Sushi_Xildas

O outono

Un día, de súpeto, o outono lambeu Sesgaña coa súa lingua de cobre. O final dese abafante verán significaba para Catuxa algunhas cousas boas: podería, por exemplo, encher o bandullo coas uvas recollidas na vide do avó, ou ir cos seus irmáns, Iria e Nuno, apañar castañas ó souto de Figueirido; no souto as irmás máis vellas sempre tiñan que ter conta de Nuno, pois, como era pequeno (en abril fixera cinco anos) sempre picaba os dediños das mans cos ourizos e remataba chorando.

Porén, a chegada da nova estación traía tamén consigo a chuvia, días máis curtos e escuros, a roupa de abrigo e, sobre todo, a volta á escola; de todo iso, por suposto, xa non gustaba tanto.

Catuxa e a súa familia vivían nas aforas de Sesgaña. A vila situase onde o 9

1

esteiro do río se une co mar, fronte a Tordollobre, cuxa praia se pode ver desde o peirao. A Catuxa os mapas de Sesgaña e os seus arredores lembrábanlle sempre un esquema do aparato dixestivo que penduraba da parede do laboratorio de ciencias naturais da súa escola. Así, se a Ría de Sesgaña fose a boca e o río o esófago, a vila localizaríase debaixo da lingua e Tordollobre no padal. Sesgaña contaba cun castelo grande e dúas pontes que cruzaban o río: a Ponte Vella, que comunicaba con Tordollobre, e a Ponte Nova, que chegaba até o Lugar da Veiga. Esta última, malia o seu nome, semellaba tan vella coma a outra, e nin os máis anciáns da vila lembraban a súa construción.

O primeiro día do curso Catuxa acordou por mor do balbordo que Iria estaba a facer xa desde moi cedo. Iria, a súa irmá máis vella, coa que partillaba cuarto, cumprira once anos en abril. Era alta, fraca e de pernas longas, co cabelo negro e liso cortado por riba dos ombreiros e cun floco que lle ocultaba toda a fronte.

10

Catuxa pensaba dela que era un chisquiño rara. Entusiasmábaa ir á escola, onde acadaba sempre as mellores cualificacións da súa clase. O ruído desa mañá debíase a que estaba a preparar minuciosamente o material preciso para inaugurar ben o curso.

–Mais se hoxe apenas imos coñecer os mestres e anotar os horarios das clases! –informouna Catuxa, que cos seus nove anos apenas feitos era xa toda unha veterana neses asuntos.

–Si, mais estou a gardar na mochila unhas regras e uns lapis de cores para facer uns horarios xeniais. Quero causar boa impresión xa o primeiro día.

“O que eu digo sempre”, conveu Catuxa, “tola coma unha cabuxiña…”

Mentres Iria facía un derradeiro reconto dos instrumentos precisos para a elaboración dos seus “horarios xeniais”, Catuxa loitaba para peitear o seu abondoso cabelo ondulado nunha coleta.

Despois de faceren cadansúa cama, as dúas irmás baixaron correndo desde o

11

sobrado e entraron a cachón na cociña, enchéndoa cunha conversa nerviosa na que enumeraban os distintos compañeiros que devecían por reencontrar para contarlles os acontecementos do finado verán.

O pai estaba a piques de rematar a preparación do almorzo, e Nuno agardaba sentado na súa cadeira alta o permiso paterno para comezar a engulir. O neno era bastante alto para a súa idade, tiña o pelo crecho e acastañado inzado de remuíños, e dous enormes ollos da cor do mel que lle daban un aspecto de fedello; porén, Nuno non podía ser máis pachorrento.

Alleo a todo ese rebumbio, o gato Mórtimer durmía na súa cesta de vimbio situada a carón da cociña de ferro. Cando Catuxa o encontrara na Praza do Chafariz o inverno anterior, non era máis ca un esfameado saco de ósos e pulgas; mais case un ano despois de coidados e boa vida convertérase nunha negra bóla de pelo que gustaba de pasar as horas

12

mortas a durmir co bandullo cara ó ceo, nunha postura moi pouco felina.

Encol da mesa agardaban polo pai e os nenos catro cuncas de leite quente, marmelo, queixo, unha fonte chea con rebandas de pan torrado e outra con froita. Os ollos de Catuxa abríronse moito para poderen captar aquela pitanza na súa totalidade: acababa de levar a primeira alegría do día!

Baixo a billa do vertedoiro, aínda sen lavar, agardaban a cunca e a culler da súa mai. Esta había xa máis dunha hora que marchara a traballar ó grande hospital branco, alá lonxe, na cidade. A noite anterior, antes de deitarse, deixara preparada a roupa dos tres irmáns. A mai levaba a facer o mesmo curso tras curso desde que o pai, o primeiro día que Iria fora á escola, vestira a meniña cunha saia vermella, unha camisola rosada, medias azuis e un chaleco verde. Cando a mai acudiu a recollela á saída da escola, case lle dá un ataque. Cos ollos enchoupados en lágrimas só puido balbucir: “Pequerrecha,

13

se semella que fuxiches dun circo…”.

Desde entón os nenos encontran sempre as pezas para o día ben dobradas encol dunha cadeira. Iria, que era a máis presumida, xa gustaba cos seus once anos de cambiar algo do proposto pola mai, dándolle así o seu toque persoal. Porén, a Catuxa tanto lle daba a roupa; sempre, iso si, que non tivese que pór saia, xa que non lle resultaban cómodas para xogar ó fútbol. A Nuno, o máis pequecho, aínda lle axudaba o seu pai a se vestir, e como era tan boíño xamais protestaba por mor da roupa.

O pai rematou por fin de espremer a derradeira das laranxas e, pousando na mesa a xerra chea co saboroso zume, exclamou: –Adiante, a papar!

Sinal tras o cal os irmáns se puxeron ó labor de devorar o seu almorzo. Catuxa partillou con Nuno un enorme acio das uvas do avó, mentres que Iria decidiu espetarlle os dentes a unha mazá encarnada. Tiña un aire meditabundo no ollar,

14

talvez porque repasaba mentalmente as tarefas que planeara afrontar nese primeiro día de escola.

Unha vez rematado o almorzo, recolleron e lavaron a louza nun santiamén, polo que xa estaban preparados para iren ó colexio. Catuxa saíu de primeira da casa, coa mochila ó lombo e dando botes ó balón que lle agasallaran no seu último aniversario. Xa fóra, baixo o soportal, guindou a pelota ó chan e púxose a canear as plantas que alí lucían fachendosas.

–Que caneos! É incríbel! –berraba mentres despregaba as súas habilidades–. Catuxinha, a nova perla do fútbol brasileiro!

Tras dela saíu Iria, aínda cavilosa, levando a Nuno da man. Coa faciana asustada polo primeiro día de escola, o neno termaba coa súa man libre dun pequeno maletín amarelo onde gardaba os seus aparellos.

O outono comezara suave, avisando cun chisco de chuvia e vento das súas intencións, mais non asustando aínda,

15

polo que os tres irmáns non se viran obrigados esa mañá a recorrer ós abrigos.

O último en saír da casa foi o pai, que ollaba con preocupación como o ímpeto futbolístico da súa filla ameazaba con estragarlle algunha planta.

–Catuxa, anda con tino! Que unha planta é moito máis delicada ca un defensa central! –advertiulle, accionando cunha man o mando a distancia que abría a cancela, mentres coa outra termaba pola correa de Ladrón, o vello palleirán da familia. O can, malia os achaques da idade, tiña afección por saír a lume de carozo cara á estrada sempre que se lle presentaba algunha oportunidade.

Mais Catuxa, centrada como estaba no xogo, non ouviu as súplicas do seu pai; unha vez superada a derradeira das plantas do soportal, avanzou coma un lóstrego polo carreiro que abeiraba o xardín. Tiña na mente un único obxectivo: marcar gol na improvisada meta xurdida ó abrirse a cancela. Conduciu o balón coa súa perna dereita até encon-

16

trarse a uns catro metros da porta; alí, axudada pola esquerda, colocou a pelota no punto exacto desde onde había realizar o remate final. Inclinou o corpo lixeiramente para diante, deulle un potente couce ó balón co interior do seu zapato dereito e…

–Gol! –estoupou de ledicia.

Porén, non contara coa aparición dun obstáculo! De súpeto, desde detrás da sebe, apareceu o señor Samesuga a avanzar paseniño cara á traxectoria do balón. Como decote, levaba o teléfono móbil pegado á orella e, con cara de poucos amigos, berraba polo chintófano mentres xesticulaba violentamente co brazo libre.

Os visitantes que entraban na vila pola estrada que transcorre á beira do río encontraban, despois dunha curva moi fechada, unha casa de pedra de dous andares cun xardinciño na súa fronte. Alí é onde vivían Catuxa e a súa familia. Ó continuaren uns metros cara á vila podían ver, no mesmo lado da estrada, un enor-

17

me muro cunha cancela vermella; detrás erguíase a casa dos Samesuga, aínda que desde a estrada era imposíbel divisala porque os Samesuga converteran o seu fogar nun auténtico castelo, arrodeando a vivenda co muro de formigón máis alto de toda a bisbarra. Catuxa ouvira algunha vez dicir que a construción daquela monstruosidade se debía a un complexo orixinado pola pequena estatura dos seus propietarios, mais a rebuldeira rapaza non entendera esa absurda relación de tamaños. “Non se supón que se son baixiños precisan unha casa máis pequena?”, pensara.

Ningún dos tres nenos gustaba destes veciños, principalmente da señora Samesuga, quen sempre se amosaba moi melindrosa con eles cando ían acompañados dos pais; pola contra, nin os saudaba sequera cando os vía a eles sós. Catuxa sospeitaba que ós seus pais tampouco lles caía moi ben o matrimonio, mais non podía aseguralo, xa que sempre eran moi

18

amábeis con eles e endexamais dicían unha palabra na súa contra.

A señora Samesuga tiña unha chacinería na Rúa dos Porcos, e era unha grande amante dos chourizos e embutidos en xeral. O avó adoitaba dicir que se atasen a señora Samesuga cunha piola e lle peneirasen por enriba pemento, ela mesma semellaría unha androlla.

O señor Samesuga tamén era baixiño e repoludo. Ninguén en Sesgaña coñecía a que se dedicaba, alén de que pasaba o día enteiro a berrarlle a alguén polo teléfono. E iso mesmo estaba a facer até que o lategazo de Catuxa bateu na súa cara de bola, guindándolle ó chan as lentes.

–As miñas lentes! Isto é un atropelo! –protestou o homiño, descoñecedor aínda do que estaba a acontecer.

O pai ceibou a Ladrón e correu a auxiliar o atordado veciño. Catuxa ficou petrificada, osmando xa o responso que lle viña enriba. Nuno, abraiado, abría tanto os ollos que semellaba que en calquera intre poderían caerlle das cuncas.

19

Só Iria sorría divertida ollando como o señor Samesuga apalpaba o chan ás catro patas na procura das lentes.

–Velaquí as súas lentes, señor Samesuga –dixo o pai–. Agarde, axúdoo a erguerse. Ten que desculpar, a nena estaba a xogar…

–A xogar? A xogar a que? A bater na xente decente con ese proxectil do inferno? –retrucou o anoxado veciño.

–De seguro que Catuxa non o fixo a mantenta; va que non, Catuxa? Anda, pídelle perdón ó señor Samesuga –pregoulle o pai á nena.

–Síntoo moito, señor Samesuga –desculpouse, aínda tesa coma un carabullo–. Prométolle que eu o que quería era marcar gol, non que vostede me parase o tiro coa cachola! Ademais non me dei de conta de que a meta non ten… Ai! Que fas?

Iria propináralle á súa irmá un bo belisco no cu, co que conseguiu interromper a súa particular desculpa.

20

Aínda por riba Ladrón, sentíndose libre, fuxiu coma un foguete, e na súa carreira case leva por diante o señor Samesuga, que foi quen de zafarse da acometida do can cun abraiante chouto para aquel corpiño tan esférico.

–Mais que clase de educación lle dá vostede ós fillos e ás mascotas? –increpou de novo o veciño mentres o can, que xa atravesara a estrada, se mergullaba no río nun refrescante baño matutino–. Todos tolos, nesa familia están todos tolos!

Samesuga marchou rosmando cara á súa casa sen sequera despedirse; cando chegou xunta ó enorme muro gris que gardaba a súa propiedade, semellaba que xa esquecera o incidente, e de novo lle berraba ó móbil e xesticulaba co seu braciño.

–Tranquilos –dixo o pai, vendo o xesto de preocupación dos tres nenos–, o señor Samesuga traballa moito, por iso ten ese mal xenio.

–Pois eu coido que nos ten zuna –retrucou Catuxa.

21

–Non tal! Un home que gusta tanto das plantas e das flores non pode ser mala persoa.

O pai referíase á outra actividade coñecida do seu veciño: o coidado do seu invernadoiro. Presumir do que alí medraba era practicamente a única razón das escasas ocasións en que invitara a alguén a penetrar nos seus dominios. Cada día, en chegado o serán, abandonaba temporalmente o móbil e os berros e agasallaba ás súas plantas e flores cunha manchea de coidados e aloumiños.

–Pai! Ou bulimos ou habemos chegar tarde no primeiro día de escola!

–lembrou Iria–. E iso sería unha auténtica traxedia!

–Vaites, pois si que se nos fixo tarde!

–respondeu o pai–. Imos logo!

E así, unha vez que conseguiron que Ladrón retornase ó xardín da familia, os catro puxéronse a camiñar acompañando o río no seu derradeiro treito cara ó mar, que en Sesgaña ensancha nun fermoso esteiro onde conviven gaivotas, garzas e

22

parrulos. Catuxa chimpaba leda sobre as pozas que deixara a choiva na noite anterior, descoĂąecedora aĂ­nda das aventuras que en breve a agardaban.

23