Rozhnama

‫موباره‌ک‪...‬‬ ‫تێگه‌یشتنت هێواش‬ ‫بوو‪!...‬‬

‫پارتی‌و یه‌کێتی‬ ‫ده‌ستبه‌ردار نه‌بوونی ‬ ‫خوو ‌ه کۆنه‌که‌‬

‫‪25‬‬

‫د‪ .‬کازم حه‌بیب‬ ‫بۆ رۆژنامه‬ ‫ده‌دوێت‌‬

‫‪24‬‬

‫لە یادی پڕشكۆی لەدایكبوونی پێغەمبەری ئیسالم محەمەد (د‪.‬خ)‪ ،‬گەرمترین پیرۆزبایی لە موسڵمانانی‬ ‫كوردستان و جیهان دەكەین و ئومێدەوارین كە ئازادیی مرۆڤ و یەكسانیی و دادپەروەریی كۆمەاڵیەتی‪،‬‬ ‫كە هەموویان لە بەها پیرۆزەكانی ئیسالمن‪ ،‬باڵ بەسەر هەرێمی كوردستاندا بكێشێت و خودای به‌خشنده‌ش‬ ‫ستەمكاران هیدایەت بدات بۆ خزمەتی گەل و نیشتمانەكەیان‪.‬‬ ‫كۆمپانیای وشە هەفتانە دەریدەكات‬

‫ژمارە (‪ )621‬سێشەممە ‪2011/2/15‬‬

‫نرخ (‪ )750‬دینار‬

‫تـه‌نـیـا لـە (‪ )10‬رۆژدا حـكـــومــەت‬ ‫(‪ )420‬دۆنم زەوی لەسەر یانەیەکی یه‌کێتی تاپۆ دەكات‬ ‫تایبەت بە رۆژنامە‬

‫‪..........................................‬‬

‫نزیكەی (‪ )430‬دۆن��م زەوی‌و‬ ‫میوانخانەو سەیرانگایەك‌و چەندین‬ ‫پارچە زەوی گرانبەها لە سلێمانی‌و‬ ‫پیرەمەگروون‌و سەرچنار‪ ،‬لەسەر‬ ‫یانەی وەرزش��ی پێشمەرگە تۆمار‬

‫دەك���رێ���ن‌و ی��ان��ەك��ەش بەشێكی‬ ‫زەوییەكانی بێبەرامبەر دەداتە خەڵك‪،‬‬ ‫تا بیكەنە پرۆژەی بازرگانی‪.‬‬ ‫بە ماوەیەك پێش یەكگرتنەوەی‬ ‫هەردوو ئیدارەی سلێمانی‌و هەولێر‌و‬ ‫لەساڵی (‪)2005‬دا‪ ،‬بەچەند بڕیارێكی‬ ‫ج��ی��اواز‪ ،‬عومەر ف��ەت��اح‪ ،‬سەرۆكی‬ ‫پ��ێ��ش��ووی ح��ك��وم��ەت (ئ���ی���دارەی‬

‫سلێمانی)‪ ،‬چەندین پارچە زەوی‬ ‫لەسەر یانەی پێشمەرگە تاپۆكردووە‪،‬‬ ‫كە سەرۆكی یانەكە شێخ جەعفەر‬ ‫شێخ مستەفای ئەندامی مەكتەبی‬ ‫سیاسیی یەكێتی و وەزیری كاروباری‬ ‫پێشمەرگەشە‪.‬‬ ‫بەپێی ئ��ەو دۆكیۆمێنتانەی‬ ‫دەست رۆژنامە كەوتوون‪ ،‬بە ئیمزای‬

‫‪12‬‬

‫سەرۆكی پێشووی حكومەت (ئیدارەی‬ ‫سلێمانی)‪ .‬دەی���ان دۆن���م‌و س��ەدان‬ ‫پارچە زەوی لەسەر یانەی وەرزشی‬ ‫پێشمەرگە تاپۆكراون‪ ،‬بەجۆرێك كە‬ ‫لەماوەی تەنیا (‪)10‬رۆژدا‪)420( ،‬‬ ‫دۆنم‌و بەچەند بڕیارێكی جیاوازیش‬ ‫(‪ )5‬دۆنم زەوی لە پیرەمەگروون‌و‬ ‫میوانخانەی سەیرانی گەشتیاریی‬

‫ده‌سه‌اڵت ب ‌ه داهاتی‬ ‫گشتیی‪ ،‬ته‌مه‌نی خۆی‬ ‫درێژده‌کاته‌وه‌‬

‫لەسەر یانەی وەرزش��ی پێشمەرگە‬ ‫تاپۆكراون‪ ،‬دواتریش یانەی پێشمەرگە‬ ‫نزیكەی (‪ )1000‬مەتر لە زەوییەكە‬ ‫دەداتە كەسێك بەبێ هیچ بەرامبەرێك‬ ‫بۆ دروستكردنی پرۆژەی بازرگانی‪.‬‬ ‫ل��� ‌ه ال(‪14‬و‪)15‬دا چ �ه‌ن��د‬ ‫به‌ڵگه‌نامه‌یه‌ک سه‌باره‌ت ب ‌ه گه‌نده‌ڵی‬ ‫حیزب‌و به‌رپرسان باڵوکراوه‌ته‌وه‌‪.‬‬

‫"ئێمە پشتمــان بە خــواو بە مـیللەتەكـەمـان قـایمە"‬

‫رۆژنامە‬ ‫دەوڵەتی نەتەوە دروستبێت "دەمانەوێت‬ ‫‪ ‌..........................................‬حكومەتێك هەبێت‪ ،‬ئیشی لەبەر بڕوات"‪.‬‬ ‫لەبارەی بەكارهێنانی هێزی پێشمەرگە‬ ‫ن��ەوش��ی��روان مستەفا س��وورب��وون��ی بۆ ترساندنی خەڵك و بزووتنەوەی گۆڕان‬ ‫بزووتنەوەكەی لەسەر بەیاننامە حەوت لەالیەن دەسەاڵتەوە‪ ،‬وتی‪" :‬ئێمە پشتمان‬ ‫خاڵییەكە دووپاتكردەوەو هۆشداریی دەداتە بەخواو بەمیللەتەكەمان قایمە" پێویستە‬ ‫دەسەاڵتدارانی هەرێمیش‪ ،‬ئەگەر نەكەونە ئیعتزار بۆ هێزی پێشمەرگە بهێننەوە‪ ،‬كە‬ ‫خۆیان گەردەلولی گۆڕانكاریی هەرێمیش خەریك بوو سومعەی هێزی پێشمەرگە‬ ‫بشكێنن‌و ت��ێ��وەی بگلێنن ل��ە شەڕێكی‬ ‫دەگرێتەوە‪.‬‬ ‫نەوشیروان مستەفا لە چاوپێكەوتنێكدا ناوخۆدا"‪.‬‬ ‫سەبارەت بە پرسی گەندەڵیش وتی‪:‬‬ ‫وتی‪" :‬ئێستا ئاستی داواكارییەكانی خەڵك‬ ‫لە مەسەلەی كارەبا‌و ئاو و رێگاوبانەوە ئێمە گەندەڵیی كورتناكەینەوە تەنیا لە‬ ‫گ��ۆڕاوە بۆ ئیساڵحی سیاسیی‌و ئیداریی‌و مەسەلەی دارایی‌و مالیدا‪ ،‬گەندەڵیی چەند‬ ‫ئومێدم وایە لەو حەدەدا بوەستێت‪ ،‬چونكە جۆرێكی هەیە‪ ،‬بەشێك لە دەسەاڵتدارانی‬ ‫ئەگەر وانەبێت‪ ،‬گەشە دەكات بۆ داواكاریی ئەم حیزبانە‪ ،‬پێیانوایە كە ئەگەر چاكسازیی‬ ‫گۆڕینی بنەڕەتی"‪ .‬وتیشی‪" :‬پێش ئەوەی بكەن وەك��و ئیتیحادی سۆڤیەتیان لێ‬ ‫گەردەلولەكە بێتە كوردستان‪ ،‬با دانیشین و بەسەردێت و لە ترسی ئەوەیە‪ ،‬نەوەك‬ ‫بڕووخێن"‪.‬‬ ‫چارەسەری بكەین"‪.‬‬ ‫له‌ الپه‌ڕ‌ه ‪4‬و‪ 5‬دا‬ ‫ئاماژەی بۆ ئەوەشكرد‪ ،‬كە بزووتنەوەی‬ ‫ده‌قی چاوپێکه‌وتنه‌که‌ باڵوکراوه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫گ���ۆڕان دەی��ەوێ��ت حكومەتی ن��ەت��ەوە‌و‬

‫به‌یا‌ننامه‌که‌ی گۆڕان‬ ‫به‌ڵێنه‌کانی ده‌سه‌اڵت له‌مه‌ڕ چاکسازیی فراوانتر ده‌کات‬

‫‪3‬‬

‫سه‌رۆکی لیژنه‌ی ناوخۆی په‌رله‌مان‪:‬‬ ‫پێویسته‌ یاسای ئاسایش ب ‌ه زۆرینه‌و که‌مین ‌ه ده‌رنه‌چێت‬

‫‪7‬‬

‫رۆژنامه‌‪:‬‬ ‫ب��ەڵ��گ��ەن��ام��ەك��ان ئاشكرای‬ ‫دەك��ەن‪ ،‬بەرهەم ساڵح‪ ،‬پۆستی‬ ‫ج��ێ��گ��ری س����ەرۆك وەزی���ران���ی‬ ‫ع��ێ��راق��ی ب���ۆ ب���ەرژەوەن���دی���ی‬ ‫ح��ی��زب��ەك��ەی ب��ەك��اره��ێ��ن��اوە‬ ‫ل��ە ه��ەڵ��ب��ژاردن��ی پ��ەرل��ەم��ان��ی‬ ‫كوردستاندا‪ ،‬چاودێرانیش جەخت‬ ‫ل��ه‌و‌ه دەك��ەن��ەوە "شەرعیەتی‬ ‫كورسییەكانی ئەو هێزانە لەژێر‬ ‫پرسیاردایە"‪.‬‬ ‫بەپێی ئ��ەو بەڵگەنامانە‪،‬‬ ‫دەرك��ەوت��ووە ل��ەس��ەر بودجەی‬ ‫گشتیی هەرێمی كوردستان‌و تەنیا‬ ‫لە دۆكیۆمێنتێكدا بڕی (‪ 4‬ملیۆن‌و‬ ‫‪ 157‬هەزار‌و ‪ )500‬دۆالر بۆ كڕینی‬ ‫(‪ )10‬هەزار دەمانچە تەرخانكراوە‌و‬ ‫تەواوی ئەو چەكانەش لە كەمپەینی‬ ‫هەڵبژاردنی (‪)2009/7/25‬دا بۆ‬ ‫كڕینی دەنگ بەسەر الیەنگرانی‬ ‫یەكێتیدا دابەشكراوە‪.‬‬ ‫مامەڵەی ئەو كاربەدەستە‬ ‫دەوڵەتییەی ك��ورد لە عێراق‪،‬‬ ‫پ��ێ��چ��ەوان��ەی زۆرب�����ەی یاسا‬ ‫كارپێكراوەكانی عێراق‌و هەرێمی‬ ‫كوردستانە‪ ،‬بە تایبەت دژی یاسای‬ ‫گشتیی دارای��ی عێراق‪ ،‬یاسای‬ ‫چەك لە عێراق‌و هەرێم‪ ،‬یاسای‬ ‫ئەحزابی هەرێمه‌‪ .‬بۆل‪15- 14...‬‬

‫حكومەت پێداویستی‬ ‫بەشە نەوتی زستانەی‬ ‫هاواڵتییان دوادەخات‬

‫سلێمانی هۆشداریی دەداتە دەسەاڵتداران‬ ‫رۆژنامە‬

‫‪‌............................................‬‬ ‫ت��ۆڕی بەرگریی لە م��اف‌و ئازادییەكانی‬ ‫خ��ەڵ��ك‪ ،‬رۆژی پێنجشەممە (‪)2/17‬‬ ‫كۆبوونەوەیەكی جەماوەریی لە شاری سلێمانی‬ ‫ساز دەكات‌‪ ،‬هاوكات دەسەاڵتدارانی هەرێم لە‬ ‫ئەگەری دووبارەبوونەوەی رووداوەكانی تونس‌و‬ ‫میسر ئاگادار دەكەنەوە‪.‬‬ ‫ئاكۆ خەلیلزاد‪ ،‬ئەندامی تۆڕی بەرگریی‬ ‫لە ماف‌و ئازادییەكانی خەڵك بە رۆژنامەی‬ ‫راگەیاند‪ :‬رۆژی پێنجشەممە كۆبوونەوەیەكی‬ ‫جەماوەریی لەبەر دەركی سەرای شاری سلێمانی‬ ‫ساز دەكەین‪ ،‬بۆ پشتیوانیكردن‌و پیرۆزبایی‬ ‫ل��ە گەلی میسر‌‪ ،‬جگە ل���ەوەش یاداشتێك‬ ‫ئاراستەی دەسەاڵتدارانی هەرێم دەكەین بۆ‬

‫ئاگاداركردنەوەی دەسەاڵتدارانی كوردستان‬ ‫لە ئەنجامدانی چاكسازیی‪ ،‬چونكە ئەگەر‬ ‫دەیانەوێت لە دەسەاڵتدا بمێننەوە‪ ،‬دەبێت‬ ‫چاكسازیی بەپەلە بكەن‌و چیتر بەڵێنی بریقەدار‬ ‫بە خەڵكی كوردستان نەدەن‪ ،‬ئەگینا رەشەبای‬ ‫تووڕەبوونی خەڵك بەری پێ ناگیرێت‌و دوور‬ ‫نییە شەقامی كوردیش هاوشێوەی تونس‌و‬ ‫میسر‪ ،‬خۆپیشاندان ئەنجام ب��دات‌"‪ .‬داوا لە‬ ‫پارتە سیاسییەكان دەكەن ملمالنێكانیان توندتر‬ ‫نەكەنەوەو دووب��ارە هەرێم رووب��ەڕووی شەڕی‬ ‫ناوخۆ نەكەنه‌وە"‪ .‬لە بەیاننامەكەدا هاتووە‬ ‫"هۆشداری بە پەلە دەدەینە دەسەاڵتداران‌و كە‬ ‫هەرچی زووترە بكەونە خۆتان بۆ ئەنجامدانی‬ ‫چاكسازیی ریشەیی لە تەواوی كایە سیاسیی‌و‬ ‫ئابووریی‌و كۆمەاڵیەتییەكاندا‌و وەاڵمی داخوازیی‌و‬ ‫پرسیارە چارەنووسسازەكانی خەڵك بدەنەوە‪.‬‬

‫زیاتر لە (‪ )760‬دۆنم زەوی لەسەر كوردسات‌و یەكێتی‌‪14 ...‬‬

‫‪...‬ل‪6‬‬

‫‪2‬‬

‫ذمارة (‪ )621‬سيَشةممة ‪2011/2/15‬‬

‫‪hewal.rozhnama@gmail.com‬‬

‫بەغدا (‪ )20‬ترلیۆن‌و (‪ )50‬ملیار دینار بۆ كۆمپانیا نەوتییەكانی هەرێم خەرج دەكات‬

‫ه��ەس��ت��ی��ار ق����ادر‪ :‬ب��ەپ��ێ��ی ئ��ەو‬ ‫زانیارییانەی دەست رۆژنامە كەوتوون؛‬ ‫لەنێو پ��رۆژەی��اس��ای بـــــودجــــەی‬ ‫(‪)2011‬ی عێراقداو دوای هەمواركردنی‬ ‫لەالیەن ئەنجومەنی وەزی��ران�ه‌وە‪ ،‬بڕی‬ ‫(‪ )20‬ت��رل��ی��ۆن‌و (‪ )50‬ملیار دینار‬

‫وتەبێژی بزووتنەوەی گۆڕان‪ :‬فراکسیۆنه‌که‌شمان‬ ‫هەوڵ بۆ جێبەجێكردنی حەوت خاڵەكە دەدات‬

‫كە چار نەما ئینجا‬ ‫هاتنەوە سەر خەت‬ ‫سه‌رنووسه‌ر‬

‫رۆژنامە‬

‫وتارو لێدوانەكانیان‪ ،‬رۆژنامەو‬ ‫كەناڵە ئاسمانییەكانیان وەسفی‬ ‫شپرزەیی حاڵیان دەكات‪.‬‬ ‫ه���ەت���ا دی���ك���ت���ات���ۆرەك���ان‬ ‫ب��ەپ��ێ��وەب��وون‪ ،‬وەك ك��ەن��اڵ��ە‬ ‫فەرمییەكانی موبارەك‌و حكومەتی‬ ‫میسر هەواڵەكانیان دەگواستەوەو‬ ‫ب���اس���ی خ���ۆپ���ی���ش���ان���دەران‌و‬ ‫بارودۆخەكەیان دەكرد‪ ،‬وایان پێ‌‬ ‫مەسڵەحەت ب��وو تەنیا زەرەرو‬ ‫زیانی خەڵكی میسر بگوێزنەوە‪،‬‬ ‫بەشێوەیەك كە خەڵكی ئەو واڵتە‬ ‫ئەوەندە خەمی ئەو زەرەرو زیانە‬ ‫ئابورییەی خۆیانیان نەبوو‪.‬‬ ‫الی هەموو گەالنی ئازادیخوازی‬ ‫دنیا‪ ،‬دیموكراسی‌و نەمانی جەورو‬ ‫ستەم‌و دیكتاتۆرییەت لە پارووی‬ ‫نان‌و ژیانی ئەسیری‌و ژێردەستی‬ ‫مەتڵەبترن‪.‬‬ ‫حوسنی م��وب��ارەك لە میسر‬ ‫لێی ق��ەوم��ا‪ ،‬ك��ەچ��ی دەس���ەاڵت‬ ‫ل��ە ك��وردس��ت��ان س��ەغ��ڵ��ەت ب��وو‪،‬‬ ‫ب���ووە خ��ەم��خ��ۆر‌و م��ام��ەخ��ەم��ەی‬ ‫بەرژەوەندییەكانی گەلی میسر‌و‬ ‫ئابوورییەكەی‌و لە ئەمریكایی‌و‬ ‫ئیسرائیلیەكانیش زیاتر خەمی‬ ‫ئ��ەوەی��ان لێهات ن��ەوەك (اخ��وان‬ ‫المسلمین) بێنە سەر حوكم‌و ئەو‬ ‫كاتە وای لە حاڵی میسر‌و وای لە‬ ‫حاڵی دیموكراتخوازانی ناوچەكەو‬ ‫كوردستان‪ ،‬كە هەر خوا دەزانێت‬ ‫چ كارەساتێك رووی تێدەكات‌و‬ ‫چۆنیش ئەزموونەكەمان دەكەوێتە‬ ‫مەترسییەوە‪.‬‬ ‫ب��ەی��ان��ن��ام��ەك��ەی گ����ۆڕان كە‬ ‫باس لەو شەپۆل‌و باهۆزە بەتینە‬ ‫جەماوەرییەی ناوچەكەی كرد‌و‬ ‫ه��ۆش��داری��ی پێشوەختی داب��ووە‬ ‫دەسەاڵتدارانی كوردستان‪ ،‬زۆر بە‬ ‫توندی لە الی��ەن ه��ەردوو حیزبی‬ ‫دەس����ەاڵت����دارەوە رەت��ك��رای��ەوە‪،‬‬ ‫ك��ەچ��ی كاتێك دیكتاتۆرەكەی‬ ‫م��ی��س��ر ن���اچ���ارك���را دەس����ەاڵت‬ ‫بەجێبهێڵێت‪ ،‬وەك پیشەی‬ ‫هەمیشەییان زۆر ب��ە ئاسانی‬ ‫سوكانەكەیان بەمالدا وەرگێڕا‌و‬ ‫ئەندامێكی دەستڕۆیشتووی م‪.‬س‬ ‫‌و لە س��ەروت��اری رۆژنامەكەیاندا‬ ‫باسی لە گرنگی ئەو باهۆزە كرد‬ ‫كە چەند گرنگە بۆ ناوچەكەو بۆ‬ ‫ك��ورد‌و پیرۆزبایی گەرمیشی لەم‬ ‫رووداوە‌و بە سەركەوتنی مێژوویی‬ ‫وەسفكرد!‬ ‫دەسەاڵتدارانی كورد تووشی‬ ‫لەدەستدانی زەین‌و فوقدانی زاكیرە‬ ‫بوون‪ ،‬نەك هەر شتە كۆنەكانیان‬ ‫بیر دەچێت‌‪ ،‬بەڵكو قسەی ئەمڕۆو‬ ‫دوێ��ن��ێ��ی��ان ل��ەی��ەك ن��اچ��ێ��ت‌‌و دژ‬ ‫بەیەكن‪ ،‬ئ��ەوان هەموو شتێكیان‬ ‫دەوێ�ت‌و هەموو كارێكیشیان لەال‬ ‫ئاساییەو پێیان وایە كە ئەوەی‬ ‫ئ���ەوان دەی��ب��ەن‌و ئ���ەوەی ئ��ەوان‬ ‫دەیخۆن‌و ئەوەی بیری لێدەكەنەوەو‬ ‫تەكبیری بۆ دەكەن‪ ،‬كەس ئاگای‬ ‫لێ‌ نییەو دركی پێ‌ ناكات!‬ ‫هەر دوێنێ‌ بوو كە جەنابی‬ ‫س����ەرۆك ك��ۆم��ار ب��ە ت��ەل��ەف��ۆن‬ ‫پشتگیریی‌و دڵنەوایی لە سەرۆكی‬ ‫میسر ك��رد‪ ،‬كەچی ك��ە رووخ��ا‪،‬‬ ‫ئایەتەكەیان هەڵگێڕایەوە‌و زۆری‬ ‫نەمابوو ببنە خاوەنی ئەو گەنجانەی‬ ‫شۆڕشەكەی میسریان بەرپاكرد‪.‬‬

‫بۆ ل‪24...‬‬

‫تەرخانكراوە بۆ پارەداركردنی گرێبەستی‬ ‫كۆمپانیا وەبەرهێنەكانی نەوتی هەرێم‪،‬‬ ‫ل��ەوب��ارەی��ەوە سەرچاوەیەكی ئاگادار‬ ‫لە بەغداوە وتی‪« :‬ج��ۆری گرێبەستە‬ ‫نەوتییەكانی ه��ەرێ��م ج��ی��اوازە لەو‬ ‫گرێبەستانەی لە ناوەڕاست‌و باشوور‬

‫ئیمزاكراون‪ ،‬بۆیە چۆنیەتی سەرفكردنی‬ ‫ئەو بڕە پارەیە دیاری نەكراوە»‪ ،‬زۆربەی‬ ‫گرێبەستەكانی نەوتی ناوەڕاست‌و باشوور‬ ‫گرێبەستی خزمەتگوزارین‪ ،‬جگەلە پارەی‬ ‫گەڕان‌و دۆزینەوەكەی بۆ هەر بەرمیلە‬ ‫نەوتێكی دەرهێنراو لەنێوان (دۆالرێك‌و‬

‫سی‌و نۆ) سەنت بۆ نەوت‪ ،‬دەدرێت بە‬ ‫كۆمپانیایەكی وەبەرهێن بەپێی جیاوازیی‬ ‫كێڵگە نەوتییەكان‪ ،‬ب��ەاڵم زۆرب��ەی‬ ‫گرێبەستە نەوتیەكانی هەرێم گرێبەستی‬ ‫هاوبەشییە كە لە زۆر رووەوە پارە بەر‬ ‫كۆمپانیای وەبەرهێن دەكەوێت‪.‬‬

‫‪.....................................................‬‬

‫ب��ەرپ��رس��ان��ی ب��زووت��ن��ەوەی‬ ‫گ��ۆڕان ئاماژە بۆ ئ��ەوەدەك��ەن كە‬ ‫فراكسیۆنەكەیان لە پەرلەمانی‬ ‫كوردستان دانابڕێت و لە هەموو‬ ‫رێگاكانەوە هەوڵ بۆ جێبەجێكردنی‬ ‫بەیاننامە ح��ەوت خاڵییەكەیان‬ ‫دەكەن‪.‬‬ ‫حەمەتۆفیق رەحیم‪ ،‬وتەبێژی‬ ‫بزووتنەوەی گ��ۆڕان ئاماژە بەوە‬

‫دەك��ات؛ كە ئ��ەوان نەیانوتووە لە‬ ‫پەرلەمان دادەبڕێن «وتوومانە ئەم‬ ‫پەرلەمانە دەبێت خۆی چاك بكات‌و‬ ‫بكرێتەوە بە پەرلەمانێكی نوێ‪ ،‬كە‬ ‫بتوانێـت كێشەكانی هەرێم چارەسەر‬ ‫بكات‪ ،‬لیستەكەشمان لە پەرلەمان‬ ‫ب���ەردەوام دەبێت‌و ك��ارده‌ک��ات بۆ‬ ‫جێبەجێكردنی ئەو خااڵنەی كە لە‬ ‫بەیاننامەكەدا هاتبوو‪ ،‬ئەمەش واتای‬ ‫ئەوەیە دان��ەب��ڕاوە لە پەرلەمان‌و‬ ‫هەر لەناو پەرلەماندا دەق��ی ئەو‬

‫بەیاننامەیە جێبەجێ دەكرێت»‪.‬‬ ‫د‪ .‬رێ��ب��از ف��ەت��اح‪ ،‬سەرۆكی‬ ‫فراكسیۆنی گ��ۆڕان لە پەرلەمانی‬ ‫كوردستان ئاماژە ب��ەوە دەدات‪،‬‬ ‫كە بەیاننامەكە هیچ ئاماژەیەكی‬ ‫ب��ۆ ئ��ەوە تێدا نییە‪ ،‬ك��ە ئ��ەوان‬ ‫نەچنەوە پەرلەمان‌و ئەو بەیاننامەیە‬ ‫هەوڵێكە ب��ۆ چاكسازیكردن لە‬ ‫كاری پەرلەمان‌و ئەدای حكومەت‪،‬‬ ‫د‪.‬رێباز وتی‪« :‬هەتا هەڵبژاردنێكی‬ ‫پێشوەخت ئەنجام نەدرێت‌و ئەو‬

‫زیندانییانی شەڕی ناوخۆ‪ ،‬هەڕەشەی خۆپیشاندان دەكەن‬ ‫هەنگاوهاشم_هەولێر‬ ‫‪.........................................................‬‬

‫زیندانییانی سیاسیی شەڕی‬ ‫ن��اوخ��ۆی ه��ەرێ��م‪ ،‬ه��ەڕەش��ەی‬ ‫خۆپیشاندان دەكەن گەر داواكاریی‬ ‫ب��ۆ دام��ەزران��دن��ی��ان جێبەجێ‬ ‫نەكرێت‪.‬‬ ‫لە یاداشتێكیاندا كە ئاراستەی‬ ‫ه��ەرس��ێ س��ەرۆك��ای��ەت��ی��ی��ەك��ەی‬ ‫هەرێمیان ك��ردووە‪ ،‬زیندانییانی‬ ‫سیاسیی شەڕی ناوخۆی یەكێتی‌و داوای قەرەبوو لە پارتی‌و یەكێتی‬ ‫پ��ارت��ی داوای دام���ەزران���دن‌و دەك��ەی��ن ك��ە م���اوەی چەندین‬ ‫دابینكردنی مووچە دەك��ەن‪ ،‬لە س��اڵ ئێمەیان ك��ردە قوربانیی‬ ‫بەشێكی ت��ری ئ��ەو یاداشتەدا مەرامەكانی خۆیان»‌و ئاماژەی‬ ‫كە كۆپییەكی دەس��ت رۆژنامە ب�����ەوەدا؛ ك���ە ئ����ەوان وەک��و‬ ‫كەوتووە‪ ،‬ئەو زیندانییە سیاسییانە زیندانیانی سیاسیی‪ ،‬قوربانیی‬ ‫ئاماژە بەوە دەكەن‪ ،‬ئەگەر بێت‌و ش��ەڕی ناوخۆن‌و م��اوەی (‪)8‬‬ ‫داواكارییەكانیان جێبەجێ نەكرێت‪ ،‬ساڵ دەستگیر كرابوون‌و زیانی‬ ‫مادیی زۆریان بەركەوتووە‪.‬‬ ‫ئەوا خۆپیشاندان دەكەن‪.‬‬ ‫هیوا زرار‪ ،‬كە لە م��اوەی‬ ‫لەوبارەیەوە هیوا زرار‪ ،‬كە‬ ‫یەكێكە لە زیندانییە سیاسییەكان‪ ،‬سااڵنی (‪ 1997‬تا ‪ )2005‬لەالیەن‬ ‫بە رۆژن��ام��ەی راگەیاند‪« :‬بۆیە پارتییەوە دەستگیركراوە‪ ،‬داوا‬ ‫ئێمە وەكو زیندانییانی سیاسیی ل��ە س���ەرۆك ك��ۆم��ار‌و هەرسێ‬

‫خااڵنە جێبەجێ نەكرێت كە لە‬ ‫بەیاننامەكەدا هاتووە؛ بێگومان ئێمە‬ ‫پەرلەمان بەجێناهێڵین»‪.‬‬ ‫د‪.‬س�����ەردار ق���ادر‪ ،‬پسپۆڕی‬ ‫سیاسیی ل��ە زان��ك��ۆی سلێمانی‬ ‫پێیوایە؛ لیستە ئۆپۆزسیۆنەكان‬ ‫وەزیفەیان لەناو پەرلەماندا روونە‪،‬‬ ‫بەیاننامەكەی گ���ۆڕان مەبەست‬ ‫لەوەیە‪ ،‬كە ئەگەر لەڕێی خۆیانەوە‬ ‫ب��ێ��ت‪ ،‬ی���ان ب��ە ف��ش��اری ئ��ەم��ان‬ ‫دەسەاڵتدارانی كوردستان واقیعی‬

‫پەرلەمانتارێكی سەربەخۆ واز‬ ‫له‌ په‌رله‌مانی کوردستان ده‌هێنێت‬ ‫شارا عەبدولڕه‌حمان‬

‫‪.................................................. .......‬‬

‫س��ەرۆك��ای��ەت��ی��ی��ەك��ەی ه��ەرێ��م‬ ‫دەكات‪ ،‬ئاوڕێك لە زیندانییانی‬ ‫سیاسیی ب��دەن��ەوەو جیاوازیی‬ ‫لەنێوانیاندا نەكرێت‪.‬‬ ‫نوڤل رەحیم كەریمیش كە‬ ‫زیندانێكی تری سیاسیی شەڕی‬ ‫ناوخۆیە دەڵ��ێ��ت‪« :‬دەچینە‬ ‫ه��ەر دام��ودەزگ��ای��ەك پێمان‬ ‫دەڵ��ێ��ن‪ :‬تەمەنتان گ��ەورەی��ەو‬ ‫داتاننامەزرێنین‪ ،‬لەگەڵ ئەوەی‬ ‫چوار ساڵە بێكارین‌و مووچەمان‬ ‫نییە بەشێكمان كرێی خانووش‬ ‫دەدەین»‪.‬‬

‫ك��وردس��ت��ان ب���ەرەو باشتر ب��ەرن‬ ‫«لیستی گ���ۆڕان ئەگەر سەیری‬ ‫بكەیت لەبەر ئەوەی بڕیار بەدەست‬ ‫نییە لەناو پەرلەماندا‌و ناتوانێت‬ ‫ئەو خااڵنە جێبەجێ بكات‪ ،‬بەاڵم‬ ‫دەتوانێت لە رێی چاودێریكردن‌و‬ ‫محاسەبەكردن‌و چەند كەناڵێكی‬ ‫ترەوە فشارێكی وا دروست بكات‪،‬‬ ‫كە حیزبە دەسەاڵتدارەكان ناچار‬ ‫بن ئ��ەو چاكسازییانە بگەیەننە‬ ‫ئەنجام»‪.‬‬

‫ب�����ڕی�����ارە ل����ە ی���ەك���ەم‬ ‫دان��ی��ش��ت��ن��ەوەی پ��ەرل��ەم��ان��دا‬ ‫ل���ەدوای ت��ەواوب��وون��ی پشووی‬ ‫زستانە‪ ،‬دەستلەكاركێشانەوەی‬ ‫پەرلەمانتار رزگ���ار محەمەد‬ ‫ئ���ەم���ی���ن‪ ،‬دەن���گ���ی ل��ەس��ەر‬ ‫بدرێت‌و لە جێگەكەی ئەویش‬ ‫پ��ەرل��ەم��ان��ت��ارێ��ك��ی یەكێتی‬ ‫دادەنرێت‪.‬‬ ‫س��ۆزان شەهاب‪ ،‬سەرۆكی‬ ‫فراكسیۆنی كوردستانیی لە‬ ‫پ��ەرل��ەم��ان��ی ك��وردس��ت��ان لەو‬ ‫بارەیەوە بە رۆژنامەی راگەیاند‪:‬‬ ‫دوای ئ��ەوەی كە بە زۆرینەی‬ ‫دەن��گ دەستلەكاركێشانەوەی‬ ‫رزگار محەمەد ئەمین‪ ،‬قبووڵكرا‪،‬‬ ‫ئەو بەڕێزە بەدەستلەكاركێشاوە‬ ‫ه���ەژم���ار دەك���رێ���ت‌و بەپێی‬ ‫ریزبەندی لیستی هەڵبژاردنیش‬

‫كەسی دوای ئ��ەو ل��ە هەمان‬ ‫حیزب دێتە جێگەكەی‪.‬‬ ‫بەپێی ریزبەندی لیستی‬ ‫ه��ەڵ��ب��ژاردن‪ ،‬لە كاندیدەكانی‬ ‫ی��ەك��ێ��ت��ی��دا (ك����اوە محەمەد‬ ‫ئەمین)‪ ،‬كە ناسراوە بە مامۆستا‬ ‫كاوە دەبێتە پەرلەمانتاری ئەو‬ ‫فراكسیۆنە‪.‬‬ ‫لە كۆتایی مانگی تشرینی‬ ‫دووەم����ی راب������ردوودا رزگ���ار‬ ‫محەمەد ئەمین (حاكم رزگار)‪،‬‬ ‫پەرلەمانتاری سەربەخۆ لە‬ ‫ف��راك��س��ی��ۆن��ی ك��وردس��ت��ان��ی��ی‬ ‫دەستی لە كاری پەرلەمانتاریی‬ ‫ك��ێ��ش��ای��ەوە‪ ،‬ل���ە ن��ام��ەك��ەی‬ ‫ئەو‬ ‫دەستلەكاركێشانەوەیدا‬ ‫پەرلەمانتارە ئ��ام��اژەی بەوە‬ ‫كردبوو؛ كە بە هۆی خراپیی‬ ‫م���ام���ەڵ���ەی س��ەرۆك��ای��ەت��ی‬ ‫پەرلەمانەوە ئامادەنییە چیتر‬ ‫لە كاری پەرلەمانیی بەردەوام‬ ‫بێت‪.‬‬

‫پارته‌کانی به‌شدار لە كۆبوونەوەکه‌ی سه‌رۆکایه‌تی هه‌رێمدا‪:‬‬

‫ئەگەر چاكسازیی نەكرێت‪ ،‬ناڕەزایەتییەكانی خەڵك دەتەقنەوە‬ ‫دارا دلێر‬

‫‪.............................................. .......‬‬

‫ل���ە ك���ۆب���وون���ەوەی (‪)19‬‬ ‫ح��ی��زب��ەك��ەدا ل��ەگ��ەڵ مەسعود‬ ‫بارزانی‪ ،‬سەرۆكی هەرێم‪ ،‬هەموو‬ ‫حیزبەكان بە پارتی‌و یەكێتیشەوە‪،‬‬ ‫جەختیانكردووەتەوە كە ئەگەر‬ ‫چاكسازیی نەكەن‪ ،‬ناڕەزایەتییەكانی‬ ‫خەڵك لەتەقینەوە نزیك دەبنەوە‪.‬‬ ‫دواب��������ەدوای ب��ەی��ان��ەك��ەی‬ ‫بزووتنەوەی گۆڕان‪ ،‬دەستەبەجێ‌‌و‬ ‫لە دوو كاتی جیاوازدا‪ ،‬سەرۆكی‬ ‫ه��ەرێ��م ل��ەگ��ەڵ ح��ی��زب‌و الیەنە‬ ‫سیاسییەكانی كوردستان‪ ،‬جگە لە‬ ‫الیەنە ئەساسییەكەی كە خوڵقینەری‬ ‫ك��ۆب��وون��ەوەك��ان��ە‪ ،‬ك��ۆب��ووەوە‌و‬ ‫دانیشتنەكەشدا‪،‬‬ ‫ل���ەه���ەردوو‬ ‫الیەنەكان یەكتریان لە مەترسیی‬ ‫فراوانبوونی نیگەرانییەكانی خەڵك‬ ‫ئاگاداركردەوە‌و بڕیاردرا كە هەموو‬ ‫الیەنەكان راپۆرتی چاكسازیی‌و‬ ‫ن��ەه��ێ��ش��ت��ن��ی گ��ەن��دەڵ��ی��ی بۆ‬ ‫سەرۆكایەتیی هەرێم بەرزبكەنەوە‪.‬‬ ‫رۆمیۆ ه��ەك��اری‪ ،‬سكرتێری‬ ‫حیزبی دیموكراتی بەیتنەهرێن‪ ،‬بە‬

‫رۆژنامەی راگەیاند‪« :‬هەڵوێستی‬ ‫ئێمە لەكۆبوونەوەكەدا‪ ،‬قسەكردن‬ ‫بوو لەسەر بەخۆداچوونەوەی ئەو‬ ‫واقیعە سیاسیی‌و ئیدارییەی لەهەرێم‬ ‫هەیە‪ ،‬ه��اوك��ات ئامادەبووانیش‬ ‫باسیان ل��ە ن��اڕەزای��ی خەڵك‌و‬ ‫بوونی گەندەڵیی كرد‌و هۆشیاریی‬ ‫ئ���ەوە درا ك��ە ب��ەردەوام��ب��وون��ی‬ ‫ئەو دۆخە‪ ،‬حاڵەتی نەخوازراوی‬ ‫لێدەكەوێتەوە»‪.‬‬ ‫ل��ە ك��ۆب��وون��ەوەك��ەی رۆژی‬ ‫(‪)2011/2/9‬دا‪ ،‬جگەلە خاڵەكانی‬ ‫ه��ەڵ��وەش��ان��دن��ەوەی پ��ەرل��ەم��ان‌و‬ ‫حكومەت‪ ،‬ناڕاستەوخۆ هەموو‬

‫الی��ەن��ەك��ان جەختیان لەپێنج بگیرێت‪.‬‬ ‫خ���در روس����ی‪ ،‬سكرتێری‬ ‫خاڵەكەی بەیاننامەكەی گۆڕان‬ ‫ك��ردووەت��ەوە‌و هاوكات بۆچوونی ب��زووت��ن��ەوەی دیموكراتی گەلی‬ ‫ج��ی��اوازی��ش ه���ەب���ووە ل��ەس��ەر كوردستان‪ ،‬بە رۆژن��ام��ەی وت‪:‬‬ ‫ئامادەكردنی راپۆرتی حیزبەكان‪« ،‬ئێمە سەرگەرمی ئامادەكردنی‬ ‫چونكە بەشێكیان پێیانوابووە‪ ،‬كە راپۆرتی چاكسازیی حیزبەكەمانین‬ ‫ئەمە تەداخولی حیزبە لەكاروباری بۆ سەرۆكایەتیی هەرێم‌و خستنە‬ ‫حكومەت‌و بۆچوونێكی تریش بەرچاوی پێشنیاز‌و تێبینییەكانمان‬ ‫ه��ەب��ووە‪ ،‬ك��ە كۆنفرانسێك بۆ لەبارەی چاكسازیی لەحكومەت‌و‬ ‫تێپەڕاندنی ئەو دۆخە بەئامادەبوونی ه����ەوڵ����دان ب���ۆ ب��ن��ەب��ڕك��ردن��ی‬ ‫ێ گەندەڵیی»‪.‬‬ ‫حیزبەكان‌و بەشداربوونی س ‌‬ ‫روسی‪ ،‬ئەوەشی خستەڕوو كە‬ ‫سەرۆكایەتییەكە ببەسترێت‌و تێیدا‬ ‫ێ لە تێز‌و لێتوێژینەوەكانی لەكۆبوونەوەكەدا‪ ،‬هەموو الیەك‬ ‫گ��و ‌‬ ‫خەڵكی ئەكادیمیست‌و پیسپۆڕ لەسەر ئەوە كۆكبوون كە ئەگەر‬

‫چاكسازیی نەكرێت‌و چارەسەری‬ ‫ئەو دۆخە ئیداریی‌و سیاسییەی‬ ‫ه���ەرێ���م ن��ەك��رێ��ت‪ ،‬ب��ێ��گ��وم��ان‬ ‫نیگەرانیی‌و ن��اڕەزای��ی خەڵك‬ ‫بەرامبەر حكومەت‌و دامودەزگاكانی‬ ‫هەرێم زیاتر دەبێت‪.‬‬ ‫الی خۆشیەوە‪ ،‬رۆمیۆ هەكاری‪،‬‬ ‫دەڵێت‪« :‬پرۆسەی سیاسیی هەرێم‬ ‫پێویستی بە گۆڕانكاریی‌و چاكسازیی‬ ‫هەیە‪ ،‬ل��ەب��ارەی بەیاننامەكەی‬ ‫گۆڕانیشەوە‪ ،‬جگە لە تەحەفوزمان‬ ‫لەسەر كاتی باڵوكردنەوەكەی‪،‬‬ ‫بەشێك لە داواكارییەكان داواكاریی‬ ‫هەموومانن»‪.‬‬

‫ذمارة (‪ )621‬سيَشةممة ‪2011/2/15‬‬

‫‪hewal.rozhnama@gmail.com‬‬

‫‪5‬‬

‫ئاستی داواكارییەكانی خەڵك‪ ،‬لە مەسەلەی كارەبا‌و ئاو و رێگاوبانەوە گۆڕاوە بۆ ئیساڵحی سیاسیی‌و ئیداریی‌و‬ ‫ئومێدم وایە لەو حەدەدا بوەستێت‪ ،‬چونكە ئەگەر وا نەبێت‪ ،‬گەشەدەكات بۆ داواكاریی گۆڕینی بنەڕەتی‬

‫ ئێمە پشتمان بە خوای گەورە‌و بە میللەتەكەمان قایمە‬

‫واڵتانی دونیا‪ ،‬بێجگە لە وەزیر كە‬ ‫پۆستێكی سیاسییە‌وە‌و بڕیاری‬ ‫بەدەستە‪ ،‬پۆستەكانی خ��وارەوە‬ ‫خەڵكی مەسلەكی دەیگرنەوە‪ ،‬یانی‬ ‫لەگەڵ گۆڕینی وەزی��ردا ناگۆڕێت‪،‬‬ ‫چونكە ئەوان كۆڵەكەی ئەساسیی‬ ‫ئەو وەزارەت‌و دائیرەیەن‪.‬‬ ‫ئینجا دەڵ��ێ��ن‪ ،‬دەی��ان��ەوێ��ت‬ ‫پەرلەمان نەمێنێت‪ ،‬ی��ان دەڵێن‬ ‫ئێمە دژی پەرلەمانین‌و دەمانەوێت‬ ‫بۆشایی قانوونی دروستبێت‪ ،‬بەهیچ‬ ‫جۆرێك لەگەڵ ئەوەیان نین‪ ،‬بەاڵم‬ ‫ئەم پەرلەمانە ئیفلیج بووە‌و ناهێڵن‬ ‫هیچ ئیشێكی لەبەر بڕوات‪ ،‬بەناوی‬ ‫زۆرینەوە حكومەت كردوویەتی بە‬ ‫دەزگایەكی كارتۆنیی‌و دەزگایەكی‬ ‫ئیفلیج‪ ،‬ئێمە پێمانخۆش نییە‬ ‫پەرلەمان دەزگایەكی ئیفلیج بێت‪،‬‬ ‫پێمانخۆشە دەزگ��ای��ەك��ی فەعال‬ ‫ب��ێ��ت‪ ،‬پێمانخۆشە م��وراق��ەب��ەی‬ ‫حكومەت بكات‌و وەزیرەكان بانگ‬ ‫بكات بۆ لێپرسینەوە‪ ،‬پێمانخۆشە‬ ‫كاربەدەستەكانی حكومەت بانگ‬ ‫بكات بۆ لێپرسینەوە‪ ،‬پێمانباشە‬ ‫پەرلەمان مەرجەع بێت‪ ،‬پێمانخۆش‬ ‫نییە پەرلەمانێك دروس��ت بێت‪،‬‬ ‫حكومەت ب��ە ئ����ارەزووی خ��ۆی چ‬ ‫قانوونێكی بۆ ن��ارد م��ۆری بكات‌و‬ ‫بینێرێتەوە‪ ،‬بە قانوونیكردنی هەموو‬ ‫ك��ارە ناقانوونییەكانی حكومەت‬ ‫بكات‪ ،‬ئێمە نامانەوێت وابێت‪ ،‬ئێمە‬ ‫دەمانەوێت پەرلەمانێكی زیندوو ‌و‬ ‫ك��ارا بێت‌و ئیشوكارەكانی بكات‪،‬‬ ‫ئەگینا ئێمە لەگەڵ بۆشایی تەشریعیدا‬ ‫نین‪ ،‬دەمانەوێت پەرلەمان هەبێت‪،‬‬ ‫هەتا لەبەیاننامەكەی خۆماندا كە‬ ‫داوامانكردووە‪ ،‬پاش (‪)3‬ی مانگی‬ ‫تر هەڵبژاردن بكرێتەوە‪ ،‬خۆ مەعلوم‬ ‫نییە لەپەرلەمانی داهاتوو ئێمە چەند‬ ‫دەهێنین‌و پارتی چەند دەهێنێت‌و‬ ‫یەكێتی چەند؟! خۆ بەم زەبروزەنگە‬

‫ب���ڕوات‪ ،‬ل��ەوان��ەی��ە ئێمە ئەسڵەن‬ ‫كورسیی كەمتر بهێنێن‪.‬‬ ‫ ل��ە قسەكانی پێشووتدا‪،‬‬‫باسی چ��ەواش��ەك��اری��ت ك��رد‪ ،‬ئەو‬ ‫چەوەشەكارییە‪ ،‬بە رای بەڕێزتان بۆ‬ ‫ترساندنی خەڵكە؟‬ ‫* ب���ەڵ���ێ‪ ،‬ب��ەش��ێ��ك��ی بۆ‬ ‫ه��ەڵ��خ��ەڵ�ه‌ت��ان��دن��ی خ��ەڵ��ك��ە‪ ،‬ئ��ەو‬ ‫چەواشەكارییەی دەیكەن‪ ،‬زۆرجار بۆ‬ ‫تەفره‌دانی خەڵكە‪ ،‬بۆئەوەیە خەڵك‬ ‫بەهەڵەدا بەرن‌و راستییەكان لەخەڵك‬ ‫بشارنەوە‪ ،‬بۆ گەوجاندنی خەڵك‌و بۆ‬ ‫تاریكاندنی پەرلەمان‌و بۆ تاریكاندنی‬ ‫راستییەكانە‪ ،‬وات � ‌ه بۆ تەعتیمی‬ ‫راستییە‪.‬‬ ‫پەیوەندیی بەترسەوە نییە؟‬‫* بەڵێ‌‪ ،‬بۆ ترساندنیشە‪ ،‬بۆچی‬ ‫نا‪.‬‬ ‫خ���ەڵ���ك دەت���رس���ێ���ت ب��ەو‬‫چەواشاكارییانە؟‬ ‫* بەشێك لەخەڵك دەترسێت‪.‬‬ ‫لەسەر مەسەلەی گه‌نده‌ڵیی‪،‬‬‫ئێوە دەڵ��ێ��ن گه‌نده‌ڵییەكی زۆر‬ ‫هەیە لە دامودەزگاكانی حكومەتدا‪،‬‬ ‫حكومەتیش دەڵێت‪ ،‬بەڵ ‌ێ هەیە‪،‬‬ ‫جیاوازییەكە لەكوێدایە؟‬ ‫* ئێمە گه‌نده‌ڵیی كورتناكەینەوە‬ ‫تەنیا لەمەسەلەی دارای �ی‌و مالیدا‪،‬‬ ‫ك��ۆی ناكەینەوە لەچەند كەسێك‬ ‫كە بەشێوەیەكی نامەشروع پارەیان‬ ‫پێكەوە نابێت‪ ،‬گه‌نده‌ڵیی الیەنی‬ ‫هەیە‪ ،‬بۆنموونە‪ ،‬تەسكییەی حیزبیی‌و‬ ‫دامەزراندنی خەڵك لەسەر ئەساسی‬ ‫حیزبی‪ ،‬ئەمە جۆرێكە لەگه‌نده‌ڵیی‪،‬‬ ‫قبوڵكردنی خوێندكار لەدیراساتی‬ ‫عولیا لەسەر ئەساسی ئینتیمای‬ ‫حیزبیی‪ ،‬جۆرێكە لە گه‌نده‌ڵیی‪،‬‬ ‫داب��ەش��ك��ردن��ی دام��ودەزگ��اك��ان��ی‬ ‫حكومەت لەسەر بنچینەی ئینتمای‬ ‫حیزبیی‪ ،‬جۆرێكە لە گه‌نده‌ڵیی‪،‬‬ ‫ئ��ەم��ان��ە دەت���وان���ن ب��ە ئ��اس��ان��ی‬

‫تەسكییەی حیزبیی مەنع بكەن‪،‬‬ ‫ئەمانە دەتوانن بەئاسای جارێكی تر‬ ‫وابكەن كە هاواڵتی كوردستانی خۆی‬ ‫بەهاواڵتی بزانێت‌و خۆی بەخاوەنی‬ ‫ئەم حكومەتە بزانێت‌و ئیحتیكاری‬ ‫ئاسایش‌و زانیاریی‌و هێزی پێشمەرگە‬ ‫ب��ۆ دوو ح��ی��زب‪ ،‬خ��ۆی لەخۆیدا‬ ‫گه‌نده‌ڵییە‪ ،‬دەبێت ئەم هێزانە بكرێنە‬ ‫هێزی میللی‌و نیشتمانیی‌و نەتەوەیی‪،‬‬ ‫هێزێك كە هەموو كەسێك بەهی‬ ‫خۆی بزانێت‪ ،‬نەك وەك ئەمجارە‬ ‫یەكێتی‌و پارتی بەهی خۆی بزانێت‌و‬ ‫غەیری ئ��ەوە هەموو خەڵك لێی‬ ‫بترسێت‌و بڵێت‪ ،‬ئەمە هێزی من‬ ‫نییە‌و هاتووە بۆ شەڕی من‪ ،‬بۆیە‬ ‫گه‌نده‌ڵیی الیەنی هەیە‪ ،‬گه‌نده‌ڵیی‬ ‫سیاسیی هەیە‪ ،‬گه‌نده‌ڵیی ئیداریی‬ ‫هەیە‪ ،‬گه‌نده‌ڵیی ئەخالقی هەیە‪،‬‬ ‫گه‌نده‌ڵیی دارای��ی��ش هەیە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫بەداخەوە‪ ،‬زۆری ئەو گه‌نده‌ڵییانە‬ ‫كۆكراونەتەوە لەمەسەلەی داراییدا‪،‬‬ ‫ك��ە بێگومان دارای��ی��ش شتێكی‬ ‫گرنگە‪ ،‬بەاڵم واسیتەو واسیتەكاریی‌و‬ ‫مەحسوبییەت‪ ،‬ئ��ەم��ان��ە هەموو‬ ‫بەشێكن لەگه‌نده‌ڵیی‪.‬‬ ‫ئەو باسكردنەوەیەی گه‌نده‌ڵیی‪،‬‬‫یاخود قەناعەتپێهێنانی الی ئەوان بۆ‬ ‫مەسەلەی گه‌نده‌ڵیی‪ ،‬قەناعەتە یان‬ ‫بۆ ماكیاژكردنە؟‬ ‫* من بیستوومەتەوە لەهەندێك‬ ‫كۆڕ‌و كۆبوونەوەی تایبەتی خۆیان‪،‬‬ ‫هەندێك كەس باسی ئەوەیان كردووە‪،‬‬ ‫با دەستبكەین بە چاكسازیی‪ ،‬چونكە‬ ‫چاكسازیی درەنگوەخت س��وودی‬ ‫نابێت‪ ،‬ئێستا بۆ نموونە‪ ،‬لەمیسر لە‬ ‫رۆژانی ئەو شۆڕشەی كە دەستیان‬ ‫پێكرد‪ ،‬كۆمەڵێك چاكسازییان‬ ‫كرد‪ ،‬بەاڵم فایدەی نەبوو‪ ،‬چونكە‬ ‫سیستمەكە گەیشتبووە حاڵەتی‬ ‫م����ردن‪ ،‬ه��ەت��ا ئ��ێ��وارە م��وغ��ەزی‬ ‫ب���ەرێ‌‌و شریقەی لێبدە‪ ،‬بەناوی‬

‫ئیساڵحاتەوە‪ ،‬چ��اك نابێتەوە‪،‬‬ ‫چونكە لەتونسیش عەینی بابەت‪،‬‬ ‫وەخێتك كەوتنە چاكسازیی كە‬ ‫ئیتر تازە تێپەڕیبوو‪ .‬لەواڵتی ئێمە‪،‬‬ ‫هێشتا تێنەپەڕیوە‪ ،‬بەاڵم ئەوەی من‬ ‫بیستوومەتەوە‪ ،‬دەمێكە باسی ئەوە‬ ‫دەكرێت كە لەناو سەركردایەتیی‬ ‫حیزبەكان كە چاكسازیی بكرێت‪،‬‬ ‫ب��ەاڵم بەشێك لەدەسەاڵتدارانی‬ ‫ئەم حیزبانە‪ ،‬پێیانوایە كە ئەگەر‬ ‫چاكسازیی بكەن لەناو كاروباری‬ ‫حكومەت‌و ل��ەن��او حیزبەكاندا‪،‬‬ ‫وەكو ئیتیحادی سۆڤیەتییان لێ‬ ‫بەسەردێت‪ ،‬وەكو گۆرباشۆفیان‬ ‫لێ بەسەربێت كە لەڕاستیدا ئەگەر‬ ‫واشیان لێ بەسەربێت‪ ،‬مەفروزە‬ ‫چاكسازیی بكەن‪ ،‬وات ‌ه لەترسی‬ ‫ئەوەیە‪ ،‬نەوەك بڕووخێن‪ ،‬پێیانوایە‬ ‫كە هەموو چاكسازییەك سەرەتای‬ ‫لەدەستدانی دەسەاڵتە‪ ،‬لەبەرئەوە‬ ‫چاكسازیی بۆ چەواشەكاركردنی‬

‫الیەنگری ئەوەین‬ ‫دەستوورێكی باش‬ ‫بۆ هەرێمی‬ ‫کوردستان هەبێت‬

‫خەڵك دەڵێن‪ ..‬دەڵێن بێعەدالەتی‬ ‫ه���ەی���ە‌و گ��ه‌ن��ده‌ڵ��ی��ی ه��ەی��ە‌و‬ ‫مەحسوبییەت هەیە‌و تەداخولی‬ ‫حیزب لەكاروباری حكومەت هەیە‪،‬‬ ‫ئێ باشە كە هەیە بڕو چاره‌سەری‬ ‫بكە‪ ،‬رێگەی گونجاو ب��دۆزەوە بۆ‬ ‫چارەسەركردنی‪ ،‬تەنیا ئیعترافكردن‬ ‫بەوە كافی نییە‪ ،‬ئیعترافكردن بۆ‬ ‫هەڵخەڵەتاندنی خەڵكە‪.‬‬ ‫ بێجگە لە ئیعترافكردن‪،‬‬‫وەعدیش دەدەن كە چاكسازیی‬ ‫دەكەن‪ ،‬رای ئێوە؟‬ ‫* هەر بۆ خەڵەتاندنی خەڵكە‪.‬‬ ‫ لەماوەی راب��ردوودا‪ ،‬بەهۆی‬‫ئەو بەیاننامەیەوە‪ ،‬هێزێكی زۆرتان‬ ‫لەسەر كۆكرایەوە‪ ،‬گەیشتە ئەوەی‬ ‫دەبابەتان رووب��ەڕوو بكەنەوە‪ ،‬تا‬ ‫قەناستان رووب���ەڕوو بكەن‪ ،‬بە‬ ‫راست ئێوە ناترسن‪ ،‬یان بەدیوێكی‬ ‫تردا پشتتان بەچی قایمە؟‬ ‫* ئێمە پشتمان بەخوای‬ ‫گەورە و بە میللەتەكەمان قایمە‪.‬‬ ‫ ك��ە ب���اس ل��ەپ��اراس��ت��ن��ی‬‫ئ��ەزم��وون��ی هەرێمی كوردستان‬ ‫دەكرێت‪ ،‬یەكێتی‌و پارتی خۆیان‬ ‫دەك���ەن ب��ەخ��اوەن��ی‌و شانازیی‬ ‫ئ��ەو خەباتەی ك��ە ل��ەراب��ردوودا‬ ‫ك���راوە‪ ،‬پرسیارەكە ئ��ەوەی��ە كە‬ ‫بەڕێزتان‪ ،‬یان بەشێكی زۆر‪ ،‬چ‬ ‫تۆ چ هاوڕێكانت‪ ،‬بەشداربوون‬ ‫لەو خەباتە‪ ،‬ئێوە بۆ باسی ئەو‬ ‫شانازییە مێژووییە ناكەن؟‬ ‫* پێمانوایە ك��ە ئ��ەوان��ەی‬ ‫باسی ئەوە دەكەن‪ ،‬بازرگانی پێوە‬ ‫دەك���ەن‪ ،‬ماوەیەكی زۆر بەسەر‬ ‫راپەڕیندا تێپەڕیوە‪ )20( ،‬ساڵ‬ ‫بەسەر راپەڕیندا تێپەڕیوە‪ ،‬ئەوانەی‬ ‫لە راپەڕیندا تەمەنیان (‪ )5‬ساڵ‬ ‫بووە‪ ،‬ئێستا (‪ )25‬ساڵن‪ ،‬ئەوانەی‬ ‫(‪ )1‬ساڵ بوو‪ ،‬ئێستا (‪ )21‬ساڵن‪.‬‬ ‫جیلی دوای راپەڕین خەمەكانی‬

‫جیاوازە لەئێمە‪ ،‬خەمی گەنجانی‬ ‫ئێستا‪ ،‬ئەوەیە كە چ��ۆن كاری‬ ‫دەستكەوێت‪ ،‬چۆن بەكەرامەتەوە‬ ‫بژی‪ ،‬چۆن بتوانێت خێزان پێكەوە‬ ‫بنێت‪ ،‬چ��ۆن بتوانێت نەوایەكی‬ ‫هەبێت شەوی تیا بكاتەوە‪ ،‬چۆن‬ ‫س��ەرچ��اوەی��ەك��ی ژی��ان��ی هەبێت‪،‬‬ ‫ئەمە خەمی گەنجی ئێستایە‪ ،‬ئێمە‬ ‫بۆئەوەی كۆمەڵەكەمان بۆ پێشەوە‬ ‫بەرین‪ ،‬ناتوانین تۆ وەكو مندااڵنی‬ ‫كابرایەیەكی دەوڵەمەند‪ ،‬بێئەوەی‬ ‫خۆت ئیشبكەیت‌و تەمەڵ‌و تەوەزل‬ ‫بیت‌و دائیمەن بڕۆیت لە سەروەت‬ ‫سامانەكەی ب��اوك‌و بنەماڵەكەت‬ ‫بخۆیت‪ ،‬ئاخیرەكەی نابوت دەبیت‪،‬‬ ‫دەب��ێ��ت ه��ەم��وو رۆژێ���ك شتێكی‬ ‫زیادە بخەیتە سەری بۆئەوەی ئەو‬ ‫سامانەی بۆیان جێهێشتووە كەڵەكە‬ ‫بێت‪ ،‬ئەمانە لەسەر رابردوو دەژین‪،‬‬ ‫لەسەر میرات دەژیت‪ ،‬ئەمانە بەدرۆ‬ ‫لەسەر خوێنی شەهیدان دەژین‪،‬‬ ‫ب���ەدرۆ ل��ەس��ەر قوربانییەكانی‬ ‫پێشمەرگە دەژین‪ ،‬ئەمەیان كردووە‬ ‫بە وەسیلەیەك بۆ مانەوەی خۆیان‬ ‫لەدەسەاڵتدا‪ )20( ،‬ساڵ راپەڕین‬ ‫تێپەڕیوە‪ ،‬چەند س��اڵ تێپەڕی‬ ‫بەسەر رووخانی سەدام حوسێندا‪.‬‬ ‫بێگومان‪ ،‬من شانازیی دەكەم‬ ‫ب��ەو ف��ەت��رەی��ەوە كە پێشمەرگە‬ ‫ب��ووی��ن ل��ەگ��ەڵ رەفیقەكانمدا‌و‬ ‫پێمانوایە‪ ،‬كە ئەم تەجروبەیەی‬ ‫ئێستا ل��ە ك��وردس��ت��ان��ی عێراق‬ ‫هەیە‪ ،‬بەشێكی‪ ،‬ئەگەر نەڵێم‬ ‫بەشی زۆری‪ ،‬بەشێكی گ��ەورەی‬ ‫ئێمە دەستمان هەبووە لەهێنانە‬ ‫بەرهەمی‪ ،‬ئێمە هەموو تەمەنی‬ ‫گەنجی خۆمانمان لەشاخەكانی‬ ‫ك��وردس��ت��ان ب��ەس��ەر ب����ردووە‪،‬‬ ‫لەپێشمەرگایه‌تیدا بەسەربردووە‪،‬‬ ‫بەشی زۆری رەفیقەكانمان شەهید‬ ‫بوون‪ ،‬بەاڵم ئێمە ناچین بیكەین‬ ‫بەمنەت بەسەر میللتەكەمانەوە‌و‬ ‫بڵێین‪ ،‬ئ��اوام��ان ب��ۆ ك���ردوون‌و‬ ‫ناچین هەموو جارێك شتێك بێتە‬ ‫پێشەوە بازرگانی بكەین‪ ،‬ئەگینا‬ ‫منیش دەت��وان��م ه��ەم��وو رۆژێ��ك‬ ‫سەد منداڵی شەهید بهێنمە سەر‬ ‫تەلەفزیۆنەكەی خۆمان‌و قسەبكەن‪،‬‬ ‫دەت���وان���م س���ەد پ��ێ��ش��م��ەرگ�ە‌و‬ ‫ف���ەرم���ان���دە ئ��ەس��اس��ی��ی��ەك��ان��ی‬ ‫پ��ێ��ش��م��ەرگ��ەی ك��وردس��ت��ان كە‬ ‫وەختی خۆی دەستیان هەبووە‬ ‫شۆڕشدا‬ ‫لەهەڵگیرساندنەوەی‬ ‫لە پاش ئاشبەتاڵ‪ ،‬لە فەرماندە‬ ‫دێرین‌و گەورەكانی پێشمەرگە‪،‬‬ ‫رۆژانە بیانهێنینە سەر تەلەفزیۆن‌و‬ ‫گاڵتە بەوانە بكەن كە ئەو زەمانە‬ ‫لەو دیو س��ن��وورەوە‌و یان لەپانا‬ ‫حكومەتی عێراقیدا ب��وون‪ ،‬بەاڵم‬ ‫ئەمانە ئیشی ئێمە نییە‪ ،‬ئێمە‬ ‫بەرنامەكەمان‪ ،‬ب��ۆ ئێستا‌و بۆ‬ ‫پاشەڕۆژ‪ ،‬رابردوو بەو ئەندازەیەی‬ ‫ك��ە ت��ەج��روب��ەی لێوەربگیرێت‪،‬‬ ‫رابردوو بەو ئەندازەیەی كە خەڵك‬ ‫شانازیی بەسەروەرییەكانی بكات‪،‬‬ ‫راب���ردوو ب��ەو ئ��ەن��دازەی��ەی لەالی‬ ‫خ��ەڵ��ك خ���ۆش‌و شیرینە‪ ،‬نەك‬ ‫هەموو رۆژێك وەكو حیكایەت بۆی‬ ‫بگێڕیتەوە تا وەكو كابرا تووشی‬ ‫مەلەل دەبێت‌و تەلەفزیۆنەكانی‬ ‫ێ راب��ردوو‬ ‫داب��خ��ات‪ ،‬ئەگینا بەڵ ‌‬ ‫بەشێكی گ���ەورەی هی ئێمەیە‪،‬‬ ‫سەروەرییەكانی رابردوو‪ ،‬بەشێكی‬ ‫ئێمە دروستمانكردووە‪.‬‬ ‫پاشماوه‌که‌ی ل ‌ه ل ‪27‬دایه‌‬

‫‪4‬‬

‫ذمارة (‪ )621‬سيَشةممة ‪2011/2/15‬‬

‫‪hewal.rozhnama@gmail.com‬‬

‫پێویستە داوای لێبووردن له‌ هێزی پێشمەرگە بکه‌ن‬ ‫كە خەریك بوو سومعەی هێزی پێشمەرگە بشكێنن‌و تێوەی بگلێنن لە شەڕێكی ناوخۆدا‬

‫ ‬ ‫ئێمە دەمانەوێت حكومەتێكمان هەبێت‪ ،‬ئیشی لەبەر بڕوات‬ ‫سازدانی‪ :‬هۆشیار عەبدوڵاڵ‬

‫‪...........................................................‬‬

‫پڕۆژەیەك دەدەینە پەرلەمان‬

‫لە بەرنامەی رووبەڕووی كەناڵی‬ ‫(‪ )KNN‬دا‪ ،‬نەوشیروان مستەفا‪،‬‬ ‫ئاماژە بەو پەند‌و دەرسانە دەكات‬ ‫كە پێویستە دەسەاڵتدارانی‬ ‫كوردستان‪ ،‬لە شۆڕشەكانی تونس‌و‬ ‫میسرەوە وەریانگرتبێت‪.‬‬ ‫هەروەكو بەیاننامە‬ ‫(‪ )7‬خاڵییەكەی گۆڕان‪،‬‬ ‫وەك نەخشە رێگای كاركردنی‬ ‫بزووتنەوەكەی دەبینێت‌و دەڵێت‪:‬‬ ‫«بەیانەكەی ئێمە‪ ،‬بەیانێكی‬ ‫ئیستیباقییە‪ ،‬بەیانێكە پێشتر‬ ‫هۆشیاریی داوە بە كۆمەڵێك لەو‬ ‫حیزبانە‌و پێشئەوەی گەردەلوولەكە‬ ‫بێتە كوردستان‪ ،‬با دانیشین‌و‬ ‫چارەسەری وەزعەكە بكەین»‪.‬‬

‫كە ئەوەی بەرتیل دەخوا‌و ئەوەی‬

‫ ئەگەر لەتونس‌و میسرەوە‬‫دەستپێبكەین‪ ،‬ئەو گۆڕانكارییەی‬ ‫لەتونس بە (‪ )27‬رۆژ‌و لە میسر بە‬ ‫(‪ )18‬رۆژ یەكالییبووەوە‪ ،‬چییان لێ‬ ‫فێر دەبین؟‬ ‫*لەڕاستیدا ئ��ەو رووداوان���ەی‬ ‫لە تونس‌و دواتر لەمیسر روویاندا‪،‬‬ ‫ئەوەمان بەبیر دەهێننەوە كە كاتی‬ ‫خ��ۆی چ��ۆن گ��ۆڕان لە ئ��ەوروپ��ای‬ ‫رۆژهەاڵت لە پۆڵۆنیا‌وە دەستپێكرد‪،‬‬ ‫بەرەو رۆمانیا‌و دوایی هەموو واڵتانی‬ ‫ئ��ەوروپ��ای رۆژه��ەاڵت��ی گ��رت��ەوە‌و‬ ‫یەكێتیی سۆڤیەتیشی گرتەوە‌و ئەو‬ ‫دەوڵەت ‌ه گەورەیە پارچە پارچە بوو‪،‬‬ ‫ئەمەش رەنگە شتێكی لەوبابەتە‬ ‫لە رۆژه��ەاڵت��ی ن��اوەڕاس��ت بهێنێتە‬ ‫پێشەوە‪ ،‬بەتایبەتی دوای ئەوەی كە‬ ‫ئەو گۆڕانە بنەڕەتییەی كە لەمیسرا‬ ‫روویدا‌و سیستمی ئەوێی گۆڕی‌‪ ،‬ئەمە‬ ‫وەكو ئەوە وایە سەرەتای گۆڕانێك‬ ‫بێت لەهەموو رۆژهەاڵتی ناوەڕاستدا‪،‬‬ ‫لەپێش ه��ەم��وو شتێكدا‪ ،‬دەبێت‬ ‫لەئەزموونی ئەو دوو واڵتەوە چەند‬ ‫دەرسێك دەربهێنین‪.‬‬ ‫یەكەم؛ وەك��و چۆن سیستمی‬ ‫تاكحیزبی لەئەوروپای شەرقی رما‌و‬ ‫هەرەسی هێنا‌و وەك ئەزموون فەشەلی‬ ‫كرد لە ژیانی سیاسیی میللەتان‪،‬‬ ‫به‌هه‌مان شێو‌ه لەتونس سیستمی‬ ‫تاكحیزبی‌و لە میسریش سیستمی‬ ‫تاكحیزبی فەشەلی هێنا‪ ،‬لەم واڵتانە‬ ‫كە دەڵێن سیستمی تاكحیزبی‪،‬‬ ‫كۆمەڵێك حیزبی تر هەبوون‪ ،‬بەاڵم‬ ‫لەپانتایەكی زۆر تەسكدا رێگەیان‬ ‫داون بۆئەوەی بەهیچ جۆرێك رۆژێك‬ ‫لەڕۆژان دەسەاڵت نەگرنە دەستیان‪،‬‬ ‫س���ەی���ری ت��ون��س ب��ك��ە‪ ،‬ه��ەم��وو‬ ‫ب��ارەگ��ای حیزبەكانی دەس���ەاڵت‪،‬‬ ‫ئاگریان تێبەردرا‌و سەركردایەتیی‬ ‫ح��ی��زب��ەك��ەی ه���ەڵ���وەش���ای���ەوە‌و‬ ‫سكرتاریەتی هەڵوەشایەوە‌و مەكتەبی‬ ‫سیاسییەكەی ه��ەڵ��وەش��ای��ەوە‌و‬

‫بەرتیل دەدا‪ ،‬هەردووكیان بە گوناهبار‬ ‫لەرووی قانوونییەوە حساب بن‬ ‫تاكحیزبی لەسلێمانیش فەشەلی‬ ‫ك����ردووە‌و ل��ەه��ەول��ێ �ر‌و دهۆكیش‬ ‫فەشەلی ك��ردووە‪ ،‬ئەو تەعەدودییە‬ ‫ك��ە ئێستا سەركردایەتیی ك��ورد‬ ‫خۆی پێوە هەڵدەكێشێت‪ ،‬لەڕاستدا‬ ‫تەعەدودی نییە‪ ،‬لەسلێمانی یەك‬ ‫حیزب حوكم دەكات‌و چەند حیزبێكی‬ ‫بچكۆلە ل��ەدەوری��ن‪ ،‬لەهەولێریش‬ ‫یەك حیزب حوكم دەك��ات‌و چەند‬ ‫حیزبێكی بچوك لە دەورین‪ ،‬تەنانەت‬ ‫لەهەولێر یەكێتیی وەك پارتی‬ ‫دەسەاڵتی نییە‌و لەسلێمانی پارتی‬ ‫وەك یەكێتی دەسەاڵتی نییە‪ ،‬ئەمە‬ ‫دەرسی یەكەمە كە دەبێت بەڕاستی‬ ‫هەموو حیزبەكان‪ ،‬لەپێش هەموویان‬ ‫حیزبەكانی كوردستانی عێراق‪ ،‬ئەو‬ ‫دەرس���ە وەرب��گ��رن ك��ە س��ەردەم��ی‬ ‫سیستمی تاكحیزبی‌و ئەو حیزبانەی‬ ‫كە خۆیان بە پێشڕەو‌و حیزبی قائید‬ ‫دەزان �ن‌و ئەو حیزبانەی پێیانوایە‪،‬‬ ‫ئەگەر ئ��ەوان نەبن‪ ،‬ئ��ەوا میللەت‬ ‫گورگ دەیخوا‌و الفاو دەیبا‌و هەموو‬ ‫لەبرسا دەمرن‌و ماڵیان وێران دەبێت‪،‬‬ ‫ئەمە تێپەڕیوە‌و ئەمە دەرسی یەكەم‬ ‫ک ‌ه دەبێت لێوەی فێربین‪.‬‬ ‫دەرس���ی دووەم؛ چاكسازیی‬ ‫درەن��گ��وەخ��ت س���وودی نییە‪ ،‬من‬ ‫خۆم دووس��اڵ لەمەوپێش‪ ،‬لەگەڵ‬ ‫ه��ەن��دێ ل��ەس��ەرك��ردەك��ان��ی كە‬ ‫خ��اوەن دەسەاڵتن‪ ،‬قسەم لەگەڵدا‬ ‫كردن‌و بۆم باسكردن كە پرۆسەی‬ ‫ناڕەزایی پڕۆسەیەكە گەشە دەكات‌و‬ ‫دەگۆڕێت‪ ،‬سەرەتاكەی بە داواكاری‬ ‫زۆر ئاسان دەستپێدەكات‪ ،‬خەڵك‬ ‫داوا دەكات‌و دەڵێت رێگا‌وبانم نییە‪،‬‬ ‫دەڵێت زێرابم نییە‪ ،‬دەڵێت جێگای‬ ‫نیشتەجێبوونم نییە‪ ،‬دەڵێت بێكارم‪،‬‬ ‫دەڵێت كارەبام نییە‪ ،‬دەڵێت ئاوم‬ ‫نییە‪ ،‬یانی خواستەكانیان لەئاستی‬ ‫خزمەتگوزارییدایە‪ ،‬لەپاش ماوەیەك‬ ‫كە تۆ چارەسەری ئەمە ناكەیت‪،‬‬ ‫وەع��دی دەدەی��ت��ێ‌‌و درۆ دەكەیت‌و‬ ‫جێبەجێناكەیت‪،‬‬ ‫بەڵێنەكانت‬ ‫چاوبەستەكی لێ دەكەیت‪ ،‬لەپاش‬ ‫فەترەیەك ئەمە دەگۆڕێت‪ ،‬لەخواستی‬ ‫خزمەتگوزارییەوە دەبێت بە خواستی‬ ‫ئیسالحی‪ ،‬داوا دەكەن ئیسالح لە‬ ‫نیزامی ئیداریی‌و لەنیزامی سیاسیی‌و‬ ‫ماڵیدا بكرێت‪ ،‬ئەمەش قۆناغێكە كە‬ ‫ئەگەر ئەو قوناغەش سایەی نەبێت‪،‬‬ ‫دەبێت بەم گەردەلولەی كە ئێستا‬ ‫لەمیسر‌و تونس‌و ئەو واڵتانە هەیە‪.‬‬ ‫‪ -‬باڵوكردنەوەی بەیاننامەكە‪،‬‬

‫قەیرانەی هەرێمی كوردستانەوە‪ ،‬چ‬ ‫وانەیەك فێردەبین؟‬ ‫* ئێمە چونكە خۆمان لەم ژینگە‬ ‫سیاسییە دەژین‪ ،‬لەم چەند رۆژەی‬ ‫راب��ردوودا‪ ،‬ئێمە چەند دەرسێكمان‬ ‫لەم تەنگژە‌و قەیرانە وەرگ��رت‪ ،‬من‬ ‫خۆم بە چاوی لێكۆڵینەوەوە سەیری‬ ‫ئ��ەوەم ك���ردووە‪ ،‬لەگەڵ كۆمەڵێ‬ ‫خەڵكی تر گفتوگۆم لەسەر كردووە‌و‬ ‫چەند دەرسێكی لێدەردەهێنین‪،‬‬ ‫دەرسێكیان عەسكەرییە‪ ،‬دەرسێكیان‬ ‫سیاسییە‪ ،‬دەرسێكیان رۆشنبیرییە‌و‬ ‫دەرسێكیان راگەیاندنە‪ ،‬واتە دەرسی‬ ‫جیاجیای لێدەردەهێنین‪.‬‬ ‫ با لە سەربازییەكەوە دەست‬‫پێبكەین‪ ،‬ئەو وانەیەی كە لێوەی‬ ‫فێردەبین‪ ،‬چییە؟‬ ‫* ل��ەدەرس��ی عەسكەرییدا‪،‬‬ ‫فێریكردین لەم واڵتە دامەزراوەیەك‬ ‫ن��ی��ی��ە ب���ەن���اوی دام��������ەزراوەی‬ ‫عەسكەرییەوە‪ ،‬ل��ەم واڵت��ە هێزی‬ ‫پێشمەرگە هەیە‪ ،‬ئاسایش هەیە‪،‬‬ ‫زانیاری هەیە‪ ،‬پاراستن هەیە‌و ئەمانە‬ ‫هەموو دەزگای حیزبین‌و نەبوون بە‬ ‫دەزگای حكومەتی‌و نەبوون بەموڵكی‬ ‫دەزگ����ای دەوڵ����ەت‪ ،‬وات���ا حیزب‬ ‫لەكاتی لێقەومانی خۆیدا‌و لەكاتی‬ ‫ملمالنێی سیاسیی لەگەڵ الیەنەكانی‬ ‫تر‪ ،‬دەتوانێت ئەم دەزگایە وەك‬ ‫دەزگایەكی حیزبیی بەكاربهێنێت‪،‬‬ ‫كە هیچ جۆرە سەربەخۆییەكی تێدا‬ ‫نییە‪ ،‬بەداخەوە‪ ،‬ئەمە كارێكی زۆر‬ ‫زۆر خراپ بوو كە سەركردایەتیی ئەم‬ ‫حیزبانە پەنایان بردە به‌ر ئەوەی‬ ‫جارێكی تر پێشمەرگە وەكو ئامرازێك‬ ‫بەكاربهێنن بۆ هەڕەشەلێكردن لە‬ ‫خەڵك‌و كە ئیحتمال هەبوو ئەمە‬ ‫بێتە هۆی شەڕی ناوخۆ‪ .‬دەرسێكی‬ ‫تر پێیوتین‪ ،‬لەم واڵتە كێ خاوەن‬ ‫دەسەاڵتە لەوەی لەحاڵەتی پێویستدا‬ ‫پێشمەرگە‌و هێزە چەكدارەكان بخاتە‬ ‫ئینزارەوە؟ كێ خ��اوەن دەسەاڵتە‬ ‫كە ئیعالنی حەرب بكات بەرامبەر‬ ‫جەماعەتێك؟ كێ خاوەن دەسەاڵتە‪،‬‬ ‫ئ��ەم��ە بكێشێتەوە‌و ك��ێ خ��اوەن‬ ‫دەس��ەاڵت��ە لەوانە بپرسێتەوە كە‬ ‫غەڵەت دەك��ەن؟ بە غەڵەت هێزی‬ ‫پێشمەرگە‌و ئاسایش‌و پۆلیس‌و‬ ‫هێزەكانی حكومەت بەركادەهێنێت؟‬ ‫كێ ئەو دەسەاڵتەی داوەت �ێ‌؟ كێ‬ ‫خ���اوەن دەس��ەاڵت��ە ل��ەو ب���وارەدا‪،‬‬ ‫پێشمەرگە بەئارەزووی خۆی بخاتە‬ ‫ئینزارەوە‌و دەبابە بێنێتە سەر جادە‌و‬

‫خەمی گەنجانی ئێستا‪ ،‬ئەوەیە كە چۆن كاری دەستكەوێت‪،‬‬ ‫چۆن بەكەرامەتەوە بژی‪ ،‬چۆن بتوانێت خێزان پێكەوە بنێت‪،‬‬ ‫چۆن بتوانێت نەوایەكی هەبێت شەوی تیا بكاتەوە‪،‬‬ ‫چۆن سەرچاوەیەكی ژیانی هەبێت‬ ‫بارەگای لقەكان لەالیەن كۆمەاڵنی‬ ‫خەڵكەوە بەتااڵن بران‪ ،‬لەمیسریش‬ ‫ب��ەه��ەم��ان دەرد چ����وون‪ ،‬ئەمە‬ ‫دەرسێكە ب��ۆئ��ەوەی ك��ە فیعلەن‬ ‫پێشوەخت تێبگەین‪ ،‬سیستمی‬

‫لەبنەمادا كە ئێوە وەك خۆتان‬ ‫باسی دەكەن‪ ،‬بۆ تێپەڕاندنی دۆخی‬ ‫هەرێمی كوردستان بوو لە قەیران‪،‬‬ ‫ب��ەاڵم قەیرانەكەی بەردەوامكرد‪،‬‬ ‫ئەگەر نەڵێین تۆختری كردەوە‪ ،‬لەو‬

‫قوتە بگرێت‌و ئوتێلی پێنج ئەستێرە‬ ‫داگیر بكات! كێن ئەوانەی لەم واڵتە‬ ‫ئەم دەسەاڵتەیان هەیە؟ كێ خاوەن‬ ‫دەسەاڵتە كە لەمانە بپرسێتەوە‌و‬ ‫بڵێت بۆچی وات ك���ردووە‌و بەبێ‬

‫موبەریر‪ ،‬بەبێ ئ��ەوەی سەبەبێكی‬ ‫مەعقول هەبێت هێزی پێشمەرگە‬ ‫دەخ��ەی��ت��ە ئ��ی��ن��زارەوە ب��ەرام��ب��ەر‬ ‫بەهێزێكی سیاسیی تر كە خۆت بە‬ ‫مونافسی سیاسیی خۆتی دەزانی‪.‬‬ ‫ لەسەر ئاستی سیاسیدا‪ ،‬ئەوەی‬‫پەیوەندیی بەحیزبە سیاسییەكانەوە‬ ‫هەیە‪ ،‬چ وانەیەك فێر دەبین؟‬ ‫* ل���ەم واڵت�����ەدا‪ ،‬سیستمی‬ ‫ت��اك��ح��ی��زب��ی ه��ەی��ە‪ ،‬ل���ەم واڵت��ە‬ ‫تەعەدوییەت بەناو هەیە‪ ،‬لەم واڵتە‬ ‫حیزبە بچووكەكانیان والێكردووە‬ ‫كە هەموویان وەكو دەسنگەخۆری‬ ‫حیزبە گ��ەورەك��ان��ی��ان لێهاتووە‪،‬‬ ‫بودجەیان لەالیەنە ئەوانەوە ئیدارە‬ ‫دەكرێت‪ ،‬لەالیەن ئەوانەوە هەندێك‬ ‫وەزیفە‌و پۆستیان پێ دەسپێردرێت‪،‬‬ ‫لەالیەن ئەوانە رێیان پێدەدەرێت‬ ‫لەهەڵبژاردندا چەند كورسی بێن‌و‬ ‫ل��ە چ��ەن��د وەزارەت�����دا بەشداریی‬ ‫بكەن‪ ،‬لەبەرئەوە ب��ەداخ��ەوە‪ ،‬لەم‬ ‫واڵتانە نەیانهێشتووە حیزب بەمانای‬ ‫سەردەمییەكەی خۆی‪ ،‬گەشە بكات‪،‬‬ ‫بۆئەوەی ببێت بە فاكتەرێكی كاریگەر‬ ‫لەژیانی سیاسیدا‪ ،‬ئەوەی بۆ من زۆر‬ ‫كارێكی سەیر بوو‪ ،‬لەپڕێكدا (‪)19‬‬ ‫حیزبیان كۆكردەوە كە لەڕاستیدا‬ ‫هەندێكیان دەتوانین بڵێین كارتۆنین‬

‫هەیە‪ ،‬بەداخەوە ئەم تەجروبەیه‌ی‬ ‫كوردستانی عێراق‪ ،‬فێری كردین‬ ‫كە لەم واڵت��ەدا دەس��ەاڵت چینێكی‬ ‫مشەخۆر‪ ،‬یان توێژێكی مشەخۆر‬ ‫لەناو رۆشبیران‌و مامۆستایانی زانكۆ‌و‬ ‫رۆژن��ام��ەن��ووس��ان‌و نووسەرەكاندا‬ ‫دروستكردووە‪ ،‬ئەم چینە مشەخۆرە‬ ‫بەرامبەر بە ئۆتۆمبێل‪ ،‬بەرامبەر‬ ‫ب��ە ئ����ەرزە‪ ،‬ب��ەرام��ب��ەر م��ووچ��ەی‬ ‫ب��ەرز‪ ،‬بەرامبەر هەندێك دیاریی‌و‬ ‫دەستكەوتی مادیی‪ ،‬ویژدانی پیشەیی‬ ‫خۆیان فەرامۆش دەكەن‪ ،‬لەكاتێكدا‬ ‫كە حیزبەكە پێی دەڵێت‪ ،‬هجوم‬ ‫بكە‌و هێرشبەرە‪ ،‬هێرش دەكات‪ ،‬كە‬ ‫پێی دەڵێت راوەستە‪ ،‬رادەوەستێ‌‪،‬‬ ‫ناچێت بەئەقڵی خۆی بیربكاتەوە‪،‬‬ ‫ح��ی��زب��ەك��ان م��ەف��روزە كۆمەڵێك‬ ‫خەڵكیان هەبێت ك��ە بیریان بۆ‬ ‫بكەنەوە‪ ،‬كۆمەڵێك خەڵكیان هەبێت‬ ‫راوێژیان پێبكەن‪ ،‬كۆمەڵی خەڵكیان‬ ‫هەبێت كە رێگای باشیان پیشانبدەن‪،‬‬ ‫ن��ەك لەشكرێك دروستبكات لە‬ ‫رۆشنبیری مشەخۆر‌و كەی پێیوت‬ ‫هێرشبكات‌و كەی پێوت راوەستێت‪،‬‬ ‫ئ���ەوە دەرس��ێ��ك��ە ك��ە ب��ەڕاس��ت��ی‬ ‫پێویستە سەركردایەتیی كورد ئەوە‬ ‫ب��ە ن���ەزەری ئیعتبار وەربگرێت‪،‬‬ ‫ل��ەب��ات��ی ئ���ەوەی رۆشنبیرەكانی‬

‫بیگوڕن‪ ،‬یان وەك دەستوورەكەی‬ ‫ت��ون��س ك��ە ئێستا ل��ەژێ��ر زەب��ری‬ ‫كۆمەاڵنی خەڵكدا مەجبورن بیگۆڕن‪،‬‬ ‫دەستوورێكی وا نەبێت‪ ،‬بەڵكو‬ ‫دەستوورێكی باش بێت‌و دەستوورێك‬ ‫زۆرایەتی میللەتەكەمان پێی رازی‬ ‫بێت‌و رەنگدانەوەی بیری سیاسیی‬ ‫هاوچەرخ بێت‪ ،‬نەك دیكتاتۆرێك‬ ‫دروس��ت��ك��ات ل��ەك��وردس��ت��ان‪ ،‬ئێمە‬ ‫الیەنگری هەبوونی دەستوورێكی‬ ‫باشین‪ ،‬ئەوانە باسی ئەوە دەكەن‪،‬‬ ‫ئەمانە حكومەتیان ناوێت‪ ،‬وەكو‬ ‫ئەوەی ئاسایشیان ناوێت‪ ،‬فاڵنیان‬ ‫ناوێت‪ ،‬ئەمەش درۆیە‌و دەیانەوێت‬ ‫وا لەخەڵك بگەیه‌نن كە دەمانەوێت‬ ‫بۆشایی ئەمنیی دروستبێت‪ ،‬یاخود‬ ‫بۆشایی ئیداریی دروستبێت‪ ،‬بەهیچ‬ ‫جۆرێك ئێمە نامەوێت ئەو بۆشاییانە‬ ‫دروس��ت��ب��ێ��ت‪ ،‬ئێمە وت��ووم��ان��ە‪،‬‬ ‫ئ��ەم حكومەتە هەڵوەشێتەوە‌و‬ ‫حكومەتێكی تەكنۆكراتی ئینتیقالی‬ ‫دروس��ت��ب��ێ��ت ك��ە ل��ەم��ان��ە باشتر‬ ‫ئیشوكارەكانی بەڕێوەبەرێت‪ ،‬ئێمە‬ ‫دەم��ان��ەوێ��ت حكومەتێك هەبێت‪،‬‬ ‫ئیشی لەبەر ب��ڕوات‪ ،‬حكومەتێك‬ ‫هەبێت‪ ،‬حیزبایەتی نەكاتە ئیشی‬ ‫ئەساسیی‌و حكومەتەكەی ئیستغالل‬ ‫نەكات بۆ بەقوەتكردنی حیزبەكەی‬

‫هەموو تەمەنی گەنجی خۆمانمان لە پێشمەرگایەتی‌و‬ ‫شاخەكانی كوردستان بەسەر بردووە‪ ،‬بەاڵم ئێمە‬ ‫ناچین بیكەین بەمنەت بەسەر میللتەكەمانەوە‬ ‫كە لەڕاستیدا زەمانی حیزبی كارتۆتی‬ ‫نەماوە‪ ،‬وەختی خۆی لە ئەڵمانیای‬ ‫شەرقی هەبووە‪ ،‬لەهەندێك واڵتی تر‬ ‫هەبووە‪ ،‬ئەم تەقلیدە خراپە لەتونس‬ ‫هەبووە‪ ،‬لەمیسر هەبووە‌و پێویستە‬ ‫ئەم دوو حیزبە واز لەو تەقلیدە‬ ‫خراپە بهێنن‪ ،‬حیزب داتاشن‪ ،‬حیزبی‬ ‫ك��ارت��ۆن��ی دروس��ت��ب��ك��ەن‪ ،‬دوكانی‬ ‫سیاسیی بەخەڵك دابنێن‌و لەحاڵەتی‬ ‫پێویستدا بیانهێنن یەك زنجیزە ناو‬ ‫دروستبكەن‌و بڵێن‪ ،‬وەاڵ (‪ )19‬حیزب‬ ‫یان (‪ )20‬حیزب یان (‪ )30‬حیزب كە‬ ‫هەندێكیان لە هەقیقەتدا وجودێكی‬ ‫ئەوتۆیان نییە‪ ،‬هەر تەنیا بۆ كاروباری‬ ‫دیعایە‌و ئیعالن بەكاردەهێنرێن‪،‬‬ ‫ئەمانە هەندێكیان ناهەقیان نییە‪،‬‬ ‫چونكە لە رووی سیاسییە‌وە‌و لە‬ ‫رووی ئیعالمییەوە‌و لە رووی مالییەوە‬ ‫لەژێر دەس���ەاڵت‌و هەیمەنەی ئەم‬ ‫دوو حیزبەدان كە ئەگەر وانەكەن‪،‬‬ ‫س��زای��ان دەدەن‪ ،‬ل��ەب��ەرئ��ەوە بۆ‬ ‫هەندێك حاڵەت مەجبورن لەگەڵیان‬ ‫بڕۆن‪ ،‬كە لەڕاستیدا هەقە وانەبێت‪،‬‬ ‫هەقە ئەوانە رەئی خۆیان هەبێت‪،‬‬ ‫بۆچوونی خۆیان هەبێت‌و دوو حیزبە‬ ‫دەسەاڵتدارەكە زۆری��ان لێنەكەن‌و‬ ‫وازیان لێبهێنن كە بە ئازادیی بیروڕای‬ ‫خۆیان دەرببڕن‪.‬‬ ‫ لەخاڵەكاندا باست لە دەرسی‬‫رۆشنبیریی كرد‪ ،‬مەبەست چی بوو؟‬ ‫* ه��ەم��وو ج��واڵن��ەوەی��ەك��ی‬ ‫سیاسیی لە دنیادا‪ ،‬هەموو حیزبێكی‬ ‫سیاسیی ل��ە دن��ی��ادا‪ ،‬پێویستی‬ ‫بەكۆمەڵێك خەڵك هەیە‪ ،‬پێویستی‬ ‫بەكۆمەڵی رۆشنبیر هەیە‪ ،‬پێویستی‬ ‫بەكۆمەڵێك مامۆستای زانكۆ هەیە‪،‬‬ ‫پێویستی بەكۆمەڵێك رۆژنامەنووس‬ ‫هەیە‪ ،‬پێویستی بە كۆمەڵێك موفەكیر‬

‫كوردستان‪ ،‬مامۆستایانی زانكۆ‌و‬ ‫رۆژنامەنووسەكان‌و شاعیر‌و ئەدیب‌و‬ ‫نووسەرەكان ب��ەو ئیتجاهە بەڕێ‬ ‫ب��ك��ات‌و داب��ەش��ی��ان ب��ك��ات‌و فێری‬ ‫جنێودان‌و قسەی ناقۆاڵ‌و شتی لەو‬ ‫بابەتەیان بكات‪ ،‬تەوجیهیان كات‬ ‫بەئیتجاهی بیركردنە‌وە‌و دۆزینەوەی‬ ‫رێ���گ���ای راس�����ت‌و ب���ە ئیتجاهی‬ ‫ئەوەی ئەوانە ببن بە دامودەزگای‬ ‫بیركردنە‌وە‌و دەم��ودەزگ��ای وا كە‬ ‫خزمەت بەجواڵنەوەی كورد بكەن‪،‬‬ ‫نەك بەشداریی بكەن لە موهاتەرات‌و‬ ‫شەڕە جنێ ‌و و هجومكردن‌و ئا لەم‬ ‫بابەتانە‪.‬‬ ‫ ئ���ەو پ��ەن��دان��ە‪ ،‬ی���ان ئ��ەو‬‫دەرسانەی لە لێدوانەكانی حكومەت‌و‬ ‫حیزبە بااڵدەستەكان كەوتوونەتەوە‪،‬‬ ‫یان الی ئێوە كەوتوونەتەوە‪ ،‬چین؟‬ ‫* ك��ەل��ع��ادە‪ ،‬دەزگ��اك��ان��ی‬ ‫راگەیاندنیان هەموو سەرلەنوێ‬ ‫خستەوەگەڕ بۆ چەواشەكاریی‌و‬ ‫س��ەرل��ێ��ش��ێ��وان��دن��ی خ��ەڵ��ك‪ ،‬بۆ‬ ‫درۆك�����ردن‪ ،‬ئ��ەوان��ە ب��اس��ی ئ��ەوە‬ ‫دەك��ەن‪ ،‬ئێمە دژی دەستوورین‌و‬ ‫دەیانەوێت خەڵك واتێگەیەنن كە‬ ‫ئێمە دەمانەوێت بۆشایی دەستووریی‬ ‫دروستبێت‪ ،‬لەڕاستیدا ئەوەی ئێمە‬ ‫بناسێت‪ ،‬دەزانێت كە لەیەكەم خولی‬ ‫پەرلەماندا ئێمە داوكاری ئەوەبووین‪،‬‬ ‫من‌و رەفیقەكانم داوكاری ئەوەبووین‬ ‫كە هەرێمی كوردستان دەستووری‬ ‫تایبەتی خۆی هەبێت‌و ئەوە الكانی‬ ‫تر بوون كە قبوڵیان نەكرد‪ ،‬ئێمە‬ ‫ئێستاش الی��ەن��گ��ری ئ��ەوەی��ن كە‬ ‫دەس��ت��وورێ��ك��ی ب��اش ب��ۆ هەرێمی‬ ‫كوردستان هەبێت‪ ،‬دەستوورێك بێت‬ ‫وەكو دەستوورەكەی میسر كە ئێستا‬ ‫رەفز ك��راوە‌و خەریكن‌و دەیانەوێت‬

‫خۆی‪ ،‬ئەوانە باسی ئەوە دەكەن كە‬ ‫دەڵێن‪ ،‬ئەمانە خۆیان بەشدارییان‬ ‫ن���ەك���ردووە ل��ەح��ك��وم��ەت��دا‪ ،‬ئێمە‬ ‫ئەسڵەن نامانەوێت بەشداریبكەین‬ ‫لەحكومەت‌و مەبەستمان ئەوە نییە‬ ‫بەشداربین لەحكومەتدا‪ ،‬تۆ وەختێ‬ ‫كە ئینتیخابات دەبەیتەوە‪ ،‬فەرزنا ئەم‬ ‫دوو حیزبە ئینتیخاباتیان بردەوە بە‬ ‫ئەكسەرییەت‪ ،‬یەكێك (‪‌)30‬و ئەویتر‬ ‫(‪ )29‬كورسی هێناو حكومەتەكەیان‬ ‫دروستكردو موبارەك بێت‪ ،‬بەاڵم‬ ‫لەخوار وەزارەتەكانەوە مەفروز نییە‬ ‫ل��ەف��ەڕاش��ەوە تا دەگ��ات��ە وەكیلی‬ ‫وەزیر لەحیزبەكانی خۆیان دابنێن‌و‬ ‫لەمابەینی خۆیان دابەشی بكەن‪،‬‬ ‫بەڵكو دەبێت واز لەمیللتەكەمان‬ ‫بهێنن‌و لەناو میلله‌ته‌که‌ماندا(‪)130‬‬ ‫ه���ەزار مامۆستامان ه��ەی�ە‌و (‪)5‬‬ ‫ه���ەزار دك��ت��ۆرم��ان ه��ەی��ە‪ ،‬چەند‬ ‫ه��ەزارێ��ك محامیان هەیە‌و چەند‬ ‫ه��ەزار ئیداریمان هەیە‌و پیاوانی‬ ‫كاری شارەزامان هەیە‌و ئەندازیارمان‬ ‫هەیە‪ ،‬واز لەخەڵكە بێنن با لەسەر‬ ‫ئەساسی كەفائەت‌و لێوەشاوەیی‬ ‫لەخوار وەزی���رەوە‪ ،‬گ��وێ نەدرێتە‬ ‫ئینتمای حیزبیی‌و گ��وێ نەدرێتە‬ ‫تەسكییەی حیزبیی‪ ،‬ئێمە ئەمەمان‬ ‫دەوێت‪ ،‬ئەگەر نا ئێمە نەمانوتووە‬ ‫لەهەموو جێگه‌یەك ئەگەر یەكێتی‌و‬ ‫پارتییەكەی لێبێت‪ ،‬ئێمە دەبێت‬ ‫سێیەم بین‪ ،‬قەت باسی شتی وامان‬ ‫نەكردووە‪ ،‬بەاڵم ئێمە دەمانەوێت‬ ‫شانبەشانی ئ��ەوان��ەی یەكێتی‌و‬ ‫پ��ارت��ی��ن‪ ،‬خەڵكی ت��ری��ش لەسەر‬ ‫ئەسایی كەفائەت‌و لێوەشاوەیی‌و‬ ‫شارەزایی بتوانێت ببێتە مدیری عام‪،‬‬ ‫مدیری مەكتەب‪ ،‬رەئیسی دائیرە‌و‬ ‫وەكیلی وەزی��ر‪ ،‬ئەسڵەن لەهەموو‬

‫‪7‬‬

‫ذمارة (‪ )621‬سيَشةممة ‪2011/2/15‬‬

‫‪hewal.rozhnama@gmail.com‬‬

‫ئه‌مریکییه‌کان له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ن ده‌زگای ئاسایش سه‌ر ب ‌ه حکومه‌ت بێت و ل ‌ه حاڵه‌تی نایاسایی ده‌رچێت‬ ‫ئیسماعیل مه‌حموود‪ ،‬سەرۆكی لیژنەی ناوخۆی پەرلەمان‪:‬‬

‫پێویستە یاسای ئاسایش‪ ،‬بە زۆرینەو كەمینە دەرنەچێت‌و كۆدەنگیی نیشتمانیی لەسەر بێت‬ ‫ئیسماعیل مەحمود‪ ،‬سەرۆكی لیژنەی ناوخۆی پەرلەمانی كوردستان‪ ،‬سەبارەت بە هەمواركردنەوەی یاسای‬ ‫خۆپیشاندان‪ ،‬بۆچوونی وایە كە هەر كاتێك كەموكورتییەكانی دەركەوتن “دەتوانین بیگۆڕین‪ ،‬خۆ قورئان‬ ‫نییە”‪ .‬ئیسماعیل مەحمود‪ ،‬بەگرنگییەوە باس لەو پرۆژەیاسایە دەكات كە لەالیەن حكومەتەوە رەوانەكراوە‬ ‫بە مەبەستی یەكخستنەوەی ئاسایشەكان‌و هەروەك لەو رووەوە پێیوایە‪ ،‬دەبێت ئەو یاسایە بەكۆدەنگییەكی‬ ‫نیشتمانیی لەالیەن هەموو الیەنە سیاسییەكانەوە رەزامەندیی لەسەر بدرێت‪.‬‬

‫ناكرێت چیتر‬ ‫كەسوكاری‬ ‫شەهید‌و بێسەرو‬ ‫شوێنەكان‪،‬‬ ‫چاوەڕوانی‬ ‫رۆڵەكانیان‬ ‫بكەن‌و داکۆکی‬ ‫ل ‌ه دۆزینه‌وه‌یان‬ ‫ده‌که‌م‬ ‫سازدانی‪ :‬بەرزان عەلی حەمە‬

‫‪.............................................................‬‬

‫رۆژنامە‪ :‬با لێرەوە دەستپێبكەین‪،‬‬ ‫لە چەمچەماڵ ح��ەوت ه��ەزار كەس‬ ‫ئیمزایان كۆكردەوە تا دەڤەرەكەیان‬ ‫بخرێتەوە سەر سلێمانی‪ ،‬ئێوەش‬ ‫وەكو لیژنەی ناوخۆ سەردانتان كردن‌و‬ ‫ئەو بەڵێنەتان پێدان‪ ،‬ئەوە بەكوێ‬ ‫گەیشت؟‬ ‫* داواك��اری ئەو ح��ەوت هەزار‬ ‫ئیمزایە‪ ،‬پێشكەشی پەرلەمان كراو‬ ‫سەرۆكایەتیی پەرلەمان بەڕەسمیی‬ ‫لیژنەی ناوخۆی لێ ئاگادار كردەوە‬ ‫كە ب��ەدواداچ��وون بكەین‪ ،‬ئێمەش‬ ‫وەك���و لیژنەی ن��اوخ��ۆ‪ ،‬س��ەردان��ی‬ ‫ئ���ەو ق���ەزای���ەم���ان ك����ردو ل��ەگ��ەڵ‬ ‫بەرپرسە ئیدارییەكان دانیشتین‌و‬ ‫قسەمان لەگەڵ ك��ردن‪ ،‬سەبارەت‬ ‫بەگواستنەوەی ق��ەزای چەمچەماڵ‬ ‫لە رووی كاروباری ئیداریی رۆژانەوە‬ ‫كە بخرێتە سەر سلێمانی‪ ،‬لەبەرئەوە‬ ‫ئ��ی��دارەی گەرمیان دوورەدەس��ت��ەو‬ ‫بەهۆی ئەو دوورییەوە لەوكاتەوەی كە‬ ‫ئەو قەزایە سەر بەئیدارەی گەرمیانە‪،‬‬ ‫ن��زی��ك��ەی ش��ەس��ت ك���ەس ب��ەه��ۆی‬ ‫راییكردنی كاروبارەكانیان گیانیان‬ ‫لەدەست داوە‪ ،‬من وەكو سەرۆكی‬ ‫لیژنە‪ ،‬سەردانی سەرۆكی حكومەتم‬ ‫كرد‌و ئەویش بەزارەكی رەزامەندی‬ ‫دا كە تا ئەو كاتەی م��ادەی(‪)140‬‬ ‫چارەسەر دەكرێت‪ ،‬قەزای چەمچەماڵ‬ ‫لە رووی ئیدارییەوە بخرێتەوە سەر‬ ‫پارێزگای سلێمانی‪.‬‬

‫دەتوانین‬ ‫یاسای‬ ‫خۆپیشاندان‬ ‫بگۆڕین‪،‬‬ ‫خۆ قورئان‬ ‫نییە‬ ‫رۆژن��ام��ە‪ :‬لە ش��اری سلێمانی‪،‬‬ ‫هەر تاوناتاوێك بەڕێوەبەری پۆلیس‌و‬ ‫ه��ەن��دێ��ك ی��ەك��ەی ت���ری ئ��ی��داری��ی‬ ‫دەگۆڕدرێن‪ ،‬هەرگیز پرسیوتانە كە‬ ‫هۆكاری ئەوە چییە؟‬ ‫* ئ��اڵ��وگ��ۆڕ‌و گ��ۆڕی��ن��ی ه��ەر‬ ‫بەڕێوەبەرێك لەهەر دەزگایەك بێت‪،‬‬ ‫بەپێی پالنی ئەو دەزگایەیە‪ ،‬ئێمە‬ ‫وەكو پەرلەمان پەیوەندیمان بەوەوە‬ ‫نییە كە حكومەت كێ دەگۆڕێت‌و كێ‬ ‫دادەنێت‪ ،‬تەنیا لەیەك كاتدا نەبێت‪،‬‬ ‫كە ئەویش كەسێك لەوانە سكااڵی‬ ‫هەبێت لەسەر سزادان‌و البردنەكەی‪،‬‬ ‫ب��ەاڵم ت��ا ئێستا هیچ یەكێك لەو‬ ‫بەڕێوەبەرانە هیچ پێشنیازێكیان‬ ‫ن��ەداوەت��ە ن��ە لیژنەی ن��اوخ��ۆو نە‬ ‫لیژنەكانی تری پەرلەمان‪.‬‬ ‫رۆژنامە‪ :‬بەاڵم بۆ هەندێك لەوانە‪،‬‬ ‫دەستێوەردانی حیزبیی هۆكار بوون!‬ ‫* وەڵاڵ خۆت دەزانیت‪ ،‬ئێستا‬ ‫ئۆپۆزسیۆن بەدوای شتدا دەگەڕێت‌و‬ ‫دەیەوێت بزانێت ئەو ئاڵوگۆڕانە بۆچی‬ ‫دەك��رێ��ن‪ ،‬ئ��ەوەش هەقی خۆیانە‪،‬‬ ‫ئ��ەوان ب��ەدواداچ��وون دەك��ەن‌و هیچ‬ ‫كەسیش س��ك��ااڵی ن��ەب��ووە‪ ،‬ب��ەاڵم‬ ‫بێگومان هەندێكجار لەسەر مەسەلەی‬ ‫كاندید‪ ،‬رەنگە مەڵبەندێك لەشوێنێك‬ ‫پ��ێ��ش��ن��ی��ازی ك��ەس��ێ��ك دەك����ات‌و‬ ‫حكومەتیش پێشنیازی كەسێكی‬ ‫تر بكات‪ ،‬رەنگە لەسەر كاندیدەكان‬ ‫هەندێك كات ئەو مشتومڕە دروست‬ ‫بێت‪.‬‬ ‫رۆژنامە‪ :‬سەبارەت بە كەیسی‬ ‫بێسەروشوێنەكانی ش��ەڕی ناوخۆ‪،‬‬

‫ئێوە وەكو لیژنەكەی خۆتان‪ ،‬چیتان‬ ‫كردووە؟‬ ‫* م��اوەی��ەك��ی زۆرە مشتومڕ‬ ‫لەسەر ئ��ەوە هەیە كە دەبێت ئەو‬ ‫كێشەیە چارەسەر بكرێت‪ ،‬من وەكو‬ ‫پەرلەمانتارێك‪ ،‬پشتیوانی لەو بۆچوونە‬ ‫دەك���ەم‌و داك��ۆك��ی ل��ە دۆزی��ن��ەوەی‬ ‫ئ���ەو ب��ێ��س��ەروش��وێ��ن��ان��ە دەك���ەم‪،‬‬ ‫چونكە لە رووی یاسایی‌و شەرعی‌و‬ ‫ك��ۆم��ەاڵی��ەت��ی��ی��ەوە‪ ،‬ناكرێت چیتر‬ ‫كەسوكاری شەهید‌و بێسەروشوێنەكان‬ ‫چ���اوەڕوان���ی رۆڵ��ەك��ان��ی��ان بكەن‪،‬‬ ‫ئەوە زیاتر پەیوەندیی بە یەكێتیی‬ ‫نیشتمانیی ك��وردس��ت��ان‌و پارتی‬ ‫دیموكراتی كوردستانەوە هەیە‪ ،‬نەك‬ ‫پەرلەمان‪ ،‬دەبێت هەردوو مەكتەبی‬ ‫سیاسیی بەڕێز‪ ،‬چارەنووسی ئەو‬ ‫دەستنیشان‬ ‫بێسەروشوێنكراوانە‬ ‫بكەن‪ ،‬پێویستە ب��رادەران��ی پارتی‬ ‫الیەنگرانی خۆیان ئاگاداربكەنەوەو‬ ‫ب��رادەران��ی یەكێتیش‪ ،‬كەسوكاری‬ ‫بێسەروشوێنەكانی خۆیان ئاگادار‬ ‫بكەنەوە‌و لەمان‌و نەمانیان ئاگاداریان‬ ‫بكەن‪ ،‬ئێمە بەڕەسمیی داوای دەكەین‪،‬‬ ‫ئێمە ئەوەندە ئیشمانەو وەختی خۆی‬ ‫كە ئەو دوو حیزبە شەڕیان كرد‪ ،‬خۆ‬ ‫پەرلەمانی كوردستان پێی نەوتن‬ ‫شەڕ بكەن‪ ،‬ئێمە هۆڵێكمان هەبوو‬ ‫كە هۆڵی میوانداریی ب��وو‪ ،‬لەوێ‬ ‫پەرلەمانتارەكان دژ بەشەڕی ناوخۆ‬ ‫مانیان گرت‪ ،‬ئێستاش ئەو هۆڵە ناوی‬ ‫هۆڵی پەناگیرییە‪.‬‬ ‫رۆژن���ام���ە‪ :‬پ��اش ئ��ەو هەموو‬ ‫ناڕەزاییە لەسەر یاسای خۆپیشاندان‪،‬‬

‫ئێوە گەیشتوونەتە ئەو بڕوایەی كە‬ ‫یاساكە پێویستی بەهەموارە؟‬ ‫* م��ن‪ ،‬ب��ەی��اس��ای��ەك��ی باشی‬ ‫دەزانـــــم‪ ،‬ئــــەو یـــاســایە‬ ‫ل��ە (‪)12/20‬وە چ��ووەت��ە ب��واری‬ ‫ج���ێ���ب���ەج���ێ���ك���ردن���ەوە‪ ،‬ئ��ەگ��ەر‬ ‫كەموكورتییەكیشی هەبێت‪ ،‬تا‬ ‫نەچێتە ب���واری جێبەجێكردنەوە‬ ‫نازانرێت‪ ،‬یاسایەك لە (‪)12/20‬وە‬ ‫چووبێتە ب��واری جێبەجێكردنەوە‪،‬‬ ‫چۆن دەتوانین باس لەخراپی یاساكە‬ ‫بكەین‪ ،‬ئەگەر زانیمان خەلەلی تێدایە‪،‬‬ ‫دەتوانین بیگۆڕین‪ ،‬خۆ قورئان نییە‪.‬‬ ‫رۆژنامە‪ :‬هەندێك كەس پێیان‬ ‫وایە‪ ،‬هەردوو پڕۆژە یاسای ئەنجومەنی‬ ‫ئاسایشی هەرێم‌و دەزگای ئاسایش‬ ‫كە یەكێتی‌و پارتی ناردوویانە بۆ‬ ‫پەرلەمان تا بكرێتە یاسا‪ ،‬مەترسی‬ ‫ب��ەدواوەی��ەو دەس���ەاڵت لە رێگەی‬ ‫یاساوە چاودێریی تایبەتمەندییەكانی‬ ‫خەڵك دەكات‪ ،‬تێڕوانینی تۆ چۆنە؟‬ ‫* من بەشبەحاڵی خۆم‪ ،‬تا ئەو‬ ‫پڕۆژە یاسایە نەهاتبووە پەرلەمان‪،‬‬ ‫بە خەتەرم دەزان���ی‪ ،‬ب��ەاڵم ئێستا‬ ‫كە پڕۆژەكە هاتووەتە پەرلەمانەوە‪،‬‬ ‫بەڕاستی خۆشحاڵم‪ ،‬چونكە لەخولی‬ ‫پێشتری پەرلەمان‌و لە كاتی هاتنی‬ ‫ب��ودج��ەی ساڵی (‪)2009‬دا‪ ،‬ئێمە‬ ‫موناقەشەی زۆرمان لەسەر ئەوە كرد‬ ‫كە ئەو دوو دەزگایە بەبێ ئەوەی‬ ‫یەكبخرێنەوە بودجەی جیایان بۆ‬ ‫س���ەرف ك���راوە‪ ،‬ئ��ەوەب��وو بەكۆی‬ ‫دەنگ لە پەرلەمان‪ ،‬بەتایبەت ئێمە‬ ‫وەكو لیژنەی ناوخۆ‪ ،‬ئیلزاممان كردن‬

‫ب���ەوەی ك��ە ل��ەم��اوەی س��ێ مانگدا‬ ‫یەكبگرنەوە‪ ،‬بەاڵم لەگفتوگۆكەدا وا‬ ‫رێككەوتین كە لەماوەی شەش مانگدا‬ ‫یەكبگرنەوە‪ ،‬ب��ەداخ��ەوە لەمەیاندا‬ ‫شەش مانگ بەسەر ئەو وادەیەشدا‬ ‫تێپەڕی كرد‪ ،‬ئینجا حكومەت پڕۆژە‬ ‫یاساكەی ناردووە‪.‬‬ ‫رۆژن��ام��ە‪ :‬قسەكە ئ��ەوەی��ە كە‬ ‫ئ��ەو دەزگایانە لەچوارچێوەیەكی‬ ‫بێالیەندا رێكبخرێن‌و كەسانی بێالیەن‬ ‫بكرێنە ب��ەڕێ��وەب��ەر‌و بەرپرسیان‪،‬‬ ‫نەك بەم شێوەیەی ئێستا یەكیان‬ ‫پێبگرنەوە‪ ،‬ب��ەاڵم ئەگەر ئەمەی‬ ‫ئێستا یەك پێبگرنەوە‪ ،‬ئەمە دەكاتە‬ ‫ش��ەرع��ی��ی��ەت��دان ب��ە دوو دەزگ���ای‬ ‫حیزبیی‪ ،‬ئەمەش قسەی من نییەو‬ ‫رەخنەی ئۆپۆزسیۆنە؟‬ ‫* ئێمە ل��ەس��ەر ئ��ەو پ��ڕۆژە‬ ‫یاسایە‪ ،‬چوار كۆبوونەوەمان كردووەو‬ ‫نوێنەری هەردوو دەزگای ئاسایش‌و‬ ‫دەزگای زانیاریی‌و ئاژانسی پاراستن‬ ‫هاتن‌و هەموو برادەرانی لیستەكانی‬ ‫تر كە لە لیژنەی ناوخۆدان ئامادە‬ ‫ب��وون‪ ،‬ئێمە تا ئێستا لەسەر دوو‬ ‫م���ادەی ئ��ەوی��اس��ای��ە گفتوگۆمان‬ ‫كردووەو رێككەوتین‪ ،‬رەنگە لەچەند‬ ‫رۆژی داهاتوودا لەسەر ئەوانی تریش‬ ‫رێكبكەوین‪ ،‬ب��ەاڵم تا ئێستا هیچ‬ ‫گفتوگۆیەكمان لەسەر پڕۆژە یاسای‬ ‫ئەنجومەنی ئاسایش نەكردووە‪.‬‬ ‫رۆژنامە‪ :‬بۆچوون وایە كە بەهۆی‬ ‫ئەو دوو پڕۆژە یاسایەوە‪ ،‬شەرعییەت‬ ‫دەدرێت بەچەند دەزگایەكی حیزبیی‌و‬ ‫لەسەر سامانی گشتیش بودجەیان‬ ‫بۆ دابین دەكرێت‪ ،‬ئەمەش ئاماژەیە‬ ‫بۆ دەزگاكانی ئاسایش‌و دەزگ��ای‬ ‫زان��ی��اری�ی‌و پاراستن‪ ،‬كە دەزگ��ای‬ ‫حیزبین‌و تا ئێستاش لەژێر كۆنترۆڵی‬ ‫یەكێتی‌و پ��ارت��ی��دان‪ ،‬تێڕوانینی‬ ‫بەڕێزتان چۆنە؟‬ ‫* بەداخەوە‪ ،‬ئەو دوو دەزگایە‬ ‫دەزگای شەرعین‪ ،‬نەك حیزبیی‪ ،‬ئەم‬ ‫پەرلەمانەی كە ئێستا من‌و تۆی تێدا‬ ‫دانیشتووین‪ ،‬لەساڵی (‪‌)2004‬و بەپێی‬ ‫یاسای (‪ )46‬كاری ئەو دەزگایانەی‬ ‫رێكخستووە‪ ،‬بەاڵم بەداخەوە بەهۆی‬ ‫ئەو ناتەباییەی نێوان یەكێتی‌و پارتی‪،‬‬ ‫ئەو كاتە نەكرا كە ئەو دوو دەزگایە‬ ‫یەكبگرنەوە‪.‬‬ ‫رۆژنامە‪ :‬بەپێی پڕۆژە یاساكە‪،‬‬ ‫دەزگای ئاسایش سەر بە ئەنجومەنی‬ ‫وەزیران‌و دەزگای زانیاریی‌و پاراستن‬ ‫سەر بە سەرۆكایەتیی هەرێم دەبن‪،‬‬ ‫ئەمەش وەك فیفتی بەفیفتییەكە‬ ‫لێكدراوەتەوە‪ ،‬بەڕێزت بە كوردستانی‬ ‫ن��وێ‪-‬ش��ت راگ��ەی��ان��دووە كە باشتر‬ ‫وابوو‪ ،‬هەمووی سەر بە ئەنجومەنی‬ ‫وەزیران بووایە؟‬ ‫* نازانم چۆن فیفتی بەفیفتییە‪،‬‬ ‫بەداخەوە كە وادەڵێم‪ ،‬خۆی دەبوایە‬

‫سەنگەر جەمال‬

‫‪......................................................‬‬

‫وەفدێكی ئەمریكی سەردانی‬ ‫پ��ەرل��ەم��ان��ی ك��وردس��ت��ان دەك��ات‬ ‫ب���ۆ ئ���اگ���ادارب���وون ل���ە كێشە‌و‬ ‫وردەكارییەكانی هەردوو پرۆژەیاسای‬ ‫دەزگ���ای ئاسایش و ئەنجومەنی‬ ‫ئاسایشی هەرێم‪.‬‬ ‫ه��ەف��ت��ەی راب������ردوو پیتەر‬ ‫مالیخانی كارمەندی سیاسیی لە‬ ‫تیمی ئ��اوەدان��ك��ردن��ەوەی هەرێمی‬ ‫(ئ��ار ئ��ار تیی) لە باڵیۆزخانەی‬ ‫ئەمریكا لە عێراق سەردانی لیژنەی‬ ‫ن��اوخ��ۆ‌و ئ��اس��ای �ش‌و ئەنجومەنە‬ ‫خۆجێیەكانی پەرلەمانی كوردستانی‬ ‫ك��رد‌و گفتوگۆیان لەسەر ه��ەردوو‬

‫پ��رۆژەی��اس��ای دەزگ���ای ئاسایشی‬ ‫گشتیی هەرێم‌و ئەنجومەنی ئاسایشی‬ ‫هەرێم كرد‪.‬‬ ‫نەریمان عەبدوڵاڵ‪ ،‬پەرلەمانتاری‬ ‫فراكسیۆنی گۆڕان‌و ئەندامی لیژنەی‬ ‫ناوخۆو ئەنجومەنە خۆجێیەكان‪،‬‬ ‫باس لەوە دەكات؛ كە ئەمریكییەكان‬ ‫بە مەبەستی تێگەیشتن لە هەردوو‬ ‫یاسای ئەنجومەنی ئاسایش‌و دەزگای‬ ‫ئاسایشی ه��ەرێ��م��ی ك��وردس��ت��ان‬ ‫سەردانیان كردوون‌و بۆ رۆژنامە وتی‪:‬‬ ‫«ئ��ەوان بە دوو پرسیار دەستیان‬ ‫پێكرد‪ ،‬كە هۆكاری دانانی ئەو دوو‬ ‫پرۆژەیاسایە‌و ئەو ئالیەتانەی لەناو‬ ‫پرۆژەیاساكان دانراون چین»‪.‬‬ ‫ئ����ەوەش دەخ��ات��ە روو؛ كە‬ ‫گفتوگۆیان كردووەو هەموو بوارەكان‬

‫لێكدانەوەی بۆ كراوەو مەترسییەكانی‬ ‫پ����رۆژەی ئەنجومەنی ئاسایش‬ ‫لەسەر سیستمی سیاسیی هەرێم‌و‬ ‫تێكەاڵوییەكانی دەسەاڵت لە هەردوو‬ ‫پرۆژەكەو دابەشكردنی بە شێوەی‬ ‫دوو ئیدارەیی لەنێوان هەردوو حیزبە‬ ‫سەرەكییەكەو خەلەلی یاسایی‌و‬ ‫دەستووریی خراونەتە روو‪.‬‬ ‫وتیشی‪« :‬ب��اس ل��ە شێوەی‬ ‫شكڵیی‌و ن��اوەرۆك��ی پرۆژەكە كرا‬ ‫هەروەها دەسەاڵتەكان كە دراوە‬ ‫بە سەرۆكەكانیان‌و دەری��دەخ��ەن‬ ‫ب�����ەرەو دەزگ���ای���ەك���ی پۆلیسی‬ ‫دەڕوات‌و هەموو كایەكانی كۆمەڵی‬ ‫مەدەنی‌‪ ،‬رێكخراوەكان‌‪ ،‬حیزبەكان‌‪،‬‬ ‫دیپلۆماتكارەكان‌‪،‬‬ ‫كونسوڵخانە‪،‬‬ ‫ك��ەس��ای��س��ەت��ی��ی��ەك��ان‌و م��ۆب��ای��ل‬

‫فۆتۆ‪ :‬سایتی په‌رله‌مان‬

‫ئەمریكییەكان بۆ پرۆژەیاسای «ئاسایش» دەچنە پەرلەمان‬

‫پێكهاتەی دەزگای ئاسایش لەهەموو‬ ‫خەڵك ب��ووای��ە‪ ،‬لەهەموو خەڵكە‬ ‫دڵسۆز‌و بێالیەن‌و هێزە نیشتمانیی‌و‬ ‫ش��ۆڕش��گ��ێ��ڕەك��ان��ی ك��وردس��ت��ان‪،‬‬ ‫هەرچەندە لەناو ئاسایشی سلێمانی‪،‬‬ ‫من خەڵك دەناسم كە گۆڕانە‪ ،‬رەنگە‬ ‫لەناو ئاسایشی هەولێریشدا خەڵك‬ ‫هەبێت‪.‬‬ ‫رۆژنامە‪ :‬بەاڵم ئەگەر كەسێكی‬ ‫گۆڕان لەناو ئاسایشدا هەبێت‌و پێی‬ ‫بزانن‪ ،‬الدەبرێت!‬ ‫* نەخێر الن��اب��رێ��ت‪ ،‬ئەگەر‬ ‫پێشتریش البرابێت‪ ،‬ئێستا بەپێی‬ ‫ئەو رێككەوتنەی كە هەیە‪ ،‬كەس‬ ‫النابرێت‪ ،‬ئێستا خەڵك هەیە گۆڕانەو‬ ‫دی��ارەو لەئاسایشیشدا كار دەكات‪،‬‬ ‫خۆم دەڵێم‪ ،‬ئێمە نە فێڵ لەخۆمان‬ ‫بكەین‌و ن��ە ل��ەخ��ەڵ��ك‪ ،‬ئاسایشی‬ ‫سلێمانی‪ ،‬یەكێتیی نیشتمانیی‬ ‫كوردستان ئیدارەی داوەو ئاسایشی‬ ‫ه��ەول��ێ��ری��ش‪ ،‬پ��ارت��ی دیموكراتی‬ ‫كوردستان ئ��ی��دارەی داوە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫ئومێدەكەین كە ل��ەداه��ات��وودا ئەو‬ ‫پ��ڕۆژە یاسایە دەردەك��ەی��ن‪ ،‬لەناو‬ ‫دەزگاكەدا خەڵكی بێالیەن‌و خەڵكی‬ ‫حیزبەكانی تریش بێنە ن���اوەوەو‬ ‫ئاسایشەكە ببێتە ئاسایشی هەموو‬ ‫خ��ەڵ��ك‪ ،‬ب��ەاڵم ئێستا ك��ە یاسای‬ ‫نییەو بەیاسا تەنزیمی دەكەین‪ ،‬لە‬ ‫دەزگ��ای حیزبیی رزگارمان دەبێت‪،‬‬ ‫واتە پاش ئ��ەوەی یاساكە دەرك��راو‬ ‫هەردوو ئاسایشی هەولێر‌و سلێمانی‬ ‫تێكەڵكرانەوە‪ ،‬دەك��رێ��ت لەسەر‬ ‫پۆستەكانی رێككەوتنی سیاسیی‬ ‫بكرێت وەك هەر دەزگایەكی تری‬ ‫حكومەت كە رێككەوتنی سیاسیی‬ ‫لەسەر دەكرێت لە دابەشكردندا‪.‬‬ ‫رۆژنامە‪ :‬هەندێك پێیانوایە‪ ،‬ئەو‬ ‫دەسەاڵتانەی كە دەدرێ��ن بە هێزە‬ ‫ئەمنیی‌و نهێنییەكان‪ ،‬ئەوەندە زۆرن‬ ‫كە وات��ای حكومەتی بچووك لەناو‬ ‫حكومەتی گ��ەورە دەگەیەنێت‪ ،‬تۆ‬ ‫پێت چۆنە؟‬ ‫* ئەو شتانە بە یاسا رێكدەخرێن‪،‬‬ ‫ئ����ەو ك���ەس���ەی ك���ە دەس���ەاڵت���ی‬ ‫بەدەستەوەیە بەپێی یاسا دەسەاڵتی‬ ‫هەیە‪ ،‬ئەگەر هەر دەسەاڵتێك لەناو‬ ‫ئەنجومەنی ئاسایشی هەرێمدا هەبێت‪،‬‬ ‫بەپێی یاسا دەبێت‪.‬‬ ‫رۆژنامە‪ :‬رەنگە مەبەست ئەوە‬ ‫بێت كە یاساكە بەو شێوەیەی ئێستا‪،‬‬ ‫بەهۆی زۆرینەو كەمینەوە تێپەڕێنرێت‌و‬ ‫ئیرادەی بەشێك لەخەڵكیشی لەگەڵ‬ ‫نەبێت‪ ،‬خۆ ئەو یاسایە بە رێككەوتنی‬ ‫سیاسیی دەرناكرێت؟‬ ‫* ئ��ەو ی��اس��ای��ە‪ ،‬بەتەنیا بۆ‬ ‫زۆرینە دەرناكەین‪ ،‬بەڵكو یاسا بۆ‬ ‫هەموو خەڵكی كوردستانە‪ ،‬من بۆ‬ ‫خۆم لەگەڵ ئ��ەوەدام كە ئەو جۆرە‬ ‫یاسا نیشتمانییانە رێككەوتنی‬ ‫سیاسییان لەسەر بكرێت‌و رای هەموو‬ ‫گرووپەكانی لەسەر بێت‪ ،‬من بۆ‬ ‫خۆم لەگەڵ ئەوەم كە هەر یاسایەك‬ ‫پەیوەندیی بەخەڵكی كوردستانەوەیە‪،‬‬ ‫بە رێكەوتنی سیاسیی دەربكرێن‪،‬‬ ‫نەك زۆرینەو كەمینە‪.‬‬

‫دەگ���رێ���ت���ەوەو ب��ە وردی����ی رای‬ ‫ئ��ۆپ��ۆزس��ی��ۆن‌و دەس���ەاڵت لەسەر‬ ‫پرۆژەكان باسكران»‪.‬‬ ‫لە بارەی هۆكاری سەردانەكەی‬ ‫ئەمریكییەكانەوە‪ ،‬نەریمان عەبدوڵاڵ‪،‬‬ ‫وتی‪« :‬بەپێی خوێندنەوەی ئێمە‬ ‫ئەو بارودۆخە گرژەی لە كوردستان‬ ‫دروس���ت���ب���ووە‪ ،‬ئ�����ەوان دەزان����ن‬ ‫دەرئەنجام‌و هۆكاری كۆمەڵێك شتە‪،‬‬ ‫كە لە پەرلەمان روویداوەو حكومەت‬ ‫دەیكات‪ ،‬بۆ ئەوەی مەیدانیی گوێیان‬

‫لە رای پەرلەمانتارەكا ‌ن بێت‌و لە‬ ‫پرۆژەیاساكان ئاگاداربن‪ ،‬بەاڵم ئەوان‬ ‫رایەكی كەمیاندا‪ ،‬تەنیا ئەوە بوو‬ ‫پشتگیریی ئەوەیان كرد‪ ،‬قۆناغەكە‬ ‫تێپەڕیوە كە ئەو دەزگایانە سەر‬ ‫بە حیزب بن‌و لەگەڵ ئەوە بوون بە‬ ‫یاسایی بكرێن»‪.‬‬ ‫ل���ە ب�����ارەی ب���ەردەوام���ی���ی‌و‬ ‫گفتوگۆكانیش ل��ەس��ەر ئ��ەو دوو‬ ‫پ��رۆژەی��اس��ای��ە پەرلەمانتارەكەی‬ ‫كوردستان وتی‪« :‬لە لیژنەی ناوخۆ‬

‫گفتوگۆ بەردەوامە لەسەر پرۆژەیاسای‬ ‫دەزگ���ای ئاسایش‪ ،‬ب��ەاڵم ئ��ەوەی‬ ‫ئەنجومەنی ئاسایش دواخ��راوە‌و‬ ‫ئەگەر بەو شێوەیەش بێت كە هەیە‪،‬‬ ‫ئێمە ئامادە نین وەك ئۆپۆزسیۆن‌و‬ ‫گۆڕان گفتوگۆی لەسەر بكەین‪ ،‬یان‬ ‫دەبێت بە شێوەیەك بێت هەموومان‬ ‫ك��ۆك بین ل��ەس��ەری‪ ،‬ن��ەك ئ��ەوەی‬ ‫هەیە كە كۆی سیستمی سیاسیی‬ ‫هەرێمی كوردستان دەگۆڕێت بۆ‬ ‫سەرۆكایەتیی»‪.‬‬

‫‪6‬‬

‫ذمارة (‪ )621‬سيَشةممة ‪2011/2/15‬‬

‫‪hewal.rozhnama@gmail.com‬‬

‫ی فەرمانبەران داوای مافی فەرمانبەرانی سلێمانی دەكات‬ ‫یەكێتی ‌‬

‫رۆژن����ام����ە‪ :‬س��ەرۆك�� ‌ی‬ ‫یەكێتی ‌ی ف��ەرم��ان��ب��ەران �ی‌‬ ‫سلێمانی‌‪ ،‬تەئكیدی كردەوە‬ ‫لەسەر یەكسانی ‌ی مووچە‌و‬ ‫قەرەبووكردنەوە ‌ی مووچەی‌‬

‫خ��ەرج��ن��ەك��راو ‌ی ‪ 7‬ساڵ ‌ی‬ ‫راب�����ردوو ‌ی ف��ەرم��ان��ب��ەران��ی‬ ‫سلێمانی و گ��ەڕان��دن��ەوەی‌‬ ‫دەرم��اڵ �ە‌و وتیشی‪ :‬بەپێی‌‬ ‫م��ادە ‌ی ‪‌ 1‬ی بڕگە ‌ی سێیەمی‌‬

‫ئەم فەرمانە‪ ،‬بڕیاردرا هەموو‬ ‫ئەو فەرمانانە ‌ی كە پێشتر‬ ‫لە عێراقدا كاریان پێكراوە‪،‬‬ ‫هەڵبپەسێررێن‌و ئەم فەرمانە‬ ‫نوێیە جێگایان بگرێتەوە‪.‬‬

‫وتیشی‌‪ :‬ئێمە تەنها داوای‬ ‫مووچە ‌ی فەوتاو ‌ی دوا ‌ی ساڵی‌‬ ‫‪ 2003‬تا ئێستا ناكەینەوە‪،‬‬ ‫بەڵكو بڕ ‌ی مووچە ‌ی فەوتاوی‌‬ ‫دوو ساڵ ‌ی ‪‌1996‬و ‪1997‬یش‬

‫داوا دەك��ەی��ن��ەوە‌و دەبێت‬ ‫حكومەت ‌ی هەرێم ئامادەیی‌‬ ‫هەبێت بۆ گەڕاندنەوە ‌ی و‬ ‫ئەگەر نا رێگای خۆپیشاندان‬ ‫دەگرینەبەر‬

‫لە چەند راپرسییەكی وێبسایتە كوردییەكاندا‬

‫هاواڵتییان پێیانوایە؛ شەپۆلی ناڕەزایەتییەكان كوردستانیش دەگرێتەوە‬ ‫سەنگەر كوردە‬

‫‪.................................................. ........‬‬

‫ب��ەپ��ێ��ی راپ���رس���ی���ی چ��ەن��د‬ ‫دەزگایەكی راگەیاندن‪ ،‬زۆرب��ەی‬ ‫دەنگدەران لەو بڕوایەدان شەپۆلی‬ ‫ناڕەزاییەكانی خەڵك لە تونس‌و‬ ‫میسر‪ ،‬كوردستانیش بگرێتەوە‪،‬‬ ‫هەروەها زۆربەی دەنگدەران لەگەڵ‬ ‫بەیاننامەكەی بزووتنەوەی گۆڕانن‌و‬ ‫پێیان باشە پارتە ئیسالمییەكانیش‬ ‫پشتگیریی بكەن‪.‬‬ ‫بەپێی راپرسییەكی سایتی‬ ‫ئاوێنە لەسەر بارودۆخی ناوچەكەو‬ ‫ناڕەزاییەكانی خەڵك لە دەسەاڵت‪،‬‬ ‫زۆربەی دەنگدەران پێیانوایە؛ ئەو‬ ‫شەپۆلە كوردستانیش دەگرێتەوە‪.‬‬ ‫پ��رس��ی��اری راپ��رس��ی��ی��ەك��ەی‬ ‫ئاوێنە‪ ،‬كە دەڵ��ێ��ت‪« :‬پێتوایە‬ ‫ش��ەپ��ۆل��ی ن��اڕەزای��ەت��ی��ی��ەك��ان��ی‬ ‫خەڵكی تونس‌و میسر‪ ،‬هەرێمی‬ ‫كوردستانیش ب��گ��رێ��ت��ەوە»‪ ،‬تا‬ ‫ئێوارەی دوێنێ‌ كە (‪ )11‬هەزارو‬

‫(‪ )754‬كەس بەشداریان كردووە‪،‬‬ ‫زۆرب���ەی دەن��گ��دەران پێیانوایە؛‬ ‫كوردستانیش‬ ‫ناڕەزایەتییەكان‬ ‫دەگرێتەوە‪ ،‬بە شێوەیەك لە وەاڵمی‬ ‫پرسیارەكەدا (‪)%71‬ی دەنگدەران‬ ‫بە بەڵێ‌ دەنگیان داوە‪)%27( ،‬‬ ‫ب��ە نەخێرو (‪)%1‬ی��ش‬ ‫ب��ە ن��ازان��م وەاڵم��ی��ان‬ ‫داوەتەوە‪.‬‬ ‫لە الیەكی دیكەوە‌و‬ ‫ل����ە راپ��رس��ی��ی��ەك��ی‬ ‫دیكەشدا ك��ە سایتی‬ ‫ش��������ەن پ����رێ����س‪،‬‬ ‫ئ��ەن��ج��ام��ی��داوەو (‪1‬‬ ‫ه���ەزارو ‪ )444‬كەس‬ ‫تێیدا ب��ەش��دارب��وون‌و‬ ‫تێیدا پرسیاری ئەوە‬ ‫ك��راوە‪ ،‬تاچەند لەگەڵ راپەڕینی‬ ‫خەڵكی هەرێمی كوردستاندایت؟‬ ‫زۆربەی دەنگدەران لە گەڵیدان بە‬ ‫رێژەی (‪ )%80‬كە (‪ 1‬هەزارو ‪)159‬‬ ‫دەنگدەر پێكدێنن‪ ،‬لە بەرامبەردا‬ ‫تەنیا (‪ )285‬كەس دژ ‪-‬ین‪ ،‬كە‬

‫(الیەنگریی گ��ۆڕان بكەن‪ ،‬لەپاڵ‬ ‫دەسەاڵتدابن‪ ،‬یان بێالیەن بن)»‪.‬‬ ‫لە راپرسییەكەدا‪ ،‬كە (‪)2050‬‬ ‫كەس تا دوێنێ‌ ئێوارە دەنگیان‬ ‫داوە‪)%86( ،‬ی��ان لەگەڵ ئەوەن‬ ‫ئیسالمییەكان الیەنگریی گۆڕان‬ ‫بـــكـــەن‪ ،‬لــــــە بـــــەرامبەردا‬ ‫(‪)%5‬ی دەن���گ���دەران‬

‫(‪)%20‬ی راپرسییەكە پێكدێنن‪.‬‬ ‫دەن��گ��دەران لەگەڵ گۆڕانن‌و‬ ‫پ��ێ��ی��ان��ب��اش��ە ئ��ی��س�لام��ی��ی��ەك��ان‬ ‫پشتگیریی بكەن‪.‬‬ ‫ل��ە راپ��رس��ی��ی��ەك��ی سایتی‬ ‫هاواڵتیشدا‪ ،‬كە پرسیاری ئەوەی‬ ‫ك����ردووە «چ��ۆن‬

‫زۆرب���ەی���ان ب��ە ب��اش��ە وەاڵم��ی��ان‬ ‫داوەتەوە‪ ،‬كە (‪)%78‬ی دەنگدەران‬ ‫پێكدێنێت‌و (‪)%20‬ی دەنگدەرانیش‬ ‫پێیان خراپە‪.‬‬ ‫ه������ەروەك س���ت���ان���دەر‪ ،‬كە‬ ‫رۆژنامەیەكی ئەلیكترۆنییە‪ ،‬لە‬ ‫راپرسییەكیدا پرسیاری ئ��ەوەی‬

‫ل���ە داواك�����ەی‬ ‫ب����زووت����ن����ەوەی گ�������ۆڕان ب��ۆ‬ ‫ه��ەڵ��وەش��ان��دن��ەوەی حكومەت‌و‬ ‫پەرلەمان دەڕوانیت»‪ ،‬تا ئێوارەی‬ ‫دوێنێ‌ كە (‪ )12‬ه��ەزارو (‪)658‬‬ ‫كەس بەشدارییان تێدا ك��ردووەو‬

‫«ئیسالمییەكانیش‬ ‫ك�����ردووە؛‬ ‫بەیانەكەی یەكێتی‌و پارتیان ئیمزا پێیانباشە لەپاڵ دەسەاڵتدابن‌و‬ ‫كرد‪ ،‬لەنێویاندا بەشێكیان لەگەڵ (‪)%7‬یش پێیانباشە بێالیەن بن‪.‬‬ ‫ل��ە الی��ەك��ی ت��ری��ش��ەوەو لە‬ ‫ئەو هەنگاوەی سەركردایەتییاندا‬ ‫نین‪ ،‬تۆ پێت باشە ئیسالمییەكان راپرسییەكی دیكەشدا كە هەفتەی‬

‫رابردوو پێگەی (گازی) ئەنجامی‬ ‫داوە‪ ،‬كە لە ماوەی (‪ )5‬رۆژدا (‪)9‬‬ ‫هەزارو (‪ )824‬كەس بەشدارییان‬ ‫تێدا ك��ردووە‪ ،‬زۆرب��ەی بەشداران‬ ‫لەگەڵ پ��رۆژەی ئۆپۆزسیۆن‌‪ ،‬بە‬ ‫تایبەت بزووتنەوەی گۆڕاندان‪.‬‬ ‫لە راپرسییەكەدا پرسیاری‬ ‫ئ���ەوە ك����راوە؛ «پ�����رۆژەی ك��ام‬ ‫الی��ەن��ی كوردستانیی زی��ات��ر لە‬ ‫خزمەتی میللەتی كورددایە؟»‪ ،‬لە‬ ‫وەاڵمیشدا بزووتنەوەی گۆڕان بە‬ ‫(‪ 3‬ه��ەزارو ‪ )494‬دەنگ (‪)%36‬‬ ‫ی راپرسییەكەی هێناوەو له‌ پله‌ی‬ ‫یەكەم بووە‪ ،‬هەروەها یەكگرتوو‬ ‫ب��ە (‪ 3‬ه����ەزارو ‪ )388‬دەن��گ‬ ‫دووەم‌و پارتی بە (‪ 1‬هەزارو ‪)912‬‬ ‫دەنگ‌و بە رێژەی (‪ )%19‬سێیەم‬ ‫بووە‪ ،‬یەكێتی بە (‪)%6‬ی دەنگی‬ ‫راپرسییەكە چ���وارەم‌و كۆمەڵ‌و‬ ‫شیوعی‌و سۆسیالیست‌و بزووتنەوەی‬ ‫زەحمەتكێشانی‬ ‫ئ��ی��س�لام��ی�ی‌و‬ ‫كوردستانیش پێنجەم تا نۆیەمی‬ ‫راپرسییەكە بوون‪.‬‬

‫كێشەی كەمیی‌و گرانیی سووتەمەنی بەردەوامە‬

‫حكومەت پێداویستی بەشە نەوتی زستانەی هاواڵتییان دوادەخات‬

‫راپۆرتی‪ :‬سەنگەر جەمال‬

‫‪............................................... ...........‬‬

‫لەگەڵ نزیكبوونەوەی وەرزی‬ ‫ب��ەه��ار‪ ،‬تائێستا ب��ەش��ە نەوتی‬ ‫مانگی (‪)11‬ی ساڵی راب���ردوو‬ ‫ب��ەس��ەر ه��اواڵت��ی��ی��ان��دا داب���ەش‬ ‫نەكراوە‌و پەرلەمانتارێكیش دەڵێت‪:‬‬ ‫«كەمتەرخەمییەكە لە حكومەتی‬ ‫هەرێمە»‪.‬‬ ‫داب��ەش��ن��ەك��ردن��ی ن����ەوت‌و‬ ‫سووتەمەنی لە كاتی پێویست‌و‬ ‫زس��ت��ان��دا‪ ،‬هاواڵتییانی تووشی‬ ‫نیگەرانیی كردووەو رەخنەی ئەوە‬ ‫دەگ��رن‪ ،‬كە حكومەت نەیتوانیوە‬ ‫لە كاتی زستان‌و سەرمادا تەواوی‬ ‫بەشە نەوتیان بەسەردا دابەشبكات‪.‬‬ ‫نەسرین حەمەالو‪ )40( ،‬ساڵ‌و‬ ‫دانیشتووی گەڕەكی ئاشتی لە‬ ‫شاری سلێمانی‪ ،‬وتی‪« :‬تائێستا‬ ‫بەشە نەوتی مانگی (‪)11‬ی ساڵی‬ ‫رابردوومان وەرنەگرتووە‪.‬‬ ‫ئەو هاواڵتییە بە ناڕەزاییەكی‬ ‫زۆرەوە‪ ،‬وتیشی‪« :‬واخەریكە‬ ‫زستان تەواو دەبێت‌‪ ،‬بەاڵم حكومەت‬ ‫نەیتوانیوە نەوتی زستانمان بۆ‬ ‫دابین بكات»‪.‬‬ ‫لە بەرامبەردا‪ ،‬جەمال عەلی‪،‬‬ ‫لێپرسراوی دابەشكردنی بەرهەمە‬ ‫سووتەمەنییەكان لە سلێمانی‪،‬‬ ‫ب��اس ل��ەوە دەك���ات؛ ب��ەردەوام��ن‬ ‫ل��ە داب��ەش��ك��ردن��ی سووتەمەنی‌و‬ ‫ب��ۆ رۆژن��ام��ە وت���ی‪« :‬دەستمان‬ ‫ب��ە داب��ەش��ك��ردن��ی بەشە نەوتی‬ ‫پسوڵەی ژمارە (‪ )11‬ك��ردووە لە‬ ‫ناو و دەرەوەی شار‪ ،‬بە شێوەیەك‬ ‫رۆژێك لەدەرەوەی شار‌و رۆژێك لە‬ ‫ناوشار دابەشی دەكەین‌و ئێستا‬ ‫بەشێكی گەڕەكەكانی ناوشارمان‬ ‫دابەشكردووە»‪.‬‬ ‫ئەو بەرپرسەی دابەشكردنی‬ ‫سووتەمەنی هۆكاری دواكەوتنی‬ ‫داب���ەش���ك���ردن���ەك���ە ب���ۆ ئ���ەوە‬ ‫دەگەڕێنێتەوە‪ ،‬كە بڕێكی كەمتریان‬

‫پ��ێ��دەگ��ات ل����ەوەی پێویستە‪،‬‬ ‫وتیشی‪« :‬گرفتەكە لە حكومەتی‬ ‫عێراقەوەیە‪ ،‬چونكە ئەو بڕە نەوتەی‬ ‫لە ناوەندەوە بۆمان دێت‪ ،‬بەشی‬ ‫پێویستییەكان‌و خەڵك ناكات»‪.‬‬ ‫ب��ەاڵم ع��ەب��دوڵ�ڵا م��ەالن��وری‪،‬‬ ‫ئەندامی لیژنەی پیشەسازیی‌و وزەو‬ ‫سوتەمەنی پەرلەمانی كوردستان‬ ‫هۆكاری سەرەكیی‌و كەمیی‌و درەنگ‬ ‫دابەشكردنی بەشە سووتەمەنی‬ ‫هاواڵتییان بۆ حكومەتی هەرێم‬ ‫دەگەڕێتەوە‪ ،‬چونكە وەك ئەو وتی‪:‬‬ ‫«دەشێت حكومەت هەموو ساڵێك‬ ‫پالنی هەبێت‌و لە وەرزی گەرما‬ ‫ك��اری كۆكردنەوەو دابەشكردنی‬ ‫سووتەمەنی بۆ ناوچە ساردەكان‬

‫بكات»‪ ،‬لە لێدوانێكدا بۆ رۆژنامە‬ ‫وتیشی‪« :‬بەاڵم هەموو ساڵێك ئەو‬ ‫گرفتە دووبارە دەبێتەوە‪ ،‬ئەوەش‬ ‫دەری��دەخ��ات پالنێكی پێشوەخت‬ ‫نییە بۆ چ��ارەس��ەری بنەڕەتی‪،‬‬ ‫ق��س��ەك��ردن��ی��ش ل��ەس��ەر كەمیی‬ ‫ناردنی بەشە سووتەمەنی هەرێمی‬ ‫كوردستان‪ ،‬پاساوێكی الوازە»‪.‬‬ ‫ع��ەب��دوڵ�ڵا‪ ،‬سەرسوڕمانی‬ ‫خۆی لەوە نیشاندا كە لە عێراق‬ ‫سووتەمەنی تەنیا ئ��ەوەی��ە كە‬ ‫ل��ە پ��ااڵوگ��ەك��ان��ی ن���اوەڕاس���ت‌و‬ ‫باشوور بەرهەمدێت‌و دەنێردرێت‬ ‫بۆ پارێزگاكان بەپێی ژم��ارەی‬ ‫دانیشتووان‌‪ ،‬كە هەمان پشك بۆ‬ ‫پارێزگاكانی كوردستان دەنێردرێت‪،‬‬

‫ب���ەاڵم ل��ە ه��ەرێ��م��ی ك��وردس��ت��ان‬ ‫ل��ە رێ��ی چەند س��ەرچ��اوەی��ەك‌و‬ ‫سووتەمەنی‬ ‫سنوورەكانیشەوە‬ ‫دێ��ت «ك��ەچ��ی گرفتی كەمیی‌و‬ ‫گرانیی سووتەمەنی لە ناوەند‬ ‫نییە‪ ،‬بەاڵم لە كوردستان زیاتر لە‬ ‫سەرچاوەیەك هەیەو نرخەكەشی‬ ‫گرانەو كەمیشە»‪.‬‬ ‫لە ئەگەری بوونی گرفتەكەشدا‬ ‫ئەو پەرلەمانتارە كەمتەرخەمییەكە‬ ‫بۆ حكومەتی هەرێم دەگەڕێنێتەوەو‬ ‫وت��ی‪« :‬ك��اری حكومەتی هەرێم‬ ‫چییە‪ ،‬ئ��ەگ��ەر چ��ارەس��ەری ئەو‬ ‫گرفتە ناكات لەگەڵ ن��اوەن��ددا‪،‬‬ ‫لەكاتێكدا یەكەم ئیشی لیژنەكەمان‬ ‫لە پەرلەمان ئامادەكردنی راپۆرتێك‬

‫بوو لەسەر قەیرانی سووتەمەنی لە‬ ‫كوردستان‌و دامانە سەرۆكایەتی كە‬ ‫بیداتە حكومەت‪ ،‬بەاڵم كێشەكە‬ ‫وەك خۆی ماوەتەوە»‪.‬‬ ‫لەالیەكی دیكەوە‪ ،‬د‪ .‬بایەزید‬ ‫ح��ەس��ەن‪ ،‬ئەندامی ئەنجومەنی‬ ‫ن��وێ��ن��ەران��ی ع���ی���راق ل��ەس��ەر‬ ‫فراكسیۆنی گ���ۆڕان‪ ،‬ئ��ام��اژە بە‬ ‫پێویستی ب��ەدوداچ��وون��ی الیەنە‬ ‫پ��ەی��وەن��دی��دارەك��ان��ی حكومەتی‬ ‫هەرێم دەكات بۆ كێشەی كەمیی‬ ‫ب��ڕی رەوان��ەك��راوی سووتەمەنی‬ ‫ل��ە ن����اوەن����دەوە‪ ،‬ئ���ەو ك��ە لە‬ ‫بەیاننامەیەكدا لە ئەنجومەنی‬ ‫نوێنەران خوێندییەوە باسی لەوە‬ ‫كرد‪ ،‬هەندێكجار كەمتر لەو بێە‬

‫پێویستەی دیاریكراوە بۆ شارەكانی‬ ‫كوردستان‪ ،‬دەنێردرێت‌و بۆ رۆژنامە‬ ‫وتی‪« :‬لە سەرەتای ئەم مانگە‬ ‫لە وتارێكدا لە پەرلەمانی عێراق‬ ‫باسم لەوە كرد كە سووتەمەنی بە‬ ‫كەموكورتی دەگاتە كوردستان»‪.‬‬ ‫بەپێی ئەو زانیارییانەی ئەو‬ ‫پەرلەمانتارە كە لە ئەنجومەنی‬ ‫نوێنەران لە سەرەتای ئەم مانگەدا‬ ‫خستیە روو‪ ،‬تەنیا لە (‪ )6‬مانگی‬ ‫دووەم��ی ساڵی راب���ردوودا بەشە‬ ‫سووتەمەنی ش��اری سلێمانی بە‬ ‫كەمیی هاتووە‪ ،‬بەشێوەیەك (‪)10‬‬ ‫ملیۆن‌و (‪ )826‬هەزارو (‪ )960‬لیتر‬ ‫بەنزین كەم هاتووە‪ ،‬هەروەها (‪)30‬‬ ‫ملیۆن‌و (‪ )‌572‬ه��ه‌زارو (‪)940‬‬ ‫لیتر گازوایل كورتی هێناوە‪ ،‬جگە‬ ‫لەوەی (‪)24‬ملیۆن‌و (‪ )323‬هەزارو‬ ‫(‪ )210‬لیتر نەوتی سپیش كورتی‬ ‫هێناوە‪.‬‬ ‫ل���ەو ب���ارەی���ەش���ەوە وت���ی‪:‬‬ ‫«داوامكرد الیەنە پەیوەندیدارەكان‌و‬ ‫وەزارەت���ی نەوتی عێراق كە ئەو‬ ‫سووتەمەنییانە‪ ،‬بەتایبەت نەوت‌و‬ ‫گ��ازوای��ل��ی پێویست بنێرێت بۆ‬ ‫سلێمانی‌و شارەكانی كوردستان‪،‬‬ ‫بەتایبەت لە ئێستادا كە وەرزی‬ ‫س��ەرم��ای��ەو خ��ەڵ��ك پێویستی‬ ‫پێیەتی»‪.‬‬ ‫بەاڵم باس لەوەش دەكات‪ ،‬كە‬ ‫پێشتر كاتێك لە وەزی��ری نەوتی‬ ‫عێراق‌و بەرپرسانی ئەو وەزارەته‌ی‬ ‫پرسیوە لە كەمهاتنی بڕەكان سااڵنی‬ ‫رابردوو «ئەوان دەڵێن بڕەكە بە‬ ‫تەواویی دەنێرین‪ ،‬لە كوردستانیش‬ ‫دەڵێن بڕی پێویستمان بۆ نایەت‪،‬‬ ‫ج��ا نازانین كامە راس��ت��ە‪ ،‬ئایا‬ ‫دەگات یان ناگات»‪ ،‬هەروەك بە‬ ‫ئەركی حكومەتی هەرێم‌و الیەنە‬ ‫پەیوەندیدارەكانی دەزان��ێ��ت لە‬ ‫پەیوەندیی‌و گفتوگۆی ب��ەردەوام‬ ‫بن لەگەڵ وەزارەتی نەوتی عیراق‬ ‫بۆ پێداگریی لە وەرگرتنی ئەو بڕە‬ ‫پێویستییانە‪.‬‬

‫‪9‬‬

‫ذمارة (‪ )621‬سيَشةممة ‪2011/2/15‬‬

‫‪hewal.rozhnama@gmail.com‬‬

‫په‌یام ئه‌حمه‌د‪ :‬بەنیازین پرسیار بۆ وەزیری ئاوەدانكردنەوە بنێرین لەسەر ئەو پرۆژەیەو‬ ‫بەدواداچوونی لەسەر دەكەین‬

‫دۆسیەی گەندەڵییەكانی بەرپرسان‬ ‫لە نەخۆشخانە (‪ )400‬قەرەوێڵەییەكە‪ ،‬فراوانتر دەبێت‬ ‫به‌رزان عه‌لی حه‌مه‌‬

‫‪............................................................‬‬

‫لە یاداشتێکدا گرووپی (‪)400‬‬ ‫داوا دەك��ات بەرپرسانی وەزارەت��ی‬ ‫تەندروستی بانگ بكرێنە پەرلەمانی‬ ‫ك��وردس��ت��ان ب��ۆ لێكۆڵینەوە لە‬ ‫نەخۆشخانە‬ ‫كەموكورتییەكانی‬ ‫(‪ )400‬قەرەوێڵەییەكەی ش��اری‬ ‫سلێمانی‌و دوو پەرلەمانتاری گۆڕان‌و‬ ‫كوردستانیش بەدواداچوون بۆ ئەو‬ ‫كێشەیە دەكەن‪.‬‬ ‫رۆژی (‪ )2/13‬ئەندامانی گرووپی‬ ‫(‪ )400‬لەسەر كەموكووڕییەكان‌و‬ ‫ت���ەواون���ەك���ردن���ی ن��ەخ��ۆش��خ��ان��ە‬ ‫(‪ )400‬قەرەوێڵەییەكەی سلێمانی‬ ‫سەردانی نووسینگەی پەرلەمانی‬ ‫كوردستانیان كردو یاداشتێكیان دایە‬ ‫پەرلەمانتاران‪ ،‬رۆژی (‪ )2/9‬هەمان‬ ‫گرووپ سەردانی فەرمانگەی داواكاری‬ ‫گشتیی سلێمانی كردو راپۆرتێكی‬ ‫لەسەر گەندەڵییەكانی پرۆژەكە دایە‬ ‫داواكاری گشتیی‪.‬‬ ‫گ���ۆران ع��ەب��دوڵ�ڵا‪ ،‬ئەندامی‬ ‫گرووپی (‪ )400‬بە رۆژنامەی راگەیاند‪:‬‬

‫«پ���رۆژەی نەخۆشخانەی (‪)400‬‬ ‫قەرەوێڵەیی سلێمانی ماوەیەكی‬ ‫زۆری خایاندو گەندەڵییەكی زۆری‬ ‫تێدا كراوە‪ ،‬بۆیە پێویستە بەرپرسانی‬ ‫وەزارەت��ی تەندروستی رووب��ەڕووی‬ ‫بەرپرسیارێتی بكرێنەوە‪ ،‬بۆ ئەو‬ ‫مەبەستە س��ەردان��ی نووسینگەی‬ ‫سلێمانی پەرلەمانی كوردستانمان‬ ‫كردو یاداشتێكمان پێدان»‪.‬‬ ‫وت��ی��ش��ی‪« :‬ل���ە ئێستاشدا‬ ‫كارەكانی پرۆژەكە بە ناشەفافی‬ ‫بەڕێوەدەچێت‌و وەزیری تەندروستی‬ ‫زانیاریی ناڕاست باڵودەكاتەوە‪ ،‬بۆیە‬ ‫داوامانكردووە وەزیری تەندروستی‌و‬ ‫س���ەرپ���ەرش���ت���ی���اران���ی پ�����رۆژەی‬ ‫نەخۆشخانەكە بانگهێشتی پەرلەمان‬ ‫بكرێن‌و رووب��ەڕووی بەرپرسیارێتی‬ ‫بكرێنەوە»‪.‬‬ ‫ن���ەخ���ۆش���خ���ان���ەی (‪)400‬‬ ‫قەرەوێڵەییەكەی شاری سلێمانی لە‬ ‫‪- 2004/10/24‬ەوە دەست كراوە‬ ‫ب��ە جێبەجێكردنی‌و سەرەتا‬ ‫درا بە كۆمپانیایەكی چینی‌و‬ ‫پ��رۆژەك��ەی��ان بەجێهێشت‌و‬ ‫ك��ۆم��پ��ان��ی��ای��ەك��ی ك��ۆری��ای‬ ‫ب����اش����ووری����ش‬

‫هەمان هەنگاوی ناو پرۆژەكەی بە‬ ‫نیوە ناچڵی جێهێشت‌و دواتر درایە‬ ‫دوو كۆمپانیای توركی‌و ئێرانی‌و‬ ‫تائێستاش كە ساڵی (‪)2011‬یە ئەو‬ ‫نەخۆشخانەیە تەواو نەكراوەو لەدوای‬ ‫گوشاری ئۆپۆزسیۆن‌و رێكخراوەكانی‬ ‫كۆمەڵگەی م��ەدەن��ی‪ ،‬حكومەتی‬ ‫هەرێم لیژنەیەكی لێكۆڵینەوەی بە‬ ‫سەرۆكایەتی وەزیری ئاوەدانكردنەوە‬ ‫پێكهێنا‪.‬‬ ‫لەو بارەیەوە كامەران ئەحمەد‪،‬‬ ‫وەزی���ری ئ��اوەدان��ك��ردن��ەوە وێ��ڕای‬ ‫ئ���ام���اژەدان ب���ەوەی ك��ە پ��رۆژەك��ە‬ ‫وەستانێكی زۆری بەسەردا هاتووە‪،‬‬ ‫ئ��اش��ك��رای ك���رد؛ ك��ە چ��ارەس��ەری‬ ‫پ��ێ��وی��س��ت ب���ۆ ئ����ەو پ���رۆژەی���ە‬ ‫دۆزراوەتەوە‌و بۆ رۆژنامە وتی‪« :‬ئەو‬ ‫پرۆژەیە بە دیزاینی ساڵی (‪)2004‬‬ ‫كراوەو سیستمی تەندروستیش وایە‬ ‫كە هەموو ساڵێك ئامێر‌و كەرەستەی‬ ‫ن��وێ ب��ەك��ار دەب��رێ��ت‪ ،‬بۆیە ئێمە‬ ‫سەرەتا دەستمانكرد بە چێككردن‌و‬ ‫دیزاینكردنەوەی هەموو ئامێر‌و‬ ‫كەلوپەلەكان‌و گۆڕانكارییەكی‬ ‫زۆرمان‬

‫لە سیستمەكەیدا كردووە»‪.‬‬ ‫ه��اوك��ات‪ ،‬دوو پەرلەمانتاری‬ ‫گۆڕان‌و كوردستانیش لە پەرلەمانی‬ ‫ك��وردس��ت��ان جەخت ل��ەس��ەر ئ��ەوە‬ ‫دەكەنەوە؛ كە بەدوای ئەو كێشەشدا‬ ‫دەچ���ن‌و نامە ئاراستەی وەزی��ری‬ ‫ئاوەدانكردنەوە دەكەن‪.‬‬ ‫بێریڤان ئیسماعیل‪ ،‬ئەندامی‬ ‫لیژنەی تەندروستی پەرلەمانی‬ ‫ك��وردس��ت��ان ل��ەس��ەر فراكسیۆنی‬ ‫كوردستانیی روونیكردەوە؛ كە ئەوان‬ ‫سەردانی پرۆژەكەیان كردووەو قسەی‬ ‫ئەوانیان بەوە بڕیوە كە ئەو پرۆژەیە‬ ‫لەالی وەزارەتی تەندروستی نەماوەو‬ ‫دراوەتە وەزارەت��ی ئاوەدانكردنەوە‌و‬ ‫بە رۆژنامەی راگەیاند‪« :‬بەاڵم من‬ ‫كۆڵنادەم‌‪ ،‬بەتایبەت نامەش دەنێرم‬ ‫بۆ وەزارەتی ئاوەدانكردنەوە‌و لیژنەی‬ ‫ئاوەدانكردنەوەی پەرلەمانیش ئاگادار‬ ‫دەكەمەوە»‪.‬‬ ‫ل��ەالی��ەك��ی ت��ری��ش��ەوە پ��ەی��ام‬ ‫ئ���ەح���م���ەد‪ ،‬ئ���ەن���دام���ی ل��ی��ژن��ەی‬ ‫ئاوەدانكردنەوە لەسەر فراكسیۆنی‬ ‫گ��ۆڕان بە رۆژن��ام��ەی راگەیاند‪:‬‬ ‫ب��ەن��ی��ازن پرسیار ب��ۆ وەزی���ری‬ ‫ئاوەدانكردنەوە بنێرن لەسەر ئەو‬ ‫پرۆژەیەو بەدواداچوونی‬ ‫لەسەر دەكەن‪.‬‬

‫پەرلەمانی عێراق وەك هەرێم‬ ‫یاسای خۆپیشاندان دەرناكات‬ ‫شارا عەبدولڕەحمان‬

‫‪........................................................‬‬

‫پ��ەرل��ەم��ان��ی ع��ێ��راق یاسا‬ ‫بۆ رێكخستنی خۆپیشاندان‬ ‫دەرن���اك���ات‌و ژم���ارەی���ەك لە‬ ‫پێیانوایە؛‬ ‫پەرلەمانتارانیش‬ ‫ك��ە خ��ۆپ��ی��ش��ان��دان مافێكی‬ ‫دەستوورییەو رێگەنادەن بەیاسا‬ ‫ئەو مافە بەرتەسك بكرێتەوە‪،‬‬ ‫فراكسیۆنی‬ ‫پەرلەمانتارێكی‬ ‫گۆڕانیش دەڵێت‪« :‬بەیاسایەكی‬ ‫وەك ی��اس��ای خۆپیشاندانی‬ ‫كوردستان رازی نابین»‪.‬‬ ‫ژمارەیەك لەپەرلەمانتارانی‬ ‫ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق‬ ‫رەتیدەكەنەوە‪ ،‬كەئەنجومەنەكە‬ ‫ب���ەن���ی���ازب���ێ���ت ی���اس���ای���ەك‬ ‫داب��ن��ێ��ت ب��ۆ رێكخستن‪ ،‬یان‬ ‫سنوورداركردنی خۆپیشاندان‬ ‫لە عێراق‪ ،‬بوونی هەر یاسایەكی‬ ‫وەك ی���اس���ای رێكخستنی‬ ‫خۆپیشاندانیش لەكوردستان‬ ‫بە بەرتەسككردنەوەی ئازادیی‬ ‫ناودەبەن‪.‬‬ ‫د‪.‬ئەشواق جاف‪ ،‬ئەندامی‬ ‫ف��راك��س��ی��ۆن��ی هاوپەیمانیی‬ ‫ك��وردس��ت��ان ل��ەئ��ەن��ج��وم��ەن��ی‬ ‫نوێنەرانی عێراق لەو بارەیەوە‬ ‫بە رۆژنامەی راگەیاند‪ :‬تائێستا‬ ‫ب��ەف��ەرم��ی��ی پێشنیازێك بۆ‬ ‫دان��ان��ی ی��اس��ای خۆپیشاندان‬ ‫ل��ەئ��ەن��ج��وم��ەن��دا ن���ەك���راوە‪،‬‬ ‫ب����ەاڵم ل��ەس��ای��ت��ی س��ەرۆك��ی‬ ‫پەرلەمانەوە شتێكی وا پێشیناز‬ ‫كراوەكەیاسایەك بۆ خۆپیشاندان‬ ‫هەبێت‪ ،‬ب��ەاڵم بە ب��ڕوای ئێمە‬ ‫خۆپیشاندان ئاساییەو مافی‬ ‫هەموو هاواڵتییەكی عێراقیەو‬ ‫لەدەستووریشدا ئەو مافە بە‬ ‫هاواڵتییان دراوە‪ ،‬بۆیە پێویست‬ ‫ن��اك��ات ب��ەی��اس��ا رێكبخرێت‪،‬‬

‫ب��ەاڵم ئەگەر یاساش دابنرێت‬ ‫نابێت سنووری ئازادیی خەڵك‬ ‫بەرتەسك بكاتەوەو رێگەیان لێ‬ ‫بگرێت بۆ ئەنجامدانی دەربڕینی‬ ‫ن��اڕەزای��ی��ەك��ان��ی��ان لەرێگەی‬ ‫خۆپیشاندانەوە‪ ،‬بۆیە هەرگیز‬ ‫رێگە ب��ەدەرچ��وون��ی یاسایەك‬ ‫نادەین كە ئازادیی هاواڵتییان‬ ‫بەرتەسك بكاتەوە»‪.‬‬ ‫هاوكات‪ ،‬بە بڕوای ژمارەیەك‬ ‫لە پەرلەمانتارانی عێراق داوای‬ ‫مۆڵەتكردن لە دەزگا ئەمنییەكان‬ ‫بۆ رێكخستنی خۆپیشاندان‪،‬‬ ‫وات��ە كۆسپ خستنە ب��ەردەم‬ ‫ئازادییەكان‪.‬‬ ‫هەروەك د‪.‬لەتیف مستەفا‪،‬‬ ‫پ��ەرل��ەم��ان��ت��ار لەئەنجومەنی‬ ‫نوێنەرانی عێراق وتی‪« :‬بەپێی‬ ‫دەستوور هاواڵتی بۆی هەیە‬ ‫خۆپیشاندان بكات‌و حكومەتیش‬ ‫دەبێت بیپارێزێت‌و رێوشوێنی‬ ‫پێویستی بۆ ئامادەبكات‪ ،‬كەئەمە‬ ‫ئەگەر بەپێی یاسا رێكبخرێت‪،‬‬ ‫پێویستە بەشێوەیەك بێت كە‬ ‫ئازادییەكانی هاواڵتی كۆت‌و‬ ‫بەند نەكات»‪.‬‬ ‫ئ����ەو پ���ەرل���ەم���ان���ت���ارەی‬ ‫فراكسیۆنی گ���ۆڕان ئ��ام��اژەی‬ ‫ب��ەوەش��ك��رد؛ ك����ەرازی نابن‬ ‫ی��اس��ای��ەك��ی وەك ی��اس��ای‬ ‫خۆپیشاندانی‬ ‫رێكخستنی‬ ‫كوردستان‪ ،‬لەپەرلەمانی عێراق‬ ‫تێپەڕێنرێت‪« ،‬چونكە داوای‬ ‫مۆڵەتكردن ئێستا لە واڵتانی‬ ‫پێشكەوتوودا ب��اوی نەماوەو‬ ‫تەنیا ئاگاداركردنەوەی دەسەاڵت‬ ‫هەیە‪ ،‬ئەویش بۆ پاراستنی‬ ‫گیانی خۆپیشاندەرانە لەكاتی‬ ‫خۆپیشانداندا نەك بۆ رێگەدان‬ ‫بەخۆپیشاندان‪ ،‬وەك ئەوەی‬ ‫لەهەرێمی كوردستان بەیاسایی‬ ‫كراوە»‪.‬‬

‫پارێزەرانی سەربەخۆ‪:‬‬

‫ئەوەی كە نادروستانە مامەڵە لەگەڵ واقیع دەكات‪ ،‬دەسەاڵتە نەك ئۆپۆزسیۆن‬ ‫شارا عەبدولڕەحمان‬

‫‪..........................................................‬‬

‫پارێزەرانی سەربەخۆ باس لە‬ ‫گەندەڵیی‌و دەستێوەردان لە كاری‬ ‫دامەزراوە قەزاییەكان دەكەن كە‬ ‫بوونەتە رێگریی گەورە لە بەردەم‬ ‫بەدیهێنانی س��ەروەری��ی یاساو‬ ‫رێكخەری گرووپەكەشیان دەڵێت؛‬ ‫ئ��ەوەی كە نادروستانە مامەڵە‬ ‫لەگەڵ واقیع دەك��ات‪ ،‬دەسەاڵتە‬ ‫نەك ئۆپۆزسیۆن‪.‬‬ ‫گ����رووپ����ی س���ەرب���ەخ���ۆی‬ ‫پ���ارێ���زەران���ی ك��وردس��ت��ان لە‬ ‫بەیاننامەیەكیاندا سەبارەت بە‬ ‫رەوش����ی ئێستای ك��وردس��ت��ان‬ ‫ئ��ام��اژە ب���ەوە دەك����ەن؛ دۆخ��ی‬ ‫نالەباری ئەم دواییەی هەرێمی‬ ‫كوردستان درێژكراوەو دەرەنجامی‬ ‫ه��ۆك��ارگ��ەل��ێ��ك��ی ل��ەم��ێ��ژی��ن��ەی‬ ‫پیادەكردنی نادروستانەی ژیانی‬ ‫سیاسیی‌و دامەزراوەیی‌و یاسایی‬ ‫ئ��ەم هەرێمەیە‪ ،‬ك��ە ل��ەس��ەروو‬ ‫ه��ەم��ووی��ان��ەوە رەنگنەگرتنی‬ ‫س��ەروەری��ی ی��اس��او ب��ەرب�ڵاوی��ی‬ ‫دی��اردەی گەندەڵیی‌و بوونی بە‬ ‫ئاشكرا دەستێوەردان لە كاری‬ ‫دام��ەزراوە تەشریعی‌و تەنفیزیی‌و‬ ‫ق��ەزای��ی��ەك��ان��ی ك��وردس��ت��ان‪،‬‬

‫کاروان که‌مال‬ ‫ل���ەو ب��ەی��ان��ن��ام��ەی��ەدا ه��ات��ووە‪:‬‬ ‫«ناسەربەخۆیی ئەم دەزگایانە‬ ‫بووەتە دیاردەیەكی تەواو ئاشكراو‬ ‫حاشاهەڵنەگرو رێگرییەكی گەورە‬ ‫لەبەردەم بەدیهێنانی سەروەریی‬ ‫یاسا لەم هەرێمەدا»‪.‬‬ ‫ك���اروان ك��ەم��ال‪ ،‬رێكخەری‬ ‫گرووپی پ��ارێ��زەران��ی سەربەخۆ‬ ‫لە لێدوانێكیدا بۆ رۆژنامە وتی‪:‬‬ ‫«دەس��ت��ێ��وەردان ل��ە ك��اروب��اری‬ ‫دادوەریدا لە ئاستێكی خراپدایە‪،‬‬ ‫كە دەكرێت بە مەترسییەكی جدیی‬ ‫لەسەر رەوشی بەرەو دامەزراوەیی‬

‫بوون‌و سەروەریی یاساو هەرێمێك‬ ‫كە یاسا تیایدا بااڵدەست بێت‬ ‫ناوی ببەین»‪.‬‬ ‫بە شێوەیەك كە دەسەاڵتی‬ ‫دادوەریی لەبری ئەوەی دامەزراوەی‬ ‫یاسایی بن‌و تەنیا یاسا بااڵدەست‬ ‫بێت تیایاندا‪ ،‬بە پێچەوانەوە‬ ‫حیزب‌و دەسەاڵتی كەسایەتییەكان‬ ‫لە حیزبدا بااڵدەستە»‪.‬‬ ‫لە بەیاننامەكەی گرووپی‬ ‫پ����ارێ����زەران����ی س���ەرب���ەخ���ۆدا‬ ‫ئ���ام���اژە ب����ەوەش ك�����راوە؛ كە‬ ‫ئەزموونی هەرێمی كوردستان‬ ‫ب��ە پێشكەوتن‌و رێ��زگ��رت��ن لە‬ ‫سەروەریی یاساو دامەزراوەكانی‌و‬ ‫چەسپاندنی پایە‌و بنەماكانی‬ ‫دی��م��وك��راس��ی��ەت‌‪ ،‬بەدیهێنانی‬ ‫دادپ����ەروەری����ی ك��ۆم��ەاڵی��ەت��ی‪،‬‬ ‫ب��ن��ب��ڕك��ردن��ی گ��ەن��دەڵ��ی��ی‌‪،‬‬ ‫نەهێشتنی دەس��ت��ێ��وەردان لە‬

‫كاری دەسەاڵتەكانی یاسادانان‌و‬ ‫ج��ێ��ب��ەج��ێ��ك��ردن‌و دادوەری�����ی‪،‬‬ ‫رێزگرتن لە مافە نیشتمانیی‌و‬ ‫مەدەنی‌و سیاسییەكانی سەرجەم‬ ‫پێكهاتە ج��ی��اوازەك��ان��ی ئ��ەم‬ ‫ه��ەرێ��م�ە‌و پاراستنیان لەسەر‬ ‫هاونیشتمانیبوونی‬ ‫ب��ن��ەم��ای‬ ‫یەكسان چارەسەر دەبێت‪.‬‬ ‫هەر بۆیە بە بڕوای كاروان‪،‬‬ ‫م��ەس��ەل��ەی ت��ۆم��ەت��ب��ارك��ردن��ی‬ ‫الیەنێكی دیاریكراو بۆ تێكدانی‬ ‫ب��اری ئاسایشی هەرێم شتێكی‬ ‫نادروستە‪ ،‬هەروەك وتی‪« :‬زۆر‬ ‫الی��ەن ه��ەی��ە‪ ،‬زۆر ك��ەس هەیە‬ ‫ك��ە جێگەی مەترسین لەسەر‬ ‫س��ەروەری��ی یاساو سەربەخۆیی‬ ‫دام���ەزراوەك���ان كە باسی لێوە‬ ‫ن��اك��رێ��ت‪ ،‬ت��ەن��ی��ا ئ���ەوە باسی‬ ‫لێدەكرێت كە جیاواز لە دەسەاڵت‬ ‫بیر دەكاتەوە‪ ،‬ئەوەندەی هۆكارە‬

‫زۆر الیەن هەیە‪ ،‬زۆر كەس هەیە كە‬ ‫جێگەی مەترسین لەسەر سەروەریی‬ ‫یاساو سەربەخۆیی دامەزراوەكان‬

‫ناوەكییەكان مەترسییان هەیە‬ ‫لەسەر رەوشی سەروەریی یاسا‪،‬‬ ‫ئەوەندە هۆكارە دەرەكییەكان‬ ‫ك��اری��گ��ەرن��ی��ن‪ ،‬ك��وردس��ت��ان لە‬ ‫قۆناغێكدایە ئەوەندەی دەسەاڵت‬ ‫ل��ە رێ��گ��ەی دەس��ت��ێ��وەردان لە‬ ‫ك��اروب��اری دادوەری���ی مەترسیی‬ ‫دروس��ت��ك��ردووە‪ ،‬ئ��ەوەن��دە‬ ‫هیچ پێویستە بە دەسەاڵت‬ ‫الیەنێكی تر مەترسیی دروست‬ ‫نەكردووە»‪.‬پ���ارێ���زەرە ئ��ەوەش��ی بوترێت ئەوەی كە‬ ‫ئ���ەو‬ ‫خستە روو؛ كە ئەو گلەییەی لە‬ ‫بەیاننامەكەی بزووتنەوەی گۆڕان گەندەڵیی دروستكردووە‬ ‫كرا‪ ،‬بەهۆی ئ��ەوەوە بوو كە لە‬ ‫كوردستاندا دەستوورو‬ ‫دادگای تۆی‪ ،‬نەك ئۆپۆزسیۆن‬ ‫دەس��ت��ووری��ی نییە‪ ،‬وتیشی‪:‬‬ ‫«بەهۆی نەبوونی دەستووری‬ ‫هەمیشەیی ه��ەرێ �م‌و نەبوونی ئەوەی كە گەندەڵیی دروستكردووە‬ ‫دادگ���ای دەس��ت��ووری��ی‪ ،‬كە دوو تۆی‪ ،‬نەك ئۆپۆزسیۆن‪ ،‬ئەوەی كە‬ ‫بۆشایی یاسایی بنەڕەتین‌و وای نادروستانە مامەڵە لەگەڵ واقیع‬ ‫كردووە كە لە كاتی دروستبوونی دەكات‪ ،‬تۆی نەك ئۆپۆزسیۆن»‪.‬‬ ‫هەر بۆیە لە بەیاننامەكەیاندا‬ ‫قەیرانی سیاسیی لەم شێوەیەدا‪،‬‬ ‫هیچ مەرجەعێكی دەستووریی گرووپی پارێزەرانی سەربەخۆ‬ ‫ب��ااڵ ل��ەم ه��ەرێ��م��ەدا نەبێت تا باگهێشتی هەموو هێزو الیەن‌و‬ ‫كوردستانیان‬ ‫پەنای ببرێتە بەر بۆ دۆزینەوەی پێكهاتەكانی‬ ‫چارەسەر لە چوارچێوەی یاسایی كردووە‪ ،‬بۆ مامەڵەی بەرپرسانە‬ ‫ل��ەگ��ەڵ س���ەرج���ەم م��ەس��ەل��ەو‬ ‫خۆیدا»‪.‬‬ ‫ه��ەرب��ۆی��ە ك�����اروان‪ ،‬وت��ی‪ :‬بەها نیشتمانیی‌و دیموكراسی‌و‬ ‫«پێویستە بە دەسەاڵت بوترێت یاساییەكان‪.‬‬

‫‪8‬‬

‫ذمارة (‪ )621‬سيَشةممة ‪2011/2/15‬‬

‫‪hewal.rozhnama@gmail.com‬‬

‫گۆڕان داوا لە بەغدا دەكات‪ ،‬دوو بەنزینخانە لە خانەقین دروستبكرێت‬ ‫ك���وردە ج��ەم��ال‪ :‬د‪.‬ب��ای��ەزی��د‬ ‫حەسەن پەرلەمانتاری گ��ۆڕان لە‬ ‫ئەنجومەنی نوێنەران بۆ رۆژنامە‬ ‫وت���ی‪« :‬ب��ە ن��ووس��راو داوام لە‬ ‫سەرۆكایەتیی پەرلەمان كردووە‪،‬‬ ‫كە بەالیەنی كەمەوە دوو بەنزینخانە‬

‫لە شاری خانەقین دروستبكرێن‪،‬‬ ‫چونكە خەڵكی خانەقین گلەییان‬ ‫هەیەو بەدەست كەمیی بەنزینەوە‬ ‫دەناڵێنن‌و ئەو تاكە بەنزینخانەیەی‬ ‫هەیە پێویستییەكانیان پڕ ناكاتەوە‌و‬ ‫تەنیا بەنزین دەدات��ە ئۆتۆمبێلە‬

‫حكومیی‌و حیزبییەكان»‪.‬‬ ‫ئ��ەو ب��اس ل��ەوە دەك���ات؛ كە‬ ‫ئێستا داواكەی كراوەتە نووسراوێكی‬ ‫فەرمیی سەرۆكایەتیی پەرلەمانی‬ ‫عێراق بە ژمارە (‪9/1‬ش‪ )1056‬لە‬ ‫مانگی کانوونی دووه‌می ئەمساڵەوە‬

‫ئاراستەی نووسینگەی وەزی��ری‬ ‫نەوتی حكومەتی عێراق كراوە كە‬ ‫داوا دەكات لەسەر داواكەی من دوو‬ ‫بەنزینخانە بكرێتەوەو «نووسراوە‬ ‫بۆ كاری پێویست‌و ئاگاداریشمان‬ ‫بكەنەوە»‪.‬‬

‫سریەیەكی پۆلیسی گەرمیان لە قەرەتەپە دەكشێنرێنەوە‬ ‫راپۆرتی‪ :‬بەهادین یوسف‬

‫‪.............................................................‬‬

‫گواستراونەته‌وە‪ ،‬ئێمەش ئاگاداری‬ ‫چۆڵكردنی شوێنەكەیان نەبووین»‪.‬‬ ‫رەتیشیكردەوە كە ناوچەكە‬ ‫ستراتیژیی بێت‌و گواستنەوەی هێزەكە‬ ‫هیچ كێشەیەك دروست بكات‪« :‬هیچ‬ ‫گوندێك لەو شوێنەوە نزیك نییە‌و زۆر‬ ‫دابڕاوە‪ ،‬ئەو پۆلیسانەش تەنیا لەناو‬ ‫مەرەقەدەكەدا بوون‌و نەیاندەتوانی‬ ‫پارێزگاریی لە ناوچەكە بكەن»‪.‬‬

‫پۆلیسی بەرگریی‌و فریاكەوتن‬ ‫لە ناوچەی برایم سەمینی سنووری‬ ‫قەرەتەپە دەكشێنەوە‪ ،‬دانیشتووانی‬ ‫ن���اوچ���ەك���ەش ب���وون���ی هێزێكی‬ ‫ك��وردی��ی ب��ە پێویست دەزان���ن بۆ‬ ‫پاراستنی ناوچەكەیان لە هەڕەشەی‬ ‫تیرۆریستان‌و عەره‌بە شۆڤێنییەكان‪.‬‬ ‫سریەیەكی پۆلیسی بەرگریی‌و‬ ‫فریاكەوتنی گەرمیان كە لە ساڵی‬ ‫(‪)2007‬ەوە ل��ەس��ەر م��ەرق��ەدی‬ ‫(ب��رای��م س��ەم��ی��ن) دان���راب���وو‪ ،‬بە‬ ‫ه���ۆی گ��واس��ت��ن��ەوەی��ان ب��ۆ س��ەر پێم سەیرە سوپای عێراق‬ ‫پۆلیسی ن��ەوت‌و گ��از لە ناوچەكە‬ ‫دەكشێنرێنەوەو دەنێردرێنە ناوچەی لە بەغداو بەسرەوە دێنە‬ ‫غەرە‪ ،‬كە نزیكەی (‪15‬كم)‬ ‫دەكەوێتە ناوچەكە‪ ،‬بەاڵم هێزی‬ ‫باشووری كفرییەوە بۆ پارێزگاریكردن‬ ‫لە چەند بیرەنەوتێك‪.‬‬ ‫كوردی نایەتە ئێرە‬ ‫ب��ەپ��ێ��ی ئ���ەو زان��ی��اری��ی��ان��ەی‬ ‫وت��ی��ش��ی‪« :‬ت��ائ��ێ��س��ت��ا هیچ‬ ‫بەردەستی رۆژنامە كەوتوون؛ ئەو‬ ‫هێزەی كە لەسەر مەرقەدەكە جێگیر بەدیلێكمان نییە بۆ ناردنی هێز بۆ‬ ‫ك��راب��وون‪ ،‬كە دەكەوێتە دووری��ی ئەو ناوچەیەو پێناچێت هێزی دیكەش‬ ‫(‪10‬ك��م) لە ناحیەی جەبارەوە‪ ،‬بۆ بنێرین»‪.‬‬ ‫م��ەرق��ەدی ب��رای��م سەمین‪ ،‬كە‬ ‫پارێزگاریی لەو مەرقەدە‪ ،‬كە پێشتر‬ ‫دووجار تەقێنرایەوە‌و پارێزگاریكردن دەكەوێتە نێوان قەرەتەپەو جەبارەوە‬ ‫ل��ە چ��ەن��د گوندێكی كوردنشین نزیكەی (‪ )10‬گوندی كوردنشینی لێوە‬ ‫دان��راب��وون‌و دوای چوونی سوپای نزیكەو گرنگترینیان (تەپە عەلی‌و‬ ‫عێراقیش بۆ ناوچەكە‪ ،‬هێزەكە‌و خ��دران‌و تەپە قەوی‌و قەرەیتاغ)ن‌و‬ ‫ئاڵۆزییەكانی مانگی تەمموزی زۆرینەشیان لە عەشیرەتی زەنگەنەن‌و‬ ‫(‪)2009‬ش لە شوێنی خۆیان مانەوە‪ ،‬لەناو مەركەزی ناحیەی جەبارەوە تا‬ ‫ئێستاش بێ فشاری بەغداو سوپای باڤگەی نەقشبەندی لە دەروازەی‬ ‫جەلەوال كە دوورییەكه‌ی نزیكەی‬ ‫عێراق لە ناوچەكە گوازراونەتەوە‪.‬‬ ‫ع��ەم��ی��د س�����ەالم رەس����وڵ‪ )50( ،‬كیلۆمەتر دەبێت‪ )10( ،‬گوندی‬ ‫ب��ەڕێ��وەب��ەری پۆلیسی بەرگریی‌و كوردنیشی لێیە‪ ،‬جگە لە چەند‬ ‫فریاكەوتنی گەرمیان لەو بارەیەوە بە بازگەیەكی هاوبەشی (پێشمەرگە‪-‬‬ ‫رۆژنامەی وت‪« :‬ئەو كاتەی هێزەكەی سوپای عێراق‪ -‬هێزەكانی ئەمریكا)‪،‬‬ ‫خۆمان لەناو قەره‌تەپە ب��وو‪ ،‬بە هیچ هێزێكی كوردی لە پێشمەرگەو‬ ‫هۆی تەقاندنەوەی ئەو مەرقەدەوە پۆلیس لێ نییە‪.‬‬ ‫ناحیەی ق��ەرەت��ەپ��ە ل��ە رووی‬ ‫لە برایم سەمین‪ ،‬ئەو سریەیەمان‬ ‫گواستەوە بۆ پارێزگاریی‪ ،‬ئێستاش ئیدارییەوە سەر بە قەزای خانەقینەو‬ ‫بە بڕیارێك ئەو سریەیە چووەتە سەر یەكێكە لە ناوچەجێناكۆكەكانی‬ ‫پۆلیسی ن��ەوت‌و گ��ازو لە ناوچەكە نێوان حكومەتی هەرێم‌و حكومەتی‬

‫عێراق‌و دەكەوێتە دووری���ی (‪)25‬‬ ‫كیلۆمەترو باكووری خۆرئاوای قەزای‬ ‫خانەقینی سەر بە پارێزگای دیالەوە‪.‬‬ ‫(‪ )15‬كیلۆمەتری باشووری شاری‬ ‫كفرییەوە‪ ،‬جگە لە مەركەزی ناحیە‬ ‫(‪ )36‬گوند سەر بە ناحیەكەن‌و زیاتر‬ ‫لە (‪ )35‬ه��ەزار دانیشتووی هەیە‪،‬‬ ‫كە زۆرینەیان كوردن‌و هەریەكە لە‬ ‫نەتەوەكانی ع��ەرەب‌و توركمان بە‬ ‫شیعەو سوننەوە تێیدا نیشتەجێن‪.‬‬ ‫ئیبراهیم عەلی حەمە ئاغا‪،‬‬ ‫دان��ی��ش��ت��ووی گ���ون���دی خ��دران��ی‬ ‫س��ەرب��ەن��اح��ی��ەی ك��ف��ری‌و جێگری‬ ‫بەرپرسی كۆمیتەی قەرەتەپەی‬ ‫یەكێتی لەو بارەیەوە بە رۆژنامەی‬ ‫وت‪« :‬ناوچەكەی ئێمە هاوسنوورە‬ ‫لەگەڵ ب��را عەرەبەكاندا‌و سوپای‬ ‫عەرەب هاتووەتە ناوچەكەمان‌و لە‬ ‫بەرامبەردا هێزی كورد زۆر كەمە‪،‬‬ ‫تەنیا لە خاڵی پشكنینی هاوبەشدا‬ ‫هەن‪ ،‬ئەوانیش‪ :‬پێشمەرگەی لیوای‬ ‫سێی گەرمیانن ل��ەگ��ەڵ سوپای‬ ‫ئەمریكاو سوپای عێراق»‪.‬‬ ‫وتیشی‪« :‬دوای كشانەوەی ئەو‬ ‫سریەیە لە برایم سەمین‪ ،‬تائێستا‬ ‫ه��ی��چ هێزێكی ك����وردی جێگەی‬ ‫نەگرتووەتەوە‪ ،‬ئ��ەوەش زۆر خراپ‬ ‫ب��ۆ ن��اوچ��ەك��ەم��ان ك��ەوت��ووەت��ەوە‪،‬‬ ‫لەگەڵ ئ��ەوەی چەند جارێك داوای‬ ‫پإكردنەوەی شوێنیانمان كردووە»‪.‬‬ ‫بوونی پۆلیس‌و هێزی كوردی لە‬ ‫ناوچەكە زۆر بە پێویست دەزانێت‌و‬ ‫دەڵێت‪« :‬بوونی هێزی كوردی زۆر‬ ‫زۆر پێویستە‪ ،‬بە تایبەتی بۆ پاراستنی‬ ‫ناوچە كوردنشینەكانی سنووری‬ ‫ناوچەجێناكۆكەكان‌و بۆ سنووری‬ ‫قەره‌تەپەو دەوروبەری بۆ پاراستنی‬ ‫ناوچەكە لەو كەسانەی دژایەتی كورد‬ ‫دەكەن‪ ،‬پێم سەیرە سوپای عێراق لە‬ ‫بەغداو بەسرەوە دێنە ناوچەكە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫هێزی ك��وردی نایەتە ئێرە‪ ،‬چەند‬ ‫جارێكیش كەسایەتییەكانی ناوچەكەو‬ ‫ئیدارەو حیزبەكانیش داوایانكردووە‪،‬‬ ‫بەاڵم تائێستا بێ ئەنجامە»‪.‬‬

‫ ‬ ‫پێشمه‌رگه‌یه‌ک ل ‌ه یه‌کێک ل ‌ه بازگه‌کانی سنووری خانه‌قین‬

‫فۆتۆ‪ :‬رۆژنامه‌‬

‫شەڕی توركمان‌و عەرەبەكانی گوندی بەشیر‪ ،‬مەترسی گەورەبوونی لێدەكرێت‬ ‫راپۆرتی‪ :‬ئارام جەمال‬

‫‪............................................................‬‬

‫كەركوك‬

‫بەهۆی كێشەی زەوی‌و زاری‬ ‫كشتوكاڵییەوە‪ ،‬هەینی راب��ردوو‬ ‫شەڕو پێكدادان لەنێوان توركمان و‬ ‫عەرەبەكانی گوندی بەشیری شاری‬ ‫كەركوكدا رووی��داو (‪ )10‬ك��وژراو و‬ ‫برینداری لێكەوتەوە‪.‬‬ ‫هەینی راب����ردوو لەكاتێكدا‬ ‫جوتیارانی ع��ەرەب��ە هاوردەكانی‬ ‫گوندی بەشیر كە دەكەوێتە باشووری‬ ‫خۆرئاوای شاری كەركوك‪ ،‬لە هەوڵدا‬ ‫بوون پارچە زەوییەكی كشتوكاڵیی‬ ‫بكێڵن‪ ،‬كە رووب��ەرەك��ەی (‪)47‬‬ ‫دۆنمەو توركمانەكان بە هی خۆیانی‬ ‫دەزان��ن‪ ،‬كێشە لەسەر ئەو پارچە‬ ‫زەوییە رووی���داو ش��ەڕو پێكدادان‬ ‫لەنێوان ع��ەرەب‌و توركمانەكاندا‬ ‫دروستبوو‪ ،‬سەرەنجام (‪ )3‬هاواڵتی‬ ‫عەرەب كوژران‪ ،‬كە چــــەكـــداری‬ ‫ســـەحوە بوون‌و (‪)3‬ی دیكەشیان‬ ‫برینداربوون‌و لە بەرامبەریشدا (‪)4‬‬ ‫توركمانیش برینداربوون‪ ،‬دواتریش‬ ‫هێزەكانی پۆلیس‌و سوپای عێراق‬ ‫گەیشتنە گ��ون��دەك��ەو كونترۆڵی‬ ‫بارودۆخەكەیان كرد‌‪ ،‬تاوەكو ئێستاش‬ ‫هێزێكی پۆلیسی قەزاو ناحیەكانی‬

‫كەركوك لە گوندەكەدا باڵوەیان‬ ‫پێكراوەو هیچ جۆرە رێككەوتنێك‬ ‫بۆ هێوركردنەوەی بارودۆخەكە‬ ‫بەیەكجاریی ئەنجامنەدراوە‪.‬‬ ‫ع��ەم��ی��د س���ەرح���ەد ق����ادر‪،‬‬ ‫ب���ەڕێ���وەب���ەری پ��ۆل��ی��س��ی ق���ەزاو‬ ‫ناحیەكانی كەركوك بە رۆژنامەی‬ ‫راگەیاند‪« :‬كێشەی نێوان عەرەب‌و‬ ‫توركمانی گوندی بەشیر مێژووی‬ ‫هەیەو لەو بڕوایەدا نیم چارەسەر‬ ‫بكرێت‪ ،‬ئەمە چەندینجارە لە دوای‬ ‫پرۆسەی ئازادیی عێراقەوە شەڕ‬

‫(‪ )6‬عه‌ره‌ب کوژراوو‬ ‫برینداربوون‪،‬‬ ‫(‪ )4‬تورکمانیش‬ ‫برینداربوون‬

‫لەنێوانیاندا روو دەدات‪ ،‬كە تاوەكو‬ ‫ئێستا دەیان كەسیان لە یەكتری‬ ‫كوشتووە»‪.‬‬ ‫ب��ە وت���ەی عەمید س��ەرح��ەد‬ ‫لەسەر داوای هەردوو ال لیژنەیەك بۆ‬ ‫لێكۆڵینەوە لە ژمارەیەك ئەفسەری‬ ‫كورد پێكهێنراوەو ئەفسەری بنكەی‬ ‫پۆلیسی گوندەكەش كە لە نەتەوەی‬ ‫توركمانە‪ ،‬البراوەو ئەفسەرێكی كورد‬ ‫خراوەتە شوێنی‪ ،‬كە هۆكارەكەشی‬ ‫ئەوەیە هیچ الیەكیان متمانەیان‬ ‫ب��ەوی تریان ن��ەم��اوەو داواش��ی��ان‬ ‫ك����ردووە ئەمنییەتی ناوچەكە‬ ‫بدرێتە دەستی ئەفسەرو پۆلیسی‬ ‫ك���ورد‪ ،‬وتیشی‪« :‬لێكۆڵینەوە‬ ‫دەستیپێكردووە‪ ،‬ب��ەاڵم تاوەكو‬ ‫ئێستا كەس دەستگیرنەكراوە»‪.‬‬ ‫رووداوەك����ەی گوندی بەشیر‬ ‫ك��اردان��ەوەی جیاوازی الی الیەنە‬ ‫عەرەب‌و توركمانەكان لێكەوتەوە‌و‬ ‫رەوتێكی عەرەبی بە كۆمەڵكوژیی‌و‬ ‫پ��اك��ت��اوی رەگ���ەزی���ی ل��ە دژی‬ ‫عەرەبە گوندنشینەكانی ناوچەكە‬ ‫وەسفیدەكات‪.‬‬ ‫ئەحمەد عوبێدی سەرۆكی‬ ‫رەوت���ی م��ەش��روع��ی ع��ەرەب��ی بە‬ ‫رۆژن��ام��ەی راگەیاند‪« :‬كۆمەڵێك‬ ‫داوام��������ان ل���ە چ���وارچ���ێ���وەی‬ ‫بەیاننامەیەكدا راگ��ەی��ان��دووەو لە‬

‫م���اوەی دوو رۆژی داه��ات��ووش��دا‬ ‫وەفدێك رەوان��ەی بەغدا دەكەین‬ ‫بۆ گەیاندنی موعاناتی هاواڵتییانی‬ ‫عەرەب بە دەسەاڵتدارانی بەغدا»‪،‬‬ ‫وتیشی‪« :‬داوامانكردووە گۆڕانكاریی‬ ‫لە پێكهاتەی هێزە ئەمنییەكاندا‬ ‫بكرێت‪ ،‬تاوەكو ژیانی هاواڵتییانی‬ ‫عەرەب لە ناوچەكانیان پارێزراوبێت‬ ‫لە مەترسی پەالماری توندوتیژیی‬ ‫تایفی‌و هەروەها رادەستكردنەوەی‬ ‫تاوانبارانی رووداوەك����ەی بەشیر‬ ‫بە دادگاو پارێزگاریكردن لە مافی‬ ‫عەشایری عەرەب بۆ رێككەوتنیان‬ ‫ب��ەپ��ێ��ی ع���ورف���ی ع��ەش��ای��ەری‬ ‫ناوچەكە»‪.‬‬ ‫ئەو بەرپرسە عەرەبە بەپێویستی‬ ‫زانی حكومەتی عێراق‌و دەستەی‬ ‫چارەسەری كێشە موڵكایەتییەكان‬ ‫پەلە بكەن لە چارەسەری كێشەی‬ ‫موڵكایەتی ناوچەكەو لێكۆڵینەوە‬ ‫لەو رووداوە‪ ،‬كە بە وتەی ناوبراو‬ ‫پاكتاوی رەگ��ەزی �ی‌و كوشتنی بە‬ ‫كۆمەڵی پێكهاتەی ع��ەرەب��ە لە‬ ‫ناوچەی بەشیر لەالیەن نەتەوەكانی‬ ‫دیكەوە‪.‬‬ ‫ه��اوك��ات؛ جێگری س��ەرۆك��ی‬ ‫پارتی عەدالەی توركمانیش رەخنە‬ ‫لە حكومەتی عێراق دەگرێت‪ ،‬كە‬ ‫لە ماوەی (‪ )8‬ساڵی رابردوودا ئەو‬

‫كێشانەی چارەسەرنەكردووەو داوای‬ ‫پێكهێنانی لیژنەیەكی بااڵش دەكات‪.‬‬ ‫ح��ەس��ەن ت�����ۆران‪ ،‬جێگری‬ ‫سەرۆكی پارتی عەدالەی توركمان‬ ‫ب��ۆ رۆژن��ام��ەی ئاشكرا ك��رد؛ كە‬ ‫ه��ەڵ��س��وك��ەوت��ی رژێ��م��ی بەعس‬ ‫بەرامبەر هاواڵتییانی كەركوك‌و‬ ‫پشتگوێخستنی كێشەكانی شارەكە‬ ‫لەالیەن حكومەتی فیدراڵییەوە لە‬ ‫سەروویانەوە دەستەی چارەسەری‬ ‫كێشە موڵكدارییەكان‪ ،‬بەرپرسیاری‬ ‫گ���ەورەی رووداوەك����ەی بەشیرن‪،‬‬ ‫چونكە «ئەگەر كێشەی زەوی‌و زار‬ ‫لە سااڵنی ‪ 2004-2003‬چارەسەر‬ ‫بكرایە‪ ،‬كێشەكەی بەشیر رووی‬ ‫نەدەدا»‪.‬‬ ‫تۆران‪ ،‬وتیشی‪« :‬داوامانكردووە‬ ‫لە ماوەی (‪ )10‬رۆژدا دەستەیەك‬ ‫ب���ۆ ب�����ەدواداچ�����وون�����ی كێشە‬ ‫موڵكایەتییەكانی ش��ارەك��ە لە‬ ‫هەرسێ دەسەاڵتە بااڵكەی عێراق‌و‬ ‫دەستەی موڵكداریی‌و پێكهاتەكانی‬ ‫ك��ەرك��وك پێكبهێنرێت‪ ،‬لەگەڵ‬ ‫س��ەرج��ەم الی��ەن��ەك��ان دانیشتن‬ ‫بكرێت‌و كۆمەڵێك راسپاردە گەاڵڵە‬ ‫بكرێت‌و لە ئەرزی واقیعدا حكومەت‬ ‫جێبەجێیان بكات»‪.‬‬ ‫گوندی بەشیر سەر بە ناحیەی‬ ‫ت���ازەی���ە‪ ،‬دەك��ەوێ��ت��ە ب��اش��ووری‬

‫خۆرئاوای ش��اری كەركوكەوە‪ ،‬لە‬ ‫بنەڕەتدا توركماننشینە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫ل��ە س��ەرەت��او ن��اوەڕاس��ت��ی ساڵی‬ ‫ه��ەش��ت��اك��ان��ەوە ك��ەوت��ووەت��ە بەر‬ ‫پ��رۆس��ەی تەعریب‪ ،‬دانیشتووانە‬ ‫رەسەنەكەی لە نەتەوەی توركمان‬ ‫راگوێزراون‌و لەبری ئەوان بە دەیان‬ ‫خێزانی عەرەب هاوردەی ئەو ناوچانە‬ ‫ك���راون‌و ب��ە ش��ێ��وازی گرێبەست‬ ‫سەرجەم زەوییە كشتوكاڵییەكانی‬ ‫ناوچەكەیان پ��ێ��دراوە‪ ،‬لە دوای‬ ‫(‪)2003‬ش��������ەوە دان��ی��ش��ت��ووان��ە‬ ‫رەسەنەكەی گەڕاونەتەوە گوندەكە‪،‬‬ ‫بەاڵم بەهۆی بەردەوامیی كێشەی‬ ‫زەوی‌و زارەوە لە ماوەی ئەم هەشت‬ ‫ساڵەی رابردوودا چەندینجار شەڕو‬ ‫پێكدادانی قورس لەنێوان توركمان‌و‬ ‫ع��ەرەب��ە ه��اوردەك��ان��ی گوندەكەدا‬ ‫رووی������داوەو چ��ەن��دی��ن ك����وژراو و‬ ‫برینداریشی لێكەوتووەتەوە‪ ،‬هۆكاری‬ ‫دروستبوونی ئ��ەم كێشانەش كە‬ ‫مەترسی جەنگی تایفیی لێدەكرێت‪،‬‬ ‫دەگەڕێتەوە بۆ چارەسەرنەكردنی‬ ‫كێشە موڵكایەتییەكان‪ ،‬كە رووبەری‬ ‫(‪ )1‬ملیۆن‌و (‪ )200‬هەزار دۆنم زەوی‬ ‫لە سنووری پارێزگای كەركوكدا‬ ‫كێشەی موڵكایەتییان لە سەرەو‬ ‫لە هەشت ساڵی رابردووشدا تەنیا‬ ‫رێژەی (‪)%5‬یان چارەسەركراون‪.‬‬

‫ذمارة (‪ )621‬سيَشةممة ‪2011/2/15‬‬

‫‪hewal.rozhnama@gmail.com‬‬

‫‪11‬‬

‫بەسە بێدەنگیی‪ ،‬بەس نییە ئارامگرتن؟ مردن بۆ ئەو دیموكراسییەی لە خراپەوە دەمانبات بەرەو خراپتر‪،‬‬ ‫داوای وەزارەتێك دەكەین بۆ كاروباری ساختەكاران‬

‫تاڵەبانی؛ ئەو سەرۆكەی دەستووری پێناپارێزرێت‬ ‫راپۆرتی ‪:‬كاروان عومەر‬ ‫‪..................................................................‬‬

‫جەالل تاڵەبانی‪ ،‬سەرۆك كۆمار‪،‬‬ ‫بەدرێژایی خولی پێشوو‪ ،‬ئەم خولەش‪،‬‬ ‫نەیتوانیوە لە چەندین بۆنەدا رێ لە‬ ‫پێشێلكاریی دەستووریی بگرێت‪،‬‬ ‫لەگەڵ ئ��ەوەی كە دەستوور‪ ،‬وەك‬ ‫پارێزەری دەستوور ناوی هێناوە‪.‬‬ ‫م�������ادەی(‪)67‬ی دەس���ت���ووری‬ ‫هەمیشەیی عێراق‪ ،‬ئەركی پاراستنی‬ ‫دەستوورو شەونخونیكردن بۆ گرەنتی‬ ‫جێبەجێكردنی‪ ،‬ل��ەس��ەر س��ەرۆك‬ ‫كۆمار داناوە كە پێویستە پەیوەست‬ ‫بێت پێیەوە‪ ،‬بەاڵم لە ماوەی خولی‬ ‫پێشووی پەرلەمان‌و ئەم خولەشدا‪،‬‬ ‫چەندینجار پێشێلكاریی دەستووریی‬ ‫لە دەسەاڵتە جیاجیاكانی عێراقدا‬ ‫بەدیكراوە‌و س��ەرۆك كۆمار لێیان‬ ‫بێدەنگ بوو‪.‬‬ ‫گ��رن��گ��ت��ری��ن ئ���ەو پ��رس��ان��ەی‬ ‫ت��ی��ای��دا دەس��ت��وور پێشێلكراوە‪،‬‬ ‫جێبەجێ‌ نەكردنی م��ادەی (‪)140‬‬ ‫ی دەس��ت��ووری هەمیشەیی عێراق‬ ‫بوو‪ ،‬كە دەبوو لە ‪ 2007/12/31‬دا‬ ‫جێبەجێبكرایە‪ ،‬ب��ەاڵم ئەو وادەی��ە‬ ‫تێپەڕبوو‪ ،‬مادەكەش تا ئێستا سێ‬ ‫ساڵ بەسەریدا تێپەڕبووەو جێبەجێ‌‬ ‫نەكراوە‌و تاڵەبانیش لێی بێدەنگە كە‬ ‫بەبڕوای د‪.‬لەتیف مستەفا‪ ،‬یاساناس‌و‬ ‫پەرلەمانتاری عێراق‪ ،‬دەبوو سەرۆك‬ ‫كۆمار داوای روونكردنەوە لە لیژنەی‬ ‫جێبەجێكردنی م���ادەی (‪‌)140‬و‬ ‫پ��ەرل��ەم��ان بكردایە وەك چاودێر‬ ‫لەسەر ئ��ەو پرسە‌و وەك چاودێر‬ ‫راپۆرت ئامادەبكات‪.‬‬

‫گرنگترین ئەو پرسانەی‬ ‫تیایدا دەستوور پێشێلكراوە‪،‬‬ ‫جێبەجێنەكردنی مادەی (‪)140‬ی‬ ‫دەستووره‌‪ ،‬كە دەبوو‬ ‫لە ‪ 2007/12/31‬دا جێبەجێبكرایە‬

‫یەكێك لە جومگە كاریگەرەكانی‬ ‫جێبەجێكردنی م��ادەی(‪ )140‬كە لە‬ ‫گۆڕەپانی دەستەی سەرۆكایەتیی‬ ‫پ��ێ��ش��ووی ع��ێ��راق��دا ب���وو‪ ،‬پرسی‬ ‫گ��ەڕان��دن��ەوەی ق���ەزاو ناحیەكان‬ ‫ب��وو ب��ۆ س��ەر ك��ەرك��وك‪ ،‬ئ��ەوك��ات‬ ‫وا بانگەشەی بۆ دەك��را كە تاریق‬ ‫هاشمی وەك جێگری سەرۆك كۆمار‪،‬‬ ‫دژی ئەو هەنگاوە وەستاوە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫سەرچاوەیەكی ئاگادار لە شاندی‬ ‫دانوستانكاری ئیئتیالفی فراكسیۆنە‬ ‫كوردستانییەكانەوە بە رۆژنامەی‬ ‫راگ��ەی��ان��د‪« :‬ب���ەر ل��ە پێكهێنانی‬ ‫حكومەت‌و لە میانەی دانوستانەكاندا‬ ‫لەگەڵ تاریق هاشمی كۆبووینەوەو‬ ‫پێمانوت‪ ،‬تۆ بەرهەڵستیت كردووە‬ ‫ل���ەب���ەردەم گ��ەڕان��دن��ەوەی ق��ەزاو‬ ‫ناحیەكان بۆ سەر شاری كەركوك‪،‬‬ ‫ل��ەب��ەرام��ب��ەردا هاشمی پێیوتین‬ ‫بەڵگەیەكم بۆ بهێنن كە رۆژێك لە‬ ‫رۆژان لەناو دەستەی سەرۆكایەتیی‬ ‫كۆماردا باسی ئەو پرسە كرابێت‪،‬‬ ‫ت��ا م��ن ل��ە دژی ب��وەس��ت�م‌و بەهیچ‬ ‫شێوەیەك ئەو مەسەلەیە لەالیەن‬ ‫سەرۆك كۆمارەوە نەخراوەتەڕوو»‪.‬‬ ‫ه���اوك���ات‪ ،‬رێ��وش��وێ��ن��ەك��ان��ی‬ ‫پێكهێنانی حكومەتی نوێی عێراق‌و‬ ‫بەكراوەیی هێشتنەوەی دانیشتنەكانی‬ ‫پ��ەرل��ەم��ان��ی��ش‪ ،‬ب���ەدەر ن��ەب��وو لە‬ ‫پێشێلكاریی دەستووریی‌و لە سایەی‬ ‫بێدەنگبوونی تاڵەبانی وەك سەرۆك‬ ‫كۆمار لەو پێشێلكارییانە‪ ،‬لەوانەش‬ ‫بەكراوەیی هێشتنەوەی دانیشتنەكانی‬ ‫پەرلەمان‌و چەمكی لیستی زۆرینە كە‬ ‫بە شرۆڤەیەكی دادگای فیدراڵی مافی‬ ‫پێكهێنانی حكومەت لە عێراقییەوە‬ ‫درا ب��ە هاوپەیمانیی نیشتمانیی‬ ‫شیعەكان‪ ،‬كە ئەوكات سەركردەكانی‬ ‫عێراقییە‌و بەشێك لە پسپۆڕانی‬ ‫یاسایی‌و سیاسیی‪ ،‬بە پێشێلكاریی‬ ‫دەستوورییان لەقەڵەمدا‌و تاڵەبانیش‬ ‫وەك س��ەرۆك كۆمار‪ ،‬لێی بێدەنگ‬ ‫بوو‪.‬‬ ‫لەوبارەیەوە د‪ .‬لەتیف مستەفا‪،‬‬ ‫ج��ەخ��ت ل���ەس���ەر پێشێلكاریی‬ ‫دەستووریی بەكراوەیی هێشتنەوەی‬ ‫دانیشتنەكانی ئەنجومەنی نوێنەران‬ ‫دەك��ات��ەوە‪ ،‬كە نە لە دەستووردا‌و‬ ‫نە لە پەیڕەوی ناوخۆی ئەنجومەنی‬ ‫نوێنەراندا باسی هەنگاوی لەو جۆرە‬ ‫نەكراوە‌‪ ،‬وتیشی‪« :‬ئەو پێشێلكارییە‬ ‫دەس��ت��ووری��ی��ە‪ ،‬ق��ەی��ران��ی هێنایە‬ ‫ك��ای��ەوەو ح��ەوت مانگ پێكهێنانی‬ ‫حكومەت دواكەوت كە دەبوو سەرۆك‬

‫كۆمار‪ ،‬سەرۆكی بەتەمەنی ئەوكاتەی‬ ‫پەرلەمانی بانگهێشت بكردایەو ئەو‬ ‫دانیشتنە كراوەیەی پێڕابگرتایە»‪.‬‬ ‫هاوكات‪ ،‬لە پرسی بەستنەوەی‬ ‫دەس��ت��ە س��ەرب��ەخ��ۆك��ان��ی��ش��دا بە‬ ‫ئ��ەن��ج��وم��ەن��ی وەزی�����ران�����ەوە كە‬ ‫پێشێلكارییەكی روونی دەستووریی‬ ‫بوو‪ ،‬سەرۆك كۆمار دوای پەرلەمانیش‬ ‫هاتە دەنگ‌و بە لێدوانێكی شەرمنانە‬ ‫داوای راگ��رت��ن��ی ئ���ەو ب��ڕی��ارەی‬ ‫دادگای فیدراڵیی كرد كە تا ئێستا‬ ‫رانەگیراوە‪.‬‬ ‫ئ�������ەم پ���ێ���ش���ێ���ل���ك���اری���ی���ە‬ ‫دەس��ت��ووری��ی��ان��ە ل��ە كاتێكدان كە‬ ‫چەندینجار بەرپرسانی سیاسیی‌و‬ ‫راگەیاندنەكان‪ ،‬س��ەرۆك كۆماریان‬

‫لە بێدەنگبوون ل��ەو پێشێلكارییە‬ ‫دەستوورییانە ئاگاداركردووەتەوە‌و‬ ‫بەپێی زانیارییەكانی رۆژنامەش‪،‬‬ ‫ل��ەس��ەردەم��ی دەس��ەاڵت��ی مەحمود‬ ‫مەشهەدانی‪ ،‬سەرۆكی ئەنجومەنی‬ ‫ن��وێ��ن��ەران��ی پێشووتری عێراقدا‪،‬‬ ‫بەهۆی گوێنەدانی حكومەتی عێراقی‬ ‫بە بانگهێشتكردنی وەزیرەكانی بۆ‬ ‫لێپرسینەوەیان لەالیەن ئەنجومەنی‬ ‫ن��وێ��ن��ەران��ەوە‪ ،‬س��ەب��اح س��اع��دی‪،‬‬ ‫سەرۆكی ئەوكاتەی لیژنەی نەزاهەی‬ ‫ئەنجومەنی ن��اوب��راو‪ ،‬نامەیەكی‬ ‫ئاڕاستەی س��ەرۆك كۆمار كردبوو‬ ‫بۆ هاتنەدەنگ ل��ەو پێشێلكارییە‬ ‫دەستوورییە‪ ،‬بەاڵم تا ئێستا بێوەاڵم‬ ‫بووە‪.‬‬

‫هەڤاڵ كوێستانی‬ ‫ئەندامی ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق ده‌ینووسێت‬

‫لەپەرلەمانی عێراقەوە‬

‫لە ئەوروپا‌و دیارە لە واڵتە دیموكراتییەكانی تریشدا‪،‬‬ ‫لەگەڵ دەستپێكردنی بانگەشەی هەڵبژاردندا‪ ،‬هەموو ئەو‬ ‫كاندیدانەی بۆ نوێنەرایەتیی ناوچەیەك خۆیان كاندید دەكەن‪،‬‬ ‫كارتی بانگەشەیان دەگەیەننە دەنگدەرانی ناوچەكەیان‪ ،‬چ‬ ‫لەرێی پۆستەوە‪ ،‬یان لەرێی سەردانی شەخسی خۆیانەوە بێت‌و‬ ‫چەند بەڵێنێكی كەم دەدەن‪ ،‬ئەو بەڵێنانەی كە دەتوانن كار‬ ‫لەسەر بەدیهێنانیان بكەن‌و بەڵێنەكانیش ئەوانەن كە زیاتر‬ ‫پەیوەندییان بە واقیعی ژیانی خەڵكەوە هەیە‪ ،‬نەك بە خەیاڵ‌و‬ ‫سۆزیانەوە‪.‬‬ ‫لەوێ كاندیدو دواتریش كە دەبێتە ئەندامی پەرلەمان‪،‬‬ ‫خاوەنی قسەی خۆیەتی‌و بەرپرسە بەرامبەر بەو بەڵێنانەی‬ ‫كە لەسەردەمی بانگەشەی هەڵبژاردندا بە دەنگدەرانی دەدات‪،‬‬ ‫بەاڵم الی ئێمە‪ ،‬كورد گوتەنی «قسە باجی لەسەر نییە»‪،‬‬ ‫بۆیە كاندید لەسەردەمی بانگەشەی هەڵبژاردندا‪ ،‬لە زۆربەی‬ ‫حاڵەتەكاندا بە ئ��ارەزوی خ��ۆی‌و بەقەد پانتایی خەیاڵ‌و‬ ‫ئارەزووی دەنگدەر بەڵێن دەدات‪ ،‬بەبێ ئەوەی حسابی ئەوە‬ ‫بكات كە هیچی لەو بەڵێنانە بۆ دێنە دی‪ ،‬یان نا‪ .‬زۆرێك‬ ‫لەوانە پێیانوایە‪ ،‬یان ئەوە لە خەڵك دەگەیەنن كە هەر ئەوەندە‬ ‫بەدەنگی خەڵك گەیشتنە ناو هۆڵی پەرلەمان‪ ،‬ئیدی هەموو‬ ‫خەونەكانی دەنگدەر دەهێننە دی‌و رەنگە هەر ئەوەش بێت‬ ‫وا لەخەڵك بكات‪ ،‬وابزانن لە رووی ئەو هەاڵو دەنگە دەنگەی‬ ‫ناو هۆڵی پەرلەمانەوە كێشەكانیان یەكالیی دەكرێنەوەو‬ ‫خەونەكانیان دێنەدی‌و دی��ارە میدیاش لە خوڵقاندنی ئەو‬ ‫بارەدا‪ ،‬رۆڵی دیاری هەیە‪ .‬لەواڵتێكدا كە هێشتا دیموكراسی لە‬ ‫گاگۆڵكێدایەو پێكهاتنی سیاسیی پێشوەخت‪ ،‬پێش گفتوگۆو‬ ‫بگرەو بێنەی ناو هۆڵی پەرلەمان دەكەوێت‪ ،‬لەپەرلەمانی ئەو‬ ‫جۆرە واڵتانەدا‪ ،‬زۆری تێدا دەوترێت‌و كەمی تیا جێبەجێدەكرێت‪،‬‬ ‫زۆر لەو هەاڵیەی ناو پەرلەمان بۆ ختوكەدانی سۆزی خەڵكەو‬ ‫جۆرێكە لە موزایەدەی سیاسی‌و راگەیاندن‪.‬‬ ‫هەن مەسەلەیەك كە مەسەلەیەكی گرنگی خەڵكە‪ ،‬دەكەنە‬ ‫بابەتی موزایەدەكردن‌و خەڵكی پێ چەواشە دەكەن‪ ،‬ئەوەندەی‬ ‫دەرفەتیان هەبێت لە هۆڵی پەرلەماندا‌و لەگەڵ میدیاكاندا‬ ‫دەیوروژێنن‌و خۆشیان وەكو پاڵەوان‌و پارێزەری ئەو مەسەلەیە‬ ‫وێنا دەك��ەن‪ ،‬بەبێ ئ��ەوەی لەراستیدا هیچ خزمەتێك بەو‬ ‫مەسەلەیە بكەن‪.‬‬ ‫لە مێژووی هەر میللەتێكدا‪ ،‬زۆر لەوانەی بە پاڵەوان‬ ‫دەناسرێن‪ ،‬پاڵەوانە راستەقینەكانی ئەو میللەتە نین‪ ،‬پاڵەوانە‬ ‫راستەقینەكان لە زۆربەی حاڵەتەكاندا‪ ،‬چۆن سەربازی ون‪،‬‬ ‫بە ونی دەمێننەوە‪ .‬كاری جدیی راستەقینەی پەرلەمانتار‪ ،‬نە‬ ‫قسەكردن بۆ میدیاو نە بەشداریكردنە پڕ جۆش‌و خرۆشەكانێتی‬ ‫لەگفتوگۆكانی ناو هۆڵی پەرلەماندا‌و نە دەركەوتنیشیەتی‬ ‫لەسەر الپەڕەی رۆژنامەو ماڵپەڕو شاشەی تەلەفزیۆنەكانەوە‪،‬‬ ‫بەڵكو كاری راستەقینەی پەرلەمانتار‪ ،‬ئەو كارانەیە كە لەناو‬ ‫لیژنەكانی پەرلەماندا ئەنجامیان دەدات‪ ،‬لیژنەكانیش مەیدانی‬ ‫راستەقینەی ك��اری پەرلەمانتارن‌و دینەمۆی هەڵسوڕانی‬ ‫كاروبارەكانی پەرلەمانن‪ ،‬چ لە بورای یاسادانان‌و چ لەبواری‬ ‫چاودێریكردنی دامودەزگاكانی حكومەتیشدا‪.‬‬ ‫پەرلەمانتاری كارا‪ ،‬لەناو لیژنەكەی خۆیدا رۆڵی سەرەكی‬ ‫دەبینێت‪ ،‬ئەو لیژنەیەی كە چاوی میدیا نایگاتێ‌و هەر لەرێی‬ ‫ئەو لیژنانەشەوەیە كە پەرلەمانتار دەتوانێت كار بۆ بەدیهێنانی‬ ‫بەڵێنەكانی خۆی بكات‌و خەریكە قسەیەكیش لەناو خودی‬ ‫پەرلەمانتاراندا دەبێتە باو كە دەڵێت «كاری ناو لیژنەكان‪،‬‬ ‫بۆ بەرژەوەندیی گشتی‌و خزمەتی پەرلەمانە‪ ،‬بەاڵم كاری ناو‬ ‫هۆڵی گشتیی دانیشتنەكانی پەرلەمان‌و لێدوان بۆ میدیاكان‪ ،‬بۆ‬ ‫خۆدەرخستنی پەرلەمانتارە»‪.‬‬

‫دژ بە گەندەڵیی‌و نەبوونی خزمەتگوزاریی‬ ‫‪25‬ی ئەم مانگە لە شاره‌کانی عێراق خۆپیشاندان دەكرێت‬ ‫عەلی ناجی ‪ -‬بەغدا‬ ‫‪..........................................................‬‬

‫چەند گرووپێكی جیاجیا لە‬ ‫رێگەی ماڵپەڕی فەیسبووكەوە‬ ‫لەسەر هێڵەكانی ئینتەرنێت‪،‬‬ ‫ب��ان��گ��ەوازی خۆپیشاندانێكی‬ ‫فراوانی جەماوەریی دەكەن لە‬ ‫شارەكانی عێراقدا‪ ،‬كە بڕیارە لە‬ ‫(‪)25‬ی ئەم مانگەدا سازبدرێت‪.‬‬ ‫ه��اوك��ات ل��ەگ��ەڵ لێشاوی‬ ‫خ��ۆپ��ی��ش��ان��دان‌و ن���اڕەزای���ی‬ ‫جەماوەریی واڵتە عەرەبییەكان‌و‬ ‫سەركەوتنی ه��ەردوو شۆڕشی‬ ‫گ��ەن��ج��ان��ی ت��ون �س‌و میسر لە‬ ‫ئامانجەكانی‪،‬‬ ‫بەدیهێنانی‬ ‫بڕیارە لە (‪)25‬ی ئەم مانگەدا‪،‬‬

‫خ��ۆپ��ی��ش��ان��دان��ی ب���ەرف���راوان‬ ‫لەشارەكانی عێراقدا بەڕێوەبچێت‬ ‫دژ ب��ە گ��ەن��دەڵ��ی�ی‌و نەبوونی‬ ‫خ��زم��ەت��گ��وزاری��ی��ەك��ان‌‪ ،‬ئ��ەم‬ ‫بانگەشەیە ل��ە رێ��گ��ەی چەند‬ ‫گرووپێكی ماڵپەڕی فەیسبووكی‬ ‫تۆڕی ئینتەرنێتەوە بانگەوازی‬ ‫بۆ دەكرێت‌‪ ،‬بۆ ئەو مەبەستەش‬ ‫چەند گرووپێك بەناوی (بەغدا‬ ‫نابێتە قەندەهار)‌و ( رۆژی رق)‌و‬ ‫(لوتكەی گەالن‪ ،‬نەك لوتكەی‬ ‫دەسەاڵتداران)ەوە بانگەشەی ئەو‬ ‫خۆپیشاندانە ئەنجام دەدرێت‪.‬‬ ‫گرنگترین داواك��اران��ی ئەو‬ ‫خۆپیشاندانەش وەك لە رێگەی‬ ‫ئەو گرووپانەوە دەرك��ەوت��وون‪،‬‬ ‫بێكار‌و رۆشنبیران‌و دەرچووانی‬

‫زانكۆكانن‌و داوا لە هاواڵتییان‬ ‫دەك��ەن كە (‪)25‬ی ئەم مانگە‬ ‫كە رۆژی هەینییە‪ ،‬بەشداریی لە‬ ‫خۆپیشانداندا بكەن لە گۆڕەپانی‬ ‫تەحریری بەغدا‌و دروشمەكانیشیان‬ ‫بریتین لە (بەسە بێدەنگیی‪،‬‬ ‫بەس نییە ئارامگرتن؟ مردن بۆ‬ ‫ئەو دیموكراسییەی لە خراپەوە‬ ‫دەمانبات بەرەو خراپتر‪ ،‬داوای‬ ‫وەزارەتێك دەكەین بۆ كاروباری‬ ‫ساختەكاران»‪.‬‬ ‫ئەم بانگەشە بەرفراوانە بۆ‬ ‫ئەنجامدانی خۆپیشاندان‪ ،‬دوای‬ ‫ئەو زنجیرە خۆپیشاندانانە دێت‬ ‫كە لە بەغداو چەند پارێزگایەكی‬ ‫ت��ر س���ازدران ب��ۆ باشتركردنی‬ ‫بارودۆخی خزمەتگوزارییەكان‌و‬

‫ج��ێ��ب��ەج��ێ��ك��ردن��ی‬ ‫ب�����ەڵ�����ێ�����ن�����ی‬ ‫پ��ەرل��ەم��ان��ت��اران‬ ‫ل�������ەك�������ات�������ی‬ ‫ه��ەڵ��م��ەت��ەك��ان��ی‬ ‫ه���ەڵ���ب���ژاردن���دا‌و‬ ‫خۆپیشاندەران دژ‬ ‫بە تایەفی سیاسیی‌و‬ ‫ه����ەن����دێ����ك ل��ە‬ ‫كوتلەكان هوتافیان‬ ‫دەك��ێ��ش��ا‌و داوای‬ ‫گۆڕینی پەرلەمانی ئێستایان‬ ‫ك��رد‌و وێنەی (چ��ی چیڤارا)ی‬ ‫سەركردەی شۆڕشی ئەمریكای‬ ‫باشووریان بەرزدەكردەوە‪.‬‬ ‫ل�����ەوب�����ارەی�����ەوە راف����ع‬ ‫عەبدولجەبار‪ ،‬ئەندامی ئەنجومەنی‬

‫نوێنەرانی عێراق لەسەر كوتەلەی‬ ‫ئ���ەح���رار (س���ەدری���ی���ەك���ان)‪،‬‬ ‫جەختی لەسەر ئ��ەوە ك��ردەوە‪،‬‬ ‫ك��ە پێویستە ی��اس��ای��ەك بۆ‬ ‫ئازادیی بیر‌وڕا لە عێراق گەاڵڵە‬ ‫بكرێت‪ ،‬كە هاوشانی پرۆسەی‬

‫دیموكراسی بێت‌و بە رۆژنامەی‬ ‫راگەیاند‪« :‬نابێت حكومەت دەمی‬ ‫هاواڵتییان ببەستێت‌‪ ،‬ئەوەش‬ ‫كە لە مسیر‌و تونسیش روویدا‪،‬‬ ‫دەرەنحامی ئ��ەو ج��ۆرە ب��وو لە‬ ‫بەستنی دەمی هاواڵتییان»‪.‬‬

‫‪10‬‬

‫ذمارة (‪ )621‬سيَشةممة ‪2011/2/15‬‬

‫‪hewal.rozhnama@gmail.com‬‬

‫عەالوی‪ :‬سێیەكی دەستپێشخەرییەكەی بارزانی ئیمزا كراون‬

‫رۆژنامه‌‪ :‬ئەیاد ع��ەالوی‪ ،‬سەرۆكی‬ ‫ئیئتیالفی عێراقییە رای��گ��ەی��ان��د‪:‬‬ ‫مەسعود‬ ‫«دەستپێشخەرییەكەی‬ ‫بارزانی‪ ،‬سەرۆكی هەرێمی كوردستان‬ ‫بۆ پێكهێنانی حكومەت (‪ )9‬بەڵگەنامە‬ ‫بووەو تەنیا شەشیان ئیمزا كراون‪.‬‬

‫لە وتارێكدا كە لەمیانەی كۆنگرەی‬ ‫رەوتی ویفاقی نیشتمانیدا پێشكەشی‬ ‫كرد‪ ،‬كە خۆی سەرۆكایەتی دەكات‪،‬‬ ‫ع����ەالوی ئ��اش��ك��رای��ك��رد؛ ك��ە كوتلە‬ ‫سیاسییەكان پەیوەست نین بەو شەش‬ ‫بەڵگەنامەیەی دەستپێشخەرییەكەی‬

‫سەرۆكی هەرێمیشەوە‪ ،‬كە ئیمزایان‬ ‫لەسەر كردووە‪.‬‬ ‫سەرۆكی ئیئتیالفی عێراقییه‌‪ ،‬كە‬ ‫بڕیارە بشكرێت بە سەرۆكی ئەنجومەنی‬ ‫نیشتمانیی بۆ سیاسەتە ستراتیژییەكان‬ ‫جەختی ل��ەس��ەر ئ��ەوە ك���ردەوە؛ كە‬

‫عێراقییە وازی لە بەركەوتەی هەڵبژاردنی‬ ‫خ��ۆی ن��ەك��رد ت��ا ئ��ەوك��ات��ەی چەند‬ ‫دەوڵەتێكی هەرێمیی هێڵی سووریان‬ ‫نەخستە سەر ئیئتیالفەكەی‌و وتیشی‪:‬‬ ‫«عێراقییە دەس��ت��ب��ەرداری مەبدەئی‬ ‫هاوپشكیی لە بڕیاری سیاسیدا نابێت»‪.‬‬

‫د‪ .‬كازم حةبيب‪ ،‬نووسةرو سياسةتمةدارى ع َيراقى‪:‬‬

‫بارودۆخەكە ل ‌ه هه‌رێمدا بەرەو تاكڕەویی دەسەاڵت‌و بێهێزكردنی دیموكراسی دەڕوات‬ ‫سازدانی‪ :‬هەستیار قادر‬

‫‪...........................................................‬‬

‫رۆژنامە‪ :‬پێشبینیت بۆ ئایندەی‬ ‫پرۆسەی سیاسیی عێراق چییە‪،‬‬ ‫بەرەو دیموكراسی تەوافوق دەڕوات‪،‬‬ ‫یان دیكتاتۆرییەتی مۆدێرن؟‬ ‫* لەدایكبوونی عێراقی نوێ‪،‬‬ ‫بەشێوه‌یەكی ئاسایی نەبوو‪ ،‬بەڵكو‬ ‫لە رێگەی نەشتەرگەریی قەیسەری‌و‬ ‫ئ��اڵ��ۆز‌و دەرەك��ی��ی ناگرەنتییەوە‬ ‫ب��وو كە دەرەنجامەكانی بەهەند‬ ‫وەرن��ەگ��ی��راب��وون‪ ،‬ئەمەش ئەوەیە‬ ‫كە لە ئێستادا عێراقی تێدا دەژی‪،‬‬ ‫ئەمریكا رۆڵ��ی سەرەكیی هەبوو‬ ‫لە دوورخستنەوەی هێز‌و حیزب‌و‬ ‫دیموكراسییەكان‪،‬‬ ‫كەسایەتییە‬ ‫لە حوكمكردنی واڵت‌و دەسەاڵتی‬ ‫رادەس���ت���ی ح��ی��زب��ە ئیسالمییە‬ ‫سیاسییەكان‌و ئەو حیزبە كوردییانە‬ ‫كرد كە پێگەیان لە حوكمی نوێدا‬ ‫بەهێز نەبوو‪ ،‬بەڵكو هەژموونی ئەو‬ ‫دەسەاڵتە لەالی هێزە ئاینییەكان‬ ‫بوو‪ ،‬لەگەڵ ئەوەی كورد دەرفەتی‬ ‫چ��ەس��پ��ان��دن��ی ف��ی��دراڵ��ی��ی��ەت��ی لە‬ ‫دەس���ت���ووردا ب��ۆ رەخ��س��ا‪ ،‬ب��ەاڵم‬ ‫ئ��ازادی�ی‌و دیموكراسی لە عێراقدا‬ ‫نەڕەخسا بەشێوەیەك كە پاڵنەرێك‬ ‫بێت بۆ مەبدەئی هاواڵتیبوون‪،‬‬ ‫یان هەنگاونان ب��ەرەو پێكهێنانی‬ ‫كۆمەڵگەی مەدەنیی‌و دیموكراسی‪.‬‬ ‫پـێـموانییە كە عێراق لەدوای (‪)2003‬‬ ‫و‌ه بە چەند قۆناغێكدا تێپەڕبووبێت‌و‬ ‫تەنیا ی��ەك قۆناغی ه��ەب��ووە‪ ،‬بە‬ ‫ب��وون��ی ئەمریكاو پەرەسەندنی‬ ‫تیرۆری خوێناویی هێزەئیسالمییە‬ ‫توندڕەوەكان‌و سەرەڕای رێكەوتنی‬ ‫ئەمنیی عێراق‪ -‬ئەمریكاش‪ ،‬تیرۆر‬ ‫هەرماوەو لەم ماوەیەشدا پێگەی‬ ‫ه��ێ��زە ئیسالمییە سیاسییەكان‬ ‫بەهێز بوو لە حوكمكردنی عێراقدا‌و‬ ‫ئەم هەژموونەی واقیعی عێراقیش‬ ‫وای��ك��ردووە‪ ،‬ب��ەرەو تاكە ئاقارێكی‬ ‫ف��ی��ك��ری�ی‌و سیاسیی وادەڕۆی����ن‬ ‫لەسەر ئاستی بەشە عەرەبییەكەی‬ ‫ع��ێ��راق‌و ت��اك��ڕەوی��ی دوو حیزبە‬ ‫دەس���ەاڵت���دارەك���ەش ل��ە هەرێمی‬ ‫كوردستاندا‌‪ ،‬ئەمەش خاڵی جیاوازی‬ ‫بارودۆخی ئێستای عێراقە‪ .‬پێموایە‪،‬‬ ‫بەشداریكردنی حیزبی شیوعی‬ ‫كوردستان بە تەنیا یەك وەزیرەوە‪،‬‬ ‫هیچ نییە ج��گ �ه‌ل �ه‌وه‌ی كارێكی‬ ‫رووك��ەش��ی نەبێت كە لە راستیی‬ ‫بارودۆخەكە ناگۆڕێت‪ ،‬ئەو حیزبە‬ ‫ئۆباڵەكەی هەڵدەگرێت كە زۆرێك‬ ‫ل��ە پێگەی خ��ۆی ل��ە كۆمەڵگەی‬ ‫كوردیدا دۆڕان��د بەهۆی سیاسەتی‬ ‫ئاگربەستی‌و ناڕەخنەیی ئاشكرایەوە‌و‬ ‫ئەو بەرپرسیارێتییانەی كە هاوشانی‬ ‫رۆڵەكەی نییە لە ژیانی گشتیی‌و‬ ‫حوكمدا‪ ،‬بە تایبەت كە وەزیرەكەیان‬ ‫بووەتە وتەبێژی حكومەت‌و دوو‬ ‫حیزبە دەس���ەاڵت���دارەك���ەش ئەو‬ ‫ئەركەیان خستە ئەستۆی حیزبێك‬ ‫كە رۆڵێكی پەراوێزیان هەیە لە‬ ‫حوكمدا‪ ،‬من نیگەرانم لەو رۆڵەیان‪،‬‬ ‫ع��ێ��راق‌و هەرێمی كوردستانیش‬ ‫بەهەمان شێوە ب��ەرەو المەركەزی‬ ‫لە حوكم‌و دیموكراسی‌و ئازادییە‬ ‫كەسییەكان ناڕۆن‪ ،‬بەڵكو بارودۆخی‬ ‫ئێستا بەرەو توندڕەویی‌و مەركەزیی‌و‬ ‫تاكڕەویی دەس��ەاڵت‌و بێهێزكردنی‬ ‫دیموكراسی‌و نائاماده‌یی كۆمەڵگەی‬ ‫دیموكراسی دەڕوات‌و كۆمەڵگەی‬

‫د‪ .‬كازم حەبیب‪ ،‬نووسەرو سیاسەتمەداری عێراق‪ ،‬ئاماژە بە هەڵەكانی سەركردایەتیی سیاسیی كورد‬ ‫دەكات لە ماوەی رابردووداو پێیوایە‪ ،‬هەڵەی گەورەیان‪ ،‬نزیكبوونەوە بووە لە حیزبە ئیسالمییەكان‌و‬ ‫دووركەوتنەوە بووە لە هێزە دیموكراسییەكان‪.‬‬ ‫د‪ .‬كازم حەبیب‪ ،‬لە چاوپێكەوتنێكی رۆژنامەدا‪ ،‬پێیوایە كە دیموكراسیی راستەقینە‪ ،‬لە هەرێمی كوردستاندا‬ ‫بوونی نییە‌و دەسەاڵت لە هەرێم‌و عێراقدا بەرەو تاكڕەویی‌و مەركەزییەت دەڕوات‪.‬‬ ‫ د‪ .‬كازم حەبیب‬‫ لەساڵی ‪ 1935‬لە كەربەال‬‫لەدایك بووە‪.‬‬ ‫ لە ساڵی ‪1978‬ەوە لەبەر‬‫هۆكاری سیاسی‪ ،‬عێراقی‬ ‫جێهێشتووە‪.‬‬ ‫ لە دوای ‪1981‬ەوە وەك‬‫ئۆپۆزسیۆن لە هەرێمی‬ ‫كوردستان كاریكردووە‪.‬‬ ‫ خاوەنی چەندین بڕوانامەی‬‫بەكالۆریۆس‌و ماستەرو دكتۆرایە‬ ‫لە بواری ئابووریی لە زانكۆكانی‬ ‫ئەڵمانیاو جەزائیر‪.‬‬ ‫ ئەندامی رێكخراوی لێبووردنی‬‫نێودەوڵەتییە‪.‬‬

‫دیموكراسییەتی راستەقینە‬ ‫لـــە هەرێمـی كـوردستــاندا نـییـــە‬ ‫مەدەنیی ل��ەدەوڵ��ەت‌و هەرێمێكدا‬ ‫گ��ەش��ەن��اك��ات ك��ە پ��ەی��وەن��دی��ی��ە‬ ‫خێڵەكییەكان تیایدا بوونی هەبێت‪،‬‬ ‫ناكرێت عێراق لە دیكتاتۆرییەتێكی‬ ‫زۆرداره‌وە بەرەو سیستمێك بڕوات‬ ‫كە پەیوەست نەبێت بە ئازادیی تاك‌و‬ ‫ژیانی دیموكراسی‌و جیاكردنەوەی‬ ‫دەسەاڵتەكان‌و ئازادیی بیروڕا‪ .‬من‬ ‫پێموایە‪ ،‬ئەمەی كە هەیە‪ ،‬عێراق‬ ‫بەرەو دیكتاتۆرییەتێكی نوێ دەبات‪،‬‬ ‫كە توانای بەردەوامبوونی نابێت‬ ‫لەبەر رۆشنایی ئەو گۆڕانكارییانەی‬ ‫لە ناوچەكەدا هەن‌و ئەوەی لە میسر‌و‬ ‫تونس روویداوە‪ ،‬ئەگەر زۆرە لە هەر‬ ‫ساتێكدا لە عێراق رووبدات‌و دەبێت‬ ‫بەرپرسان درك ب��ەوە بكەن كە‬ ‫هێزە ئەمنییەكان ناتوانن لە عێراق‌و‬ ‫هەرێمدا بە رووی چاكسازیی ریشەیی‬ ‫سیستمی سیاسیدا بوەستنەوە‪.‬‬ ‫رۆژنامە‪ :‬دەوترێت كە تا دێت‬ ‫كورد ئەو هێزەی پێشووی لە عێراقدا‬ ‫نامێنێت‪ ،‬بۆچی بەو شێوەیە بێهێز‬ ‫بوو؟‬ ‫* هێزە سیاسییە كوردییەكان‪،‬‬ ‫رۆڵ���ی ك��اری��گ��ەری��ان ه��ەب��وو لە‬ ‫رووخاندنی رژێمی بەعسدا‪ ،‬دەكرا‬ ‫ئ��ەو رۆڵ���ە بەهێزتر بكرێت بەر‬ ‫ل��ە رووخ��ان��دن��ی رژێ���م‌و دوات��ری��ش‬ ‫ئەگەر هێزە سیاسییە كوردییه‌كان‬ ‫هەنگاویان بەرەو بەهێزكردنی هێزە‬ ‫دیموكراسییە پێشكەوتنخوازەكانی‬ ‫ه���ەرێ���م ن����ا‌و دەس����ەاڵت����ی دوو‬ ‫حیزبەكەش ب��ەس��ەر ب��ارودۆخ��ی‬ ‫هەرێمی كوردستاندا گرنگیدانی بەو‬ ‫ب��ەرەی كوردستانییە نەهێشت كە‬ ‫پێشتر لەهەرێم هەبوو‪ ،‬ئەمەش لە‬ ‫بارودۆخی عێراقدا بەهەمان شێوەیە‌و‬ ‫س��ەرك��ردای��ەت��ی��ی سیاسیی ك��ورد‬ ‫گرنگیی بە هاوپەیمانێتی دا لەگەڵ‬ ‫هێزە ئیسالمییە شیعەكاندا‌و هێزە‬ ‫دیموكراسیخوازەكانی پشتگوێخست‌و‬ ‫ت��ەن��ان��ەت ب��ەو ه��ێ��زان��ەش��ەوە كە‬ ‫پشتیگریی دۆزی كوردیان دەكرد‌‪،‬‬ ‫ئەمەش ئاماژەیەكە بۆ ناڕەسەنیی‬

‫مرۆڤ بوونیادنرابێت‌و بۆشاییەكی‬ ‫گەور‌ه هەیە لە داهاتی هاواڵتییاندا‪،‬‬ ‫كە كەمینه‌یەكی خۆشگوزەران‌و‬ ‫زۆرینەیەكی برسی هەیە‪.‬‬ ‫رۆژن����ام����ە‪ :‬م��ام��ەڵ��ەی��ەك��ی‬ ‫ت��ەن��دروس��ت��ی ن��ێ��وان دەس���ەاڵت‌و‬ ‫ئۆپۆزسیۆن لە هەرێمی كوردستاندا‬ ‫هەیە؟‬ ‫* ه���ی���چ س��ی��س��ت��م��ێ��ك��ی‬ ‫دیموكراسی جێگیر نابێت بەبێ‬ ‫بوونی ئۆپۆزسیۆنێكی سیاسیی‬ ‫گەشەسەندوو‪ .‬ئۆپۆزسیۆن دەبێت‬ ‫بتوانێت ئەڵتەرناتیڤی حیزبە‬ ‫دەس��ەاڵت��دارەك��ان بێت لە رێگەی‬

‫هەڵوێستی هاوپەیمانێتی هێزە‬ ‫سیاسییەكانی عێراق لەنێویشیاندا‬ ‫حیزبە كوردستانییەكان‪ .‬هەموو كورد‬ ‫دەزانێت كە هاوپەیمانی سەرەكییان‪،‬‬ ‫ئەو هێزە دیموكراسییانەی عێراقن‬ ‫كە دان بە مافی چارەنووسی كورددا‬ ‫دەنێن‪ ،‬لەكاتێكدا كە هەڵوێستی‬ ‫ه��ێ��زە ئیسالمییە سیاسییەكان‬ ‫سەبارەت بە فیدراڵی‌و مافی چارەی‬ ‫خۆنووسین تەنیا تەكتیكییە‌و‬ ‫دەب���وو سەركردایەتیی سیاسیی‬ ‫دوو حیزبەكەی هەرێم‪ ،‬ئاگاداری‬ ‫ئ��ەو راستییە ب��ن ك��ە پێویستە‬ ‫پێگەی خۆیان بە پشتگیریی هێزە‬ ‫دیموكراسییەكان بەهێزبكەن‪ ،‬نەك‬ ‫بێهێزی ب��ك��ەن‌‪ ،‬ب��ەم��ەش پێگەو‬ ‫هەڵوێستەكانیان بێهێز ب��وو‪،‬‬ ‫پشتگیریكردنیش بە پارە دەستەبەر‬ ‫نابێت‪ ،‬بەڵكو هەڵوێستی مەبدەئی بە‬ ‫دیاریكراوی پێویستە‪ .‬من پێموایە‪،‬‬ ‫هێشتا هێزەكوردستانییەكان رۆلیان‬ ‫لە حكومەتی فیدراڵیدا هەیە‌و دەتوانن‬ ‫بە رووی هەوڵەكانی بەئاینكردنی هەندێك هەڵوێستی حكومەتی‬ ‫دەوڵەتی عێراقدا بوەستنەوە‪،‬‬ ‫بەاڵم هەرێم هەبوو كە زۆر توند‬ ‫لەوبارەیەوە كارناكەن‌و باشترین‬ ‫بەڵگەش بێدەنگبوونیانە بەرامبەر بوو‪ ،‬كە دەبوو نەرم بووایە‪،‬‬ ‫بە كۆتوبەندكردنی ئازادییەكان‬ ‫لە بەسرەو بەغدا‌و بەیاننامەیەكی لەكاتێكدا لە هەندێك‬ ‫س��ەرۆك كۆماریش لەو‬ ‫بارەیەوە‪ ،‬هەڵوێستی تردا كە دەبوو‬ ‫كەمتر بوو لە بێهێزترین ئیمان‪.‬‬ ‫رۆژن��ام��ە‪ :‬دەوت��رێ��ت ك��ە دوو توند بوایە‪ ،‬نەرم دەبوو‬ ‫دیموكراسی جیا لەهەرێم‌و عێراق‬ ‫بەرنامەیەكی سیاسیی‌و ئابووریی‌و‬ ‫هەن‪ ،‬كامیان بەهێزترە؟‬ ‫* ل��ە ع��ێ��راق‌و ل��ە هەرێمی كۆمەاڵیەتییەوە‪ ،‬كە دەبێت خودی‬ ‫كوردستانیشدا‪ ،‬دیموكراسییەتی ئەو ئۆپۆزسیۆنەش دیموكراسی‬ ‫راستەقینە نییە‌و هێزە سیاسییەكانی بێت‌و میكانیزمە دیموكراسییەكان‬ ‫عێراق سیفەتی دیموكراسییان نییە بۆ رووبەڕووبوونەوەی سیاسەتەكانی‬ ‫لە مامەڵه‌كردن لەگەڵ یەكتریدا‪ ،‬حوكم لە هەرێم‌و عێراق پەیڕەو‬ ‫دیموكراسی ب��ەس��ت��راوەت��ەوە بە بكات‪ ،‬ئێمە كه‌لتووری ئۆپۆزسیۆنی‬ ‫كۆمەڵگەی مەدەنییەوە‪ ،‬بەاڵم دیموكراسیمان نییە لە حكومداو‬ ‫ل��ەع��ێ��راق‌و ه��ەرێ��م��دا كۆمەڵگەی دی���اردەی���ەك���ی ن��وێ��ی��ە‪ ،‬ب��وون��ی‬ ‫مەدەنیی دیموكراسی‌و سیستمێك ئۆپۆزسیۆن لە هەرێمی كوردستان‬ ‫نییە كە بەشێوەیەكی پێویست دیاردەیەكی باشە‪ ،‬ئەگەر بەتەواویش‬ ‫لەسەر ئازادیی‌و دیموكراسی‌و مافی نەمەییبێت‌و نوێنەری لەپەرلەماندا‬

‫ه��ەب��ێ��ت‪ ،‬ی���ان ن���ا‪ ،‬ب��ەت��ای��ب��ەت‬ ‫ك��ە ئ��ۆپ��ۆزس��ی��ۆن لەنێو حیزبە‬ ‫دەس��ەاڵدارەك��ان��دا دروستبووبێت‌و‬ ‫ئۆپۆزسیۆنێكی بابەتییش وەك‬ ‫ئ��ەو رووناكییە وای��ە كە رێگەی‬ ‫دەس��ەاڵت��دار روون���اك دەك��ات��ەوە‌و‬ ‫ئۆپۆزسیۆن میسداقیەتی نابێت‬ ‫ئەگەر هەمان سیاسەت‌و هەڵوێستی‬ ‫دەس���ەاڵت دووب��ارەب��ك��ات��ەوە كە‬ ‫لەسەری رەخنەی لێدەگرێت‪.‬‬ ‫رۆژنامە‪ :‬بەم دواییە‪ ،‬دەسەاڵت‬ ‫لە هەرێم داوای یاسایی لەسەر‬ ‫رۆژنامەنووسان پێشكەش كرد‪ ،‬ئەم‬ ‫مامەڵەیە دیموكراسییانەیە؟‬ ‫* ب��ەر ل��ە ه��ەم��وو شتێك‪،‬‬ ‫تێكەاڵویی نێوان دەسەاڵتەكانی‬ ‫ج��ێ��ب��ەج��ێ��ك��ردن‌و ی��اس��ادان��ان‌و‬ ‫دادوەری���������ی‪ ،‬ش���ی���اوی ژی��ان��ی‬ ‫دیموكراسی‌و ئازادیی رۆژنامەوانیی‬ ‫نییە‌و دەبێت رۆژنامەنووس ئازادیی‬ ‫تەواوی هەبێت لە گوزارشتكردنی‬ ‫كێشەكانی كۆمەڵگا‌و نابێت لەسەر‬ ‫ئەو ك��ارە بدرێتە دادگ��ا‌و دەبێت‬ ‫رۆژنامەنووسیش زانیاریی ناڕاست‬ ‫باڵونەكاتەوە‪ ،‬هەڵەیەكی گەورەیە‬ ‫حكومەت پەنا بەرێتە بەر داوای‬ ‫یاسایی لەسەر رۆژنامەنووسان‬ ‫ل��ەس��ەر س��ادەت��ری��ن دۆس��ی��ە كە‬ ‫پێیوایە تەجاوزكراوه‌تە سەری‪،‬‬ ‫لەكاتێكدا ئەو دەسەاڵتە زۆرێك‬ ‫ێ‬ ‫تەجاوز دەكاتە سەر كۆمەڵگە بەب ‌‬ ‫ئەوەی كۆمەڵگە بتوانێت رەخنەی‬ ‫لێبگرێت‌و پێیوستە سەندیكای‬ ‫رۆژنامەنووسان رۆڵی خۆی ببینێت‬ ‫لەرووبەڕووبوونەوەی حكومەت لە‬ ‫بەدادگا گەیاندنی رۆژنامەنووسان‪،‬‬ ‫یان غەرامەكردنیان بە پارەیەكی‬ ‫خەیاڵی‌و دوات��ر لێخۆشبوونیان‬ ‫وەك ئەوەی فەزڵێكی بەسەر ئەو‬ ‫رۆژنامەنووسانەوە هەبێت‪.‬‬ ‫رۆژن���ام���ە‪ :‬ل��ە پێكهێنانی‬ ‫حكومەتدا‪ ،‬سەركردایەتیی سیاسیی‬ ‫كورد وتیان بەڵێن وەرگیراوە بۆ‬ ‫جێبەجێكردنی م��ادەی (‪،)140‬‬ ‫پێشبینی دەكەیت ئەو بەڵێنە بباتە‬ ‫سەر‪ ،‬یان دەستی دەستی بەكورد‬ ‫دەكات؟‬ ‫* بڕوام بەوە نییە كە مالیكی‬ ‫پەیوەست بێت بە ناوەڕۆكی ئەو‬ ‫م��ادەی��ەوە‌و تەنیا بۆ قایلكردنی‬

‫سوننەش نا‪ ،‬بەڵكو بۆ قایلكردنی‬ ‫بەشێكی زۆری��ش لە شیعەكان‌و‬ ‫پێموایە‪ ،‬حكومەتەكەشی بێهێز‬ ‫دەب��ێ �ت‌و ناتوانێت ئەركەكانی‬ ‫جێبەجێ ب��ك��ات‪ ،‬دەب��ێ��ت ه��ەوڵ‬ ‫بۆ دەوڵەتێكی دیوكراسی بدرێت‬ ‫لەعێراقدا‪ ،‬كە ئێستا بوونی نییەو‬ ‫لەسایەی ئەو ج��ۆرە حكومەتەدا‬ ‫دەت��وان��رێ��ت زۆرب���ەی كێشەكان‬ ‫چ��ارەس��ەر بكرێت بە مـــــادەی‬ ‫(‪)140‬یشەوە‪.‬‬ ‫رۆژن��ام��ە‪ :‬كێشەكانی نێوان‬ ‫بەغداو هەرێم لەئەستۆی كێدان‪،‬‬ ‫مامەڵەكانی هەرێم لەگەڵ ئەو‬ ‫كێشانە تەندروست بووە؟‬ ‫* چ���ەن���دی���ن س����اڵ وەك‬ ‫ئ��ۆپ��ۆزس��ی��ۆن ل��ە ری���زی حیزبی‬ ‫شیوعی كارم كردووە‌و نزیك بووم‬ ‫لە كوردەوە‌و بەرگریم لە دۆزەكەی‬ ‫ك�����ردووە‌و پشتگیریی ب��ڕی��ارە‬ ‫دروستەكانی حكومەتی هەرێمم‬ ‫كردووە‪ ،‬لەهەمانكاتیشدا رەخنەم‬ ‫لەسیاسەتە هەڵەكانی گرتووە‪،‬‬ ‫بەتایبەت ئەوانەی پەیوەندییان بە‬ ‫ئازادیی رۆژنامەوانیی‌و گەندەڵیی‬ ‫بەرباڵوی هەرێم‌و عێراقەوە هەبووە‌و‬ ‫رەخنەشم لە هەژموونی دووحیزبە‬ ‫دەسەاڵتدارەكەی هەرێم گرتووە‪،‬‬ ‫ئێستاش وەك كەسێكی سەربەخۆ‬ ‫هەڵوێستم هەیەو تەنیا لەسەر خۆم‬ ‫حسابە‌و لە چەند وتارێكی پێشترمدا‬ ‫رەخنەم لە هەڵوێستی ه��ەردوو‬ ‫حكومەتی هەرێم‌و بەغدا گرتووە‬ ‫س��ەب��ارەت بە چارەسەرنه‌كردنی‬ ‫كێشەكانی نێوانیان‌و م��ن پیم‬ ‫وای��ە‪ ،‬هەڵەكە لە ه��ەردووالوەی��ەو‬ ‫پەیوەندیی حكومەتی هەرێم‌و بەغدا‬ ‫لەسەر بناغەیەكی پتەوی یاسایی‬ ‫روون‌و ئاشكرا نییە‌و هەندێك‬ ‫هەڵوێستی حكومەتی هەرێم هەبوو‬ ‫كە زۆر توند بوو‪ ،‬كە دەبوو نەرم‬ ‫ب��ووای��ە‪ ،‬لەكاتێكدا لە هەندێك‬ ‫هەڵوێستی ت��ردا كە دەب��وو توند‬ ‫بوایە‪ ،‬نەرم دەبوو‪.‬‬ ‫ه��ەن��دێ��ك ل��ە وتەبێژەكانی‬ ‫هەردوو حكومەت‪ ،‬هەڵوێستەكانیان‬ ‫توند دەكردەوە كە گوزارشت بوو لە‬ ‫چەندین ناوەندی بڕیار‪ ،‬كە ئەوەش‬ ‫كێشەیە‪ ،‬دەبێت متمانە بەوە بكەین‬ ‫كە پەیوەندیی نێوان هەرێم‌و بەغدا‬ ‫درێژخایەنە‪ ،‬نەك كورتخایەن وەك‬ ‫هەندێك تێی دەڕوانن‪.‬‬ ‫رۆژنامە‪ :‬ئەو پۆستانەی كورد‬ ‫لە بەغدا بەدەستی هێناون‪ ،‬گرەنتی‬ ‫پەراوێزنەخستنی دەكەن لەالیەن‬ ‫بەغداوە؟‬ ‫* ئ�����ەو پ���رس���ە ت��ەن��ی��ا‬ ‫لەدەستی حكومەتی ناوەندیدا‬ ‫نییە ك��ە ویستێكی ه��ەی��ە بۆ‬ ‫پەراوێزخستنی ك���ورد‪ ،‬بەڵكو‬ ‫ل��ەس��ەر ئ���ەو هاوپەیمانێتی‌و‬ ‫هەڵوێست‌و سیاسەتانە وەستاوە‬ ‫ك��ە س��ەرك��ردای��ەت��ی��ی سیاسیی‬ ‫ك���ورد پ��ی��ادەی دەك���ات لەگەڵ‬ ‫حیزبەكانی ت��ردا‪ ،‬نەك تەنیا بۆ‬ ‫بەرژەوەندییەكانی ك��ورد‪ ،‬بەڵكو‬ ‫بۆ بەرگریكردن لە بەرژەوەندیی‬ ‫كوردە فەیلییەكان‌و ئاینزاكانی تر‌و‬ ‫ئازادییە گشتییەكان‪ .‬گەلی كورد‬ ‫پێویستی ب��ە كەسبكردنی رای‬ ‫گشتی‌و دیموكراسی هەیە لە رێگەی‬ ‫ئەو سیاسەتانەی كە سەركردایەتیی‬ ‫سیاسیی كورد لە دەسەاڵتدا‪ ،‬یان‬ ‫لە ئۆپۆزسیۆندا‪ ،‬پەیڕەویان دەكات‪.‬‬

‫ذمارة (‪ )621‬سيَشةممة ‪2011/2/15‬‬

‫‪hewal.rozhnama@gmail.com‬‬

‫‪13‬‬

‫بۆیە گەنجانی میسریش پەیمانیان داوە كە گشت رۆژانی هەینییەك بگەڕێنەوە مەیدانی تەحریر‬ ‫بۆ بەدواداچوونی داواكارییەكانیان‌و فشار خستنە سەر دەسەاڵتی ئێستای میسر‬

‫گەنجانی میسر داهاتووی واڵت دیاریی دەكەن‬ ‫رۆژنامە‬

‫‪............................................................‬‬

‫م��ی��س��ری دوای م��وب��ارەك‪،‬‬ ‫چەند هێزێك تێیدا بااڵدەستە‪،‬‬ ‫خۆپیشاندەران‪ ،‬سوپا‪ ،‬پاشماوەی‬ ‫دەستگای رژێمی پێشوو‪ ،‬لەنێو‬ ‫خۆپیشاندەراندا كە گرنگترین‬ ‫هێزن بۆ بڕیاردان لە داهاتووی‬ ‫میسر‪ ،‬گەنجان بەشێكی گەورە‌و‬ ‫هێزی وەگەڕخەرن‪ ،‬گەنجانی میسر‬ ‫بە مەرجەعی سەرەكیی راپەڕینی‬ ‫جەماوەریی ئەو واڵتە دادەنرێن‪،‬‬ ‫ه��ەر بۆیە داواكارییەكانیشیان‬ ‫بەهەند وەردەگیرێت‪.‬‬ ‫ل���ە وت��ارێ��ك��ی رۆژن���ام���ەی‬ ‫بەناوبانگی واشنتۆن پۆستی‬ ‫ئەمریكیدا‪ ،‬دەربارەی رۆژی الوانی‬ ‫میسر لە راپەڕینەكەی ئەو واڵتەدا‬ ‫هاتووە‪« :‬لە ئێستادا دوو گرووپ‬ ‫لە میسردا ه��ەن‪ ،‬ئ��ەو الوان��ەی‬ ‫سووربوون لەسەر كۆتاییهێنان گه‌نجانی میسر ‪ 9‬خاڵ وه‌ک داواکاری ده‌خه‌ن ‌ه به‌رده‌م ئه‌نجومه‌نی بااڵی سه‌ربازی‬ ‫بە حوكمی موبارەك‌و رزگاركردنی‬ ‫ئەم یاسایە هێزی بەخشیبووە ب��ۆ ن��م��وون��ە پ��ەرل��ەم��ان��ی میسر دی���اری ئۆپۆزسیۆنی میسرە‪،‬‬ ‫واڵتەكەیان‪ ،‬لەگەڵ گرووپێكی‬ ‫دی كە دەیانەوێت لە بەری ئەو حوسنی م���وب���ارەك‪ ،‬س��ەرۆك��ی ه��ی��چ ش��ەرع��ی��ەت��ێ��ك��ی ئ��ەوت��ۆی داوای ئ���ەوەی ك���ردووە ك��ە لە‬ ‫شۆڕشە سەركەوتووە بخۆن‪ ،‬كە پێشووی میسر ك��ە ناڕەزاییە نەماوەو بە رۆیشتنی موبارەك‪ ،‬جیاتی كۆمسیۆنی سەركردایەتی‪،‬‬ ‫ج��ەم��اوەری��ی��ەك��ان ل��ە رێ��گ��ەی پەرلەمانیش هەڵوەشاندنەوەیەكی حكومەتێكی بنكە ف��راوان��ی‬ ‫هی ئەوان نییە»‪.‬‬ ‫ه��ەر بۆیە الوان��ی میسریش دام��ودەزگ��ا یاساییەكانەوە كپ واقیعی بەخۆیەوە بینیوە‪ ،‬یاسای نیشتمانیی دروستكبرێت‌و تێیدا‬ ‫دوای سەركەوتنی شۆڕشەكەیان بكاتەوە‪ ،‬یەكێك لە گرنگترین ئیمێرجنسیش ه��ەر ل��ە رۆژی هەموو الیەنەكانی میسر بەشداریی‬ ‫چەند داواكارییەكان لە سوپاو داواكارییەكانی گەنجان بریتییە دەستپێكی خۆپیشاندانەكانەوە ب��ك��ەن‌‪ ،‬ئ��ەم حكومەتەش جگە‬ ‫سیستمی ن��وێ��ی ح��وك��م هەیەو لە دروستكردنی ئەنجومەنێك كاریگەریی لەسەر هاواڵتییان لە بەڕێوەبردنی میسر لە كاتی‬ ‫دەیانەوێت جێبەجێ‌ بكرێت‪ ،‬لە بۆ نووسینەوەی ت��ەواو‪ ،‬یاخود ن��ەم��ا‪ ،‬ه��ەر ب��ۆی��ە داواك��اری��ی��ە گواستنەوەدا‪ ،‬رێخۆشكاریی بكات‬ ‫داواكارییەكانیشیان هەمواركردنی دەستووری میسر‪ ،‬گرنگەكان ئەو داواكارییانەن كە بۆ هەڵبژاردنێكی گشتیی‌و پاك‬ ‫گرنگترین‬ ‫ه��ەڵ��وەش��ان��دن��ەوەی پەرلەمانی ئ��ەم��ە جگە ل��ە دروس��ت��ك��ردن��ی باس لە داهاتووی میسر دەكەن‪ ،‬لەو واڵتەدا‪.‬‬ ‫ل�����ە ئ���ێ���س���ت���ادا س���وپ���ا‬ ‫م���ی���س���رو الب����ردن����ی ی���اس���ای كۆمسیۆنێكی سەركردایەتی بۆ بۆ نموونە داواك��اری��ی واڵتێكی‬ ‫ئیمێرجنسییە ك��ە ل��ە ساڵی بەڕێوەبردنی میسرو دەركردنی لە دیموكرات‌و گۆڕینی دەستووری ت��اك��ە ب���ەڕێ���وەب���ەری میسرەو‬ ‫سەركردایەتیكردنی سوپاو وەزیری‬ ‫(‪)1981‬ه‌وە لەكاردایە‪ ،‬بەپێی قەیران‪ ،‬تا ئەو كاتەی میسر توانای میسری‪.‬‬ ‫لەالیەكی دیكەوە‪ ،‬محەمەد بەرگریی‪ ،‬حسێن تەنتاوی‪ ،‬پاش‬ ‫ئەم یاسایە هێزێكی زۆر دراوە هەڵبژاردنی دەبێت‪ ،‬هەندێك لە‬ ‫بە پۆلیس‌و ئاسایش‌و كۆبوونەوە داواكارییەكانیان لە ئێستاداو لە ب��ەرادع��ی‪ ،‬ك��ە كەسایەتییەكی داواك��اری��ی خۆپیشاندەران هات‬ ‫سەركردەیەكی بۆ سوپا تا لەكاتی گواستنەوەدا‬ ‫ئاستی واقیعدا جێبەجێكراون‪ ،‬نێودەوڵەتیی‌و‬ ‫جەماوەرییەكان قەدەغە كراوە‪.‬‬

‫میسر بەڕێوەبەرن‪ ،‬چونكە سوپای‬ ‫میسر لە كاتی خۆپیشاندانەكاندا‬ ‫بێالیەنیی خۆی سەلماند‪ ،‬بگرە‬ ‫لە كۆتایی خۆپیشانداندا الیەنی‬ ‫جەماوەری گرت‌و فشاری خستە‬ ‫س��ەر م��وب��ارەك ب��ۆ جێهێشتنی‬ ‫دەس��ەاڵت‪ ،‬هەرچەندە ئێستاش‬ ‫گومان دەكرێت لە سوپا بەهۆی‬ ‫ئ���ەوەی سااڵنێكی زۆر لەژێر‬ ‫فەرمانی موبارەكدا كاریكردووە‪.‬‬ ‫هەرچەندە تائێستا سوپا هیچ‬ ‫لێدوانێكی دەرب��ارەی چۆنیەتی‬ ‫گ��واس��ت��ن��ەوە ب��ۆ دیموكراسی‬ ‫ن����ەداوە‪ ،‬ب���ەاڵم جه‌ختیان لە‬ ‫رێزگرتنی داواكاریی جەماوەری‬ ‫میسرو جێبەجێكردنی داوای الوان‬ ‫كردووە‪.‬‬ ‫الوان������ی م��ی��س��ر ل�����ەدوای‬ ‫ئ��ەوەی سوپا دڵنیای كردنەوە‬ ‫كە داواكارییەكانیان جێبەجێ‬ ‫دەك��رێ��ت‪ ،‬داوای چۆڵكردنی‬ ‫شەقامی تەحریریان كرد‪ ،‬بەاڵم‬ ‫پەیمانیان دا كە هەموو هەینییەك‬ ‫ب��گ��ەڕێ��ن��ەوە ب��ۆ دروستكردنی‬ ‫فشاری زیاتر بۆ جێبەجێكردنی‬ ‫داواكانیان‪ .‬هەر بۆیە گەنجانی‬ ‫میسریش پەیمانیان داوە كە گشت‬ ‫رۆژان���ی هەینییەك بگەڕێنەوە‬ ‫مەیدانی تەحریر بۆ بەدواداچوونی‬ ‫داواكارییەكانیان‌و فشار خستنە‬ ‫سەر دەسەاڵتی ئێستای میسر بۆ‬ ‫جێبەجێكردنی داواكارییەكانیان‪.‬‬ ‫لە ئێستاداو دوای رۆیشتنی‬ ‫حوسنی موبارەكی میسر‪ ،‬لەژێر‬ ‫ف��ش��اری خۆپیشاندانی چەند‬ ‫ملیۆنیدا‪ ،‬چ��ارەن��ووس��ی میسر‬ ‫نادیارە‪ ،‬ئەمەش ترسی الی زۆرێك‬ ‫لە كۆمەڵگەی نێودەوڵەتیی‌و‬ ‫ناوخۆی میسریش دروستكردووە‪،‬‬ ‫هەرچەندە سوپا ترسی كۆمەڵگەی‬

‫نێودەوڵەتیی ك��ەم��ك��ردەوە بە‬ ‫دووپاتكردنەوەی ئ��ەوەی میسر‬ ‫پەیمانە نێودەوڵەتییەكانی خۆی‬ ‫دەپارێزێت‪ ،‬بەاڵم ئەم پەیمانە‬ ‫كاتێك دێتە دی كە حكومەتێكی‬ ‫دیموكراتی لە میسردا دووپاتی‬ ‫بكاتەوە‪.‬‬ ‫میسرییەكان ل��ە چەندین‬ ‫گرووپی جیاواز پێكهاتوون‌و لە‬ ‫ئیسالمیی توندڕەوەوە تا عەلمانی‬ ‫دەمارگیر لە گۆڕەپانی ئێستای‬ ‫سیاسەتی میسریدا دەبینرێن‪،‬‬ ‫بەاڵم جیاواز لە هەمووان‪ ،‬الوانی‬ ‫میسر میانڕەون‌و داواكاریی ئەوان‬ ‫دوورە لە ئایدیۆلۆژیاوە‪ ،‬الوان‬ ‫زیاتر داوای خزمەت‌و دیموكراتی‬ ‫دەكەن‪ ،‬نەك دەسەاڵت‌و كورسی‪،‬‬ ‫هەر بۆیە هەژموونیان دەبێتە‬ ‫هۆی گرەنتیكردنی ئەو گۆڕانەی‬ ‫میسر ویستی‪.‬‬

‫الوانی میسر‬ ‫پەیمانیان دا هەموو‬ ‫هەینییەك بگەڕێنەوە‬ ‫بۆ دروستكردنی فشاری‬ ‫زیاتر بۆ جێبەجێكردنی‬ ‫داواكانیان‬

‫سوریا‪ ،‬دوایەمین قەاڵی بەعس‬ ‫رۆژنامە‬

‫‪..............................................................‬‬

‫سوریاش وەك میسرو تونس‪،‬‬ ‫لێوانلێوە لە گەندەڵیی‌و نزمیی ئاستی‬ ‫دارایی‌و بێكاریی الوان‪ ،‬بەاڵم «رۆژی‬ ‫ت��وڕەی��ی» ل��ەو واڵت���ەدا نەیتوانی‬ ‫سەركەوتووبێت‌و خۆپیشاندەران‬ ‫نەیانتوانی وەك میسرو تونس‪،‬‬ ‫بێنە سەر شەقامەكان‌و لەبەردەم‬ ‫پەرلەمانی سوریادا داواكانیان بخەنە‬ ‫روو‪ ،‬ئەمەش دوو هۆكاری سەرەكیی‬ ‫ه��ەب��وو‪ ،‬ب��ە ه��ۆی توندوتیژیی‌و‬ ‫بەهێزیی هێزە ئەمنییەكانەوە‪،‬‬ ‫خەڵكیی زۆر لە حكومەتەكەیان‬ ‫دەترسن‪ ،‬ئەمە جگە لە یاساغكردن‌و‬ ‫چاودێری خستنە سەر ئامرازەكانی‬ ‫پەیوەندیگرتن‪.‬‬ ‫بەاڵی یاساو مۆتەكەی مێژوو‬ ‫نەدیم حوری‪ ،‬توێژەری هیومان‬ ‫رایتس وۆچ‪ ،‬لە لوبنان لەو بارەیەوە‬ ‫وت��ی‪« :‬پێشەكی دەب��ێ��ت بڵێم؛‬ ‫خەڵكی سوریا زیاتر لە میسرو‬ ‫تونس‪ ،‬لە حكومەت‌و هێزەكانی‬ ‫ئاسایش دەت��رس��ن»‪ ،‬ن��ەدی��م‪ ،‬لە‬ ‫باسكردنی هۆكاری سەرنەكەوتنی‬ ‫ك��ۆب��وون��ەوە ج��ەم��اوەری��ی��ەك��ەی‬ ‫ئەمجارەدا وتی‪« :‬خەڵكی سوریا‬ ‫خ��ۆپ��ی��ش��ان��دان��ی ج��ەم��اوەری��ی��ان‬ ‫قورس لەسەر كەوتووە‪ ،‬باشترین‬ ‫نموونەش ك��وردەك��ان��ی (‪)2004‬و‬ ‫خۆپیشاندانی حەممای (‪)1980‬یە»‪،‬‬ ‫«كۆمەڵكوژیی حەمما» تائێستاش‬

‫لە دەروونی سورییەكاندا كاریگەریی‬ ‫هەیە كە كوژراوەكانی ئەو شارە بە‬ ‫(‪ )20‬هەزار كەس دەخەمڵێنرێن‪،‬‬ ‫ئ��ەو كۆمەڵكوژییەش بۆ رێگرتن‬ ‫بوو لە راپەڕینێك بە سەركردایەتی‬ ‫ئیخوان موسلمین ‪ -‬لقی سوریا‪.‬‬ ‫لە سوریاش ه��ەروەك میسری‬ ‫پێشوو‪ ،‬یاسای كتوپڕ (ئیمێرجنسی)‬ ‫لەكاردایەو رێگە لە خۆپیشاندان‌و‬ ‫كۆبوونەوەی جەماوەریی دەگیرێت‪،‬‬ ‫ب��گ��رە زۆرب����ەی ك��ات چ��االك��وان��ە‬ ‫سیاسییەكان دەستگیر دەكرێن‪،‬‬ ‫ن��زی��ك��ەی (‪ )4500‬ك��ەس لەبەر‬ ‫جیاوازیی بیروڕا دەستگیر كراون‌و‬ ‫لەناو گرتووخانەكانی ئەو واڵتەدا‬ ‫دەژین‪.‬‬ ‫بەاڵم گشت ئەمانەش نەبوونە‬ ‫هۆی مانەوەی جەماوەری سوریا بە‬ ‫بێدەنگیی‌و لە سەرەتای شووباتدا‬ ‫بە هەزاران كەس لەسەر پەڕەكانی کوردانی سوریا له‌ چاوه‌ڕوانی باهۆزی‬ ‫فەیسبووك پەیوەندییان كرد بە‬ ‫خۆپیشاندانەوەو بڕیاریاندا رۆژێك بێدەنگییەو ترس ژیانی هاواڵتییانی‬ ‫بۆ «ت��وڕەی��ی» دابنێن‪ .‬یەكێك داگیر كردووە»‪ ،‬لەدوای فشارێكی‬ ‫ل��ەو چاالكوانانەی كە بڕیار بوو زۆری هێزە ئەمنییەكان‪ ،‬هێشتاش‬ ‫س��ەرك��ردای��ەت��ی خۆپیشاندانەكە خۆپیشاندان بە شێوەو رێ��ژەی‬ ‫بكات‪ ،‬سوهەیر ئەتتاسییە‪ ،‬لە جیاواز كران‌و لە شارە كوردییەكانی‬ ‫دیمەشق‪ .‬سوهەیر‪ ،‬ب��اس ل��ەوە ئەو واڵتەشدا خۆپیشاندانەكان لە‬ ‫دەكات؛ كە هێزە ئەمنییەكان هەر هەموویان فراوانتر ئەنجامدران‪.‬‬ ‫زوو پەیوەندییان پێوە ك��ردووەو‬ ‫هەڕەشەیان لێكردووە‌و ئاگاداریان بۆنی یاسەمین‌و چێژی ئازادیی‬ ‫یەكێكی دیكە لە دواكەوتنی‬ ‫ك����ردووەت����ەوە‪ ،‬ك��ە ب��ەش��داری��ی‬ ‫خۆپیشاندان نەكات‪ .‬سوهەیر‪ ،‬لە خۆپیشاندان ل��ە س��وری��ا‪ ،‬بریتی‬ ‫لێدوانێكیدا بۆ ئەلجەزیرە‪ ،‬دەڵێت‪ :‬بوو لە جیاوازیی سوپای سوریا‬ ‫«سوریا چەندین ساڵە مەملەكەتی لەگەڵ میسرو تونس‪ ،‬لە میسرو‬

‫گۆڕاندان واڵته‌که‌شیان بگرێته‌وه‌‬ ‫تونس‪ ،‬پاش ماوەیەكی كەم سوپا‬ ‫بێالیەن م��ای��ەوەو تەنانەت چووە‬ ‫پ��اڵ ج��ەم��اوەر‪ ،‬ب���ەاڵم ه���ەروەك‬ ‫ف����ەواز ج��ەرج��ی��س‪ ،‬مامۆستای‬ ‫سیاسەتی خۆرهەاڵتی ناوەڕاست‬ ‫لە زانكۆی لوبنان دەڵێت‪ :‬سوپای‬ ‫سوریا راستەوخۆ لەژێر فەرمانی‬ ‫سەرۆكدایەو پەیوەندییەكی پتەویان‬ ‫بە كەسایەتی بەشار ئەسەدەوە‬ ‫هەیە‪ ،‬جەرجیس‪ ،‬دەڵێت‪« :‬سوپای‬ ‫سوریا تا كۆتایی ش��ەڕ دەك��ەن‌و‬ ‫خوێنی زۆر دەڕژێ��ت‪ ،‬لەبەرئەوەی‬ ‫سوپا تەنیا دەزگاكان ناپارێزێت‪،‬‬

‫بەڵكو رژێمەكەو كەسەكانیشی‪،‬‬ ‫چونكە رژێم‌و سوپا یەكن»‪.‬‬ ‫ن��ەدی��م ح���وری‪ ،‬پێیوایە؛ كە‬ ‫سوریاش دواج��ار دەبێتە پێگەی‬ ‫راپەڕینی جەماوەریی‪ ،‬ئەو پێیوایە؛‬ ‫سەرەڕای سەركوتكردنی حكومەت‌و‬ ‫بەهێزیی هێزەكانی ئاسایش‪ ،‬دواجار‬ ‫خەڵكی سوریاش بۆ ئازادیی خۆیان‬ ‫رادەپەڕن‌و شتێكی سەرنجڕاكێشیش‬ ‫دەبێت كە دەبینین چۆن رووداوەكان‬ ‫سوریاش دەگۆڕن‪ ،‬نەدیم‪ ،‬دەڵێت‪:‬‬ ‫«سورییەكانیش وەك هاواڵتییانی‬ ‫ه��ەر واڵتێكی دی��ك��ەی ع��ەرەب��ی‪،‬‬

‫تەلەفزیۆنەكانیان ئێستا لەسەر‬ ‫ئەلجەزیرەیەو دەبینن چی لە میسرو‬ ‫تونس روودەدات‪ ،‬ئازادیی هەستێكە‬ ‫تووشی خەڵك دەبێت‌و پێموایە؛‬ ‫خەڵكیش زیاتریان دەوێت‪.‬‬ ‫ب��ەش��ار ئ��ەس��ەدی‪ ،‬س��ەرۆك��ی‬ ‫ئێستای س��وری��ا م����اوەی (‪)11‬‬ ‫ساڵە سەرۆكایەتی سوریاو حیزبی‬ ‫هەرێمی بەعسیش دەك��ات‪ ،‬بەشار‬ ‫كەسایەتییەكە رەخ��ن��ەی زۆری‬ ‫لێدەگیرێت لەسەر پێشێلكردنی‬ ‫م��اف��ی م����رۆڤ‌و س��ەرك��وت��ك��ردن��ی‬ ‫ئ��ۆپ��ۆزس��ی��ۆن‌و پشتگیریكردنی‬ ‫تیرۆرو خراپیی ئاستی ئابووریی‬ ‫واڵتەكەی‪ ،‬ئەمە جگە لە پەیوەندییە‬ ‫خراپەكانی لەگەڵ خۆرئاوادا‪ ،‬بەشار‪،‬‬ ‫سەرۆكایەتی واڵتەكەی لە باوكییەوە‬ ‫بۆ بەجێماوە‪ ،‬هەرچەندە سوریا‬ ‫سیستمی حوكمی كۆماریی پەیڕەو‬ ‫دەكات‪ ،‬بەاڵم لە ئێستادا كۆمارییەكی‬ ‫دیكتاتۆریی‪ -‬بنەماڵەییە‪ ،‬ئەمەش‬ ‫وای��ك��ردووە تارگێتێكی لەباربێت‬ ‫بۆ خۆپیشاندانی جەماوەریی‪ ،‬بە‬ ‫تایبەت لەپاش سەركەوتنی شۆڕشی‬ ‫یاسەمین ل��ە ت��ون �س‌و راپەڕینە‬ ‫جەماوەرییەكەی میسرو لەكارخستنی‬ ‫حوسنی م��وب��ارەك‪ ،‬دانیشتووانی‬ ‫سوریا نزیكەی (‪ )23‬ملیۆن كەس‬ ‫دەب���ن‌و ‪%3.8‬ی ئ��ەم رێ��ژەی��ەش‬ ‫ب��ێ��ك��ارن‪ ،‬ب���ەاڵم رژێ��م��ی بەعسی‬ ‫سوریا یەكێكە لە چەوسێنەرترین‬ ‫رژێمەكانی ناوچەكەو تائێستاش‬ ‫رێگەی بە بوونی ئۆپۆزسیۆنێكی‬ ‫راستەقینە نەداوە‪.‬‬

‫‪12‬‬

‫ذمارة (‪ )621‬سيَشةممة ‪2011/2/15‬‬

‫‪hewal.rozhnama@gmail.com‬‬

‫پیرۆزبایی بزووتنەوەی گۆڕان بۆ سەركەوتنەكانی گەلی میسر‬ ‫رۆژن��ام��ە‪ :‬ب��زووت��ن��ەوەی گ��ۆڕان‬ ‫بەبۆنەی سەركەوتنی شۆڕشی ‪25‬ی‬ ‫یەنایەری میسریەكان‪ ،‬پیرۆزباییەك‬ ‫ئاراستەی گەلی میسر دەكات‪.‬‬ ‫ل��ەو بەیانەدا كە ب��ەو بۆنەیەوە‬ ‫بزووتنەوەی گۆڕان دەریكردووە‪ ،‬تیایدا‬

‫هاتووە‪« :‬بە بۆنەی سەركەوتنی گەلی‬ ‫میسری ق��ارەم��ان‌و ئ��ازادی��خ��وازەوە‪،‬‬ ‫پیرۆزبایی گەرمی خۆمانتان پێشكەش‬ ‫دەكەین‌و دڵنیاین ئەم سەركەوتنەی‬ ‫ئێوە‪ ،‬ئازایەتی‌و هیوا‌و ئومێدێكی‬ ‫گ��ەورە بە هەموو گەالنی ژێر چنگی‬

‫دیكتاتۆرە بچووك‌و گەورەكان‌و رژێمە‬ ‫تۆتالیتاری‌و گەندەڵەكان دەبەخشێت‌و‬ ‫دونیایەكی پڕ لە ئازادی‌و دیموكراسی‌و‬ ‫دادپەروەریی لەگەڵ خۆیدا دەهێنێت»‪.‬‬ ‫لەبەشێكی تری بەیانەكەدا هاتووە‪:‬‬ ‫«بزووتنەوە ‌ی گ��ۆڕان وەك هێزێكی‌‬

‫ئۆپۆزسیۆن كە بەرگری ‌ی لە ئازادی‌‌و‬ ‫مافەكان ‌ی مرۆڤ دەكات لەكوردستان‌و‬ ‫عێراق‪ ،‬بەبۆنە ‌ی سەركەوتنەكانتانەوە‪،‬‬ ‫ب��ە ڕێ��ز‌و خۆشەویستییەوە بۆتان‬ ‫دەڕوانێت‌و داوای هەمیشە سەركەوتنتان‬ ‫بۆ دەكات»‪.‬‬

‫دوای موبارەك‪ ،‬سەرەی كێیە؟‬ ‫ئا‪ :‬شااڵو فەتاح‬

‫‪...........................................................‬‬

‫م��وب��ارەك دوای (‪ )18‬رۆژو‬ ‫ب��ن ع��ەل��ی دوای (‪ )28‬رۆژ لە‬ ‫راپەڕینی جەماوەریی‪ ،‬وازی��ان لە‬ ‫دەسەاڵت هێنا‌و ئێستاش زۆرێك لە‬ ‫دیكتاتۆرەكانی ناوچەكەو جیهان‪،‬‬ ‫ترس دایگرتوون‌و بە نیگەرانییەوە‬ ‫دەپرسن كە سەرەی كێیە؟‬ ‫هێشتاش نیمچە دوورگ���ەی‬ ‫ع��ەرەب��ی وەك ب��اك��ووری ئەفریقا‬ ‫دەستی ن��ەك��ردووە بە راپ��ەڕی��ن‪،‬‬ ‫بەاڵم ئاماژەكان بۆ ئەوە دەچن كە‬ ‫دیكتاتۆرەكانی ئەم ناوچەیەش‪،‬‬ ‫یەكێكن لەو پولی دۆمینانەی كە‬ ‫دەبێت بكەون‪ .‬بەپێی راپرسییەكی‬ ‫رۆژنامەی بەناوبانگی وۆڵ ستریت‬ ‫جۆرناڵی ئەمریكی‪ ،‬یەمەن‌و ئەردەن‬ ‫دوو واڵتن كە زۆرترین ئەگەری ئەوە‬ ‫هەیە رووب����ەڕووی خۆپیشاندانی‬ ‫جەماوەریی گەورە ببنەوە‪.‬‬ ‫ژەنەراڵ قەزافی‌و كتێبە سەوزەكەی‬ ‫چل‌و یەك ساڵ لەمەوپێش‌و لە‬ ‫كودەتایەكدا بەسەر شا ئیدریسدا‪،‬‬ ‫دەس��ەاڵت��ی گ��رت��ە دەس���ت‪ .‬ئ��ەو‪،‬‬ ‫لە س��ەردەم��ی ری��چ��ارد نیكسۆنی‬ ‫س��ەرۆك��ی ئەمریكاوە دەس��ەاڵت��ی‬ ‫لیبیای بەدەستەوەیە‪ ،‬لەوكاتەدا‬ ‫ن��ی��ك��س��ۆن ئ����ەوی ب���ە «س��ەگ��ە‬ ‫شێتەكەی خۆرهەاڵتی ناوەڕاست»‬ ‫ن��اودەب��رد‪ .‬ل��ە دەرەوە‪ ،‬قەزافی‬ ‫بە ك��ردارە عەنتیكەو سەیرەكانی‬ ‫دەناسرێتەوە‌و رەنگە لە ئێستادا‬ ‫هەزەلیتریین سەركردەی جیهان بێت‬ ‫بەهۆی كردارە نائاساییەكانییەوە‌و‬ ‫ب��ە «ق��ۆش��م��ەی نێودەوڵەتیی»‬ ‫ناودەبرێت‪ ،‬بۆ نموونە دەوارهەڵدان‌و‬ ‫وت��اردان��ی دەع��وەی ئیسالمی‌و‬ ‫دڕان��دن��ی پ���ەڕە ل��ە ن��ەت��ەوە‬ ‫ی��ەك��گ��رت��ووەك��ان‪ ،‬ئەمە‬ ‫جگە ل��ەوەی ویكیلیكس‬ ‫ئ��اش��ك��رای��ك��ردووە كە‬ ‫تەواوی ژیانی بەهۆی‬ ‫ش���ەراب‌و ژن��ەوە‬ ‫بەسەردەبات‪،‬‬ ‫ب������ەاڵم ل��ە‬ ‫ن��اوخ��ۆی‬ ‫لیبیا د ا‬

‫به‌شار ئه‌سه‌د‬ ‫خ��ەڵ��ك��ی زی���ات���ر ل��ێ��ی��دەت��رس��ن‪.‬‬ ‫هەرچەندە بەپێی یاسا‪ ،‬دەسەاڵت لە‬ ‫دەستی پەرلەمانی لیبیا‌و كۆمسیۆنی‬ ‫گەلدایە‪ ،‬بەاڵم لە واقیعدا لەالیەن‬ ‫قەزافییەوە كۆنترۆڵكراوە‪.‬‬ ‫لە لیبیا‪ ،‬سیستمی سیاسیی‌و‬ ‫دەستوورو یاسا ناخوات‪ ،‬هەموو‬ ‫حیزبێكی سیاسیی (رووك���ەش)‪،‬‬ ‫دەب��ێ��ت بەپێی پرەنسیپەكانی‬ ‫شۆڕشی (‪ )1969‬كاربكات‪ ،‬تەواوی‬ ‫پرەنسیپەكانیش لە كتێبێكی چەند‬ ‫بەرگیدا بە ناوی «كتێبی سەوز»‬ ‫كە نووسەرەكەی خودی موعەممەر‬ ‫قەزافییە‪ ،‬كۆكراونەتەوە‌و كتێبەكەش‬ ‫ئایدۆلۆژیایەكی سیاسیی سەرەكی‬ ‫ناخاتەڕوو‪ ،‬بەڵكو تێكەڵەیەكە لە‬ ‫ناسیۆنالیزم‪ ،‬سۆشیالیزم‌و ئیسالم‪.‬‬ ‫لە پ��اش چەند دەی��ەی��ەك لە‬ ‫حوكمی قەزافی‪،‬‬ ‫لەئێستادا‬

‫شا عه‌بدوڵاڵی دووه‌م‬

‫عه‌لی عه‌بدوڵاڵ ساڵح‬

‫دامودەزگاكانی دەوڵ��ەت‪ ،‬توانای‬ ‫وەدەس��ت��خ��س��ت��ن��ی داواك����ان����ی‬ ‫هاواڵتییانیان نییەو نزیكەی (‪)500‬‬ ‫ك��ەس��ی��ش زی��ن��دان��ی سیاسیین‌و‬ ‫گەندەڵی‌و بێتوانایی لە خۆگونجاندن‬ ‫لەگەڵ دنیای مۆدێرن‪ ،‬وایانكردووە‬ ‫لیبیا نەتوانێت سەركەوتوو بێت‪.‬‬ ‫رێژەی بێكاریی لە لیبیا بەرزترینە لە‬ ‫تەواوی باكووری ئەفریقادا‌و لەگەڵ‬ ‫ئەوەشدا قەزافی بە نیازە كوڕەكەی‬ ‫جێگەی بگرێتەوە‪ ،‬ب��ەاڵم قەزافی‬ ‫هێندەی بزانرێت حەوت كوڕی هەیەو‬ ‫تەنیا (سەیف) توانای جێگرتنەوەی‬ ‫هەیە‪.‬‬ ‫لەئێستادا پوولی نێوان دوو‬ ‫دۆمینەی ك��ەوت��ووە‌و زۆر نزیكە‬ ‫ئەویش بكەوێت‪ ،‬بەاڵم ئایا لیبییەكان‬ ‫ئامادەن كتێبە سەوزەكەی‬ ‫قەزافی بسووتێنن؟‬

‫(‪ )1981‬رایكردە دەرەوەی واڵت لە‬ ‫ترسی ئەو فەرمانانەی كە بە تۆمەتی‬ ‫گەندەڵیی لەدژی دەركرابوون‪ ،‬بەاڵم‬ ‫لە ساڵی (‪)1999‬و بە یارمەتی‬ ‫سوپا‪ ،‬توانیی هەڵبژاردن بەرێتەوە‪.‬‬ ‫جەزائیر لەڕووی رووبەرەوە یەكێكە‬ ‫لە گەورەترین واڵتەكانی جیهان‌و‬ ‫ژمارە (‪)11‬ی پێبەخشراوە‌و ژمارەی‬ ‫دانیشتوانی نزیكەی (‪ )35‬ملیۆن‬ ‫كەسە‌و رێژەی بێكاریی تێیدا بەرزەو‬ ‫(‪)%10‬ی����ە‌و بەپێی دۆكیۆمێنتە‬ ‫فەرمییەكان (‪)%23‬ی دانیشتووان‬ ‫لەژێر هێڵی هەژارییەوەن‪.‬‬ ‫هەرچەندە بوتەفلیقە خراپترین‬ ‫دیكتاتۆری ناوچەكە نییە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫بەوهۆیەی كە جەماوەری جەزائیر‬ ‫ه��ەرزوو دوای كەوتنی موبارەك‪،‬‬ ‫هاتنە س��ەر ش��ەق��ام‪ ،‬پێدەچێت‬ ‫جەزائیر چانسی بوونی بە سێیەم‬ ‫واڵت��ی راپ��ەڕی��وی هەبێت‪ ،‬چونكە‬ ‫پێشتریش بن عەلی نە خراپترین‬ ‫واڵت‌و تونسیش هەژارترین واڵتی‬ ‫ناوچەكە نەبوو‪ ،‬كە ب��ووە یەكەم‬ ‫واڵتی راپەڕیو‪.‬‬

‫بوتەفلیقە‪ ،‬سەرۆكە‬ ‫مەغریبییەكەی‬ ‫جەزائیر‬ ‫ه���ەرچ���ەن���دە‬ ‫دوان����������زە س��اڵ��ە‬ ‫هاتووەتە سەر حوكم‪،‬‬ ‫بەاڵم جەماوەری جەزائیر‬ ‫زۆر ل���ە واڵت���ان���ی دی‬ ‫بەپەلەترن بۆ گۆڕینی‪.‬‬ ‫ع��ەب��دول��ع��ەزی��ز‬ ‫بۆتەفلیقە‪،‬‬

‫دەی����ەم����ی����ن‬ ‫س�����ەرۆك�����ی‬ ‫ج��ەزائ��ی��رەو‬ ‫خ��ۆی لە‬ ‫مەغریب‬ ‫ل�������������ە‬ ‫دایكبووە‪ ،‬پێشترو بۆ‬ ‫م���اوەی (‪ )16‬ساڵ‬ ‫وەزی����ری دەرەوه‌ی‬ ‫واڵت��ەك��ەی ب���ووە تا‬ ‫س��اڵ��ی (‪.)1979‬‬ ‫ب��ەه��ۆی كەشخەیی‌و‬ ‫ه���ەڵ���س���وك���ەوت‌و‬ ‫پۆشینییەوە وەك‬ ‫چینی بااڵی كۆمەڵگە‬ ‫ب���ە «دب��ل��ۆم��اس��ە‬ ‫كەشخەكە» ن��اوی‬ ‫دەركردووە‌و لە ساڵی‬

‫عەلی عەبدوڵاڵ ساڵح‪،‬‬ ‫خەون بە سەدامەوە دەبینێت‬ ‫هەرزوو دەستیكرد بە ریفۆرم‌و‬ ‫رایگەیاند كە نە خۆی‌و نە كوڕەكەی‬ ‫خ��ۆی��ان ه��ەڵ��ن��اب��ژێ��رن��ەوە‪ ،‬ب��ەاڵم‬ ‫جەماوەری یەمەن هاوشانی میسر‬ ‫راپەڕین‌و مەیدانی تەحریری یەمەنیان‬ ‫گرت‪ .‬یەكەمین سەرۆكی یەمەنەو لە‬ ‫ساڵی (‪)1990‬ه‌وە حوكمی یەمەن‬ ‫دەك��ات‪ ،‬ئەو پێشتریش سەرۆكی‬ ‫ب��اك��ووری ی��ەم��ەن ب��وو‪ .‬ئ��ەو‪ ،‬بە‬ ‫پاڵپشتی سوپاو كودەتای سەربازی‬ ‫پۆستەكانی بەدەستهێناوە‪ ،‬لەگەڵ‬ ‫ئەوەشدا خوێندنی سەرەتایی بۆ‬ ‫تەواو نەكراوە‪.‬‬ ‫هەرچەندە جەماوەری یەمەن‬ ‫زۆر لێی تووڕەن‪ ،‬بەاڵم س ‌ێ هۆكار‬ ‫ه��ەن كە رێ ل��ەوە دەگ��رن ساڵح‬ ‫ببێتە یەكەم كاندید دوای موبارەك‪.‬‬ ‫پاڵپشتێكی بەهێز لەالیەن ئەمریكاو‬ ‫خۆرئاواوە‪ ،‬چونكە ساڵح بەهێزترین‬ ‫هاوپەیمانی ئەوانە بۆ شەڕی قاعیدە‬ ‫كە لە یەمەندا پێگەی بەهێزیان‬ ‫هەیە‪ ،‬ئەمە وایكردووە كە ئەمریكا‬ ‫بترسێت لە گۆڕانی ساڵح‪ .‬ئەمە‬ ‫جگە لەوەی ساڵحیش جەماوەرێكی‬ ‫زۆری هەیەو وەك دژە‪-‬خۆپیشاندان‬ ‫دێنە سەر شەقامەكان‌و رووبەڕووی‬ ‫خ��ۆپ��ی��ش��ان��دەران دەب��ن��ەوە‪ .‬دوا‬ ‫هۆكاریش بریتییە لە هەیكەلی‬ ‫خیڵەكیی كۆمەڵگەی یەمەنی‌و‬ ‫نەبوونی كۆمەڵگەی مەدەنی بۆ‬ ‫خۆپیشاندانەكان‪،‬‬ ‫بەڕێوەبردنی‬ ‫هەربۆیە س��ەرۆك خێڵەكان رۆڵی‬

‫عه‌بدولعه‌زیز بوته‌فلیقه‌‬ ‫سەرەكی دەبینن‌و ئاسانتر پەشیمان‬ ‫دەبنەوە لە ئەنجامدانی خۆپیشاندان‪.‬‬ ‫ب��ە ب��وون��ی ئ���ەم س�� ‌ێ ه��ۆك��ارە‬ ‫سەرەكییەش‪ ،‬هێشتا جەماوەری‬ ‫یەمەن دێنە س��ەر شەقامەكان‌و‬ ‫هوتافی بۆ دەرەوە ساڵح‪ ،‬دەڵێنەوە‪،‬‬ ‫بەاڵم پێناچێت بەنیاز بێت وا زوو‬ ‫چۆڵی بكات‪ .‬ساڵح یەكێكە لە‬ ‫بێبەزەییترین سەركردەكانی عەرەب‬ ‫لە دامركاندنەوەی شۆڕش‌و راپەڕینە‬ ‫ناوخۆییەكاندا‪ ،‬نموونە بۆ ئەمەش‪،‬‬ ‫راپەڕینی حوسییەكانی ساڵی پار‬ ‫بوو‪ .‬ساڵح‪ ،‬یەكێك بوو لەوانەی‬ ‫كە شەیدای كەسایەتیی س��ەدام‬ ‫حوسێنی سەرۆكی پێشووی عێراق‬ ‫بوو‪.‬‬

‫موعه‌مه‌ر قه‌زافی‬ ‫بەاڵم پاشا خۆی نەبووەتە جێی‬ ‫توڕەیی جەماوەر‪ ،‬بەڵكو گەندەڵیی‌و‬ ‫دواكەوتوویی ئەوانی تووڕە كردووە‪،‬‬ ‫بەاڵم لە حاڵەتی سەرگرتنی شۆڕش‬ ‫لەم واڵتەدا‪ ،‬ئەگەری ئەوە زۆرە كە‬ ‫پاشایەتییەكی سنووردارو رەمزیی‬ ‫لە جۆری بەریتانیا بەرهەمبێنن‪.‬‬ ‫یەكێكیش ل��ەو ئ��ام��اژان��ەی كە‬ ‫ش��ا ع��ەب��دوڵ�ڵای دووه‌م دەكاتە‬ ‫جێی مەترسی‪ ،‬بریتی ب��وو لە‬ ‫هەڵگەڕانەوەی سەرۆك خێڵەكانی‬ ‫ئ��ەو واڵت��ەو نووسینی نامەیەكی‬ ‫هەڕەشەئامێز بۆ پاشا‪ .‬پاشایەتیی‬ ‫ئەردەن‪ ،‬لەسەر سیستمی رازیكردنی‬ ‫خێڵەكان‌و جەماوەر بە سیاسەتی‬ ‫پاشاوە وەستاوە‪ ،‬ئەگەر هەردووال‬ ‫ئامادەبن رووبەڕووی ببنەوە‪ ،‬ئەوە‬ ‫ێ خۆپیشاندانی جەماوەریی‬ ‫بەب ‌‬ ‫گەورە سەردەگرێت‪.‬‬

‫شا عەبدوڵاڵی دووه‌م‪،‬‬ ‫كوڕە خۆرئاواییەكەی عەرەب‬ ‫لە رووك��اردا لە جێنتڵمانێكی‬ ‫خۆرئاوایی دەچێت‪ ،‬نەك پاشایەكی پاشا محەمەدی شەشه‌م‪،‬‬ ‫ع��ەرەب��ی‪ ،‬بەشێوەیەكی بەرچاو دەوڵەمەندەكەی جیهان‬ ‫شای مه‌غریبیش وەك شای‬ ‫ح���ەز ب��ە فیلمەكانی (ش���ەڕی‬ ‫پەڕەشووتەوانی ئ����ەردەن خوێندنێكی ف��راوان��ی‬ ‫ئەستێرەكان)‌و‬ ‫دەك���ات‌و ل��ە شێوەشدا ل��ە جۆن ه��ەب��ووەو دەرب���ارەی ناوچەكەی‬ ‫ك��ەن��ەدی‪ ،‬س��ەرۆك��ی پێشووتری خ��ۆی خوێندوویەتی‪ ،‬ب��ەاڵم ئەم‬ ‫ئــــەمــریكا دەچ��ێ��ت‪ .‬ئ��ەو لە باكگراوندێكی دینیی تری هەیەو‬ ‫(‪)1999‬دا ب���وو ب��ە پ��اش��او تا لە منداڵیدا باوكی تەواوی قورئانی‬ ‫ئێستاش دەسەاڵتێكی زۆری بەسەر پێ لەبەركردووە‪ ،‬دواتریش دكتۆرای‬ ‫سیاسەتی واڵتدا هەیە‌و واڵتەكەی لە ب��واری مەغریبدا لە فەرەنسا‬ ‫ه��ەروەك میسر پەیوەندیی باشی بەدەستهێناوە‪ .‬هەر كە حوكمی‬ ‫لەگەڵ ئیسرائیل‌و خۆرئاوادا هەیە‪ .‬گرتە دەست‪ ،‬پەیمانی دا گەندەڵیی‬ ‫هەرچەندە ئەردەن بە واڵتێكی نیمچە نەهێڵێت‌و بێكاریی كەمبكاتەوە‪.‬‬ ‫دیموكراتی لەقەڵەمدەدرێت‪ ،‬بەاڵم دژایەتی ئیسالمییە توندڕەوەكانی‬ ‫دەسەاڵتەكانی پاشاو كەسایەتیی ك���ردو ل��ەالی��ەن زان��ك��ۆی ج��ۆرج‬ ‫پاشا هێڵی سوورن‌و رێگە لە بوونی واشنتۆنەوە خەاڵتی پەرەپێدانی‬ ‫ئەو واڵتە بە واڵتێكی دیموكراتی دیموكراسی لە واڵتدا پێبەخشرا‌و‬ ‫دەگرن‪ .‬لەدوای هاتنە سەر حوكمی خۆی یەكێكە لە دەوڵەمەندترین‬ ‫پاشا‪ ،‬هەوڵی باشتركردنی ئابووریی پیاوەكانی جیهان بەپێی گۆڤاری‬ ‫ئ��ەردەن��ی داوەو كەسایەتییەكی فۆربیس‪ .‬بودجەی رۆژانەی كۆشكی‬ ‫كاریگەریشی هەیە لە ناوچەكەدا‪ .‬شاهانە بە (‪ )960‬ه��ەزار دۆالر‬ ‫ل��ە ساڵی (‪)2007‬ی���ش���دا‪ ،‬پاشا لەقەڵەمدەدرێت‌و به‌شی زۆری لە‬ ‫ئ���ەوەی راگ��ەی��ان��د ك��ە واڵت��ەك��ەی جل‌و ئۆتۆمبێلدا سەرفدەكرێت‪.‬‬ ‫ل���ەك���ات���ێ���ك���دا ئ��اس��ت��ی‬ ‫بەنیازە تەكنۆلۆژیای ئەتۆمی پەرە‬ ‫پێبدات‪ ،‬چونكە واڵتەكەی جیاواز لە ن���ەخ���وێ���ن���دەواری���ی‌و ه���ەژاری���ی‬ ‫ل��ە واڵت��ەك��ەی��دا ب����ەرزەو رێ��ژەی‬ ‫دراوسێكانی نەوتی نییە‪.‬‬ ‫خەڵكی ئ���ەردەن‪ ،‬زۆرب��ەی��ان بێكارییش (‪‌)%10‬و (‪)%15‬ی‬ ‫الون‌و تەمەنی مامناوەندی خەڵكی دانیشتووانی واڵتەكەی لە خوار‬ ‫ئەردەن لە ئێستادا (‪ )21‬ساڵییە‪ .‬هێڵی هەژارییەوەن‪ .‬هەرچەندە لە‬ ‫جەماوەر‪ ،‬دەسەاڵت لە واڵتەكەیاندا ساڵی (‪)2005‬دا‪ ،‬شا پرۆژەیەكی‬ ‫بە گەندەڵیی تۆمەتبار دەك��ەن‪ ،‬دوو ملیار دۆالری��ی خستەگەڕ بۆ‬ ‫هەربۆیە هێشتا شۆڕش‌و راپەڕینی چارەسەركردنی كێشە ئابوورییەكانی‬ ‫میسرییەكان ت��ەواون��ەب��ووب��وو واڵت��ەك��ەی‪ ،‬ب��ەاڵم ئ��ەم پرۆژەیە‬ ‫ك��ە ئەردەنییەكان هاتنە سەر س��ەرك��ەوت��وو ن��ەب��ووەو هێشتاش‬ ‫شەقامەكانی پایتەخت‌و چەند جیاوازیی نێوان دەوڵەمەندو هەژارو‬ ‫شارێكی ت��ر‪ .‬پ��اش��اش‪ ،‬ه��ەرزوو بێكاریی‌و نەخوێندەواریی‌و نەبوونی‬ ‫ك���اردان���ەوەی پۆزەتیڤی نواندو خزمەتگوزارییەكانی وەك كارەبا‬ ‫حكومەتی واڵتەكەی گۆڕی‌و پەیمانی هەڕەشە لە ژیانی هاواڵتییانی ئەو‬ ‫چاكسازیی ئابووریی فراوانی دا‪ ،‬واڵتە دەكەن‪.‬‬

‫ذمارة (‪ )621‬سيَشةممة ‪2011/2/15‬‬

‫‪hewal.rozhnama@gmail.com‬‬

‫‪15‬‬

‫ــــــی هه‌رێم‌‌و په‌رله‌مان‌و حکومه‌ت‌و داواکاری گشتی‬

‫ئه‌و پارچ ‌ه زه‌وییه‌ی یانه‌ی پێشمه‌رگ ‌ه ک ‌ه ده‌کرێت ‌ه یه‌که‌ی نیشته‌جێبوون‬

‫عومەر فەتاح لە (‪ )10‬رۆژدا‪ )420( ،‬دۆنم زەوی لەسەر یانەی پێشمەرگە تاپۆ دەكات‬ ‫بەدەر لە یاساو رێنماییەكان‪ ...‬یانەی پێشمەرگە‪ ،‬زەوییەكانی دەداتە بازرگانان‬

‫تایبەت بە رۆژنامە‬

‫‪...........................................................‬‬

‫ئیمزای عومەر ف��ەت��اح‪ ،‬سەرۆكی‬ ‫پێشووی حكومەتی ئیدارەی سلێمانی‬ ‫لەسەرە‪.‬‬ ‫بەمانگێك دوای دەرچ��وون��ی‬ ‫ب��ڕی��ارەك��ە‪ ،‬س��ەرج��ەم مامەڵەكانی‬ ‫زەوییەكە یەكالییكراوەتەوەو لە‬ ‫(صــــــور ‌ه‬ ‫(‪)2005/2/9‬‬ ‫میوانخانەكە‬ ‫قــــیـــد)ی‬ ‫بەناوی یانەی پێشمەرگەوە كراوەو‬ ‫لەسەریان تاپۆكراوە‪.‬‬ ‫پێش دەرچوونی بڕیارەكەش‪،‬‬ ‫وەزارەت��ی شارەوانی‌و گەشتوگوزار‬ ‫بە ن��ووس��راوی ژم��ارە (‪)2255‬ل���ە‬ ‫(‪ )2004/1/28‬داوای لە ئەنجومەنی‬ ‫وەزی��ران ك��ردووە كە میوانخانەی‬ ‫سەیران بگەڕێنرێتەوە بۆ وەزارەتی‬ ‫پیشەسازیی‌و وزەو چۆڵبكرێت‬ ‫ل��ەالی��ەن ئ���اوارەو هاواڵتییانەوەو‬ ‫قەرەبووی ئەو خێزانانە بكرێت كە‬ ‫نیشتەجێی ئەو میوانخانەیەن‪ ،‬كە‬ ‫ژمارەیان (‪ )19‬خێزان بووە‪.‬‬ ‫دواتریش حكومەت قەرەبووی‬ ‫ئەو خێزانانەی كردووه‌تەوە هەریەكەو‬ ‫بڕی (‪)3000‬دۆالری پێداون‪ .‬لە بری‬ ‫گەڕانەوەی سەیرانگاكە بۆ وەزارەتی‬ ‫پیشەسازیی‪ .‬ئەنجومەنی وەزیرانی‬ ‫ئیدارەی سلێمانی‪ ،‬بڕیار دەدات كە‬ ‫میوانخانەكە لەسەر یانەی وەرزشی‬ ‫پێشمەرگە تاپۆبكات بەدەر لە یاسا‌و‬ ‫رێنماییەكان‌و دواتریش بێئاگاداری‬ ‫ئ��ی��دارەو ئ��ەن��دام��ان��ی یانەكەش‬ ‫میوانخانەكە رووخێنراوەو ئێستا‬ ‫دەكرێتە پرۆژەیەكی بازرگانیی‪.‬‬ ‫بەچەند رۆژێ��ك��ی ك��ەم دوای‬ ‫دەرچ��وون��ی ب��ڕی��اری ئەنجومەنی‬ ‫وەزیرانیش‪ ،‬بڕیارەكە ئاڕاستەی‬ ‫وەزارەتی شارەوانی‌و گەشتوگوزارو‬ ‫پ��ی��ش��ەس��ازی��ی‌و ت��ۆم��ارك��ردن��ی‬ ‫خانووبەرەی سلێمانی ك��راوە بۆ‬ ‫تەملیككردنی‬ ‫جێبه‌جێكردن‌و‬ ‫میوانخانەكە لەسەر یانەی وەرزشی‬ ‫پێشمەرگە‪.‬‬

‫دەردەك��ەوێ��ت كە بەزووترین كات وەرزشی پێشمەرگەوە‪ ،‬جارێكی دیكە‬ ‫دوای دەرچوونی بڕیارەكە‪ ،‬سەرجەم (‪)372‬دۆنمی دیكە لەهەمان ناوچەو‬ ‫بە بڕیارێكی دیكە لەسەر هەمان یانە‬ ‫مامەڵەكان كراون‪.‬‬ ‫بەپێی ئەو زانیارییانەی دەست تاپۆ دەكرێتەوە‪.‬‬ ‫بە بڕیاری ژمارە (‪ )428‬كە لە‬ ‫رۆژن��ام��ە ك��ەوت��وون‪ ،‬ئێستا ك��ار لە‬ ‫زەوییەكەدا دەكرێت بۆ ئ��ەوەی لە (‪ )2005/7/20‬دەرچووەو بڕیاردراوە‬

‫نزیكەی (‪ )430‬دۆن��م زەوی‌و‬ ‫میوانخانەو سەیرانگایەك‌و چەندین‬ ‫پارچە زەوی گرنبەها لە سلێمانی‌و‬ ‫پیرەمەگروون‌و سەرچنار‪ ،‬لەسەر‬ ‫یانەی وەرزش��ی پێشمەرگە تۆمار‬ ‫دەك���رێ���ن‌و ی��ان��ەك��ەش بەشێكی‬ ‫زەوییەكانی‪ ،‬بێبەرامبەر دەدات��ە‬ ‫خەڵك تا بیكەنە پرۆژەی بازرگانیی‌و‬ ‫یه‌که‌ی نیشته‌جێبوون‪.‬‬ ‫بەماوەیەك پێش یەكگرتنەوەی‬ ‫هەردوو ئیدارەی سلێمانی‌و هەولێر‌و‬ ‫لەساڵی (‪)2005‬دا‪ ،‬بەچەند بڕیارێكی‬ ‫ج��ی��اواز‪ ،‬عومەر فەتاح‪ ،‬سەرۆكی‬ ‫پ��ێ��ش��ووی ح��ك��وم��ەت��ی ئ��ی��دارەی‬ ‫سلێمانی‪ ،‬چەندین پارچە زەوی‬ ‫لەسەر یانەی پێشمەرگە تاپۆكردووە‪.‬‬ ‫بەپێی ئ��ەو دۆكیۆمێنتانەی‬ ‫دەست رۆژنامە كەوتوون‪ ،‬بە ئیمزای‬ ‫سەرۆكی پێشووی حكومەتی ئیدارەی‬ ‫سلێمانی‪ .‬دەی���ان دۆن���م‌و س��ەدان‬ ‫پارچە زەوی لەسەر یانەی وەرزشی‬ ‫پێشمەرگە ت��اپ��ۆك��راوە‪ ،‬كە شێخ‬ ‫جەعفەر شێخ مسته‌فا‪ ،‬ئەندامی‬ ‫مەكتەبی سیاسیی (ی‪.‬ن‪.‬ك)‬ ‫سەرۆكیەتی‪ ،‬بەجۆرێك كە لەماوەی‬ ‫تەنیا (‪)10‬رۆژدا‪ )420( ،‬دۆن �م‌و‬ ‫بەچەند بڕیارێكی جیاوازیش (‪ )5‬دۆنم‬ ‫زەوی لە پیرەمەگروون‌و میوانخانەی‬ ‫سەیرانی گەشتیاریی لەسەر یانەی‬ ‫وەرزش���ی پێشمەرگە ت��اپ��ۆك��راوە‌و‬ ‫دواتریش یانەی پێشمەرگە‪ ،‬نزیكەی‬ ‫(‪ )1000‬مەتر لە زەوییەكە دەداتە‬ ‫كەسێك بەبێ هیچ بەرامبەرێك بۆ‬ ‫دروستكردنی پرۆژەی بازرگانیی‪.‬‬ ‫پارێزەر ئاكار محەمەد شارەزای‬ ‫یاسای ‌ی پێیوایە ئ��ەو هەڵمەتەی‬ ‫لەوكاتەدا كراوە پێش یەكگرتنەوەی‬ ‫هەردوو ئیدارەی سلێمانی‌و هەولێر‪،‬‬ ‫ب��ەش��ێ��وەی��ەك��ی خ���راپ م��ام��ەڵ��ەی‬ ‫لەگەڵدا كراوەو پێچەوانەی یاسایەو‬ ‫ب��ۆ ئ��ەو مەبەستەی ك��ە پێویست (‪ )420‬دۆنم زەوی دیكە‬ ‫ب���ووە ب��ەك��ارن��ەه��ات��ووە‌‪ ،‬وتیشی‪ :‬بۆ یانەی پێشمەرگە‬ ‫ح��ەوت مانگ دوای بڕیاری‬ ‫«ل��ەس��ەردەم��ی كابینەی پێشووی‬ ‫سلێمانی بە رووب��ەری زۆر زەوییە یەكەمی ئەنجومەنی وەزی���ران بۆ‬ ‫میوانخانەیەك‪،‬‬ ‫باشەكانی سلێمانی تۆماركراون تەملیككردنی‬ ‫لەسەر كەسانی حیزبیی‌‪ ،‬بە رادەیەك ب��ە ب��ڕی��اری ژم����ارە (‪ )416‬لە‬ ‫پێش یەكگرتنەوەی هەردوو ئیدارەكە (‪‌)2005/7/10‬و بە ئیمزای عومەر‬ ‫ئەو زەوییانە پاكتاوكراون‌و هەمووی فەتاح‪ ،‬سەرۆكی ئیدارەی پێشووی‬ ‫تەخشان‌و پەخشان كراون‪ .‬ئەوەش سلێمانی‪ )48( ،‬دۆن���م زەوی‬ ‫حاڵەتێكی نایاساییەو دەبێت رێگریی كــە مــــوڵكی ژم��ارە (‪)79/29‬‬ ‫ی كەرتی (‪)7‬ی ئاوبارەیە لەسەر‬ ‫لێبكرێت»‪.‬‬ ‫(ی��ان��ەی وەرزش����ی پێشمەرگە)‬ ‫میوانخانەیەكی وەزارەتی‬ ‫پیشەسازیی بۆ یانه‌ی پێشمه‌رگه‌ تاپۆ دەكرێت‪ ،‬كە پێشتر موڵكی‬ ‫بەپێی بڕیاری ژمارە (‪ )2‬لە (‪ )5‬وەزارەتی پیشەسازیی‌و وزە بووە‌و‬ ‫ی كانوونی دووەمی ساڵی (‪)2005‬دا‌و ه��ەردوو وەزارەت���ی پیشەسازیی‌و‬ ‫پشتبەستن بە بڕیارێكی پێشووتری وه‌زاره‌تی دادیش پابەند دەكرێن بە‬ ‫خۆیان لە (‪ ،)2003/9/30‬میوانخانەی جێبەجێكردنی بڕیارەكەوە‪.‬‬ ‫ل���ەم���اوەی (‪ )15‬رۆژ دوای پرۆژەیەكی بواری وەبەرهێناندا لە بە تەملیككردنی پارچە زەوی ژمارە‬ ‫س��ەی��ران لە سەرچنار‪ ،‬بـــەناوی‬ ‫(ی��ان��ەی وەرزش���ی پێشمەرگە)وە دەرچوونی بڕیارەكە‪ ،‬لە بەڕێوەبەرێتیی رێگه‌ی چەند كۆمپانیایەكەوە بكرێتە (‪ )29/80‬كـــەرتـــی (‪)7‬ی ئاوبارە‬ ‫تەملیككراوە لەسەر زەوی ژم��ارە تۆماركردنی خانووبەرەی سلێمانی یەكەی نیشتەجێبوون‌و بەخەڵك بەناوی (یانەی وەرزشی پێشمەرگە)‪،‬‬ ‫كە رووبەرەكەی (‪ )372‬دۆنم‌و (‪)24‬‬ ‫(‪ )2/12‬كەرتی (‪)8‬ی ئاباڵخ‪ ،‬كە (صور ‌ه قید)ی ئەو موڵكانە تەواو بفرۆشرێتەوە‪.‬‬ ‫تەنیا (‪ )10‬رۆژ دوای تاپۆكردنی ئ��ۆل�ك‌و (‪ )90.8‬م��ەت��ردووج��ای�ە‌و‬ ‫رووبەرەكەی (‪)1‬دۆن�م‌و (‪ )4‬ئۆلك‌و ك���راوەو ت��اپ��ۆك��راوە لەسەر یانەی‬ ‫(‪)68.69‬مەتردووجایە‌و بڕیارەكەش وەرزش����ی پ��ێ��ش��م��ەرگ�ە‌و ب���ەوەش (‪)48‬دۆن����م زەوی ب��ەن��اوی یانەی موڵكی وەزارەت����ی پیشەسازیی‌و‬

‫«د‌هبێت داواكاری گشتیی هەڵوێستی‬ ‫جدی‬ ‫بنوێنێت‌و بەناوی كۆمەڵگاوە سكااڵ‬ ‫لەس‬ ‫ەر ئەو بڕیارانەی سەرۆكی پێشووی‬ ‫حك‬ ‫ومەتی ئیدارەی سلێمانی تۆماربكات‬ ‫بۆ گەڕاندنەوەی ئەو زەوییانە»‬

‫داوا لە بەشی یاسا دەك���ەن‪ ،‬كە‬ ‫داوا لە شارەوانیی پیرەمەگروون‬ ‫بكەن‪ ،‬كە ئەگەر شوێنی گونجاویان‬ ‫هەیە لەسەر نەخشە دیاری بكەن‌و‬ ‫تۆمارەكەیان بۆ بنێرن‌‪ ،‬راستەوخۆ‬ ‫ه��ەم��ان رۆژ ب��ە ئ��ی��م��زای خالید‬ ‫حسێن‪ ،‬جێگری بەڕێوەبەری گشتیی‬ ‫شارەوانییەكان‪ ،‬نووسراو ئاراستەی‬ ‫شارەوانیی پیرەمەگروون دەكەن بۆ‬ ‫هەمان مەبەست‪.‬‬ ‫شارەوانیی پیرەمەگروون‪ ،‬هەر‬ ‫رۆژێك دوای ئەوە‌و لە (‪)2009/2/25‬‬ ‫قـــــیــد)ی‬ ‫(صـــــور ‌ه‬ ‫زەوی��ی��ەك دەردەه��ێ��ن �ن‌و دواتریش‬ ‫نەخشەی بنەڕەتیی شارۆچكەكە‬ ‫ئامادەدەكەن‌و بە نووسراوی (‪ )532‬لە‬ ‫(‪ )2009/3/24‬وەاڵمی بەڕێوەبەرێتیی‬ ‫شارەوانییەكان دەدەنەوە‌و رەزامەندی‬ ‫نیشاندەدەن بەتەرخانكردنی بەشێك‬ ‫لە موڵكی (‪ )5/7522‬موقاتەعەی‬ ‫(‪)5‬ی س��وس��ێ‪ ،‬ك��ە رووب��ەرەك��ە‬ ‫(‪5000( )100x50‬م‪ )2‬بۆ یانەی‬ ‫وەرزش���ی پێشمەرگەو نەخشەی‬ ‫بنەڕەتی‌و تۆماری زەوییەكەشیان بۆ‬ ‫دەنێرن‪.‬‬

‫وزەیە‌و بەهەمان شێوەش بڕیارەكە‪،‬‬ ‫ئیمزای عومەر ف��ەت��اح‪ ،‬سەرۆكی‬ ‫حكومەتی ئیدارەی سلێمانی لەسەرە‪.‬‬ ‫ب��ەه��ەم��ان ش��ێ��وەی پ��ارچ��ە‬ ‫زەوییەكانی دیكە‌و لەماوەی (‪)15‬‬ ‫رۆژدا‪ ،‬سەرجەم مامەڵەكانی ئەم‬ ‫(‪ )372‬دۆنمە لە تاپۆو شارەوانی‬ ‫تەواوكراوە‌و زەوییەكە کراو‌ه بەناوی‬ ‫وەزارەتی پێشمەرگەوە‪.‬‬ ‫لەئێستاشدا ب��ە ن��ووس��راوو‬ ‫پ��ش��ت��گ��ی��ری س���ەرۆك���ی ی��ان��ەی‬ ‫پێشمەرگە كە ئەندامی مەكتەبی‬ ‫سیاسی یەكێتییە‪ ،‬ئ��ەو زەوییە‬ ‫دابەشكراوە بەسەر چەند كەسێكی‬ ‫حیزبیی‌و نزیكی بەرپرسانداو تەنیا‬ ‫ژم���ارەی زەوییەكەیان پ��ێ��دراوەو‬ ‫هەندێكیشیان مامەڵەیان پێوە‬ ‫دەكرێت‪.‬‬ ‫سەرجەم ئەو پارچە زەوییانە‬ ‫كە لەسەر یانەی وەرزشی پێشمەرگە‬ ‫تۆماركراون‪ ،‬دەكەونە تەنیشت‌و‬ ‫پ��ش��ت��ی ك���ارگ���ەی ش��ەك��رەك��ەی‬ ‫سلێمانییەوەو زەوی گ��رن�گ‌و‬ ‫گرانبەهای پیشەسازین‌و پێشتر‬ ‫موڵكی وەزارەتی پیشەسازیی‌و وزە‬ ‫بوون‌و بڕیاربووە ژمارەیەك پرۆژەی یانەی پێشمەرگە‬ ‫پیشەسازییان تێدا ئەنجامبدرێت‪ ،‬زەوییەكانی دەداتە بازرگانان‬ ‫دوای تەرخانكردنی ئەو هەموو‬ ‫هەروەك لەدەورەبەری ئەو پارچە‬ ‫زەوییانە ئێستا ژمارەیەكی زۆر موڵك‌و زەوییانە لەالیەن حكومەتەوە‬ ‫بۆ یانەی وەرزش��ی پێشمەرگە بە‬ ‫كارگەی جۆراو جۆر دامەزراون‪.‬‬ ‫سەبارەت بە بەكارنەهێنانی ناوی دروستكردنی یاریگاو كۆمەڵگای‬ ‫ئەو زەوییانە بە پێچەوانەی ئەو وەرزشییەوە‪ ،‬لەبەرامبەردا یانەی‬ ‫مەبەستەی ب��ۆی تەرخانكراوە‪ ،‬پێشمەرگە‪ ،‬زەوییەكانی بێبەرامبەر‬ ‫ئاكار محەمەدی پ��ارێ��زەر وتی‪ :‬دەدات��ە بازرگانان بۆ دروستكردنی‬ ‫«ئەو زەوییانە سەرجەمیان بەناوی پرۆژەی بازرگانیی‪.‬‬ ‫بە نووسراوی ژمارە (‪ )232‬لە‬ ‫دروستكردنی كۆمەڵگەو یاریگای‬ ‫وەرزشی دابەشكراون‪ ،‬بەاڵم زۆربەی رۆژی (‪ )2009/3/2‬كە ئیمزای شێخ‬ ‫بەپێچەوانەی ئەو مەبەستەی بۆی جەعفەر شێخ مستەفای سەرۆكی‬ ‫تەرخانكراوە‪ ،‬بەكارهاتووە‪ .‬بەپێی یانەی وەرزشی پێشمەرگەی لەسەرەو‬ ‫یاساش پێویستە ئ��ەو زەوییانە ئاڕاستەی بەڕێوەبەرێتیی تۆماركردنی‬ ‫لەالیەن حكومەتەوە وەربگیرێنەوە‪ .‬خ��ان��ووب��ەرەی سلێمانی ك���ردووە‪،‬‬ ‫چونكە یانەی پێشمەرگە كۆمەڵگەی ئاگاداریان دەكاتەوە كە موڵكی ژمارە‬ ‫وەرزش����ی����ی ل���ەس���ەر دروس����ت (‪ )482/110‬موقاتەعەی (‪)35‬ی‬ ‫نەكردووە‪ ،‬بۆ مەبەستی بازرگانیی كانی سپیكە كە رووبەرەكەی (‪)877‬‬ ‫مەترو (‪ )22،5‬س��م‪ ،2‬تۆماركراوە‬ ‫بەكارهاتووە»‪.‬‬ ‫بەناوی (كاظم مصطفى پیرداود)‬ ‫زەوی لە پیرەمەگروون‬ ‫بەبێ هیچ بەدەلێك‪ ،‬بەوپێیەی لەسەر‬ ‫بۆ یانەی پێشمەرگە‬ ‫دوای وەرگرتنی ئەو هەموو بودجەی خۆی پ��رۆژەی بازرگانغی‬ ‫پارچە زەوی��ی��ە‪ ،‬یانەی وەرزش��ی لەسەر دروست دەكات‪.‬‬ ‫هەروەك داوا لە بەڕێوەبەرێتیی‬ ‫پێشمەرگە داوای زەوی زیاتری‬ ‫ك��ردووەو بەڕێوەبەرێتیی گشتیی ت��ۆم��اری خ��ان��ووب��ەرەی سلێمانی‬ ‫ش��ارەوان��ی��ی��ەك��ان��ی��ش زەوی��ی��ەك��ی دەك��ەن‪ ،‬هێمای بارمتە (حجز)ی‬ ‫(‪ )5000‬مەتریی لە پیرەمەگروون بخەنە سەر‪ ،‬تا پرۆژە بازرگانییەكەی‬ ‫تەواو دەكات‪.‬‬ ‫دەداتێ‪.‬‬ ‫دوای ئاشكرابوونی ئەو بەڵگانەو‬ ‫بەنووسراوی ژمارە (‪ )192‬لە‬ ‫(‪ ،)2009/2/19‬شێخ جەعفەر شێخ بەڵگەكانی پێشووش ئەو پارێزەرە‬ ‫مستەفای سەرۆكی یانەی وەرزشی بەپێویستی دەزان��ێ��ت‪« :‬داواك��اری‬ ‫پێشمەرگە‪ ،‬داوا لە بەڕێوەبەرێتیی گشتیی هەڵوێستی جدی بنوێنێت‌و‬ ‫گشتیی شارەوانییەكان دەكات بە بەناوی كۆمەڵگاوە سكااڵ لەسەر‬ ‫دابینكردنی پارچە زەوی��ی��ەك‪ ،‬كە ئ��ەو بڕیارانەی سەرۆكی پێشووی‬ ‫رووبەرەكەی لە (‪)5‬دۆنم زەوی كەمتر ح��ك��وم��ەت��ی ئ���ی���دارەی سلێمانی‬ ‫نەبێت بۆ دروستكردنی كۆمەڵگایەكی تۆماربكات‪ .‬بۆ گەڕاندنەوەی ئەو‬ ‫زەوییانە‪ ،‬تاوەكو سوودی لێببینرێت‬ ‫وەرزشیی بۆ یانەكەیان‪.‬‬ ‫(‪ )5‬رۆژ دوای داواكارییەكەی بۆ پرۆژەی دیكەی گرنگ لە ژیان‌و‬ ‫یانەكە‪ ،‬بەڕێوەبەرێتیی شارەوانییەكان پێداویستی خەڵك بەكاریبهێنێت»‪.‬‬

‫‪14‬‬

‫ذمارة (‪ )621‬سيَشةممة ‪2011/2/15‬‬

‫‪hewal.rozhnama@gmail.com‬‬

‫به‌ڵگه‌نامه‌کانی گه‌نده‌ڵیی بۆ به‌رچاوی ســه‌رۆکــــ‬

‫به‌پێی به‌ڵگه‌یه‌ک‪ ...‬زیاتر لە (‪ )760‬دۆنم زەوی لەسەر‬ ‫که‌ناڵی كوردسات‌و یەكێتی‌و (‪ )7‬كەسی دیكە تاپۆ دەكرێت‬ ‫تایبه‌ت ب ‌ه رۆژنامە‬

‫‪..............................................................‬‬

‫(‪ )760‬دۆنم زەوی لە كەرتی‬ ‫(‪)1‬ی م��ەڵ��ك��ەن��دی‪ -‬دەب��اش��ان‬ ‫ل��ەس��ەر ك��ەن��اڵ��ی ك��وردس��ات‌و‬ ‫یەكێتیی نیشتمانیی‌و ح��ەوت‬ ‫ك��ەس��ی دی��ك��ە ت��اپ��ۆ دەك��رێ��ت‪،‬‬ ‫جگە لە میوانخانەكەی جەالل‬ ‫تاڵەبانی‌و كوردسات‪ ،‬ژمارەیەك‬ ‫كەسی دیكەش لێی سوودمەند‬ ‫دەبن‪.‬‬ ‫بەپێی ئ��ەو دۆكیۆمێنتەی‬

‫دەس��ت رۆژن��ام��ە ك��ەوت��ووە؛ كە‬ ‫(صور ‌ه قید)ی زەوی ژم��ارە‬ ‫(‪)1/144‬ی ك��ەرت��ی (‪)1‬ی‬ ‫مەڵكەندی ‪ -‬دەباشانە‪)760( ،‬‬ ‫دۆن��م‌و (‪ )7‬ئۆلك‌و (‪)98.51‬‬ ‫مەتر دووجایە لەسەر كوردسات‌و‬ ‫یەكێتی‌و ح��ەوت كەسی دیكە‬ ‫تاپۆ ك��راوە‪ ،‬بە سەهم‌و بەشی‬ ‫جیاواز بەسەریاندا دابەشكراوە‪،‬‬ ‫بەمشێوەیە‪:‬‬ ‫که‌ناڵی كوردسات (‪)950399‬‬ ‫م��ەت��ر‪ ،‬یەكێتیی نیشتمانیی‬ ‫(م��ی��وان��خ��ان��ەی ت��اڵ��ەب��ان��ی لە‬

‫دەب��اش��ان) (‪ )782899‬مەتر‌و‬ ‫عەبدوللەتیف جەمال رەشید‪،‬‬ ‫ئ��اوەڵ��زاوای ج��ەالل تاڵەبانی‌و‬ ‫وەزی����ری پ��ێ��ش��ووی س��ەرچ��اوە‬ ‫ئاوییەكانی عێراق‪)75000( ،‬مەتر‪،‬‬ ‫رەزا ف���ەرەج س��اڵ��ح‪)25000( ،‬‬ ‫مەتر‪ ،‬سەیران سلێمان محەمەد‪،‬‬ ‫(‪ )37500‬مەتر‪ .‬نەجمەدین قادر‬ ‫نەجیب‪ ،)12500( ،‬ئاواز محەمەد‬ ‫صابر قادر‪ )7500( ،‬مەتر‪ .‬چنار‬ ‫تۆفیق فارس‪ )5000( ،‬مەتر‪ ،‬هیوا‬ ‫محەمەد رەئوف‪ )25000( ،‬مەتر‬ ‫زەوییان بەركەوتووە‪.‬‬

‫بەپێی ئەو بەڵگەنامەیە كە‬ ‫ژمارەكەی (‪)250‬ی��ەو لە مانگی‬ ‫ئابی ساڵی (‪ )2009‬دەرهێنراوە‪،‬‬ ‫پ��ش��ت ب��ەس��ت��ووە ب��ە س���ورەت‬ ‫قەیدێكی پێشووتر ژمارە (‪67‬ی‬ ‫ك��ان��وون��ی ی��ەك��ەم��ی (‪2008‬ی‬ ‫ب��ەڕێ��وەب��ەرێ��ت��ی ت��ۆم��ارك��ردن��ی‬ ‫خانووبەرەی سلێمانی‌و زەوییەكی‬ ‫بەكار نەهاتوو بووە پێشتر لەسەر‬ ‫یەكێتی‌و كوردستان‌و ئەو حەوت‬ ‫كەسەی دیكە تاپۆكراوە‪ ،‬هەر‬ ‫یەكەو بە شێوەی سەهم بەشێكی‬ ‫زەوییەكەی پێدراوە‪.‬‬

‫بە داهاتی گشتیی‪ ،‬یەكێتی تەمەنی خۆی درێژ دەكاتەوە‬

‫بڕی چوار ملیۆن دۆالری لە داهاتی گشتیی بۆ كڕینی دەمانچەو دابەشكردنی لە كەمپەینی هەڵبژاردنی رابردوو بەكارهێناوە‬ ‫راپۆرتی‪ :‬دارا دلێر‬

‫‪...........................................................‬‬

‫كۆمپانیای (‪)HS Produkt‬ی‬ ‫كرواتی كردووە بۆ دەستەبەركردنی‬ ‫ئ��ەو ژم��ارە دەمانچەیە‌و بەپێی‬ ‫ئ��ەو ن��ووس��راوە دوای وەرگرتنی‬ ‫دەم��ان��چ��ەك��ان ل��ە فڕۆكەخانەی‬ ‫نێودەوڵەتیی سلێمانی‪ ،‬پارەی‬ ‫ت��ەواو خ��راوەت��ە بانكی حسابی‬ ‫كۆمپانیا كرواتییەكەوە‪.‬‬ ‫زان��ی��اری��ی��ەك��ان��ی��ش ئ���ەوە‬ ‫پشڕاستدەكەنەوە؛ چەند رۆژێك‬ ‫پێش ه��ەڵ��ب��ژاردن��ی پەرلەمانی‬ ‫ك��وردس��ت��ان‪،‬‬

‫ب��ەڵ��گ��ەن��ام��ەك��ان ئ��اش��ك��رای‬ ‫دەك��ەن‪ ،‬بەرهەم ساڵح‪ ،‬پۆستی‬ ‫جێگری سەرۆك وەزیرانی عێراقی‬ ‫ب��ۆ ب��ەرژەوەن��دی��ی حیزبەكەی‬ ‫ب��ەك��اره��ێ��ن��اوە ل��ە ه��ەڵ��ب��ژاردن��ی‬ ‫پەرلەمانی كوردستان‪ ،‬چاودێرانیش‬ ‫جەخت له‌وه‌ دەكەنەوە؛ شەرعیەتی‬ ‫كورسییەكانی ئەو هێزانە لەژێر‬ ‫پرسیاردایە‪.‬‬ ‫بەپێی ئ��ەو بەڵگەنامانە‬ ‫دەرك��ەوت��ووە لەسەر بودجەی‬ ‫گشتیی هەرێمی كوردستان‌و‬ ‫تەنیا لە دۆكیۆمێنتێكدا بڕی‬ ‫(چوار ملیۆن‌و ‪ 157‬هەزار‌و ‪)500‬‬ ‫دۆالر بۆ كڕێنی (‪ )10‬ه��ەزار‬ ‫دەمانچە تەرخانكراوە‌و تەواوی‬ ‫ئەو چەكانەش لە كەمپەینی‬ ‫هەڵبژاردنی (‪)2009/7/25‬دا بۆ‬ ‫كڕینی دەنگ بەسەر الیەگرانی‬ ‫یەكێتیدا دابەشكراوە‪.‬‬ ‫مامەڵەی ئەو كاربەردەستە‬ ‫دەوڵەتییەی كورد لە عێراق‪،‬‬ ‫پێچەوانەی زۆرب���ەی یاسا‬ ‫ك��ارپ��ێ��ك��راوەك��ان��ی ع��ێ��راق‌و‬ ‫هەرێمی ك��وردس��ت��ان��ە‪ ،‬بە‬ ‫تایبەت دژی یاسای گشتیی‬ ‫دارایی عێراق‪ ،‬یاسای چەك‬ ‫لە عێراق‌و هەرێم‪ ،‬یاسای‬ ‫ئەحزابی ه��ەرێ��م‪ ،‬یاسای‬ ‫ژم�����ارەی (‪)1‬ی ساڵی‬ ‫(‪)1992‬ی پ��ەرل��ەم��ان��ی‬ ‫ك����وردس����ت����ان‌و ی��اس��ا‌و‬ ‫رێنماییەكانی كۆمسیۆنی‬ ‫ب������ااڵی س���ەرب���ەخ���ۆی‬ ‫هەڵبژاردنەكانی عێراقە‪.‬‬ ‫بە نووسراوی ژمارە‬ ‫(‪ )1304‬دەرچ����وو لە‬ ‫‪ ،2008/9/8‬ب��ەره��ەم ساڵح‪ ،‬د ە ما نچە كا ن‬ ‫جێگری سەرۆك وەزیرانی عێراق گەیشووەتە ه��ەرێ�م‌و لە رێگەی‬ ‫داوای ل��ە حكومەتی عێراقی بارەگا‌و سەركردە حیزبییەكانی‬ ‫ك����ردووە‪ ،‬رێ��گ��ە ب��ە حكومەتی یەكێتییەوە بە ئامانجی دەنگ‬ ‫هەرێم بدەن بە كڕینی ژمارەیەك كڕین دابەشكراون‪.‬‬ ‫لەو بارەیەوە‪ ،‬بورهان رەشید‪،‬‬ ‫دەمانچە‪ ،‬دواتر بە ئیمزای (عدنان‬ ‫هادی االسدی) بریكاری وەزارەتی ئەندامی لیژنەی یاسایی پەرلەمانی‬ ‫ن��اوخ��ۆی ع��ێ��راق‪ ،‬كە ئاراستەی كوردستان‪ ،‬وتی‪« :‬بەپێی یاسای‬ ‫وەزارەت���ی دەرەوەی حكومەتی دارایی گشتیی عێراقی‪ ،‬پێویستە‬ ‫ع��ێ��راق��ی ك����راوە‪ ،‬رەزام��ەن��دی��ی پارەی گشتیی بۆ خزمەتی گشتیی‬ ‫نیشانداوە بە كڕێنی (‪ )10‬هەزار بەكاربهێنرێت‪ ،‬ئەوەی بۆ خزمەتی‬ ‫دەمانچە‪ ،‬كە لە لیستێكی (‪ )6‬حیزبیی بەكارهاتووە‪ ،‬نایاساییە‌و‬ ‫دەكرێت دەستەی چاودێریی دارایی‬ ‫جۆریدا هاوپێچكراوە‪.‬‬ ‫بە گوێرەی نووسراوی بانكی عێراق‌و دەستەی نەزاهە‌و لیژنەی‬ ‫عێراقی بۆ بازرگانی‪-‬لقی سلێمانی‪ ،‬نەزاهە لە ئەنجومەنی نوێنەران‬ ‫ح��ك��وم��ەت��ی ه��ەرێ��م ل��ە مانگی سكااڵ لەسەر ئەو بەرپرسە تۆمار‬ ‫(‪ )2009/4‬گرێبەستی لەگەڵ بكەن»‪.‬‬

‫م��ام��ەڵ��ەك��ردن ب��ە چ��ەك‌و‬ ‫گواستنەوە‌و دەستاودەستكردنی‪،‬‬ ‫ئ��ەگ��ەر ب��ۆ ك���اروب���اری گشتیی‬ ‫نەبێت‪ ،‬بەپێی م���ادەی (‪)21‬‬ ‫ی یاسای ژم��ارە (‪)16‬ی ساڵی‬ ‫(‪ ،)1993‬چ��ەك ل��ە هەرێمدا‬ ‫قەدەغەیە‌و لێپرسینەوەی یاسایی‬ ‫بەدوای خۆیدا دەهێنێت‪.‬‬ ‫ئەندامەكەی لیژنەی یاسایی‬ ‫ئ��ەوەش��ی روون���ك���ردەوە؛ ئەگەر‬ ‫ل��ەك��ات��ی ه��ەڵ��ب��ژاردن��ەك��ان ئەو‬ ‫مخالەفە یاساییەی یەكێتی ئاشكرا‬ ‫ب��ك��رای��ە‪،‬‬

‫ك��وردی بۆ هەڵبژاردن دەڵێت‪:‬‬ ‫«ئ���ەو بەڵگەنامانە پ��رۆس��ەی‬ ‫ه��ەڵ��ب��ژاردن��ەك��ان دەخ��ات��ە ژێر‬ ‫پرسیارەوە»‪.‬‬ ‫ئ��ارام جەمال‪ ،‬بە رۆژنامەی‬ ‫راگەیاند‪« :‬لەكاتی هەڵبژاردنەكاندا‬ ‫دەوترا دەمانچە دابەش دەكرێت‪،‬‬ ‫بەاڵم بەڵگە نەبوو‪ ،‬ئێستا بەڵگە‬ ‫ه��ەی��ە‌و كاتێكی زۆر ب��ەس��ەر‬ ‫هەڵبژاردنەكاندا تێپەڕیوە‪ ،‬بۆیە‬ ‫كاریگەریی ئ��ەو حاڵەتە تەنیا‬ ‫ل��ەس��ەر س��وم��ع��ەی سیاسیی‌و‬ ‫الیەنی مەعنەویی ئەو حیزبانە‬

‫ئیسالمیی‪ ،‬وتیشی‪« :‬لە شەڕی‬ ‫هەڵبژاردنەكان‌و پەنابردنە بەر‬ ‫م��اڵ��ی گشتیی ب��ۆ كێبڕكێی‬ ‫سیاسیی الیەنەكان‪ ،‬بابەتێكە‬ ‫پێویستە لێپێچینەوەی یاسایی‬ ‫لەبارەوە بكرێت»‪.‬‬ ‫ج��گ��ە ل���ە س��ەرپ��ێ��چ��ی��ی��ە‬ ‫یاساییەكان‪ ،‬راستییەكانی پشت‬ ‫بەڵگەنامەكان لە چەكداركردنی‬ ‫خ��ەڵ��ك‌و داب��ەش��ك��ردن��ی چ��ەك‬ ‫بەسەر هاواڵتییاندا بە حاڵەتێكی‬ ‫ن��ەخ��وزراو وەس��ف دەكرێت‪ ،‬كە‬ ‫نەگونجاوە ل��ەگ��ەڵ بنەماكانی‬ ‫هەڵبژاردنێكی تەندروست لەسەر‬

‫راس����ت����ەوخ����ۆ‬ ‫ك��اری��گ��ەری��ی ل��ەس��ەر ئەنجامی‬ ‫ه��ەڵ��ب��ژاردن��ەك��ان دەب�����وو‪ ،‬لە‬ ‫چوارچێوەی یاساكانی كۆمسیۆنی‬ ‫هەڵبژاردنەكانیش ئ��ەو الدان��ە‬ ‫یاساییە س���زای بێبەشكردنی‬ ‫ئ��ەو هێزەی لە هەڵبژاردنەكان‬ ‫دەگرتەوە‪.‬‬ ‫لە هەڵمەتی هەڵبژاردنەكانی‬ ‫هەرێم الیەنە بەرهەڵستكارەكانی‬ ‫پ��ارت��ی‌و ی��ەك��ێ��ت��ی‪ ،‬جەختیان‬ ‫ل���ەس���ەر خ��روق��ات��ەك��ان��ی ئ��ەو‬ ‫هێزانە‌و بەكارهێنانی پۆستە‬ ‫حكومەتییەكان بە قازانجی هێزی‬ ‫سیاسیی خ��ۆی��ان دەك����ردەوە‪،‬‬ ‫هەروەك بەڕێوەبەری پەیمانگەی‬

‫دەكەوێت»‪.‬‬ ‫الی خ���ۆش���ی���ەوە‪ ،‬ب��ەك��ر‬ ‫حەمەسدیق‪ ،‬یاساناس‌و ئەندامی‬ ‫ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق‬ ‫روونیكردەوە‪ ،‬بودجەی گشتیی‬ ‫ب��ۆ خزمەتی گشتییە‌و نابێت‬ ‫هیچ حیزبێكی دی��اری��ك��راو بۆ‬ ‫بەرژەوەندیی خۆی بەكاریبهێنێت‪،‬‬ ‫ئەگەر حاڵەتێكی لەو شێوەیه‌ بە‬ ‫بەڵگەوە ئاشكرا بكرێت‪ ،‬بێگومان‬ ‫دەتوانرێت لە رێگەی داواك��اری‬ ‫گشتییەوە سكااڵ ل��ەس��ەر ئەو‬ ‫ك��ەس‌و الیەنانە تۆمار بكرێت‌و‬ ‫لێكۆڵینەوەی لەبارەوە بكرێت‪.‬‬ ‫ئ��ەن��دام��ەك��ەی یەكگرتووی‬

‫ئاستی نێودەوڵەتیی‪.‬‬ ‫هاوپەیوەند‪ ،‬ئ��ارام جەمال‪،‬‬ ‫وتی‪« :‬ب��ەدەر لە نایاسایبوونی‬ ‫بەكارهێنانی پۆستی گشتیی بۆ‬ ‫ب��ەرژەوەن��دی��ی حیزبی‪ ،‬ل��ەوەش‬ ‫ناشیرنتر ئ��ەوەی��ە ل��ەو حاڵەتە‬ ‫پەنا براوەتە بەر دابەشكردنی‬ ‫دەمانچە»‪.‬‬ ‫ل��ەب��ارەی نیەتی حكومەتی‬ ‫عێراقی لە دابینكردنی نزیكەی‬ ‫(پ��ێ��ن��ج م��ل��ی��ۆن) دۆالرە بۆ‬ ‫پ��ڕچ��ەك��ك��ردن��ی ه��ێ��زەك��ان��ی‬ ‫پێشمەرگە‪ ،‬وەك هێزەكانی‬ ‫پ��اس��ەوان��ی ه���ەرێ���م‪ ،‬ب��وره��ان‬

‫رەش��ی��د‪ ،‬ك��ە ه��اوك��ات ئەندامی‬ ‫لیژنەی كاروباری پێشمەرگەیە‬ ‫رایگەیاند‪« :‬ئ��ەو (‪ )10‬ه��ەزار‬ ‫دەمانچەیە هێزی پێشمەرگە لێی‬ ‫سوودمەند نەبووە‪ ،‬بەڵكو بەسەر‬ ‫چەند كەسێكی مەبەستدار لە‬ ‫هەڵبژاردنەكاندا دابەشكراوە»‪.‬‬ ‫ئ����اش����ك����راك����ردن����ی ئ���ەم‬ ‫بەڵگەنامەیە‪ ،‬نموونەیەكی زۆر‬ ‫بچووكە لە تێكڕای ئەو حاڵەتانەی‬ ‫كە پۆست‌و ماڵ‌و موڵكی دەوڵەت‬ ‫بۆ حیزبە دەسەاڵتدارەكانی هەرێم‬ ‫بەكاردێت‪ ،‬هاوكات ئەو راستییەش‬ ‫دەردەخ��ات ئەو پەیامەی میدیا‬ ‫راس��ت ب��ووە ل��ە رەخنەكردنی‬

‫ب��ەرپ��رس��ەك��ان��ی ك��ورد‬ ‫لە بەغدا‪ ،‬كە زیاتر لە خەمی‬ ‫حیزبەكانیانن‌و كەمتر لە خەمی‬ ‫خەڵك‌و مەسەلە نەتەوەییەكانن‪.‬‬ ‫ئ��ەن��دام��ەك��ەی گ����ۆڕان لە‬ ‫پ��ەرل��ەم��ان��ی ك��وردس��ت��ان‪ ،‬ئەو‬ ‫دۆكیۆمێنتانە ب�ه‌ نیشانەیەك‬ ‫دەزان��ێ��ت ل��ە نامەشروعیەتی‬ ‫ك���ورس���ی���ی���ەك���ان���ی ه���ێ���زە‬ ‫دەسەاڵتدارەكانی هەرێم‌و دەڵێت‪:‬‬ ‫«ب��ەپ��ێ��ی ی��اس��اك��ان وج���ود‌و‬ ‫كورسییەكانی ئەوان لە پەرلەمانی‬ ‫كوردستان نامەشروعە»‪.‬‬

‫‪17‬‬

‫ذمارة (‪ )621‬سيَشةممة ‪2011/2/15‬‬

‫‪nawxo.rozhnama@yahoo.com‬‬

‫د‪.‬جه‌عفه‌ر عه‌لی‪ :‬دەبوو ساڵی رابردوو‪ )10( ،‬هەزار فەرمانبەر دابمەزرێت‪،‬‬ ‫بەاڵم نزیكەی (‪ )35‬هەزار فەرمانبەر دامەزراون‬

‫كۆمپانیاكانی نزیكی دەسەاڵت‪ ،‬زەوییە گرانبەهاكان بۆ خۆیان دەبەن‬ ‫راپۆرتی‪ :‬هەنگاوهاشم‬ ‫‪...............................‬‬

‫ ‬

‫هەولێر‬

‫ب������ڕی������اردەری ل��ی��ژن��ەی‬ ‫ئاوەدانكردنەوەو نیشتەجێكردن‌و‬ ‫ه��اوچ��ەرخ��ك��ردن��ی الدێ‌ لە‬ ‫پەرلەمانی كوردستان‪ ،‬ئاشكرای‬ ‫دەك��ات؛ زۆرج��ار زەوی دراوە‬ ‫بە كۆمپانیایەك كە شوێنەكەی‬ ‫ب��اش��ب��ووە‪ ،‬ب���ەاڵم ل��ە ئاستی‬ ‫كۆمپانیاكەدا ن��ەب��ووە‪ ،‬بەم‬ ‫هۆیەشەوە میكانزمێكی نوێ‌‬ ‫بۆ پۆلێنكردنی كۆمپانیاكان‬ ‫دادەنرێت‪.‬‬ ‫خەلیل عوسمان‪ ،‬بڕیاردەری‬ ‫ل��ی��ژن��ەی ئ���اوەدان���ك���ردن���ەوەو‬ ‫نیشتەجێكردن‌و هاوچەرخكردنی‬ ‫الدێ‌ لە پەرلەمانی كوردستان‪،‬‬ ‫ب���ە پ��ێ��وی��س��ت��ی دەزان���ێ���ت‬ ‫ل���ە داب���ەش���ك���ردن���ی زەوی����دا‬ ‫ب��ۆ ك��ۆم��پ��ان��ی��اك��ان رەچ����اوی‬ ‫بكرێت‪،‬‬ ‫خزمەتگوزارییەكان‬ ‫ك��ە كۆمپانیاكە پێشكەشی‬ ‫دەك���ات‪ ،‬لە رووی چۆنیەتی‌و‬ ‫چ��ەن��دێ��ت��ی��ی��ەوە‪ ،‬ئ��ای��ا ئ��ەم‬ ‫كۆمپانیایە ئ���ەوە دەهێنێت‬ ‫زەوی��ی��ەك��ی ب��اش��ی ب��ۆ داب��ی��ن‬ ‫بكرێت لە هەرێمی كوردستاندا؟‬ ‫تا چەند خزمەت بە حكومەت‬ ‫دەك���ات ل��ەو ب���وارەی ك��ە ئەو‬ ‫كۆمپانیایە تێیدا تایبەتمەندە؟‬ ‫بۆیە ئەو بنەمایەش پەیوەندیی‬ ‫نێوان كۆمپانیاكان‌و حكومەت‬ ‫دیاریی دەكات‪.‬‬ ‫بەپێی یاسای وەبەرهێنان هەر‬

‫كۆمپانیایەك بیەوێت وەبەرهێنان‬ ‫لە هەرێمی كوردستان بكات‪،‬‬ ‫بەپێی ج��ۆر‌و گرنگی‌و شوێنی‬ ‫پ��رۆژەك��ەی ل��ەالی��ەن دەستەی‬ ‫وەبەرهێنان‌و بە هەماهەنگیی‬ ‫لەگەڵ شارەوانییەكان زەوی بۆ‬ ‫دابین دەكرێت‪.‬‬ ‫خەلیل عوسمان‪ ،‬لەم رووەوە‬ ‫بۆ رۆژن��ام��ەی ئاشكرا دەك��ات؛‬ ‫«ناهەقی‌و جیاوازیی هەبووە‬ ‫لە دابەشكردنی زەوی‪ ،‬لەمەشدا‬ ‫كاریگەریی سیاسیی‌و شەخسیی‬ ‫رۆڵی هەبووە لەسەر دابەشكردنی‬ ‫ئەم زەوییانە بۆ كۆمپانیاكان‪،‬‬ ‫بە حكومی دوو ئیدارەییش لە‬ ‫پێشتردا حیزبایەتی حسابی‬ ‫تایبەتی بۆ ك���راوە‪ ،‬هەروەها‬ ‫پۆلێنكردنی ئەو كۆمپانیایانەو‬ ‫ل���ە داب���ەش���ك���ردن���ی پ��ێ��دان��ی‬ ‫مۆڵەتیش بۆ كۆمپانیاكان‪ ،‬ئەم‬ ‫كاریگەرییانە رۆڵی بینیوە»‪.‬‬ ‫ل��ە ب��ەرام��ب��ەردا س��ەرۆك��ی‬ ‫دەستەی وەبەرهێنانی حكومەتی‬ ‫هەرێمی كوردستان‪ ،‬ئاماژە بۆ‬ ‫ئەوە دەكات‪ ،‬بۆ پێدانی زەوی‬ ‫بە هەر كۆمپانیایەك‪ ،‬دەستەی‬ ‫وەبەرهێنان داوا لە وەزارەت��ی‬ ‫شارەوانی دەكات بۆ دابینكردنی‬ ‫زەوی ب��ۆ كۆمپانیاكە‪ ،‬ئەم‬ ‫ب��اب��ەت��ەش گرنگە ب���ەوەی كە‬ ‫دەنگۆی ئ��ەوە هەیە دەستەی‬ ‫وەبەرهێنان كۆنترۆڵی زەوییەكان‬ ‫دەكات‪ ،‬بەاڵم بە هیچ شێوەیەك‬ ‫ب���ڕی���اردەر نییە ب��ۆ پێدانی‬ ‫زەوی‪ ،‬بەڵكو كاری وەرگرتنی‬ ‫پ��رۆژەك��ان��ە ل��ە كۆمپانیاكان‪،‬‬ ‫بەپێی ئ��ەو پ��رۆژەی��ەش ئەو‬

‫ئه‌گه‌ر موڵکه‌کان نه‌گه‌ڕێننه‌وه‌‪ ،‬خه‌ڵک پشتتان تێ ده‌کات‬

‫فۆتۆ‪:‬ئه‌حمه‌د‬

‫زەوی���ی���ە داوا دەك���رێ���ت كە‬ ‫كۆمپانیاكە پێویستییەتی‪.‬‬ ‫هێرش موحەڕەم‪ ،‬سەرۆكی‬ ‫دەس���ت���ەی وەب��ەره��ێ��ن��ان بە‬ ‫رۆژنامەی راگەیاند‪« :‬لە كاتی‬ ‫داواك��ردن��ی زەوییەكان زۆرج��ار‬ ‫ئ���ەو زەوی��ی��ان��ە رەزام��ەن��دی��ی‬ ‫لەسەر دەدرێت‪ ،‬هەندێ جاریش‬ ‫رەزام��ەن��دی��ی ل��ەس��ەر ن��ادرێ��ت‪،‬‬ ‫ئێمەش بە خاوەن كۆمپانیاكە‬ ‫رادەگەیەنین زەویمان نییە»‪.‬‬ ‫ن��اوب��راو ئ���ەوەش دەخ��ات��ە‬ ‫روو؛ ك��ە بڕگەیەكی یاسایی‬ ‫ه��ەی��ە ك��ە ت��ێ��ی��دا ب���اس ل��ەوە‬ ‫دەك�������ات؛ وەزارەت����ەك����ان����ی‬ ‫شارەوانی‌و كشتوكاڵ‌و دارایی‪،‬‬ ‫هەڵدەستن بە ساغكردنەوەی‬ ‫موڵكیەتی زەوییەكە بە ناوی‬ ‫دەس���ت���ەی وەب��ەره��ێ��ن��ان��ەوە‪،‬‬ ‫دەستەی وەبەرهێنانیش بەپێی‬ ‫پ��ۆل��ێ��ن��ك��ردن��ی زەوی��ی��ەك��ان‌و‬ ‫رەچ��اوك��ردن��ی ماستەرپالنی‬ ‫شارەكان ئەم زەوییانە دەدات بە‬ ‫وەبەرهێنەرەكان‪ ،‬بەاڵم تاوەكو‬ ‫ئێستا دەستەی وەبەرهێنان هیچ‬ ‫زەوییەكی داب��ەش ن��ەك��ردووە‪،‬‬ ‫بەڵكو سەرجەم ئەو زەوییانەی‬ ‫كە ئێستا وەبەرهێنەران كاری‬ ‫تێدا دەك���ەن‪ ،‬وەزارەت��ەك��ان��ی‬ ‫ش��ارەوان�ی‌و كشتوكاڵ دابەشی‬ ‫كردوون‪.‬‬ ‫ك��ۆت��ای��ی س��اڵ��ی راب����ردوو‬ ‫رێ��ك��خ��راوێ��ك��ی ئ��ەم��ری��ك��ی لە‬ ‫راپ��ۆرت��ێ��ك��ی��دا ك��ە ت��ەن��ی��ا بۆ‬ ‫بەرپرسانی سیاسیی‌و ئیداریی‬ ‫ئ��ام��ادەی ك��ردب��وو‪ ،‬ئ��ام��اژەی‬ ‫بەوە كردبوو كە كۆمپانیاكانی‬

‫حیزب بازاڕەكانی سلێمانیان‬ ‫ق����ۆرغ����ك����ردووە‪ ،‬ب�����ەدەر لە‬ ‫دەرەن��ج��ام��ی ئ��ەو راپ��ۆرت��ەش‬ ‫خەڵكی هەرێمی كوردستان بە‬ ‫روون��ی هەست بە بااڵدەستیی‬ ‫حیزب دەكەن‪.‬‬ ‫ك����اروان س��اڵ��ح‪ ،‬ئ��ەن��دام��ی‬ ‫ل��ی��ژن��ەی ئ���اوەدان���ك���ردن���ەوەو‬ ‫نیشتەجێكردن‌و هاوچەرخكردنی‬ ‫الدێ‌‪ ،‬لە پەرلەمانی كوردستان‬ ‫بە رۆژنامەی راگەیاند‪« :‬یەكێك‬ ‫ل��ە ه��ۆك��ارەك��ان��ی گەندەڵیی‬ ‫ئ����ەوەی����ە‪ ،‬ك���ە ب��ەش��ێ��ك لە‬ ‫بەرپرسانی هەرێمی كوردستان‬ ‫قۆرغی دەسەاڵتیان ك��ردووە‪،‬‬ ‫ل�����ەوەی ك���ە چ��وون��ەت��ە ن��او‬ ‫وەب��ەره��ێ��ن��ان��ەوە»‪ .‬ن��اوب��راو‬ ‫وتیشی‪« :‬زۆرب���ەی كۆمپانیا‬ ‫گه‌ورەكانی ئەم هەرێمە‪ ،‬یان‬ ‫بەشێك لە دەسەاڵت‪ ،‬یان چەند‬ ‫بەرپرسێك لەپشتییەوەن»‪.‬‬ ‫ئ����ەو پ���ەرل���ەم���ان���ت���ارەی‬ ‫فراكسیۆنی گ���ۆڕان ب��ڕواش��ی‬ ‫وای���ە‪ :‬دەس���ەاڵت ب��ەه��ۆی ئەو‬ ‫قۆرغكارییانەی كە كردوویەتی‪،‬‬ ‫وای��ك��ردووە‪ ،‬كە كێبڕكێ لەناو‬ ‫كۆمپانیاكان دروس��ت نەبێت‪،‬‬ ‫هەر سەرمایەدارێكیش بیەوێت‬ ‫پرۆژەیەك ئەنجام بدات‪ ،‬دەبێت‬ ‫بچێتە پ���اڵ الی��ەن��ێ��ك‪ ،‬ئ��ەم‬ ‫واقیعەش خۆی سەپاندووە لە‬ ‫هەرێمی كوردستاندا‪.‬‬ ‫ن���اوب���راو ج��ەخ��ت��ی��ش ل��ه‌وه‌‬ ‫دەكاتەوە؛ كە باشترین زەوی‬ ‫بەو كۆمپانیایانە دەدرێ��ت كە‬ ‫حیزب‌و بەرپرسانی دەسەاڵتیان‬ ‫لەپشتەوەیە‪.‬‬

‫«حكومەت بۆ هەڵخەڵەتاندنی رای گشتیی‪ ،‬ئەنجومەنی راژە پێكدەهێنێت»‬ ‫ساڵی رابردوو‪ )25( ،‬هەزار كەس لە دەرەوەی پالنی حكومەت‪ ،‬دامەزرێنراون‬

‫راپۆرتی‪ :‬پشتیوان سەعدوڵاڵ‬

‫‪...............................‬‬ ‫رێ�������ژەی دام����ەزران����دن����ی‬ ‫فەرمانبەرانی ه��ەرێ��م لەساڵی‬ ‫راب���ردوودا‪ ،‬سێ ئ��ەوەن��دەی ئەو‬ ‫رێژەیە بووە كە لە بودجەدا هاتووەو‬ ‫بە بڕوای چاودێران‌و شارەزایانی‬ ‫ئابووریی‪ ،‬حكومەت پالنی نییە‬ ‫بۆ دام��ەزران��دن‌و لەسەر بنەمای‬ ‫مەنسوبییەت‬ ‫مەحسوبییەت‌و‬ ‫خەڵك دادەمەزرێنرێت‪.‬‬ ‫بەپێی یاسای بودجەی(‪،)2010‬‬ ‫بڕیاربوو لەو ساڵەدا (‪ )10‬هەزار‬ ‫فەرمانبەر دابمەزرێن‪ ،‬بەاڵم ساڵی‬ ‫راب��ردوو (‪ )35‬هەزار فەرمانبەر‬

‫توانا ئه‌حمه‌د‪:‬‬ ‫دامه‌زراندن‬ ‫بێ پالن نه‌بووه‌‬

‫دامەزرێنراون‪ ،‬كە ئەمەش الدانە‬ ‫لەو پالنەی كە حكومەتی هەرێم‬ ‫ل��ە ب����ودج����ەی(‪)2010‬دا ك��اری‬ ‫لەسەر كردووە‪ ،‬هەروەها بەپێی‬ ‫لێدوانێكی پ��ێ��ش��ووت��ری ف��ازڵ‬ ‫ع��وم��ەر‪ ،‬راوێ���ژك���اری س��ەرۆك��ی‬ ‫حكومەت بۆ كاروباری گەنجان‌و‬ ‫رێ��ك��خ��راوەك��ان��ی ك��ۆم��ەڵ��گ��ەی‬ ‫مەدەنیی‪ ،‬دامەزراندنەكان بەپێی‬ ‫ئەو بەرنامەیەی حكومەت نەبووە‬ ‫ك��ە دای��ن��اب��وو ل��ەس��ەر بنەمای‬ ‫(‪‌)cv‬و كێبڕكێی نێوان دەرچووی‬ ‫زانكۆو پەیمانگەكاندا‪.‬‬ ‫كاروان ساڵح‪ ،‬ئەندامی لیژنەی‬ ‫ناوخۆ‌و ئەنجومەنە خۆجێییەكان‬ ‫لە پەرلەمانی ك��وردس��ت��ان‪ ،‬بە‬ ‫رۆژنامەی راگەیاند‪« :‬هیچ پالنێك‬ ‫نییە بۆ دامەزراندنی فەرمانبەران‌و‬ ‫واس��ی��ت��ەك��اری��ی ت��اك��ە پ��ێ��وەرە‬ ‫ب��ۆ دام���ەزران���دن‪ ،‬ب��ۆ نموونە‪،‬‬ ‫دام���ەزران���دن لەنێو هێزەكانی‬ ‫ناوخۆدا بەشێوەیەكە كە ئەگەر‬ ‫پشتگیریی لق‌و مەڵبەندەكانی‬ ‫پارتی‌و یەكێتی نەهێنن‪ ،‬هیچ‬ ‫ك��ەس��ێ��ك دان���ام���ەزرێ���ت‪ ،‬كە‬ ‫ئ���ەوەش دوورە ل��ە بنەماكانی‬ ‫دیموكراسییەتەوە»‪.‬‬ ‫ه���������ەروەك س���ەره���ەن���گ‬ ‫ف�����ەرەج‪ ،‬ئ��ەن��دام��ی ل��ی��ژن��ەی‬ ‫خزمەتگوزارییەكانی شارەوانی‌و‬ ‫گ���واس���ت���ن���ەوەو گ���ەی���ان���دن‌و‬

‫گ��ەش��ت��وگ��وزار ل��ە پەرلەمانی‬ ‫كوردستان‪ ،‬پێیوایە‪ :‬لە هەرێمی‬ ‫كوردستاندا‪ ،‬ت��اڕادەی��ەك��ی زۆر‬ ‫دامەزراندن بەپێی پالن نەبووە‪،‬‬ ‫بەڵكو لەسەر بنەمای حیزبیی‌و‬ ‫خزمایەتی‌و واسیتە ب��ووە‌و تا‬ ‫ئێستاش ئەو شێوازە نادروستە‬ ‫بەردەوامە‌‪.‬‬ ‫پ��ەرل��ەم��ان��ت��ارێ��ك��ی ت��ری‬ ‫كوردستانیش‪ ،‬ئاماژە بۆ ئەوە‬ ‫دەكات‪ ،‬كە ئەو زیادەیەی رێژەی‬ ‫دام��ەزران��دن��ی ساڵی راب���ردوو‪،‬‬ ‫ناعادیالنەیەو ل��ەدەرەوەی پالن‬ ‫بووە‪.‬‬ ‫د‪.‬جەعفەر عەلی‪ ،‬ئەندامی‬ ‫لیژنەی پ���ەروەردە‌و فێركردنی‬ ‫ب���ااڵ‌و ت��وێ��ژی��ن��ەوەی زانستیی‬ ‫لە پەرلەمانی ك��وردس��ت��ان‪ ،‬بە‬ ‫رۆژنامەی راگەیاند‪« :‬دەبوو ساڵی‬ ‫راب��ردوو‪ )10( ،‬هەزار فەرمانبەر‬ ‫دابمەزرێت‪ ،‬بەاڵم نزیكەی (‪)35‬‬ ‫هەزار فەرمانبەر دام��ەزراون‪ ،‬كە‬ ‫ئەمەش لە دەرەوەی پالن بووە»‪.‬‬ ‫پسپۆڕێكی بواری ئابووریش‪،‬‬ ‫پێیوایە كە تا ئێستا دامەزراندن‬ ‫لە دام��ودەزگ��اك��ان��ی حكومەتدا‬ ‫بەشێوەیەكی زانستیی نەبووە‪.‬‬ ‫ه����اوار رەئ����وف‪ ،‬ش����ارەزای‬ ‫ب��واری ئابووریی بۆ رۆژنامەی‬ ‫روون���ك���ردەوە‪ ،‬ك��ە یەكێك لە‬ ‫كەموكورتییەكانی دەس��ەاڵت��ی‬

‫ك���وردی‪ ،‬بریتییە ل��ە نەبوونی‬ ‫پالنی زانستیی بۆ دامەزراندن‪،‬‬ ‫دام����ەزران����دن ل���ە ف��ەرم��ان��گ��ە‬ ‫حكومییەكان ل��ەس��ەر بنەمای‬ ‫مەحسوبییەت‌و مەنسوبییەت‌و‬ ‫واسیتەكارییە‌و راشیگەیاند‪« :‬تا‬ ‫ئێستا دامەزراندن بەشێوازێكی‬ ‫زان��س��ت��ی��ی ن���ەب���ووە‪ ،‬بەڵكو‬ ‫بەشێوەیەكی هەڕەمەكی بووە‪،‬‬ ‫لە كاتێكدا لە رووی زانستییەوە‬ ‫لەكاتی پەسەندكردنی بودجەدا‬ ‫رێ����ژەی دام���ەزران���دن دی��اری��ی‬ ‫دەك��رێ �ت‌و ناكرێت ل��ەو رێژەیە‬ ‫زیاتر بێت‪ ،‬ئەگەر رێژەكە زیاتر‬ ‫ب���وو‪ ،‬پێویستە ئ��ەو الی��ەن��ەی‬ ‫ك��ە ه��ەڵ��دەس��ێ��ت ب���ەو ك���ارە‪،‬‬ ‫لێپرسینەوەی لەگەڵدا بكرێت»‪.‬‬ ‫ل��ـ��ـ��ـ��ـ��ـ��ە ك���ۆب���وون���ەوەی‬ ‫(‪)2011/7/2‬دا‪ ،‬حكومەتی هەرێم‬ ‫بڕیاری دا كە ئەنجومەنی راژە‬ ‫پێكبهێنرێت‪ ،‬بۆئەوەی دامەزراندن‬ ‫بەشێوەیەكی ئاشكرا‌و لەسەر‬ ‫بنەمای پیشەیی‌و لێهاتوویی بێت‪.‬‬ ‫توانا ئەحمەد‪ ،‬لێپرسراوی‬ ‫راگەیاندنی ئەنجومەنی وەزیرانی‬ ‫هەرێمی كوردستان‪ ،‬ئاشكرای‬ ‫دەك��ات‪ ،‬كە زیادكردنی رێژەی‬ ‫دام��ەزران��دن لە ساڵی راب��ردوودا‬ ‫وەك ئەوەی لە بودجەدا هاتبوو‪،‬‬ ‫پەیوەندیی هەبووە بە فشارێكی‬ ‫زۆر كە لەسەر دامودەزگاكانی‬

‫حكومەتی ه��ەرێ��م ه��ەب��ووە بۆ‬ ‫دامەزراندن‌و بەپێی پالن نەبووە‪،‬‬ ‫بە رۆژنامەی راگەیاند‪« :‬بۆئەوەی‬ ‫دام����ەزران����دن ب��ەش��ێ��وەی��ەك��ی‬ ‫دادپ��ەروەران��ە بێت‪ ،‬حكومەتی‬ ‫هەرێم پرۆژەیاسای ئەنجومەنی‬ ‫راژەی ئ��ام��ادەك��ردووە‌و بڕیاری‬ ‫داوە تا یاساكە پەسەند دەكرێت‪،‬‬ ‫بەپێی ناوەڕۆكی پرۆژەیاساكە‬ ‫فەرمانبەر دادەمەزرێنرێت»‪.‬‬ ‫بەاڵم بە پێچەوانەوە‪ ،‬جەعفەر‬ ‫عەلی‪ ،‬پەرلەمانتار‪ ،‬پێیوایە‪« :‬تا‬ ‫دەستی حیزب لەنێو كاروبارەكانی‬ ‫حكومەتدا دوور نەخرێتەوەو‬ ‫حكومەتی هەرێم لەسەر بنچینەی‬ ‫ه��اواڵت��ی��ب��وون م��ام��ەڵ��ە لەگەڵ‬

‫هاوار ره‌ئووف‪:‬‬ ‫ئه‌نجومه‌نی راژ‌ه‬ ‫بێ ده‌ستوه‌ردانی‬ ‫حیزب باشه‌‬

‫هاواڵتییانی هەرێمدا نەكات‪ ،‬دەیان‬ ‫ئەنجومەنی راژە نابنە هۆكار‬ ‫بۆ هێنانەكایەی دادپ��ەروەری�ی‌و‬ ‫راس��ت��ك��ردن��ەوەی ئ���ەو ه��ەم��وو‬ ‫نادادپەروەرییە‪ ،‬لە رابردووشدا‬ ‫ئەنجومەنی راژە هەبوو‪ ،‬بەاڵم ئەو‬ ‫ئەنجومەنە هیچ رۆڵێكی نەبوو‪،‬‬ ‫بە پێچەوانەوە بوو بە بەشێك لە‬ ‫دەسەاڵتی حیزب»‪.‬‬ ‫ه����ەروەك ب��ە ب���ڕوای ه��اوار‬ ‫رەئ���وف‪ ،‬پسپۆڕی ئابووریی‪:‬‬ ‫«ئەگەر ئەنجومەنی راژە دوور‬ ‫بێت لە دەستێوەردانی حیزبیی‌و‬ ‫ب��ێ�لای��ەن��ان��ە ك��ارب��ك��ات‪ ،‬ئ��ەوا‬ ‫هەنگاوێكی باشە‪ ،‬بەاڵم حیزبە‬ ‫دەسەاڵتدارەكانی هەرێم ژیانی‬ ‫سیاسیی خۆیان وا داڕشتووە‬ ‫كە حیزب دەكەنە وەسیلەیەك‬ ‫بۆ س��ەرچ��اوەی ژی��ان‌و بژێویی‪،‬‬ ‫بۆیە پێناچێت یەكێتی‌و پارتی‬ ‫كە دەسەاڵتیان بەدەستە‪ ،‬بتوانن‬ ‫ئەو كارە بكەن‪ ،‬بەڵكو رەنگە بۆ‬ ‫هەڵخەڵەتاندنی رای گشتیی‌و بۆ‬ ‫جوانكردنی باری الری حكومڕانیی‬ ‫خۆیان‪ ،‬ئەو ئەنجومەنە پێكبهێنن‪،‬‬ ‫ئەگەر ئ��ەو ئەنجومەنە كەوتە‬ ‫ژێر كاریگەریی دەركەوتەكانی‬ ‫گەندەڵیی‪ ،‬وەك��و خزمایەتی‌و‬ ‫حیزبحیزبێنەو مەحسوبییەت‌و‬ ‫مەنسوبییەت‪ ،‬نەبوونی لە بوونی‬ ‫باشترە»‪.‬‬

‫‪16‬‬

‫ذمارة (‪ )621‬سيَشةممة ‪2011/2/15‬‬

‫‪nawxo.rozhnama@yahoo.com‬‬

‫حكومەت بڕیاری نەدانی پێشینەی خانووبەرە بە زەوی (‪100‬م) هەڵناوەشێنێتەوە‬ ‫ه��ەن��گ��او ه��اش��م‪ :‬فراكسیۆنە‬ ‫جیاوازەكانی پەرلەمانی كوردستان‬ ‫چەندینجار داوای���ان لە حكومەت‬ ‫كردووە پێدانی پێشینەی خانووبەرە‬ ‫زەوی (‪)100‬م��ەت��ری��ش بگرێتەوە‪،‬‬ ‫ب����ەاڵم ح��ك��وم��ەت ئ���ەم داوای����ە‬

‫عه‌لی حه‌مه‌ساڵح‬ ‫پاش بەیاننامەكەی بزووتنەوەی‬ ‫گۆڕان‪ ،‬كە لە یەكێك لە خاڵەكانیدا‬ ‫باس لە هەڵوەشانەوەی پەرلەمان‌و‬ ‫ح���ك���وم���ەت دەك�������ات‪ ،‬ب���ۆ من‬ ‫هەڵوەستەكردن لەسەر هەموو ئەو‬ ‫پارانەی كە پەرلەمان‌و سەرۆكایەتی‬ ‫ئەنجومەنی وەزی����ران خەرجیان‬ ‫كردووەو بەراوردكردنیان بە كارەكانی‬ ‫پەرلەمان‌و ئەنجومەنی وەزی��ران‪،‬‬ ‫رەنگە یەكێك بێت لەو وەاڵمانەی كە‬ ‫شەرعییەت بدات بە هەڵوەشانەوەی‬ ‫ح��ك��وم��ەت‌و پ��ەرل��ەم��ان‪ ،‬ی��اخ��ود‬ ‫مانەوەی‪.‬‬ ‫ئەنجومەنی وەزیران چی دەكات؟‬ ‫ل���ە ن��ووس��ی��ن��ی پ��ێ��ش��ووت��ردا‬ ‫خەرجییەكانی پەرلەمانمان خستە‬

‫كاتژمێرێك دەوامی‬ ‫ئەنجومەنی وەزیران‬ ‫(‪ )127‬ملیۆن دینار‬ ‫كەوتووە‬ ‫بەردیدی خوێنەرو بەراوردمان كرد‬ ‫بە كارەكانی‪ ،‬ئەم نووسینەم تایبەت‬ ‫دەكەم بە ئەنجومەنی وەزیران‪ ،‬پێش‬ ‫ئەوەی قسە لەسەر خەرجییەكانی‬ ‫ئەم ئەنجومەنە بكەین‪ ،‬پێویستە‬ ‫پرسیاری ئەوە بكەین؛ ئایا كارەكانی‬ ‫ئەنجومەنی‬ ‫وەزیران‬ ‫چییە؟‬

‫رەتدەكاتەوە‪.‬‬ ‫د‪.‬سەباح بەرزنجی‪ ،‬پەرلەمانتاری‬ ‫كۆمەڵی ئیسالمیی دەڵێت‪ :‬وەك‬ ‫ف��راك��س��ی��ۆن��ەك��ان��ی ئ��ۆپ��ۆزس��ی��ۆن‬ ‫چەندینجار داوام����ان ك���ردووە‪،‬‬ ‫سووی سەر پێشینەی خانووبەرە‬

‫هەڵبگیرێت‌و پێشینە ئەو كەسانەش‬ ‫بگرێتەوە كە زەوی (‪)100‬مەتریان‬ ‫هەیە‪ ،‬بەاڵم وەاڵمی حكومەت ئەوە‬ ‫بووە كە (سیولە) پارەی نییە‪.‬‬ ‫ل��ەالی��ەن خ��ۆی��ەوە سەباحەت‬ ‫ت��اه��ی��ر‪ ،‬ب���ەڕێ���وەب���ەری بانكی‬

‫خانووبەرە لە هەولێر دەڵێت‪ :‬بەپێی‬ ‫بڕیاری حكومەت‪ ،‬پێدانی پێشینەی‬ ‫خانووبەرە بە زەوی (‪)100‬مەتری‬ ‫ن��ادرێ��ت‪ .‬وتیشی‪ :‬ه��ۆك��ارەك��ەی‬ ‫ئەوەیە كە گەڕەكەكان سیمایان‬ ‫تێكدەچێت‪.‬‬

‫ئەنجومەنی وەزیران چی بۆ خۆی ده‌کات‌و‬ ‫چی بۆ خەڵكی كوردستان كردووە؟‬ ‫ئەگەر بەراوردێك بكەین لەنێوان‬ ‫ئەو بودجە (یازدە ترلیۆن)ییەی پار‬ ‫ساڵ و ئەو كارانەی كە حكومەتی‬ ‫ه��ەرێ��م ك��ردووی��ەت��ی ل��ە ب���واری‬ ‫چارەسەركردنی قەیرانی وەرنەگرتنی‬ ‫خوێندكاران لە زانكۆو پەیمانگەكان‪،‬‬ ‫حكومەتی هەرێم هیچی نەكردووە‪،‬‬ ‫كابینەی ش��ەش�ه‌م��ی حكومەتی‬ ‫هەرێم بڕیاریدا چوار زانكۆ لە رانیەو‬ ‫هەڵەبجەو گەرمیان‌و زاخۆ دروست‬ ‫بكات‌و بۆ هەریەكەشیان (‪ )12‬ملیار‬ ‫دینار تەرخانكرا‪ )2010( ،‬تەواو بوو‪،‬‬ ‫بەاڵم ئەو زەوییانەی بۆ زانكۆكان‬ ‫تەرخانكران هەر زەوی ب ‌ێ بینان‪ ،‬ئەم‬ ‫كابینەی كە ناوی خۆی ناوە «كردار‬ ‫شەرتە»‪ ،‬بۆ دروستكردنی بینا بۆ‬

‫یەكێك ل��ە ك���ارە گرنگەكانی‬ ‫ئەنجومەنی وەزی��ران دانانی پالنی‬ ‫ستراتیژ‌و درێژخایەنە بۆ حكومەت لە‬ ‫رێگەی وەزارەتی پالندانانی حكومەتی‬ ‫هەرێمی كوردستانەوە‪ ،‬بەاڵم تاوەكو‬ ‫ئێستا حكومەتی هەرێم ئەم پالنەی‬ ‫نییە‪ ،‬كەس نازانێت پێنج ساڵی دیكە‬ ‫هەرێمی كوردستان چی بەسەر دێت‪،‬‬ ‫پالنی ستراتیژیی كە دوو الیەنی هەیە‪،‬‬ ‫یەكەمیان‪ :‬خزمەتگوزارییە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫نازانرێت كێشەی كارەباو رێگەوبان‌و‬ ‫كەمیی هۆڵەكانی خوێندن‌و كەمیی‬ ‫نەخۆشخانەكان‌و نەبوونی رێگەوبان‌و‬ ‫ئ����اوەڕۆی پێویست چ��ی بەسەر‬ ‫دێت‪ ،‬دووەم‪ :‬گەشەكردنی ژێرخانی‬ ‫ئابوورییە‪ ،‬كەس نازانێت كەرتی‬ ‫نەوت لە پێنج ساڵی ئایندەدا چی‬ ‫بەسەر دێت لە كوردستان‪ ،‬حكومەت‬ ‫بە نیازە چەند گرێبەستێكی دیكە‬ ‫واژۆ بكات‌و سوودی ئەو گرێبەستانە‬ ‫بۆ خەڵكی كوردستان چی دەبێت‌و‬ ‫داهاتەكەی چ��ۆن بەسەر خەڵكی‬ ‫ك��وردس��ت��ان��دا داب���ەش دەك��رێ��ت؟‬ ‫كەس نازانێت كەرتی‬ ‫گەشتوگوزارو حكومه‌تێك لە ساڵێکدا‬ ‫پیشەساز‌یی لە پێنج ساڵی ئایندەدا‬ ‫چ��ۆن گەشە دەك��ات‌و داهاتی ئەو‬ ‫(‪ )25‬هەزار كەس‬ ‫ك��ەرت��ان��ە ب��ۆ حكومەتی هەرێمی‬ ‫كوردستان چی دەبێت؟‬ ‫بە نایاسایی دابمەزرێنێت‪،‬‬ ‫ئەنجومەنی وەزیران‪ ،‬نەك پالنی‬ ‫بۆ هەڵنەوەشێتەوە؟‬ ‫ستراتیژ‌و درێژخایەنی نییە‪ ،‬بەڵكو‬ ‫پالنی كورتخایەنیشی نییە‪ ،‬ئەگەر‬ ‫باس لەسەر خاڵ بە خاڵی ئەو كەرتانە‬ ‫بكەین كە بێپالنیی كوشتوونی‪ ،‬رەنگە س ‌ێ زانكۆی كوردستان (‪ )36‬ملیار‬ ‫پێویستمان بە رووبەرێكی زیاتر دینار تەرخان دەكات‌و هەمان بڕیش‬ ‫بێت بۆ نووسین‪ ،‬تەنیا دوو كەرت واتە‪ )36( :‬ملیار دینار وەك دیاری‬ ‫بە نموونە دەهێنمەوە‪ ،‬كە كەرتی دەداتە قوتابخانەی شوەیفاتی كەرتی‬ ‫كارەباو خوێندنی بااڵیەو ئەم دوو تایبەت لە دهۆك‪ ،‬دەبێت ئەمە چ‬ ‫كەرتەش نموونەن بۆ ئەوانی دیكە‪ ...‬بیركردنەوەیەك بێت كە پێیوابێت‬ ‫ك��ەرت��ی ی��ەك��ەم‪ :‬یەكێك لەو دروستكردنی س ‌ێ زانكۆ هێندەی‬ ‫گرفتانەی س��ااڵن��ە رووب���ەڕووی قوتابخانەیەكی كەرتی تایبەت پارەی‬ ‫خوێندكارانی كوردستان دەبێتەوە‪ ،‬پێویست ب��ێ�ت‌و قوتابخانەكەش‬ ‫وەرنەگرتنی ژمارەیەكی زۆرە لە پ��ارە بۆ خ��ۆی پەیدا بكات‌و هەر‬ ‫قوتابییان لە كۆلێژو پەیمانگەكانی قوتابییەكیش كە تێیدا بخوێنێت‬ ‫ك��وردس��ت��ان‪ ،‬ب���ەاڵم ئەنجومەنی پێویست بێت (‪ )4400‬دۆالر بدات لە‬ ‫ساڵێكدا‪.‬‬ ‫وەزی����ران تەنیا ئ��ەو كاتە‬ ‫ك��ەرت��ی دووەم‪:‬‬ ‫ك��ۆدەب��ێ��ت��ەوە ك��ە قوتابییە‬ ‫ی��ەك��ێ��ك ل���ە گرفتە‬ ‫وەرن��ەگ��ی��راوەك��ان رێپێوان‬ ‫گەورەكانی كوردستان‬ ‫دەك����ەن‌و پ���اش هەفتەیەك‬ ‫لە ئەمڕۆدا كەمیی كارەبایە‪،‬‬ ‫سەرۆكی حكومەت ئەم گرفتە‬ ‫ح��ك��وم��ەت��ێ��ك ل��ە ساڵی‬ ‫لە یاد دەكات‪ ،‬بەڵگەمان چییە‬ ‫(‪)2010‬دا بڕیاری پێدانی‬ ‫بۆ ئەمە؟‬ ‫(‪ )67‬ملیار‌و (‪ )125‬ملیۆن‬ ‫دینار بدات وەك دیاریی بە‬ ‫كۆمپانیایەكی كەرتی تایبەت‬ ‫ب��ۆ دروس��ت��ك��ردن��ی بینای‬ ‫س ‌ێ پرۆژەی وەبەرهێنان‪،‬‬ ‫ب��ەاڵم (‪ )30‬ملیار دینار‬ ‫بۆ پرۆژەكانی وەزارەت��ی‬ ‫ك��ارەب��ا ت��ەرخ��ان‬

‫بكات‪ ،‬وات��ە ئ��ەو پ��ارەی�ه‌ی كە لە‬ ‫ساڵی (‪)2010‬دا وەك دیاریی دراوەتە‬ ‫كۆمپانیایەكی كەرتی تایبەت‪ ،‬زیاتر‬ ‫لە دوو ئ��ەوەن��دەی ئ��ەو پارەیەیە‬ ‫دراوەتە پرۆژەكانی وەزارەتی كارەبا‪.‬‬ ‫كارە نایاساییەكانی‬ ‫ئ��ەم حكومەتە تەنیا ب��ەوەوە‬ ‫نەوەستاوە كە پالنی درێژخایەن‌و‬ ‫كورتخایەنی نییە بۆ باشتركردنی‬ ‫گوزەرانی هاواڵتییانی كوردستان‪،‬‬ ‫بەڵكو كۆمەڵێك كاری ك��ردووە كە‬ ‫لە دەرەوەی یاسایە‪ ،‬من لێرەدا‬ ‫ن��ام��ەوێ��ت ب��اس ل��ە دابەشكردنی‬ ‫زەوی‌و خانەنشینكردنی بەرپرسانی‬ ‫یەكێتی‌و پارتی بكەم‌و بە پلەی‬ ‫وەزیر‪ ،‬ناشمەوێت باس لە هەڵمەتی‬ ‫خانەنشینكردنی كادیرە حیزبییەكان‬ ‫بكەم لەسەر میالكی حكومەت‪ ،‬تەنیا‬ ‫باس لە دامەزراندن دەكەم بە شێوەی‬ ‫نایاسایی‪.‬‬ ‫لە بودجەی (‪)2010‬دا بڕیار درا‬ ‫كە حكومەتی هەرێمی كوردستان‬ ‫(‪ )9547‬ك��ەس داب��م��ەزرێ�ن‌و ئەم‬ ‫ژم����ارە ك��ەس��ەش ك��ە ب��ڕی��ارب��وو‬ ‫دابمەزرێن بەپێی پێویست بەسەر‬ ‫وەزارەت���ەك���ان���دا داب��ەش��ك��راون‪،‬‬ ‫دەس��ەاڵت��ی دام��ەزران��دن��ی��ش درای��ە‬ ‫وەزارەتەكان‪ ،‬بەاڵم لەبری (‪)9547‬‬ ‫كەس‪ ،‬بەپێی ئەو بەدواداچوونەی‬ ‫ئێمە كردوومانە حكومەتی هەرێمی‬ ‫ك���وردس���ت���ان پ���ار س���اڵ (‪)35‬‬ ‫ه��ەزار كەسی دام��ەزران��دووە‪ ،‬واتە‬ ‫زیاتر لە (‪ )25‬ه��ەزار كەسی بە‬ ‫شێوەی نایاسایی دام��ەزران��دووە‪،‬‬ ‫نامانەوێت بڵێین با هاواڵتییانی‬ ‫ك��وردس��ت��ان دان��ەم��ەزرێ��ن‪ ،‬بەڵكو‬ ‫پێویستە دەرفەتی كارو دامەزراندن‬ ‫ل���ەدەرەوەی دەسەاڵتی حیزب بۆ‬ ‫هاواڵتییانی كوردستان دابمەزرێت‪،‬‬ ‫پێویستە دامەزراندن بەپێی یاساو‬ ‫بە رێنمایی‌و رەچاوكردنی نمرە بێت‪،‬‬ ‫نەك بە تەزكییەو لیستی حیزبیی‬ ‫بێت‪ ،‬لەبری دامەزراندنی دەرچووانی‬ ‫زانكۆ دەی��ان كەسی حیزبیی بێ‌‬ ‫بڕوانامە بە واستەو‬ ‫تەزكییە دابمەزرێت‪،‬‬ ‫ئ��ای��ا ح��ك��وم��ەت��ێ��ك‬ ‫(‪ )25‬ه��ەزار كەس لە‬ ‫یەك ساڵدا بە نایاسایی‬ ‫دابمەزرێنێت‪ ،‬بۆ دەبێت‬ ‫داواكردنی هەڵوەشانەوەی‬ ‫كوفر بێت؟!‬ ‫ئەنجومەنی وەزی��ران‬ ‫چی بۆ خۆی كردووە؟‬ ‫س���اڵ���ی (‪)2010‬‬ ‫ت��ێ��پ��ەڕی ل��ە ب��ودج��ەی‬ ‫(‪ )11‬ترلیۆن‌و (‪)432‬‬ ‫م��ل��ی��ار دی��ن��اری��ی��ەك��ەی‪،‬‬

‫كێشەی كارەبای بە هەنگاوێكیش‬ ‫بە ئاراستەی چارەسەركردن نەچوو‪،‬‬ ‫كێشەی نەبوونی قوتابخانەو ئاوی‬ ‫خ��واردن��ەوە وەك خۆیەتی‪ ،‬ئەم‬ ‫حكومەتە كە نەیتوانی گرفتەكانی‬ ‫خەڵك چارەسەر بكات‪ ،‬ئەی چی بۆ‬ ‫خەرجییەكانی خۆی تەرخانكردووە؟‬ ‫پ������ارەی ت���ەرخ���ان���ك���راو بۆ‬ ‫خەرجییەكانی ئەنجومەنی وەزیران‬ ‫لە س ‌ێ ساڵی راب���ردوودا (‪)458‬‬ ‫ملیار‌و (‪ )603‬ملیۆن دینار بووە‪،‬‬ ‫ئەگەر ئەم بڕە پارەش روونكەینەوە‬ ‫كە چ��ۆن بەسەر خەرجییەكانی‬ ‫ئەنجومەنی وەزیراندا دابەشكراوە‪،‬‬ ‫رێمان لە زۆر ژمارە دەكەوێت كە‬ ‫شایەنی هەڵوەستە لەسەركردنە‪.‬‬ ‫ لەم بڕە پارەیە تەنیا یەك‬‫لەسەر چ��واری پارەكە بۆ مووچە‬ ‫ب��ووە‪ ،‬كە (‪ )100‬ملیار‌و (‪)405‬‬ ‫ملیۆن دینار بووە‪.‬‬ ‫ (‪ )9‬ملیارو (‪ )345‬ملیۆن‬‫دیناری داوەت��ە بەخشین‪ ،‬ك ‌ێ لەم‬ ‫بەخشینە سوودمەند بووە؟‬ ‫ (‪ )81‬ملیار‌و (‪ )661‬ملیۆن‬‫دی��ن��اری داوەت���ە خزمەتگوزاریی‬ ‫ب��ۆ ئەنجومەنی وەزی���ران لەگەڵ‬ ‫چ��اك��ك��ردن��ەوەی شتومەكەكانی‪،‬‬ ‫دەب��ێ��ت ئ���ەو خ��زم��ەت��گ��وزاری �ی‌و‬ ‫چاككردنەوانە چی بێت‪ ،‬كە پارەی‬ ‫دروستكردنی (‪ )60‬قوتابخانەی‬ ‫پێویست بێت؟!‬ ‫ (‪ )91‬ملیار‌و (‪ )71‬ملیۆنی بۆ‬‫سوودی كۆمەاڵیەتی تەرخانكردووە‪،‬‬ ‫ك � ‌ێ ل��ەم س���وودە كۆمەاڵیەتییە‬ ‫بەشداربووە؟ ئەگەر دابەشبكرێت‬ ‫بەسەر (‪ )10‬ه��ەزار هاواڵتییدا لە‬ ‫كوردستان هەر هاواڵتییەك نزیكەی‬ ‫ملیۆنێك دیناری بەردەكەوێت‪.‬‬ ‫ ئەوەی بۆ من جێگەی سەرنجە‪،‬‬‫ئەو پارە زۆرەیە بۆ خەرجی دیكە‬ ‫ت��ەرخ��ان��ك��راوەو ب����ەراوردی نێوان‬ ‫ساڵەكانی بكەین شتی زۆر سەیر‬ ‫دەبینین‪ ،‬لە شەش مانگی ساڵی‬ ‫(‪)2009‬دا پ��ارەی خەرجكراو بۆ‬ ‫خەرجی دیكە (‪ )546‬ملیۆن‬ ‫دینار بووە‪ ،‬بەاڵم بۆ ساڵی‬ ‫(‪ )2010‬سەد ئەوەندە زیادی‬ ‫كردووەو بووە بە (‪ )122‬ملیار‌و‬ ‫(‪ )445‬ملیۆن دینار‪.‬‬ ‫ (‪ )42‬ملیار‌و (‪ )661‬ملیۆن‬‫دی����ن����ار ب��ۆ‬ ‫م��ەوج��ودات��ی‬ ‫ن���ادارای���ی‬

‫تەرخانكراوە‪.‬‬ ‫ئ��ەگ��ەر تەنیا ساڵی راب���ردوو‬ ‫وەربگرین‪ ،‬كە پارەی تەرخانكراو لە‬ ‫بودجە بۆ خەرجییە ب ‌ێ پرۆژەكانی‬ ‫سەرۆكایەتی ئەنجومەنی وەزیرانی‬ ‫كوردستان (‪ )218‬ملیار دینار بووە‪،‬‬ ‫ساڵێك (‪ )365‬رۆژە‪ ،‬ئەنجومەنی‬ ‫وەزیران هەفتەی (‪ )5‬رۆژ ده‌وامی‬ ‫ك��ردووە‪ ،‬كە (‪ )260‬رۆژ دەكات‌و‬ ‫لە ساڵێكیشدا نزیكەی (‪ )15‬رۆژی‬ ‫پشوو هەیەو ئەگەر هەر رۆژێكیش‬ ‫(‪ )7‬كاتژمێر دەوام���ی كردبێت‪،‬‬ ‫ب��ەم��ەش نرخی ه��ەر كاتژمێرێك‬ ‫ده‌وامی ئەنجومەنی وەزیران (‪)127‬‬ ‫ملیۆن‌و (‪ )573‬هەزار دینار لەسەر‬ ‫خەڵكی كوردستان كەوتووە‪.‬‬

‫حكومەتێك دوو ئەوەندەی‬ ‫پارەی پرۆژەكانی كارەبا‬ ‫بداتە دیاریی‪ ،‬بۆ‬ ‫هەڵنەوەشێتەوە؟‬ ‫ئایا سەرۆكایەتی ئەنجومەنی‬ ‫وەزیران ئەوەندە كاری كردووە كە‬ ‫كاتژمێرێك كاركردنی (‪ )127‬ملیۆن‬ ‫دینار لەسەر هاواڵتییانی كوردستان‬ ‫كەوتبێت‪ ،‬ئ��ەگ��ەر ن��ەی��ب��ووە بۆ‬ ‫هەڵنەوه‌شێتەوە؟‪.‬‬

‫‪19‬‬

‫ذمارة (‪ )621‬سيَشةممة ‪2011/2/15‬‬

‫‪nawxo.rozhnama@yahoo.com‬‬

‫کنێر عه‌بدوڵاڵ‪ :‬حكومەت بێ وەاڵمدانەوە‌و حسابكردنێك بۆ كۆی رێكخراوەكان‪ ،‬پرۆژەكەی خۆی راگەیاند‬

‫دەرماڵەی مەترسیی نادرێتە ژنانی‬ ‫وێستگەكانی دابەشكردنی كارەبا‬ ‫راپۆرتی‪ :‬شارا عەبدولڕەحمان وێستگانە (‪)%30‬ی مووچەكەیان‪،‬‬ ‫دەرماڵەیان بۆ خەرج دەكرێت‪.‬‬ ‫ك���ارم���ەن���دە ك���چ‌و ژن��ەك��ان��ی‬ ‫‪..................................‬‬ ‫وێستگەكانی دابەشكردنی كارەبا‪،‬‬ ‫ئ��ەو ژنانەی لە وێستگەكانی دەرماڵەی مەترسییان بۆ خەرج‬ ‫كارەبادا دەوام دەكەن دەرماڵەی ناكرێت‌و ئ��ەو دەرم��اڵ��ەی��ە تەنیا‬ ‫مەترسییان بۆ خ��ەرج ناكرێت‪ ،‬كارمەندە پیاوه‌کانی ئەو وێستگانە‬ ‫دەگرێتەوە‪ ،‬ئەمە لە كاتێكدایە‬ ‫ئەمە لە كاتێكدا‬ ‫چەندینجار لەو وێستگانەدا ئاگر‬ ‫پ��ی��اوان��ی‬ ‫كەوتووەتەوەو مەترسیی‬ ‫ئ���ەو‬ ‫لەسەر ژی��ان��ی ژنە‬ ‫ك��ارم��ەن��دەك��ان‬ ‫دروستكردووە‪.‬‬ ‫ی��ەك��ێ��ك‬ ‫ل�����ەو ك��چ��ە‬ ‫كارمەندانەی‬ ‫ك�������ە ل���ە‬ ‫یەكێك لە‬ ‫وێستگەكانی‬ ‫گواستنەوەی‬ ‫وزەی كارەبادا‬ ‫دەوام���ی رۆژان��ە‬ ‫دەكات بۆ رۆژنامە‬ ‫وتی‪« :‬شوێنەكەمان‬ ‫مەترسیی زۆری تێدایەو‬ ‫ه��ەر چ���واردەورم���ان كێبڵی‬ ‫(‪)132‬ی كارەبایە‪ ،‬كە چەندین‬ ‫جار ئاگری گرتووەو‬ ‫ت���ەق���ی���وەت���ەوە‪،‬‬ ‫ئێمەش بە هەمان‬ ‫شێوەی پیاوەكان‬ ‫ب��ەش��دارب��ووی��ن لە‬ ‫ك��وژان��دن��ەوەی��ان��دا‪،‬‬ ‫ب��ەاڵم كە هاتە س��ەر دەرماڵەكە‬ ‫وتیان؛ ئەوە ئیشی ئێوە نییە‪ ،‬بۆیە‬ ‫ئەو جیاوازییە دەكرێت‌و دەرماڵەی‬ ‫مەترسیی تەنیا بۆ پیاوەكان خەرج‬

‫دەكرێت»‪.‬‬ ‫ئەو فەرمانبەرە كە كاری ئیداریی‬ ‫دەك��ات‪ ،‬ئاماژەی بەوەشكرد؛ لە‬ ‫هەندێك لە وێستگەكانی كارەبادا‬ ‫كارمەندی ژن هەیە كە هەمان‬ ‫ئیشی پیاوەكان دەك��ات‪ ،‬وەك‪:‬‬ ‫(دەرهێنانی برێكەرو بە ئەرزیكردنی‬ ‫فیدەرەكان‪ ،‬پاكکردنەوەی پەنەڵ)‪،‬‬ ‫ك��ە ئ��ەوان��ە ئیشی ق��ورس �ن‌و بە‬ ‫ه��ۆی��ەوە پ��ی��اوەك��ان دەرم��اڵ��ەی‬ ‫مەترسیی لەسەر وەردەگرن‪.‬‬ ‫وتیشی‪« :‬چ��ەن��دی��ن ج��ار بۆ‬ ‫خ��ەرج��ک��ردن��ی ئ��ەو دەرم��اڵ��ەی��ە‬ ‫سەردانی بەڕێوەبەرێتی گشتیی‬ ‫ك��ارەب��ام��ان ك���ردووە‪ ،‬چوومەتە‬ ‫وەزارەت���ی���ش‪ ،‬ب��ەاڵم پێیانوتم‪:‬‬ ‫كە ئێمە وەاڵم��ی ئەو بابەتەمان‬ ‫داوەتەوە بە فەرمانگەكەی خۆتان‪،‬‬ ‫بەاڵم لێرە پێمان دەڵێن؛ بۆتان‬ ‫خ��ەرج ناكەین‪ ،‬خۆ ئێوە ناچنە‬ ‫س��ەر ع��ەم��ود‪ ،‬بۆیە من دەڵێم؛‬ ‫ئەگەر لە یەك واڵتی دنیادا ژن‬ ‫چووە سەر عەمود‪ ،‬ئەوا ئێمەش‬ ‫دەچین»‪.‬‬ ‫س��ەب��ارەت ب��ەو جیاوازییەی‬ ‫كە لەنێوان كارمەندانی ژن��ان‌و‬ ‫پ��ی��اوان��ی وێستگەكانی ك��ارەب��ا‬ ‫دەكرێت‪ ،‬رۆژنامە پەیوەندیی كرد‬ ‫بە ئەبوبەكر ئەحمەد بەڕێوەبەری‬ ‫گشتیی دابەشكردنی كارەبای‬ ‫سلێمانی بە وەك��ال��ەت‪ ،‬ئەویش‬ ‫لە وەاڵمدا وتی‪« :‬ئێمە لیژنەمان‬ ‫هەیە ب��ۆ ئ��ەو م��ەس��ەالن��ە‪ ،‬بۆیە‬ ‫لیژنەكە لەو شتانە دەكۆڵنەوە‪ ،‬كێ‬ ‫موستەهەق بێت بەدڵنیاییەوە بێ‬ ‫كەمتەرخەمیی دەرماڵەی بۆ خەرج‬ ‫دەكرێت‪ ،‬ئەو كەسەش كەشمولی‬ ‫نەكات‪ ،‬بۆی خەرج ناكرێت»‪.‬‬

‫لە سۆران‪ ،‬بكوژانی مامۆستا عوسمان‬ ‫دەستگیر ناكرێن‬ ‫بەدواداچوونی‪ :‬ئەحمەد باڵەكی‬

‫‪.................................‬‬ ‫خێزانەكەی‌و براكەی‪ ،‬داوا لە‬ ‫دەزگا پەیوەندیدارەكان دەكەن‪،‬‬ ‫كە پەلە بكەن لە دۆزینەوەی‬ ‫بكوژانی (مامۆستا عوسمان‬ ‫شێخ محەمەد) كە ‪2011/1/24‬‬ ‫ت��ەرم��ەك��ەی ل��ە خ��ەرەن��دی‬ ‫رەواندوز دۆزرایەوە‪ ،‬بەرپرسانی‬ ‫ئەمنیی ناوچەكەش‪ ،‬جەخت‬ ‫ل�ه‌وه‌ دەكەنەوە كە تا ئێستا‬ ‫بكوژانیان نەدۆزیوەتەوە‪.‬‬ ‫مامۆستا پرشنگ‪ ،‬خێزانی‬ ‫مامۆستا ع��وس��م��ان‪ ،‬ئ��ام��اژە‬ ‫بەوە دەكات‪ ،‬كە هاوسەرەكەی‬ ‫ه��ی��چ ك��ێ��ش��ەی��ەك��ی ل��ەگ��ەڵ‬ ‫كەسدا ن��ەب��ووە‪ ،‬هەربۆیە تا‬ ‫ئێستا سكااڵیان لەسەر كەس‬ ‫تۆمارنەكردووە‪.‬‬ ‫ن���اوب���راو ب���ە رۆژن���ام���ەی‬ ‫راگەیاند‪« :‬تەرمی پیاوەكەم لە‬ ‫خەرەندی رەواندوز دۆزرایەوە‪،‬‬ ‫ئەگەرچی سكااڵشمان لەسەر‬ ‫ك����ەس ت���ۆم���ارن���ەك���ردووە‪،‬‬ ‫ب��ەاڵم ه��ی��واداری��ن ك��ە الیەنی‬ ‫پەیوەندیدار بەزووترین كات‬ ‫كێشەی پیاوەكەم چارەسەر‬ ‫ێ‬ ‫بكات‌و لێكۆڵینەوەی زیاتری ل ‌‬ ‫بكرێت»‪.‬‬ ‫ل��������ەدوای ئ�������ەوەی ك��ە‬ ‫دوانیوەڕۆی رۆژی ‪2011/1/21‬‬ ‫مامۆستا عوسمان لەماڵەكەی‬ ‫خۆی دەردەچێت‪ ،‬دوای (‪)4‬‬ ‫رۆژ تەرمەكەی لە خەرەندی‬ ‫رەوان���دوز دەدۆزرێ��ت��ەوە‌و هەر‬

‫كە بەزووترین كات‪ ،‬بكوژانی‬ ‫براكەی دەستگیربكەن‌و زیاتر‬ ‫دواو وت��ی��ش��ی‪« :‬ب��ەڕاس��ت��ی‪،‬‬ ‫كوژرانی براكەی من لە كەشێكی‬ ‫نادیاردا‪ ،‬ئاسایشی ناوچەكه‌ی‬ ‫تووشی شۆك كردووە»‪.‬‬ ‫دوای ك���وژران���ی‪ ،‬ت��ەرم��ی‬ ‫م��ام��ۆس��ت��ا ع��وس��م��ان ل��ەس��ەر‬ ‫بەردێكی گەورە لەناو خەرەندی‬ ‫رەوان�������دوز دۆزراوەت��������ەوە‌و‬ ‫یه‌کێتی مامۆستایان‬ ‫جەستەشی شوێنی یەك گوللەی‬ ‫‌رکرد‬ ‫ه‬ ‫د‬ ‫‌کی‬ ‫ته‌نها به‌یاننامه‌یه‬ ‫پێوە دیاربووە‪ ،‬كە بەر كەللەی‬ ‫سەری كەوتووە‪ .‬لەسەرەتادا‬ ‫ئەو رۆژەش خوشكی مامۆستا پۆلیسی سۆران ئاشكرای كرد‬ ‫ع��وس��م��ان ب��ەن��اوی (زول��ف��ە) كە چەند سەرەداوێكیان لەسەر‬ ‫ئ��اه��ەن��گ��ی ه��اوس��ەرگ��ی��ری��ی رووداوەكە دەستكەوتووە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫دەگێڕێت لە هەولێر‌و پرشنگی تا ئێستاش بكوژانی رووداوەكە‬ ‫خێزانی مامۆستا عوسمان‪ ،‬بۆ دەستگیرنەكراون‪.‬‬ ‫عەمید ئەسكەندەر بابەكر‪،‬‬ ‫ئاهەنگەكە دەچێتە هەولێر‌و‬ ‫ئاگاداری كوژرانی مێردەكەی بەڕێوەبەری پۆلیسی سۆران‬ ‫بە رۆژن��ام��ەی راگەیاند‪« :‬تا‬ ‫نابێت‪.‬‬ ‫یونس شێخ محەمەدی برای ئێستا لێكۆڵینەوە بەردەوامە‪،‬‬ ‫مامۆستا عوسمان‪ ،‬گومانی هیچمان دەستنەكەوتووە‪ ،‬دوای‬ ‫بەدیاركەوتنی‬ ‫هەیە لەوەی كە براكەی لەگەڵ لێكۆڵینەوە‌و‬ ‫چەند كەسێكی ناسراو چووبێتە س��ەرەداوەك��ان‪ ،‬ئەنجامەكەی‬ ‫خ��ەرەن��دی رەوان�����دوز‪ ،‬ب��ەاڵم رادەگەیەنین»‪.‬‬ ‫مامۆستا ع��وس��م��ان شێخ‬ ‫ناشزانێت كێ‌ براكەی كوشتووە‪.‬‬ ‫ناوبراو بە رۆژنامەی راگەیاند‪ :‬محەمەد‪ ،‬تەمەنی (‪ )42‬ساڵە‌و‬ ‫«دوای دۆزی���ن���ەوەی تەرمی چەند ساڵێكە ی��اری��دەدەرە لە‬ ‫براكەم‪ ،‬زیاتر لە (‪ )15‬سه‌عات قوتابخانەی گۆڤەندی بنەڕەتیی‬ ‫بوو كوژرابوو‪ ،‬نازانین لەسەر ت��ێ��ك��ەاڵو‪ ،‬ئ���ەو مامۆستایە‬ ‫چی ك��وژراوە‪ ،‬چونكە براكەم خەڵكی دۆڵی مەلەكانی سەر‬ ‫دەوڵەمەند نەبووە‌و رەوشتبەرز بەناحیەی خەلیفانە‌و ماڵی‬ ‫ب����ووە‪ ،‬دەس��ت��ی ت��ۆم��ەت بۆ باوكی لەخەلیفانە‪ ،‬بەاڵم خۆی‌و‬ ‫خێزانەكەی لەدوای پێكهێنانی‬ ‫كەسیش درێژ ناكەین»‪.‬‬ ‫ی��ون��س‪ ،‬داوا ل��ە دەزگ���ا ژیانی هاوسەرییەوە‪ ،‬لە قەزای‬ ‫ئەمنییەكانی ناوچەكە دەكات سۆران نیشتەجێبوون‪.‬‬

‫ژنان لە ئەولەویەتی كارەكانی حكومەتی هەرێمدا نین‬ ‫راپۆرتی‪ :‬كاروان ئیبراهیم‬ ‫‪..................................‬‬ ‫لەگەڵ پێكهێنانی كابینەی‬ ‫شەشەمی حكومەتی هەرێمی‬ ‫كوردستاندا‪ ،‬كارەكانی وەزارەتی‬ ‫هەرێم بۆ كاروباری ژنان كۆتایی‬ ‫پێهێنرا‪ ،‬ك��ە یەكێك ب��وو لە‬ ‫وەزارەتەكانی كابینەی پێنجەم‪،‬‬ ‫بەاڵم تائێستا كابینەی شەشەم‬ ‫پابەند نەبووە بە پێكهێنانی‬ ‫ئەنجومەنی ب��ااڵی خانمان كە‬ ‫بڕیاری لێدابوو‪.‬‬ ‫كابینەی شەشەمی هەرێمی‬ ‫كوردستان وەك پاساوێك بۆ ئەو‬ ‫رەخنانەی رووبەڕووی بووەوە لە‬ ‫نەهێشتنی وەزارەتەكانی مافی‬ ‫م���رۆڤ‌و وەزارەت����ی ه��ەرێ��م بۆ‬ ‫كاروباری ژنان‌و وەزارەتی ژینگە‪،‬‬ ‫لەدوای دەستبەكاربوونی بڕیاریدا‬ ‫ئەنجومەنی ب���ااڵی خانمان‌و‬ ‫كۆمیسیۆنی بااڵی مافی مرۆڤ‌و‬ ‫دەستەی پاراستن‌و چاككردنی‬ ‫ژینگە پێكبهێنێت‪.‬‬ ‫پ����ەی����م����ان ع����ی����زەدی����ن‪،‬‬ ‫پ��ەرل��ەم��ان��ت��اری فراكسیۆنی‬ ‫گ��ۆڕان پێیوایە‪« :‬دامەزراندنی‬ ‫ئ��ەن��ج��وم��ەن��ی ب���ااڵی خ��ان��م��ان‬ ‫ه���ەر ل��ە س���ەرەت���ای ن��اون��ان‌و‬ ‫دەن���گ���ل���ەس���ەردان���ی���ی���ەوە لە‬ ‫پەرلەمانی كوردستان بە جۆرێك‬

‫لە پەراوێزخستن‌و خۆدزینەوە لە‬ ‫مەسەلەی ژنانی دەزانم‪ ،‬چونكە‬ ‫نەهێشتنی وەزارەتێكی تایبەت‬ ‫بە ژنان بۆ مەبەستی تەرشیقی‬ ‫حكومیی‪ ،‬جگە لە بیانوو‪ ،‬هیچی‬ ‫تر نەبوو‪ ،‬لە كاتێكدا وەزارەت‬ ‫دەسەاڵت‌و پێگەی بەهێزتر دەبوو‬ ‫لە ئەنجومەنی وەزیراندا»‪.‬‬ ‫ئەنجومەنی بااڵی خانمان لە‬ ‫ئێستادا تەنیا پەیڕەوی ناوخۆ‌و‬ ‫بۆردێكی بۆ پێكهێنراوە‪ ،‬بەپێی‬ ‫پەیڕەوی ناوخۆی ئەنجومەنەكەش‬ ‫سەرۆكی ئەنجومەنی وەزی��ران‬ ‫دەب��ێ��ت��ە س��ەرۆك��ی ب��ۆردەك��ە‪،‬‬ ‫ئەندامەكانی نابێت ل��ە (‪)7‬‬ ‫كەمتر‌و لە (‪ )9‬كەس زیاتر بن‌و‬ ‫هەریەك لە وەزیرانی (ناوخۆ‪،‬‬ ‫دارای��ی‌و ئابووریی‪ ،‬پ��ەروەردە‪،‬‬ ‫داد‪ ،‬رۆشنبیریی‪ ،‬ك��اروب��اری‬ ‫كۆمەاڵیەتی) ئەندام دەب��ن لە‬ ‫بۆردەكەدا‪.‬‬ ‫پەخشان زەنگەنە‪ ،‬ئەمینداری‬ ‫گشتیی ئ��ەن��ج��وم��ەن��ی ب��ااڵی‬ ‫كاروباری خانمان بە رۆژنامەی‬ ‫راگەیاند‪« :‬هەتا ئێستا ئەندامانی‬ ‫ئەنجومەن جگە لە وەزیرەكان‪،‬‬ ‫بڕیاری كوتاییان لێ نەدراوە»‪.‬‬ ‫زەنگەنە‪ ،‬وتیشی‪« :‬ئەوانەی‬ ‫دەچ��ن��ە ئ���ەو ئ��ەن��ج��وم��ەن��ە بە‬ ‫ن��وێ��ن��ەرای��ەت��ی ه��ی��چ ح��ی��زب‌و‬ ‫رێكخراوێك ناچن‪ ،‬ب��ەاڵم ئەوە‬ ‫م��ان��ای ئ���ەوە نییە كەسیان‬

‫پ��ەی��ون��دی��ی س��ی��اس��ی��ی‪ ،‬ی��ان‬ ‫حیزبییان نەبێت‪ ،‬ئافرەتانی‬ ‫كارا‌‪ ،‬دڵسۆزی كێشەی ئافرەت‬ ‫دەناسم‌و كاریشم لەگەڵ كردوون‪،‬‬ ‫كە ئێستا لە رووی پەیوەندیی‬ ‫سیاسیی‌و حیزبییەوە لەگەڵ‬ ‫بزووتنەوەی گۆڕاندان‪ ،‬دڵنیام‬ ‫ئەگەر لەو ئەنجومەنەدا هەبن‬ ‫دەوڵ��ەم��ەن��دی دەك���ەن‌و روڵ��ی‬ ‫ئیجابییان دەبێت»‪.‬‬ ‫ئەنجومەنی بااڵی كاروباری‬ ‫خ��ان��م��ان ه���ەر ل��ە س��ەرەت��اوە‬ ‫رووب�������������ەڕووی رەخ����ن����ەی‬ ‫هەڵسووڕاوانی ژن��ان ب��ووەوە‪،‬‬ ‫ب��ە ش��ێ��وەی��ەك ه��ەن��دێ��ك ه��ەر‬ ‫ل��ەگ��ەڵ ن��اوی ئەنجومەنەكەدا‬ ‫نین‌و هەندێكی تریش لەگەڵ‬ ‫بۆردەكەی‌و هەندێكی تریش هەر‬ ‫لەگەڵ بوونی ئەنجومەنێكدانین‬ ‫بۆ ژنان‪ ،‬بەڵكو وەزارەتێكی ژنان‬ ‫بە پێویست دەزانن‪.‬‬ ‫كنێر عەبدوڵاڵ‪ ،‬سەرنووسەری‬ ‫گ���ۆڤ���اری ت�����ەوار ل��ە ب���ارەی‬ ‫ئەنجومەنەكەوە بە رۆژنامەی‬ ‫راگ��ەی��ان��د‪« :‬بەپێی پ��ەی��ڕەوی‬ ‫ناوخۆی ئەنجومەنەكە سەرۆكی‬ ‫حكومەت دەبێتە سەرۆكی بۆرد‪،‬‬ ‫(‪ )6‬لە وەزیرەكانی حكومەتیش‬ ‫ئەندامانی بۆردن‪ ،‬واتە زۆرینەی‬ ‫رێ��ژە پێكدێنن‪ ،‬ئەمە بۆخۆی‬ ‫ئاماژەیە بۆ پێشبینی زۆرێك لە‬ ‫دەرئەنجامەكان»‪.‬‬

‫س���ەرن���ووس���ەری گ��ۆڤ��اری‬ ‫ت�����ەوار‪ ،‬وت��ی��ش��ی‪« :‬راس��ت��ە‬ ‫حكومەت لەم پرۆژەیەدا پرسی‬ ‫بە رێكخراوو كەسایەتییەكان‬ ‫ك��رد‪ ،‬ب��ەاڵم كاتێك زورب��ەی��ان‬ ‫پرۆژەكەی حكومەتیان بە باش‬ ‫ئەلتەرناتیڤی‬ ‫هەڵنەسەنگاند‌و‬ ‫پ���رۆژەی���ەك���ی پ��ێ��چ��ەوان��ەی��ان‬ ‫خستە ب���ەردەم‪ ،‬حكومەت بێ‬ ‫وەاڵم��دان��ەوە‌و حسابكردنێك بۆ‬ ‫كۆی رێكخراوەكان‪ ،‬پرۆژەكەی‬ ‫خۆی راگەیاند»‪.‬‬ ‫س�����ەرب�����اری ت��ێ��ب��ی��ن��ی �ی‌و‬ ‫رەخنەكان‪ ،‬ئەنجومەنی بااڵی‬ ‫خانمان تائێستاش دانەمەزراوە‌و‬ ‫نازانرێت ئایندەی ئەم ئەنجومەنە‬ ‫بە كوێ‌ دەگات‪ ،‬بەم هۆیەشەوە‬ ‫رێ��ك��خ��راوەك��ان��ی ك��ۆم��ەڵ��گ��ەی‬ ‫مەدەنی‌و چەند پەرلەمانتارێك‬ ‫ناڕەزاییان ئاراستەی حكومەت‌و‬ ‫پەرلەمان كردووە‪.‬‬ ‫پەیمان عیزەدین‪ ،‬پێیوایە‪:‬‬ ‫سستیی ك��ارك��ردن��ی حكومەت‬ ‫ب��ۆ دام��ەزران��دن��ی ئەنجومەنە‬ ‫پ��ەس��ەن��دك��راوەك��ە ل��ە الی��ەن‬ ‫پ��ەرل��ەم��ان��ەوە‪ ،‬ه��ێ��ن��دەی تر‬ ‫دەم���ان���خ���ات���ە ب������ەردەم ئ��ەو‬ ‫گومانەی كە حكومەتی هەرێمی‬ ‫كوردستان مەسەلەكانی ژنانی لە‬ ‫ئەولەویەتی كارەكانی دانەناوە‌و‬ ‫كاركردنیش بۆ ئەو مەسەلەیە لە‬ ‫خانەی لەكۆڵ خۆكردنەوەدایە»‪.‬‬

‫‪18‬‬

‫ذمارة (‪ )621‬سيَشةممة ‪2011/2/15‬‬

‫‪nawxo.rozhnama@yahoo.com‬‬

‫مامۆستایانی ئۆپۆزسیۆن‪ ،‬خۆپیشاندان سازدەكەن‬

‫رۆژنامە‪ :‬چوار لیست ‌ی مامۆستایان‪ ،‬مامۆستایان ‌ی (سه‌رده‌م‪ ،‬یه‌كگرتوو‪ ،‬یاداشتێكیاندا كە رۆژی یەكشەممە كه‌موكووڕییانە‪.‬‬ ‫ه����ەروەك داواش دەك����ەن‪ ،‬ل ‌ه‬ ‫داوادەك���ەن ق�ه‌ره‌ب��وو ‌ی مووچ ‌ه ‌ی ‪ 7‬كۆمه‌ڵ‪ ،‬سه‌ربه‌خۆ) كە لە هەڵبژاردنی ب�ڵاوی��ان ك���ردەوە‪ ،‬داوا ده‌ك��ه‌ن كە‬ ‫ساڵی رابردوو ‌ی مامۆستایان ‌ی سلێمان ‌ی ‪12/2‬ی یەكێتیی مامۆستایاندا‪ ،‬ق�ه‌ره‌ب��وو ‌ی مامۆستایان ‌ی سلێمان ‌ی زووترین كاتدا الیه‌ن ‌ه په‌یوه‌ندیداره‌كان‌و‬ ‫ب��ك��رێ��ت �ه‌و‌ه‌و ه��اوك��ات ه �ه‌ڕه‌ش � ‌ه ‌ی ن��زی��ك��ەی ‪ 40‬ه�����ەزار دەن��گ��ی��ان بكرێته‌وه‌‌و لەگەڵ ئەوەشدا لێپێچینه‌و‌ه وه‌زاره‌ت�������ی پ�������ه‌روه‌رد‌ه وەاڵم���ی‬ ‫بەدەستهێنا‪( ،‬كه‌مپه‌ینی داكۆكیكردن له‌گه‌ڵ ئه‌و ك ‌هس‌و الیه‌نانه‌د‌ا بكرێت داواكارییەكان بدەنەوە‌و بەپێچەوانەوە‪،‬‬ ‫ئه‌نجامدان ‌ی خۆپیشاندانیش ده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫ه����ەری����ەك ل���ە ل��ی��س��ت��ەك��ان��ی ل ‌ه مافی مامۆستایان)یان راگه‌یاندو لە ك ‌ه به‌رپرسیاربوون ل ‌ه روودان��ی ئەو خۆپیشاندان ئەنجام دەدەن‪.‬‬

‫م‪ .‬سەنگەر ف��ای��ەق‪ ،‬وتەبێژی‬ ‫لیستی مامۆستایانی س���ەردەم‪،‬‬ ‫ئ��ەوەی خستەڕوو‪ 7« :‬ساڵە دزی‬ ‫لە مامۆستایانی سلێمانی دەكرێت‪،‬‬ ‫ئێمە كۆڵنادەین تا ئەو مافەیان بۆ‬ ‫دەگەڕێتەوە»‪.‬‬

‫مامۆستایان‌و خوێندكاران داوای كەمكردنەوەی پرۆگرامەكان دەكەن‬ ‫حكومەت‌و‬ ‫مامۆستا‌و بەنزین‬

‫تەها ئەحمەد‬

‫‪...............‬‬ ‫رەنگە بپرسن بەنزین چ پەیوەندییەكی‬ ‫هەیە بە مامۆستاوە‪ ،‬بەاڵم كاتێك حكومەتی‬ ‫هەرێم دوو مامەڵەی جیاواز لەگەڵ ئەم دوو‬ ‫بابەتەدا دەك��ات‪ ،‬ئەوكات پەیوەندییەكە‬ ‫ب��ەدی دەك��ەی��ن‪ ،‬حەتمەن دەشپرسیت‬ ‫داخ��ۆ بۆ دەبێت حكومەت بەم شێوەیە‬ ‫مامەڵە لەگەڵ ئەو بڕیارانەدا بكات كە‬ ‫حكومەتی فیدراڵیی عێراق دەریدەكات؟ بۆ‬ ‫وەاڵمەكەشی زۆر پێویستمان بە بیركردنەوە‬ ‫نییە‌و ماندووبوونیشی ناوێت‪.‬‬ ‫حكومەتی عێراق بڕیار دەدات نرخی‬ ‫بەنزین زی��اد بكرێت‪ ،‬هێشتا قسەكە لە‬ ‫دەمی وەزیر نەكەوتە خوارەوە دەستبەجێ‬ ‫حكومەتی هەرێم بڕیارەكەی جێبەجێكردووە!‬ ‫بە پێچەوانەی هەر بڕیارێكی تر كە هەزارو‬ ‫یەك بیانوو دەهێنێتەوە‪.‬‬ ‫وەك ئەوەی لەم ماوەیەدا حكومەتی‬ ‫عێراقی فیدراڵ بڕیاری دا كە سەدوپەنجا‬ ‫هەزار دینار بۆ مامۆستایانی عێراق زیاد‬ ‫ب��ك��ات‪ ،‬ب���ەاڵم ب��ەرپ��رس��ان��ی حكومەتی‬ ‫خواپێداوەكان‪ ،‬بیانووی حازریان پێیە‬ ‫كە ئەم بڕیارە بە تایبەت مامۆستایانی‬ ‫هەرێمەكەمان ناگرێتەوە‪ ،‬ئەو مامۆستا‬ ‫دڵ��س��ۆزان��ە ك��ە وەك پ��اداش��ت چەندین‬ ‫ساڵە لە مووچەكەیان ب��راوە‌و دوای ئەو‬ ‫هەموو ساڵە تازە بە تەمان بۆیان راست‬ ‫بكەنەوە‪ ،‬ئەوەی خوراویشە نۆشی گیانی‬ ‫ئ��ەو بەرپرسانەبێت ك��ە مامۆستایانی‬ ‫بێئاگا دەنگیان پێدەدەن بۆ قایمتركردنی‬ ‫پایەكانی دیموكراسی بۆ خەڵك‌و پارەش‬ ‫بۆ گیرفانی ئەوان‪.‬‬ ‫بە تەنیا مامۆستا ئەمەی بەرامبەر‬ ‫نەكراوە‪ ،‬ئەوە پارەی زیندانیانی سیاسیی‌و‬ ‫هێزی پێشمەرگە‌و هێزەكانی ناخۆ‌و زۆر‬ ‫شتی تریش‪ ،‬پەرلەمانی هەڵبژێردراوی‬ ‫میللەتیش هێندەی بەتەنگ ئیمتیازەكانی‬ ‫خۆی‌و حیزبەكانیانەوەن‪ ،‬خەم لە میللەت‬ ‫ناخۆن‪ ،‬لەم بارەیه‌وە نەمانبیست پەرلەمان‬ ‫بێتە دەنگ‪ ،‬نازانین بۆ؟! بەاڵم ماوەیەك‬ ‫لەمەوبەر ئەندامانی پەرلەمان گلەییان ئەوە‬ ‫بوو‪ ،‬كە ئیمتیازەكانی ئەوان وەك ئەندامانی‬ ‫پەرلەمانی عێراق نییە‪ ،‬بەبێ‌ ئەوەی كەس‬ ‫ئاگاداربێت هەرچی بڕیاری چارەنووسسازە‬ ‫وەالی دەنێن بۆ پێشخستنی هەر بڕیارێك‬ ‫كە لە بەرژەوەندیی ئەندامانی پەرلەمان‬ ‫ب��ێ�ت‌و پێش دەرچ��وون��ی��ش��ی ب��ڕی��ارەك��ە‬ ‫جێبەجێكراوە‪.‬‬ ‫لەم هەفتەیەدا هەواڵێكم لە رۆژنامەی‬ ‫ئاسۆدا خوێندەوە‪ ،‬كە باس لەوە دەكات‬ ‫كە حكومەتی ناوەند بڕیاریداوە نرخی‬ ‫نۆرماڵ لە هەموو عێراقدا بە رێژەی لەسەدا‬ ‫هەشتا كەم بكاتەوە‪ ،‬بەاڵم بەرپرسەكەی‬ ‫الی خۆمان فەرمووی؛ ئەم بڕیارە هەرێمە‬ ‫قوڕبەسەرەكە ناگرێتەوە‪ ،‬بۆچی؟ دەی‬ ‫مەعلومە خۆتان وەاڵمەكەی باش دەزانن‪.‬‬ ‫بەاڵم ئ��ەوەی سەیرتره‌ لەمە ئەوەیە‪،‬‬ ‫هەر خۆی بە ناوی میللەتە بێدەرەتانەكەوە‬ ‫قسە دەك��ات‌و رۆژنامەكەش بێ ئ��ەوەی‬ ‫ب��گ��ەڕێ��ت��ەوە ب��ۆ خ��ەڵ��ك��ی‪ ،‬وت��ەك��ەی بە‬ ‫ئەمانەتەوە نەقڵ كردووە! دەڵێت‪ :‬خەڵكی‬ ‫رازین بەم نرخە‌و زۆر نییە‌و خەڵكی كێشەی‬ ‫نییە‪ ،‬ه��ەر خ��ۆی حاكم‌و مەحكومیشە‪،‬‬ ‫ناحەقی ناگرم تا خەڵك نەڕژێتە سەر‬ ‫شەقام‌و داوای باشكردنی گوزەرانی نەكات‪،‬‬ ‫حكومەت بەخەبەرنایەتەوە‪ ،‬كاكی بەرپرس‬ ‫لە خۆیەوە دەڕوانێتە گیرفانی خەڵكی‪.‬‬ ‫‪tahaahmads@yahoo.com‬‬

‫راپۆرتی‪ :‬زمناكۆ‌و پشتیوان‬ ‫‪................................‬‬ ‫خوێندكاران‌و مامۆستایانی‬ ‫(‪)12‬ی ئ��ام��ادەی��ی داوای‬ ‫ك��ەم��ك��ردن��ەوەی پ��رۆگ��رام��ە‬ ‫زان��س��ت��ی��ی��ەك��ان دەك�����ەن‌و‬ ‫پێیانوایە؛ ئ��ەو پرۆگرامانە‬ ‫زۆرن‌و ئەمساڵ تەواو ناكرێن‪،‬‬ ‫هاوكات چاودێران‌و شارەزایانی‬ ‫پ��ەروەردە باس لەوە دەكەن؛‬ ‫وەزارەت ب��ێ دی��راس��ەك��ردن‬

‫زۆریی‌و چڕ‌وپڕیی‬ ‫بابەتەكان بووەتە‬ ‫مایەی نیگەرانیی‬ ‫قوتابییان‌و خوێندكاران‬

‫پرۆگرامەكان دادەنێت‪.‬‬ ‫ب��ۆ ئ��ەم��س��اڵ��ی خ��وێ��ن��دن‬ ‫پرۆگرامی بابەتە زانستییەكانی‬ ‫(ك���ی���م���ی���ا‪ ،‬ب����ی����رك����اری‪،‬‬ ‫زی��ن��دەوەرزان��ی) ل��ە قۆناغی‬ ‫(‪)12‬ی ئامادەیی گۆڕانكارییان‬ ‫بەسەردا هات‌و لە هەمانكاتدا‬ ‫كتێبە ن��وێ��ی��ەك��ان درەن���گ‬ ‫گەیشتنە خوێندنگەكان‌و بەهۆی‬ ‫زۆری��ی پرۆگرامەكە‌و كەمیی‬ ‫كاتەوە‪ ،‬ناڕەزایی خوێندكارانی‬ ‫لێكەوتەوەو لە دوو هەفتەی‬ ‫رابردوودا چەند خۆپیشاندانێك‬ ‫ساز كران‪.‬‬ ‫ش���ی�ل�ان ع����وم����ەر‪ ،‬كچە‬ ‫خوێندكاری قۆناغی (‪ )12‬لە‬ ‫ئامادەیی تافانی كچان‪ ،‬ئاماژە‬ ‫ب���ەوە دەك����ات؛ «پ��رۆگ��رام��ی‬ ‫كیمیا‌و بیركاری زۆر زۆرە‪،‬‬ ‫بەمشێوەیەی ئێستا بابەتەكان‬ ‫تەواو ناكرێن‌و ناتوانین بە وانەی‬ ‫تایبەتی (ئیزافی)‌و موحازەرات‬ ‫وانەكانمان تەواو بكەین»‪.‬‬ ‫ئاكار ئ���ازاد‪ ،‬خوێندكاری‬ ‫پۆلی (‪ )12‬لە خوێندنگەی‬ ‫رۆش��ن��ب��ی��ری ك����وڕان‪ ،‬لەگەڵ‬ ‫ئ��ەوەی پرۆگرامە نوێیەكە بە‬ ‫ب��اش وەس��ف دەك���ات‪ ،‬ب��ەاڵم‬ ‫پێیوایە؛ ل��ەگ��ەڵ س��روش�ت‌و‬

‫ژینگەی خوێندن ناگونجێت‌و‬ ‫تائێستا تاقیگە نییە‌و پۆلەكان‬ ‫قەرەباڵغن‪.‬‬ ‫بە مەبەستی چارەسەركردنی‬ ‫كێشە پەروەردەییەكان (‪)2/6‬‬ ‫ك���ۆب���وون���ەوەی���ەك ل��ەن��ێ��وان‬ ‫س��ەرۆك��ی حكومەتی هەرێم‌و‬ ‫بەرپرسانی وەزارەتی پەروەردە‬ ‫بەڕێوەچوو‪ ،‬لەو كۆبوونەوەیەدا‬ ‫س��ەرۆك��ی حكومەت ئاماژەی‬ ‫بەوە كرد؛ سیستمی پەروەردە‬ ‫پێویستی بە پێداچوونەوەو‬ ‫هەڵسەنگاندن‌و‬ ‫توێژینەوەو‬ ‫زەمینەسازیی هەیە‪.‬‬ ‫ه���ەروەك سەفین دزەی��ی‪،‬‬ ‫وەزی�����ری پ������ەروەردە وت��ی‪:‬‬ ‫«زۆریی‌و چڕ‌وپڕیی بابەتەكان‬ ‫ب��ووەت��ە م��ای��ەی نیگەرانیی‬ ‫ق��وت��اب��ی��ی��ان‌و خ��وێ��ن��دك��اران‪،‬‬ ‫ب��ۆ ئ���ەوەش ب��ی��رو بۆچوونی‬ ‫ه����ەم����ووالی����ەك ب���ە ه��ەن��د‬ ‫وەرگیراوەو هەموو هەوڵێكمان‬ ‫ب��ە ئ��اراس��ت��ەی خزمەتكردنی‬ ‫ق��وت��اب �ی‌و خ��وێ��ن��دك��اران��ەو تا‬ ‫مامۆستایانیش بە باشی بەسەر‬ ‫ئەو بەشە پرۆگرامە زاڵبن بۆ‬ ‫بەمزووانە‬ ‫تاقیكردنەوەكان‪،‬‬ ‫رێنمایی دڵخۆشكەر دەگاتە‬ ‫ق��وت��اب��ی��ی��ان‌و خ��وێ��ن��دك��اران��ی‬

‫دوانزەی ئامادەیی»‪.‬‬ ‫ب���ە وت�����ەی ئیسماعیل‬ ‫بەرزنجی‪ ،‬وتەبێژی وەزارەت��ی‬ ‫پ���ەروەردە‪ ،‬لیژنەیەك بۆ ئەو‬ ‫مەبەستە پێكهێنراوەو لە‬ ‫ئێستادا لیژنەكە لێكۆڵینەوە‬ ‫دەك��ات‌و ئەنجومەنی وەزارەت‬ ‫كۆدەبێتەوە‌و پێموایە؛ كۆتایی‬ ‫ئەم هەفتەیە ئەنجامی هەبێت‪.‬‬ ‫بە بڕوای م‪.‬مەریوان سەاڵح‪،‬‬ ‫ش��ارەزا لە ب��واری پ��ەروەردە‌و‬ ‫بەڕێوەبەری ئامادەیی هەزارمێرد‬ ‫لە سلێمانی‪ ،‬وەزارەت نایەوێت‬ ‫ل��ە ئێستادا گ��ۆڕان��ك��اری��ی لە‬ ‫پرۆگرامەكاندا بكات‪ .‬ئەوەشی‬ ‫خستە روو‪ ،‬چ��ەن��د رۆژێ��ك‬ ‫پێش ئێستا ستافی وەزارەتی‬ ‫پ���ەروەردە كۆبوونەوەیەكیان‬ ‫لەگەڵ ئیدارەی خوێندنگەكانی‬ ‫س��ل��ێ��م��ان��ی��دا ك������رد‌و ل���ەو‬ ‫ك��ۆب��وون��ەوەی��ەدا بەڕێوەبەری‬ ‫پ��رۆگ��رام��ەك��ان ل��ە وەزارەت���ی‬ ‫پ���ەروەردە باسی ل��ەوە كرد؛‬ ‫وەزارەت لە ئێستاوە بڕیاری‬ ‫پرۆگرامەكان‬ ‫كەمكردنەوەی‬ ‫ن��ادات‌و دەستكاریی ناكرێت‪،‬‬ ‫بەڵكو دی��راس��ەی رەوش��ەك��ە‬ ‫دەكەن‪.‬‬ ‫وت��ی��ش��ی‪« :‬داواك����اری����ی‬

‫خوێندكاران بۆ كەمكردنەوەی‬ ‫چ��ەن��د ب��ەش��ێ��ك ل��ە ب��اب��ەت��ە‬ ‫زانستییەكان‪ ،‬رەوایە»‪.‬‬ ‫م��ام��ۆس��ت��ای��ان��ی��ش زۆری���ی‬ ‫پرۆگرامەكان بە كێشە وەسف‬ ‫دەك��ەن‌و داوای كەمكردنەوەی‬ ‫دەك���ەن‪ ،‬چونكە لە ئێستادا‬ ‫رۆت��ی��ن��ی��ات��ێ��ك��ی زۆری����ش بۆ‬ ‫مامۆستایان دروستكراوە‪.‬‬ ‫ئەحمەد محەمەد‪ ،‬مامۆستای‬ ‫ب��ی��رك��اری��ی��ە ل���ە ئ��ام��ادەی��ی‬ ‫رۆشنبیری ك��وڕان‪ ،‬رایگەیاند‪:‬‬ ‫«كەس الریی نییە لە بەهێزیی‬ ‫پ��رۆگ��رام��ی ب��ی��رك��اری‪ ،‬ب��ەاڵم‬ ‫گەورەترین كیشەی ئەو وانەیە‬ ‫ئەوەیە كە لە كاتی خۆیدا تەواو‬ ‫نابێت‌و مامۆستای ئەو وانەیە‬ ‫ناتوانێت بابەتەكە بە باشی‬ ‫بڵێتەوە»‪.‬‬ ‫ه����ەروەك‪ ،‬م‪.‬ع���وم���ەر‪ ،‬لە‬ ‫ئامادەیی تاڤانی كچان دەڵێت‪:‬‬ ‫«وان���ەی كیمیا زۆرەو كاتی‬ ‫زۆر دەوێت‪ ،‬لەو ب��اوەڕەدا نیم‬ ‫فریای خوێندنی بكەوین‪ ،‬بۆیە‬ ‫پێویستە لە ئێستادا دوو بەشی‬ ‫ئەو وانەیە تەرك بكرێت‪ ،‬ئێمە‬ ‫ئەگەر بە خێرایی پرۆگرامەكە‬ ‫ت��ەواو بكەین‪ ،‬هیچ سوودێكی‬ ‫نییە»‪.‬‬

‫قەزاو ناحیەكان لە رووی ژێرخانی پەروەردەییەوە وێرانن‬ ‫بڕیاردەری لیژنەی پەروەردە لە پەرلەمانی كوردستان‬

‫سازدانی پشتیوان سەعدوڵاڵ‬ ‫‪......................................‬‬ ‫د‪ .‬سەباح بەرزنجی‪ ،‬بڕیادەری لیژنەی‬ ‫پەروەردە‌و فێركردنی بااڵ‌و توێژینەوەی‬ ‫زانستیی لە پەرلەمانی كوردستان‪،‬‬ ‫پێیوایە‪ :‬گەورەترین لەمپەر لە بەردەم‬ ‫سیستمەكەدا‪ ،‬ئەوەیە كە بەپێی پێویست‬ ‫ئامادەباشی ب��ۆ ن��ەك��راوە‪ ،‬ل��ە ق��ەزاو‬ ‫ناحیەكاندا‪ ،‬ژێرخانی پەروەردەیی وێرانە‌و‬ ‫تەنانەت لە ن��اوەن��دی پارێزگاكانیش‬ ‫زەمینەی لەبارو گونجاو بۆ سەرخستنی‬ ‫سیستمەكە خۆش نەكراوە‪.‬‬ ‫ن���اوب���راو ئ����ەوەش دەڵ��ێ��ت‪« :‬ب��ۆ‬ ‫سەرخستنی سیستمی نوێی پەروەردە‪،‬‬ ‫پێویستمان ب��ە ك��ەس��ان��ی پسپۆڕ‌و‬ ‫نەخشەی رێگاو كات‌و بودجەی پێویست‌و‬ ‫هەماهەنگیی هەموو الیەنەكانی كایەی‬ ‫پەروەردەیی هەیە»‪.‬‬ ‫رۆژنامە‪ :‬سیستمی نوێی پەروەردە‬ ‫لەیەك كاتدا لە سەرتاسەری كوردستان‬ ‫ێ كرا‪ ،‬بەاڵم ژینگەی خوێندن‬ ‫جێبەج ‌‬ ‫لە (پارێزگا‪ ،‬قەزا‪ ،‬ناحیە‪ ،‬گوندەكان)‬ ‫جیاوازە‪ ،‬ئەمە یەكێكە لە لەمپەرەكانی‬ ‫بەردەم سیستمە نوێیەكە؟‬ ‫* بێگومان گ��ەورەت��ری��ن لەمپەر‬ ‫ل��ەب��ەردەم سیستمەكەدا‪ ،‬ئەوەیە كە‬ ‫بەپێی پێویست ئامادەباشی بۆ نەكراوە‪،‬‬ ‫نەك لە ق��ەزاو ناحیەكان كە لە رووی‬ ‫ژێ��رخ��ان��ی پ���ەروەردەی���ی���ەوە وێ��ران��ن‪،‬‬ ‫تەنانەت لە ن��اوەن��دی پارێزگاكانیش‬ ‫زەمینەی لەبار‌و گونجاو بۆ سەرخستنی‬ ‫سیستمەكە خ��ۆش ن���ەك���راوە‪ ،‬بۆیە‬ ‫پێویست ب��وو س��ەرەت��ا ئامادەباشی‬ ‫بۆ كرابا‪ ،‬ئینجا بڕیاری لەسەر دراباو‬ ‫جێبەج ‌ێ بكرایه‌‪ ،‬چونكە بۆ سەرخستنی‬ ‫ئەم سیستمە‪ ،‬النیكەم پێویستمان بە‬ ‫سەدان قوتابخانەی نوێ‌‌و نۆژەنكردنەوەی‬

‫قوتابخانەكان هەیە‪ ،‬پێویستمان بە‬ ‫هۆشیارییەكی گشتیی قوتابییان‌و‬ ‫خوێندكاران‌و كەسوكارەكانیان هەیە‪،‬‬ ‫پێویستمان بە راهێنان‌و مەشقپێكردنی‬ ‫مامۆستایان‌و ب��ەرزك��ردن��ەوەی ئاست‌و‬ ‫توانایان هەیە‌و لەالیەكی ت��رەوە بۆ‬ ‫سەرخستنی ئەم سیستمە‪ ،‬پێویستمان‬ ‫ب��ەوە هەیە كە لە یەك كاتدا كار بۆ‬ ‫یەكسانكردنی هەلی خوێندن بكەین لە‬ ‫نێوان شارە گەورەو شارە بچووكەكاندا‪،‬‬ ‫هەتا لە ماوەیەكی قیاسیدا بەروبوومی‬ ‫سیستمەكە بەدەستبهێنین‪.‬‬ ‫رۆژن��ام��ە‪ :‬دەوت��رێ��ت یەكێك لە‬ ‫هۆكارەكانی ن��اڕه‌زای��ی خوێندكاران‪،‬‬ ‫نەبوونی دڵنیایی‌و ترسی خوێندكارانە لە‬ ‫خراپ جێبەجێكردنی سیستمەكە‪ ،‬ئەمە‬ ‫دروستە؟‬ ‫* ترسی خوێندكاران‌و قوتابییان‬ ‫ل��ەم رووەوە‪ ،‬لەجێی خۆیدایە‪ ،‬بۆیە‬ ‫ئەركی سەرشانی وەزارەتی پەروەردەو‬ ‫پ��ەروەردەك��ان��ی هەرێمی كوردستانە‪،‬‬ ‫میكانیزمی موتابەعە‌و چاودێریی ئەم‬ ‫سیستمە دیاری بكەن‌و زۆر بە وریایی‬ ‫ئاگاداری جۆری پراكتیزەكردنی بن‪.‬‬ ‫رۆژنامە‪ :‬زۆر باسی ئەوە دەكرێت‪،‬‬ ‫نەبوونی كەسانی شارەزا‌و پسپۆڕ لەنێو‬ ‫تێكڕای كایەكانی پەروەردە (لەسەرەوە‬ ‫ب��ۆ خ�����وارەوە) ه��ۆك��اری سەرەكیی‬ ‫پێشنەخستنی پەروەردەیە لە هەرێم‪،‬‬ ‫تاچەند لەگەڵ ئەو بۆچوونەدایت؟‬ ‫* م��ن‪ ،‬ل��ەگ��ەڵ ئ����ەوەدا نیم كە‬ ‫كایەكانی پ��ەروەردە كەسانی پسپۆڕی‬ ‫تێدانەبێت‌و كوردستان ب��ەو شێوەیە‬ ‫بێت كە لە گریمانەی پرسیارەكەدا‬ ‫هاتووە‪ ،‬بێگومان وەزارەت��ی پەروەردە‬ ‫سوودی لە ئەزموونی خۆی‌و دەرەكیی‬ ‫كەسانی پسپۆڕ وەرگ��رت��ووە‪ ،‬ب��ەاڵم‬ ‫بوونی پسپۆڕیی بە تەنیا به‌س نییە بۆ‬

‫د‪ .‬سه‌باح به‌رزنجی‬ ‫سەرخستنی سیستمەكە‪ ،‬لەگەڵ ئەوەدا‬ ‫پێویستمان بە نەخشەی رێگاو كات‌و‬ ‫بودجەی پێویست‌و هەماهەنگیی هەموو‬ ‫الیەنەكانی كایەی پەروەردەیی هەیە‪،‬‬ ‫بەتایبەت پەروەردەكان‌و مامۆستایان‌و‬ ‫توێژی قوتابییان‪ .‬ئێمە نابێت هەموو‬ ‫ئۆباڵەكان بخەینە سەرشانی وەزارەت‌و‬ ‫بەڕێوەبەرێتییەكان‪ .‬ب��ەڵ�ێ‌‪ ،‬ئەمان‬ ‫پشكی شێریان بەردەكەوێت‪ ،‬بەاڵم ئەی‬ ‫ئەگەر كۆی دەسەاڵتی جێبەجێكردن‌و‬ ‫راگەیاندنەكان‌و جەماوەری خەڵك هاوكار‬ ‫نەبوون‪ ،‬ئەگەر رێكخراوی مامۆستایان‌و‬ ‫رێكخراوەكانی خوێندكاران هەماهەنگ‬ ‫نەبوون لەگەڵ كەرتی پەروەردە‪ ،‬ئەوسا‬ ‫چۆن دەتوانین هیوای سەركەوتن بۆ‬ ‫سیستمەكە بخوازین؟!‬ ‫رۆژنامە‪ :‬بەپێی ناوەڕۆكی سیستمی‬ ‫نوێی پەروەردە‪ ،‬دەبوو خوێندكار ببێتە‬ ‫رەگەزی سەرەكیی‪ ،‬بەاڵم پێچەوانەكەی‬

‫ك���اری پ��ێ��دەك��رێ��ت‪ ،‬ئ��ەم��ە خەلەلی‬ ‫سیستمە‪ ،‬یان جێبەجێكارەكانی؟‬ ‫* من بۆ خۆم لەگەڵ ئ��ەوەدا نیم‬ ‫كە خوێندكار رەگ��ەزی سەرەكی بێت‬ ‫وەك بانگەشەی بۆ دەكرێت‌و بەحساب‬ ‫سیستمەكەشی لەسەر دامەزراوە‪ ،‬بەڵێ‌‪،‬‬ ‫هیچ سیستمێك بەب ‌ێ رەچاوكردنی‬ ‫ویست‌و ئارەزووی قوتابی سەرناگرێت‪،‬‬ ‫ب��ەاڵم لە پ����ەروەردەدا چ��وار رەگ��ەزی‬ ‫سەرەكیی هەن كە دەبێت بۆ هەركامیان‬ ‫حسابی تایبەتی بكرێت‌و كەمتەرخەمیی‬ ‫لەهەر كامیان بە رووخاندنی ئەوانی‬ ‫دیكە كۆتایی دێ��ت‪ ،‬ئەو رەگەزانەش‬ ‫بریتین لە (مامۆستا‪ ،‬قوتابی‪ ،‬پرۆگرام‪،‬‬ ‫خوێندنگە)‪( ،‬ف��ەزای پ��ەروەردەی��ی)‪،‬‬ ‫ئەمانە ه��ەره��ەم��ووی��ان پێویستن بۆ‬ ‫وەگەڕخستنی رەوڕەوەی پەروەردەیەكی‬ ‫تەندروست‌و هاوچەرخ‪ .‬کێش ‌ه لەوەدایە‬ ‫كە بە پاساوی سەنتەربوونی یەكێكیان‪،‬‬ ‫ئەوانی دیكە فەرامۆش بكرێن‪ ،‬وەك‬ ‫ئەوەی دەویسترێت بەناوی قوتابییەوە‬ ‫هیچ پێگەیەك بۆ مامۆستایان نەمێنێت!‬ ‫ئەم سیستمەش كاتێك سەركەوتوودەبێت‬ ‫كە هەموو ئەم رەگەزانەی تێدا بەرجەستە‬ ‫ببن‌و بە هەند وەربگیرێن‪.‬‬ ‫رۆژن��ام��ە‪ :‬ل��ە ئێستادا تاچەند‬ ‫سیستمی پەروەردەو خوێندن لە هەرێمی‬ ‫كوردستان پێویستی بە پێداچوونەوە‬ ‫هەیە؟‬ ‫* ه��ەم��ی��ش��ە پ��ێ��وی��س��ت��م��ان بە‬ ‫پێداچوونەوەو هەڵسەنگاندن هەیە بۆ‬ ‫سیستمی پ���ەروەردەو خوێندن‪ ،‬بەاڵم‬ ‫ل��ەالی��ەن كەسانی پسپۆڕو دەزگ��ای‬ ‫نێونەتەوەیی‌و پەروەردەكارانی ناوخۆو‬ ‫دەرەوەوە‪ ،‬چونكە پرسی خوێندن‪،‬‬ ‫پرسێكی بەردەوامەو رەوتی ژیان‌و ژیاری‬ ‫مرۆڤایەتی هەمیشە لە گۆڕان‌و تەكاندایە‬ ‫بۆ پێشەوە‪.‬‬

‫ذمارة (‪ )621‬سيَشةممة ‪2011/2/15‬‬

‫‪nawxo.rozhnama@yahoo.com‬‬

‫ئاکۆ سه‌مه‌د‪ :‬کێشه‌ی سلێمانی‪ ،‬نه‌بوونی ماسته‌رپالنه‌‬

‫حەوت ساڵ لەمەوبەر تاڵەبانیش بەڵێنی بە هاواڵتییانی سنوورەكە دا‬

‫دوای (‪ )19‬ساڵ رێگەی تەقتەق ‪ -‬كەركوك نۆژەن نەكراوەتەوە‬ ‫راپۆرتی‪ :‬ئاری سابیر‬

‫‪...............................................................‬‬

‫(‪ )19‬س��اڵ�� ‌ه ح��ك��وم��ەت��ی‬ ‫هەرێمی كوردستان نەیتوانیوە‬ ‫رێگەی نێوان ناحیەی تەقتەق ـ ‬ ‫كەركوك كە (‪ )14‬كیلۆمەترە‪،‬‬ ‫چاكبكاتەوە‪ ،‬ك��ە هاتووچۆی‬ ‫پێنجسەد هەزار هاواڵتی لەسەرە‌و‬ ‫كێشەی دروس��ت��ك��ردووە‪ ،‬ئەمە‬ ‫لەكاتێكدایە حەوت ساڵ لەمەوبەر‬ ‫جەالل تاڵەبانی‪ ،‬سەرۆک كۆمار‬ ‫بەڵێنی نۆژەنكردنەوەی دابوو‪.‬‬

‫داوامان لە پارێزگای‬ ‫كەركوكیش كردووە‬ ‫لە بودجەی پەترۆڵ‬ ‫دۆالر بڕێك پارە بۆ ئەو‬ ‫رێگەیە تەرخان بكرێت‬

‫شێركۆ محەمەد‪ ،‬مامۆستایەكی‬ ‫گوندی مەرزیخە كە رۆژان��ە لە‬ ‫رێگەی تەقتەق – كەركوكەوە‬ ‫هاتوچۆ دەك���ات‪ ،‬ب��اس��ی ل��ەوە‬ ‫كرد؛ بەهۆی بارانبارین رێگەكە‬ ‫دەگ��ی��رێ�ت‌و ژی��ان ل��ەو ناوچەیە‬ ‫دەوەستێت‪ ،‬وتی‪« :‬تاكو ئێستا‬ ‫چەندین جار لە الیەن بەرپرسە‬ ‫بااڵكانی هەرێمی كوردستانەو‌ه‬ ‫بەڵێن بە خەڵكی ناوچەكە دراوە‪،‬‬ ‫كە رێگەكە نۆژەن بكەنەوە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫تەنیا بە قسە ب��ووە‌و نەچووەتە‬ ‫بواری جێبەجێكردنەوە‪.‬‬ ‫لــــە س��ەردان��ێ��ك��ی ساڵی‬ ‫(‪)2004‬ی��دا بۆ ناحیەی تەقتەق‪،‬‬ ‫جەالل تاڵەبانی‪ ،‬سكرتێری گشتیی‬ ‫یەكێتی‌و سەرۆك كۆماری عێراق‬ ‫بەڵێنی دا‪ ،‬كە رێگەكە بكرێت بە‬ ‫دووساید‌و نۆژەن بكرێتەوە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫تائێستا ئ��ەو بەڵێنە جێبەجێ‬ ‫نەكراوە‪.‬‬ ‫ه�����ەروەك ش��ێ��رك��ۆ‪ ،‬وت��ی‪:‬‬ ‫«س��ەی��رە ب��ەرپ��رس��ان��ی ك��ورد‬ ‫ب����ەردەوام ب��اس ل���ەوە دەك��ەن‬ ‫حكومەتی ن��اوەن��دی س��وود لە‬ ‫ئەزموونی هەرێم وەردەگ��رێ��ت‪،‬‬ ‫ك��ەچ��ی دوای س���ێ‌ س���اڵ لە‬ ‫دروستبوونی حكومەتی عێراق‪،‬‬ ‫توانی ئەو بەشەی كە دەكەوێتە‬ ‫ناوچەجێناكۆكەكانی‬ ‫سنووری‬ ‫پ��ارێ��زگ��ای ك���ەرك���وك‪ ،‬ن���ۆژەن‬

‫بكرێتەوە‪ ،‬كەچی (‪ )19‬ساڵە‬ ‫حكومەتی هەرێمی كوردستان‬ ‫نەیتوانیوە ئەو بەشەی دەكەوێتە‬ ‫ژێ��ر دەس��ەاڵت��ی ه��ەرێ��م‪ ،‬ن��ۆژەن‬ ‫بكەنەوە»‪.‬‬ ‫رێ��گ��ەی ن��اح��ی��ەی تەقتەق‬ ‫ـ ك��ەرك��وك‪ ،‬ساڵی حەفتاكان‬ ‫دروستكراوە‌و (‪ )60‬كیلۆمەترە‌و‬ ‫شاری كەركوك‌و ناوچەی كۆیە‌و‬ ‫پ��ش��دەر‌و ب��ت��وێ��ن ب��ە ی��ەك��ەوە‬ ‫دەبەستێتەوە‪ ،‬لە ساڵی (‪)1991‬‬

‫بەشێك لەو رێگه‌یە كەوتە ژێر تری بەهۆی ن��ۆژەن نەكردنەوە‬ ‫دەس��ەاڵت��ی حكومەتی هەرێمی هاتوچۆكردن تێیدا سەخت بووە‪.‬‬ ‫محەمەد شەفیق‪ ،‬شۆفێری‬ ‫كوردستان‪ ،‬كە (‪ )14‬كیلۆمەترە‪ ،‬‬ ‫تەنیا ه��ات��وچ��ۆی گوندەكانی ئۆتۆمبێلێكی بارهەڵگرە‪ ،‬كە‬ ‫ن��اوچ��ەی ش���وان‌و شێخ بزێنی ه��ەف��ت��ان��ە چ��ەن��د ج��ارێ��ك ل��ەو‬ ‫ل��ەس��ەر ب���ووە‌و دوای پرۆسەی رێگەیەوە هاتوچۆ دەكات‪ ،‬باس‬ ‫ئ��ازادی��ی ع��ێ��راق هاتوچۆكردن ل��ەوە دەك���ات؛ بەهۆی خراپیی‬ ‫دەستی پێكردەوە‪ ،‬ئەو بەشەی رێگەكە مانگانە دەبێت پارەیەكی‬ ‫ك��ە دەك��ەوێ��ت��ە ژێ��ر دەس��ەاڵت��ی زۆر ل��ە ئۆتۆمبێلەكانیاندا‬ ‫حكومەتی ن��اوەن��دی‪ ،‬لە ساڵی س��ەرف بكەن‪ ،‬وت��ی‪« :‬ه��ەردوو‬ ‫(‪ )2008‬نۆژەنكرایەوە‪ ،‬بەشەكەی حیزبی دەس���ەاڵت���داری هەرێم‬

‫دروشمی كەركوك قودس‌و دڵی‬ ‫كوردستانیان بەرز كردووەتەوە‪،‬‬ ‫وەك خ��ۆی��ان دەڵ��ێ��ن؛ س��ازش‬ ‫لەسەر كەركوك ناكەن‪ ،‬كەچی‬ ‫ئامادەنین بودجەی یەك بینا كە‬ ‫بۆ خۆیانی دروس��ت دەك��ەن‪ ،‬بۆ‬ ‫نۆژەنكردنەوەی رێگەی كەركوك‬ ‫تەقتەق سەرف بكەن»‪.‬‬ ‫س����ەب����ارەت ب���ە جێبەجێ‌‬ ‫ن��ەك��ردن��ی بەڵێنەكان‌و ن��ۆژەن‬ ‫نەكردنەوەی رێگەكەش (مەمەند‬ ‫رەش��ی��د) ب��ەڕێ��وەب��ەری ناحیەی‬ ‫ش��وان بە رۆژن��ام��ەی راگەیاند‪:‬‬ ‫«ن���ۆژەن���ك���ردن���ەوەی رێ��گ��ەك��ە‬ ‫بودجەیەكی زۆری دەوێ��ت كە‬ ‫نەتوانراوە تەرخان بكرێت‪ ،‬بۆیە‬ ‫بڕیارمان دا بە چەند قۆناغێك‬ ‫ن����ۆژەن ب��ك��رێ��ت��ەوە‌و وەزی���ری‬ ‫ئ��اوەدان��ك��ردن��ەوەی حكومەتی‬ ‫هەرێمی كوردستان بەڵێنی پێداین‬ ‫لە بودجەی ئەمساڵ شەش ملیار‬ ‫دینار بۆ ئ��ەو رێگەیە تەرخان‬ ‫بكرێت»‪.‬‬ ‫بەڕێوه‌بەری ناحیەی شوان‪،‬‬ ‫وت��ی‪« :‬لەگەڵ ئ��ەوەی دڵنیاین‬ ‫وەزارەت������ی ئ��اوەدان��ك��ردن��ەوە‬ ‫بودجەمان بۆ تەرخان دەك��ات‪،‬‬ ‫داوامان لە پارێزگای كەركوكیش‬ ‫كردووە لە بودجەی پەترۆڵ دۆالر‬ ‫بڕێك پارە بۆ ئەو رێگەیە تەرخان‬ ‫بكرێت»‪.‬‬

‫ئۆتۆمبێل سلێمانی خنكاندووە‬ ‫راپۆرتی‪ :‬ئاكام ئەبوبه‌كر‬

‫‪................................................................‬‬

‫زۆری��ی ئۆتۆمبێل شەقامەكانی‬ ‫سلێمانی ق��ەرەب��اڵ��غ��ك��ردووە‪ ،‬ئەمە‬ ‫لە كاتێكدایە بەپێی بەرنامەیەكی‬ ‫حكومەت دەبوو لە ساڵی (‪)2009‬دا‬ ‫(‪ )6‬پرۆژەی ئەندەر پاس لە سلێمانی‬ ‫جێبەجێ بكرایە‪ ،‬تائێستا جێبەجێ‬ ‫نەكراوە‪.‬‬ ‫ه��ەم��وو ن���ی���وەڕۆو ئ��ێ��واران��ێ��ك‬ ‫شەقامی سالمی ناوجەرگەی سلێمانی‬ ‫قەرەباڵغییەكی بێزاركەر دروس��ت‬ ‫دەكات‌و سەمەرەكە لەوەدایە زۆربەی‬ ‫ئەو قەرەباڵغییە لەژێر پردی ئەندەر‬ ‫پاسی رەئ��وف بەگە‪ ،‬كە دووس��اڵ‬ ‫لەمەوبەر بۆ كەمكردنەوەی قەرەباڵغیی‬

‫ئۆتۆمبێل كرایەوە‪.‬‬ ‫بەپێی پرۆژەیەكی حكومەت دەبوو‬ ‫تا ساڵی (‪ )6( ،)2009‬پ��رۆژەی‬ ‫ئەندەر باس لە ناو شاری سلێمانی‬ ‫بۆ كۆتاییهێنان بە كێشەی هاتوچۆی‬ ‫ئۆتۆمبیل دروستبكرایە‪ ،‬ب��ەاڵم لە‬ ‫ئێستادا چوار پرۆژەی ئەندەر‌و ئۆڤەر‬ ‫باسی سەرەكیی لە شاری سلێمانی‬ ‫هەیە‪ ،‬لەگەڵ سێی تر‪ ،‬كە لە سەردەمی‬ ‫دەسەاڵتی بەعسدا دروستكراون‪.‬‬ ‫سۆران ئەحمەد‪ ،‬شۆفێر‪ ،‬ئاماژە‬ ‫بە قەرەباڵغییەكی زۆری ئۆتۆمبێل‬ ‫دەدات كە لەسەر شەقامی سالم‌و‬ ‫م��ەول��ەوی ش��اری سلێمانی دروس��ت‬ ‫بووە‌و پێیوایە؛ دروستكردنی ئەندەر‬ ‫پاسی رەئ���وف ب��ەگ‪ ،‬ل��ە شەقامی‬ ‫سالم قەرەباڵغییەكەی زیاتر كردووە‌و‬ ‫وت��ی‪« :‬بەهۆی بێپالنیی‌و‬ ‫بێبەرنامەیی رۆژان��ە‬ ‫ئۆتۆمبێل دێتە‬

‫ناو هەرێمی كوردستان‌و كوردستانیان‬ ‫ك���ردووە بە ب���ازاڕی ساغكردنەوەی‬ ‫ئۆتۆمبێل لەكاتێكدا شەقامەكان وەك‬ ‫خۆی ماونەتەوە‌و ف��راوان نەكراون‌و‬ ‫پێدانی رەق���ەم ب��ە نرخێكی ك��ەم‪،‬‬ ‫هۆكارێكی تری ئەو قەرەباڵغییەیە»‪.‬‬ ‫هۆگر ستار‪ ،‬كە خوێندكارێكی‬ ‫زان��ك��ۆی��ە ب��اس ل��ەوە دەك���ات؛ كە‬ ‫كاتێك بۆ م��اوەی (‪ )20‬خولەك لە‬ ‫پاسێكدا ب��ووە‪ ،‬كاتێك ب��ەرەو ناو‬ ‫بازاڕی سلێمانی هاتووە قەرەباڵغیی‬ ‫شەقامەكە وای لێكردووە لە پاسەكە‬ ‫دابەزێت‌و بە پێ ب��ڕوات كە زووتر‬ ‫دەگاتە شوێنی مەبەست‪ ،‬ئەو دەڵێت‪:‬‬ ‫«بەهۆی نەبوونی پالن شەقامەكانی‬ ‫سلێمانی بەدەست زۆریی ئۆتۆمبێلەوە‬ ‫دەناڵێنن‪ ،‬هەر كۆمپانیایەو ئۆتۆمبێل‬ ‫دێنێتە ن��او ش���ارەوە‌و پێشنیاریش‬ ‫دەك���ەم حكومەت م��ات��ۆڕ بكات بە‬ ‫ئەمبواڵنس‪ ،‬چونكە بە ئۆتۆمبێل‬ ‫نەخۆش ناگاتە نەخۆشخانە»‪.‬‬ ‫«ئۆتۆمبیل لە هاواڵتی زیاترە»‬ ‫ئەمە وت��ەی ئەحمەد زاه��ی��رە‪ ،‬كە‬ ‫شۆفێری تەكسیەكەو‬ ‫خ����ۆی‬ ‫وەك‬ ‫ئ������ام������اژەی‬ ‫پ���ێ���دەدات؛‬ ‫س������ڵ‬

‫لەوە دەكاتەوە بەرەو شەقامی سلێمانی‬ ‫پااڵس بڕوات‪ ،‬نەكا لەبەر قەرەباڵغیی‬ ‫گیربخوات‌و دەڵێت‪« :‬زیاتر لە (‪)25‬‬ ‫خولەكە لە شەقامی سالمەوە كەوتمە‬ ‫قەرەباڵغییەكەی پ��ااڵس‌و زۆربوونی‬ ‫رێژەی تەكسی كاری لە كاسبییەكەمان‬ ‫كردووە»‪.‬‬ ‫ئ��ەم بێزارییە ل��ە قەرەباڵغیی‬ ‫شەقامەكان‪ ،‬تەنیا شۆفێرانی بێزار‬ ‫ن��ەك��ردووەو پۆلیسی هاتوچۆشی‬ ‫هێناوەتە قسە‪.‬‬ ‫پۆلیسێكی هاتوچۆ كە نەیوست‬ ‫ناوی خۆی ئاشكرا بكات بە رۆژنامەی‬ ‫راگەیاند‪« :‬زۆری��ی ئۆتۆمبێل لەناو‬ ‫ترافیك الیتەكاندا لە تەحەمولماندا‬ ‫نەماوە‪ ،‬بۆچی حكومەت ب��ەردەوام‬ ‫رەقەم دەدات؟ بۆ سانسۆر دانانرێت بۆ‬ ‫هاوردەكردنی ئۆتۆمبێل؟ لەبەر زۆریی‬ ‫ئۆتۆمبێل شەقامەكانی شاری سلێمانی‬ ‫خنكاون»‪.‬‬ ‫ئەندامێكی ئەنجومەنی پارێزگای‬ ‫سلێمانیش ئاماژە بەوە دەك��ات؛ كە‬ ‫تەواو نەكردنی (‪ )5‬ئەندەر پاسەكەی‬ ‫ت���ری ش����اری سلێمانی كێشەی‬

‫قەرەباڵغیی ئۆتۆمبێلی دروستكردووە‪.‬‬ ‫دان���ا ع��ەب��دول��ك��ەری��م‪ ،‬ئەندامی‬ ‫ئەنجومەنی پ��ارێ��زگ��ای سلێمانی‬ ‫لەوبارەیەوە بە رۆژنامەی راگەیاند‪:‬‬ ‫«لەبەر تەواونەبوونی نەخشەی (‪)5‬‬ ‫ئەندەرپاسەكەی تری شاری سلێمانی‪،‬‬ ‫ئەندەرپاسی شەهید رەئ��وف بەگ‪،‬‬ ‫نەیتوانی وەك پێویست چارەسەری‬ ‫كێشەی ه��ات��وچ��ۆ ب��ك��ات‪ ،‬ئێستا‬ ‫دیاریكردنی پرۆژەكان لەژێر دەستی‬ ‫پارێزگاردایە‪ ،‬كە نایاساییە‪ ،‬نەك‬ ‫ئەنجومەنی پارێزگا»‪.‬‬ ‫ئەندازیارێكیش نەبوونی ماستەر‬ ‫پ�لان ب��ە بەشێكی ت��ری كێشەی‬ ‫قەرەباڵغیی شەقامەكانی سلێمانی لە‬ ‫قەڵەم دەدات‪.‬‬ ‫ئ��اك��ۆ س��ەم��ەد ئ��ەن��دازی��ار‪ ،‬بۆ‬ ‫رۆژنامەی روونكردەوە؛ كە كێشەكانی‬ ‫شاری سلێمانی نەبوونی ماستەر پالنە‌و‬ ‫هیچ پرۆژەیەك بەبێ توێژینەوە سەر‬ ‫ناگرێت‪ ،‬هەر شەقام‪ ،‬یان پرۆژەیەك‬ ‫دەك��رێ��ت چەند ج��ار دەستكاریی‌و‬ ‫چاك دەكرێتەوە‪ ،‬وتیشی‪« :‬كردنی‬ ‫ئەندەرپاسی رەئ��وف ب��ەگ‪ ،‬گرفتی‬ ‫هاتوچۆی زیاتر كردووە‌و پێویستە هەر‬ ‫كارێك دەكرێت‬

‫لێكۆڵینەوەی لەسەر بكرێت‌و بزانرێت‬ ‫گ��ون��ج��اوە ب��ۆ ئ���ەن���دەرپ���اس‪ ،‬ی��ان‬ ‫ئۆڤەرپاس»‪.‬‬ ‫تائێستا (‪ )180‬ه��ەزار‌و (‪)912‬‬ ‫ئۆتۆمبێل ه��ەی��ە‪ ،‬ك��ە هەڵگری‬ ‫تابلۆی شاری سلێمانییەو زیاتر لە‬ ‫(‪ )70‬هەزاری تریش رەقەم باریكن‌و‬ ‫هی شارەكانی ناوەڕاست‌و باشووری‬ ‫عێراقن‪ ،‬ئەمە جگە لە بوونی هەزاران‬ ‫ئۆتۆمبێلی تر كە تابلۆی كاتییان‬ ‫هەیە‪.‬‬ ‫ئ��ەم��ی��ن س���اڵ���ح‪ ،‬ل��ێ��پ��رس��راوی‬ ‫راگەیاندنی بەڕێوەبەرێتی هاتوچۆی‬ ‫پارێزگای سلێمانی بە رۆژن��ام��ەی‬ ‫راگەیاند‪« :‬بوونی ئەو رێژە زۆرەی‬ ‫ئ��ۆت��ۆم��ب��ێ��ل ك��ێ��ش��ەی ه��ات��وچ �ۆ‌و‬ ‫ژینگه‌یی دروس��ت دەك��ات‪ ،‬پێویستە‬ ‫شەقامەكانیش چاكبكرێت‌و نۆژەن‬ ‫بكرێنەوە‌و رێكبخرێنەوە‪ ،‬ئەنجامدانی‬ ‫ئەندەر پاسی پااڵس ئەو كێشەیە‬ ‫چارەسەر دەكات‪ ،‬بەاڵم ئەندەر پاسی‬ ‫رەئوف بەگ‪ ،‬قەرەباڵغییەكی زۆری‬ ‫لەسەرە»‪.‬‬ ‫چەند ساڵێك لەمەوبەر بڕیاری‬ ‫مراندنی ئۆتۆمبێل بۆ هێنانە ناوەوەی‬ ‫ئۆتۆمبێل ك��اری پێ دەك��را‪ ،‬بەاڵم‬ ‫ئێستا ئ��ەو ب��ڕی��ارە ب��ەو شێوەیە‬ ‫كارانییە‌و لەو بارەیەشەوە‪ ،‬لێپرسراوی‬ ‫راگەیاندنی بەڕێوەبەرێتی هاتوچۆی‬ ‫پارێزگای سلێمانی وت��ی‪« :‬مراندن‬ ‫هەیە‪ ،‬ب��ەاڵم لەبەر گرانیی نرخی‬ ‫مراندنی ئۆتۆمبێل‪ ،‬رەقەم كڕینەوە بۆ‬ ‫هاواڵتی هەرزان‌و ئاسانترە»‪.‬‬ ‫هاوكات‪ ،‬بەپێی بڕیارێكی نوێی‬ ‫حكومەتی ع��ێ��راق‪ ،‬ك��ە ب��ڕی��ارە لە‬ ‫سەرەتای مانگی داهاتووەوە لە عێراق‬ ‫جێبەجێ بكرێت‪ ،‬هەموو ئۆتۆمبێلێكی‬ ‫ه��اوردەك��راو لـــــە دەرەوە رێ��ژەی‬ ‫(‪)%15‬ی نرخەكەی وەك ب��اج لە‬ ‫هاوردەكاری وەردەگیرێت‪.‬‬

‫ذمارة (‪ )621‬سيَشةممة ‪2011/2/15‬‬

‫‪nawxo.rozhnama@yahoo.com‬‬

‫كەركوك پەنا دەباتە بەر دادگای فیدراڵیی‬ ‫ێ ع��ەب��دوڵ�ڵا‪ :‬ب��ەه��ۆی‬ ‫ه����اوڕ ‌‬ ‫پەكخستنی پ��رۆژەك��ان��ی ئ��ەو‬ ‫ش���ارە‪ ،‬ئەنجومەنی پارێزگای‬ ‫كەركوك سكااڵ لە دژی وەزارەتی‬ ‫شارەوانییەكانی ع��ێ��راق تۆمار‬ ‫دەكات‪.‬‬

‫ل��ە ك��ۆب��وون��ەوەی راب����ردووی‬ ‫ئەنجومەنی پارێزگای كەركوكدا‪،‬‬ ‫ی فیدڕاڵی‬ ‫ب��ڕی��اردرا ‌ ل��ە ‌دادگ���ا ‌‬ ‫عێراق سكااڵیەك لە دژی وەزارەتی‬ ‫شارەوانییەكانی عێراق تۆماربكرێت‪.‬‬ ‫رێ��ب��وار تاڵەبانی‪ ،‬سەرۆكی‬

‫ئەنجومەنی پارێزگای كەركوك بە‬ ‫وەكالەت‪ ،‬بە رۆژنامەی راگەیاند‪:‬‬ ‫«وەزارەت��ەك��ان��ی عێراق هەموو‬ ‫ك��ات ك��اردەك��ەن بۆ پەكخستنی‬ ‫پرۆژەكانی پارێزگاكە‌و هۆكارن بۆ‬ ‫كەمكردنەوەی بودجە‪ ،‬بە تایبەتی‬

‫وەزارەت����ی ش��ارەوان��ی��ی��ەك��ان كە‬ ‫نزیكەی شەش ساڵە دەمانەوێت‬ ‫ی شاری كەركوك‬ ‫ی ئاوەڕۆ ‌‬ ‫پرۆژە ‌‬ ‫ێ بكەین‪ ،‬بەاڵم وەزارەتی‌‬ ‫جێبەج ‌‬ ‫شارەوانییەكان دەستی دەستیمان‬ ‫پێدەكات‌و پرۆژەكە پەكخدەخات»‪.‬‬

‫پشتگوێخستنی سێکتەری رێگەوبان‌و کاریگەرییەکانی‬ ‫لەسەر ئابووریی‌و سەالمەتیی هاواڵتییان‬ ‫راپۆرتی رۆژنامه‌‬ ‫‪..................................‬‬ ‫لە عێراقدا‪ ،‬وا زیاتر لە حەوت‬ ‫س��اڵ ب��ەس��ەر ک��ۆت��ای��ی رژێمی‬ ‫بەعسدا ت��ێ��دەپ��ەڕێ��ت‪ ،‬کەچی‬ ‫ت��ا ئێستا دەس��ەاڵت��ی کوردیی‬ ‫خۆی لە قەرەی رێگەوبانەکانی‬ ‫ناوچەدابڕاوەکان ن��ادات‪ ،‬ئەمە‬ ‫کارێکی خزمەتگوزارییە‪ ،‬کەچی‬ ‫دەسەاڵت بە (بڤە)ی دەزانێت‪.‬‬ ‫دەب����وو ل��ە ح����ەوت ساڵی‬ ‫راب��ردوودا‪ ،‬دەسەاڵت بە سەدان‬ ‫کیلۆمەتر رێ��گ��اوب��ان��ی لەسەر‬ ‫ئ��اس��ت��ێ��ک��ی خ��زم��ەت��گ��وزاری��ی‬ ‫ش��ای��س��ت��ە‪ ،‬ب��ە کوالێتییەکی‬ ‫ب��ەرز‪ ،‬لە ناوچەکانی گەرمیان‪،‬‬ ‫ک��ەرک��وک‪ ،‬مەخموور‪ ،‬شێخان‪،‬‬ ‫سنجاردا جێبەجێکردایە‪ ،‬وەک‬ ‫بەستنەوەی سەنگاو‪ ،‬ئاغجەلەر‬ ‫ب��ە ک��ەرک��وک��ەوە‪ ،‬بەستنەوەی‬ ‫مەخمور بە هەولێرەوە‪ ،‬سنجار بە‬ ‫دهۆکەوە‪ ،‬ئەمە خۆی لە خۆیدا‬ ‫جۆرێک دەب��وو لە مناوەرە بۆ‬ ‫پێکانی ئامانجەکانی کورد‪.‬‬ ‫ف��راوان��ی �ی‌و ب��ەرزی��ی ئاستی‬ ‫ج��ێ��ب��ەج��ێ��ک��ردن‌و کوالێتیی‬ ‫ت���ۆڕەک���ان���ی گ���واس���ت���ن���ەوەو‬ ‫رێ��گ��ەوب��ان ل��ە ه��ەر واڵتێکدا‪،‬‬ ‫نیشانەی بەهێزیی‌و چاالکیی‬ ‫سێکتەری ئابوورییە‪ ،‬ئەویش‬ ‫ب��ەه��ۆی ئ��ەو ژینگە گونجاو‌و‬ ‫لەبارەوە کە بۆ پێشکەشکردنی‬ ‫خزمەتگوزارییەکانی گواستنەوە‬ ‫دابینکراوە‪ ،‬جا چ کەرەستەی‬ ‫خ��او ب��ێ��ت‪ ،‬ی��اخ��ود بەرهەمە‬ ‫ن��اوخ��ۆی��ی‌و دەرەک��ی��ی��ەک��ان‪.‬‬ ‫رێگەوبان‪ ،‬هاندەرێکی ئەکتیڤە‬ ‫بۆ سێکتەرەکانی وەبەرهێنان‪،‬‬ ‫ئ��اودان��ک��ردن��ەوە‪ ،‬ب��ازرگ��ان��ی‪،‬‬ ‫گ��ەش��ت��وگ��وزار‪ ،‬کشتوکاڵی‌و‬ ‫پیشەسازیی بۆ راکێشان‌و هاندانی‬ ‫وەبەرهێنەرە بیانییەکان‪.‬‬ ‫ل��ە ج��ی��ه��ان��دا‪ ،‬پ��ێ��وەرێ��ک��ی‬ ‫س��ت��ان��دارد ب��ە رێ��گ��ەوب��ان نییە‬ ‫بۆ ئ��ەوەی لە هەموو واڵتێکدا‬ ‫بەهەمان پێوەر کاری پێبکرێت‌و‬ ‫وەک هەر بوارێکی تر پراکتیزە‬ ‫بکرێت‪ ،‬لەبەر ئەوە هەر واڵتەو‬ ‫بەشێوەیەک مواسەفات‌و پێوەری‬ ‫تایبەتی بۆ دیزاینی رێگەوبانەکان‬ ‫داناوە‪ ،‬پێوەرەکانیش زۆرن کە‬ ‫دەکرێت بەم شێوەیه‌ی خوارەوە‬ ‫ئاماژەیان بۆ بکرێت‪:‬‬ ‫‪- 1‬س����ن����ووردارک����ردن����ی‬ ‫مامناوەندی تیژلێخوڕین کم‪/‬‬ ‫سەعات‪ ،‬لەسەر ئەو رێگایانە‪،‬‬ ‫ب��ۆی��ە دەب��ێ��ت ل��ە س��ەرەت��اوە‬ ‫پێش دەستکردن بەدیزاینەکە‪،‬‬ ‫لێخوڕین ل��ەس��ەر ئ��ەو رێگەیە‬ ‫سنوورداربکرێت‌و بەوپێیە کاری‬ ‫بۆ بکرێت‪ .‬‬ ‫‪- 2‬س��روش��ت‌و هەڵکەوتەو‬ ‫پێکهاتەی خاکەکە لەو ناوچانەی‬ ‫کە رێگەکانی پیادا دەڕوات‪ ،‬بۆ‬ ‫نموونە‪ ،‬ئایا ناوچەکە شاخاوییە‪،‬‬ ‫بیابانە‪ ،‬زۆن��گ��اوە‪ .‬جۆرەکانی‬ ‫خوێ‌‪ ،‬فۆسفات‪ ،‬کبریت‪ ،‬خوێی‬ ‫سروشتی‪ .‬بێکهاتەی گاڵ‪ ،‬بەرد‪،‬‬ ‫ت��اوێ��رە‪ ،‬ل��م‪ ،‬گڵی س��وور‪ ،‬گڵی‬ ‫رەش‪ ...‬تاد‪.‬‬

‫‪- 3‬بەرزترین پلەی خێرایی‬ ‫رێپێدراو کم‪/‬سەعات لە دیزاینی‬ ‫رێگەکاندا‪ ،‬ئەم خاڵە پەیوەستە‬ ‫بە ئاستی هۆشیاریی هاواڵتییانی‬ ‫ن���اوچ���ەک���ەوە‪ ،‬ه���ەروەه���ا بە‬ ‫یاساکانی هاتوچۆ‌و لێخوڕین‬ ‫لەو واڵت��ەدا‪ ،‬ئاستی گوزەرانی‬ ‫ئابووریی (مستوی معیشە الفرد)‪،‬‬

‫سنووردار بکرێت‪.‬‬ ‫‪- 6‬دەب���ێ���ت ئ��ەس��ت��ووری��ی‬ ‫چینەکانی ئەسفەڵت لە سەر‬ ‫ئاستی چڕیی‌و قورسیی باری‬ ‫ئۆتۆمبێلە بارهەڵگرەکانەوە‪.‬‬ ‫‪- 7‬چ ج���ۆرە ئەسفەڵتێک‬ ‫بەکاردێت لەو رێگایەدا‪ ،‬چ جۆرە‬ ‫چەو‪ ،‬لم‪ ،‬ه��اڕاو‪ ،‬سروشتی‪ ،‬یا‬

‫کوردستان پێویستی بە کردنەوەی‬ ‫نزیکەی (‪)٢٢‬رێگەی میحوەریی‬ ‫لە سەرتاسەری ناوچەکاندا هەیە‬ ‫دانیشتووان بۆ بەکارهێنانیی‬ ‫جۆرەکانی ئۆتۆمبێل‪.‬‬ ‫‪-4‬ب��ڕی��اردان لە سەر ئەوەی‬ ‫کە رێگەکە چەند سایدە‪ ،‬بۆ ئەم‬ ‫مەبەستەش پشت دەبەسترێت بە‬ ‫چاالکییەکانی بوارە جیاجیاکانی‬ ‫وەک‪ ،‬کشتوکاڵ‪ ،‬ب��ازرگ��ان��ی‪،‬‬ ‫پیشەسازیی‪ ،‬چ��ڕی هاتۆچۆ‌و‬ ‫کات‌و ساتەوەختەکانی هاتوچۆ‪.‬‬ ‫‪- 5‬رێ��ژەی لێژایی بەدرێژایی‬ ‫رێ��گ��اک��ە‪ ،‬دەب��ێ��ت ل��ە ن��اوچ��ە‬ ‫شاخاویی‌و نیمچەشاخاوییەکاندا‬

‫جۆرێکی تایبەت‪ ،‬جۆری قیرەکە‪،‬‬ ‫پلەی تواندنەوە‪ ،‬رادەی شلیی‌و‬ ‫خەستیی‪...‬تاد‪.‬‬ ‫‪ - 8‬م��ەودای بینین لەکاتی‬ ‫لێخوڕیندا‪ ،‬بەتایبەت لە شەوانی‬ ‫زستان‌و لە ناوچە زۆنگاوەکاندا‬ ‫بەهۆی دروستبوونی تەمەوە‪،‬‬ ‫دەبێت لەکاتی دیزایندا‪ ،‬ئاماژە‬ ‫بۆ جۆرەکانی رووناکی‌و دارستان‌و‬ ‫نیشانەکانی هاتوچۆ بکرێت‪.‬‬ ‫‪- 9‬زۆرت�����ری�����ن ت���وان���ای‬ ‫هەڵگرتنی رێگەکە ب��ۆ ب��اری‬

‫ق���ورس‪/‬ت���ەن‪/‬ئ���ەک���س���ل کە‬ ‫دەب��ێ��ت س��ن��ووردارب��ک��رێ �ت‌و لە‬ ‫رێگای وێستگەکانی چاودێریی‬ ‫بارکێشانەوە کۆنترۆاڵ بکرێت‪.‬‬ ‫‪- 10‬مەبەستی سەرەکیی لە‬ ‫جێبەجێکردنی رێگەکە‪.‬‬ ‫‪- 11‬چ���ڕی���ی ه��ات��وچ��ۆ لە‬ ‫کاتژمێرێکدا‪ ،‬پێش دەسکردن‬ ‫بە هەر دیزاینێکی لەو جۆرە‪،‬‬ ‫دەبێت پێشتر چڕیی هاتوچۆ لە‬ ‫سەر ئەو رێگایە ئەژمارکرابێت‪،‬‬ ‫لە رێگەی تیۆژینەوەی زانستیی‌و‬ ‫پشتبەستن بە ئاماری پسپۆڕان‬ ‫لەو بوارەدا‪.‬‬ ‫‪- 12‬ب��ەرزت��ری��ن‌و نزمترین‬ ‫پلەکانی گەرما‌و رێژەکانی بەفرو‬ ‫باران لەو ناوچەیەدا‪ ،‬ئەم خاڵە‬ ‫لە هەموو فاکتەرەکان گرنگترە‪،‬‬ ‫بەبێ‌ زانیاریی ورد‌و زانستیی بۆ‬ ‫کەشوهەوای ناوچەکە‪ ،‬ناتوانین‬ ‫جۆرو کوالێتی ئەو کەرەستانە‬ ‫دیاریی بکەین کە لەو رێگەیانەدا‬ ‫بەکاردێن‪.‬‬ ‫‪- 13‬رێگەکە لە چ بوارێکدا‬ ‫بەکاردێت‪ ،‬بوارەکانی (کشتوکااڵ‪،‬‬ ‫ب���ازرگ���ان���ی‪ ،‬گ��ەش��ت��وگ��وزار‪،‬‬ ‫نیشتەجێیی)‪،‬‬ ‫پیشەسازیی‪،‬‬ ‫چونکە هەریەکە ل��ەو بوارانە‪،‬‬ ‫ک��اری��گ��ەری��ی ت��ای��ب��ەت��ی خۆیی‬ ‫هەیە لە س��ەر رێگاکە لەکاتی‬

‫بەکارهێنانیدا‪.‬‬ ‫ریزبەندیی رێگەکان‬ ‫ل����ە زۆرب��������ەی واڵت���ان���ی‬ ‫پێشکەوتووی جیهاندا‪ ،‬لە شێوەی‬ ‫پێنج ک�لاس��دای��ە‪ ،‬ک��وردس��ت��ان‬ ‫پێویستی بە (‪)٦٨٠٠‬کیلۆمەترە‬ ‫لە هەر پێنج جۆرەکە‪:‬‬ ‫‪- ١‬رێگا ئێکسپرێسەکان‪/‬‬ ‫ئۆتۆپان‪klass A ،‬‬ ‫رێگەکانی هاتوچۆی خێرا‪،‬‬ ‫یاخود نێودەوڵەتی‪ ،‬ئەم جۆرە‬ ‫رێگەیانە ل��ە س��ەر بەرزترین‬ ‫ئاستەکانی زانیاری‌و یاساکانی‬ ‫هاتوچۆی جیهانیدا دیزاینیان بۆ‬ ‫دەکرێت‪ ،‬بەشێوەیەکی گشتیی‪،‬‬ ‫تەنها واڵت��ە سەرمایەدارەکانی‬ ‫جیهان‪ ،‬واڵتانی خ��اوەن نەوت‪،‬‬ ‫ی���ان واڵت���ە دەوڵ��ەم��ەن��دەک��ان‬ ‫توانای جێبەجێکردنی ئەم جۆرە‬ ‫پڕۆژانەیان هەیە‪.‬‬ ‫لە ئێستادا عێراق خاوەنی‬ ‫(‪ )١٢٠٠‬کم لە رێگای خێرایە کە‬ ‫بریتییە لە هەردوو رێگەی‪ ،‬بەغدا‬ ‫سەفوان‪ ،‬بەغدا روتبە‪ ،‬ئەمڕۆ لە‬ ‫عێراقدا (‪)٤٥٠٠٠‬کم رێگای جۆراو‬ ‫ج��ۆر ه��ەی��ە‪)٣٥٠٠٠( ،‬ک����م لەو‬ ‫رێگایانە قیرتاوکراون‪ .‬‬ ‫ک��وردس��ت��ان پێویستی بە‬ ‫نزیکەی (‪)٨٠٠‬کم لەم رێگەیەیە‬ ‫کە بریتین لە‪:‬‬ ‫أ ‪ -‬رێگەی زاخ��ۆ‪ -‬ئاکرێ‌‪-‬‬ ‫دوکان‪-‬سلێمانی‪ -‬هەڵەبجە‪ -‬بەمۆ‪-‬‬ ‫خانەقین بەدرێژای نزیکەی(‪)٦٠٠‬‬ ‫کم‪.‬‬ ‫ب ‪ -‬رێ��گ��ەی سلێمانی‪-‬‬ ‫ئ��اغ��ج��ەل��ەر‪-‬گ��ۆپ��ت��ەپ��ە‪ -‬کۆیە‪-‬‬ ‫قوشتەپە‪-‬هەولێر‬ ‫بێستانە‪-‬‬ ‫بەدرێژایی نزیکەی (‪)١٢٠‬کم‪.‬‬ ‫ج ‪ -‬رێگەی خانەقیین ‪/‬کەالر‪-‬‬ ‫دەربەدیخان ‪ -‬زەڕایەن بەدرێژای‬ ‫(‪)٨٠‬کم‪.‬‬ ‫‪- ٢‬رێ��گ��ە سەرەکییەکان‪:‬‬ ‫‪klass B‬‬ ‫مەفهومی رێگە سەرەکییەکان‬ ‫ئ���ەو رێ��گ��ەی��ان��ە دەگ��رێ��ت��ەوە‬ ‫ک��ە ش��ارەگ��ەورەک��ان پێکەوە‬ ‫گ��رێ��دەدات‪ ،‬مەرجی سەرەکیی‬ ‫ئەوەیە کە دووسایدبن‌و لەسەر‬ ‫ئاستێکی باش دیزاینی بۆ بکرێت‌و‬ ‫بە رەچاوکردنی مەعایرەکان‌و‬ ‫بەپێی مواسەفاتی ئ��ەو واڵتە‬ ‫جێبەجیبکرێت‪.‬‬ ‫کوردستان پێویستی بە(‪)٤٠٠‬‬ ‫کم لە بە دووسایدکردنی رێگە‬ ‫سەرەکییەکان هەیە‪:‬‬ ‫أ ‪-‬پ��ارێ��زگ��ای سلێمانی‌و‬ ‫گەرمیان (‪)٢٠٠‬کم‪.‬‬ ‫ب ‪-‬پارێزگای هەولێر (‪)٢٠٠‬‬ ‫کم‪.‬‬ ‫‪- ٣‬رێگە الوەکییەکان‪:‬‬ ‫‪klass C‬‬ ‫ئ��ەو رێگەیانە دەگ��رێ��ت��ەوە‬ ‫ک��ە ش��ارە گ��ەورەک��ان‪ ،‬ق��ەزاو‪،‬‬ ‫ناحییەکان‪ ،‬پێکەوە دەبەستێت‪،‬‬ ‫ل���ە زۆرب�����ەی واڵت���ان���دا ی��ەک‬ ‫سایدە‪ ،‬بەاڵم بە هۆی سروشتی‬ ‫ک��وردس��ت��ان��ەوە ک��ە ش��اخ��اوی‌و‬ ‫نیمچەشاخاوییە‪ ،‬پێویستە بکرێن‬ ‫بە دووساید‪.‬‬ ‫ک��وردس��ت��ان پێویستی بە‬ ‫(‪)١٨٠٠‬کم لەم رێگەیانەیە‪.‬‬

‫ا ‪ -‬پ��ارێ��زگ��ای سلێمانی‌و‬ ‫گەرمیان(‪)٤٥٠‬کم‪.‬‬ ‫ب ‪ -‬پ��ارێ��زگ��ای ه��ەول��ێ��رو‬ ‫مەخمور(‪)٣٥٠‬کم‪.‬‬ ‫ج ‪ -‬پارێزگای دهۆک‌و شێخان‬ ‫(‪)٢٥٠‬کم‪.‬‬ ‫‪- ٤‬رێ��گ��ەی دێ��ه��ات��ەک��ان ‪:‬‬ ‫‪klass D‬‬ ‫ل���ە دون����ی����ادا ب��اش��ت��ری��ن‬ ‫خزمەتگوزاری كە پێشکەش بە‬ ‫دانیشتووانی دێهاتەکان دەکرێت‪،‬‬ ‫رێ��گ��اوب��ان��ە‪ ،‬ئ��ەوی��ش ب��ە هۆی‬ ‫پێویستییەکانی خەڵکەکەوە بۆ‬ ‫ئ��ەم خزمەتگوزارییە‪ ،‬چونکە‬ ‫سروشتی ک���ارو پیشەکانیان‬ ‫بەستراوە بە رێگاوبانەوە‪ ،‬بژێویی‬ ‫ژیان‌و دەرامەتیان لەسەر بەرهەمە‬ ‫کشتوکاڵیی‌و ئاژەڵییەکانە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫بەداخەوە‪ ،‬دێهاتەکانی کوردستان‬ ‫بێبەشن ل��ەم خزمەتگوزارییە‬ ‫کە دەبێت لە ئەولەویەتەکانی‬ ‫حكومەتدابێت‪.‬‬ ‫دەب��ێ��ت چ��ی زووە ک��ار بۆ‬ ‫تۆڕێک لە رێگەوبانی هاوچەرخ بۆ‬ ‫دێهاتەکانی کوردستان بکرێت کە‬ ‫ئەمە نموونەی شێوازێکە‪:‬‬ ‫* کوردستان پێویستی بە‬ ‫کردنەوەی نزیکەی (‪)٢٢‬رێگەی‬ ‫م��ی��ح��وەری��ی ل��ە س��ەرت��اس��ەری‬ ‫ناوچەکاندا هەیە‪ ،‬ئەم نموونەیە‬ ‫زۆر تایبەت دەبێت بە کوردستان‪،‬‬ ‫ئەم رێگایانە بە درێژایی (‪)١٨٠٠‬‬ ‫ک��م ل��ە ج���ۆری (ک�ل�اس‪ .‬سی)‬ ‫ک��ە ه��اوت��ەری��ب ل��ەگ��ەاڵ بناری‬ ‫شاخەکاندا دەڕوات‪ ،‬زنجیرەیەك‬ ‫لە تۆڕی هێشوویی پێکدەهێنێت‪،‬‬ ‫ب��ۆ نموونە‪ ،‬ل��ە تاسڵوجەوە‪،‬‬ ‫بناری گڵەزەردە‪-‬زڕگوێز‪-‬میرەدێ‌‬ ‫ع���ازەب���ان‪ ،‬ئ��ەوک��ات��ە هەموو‬‫دێهاتەکانی ئەمبەر‌وئەوبەری ئەم‬ ‫میحوەرە‪ ،‬بە کورتترین رێگە بە‬ ‫درێژیی (‪ )3-1‬کم دەبەسترێن بە‬ ‫رێگە میحوەرییەکەوە‪.‬‬ ‫نموونەیەکی تری ئەو رێگە‬ ‫میحوەرییانە‪ :‬تەکیەی کاکەمەند‪-‬‬ ‫ژاڵە‪ -‬باسەڕە‪-‬هەنارە‪ -‬کرپچنە‪-‬‬ ‫دارب��ەڕوو‪-‬س��ی��روان‪ ،‬کە زی��اد لە‬ ‫(‪)٥٠‬گوند لەخۆدەگرێت‪.‬‬ ‫کۆی گشت ئەو رێگەیانەی‬ ‫ک��ە ب��ۆ دێهاتەکان پێویستن‪،‬‬ ‫نزیکەی (‪)٣٨٠٠‬کمه‌‪ ،‬کە بریتیین‬ ‫لە (‪)٥٠٠٠‬ک���م بۆ بەستنەوەی‬ ‫دێهاتەکان لەگەڵ (‪)١٨٠٠‬ک���م‬ ‫رێگای میحوەریی‪ .‬‬ ‫‪- ٥‬رێگەکانی خزمەتگوزاریی‪:‬‬ ‫‪klass E‬‬ ‫ئ����ەم ج�����ۆرە رێ��گ��ەی��ان��ە‬ ‫تایبەتن بە خزمەتکردنی پڕۆژە‬ ‫ح��ک��وم��ی��ی��ەک��ان‌و پ��ڕۆژەک��ەن��ی‬ ‫کەرتی تایبەت‌و بەپێی یاساکانی‬ ‫بەڵێندەرایەتی‪ ،‬دەبێت خاوەن‬ ‫پ���ڕۆژەک���ان‪ ،‬چ ح��ک��وم��ەت‌و چ‬ ‫کەرتی تایبەت‪ ،‬رێگەی تایبەت‬ ‫بۆ پڕۆژەکانیان جێبەجێ‌ بکەن‪،‬‬ ‫بەپێی رێنمایی‌و مەرجەکانی‬ ‫بەڵێندەرایەتی‪ ،‬هیچ پڕۆژەیەک‬ ‫مۆڵەتی کارکردن وەرناگرێت‪،‬‬ ‫بێئەوەی خاوەن پڕۆژە بەڵێنی‬ ‫جێبەجێکردنی ئ��ەو رێگەیانە‬ ‫نەدات‪.‬‬

‫ذمارة (‪ )621‬سيَشةممة ‪2011/2/15‬‬

‫‪nawxo.rozhnama@yahoo.com‬‬

‫مه‌جید ساڵح‪ :‬ئەوان بۆیە هاتنە سەر شەقامەكان بۆ ئەوەی كۆتایی بەو شێوازەی دەسەاڵت بهێنن‬

‫خۆپیشاندان تەزویر ناكرێ‬ ‫شەوقی كانەبی‬ ‫زۆرب���ەی واڵت��ان��ی رۆژه��ەاڵت��ی‬ ‫ناوەڕاست بەوانەش كە سەرۆكەكەیان‬ ‫(‪ )30‬س��اڵ‌و زیاتریشە لە سەر‬ ‫كورسی حوكمن‪ ،‬هیچ كێشەیەكیان‬ ‫لەگەڵ پرۆسەی هەڵبژاردن نییە‌و‬ ‫پەیڕەویی لە سیستمی هەڵبژاردن‬ ‫دەكەن‌و سەرۆكەكانیان بێمنەتانە‬ ‫خۆیان هەڵدەبژێرن‌و لە كۆتایشدا‬ ‫زۆرب����ەی ج���ار زی��ات��ر (‪)%90‬ی‬ ‫دەنگەكان بە دەست دەهێنن‪ ،‬لە‬ ‫هەڵبژاردنی پەرلەمانەكانیشیاندا ئەو‬ ‫چەند كورسییەی لێدەرچ ‌ێ كە بە‬ ‫پیاوەتی دەی��دەن بە كەمینەكانی‬ ‫واڵت‪ ،‬زۆربەی زۆری كورسییەكان‬ ‫حیزبی ف��ەرم��ان��ڕەوا ب��ە دەستی‬ ‫دەهێنێت‪ ،‬زین عابدین بن عەلی‪،‬‬ ‫سەرۆكی پێشووی تونس‌و محەمەد‬ ‫حوسنی م��وب��ارەك��ی‪ ،‬س��ەرۆك��ی‬ ‫میسر بەشداریی هەڵبژاردنیان‬ ‫دەك��رد‌و هەموو جاریش نەوەد بە‬ ‫سەرەوەی دەنگەكانیان بە دەست‬ ‫دەهێنا‪ ،‬باشە ئەگەر راست بێت‬ ‫كەسێك (‪)%90‬ی خەڵكی ئەو‬ ‫واڵت��ە دەنگیان پێدابێت‪ ،‬بۆچی‬ ‫ئێستا لە ماوەی چەند رۆژێكدا لە‬ ‫سەدا نەوەد بە سەرەوەی گەل لێی‬ ‫رادەپەڕێت‌و داواكاریی سەرەكیشیان‬ ‫دەبێتە وەدەرن��ان��ی س���ەرۆك لە‬ ‫واڵت؟! ئ���ەوەی ل��ە دەرەن��ج��ام��ی‬ ‫رووداوەكانی هەردوو واڵتی تونس‌و‬

‫میسر دەستمان دەكەوێت ئەوەیە‪،‬‬ ‫كە پرۆسەی هەڵبژاردن لە زۆربەی‬ ‫واڵتانی رۆژهەاڵتی ناوەڕاست هیچ‬ ‫نییە جگە لە خۆڵكردنە چاوی‬ ‫خەڵك‌و ئامرازێكە بۆ تەزویركردنی‬ ‫ئ��ی��رادەی سیاسیی هاواڵتییان‌و‬ ‫درێژە پێدانە بە دەسەاڵتی حیزب‪،‬‬ ‫یان گرووپێكی دیاریكراو بە سەر‬ ‫كۆمەڵگە‪ ،‬لە چەند دەیەی رابردوودا‬ ‫ل��ە زۆرب���ەی واڵت��ان��ی رۆژه��ەاڵت��ی‬ ‫ن��اوەڕاس��ت هەڵبژاردن نەیتوانی‬ ‫سەرۆك‌و حیزبێكی فەرمانڕەوا لە‬ ‫دەسەاڵت بێنێتە خوارێ‌‌و هەڵبژاردن‬ ‫ترسی نەخستووەتە دڵ��ی هیچ‬ ‫دەسەاڵتێكەوە‪ ،‬چونكە هەڵبژاردن‬ ‫بە كردەوە پرۆسەیەكی ئیفلیجكراو‬ ‫بووە‌و دەسەاڵتدارانی ئەو ناوچەیە‬ ‫كۆدی بردنەوە لە هەڵبژاردنەكانیان‬ ‫دۆزی��وەت��ەوە‪ .‬ئ��ەوەی كە ئێستا‬ ‫بووەتە بەدیلی هەڵبژاردن‌و دەنگی‬ ‫راستەقینەی گەالنی ناوچەكە‪،‬‬ ‫خۆپیشاندانە‪ ،‬كە لە هەردوو واڵتی‬ ‫میسر‌و تونس كاریگەرییه‌كەیمان‬ ‫بۆ دەرك����ەوت‪ ،‬كە چ��ۆن دەنگی‬ ‫راستەقینەی خەڵك بە ئاشكراو‬ ‫ل��ەس��ەر ش��ەق��ام گەیشتە هەموو‬ ‫دونیا‪ ،‬دەربارەی خۆپیشاندانەكانی‬ ‫میسر موحەمەد حەسنین هەیكەل‬ ‫بیرمەندی گەورەی میسریی وتی‪:‬‬ ‫«گەلی میسر لەسەر شەقامەكان‬

‫دەنگی خۆیان بەب ‌ێ تەزویر دا»‪،‬‬ ‫ئ��ەوەش ئاماژەیەكە كە موبارەك‬ ‫لە سی ساڵی راب��ردوو بە تەزویر‬ ‫ل��ەس��ەر ك��ورس��ی س��ەرۆك��ای��ەت��ی‬ ‫م��اوەت��ەوە‪ ،‬ب��ەاڵم ئەمجارە گەلی‬ ‫میسر دەنگەكانیان لە سندووقەكانی‬ ‫دەن��گ��دان��ەوە گواستەوە بۆ سەر‬ ‫شەقام‪ ،‬ئەو سەرۆكەی كە دوێنێ‌‬ ‫لـەناو سندووقەكانی دەنگدان (‪)%90‬‬ ‫ی دەنگەكانی بە تەزویر بەدەست‬ ‫دەهێنا‪ ،‬ئەمڕۆ لەسەر جادە (‪)%90‬‬ ‫ی خەڵك لە دژی خۆپیشاندان‬ ‫دەكات‪ ،‬ئەگەر بەراوردێكی هەرێمی‬ ‫كوردستانیش لەگەڵ ئەو واڵتانە‬ ‫ب��ك��ەی��ن‪ ،‬دەبینین ك��ە ل���ەدوای‬ ‫راپەڕینەوە لە كۆی هەڵبژاردنەكانی‬ ‫ل��ەو هەرێمە ب��ەڕێ��وەچ��وون‪ ،‬لە‬ ‫هەڵبژاردنی شارەوانی‌و پەرلەمان‌و‬ ‫سەرۆكایەتی‌و كۆنگرەی حیزبەكان‪،‬‬ ‫هەمیشە كۆمەڵێك دەم��وچ��او‬ ‫ل��ە ه���ەردوو حیزبی دەس��ەاڵت��دار‬ ‫دەردەچنەوە‌و زۆرینەی دەنگەكانیش‬ ‫بە دەست دێنن‪ .‬گوتەزای «پارتی‬ ‫ل��ەگ��ەڵ دەوڵ���ەت���ی چین بچێتە‬ ‫هەڵبژاردنەوە دەیباتەوە» هەر وا لە‬ ‫خۆوە نەگوتراوە‪ ،‬بەڵكو دەرەنجامی‬ ‫درك��ك��ردن��ە ب��ەو ت���ەزوی���رەی كە‬ ‫پارتی لە هەڵبژاردنەكان پەنای بۆ‬ ‫دەبات‌و ئەو هەقیقەتەیە كە پارتی‬ ‫دیموكراتی كوردستان هیچ كاتێك‬

‫نەیویستووە دەنگە راستەقینەكانی‬ ‫خۆی لە هەرێمی كوردستان بزانێت‪،‬‬ ‫پارتی پێش ه��ەر هەڵبژاردنێك‬ ‫ئیشی سەرەكیی ئامادەكارییە بۆ‬ ‫چۆنیەتی تەزویركردن‪ ،‬هەمیشە‬ ‫زی��اد لە رێگەیەك بە كاردێنێت‬ ‫بۆ پڕكردنەوەی سندووقەكان‪ ،‬لە‬ ‫هەڵبژاردنەكانی ساڵی (‪)2005‬‬ ‫تەزویركردن بە رادەی��ەك شتێكی‬ ‫ئاسایی ب��وو‪ ،‬كە لە هەندێك لە‬ ‫سندووقەكان دەفتەری دەنگدانیان‬ ‫بەب ‌ێ ل��ێ��ك��ردن��ەوەی كاغەزەكان‬ ‫ئاخنیبووە نێو س��ن��دووق��ەوە‪،‬‬ ‫ه��ەن��دێ��ك ل��ە س��ن��دووق��ەك��ان بە‬ ‫رادەی����ەك پ��ڕ ب��ووب��وون جێیان‬ ‫تێدانەمابوو‪ ،‬بۆیە بە دار تێیان‬ ‫پەستیبوون‪ ،‬لە هەڵبژاردنی (‪)7‬‬ ‫ی ئ�����اداری س��اڵ��ی راب�����ردووش‬ ‫قەبرستانەكانیشیان‬ ‫م����ردووی‬ ‫زیندوو ك��ردەوەو ناسنامەیان بۆ‬ ‫دروستكردن‌و دەنگیان پێدان‪ ،‬دوای‬ ‫ئەو خۆپیشاندانە ملیۆنیانەی میسر‬ ‫پێویست ناكات س��ەرۆك‌و حیزبە‬ ‫فەرمانڕەواكانی ئەم هەرێمە الفی‬ ‫ئەوە لێبدەن‪ ،‬كە بە دەنگی زۆرینەی‬ ‫خەڵك هاتوونەتە س��ەر حوكم‌و‬ ‫ماف بە خۆیان بدەن كە گو ‌ێ لە‬ ‫دەنگی ن��اڕەزای��ی خەڵك نەگرن‪.‬‬ ‫دوای ئەو باهۆزی گۆڕانەی كە لەو‬ ‫ناوچەیە بەڕێوەیە كاتی ئەوەیە كە‬ ‫دەسەاڵتدارانی هەرێمی كوردستان‬ ‫بیر ل��ەوە بكەنەوە‪ ،‬كە دەرفەتی‬ ‫گەل رۆژ لەدوای رۆژ فراوانتر دەبێت‬ ‫بۆ سزادانی بەرپرسانی گەندەڵ‌و‬ ‫ستەمكار‪ ،‬ئەگەر تائێستا توانیویانە‬ ‫هەڵبژاردنەكان تەزویر بكەن‪ ،‬بەاڵم‬ ‫ن��ات��وان��ن خۆپیشاندان‌و دەنگی‬ ‫ناڕەزایی خەڵك تەزویر بكەن‪.‬‬

‫سەرۆك؛ كێشەكە‬ ‫تەنیا گەندەڵیی نییە‬ ‫مەجید ساڵح‬ ‫كە بن عەلی‌و موبارەك لە تونس‌و‬ ‫میسر لێیان قەوما‪ ،‬پارتی دیموكراتی‬ ‫ك��وردس��ت��ان‌و یەكێتی نیشتمانی‬ ‫كوردستان كەوتنە خۆیان‌و رایانگەیاند‬ ‫كە لەمەوال ناهێڵن لە هیچ دامودەزگایەكی‬ ‫حكومەتدا گەندەڵی ئەنجام بدرێت‌و‬ ‫كار بۆ نەهێشتنی دەك��ەن‪ ،‬سەرۆكی‬ ‫هەرێمیش بۆنە نییە تێدا راینەگەیەنێت‬ ‫بە هەموو توانایەكیەوە دژی گەندەڵی‬ ‫دەوەستێتەوە‪ ،‬ب��ەاڵم لە هەقیقەتدا‬ ‫ن��ە یەكێتی‌و پ��ارت �ی‌و ن��ە سەرۆكی‬ ‫هەرێمیش تائێستا هیچ میكانیزمێكیان‬ ‫بۆ چۆنیەتی قەاڵچۆكردنی گەندەڵی‬ ‫دیاریی نەكردوە‌و پێش ناچێت بیكەن‪،‬‬ ‫چونكە گەر دژایەتی گەندەڵی بكەن‪،‬‬ ‫دەبێت لە بن دەستی خۆیانەوە دەست‬ ‫پێبكەن‪ ،‬ئەوەش كارێكی موستەحیلە‪.‬‬ ‫ئەگەر ئەو دوو حزبەو سەرۆكی‬ ‫هەرێم پێیان وا بێت‪ ،‬بن عەلی‌و موبارەك‬ ‫لەبەر ئەوە تێداچوون كە نەیانتوانی‬ ‫لەكاتی خۆیدا چ��ارەس��ەری كێشەی‬ ‫گەندەڵی بكەن‪ ،‬ئەوا زۆر بە هەڵەدا‬ ‫چوون‪ ،‬چونكە ئەو گەنجانەی رژانە سەر‬ ‫جادەكان تەنیا بۆ نەهێشتنی گەندەڵی‬ ‫نەبوو كە سینگی خۆیان نا بە گوللەی‬ ‫دەسەاڵتدارەكانەوە‪ ،‬بەڵكو هۆكاری‬ ‫سەرەكی ناڕەزایەتییەكانی ئەوان ئەوە‬ ‫بوو ئەو سیستمە سیاسیی‌و بەڕێوەبردنە‬ ‫كە دەرهاویشتەی پەنجاكانی سەدەی‬ ‫رابردووە‪ ،‬بۆ ئەم سەردەمە ناگونجێت‪.‬‬ ‫ئەوان بۆیە هاتنە سەر شەقامەكان بۆ‬

‫ئەوەی كۆتایی بەو شێوازەی دەسەاڵت‬ ‫بهێنن كە نازانێتی نایەوێت تێبگات‪،‬‬ ‫ئەم سەرۆكی دارودەستەو سیستمەی‬ ‫كە واڵت بەڕێوەدەبات توانای تەواسڵی‬ ‫نییە ل��ەگ��ەڵ ن��ەوەی��ەك ك��ە خەونی‬ ‫گ��ەورەی هەیە‪ ،‬ن��ەوەی��ەك دەیەوێت‬ ‫ل��ەم دونیا لە بەهەشتدا ب��ژی‪ ،‬نەك‬ ‫هەڵیگرێت بۆ ئەو دونیا‪ ،‬نەوەیەك كە‬ ‫ئینتەرنێت‌و فەیسبووك‌و هاوڕێكانی‬ ‫لە سێبەر فێریان كردووە ژیان تەنیا‬ ‫یەك جارە‪ ،‬بۆ دەبێت لەو دۆزەخەدا‬ ‫بژی كە سەرۆكێك‌و كوڕەكەی بۆیان‬ ‫دروستكردووە‪.‬‬ ‫كە بن عەلی رووخا‪ ،‬موبارەك وتی؛‬ ‫میسر تونس نییەو میسرییەكانیش‬ ‫تونسییەكان نین‪ ،‬بەاڵم رووداوەك��ان‬ ‫دەریانخست جیاوازیی نێوان گەنجێكی‬ ‫تونسی‌و گەنجێكی میسری نەك هەر‬ ‫نییە‪ ،‬بەڵكو هەردوو الیان بە لەهجەی‬ ‫خۆیان دەڵێن‪« :‬الشعب یرید اسقاط‬ ‫النظام»‪.‬‬ ‫گ����ەر دەس����ەاڵت����داران����ی ئێمە‬ ‫دەنگی خۆیان دەخەنە پاڵ دەنگی‬ ‫«بوتەفلیقەو» پێیان وابێت جیاوازی‬ ‫زۆر هەیە لە نێوان میسرو تونس‪،‬‬ ‫گەر پێیان وابێت بە قسەكردن لەسەر‬ ‫چ��ارەس��ەرك��ردن��ی گ��ەن��دەڵ��ی��ی‪ ،‬ئ��ەوا‬ ‫پریشكی ئاگرەكە ئێرە ناگرێتەوە‪،‬‬ ‫دڵنیایان دەكەمەوە هەڵەیەكی مێژوویی‬ ‫دەكەن‌و دەبێت هەر لە ئێستاوە بیر لە‬ ‫واڵتێك بكەنەوە بۆ پەنابەریی‪.‬‬

‫بۆ خالید یوسف‬

‫بةيادي (هي فوظى؟)و (حني ميسرة)و (دكان شحاتة)و (كلمني شكراً)‬ ‫سینەما‪ ،‬نەك كتێب‪:‬‬

‫لە هەشتاكانەوە تا بەراییەكانی‬ ‫س���ەدەی بیست‌ویەك‪ ،‬بەرهەمە‬ ‫ت��ەل��ەف��زی��ۆن��ی��ی��ەك��ان‌و ك���ارە‬ ‫سینەماییەكانی (ئوسامە ئەنوەر‬ ‫ع���ەك���اش���ە)‌و (ع��اط��ف ط��ی��ب)‌و‬ ‫(خەیری بشارە)‌و (محەمەد خان)‪،‬‬ ‫چا‌وساغ‌و سەرچاوەی گرنگیی من‬ ‫بوون بۆ ئاگاداربوون لە مێژووی‬ ‫هاوچەرخی میسر‌و گوێگرتن لە‬ ‫ترپەی دڵی شەقامی میسریی‪ ،‬لە‬ ‫رێی ئەوانەوە دەمزانی لە (بۆالق)‌و‬ ‫(سەیدە زەینەب)‌و (مەنشیە) چ‬ ‫باسە‪ ،‬وەلێ‌ لەم دە ساڵەی دوایدا‬ ‫كارە سینەماییەكانی دەرهێنەرێكی‬ ‫الو كە ن��اوی (خالید یوسف)ە‪،‬‬ ‫بۆ من بوو بە دەلیلی راستەقینە‬ ‫تا لە ئەحواڵی مەردوومی میسر‬ ‫ئاگاداربم‪.‬‬ ‫لە ه��ەردوو ئەو قۆناغەدا‌و لە‬ ‫ماوەی ئەو سێ‌ ساڵەدا چاوساغی‬ ‫م��ن ب��ۆ گەیشتن ب��ە میسرو بۆ‬ ‫تێگەیشتن لەوەی لە خاكی كینانەدا‬ ‫چی دەگوزەرێت‪ ،‬سینەما بوو‪ ،‬نەك‬ ‫كتێب‪ ،‬سەرچاوەی من كالكێت‌و‬ ‫سیناریۆو فیلمە سینەماییەكانی‬ ‫سینەماكارانی میسر ب��وو‪ ،‬نەك‬ ‫كتێب‌و نووسینەكانی ((غالی‬ ‫ش���وك���ری))‌و ((ع��ەب��دول��ع��ەزی��م‬ ‫رەمەزان))‌و ((ئەنیس مەنسور))‌و‬ ‫((یوسف ئیدریس))‪.‬‬

‫خ��وێ��ن��دك��ارە ب��زێ��وەك��ەی‬ ‫((یوسف شاهین))‪:‬‬

‫سەد ساڵەی مێژووی سینەمای‬ ‫میسری‪ ،‬پڕیەتی لە دەرهێنەر‌و‬ ‫پڕ كارو بەسەلیقەو خ��اوەن دنیا‬

‫بینی‪ ،‬بەاڵم لەنێوان ئەو هەمووەدا‬ ‫((یوسف شاهین)) دیارترینیانە‪.‬‬ ‫((ش��اه��ی��ن))‌و ك��ارەك��ان��ی‪ ،‬چ‬ ‫وەك ئەكتەر‪ ،‬چ وەك دەرهێنەر‪،‬‬ ‫ێ س��ەرن��ج��ی‪ ،‬نەك‬ ‫هەمیشە ج � ‌‬ ‫سینەماكارانی میسرو ناوچەكە‪،‬‬ ‫بەڵكو جێ‌ سەرنجی سینەماكارانی‬ ‫ئ���ەوروپ���ی‌و جیهانیش ب���ووە‪،‬‬ ‫ستایلی ئیشكردنی ئەم پیاوە زۆر‬ ‫ج��ی��اوازە لە ستایلی ئیشكردنی‬ ‫دەرهێنەرانی دیكەی واڵتەكەی‪،‬‬ ‫هەر ئەمەش ناوبانگێكی تایبەتی‬ ‫بۆ پەیدا كردبوو‪ ،‬سەرقاڵبوونی‬ ‫بە م��ێ��ژووی واڵت��ەك��ەی‌و نزیكیی‬ ‫ل��ە خ��ەم‌و ئ��ازارەك��ان��ی شەقامی‬ ‫میسری‪ ،‬وای��ك��ردب��وو كارەكانی‬ ‫سەنگ‌و قورساییەكی تایبەتیان‬ ‫هەبێت‌و جیاوازتر لە بەرهەمە زۆر‌و‬ ‫زەوەندەكانی دەرهێنەرانی دیكەی‬ ‫میسر تەماشا بكرێت‪.‬‬ ‫((خ���ال���ی���د ی����وس����ف)) كە‬ ‫یەكێكە ل��ە دەره��ێ��ن��ەرە جدیی‌و‬ ‫داهێنەرەكانی ئەم قۆناغە تازەیەی‬ ‫میسر‪ ،‬سەرەتای دەستپێكردنی‬ ‫لەگەڵ (یوسف شاهین)دا بوو‪،‬‬ ‫وەك یاریدەدەری دەرهێنەر‪ ،‬هەر‬ ‫ئەمەش وایكردووە ئەو جدییەت‌و‬ ‫ئاست بەرزییە لە كارەكانیدا رەنگ‬ ‫بداتەوە‪( ،‬خالید) وەك مامۆستاكەی‬ ‫سەرقاڵی گەیاندنی هەمان پەیامە‪،‬‬ ‫پەیامی گەیاندنی خەمی ئینسانە‬ ‫پ���ەراوێ���ز‌و ب��ەش��م��ەی��ن��ەت��ەك��ان��ی‬ ‫واڵت��ەك��ەی بە هەموو دنیا‪ ،‬ئەو‬ ‫وەك خوێندكارێكی ژی��رو بزێوی‬ ‫((یوسف شاهین)) وەك بزنس‌و‬ ‫پ��رۆژەی��ەك��ی بازرگانیی سەیری‬

‫هونەری حەوتەم ناكات‪ ،‬بەڵكو‬ ‫وەك هونەرێك س��ەوداو مامەڵەی‬ ‫ل��ەگ��ەڵ��دا دەك����ات‪ ،‬ك��ە شوێنی‬ ‫گەیاندنی پەیامە ئینسانییەكانە‪،‬‬ ‫جێگەیەكە بۆ نیشاندانی زوڵم‌و‬ ‫س��ت��ەم��ی دەس�����ەاڵت‌و سیستمە‬ ‫دیكتاتۆرییەكان‌و بۆ خستنە رووی‬ ‫نوزەو هاواری بێنەواكان‪.‬‬ ‫بە كورتییەكەی (خالید یوسف)‬ ‫ئ��ەو پەیامە ت���ەواو دەك���ات كە‬ ‫مامۆستاكانی نیو سەدە كاری بۆ‬ ‫دەكرد‪.‬‬

‫(هي فوظى؟) و (حني ميسرة)‪:‬‬ ‫هونەری ئاستبەرز‌و داهێنەرانە‬ ‫ئەوەیە‪ ،‬كە لە رێی گوێگرتن لە‬ ‫ترپەی دڵ��ی واقیع‌و تێكەڵبوون‬ ‫ب��ە خ���ەم‌و ئ���ازاری ئینسانەكان‬ ‫دەتوانێت پێشبینی رووداوەك��ان‬ ‫بكات‌و دەتوانێت پێمانبڵێت چی‬ ‫روودەدات‪.‬‬ ‫((خالید یوسف)) لەم سااڵنەدا‬ ‫چ��ەن��د بەرهەمێكی سینەمایی‬ ‫نۆرماڵی پێشكەشكردووین‪ ،‬وەك‪:‬‬ ‫(هي فوظى؟) و (حني ميسرة)‌و (دكان‬ ‫شحاتە)‌و (كلمنی شكرا) بینەر كە‬ ‫ئەم فیلمانە دەبینێت‪ ،‬دەزانێت‬ ‫خەڵك‌و خوای میسر گیرۆدەی چین‌و‬ ‫لەژێر سایەی سیستمێكی پۆلیسیدا‬ ‫ژیان چۆن دەگوزەرێنن‪( ،‬خالید‬ ‫ی��وس��ف)‪ ،‬وەك سینەماكارێكی‬ ‫ج��دی��ی‌و خ��ەم��خ��ۆری ش��ەق��ام��ی‬ ‫میسری لە ه���ەردوو فیلمی (هي‬ ‫فوظى؟) و (حني ميسرة)‌دا پێشبینی‬ ‫روودان��ی ئەو روداوان��ە دەكات كە‬ ‫لە رۆژی (‪)25‬ی كانوونی دووەمی‬

‫(‪ )2011‬لە گۆڕەپانی (تەحریر)دا‬ ‫روویاندا‪ ،‬لە (حني ميسرة)‌دا هاوارو‬ ‫پ��ەالم��اری خ��ەڵ�ك‌وخ��وا برسیی‌و‬ ‫رەش‌و رووتەكانی گەڕەك‌و ناوچە‬ ‫پەراوێزكەوتوو دوورەدەستەكانی‬ ‫قاهیرە‌و لە (هي فوظى؟)شدا زوڵم‌و‬ ‫زۆر‌و ناحەقی دەوڵەتێكی پۆلیسی‬ ‫ستەمكار دەبینین‪ ،‬كە دواج��ار‬ ‫بە هاتنە سەر شەقامی خەڵك‌و‬ ‫خۆكوشتنی (رەج���ەب) كۆتایی‬ ‫دێ���ت‪ ،‬ك��ە رەم����زی دەس��ەاڵت��ی‬ ‫ستەمكارانەی (حوسنی موبارەك)‌و‬ ‫دەسەاڵتە خۆسەپێنەرەكەیەتی‪.‬‬ ‫خەڵكی ئێمە بۆ ئەوەی زیاتر لە‬ ‫مەغزای گۆڕانكارییەكانی ئێستای‬ ‫میسر‌و رق‌و توڕەیی گەنجانی میسر‬ ‫حاڵی ب��ن‪ ،‬وا چاكترە ئ��ەو دوو‬ ‫بەرهەمەی (خالید یوسف) ببینن‬ ‫بە تایبەت (هي فوظى؟) كە تیایدا‬ ‫پێشبینی دۆخێكی هاوشێوەی وەك‬ ‫ئەوەی ئێستا دەكات لە میسر‪.‬‬

‫ج��ەم��اوەری��ی��ەك��ەی هاواڵتییانی‬ ‫میسر لە دژی دەسەاڵتە گەندەڵ‌و‬ ‫دیكتاتۆرەكەی (م��وب��ارەك)‪ ،‬ئەو‬ ‫ل��ە گ��ۆڕەپ��ان��ی (ت��ەح��ری��ر) ب��وو‪،‬‬ ‫سەرمەشقی ئ��ەو هونەرمەندانە‬ ‫ب��وو ك��ە تێكەڵ ب��ەو راپ��ەڕی��ن��ە‬ ‫جەماوەرییە ب��وون‪ ،‬یەكەم كەس‬ ‫ب��وو ك��ە ب��ە ئاشكرا ل��ە كەناڵە‬ ‫ئاسمانییەكانەوە دەركەوت‌و بوێرانە‬ ‫سەنگەری خەڵكی هەڵبژارد‌و داوای‬ ‫لە هاوڕێ‌‌و هاوكارانی دەكرد تەوقی‬ ‫بێدەنگیی بشكێنن‌و بە رووی رژێمە‬ ‫دیكتاتۆرییەكەی میسردا بچنەوە‪.‬‬ ‫میسر ژم��ارەی��ەك��ی بێ حەدو‬

‫خەڵكی ئێمە بۆ ئەوەی‬ ‫لە گۆڕەپانی (تەحریر)دا زیاتر لە مەغزای‬ ‫بۆی بگەڕێن‪:‬‬ ‫�ەی‬ ‫�‬ ‫�وون‬ ‫�‬ ‫�م‬ ‫�‬ ‫ن‬ ‫�ف)‬ ‫�‬ ‫�وس‬ ‫�‬ ‫(خ��ال��ی��د ی‬ ‫گۆڕانكارییەكانی ئێستای‬ ‫هونەرمەندێك نەبوو ه��ەر قسە‬ ‫بكات‌و بە فیعلی‌و بە ك��ردار لە میسر‌و رق‌و توڕەیی‬ ‫خ��ەم��ی خ��ەڵ �ك‌و ل��ە ئ��ازارەك��ان��ی‬ ‫شەقامی میسری بەدوور بێت‪ ،‬ئەو گەنجانی میسر حاڵی‬ ‫وەك چۆن بەرهەمەكانی‬ ‫كردبووە بن‪ ،‬وا چاكترە ئەو‬ ‫ئ��اوێ��ن��ەی ن��وم��ای ژی��ان��ی مرۆڤە‬ ‫بەشمەینەتەكانی واڵتەكەی‪،‬‬ ‫بەو دوو بەرهەمەی (خالید‬ ‫ج��ۆرەش لە كاتی رووداوەك��ان��ی‬ ‫ئ��ەم دوای��ی��ەی میسردا پ ‌ێ بەپ ‌ێ یوسف) ببینن بە تایبەت‬ ‫لەگەڵ هاواڵتییاندا‌و لەگەڵ هاوار‌و‬ ‫داخوازییە رەواكانی ئەواندا بوو‪( .‬هي فوظى؟)‬ ‫ل��ە ی��ەك��ەم رۆژی راپ��ەڕی��ن��ە‬

‫شوان ئەحمەد‬ ‫حیساب سینەماكارو هونەرمەندی‬ ‫ێ ل��ەم هەلومەرجە‬ ‫ه��ەی��ە‪ ،‬وەل��� ‌‬ ‫تازەیەی واڵت��دا ژماره‌یه‌كی كەم‬ ‫نەبێت هاتنە سەر شەقامەكان‌و‬ ‫كەوتنە سەركێشی‪ ،‬ئەوانی تریان‬ ‫بێدەنگ بوون‪ ،‬یان لەپاڵ دەسەاڵتدا‬ ‫كەوتنە سەر كۆنەی راپەڕینەكە‪.‬‬ ‫ئەگەر لەسەر ئاستی ئیعالمیی‌و‬ ‫سیاسیی (وائیل غونێم)‌و (نەوارە‬ ‫نەجم) دیارترین سیما‌و كارەكتەری‬ ‫ئ��ەو شۆڕشە گەنجانەیەی واڵتی‬ ‫میسر ب��ووب��ن‪ ،‬ئ���ەوا ل��ە ری��زی‬ ‫ه��ون��ەرم��ەن��دان‌و سینەماكاراندا‬ ‫(خالید یوسف) سەرمەشق بوو‪،‬‬ ‫ئ���ەوەی ل��ە فیلمەكاندا نیشانی‬ ‫دەدا‌و داك��ۆك��ی��ی ل��ێ��دەك��رد‪ ،‬لە‬ ‫شەقام‌و گۆڕەپانی (تەحریر)یشدا‬ ‫بە فیعلی سەلماندی‪ ،‬راستگۆیی‬ ‫نووسەرو هونەرمەندانیش لەوەدایە‪،‬‬ ‫ك��ە ن��ووس��ی�ن‌و هەڵوێستیان كە‬ ‫كارە هونەرییەكانیان‌و رەفتاریان‬ ‫هاوجووت بن‪.‬‬ ‫میللەتانی دی��ك��ەی ناوچەكە‬ ‫ل��ەم ق��ۆن��اغ��ەدا پێویستیان بە‬ ‫گەنجانی وەك (وائیل غونێم)‌و‬ ‫چاالكوانانی وەك (نەوارە نەجم)‌و‬ ‫هونەرمەندانی بەهەڵوێستی وەك‬ ‫(خالید ی��وس��ف) ه��ەی��ە‪ ،‬ك��ە لە‬ ‫الیەك كارو بەرهەمەكانیان لێوانلێو‬ ‫بێت لە ترپەی دڵی خەڵك‌و خوای‬ ‫واڵتەكەیان‌و لە الیەكی دیكەش‬ ‫بۆ بەگژداچوونەوەی گەندەڵیی‌و‬ ‫ن���اع���ەدال���ەت���ی‌و س��ت��ەم��ك��اری��ی‬ ‫دەس�����ەاڵت�����داران‪ ،‬ك��ۆ ل��ە هیچ‬ ‫سیستمێكی پۆلیسیی‌و تۆتالیتاری‬ ‫ناكەنەوە‪.‬‬

‫ذمارة (‪ )621‬سيَشةممة ‪2011/2/15‬‬

‫‪nawxo.rozhnama@yahoo.com‬‬

‫زاخۆ داوای ئیدارەی سەربەخۆ دەكات‬ ‫رۆژنامە‪ :‬یەكێتی پەرلەمانتارانی‬ ‫كوردستان لە نامەیەكیاندا بۆ‬ ‫س���ەرۆك���ی ه��ەرێ��م داوادەك�����ەن‬ ‫ق��ەزای زاخۆ بكرێتە ئیدارەیەكی‬ ‫سەربەخۆ‪.‬‬ ‫دوای ئ��ەوەی مانگی شوباتی‬

‫خوێندكارانی كۆلێژی وەرزشی سۆران‪،‬‬ ‫هۆڵی وانەی كردارییان نییە‬ ‫راپۆرتی‪ :‬ئەحمەد باڵەكی‬

‫‪....................................‬‬ ‫خوێندكارانی كۆلێژی پەروەردەی‬ ‫وەرزش��ی س��ۆران لە دژی نەبوونی‬ ‫هۆڵی وان��ەی پراكیتكیی ماندەگرن‌و‬ ‫نەبوونی مەلەوانگە ناچاریان دەكات‬ ‫بۆ ئەو وانەیە بچنە هەولێر‪.‬‬ ‫خوێندكارانی كۆلێژی پەروەردەی‬ ‫وەرزشی لە قەزای سۆران نیگەرانن‬ ‫لەوەی كە شوێنێكی پێویستیان نییە‬ ‫كە وانە كردارییەكانی ل ‌ێ بخوێنن‌و‬ ‫لە وەرزی زستان‌و بارانباریندا وانە‬ ‫ك��رداری��ی��ەك��ان ناخوێنن‌‪ ،‬ل��ە دژی‬ ‫ن��ەب��وون��ی هۆڵێكی داخ����راوی وان��ە‬ ‫كرداریی هەر چوار قۆناغی ئەو كۆلێژە‬ ‫مانیانگرتووە‪.‬‬ ‫(ڤ��ی��ان عیسمەت) خوێندكاری‬ ‫كۆلێژی پ��ەروەردەی وەرزشی سۆران‬ ‫ئ��ام��اژە ب��ەوە دەك���ات‪ :‬ن��او كۆلێژی‬ ‫وەرزشی هەموو مەرجێكی خوێندنی‬ ‫تیادانییە‌و زۆرێك لەو كەموكوڕییانە‬ ‫ل��ەالی��ەن س��ەرۆك��ی زان��ك��ۆو الیەنی‬ ‫پەیوەندیدار فەرامۆش كراوە‌و گرنگییان‬ ‫پ ‌ێ نادرێت‪ ،‬ڤیان بە رۆژنامەی وت‪:‬‬ ‫«هۆڵەكانی ئێمە وەك پێویست نین‌و‬ ‫بچووكن‪ ،‬زۆرجار كێشەمان بۆ دروست‬ ‫دەبێت‌و جێگەی هەموو گرووپەكان‬ ‫بەیەكەوە نابێتەوە لەو هۆڵەدا‌و ئەگەر‬ ‫باران ببارێت‪ ،‬وانە كردارییەكانمان لێ‌‬ ‫تێك دەچێت»‪.‬‬ ‫ڤیانی خوێندكار‪ ،‬كێشەیەكی تری‬

‫ئەو كۆلێژە ئاشكرا دەكات كە نەبوونی‬ ‫مەلەوانگەیەو دەڵێت‪« :‬تائێستا كۆلێژی‬ ‫پ����ەروەردەی وەرزش���ی مەلەوانگەی‬ ‫تیانییەو زۆرجار بۆ وانەكانی مەلەوانیی‬ ‫چووینەتە هەولێر»‪.‬‬ ‫زیاتر لە (‪ )400‬خوێندكار لە‬ ‫كۆلێژی پ��ەروەردەی وەرزشی سۆران‬ ‫دەخوێنن‪ ،‬كە سەر بە سەرۆكایەتی‬ ‫زانكۆی سۆرانە‪.‬‬ ‫ل ‌ه ئێستادا هۆڵێكی نوێ بۆ وانە‬ ‫كردارییەكان بۆ كۆلێژی پ��ەروەردەی‬ ‫وەرزشی سۆران لە جێبەجێكردندایە‪،‬‬ ‫ب����ەاڵم وەك خ��وێ��ن��دك��اران��ی ئ��ەو‬ ‫كۆلێژە ئاماژەی پێدەدەن؛ لە كاتی‬ ‫دەستپێكردنی دەوام���دا ك��اری تیا‬ ‫دەكرێت‌و ئەگەری سەركەوتنی ئەو‬ ‫پرۆژەیەش كەمە‪.‬‬ ‫هاوكات ئەبوزێد ناسر‪ ،‬سەرۆك‬ ‫بەشی وەرزشی لە كۆلێژی پەروەردە‬ ‫نكۆڵیی ل��ەوە نەكرد ك��ەوا لە كاتی‬ ‫بارانباریندا خوێندكارانی ئەو كۆلێژە‬ ‫وان��ە كردارییەكانیان ناخوێنن‌و بە‬ ‫رۆژنامەی راگەیاند‪« :‬لەكاتی دەوام‌و‬ ‫وەرزی بارانباریندا دەستكراوە بە‬ ‫دروستكردنی هۆڵی تایبەت بە وانە‬ ‫ك��رداری��ی��ەك��ان‪ ،‬كە پێشتر هۆڵەكە‬ ‫هی ئەنجومەنی بااڵی وەرزش��ی بوو‪،‬‬ ‫ئێمەش بەكارمان دەهێنا‌و پێویستی‬ ‫ب��ە ن��ۆژەن��ك��ردن��ەوە ب���وو‪ ،‬ئێمەش‬ ‫نەماندەتوانی نۆژەنی بكەینەوە تا‬ ‫دوات��ر هۆڵەكەمان وەرگ��رت‪ ،‬بەاڵم‬ ‫درەنگ دەستكرا بە نۆژەنكردنەوەی»‪.‬‬

‫‪ 2011‬سەرۆكی حكومەتی هەرێم‬ ‫لە سەردانێكیدا بۆ قەزای سۆران‬ ‫ب��ەرزك��ردن��ەوەی پلەی قەزاكانی‬ ‫(س������ۆران‪ ،‬زاخ����ۆ‪ ،‬راپ���ەڕی���ن‪،‬‬ ‫هەڵەبجە‪ ،‬گەرمیان)ی راگەیاند بۆ‬ ‫ناوەندی سەربەخۆ یان پارێزگا‪،‬‬

‫ل��ە نامەكەیاندا گلەیی دەك��ەن‬ ‫لەوەی «هیچ ئاماژەیەك بۆ قەزای‬ ‫زاخۆ نەكرا»‪ ،‬بۆیە داوا دەكەن‬ ‫«س��ەرۆك��ی ه��ەرێ��م پشتیوانی‬ ‫بەرزكردنەوەی پلەی قەزای زاخۆ‬ ‫بۆ ناوەندی سەربەخۆ دەرببڕێت»‪.‬‬

‫لەكۆبوونەوەی رۆژی ‪2011/2/7‬ی‬ ‫ئەنجوومەنی وەزی���ران���دا بڕیار‬ ‫لەسەر درووستكردنی ناوەندەكانی‬ ‫هەڵەبجەو سۆران‌و راپەڕین درا‪.‬‬ ‫بۆ ب��ەدواداچ��وون��ی بەڵێنەكە‬ ‫یەكێتی پەرلەمانتارانی كوردستان‬

‫كورد دەچێتە جیهانی بازرگانیی ئینتەرنێتەوە‬ ‫راپۆرتی‪ :‬هێرش حەمید‬ ‫‪.................................‬‬ ‫ئینتەرنێت‪ ،‬رێگەیەكی نوێی‬ ‫بازرگانیكردنە لەجیهاندا‌و ماوەی‬ ‫چ��ەن��د ساڵێكە دەی���ان ك��وردی‬ ‫بەكارهێنەری ئینتەرنێت‪ ،‬بەشداریی‬ ‫ئ��ەو ج��ۆرە لەبازرگانی دەك��ەن‌و‬ ‫هەندێكیشیان رێژەیەكی زۆر پارە‬ ‫قازانج دەكەن‪.‬‬ ‫ئامانج كەمالی تەمەن (‪)29‬‬ ‫ساڵ‪ ،‬یەكێكە لەو كەسانەی بەبڕی‬ ‫(‪ )10‬هەزار دۆالر بەشداریی لەم‬ ‫پ��رۆژەی��ەدا ك���ردووە‪ ،‬ئا ما نج‬ ‫پ���ێ���ی���وای���ە‪ :‬ئ���ەم‬ ‫ب��ازرگ��ان��ی��ك��ردن��ە‬ ‫ش����ێ����وازێ����ك����ی‬ ‫زۆر ب���اش���ە بۆ‬ ‫پەیداكردنی داهات‪،‬‬ ‫ل��ەم��اوەی��ەك��ی ك��ەم��دا دەتوانیت‬ ‫ببیتە خاوەن پارەیەكی خەیاڵیی‪،‬‬ ‫هەڵبەتە ئەمەش پێویستی بە‬ ‫هەوڵ‌و تێكۆشانی خۆت هەیە وەكو‬ ‫ئیشەكانی تر‪.‬‬ ‫ئ���ەو گ��ەن��ج��ە ب��ە رۆژن��ام��ەی‬ ‫راگ��ەی��ان��د‪« :‬چ��ەن��دی��ن ك��ەس بە‬ ‫سەرمایەیەكی زۆرەوە بەشداریی‬ ‫ئەم شێوازە بازرگانییەیان كردووە‪،‬‬ ‫ل��ەه��ەم��ان كاتیشدا داهاتێكی‬ ‫باشیان دەستكەوتووە‪ ،‬هیوادارم‬ ‫خەڵكی كوردستان فێری ئەم كارە‬ ‫ببن‌و بتوانن سوود لە تەكنەلۆژیا‬ ‫بازرگانییەكان وەربگرن»‪.‬‬ ‫سەرچڵ محەمەد‪ ،‬كە پیشەی‬

‫مامۆستایە‪ ،‬یەكێكە لەو كەسانەی‬ ‫كە زانیاریی لەسەر ئ��ەم جۆرە‬ ‫بازرگانیكردنە ك��ۆك��ردووەت��ەوە‌و‬ ‫بەنیازە بەشداریی تێدا بكات‪،‬‬ ‫چونكە وەك خۆی دەڵێت‪ ،‬نایەوێت‬ ‫تەنیا چاوەڕوانی مووچەكەی بێت‪.‬‬ ‫ئ���ەو م��ام��ۆس��ت��ای��ە دەڵ��ێ��ت‪:‬‬ ‫«هاوڕێكانم دەبینم بە پارەیەكی‬ ‫كەم بەشدارییان ك��ردووە‌و ئێستا‬ ‫داهاتێكی باشیان دەستكەوتووە‬ ‫لەماوەیەكی كەمدا‌و دەتوانن بگەنە‬ ‫ئامانجی خۆیان»‪.‬‬ ‫ب��ازرگ��ان��ی��ك��ردن ل��ە رێ��گ��ەی‬ ‫ئینتەرنێتەوە‪ ،‬بە بەشداریكردن‬ ‫لە كۆمەڵێك وێبسایت دەبێت‪،‬‬ ‫س��ی��س��ت��م��ی ئ���ەو‬ ‫و ێبسا یتا نە‬

‫دەچێت‪ ،‬ئەمەش بەهۆی نەبوونی‬ ‫ئەو متمانەیە بۆ وەرگرتنی داهاتەكە‌و‬ ‫دزینی كۆدی ئیمەیلەكان»‪.‬‬ ‫بەبڕوای سماقەیی‪ ،‬ئەم شێوازە‬ ‫لە بازرگانیكردن‪ ،‬هیچ سوودێك‬ ‫بە پەره‌پێدانی ئابووریی واڵت‬ ‫ناگەیەنێت‪ ،‬چونكە ئەمە بریتییە‬ ‫لە ژم��ارەی دراو‪ ،‬لە هەر شوێنك‬ ‫كار لەسەر زیادبوونی ژمارەی دراو‬ ‫كرا‪ ،‬سوود بە گەشەكردنی واڵت‬ ‫ناگەیەنێت‪.‬‬ ‫ئ�����ەوەی ب��ەش��ێ��ك��ی زۆر لە‬ ‫بەكارهێنەرانی بازرگانی ئەلیكترۆنی‬ ‫لەسەرەتادا نایزانن‪ ،‬ئەوەیە كە‬ ‫چەندێك ئەگەری قازانج لەم گەمەیە‬ ‫دەك��رێ��ت‪ ،‬هێندەش چ��اوەڕوان��ی‬ ‫ئیفالسبوون‬ ‫زەرەر‌و‬

‫دەكرێت‪.‬‬ ‫د‪ .‬نەرمین مەعروف‪ ،‬مامۆستای‬ ‫كۆلێژی كارگێڕیی‌و كار لە زانكۆی‬ ‫سلێمانی‪ ،‬جەخت لەوە دەكاتەوە‬ ‫كە ئەم بیرۆكەیە هیچ سوودێك‬ ‫ناگەیەنێت بە كۆمەڵگا‌و نابێتە هۆی‬ ‫گەشەكردنی وەبەرهێنان‌و نەمانی‬ ‫كێشەی بێكاریی‪ ،‬بەڵكو تاكی‬ ‫كۆمەلگا تەمەڵ دەك��ات‪ ،‬چونكە‬ ‫ئەم پرۆژەیە تەنیا یەك كەس تێیدا‬ ‫سوودمەند دەبێت‪.‬‬ ‫ئ��ەو پسپۆڕە كارگێڕییە بە‬ ‫رۆژنامەی راگەیاند‪« :‬هەر دراوێك‬ ‫لەپێناوی بەرهەمهێناندا خەرج‬ ‫نەكرێت‪ ،‬ئەوە بەفیڕۆدانی‬ ‫دراوە‪ ،‬ئەم شێوازە جۆرێكە‬ ‫ل��ە ق��وم��ارك��ردن‪ ،‬چونكە‬ ‫تەنیا یەك كەس قازانجی‬ ‫ل��ێ��دەك��ات‪ ،‬ی���ان زیانی‬ ‫پێدەگات»‪.‬‬

‫بە شێو ە یە كە‬ ‫ك��ە ب��ەش��دارب��وو‬ ‫ب��ۆ ئ���ەوەی زیاتر‬ ‫ق����ازان����ج ب���ك���ات‪،‬‬ ‫پێویستە خەڵكی تر‬ ‫رابكێشێتە ناو گەمەكەوە‪ ،‬ب�����ەم‬ ‫هۆیەشەوە كێرڤی خاڵ‌و پارەكانی‬ ‫بەرز دەبێتەوە‪.‬‬ ‫ئەیوب سماقەیی‪ ،‬مامۆستا لە‬ ‫زانكۆی سەاڵحەدین‌و ش��ارەزا لە‬ ‫پەره‌پێدانی ئابووریی‪ ،‬پێیوایە‪:‬‬ ‫«ئەم شێوازی بازرگانیكردنە لە‬ ‫بازاڕی ئابووریدا‪ ،‬بەرەو الوازبوون‬

‫لە خزمەتگوزاریی ئاوەڕۆوە بۆ خزمەتگوزاریی ئینتەرنێت‬

‫زۆربەی قەزاو ناحیەكانی هەرێم‪ ،‬لە هێڵی ئینتەرنێت بێبەشن‬ ‫راپۆرتی‪ :‬ئەكرەم تۆفیق‬ ‫‪.................................‬‬ ‫دانیشتووانی زۆرێك لە قەزاو‬ ‫ناحیەكانی هەرێمی كوردستان‪،‬‬ ‫لە خزمەتگوزاریی ئینته‌رنێت‬ ‫بێبەشن‌و داوادەك�����ەن‪ ،‬چیدی‬ ‫لەم پێویستییە گرنگە بێبەش‬ ‫نەكرێن‌و بەڕێوەبەری پۆستەو‬ ‫گەیاندنی سلێمانیش‪ ،‬پشگیریی‬ ‫لەو داوایەی هاواڵتییان دەكات‪.‬‬ ‫لەگەڵ بوونی خزمەتگوزاریی‬ ‫ئ��ی��ن��ت�ه‌رن��ێ��ت ب���ە ی��ەك��ێ��ك لە‬ ‫پێوستییە گرنگەكانی ژیانی‬ ‫هاواڵتییان‪ ،‬بەتایبەت گەنجان‪،‬‬ ‫زۆرێ��ك لە ه��اواڵت �ی‌و گەنجانی‬ ‫ق��ەزاو ناحیەكان‪ ،‬لەئێستادا لە‬ ‫تۆڕی ئینته‌رنێت بێبەشن‪ ،‬ئەمە‬ ‫لە كاتێكدایە كە رووداوەكانی ئەم‬ ‫دواییەی تونس‌و میسر سەلماندی‬ ‫كە هێڵی ئینته‌رنێت چ رۆڵێكی‬ ‫ل��ە پ��ەی��وەن��دی��ی ج��ەم��اوەری �ی‌و‬ ‫هۆشیاركردنەوەی هاواڵتییاندا‬ ‫بینیوە‪.‬‬ ‫ق��ەزای سەیدسادقی سەر بە‬ ‫پارێزگای سلێمانی‪ ،‬یەكێكە لەو‬ ‫قەزایانەی هەرێمی كوردستان‬ ‫كە لە خزمەتگوزاریی ئینته‌رنێت‬ ‫بێبەشەو وەك بەختیار محەمەدی‬ ‫دان��ی��ش��ت��ووی ئ���ەو ق��ەزای��ەش‬

‫ئ��ام��اژەی پ��ێ��دەك��ات‪ ،‬نەبوونی‬ ‫ئینته‌رنێت‪ ،‬كاریگەری خراپی‬ ‫لەسەر بیركردنەوەی دانیشتووانی‬ ‫ق��ەزاك��ە بەگشتیی‌و بەتایبەتی‬ ‫لەسەر توێژی گەنجان دەبێت‌و‬ ‫بەپێویستی دەزانێت هەوڵبدرێت‬ ‫ئەو خزمەتگوزارییانەی لەخزمەتی‬ ‫زانیاریی هاواڵتییاندان دابینبكرێن‪.‬‬ ‫ه�����ەردی ئ��ی��ب��راه��ی��م‪ ،‬كە‬ ‫دانیشتووی ناحیەی خورماڵە‌و‬ ‫ن��اح��ی��ەك��ەی ه��ەم��ان دەردی‬ ‫ب��ێ��ئ��ی��ن��ت �ه‌رن��ێ��ت��ی��ی ق�����ەزای‬ ‫س��ەی��دس��ادق��ی ه��ەی��ە‪ ،‬پێیوایە‬ ‫كە خزمەتگوزاریی ئینته‌رنێت‬ ‫یەكێكە لە ه��ەرە پێداویستییە‬ ‫گرنگەكانی م��رۆڤ لە ئەمڕۆی‬ ‫دنیای جیهانگیریدا‌و دەڵێت‪:‬‬ ‫«بەداخەوە‪ ،‬ئێمەی دانیشتووی‬ ‫خورماڵ‪ ،‬لەم خزمەتگوزارییە زۆر‬ ‫گرنگە بێبەشكراوین‪ ،‬ئەوەی كە‬ ‫هەیە تەنیا لەڕیگەی مۆبایلەوەیە‬ ‫دەك��رێ��ت‌و ئ��ەم رێ��گ��ای��ەش بۆ‬ ‫بەكارهێنانی ئینته‌رنێت باش‬ ‫نییە»‪.‬‬ ‫ه���ەردی‪ ،‬ئ��ام��اژەی ب��ەوەدا‬ ‫كە چەندین جار بەڵێنی دانانی‬ ‫هێڵی ئینته‌رنێت دراوە لەناحیەی‬ ‫خ��ورم��اڵ��دا‪ ،‬ب���ەاڵم جێبەجێ‬ ‫نەكراوە‪.‬‬ ‫پیرەمەگروونیش‬ ‫ناحیەی‬ ‫یەكێكی ت��رە ل��ەو ن��اوچ��ان��ەی‬

‫هەرێمی كوردستان‪ ،‬كە تا ئێستا‬ ‫نەتوانراوە دانیشتووانەكەی بە‬ ‫خزمەتگوزاریی ئینته‌رنێت ئاشنا‬ ‫بكرێن‪ ،‬هەر بۆیە ئاراز محەمەد‪،‬‬ ‫دانیشتووی ناحیەی پیرەمەگروون‪،‬‬ ‫ئاماژە بەوە دەكات‪ ،‬كە نەبوونی‬ ‫هێڵی ئینته‌رنێت لە ناحیەكەیدا‪،‬‬ ‫هۆكارێكە بۆ دابڕانی كۆمەڵگا‌و‬ ‫كاریگه‌رییەكانی ئەو پێشكەوتن‌و‬ ‫گۆڕانكارییانەی كە ئەمڕۆ لە‬ ‫ج��ی��ه��ان��دا روودەدەن‪ ،‬وت��ی‪:‬‬ ‫«بەداخەوە‪ ،‬تا ئێستا ئێمە لەم‬ ‫خزمەتگوزارییە گرنگە بێبەشین‪،‬‬ ‫داوادەك��ەی��ن كە بەرپرسان بەم‬ ‫خزمەتگوزارییە ئاشنامان بكەن»‪.‬‬ ‫«پێویست بوو چەند ساڵێك‬ ‫ل��ەم��ەوب��ەر‪ ،‬خ��زم��ەت��گ��وزاری��ی‬ ‫ئینته‌رنێتمان بۆ دابین بكرایە»‪،‬‬ ‫ئەمە وت��ەی كۆچەر عەلییە كە‬ ‫دانیشتووی ناحیەی شۆڕشە‪،‬‬ ‫ك��ە پێیوایە‪ ،‬خزمەتگوزاریی‬ ‫ئینته‌رنێت بۆ رۆشنبیركردنی‬ ‫هاواڵتییان پێویستە‪.‬‬ ‫ئیحسان نوعمانی دانیشتووی‬ ‫ناحیەی س��ەن��گ��اوی��ش‪ ،‬ب��ەدەم‬ ‫گلەییكردنەوە ل��ە نەتوانینی‬ ‫راكێشانی هێڵەكانی ئینته‌رنێت بۆ‬ ‫ماڵەكانی ئەو ناحیەیە‪ ،‬بۆ رۆژنامە‬ ‫وتی‪« :‬ئینته‌رنێت پێویستییەكی‬ ‫گرنگی ئەمڕۆی هەموو جیهانە‪،‬‬ ‫كە دانیشتووانی ناحیەكەمانی لێ‬

‫بێبەشكراوە»‪.‬‬ ‫بەرزان محەمەدی دانیشتووی‬ ‫ناحیەی زەالن��ی سەر بە قەزای‬ ‫چوارتاش‪ ،‬ئاماژەی بە نەبوونی‬ ‫ه��ێ��ڵ��ی ئ��ی��ن��ت�ه‌رن��ێ��ت ك���رد لە‬ ‫ناحیەكەیاندا‌و بەپێویستییەكی‬ ‫گرنگی ئەمڕۆی لە قەڵەمداو وتی‪:‬‬ ‫«پێویستە ه��ەم��وو ناوچەكان‬ ‫ل��ەم خزمەتگوزارییە بێبەش‬ ‫نەكرێن‌و هەوڵی دابینكردنی ئەم‬ ‫پێویستییە بدرێت»‪.‬‬ ‫بەشێكی تر لە دانیشتووانی‬ ‫قەزاو ناحیەكان‪ ،‬گلەیی لە بەرزیی‬ ‫ن��رخ��ی هێڵەكانی ئینته‌رنێت‬ ‫دەكەن لە دوای دابینكردنی ئەو‬ ‫خزمەتگوزارییە بۆیان‪.‬‬ ‫ئ��ەح��م��ەد ق���ادر‪،‬‬ ‫دانیشتووی ناحیەی‬ ‫س��ی��روان��ی س���ەر بە‬ ‫ق���ەزای هەڵەبجەیە‌و‬ ‫ئ��ام��اژەی ب���ەوەدا كە‬ ‫چ��ەن��د رۆژێ���ك پێش‬ ‫ئیستا لە ناحیەكەیاندا‬ ‫ئینته‌رنێت ن��ەب��وو‪،‬‬ ‫ب���ەاڵم ل��ە ئێستادا‬ ‫هێڵیك ه��ێ��ن��راوەت��ە‬ ‫ن���اح���ی���ەك���ەی���ان‪،‬‬ ‫وت��ی��ش��ی‪« :‬ئ���ەم���ە بۆ‬ ‫ئێمە دڵخۆشكەر ب��وو‪ ،‬ب��ەاڵم‬ ‫ب��ەه��ۆی گرانیی نرخەكەیەوە‪،‬‬ ‫رەن��گ��ە نەتوانرێت س��وود لەم‬

‫خزمەتگوزارییە ببینرێت»‪.‬‬ ‫هاوكات بەرپرسانی پۆستەو‬ ‫گەیاندنی سلێمانیش‪ ،‬ه��اوڕای‬ ‫داواك���اری���ی گ��ەن��ج��ان��ی ق���ەزاو‬ ‫ناحیەكانن بۆ گواستنەوه‌ی هێڵی‬ ‫ئینته‌رنێت بۆ ئەو ناوچانە‪.‬‬ ‫ل���ەوب���ارەی���ەوە ع��ەب��دوڵ�ڵا‬ ‫م���ح���ەم���ەدی ب���ەڕێ���وەب���ەری‬ ‫پۆستەو گەیاندنی سلێمانی‪،‬‬ ‫وێ���ڕای ئ��ام��اژەدان ب��ە گرنگیی‬ ‫خزمەتگوزاریی ئینته‌رنێت‪ ،‬بە‬ ‫رۆژنامەی راگەیاند‪« :‬نەبوونی‬ ‫خ��زم��ەت��گ��وزاری��ی ئینته‌رنێت‪،‬‬ ‫پ��ەی��وەن��دی��ی بە‬

‫كۆمپانیاكانەوە ه��ەی �ە‌و هەر‬ ‫كۆمپانیایەك داوا بكات بۆ دانانی‬ ‫هێڵی ئینته‌رنێت لە هەرشوێنێكدا‪،‬‬ ‫پشگیریی لێدەكەین‌و مۆڵەتی‬ ‫پێدەدەین»‪ ،‬بەاڵم بەڕێوەبەری‬ ‫پۆستەو گەیاندنی سلێمانی‪،‬‬ ‫دانی بەوەدا نا كە وەك حكومەت‬ ‫هیچ هەنگاوێكیان لەوبارەیەوە‬ ‫نەناوە‪ ،‬بەاڵم وتی‪« :‬لەئایندەدا‬ ‫هەوڵ دەدەی��ن بۆ كاركردن لەو‬ ‫مەسەلەیەدا»‪.‬‬

‫ذمارة (‪ )621‬سيَشةممة ‪2011/2/15‬‬

‫‪nawxo.rozhnama@yahoo.com‬‬

‫له‌تیف شێخ مسته‌فا‪ :‬بودجەی كوردستان دوو هێندەی بودجەی واڵتێكی وەك ئوردونە‬

‫دەسەاڵتی هەرێم‌و‬ ‫دەستوور‬

‫پارتی‌و یەكێتی‪ ،‬دەستبەردارنەبوونی خووە كۆنەكە‬ ‫لەتیف شێخ مستەفا *‬ ‫ب�����زووت�����ن�����ەوەی گ������ۆڕان‬ ‫بەیاننامەیەكی دەرك��رد‪ ،‬داوایەكی‬ ‫سادەی دیموكراتیی پێشكەشكرد‪،‬‬ ‫كە بریتی بوو لە هەڵوەشانەوەی‬ ‫پەرلەمان‌و حكومەت‌و گەڕانەوە‬ ‫ب���ۆ رای گ����ەل‌و ئ��ەن��ج��ام��دان��ی‬ ‫هەڵبژاردنەوەی پێشوەخت كە من‬ ‫پێموابوو‪ ،‬داواك��ەی گ��ۆڕان هێندە‬ ‫س��ادەی��ە‪ ،‬یەكێتی‌و پارتی ((بۆ‬ ‫دەرهێنانی ب��ەڕەك��ە ل��ەژێ��ر پێی‬ ‫ێ سێ‌‌و‬ ‫گ��ۆڕان��دا)) یەكسەر‌و بەب ‌‬ ‫دوو رازی دەب��ن‪ ،‬كەچی لەجیاتی‬ ‫ئەوە دەستیانكرد بە هەڵمەتێكی‬ ‫راگەیاندنی چەواشەئامێز‌و پیشاندانی‬ ‫ئ��ەو داوا دیموكراتییەی گ��ۆڕان‬ ‫وەك داوای��ەك بۆ (ئاژاوەگێڕیی‌و‬ ‫شەڕانگێزیی‌و رووخ��ان‌و كودەتا)‬ ‫كە لە واڵتی دیموكراتیدا زۆرجار‬ ‫سەرۆكی واڵت‌و سەرۆكی حكومەت‬ ‫ێ دەزانن لە قەیراندان‪،‬‬ ‫خۆیان كات ‌‬ ‫ی��ان سیاسەتەكەیان لە بوارێكی‬ ‫دیاریكراودا فەشەلی هێناوە‪ ،‬یان‬ ‫ب��اروزروف��ی ن��اوخ��ۆی�ی‌و دەرەك��ی‬ ‫ل��ەچ��او وەخ��ت��ی ه��ەڵ��ب��ژاردن��دا‬ ‫گ��ۆڕان��ك��اری��ی ب��ەس��ەردا ه��ات��ووە‪،‬‬ ‫داوای هەڵوەشاندنەوەی پەرلەمان‌و‬ ‫حكومەت دەك���ەن‌و هەڵبژاردنی‬ ‫پێشوەخت ئەنجامدەدەنەوە‪ ،‬بۆ‬ ‫گەڕانەوە بۆ رای خەڵك‌‪ ،‬ئەمەش‬ ‫وەك خوێنكردنەوەیەكی هەمیشەیی‌و‬ ‫بەردەوامە بە بەر دیموكراتیدا‪.‬‬ ‫سوكایەتی‌و تەشهیر‪:‬‬ ‫ه��ەم��ی��ش��ە س���ەرۆك���ی پ��ارت��ی‬ ‫دیموكراتی كوردستان باس لەوە‬ ‫دەك���ات كە پارتی حیزبێكی بە‬ ‫ئەخالقەو ب��اس ل��ەوە دەك��ات كە‬ ‫هەرگیز رێگا بە دروستبوونەوەی‬ ‫شەڕی ناوخۆ ناداتەوە‪ ،‬كەچی لەگەڵ‬

‫دروستبوونی هەر كێشەیەك لەنێوان‬ ‫پارتەكەی وەك هێزی سەرەكی‬ ‫دەس����ەاڵت‌و ب��زووت��ن��ەوەی گ��ۆڕان‬ ‫وەك ئۆپۆزسیۆن‪ ،‬راگەیاندنەكانیان‬ ‫(بەڕەسمیی‌و سێبەرەوە) سڵ لە‬ ‫بەكارهێنانی هیچ زمانێك‌و وشەیەك‬ ‫ناكەنەوە‌و یەكسەر بە هەمان زمانی‬ ‫شەڕی ناوخۆ دەدوێن‌و قسە دەكەن‪،‬‬ ‫وەك لە قەیرانەكەی شەهیدكردنی‬ ‫رۆژنامەنووس سەردەشت عوسمان‌و‬ ‫ئ���ەوەی ئێستاشدا دەیبینین‪،‬‬ ‫دەم��ان��ب��ەن��ەوە ب��ۆ ه��ەم��ان ك��ەش‌و‬ ‫ه���ەوای ش��ەڕی ن��اوخ��ۆ‪ ،‬دەزان��ی��ن‬ ‫راگەیاندن س��ەرەت��ای دەستپێكی‬ ‫شەڕەو ئەگەر ئۆپۆزسیۆن بەهەمان‬ ‫لۆجیك‌و زمان وەاڵمبداتەوە‌و هەمان‬ ‫ش��ێ��وازە كالسیكییەكانی ئ��ەوان‬ ‫بەكاربهێنێت‌و هێزی چ��ەك��داری‬ ‫میلیشیایان هەبێت‪ ،‬هەمیشە شەڕی‬ ‫ناوخۆ لەبەردەرگامانە‪.‬‬ ‫لەم قەیرانەدا‪ ،‬راگەیاندنەكانی‬ ‫پ��ارت �ی‌و یەكێتی نەشیاوترین‌و‬ ‫ناشارستانیترین زمانیان بەكارهێناوە‬ ‫لە سوكایەتیكردن بە بزووتنەوەی‬ ‫گ��ۆڕان‪ ،‬ه��ەر لە سەرپەرشتیاری‬ ‫بزووتنەوەكە تا هەڵسوڕاوەكانی‪،‬‬ ‫ت���ا ج����ەم����اوەرەك����ەو خ���ودی‬ ‫ب��زووت��ن��ەوەك��ەش‌و ن��اوزەدك��ردن��ی‬ ‫بە ب��زووت��ن��ەوەی (ب��ەن��او گ��ۆڕان)‬ ‫لە بەرامبەردا كەناڵەكانی گۆڕان‬ ‫رێگایان بەخۆیان نەدا‪ ،‬پێیان بڵێن‬ ‫((پارتی بەناو دیموكرات‌و یەكێتی‬ ‫بەناو نیشتمان))‪.‬‬ ‫خەڵك مافی خۆیەتی بپرسێت‪،‬‬ ‫تا كەی پارتی‌و یەكێتی واز لەمجۆرە‬ ‫زمانە ناهێنن‪ ،‬ئەگەر كەناڵەكانی‬ ‫گۆڕان بەو زمانە قسەیان كردووە‪،‬‬ ‫هەقی خۆیانە بەو زمانەو خراپتریش‬

‫وەاڵمبدەنەوە‪ ،‬بەاڵم ئەگەر وانییە‪ ،‬هەمیشە دەیویست درز لەنێوان‬ ‫ێ ئەوان‌و جەماوەردا دروست بكات‌و‬ ‫بۆچی دەبێت وا بێمنەتانە‌و بەب ‌‬ ‫هیچ حسابكردن بۆ لێپرسینەوەی دەیوت كە یەكێتی‌و پارتی دەستی‬ ‫ێ هیچ حسابكردن بۆ دەرەكین‌و پیالن لە واڵت دەگێڕن‌و‬ ‫یاسایی‌و بەب ‌‬ ‫هەست‌و سۆزی خەڵك‪ ،‬بەوشێوەیە گ��ەل��ی ك���ورد ل��ەگ��ەڵ��ی��ان نییە‌و‬ ‫بدوێن كە ئەوان جڵەو بۆ قەڵەم‌و بێبەرییە لێیان‪ ،‬دەبینین پارتی‌و‬ ‫زمانی خۆیان ب���ەردەدەن‌و چییان یەكێتی دەیانەوێت هەمان شێواز‬ ‫دەوێت بە نەیارەكانیان بڵێن‪ ،‬تۆ لەنێوان (س��ەرك��ردای��ەت��ی)‪ ،‬یان‬ ‫بزووتنەوەكەو‬ ‫هەست دەك��ەی كە ئ��ەوان دڵنیان سەرپەرشتیارانی‬ ‫جەماوەرەكەی دروستبكەن‪ ،‬سەرەتا‬ ‫لەسەرو یاسا‌و لێپرسینەوەن‪.‬‬ ‫وتیان ئەوە بە پیالنێك یان داوایەكی‬ ‫داوای لێبووردن‪:‬‬ ‫لەجیاتی ئ��ەوەی كە پارتی‌و دەرەكی بووە‪ ،‬ئەوە چەند رۆژێكیشە‬ ‫یەكێتی داوای لێبووردن لە خەڵك داوا دەكەن كە جەماوەری گۆڕان‬ ‫بكەن كە لەدوای نزیكەی (‪ )20‬ساڵ ئ��ەوە لە (سەركردایەتییەكە)ی‬ ‫لە حوكمڕانیی خۆیان‌و بەتایبەتی قبوڵ نەكات‌و فشاری بۆ بهێنێت بۆ‬ ‫ل���ەدوای رووخ��ان��ی رژێ��م��ەوە كە پاشگەزبوونەوە داوای لێبووردن یان‬ ‫بۆ م��اوەی هەشت ساڵ دەچێت‪ ،‬بە زمانی بەعس (بۆ تەوبەكردن‌و‬ ‫سەرەڕای بوونی بودجەیەكی قەبە گەڕانەوە بۆ ریزی نیشتمانیی)‪.‬‬ ‫ئەم شێوازانە جگە لەوەی زۆر‬ ‫(بودجەی كوردستان دوو هێندەی‬ ‫بودجەی واڵتێكی وەك ئوردونە‌و ق��ێ��زەون‌و ب��ێ��زراون‪ ،‬زۆر كەشفن‌و‬ ‫(‪ )26‬ئەوەندەی بودجەی بەغدایە)‪ ،‬بەسەر كەسیشدا رەت نابن كە‬ ‫(كوردستان هەمووی چوار ملیۆنە بۆ خۆتان لە كۆبوونەوەی هەموو‬ ‫بەغدا شەش ملیۆنە) كەچی تا ئێستا حیزبەكان جگە لە گۆڕان‪ ،‬دانتان نا‬ ‫نەیانتوانیوە‪ ،‬یان نەیانویستووە‪ ،‬بە هەموو خاڵەكانی گۆڕاندا‪ ،‬ئیدی‬ ‫سەرەكییەكان بۆ نایەنە پێشەوەو بە فیعلی كار‬ ‫خزمەتگوزارییە‬ ‫وەك ئاو و كارەبا دابین بكەن‪ ،‬بكەن بۆ چاكسازیی‪ ،‬بۆچی دەبێت‬ ‫گەندەڵییەكی ئێجگار گ���ەورەو بەرژەوەندیی لۆبییەكی گەندەڵ‪،‬‬ ‫رێكخراو باڵوبووەتەوە‪ ،‬بێكاریی‌و بااڵتر بێت لە بەرژەوەندیی میللەتێك‪،‬‬ ‫هەژاریی‌و نەداریی چینێكی فراوانی ئەگەر ئ��ەو كەموكورتییانەی كە‬ ‫خەڵكی گرتووەتەوە‪ ،‬ناعەدالەتیی گ���ۆڕان دەستنیشانیان ك��ردوون‬ ‫ك��ۆم��ەاڵی��ەت��ی‪ ،‬كۆنترۆڵی حیزب خۆشتان دانی پێدا دەنێن‪ ،‬ئیدی‬ ‫بەسەر دامودەزگاكانی دەوڵ��ەت‪ ،‬بۆ بە هی گۆڕان قەڵس دەبن‪ ،‬یان‬ ‫دوو ئیدارەیی‪ ..‬هتد‪ ،‬كۆمەڵێك ئەو گەندەڵییەی ئێوە باسی دەكەن‬ ‫قەیرانی تر بەرۆكی ئەم هەرێمەیان جیایە لەوەی گۆڕان گەندەڵییەكەی‬ ‫گرتووە‪ ،‬ئەوان بەرپرسی سەرەكین‪ ،‬كە ئێوە دەیبینن شیرین‌و خۆشە‪،‬‬ ‫لەجیاتی ئەوەی دەست بۆ داواكەی بەاڵم ئەوەی گۆڕان تاڵ‌و ناخۆشە‪،‬‬ ‫گۆڕان درێژ بكەن‌و سەرۆكی هەرێم بزووتنەوەی گۆڕان هیچ نییە جگە‬ ‫كۆبوونەوەی بەپەلەی له‌گه‌ڵ هه‌موو لە تەعبیر نەبێت لە راو بۆچوونی‬ ‫الیه‌ن ‌ه سیاسییه‌کان خەڵك‪ ،‬بەتایبەتی زۆرینەی خەڵكی‬ ‫ئ��ه‌ن��ج��ام��ب��دای��ه‌و كوردستان كە مەحروم‌و بێبەش‌و‬ ‫پرۆژەیەكی جدیی‌و پەراوێزخراون‪ ،‬بزووتنەوەی گۆڕانیش‬ ‫مۆدێرن دابنێن بۆ كۆڵبدات خەڵك كۆڵ نادات‪ ،‬بۆیە‬ ‫چ��ارەس��ەرك��ردن‌و باشترە دان بەو واقیعەدا بنێن‌و‬ ‫دەرب����ازك����ردن����ی هەموومان بەیەكەوەو دەست بكەین‬ ‫ئ������ەو ق���ۆن���اغ���ە بە چاكسازیی‌و گۆڕانكاریی‪ ،‬ئەگەر‬ ‫ق��ەی��ران��اوی��ی��ەی دەتانەوێت بەم شێوازانە كێشەكانی‬ ‫ه���ەرێ���م‪ ،‬دێ���ن بە خەڵك لەبیر بەرنەوە‪ ،‬دڵنیابن لەبیر‬ ‫ه��ەم��ان نەفەسی ناچنەوە‌و زیاتر پەرەدەسێنێت‌و‬ ‫ك���ورت���ی ش���ەڕی خەڵكیش لەوە هوشیارترە لەوەی‬ ‫ن����اوخ����ۆ وەاڵم ك��ە بیانەوێت كێشەكان بكەنە‬ ‫دەدەن����ەوە‌و تانك كێشەی نێوان دوو هێز یان حیزب‪،‬‬ ‫دەهێننە سەر ورگی بەڵكو ئێستا كێشەی نێوان خەڵك‌و‬ ‫خەڵك‌و داوادەكەن دەسەاڵتەكەیەتی‪.‬‬ ‫یەكێتی‌و پارتی‪ ،‬ئ��ەوەن��دە بە‬ ‫بزووتنەوەی گۆڕان‬ ‫داوای لێبووردن لە شان‌و باڵی دیموكراتییەكەی خۆیاندا‬ ‫خەڵك ب��ك��ات‌و وا هەڵدەدەن‪ ،‬ئەگەر یەكێك شارەزا‬ ‫دەزان��ن كە گ��ۆڕان نەبێت‪ ،‬دەڵێت لە دیموكراتییەتی‬ ‫داوای لێبووردنی خ��ۆرئ��اوای��ی دەچ��ێ��ت‌و دەمێكە‬ ‫ك������رد ك��ێ��ش��ەو خۆرهەاڵتی تێپەڕاندووە‪ ،‬كەچی‬ ‫تەنگوچەڵەمەكانی ل��ەگ��ەڵ بچووكترین هەڵوێستی‬ ‫خ��ەڵ �ك‌و گلەیی‌و ئ���ۆپ���ۆزس���ی���ۆن (دەرك����ردن����ی‬ ‫ن��اڕەزای��ی��ەك��ان��ی��ان بەیاننامەیەك) دەیگەیەننە لێوارو‬ ‫كۆتایی دێت‪ ،‬ئەوان ئ��اق��اری ش���ەڕی ن��اوخ��ۆ‪ ،‬ئەگەر‬ ‫دەی��ان��ەوێ��ت وەك ئۆپۆزسیۆن بەهەمان زمانی ئەوان‬ ‫راب��ردوو كێشەكان وەاڵمبداتەوە‪ ،‬لەسەدا سەد شەڕ‬ ‫بكەنەوە بە كێشەی بەرپا ب��ووە‪ ،‬بۆیە پێویستە ئەم‬ ‫نێوان دوو حیزب‪ ،‬عەقڵییەتەی دوو حیزبی حاكم‬ ‫گۆڕانی بەسەردا بێت‪ ،‬چونكە هیچ‬ ‫یان دوو هێز‪.‬‬ ‫زەمانەتێك نییە لە داهاتوو شەڕ‬ ‫شێوازی‬ ‫روو نەدات‪ ،‬بەتایبەت نە سوپایەكی‬ ‫بەعسییانە‪:‬‬ ‫ی���ەك���ێ���ك ل��ە نیشتمانیی یەكگرتووی بێالیەنمان‬ ‫شێوازەكانی بەعس هەیە كە وەك میسر پارێزگاریی لە‬ ‫بۆ دژایەتیكردنی واڵت بكات‌و خەڵك بپارێزێت‪ ،‬نە‬ ‫شۆڕشی ك��وردی‌و سەرۆكێكیشمان هەیە كە دەسەاڵتی‬ ‫حیزبە كوردییەكان بەسەر هەموو هەرێمدا بڕوات وەكو‬ ‫بەگشیی‌و خ��ودی یەك‪.‬‬ ‫* ئەندامی ئەنجومەنی‬ ‫یەكێتی‌و پارتیش‬ ‫نوێنەرانی عێراق‬ ‫ب���ەت���ای���ب���ەت���ی‪،‬‬

‫پشتیوان ئەحمەد *‬

‫سەرەكیترین كێشەی ئێمە یاسا فیدراڵییەكان ناكۆك نەبێت‪،‬‬ ‫لە هەرێمی كوردستان‪ ،‬نەبوونی لەكاتێكدا پ��رۆژە دەس��ت��ووری‬ ‫دەس��ت��وورە‪ ،‬دەستووریش ئەو هەرێم ئاماژەیەكی كورتی بۆ‬ ‫سكەیەیە ك��ە دەس��ەاڵت��ەك��ان دەس��ەاڵت��ەك��ان��ی پارێزگاكانی‬ ‫ب��ەس��ەری��دا دەڕۆن‪ ،‬رەن��گ��ە هەرێم كردووە‪ ،‬وەكو لە مادەی‬ ‫قەڵەمبەدەستەكانی دەس��ەاڵت (‪ )103‬خاڵی یەكەم هاتووە‪ :‬لە‬ ‫بێنەگۆو بڵێن‪ ،‬ئێمە پ��رۆژە بەڕێوەبردنی یەكە كارگێڕییەكان‬ ‫دەس���ت���وورم���ان ئ��ام��ادەك��رد‌و پشت بە المەركەزی دەبەسترێت‪.‬‬ ‫بۆیە دەبێت ئۆپۆزسیۆن‌و‬ ‫پ��ەرل��ەم��ان دەن��گ��ی ل��ەس��ەردا‌و‬ ‫ئۆپۆزسیۆن كردیان بە هەاڵو رۆش��ن��ب��ی��ران‌و رێ��ك��خ��راوەك��ان��ی‬ ‫نەیانهێشت ریفراندۆمی لەسەر كۆمەڵی مەدەنیی‌و میدیای ئازاد‪،‬‬ ‫ب��ك��رێ��ت‪ ،‬ئ��ەم��ە بیانوویەكی كار بۆ بەجێگەیاندنی ئەم دوو‬ ‫ب��ێ��ب��ن��ەم��ای��ەو راس��ت��ی��ی��ەك��ان خاڵەی خوارەوە بكەن‪.‬‬ ‫یەكەم‪ :‬پ��رۆژەی دەستووری‬ ‫ناپێكێت‪ ،‬لەبەر ئەم هۆیانەی‬ ‫هەرێم‪ ،‬دووب��ارە بگەڕێنرێتەوە‬ ‫خوارەوە‪:‬‬ ‫یەكەم‪ :‬ئەو پرۆژەیە لەالیەن ب��ۆ پ��ەرل��ەم��ان��ی ك��وردس��ت��ان‌و‬ ‫پەرلەمانێكەوە ئ��ام��ادەك��راوە‌و لە ن��ۆژەن��ەوە ت��اوت��وێ‌ بكرێت‪،‬‬ ‫دەنگی لەسەردراوە‪ ،‬بەتاڵ بووە دەبێت هەمواركردنەكە دوو خاڵ‬ ‫بگرێتەخۆ‪:‬‬ ‫لە ئۆپۆزسیۆن‪.‬‬ ‫ا ‪ -‬دەبێت دەسەاڵت لە هەرێم‪،‬‬ ‫دووەم‪ :‬ئەو پرۆژە دەستوورە‪،‬‬ ‫پێچەوانەی دەستووری عێراقە لە پ��ەرل��ەم��ان��ی ب��ێ �ت‌و سیستمی‬ ‫حوكم لە هەرێم لە پەرلەمان‌و‬ ‫چەندین الوە‪ ،‬لەوانە‪:‬‬ ‫ا ‪ -‬سیستمی دەس��ەاڵت لە ئەنجومەنی وەزیران‌و دەسەاڵتی‬ ‫ع��ێ��راق��دا‪ ،‬بەپێی دەس��ت��ووری داد پێكبێت‪.‬‬ ‫ب ‪ -‬دەب��ێ��ت ل��ە پ���رۆژەی‬ ‫عێراق پەرلەمانییە‪ ،‬لەكاتێكدا‬ ‫پ��رۆژە دەس��ت��وورەك��ەی هەرێم دەس��ت��وورەك��ەدا‪ ،‬دەس��ت��ك��اری‬ ‫نیمچە سەرۆكایەتییە‪ ،‬لەبیرم ئ��ەو دەس��ەاڵت��ان��ە بكرێت كە‬ ‫دێ���ت ك��ە ك��ات��ی خ���ۆی پێش دەستووری عێراق بۆ هەرێمەكان‬ ‫داڕشتنی دەس��ت��ووری عێراق‪،‬‬ ‫بەڕێز نەوشیروان مستەفا لە‬ ‫پرسیارێكیان‬ ‫دیمانەیەكیدا‪،‬‬ ‫لێكرد سەبارەت ب��ەوەی كورد‬ ‫چ دەسەاڵتێكی سیاسیی‪ ،‬یان‬ ‫سیستمێكی حوكمی لە بەغدا‬ ‫دەوێ��ت؟ لەوەاڵمدا وت��ی‪ :‬ئێمە ئەمەی لەسەرەوە‬ ‫سیستمی پەرلەمانیمان دەوێت‪،‬‬ ‫چونكە نامانەوێت لە‬ ‫نۆژەنەوە ئاماژەم بۆ كرد‪،‬‬ ‫دیكتاتۆرێكی دیكە بخوڵقێنین‪،‬‬ ‫ئ��ەم بۆچوونە كتومت‬ ‫لەگەڵ بە نەخشەڕێگای‬ ‫بارودۆخی هەرێمی كوردستان‬ ‫ی���ەك���دەگ���رێ���ت���ەوە‪ ،‬ه��ەرێ��م��ی‬ ‫كوردستان بەشێكی دواكەوتووە دەربازبوون لەم‬ ‫ل��ە رۆژه���ەاڵت���ی ن���اوەڕاس���ت‪،‬‬ ‫زەمینەی ئابووریی‪،‬‬ ‫كۆمەاڵیەتی‪ ،‬قەیرانەی ئێستای‬ ‫سیاسیی‪ ،‬رۆشنبیریی لەبار‬ ‫نییە بۆ پەیڕەوكردنی‬ ‫سیستمی هەرێمی كوردستان‬ ‫س��ەرۆك��ای��ەت��ی‪ ،‬ی���ان نیمچە‬ ‫س��ەرۆك��ای��ەت��ی‪ ،‬س��ەرج��ەم ئەو‬ ‫واڵت��ان��ەی پ��ەی��ڕەوی سیستمی دەزانم‬ ‫سەرۆكایەتی‪ ،‬یاخود هاوشێوەی‬ ‫دەكەن‪ ،‬تۆتالیتارین‪ ،‬تەنیا دوو‬ ‫واڵت لە رۆژهەاڵتی ناوەڕاست بەگشتیی‌و هەرێمی كوردستان‬ ‫دی��م��وك��رات��ی��ن ك��ە ئیسرائیل‌و بەتایبەتی دیاریكردووە‌و دابەش‬ ‫توركیان‪ ،‬ئەوانیش لەگەڵ ئەوەی بكرێت بەسەر سێ‌ تەوەردا‪:‬‬ ‫ت��ەوەری ی��ەك��ەم‪ :‬دەسەاڵتە‬ ‫ت��ا رادەی����ەك پێشكەوتوون‪،‬‬ ‫سیستمی دەس�����ەاڵت الی���ان سیادییەكانی هەرێم‬ ‫ت�������ەوەری دووەم‪ :‬ئ��ەو‬ ‫پەرلەمانییە‌و سەرۆكایەتی یان‬ ‫نیمچە سەرۆكایەتی نییە‪ ،‬چ دەسەاڵتانەی هاوبەشن لەنێوان‬ ‫جای هەرێمێكی دواكەوتوو وەكو دەسەاڵت لە هەرێم‌و پارێزگاكانی‬ ‫ئ���ەوەی خ��ۆم��ان ك��ە زەمینەی هەرێم‪.‬‬ ‫ت��ەوەری سێیەم‪ :‬دەسەاڵتە‬ ‫هەڵگەڕانەوەی دەسەاڵتی تیایدا‬ ‫ب��ەرەو دیكتاتۆرییەت زۆر زۆر بەجێماوەكانە «االختصاصات‬ ‫لەبارەو هەنووكە سەرەتاكانی املتبقية» ئەمەش بۆ پارێزگاكانی‬ ‫هەرێم دەمێنێتەوە‪.‬‬ ‫دیارن‪.‬‬ ‫دووەم‪ :‬دەبێت دەنگدان لەسەر‬ ‫ب ‪ -‬ب��ەپ��ش��ت��ب��ەس��ت��ن بە‬ ‫دەس���ت���ووری ع��ێ��راق‪ ،‬ی��اس��ای ه��ەم��وارك��ردن��ەك��ە ب��ە كۆدەنگ‬ ‫پارێزگاكانی دەرەوەی هەرێم‪( :‬ئیجماع) بێت‪ ،‬چونكە ئەمە‬ ‫ژم��ارە (‪ )21‬ساڵی (‪ ،)2008‬پەیوەندیی بە ئەمنی نیشتمانی‌و‬ ‫چ���ەن���دی���ن دەس�����ەاڵت�����ی ب��ۆ داهاتووی كوردستان‌و خەڵكی‬ ‫پارێزگاكانی دەرەوەی هەرێم كوردستانەوە هەیە‪.‬‬ ‫بۆیە بەشبەحاڵی خۆم‪ ،‬ئەمەی‬ ‫ف��ەراه��ەم ك���ردووە‪ ،‬بۆ نموونە‬ ‫ل��ە م����ادەی (‪)2‬دا ه��ات��ووە‪ :‬لەسەرەوە ئاماژەم بۆ كرد‪ ،‬بە‬ ‫ئەنجومەنی پارێزگا بااڵترین نەخشەڕێگای دەرب��ازب��وون لەم‬ ‫دەسەاڵتی یاسادانان‌و چاودێرییە ق��ەی��ران��ەی ئێستای هەرێمی‬ ‫ل��ە س��ن��ووری پ��ارێ��زگ��ادا‪ ،‬بۆی كوردستان دەزانم‪.‬‬ ‫هەیە یاساو بڕیاری یاسایی لە‬ ‫* ئەندامی پێشووی‬ ‫سنووری پارێزگادا دەربكات‪،‬‬ ‫ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق‬ ‫بەمەرجێك لەگەڵ دەس��ت��وورو‬

‫ذمارة (‪ )621‬سيَشةممة ‪2011/2/15‬‬

‫‪nawxo.rozhnama@yahoo.com‬‬

‫ئاشتی عه‌زیز‪ :‬گه‌نجان داواکارییه‌کانیان زۆر بااڵتربوو له‌ تێگه‌یشتنی موباره‌ک‬ ‫هەڵەكە لە كوێدایە؟‬

‫موبارەك‪ ..‬تێگەیشتنت هێواش بوو‪!...‬‬ ‫ئاشتی عەزیز *‬

‫لەتیف فاتح فەرەج‬ ‫بەیاننامەكەی بزووتنەوەی گ��ۆڕان‪ ،‬قسەی كۆمەڵ لەالیەك‌و ئاستی هوشیاریی كاری حیزبیی‬ ‫زۆر هەڵدەگرێت‌و من ئێستاش دەڵێم‪ ،‬یەكێك لەالیەكی دیكەوە‪ ،‬ئەو قۆناغەی تێپەڕاندووە كە لە‬ ‫لە سەرەكیترین پەیامەكانی ئەم بەیاننامەیە‪ ،‬نەوەدەكانی سەدەی رابردوودا لەسەر قازێك‪ ،‬یان‬ ‫دەڵێت‪ ،‬ئیدی بوارێك نەماوەتەوە بۆ قسەكردن‪ ،‬یەك دوو دوكانی قەزایەكی وێرانكراو‪ ،‬شەڕێكی‬ ‫ئەمەش گرفتێكەو الم وایە‪ ،‬پێویستە خاڵ خاڵ گەورەو گران‌و پڕزیان هەڵگیرساو گەیشتە ئەو‬ ‫قسه‌ی لەسەر بكەین‪ .‬دوورخستنەوەی دەستی دۆخەی دەبابەو تانك‌و فڕۆكەی دوژمن بێنەوە‬ ‫حیزب لە حكومەت‪ ،‬گه‌ڕاندنەوەی موڵك‌و ماڵی سەرمان؟ من تێنەپەڕاندنی ئەو ئاستەم لە وەاڵمە‬ ‫گشتیی‪ ،‬بەكوردستانیكردنی هێزی پێشمەرگە‪ ،‬توندەكەی یەكێتی‌و پارتیدا خوێندەوە‪ ،‬من بڕوام‬ ‫دروستكردنی ئاسایشی نیشتمانیی دەربازكراو لە واب��وو‪ ،‬پارتی‌و یەكێتی زۆر بەهێمنیی مامەڵە‬ ‫حیزب‪ ،‬بەگژداچوونەوەی نادادیی‌و گەندەڵیی‌و لەگەڵ بەیاننامەكەی گۆڕاندا دەكەن‌و لە رێگەی‬ ‫ستەمكاریی‌و قبوڵخاس‌و واسیتەو تەزكییەی نیشاندانی كەموكووڕییەكانییەوە‪ ،‬ئەمان لەبری‬ ‫حیزبیی‌و‪ ...‬هتد‪ ،‬ئەمانە هەموو خاڵی گەشی قسە مامەڵەكردن لەگەڵ سۆزی خەڵك‪ ،‬مامەڵە لەگەڵ‬ ‫لەسەركردنن‪ ،‬كە من وایدەبینم ئۆپۆزسیۆن لەمەدا‪ ،‬ئ��اوەزی هاواڵتییانی كوردستان دەك��ەن‪ ،‬داخم‬ ‫ئەوەیە كە هەردوو بەیاننامەكە‬ ‫نەك نابێت شەڕەكە نەكات‪،‬‬ ‫لەگەڵ س��ۆزی ك��ورد دەدوان‪،‬‬ ‫بگرە دەبێت درێژەی پێبدات‌و‬ ‫نەك ئ��اوەزی‪ .‬بەڕاست‪ ،‬ئێمە‬ ‫ب���ەردەوام بێت‪ ،‬دی��ارە چۆن‬ ‫لە ئاستی هۆشیاریی سیاسیدا‪،‬‬ ‫ی لەنێوان حیزبەكانی‬ ‫جیاوازی ‌‬ ‫سەردەمی كوشتنی قازەكەمان‬ ‫دەس���ەاڵت���دا ه��ەی��ە‪ ،‬ئ���اواش‬ ‫تێپەڕاندووە؟‪ ،‬لەمەدا پێویستە‬ ‫ج��ی��اوازی��ی ل��ە هەنگاوەكانی‬ ‫ح���ی���زب‌و ب��زووت��ن��ەوەك��ان��ی‬ ‫ئۆپۆزسیۆندا هەیە بۆ درێژەدان ئەمە زمانی سیاسییانەی‬ ‫كوردستان بە وردیی لێكۆڵینەوە‬ ‫بەم شەڕە‪ .‬گرنگترین خاڵێك‬ ‫كە پێویستە ئۆپۆزسیۆن كاری دوو حیزبە كە حكومەت‬ ‫بكەن‪ .‬من نیگەران بووم لەوەی‬ ‫ك��ە ب��ەی��ان��ن��ام��ەك��ەی گ���ۆڕان‬ ‫لەسەر بكات‪ ،‬رای گشتییە‪،‬‬ ‫رای هی ئەوانەو زۆرینەی‬ ‫ج��ۆرێ��ك ل��ە نەخوێندنەوەی‬ ‫گشتیی بەو مانایەی كە ئەوە‬ ‫ب��ارودۆخ��ی ك��وردەواری��ی تێدا‬ ‫خەڵكە خاوەنی ئۆپۆزسیۆن‌و پەرلەمان هی ئەوانەو‬ ‫ب����وو‪ ،‬ن��ی��گ��ەران��ت��ر ل���ەوەش‬ ‫دەسەاڵتیشە‪ ،‬نەك بەپێچەوانەوە‬ ‫كە لێرە هەمیشە حیزب خۆی سەرۆكی هەرێم لەوانە‌‬ ‫وەاڵم��ەك��ەی پ��ارت�ی‌و یەكێتی‬ ‫كە لە (‪ )10‬شوێندا دەڵێت‪:‬‬ ‫بە خاوەنی خەڵك دەزانێت‪،‬‬ ‫“تەفریقەی گۆڕان بۆ دژایەتیی‬ ‫هەڵەی بەیاننامەكە لێرەدایە كە‬ ‫بڕوام وایە‪ ،‬هەڵوەستە لەسەر كات نەكراوە‪ ،‬تۆ سەرۆكی هەرێم‌و پەرلەمان‌و حكومەت‪ ،‬سیاسەتی‬ ‫چ كاتێك بۆ چ پەیامێك هەڵدەبژێریت‪ ،‬یەك رۆژ نامەسئوالنە‪ ،‬ئاژاوەگێڕیی‪ ،‬كودەتاچی‪ ،‬ئاژاوەچی‪،‬‬ ‫دوای بەیاننامەكە‪ ،‬بڕیارە خۆپیشاندانێكی گەورە پیالن‪ ،‬تێكدانی حكومەت‪ ،‬ئ��اژاوە‪ ،‬الساریی‪،‬‬ ‫بۆ دابینكردنی كارەبا بكرێت‪ ،‬ئەم خۆپیشاندانە چەواشەكاریی”‪ ،‬ئاخۆ ئەمە زمانی سیاسییانەی‬ ‫ناكرێت‌و دەبێتە قوربانیی راگەیاندنی بەیاننامەكە دوو حیزبە كە حكومەت هی ئەوانەو زۆرینەی‬ ‫كە بڕوام وایە‪ ،‬ئەمە پێچەوانەی رای گشتییە‌و پەرلەمان هی ئەوانەو سەرۆكی هەرێم لەوانە‌و تەنیا‬ ‫دەبوایە گ��ۆڕان بە ت��ەواوی تواناوە پشتگیریی لە ساڵی (‪)2010‬دا هەردووال كۆنگرەیان بەستووە‌و‬ ‫ئ��ەو داخ��وازی��ی��ەی ب��ك��ردای��ەو ش��ەوی پێشتر‌و دیموكراتخواز‌و ئەندامی سۆسیال دیموكراتی‬ ‫شەوانی دواتر خۆپیشاندانەكە مادەی سەرەكیی جیهانیی‌و دۆست‌و ئەندامی رێكخراوەكانی ئاشتی‬ ‫راگەیاندنەكەی بوایە‪ ،‬لەالیەكی دیكەوە‌و یەكێك نین؟! با راستگۆبین لەوەدا كە گۆڕان‌و پارتی‌و‬ ‫لە خاڵە سەرەكییەكانی ك��اری ئۆپۆزسیۆن‪ ،‬یەكێتی لەم گەمەیەدا‪ ،‬بێهەڵە نەبوون‌و پێشموایە‪،‬‬ ‫ێ هێزەدا‪ ،‬بەشی ئەوە خەڵكی ئاشتیویست‌و‬ ‫بەرزكردنەوەی ئاستی هوشیاریی كۆمەڵە لە لەو س ‌‬ ‫ێ ناوبژیوانی كەسی تر‪،‬‬ ‫هەموو رووی��ەك��ەوە تا رەنگەكان وەك خۆی نەرم هەن كە دەتوانن بەب ‌‬ ‫ببینێت‪ .‬پرسیار لێرەدا ئەوەیە‪ ،‬ئاستی هوشیاریی پێكەوە گفتوگۆ بكەن‪.‬‬

‫پاشماوه‌ی‪...‬‬ ‫كە چار نەما ئینجا ‪...‬‬ ‫وا ئەمڕۆش جەنابی س��ەرۆك رووی لە‬ ‫سوریا ك��ردووە كە خەڵكی ئ��ەو واڵت��ە بە‬ ‫كوردیشەوە بەتەمای خۆپیشاندانن‌و ئەو‬ ‫نامە هەڵە ترسناكە بۆ كوردی ئەو واڵتە‌و‬ ‫بۆ سەرۆكەكەشی رەوانە دەكات كە دیسان‬ ‫جۆرێكە لە پشتگیریی راستەوخۆ لە رژێمێك‬ ‫كە گەلی كورد تیایدا چەوساوەو بێ‌ سادەترین‬ ‫ماف ژیان بەسەر دەبات‌و وەك گەالنی تری‬ ‫دنیا چاوەڕوانی سەرفرازی‌و رزگارییە!‬ ‫دیسانەوە سەرۆكە بەڕێزەكانی كورد‬ ‫بیریان دەچێت كە ئەركی ئ��ەوان تەنها‬ ‫داكۆكیكردن نییە لە كوردستانی عێراق‪،‬‬ ‫بەڵكو دەب �ێ‌ هەڵگری خ��ەم‌و ئازارەكانی‬ ‫ه��ەم��وو ك���ورد‌و ه��ەم��وو م��رۆڤ��ای��ەت��ی بن‌و‬ ‫هەنگاوەكانیشیان پێچەوانەی قسەكانیان‬ ‫نەبێت‌و ئەگەر خەونیش بۆ كوردی عێراق‬ ‫بە رەوا نەبینن ئەوا خەونی پارچەكانی تر‬ ‫لەبارنەبەن‪.‬‬ ‫لەم سەردەمەدا كە سەردەمی لەناوچوونی‬ ‫زۆربەی رژێمە دیكتاتۆریەكان دەبێت‪ ،‬هەلی‬ ‫هاتنەدی خەونەكانی گەالن‌و لەناویشیاندا‬ ‫خەونی گەلی كورد‌و هاتنە كایەی زەمینەیەكی‬ ‫لەبار بۆ دامەزراندنی كەیانێكی كوردی لە‬ ‫ناوچەی رۆژهەاڵتی ناوەڕاست دێتە ئاراوە كە‬ ‫هەق وایە ئەمجارە سەركردەكانی كورد ئەو‬

‫خەون‌و خەیاڵە بۆ گەلەكەیان بە رەوا ببینن‪.‬‬ ‫پێموایە كاتی ئەوە هاتووە كە سەرۆكی‬ ‫هەرێم‌و بەرپرسانی تر زۆر راشكاوانە‌و ئازایانە‬ ‫بێنە بەردەم شاشەی كەناڵەكان‌و لەجیاتی‬ ‫تەخوینكردنی پێشمەرگە دێرینەكانی سااڵنی‬ ‫پێشمەرگایەتی‌و خەبات كە بەڕێزیان پێش‬ ‫خەڵكی تر دەزان��ن كە راپەڕینی كورد لەم‬ ‫هەرێمە چۆن هاتە كایەوەو كێ‌ نەخشەدانەرو‬ ‫جێبەجێكەری بوو؟‬ ‫ه���ەق وای����ە ب��ێ��ن‌و ب��ڵ��ێ��ن پ��رۆس��ەی‬ ‫سیاسیی‌و حوكمڕانی سااڵنی راب��ردوو پڕ‬ ‫بووە لە كەموكورتی‌و گەندەڵی‌و ناعەدالەتی‌و‬ ‫ب��ێ��س��ەروب��ەری‌و ب��ا ه��ەم��وو حیزبەكانی‬ ‫ك��وردس��ت��ان ب��ە گ��ۆڕان��ی��ش��ەوە تەحەمولی‬ ‫بەشێكی ئەو بەرپرسیارێتیە بكەن‪ ،‬پێموایە‬ ‫ئەو هەنگاوەو ئەو دانپێدانە دەكرێ‌ ببێتە‬ ‫سەرەتایەك بۆ دروستبوونی متمانەی نێوان‬ ‫خەڵك‌و دەسەاڵت‌و ئینجاش پێداچوونەوە بە‬ ‫گشت بوارەكانی ژیانی خەڵكی كوردستان‌و‬ ‫نیشتمانی بۆ‬ ‫دروستكردنی ئیجماعێكی‬ ‫چاكسازیی راستەقینە‪.‬‬ ‫بەپێچەوانەشەوە س��وورب��وون لەسەر‬ ‫نیشاندانی بێ‌ ئاگایی یاخود داواك��ردن��ی‬ ‫بەڵگە ل��ەس��ەر گ��ەن��دەڵ��ك��اران بنەمایەكی‬ ‫راس��ت‌و دروس��ت نابێت بۆ ب��ڕوا ب��وون بە‬ ‫ئ��ی��رادەی بەربەرەكانیكردنی گەندەڵی‌و‬ ‫بنیاتنانەوەی كوردستان بەشێوەیەكی نوێ‌‬ ‫كە خەڵكی كوردستان خۆیان ببنە سوپەری‬ ‫پارێزگاریكردن لە حكومەت‌و پەرلەمان‌و‬ ‫هەموو دەستكەوتەكانیان‪.‬‬

‫دەسەاڵتە فراوانەی كە هەیبوو‪ ،‬بەخۆی‬ ‫بەخشی بوو‪ .‬موبارەك‪ ،‬دیكتاتۆرێكی‬ ‫(ئ��اوێ��ت��ەو ئ��اڵ��ۆز) ب���وو‪ ،‬ل��ە رووی‬ ‫تەكنیكی سیاسیی نا‪ ،‬بەڵكو لە رووی‬ ‫تێكەاڵوكردنی هەموو دەسەاڵتەكانەوە‪.‬‬ ‫ئەو‪ ،‬لەیەك كاتدا هەموو دەسەاڵتەكانی‪،‬‬ ‫دەس��ەاڵت��ی سیستمی سەرۆكایەتی‌و‬ ‫دەسەاڵتی سیستمی پەرلەمانی بەخۆی‬ ‫بەخشیبوو‪ ،‬وات��ا ئ��ەو دەسەاڵتەشی‬ ‫لەسیستمی پەرلەمانیدا دەدرێ��ت بە‬ ‫سەرۆك وەزیران‪ ،‬ئەو دابووی بە خۆی‬ ‫بەپێی بەشی پێنجەم لەدەستووری‬ ‫میسردا كە هاتووە‪ .‬ئەو دەستوورەی‬ ‫ك��ە خ��ۆی دای��ن��اب��وو ك��ە فراوانترین‬ ‫دەسەاڵتی بەخشیبووە خۆی‪ ،‬چونكە‬ ‫لە دەستووری میسردا هاتووە‪ ،‬لەكۆی‬ ‫(‪ )55‬مادە كە باس لە دەسەاڵتەكان‬ ‫دەكات‪ )35( ،‬مادە بە تەنیا باس لە‬ ‫دەسەاڵتی سەرۆك دەكات‪ ،‬واتا بەڕێژەی‬ ‫(‪)%63‬ی دەسەاڵتەكان پێكدێنێت‪ ،‬لە‬ ‫كاتێكدا دەسەاڵتی هەردوو ئەنجومەنی‬ ‫نیشتمانیی‪ ،‬تەنیا (‪)14‬دەسەاڵتە‪.‬‬ ‫هەربۆیە شەرعییەتی دا بەخۆی‌و لەژێر‬ ‫ناوی هەڵبژاردندا‪)6( ،‬جار بەب ‌ێ بوونی‬ ‫ركابەری جدیی‪ ،‬خۆی بپاڵێوێت‌و خۆی‬ ‫دەربچێنێت بۆ سەرۆكایەتی واڵت‪ .‬هەموو‬ ‫ئەم هەنگاوانە پێچەوانەی سەرەتاییترین‬ ‫بنەماكانی دیموكراسییەت‌و بنەماكانی‬ ‫حوكمڕانیی باش‌و ئازادییەكانن‪ ،‬بەاڵم‬ ‫ئەو لەژێر ن��اوی پاراستنی ئاسایشی‬ ‫نیشتمانیدا‪ ،‬پ��ی��ادەی دەك���رد‪ ،‬هەر‬ ‫چۆن (‪ )30‬ساڵە یاسای (فریاكەوتن)‬ ‫دەسەپێنێت بەسەر میللەتدا‪ ،‬بەو پێیەی‬ ‫ئاسایشی واڵت لەژێر هەڕەشەدایە بۆ‬ ‫ئەوەی میللەتی میسر هەمیشە هەست‬ ‫بە بوونی هەڕەشەی دەرەك��ی بكات‌و‬ ‫بیر لە قەیرانە ناوخۆییەكان نەكاتەوە‪،‬‬ ‫لەكاتێكدا لە واڵتێكی وەك (هایتی)‬ ‫كە رووب��ەڕووی گەورەترین بوومەلەرزە‬ ‫بووەوە‪ ،‬واڵت تووشی گەورەترین قەیرانی‬ ‫نیشتەجێبوون‌و سەقامگیریی بووەوە‪،‬‬ ‫كەچی تەنیا بۆ ماوەی (‪ )48‬كاتژمێر‬ ‫یاسای فریاكەوتنی دەرك���رد‌و دوات��ر‬ ‫وەستاندی‌و كاری پێ نەكرد‪.‬‬ ‫هەربۆیە‪ ،‬زۆر بە ئاسانی بە رووی‬ ‫دونیای دەرەوەی میسر دا دەركەوت كە‬

‫خەڵك لەسەر تانكی زرێپۆشەكانیان‬ ‫نووسیبوویان‪ :‬بڕوخێ سیستمی سیاسیی‬ ‫(حوسنی م��وب��ارەك)‪ ،‬ب��ەاڵم سەرۆكی‬ ‫قەیرانگێڕی میسر‪ ،‬لە ش��ەوی (‪)28‬‬ ‫جانیوەریدا‪ ،‬لەگوتارەكەیدا كە ئاڕاستەی‬ ‫خۆپیشاندەرانی كرد‪ :‬وتی‪ ،‬داوادەكەم‬ ‫حكومەت دەست لەكار بكشێنێتەوەو‬ ‫گفتی دا كە چاكسازیی سیاسیی بكات‪.‬‬ ‫بەاڵم میللەتی میسر‪ ،‬پرسیاریان كرد‪،‬‬ ‫بۆچی لەماوەی (‪ )32‬ساڵی حكومڕانیدا‬ ‫چاكسازیت ئەنجام ن��ەدا‪..‬؟ لەكاتێكدا‬ ‫سیستمی سیاسیی میسر دەیتوانی‬ ‫سیستمی كرانەوە بگرێتەبەر لەبەردەم‬ ‫ب��ەش��داری پێكردنی خەڵك لە ب��واری‬ ‫سیاسەتی واڵتدا‪ ،‬دەیتوانی كاری جدیی‬ ‫بكات ب��ۆ هێشتنەوەی ئۆپۆزسیۆن‬ ‫لە پەرلەماندا‪ ،‬ن��ەك بە پێچەوانەوە‬ ‫ریشەكێشیان بكات لەناو پەرلەماندا‪،‬‬ ‫كە ئەمە ترسناكترین هەنگاوەكانی‬ ‫داخستنی دەروازەی سیستمی سیاسییە‬ ‫ب��ە رووی خ��ەڵ��ك��دا‪ ،‬چونكە ئەگەر‬ ‫سیستمێك تاوتوێكردنی دەس��ەاڵت‬ ‫بەشێوەی ئاشتییانە تیایدا روونەدات‪،‬‬ ‫ئەوا كە خەڵك هەڵیدەبژێرێت‪ ،‬چۆن‌و‬ ‫ك��ەی‌و بە چ رێگایەك تاوتوێكردنی‬ ‫دەس���ەاڵت پێویستە ئەنجام بدرێت؟‬ ‫چاكسازیی سیاسیی‪ ،‬لەسادەترین‬ ‫هەنگاوەكانیدا‪ ،‬بریتییە لە بوونی دەنگی‬ ‫جیاوازو دژ لەناو پەرلەماندا‪ ،‬ئەگەر‬ ‫لەخراپترین حاڵەتەكانیشدا بەشێوەی‬ ‫كارتۆنیش بێت‪ ،‬چونكە جۆرێك لە‬ ‫ئارگۆمێنتی سیاسیی بوونی دەبێت‪ ،‬ئەو‬ ‫كات ئاڕاستەی داواكارییەكانی خەڵك‬ ‫دەگۆڕێت‌و لەبری رژانە سەر شەقامەكان‪،‬‬ ‫مۆدیلێكی تر دەهاتە ئاراوە كە باسی‬ ‫لە وەرچەرخاندنی سیاسیی دەك��رد‪،‬‬ ‫واتا داواكاری سیاسیی دەچووە قۆناغی‬ ‫چۆنایەتییەوە‪ ،‬لەكاتێكدا لە میسر‬ ‫هێشتا لە قۆناغی چەندایەتیدا بوو‪،‬‬ ‫نەپەڕیبووەوە بۆ قۆناغی چۆنایەتی‪.‬‬ ‫داخستن‌و دوورەپەرێزیی دەسەاڵت تا ئەو‬ ‫رادەیە بوو كە بوونی ئۆپۆزسیۆن ببووە‬ ‫دیاردەیەكی مەحاڵ‌و ناوازە‪ ،‬واتا دەتوانین‬ ‫بڵیین‪ ،‬چاكسازیی سیاسیی لەپەرلەماندا‪،‬‬ ‫لەژێر سەقفی ئەنجومەنی نیشتمانیدا هیچ‬ ‫گرنگییەكی نەبوو‪ ،‬چونكە نە چاكسازیی‬ ‫بە گوتاری وەرچەرخاندنی سیاسیی‬ ‫وەردەگیرا‌و كاری پێدەكرا‪ ،‬نە بوونی‬ ‫بە زەرورەتێكی پرۆسەی دیموكراسی‬ ‫دەه��ات��ە ب��ەرچ��او‪ ،‬چونكە م��وب��ارەك‬ ‫لەبنچینەدا سیستمەكەی زۆر بە كامڵ‬ ‫دەبینی‌و‬ ‫نەدەزانی‪.‬هیچ گۆڕانكارییەكی بە پێویست چاكسازیش بە ئامانجی‬ ‫ب��ەاڵم كاتێك گەل دەڵێت‪،‬‬ ‫نەخێر فریودانی خەڵك بوو‪،‬‬ ‫بە رووی سیستمە تۆتالیتارەكاندا‪،‬‬ ‫ئینجا چاكسازیی بەهەند وەردەگیرێت‬ ‫��وەی‌و تا ئەو كاتەی تووڕەیی‬ ‫ئ��ی��ن��ج��ا دەچ���ێ���ت���ە چ���وارچ���ێ�‬ ‫بەرنامەی سیاسییەوە لەالیەن پارتی‬ ‫خەڵك خەفەدەكات‬ ‫دەسەاڵتدارەوە‪.‬‬ ‫روونتر‪ ،‬لەساڵی(‪)1981‬دا كاتێك‬ ‫م��وب��ارەك چ��ووە س��ەر حوكم‪ ،‬هەموو‬ ‫بنەماكانی حوكمڕانیی لەو واڵتەدا‪ ،‬خۆی موبارەك‌و هاوەڵەكانی لە راب��وردوودا‬ ‫دەستی كرد بە داڕشتنیان‪ ،‬واتا خۆی چەقیان بەستووە كە دەیانویست ئەوە‬ ‫رێی لەئازادییەكان گرت لە رێگای ئەوەی بسەلمێنن‪ ،‬س���ەرەڕای بوونی هەموو‬ ‫كە خ��ۆی ب��ووە سەرۆكی ئەنجومەنی ئ��ەو گ��ۆڕان��ەی ك��ە ه��ەی��ە ل��ەدون��ی��ای‬ ‫دادگ��اك��ان‌و بەپێی م��ادەی (‪ )74‬كە دەرەوەدا‪ ،‬ب��ەاڵم خۆیان بە نەگۆڕیی‬ ‫لە دەستووری میسردا هاتووە‪ ،‬مافی دەمێننەوە‪ !..‬هەر بۆیە موبارەك بە‬ ‫(دەسەاڵتی یاسادانانی تایبەتمەندی) هزرێكی داهێنەرانەی هەتا هەتایی‬ ‫داوە بە س��ەرۆك لە رووی دەسەاڵتی خ��ۆی دەب��ی��ن�ی‌و خ��ۆی وێنا دەك��رد‪،‬‬ ‫(دانانی لەوائحی زەرووری‪ ،‬لەوائحی وەك هزرێك كە دەتوانێت شانبەشانی‬ ‫تەفویزی‪ ،‬مافی دەركردنی بڕیار) كە ئەم هەموو گۆڕانكارییەكان هەنگاو بنێت‌و‬ ‫دەسەاڵتانە‪ ،‬هیچیان كەمتر نییە لە هێزی وەاڵمی پێبێت‪ .‬هزرێك ئەوەندە مەزنە‬ ‫دەركردنی یاسا‪ .‬موبارەك‪ ،‬سەرۆكی كە دەتوانێت تێبگات لە سیاسەتە‬ ‫راستەوخۆی دەسەاڵتی جێبەجێكردن‌و یەك لەدوایەكەكانی واڵتێكی وەك واڵتە‬ ‫سەرۆكی دەسەاڵتی سەربازیش بوو‪ ،‬یەكگرتووەكانی ئەمەریكا‪ ،‬ئەو دەتوانێت‬ ‫لەهەمانكاتدا دەی��ەه��ا سەرۆكایەتی مامەڵەی سیاسیی بكات لەگەڵ سەركردە‬ ‫ئەنجوومەنی تریش‪ ،‬ه��ەر لەژێر ئەو سیاسییەكان لە خولی سەرۆكایەتی‬

‫(ریگنەوە تا ئۆباما)‪ ،‬بەواتاییەكی تر‪،‬‬ ‫لەیەك حاڵەتدا بڕوای بە گۆڕان هەبوو‪،‬‬ ‫ئەویش ئەو گۆڕانە بوو كە لەدەرەوەی‬ ‫خۆی رووی دەدا‪ ،‬هەر بۆیە كاتێك خەڵك‬ ‫رژانە سەر شەقامەكان‪ ،‬سەرەڕای بوونی‬ ‫هەموو ناڕەزاییەكان‪ ،‬جارێكی تر هزری‬ ‫گشتگیر تیایدا حزووری هاتەوە بەرچا‌و‬ ‫و دەیویست ئ��ەم ج��ارە گەمەی كات‬ ‫بكات لەگەڵ میللەتدا‌و دەیوت‪ ،‬دەزانین‬ ‫گەندەڵی هەیە‌و كەموكورتی هەیە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫هەوڵدەدەین چاكسازیی بكەین‪ ،‬واتا‬ ‫چاكسازیش بە ئامانجی فریودانی خەڵك‬ ‫ب��وو‪ ،‬تا ئەو كاتەی تووڕەیی خەڵك‬ ‫خەفەدەكات‌و بنبڕی دەك��ات‪ ،‬هەربۆیە‬ ‫چۆن سەردەمانێكە دیموكراسییەتیش‬ ‫وەك مۆدێلێكی سیاسیی بەشێكە لە‬ ‫گەمەی سیاسیی كە سیستمەكان لە‬ ‫هەڵبژاردنەكاندا خۆیانی پ ‌ێ دەپەڕێننەوەو‬ ‫بەكاری دەهێنن‪ ،‬گفتی چاكسازیش‬ ‫بووەتە بەشێك لە‌و گەمەیە‪ ،‬چونكە‬ ‫ئەگەر دەسەاڵتێك بڕوای بە چاكسازیی‬ ‫ه��ەب��ێ��ت‪ ،‬دەب��ێ��ت دی���دی چاكسازیی‬ ‫بەرجەستە بكات لە كردارەكانیدا‌و ئەو‬ ‫كاتە پێویستە هەنگاوەكانی بەهەند‬ ‫وەرب��گ��ی��رێ��ن‪ ،‬ك��ە دەس��ەاڵت��ێ��ك بێت‬ ‫ئامادەیی تیابێت تووڕەییەكانی خەڵك‬ ‫لە ئاماژە بچووكەكانەوە بخوێنێتەوە‪،‬‬ ‫نەك دوای خوێناویبوونی شەقامەكان‪،‬‬ ‫چۆن موبارەك زۆر درەنگ تێگەیشت كە‬ ‫تووڕەیی هەیە بە رووی سیستمەكەیدا‪،‬‬ ‫ئ��ەو كاتەی خۆپیشاندانەكان هەموو‬ ‫شارەكانی گرتەوە‌و موبارەك جووڵەی‬ ‫بەرفراوانی خۆپیشاندانەكانی بەوە راڤە‬ ‫كرد‪ ،‬كە ئەمە دەستكەوتی كرانەوەی‬ ‫سیستمەكەیەتی بە رووی خەڵكدا‪ ،‬واتا‬ ‫بە ئاماژەی بوونی ئازادیی لێكیدایەوە‪،‬‬ ‫یان دەی��وت‪ ،‬بۆیە ن��اڕۆم‪ ،‬ل��ەدوای من‬ ‫بزووتنەوەی ئیخوان دێتە سەر حوكم‌و‬ ‫ئەوانیش واڵت ب��ەرەو هەڵدێر دەبەن‪.‬‬ ‫تێنەگەیشتنی دەسەاڵتە گشتگیرەكان‪،‬‬ ‫دەگ��ات��ە ئ��ەو رادەی���ەی كە ت��ووڕەی�ی‌و‬ ‫ناڕەزایش دەبێتە منەت كە بەخەڵكی‬ ‫دەفرۆشنەوە‌و ئەگەر سەرۆكی میسر‬ ‫لە نییەتی راستەقینەیدا هەبوایە كە‬ ‫چاكسازیی بكات‪ ،‬دەبوایە لێكۆڵینەوەی‬ ‫لە دۆسێی ساختەكردنی هەڵبژاردنەكان‬ ‫بكردایە‌و گەندەڵكارانی دادگایی بكردایە‪،‬‬ ‫هەروەها سەروەت‌و سامانی بنەماڵه‌كەی‬ ‫ئاشكرا بكردایە ب��ۆ میللەت‪ ،‬ب��ەاڵم‬ ‫بە پێچەوانەوە‪ ،‬ئەو لەسەر رەفتارە‬ ‫تۆتالیتارییەكانی بەردەوام بوو‪ ،‬ئەوەبوو‬ ‫بە قۆناغەكانی كپكردنی ناڕەزاییەكان‬ ‫دەستی پێكرد تا گەیشتە قەدەغەكردنی‬ ‫ه��ات��وچ �ۆ‌و داب��ەزی��ن��ی س��وپ��ا ب��ۆ ناو‬ ‫شەقامەكان‪.‬‬ ‫ب��ۆی��ە دەرك����ەوت ك��ە گەنجەكان‬ ‫داواك��اری��ی��ەك��ان��ی��ان زۆر ب��ااڵت��رب��وو‬ ‫ل��ە تێگەیشتنی م���وب���ارەك‌و ئ��ەوان‬ ‫داواكارییەكانیان بریتی بوو لە گۆڕینی‬ ‫سیستم‪ ،‬ئ��ەو ب��ە گۆڕینی حكومەت‬ ‫تێگەیشت‪ ،‬ك��ە ئ��ەم��ەش دووپ��ات��ی‬ ‫دەكاتەوە كە سیستمە گشتگیرەكان‬ ‫ب��ە م��وب��ارەك��ی��ش��ەوە‪ ،‬تێگەیشتنیان‬ ‫هێواشە‪ .‬میللەت‪ ،‬ئەگەر بڕیاربدات گوێ‬ ‫لە ئامۆژگارییەكان ناگرێت‪ ،‬میللەت‬ ‫زۆر بە روونی داوای گۆڕینی رەفتاری‬ ‫سیستمیان ن��ەدەك��رد‌و ئ���ەوان داوای‬ ‫گۆڕینی سیستمیان دەكرد‪ ،‬گەنجان لە‬ ‫خۆرهەاڵتی ناوەڕاستدا‪ ،‬لێكۆڵەرەوە‬ ‫سیاسیی‌و چاودێرە سیاسییە ناوخۆیی‌و‬ ‫نێودەوڵتییەكان‌و پ��ەرل��ەم��ان��ەك��ان‌و‬ ‫سەرۆكەكانشیان‬ ‫حكومەتەكانیان‌و‬ ‫تووشی سەرسوڕمان كرد‪ ،‬ب��ەوەی كە‬ ‫سەلماندیان ئەوان داوای گۆڕان دەكەن‪،‬‬ ‫نەك چاكسازیی‪.‬‬ ‫*ئەندامی پەرلەمانی كوردستان‬

‫‪27‬‬

‫ذمارة (‪ )621‬سيَشةممة ‪2011/2/15‬‬

‫‪nawxo.rozhnama@yahoo.com‬‬

‫داوای لێبووردن له‌و نووسه‌ر ‌ه به‌ڕێزان ‌ه ده‌که‌ین ک ‌ه له‌به‌ر نه‌بوونی شوێن نه‌مانتوانیو ‌ه بۆچوونه‌کانیان باڵوبکه‌ینه‌وه‌‪.‬‬ ‫روونكردنەوەیەك بۆ بەڕێز؛‬ ‫دكتۆر مارف عومه‌ر گوڵ‬ ‫ل��ە ژم��������ارە(‪)146‬ی رۆژی‬ ‫‪ 2008/1/28‬رۆژنامەی (رۆژنامە)‬ ‫دا‪ ،‬وتارێكم سەبارەت بە كۆنفرانسی‬ ‫ئەنفال كە لە هەولێر بەرێوەچوو‬ ‫ب��ڵ�اوك����ردەوە‪ ،‬ت��ی��ای��دا رەخ��ن��ەم‬ ‫گرتبوو لە چۆنێتی بەڕێوەبردنی‬ ‫ئەو كۆنفرانسە كە بریار بوو بە‬ ‫لێكۆڵینەوەیەك ب��ەش��داری��ی ئەو‬ ‫كۆنفرانسە بكەم‪.‬‬ ‫لە سیاقی ئەو وت��ارەدا باسی‬ ‫رۆڵ‌و پلەی ئەكادیمی (د‪.‬م��ارف‬ ‫عومه‌ر گوڵ)م كردبوو‪ ،‬بەو هۆیەوە‬ ‫ب��ەرێ��ز؛ دك��ت��ۆر م���ارف دڵ��گ��ران‌و‬ ‫ن��اڕەح��ەت ب��ووب��وو‪ ،‬ئ��ەوەب��وو لە‬ ‫بەرواری ‪ 2011/2/8‬بەڕێز؛ دكتۆر‬ ‫مارفم بینی‌و گلەیی ل��ەو بابەتە‬ ‫ك��رد ك��ە ب��ەه��ۆی��ەوە زۆر دڵگران‬ ‫بووە‪ ،‬منیش دوای بەدواداچوون‌و‬ ‫خ��وێ��ن��دن��ەوە‌و ب��اس��ك��ردن لەگەڵ‬ ‫بەڕێزیان‪ ،‬بۆم دەرك��ەوت كە ئەو‬ ‫مەسەلەیە كە پەیوەندی بە پلەی‬ ‫ئەكادیمی‌و رۆڵی ئەكادیمی ئەوانەوە‬ ‫هەیە‪ ،‬هەڵەیە‌و من بەهۆی خراپ‬ ‫تێگەیشتن ل��ەو مەسەلەیه‌ باسی‬ ‫ئەوم كردووە‪ ،‬بۆیە داوای لێبووردن‬ ‫ل��ە ب��ەڕێ��زی��ان دەك���ەم ك��ە بەهۆی‬ ‫ئەو وت��ارەوە نیگەران ب��ووەو ئەو‬ ‫نیگەرانییەی بۆی دروس��ت بووە‪،‬‬ ‫بڕەوێتەوە‌و نەمێنێت‪ ،‬دووبارە داوای‬ ‫لێبووردن لە بەرێزیان دەكەم‪.‬‬ ‫هیالل ئیبراهیم‬ ‫‪2011/2/ 14‬‬

‫ئەگەر دەسەاڵت شەفاف بێت‪ ،‬خۆپیشاندان بۆچی؟‬ ‫سەیفەدین مەنمی‬ ‫ئ��ەگ��ەرچ��ی واڵت��ان��ی جیهان‬ ‫ب���ە ت��ێ��پ��ەڕی��ن��ی رۆژگ������ار لە‬ ‫رووی سیاسیی‌و ئ��اب��ووری �ی‌و‬ ‫پێشدەكەون‌و‬ ‫كۆمەاڵیەتییەوە‬ ‫گ���ەش���ە دەك��������ەن‌و دەب���ن���ە‬ ‫س���ەرچ���اوەی���ەك���ی ب��ەه��ێ��ز بۆ‬ ‫خۆشگوزەرانیی‌و پتەوكردنی باری‬ ‫ئابووریی‌و دارایی كۆمەڵگەكەیان‪،‬‬ ‫ك��ەچ��ی ل���ەم واڵت����ەی ئ��ێ��م��ەدا‬ ‫پێچەوانەكەی راستە‪.‬‬ ‫لە رووی گەندەڵیی ئیداریی‌و‬ ‫ب���ەڕێ���وەب���ردن���ی دەس�����ەاڵت‌و‬ ‫شەفافیەتەوە تا بینەقاقا لە‬ ‫گەندەڵیدا نوقم بووە‪ ،‬لە رووی‬ ‫ئ���ازادی���ی‌و دی��م��وك��راس��ی��ش��ەوە‬ ‫بەهەمانشێوە ئەوپەڕی توانای‬ ‫دەس�����ەاڵت ب��ەك��اره��ات��ووە لە‬ ‫ب��ەرت��ەس��ك��ك��ردن��ەوەی ئ��ازادی��ی‬ ‫رادەربڕین‪.‬‬ ‫س��ەروەت‌و سامانی میللەت‬ ‫ب����ەم دەس������ت‌و ب����ەو دەس���ت‬ ‫تەخشان‌و پەخشان دەكرێت‌‌و‬ ‫بودجە زەبەالحەكەی واڵت بووەتە‬ ‫گۆشتی قوربانیی‌و كەس نازانێت‌‬

‫سەروەت‌و سامانی ئەو میللەتە بۆ‬ ‫كوێ‌ دەچێت‌؟‬ ‫ساڵ زیاترە نەوتی كوردستان‬ ‫بە هەموو جۆرەكانییەوە دەكرێتە‬ ‫تانكەر‌و ئاودیوی واڵتان دەكرێت‌و‬ ‫بەرهەمەكەشی ل��ە ج��ەم��اوەر‌و‬ ‫پەرلەمان‌و حكومەت شاراوەیە‪،‬‬ ‫نە دەچێتە سندووقێكی تایبەت‌و‬ ‫چاودێریی بكرێت‌و نە دەچێتە‬ ‫خەزێنەی گشتیی واڵتەوە‪.‬‬ ‫وەزیری دارایی كە بەرپرسی‬ ‫ی��ەك��ەم��ی خ���ەرج���ی‌و داه��ات��ی‬ ‫واڵت��ە بێئاگا‌و بێخەبەرە لەو‬ ‫هەموو كەین‌و بەینە‪ ،‬ئەندامانی‬ ‫پەرلەمانیش هەرگیز بۆیان نییە‬ ‫لە چەندێتی‌و چۆنیەتی ئەو بەرهە‬ ‫نیشتمانییە ئاگادار بن‪.‬‬ ‫ب��ەردەوام��ب��وون��ی دەس��ەاڵت‬ ‫ل��ەس��ەر ئ��ەم م��ۆدێ��ل��ە‪ ،‬رەنگە‬ ‫داهاتووی ئەوەندە هیوابەخش‬ ‫نەبێت‪.‬‬ ‫ح��ك��وم��ەت��ی ه���ەرێ���م‪ ،‬ی��ان‬ ‫دەس��ەاڵت��ی ك��وردی��ی دەب��وای��ە‬ ‫زیاد لە گەالنی تری خۆرهەاڵتی‬

‫ن��اوەڕاس��ت خەمخۆر‌و پابەندی‬ ‫ئ�����ازادی�����ی‌و دی���م���وك���راس���ی‌و‬ ‫مافەكانی مرۆڤ بوایە‪ ،‬دەبوایە‬ ‫دەسەاڵتێكی ل��ە رادە ب��ەدەر‌و‬ ‫شەفاف‌و دادپەروەر‌و دیموكراسی‬ ‫بوایە لە هەموو بوارەكانی ژیانی‬ ‫كۆمەڵگەدا‪ ،‬چونكە ئەم دەسەاڵتە‬ ‫لە مێژووی خەباتی شۆڕشگێڕیی‬ ‫خۆیدا‪ ،‬مێژوویەكی پرشنگداری‬ ‫هەیە لە رووی بەربەرەكانی رژێمە‬ ‫سەركوتكارەكاندا‪.‬‬ ‫دەبوایە لە ئازادیی رادەربڕین‪،‬‬ ‫لە پشتیوانیی میدیای ئازاد‪ ،‬لە‬ ‫داكۆكیكردن لە مافی گشتیی‬ ‫پێشەنگ‌و سەرقافڵەی گەالنی‬ ‫ناوچەكە بوایە‪ ،‬نەك دەسەاڵتێكی‬ ‫ع��ەس��ك��ەرت��اری�ی‌و پیادەكردنی‬ ‫هەموو ستەم‌و زەب��رو زەنگێك‬ ‫بەرامبەر بە كۆمەڵگەكەی خۆی‪.‬‬ ‫دەب������وای������ە زۆری�����ن�����ەی‬ ‫ئیمكانیاتی دارای����ی‌و مالیی‬ ‫لەپێناو فەراهەمكردنی خەڵكی‬ ‫كوردستاندا بەكاربهێنایە بۆ‬ ‫س���ەرج���ەم چ��ی��ن‌و ت��وێ��ژەك��ان‬

‫بەبێ‌ جیاوازیی ناوچەگەریی‌و‬ ‫ح��ی��زب��گ��ەری�ی‌و مەحسوبیەت‌و‬ ‫مەنسوبیەت‪.‬‬ ‫گ��وێ��گ��رت��ن��ی دەس����ەاڵت لە‬ ‫خواست‌و ئیرادەی خەڵك‌و گلەیی‌و‬ ‫گازەندە‌و كێشەو گرفتەكانیان‌و‬ ‫هەوڵدان بۆ چارەسەركردنیان‪،‬‬ ‫هیچ بیانوویەك بۆ خۆپیشاندان‌و‬ ‫مانگرتن‌و رەخنەو ناڕەزاییەك‬ ‫ن��اه��ێ��ڵ��ێ��ت��ەوە‪ ،‬ب����ەاڵم ت��رس��ی‬ ‫دەسەاڵت لە ورووژاندنی شەقام‌و‬ ‫ناڕەزایی بۆ ئەوە دەگەڕێتەوە‪،‬‬ ‫كە نەیتوانیوە بااڵنسی ئیرادەی‬ ‫خ��ەڵ��ك راب��گ��رێ��ت‌و خ��واس��ت��ی‬ ‫میللەتەكەی بەدیبهێنێت‪.‬‬ ‫ن��ەی��ت��وان��ی��وە یەكسانیی‌و‬ ‫ع����ەدال����ەت����ی ك���ۆم���ەاڵی���ەت���ی‬ ‫میللەتەكەی خ��ۆی رابگرێت‪،‬‬ ‫ك��ە ئەمانەشی ن��ەك��رد دەبێت‬ ‫چ����اوەڕوان����ی خ��ۆپ��ی��ش��ان��دان‌و‬ ‫مانگرتن‌و ن��اڕەزای��ی شەقامی‬ ‫ك��وردی��ی ب��ێ��ت‪ ،‬ئیتر مۆڵەت‬ ‫هەبێت‪ ،‬یان نەبێت مەسەلەیەك‬ ‫نییە‪.‬‬

‫رووداوەك��ان��ی ئەم دواییەی‬ ‫واڵتانی (تونس‌و میسر) باشترین‬ ‫نموونەیە بۆ هەر دەسەاڵتێك كە‬ ‫گوێ‌ لە سكااڵو ناڕەزایی خەڵك‬ ‫نەگرێت‌‌و بەدەم داواكارییەكانی‬ ‫میللەتەوە نەچێت‪.‬‬ ‫ئێش‌و ستەم‌و زەب��روزەن��گ‬ ‫خۆماڵیی بێت‪ ،‬یان بیانی هەریەك‬ ‫ئێشەو یەك ناسۆرە‪ ،‬پێمانخۆشە‬ ‫چ سەرۆكی هەرێم‪ ،‬چ سەرۆكی‬ ‫حكومەت‪ ،‬چ سەرۆكی پەرلەمان‌و‬ ‫وەزیرەكان‌و ئەندام پەرلەمانەكان‬ ‫بە گشتیی سەركردەكانی كورد‬ ‫وەف��ا بە سوێند‌و بەڵێنەكانی‬ ‫خ��ۆی��ان ب��ك��ەن‪ ،‬ت��اك��و ئێمەش‬ ‫ئەوان بە سەرچاوەی دەسەاڵتی‬ ‫شەرعی‌و یاسایی خۆمان بزانین‌و‬ ‫داكۆكیی ل��ە فەرمانەكانیان‌و‬ ‫بیرەكانیان بكەین بۆ ئ��ەوەی‬ ‫هەموو پێكەوە هەڵگری خەمی‬ ‫نەتەوەو نیشتمانەكەمان بین‪،‬‬ ‫بۆ ئەوەی نە ئەوان ببنە (زین‬ ‫العبادین)ی تونس‌و نە ئێمەش‬ ‫ببینە (محەمەد بوعەزیزی)‪.‬‬

‫پاشماوه‌ی چاوپێکه‌وتنه‌که‌ی نه‌وشیروان مسته‌فا‬ ‫ یەكێك لە خاڵە سەرەكییەكانی‬‫بەیاننامەكەتان‪ ،‬مەسەلەی مەنعی‬ ‫حیزبە ل��ەك��اروب��اری گشتیدا لە‬ ‫كۆمەڵگادا‌و بۆچوونێك هەیە‪ ،‬تەنانەت‬ ‫لەمیسر‌و تونیش دەستی حیزبی بووە‬ ‫ئ��ەو حاڵەی دروس��ت��ك��ردووە‪ ،‬رای‬ ‫بەڕێزت لەو بارەیەوە؟‬ ‫* بەڵێ‌‪ ،‬ئێمە زۆر جار باسی‬ ‫ئ��ەوەم��ان ك���ردووە‪ ،‬بەیاننامەكەی‬ ‫ئێمە‪ ،‬ئەو پێنج خاڵەی تیایەتی‪،‬‬ ‫پێنج خاڵیان وتنەوەی ئەو قسانەیە‬ ‫كە لە چەند ساڵی رابردوو وتوومانە‪،‬‬ ‫دووبارەكردنەوەی ئەو بەرنامەیەیە كە‬ ‫لەكاتی هەڵبژاردنەكدا بەڵێمان داوە‬ ‫بەدەنگدەرەكانی خۆمان‪ ،‬دوو خاڵی‬ ‫تیایە كە مەسەلەی هەڵوەشاندنەوەی‬ ‫ح��ك��وم��ەت‌و ه��ەڵ��وەش��ان��دن��ەوەی‬ ‫پەرلەمان‌و هەڵبژاردنی پێشوەختە بۆ‬ ‫پەرلەمانێكی تازە‌و بۆ حكومەتێکی‬ ‫تازە‪ ،‬ئەمەی نوێیە‪ ،‬ئەگینا ئەوانەی‬ ‫ترمان هەموو وتووەتەوە‪ ،‬یەكێك لەو‬ ‫بەاڵیانەی كە گەندەڵیی لەكوردستانی‬ ‫عێراق هێناوەتە بەرهەم‪ ،‬تەداخولی‬ ‫ح��ی��زب��ە‪ ،‬ن��ەك ه��ەر ل��ەك��اروب��اری‬ ‫حكومەتدا‪ ،‬تەداخولی حیزبە لەبازاڕ‪،‬‬ ‫لە زانكۆ‪ ،‬لە رێكخراوەكانی كۆمەڵگای‬ ‫مەدەنیی‪ ،‬لە كاروباری راگەیاندن‪،‬‬ ‫هەتا تەداخولی حیزبە لەكاروباری‬ ‫مزگەوتدا‪ ،‬ئەم تەداخولە بووە بە‬ ‫سەبەبی ئەوەی كە جۆرێك لەگەندەڵیی‬ ‫سیستماتیكی بەرهەمهێناوە‪ ،‬هەر‬ ‫بۆیە بەرەنگاربوونەوەی ئەمەش‪،‬‬ ‫نەخشەیەكی سیستماتیكی دەوێت‬ ‫بۆ ئ��ەوەی چ��ۆن بتوانیت رێگەی‬ ‫لێ بگریت‪ ،‬مەسەلەی تەسكییەی‬ ‫حیزبیی هەندێكجار ئیعتراف دەكەن‬ ‫كە هەیە‌و هەندێكجار دەڵێن‪ ،‬نەخێر‬ ‫شتی وانییە‪ ،‬تەسكییەی حیزبیی‪،‬‬ ‫یەكێكە لەوانەی كە لەخولی داهاتووی‬

‫پەرلەماندا ئێمە پڕۆژەیەك تەقدیم‬ ‫دەك��ەی��ن‪ ،‬ئ��ەوەی بەرتیل دەخ��وا‌و‬ ‫ئ��ەوەی بەرتیل دەدا‪ ،‬هەردووكیان‬ ‫بە گوناهبار ل��ەرووی قانوونییەوە‬ ‫حساب بن‪ ،‬داوا دەكەین پڕۆژەیەكی‬ ‫قانوونی وا بخرێتە بەردەم پەرلەمانی‬ ‫ك��وردس��ت��ان‌و حكومەتی داه��ات��وو‬ ‫جێبەجێی بكات‪ ،‬كە ئەویش ئەوەیە‪،‬‬ ‫هەر كەسێك تەسكییە بنووسێت‌و‬ ‫هەركەسێك قبووڵی بكات‪ ،‬تووشی‬ ‫سزادانی قانوونی بێت‌و سزایەكی بۆ‬ ‫دیاری بكرێت‪ ،‬بۆئەوەی جارێكی تر‬ ‫لەكۆڵ ئەمە ببینەوە‪ ،‬مەسەلەن ئەمە‬ ‫یەكێكە لە نیشانەكانی گەندەڵیی‪،‬‬ ‫یەكێكە لە نیشانەكانی تەداخولی‬ ‫حیزبیی لەكاروباری حكومەتدا‪ ،‬تۆ‬ ‫ئەگەر حیزبیی نەبیت‪ ،‬ناتوانیت‬ ‫هیچ پۆستێك لە پۆستە گرنگەكانی‬ ‫ك��وردس��ت��ان��ی ع��ێ��راق وەرب��گ��ری��ت‪،‬‬ ‫بێگومان نەك هەر پۆستە گرنكەكان‪،‬‬ ‫ناتوانیت پۆستە نیمچە گرنكەكانیش‬ ‫وەرب��گ��ری��ت‪ ،‬ناتوانیت ببیت بە‬ ‫مودیری ناحیەیەك‪ ،‬ناتوانیت ببیت‬ ‫ب��ە قایمقام‪ ،‬ناتوانیت ببیت بە‬ ‫سه‌رۆکی شاره‌وانی‪ ،‬ناتوانیت ببیت‬ ‫بە سه‌رۆکی زانکۆ‪ ،‬ئەمە یەكێكە‬ ‫لەو شتانەی كە وەخێتك ئێوە باسی‬ ‫مەنعی حیزبیی دەكەن لە كاروباری‬ ‫گشتیی‪ ،‬ئێمە مەنعی حیزبایەتی‬ ‫ن��اك��ەی��ن‪ ،‬ئێمە خ��ۆم��ان حیزبین‌و‬ ‫خۆمان پێمانوایە حیزب كۆڵەكەی‬ ‫ئەساسی ژیانی دیموكراسییە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫سیستمی تاكحیزبی‌و دروستكردنی‬ ‫حكومەتی حیزب‪ ،‬ئەمە حكومەتی‬ ‫حیزبە‪ ،‬ئەمە دەوڵەتی نەتەوە نییە‪،‬‬ ‫ئێمە دەمانەوێت حكومەتی نەتەوە‌و‬ ‫دەوڵەتی نەتەوە دروستبێت‪ ،‬ئەمانە‬

‫كؤمثانياى وشة هةفتانة دةريدةكات‬

‫سيروان رةشيد‬

‫‪07501522528‬‬

‫خاوةنى ئيمتياز‪ :‬كؤمثانياى وشة‬

‫بة ِر َيوةبةرى نوسين‬

‫‪serwan_rm@yahoo.com‬‬

‫حكومەتی حیزبیی دروستده‌كەن‌و‬ ‫دەوڵەتی حیزبیی دروستدەكەن‪.‬‬ ‫ قسەیەك هەیە كە نییەتی‬‫پشت بەیاننامەكەی ئێوە‪ ،‬بریتی‬ ‫ب��ووە لەتێكدان‌و لە ك��ودەت�ا‌و لەو‬ ‫چوارچێوەیەشدا‪ ،‬داوادەك����ەن كە‬ ‫پێویستە ئێوە داوای لێبووردن‬ ‫لەخەڵكی كوردستان بكەن؟‬ ‫* ئەگەر داوای لێبووردن بێت‪،‬‬ ‫م��ن پێموایە دەب��ێ��ت ئ���ەوان بێن‌و‬ ‫ئیعتزار بهێننەوە بۆ گەلی كوردستان‪،‬‬ ‫چونكە نیگەرانی‌و دڵەڕاوكێ‌‌و پەژارە‌و‬ ‫ت��رس��ی��ان خستە ن��او ب����ازاڕ‌و ناو‬ ‫خەڵك‪ ،‬پێویستە ئیعتزار بهێننەوە‬ ‫بۆ هێزی پێشمەرگە‪ ،‬لەبەرئەوەی‬ ‫جارێكی خەریك بوو سومعەی هێزی‬ ‫پێشمەرگە بشكێنن‌و تێوەی بگلێنن‬ ‫لەشەڕێكی ناوخۆدا‪ ،‬پێویستە ئیعتزار‬ ‫بهێننەوە بۆ ب��زووت��ن��ەوی گ��ۆڕان‪،‬‬ ‫چونكە تۆمەتی ناڕەوا‌و جنێویان داوە‬ ‫بە بزووتنەوەی گۆڕان‪ ،‬ئەوان دەبێت‬ ‫ئیعتزار بهێننەوە‪.‬‬ ‫ ق��س��ەی��ەك ه��ەی��ە ك��ە ئێوە‬‫بەتەمای خۆپیشاندان بوون؟‬ ‫* ئ��ەوە درۆی���ە‪ ،‬ئەگەر ئێمە‬ ‫خۆپیشاندان بكەین‪ ،‬ئێمە ئێستا‬ ‫خ��ۆم��ان رێ��ك��خ��س��ت��ووە ل��ەه��ەم��وو‬ ‫ش���ارەك���ان���دا س�����ەدان ك��ەس��م��ان‬ ‫رێكخستووە‪ ،‬خۆپیشاندان سازدانی‬ ‫جەماوەیی دەوێ���ت‪ ،‬خۆپیشاندان‬ ‫دەی��ەوێ��ت خەڵك ك��ۆاڵن بەكۆاڵن‪،‬‬ ‫دوكان‌و بەدوكان‪ ،‬دائیرە بە دائیرە‌و‬ ‫ماڵ بە ماڵ بگەڕێت بۆئەوەی خەڵك‬ ‫كۆبكرێتەوە لەسەر جادەكان‪ ،‬ئێمە‬ ‫شتی وامان نەكردووە‪ ،‬ئەوانەی كە‬ ‫باسی ك��ودەت��ا دەك���ەن‪ ،‬بەڕاستی‬ ‫جارێكی دیكەش باسمكرد‪ ،‬ئەمانە‬ ‫فكریی سیاسییان زۆر موتەخەلیفە‪،‬‬ ‫عەقڵیەتی سیاسییان دواكەتووە‪،‬‬

‫هيوا جةمال‬

‫‪07701576906‬‬

‫‪hiwa.jamal@yahoo.com‬‬

‫عیملی سیاسەت نازانن‪ ،‬ئینقیالب‬ ‫چۆن بە هێزێك دەكرێت كە هێزی‬ ‫چەكداری نەبێت‪ ،‬لە واڵتێكدا چۆن‬ ‫ئینقیالب دەك��رێ��ت كە هێزەكانی‬ ‫تر هەموو حیزبین‌و هەر موئەسەی‬ ‫عەسكەریی تێدا نییە تا بەهۆی‬ ‫موئەسەی عەسكەرییەوە ئینقیالب‬ ‫بكەن‪ ،‬خۆمان هێزمان نییە‪ ،‬ئینقیالبی‬ ‫پێبكەین‪ ،‬ئینقیالب تەعریفێكی‬ ‫دیاریكراوی هەیە لەعیلمی سیاسییدا‪،‬‬ ‫خۆپیشاندان جیایە‪ ،‬راپەڕین جیایە‪،‬‬ ‫ئیعتسام جیاوازە‪ ،‬مانگرتن جیاوازە‌و‬ ‫هەر یەكە تەعریفی خۆی هەیە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫ئەو بەدرۆ دەڵێ كودەتایە‪ ،‬كودەتای‬ ‫چی‪...‬‬ ‫ دوای ئەم قەیرانە‪ ،‬یان وەك‬‫خۆت وت��ت‪ ،‬دوای ئەم تەنگژەیە‪،‬‬ ‫ئاسۆكانی چارەسەر چۆن دەبینن؟‬ ‫* ئ��اس��ۆك��ان��ی چ���ارەس���ەر‪،‬‬ ‫بەشێكی ب��ە دەس���ت دەس��ەاڵت �ە‌و‬ ‫ب��ەدەس��ت حیزبەكانی دەس��ەاڵت��ە‪،‬‬ ‫كە دەڵێم دەس��ەاڵت‪ ،‬بەڕاستی من‬ ‫پێم سەیرە كە زۆرج��ار باسی ئەوە‬ ‫دەك��ەن هیچ وەزیرێكیان نەهێناوە‬ ‫بیدەن بەدادگا لەسەر گەندەڵیی‪ ،‬ئێ‬ ‫گەندەڵیی ئەسڵەن لە سەركردایەتیی‬ ‫حیزبەكاندایە‪ ،‬بۆ باسی سەركردایەتیی‬ ‫حیزبەكان ناكەن‌و وەزیری قوڕ بەسەر‬ ‫چی بكات‪ ،‬هەندێك لە وەزیرەكان‬ ‫بەڕاستی ئینسانی زۆر زۆر باش‌و‬ ‫رێكوپێكن‪.‬‬ ‫چی بكرێت‪ ،‬لەڕاستیدا ئەوە‬ ‫كەوتووەتە سەر ئەوەی كە یەكێتی‌و‬ ‫پارتی بڕیاریان داوە چی بكەن‪،‬‬ ‫ئەگەر دەرگ���ای گفتوگۆ بكەنەوە‬ ‫ب���ۆئ���ەوەی س��ەرل��ەن��وێ جارێكی‬ ‫ت��ر گفتوگۆی دەس��ت��وور بكرێت‪،‬‬ ‫سەرلەنوێ گفتوگۆی ئەو قانوونە‬ ‫خراپانە بكرێت كە تەجروبەی تونس‬

‫دووبارە ناكاتەوە‪.‬‬ ‫ وات ‌ه ناوەڕۆكی بەیاننامەكەی‬‫خۆتان‪ ،‬وەكو نەخشەی رێگەیە؟‬ ‫* بەڵێ‪ ،‬ئێمە سوورین لەسەر‬ ‫بەیاننامەكەو دەرگای گفتوگۆ بكرێتەوە‬ ‫بۆئەوەی چۆن چارەسەری گەندەڵیی‌و‬ ‫تەداخولی حیزب‌و مەسەلەی عەدالەتی‬ ‫ئیجتماعی‌و مەسەلەی شەفافییەتی‬ ‫میزانییە‌و هەموو ئەو مەسەالنەی‬ ‫كە لەبەیاننامەكە باسمانكردوون‪،‬‬ ‫گفتوگۆی بكەین‌و بەیانەكەی ئێمە‬ ‫بەیانێكی ئیستیباقییە‪ ،‬بەیانێكە‬ ‫پێشتر هۆشیاریی داوە بە كۆمەڵێك‬ ‫لەو حیزبانە كە دەڵێن‪ ،‬پێش ئەوەی‬ ‫گەردەلولەكە بێتە كوردستان‪ ،‬با‬ ‫دانیشین‌و چارەسەری بكەین‪.‬‬ ‫ ب��ەوپ��ێ��ی��ەی ك���ە خ��ۆت��ان‬‫فراكسیۆنێكی (‪ )25‬كەسیتان هەیە‬ ‫لە پەرلەمان‪ ،‬مەسەلەی تەفعیلی‬ ‫پەرلەمان كە لەبەیاننامەكەتاندا‬ ‫هاتووە‪ ،‬تا چەند مەبەستە؟‬ ‫* ئەو پەرلەمانەی ئێستا هەیە‪،‬‬ ‫بڕواناكەم بەو تەركیبەوە بتوانێت‬ ‫تەفعیل ب��ك��رێ��ت‪ ،‬ئ��وم��ێ��دم وای��ە‪،‬‬ ‫تەفیعیل بێت‪.‬‬ ‫ لەماوەی رابردوودا‌و پێشئەوەی‬‫بزووتنەوەكەی ئێوە دروستببێت‪،‬‬ ‫خەڵك بۆخواستی جیاجیا رژاوەتە‬ ‫س���ەر ش��ەق��ام��ەك��ان‪ ،‬س��ەب��ارەت‬ ‫بەخواستەكانی خەڵك لەئێستادا‪،‬‬ ‫لەچەند ئاستێكدا دەبینرێت‪ ،‬رات‬ ‫چییە؟‬ ‫* ئاستی خەڵك‪ ،‬پێموایە ئاستی‬ ‫داواكارییەكان گواستراوەتەوە‪ ،‬لە‬ ‫مەسەلەی زێراب‌و كارەبا‌و ئاو گۆڕاوە‬ ‫بۆ مەسەلەی ئیساڵحیی سیاسیی‌و‬ ‫ئیساڵحی ئیداریی‌و ئومێدم وایە لەو‬ ‫ح��ەدەدا بوەستێت‪ ،‬چونكە ئەگەر‬ ‫وانەبێت‪ ،‬گەشەدەكات بۆ داواكاریی‬

‫گۆڕینی بنەڕەتی‪ ،‬وەكو باسمكرد‪،‬‬ ‫ئ��ەو گ��ەردەل��ول��ە ب��ەڕێ��ك��ا‪ ،‬خەڵك‬ ‫داوا دەك��ات‪ ،‬ئازادیی هەبێت‪ ،‬داوا‬ ‫دەكات حكومەتێكی باشی هەبێت‪،‬‬ ‫داوا دەك���ات پەرلەمانێكی باشی‬ ‫هەبێت‪ ،‬محاسەبەی ئەوانە بكرێت‬ ‫كە كەموكووڕییان هەیە‪ ،‬عەدالەتی‬ ‫ئیجتیماعی جێبەجێبكرێت‌و ئەمانە‬ ‫هەمووی كاری ئاسانن‪ ،‬كارێك نین‬ ‫كە بڵێن ئەمانە موستەحیلن‪.‬‬ ‫_ ل��ەم بەرنامەیەدا‪ ،‬باسمان‬ ‫لەكۆمەڵێك ت����ەوەری زۆر ك��رد‪،‬‬ ‫بەتایبەت ئ��ەو دەرس‌و پەندانەی‬ ‫چ لە تونس‌و چ لەمیسر‌و هەرێمی‬ ‫ك��وردس��ت��ان وەرم��ان��گ��رت��وون‪ ،‬دوا‬ ‫قسەتان لەم بەرنامەیدا چی دەبێت؟‬ ‫* من حەزدەكەم لەدوا قسەی‬ ‫خ��ۆم��دا‪ ،‬چیرۆكێكی فۆلكلۆری‬ ‫بگێڕمەوە‪ ،‬لەناو ك��ورددا وا باوە‌و‬ ‫دەڵێن‪ ،‬مەالئیكەی گیانكێشان ناوی‬ ‫ئیزرائیلە‪ ،‬كابرایەك ئیزرائیل دۆستی‬ ‫دەبێت‌و پێی دەڵێت‪ ،‬تكات لێدەكەم‪،‬‬ ‫هەر وەختێك ویستت گیانم بكێشیت‪،‬‬ ‫پێشتر ئ���اگ���ادارم ب��ك��ە‪ ،‬لەپاش‬ ‫فەترەیەك‪ ،‬دەچێتە الی بۆئەوه‌ی‬ ‫گیانی بكێشێت‌و دەڵێت‪ ،‬من‌و تۆ‬ ‫واڕێكەوتین كە پێشتر ئ��اگ��ادارم‬ ‫بكەیت‪ ،‬ئ��ەوی��ش دەڵ��ێ��ت‪ ،‬پێشتر‬ ‫ئاگادارم كردوویت‪ ،‬دەڵێت چۆن‪،‬‬ ‫دەڵێت گیانی یەكێکم لەالی چەپەوە‬ ‫كێشا ك��ە دراوس��ێ��ت ب���وو‪ ،‬ل��ەالی‬ ‫راستیشەوە گیانی دراوسێیەكی تۆم‬ ‫كێشا‪ ،‬دەبوایە بزانیت كە گیانكێشان‪،‬‬ ‫سەرەكەی گەیشتووەتە سەر تۆ‪.‬‬ ‫م��ن ئ��وم��ێ��دم وای����ە‪ ،‬ت��ون�س‌و‬ ‫میسر بووبێتە دەرسێكی گەورە بۆ‬ ‫سەركردەكانی ك��ورد‪ ،‬پێشئەوەی‬ ‫ئ��ی��زارئ��ی��ل ب��ێ��ت‪ ،‬ئ����ەوان خ��ۆی��ان‬ ‫عیالجێكی وەزعەكە بكەن‪.‬‬

‫‪www.sbeiy.com‬‬

‫سةرنووسةر‪ :‬ئازاد ضاالك‬

‫کارگ َي ِری‌و ريکالم‌و ئاگاداريى‪:‬‬

‫‪07480121144 - 07701203949‬‬

‫‪info. rozhnama@gimail.com - riklam.rozhnama@gimail.com‬‬

‫ناونيشان‪:‬‬

‫سل َيمانی‪ :‬زه‌رگه‌ته‌‪ .‬گردی زه‌رگه‌ته‌‪ .‬کؤمپانيای وشه‬ ‫هه‌ول َير‪ :‬گه‌ ِره‌کی زانکؤ‪ .‬چوار ِريانی حه‌مرين‪.‬‬

‫ته‌نيشت بة ِرَيوه‌به‌رَيتی ژينگه‌ (‪)07504733642‬‬

‫دابه‌شکردن‪:‬‬

‫کؤمپانيای پةيپه‌ر‬

‫‪07708649210‬‬ ‫‪07504483631‬‬

‫‪26‬‬

‫ذمارة (‪ )621‬سيَشةممة ‪2011/2/15‬‬

‫‪nawxo.rozhnama@yahoo.com‬‬

‫ئه‌مین جاف‪ :‬ئه‌مڕۆ خه‌ڵکی کوردستان داوای پشتگیریی داخوازییه‌کانیان ده‌که‌ن‬ ‫كاریگەریی میدیا لە خۆپیشاندانەكانی هەینی تووڕەییدا‬ ‫كردارو كارەبا‬ ‫پشكۆ ناكام‬ ‫خ��وا ماڵی ئ��ەم گۆڕانە‬ ‫ئاواكات‪ ،‬شت ئەوەندە زل‌و‬ ‫قورس دەك��ات‪ ،‬دەڵێن گوایە‬ ‫س��ەرۆك��ی حكومەت بەقەد‬ ‫دوو گەڕەكی گەورە كارەبای‬ ‫هەیە‪ ،‬جا چەند فیده‌رو چەند‬ ‫عەمودە‪ ،‬بەندە نازانێت‪ ،‬بەاڵم‬ ‫خۆ دەبێت سەرۆكی حكومەت‪،‬‬ ‫بە حوكمی ئ��ەوەی شەوانە‬ ‫بیردەكاتەوە‌و شت دەنووسێت‌و‬ ‫ب��ڕی��اری گرنگ گرنگ ئیمزا‬ ‫دەكات‪ ،‬كارەبای لە خەڵكی تر‬ ‫زیاتر بێت‪ ،‬رەنگە هەبێت بڵێت‬ ‫ئەی بۆ بە رۆژ بیر ناكاتەوە‌و‬ ‫نانووسێت‪ ،‬ئاخر ئەو زاتە بە‬ ‫رۆژ هەر خەریكی كردنەوەی‬ ‫س��وپ��ەرم��ارك��ێ �ت‌و ئوتێل‌و‬ ‫قردێلەبڕینە‌و بە ناشكوریش‬ ‫نەبێت‪ ،‬ئەوەندە سوپەرماركێت‬ ‫دەك��رێ��ت��ەوە‪ ،‬مەتری قردێلە‬ ‫ح����ەوت ئ���ەوەن���دەی نرخە‬ ‫ئەسڵییەكەیەتی‪ ،‬ئ ‌ێ ئیتر‬ ‫دەبێت هەموو بیركردنەوەو‬ ‫نووسینەكانی بخاتە شەو‪ ،‬ئەو‬ ‫دەبێت سەیری ئەو راپۆرتانە‬ ‫بكات كە لەسەر گەندەڵیی‪،‬‬ ‫جەردەیی‪ ،‬ئاودیوكردنی نەوت‪،‬‬ ‫داگ��ی��رك��ردن��ی م��وڵ�ك‌و ماڵی‬ ‫خەڵك‪ ،‬خانەنشینكردن بە‬ ‫دەرزەن‪ ،‬گەلەكۆمەك ‌ێ لەسەر‬ ‫گۆڕان‪ ،‬دانانی دەبابە بەرامبەر‬ ‫ب��ە س��ن��وورەك��ان! ب��ب��وورن‬ ‫ب��ەرام��ب��ەر ب��ە گ��ردەك��ە‪ ،‬ئەو‬ ‫هەموو(كتابنا ‌و كتابكم) كە‬ ‫بە (سڕی)یە‪ ،‬كاتێك دەزانێت‬ ‫رۆژ ب��ووەت��ەوە‌و فریای هیچ‬ ‫نەكەوتووە‌و دەبێت خۆی بۆ‬ ‫قردێلەبڕینێكی تر حازر بكات‪.‬‬ ‫لە هەموو شتێك گرنگتر‪،‬‬ ‫ئەوەیە كە بەالی ئەوەوە كردار‬ ‫شەرتە‪ ،‬بۆیە كاتێك سەردانی‬ ‫بەرپرسانی حیزبیی دەكات‬ ‫ب��ەو هەموو كۆشك‌و ت��ەالرو‬ ‫ب��اخ‌و ب��اخ��ات��ەوە‪ ،‬ئەوانیش‬ ‫شەوانیان (چ��راخ��ان)ە‌و كە‬ ‫دەی��ەوێ��ت باسی ئ��ەو هەموو‬ ‫موڵك‌و عامودە كارەبایە بكات‪،‬‬ ‫بیری دەكەوێتەوە كە (كردار‬ ‫ش��ەرت��ە)‪ ،‬ئ��ەو بەرپرسانە‬ ‫چی دەك���ەن‌و چ��ۆن دەژی��ن‌و‬ ‫گیرفانیان وەزن���ی چەندە‪،‬‬ ‫یەك زەڕە گرنگ نییە‪ ،‬بەڵكو‬ ‫گرنگ ئەوەیە‪ ،‬ئەوان كرداریان‬ ‫چ��ۆن��ە؟ دەن��ا م��اڵ‌و موڵك‌و‬ ‫ژیانی (سوڵتان)یانە شتێكی‬ ‫سانەوییە‪ ،‬ك��ردار شەرتە‪..‬‬ ‫كرداری ئەو بەرپرسانەش لە‬ ‫(‪)2003‬وە دەستپێدەكات‪،‬‬ ‫پێش ئەو تەئریخە وەك خۆیان‬ ‫دەڵێن (عفا اللە عما سلف)!!!‬ ‫كرداریشیان لەگەڵ نەهجی‬ ‫حیزبەكەیان یەك دەگرێتەوە‪،‬‬ ‫كەواتە شەرتەكەی سەرۆكی‬ ‫حكومەتیان تێدایە‪ .‬ئەگەر ئەو‬ ‫زاتە كارەبای شەوی وا بەقوەتی‬ ‫نەبێت‪ ،‬ناتوانێت بەقوڵیی‬ ‫بیربكاتەوە‌و ك��ە بەقوڵیی‬ ‫بیری ن��ەك��ردەوە‪ ،‬ناتوانێت‬ ‫ب��ڕی��اری داه��ێ��ن�ه‌ران��ە ب��دات‪،‬‬ ‫وەك بڕیاری خانەنشینكردنی‬ ‫كەسێكی (‪ )30‬ساڵە بە پلەی‬ ‫وەزیر‪ ،‬قەیچێكە كردار شەرتە‪،‬‬ ‫نەك‪ ...‬كارەبا‪.‬‬

‫یەحیا عومەر رێشاوی *‬ ‫راپەڕینی گەلی میسر‌و رووداوەكانی ئەم‬ ‫دواییەی ئەو واڵتە‪ ،‬ئەو راستییەیان سەلماند كە‬ ‫ئامرازەكانی راگەیاندن‪ ،‬چ كاریگەرییەكیان لەسەر‬ ‫ئاڕاستەكردنی گوتاری سیاسیی‌و جۆشدانی‬ ‫جەماوەر هەیە‌‪ ،‬ئەو وتەیەی دووپاتكردەوە‌و كردیە‬ ‫حەقیقەتێكی بەرجەستە كە ئێمە لەسەردەمی‬ ‫شۆڕشی دەزگاكانی راگەیاندندا دەژین‌و ئەوەی بە‬ ‫كەناڵێكی راگەیاندن دەكرێت‪ ،‬بە دەیان حیزبی‬ ‫سیاسیی‌و سەركردەی كاریزمیی‌و كۆڕی فیكریی‌و‬ ‫وتاری سیاسیی ناكرێت‪.‬‬ ‫ئامرازەكانی راگەیاندن‪ ،‬لە ن��ووس��راو ‌و‬ ‫بیستراو ‌و بینراو‪ ،‬هەموومانی خستە بەردەم‬ ‫راستییەك‪ ،‬ئەویش ئەوەیە كە ئەمڕۆ جڵەوی‬ ‫گۆڕانگارییەكان‌و فاكتەری یەكەمی هەڵسوڕاندنی‬ ‫رووداوەكان بەدەست ئامرازەكانی راگەیاندنەوەیە‪،‬‬ ‫راگەیاندن بەو سیحرەی كە هەیەتی‌و بەو توانا لە‬ ‫رادەبەدەرەی كە لەهەگبەیدایە‌و بەو تەكنەلۆجیا‬ ‫پێشكەوتووەی كە لەخزمەتیدایە‪ ،‬دەتوانێت‬ ‫رەوشەكە بەئاقارێكی تردا بەرێت‌و موعجیزە‬ ‫بخوڵقێنێت‪.‬‬ ‫ئامرازەكانی راگەیاندن‪ ،‬بەب ‌ێ ڤیزا ئێمەیان‬ ‫گەیاندە گۆڕەپانی تەحریر‌و ئەسكەندەریە‌و تەنتا‌و‬ ‫هەندێكمانی كردە هاواڵتی میسریی‌و دانیشتووی‬ ‫یەكێك لە گەڕەكەكانی قاهیرە‪ ،‬كە تۆ موتابەعەی‬ ‫ئەو رووداوانەت لە رێگەی شاشەكان‌و سایتەكانی‬ ‫ئینتەرنێتەوە دەكرد‪ ،‬دەتوت لە (قاهیرە)یت‌و‬ ‫بەشداریی خۆپیشاندانەكان دەكەیت‪ ،‬ئەوە‬ ‫راگەیاندن‌و دەزگاكانی راگەیاندنن كە دەتوانن‬ ‫ئەم كەش‌و هەوایە بۆ ئێمە بخوڵقێنن‌و راستەوخۆ‬ ‫بمانخەنە نێوجەرگەی رووداوەكانەوە‪.‬‬ ‫ئەو خااڵنەی لە روانگەی راگەیاندنەوە‬ ‫دەتوانین لەسەر ئەم رووداوانە تۆماریان بكەین‪،‬‬ ‫زۆرن‌و ئەمانە هەندێكیانن‪:‬‬ ‫• فەیسبووك‌و تویتەر‌و بلوگەر‪ :‬ئەم‬ ‫راپەڕینانە دەرخەری بایەخ‌و كاریگەریی جیهانی‬ ‫ئینتەرنێت‌و فەیسبووك‌و بلوگەرەكان بوون‪،‬‬ ‫هاواڵتییان و الوانی میسر توانییان لە رێگەی‬ ‫بەكارهێنانی فەیسبووك‌و باڵوكردنەوەی وێنە‌و‬ ‫ه��ەواڵ��ەك��ان‪ ،‬پەیامەكانیان بگەیەننە گشت‬ ‫قوژبنێكی شار‌و شارۆچكەكانی میسر‌و بیكەنە‬ ‫هەڵاڵ لەسەر موبارەك‌و دەسەاڵتەكەی‪ ،‬جگە‬ ‫لەوەی كە بلوگەرەكان بەردەوام هانی شەقامیان‬ ‫دەدا بۆ راپەڕین‌و لەگەڵ رووداوەكاندا بەردەوام‬ ‫گەشەیان دەك���رد‌و ه���ەواڵ‌و بۆچوونەكانیان‬

‫ب�ڵاودەك��ردەوە‪ .‬دی��اردەی بلوگەر لە میسردا‪،‬‬ ‫پێشینەیەكی سەركەوتووی هەیە‌و هەر ئەو‬ ‫الوانە بوون توانییان لە رێگەی باڵوكردنەوەی‬ ‫گرتە مۆبایلەكانی ئەشكەنجەدانی هاواڵتییان‬ ‫لە بنكەكانی پۆلیسدا‪ ،‬بكەنە سەرمانشێتی‬ ‫هەواڵەكان‌و پەردەالدان لەسەر نهێنیی رەفتاری‬ ‫ئەفسەرەكانی بنكەكانی لیكۆڵینەوەكان‪.‬‬ ‫• ه��اواڵت��ی ئاسایی وەك س��ەرچ��اوەی‬ ‫هەواڵ‪ :‬ئەم راپەڕینە راستییەكی تری سەلماند‪،‬‬ ‫ئەویش بایەخی هاواڵتی ئاسایی بوو لە بوون‬ ‫بە سەرچاوەی ه��ەواڵ‪ ،‬كەناڵە ئاسمانییەكان‬ ‫بەردەوام‌و راستەخۆ لە رێگەی خۆپیشاندەرانی‬ ‫گۆڕەپانی تەحریرەوە هەواڵەكانیان پێدەگەیشت‪،‬‬ ‫بەجۆرێك كە مونافەسەی پەیامنێرەكانیان‬

‫ئامرازەكانی راگەیاندن‪ ،‬بەب ‌ێ ڤیزا‬ ‫ئێمەیان گەیاندە گۆڕەپانی تەحریر‌و‬ ‫ئەسكەندەریە‌و تەنتا‌و هەندێكمانی‬ ‫كردە هاواڵتی میسریی‌و دانیشتووی‬ ‫یەكێك لە گەڕەكەكانی قاهیرە‬ ‫دەك��رد‌و پەیتا پەیتا زانیارییان دەن��ارد‪ ،‬جگە‬ ‫لەوەی زۆربەی وێنەكان لە رێگەی مۆبایلی هاواڵتی‬ ‫ئاساییەوە دەگەیشتنە كەناڵە ئاسمانییەكان‌و‬ ‫شەقامیان پ ‌ێ دەجوڵێنرا‪ .‬دیارە هەندێكجار ئەم‬ ‫پەنابردنە بۆ هاواڵتی ئاسایی بۆ رێگە نەدانی‬ ‫دەسەاڵتی میسری بوو بە رۆژنامەنووسان بۆ‬ ‫وێنەگرتنی ئازادانەی رووداوەكان‌و رووماڵكردنی‬ ‫خۆپیشاندانەكان‪.‬‬ ‫• كەناڵی ئەلجەزیرە‌و ئەلعەرەبییە‪ :‬لەم‬ ‫رووداوان���ەدا‪ ،‬جارێكی تر كەناڵی ئەلجەزیرە‬ ‫گەڕایەوە لوتكە لە رووماڵكردنی رووداوەكاندا‪،‬‬ ‫پاش ئ��ەوەی بۆ ماوەیەك ئەم پێشەنگییەی‬ ‫لەدەست دابوو‪ ،‬بەاڵم لەم رووداوانەوە كاریگەریی‌و‬ ‫بەهێزیی ئەم كەناڵەمان بۆ دەركەوت‌‪ ،‬ئەوەش‬ ‫روون ب��ووەوە كە چۆن كەناڵی ئەلعەرەبییە‬

‫نەیتوانی لەگەڵ رووداوەكاندا بێالیەنانە مامەڵە‬ ‫بكات‪ ،‬بەتایبەت لە سەرەتای رووداوەكاندا‪ ،‬هەر‬ ‫ئ��ەوەش وای كرد كە پەیامنێرەكەی لەالیەن‬ ‫خۆپیشاندەرانەوە پەالمار بدرێت‌و ئازار بدرێت‪.‬‬ ‫كاریگەریی ئەلجەزیرە لە ئاستێكدا بوو كە‬ ‫هەموومانی سەرسام كرد لە توانای ئەو تۆڕە‬ ‫ئیعالمییە لە گەیشتن بە ناوجەرگەی رووداوەكان‌و‬ ‫لەگەڵ ئەو ژاوەژاوە بەهێز‌و سانسۆرە گەورەیەی‬ ‫ل��ەس��ەر پەخشەكەی دروس���ت ب��وو‪ ،‬لەگەڵ‬ ‫هاككردنی سایتەكە بۆ چەند جارێك‌و لەگەڵ‬ ‫هێرشكردنە سەر نووسینگەكەی‪ ،‬كەچی ئەو‬ ‫پێشەنگییەی خۆی لەدەست نەدا‌و راستەخۆ‌و‬ ‫س��ات بەسات خرۆشانی ج��ەم��اوەری��ی شار‌و‬ ‫شارۆچكەكانی میسری بۆ ئێمە دەگواستەوە‪.‬‬ ‫• هاوكاریی نێوان كەناڵەكان‪ :‬ئ��ەوەی‬ ‫جێگەی سەرنج بوو لەم راپەڕینەدا‪ ،‬هاوكاریی‌و‬ ‫پاڵپشتی كەناڵە ئاسمانییەكان بوو بۆ یەكتر‪،‬‬ ‫لەكاتێكدا تۆڕی ئاسمانیی ئەلجەزیرە تەشویشی‬ ‫خرایە سەر‪ ،‬كەناڵەكانی ئەلموستەقیلە‌و ئەلحیوار‬ ‫پەخشی خۆیان وەستاند‌و لە رێگەی ئەوانەوە‬ ‫وێنەكان راستەخۆ دەگوازرانەوە بۆ هاواڵتییان‪،‬‬ ‫ئ��ەم��ەش هەنگاوێكی ن��و ‌ێ ب��وو ل��ە دونیای‬ ‫راگەیاندندا‌و ئاماژەیەكیش بوو بۆ كاریگەریی‬ ‫كەناڵی ئەلجەزیرە‪ .‬ئەو كەنااڵنە بەو كارەیان‬ ‫فرسەتێكی باشیان بۆ ئەلجەزیرە رەخساند‌و‬ ‫بەشێك لەپالنی لەمپەر خستنە بەر گواستنەوەی‬ ‫رووداوكانی پوچەڵ كردەوە‪.‬‬ ‫• زۆری �ی‌و خێرایی رووداوەك���ان‪ :‬گەرمیی‬ ‫رووداوەك��ان‌و خێراییان بەجۆرێك بوو‪ ،‬كەناڵە‬ ‫ئیعالمییەكان بەزەحمەت دەیانتوانی رووماڵی‬ ‫تەواوی رووداوەك��ان بكەن‪ ،‬بۆ نموونە كەناڵی‬ ‫ئەلجەزیرە‌و ئەلجەزیرەی راستەوخۆ‌و سایتی‬ ‫كەناڵەكە‪ ،‬بەردەوام رووداوەكانیان دەگواستەوە‪،‬‬ ‫جگە لەوەی شاشەی كەناڵەكانیان دەكردە دوو‬ ‫وێنە‌و س ‌ێ وێنە‌و نووسینی هێدالین‌و وەرگرتنی‬ ‫ل��ێ��دوان‌و راپ��ۆرت��ی پەیامنێران‪ ،‬كەچی هەر‬ ‫نەیاندەتوانی تینوێتیی بینەر بشكێنن‌و زۆربەمان‬ ‫جار ج��ارە پەنامان دەب��ردە بەر سەرچاوەی‬ ‫تری هەواڵ‌و لە رێگەی سایتەكانی ئینتەرنێت‌و‬ ‫ئامرازەكانی تری راگەیاندنەوە الیەنە شاراوەكانی‬ ‫تری ئەو راپەڕینە جەماوەرییەمان دەدۆزییەوە‪.‬‬ ‫• دروش��م��ەك��ان‪ :‬ئ��ەو دروش��م��ان��ەی لەم‬ ‫راپ��ەڕی��ن��ەدا دەبینران‪ ،‬زۆرب��ەی��ان بە وردی��ی‬ ‫دانرابوون‪( ،‬هەینی تووڕەیی‪ ،‬هەینی رۆیشتن‪،‬‬

‫شۆڕشی هەژاران)‌و زۆر دروشمی تر كە زۆربەیان‬ ‫ئاماژەی گرنگ بوون‌و خەڵكیان لەدەور خۆیان‬ ‫كۆدەكردەوە‪ ،‬جگە لەوەی لە گۆڕەپانەكەدا‪،‬‬ ‫گۆرانیی نیشتمانیی دەوت��ران��ەوە‌و خەڵكیان‬ ‫جۆش دەدا‌و لە رێگەی سایت‌و بلوگەرەكان‌و‬ ‫ف��ەی��س��ب��ووك��ەوە نوكتە‌و كۆمێنت‌و وێنەی‬ ‫سەرنجڕاكێش باڵو دەكرانەوە‪.‬‬ ‫• گەڕانەوەی تەشویش‪ :‬ئەوەی جێگەی‬ ‫نیگەرانیی ب��وو‪ ،‬ئەو رەفتارە ناشارستانییە‬ ‫بوو كە دەسەاڵتی میسر‌و دەزگا ئەمنییەكانی‬ ‫بەرامبەر بە كەناڵەكانی راگەیاندن‌و كۆمپانیاكانی‬ ‫مۆبایل ئەنجامیاندا‪ ،‬بەوەی تەشویشیان خستە‬ ‫سەر ئەو كەناڵە ئاسمانییانەی بەئاوازی ئەوان‬ ‫نەیاندەخوێند‪ ،‬بەڵكو هەندێكیان هەر بەتەواویی‬ ‫پەخشەكانیان وەستێنران‌و ناچار پەنایان‬ ‫دەبردە بەر بەدیلی تر‪ ،‬وێڕای سانسۆر خستنە‬ ‫سەر هێڵەكانی تەلەفۆن‪ ،‬دیارە ئەم رەفتارە‬ ‫ناشارستانییانە پاشەكشێیەكی گەورە بوو لە‬ ‫ئازادیی رادەربڕین‌و مافی دەستخستنی زانیاریی‌و‬ ‫گەڕاندینیەوە بۆ سااڵنی سانسۆر‌و قەدەغەكردنی‬ ‫وشە‌و وێنە‪ .‬ئەم كارەش پاشگەزبوونەوەیەكی‬ ‫ئاشكرا بوو لە ئەخالقیاتی كاری ئیعالمیی‌و‬ ‫پرەنسیپەكانی كاركردن لە مانگی دەسكردی‬ ‫نایلسات‪.‬‬ ‫• پەالماردانی رۆژنامەنووسان‪ :‬لەپاڵ ئەو‬ ‫خاڵەی سەرەوەدا‪ ،‬پەالماردانی رۆژنامەنووسان‌و‬ ‫ئەتككردنیان‌و لێدانیان‌و كوشتنیان‪ ،‬خاڵێكی‬ ‫تری رەش بوو لەسەر دەسەاڵتی میسری تۆمار‬ ‫كرا‪ ،‬لە هەزارەی سێیەم‌و لە زەمەنی ئاسمانە‬ ‫ك��راوەك��ان‌و شۆڕشی زانیارییەكاندا‪ ،‬هێشتا‬ ‫رۆژنامەنووسان لەژێر ه��ەڕەش��ەدان‌و لەمپەر‬ ‫دەخرێتە ب��ەردەم رووماڵكردنی رووداوەك��ان‌و‬ ‫گواستنەوەی وێنە‌و هەواڵەكان‪ .‬ئەوەی جێگەی‬ ‫نیگەرانیی بوو‪ ،‬بێدەنگیی رێكخراوەكانی تایبەت‬ ‫بەمیدیا‌و نەتەوە یەكگرتووەكان بوو لەئاست ئەم‬ ‫سوكایەتیپێكردنە‪ ،‬وەك ئەوەی ئەو رووداوانە لە‬ ‫ئەستێرەیەكی تردا بگوزەرێن‪ ،‬جگە لە هەندێ‌‬ ‫بەیاننامەی ك��زۆڵ‌و ئیدانەكردنی شەرمنانە‬ ‫نەبێت‪ ،‬هیچ هەنگاوی عەمەلی‌و كاریگەر نەنران‬ ‫بۆ چارەسەركردنی ئەم بارودۆخە نەخوازراوە‪.‬‬ ‫• مامۆستای راگەیاندن لە پەیمانگەی‬ ‫تەكنیكیی سلێمانی‬ ‫‪yreshawy@yahoo.com‬‬

‫ئەگەر ناتوانن لە ماراسۆنەکەدا رابکەن‪ ،‬رێگای خەڵک بدەن‬ ‫ئەمین جاف‬ ‫ئەمڕۆ لە کوردستاندا‪ ،‬گشت هێزەکانی‬ ‫ئۆپۆزسیۆن لە راکردنێکی ماراسۆنیدان لەپێناوی‬ ‫گۆڕانکاریی سیاسیی‌و رزگاربوون لە دەسەاڵتی‬ ‫حیزبیی‪ ،‬بۆیە پێویستە لە سەر هەموو ئەو الیەنە‬ ‫بەڕێزانەی کە توانای راکردنیان نییە‪ ،‬با رێگای‬ ‫ئەو خەڵکە ب��دەن کە توانای ئەو راکردنەیان‬ ‫هەیە‪ ،‬چونكە گەیشتنی هەرهێزێک بە لوتەکەی‬ ‫دیاریکراو‪ ،‬لە بەرژەوەندیی هەمواندایە (وەک‬ ‫ئەوەی کە دەڵێت‪ :‬ئەگەر من گەیشتم‪ ،‬بەشەکەی‬ ‫تۆش لەگەڵ خۆم دەگەیەنم‌و هەر وەک ئەوە وایە‬ ‫كە تۆش گەیشتبیت)‪.‬‬ ‫یەکێک ل��ە موعاناتەکانی ئۆپۆزسیۆنی‬ ‫(راستەقینەی) کوردستان‪ ،‬هەڵسوکەوتی ناڕەوای‬ ‫ئەو الیەنە بەناو سیاسییانەیە کە بە ناوی کۆمەڵێک‬ ‫ل��ە حیزبە کوردستانییەکانەوە پشتگیریی‌و‬ ‫هاودەنگیی خۆیان بۆ هەردوو حیزبی دەسەاڵت‬ ‫رادەگەیەنن‪ ،‬هەرچەندە ئەو حیزبانە بە کۆی‬ ‫هەموویان توانای ئەوەیان نییە کە بڕوای چەند سەد‬ ‫کەسێک لە شەقامی کوردی وەدەسبهێنن‪ ،‬بەاڵم‬ ‫بەداخەوە‪ ،‬لەالیەن هەردوو حیزبی دەسەاڵتەوە‬ ‫وەک واجیهەیەک لە راگەیاندندا بەکاردەهێنرێن‬ ‫بۆ بەرەنگاربوونەوەی داخوازییەکانی میللەت کە‬ ‫لەخزمەتگوزاریی‌و ئازادیدا خۆی دەبینێتەوە‪.‬‬ ‫شتێکی سەیرە كە لە واڵتی ئێمەدا‪ ،‬پێکهێنانی‬

‫حیزبێک وەک دام��ەزران��دن��ی کۆمپانیایەکە‪،‬‬ ‫لە کاتێکدا کە خەڵک بەدەست بێکارەبایی‌و‬ ‫خزمەتگوزارییەوە دەناڵێنێت‪ ،‬ه��ەردوو حیزب‬ ‫ئامادەن مانگانە بە ملیۆنەها دۆالر خەرج بکەن بۆ‬ ‫دەستەمۆکردنی کەسانێک‪ ،‬لەوانەیە ئەو کەسانە‬ ‫هەر ئەندامی خودی حیزبەکانی خۆیان بن‪ ،‬بە‬ ‫جۆرێک كە رێنمایی دەکرێن کە وەک واجیهەی‬ ‫حیزبێک کار بکەن‪.‬‬ ‫ل��ە س��ەردەم��ی رژێ��م��ی پ��ێ��ش��وودا‪ ،‬حیزبی‬ ‫فەرماندە هەبوو‪ ،‬کۆمەڵە کەسانێک هەر یەکەو بە‬ ‫ناوی حیزبێکەوە‪ ،‬وەک راوێژکاری سیاسیی کاریان‬ ‫دەکردو سەری مانگ مووچەکانیان وەک فەرمانبەری‬ ‫میریی وەردەگرت‪ ،‬لە کاتی کۆبوونەوەکاندا وەک‬ ‫نوێنەری حیزبێک ئامادەدەبوون بۆ شکستپێهنانی‬ ‫شۆڕشی کوردستان‪ ،‬ناوی حیزبیان لێنرابوو‪ ،‬ئەم‬ ‫نەریتەسیاسییەی ئەمڕۆی کوردستان‪ ،‬ئەو مێژووە‬ ‫رەش‌و تاڵەمان وەیاد دەهێنێتەوە‪.‬‬ ‫ئەمڕۆ لە کوردستاندا‪ ،‬کۆمەاڵنی خەڵک‬ ‫تاڕادەیەک‌و بە جۆرێک لە جۆرەکان ئەژمارێک بۆ‬ ‫حیزبە ئیسالمییەکانی کوردستان دەکەن کە لە‬ ‫سەرەتای هەڵبژاردنەکانی پەرلەمانی کوردستاندا‪،‬‬ ‫رۆڵێکی دیاریان هەبوو‪ ،‬بەاڵم ئەوەی کە جێی‬ ‫داخ��ە (کێرڤی) ئۆپۆزسیۆنکاریی ئ��ەوان لەم‬ ‫دواییەدا‪ ،‬بەرەو لێژایی شکایەوە بەهۆی هەڵوێستی‬

‫ئەو حیزبانە لە فراکسێونە کوردستانییەکاندا‌و‬ ‫شکاندنەوەی تەواوی ئەو کێرڤە لە دوای راگەیاندنی‬ ‫بەیاننامەکەی بزووتنەوەی گۆڕانەوە‪.‬‬ ‫ل��ەدەس��ت��دان��ی ب���ڕوای ج��ەم��اوەر‪ ،‬کارێکی‬ ‫ترساناکە‪ ،‬حیزبانێک کە خۆیان بەنوێنەری‬ ‫جەماوەر بزانن‪ ،‬نابێت پشتگیریی لە دەسەاڵتێک‬ ‫بکەن کە بە هەڕەشەو ترس‌و تۆقاندن وەاڵمی‬ ‫داخوازییەکانی خەڵکی کوردستان بداتەوە‪ ،‬چونکە‬ ‫بەشێک لەو خەڵکە الیەنگری ئەو برا ئیسالمییانەن‪،‬‬ ‫خۆ دەبێت وەاڵمێکیان پێبێت بۆ الیەنگرانی خۆیان‬ ‫لەم هەڵوێستە نێگەتیڤەدا‪.‬‬ ‫ئەمڕۆ خەڵکی کوردستان‪ ،‬داوا لە هەموو‬ ‫الیەک دەکات کە پشتگیریی لە داخوازییەکانیان‬ ‫بکرێت‪ ،‬نەک ببێت بە بەربەست لە رێگای ئەو‬ ‫داخوازییانەدا‪ ،‬ئۆپۆزسیۆن‪ ،‬چ لە سەر ئاستی‬ ‫تاکی کوردیی موعاریز بێت‪ ،‬یاخود گرووپە‬ ‫جیاجیاکان‪ ،‬یاخود هەر رێکخراوێکی موعاریزو‬ ‫حیزبە کوردستانییەکان (مەبەستم حیزب‌و‬ ‫بزووتنەوە راستەقینەکانە‪ ....‬نەک پاشکۆکانی‬ ‫هەردوو حیزبی دەسەاڵت)‪.‬‬ ‫ماراسۆنە ملیۆنییەکەی گەلی میسر‪ ،‬دوو‬ ‫حەفتەی تێپەڕاند‪ ،‬یەکگرتوویی‌و هاودروشمیی‌و‬ ‫یەکئامانجیی‌و هاوسۆزیی گشت چین‌وتوێژەکانی‬ ‫ئ��ەو گەلە‪ ،‬لە گۆڕەپانی تەحریردا ب��ووە بە‬

‫قوتابخانەیەکی شۆڕشی دیموکراسی‌و ئازادیی لە‬ ‫ناوچەکەدا‪ ،‬نەبوونی هێزێکی سەرەکیی دیار لەو‬ ‫گۆڕەپانەدا‪ ،‬ئەو راستییەی سەلماند کە جەماوەر‬ ‫خۆی سەرکردەیەو خۆی سەرکردایەتییە‌و هەر‬ ‫کاتێک بیەوێت گۆڕانکاریی بکات‪ ،‬ئەو بڕیارە‬ ‫لەدەستی خۆیدایە‪.‬‬ ‫ئەمڕۆ لە جیهان‌و خۆرهەاڵتی ناوەڕاستدا‪،‬‬ ‫گەالنی ناوچەکەو بە ملیۆنەها خەڵک‪ ،‬شەو و رۆژ‬ ‫چاودێریی ئەو گۆڕانکارییانە دەکەن کە رۆژانە لە‬ ‫واڵتی میسردا روودەدەن‪ ،‬گەالنی جیهان رۆژانە‬ ‫چەندەها دەرس لەم قوتابخانەیە وەردەگ��رن‪،‬‬ ‫بەهەمان شێوە دیکتاتۆرەکان‌و ئەڵقەلەگوێکانیش‬ ‫دەرس��ی باشی ل��ێ��وەردەگ��رن‪ .‬دیکتاتۆرەکان‪،‬‬ ‫لەپاڵ دەی��ان کۆمپانیای وەهمیدا‪ ،‬لە هەوڵی‬ ‫چەواشەکاریدان بۆ ئەوەی ئەو شۆڕشە مەزنە لە‬ ‫رێڕەوی پیرۆزی خۆی البدەن‪.‬‬ ‫گەلی کوردستانیش‪ ،‬وەک هەر یەکێک لەو‬ ‫گەالنەی ناوچەکە‪ ،‬بە پ��ەرۆش��ەوە چاوەڕوانی‬ ‫ئەنجامەکانی ئ��ەو ش��ۆڕش��ەن‪ ،‬چەواشەکردنی‬ ‫رێ��ڕەوی پیرۆزی گۆڕانکاریی لە کوردستاندا‪،‬‬ ‫بەرپرسیارێتییەکی ئەخالقی‌و مێژوویی‌و ئینسانیی‬ ‫دەخاتە ئەستۆی ئەو الیەنانەی کە خۆیان بە‬ ‫ئۆپۆزسیۆن لە قەڵەم دەدەن‪ ،‬یاخود لێرەو لەوێ‌و‬ ‫جاروبار هەندێك رەوشتی ئۆپۆزسیۆنانە دەنوێنن‪.‬‬

‫ذمارة (‪ )621‬سيَشةممة ‪2011/2/15‬‬

‫‪www.sbeiy.com‬‬

‫بابەكر دڕەیی‬

‫ئاگادارییەك بۆ فرۆشتن‌و‬ ‫كوردسیتی مۆڵ‬ ‫كۆمپانیای نالیا هەلێكی گرنگ بۆ فرۆشتن و بەكرێدانی‬ ‫دوك��ان��ەك��ان��ی (ك��وردس��ی��ت��ی م���ۆڵ) دەخ��ات��ە ب����ەردەم س��ەرج��ەم‬ ‫هاواڵتییان‪.‬‬ ‫مۆڵەكە بە هاوچەرخترین كەرەستەی بیناسازیی دروستكراوەو‬ ‫رووب��ەری دوكانەكانی لە نێوان (‪ 9‬مەتر دووج��ا) تا (‪ 48‬مەتر‬ ‫دووج���ا)دای���ە‪ ،‬ئەمە جگە ل��ە نهۆمی سێیەم ك��ە ی��ەك پارچەی‬ ‫سەربەخۆیە و رووبەرەكەی (‪ 930‬مەتر دووجا)یە‪.‬‬ ‫ه��ەڵ��ك��ەوت��ەی م��ۆڵ��ەك��ە دەك��ەوێ��ت��ە ن��ێ��وان ه����ەردوو پ���رۆژەی‬ ‫كوردسیتی یەك و كوردسیتی دوو كە زیاتر لە ‪ 1600‬یەكەی‬ ‫نیشتەجێبوونیان تیادایە‪ ،‬ئەمە جگە ل��ەوەی نزیكە لە چەند‬ ‫پرۆژەیەكی تری نیشتەجێبوونەوە‪.‬‬ ‫ب��ۆ زان��ی��اری زی��ات��ر دەرب����ارەی نرخی فرۆشتن و بەكرێدانی‬ ‫دوكانەكان‪ ،‬سەردانی ئۆفیسی سەرەكی كۆمپانیای نالیا بكەن لە‬ ‫ناو گوندی ئەڵمانی‪ ،‬یان پەیوەندی بكەن بەم ژمارە مۆبایالنەوە‪:‬‬

‫‪ 07501574880‬ـ ‪07701574880‬‬

‫‪www.sbeiy.com‬‬

‫بەكرێدانی دوكانەكانی‬

‫پەیامی سیاسیی‌و شێوازی وەرگرتنی‬ ‫هۆشیاریی سیاسیی لە كوردستانی عێراقدا‪ ،‬خەریكی ئەوەیە كە‬ ‫بە دوای رووداوە دراماتیكی‌و مێژووییەكانی ناوچەكەدا وەك سێبەری‬ ‫درەختێكی مەزن كاردانەوەی مرۆیی لێبكەوێتەوەو بە سەرەنجامی حەتمی‬ ‫خۆی بگات‪.‬‬ ‫مرۆڤەكانی ئەم دەڤەرە‪ ،‬بێ ئەوەی خۆیان بیانەوێت‪ ،‬كەوتوونەتە بەردەم پرۆسەیەكی‬ ‫گەورەی گۆڕانكارییەوە‪ ،‬كە هەناسەی مرۆڤە ستەمدیدەو راپەڕیوەكانی میسرو تونسیان بە‬ ‫ئاسانی پێدەگات‪.‬‬ ‫نزیكەی سێ‌ ساڵ پێش ئێستا‪ ،‬لە سایتی "سبەی"دا وەبیر هەمووانمان هێنایەوە كە‬ ‫پەیامەكانی گۆڕان بۆ دەسەاڵتدارانی كوردستان‪ ،‬پەیامی رۆشن‌و شەفافن‌و قابیلی ئەوەن‬ ‫جێبەجێ‌ بكرێن‌و گوێیان لێ بگیرێت‪ ،‬بەاڵم ئەوەی بیستمان‌و بینیمان ئەوەبوو كە ئەم بەڕێزانە‬ ‫كارێكیان نەكرد شایانی دەستخۆشی‌و ئافەرین بێت‌و لەسەر سیاسەتی تەفرەدانی خەڵك‪،‬‬ ‫گەندەڵیی‪ ،‬شكاندنی هەیبەتی دەزگا مۆدێرنەكانی دەوڵەت‌و حكومەت بەردەوامبوون‌و درێژەیان‬ ‫دا بە سیستمێك كە جگە لە خۆیان‪ ،‬كەم كەسی تر دەتوانێت دانی خێری پێدا بنێت‪.‬‬ ‫ئێمە لە وتارێكدا كە لە (‪)2008/4/27‬دا لەسایتی "سبەی"دا بەهەمان ناونیشانی سەرەوە‬ ‫باڵوبووەتەوە‪ ،‬وتوومانە‪" :‬پەیامی كاك نەوشیروان بۆ نوخبەی رۆشنبیری كوردستان‌و‬ ‫سەرجەم الیەنە سیاسیی‌و پەیوەندیدارەكان لەناو دەسەاڵت‌و دەرەوەیدا‪ ،‬پەیامێكی كورت‌و‬ ‫رۆشن‌و كاریگەرە‌و بەهەر واتایەك لێكبدرێتەوە‪ ،‬قابیلی هەڵوێستە لەسەركردن‌و ئاوڕدانەوە‌و‬ ‫عەمەلیكردنە"‪....‬‬ ‫بەم واتایە‪ ،‬كاتیەتی ئەوەی بۆ چاكسازیی حكومەت‌و سیستمی سیاسیی لە كوردستاندا‬ ‫دەوترێت‪ ،‬گوێی بۆ رابگیرێت‌و بە كەللەڕەقی‌و عینادی سیاسییەوە مامەڵەی لەگەڵدا نەكرێت‪.‬‬ ‫لەم رووەوە دەگونجێت بۆ زیاتر روونكردنەوەی شتە روونكراوەكان‪ ،‬پێشنیازی چەند‬ ‫هەنگاوێكی تریش بكرێت سەرباری ئەوانەی كە لە بەیاننامە (‪ )7‬خاڵییەكەی بزووتنەوەی‬ ‫گۆڕاندا هاتوون‪ ،‬لەوانەش‪:‬‬ ‫هەڵدانەوەی فایلی كەسانی گەندەڵ كە موڵكی میللەتیان خ���واردووە‪ ،‬لە رێگای‬ ‫زیندووكردنەوەو هێنانە بەر باسی ئەو راپۆرتانەی دەزگای چاودێری دارایی خستوونیەتە‬ ‫بەردەمی حكومەت‌و پەرلەمان‪.‬‬ ‫بەمەدەنیكردنی دەزگا میدیاییەكانی دوو حیزبە دەسەاڵتدارەكە‌و كردنیان بە كۆمپانیای‬ ‫تایبەت بەو مەبەستەی كرانەوەیەك لە شێوازی بینین‌و بیستنی خەڵكی ئەم واڵتەدا بێتە‬ ‫ئاراوەو تۆپبارانی حیزب بۆسەر كۆمەڵگا كەمتر بكرێتەوە‪.‬‬ ‫رێخۆشكردن بۆ ریكخراوەكانی كۆمەڵگای مەدەنیی بە گشتیی‌و دامەزراوەكانی گەنجان بە‬ ‫تایبەتی‪ ،‬كە بە شێوەیەكی ئازادانە راو پێشنیازی خۆیان بۆ چۆنێتیی پێشخستنی كۆمەڵگا‬ ‫بخەنەڕوو بەبێ‌ دەستێوەردانی هیچكام لە الیەنە سیاسییەكان‪...‬‬ ‫هەوڵبدرێت فەزایەكی هێمنانە ئامادە بكرێت‪ ،‬تا كۆی هێزو رێكخراوە سیاسییەكانی‬ ‫كوردستان بە گەرموگوڕیی بەشداریی پرۆسەی دروستكردنی بڕیاری سیاسیی بكەن‌و گرووپ‌و‬ ‫رێكخراوەكان هەست بە پەراوێزخران‌و لێدران نەكەن‪.‬‬ ‫دەسەاڵتی سیاسیی لە كوردستانی عێراقدا‪ ،‬تووشی تەنگژەی فیكریی‌و سایكۆلۆژیی‬ ‫هاتووە‪ ،‬ئەركی هەمووانەو بە قازانجی هەمووانە كە ئەم پرۆسە نەفسی‌و سیاسییەی بەسەر‬ ‫ئەو بەڕێزانەدا هاتووە‪ ،‬بە هێمنی‌و هۆشیارییەوە تێپەڕێت‪ ...‬ئەگەر نا پێش هەموو كەس‪،‬‬ ‫ئەوانە زیانیان زۆرتر دەبێت كە گوێیان نەگرت‌و لە كەلی شەیتان نەهاتنەخوارێ‌‪.‬‬