Want ook wij genereren elke dag en elke seconde onze eigen waarheid

Verantwoordelijkheid nemen voor het geheel betekent zichzelf plaatsen in de stroom van de gebeurtenissen

1. Volgens mijn observaties werden vele mensen, die alle fysieke veiligheidsmaatregelen angstvallig opvolgden en ook velen die zich in de ontkenning begaven, bewogen door eenzelfde overheersende nood aan zekerheid. Want ook de parallelle wereld met zijn eenvoudige antwoorden gaf zekerheid, al was dat aan de hoge prijs van afzondering.

2. ‘De bacterie is niets, het milieu is alles.’ Louis Pasteur.

3. In: www.charleseisenstein.org/ essays/the-coronation

4. Gesamtausgabe 261

5. Gesamtausgabe 94, 95 en 338

6. Krishnamurti’s Notebook , Londen 1976, in de aantekening van 14 september 1961

Rudolf Steiner plaatste het optreden van epidemieën en de materialistische mentaliteit in een rechtstreeks verband.4 Hij beschouwde leugenachtigheid als een soort ziekte en liegen als moord op het astrale vlak.5 De diepst ingrijpende leugen van de mens is de weigering om zijn eigen geestelijk wezen te erkennen en te aanvaarden. Deze leugen doordringt strikt genomen het leven van alle mensen. Het hierboven al genoemde nepnieuws (en de machts- en winstmotieven waaruit dat meestal voortkomt) zijn slechts het topje van de ijsberg van onze verschansing in de materie. De hoogste waarheid daarentegen is niet louter ‘kennis’, maar een één worden ermee, een staat van zijn. Leugens over concrete realiteiten tasten het wezen van de betrokken persoon of het betrokken ding aan, ze verzwakken zowel de zender als de ontvanger. De leugens die we onszelf voorhouden door onze levenshouding, onze afleidingen, ons scheppen van een bestaan dat verbroken is van het geestelijke, beschadigen en belemmeren telkens weer onze toegang tot wat ons diepste wezen is. Maar in deze kwestie was de coronacrisis ook een wake-up call. Wie zijn we als ons onze kleine vluchtroutes worden ontnomen, en waartoe kunnen we ontwaken?

Daarom kunnen de huidige crises worden gezien vanuit het standpunt dat zij het ons gemakkelijker maken ons los te maken van het materialistische stempel van onze levenshouding. Zij kunnen ons helpen om in het denken van onszelf weg te kijken en het geheel te zien; zij stellen ons voor om ook in het voelen de begrenzingen te laten wegvallen. Op eenzelfde manier vindt de strijd plaats in het etherische veld, waar de diepste levensangsten en de daarmee samenhangende zoektocht naar materiële zekerheid huizen. Hier leven ze in een gemeenschappelijk veld, in een substantiële ‘zee van onderlinge verbondenheid’. De ontwakende ziel, die de greep van gehechtheid en zuiver materieel zelfbehoud overwint, geeft hier impulsen die iedereen raken. Wanneer Krishnamurti zegt dat angsten ontstaan wanneer men een concreet gegeven vermijdt,6 blijven er slechts twee alternatieven over: repressie, angst en nog eens repressie – of het heden aanvaarden en daarin ontwaken. Verantwoordelijkheid nemen voor het geheel betekent zichzelf plaatsen in de stroom van de gebeurtenissen. Dan groeit het besef dat elke gebeurtenis zowel een struikelblok kan worden als een stapsteen waarop we gaan kunnen op het pad naar bevrijding. Wij zijn het die kiezen, wij geven het ding zijn kleur, zijn karakter.

Als iemand zich precies tijdens een crisis in de stroom van gebeurtenissen plaatst, kan hij de aarde en de mensheid dienen. Maar dat kan hij alleen als hij hetzelfde durft te doen in zijn persoonlijke leven met al zijn blinde vlekken en conflicten. De opening naar het Zelf en het Al begint in innerlijke stilte. Een ondersteunende nieuwe zielskracht kan binnenstromen, die de diepe zelfkennis mogelijk maakt die leidt tot de overgave van het Ik aan het Zelf. De processen van bewustwording waarin de bolwerken van het ego worden opgeruimd, stellen het Zelf in staat de gehele persoonlijkheid te doordringen. Parallel daaraan groeit de kracht om je over te geven aan de wereld als geheel. Alleen zo heeft het voornemen om de wereld te dienen zin. Want het ego is daar uiteindelijk niet toe in staat; alleen de ontwakende zielemens kan dat. Omgekeerd maakt dienstbaarheid aan het grotere geheel de weg vrij voor overwinning in het eigen innerlijk.

Zelfs als we deze ontwikkeling slechts in zijn begin ervaren en de overgang van ego naar zelf nog niet volledig heeft plaatsgevonden, verwerven we een geweldige vrijheid. Zowel intern als extern worden we vooral vrij van alle angsten en excessen, ontwijking en agressie die anders het menselijk handelen in momenten van crisis kenmerken. We kunnen alles wat er gebeurt in de ogen kijken zonder het te hoeven vermijden; we kunnen de boodschappen van wat er gebeurt, lezen en daarbij onze zelfkennis verdiepen.

Lang geleden, tijdens mijn gouden kinderjaren, ging ik vaak naar een park in de buurt van ons huis, waar een schommel was, een glijbaan en een klimrek. De schommel was altijd favoriet bij mij in de speeltuin. Hoe heerlijk was het om heen en weer te schommelen... heen en weer... heen en weer...

Levend verleden