٩
ﻣﺴﺘﺔﻓﺎ ﺳﺔﻳﺪ ﻗﺎﺩﺭ: ﺋﺔﻡ ﻫﺔﻟَﺒﺬﺍﺭﺩﻧﺔ ﻧﺔﺧﺸﺔﻯ ﺳﻴﺎﺳﻴﻰ ﻫﺔﺭﻳَﻤﻴﺶ ﺩﺓﻃﺆﺃﻳَﺖ ÷k]“ÏÅËÑÏÄÌåÊÔ]Èfi]m⁄ˆ“Ìfi]i Ì‚\Ä]iâÈˇ ÒÌ
ﺳﻴﺸﺔﻣﻤﺔ 2010 /1 /26 ﺫﻣﺎﺭﺓ َ 566
No.566 Tue 26/ 1/ 2010
ﻧﺮﺥ 750ﺩﻳﻨﺎﺭ
ﻃـﺆﺃﺍﻥ ﺑـﺔ ﻣـﺔﺭﺝ ﺩﺓﻧـﻂ ﺑﺔ ﺑﻮﺩﺟﺔ ﺩﺓﺩﺍﺕ
ﺋﺆﺛﺆﺯﺳﻴﺆﻥ ﻟـﺔ ﺛـﺎﺭﺓ ﺷـﺎﺭﺍﻭﺓﻛﺎﻥ ﺩﺓﻛﺆﻟَﻴَﺘﺔﻭﺓ ﺭﺅﺫﻧﺎﻣﺔ ﺛﺔﺭﻟﺔﻣﺎﻧﺘﺎﺭﻳَﻜﻰ ﻓﺮﺍﻛﺴﻴﺆﻧﻰ ﻃﺆﺇﺍﻥ ﺭﺍﻳﻄﺔﻳﺎﻧﺪ؛ ﺩﺍﻫﺎﺗﺔ ﻧﺎﻭﺧﺆﻳﻴﺔﻛﺎﻧﻰ ﻫﺔﺭﻳَﻢ َ ﺋﺔﻣﺴﺎﻟﻰ ﻧﺔﺧﺮﺍﻭﻧﺔﺗﺔ ﺳــﺔﺭ ﺑﻮﺩﺟﺔﻯ ﻫﺔﺭﻳَﻤﻰ ﻛﻮﺭﺩﺳﺘﺎﻥﺀ ﻓﺮﺍﻛﺴﻴﺆﻧﺔﻛﺔﻯ ﺩﺍﻭﺍ ﺩﺓﻛﺎﺕ؛ ﺩﺍﻫﺎﺗﺔﻛﺎﻥ ﺑﺔ ﺭﻭﻭﻧﻰ ﺑﺨﺮﻳَﻨﺔ ﺳﺔﺭ ﺑﻮﺩﺟﺔ. ﻫﺔﺭ ﻳﺔﻙ ﻟﺔ ﻓﺮﺍﻛﺴﻴﺆﻧﺔﻛﺎﻧﻰ ﻃﺆﺇﺍﻥﺀ ﻳﺔﻛﻄﺮﺗﻮﻭﻯ ﺋﻴﺴﻼﻣﻴﺶ ﺩﻭﻭﺛﺎﺗﻴﺪﺓﻛﺔﻧﺔﻭﺓ، ﻛﺔ ﻟﺔﻭ ﻣﺔﺳﺔﻟﺔﻳﺔ ﺑﻴَﺪﺓﻧﻂ ﻧﺎﺑﻦﺀ ﻟﺔﻛﺎﺗﻰ ﺩﺓﻧــﻄــﺪﺍﻥ ﺑــﺔ ﺛــﺮﺅﺫﺓﻳــﺎﺳــﺎﻯ ﺑﻮﺩﺟﺔ، َ ﻫﺔﻟﻮﻳَﺴﺖﺀ ﻗﺴﺔﻳﺎﻥ ﺩﺓﺑﻴَﺖ. ﺳﻰ ﻣﺎﻧﻂ ﺩﻭﺍﻛﺔﻭﺗﻨﻰ ﺑﻮﺩﺟﺔ ﻟﺔ ﺛﺎﺵ َ ﻭﺍﺩﺓﻯ ﻳﺎﺳﺎﻳﻰ ،ﻟﺔﺿﺔﻧﺪ ﺭﺅﺫﻯ ﺭﺍﺑﺮﺩﻭﻭﺩﺍ ﺳــﺔﺭﺅﻛــﻰ ﺣﻜﻮﻣﺔﺕ ،ﺛﺔﺳﺔﻧﺪﻛﺮﺩﻧﻰ َ َ ﺋﺔﻣﺴﺎﻟﻰ ﻟﺔﻻﻳﺔﻥ ﺧﺔﻣﻠﻴَﻨﺮﺍﻭﻯ ﺑﻮﺩﺟﺔﻯ ﺋﺔﻧﺠﻮﻣﺔﻧﻰ ﻭﺓﺯﻳــﺮﺍﻧــﺔﻭﺓ ﺭﺍﻃﺔﻳﺎﻧﺪﺀ ﺭﺓﻭﺍﻧﺔﻯ ﺛﺔﺭﻟﺔﻣﺎﻥ ﻛﺮﺍ ﺑﺆ ﺗﺎﻭﻭﺗﻮﻳَﻜﺮﺩﻥﺀ ﺛﺔﺳﺔﻧﺪﻛﺮﺩﻧﻰ. ﻛﻮﻳَﺴﺘﺎﻥ ﻣﺤﺔﻣﺔﺩ ﺳﺔﺭﺅﻛﻰ ﻓﺮﺍﻛﺴﻴﺆﻧﻰ ﻃﺆﺇﺍﻥ ﻟﺔ ﺛﺔﺭﻟﺔﻣﺎﻧﻰ ﻛﻮﺭﺩﺳﺘﺎﻥ ﺛﻴَﻴﻮﺍﻳﺔ: »ﺣﻜﻮﻣﺔﺕ َ ﻫﺔﻟﺔﻳﺔﻛﻰ ﻛﺮﺩ ﺑﺔ ﺭﺍﻃﺔﻳﺎﻧﺪﻧﻰ ﺑﻮﺩﺟﺔﻛﺔ ،ﻟﺔﺑﺔﺭﺋﺔﻭﺓﻯ ﻫﻴﺾ ﻛﺎﺕ ﻧﺔﺑﻴﻨﺮﺍﻭﺓ ﺑــﺔﺭﻟــﺔﻭﺓﻯ ﺑﻮﺩﺟﺔ ﺑﻄﺎﺗﺔ ﺛﺔﺭﻟﺔﻣﺎﻥ، ﺭﺍﺑﻄﺔﻳﺔﻧﺮﻳَﺖﺀ ﻛﺆﻧﻄﺮﺓﻯ ﺭﺅﺫﻧﺎﻣﺔﻭﺍﻧﻰ ﺑﺆ ﺑﻜﺮﻳَﺖ ،ﺿﻮﻧﻜﺔ ﺋﺔﻭ ﺛﺮﺅﺫﺓﻳﺔ ﻫﻴَﺸﺘﺎ َ ﺧﺔﻣﻠﻴَﻨﺮﺍﻭﺓﺀ ﺭﺓﻧﻄﺔ ﺛﺔﺭﻟﺔﻣﺎﻥ ﻫﺔﻧﺪﻳَﻚ ﻟﺔ ﺳﻴَﻜﺘﺔﺭﺓﻛﺎﻧﻰ ﺑﻄﺆﺇﻳَﺖﺀ ﻛﺔﻡﺀ ﺯﻳﺎﺩﻯ ﺑﻜﺎﺕ«. َ ﻃﺔﻵﻟﺔﻳﻰ ،ﺋﺔﻧﺪﺍﻣﻰ ﻟﻴﺬﻧﺔﻯ ﺋﻴﺴﻤﺎﻋﻴﻞ ﺩﺍﺭﺍﻳﻰ ﺛﺔﺭﻟﺔﻣﺎﻧﻰ ﻛﻮﺭﺩﺳﺘﺎﻥ ﺭﺍﻳﻄﺔﻳﺎﻧﺪ:
ﻫﻴﺾ َ ﺳﺎﻟﻴَﻚ ﺣﻜﻮﻣﺔﺗﻰ ﻫﺔﺭﻳَﻢ ﺩﺍﻫﺎﺗﻰ ﻧــﺎﻭﺧــﺆ ﻟــﺔ )ﻧـــﺔﻭﺕﺀ ﻃــﻮﻣــﺮﻁﺀ ﺑــﺎﺝﺀ ﺭﺳﻮﻣﺎﺕﺀ ﺩﺍﻫﺎﺗﺔ ﻧﺎﻭﺧﺆﻳﻴﺔﻛﺎﻧﻰ ﺩﻳﻜﺔﻯ( ﻧﺔﺧﺴﺘﻮﻭﺓﺗﺔ ﺿﻮﺍﺭﺿﻴَﻮﺓﻯ ﺑﻮﺩﺟﺔﻭﺓ. ﻃـ َ ـﺔﻵﻟــﺔﻳــﻰ ﻟــﺔﻭ ﺑــﺎﺭﺓﻳــﺔﻭﺓ ﻭﺭﺩﺗــﺮ ﺯﺍﻧﻴﺎﺭﻳﻴﺔﻛﺎﻧﻰ ﺧﺴﺘﺔﺇﻭﻭ ،ﺭﺍﻳﻄﺔﻳﺎﻧﺪ: »ﻟﺔﻛﺆﻯ ﺋﺔﻭ ) (٣٤ﻃﺮﻳَﺒﺔﺳﺘﺔﻯ ﺣﻜﻮﻣﺔﺗﻰ ﻫﺔﺭﻳَﻢ ﺑﺆ ﺩﺓﺭﻫﻴَﻨﺎﻧﻰ ﻧﺔﻭﺕ ﻛﺮﺩﻭﻭﻳﺔﺗﻰ، ﺑــﺔﺩﺍﻧــﺜ ـَﻴــﺪﺍﻧــﺎﻧــﻰ ﻭﺓﺯﻳــــﺮﻯ ﺳﺎﻣﺎﻧﺔ ﺳﺮﻭﺷﺘﻴﻴﺔﻛﺎﻥ ،ﺋﺔﻭ ﺩﺍﻫﺎﺗﺔ ) (٥ﻣﻠﻴﺎﺭ ﺩﺅﻻﺭﺓﺀ ﺑﺔ ﻭﺗﺔﻯ ﻭﺓﺯﻳﺮﻯ ﺩﺍﺭﺍﻳﻰ ﻳﺔﻙ َ ﺧﺆﻣﺎﻟﻴﻰ ﻟﺔﻧﻴَﻮ ﺳﺔﻧﺖ ﻟﺔ ﺩﺍﻫﺎﺗﻰ ﻧﺔﻭﺗﻰ ﺑﻮﺩﺟﺔﻯ ﻫﺔﺭﻳَﻤﺪﺍ ﺩﺍﻧﺔﻧﺮﺍﻭﺓ«. ﺛﺔﺭﻟﺔﻣﺎﻧﺘﺎﺭﺍﻧﻰ ﻓﺮﺍﻛﺴﻴﺆﻧﻰ ﻃﺆﺇﺍﻥ ﺟﺔﺧﺖ ﺩﺓﻛﺔﻧﺔﻭﺓ ،ﻛﺔ ﻟﺔﻛﺎﺗﻰ ﻃﻔﺘﻮﻃﺆﻛﺮﺩﻥ ﻟﺔﺳﺔﺭ ﺑﻮﺩﺟﺔﺀ ﺛﺔﺳﺔﻧﺪﻛﺮﺩﻧﻰ ﻟﺔﻧﻴَﻮ ﺛﺔﺭﻟﺔﻣﺎﻥ ،ﺩﺓﺑﻴَﺖ ﻫﺔﻣﻮﻭ ﺋﺔﻭ ﺩﺍﻫﺎﺗﺔ َ ﺧﺔﻟﻚ ﺋﺎﺷﻜﺮﺍ ﺷﺎﺭﺍﻭﺍﻧﺔ ﺑﺆ ﻛﺆﻣﺔﻵﻧﻰ ﺑﻜﺮﻳَﻦ ،ﺋﺔﻃﺔﺭﻧﺎ ﺋﺎﻣﺎﺩﺓﻧﻴﻦ ﺩﺓﻧــﻂ ﺑﺆ ﺑﻮﺩﺟﺔﻯ ) (٢٠١٠ﺑﺪﺓﻥ. ﻓﺮﺍﻛﺴﻴﺆﻧﻰ ﻳﺔﻛﻄﺮﺗﻮﻭﺵ ﻗﺴﺔﻳﺎﻥ ﺩﺓﺑﻴَﺖ ﻟﺔﻭ ﺑﺎﺭﺓﻳﺔﻭﺓ ،ﻫــﺔﺭﻭﺓﻙ ﻋﻮﻣﺔﺭ ﻋﺔﺑﺪﻭﻟﻌﺔﺯﻳﺰ ،ﺳﺔﺭﺅﻛﻰ ﻓﺮﺍﻛﺴﻴﺆﻧﻰ ﻳﺔﻛﻄﺮﺗﻮﻭﻯ ﺋﻴﺴﻼﻣﻴﻰ ﻟﺔ ﺛﺔﺭﻟﺔﻣﺎﻧﻰ ﻛﻮﺭﺩﺳﺘﺎﻥ ﻭﺗﻰ» :ﻟﺔ ﻫﻴﺾ ﻭﻵﺗﻴَﻚ ﻧﺎﺑﻴَﺖ ﺑﻮﺩﺟﺔ ﺑﺸﺎﺭﺩﺭﻳَﺘﺔﻭﺓ ،ﺋﺔﻃﺔﺭ ﺩﺍﻫﺎﺗﺔ ﺑﻮﺩﺟﺔﻳﺔﺩﺍ ﻧﺔﺑﻴَﺖ، ﻧﺎﻭﺧﺆﻳﻴﺔﻛﺎﻥ ﻟــﺔﻡ ﺋﺔﻭﺓ ﺩﺓﺑﻴَﺘﺔ ﺛﺮﺳﻴﺎﺭﻳَﻜﻰ ﻃﺔﻭﺭﺓ ﻟﺔﺳﺔﺭ ﻭﺓﺯﺍﺭﺓﺗﻰ ﺩﺍﺭﺍﻳﻰ ﺋﻴَﻤﺔ ﻟﺔﻛﺎﺗﻰ ﻃﻔﺘﻮﻃﺆﻯ ﺑﻮﺩﺟﺔﻛﺔﺩﺍ ﻟﺔﻧﺎﻭ ﺛﺔﺭﻟﺔﻣﺎﻥ ﻟﻴَﻴﻰ ﺑﻴَﺪﺓﻧﻂ ﻧﺎﺑﻴﻦ«.
ﻟﺔ ﻝ٢ﺩﺍ ﺯﺍﻧﻴﺎﺭﻳﻲ ﺯﻳﺎﺗﺮ ﺑﻶﻭﻛﺮﺍﻭﺓﺗﺔﻭﺓ
ﺩﻳﻨﺪﺍﺭ ﺯﻳَﺒﺎﺭﻯ :ﻣﺔﻫﺰﺓﻟﺔﻳﺔ ،ﺳﺔﺭﺅﻛﻰ ﺣﻜﻮﻣﺔﺕ ﺋﺎﻃﺎﺩﺍﺭﻯ ﺭﻭﻭﺩﺍﻭﺓﻛﺔﻡ ﻧﻴﻴﺔ ﺭﺅﺫﻧﺎﻣﺔ ﺩﻭﺍﻯ ﺋﺔﻭﺓﻯ ﺑﺔ ﺑﺈﻳﺎﺭﻯ ﺋﺎﺯﺍﺩ ﺑﺔﺭﻭﺍﺭﻯ ﺟﻴَﻄﺮﻯ ﺳــﺔﺭﺅﻛــﻰ ﺣﻜﻮﻣﺔﺗﻰ ﻫﺔﺭﻳَﻤﻰ ﻛﻮﺭﺩﺳﺘﺎﻥ ،ﺛﺆﺳﺘﻰ ﺭﻳَﻜﺨﺔﺭﻯ ﻫﺔﺭﻳَﻢ ﺑﺆ
ﻛﺎﺭﻭﺑﺎﺭﻯ ﻧﺔﺗﺔﻭﺓﻳﺔﻛﻄﺮﺗﻮﻭﺓﻛﺎﻥ ﻟﺔ ﺩ.ﺩﻳﻨﺪﺍﺭ ﺯﻳَﺒﺎﺭﻯ ﺳﺔﻧﺪﺭﺍﻳﺔﻭﺓ ،ﺯﻳَﺒﺎﺭﻯ ﻟﺔﻟﻴَﺪﻭﺍﻧﻴَﻜﻴﺪﺍ ﺑﺆ ﺭﺅﺫﻧﺎﻣﺔ ﺋﺎﻣﺎﺫﺓ ﺑﺆ ﺋــﺔﻭﺓﺩﺓﻛــﺎﺕ؛ ﻛﺔ ﺋﺎﻃﺎﺩﺍﺭﻧﺔﺑﻮﻭﻧﻰ ﺩ.ﺑﺔﺭﻫﺔﻡ ﻭﺓﻙ ﺳﺔﺭﺅﻛﻰ ﺣﻜﻮﻣﺔﺕ ﻟﺔ ﺑﺈﻳﺎﺭﻯ ﻧﺔﻫﻴَﺸﺘﻨﻰ ﺛﺆﺳﺘﺔﻛﺔﻯ
»ﻣﺔﻫﺰﺓﻟﺔﻳﺔ«ﺀ ﺋﺎﻣﺎﺫﺓﻳﺔ ﺑﺆ ﺑﻮﻭﻧﻰ ﺳﻴﺴﺘﻤﻰ ﺩﻭﻭ ﺋﻴﺪﺍﺭﺓﻳﻰ ﻟﺔﻛﻮﺭﺩﺳﺘﺎﻥ.
ﻟﺔ ﻝ )(٤ﺩﺍ ،ﺭﺍﺛﺆﺭﺗ َﻴﻚ ﻟﺔﻭﺑﺎﺭﺓﻳﺔﻭﺓ ﺑﻶﻭﻛﺮﺍﻭﺓﺗﺔﻭﺓ.
ﺭﻳَﻄﺔ ﻧﺔﺩﺭﺍ ﻧﻮﻳَﻨﺔﺭﻯ ﻫﺔﻟَﺔﺑﺠﺔﻭ ﺋﺔﻧﻔﺎﻟﻜﺮﺍﻭﺓﻛﺎﻥ ﺋﺎﻣﺎﺩﺓﻯ ﻟﺔﺳﻴَﺪﺍﺭﺓﺩﺍﻧﻰ ﻋﺔﻟﻰ ﺣﺔﺳﺔﻥ ﻣﺔﺟﻴﺪ ﺑﻦ ﺑﺔﺭﻫﺔﻡ ﺧﺎﻟﻴﺪ ﻟﺔﻛﺎﺗﻰ ﻟﺔﺳﻴَﺪﺍﺭﺓﺩﺍﻧﻰ ﻋﺔﻟﻰ ﺣﺔﺳﺔﻥ ﻣﺔﺟﻴﺪﺩﺍ ﺭَﻳــﻄــﺔ ﻟــﺔﻛــﻮﺭﺩ ﻃﻴﺮﺍ ﺋــﺎﻣــﺎﺩﺓﻯ ﻟﺔﺳﻴَﺪﺍﺭﺓﺩﺍﻧﺔﻛﺔ ﺑﻴَﺖ ،ﻟﺔﻛﺎﺗﻴَﻜﺪﺍ ﺩﺓﺑﻮﺍﻳﺔ ﻭﺓﻙ ﺿﺆﻥ ﺷﻴﻌﺔﻛﺎﻥ ﺋﺎﻣﺎﺩﺓﻯ ﻟﺔﺳﻴَﺪﺍﺭﺓﺩﺍﻧﻰ ﺳﺔﺩﺍﻡ ﺑــﻮﻭﻥ ﻛﻮﺭﺩﻳﺶ ﺋﺎﻣﺎﺩﺓﻯ ﺟﻴَﺒﺔﺟﻴَﻜﺮﺩﻧﻰ ﺳﺰﺍﻛﺔﻯ ﻋﺔﻟﻰ ﻛﻴﻤﻴﺎﻳﻰ ﺑﻮﺍﻳﺔ. َﻨﻲ ﻋﺔﻟﻰ ﺣﺔﺳﺔﻥ ﻣﺔﺟﻴﺪ ﺗﺎﻭﺍﻧﺒﺎﺭﻯ ﺩﻭﻳ َ
ﻛــﺎﺭﺓﺳــﺎﺗــﻰ ﻫـ َ ـﺔﻟــﺔﺑــﺠــﺔﻭ ﺋﺔﻧﻔﺎﻝ ﺳــﺰﺍﻯ ﻟﺔﺳﻴَﺪﺍﺭﺓﺩﺍﻧﻰ ﺑﺔﺳﺔﺭﺩﺍ ﺟﻴَﺒﺔﺟﻴَﻜﺮﺍ. ﻟﺔﻃﺔﻷ ﺋــﺔﻭﺓﻯ ﻟﺔ ﺳﻴَﺪﺍﺭﺓﺩﺍﻧﻰ ﻋﺔﻟﻰ ﺣﺔﺳﺔﻥ ﻣﺔﺟﻴﺪ ﻟﺔﺳﺔﺭ ﺩﻭﻭ ﺗﺎﻭﺍﻧﻰ ﺯﺅﺭ ﻃﺔﻭﺭﺓﻯ ﺋﺔﻧﻔﺎﻝﺀ َ ﻫﺔﻟﺔﺑﺠﺔ ﺑﻮﻭﺓ ،ﻛﺔ ﺩﺫ ﺑﺔ ﻛﻮﺭﺩ ﺋﺔﻧﺠﺎﻣﺪﺭﺍﻭﻥ ،ﺑﺔﻵﻡ ﺭﻳَﻨﺔﺩﺭﺍﻭﺓ ﻧﻮﻳَﻨﺔﺭﻯ ﻗﻮﺭﺑﺎﻧﻴﺎﻧﻰ ﺋﺔﻭ ﺩﻭﻭﺗﺎﻭﺍﻧﺔ ﺋﺎﻣﺎﺩﺓﻯ ﺛﺮﺅﺳﺔﻯ ﻟﺔﺳﻴَﺪﺍﺭﺓﺩﺍﻧﺔﻛﺔﺑﻦ ،ﺋﺔﻭﺓ ﻟﺔ ﻛﺎﺗﻴَﻜﺪﺍﻳﺔ ﻛﺔ ﺛﻴَﺸﺘﺮ ﻟﺔ ﺛﺮﺅﺳﺔﻯ ﻟﺔﺳﻴَﺪﺍﺭﺓﺩﺍﻧﻰ ﺳﺔﺩﺍﻣﺪﺍ
ﻧﻮﻳَﻨﺔﺭﻯ ﺷﻴﻌﺔﻛﺎﻥ ﺋﺎﻣﺎﺩﺓﻳﻴﺎﻥ ﻫﺔﺑﻮﻭ. َ ﻛﺆﻣﺔﻟﺔﻯ ﻟﻮﻗﻤﺎﻥ ﻋﺔﺑﺪﻭﻟﻘﺎﺩﺭ ،ﺳﺔﺭﺅﻛﻰ ﻗﻮﺭﺑﺎﻧﻴﺎﻧﻰ َ ﻫﺔﻟﺔﺑﺠﺔ ﺑﺔ ﺭﺅﺫﻧﺎﻣﺔﻯ ﺭﺍﻃﺔﻳﺎﻧﺪ: »ﺛﻴَﺸﺘﺮ ﻟــﺔ ﺭَﻳــﻄــﺔﻯ ﺋﺔﻣﺮﻳﻜﻴﻴﺔﻛﺎﻧﺔﻭﺓ ﺋﺎﻃﺎﺩﺍﺭﻯ ﺋﺔﻭﺓﺑﻮﻭﻳﻦ ،ﻛﺔ ﻋﺔﻟﻰ ﺣﺔﺳﺔﻥ ﻣﺔﺟﻴﺪ ﻟــﺔﺳـَﻴــﺪﺍﺭﺓ ﺩﺓﺩﺭﻳَـــﺖ ،ﻫﺔﺭﺿﺔﻧﺪﺓ ﺩﺍﻭﺍﺷﻴﺎﻧﻜﺮﺩﺑﻮﻭ ،ﻛﺔ ﻧﻮﻳَﻨﺔﺭﻣﺎﻥ ﺋﺎﻣﺎﺩﺓﻯ ﺑﺔﺇﻳَﻮﺓﺿﻮﻭﻧﻰ ﻟﺔﺳﻴَﺪﺍﺭﺓﺩﺍﻧﺔﻛﺔ ﺑﻴَﺖ ،ﺑﺔﻵﻡ ﺭﻳَﻄﺔﻣﺎﻥ ﺛﻴَﻨﺔﺩﺭﺍﻭﺓ ﺋﺎﻣﺎﺩﺓﺑﻴﻦ«.
ﻫﺔﻧﺪﻳَﻚ ﻟﺔ ﺣﻴﺰﺑﺔﻛﺎﻥ ) (٥٠ﻣﻠﻴﺆﻥ ﺩﻳﻨﺎﺭ ﺑﺆ ﻳﺔﻙ ﻛﻮﺭﺳﻰ ﺑﺔ ﻛﺔﻡ ﺩﺓﺯﺍﻧﻦ
ﻝ٤
٥
ﺑﺎﺭﺯﺍﻧﻰ ﺿﻰ ﻟﺔ ﺋﺔﻣﺮﻳﻜﺎ ﺩﺓﺿﻨﻴَﺘﺔﻭﺓ؟ ١٤
ﻫﺔﻭﻟﻴَﺮ ﺗﺆﺛﻰ ﻧﺔﻭﺕ ﺩﺓﺧﺎﺗﺔﻭﺓ ﻃﺆﺃﺓﺛﺎﻧﻰ ﺑﺔﻏﺪﺍ؟ ١٨
»ﻻﻧﻜﺔﻯ ﺷﺆﺃﺵ« ﻓﺔﺭﺍﻣﺆﺷﺪﺓﻛﺮﻳَﺖ
3
hewal.rozhnama@yahoo.com
ﺫﻣــﺎﺭﺓ )(566 ﺳﻴﺸﺔﻣﻤﺔ 2010/1/26 َ
ﻫـﺔﻭﺍﻷ
ﻟﺔﻧﺎﻭ ﻛﻮﺭﺩﺩﺍ ،ﻫﻴﺾ ﻧﺎﻭﺓﻧﺪﻭ ﻛﺔﺳﻴَﻚ ﻧﻴﻴﺔ ﺑﺰﺍﻧﻴَﺖ ﺋﺔﻧﺠﺎﻣﻰ ﻫﺔﻟَﺒﺬﺍﺭﺩﻥﺀ ﻧﺔﺧﺸﺔﻯ ﺳﻴﺎﺳﻴﻰ ﻋﻴَﺮﺍﻕ ﺿﻲ ﻟﻴَﺪﻳَﺖ؟ ﺭﺍﺛﺆﺭﺗﻰ :ﺳﻴﺮﻭﺍﻥ ﺭﺓﺷﻴﺪ
ﻟﺔ ﻛﺎﺗَﻴﻜﺪﺍ ﻛﻮﺭﺩ ﻟﺔ ﺑﺔﺭﺩﺓﻡ ﺛﺈﺅﺳﺔﻳﺔﻛﻰ ﻃــﺮﻧــﻂﺀ ﺿــﺎﺭﺓﻧــﻮﻭﺳــﺴــﺎﺯﻯ ﻭﺓﻙ َ ﻫﺔﻟﺒﺬﺍﺭﺩﻧﻰ ﺛﺔﺭﻟﺔﻣﺎﻧﻰ ﻋَﻴﺮﺍﻗﺪﺍﻳﺔ ،ﺑﺔﻵﻡ ﺳﺔﺭﻛﺮﺩﺍﻳﺔﺗﻰ ﻛﻮﺭﺩﺀ ﻻﻳﺔﻧﺔ ﺳﻴﺎﺳﻴﻴﺔﻛﺎﻥ، ﻫﻴﺾ ﺟﺆﺭﺓ ﻟَﻴ َ ﻜﺆﻟﻴﻨﺔﻭﺓﻳﺔﻛﻴﺎﻥ ﻟﺔ ﺳﺔﺭ ﺋﺔﻧﺠﺎﻣﻰ ﻫـ َ ـﺔﻟــﺒــﺬﺍﺭﺩﻧــﺔﻛــﺎﻥﺀ ﺟــﺆﺭﻯ ﻫﺎﻭﺛﺔﻳﻤﺎﻧَﻴﺘﻴﻴﺔﻛﺎﻥﺀ ﻧﺔﺧﺸﺔﻯ ﺳﻴﺎﺳﻴﻰ ﺩﺍﻫﺎﺗﻮﻭ ﻧﻴﻴﺔ. ﺩﻭﺍﻯ )(١٩ﺳــــﺎﻷ ﻟــﺔ ﺋــﺔﺯﻣــﻮﻭﻧــﻰ ﺧﺆﺑﺔﺇَﻳﻮﺓﺑﺮﺩﻥﺀ ﻛﺎﺭﻯ ﺳﻴﺎﺳﻴﻰ ،ﺗﺎﺋَﻴﺴﺘﺎ ﻟﺔﻫﺔﺭَﻳﻤﻰ ﻛﻮﺭﺩﺳﺘﺎﻧﺪﺍ ﻛﺔﺳﺎﻧﻰ ﺷﺎﺭﺓﺯﺍﻭ ﺳﺔﻧﺘﺔﺭﻯ ﻟَﻴ َ ﻜﺆﻟﻴﻨﺔﻭﺓ ﻧﻴﻦ ،ﺑﺆ ﺋﺔﻭﺓﻯ ﺧﻮَﻳﻨﺪﻧﺔﻭﺓﻳﺔﻛﻰ ﺩﺭﻭﺳــﺖﺀ ﻭﺍﻗﻴﻌﻰ ﺑﺆ ﻧﺔﺧﺸﺔﻯ ﺳﻴﺎﺳﻴﻰ ﺩﺍﻫــﺎﺗــﻮﻭﻯ ﻋَﻴﺮﺍﻕ ﺑﻜﺔﻥﺀ ﻟﺔﻛﺎﺗﻰ ﺛَﻴﺸﻬﺎﺗﺔ ﺳﻴﺎﺳﻴﻴﺔﻛﺎﻧﺪﺍ ﺑﺔﺩﻭﺍﺩﺍﺿﻮﻭﻥ ﺑﺆ ﺑﺎﺭﻭﺩﺅﺧﺔﻛﺔ ﺑﻜﺔﻥ ،ﺑﺔ ﻣﺔﺑﺔﺳﺘﻰ ﺋﺔﻭﺓﻯ ﺑﺔﺭﺿﺎﻭﺇﻭﻧﻴﻰ ﺯﻳﺎﺗﺮ ﺑﺪﺓﻥ ﺑﺔﻻﻳﺔﻧﺔ ﺛﺔﻳﻮﺓﻧﺪﻳﺪﺍﺭﺓﻛﺎﻥﺀ ﺩﺓﺭﺧﺴﺘﻨﻰ ﻻﻧﻴﻜﺔﻣﻰ ﺭﺍﺳﺘﻴﻴﺔﻛﺎﻥ ،ﻛﺔ ﺋﺔﻣﺔﺵ ﺑﺔ ﻳﺔﻛَﻴﻚ ﻟﺔﻭ ﻛﺔﻣﻮﻛﻮﺭﺗﻴﻴﺎﻧﺔﻯ ﻛﺎﻳﺔﻯ ﺳﻴﺎﺳﻴﻰﺀ ﺣﻮﻛﻤﺈﺍﻧﻴﻲ ﻫﺔﺭَﻳﻢ ﺩﺍﺩﺓﻧﺮَﻳﺖ. ﻟﺔﻭﻵﺗﺎﻧﻰﺩﻧﻴﺎﺩﺍ،ﻃﺮﻭﻭﺙﺀﺳﺔﻧﺘﺔﺭﺓﻛﺎﻧﻰ َ ﻟَﻴ َ ﺭﺅﻟــﻰ ﻃﺮﻧﻄﻴﺎﻥ ﻫﺔﻳﺔ ﻟﺔ ﻜﺆﻟﻴﻨﺔﻭﺓ ﺭﺓﻧﻄﺈَﻳﺬﻛﺮﺩﻧﻰ ﺳﻴﺎﺳﺔﺗﻰ ﺣﻜﻮﻣﺔﺕﺀ ﺣﻴﺰﺑﺔ ﺳﻴﺎﺳﻴﻴﺔﻛﺎﻥ ،ﻃﺔﻭﺭﺓﺗﺮﻳﻦﺀ ﺑﺎﺷﺘﺮﻳﻦ ﻣﻴﻜﺎﻧﻴﺰﻣﻦ ﺑﺆ ﺳﺔﺭﻛﺔﻭﺗﻦ ﻟﺔ ﻫﺎﻭﻛَﻴﺸﺔ ﺳﻴﺎﺳﻴﻴﺔﻛﺎﻧﻰ ﺩﺍﻫﺎﺗﻮﻭﺩﺍ. ﺋَﻴﺴﺘﺎ ﻻﻳﺔﻧﺔ ﺳﻴﺎﺳﻴﻴﺔﻛﺎﻧﻰ ﻫﺔﺭَﻳﻤﻰ ﻛﻮﺭﺩﺳﺘﺎﻥ ،ﺑﺔﺷﺪﺍﺭﻯ ﺛﺈﺅﺳﺔﻳﺔﻛﻰ ﻃﺮﻧﻂﺀ َ ﻫﺔﻟﺒﺬﺍﺭﺩﻧﻰ ﺿﺎﺭﺓﻧﻮﻭﺳﺴﺎﺯﻯ ﻭﺓﻙ ﺛﺔﺭﻟﺔﻣﺎﻧﻰ ﻋَﻴﺮﺍﻕ ﺩﺓﻛــﺔﻥ ،ﻛﺔﺿﻰ ﻫﻴﺾ ﻻﻳﺔﻥﺀ ﺳﺔﻧﺘﺔﺭَﻳﻜﻰ ﻟَﻴ َ ﻜﺆﻟﻴﻨﺔﻭﺓ ﻟﺔ ﻫﺔﺭَﻳﻤﺪﺍ ﻧﻴﻴﺔ ﻛﺔ ﺛَﻴﺸﺒﻴﻨﻰ ﺑﻜﺎﺕ ،ﻧﺔﺧﺸﺔﻯ ﺳﻴﺎﺳﻴﻰ ﻋَﻴﺮﺍﻕ ﺿﻰ ﻟَﻴﺪَﻳﺖ؟ ﺋﺔﻧﺠﺎﻣﻰ َ ﻫﺔﻟﺒﺬﺍﺭﺩﻧﻰ
ﻟﻴﺴﺘﺔ ﺭﻛﺎﺑﺔﺭﺓﻛﺎﻥ ﺿﺆﻥ ﺩﺓﺑَﻴﺖ؟ ﻗﺔﺑﺎﺭﺓﻯ ﺳﺔﻧﻄﻰ ﻫَﻴﺰﺓﻛﺎﻥ ﻟﺔ )(١٨ﺛﺎﺭَﻳﺰﻃﺎﻛﺔﻯ ﻋَﻴﺮﺍﻕ ﺿﻰ ﻟَﻴﺪَﻳﺖ؟ ﺳﺂ ﻟﻴﺴﺘﺔ ﻃﺔﻭﺭﺓﻛﺔﻯ ﺷﻴﻌﺔﻭ ﺳﻮﻧﻨﺔ ﺿﺔﻧﺪ ﻛﻮﺭﺳﻰ ﺩﺓﺑﺔﻥﺀ ﺛﻼﺗﻔﺆﺭﻣﻰ ﺳﻴﺎﺳﻴﻴﺎﻥ ﺿﻴﻴﺔ؟ ﻟﺔﺿﻴﺪﺍ ﻟﺔﻃﺔﻷ ﻛﻮﺭﺩﺩﺍ ﻫﺎﻭﺑﺔﺷﻦﺀ ﻟﺔﺿﻴﺸﺪﺍ ﺩﺫﻯ ﺧﻮﺍﺳﺘﺔﻛﺎﻧﻰ ﻛﻮﺭﺩﻥ؟ ﻟﻴﺴﺘﺔ ﻛﻮﺭﺩﻳﻴﺔﻛﺎﻥ ﺿﺔﻧﺪ ﻛﻮﺭﺳﻰ ﺩﺓﺑﺔﻥﺀ ﺳﺔﻧﻄﻴﺎﻥ ﺯﻳﺎﺩ ﺩﺓﺑَﻴﺖ ﻳﺎﻥ؟ ﻟﺔ ﻫﺔﺭَﻳﻤﻰ ﻛﻮﺭﺩﺳﺘﺎﻧﺪﺍ ،ﺫﻣﺎﺭﺓﻳﺔﻙ ﺳﺔﻧﺘﺔﺭﻯ ﻟَﻴ َ ﻜﺆﻟﻴﻨﺔﻭﺓﻯ ﺣﻴﺰﺑﻴﻰﺀ )(NGO ﻫﺔﻥ ،ﺑﺔﻵﻡ ﺋﺔﻡ ﺳﺔﻧﺘﺔﺭﺍﻧﺔ ﻛﺎﺭﻯ ﺛﺮﺅﻓﻴﺸﻨﺎﻷ ﻧﺎﻛﺔﻥﺀ ﺿﺎﻭﺩَﻳﺮﺍﻧﻴﺶ ﻭﺍﻯ ﺑﺆﺩﺓﺿﻦ ﻛﺔ ﺛﺸﺖ
ﺑﺔ ﺋﺔﻧﺠﺎﻣﻰ ﻟَﻴ َ ﻜﺆﻟﻴﻨﺔﻭﺓﻛﺎﻧﻴﺎﻥ ﻧﺎﺑﺔﺳﺘﺮَﻳﺖ، ﺿﻮﻧﻜﺔ ﺑَﻴﻼﻳﺔﻥ ﻧﻴﻦ .ﺋﺔﻣﺔ ﺟﻄﺔ ﻟﺔﻭﺓﻯ ﻛﺔ ﺋﺔﻭ ﻟَﻴ َ ﻜﺆﻟﻴﻨﺔﻭﺍﻧﺔﻯ ﻛﺮﺩﻭﻭﻳﺎﻧﻦ ،ﺯﺅﺭﺑﺔﻳﺎﻥ َ ﻟﺆﻛﺎﻟﻴﻦﺀ ﻟﺔ ﺳﻨﻮﻭﺭﻯ ﺳﺂ ﺷﺎﺭﻯ ﻫﺔﺭَﻳﻤﻰ ﻛﻮﺭﺩﺳﺘﺎﻥ ﺗَﻴﺜﺔﺇﻧﺎﻛﺔﻥﺀ ﻛﺔﻣﺘﺮ ﺧﺆﻳﺎﻥ ﻟﺔ ﺧﻮَﻳﻨﺪﻧﺔﻭﺓﻯ ﺩﺍﻫﺎﺗﻮﻭ ﺩﺓﺩﺓﻥَ ، ﺑﺔﻟﻜﻮ ﺷﻴﻜﺮﺩﻧﺔﻭﺓ ﺑﺆ ﺭﻭﻭﺩﺍﻭﺓ ﻫﺔﻧﻮﻭﻛﺔﻳﻴﺔﻛﺎﻥ ﺩﺓﻛﺔﻥ. ﺩ.ﻋﺔﺑﺪﻭﻟﺤﺔﻛﻴﻢ ﺧﺔﺳﺮﺓﻭ ،ﻣﺎﻣﺆﺳﺘﺎﻯ ﺯﺍﻧﺴﺘﺔﺳﻴﺎﺳﻴﻴﺔﻛﺎﻥﻟﺔﺯﺍﻧﻜﺆﻯﺳﺔﻵﺣﺔﺩﻳﻦ ﻭﺗــﻰ »ﺳﻮﻭﺩﺑﻴﻨﻴﻦ ﻟــﺔ ﻃﺮﻭﻭﺛﺔﻛﺎﻧﻰ ﺑﻴﺮﻛﺮﺩﻧﺔﻭﺓﻭ ﻟَﻴ َ ﻜﺆﻟﻴﻨﺔﻭﺓ ،ﺩﺓﺑَﻴﺘﺔ ﻣﺎﻳﺔﻯ
ﺑﺔﻫَﻴﺰﺑﻮﻭﻧﻰ ﻗﺔﻭﺍﺭﺓ ﺳﻴﺎﺳﻴﻴﺔﻛﺎﻥﺀ ﻟﺔﺩﻧﻴﺎﺩﺍ ﻫَﻴﺰﺓ ﺳﻴﺎﺳﻴﻴﺔﻛﺎﻥ ﺛﻴﺸﺖ ﺑﺔﺋﺔﻧﺠﺎﻣﻰ ﻟَﻴ َ ﻜﺆﻟﻴﻨﺔﻭﺓﻯ ﺋﺔﻭ ﻃــﺮﻭﻭﺙﺀ ﺳﺔﻧﺘﺔﺭﺍﻧﺔ ﺩﺓﺑﺔﺳﺘﻦ« .ﻫﺔﺭﻭﺓﻫﺎ ﺩ.ﻋﺔﺑﺪﻭﻟﺤﺔﻛﻴﻢ ﺛَﻴﻴﻮﺍﻳﺔ؛ ﻛﺔ ﺿﺔﻧﺪ ﺳﺔﻧﺘﺔﺭَﻳﻜﻰ ﻟَﻴ َ ﻜﺆﻟﻴﻨﺔﻭﺓ ﻟﺔ ﻛﻮﺭﺩﺳﺘﺎﻥ ﻫﺔﻥﺀ ﻛﺎﺭﻳﺎﻥ ﻛﺮﺩﻭﻭﺓ ،ﺑﺔﻵﻡ َ ﺛﺮﺅﻓﻴﺸﻨﺎﻟﻰﺀ ﺯﺍﻧﺴﺘﻴﻴﺎﻥ ﺭَﻳﺬﺓﻳﻴﺔ، »ﺋﺎﺳﺘﻰ ﺑﺆﻳﺔ ﺳﺔﺩ ﻟﺔﺳﺔﺩ ﻧﺎﺗﻮﺍﻧﺮَﻳﺖ ﺛﺸﺘﻴﺎﻥ ﺛﺂ ﺑﺒﺔﺳﺘﺮَﻳﺖ«. ﺑﺔﺛَﻴﻰ ﺯﺍﻧــﻴــﺎﺭﻳــﻲ ﺳﺔﺭﺿﺎﻭﺓﻳﺔﻛﻰ ﻧﺰﻳﻚ ﻟﺔ ﺳﺔﺭﻛﺮﺩﺍﻳﺔﺗﻲ ﺛﺎﺭﺗﻰﺀ ﻳﺔﻛَﻴﺘﻲ، ﺑــﺔﺩﺭَﻳــﺬﺍﻳــﻰ ﻧﺰﻳﻚ ﺑــﺔ ﺣــﺔﻭﺕ َ ﺳﺎﻟﻰ
ﺛﺈﺅﺳﺔﻯ ﺋﺎﺯﺍﺩﻳﻰ ﻋَﻴﺮﺍﻕ ،ﺳﺔﺭﻛﺮﺩﺍﻳﺔﺗﻰ ﻛــﻮﺭﺩ ،ﻳﺎﻥ ﺩﻭﻭ ﻫَﻴﺰﺓ ﺩﺓﺳﺔﻵﺗﺪﺍﺭﺓﻛﺔ، َ ﻮﺩﺓﻭﻟﺔﺗﻰﺀ ﻫﻴﺾ ﺳﺔﻧﺘﺔﺭﻭ ﺛﺔﻳﻤﺎﻧﻄﺎﻳﺔﻛﻰ ﻧَﻴ ﺗﺔﻧﺎﻧﺔﺕ ﻧﺎﻭﺧﺆﻳﻴﺸﻴﺎﻥ ﺭﺍﻧﺔﺳﺜﺎﺭﺩﻭﻭﺓ ﻛﺔ ﻟَﻴ َ ﻜﺆﻟﻴﻨﺔﻭﺓﻳﺎﻥ ﻟﺔﺳﺔﺭ ﺋﺔﻧﺠﺎﻣﻰ َ ﻫﺔﻟﺒﺬﺍﺭﺩﻧﺔﻛﺎﻧﻰ ﻋَﻴﺮﺍﻕﺀ ﻗﺔﺑﺎﺭﺓﻯ ﻫَﻴﺰﺓ ﺳﻴﺎﺳﻴﻴﺔﻛﺎﻥﺀ ﻫﻴﺾ ﺑﻮﺍﺭَﻳﻜﻰ ﺩﻳﻜﺔ ﺑﺆ ﺋﺔﻧﺠﺎﻣﺒﺪﺍﺕ. ﺗﺎ ﺋَﻴﺴﺘﺎ ﻟﺔ ﻫﺔﺭَﻳﻤﻰ ﻛﻮﺭﺩﺳﺘﺎﻧﺪﺍ ﻫﻴﺾ ﻛﺔﺱﺀ ﺳﺔﻧﺘﺔﺭَﻳﻜﻰ ﻟَﻴ َ ﻜﺆﻟﻴﻨﺔﻭﺓ ﻧﺎﺯﺍﻧﻦ ﻛﺔ ﺋﺔﻭ )(٣٠٠ﻟﻴﺴﺖﺀ ﻗﺔﻭﺍﺭﺓﺳﻴﺎﺳﻴﻴﺔﻯ ﺑﺔﺷﺪﺍﺭﻯ َ ﻫﺔﻟﺒﺬﺍﺭﺩﻧﻰ ﺛﺔﺭﻟﺔﻣﺎﻧﻰ ﻋَﻴﺮﺍﻕ ﺩﺓﻛﺔﻥ ،ﻛَﻴﻦﺀ ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﻰ ﺳﻴﺎﺳﻴﻴﺎﻥ ﺿﻴﻴﺔﻭ ﺳﺔﺭﺅﻛﻰ ﻗﺔﻭﺍﺭﺓ ﺑﺔﺷﺪﺍﺭﺑﻮﻭﺓﻛﺎﻥ ﻛَﻴﻦ؟ ﺭﺓﻧﻄﺔ ﻟﺔﻧﺎﻭ ﻛﻮﺭﺩﺩﺍ ﻛﺔﺱ ﻧﺔﺑَﻴﺖ ﻛﺔ ﺑﺰﺍﻧَﻴﺖ، ﻧﺎﻛﺆﻛﻴﻰ ﻧَﻴﻮﺍﻥ ﻣﺎﻟﻴﻜﻰﺀ ﺋﺔﻧﺠﻮﻣﺔﻧﻰ ﺑﺎﻵﻯ ﺋﻴﺴﻼﻣﻴﻰ ﺿﻴﻴﺔ؟ ﻧﺔﺑﻮﻭﻧﻰ ﺋﺔﻭ ﻟَﻴ َ ﻜﺆﻟﻴﻨﺔﻭﺍﻧﺔ ،ﻭﺍﻯ ﻟﺔ ﻫَﻴﺰﺓ ﺳﻴﺎﺳﻴﻴﺔ ﻛﻮﺭﺩﻳﻴﺔﻛﺎﻥ ﻛﺮﺩﻭﻭﺓ ﻛﺔ ﺯﺅﺭﺟﺎﺭ ﻭﺓﻙ ﻃﺔﻣﺔﻛﺔﺭَﻳﻜﻰ ﻧﺔﺯﺍﻥ ﺑَﻴﻨﺔ ﺑﺔﺭﺿﺎﻭ ﻛﺔ ﺩﺓﺿَﻴﺘﺔ ﻃﺆﺇﺓﺛﺎﻧﺔﻛﺔﻭﺓ. ﻟﺔﺿﺔﻧﺪ ﺭﺅﺫﻯ ﺭﺍﺑﺮﺩﻭﻭﺩﺍ ،ﻣﻴﺪﻳﺎﻛﺎﻧﻰ ﺩﻭﻭ ﻫَﻴﺰﺓ ﺩﺓﺳﺔﻵﺗﺪﺍﺭﺓﻛﺔ ﺑﺎﺳﻴﺎﻥ ﻟﺔ ﺛَﻴﻜﻬَﻴﻨﺎﻧﻰ ﺑﺔﺭﺓﻳﺔﻛﻰ ﺳﻴﺎﺳﻴﻰ ﻛﺮﺩ ﺑﺔ ﺳﺔﺭﺅﻛﺎﻳﺔﺗﻴﻰ ﺋﺔﻧﺠﻮﻣﺔﻧﻰ ﺑﺎﻵﻯ ﺋﻴﺴﻼﻣﻴﻰﺀ ﺛﺎﺭﺗﻰﺀ ﻳﺔﻛَﻴﺘﻴﻴﺔ ﻛﺔ ﺑﺔ ﺑﺈﻭﺍﻯ َ ﻫﺔﻟﺔﻳﺔﻛﻰ ﺿﺎﻭﺩَﻳﺮﺍﻧﻰ ﺳﻴﺎﺳﻴﻰ ،ﻛﻮﺭﺩ َ ﻃﺔﻭﺭﺓ ﺩﺓﻛﺎﺕ ،ﺋﺔﻃﺔﺭ ﻟﺔﺋَﻴﺴﺘﺎﻭﺓ ﻫﺔﻭﻟﻰ ﺿﻮﻭﻧﺔ ﻧﺎﻭ ﻫﺔﺭ ﺑﺔﺭﺓﻳﺔﻛﻰ ﺳﻴﺎﺳﻴﻰ ﺑﺪﺍﺕﺀ ﻛﺎﺭﺗﺔﻛﺎﻧﻰ ﺧﺆﻯ ﻫﺔﺭﺯﺍﻧﻔﺮﺅﺵ ﺑﻜﺎﺕ. ﺩ.ﻣﺤﺔﻣﺔﺩ ﺋﺔﺣﻤﺔﺩ ،ﺛﺔﺭﻟﺔﻣﺎﻧﺘﺎﺭﻯ ﻛﻮﺭﺩ ﻟﺔ ﺋﺔﻧﺠﻮﻣﺔﻧﻰ ﻧﻮَﻳﻨﺔﺭﺍﻧﻰ ﻋَﻴﺮﺍﻕ ،ﺭﺍﻯ ﻭﺍﻳﺔ »ﻛﻮﺭﺩ ﺳﻴﺎﺳﺔﺗَﻴﻜﻰ ﺑﺔ ﺛﻼﻥﺀ ﺳﺘﺮﺍﺗﻴﺬﻳﻰ َ ﻣﺎﻣﺔﻟﺔ ﻟﺔﻃﺔﻷ ﺭﺅﺫﺩﺍ ﺩﺓﻛﺎﺕ« ،ﺋﺔﻭ ﻧﻴﻴﺔﻭ ﺛﺔﺭﻟﺔﻣﺎﻧﺘﺎﺭﺓ ﻭﺍﻯ ﺑﺆ ﺩﺓﺿَﻴﺖ »ﻻﻳﺔﻧﺔ ﺭﻛﺎﺑﺔﺭﺓﻛﺎﻧﻰ ﺷﻴﻌﺔﻭ ﺳﻮﻧﻨﺔ ﺩﺓﻳﺎﻧﺔﻭَﻳﺖ ﺑﺔ ﻫَﻴﺰﻯ ﻛﻮﺭﺩﺀ ﻟﺔ ﺑﺔﺭﺫﺓﻭﺓﻧﺪﻳﻰ ﺧﺆﻳﺎﻥ ﺛﺎﺭﺳﺔﻧﻄﻰ ﻫَﻴﺰ ﻟﺔ ﻋَﻴﺮﺍﻕ ﺑﻄﺆﺇﻥ«.
2
hewal.rozhnama@yahoo.com
ﻫـﺔﻭﺍﻷ
»ﻟﺔﻛﻴَﺸﺔﻯ ﻧﺎﻧﺒﺄﺍﻭﺓﻛﺎﻧﺪﺍ
ﺑﺔﺃﻳَﻮﺓﺑﺔﺭﻯ ﺷﺎﺭﺓﻭﺍﻧﻰ ﻭ ﺗﺔﻧﺪﺭﻭﺳﺘﻰ
ﺳﺔﺭﺅﻛﺎﻳﺔﺗﻰ ﻫﺔﺭﻳَﻢ ﻛﺎﺕ ﺩﺓﻛﻮﺫﻳَﺖ« ﺑﺔﺭﻫﺔﻡ ﺧﺎﻟﻴﺪ
ﺋـــﺔﻧـــﺪﺍﻣـــَﻴـــﻜـــﻰ ﻟــﻴــﺬﻧــﺔﻯ ﺑﺔﺩﻭﺍﺩﺍﺿﻮﻭﻧﻰ ﻛَﻴﺸﺔﻯ ﻧﺎﻧﺒﺈﺍﻭﺓﻛﺎﻥ ﺋــﺎﻣــﺎﺫﺓ ﺑــﺆ ﺋـــﺔﻭﺓ ﺩﺓﻛــــﺎﺕ؛ ﻛﺔ ﻛﺎﺭﺓﻛﺎﻧﻰ ﺧﺆﻳﺎﻥ ﺗﺔﻭﺍﻭﻛﺮﺩﻭﻭﺓﻭ ﺭﺓﻭﺍﻧــﺔﻯ ﺳﺔﺭﺅﻛﺎﺗﻰ ﻫﺔﺭَﻳﻤﻴﺎﻥ ﻛﺮﺩﻭﻭﺓ ﺑﺆ ﺋﺔﻭﺓﻯ ﺑﺈﻳﺎﺭﻯ ﻛﺆﺗﺎﻳﻲ َ ﻫﺔﻟﺴﻮﺇﺍﻭَﻳﻜﻰ ﻟﺔﺑﺎﺭﺓﻭﺓ ﺑﺪﺭَﻳﺖ، ﻃــﺆﺇﺍﻧــﻴــﺶ َ ﺩﺓﻟــَﻴــﺖ ،ﺋـــﺔﻭﺍﻥ ﻟﺔ َ ﻫﺔﻭﻟﺔﻛﺎﻧﻴﺎﻥ ﺑﺔﺭﺩﺓﻭﺍﻣﺪﺓﺑﻦ ﺑﺆ ﺋﺔﻭﺓﻯ ﺋﺔﻭ ﻫﺎﻭﻵﺗﻴﻴﺎﻧﺔ ﻣﺎﻓﻰ ﺧﺆﻳﺎﻥ ﻭﺓﺭﻃــﺮﻧــﺔﻭﺓ ،ﺛﺔﺭﻟﺔﻣﺎﻧﺘﺎﺭَﻳﻜﻴﺶ ﺳﺔﺭﺅﻛﺎﻳﺔﺗﻰ ﻫﺔﺭَﻳﻢﺀ ﺛﺔﺭﻟﺔﻣﺎﻥ ﺑﺔ ﺑﺔﺭﺛﺮﺳﻴﺎﺭ ﺩﺓﺯﺍﻧَﻴﺖ ﺑﺔﺭﺍﻣﺒﺔﺭ ﺋﺔﻭ ﺿﺎﺭﺓﺳﺔﺭﻧﺔﻛﺮﺩﻧﻰ ﺋﺔﻭ ﻛﺔﻳﺴﺔ. ﻣﺴﺘﺔﻓﺎ ﺳﺔﻳﺪ ﻗﺎﺩﺭَ ، ﻫﺔﻟﺴﻮﺇﺍﻭﻯ ﺑﺰﻭﻭﺗﻨﺔﻭﺓﻯ ﻃــﺆﺇﺍﻥ ﻭﺗﻰ» :ﺋﺔﻭ
ﺫﻣــﺎﺭﺓ )(566 ﺳﻴﺸﺔﻣﻤﺔ 2010/1/26 َ
ﻟﻴﺬﻧﺔﻳﺔﻱ ﻟــﺔﻻﻳــﺔﻥ ﺳــﺔﺭﺅﻛــﻲ ﻫﺔﺭَﻳﻤﺔﻭﺓ ﺩﻳﺎﺭﻳﻜﺮﺍﺑﻮﻭ ﻛﺎﺭﺓﻛﺎﻧﻴﺎﻥ ﺗﺔﻭﺍﻭﻛﺮﺩﻭﻭﺓﻭ ﺑﺈﻳﺎﺭﺓ ﺭﻭﻭﺑﺔﺇﻭﻭﻱ ﺋﺔﻧﺠﻮﻣﺔﻧﻲ ﻭﺓﺯﻳﺮﺍﻧﻲ ﺑﻜﺔﻧﺔﻭﺓ«. ﻟﺔﻻﻳﺔﻛﻰ ﺩﻳــﻜــﺔﻭﺓ ،ﺩ.ﺣﺔﻣﻴﺪ ﺩﺓﺭﺑـــــﺔﻧـــــﺪﻯ ،ﺑــﺔﺭﺛــﺮﺳــﻰ ﺳﺔﺭﺅﻛﺎﻳﺔﺗﻰ ﺛﺔﻳﻮﺓﻧﺪﻳﻴﺔﻛﺎﻧﻰ ﻫـــﺔﺭَﻳـــﻢﺀ ﺋــﺔﻧــﺪﺍﻣــﻲ ﻟﻴﺬﻧﺔﻱ ﺑﺔﺩﻭﺍﺩﺍﺿﻮﻭﻧﻲ ﻛَﻴﺸﺔﻱ ﻧﺎﻧﺒﺈﺍﻭﺓﻛﺎﻥ ﺑﺔ ﺭﺅﺫﻧــﺎﻣــﺔﻯ ﺭﺍﻃﺔﻳﺎﻧﺪ :ﺋﺔﻭﺍﻥ ﻛﺎﺭﺓﻛﺎﻧﻲ ﺧﺆﻳﺎﻥ ﺗﺔﻭﺍﻭﻛﺮﺩﻭﻭﺓﻭ ﺭﺍﺛﺆﺭﺗﻴﺎﻥ ﺩﺍﻭﺓﺗــﺔ ﺳﺔﺭﺅﻛﺎﻳﺔﺗﻰ ﻫﺔﺭَﻳﻢﺀ ﺩ.ﻓﻮﺋﺎﺩ ﺣﺴَﻴﻦ ﻛﺔ ﺧﺆﻯ ﺳــﺔﺭﺅﻛــﻲ ﻟﻴﺬﻧﺔﻛﺔﻳﺔﻭ ﺋَﻴﺴﺘﺎ ﺿﺎﻭﺓﺇَﻳﻰ ﺩﻭﺍﺑﺈﻳﺎﺭﻳﺎﻧﻦ. ﺩ.ﺟﺔﻋﻔﺔﺭ ﻋﺔﻟﻲ ،ﺑﺈﻳﺎﺭﺩﺓﺭﻯ ﻓﺮﺍﻛﺴﻴﺆﻧﻰ ﻃﺆﺇﺍﻥ ﻟﺔ ﺛﺔﺭﻟﺔﻣﺎﻧﻰ ﻛــﻮﺭﺩﺳــﺘــﺎﻥ ﺋــﺎﻣــﺎﺫﺓ ﺑــﺆ ﺋــﺔﻭﺓ
ﺩﺓﻛـــﺎﺕ ،ﻛﺔ ﺩﻭﺍﻯ ﺿــﻮﺍﺭ ﻣﺎﻧﻂ ﺗَﻴﺜﺔﺇﺑﻮﻭﻥ ﺑﺔﺳﺔﺭ ﺋﺔﻭ ﻛَﻴﺸﺔﻳﺔﺩﺍﻭ ﺑﺔﺩﻭﺍﺩﺍﺿﻮﻭﻥﺀ ﺛَﻴﻜﻬَﻴﻨﺎﻧﻰ ﻟﻴﺬﻧﺔﻛﺔﻯ ﺳﺔﺭﺅﻛﺎﻳﺔﺗﻰ ﻫــﺔﺭَﻳــﻢ ،ﺗﺎﺋَﻴﺴﺘﺎ ﺋﺔﻧﺠﺎﻣَﻴﻜﻰ ﺋــﺔﻭﺗــﺆﻯ ﻧﺔﺑﻮﻭﺓﺀ ﻭﺗﻴﺸﻲ» :ﺛَﻴﻤﻮﺍﻳﺔ ﺋﺔﻭ ﻫﺔﻭﻵﻧﺔ ﺑﺆ ﻛﺎﺕ ﻛﻮﺷﺘﻨﺔ ﺋﺔﻃﻴﻨﺎ ﺩﺓﻛــﺮﺍ ﻟﺔﻭ ﻣــﺎﻭﺓﻳــﺔﺩﺍ ﺋﺔﻭ ﻛَﻴﺸﺔﻳﺔ ﻳﺔﻛﻼﻳﻲ ﺑﻜﺮﺍﻳﺔﺗﺔﻭﺓﺀ ﺿﺎﺭﺓﺳﺔﺭﺑﻜﺮﺍﻳﺔﺀ ﺗﺎ ﺋﺔﻡ ﺳﺎﺗﺔ ﺋﻮﻣَﻴﺪﻡ ﺑﺔ ﺳﺔﺭﺅﻛﺎﻳﺔﺗﻰ ﻫﺔﺭَﻳﻢ ﻧﻴﻴﺔ ﻛﺔ ﺿﺎﺭﺓﺳﺔﺭﻯ ﺋﺔﻭ ﻛَﻴﺸﺔﻳﺔ ﺑﻜﺎﺕﺀ ﺳﺔﺭﺅﻛﺎﻳﺔﺗﻰ ﻫﺔﺭَﻳﻢﺀ ﺛﺔﺭﻟﺔﻣﺎﻥ ﺑﺔ ﺑﺔﺭﺛﺮﺳﻴﺎﺭ ﺩﺓﺯﺍﻧﻴﻦ ،ﺩ .ﺟﺔﻋﻔﺔﺭ ﻭﺗﻰ» :ﺋَﻴﻤﺔﺵ َ ﻫﺔﻭﻟﺔﻛﺎﻧﻤﺎﻥ ﺑﺆ ﺩﺭَﻳﻐﻰ ﻧﺎﻛﺔﻳﻦ ﻟﺔ ﺿﺎﺭﺓﺳﺔﺭﻯ ﻛَﻴﺸﺔﻯ ﻧﺎﻧﺒﺈﺍﻭﺓﻛﺎﻥ ﻛﺔ ﺑﺔﻫﺆﻯ ﺑﻴﺮﻭﺇﺍﻱ ﺳﻴﺎﺳﻴﻴﺔﻭﺓ ﺳﺰﺍﺩﺭﺍﻭﻥ«.
ﻛﺔﺭﻛﻮﻙ ﺩﺓﺳﺖ ﻟﺔﻛﺎﺭ ﺩﺓﻛﻴَﺸﻨﺔﻭﺓ ﺋﺎﺭﺍﻡ ﺟﺔﻣﺎﻝ، ﻛﺔﺭﻛﻮﻙ ﻫﺔﺭﺩﻭﻭ ﺑﺔﺇَﻳﻮﺓﺑﺔﺭﻯ ﺷﺎﺭﺓﻭﺍﻧﻰﺀ ﺗﺔﻧﺪﺭﻭﺳﺘﻰ ﻛﺔﺭﻛﻮﻙ ﺩﺓﺳﺘﻠﺔﻛﺎﺭﻛَﻴﺸﺎﻧﺔﻭﺓﻳﺎﻥ ﺋﺎﺭﺍﺳﺘﺔﻱ ﻻﻳﺔﻧﺔ ﺛﺔﻳﻮﺓﻧﺪﻳﺪﺍﺭﺓﻛﺎﻥ ﻛــﺮﺩﻭﻭﺓﻭ ﺑﺔﺑﺈﻳﺎﺭﻯ ﻭﺓﺯﺍﺭﺓﺗﻰ ﺷﺎﺭﺓﻭﺍﻧﻴﻴﺔﻛﺎﻧﻰ ﺑﺔﻏﺪﺍﺵ ﺑﺔﺇَﻳﻮﺓﺑﺔﺭﻯ ﺋﺎﻭﺓﺇﺅﻯ ﻛﺔﺭﻛﻮﻙ ﻟﺔﺛﺆﺳﺘﺔﻛﺔﻯ ﻻﺑﺮﺍﻭ ﻟﺔﺷﻮَﻳﻨﻰ ﺗﻮﺭﻛﻤﺎﻧَﻴﻚ ﺩﺍﻧﺮﺍﻭﺓ. ﺟــﺔﻣــﺎﻝ ﻣــﺤــﺔﻣــﺔﺩ ﺷــﻜــﻮﺭ ﺑــﺔﺇَﻳــﻮﺓﺑــﺔﺭﻯ ﺷﺎﺭﺓﻭﺍﻧﻴﻰ ﻛﺔﺭﻛﻮﻙ ﻟﺔﻟَﻴﺪﻭﺍﻧَﻴﻜﻴﺪﺍ ﺑﺆ ﺭﺅﺫﻧﺎﻣﺔ ﻭﺗﻰ» :ﻟﺔ )(٢٠١٠/١/٩ﻭﺓ ﺩﺓﺳﺘﻠﺔﻛﺎﺭﻛَﻴﺸﺎﻧﺔﻭﺓﻡ َ ﺳﺎﻟﻰ ﺭﺍﺑﺮﺩﻭﻭﺩﺍ ﺛَﻴﺸﻜﺔﺷﻜﺮﺩﻭﻭﺓ ،ﻛﺔ ﻟﺔﺿﻮﺍﺭ ﺋﺔﻣﺔ ﺿﻮﺍﺭﺓﻣﻴﻦ ﺟﺎﺭﺓ ﺩﺍﻭﺍﻯ ﺩﺓﺳﺘﻠﺔﻛﺎﺭﻛَﻴﺸﺎﻧﺔﻭﺓ ﺩﺓﻛﺔﻡ ﻟﺔ ﺛﺆﺳﺘﺔﻛﺔﻡ«. ﻫﺎﻭﻛﺎﺕ ﺭﺅﺫﻧﺎﻣﺔ ﻟﺔﺳﺔﺭﺿﺎﻭﺓﻳﺔﻛﻰ ﺋﺎﻃﺎﺩﺍﺭﺓﻭﺓ ﺯﺍﻧﻴﻮﻳﺔﺗﻰ ،ﻛﺔ ﺩ.ﺳﺔﺑﺎﺡ ﺋﺔﻣﻴﻦ ﺩﺍﻭﺩﻯ ﺑﺔﺇَﻳﻮﺓﺑﺔﺭﻯ ﻓﺔﺭﻣﺎﻧﻄﺔﻯ ﺗﺔﻧﺪﺭﻭﺳﺘﻴﻰ ﻛﺔﺭﻛﻮﻛﻴﺶ ﺩﺍﻭﺍﻯ
ﺩﺓﺳﺘﻠﺔﻛﺎﺭﻛَﻴﺸﺎﻧﺔﻭﺓﻯ ﺛَﻴﺸﻜﺔﺵ ﺑﺔ ﺑﺔﺭﺛﺮﺳﺎﻧﻰ ﻳﺔﻛَﻴﺘﻴﻰﺀ ﺋــﻴــﺪﺍﺭﺓﻯ ﻛــﺔﺭﻛــﻮﻙ ﻛـــﺮﺩﻭﻭﺓ ،ﺑﺆ ﺛﺸﺘﺈﺍﺳﺘﻜﺮﺩﻧﺔﻭﺓﻯ ﺋﺔﻭ ﺯﺍﻧﻴﺎﺭﻳﻴﺔ ﺑﺔﻫﺆﻱ ﺑﺎﺭﻱ ﺗﺔﻧﺪﺭﻭﺳﺘﻴﻴﺔﻭﺓ ﺭﺅﺫﻧﺎﻣﺔ ﻧﺔﻳﺘﻮﺍﻧﻲ ﻟَﻴﺪﻭﺍﻧﻲ ﺩ.ﺳﺔﺑﺎﺡ ﺋﺔﻣﻴﻦ ﻭﺓﺭﺑﻄﺮَﻳﺖ. ﻟﺔﻻﻳﺔﻛﻲ ﺩﻳﻜﺔﻭﺓ ﺑﺔﺑﺈﻳﺎﺭَﻳﻜﻰ ﻭﺓﺯﺍﺭﺓﺗــﻰ ﺷﺎﺭﺓﻭﺍﻧﻴﻴﺔﻛﺎﻧﻰ ﻋَﻴﺮﺍﻕ )ﺭﺓﻣﺔﺯﺍﻥ ﻓﺎﺭﺱ ﻧﻮﺭﻯ( ﺑﺔﺇَﻳﻮﺓﺑﺔﺭﻯ ﺑﺔﺇَﻳﻮﺓﺑﺔﺭَﻳﺘﻰ ﺋﺎﻭﺓﺇﺅﻯ ﻛﺔﺭﻛﻮﻙ ﻛﺔ ﻛﻮﺭﺩﺓ ،ﻻﺑﺮﺍﻭﺓﻭ ﻟﺔﺷﻮَﻳﻨﻰ )ﻫﻴﺪﺍﻳﺔﺕ ﻣﺤﺔﻣﺔﺩ ﻋﺔﻟﻰ( ﻟﺔ ﻧﺔﺗﺔﻭﺓﻯ ﺗﻮﺭﻛﻤﺎﻥ ﻟﺔﺷﻮَﻳﻨﻰ ﺩﺍﻧﺮﺍﻭﺓ، ﺑﺔﻵﻡ ﺑﺔﺇَﻳﻮﺓﺑﺔﺭﻯ ﻟﺔﻛﺎﺭﻻﺑﺮﺍﻭ ﺛﺎﺑﺔﻧﺪﻧﻴﻴﺔ ﺑﺔﻭ ﺑﺈﻳﺎﺭﺓﻭﺓﻭ ﻟﻘﻰ ﺳَﻴﻰ ﺛﺎﺭﺗﻰ ﺩﻳﻤﻮﻛﺮﺍﺗﻲ ﻛﻮﺭﺩﺳﺘﺎﻥ، ﻟﺔﻛﺔﺭﻛﻮﻙ ﺛﺸﺘﻄﻴﺮﻳﻰ ﺩﺓﻛﺔﻥ. ﺭﺓﻣﺔﺯﺍﻥﻓﺎﺭﺱﺑﺔﺇَﻳﻮﺓﺑﺔﺭﻯﻟﺔﺳﺔﺭﻛﺎﺭﻻﺑﺮﺍﻭﻯ َ ﻫﺔﻭﺍﻟﺔﻛﺔﻯ ﺑﺆ ﺭﺅﺫﻧﺎﻣﺔ ﺋــﺎﻭﺓﺇﺅﻯ ﻛﺔﺭﻛﻮﻙ، ﺛﺸﺘﺈﺍﺳﺘﻜﺮﺩﺓﻭﺓﻭ ﻭﺗــﻰ» :ﺣﻴﺰﺏﺀ ﺋﻴﺪﺍﺭﺓﻯ ﻛﺔﺭﻛﻮﻙ ﻟﺔ ﺩﺫﻯ ﺑﺈﻳﺎﺭﺓﻛﺔﻥﺀ ﺛﺸﺘﻄﻴﺮﻳﻰ ﻣﻦ ﺩﺓﻛﺔﻥ ،ﻣﻨﻴﺶ ﺋﺎﻣﺎﺩﺓﻧﻴﻢ ﺛﺎﺑﺔﻧﺪﺑﻢ ﺑﺔﻭ ﺑﺈﻳﺎﺭﺓﻭﺓ«.
ﻟﻴﺴﺘﻰ ﻳﺔﻛﻄﺮﺗﻮﻭ ﻭ ﻛﺆﻣﺔﻷ :ﺋﺔﻧﺠﻮﻣﺔﻥ ﺋﺎﻃﺎﺩﺍﺭﻱ ﺩﺍﻧﺎﻧﻲ ﺛﺎﺭﻳَﺰﻃﺎﺭﻱ ﺳﻠﻴَﻤﺎﻧﻲ ﻧﻴﻴﺔ ﺑﺔﻫﺎﺩﻳﻦ ﻳﻮﺳﻒ
ﻫﺔﺭﺩﻭﻭ ﻟﻴﺴﺘﻲ ﻳﺔﻛﻄﺮﺗﻮﻭ ﻭ ﻛﺆﻣﺔﻷ، ﻛﺔ ﺧﺎﻭﺓﻧﻲ ) (٨ﻛﻮﺭﺳﻲ ﺋﺔﻧﺠﻮﻣﺔﻧﻲ ﺛﺎﺭَﻳﺰﻃﺎﻯ ﺳﻠَﻴﻤﺎﻧﻴﻦ ،ﺋﺎﻃﺎﺩﺍﺭﻱ ﺩﺍﻧﺎﻧﻲ ﺛــﺎﺭَﻳــﺰﻃــﺎﺭﻱ ﺳﻠَﻴﻤﺎﻧﻲ )ﺑــﺔﻭﺓﻛــﺎﻟــﺔﺕ(، ﻧــﻴــﻦﺀ ﻧــﺎﺇﺍﺯﻳــﻦ ﻟـــﺔﻭﺓﻱ ﺩﺓﺳــﺔﻵﺗــﻲ ﺳﻴﺎﺳﻴﻲﺀ ﺋﻴﺪﺍﺭﻳﻲ ﺋﺔﻧﺠﻮﻣﺔﻧﻲ ﺛﺎﺭَﻳﺰﻃﺎﻱ ﺛﺸﺘﻄﻮَﻳﺨﺴﺘﻮﻭﺓﻭ ﺭﺍﻱ ﻭﺓﺭﻧﺔﻃﺮﺗﻮﻭﻥ
ﺛﺎﺭَﻳﺰﻃﺎﺭﻱ
ﻟﺔﺩﺍﻧﺎﻧﻲ ﻛﺔﺳَﻴﻚ ﻟﺔﺑﺮﻱ ﺧﺎﻧﺔﻧﺸﻴﻨﻜﺮﺍﻭﻱ ﺳﻠَﻴﻤﺎﻧﻲ. ﺋﺔﺣﻤﺔﺩ ﺣﺔﻣﺔ ﺭﺓﺷﻴﺪ ﺋﺔﻧﺪﺍﻣﻲ ﻟﻴﺴﺘﻲ َ ﻛﺆﻣﺔﻟﻲ ﺋﻴﺴﻼﻣﻴﻲ ﻟﺔ ﺋﺔﻧﺠﻮﻣﺔﻧﻲ ﺛﺎﺭَﻳﺰﻃﺎ ﺑﺔ ﺭﺅﺫﻧﺎﻣﺔﻱ ﺭﺍﻃﺔﻳﺎﻧﺪ» :ﺋَﻴﻤﺔ ﻃﻠﺔﻳﻴﻤﺎﻥ ﻟﺔ ﻧﻮﻱ ﻫﺔﻳﺔﺀ ﻣﻴﻜﺎﻧﺰﻣﻲ ﺩﺍﻧﺎﻧﻲ ﺛﺎﺭَﻳﺰﻃﺎﺭﻱ َ ﻫﻴﺾ ﺛﺮﺱﺀ ﺭﺍﻳﺔﻛﻤﺎﻥ ﺛَﻴﻨﺔﻛﺮﺍﻭﺓ ،ﺿﻮﻧﻜﺔ ﻟﺔﺳﺔﺭ ﺳﻴﺴﺘﻤﻲ ﻻﻣﺔﺭﻛﺔﺯﻳﻲ ﻛﺎﺭﺩﺓﻛﺔﻳﻦ، ﺛﺎﺭَﻳﺰﻃﺎﺭﻱ ﺛَﻴﺸﻮﻭ ،ﻛﺔ ﺩﺍﻧﺮﺍﻭﺓ ﺋﺔﻧﺠﻮﻣﺔﻧﻲ
ﺑﻲ ﻫﻴﺾ ﺛﺎﺭَﻳﺰﻃﺎ ﺩﺓﻧﻄﻲ ﺛَﻴﺪﺍﻭﺓ ،ﺑﺔﻵﻡ ﺋَﻴﺴﺘﺎ َ ﺛﺮﺳﻜﺮﺩﻧَﻴﻚ ﺑﺔ ﺋﺔﻧﺠﻮﻣﺔﻥﺀ ﺋﺔﻧﺪﺍﻣﺎﻧﻲ ﻧﻮﻱ ﺩﺍﻧﺮﺍﻭﺓ ،ﺋَﻴﻤﺔ ﺋﺔﻧﺠﻮﻣﺔﻥ ﺛﺎﺭَﻳﺰﻃﺎﺭﻱ َ ﻃﻠﺔﻳﻴﻤﺎﻥ ﻫﺔﻳﺔ ﻟﺔ ﺩﺓﺳﺔﻵﺗﻲ ﺳﻴﺎﺳﻴﻲ ،ﻛﺔ ﺋﺔﻧﺠﻮﻣﺔﻧﻲ ﺛﺸﺘﻄﻮَﻳﺨﺴﺘﻮﻭﺓ ،ﺋَﻴﺴﺘﺎﺵ ﻗﺔﺯﻳﻴﺔﻛﺔ ﻟﺔﻭﺓ ﺩﺓﺭﺿﻮﻭﺓ ﺩﺍﻭﺍﻱ ﺩﺓﻧﻄﺪﺍﻥ ﻟﺔﺋَﻴﻤﺔ ﺑﻜﺔﻥ ،ﻟــﺔﺑــﺔﺭﺋــﺔﻭﺓ ﺛَﻴﻮﻳﺴﺘﻲ ﺑﺔﺩﺓﻧﻄﺪﺍﻧﻲ ﺋﺔﻧﺠﻮﻣﺔﻧﻲ ﺛﺎﺭَﻳﺰﻃﺎ ﻧﻴﻴﺔ«. ﻟﺔﻻﻳﺔﻛﻲ ﺩﻳﻜﺔﻭﺓ ،ﻭﺷﻴﺎﺭ ﺭﺓﺳﻮﻷ
ﻣﺤﺔﻣﺔﺩ ﺋﺔﻧﺪﺍﻣﻲ ﻟﻴﺴﺘﻲ ﻳﺔﻛﻄﺮﺗﻮﻭ ﻟﺔ ﺋﺔﻧﺠﻮﻣﺔﻧﻲ ﺛﺎﺭَﻳﺰﻃﺎ ﺑﺔ ﺭﺅﺫﻧﺎﻣﺔﻱ ﺭﺍﻃﺔﻳﺎﻧﺪ» :ﺛﺎﺭَﻳﺰﻃﺎﺭﻱ ﻧﻮَﻳﻲ ﺳﻠَﻴﻤﺎﻧﻲ ﻛﺔ ﺩﺍﻧــﺮﺍﻭﺓ ،ﺩﺓﺳﺔﻵﺗﻲ ﺋﻴﺪﺍﺭﻳﻲﺀ ﺳﻴﺎﺳﻴﻲ ﻫﻴﺾ ﺛﺮﺱﺀ ﺭﺍﻳﺔﻛﻲ ﺑﺔ ﺋَﻴﻤﺔ ﻧﺔﻛﺮﺩﻭﻭﺓ، ﺛَﻴﻮﻳﺴﺘﻴﺶ ﺑﺔﺩﺓﻧﻄﺪﺍﻧﻲ ﺋﺔﻧﺠﻮﻣﺔﻥ ﻧﻴﻴﺔ، ﺿﻮﻧﻜﺔ ﻧﺔ ﻟﺔﻧﺎﻭ ﺋﺔﻧﺠﻮﻣﺔﻧﺔﻭﺓ ﺩﺍﻧﺮﺍﻭﺓ ،ﻧﺔ ﺛﺮﺳﻤﺎﻥ ﺛَﻴﻜﺮﺍﻭﺓﺀ ﻧﺔﺛَﻴﺸﻴﺎﻥ ﻭﺗﻮﻭﻳﻦ«. ﺋﺎﻣﺎﺫﺓﻱ ﺑﺔﻭﺓﺷﻜﺮﺩ» :ﻭﺓﻛﻮ ﺳﺔﺭﺩﺓﻣﻲ
ﺛَﻴﺶ ﺭﺍﺛﺔﺇﻳﻦﺀ ﺩﻭﺍﻱ ﺭﺍﺛﺔﺇﻳﻦ ﺛﺎﺭَﻳﺰﻃﺎﺭ ﺩﺍﻧــﺮﺍﻭﺓ ،ﺑﺔﻵﻡ ﺋَﻴﺴﺘﺎ ﺋﺔﻧﺠﻮﻣﺔﻧَﻴﻚ ﻟﺔ ﺋﺎﺭﺍﺩﺍﻳﺔ ،ﻛﺔ َ ﻫﺔﻟﺒﺬَﻳﺮﺩﺭﺍﻭﺓ ،ﺋﺔﻃﺔﺭ ﺑﺔﻳﺎﺳﺎ ﺑَﻴﺖ ﺋَﻴﻤﺔ ﺛﺎﺑﺔﻧﺪﻱ ﻳﺎﺳﺎﻳﻦﺀ ﺩﺓﺑَﻴﺖ ﻟﺔ ﺋﺔﻧﺠﻮﻣﺔﻧﻲ ﺛﺎﺭَﻳﺰﻃﺎ َ ﻫﺔﻟﺒﺬَﻳﺮَﻳﺖ ،ﺋﺔﻃﺔﺭ ﺑــﺔﺩﺓﺭ ﻟﺔ ﻳﺎﺳﺎﺵ ﺩﺓﻛــﺮَﻳــﺖ ﺩﺓﻧﻄﺪﺍﻥ ﻟﺔﺳﺔﺭ ﺷﺘَﻴﻜﻲ ﻧﺎﻳﺎﺳﺎﻳﻲ ﺛَﻴﻮﻳﺴﺖ ﻧﺎﻛﺎﺕ، ﻟﺔﺑﺔﺭﺋﺔﻭﺓ ﺭﺓﻧﻄﺔ ﺋَﻴﻤﺔ ﺩﺓﻧﻂ ﺑﺆ ﺩﺍﻧﺎﻧﻲ ﻧﻮﻱ ﻧﺔﺩﺓﻳﻦ«. ﺛﺎﺭَﻳﺰﻃﺎﺭﻱ َ
ﻃﺆﺃﺍﻥ ﺑﺔ ﻣﺔﺭﺝ ﺩﺓﻧﻂ ﺑﺔ ﺑﻮﺩﺟﺔ ﺩﺓﺩﺍﺕ
ﺋﺆﺛﺆﺯﺳﻴﺆﻥ ﻟﺔﻭ ﺛﺎﺭﺍﻧﺔﻯ ﺧﺔﻟَﻚ ﺩﺓﻛﺆﻟَﻴَﺘﺔﻭﺓ ﻛﺔ ﻧﺔﺧﺮﺍﻭﻧﺔﺗﺔ ﺑﻮﺩﺟﺔﻭﺓ ﺭﺅﺫﻧﺎﻣﺔ
ﻓﺮﺍﻛﺴﻴﺆﻧﻰ ﻃﺆﺇﺍﻥ ﺩﺍﻭﺍ ﺩﺓﻛﺎﺕ ﻫﺔﻣﻮﻭ ﺩﺍﻫﺎﺗﺔﻛﺎﻧﻰ ﻛﻮﺭﺩﺳﺘﺎﻥ ﺑﺔ ﻃﻮﻣﺮﻁﺀ ﻓﺮﺅﺷﺘﻨﻰ ﻧﺔﻭﺕﺀ ﺑﺎﺝﺀ ﺩﺍﻫﺎﺗﺔﻛﺎﻧﻰ ﺩﻳﻜﺔﻭﺓ َ ﺋﺔﻣﺴﺎﻟﻰ ﻫﺔﺭَﻳﻢﺀ ﺑﺨﺮَﻳﻨﺔ ﺳﺔﺭ ﺑﻮﺩﺟﺔﻯ ﺑﻮﺩﺟﺔ ﺗﺔﻧﻴﺎ ﺑﺮﻳﺘﻰ ﻧﺔﺑَﻴﺖ ﻟﺔﻭ ﺛﺎﺭﺓﻳﺔﻯ ﻟﺔ ﺑﺔﻏﺪﺍﻭﺓ ﺩﺓﺩﺭَﻳﺘﺔ ﻛﻮﺭﺩﺳﺘﺎﻥ. ﻟﺔ َ ﺣﺎﻟﻰ ﺩﺍﻧﺔﻧﺎﻧﻰ ﺩﺍﻫﺎﺗﺔ ﻧﺎﻭﺧﺆﻳﻴﺔﻛﺎﻧﻴﺶ ﻟﺔﻧﺎﻭ ﺑﻮﺩﺟﺔﺩﺍ ﻓﺮﺍﻛﺴﻴﺆﻧﺔﻛﺔ ﺩﺓﻧﻂ ﻧﺎﺩﺍﺕ ﺑﺆ ﺛﺮﺅﺫﺓﻳﺎﺳﺎﻯ ﺑﻮﺩﺟﺔﻯ ﺋﺔﻣﺴﺎﻷ ،ﻓﺮﺍﻛﺴﻴﺆﻧﻰ ﻳﺔﻛﻄﺮﺗﻮﻭﺵ ﺟﺔﺧﺖ ﺩﺓﻛﺎﺗﺔﻭﺓ ،ﻛﺔ ﻟﺔﻭ ﻣﺔﺳﺔﻟﺔﻳﺔﺩﺍ ﻗﺴﺔﻳﺎﻥ ﺩﺓﺑَﻴﺖ. ﺋﺔﻡ ﻗﺴﺔﺀ ﺑﺎﺳﺎﻧﺔ ﻟﺔ ﻛﺎﺗَﻴﻜﺪﺍﻳﺔ ،ﻛﺔ ﺛﺎﺵ ﺳﻰ ﻣﺎﻧﻂ ﺩﻭﺍﻛﺔﻭﺗﻦ ﻟﺔ ﻭﺍﺩﺓﻯ ﻳﺎﺳﺎﻳﻰ ﺧﺆﻯ، َ ﺭﺅﺫﻯ)(١٩ﻯﺋﺔﻡﻣﺎﻧﻄﺔ،ﺳﺔﺭﺅﻛﻰﺣﻜﻮﻣﺔﺗﻰ ﻫﺔﺭَﻳﻢ ﺛَﻴﺶ ﻃﺔﻳﺎﻧﺪﻧﻰ ﺑﺔ ﺛﺔﺭﻟﺔﻣﺎﻥﺀ ﺗﺎﻭﻭﺗﻮَﻳﻜﺮﺩﻥﺀ ﺛﺔﺳﺔﻧﺪﻛﺮﺩﻧﻰ ﻟﺔﻻﻳﺔﻥ ﺛﺔﺭﻟﺔﻣﺎﻧﺔﻭﺓ ،ﻟﺔ ﻛﺆﻧﻄﺮﺓﻳﺔﻛﻰ ﺭﺅﺫﻧﺎﻣﺔﻭﺍﻧﻴﺪﺍ َ ﺧﺔﻣﻠَﻴﻨﺮﺍﻭﻯ )(٢٠١٠ﻯ ﻭﺭﺩﺓﻛﺎﺭﻳﻰ ﺑﻮﺩﺟﺔﻯ ﺧﺴﺘﺔ ﺭﻭﻭ ،ﻛﺔ ﺑﺈﻯ ) (١١ﺗﺮﻟﻴﺆﻥﺀ )(٤٣٣ ﺩﻳﻨﺎﺭﺓ ،ﺳﺔﺭﺑﺎﺭﻯ ﺋﺔﻭﺓﺵ ﺩﺍﻫﺎﺗﻰ ﻧﺎﻭﺧﺆﻯ ﻫﺔﺭَﻳﻢ ﺑﺔ ﻧﺔﻭﺕﺀ ﻃﻮﻣﺮﻁﺀ ﺑﺎﺝ ﻧﺔﺧﺮﺍﻭﺓﺗﺔ ﺳﺔﺭ ﺑﻮﺩﺟﺔ .ﺫﻣﺎﺭﺓﻳﺔﻙ ﻟﺔ ﺛﺔﺭﻟﺔﻣﺎﻧﺘﺎﺭﺍﻧﻴﺶ َ ﺩﺓﻟَﻴﻦ» :ﺳﺔﺭﺅﻛﻰ ﺣﻜﻮﻣﺔﺕ ﻛﺔﻭﺗﻮﻭﺓﺗﺔ َ ﻫﺔﻟﺔﻭﺓ ﻟﺔ ﺭﺍﻃﺔﻳﺎﻧﺪﻧﻰ ﻭﺭﺩﺓﻛﺎﺭﻳﻰ ﺑﻮﺩﺟﺔﻯ َ ﺧﺔﻣﻠَﻴﻨﺮﺍﻭﺩﺍ«.ﺑﺈﻳﺎﺭﺓﻟﺔﻣﺈﺅﺷﺔﻭﺓﺛﺔﺭﻟﺔﻣﺎﻧﻰ ﻛﻮﺭﺩﺳﺘﺎﻥ ﺩﺓﺳﺘﺒﻜﺎﺕ ﺑﺔ ﻛﺆﺑﻮﻭﻧﺔﻭﺓﻛﺎﻧﻰ ﺑﺆ ﺗﺎﻭﻭﺗﻮَﻳﻜﺮﺩﻥﺀ ﺛﺔﺳﺔﻧﺪﻛﺮﺩﻧﻰ ﺑﻮﺩﺟﺔﻛﺔ. ﻛﻮَﻳﺴﺘﺎﻥ ﻣﺤﺔﻣﺔﺩ ﺳﺔﺭﺅﻛﻰ ﻓﺮﺍﻛﺴﻴﺆﻧﻰ ﻃﺆﺇﺍﻥ ﻟﺔ ﺛﺔﺭﻟﺔﻣﺎﻧﻰ ﻛﻮﺭﺩﺳﺘﺎﻥ ﺛَﻴﻴﻮﺍﻳﺔ: »ﺣﻜﻮﻣﺔﺕ َ ﻫﺔﻟﺔﻳﺔﻛﻰ ﻛﺮﺩ ﺑﺔ ﺭﺍﻃﺔﻳﺎﻧﺪﻧﻰ ﺑﻮﺩﺟﺔﻛﺔ ،ﻟﺔﺑﺔﺭﺋﺔﻭﺓﻯﺣﻜﻮﻣﺔﺗﻰ ﻫﺔﺭَﻳﻢ)(١٨ َ َ ﺧﺔﻣﻠَﻴﻨﺮﺍﻭﻯ ﺩﺍﺩﺓﺇَﻳﺬَﻳﺖﺀ ﺳﺎﻟﺔ ﺑﻮﺩﺟﺔ ﺑﺔ ﺭﺓﻭﺍﻧــﺔﻯ ﺛﺔﺭﻟﺔﻣﺎﻧﻰ ﺩﺓﻛــﺎﺕ ،ﺣﻜﻮﻣﺔﺗﻰ َ ﻋَﻴﺮﺍﻗﻴﺶ )َ (٤ ﺧﺔﻣﻠَﻴﻨﺮﺍﻭﻳﻰ ﺑﻮﺩﺟﺔ ﺳﺎﻟﺔ ﺑﺔ ﺩﺍﺩﺓﺇَﻳﺬَﻳﺖﺀ ﺭﺓﻭﺍﻧﺔﻯ ﺛﺔﺭﻟﺔﻣﺎﻧﻰ ﺩﺓﻛﺎﺕ، ﺑﺔﻵﻡ ﻫﻴﺾ ﻛﺎﺕ ﻧﺔﺑﻴﻨﺮﺍﻭﺓ ﻛﺔ ﺑﺔﺭﻟﺔﻭﺓﻯ ﺑﻄﺎﺗﺔ ﺛﺔﺭﻟﺔﻣﺎﻥ ﺭﺍﺑﻄﺔﻳﺔﻧﺮَﻳﺖﺀ ﻛﺆﻧﻄﺮﺓﻯ ﺭﺅﺫﻧﺎﻣﺔﻭﺍﻧﻰ ﺑﺆ ﺑﻜﺮَﻳﺖ ،ﺿﻮﻧﻜﺔ ﺋﺔﺭﻛﻰ ﺳﺔﺭﺓﻛﻰ ﺧﺆﻳﺔﺗﻰ ﺣﻜﻮﻣﺔﺕ ﺑﻮﺩﺟﺔﻯ
َ ﺧﺔﻣﻠَﻴﻨﺮﺍﻭ ﺋﺎﻣﺎﺩﺓ ﺑﻜﺎﺕﺀ ﻟﺔ ﻭﺍﺩﺓﻯ ﻳﺎﺳﺎﻳﻰ ﺧﺆﻳﺪﺍ ﺭﺓﻭﺍﻧﺔﻯ ﺛﺔﺭﻟﺔﻣﺎﻧﻰ ﺑﻜﺎﺕ ،ﺛَﻴﻮﻳﺴﺖ ﻧﺎﻛﺎﺕ ﻣﻨﺔﺕ ﺑﺔﺳﺔﺭ َ ﺧﺔﻟﻜﻴﺪﺍ ﺑﻜﺎﺕ«. ﺑــﺔ ﻭﺗـــﺔﻯ ﺳــﺔﺭﺅﻛــﻰ ﻓﺮﺍﻛﺴﻴﺆﻧﻰ ﻃﺆﺇﺍﻥَ ، ﻫﺔﻟﺔﻛﺔ ﻟﺔﻭﺓﺩﺍﻳﺔ ،ﻛﺔ ﺋﺔﻭ ﺛﺮﺅﺫﺓﻳﺔ َ ﻫَﻴﺸﺘﺎ ﺧﺔﻣﻠَﻴﻨﺮﺍﻭﺓﺀ ﺭﺓﻧﻄﺔ ﺛﺔﺭﻟﺔﻣﺎﻥ ﻫﺔﻧﺪَﻳﻚ ﻟﺔ ﺳَﻴﻜﺘﺔﺭﺓﻛﺎﻧﻰ ﺑﻄﺆﺇَﻳﺖﺀ ﻛﺔﻡﺀ ﺯﻳﺎﺩﻯ ﺑﻜﺎﺕ ،ﺑﺆﻳﺔ» :ﺭﺍﻃﺔﻳﺎﻧﺪﻧﻰ ﺑﻮﺩﺟﺔﺀ ﺋﺎﺷﻜﺮﺍﻛﺮﺩﻧﻰ ﺭَﻳﺬﺓﺀ ﻭﺭﺩﺓﻛﺎﺭﻳﻴﺔﻛﺎﻧﻰ ﺟﻄﺔ ﻟﺔ ﺑﺎﻧﻄﺔﺷﺔﻳﺔﻛﻰ ﺛَﻴﺸﻮﺓﺧﺘﻰ َ ﻫﺔﻟﺒﺬﺍﺭﺩﻧﻰ ﺋﺔﻧﺠﻮﻣﺔﻧﻰ ﻧﻮَﻳﻨﺔﺭﺍﻥ ﺑﺆ ﻟﻴﺴﺘﻰ ﻫﺎﻭﺛﺔﻳﻤﺎﻧﻴﻰ ﺯﻳﺎﺗﺮ ،ﻫﻴﻀﻰ ﺩﻳﻜﺔ ﻧﺔﺑﻮﻭ«. ﺑﺔﻃﻮَﻳﺮﺓﻯ ﺑﺈﻃﺔﻱ ﻳﺔﻛﺔﻡ ،ﻟﺔ ﻣﺎﺩﺓﻯ )(٧٩ ﻟﺔ ﺛﺔﻳﺈﺓﻭﻯ ﻧﺎﻭﺧﺆﻯ ﺛﺔﺭﻟﺔﻣﺎﻧﻰ ﻛﻮﺭﺩﺳﺘﺎﻥ؛ ﺩﺓﺑَﻴﺖ ﺑﻮﺩﺟﺔ ﻟﺔ ﺳﺔﺭﺓﺗﺎﻯ ﻣﺎﻧﻄﻰ ﺗﺸﺮﻳﻨﻰ ﻳﺔﻛﺔﻡ ﺑﻄﺎﺗﺔ ﺛﺔﺭﻟﺔﻣﺎﻥ. ﺳﺔﺭﺑﺎﺭﻯ ﺑﻮﻭﻧﻰ ﺋﺔﻭ ﺑﺈﻃﺔ ﻳﺎﺳﺎﻳﻴﺔ، َ ﺳﺎﻟَﻴﻚ ﺑﺔﻵﻡ ﺣﻜﻮﻣﺔﺗﻰ ﻫﺔﺭَﻳﻢ ﻫﺔﻣﻮﻭ َ ﺋﺔﻣﺴﺎﻟﻴﺸﺔﻭﺓ ﻧﺔﻳﺘﻮﺍﻧﻴﻮﺓ ﺑﻮﺩﺟﺔﻯ ﺑﺔ َ ﺧﺔﻣﻠَﻴﻨﺮﺍﻭ ﻟﺔﻛﺎﺗﻰ ﺧﺆﻳﺪﺍ ﺭﺓﻭﺍﻧﺔﻯ ﺛﺔﺭﻟﺔﻣﺎﻥ ﺑﻜﺎﺕ. ﺳﺔﺭﺑﺎﺭﻯ ﺩﻭﺍ ﻛﺔﻭﺗﻨﻰ ﺑﻮﺩﺟﺔ ﺑﺆ ﻣﺎﻭﺓﻯ ﺳﻰ ﻣﺎﻧﻂ ﻟﺔ ﻭﺍﺩﺓﻯ ﻳﺎﺳﺎﻳﻰ ﺧﺆﻯ ،ﺋﺔﻧﺪﺍﻣَﻴﻜﻰ َ ﻟﻴﺬﻧﺔﻯ ﺩﺍﺭﺍﻳﻰ ﻟﺔ ﺛﺔﺭﻟﺔﻣﺎﻧﻰ ﻛﻮﺭﺩﺳﺘﺎﻥ ﺋﺎﻣﺎﺫﺓ ﺑﺆ ﺋﺔﻭﺓ ﺩﺓﻛــﺎﺕ» ،ﻫﻴﺾ ﺩﺍﻫﺎﺗَﻴﻜﻰ ﻧﺎﻭﺧﺆﻯ ﻫﺔﺭَﻳﻤﻰ ﻛﻮﺭﺩﺳﺘﺎﻥ ﻧﺔﺧﺮﺍﻭﺓﺗﺔ َ ﺋﺔﻣﺴﺎﻟﻰ ﻫﺔﺭَﻳﻢ«. ﺳﺔﺭ ﺑﻮﺩﺟﺔﻯ َ ﻃﺔﻵﻟﺔﻳﻰ ،ﺋﺔﻧﺪﺍﻣﻰ ﻟﻴﺬﻧﺔﻯ ﺋﻴﺴﻤﺎﻋﻴﻞ ﺩﺍﺭﺍﻳﻰ ﺛﺔﺭﻟﺔﻣﺎﻧﻰ ﻛﻮﺭﺩﺳﺘﺎﻥ ،ﻟﺔ ﻟَﻴﺪﻭﺍﻧَﻴﻜﺪﺍ ﺑﺆ ﺭﺅﺫﻧﺎﻣﺔ ﺟﺔﺧﺘﻰ ﻟﺔﺳﺔﺭ ﺋﺔﻭﺓ ﻛﺮﺩﺓﻭﺓ؛ ﻛﺔ ﻧﺔﻙ ﺋﺔﻣﺴﺎﻷ ﻫﻴﺾ َ ﺳﺎﻟَﻴﻚ ﺣﻜﻮﻣﺔﺗﻰ ﻫﺔﺭَﻳﻢ ﺩﺍﻫﺎﺗﻰ ﻧﺎﻭﺧﺆ ﺑﺔ ﻧﺔﻭﺕﺀ ﻃﻮﻣﺮﻁﺀ ﺑﺎﺝﺀ ﺭﺳﻮﻣﺎﺕﺀ ﺩﺍﻫﺎﺗﺔ ﻧﺎﻭﺧﺆﻳﻴﺔﻛﺎﻧﻰ ﺩﻳﻜﺔﻳﺸﺔﻭﺓ ﻧﺔﺧﺴﺘﻮﻭﺓﺗﺔ ﺿﻮﺍﺭﺿَﻴﻮﺓﻯ ﺋﺔﻭ َ ﺧﺔﻣﻠَﻴﻨﺮﺍﻭﺓﻭﺓ ،ﺑﺔﺗﺎﻳﺒﺔﺕ ﺋﺔﻭ ﺩﺍﻫﺎﺗﻰ ﺑﻮﺩﺟﺔ ﻧﺔﻭﺗﺔﻯ ﻛﺔ ﻟﺔﻛﺎﺗﻰ ﺑﺔﺳﺘﻨﻰ ﻃﺮَﻳﺒﺔﺳﺘﻰ ﻧﺔﻭﺕ ﺩﺓﺭﻫَﻴﻨﺎﻥ ﻟﺔﻧﺎﻭﺿﺔﻳﺔﻙ ﻭﺓﻙ ﺑﺔﺧﺸﻴﺶ ﺩﺓﺩﺭَﻳﺖ ،ﻛﺔ ﺛَﻴﻮﻳﺴﺘﺔ ﺑﺆ ﺋﺔﻭ ﻧﺎﻭﺿﺔﻳﺔ ﺧﺔﺭﺝ ﺑﻜﺮَﻳﺖ ،ﻛﺔ ﻧﺔﻭﺗﺔﻛﺔﻯ ﻟَﻴﺪﺓﺭﺩﺓﻫَﻴﻨﺮَﻳﺖﺀ ﻫﺔﻧﺪَﻳﻜﻰ ﺑﺔ ﺛﺎﺭﺓﻯ ﻧﺔﻗﺪﻳﻰﺀ ﻫﺔﻧﺪَﻳﻜﻰ ﺑﺔ ﺛﺮﺅﺫﺓ ،ﻛﺔ ﺩﺓﺑَﻴﺖ ﺋﺔﻭ ﻛﺆﻣﺜﺎﻧﻴﺎﻳﺔﻯ ﻧﺔﻭﺕ ﺩﺓﺭﺩﺓﻫَﻴﻨَﻴﺖ ﺋﺔﻧﺠﺎﻣﻰ ﺑﺪﺍﺕ. ﻃـ َ ـﺔﻵﻟــﺔﻳــﻰ ﻟــﺔﻭ ﺑــﺎﺭﺓﻳــﺔﻭﺓ ﻭﺭﺩﺗــﺮ
ﺯﺍﻧﻴﺎﺭﻳﻴﺔﻛﺎﻥ ﺩﺓﺧﺎﺗﺔ ﺭﻭﻭ َ ﺩﺓﻟَﻴﺖ» :ﻟﺔﻛﺆﻯ ﺋﺔﻭ ) (٣٤ﻃﺮَﻳﺒﺔﺳﺘﺔﻯ ﺣﻜﻮﻣﺔﺗﻰ ﻫﺔﺭَﻳﻢ ﺑﺆ ﺩﺓﺭﻫَﻴﻨﺎﻧﻰ ﻧﺔﻭﺕ ﻛﺮﺩﻭﻭﻳﺔﺗﻰ ،ﺑﺔﺩﺍﻧﺜَﻴﺪﺍﻧﺎﻧﻰ ﻭﺓﺯﻳﺮﻯ ﺳﺎﻣﺎﻧﺔ ﺳﺮﻭﺷﺘﻴﻴﺔﻛﺎﻥ ﺋﺔﻭ ﺩﺍﻫﺎﺗﺔ ) (٥ﻣﻠﻴﺎﺭ ﺩﺅﻻﺭﺓﺀ ﺑﺔ ﻭﺗﺔﻯ ﻭﺓﺯﻳﺮﻯ ﺩﺍﺭﺍﻳﻰ َ ﺧﺆﻣﺎﻟﻴﻰ ﻟﺔﻧَﻴﻮ ﻳﺔﻙ ﺳﺔﻧﺖ ﻟﺔ ﺩﺍﻫﺎﺗﻰ ﻧﺔﻭﺗﻰ ﺑﻮﺩﺟﺔﻯ ﻫﺔﺭَﻳﻤﺪﺍ ﺩﺍﻧﺔﻧﺮﺍﻭﺓ«. ﻣــﺔﺳــﺔﻟــﺔﻯ ﺷـــﺎﺭﺩﻧـــﺔﻭﺓﻯ ﺩﺍﻫــﺎﺗــﺔ ﻧﺎﻭﺧﺆﻳﻴﺔﻛﺎﻥﺀﺩﺍﻧﺔﻧﺎﻧﻴﺎﻥﻟﺔﺑﻮﺩﺟﺔﻯﻃﺸﺘﻴﻰ َ ﺋﺔﻣﺴﺎﻟﺪﺍ ،ﺛَﻴﺪﺓﺿَﻴﺖ ﻳﺔﻛَﻴﻚ ﺑَﻴﺖ ﻟﺔﻭ ﺧﺎﻵﻧﺔﻯ ﻣﺸﺘﻮﻣﺈﻯ ﺯﺅﺭﻯ ﻟَﻴﺒﻜﺔﻭَﻳﺘﺔﻭﺓ ﻟﺔﻧَﻴﻮﺍﻥ ﻓﺮﺍﻛﺴﻴﺆﻧﻰ ﺩﺓﺳــﺔﻵﺕﺀ ﻓﺮﺍﻛﺴﻴﺆﻧﺔﻛﺎﻧﻰ ﺋﺆﺛﺆﺯﺳﻴﺆﻥ. ﺑﺔﻭﺛَﻴﻴﺔﻯ ﻓﺮﺍﻛﺴﻴﺆﻧﺔ ﺋﺆﺛﺆﺯﺳﻴﺆﻧﺔﻛﺎﻥ ﺳﻮﻭﺭﻥ ﻟﺔﺳﺔﺭ ﺋﺔﻭﺓﻯ ﺩﺍﻫﺎﺗﺔ ﻧﺎﻭﺧﺆﻳﻴﺔﻛﺎﻥ ﺋﺎﺷﻜﺮﺍ ﺑﻜﺮَﻳﻦﺀ ﺑﺨﺮَﻳﻨﺔ ﺳﺔﺭ ﺑﻮﺩﺟﺔﻯ ﻫﺔﺭَﻳﻢ ،ﻟﺔ َ ﺣﺎﻟﻰ ﺋﺎﺷﻜﺮﺍ ﻧﺔﻛﺮﺩﻥﺀ ﻧﺔﺧﺴﺘﻨﺔ َ ﺳﺔﺭ ﺑﻮﺩﺟﺔ »ﺋﺆﺛﺆﺯﺳﻴﺆﻥ ﻫﺔﻟﻮَﻳﺴﺖﺀ ﻗﺴﺔﻯ ﺧﺆﻯ ﺩﺓﺑَﻴﺖ«. ﺛﺔﺭﻟﺔﻣﺎﻧﺘﺎﺭﺍﻧﻰ ﻓﺮﺍﻛﺴﻴﺆﻧﻰ ﻃﺆﺇﺍﻥ ﺟﺔﺧﺘﺪﺓﻛﺔﻧﺔﻭﺓ ،ﻛﺔ ﻟﺔﻛﺎﺗﻰ ﻃﻔﺘﻮﻃﺆﻛﺮﺩﻥ ﻟﺔﺳﺔﺭ ﺑﻮﺩﺟﺔﺀ ﺛﺔﺳﺔﻧﺪﻛﺮﺩﻧﻰ ﻟﺔﻧَﻴﻮ ﺛﺔﺭﻟﺔﻣﺎﻥ ﺩﺓﺑَﻴﺖ ﻫﺔﻣﻮﻭ ﺋﺔﻭ ﺩﺍﻫﺎﺗﺔ ﺷﺎﺭﺍﻭﺍﻧﺔ ﺑﺆ ﻛﺆﻣﺔﻵﻧﻰ َ ﺧﺔﻟﻚ ﺋﺎﺷﻜﺮﺍ ﺑﻜﺮَﻳﻦ ،ﺋﺔﻃﺔﺭﻧﺎ ﺋﺎﻣﺎﺩﺓﻧﻴﻦ ﺩﺓﻧﻂ ﺑﺆ ﺑﻮﺩﺟﺔﻯ ) (٢٠١٠ﺑﺪﺓﻥ. ﻓﺮﺍﻛﺴﻴﺆﻧﻰ ﻳﺔﻛﻄﺮﺗﻮﻭﺵ ﺗﺔﺋﻜﻴﺪ ﻟﺔﺳﺔﺭ ﺑَﻴﺪﺓﻧﻂ ﻧﺔﺑﻮﻭﻧﻴﺎﻥ ﻟﺔﻭ ﻣﺔﺳﺔﻟﺔﻳﺔ ﺩﺓﻛﺔﻧﺔﻭﺓ. ﻋــﻮﻣــﺔﺭ ﻋﺔﺑﺪﻭﻟﻌﺔﺯﻳﺰ ،ﺳﺔﺭﺅﻛﻰ ﻓﺮﺍﻛﺴﻴﺆﻧﻰ ﻳﺔﻛﻄﺮﺗﻮﻭﻯ ﺋﻴﺴﻼﻣﻴﻰ ﻟﺔ
ﺛﺔﺭﻟﺔﻣﺎﻧﻰ ﻛﻮﺭﺩﺳﺘﺎﻧﻴﺶ ﺗﺔﺋﻜﻴﺪ ﺩﺓﻛﺎﺗﺔﻭﺓ، ﻛﺔ ﻓﺮﺍﻛﺴﻴﺆﻧﺔﻛﺔﻯ ﻟﺔ ﻣﺔﺳﺔﻟﺔﻯ ﺩﺍﻧﺔﻧﺎﻧﻰ ﺩﺍﻫﺎﺗﺔ ﻧﺎﻭﺧﺆﻳﻴﺔﻛﺎﻥ ﺑَﻴﺪﺓﻧﻂ ﻧﺎﺑَﻴﺖﺀ ﻟﺔﻭ ﺑﺎﺭﺓﻳﺔﻭﺓ َ ﺩﺓﻟَﻴﺖ» :ﻟﺔ ﻫﻴﺾ ﻭﻵﺗَﻴﻚ ﻧﺎﺑَﻴﺖ ﺑﻮﺩﺟﺔ ﺑــﺸــﺎﺭﺩﺭَﻳــﺘــﺔﻭﺓ ،ﺋﺔﻃﺔﺭ ﺩﺍﻫﺎﺗﺔ ﻧﺎﻭﺧﺆﻳﻴﺔﻛﺎﻥ ﻟﺔﻡ ﺑﻮﺩﺟﺔﻳﺔﺩﺍ ﻧﺔﺑَﻴﺖ ،ﺋﺔﻭﺓ ﺩﺓﺑَﻴﺘﺔ ﺛﺮﺳﻴﺎﺭَﻳﻜﻰ ﻃﺔﻭﺭﺓ ﻟﺔﺳﺔﺭ ﻭﺓﺯﺍﺭﺓﺗﻰ ﺩﺍﺭﺍﻳﻰ ،ﺋَﻴﻤﺔ ﻟﺔﻛﺎﺗﻰ ﻃﻔﺘﻮﻃﺆﻯ ﺑﻮﺩﺟﺔﻛﺔﺩﺍ ﻟﺔﻧﺎﻭ ﺛﺔﺭﻟﺔﻣﺎﻥ ﻟَﻴﻴﻰ ﺑَﻴﺪﺓﻧﻂ ﻧﺎﺑﻴﻦ«. ﺩ.ﺯﺍﻧﺎ ﺭﺓﺋﻮﻑ ،ﺛﺔﺭﻟﺔﻣﺎﻧﺘﺎﺭﻯ ﻓﺮﺍﻛﺴﻴﺆﻧﻰ ﻃﺆﺇﺍﻥ ،ﺭﺓﺧﻨﺔ ﻟﺔ ﺩﻭﺍﻛﺔﻭﺗﻨﻰ ﺭﺓﻭﺍﻧﺔﻛﺮﺩﻧﻰ َ ﺧﺔﻣﻠَﻴﻨﺮﺍﻭ ﺑﺆ ﺛﺔﺭﻟﺔﻣﺎﻥ ﺩﺓﻃﺮَﻳﺖﺀ ﺑﻮﺩﺟﺔﻯ َ َ ﺩﺓﻟَﻴﺖ» :ﻫﺔﻣﻮﻭ ﺳﺎﻟَﻴﻚ ﺣﻜﻮﻣﺔﺗﻰ ﻫﺔﺭَﻳﻢ ﺑﺔ ﺑﻴﺎﻧﻮﺀﻯ ﺩﻭﺍﻛﺔﻭﺗﻨﻰ ﺛﺔﺳﺔﻧﺪﻛﺮﺩﻧﻰ ﺑﻮﺩﺟﺔﻯ ﻋَﻴﺮﺍﻕ ﻟﺔ ﺛﺔﺭﻟﺔﻣﺎﻧﻰ ﺑﺔﻏﺪﺍ، ﺭﺓﻭﺍﻧــﺔﻛــﺮﺩﻧــﻰ ﺑﻮﺩﺟﺔ ﺑﺆ ﺛﺔﺭﻟﺔﻣﺎﻧﻰ ﻛﻮﺭﺩﺳﺘﺎﻥ ﺩﻭﺍﺩﺓﺧﺎﺕ«. َ ﻜﺪﺍﺣﻜﻮﻣﺔﺕﻫﺔﻭﻟﺪﺓﺩﺍﺕﻣﺔﺳﺔﻟﺔﻯ ﻟﺔﻛﺎﺗَﻴ ﺳﻰ ﻣﺎﻧﻂ ﻟﺔ ﺩﻭﺍﻛﺔﻭﺗﻨﻰ ﺑﻮﺩﺟﺔ ﺑﺆ ﻣﺎﻭﺓﻯ َ ﻣﺎﻭﺓﻯ ﻳﺎﺳﺎﻳﻰ ﺧﺆﻯ ﺑﺸﺎﺭَﻳﺘﺔﻭﺓﺀ ﻛﺎﺭﺓﻛﺎﻧﻰ ﺑﺔﻭ ﺋﺎﺭﺍﺳﺘﺔﻳﺔﻳﺔ ﻛﺔ ﻛﺎﺑﻴﻨﺔﻯ ﺷﺔﺷﺔﻡ ﺯﻭﻭﺗــﺮ ﻟﺔ ﻛﺎﺑﻴﻨﺔﻛﺎﻧﻰ ﺛَﻴﺸﺘﺮ ﺑﻮﺩﺟﺔﻯ َ ﺋﺔﻣﺴﺎﻟﻰ ﺭﺓﻭﺍﻧﺔﻯ ﺛﺔﺭﻟﺔﻣﺎﻥ ﻛﺮﺩﻭﻭﺓ ،ﺑﺔﻵﻡ ﺛﺔﺭﻟﺔﻣﺎﻧﺘﺎﺭَﻳﻚ ﻃﻠﺔﻳﻰ ﻟﺔ ﺣﻜﻮﻣﺔﺕ ﻫﺔﻳﺔ ،ﻛﺔ ﻫﺆﻛﺎﺭﻯ ﺩﻭﺍﻛﺔﻭﺗﻨﻰ ﺑﻮﺩﺟﺔﻯ ﺑﺆ ﺛﺔﺭﻟﺔﻣﺎﻥ ﺭﻭﻭﻥ ﻧﺔﻛﺮﺩﻭﻭﺓﺗﺔﻭﺓ. ﺛﺔﺭﻟﺔﻣﺎﻧﺘﺎﺭ ﻋﺔﺩﻧﺎﻥ ﻋﻮﺳﻤﺎﻥ ،ﺑﺔ ﺛَﻴﻮﻳﺴﺘﻰ ﺩﺓﺯﺍﻧَﻴﺖ ،ﻛﺔ ﺣﻜﻮﻣﺔﺕ ﺧﺆﻯ ﻟﺔ ﻣﺔﺳﺔﻟﺔﻯ ﺩﻭﺍﻛﺔﻭﺗﻨﻰ ﻧﺎﺭﺩﻧﻰ ﺑﻮﺩﺟﺔ
ﺑﺆ ﺛﺔﺭﻟﺔﻣﺎﻥ ﻧﺔﺩﺯَﻳﺘﺔﻭﺓﺀ ﺋﺔﻃﺔﺭ ﺩﺍﻭﺍﻯ ﻟَﻴﺒﻮﻭﺭﺩﻧﻴﺶ ﻧﺔﻛﺎﺕ ،ﻻﻧﻴﻜﺔﻡ ﺑﺔ ﺭﺓﺳﻤﻴﻰ ﻫﺆﻛﺎﺭﻯ ﺩﻭﺍﻛﺔﻭﺗﻨﻰ ﻟﺔ ﻧﺎﺭﺩﻧﻰ ﺑﻮﺩﺟﺔﻯ ﺗﺔﺧﻤﻴﻨﻰ ﺑﺆ ﺛﺔﺭﻟﺔﻣﺎﻥ ﺭﻭﻭﻥ ﺑﻜﺎﺗﺔﻭﺓ. ﻛﻮَﻳﺴﺘﺎﻥﻣﺤﺔﻣﺔﺩ،ﺳﺔﺭﺅﻛﻰﻓﺮﺍﻛﺴﻴﺆﻧﻰ ﻓﺮﺍﻛﺴﻴﺆﻧﻰ ﻃﺆﺇﺍﻥ ﻃﺆﺇﺍﻥ ﺭﺍﻳﻄﺔﻳﺎﻧﺪ: ﺩﻭﻭﺟﺎﺭ ﺩﺍﻭﺍﻯ ﻟﺔ ﺳﺔﺭﺅﻛﺎﻳﺔﺗﻰ ﺛﺔﺭﻟﺔﻣﺎﻥ ﻛــﺮﺩﻭﻭﺓ ،ﻛﺔ ﺩﺍﻭﺍ ﻟﺔ ﺣﻜﻮﻣﺔﺕ ﺑﻜﺎﺕ ﻟﺔ ﻭﺍﺩﺓﻯ ﻳﺎﺳﺎﻳﻰ ﺧﺆﻳﺪﺍ ﺑﻮﺩﺟﺔ ﺭﺓﻭﺍﻧــﺔﻯ ﻫﺔﺭﺳﻰ ﺛﺔﺭﻟﺔﻣﺎﻥ ﺑﻜﺎﺕ ،ﺟﻄﺔ ﻟــﺔﻭﺓﺵ َ ﻻﻳﺔﻧﻰ ﻛﺆﻣﺔﻷﺀ ﻳﺔﻛﻄﺮﺗﻮﻭ ﺀ ﻃﺆﺇﺍﻥ ﻭﺓﻙ ﺋﺆﺛﺆﺯﺳﻴﺆﻥ ﻟﺔ ﺛﺔﺭﻟﺔﻣﺎﻥ ﺩﺍﻭﺍﻣﺎﻧﻜﺮﺩﻭﻭﺓ ﺑﺎﻧﻄﻬَﻴﺸﺘﻰ ﻭﺓﺯﻳــﺮﻯ ﺩﺍﺭﺍﻳــﻰ ﺑﻜﺮَﻳﺖ ،ﻛﺔ ﺑﺆﺿﻰ ﺗﺎﺋَﻴﺴﺘﺎ ﺑﻮﺩﺟﺔ ﻧﺔﻫﺎﺗﻮﻭﺓﺗﺔ ﺛﺔﺭﻟﺔﻣﺎﻥ، »ﺑﺔﻵﻡ ﻧﺔﻛﺆﺑﻮﻭﻧﺔﻭﺓﻛﺔ ﻛﺮﺍﺀ ﻧﺔ ﻭﺓﺯﻳﺮ ﻫﺎﺕﺀ ﻧﺔ ﻫﻴﺾ ﺭﻭﻭﻧﻜﺮﺩﻧﺔﻭﺓﻳﺔﻛﻴﺶ ﺩﺭﺍ«. ﻫﺔﺭﺿﺔﻧﺪﺓ ﺑﺈﻳﺎﺭﺓ ﺋﺔﻣﺈﺅ ﺧﻮَﻳﻨﺪﻧﺔﻭﺓﻯ َ ﺧﺔﻣﻠَﻴﻨﺮﺍﻭﻯ ﻫﺔﺭَﻳﻢ ﺑﺆ ﻳﺔﻛﺔﻡ ﺑﺆ ﺑﻮﺩﺟﺔﻯ َ ﺳﺎﻟﻲ ) (٢٠١٠ﺑﻜﺮَﻳﺖ ،ﺑﺔﻵﻡ ﻫَﻴﺸﺘﺎ ﺫﻣَﻴﺮﺓﻯ ﻛﺆﺗﺎﻳﻰ )ﺣﺴﺎﺑﺎﺗﻰ ﺧﻴﺘﺎﻣﻰ( ﺿﺆﻧَﻴﺘﻰ ﺧﺔﺭﺟﻜﺮﺩﻧﻰ ﺑﻮﺩﺟﺔﻯ ) (٢٠٠٩ﻟﺔ ﺛﺔﺭﻟﺔﻣﺎﻥ ﻃﻔﺘﻮﻃﺆﻯ ﻟﺔﺑﺎﺭﺓﻭﺓ ﻧﺔﻛﺮﺍﻭﺓ. ﺋــﺎﺳــﺆ ﻛــﺔﺭﻳــﻢ ،ﻭﺗــﺔﺑ ـَﻴــﺬﻯ ﻟﻴﺴﺘﻰ ﻛﻮﺭﺩﺳﺘﺎﻧﻴﻰ ﻟﺔ ﺛﺔﺭﻟﺔﻣﺎﻧﻰ ﻛﻮﺭﺩﺳﺘﺎﻥ، ﺑﺔﻻﻳﺔﻭﺓ ﺋﺎﺳﺎﻳﻴﺔ ،ﻛﺔ ﻫَﻴﺸﺘﺎ ﻭﺗﻮﺀَﻳﺬ ﻟﺔﺳﺔﺭ ﺿﺆﻧَﻴﺘﻰ ﺧﺔﺭﺟﻜﺮﺩﻧﻰ ﺑﻮﺩﺟﺔﻯ )(٢٠٠٩ ﻧﺔﻛﺮﺍﻭﺓ ،ﺑﻮﺩﺟﺔﻯ ) (٢٠١٠ﺛﺔﺳﺔﻧﺪ ﺑﻜﺮَﻳﺖﺀ ﺑﺔ ﺩﻭﻭﺭﻯ ﺯﺍﻧﻰ ،ﻛﺔ ﺋﺔﻭﺓ ﺑﺒَﻴﺘﺔ َ ﺧﺎﻟَﻴﻚ ﺑﺆ ﺩﻭﺍﻛﺔﻭﺗﻨﻰ ﺛﺔﺳﺔﻧﺪﻛﺮﺩﻧﻰ ﺑﻮﺩﺟﺔ.
ﺭﻭﻭﻧﻜﺮﺩﻧﺔﻭﺓ ﻻﺛﺔﺭﺓ ) (٤ﻯ ﺭﺅﺫﻧﺎﻣﺔﻛﺔﺗﺎﻧﺪﺍ ﻟَﻴﺪﻭﺍﻧَﻴﻚ ﺑﺔ ﻧﺎﻭﻯ ﻣﻨﺔﻭﺓ َ ﺑﻼﻭﻛﺮﺍﻭﺓﺗﺔﻭﺓ ،ﺭﺳﺘﺔﻳﺔﻛﻰ ﻫﺔﻣﺎﻥ ﻟَﻴﺪﻭﺍﻧﻴﺶ ﻛﺮﺍﻭﺓﺗﺔ ﻟﺔ ﺫﻣﺎﺭﺓ ) (٥٦٥ﻯ ﺭﺅﺫﻯ ) (٢٠١٠/٠١/١٩ﻟﺔ ِ َ ﻣﺎﻧﺸَﻴﺘﻰ ﺑﺔﺷﻰ ﺳﺔﺭﺓﻭﺓﻯ ﻻﺛﺔﺇﺓﻛﺔ .ﺑﺔ ﺛَﻴﻰ ﻣﺎﻧﺸَﻴﺘﺔﻛﺔ ﺩﺓﺑَﻴﺖ ﻣﻦ ﻭﺗﺒَﻴﺘﻢ» :ﺛَﻴﻮﻳﺴﺘﺔ ﺳﺔﺭﺅﻛﻰ ﺣﻜﻮﻣﺔﺕ ﻛﺆﺑﻮﻭﻧﺔﻭﺓﻯ ﺩﺓﻭﺭﻳﻰ ﻟﺔﻃﺔﻝ ﻓﺮﺍﻛﺴﻴﺆﻧﺔﻛﺎﻧﺪﺍ ﺑﻜﺎﺕ«. ﺳﺔﺑﺎﺭﺓﺕ ﺑﺔﻡ ﻟَﻴﺪﻭﺍﻧﺔ ،ﺩﺓﻣﺔﻭَﻳﺖ ﺑﺆ ﺋَﻴﻮﺓﻭ ﺛﺎﺭﻟﺔﻣﺎﻧﺘﺎﺭﺍﻥ ﻭ ﺳﺔﺭﺟﺔﻡ َ ﺧﺔﻟﻜﻰ ﻛﻮﺭﺩﺳﺘﺎﻥ ﺭﺍﻯ ﺧﺆﻡ ﻟﺔﻣﺒﺎﺭﺓﻳﺔﻭﺓ ﺭﻭﻭﻧﺒﻜﺔﻣﺔﻭﺓ ،ﻛﺔ : َ .١ﻟﺔ ﺩﻭﻭﺭﻭ ﻧﺰﻳﻜﺔﻭﺓ ﻧﺎﻭﺓﺭﺅﻛﻰ ﺋﺔﻡ ﻣﺎﻧﺸَﻴﺘﺔ ﺛﺔﻳﻮﺓﻧﺪﻯ ﺑﺔ ﻣﻨﺔﻭﺓ ﻧﻴﻴﺔﻭ ﻗﺴﺔﻯ ﻟﺔﻣﺠﺆﺭﺓﺷﻢ ﺑﺆ ﻫﻴﺾ ﻛﺔﻧﺎﻟَﻴﻜﻰ ﺭﺍﻃﺔﻳﺎﻧﺪﻥ ﺑﺔ ﺭﺅﺫﻧﺎﻣﺔﻯ ﺭﺅﺫﻧﺎﻣﺔﺷﺔﻭﺓ، ﻧﺔﻛﺮﺩﻭﻭﺓ. .٢ﺋﺔﻭﺓ ﺛﺎﺭﻟﺔﻣﺎﻧﺔ ﻭﺓﻙ ﺑﺎ َﻻﺗﺮﻳﻦ ﺩﺓﺯﻃﺎﻯ ﺳﻴﺎﺳﻴﻰ ﻭ ﻳﺎﺳﺎﺩﺍﻧﺎﻥ ﻭ ﺿﺎﻭﺩَﻳﺮﻳﻰ ،ﻣﺘﻤﺎﻧﺔ ﺑﺔ ﻫﺔﺭ ﻛﺎﺑﻴﻨﺔﻳﺔﻛﻰ ﻭﺓﺯﺍﺭﻯ ﺑﺔ ﺳﺔﺭﺅﻛﺔﻛﺔﻳﺸﻴﺔﻭﺓ ،ﺩﺓﺑﺔﺧﺸَﻴﺖ ﻭ ﺩﺓﺳﺔ َﻻﺗﻰ ﻳﺎﺳﺎﻳﻰ ﻟَﻴﺴﺔﻧﺪﻧﺔﻭﺓﻯ ﺋﺔﻭ ﻣﺘﻤﺎﻧﺔﻳﺔﺷﻰ ﻫﺔﻳﺔ.ﺑﺆﻳﺔ ﺭَﻳﻰ ﺗَﻴﻨﺎﺿَﻴﺖ ﻧﺔ ﻣﻦ ﻭ ﻧﺔ ﻫﻴﺾ ﺛﺎﺭﻟﺔﻣﺎﻧﺘﺎﺭَﻳﻜﻰ ﺩﻳﻜﺔ ﺩﺍﻭﺍ ﻟﺔ ﺳﺔﺭﺅﻛﻰ ﺣﻜﻮﻣﺔﺕ ﺑﻜﺔﻳﻦ ،ﻛﺔ ﻛﺔﺳﻰ ﻣﺘﻤﺎﻧﺔ ﺛَﻴﺪﺭﺍﻭﺓ ﻟﺔﻻﻳﺔﻥ ﺛﺎﺭﻟﺔﻣﺎﻧﺔﻭﺓ ،ﺑَﻴﺖ ﻛﺆﺑﻮﻭﻧﺔﻭﺓﻯ ﺩﺓﻭﺭﻳﻰ ﺑﺔ ﻣﺘﻤﺎﻧﺔ ﺛَﻴﺪﺓﺭﺍﻧﻰ ،ﻛﺔ ﺋﺔﻧﺪﺍﻣﺎﻧﻰ ﺛﺎﺭﻟﺔﻣﺎﻧﻦ ﺑﻜﺎﺕ.
ﺟﺔﻋﻔﺔﺭ ﻋﺔﻟﻰ -ﺋﺔﻧﺪﺍﻣﻰ ﺛﺎﺭﻟﺔﻣﺎﻧﻰ ﻛﻮﺭﺩﺳﺘﺎﻥ ،ﻓﺮﺍﻛﺴﻴﺆﻧﻰ ﻃﺆﺇﺍﻥ
5
hewal.rozhnama@gmail.com
ﺫﻣــﺎﺭﺓ )(566 ﺳﻴَﺸﺔﻣﻤﺔ 2010/1/26
ﺭﺍﺛـــــــﺆﺭﺕ
ﺑﺎﺭﺯﺍﻧﻰ ﺿﻲ ﻟﺔ ﺋﺔﻣﺮﻳﻜﺎ ﺩﺓﺿﻨﻴَﺘﺔﻭﺓ؟ ﺭﺍﺛﺆﺭﺗﻰ؛ ﺩﻟ َﻴﺮ ﻋﺔﺑﺪﻭﻟﺨﺎﻟﻖ ﻣﺔﺳﻌﻮﺩ ﺑﺎﺭﺯﺍﻧﻰ ﺳﺔﺭﺅﻛﻰ ﻫﺔﺭَﻳﻤﻰ ﻛﻮﺭﺩﺳﺘﺎﻥ ،ﺋَﻴﺴﺘﺎ ﻟﺔ ﻭﺍﺷﻨﺘﺆﻧﻰ ﺛﺎﻳﺘﺔﺧﺘﻰ ﻭﻳﻼﻳﺔﺗﺔ ﻳﺔﻛﻄﺮﺗﻮﺓﻛﺎﻧﻰ ﺋﺔﻣﺮﻳﻜﺎﻳﺔَ . ﻟﺔﻃﺔﻟﺌﺔﻭﺓﻯ ﺋﺔﻡ ﺟﺆﺭﺓ ﺳﺔﺭﺩﺍﻧﺎﻧﺔ ﺑﺆ ﺯﺅﺭﺑﺔﻯ ﺑﺔﺭﺛﺮﺳﺔ ﻣﻴﺤﻮﺓﺭﻳﻴﺔﻛﺎﻧﻰ ﻋَﻴﺮﺍﻕ ﺭَﻳﻜﺨﺮﺍﻭﺓ ،ﺑﺔﻵﻡ ﺋﺔﻭﺓﻯ ﺛﺔﻳﻮﺓﻧﺪﻯﺑﺔ ﺑﺎﺭﺯﺍﻧﻴﻴﺔﻭﺓﻫﺔﻳﺔﻭﺓﻙ ﻟَﻴﺜﺮﺳﺮﺍﻭﻯ ﻣﻴﺤﻮﺓﺭﻯ ﻛﻮﺭﺩﻯ »ﺩﺓﺳﺘﺔﺑﺔﺭﺑﻮﻭﻧﻰ ﺟﺆﺭَﻳﻚ ﻟﺔﺯﺓﻣﺎﻧﺔﺗﺔ ﻟﺔﺋﺔﺭﺯﻯ ﺋﺔﻣﺮﻳﻜﻴﺔﻭﺓ ﺑﺆ ﺯﺓﻭﻳﻴﺔ ﺑﻀﻮﻛﺔﻛﺔﻯ ﻛــﻮﺭﺩ ﻟﺔﻋَﻴﺮﺍﻕ« ،ﺑﺔﺩﻳﻮَﻳﻜﻰ ﺗﺮﺩﺍ ﺿﺆﻥ ﺑﻨﺔﻣﺎﻯ ﺋﺔﻭ ﺛﺔﻳﻮﺓﻧﺪﻯ ﺋﺔﻣﺮﻳﻜﺎ َ ﻟﺔﻃﺔﻝ ﻛﻮﺭﺩ ﻟﺔﺿﻮﺍﺭﺿَﻴﻮﺓﻯ ﻋَﻴﺮﺍﻕ ﻫﺔﻳﺔﺗﻰ ﺩﺍﺩﺓﺭَﻳﺬﺭَﻳﺖ. ِ ﺭﺅﺫﻯ ﻫﺔﻳﻨﻰ ) (٢٠٠٩/١/٢٢ﻣﺔﺳﻌﻮﺩ ﺑــﺎﺭﺯﺍﻧــﻰ ﺳــﺔﺭﺅﻛــﻰ ﻫــﺔﺭَﻳــﻢ ﺑﺔﻣﺔﺑﺔﺳﺘﻰ ﺧﺆﺋﺎﻣﺎﺩﺓﻛﺮﺩﻥﺀ ﺑﺆ ﺩﻳﺪﺍﺭﺀ ﺿﺎﻭﺛَﻴﻜﺔﻭﺗﻨﺔﻛﺎﻧﻰ َ ﻟﺔﻃﺔﻝ ﺑــﺎﺭﺍﻙ ﺋﺆﺑﺎﻣﺎ ﺳﺔﺭﺅﻛﻰ ﻭﻳﻼﻳﺔﺗﺔ ﻳﺔﻛﻄﺮﺗﻮﺓﻛﺎﻧﻰ ﺋﺔﻣﺮﻳﻜﺎ ،ﺟﺆ ﺑﺎﻳﺪﻧﻰ ﺟَﻴﻄﺮﻯ ﺳﺔﺭﺅﻙﺀ ﺿﺔﻧﺪ ﻟَﻴﺜﺮﺳﺮﺍﻭَﻳﻜﻰ ﺗﺮﻯ ﻛﺆﺷﻜﻰ ﺳﺜﻰ ﺑﺔﺭﺓﻭ ﺋﺔﻣﺮﻳﻜﺎ ﺑﺔﺭَﻳﻜﺔﻭﺕ. ﺋﺔﻡ ﺳﺔﺭﺩﺍﻧﺔ ﻟﺔﺿﻮﺍﺭﺿَﻴﻮﺓﻯ ﺑﺎﻧﻄﻬَﻴﺸﺘﻰ ﻓﺔﺭﻣﻲ ﻛﺆﺷﻜﻰ ﺳﺜﻴﻴﺔﺀ ﺑﺔﺗﺎﻳﺒﺔﺕ ﺩﻭﺍﻯ ﺛﺮﺅﺫﺓ ﻳﺎﺳﺎﻯ َ ﻫﺔﻟﺒﺬﺍﺭﺩﻧﺔﻛﺎﻧﻰ ﺜﺔﺭﺍﻧﺪﻧﻰ ِ ﺗَﻴ ِ ﻋَﻴﺮﺍﻕﺀ َ ﻟﺔﻣﺔﺭ ﺋﺔﻭ ﺛﺮﺳﺔ ﺭﺅﻟﻰ ﺋﺔﺭَﻳﻨﻰ ﻛﻮﺭﺩ ِ ﺩَﻳﺖ. ﺩ .ﻓــﻮﺋــﺎﺩ ﺣﺴَﻴﻦ ﺳــﺔﺭﺅﻛــﻰ ﺩﻳﻮﺍﻧﻰ ﺳﺔﺭﺅﻛﺎﻳﺔﺗﻰ ﻫﺔﺭَﻳﻢ ﺑــﺔﺭ ﻟﺔﺳﺔﺭﺩﺍﻧﺔﻛﺔ ﻟﺔﻟَﻴﺪﻭﺍﻧَﻴﻜﻴﺪﺍ ﺭﺍﻳﻄﺔﻳﺎﻧﺪ :ﺳﺔﺭﺅﻛﻰ ﻫﺔﺭَﻳﻢ ﻟﺔﻣﻴﺎﻧﺔﻯ ﺋﺔﻭ ﺩﻳﺪﺍﺭﺀ ﻛﺆﺑﻮﻧﺔﻭﺍﻧﺔﻯ ﻟﺔﻭﺍﺷﻨﺘﺆﻥ ﻫﺔﻳﺔﺗﻰ ،ﺑﺎﺳﻰ ﺿﺔﻧﺪﻳﻦ »ﺛﺮﺳﻰ ﻃﺮﻧﻄﻰ« ﺛﺔﻳﻮﺓﺳﺖ ﺑﺔ ﺭﺓﻭﺷﻰ ﺋَﻴﺴﺘﺎﻯ ﻋَﻴﺮﺍﻕ ،ﺛﺮﺅﺳﺔﻯ َ ﻫﺔﻟﺒﺬﺍﺭﺩﻧﺔ ﻃﺸﺘﻴﺔﻛﺔﻯ ﻋَﻴﺮﺍﻕ ،ﻗﺆﻧﺎﻏﻰ ﺩﻭﺍﻯ َ ﻫﺔﻟﺒﺬﺍﺭﺩﻥ ،ﺛﺮﺳﻰ ﺛﺔﻳﻮﺓﻧﺪﻳﻴﺔﻛﺎﻧﻰ ﻧَﻴﻮﺍﻥ ﻋَﻴﺮﺍﻕﺀﺋﺔﻣﺮﻳﻜﺎﻟﺔﻭﺿﻮﺍﺭﺿَﻴﻮﺓﻳﺔﺷﺪﺍﺛﺔﻳﻮﺓﻧﺪﻯ ﻧَﻴﻮﺍﻥ ﻫﺔﺭَﻳﻢﺀ ﻭﻳﻼﻳﺔﺗﺔ ﻳﺔﻛﻄﺮﺗﻮﺓﻛﺎﻧﻰ ﺋﺔﻣﺮﻳﻜﺎ ﺩَﻳﺘﺔ ﺑﺔﺭﺑﺎﺱ ،ﻫﺎﻭﻛﺎﺕ َ ﺭﺅﻟــﻰ ﺋﺔﻣﺮﻳﻜﺎﺵ ﻟﺔﺿﺎﺭﺓﺳﺔﺭﻛﺮﺩﻧﻰ ﻛَﻴﺸﺔ َ ﻫﺔﻟﺜﺔﺳَﻴﺮﺩﺭﺍﻭﺓﻛﺎﻧﻰ ﻫــﺔﺭَﻳــﻢﺀ ﺑﺔﻏﺪﺍ ﻗﺴﺔﻯ ﻟﺔﺳﺔﺭﺩﺓﻛﺮَﻳﺖﺀ َ ﻫﺔﻟﻮَﻳﺴﺘﻰ ﺳﺔﺭﻛﺮﺩﺍﻳﺔﺗﻰ ﻛﻮﺭﺩﻳﺶ ﺩﺓﺧﺮَﻳﺘﺔ ﺭﻭﻭ.
ﺭﺅﺫﻯ ﺑﺔﺇَﻳﻜﺔﻭﺗﻨﻰ ﺑــﺎﺭﺯﺍﻧــﻰ ﺑــﺔﺭﺓﻭ ﺋﺔﻣﺮﻳﻜﺎ ،ﺟــﺆﺑــﺎﻳــﺪﻥ ﺟَﻴﻄﺮﻯ ﺳﺔﺭﺅﻛﻰ ﺋﺔﻣﺮﻳﻜﺎ ﻃﺔﻳﺸﺘﺔ ﺑﺔﻏﺪﺍ ،ﻟﺔﻭﺓﻵﻣﻰ ﺭﺅﺫﻧﺎﻣﺔﻯ ﺷﺔﺭﻗﻠﺌﺔﻭﺳﺔﺕ ﻟﺔﺑﺎﺭﺓﻯ ﻃﺔﺷﺘﺔﻛﺔﻯ ﺳﺔﺭﺅﻛﻰ ﻫﺔﺭَﻳﻢ ﺑﺆ ﻭﻵﺗﺔﻛﺔﻯﺀ ﻫﺔﺑﻮﻭﻧﻰ ﺋﺔﺟَﻴﻨﺪﺍﻳﺔﻛﻰ ﺗﺎﻳﺒﺔﺕ ﺑﺔ ﻛﻮﺭﺩ ،ﺑﺎﻳﺪﻥ ﺭﺍﻳﻄﺔﻳﺎﻧﺪ» :ﻫﺔﺭﺿﺔﻧﺪﺓ ﺑﺎﺭﻭﺩﺅﺧﻰ ﻫﺔﺭَﻳﻤﻰ ﻛﻮﺭﺩﺳﺘﺎﻥ ﺟﻴﺎﻭﺍﺯﺗﺮﺓ، ﺑﺔﻵﻡ ﻫﻴﺾ ﺋﺔﺟَﻴﻨﺪﺍﻳﺔﻛﻰ ﺗﺎﻳﺒﺔﺕ ﻟﺔﺋﺎﺭﺍﺩﺍ ﻧﻴﻴﺔﺀ َ ﻟﺔﻃﺔﻝ ﻫﺔﻣﻮﻭ ﺋَﻴﻤﺔ ﺑﺔﺭﺩﺓﻭﺍﻡ ﺩﺓﺑﻴﻦ ﻟﺔﻛﺎﺭﻛﺮﺩﻥ ﻻﻳﺔﻧﺔ ﻋَﻴﺮﺍﻗﻴﺔﻛﺎﻥ«. ﺑﺔ ﺑﺆﺿﻮﻭﻧﻲ ﻣﺎﻣﺆﺳﺘﺎﻳﺔﻛﻰ ﺯﺍﻧﻜﺆﻯ ﺩﻫﺆﻙ »ﻃﺮﻧﻄﻰ ﺋﺔﻭ ﺳﺔﺭﺩﺍﻧﺔ ﻟﺔﻭ ﻃﺆﺷﺔﻳﺔﺩﺍ ﺿﺮﺩﺓﺑَﻴﺘﺔﻭﺓ ﻛﺔ ﺛﺔﻳﻮﺓﻧﺪﻳﻴﺔﻛﺎﻧﻰ ﻧَﻴﻮﺍﻥ ﻛﻮﺭﺩﺀ ِ ﺋﺔﻣﺮﻳﻜﺎ ﺑﺔﺿﻮﺍﺭﺿَﻴﻮﺓﻳﺔﻛﻰ ﺭﺓﺳﻤﻰﺀ ﻟﺔﺳﺔﺭ ﺩﺍﺑﺮَﻳﺬﺭَﻳﺖ«. ﺑﻨﺔﻣﺎﻯ ﺑﺔﺭﺫﺓﻭﺓﻧﺪﻯ ﻫﺎﻭﺑﺔﺵ ِ ﺩ .ﻛﺎﻣﻴﺮﺍﻥ ﺑﺔﺭﻭﺍﺭﻯ ﻣﺎﻣﺆﺳﺘﺎﻯ ﺯﺍﻧﻜﺆﻯ ﺩﻫــﺆﻙ ﺑﺔ ﺭﺅﺫﻧــﺎﻣــﺔﻯ ﺭﺍﻃﺔﻳﺎﻧﺪ :ﻫﺔﺭَﻳﻤﻰ ﻛﻮﺭﺩﺳﺘﺎﻥ ﺛَﻴﺶ ﺛﺮﺅﺳﺔﻯ ﺭﺯﻃﺎﺭﻯ ﻋَﻴﺮﺍﻕ ﺩﺓﺳﺔﻵﺗَﻴﻜﻰ ﺳﺔﺭﺑﺔﺧﺆﺑﻮﺓﺀ ﺣﻜﻮﻣﺔﺕﺀ ﺩﺍﻣﺔﺯﺭﺍﻭﺓﻯ ﺧﺆﻯ ﻫﺔﺑﻮﺓ ،ﻟﺔﺑﺔﺭﺋﺔﻭﺓ »ﻧﺎﻛﺮَﻳﺖ ﺋﺔﻣﺮﻳﻜﺎ ﺋــﺔﻭ ﺗﺎﻳﺒﺔﺗﻤﺔﻧﺪﻳﻴﺔﻯ ﺛَﻴﺸﻮﻭﻯ ﻟﺔﺑﺔﺭﺿﺎﻭ ﻧﺔﻃﺮَﻳﺖ« ،ﺑﺆﻳﺔ ﺛَﻴﻮﻳﺴﺘﺪﺓﻛﺎﺕ ﺛﺔﻳﻮﺓﻧﺪﻳﻴﺔ ﺩﻭﻭ َ ﻗﺆﻟﻴﺔﻛﺎﻧﻰ ﻧَﻴﻮﺍﻥ ﻫﺔﺭَﻳﻢﺀ ﺋﺔﻣﺮﻳﻜﺎ ﻟﺔﻭ ﺿﻮﺍﺭﺿَﻴﻮﺓﻳﺔ ﻟﺔﺳﺔﺭ ﺋﺎﺳﺘﻰ ﻋَﻴﺮﺍﻕ َ َ ﺑﺔﺑﺮﻭﺍﻯ »ﻣﺎﻣﺔﻟﺔﻳﺔﻛﻰ ﺗﺎﻳﺒﺔﺗﻰ« ﻟﺔﻃﺔﻝ ﺑﻜﺮَﻳﺖ«ِ . ﺑﺔﺭﻭﺍﺭﻯ ﺛَﻴﻮﻳﺴﺘﺔ ﻛﻮﺭﺩ ﺑﺔﺷَﻴﻮﺓﻳﺔﻙ ﺳﻮﺩ ﻟﺔﺳﺆﺯﺀ َ ﺑﺔﻟَﻴﻨﻰ ﺋﺔﻣﺮﻳﻜﺎ ﻭﺓﺭﺑﻄﺮَﻳﺖ ،ﻛﺔﺩﻭﺍﺟﺎﺭ َ ﺩﺓﺳﺘﻜﺔﻭﺗﺔﻛﺎﻧﻰ ) (١٩ﺳﺎﻟﻰ ﺭﺍﺑﺮﺩﻭﻭﻯ ﻫﺔﺭَﻳﻢ ﺯﻳﺎﺩ ﺑﻜﺎﺕ ،ﻧﺔﻙ ﻟﺔﻧﺎﻭ ﺩﺓﺳﺘﻜﺔﻭﺗﺔﻛﺎﻧﻰ ﻋَﻴﺮﺍﻗﺪﺍ ﺑﺘﻮَﻳﻨﺪﺭَﻳﺘﺔﻭﺓ. ﺩ .ﻣﺔﺣﻤﻮﺩ ﻋﻮﺳﻤﺎﻥ ﺛﺔﺭﻟﺔﻣﺎﻧﺘﺎﺭﻯ ﺳﺔﺭﺑﺔﺧﺆﻱ ﻛﻮﺭﺩ ﻟﺔﺋﺔﻧﺠﻮﻣﺔﻧﻰ ﻧﻮَﻳﻨﺔﺭﺍﻧﻰ ﻋَﻴﺮﺍﻕ ﺳﺔﺭﺩﺍﻧﺔﻛﺔ ﺑﺔﺳﺮﻭﺷﺘﻲ ﻧﺎﻭﺩﺓﺑﺎﺕ ﺑﺔﺗﺎﻳﺒﺔﺕ ﺋﺔﻡ ﺩﻭﺍﻳﻴﺔ ﺑﺔﻫﺆﻯ َ ﻫﺔﻟﺒﺬﺍﺭﺩﻧﺔﻛﺎﻧﺔﻭﺓ ﺯﺅﺭﺑـــﺔﻯ ﺑﺔﺭﺛﺮﺳﺎﻧﻰ ﻋ ـَﻴــﺮﺍﻕ ﺳﺔﺭﺩﺍﻧﻰ ﺋﺔﻣﺮﻳﻜﺎﻳﺎﻥ ﻛﺮﺩﻭﻭﺓ ،ﺳﺔﺭﺅﻛﻰ ﻫﺔﺭَﻳﻤﻴﺶ ﻟﺔﻭ ﺿﻮﺍﺭﺿَﻴﻮﺓﻳﺔﺩﺍ ﺑﺎﻧﻄﻬَﻴﺸﺘﻜﺮﺍﻭﺓﺀ ﻭﺗﻰ» :ﺋﺔﻭ ﺩﺅﺳﻴﺎﻧﺔﻱ ﻟﺔﻭ ﺳﺔﺭﺩﺍﻧﺔﺩﺍ ﺑﺎﺳﺪﺓﻛﺮَﻳﻦ ﺑﺮﻳﺘﻴﻦ ﻟﺔﺿﺆﻧﻴﺔﺗﻰ ﺟَﻴﺒﺔﺟَﻴﻜﺮﺩﻧﻰ ﺩﺓﺳﺘﻮﺭ ،ﻛَﻴﺸﺔﻛﺎﻧﻰ ﻧَﻴﻮﺍﻥ ﻫﺔﺭَﻳﻢﺀ ﺑﺔﻏﺪﺍ ﻛﺔ ﺛَﻴﺸﺘﺮ ﺋﺔﻣﺮﻳﻜﺎ َ ﺑﺔﻟَﻴﻨﻰ ﺑﺮﻭﺍﻣﻮﺍﻳﺔ ﺿﺎﺭﺓﺳﺔﺭﻛﺮﺩﻧﻴﺎﻥ ﺩﺍﺑﻮﻭ ،ﻫﺔﺭﺿﺔﻧﺪﺓ ِ
ﺑﺆ ﺿﺎﺭﺓﺳﺔﺭﻯ ﺋﺔﻭ ﻛَﻴﺸﺎﻧﺔ ﺩﺓﺑَﻴﺖ ﻋَﻴﺮﺍﻗﻴﺔﻛﺎﻥ ﺧﺆﻳﺎﻥ ﺭَﻳﻜﺒﻜﺔﻭﻥﺀ ﻟـــﺔﺩﺓﺭﺓﻭﺓﻯ ﻋَﻴﺮﺍﻕ )ﺋﺔﻣﺮﻳﻜﺎ( ﺋﺔﻭ ﻛَﻴﺸﺎﻧﺔ ﺿﺎﺭﺓﺳﺔﺭﻧﺎﻛﺮَﻳﻦ ،ﺑﺔﻵﻡ ﺋﺔﻣﺮﻳﻜﺎﺵ ﺩﺓﺑَﻴﺖ ﺛَﻴﺶ ﺑﺔﺟَﻴﻬَﻴﺸﺘﻨﻰ ﻋَﻴﺮﺍﻕ ﺩﻭﺍﻳﻴﻦ َ ﻫﺔﻭﻟﻰ ﺧﺆﻯ ﺑﺨﺎﺗﺔ ﻃﺔﺭ«. ﺩ.ﻣﺔﺣﻤﻮﺩ ﻋﻮﺳﻤﺎﻥ ﺋﺔﻭﺓ ﺑﺔﺩﻭﻭﺭ ﺩﺓﺯﺍﻧَﻴﺖ ﻟﺔﻭ ﺳﺔﺭﺩﺍﻧﺔﺩﺍ ﺋﺔﻣﺮﻳﻜﺎ ﻫﻴﺾ ﺟﺆﺭﺓ ﺭَﻳﻜﻜﺔﻭﺗﻨَﻴﻚ َ ﻟﺔﻃﺔﻝ ﻫﺔﺭَﻳﻢ ﻭﺍﺫﺅﺑﻜﺎﺕ ﺿﻮﻧﻜﺔ ﻭﺓﻙ ﺧﺆﻯ َ َ ﺩﺓﻟَﻴﺖ» :ﺋﺔﻣﺮﻳﻜﺎ ﻟﺔﺿﻮﺍﺭﺿَﻴﻮﺓﻯ ﻋَﻴﺮﺍﻗﺪﺍ ﻣﺎﻣﺔﻟﺔ َ ﻟﺔﻃﺔﻝ ﻛﻮﺭﺩﺩﺍ ﺩﺓﻛﺎﺕ ،ﻫﺔﺭﺿﺔﻧﺪﺓ ﻛﻮﺭﺩﻳﺶ ﻭﺓﻙ ﻣﻴﻠﻠﺔﺗَﻴﻚ ﻣﺎﻓﻰ ﺫﻳــﺎﻥﺀ ﺑﺔﻫَﻴﺰﻛﺮﺩﻧﻰ َ ﻟﺔﻃﺔﻝ ﺩﺓﺭﺓﻭﺓ ﻫﺔﻳﺔ«. ﺛﺔﻳﻮﺓﻧﺪﻳﻴﺔﻛﺎﻧﻰ ﺑﺔﺛَﻴﻰ ﺩﺓﺳــﺘــﻮﺭﻯ ﻋَﻴﺮﺍﻕ ﺩﺓﺳﺔﻵﺗﻰ ﺛﺔﻳﻮﺓﻧﺪﻳﻴﺔ ﺩﺓﺭﺓﻛﻴﻴﺔﻛﺎﻥ ﻟﺔﺭَﻳﻰ ﺣﻜﻮﻣﺔﺗﻲ ﻣــﺔﺭﻛــﺔﺯﻳــﻴــﺔﻭﺓ ﺭَﻳــﻜــﺪﺓﺧــﺮَﻳــﺖ ،ﻫﺔﺭﺿﻰ ﻫﺔﺭَﻳﻤﺔﻛﺎﻧﻴﺸﺔ ﺗﺔﻧﻬﺎ ﻟﺔﺿﺔﻧﺪ ﺭﻭﻭﻳﺔﻛﻰ ﺩﻳﺎﺭﻳﻜﺮﺍﻭﺓ ﺩﺓﺗﻮﺍﻧﻦ ﺛﺔﻳﻮﺓﻧﺪﻯ ﺑﺎﺯﺭﻃﺎﻧﻰﺀ ﻟﺔﻃﺔﻝ َ َ ﺩﺓﻭﻟﺔﺗﺎﻧﻰ ﺩﺓﺭﺓﻭﺓ ﺛﺔﺭﺓﺛَﻴﺒﺪﺓﻥ، ﺋﺎﺑﻮﺭﻯ ﺑﺔﺑﺮﻭﺍﻯ ﺿﺎﻭﺩَﻳﺮﺍﻥ ﺑﺔﻫﺆﻯ ﺋﺔﻭﺓﻯ ﺑﺔﻵﻡ ِ ﻓﻴﺪﺭ َﺍﻟﻰ ﻟﺔﻋَﻴﺮﺍﻗﺪﺍ ﺑﺔﺗﺔﻭﺍﻭﺓﺗﻲ ﺗﺎﺋَﻴﺴﺘﺎ ﺳﻴﺴﺘﻤﻰ ِ ﺣﻮﻛﻤﺮﺍﻧﻴﺔ ﻧﺔﺿﺔﺳﺜﻴﻮﺓ ،ﺋــﺔﻭ ﺳﺮﻭﺷﺘﺔ ِ َ ﻟﺔﻫﺔﻭﻟﻰ ﺭﺓﻧﻄﻰ ﻧﺔﺩﺍﻭﺓﺗﺔﻭﺓ ،ﺑﺆﻳﺔ ﺋﺔﻣﺮﻳﻜﺎ ﻫﺎﻭﺳﺔﻧﻄﻴﺮﺍﻃﺮﺗﻨﻰ ﻣﻴﺤﻮﺓﺭﺓ ﺳﻴﺎﺳﻴﺔﻛﺎﻧﻰ ِ ﻋَﻴﺮﺍﻗﺔ ،ﺩﺓﻛﺮَﻳﺖ ﺳﺔﺭﺩﺍﻧﻰ ﺳﺔﺭﺅﻛﻰ ﻫﺔﺭَﻳﻤﻴﺶ ﺑﺔﺩﻳﻮَﻳﻜﺪﺍ ﺛﺔﻳﺎﻣَﻴﻚ ﺑَﻴﺖ ﺑﺆ َ ﺩﺓﻭﻟﺔﺗﺎﻧﻰ ﺩﺭﺍﻭﺳَﻴﻰ ﻋَﻴﺮﺍﻕ ﻛﺔ ﻫﺔﺭَﻳﻤﻰ ﻛﻮﺭﺩﺳﺘﺎﻥ ﺣﺴﺎﺑَﻴﻜﻰ ﺗﺎﻳﺒﺔﺗﻰ ﻟﺔﻻﻳﺔﻥ ﺋﺔﻣﺮﻳﻜﺎﻭﺓ ﺑﺆ ﺩﺓﻛﺮَﻳﺖ. ﺩ.ﺯﺍﻧﺎﺭﺓﺋﻮﻑﺛﺴﺜﺆﺭﻯﻳﺎﺳﺎﻳﻰﺩﺓﺳﺘﻮﺭﻳﻰ َ ﺩﺓﻟ َﻲ :ﻟﺔﺳﻴﺎﺳﺔﺗﻰ ﻭﻳﻼﻳﺔﺗﺔ ﻳﺔﻛﻄﺮﺗﻮﺓﻛﺎﻧﺪﺍ ﻃﺔﺭﺍﻧﺔﻭﺓ ﺑﺆ ﻛﺆﻧﻄﺮَﻳﺴﻰ ﺳﺔﺭﺅﻙ ﻧﺎﺗﻮﺍﻧَﻴﺖ َ ﺑﻰ ِ ﺋﺔﻣﺮﻳﻜﻰ ﻫﻴﺾ ﺟﺆﺭﺓ ﺭَﻳﻜﺔﻭﺗﻨَﻴﻚ ﻣﺆﺭﺑﻜﺎﺕ، ﺳﺔﺑﺎﺭﺓﺕ ﺑﺔﻫﺔﺭَﻳﻤﻴﺶ ﺑﺔﺛَﻴﻰ ﺩﺓﺳﺘﻮﺭ ﺋَﻴﻤﺔ َ ﺩﺓﻭﻟــﺔﺗــﻰ ﻋَﻴﺮﺍﻗﺪﺍﺀ ﺗﺔﻧﻬﺎ ﻟﺔﺿﻮﺍﺭﺿَﻴﻮﺓﻯ َ ﺭَﻳﻄﺔﻣﺎﻥ ﺛَﻴﺪﺭﺍﻭﺓ ﻟﺔﻛﺆﻣﺔﻟﻰ ﺑﻮﺍﺭﻯ ﺩﻳﺎﺭﻳﻜﺮﺍﻭ َ ﻟﺔﻃﺔﻝ ﺩﺓﺭﺓﻭﺓ ﻫﺔﺑَﻴﺖ ،ﺑﺆﻳﺔ ﺋﺔﻃﺔﺭ ﺛﺔﻳﻮﺓﻧﺪﻳﻤﺎﻥ ﻟﺔﺭﻭﺍﻧﻄﺔﻳﺔﻛﻰ ﻳﺎﺳﺎﻳﻴﺔﻭﺓ ﺳﺔﻳﺮﻯ ﺋﺔﻭ ﺳﺔﺭﺩﺍﻧﺔ ﺑﻜﺔﻳﻦ »ﺭﺓﻧﻄﺔ ﺩﺓﺳﺘﻜﺔﻭﺗَﻴﻜﻰ ﺋﺔﻭﺗﺆﻯ ﻧﺔﺑَﻴﺖ« ﺑﺔﻵﻡ ﺋﺔﻃﺔﺭ ﻟﺔ ﻧﻴﻄﺎﻯ ﺋﺔﻭ ﻗﻮﺭﺳﺎﻳﺔ ﺳﻴﺎﺳﻴﻰﺀ ﻣﻴﺤﻮﺓﺭﻳﻴﺔﻯ ﻛﻮﺭﺩ ﻟﺔﻧﺎﻭﺿﺔﻛﺔ ﻫﺔﻳﺔﺗﻰ ﺩﺓﻛﺮَﻳﺖ ﺷﺘَﻴﻚ ﺑﺔﺩﺓﺳﺘﺒﻬَﻴﻨﻴﻦ ،ﺑﺔﻣﺔﺭﺟَﻴﻚ ﻟﺔﺑﺔﺭﺍﻣﺒﺔﺭ ﺑﺔﺭﺫﺓﻭﺓﻧﺪﻳﻴﺔﻛﻰ ﻛﺎﺗﻰﺀ َ ﺑﺔﻟَﻴﻨَﻴﻜﻰ ﻛﺎﺗﻰ ﺋﺔﻭ
ﻗﻮﺭﺳﺎﻳﻴﺔ ﻟﺔﺑﺎﺭﻧﺔﺑﺔﻳﻦ. ﻛﺎﻣﻴﺮﺍﻥ ﺑﺔﺭﻭﺍﺭﻯ ﺛَﻴﻴﻮﺍﻳﺔ ﺳﺔﺭﺅﻛﻰ ﻫﺔﺭَﻳﻢ ﻟﺔﻡ ﺳﺔﺭﺩﺍﻧﺔﺩﺍ ﺩﺓﺗﻮﺍﻧَﻴﺖ َ ﺭﺅﻟﻰ ﻫﺔﺭَﻳﻤﻰ ﺋﻴﺠﺎﺑﻰ ﻟﺔﺳﺔﺭ ﺋﺎﺳﺘﻰ ﻛﻮﺭﺩﺳﺘﺎﻧﻰ ﻃﺔﻭﺭﺓ ﺑﺒﻴﻨَﻴﺖ، ﺑﺔﺷَﻴﻮﺓﻳﺔﻙ ﺛﺔﻳﺎﻣﻰ ﻛــﻮﺭﺩ ﻟﺔﺛﺎﺭﺿﺔﻛﺎﻧﻰ ﺗﺮﻳﺶ ﺑﺔﺋﺔﻣﺮﻳﻜﺎ ﺑﻄﺔﻳﺔﻧَﻴﺖ .ﺑﺔﻵﻡ ﻣﺔﺣﻤﻮﺩ ﻋﻮﺳﻤﺎﻥ ﺛﺔﺭﻟﺔﻣﺎﻧﺘﺎﺭﻯ ﻛﻮﺭﺩ ﻟﺔﻋَﻴﺮﺍﻕ ﺋﺔﻭﺓ ﺩﺓﺧﺎﺗﺔ ﺭﻭﻭ ﻟﺔﺳﻴﺎﺳﺔﺗﻰ ﺋﺔﻣﺮﻳﻜﺎﺩﺍ ﺷﺘَﻴﻚ ﻧﻴﻴﺔ ﺑﺔﻧﺎﻭﻯ ﻛَﻴﺸﺔﻯ ﻛﻮﺭﺩ ﻭﺓﻙ ﻧﺔﺗﺔﻭﺓ ،ﻟﺔﻡ ﻛﺎﺗﺔﺷﺪﺍ ﻛﺔﻃﺮﻧﻄﻰ ﺑﺔﻛﻮﺭﺩﻯ ﻋَﻴﺮﺍﻕ ﺩﺓﺩﺍﺕ، ﻟﺔﻃﺆﺷﺔﻯ ﺑﺔﺭﺫﺓﻭﺓﻧﺪﻳﻴﺔﻛﺎﻧﻰ ﺧﺆﻳﺔﺗﻰ ،ﻭﺍﺗﺔ ﺋﺔﻣﺮﻳﻜﺎ ﺑﺔﺭﺫﺓﻭﺓﻧﺪﻯ ﻟﺔﻋَﻴﺮﺍﻕ ﻫﺔﻳﺔﺀ ﻛﻮﺭﺩﻳﺶ ﺑﺔﺷَﻴﻜﺔ ﻟﺔﺑﺔﺭﺫﺓﻭﺓﻧﺪﻳﻴﺔﻛﺎﻧﻰ ﻟﺔﻋَﻴﺮﺍﻗﺪﺍ. ﻭﻭﺗﻴﺸﻰ» :ﺩﺓﺑ ـَﻴــﺖ ﺳﺔﺭﻛﺮﺩﺍﻳﺔﺗﻰ ﻛﻮﺭﺩ ﻟﺔﻋَﻴﺮﺍﻕ ﺋﺔﻭ ﻃﺮﻧﻄﻰﺀ ﻛﺎﺭﻳﻄﺔﺭﻳﻴﺔﻯ ﺧﺆﻯ
ﺑﻘﺆﺯَﻳﺘﺔﻭﺓﺀ َ ﻫﺔﻭﻟﻰ ﺑﺔﻫَﻴﺰﻛﺮﺩﻧﻰ ﻟﺆﺑﻰ ﺧﺆﻯﺀ ﺛﺔﻳﻮﻧﺪﻳﻴﺔﻛﺎﻧﻰ ﺑﺪﺍﺕ«. ﺩ .ﺯﺍﻧـــﺎ ﺭﺓﺋـــﻮﻑ ﺛﺴﺜﺆﺭﻯ ﻳﺎﺳﺎﻳﻰ ﺩﺓﺳﺘﻮﺭﻳﺶ ﺑــﺔﺩﻭﻭﺭﻯ ﺩﺓﺯﺍﻧـَﻴــﺖ ﻟﺔﺛﻼﻧﻰ ﺳﺘﺮﺍﺗﻴﺠﻰ ﻭﻳﻼﻳﺔﺗﺔ ﻳﺔﻛﻄﺮﺗﻮﺓﻛﺎﻧﻰ ﺋﺔﻣﺮﻳﻜﺎ َ ﺑﺔﻟﻄﺔ ﺑﺪﺭَﻳﺖ ﺑﺔﺩﺓﺳﺘﺔﻭﺓ ﺑﺆ ﺛﺎﺭَﻳﺰﻃﺎﺭﻳﻜﺮﺩﻥﺀ ﺯﺍﻣﻨﻜﺮﺩﻧﻰ ﻟﺔﻣﺎﻓﻰ ﻛﻮﺭﺩﺀ ﺑﺔﺭﺫﺓﻭﺓﻧﺪﻳﻴﺔﻛﺎﻧﻰ، ﺑﺆﻳﺔ ﻛﻮﺭﺩ ﻫﺔﻧﺪَﻳﺠﺎﺭ ﺑﺔﺋﺎﻃﺎﻳﻰﺀ ﻫﺔﻧﺪَﻳﻚ ﺟﺎﺭﻳﺶ ﺑﺔﺑَﻴﺌﺎﻃﺎﻳﻰ ﺧﺆﻯ ﺋﺔﻣﺮﻳﻜﺎ ﻭﺓﻛﻮ ﺿﺔﻛَﻴﻚ ﺑﺆ ﻓﺸﺎﺭﺀ ﻭﺓﻛــﻮ ﺿﺔﻛَﻴﻚ ﺑﺆ ﺳﺎﺯﺷﻜﺮﺩﻥ ﺑﺔﻛﺎﺭﻳﻬَﻴﻨﺎﻭﺓ ،ﺑَﻴﺌﺔﻭﺓﻯ ﻫﻴﻀﻤﺎﻥ ﻟﺔﻭ ﺩﻭﻭ َ ﺣﺎﻟﺔﺗﺔﻛﺔ ﺩﺓﺳﺖ ﻛﺔﻭﺗﺒَﻴﺖ ،ﻟَﻴﺮﺓﻭﺓ »ﺛَﻴﻮﻳﺴﺘﺔ َ َ ﻛﻮﺭﺩﺑﺔﻭﺭﻳﺎﻳﻴﺔﻭﺓﻣﺎﻣﺔﻟﺔﻟﺔﻃﺔﻝ ﺋﺔﻣﺮﻳﻜﺎﺑﻜﺎﺕﺀ ﻟﺔﺑﺔﺟَﻴﻄﺔﻳﺎﻧﺪﻧﻰ ﺑﺔﺭﺫﺓﻭﺓﻧﺪﻳﻴﺔﻛﻰ ﺋﺔﻣﺮﻳﻜﺎ ﺑﺔﺭﺫﺓﻭﺓﻧﺪﻳﻴﺔﻛﻰ ﺧﺆﺷﻰ ﺟَﻴﻄﻴﺮﺑﻜﺎﺕ«.
4
hewal.rozhnama@gmail.com
ﺫﻣــﺎﺭﺓ )(566 ﺳﻴَﺸﺔﻣﻤﺔ 2010/1/26
ﺭﺍﺛـــــــﺆﺭﺕ
ﺩﻳﻨﺪﺍﺭ ﺯﻳَﺒﺎﺭﻯ: ﻣﺔﻫﺰﺓﻟﺔﻛﺔ ﻟﺔﻭﺓﺩﺍﻳﺔ ،ﺩ .ﺑﺔﺭﻫﺔﻡ ﺋﺎﻃﺎﺩﺍﺭﻯ ﺭﻭﻭﺩﺍﻭﺓﻛﺔﻡ ﻧﻴﻴﺔ! ﺭﺍﺛﺆﺭﺗﻰ ،ﺷﺎﺭﺍ ﻋﺔﺑﺪﻭﻹﺓﺣﻤﺎﻥ
ﺭَﻳــﻜــﺨــﺔﺭﻯ ﻫــﺔﺭَﻳــﻢ ﺑــﺆﻛــﺎﺭﻭﺑــﺎﺭﻯ ﻧﺔﺗﺔﻭﺓﻳﺔﻛﻄﺮﺗﻮﻭﺓﻛﺎﻥﺋﺎﻣﺎﺫﺓﺑﺆﺋﺔﻭﺓﺩﺓﻛﺎﺕ، ﻛﺔ ﺋﺎﻃﺎﺩﺍﺭﻧﺔﺑﻮﻭﻧﻰ ﺩ.ﺑــﺔﺭﻫــﺔﻡ ﻭﺓﻙ ﺳﺔﺭﺅﻛﻰ ﺣﻜﻮﻣﺔﺕ ﻟﺔ ﺑﺮﻳﺎﺭﻯ ﻧﺔﻫَﻴﺸﺘﻨﻰ ﺛﺆﺳﺘﺔﻛﺔﻯ »ﻣﺔﻫﺰﺓﻟﺔﻳﺔ« ﻭ ﺋﺎﻣﺎﺫﺓﻳﺔ ﺑﺆ ﺑﻮﻭﻧﻰ ﺩﻭﻭ ﺋﻴﺪﺍﺭﺓﻳﻰ ﻟﺔﻛﻮﺭﺩﺳﺘﺎﻥﺀ ﻫﺎﻭﻛﺎﺕ ﻟﺔ ﺭﻭﻭﻧﻜﺮﺩﻧﺔﻭﺓﻳﺔﻛﺪﺍ ﺳﺔﺭﺅﻛﻲ ﺩﻳﻮﺍﻧﻲ ﺋﺔﻧﺠﻮﻣﺔﻧﻲ ﻭﺓﺯﻳﺮﺍﻥ ﺋﺎﺷﻜﺮﺍﻳﺪﺓﻛﺎﺕ، ﻛﺎﺑﻴﻨﺔﻱ ﺛَﻴﻨﺠﺔﻡ ﻟﻴﺬﻧﺔﻳﺔﻛﻲ ﺑﺆ ﺭَﻳﻜﺨﺴﺘﻨﻲ ﻛﺎﺭﻱ ﺋﺔﻭ ﻧﻮﻭﺳﻴﻨﻄﺔﻳﺔﻱ ﺛَﻴﻜﻬَﻴﻨﺎﻭﺓﻭ ﺩﻭﺍﺗﺮ ﺋﺎﺯﺍﺩ ﺑﺔﺭﻭﺍﺭﻱﺀ ﺧﺆﻱ )ﺩ.ﻧﻮﺭﻱ ﻋﻮﺳﻤﺎﻥ( ﺑﺈﻳﺎﺭﺓﻛﺔﻳﺎﻥ ﺑﺔ ﺩ .ﺩﻳﻨﺪﺍﺭ ﺭﺍﻃﺔﻳﺎﻧﺪﻭﻭﺓ. ﺩﻭﺍﻯ ﺋـــﺔﻭﺓﻯ ﺭﺅﺫﻯ ٢٢ﻯ ﺋﺔﻡ ﻣﺎﻧﻄﺔ ﺑﺔﺑﺈﻳﺎﺭﻯ ﺋﺎﺯﺍﺩ ﺑﺔﺭﻭﺍﺭﻯ ﺟَﻴﻄﺮﻯ ﺳﺔﺭﺅﻛﻰ ﺣﻜﻮﻣﺔﺗﻰ ﻫﺔﺭَﻳﻤﻰ ﻛﻮﺭﺩﺳﺘﺎﻥ ﺛﺆﺳﺘﻰ ﻧﻮﺀﺳﻴﻨﻄﺔﻯ ﺭَﻳﻜﺨﺔﺭﻯ ﻫﺔﺭَﻳﻢ ﺑﺆ ﻛﺎﺭﻭﺑﺎﺭﻯ ﻧﺔﺗﺔﻭﺓﻳﺔﻛﻄﺮﺗﻮﺀﺓﻛﺎﻥ ﻟﺔ ﺩﺍﻣﺔﺯﺭﺍﻭﺓﻳﺔﻛﻰ ﺳﺔﺭﺑﺔﺧﺆﻭﺓ ﻧﺰﻣﻜﺮﺍﻳﺔﻭﺓ ﺑﺆ ﺑﺔﺷَﻴﻚ ﻟﺔ ﻓﺔﺭﻣﺎﻧﻄﺔﻯ ﺛﺔﻳﻮﺓﻧﺪﻳﻴﺔﻛﺎﻧﻰ ﺩﺓﺭﺓﻭﺓ ،ﺩ.ﺩﻳﻨﺪﺍﺭ ﺯَﻳﺒﺎﺭﻯ ،ﻟﺔ ﺑﺔﺭﺛﺮﺳﻰ ﺋﺔﻭ ﻧﻮﺀﺳﻴﻨﻄﺔﻳﺔ ﻻﺑﺮﺍ ،ﻣﻘﺆﻣﻘﺆﻳﺔﻛﻰ ﺯﺅﺭﻯ ﻟﺔ ﻧﺎﻭﺓﻧﺪﺓ ﻣﻴﺪﻳﺎﻳﻰﺀ ﺳﻴﺎﺳﻴﻴﺔﻛﺎﻧﻰ ﻫﺔﺭَﻳﻤﻰ ﻛﻮﺭﺩﺳﺘﺎﻥ ﻟَﻴﻜﺔﻭﺗﺔﻭﺓ. ﺩ.ﺩﻳﻨﺪﺍﺭ ﺯَﻳﺒﺎﺭﻯ ،ﺭَﻳﻜﺨﺔﺭﻯ ﻫﺔﺭَﻳﻢ ﺑﺆ ﻛﺎﺭﻭﺑﺎﺭﻯ ﻧﺔﺗﺔﻭﺓﻳﺔﻛﻄﺮﺗﻮﺀﺓﻛﺎﻥ ،ﺑﺔ ﺭﺅﺫﻧﺎﻣﺔﻯ ﺭﺍﻃﺔﻳﺎﻧﺪ :ﺑﺈﻳﺎﺭﻯ ﻧﺰﻣﻜﺮﺩﻧﺔﻭﺓﻯ ﺛﺆﺳﺘﻰ ﺭَﻳﻜﺨﺔﺭﻱ ﻫﺔﺭَﻳﻢ ﺑﺆ ﻛﺎﺭﻭﺑﺎﺭﻯ ﻧﺔﺗﺔﻭﺓﻳﺔﻛﻄﺮﺗﻮﺀﺓﻛﺎﻥ ﺑﺈﻳﺎﺭَﻳﻜﻰ ﺷﺔﺧﺴﻴﻰ ﺟَﻴﻄﺮﻯ ﺳﺔﺭﺅﻛﻰ ﺣﻜﻮﻣﺔﺗﺔ ،ﺑﺈﻳﺎﺭﺓﻛﺔﺵ ﺿﺔﻧﺪ ﻣﺔﺭﺟَﻴﻜﻰ ﺑﺆ ﺑﺔﺭﺛﺮﺳﺎﺭَﻳﺘﻴﻰ ﺑﺔﺷﻰ ﻛﺎﺭﻭﺑﺎﺭﻯ ﻧﺔﺗﺔﻭﺓﻳﺔﻛﻄﺮﺗﻮﺀﺓﻛﺎﻥ ﻟﺔ ﻫﺔﺭَﻳﻢ ﺩﺍﻧﺎﻭﺓ ،ﻛﺔ ﻣﺔﺭﺟﺔﻛﺎﻥ ﻫﻴﻀﻴﺎﻥ ﻗﻮﺭﺱ ﻧﻴﻦ ﺗﺎ ﺑﺔ ﻣﻦ ﻧﺔﻛﺮَﻳﻦَ ، ﺑﺔﻟﻜﻮ ﺑﺆ ﺋﺔﻭﺓ ﺩﺍﻧﺮﺍﻭﻥ ﻣﻦ
ﺩﻳﻨﺪﺍﺭ ﺯَﻳﺒﺎﺭﻱ ﻛﺔ ﺛﻠﺔﻯ ﻭﺓﺯﻳﺮﻡ ﻫﺔﻳﺔ ﺑﻀﻮﺀﻙ ﺑﻜﺮَﻳﻤﺔﻭﺓ ﺑﺆ ﻓﺔﺭﻣﺎﻧﺒﺔﺭَﻳﻜﻰ ﺋﺎﺳﺎﻳﻰ ﻟﺔ ﻓﺔﺭﻣﺎﻧﻄﺔﻳﺔﻛﺪﺍ. ﺳﺔﺑﺎﺭﺓﺕ ﺑﺔ ﻫﺆﻛﺎﺭﺓﻛﺔﺷﻰ ﻭﺗﻰ» :ﻟﺔ ﻭﻵﺗﻰ ﺋَﻴﻤﺔﺩﺍ ﺋﺔﻃﺔﺭ ﻃﺔﻧﺞ ﺑﻴﺖﺀ ﺑﺈﻭﺍﻧﺎﻣﺔﻯ ﺑــﺔﺭﺯﺕ ﻫﺔﺑَﻴﺖﺀ ﺧﺰﻣﺔﺗﻰ ﻭﻵﺕ ﺑﻜﺔﻳﺖ ﻟﻲ ﺑﺔﺳﺔﺭﺩَﻳﺖ«. ﺋﺎﻭﺍﺕ َ ﺩ.ﺩﻳﻨﺪﺍﺭ ﻭﺗﻴﺸﻰ» :ﻣﺔﻫﺰﺓﻟﺔﻛﺔ ﻟﺔﻭﺓﺩﺍﻳﺔ َ ﺳﺎﻟﺢ ﺋﺎﻃﺎﺩﺍﺭﻯ ﺑﺈﻳﺎﺭﻯ ﻛﺔ ﺩ.ﺑﺔﺭﻫﺔﻡ ﻧﺰﻣﻜﺮﺩﻧﺔﻭﺓﻯ ﺛﺆﺳﺘﻰ ﺭَﻳﻜﺨﺔﺭﻯ ﻫﺔﺭَﻳﻢ ﻧﻴﻴﺔ ،ﺿﻮﻧﻜﺔ ﺑﺈﻳﺎﺭﺓﻛﺔ ﺑﺔ ﺷﺔﺧﺴﻴﻰ ﻟﺔﻻﻳﺔﻥ ﺋﺎﺯﺍﺩ ﺑﺔﺭﻭﺍﺭﻯ ،ﺟَﻴﻄﺮﻯ ﺳﺔﺭﺅﻛﻰ َ ﻃﺔﻧﺪﺓﻟﻴﻰ ﺣﻜﻮﻣﺔﺗﺔﻭﺓ ﺩﺓﺭﺿﻮﺀﺓ ﻛﺔ ﻟﺔﺳﺔﺭ ﻳﺎﻥ ﺩﻭﺍﻛﺔﻭﺗﻨﻰ ﺛﺈﺅﺫﺓﻭ ﺋﺔﻭ ﺷﺘﺎﻧﺔ ﻧﻴﻴﺔ، َ ﺑﺔﻟﻜﻮ ﻟﺔﺳﺔﺭ ﺯﺅﺭﻳــﻰ ﻛﺔﻓﺎﺋﺔﺕﺀ ﺭﺍﻯ ﺟﻴﺎﻭﺍﺯ ﺑﻮﺀﺓ ﺑﺆ ﺛَﻴﺸﺨﺴﺘﻨﻰ ﻫﺔﻣﺎﻫﺔﻧﻄﻴﻰ ﻛﻮﺭﺩﺳﺘﺎﻥ ﺑﺔ ﻧﺔﺗﺔﻭﺓ ﻳﺔﻛﻄﺮﺗﻮﻭﺓﻛﺎﻧﺔﻭﺓ«.
ﺗﻮﺍﻧﺎ ﺋﺔﺣﻤﺔﺩ ،ﻟَﻴﺜﺮﺳﺮﺍﻭﻯ ﺭﺍﻃﺔﻳﺎﻧﺪﻧﻰ ﺋﺔﻧﺠﻮﻣﺔﻧﻰ ﻭﺓﺯﻳﺮﺍﻥ ،ﺋﺎﻣﺎﺫﺓ ﺑﺔﻭﺓﺩﺓﻛﺎﺕ؛ ﺋــﺔﻭ ﺑﺈﻳﺎﺭﺓ ﺑﺈﻳﺎﺭﻯ ﺣﻜﻮﻣﺔﺗﺔﻭ ﺑﺔﺑﺂ ﺋﺎﻃﺎﺩﺍﺭﻳﻰ ﺩ.ﺑﺔﺭﻫﺔﻡ ﺋﺔﻭ ﻛﺎﺭﺓ ﻧﺔﻛﺮﺍﻭﺓ، ﻫﺔﺭﻭﺓﻙ ﺑﺆ ﺭﺅﺫﻧﺎﻣﺔ ﻭﺗﻰ» :ﺋﺔﻭ ﺑﺈﻳﺎﺭﺓ ﺑﺈﻳﺎﺭﻯ ﺣﻜﻮﻣﺔﺗﻰ ﻫﺔﺭَﻳﻤﻰ ﻛﻮﺭﺩﺳﺘﺎﻧﺔﻭ ﺑﺔ ﻫﺔﻣﺎﻫﺔﻧﻄﻴﻰ ﻟﺔﻧَﻴﻮﺍﻥ ﺳﺔﺭﺅﻛﻰ ﺣﻜﻮﻣﺔﺕﺀ ﺟَﻴﻄﺮﺓﻛﺔﻳﺪﺍ ﺩﺭﺍﻭﺓ ،ﻛﺔ ﻧﻮﺀﺳﻴﻨﻄﺔﻯ ﺭَﻳــﻜــﺨــﺔﺭﻯ ﻫــﺔﺭَﻳــﻢ ﺑﺒَﻴﺘﺔ ﺑﺔﺷَﻴﻚ ﻟﺔ ﻓﺔﺭﻣﺎﻧﻄﺔﻯ ﺛﺔﻳﻮﺓﻧﺪﻳﻴﺔﻛﺎﻧﻰ ﺩﺓﺭﺓﻭﺓ، ﺿﻮﻧﻜﺔ ﻫﺔﺭﺩﺀﻭﻛﻴﺎﻥ ﻳﺔﻙ ﺋﻴﺸﻴﺎﻥ ﻫﺔﻳﺔ«. ﺋـــﺔﻣـــﺔ ﻟــﺔﻛــﺎﺗــَﻴــﻜــﺪﺍﻳــﺔ ﻛـــﺔ ﻟﺔ ﺭﻭﻭﻧﻜﺮﺩﻧﺔﻭﺓﻳﺔﻛﻰ ﺳﺔﺭﺅﻛﻰ ﺩﻳﻮﺍﻧﻰ ﺋﺔﻧﺠﻮﻣﺔﻧﻰ ﻭﺓﺯﻳــﺮﺍﻧــﺪﺍ ﻛﺔ ﻟﺔ ﺭﺅﺫﻯ ٢٠١٠/١/٢٤ﺩﺍ ﺑﻶﻭﻛﺮﺍﻭﺓﺗﺔﻭﺓ ،ﺑﺔ ﺭﻭﻭﻧﻰ ﺋﺎﻃﺎﺩﺍﺭﻧﺔﺑﻮﻭﻧﻲ ﺩ .ﺑﺔﺭﻫﺔﻡ ﺳﺔﺭﺅﻛﻰ
ﺣﻜﻮﻣﺔﺕ ﻟﺔﻭ ﻣﺔﺳﺔﻟﺔﻳﺔ ﺩﺓﺭﻛﺔﻭﺗﻮﻭﺓﺀ ﺋﺎﻣﺎﺫﺓﻱ ﺑﺔﻭﺓﻛﺮﺩﻭﻭﺓ ﺑﺔﺑﺈﻳﺎﺭﻱ ﻧَﻴﻀﻴﺮﻇﺎﻥ ﺑﺎﺭﺯﺍﻧﻲ ﺳﺔﺭﺅﻛﻲ ﻛﺎﺑﻴﻨﺔﻱ ﺛَﻴﻨﺠﺔﻡ ﻟﻴﺬﻧﺔﻳﺔﻙ ﺛَﻴﻜﻬَﻴﻨﺮﺍﻭﺓﺀ ﺩﻭﺍﺗﺮ ﺋﺔﻭ ﻟﻴﺬﻧﺔﻳﺔ ﻫﺔﻳﻜﺔﻟَﻴﻜﻲ ﺑﺆ ﻓﺔﺭﻣﺎﻧﻄﺔﻱ ﺛﺔﻳﻮﺓﻧﺪﻳﻴﺔﻛﺎﻧﻲ ﺩﺓﺭﺓﻭﺓ ﺩﺍﺇﺷﺘﻮﻭﺓﻭ ﺋﺆﻓﻴﺴﻲ ﺭَﻳﻜﺨﺔﺭﻱ ﺣﻜﻮﻣﺔﺕ ﺑﺆ ﻛــﺎﺭﻭﺑــﺎﺭﻱ ﻧﺔﺗﺔﻭﺓ ﻳﺔﻛﻄﺮﺗﻮﻭﺓﻛﺎﻥ ﻛــﺮﺍﻭﺓﺗــﺔ ﺑﺔﺷَﻴﻚ ﻟﺔ ﺑﺔﺇَﻳﻮﺓﺑﺔﺭَﻳﺘﻲ َ ﻮﺩﺓﻭﻟﺔﺗﻴﻴﺔﻛﺎﻧﻲ ﺳﺔﺭ ﺑﺔ ﺭَﻳﻜﺨﺮﺍﻭﺓ ﻧَﻴ ﻓﺔﺭﻣﺎﻧﻄﺔﻱ ﺛﺔﻳﻮﺓﻧﺪﻳﻴﺔﻛﺎﻧﻲ ﺩﺓﺭﺓﻭﺓ. ﻟﺔ ﺑﺔﺷَﻴﻜﻲ ﺩﻳﻜﺔﻱ ﺭﻭﻭﻧﻜﺮﺩﻧﺔﻭﺓﻛﺔﺩﺍ ﻫﺎﺗﻮﻭﺓ »ﺋــﺔﻡ ﺭَﻳﻨﻤﺎﻳﻴﺎﻧﺔ ﺑﺔﺷَﻴﻮﺓﻳﺔﻛﻰ ﺭﺍﺳــﺘــﺔﻭﺧــﺆ ﻟــﺔﻻﻳــﺔﻥ ﺑــﺔﺇَﻳــﺰ ﺋــﺎﺯﺍﺩ ﺑــﺔﺭﻭﺍﺭﻯ ﺟَﻴﻄﺮﻯ ﺳﺔﺭﺅﻛﻰ ﺣﻜﻮﻣﺔﺕﺀ ﺑﺔﺋﺎﻣﺎﺩﺓﺑﻮﻭﻧﻰ ﺧﺆﻡ )ﺩ .ﻧﻮﺭﻯ ﻋﻮﺳﻤﺎﻥ(، ﺑﺔ ﻛﺎﻙ ﺩﻳﻨﺪﺍﺭ ﺯَﻳﺒﺎﺭﻯ ﺭﺍﻃﺔﻳﺔﻧﺮﺍﻭﺓ ﻛﺔ ﺩﺓﺑَﻴﺖ ﻛﺎﺭ ﺑﺔﻭ ﺳﻴﺴﺘﻤﺔ ﺑﻜﺮَﻳﺖﺀ ﺛَﻴﺶ ﺋﺔﻧﺠﺎﻣﺪﺍﻧﻲ ﺋﺔﻡ ﺩﺍﻧﻴﺸﺘﻨﺔﺵ ﻛﺎﻙ ﺋﺎﺯﺍﺩ َ ﻟﺔﻃﺔﻝ ﻧَﻴﻀﻴﺮﻇﺎﻥ ﺑﺔﺭﻭﺍﺭﻱﺀ ﺧﺆﻡ ﺭﺍﻭَﻳﺬﻣﺎﻥ ﺑﺎﺭﺯﺍﻧﻲ ﻛﺮﺩﻭﻭﺓﺀ ﺑﺔﺇﺓﺯﺍﻣﺔﻧﺪﻳﻲﺀ ﺋﺎﻃﺎﺩﺍﺭﻱ ﺟﺔﻧﺎﺑﻴﺎﻥ ﻛﺎﻙ ﺩﻳﻨﺪﺍﺭ ﺋﺎﻃﺎﺩﺍﺭ ﻛﺮﺍﻳﺔﻭﺓ«. ﻟﺔ ﺭﻭﻭﻧﻜﺮﺩﻧﺔﻭﺓﻛﺔﻱ ﺩ .ﻧﻮﺭﻱ ﻋﻮﺳﻤﺎﻥ ﺳﺔﺭﺅﻛﻲ ﺩﻳﻮﺍﻧﻲ ﺋﺔﻧﺠﻮﻣﺔﻧﻲ ﻭﺓﺯﻳــﺮﺍﻥ ﺩﻭﻭﺭﻭ ﻧﺰﻳﻚ ﻧﺎﻭﻱ ﺩ .ﺑﺔﺭﻫﺔﻡ ﺳﺔﺭﺅﻛﻲ ﺣﻜﻮﻣﺔﺕﺀ ﺋﺎﻃﺎﺩﺍﺭﺑﻮﻭﻧﻲ ﻟﺔﺑﺈﻳﺎﺭﺓﻛﺔ ﻧﺔﻫﺎﺗﻮﻭﺓ. ﻫﺔﺭﺑﺆﻳﺔ ﺩ.ﺩﻳﻨﺪﺍﺭ ﺯَﻳﺒﺎﺭﻯ ﺟﺔﺧﺖ ﻟﺔﻭﺓ ﺩﺓﻛﺎﺗﺔﻭﺓ ،ﻛﺔ ﺛَﻴﻮﻳﺴﺘﺔ ﺩ.ﺑﺔﺭﻫﺔﻡ، ﺳﺔﺭﺅﻛﻰ ﺣﻜﻮﻣﺔﺗﻰ ﻫﺔﺭَﻳﻢ ،ﻟَﻴﺜَﻴﻀﻴﻨﺔﻭﺓ ﻟﺔﻭ ﺑﺈﻳﺎﺭﺓ ﺷﺔﺧﺴﻴﻴﺔﻯ ﺋﺎﺯﺍﺩ ﺑﺔﺭﻭﺍﺭﻯ ﺑﻜﺎﺕﺀ ﺳﺔﺭﺅﻛﻰ ﺣﻜﻮﻣﺔﺗَﻴﻜﻰ ﻳﺔﻛﻄﺮﺗﻮﻭ ﺑَﻴﺖ ﻛﺔ ﻛﺎﺩﻳﺮﺓﻛﺎﻧﻰ ﺣﻜﻮﻣﺔﺕ ﻫﻰ ﺧﺆﻯ ﺑﻦﺀ ﻭﺍﺑﻜﺎﺕ ﻛﺔ ﻟﺔ ﺣﻜﻮﻣﺔﺗﺔﻛﺔﻳﺪﺍ ﺧﺎﻭﺓﻧﻰ ﻫﺔﺭ ﻣﺔﻟﺔﻓَﻴﻚ ﺑﺘﻮﺍﻧَﻴﺖ ﻟﺔﺳﺔﺭ ﻛَﻴﺸﺔﻛﺔﻯ ﺧﺆﻯ ﻗﺴﺔ ﺑﻜﺎﺕ .ﻭﺗﻴﺸﻰ» :ﺑَﻴﺌﺎﻃﺎﻳﻰ ﺳﺔﺭﺅﻛﻰ ﺣﻜﻮﻣﺔﺕ ﻟﺔ ﺑﺈﻳﺎﺭﺓﻛﺔ ﺩﺓﻃﺔﺇَﻳﻨﻤﺔﻭﺓ ﺑﺆﺋﺔﻭﺓﻯ ﻛﺔ ﺗﺎﺋَﻴﺴﺘﺎﺵ ﺩﻭﻭ ﺋﻴﺪﺍﺭﺓﻳﻰ
ﻣﺎﻭﺓ«. ﺑــﺈﻳــﺎﺭﺓﻛــﺔﻯ ﺟـَﻴــﻄــﺮﻯ ﺳــﺔﺭﺅﻛــﻰ ﺣﻜﻮﻣﺔﺕ ﺑﺔﺷَﻴﻮﺓﻳﺔﻛﺔ ،ﻛﺔ ﺳﺔﺭﺟﺔﻡ ﺋﺔﻭ ﻛﺎﺭﻣﺔﻧﺪﺍﻧﺔﻯ ﻟﺔ ﻧﻮﺀﺳﻴﻨﻄﺔﻯ ﺭَﻳﻜﺨﺔﺭﻯ ﻫﺔﺭَﻳﻢ ﺑﺆ ﻛﺎﺭﻭﺑﺎﺭﻯ ﻧﺔﺗﺔﻭﺓﻳﺔﻛﻄﺮﺗﻮﺀﺓﻧﺪﺍ ﺑــﺔﺷــَﻴــﻮﺓﻯ ﻃــﺮَﻳــﺒــﺔﺳــﺖ ﻛــﺎﺭﺩﺓﻛــﺔﻥ، ـﻮﻱ ﻧﺔﻛﺮَﻳﺘﺔﻭﺓ، ﻃﺮَﻳﺒﺔﺳﺘﺔﻛﺎﻧﻴﺎﻥ ﺑﺆ ﻧـ َ َ ﺑﺔﻟﻜﻮ ﺗﺔﻧﻴﺎ ﻓﺔﺭﻣﺎﻧﺒﺔﺭَﻳﻚ ﻟﺔﺫَﻳﺮ ﺩﺓﺳﺔﻵﺗﻰ ﻓﺔﺭﻣﺎﻧﻄﺔﻯ ﺛﺔﻳﻮﺓﻧﺪﻳﻴﺔﻛﺎﻧﻰ ﺩﺓﺭﺓﻭﺓﺩﺍ ﺋﺔﻭ ﻛﺎﺭﺍﻧﺔ ﺭَﻳﻜﺒﺨﺎﺕ. ﺋﺔﻣﺔ ﻟﺔﻛﺎﺗَﻴﻜﺪﺍﻳﺔ ﻛﺔ ﻟﺔﺋَﻴﺴﺘﺎﺩﺍ ﺭَﻳﻜﺨﺮﺍﻭﻱ ﻧﺔﺗﺔﻭﺓﻳﺔﻛﻄﺮﺗﻮﺀﺓﻛﺎﻥ )(٣٠٠ ﻛﺎﺭﻣﺔﻧﺪﺀ ) (١٣ﺋﺎﺫﺍﻧﺴﻰ ﻟﺔ ﺛﺎﺭَﻳﺰﻃﺎﻛﺎﻧﻰ ﻫﺔﺭَﻳﻢﺀ ﻋَﻴﺮﺍﻗﺪﺍ ﻫﺔﻳﺔ ،ﺑﺔﻭﻫﺆﻳﺔﺷﺔﻭﺓ ﺩ.ﺩﻳﻨﺪﺍﺭﺛَﻴﻴﻮﺍﻳﺔ؛»ﺩﺓﺳﺘﺔﺑﺔﺭﻛﺮﺩﻧﻰﻣﺎﻓﺔﻛﺎﻧﻰ ﺗﺎﻛﻰ ﻛﻮﺭﺩ ﻻﻯ ﻧﺔﺗﺔﻭﺓﻳﺔﻛﻄﺮﺗﻮﺀﺓﻛﺎﻥ ﺑﺔ ﺗﺎﻛﺔ ﻓﺔﺭﻣﺎﻧﺒﺔﺭَﻳﻚ ﻧﺎﻛﺮَﻳﺖَ ، ﺑﺔﻟﻜﻮ ﺛَﻴﻮﻳﺴﺘﻰ ﺑﺔ ﻧﺰﻳﻜﺔﻯ ) (١٠٠ﻛﺎﺭﻣﺔﻧﺪ ﻫﺔﻳﺔ ﻟﺔﺫَﻳﺮ ﺩﺓﺳﺔﻵﺗﻰ ﻧﻮﺀﺳﻴﻨﻄﺔﻳﺔﻛﻰ ﺗﺎﻳﺒﺔﺗﻤﺔﻧﺪﺩﺍ«. ﺳﺔﺑﺎﺭﺓﺕ ﺑﺔﻛﺎﺭﻱ ﺭَﻳﻜﺨﺔﺭﻱ ﻛﺎﺭﺓﻛﺎﻧﻲ ﻟﺔﻫﺔﺭَﻳﻢ، ﻳﺔﻛﻄﺮﺗﻮﻭﺓﻛﺎﻧﻴﺶ ﻧﺔﺗﺔﻭﺓ ﻛﺎﺭﻭﺍﻥ ﺟﺔﻣﺎﻝ ﺗﺎﻫﻴﺮ ،ﺟَﻴﻄﺮﻯ ﺑﺔﺭﺛﺮﺳﻰ ﻓﺔﺭﻣﺎﻧﻄﺔﻱ ﺛﺔﻳﻮﺓﻧﺪﻳﻴﺔﻛﺎﻧﻰ ﺩﺓﺭﺓﻭﺓﻯ ﺣﻜﻮﻣﺔﺗﻰ ﻫﺔﺭَﻳﻢ ﺑﺔ ﺭﺅﺫﻧﺎﻣﺔﻯ ﺭﺍﻃﺔﻳﺎﻧﺪ: ﻟﺔ ﺛَﻴﻜﻬﺎﺗﺔﻯ ﻓﺔﺭﻣﺎﻧﻄﺔﻯ ﺛﺔﻳﻮﺓﻧﺪﻳﻴﺔﻛﺎﻧﻰ ﺩﺓﺭﺓﻭﺓﺩﺍ ﺑﺔﺇَﻳﻮﺓﺑﺔﺭَﻳﺘﻴﻴﺔﻙ ﻫﺔﻳﺔ ﺑﺆ ﺋﺎﺫﺍﻧﺴﺔﻛﺎﻧﻰ ﻧﺔﺗﺔﻭﺓﻳﺔﻛﻄﺮﺗﻮﺀﺓﻛﺎﻥ ،ﻛﺔ ﺋﺔﻭ ﺑﺔﺇَﻳﻮﺓﺑﺔﺭَﻳﺘﻴﻴﺔ ﺑﺔﺭﺛﺮﺳَﻴﻜﻰ ﺑﺆ ﺩﺍﺩﺓﻧﺮَﻳﺖﺀ ﺭﺓﻧﻄﺔ ﻫﺔﺭ ﺋﺔﻭﻳﺶ ﻛﺎﺭﺓﻛﺎﻧﻰ ﺭَﻳﻜﺨﺔﺭﻯ ﻧﺔﺗﺔﻭﺓﻳﺔﻛﻄﺮﺗﻮﺀﺓﻛﺎﻥ ﻟﺔ ﻫﺔﺭَﻳﻢ ﺑﻜﺎﺕ. ﺳﺔﺑﺎﺭﺓﺕ ﺑﺔﻛﺎﺭﻯ ﻧﻮَﻳﺸﻰ ﺩ .ﺩﻳﻨﺪﺍﺭ ﺯَﻳــﺒــﺎﺭﻯ ﺭﺍﻳﻄﺔﻳﺎﻧﺪ »ﻫﺔﺭﺿﺔﻧﺪﺓ ﺛﻠﺔﻯ ﺑﺮﻳﻜﺎﺭﻯ ﻭﺓﺯﻳــﺮﻡ ﻫﺔﻳﺔ ﻟﺔ ﺋﺔﻧﺠﻮﻣﺔﻧﻰ ﻭﺓﺯﻳــﺮﺍﻥ ،ﺑــﺔﻵﻡ ﻫﺔﺭ ﻛﺎﺭَﻳﻚ ﻳﺎﻥ ﻫﺔﺭ ﺋﺔﺭﻛَﻴﻜﻰ ﺩﻳﻜﺔ ﻛﺔ ﺳﺔﺭﺅﻛﻰ ﺣﻜﻮﻣﺔﺕ ﺑﺆﻡ ﺩﻳﺎﺭﻯ ﺑﻜﺎﺕ ،ﺋﺔﻭﺍ ﻟﺔﺧﺰﻣﺔﺗﻜﺮﺩﻥ ﺑﺔﺭﺩﺓﻭﺍﻡ ﺩﺓﺑﻢ«.
ﻫﺔﻧﺪﻳَﻚ ﻟﺔ ﺣﻴﺰﺑﺔﻛﺎﻥ ) ( ٥٠ﻣﻠﻴﺆﻥ ﺑﺆ ﻳﺔﻙ ﻛﻮﺭﺳﻰ ﺑﺔ ﻛﺔﻡ ﺩﺓﺯﺍﻧﻦ
ﺭﺍﻃﺔﻳﺎﻧﺪﻧﻰ ﺑﻮﺩﺟﺔ ﻟﺔﻻﻳﺔﻥ ﺩ .ﺑﺔﺭﻫﺔﻣﺔﻭﺓ ،ﺗﻴَﺜﺔﺃﺍﻧﺪﻧﻰ ﺳﺔﻵﺣﻴﺔﺗﺔﻛﺎﻧﻴﻴﺔﺗﻰ ﺭﺍﺛﺆﺭﺗﻰ؛ ﺑﺔﺭﻫﺔﻡ ﺧﺎﻟﻴﺪ
ﺋﺔﻧﺠﻮﻣﺔﻧﻰ ﻭﺓﺯﻳــﺮﺍﻧــﻰ ﻫــﺔﺭَﻳــﻢ ،ﻟﺔ َ ﺳﺎﻟﻰ )(٢٠١٠ﻱ ﺛﺮﺅﺫﺓﻳﺎﺳﺎﻱ ﺑﻮﺩﺟﺔﻯ ﻫﺔﺭَﻳﻤﻲ ﻛﻮﺭﺩﺳﺘﺎﻧﺪﺍ ﺑــﺈﻯ ) (٩٠ﻣﻠﻴﺎﺭ ﺩﻳﻨﺎﺭﻯ ﺑﺆ ﺑﻮﺩﺟﺔﻯ ﺣﻴﺰﺏﺀ ﺭَﻳﻜﺨﺮﺍﻭﺓﻛﺎﻥ ﺗﺔﺭﺧﺎﻧﻜﺮﺩﻭﺓ ،ﺋﺔﻭﺓ ﻟﺔ ﻛﺎﺗَﻴﻜﺪﺍﻳﺔ ،ﺗﺎﺋَﻴﺴﺘﺎ ﺛــﺮﺅﺫﺓﻳــﺎﺳــﺎﻯ ﺑــﻮﺩﺟــﺔﻯ ﺣﻴﺰﺑﺔﻛﺎﻥ ﻟﺔ ﺛﺔﺭﻟﺔﻣﺎﻧﺔﻭ ﻧﺎﺯﺍﻧﺮَﻳﺖ ﺋﺔﻭ ﺑﻮﺩﺟﺔﻳﺔ ﻟﺔﺳﺔﺭ ﺽ ﺑﻨﺔﻣﺎﻳﺔﻙ ﺩﺓﺩﺭَﻳﺘﺔ ﺣﻴﺰﺏﺀ ﻻﻳﺔﻧﺔﻛﺎﻥ. ﻓﺮﺍﻛﺴﻴﺆﻧﺔﻛﺎﻧﻰ ﺋﺆﺛﺆﺯﺳﻴﺆﻧﻴﺶ ﺛَﻴﻴﺎﻧﻮﺍﻳﺔ؛ ﺩﻳﺎﺭﻳﻜﺮﺩﻧﻰ ﺑﻮﺩﺟﺔﻯ ﺣﻴﺰﺑﺔﻛﺎﻥ ﻛﺎﺭﻱ ﺛﺔﺭﻟﺔﻣﺎﻧﺔ ،ﻧﺔﻙ ﺣﻜﻮﻣﺔﺕﺀ ﺑﺔﺛَﻴﻮﻳﺴﺘﻴﺸﻲ ﺩﺓﺯﺍﻧــﻦ ﺑﻮﺩﺟﺔﻯ ﺿﺔﻧﺪ َ ﺳﺎﻟﻰ ﺭﺍﺑــﺮﺩﻭﻭﻯ ﺣﻴﺰﺑﺔﻛﺎﻥ ﺑﺔ ﻳﺔﻛَﻴﺘﻰﺀ ﺛﺎﺭﺗﻴﺸﺔﻭﺓ ﺋﺎﺷﻜﺮﺍ ﺑﻜﺮَﻳﺖ ،ﺗﺎ ﻟﺔﺳﺔﺭ ﺋﺔﻭ ﺑﻨﺔﻣﺎﻳﺔ ﺑﻮﺩﺟﺔﻛﺔ ﺩﻳﺎﺭﻱ ﺑﻜﺮَﻳﺖ. ﻫﺔﻓﺘﺔﻯ ﺭﺍﺑــﺮﺩﻭﻭ ﺩ .ﺑﺔﺭﻫﺔﻡ َ ﺳﺎﻟﺢ، ﺳﺔﺭﺅﻛﻰ ﺣﻜﻮﻣﺔﺗﻰ ﻫﺔﺭَﻳﻢ ،ﺑﻮﺩﺟﺔﻯ ﻃﺸﺘﻴﻰ ﻫﺔﺭَﻳﻤﻰ ﺑﺆ َ ﺳﺎﻟﻰ ) (٢٠١٠ﺭﺍﻃﺔﻳﺎﻧﺪ ،ﻛﺔ ﺑﺔ)(١١ َ ﺗﺮﻟﻴﺆﻥﺀ ) (٤٣٣ﻣﻠﻴﺎﺭ ﺩﻳﻨﺎﺭ ﺧﺔﻣﻠَﻴﻨﺮﺍﻭﺓ ﻟﺔﻭ ﺑﺈﺓﺵ ) (٩٠ﻣﻠﻴﺎﺭ ﺩﻳﻨﺎﺭ ﺑﺔﺛَﻴﻲ ﺿﺔﻧﺪ ﺑﻨﺔﻣﺎﻳﺔﻙ ﺑﺆ ﺣﻴﺰﺑﺔﻛﺎﻥ ﺗﺔﺭﺧﺎﻧﻜﺮﺍﻭﺓﺀ ﺳﺔﺭﺅﻛﻲ ﺣﻜﻮﻣﺔﺕ ﻭﺗﻲ» :ﭘﺎﺭﻩﻳﻪﻛﻲ ﺳﻨﻮﻭﺭﺩﺍﺭﻣﺎﻥ ﺑﺆ ﺋﻪﻡ ﻣﻪﺑﻪﺳﺘﻪ ﺗﻪﺭﺧﺎﻥ ﻛﺮﺩﻭﻭﻩﺀ ﺋﻪﻣﻪﺵ ﻛﺎﺗﻴﻴﻪ ﺗﺎ ﭘﻪﺳﻪﻧﺪﻛﺮﺩﻧﻲ ﻳﺎﺳﺎﻱ ﭘﺎﺭﺗﻪﻛﺎﻥ ﻟﻪ ﭘﻪﺭﻟﻪﻣﺎﻧﻲ ﻛﻮﺭﺩﺳﺘﺎﻥ« ،ﺑﺔﻵﻡ ﺗﺎﺋَﻴﺴﺘﺎ
ﺿﺆﻧﻴﺔﺗﻰ ﺩﻳﺎﺭﻳﻜﺮﺩﻧﻰ ﺋﺔﻭ ﺑﺈﺓﻭ ﺩﺍﺑﺔﺷﻜﺮﺩﻧﻰ ﻳﺔﻛﻼﻳﻰ ﻧﺔﻛﺮﺍﻭﺓﺗﺔﻭﺓ. ﺩ.ﺯﺍﻧﺎ ﺭﺓﺋﻮﻭﻑ ،ﺛﺔﺭﻟﺔﻣﺎﻧﺘﺎﺭﻯ ﻓﺮﺍﻛﺴﻴﺆﻧﻰ ﻃﺆﺇﺍﻥ ﺛَﻴﻴﻮﺍﻳﺔ؛ »ﺭﺍﻃﺔﻳﺎﻧﺪﻧﻰ ﺑﻮﺩﺟﺔ ﻟﺔﻻﻳﺔﻥ ﺳﺔﺭﺅﻛﻰ ﺣﻜﻮﻣﺔﺗﻲ ﻫﺔﺭَﻳﻤﺔﻭﺓ ﺗَﻴﺜﺔﺇﺍﻧﺪﻧﻰ ﺳﺔﻵﺣﻴﺔﺗﻰ ﺧﺆﻱ ﺑﻮﻭﺓ« ،ﺿﻮﻧﻜﺔ ﺑﺎﺳﻜﺮﺩﻧﻰ ﺑﻮﺩﺟﺔ ﺩﺓﺳﺘﻜﺔﻭﺗﻰ ﺣﻜﻮﻣﺔﺕ ﻧﻴﻴﺔﻭ ﻛﺎﺭﻱ ﺛﺔﺭﻟﺔﻣﺎﻧﺔ ،ﻛﺔ ﺛﺔﺳﺔﻧﺪﻯ ﺑﻜﺎﺕ. ﺩﺓﺭﺑﺎﺭﺓﻯ ﺑﻮﺩﺟﺔﻯ ﺣﻴﺰﺑﺔﻛﺎﻧﻴﺶ ﺩ.ﺯﺍﻧﺎ ﺭﺓﺋــﻮﻭﻑ ﺑﺔ ﺭﺅﺫﻧﺎﻣﺔﻯ ﺭﺍﻃﺔﻳﺎﻧﺪ :ﺗﺎﺋَﻴﺴﺘﺎ ﺛﺮﺅﺫﺓﻳﺎﺳﺎﻳﺔﻙ ﻧﻴﻴﺔ ﺑﺆ ﺭَﻳﻜﺨﺴﺘﻨﻰﺀ ﻟﺔﺳﺔﺭ ﻧﺔﺭﻳﺘﻰ ﻛــﺆﻥ ﺩﺓﺇﺅﻥ ،ﻟــﺔﻭ ﺷَﻴﻮﺍﺯﺓﺷﺪﺍ ﺛَﻴﻮﺓﺭ ﻧﺔﺑﻮﻭﺓ ﺑﺆ ﺑﻮﺩﺟﺔﻯ ﺣﻴﺰﺑﺔﻛﺎﻥﺀ ﺑﺔﺷَﻴﻮﺓﻯ ﻣﺠﺎﻣﺔﻻﺕ ﺩﺍﺑﺔﺷﻜﺮﺍﻭﺓ ،ﺑﺆﻳﺔ ﺩﻭﺍﻯ ﺛﺔﺳﺔﻧﺪﻛﺮﺩﻧﻰ ﻳﺎﺳﺎﻱ ﺑﻮﺩﺟﺔﻯ ﺣﻴﺰﺑﺔﻛﺎﻥ ﻟﺔﻭ ﺑﺈﺓ ﻫﺔﺭ ﺣﻴﺰﺑَﻴﻚ ﺯﻳﺎﺗﺮﻯ ﻭﺓﺭﻃﺮﺗﺒﻮﻭ ﻟَﻴﻲ ﻭﺓﺭﺩﺓﻃﻴﺮَﻳﺘﺔﻭﺓﻭ ﺑﺔﺛَﻴﻀﺔﻭﺍﻧﺔﺷﺔﻭﺓ ﺋــﺔﻭﺓﻯ ﻛــﺔﻡ ﺑــﻮﻭ ﺯﻳــﺎﺗــﺮﻯ ﺛـَﻴــﺪﺓﺩﺭَﻳــﺖﺀ ﻭﺗﻴﺸﻲ» :ﺩﺓﺑَﻴﺖ ﻟﺔﻡ ﺑﻮﺩﺟﺔﻳﺔﻭﺓ ﺳﻨﻮﻭﺭَﻳﻚ ﺩﺍﺑﻨﺮَﻳﺖ ﺑﺆ ﺟﻴﺎﻛﺮﺩﻧﺔﻭﺓﻯ ﺑﻮﺩﺟﺔﻯ ﺣﻴﺰﺏ ﻟﺔ ﺑﻮﺩﺟﺔﻯ ﺣﻜﻮﻣﺔﺕ ،ﺑﺔﺛَﻴﻲ ﺛﺮﺅﺫﺓﻳﺎﺳﺎﻛﺔﺵ ﺩﺍﺑﺔﺷﻜﺮﺩﻧﺔﻛﺔ ﻟﺔﺳﺔﺭ ﺑﻨﺔﻣﺎﻯ ﻛﻮﺭﺳﻲ ﺩﺓﺑَﻴﺖ، ﺑﺔﻵﻡ ﻫﺔﺭﻻﻳﺔﻧَﻴﻜﻰ ﺩﺓﺭﺓﻭﺓﻯ ﺛﺔﺭﻟﺔﻣﺎﻧﻴﺶ ﻃﺔﺭ ﺧﺎﻭﺓﻧﻰ ﻧﻴﻮﺓﻯ ﺩﺓﻧﻄﻰ ﻛﻮﺭﺳﻴﻴﺔﻙ ﻧﺔﺑَﻴﺖﺀ ﺑﻮﺩﺟﺔﻯ ﺛَﻴﺒﺪﺭَﻳﺖ ﺋﺔﻭﺓ ﺛَﻴﻀﺔﻭﺍﻧﺔﻯ ﻳﺎﺳﺎﻛﺔﻳﺔﻭ ﺑﺔﻫﺔﺩﺓﺭﺩﺍﻧﻰ ﺳﺎﻣﺎﻧﻰ ﻃﺸﺘﻴﻴﺔ«. ﻟــﺔﻣــﺎﻭﺓﻯ ﺭﺍﺑــــﺮﺩﻭﻭﺩﺍ ﻫﺔﺭﻳﺔﻛﺔ ﻟﺔ
ﻣﺤﺔﻣﺔﺩ ﺣﺔﻛﻴﻢ: ﺩﺍﻧﺎﻧﻰ ) (٥٠ﻣﻠﻴﺆﻥ ﺩﻳﻨﺎﺭ ﺑﺆ ﻫﺔﺭ ﻛﻮﺭﺳﻴﻴﺔﻛﻰ ﺛﺔﺭﻟﺔﻣﺎﻥ ﻧﺎﺩﺍﺩﺛﺔﺭﻭﺓﺭﺍﻧﺔﻳﺔ ﻓﺮﺍﻛﺴﻴﺆﻧﺔﻛﺎﻧﻲ ﻃـــﺆﺇﺍﻥﺀ ﻛﻮﺭﺩﺳﺘﺎﻧﻰ ﺛــﺮﺅﺫﺓﻳــﺎﺳــﺎﻯ ﺗــﺎﻳــﺒــﺔﺕ ﺑــﺔ ﺑــﻮﺩﺟــﺔﻯ ﺣﻴﺰﺑﺔﻛﺎﻧﻴﺎﻥ ﺛَﻴﺸﻜﺔﺷﻜﺮﺩﺀ ﺩﻭﺍﺗــﺮ ﺛﺎﺵ ﻃﻔﺘﻮﻃﺆﻛﺮﺩﻥ ﻫﺔﺭﺩﻭﻭ ﺛﺮﺅﺫﺓﻳﺎﺳﺎﻛﺔ ﻟَﻴﻜﺪﺭﺍﻭ ﻛﺮﺍﻳﺔ ﺛﺮﺅﺫﺓﻳﺔﻛﻰ ﻳﺔﻛﻄﺮﺗﻮﻭ ،ﺑﺔﻵﻡ ﺑﺔﻫﺆﻯ ﺛﺸﻮﻭﻯ ﺛﺔﺭﻟﺔﻣﺎﻧﺔﻭﺓ ﻧﺔﺗﻮﺍﻧﺮﺍ ﺩﺓﻧﻄﻰ ﻟﺔﺳﺔﺭ ﺑﺪﺭَﻳﺖ ﺑﺔﺛَﻴﻰ ﺋــﺔﻭ ﺛــﺮﺅﺫﺓﻳــﺔﺵ ﺑﻨﺔﻣﺎﻯ ﻛﻮﺭﺳﻲ ﺩﺓﻛﺮَﻳﺘﺔ ﺛَﻴﻮﺓﺭ ﺑﺆ ﺛَﻴﺪﺍﻧﻰ ﺑﻮﺩﺟﺔﻭ ﻫﺔﺭ ﻛﻮﺭﺳﻴﻴﺔﻙ ) (٥٠ﻣﻠﻴﺆﻥ ﺩﻳﻨﺎﺭ ﺩﺓﺑَﻴﺖ، ﺣﻴﺰﺑﺔﻛﺎﻧﻰ ﺩﺓﺭﺓﻭﺓﻯ ﺛﺔﺭﻟﺔﻣﺎﻧﻴﺶ ﺋﺔﻭﺓﻯ ﺧﺎﻭﺓﻧﻰ ﺩﺓﻧﻄﻰ ﻧﻴﻮ ﻛﻮﺭﺳﻴﻴﺔ ﺑﻮﺩﺟﺔﻯ ﺛَﻴﺪﺓﺩﺭَﻳﺖ. ﺑﺔ ﺑﺆﺿﻮﻭﻧﻰ ﻣﺤﺔﻣﺔﺩ ﺣﺔﻛﻴﻢ ،ﺋﺔﻧﺪﺍﻣﻰ َ ﻛﺆﻣﺔﻟﻰ ﺋﻴﺴﻼﻣﻴﻲ ﻟﺔ ﻣﺔﻛﺘﺔﺑﻰ ﺳﻴﺎﺳﻴﻲ ﻛﻮﺭﺩﺳﺘﺎﻥ »ﺛَﻴﻮﻳﺴﺖ ﻧﺎﻛﺎﺕ ﻳﺔﻛَﻴﺘﻰﺀ ﺛﺎﺭﺗﻰ ﺛﺸﻜﻴﺎﻥﻟﺔﻭﺑﻮﺩﺟﺔﻳﺔﺩﺍﻫﺔﺑَﻴﺖ،ﻛﺔﺑﺆﺣﻴﺰﺑﺔﻛﺎﻥ ﺩﻳﺎﺭﻳﻜﺮﺍﻭﺓ ﻟﺔﺑﺔﺭﺋﺔﻭﺓﻯ ﺋﺔﻭ ﺩﻭﻭ ﺣﻴﺰﺑﺔ
ﻋﻮﻣﺔﺭ ﻋﺔﺑﺪﻭﻟﻌﺔﺯﻳﺰ: ﺟﻄﺔ ﻟﺔ ﻳﺔﻛﻴَﺘﻲﺀ ﺛﺎﺭﺗﻰ ﺑﻮﺩﺟﺔﻛﺔ ﺑﺔ ﺯﻳﺎﻧﻰ ﺣﻴﺰﺑﺔﻛﺎﻧﻰ ﺩﻳﻜﺔ ﺩﺓﺷﻜﻴَﺘﺔﻭﺓﺀ ﻛﺎﺭ ﻟﺔ ﺋﺔﺩﺍﻱ ﺳﻴﺎﺳﻴﻴﺎﻥ ﺩﺓﻛﺎﺕ
ﻟﺔ ﻣﺎﻭﺓﻯ ﺿﺔﻧﺪ َ ﺳﺎﻟﻰ ﺭﺍﺑــﺮﺩﻭﻭﺩﺍ ﺿﺔﻧﺪﻳﻦ ﻛﺆﻣﺜﺎﻧﻴﺎﻱ ﻃﺔﻭﺭﺓﻳﺎﻥ ﺛَﻴﻜﺔﻭﺓﻧﺎﻭﺓﺀ ﻟﺔﺳﺔﺭ ﺛَﻴﻲ َ ﻛﺆﻣﺔﻟﻲ ﺧﺆﻳﺎﻥ ﻭﺓﺳﺘﺎﻭﻥ« ،ﺋﺔﻭ ﺳﺔﺭﻛﺮﺩﺓﻳﺔﻱ ﺋﻴﺴﻼﻣﻲ ﺩﺍﻧﺎﻧﻰ ) (٥٠ﻣﻠﻴﺆﻥ ﺩﻳﻨﺎﺭ ﺑﺆ ﻫﺔﺭ ﻛﻮﺭﺳﻴﻴﺔﻛﻰ ﺛﺔﺭﻟﺔﻣﺎﻥ ﺑﺔ »ﻧﺎﺩﺍﺩﺛﺔﺭﻭﺓﺭﺍﻧﺔ« ﻟﺔ َ ﻗﺔﻟﺔﻡ ﺩﺓﺩﺍﺕ ،ﺿﻮﻧﻜﺔ ﺑﺔﻭﺗﺔﻱ ﺋﺔﻭ ﻳﺔﻛَﻴﺘﻰﺀ ﺛﺎﺭﺗﻰ ﺟﻄﺔ ﻟﺔﻭ ﺛﺎﺭﺓﻳﺔ ﺩﺍﻫﺎﺗﻰ ﺩﻳﻜﺔﻳﺎﻥ ﻫﺔﻳﺔ، ﻛﺔ ﻟﺔﺳﺔﺭ ﺑﻮﺩﺟﺔﻯ ﻛﻮﺭﺩﺳﺘﺎﻥﺀ ﺩﺓﺳﺘﻄﺮﺗﻦ ﺑﺔﺳﺔﺭ ﺩﺍﻫﺎﺗﻰ ﻫﺔﺭَﻳﻤﺪﺍ ﺑﻨﻴﺎﺗﻴﺎﻥ ﻧﺎﻭﺓ ،ﺑﺔﻵﻡ ﺣﻴﺰﺑﺔﻛﺎﻧﻰ ﺩﻳﻜﺔ ﺩﺍﻫﺎﺗﻰ ﺩﻳﻜﺔﻳﺎﻥ ﻧﻴﻴﺔ. ﻣﺤﺔﻣﺔﺩ ﺣﺔﻛﻴﻢ ﺋﺎﻣﺎﺫﺓ ﺑﺆ ﺋﺔﻭﺓﺷﺪﺓﻛﺎﺕ؛ ﻛﺔ ﺋــﺔﻭﺍﻥ ﺗﺎﺋَﻴﺴﺘﺎ ) (٣٥٠ﻣﻠﻴﺆﻥ ﺩﻳﻨﺎﺭﻳﺎﻥ ﻭﺓﺭﻃﺮﺗﻮﻭﺓ ،ﺑﺔﻵﻡ ﻃﺔﺭ ﺑﺔ ﺑﻨﺔﻣﺎﻯ ﻛﻮﺭﺳﻲ ﺑَﻴﺖ ،ﺋﺔﻭﺍ ) (٢٠٠ﻣﻠﻴﺆﻧﻴﺎﻥ ﺩﺓﺑَﻴﺖ ،ﺿﻮﻧﻜﺔ )(٤ ﻛﻮﺭﺳﻲ ﺛﺔﺭﻟﺔﻣﺎﻧﻴﺎﻥ ﻫﺔﻳﺔﻭ ﻭﺗﻴﺸﻲ» :ﺋﺔﻭﺓ ﺑﺈَﻳﻜﻰ ﻛﺔﻣﺔﻭ ﻟﺔ ﺛﺔﺭﻟﺔﻣﺎﻧﺪﺍ ﻗﺴﺔﻣﺎﻥ ﻟﺔﺳﺔﺭﻯ ﺩﺓﺑَﻴﺖ«. ﻟﺔﻛﺎﺗﻰ ﺛﺔﻳﺈﺓﻭﻛﺮﺩﻧﻰ ﺑﻨﺔﻣﺎﻯ ﻛﻮﺭﺳﻲ ﻳﺔﻛﻄﺮﺗﻮﻭﻯ ﺋﻴﺴﻼﻣﻴﺶ ،ﻛﺔ ﺧﺎﻭﺓﻧﻰ ﺷﺔﺵ ﻛﻮﺭﺳﻲ ﺛﺔﺭﻟﺔﻣﺎﻧﺔ ﺑﻮﺩﺟﺔﻛﺔﻯ ﻛﺔﻣﺪﺓﺑَﻴﺘﺔﻭﺓ ﺑﺔﻭﺛَﻴﻴﺔﻯ ﺛَﻴﺸﺘﺮ ) (٤٥٠ﻣﻠﻴﺆﻥ ﺩﻳﻨﺎﺭﻯ ﻭﺓﺭﻃــﺮﺗــﻮﻭﺓ ،ﺑــﺔﻵﻡ ﺑــﺔﻭ ﺑﻨﺔﻣﺎﻳﺔ ﺩﺓﺑَﻴﺘﺔ ) (٣٠٠ﻣﻠﻴﺆﻥ ﺩﻳﻨﺎﺭ ،ﺋﺔﻭﺓ ﻟﺔ ﻛﺎﺗَﻴﻜﺪﺍﻳﺔ ﺑﺔﺛَﻴﻰ ﻭﺗﺔﻯ ﺑﺔﺭﺛﺮﺳَﻴﻜﻰ ﺑﺎﻵﻯ ﻳﺔﻛَﻴﺘﻰ ،ﻛﺔ ﺛَﻴﺸﺘﺮ ﺑﻶﻭﻛﺮﺍﻳﺔﻭﺓ ﺋﺎﻣﺎﺫﺓﻯ ﺑﺆ ﺋﺔﻭﺓﻛﺮﺩﻭﻭﺓ؛ ﻛﺔ ﻫﺔﺭﻳﺔﻛﺔ ﻟﺔ ﻳﺔﻛَﻴـﺘﻰﺀ ﺛﺎﺭﺗﻰ ﻣﺎﻧﻄﻰ )(٣٠ ﻣﻠﻴﺆﻥ ﺩﺅﻻﺭﻳﺎﻥ ﻟﺔ ﺑﻮﺩﺟﺔﻯ ﻫﺔﺭَﻳﻢ ﺑﺮﺩﻭﻭﺓ.
ﻋــﻮﻣــﺔﺭ ﻋــﺔﺑــﺪﻭﻟــﻌــﺔﺯﻳــﺰ ،ﺳــﺔﺭﺅﻛــﻰ ﻓﺮﺍﻛﺴﻴﺆﻧﻰ ﻳﺔﻛﻄﺮﺗﻮﻭ ﻟــﺔ ﺛﺔﺭﻟﺔﻣﺎﻧﻰ ﻛﻮﺭﺩﺳﺘﺎﻥ ﺛَﻴﻴﻮﺍﻳﺔ؛ ﺋﺔﻭ ﺑﺈﺓ ﺑﻮﺩﺟﺔﻳﺔﻯ ﻟﺔﻻﻳﺔﻥ ﺣﻜﻮﻣﺔﺗﺔﻭﺓ ﺩﻳﺎﺭﻳﻜﺮﺍﻭﺓ ﺭﺓﺷﻨﻮﻭﺳﺔﻭ ﺛﺔﺭﻟﺔﻣﺎﻥ ﺛﺔﻳﻮﺓﺳﺖ ﻧﻴﻴﺔ ﺛَﻴﻮﺓﻯ ،ﺩﺓﺭﺑﺎﺭﺓﻯ ﺧﺔﻣﻶﻧﺪﻧﻰ ) (٩٠ﻣﻠﻴﺎﺭ ﺩﻳﻨﺎﺭﻳﺶ ﺑﺆ ﺣﻴﺰﺑﺔﻛﺎﻥ، َ ﺩﺓﻟَﻴﺖ :ﺛﺮﺳﻴﺎﺭ ﺋﺔﻭﺓﻳﺔ ﺋﺎﻳﺎ ﺋﺔﻭﺓ ﻫﺔﻣﻮﻭ ﺣﻴﺰﺑﺔﻛﺎﻧﻰ ﻛﻮﺭﺩﺳﺘﺎﻥ ﺩﺓﻃﺮَﻳﺘﺔﻭﺓ ﻳﺎﻥ ﻧﺎ؟، ﺿﻮﻧﻜﺔ ﻟﺔ ﻣﺎﻭﺓﻯ ﺭﺍﺑﺮﺩﻭﻭﺩﺍ ﻳﺔﻛَﻴﺘﻰﺀ ﺛﺎﺭﺗﻲ ﺳﺎﻵﻧﺔ ﺑﺈﻯ ) (٧٠ﻣﻠﻴﺆﻥ ﺩﺅﻻﺭﻳﺎﻥ ﻟﺔ ﺑﻮﺩﺟﺔﻯ ﺣﻜﻮﻣﺔﺕ ﺑﺮﺩﻭﻭﺓ ،ﺋﺎﻳﺎ ﺑﺎﺱ ﻟﺔﻭﺓﺷﺪﺓﻛﺮَﻳﺖ؟، ﻭﺗﻴﺸﻲ» :ﺛَﻴﻮﻳﺴﺘﺔ ﺑﺈﻯ ﺛــﺎﺭﺓﻯ ﺩﺭﺍﻭ ﺑﺔ ﺣﻴﺰﺑﺔﻛﺎﻧﻰ ﻛﻮﺭﺩﺳﺘﺎﻥ ﻟﺔﺳﺎﻵﻧﻰ ﺭﺍﺑﺮﺩﻭﻭﺩﺍ ﺑﺔ ﻳﺔﻛَﻴﺘﻲﺀ ﺛﺎﺭﺗﻴﺸﺔﻭﺓ ﺩﻳﺎﺭﻳﺒﻜﺮَﻳﺖﺀ ﻧﺎﻭﺑﻨﺮَﻳﺖ )ﺑﻮﺩﺟﺔﻯ ﺣﻴﺰﺑﺔﻛﺎﻧﻰ ﻛﻮﺭﺩﺳﺘﺎﻥ(ﺀ ﻛﺔﻣﺒﻜﺮَﻳﺘﺔﻭﺓ ﺋﺔﻭ ﻛﺎﺗﺔ ﺑﺈﺓﻛﺔ ﺩﺍﺑﺔﺷﻰ )(١١١ ﺑﻜﺮَﻳﺖ ﺑﺆ ﺋــﺔﻭﺓﻯ ﺑﺰﺍﻧﺮَﻳﺖ ﻫﺔﺭ ﻻﻳﺔﻧَﻴﻚ ﺿﺔﻧﺪﻯ ﺑﺔﺭﺩﺓﻛﺔﻭَﻳﺖ ،ﺿﻮﻧﻜﺔ ﻃﺔﺇﺍﻧﺔﻭﺓ ﺑﺆ ﺳﺎﻵﻧﻰ ﺭﺍﺑﺮﺩﻭﻭ ﺷﺔﺭﻋﻴﺔﺗَﻴﻜﻰ ﺩﺓﺳﺘﻮﻭﺭﻯ ﻫﺔﻳﺔ ﺑﺆ ﺧﺔﻣﻶﻧﺪﻧﻰ ﺑﻮﺩﺟﺔ«. ﺩﺓﺭﺑــــﺎﺭﺓﻯ ﻛﺔﻣﺒﻮﻧﺔﻭﺓﻯ ﺑﻮﺩﺟﺔﻯ ﺣﻴﺰﺑﺔﻛﺎﻧﻴﺶ ﻋﻮﻣﺔﺭ ﻋﺔﺑﺪﻭﻟﻌﺔﺯﻳﺰ َ ﺩﺓﻟَﻴﺖ: »ﺟﻄﺔ ﻟﺔ ﻳﺔﻛَﻴﺘﻲﺀ ﺛﺎﺭﺗﻰ ﺑﺔ ﺯﻳﺎﻧﻰ ﺣﻴﺰﺑﺔﻛﺎﻧﻰ ﺩﻳﻜﺔ ﺩﺓﺷﻜَﻴﺘﺔﻭﺓﺀ ﻛﺎﺭ ﻟﺔ ﺋﺔﺩﺍﻱ ﺳﻴﺎﺳﻴﻲ ﺣﻴﺰﺑﺔﻛﺎﻧﻴﺶ ﺩﺓﻛــﺎﺕﺀ ﺋﺎﻣﺎﺫﺓﻛﺎﻧﻴﺶ ﺑﺔﻭ ﺋﺎﺭﺍﺳﺘﺔﻳﺔﻥ ،ﻛﺔ ﻫﻴﺾ ﺣﻴﺰﺑَﻴﻚ ﻟﺔ ﺑﻮﺩﺟﺔ ﺑَﻴﺒﺔﺵ ﻧﺔﻛﺮَﻳﺖ«.
hewal.rozhnama@gmail.com
ذمــارة ()566 سيشةممة 2010/1/26 َ
راثــؤرت
رؤذنامةنووسانى حيزبى لة برى ميدياكارانى كورد بأيار دةدةن راثؤرتي :شارا عةبدوإلةحمان ل��ة وؤرك��ش��ؤث��ى َ (رؤل����ى ميديا لة ثةيوةندييةكانى نَيوان توركياو كوردستانى عَيراق)دا كة لة ئةستةمبوأل سازكرا ،رؤذنامةنووسانى ئةهلىء سةربةخؤ بةشدارييان ثآ نةكراو سةرنوسةري رؤذن��ام��ةي ئاوَينةش َ دةلَيت« :لةكوردستاندا ميدياى حيزبى دةرفةتى ضوونةدةرةوةو بينينى خولء وؤركشؤثيان هةية ،بةهؤي ثةيوةنديان َ لةطةل دةسةآلتء حكومةت ،كارئاسانييان بؤ دةكرَيت». رؤذى ()16ى كانونى دووةمى ()2010 لة الي��ةن ثالتفؤرمى (ميديالؤط)ةوة وؤركشؤثى نَيوان ميدياكارانى توركياو كوردستان لة ئةستةمبوأل سازكرا ،لةذَير َ (رؤل��ى ميديا لة ثةيوةندييةكانى ناوى نَيوان توركياو كوردستانى عَيراق)دا كة دةزطاى موكريان بؤ لَيتوَيذينةوةو بآلوكردنةوة بة هاوكارى ئازاد ثالتفؤرم رَيكيخستبوو ء تَييدا ميدياكارانى سةر بة حيزبة سياسييةكانء دةسةآلت بةناوى ميدياكارانى كوردةوة خؤيان ناساند. ش��وان محةمةد ،سةرنووسةرى رؤذنامةى ئاوَينة كة رؤذنامةيةكى ئةهليى ئ��ازادة ،ئاماذةى بةوةكرد كة بةهيض جؤرَيك لة بوونى وؤركشؤثَيكى لةو جؤرة ئاطادارنةكراوةتةوة بؤ بةشداريكردنء وتيشى «لةكوردستاندا ميدياى حيزبى دةرفةتى باشترى ضوونةدةرةوةو بينينى خولء وؤركشؤثيان هةية ،ئةمةش بة حوكمى ئةوةى كة ثةيوةندييةكى باشيان هةية لةطةأل حكومةتء كارئاسانييان بؤ دةكرَيت». هةر لةؤركشؤثةكةدا بإيار لةسةر ()15خاأل درا كة ثَيويستة ميدياكارانى كوردستانء توركيا ثَيوةى ثابةندبن ،ئةمة لةكاتَيكدا كة هيضكام لة رؤذنامةنووسانى دةزط��ا ئةهلىء سةربةخؤكان لةناو ئةو رؤذنامةنووسانةدا نةبوون كة
َ خالةكانيان واذؤكرد ،تا وةك ميدياكارانى كورد ثَيوةى ثابةندبن. لةوبارةيةوة ش��وان وتى «بةهيض جؤرَيك ناضينة ذَير ئيلتيزاماتى ئةو خاآلنةى كة ميدياكارانى حيزب بة ناوى ميدياكارانى كوردةوة بإياريان لةسةر داوة». ب���ةآلم ئ��ةن��دام��ان��ى وةف��دةك��ةى «ميدياكارانى ك��ورد» بؤ ئةستةمبوأل، ئ��ام��اذة ب��ةوة دةك��ةن كة ئةندامانى وةفدةكة جطة لة رؤذنامةنووسانى سةر بة يةكَيتىء ثارتى رؤذنامةنووسانى يةكطرتووء شيوعىء سةرؤكى ضةند دةزطايةكى راطةياندنى تَيدابوو. ع��ارف قوربانى ،سةرنووسةرى رؤذنامةى ئاسؤ ،كة ئةندامى وةفدةكة بوو بؤ ئةستةمبوأل ئةوةى بؤ رؤذنامة روون��ك��ردةوة كة لة ؤركشؤثةكةياندا ب���اس ل���ةوةك���راوة ،ب��ؤ ل��ةم��ةودوا َ هةولبدرَيت كة بةرنامة ميدياييةكان بةشَيوةيةك دابإَيذرَين كة ئاإاستةى ثةيوةندييةكانى نَيوان هةرَيمء توركيا لة طرذى دوورخةنةوة ،وتيشى «ئةندامانى وةفدةكة ،سةرجةميان حيزبىء سةر بةدةسةآلت نةبوونَ ، بةلكو نوَينةرى اليةنَيكى ئؤثؤزسيؤنيشمان َ لةطةلدابوو». ئةم وتانةي عارف قوربانى لةكاتَيكدان كة ئةندامانى وةفدةكة بريتييبوون لة (س��ةرن��ووس��ةرى كوردستانى نوآ، سةرنووسةرى طؤظارى واآل ،سةرؤكى دةزط��اى خةندان ،سةرؤكى سةنتةرى لَي َ يةكَيتي، ستراتيذيى كؤلينةوةي س��ةرن��ووس��ةرى رؤذن��ام��ةى ئاسؤ، ئةندامَيكى ثةرلةمانى كوردستان لةسةر ليستى كوردستانى ،سةرؤكى سةنتةرى َ كةنالى كوردسات، ث��رد ،نوَينةرَيكى ئةندامَيكى مةكتةبى ناوةنديى راطةياندنى ثارتى ،ئةندامَيكى مةكتةبى سياسيى يةكطرتووى ئيسالميى ،ئةندامَيكى مةكتةبى سياسيى شيوعىء ذمارةيةك ميدياكاري تر». ئةحمةد م��ي��رة ،س��ةرن��ووس��ةرى
طؤظارى لظين كة طؤظارَيكى سياسيى سةربةخؤية بة رؤذنامةى راطةياند« :ئَيمة نةك هةر بةو خاآلنةوة ثابةند نابين، َ بةلكو بةمةهزةلةشى دادةنَيينء هيض ثابةندبوونَيكى سةربةخؤمان ثَيوةى نيية، ضونكة ئةو رؤذنامةنووسانة كة زؤربةيان حيزبيبوونء ئةندامى مةكتةبى سياسىء سةركردايةتيى حيزبةكانن ،مافى ئةوةيان نيية بة ناوى هةموو ميدياكارانى كورد بإيار لةسةر شتةكان بدةن» ،ئاماذةشى بةوةكرد كة ثَيويستة ئةندامانى وةفدةكة قةبارةى خؤيان لةناو ثَيطةى ميدياى كورديدا بزانن ئينجا بة ناوى ميدياكارانى كوردستانةوة قسةبكةن. بةآلم سةرؤكى وةفدي «ميدياكارانى كورد» ،ئةوة رةتدةكاتةوة كة ئةوان بة ناوى سةرجةم ميدياكارانى كوردةوة لة وؤركشؤثةكةدا قسةيان كردبَيت. ئاسؤ كةريم ،سةرؤكى وةفدةكةو ئةندامى ثةرلةمانى كوردستان لةسةر ليستى كوردستانى ،بة رؤذنامةى راطةياند :وةفدةكةمان لة نوَينةرى َ كةنالة سةرةكييةكانى كوردستانء رؤذنامة رؤذانةكانء سةرؤكى ضةند دةزطايةكء نوَينةراني س��ةرج��ةم ثَيكهاتةكان ثَيكهاتبوو ،كةسةكانيش لةاليةن دةزطاى موكريانييةوة ديارى كرابوون ،بةآلم لةوآ بةناوى ئةو وةفدةوة قسةمانكرد نةك سةرجةم ميدياكارانى ك��ورد»، ئاماذةشى بةوةكرد ،ئةو خاآلنةى كة لةطةأل ميدياكارانى توركيا لةسةرى رَيكةوتن ،هيضيان ئةوةندة طران نين كة ميدياكارانى كوردستان نةتوانن ثَيوةى ثابةندبن. ئةمة لةكاتَيكداية ك��ة وةف��دةك��ة ل��ةدواى هاتنةوةيان بؤ كوردستان، راط��ةي��ةن��راوَي��ك��ي��ان ل��ةذَي��ر ن��اوى (راط��ةي��ةن��راوى كؤتايى وؤركشؤثى نَيوان ميدياكارانى توركياء كوردستانى عَيراق)دا ب�لآوك��ردةوةء ميدياكارانى دةزطا ئةهلىء سةربةخؤكان ئاماذة بة ثابةندنةبوونى خؤيان بة َ خالةكانى ئةو
راطةيةنراوةوة رادةطةيةنن. سةنديكاى رؤذن��ام��ةن��ووس��ان��ى ك��وردس��ت��ان ،ب��ة هيض ج��ؤرَي��ك لة ئةنجامدانى ؤركشؤثةكةى ئةستةمبوأل ئاطادارنةكراوةتةوةوهيضنوَينةرَيكيشيان ئةندامى وةفدةكة نةبووة ،ئةمة لةكاتَيكدا ك��ة سةنديكاى رؤذنامةنووسانى كوردستان تاكة رَيكخراوى ثيشةيى سةرتاسةريية كة رؤذنامةنووسانى حيزبىء سةربةخؤ بةبآ جياوازيكردن لة نَيوانياندا ئةندامبن. ئةنوةر حسَين ،ئةندامى ئةنجومةنى س��ةن��دي��ك��اى رؤذن��ام��ةن��ووس��ان��ى كوردستان ،لةو بارةيةوة بة رؤذنامةى راطةياند« :سةنديكاى رؤذنامةنووسان لةضوونى وةفدى ميدياكارانى كوردستان ب��ؤ توركيا ئ��اط��ادارن��ةك��راوةت��ةوةو نوَينةرى لةوةفدةكةدا نةبووة ،ئةطةر وؤرك��ش��ؤث��ةك��ةش ل��ةس��ةر ئاستى ميدياكارانى ك��وردو ت��ورك بووبَيت، ثَيويست بوو كة ميدياكارانى سةرجةم َ كةنالةكان بةبآ جياوازيى حيزبيبوون، يان سةربةخؤيى بانطهَيشت بكراناية، ئةمة جطة لةوةى كة زؤر ثَيويست بوو كة سةنديكاى رؤذنامةنووسان ،ئاطادار بكرايةتةوة». س���ةب���ارةت ب��ة ث��اب��ةن��دب��وون��ى رؤذنامةنووسانيشةوة بةو خاآلنةوة كة لة ئةستةمبوأل ئيمزاى لةسةر ك��راوة ،ئةنوةر حسَين وتى «ثَيويستة رؤذنامةنووسان ثَيش ئةوةى ثابةندبن بة هةر رَيككةوتننامةو بإيارَيكةوة، ثابةندبن بة ياساى ذمارة ()35ى َ سالى ()2007ى ياساى رؤذنامةنووسانى كوردستان». ي��اس��اى ذم�����ارة 35ى ك��ارى رؤذنامةنوسى كوردى لة2008/9/22دا لةثةرلةمانى كوردستان بةمةبةستى رَيكخستنى كارى رؤذنامةوانى كوردى دةرض��وو كةلة 14م���ادةدا ئازاديةكى زياترى بؤ رؤذنامةنوسانى كوردستان دةستةبةركردوة.
ـــاراستنن
كةس خؤى بة ئاشكرا ناكاتة بةرثرسيارى ئةو دوو دةزطاية. هةربؤية ديارنةبوونى مةرجةعيةتى ئةو دةزطاية ،وا لَيكدةدرَيتةوة كة بؤية وايان لَيكراوة ،تا لةو سيستمى ئيداريية ئاساييةى حكومةتى هةرَيمدا ديارنةمَيننء جؤرَيك تةمومذيان ثَيوة ديار بَيت كة ئةمةش وادةكات هاوآلتييان نةك هةست بة ئةمان نةكةنَ ، بةلكو طومانيشيان لَييان هةبَيت. بة بإواى زؤرَيك لة ثةرلةمانتارانء ياساناسان ،تا ئةو دوو دةزطاى ئاسايشة لة ذَي��ر ضنطى حيزب دةرنةهَينرَينء يةكنةخرَينةوة لة ضوارضَيوةى دةزطايةكى
حكومى دامةزراوةيى ،لة ذَير ضاودَيرى ثةرلةمانى كوردستاندا ،ئةو دةزطايانة بة ناشةرعى دةمَيننةوة ،بة وتةى عةدنان عوسمانى ثةرلةمانتارى كورد، مةنتيقى تَيدا نيية كة وةزارةت��ى ناوخؤ دروس��ت��ك��راوةء طرنطترين دةزط��اش كة دةزط��اى ئاسايشة لة وةزارةتةكة ج��ي��اك��راوةت��ةوة ،هةربؤية ثَيويستة بخرَينةوة سةر وةزارةت��ى ناوخؤ ،ئةو ثةرلةمانتارةى فراكسيؤنى طؤإان َ دةلَيت: «ئةطةر دةزطاى ئاسايش لةذَير دةسةآلتى وةزارةتى ناوخؤء حكومةتدا بَيت ،ئةوا ثةرلةمان دةتوانَيت ضاودَيريى كارةكانى بكاتء شةرعيةتى دةبَيت ،تا ئةوةش دةبَيت ،ئةو دوو دةزطاية هةر كارَيكى شةرعيش بكةن ،نا شةرعيةء ض كارَيكى ياسايى بكةن ،نا ياساية ،بؤئةوةى دادطاء سةرؤكايةتييةكانى هةرَيمء حكومةتء َ مامةلة لةطةأل يةكَيكيان بكات، ثةرلةمانيش َ مامةلةكردن لةطةأل هةردووكيان ضونكة ناياسايية.
دةزطاكة بكرَيتة دامةزراوةى نيشتمانيى
ل��ةب��ةرئ��ةوةى دةزط���اى ئاسايش بةرثرسة لة ثاراستنى ئاسايشى هةموان، ثَيويستة هةموو هاوآلتييةكيش ،ئةوانةى مةرجى تايبةت بة كاركردن لةو دةزطاية دةيانطرَيتةوة ،بتوانن كارى تَيدا بكةن، بةآلم وةك هيوا ميرزا سابير ،ئةندامى مةكتةبى سياسيى يةكطرتووى ئيسالميى
ئاماذةى ثَيكرد ،لةبةرئةوةى دامةزراندن لةو جؤرة دةزطايانةدا بة تةزكيةية ،هيض كةسَيكى ئةوان لةو دةزطايانة كارناكات، ئةطةر كاريش بكات ،بزانن س��ةر بة اليةنةكاني ترة دةريدةكةن. ئةندامةكةى مةكتةبى سياسيى يةكطرتووى ئيسالميى ،باسى لةوةشكرد كة ثَيويستة كاركردن لةو دام��ةزراوة نيشتمانييانةدا لةسةر بنةماى تواناء كاركردن بَيت ،نةك لةسةر بنةماى حيزبى، ئةم حيزبيبوونةشى واى ك��ردووة كة هاوآلتى ،متمانةى بةو دةزطايانة نةبَيت، ئَيستاش داوا دةكةين كة ئةو دامةزراوانة بكرَينة دامةزراوةى نيشتيمانىء لة حيزب جيابكرَينةوة. لةتيف شَيخ مستةفا ،ثسثؤإى ياساى دةستووريى لة لَيدوانةكةيدا بؤ رؤذنامة، جةختى لةسةر ئةوةكردةوة كة بةطوَيرةى دةستوورى عَيراقى دان بة هةرَيمى كوردستاندا دةنرَيت وةك هةرَيمَيكى يةكطرتوو ،هةربؤية بإياردراوة كة ئةم سآ ثارَيزطايةى هةرَيم ،وةك يةك يةكةى َ مامةلةيان لةطةأل بكرَيت. ئيداريى وةك ئ���ةو ث��س��ث��ؤإة ياسايية روونيكردةوة ،بوونى دوو دامودةزطاى ئةمنى ،يان زياتر لة نَيو يةك كيانى سياسيدا (دةسةآلتى جَيبةجَيكردن)دا، يةكَيكيان ناشةرعيية ،سةرثَيضى ياساييةء ئةو كةسانةشى بةرثرسن لة بوونى دوو دةزطاى ئاسايش ،ثَيويستة دادطايى بكرَين.
«ئاسايشةكان ،ديو َيكى ئاشكراى دةزطاكانى زانياريىء ثاراستنن»
لةبةرئةوةى دةزطاكانى ئاسايشى هةولَيرء سلَيمانى بة دوو دةزطاى حيزبى دادةنرَين ،طومانى ئةوةشيان لَيدةكرَيت كة راستةوخؤ سةر بة دةزط��اى زان��ي��ارىء ثاراستن بن. عةدنان عوسمان ،ثةرلةمانتارى فراكسيؤنى طؤإان لة لَيدوانَيكدا بؤ رؤذنامة وتى« :ئاسايشةكانى هةولَيرء سلَيمانى ،ديوَيكى ئاشكراى هةردوو دةزطاى ثاراستنء زانياريين». هاوكات ،فايةق تؤفيق ،بريكارى وةزارةتى ناوخؤ وتى« :لة رابردوودا بإيارَيك هةبوو كة هةردوو دةزطاكة بخرَينة سةر وةزارةتى ناوخؤ ،بةآلم نةكرا ،ئَيستا باس لةوةدةكةن كة يةكيان بخةن ،ئةطةر ئةو يةكخستنة بكرَيت ،ثَيويستة بةرلةوة لة دةزطاى ثاراستنء زانيارى جيابكرَينةوة، با ئاسايشةكان سةر بة وةزارةت��ى ن��اوخ��ؤب��نء دةزط���اى زان��ي��ارىء ثاراستن وةك دوو دةزطاى حيزبى بمَيننةوة». فايةق تؤفيق ،بة سةرسوإمانةوة ئاماذةى بؤ ئةوةشكرد «من بريكارى وةزارةت��ى ناوخؤم ،تا ئَيستا نازانم ضةند ئاسايش هةية ،ضؤن ئاطادارى وةزارةت���ى ثيشةسازيم ،ئاوهاش ئاطادارى دةزطاكانى ئاسايشم».
7
ئاوابوونى خؤرى كارةكتةرة سياسييةكان لةضةند هةفتةى داهاتوودا ،عيَراق َ هةلبذاردنى ثةرلةمان بةخؤوة دةبينيَتء بؤ ئةمةيش دةيان ليست لةعيَراقء هةريَمى كوردستاندا ،لة ركابةريدان بؤ بردنةوةى زؤرترين كورسى ناو ئةم ثةرلةمانة. ئةوةى لةمبارةيةوة ضاوةإواندةكريَت رووبدات، طؤإينى تاى ت��ةرازووة بةالى هةنديَك هيَزى جياء دةركةوتنى ضةند كارةكتةريَكى نويَى سياسيى لة طؤإةثانى سياسيى عيَراقداء هاوكات ئاوابوونى خؤرى هةنديَك لة سياسييةكان لةعيَراقدا. بيَطومان ،هةمان هاوكيَشة لةهةريَمى كوردستانيشدا بوونى دةبيَتء ضاوةإواندةكريَت ئةمجارة دةنطدةرانى كورد ،خؤرى هةنديَك لة كارةكتةرة سياسييةكانى ئةمإؤ ،ئ��اوا بكةنء َ رؤل��ى كاريطةريش ببينن لة دةركةوتنى خؤرى ضةند كارةكتةريَكى نويَى سياسيىء دةركةوتنى هيَزى ديكةى سياسيى لةسةر ئاستى هةريَمى كوردستاندا. َ هةلبذاردنةكةى ()25ى تةمموزى رابردوو ،هةنديَك طؤإانكاريى لةسةر ئاستى كوردستاندا ليَكةوتةوةء بووة هةويَنى هيَزيَكى كاراى ئؤثؤزسيؤنء بةمةيش تاى تةرازووى هيَزةكان ،طؤإانيان بةسةردا هاتووة، ثيَشتر تةنيا يةكيَتيىء ثارتى حوكمإانى يةكةمء ئةخيرى هةريَمى كوردستان ب��وونء هةر ئةوانيش بوون بةناوى كوردةوة لة بةغداد قسةيان كردووةء لةسةر هاوكيَشةى بةشداريكردنى سياسيى كاريانكردووة، س��ةرةإاى ئةو ليَشاوى تيَبينييانةى لةسةر ئةداى بةشيَكى زؤرى نويَنةرةكانيان لة بةغداد هةمانة (كة حيزب َ جلةوى كردوونء رةضاوى بةرذةوةندييةكانى حيزب كراوة ،وةك لة بةرذةوةندييةكانى نةتةوةيى)، بةآلم َ هةلبذاردنى ئةمجارة ،ضؤنيَتى نويَنةرايةتيكردنى طةلةكةمان دةطؤإيَتء بةدوور دةزانريَت لةمةودوا تةنيا ئةم دوو هيَزة دةمإاستمان بن لة بةغداء حاكمى كوردستانيش بن ،س��ةرةإاى ئ��ةوةى خؤرى ضةند كارةكتةريَكى سياسيش لة كوردستاندا ئاوا دةبيَت. بةطويَرةىليَكدانةوةسياسييةكان،ضاوةإواندةكريَت ئةمجارة هيَزةكانى ئؤثؤزسيؤن لة كوردستان ،نزيكةى ( )25كورسى ثةرلةمانى عيَراق ،لةكؤى رَي��ذةى كورسييةكانى كورد لةم ثةرلةمانةدا ،بةدةستبهيَنن، وةكضؤن ضاوةإواندةكريَت ريَذةى كورسييةكانى كورد لة ثةرلةمانى داهاتووى عيَراقدا )60( ،كورسى تيَثةإ نةكات. واتة ،ئةمجارة ئؤثؤزسيؤن لة هةريَمى كوردستان، نزيكةى نيوةى كورسييةكانى نويَنةرايةتيكردنى كورد لة بةغدا بةدةستدةهيَنيَتء ئةمجارةيش ئؤثؤزسيؤن بةمةنتقى بةشداريكردنى سياسيى لة بةغدا كارناكات (وةكضؤن ثيَشتر بةشداريكردنيَك نةبووة لةئاستى داخوازيية رةواكانماندا بووبيَت) ،هيَندةى بةمةنتقى هاوبةشيكردنى سياسيى ك��اردةك��اتء لةإيَى نويَنةرانييةوة ،كار بؤ هاوبةشيكردنى فيعلى لة بةغدا دةكات ،بةمةيش ثيَداطريى لةسةر دةركردنى ياساى ثيَويست بؤ جيَبةجيَكردنى زؤر لةو بةندانةى دةستوور دةكات ،كة ثةيوةنديى راستةوخؤيان بة طةلةكةمانةوة هةية لة ضوارضيَوةى عيَراقداء ميكانيزمى ياسايى بؤ جيَبةجيَكردنى ئةو مافة رةوايانة دةدؤزيَتةوة؛ كة لة دةستوورى عيَراقيدا هاتوون ،وةكضؤن ثيَشتر بةم نةفةسة كارنةكراوة..ء هتد. واتة ،لةإيَى ئةم َ هةلبذاردنةوة ،هاوكيَشةكانى سياسيى كوردستان دةطؤإدريَنء ضاوةإواندةكريَت، نيوةى كوردى عيَراق ،ثشتيوانيى لةو ئؤثؤزسيؤنة بكةن ،كة ئةمإؤ لةهةريَمدا هةية. بةمةيش ،خؤرى هةنديَك كارةكتةرى سياسيى ئاوادةبيَتء طؤإانكاريى لةثؤستةكانى هةريَمى كوردستانيشدا بةدوور نازانريَتء ئةمةيش بة سةرةتاى خؤرئاوابوونى هةنديَك لةو كارةكتةرة سياسييانة دادةنريَت ،كة ضةندين َ سالة خاوةنى دةسةآلتنء ثؤستى باآليان لة كوردستانء عيَراقدا هةبووة. ك��ةوات��ة ،بةشداريكردنى ك��اراى هاوآلتييانى كوردستان ،لة َ هةلبذاردنةكانى ثةرلةمانى داهاتووى عيَراقداَ ، رؤلى طرنطى دةبيَت لةوةى خؤرى ذيانى سياسيى هةنديَك لةو كارةكتةرة سياسييانة ئاوا بكات، كة رةخنةيان ليَدةطيريَت ،لةوةى نةيانتوانيوة خزمةتى دؤزة رةواكةمان بكةن ،وةكضؤن بةدووريش نازانريَت، ئةم َ هةلبذاردنة ،سةرةإاى ئاواكردنى خؤرى ذيانى سياسيى ضةند كارةكتةريَكى سياسيى ،خؤرى هةنديَك ثارتء اليةنى سياسيش ئاوا بكات ،يان النيكةم كزيان بكات.
6
hewal.rozhnama@gmail.com
ذمــارة ()566 سيشةممة 2010/1/26 َ
راثـــؤرت
رةخنةى كورد لة ئةمريكا ثةرةدةسيَنيَت راثؤرتى؛ سيروان رةشيد َ هةولى دبلؤماسى سةركردةكانى ك��وردو ئةمريكا هيض لة طومانى ئةو ك��وردان��ة كةمناكاتةوة ،كة ثَييانواية َ هةولى زؤر هاوثةيمانة هةميشةييةكةيان الواز دةدات بؤ ضارةسةركردنى كَيشةى ناوضةجَيناكؤكةكان. هةندَيك سياسيى كورد متمانةيان بة زةمانةتةكانى كؤشكى سثىء ثةيمانى سةركردة كوردييةكان نيية ،كة َ دةلَين؛ واشنتؤن ض��ارةس��ةرك��ردن��ى كَيشةى ناوضةجَيناكؤكةكان لةئةستؤ دةطرَيت، َ دةولةمةند بةنةوتى بةتايبةت ثارَيزطاى كةركوك. زيادبوونى رةخنةى كورد لة ئةمريكا ثَيضةوانةى ئةو هةستة باوةى كوردةكان بوو بةرامبةر ئةمريكا لة دوو دةيةي رابردوو« .بةرثرسانى ئةمريكا ثةيمانيان دةرب��ارةى زؤر شت بة كورد دا ،وةك كةركوك ،بةآلم ئةمة تةنيا قسة بوونء نةبوونة كردار» .محةمةد تؤفيق ،بةرثرسى باآلى بزووتنةوةى ئؤثؤزسيؤنى طؤإان واي���وت» .لةطةأل ئ��ةوةش��دا ثةيوةندى بةرثرسة كوردةكان بة ئةمريكاوة هيض كات لةوة بةهَيزتر نةبووة ،ئاماذة بة سةردانى وةف��دة باآلكانى كوردستان دةكةن بؤ واشنتؤنء ثشتطيريى كؤشكى سثى بؤ هةمواركردنى دةس��ت��وورى عَيراقىء مادةى ( )140بؤ ضارةسةركردنى كَيشةى ناوضةجَيناكؤكةكان. مادةى (َ )140 دةلَيت :دةبَيت ئاسايي ك��ردن��ةوةي ب���ارودؤخء ريفراندؤمء سةرذمَيريي لة َ سالى ()2007دا بكرَيت، بؤ بإياردان لةسةر ئةوةى كآ حوكمى كةركوك بكات ،ئةو ثارَيزطايةى لةاليةن ع���ةرةبء ت��ورك��م��انء ك��وردةك��ان��ةوة بانطةشةى خ��اوةن��دارَي��ت��ى دةك��رَي��ت، لةكاتَيكدا ئةمة لةدةستوورداية ،بةآلم ب���ةردةوام دواخ���راوةء وةك كَيشةى سةرةكى لةنَيوان حكومةتى هةرَيمى كوردستانء حكومةتى ناوةندى بةغدا ماوةتةوة. كوردةكان ،كة باوةإيانواية كةركوك ل���ةإووى م �َي��ذووي��ي��ةوة بةشَيكة لة
كوردستانء دواى ريفراندؤم دةخرَيتة س��ةر حكومةتى ه��ةرَي��م ،بةتةواويى نائومَيدبوون لة حكومةتى عَيراق بةهؤى دواخستنى بةردةواميى سةرذمَيريي دانيشتوانةوة. زؤرَي��ك باوةإيانواية؛ ثشتطيريى هاوثةيمانة طرنطةكةيان( ،ئةمريكا)، ثرؤسةكة ثَيشدةخات .بةآلم عةرةبء كوردةكان ثَييانواية؛ توركمانةكان َ هةولدةدةن بةهةر نرخَيك بَيت سنوورى هةرَيمةكةيان فراوان بكةن .شيكةرةوان ثَييانواية؛ ناكؤكيى لةسةر كةركوك دةشَيت ببَيتة هؤى توندوتيذييةكى زؤر، هةندَيك مشتومإى ئ��ةوة دةك��ةن ،كة هةر ضارةسةرَيك ثَيويستة دابةشكردنى دةس��ةآلت��ى لةنَيوان طرووثة ئَيتنيء دينييةكانى ثارَيزطاكة لةخؤبطرَيت. َ َ ودةولةتى ،بة ئةمريكاو كؤمةلطةى نَي نةتةوةيةكطرتووةكانيشةوة ،هؤشداريى لة اليةنطرتن ،يان ثَيشخستنى ناكاوى ثرؤسةكة دةدةن -هةر ئةمةش بووةتة ه��ؤى نائومَيديى ئ��ةو ك��وردان��ةى كة َ دةلَين؛ دواخستنةكة نادةستووريية، بةثَيضةوانةى نوَينةرة عةرةبةكانةوة ،كة يةكسانة بةدةستَيوةردانةكانى ديكةى ئةمريكا لةكاروبارى عَيراق ،بةرثرسانى كورد كة جورئةتيان لة لَيدوانى مانطى ثَيشووى كؤشكى سثى وةرط��رت��ووة، ئةو لَيدوانة بة دووثاتكردنةوةى ئةمريكا دةزانن بؤ ثشتطيريكردنى هةمواركردنى طشتيى دةس��ت��وورى عَيراق ،لةنَيويدا مادةى ()140ء (.)142 مادةى ( )142رَيطة بة هةمواركردنى دةستوورى عَيراق دةدات. فوئاد مةعسوم ،سةرؤكي كوتلةي ك��وردى لة ثةرلةمانى ع �َي��راق وتى: «لَيدوانةكةى كؤشكى سثى زؤر طرنطة، يةكةمجارة طوَيبيستى وةها لَيدوانَيك دةبين لة ئةمريكاوة». ميدياى رةسميى كوردستان لة بايةخى ثشتطيريى ئةمريكاى بؤ مادةى ()142 كةمكردةوة ،لةجياتى ئ��ةوة تةركيزى خستةسةر سةرذمَيريي دانيشتوان ،كة بإيارة لة ئؤكتؤبةرى ()2010دا بكرَيت. ب��ةآلم هةندَيك لة ك��وردةك��ان َ دةلَين؛
َ كؤمةلطةكةيان باشترة ئ��ةو لَيدوانة بة ثشتطيريى ئةمريكا لَيكنةداتةوةء مشتومإى ئ��ةوة دةك���ةن ،ك��ة َ رؤل��ى ئةمريكا لة ضارةسةركردنى كَيشةى ناوضةجَيناكؤكةكان َ ئالؤزو ناديارة. مةحمود عوسمان ،ثةرلةمانتارى ك��وردى سةربةخؤ لة بةغدا ئاماذةى ب��ةوةدا ،كة لَيدوانةكةى كؤشكى سثى، «باسى مادةى ( )140دةكات ،بةآلم باسى مادةى ()142ش دةكات لة دةستوورى عَيراقدا ،كة داواى هةمواركردنى تةواوى دةس��ت��وورى ع�َي��راق دةك���ات ،ئةمةش لةدذى ئَيمةية» .زؤرَي��ك لة كوردةكان ترسى ئةوةيان هةية ،كة ثةرلةمانتارة َ هةولى هةمواركردن، عةرةبة عَيراقييةكان يان سإينةوةى مادةى ( )140دةدةن، لةبةرئةوةى ثَييانواية؛ كة ريفراندؤمء هةذمارى دانيشتوان وادةكات كوردةكان َ كؤنترؤلى كةركوك بكةن ،كة ثَييانواية؛ زؤرينةن لة كةركوكدا. مةحمود عوسمان وتى« :بةداخةوة س��ةرك��ردة ك��وردةك��ان زؤر ثشت بة ئةمريكاو ك���وردو ثةيوةندييةكانى ثَيموانية دةب��ةس��ت��ن، ثةيمانةكانى ثةيوةندييةكانمان طةيشتبَيتنة «ضاخى َ ئالتوونى» كة هةندَيك بانطةشةى بؤ دةكةن .هيواخوازم ئةم ثةيوةندييانة هَيندة تةركيزى نةخرَيتة سةر ،ضونكة طومانم لةوة هةية هيض ئاكامَيكى هةبَيت». ئاكؤ حةمةكةريم ،مامؤستاى زانستى سياسةت لة زانكؤى سلَيمانى وتى: «ئةمريكا دؤس��ت��ى هةميشةيى نيية، بةرذةوةندى هةميشةيى هةية». حةمةتؤفيق رةحيم رةشبينى خؤى ثيشاندا دةرب���ارةى ثةيوةندييةكانى ئ��ةم��ري��ك��ا-ك��وردس��ت��ان ،ه��ةرض��ةن��دة ثةيوةندى لةطةأل ئةمريكييةكاندا ئاساييةو بةرثرسانى َ باليؤزى ئةمريكا هةفتةى ثَيشوو ل��ةط��ةأل بةرثرسانى ط��ؤإان كؤبوونةوة لة سلَيمانى ،حةمةتؤفيق وتى: «ثَيمواية ئَيمة ،كوردةكان ،ضاوةإوانى زؤر دةكةين لة ئةمريكا ،كاتَيك بؤمان دةرك��ةوت ئةمريكا هةمووشتَيكمان بؤ ناكاتء طرنطى بة داواكانى كورد نادات، َ خةلكى زؤر تووإة دةبن» ،دواتر وتى:
«ئةطةر ئةمريكا طوآ بة داواكارييةكانمان نةدات ،ئَيمة بؤضى وةك هاوثةيمانى نزيك حسابيان بؤ بكةين؟ ئَيمة ثَيمانواية؛ ئةمريكا دةيتوانى مادةى ( )140ثَيشتر جَيبةجآ بكات» .هةندَيك َ دةلَين ثشتطيريى ئةمريكا بؤ مادةى ( )140لة بةرامبةر ثشتطيريى كوردةكانة بؤ ياساى َ ري هةلبذاردن ،كة َ بؤ َ هةلبذاردنةكانى ئازارى ئةمساأل خؤش دةكات. ثشتطيريى ك��وردةك��ان بؤ ياساكة ه����ةإةش����ةى زي���ات���ر دواخ��س��ت��ن��ى َ هةلبذاردنةكانى نةهَيشت ،دواى ماوةيةكى ك��ةم لة وت��ووَي��ذى س��ةرؤك��ى هةرَيم مةسعود بارزانىء سةرؤكى ئةمريكا ب��اراك ئؤباماء جَيطرةكةى جؤزَيف بايدن ه��ات ،كة ثةيوةنديى بةتينيان لةطةأل بةرثرسانى كورد هةية ،ميدياى ئؤثؤزسيؤن ،واشنتؤن تؤمةتبار دةكةن بة فشارخستنة سةر بةرثرسانى كورد بؤ دةنطدان لةسةر ياساكة ،كة كورسى كةمى بؤ سآ ثارَيزطاكةى حكومةتى هةرَيم تةرخانكردووة ،رؤذنامةكةي نزيك لة ليستى طؤإان (رؤذنامة) بة مانشَيتَيكى ط��ةورةو لة ث��ةإةى يةكةمدا نووسى: «سةركردةكانى كورد ضارةنووسيان داينة دةست ثةيمانة ناديارةكانى ئةمريكاوة»، وةك ئاماذةيةك بة لَيدوانةكةى كؤشكى سثى ،كة ثشتطيريى هةذمارى دانيشتوان دةكات. وةك زؤرَيك لة كوردةكانى تر ،نازيف سالحى تةمةن ( )49ساأل ،ذنى َ َ مالةوة، وتى :كة اليةنطرييةكى زؤرى ئةمريكاى ك��ردووة ل��ةدواى داطيركردنةوة ،بةآلم بي هيوا بووة ،ئةو وتى« :ئةمريكا ئَيستا َ لة ئاستى ضاوةإوانييةكانماندا نةبووة، ئَيمة هَيشتا كَيشةى ئاوو كارةبامان هةية، كَيشةى سياسيى كةركوكيش ضارةسةر نةبووة» .هةندَيك لةو كوردانةى كة زؤر بةطومانن لة دراوسَيكان ،ئةمريكا بة بةهَيزترين هاوثةيمان دادةنَين. هَيزةكانى ثَيشمةرطةى كوردستان ه��اوك��اري ئ��ي��دارةى ب��ؤش ب���وون ،لة َ سالى ()2003ء لة ش��ةإى عَيراقدا، كاتَيك س��ةدام حسَين الب��را ،هَيزةكانى َ طولباران كران ئةمريكاو بةرثرسانيان
لة كوردستان ،جياواز لةو بةرطرييةى لة بةرامبةريان كرا لة شوَينةكانى ديكة، لةطةأل بوونى ئةو رةخنانةشدا ،بةرثرسانى ئةمريكاو كوردستان بانطةشةى بوونى ثةيوةندييةكى بةهَيز دةكةن لةنَيوانياندا. ب��ارزان��ى ثالنى دان���اوة س��ةردان��ى واشنتؤن بكات دوابةدواى ئةو سةردانةى َ كؤمةلَيك بةرثرسى ب��اآلى ل��ةالي��ةن كوردستانةوة كرا بؤ واشنتؤن لة كؤتايى كانوونى يةكةمداء لةطةأل بةرثرسانى باآلى كؤشكى سثىء ثنتاطؤن كؤبوونةوة. فةالح مستةفا بةرثرسى ثةيوةنديية دةرةكييةكانى حكومةتى ه��ةرَي��م ،كة بةشَيك بوو لة وةفدةكة وتى :مادةى ( )140ئةجَينداى باآل بووة ،ئةو وتى :لة كؤبوونةوة نهَينييةكانء لَيدوانةكةى كؤشكى سثييدا ،ئةمريكا رايطةياندووة؛ كة «يارمةتيمان دةدات بؤ ئةنجامدانى راثرسى» لةسةر كةركوك. ل��ة ث��رَي��س كؤنفرانسَيكداء دواى كؤبوونةوةى سةركردة كوردةكان لة هةولَير ،كريستؤفةر هَيَلى َ باليؤزى ئةمريكا لة عَيراق ثَيشكةوتنى ضارةسةرى كَيشةى ناوضةجَيناكؤكةكانء ثةيوةندى ئةمريكا- كوردى بةطشتيى دووثاتكردةوة. «ل��ةب��ارةى ثةيمانةكانةوة ،ئَيمة هةميشة بة سةركردة كوردةكانمان وت���ووة ،ك��ة ب��ةش��داري��ى ل��ة كَيشةى سنوورى ناوضةجَيناكؤكان دةكةينء بةشدارييش لة بنةإةتةكانى دةستوورى َ بةدلنياييةوة ئَيمة عَيراقدا دةكةين»، نيازى ضارةسةرَيكى سةركةوتووانةى كَيشةكانمان هةية ،لةنَيوياندا كَيشةى ناوضةجَيناكؤةكان ،هةربؤية لةئَيستاوة تةركيزمان خستووة سةر ئةوةى ضؤن دةتوانين يارمةتى ض��ارةس��ةرى ئةم كَيشةية بدةين ،ثَيمواية؛ دةتوانين ببينة َ خةلكى كوردستان ،ثةيوةنديى دؤستى َ لةطةليان، زؤر بةتينيشمان دةوَي��ت ثةيوةنديى لةطةأل كوردستان وةك بةشَيك لة عَيراق».
* ( )iwprتيارى راس و ه َيمن لهؤنى بةشداريان لةئامادةكردنى ئةم راثؤرتةدا كردووة.
بريكاري وةزيري ناوخؤ :تا ئيَستا نازانم ضةند ئاسايش هةية
ثةرلةمانتاريَك :ئـاسـايـشـةكـان ،ديويَكى ئـاشكراى زانيارىء ثــــ راثؤرتى ،رؤذنامة
ضاودَيران دةَل َين؛ بوونى فرةدةزطاى ئةمنيى لة كوردستان« ،يةك َيكة لةو فاكتةرانةى ئاسايشى هةرَيمى كوردستان دةخاتة مةترسييةوةو ئاستةنط لةبةردةم هةولَى بةديموكراسيكردنى ثإؤسةى سياسيى كوردستان دروستدةكات». تا ئ َيستا هةردوو دةزطاى ئاسايشى يةك َيتىء ثارتى يةكنةخراونةتةوة كة زياتر لة ()14سالَة وةك دةزطايةكى سةر بة حيزب كاردةكةن ،نةك حكومةت، ئةمةش لة كات َيكداية كة شةش ساأل لةمةوبةر ،ياسا بؤ يةكطرتنةوةيان دةرضووة ،بةآلم يةكنةخراونةتة «هةردوو دةزطا ئاسايشةكةى هةرَيم ،لة بؤشايى ياساييدا كادةكةنء ناشةرعين».
ياساى ()46ى سالَى()2004
لة ياساى ذمارة ()46ى ياساى دةستةى طشتيى ئاسايشى هةرَيمى كوردستان كة لة ( )2004/11/20لة ثةرلةمانى كوردستان دةرضووة ،هاتووة؛ دةستةى طشتيى ئاسايشى هةرَيمى كوردستان ثَيكدةهَينرَيتء ثةيوةست دةبَيت بة سةرؤكى هةرَيمةوةو فةرمانبةرَيك بة ثلةى وةزير سةرؤكايةتيى ئةو دةستةية
دةك��ات كة لةاليةن سةرؤكى هةرَيمةوة دادةمةزرَينرَيت. ئةم ياساية بؤ يةك دةستةى طشتيى ئاسايش دانراوة ،بةآلم لة ()2004ةوة تا ئَيستا هةردوو دةزطاى ئاسايشى هةولَيرو سلَيمانى ثةيإةوى ئةو ياساية دةكةن كة بؤ ثَيكهَينانى دةستةى طشتيى ئاسايشى هةرَيمى كوردستان دةرضووبوو.
ياسايةك بؤ شةرعيةتدان بة ئاذانسى ثاراستن
سةرضاوةيةكى ئاطادار لة وةزارةتى ناوخؤ ئةوةى بؤ رؤذنامة خستةإوو كة لةبةرئةوةى لة رووى وةرطرتنى تةوجيهاتةوة ،ئاسايشى يةكَيتى سةر بة دةزط��اى زانيارى بوو كة ئةويش راستةوخؤ سةر بة كةسى يةكةمى يةكَيتى بوو ،دةزطاى ئاسايشى ثارتيش سةربة ئاذانسى ثاراستنى هةرَيمى كوردستان بوو، ويستيان شةرعيةتَيك بدةن بةو ئاذانسة كة مةسرور بارزانى ،سةرؤكايةتيى دةكات، بؤ ئ��ةوةش َ سالى ( ) 2004لة ثةرلةمانى كوردستان ،ياساى ذمارة ()46يان دةركرد كة ئةو ياساية تةنيا بؤ جَيكردنةوةو شةرعيةتدان بوو بة ئاذانسى ثاراستنى هةرَيم كة دةبوو يةك دةزطاى ئاسايش هةبَيت ،ئةويش سةر بةو ئاذانسة بَيت ،بةآلم ئةو ئاذانسةش ثَيكهاتء يةكطرتنةوةى ئةو دوو دةزطايةش نةكرا. ئاذانسى ثاراستنى هةرَيمى كوردستان بة ناشةرعى وةسف دةكرَيت ،ضونكة وةك ثةرلةمانتاران ئاماذةى ثَيدةكةن ،ئةو كةسةى وةك سةرؤكى ئةو ئاذانسة دةستنيشان
كراوة كة ثلةى وةزيرة ،لة ثةرلةمان متمانةى وةرنةطرتووةء سوَيندى ياسايى نةخواردووة.
دةزطايةك ئاسايشةكان كؤبكاتةوة
بة بؤضوونى ضاودَيرانى سياسى ،بونى دوو دةزطاى ئاسايش كة سةر بة دوواليةنى جياوازبن ،يةكَيكة لةو كةموكورتييانةى لة ئةنجامى دوو ئيدارةييةوة هاتووةتة ئاراوةء تا ئَيستا نةتوانراوة يةكبخرَينةوة ،بةآلم بة وتةى خودى بةرثرسانء شارةزايانى بوارى كاركردن ،لة ئاسايشيش دةزطايةك نيية هةردوو ئاسايشةكة كؤبكاتةوةء لة ئَيستاشدا يةكخستنةوةى ئةو دوو دةزطاية كارَيكى ئاسان نيية ،ضونكة لة رابردوودا وةك دوو دةزطا بة سيستمء بؤضوونى جياواز كاريانكردووة. سةركةوت حةسةن كة ثَيشتر بةإَيوةبةرى ئاسايشى سلَيمانى ب��وو ،ثَيى واب��وو كة يةكطرتنةوةى ئةو دوو دةزطاية ،كارَيكى زؤر قورسةء وتى« :ئةو كاتةشى كة بةيةكةوة كارمان دةكرد ،هةر دوو دةزطاى جيا بووينء ئاإاستةى كاركردنمان جيابوو ،ئةوانةى ثارتى الى ثارتى بوونء ئةوانةى يةكَيتى الى يةكَيتى بوون ،لة دواى شةإى ناوخؤش ،ضى رَيككةوتن كراوة لة نَيوان يةكَيتىء ثارتيدا ،تَييدا باس لة يةكطرتنةوةى ئاسايشةكان نةكراوة».
دوو دةزطاى جياواز لة رووى مةرجةعةوة
بة بؤضوونى ض��اودَي��ران��ى سياسى، ئ��ةو دوو دةزط��اي��ة ،ئاسايشى يةكَيتىء
ثارتين نةك حكومةت ،بؤية كارَيكى قورسة َ هةولَيكيش بتوانرَيت يةكبخرَينةوة ،وةك بؤ يةكخستنةوةيان لة َ سالى ()2007دا بة بإيارى سةرؤكى هةرَيم ،ليذنةيةك ثَيكهَينرا بؤ يةكخستنةوةى هةردوو دةزطاى ئاسايش، بةآلم وةك سةرضاوةكةى وةزارةتى ناوخؤ ئاماذةى ثَيدا ،ئةو ليذنةية بةرلةوةى ثَيشنياز بكات كة دةزطاى ئاسايش سةر بة كوآ بَيت، ثَيشنيازَيك هةبوو لة ثشتى ليذنةكةوة كة نابَيت سةر بة وةزارةتى ناوخؤ بَيت ،بةآلم ليذنةكة دوو ثَيشنيازى كرد كة ،يان سةر بة وةزارةتى ناوخؤ بَيت ،يان سةر بة سةرؤكايةتيى ئةنجومةنى وةزي��ران بَيت ،دوات��ر ئةوةى وةزارةتى ناوخؤ بةالوةنراء ئةوة جَيطيركرا كة سةر بة سةرؤكايةتيى ئةنجومةنى وةزيران بَيت ،بةآلم هةر يةكى نةطرتةوة ،دواتر ليذنةكة ثإؤذةيةكى ثَيشنياز كرد ،ئةوة بوو رةوانةى حكومةتء ثةرلةمان كراء دواتر حكومةت ثإؤذةياساكةى لة ثةرلةمان كَيشايةوةء تا ئَيستاش رةوانةى ثةرلةمانى نةكردووةتةوة.
ئاسايش ،سةر بة سةرؤكايةتى ئةنجومةنى وةزيرانة؟
لة كابينةى ثَينجةمى حكومةتدا ،ئاسايشى سلَيمانى ،سةر بة جَيطرى سةرؤكى حكومةتء ئاسايشى هةولَير ،سةر بة ئاذانسى ثاراستنى ئاسايشى هةرَيم بوون كة ئةوانيش بةندبوون بة سةرؤكى حكومةتةوة ،سةركةوت حةسةن، لة لَيدوانةكةيدا ئةوةى بؤ رؤذنامة روونكردةوة كة نازانرَيت كآ شةرعيةتى جَيطؤركَيى مةرجةعى داوة بةو دوو ئاسايشة ،ضونكة
ئةو كاتةى سةرؤكى حكومةت ثارتى بوو، جَيطرةكةى يةكَيتى بوو ،ئاسايشى هةولَير ،سةر بة ئاذانسى ثاراستن بوو كة ثةيوةست بوون بة سةرؤكى حكومةتي ثيشوو ء ئاسايشى سلَيمانيش سةر بة جَيطرةكةى بوون ،ئَيستا كة ثؤستى سةرؤكايةتيى ئةنجومةنى وةزيران طؤإاوة ،ئةوانيش مةرجةعةكانيان ثَيضةوانة كردووةتةوة.
مةرجةعى ئةو دوو دةزطاية، تةمومذاويية
د.لةتيف شَيخ مستةفا ،ثسثؤإى ياساى دةستوريى ،ثَييوابوو كة مةرجةعى ئةو دوو دةزط��اي ئاسايشة تةمومذاويية ،ئةمةش جؤرَيك لة سةرلَيشَيواندنى هاوآلتييانى تَيداية،
9
hewal.rozhnama@gmail.com
ذمــارة ()566
ضاوثيَكةوتن
سيشةممة 2010/1/26 َ
مستةفا سةيد قادر:
ئةم هةلَبذاردنة نةخشةى سياسيى هةريَميش دةطؤأيَت سازدانى :سيروان رةشيد مستةفا سةيد قادر ،طةشبينة كة لةهةلَبذاردنى داهاتوى ثةرلةمانى ع َيراقدا بزووتنةوةكةى دةنطى ث َيويست د َين َيت «ضاوةروانى ئةنجامى باشتر دةكةين و در َيذة بةإةوتى طؤإانخوازى دةدةين». سةيد قادر كة ث َيشتر ج َيطرى تالَةبانى بووة لةفةرماندةى طشتيى ه َيزى ث َيشمةرطةى كوردستان ث َييواية ئةو هةو َالنةى ئ َيستا بؤ يةكخستنى ه َيزةضةكدارةكانى هةر َيم دةدر َيت ث َيويستى بة ئيرادةيةكى بةه َيز هةية و دةَل َيت «يةكخستنةوةى ه َيزةكانى ث َيشمةرطة ضارةسةري ك َيشةي ن َيوان هةر َيمء بةغداش سةبارةت بة طرفتي ه َيزي ث َيشمةرطة ئاسانتر دةكات».
ئيَمة وازمان
لةثؤست
هيَناوةء ثيَويستمان
بةثؤست نيية
رؤذنامة :لة هةلَبذاردنى راب��ردوودا توانيتان نةخشةى سياسيى هةر َيم بطؤإن، ئايا هةمان حةماسى ث َيشووتان ماوة بؤ بةشداريكردن لة هةلَبذاردنى داهاتووى ثةرلةمانى ع َيراقى؟ ث َيتانواية بتوانن هةمان ئةنجام بةدةستبه َينن كة هةند َيكجار دةوتر َيت ثاشةكشةتان كردووة؟. _ ثَيمانواية هةمان طةرمءطوإيي هةيةو زياديشي كردووةء ضاوةإواني ئةنجامي باشتريش دةكةين وةك َ هةلبذاردني ثَيشوو، َ بةلكو ثَيمانواية؛ ئةمجارة هاوكَيشةي سياسيي عيراقيش طؤإاني بةسةردا بَيتء كار بكاتة سةر نةخشةي سياسيي ئَيستاي هةرَيمي كوردستانيش ،بةقازانجي َ خةلكي كوردستان.
رؤذنامة :ث َيتانواية خةلَكى كوردستان ئةمجارةش هةمان متمانةى ث َيشوو بةئ َيوة بداتةوة؟ ئايا لة ضوارمانطى راب��ردوودا ئ��ةداى سياسييةكانتانء هةلَو َيستة فراكسيؤنةكةتان لةو ئاستةدابووة ،كة هاوآلتيان ئوم َيدى زياترتان لةسةر بنيات بن َين؟. بةل َي ثَيمانواية ،ضونكة ئَيستا َ _ َ خةلك بةرضاويان روونترةو بزووتنةوةي طؤإان جي ئومَيدي خؤيان دةزانن. بةثشتيوانء َ
رؤذنامة :دةوتر َيت كانديدةكانتان بؤ
سةرضاوةى دارايى طؤ ِران هةر لةرِيَي كؤمةكء هاوكاريي خةلَكء طؤرِانخوازانةوة بووة ،بؤ ئةم هةلَبذاردنةش كةوتووينةتة كؤمةك كؤكردنةوة
ثةرلةمانى ع َيراقى ،يةك َيتيية كؤنةكانن بؤضى خةلَكى ديكةتان نةثاآلوتووة؟.
ئةطةر سةيري ناوي كانديدةكانيهةموو ثارَيزطاكاني ليستي طؤإان بكةي، دةبيني كة تواناو لَيوةشاوةييء شارةزاييء كةسايةتييان ك���راوة بةثَيوانة ،نةك رابردووي سياسييان ،هةروةها بؤ زانيارى َ خةلكى كوردستان ئَيمة زؤرينةى سةرؤكى َ خةلكانى ليستةكانيشمان لةثارَيزطاكان بَياليةنن و ثَيشتر هةرحيزبيش نةبون.
رؤذنامة :وةك بةإ َيز نةوشيروان مستةفا رايطةياند ،كة بزووتنةوةى ط��ؤإان لة ضوارض َيوةي ر َيكخراو َيكى سياسييدا خؤى ر َيكدةخات ،ضؤن دةإوانيتة ئةم مةسةلةيةو كوى؟ هةولَةكان لةو بارةيةوة طةيشتوونةتة َ
بةجي ثَيويستةو ئَيستا لةبواري جَي َكردندايةو لةزؤريي ثارَيزطاكاندا هةنطاوي دةويء باش ن��راوة ،بةآلم كاتي زياتري َ دةك��ةوَي��ت��ة دواي ئ��ةم ه� َ �ةل��ب��ذاردن��ةي ئةنجومةني نوَينةراني عَيراق.
رؤذن��ام��ة :دةورو نةخشى ئ َيوة لةو بزووتنةوةيةدا ضى دةب َيت «مةبةست ()4 ئةندامى مةكتةبى سياسييةكةية» ،ئايا ئ َيوة ث َيويستان بةوةية يان ث َيدادةطرن لةسةر ئةوةى كةدةب َيت ثؤستى باآلوةربطرن؟ ،وةك لةناو يةك َيتى هةتان بووة؟.
ئَيمة وازم��ان لةثؤست هَيناوةءثَيويستمان بةثؤست نييةَ ، بةلكو هةموومان كاردةكةين بؤ سةركةوتني بزووتنةوةي ط��ؤإان ،خؤ ئةطةر سةيري فراكسيؤني ط���ؤإان ل��ة ث��ةرل��ةم��ان��ي ك��وردس��ت��انء كانديدةكاني ط���ؤإان ب��ؤ ئةنجومةني نوَينةرانيي عَيراق بكةيت ،ئةو راستييةتان زياتر بؤ دةردةكةوَيت.
رؤذنامة :هاتنة دةرةوةتان لةناو يةك َيتى ج َيطةى نرخاندنى هةند َيك لةضاود َيران بوو ،كة دةستبةردارى ئةو هةموو ثلةو ثايةو ئيمتيازةبوون ،ئايا ثةشيمان نين لةو هةلَو َيستة سياسييةتان؟
ئ �َي��م��ة ب���ةرذةوةن���دي���ي ط��ةلءنيشتمانةكةمان ب��ةالوة لةهةموو شتَيك طرنطترة ،بإوامان بةو ثرنسيثة هةية ،كة َ دةلَيت؛ «بةرذةوةنديي طشتيي بخة سةرو بةرذةوةنديي سياسيتء بةرذةوةنديي سياسيت بخة سةرو بةرذةوةنديي خؤت».
رؤذنامة :ضيتان كردووة بؤ ط َيإانةوةى مافى ئ��ةو س��ةدان هاوآلتييةى بةهؤى جياوازيى بيرواإى سياسييةوة نانيان بإاوة، ياخود سزاى ئيداريى دراون؟ لةكات َيكدا ئةوة زياتر لة ضوار مانطة هيض شت َيكى دلَخؤشكةر لةم بارةيةوة نةبيستراوة؟. َ هةولي زؤرمانداوة بؤ ئةو مةبةستةو بةردةواميش دةبين تامافةكانيان دةطةإَيتةوة بؤيان ،ئَيستا ئةو ليذنةيةي لةاليةن سةرؤكي هةرَيمةوة دياريكرابوو كارةكانيان تةواو
كردووةو بإيارة رووبةإووي ئةنجومةني وةزيراني بكةنةوة.
رؤذنامة :لةث َيشدا ئ َيوة رةخنةتان دةطرت، كة يةك َيتى حيزب َيكى سةنترالَة ،بةو مانايةى كة دةسةآلتء بإيارةكان لة تاكة شةخس َيكدا ض��إك��راوةت��ةوة ،ئايا ب��إي��اردان لةناو بزووتنةوةى طؤإاندا ضؤنةء تاضةند حساب بؤ راى هةلَسوإاوو كاديرانتان دةكر َيت؟. ئةطةرضي تائَيستا بزووتنةوةي طؤإانوا بةتةواوي خؤي رَيكنةخستووةتةوة تاضؤنيةتي بإياردانتان بؤ روون بكرَيتةوة، دةكري بةآلم ئةو ثإؤذةيةي كاري لةسةر َ بؤ رَيكخستنةوةي بزووتنةوةكة رَيطرة لةوةي ،كة بإياردان لةدةستي تاكةكةسدا بَيت.
رؤذنامة :هةند َيكجار رةخنةى ئةوة لة بزووتنةوةى طؤإان دةطير َيت ،كة بإيار بةدةستانى ،هةمان ئةو خةلَكانةى ناو يةك َيتى نيشتمانين ،بؤضى خةلَكانى غةيرة يةك َيتى لة مةركةزى قةرارى طؤإاندا نيية؟.
كؤمةك كؤكردنةوة.
رؤذنامة :خةلَكى كوردستان ضاوةإوانى دؤستانةء ئاشتييانةء بارودؤخ َيكى ث َيكةوةذيانن ،ئايا ثةيوةندى ئ َيوة لةطةأل حيزبء اليةنة سياسييةكانى كوردستان ضؤنة؟ بؤضى ئةو بارطرذييةى ن َيوان ئ َيوةو يةك َيتى ناإةو َيتةوة؟ ئايا ئ َيوة دةرطاى طفتوطؤو ثةيوةنديتان ب��ةإووى اليةنة ركابةرةكانتان داخستووة؟ بزووتنةوةي ط��ؤإان ثشتيوانييَ خةلكي كوردستان لةو ضاوةإوانييةي دةكاتء لةضةند بؤنةيةكدا رايطةياندووة، كة ئامادةية بؤ طفتوطؤء ثةيوةنديي لةطةأل هةموو اليةنة سياسييةكانء ئَيمة دةبي لة كوردستاندا ثَيكةوة دةذي��ن َ ثَيكةوة َ هةلبكةين ،با ملمالنَيي سياسييء ناكري بةآلم ، هةبي سياسييمان ناكؤكيي َ َ بةضاوي دوذمن سةيري يةكتري بكةينء
جاري وةكو باسم كرد بةإاي ئَيمةَ بطيري. ماويةتي ئةو رةخنةية َ
رؤذن��ام��ة :ط��ؤإان هةلَطرى كؤمةَل َيك تةرزو دروشم بوو؛ سةبارةت بةسيستمى حوكمإانيى هةر َيم لةجؤرى جياكردنةوةى حيزب لة حكومةتء نةه َيشتنى طةندةلَيىء ب َياليةن نةبوونى ه َيزةضةكدارةكان.... كة وائيديعاتان دةك��رد كة سيستمى بةإ َيوةبردنى هةر َيم لةطةأل ث َيشكةوتنى خةلَكى كوردستان ناطونج َيت ،ئايا ئ َيستاش ئ َيوة سورن لةسةر طؤإينى ئةو دؤخةء سازشتان نةكردووة؟ وةك دةوتر َيت طوتارى سياسيتان ضإكردووةتةوة لة ملمالن َيى اليةن َيكى سياسيى؟.
َبةل َي ب��ةردةوام دةبين لةسةر ئةو بةرنامةو سياسةتةمان بؤ طؤإيني ئةو دؤخةو هيض سازشَيكمان نةكردووة ،ئةوة ئَيمة نين طوتاري سياسييمان ضإكردبَيتةوة لةملمالنَيي اليةنَيكي سياسييداَ ، بةلكو ئةو اليةنة سياسييةي كة باسي دةكةي هةموو تواناكاني خؤي ضإكردووةتةوة بؤ ملمالنَيي تووند دذي بزووتنةوةي طؤإان.
رؤذنامة :ئايا دةتوانن در َيذة بةإةوتى طؤإانخوازيى ب��دةنء ببنة نو َينةرى طؤإانخوازانى كوردستان؟ َ هةولدةدةينء تَيدةكؤشين. -بؤ ئةوة
رؤذن��ام��ة :بةإ َيوةبردنى كاروبارى بزووتنةوةيةكى جةماوةرى طةورةى وةك (طؤإان) لةإووى داراييةوة هةرواشت َيكى ساناو ئاساى نيية ،ئايا سةرضاوةى دارايى طؤإان كو َيية؟ لةكات َيكدا هيض بودجةيةكيش لةحكومةت وةرناطرن؟ هةر لةإَيي كؤمةكء هاوكارييءَ خةلكء طؤإانخوازانةوة بووة، يارمةتيي لةئَيستاداو بؤ ئةم َ هةلبذاردنة كةوتووينةتة
طوتاري سياسييمان لةسةر كؤى سيستمى سياسيى هةريَمة، نةك اليةنيَكى سياسى
ناتواني اليةنةكةي هيض اليةنَيكي سياسيي َ وةدةرني ،رابردووش ديكة لة كوردستان َ ئةوةي سةلماندوة.
رؤذنامة :ئ َيستا هةوَل َيك هةية بؤ يةكخستنى ه َيزةضةكدارةكانى هةر َيم ،بؤ ئةوةى لةذ َير ضنطى حيزب ب َيتة دةرةوةو تةسليمى حكومةت بكر َيت ،راى ئ َيوة لةو بارةيةوة ضؤنة؟ َ َ سالة هةيةو هةولة ض��وار ئةودةك����ريء ه��ةم��وو ياسا �ؤ ك���اري ب� َ ئ��ام��ادةك��راونء ثةيوةنديدارةكاني ثةرلةمانيش ثةسندي ك��ردوون ،بةآلم بةجي نةكراوة ،ثَيمواية؛ متمانةو جَي َ بإيارو ئيرادةيةكي بةهَيزي دةوَيت بؤ جَيبةجَيكردني.
رؤذنامة :ئ َيوة وةك شارةزايةكى ئةو ب��وارة ،كة ث َيشتر ج َيطرى فةرماندةى طشتيى (ى.ن.ك)ب���وون ،ث َيتانواية؛ ض ميكانيزم َيك بطير َيتة بةر ئةو ثرؤسةية سةركةوتوو دةب َيت؟
ئَيمة كة لة فةرماندةيي طشتييبووين ثَيشنيازَيكي باشمان لةو بارةيةوة ثَيشكةش كرد ،هةمووشيان ثةسةنديان بةجي نةكرا. كرد ،بةآلم جَي َ باشترواية ئةو هَيزي ثَيشمةرطةيةي بكريء هةر لة ئَيستا هةية ،بذارو ثؤلَين َ ثَيشمةرطةوة تادةطاتة سةر فةرماندةو ئةفسةر ،ئةوكاتة ئةوةي مةرجةكاني سةربازو ئةفسةرَيكي نيزامي تَيداية جيا لـي دروست بكرَيتةوةو هَيزَيكي نيزاميي َ بكريء سةر بة وةزارةت��ي كاروباري َ بخري ثَيشمةرطة بَيت ،بة تةواوي يةك َ لة هةموو رووي���ةوة ،وات��ا ل��ةإووي فةرماندةيي كردنء يةكةي سةربازييء م���ووض���ةو ج��ل��وب��ةرطء م��ةش��قء ث��ةروةردةو ضةكء هةروةها ذمارةي هَيزي ثَيشمةرطةش دياريبكرَيت كة ئةمةش يةكَيكة لةطرفتةكانء دةبَيتة هؤي كارئاسانييةكي تر بؤ ضارةسةركردني طرفتي ثَيشمةرطة لةنَيوان هةرَيمء بةغدادا. ئةوةي ديكةي ،كة دةمَينَيتةوة ئةويش كبخري بةهةمان شَيوة ،بةآلم وةكو رَي َ هَيزَيكي ثشتيوانء هةر سةر بةوةزارةتي كاروباري ثَيشمةرطة بَيت ،ئةوةشي كة لةناو ئةم هَيزةدا جَيي نابَيتةوة خانةنشين بكرَيت. ثَيويستة كاري سياسييء رَيكخستن طوي نةكريء لةناو هَيزي ثَيشمةرطةدا َ َ نةدرَيتة اليةني سياسييَ ، بةلكو تةنها اليةني نيشتمانييء نةتةوايةتييء ئةمنيي بطيري كة ثَيمواية ئةوكاتة لةبةرضاو َ ضارةسةري كَيشةي نَيوان هةرَيمء بةغداش سةبارةت بةهَيزي ثَيشمةرطة ئاسانتر دةبَيت.
8
hewal.rozhnama@gmail.com
ذمــارة ()566
ضاوثيَكةوتن
سيشةممة 2010/1/26 َ
د.عةبدولَال عالياوايي :دةبيَت ياساي ليَثرسينةوة كوردستانيش بطريَتةوة سازداني ،هةستيار قادر د .عةبدولَآل عالياوايي ،ئةندامي ليذنةي ل َيثرسينةوةي دادثةروةريي لة ئةنجومةني نو َينةراني ع َيراق ئاشكرايدةكات ئةوكةسانةي بةتؤمةتي بةعسي بوون ناويان لة ليستي ثاَل َيوراواني هةلَبذاردن الدةبر َيت تةنها ر َييان ث َينادر َيت بةشداريي هةلَبذاردن بكةنء دةتوانن لةكاري سياسي بةردةوام بن. عالياوايى بةث َيويستي دةزان َيت ياساى ل َيثرسينةوةء دادثةروةريى هةموو ع َيراق بطر َيتةوةء دةَل َيت : «لةبةرئةوةى دؤسيةكاني كوردستان ئةوانةي ثةيوةنديان بةبةعسةوة هةية كاتى خؤى ئةمريكا ضواردة لي بردووة بؤية بةبآ بةلَطة، تةنى َ دةستةي ل َيثرسينةوةو دادثةروةريي هةر َيم هيضي ث َيناكر َيت». رؤذنامة :رةخنة لةوة دةطير َيت كة بؤ ث َيشتر ر َي��و شو َينةكانى دةستةى ل َيثرسينةوةو دادثةوةريى كارا نةبووة، لةطةأل ئ��ةوةى كة ياساكةي زياتر لة ساَل َيكة لة ثةرلةمان دةرضووة؟
* لةبةر هةندَيك هؤكار ياساكة كارى ثآ نةدةكرا ،بةآلم دةستةكة هةر هةبوو، َ هةلبذاردنى ئةنجومةنى ئةم جارة لة نوَينةرانى عَيراقدا بةتةواوى كارى ثَيكراء لة َ هةلبذاردنى ئةنجومةنى ثارَيزطاكاني ثَيشووى عَيراقيشدا كارى ثَيكراوة.
رؤذنامة :بؤ ث َيشتر بةم تونديية كار بة ياساكة نةكرا؟ * ل��ة ه� َ �ةل��ب��ذاردن��ى ئةنجومةنى ثارَيزطاكاندا ،زؤر كةس ئةو ياساية طرتييةوة ،ب��ةآلم زؤر ب��اس نةكراء كثكرا ،بةآلم لة َ هةلبذاردنى ئةنجومةنى نوَينةراندا طرنطترةء لةبةر هةندَيك هؤكار دؤسيةكة تةقييةوة.
رؤذنامة :ئايا هةلَبذاردنى ثةرلةمان طرنطترة يان دةزط��ا ئةمنييةكان كة تائ َيستاش دةيان بةرثرسى مةترسيدارى
لةسةر حيزبةكةيان.
رؤذنامة :باس لة هةولَةكانى ئةمريكا دةكر َيت بؤ دةستوةردان لة ر َيرةوةى ل َيكؤلَينةوةكانى دةستةى ل َيثرسينةوةو دادث����ةروةىء ث��اش��ط��ةزب��وون��ةوة لة بإيارةكانى ت��ا ب��ة ب��ةرذةوةن��دي��ى سوننةكان بكةو َيتةوة ،ئةمة تاضةند راستبووةو تاضةند كاريطةريشى لةسةر بإيارةكانتان هةبووة؟ * ئةمريكا تةداخولى زؤرى كرد لة رَيطةى بةرثرسة عَيراقييةكانةوة، بةتايبةت س��ةرؤك كؤمارء سةرؤك وةزيرانء سةرؤكى ثةرلةمانةوة ،بةآلم َ هةولدا رةتيانكردةوة ،ئةمريكا زؤريشى َ َ موتلةطء ئةوانى تريشء سالح بؤ تائَيستا هيضى ثآ نةكراوة.
َ عةبدولآل عالياوايي د. بةعسى ت�� َي��داي��ةء ي��اس��اك��ة ت َييدا بةكارنةبووة؟
* ئ����ةوة راس���ت���ة ،ئ �َي��م��ة وةك ليذنةى لَيثرسينةوةء دادث��ةروةري��ى لة ئةنجومةنى ن��وَي��ن��ةران ضةندةها ن��ووس��راوى رةسميمان بؤ ه��ةردوو وةزارةت��ى ناخؤء بةرطرى ن��اردووةء ضةندينجار وةزيرى بةرطريى هاتووةتة ثةرلةمان ،سوضةكة لةوانةوةية ،ضونكة ئةوان ياساي لَيثرسينةوةو دادثةروةريى بةجي ناكةن ،هةروةها لةبةرئةوةى جَي َ دةستةى باآلى لَيثرسينةوةء دادثةوةرى ئةوكاتة ثَيك نةهاتبوو ك��ة دةب��وو دابمةزرَينرايةء ليستةكانى ثةرلةمان لةسةرى رَيكبكةوتناية كة تائَيستاش لةسةرى رَيك نةكةوتوون.
رؤذن���ام���ة :رةخ��ن��ة ل��ة دةس��ت��ةى ل َيثرسينةوةو دادث��ةروةي��ى دةطير َيت بةوةى كة تائ َيستا لة ثةرلةمان دةنطى ثآ نةدراوةء شةرعيةتى نييةو كارةكانى تةنها بةإ َيكردنى كارءبارةكانة؟ * نةخَير ،ئةو دةستةية بؤ بةإَيكردنى ك��اروب��ار نييةَ ، بةلكو بةثَيى ياساى لَيثرسينةوةو دادث��ةروةري��ى ،تا ئةو كاتةى ثةرلةمان دةنط لةسةر دةستةى
نوَيى دةدات ،دةستة كؤنةكة كاردةكاتء دةمَينَيتةوة.
رؤذنامة :بؤ دةستة نو َيكة لة ثةرلةمان دانةمةزرا؟ * دةستة نوَيكةء ئةندامة َ ثالَيوراوةكانى لةثةرلةمان دةنطيان نةهَينا.
رؤذنامة :هةن َيك لةو كةسايةتييانةى كة لة ليستى ثاَل َيوراواندا دةرك��راون، ك��وردنء ل��ةوان��ة ،جةوهةر هةركىء ئةرشةد ز َيبارىء نةهرؤ عةبدولكةريم كةسنةزانى .ئايا الدانى ئةمانة لةبةر رؤشنايى راثؤتى تايبةت ب��ووة ،يان ثةيوةندى هةبووة بة م َيذووى كارى سياسييان لة سةردةمى بةعسدا؟ * نةخَير ،ناويان هةبووة ،نةهرؤ ناوى لة موخابةراتى عَيراق هةبووةء جةوهةر هةركيش ناوى لة دادطاى تاوان لةسةر ئةنفال هةبووة ،ئةرشةد زَيباريش بة (ئةزالمولنيزام) حساب كراوة ،بةوثَييةى لة كاتى دةسةآلتى بةعسدا وةزير بووة.
رؤذن��ام��ة :ضيتر رآ ب��ةو كةسانة نادر َيت ،كارى سياسيى بكةن؟
* ئةمة تةنها ب��ؤ ه� َ �ةل��ب��ذاردن��ةء دةتوانن كارى سياسيى خؤيان بكةنء تَيبينييةكان لةسةر كةسايةتيةكانن نةك
رؤذنامة :دةره َينانى سالَح موتلَةط لة ليستى ث��اَل� َي��وراوان��دا ،ب��ووة هؤى ئيدانةكرنى لةاليةن ذمارةيةك اليةنى ع َيراقيىء دةرةكييةوة ،ئةم ناإةزاييانة توانيان رؤأل لةسةر ئةو بإيارةى دةستةى ل َيثرسينةوةو دادثةوةرى ببينن؟
* ن��ةخ��َي��ر ،ت��ةن��ان��ةت كوتلة سونييةكانيش ثَييان خؤشبووة كة َ سالح موتلةط لة ليستى َ َ ثالَيوراوان دةربكرَيت، لةبةر ئةوةى دةنطةكانى دةطةإَيتةوة َ بؤ سوننةكان ،بةوثَيةى َ موتلةط سالح بةعسى بووةء بةعسييةكان دةنطيان ثَيداوةء كوتلةكان تةنها ئيعالمييةن ثَييان ناخؤشة.
رؤذنامة :دةوترا ،الدانى سالَح موتلَةط لة ليستى ثاَل َيوراواندا ،لةبةر رؤشنايى راثؤرت َيك ب��ووة كة ع��ارف تةيفورى ج َيطرى سةرؤك ثةرلةمانى ع َيراق بؤ دةستةي ل َيثرسينةوةي ناردووة ،ئةمة كاريطةريى هةبووة لةسةر ئةو بإيارة؟
* َ بةلى هؤكارى سةرةكيش بووة، َ موتلةط وت��ب��وى ،م��ن ض��ل بةعسى دةهَينمةوة ثةرلةمان ،بؤية كاك عارف نووسراوَيكى لةسةر نووسى.
رؤذن���ام���ة :دةك��ر َي��ت دةستةكة ليكؤلَينةوة لةسةر هةند َيك دؤسيةى هةستيارى تر بكات ،وةك دؤسيةى سيخوإانى رذ َيم لة هةر َيمى كوردستان،
يان ئةوانةى دةستيان هةبووة لة شاآلوى ئةنفالدا؟ * دةب �َي��ت ياساى لَيثرسينةوةء دادثةروةرى هةموو عَيراق بطرَيتةوة، بةآلم لةبةرئةوةى مةلةفاتى كوردستان لة بةغدا نينء كاتى خؤى ئةمريكا ضواردة تةنى لَيبردووةء ئةو مةلةفانةى كة ثةيونديي بة بةعسييةكانةوة هةبووة ئةمريكييةكان بردوويانة ،بؤية بةبآ َ بةلطة ،هيضت ثَيناكرَيت.
رؤذنامة :بإيارى ئةم دةستةية ،بإيارى كؤتايية؟ دةكر َيت هةلَبوةش َينر َيتةوة؟
* ك��ةس ناتوانَيت بإيارةكانى دةستةى لَيثرسينةوةء دادث��ةروةرى َ هةلبوةشَينَيتةوة ،يان جَيبةجَيى نةكات، بةآلم دةتوانن تانةي لَيبدةن ،ئةويش تةنها لةسةر ناوةكةى ،ئةطةر لَيكضوون هةبَيتء دةتوانَيت َ بةلطةنامةى رةسميى بهَينَيتء َ هةلةكةى راست بكاتةوة.
رؤذنامة :مةترسى ئ��ةوة نيية كة دوورخستنةوى بةعسييةكان لة ثإؤسةى سياسى لة ر َيطةى هةلَبذاردنى ثةرلةمانى ع َيراقةوة ،وابكات كة ثةنا بؤ هؤكارى تر ببةن؟ ل َيرةوة ئةطةرى كودةتاى سةربازيى كؤنة بةعسيةكان نيية بةسةر دةسةآلتى سياسى ئ َيستاى ع َيراقدا؟ َ هةولَيك دةدات، * بةعس هةموو بةآلم كودةتاى سةربازيى ثَيناكرَيت، ضونكة ئةمإؤ شيعةو كورد ضةكيان بةدةستة ،ئةطةر عةرةبة سوننةكان بة ثشتيوانيى هاوكارةكانيشيان لة سورياء بةعس كودةتاى سةربازيى بكةنء كؤشكى سةرؤكايةتيش بطرن، ضةند رؤذَيك دةبَيتء بةردةوام نابَيت، لةبةرئةوةى ضواردةوريان ضةكدارى عةشايةرةكانء سوثاى بةدرء ميليشياى حيزبة شيعةكانى ت��رة ،لةبةرئةوة ئةستةمةء لة اليةنى سياسيشةوة ئَيمة لة رَيطةى دةستةى لَيثرسينةوةء دادثةوةرييةوة رَيمانلَيطرتن ،ئةطةر َ رؤلى بةعسييةكان لة ثةرلةمان بن، زؤر دةبينن كة بؤ كورد سلبي بوو كة نايةنة ثةرلةمانيشةوة ،ئةمة بؤ كورد زؤر باشة.
لة ديموكراسييةوة بؤ سةقامطيريى كى ماسكى ئةمريكا دةثؤشيَت؟ ئةمجارة َ راثؤرتى ،هيوا جةمال
ئةو درووشمة طةورانةى كة ئةمريكا ثَيش «داطيركردنى» عَيراق َ هةليطرتبوون ،ئَيستا وردة وردة ثاشةكشَييان لَيدةكات ،بةتايبةت درووشمى (بة ديموكراسيكردنى عَيراق). ئةمريكا بةتايبةت ب��اراك ئؤباما لة هةلبذاردندا َ بانطةشةى َ بةلَينى دا ،كة لة عَيراق دةكشَينةوة ،بةآلم ئةم كشانةوةيةى ئةمريكا تةنيا لةإووى سةربازييةوةيةء َ هةلةيةكى طةورةية ئةطةر بإوا بكةين ،كة ئةمريكاييةكان دةست لة وآلتى َ ئالتوونى رةشء نةخشةيةكى ستراتيذيى لةناوضةكةدا َ هةلدةطرن. بةردةوام لة كاتة ناسكةكانء ساتةكانى بإيارة ضارةنووسسازةكاندا بؤ طةلى عَيراق ئيدارةى ئةمريكى بَيوضان دةستى وةرداوةتة ك��اروب��ارةك��ان ،ئ��ةم دةس��ت��وةردان��ةش بؤ هيض كةسَيك شاراوة نةبووة ،ديارترينء نزيكترين دةستوةردانيش ثةسةندكردنى هةموارى ياساى َ هةلبذاردنةكانى ئةنجومةنى نوَينةرانى عَيراق بوو ،كة جطة لة َ باليؤزى ئةمريكا لة عَيراق كة وةك عَيراقييةكان دةيانوت« :خةمى تةندروستي َ باليؤزيان لَيهاتبوو ئةوةندة هاتووضؤى كردبوو لةو ماوةيةدا» ضةند بةرثرسَيكى ثاية َبلندى واليةتةيةكطرتووةكانيش هاتنة عَيراقء هةرَيمى كوردستان. لةماوةى رابردوودا عادل عةبدولمةهدى جَيطرى يةكةمى سةرؤك كؤمار سةردانى ئةمريكاى كردء سةبارةت بة بارودؤخى َ هةلبذاردنى داهاتوو عَيراق بةتايبةت َ لةطةلدا ك��را ،لةضةند رؤذى طفتوطؤى رابردووشدا مةسعود بارزانى سةرؤكى
هةرَيم ،بة دةعوةتى ئؤباما ضووة واشنتؤن، بإيارة لةماوةى نزيكى داهاتوودا (ثَيدةضَيت دواى هاتنةوةى بارزانى بَيت) تاريق هاشمى جَيطرى دووةمى سةرؤك كؤمار سةردانى ئةمريكا بكات. هيض الي��ةك ن��ةي��ش��اردووةت��ةوة ،كة سةردانييةكانى ئةم سياسيانةى عَيراقء هةرَيمى كوردستان ،بة مةبةستى طفتوطؤية سةبارةت بة َ هةلبذاردنى داهاتوو ،بةآلم خؤ هَيشتا بانطةشةى َ هةلبذاردنيش دةستى ثَينةكردووة ،ثرسيار ئةوةية كة طفتوطؤ لةبارةى ضى َ هةلبذاردنةوة دةكرَيت؟ بةثَيى لَيكدانةوةى شارةزايانى بارودؤخى عَيراق ئةمريكا دةيةوَيت بةرذوةندييةكانى بثارَيزَيت ،بؤية طفتوطؤكانيشى لةطةأل اليةنة عَيراقييةكان هةر لةوبارةيةوة دةبَيت. سياسةتمةدارَيكي ك��ورد لة بةغداوة بة رؤذنامةى راطةياند :ئةمريكا دةيةوَيت حكومةتَيك دابمةزرَيت لة عَيراقدا ،كة بةرذوةندييةكانى بثارَيزَيت. ئةطةرضى هيض كةسَيك لة سياسييةكانى عَيراق ،وا خؤى ثَيناسة ناكات ،كة كار بؤ بةرذةوةنديى ئةمريكا دةكات لة عَيراقدا، بةآلم كةسيش ناتوانَيت رايبطةيةنَيت كة لة بةرذوةندييةكانى ئةمريكا دةدات ،يان بَيدةنطى لة ثَيشَيلكردنى بةرذوةندييةكانى ئةمريكا دةك��ات ،بةآلم سياسةتمةدارةكة لةوبإوايةداية كة «هيض كام لة سةركردة سياسييةكانى عَيراق ثياوى ئةمريكا نين». لةو روانطةيةوة ئ��ةوةى بةديدةكرَيت ئَيستا ئةمريكا لة عَيراقدا ثةيإةوى سياسةتى (رذَيمى بووكة شووشة) دةكات ،ئةمريكا بة دةموضاوَيكى عَيراقييةوة لةم وآلتةدا حكوم دةكات.
تاريق هاشمي
جةالل َتالةباني
(رذَيمى بووكة شووشة) وةك ئةوةى َ ستاسفيلد لة كتَيبى وليام ئةندرسنء طاريس ئايندةى عَيراق باسيانكردووة ،وةك يةكَيك لة رَيطةضارةكانى دةرضوونى ئةمريكا لة عَيراق دايانناوة ،ئةطةرضى بة رَيطة ضارةيةكى ثإ كةموكورتيان وةسفكردووة ،بةآلم ئَيستا ثيادة دةكرَيت. هةولةكانى ئةمريكا بؤ َ َ كالكردنةوةى باآلدةستييةتى لة عَيراقدا (بةإووكةش) بؤ ئةوةى َ خةلكى عَيراق وا هةست نةكات لةذَير داطيركاريى ئةمريكاداية ،تا تَيبطةن كة ئةمريكا دؤستى عَيراقييةكانة. ئَيستا ئيدارةى ئةمريكا هةموو َ هةولةكانى خستووةتةطةإ بةمةبةستى ضةسثاندنى سةقامطيريى لة عَيراقدا ناردنى سةرجةم
ثلةدارةكانءبانطركردنىاليةنةسياسييةكانى عَيراقيش تةنيا بؤئةو مةبةستةية. لة كؤبوونةوةكانيدا لةطةأل بةرثرسانى ع �َي��راق ج��ؤ ب��اي��دن جَيطرى سةرؤكى واليةتةيةكطرتووةكانى ئةمريكا جةختى لةوة كردووةتةوة ،كة ئةمريكييةكان دةيانةوَيت َ هةلبذاردنَيكى بَيطةردء شةفاف لةالى عَيراقييةكانء جيهانيش ئةنجام بدرَيت. ج��ؤ ب��اي��دن ه��اوك��اري��ىء ثشتيوانى ئةمريكاييةكانى بؤ عَيراقييةكان سةبارةت بة َ هةلبذاردن دووثات كردووةتةوة. ئةمهةمووجةختكردنةوةيةىبةرثرسانى ئةمريكا سةبارةت بة َ هةلبذاردنةكان بةدةر لةوةى ،كة َ هةلبذاردن وةك ثرؤسيسَيكى ديموكراسيى طرنطيى خؤى هةية ،سةبارةت
نوري ماليكي بة ئةمريكييةكانيشةوة ثاراستنى بارودؤخى عَيراق لةهةمووى طرنطترة. هةربؤية تؤنى بلينكن ،راوَيذكارى بايدن بؤ كاروبارى ئاسايشى نةتةوةيى، َ دةل��َي��ت« :ت��رس��ى ئَيمة س��ةب��ارةت بة ضؤنييةتى ئةنجامدانى َ هةلبذاردنة ،نةك ئةنجامةكةى». بايدن كة خاوةنى بيرؤكةى دابةشكردنى عَيراقة ،لةوةتةى بووةتة جَيطرى ئؤباما وا دةردةكةوَيت لةبةر سياسةتى ئةمريكا وازى ل��ةو بيرؤكةية هَينابَيت ،بؤية وةك مةحمود عوسمان وتى :لةماوةى سةردانةكانيدا بؤ عَيراق هيض كاتَيك باسى سى بيرؤكةى دابةشكردنى عَيراقى بؤ َ هةرَيم نةكردووة.
11
hewal.rozhnama@gmail.com
ذمــارة ()566
عــيَــراقــى
سيشةممة 2010/1/26 َ
وآلتانى ناوضةكة ملمالنيَكانيان دةخةنة هةلَبذاردنةكانى عيَراقةوة
سياسييةكانى َعيراق نوَينةرى خؤيانن ،يان...؟
راثؤرتى :ئيبراهيم عةلى ض��اودَي��ران��ى سياسيي ثَييانواية؛ َ هةلبذاردنة ثةرلةمانييةكةى ئةنجامدانى مانطى ئ��ازار نةخشةى سياسيي عَيراق دةطؤإَيتء هاوثةيمانَيتيية سياسييةكانى نَيوان هَيزو اليةنة عَيراقييةكان طؤإانى طةورة بةخؤيةوة دةبينَيت ،جطة لةوةى َ هةلبذاردنةكان لة رءوكةشدا ملمالنَيي هَيزة سياسييةكانة ،بةآلم ملمالنآ سةرةكييةكة لةنَيوان هَيزة ئيقليمييةكانداية ،كة خؤى لة ملمالنَيي (ئَيران-ئةمريكا)و (ئَيران- سعودية) دةبينَيتةوة
جيابوءنةوةكةى هاشمى
بةثَيي ئ��ةو زانيارييانةى ك��ة لة سةرضاوةيةكى ئاطادارةوة دةست رؤذنامة كةوتوون ،جيابوءنةوةى تاريق هاشمى لة حيزبي ئيسالميى ثةيوةستة بةو يارمةتيية مادييةى كة لة هةريةك لة ميسرو سعودية وةريدةطرَيتء بةهؤى بةدةستهَينانى ثشتطيريى لةو دوو وآلتةش بة ئاسانى دةتوانَيت ئةمريكا نزيكببَيتةوة. ئةو سةرضاوة ئاطادارة ئ��ةوةى بؤ رؤذنامة خستةإوو ،كة بةر لة جيابوءنةوةى هاشمى لة حيزبي ئيسالميى ،هةريةك لة ميسرو سعودية هاشمييان وةك رةمزى سوننة لة عَيراق سةيركردووة ،بةآلم بةهؤى باطراوندة ئيخوانييةكةى هاشمى، نةيانتوانيوة وةك ثَيويست يارمةتى
هاشمى بدةن ،بؤية ئةو دوو وآلتة ئةوةيان بؤ هاشمى ثَيشنيازكردووة ،كة لة حيزبي ئيسالميى جياببَيتةوة ،تا بتوانن يارمةتى بدةنء لة سياسةتى دةرةوةشدا ثشتطيريى تةواوى هاشمى دةكةن ،ميسرء سعودية ئةوةيان بة ئاشكرا بة هاشمى راطةياندووة، ئةوان يارمةتى هيض ثإؤذةيةكى ئيخوانيى نادةنء نايةنةوَيت ثإؤذة ئيخوانييةكان وةك ثَيويست طةشةبكةن ،تاريق هاشميش لةسةر ثَيشنيازى ئةو دوو وآلتة بإيارى جيابوءنةوة لة حيزبةكةى دةداتء َ هةلبذاردنةكان ليستَيكى سةربةخؤ بؤ ثَيكدةهَينَيت ،دوابةدواى ئةمةش بة رَينمايي هةريةك لة ميسرو سعوديةو ثاشانيش ئةمريكا كؤبوونةوةى هاشمىء عةالوىء َ موتلةط لة ليستَيكدا بة ئامانجى ئةوةية كة لة ئةنجومةنى نوَينةراندا بتوانن كؤتايي بة دابةشكردنى ثؤستة سيادييةكان لةسةر بنةماى تايفيى بهَينن.
دوءرخستنةوةى موتلَةطء رؤلَى ئ َيران َ َ
دوءرخ��س��ت��ن��ةوةى سالح موتلةط بة ثاساوى بةعسيبوون لة َ هةلبذاردنة ثةرلةمانييةكةى ئةمساأل ،بةهَيزيى ثَيطةى ئَيران نيشاندةدات لة عَيراقء بةشَيكى زؤر لة وآلتة ئةوروثييةكان لة رَيطةى دةركردنى بةياننامةوة ئةم راستييةيان سةلماند ،كة ديارترينيان بريتيبوو لة بةياننامةكةى
َ ودةولةتى بؤ طةإان سةرؤكى ليذنةى نَي بةدواى دادثةروةريى لة يةكَيتيى ئةوروثا، كة تيايدا نيطةرانيى يةكَيتيى ئةوروثاى َ موتلةطء دةربإيبوو لة دوءرخستنةوةى لة بةياننامةكةدا ئ��ام��اذة بؤ ئ��ةوةش كرابوو؛ ئةم بإيارة ثالنَيكى بةرنامة بؤ داإَيذراوى رذَيمى ئَيرانة ،كة لةئةنجامى َ هةلبذاردنى راستةقينة دةترسَيت لة عَيراق و ئةنجامدانى َ هةلبذاردنى ئازادو ديموكراسيي لة عَيراق دةبَيتة هؤى الدانء دوءرخستنةوةى كةسانى نزيكى ئَيران لة ثؤستة حكومييةكان. حةيدةر مةوال ،وتةبَيذى بةرةى ديالؤطى نيشتمانيى ،بة رؤذنامةى راطةياند« :ئةم دوءرخستنةوةية ئةجَيندايةكى دةرةكيى لة ثشتةو ئةم بإيارة باجى َ هةلوَيستةكانمانة بةرامبةر بة دةستوةردانةكانى ئَيران لة كاروبارى عَيراق».
توركياو ليستة توركمانييةكان
بةثَيي ئ��ةو زانيارييانةى ك��ة لة س��ةرض��اوةي��ةك��ى ن��زي��ك ل��ة ب���ةرةى توركمانييةوة دةست رؤذنامة كةوتوون، بةثَيي رَينماييةكانى توركيا ،ب��ةرةى توركمانى لةم َ هةلبذاردنةدا ستراتيذيةتَيكى ج��ي��اواز ث��ةي��إةودةك��ات ،ك��ة هةريةك لة اليةنةكانى لةطةأل ليستَيكى طةورة بةشداريى َ هةلبذاردنى كردوءة ،ئةمةش بة ئامانجى ئةوةى بتوانَيت زؤرترين َ خةلكى
توركمان بباتة نَيو َ هؤلى ثةرلةمانى عَيراق. بةثَيي لَيدوانى ئةو سةرضاوةية ،ئامانجى توركيا لةم ك��ارةى ئةوةية كة بتوانَيت زؤرترين كورسي ثةرلةمانى بهَينَيت، نةوةك توركمانةكان بةهؤى جياوازيى مةزهةبييةوة دةنطيان لةدةستبضَيت يان ثَيطةيان الواز ببَيت ،بةوثَييةي توركمانةكان توانيويانة خؤيان بطونجَينن لةطةأل ليستة شيعىء سوننييةكاندا. هَيزة توركمانييةكان بةمشَيوةية بةسةر ليستة ركابةرةكان دابةشبوون (يةكَيتيى ئيسالميى توركمانى لة ضوارضَيوةى َ دةولةتى قانوءن بةشداريى ئيئتيالفى َ هةلبذاردنى كردووةو بةرةى توركمانى لة ئيئتيالفى عَيراقيوندايةو ثارتى توركمان ئيلي لةطةأل ئيئتيالفى نيشتيمانييةو حيزبي عةدالةش لةطةأل ب��ةرةى تةوافوقداية)، بةرةى توركمانى لة شارةكانى هةرَيمى كوردستانيش تةنيا لة هةولَير بةشداريى َ هةلبذاردنيان كردووة بةناوى ليستى بةرةى توركمانى عَيراقى بة سةرؤكايةتى ئايدن مةعروف ،لةنَيو ليستى هاوثةيمانيش لة هةولَير دوو ليستى توركمانى هةية بةناوى َ ليبإالى ليستى هةولَيرى توركمانىء ليستى توركمانى بة سةرؤكايةتى سامى شةبةك، ئةمة لةكاتَيكداية كة ليستى هاوثةيمانيى لة كةركوك هيض هَيزَيكى توركمانى بةشداريى ثَينةكردووة لة ليستةكةيدا ،لةطةأل ئةوةى هَيزى توركمانةكان لة عَيراق لة كةركوكة.
سامى شةبةك ،سكرتَيرى بزءوتنةوةى َ ليبإالى توركمانى ،لة لَيدوانَيكيدا بة رؤذنامةى راطةياند« :ئَيمة نيطةرانين لةوةى كة ثارتىء يةكَيتى لة كةركوك، كة رَيذةيةكى زؤرى توركمانى لَيية هيض توركمانَيكيان كانديد نةكردووة» .بة بإواى سامى شةبةك ثارتىء يةكَيتى بةم كارةيان زيانَيكى طةورةيان بةردةكةوَيتء ثَييواية؛ رَيذةيةكى زؤرى دةنطيان لة كةركوك لةدةستدةضَيت».
شيعةو بةَل َينى سةرؤك كؤماريى
َ تالةبانى لةم قؤناغةدا دةيةوَيت وةك سةرؤك كؤمار بمَينَيتةوةو ئةو ثؤستة سيادييةى لة دةستنةضَيت ،لةم ثَيناوةشدا ضةندين كؤبوءنةوةى نهَينيى لةنَيوان حيزبةكةىء هَيزة سةرةكيية شيعييةكان ئةنجامداوة لةاليةكء لةاليةكى ديكةوة ئَيران بةباشي دةزانَيت كة ئةمجارةش َ تالةبانى وةك سةرؤك كؤمار بمَينَيتةوة، بؤئةوةى ئةم ثؤستة نةدرَيت بة كةسَيكى ع��ةرةب��ى سوننى .وةرطرتنى ثؤستى سةرؤك كؤماريش لة عَيراقدا ثةيوةستة بة ثشتطيريى هَيزة شيعييةكانى نَيو ئةنجومةنى ن��وَي��ن��ةرانء ل��ةم رءوةش���ةوة هةندَيك لة ضاودَيران لة هةرَيمى كوردستانء تالةبانى َ عَيراق ثَييانواية؛ َ بةلَينى تةواوى وةرطرتووة بؤ وةرطرتنةوةى ئةم ثؤستة.
بةغدا سياسةتيَكى دووفاقى بةرامبةر بةعسييةكان ثةيأةودةكات
راثؤرتى :شاآلو فةتاح
َ هةولى لةكاتَيكدا بةرثرسانى عَيراق طفتوطؤ لةطةأل ضةكدارة بةعسييةكانى دةرةوةى وآلت دةدةن بؤئةوةى دووبارة بَينةوة ناو ثرؤسةى سياسيى ،سةدان كانديد لة َ هةلبذاردنةكانى ئازارى ئةمساأل بَيبةشكران بة تؤمةتى بوونى ثةيوةنديى بة حيزبى بةعسى ياساغكراو لة عَيراقدا. ئةم كَيشةية بووة هؤى نيطةرانكردنى زؤرَي��ك لة ناوةندة سياسيية ناوخؤيىء دةرةكييةكانى عَيراق ،ضونكة دوور نيية ببَيتة هؤى شَيواندنى ثرؤسةى سياسيى لة عَيراقء دووب��ارةب��وون��ةوةى كَيشةى تايفيى ،بةرثرسانى عَيراقيش ئاماذة بةوة دةدةن؛ دوور نيية ببَيتة هؤى دواخستنى ك��ش��ان��ةوةى هَيزةكانى ئةمريكا لةو وآلتة .وياليةتةيةكطرتووةكانى ئةمريكا َ هةولى راستةوخؤ بة رَيطةى ديبلؤماسي ضارةسةركردنى ئ��ةم كَيشةية دةدات، هةربؤية ()22ى ئةم مانطة ،جؤ بايدنى جَيطرى س��ةرؤك��ى ئةمريكا ،طةيشتة ع �َي��راق بةمةبةستى ضارةسةركردنى كَيشةكة .سةردانةكانى ثَيشووى بايدن بؤ ضارةسةركردنى كَيشةكانى نَيوان هةرَيمء بةغدا بوو ،هةربؤية بة فشارخستنةسةر هةرَيم زؤرينةى كَيشةكان ضارةسةر دةب��وون ،بةآلم ئةمجارة هةرَيم اليةنَيك
نيية لة كَيشةكة ،هةربؤية ضارةسةركردنى كَيشةكة ثَيدةضَيت ئاسان نةبَيت. ليستى رةشى كانديدة ياساغكراوةكان ( )500كانديد لةخؤدةطرَيت ،لةنَيوياندا َ سالح َ موتلةطى فيطةرى ديارى سوننة ،ئةمةش بووةتة هؤى دروستكردنى ثشَيويى لةنَيوان حكومةتى زؤرينة شيعةو سوننةى عَيراقدا، هةرضةندة ماليكى رةتيدةكاتةوة كة سوننة كرابَيتة ئامانجى ياساغكردن. ل��ةب��ارةى س��ةردان��ةك��ةى بايدنةوة هؤشيار زَي��ب��ارى ،وةزي��رى دةرةوةى عَيراق ،بة ئاذانسى فرانس ثرَيسى راطةياند: سةردانةكةى بايدن بؤ «رزطاركردنى ثرؤسةى َ هةلبذاردن»ة لة عَيراقدا. دواتر زَيبارى لةبارةى مةترسيى ليستى
رةش��ةوة َ دةلَيت« :ئةطةر بآلوكردنةوةى دوايةمين ظَيرذنى ليستى رةش دوابخرَيت، ئةوة كاريطةريى دةبَيت بؤ سةر كشانةوةى ئةمريكا لة عَيراق». ئةم كَيشةية بووةتة هؤى ئةوةى بايدن راستةوخؤ ثةيوةنديى بة ضةندين كةسايةتى عَيراقييةوة بكات بؤ ضارةسةركردنىء سازشثَيكردنى اليةنة جياوازةكان ،بةتايبةت َ تالةبانى س��ةرؤك كؤمار ،ب��ةآلم هَيشتا فةرةج حةيدةرى ،سةرؤكى كؤمسيؤنى َ هةلبذاردنةكان لة ب��اآلى سةربةخؤى عَيراقَ ، دةلَيت« :ناوى كانديدى زياترمان الية بؤ ياساغكردن» .ئةمة جطة لةوةى حكومةتى عَيراق رايطةياند ،كة كانديدة ياساغكراوةكان ثَيويستة ئيدانةى كارةكانى
بةعسء رذَيمى ثَيشوو بكةن بؤئةوةى َ كؤمةلطةوة قبوءأل بكرَين، دووبارة لةاليةن بآ باسكردنى ئةطةرى بةشداريكردنيان لة كارى سياسيدا. ف���ةرةج ح��ةي��دةرى رةت��ي��دةك��ات��ةوة، كة تةنيا سوننةكان بووبنة ئامانجى ياساغكردنء ئاماذة ب��ةوة دةدات؛ لة زؤرينةى ثَيكهاتة سةرةكييةكانى عَيراق ثشكى خؤيان بةركةوتووة ،لةوانة سوننةو شيعةو كورد .حةيدةرى رةتيكردةوة ،كة حكومةت بتوانَيت كانديدةكان بطةإَينَيتةوة بؤ كارى سياسيىء ئاماذةى بةوةدا؛ تةنيا «دادط��اى باآل» دةتوانَيت بإياردةر بَيت. هةربؤية سةرؤك كؤمار ثةيوةنديى كرد بة دادطاى باآلوةء بةثَيى وتةى فوئاد حسَين، سةرؤكى ديوانى سةرؤكايةتي هةرَيم ،بؤ ضارةسةركردنى كَيشةكة سةرؤكى هةرَيمي كوردستانيش مةسعود بارزانى سةردانى واشنتؤنى كرد بؤ طفتوطؤكردن دةربارةى كَيشةكانى َ هةلبذاردنى داهاتوو. لةاليةكى ديكةوة ،بةرثرسانى حكومةتى عَيراق رايدةطةيةنن ،كة لةطةأل ضةكدارانء بةعسييةكاندا لة وآلتة دراوسَيكانى عَيراق كؤبوونةتةوة بؤ بةشداريثَيكردنةوةيان لة ثرؤسةى سياسيى عَيراقدا .عةبدولحةليم ئةحمةد ،وتةبَيذى كؤميتةى ئاشتبوونةوة، ل��ةب��ارةى ك��ؤب��وون��ةوةك��ان��ةوة َ دةل �َي��ت: «وةزارةت���ى ديالؤطى نيشتمانى ضةند كؤبوونةوةيةكى لة وآلتانى سوورياو ئةردةنء ئيماراتى عةرةبى لةطةأل طرووثة
ياخييةكاندا ئ��ةن��ج��ام��داوةء سةرؤكى كؤميتةى ئاشتبوونةوةش لة ديمةشق لةطةأل بةعسييةكاندا ك��ؤب��ووةت��ةوة بة ن��ي��ازى رازي��ك��ردن��ي��ان ب��ؤ ضةكدانانء بةشداريثَيكردنةوةيان لة ثرؤسةى سياسيى عَيراقدا». ئةحمةد دووثاتيكردةوة ،كة هةندَيك لةو َ لةطةلدا كراوة بةعسيانةى كؤبوونةوةيان ئامادةيى خؤيان ثيشانداوة بؤ طةإانةوة بؤ عَيراقء «هَيَلى ثةيوةنديش تائَيستا كراوةية» َ لةطةلياندا. سةلمان جومةيل ،ثةرلةمانتارى ع�َي��راق لةسةر ليستى ئةياد ع��ةالوى، س���ةرؤك وةزي��ران��ى ثَيشووى عَيراق ثَييوابوو؛ ثَيويستة دةرس لة كوردةكان لة طةإاندنةوةى بةعسييةكاندا وةربطيرَيت. ئةو َ دةلَيت :دةبَيت دةرسَيك لة سةركردة كوردييةكانةوة فَيربين ،كاتَيك بةعسيية كوردةكانى ثَيشوويان طةإاندةوة ،لةكاتَيكدا ئ��ةوان بةرثرسى ث��اي��ةب��ةرزى حيزبى بةعس بوونء تةنانةت وةزي��ري رذَيمى ثَيشووشيان تَيدابوو ،بةآلم ئَيستا ئةندامى بلؤكى ثةرلةمانى كوردين .ئةم طفتوطؤيانة لةكاتَيكدا ئةنجامدةدرَيت ،كة زياتر لة ()500 لى ياساغكراوة بة كانديد كارى سياسييان َ تؤمةتى بوونى ثةيوةنديى لةطةأل حيزبى بةعسى ياساغكراو و «ئةنجامدانى تاوان». زانياريى لة «»AFPء «راديؤ فرى يوروث» وةرطيراوة
10
hewal.rozhnama@gmail.com
ذمــارة ()566
كةركوكء ناوضة جيَناكؤكةكان
سيشةممة 2010/1/26 َ
ستراتيذيةتى ليستى جياوازيان هةلَبذارد
اليةنة توركمانييةكانى كةركوك دةضنة ناوليستةكاني ديكةوة راثؤرتي هةستيار قادر بؤ َ هةلبذاردنى داهاتوو توركمانةكانى كةركوك كؤتايى بة سةردةمى يةكليستيى «ب��ةرةى توركمانى» دةهَيننء بةسةر ليستة عَيراقييةكانى ديكةدا دابةشدةبن، بةرثرسانى ئةو حيزبانةش ثَييانواية؛ ئةزموءنى يةكليستيى زيانى ثَيطةياندوونء ئةمجارة ستراتيذيةتى فرةليستييان ثَيباشتربووة تا زؤرترين نوَينةريان لة ثةرلةمانى داهاتوودا هةبَيت. َ هةلبذاردنى داهاتووى ئةنجومةنى نوَينةرانى عَيراق بؤ توركمانةكانى ك��ةرك��وك دةبَيتة يةكَيك ل��ة قؤناغة طرنطةكانى كارى سياسيى ،كة دةشَيت تواناكانى خؤيانى تيادا ئةزموءن بكةن بةو ئاراستةيةى هَيزى راستةقينةى خؤيان لة كةركوكةوة ببةنة بةغدا. �ةل��ب��ذاردن��ى س� َ ل��ة ه� َ �ال��ى ()2005 ى ثةرلةمانى عَيراقدا ض��وار حيزبى توركمانى بة نوَينةرايةتى توركمانةكانى عَيراق لة ضوارضَيوةى بةرةى توركمانيدا َ هةلبذاردنةدا كردء بةشدارييان لةو تةنيا ي��ةك كورسييان بةدةستهَينا، ب��ةرةى توركمانى ،كة لة هةريةك لة حيزبةكانى توركمان ئيلىء حيزبى بزءوتنةوةى ع��ةدال��ةى توركمانىء ئيسالميى توركمانىء حيزبى قةرارى َ لةسالى ()2008دا توركمانى ثَيكدةهات، َ هةلوةشايةوةو بةرةى توركمانى تةنيا وةك بزوءتنةوةيةكى ديكةى سياسيى مايةوة نةك بةرةيةك كة ضةند اليةنَيك لةخؤبطرَيتء ل��ةوَي��ش��ةوة بيرؤكةى
تةحسين كةهية فرةليستيى لةنَيو اليةنة توركمانييةكاندا َ سةريهةلدا ،بةشَيوةيةك كة هةر حيزبةيان ثةنايان بردة بةر ليستة جياوازةكانى َ دةولةتى عَيراقيةو تةوافوقء ئيئيتالفء ياسا. رياز سارى كةهية ،سةرؤكى حيزبى َ هةلبذاردنى توركمان ئيلى ،ثَييواية؛ فرةليستىء ث��ةن��اب��ردن��ة ب��ةر ليستة عَيراقييةكانى ديكة لةو روانطةيةوة بووة كة حيزبة توركمانييةكان بةشَيوةيةكى ثَيويست رَيكخراونين تابتوانن لةيةك َ ه��ةل��ب��ذاردن بكةنء ب���ةرةدا ش��ةإى دةرئ��ةن��ج��ام��ى ب��اش��ي��ان ه��ةب �َي��ت .بة رؤذنامةشى راطةياند« :طةيشتووينةتة ئةو بإوايةى كة باشترواية لة رَيطةى
حةسةن تؤران ليستة نيشتمانييةكانى ديكةى عَيراقةوة بةشداريى َ هةلبذاردن بكةين». ه��ةن��دَي��ك��ى دي��ك��ةش ل��ة الي��ةن��ة توركمانييةكان ثَييانواية؛ فرةليستيى نوَيى ستراتيذييةتَيكى سياسةتء َ هةلبذاردنة ،كة توركمانةكان لة برى يةكليستيى َ هةليانبذاردووة. ج��ةم��ال ش��ان ،س��ةرؤك��ى حيزبى نيشتمانيى توركمانى ،بة رؤذنامةى راطةياند« :بإياردان لةسةر فرةليستيى لةاليةن حيزبة توركمانييةكانى كةركوكةوة سياسةتَيكى نوَيية ،بةوثَييةى بوءنى يةكليستيى توركمانى ناتوانَيت ذمارةيةكى َ هةلبذاردنى زياترى توركمانةكان لة داهاتوودا بباتةوة ،كة بةهَيندةى رَيذةى
دابةشبوءنى توركمانةكان بةسةر ليستةكانى ديكةدا هةنطاويَكى نويَية بؤ كؤتاييهيَنان بة ليستى تايفىء نةتةوةيىء لة بارودؤخى ئيَستاى كةركوكيشدا ناتوانين بة تةنيا رووبةرِووى هيَزةكانى ديكة ببينةوةو ثيَويستمان بة ليستى بةهيَزى ديكة هةية ثشتطيرمان ليَبكات
جةمال شان توركمانى عَيراق بَيت». ج��ةم��ال ش��ان ئ��ام��اذةى ب��ة ضةند مةترسييةكى ديكةى يةكليستيى كرد ،كة بة تَيإوانينى ئةوان يةكليستيى دةيانخاتة طَيذاوى ركةبةرايةتى دووبةرةييةوة لةطةأل ليستة نةتةوةييةكانى ديكةى كةركوكء روءدانى ساختةكاريي ،كة بة وتةى ئةو بةرثرسة لة َ هةلبذاردنى ثَيشوودا لة دذيان ئةنجامدراوة .وتيشى« :دابةشبوءنى اليةنة توركمانةكان بةسةر ليستةكانى ديكةداء كاركردن بة سيستمى ليستى نيمضةكراوة لة َ هةلبذاردنى داهاتوودا ديموكراسيترةو ئةوكات توركمانةكانيش دةتوانن باشترين نوَينةرى خؤيان َ هةلبذَيرن ئةطةر لةناو ليستةكانى ديكةشدا بَيت». دابةشبوءنى اليةنة توركمانةكان ب��ةس��ةر ليستةكانى دي��ك��ةدا ب��ة راى بةرثرسَيكى ديكةى بةرةى توركمانييةوة، هةنطاونانة ب��ةرةو ئاقارَيكى ديكةى َ هةلبذاردن .د.تورهان موفتى، ملمالنَيى ئةندامى ئةنجومةنى ثارَيزطاى كةركوك لةسةر بةرةى توركمانى ،بة رؤذنامةى راطةياند« :دابةشبوءنى توركمانةكان بةسةر ليستةكانى ديكةدا هةنطاوَيكى نوَيية بؤ كؤتاييهَينان بة ليستى تايفىء ن��ةت��ةوةي��ىء ل��ة ب��ارودؤخ��ى ئَيستاى كةركوكيشدا ناتوانين بة تةنيا رووبةإووى هَيزةكانى ديكة ببينةوةو ثَيويستمان بة
رياز ساري كةهية ليستى بةهَيزى ديكة هةية ثشتطيرمان لَيبكات». ه���اوك���ات ح���ةس���ةن ت���وره���ان، جَيطري س��ةرؤك��ي حيزبى عةدالةتي ت��ورك��م��ان��ىء ئ��ةن��دام��ي ئةنجومةني ثارَيزطاى كةركوك ،ثَييواية؛ ئةمجارة توركمانةكان بة ستراتيذييةتَيكى نوَيوة َ هةلبذاردن دةك��ةن ،بةآلم بةشداريى دةشَيت سياسةتى يةكليستيى لة ناوضة كةركوك دةرةوةى توركمانةكانى ثيادةبكةن بؤ بةدةستهَينانى دةنطء جةختى لةسةر ئ��ةوةش ك���ردةوة ،كة فرةليستيى رآ لة بوءنى يةك طوتارى سياسى هاوبةشى توركمانةكان ناطرَيت لة ثةرلةمانى داهاتووى عَيراقدا. ت��رس ل��ة دؤإان����دن يةكَيكة لةو َ هةلبذاردنى خوَيندنةوانةى ك��ة ب��ؤ كةركوك توركمانةكانى فرةليستيى دةك���رَي���ت ،ب���ةآلم تةحسين كةهية، سةرؤكى حيزبى ئيئتيالفى ئيسالميى توركمانى ،رةت��ى دةك��ات��ةوةء ثَييواية؛ فرةليستيى ت��ورك��م��ان��ةك��ان زي��ات��ر ثةيوةنديى بة فرةنةتةوةيى كةركوكةوة هةبووة ،كة ئةو بإوايةى لةالى حيزبة توركمانةكان دروستكردووة كة طرنطى بوءنى ثةيوةنديى لةطةأل سةرجةم ليستة نيتشتمانييةكانى ديكةى عَيراقدا دروستكردووة.
ريَبوار تالَةبانى :بةو ئاليةتةى ئيَستا كاري ثيَدةكريَت ضارةسةركردنى كيَشةى مولَكداريى كةركوك ( )40سا َ ل دةخايةنيَت راثؤرتي ،ثشتيوان سةعدولَل
ج�َي��ط��رى س��ةرؤك��ى ئةنجومةنى ثارَيزطاى ك��ةرك��وك ثَييواية ،دؤخي سياسيى ك��ةرك��وك زؤر ناسكةو دانيشتوانة ئ��اوارةك��ةى دواخستنى َ مولكدارييةكان ضارةسةركردنى كَيشة َ قبولناكات ،ب��اس ل��ةوةش ل��ةوة زياتر دةكات ،دواخستنى ئةو مةسةلةية زيانَيكى زؤر بة كةركوك دةطةيةنَيتء لة ئايندةدا َ سةرهةلدانى كَيشةى دةبَيتة مةترسيى بؤ ناوخؤيى. رَيبوار َ تالةبانى ،جَيطرى سةرؤكى ئةنجومةنى ث��ارَي��زط��اى ك��ةرك��وك بة رؤذن��ام��ةى راطةياند :دؤخ��ي سياسى كةركوك زؤر ناسكةو ئةوة َ هةلناطرَيت َ مولكداريى ضارةسةركردنى كَيشةكانى دوابخرَين ،دواخستنى ئةو مةسةلةية زيانَيكى زؤر بة كةركوك دةطةيةنَيتء ثَيدةضَيت لة ئايندةدا مةترسى طةورة دروس��ت��ب��ك��اتء ئ��ةوان��ةى زةوي��ي��ان داط��ي��رك��راوة ب��ة رَي��ط��ةى ناياسايى زةوييةكانيان وةربطرنةوةو ئةوةش كَيشةى ناوخؤيى لَيدةكةوَيتةوة. ثَيكهاتةكانى ثارَيزطاى كةركوك بةتايبةت ك��وردةك��ان نيطةرانن لة ضارةسةرنةكردنى كَيشةى َ مولكداريى لة
رَيبوار َ تالةباني سنوورى ثارَيزطاى كةركوك لة كاتَيكدا ماوةى (َ )7 سالة كار بؤ ضارةسةركردنى ئ��ةو كَيشةية دةك��رَي��ت ،بةمةبةستى دؤزينةوةى ميكانيزمى ضارةسةركردنى َ مولكداريىء هةمواركردنةوةى كَيشةى ياساى دةستةى ضارةسةرى كَيشةى َ مولكداريى دةكات. ه��ةف��ت��ةى راب�����ردوو وةف��دَي��ك��ى
ئةنجومةنى ثارَيزطاى كةركوك سةردانى َ لةطةل بةغدايان كردو بؤ هةمان مةبةست ئةياد سامةرايى سةرؤكى ئةنجومةنى نوَينةرانى عَيراقدا كؤبوونةوة و هيض دةرةنجامَيكى ئةوتؤى نةبوو. َ تالةبانى ئاماذةى بةوة كرد ئَيمة وةكو ئةنجومةن لة كؤتايى مانطى رابردووةوة َ لةطةل يوناميدا ليذنةكةيةكمان ثَيكهَيناوة،
ه��ةف��ت��ةى راب����ردووش ب��ة مةبةستى ثَيشكةشكردنى ثَيشنيازى ثَيكهاتةكانى نَيو ئةنجومةنء هةمواركردنةوةى ياساى دةستةى ضارةسةرى كَيشةى َ مولكداريى سةردانى ئةنجومةنى نوَينةرانمان كردو َ لةطةل سةرؤكى ئةنجومةندا كؤبووينةوةو ثَيشنيازى خؤمان ثَيشكةش بة سةرؤكى ئةنجومةن ك��رد ،هةر لةو دانيشتنةدا داوامان لة سةرؤكى ئةنجومةنى نوَينةران كرد ثةلةبكرَيت لة هةمواركردنةوةى َ سالى ()2006ى ياساى ذم��ارة ()2ى دةستةى ضارةسةرى كَيشةى َ مولكداريى. ل��ةم��اوةى ( )7س� َ �ال��ى راب���ردوودا ل��ة ك��ةرك��وك ن��زي��ك��ةى ( )45ه��ةزار سكاآل ثَيشكةش ب��ة دةس��ت��ةي ب��اآلى َ مولكداريى ضارةسةركردنى كَيشةى كراوة ،بةآلم تائَيستا ئةو دةستةية ()%5 كارةكانى نةكردووة .هاوكات بة بؤضوونى دةطةرَيتةوة بؤ ضاودَيران هؤكارةكةى ِ ئاليةتى كاركردنى دةستةكة، ه����ةروةك ج��َي��ط��رى س��ةرؤك��ى ئةنجومةنى ثارَيزطاى كةركوك ئةوة دةخاتةروو ،راستة بؤ ضارةسةركردنى ِ َ مولكدارى دةستةيةكى باآل كَيشةى دروستكراوة ،بةآلم ئاليةتى كاركردنى ئةو دةستةية زؤر خاوةء بةتايبةتى لة ثارَيزطاى كةركوك كة زياتر لة ()40
هةزار كةيسى َ مولكدارى هةية ،ئةطةر بةو ئاليةتةى ئَيستا كاربكات (َ )40 سالى ترى دةوَيت تا كةيسةكان يةكالييةدةكرَيتةوة. وةفدةكةى ثارَيزطاى كةركوك لة سةردانةكةياندا ثَيشنيازَيكيان سةبارةت بة هةمواركردنةوةى ياساى ذمارة ()2 ى َ سالى ()2006ى دةستةى ضارةسةرى كَيشةى َ مولكداريى كردو داواى بة زوويى هةمواركردنةوةى ياساكةيان كرد. رَي��ب��وار َ تالةبانى وت��ى «هةرضةند تائَيستا ئةنجومةنى ن��وَي��ن��ةران دوو خوَيندنةوةى بؤ ياساى كَيشةى َ مولكداريى كردووةو تةنها ثةسةنكردنةكةى ماوة، بةآلم سةرؤكى ثةرلةمان ثَيى راطةياندين كة كاتيان بةدةستةوة نةماوةو بؤية هةمواركردنةوةكة دةكةوَيتة ئةستؤى ثةرلةمانى داهاتوو». باسى لةوةش كرد بةثَيى ياساكة بؤ هةر كةيسَيكى َ برياردان مولكداريى دواى ِ لةسةرى ،وةزارةتةكان مافى تانةلَيدانيان هةية ،ئةويش كاتَيكى زؤرى ثَيدةضَيتء بةرَيوةضوونى دةبَيتةهؤى بة سستى ِ ك��ارةك��ان ،ئَيمة ثَيشنيازمانكرد ئةو تانةلَيدانة نةمَينَيت ،هةروةها داواى كةمكردنةوةى ذم��ارةى قازى دادطاى تةميزمان ك��ردووة ،كة ذمارةيان ()7 قازيية.
hewal.rozhnama@gmail.com
ذمــارة ()566 سيشةممة 2010/1/26 َ
نـيَودةولَـةتـى
هايتى ،تاقانة بيَنازةكةى ميَذوو
13
راثؤرتي ،شاآلو فةتاح
ئ��ةوةى كة هايتى كردووةتة وآلتَيكى تاقانة ،ئةو زةمينلةرزة بةهَيزة بوو كة تةواوى وآلتةكةى تَيكدا ،بةآلم لة راستيدا ئةم وآلتة تةنيا بوونى زةمينلةرزةى بةهَيز نةيكردووةتة تاقانةَ ، بةلكو ضةندةها تايبةتمةنديى هةية ،كة لة هيض وآلتء نةتةوةيةكى ديكةى سةر رووى زةويدا نيية ،ئةو تايبةتمةندييانةش هةندَيكيان سروشتينء هةندَيكيان م��رؤي��ي��ن ،ئ����ةوةى ك��ة ل��ة نَيو تايبةتمةندييةكاندا هاوبةشة ،ئةوةية بةطشتيى بوونةتة هؤى بَينازيى ئةم وآلت��ةو زةرةرو زيانَيكى زؤريان ل �َي��داوة ،بةشَيوةيةك كارةساتة سروشتييةكان هةميشة مةترسيى بوون بؤ سةر ذيانى َ خةلكى ئةم وآلت��ةو زةرةرو زيانَيكى زؤريان لَيداوة ،كارةساتة مرؤييةكانيش بةهةمانشَيوة بوونةتة هؤى ئةوةى دوذم��ن��ى زؤرى ل��ة دةرةوة بؤ ثةيداببَيت ،ئةمةش وايكردووة كة لة مَيذوودا كارةساتةكان بة نؤرة ئةم وآلتة جاإس بكةن.
تاقانةيى هايتى
كؤمارى هايتى دووةم طةورة وآلتَيكى كاريبيية ،لةطةأل كؤمارى دؤمؤنيكانداء لةنَيوان ه��ةردوو كيشوةرى ئةمريكا دورطةيةكى ط��ةورة ثَيكدةهَينن ،كة دورط��ةى (ئيسثانيؤال)يةء دةكةوَيتة باشوورى خؤرهةآلتى كوباوة .كريستؤفةر َ َ لةسالى ( )1492ئةم كؤلؤمبس َ لةسالى دورطةيةى دؤزييةوة ،بةآلم ( )1697فةرةنسا كؤتايى بة حوكمى َ لةسالى ()1804 ئيسثانيا هَيناء كؤتايى بة حوكمى فةرةنساش هات. زؤرينةى َ خةلكى هايتى بة زمانى كريؤأل دةدوَي��ن ،كة لةطةأل زمانى فةرةنسيدا بة دوو زمانى رةسميى ئةو وآلتة دادةنرَين .ثايتةختى هايتى ثؤرتؤثرَينسةو ()%95ى دانيشتوءانى رةشثَيستن)%5( ،ى ديكة موالتؤو سثى ثَيستن .ذمارةى دانيشتوءانى نزيكةى ( )11مليؤنةو زؤرينةيان مةسيحى (كاسؤليكىء ثرؤتستانت) ء ظودوون .هايتى بة وآلتَيكى تايبةت دادةنرَيت لة ناوضةكةدا لةبةر ضةند هؤيةك ،يةكةمين وآلت ب��وو كة سةربةخؤيى بةدةستهَينا لة ئةمريكاى التيندا .يةكةم وآلت بوو لةاليةن بةإَيوةببرَيت رةشثَيستةكانةوة لةدواى كؤلؤنياليزم ،تاكة وآلتَيكيشة كة ياخيبوونى كؤيلةكان بووةتة هؤى سةربةخؤبوونى ،تاكة وآلتَيكيشة لة ه��ةردوو ئةمريكادا كة زمانى فةرةنسى زمانى زؤرينة بَيت ،جيا لة كةنةداء هايتى هيض وآلتَيكى ديكة لةو ناوضةيةدا زمانى فةرةنسى بة فةرميى ناناسَيت.
م َيذووى هايتى
كاتَيك ش��ؤإش��ى فةرةنسى دروستبوو ،زؤرَيك لة وآلتانى جيهان كةوتنة ذَير كاريطةريى ئةو شؤإشةو داواكانييةوة ،هايتيش يةكَيك بوو لةو وآلتانة ،بةآلم جياوازيى ئةم وآلتة لةطةأل زؤرَي��ك لة وآلتانى ديكةدا ئةوةبوو ،كة شؤإشى لة خودى خاوةندارى شؤإش (واتة فةرةنسا) كرد ،جياوازييةكى ديكة ئةوةبوو ،كة كؤيلةكان لة هايتى راثةإينء توانييان شؤإش سةربخةن ،ئةمة لةكاتَيكدا كة ناثليؤن ثؤناثارت َ جلةوى دةسةآلتى لةدةستدابوو ،زؤرَي��ك لة وآلتانى جيهان ترسى ئةوةيان هةبوو طشت دنيا داطيربكات ،بةآلم هايتييةكان َ لةسالى يةكى كانوونى توانييان دووةم��ى ( )1804سةربةخؤيى لة فةرةنسييةكان بةدةستبهَينن ،دواى َ ساليش يارمةتى سيمؤن ()11 بؤليظارى شؤإشطَيإى ئةفسانةييان دا لةدذى ئيسثانييةكان. دوات���رو ل��ةس� َ �ال��ى ()1915دا
ﻟﺔ ﻭﺍﺷﻨﺘﺆﻧﺔﻭﺓ بؤتان ئام َيدي دةينووس َيت
ميدياو راستطؤيى
كؤشكي كؤمارييَ ،ثيش كودةتا ،سروشت روخاني ئةمريكا وياليةتةيةكطرتووةكانى هايتى داطيركردو داطيركارييةكةش تا َ سالى ( )1934ب��ةردةوام بوو، كاتَيكيش بةجَييهَيشت ،ديكتاتؤرَيكى كردة دراوسَيى ،كة دةستيكرد بة جينؤسايدى هايتى .رافايل تروجيلؤى َ لةسالى ()1937دا ديكتاتؤرى هايتى ثةيإةوى (ئةنتى هايتينيزم)ى كردو فةرمانى بة سةربازةكانى دا ،كة َ خةلكى هايتى بكوذن ،ئةوانيش (10 – )20هةزار هاوآلتى رةشثَيستيان كوشت.
سروشت هايتى بةدبةخت دةكات
ريضارد ئؤلسؤن ،ثرؤفيسؤرى َ ودةولةتى فلؤريدا ،هايتى زانكؤى نَي بة كارةستبارترين وآلت دةزانَيت لة مَيذووى نيوةطؤى خؤرئاواى زةويدا، ثَييوابوو؛ هايتى وآلتَيكة بةردةوام ط��ي��رؤدةى ض��ةن��د كارةساتَيكى سروشتىء كؤمةآليةتيية .ئؤلسؤن َ دةلَيت« :ب��ةردةوام ضةند شتَيك لة دذى هايتى كاردةكةن ،يةكَيكيان زريانة ،يةكَيكى ديكة بوومةلةرزةية، دواتر ثيسبوونى ذينطةو برسَيتيى». بوومةلةرزةكةى ئةم مانطةى هايتى تةنيا رووداوى سروشتى نةبوو، َ بةلكو تةنيا لة سةدةى بيستويةكةمدا ئةم وآلت��ة رووب���ةإووى ضةندين كارةساتى سروشتيى بووةتةوة، َ لةسالى ()2008دا زريانَيك بووة هؤى كوشتنى ( )800كةس ،ئةمة جطة لة زريانى زؤر بةهَيز لة ساآلنى (2005و )2004دا .جطة لةمةش الفاو لة ساآلنى (2007و 2006ء 2003و )2002دروس��ت��ب��ووة .رووداوى بوومةلةرزةكة ثانزةيةم كارةساتى سروشتيية ل��ةدواى ()2001وةو لةو وآلتةدا كة ئاذانسى ئةمريكا بؤ َ ودةولةتى هاوكاريى طةشةثَيدانى نَي ماديى ناردبَيت.
سةردةمى ديكتاتؤرييةت ()1986-1957
لةثاش ملمالنَييةكى زؤر لةطةأل كؤمارى دؤمؤنيكانى دراوسَيىء هَيزة كاتييةكانى ئةمريكا لة ناوةإاستى سةدةى بيستةمدا ،هايتى هيوايةكى زؤرى لةسةر َ هةلبذاردنى وةزيرى ثَيشووى تةندروستى فرانكؤس دوظالَير (ثاثا دؤك «باوة دكتؤر») بيناكرد ،بةآلم ئةم سةركردةية نة مرؤظدؤست بوو نة خزمةتطوزار، َ بةلكو ه��ةر هَيندةى دةسةآلتى طرتة دةست ثَيطة ديكتاتؤرييةكةى خؤى بةهَيزكردو ذمارةى ئةوانةى ل��ة س���ةردةم���ى ح��وك��م��ى ئ���ةودا تيرؤركراون بة ( )30هةزار كةس َ دةخةملَينرَيت ،لةوةش زياتر هةآلتن بؤ دةرةوةى وآلت .لة ثاش مةرطى ديكتاتؤريش كوإة نؤزدة َ سالةكةى جان كلود ،كة ثَيى دةوت��را (بةيبى دؤك «ك���وإة دك��ت��ؤر») جَيطةى
طرتةوة ،كوإة الوةكةشى هةمان سياسةتى باوكى لة ضةوساندنةوةو َ طةندةليى ثةيإةوكرد ،تا ئةوةبوو َ لةسالى ()1986و لةذَير فشارى ئيدارةى ريطاندا لةو وآلتة هةآلت، بةآلم دوظالَيرو كوإةكةى ميراتَيكيان َ طةندةليىء هةذاريى بؤ هايتى لة بةجَيهَيشت ،كة تائَيستاش نةتوانراوة ضارةسةربكرَيت.
سيستمى حوكمداريى
َ دةول��ةت��ى هايتى ثةيإةويى سيستمَيكى نيمضة كؤماريى دةكات، سةرؤكى هايتى بة َ هةلبذاردنَيكى دةستنيشاندةكرَيت. جةماوةريى سةرؤك لة توانايدا هةية كة سةرؤك وةزي��ران دةستنيشان بكاتء بة هةردووكيان دةسةآلتى تةنفيزيى ثَيكدةهَينن .هةريةكة لة وآلتانى فةرةنساو ئةمريكا بة بةردةواميى دةستَيوةردانيان لةو وآلتةدا هةبووة. س��ةرؤك��ى ئَيستاى هايتى رَينآ ظالة ،كة لة ئايارى َ ثرَي َ سالى ()2006 ةوة سةرؤكايةتيى دةكات ،لة َ سالى ()1991دا سةرؤك وةزيرانى هايتى بووة.
بةدواى ديموكراسيدا
لةدواى راكردنى ديكتاتؤريش هايتى نةحةسايةوةو لة يةكةمين َ هةلبذاردن «بةناو دادوةران���ة»دا ئؤثؤزسيؤنى رذَيمى ثَيشوو جين َ لةسالى ()1990 بَيرتراند ئاريستد َ هةلبذَيردرا .ئاريستد قةشةيةك بوو كة بؤ َ خةلكى وادةردةك��ةوت ئيختيارَيكى طونجاو ب�َي��ت بؤ باشتركردنى ب��ارودؤخ��ى هايتى، بةآلم هَيندةى نةبرد لة كودةتايةكى سةربازيدا كةثاش نؤ مانط حوكمى ئارَيستد ئةنجامدرا ،ئارَيستد لةو وآلتة هةآلتء ( )1500كةسيش كوذران. نةتةوةيةكطرتووةكان ئ��ةوةب��وو َ لةسالى ()1994دا بإياريدا بؤ نةهَيشتنى ديكتاتؤريةت لة هايتى راستةوخؤ هَيز بنَيرَيتة ئةو وآلتة، سوثايةكى ( )20هةزار كةسى ضووة هايتىء ئارَيستدى طةإاندةوة سةر دةسةآلت ،بآ بوونى هيض بةرطرييةك، بةآلم هَيشتاش حكومةتى ئةو وآلتة جَيطير نييةو ضةندينجار ئ��اذاوة رووي��داوةو تةنانةت ئةفسةرةكانى َ هةولى طرتنةوةى سةردةمى دؤظالَير دةسةآلتيان بة رَيطاى كودةتا داوة. كَيشةى بةردةم ديموكراسى لة هايتى تةنيا دؤظالَيرو خزمء دؤستةكانى َ نةبوونَ ، لةسالى ()2000داو لة بةلكو َ هةلبذاردنَيكى «بةناو ديموكراسي»دا َ هةلبذَيردرايةوة ،بةهؤى ئارَيستيد بوونى طومان لةسةر شةرعيبوونى َ َ َ ودةولةتى كؤمةلطةى نَي هةلبذاردنةكة ه��ةإةش��ةى ل��ة هايتى ك���رد ،كة طةمارؤى دةخاتة سةر لة َ حالةتى بةهَيزنةكردنى ديموكراسيدا .ئارَيستد، كة رؤذَيك لة دذى ديكتاتؤرييةت
دةجةنطا ،خؤى حوكمَيكى َ سولتةوى طةشةثَيدا ،بةآلم بةهؤى زيادبوونى َ لةسالى ناإةزاييةكانء ثرؤتَيستةكان ()2004و زياتربوونى فشارى ئةمريكاو فةرةنسا ،لة شؤإشَيكدا حوكمى ئارَيستد كؤتايى ثَيهَينرا، زؤرى ن��ةب��رد ل���ةدواى ش��ؤإش بةضةند مانطَيك زريانَيك هايتى وروءذان��دو ( )2400كةس طيانيان لةدةستدا .لةثاش ضةندين دواخستن، َ ه� َ لةسالى ()2006دا �ةل��ب��ذاردن ئةنجامدراء ( )9ه��ةزار سةربازى نةتةوةيةكطرتووةكان لة هايتى بوون بؤ سةقامطيركردنى ئاسايشى هايتى. ثرؤتيذآ ثرَي َ ظالى سةرؤك وةزيرانى ثَيشووى ئةو وآلتة ،لةنَيو هةذارانى وآلتةكةيدا اليةنطرى زؤرى هةبوو، بةآلم كاتَيك َ هةلبذاردن ئةنجامدرا، دةرك����ةوت ث��رَي��ظ��األ زؤري��ن��ةى بةدةستنةهَيناوة ،هةربؤية ثرَيظاأل بانطةشةى بوونى تةزويرَيكى زؤرى كردو َ هةلبذاردنةكةش راطيرا ،لةثاش ثَيداضوونةوةى دةنطةكان ،ثرَيظاأل بة براوة راطةيةندرا .ئَيدوارد ئةلَيكسيس وةك سةرؤك وةزيران َ هةلبذَيردرا لةاليةن خودى سةرؤكةوة ،بةآلم َ لةسالى ()2008داو بةتؤمةتى خراثيى بارى ئابووريى لةاليةن سيناتةكانى ئ��ةو وآلت��ةوة لةسةر ك��ار الدراو ئَيريك ثيرآ لةاليةن سةرؤكةوة وةك كانديد ثَيشكةشكرا ،هةرضةند ل��ةالي��ةن ثةرلةمانةوة ن��اإةزاي��ى دةربإدرا ،بةآلم ثيرآ توانى ثؤستى سةرؤك وةزيران بةدةستبهَينَيتء بؤ دووةمجار لة مَيذووى هايتيدا ذنَيك ئةم ثؤستةى بةدةستهَينا ،بةآلم ئةم ثؤستة لةدةستى ثيرَيشدا نةمايةوةو بةهؤى ناإةزايى سيناتةكانةوة لة لَيهاتوويى ثيرآ ،لة تشرينى دووةمى ()2009داو نزيكةى ثَيش دوو مانط لة وَيرانبوونى ئةو وآلتة بة بوومةلةرزةيةك لةسةر كار البراو جين ماكس بيلَيرظى جَيطةى طرتةوة.
ديسان سةرةى سروشتة
لةدواى ئةوةى هايتى بةدةست ض��ةن��دي��ن ك��َي��ش��ةى سياسيىء ك��ؤم��ةآلي��ةت��ي��ي��ةوة ن���اآلن���دىء ديموكراسييةت ناجَيطيرو ئاستى داراي��ى هاوآلتييان ناسةقامطير، بةآلم زؤرى نةبرد كة كارةساتَيكى سروشتيى دؤخ��ى ئ��ةم وآلت��ةى هَيندةى تر نالةباركرد .لة كانوونى دووةمى ئةمساأل بوومةلةرزةيةك ح��ةوت ثلة بة ث�َي��وةرى رَيختةرء باشوورى خؤرهةآلتى ثايتةختى هةذاند ،كة دةوترَيت ثاش ( )200ساأل يةكةمين رووداوى لةو شَيوةية هايتى هةذاند .بوومةلةرزةكة بينا حكومىء ناحكومييةكانى رووخاند ،بةجؤرَيك سةرؤك وةزيران كاتَيك لَيدوانيدا وتى: «ثةرلةمان رووخ��اوة ،ئؤفيسى باج رووخاوة ،خوَيندنطاكان رووخاون، نةخؤشخانةكان رووخاون».
لة ()22ى كانوونى دووةم���ى ()2010دا، سةرؤك بارزانى بة هاوإَييةتى وةفدَيك هةولَيرى بةجَيهَيشت بؤ واشنتؤن. ( )evropress.comوتةى فةالح مستةفاى رَيكخةرى ثةيوةنديية دةرةكييةكانى حكومةتى هةرَيم بآلوكردةوة كة َ دةلَيت ،سةرؤك بارزانى داوةتنامةيةكى فةرميى لة س��ةرؤك ئؤباماوة ثَيطةيشتووةء هيض ثةيوةندييةكى بة سةردانةكانى ئةياد ع���ةالوىء تاريق هاشمييةوة نيية بؤ واشنتؤن. ثَيشبينى دةكرَيت ،سةردانةكةى بارزانى بؤ واشنتؤن ضةند رؤذَيك بخايةنَيت ،تا رؤذى هةينى (رؤذى بيزنس) كة دةكاتة ()22ى كانوونى دووةمى ( ،)2010كاتء رؤذى ت��ةواوى كؤبونةوةكاني َ لةطةل كؤشكى سثىء وةزارةتى دةرةوة نةزانراوة. سةرضاوةيةك لة واشنتؤنةوة ثَييإاطةياندم كة قوباد َ َ هةولى زؤرى داوة بؤ دياريكردنى كاتء تالةبانى رؤذى كؤبوونةوة لةطةأل بةرثرسانى كؤشكى َ هةولةكانى سثى ،لةنَيوياندا سةرؤك ئؤباما ،بةآلم بَيسوود بوون. هةينى ثَيشوو ،س��ةرؤك ئؤباما لة ئؤهايؤ بوو ،جَيطرةكةشى واتة بايدن لة بةغدا .جيا لة كؤبوونةوةكةى سةرؤك بارزانى لةطةأل هيالرى كلنتؤنى وةزيرى دةرةوة ،ضاوةإواندةكرَيت ئةم دووانة دووبارةء لة كؤتايى ئةم مانطةدا يةكترى ببيننةوة ،ديسانةوة رؤذو كاتى تةواو دياريي نةكراوة. ئةوةى سةرنجى راكَيشاوم مانؤإى ميدياى حيزبيية كة لة جياتى هؤكارى سةردانةكةى، تةركيزيان خستووةتة سةر طرنطيى سةردانةكة. ئازادكردنى عَيراق لة ()2003دا نفوزى سياسيى ب��ة ك��وردةك��ان بةخشى ،ئ���ةوان توانييان بة فةرمييانة بةشدارى لة طؤإةثانى سياسيي بةغدادا بكةنء ثةيوةنديى راستةوخؤ لةطةأل ئةوروثىء ئةمريكييةكان دروستبكةن .سةركةوتوويىء فاشلى ئةو ثةيوةندييانة كة نفوزى سياسييان بة كورد بةخشى ،بابةتَيكى جياوازة كة دةشَيت لة طؤشةيةكى ديكةدا بةدرَيذى لَيى بدوَيين. سةردانةكةى م��ةال مستةفاى ب��ارزان��ى كة داوةتنامةيةكى فةرميى لة سةرؤك كةنةدييةوة ثَيطةيشتبوو لة َ سالى ()1961دا ،دةكرا موبالةغةى بؤ بكرَيت ،ضونكة لةوكاتةدا كوردةكان بة دوذمن دةورةدرابوون ،نة دؤستيان هةبوو نة ثةيوةنديى َ َ ودةولةتى كؤمةلطةى نَي راستةوخؤيان لةطةأل هةبوو ،بةآلم ئازادكردنى عَيراق ،هاوكَيشةكانى ل��ةب��ارةى ثةيوةنديى ك���وردةوة ط��ؤإىء هيض مانايةكى تَيدا نيية كة موبالةغة بؤ داوةتنامةكةى ئؤباما بكرَيت ،وةكو ئةوةى كة ئةطةر داوةتنامةكة نةنَيرراية ،ئةوا ديموكراسى واشنتؤن وردوخاش دةبوو. دةبَيت لةجياتى ئةوة ،سةركردة كوردةكان راستطؤ بن دةربارةى ئةوةى كة بؤضى سةرؤك ئؤباما ئ��ةوان��ى داوةت���ى واشنتؤن ك���ردووة. سةردانةكة بؤ ئةوةية كة اليةنة ناكؤكةكانى عَيراق َ فؤرمةلة يةكبطرن بؤ ئ��ةوةى دؤخَيكى ئاشتى بكةن ،لةكاتَيكدا ئةمريكا خؤى بؤ جَيهَيشتنى عَيراق ئامادة دةكاتء كوردةكان جَيبةجَيكردنى تةواوى دةستوورى عَيراقيان دةوَيت .شيعة جَيبةجَيكردنى دةستوورى دةوَيت تةنيا بؤ ئيحتيواكردنى سوننة، َ بةدلنياييةوة سوننةش دةستوور فةرامؤشدةكات. كةركوكء جَيبةجَيكردنى ماددةى( )140يةكَيكة لة بةربةستةكان .وياليةتة يةكطرتووةكان دةيةوَيت َ رؤلى ميانطير بطَيإَيتء نفوزى سياسيى خؤى بؤ كؤكردنةوةى كوردو عةرةب بةكاربهَينَيت ،وةك َ رؤلى كورد بؤ «تةئكيدكردنةوة لةسةر ئةوةى عَيراق سةقامطيرة ،سيادةى هةيةو ثشت بةخؤى دةبةستَيت» وةك كارمةندَيكى وةزارةتى دةرةوة ثَييوتم. هيوا دةخوازين كة سةرؤك بارزانى نفوزى َ طةآللةكردنى كارى خ��ؤى بةكاربهَينَيت بؤ سةركةوتوو دةرب��ارةى دؤخي كةركوكء فشار بخاتة سةر ميدياى حيزبييش كة شةفافتربن بؤ َ خةلكى.
12
hewal.rozhnama@gmail.com
ذمــارة ()566 سيشةممة 2010/1/26 َ
نـيَودةولَـةتـى
بةعسء ئةمريكا ،دوذمنى ثيَشوو ،دؤستى ئةمأؤ راثؤرتى ،رؤذنامة
ئ��ةو ئةفسةرة بةعسييانةى ،كة رؤذانَيك لة دةزطاى موخابةراتى عَيراقى كارياندةكردو بةهَيزترين ضةكى دةستى س���ةدام حسَين ب��وون ب��ؤ ثاراستنى ئاسايشى خ��ؤىء رذَيمةكةى ،ئةمإؤ لةطةأل هَيزةكانى ئةمريكادا كاردةكةنء كاركردنيشيان لةسةر ئاستى طؤإينةوة زان��ي��ارىء هاوكاريي موخابةراتيية ل��ة ي��ةم��ةن ل���ةدذى ئ��ةل��ق��اع��ي��دةء بؤ ئاساييكردنةوةى بارودؤخى ئاسايشى يةمةن ،هةرضةندة ئةفسةرةكان ثَيشتر لة يةمةندا بوونء لةدواى جةنطى ئةمريكا- عَيراق ،لة ( )2003رايانكردبوو بؤ ئةم وآلتة ،بةآلم بوونيان بؤ ئةمريكا نةبووة جَيى مةترسيىَ ، بةلكو بةسوود طةإايةوةء ئةوانةى دوَينآ لةترسى دوذمنةكانيان رايانكردبوو ،ئةمإؤ بةهؤى «نيعمةتى دوذمنَيكى ه��اوب��ةش»ةوة كارةكانى خؤيان وةرطرتووةتةوةو لة خاكَيكى ديكةدا بةردةوامدةبن.
كؤبوونةوةى دوذمنةكانى دو َينآ
هَيزة تايبةتمةندةكانى دذةتيرؤرى ئةمريكاء ئةفسةرةكانى موخابةراتى سةدام هاوثةيمانَيتييةكيان ثَيكهَيناوة بؤ لَيدانى قاعيدة لة يةمةن ،هةرضةندة ئةم دوو اليةنة ثَيش حةوت ساأل دوو دوذمنى سةرسةختى يةكتربوونء لة مةيداندا بوون بؤ يةكترى ،بةآلم بةثَيى وتةى سةرضاوة دبلؤماسىء سةربازييةكان شكستهَينانى ئاسايشى يةمةن ئةم دوو ه�َي��زة ب��ةي��ةك��ةوة ك��ؤدةك��ات��ةوة، هةرضةندة هَيشتاش طومانى دوواليةنة ه��ةي��ة س��ةب��ارةت ب��ةي��ةك��ت��رى ،ب��ةآلم هاوكارييةكة بووةتة هؤى بةدةستهَينانى موخابةراتى، دةستكةوتَيكى ضةند بةهؤى زيادبوونى نفوزى قاعيدة لة يةمةنء رَيكخستنةوةى شانةكانى ئةم رَيكخراوةو ئةنجامدانى ضاالكى بةرضاو، ئةمريكا ترسى بؤ دروستبووة ،بإياردانى
َني ،هاوثةيمانةكاني ئةمإؤ دوذمنةكاني دوي َ نةطواستنةوةى زيندانيانى طوانتانامؤش بؤ يةمةن هةر ئاكامى ئةو ترسة بوو، بةآلم ئةم ترسة بة سوودى بةعسييةكان شكايةوةو توانييان سوودى لَيوةربطرن بؤ هاوبةشيكردنى هَيزةكانى ئةمريكا. ثَيشبينى دةكرَيت هاوكاريكردنى ئ��ةو ئةفسةرة بةعسييانةى ،ك��ة لة ترسى داطيركردنى عَيراقء كةوتنى َ لةطةل ئةمريكييةكاندا س��ةدام هةآلتن َ هةولة زياتريش بَيت ،ئةمةش دواى ئةو تيرؤريستيية سةرنةطرتووةى كة ويستى ئاسمانى ديترؤيتى وياليةتى ئةمريكا بهةذَينَيت ،هةريةكة لة بةريتانياو ئةمريكاش ثةيمانيان بة يةمةن داوة ،كة َ ثالثشتى بكةن بؤ كردنةدةرةوةى قاعيدة لةو وآلتةء نيمضة دوورط��ةى عةرةبى. ئةفسةرة ئةمريكاو هاوثةيمانَيتيى عَيراقييةكان ئاكامى نائومَيدبوونة لة موخابةراتى يةمةنى ،بةهؤى بوونى ط��وم��ان��ى زؤرةوة ك��ة ئةفسةرانى موخابةراتى يةمةنى هاوسؤزى قاعيدةن.
سةدامى بضووك دالَدةى بةعسييةكان دةدات
ك��ارك��ردن ل��ةط��ةأل بةعسييةكاندا
دواى طومان ثةيداكردنء نائومَيدبوونى هَيزةكانء موخابةراتى ئةمريكا دَيت لة ئةفسةرانى موخابةراتى يةمةن ،وةك طوماندةكرَيت ،ئةفسةرانى موخابةراتى ي��ةم��ةن ن���ةك ه���ةر ض���االك ن��ي��ن لة ئاشكراكردنء كاركردن دذى قاعيدة، َ بةلكو سؤزيشيان هةية بةرامبةر ئةو رَيكخراوةو ئةندامانى .بةإاى زؤرَيك لة ضاودَيرانى يةمةن ،موخابةراتى ئةو وآلتة ئامرازَيكة بؤ زيندووبوونةوةى قاعيدة ،ئةمةش ث��اش راك��ردن��ى ()23 كةس ،كة طومانى تيرؤركارييان لَيدةكرا َ سالى ()2006و لة زيندانَيكى ئةو لة وآلتةدا ،لةنَيوياندا ضةند سةركردةيةكى تيرؤريستى بةناوبانطى ت�َي��داب��وو، كة راستةوخؤ دةستيان هةبووة لة ثالندانان بؤ تةقاندنةوةى كةشتيية جةنطييةكانى ئةمريكا لة كةنداوي عةدةن لة َ سالى ()2000دا ،بةآلم بةهؤى فشارى ئةمريكاوةو لة ئةنجامى رووداوى ()11 عةبدولآل َ َ سالحى ى سَيثتَيمبةردا ،عةلى سةرؤكى يةمةن دةزطايةكى ركابةرى دروستكرد بةناوى «ئاذانسى ئةمنى قةومى» ،لةنَيو ئةم دةزط��اي��ةدا ضةند ئةفسةرَيكى ثَيشووى عَيراقى ،لة دةزطا
ترسناكةكةى سةدام (واتة موخابةراتى) تَيداية. ئةندامَيكى ثَيشووى ئاسايشى يةمةن لةبارةى بوونى بةعسييةكانةوة َ دةلَيت: «ئةوان بةشدارن لة راهَينانء زانياريى كؤكردنةوةدا» .دواى داطيركردنى عَيراق َ سالى ()2003دا ئةمريكا سياسةتى لة ه� َ �ةل��وةش��ان��دن��ةوةى حيزبى بةعسى ثَيإةوكردو بةمشَيوةيةش ئةندامانى ئةو حيزبة بةرةو سوريا هةآلتن ،بةآلم بةإاى زؤرَي��ك لة ئةفسةرة سةربازييةكانء شيكاروانانى ي��ةم��ةن ،ض��وون��ى ئةو ئةفسةرانة بؤ سوريا تةنيا ثَيش ئةوة بووة ،كة داوةت بكرَين لةاليةن سةرؤكى يةمةنةوة .شيكاروانى بةناوبانط ،فارس ئةلسةقاف لةبارةى ئةو بابةتةوة َ دةلَيت: «ثاش رووخانى بةعسييةكان لة عَيراق، زؤرَيك هاتن بؤ يةمةن ،هةندَيكيان وةك َ خالى طواستنةوة لة يةمةندا طيرسانةوة، بةآلم ئةوانى دى مانةوةو بوونة خةبيرى حكومةت». س��ةرؤك��ى يةمةن هاوثةيمانَيكى بةهَيزى س��ةدام حسَين ب��وو ،خؤشى وتوويةتى كة وةك مامؤستايةك سةيرى سةدامى كردووة ،ئةو تةنانةت لةقةبى
«س��ةدام��ى ب��ض��ووك»ى وةرط��رت��ووة، بةهؤى ضاولَيكردنى جؤرى جلثؤشينى سةدامء َ هةلطرتنى دةمانضةيةكء كردنى َ ثانتؤلةكةيةوة. بة القةديدا بةسةر ئةمة جطة ل��ةوةى وآلتةكةى بووة ثةناطةى زؤرَيك لة خزمانى سةدام ،وةك خَيزانى تارق عةزيز ،سةرؤك وةزيرانى ثَيشووى عَيراقء عيزةت دوورى ،يةكَيك لة نزيكترين هاوثةيمانة سةربازييةكانى ديكتاتؤرى ثَيشووى عَيراق. ب��ةآلم هاوثةيمانةكانى سةرؤكى يةمةن تةنيا بةعسييةكان نييةَ ، بةلكو ضةند سةلةفييةكى تَيداية ،ئةوانةى كة تةفسيرَيكى راديكاآلنة بؤ ئيسالم دةكةن، كة نزيكة لةوةى قاعيدة دةيكات ،زؤرَيك ل��ةوان��ةش ل��ةدذى يةكَيتى سؤظَيةتى ثَيشوو لة ئةفغانستان جةنطاون ،ئةو ئةزموونةى بووة هؤى ئةوةى زؤرَيكيان بة ئوسامة بن الدن بناسَينَيت ،بوونى ئةو سةلةفييانةش لة حكومةتدا متمانةى دةزطاى موخابةراتى ئةمريكى (واتة سى. ئاى .ئةى) بة يةمةن كةمكردووتةوة. * لة راثؤرت َيكى رؤذنامةى تةلةطرافى بةريتانييةوة زانيارى وةرطيراوة.
ثةرلةمانى ئةوروثا داخستنى دةتةثة دةكاتة جيَى مشتومأ راثؤرتي ،شاآلو فةتاح َ كؤمةلطةى ديموكرات كَيشةى ثارتى لة توركيا هةر وا زوو كؤتايى نايةت ،لة دوايين هةنطاودا ئةم ثارتة كةيسةكةى ب��ةرزك��ردووةت��ةوة بؤ دادط���اى ئةوروثا بؤ مافةكانى م��رؤظ ،بة ثاساوى ئةوةى داخستنى ئةو ثارتة ناياسايى ب��ووةء لة ثةرلةمانى ئةوروثاشدا دةرب��ارةى كةيسى داخستنى ئةو ثارتةو كَيشةى كورد لة توركيا بةطشتيى مشتومإَيكى زؤر دةكرَيت .دواى ئةوةى دادطاى دةستووريى توركيا فةرمانى بة داخستنى دةتةثةء ياساغكردنى ضاالكيى سياسيى لة ( )37ئةندامى ئةو ثارتة دا ،ئةمة بووة هؤى دروستكردنى ناإةزايةتييةكى زؤر لة ناوخؤو دةرةوةى توركياو هةندَيك بة كؤتايىء مةرطى «دةستثَيشخةريى ديموكراسى»يان لة توركيا دانا. لةبارةى بةرزكردنةوةى سكاآلنامةكةوة حةسيب كاثالن ،كة بةرثرسَيكى ثارتى ئاشتىء ديموكراسى (بةدةثة)ية رايطةياند: ثارتى ياساغكراوى دةتةثة هيض لينَيكَيكى ئؤرطانى بة ثارتى كرَيكارانى كوردستان (ثةكةكة)وة نةبووة .لةهةمانكاتدا وةفدَيكى ئ��ةوروث��ى لة كؤميتةى دذة ئةشكةنجة سةردانى عةبدوآل ئؤجةالنى سةركردةى دةستطيركراوى ثةكةكةيان كرد ،بؤئةوةى ثشكنين دةربارةى بارودؤخى ناو زيندانةكةى بكةن ،ئةمةش دواى ئةوةى دةنطؤيةكى زؤر بآلوبووةوة دةربارةى خراثيى زيندانةكةىء كاريطةريى لةسةر تةندروستى ئؤجةالنء ثرؤتَيستء خؤثيشاندان لةاليةن اليةنطرانيةوة لةناو توركيادا رَيكخرا ،بةآلم وةزيرى دادى توركيا دووثاتيكردةوة ،كة َ دلنياية بارودؤخى زيندانةكةى ئؤجةالن بةثَيى ستاندةرى َ ودةولةتيية. نَي
لةاليةكى ديكةوةو لة كؤبوونةوةيةكى ثةرلةمانى يةكَيتيى ئةوروثادا لةذَير ناوى «ديموكراتيزةكردن لة توركيا» ،مشتومإ دةرب����ارةى ث��رؤس��ةى ديموكراسى لة توركيا بةتايبةت داخستنى دةتةثة كرا، لةم كؤبوونةيةدا باس لةو كَيشانة كرا ،كة ثةيوةندييان بة ثرؤسةى ديموكراسييةوة لة توركيا هةية ،وةك داخستنى دةتةثة، كَيشةى ئةرطةنةكؤنء مافة سةرةتاييةكانى هاوآلتييانى توركيا .زؤرينةى ثةرلةمانتارة ئةوروثييةكان راى خؤيان دةرب���ارةى داخستنى دةتةثةو دةستطيركردنى ضةند سةرؤك شارةوانييةك لة توركيا خستةإوو.
ئؤلى رين ،ثةرلةمانتارى ئةوروثى ،دةربارةى كَيشةى داخستنى دةتةثة وتىَ : بةدلنياييةوة ثَيشكةوتن لة دؤخ��ى سياسيي توركيادا هةميشة ثؤزةتيظ نةبووة ،لةطةأل ئةوةى طةشةكردنمان هةية ،ب��ةآلم ضةند شتَيك هةية كة ثَيويستة بايةخى ثَيبدةين .كرانةوةى ديموكراسى توركيا بة رووى كورددا يةكَيكة َ كؤمةلَيك ريفؤرم لة نموءنةى ثَيشكةوتنةكان، َ مةحال بوون ،بةآلم دوايين كراوة ،كة ثَيشتر كشانةوةكانى توركيا لة كرانةوةى ديموكراسى هؤكارى ثةرؤشيى ئَيمةن ،ئَيمة بةداخةوةين بؤ بإيارى داخستنى دةتةثة لةاليةن دادطاى دةستوورييةوة ،ئةمةش دواى ئةوةى كة
ضةندين سةرؤك شارةوانى دةستطيركراون هةردواى داخستنى دةتةثة .ناسيؤناليستةكان ئةم هةلةيان قؤستووةتةوةو هَيرشدةكةنة سةر حكومةتء سياسةتةكانىء كرانةوةى ديموكراسى .لةدواى وتةكانى ئؤلى ،ضةندين ثةرلةمانتارى ديكةى رَيكخراوةكة وتةى خؤيان ثَيشكةشكرد ،لةنَيوياندا ريضارد هؤويت وةك نوَينةرى سؤشياليستةكانى ثةرلةمان. ئؤويت ثاش دةربإينى ثةرؤشيى زؤرى خؤى بةرامبةر داخستنى دةتةثة ،وتى: دووساأل لةمةوبةر شةخسى خؤم ئامادةى كؤنفرانسى ئةم ثارتة بووم ،لةكاتَيكدا ()20
هةزار كةس ئامادةى بوو ،شةرعييةتى ئةم ثارتةم لة ضاوو دةمى اليةنطرانيةوة بينىء بيست .دةزانم كة سةرؤك وةزي��ران دذى داخستنى ثارتةكة بووةء ثةيمانى داوة رَيطة لة داخستنى ثارتة سياسييةكان بةوشَيوةية بطرَيت ،بة هةمواركردنى دةستوورى توركيا بةشَيوةيةك لةطةأل مادةى ()11ى رَيككةوتنى يةكَيتيى ئةوروثا بؤ مافةكانى مرؤظ بطونجَيت، ئةم ثةيمانة ثَيويستة بهَينرَيتةدى .دواجار َ كؤمةلطةى ديموكراتةوة لة ثارتَيك بةناوى َ كؤمةلطةى توركيا رؤيشت ،بةآلم دةبَيت ديموكراتيمان لة توركياى مؤدَيرندا لةكيس نةضَيت.
15
nawxo.rozhnama@yahoo.com
ذمــارة ()566 سيشةممة 2010/1/26 َ
ئــابـوورى
بأيارى بأينى بةشة خؤراكى موءضة بةرزةكان ،جيَبةجيَنةكراوة هةول َير ئارام ش َيخ وةسانى، ه َيمن محةمةد
وةزارةتى بازرطانيى حكومةتى ع َيراق بإيارى داوة بةشة خؤراك (بايةعى) فةرمانبةرة ثلة باآلكان كة مووضةكانيان لة ( )1مليؤنء ( )500هةزار دينار زياتر ب َيت ببإ َيت ،بةآلم تائ َيستا ئةو بإيارة بة رةسميى لة هةر َيمى كوردستاندا ج َيبةج َينةكراوة. دارا محةمةد دزةي���ى ،ب��ةإَي��وةب��ةرى َ ثسولةى خؤراكى هةولَير ،لة لَيدوانَيكدا بؤ رؤذنامة وتى« :بإيارى بإينى بةشة خؤراكى ئةو كةسانةى كة موءضةى مانطانةيان لة سةروء مليؤنء نيوَيكة ،لة بةغدا كةوتووةتة بوارى جَيبةجَيكردنةوة ،بةآلم تائَيستا ئَيمة هيض نوءسراوَيكمان بؤ نةهاتوءة سةبارةت بة جَيبةجَيكردنى بإيارةكة». َ لةسالى ()1997ةوة لة ضوارضَيوةى بإيارى ( )986ن��ةوت بةرامبةر خؤراكدا، لةسةرتاسةرى عَيراق مانطانة خؤراك بةسةر هاوآلتيياندا دابةشدةكرَيت ،ئةم بإيارةى نةتةوةيةكطرتوءةكانء عَيراق لةكاتَيكدا خةلكى عَيراق بةهؤي َ َ ئابلوقةى بوو كة ئابووريي لةسةر وآلتةكةيان كةوتبوءة بارودؤخَيكى مةترسيدار ،ئةويش زؤربوونى رَي��ذةى هةذاريى بوو ،بة دةرضوءنى ئةو بإيارة َ خةلكى عَيراق بةطشتيى سوءدَيكى زؤريان وةرطرت ،هةر بةوهؤيةشةوة رَيذةى هةذاريى لة سةرتاسةرى عَيراق بةشَيوةيةكى خَيرا دابةزى. لةماوةى ضةند مانطى راب��ردوودا ضةند َ هةولَيك درا بؤئةوةى ئةو بإة خؤراكةى بةسةر هاوآلتيياندا دابةشدةكرَيت لةبةر خراثيى كوالَيتييةكةى بكرَيتة ثارةء بدرَيت ب��ة ه��اوآلت��ي��ي��ان ،ب��ةآلم ئ��ةو داواك��اري��ي��ة سةركةوتوءنةبوو ،تا دوات��ر ب��إي��اردرا خؤراكى هةموو ئةو فةرمانبةرانة ببإدرَيت كة موءضةى مانطانةيان لة مليؤنء ثَينجسةد ه��ةزار دينار كةمتر نيية ،بةوهؤيةشةوة بإيارةكة ثةسةندكراو لة بةغدا كةوتة بوارى جَيبةجَيكردنةوة ،بةآلم تائَيستا ئةو بإيارة لة كوردستان جَيبةجَينةكراوة. بةثَيى ثالنَيكى وةزارةتى بازرطانيى عَيراق تا َ سالى ( )2012كؤبؤنى خؤراك رادةطيرَيتء
بةشيك لة هاوآلتييان بايةعى وةرناطرن كواليتيةكةىَ ، لةبةر خراثي َ ه��اوك��ات ك��ارت��ى زي���رةك ب��ؤ هاوآلتييان دروستدةكرَيت ،ثالنةكة بة (نةخشةى رَيطا) ناسراوةء بة سآ قؤناغء لةماوةى سآ َ سالدا كؤتايى بة كؤبؤنى خؤراك دَيتء لة ()2009/1/1 ةوة فؤرمي راثرسيي بةسةر هاوآلتيياندا دابةشدةكرَيت ،تاكو بإيار لةسةر مانةوةى بةشة خ��ؤراك يان كردنى بة ث��ارة بدةن، َ لةسالى ()2011دا بةشةخؤراكى فةرمانبةرة َ لةسالى ثلة باآلكانى حكومةت دةبإدرَيتء ()2012دا كؤبؤنى خؤراك رادةطيرَيت. ئيسماعيل مةجيد ،ئابوءريناس ،لة لَيدوانَيكدا بؤ رؤذنامة وتى« :بإيارى بإينى بةشة خ��ؤراك��ى ئ��ةو فةرمانبةرانةى كة موءضةيان لة مليؤنء نيوَيك كةمتر نيية جَيطةى سةرنجة ،ضونكة ئةى ئةو بازرطانانة بؤضى ناطرَيتةوة كة فةرمانبةر نين ،كةضى داهاتيان زؤر زياترة لة مليؤنء نيوَيك». بة بؤضوونى ئةو ئابووريناسة ثَيويستبوو
ئةم بإيارةى وةزارةت��ى بازرطانى عَيراق ل��ةب��ارةى بإينى بةشة خ��ؤراك��ى مووضة بةرزةكانةوة «لَي َ كؤلينةوةى باشى» لةسةر بكراية ،ئينجا بإيارةكة كةوتباية بوارى جَيبةجَيكردنةوة .ئيسماعيل لةمبارةيةوة َ دةلَيت« :من هةستدةكةم ئةو بابةتة وا بة ئاسانيى بة بإياريك نة جَيبةجَيدةكرَيتء نة ضارةسةريش دةكرَيت ،بؤية «ثَيويستة رةض���اوى هةموو دةرئةنجامة ئيجابىء سلبييةكانى ئةو بإيارة بكرَيت». بإيارى بإينى بةشة خؤراكى فةرمانبةرة ثلة باآلكان ،فؤإمى خؤراكةكانيان ناطرَيتةوةء بةإَيوةبةرى كةلوثةلء خؤراكى هةولَير ئ��ام��اذة ب��ةوةدةك��ات؛ ئ��ةو كةسانةى كة خؤراكيان دةب��إدرَي��ت فؤرمى خؤراكيان هةردةمَينَيت ،بةآلم لة فؤرمى ئةو كةسانة ئاماذة ب��ةوة دةدرَي���ت كة نابَيت خ��ؤراك وةربطرن ،ضونكة «فؤرمى خؤراك بؤ ضةندين
ئامارو سةرذمَيريى طرنطيى خؤى هةيةء ناكرَيت ئةو فؤرمةيان نةبَيت». ئةطةرضى رؤذانَيك بوو ئةم خؤراكة بؤ هاوآلتييانى ه��ةذار وةك ثَيويستى دةبينرا ،بةآلم لة ئَيستادا جؤرى خؤراكةكان بةجؤرَيك خراث بووة تا وايلَيهات بةشَيك لة َ خةلك نةدةضوون بؤ وةرطرتنى بةشة خ��ؤراك��ةك��ان��ي��انء زؤرَي��ك��ي��ش ل��ة ج��ؤرى خؤراكةكان دواكةوتووةء ماوةى دوومانطة رَي��ذةي��ةك��ى ك��ةم لة ج��ؤرى خؤراكةكان دابةشكراوة ،ئةم دواكةوتنةش كاريطةريى لةسةر نرخى خ��ؤراك دروس��ت��ك��ردوءة، بةجؤرَيك كة نرخى يةك كيلؤ شةكر زياد لة دووجار بةقةد ثَيشوو بةرزبووةتةوة. نةوزاد سابير ،بةإَيوةبةرى كةلوثةلء خؤراكى هةولَير ،س��ةب��ارةت بة خراثيى خؤراكى بايةعى لة لَيدوانَيكدا بؤ رؤذنامة وتى :دواكةوتنى خؤراكى بايةعى دةطةإَيتةوة
بؤ ئةوةى زؤرجار بةهؤى ئةوةى كة ثشكنين دةكرَيت ،واتا تَيثةإبوءنى خؤراك بة كوالَيتى كؤنترؤأل ،كة خؤراكةكة دَي��ت بؤ بةغدا بةوهؤيةوة دوادةكةوَيت ،هةروةها ئةو خؤراكة كة دَيتة كوردستانيش جارَيكى ديكة دةضَيتةوة كوالَيتى كؤنترؤأل ،بةوهؤيةوة دووجار ئةو خؤراكة دةبَيت بثشكنرَيت ،ئةمةش كاتى زؤرى دةوَيتء وادةكات خؤراكةكة لةكاتى خؤيدا نةطات ،هةروةها «ناجَيطيريى دراو ء َ هةلكشانء داكشانى نرخء نةبوءنى بودجة لة وةزارةتى بازرطانى ،جارَيكيديكة دةبنة رَيطر كة خؤراكةكة لةكاتى خؤيدا نةطات». ب��ودج��ةى خ��ؤراك بؤ َ سالى ()2010 دياريكراوةء بإةكةى ( )6مليارء ( )700مليؤن دؤالرة ،بةهةمان سيستمى ساآلنى ثَيشوو، َ لةسالى داهاتوودا بةآلم بؤضوءنَيك هةية كة هةر ثارَيزطايةك بإة بودجةى خؤى ثَيبدرَيتء بةطوَيرةى ذمارةى دانيشتوءانى ثارَيزطاكة خؤى خ��ؤراك ب��دات ،ئةم بؤضوءنةش تا رادةيةكى زؤر جَيطةى رةزامةنديى زؤرَيك لة اليةنة سياسييةكان ب��ووة ،بةتايبةت كاربةدةستانى هةرَيمى كوردستان. ن��ةوزاد سابير ،بةإَيوةبةرى خؤراكى هةولَير ،سةبارةت بةم بإيارة بؤضوءنى ئةرَينى هةيةء ثَييواية؛ ئةو بإيارة ئةطةر بخرَيتة بوارى جَيبةجَيكردنةوة ( )%100لة بةرذةوةنديى هةرَيمى كوردستانداية ،ضونكة هةرَيمى كوردستان كَيشةى ئةمنيى نييةء بارودؤخ ئارامة ،بؤية كارةكان بةشَيوةيةكى باشء رَيكوثَيك بةإَيوةدةضن». شارةزايانى بوارى ئابووريى مةترسى ئةوة دةخةنةإوو بةهؤى جَيبةجَيكردنى بإيارى بإينى بةشةخؤراكى مانطانةوة، قةيرانَيكى طرانيى ب��ازاإةك��ان��ى عَيراق بطرَيتةوةء خؤراك لة بازاإةكانةوة تا ئاستى نةمان كةمببَيتةوة. س��ةب��ارةت بة كاريطةرييةكانى ئةو بإيارة ،ئيسماعيل مةجيد وتى :بإيارى نةوت بةرامبةر خؤراك لة بنةإةتدا بة ئامانجى ئةوة دراوة ،كة عَيراق لةو رَي��ذة زؤرةى هةذاريى رزط��ار بكات« ،ئةنجامةكةشى ئيجابيى بوو ،بةآلم ئةطةر ئَيستا ئةو خؤراكة نةمَينَيت يان كةمبكرَيتةوة ،ئةوا كَيشةى َ كؤمةلَيك خؤراك ثةيدادةبَيتء بازاإ لةاليةن سةرمايةدارةوة قؤرغدةكرَيت ،بةتايبةت لة ئَيستادا كة بارودؤخى عَيراق لة بارَيكى جَيطيردا نيية».
لة ياساي بودجةي ()2010ي عيَراقدا كار بؤ كةمكردنةوةي بودجةي هةريَمي كوردستان دةكريَت راثؤرتى :بةهادين يوسف
لةإ َيي زيادكردني بإطةيةكي نو َيوة بؤ ياساي بودجةي ()2010ي ع َيراق، كار بؤ كةمكردنةوةي بودجةي هةر َيم دةكر َيتء ج َيطري سةرؤكي ليذنةي دارايي لة ئةنجومةني نو َينةراني ع َيراقيش، رايدةطةيةن َيت ،كة بةش َيكي كوتلةكان هةولَدةدةن ر َيذةي ياسايي ثإنةكر َيتةوةو دةنطدان لةسةر ثإؤذةكة دوابخر َيت تا ئةو مةرجانةي دةيانةو َيت لة بودجةدا بيسةث َينن ،هاوكات ذمارةيةك كوتلةش لةوانة ،ليستي ئيئتيالفي نيشتمانيي دةيانةو َيت دةنطدان لةسةر ياساي بودجة ببةستنةوة بة ياساي ئاكاري هةلَبذاردنةوة. بةثَيي دوايين راثؤرتي ليذنةي دارايي ئةنجومةني نوَينةراني ع �َي��راق ،ضةند طؤإانكارييةك لة بودجةدا كراوة لةوانة، ب��إي (( )267385000000دووس���ةدو شةستء حةوت مليارو سَيسةدو هةشتاو ثَينج مليؤن)دينار وةك بودجةي ئةنجومةني نوَينةرانء (( )313569650000سَيسةدو سيازدة مليارو ثَينجسةدو شةستء نؤ مليؤنء شةشسةدو ثةنجا هةزار)دينار بؤ بودجةي ئةنجومةني دادوةري��يء ()250 مليار وةك بودجةي دةزطاي شةهيدانء زيندانيية سياسييةكانء ()263511000000 (دووسةدو شةستء سآ مليارو ثَينجسةدو يازدة مليؤن)دينار بةشي هةرَيمي كوردستان
لة بودجةي ثةرةثَيداني هةرَيمةكانء لةطةأل زيادكردني ()416مليار وةكو تَيضووي بةرهةمهَيناني نةوتي خاو ء ()84مليار دينار وةكو تَيضووي طواستنةوةي نةوتي خاو لة بةندةرةكاني توركياوة بؤ دةرةوة. لةوبارةيةوة د.ئيسماعيل شكور ،جَيطري سةرؤكي ليذنةي داراي��ي لة ئةنجومةني نوَينةراني عَيراق ،بة رؤذنامةي راطةياند: «راثؤرتي كؤتايي لةاليةن ليذنةكةمانةوة ئامادةيةو تةنيا ئةوةندةي ماوة بخرَيتة دةن��ط��دان��ةوة لة َ هؤلي ث��ةرل��ةم��ان ،ئةو داواكارييانةشي كة ليستي ئيئتيالفء ئةو ليستانةي كة تَيبينييان لةسةر ياساي بودجةكة هةبوو لة ثإؤذةياساي بودجةكةدا دانراوة ،بةآلم ذمارةيةك كوتلة ناضنة َ هؤلي ثةرلةمانةوة بؤ ئ��ةوةي رَي��ذةي ياسايي (نيصابي قانوني) تةواو نةبَيتء بودجةكة ثةسةند نةكرَيت». سةبارةت بة داواي كوتلةكان بةتايبةتي سةدرو فةزيلةو بةشَيكي سةربةخؤكاني ليستي ئيئتيالفء ضةند كوتلةو اليةنَيكي ديكة ،د.ئيسماعيل وت��ي :ئ��ةو ليستانة داواي��ان��ك��ردووة كة ب��ودج��ةي س��وودي كؤمةآليةتي سآ سةرؤكايةتييةكة ببإدرَيت، بةآلم ئَيمة ئةو بإطةيةمان بةدوو ثَيشنياز داناوة ،ئةوانيش بإيني كؤي ئةو بودجةية، يان هَيشتنةوةي ()%50ي هةر ثَيشنيازَيكيان دةنطي زؤرينةي هَينا ،ئةوةيان دادةنرَيت لةطةأل ثَيشنيازي ئةو ثارَيزطايانةي نةوتيان هةية لة هةر بةرميلَيك بإي ()1دؤالري بؤ خؤيان بَيتء ئةو ثارَيزطايانةي ثاآلوطةيان
تَيداية ()50سةنتيان لة هةر بةرميلَيك ثَيبدرَيت». كَيشةيةكي ديكةي بةردةم ثةسةندكردني بودجة ئةوةية ،كة بةشَيك لة كوتلةكانء بةتايبةتي ليستي ئيئتيالف داوادةك��ةن «بإطةيةكي نوآ بؤ بودجة زيادبكةنء بةثَيي بإطة نوَييةكةش دواي البردني ب��ودج��ةي س��ي��اديء حاكمةو هةروةها بودجةي ئةو ثإؤذانةي كة خزمةتي هةموو عَيراق دةكةن ،ئينجا رَيذةي ()%17ي هةرَيم َ هةولي دياريبكرَيتء لةإَيي ئةو بإطةيةوة كةمكردنةوةي ثشكي هةرَيمي كوردستان دةدةن ،لة كاتَيكدا لة بودجةي ساآلني رابردوودا ئةو بإطةية نةبووة». لةوبارةيةوة د.ئيسماعيل وتي« :ناكرَيت ئةو َ خالة لة بودجةدا دابنرَيت ،ئةوة كاري وةزارةتي ثالندانانة ئةو ثإؤذانة جيابكاتةوة
كة سووديان بؤ هةموو عَيراق هةية ،وةكو داناني هَيَلي نوَيي نةوت بؤ ناردنةدةرةوةو دروستكردني بةنداوو راكَيشاني هَيَلي ئاسنين لة ب��ةس��رةوة بؤ توركياو هةر ثإؤذةيةكي ستراتيذيي ديكة ،تائَيستاش ئةو َ خالة ناكؤكي لةسةرة ،ضونكة ناتوانرَيت ئةو ثإؤذانة يةكالييبكرَينةوة كة سوودي طشتييان بؤ هةموو عَيراق هةية». بإطةيةكي دي��ك��ةي ث��إؤذةي��اس��اي بودجةي ( ،)2010دامةزراندني ()115هةزار كارمةندي نوَيية بؤ عَيراقء دابةشكراوة بةسةر وةزارةتةكاندا كة ()120ثلةي بؤ ()12وةزارةت��ةو بةم شَيوةية دابةشكراوة: «()358فةرمانبةر بؤ وةزارةت��ي دةرةوة، ( )27537بؤ وةزارةتي ناوخؤو ( )47549بؤ وةزارةتي بةرطرييء ()14هةزار بؤ وةزارةتي تةندروستيء ()10ه��ةزار بؤ وةزارةت��ي
بةشيَك لة كوتلةكانء بةتايبةتي ليستي ئيئتيالفى نيشتمانى داوادةكةن «ب ِرطةيةكي نوآ بؤ بودجة زيادبكةنء بةثيَي ب ِرطة نويَيةكةش دواي البردني بودجةي سياديء حاكمةو هةروةها بودجةي ئةو ثرؤذانةي كة خزمةتي هةموو عيَراق دةكةن ،ئينجا ريَذةي %17ي هةريَم دياريبكريَتء لة ِريَي ئةو ب ِرطةيةوة هةولَي كةمكردنةوةي ثشكي هةريَمي كوردستان دةدةن
ثةروةردةو ( )1975بؤ وةزارةتي خوَيندني باآلو ( )270بؤ وةزارةتي داراييء ( )80بؤ وةزارةت��ي كاروكاروباري كؤمةآليةتيء ( )650بؤ وةزارةتي رؤشنبيرييء ( )150بؤ وةزارةتي طواستنةوةو ( )15بؤ وةزارةتي ذينطةو ( )70بؤ وةزارةتي داد». هاوكات ئاالء سةعدون ،سةرؤكي ليذنةي داراي��ي لة ئةنجومةني نوَينةراني عَيراق رايطةياند« :بإي بودجةي وةبةرهَينان، نزيكةي ()%29ي بودجةي طشتيي عَيراقة كة دةكاتة نزيكةي ()24ترليؤن دينار لةطةأل ئةوةي بإي ()21ترليؤن وةكو كورتهَينانى بودجة دانراوة ،ئةويش ثإدةكرَيتةوة لةو ثارةيةي كة ساآلني راب��ردوو لة بودجة ماوةتةوةو ئةو ثارةيةشي لة سندوقي ثةرةثَيداني عَيراقء ئةو ثارانةي كة وةكو َ ودةولةتي ق��ةرز لة سندوقي دراوي نَي وةردةطيرَين». ثَيشتر ئةنجومةني نوَينةراني عَيراق خوَيندنةوةي يةكةمي بؤ بودجةي َ سالي ()2010ي عَيراق كرد ،كة بريتيية لة ()83 ترليؤن دينارو ()23ترليؤني بؤ بواري وةبةرهَينانء ()60ترليؤني بؤ بودجةي وةك ()21ترليؤنيش بةكارخستنةء كورتهَيناني بودجة دانرابوو ،بةآلم بةهؤي ئ��ةوةي كة ضةند كوتلةيةك دةيانةوَيت ث��ةس��ةن��دك��ردن��ي ب��ودج��ة ببةستنةوة ب��ة ث��ةس��ةن��دك��ردن��ي ي��اس��اي ئ��اك��اري َ هةلبذاردنةكانةوة كة حكومةتي ئَيستا دةكاتة حكومةتي كارإاييكردن ،بؤية ثةسةندكردني بودجةكة دواكةوتووة.
14
nawxo.rozhnama@yahoo.com
ذمــارة ()566 سيشةممة 2010/1/26 َ
ئــابـوورى
هةوليَر تؤثى نةوت دةخاتةوة طؤأةثانى بةغدا؟ راثؤرتي :هةستيار قادر
حكومةتى هةر َيم ئامادةيى دةردةبإ َيت بؤ دووبارة ناردنةدةرةوةى نةوتةكةى لة ر َيطةى بةغداوة ،بةمةرج َيك ثارةى كؤمثانياكانى نةوتى ل َيبدر َيت ،بةرثرس َيكى وةزارةتى نةوتى بةغداش ئاماذةبةوةدةكات؛ دةب َيت طر َيبةستةكانى ئةو كؤمثانيايانة لة وةزارةتةكةى ثةسةندبكر َيت .هاوكات دوو لة ئةندامانى ثةرلةمانى كوردستانء ع َيراقيش دةَل َين« :هةر َيم كةوتووةتة ذ َير فشارى كؤمثانياكانى نةوتةوة».
هةر َيمء تؤث َيكى نةوتاويى
دةس��ت��ث�َي��ك��ردن��ى ي��ةك��ةم ث��رؤس��ةى ن����اردن����ةدةرةوةى ن��ةوت��ى ه��ةرَي��م لة مانطى حوزةيرانى ()2009دا ،كة وةك دةستكةوتَيكى ئابوءريي لةاليةن حكومةتى هةرَيمةوة ناسَينرا ،تةمةنى كورت بوو تةنيا سي مانط بإيكردء لة مانطى ئةيلولى هةمان َ َ سالدا راطيرا. س��ةرةإاى تَيبينييةكانى شارةزايانى بوارى نةوت سةبارةت بة قازانجى دةرهَينانى نةوتء ناردنةدةرةوةى لة رَيطةى بةغداوةء طةإانةوةى داهاتةكةشى بؤ خةزَينةكةى عَيراق ،كة كورد ساآلنة بةشةإ لة ثةرلةماندا �ي دةب��ات ،حكومةتى هةرَيم ()%17ى ل� َ ئاماذة بؤ ئةوة دةكات كَيشةى سةرةكيى ثشت راطرتنى ثرؤسةى ناردنةدةرةوةى نةوتى هةرَيم ،نةدانى ث��ارةى كؤمثانيا وةبةرهَينةكانى نةوتى كَيَلطةى تاوطى بووة، كة ه��ةردووال كؤمثانياى (دى ئَين ئؤى) َ (طةنةل نةرويجىء ئينَير جى ) ى توركيا كة بةغدا لة غيابى ي��اس��اى
حكومةتى نوآ درَيذة بكَيشَيت ،كة تائَيستا روءكارةكةى ديارنيية. ئةطةرضى حكومةتى ناوةنديى بة رءوى يةكةمى طفتوطؤ دادةنرَيت لةطةأل هةرَيمدا سةبارةت بة كةيسى نةوت ،بةآلم تَيبينى بةردةوامى هةرَيم لةسةر وةزارةتى نةوتء حسَين شةهرستانى وةزيرةكةيةتى. ثشكنةرى عةبسى، عةبدولكةريم طشتيى ل��ة وةزارةت����ى ن��ةوت��ى ع�َي��راق، ئ��ام��ادةي��ى وةزارةت���ةك���ةى ثيشاندا بؤ دووب��ارة وةرطرتنةوةى نةوتى هةرَيمء ن���اردن���ةدةرةوةى ل��ة رَي��ط��ةى بؤريية نةوتييةكانى عَيراقء فرؤشتنى لة رَيطةى كؤمثانياى سؤمؤوة ،بةآلم جةختى لةسةر ئ��ةوةك��ردةوة ،كة ثَيويستة طرَيبةستة نةوتييةكانى هةرَيم بخرَيتة بةردةستى وةزارةت����ى ن���ةوتء دواى وردبينيى، رةزامةنديى لةسةر بدات. سةبارةت بة ثَيدانى ث��ارةى كؤمثانيا وةبةرهَينةكانى نةوتى هةرَيميش ،ئةو بةرثرسةى وةزارةت��ى نةوتى عَيراق بؤ رؤذنامةى روونكردةوة؛ «ثَيدانى ثارةى ئةو كؤمثانيايانة لة سنوءرى دةسةآلتى وةزارةت��ى نةوتدا نييةو دةبَيت وةزارةتى دارايى بإيارى لةسةر بدات».
ن��ةوتء ط��ازدا ئامادة نةبووة لة داهاتى نةوتةكةى كوردستان ثارةكةى بدات ،تا ئةوكاتةى خؤى وردبينيى طرَيبةستةكان نةكات. َ هةولةكانى لة ثاش سةرنةطرتنى هةموو هةرَيم بؤ قايلكردنى بةغدا بة سةرفكردنى ث��ارةى كؤمثانيا بةرهةمهَينةكانى نةوت لة كَيَلطةى تاوطى ،وةزارةت���ى سامانة سروشتييةكان لة بةياننامةيةكدا ئامادةيى ثيشاندا بؤ دووبارة ناردنةدةرةوةى نةوتى هةرَيم لة رَيطةى كؤمثانياي بازارطةرى نةوتى عَيراقى (سؤمؤ) ،بةمةرجَيك ثارةى كؤمثانياكانى وةبةرهَينى نةوتى كَيَلطةى تاوطى لةاليةن بةغداوة بدرَيت ،بؤ ئةو مةبةستةش ليذنةيةكى تايبةت لةنَيوان هةولَيرء بةغدا ثَيكبهَينرَيت .د.بةرهةم ئةحمةد َ سالح ،سةرؤكى حكومةتى هةرَيمى كوردستان ،لة كؤنطرةيةكى رؤذنامةوانيدا ئاماذةى بةوةدا؛ نامةيةكى ئاراستةى نورى ماليكى سةرؤك وةزيرانى عَيراق كردووةء «ضةند ثَيشنيازَيكى نوَيى» ثَيشكةشكردووة سةبارةت بة ضارةسةركردنى كةيسى نةوت.
بةغدا ضى دةَل َيت؟
تائَيستا هيض وةآلم�َي��ك��ى رةسميى سةبارةت بةو ثَيشنيازة نوَييانةى حكومةتى هةرَيم سةبارةت بة كَيشةى نةوت لةاليةن بةغداوة نةدراوةتةوة ،ضاوةإواندةكرَيت ئةو ثَيشنيازانة كاتَيكى زؤرء مشتومإَيكى ض��إت��رى بوَيت تا ئةو ئاستةى ئةطةر هةية بؤ دواى َ هةلبذاردنى ()3/7 ى ثةرلةمانى عَيراقء ثَيكهَينا نى
هةر َيم لة ذ َير طوشارداية
نةدانى ثارةى كؤمثانيا وةبةرهَينةكانى نةوتى ه��ةرَي��م كَيشةى ن�َي��وان بةغداو هةولَيرى بة ئاراستةيةكى ديكةدا بردووة، تا ئةو ئاستةى ثسثؤإانى بوارى سياسيى ثَييانواية؛ حكومةتى ناوةنديى دةيةوَيت رَي���إةوى كَيشةكانى ل��ةط��ةأل هةرَيمدا بطوازَيتةوة بؤ كَيشةى نَيوان حكومةتى هةرَيمء كؤمثانيا نةوتييةكان ،بةوثَييةى ئةو كؤمثانيايانة طرَيبةستيان لةطةأل هةرَيمدا ئيمزاكردووة ،نةك بةغداو بةردةوامبوونى ئةو كَيشةيةش ئةطةرى سكاآلكردن لةاليةن ئةو كؤمثانياية لة حكومةتى هةرَيم دةهَينَيتة َ ودةولةتى سةبارةت بة ئاراوة لة دادطاى نَي نةدانى ثارةكانيان ،كة بة مليؤنةها دؤالر مةزةندة دةكرَيت. ثةرلةمانتار د.بايةزيد حةسةن، ئةندامى ليذنةى ن���ةوتء ط��از ،لة ئةنجومةنى نوَينةرانى عَيراق ،جةخت لةسةر ئةوة دةكاتةوة «حكومةتى هةرَيم لةذَير طوشارى كؤمثانيا وةبةرهَينةكانى نةوتداية». بة و ثَيية ى
ثأؤذةيةكى ئاوديَريى مةترسيى لةناوضوونى ليَدةكريَت شاسوار مامة
ثإؤذةى ئاود َيريى طوندةكانى سنوءرى ناحيةى سةنطةسةر ،كة لة بنارى قةنديلةوة ئاوى كشتوكاأل بؤ طوندةكانى ناوضةى ثشدةر دةطواز َيتةوة ،بةهؤى ثار َيزطارينةكردنء نؤذةننةكردنةوةى لةاليةن حكومةتةوة مةترسي لةناوضوونى ل َيدةكر َيت. ئةو ثإؤذةية بة يةكَيك لة طةورةترين ثإؤذةكانى ئاودَيريى سنوورى ثارَيزطاى
سلَيمانى ه��ةذم��اردةك��رَي��تء نزيكةى َ كشتوكاليى لة ( )10ه��ةزار دؤنم زةوى ناحيةى سةنطةسةرء دةوروب��ةرى ثشت ب��ةو ث��إؤذةي��ة دةبةستن ،ب��ةآلم بةهؤى نؤذةننةكردنةوةى ،طرفتى بؤ جوتياران دروستكردووةء دانيشتوءانى ئةو طوندانة داوادةكةن حكومةت ثإؤذةكةيان بؤ نؤذةن بكاتةوة ،بؤئةوةى بةردةواميى بدةن بة َ كشتوكالكردن. عةلى سلَيمان دانيشتووى طوندى ق��ادراوا ،ئاماذةى بةوةكرد؛ ئةو ثإؤذةية زؤر كؤنةء تائَيستاش نؤذةننةكراوةتةوة، بة رؤذنامةشي وت« :ب��ةه��ؤى ب��ارانء
الفاوةوة قوإء ليتةى زؤر لةناو جؤطاكة كؤبووةتةوةء رَيطاى طرتووة لةبةردةم رؤشتنى ئاوى جؤطاكة». بة بإواى عةلى سلَيمان «ثإؤذةيةكى لةو شَيوةية طةورة جارَيكيتر دروستناكرَيتةوة»، بؤية هيواى خواست حكومةت دةستبةردارى ئةو ث��إؤذة ئاودَيريية نةبَيتء نؤذةنى بكاتةوة. َ دووسالى رابردوودا هةرَيمى لةماوةى َ وشكةسالييء كوردستان دةيناآلند بةدةست كةميى ئ��او ب��ؤ كشتوكاألء تةنانةت خواردنةوةش ،ئةمةش لةكاتَيكدا كة هةرَيمى َ دةولةمةندة بة رَيذةيةكى زؤر كوردستان
ئاوى سةرزةوى ،بةآلم حكومةتى هةرَيمى كوردستان نةيتوانيوة وةك ثَيويست بةكاريان بهَينَيت. حةسةن مةحمود دانيشتووى طوندى زوركان بؤ رؤذنامة وتى« :بذَيويى ذيانمان َ َ كشتوكالى طوندةكانى كشتوكالكردنة، لةسةر ئَيمةش ثشت ب��ةو ث���إؤذة ئاودَيريية دةبةستن ،بةآلم بةهؤى خراثبوونى ثإؤذة ئاودَيرييةكةء نؤذةننةكردنةوةى ،كاريطةريى دروستكردووة لةسةر كشتوكاألء بةهؤيةوة َ كشتوكالكردن كةمي ك��ردووة» .ناوبراو داواى لة حكومةتيش كرد ،ئةو ثإؤذةيةيان بؤ نؤذةنبكاتةوة ب��ؤئ��ةوةى درَي���ذة بة
دةي��ان مليؤن دؤالري��ان سةرفكردووةو تائَيستا ثارةكةيان نةدراوةتةوة. َ طةآللةيى ،ئةندامى ثةرلةمانتار ئيسماعيل ليذنةى ثيشةسازيىء وزةو سةرضاوة سروشتييةكان لة ثةرلةمانى كوردستان، طرَيبةستة نةوتييةكانى حكومةتى هةرَيمى بة «طرَيبةستى تاآلنكردنى نةوتى كوردستان» ناودةباتء َ دةلَيت« :حكومةتى هةرَيم ضيتر ناتوانَيت نةوت بنَيرَيتة دةرةوة تا ثارةى ئةو كؤمثانيايانة نةدات كة وةبةرهَينانيان لة كةرتى نةوتى هةرَيمدا كردووة ،ئةمةش حكومةتى هةرَيمى خستووةتة ذَير طوشارى كؤمثانياكانةوة». ب��ة بؤضوونى ئ��ةو ثةرلةمانتارةى كوردستان« ،حكومةتى هةرَيمء وةزارةتى سامانة سروشتييةكان ل��ةم طةمةيةدا دؤإاون» .بةوثَييةى كاتَيك نرخى نةوت لة بازاإةكانى جيهاندا دابةزى ،طوشارَيكى طةورة لةسةر عَيراق دروست بوو ،بؤية رةزامةندييان دا كة حكومةتى هةرَيم نةوتةكةى لة رَيطةى بةغداوة بفرؤشَيت، ب���ةآلم دواى ئ���ةوةى ب����ازاإى ن��ةوت بةرزبووةوة ئَيستا ثَيويستيان بةو سازشة َ طةآللةيي وتيشى: نيية بؤ هةرَيمى بكةن. «من ثَيمواية حكومةتى عَيراق رازى نابَيت بة طرَيبةستة نةوتييةكانى هةرَيم ،كة لة راستيدا َ َ خةلكى كوردستانء زولمَيكى زؤرة لة نةوةكانى ئايندة دةكرَيت».
نةوتء ياسايةكى نوآ
ث��رؤس��ةى ن���اردن���ةدةرةوةى نةوتى هةرَيم بة رَيذةى ( )100هةزار بةرميل لة رؤذَيكداء ثةلهاويشتن بةرةو زيادكردنى ئ��ةو رَي��ذةي��ة بؤ ( )200ه��ةزار بةرميل، وةك لة روءن��ك��ردن��ةوةك��ةى وةزارةت��ى سامانة سروشتييةكاندا هاتووة ،ثرسيارى َ خةلكى كوردستان ل��ةس��ةر قازانجى دروستكردووة لة ن��اردن��ةدةرةوةى ئةو نةوتة ،بةتايبةت كة داهاتةكةى دةخرَيتة سندوقى ئاوةدانكردنةوةى عَيراق (،)dfi كة ل��ةالي��ةن نةتةوةيةكطرتووةكانةوة سةرثةرشتى دةكرَيتء لةوَيوة داهاتةكانى َ دةولةتى عَيراقى، نةوت دةضَيتة خةزَينةى ئةمة س��ةرةإاى ئةوةى لة مادةى ()112 ى دةستوءرى عَيراقدا ئاماذة بةوة كراوة، كة داه��ات��ة سروشتييةكان بةطوَيرةى ذمارةى دانيشتوءان بةسةر ثارَيزطاكاندا دابةشدةكرَيتء لة غيابى سةرذمَيريى دانيشتوءانيشدا ئةو َ هةلسةنطاندنة دةكةوَيتة طومانةوة. بةثَيى ئةو زانيارييانةى دةست رؤذنامة كةوتوون ،ئَيستا ثإؤذةياسايةك خراوةتة بةردةستى ثةرلةمانى عَيراق ،كة بةثَيى ئةو ياساية بإى نيو دؤالر لة فرؤشتنى هةر بةرميلَيك نةوت بؤ ئةو هةرَيمء ثارَيزطايانة لي دةردةهَينرَيت، تةرخاندةكرَيت كة نةوتيان َ لة ئَيستاشدا عَيراق رؤذان��ة نزيكةى ()1 مليؤنء ( )900هةزار بةرميل نةوت هةناردة دةكات ،كة تةنيا ثارَيزطاى بةسرة ( )1مليؤنء ( )300هةزارى بةردةكةوَيتء رَيذةكةش لة كةركوك نزيكةى ( )600- 500هةزار بةرميلة ،بة ثةسةندكردنى ئةو ياسايةو بةطريمانةى رَيكةوتنى بةغداو هةرَيم لةسةر كَيشةى نةوتى نَيوانيان ،بةشَيوةى سةرةتايى حكومةتى هةرَيم رؤذانة ()50 هةزا دؤالر قازانج دةكاتء ئةم رَيذةيةش بؤ ( )200هةزار بةرميل بةرزدةكرَيتةوة ،كة ئةوكاتةش بإى ئةو ثارةيةى دةخرَيتة سةر بودجةى هةرَيم دةطاتة ( )100هةزار دؤالر لة رؤذَيكدا.
كشتوكاأل بدةن. لةبارةى ئةم ثإؤذة ئاودَيرييةوة رؤذنامة ثةيوةنديكرد بة ب��ةإَي��وةب��ةرى هؤبةى َ كشتوكاليى سةنطةسةر ،ب��ةآلم خؤيان بة بةرثرسيار نةزانىء رايانطةياند ،ئةو ثإؤذةية ثةيوةنديى بة ئةوانةوة نةماوةء بةإَيوةبةرَيتيى ئاودَيريى سةنطةسةر ثةيامنَيرى هةرضةندة بةرثرسيارن، رؤذنامة سةردانى بةإَيوةبةرَيتيى ئاودَيريى سةنطةسةرى كرد ،بةآلم ثَييان راطةياندن ك��ة ب��ةإَي��وةب��ةرى ئ��اودَي��ري��ى ناحيةكة خانةنشينكراوةء تائَيستاش ك��ةس لة شوَينةكةى دانةنراوة.
17
nawxo.rozhnama@yahoo.com
ذمــارة ()566 سيشةممة 2010/1/26 َ
بةدواداضوون
قةرةبووكردنةوة نةيتوانيوة ناوضة جيَناكؤكةكان ئاسايي بكاتةوة راثؤرتى :ثشتيوان سةعدولَآل لة ماوةى سآ َ سالى رابردوودا ،حكومةتى عَيراق بإى ()741مليارو ()420مليؤن دينارى سةرفكردووة بؤ قةرةبووكردنةوةى ئاوارةو ه��اوردة لة ناوضة جَيناكؤكةكاندا ،لةطةأل ئةوةشدا داواى بإى ()653مليارء ()250مليؤن دينارى ديكة ك��راوة بؤ قةرةبووكردنةوة، بةآلم هَيشتا قؤناغى يةكةمى مادةى ( )140كة ئاساييكردنةوةية تةواو نةبووة. بةثَيى دوا راثؤرتى ليذنةى دارايى ،ليذنةى باآلى جَيبةجَيكردنى مادةى ( ،)140لة َ سالى ()2007ةوة تا ( )2009/11/30لة هةر سآ ثارَيزطاى (كةركوك ،ديالة ،نةينةوا) ئاوارةو ه��اوردة بة بإى ()741مليارو ()420مليؤن دينار قةرةبووكراونةتةوة ،هةروةك داواى بإى ()653مليارء ()250مليؤن دينار كراوةو تا ئَيستا سةرفنةكراوة ،بةوثَيية ()63158 َ َ مامةلة مامةلة قةرةبووكراونةتةوةء ()56323 قةرةبوو نةكراونةتةوة. دواي رووخاندني رذَيمي ثَيشووي عَيراق، ئيدارةيةكي كاتيي هَيزةكاني هاوثةيمانان دام��ةزراو بةثَيي بإيارةكاني ئةو ئيدارةية، ئةنجومةني حوكمي عَيراق ثَيكهاتء ياساي بةإَيوةبردني َ دةولةتي بؤ قؤناغي طواستنةوة نووسييةوةء م��ادةى ()58ى لةو ياسايةدا جَيطيركرد ،كة تايبةتبوو بة كَيشةي كةركوكء ئةو ناوضانةي كة كَيشةيان لةسةربوو ،دواتر َ كؤمةلةي نيشتمانيي عَيراق لة ()2005/1/30 َ هةلبذَيردراء حكومةتي عَيراقي بؤ قؤناغي طواستنةوة ثَيكهَينا بة سةرؤكايةتي د.ئيبراهيم جةعفةريء دووب���ارة حكومةتي قؤناغي طواستنةوة راسثَيردرايةوة بة جَيبةجَيكردني مادةي (.)58 بةثَيى َ خالى يةك لة بإطةى (ا)ى مادةي (« :)58ثَيويستة حكومةت لة ماوةيةكى دياريكراودا سةرجةم راطوَيزراو ء هاوردةو دوورخراوةكان بطةإَينَيتةوة شوَينى خؤيانء ضارةسةرى كَيشةكانيان بكاتء بةشَيوةيةكى دادطةرانة قةرةبوويان بكاتةوة» .بةثَيى َ خالى دووةمى هةمان مادة «سةبارةت بةو كةسانةى كة لة ناوضةكانى ديكةوة هاوردةكراون بؤ كةركوك ،ثَيويستة حكومةتى عَيراق طرةنتى طةإانةوةيان بكات بؤ شوَينةكانى خؤيانء خةرجى طةإانةوةو قةرةبووى ثَيويستيان بكاتةوةو شوَينى نيشتةجَيبوونيشيان بؤ دابينبكات». دوات��ر م��ادةي( )58خراية ضوارضَيوةي دةستوورى عَيراقةوةو ريزبةندي مادةي ()140ي دةس��ت��ووري عَيراقي وةرط��رت، ديسانةوة بةثَيى م����ادةى( )140دةبَيت، ناوضةجَيناكؤكةكان بة سآ ميكانيزمى (ئاساييكردنةوة ،سةرذمَيريكردن ،ريفراندؤم) ضارةنووسيان يةكالييبكرَيتةوة. ه��ةروةك لة كارنامةى حكومةتةكةى ماليكيشدا ،حكومةتى عَيراق ثابةندكراوة بة م���ادةى()140ةوة ،بةثَيى بإطةي( )22لة كارنامةي حكومةتي ماليكي «حكومةت ثابةندة بة جَيبةجَيكردنى مادةى( )140لة دةستوورى هةميشةيى عَيراق ،كة ثشت دةبةستَيت بة مادةى( )58لة ياساى كاتيى ئيدارةى َ دةولةت، ئةم جَيبةجَيكردنةش بةسآ قؤناغ دةبَيت (ئاساييكردنةوة ،سةرذمَيريى ،ريفراندؤم)، لة كةركوكء ناوضةكانى ديكة كة ناكؤكييان ل��ةس��ةرة ،حكومةتيش ه��ةر لةسةرةتاى ثَيكهَينانيةوة هةنطاوى ثَيويست دةطرَيتةبةر بؤ جَيبةجَيكردنى رَيوشوَينةكانى قؤناغى ئاساييكردنةوة». شَيرزاد عادل ،ئةندامى ليذنةى مادةى()140 ء قوربانييانء ثاكتاوى رةطةزيى لة ئةنجومةنى ثارَيزطاى كةركوك ،بة رؤذنامةى راطةياند:
ليذنةى باآلى مادةى 140ى دةستوورى َعيراق بةثَيى دةستوور ،حكومةتى عَيراق ثابةندة بة جَيبةجَيكردنى م��اددةى()140ء هةروةها لة كارنامةى نورى ماليكيشدا ،باس لةوةكراوة كة حكومةت ثابةندة بة جَيبةجَيكردنى مادةكة، بةآلم دواى ضةند ساأل تا ئَيستا بإطةيةكى بضووكى قؤناغى يةكةم جَيبةجآ نةكراوة، ئةويش قةرةبووكردنةوةى ئاوارةو هاوردةية كة بة رَيذةيةكى كةم قةرةبوودةكرَينةوة، ض��ون��ك��ة (10ـ)20م���ل���ي���ؤن دي��ن��ار بؤ قةرةبووكردنةوة ثارةيةكى زؤر كةمةو نابَيتة هؤى ئاساييكردنةوةى ناوضةجَيناكؤكةكان. وتيشى« :ثَيويستبوو ثةرلةمانى عَيراق، موحاسةبةى حكومةتى بكرداية ،بةهؤى باثةندنةبوونى بة جَيبةجَيكردنى مادةى ()140 ةوة ،هةروةها دةبوو ليستى هاوثةيمانيى فشارى هةبواية بؤ جَيبةجَيكردنى ئةو ماددة دةستوورييةو دواتريش بؤ موحاسةبةكردنى حكومةت ،ضونكة حكومةتى عَيراق نايةوَيت ( )140جَيبةجَيبكرَيتء هاوكارى هةنطاوةكانى بةإَيوةضوونى قؤناغى يةكةمى ئةو مادةية ناكات ،بؤية بة راى من ،بةم شَيوازةى ئَيستا، حكومةت ناتوانَيت قؤناغى يةكةمى مادةكة كة ئاساييكردنةوةية ،تَيبةثةإَينَيت».
ث َيكه َينانى ليذنةى باآلى ج َيبةج َيكردنى مادةى ()140
لة رؤذي ( )2006/8/9ليذنةي باآلي حكوميي بؤ جَيبةجَيكردني مادةي ()140ثَيكهات كة دةبوو مادةكة بة سآ هةنطاو جَيبةجَيبكات. دواى َ سالَيك لة ثَيكهَينانى ليذنةى باآلى جَيبةجَيكردنى مادةى( ،)140ليذنة باآلكة ضةند بإيارَيكى دةركرد بة مةبةستى ميكانيزمى جَيبةجَيكردنى قؤناغى يةكةمى مادةى(،)140 بةتايبةت قةرةبووكردنةوة. بةثَيى بإطةى (ب)ى بإيارى ذمارة ()2ى ()2007/1/16ى ليذنةى باآلى جَيبةجَيكردنى م��ادةى (« )140ق��ةرةب��ووك��ردن��ةوةى ئةو
خَيزانانةى راط��وَي��زراونء كؤضيانثَيكراوة بة بإى ( )10مليؤن دينار» .هةروةك بةثَيى بإطةى ()1ى بإيارى ذمارة ()3ى ()2007/2/1 «طةإاندنةوةى هةموو خَيزانة هاوردةكان بؤ ئةو ناوضانةى ناكؤكييان لةسةرةو مادةى()140 دةيانطرَيتةوة بؤ ناوضةكانى ثَيشووى خؤيانء بؤ ئةو مةبةستةش بإى ()20مليؤن ديناريان ثَيبدرَيت». ناوضةجَيناكؤكةكانى سنوورى ثارَيزطاى كةركوك كة مادةى ()140دةيانطرَيتةوةو قةرةبوودةكرَينةوة (ثارَيزطاى كةركوك بة تةواوى قةزاو ناحييةكانييةوة لةطةأل قةزاى قةزاى داقوق ،دوزخورماتوو ،ضةمضةماأل، كةالر ،كفرى ،تازةخورماتوو). ناوضةجَيناكؤكةكانى سنوورى ثارَيزطاى موسأل كة م��ادةى ( )140دةيانطرَيتةوةو قةرةبوودةكرَينةوة(قةزاىسنجارءناحيةكانى، قةزاى شَيخانء ناحيةكانى ،قةزاى حةمدانييةو ناحيةكانى ،قةزاى تلكَيفء ناحيةكانى ،ناحيةى بةعشيقة ،ناحيةى قةحتانيية ،قةزاى مةخمورو ناحيةكانى ،ناحيةى زمار ،قةزاى عةقرةو ناحيةكانى). ناوضةجَيناكؤكةكانى سنوورى ثارَيزطاى ديالة كة م��ادةى ( )140دةيانطرَيتةوةو ق��ةرةب��وودةك��رَي��ن��ةوة (ق���ةزاى خانةقينء ناحيةكانى ،ج��ةل��ةوال ،سةعديية ،ق��ةزاى ميقدادييةو ناحيةكانى ،قةزاى بةلةدروز لةطةأل ناحيةى مةندةلى ،ق��ةزاى ب��ةدرةو ناحيةى جةسان ،ناحيةى مةيدان ،ناحيةى قؤرةتوو). ليذنةى باآلى جَيبةجَيكردنى مادةى()140 لة هةرسآ ثارَيزطاى كةركوكء ديالةو موسأل، سآ نووسينطةى تايبةتى هةية( :نووسينطةى ثارَيزطاى كةركوك كة ئؤفيسةكةى لة ناو شارى كةركوكة ،نووسينطةى ثارَيزطاى ديالة كة ئؤفيسةكةى لة شارى خانةقينة، نووسينطةى ثارَيزطاى موسأل كة ئؤفيسةكةى لة قةزاي مةخمورة).
ل��ة س��ن��وورى ه��ةر س��آ ث��ارَي��زط��اى َ مامةلةى (كةركوك ،ديالة ،نةينةوا)دا هةزاران قةرةبووكردنةوة تا ئَيستا ضةكيان بؤكراوة ،ئةو ئاوارانةى لةم ثارَيزطايانةدا ضةكيان بؤ كراوة َ مامةلةيةء بإى ()521 ذمارةيان ()52174 مليارو ()740مليؤن ديناريان بؤ سةرفكراوة، هةروةها ئةو هاوردانةى كة ضةكيان بؤ كراوةو قةرةبووكرانةوةتةوة ذمارةيان ()10984 َ مامةلةيةء كة بإى ()219مليارو ()680مليؤن ديناريان بؤ سةرفكراوة ،بةوثَيية ،لةو ماوةيةدا ئاوارةو هاوردة ،بة بإى ()741مليارو ()420 مليؤن دينار قةرةبووكراونةتةوة. لةاليةكىديكةوة(َ )32906 مامةلةىئاوارةكة ضةكيان بؤ كراوة ،بةآلم قةرةبوونةكراونةتةوة، ب��إى ق��ةرةب��ووك��ردن��ةوةك��ةي��ان دةك��ات��ة ()329مليارو ()60مليؤن دينار ،هةروةها َ مامةلةى ه��اوردة كة ضةكيان بؤ ()5498 ك��راوة ،بةآلم قةرةبوونةكراونةتةوة ،بإى قةرةبووكردنةوةكةيان دةطاتة ()109مليارء ()960مليؤن دينار ،بةو ثَيية كؤى بودجةى َ مامةلةى (ئاوارةو هاوردة) كة ضةكةكانيان لة ليذنةى دارايية ()439مليارو ()20مليؤن دينارة. َ مامةلةى ئاوارة ئةمة جطة لةوةى ()12343 كة ئَيستا لة ليذنةى دارايينء تا ئَيستا ضةكيان َ مامةلةى هاوردة بؤ نةكراوة ،هةروةها ()3495 ئَيستا لة ليذنةى دارايينء تا ئَيستا ضةكيان بؤ نةكراوة. س��ةرةإاى سآ ساأل لة كاركردن ،بةآلم تا ئَيستا ليذنةى باآلى جَيبةجَيكردنى مادةى ( )140قؤناغى يةكةم (ئاساييكردنةوة)ى مادةكةى تَينةثةإاندووة ،هاوكات بة بؤضوونى ض��اودَي��ران ،سستييةكى زؤر لة كارةكانى ليذنةكةدا دةبينرَيت. جوان حةسةن ،ئةندامى ليذنةى مادةى ()140ء قوربانييانء ثاكتاوى رةطةزيى لة ئةنجومةنى ث��ارَي��زط��اى ك��ةرك��وك ،بة رؤذنامةى راطةياند :ئيشوكارةكانى ليذنةى
باآل لة قةرةبووكردنةوةى ئاوارةو هاوردة َ كؤمةلَيك كةموكورتى تَيداية ،ضونكة تا ئَيستا خَيزان قةرةبوونةكراونةتةوة ،لةكاتَيكدا مافى خؤيانة قةرةبوو بكرَينةوة ،جطةلةوةش ئيشوكارةكانى ليذنةى ب��اآل بة سستى بةإَيوةدةضَيتء كاتى زؤر بةفيإؤ دةدرَيت. ئةو ئةندامةى ئةنجومةنى ثارَيزطاى كةركوك ،بَيئاطايى ليذنةكةيانى لة ضؤنَيتيى جَيبةجَيكردنى هةنطاوةكانى مادةى ()140 دةربإى« ،ئَيمة وةكو ليذنةى مادةى ()140ى ئةنجومةنى ثارَيزطاى كةركوك ،هيض رؤألء ضاالكييةكى نيية ،بؤية وةكو ليذنةكة زانياريى ئةوتؤمان لةسةر ضؤنَيتيى بةإَيوةضوونى كارةكانى قةرةبووكردنةوة نيية».
قةرةبووكردنةوة ،هؤكار نةبووة بؤ ئاساييكردنةوةى ناوضةج َيناكؤكةكان
لةطةأل ئةوةى ئامانجى حكومةتى عَيراق لة ق��ةرةب��ووك��ردن��ةوة ،ئاساييكردنةوةى ناوضةجَيناكؤكةكانة ،ب��ةآلم ب��ة ب��إواى ش���ارةزاي���انء ض���اودَي���ران ،سيستمى َ ثالثشت بؤ قةرةبووكردنةوة نةبووةتة ئاساييكردنةوة. بة بؤضوونى لةتيف فاتيح ،رؤذنامةنووسء ش��ارةزا لة مةسةلةى كةركوك ،سيستمى قةرةبووكردنةوة لة عَيراقدا نةيتوانيوة بارودؤخى ناوضة جَيناكؤكةكان ئاسايي بكاتةوةو هؤكاريش نةبووة بؤ طةإانةوةى ئاوارةو هاوردةكان بؤ شوَينى خؤيان ،ضونكة عةرةبة هاوردةكان قةرةبووةكة وةردةطرنء لة بةرامبةردا ناطةإَينةوة بؤ ناوضةكانى ثَيشووى خؤيان ،جطةلةوةش سيستمى قةرةبووكردنةوة عةدالةتى تَيدانييةء بؤ طةإانةوةى عةرةبى هاوردة ()20مليؤن دينار دانراوة ،بةآلم بؤ طةإانةوةى كوردى ئاوارة ()10مليؤن دينار دانراوة.
توندوتيذيى دذى ثياوان رووى لة زيادبوونة شارا عةبدوإلةحمان َ لةسالى رابردوودا لةسنوورى سلَيمانى زياتر لة (َ )55 حالةتى توندوتيذيي دذى ثياوان تؤماركراوة ،كة ضةند َ حالةتَيكيان بريتيبوون لة خؤكوشتنى ثياوان لة داخى خَيزانةكانيانء كوشتنى ث��ي��اوان بةدةستى ذنةكانيان بةشَيوةيةكى دإندانة ،ئةمة لةكاتَيكداية كة حالةتةكانى توندوتيذى دذى ثياوان لة َ َ سالى ()2008دا (َ )33 حالةت بووة.
بةثَيى ئامارَيكى رَيكخراوى داكؤكيى لةمافى ثياوان ،كة دةست رؤذنامة كةوتووة، لةسالى ()2009داَ )53( ، َ حالةتى توندوتيذيى دذى ثياوان لةاليةن ئةندامانى خَيزانةكانيانةوة تؤماركراوة ،كة (َ )11 حالةتيان بريتي بووة لة دةركردنى ثياوانى بةتةمةن لة َ مالةكانيان، (َ )17 حالةتيشيان ضارةسةركردنى كَيشةى خَيزانيى بووةو زياتر لة (َ )20 حالةتيشيان توندوتيذيى جةستةيى ب��ووة بةرامبةر ثياوان ،ئةمة جطة ل��ةوةى كة (َ )9 حالةتى
خؤكوشتنى ثياوان لةداخى خَيزانةكانيانء ضةند َ حالةتَيكى كوشتنى ثياوان بةدةستى ذنةكانيان بةشَيوةيةكى دإندانة تؤماركراوة، ئةمة لةكاتَيكدا َ حالةتةكانى توندوتيذيى دذى ثياوان لة َ سالى ()2008دا بريتي بوون لة ()33 َ حالةت. بورهان عةلى سةرؤكى رَيكخراوى داكؤكيى لةمافى ث��ي��اوان بة رؤذن��ام��ةى راطةياند :هؤشياربوونةوةى ثياوان لة بوونى رَيكخراوَيك بؤ داكؤكيى لة مافةكانيان
هؤكارَيكى دي��ارى زياتر تؤماركردنى َ حالةتةكانة ،ئةمة جطة ل��ةوةى هؤكارَيكى ديارى ديكة بؤ زؤربوونى َ حالةتةكان ،خراث ثةروةردةكردنى ذنان لةاليةن هةندَيك لة رَيكخراوى داكؤكيى لة مافةكانى ذنانةوة كة بةشَيوةيةك ذنان ثةروةردة دةكةن ،كة لةبرى ئةوةى داواى يةكسانى بكةن لةطةأل ثياواندا، رووبةإووبوونةوة َ هةلدةبذَيرنء توندوتيذى بةرامبةر مَيردةكانيان ئةنجامدةدةن». سةبارةت بةو ثياوة بةتةمةنانةش ،كة
لةماأل دةردةك��رَي��ن ،بورهان عةلى وتى: َ َ هةولى دةكؤلينةوةو «ئَيمة لة كةيسةكانيان طَيإانةوة بؤ خَيزانةكانيان دةدةي��ن ،بةآلم ئةطةر خَيزانةكانيان سووربوون لةسةر َ لةطةلياندا نةذين ،ئةوا ثةنا دةبةينة بةر ئةوةى دابينكردنى ثارةى مانةوةيان لة ئوتَيلةكاندا، ئةمةش بةهؤى ئةوةى كة َ خةلوةتطةى ثيرى َ خةلك وةردةط��رَي��تء بةداخةوة بةواستة رَيذةى وةرطرتنى ثيرةكانيش لةو َ خةلوةتطةية سنووردارة».
16
nawxo.rozhnama@yahoo.com
ذمــارة ()566 سيشةممة 2010/1/26 َ
بةدواداضوون
بؤضى كيميابارانى هةلَةبجة نةبوو بة تاوانى جينؤسايد؟ راثؤرتى :ديار ئةحمةد خةلَكى جيهانء كوردستانء لةث َيش هةمووشيانةوة هةلَةبجةييةكان بة طومانةوة لةو بإيارة دةإوانن ،كة رؤذى ()2010/1/17 دادطاى باآلى تاوانةكانى ع َيراق لةبارةى كةيسى هةلَةبجةوة دةريكردء ئةو كةيسة نةبوو بة تاوانى جينؤسايد .ئةطةرضى شارةزايانى ئةو بوارة ث َييانواية؛ طازبارانى هةلَةبجة هةموو رةطةزةكانى تاوانى جينؤسايدى ت َيداية. ط��ؤران ئةدهةم ،سةرؤكى دةستةى ثارَيزةرانى دؤسيةى َ هةلةبجة ئاماذة بةوة دةكات؛ كة دةستةى ثارَيزةرانى َ هةلةبجة ثَييان باشتر بوو كةيسةكة بة جينؤسايد بناسرَيت ،لة بةرامبةردا دادطاش بؤضوونى وابوو ،كة ئةمة تاوانى دذى مرؤظايةتييةء بة نةتيجة بؤضوونةكةى دادطا سةريطرت، بةآلم ئةو ثارَيزةرة بإيارةكةى دادطاش بة كةم نازانَيتء َ دةلَيت :ئةو حوكمة حكومَيكى كةم نييةء بؤ يةكةمجارة لةاليةن دادطايةكى عَيراقييةوة بإيارى تاوانباركردنى سةرانى رذَي��م��ى ثَيشوو ب��درَي��تء بة رةسميى بإياربدرَيت كة حكومةتى عَيراقى هةستاوة بة كيميابارانكردنى شارى َ هةلةبجة ،ئةمة خؤى لة خؤيدا سةركةوتنة. دؤسيةى َ هةلةجة يةكَيكة لةو دؤسية قورسانةى كة لةدواى دروستبوونى دادطاى باآلى تاوانةكانى عَيراقةوة يةكالييكردةوة، بةآلم يةكالييكردنةوةى دؤسيةى َ هةلةبجة نةبووة جَيطةى رةزامةنديى َ هةلةبجةييةكانء َ خةلكى هةرَيمى كوردستان ،ضونكة دادطا ئةو دؤسيةيةى وةك تاوانى دذى مرؤظايةتى ناساند ،نةك تاوانى جينؤسايد. عومةر محةمةد ،ش��ارةزا لة بوارى ناسينةوةى تاوانى جينؤسايد ،ثَييواية؛ دةستَيوةردانَيكى سياسيى هةية لة دؤسيةكةداء ئاماذة بةوةشدةكات؛ لة َ هةلةبجةدا تةنيا دؤسيةى طازبارانى سةرانى رذَيمى بةعس تاوانبار نين ،بةآلم
رذَيمى بةعس جَيبةجَيكةرى تاوانةكةية. بةثَيى لَي َ كؤلينةوةيةكى ئةمير قادر، َ هةلسوإاو لهبواری بزووتنهوهی دژی جينؤسايدی َ خةلکی کوردستان ،كة لةسةر َ َ دةولةتان لة جينؤسايدى رؤلى كؤمثانياء َ خةلكى ك��وردس��ت��ان��دا ئةنجاميداوة، كؤمثانياكانى هةريةك لة وآلتانى ميسر، هيند ،سةنطافوورَ ، ئةلمانيا ،لؤكسمبؤرط، َ هؤلةندا ،ئيسثانيا ،سويسرا ،بةريتانيا، وآلتةيةكطرتووةكانى ئةمريكا هاوكاريى رذَيمى بةعسيان كردووة لة دةستكةوتنى طازى ذةهراويى ،كة ثاشتر رذَيمى بةعس َ خةلكى كوردستان بةكاريهَيناوة، دذى بةتايبةتى لة َ هةلةبجة. ئةطةرضى دادط��اى ب��اآلى تاوانةكان ل��ة ع��َي��راق دؤس��ي��ةى كيميابارانى َ هةلةبجةى وةك تاوانى دذى مرؤظايةتى يةكالييكردةوةء ئةنجامدةرانى حكومدا، ب��ةآلم ث��ارَي��زةران��ى دؤسيةى َ هةلةبجة ثَييانواية؛ هَيشتا كةيسةكة تةواونةبووةء داواى تةميزكردنةوةى حوكمةكة دةكةن. ط��ؤران ئةدهةم ،سةرؤكى دةستةى ث��ارَي��زةران��ى دؤس��ي��ةى َ هةلةبجة ،بؤ رؤذنامةى ئاشكراكرد؛ تائَيستا داواى َ هةلةبجةى تةميزكردنةوةى دؤسيةى ثَيشكةشى دادط��اى باآلى تاوانةكان لة عَيراق نةكردووةء بإيارة هةفتةى داهاتوو ئةو داواية ثَيشكةش بكةين». َ هةلةبجة بة كيميابارانكردنى شارى طةورةترين تاواني كؤمةَلكوذيو تاواني دذي مرؤظايةتيي دةذمَيردرَيتء ثَيشتريش ي جينؤسايدي ثةرلةماني عَيراق بإيار لةبار ةي هةردوو تاواني هةَلةبجةو ئةنفال داوةودادطاي شاري دةنهاغو شاري الهاي َ هؤلةنداش هةمان بإياري لةسةرداوةء بةَلطةكان بة رووني سةلماندوويانة كةوا دة َ ولةتي عَيراقي ثَيشوو ثَيشَيلي هةموو ياسايةكي جةنطو ياسا نيودة َ ولةتييةكانيان كردووةو تاواني جينؤسايديان ئةنجامداوة. رَي���ك���خ���راوي س��ث��ي ب���ؤ ن��اوض��ة كيميابارانكراوةكاني كوردستانيش لة بةياننامةيةكدا ئاماذةيان بةوةكردووة؛
هةلةبجة بة َدلي َ سزاى تاوانبارانى دؤسيةى َ هةلةبجةييةكان نةبوو طازبارانكردني ش��اري هةَلةبجةو ئةو كؤمةَلكوذيو ت��اوان �ةي لَييكةوتةوة، بريتيبوو ل ة (كؤمةَلكوذي ،تاواني دذي مرؤظايةتي ،تاواني جةنط ،بةكارهَيناني ضةكة كؤكوذةكان ،دواتريش ئاوارةيي هةَلةبجةييةكانو ئةنفالكردنيان) ،بؤية ثَييانواية؛ ئةء بإيارةي دادط��اى باآلى تاوانةكانى ع �َي��راق ل��ةب��ارةى كةيسى َ هةلةبجةوة لةئاستى ثَيويستدا نيية. دادطاى باآلى تاوانةكانى عَيراق جطة لةوةى كةيسى َ هةلةبجةى وةك تاوانَيكى مرؤيى ناساند ،سزاى لة سَيدارةدانى بؤ عةلى حةسةن مةجيد دةركردء هةر يةك لة َ موتلةطى بة ( )10ساأل زيندانيىء فةرحان
َ سولتان هاشم بة ( )15ساأل زيندانيىء سابير دوورى بة ( )15ساأل زيندانيى حكومدا. لةبارةى لة سَيدارةدانى عةلى حةسةن مةجيد ،كة يةكَيكة لة ئةنجامدةرانى طازبارانى َ هةلةبجةء لةسةر ئةو تاوانة سزاى لة سَيدارةدانى بؤ دةركرد ،طؤران ئةدهةم وتى« :سةرؤك وةزيرانى عَيراق الرى نيية لةوةى هاوآلتييةكى َ هةلةبجة ثةتى لةسَيدارةدان بخاتة ملى عةلى حةسةن مةجيدةوة لةكاتى لةسَيدارةدانيدا». ضاودَيرانى سياسى يةكَيكى ديكة لة هؤكارةكانى بةجينؤسايد نةناساندنى هةلةبجة بؤ َ كةيسى طازبارانى َ هةلةكانى
ثيَنج مانطة ثيَشمةرطةيةكي زيَرةظاني بيَسةروشويَنة
قةآلدزآ خزمةتطوزاريي ثيَويستى نيية
طةإانى زياتر لة 5مانطى ذنَيكى 80ساأل بةدواى كوإة بَيسةروشوَينةكةيدا بَيئةنجام م��اوةت��ةوةو تائَيستا كةسوكارةكةشى هؤكارو شوَينةوارى ديارنةمانى كوإة 40 َ سالةكةيان نازانن. ثَيشمةرطةيةكى زَيرةظانى ماوةى ثَينج مانطة بَيسةروشوَينةو هاوإَييةكى ديكةى كة دةستطيركرابوو بة طومانى هةبوونى ثةيوةندى بة ديارنةمانيةوة ئازادكراوةو ئاسايشى يةكَيتيش لة قةرةهةنجير ئاماذة بةوة دةكات كة هيض زانيارييةكيان لةسةر ديارنةمانى ئةو ثَيشمةرطةيةى زَيرةظانى دةست نةكةوتووة. َ سالى ث���ورة ئامينة ،ذن�َي��ك��ى 80 دانيشتووى ناحيةى قةرةهةنجيرة ،ئةو هيض لةبارةى وردةكاريى ديارنةمانى كوإة َ 40 سالةكةيةوة نازانَيت تةنها بة رشتنى فرمَيسكة نةبإاوةكاني ئةوة دةطَيإَيتةوة كة 5 مانط لةمةوبةر كوإةكةى لةطةأل هاوإَييةكيدا ضووةتة دةرةوةو نةطةإاوةتةوة. ئامينة ،خةمبار بوو بةوةى بةرثرسان هاوكارى ناكةنء هيض زانيارىء ئاسةوارَيكى نادةنآ لةكاتَيكدا ثَيشتر كوإَيكى كة بةإَيوةبةرى ثؤليسى ضةمضةماأل بووة شةهيدبووة ،وتى« :موقةدةم كاكةإةشى كوإم كاربةدةستء بةإَيوةبةرى ثؤليسى ضةمضةماأل بوو كة شةهيدكرا ،بةآلم ئَيستا هيض بةرثرسء دةسةآلتدارَيك دةرطام َ هةوالَيكم نادةنآ». لَيناكاتةوةو جةالل محةمةد ئةمين ،كة خَيزاندارةء ض��وار كضى هةية ،تا 5مانط لةمةوبةر كة دي��ارن��ةم��اوة لة فةوجى زَيرةظانى ثارتى ديموكراتى كوردستان ثَيشمةرطة ب��ووة ،كةسوكارةكةشى طومانيان هةية ل���ةوةى ك��وإةك��ةي��ان بَيسةروشوَينء
بةهؤى نةبوونى خزمةتطوزاريى، ناإةزايى هاوآلتييان لة شارء شارؤضكةء دَيهاتةكانى ك��وردس��ت��ان ب��ةردةوام��ة. دانيشتوءانى شارى قةآلدزآ نيطةرانيى خؤيان دةردةبإن لة كَيشةء طرفتةكانيان، كة تائَيستا ضارةسةرنةكراون ،لةكاتَيكدا ضةندينجار َ بةلَينيان ثَيدراوة داخوازييةكانيان جَيبةجَيبكرَيت ،بةتايبةت لة سةروبةندى َ هةلبذاردنةكان. كَيشة سةرةكييةكانى شارى قةآلدزآ هةروةك دانيشتوءانةكةى باسى دةكةن بريتين لة تاثؤنةكردنى ضةند طةإةكَيك، هةروةها نةبوونى ئ��اوى خ��واردن��ةوةء خراثيى رَيطاوبانء خراثيى هَيَلةكانى تةلةفؤنى نؤرماألء كَيشةكانى بوارى طةنجان. محةمةد طردباخى ،كة فةرمانبةرَيكى ئةو شارؤضكةيةية سةبارةت بة كَيشةكانى شارةكة بة رؤذنامةى راطةياند« :ضةندين طةإةك تائَيستا تاثؤيان نيية ،بةتايبةت طةإةكة سةرةكييةكانى وةكو (ئاشتىء شةهيدانى ئاشتى) ،ئةوةش هاوآلتييانى بَيبةشكردووة لة هةموو ئيمتيازَيكى خانووبةرةء ثَيشينةى خانوءبةرة». ط��ردب��اخ��ى ئ��ام��اذةى ب��ةوةش��ك��رد؛ كَيشةيةكى ديكةى شارةكة نةبوونى راطرى تايبةتة بة هَيَلى تةلةفؤنى نؤرماأل لة شارةكةداَ ، بةلكو هَيَلةكانى تةلةفؤنى نؤرماأل لة رَيطةى راطرةكانى كارةباوة راكَيشراون ،ئةوةش زؤرجار طرفتى بؤ دروستكردوون. طةنجانى قةآلدزَيش باس لةوة دةكةن، كة ئةو ثإؤذانةى تايبةتن بة طةنجء خزمةت بة طةنجان دةكةن لة شارةكةيان بةرضاو
عةبدوإلةحمان ئةبوبةكر
دةستطيركرابَيت. ئامينةى داي��ك��ى ج��ةالل ثةشيمانة ل��ةوةى ك��وإة طةورةكةشى بؤ يةكَيتى خ��ؤى بة كوشت داوةء ثَييواية جةالل بَيسةروشوَينكراوةء وتيشى« :ئةو رؤذةى ديارنةما لةطةأل هاوإَييةكيدا كة ئاسايشة بةناوى (ا.ص) ضووة دةرةوةء نةطةإايةوة، هاوإَيكةى كةلوثةلةكانى هَينايةوة بؤية ئَيمة طومانمان لةوة ،هةرضةندة دةستطيريش كرا بةآلم دواتر ئازادكرا». َ َ عةبدولآل هةلكةوت ل��ةب��ةرام��ب��ةردا بةرثرسى ئاسايشى يةكَيتى لة كةركوك ،بؤ رؤذنامةى روونكردةوة كة لة ثاش ئةوةى داواى ياسايى لةسةر هاوإَيكةى جةالل تؤماركراوة دةستطيريان كردووة دواتر هيض َ بةلطةيةك نةبووة لة دذىء دادطا ئازادى كردووةء وتيشى« :ئَيمةش وةك ئاسايش لَي َ كؤلينةوةمان لةو دؤسيةية كردووة بةآلم هيض زانيارييةكمان دةست نةكةوتووة». ب���ةآلم داي��ك��ى ج����ةالل ،رةخ��ن��ة لة كاربةدةستانء كارنةكردنى ثَيويستيان دةكرَيتء ثَييواية ئةو َ بةلَينانةى بةرثرسان دةي���دةن بة خزمةتكردنى كةسوكارى شةهيدان جَيبةجَيى ناكةن ،وتيشى« :بؤ سؤراخي كوإةكةم ضووم هَيرؤخانء مام جةالل ببينم ،بةآلم نةيانهَيشت».
راثؤرتى :شاسوار مامة -قةآلدزآ
ناكةونء ثَييانواية؛ دةسةآلت داخوازييةكانى طةنجانى شارةكةيان ثشتطوَيخستوون. ري��ش��وان م��ح��ةم��ةد ،ك��ة طةنجَيكى شارةكةية بؤ رؤذنامة وتى« :لة شارى ق��ةآلدزآ كةمترين ث��إؤذةى تايبةت بة طةنجان جَيبةجَيكراوةء ضةند ناوةندَيكى رؤشنبيريى لة شارةكةمان هةن ،بةآلم بؤ هةموو طةنجان نينء زؤرينةى طةنجانى لي نابينن» .ئةو طةنجة قةآلدزآ سوودى َ هيواشى خواست وةك ئ��ةوةى طةنجان َ كؤمةلن زؤرت��ري��ن توَيذَيكى طرنطى خزمةتيان ثَيشكةش بكرَيت. قومرى رةسوأل ،خانمَيكى دانيشتووى طةإةكى فةرمانبةرانى قةآلدزَييةء لة بارةى كةميى خزمةتطوزارييةكانى قةآلدزَيوة بؤ رؤذن��ام��ة وت��ى« :كَيشةمان زؤرنء ضةندينجار َ بةلَينمان ثَيدراوة طةإةكةكةمان َ بةلَينى قيرتاوبكرَيت ،ب��ةآلم تائَيستا بةرثرسان جَيبةجَينةكراون». َ رةسول ئاماذةى بةوةشكرد؛ قومرى ئاوى خواردنةوةيان نييةء هةفتةى جارَيك شارةوانى تانكةرى ئاويان بؤ دةنَيرَيت. ئةو خانمة روءنيكردةوة بةهؤى خراثيى رَيطاوبان بةتايبةتى لة وةرزى زستان بة سةختى هاتووضؤ دةكةن. ذم����ارةى دان��ي��ش��ت��وءان��ى ق���ةزاى ق��ةآلدزآ نزيكةى ( )70ه��ةزار كةسةء لةطةأل فراوانبوونى شارةكة ،ث��إؤذةى خزمةتطوزاريى بةشَيوةيةكى ثَيويست زي��ادي ن��ةك��ردووة ،ئ��ةوةش نيطةرانيى لي كةوتووةتةوة ،كة حكومةت هاوآلتييانى َ داواكانيان ثشتطوَيدةخاتء خزمةتطوزاريى ثَيويستيان ثَيشكةش ناكات. ئةندازيار دالوةر قوباد ئةحمةد ،سةرؤكى شارةوانى قةآلدزآ ،لةبارةى كَيشةى تاثؤ لة شارؤضكةكةيان بة رؤذنامةى راطةياند: «كَيشةى تاثؤ لة ضةند طةإةكَيك هةية،
سةركردايةتيى كورد دةطَيإنةوة ،لةثَيش هةمووشيانةوة ئ��ازادك��ردن��ى تاريق رةمةزان ،كة يةكَيك بوو لة فإؤكةوانةكانى طازبارانكردنى َ هةلةبجة ،بةآلم ئاسايشى طشتيى سلَيمانى ئازاديانكرد. عومةر محةمةد بةنيطةرانييةوة لة ئةنجامى دؤسيةكة دةإوانَيتء َ دةلَيت :زؤر هةلةبجة َ بةالمةوة سةيرة لة َ هةلثةإكآ دةك��رآء موناسةبة دةكرَيت ،كة عةلى حةسةن مةجيد لةسَيدارة دةدرَيت ،بةآلم بة لةسَيدارةدانى عةلى حةسةن مةجيد دةيانةوآ ضاوثؤشيى لةوة بكةن طةورةترين تاوانى جينؤسايد ديزةبةدةرخؤنة بكةن، ئةمة مةئةساتى ميللةتَيكة.
َ هةولى رَيكخستنى بؤ ئةو مةبةستةش لة نةخشةى طةإةكةكانداينء تاثؤكردنى َ كؤمةلة طةإةكةى تاثؤيان نيية لة ئةو بةرنامةمانداية». س��ةب��ارةت ب��ة كَيشةى رَي��ط��اوب��ان ل��ة ق����ةآلدزآ ،س��ةرؤك��ى ش��ارةوان��ى ئاماذةى بةوةكرد؛ َ بةلَينى قيرتاوكردنء كؤنكرَيتكردنى طةإةكةكانيان بة هاوآلتييان بةلَينى تَي َ ن��ةداوة ،تةنيا َ كةلةإَيذكردنيان ثَيداون .وتيشى« :ئةو طةإةكانة تازةنء س��ةرج��ةم هاوآلتييان ت��ؤإى ئاويان رانةكَيشاوة ،ئةطةر قيرتاويشى بكةن دواتر دةبَيت َ هةلكةندرَيتةوة». شارؤضكةى قةآلدزآ ،كة ناسراوة بة قةآلى قوربانيدان شايةنى خزمةتطوزاريى زياترن ،بةآلم حكومةتى هةرَيمى كوردستان َ سالى راب��ردووي��دا نةيتوانيوة لة ()18 وةك ثَيويست خزمةت ثَيشكةشى َ خةلكى قةآلدزآ بكاتء لة ئاست داواكارييةكانى هاوآلتيياندا بَيت. س��ةب��ارةت ب��ة كَيشةكانى ئ��او لة شارؤضكةى قةآلدزآ ،ثةيامنَيرى رؤذنامة سةردانى فةرمانطةى ئاوى قةآلدزَيى كرد، بةآلم محةمةد حةسةن حةمة ،بةإَيوةبةرى فةرمانطةى ئ��اوى ق��ةآلدزآ رايطةياند: ن��وءس��راوى فةرميمان بؤ ه��ات��ووة لة بةإَيوةبةرَيتيى طشتيى ئاوى دةوروبةرى سلَيمانى ،كة لَيدوان بؤ هيض راطةياندنَيك نةدةين ،بةآلم بةزارةكى ضةند زانيارييةكى باسكردء وتى« :بةهؤى تةواوبوونى ماوةى طرَيبةستى خاوةنى تانكةرةكان ماوةيةك ئاو بة كةميى لة رَيطةى تانكةرةوة دةدرَيت بة هاوآلتييان ،بةآلم بإيارة طرَيبةستةكان نوَيبكةينةوة» .ناوبراو وتيشى« :هةرضةندة بؤ هةموو طةإةكةكان تؤإى ئاو راكَيشراوة، بةآلم بةهؤى نةبوونى سةرضاوةى ئاو نةمانتوانيوة ئاوى ثَيويست دابينبكةين».
19
hewal.rozhnama@gmail.com
ذمــارة ()566 سيشةممة 2010/1/26 َ
بـةدواداضــوون
زياتر لة ( )5هةزار مندالَى كورد نةخؤشيى دلَيان هةية راثؤرتى :سةنطةر جةمال هةرضةندة وةزيرى تةندروستى هةرَيم رَيذةى توشبووانى نةخؤشييةكانى دأل لةناو منداآلنى كوردستاندا بة ذمارةيةكى ئاسايى دةزانَيت ،بةآلم زؤريى َ حالةتةكانء طرانيى ضارةسةركردنيان لة كوردستان مةترسيى دروستكردووة. لةماوةى رابردوودا لةسةر دةستى ضةند ثزيشكَيكى ثسثؤإى َ هؤلةندى «طةورةترين َ مندالَيكى تةمةن نةشتةرطةريي دأل بؤ ( )3ساأل ئةنجامدرا لة ش��ارى هةولَير»، بةرثرسانى سةنتةرةكةش ئاشكرايان كرد، كة لةماوةى دوو هةفتةدا ( )24نةشتةرطةريى َ دليان ئةنجامداوة ،ئةوة لةكاتَيكداية كة لة ضةند َ سالى راب��ردوودا ذمارةيةك لةو ()5 َ مندالة توشبووةى نةخؤشييةكانى هةزار دأل لةاليةن رَيكخراوة خَيرخوازييةكانء حكومةتةوة نَيردراونةتة دةرةوةى وآلت بؤ ضارةسةركردنيان. د.تاهير هةورامى ،وةزيرى تةندروستى حكومةتى هةرَيمى كوردستان ،ئاماذة بةوة دةكات؛ لة كوردستاندا ( )5هةزارو ()250 َ مندالى تووشبوو بة نةخؤشييةكانى دأل هةية ،ذمارةكةش بة زؤر نازانَيت بةراورد بة ذمارةى دانيشتووانى هةرَيمى كوردستانء َ دةلَيت« :ئةو رَيذةية ب��ةراورد بة ذمارةى دانيشتووانء وةك ستانداردى جيهانيية»، ب��ةآلم لة لَيدوانَيكى ثَيشوويدا وةزي��رى تةندروستى كابينةى ثَينجةمى هةرَيم جةخت لة زؤريى َ حالةتةكان دةكاتةوةو ثَييواية؛ نةخؤشيى دأل لة كوردستاندا لة هةموو وآلتانى دنيا زؤرترة. بةثَيى ئةو ئامارانةى لة بةردةستدان ئةو ( )5هةزار توشبووةى نةخؤشييةكانى دأل لة زطماكييةوة نةخؤشبوونء َ كةلةكةبوون. د.تاهير ئةو زانياريانة دوءثاتدةكاتةوةو ئةوة دةخاتةإوو؛ ()%95ى ئةو منداآلنة لة زطماكييةوة نةخؤشيى َ دليان هةيةو باقيةكةى دواى لةدايكبوءنيان توءشدةبن ،هةروةك هؤكارى نةخؤشييةكانى بؤ جؤرى خؤراكء كةشوهةواو جؤرى َ هةلسوكةوتى كةسةكان
كةرتى تةندروستى هةرَيمى كوردستان ،نةطةيشتووةتة ئةو ئاستةى نةخؤشييةكانى دأل ضارةسةربكات طةإاندةوة بةتايبةت لة طةورةكاندا .وتيشى: «طؤإانكاريى لة خواردندا كاريطةرييةكى بةرضاوى هةية بؤ تووشبوون». دواى ئ���اط���ادارب���وون���ى الي��ةن��ة ثةيوةنديدارةكان بة زانينى زؤريى ذمارةى َ حالةتةكانى تووشبوو بة نةخؤشييةكانى دأل لةناو منداآلندا ،نزيكةى ( )500منداأل ل��ةالي��ةن رَي��ك��خ��راوة خَيرخوازييةكانء هةندَيكيان لةاليةن حكومةتى هةرَيمةوة رةوانةى وآلتانى َ ئيتالياو ئةوروثا كراون بؤ ضارةسةركردنء ئةنجامدانى نةشتةرطةريى، ب��ةآلم رَيذةيةكى زؤرى ئةو منداآلنة لة كوردستاندا بآ ض��ارةس��ةر ماونةتةوة،
لةكاتَيكدا نةشتةرطةريىء دةرمانةكانيان تَيضوءيةكى زؤرى دةوَيت. وةزيرى تةندروستى حكومةتى هةرَيم لةبارةى ضارةسةركردنى ئةو طرفتانةو سوءدطةياندن بةو منداآلنة ،وتى« :حكومةتء ضةند رَيكخراوَيكى خَيرخوازيى لةماوةى رابردوودا منداآلنى كوردستانيان رةوانةى دةرةوة ،بةتايبةت َ ئيتاليا كردووة» .ئاماذةى بةوةشكرد؛ لة هةولَير نةخؤشخانةى دأل كراوةتةوةو نةشتةرطةريى تَيدا دةكرَيت جطة لةوةى لة سلَيمانى دوو مانطى ديكة نةخؤشخانةى دأل دةكرَيتةوة .وتيشى« :لةم ضةند رؤذةدا ثزيشكَيكى ثسثؤإى عَيراقيى
يةكةم نةشتةرطةريى َ دلى منداأل لة سلَيمانى ئةنجامدةداتء ثزيشكى بيانىء ثزيشكى راهَينراوى ثسثؤإى كورديش لة ئايندةدا لة نةخؤشخانةكان نةشتةرطةريى دأل ئةنجامدةدةن». ه��ةروةك ثَييواية؛ خةريكة كار دةطاتة ئةو ئاستةى لة كوردستاندا ضارةسةرى ئةو نةخؤشيانةى دأل بكرَيتء هاوآلتييان وةك رابردوو ثَيويستيان بة ضوءنةدةرةوةى وآلت نةبَيت. هةرضةندة ثسثؤإانى تةندروستىء نةخؤشييةكانى دأل ثَييانواية؛ هؤكارى زؤريى ذمارةى نةخؤشييةكانى دألَ ، كةلةكةبوءنيانء
ضارةسةرنةكردنيانة ل��ة راب����ردوودا، بةآلم تائَيستا هؤكاري سةرةكى زؤريى نةخؤشييةكة نازانرَيتء ئةو هةوآلنةش شكستيانخوارد كة لة كابينةى رابردوودا بؤ زانينى هؤكارةكان دران ،بةوةى «خوَينى ()2 هةزار توشبوو بؤ ثشكنين بنَيردرَيتة وآلتى بةريتانيا» ،بةو ثاساوةى بودجةيةكى زؤرى ( )2مليؤنء ( )500هةزار دؤالريى دةوَيت. الى خؤشيةوة د.تاهير هةورامى ثَييواية؛ كَيشةكة تةنيا بة ن��اردن��ةدةرةوةى خوَين ضارةسةرناكرَيت ،بةوثَييةى «نةخؤشييةكان ثةيوةندييان بة جؤرى خؤراكء َ هةلسوكةوتء جوءآلنى جةستةيى توشبووةكانةوة هةية».
ئامادةكارييةكانى سةرذميَريي طشتيي عيَراق تةواو دةبيَت راثؤرتى :بةهادين يوسف
دةزط����اي ن��اوةن��دي س��ةرذم�َي��ري��ي عَيراق رايطةياند ،هةموو هةنطاوةكاني طةمارؤسازييء ذمارةلَيدان لة سةرجةم ثارَيزطاكاني عَيراقدا تةواوبووة ،جطة لة تةنيا يةك ثارَيزطا ،وةك ئامادةسازييةك بؤ ئةنجامداني سةرذمَيريي طشتيي عَيراق َ ئةمسالداء لة ()24ي تشريني يةكةمي ئاشكراشيانكرد ،كة بةهؤي هةستياريي بارودؤخي عَيراقةوة ،ثرسياري مةزهةب لة دانيشتوواني عَيراق ناكرَيت. عةلي عةالق ،سةرؤكي دةزطاي طشتيي سةرذمَيرييء تةكنةلؤجياي زانيارييةكان لة عَيراق ،رايطةياند :ثالني ئةنجامداني سةرذمَيريي طشتيي عَيراق كة لةماوةي ()23س� َ �ال��ي راب���ردوودا ن��ةك��راوة ،بةثَيي نةخشةيةكي كاتيي دان��راوةء لة ()24ي َ ئةمسالدا ئةنجامدةدرَيت، تشيرني يةكةمي ثَيشبيني ئ��ةوةش��ي��ك��رد ،ك��ة ذم���ارةي دانيشتوواني عَيراق لة ذمارةي ئَيستاي َ خةملَينراوة. كةمتر نةبَيت كة بة ()30مليؤن عةالق وتيشي« :دةزطاي سةرذمَيريي هةموو هةنطاوةكاني طةمارؤسازييء ذمارةلَيداني لةهةموو ثارَيزطاكاني عَيراق تةواوكردووة كة بإبإةي ثشتي ئاماري دانيشتووانة بؤ دةستكةوتني ذم��ارةي تةواوي يةكةكاني نيشتةجَيبوونء بياناكانء ذم���ارةي خ �َي��زانء ذم���ارةي ئةنداماني خَيزانةكان ،جطةلة ثارَيزطاي نةينةواو نةبَيت» ،ثَيشبينيشي كرد ،كة لةماوةي ئةم مانطةدا ئةو ثإؤسةيةش لةنةينةوا كؤتايي ثَيبَيت. ثإؤسةي سةرذمَيريي طشتيي عَيراق، نزيكةي ()250-200ه����ةزار مامؤستاء فةرمانبةر ئةنجاميدةدةن ،كة بإيارة لة َ ئةمسالدا دوا راهَينانيان بؤ ئةو هاويني مةبةستة ثَيبكرَيت ،تا بتوانن لةدوا هةفتةي َ ئةمسالدا كؤتايي مانطي تشيريني يةكةمي ثإؤسةكة بةإَيوةببةنء هاوكات نزيكةي
()15-10ه����ةزار فةرمانبةري ميرييء هَيزة ئةمنييةكاني عَيراق بةشدار دةبن لة ثإؤسةكةدا ،بةتايبةتي لةو ناوضانةي كة طرفتي ئةمنييان هةية ،وةكو ثارَيزطاي نةينةوا. بإياربوو سةرذمَيريي طشتيي عَيراق،
كؤتايي َ سالي ( )2007ئةنجامبدرَيت ،بةآلم بةهؤي ثرسي سةرذمَيريي لة هةندَيك ثارَيزطا ،بةتايبةتي لةناوضة جَيناكؤكةكاني وةكو كةركوك كة ثَيكهاتةيةكي نةتةوةيي َ ئالؤزي هةيةء بةهؤي ترسي ئاشكرابووني ذم��ارةي راستةقينةي ثَيكهاتةكاني ئةو
ناوضانةوة كة دةك��ةون��ة ضوارضَيوةي مادةي ()140ةوةو رَيكنةكةوتني اليةنة سياسييةكان ،ضةند جارَيك ئةو سةرذمَيريية دواخرا. لة بةرامبةردا عةلي عةالق رةتيكردةوة، كة ئةنجامداني سةرذمَيريي طشتيي عَيراق َ هةولي ئاشكراكردني ئينتيماي ناوضة كَيشة لةسةرةكان ب��داتء وت��ي« :كاري سةرذمَيريي نيية ضارةنووسي ئةو ناوضانة دياريبكاتَ ، بةلكو تةنيا ئاماري دانيشتوواني ئةو ناوضانة دةك��ات ،بةآلم دياريكردني ض��ارةن��ووس��ي ناوضةكاني جَيملمالنآ دةكةوَيتة دةسةآلتي سياسييء رَيككةوتنة سياسييةكانةوة». ئةمة لةكاتَيكداية كة هةرَيمي كوردستان ئومَيدي واي��ة ،ثإؤسةي سةرذمَيريي خزمةتي م��ادةي ()140بكات كة تايبةتة ب��ةو ناوضانةي كَيشةيانةي لةسةرةو خودي مادةكة لة سآ قؤناغ ثَيكهاتووة (ئاساييكردنةوة ،سةرذمَيريي ،راثرسي) ء ئومَيديانواية كة سةرذمَيريي طشتيي عَيراق ،خزمةتي هةردوو قؤناغي كؤتايي جَيبةجَيكردني مادةكة بكات. ل��ةالي��ةك��ي دي���ك���ةوة ،ض���اوةإوان���ي ئةوةشدةكرَيت كة سةرذمَيريي طشتيي، ذم��ارةي ت��ةواوي دانيشتوواني هةرَيمي كوردستان دياريبكات ،بؤئةوةي ثشكي خؤي لة بودجة دةستبكةوَيت كة لةدواي ثإؤسةي رزطاريي عَيراقةوة ساآلنة ()%17ي بودجةي طشتيي عَيراقي بؤ دادةنرَيت. ل��ةوب��ارةي��ةوة س��ةرؤك��ي دةزط���اي سةرذمَيريي عَيراق وتي« :تائَيستا ثارَيزطاي كةركوك كَيشةي ل��ةس��ةرة ،بةتايبةتي لة داناني فؤإمي ئامارةكةء ناسنامةي دانيشتووانةكةيء ئةو كةسانةشي كة ثإؤسةي سةرذمَيرييةكة ئةنجامدةدةن، ئةمةش تاإادةيةك ضارةسةركراوة بةوةي كة ئةو كةسانةى ثإؤسةكة ئةنجامدةدةن بةشَيوةيةكي يةكسان لةنَيوان ثَيكهاتةكاني ئةو شارةدا دابةشكراونء هةرنةتةوةيةك
نوَينةري خؤي هةية لة تيمةكاندا ،ئةمةش بةضارةسةرَيكي مامناوةند دانراوة». سةبارةت بة ئةنجامداني سةرذمَيريي لة دةرةوةي عَيراق ،عةالق وتي« :لة تاراوطة سةرذمَيريي دانيشتووان بة هاوكاريي وآلتاني دةرةوة ئةنجامدةدرَيتء ضةند رآء شوَينء ميكانزمَيك ثَيشنيازكراوة بؤ ئةو ثإؤسةية ،ئةويش لة رَيي كردنةوةي ناوةندي ذماردن لة سةفارةتةكاني عَيراق لة وآلتاني دةرةوة بؤ ئةوةي عَيراقييةكاني دةرةوة سةرداني بكةنء زانيارييةكاني خؤيانيان ثَيبدةن ،يان لة رَيطةي نامةي ئةليكترؤنييةوة دانيشتوواني دةرةوة زان��ي��اري��ي ت���ةواوي خ��ؤي��ان بنَيرن بؤ سةفارةتةكان». كَيشةيةكي ديكةي عَيراق ،مةسةلةي م��ةزه��ةبء تايةفةية كة ل��ةدواي َ سالي 2003ةوة ب��ة ه����ةزاران ك��ةس لةسةر ناسنامةي ئاينيء مةزهةبي كوذراون. بةإَيوةبةري دةزط��اي سةرذمَيريي رةتيكردةوة كة كارمةنداني سةرذمَيريي، ثرسياري مةزهةب لة دانيشتوواني عَيراق بكةنَ ، بةلكو تةنيا ثرسياري ئةوة دةكرَيت َ مسولمان يان مةسيحيء يةزيدين يان كة سابيئةو ثَيكهاتةكاني ديكةن ،ضونكة فؤإمي سةرذمَيريي هيض ثرسيارَيكي مةزهةبي تَيدا نيية ،بةهؤي هةستياريي بارودؤخي ئَيستاي وآلتةوة. سةرذمَيريي طشتيي عَيراق كة بإيارة رؤذي ( )2010/10/24ئةنجامبدرَيت، يةكةم سةرذمَيريية كة هةرَيمي كوردستان َ سالي ()1987ةوةء دةطرَيتةوة ل��ةدواي َ سالي ()1997ك��ة لة لة دواسةرذمَيريي س��ةردةم��ي حكومةتي س��ةدام حسَيندا ئةنجامدرا ،رَي��ذةي دانيشتوواني عَيراق نزيكةي ()19مليؤن كةس ب��وو ،جطةلة ثارَيزطاكاني هةرَيمي كورستانء بةثَيي خةمآلندنةكاني ئةو كاتة ،نزيكةي ()3 مليؤن كةس لة سآ ثارَيزطاكةي هةرَيمي كوردستاندا ذياون.
18
nawxo. rozhnama@yahoo.com
ذمــارة ()566 سيشةممة 2010/1/26 َ
بةدواداضوون
بآ كؤنترؤلَى جؤريى ،خؤراك ديَتة هةريَمى كوردستانةوة راثؤرتى :شارا عةبدوإلةحمان زةمانةتى دلَنيايى تةواوي ئةو خؤراكانة نيية كة لة بازطةكانى ن َيوان ع َيراق-هةر َيمةوة د َينة بازاإةكانى كوردستانةوة ،لة هةردوو فإؤكةخانةكةى هةول َيرو سل َيمانيشدا كؤنترؤلَى جؤريى تايبةت بة خواردن نييةو خؤراكةكان لةطةأل ئالَتونء جطةرةو بابةتة جوانكارييةكاندا كؤنترؤلَدةكر َين ،ئةوةش مةترسيى بؤ سةر ذيانى دانيشتووان هةية. َ ودةولةتييةكانى ئيبراهيم لة دةروازة نَي خةليل لة ناوضةى دهؤكء زاخؤو حاجى ئؤمةران لة ناوضةى هةولَيرو دةروازةى باشماخ لة ثَينجوَينء دةروازةى نيمضة فةرميى ثةروَيزخانيشةوة خ��ؤراك لة وآلتانى دراوسَيوة دَينة ناو كوردستانةوة، َ كؤنترؤلى جؤرييان بؤ كة لةسةرجةمياندا دةكرَيت. ك����ةذاأل س��ةع��ي��د ،ب��ةإَي��وةب��ةرى
َ كؤنترؤلى جؤريى سلَيمانى بة ثَيوانةسازيى رؤذنامةى راطةياند :بةهؤى بةهَيزيى ئاستى َ كؤنترؤلى جؤريى خؤراك لة سنوءرةكانى نَيوان هةرَيمء وآلتانى دراوسآ ،دةتوانن زةمانةتى سةرجةم ئةو خؤراكانة بكةن كة لةو بازطانةوة هاتوءنء لة بازاإةكانى كوردستاندان. َ كؤنترؤلكردنى سةبارةت بةشَيوازى جؤرى خؤراك لة سنوءرةكاندا ،كةذاأل سةعيد ئاماذةى بةوةكرد؛ تيمى جياجيا بؤ ئ��ةو وآلت��ان��ة دةن �َي��رن كة خؤراكى لَيوة ه��ةن��اردةى كوردستان دةكرَيتء رَينمايى هاوضةرخيان بؤ دةردةك��ةن، جطة ل��ةوةى لة س��ن��وءرةك��ان بةضةند شَيوازَيك تؤماردةكرَينء دؤكيؤمَينتيان لةسةر ثإدةكرَينةوة .وتيشى« :ئةطةر بضوءكترين كَيشة لةسةر ئةو بارانة هةبَيت كة هاتوءن ،نموءنةيان لَيوةردةطيرَيتء دةنَيردرَينة تاقيطةكان بؤ ثشكنينء دواى َ دلنيابوءنةوةى تةواوةتى ئينجا دةنَيردرَينة بازاإةكان».
بةوثَييةى هةرَيمى كوردستان بةشَيكة لة عَيراقء هيض سنوءرَيك لةنَيوانياندا نيية، تةنيا ضةند َ خالَيكى بةريةككةوتن هةية لة بازطةكانى نَيوان ثارَيزطاكانى عَيراقء هةرَيمدا ،كة بريتين لة بازطةكانى (كفرى، ضةمضةماأل ،قوشتةثة ،ئالوكة ،خةبات)، َ كؤنترؤلى جؤريى ب��ةآلم ئ��ةو خاآلنة خؤراكيان تَيدانييةء بةثَيى راطةيةنراوَيكى َ جؤريى كؤنترؤلى بةإَيوةبةرَيتيى هةرَيميش)%70(« ،ى ئةو خؤراكانةى كة َ كؤنترؤلى جؤرييان بؤ دَينة هةرَيمةوة ناكرَيت» ،ئةمةش وادةكات ئةو خؤراكانة زةمانةتى َ دلنيايى تةواوةتييان نةبَيتء هاوآلتييان ترسيان لة جؤرةكةى هةبَيت. َ كؤنترؤلى كةذاأل سةعيد ،بةإَيوةبةرى جؤريى سلَيمانى ،نةيشاردةوة ،بةهؤى نةبوءنى سنوءرَيك لةو شوَينانة ناتوانن َ كؤنترؤلى بكةن .وتيشى: وةك ثَيويست «بةهؤى هاتنى بارَيكى زؤر لة ثارَيزطاكانى ناوةإاستء باشوءرةوة بؤ كوردستان، كَيشةى زؤر لة بازاإةكانماندا هةية،
ضونكة سنوءرةكانى ع �َي��راق بةهؤى نةبوءنى ئةمنييةتى تةواوةوة نةتوانراوة َ كؤنترؤلبكرَينء بةشَيكيش وةك ثَيويست بي �وءرة � �ن � س �ةو � ل كة خؤراكانةى ل��ةو َ كؤنترؤآلنةى عَيراقةوة دَينة ناو وآلتةكةوة، دةهَينرَينة ناو هةرَيميشةوة ،بؤية من بةهيض جؤرَيك طرةنتى ئةو خؤراكانة ناكةم كة لة عَيراقةوة دَينة بازاإةكانةوة» .ئاماذةى بةوةشكرد؛ بةنيازن لةضةند بازطةيةكى َ كؤنترؤلى بةريةككةوتنى عَيراق-هةرَيمدا جؤريى خؤراك دابنَين ،بؤئةوةى كَيشةى زؤريى خؤراكى خراثء بةسةرضوء لة بازاإةكانى كوردستاندا كةمبكةنةوة. زةمانةتنةكردنى ئ��ةو خؤراكانةى ل��ة رَي��ط��ةى ش��ارةك��ان��ى دي��ك��ةوة دَينة كوردستانةوة لةكاتَيكداية كة لة فإؤكةخانة َ ودةولةتييةكانى هةولَيرو سلَيمانيشدا نَي َ كؤنترؤلى جؤريى تايبةت بة خ��ؤراك نييةء خؤراكةكان لةطةأل َ ئالتونء جطةرةدا َ كؤنترؤلدةكرَين. هةرضةندة بة وت��ةى بةإَيوةبةرى
َ كؤنترؤلى جؤريى سلَيمانى ،ئةو خؤراكانةى لة فإؤكةخانةكانةوة دَينة هةرَيمةوة بإَيكى كةمنء زياتر ئةوانةن كة خاوةنى ضَيشتخانةكان يان كارطةى دروستكردنى خواردةمةنييةكان دةيانهَيننَ ، نكؤلى لةوةش نةكرد ،كة «زياتريش لةطةأل َ ئالتونء جطةرةدا وردبينيى دةكةين» .وتيشى« :ض بؤ َ ئالتون يان جطةرةو خؤراك لَيثَيضينةوة لةو بإوانامةو ثَيويستيانة دةكةين كة دةبَيت لةطةأل كإينياندا وةرطيرابَيت، ه��اوك��ات بةرنامةى هاتنى خ��ؤراك لة فإؤكةخانةكانماندا هةيةء ثَيش ئةوةى كة ئةو خواردنة بَيت لةو فإؤكةخانةيةى كة لَيوةى هاتوءة وردبينيى لَيدةكرَيت». َ كؤنترؤلى جؤرى ه��ةروةك نةبوءنى تايبةت بة خؤراك لة فإؤكةخانةكاندا بؤ نةبوءنى شوَين طةإاندةوةء وتى« :رؤذانة ليذنةكانمان دةردةضن بؤ فإؤكةخانةكانء لةطةأل طومرطى فإؤكةخانةدا ثةيوةندييةكى باشمان هةية بؤ وردبينيى لة خؤراكء كةلوثةلةكان».
دةسةآلت
()4سالَة نةخؤشخانةيةك
«النكةى شؤأش» فةرامؤش دةكات
دروستكراوةء ناكريَتةوة
راثؤرتى: ئةحمةد بالَةكى ،شاسوار مامة
نةبوونى خزمةتطوزاريية سةرةكييةكانى وةك رَيطاو ئاو و كارةباء قوتابخانةو نةخؤشخانة ،بوونةتة هؤكارى سةرةكى َ ضؤلبوونى طوندةكانى كوردستانء بؤ دانيشتووانةكانيان بةناضاريى بةرةو شارة طةورةكان كؤض دةكةن. ل��ة دواى راث��ةإي��ن��ى س� َ �ال��ى ()1991 ةوة بةشَيكى طوندةكانى كوردستان لةاليةن دانيشتووانةكانيانةوة ،ذيانيان بؤ ط��ةإَي��ن��راي��ةوة ،ب��ةآلم لة ()19س� َ �ال��ى رابردووداو بةهؤى نةطةياندنى ثَيداويستىء خ��زم��ةت��ط��وزاري��ي��ة س��ةرةك��ي��ي��ةك��ان��ةوة، دانيشتووانى ذمارةيةكى بةرضاوى ئةو َ ضؤلكردووةو بةرةو طوندانة زَيدى خؤيان شارو شارؤضكة طةورةكان بةإَيكةوتوون. عةلى مستةفا ،دانيشتووى طوندى َ بالةيانى سةر بة شارةدَيى قةسرآ ،ئاماذة بة كةميى خزمةتطوزاريى دةكات لة طوندةكانى سنوورةكةيان كة وةك ئةو َ دةلَيت ،بووةتة َ ضؤلبوونى ()5ط��ون��دء وت��ى «لة ه��ؤى سةركردةكان دةبيستين كة سنوورةكةمان النكةى شؤإش ب��ووة ،بةآلم ناوضةيةكى زؤر بَيخزمةتة ،ئةطةر النكةى شؤإشة ،بؤ خزمةتمان ناكةن». عةلى ،باسى لةوةشكرد ،كة لةم سنوورةدا َ ئاذةلداريى دةكرا، زؤرترين كشتوكاألء «بةآلم ئَيستا هةموو ئةوانة كةمبوونةتةوةو دانيشتووانى طوندةكان كؤضيان كردووة بؤ شارء بةشَيوةيةك كة طوندةكانى (كؤيلة، َ زةنطةلين) س��ةرك��ان ،خةزينة ،ضؤمةو َ ضؤلكراون». ه����ةروةك ع��ةب��دول��واح��ي��د ط��وان��ى، قايمقامى ق��ةزاى ضؤمان ،روونيكردةوة، كة دواى راث��ةإي��ن زؤرب���ةي طوندةكان ئاوةدانكراونةتةوة ،بةآلم «بةداخةوة شةإو ملمالنَيى سياسيى واي��ك��رد كة دةستى
شاسوار مامة
خزمةتطوزاريى نةطاتة زؤرَيك لة طوندةكان، جطةلةوةى ستراتيذييةتى حكومةتيش ئةوة بووة كة زياتر طرنطى بة شارةكان بدات». ط��وان��ى ،ئ��ام��اذةى ب��ةوةك��رد ،ك��ة لة كؤبوونةوةيةكدا كةميى خزمةتطوزارييةكانء َ ضؤلبوونى طوندةكانيان خستوةتة بةردةم سةرؤكى هةرَيمى كوردستانء ثَيدانى ثَيشينةى خانوبةرةشى بة هةنطاوَيكى باش زانى بؤ رَيطريى لةو كؤضكردنة ،وتيشى: «لة راب��ردوودا ثإؤذةى خزمةتطوزاريمان ئةنجامداوة ،بةآلم وةكو ثَيويست نيية ،دةبَيت حكومةتى هةرَيم ()%50ى بودجةى خؤى بؤ ئاوةدانكردنةوةى طوندةكان تةرخان بكات، بؤ دابينكردنى خزمةتطوزارييةكان». ل��ةالي��ةك��ى دي��ك��ةوة ،ن��ةب��ى س���وورة، ئةنجومةنى طوندى باراوى سةر بة ناحيةى سةنطةسةر ،ئ��ام��اذة ب��ةوة دةك���ات ،كة طوندةكةيان وةك زؤرَي��ك لة طوندةكانى ديكة لة سةرةتاييترين خزمةتطوزاريى بَيبةشةو تائَيستا ئاوى خواردنةوةو كارةباء
نةخؤشخانةء بيناى قوتابخانةيان نيية ،جطة لة «خراثيى رَيطاوبان». مستةفا ئةبوبةكر ،دانيشتووى طوندى باراو ،ئاماذةى كرد بة خراثيى طوزةرانيانء وتى« :بةهؤى نةبوونى ئاوى كشتوكاألء ثإؤذةى ئاودَيرييةوة ،كشتوكاأل لة طوندةكة ناكرَيت ،لة كاتَيكدا بذَيويى ذيانمان لةسةر َ كشتوكالييةكانة» ،وتيشى «بةهؤى بةرهةمة نةبوونى خزمةتطوزارييةوة ضةندين خَيزان لة طوندةكةيان كؤضيان كردووة بؤ شار، ئةطةر بةوشَيوةيةش بمَينينةوة ،ناضارين طوندةكة بة تةواوى ضؤأل بكةين». ئةو هاوآلتيية ثَيشيواية كة ساآلنَيكة َ بةلَينى جَيبةجَيكردنى ثإؤذةو ئاوةدانكردنةوةى طوندةكانيان ثَيدةدرَيت ،بةآلم «لة َ بةلَين زياتر هيض شتَيكى ديكة نةبووة» ،لةبارةى ئةو َ هةوليدا طرفتانةشةوة ،ثةيامنَيرى رؤذنامة لَيدوانى بةإَيوةبةرى ناحيةى سةنطةسةر وةربطرَيت ،بةآلم بة بيانووى جؤراوجؤرةوة ئامادة نةبوو لَيدوان بدات.
َ ()4سالة لة طوندى طوآلنى سةر ماوةى بة ناحيةى سةركةثكان نةخؤشخانةيةك دروستكراوة ،بةآلم تا ئَيستا نةكراوةتةوةء هيض ثَيداويستييةكيشى بؤ دابين نةكراوة، دانيشتووانى طوندةكةش ئاماذة بةوة دةك��ةن ،كة سةرةتا بةهؤى كَيشةيةكى نةخؤشخانةكة ك��ؤم��ةآلي��ةت��ي��ي��ةوة نةكراوةتةوة ،بةآلم ماوةى ضةند مانطَيكة كَيشةكة ض��ارةس��ةرك��راوةء س��ةرةإاى دامةزراندنى دوو ثزيشكء كارطوزارَيك، بةآلم هةر نةكراوةتةوة. دانيشتووانى طوندى طوآلنى سةر بةناحيةى س��ةرك��ةث��ك��ان ،ن��اإةزاي��ى خؤيان دةردةب��إن لة نةكردنةوةى ئةو نةخؤشخانةيةى كة بؤ طوندةكةيان دروستكراوةء ئاماذة بةوةش دةكةن كة ئةطةر نةخؤشَيكيان هةبَيت ،دةبَيت بيبةن بؤ قةزاى رانيةء بةهؤى زؤريى ماوةى رَيطاكةشةوة ،زؤرجار طيانى نةخؤشةكةيان دةكةوَيتة مةترسييةوة. َ عةبدولآلى دانيشتووى طوندى خدر طوآلن ،بة رؤذنامةى راطةياند «ماوةى ()4 سالة َ َ بةلَينمان ثَيدراوة كة نةخؤشخانةى طوندةكة بكرَيتةوة ،ب��ةآلم تا ئَيستا نةكراوةتةوة ،ئةطةر نةخؤشَيكيشمان هةبَيت ،تةنانةت بؤ وةرطرتنى دةرمانء دةرزى لَيدانيش دةبَيت بيبةين بؤ رانيةء رَيطايةكى دوور ببإين». ط��ون��دى ط��وآلن��ى س��ةر ب��ة ناحيةى سةركةثكانى سةر بة ق��ةزاى رانيةيةء ()21كيلؤمةتر لة ن��اوةن��دى قةزاكةوة َ سالة دوورة ،دانيشتووانةكةى ضةندين لة ضاوةإوانى كردنةوةى نةخؤشخانةى طوندةكةياندان ،لةكاتَيكدا كةشوهةواى ئةو قةزاية بةهؤى تؤثبارانةكانى توركياء ئَيرانةوة ،مةترسى نةخؤشيى زياترى لَيدةكرَيت.
ثيَشبينيى شةثؤليَكى نويَى ئةنفلؤنزاى بةراز دةكريَت شارا عةبدوإلةحمان
َ حالةتَيكى زياتر لة مانطَيكة هيض ن��وَي��ى ث��ةت��اي ئةنفلؤنزاى ب���ةراز لة هةرَيمى كوردستاندا تؤمارنةكراوة، بةآلم وةزارةت��ى تةندروستى ثَيشبينيى َ سةرهةلدانى شةثؤلَيكى نوَيى ثةتاكة دةكات. َ د.خالس ق��ادر ،وتةبَيذى وةزارةت��ى تةندروستى حكومةتى هةرَيم ،بة رؤذنامةى راطةياند :لة رؤذى ()2009/12/25وة هيض
َ حالةتَيكى نوَيى ثةتاى ئةنفلؤنزاى بةراز لة كوردستاندا تؤمارنةكراوة. هةتا رؤذى ( )2009/12/25توشبوءان بة ثةتاى ئةنفلؤنزاى بةراز لة كوردستاندا طةيشتة ( )76كةس ،كة لةناوياندا ()6 َ حالةتى مردن تؤماركرا ،بةشَيوةيةك كة ( )3كةسيان لة هةولَيرء ( )2كةسيان لة سلَيمانىء ( )1كةسيان لة دهؤك بوءن ،سةبارةت بة هؤكارى وةستاندنى َ حالةتةكانيش وت��ةب�َي��ذى وةزارةت���ى تةندروستى وتى« :تايبةتمةنديى ثةتاكة بةشَيوةي شةثؤلييةو ل��ةم��اوةى ()2
هةفتةدا زؤر بة بةربآلويى بآلودةبَيتةوةو دواى ئةوة كةمدةكات». لةثَيش سةرى َ سالى 2010دا وةزارةتى تةندروستى ئ��ام��اذةى ب��ة دوءب���ارة س��ةره� َ �ةل��دان��ةوةى ثةتاى ئةنفلؤنزاى بةرازكرد ،كة بة نزمبوءنةوةى ثلةكانى طةرما دةستثَيدةكاتةوة. َ د.خالس لةو بارةيةوة بة رؤذنامةى راطةياند« :تائَيستا ئةو ثَيشبينيية هةيةو مةترسيى شةثؤلَيكى ديكةى ثةتاكة دةكرَيت لة كوردستاندا ،ئةمةش بةهؤى ئةوةى كة ئةو نةخؤشيية لة دنيادا ماوةو
بةتةواويى بنبإ نةبوءة». ئ���ام���اذةى ب��ةوةش��ك��رد؛ وةزارةت����ى تةندروستى كةثسولى دذى ظايرؤسةكةو ثَيداويستى ت���ةواوي بؤ ضارةسةركردنى توشبوء بة ثةتاكة دابينكردوءةو ثَينج كامَيراى طةرمي ثَيويشى كإيوة بؤ بازطةكانى هةرَيمى كوردستان، بة مةبةستى دةستنيشانكردنى ثةتاكة لةناو ئةو كةسانةدا كة لةو بازطانةوة دَينة هةرَيمةوة.
فاتمة حةمةد ،دانيشتوويةكى ديكةى ئةو طوندةيةء لة رَيطةى رؤذنامةوة داوا لة حكومةتى هةرَيمى كوردستان دةكات، كة نةخؤشخانةكةيان بؤ بكاتةوةء لةو ضاوةإوانيية رزط��اري��ان بكات كة بؤ كردنةوةى نةخؤشخانةى طوندةكةيان َ دةل��َي��ت :نةخؤشخانة تَييكةوتوونء ثَيويستييةكى سةرةكيى طوندةكةمانة. لةبارةى ئةو نةخؤشخانةيةوة ،هيوا َ عةبدولآل ،بةإَيوةبةرى ناحيةى قةرةنى سةركةثكان بة رؤذن��ام��ةى رايطةياند «سةرةتا ضةند كَيشةيةك بةربةست بوون لة ب��ةردةم كردنةوةى نةخؤشخانةكةدا، بةآلم لة َ سالى راب���ردوودا ئةو كَيشانة ض��ارةس��ةرك��راون» ،وتيشى« :ثزيشك بؤ نةخؤشخانةكة دابينكراوة ،بةآلم ضةند طرفتَيكى ديكةى هةنء هيوادارم بةإَيوةبةرَيتيى طشتيى تةندروستيى َ جَيبةجَيبكةنء بةلَينةكانيان ران��ي��ة نةخؤشخانةكةش بكرَيتةوة». دانيشتووانى طوندى ط��وآلن ،ئاماذة بةوةدةكةن كة لةسةرةتادا كَيشةيةكى كؤمةآليةتى هؤكارى دواكةوتنى كردنةوةى ئةم نةخؤشخانةية بووة ،بةآلم لة ئَيستادا ئةو كَيشةية ضارةسةر ك��راوة ،حاجى مةحمود خدر ،دانيشتوويةكى ديكةى طوندى طوآلنةء لةبارةى ئةو كَيشةيةوة َ دةلَيت :ئةو نةخؤشخانةية لة سةر زةويى هاوآلتييةكى طوندةكة دروستكراوة ،بةو مةرجةى خاوةنةكةى وةك كارطوزار دابمةزرَينرَيت، َ بةلَينةكةيان جَيبةجآ ب��ةآلم سةرةتا نةكردووة ،بؤية خاوةنى زةوييةكة رَيطريى كردووة لة كردنةوةى نةخؤشخانةكة». حاجى مةحمود ،وتيشى «ماوةى ضةند مانطَيكة خاوةنى زةوى وةك كارطوزار دامةزراوةء ناوبراو هيض كَيشةيةكى نةماوة، بةآلم تا ئَيستا نةخؤشخانةكة نةكراوةتةوةء هؤكارةكةشى نازانين ،لة كاتَيكدا ()2 ثزيشك مووضة وةردةط��رن بةهؤى ئةو نةخؤشخانةيةوةء دةواميشى تَيدا ناكةن».
21
birura. rozhnama@gmail.com
ذمــارة ()566 سيشةممة 2010/1/26 َ
بؤضــــوون
ئيدارةيةكى زةبةالح
مةهدى ئةبوبةكر
سةرةرِاى دروستكردنى ليذنةى دةستثاكى، ئيَستاش درةنط نيية كة شانبةشانى ئةوة بير لة دامةزراندنى دةستةيةكى بيَاليةن بكريَتةوة بؤ ريَطريكردن لةو كةسانةى كة شايستةى ئةوةنين ببنة نويَنةرو حوكمرِانمان
سةرؤكى حكومةتى هةرَيم، ضةندينجار دووثاتيكردووةتةوة ك��ة ك��ارن��ام��ةى حكومةتةكةى، هةمان ئةو كارنامةيةية كة ليستى َ هةلبذاردنى ب��ؤ كوردستانى ثةرلةمان ،دايإشتبوو. ب��ة ت��ةم��اش��اك��ردن�َي��ك��ى ئةو كارنامةيةى ليستى كوردستانى، دةطةينة ئةو ئةنجامةى كة ئةم حكومةتة ن��ةك بة ض��وار ساأل، َ بةلكو بة دةي��ان ساأل ،ناتوانَيت ئةو بةرنامةية جَيبةجآ بكات، ضونكة بةرنامةكة هَيندة زؤرء ه��ةم��ةض��ةش��ن��ةي��ة ك��ة خ��ودى داإَيذةرانيشى لة كاتى َ هةلبذاردندا، بإوايان بة جَيبةجَيكردنى نةبوو. ئ��ةى ح��ك��وم��ةت��ى ه��ةرَي��م��ى كوردستان كة لة توانايدا نيية ئ��ةو كارنامةية بخاتة ب��وارى كارةوة ،بة نيازى ضيية؟ دةيةوَيت كارنامةيةكى بةديل بكاتة بةرنامةى كار ،يان هةر ثَيداطريى لةسةر ئةو كارنامةية دةكات؟ بة بةراورد بة حكومةتةكانى ثَيش خؤى ،ئةم كابينةيةى ئَيستا لة رووى شكلييةوة لة هةموو ئةوانى ثَيشى خ��ؤى ضانسى باشترة، ضونكة وةك خؤيان َ دةلَين بارى ئابووريى وآلت لة باش باشترة. لة رووى سياسييةوة ه��ةردوو حيزبى بةشدارى حكومةت ،كَيشة لة نَيوانياندا نةماوة .لة رووى ثةيوةنديي دةرةكيشةوة ،لةطةأل دةرودراوس��َي��دا ثةيوةندييةكان باشنء لةسةر ئاستى دنياش زؤر باشة. ك��ةوات��ة حكومةت بيانووى
حكومةتةكانى ثَيشى خ��ؤى بة دةستةوة نيية ،تا خؤى لة مةسةلة ستراتيذيية طرنطةكان بدزَيتةوة، بةآلم ئةوةى تا ئَيستا لة ئةدائى ئةم كابينةية بينيومانة ئةوةية؛ وةك حكومةتَيكى تةسريفى ئةعمال َ سةرقالى كاردةكاتء تةنها خؤى كاروبارةكانى رؤذانة كردووةء وةك فةرمانطةيةكى ط��ةورة َ سةرقالى كاروبارى رؤذانةية، وةك ئةوةى لة بيرى ضووبَيتةوة كة ثَيويستة ثالنى ستراتيذيى هةبَيت بؤ دياريكردنى ناسنامةى ئابووريى هةرَيم. َ دةل�َي��ي��ن؛ ناسنامةى كاتَيك ئابووريى ه��ةرَي��م ،مةبةستمان ئ��ةوةي��ة؛ ئايا ه��ةرَي��م ،ثشت بة ثيشةسازى ببةستَيت يان كشتوكاأل ياخود طةشتوطوزار؟ ئ���ةوةى روونء ئاشكراية ئةوةية كة حكومةت ،طوَيى خؤى خةواندووةء هيض بةرنامةيةكى نيية تا ئةو مةسةلةية يةكاليى بكاتةوة ،يان لة بنةإةتةوة نايةوَيت خؤى بخاتة ذَير ئةو بارةوةَ ، بةلكو دةيةوَيت وةكو ئةوةى هةية ،هةر ثشت بةو بإة بودجةية ببةستَيت كة ساآلنة بةشةإةشةق لة بةغداوة بؤ هةرَيم ديارى دةكرَيت. ئ��ةط��ةر ب��ط��ةإَي��ي��ن��ةوة بؤ كارنامةكةى ليستى كوردستانى، درك بةوة دةكرَيت ،كارنامةكةش دان��ى ب���ةوةدا ن��اوة ك��ة هةرَيم ناسنامةى خؤى ديارى نةكردووة، ب��ةآلم كارنامةكةش ديسان بة شَيوةيةكى شموولى باسى لة ثةرةثَيدانى هةموو ب��وارةك��ان
كردووة ،ئةوةش كارَيكى نةكردةية بؤ هةرَيمَيكى ك� َ �ؤل��ةوارى وةك كوردستان. حكومةتى هةرَيميش ،وةك ئةوةى بيةوَيت كة ئةركي دانانى كارنامةيةكى نوآ بؤ كاركردن، لة َ كؤلى خؤى بكاتةوة ،بة خوَينء طؤشتةوة ،كارنامةكةى ليستى كوردستانى تةبةنى كردووة. ئ��ةط��ةر ح��ك��وم��ةت ،وةك��و خ��ؤى ئيديعاى دةك���ات ك��ة لة حكومةتةكانى ثَيش خؤى جياوازة، دةبَيت ئةو جياوازيية ،بسةلمَينَيت، كارنامةيةك بكاتة رَينوَينى كار. كارنامةيةك كة دواى ضوار َ سالى تر بزانرَيت كة هةرَيم وآلتَيكى َ كشتوكالى ياخود طةشتياريية يان ثيشةسازيى. بةداخةوة ئةوةى دةبينرَيتء ل��ةب��ةرض��اوان��ة؛ ئ��ةم كابينةية، ن��ة ب��ة ن��ي��ازة ك��ارن��ام��ةى خؤى هةبَيت ،نة ئةوةى «كوردستانى» جَيبةجآ دةكات ،تةنانةت كار بؤ جَيبةجَيكردنى ئةو ثالنةش ناكات ك��ة كابينةكةى ثَيش خ��ؤى بؤ طةشةثَيدانى كشتوكاأل دايإشتبوو. ئ��ةط��ةر ح��ك��وم��ةت ب��إي��ارى داوة ،هةموو ضاالكييء وزةكانى رؤتينياتى جَيبةجَيكردنى ل��ة رؤذان��ةدا خةرج بكات ،واباشترة ناوى حكومةت لة خؤى بكاتةوةء وةك ئيدارةيةكى زةب��ةالح خؤى بناسَينَيت ،ضونكة ل��ة رووى دامودةزطاى ئيدارييةوة هَيندةى ذاث����ؤن دةزط����اء ك��ارم��ةن��دى مووضةخؤرى هةية ،بةرهةميشى يةك لةسةر مليؤنى ذاثؤن نابَيت.
كاميان مةترسيدارترن بةعسى سةدامى يان بةعسى موتلَةطى؟
ئاسؤ ئةمين
س���ةرةت���اى ئ���ةم نوءسينة حةزدةكةم بة خوَينةرانى بةإَيز َ بليم ،كة من يةك موو لةطةأل ئةو ثؤلَينكردنة نازانستييةدا نيم كة بؤ ضةمكَيكى سياسىء فيكريى وةك ب��ةع��س دةك��رَي��تَ ، بةلكو ئةمة داهَينراوَيكة سياسييةكان خولقاندوءيانة بؤئةوةى شةإى لةثالدا بكةنء وةك َ َ قةلغان خؤيانى ب��ؤ خ��ؤث��اراس��ت��نء م��وزاي��ةدةى سياسيى بةكاريبهَينن. ئ���ةوةى ئ��اط��ادارى رةوش��ى لةدايكبوءنء ئةزموءنى بةعس بَيت ض وةك فيكر ض وةك سياسةت، ل���ةوة ت �َي��دةط��ات ك��ة ئ��ةم تَيرمة لةناو ثرؤسةيةكى درَيذخايةندا قورساييةكى سؤسيؤلؤجى خؤى وةرطرتوءةء زؤر جياوازترة لةو تَيرمةى بةعس كة سةرةتاكةى لة س��وري��اوة الى موشير عةفلةقء
س��ةالح بيتارء زةك��ى ئةرسوزى دةركةوت. بةعس خؤى بؤ خؤى بةرلةوةى واقيعَيكى سياسيى بَيت ،فيكرَيكةء شتَيكى بابةتييةء ناكرَيت تَيكةأل بة ضوارضَيوة زاتييةكان بكرَيت ب��ؤئ��ةوةى ب��ةه��ؤي��ةوة ث��اس��او بؤ هةندَيك كةس بهَينرَيتةوة ،بةكورتى َ دةلَيم بةرلةوةى بةعسيى هةبَيت بةعس هةيةء فيكرةكة ئامادةية، ثرؤسةى بةعسيبوءن كة زياتر بةستراوة بة ف��ةزا زاتييةكةوة لةدواوة دَيتء دووةمة. وةك وتم لة رووى زانستييةوة ب��اوةإم بةم ثؤلَين بةنديية نيية، بةآلم ناضارم وةك ئةوةى لة ميدياء دةبيسترَيت سياسييةكان الى جارَيكى ديكة ئةم ثؤلَينة لةطةأل ئةو ثاشطرانةدا بخةمةإوو. بةعسى س��ةدام��ى ،تَيرمَيكة ئَيستا لة فةزاى سياسيى عيَيراقيدا كارى لةسةردةكرَيت ،جارَيك بؤ حةشاردانء ثاكانة بؤ هةندَيكء ج��ارَي��ك وةك ف��ش��ارى سياسى بةكاردةهَينرَيت ،من لةطةأل ئةوةدام فةزايةكى ديموكراسى بإةخسَيت بؤ طشت فيكرو بؤضوءنَيك لة عَيراق بة هةرَيمى كوردستانيشةوة، ب��ةآلم ئةطةر يةكَيك لةم فيكرانة بةلةسة بوو ويستى فةزا طشتييةكة تَيكبداتء ئةزموءنَيكى خراثى هةبَيت لة َ مالوَيرانىء كاولكاريى، رةن��ط��ة بةهيض لؤذيكَيك كةس مافى ئةوةى نةبَيت داوابكات ئةو فيكرةء َ هةلطرانى بةشداريى ثرؤسة سياسييةكة بكات. ماوةيةك لةمةوبةر دةزط��اى لَيثرسينةوةء دادوةريى ناوى ضةند
كةسَيكى رةت��ك��ردةوة بة تؤمةتى ئ���ةوةى ك��ة بةعسينء يارمةتى بةعسييةكان دةدةن لةناو عَيراقدا، يةكسةر دواى ئةوة سياسييةكانى ك��ورد بةثَيضةوانةى بؤضوءنء َ خةلكى كوردستانةوة ثَيشبينيى هاتنة سةرخةتء بةرطرييان لة هةندَيك لةو دوءرخ��راوان��ة كردء لةذَير ثةردةى تةسنيفَيكى َ روالةتيء ساكاردا دةزط��اى لَيثرسينةوةيان ئيحراجكرد ،تةنانةت كار طةيشتة ئ��ةوةى ماليكى س��ةرؤك وةزي��ران هةلوَيست وةرطرَيتء َ َ بليت« :كةس بؤى نيية دةستوةرداتة كاروبارى ئةو دةزطاية». َ سالَيك ل��ةم��ةوب��ةر ط��وَي��م لة بةإَيز د.مةحمود عوسمان بوو، َ كة سةبارةت بة َ سالح هةلوَيستى َ موتلةط لةسةر مةسةلةى كورد قسةى دةك���رد ،د.م��ةح��م��ود لةو َ سالح ضاوثَيكةوتنةدا دةي��وت؛ بة َ موتلةطم وت��وءة ئةو بؤضوءنةى تؤ هةتة لةسةر كةركوكء كَيشةى كورد سةدام حسَينيش نةيبوءة. ئةو هَيَلةى سياسييةكانى كورد دةيكَيشن لةنَيوان بةعسى سةدامىء َ موتلةطيدا ،هَيَلَيكى فيكرىء بةعسى زانستى نيية ،ئةنجامى توَيذينةوةء وردبوءنةوةيةكى لؤجيكى نيية، َ بةلكو ثاساوَيكى كورتبينانةية، ك��ة رةن��ط��ة ك��ورد ل��ة داه��ات��وءدا طةورةترين باجدةرء قوربانيى ئةو ثؤلَينةبَيت ،ضونكة تا ئةم ضركة َ موتلةطء بةعسييةكانى بةشداريى َ موتلةط لة ثرؤسةى هاوشَيوةى سياسيى عَيراقدا ،زةرةر نةبَيت يةك تؤسقاأل سوءدى بة ثرسةكانى كورد نةطةياندوءة.
راستييةكى سؤسيؤلؤجي هةية لي بنوقَينين ،ئةويش نابَيت ضاوى َ ئ��ةو دنيابينييةى بةعسة كة لة زؤرَيك لة َ خالةكانيدا تاكى عةرةبى َ َ بةدليةتىء لةطةليدا ه��اوإاي��ةء ب��ووةت��ة بةشَيك ل��ة شوناسى، بةتايبةتى ل��ةو م��ةس��ةالن��ةى كة تايبةتن بة كةمة نةتةوايةتييةكانى جيهانى عةرةبييةوة ،وةك ضؤن بةشَيكى زؤرى هاوآلتيى كوردستان ل��ةط��ةأل ط��وت��ارى ناسيؤناليزمى كورديدان لةمةإ مةسةلة نةتةوةيية ضارةنوءسسازةكان .تا ئةم ضركةش هيض اليةنَيك هَيندةى بةعس خؤى بة َ هةلطرى طوتارى ناسيؤناليزمى عةرةبى نازانَيت ،كةواتة مةسةلةكة لةوة طةورةترة لة ئاستَيكى بضوءكدا ثؤلَينبةنديى بكرَيت. رةنطة لة داهاتوءدا تَيرمةكة زياتر بخريتة ن��او مةسةلةيةكى ش��ةخ��س��ي��ي��ةوةء ض��وارض��َي��وة لي بسةنرَيتةوة ،كة ئةمة بابةتييةكةى َ زؤر لةطةأل واقيعدا ناتةباية ،ضونكة دةبَيت ئَيمة لة خؤمانةوة سةيربكةين، هةرطيز ثؤلَينبةنديى وامان ال قبوءأل نيية كة ثَيمان بوءترَيت كوردَيكى ثارتى ،يان كوردَيكى طؤإان ،يان كوردَيكى يةكَيتى ،ئيتر ضؤن باز بةسةر ئةم َ هةلة طةورةدا دةدرَيتء دةستى هةندَيك تاوانبارء شؤظَينيى دةطيرَيتء ثَييدةوتريت تؤ جيايت ،تؤ فريشتةيت ،تؤ قةت نابيت بة سةدامء شتى خ��راث لةتؤ ناوةشَيتةوة، ئةمة لةكاتَيكدا لةطةأل س��ةدامء ئةوانةى ئَيستا لةسةر كةيسةكانى كورد دادطايى دةكرَين يةك جؤر سؤشياليزةكراونء يةك دنيابينييان هةية بؤ طشت مةسةلةكان.
عةدنان عوسمان*
بوجة، خويَندنةوةيةكى
سياسى
ناردنى ث��رؤذة ياساى بوجةى 2010ى هةرَيمى كوردستان لة كؤتايى مانطى يةكدا ،لة ئَيستادا هةرايةكى طةورةى لةالى راطةياندنى حيزبى ناوةتةوةء دةيانةوَيت وةكو دةستكةوتَيكى طةورةى كابينةى شةشةم َ لةقةلةمى بدةن. كة سةيرى ناردنى بوجة دةكةين بؤ ثةرلةمانى كوردستان لة ساآلنى راب��ردووداء ئةو خةمساردىء ئةو الموباالتيةى كة بوجة دةنَيردرا بؤ ثةرلةمانء ئةو ثةلةثإوزَييةى كة ثةرلةمان بؤ ثةسةندكردنى بوجة دةيكرد لة ناوةإاستى َ بةبى هيض سالء مانطةكانى شةشء حةوتداَ ، بةبى هيض بيانويةك بؤ ثةرلةمان ،ناضاردةبين هؤكارَيكَ ، لة ئَيستادا خوَيندنةوةيةكى سياسى بؤ ئةو ثةلة ثإوزَييةى حكومةت بكةين بؤ ناردنى بوجة. لةاليةكةوة خؤيان وتةنى حكومةتةكةء كابينةكةء وةزيرةكان تازةن ،بةو بيانوة بواية ،دةبواية وةزيرةكان ثالنى خؤيان هةبوواية بؤ وةزارةتةكانيان ،بةرنامةيةكى تةواوى خؤيان هةبوايةء ئةنجومةنى وةزيرانيش بةهةمان شَيوة بةرنامةيةكى ئابوورى تؤكمةى هةبووايةء لةسةر بنةماى ئةو بةرنامةية بوجة دابإَيذراية. سى مانط لةدواى حكومةتى هةرَيمى كوردستان َ بةبى ئةوةى كوردستان بوجة دةنَيرَيت بؤ ثةرلةمانى َ تاكة روونكردنةوةيةك بؤ ثةرلةمان بنَيرَيت لة هؤكارى دواخستنةكةى ،كة خؤى ثَيويست واية لة مانطى تشرينى يةكةمدا بوجة بنَيرَيت بؤ ثةرلةمان ،كة لة مانطى تشرينى يةكةم دواكةوت ئةطةر رؤذَيكيش دوابكةوَيت ثَيويستة حكومةت روونكردنةوة بداتة ثةرلةمان لة هؤكارى سى مانط لة ناردنى بوجةى دواخستنةكةى ،بةآلم دواى َ 2010بؤ ثةرلةمان ،حكومةت نةك هةر روونكردنةوةى نةداوة بة ثةرلةمانَ ، بةلكو وةكو دةستكةوتَيكء وةك منةتَيكى طةورة بةسةر ثةرلةمانء َ خةلكيدا دةكات ،كة طواية ثةلةى كردووة لة ناردنى بوجة بؤ ثةرلةمان. بوجة ثَيش دةستثَيكردنى َ سالى دارايى ثَيويستة لة ثةرلةماندا ثةسةندبكرَيت ،بؤئةوةى لةسةرةتاى َ سالى تازةوة كار لةسةر ئةو بوجةيةء ئةو ثالنة بكرَيت ،هةروةها ماوةى نزيك بة دوو مانط لةبةردةم ثةرلةماندا هةبَيت كة تاووتوَيى بكات ،بةآلم لة ئَيستادا لة كؤتايى مانطى يةكدا نَيردراوةء دوومانطَيكيش ثةرلةمان تاووتوَيى دةكات ،واتة سى مانط لة َ سالةكة دةإوات ئينجا بوجة ثةسةند دةكرَيت، َ سى مانطة ئةو واتة بوجة، بؤ ت ي هةب ياسايةك بةبى ئةوةى َ َ َ نة بة ياسايةكى ئيستسنائى كاردةكرَيتء نة حكومةت هيض بيانوويةك هةية بؤ دواخستنى. بؤية ئ��ةم ثةلة ث��إوزَي��ي��ةى حكومةت كة وةك دةستكةوتَيك ثيشانى دةدات ،طواية كابينةى شةشةم توانيويةتى خَيراتر بوجة بنَيرَيتة ثةرلةمان ،كة هةمووى ناياسايية ،ض ئةوةى ثَيشووتر كة مانطى شةش بوجةى دةناردة ثةرلةمان ناياسايىء نا َ ئسولى بووة ،ض ئةوةى ئَيستا حكومةت دةيكات كة كةمتر لة ساآلنى رابردوو دوايدةخات هةر ناياسايية ،بؤية ناضاردةبين خوَيندنةوةيةكى سياسى بؤ ئةم ثةلةثإوزَييةى ناردنى بوجة بكةين. خوَيندنةوةكة ئةوةية كة اليةنة سياسييةكانى دةسةآلتدار ،بةتايبةت ئةو اليةنةى كة ئَيستا حكومةتى لةبةردةستداية ،هةست بةوة دةكات كة ئَيستا جَيطةء رَيطةى لةناو َ خةلكدا زؤر الوازةء ثَيويستى بة ثةسةندكردنى بوجة َ كؤمةلَيك ثارة لةمالوال تةخشان بكاتء هةية بؤ ئةوةى بيكات بة دةستكةوتَيك بؤ حكومةتةكةىء بؤ حيزبةكةىء كؤمةلَيك َ َ خةلك دابمةزرَينَيتء بؤ ليستةكةى .بةم هؤيةوة بةبيانووى دامةزراندنء ئاوةدانكردنةوةى ضةند شارء َ كؤمةلَيك ث��إؤذة ،كة ئةمانة ئةركى شارؤضكةيةكء بةردةوامى حكومةتةء نابَيت بة منةتء مةكرةمة كارى لةسةر بكرَيت ،ئةمة جطة لة ريكالمَيكى هةرزانى ناياسايى بؤ َ هةلبذاردنء قةرةبووكردنةوةى زيانةكانى خؤيانء بؤ باشتركردنى السةنطكردنى هَيز لة كوردستان هيضى ديكة نيية. بؤية من بؤخؤم ناضاردةبم تةنها خوَيندنةوةيةكى سياسى بؤ ناردنى ئةم بوجةيةى حكومةت بكةم لة ئَيستادا بؤ ثةرلةمان ،راطةياندنى حيزبيش لة ئَيستادا بةإوونى ثيشانمانن دةدات كة ئةم بوجةية بوجةيةكى سياسييةء ريكالمَيكى َ هةلبذاردنةء سياسةتَيكى حيزبيية ،نةك بةشَيك لة واجباتء ئةركةكانى دةسةآلت بةرامبةر بة كؤمةآلنى َ خةلكى كوردستان. * ئةندامى ثةرلةمانى كوردستان
20
nawxo.rozhnama@yahoo.com
ذمــارة ()566 سيشةممة 2010/1/26 َ
رؤذنامة ضات
زمانى كوردى ثيَويستى بة ثيتى كورديية مامؤستا غةفوور
َ َ سةرقالى سالَيكة م��اوةى ضةند ديراسةكردنى زمانى كورديمء دواى َ هةولَيكى بَيوضانم بؤ خزمةتى زمانى ب��رواي��ةى كة ئ��ةو طةيشتمة ��وردى ك� ِ ثيتةكانى عةرةبىء التينى ثيتى بيانينء قازانج بة زمانى كوردى ناطةيةننء خؤم ()39ثيتى نوَيم بؤ زمانى كوردى داهَينا، بةرةسمييش داوا دةكةم كة حكومةتى هةرَيمى كوردستان كار بةو ثيتانة بكاتء بؤ نووسينء خوَيندنةوةى كوردى. دةمَيك بوو لة مَيشكيدا بيرؤكةى َ سةريهةلدابوو ،ببووة نووسينى كوردى خولياء دةمويست لةم ِرَيطةيةوة خزمةتَيك بة زمانى كوردى بكةمء بتوانم ثيتى نوَيى كوردى دابهَينم ،ضونكة ثيتى عةرةبىء التينى خ��زم��ةت ب��ة ن��ةت��ةوةى ك��ورد ناكةنء بؤ خزمةتى نةتةوةكانى خؤيان دروستكراون. ه��ةروةه��ا بةثَيويستى دةزان���م كة ك��وردي��ش بةثَيى دةس��ت��وورى خؤى ثيتى نووسينى ك��وردى دروستبكاتء ثةنا نةبات بؤ نووسينى ميللةتانى ترء َ هةوليش بدرَيت ئةم ()39ثيتم هيوادارم َ دةولةمةند دروستكردووة ثَيشبخرَيتء بكرَيت. َ خةسلةتةكانى ئةم ثيتة كورديانة خؤى لةوةدا دةبينَيتةوة كة لةناخى كوردةوة َ هةلقوآلونء لةسةر هَيَلةكانى باكوورء
باشوور دان���راونء ثَيناسةى ميللةتى كورد دةكةنء لة ئايندةدا دةبنة بنضينةى يةكطرتنى هةموو زاراوةك��ان��ى زمانى ك��وردى ،جطة ل��ةوةى ئةم ثيتانة وةك ثيتى عةرةبى ناوةإاستء ثَيشء ثَيشيان نييةء لة هةموو شوَينَيكى وشةدا وةك خؤيان دةنووسرَينء تةنها ثَيكهاتوون لة راستةهَيأل كة ئةمةش ئاسانة بؤ فَيربوون. �ةرةس��م��ى ناساندنيشى لةم ب��ؤ ب� ِ ماوةيةدا ،داوامكردووة كة بةرنامةيةك لةسةر ئةم ثيتانة دابنرَيتء ثَيشتريش ثَيشكةشى وةزيرى ثةروةردةء وةزيرى رؤشنبيريى ثَيشووم كردووة ،ئةوانيش بة ئيجابى وةسفيانكردووةء ثَييانوتووم كة ثَيويستة َ خةلكى كوردستان ئةم ثيتانة قبوأل بكةن ،ئينجا دةتوانرَيت بةكارهَيندرَيت. لة ِراستيدا ثيتةكانى عةرةبىء التينى بؤ نووسينى ك��وردى كَيشةى زؤريان دروس��ت��ك��ردووةء نووسين ب��ةم ثيتة بيانييانة ،خزمةتكردنة بة نووسينء خوَيندنى بَيطانة ،بةآلم نووسينء خوَيندن بة ثيتى كوردى ،خزمةتكردنة بة فةرهةنطء زمانى كوردى. هةروةها ثيتى عةرةبى بؤ نووسينى َ ه��ةل��ةى رَي��زم��ان��ىء ك���وردى دةي���ان زاراوةي�����ىء رَي��ن��ووس��ى ب��ؤ َ خةلكى كوردستان دروستكردووة ،بةآلم ئةم ثيتة تازانةى زمانى كوردى ،دةبنة هؤى راستكردنةوةى ئةو هةآلنةى كة نووسينة بَيطانةكان دروستيانكردوون.
سـ ًيسـةد مـلـيـؤن دؤالرةكـة؟ خاليد رةزا
كابينةي شةشةمي حكومةتي هةرَيم مذدةي ئةوةي دا بة كؤمةآلني َ خةلك ،كة هةولي َ َ بةثَيي ثالنَيكي ثَينج َ زالبوءن سالة بةسةر كَيشةي نيشتةجَيبوءن دةدات لة كوردستاندا .بؤ ئةم ثالنةش حكومةت ساآلنة بإي ( )300مليؤن دؤالر تةرخاندةكات بؤ سندوقي نيشتةجَيبوون ،واتة بؤ هةر ثَينج َ سالةكة دةكاتة بإي ( )1مليارو ( )500مليؤن ي ثالنَيكي دؤالر ،ئةم بودجةية ئةطةر بةثَي َ مامةلةي لةطةأل بكرَيت ،كارَيكي ستراتيذيي زَيدة طرنطةء مايةي َ دلخؤشيية. َ هةوالة ه��ةر دواي راطةياندني ئ��ةو رؤذنامةيةكي رةسميي يةكَيك لة حيزبة َ كؤمةلَيك وتارو حاكمةكاني كوردستان، بةدواداضوءني بؤ كردء وةك بانطةشةيةكي َ ثَيشوةختي َ شانوبالي ليستي هةلبذاردن بة َ هةلدةداء بة هاوثةيمانيي كوردستانيدا َ خةلكي ستةمديدةي كوردستاني دةوت؛ ئةوة دةستمانكرد بة جَيبةجَيكردني َ بةلَينةكانمان. بإياردان لة تةرخانكردني بودجةيةكي وا طةورة ،با بؤ ثرؤذةيةكي ذياني وا طرنطيش بَيت ،لة كاتَيكدابوو كة نة حساباتي َ سالي راب��ردوو دراوةت�ة ثةرلةماني كوردستان، َ َ سالي ()2010 خةملَينراوي نة بودجةي ثَيشكةشي ثةرلةماني كوردستان كراوة، ئايا ثةرلةماني كوردستان لةكوَيي وةها بإيارَيكداية؟.
«حكومةتي هةر َيم بةَل َينةكاني ج َيبةج َيدةكات»
ستراتيذي ضارةسةركردني قةيراني نيشتةجَيكردن( .ك��وردس��ت��ان��ي ن��وآ )2010/1/13وةك لة بإيارةكةي حكومةتدا ئاماذةي ثَيكراوة طوندنشينةكان (،)%20 قةزاو ناحيةكان ()%15و شارةكانيش ()%10 ى تَيضووي ثرؤذةكة هاوكاريي دةكرَين ،واتا
ئةطةر خانوويةك بإي ( )40000دؤالري تَيبضَيتَ ، خةلكي طوندةكان ( )8000دؤالرو ق��ةزاو ناحيةكان ( )6000ه��ةزار دؤالرو شارةكانيش ( )4000هةزار دؤالر بةخؤإايي وةردةطرن». ئ��ةوةي س��ةرةوة دةقي نوءسينةكةي َ زمانحالي يةكَيتيية. نوي ى كوردستاني َ لة راستيدا ئةو لَيكدانةوةية دةيةوَيت ثي َبلَيت كة حكومةت لة خةمي ئةوةمان َ َ خةلكاني دةستكورتء بةتايبةت جوتيارانداية، بؤية بةو ريزبةنديية دةستيثَيكردوءة كة جوتياران بؤ دروستكردني يةكةيةكي نيشتةجَيبوون بإي ( )8000دؤالر بةخؤإايي وةردةطرن! .كة يةكةيةكي نيشتةجَيبوءن بؤ (طوندَيك ،قةزاو ناحية ،مةركةزي ثارَيزطا يان شار)ي بة ( )40000ضل هةزار دؤالر خةمآلندءوة! من دةثرسم ،خانوءي ض جوتيارَيكي هةذارو دةستكورت كة لة طوندَيكدادروستي بكات بإي ضل هةزار دؤالري تَيدةضَيت؟ جطة لة ڤَيالو باخي بةرثرسةكان كة لةسةر شاخء قوتةكاني طوندةكان دروستيانكردووة؟. بةندة بةثَيي تَيطةيشتني خؤم بةثَيويستي دةزانم كة ئةو رَيذانة ( )%20 ،%15 ،%10بة دروستي روءنبكةمةوةو كةموكوءإييةكاني ئةو دابةشكردنةش بخةمة بةر رؤشناييء دي��دةي خ��وَي��ن��ةران .ب��ؤئ��ةوةي ب��إي ئةو كؤمةكانه كة دةدرَي��ن بةو كةسانة لةو شوَينانة (طوند ،قةزاو ناحية ،شار) دياري بكةين ،دةبَيت لةسةرةتاوة نرخي يةكةيةكي نيشتةجَيبوءن بؤ هةرسآ شوَينةكة بةجيا َ بخةملَينين ،ئينجا دةتوانين بإي كؤمةكةكة دي��اري بكةين .بؤ روءنكردنةوة سةيري خشتةي ذمارة ( )1بكة: بةثَيي ئةم خشتةية ئةو ضينء توَيذةي ك��ة ل��ة كؤمةكي حكومةت ب��ؤ يةكةي نيشتةجَيبوءن كةمترين كؤمةكي ثَيدةدرَيت، طوندنشينء جوتيارانن. بؤية دةبَيت حكومةت ضاو بةو رَيذانةدا بخشَينَيتةوة ،بةجؤرَيك كة زؤرترين كؤمةك بةر جوتياران بكةوَيت ،ئةمةش خزمةت بة ئاوةدانكردنةوةي طوندةكان دةكات، بةرهةمي ناوخؤ زياد دةك��ات ،ئاسايشي َ قةرةبالغي شارةكان خؤراك دابيندةكات، كةمدةكاتةوةو رآ لة كؤضي ثَيضةوانةي الدآ بؤ شارو ،هاني طةإانةوةي جوتيار لة شارةوة بؤ طوندةكةي دةدات. بة بإواي من دةبَيت رَيذةي كؤمةك بؤ طوندةكان بةجؤرَيك دياريبكرَيت ،كة النيكةم ()%75ي نرخي تَيضوءني خانوءةكانيان ثَيبدرَيت .ئينجا دةت��وان��رَي��ت النيكةمي دادثةروةريي لة داني كؤمةكي نيشتةجَيبوءن
بة بةراورد لةطةأل شارةكان بؤ جوتياران دابينبكرَيت. َ هةلبةتة بؤ ئاواكردنةوةي طوندةكان بةتةنيا كؤمةك بؤ دروستكردني يةكةي نيشتةجَيكردن بةس نيية ،ئةطةر ثَيشتر ثالني خزمةتطوزارييه سةرةتاييةكان (كارةبا، رَيطاوبان ،قوتابخانةو نةخؤشخانة) جَيبةجآ نةكرَيت ،بؤية حكومةت ثَيش ئ��ةوةي بإيارةكاني بؤ ريكالمي َ هةلبذاردن دةربكات، َ قوءلتر م��ةودا ستراتيذييةكانء دةبَيت بإيارةكاني خؤي ديراسة بكاتء ميكانيزمي جَيبةجَيكردني دياري بكات .ئايا باشتر نيية حكومةت ثالن بؤ دروستكردني شارةدَيي هاوضةرخ (كؤكردنةوةي ضةند طوندَيكي نزيك لةيةك) دابنَيت؟ َ خالَيكي ديكة كة بة ثَيويستي دةزانم ئاماذةي ثَيبكةم ،ئةوةية كة دةبَيت حكومةت بةثَيي ثالنَيك لةو ( )300مليؤن دؤالرة بؤ هةريةكَيك لةو سآ شوَينة رَيذةيةكي جَيطير دياريبكات .بؤ نموءنة ئةطةر حكومةت ئاوةدانكردنةوةي طوندةكاني ال طرنط بَيت، دةبَيت النيكةم ()%50ى ئةو بودجةية ،كة دةكاتة ( )150.000تةنيا سةدو ثةنجا مليؤن دؤالر بخاتة سندوقي ثالني ستراتيذيي ئاواكردنةوةي طوندةكانةوة ،ئةوي ديكةي
ديسان بةثَيي ثالنَيك دةبَيت بؤ دوو رَيذةي ديكة دابةش بكات ،بؤ نموءنة ئةطةر حكومةت ثالني كةمكردنةوةي ضإيي دانيشتوءاني ناوةندي ثارَيزطاكاني هةبَيت ،دةبَيت رَيذةو بإي كؤمةكي يةكةي نيشتةجَيبوءن بؤ قةزاو ناحيةكان زياتر بكات ،ضونكة ئةطةر وا نةكرَيت ،رةنطة شوَينَيك بةشي شوَينَيكي ديكة بخوات .بؤ نموءنة بةشي زؤري بؤ يةكةي نيشتةجَيكردن لة شارةكان خةرجبكرَيت...هتد. اليةنَيكي ديكةي ئةم بابةتة مةسةلةي تواناي جَيبةجَيكردني ئةم ثالنة (ثإؤذة) ستراتيذيية طرنطةية ،بؤ ئةوةي سةرنجَيكي سةرثَييي لة تواناو كاتي ثَيويست بؤ جَيبةجَيكردني ئةم ثإؤذةية بدةين ،دةبَيت لة خشتةيةكدا هَيَلكارييةكي ساكاري بؤ بكةين. طريمان ئةو بودجة سَيسةد مليؤنييةمان دابةشكرد بؤ ئةو سآ شوَينة بةمجؤرة ( )%20بؤ مةركةزي ثارَيزطا ،كة دةكاتة ( )60.000.000شةست مليؤن دؤالر)%30( . بؤ قةزاو ناحيةكان ،كة دةكاتة ()90.000.000 نةوةد مليؤن دؤالر )%50( .بؤ طوندةكان ،كة دةكاتة ( )150.000.000سةدو ثةنجا مليؤن دؤالر .بؤئةوةي بزانين ساآلنة دةبَيت ضةند يةكةي نيشتةجَيبوءن دروستبكرَيت ،ئايا
جَيبةجَيكردني لة تواناداية؟ سةيري خشتةي ذمارة ( )2بكة. َ خةملَينراو بؤ هاوكاريي ت َيبيني :نرخي يةكةيةكي نيشتةجَيبوءن لة خشتةي يةك وةرطيراوة. ثرسيار لَيرةدا ئةوةية ،ئايا حكومةتء وةزارةت������ة ث��ةي��وةن��دي��دارةك��ان ئ��ةم وردةكارييانةيان لة بةرنامةي خؤياندا حساب كردوءة؟ وردتر َبلَيم ئايا لة تواناي حكومةتء كؤمثانياء َ خةلكدا هةية ،بؤ نموءنة َ لةسالَيكدا ( )50000ثةنجا هةزار خانوء بؤ جوتياران )12000( ،يةكةي نيشتةجَيبوءن لة مةركةزي ثارَيزطاء ( )20000خانوء لة قةزاو ناحيةكان دروستبكرَيت؟ بةداخةوة تةجروبةكاني ثَينج شةش َ سالي رابردوء (دروستكردني نةخؤشخانة ( )400ق��ةرةوَي�َ�ل��ةي��ي��ةك��ةي سلَيمانيء ثإؤذة تةواونةكراوةكةى ( )2500يةكةي نيشتةجَيبوءنةكةي هةولَيري ثايتةخت) جَيي َ دلخؤشيء هيوانين! ئةي كةواتة دةبَيت حكومةت ض ميكانيزمَيك بؤ سةرخستني ئ��ةم ث��إؤذةي��ة ث�َي��إةوب��ك��ات؟ حكومةت ضؤن دةتوانَيت بةثَيي ياسا رآ لة خراث بةكارهَيناني ئةم بودجة طةورةية بطرَيتء َ طةندةليدا لةمثةر لةبةرامبةر طزيء دزيء دابنَيت؟ نةخؤشخانةكةي بناغةي كاتَيك سلَيمانيء شوقةكاني هةولَيريش دانرا، هَيشتا ل��ة دوب���ةي دةستنةكرابوو بة دروستكردني ت��اوةرة ب��اآلب��ةرزة ()826 مةترييةكة! ئةو بةبإي دياريكراوو لة وادةي خؤيدا تةواوكرا ،ئةوانةي الي خؤشمان هةر ثارةي زيادةيةو دةكرَيت بة قوإطياندا، كةضي هَيشتا كةالوةن!. كي لةم ث��إؤذة ستراتيذيية بة ثلةي َ ي��ةك سوءدمةند دةب�َي��ت ،كؤمثانياكاني َ مؤنؤثؤلةكاني حيزب؟ خانوءبةرة؟ كؤمثانيا يان هاوآلتيياني كوردستان؟ وةآلمةكاني بؤ خوَينةراني ئةم وتارةء ئايندةي ئةم ثالنة ستراتيذييةي حكومةت بةجَيدةهَيَلم. سةرضاوةكان: http://www.pukmedia.com/ kurdish/hewal22010 -01 -14 // news08.html http://www.sbeiy.com/ku/ newsDetail.aspx?id=23149&cat=6 http://www.knwe.org/Direje.asp x?Jimare=976&Cor=2&Besh=Witar http://www.pukmedia.com/ kurdish/hewal22010 -01 -18 // news08.html
23
birura.rozhnama@gmail.com
ذمــارة ()566 سيشةممة 2010/1/26 َ
بؤضــــــوون
بـنـةمـاكـانـى هـاوآلتـيـبـوون رَيكيدةخاتء تيايدا مافء ئةرك دياريكراوة، هاوآلتيبوونيش لةناوةإؤكدا لة ئ��ازادىء لَيثرسراويةتى ثَيكدَيت .بةشَيوةيةكى طشتيش مافة سياسييةكان بريتيية لة مافى َ هةلبذاردنء وةرطرتنى ثؤستة باآلكان. يان مةبةست لةهاوآلتيبوون :ئةندامَيتى َ لةكؤمةلدا كة مافء ئةرك تةواوء يةكسانة دةطرَيتةوة ،واتة هةموو تاكةكانى طةل كة لةسةر ئةو خاكة دةذين يةكساننء نابَيت هيض جياوازييةك بكرَيت لةنَيوانياندا نة بة هؤى دين ،رةطةز ،رةنط ،ئاستى ئابورى ،بؤضوونى سياسىَ ، هةلوَيستى فكرى.
جياوازى لةن َيوان مافى هاوآلتيبوونء مافى مرؤظدا:
ضيمةن محةمةد رةشيد ضةمكى هاوآلتيبوون بةضةندين قؤناغء طؤإانكاريدا تَيثةإيوةء رةطء ريشةى َ ضةمكى»دةولةتى ميذوويى دةطةإَيتةوة بؤ َ دةولةت»ى يؤنانى ضةند شار» يان «شارى سةدةيةك ثَيش زايين .هاوآلتى بريتيية لة دانيشتوان يان تاكةكان كة لة قةبارةيةكى جوطرافياى دياريكراودا دةذين ،ثةيوةندييان بةيةكةوة يةكةيةكى بنضينةيية بؤ ثَيكهاتةيةكى سياسى .لة طريكى كؤنيشدا وةك ضةمكَيك بؤ جياكردنةوة لة ضةمكى نامؤكان «الغربا» بةكارهاتووة كة مةبةست لةضةمكى دووةم كؤيلةكان بوون .هاوآلتى ثَيش ديموكراتى دَيت ،لةبةرئةوة ثَيويستة ثَيش ئةوةى قسة لةسةر ضةمكى ديموكراتى بكرَيت ،ماناو ضةمكى هاوآلتيبوون شيبكرَيتةوةو بزانرَيت كة ضى دةطةيةنَيت ،لةبةرئةوةى ديموكراتى َ لةكؤمةلطةيةكدا ناضَينرَيت تا بةتةواوى تَيطةشتنء ثراكتيزةكردن نةبَيت بؤ ضةمكى هاوآلتيبوون. دائيرةى مةعاريفى بةريتانى ،ثَيناسةى هاوآلتيبوون دةك��ات ب��ةوةى :ثةيوةنديى دةولةتة كة ياساى ئةو َ نَيوان تاكء َ دةولةتة
مرؤظ وةك ئةوةى مرؤظة ضةندين َ كؤمةلَيك مافى هةية ،ئ��ةم مافانةش بة رَيككةوتنامةو جاإنامةو ثةيماننامةو َ ودةولةتييةكانى تايبةت بة مافةكانى ياسانَي مرؤظ جةختيان لَيكراوةتةوةو ثَيويستة َ دةولةتان ثابةندبن بة جَيبةجَيكردنيانةوة ،جا ئةو كةسة لةهةر شوَينَيكى طؤى زةوى بَيت، لةبةرئةوةى مافى مرؤظ ثةيوةندى بة سيفةتة مرؤييةكانةوة هةية ،لةو وآلتة بَيت واتة يان نيشتةجَيى هةميشةيى يان كاتيى بَيت ،ميوان بَيت بؤ خوَيندن يان ضارةسةر يان سةردان ضووبَيت ،تةنانةت ئةطةر دوذمنى ئةو وآلتةبَيتء ديلكرابَيت ،يان لةسةر هؤكارَيك طيرابَيت ،ئةو كةسانة رةطةزنامةيان هةرضييةك بَيت ،لةو ماوة كاتييةدا بةثَيى رَيككةوتنامة نَيو َ دةولةتييةكانى تايبةت بةمافى مرؤظ ،مافيان دةثارَيزرَيت ،ئةطةر لةهيض وآلتَيكيش نةبَيت وةك ئةوةى لةناو ئاو يان بوارى ئاسماندا بَيت كة سةر بة هيض َ دةولةتَيك نةبَيت .مةبةست لة مرؤظيش بةجياوازى دين ،رةطةز ،نةتةوة،... كةمايةتى بن يان زؤرينة .لَيرةدا دةردةكةوَيت مافى مرؤظ بةشَيكة لةمافى هاوآلتيبوون، لةبةرئةوةى هةندَيك ماف هةية تايبةتة بة هاوآلتى كة َ هةلطرى رةطةزنامةى ئةو
وآلتةن ،جا ئةو رةطةزنامةية رةسةن بَيت يان بةدةستهاتوو ،واتة هةموو هاوآلتييةك مرؤظة، بةآلم مةرج نيية هةموو مرؤظَيك هاوآلتى بَيت ،بةوثَييةش هةموو هاوآلتييةك مافةكانى مرؤظيش دةيطرَيتةوة جطة لةمافةكانى هاوآلتيبوونى ،لةبةرئةوةشة بوونى َ دةولةت بؤ هاوآلتييان فاكتةرى سةرةكيية تا لة رَيطةيةوة مافء سةروةرييةكانى وآلتةكةء هاوآلتيبوون َ دةولةتةكة ث��ارَي��زراو ب��ن ،ل��ةب��ةرئ��ةوةى شَيوةيةكى جَيبةجَيكردنء دامةزراوةيىء دامةزراوةيى كؤمةآليةتيية ،ثةيوةندييةكى َ توندوتؤليشى بة زاراوةى هاوآلتيبوونةوة َ َ ودةولةتيدا لة دةولةتيش لةياساى نَي هةية، ضةند بنةمايةك ثَيكدَيت كة ئةوانيش هةرَيمَيكى دياريكراو كة ضوارضَيوةى سةروةريى َ َ كؤمةلطةيةك كة دةولةتةكة ديارى دةكات، نيشتةجَيى هةرَيمةكةيةء ثَييدةوترَيت طةل، لةطةأل دةسةآلتَيكى سياسى. هاوآلتيبوونى ناتةواويش هةية وةك تاك يان بةشَيوةى كؤمةأل كة بريتيية لةو كةسانةى نيشتةجَيى ئةو وآلتةشن ،بةآلم لةبةر هؤكارى سياسى رةطةزنامةيان نادةنآ بةتايبةت ئةو كةمة نةتةوةيى ،يان ثَيكهاتانةى لةذَير دةس��ةآلت��ى سيستمَيكى زؤردارو ناديموكراتن ،يان لةهةندَيك وآلت رةطةزنامة ئةوانة ناطرَيتةوة كة دايكيان َ خةلكى ئةو وآلتةية ن��ةك باوكيان ،ئ��ةم هاوآلتييانة لةمافةكانى هاوآلتيبوونيشدا بَيبةش دةبن.
ضةمكى هاوآلتيبوون سيفةتى هاوآلتيية كة مافء ئةرك دياريدةكاتء لة رَيطةى ث��ةروةردةى نيشتمانييةوة دةيانزانَيت كة ضةندين مافى هةية لة مافى مةدةنىء سياسىء ئابوورىء كؤمةآليةتىء رؤشنبيرىء فكرىء... بنةماى سةرةكيى هاوآلتيبوونيش يةكسانيية لةمافء ئةركدا لةطةأل بةشداربوون.
نةك هةر هاوآلتيبوون ثةيوةنديى راستةوخؤى هةية بة سةروةريى سياسييةوة، َ بةلكو هاوآلتيبوونة سةرضاوةى سةروةريية. سةروةريى دووجؤرة: ) 1دةرةك�������ى :وآلت�����ان م��اف��ى سةربةخؤبوونيان هةيةو ثةيوةنديى هاوتايى بة وآلتانى ديكةوة دةبةستَيتء ملكةضى هيض دةسةآلتَيك نابَيت ،لةسةر بنةماى يةكسانى لة مةحفةلء رَيكخراوى نَيونةتةوةييداء دةست
-1يةكسانبوون لة ياساو بةرامبةر ياسا« .بَيطومان دةبَيت دةستورو ياساش بةثَيى بنةماكانى ثاراستنى مافى مرؤظء مافى هاوآلتيبوون دابنرَيت». -2رةخساندنى هةلى وةك يةك لة هةموو بوارةكانى كارو بةشداريدا. -3دادوةريى كؤمةآليةتى. -4مافى بةشداريى وةك يةكى لة هةموو َ كؤمةلدا. كايةكانى
هاوآلتىء سةروةريى
نةخستنة ناو كاروبارى ناوخؤوة. ناوخؤ :هةرضةندة لة سيستمى ) 2 تيؤقراتيدا س��ةروةري��ى مافى خوداييةء لةسيستمى ثادشايةتيدا ه��ةروةك ضؤن دةولةتمء َ لويسى ضواردة دةيوت :من َ دةولةت منم ،ئةم ثادشايانة وايان دادةنا كة سةروةريى دةسةآلتى رةهاية ،لة سيستمة شمولييةكانيشدا وتراوة كة سةروةريى بؤ هَيزى هةموانةء لةسةرو هةموانةوةية ،ب��ةم شَيوةية لة دةسةآلتة رةهاكاندا فةرمانإةوا تةوةرى سةرةكىء كيانى طشتى بوو ،هةر شتَيك بةرامبةر ئةم سةروةريية بكرَيت دةستدرَيذيية بؤ سةر شكؤو ثيرؤزى فةرمانإةوا ،بةآلم شؤإشى فةإةنسى ئةم بؤضوونةى طؤإىء ئةوةى هَينايةئاراوة كة طةل سةرضاوةى دةسةآلتةكانةء سةرضاوةى سةروةرييةء ثَيويستة طةل بإياردةر بَيتء حوكم بكات، لةبةر ئةوةش كة كارَيكى عةمةلى نةبووة هةموو طةل حوكم بكات ،بؤية سةروةريى طةل طةشةى كرد بؤ نوَينةرايةتيكردن.
ر َيبوار سابير دةطَيإنةوة ،لةيةكَيك لة دةظةرة ئةنفالكراوةكانى ئةم كوردستانةدا، دوو س��ةرؤك��ج��اش ه��ةب��وون كة هةريةكةيان خاوةن هَيزو فةوجى تايبةتبوون ،لة ئانوساتى كارةساتى جينؤسايدو ئةنفالةكاندا ،يةكَيك لةو (موستةشارانة) زؤر هاوكارى شاردنةوةى َ خةلكء رزطاركردنيانى ك��ردووة لةو ضارةنووسة شومةى كة ضاوةإوانى دةكردن ،بةشايةتىء َ خ��ةل��ك، ط���ةواه���ى زؤري���ن���ةى س��ةدان كةسى لة مةرطى حةتمى دةرب��ازك��ردووة ،كةضى ئةويتريان َ رؤلى ضاوساغء ثَيشإةوى طَيإاوة بؤ هَيزةكانى سوثاى بةعسء طرتنء تةسليمكردنى َ خةلك ،بةشَيكى زؤرى َ خةلكى ئةو ناوضةية لةسةردةستى ئةو َ زيندةبةضالكران. لةنَيوبرانء ونء ئَيستا ئ���ةوةى يةكةميان لة باردؤخَيكى خراثى طوزةرانداية، بةآلم سةربةرزء ويذدان ئاسوودة،
ئ���ةوةى دووةم��ي��ان ل��ة ذيانَيكى خؤشطوزةرانى ئابووريداية ،بةآلم لةناخةوة بَيئؤقرةء ثإئازار. ب��َي��ط��وم��ان ه�����ةردوو ئ��ةو كةسايةتيةش لة سايةى سيستمى حوكمإانى كوردستاندا بةمشَيوةية دةذين ،ضونكة هةردوو زلهَيزةكةى ك��وردس��ت��ان ئ���ةوةى يةكةميان فةرامؤشكردووة ،بةآلم ئةويتريان ك��ردووةت��ة خ��اوةن��ه�َي��زو ث��ارةو ديوةخانانةء دةستةى ثاراستنء .....ه��ت��د ،لةبةر ئ��ةوةى لة زهنى خؤياندا وا مةزةندى دةك��ةن كة ضؤن ئةو ئامر (ف��ةوج)ى َ دلسؤزى بةعس بووة ،بةهةمانشَيوة لة كاتة ثَيويستةكاندا دووبارة وةالئى خؤى بؤ ئةوانيش بةرجةستة دةكات ،ئةطةر ئةو وةالئ��ة ثَيويستى بةكوشتنء َ لةنَيوبردنى زيندةبةضالكردنء ئةويتريش بَيت ،ه��ةروةك ئةوانة خاوةن عةشيرةتء دةنطن كة لةكاتى َ هةلبذاردنةكاندا وةك فريادرةس دةتوان بة هاناى ئةو هَيزانةوة بَين. ئةم ثَيشةكيية تةنها طوزارشتَيكى سادةية بؤ ئةوةى بير لةدةستةيةكى هاوشَيوةى (دةستةى ريشةكَيشكردنى بةعس) كة دواتر ناوةكةى طؤإدرا بؤ (دةستةى لَيثرسينةء دادث��ةروةرى ) بكرَيت ،النيكةم با ئةطةر نةتوانرا ئ��ةوان��ةى ك��ة دةس��ت��ي��ان س��وورة بةخوَينى ئةو ميللةتة ستةمديدةية، دادطايى بكرَينء بةسزاى طةل بطةن، دةتوانرَيت رَيطرييان لَيبكرَيت بؤ َ كةنالى جياوازةوة ئةوةى ديسان لة دزة ن��ةك��ةن��ة ن �َي��و ث��ؤس��تء ثلة َ عةقلييةتء جياوازةكانء بةهةمان َ مامةلة نةكةنء نةيةنة بيرى تاكإةوى
ب -مافة سياسييةكان:
-1مافى ئازاديى َ هةلبذاردنى هةر باوةإَيكء مومارةسةكردنى ئةو مافةء كةشة ئاينييةكانى هةية. -2مافى ئازاديى بيروإاى هةية. َ لةهةلبذاردندا -3مافى بةشداربوونى هةية بؤ دياريكردنى نوَينةرى خؤى. -4مافى كاركردنى هةية لة هةر ثؤستء كارَيكى َ دةولةتدا. -5مافى ضوونة هةر رَيكخراوَيك يان دروستكردنى رَيكخراوى سياسى هةية. -6وةك طةل مافى هةية ،بؤ نمونة مافى ضارةى خؤنووسين. ئةركةكانى هاوآلتيبوون: هاوآلتى لةبةرامبةر مافةكانيدا ئةركيشى هةية ،هةرضةندة لة وآلتَيكةوة بؤ وآلتَيكى تر جياوةزة ،بةآلم بةطشتى دةكرَيت َبلَيين كة بريتين لة: ) 1ئةركى بةرطريكردن لة وآلت. ) 2ثابةندبوون بة ياساوة. ئةركى خزمةتى سةربازى. ) 3 باجدان «زةريبة». ) 4
مافةكانى هاوآلتيبوون:
أ -مافة مةدةنييةكان:
دةسـتةيـةكـى ريشـةكـيَشـكـردن، زةرورييةتيَكى كوردستانى َ كؤمةلطةء ناو كاية هةستيارةكانى دةس��ةآلت��ة ج��ي��اوازةك��ان ،ياخود بةهةمان وَينةى ضيرؤكى سةرةتامان، ئةوةى َ دلسؤزى نةتةوة بَيت نةبَيتة سووتةمةنى بؤ رزطاركردنى َ خةلكانى تر ،ئةويتريش سؤثةرمانء خاوةن تةواوى ثَيويستييةكانى ذيان. ئ��ةط��ةر ئ�َي��س��ت��ا ل���ةزؤرَي���ك لةدةزطاكانء كاية جياوازةكانى حكومةتء دةس��ةآلت��ةك��ان��ى ت��ردا َ عةقلييةتَيك ئامادةية شؤإبينةوة، ك��ة ت��اك��إةوان��ة ب��ي��ردةك��ات��ةوةء بةرامبةرةكةى ناخوَينَيتةوة كة ئةمةش ئاسةوارى ئةو كلتورةية كة بةعسء دارو دةستةء ثياوةكانى بؤ َ كؤمةلطةى ئَيمةيان جَيهَيشتووة ،جطة لةمانة هةندَيك رةطةزى تر خزاونةتة نَيو دامودةزطاكان كة راستةوخؤء ناإاستوخؤ خزمةتء بةو كلتورةء وآلت��ان��ى دةوروب�����ةر دةك���ةنء َ مامةلةى لةذَير ث��ةردةوة س��ةوداو مةترسيداريش هةست ثَيدةكرَيت، هةندَيكيش ط��ةراى كؤنةثةرستىء ث��اش��ك��ةوت��ووي��ى دةض��َي��ن��ن كة طةمارؤدانء دوورخستنةوةى ئةو جةستة نامؤء دذ بة بةرذةوةنديية باآليانة ،ثَيويستى بة دانانى بناغةى دةستةيةكى ثاكء ريشةكَيشكردنة كة رةطء ريشةى ئةوانة دةربهَينَيت كة مَيذوويان لَيوانلَيوة لةخيانةتء خزمةتى بةرةى داطيركةران. سةرةإاى دروستكردنى ليذنةى دةستثاكى ،ئَيستاش درةنط نيية كة شانبةشانى ئةوة بير لة دامةزراندنى دةستةيةكى بَياليةن بكرَيتةوة بؤ رَيطريكردن لةو كةسانةى كة شايستةى ئةوةنين ببنة نوَينةرء
-5مافى ثاراستنى ئاسايشى خؤىء مومتةلةكاتةكانى هةية لةاليةن َ دةولةتةوة. -6مافى زةمانى كؤمةآليةتى ،هةموو هاوآلتييان يةكسانن لة دابينكردنى زةمانةتى تةندروستى ،خوَيندن ،طوزةران... -7ئازاديى هاتوضؤكردن لةناو وآلتدا. -8ئازاديى نيشتةجَيبوونى هةية لة هةر شوَينَيكى وآلتةكةيدابَيت. -9مافى خؤيةتى نهَينيى لة ب��وارى ثةيوةنديكردندا ثارَيزراو بَيت ،وةك نامةناردن، تةلةفؤنكردن ... )10مافى دةستةبةربوونى خزمةتطوزارى هةية. )11مافى دامةزراندن يان دروستكردنى هةر رَيكخراوَيكى كؤمةآليةتى ،رؤشنبيريى هةية.
حوكمإانمان ،ئةو ليذنةية بةربةستى ياسايى دابنَيت بؤ كةسانَيك كة دةيانةوَيت ثلةوثايةى حكومةت وةرب��ط��رن ،ئ��ةم��ةش ب��ؤ ت��ةواوى دةسةآلتة جياوازةكان ثةيإةوبكرَيت، بةتايبةت دواى ثإؤسةى ئازاديى عَيراقء ثَيشووتريش دواى راثةإينة م��ةزن��ةك��ةى ب��ةه��ارى ،1991بة روونى هةست بة كةلَينَيك دةكرَيت كة وايكردووة جؤرةها َ خةلك بةبآ فلتةرَيكى نيشتمانىء نةتةوةيى بَينة ثَيشةوةو دواج��ار بة ثليكانةكاندا ب���ةرةو س���ةرةوة بةدةستطرتنء دةست لةثشتدانى هَيزة جياوازةكان سةربكةون .ئةم دؤخة ترسناكةش زةروري��ي��ةت��ى هاتنةكايةى ئةو دةستةيةى ضةند قات زيادكردووةء َ ئةلبةتة ئةم ئةركة طرنطة ثَيويستى ب��ة دةس��ت��ةي��ةك��ى ك���اراو ل �َي��زانء كارامةية كة بةئيرادةيةكى بةرزةوة َ حالةتةكان بكاتء دةستنيشانى دواتر بإيارى ثَيويستيان لةبارةوة وةربطيرَيت ،هةرةك دةبَيت دووربَيت لةدةستَيوةردانى حيزبيى ،ئةطةر نا ضيرؤكى يةكةم ديسانةوة ئامادةيةء بةثَيى ميزاجى حيزبةكان بإيارةكان بةكؤتا دَين.
راستكردنةوة
ل��ة ه� َ �ةوال�َي��ك��ى ذم���ارةى ()564ى (رؤذن��ام��ة)دا ،ن��اوى بةإَيز عةميد فرسةت َ دؤلةمةإى وةك بةإَيوةبةرى هؤبةى مادة هؤشبةرةكان لة ئاسايشى هةولَير هاتووة ،كة لةإاستيدا ثؤستى ناوبراو بةإَيوةبةرى بةإَيوةبةرَيتى مادة هؤشبةرةكانة لة ئاسايشى طشتيى، داواى لَيبوردن لة بةإَيزى دةكةين.
روونكردنةوة لة ذم��ارة ()565ى رؤذنامةكةماندا بة َ هةلة بإطةيةكى ئامارَيكى بةإَيوةبةرايةتى ثؤليسى َ هةلةبجةمان بآلوكردؤتةوة ،كة راستيةكةي ئةوةية لةسالى ()2009دا بة بةراورد بة َ َ سالى رَيذةى توندوتيذى بةرامبةر ذنان َ ( )2008لة قةزاى َ لةسالى ()2008دا هةلةبجةدا رووى لة كةميى كردووةء حالةت هةبووةء لة ()2009دا بووةتة (َ )91 (َ )129 حالةت ،هةروةها رَيذةى َ َ مردنى ذنان بةهؤى سوتانةوة لةسالى 2009دا 6حالةت زياديكردووةء بؤتة َ 15 حالةت .لةم بارةيةوة داواى لَيبوردن لة خوَينةرانى بةإَيزء بةإَيوةبةرايةتى ثؤليسى َ هةلةبجة دةكةين.
رؤذنامة
خاوةنى ئيمتياز:
كؤمثانياى وشة سةرنووسةر:
ئاوديَر شَيخ عومةر
0533192003 - 07501587777
awder.sh.omer@gmail.com
بةإَيوةبةرى نووسين
سيروان رةشيد 07501522528
-
serwan_rm@yahoo.com
هيوا جةمال
07701576906
hiwa.jamal@yahoo.com
كارطيإيء ريكالمء ئاطاداري َ
07701203949 - 07480121144
info. rozhnama@gmail.com riklam. rozhnama@gmail.com دابةشكردن:
كؤمثانياي َنيوةند 07701544780 - 07701517533 ئؤفيسى سةرةكيي:
سليماني -زةرطةتة -طردي زةرطةتة -كؤمثانياي وشة َ ئؤفيسى هةوليَر:
شةقامى ئيسكان -تةنيشت ساردةمةنى من و تؤ 07504566276
22
birura.rozhnama@gmail.com
ذمــارة ()566 سيشةممة 2010/1/26 َ
بؤضــــــوون
ناضارم ،هةنديَك لة راستيي تاوانةكان بلَيَم
سؤران عةبدولقادر كؤستة
من كةسَيكم لة كاية مةدنييةكاندا ك��ارم��ك��ردووةو هةميشة ثشتيوانيم لة ئةزمووني ناتوندوتيذيي ك��ردووة كة نووسينم نووسيوة بةبآ ترسء بةبآ دةست ثاراستن راستي زانستيم باسكردووة ،خوانةخواستة قسةي خراثم بةكةس نةوتووة ،بةآلم بة زماني زانستء بة ذم��ارة لة َ تالةبانيء بةرزانييةوة رةخنةمطرتووة تا دةطاتة سةر طةورةترين َ لةكؤمةلطاكةمدا .هةميشة باوةإم كةس وابوو كة دةبَيت بة ئينسافء ويذدانةوة كارةكان بكةين ،ئةطةر هاتء َ بةلطةيةكمان نةبوو ،ئةوا كةس بةخوتءخؤإايي تاوانبار نةكةين .متمانةيةكي زؤرم بة دةزطاكاني ثؤليسء ئاسايش هةبوو كة لة خزمةت هاوآلتيياندا بمَيننةوة ،بةآلم بةداخةوة، ثَيدةضَيت هَيشتا ثاش ئةزمووني َ تالي خؤم ،من لةزؤر شتي ئةم دةزطا ئةمنييانة بة َ هةلة تَيطةيشتبَيتم. ئةم نووسينةي ئَيستام سةبارةت بةو كردةوة نامرؤييانةيةية كة بةرامبةر بة من ئةنجامدراء وةآلمَيكيشة بؤ ئةو لَيكدانةوةيةي دةزط��ا ئةمنييةكاني كوردستان كة بؤ رووداوةك���ةي مني دةكةن ،كة زؤري تريش لةو بابةتة كراوة َ خةلكي تر :هةر لة ك��رداري بةرامبةر رفاندنء بَيسةروشوَينكردنء تةقةكردن... تاد كة ئيتر لةوانةية وةآلمةكاني من تةنيا ئيزافة بَيت .ثَيمواية ئةمة دواجار دةبَيت لةسةر ئةم بابةتة بنووسم ،نةك لةبةرئةوةي ناتوانم لةسةري بنووسم بةلطة لةبةردةستدايةَ ، يان كةمم َ بةلكو ثَيم شةرمء شوورةيية لةطةأل هةندَيك دةزطاو دامةزراوةء هةندَيك َ قةلةمي كول بكةومة شةإة دةنووكَيك كة لة رةفتاري رؤشنبيرانةوة دووربَيت .من وةك هةر َ كؤمةلطاي مةدةني، ضاالكةوانَيكي تري ثةيامَيكي ئاشتيخوازانةي ناتوندوتيذيم َ هةلطرتووةء سةلماندوومة ،بؤية ناضمة شةإَيكةوة كة سةرلةبةريم ثآ نابةجَييةء دةسةآلتي كورديش تاوانبار دةكةم بة َ هةلطيرسَينةري ئةو شةإي راطةياندنةي لةماوةي رابردوودا دةستي دراوةتآ.
رووداوةكان:
م��ن ل��ة رَي��ك��ةوت��ي ()2009/9/14 رَيكخراوةكةمةوة، ئؤفيسي لةثشت باندَيكي ثسثؤإ رفاندميء ثاش طوشارء َ ودةولةتي جديي ،لة هةإةشةيةكي نَي بةرةبةياني ( )2009/9/17لة كةركوك ئازاديانكردم .لةماوةي ض��وار مانطي راب��ردووداو ثاش رفاندنةكةم لةشاري سلَيماني ،زؤر ثإوثاطةندةم دةبيست كة لةاليةن دةسةآلتي كوردييةوة دةكرَيت، بةتايبةت سلَيماني ،ثإوثاطةندةكانيش ئةوةبوون« :كة من بؤخؤم لةثشت ئةو كردارةوةم ،بؤ ئةوةي مافي ثةنابةريي ثآ وةربطرم لة ئةوروثا» ..ئةمانة هةمووي ثإوثاطةندةبوونء من زؤر طوَيم ثآ ن��ةدان! دوات��ر لة رؤذن��ام��ةي ئاوَينةدا، ذمارة ()206ي رؤذي ()2010/1/12ء لة ستوونَيكيداء لةذَير ناونيشاني (ئةنجومةني ئةشهةدوبيال)دا كة بةإَيزَيك بة ناوي «عةلي مةحمود محةمةد»ةوة نووسيويةتيء َ دةلَيت« :ئاوَينة« :سلَيماني زنجيرةيةك رووداوي طوماناوي بةخؤوة دةبينَيت»، هةموو رووداوةك��ان وةك ئةوةي كاكة سؤران قادر بَيت ،وةك ئاماذةتان ثَيداوة، ئةوا سةرجةم طومانةكان دةإةوَينةوةء سيناريؤنووسةكان رةنجبةخةسار دةبن كة
سيناريؤيةكي فاشلي بؤ وةرطرتني وةآلمي ثةنابةريي لةئةوروثا رَيكخست ،وةك ضؤن بةئاساني لة كةركوك دؤزرايةوة ،ئاوهاش كؤلني َ بةزوويي رةفزي لة شاري َ ئةلماني وةرط��رت» .من ،سةرةتا ئةم نووسينةم ب��ة راي��ةك��ي شةخسي دةزان���ي ،ب��ةآلم بإيارمدا وةآلمي نووسينَيكي لةوجؤرة ن��ةدةم��ةوة ،ضونكة لة بنةإةتدا ئةطةر ناإاستييةكةشي لةوالوة بوةستَيت ،هَيشتا كؤي نووسينةكة ئارطيومَينتي تَيدا نييةء تةنيا قسة بزإكاندنة ..بةالمةوة سةير بوو َ ثرؤفيشنالي وةك ئاوَينةش رؤذنامةيةكي شتَيكي وا بآلوبكاتةوة ،بةآلم بةهةرحاأل س���ةرةإاي رةخنة ،رَي��زم بؤ ئازاديي رؤذنامةطةرييء بيروإاي ئةو بةإَيزةش هةية ،بؤية بيرم لةاليةني ياسايي كردةوةء داوام لةبريكارة طشتييةكةم كرد ،سكاآليةك لةسةر ئةو بةإَيزة بنووسَيت لةدادطا، ضونكة دي��ارة دةستَيكي هةية لةثشت ئةو كارةساتةوة كة بةسةر من هاتووةء قسةكاني لة قسةي هةندَيك بةرثرس دةض��ن كة ئَيمة طومانمان لَييان هةية. باوكم ،ئةمجارةيان بةسيفةتي باوكايةتي، نةك بريكاري طشتيي من ،وةآلمي دامةوةو وتي« :لةوانةية راي شةخسي بَيت ،ئةطةر ئاسايش بيانةوَيت تةحقيقي تَيدا بكةن ،ئةوا خؤيان موتابةعةدةكةن ،باشترة ،باكَيشةي شةخسي بؤخؤتء ئَيمةش درووس��ت نةكةيت ،مةوزووعةكة ئةوة ناهَينَيت». منيش طوَي َ إايةليي باوكمم كردو نةمويست َ دلةإاوكَيي زياتري بؤ دروس��ت بكةم. بةهةرحاأل زؤر طرنطيم ثَينةدا. بةآلم دواتر لة رَيكةوتي ()2010/1/19 ذمارة ()5077ي (كوردستاني نوآ)داء لة َ هةوالي دؤزينةوةي الثةإة دوودا ،لةبري َ هةوالي بةسزاطةياندنء تاوانبارانء َ دلنياكردنةوةي خؤم ،بابةتَيكي ديكةم بيني بةناونيشاني« :ليذنةي كاروباري ناوخؤ لة ثةرلةمان ،راثؤرتَيكي مةيداني ثَيشكةش دةكات» ،تيايدا ئةمةي خوارةوة هاتووة: «هةروةها بةإَيوةبةري ئاسايشي طشتيش ئةو َ حالةتةي دووثاتكردووةتةوة كة ئةو كةسةي طواية لة سلَيماني بة رؤذ رفَينراوةء دواتر لة كةركوك فإَيدراوة، هيض َ بةلطةيةكي نةبووة لةسةر فإاندنيء طوماني لة كةس نةبووةو سكاآلي لةسةر هيض كةس تؤمار نةكردووةو ئَيستاش لة سويدةء داواي مافي ثةنابةرَيتي كردووة، بؤية طومان دةك��رَي��ت ئ��ةو هةرايةى دروستيكرد تةنيا بؤ وةرطرتني مافي ثةنابةرَيتي بووة».
مشت َيك لة خةرمان َيك:
ئيتر لَيرة بةدواوة من ناضارم مشتَيك َ خةلكي لة خةرمانَيك بخةمةإوو تا بؤ كوردستانء هاوإَيكانم روون بَيت ،ضونكة متمانةم بةو ئاسايشة نةما كة ثشتم ثَيي بةست بوو: ثَيش هةمووشت ،لةئةنترؤثؤلؤجياي َ هةوالة شيدةكةمةوة، توندوتيذييةوة ،ئةم ئينجا دَيمة س��ةر بة درؤخستنةوةي ن���اوةإؤك���ةك���ةي :ل��ة الث���ةإة 237ي 1994 توندوتيذيدا ئاركيولؤجياي سؤسيؤلؤجستي بةناوبانط P. Clastres َ دةلَيت« :ئةوةي كلتووري توندإةوييء شةإانطَيزيي هةبَيت ،لة خؤشترين وشةكانيدا دةيدؤزينةوة» ئةمةش بةتةواويي لةوتةكاني ئاسايشي طشتييء لة كلتووري كوردستاني نوَيدا دةبينمةوة ،خؤشترين قةسةيان بؤ رَيزطرتن لة مافةكاني من وةك مرؤظَيك ،ثَيم َ دةلَيت :فإَيدراوة ،واتة هَيشتا وةك تةرمَيك قسة لةسةر من دةكةن .ئةمة ئاماذةي دةسةآلتَيكي توندإةوة ،ئاماذةي دةسةآلتَيكة كة هةميشة ثإ رقء كينةية، هةميشة دةبَيت بةطومان بين بةرامبةري ،لة خؤشترين روونكردنةوةياندا كاريطةريي مردن جَيدةهَيَلن ،خؤ ئةطةر يةكَيك تاقةتي هةبَيتء خؤي بؤ تةرخان بكات ،ئةوا زؤر بةئاساني دةتوانَيت لة راطةياندنةكانياندا تاوانةكانيان دياري بكاتء زؤر نةخؤشي دةسةآلتيان تيابدؤزَيتةوة. َ هةوالةي سةرةوة، سةرةتا ئةو دوو ه��ةردووك��ي��ان درؤنء من طومانم لة بابةتةكةي ئاوَينةش ثةيداكردووة كة ئةو بةإَيزة لةاليةن دةسةآلتةوة هاندرابَيت، ضونكة من نة لة َ ئةلمانيا داواي ثةنابةريم
كردووةء نةضوومةتة سويديش .ئةوةش شتَيكي قورس نيية َ خةلك بياندؤزَيتةوة، من تائَيستاش لة نةرويجمء لةطةأل رَيكخراوةكةم طرَيبةستم هةيةء كاردةكةم لةسةر ثةيداكردني كؤمةكي مادي بؤ ثإؤذةكاني كوردستان ،بةآلم لةبةر باري ئةمنييء بؤ راطرتني َ دلي كةسوكارمء سةالمةتي ث��ةروةردةي كضةكةم دوور لة َ دلةإاوكآ ،تائَيستاش بإيارم نةداوة لةم ماوةيةدا بطةإَيمةوة كوردستان. هةفتةنامةي ئ��اوَي��ن��ةو زؤر طؤظارء َ كةنالي ديكةيش لة نةرويجء لة ئةوروثا ثةيامنَيريان هةيةء دةتوانن بَين من ببيننء ثَيكةوة ئاخافتن بكةين ،يان النيكةم بَينة شوَيني ئيشةكةم ،ئةطةر يةكَيك لة َ ئةلمانيا داواي ثةنابةريي بكات لة نةرويج ضي دةكات؟ يان لة سويد داوا بكات ثةنابةر بَيت ،لة نةرويج ضي دةك��ات؟ بةثَيي لؤجيكي لَيكدانةوة ،كاتَيك لةسادةترين َ هةوالدا درؤمان بةديكرد ،دةبَيت ضي لة ناوةإؤكةكةي ضاوةإوان بكةين؟ من ل��ةم��اوةي راب���ردوودا ب��اوةإم وابوو كة «ئاسايش» دةتوانَيت تاوانكاران بدؤزَيتةوةء بيانداتة دادط��ا ،بةآلم بؤم دةركةوت كة نةك هةر ناتوانَيتَ ، بةلكو لةطةأل طوشارَيكيان دةكةوَيتة سةر ،جا لةدةرةوة بَيت يان ناوةوة بؤ دؤزينةوةي ت��اوان��ك��اران ،ئ���ةوا ن��اض��ار دةك��ةون��ة ثإوثاطةندةي نادروست .تاطةيشتووةتة ئاستَيك لة راطةياندنداء بة رةسميي خؤم تاوانبار دةك��ةن .لَيرة ب��ةدواوة ،ناتوانم متمانة بةئاسايشَيك بكةم كة خؤي َ هةوالي ناإاست بآلوبكاتةوة.. ثإوثاطةندةو مةسةلةي فإاندنيش ثةيوةندي بةئاسايشي نيشتمانةوة هةية ،نةك بة كةيسي منةوة، با من سكاآلم لةسةر كةسيش نةبَيت! بؤية تائَيستاش متمانةم هةبووة بطةإَيمةوة وآلتةكةمء بتوانم خزمةت بكةم ،بةآلم لةمةوثاش طومانم لةودةزطا زؤرانة هةية كة دةسةآلتيان لةثشتةوةية ،ئةوةش بةم َ بةلطانةي الي خوارةوة: َ .1هَيشتا لَي َ لةطةلمدا كؤلينةوةي ئاسايش ت��ةواو نةبوو ب��وو ،ضةندين تةسريحي جؤراوجؤر لةاليةن دةسةآلتةوة دراوة: بؤ نموونة« :ئاسايشي سلَيماني دةيوت طرفتي خَيزانيية» ،نوَينةري يةكَيتيء ثارتي بة رَيكخراوةكةميان وتبوو كة لة كةركوك َ لةمالي تيرؤريستي عةرةبدا دؤزراوةتةوة. .2هَيشتا باري تةندروستيم خراث ب��وو ء ل��ةذَي��ر ط��وش��اري دةروون��ي��دا بووم ،رؤذي ئازادكردنةكةم لة ()9/17 دا سةرلةبةياني ،نوَينةرء ئةفسةري ئاسايشةكان دةستيانكرد بة لَي َ كؤلينةوة لة نةخؤشخانةو ئةمانةي الي خوارةوةش نموونةي ثَيشَيلكارييةكانيان بوون: أ .لةيةك كاتدا ( )5كةس لَي َ كؤلينةوةي َ لةطةلدا دةك���ردمء بارَيكي نائارامي بؤ من دروستكردبوو لةناو ذووري نةخؤشخانةدا ،كة دواتر تا ()2009/9/30 كة من كوردستانم بةجَيهَيشت ،كةسَيك لة ئاسايش نةهاتةوة بزانَيت ضي روويداوةء لي بكات. ثرسيارَيكي ديكةم َ َ َ لةطةلدا كرا، مامةلةم ب .وةك تؤمةتبار لَي َ كؤلينةوةكةيان ثإبوو لة تاوانباركردنء بةضةندين شَيوة رةسميانطرتمء سآ كاتذمَيرء نيويشي خاياند ،تةنانةت دكتؤرةكانيان تاوانبار دةك��رد بةوةي ناهَيَلن ئيشةكةيان بكةن ،دواجار ضةند وةرةقةيةكيان ثآ ئيمزاكردمء رؤيشتن. ج .لةماوةي ئةو سآ كاتذمَيرء نيوةدا هيض ثرسيارَيكم لَينةكرا لة شكألء شَيوةي ئةوانةي كارةكةيان بةرامبةر بة من كردبوو ،جلوبةرطةكانيان ،ضةكةكانيان... تاد. د .ه��ةن��دَي��ك لةثرسيارةكانيان تةواوكاري بوو بؤ ئةو ثرسيارانةي لةكاتي رفاندنةكةدا لَيمكرابوون ،وةك لَيثرسينةوة لة ثةيوةنديي تايبةتي نَيوان منء كارمةندة كضة بيانييةكان ،كة ئةمة مني زؤر توإةكردو وردةوردة كةوتمة طومانةوةء بةإةقي وةآلمي ئاسايشم دايةوة. هـ .لةيةكَيك لة ثرسيارةكاندا وةآلمم دايةوة« :كة من ثشتيوانيم لة ئؤثؤزسيؤن كردووة» ،ئةفسةرةكة وتي بنووسةَ : «دةلَيت دذي حكومةتم» ئةم دوو دةستةواذةيةش لةزماني كورديدا زؤر جياوازن.
تَيبيني زؤري ديكة هةن كة بة راستي ناكرَيت هةمووي بنووسينء ئومَيدمواية، ئةو دةزطا ئةمنييانة بطؤإَين بة دةزطاي ئاسايش. .3ك��رداري فإاندنةكةم كردارَيكي بةبةرنامةو ثسثؤإانة بوو كةباوةإم نيية َ خةلكي سادةو ئاسايي لةثشتةوة بوو بَيت، بَيطومان من ناتوانم كةس تاوانبار بكةم، ضونكة دةبَيت َ بةلطةم هةبَيت .ئَيستاش زؤر خؤشبةختم كة كةسَيكم تاوانبار نةكردووة ،ضونكة َ دلنيام دةزطايةك بةم كارة هةستاوة نةك كةسَيك .لة كوردستاندا ()9دةزط���اي ئةمنيي تايبةتء كةسيي هةن كة هةندَيكيان َ قالبي حكومييان بؤ دؤزراوةتةوةء لةثةرلةمانةوة بودجةيان هةية ،جطة لة دوو ئيدارةيي ،هةندَيكيان كةس نازانَيت سةر بة كَين .ئاسايشي َ هةوالطريي، ثارتي ،ئاسايشي يةكَيتي، دةزطاي زانياريي ،دةزطاي ثاراستن ،دذة تيرؤري يةكَيتي ،دذة تيرؤري ثارتي، هَيزي زرَيظاني ،دةزط��اي موتابةعةي ئؤثؤزسيؤن ،هَيزة جإلةشةكان .هةريةك لةم دةزطايانة طرتووخانةي خؤيان هةيةء
ماوةيةك لةمةوبةرء لة ريَطةي كةسيَكي نزيكي خؤم لة دةسةآلتةوة، داوايان ليَكردم كة بابةتيَك بآلوبكةمةوةء بلَيَم رفاندنةكةي من ثةيوةندي بة مةسةلةي سياسييةوة نيية ،ئةطةر نا خراثم ثيَدةكةنء لة راطةياندندا بآلويدةكةنةوة كة ئةوة سيناريؤي خؤم بووة سةرجةميان ثَيشَيلكاريي بة مافةكاني مرؤظ دةكةن ،وةك ئةوةي لة راثؤرتة جيهانييةكاندا باسدةكرَيت. .4ئازادكردنةكةم ،سةرئةنجامي َ ودةولةتيء رَيكخراوةيي طوشارَيكي نَي َ كؤمةلطاي مةدةني بوو كة ئةطةر لةسةر دةستي كةسَيكي دةرةوةي دةس��ةآلت بواية ،ئةم طوشارانة زؤر طرنط نةدةبوونء نةدةبوونة هؤي ئازادكردنم. ئَيمة لةسةرةتاوة بإيارماندا مشتَيك لةخةرمانَيك باس بكةين ،بؤية لةمة زياتر َ بةلطة ناهَينمةوةء بؤمن باشة ئةوةندة زياتر قسةي لةسةر نةكةم.
وةآلمي ثإوثاطةندةكان لة خودي خؤيانةوة:
زؤربةي ثإوثاطةندةكان ،لة دةوري ئةوة دةخولَينةوة كة من بؤ مافي ثةنابةريي ئةو كارةم كردووة ،بةآلم لة راستيدا من ثَيويستيم بةم كارة نيية بؤ وةرطرتني مافى ثةنابةريي ،ضونكة هاوسةرةكةمء
كضةكةم بؤ زياتر لة دوو َ سالة لة وآلتي َ ئةلمانيا مافي ثةنابةريي سياسييان هةيةء هةر كات بمةوَيت ،بةثَيي ياساي كؤكردنةوةي خَيزان لةطةأل ئةوان دةتوانم هةمان مافم هةبَيت .رَيطاي ئةوروثاش َ لةمن دانةخراوةَ ، سالي بةلكو لةشةش راب��ردوودا ،هةشت سةفةري ئةوروثام كردووة بؤ وآلتة جياوازةكاني ،نةرويج، سويدَ ، ئةلمانيا ،دانيمارك ،بةلجيكا ،سربيا، َ هؤلةندا ،واتة بةتَيكإا ساآلنة زياتر لة سةفةرَيكم كردووة. َ خالَيكي ديكة ئةوةية كة لة رَيكةوتي َ سةرمالةكةم (21و )2009/7/22هاتنة بةرامبةر َ مالي كاك (عومةر فةتاح)ء ثاش َ هةلطرتني دةرطاو بةجَيهَيشتني هةإةشةو نامةي سووكايةتيثَيكردنء خراثكردني كةلوثةلةكانم ،هَيشتا ثؤليسء ئاسايش هيضيان نةكرد ،كة لةو كردارةدا زؤر كةسم تاوانباركرد لة بةرثرسان ،ضونكة بةجؤرَيك لةجؤرةكان ثةيوةنديي بةو توَيذينةوةيةوة هةبوو كة لةطةأل هاوسةرةكةمدا كارم تَيداكردبوو ،كة تايبةتة بةدياردةي لة شفرؤشيء بةناونيشاني (ئؤقيانووسَيك لةتاوان)ةوة بآلوكرايةوة .ثاش ئةوةي ضوومة ثؤليسء مةحكةمة ،جطة لةضوار بةإَيز كة كاتي توَيذينةوةكةمان ناويانمان لةناو لةشفرؤشةكاندا نةبيستبوو ،سكاآلم لةسةر تَيكإاي لَيثرسراواني كوردستان تؤماركرد .ئةطةر من بمويستاية مافي ثةنابةريي وةربطرم ،ئةوة بةس بوو ،بةآلم تةنانةت لة رووم نةهات لةالي بةرثرساني طؤإانيش باسي بكةم ،يان لة رؤذنامةيةكدا بيكةمة هةآل ..تةنيا بؤ تؤمار ،ئةم زانيارييةي سةبارةت بة سكاآلكةم باسيدةكةم ،الي ئةوانة هةبوو كة منيان رفاندء ديار بوو زانياري ثؤليسء مةحكةمةكانيان بة ئاساني دةستكةوتبوو. م��اوةي��ةك ل��ةم��ةوب��ةرء لة رَيطةي كةسَيكي نزيكي خؤم لة دةسةآلتةوة، داوايان لَيكردم كة بابةتَيك بآلوبكةمةوةء َبلَيم رفاندنةكةي من ثةيوةندي بة مةسةلةي سياسييةوة نيية ،ئةطةر نا خراثم ثَيدةكةنء لة راطةياندندا بآلويدةكةنةوة كة ئةوة سيناريؤي خؤم بووة .بة راستي منيش زؤر حسابم بؤ ئةم هةإةشةية نةكرد ،ئةوةتا ئةمإؤ لة «كوردستاني نوآ»دا دةقي هةإةشةكةيان جَيبةجَيكرد. ئةوة ضةند رؤذَيكيشة وةك عادةتي جاران هةإةشةكردن لة ئينتةرنَيتةوة بةردةوام بؤ ئيمةيلة نوَييةكةم دَيتء داوام لَيدةكةن ئيتر كةس نةإفَينم ،يان وةك جاران داوا دةكةن ئاقأل بم ..بة راستي ئةم مةسخةرةية شتَيكي نادروستةو نازانم تاكةي درَيذةي دةبَيت. ئ��ةوةي جَيي خةمء ثةذارةية ،ئةو ليذنةيةي ثةرلةماني كوردستانة! كة َ شكلي كاردةكاتء ناتوانين بةشَيوةيةكي ئومَيدي لةسةر بونياد بنَيين ،ليذنةيةكة كة هةل َ بةكؤمةلة رةفتارَيكي رؤتيني َ َ بخةلتَيت، بؤ من هيض جيطاي ئومَيد نيية ،لةوةش خراثتر ئةوةية كة ئةنداماني ئؤثؤزسيؤن ئيمزا لةسةر داخستني دؤسييةكاني ئَيمة بكةنء مافةكاني ئَيمة ثشتطوَيبخةن .بة راستي ئومَيدةكان الواز دَينة بةرضاو بؤ ئةوةي دةزطا ئةمنييةكان بتوانن ثارَيزطاري لةسةرومالي َ َ خةلك بكةن ،بؤية ئةطةرضي تا ئَيستاش ئومَيدم واية ،بطةإَيمةوةو كارةكانم لةكوردستان درَيذة ثَيبدةم ،بةآلم ثَيدةضَيت ئةو ئةطةرة مةترسيدارتربَيتء ناضارم دةكات بير لةمانةوةي يةكجارةكي بكةمةوة لة ئةوروثا ،ضونكة دةسةآلت لةماوةي راب���ردوودا بؤيان دةرك��ةوت ك��ة دوورك��ةوت��ن��ةوةم ل��ة كوردستان بَيدةنطم ناكات ،بؤية دةيانةوَيت بَيمةوة بةردةستيانء وةك زؤرَيكي ديكة لة َ خةلك بةئاساني راوم بكةن ،كة بةتايبةت من هيض بإوايةكم بة ثارَيزطارييء هَيزي ضةكداريي تايبةتي خؤم نيية. ل��ة رووي ثيشةييةوة دةب���وو لة «كوردستاني ن���وآ»وة ،وةآلم��ي ئةو ثإوثاطةندانة ب��دةم��ةوةء هةموومان َ زمانحالي ض دةزانين كة ئةم رؤذنامةية ثارتَيكي سياسيية! ،بؤية وةك َ هةلوَيستَيكي رؤشنبيرييء لة روانطةي هةستكردن بة َ هةلوَيستوةردةطرم بةرثرسيارَيتييةوة بةرامبةر بةم رؤذنامةية.
ثاشكؤي تايبةت بة ريكالم و ئاطادارييةكان سيشةممة 2010/1/26 ذمــارة (َ )566
info.rozhnama@gmail.com
24
info.rozhnama@gmail.com
)566( ذمــارة 2010/1/26 سيشةممة َ
ريـــكــالم
űźƳŠŝ ƾƿŹŚƿŵ ƽşƹŠƳŵźŝ Œŝ ŠƨŝŹŚƯŒţ šŠƧŠƬÈ ǀÈ Ʒ ŠƬÈǀÈ Ʒ ƱşƹŚų ƾƳřƹƺŝŹřŶƃŠŝ ƭŠūŹŠſ ƪÈ ǀÈ ſŚǀſŚŗ ŠƐƫÈŠŝ ŠƧ şƹŠţŚƧşŵŹřŵŚƏŚŗ ƱŚƧşƹřźƧŠƳŹŚƯŒţ ƱŚǀƳŚƧŠƬÈǀÈ Ʒ ƼƳŵźƧŹŚƯŒţ Œŝ ƱŠƨŝşŵŚƯŚŗ ƱŚƧŠǀǀưſşŹ Šƫ ƱŚƿ ŚǀƳŚŨƯŒƧ Šŝ ŹŠſ ƼƳŚƧŠǀǀƧşŹŠſ şŹŚƨƿźŝ ƻLJ Ʋŝ ƭřƹşŵŹŠŝ ƻşƹŠŗ Œŝ ƲŤƃőźƟ ƽŶƳşƹŚƳ ƲƿźŤƨƿżƳ È .řŵ ƱŚưƳŚƧŠǀƿŹřŻƺƐţŠƯżų ƩŠƏŠƫ
ºţ º ǀ È º º ºŞ º ǀ º º ºţ ƴ º Œ Ư ƾ : ŹŚº Ʒ Ƨ ź ǀȺ ŵ Ƴ º È Ƭ º ƾ Š ŝ Ƨ º º º È ƾ º ºŝ ƱŚ Š Ź ř ŞƯ Š Ź ş
:ŠƧŠƬÈ ǀÈ Ʒ ƼƳŵźƧŹŚƯŒţ Œŝ ƲŤƀƿƺǀÈ ŧ ŠƧ ƻŠƳŚƐƫÈŠŝ ƹŠŗ ƼƳŚŤſŹŚƃ ƻŹŚŝ ƻŠƯŚƴſŚƳ ƥřŹŒų ƼƳŒŝŒƧ ŠƴƿÈ ƹ 0 -
:ƾƴǀŞǀÈ ţ
.şƹŠƴƿÈ źƧşŵ ŹřŵŚƏŚŗ şƹŠƯŚƳ ŠţŹƺƧ ƾƿÈ ŹÊ Šƫ ŠƳLjÈ ǀÈ Ʒ ƭŠŗ ƾƳşƹŚų .ŢƿÈ Źŵşŵ ƭŚŬƳŠŗ ƱŚƧŠǀƿŹŚƿŵ Œŝ ŠƗŹƺƣ ŠƳŚŤƟŠƷ -
:Šƨŝ şƹşŹřƺų ƻLJ ƻŠƳŚƳŚƄǀƳƹŚƳ ƭŠŗ ƾƳřŵŹŠſ ŠƿŚƨţ ƱŵźƧŹŚƯƺţ È Œŝ ƱŚƄǀƳƹŚƳ ƭLJŠſ ƽźţƺÈ Ƨ/ƶţŚŝ ƾƯŚƣŠƃ ƭLJŠſ ƽźţƺÈ Ƨ/ƶţŚŝ ƾƯŚƣŠƃ ƭLJŠſ ƽźţƺÈ Ƨ/ƶţŚŝ ƾƯŚƣŠƃ ŽřŹŚŗ ƾƯŚƣŠƃ ƭLJŠſ ƽźţƺÈ Ƨ/ƶţŚŝ ƾƯŚƣŠƃ ƱŚƿŶƳƺū ƾƧşŹŠſ ƾƯŚƣŠƃ ƱŚƄǀƳƹŚƳ ƪƤƴƯ ƻŠƳŚŴŤƄǀÈ Ƌ ƦƿżƳ/ŹÊ řŻŚŝ ƻŶƳşƹŚƳ/ƾƳŚų ƻŶưůŠŗ ƼƳřŶǀƯ ŠưƇŚƗ .ŵ ƻŠƳŚŴƃŒųŠƳ ƦƿżƳ / K.R.O ƾƯŚƣŠƃ ƾƧŹƺţ ƻŠƳŚŴŤƄǀƋ ŹŠǀƯřŹŠŝ / řŹŵŚƷƺƳ ƾƯŚƣŠƃ
07712724776 07712544428 07712855938 07705810796 07711422738 07700964584
07711243871 07712931059 07708166759 07708087511 07704044047 07700249590
źǀÈ ƫƹŠƷ
ŹŚƨƿźŝ ƽƹŚƳ ƪǀÈ ţŚǀſŚŗ ƱƺƟźǀÈ ƫƹŠƷ ŻƺÈ ſ ƵƹŚƧ ŠƿŚſ ƱŚƿŶƳƺū
ƱŚƄǀƳƹŚƳ
řŹŚſ ƽŚǀƳŚŨƯŒƧ
ƱŒƧ ƽŹŚƏżƿÈ ŹŚŧ ƾƫÈŚƯ ŹŠŞƯřŹŠŝ\ŽŚưƫŠŗ
źƷŻŠŗ ƽŚǀƳŚŨƯŒƧ
ƱŒƧ ƽ(ƭLjƀƫř Źřŵ)
È LjƫƹŶŝŠƗ ƻŠƳŚŴŤƄǀÈ Ƌ ƦƿżƳ\ ƽŹƺƸưū ƾƯŚƣŠƃ ƽŚţşŹŠſ ƾƳŚưŤƄǀƳ ƻŠưǀŝ ƻŚǀƳŚŨƯŒƧ ŢƄǀƳŠţ \ ȜȤǞƅŽȚ ƾƯŚƣŠƃ
ƥŒƷŵ
07712381062 07712303218 07711483543 07712589620 07712386956 07712852373
ƱŚƄǀƳƹŚƳ
şƹŚƧ ƽŹLJŠţ / şƹŚƧ ƾƯŚƣŠƃ ƱŚƨƀǀÈ ƳŚƧ ƾƯŚƣŠƃ ƮƫŚſ ƾƯŚƣŠƃ
07711733136 07702629026 07700852969 07700941952 07712670114 07712931935
ƮƫŚſ ƾƯŚƣŠƃ
07708165720 07712864635 07709969025 07710287407 07700963409 07712932940
ƼǀƳLjƿŵ ƽŚǀƳŚŨƯŒƧ ťŒƃ ƱLJŚŗ
ƾƳŚưǀÈ Ƭſ
ŹŚƨƿźŝ ƽƹŚƳ
ƱŒƟŚǀſŚŗ
ƱřƹŠųŚƃ ŵŚƃ ƲǀƫÈŠŝ
ƻŠººƳřŹŚºƯŷ ƹŠŗ È ƾţŹŚºƧ ƾºţLJŠų ƱŚººǀºƿŹLJőŵ ÎÍÍ şƹŠºţşƹŵźºººººŝ
ÎÎÎ ƱřƹƺŝŹřŶƃŠŝ ƾƿŹřŻƺƐţŠƯżų 3190519 - 07480412368 - 07480412369 ضاثخانةى زةرطةتة:ضاث
ŹŚƨƿźŝ ƽƹŚƳ
ƻŠƳŚŴƃŒųŠƳŹŠŞƯřŹŠŝ\ ƽŹƺƸưū ƾƯŚƣŠƃ ƽŚţşŹŠſ
ŹŚƨƿźŝ ƽƹŚƳ ŚƳŚƃ ƱƺƟźǀÈ ƫƹŠƷ ŻƺÈ ſ
07700956228 07710538123 07710643898 07708605554 07700958086 07709453228
ƥƺƧŹŠƧ
www.asiacell.com
3
info.rozhnama@gmail.com
ذمــارة ()566 سيشةممة 2010/1/26 َ
ثاشكؤي تايبةت بة ريكالم و ئاطادارييةكان وةزارةتي ناوخؤ ثار َيزطاي سل َيماني
كارطيري خؤجَييةتي /بةإَيوةبةرَيتي ثالن و بةدواداضوون بانطةوازي ئاشكرا R3 – 179 ثرؤذة :راكَيشاني هَيَلي كارةبا بؤ طوندي ناوتاق لة دةربةنديخان. * ثارَيزطاى سلَيمانى ئاطادارى سةرجةم َ بةلَيندةرو كؤمثانياكان دةكات كة تةندةرى ثرؤذةى ناوبراو هةية بؤ جَيبةجآ كردن سةردانى فةرمانطةكةمان (كارطَيإىء خؤجَييةتى) لة تةالرى جةمالى حاجى عةلى نهؤمى ( )1لةسةر شةقامي سةرةكي سالم بكات بةمةبةستى وةرطرتنى تةندةر. * وةرطرتنى تةندةر لة رؤذى 2010/1/24دةست ثآ دةكات تا رؤذى 2010/1/28كاتذمَير ()9ي سةر لةبةيانى تا 12ى نيوةإؤ. * دوارؤذى طةإانةوةى تةندةر رؤذى 2010/2/7كاتذمَير ¬9ى سةرلةبةيانى تا 10ى نيوةإؤ بؤ كارطَيري خؤجَييةتي * رؤذى كردنةوةو ئاشكراكردنى تةندةر رؤذى 2010/2/7كاتذمَير11ى ثَيش نيوةإؤ. مةرجةكانى بةشدارى كردن: -1ثَيويستة ئةو كؤمثانياو َ بةلَيندةرانةى كة بةشدارى دةكةن ثلةى ثؤلَين كردنيان ( 1تا )9بَيت ،ثَيناسةى (يةكَيتى َ بةلَيندةرانى كوردستان و وةزارةتي ثالنداناني هةولَير)يان ثَيبَيت. -2ئةو َ بةلَيندةرو كؤمثانيايةى كةلة دةرةوةى هةرَيمن ثَيويستة ثشتطيرى تؤماركردنى ثَيبَيت لةاليةن (بةرَيوةبةري طشتي بازرطانيةوة). -3هيض تةندةرَيك دواى كاتى ديارى كراو وةرناطيرَيتء سندوقى تةندةر دادةخرَيت. -4بإى تةئمينات بةثَيى ياساو رَينماييةكان دةبَيت ،بةبإى ثارةى دياري كراو بة ضةكَيكى ثةسةند كراو (مصدق) يان (خطاب ضمان) بة بإى ()3000000 سي مليؤن دينار وةردةطيرَيت بؤ 30رؤذ كة دةبَيت لةكاتى طةإانةوةى َ تةندةر ئامادةبَيت. -5ثَيويستة َ بةلَيندةرو كؤمثانيا بةشداربووةكان ئامادةى ثرؤسةى كردنةوةى تةندةربن يان نوَينةرَيك ديارى بكةن بؤ ئةو مةبةستة بةثَيضةوانةوة تةندةرةكانيان ناكرَيتةوة. -6ئةو كؤمثانياو َ بةلَيندةرانةى كة بةشدارى دةكةن لةبانطهَيشتةكةدا ثَيويستة َ بؤسالى نوآ و ثَيناسةيان ثَيبَيت. ئةستؤثاكى باجى دةرامةتيان ثآ بدرَيت -7وةرطرتنى تةندةر بةرامبةر ( )15000ثانزة هةزار دينار كة ناطةإَيتةوة بؤ خاوةنةكةى كرَيى بآلوكردنةوةى ئةم ئاطادارية دةكةوَيتة سةر ئةو كةسةى كة تةندةرةكةى بؤ دةردةضَيت. -8ئةو كةرةستانةي كة ثشكنيني هةية ثَيويست بؤي ئةنجام بدرَيت بة ئامادةبووني اليةني ثةيوةندي دار. َ -9 بةلَيندةر ليستي ئةو كارانةي كة ئةنجامي داوة ثَيش كةشي بكات لةطةأل ثشتطيري اليةني سوودمةند وة لةطةأل بةرنامةي كاري بةثَيي ماوةكةي (جدول تقدم العمل) لة كاتي نةبووني مةرجةكاندا تةندةر ناكرَيتةوة. -10بةلَيندةر مافي بةشداربووني نابآ لة كاتي نةبووني مةرجةكاندا.
عمر احمد امين ثار َيزطاري سل َيماني بة وةكالةت وةزارةتي ناوخؤ ثارَيزطاي سل َيماني
كارطيري خؤجَييةتي /بةإَيوةبةرَيتي ثالن و بةدواداضوون بانطةوازي ئاشكرا R4 – 183 ثرؤذة :دامةزراندني تؤري نوَيي كارةبا لة زؤني ()2ي (زةرايةن). شارةزوور ِ * ثارَيزطاى سلَيمانى ئاطادارى سةرجةم َ بةلَيندةرو كؤمثانياكان دةكات كة تةندةرى ثرؤذةى ناوبراو هةية بؤ جَيبةجآ كردن سةردانى فةرمانطةكةمان (كارطَيإىء خؤجَييةتى) لة ت��ةالرى جةمالى حاجى عةلى نهؤمى ( )1لةسةر شةقامي سةرةكي سالم بكات بةمةبةستى وةرطرتنى تةندةر. * وةرطرتنى تةندةر لة رؤذى 2010/1/24دةست ثآ دةكات تا رؤذى 2010/1/28كاتذمَير ()9ي سةر لةبةيانى تا 12ى نيوةإؤ. * دوارؤذى ط��ةإان��ةوةى تةندةر رؤذى 2010/2/8 كاتذمَير ¬9ى سةرلةبةيانى تا 10ى نيوةإؤ بؤ كارطَيري خؤجَييةتي * رؤذى كردنةوةو ئاشكراكردنى تةندةر رؤذى 2010/2/8 كاتذمَير11ى ثَيش نيوةإؤ. مةرجةكانى بةشدارى كردن: -1ثَيويستة ئةو كؤمثانياو َ بةلَيندةرانةى كة بةشدارى دةكةن ثلةى ثؤلَين كردنيان ( 1تا )8بَيت ،ثَيناسةى (يةكَيتى َ بةلَيندةرانى كوردستان و وةزارةتي ثالنداناني هةولَير)يان ثَيبَيت. -2ئةو َ بةلَيندةرو كؤمثانيايةى كةلة دةرةوةى هةرَيمن ثَيويستة ثشتطيرى تؤماركردنى ثَيبَيت لةاليةن (بةرَيوةبةري طشتي بازرطانيةوة). -3هيض تةندةرَيك دواى كاتى ديارى كراو وةرناطيرَيتء سندوقى تةندةر دادةخرَيت. -4بإى تةئمينات بةثَيى ياساو رَينماييةكان دةبَيت ،بةبإى ثارةى دياري كراو بة ضةكَيكى ثةسةند كراو (مصدق) يان (خطاب ضمان) بة بإى ( )6000000شةش مليؤن دينار وةردةطيرَيت بؤ 30رؤذ كة دةبَيت لةكاتى طةإانةوةى تةندةر ئامادةبَيت. -5ثَيويستة َ بةلَيندةرو كؤمثانيا بةشداربووةكان ئامادةى ثرؤسةى كردنةوةى تةندةربن يان نوَينةرَيك ديارى بكةن بؤ ئةو مةبةستة بةثَيضةوانةوة تةندةرةكانيان ناكرَيتةوة. -6ئةو كؤمثانياو َ بةلَيندةرانةى كة بةشدارى دةكةن لةبانطهَيشتةكةدا ثَيويستة ئةستؤثاكى باجى دةرامةتيان ثآ َ بؤسالى نوآ و ثَيناسةيان ثَيبَيت. بدرَيت -7وةرطرتنى تةندةر بةرامبةر ( )15000ثانزة هةزار دينار كة ناطةإَيتةوة بؤ خاوةنةكةى كرَيى بآلوكردنةوةى ئةم ئاطادارية دةكةوَيتة سةر ئةو كةسةى كة تةندةرةكةى بؤ دةردةضَيت. -8ئةو كةرةستانةي كة ثشكنيني هةية ثَيويست بؤي ئةنجام بدرَيت بة ئامادةبووني اليةني ثةيوةندي دار. َ -9 بةلَيندةر ليستي ئةو كارانةي كة ئةنجامي داوة ثَيش كةشي بكات لةطةأل ثشتطيري اليةني سوودمةند وة لةطةأل بةرنامةي كاري بةثَيي ماوةكةي (جدول تقدم العمل) لة كاتي نةبووني مةرجةكاندا تةندةر ناكرَيتةوة. -10بةلَيندةر مافي بةشداربووني نابآ لة كاتي نةبووني مةرجةكاندا.
عمر احمد امين ثارَيزطاري سل َيماني بة وةكالةت
وةزارةتي ناوخؤ ثارَيزطاي سل َيماني
كارطيري خؤجَييةتي /بةإَيوةبةرَيتي ثالن و بةدواداضوون بانطةوازي ئاشكرا R5 – 180 ثرؤذةي قيرتاوكردني ِرَيطاي سةرةكي شكارتة+داناني تؤري ئينارة بؤ ثرؤذةِ : دوو سايدي شكارتة. * ثارَيزطاى سلَيمانى ئاطادارى سةرجةم َ بةلَيندةرو كؤمثانياكان دةكات كة تةندةرى ثرؤذةى ناوبراو هةية بؤ جَيبةجآ كردن سةردانى فةرمانطةكةمان (كارطَيإىء خؤجَييةتى) لة تةالرى جةمالى حاجى عةلى نهؤمى ( )1لةسةر شةقامي سةرةكي سالم بكات بةمةبةستى وةرطرتنى تةندةر. * وةرطرتنى تةندةر لة رؤذى 2010/1/24دةست ثآ دةكات تا رؤذى 2010/1/28 كاتذمَير ()9ي سةر لةبةيانى تا 12ى نيوةإؤ. * دوارؤذى طةإانةوةى تةندةر رؤذى 2010/2/7كاتذمَير ¬9ى سةرلةبةيانى تا 10ى نيوةإؤ بؤ كارطَيري خؤجَييةتي * رؤذى كردنةوةو ئاشكراكردنى تةندةر رؤذى 2010/2/7كاتذمَير11ى ثَيش نيوةإؤ. مةرجةكانى بةشدارى كردن: -1ثَيويستة ئةو كؤمثانياو َ بةلَيندةرانةى كة بةشدارى دةكةن ثلةى ثؤلَين كردنيان ( 1تا )5بَيت ،ثَيناسةى (يةكَيتى َ بةلَيندةرانى كوردستان و وةزارةتي ثالنداناني هةولَير)يان ثَيبَيت. -2ئةو َ بةلَيندةرو كؤمثانيايةى كةلة دةرةوةى هةرَيمن ثَيويستة ثشتطيرى تؤماركردنى ثَيبَيت لةاليةن (بةرَيوةبةري طشتي بازرطانيةوة). -3هيض تةندةرَيك دواى كاتى ديارى كراو وةرناطيرَيتء سندوقى تةندةر دادةخرَيت. -4بإى تةئمينات بةثَيى ياساو رَينماييةكان دةبَيت ،بةبإى ثارةى دياري كراو بة ضةكَيكى ثةسةند كراو (مصدق) يان (خطاب ضمان) بة بإى ( )27000000بيست و حةوت مليؤن دينار وةردةطيرَيت بؤ 30رؤذ كة دةبَيت لةكاتى طةإانةوةى تةندةر ئامادةبَيت. -5ثَيويستة َ بةلَيندةرو كؤمثانيا بةشداربووةكان ئامادةى ثرؤسةى كردنةوةى تةندةربن يان نوَينةرَيك ديارى بكةن بؤ ئةو مةبةستة بةثَيضةوانةوة تةندةرةكانيان ناكرَيتةوة. -6ئةو كؤمثانياو َ بةلَيندةرانةى كة بةشدارى دةكةن لةبانطهَيشتةكةدا ثَيويستة َ بؤسالى نوآ و ثَيناسةيان ثَيبَيت. ئةستؤثاكى باجى دةرامةتيان ثآ بدرَيت -7وةرطرتنى تةندةر بةرامبةر ( )30000سي هةزار دينار كة ناطةإَيتةوة بؤ خاوةنةكةى كرَيى بآلوكردنةوةى ئةم ئاطادارية دةكةوَيتة سةر ئةو كةسةى كة تةندةرةكةى بؤ دةردةضَيت. -8ئةو كةرةستانةي كة ثشكنيني هةية ثَيويست بؤي ئةنجام بدرَيت بة ئامادةبووني اليةني ثةيوةندي دار. َ -9 بةلَيندةر ليستي ئةو كارانةي كة ئةنجامي داوة ثَيش كةشي بكات لةطةأل ثشتطيري اليةني سوودمةند وة لةطةأل بةرنامةي كاري بةثَيي ماوةكةي (جدول تقدم العمل) لة كاتي نةبووني مةرجةكاندا تةندةر ناكرَيتةوة. -10بةلَيندةر مافي بةشداربووني نابآ لة كاتي نةبووني مةرجةكاندا.
عمر احمد امين ثارَيزطاري سل َيماني بة وةكالةت
وةزارةتي ناوخؤ ثارَيزطاي سل َيماني
كارطيري خؤجَييةتي /بةإَيوةبةرَيتي ثالن و بةدواداضوون بانطةوازي ئاشكرا R3 – 182 ثرؤذة :دروستكردني ديواري راطر لة دةربةنديخان. * ثارَيزطاى سلَيمانى ئاطادارى سةرجةم َ بةلَيندةرو كؤمثانياكان دةكات كة تةندةرى ثرؤذةى ناوبراو هةية بؤ جَيبةجآ كردن سةردانى فةرمانطةكةمان (كارطَيإىء خؤجَييةتى) لة تةالرى جةمالى حاجى عةلى نهؤمى ()1 لةسةر شةقامي سةرةكي سالم بكات بةمةبةستى وةرطرتنى تةندةر. * وةرطرتنى تةندةر لة رؤذى 2010/1/24دةست ثآ دةكات تا رؤذى 2010/1/28كاتذمَير ()9ي سةر لةبةيانى تا 12ى نيوةإؤ. * دوارؤذى ط��ةإان��ةوةى تةندةر رؤذى 2010/2/8 كاتذمَير ¬9ى سةرلةبةيانى تا 10ى نيوةإؤ بؤ كارطَيري خؤجَييةتي * رؤذى كردنةوةو ئاشكراكردنى تةندةر رؤذى 2010/2/8 كاتذمَير11ى ثَيش نيوةإؤ. مةرجةكانى بةشدارى كردن: -1ثَيويستة ئةو كؤمثانياو َ بةلَيندةرانةى كة بةشدارى دةكةن ثلةى ثؤلَين كردنيان ( 1تا )10بَيت ،ثَيناسةى (يةكَيتى َ بةلَيندةرانى كوردستان و وةزارةتي ثالنداناني هةولَير)يان ثَيبَيت. -2ئةو َ بةلَيندةرو كؤمثانيايةى كةلة دةرةوةى هةرَيمن ثَيويستة ثشتطيرى تؤماركردنى ثَيبَيت لةاليةن (بةرَيوةبةري طشتي بازرطانيةوة). -3هيض تةندةرَيك دواى كاتى ديارى كراو وةرناطيرَيتء سندوقى تةندةر دادةخرَيت. -4بإى تةئمينات بةثَيى ياساو رَينماييةكان دةبَيت ،بةبإى ثارةى دياري كراو بة ضةكَيكى ثةسةند كراو (مصدق) يان (خطاب ضمان) بة بإى ( )15000000ثانزة مليؤن دينار وةردةطيرَيت بؤ 30رؤذ كة دةبَيت لةكاتى طةإانةوةى تةندةر ئامادةبَيت. -5ثَيويستة َ بةلَيندةرو كؤمثانيا بةشداربووةكان ئامادةى ثرؤسةى كردنةوةى تةندةربن يان نوَينةرَيك ديارى بكةن بؤ ئةو مةبةستة بةثَيضةوانةوة تةندةرةكانيان ناكرَيتةوة. -6ئةو كؤمثانياو َ بةلَيندةرانةى كة بةشدارى دةكةن لةبانطهَيشتةكةدا ثَيويستة ئةستؤثاكى باجى دةرامةتيان ثآ َ بؤسالى نوآ و ثَيناسةيان ثَيبَيت. بدرَيت -7وةرطرتنى تةندةر بةرامبةر ( )5000ثَينج هةزار دينار كة ناطةإَيتةوة بؤ خاوةنةكةى كرَيى بآلوكردنةوةى ئةم ئاطادارية دةكةوَيتة سةر ئةو كةسةى كة تةندةرةكةى بؤ دةردةضَيت. -8ئةو كةرةستانةي كة ثشكنيني هةية ثَيويست بؤي ئةنجام بدرَيت بة ئامادةبووني اليةني ثةيوةندي دار. َ -9 بةلَيندةر ليستي ئةو كارانةي كة ئةنجامي داوة ثَيش كةشي بكات لةطةأل ثشتطيري اليةني سوودمةند وة لةطةأل بةرنامةي كاري بةثَيي ماوةكةي (جدول تقدم العمل) لة كاتي نةبووني مةرجةكاندا تةندةر ناكرَيتةوة. -10بةلَيندةر مافي بةشداربووني نابآ لة كاتي نةبووني مةرجةكاندا.
عمر احمد امين ثارَيزطاري سل َيماني بة وةكالةت
وةزارةتي ناوخؤ ثارَيزطاي سل َيماني
كارطيري خؤجَييةتي /بةإَيوةبةرَيتي ثالن و بةدواداضوون بانطةوازي ئاشكرا R5 – 721 ثرؤذة :راكَيشاني تؤري ئاو بؤ طوندي (ئاوةكة) لة ناحيةي هَيرؤ (ثشدةر) (دووبارة.)1 * ثارَيزطاى سلَيمانى ئاطادارى سةرجةم َ بةلَيندةرو كؤمثانياكان دةكات كة تةندةرى ثرؤذةى ناوبراو هةية بؤ جَيبةجآ كردن سةردانى فةرمانطةكةمان (كارطَيإىء خؤجَييةتى) لة تةالرى جةمالى حاجى عةلى نهؤمى ( )1لةسةر شةقامي سةرةكي سالم بكات بةمةبةستى وةرطرتنى تةندةر. * وةرطرتنى تةندةر لة رؤذى 2010/1/24دةست ثآ دةكات تا رؤذى 2010/1/28 كاتذمَير ()9ي سةر لةبةيانى تا 12ى نيوةإؤ. * دوارؤذى طةإانةوةى تةندةر رؤذى 2010/2/8كاتذمَير ¬9ى سةرلةبةيانى تا 10ى نيوةإؤ بؤ كارطَيري خؤجَييةتي * رؤذى كردنةوةو ئاشكراكردنى تةندةر رؤذى 2010/2/8كاتذمَير11ى ثَيش نيوةإؤ. مةرجةكانى بةشدارى كردن: -1ثَيويستة ئةو كؤمثانياو َ بةلَيندةرانةى كة بةشدارى دةكةن ثلةى ثؤلَين كردنيان ( 1تا )10بَيت ،ثَيناسةى (يةكَيتى َ بةلَيندةرانى كوردستان و وةزارةتي ثالنداناني هةولَير)يان ثَيبَيت. -2ئةو َ بةلَيندةرو كؤمثانيايةى كةلة دةرةوةى هةرَيمن ثَيويستة ثشتطيرى تؤماركردنى ثَيبَيت لةاليةن (بةرَيوةبةري طشتي بازرطانيةوة). -3هيض تةندةرَيك دواى كاتى ديارى كراو وةرناطيرَيتء سندوقى تةندةر دادةخرَيت. -4بإى تةئمينات بةثَيى ياساو رَينماييةكان دةبَيت ،بةبإى ثارةى دياري كراو بة ضةكَيكى ثةسةند كراو (مصدق) يان (خطاب ضمان) بة بإى ( )1000000يةك مليؤن دينار وةردةطيرَيت بؤ 30رؤذ كة دةبَيت لةكاتى طةإانةوةى تةندةر ئامادةبَيت. -5ثَيويستة َ بةلَيندةرو كؤمثانيا بةشداربووةكان ئامادةى ثرؤسةى كردنةوةى تةندةربن يان نوَينةرَيك ديارى بكةن بؤ ئةو مةبةستة بةثَيضةوانةوة تةندةرةكانيان ناكرَيتةوة. -6ئةو كؤمثانياو َ بةلَيندةرانةى كة بةشدارى دةكةن لةبانطهَيشتةكةدا ثَيويستة َ بؤسالى نوآ و ثَيناسةيان ثَيبَيت. ئةستؤثاكى باجى دةرامةتيان ثآ بدرَيت -7وةرطرتنى تةندةر بةرامبةر ( )5000ثَينج هةزار دينار كة ناطةإَيتةوة بؤ خاوةنةكةى كرَيى بآلوكردنةوةى ئةم ئاطادارية دةكةوَيتة سةر ئةو كةسةى كة تةندةرةكةى بؤ دةردةضَيت. -8ئةو كةرةستانةي كة ثشكنيني هةية ثَيويست بؤي ئةنجام بدرَيت بة ئامادةبووني اليةني ثةيوةندي دار. َ -9 بةلَيندةر ليستي ئةو كارانةي كة ئةنجامي داوة ثَيش كةشي بكات لةطةأل ثشتطيري اليةني سوودمةند وة لةطةأل بةرنامةي كاري بةثَيي ماوةكةي (جدول تقدم العمل) لة كاتي نةبووني مةرجةكاندا تةندةر ناكرَيتةوة. -10بةلَيندةر مافي بةشداربووني نابآ لة كاتي نةبووني مةرجةكاندا.
وةزارةتي ناوخؤ ثارَيزطاي سل َيماني
كارطيري خؤجَييةتي /بةإَيوةبةرَيتي ثالن و بةدواداضوون بانطةوازي ئاشكرا R1 – 181 ث��رؤذة( :دروستكردني فرؤشطة بؤ خوَيندنطا ثةيظ+ تةواوكاري ياريطا لة طةرةكي شارةواني +ضاككردني ساحة و دابينكردني عاريز بؤ ياريطاي كةمثي سةالم) لة سلَيماني. * ثارَيزطاى سلَيمانى ئاطادارى سةرجةم َ بةلَيندةرو كؤمثانياكان دةكات كة تةندةرى ثرؤذةى ناوبراو هةية بؤ جَيبةجآ كردن سةردانى فةرمانطةكةمان (كارطَيإىء خؤجَييةتى) لة تةالرى جةمالى حاجى عةلى نهؤمى ()1 لةسةر شةقامي سةرةكي سالم بكات بةمةبةستى وةرطرتنى تةندةر. * وةرطرتنى تةندةر لة رؤذى 2010/1/24دةست ثآ دةكات تا رؤذى 2010/1/28كاتذمَير ()9ي سةر لةبةيانى تا 12ى نيوةإؤ. * دوارؤذى طةإانةوةى تةندةر رؤذى 2010/2/7كاتذمَير ¬9ى سةرلةبةيانى تا 10ى نيوةإؤ بؤ كارطَيري خؤجَييةتي * رؤذى كردنةوةو ئاشكراكردنى تةندةر رؤذى 2010/2/7 كاتذمَير11ى ثَيش نيوةإؤ. مةرجةكانى بةشدارى كردن: -1ثَيويستة ئةو كؤمثانياو َ بةلَيندةرانةى كة بةشدارى دةكةن ثلةى ثؤلَين كردنيان ( 1تا )10بَيت ،ثَيناسةى (يةكَيتى َ بةلَيندةرانى كوردستان و وةزارةتي ثالنداناني هةولَير)يان ثَيبَيت. -2ئةو َ بةلَيندةرو كؤمثانيايةى كةلة دةرةوةى هةرَيمن ثَيويستة ثشتطيرى تؤماركردنى ثَيبَيت لةاليةن (بةرَيوةبةري طشتي بازرطانيةوة). -3هيض تةندةرَيك دواى كاتى ديارى كراو وةرناطيرَيتء سندوقى تةندةر دادةخرَيت. -4بإى تةئمينات بةثَيى ياساو رَينماييةكان دةبَيت ،بةبإى ثارةى دياري كراو بة ضةكَيكى ثةسةند كراو (مصدق) يان (خطاب ضمان) بة بإى ( )2000000دوو مليؤن دينار وةردةطيرَيت بؤ 30رؤذ كة دةبَيت لةكاتى طةإانةوةى تةندةر ئامادةبَيت. -5ثَيويستة َ بةلَيندةرو كؤمثانيا بةشداربووةكان ئامادةى ثرؤسةى كردنةوةى تةندةربن يان نوَينةرَيك ديارى بكةن بؤ ئةو مةبةستة بةثَيضةوانةوة تةندةرةكانيان ناكرَيتةوة. -6ئةو كؤمثانياو َ بةلَيندةرانةى كة بةشدارى دةكةن لةبانطهَيشتةكةدا ثَيويستة ئةستؤثاكى باجى دةرامةتيان ثآ َ بؤسالى نوآ و ثَيناسةيان ثَيبَيت. بدرَيت -7وةرطرتنى تةندةر بةرامبةر ( )8000هةشت هةزار دينار كة ناطةإَيتةوة بؤ خاوةنةكةى كرَيى بآلوكردنةوةى ئةم ئاطادارية دةكةوَيتة سةر ئةو كةسةى كة تةندةرةكةى بؤ دةردةضَيت. -8ئةو كةرةستانةي كة ثشكنيني هةية ثَيويست بؤي ئةنجام بدرَيت بة ئامادةبووني اليةني ثةيوةندي دار. َ -9 بةلَيندةر ليستي ئةو كارانةي كة ئةنجامي داوة ثَيش كةشي بكات لةطةأل ثشتطيري اليةني سوودمةند وة لةطةأل بةرنامةي كاري بةثَيي ماوةكةي (جدول تقدم العمل) لة كاتي نةبووني مةرجةكاندا تةندةر ناكرَيتةوة. -10بةلَيندةر مافي بةشداربووني نابآ لة كاتي نةبووني مةرجةكاندا.
عمر احمد امين ثارَيزطاري سل َيماني بة وةكالةت
عمر احمد امين ثارَيزطاري سل َيماني بة وةكالةت
وةزارةتي ناوخؤ ثارَيزطاي سل َيماني
كارطيري خؤجَييةتي /بةإَيوةبةرَيتي ثالن و بةدواداضوون بانطةوازي ئاشكرا R5 – 107 ثرؤذة :ضاككردن و تَي َ ةرَيذكردني طوندي(بةرد َ قسل و كةل ِ قول مارف) لة ناحيةي َ َ هةلشؤ (دووبارة.)2 * ثارَيزطاى سلَيمانى ئاطادارى سةرجةم َ بةلَيندةرو كؤمثانياكان دةكات كة تةندةرى ثرؤذةى ناوبراو هةية بؤ جَيبةجآ كردن سةردانى فةرمانطةكةمان (كارطَيإىء خؤجَييةتى) لة تةالرى جةمالى حاجى عةلى نهؤمى ()1 لةسةر شةقامي سةرةكي سالم بكات بةمةبةستى وةرطرتنى تةندةر. * وةرطرتنى تةندةر لة رؤذى 2010/1/24دةست ثآ دةكات تا رؤذى 2010/1/28كاتذمَير ()9ي سةر لةبةيانى تا 12ى نيوةإؤ. * دوارؤذى ط��ةإان��ةوةى تةندةر رؤذى 2010/2/7 كاتذمَير ¬9ى سةرلةبةيانى تا 10ى نيوةإؤ بؤ كارطَيري خؤجَييةتي * رؤذى كردنةوةو ئاشكراكردنى تةندةر رؤذى 2010/2/7 كاتذمَير11ى ثَيش نيوةإؤ. مةرجةكانى بةشدارى كردن: -1ثَيويستة ئةو كؤمثانياو َ بةلَيندةرانةى كة بةشدارى دةكةن ثلةى ثؤلَين كردنيان ( 1تا )7بَيت ،ثَيناسةى (يةكَيتى َ بةلَيندةرانى كوردستان و وةزارةتي ثالنداناني هةولَير)يان ثَيبَيت. -2ئةو َ بةلَيندةرو كؤمثانيايةى كةلة دةرةوةى هةرَيمن ثَيويستة ثشتطيرى تؤماركردنى ثَيبَيت لةاليةن (بةرَيوةبةري طشتي بازرطانيةوة). -3هيض تةندةرَيك دواى كاتى ديارى كراو وةرناطيرَيتء سندوقى تةندةر دادةخرَيت. -4بإى تةئمينات بةثَيى ياساو رَينماييةكان دةبَيت ،بةبإى ثارةى دياري كراو بة ضةكَيكى ثةسةند كراو (مصدق) يان (خطاب ضمان) بة بإى ( )11000000يانزة مليؤن دينار وةردةطيرَيت بؤ 30رؤذ كة دةبَيت لةكاتى طةإانةوةى تةندةر ئامادةبَيت. -5ثَيويستة َ بةلَيندةرو كؤمثانيا بةشداربووةكان ئامادةى ثرؤسةى كردنةوةى تةندةربن يان نوَينةرَيك ديارى بكةن بؤ ئةو مةبةستة بةثَيضةوانةوة تةندةرةكانيان ناكرَيتةوة. -6ئةو كؤمثانياو َ بةلَيندةرانةى كة بةشدارى دةكةن لةبانطهَيشتةكةدا ثَيويستة ئةستؤثاكى باجى دةرامةتيان ثآ َ بؤسالى نوآ و ثَيناسةيان ثَيبَيت. بدرَيت -7وةرطرتنى تةندةر بةرامبةر ( )15000ثانزة هةزار دينار كة ناطةإَيتةوة بؤ خاوةنةكةى كرَيى بآلوكردنةوةى ئةم ئاطادارية دةكةوَيتة سةر ئةو كةسةى كة تةندةرةكةى بؤ دةردةضَيت. -8ئةو كةرةستانةي كة ثشكنيني هةية ثَيويست بؤي ئةنجام بدرَيت بة ئامادةبووني اليةني ثةيوةندي دار. َ -9 بةلَيندةر ليستي ئةو كارانةي كة ئةنجامي داوة ثَيش كةشي بكات لةطةأل ثشتطيري اليةني سوودمةند وة لةطةأل بةرنامةي كاري بةثَيي ماوةكةي (جدول تقدم العمل) لة كاتي نةبووني مةرجةكاندا تةندةر ناكرَيتةوة. -10بةلَيندةر مافي بةشداربووني نابآ لة كاتي نةبووني مةرجةكاندا.
عمر احمد امين ثارَيزطاري سل َيماني بة وةكالةت
2
info.rozhnama@gmail.com
ذمــارة ()566 سيشةممة 2010/1/26 َ
ثاشكؤي تايبةت بة ريكالم و ئاطادارييةكان وةزارةتي ناوخؤ ثارَيزطاي سل َيماني
هةلى كار لة كؤمثانياى نالياوة كؤمثانياى ناليا بؤ وةبةره َينانى خانووبةرة ث َيويستى بةذمارةيةك كارمةندة بؤ ئةم ثؤستانةى الى خوارةوة: ـ ذم َيريار (بةمةرج َيك دةرضووى بةشى ذم َيريارى ب َيت و ئةزموونى كاركردنى سال كةمتر نةب َيت). سى َ لة َ ـ تايثيست. رؤنطؤر. ـ ثةنجةرضى و ِ ـ ل َيثسراوى طةنجينة. دوا بةروار بؤ ث َيشكةشكردنى CVيةكان 2010/2/5ية. ناونيشان :سل َيمانى ـ طوندى ئةلَمانى ـ ئؤفيسى كؤمثانياى ناليا 07701574880 07501574880 وةزارةتي ناوخؤ ثارَيزطاي سل َيماني
كارطيري خؤجَييةتي /بةإَيوةبةرَيتي ثالن و بةدواداضوون بانطةوازي ئاشكرا R1 – 175 ثرؤذة :نؤذةنكردنةوةي بيناي ئامادةي ثيشةسازي كضان لة سلَيماني. * ثارَيزطاى سلَيمانى ئاطادارى سةرجةم َ بةلَيندةرو كؤمثانياكان دةكات كة تةندةرى ثرؤذةى ناوبراو هةية بؤ جَيبةجآ كردن سةردانى فةرمانطةكةمان (كارطَيإىء خؤجَييةتى) لة ت��ةالرى جةمالى حاجى عةلى نهؤمى ( )1لةسةر شةقامي سةرةكي سالم بكات بةمةبةستى وةرطرتنى تةندةر. * وةرطرتنى تةندةر لة رؤذى 2010/1/24دةست ثآ دةكات تا رؤذى 2010/1/28كاتذمَير ()9ي سةر لةبةيانى تا 12ى نيوةإؤ. * دوارؤذى ط��ةإان��ةوةى تةندةر رؤذى 2010/2/7 كاتذمَير ¬9ى سةرلةبةيانى تا 10ى نيوةإؤ بؤ كارطَيري خؤجَييةتي * رؤذى كردنةوةو ئاشكراكردنى تةندةر رؤذى 2010/2/7 كاتذمَير11ى ثَيش نيوةإؤ. مةرجةكانى بةشدارى كردن: -1ثَيويستة ئةو كؤمثانياو َ بةلَيندةرانةى كة بةشدارى دةكةن ثلةى ثؤلَين كردنيان ( 1تا )6بَيت ،ثَيناسةى (يةكَيتى َ بةلَيندةرانى كوردستان و وةزارةتي ثالنداناني هةولَير)يان ثَيبَيت. -2ئةو َ بةلَيندةرو كؤمثانيايةى كةلة دةرةوةى هةرَيمن ثَيويستة ثشتطيرى تؤماركردنى ثَيبَيت لةاليةن (بةرَيوةبةري طشتي بازرطانيةوة). -3هيض تةندةرَيك دواى كاتى ديارى كراو وةرناطيرَيتء سندوقى تةندةر دادةخرَيت. -4بإى تةئمينات بةثَيى ياساو رَينماييةكان دةبَيت ،بةبإى ثارةى دياري كراو بة ضةكَيكى ثةسةند كراو (مصدق) يان (خطاب ضمان) بة بإى ( )15000000ثانزة مليؤن دينار وةردةطيرَيت بؤ 30رؤذ كة دةبَيت لةكاتى طةإانةوةى تةندةر ئامادةبَيت. -5ثَيويستة َ بةلَيندةرو كؤمثانيا بةشداربووةكان ئامادةى ثرؤسةى كردنةوةى تةندةربن يان نوَينةرَيك ديارى بكةن بؤ ئةو مةبةستة بةثَيضةوانةوة تةندةرةكانيان ناكرَيتةوة. -6ئةو كؤمثانياو َ بةلَيندةرانةى كة بةشدارى دةكةن لةبانطهَيشتةكةدا ثَيويستة ئةستؤثاكى باجى دةرامةتيان ثآ َ بؤسالى نوآ و ثَيناسةيان ثَيبَيت. بدرَيت -7وةرطرتنى تةندةر بةرامبةر ( )30000سي هةزار دينار كة ناطةإَيتةوة بؤ خاوةنةكةى كرَيى بآلوكردنةوةى ئةم ئاطادارية دةكةوَيتة سةر ئةو كةسةى كة تةندةرةكةى بؤ دةردةضَيت. -8ئةو كةرةستانةي كة ثشكنيني هةية ثَيويست بؤي ئةنجام بدرَيت بة ئامادةبووني اليةني ثةيوةندي دار. َ -9 بةلَيندةر ليستي ئةو كارانةي كة ئةنجامي داوة ثَيش كةشي بكات لةطةأل ثشتطيري اليةني سوودمةند وة لةطةأل بةرنامةي كاري بةثَيي ماوةكةي (جدول تقدم العمل) لة كاتي نةبووني مةرجةكاندا تةندةر ناكرَيتةوة. -10بةلَيندةر مافي بةشداربووني نابآ لة كاتي نةبووني مةرجةكاندا.
عمر احمد امين ثارَيزطاري سل َيماني بة وةكالةت
وةزارةتي ناوخؤ ثارَيزطاي سل َيماني
كارطيري خؤجَييةتي /بةإَيوةبةرَيتي ثالن و بةدواداضوون بانطةوازي ئاشكرا R1 – 185 ثرؤذة :دروستكردني شؤستة بؤ طةرةكي ثَيشةوا لة بةكرةجؤ. * ثارَيزطاى سلَيمانى ئاطادارى سةرجةم َ بةلَيندةرو كؤمثانياكان دةكات كة تةندةرى ثرؤذةى ناوبراو هةية بؤ جَيبةجآ كردن سةردانى فةرمانطةكةمان (كارطَيإىء خؤجَييةتى) لة تةالرى جةمالى حاجى عةلى نهؤمى ( )1لةسةر شةقامي سةرةكي سالم بكات بةمةبةستى وةرطرتنى تةندةر. * وةرطرتنى تةندةر لة رؤذى 2010/1/25دةست ثآ دةكات تا رؤذى 2010/1/28 كاتذمَير ()9ي سةر لةبةيانى تا 12ى نيوةإؤ. * دوارؤذى طةإانةوةى تةندةر رؤذى 2010/2/8كاتذمَير ¬9ى سةرلةبةيانى تا 10ى نيوةإؤ بؤ كارطَيري خؤجَييةتي * رؤذى كردنةوةو ئاشكراكردنى تةندةر رؤذى 2010/2/8كاتذمَير11ى ثَيش نيوةإؤ. مةرجةكانى بةشدارى كردن: -1ثَيويستة ئةو كؤمثانياو َ بةلَيندةرانةى كة بةشدارى دةكةن ثلةى ثؤلَين كردنيان ( 1تا )7بَيت ،ثَيناسةى (يةكَيتى َ بةلَيندةرانى كوردستان و وةزارةتي ثالنداناني هةولَير)يان ثَيبَيت. -2ئةو َ بةلَيندةرو كؤمثانيايةى كةلة دةرةوةى هةرَيمن ثَيويستة ثشتطيرى تؤماركردنى ثَيبَيت لةاليةن (بةرَيوةبةري طشتي بازرطانيةوة). -3هيض تةندةرَيك دواى كاتى ديارى كراو وةرناطيرَيتء سندوقى تةندةر دادةخرَيت. -4بإى تةئمينات بةثَيى ياساو رَينماييةكان دةبَيت ،بةبإى ثارةى دياري كراو بة ضةكَيكى ثةسةند كراو (مصدق) يان (خطاب ضمان) بة بإى ()12000000 دوانزة مليؤن دينار وةردةطيرَيت بؤ 30رؤذ كة دةبَيت لةكاتى طةإانةوةى تةندةر ئامادةبَيت. -5ثَيويستة َ بةلَيندةرو كؤمثانيا بةشداربووةكان ئامادةى ثرؤسةى كردنةوةى تةندةربن يان نوَينةرَيك ديارى بكةن بؤ ئةو مةبةستة بةثَيضةوانةوة تةندةرةكانيان ناكرَيتةوة. -6ئةو كؤمثانياو َ بةلَيندةرانةى كة بةشدارى دةكةن لةبانطهَيشتةكةدا ثَيويستة َ بؤسالى نوآ و ثَيناسةيان ثَيبَيت. ئةستؤثاكى باجى دةرامةتيان ثآ بدرَيت -7وةرطرتنى تةندةر بةرامبةر ( )15000ثانزة هةزار دينار كة ناطةإَيتةوة بؤ خاوةنةكةى كرَيى بآلوكردنةوةى ئةم ئاطادارية دةكةوَيتة سةر ئةو كةسةى كة تةندةرةكةى بؤ دةردةضَيت. -8ئةو كةرةستانةي كة ثشكنيني هةية ثَيويست بؤي ئةنجام بدرَيت بة ئامادةبووني اليةني ثةيوةندي دار. َ -9 بةلَيندةر ليستي ئةو كارانةي كة ئةنجامي داوة ثَيش كةشي بكات لةطةأل ثشتطيري اليةني سوودمةند وة لةطةأل بةرنامةي كاري بةثَيي ماوةكةي (جدول تقدم العمل) لة كاتي نةبووني مةرجةكاندا تةندةر ناكرَيتةوة. -10بةلَيندةر مافي بةشداربووني نابآ لة كاتي نةبووني مةرجةكاندا.
كارطيري خؤجَييةتي /بةإَيوةبةرَيتي ثالن و بةدواداضوون بانطةوازي ئاشكرا R5 – 184 قةنتةرة+كريني نةمام) ثرؤذة :دروستكردني ئاوةرؤي سندوقي +دروستكردني ِ لة سةركةثكان. * ثارَيزطاى سلَيمانى ئاطادارى سةرجةم َ بةلَيندةرو كؤمثانياكان دةكات كة تةندةرى ثرؤذةى ناوبراو هةية بؤ جَيبةجآ كردن سةردانى فةرمانطةكةمان (كارطَيإىء خؤجَييةتى) لة تةالرى جةمالى حاجى عةلى نهؤمى ( )1لةسةر شةقامي سةرةكي سالم بكات بةمةبةستى وةرطرتنى تةندةر. * وةرطرتنى تةندةر لة رؤذى 2010/1/25دةست ثآ دةكات تا رؤذى 2010/1/28 كاتذمَير ()9ي سةر لةبةيانى تا 12ى نيوةإؤ. * دوارؤذى طةإانةوةى تةندةر رؤذى 2010/2/8كاتذمَير ¬9ى سةرلةبةيانى تا 10ى نيوةإؤ بؤ كارطَيري خؤجَييةتي * رؤذى كردنةوةو ئاشكراكردنى تةندةر رؤذى 2010/2/8كاتذمَير11ى ثَيش نيوةإؤ. مةرجةكانى بةشدارى كردن: -1ثَيويستة ئةو كؤمثانياو َ بةلَيندةرانةى كة بةشدارى دةكةن ثلةى ثؤلَين كردنيان ( 1تا )9بَيت ،ثَيناسةى (يةكَيتى َ بةلَيندةرانى كوردستان و وةزارةتي ثالنداناني هةولَير)يان ثَيبَيت. -2ئةو َ بةلَيندةرو كؤمثانيايةى كةلة دةرةوةى هةرَيمن ثَيويستة ثشتطيرى تؤماركردنى ثَيبَيت لةاليةن (بةرَيوةبةري طشتي بازرطانيةوة). -3هيض تةندةرَيك دواى كاتى ديارى كراو وةرناطيرَيتء سندوقى تةندةر دادةخرَيت. -4بإى تةئمينات بةثَيى ياساو رَينماييةكان دةبَيت ،بةبإى ثارةى دياري كراو بة سي مليؤن ضةكَيكى ثةسةند كراو (مصدق) يان (خطاب ضمان) بة بإى (َ )3000000 دينار وةردةطيرَيت بؤ 30رؤذ كة دةبَيت لةكاتى طةإانةوةى تةندةر ئامادةبَيت. -5ثَيويستة َ بةلَيندةرو كؤمثانيا بةشداربووةكان ئامادةى ثرؤسةى كردنةوةى تةندةربن يان نوَينةرَيك ديارى بكةن بؤ ئةو مةبةستة بةثَيضةوانةوة تةندةرةكانيان ناكرَيتةوة. -6ئةو كؤمثانياو َ بةلَيندةرانةى كة بةشدارى دةكةن لةبانطهَيشتةكةدا ثَيويستة َ بؤسالى نوآ و ثَيناسةيان ثَيبَيت. ئةستؤثاكى باجى دةرامةتيان ثآ بدرَيت -7وةرطرتنى تةندةر بةرامبةر ( )15000ثانزة هةزار دينار كة ناطةإَيتةوة بؤ خاوةنةكةى كرَيى بآلوكردنةوةى ئةم ئاطادارية دةكةوَيتة سةر ئةو كةسةى كة تةندةرةكةى بؤ دةردةضَيت. -8ئةو كةرةستانةي كة ثشكنيني هةية ثَيويست بؤي ئةنجام بدرَيت بة ئامادةبووني اليةني ثةيوةندي دار. َ -9 بةلَيندةر ليستي ئةو كارانةي كة ئةنجامي داوة ثَيش كةشي بكات لةطةأل ثشتطيري اليةني سوودمةند وة لةطةأل بةرنامةي كاري بةثَيي ماوةكةي (جدول تقدم العمل) لة كاتي نةبووني مةرجةكاندا تةندةر ناكرَيتةوة. -10بةلَيندةر مافي بةشداربووني نابآ لة كاتي نةبووني مةرجةكاندا.
عمر احمد امين ثارَيزطاري سل َيماني بة وةكالةت
عمر احمد امين ثارَيزطاري سل َيماني بة وةكالةت
وةزارةتي ناوخؤ ثارَيزطاي سل َيماني
كارطيري خؤجَييةتي /بةإَيوةبةرَيتي ثالن و بةدواداضوون بانطةوازي ئاشكرا R1 – 176 كريني ثَيداويستي تةندروستي (ثَيداويستي و ث��رؤذةِ : ثاكةرةوة) بؤ مزطةوتةكاني ناو سلَيماني و دةوروبةري. * ثارَيزطاى سلَيمانى ئاطادارى سةرجةم َ بةلَيندةرو كؤمثانياكان دةكات كة تةندةرى ثرؤذةى ناوبراو هةية بؤ جَيبةجآ كردن سةردانى فةرمانطةكةمان (كارطَيإىء خؤجَييةتى) لة تةالرى جةمالى حاجى عةلى نهؤمى ()1 لةسةر شةقامي سةرةكي سالم بكات بةمةبةستى وةرطرتنى تةندةر. * وةرطرتنى تةندةر لة رؤذى 2010/1/24دةست ثآ دةكات تا رؤذى 2010/1/28كاتذمَير ()9ي سةر لةبةيانى تا 12ى نيوةإؤ. * دوارؤذى ط��ةإان��ةوةى تةندةر رؤذى 2010/2/7 كاتذمَير ¬9ى سةرلةبةيانى تا 10ى نيوةإؤ بؤ كارطَيري خؤجَييةتي * رؤذى كردنةوةو ئاشكراكردنى تةندةر رؤذى 2010/2/7 كاتذمَير11ى ثَيش نيوةإؤ. مةرجةكانى بةشدارى كردن: -1ثَيويستة ئةو كؤمثانياو َ بةلَيندةرانةى كة بةشدارى دةكةن ثلةى ثؤلَين كردنيان ( 1تا )10بَيت ،ثَيناسةى (يةكَيتى َ بةلَيندةرانى كوردستان و وةزارةتي ثالنداناني هةولَير)يان ثَيبَيت. -2ئةو َ بةلَيندةرو كؤمثانيايةى كةلة دةرةوةى هةرَيمن ثَيويستة ثشتطيرى تؤماركردنى ثَيبَيت لةاليةن (بةرَيوةبةري طشتي بازرطانيةوة). -3هيض تةندةرَيك دواى كاتى ديارى كراو وةرناطيرَيتء سندوقى تةندةر دادةخرَيت. -4بإى تةئمينات بةثَيى ياساو رَينماييةكان دةبَيت ،بةبإى ثارةى دياري كراو بة ضةكَيكى ثةسةند كراو (مصدق) يان (خطاب ضمان) بة بإى ( )2000000دوو مليؤن دينار وةردةطيرَيت بؤ 30رؤذ كة دةبَيت لةكاتى طةإانةوةى تةندةر ئامادةبَيت. -5ثَيويستة َ بةلَيندةرو كؤمثانيا بةشداربووةكان ئامادةى ثرؤسةى كردنةوةى تةندةربن يان نوَينةرَيك ديارى بكةن بؤ ئةو مةبةستة بةثَيضةوانةوة تةندةرةكانيان ناكرَيتةوة. -6ئةو كؤمثانياو َ بةلَيندةرانةى كة بةشدارى دةكةن لةبانطهَيشتةكةدا ثَيويستة ئةستؤثاكى باجى دةرامةتيان ثآ َ بؤسالى نوآ و ثَيناسةيان ثَيبَيت. بدرَيت -7وةرطرتنى تةندةر بةرامبةر ( )8000هةشت هةزار دينار كة ناطةإَيتةوة بؤ خاوةنةكةى كرَيى بآلوكردنةوةى ئةم ئاطادارية دةكةوَيتة سةر ئةو كةسةى كة تةندةرةكةى بؤ دةردةضَيت. -8ئةو كةرةستانةي كة ثشكنيني هةية ثَيويست بؤي ئةنجام بدرَيت بة ئامادةبووني اليةني ثةيوةندي دار. َ -9 بةلَيندةر ليستي ئةو كارانةي كة ئةنجامي داوة ثَيش كةشي بكات لةطةأل ثشتطيري اليةني سوودمةند وة لةطةأل بةرنامةي كاري بةثَيي ماوةكةي (جدول تقدم العمل) لة كاتي نةبووني مةرجةكاندا تةندةر ناكرَيتةوة. -10بةلَيندةر مافي بةشداربووني نابآ لة كاتي نةبووني مةرجةكاندا.
عمر احمد امين ثارَيزطاري سل َيماني بة وةكالةت
وةزارةتي ناوخؤ ثارَيزطاي سل َيماني
كارطيري خؤجَييةتي /بةإَيوةبةرَيتي ثالن و بةدواداضوون بانطةوازي ئاشكرا R1 – 178 كريني ثَيداويستي بؤ تاقيطةي طةرؤك بؤ ثشكنيني ثرؤذةِ : طازةثيس كةرةكاني هةوا لة سلَيماني. * ثارَيزطاى سلَيمانى ئاطادارى سةرجةم َ بةلَيندةرو كؤمثانياكان دةكات كة تةندةرى ثرؤذةى ناوبراو هةية بؤ جَيبةجآ كردن سةردانى فةرمانطةكةمان (كارطَيإىء خؤجَييةتى) لة تةالرى جةمالى حاجى عةلى نهؤمى ()1 لةسةر شةقامي سةرةكي سالم بكات بةمةبةستى وةرطرتنى تةندةر. * وةرطرتنى تةندةر لة رؤذى 2010/1/24دةست ثآ دةكات تا رؤذى 2010/1/28كاتذمَير ()9ي سةر لةبةيانى تا 12ى نيوةإؤ. * دوارؤذى ط��ةإان��ةوةى تةندةر رؤذى 2010/2/7 كاتذمَير ¬9ى سةرلةبةيانى تا 10ى نيوةإؤ بؤ كارطَيري خؤجَييةتي * رؤذى كردنةوةو ئاشكراكردنى تةندةر رؤذى 2010/2/7 كاتذمَير11ى ثَيش نيوةإؤ. مةرجةكانى بةشدارى كردن: -1ثَيويستة ئةو كؤمثانياو َ بةلَيندةرانةى كة بةشدارى دةكةن ثلةى ثؤلَين كردنيان ( 1تا )8بَيت ،ثَيناسةى (يةكَيتى َ بةلَيندةرانى كوردستان و وةزارةتي ثالنداناني هةولَير)يان ثَيبَيت. -2ئةو َ بةلَيندةرو كؤمثانيايةى كةلة دةرةوةى هةرَيمن ثَيويستة ثشتطيرى تؤماركردنى ثَيبَيت لةاليةن (بةرَيوةبةري طشتي بازرطانيةوة). -3هيض تةندةرَيك دواى كاتى ديارى كراو وةرناطيرَيتء سندوقى تةندةر دادةخرَيت. -4بإى تةئمينات بةثَيى ياساو رَينماييةكان دةبَيت ،بةبإى ثارةى دياري كراو بة ضةكَيكى ثةسةند كراو (مصدق) يان (خطاب ضمان) بة بإى ( )6000000شةش مليؤن دينار وةردةطيرَيت بؤ 30رؤذ كة دةبَيت لةكاتى طةإانةوةى تةندةر ئامادةبَيت. -5ثَيويستة َ بةلَيندةرو كؤمثانيا بةشداربووةكان ئامادةى ثرؤسةى كردنةوةى تةندةربن يان نوَينةرَيك ديارى بكةن بؤ ئةو مةبةستة بةثَيضةوانةوة تةندةرةكانيان ناكرَيتةوة. -6ئةو كؤمثانياو َ بةلَيندةرانةى كة بةشدارى دةكةن لةبانطهَيشتةكةدا ثَيويستة ئةستؤثاكى باجى دةرامةتيان ثآ َ بؤسالى نوآ و ثَيناسةيان ثَيبَيت. بدرَيت -7وةرطرتنى تةندةر بةرامبةر ( )15000ثانزة هةزار دينار كة ناطةإَيتةوة بؤ خاوةنةكةى كرَيى بآلوكردنةوةى ئةم ئاطادارية دةكةوَيتة سةر ئةو كةسةى كة تةندةرةكةى بؤ دةردةضَيت. -8ئةو كةرةستانةي كة ثشكنيني هةية ثَيويست بؤي ئةنجام بدرَيت بة ئامادةبووني اليةني ثةيوةندي دار. َ -9 بةلَيندةر ليستي ئةو كارانةي كة ئةنجامي داوة ثَيش كةشي بكات لةطةأل ثشتطيري اليةني سوودمةند وة لةطةأل بةرنامةي كاري بةثَيي ماوةكةي (جدول تقدم العمل) لة كاتي نةبووني مةرجةكاندا تةندةر ناكرَيتةوة. -10بةلَيندةر مافي بةشداربووني نابآ لة كاتي نةبووني مةرجةكاندا.
عمر احمد امين ثارَيزطاري سل َيماني بة وةكالةت
وةزارةتي ناوخؤ ثارَيزطاي سل َيماني
كارطيري خؤجَييةتي /بةإَيوةبةرَيتي ثالن و بةدواداضوون بانطةوازي ئاشكرا R1 – 177 َ هؤلي وةرزشي داخراو بؤ يانةي ثرؤذة :دروستكردني وةرزشي ئاشتي لة سلَيماني. * ثارَيزطاى سلَيمانى ئاطادارى سةرجةم َ بةلَيندةرو كؤمثانياكان دةكات كة تةندةرى ثرؤذةى ناوبراو هةية بؤ جَيبةجآ كردن سةردانى فةرمانطةكةمان (كارطَيإىء خؤجَييةتى) لة تةالرى جةمالى حاجى عةلى نهؤمى ()1 لةسةر شةقامي سةرةكي سالم بكات بةمةبةستى وةرطرتنى تةندةر. * وةرطرتنى تةندةر لة رؤذى 2010/1/24دةست ثآ دةكات تا رؤذى 2010/1/28كاتذمَير ()9ي سةر لةبةيانى تا 12ى نيوةإؤ. * دوارؤذى ط��ةإان��ةوةى تةندةر رؤذى 2010/2/7 كاتذمَير ¬9ى سةرلةبةيانى تا 10ى نيوةإؤ بؤ كارطَيري خؤجَييةتي * رؤذى كردنةوةو ئاشكراكردنى تةندةر رؤذى 2010/2/7 كاتذمَير11ى ثَيش نيوةإؤ. مةرجةكانى بةشدارى كردن: -1ثَيويستة ئةو كؤمثانياو َ بةلَيندةرانةى كة بةشدارى دةكةن ثلةى ثؤلَين كردنيان ( 1تا )4بَيت ،ثَيناسةى (يةكَيتى َ بةلَيندةرانى كوردستان و وةزارةتي ثالنداناني هةولَير)يان ثَيبَيت. -2ئةو َ بةلَيندةرو كؤمثانيايةى كةلة دةرةوةى هةرَيمن ثَيويستة ثشتطيرى تؤماركردنى ثَيبَيت لةاليةن (بةرَيوةبةري طشتي بازرطانيةوة). -3هيض تةندةرَيك دواى كاتى ديارى كراو وةرناطيرَيتء سندوقى تةندةر دادةخرَيت. -4بإى تةئمينات بةثَيى ياساو رَينماييةكان دةبَيت ،بةبإى ثارةى دياري كراو بة ضةكَيكى ثةسةند كراو (مصدق) يان سي مليؤن (خطاب ضمان) بة بإى ( )33000000سي و َ دينار وةردةطيرَيت بؤ 30رؤذ كة دةبَيت لةكاتى طةإانةوةى تةندةر ئامادةبَيت. -5ثَيويستة َ بةلَيندةرو كؤمثانيا بةشداربووةكان ئامادةى ثرؤسةى كردنةوةى تةندةربن يان نوَينةرَيك ديارى بكةن بؤ ئةو مةبةستة بةثَيضةوانةوة تةندةرةكانيان ناكرَيتةوة. -6ئةو كؤمثانياو َ بةلَيندةرانةى كة بةشدارى دةكةن لةبانطهَيشتةكةدا ثَيويستة ئةستؤثاكى باجى دةرامةتيان ثآ َ بؤسالى نوآ و ثَيناسةيان ثَيبَيت. بدرَيت -7وةرطرتنى تةندةر بةرامبةر ( )30000سي هةزار دينار كة ناطةإَيتةوة بؤ خاوةنةكةى كرَيى بآلوكردنةوةى ئةم ئاطادارية دةكةوَيتة سةر ئةو كةسةى كة تةندةرةكةى بؤ دةردةضَيت. -8ئةو كةرةستانةي كة ثشكنيني هةية ثَيويست بؤي ئةنجام بدرَيت بة ئامادةبووني اليةني ثةيوةندي دار. َ -9 بةلَيندةر ليستي ئةو كارانةي كة ئةنجامي داوة ثَيش كةشي بكات لةطةأل ثشتطيري اليةني سوودمةند وة لةطةأل بةرنامةي كاري بةثَيي ماوةكةي (جدول تقدم العمل) لة كاتي نةبووني مةرجةكاندا تةندةر ناكرَيتةوة. -10بةلَيندةر مافي بةشداربووني نابآ لة كاتي نةبووني مةرجةكاندا.
عمر احمد امين ثارَيزطاري سل َيماني بة وةكالةت
4
info.rozhnama@gmail.com
ثاشكؤي تايبةت بة ريكالم و ئاطادارييةكان
ﺳﻠﻴَﻤﺎﻧﻰ :ﻟﺔﺳﺔﺭ ﺿﺔﻧﺎﻟَﻰ UHF ٥٣ ﺑﺔﻣﺰﻭﻭﺍﻧﺔ ﺩﺓﻃﺆِﺭﺩﺭﻳَﺖ ﺑﺆ UHF ٥٦ ﻛﺔﺭﻛﻮﻭﻙ :ﻟﺔﺳﺔﺭ ﺿﺔﻧﺎﻟَﻰ UHF ٥٢
لة ضةند رؤذي داهاتوودا ،طؤظاري رةهةند وةرز َيكي
ﺭﻩ ﻫﻪ ﻧﺪ
نو َيي خؤي دةستث َيدةكات و ذمارةي يةكةمي ئةم طؤظارة دةكةو َيتة بةردةستي خو َينةران .بإيارة رةهةند ئةمجارة بة
قةوارةيةكي بضوكتر لة ژمارة كؤنةكاني بكةو َيتة بةردةستي
خو َينةراني ،بةآلم بةش َيوةيةكي مانطانة بآلوبب َيتةوة .رةهةند لة ژم��ارةي يةكةميدا وتار َيكي بةختيار عةلي بةناوي
«طةإانةوة بةرةو طةردونطةرايي» و وتار َيكي مةريوان وريا
نوي» و وتار َيكي قانيع بة ناونيشاني «لةدايكبووني دونياي َ ئاراس فةتاح بة ناونيشاني «سياسةت ضيية؟»ي لةخؤطرتووة، لةثال ئةم وتارانةدا نوسيني هةريةك لة نوسةران مةنسوري َ تةيفوري و ئيسماعيل محةمةد ئةمين و بإوا عةالدينيشي بآلوكردؤتةوة .بإيارة رةهةند لة ضةند رؤذي داهاتوودا لة كت َيبفرؤشييةكاندا ب َيت .ج َيطاي باسة كة رةهةند بةهؤي
ضةندةها طرفتي مادي و تةكنيكييةوة چةند ساَل َيكة وةستاوة، ئةم ذمارةيةشي هةوَل َيكة بؤ چاالككردنةوةو ئةكتيظكردنةوةي
پإؤذةكة ،بةآلم بةجؤر َيكي ديكةو لة بةرط َيكي نو َيدا.
1
rahand 1/2010
ذمــارة ()566 سيشةممة 2010/1/26 َ