chegaba ó laboratorio químico.

29 Os alcaloides comezaron a illarse a comezos do século xix, pero nesta altura as súas propiedades eran obxectivo dos investiga­ dores. Será a primeira alusión das moitas que aparecerán no Canon, tanto polo seu uso como velenos como pola súa faceta, digamos, re­ creativa.

30 Holmes encarna u­nha mentalidade científica que anticipa os habituais procedementos modernos.

31 Escena que se repite con certa frecuencia nos episodios de modernas series forenses na televisión como CSI, que na súa orixe contiña non poucos elementos de homenaxe a Holmes e os seus mé­ todos, especialmente nos capítulos ambientados en Las Vegas. Claro que hoxe en día se empregan porcos e non cadáveres humanos, ma­ terial moi prezado no século xix para as leccións de medicina e que xerou un próspero negocio ilegal de contrabando de corpos.

O señor Sherlock Holmes

Consistía este nu­nha vasta sala de andeis atei­ gados con toda caste de recipientes. Aquí e acolá, amplas mesas ourizadas de retortas, tubos de en­ saio e pequenos quentadores Bunsen32 coas súas ondulantes chamas azuladas. Encontramos un úni­ co estudante na sala, debruzado sobre u­nha mesa apartada, absorto no seu traballo. Ó sentir o ruído dos nosos pasos, mirou para atrás e ergueuse cu­nha exclamación de alegría.

–Encontreino! Encontreino33! –berroulle ó meu acompañante e veu correndo cara a nós cun tubo de ensaio na man–. Descubrín un reactivo que é precipitado soamente pola hemoglobina.

Se descubrise u­nha mina de ouro, as súas fac­ cións non expresarían xúbilo maior.

–Doutor Watson, o señor Holmes –presen­ tounos Stamford.

–Como está? –saudou Holmes cordialmente, apertándome a man cu­nha forza que eu non lle fa­ cía–. Seica andou polo Afganistán34.

–Como o sabe? –preguntei atónito.

–Iso non vén ó caso –replicou cu­nha risadiña–.

Agora o que importa é a hemoglobina. Decatarase, sen dúbida, do significado deste meu achado.

–Si, quimicamente parece interesante –admi­ tín–. Pero na práctica…

–Pero, home, se é a descuberta de maiores con­ secuencias prácticas que se fixo en moitos anos na medicina legal. Non ve que nos proporciona u­nha proba infalible na análise das manchas de sangue?

Veña ver!

Era tal a súa exaltación, que me agarrou pola manga da chaqueta e levoume onda a mesa na que estaba a traballar.

32 Perfeccionado, que non inventado (foi cousa de Faraday), polo químico alemán Robert Wilhelm Bunsen en 1855. Combina un tubo oco de metal cu­nha válvula que regula o paso de aire e gas inflamable.

33 Os grandes holmesianos celebran estas primeiras palabras de Holmes no sentido de que o detective anticipaba a aparición do que sería o seu mellor biógrafo.

34 Holmes fai a súa dedución a partir dos trazos que chamaron a atención de Stamford, pero onde este pregunta para saber, el xa che­ gou á conclusión grazas ó seu razoamento.

–Tomemos un chisco de sangue fresco –dispu­ xo, cravando no dedo un longo punzón e vertendo u­nha pinga de sangue nu­nha pipeta–. Agora, mes­ túrolle esta pequena cantidade de sangue a un litro de auga. Note que a mestura resultante presenta a aparencia de auga pura. A proporción de sangue non excederá de un a un millón. Con todo e así, estou seguro de que obteremos a reacción típica.

Así dicindo, introduciu no vaso uns cristais brancos, engadindo despois algu­nhas pingueiras

dun líquido transparente. Nun instante a mestu­ ra asumiu u­nha coloración esvaída de caoba, e apa­ receu no fondo do recipiente un depósito de po pardacento35.

35 Existen distintas valoracións do achado de Holmes, como resume Klinger. Remsen Eyck Schenk, en Baker Street Fables, cuestio­ na non só que non foi a hemoglobina o axente que causou a reacción, senón que o propio detective errou na concentración da solución do sangue. Pola contra, Leon S. Holstein cre que estamos ante un prece­ dente do hemocromóxeno que se emprega hoxe en día para identificar manchas de sangue. Christine L. Huber expón en The Sherlock Holmes Blood Test: The Solution to a Century Old Mystery que a proba foi re­ descuberta nos anos 30, cando se viu que a hemoglobina A é desna­ turalizada polo hidróxido de sodio (os “cristais brancos”) e despois se precipita con sulfato de amonio saturado (o “líquido transparente”).

Por último, E. J. Wagner, no libro The Science of Sherlock Holmes, afir­ ma que o detective “esaxera”, xa que entón existía a análise espectral,

21

Un estudo en escarlata

–Ah! Ah! –exclamou Holmes, batendo as mans e tan contento como un cativo cun xoguete novo–.

Que di a iso?

–U­nha demostración en verdade sutil –ob­ servei.

–Espléndida! Espléndida! A proba tradicio­ nal do guaiaco36 resultaba enleada e insegura. Ou­ tro tanto acontece co exame microscópico dos glóbulos vermellos, completamente ineficaz se as manchas teñen algu­nhas horas. A miña reacción, pola contra, parece efectiva o mesmo se o sangue é vello coma se é recente. Se esta demostración fose descuberta antes, centos de malfeitores que circulan libremente polas rúas estarían, onde ela vai, cumprindo o castigo polos seus crimes.

–Ai, si? –murmurei.

–A maioría dos procesos criminais engarran nese punto. Un home vólvese sospeitoso meses despois de cometido o crime. Examínanse entón os seus traxes, mesmo a roupa interior e encóntranse u­nhas man­ chas pardacentas. Serán manchas de sangue, de bullei­ ro, de cotra, de froita ou de que? Velaí a pregunta que ten confundido a máis dun experto. Por que? Porque non dispoñían de ningu­nha proba de laboratorio fia­ ble. De agora en adiante contamos coa proba de Sher­ lock Holmes, e acabáronse todas as dificultades37.

Faiscábanlle os ollos ó falar; levou a man ó peito e fixo u­nha reverencia, coma se agradecese o aplauso dun público imaxinario.

–Parabéns –feliciteino, sorprendido con aquel entusiasmo.

u­nha proba “bastante fiable” para detectar a presenza de sangue. Em­ pregouna o doutor Henry Letheby en 1864 no caso de Franz Muller, ó que Holmes fai referencia pouco máis adiante.

36 Proba ensaiada por primeira vez por J. Van Deen en 1861 e que emprega a resina do guaiaco, coñecido como lignum vitae. Ó engadila mesturada con alcohol ó líquido a examinar, xunto con pe­ róxido de hidróxeno en éter, a presenza da hemoglobina cambiaba de cor a mestura. En medicina tense empregado para detectar un san­ grado dixestivo nas feces.

37 Estas son precisamente as probas que a policía esgrime na con­ tra de George Edalji, un mozo parsi acusado de mutilar animais e que foi inxustamente encadeado. Conan Doyle asumiu o reto de demostrar a súa inocencia, relación que explorou o novelista británico Julian Barnes en Arthur e George (2005, versión galega en Rinoceronte Editora).

22

–O ano pasado, en Frankfurt, celebrouse a vista do caso Von Bischoff. Se contasen con esta demostración, non escaparía á forca. Poderiamos falar tamén de Mason de Bradford, do tan sonado Muller, de Lefévre de Montpellier e de Samson de Nova Orleáns. Cabe enumerar ata vinte casos en que esta proba sería decisiva38.

–Parece vostede u­nha enciclopedia vivente do crime –comentou Stamford, rindo–. Está en con­ dicións de fundar un xornal adicado a ese xénero e titulado Noticiario Policial de Antano.

–E por certo que sería u­nha lectura ben inte­ resante –observou Holmes, colocando un peque­ no adhesivo sobre a picadura que fixera no dedo–.

Debo tomar precaucións –explicou, volvéndose cara a min cun sorriso–, porque teño que lidar con­ tinuamente con velenos.

Mentres falaba, estendeu a man, e puiden ver que a tiña cuberta doutros parchiños parecidos e descolorida pola acción de ácidos fortes.

–Viñemos tratar dun negocio –anunciou Sta­ mford, tomando asento nun tallo de tres pés e em­ purrando outro cara a min–. Este amigo anda á procura dun teito no que acollerse, e como vostede se ten queixado de que non encontraba ninguén con quen compartir a renda, pensei que conviña pólos en contacto.

Sherlock Holmes mostrouse encantado coa idea de alugarmos cuartos xuntos.

–Boteille o ollo a un apartamento de Baker Street39 que nos virá ó xeito. Espero que non o in­ comode o cheiro do tabaco forte40.

38 Primeira demostración da memoria enciclopédica de Hol­ mes para os anais do crime, como lle sinala Stamford e máis tarde anotaría Watson.

39 Existen diversas teorías ó respecto da orixe do nome desta rúa do distrito de Marylebone. Queda excluída u­nha atribución a un hipotético panadeiro medieval, como noutras zonas, xa que a zona foi urbanizada ex novo no século xviii. Hai quen sostén que foi bau­ tizada por Edgard Baker, amigo da familia Portman, propietaria das terras, e hai quen cre que o nome vén do construtor William Baker, que levou a cabo a obra.

40 A imaxe de Holmes fumando é icónica. Tanto, que marcas como Peterson ou McClellands venden mesturas baixo o nome do detective ou do 221B de Baker Street.

O señor Sherlock Holmes

–Eu mesmo fumo tabaco de mariñeiro –res­ pondín41.

–Mellor que mellor. Xeralmente teño na casa produtos químicos e, de cando en vez, ensaio al­ gúns experimentos. Molestaríase por iso?

–De ningu­nha maneira.

–A ver, que outros defectos teño…? Hai oca­ sións en que me gaña o mal humor e ando varios días amorriñado, sen dicir palabra. Cando sexa así, non mo leve a mal nin me tome por persoa intratable.

Déixeme ó meu aire, que axiña se me pasa. E ago­ ra tócalle a vostede, non ten nada de que acusarse?

Convén que dous suxeitos que van convivir na mes­ ma casa coñezan de antemán as tachas de cada un.

Causoume graza aquela demanda e confesei: –Teño un cachorro de bulldog42; amólame o rebumbio porque os meus nervios están quebranta­ dos. Érgome da cama ás horas máis intempestivas e apenas podo vencer a nugalla43. Cando ando ben de saúde, téntanme outros vicios, pero na actualidade declárome culpable dos que lle acabo de expor.

–Inclúe o son do violín na categoría de rebum­ bio? –preguntou Holmes, con algu­nha ansiedade.

–Depende de quen o toque –contestei–. Un violín ben tocado é música celestial, pero se o rañan…

41 Baring-Gould cre que Watson comezou a fumar esta varie­ dade a bordo do Orontes, pero Klinger retrúcalle que se estaba con­ valecente é pouco probable, e cita a teoría de W. E. Edwards segundo a que o doutor se afeccionou a este tabaco na súa viaxe de ida. Como non volve mencionarse o gusto mariñeiro, é posible que Watson fi­ xese esta afirmación só por motivos evidentes de agradar e facilitar a futura convivencia.

–Non hai inconveniente entón –retrucou cu­ nha risada alegre–. Creo que podemos dar por feito o acordo; sempre que lle gusten os cuartos44.

–Cando podemos velos?

–Veña buscarme mañá ó mediodía e deixare­ mos amañado o asunto.

–Conforme. Ás doce en punto –concordei, dándolle u­nha aperta de mans.

Deixámolo a traballar cos seus produtos quí­ micos e volvemos paseando ó meu hotel.

–A propósito –preguntei de repente, parando e mirando a Stamford–, como raio soubo que eu vin de Afganistán?

O meu acompañante sorriu enigmaticamente.

–Velaí ten u­nha das singularidades dese home.

Son moitos os que se preguntan como se goberna para descubrir as cousas.

–Vaites! Daquela trátase dun misterio? –excla­ mei, fregando as mans–. Conseguiu intrigarme. Es­ toulle moi agradecido por termo presentado. Vos­ tede non ignora que “o auténtico tema de estudo para a humanidade é o home45”.

–Dedíquese, pois, a estudar ese exemplar –dixo Stamford, ó despedirse de min–. Tropezará cun problema bastante revesgado; aposto a que el ha descubrir máis cousas de vostede que vostede del.

Ata a vista.

–Ata a vista –respondín. E seguín camiñando devagar cara ó hotel, moi interesado polo home que viña de coñecer.

42 Como é a única mención á mascota de Watson, existen di­ versas teorías para xustificar a súa aparición. Hai quen cre que o can morreu ó pouco tempo (Robert S. Morgan), que só estaba tempo­ ralmente ó coidado do doutor (Thomas Tully) ou que nunca existiu (L. S. Holstein). Tamén hai quen ve nela u­nha alusión a un revólver ou a un rifle, mentres que Arthur M. Axelrad propón u­nha intere­ sante teoría en Dr. Watson’s Bull Pup: A Psycholinguistic Solution: que en realidade se refería cu­nha variación de “full cup” (copa chea) a u­nha afección pola bebida. É certo que o carácter nugallán de Wat­ son, como el mesmo confesa, pode levar a pensar isto, pero o feito de que un irmán morrese de alcoholismo seguramente poría o doutor en garda contra os excesos da bebida.

44 Ante a acusación de que Holmes ri pouco, Charles e Edward Lauterbach rexistran os risos e sorrisos do detective ata en 316 oca­ sións.

43 Está claro que o doutor xa perdera o espírito marcial que puidera adquirir no Exército.

45 Watson cita a obra de Alexander Pope (1688-1744) An Essay on Man (1733-34).

23