Rozhnama

‫ئه‌و گولالنه‌ی ده‌نرێن‬

‫راپه‌ڕینه‌‬

‫ب ‌ه گه‌نجانه‌وه‌‪ ،‬ده‌بێت‬

‫جه‌ماوه‌رییه‌کان‌و قه‌یرانی‬

‫‪4‬‬

‫كۆمپانیای وشە هەفتانە دەریدەكات‬

‫تاڵه‌بانی‌و بارزانی‬

‫پارادایمی شۆڕش‬

‫بنرێت ب ‌ه گه‌نده‌ڵییه‌وه‌‬

‫ژمارە (‪ )623‬سێشەممە ‪2011/3/1‬‬

‫مافی سه‌رۆکبوونی‬

‫ده‌سه‌اڵت حساب‬ ‫بۆ بڕیاره‌که‌ی‬ ‫په‌رله‌مان ناکات‬

‫ده‌مێک ‌ه به‌سه‌رچووه‌‪...‬‬

‫‪22‬‬

‫‪8‬‬

‫نرخ (‪ )750‬دینار‬

‫لەژێر فشاردا (‪ )7‬رفێندراو لە هەولێر ئازادكران‬

‫(‪ )68‬زانای ئاینیی ل ‌ه هەولێر‪:‬‬ ‫خۆپیشاندان مافێك ‌ی شەرعییە‌و تەقەكردن حەرامە‬ ‫ئەلەند مەحوی‬

‫‪..........................................‬‬

‫ده‌یان مامۆستای ئاینیی پارێزگای‬ ‫هه‌ولێر خۆپیشاندان ب �ه‌ مافێکی‬ ‫شه‌رعیی ده‌زانن و به‌ فشاری لیژنەی‬ ‫ناوخۆی پەرلەمانیش (‪ )7‬رفێندراو له‌‬ ‫هه‌ولێر ئازاد ده‌کرێن‪.‬‬ ‫ل��ی��ژن��ەی ن��اوخ��ۆی پ��ەرل��ەم��ان��ی‬

‫كوردستان لە كۆبوونەوەكەی دوێنێیدا‬ ‫چەند پەرلەمانتارێكی ده‌ستنیشانكرد بۆ‬ ‫دیاریكردنی چارەنووسی ئەو كەسانەی‬ ‫كە لەم هەفتەیەی رابردوودا لەالیەن هێزە‬ ‫ئەمنییەكانەوە لە هەولێر رفێندرابوون‌و‬ ‫بێسەر‌و شوێن بوون‪ ،‬هەر دوێنێش لەژێر‬ ‫فشاری ئەو لیژنەیەدا (‪ )7‬رفێندراو بە‬ ‫كەفالەت ئازاد كران‪.‬‬

‫كاروان ساڵح‪ ،‬ئەندامی ئه‌و لیژنەیه‌‬ ‫ئ��ێ��وارەی دوێن ‌ێ لەكاتی ئازادكردنی‬ ‫رفێندراوەكاندا لە بنكەی پۆلیسی‬ ‫خانەقا لە هەولێر بە رۆژنامەی راگەیاند‪:‬‬ ‫"چ��اوەڕوان��ی ئ��ازادك��ردن��ی ئ��ەو (‪)7‬‬ ‫كەسەین‪ ،‬كە لە چەند رۆژی رابردوودا لە‬ ‫هەولێر دەستگیركراون‪ ،‬كەفالەت بۆ هەر‬ ‫(‪ )7‬كەسەكەیان كراوە‌و ئازاد دەكرێن"‪.‬‬

‫ته‌زکییه‌ی حیزبیی‬ ‫داموده‌زگاکانی‬ ‫بادینان داده‌پۆشێت‬

‫ئەو پەرلەمانتارە ئەوەشی خستە‬ ‫روو "لە راپۆرتەكەماندا داوامانكردووە‬ ‫بە زووترین كات سەرۆكایەتی پەرلەمان‪،‬‬ ‫حكومەت پابەند بكات بە لێپرسینەوە‬ ‫لەو كەسانەی كە تەقەكردن‌و پەالماردان‌و‬ ‫هەڵكوتانە سەر ماڵی خەڵكیان بەسەردا‬ ‫ساغ دەبێتەوە‌و پێویستە متمانەیان لێ‬ ‫بسەندرێتەوە‌و لە هەر پۆستێكدابن ال‬

‫بدرێن‌و سزا بدرێن‌و دەربكرێن"‪.‬‬ ‫لەالیەكی دیکەوە‪ )68( ،‬زانای‬ ‫ئاینیی ئیسالمیی پارێزگای هەولێر‪،‬‬ ‫رای��ان��گ�ه‌ی��ان�د‌‪ :‬ت��ەق��ەك��ردن ب��ە رووی‌‬ ‫خۆپیشاندەراندا حەرامە‌و نەه ‌ی كراوە‌و‬ ‫خۆپیشاندانیش مافێك ‌ی شەرعیی‌‌و‬ ‫شتێك ‌ی باشە‪.‬‬ ‫بۆ ل‪ 6‬و ‪7‬‬

‫یەكێتی ‌ی ئەوروپا‬ ‫داوا لە دەسەاڵتدارانی‌‬ ‫هەرێم دەكات‪،‬‬ ‫توندوتیژیی‌‬ ‫بەكارنەهێنن‬

‫‪19‬‬

‫‪www.sbeiy.com‬‬

‫گۆڕان‌و یەكگرتوو و‬ ‫كۆمەڵ‪ ،‬پرۆژەیەكی‬ ‫چاكسازیی پێشكەش‬ ‫دەكەن‬ ‫رۆژن��ام�ه‌‪ :‬هەرسێ‌ الیەنی‬ ‫ئۆپۆزسیۆن لە هەرێمی‬ ‫كوردستان‪ ،‬گۆڕان‌و یەكگرتوو‬ ‫و كۆمەڵ‪ ،‬سەرقاڵی گفتوگۆو‬ ‫كۆبوونەوەن بۆ ئامادەكردنی‬ ‫پرۆژەیەكی چاكسازیی بنەڕەتی‬ ‫ل��ە ك��وردس��ت��ان‌و پێشكەشی‬ ‫الی��ەن��ە پ��ەی��وەن��دی��دارەك��ان��ی‬ ‫دەكەن‪ ،‬وەك ئەوەی رێكەوتوون‬ ‫لەسەری كاتێك دیاری دەكەن‬ ‫بۆ جێبەجێكردنی داواكاریی‬ ‫پرۆژەكەیان‪.‬‬ ‫چەند رۆژێكە هەرسێ‌ حیزبی‬ ‫ئۆپۆزسیۆن (ب��زووت��ن��ەوەی‬ ‫گۆڕان‪ ،‬یەكگرتووی ئیسالمیی‌و‬ ‫كۆمەڵی ئیسالمیی) لەسەر‬ ‫ئ��اس��ت��ێ��ك��ی ب���ااڵ س��ەرق��اڵ��ی‬ ‫ك��ۆب��وون��ەوەو ئ��ام��ادەك��اری��ن‬ ‫ب���ۆ داڕش����ت����ن‌و چ��ۆن��ی��ەت��ی‬ ‫پێشكەشكردنی پرۆژەكەیان‪،‬‬ ‫ئ��ەوەش دوای چەند جارێك‬ ‫داواك���اری���ی ب��ۆ چاكسازیی‬ ‫سیاسیی‌و ئیداریی لە هەرێمی‬ ‫ك��وردس��ت��ان‌و خۆپیشاندانی‬ ‫ناڕەزایی هاواڵتییانی هەرێمەكە‬ ‫دێت‪.‬‬

‫رۆژنام ‌ه‬ ‫‪...................................‬‬ ‫ل���ە راگ���ەی���ەن���راوێ���ك���دا‪،‬‬ ‫ی‬ ‫ك��اس��ری��ن ئ��اش��ت��ۆن‪ ،‬وەزی���ر ‌‬ ‫دەرەوەی‌ یەكێتیی ئ��ەوروپ��ا‪،‬‬ ‫داوا لە دەسەاڵتدارانی عێراق‌و‬ ‫هەرێمی‌ ك��وردس��ت��ان دەك���ات‪،‬‬ ‫دان بە خۆیاندا بگرن لە كاتی‬ ‫خ��ۆپ��ی��ش��ان��دان��ەك��ان��دا‌و گ��ی��ان‌و‬ ‫س��ەالم��ەت��ی��ی خ��ۆپ��ی��ش��ان��دەران‬ ‫بپارێزن‪.‬‬ ‫وەزی��ری‌ دەرەوەی‌ یەكێتیی‌‬ ‫ئ��ەوروپ��ا‪ ،‬لە راگ��ەی��ەن��راوەك��ەدا‬ ‫ئ��ام��اژەی‌ ب��ەوە داوە‪ :‬ئازادیی‬ ‫رادەرب������ڕی������ن‪ ،‬ك���ۆڵ���ەك���ەی‬ ‫س��ەرەك��ی��ی دی��م��وك��راس��ی��ی��ە‪..‬‬ ‫ب��ەاڵم زۆر ب��ەداخ��ەوە هەواڵی‬ ‫هاواڵتییانی‬ ‫گیانلەدەستدانی‬ ‫مەدەنیمان پێگەیشت بەتایبەتی‬ ‫لە سلێمانی‌و هەندێ شوێنی تر‪،‬‬ ‫سەرەخۆشی خۆشمان ئاراستەی‬ ‫خ���ان���ەوادەی ق��ورب��ان��ی��ی��ەك��ان‬ ‫دەكەین‪.‬‬ ‫ه���اوك���ات‪ ،‬ج �ه‌خ��ت �ی‌ ل��ەوە‬ ‫ك���ردووەت���ەوە ك��ە پێویستە‪:‬‬ ‫داواك��اری��ی هاواڵتییان لەڕێی‬ ‫پ���رۆس���ەی���ەك���ی س��ی��اس��ی��ی‌و‬ ‫دیموكراسییەوە وەاڵم بدرێتەوە‌و‬ ‫نابێت بە هیچ شێوەیەك هێز لەم‬ ‫پرۆسەیەدا بەكاربهێنرێت‪.‬‬ ‫ئەم راگەیەنراوەی یەكێتیی‬ ‫ئ��ەوروپ��ا‪ ،‬ل��ە دوای‌ داوای��ەك��ی‬ ‫بەپەلەی گرووپی سپی‌ شاری‬ ‫سلێمانی دێ��ت ك��ە داوای لە‬ ‫رێكخراوەكە كردبوو‪ ،‬فشار بخاتە‬ ‫سەر دەسەاڵتدارانی هەرێم بۆ‬ ‫ئەوەی‌ توندوتیژیی‌ لە بەرامبەر‬ ‫خۆپیشاندەران بەكارنەهێنن‪.‬‬

‫‪21‬‬

‫زیاتر له‌ ل‪ 2...‬دایه‌‬

‫ ‬ ‫گۆڕه‌پانی سه‌رای سلێمانی‪ ،‬چه‌ندین هه‌زار خۆپیشانده‌ر له‌کاتی نوێژی هه‌ینیدا‬

‫فۆتۆ‪ :‬سیروان ره‌شید‬

‫بۆچی سه‌رای‬ ‫سلێمانی چه‌قی‬ ‫خۆپیشاندانه‌کانه‌‬

‫ل‪5...‬‬

‫كۆبوونەوەی یەكێتی‌و گۆڕان‪...‬یەكێتی ئامادەیی نیشانداوە‬ ‫چەند گۆڕانكارییەكی پەیوەست بە سیستمی حوكمڕانیی بكرێت‬ ‫رۆژنام ‌ه‬ ‫‪‌...................................‬‬ ‫كۆبوونەوەی یەكێتی‌و گۆڕان‬ ‫تائێستا لە چوارچێوەی گفتوگۆدا‬ ‫م��اوەت��ەوەو یەكێتیش ئامادەیی‬ ‫نیشانداوە هەندێك گۆڕانكاریی لە‬ ‫سیستمی حوكمڕانیدا بكرێت‪.‬‬ ‫دوێ���ن���ێ‌ ب���ۆ ج����اری دووەم‬ ‫وەف����دی ب���زووت���ن���ەوەی گ���ۆڕان‌و‬ ‫یەكێتیی نیشتمانیی كوردستان لە‬ ‫سلێمانی كۆبوونەوە‪ ،‬ئەوەش پاش‬

‫كۆبوونەوەی هەینی رابردوو لەنێوان‬ ‫ه��ەردووال كە لە ماڵی نەوشیروان‬ ‫مستەفا ئەنجام درا‪.‬‬ ‫لەپاش كۆبوونەوەكەی دوێنێ‌‪،‬‬ ‫وەفدی گۆڕان لە روونكردنەوەیەكدا‬ ‫رایگەیاند‪ :‬لە كۆبوونەوەكەدا وەفدی‬ ‫گۆڕان بە راشكاویی باری سەرنجی‬ ‫خ���ۆی دەرب������ارەی چ���ارەس���ەری‬ ‫ق��ەی��ران��ی س��ی��اس��ی��ی ه��ەرێ��م��ی‬ ‫كوردستان روون��ك��ردەوە‪ ،‬لەپێش‬ ‫هەموویانەوە پێویستیی هێنانەوەی‬ ‫رەشنووسی دەس��ت��ووری هەرێم‌و‬

‫یاساكانی پەیوەندیدار بە سیستمی‬ ‫سیاسییەوە بۆ گفتوگۆ‌و چاككردن‌و‬ ‫هەڵوەشانەوەی حكومەتی ئێستای‬ ‫هەرێم‌و پێكهێنانی حكومەتێكی‬ ‫ك��ات��ی��ی ن���وێ ك��ە ه��ەڵ��ب��ژاردن��ی‬ ‫پێشوەخت ئەنجام بدات‪.‬‬ ‫ل�ه‌الی�ه‌ک��ی دی��ک��ەوە ماڵپەڕی‬ ‫دەزگ����ای ن��اوەن��دی راگ��ەی��ان��دن��ی‬ ‫یەكێتیی نیشتمانیی كوردستان‪،‬‬ ‫ب�ڵ�اوی���ك���ردەوە؛ س���ەب���ارەت بە‬ ‫ك��ۆب��وون��ەوەك��ەی دوێنێی نێوان‬ ‫یەكێتی‌و گۆڕان باڵویكردەوە؛ كە "لە‬

‫كۆبوونەوەكەدا ه��ەردووال بەوردیی‬ ‫باسی دۆخی ئێستاو گوێگرتن لە‬ ‫مافی دیموكراسی‌و رەوای خەڵكی‬ ‫خۆپیشاندەر بە ئاراستەی هێمنانەو‬ ‫دوور ل��ە كێشە ل��ەگ��ەڵ هۆكاری‬ ‫سەرهەڵدانی رووداوەكانیان باسیان‬ ‫ل��ێ��وە ك���را‪ ،‬ه��اوك��ات چۆنییەتی‬ ‫چارەسەركردنی هۆكارو ئەنجامی‬ ‫كێشەكانیشیان خ��ران��ە روو‪،‬‬ ‫باسیشیان لە چارەسەری بنەڕەتی‌و‬ ‫هەنووكەیی هێنایە پێشەوەو‬ ‫بۆ ل‪2...‬‬

‫جگ ‌ه (‪)‌%17‬ه‌که‌‪،‬‬ ‫هه‌رێم ل ‌ه چه‌ند‬ ‫سه‌رچاوه‌یه‌کی تره‌وه‌‬ ‫پاره‌ی ده‌ست ده‌که‌وێت‬ ‫ل‪15...‬‬

‫ره‌وه‌ندی کوردیی ل ‌ه (‪ )10‬واڵتی ئه‌وروپاو ئوسترالیا دێن ‌ه سه‌ر شه‌قام‬

‫‪4‬‬

‫‪3‬‬

‫ذمارة (‪ )623‬سيَشةممة ‪2011/3/1‬‬

‫‪hewal.rozhnama@gmail.com‬‬

‫نوێنه‌ری نه‌ته‌و ‌ه یه‌کگرتووه‌کان ل ‌ه هه‌ولێر‪ :‬راپۆرتمان له‌باره‌ی مامه‌ڵه‌ی ده‌سه‌اڵت ل ‌ه به‌رامبه‌ر‬ ‫خۆپیشانده‌ران بۆ نه‌ته‌و ‌ه یه‌کگرتووه‌کان ناردووه‌‬

‫خۆپیشاندانەكان بەردەوام دەبێت‪ )8( ...‬كوژراو و (‪ )200‬بریندار هەیە‬ ‫راپۆرتی‪ :‬پەیامنێرانی رۆژنامە‬

‫‪...............................................................‬‬

‫خ��ۆپ��ی��ش��ان��دان��ەك��ان��ی چەند‬ ‫رۆژی راب���ردووی سلێمانی‌و شارو‬ ‫شارۆچكەكانی دیكە‪ ،‬نزیكەی (‪)200‬‬ ‫بریندارو (‪)8‬ك���وژراوی لێكەتەوەو‬ ‫ناڕەزایەتییەكانیش تادێت فراوانتر‬ ‫دەبێت‪.‬‬ ‫گەرمیان ئەحمەد (‪ )12‬ساڵ‪،‬‬ ‫ی��ەك��ەم قوربانیی رۆژی هەینی‬ ‫خۆپیشاندانەكانی‬ ‫خ��وێ��ن��اوی��ی‬ ‫گەرمیان بوو‪ ،‬رۆژی هەینی (‪)2/25‬‬ ‫لە زۆرب��ەی ش��ارو شارۆچكەكانی‬ ‫سنووری پارێزگای سلێمانی لەدوای‬ ‫نوێژی هەینییەوە خۆپیشاندان‬ ‫ئەنجامدران‌و بە هۆی توندوتیژیی‌و‬ ‫تەقەكردنی هێزە ئەمنییەكان‌و لە‬ ‫كەالرو چەمچەماڵیش بە هۆی تەقەی‬ ‫پاسەوانەكانی بارەگا حیزبییەكانی‬ ‫پارتی‌و «چەكداری نەناسراوەوە (‪)3‬‬ ‫كەس گیانیان لەدەست داو زیاتر لە‬ ‫(‪ )35‬كەسیش برینداربوون»‪.‬‬

‫هەڵەبجە‬

‫رۆژی پێشتریش خۆپیشاندان‬ ‫لە هەڵەبجە ئەنجامدراو بە هۆی‬ ‫دروستبوونی توندوتیژیی‌و پێكدا‬ ‫هەڵپژان‌و شەڕە بەردو تەقەكردنەوە‬ ‫لەنێوان خۆپیشاندەران‌و هێزە‬ ‫ئەمنییەكاندا مفەوەزێكی پۆلیس بە‬ ‫ناوی (سەركار حەمە سەعید) گیانی‬ ‫لەدەست دا‪.‬‬ ‫دواب��ەدوای ئەو خۆپیشاندانەی‬ ‫هەڵەبجەو دروستبوونی توندوتیژیی‌و‬ ‫شەهیدبوونی ئ��ەو پۆلیسەوە‪،‬‬ ‫هەڵمەتێكی دەس��ت��گ��ی��رك��ردن��ی‬ ‫رێ��ك��خ��ەران��ی خۆپیشاندانەكەی‬ ‫هەڵەبجە دەستپێكراوەو فەرمانی‬ ‫دەستگیركردنی چەند كەسێك‬ ‫دەرچووە‪.‬‬ ‫ه��ەر رۆژی خۆپیشاندانەكەو‬ ‫رۆژی دواتریش (‪ )16‬كەس لە الیەن‬ ‫هێزەكانی پۆلیسەوە دەستگیركران‌و‬ ‫دوات����ری����ش س���ەرچ���اوەك���ان���ی‬ ‫پۆلیس رای��ان��گ��ەی��ان��د‪ :‬سەرجەم‬ ‫دەستگیركراوەكان ئازاد كراون‪.‬‬

‫كەالر‬

‫ه��اوش��ێ��وەی س��ەرج��ەم ش��ارو‬ ‫ش��ارۆچ��ك��ەك��ان��ی دی��ك��ە‪ ،‬رۆژی‬ ‫هەینی خۆپیشاندانێكی گ��ەورە‬ ‫لە شارۆچكەی ك��ەالر ئەنجامدارو‬ ‫سەرەتای خۆپیشاندانەكە لەبەردەم‬ ‫قوتابخانە ‌ی لەیال قاسم ‌ی بنەڕەتی‪‌،‬‬ ‫كە دەكەوێتە نزیك بازاڕ ‌ی كەالر بە‬ ‫هێمنیی بەڕێوەچوو‪ ،‬دواتر ئاراستەی‬

‫محه‌مه‌د ره‌شید‬

‫ئومێد جه‌الل‬

‫سه‌رکار حه‌مه‌سه‌عید‬

‫كۆیە‬

‫خۆپیشاندانەكە گۆڕا بەرەو ناوبازاڕی‬ ‫شارەكەو نزیك مەكتەبی رێكخراوە‬ ‫جەماوەرییەكانی پارتی دیموكرات‌و‬ ‫بە هۆی دروستبوونی توندوتیژیی‌و‬ ‫ش��ەڕە ب��ەردو وەاڵم��دان��ەوەی هێزە‬ ‫ئەمنییەكانی پاسەوانانی بارەگاكەی‬ ‫پارتی‪ ،‬مێرد منداڵێكی (‪ )17‬ساڵە‬ ‫بە ن��اوی (بیالل ئەحمەد) گیانی‬ ‫لەدەست داو (‪ )26‬كەسیش بریندار‬ ‫ب��وون‪ ،‬چ��وار لە بریندارەكانیش‬ ‫بەهۆی سەختیی برینەكانیانەوە‬ ‫رەوانەی نەخۆشخانەی فریاكەوتنی‬ ‫سلێمانی كران‪‌ ،‬ک ‌ه دوو رۆژ دوای‬ ‫برینداربوونی یه‌کیکیان بەناوی‬ ‫(محەمەد رەشید م��وراد) تەمەن‬ ‫(‪ )65‬س���اڵ‪ ،‬ب��ەه��ۆی سەختی‬ ‫برینەكەیەوە گیانی لەدەست دا‪.‬‬ ‫رۆژانی دوای خۆپیشاندانەكەش‬ ‫لە الیەن هێزە ئەمنییەكانی شارەكەوە‬ ‫ه��ەڵ��م��ەت��ێ��ك��ی دەس��ت��گ��ی��رك��ردن‬ ‫دەس��ت��ی��پ��ێ��ك��ردووە‪ ،‬ب��ە تایبەتی‬ ‫ئەو كەسانەی رۆڵیان هەبووە لە‬ ‫رێكخستنی خۆپیشاندانەكەدا‪.‬‬

‫چەمچەماڵ‬

‫لە قەزای چەمچەماڵیش رۆژی‬ ‫هەینی خۆپیشاندانێكی بەرفراوان‬ ‫بەڕێوەچوو‪ ،‬سەرەتا خۆپیشاندەران‬ ‫لە ناوەڕاستی بازاڕ (فولكەی شێخ‬ ‫رەزای تاڵەبانی) نوێژی هەینییان‬ ‫بە (جەماعەت) كردو دواتر چەند‬ ‫وتارێك خوێندرانەوە‪ ،‬پاش كەمێك‬ ‫لە بەڕێوەچوونی خۆپیشاندانەكە‬ ‫ئاراستەكەی گۆڕا بەرەو قایمقامیەتی‬

‫قەزای چەمچەماڵ‪ ،‬دوای ئەوەی لە‬ ‫الیەن خۆپیشاندەرانەوە بەردبارانی‬ ‫بینای قایمقامیەت ك��را‪ ،‬لەالیەن‬ ‫هێزە ئەمنییەكانەوە بە تەقەكردن‬ ‫ب�ڵاوەی��ان پێكراو خۆپیشاندەران‬ ‫بەرەو خۆرئاوای شارەكە رۆیشتن‌و‬ ‫ئاراستەی خۆپیشاندانەكە گۆڕا‬ ‫بەرەو لقی (‪)19‬ی پارتی دیموكراتی‬ ‫ك��وردس��ت��ان‪ ،‬كە نزیكەی (‪)100‬‬ ‫مەتر لە قایمقامیەتەوە دوورە‌و‬ ‫بە هەمانشێوە بە تەقە هەوڵی‬ ‫باڵوەپێكردنی خۆپیشاندەران دراو‬ ‫تەقەكردنی پاسەوانەكانی لق بووە‬ ‫ه��ۆی ك��وژران��ی منداڵێكی تەمەن‬ ‫(‪ )12‬س��اڵ بە ن��اوی (گەرمیان‬ ‫ئەحمەد)‌و (‪ )4‬كەسی دیكەش‬ ‫برینداربوون‪ ،‬كە برینی هەندێكیان‬ ‫بە هۆی بەردو شووشەی شكاوەوە‬ ‫بووە‪.‬‬ ‫رۆژی دواتریش خۆپیشاندەران‬ ‫ل��ە ه��ەم��ان شوێنی پێشوویان‬ ‫ك��ۆب��وون��ەوەو خۆپیشاندانێكی‬ ‫هێمنانەو دوور لە توندوتیژیی‌و لەژێر‬ ‫كۆنترۆڵی هێزێكی ئەمنیی گەورەدا‬ ‫س����ازداو چ��ەن��د داواك��اری��ی��ەك��ی��ان‬ ‫خستە بەردەم بەرپرسانی ئیداریی‬ ‫ن��اوچ��ەك��ەو ك���وردس���ت���ان‌و رای‬ ‫گشتیی‌و داوای دەستگیركردن‌و‬ ‫دادگاییكردنی تۆمەتبارانی كوشتن‌و‬ ‫تەقەكردن لە هاواڵتییانیان كرد‪،‬‬ ‫س���ەرەڕای داواكارییەكانی رۆژی‬ ‫پێشووتریشیان‪.‬‬ ‫ه��ەم��ان رۆژ خ��ۆپ��ی��ش��ان��دان‬ ‫دەرب��ەن��دی��خ��ان��ی��ش��ی گ���رت���ەوەو‬

‫قادر عه‌زیز‪ :‬بڕیارمانداو‌ه تێکه‌اڵوی خۆپیشاندانه‌کان بین‬ ‫سەنگەر كوردە‬

‫‪.........................................................‬‬

‫ل��ە راگ��ەی��ەن��راوێ��ك��دا حیزبی‬ ‫زەح��م��ەت��ك��ێ��ش��ان��ی س��ەرب��ەخ��ۆ‬ ‫ت���ەواوی پشتیوانیی خ��ۆی بۆ‬ ‫خ��ۆپ��ی��ش��ان��دەران��ی ك��وردس��ت��ان‬ ‫ئاشكرا كردو سەرۆكی حیزبەكەش‬ ‫دەڵێت‪« :‬بڕیارمان دا تێكەاڵوی‬ ‫خۆپیشاندەران بین»‪.‬‬ ‫ب���ەپ���ێ���ی ب����ەالغ����ی دوا‬ ‫كۆبوونەوەی سەركردایەتی حیزبی‬ ‫زەحمەتكێشانی سەربەخۆ بە‬ ‫سەرۆكایەتی ق��ادر عەزیز‪ ،‬ئەو‬ ‫حیزبە پشتگیریی‌و پشتیوانیی‬ ‫خ���ۆی ب��ۆ خۆپیشاندانەكانی‬

‫بیالل ئه‌حمه‌د‬

‫گه‌رمیان ئه‌حمه‌د‬

‫توندوتیژی ‌ی كۆتایی پێهێنرا‪.‬‬ ‫ه��ەر لە خۆپیشاندانەكەدا چەند‬ ‫پەرلەمانتارێكی عێراق‌و هەرێمی‬ ‫كوردستانیش بەشدارییان تێدا كرد‪.‬‬ ‫لە شاری قەاڵدزێش بە بەشداریی‌‬ ‫جەماوەرێكی بەرفراوان خۆپیشاندان‬ ‫دەستیپێكرد‪ ،‬لە خۆپیشاندانەكە‬ ‫جەماوەر ‌ی ئامادەبوو پشتگیریی‬ ‫خۆیان بۆ داوا ‌ی جەماوەر ‌ی سلێمانی‌‬ ‫دەرب��ڕی‌و ئیدانە ‌ی هەر كردەیەكی‬ ‫توندوتیژییان كرد‪ ،‬كە بەرامبەر بە‬ ‫خۆپیشاندەران بەكاربهێنرێت‪.‬‬

‫كوردستان دووپاتكردەوەو تێیدا‬ ‫هاتووە‪« :‬داوا لە سەرجەم كادیرو‬ ‫ئەندام‌و الیەنگرانی حیزب دەكەین‪،‬‬ ‫پشتگیریی ل��ە خۆپیشاندانی‬ ‫مەدەنی‌و دیموكراسییانەی خەڵكی‬ ‫كوردستان بكەن‪ ،‬چونكە تەنیا‬ ‫ف��ش��اری راس��ت��ەوخ��ۆی خەڵك‬ ‫دەستەبەری ناچاركردنی دەسەاڵتە‬ ‫ب��ە گ�����ۆڕان‌و چ��اك��س��ازی��ی ل��ەم‬ ‫هەرێمەدا»‪.‬‬ ‫ل��ەو ب��ارەی��ەوە ق��ادر عەزیز‪،‬‬ ‫سەرۆكی حیزبی زەحمەتكێشانی‬ ‫س��ەرب��ەخ��ۆ‪ ،‬ب��ۆ رۆژن��ام��ە وت��ی‪:‬‬ ‫«كۆبوونەوەكەی سەركردایەتی‬ ‫تەنیا بۆ پشتیوانیی نه‌بوو‌ه لە‬ ‫خۆپیشاندان‪ ،‬چونكە دەمێكە‬

‫ئەو پشتیوانییەمان كردووەو ئەوە‬ ‫ئەلف‌و بایە بۆ حیزبێكی وەك ئێمە‪،‬‬ ‫بۆیە لەو كۆبوونەوەیەدا بڕیارمان دا‬ ‫تێكەاڵوی ئەو خۆپیشاندانانە بین‪،‬‬ ‫كە ئێستا هەموو چین‌و توێژەكانی‬ ‫كوردستان تێكەاڵوی دەبن»‪.‬‬ ‫ئەو جەخت لەوە دەكاتەوە؛‬ ‫كە خۆپیشاندانەكان مەدەنین‌و‬ ‫داواكانی‪ ،‬داخوازیی رەوای خەڵكی‬ ‫كوردستانن‌و ناكرێت حیزبێكی وەك‬ ‫ئەوان پشتیوانیی نەكات‌و تێكەڵی‬ ‫نەبێت‪« ،‬بەڵكو دەبێت تێكەاڵوی‬ ‫ببێت‌و هەوڵبدات خۆپیشاندان‬ ‫بەردەوام بێت‌و نەوەستێت‪ ،‬چونكە‬ ‫وەستانی ئ��ەو خۆپیشاندانانە‪،‬‬ ‫مردنی هیواكانی خەڵكە»‪.‬‬

‫خۆپیشاندەران لە سەنتەری شارەكە‬ ‫ك��ۆب��وون��ەوەو دوای دەقیقەیەك‬ ‫وەس��ت��ان ب��ۆ گیانی شەهیدانی‬ ‫خۆپیشاندانەكانی رۆژانی رابردوو‪،‬‬ ‫چەندین دروشم‌و وتار خوێندرانەوەو‬ ‫داوا لە سەرجەم چین‌و توێژەكان كرا‬ ‫بچنە ریزی خۆپیشاندەرانەوە‪.‬‬ ‫ه��ەم��ان رۆژ ل��ە ش��ار‌ۆچ��ك��ەی‬ ‫عەربەتیش خۆپیشاندان‌و ناڕەزایی‬ ‫بەڕێوەچوو بە وتنەوەو هەڵگرتنی‬ ‫چەندین دروش��م��ی ج��ۆراوج��ۆراو‬ ‫خ��وێ��ن��دن��ەوەی چ��ەن��د وت��ارێ��ك‬ ‫خۆپیشاندانەكە سازكراو بە هێمنیی‌و‬ ‫دوور لە هەر توندوتیژییەك كۆتایی‬ ‫پێهێنرا‪.‬‬

‫سەیدسادق‬

‫زۆرب����ەی چ��ی �ن‌و ت��وێ��ژەك��ان��ی‬ ‫شارۆچكەی سەیدسادقیش رۆژی‬ ‫هەینی رژان���ە سەرشەقامەكان‌و‬ ‫بە وت��ن��ەوەو هەڵگرتنی چەندین‬ ‫دروش��م لە ناوبازاڕی شارۆچكەكە‬ ‫خۆپیشاندانێكیان رێكخست‪.‬‬ ‫خۆپیشاندانەكەی سەیدسادقیش‬ ‫بەدەر نەبوو لە توندوتیژیی‌و شەڕە‬ ‫ب��ەرد لەنێوان خۆپیشاندەران‌و‬ ‫هێزەكانی ناوخۆو هێزە ئەمنییەكان‬ ‫رووی����داو خۆپیشاندەران ب��ەرەو‬ ‫رووی ن��اوچ��ەی سورێنی پارتی‬ ‫دیموكراتی كوردستان بوونەوە‬ ‫بەهۆی توندوتیژیی‌و شەڕەبەردو‬ ‫تەقەكردنەوە (‪ )4‬كەس بریندار‬ ‫بوون‪.‬‬ ‫لە خۆپیشاندانەكەدا زیاتر لە‬

‫وەك ن���اڕەزای���ی ب��ەرام��ب��ەر‬ ‫هێرشكردنە سەر خۆپیشاندەران‬ ‫ب���ە گ���ول���ل���ەو ش��ەه��ی��دك��ردن��ی‬ ‫رۆژی‬ ‫خـــــۆپـــیـــشــانــــدان‬ ‫(‪)2/23‬ش بە بەشداریی هەزاران‬ ‫هاواڵتی گرووپی دەنگ لە سنووری‬ ‫ق���ەزای ك��ۆی��ە خۆپیشاندانێكی‬ ‫جەماوەریی فراوانیان ئەنجامدا‌و‬ ‫یاداشتێكی (‪)10‬خاڵییان ئاراستەی‬ ‫هەزار كەس لە گەنجان‌و دانیشتووانی الیەنە پەیوەندیدارەكان كرد‪.‬‬ ‫ئ��ەو ش��ارە ب��ەش��دارب��وون‪ ،‬وێ��ڕای‬ ‫ناوشاری سلێمانی‬ ‫پشتیوانییان لە خۆپیشاندانەكانی‬ ‫س���ەرای‬ ‫خۆپیشاندانەكانی‬ ‫سەرای ئازادیی‪ ،‬داوای ئەنجامدانی‬ ‫چاكسازیی‌و نەهێشتنی گەندەڵیی‌و ئازادیی لــــە سلێمانی پێی نایە‬ ‫(‪)12‬ەی��ەم��ی��ن رۆژی����ەوەو رۆژان��ە‬ ‫باشتركردنی ژیانیان دەكرد‪.‬‬ ‫ب��ەش��دارب��ووان��ی خۆپیشاندانەكە‬ ‫ب��ەرف��راوان��ی��ی زی��ات��ر ب��ەخ��ۆی��ەوە‬ ‫بتوێن‌و پشدەر‬ ‫لەگەڵ بەردەوامیی خۆپیشاندان‌و دەبینێت‌و سەرجەم چین‌و توێژە‬ ‫ن��اڕەزای��ی��ەك��ان��ی چ��ی �ن‌و ت��وێ��ژە جیاجیاكان بەشداریی دەكەن‌و لەدوا‬ ‫جیاوازەكانی هاواڵتییانی هەرێمی هەنگاویشدا ئەندامانی ئەنجومەنی‬ ‫ك��وردس��ت��ان دژی ن��اع��ەدال��ەت�ی‌و پ��ارێ��زگ��ای سلێمانیش دوای‬ ‫گ��ەن��دەڵ��ی��ی‌و ت���ەق���ەك���ردن لە كۆبوونەوەیەكی نائاسایی بڕیاریان‬ ‫خ���ۆپ���ی���ش���ان���دەران‪ ،‬ئ���ێ���وارەی دا بچنە ریزی خۆپیشاندەرانەوە‪.‬‬ ‫لەدەیەم رۆژی خۆپیشاندانەكەدا‬ ‫پێنجشەممە (‪ ،)2/24‬خۆپیشاندان‬ ‫ل���ە ش���ارۆچ���ك���ەی چ��وارق��وڕن��ە (بۆمبێكی) دەنگیی لە مەیدانی‬ ‫ئازادیی تەقێنرایەوە بۆ باڵوەپێكردنی‬ ‫دەستیپێكرد‪.‬‬ ‫لە خۆپیشاندانەكەدا هاواڵتییان خ��ۆپ��ی��ش��ان��دەران‌و ب��ەوه��ۆی��ەوە‬ ‫پشتگیریی خۆیان بۆ خۆپیشاندانی خۆپیشاندەران بە كوچەو كۆاڵنەكانی‬ ‫ج��ەم��اوەری��ی ش��ارەك��ان��ی دیكەی نزیك مەیدانی ئازادیی باڵوبوونەوەو‬ ‫كوردستان دووپات كردەوەو داوای ب���ەه���ۆی���ەوە خ��ۆپ��ی��ش��ان��دەران‬ ‫ه��ەڵ��وەش��ان��دن��ەوەی ح��ك��وم��ەت‌و رووب�����ەڕووی ه��ێ��زە ئەمنییەكان‬ ‫س��زادان��ی ئ��ەو كەسانەیان ك��رد‪ ،‬بوونەوە لە ئەنجامی تەقەكردن لە‬ ‫كە س��ەروەت‌و سامانی میللەتیان خۆپیشاندەران لەبەردەم مزگەوتی‬ ‫گەورەی سلێمانی گەنجێك بەناوی‬ ‫بەهەدەر داوە‪.‬‬ ‫بۆ رۆژ ‌ی پێنجەم‪ ،‬لەسەر یەك (ئومێد ج��ەالل) گیانی لەدەست‬ ‫هاواڵتییان ‌ی شار ‌ی رانیە ‌ی دەروازەی‌ داو زی��ات��ر ل��ە (‪ )11‬كەسیش‬ ‫راپ���ەڕی���ن ب��ە س���ەرج���ەم چین‌و برینداربوون‪ .‬بەگوێرەی سەرچاوە‬ ‫توێژە جیاجیاكانەوە رژان��ە سەر پزیشكییەكانیش ل��ە س��ەره‌ت��ای‬ ‫شەقامەكان‌و لە بەرامبەر نەبوونی‌ دەستپێكردنی خۆپیشاندانەكانەوە‬ ‫خ��زم��ەت��گ��وزاری��ی‌‌و كەموكوڕیی‌‌و ت��ا ئێستا ل��ەس��ەرج��ەم ش��ارو‬ ‫بۆ پشتیوانیكردن لە چاكسازیی‌ شارۆچكەكان نزیكەی (‪ )200‬كەس‬ ‫س��ی��اس��ی��ی‌‪ ،‬خ��ۆپ��ی��ش��ان��دان��ی��ان برینداربوون‌و (‪ )8‬كەسیش گیانیان‬ ‫ئەنجامدا‌و ب��ێ هیچ رووداوێ��ك �ی‌ لەدەست داوە‪.‬‬

‫گۆڕان‪ UN ،‬لە كوشتنی خۆپیشاندەران ئاگادار دەكاتەوە‬ ‫ێ عەبدوڵاڵ‬ ‫هاوڕ ‌‬

‫‪...........................................................‬‬

‫ف���راك���س���ی���ۆن���ی گ������ۆڕان‪،‬‬ ‫ن���ەت���ەوەی���ەك���گ���رت���ووەك���ان لە‬ ‫كوشتن‌و رف��ان��دن‌و رەشبگیریی‬ ‫خ��ۆپ��ی��ش��ان��دەران��ی ك��وردس��ت��ان‬ ‫ئ���اگ���اداردەك���ات���ەوە‌و داواش��ی��ان‬ ‫ل��ێ��دەك��ات‪ ،‬ف��ش��ارب��خ��ەن��ە س��ەر‬ ‫دەس����ەاڵت����داران����ی ه���ەرێ���م بۆ‬ ‫دەستهەڵگرتن لەو كارانە‪.‬‬ ‫رۆژی ‪ ،2/27‬وەف��دێ��ك��ی‬ ‫فراكسیۆنی گ��ۆڕان لە پەرلەمانی‬ ‫ك��وردس��ت��ان‪ ،‬س��ەردان��ی بارەگای‬ ‫نەتەوە یەكگرتووەكانی ک��رد لە‬ ‫شاری هەولێر‪.‬‬

‫لەوبارەیەوە‪ ،‬پەیام ئەحمەد‪،‬‬ ‫ئەندامی پەرلەمانی كوردستان لە‬ ‫فراكسیۆنی گ��ۆڕان‪ ،‬بە رۆژنامەی‬ ‫راگ���ەی���ان���د‪« :‬ل���ەس���ەر داوای‬ ‫نوێنەری نەتەوەیەكگرتووەكان‪،‬‬ ‫سەردانمان كردن‌و لەگەڵ نوێنەری‬ ‫نەتەوەیەكگرتووەكان‌و بەرپرسی‬ ‫م��اف��ەك��ان��ی م����رۆڤ ل��ە جنێف‬ ‫كۆبووینەوەو ئاماری وردی كوشتن‌و‬ ‫بریندار‌و دەستگیركراوەكانی چەند‬ ‫رۆژی رابردووی خۆپیشاندانەكانی‬ ‫شارەكانی هەرێممان بە بەڵگە‬ ‫پ��ێ��ش��ك��ەش��ك��ردن‌و ئ���ەوەم���ان‬ ‫پێڕاگەیاندن‪ ،‬كە دەسەاڵتدارانی‬ ‫ه���ەرێ���م‪ ،‬ب���ە گ��ول��ل��ە وەاڵم����ی‬ ‫داوەت����ەوەو‬ ‫خۆپیشاندەرانیان‬

‫شااڵوێكی رەشبگیریی‌و رفاندنی‬ ‫هاواڵتییان دەستپێكردووە»‪.‬‬ ‫وت����ی����ش����ی‪« :‬ن�����ەت�����ەوە‬ ‫یەكگرتووەكانمان ل��ە ئاڵۆزیی‬ ‫رەوش���ی ه��ەرێ��م‌و پێشێلكردنی‬ ‫مافەكانی م��رۆڤ لە كوردستان‬ ‫ئ��اگ��ادارك��ردەوەو داوام��ان لێكردن‬ ‫فشاربخەنە سەر دەسەاڵتدارانی‬ ‫هەرێم‪ ،‬بۆئەوەی دەست لە كوشتن‌و‬ ‫بڕین‌و رەشبگیریی هەڵبگرن»‪.‬‬ ‫ئەوەشی خستەڕوو‪ ،‬نوێنەری‬ ‫نەتەوەیەكگرتووەكان‌و بەرپرسی‬ ‫مافەكانی مرۆڤ لە جنێف‪ ،‬ئەوەیان‬ ‫خ��س��ت��ەڕوو ك��ە راپ��ۆرت��ێ��ك ل��ەو‬ ‫بارەیەوە بۆ نەتەوەیەكگرتووەكان‬ ‫بەرزدەكەنەوە‪.‬‬

‫‪2‬‬

‫ذمارة (‪ )623‬سيَشةممة ‪2011/3/1‬‬

‫‪hewal.rozhnama@gmail.com‬‬

‫ی لە خۆپیشاندەران دەكات‬ ‫‪ ،‬پشتیوانی ‌‬ ‫ی سلێمانی ‌‬ ‫ی پارێزگا ‌‬ ‫ئەنجومەن ‌‬ ‫رۆژنامە‪ :‬ئەنجومەنی‌ پارێزگا ‌‬ ‫ی‬ ‫سلێمانی‌ ل��ە ك��ۆب��وون��ەوەی��ەك�ی‌‬ ‫نائاساییدا بڕیاریاندا بە كۆی دەنگ‬ ‫پشتیوانیی‌ بكەن لە داواك��اری�ی‌‬ ‫جەماوەرییەكانی‌‬ ‫خۆپیشاندانە‬ ‫ش���ار‌و ش��ارۆچ��ك��ەك��ان�ی‌ هەرێمی‌‬

‫گەڕانەوە بۆ باوەشی خەڵك‬ ‫سه‌رنووسه‌ر‬

‫ئ��ەم��ڕۆ ل��ە ه��ەم��وو ك��ات��ێ��ك زی��ات��ر‪،‬‬ ‫الیەنە سیاسییەكانی كورد بە دەسەاڵت‌و‬ ‫ئۆپۆزسیۆنەوە‪ ،‬پێویستیان بە دانیشتن‌و‬ ‫لێكتێگەیشتن‌و دۆزینەوەی چارەسەر هەیە‪،‬‬ ‫پڕوپاگەندەی تەخوین‌و گۆشەگیركردن الی‬ ‫هاواڵتییان‌و الیەنە سیاسییەكان ئاشكرابوون‌و‬ ‫هیچ كاریگەرییەكیان نەماوە‪.‬‬ ‫دەس���ەاڵت‪ ،‬پێویستی بە موراجەعە‌و‬ ‫چ��اك��س��ازی��ی خ����ۆی‌و جێبەجێكردنی‬ ‫داواكارییەكانی شەقام هەیە‪ ،‬ئۆپۆزسیۆنیش‬ ‫پێویستی بە رێكخستنی ریزەكانی هەیە‌و‬ ‫داوا هەنووكەیی‌و دوورمەوداكانی لەیەكدی‬ ‫جیابكاتەوە‪.‬‬ ‫دانیشتنەكەی نێوان شاندی مەكتەبی‬ ‫سیاسیی یەكێتیی نیشتمانیی كوردستان‌و‬ ‫بزووتنەوەی گۆڕان لە رۆژی هەینی رابردوودا‪،‬‬ ‫لەكاتێكدا بوو كە خۆپیشاندانە جەماوەرییەكان‬ ‫لە پارێزگای سلێمانی‌و دەوروب��ەری روو لە‬ ‫فراوانبوون ب��وون‌و بارودۆخی هەولێریش‬ ‫لە چ��اوەڕوان��ی‌و پەنگخواردنەوەی رق‌و‬ ‫بێزاریی هاواڵتییانی بەرامبەر هەڵسوكەوت‌و‬ ‫شانۆگەرییەكانی دەسەاڵت‪ ،‬لە ئەستوربووندا‬ ‫ب��وو‪ ،‬لەم ب��ارودۆخ��ەدا‪ ،‬دانیشتنی نێوان‬ ‫الیەنە سیاسییەكان كارێكی باش‌و ژیرانەیە‪،‬‬ ‫دابەزینە لە لوتبەرزیی‌و خۆدانەواندنە بۆ‬ ‫بەرژەوەندییە گشتییەكان‌و نزیكبوونەوەشە‬ ‫لە داخوازیی‌و داواكارییەكانی شەقام‪ ،‬كە‬ ‫بەدڵنیاییەوە تەنیا هی شەقامی سلێمانی‬ ‫نییە‪ ،‬بەڵكو س���ەرای سلێمانی بووه‌تە‬ ‫بڵندگۆی هەموو كوردێكی ئەم كوردستانە لە‬ ‫زاخۆوە تا خانەقین‪.‬‬ ‫گرنگ ئ��ەوەی��ە‪ ،‬ل��ەم دانیشتنەو هەر‬ ‫دانیشتنێكی ت���ردا چ��ەن��د راستییەك‬ ‫الی ئ��ام��ادەب��ووان بەرجەستە بووبێت‪،‬‬ ‫ك��ە ی��ەك��ەم��ی��ان‪ :‬ب��ۆ ك��وش��ت��ن��ی ك��ات‌و‬ ‫دوورخستنەوەی خەڵك نەبێت لە شەقام‪،‬‬ ‫بەڵكو لەوەوە سەرچاوە بگرێت كە كێشەكان‬ ‫ئەوەندە گەورەو ئاوساون‪ ،‬بوار بۆ مانۆڕ‬ ‫یان ئارایشكردن نەماوەو دەبێت بە بڕوای‬ ‫تەواوەوە دەسەاڵت پێش ئۆپۆزسیۆن دركی‬ ‫بەوە كردبێت كە گەمەكە ب��ەرەو كۆتایی‬ ‫دەڕوات‌و هەموو كارتەكانیش لەدەست‬ ‫گۆڕان‌و ئۆپۆزسیۆندا نین‌و ئەمڕۆ شەقامیش‬ ‫داواكاریی خۆی هەیەو بە حەبی موسەكین‌و‬ ‫پینەوپەڕۆ رازی نابێت‪.‬‬ ‫دووەمیان‪ :‬بڕواهێنانی دەسەاڵتە كە‬ ‫دەبێت چاكسازیی سیاسیی بەپەلە ئەنجام‬ ‫بدات‌و بە ئیدانەكردنی تەقەكردن‌و كوشتنی‬ ‫هاواڵتییان دەستپێبكات‌و بەهیچ شێوەیەك‬ ‫ئەو مەسەلەیە نەبەستێتەوە بە بەردهاویشتن‪،‬‬ ‫یاخود شكاندنی جام‌و شووشەی بارەگاكان‪.‬‬ ‫س��ەرۆك��ی ه���ەردوو حیزب‪ ،‬لەجیاتی‬ ‫حیزب‌و دامودەزگاكانیان‪ ،‬داوای لێبووردن‬ ‫لە هاواڵتییانیان بكەن‌و بەباشترین شێوە‬ ‫قەرەبوویان بكەنەوە‪.‬‬ ‫شانبەشانی ئ��ەو هەنگاوانە‪ ،‬دەبێت‬ ‫چەند بڕیارێك دەربكرێت كە ببنە مایەی‬ ‫دروستكردنی متمانە الی هاواڵتییان‌و‬ ‫ئۆپۆزسیۆن‪ ،‬بەوەی كە دەسەاڵت بە هەموو‬ ‫ئەو یاساو بڕیارانەدا بچێتەوە كە كۆدەنگیی‬ ‫نیشتمانییان لەسەر نییەو پردی متمانەو‬ ‫كاری هاوبەشی نەهێشتووە‪.‬‬ ‫بەدەنگەوەهاتنی دەسەاڵت‪ ،‬دەبێتە هۆی‬ ‫داڕشتنی بەرنامەیەكی تۆكمەی چاكسازیی‬ ‫سیاسیی‌و ئابووریی‌و كۆمەاڵیەتی‪ ،‬كە خۆی‬ ‫لە داخوازییەكانی بەیانە حەوت خاڵییەكەی‬ ‫بزووتنەوەی گۆڕان‌و داخوازییەكانی خەڵكی‬ ‫كوردستان‌و ئۆپۆزسیۆن بەشێوەیەكی‬ ‫گشتیی دەبینێتەوە‪.‬‬ ‫ئەم داخوازیی‌و هەنگاوانەی سەرەوە‪،‬‬ ‫ێ نابن‌و ئەو دانیشتنانەش بەرناگرن‬ ‫جێبەج ‌‬ ‫ئەگەر ئیرادەیەكی راستەقینەی بەهێز الی‬ ‫هەردوو حیزبی دەسەاڵتدار نەهاتبێتە ئاراوە‌و‬ ‫دركیشیان بەوە نەكردبێت كە دروشم‌و بەڵێن‬ ‫لەالیەك‌و هێز‌و چەك‌و پارە بەبێ پشتگیریی‬ ‫هاواڵتییان لەالیەكی تر‪ ،‬تەنیا شكستی‬ ‫گەورە بەدوای خۆیدا دەهێنێت‪.‬‬

‫كوردستان‪.‬‬ ‫ك����اوە ع��ەب��دوڵ�ڵا س��ەرۆك�� ‌‬ ‫ی‬ ‫ئەنجومەنی‌ پارێزگای‌ سلێمانی‌‬ ‫رای���گ���ەی���ان���د‪ :‬ل���ە دان��ی��ش��ت��ن�ی‌‬ ‫رۆژی ش��ەم��م��ەی ئ��ەن��ج��وم��ەن��دا‬ ‫دوای‌ تاوتوێكردنی‌ ب��ارودۆخ �ی‌‬

‫پشتیوانیی‌ خۆیان بۆ داواكاریی‌‌و‬ ‫مافە رەواك��ان�ی‌ خۆپیشاندەرانی‌‬ ‫ش���ار‌و ش��ارۆچ��ك��ەك��ان�ی‌ هەرێمی‌‬ ‫كوردستان دەربڕی‌‌و دواتر هەموو‬ ‫الیەك كۆك بوون لەسەر ئەوەی‌ كە‬ ‫روونكردنەوەیەك دەر بكەن‪.‬‬

‫ع��ێ��راق‌و ن��اوچ��ەك��ە ب��ە گشتیی‌‌و‬ ‫هەرێمی‌ كوردستان بە تایبەتی‌‪،‬‬ ‫س��ەرج��ەم ئەندامانی‌ ئەنجومەن‬ ‫لە لیستە ج��ی��اوازەك��ان بە كۆی‌‬ ‫دەن �گ‌و بەوپەڕی‌ سەربەرزییەوە‬ ‫راوب��ۆچ��وون��ی‌ خ��ۆی��ان دەرب���ڕی‌‌و‬

‫گۆڕان‌و یەكگرتوو و كۆمەڵ‪ ،‬پرۆژەیەكی چاكسازیی پێشكەش دەكەن‬ ‫سەنگەر جەمال‬ ‫‪.................................................‬‬

‫ه�����ەرس�����ێ‌ الی����ەن����ی‬ ‫ئ��ۆپ��ۆزس��ی��ۆن ل��ە هەرێمی‬ ‫كوردستان‪ ،‬گۆڕان‌و یەكگرتوو‬ ‫و ك����ۆم����ەڵ‪ ،‬س��ەرق��اڵ��ی‬ ‫گفتوگۆو ك��ۆب��وون��ەوەن بۆ‬ ‫ئ��ام��ادەك��ردن��ی پ��رۆژەی��ەك��ی‬ ‫چ��اك��س��ازی��ی ب��ن��ەڕەت��ی لە‬ ‫كوردستان‌و پێشكەشی الیەنە‬ ‫پەیوەندیدارەكانی دەك��ەن‪،‬‬ ‫وەك ئ��ەوەی که‌ رێكەوتوون‬ ‫ل��ەس��ەری ك��ات��ێ��ك دی��اری��ی‬ ‫دەك���ەن ب��ۆ جێبەجێكردنی‬ ‫داواكاریی پرۆژەكەیان‪.‬‬ ‫چەند رۆژێ��ك��ە هەرسێ‌‬

‫ح���ی���زب���ی ئ���ۆپ���ۆزس���ی���ۆن‬ ‫(ب���زووت���ن���ەوەی گ����ۆڕان‪،‬‬ ‫ی��ەك��گ��رت��ووی ئیسالمیی‌و‬ ‫كۆمەڵی ئیسالمیی) لەسەر‬ ‫ئاستێكی ب���ااڵ س��ەرق��اڵ��ی‬ ‫ك��ۆب��وون��ەوەو ئامادەكارین‬ ‫ب���ۆ داڕش���ت���ن‌و چ��ۆن��ی��ەت��ی‬ ‫پێشكەشكردنی پرۆژەكەیان‪،‬‬ ‫ئ��ەوەش دوای چەند جارێك‬ ‫داواك���اری���ی ب��ۆ چاكسازیی‬ ‫سیاسیی‌و ئیداریی لە هەرێمی‬ ‫ك��وردس��ت��ان‌و خۆپیشاندانی‬ ‫ن����اڕەزای����ی ه��اواڵت��ی��ی��ان��ی‬ ‫هەرێمەكە دێت‪.‬‬ ‫جەالل جەوهەر‪ ،‬ئەندامی‬ ‫وەفدی بزووتنەوەی گۆڕان بۆ‬ ‫ئامادەكارییەكانی پرۆژەكە لە‬ ‫لێدوانێكدا بۆ رۆژنامە ئاماژەی‬

‫دوای پێنج مانگ دواكەوتن‪،‬‬ ‫حكومەت بودجە دەنێرێتە پەرلەمان‬ ‫بەرزان عەلی حەمە‬

‫‪............................................... .......‬‬

‫لەكاتێكدا كە هێشتا لەالیەن‬ ‫پەرلەمانەوە پەسەند نەكراوە‪،‬‬ ‫سەرۆكی حكومەت وردەكاریی‬ ‫بودجەی ساڵی ‪ 2011‬ئاشكرا‬ ‫دەك��ات‌و ئۆپۆزسیۆنیش داوای‬ ‫لێپێچینەوەی ل��ێ دەك���ات لە‬ ‫پەرلەمان‪ ،‬چونكە وەك خۆیان‬ ‫ئاماژەی پێدەكەن‪ ،‬ئەوە ئیشی‬ ‫پ��ەرل��ەم��ان��ە‪ ،‬ن���ەك س��ەرۆك��ی‬ ‫حكومەت‪.‬‬ ‫ك��اردۆ محەمەد‪ ،‬سەرۆكی‬ ‫فراكسیۆنی گۆڕان‪ ،‬ئاماژە بەوە‬ ‫دەك��ات‪ ،‬ئەو وردەكارییە ئیشی‬ ‫سەرۆكی حكومەت نییە‪« ،‬ئەمە‬ ‫زیاتر رووكارێكی ئیعالمییە بۆ‬ ‫ئەوەی باس لەو پێشنیازە بكات‬ ‫كە حكومەت دەیەوێت بیكات‪،‬‬

‫بەاڵم جارێ بودجەكە پەسەند‬ ‫ن���ەك���راوەو ه��ەت��ا پەسەندیش‬ ‫نەكرێت‪ ،‬ئەو گرنگییەی نابێت‪،‬‬ ‫ئەو وردەكارییانەی بودجە كە‬ ‫وا باس دەكرێت بۆ ئەوەیە كە‬ ‫بڵێت‪ ،‬ئەمە دەستكەوتەكانمانە‪،‬‬ ‫لەكاتێكدا هێشتا بودجەكە‬ ‫پەسەند نەكراوە»‪.‬‬ ‫ك��اردۆ محەمەد‪ ،‬ئاماژە بۆ‬ ‫ئ��ەوە دەك��ات‪ ،‬دەب��وو بودجەكە‬ ‫مانگی (‪)10‬ی راب��ردوو بهاتایە‪،‬‬ ‫بەاڵم ئێستا ئەوە مانگی سێیەو‬ ‫ت��ازە دێ��ت‪« ،‬ئێمە سەبارەت‬ ‫بەو بڕیارانە یاداشتێكمان وەكو‬ ‫ئۆپۆزسیۆن پێشكەشكردووە‪،‬‬ ‫ك��ە س��ەرۆك��ی حكومەت بێتە‬ ‫پەرلەمان‌و هەم روونكردنەوەو‬ ‫هەم لێپێچینەوە بكرێت لەسەر‬ ‫ئەو دۆخانەی ئێستاو رابردوو كە‬ ‫لە كوردستان روو دەدەن»‪.‬‬

‫ب��ە خ��اڵ��ە سەرەكییەكانی‬ ‫پ���رۆژە «هاوبەشەكەیان»‬ ‫كردو روونیكردەوە؛ كە هێشتا‬ ‫پ��رۆژەك��ە ت���ەواو ن��ەب��ووە‌و‬ ‫گفتوگۆی ل��ەس��ەر دەك��ەن‌و‬ ‫وت����ی‪« :‬ئ����ەو پ���رۆژەی���ەی‬ ‫بەدەستمانەوەیە بۆ چاكسازیی‬ ‫لە هەرێمی كوردستان‪ ،‬چەند‬ ‫الیەنێك دەگرێتەوە‪ ،‬ئەوانیش‪:‬‬ ‫رەش���ن���ووس���ی دەس���ت���وور‪،‬‬ ‫ح���ك���وم���ەت‌و پ��ەرل��ەم��ان��ی‬ ‫هەرێمی كورستان‌و دەسەاڵتی‬ ‫دادوەریی»‪.‬‬ ‫باسی لەوەشكرد؛ بڕیارە‬ ‫پ��رۆژەك��ەی��ان چەند الیەنی‬ ‫دیكەش لەخۆ بگرێت‪ ،‬كە‬ ‫ب��ە الی ئ���ەوان���ەوە گرنگە‬ ‫وەك مەسەلەی پێشمەرگەو‬

‫خه‌باتی خوێندکارانی زانكۆی سلێمانی بەردەوامە‬ ‫زمناکۆ ئیسماعیل‬ ‫‪................................................‬‬

‫دوو رۆژە ل��ە دەرەوەی‬ ‫خواستی سەرۆكایەتی‌و ئەنجومەنی‬ ‫زانكۆی سلێمانی‪ ،‬خوێندكاران‬ ‫درێ���ژەی���ان ب��ە خۆپیشاندان‌و‬ ‫مانگرتنی سەرتاسەریی داوە‌و‬ ‫بڕیارە تا جێبەجێكردنی داواكانیان‬ ‫بەردەوام بن‪.‬‬ ‫هەرچەندە لە یەكشەممەی‬ ‫راب��ردووەوە بە فەرمانی وەزیری‬ ‫خوێندنی بااڵی حكومەتی هەرێم‌و‬ ‫سەرۆكایەتی زانكۆ چاالكییەكانی‬ ‫خ��وێ��ن��دك��اران راگ���ی���ران‪ ،‬ب��ەاڵم‬ ‫گرووپی زانكۆی سلێمانی درێژەیان‬ ‫بە خۆپیشاندان‌و مانگرتنی خۆیان‬ ‫داوە‌و ناڕەزایەتییەكان درێژەیان‬ ‫هەیە‪.‬‬ ‫دلێر عەبدولخالق‪ ،‬لە گروپی‬ ‫زانكۆ‪ ،‬بە رۆژن��ام��ەی راگەیاند‪:‬‬ ‫«هاوكاریی پێشووی حكومەت‌و‬ ‫سەرۆكایەتی زانكۆ بۆ ئەوەبوو‪،‬‬

‫كارمەندانی كارگەی چیمەنتۆی تاسڵوجە‬ ‫هەڕەشەی هەڵوێستوەرگرتن دەكەن‬ ‫رۆژنامە‬ ‫‪.............................................................‬‬

‫كارمەندانی كارگەی چیمەنتۆی تاسڵوجە‪،‬‬ ‫داوای باشتركردنی باری ژیان‌و گوزەرانیان‌و‬ ‫زیادكردنی مووچەو كرێی كاركردنیان دەكەن‌و‬ ‫هەڕەشەی گرتنەبەری رێگەی مەدەنی دەكەن‬ ‫بۆ بەجێهێنانی داخوازییەكانیان‪.‬‬ ‫یاداشتێكی (‪)12‬‬ ‫ل��������������ە‬ ‫ئ��اراس��ت��ەی‬ ‫خ��اڵ��ی��دا‪ ،‬كە‬

‫هێزەكانی ئاسایش‌و پۆلیس‪،‬‬ ‫ه����ەروەه����ا ه��ەڵ��ب��ژاردن��ی‬ ‫داه����ات����ووی ئ��ەن��ج��وم��ەن��ی‬ ‫ئەكتیڤكردنی‬ ‫پارێزگاكان‌و‬ ‫لیژنەی نەزاهەو دامەزراندنی‬ ‫دەستەی نەزاهەی كوردستان‪،‬‬ ‫وتیشی‪« :‬هەمواركردنەوەی‬ ‫هەندێك پ��رۆژەی��اس��ا‪ ،‬وەك‬ ‫ی���اس���ای خ��ۆپ��ی��ش��ان��دان‌و‬ ‫گ����ەڕان����دن����ەوەی م��وڵ��ك‌و‬ ‫س��ەروەت��ی دەس��ت��ب��ەس��ەردا‬ ‫گیراوی هاواڵتییان‌و حكومەت‬ ‫ل��ە الی���ەن دەس���ەاڵت���داران‌و‬ ‫حیزبەكانەوە لەناو پرۆژەكەدا‬ ‫جەختی لەسەر دەكەنەوە»‪.‬‬ ‫ب�����ەپ�����ێ�����ی وت�������ەی‬ ‫هەڵسووڕاوەكەی بزووتنەوەی‬ ‫گ�������ۆڕان‪ ،‬ل���ەن���او پ����رۆژە‬

‫چاكسازییەكەیاندا ئاماژەیان‬ ‫ب���ە چ��ۆن��ی��ەت��ی م��ام��ەڵ��ەی‬ ‫نێوانی ئەحزاب‌و حكومەت‌و‬ ‫سەربەخۆیی‬ ‫چەسپاندنی‬ ‫لە زانكۆكان‌و ناوەندەكانی‬ ‫خوێندنی بااڵ‌و دابەشكردنی‬ ‫داه��ات��ەك��ان ب��ە شێوەیەكی‬ ‫عادیالنە ك��ردووە‪ ،‬ئەوەشی‬ ‫خستە روو؛ كە ئ��ەوەی بە‬ ‫الیانەوە گرنگە‌و جێگیریان‬ ‫ك����ردووە‪ ،‬ئ��ەوەی��ە كاتێكی‬ ‫دی���اری���ك���راو (س��ەق��ف��ێ��ك��ی‬ ‫زەمەنی)یان داناوە‪ ،‬وتیشی‪:‬‬ ‫«ت��ائ��ێ��س��ت��ا رەش��ن��ووس��ی‬ ‫پرۆژەكە ئامادە كراوەو دوای‬ ‫رێككەوتن لەسەری پێشكەشی‬ ‫ئ���ەو دەس�����ەاڵت‌و الی��ەن��ەی‬ ‫دەكەین كە پێویستە»‪.‬‬

‫بەڕێوەبەرێتی كارگەی چیمەنتۆی یەكگرتووی‬ ‫تاسڵوجەیان كردووە‪ ،‬وێڕای خستنە رووی ئەو‬ ‫ناعەدالەتییەی كە لە كارگەكە هەیە‪ ،‬ئاماژە‬ ‫بەوە دەكەن؛ كە چەند كەسێكی كەم نەبێت‪،‬‬ ‫كرێكاران‌و كارمەندانی كۆمپانیاكە سوودمەند‬ ‫نەبوون لە قازانج‌و سوودەكانی كۆمپانیاكە‪.‬‬ ‫ه���ەروەك داوا دەك���ەن‪ ،‬ك��ە پ��ەی��ڕەوو‬ ‫پرۆگرامی كۆمپانیاكە ئاشكرا بكرێت لە‬ ‫بوارەكانی‪ :‬كاری سەرەڕایی‌و زیادەی سااڵنەو‬ ‫داهێنان‌‪ ،‬سەفەر‪ ،‬چۆنیەتی گەشەپێدانی‌و‬ ‫رێكخستن‌و ئەژماركردنی قازانجی سااڵنە بۆ‬ ‫هەموو كارمەندانی كارگەكە‌‪ ،‬زیادكردنی مووچە‬ ‫بە شێوەیەك لەگەڵ هەاڵوسانی ئابووریدا‬ ‫بگونجێت‌‪ ،‬هەیكەلی رێكخستنی كارگەكە‬ ‫ئاشكرا بكرێت‌‪ ،‬كار بە یاسایەكی یەكگرتوو‬ ‫بكرێت بۆ كارگەی بازیان‌و تاسڵوجە‪ ،‬لەگەڵ‬ ‫هەڵوەشاندنەوەو گرێبەستی كارگەكە لەگەڵ‬ ‫كۆمپانیای دابینكردنی خۆراك بۆ كرێكاران بە‬ ‫هۆی خراپیی خواردنەكانەوە‪.‬‬ ‫ه���اوك���ات ئ���ەو ك��ارم��ەن��دان��ە رۆژی‬ ‫‪2011/2/27‬ی�����ان‪ ،‬وەك دوا مۆڵەتیش بۆ‬ ‫كارگەكە دانابوو بۆ وەاڵمدانەوەی داخوازیی‌و‬ ‫داواكارییەكانیان‌و ئامادەیی خۆیان نیشانداوە‬ ‫بۆ گرتنەبەری شێوازی دیكە‪.‬‬

‫تەنیا یەك هەفتە چاالكییەكانمان‬ ‫بەردەوام بن‌و دواتر خوێندكارەكان‬ ‫بچنە محازەراتەوە‪ ،‬ب��ەاڵم ئێمە‬ ‫ل��ەژێ��ر ف��ش��اری خ��وێ��ن��دك��اران��دا‬ ‫درێ��ژەم��ان بە چاالكییەكانمان‬ ‫داوە‌و مانگرتنی سەرتاسەریمان‬ ‫راگەیاندووە»‪.‬‬

‫ناڕەزایی خوێندكاران بۆ ئەوە‬ ‫دەگەڕێتەوە‪ ،‬دوای دانیشتنیان‬ ‫لەگەڵ بەرهەم ساڵح‪ ،‬سەرۆكی‬ ‫حكومەت‌و وەزیری خوێندنی بااڵ‪،‬‬ ‫نەگەیشتوونەت ‌ه هیچ ئەنجامێك‌و‬ ‫هاوكات سیاسەتی حكومەتیش‬ ‫بەرامبەر خۆپیشاندەران گۆڕاوە‪،‬‬ ‫ل���ەو چ��وارچ��ێ��وەی��ەدا ش��ەوی‬ ‫یەكشەممە چادرگەی مانەوەی‬ ‫خوێندكارەكان لەناو زانكۆ لە‬ ‫الیەن پۆلیس‌و ئاسایشەوە البراوە‪.‬‬ ‫دلێر‪ ،‬ئاماژەی بەوەشكرد؛‬ ‫مانەوەی چاالكییەكان لە زانكۆ‬ ‫ل��ەب��ەر ئ����ەوە ب���وو دەس����ەاڵت‬ ‫ویستوویەتی دەنگی خوێندكاران‬ ‫كپ بكرێت‌و ئەو فشارە گەورەیه‌ی‬ ‫لەناو زانكۆ لەسەر حكومەت هەیە‬ ‫كۆتایی پێ بهێندرێت‪ ،‬وتیشی‪:‬‬ ‫«تەنیا جێبەجێكردنی داواكانی‬ ‫خ��ەڵ �ك‌و ه��ەوڵ��ی حكومەت بۆ‬ ‫چاكسازیی بە پەلە‪ ،‬خوێندكاران‬ ‫هێور دەكاتەوە»‪.‬‬

‫پاشماوه‌ی‪...‬‬ ‫کۆبوونه‌وه‌ی یه‌کێتی و گۆڕان‪...‬‬ ‫سەرەنجامیش‪ ،‬گۆڕینەوەی بیروڕایان پێكەوە‪ ،‬بەتایبەتی لەگەڵ‬ ‫الیەنە سیاسییەكانی تری بەشدار لە پەرلەماندا بۆ هەموو مەسەلەیەكی‬ ‫سیاسیی‪ ،‬یاسایی‪ ،‬خزمەتگوزاریی‌و عەدالەتی كۆمەاڵیەتی‪ ،‬بە گونجاوترین‬ ‫رێگەی چارەسەر داناو هەردووال روانگەی سیاسیی خۆیان بە راشكاوی‬ ‫خستە روو‪ ،‬لەدوا سەرەنجامدا بەردەوامیی گفتوگۆ بە پێویست زانرا‪.‬‬ ‫لە روونكردنەوەكەی یەكێتیدا هاتووە‪« :‬یەكێتی دوای گوێگرتن لە‬ ‫بۆچوونەكانی بزووتنەوەی گۆڕان‪ ،‬بە رۆشنیی باسی ئەوەی كرد‪ ،‬باشترین‬ ‫رێگەی چاره‌سەركردن گفتوگۆیە لەگەڵ الیەنە سیاسییە كاریگەرەكانی‬ ‫ئێستای كوردستان‪ ،‬بۆئەوەی پێكەوە هەم بەرنامەی چارەسەركردن‬ ‫پەسەند بكەین‌و هەم مەسئولییەتی چارەسەركردنەكەش قبووڵ بكەین‪،‬‬ ‫بەتایبەتی لەگەڵ پارتی دیموكراتی كوردستان‪ ،‬ئ��ەم بۆچوونەش‬ ‫پەسەندكرا‪.‬‬ ‫بەگوێرەی زانیارییەكان‪ ،‬یەكێتیی نیشتمانیی كوردستان لە‬ ‫ه��ەردوو ئەو كۆبوونەوانەی لەگەڵ گ��ۆڕان ئەنجامیداون‪ ،‬ئامادەییان‬ ‫تێدابووە بۆ هەڵبژاردنی پێشوەخت‌و گەڕانەوەی رەشنووسی دەستوورو‬ ‫هەمواركردنەوەی چەند پرۆژەیاسایەك كە بەالی رای گشتیی خەڵكی‬ ‫كوردستانەوە جێگەی نیگەرانییە‪.‬‬ ‫هەروەها سەبارەت بە گۆڕانكاریی لە حكومەتدا وەفدی یەكێتی‬ ‫لەگەڵ دروستكردنی حكومەتی نیشتمانیی بنكە فراواندان بە بەشداریی‬ ‫الیەنەكانی دیكە‪ ،‬بەاڵم وەفدی گۆڕان لەگەڵ هەڵوەشاندنەوەی حكومەت‌و‬ ‫دروستكردنی حكومەتێكی كاتیی (حكومەتی تەكنۆكرات)دان‌و ئامادە نین‬ ‫بچنە ناو حكومەتی بنكە فراوانەوە‌و بەشداریی تێدا بكەن‪.‬‬ ‫كۆبوونەوەكەی دوێنێی نێوان یەكێتی‌و گۆڕان‪ ،‬هەروەك كۆبوونەوەی‬ ‫رابردوو لە چوارچێوەی گفتوگۆدایەو هیچ بڕیارێكی تێدا نەدراوە‌و هیچ‬ ‫وادەیەكیش بۆ كۆبوونەوەی ئایندە دیاریی نەكراوە‪.‬‬

‫‪5‬‬

‫ذمارة (‪ )623‬سيَشةممة ‪2011/3/1‬‬

‫‪hewal.rozhnama@gmail.com‬‬

‫بەشداربوون لەمجۆرە كۆبوونەوانەدا‪ ،‬باشترە لەسەدان نوێژی بێناوەڕۆك لەمزگەوتەكاندا‬

‫د‪ .‬پێشڕەو حەمەجان‬

‫*‬

‫بۆچی سەرای سلێمانی چەقی خۆپیشاندانەكانە؟‬ ‫راپۆرت‌‪ :‬سیروان رەشید‬ ‫‪.........................................................................‬‬

‫چەندین ه��ەزار ك��ەس بەشێوەی‬ ‫خ��ۆڕس�ك‌و بەب ‌ێ جیاوازیی تەمەن‌و‬ ‫بیروبۆچوونی سیاسییان‪ ،‬رۆژان���ە‬ ‫لەبەردەركی سەرای سلێمانی «سەرای‬ ‫ئازادیی» لە دژی سیستمێكی سیاسیی‬ ‫راپەڕیون‪.‬‬ ‫شەپۆلێكی گۆڕانكاریی ریشەیی‬ ‫ل��ە سیستمی حوكمڕانیی واڵت���ان‪،‬‬ ‫روی��ك��ردووەت��ە ناوچەكە (رۆژه��ەاڵت��ی‬ ‫ناوەڕاست‌و باكووری ئەفریقا)‪ .‬هەموو‬ ‫ئاماژەكانی خرۆشانی ج��ەم��اوەر لە‬ ‫هەرێمی كوردستان‪ ،‬ئاماژە بۆئەوە‬ ‫دەك��ەن‪ ،‬كە باهۆزی گۆڕانكارییەكە‬ ‫هەرێمی كوردستانیشی گرتووەتەوە‪،‬‬ ‫بەوپێیەی ل��ەم��اوەی بیست ساڵی‬ ‫راب���ردوودا‪ ،‬دەسەاڵتدارانی هەرێمەكە‬ ‫نەیانتوانیوە سیستمێكی حوكمڕانیی‬ ‫تەندروست پیادەبكەن‪.‬‬ ‫رەخ��ن��ەو ن���اڕەزای���ی سەرەكیی‬ ‫هاواڵتییانی كوردستان لەدەسەاڵتداران‪،‬‬ ‫بریتییە لە‪ ،‬بوونی گەندەڵییەكی زۆر‬ ‫لەناو دەزگاكانی حكومەت‌و ئیفلیجی‬ ‫دام�����ەزراوەی پ��ەرل��ەم��ان‌و سیستمی‬ ‫ق��ەزاو هەیمەنەی حیزب بەسەر ئەو‬ ‫دامەزراوانەوەو بوونی هێزەچەكدارەكان‬ ‫لەژێر چنگی حیزبدا‌و جواڵندنیان بۆ‬ ‫پارێزگاری لە بەرژەوەندییەكانی پارتە‬ ‫دەسەاڵتدارەكان‪.‬‬ ‫ب���ەردەرك���ی س����ەرای سلێمانی‬ ‫ك��ە ئێستا ب��ە «س���ەرای ئ��ازادی��ی»‬ ‫ن��اودەب��رێ��ت‪ ،‬گۆڕەپانێكی گەورەیەو‬ ‫دەكەوێتە سەنتەری ناو شاری سلێمانی‪.‬‬ ‫ئەم گۆڕەپانە لەناو بازاڕدا شەقامەكانی‬ ‫بێكەس‌و مەولەوی‌و كاوەو سابوونكەران‌و‬ ‫گۆران‌و پیرەمێرد بەیەك دەبەستێتەوە‪،‬‬ ‫كە ئێستا چەقی خۆپیشاندانەكانی‬ ‫خەڵكی شارەكەیە‪.‬‬ ‫ئەم جێگەیە‪« ،‬بەردەركی سەرا»‪،‬‬ ‫هەر لەسەرەتای س��ەدەی بیستەمەوە‬ ‫شوێنی راپەڕین‌و خۆپیشاندانی خەڵكی‬ ‫سلێمانی بووە كە بۆ یەكەمجار ئیعالنی‬ ‫یەكەم ئەزموونی حوكمڕانیی كوردی تێدا‬ ‫كراو مێجەر نۆئێل لە ‪1918/2/17‬دا‬ ‫لەبەردەركی سەرا رایگەیاند‪ :‬كە شێخ‬ ‫مەحمود مەلیكی كوردستانە‪ ،‬بەوەش‬ ‫یەكەمین ئەزموونی سیاسیی حوكمڕانیی‬ ‫كورد لەسەدەی بیستەم دەستیپێكرد‪.‬‬ ‫لە ساڵی ‪ ،1930‬لەبەردەركی سەرا‪،‬‬ ‫یەكێك لەخۆپییشاندانە گەورەكانی‬ ‫خەڵكی شارەكەی بەخۆیەوە بینیوە كە‬ ‫بە شەڕی بەردەركی سەرا ناودەبرێت‌و‬ ‫بۆ یەكەمجار خەڵكی ئەو شارە پەنایان‬ ‫بردە بەر خەباتی سیاسیی ئاشتییانە بۆ‬ ‫دەستەبەركردنی مافە نەتەوەییەكانی‬ ‫خۆیان‪.‬‬ ‫ه��ەروەه��ا ب��ەدرێ��ژای��ی س��ەردەم��ی‬ ‫پاشایەتی لەعێراقدا‪ ،‬سەرای سلێمانی‬ ‫شوێنی خۆپیشاندان‌و ناڕەزایەتیی‬ ‫خەڵكی سلێمانی ب���ووه‌‪ ،‬بەرامبەر‬ ‫بەستەمی داگیركەران‪ .‬لە راپەڕینی‬ ‫بەهاری ‪1991‬یشدا‪ ،‬سەرای سلێمانی‬ ‫چەقی خۆپیشاندان‌و سەرهەڵدان بوو‬ ‫بەرامبەر رژێمی بەعسی رووخاو‪.‬‬ ‫رەفیق ساڵح‪ ،‬ش��ارەزای مێژووی‬ ‫سلێمانی‌و بەڕێوەبەری بنكەی ژین بۆ‬ ‫بوژانەوەی كەلەپوورو رۆژنامەگەریی‪،‬‬ ‫وتی‪« :‬مێژوو خۆی دووبارە دەكاتەوە‌‪،‬‬ ‫ئێستاش س���ەرای سلێمانی بووەتە‬ ‫م��ەی��دان��ی خ��ۆپ��ی��ش��ان��دان‌و ن��اڕەزای��ی‬ ‫خەڵكی ئەم شارە بەرامبەر ناعەدالەتی‬ ‫ئیداریی‌و ئابووریی‌و خراپیی سیستمی‬ ‫فەرمانڕەوایی ئەم هەرێمە»‪.‬‬ ‫ئێستا (‪ )13‬رۆژە خۆپیشاندان لە‬ ‫بەردەركی سەرای سلێمانی بەردەوامە‪،‬‬ ‫د‪.‬فاروق رەفیق كە روناكبیرێكی دیاری‬

‫ل ‌ه ‪ 1918/2/17‬له‌به‌رده‌رکی سه‌را‬ ‫ئیعالنی یه‌که‌م ئه‌زموونی حکومڕانی‬ ‫کوردی ب ‌ه سه‌رۆکایه‌تی شێخ مه‌حمود کرا‬

‫دیمه‌نی خۆپیشانده‌ران له‌کاتی نوێژی هه‌ینیدا له‌ به‌رده‌رکی سه‌را ‬ ‫كوردە‪ ،‬لەگەڵ ناسك قادری هاوسەری‌و‬ ‫گرووپێكی دیكە ئیدارەی خۆپیشاندانەكە‬ ‫دەك��ەن‪ ،‬وتی‪« :‬داواكارییەكانی ئێمە‬ ‫بریتیین لە دەستپێكردنی چاكسازیی‬ ‫راستەقینە بۆ باشكردنی سیستمی‬ ‫حوكمڕانیی لەم هەرێمە»‪.‬‬ ‫خۆپیشاندانەكان تەنیا لەناو شاری‬ ‫سلێمانی نەوەستاون‪ ،‬بەڵكو پەلیان‬ ‫هاویشتووە بۆ ش��ارو شارۆچكەكانی‬ ‫دیكەی گەرمیان‌و رانیەو هەڵەبجەو‬ ‫ق���ەزای ك��ۆی��ەی س��ەر ب��ە پارێزگای‬ ‫هەولێریشی گرتووەتەوە‪ ،‬كە لەماوەی‬ ‫دوو هەفتەی رابردوودا زیاتر لە (‪)200‬‬ ‫بریندارو (‪ )7‬كوژراو لە ئەنجامی تەقەی‬ ‫هێزە ئەمنییەكان دژ بەخۆپیشاندەران‬ ‫كەوتووەتەوە‪.‬‬ ‫توڕەیی‌و فراوانبوونی خۆپیشاندانی‬ ‫سلێمانی‌و شارۆچكەكانی دیكە‪ ،‬لەوەوە‬ ‫زیـــاتــر كڵپەی ســەندووە كە لە‬ ‫(‪)2/17‬ی مانگی رابردوودا ژمارەیەك‬ ‫چەكداری پارتی دیموكراتی كوردستان‬ ‫بەگوللە رووب���ەڕووی خۆپیشاندەران‬ ‫ب��وون��ەوەو گەنجێكی ت��ەم��ەن (‪)14‬‬ ‫سااڵنیان بەناوی رێژوان عەلی كوشت‌و‬ ‫دەیانی تریشیان برینداركرد‪ .‬كە ئێستا‬ ‫«‪17‬ی شوبات» وەك رۆژێكی مێژوویی‬ ‫رەشی شارەكە ناوبانگی دەركردووە‪.‬‬ ‫ل���ە ئ��ێ��س��ت��ادا ئ���ەو گ���رووپ���ەی‬ ‫خۆپیشاندانەكەی سلێمانی بەڕێوەدەبەن‪،‬‬ ‫كەوتوونەتە ب���ەردەم هەڕەشەیەكی‬ ‫«زۆر»ی دەزگ��ا ئەمنییەكان‌و حیزبە‬ ‫دەسەاڵتدارەكان بە مەبەستی وازهێنان‬ ‫لەخۆپیشاندانەكان‌و چۆڵكردنی سەرای‬ ‫ئازادیی‪.‬‬ ‫هێمن ك��ەری��م ك��ە ی��ەك��ێ��ك لە‬

‫خۆپیشاندانەكەیە‪،‬‬ ‫هەڵسوڕێنەرانی‬ ‫وتی‪« :‬چەند رۆژێكە‌و بەچەند رێگەیەك‬ ‫فشارێكی زۆری هەڕەشەمان لەسەرە بە‬ ‫مەبەستی دەستبەرداربوونی گرووپی‬ ‫بەڕێوەبەرانی خۆپیشاندانەكە‪ ،‬لەكاتێكدا‬ ‫ئێمە دەمانەوێت بەئاشتی داخوازییەكانی‬ ‫خۆپیشاندەران بێتەدی»‪.‬‬ ‫هێمن‪ ،‬وتیشی‪ :‬س��ەرای ئازادیی‪،‬‬ ‫بووەتە ماڵمان‪ ،‬بووەتە جێگەی ژوانمان‪،‬‬ ‫هەتا مافی خۆپیشاندەران جێبەجێ‬ ‫نەكرێت‪ ،‬وازناهێنین‪.‬‬ ‫بەكر تۆفیق‪ ،‬بە ‪ 71‬ساڵ تەمەنەوە‬ ‫كە ئەفسەرێكی خانەنشینە‪ ،‬هەر لەیەكەم‬ ‫رۆژی خۆپیشاندانەكەی سلێمانی‪،‬‬ ‫هاوشان لەگەڵ جەماوەر لەگۆڕەپانی‬ ‫سەرای سلێمانی ئامادەدەبێت‌‪ ،‬وتی‪:‬‬ ‫«میللەت لە دەسەاڵتداران هەستاوە‪،‬‬ ‫تازە چاكسازیی‌و پاكسازییش دادیان‬ ‫نادات»‪.‬‬ ‫خ���اڵ���ی س��ەرن��ج��ڕاك��ێ��ش ل��ەو‬ ‫خۆپیشاندانانە ئەوەیە كە گەنجان‬ ‫بەشێوەیەكی خۆڕسك لەماڵەكانیان‬ ‫هاتوونەتە دەرو ئاپۆرەی جەماوەرییان‬ ‫بەستووە‌و خۆیان سەركردایەتی خۆیان‬ ‫دەكەن‪.‬‬ ‫گەنجێك بەناوی سامان ئازاد كە‬ ‫تەمەنی (‪ )24‬ساڵە‪ ،‬وتی‪« :‬دەبێت‬ ‫پەرلەمان‌و حكومەت هەڵبوەشێنەوەو‬ ‫ه��ەڵ��ب��ژاردن��ێ��ك��ی ش���ەف���اف‌و ئ���ازاد‬ ‫ب��ۆ پ���ەرل���ەم���ان‌و س���ەرۆك���ی ه��ەرێ��م‬ ‫ئەنجامبدرێت»‪.‬‬ ‫خۆپیشاندەران‪ ،‬پەیامێكیان هەیە‬ ‫كە بریتییە لە «بەئاشتی وازهێنانی‬ ‫دەسەاڵتدارانی یەكێتی‌و پارتی»‪.‬‬ ‫كچێكی گەنجی ت��ەم��ەن (‪)31‬‬

‫فۆتۆ‪ :‬سیروان ره‌شید‬ ‫س��اڵ ب��ەن��اوی سەناریا جەعفەر كە‬ ‫لەگەڵ پۆلێك لە دكتۆرەكانی هاوڕێی‬ ‫بەجلی پزیشكییەوە لەناو ئاپۆرەی‬ ‫خۆپیشاندانەكەدا بوو‪ ،‬وتی‪« :‬ئێمە‬ ‫حكومەتێكمان دەوێ��ت كە خزمەتی‬ ‫خ��ەڵ��ك ب��ك��ات‪ ،‬ب��ەس��ە گەندەڵیی‪،‬‬ ‫بەسە ئەوەتا میللەت لەگەندەڵكاران‬ ‫راپەڕیوە»‪.‬‬ ‫رۆژی هەینیی راب��ردوو‪ ،‬ئاپۆرەی‬ ‫جەماوەری خۆپیشاندەر لەبەردەركی‬ ‫سەرای سلێمانی بۆ دەیان هەزار كەس‬ ‫بەرزبووەوە‪ ،‬هەروەك رۆژی پێشتریش‬ ‫ل��ەالی��ەن دەس��ت��ەی سەرپەرشتیاری‬ ‫خۆپیشاندانەكە راگەیەنرابوو كە نوێژی‬ ‫جومعە لەگۆڕەپانەكە دەكرێت‪.‬‬ ‫مامۆستا محەمەد نەسروڵاڵ كە بە‬ ‫حەماسێكی زۆرەوە وتاری رۆژی هەینی‬ ‫(‪)2/25‬ی بۆ ئامادەبووان خوێندەوە‪،‬‬ ‫وت��ی‪« :‬گەندەڵیی‌و ن��ادادپ��ەروەری��ی‬ ‫دژی بنەماكانی ئاینی ئیسالمن‪،‬‬ ‫هەربۆیە داوات��ان لێدەكەم‪ ،‬مەیدانەكە‬ ‫چۆڵنەكەن تا ماف‌و داخوازییەكانتان‬ ‫مسۆگەر دەكرێت‌و بانگەوازیش دەكەم‬ ‫كە جەمەماوەری هەولێرو دهۆك بێنە‬ ‫دەنگ»‪.‬‬ ‫ن��وێ��ژخ��وێ��ن��ان��ی خ��ۆپ��ی��ش��ان��دەر‪،‬‬ ‫ناوبەناو بە چەپڵەلێدان‌و تەكبیری‬ ‫(هللا اكبر) سەرسامیی خۆیان بە‬ ‫قسەكانی وتاربێژ گوزارشت دەك��رد‌و‬ ‫لە كۆتایی قسەكانیشیدا مەال محەمەد‬ ‫نەسروڵاڵ بەشداریكردنی هاواڵتییانی لە‬ ‫خۆپیشاندانەكاندا بە جیهاد لەپێناوی‬ ‫خوادا لەقەڵەمدا‌و وتی‪« :‬بەشداربوون‬ ‫لەمجۆرە كۆبوونەوانەدا‪ ،‬باشترە لەسەدان‬ ‫نوێژی بێناوەڕۆك لەمزگەوتەكاندا»‪.‬‬

‫گەندەڵیی كەڵەكەبوو‬ ‫پاڵنەری ناڕەزایی شەقامە‬ ‫كاتێك شەقامی سلێمانی بۆ جارێكی تر لە‬ ‫(‪ )2/17‬و رۆژان��ی دواییدا زەنگی دا بە گوێی‬ ‫دەسەاڵتدا‪ ،‬كاتێك گەنجانی ئەم شارە هاوارەكانیان‬ ‫بردەوە سەر جادە‪ ،‬بینرا كە رۆژانە ئەم زەنگە‬ ‫دووبارە لێدەدرێت‌و ئەم هاوارە بەرزتر دەبێتەوە‌و‬ ‫پانتاییەكەی فراوانتر دەبێت‌و وەك دەزانین ئەم‬ ‫هاوارە یەكەم هاوار نەبووە‌و دواهاواریش نابێت‪،‬‬ ‫بێگومان ئەگەر ئەم ئازارەی جەماوەر چارەسەر‬ ‫نەكرێت‪ ،‬دەبێتە نەڕەی شێرێك كە تەڕ‌و وشك‬ ‫پێكەوە رادەماڵێت‪.‬‬ ‫وەك ئاشكراشە كە ئەم رەوشەی سلێمانی‪،‬‬ ‫ماوەیەكە بووەتە بابەتی مشتومڕی نێو خێزان‌و‬ ‫زانكۆ‌و ب��ازاڕ‌و رۆژنامە‌و هۆڵی كۆبوونەوەكانی‬ ‫ح��ك��وم��ەت‌و پ��ەرل��ەم��ان‌و پ��ارت��ەك��ان‌و چەندین‬ ‫لێكدانەوەی جۆراوجۆری بۆ كراوە‌و بۆ دەكرێت‪،‬‬ ‫وەك چۆن لێرەولەوێ‌ دەوترێت‪ ،‬ئەمە دەستی‬ ‫دەرەكییە‪ ،‬یان پارتە ئۆپۆزسیۆنەكانی بزووتنەوەی‬ ‫گ��ۆڕان‌و‌ یەكگرتوو ‌و دەزگاكانی راگەیاندنیان‬ ‫ه��ان��ی گەنجان دەدەن‪ ،‬ی��ان ئ��ەم دی��اردەی��ە‬ ‫الساییكردنەوەی گەالنی ناوچەكەیە‪ ،‬یان ئەمانە‬ ‫كەسانی ئاژاوەگێڕیان تیادایە‪ ،‬یان ئەم دیاردە‬ ‫توندوتیژییە‌و دواج��ار خۆمان‌و ئەزموونەكەمان‬ ‫دەبێت باجەكەی بدەین‌و چەندان لێكدانەوەی تری‬ ‫بۆ دەكرێت‪.‬‬ ‫دەگونجێت كە هەریەك لەم لێكدانەوانانە‬ ‫بە رێ��ژەی ك��ەم تا زۆر دروس��ت ب��ن‪ ،‬دەكرێت‬ ‫پارتە ئۆپۆزسیۆنەكان‌و دەزگاكانی راگەیاندنیان‬ ‫هۆكاری الوەك��ی بن بۆ رژان��ە س��ەر شەقامی‬ ‫گەنجان‪ ،‬دەكرێت راپەڕینە جەماوەرییەكانی‬ ‫تونس‌و میسر‌و لیبیا‌و ماڵپەڕی پەیوەندییە‬ ‫ئەلیكترۆنییەكانی فەیسبووك‌و تویتەر‌و كەناڵە‬ ‫ئاسمانییەكانی جیهان‪ ،‬كاریگەرییان هەبێت لە‬ ‫ورووژاندنی توڕەیی الی گەنجانی هەرێمەكەمان‌و‬ ‫ب��ە دور ن��ازان��رێ��ت ك��ە كەسانی ئ��اژاوەگ��ێ �ڕ‌و‬ ‫شڕەخۆر‌و سیخوڕ لە كاتی نەمانی ئاسایش‌و‬ ‫ئارامیدا خۆیان بخزێننە ناو خۆپیشاندەرانەوە‌و‬ ‫پاشان بۆ بەدەستهێنانی مەرامە گاڵوەكانیان‪،‬‬ ‫خۆپیشاندانەكان ب��ە ئاڕاستەیەكی خراپدا‬ ‫ببەن‪ ،‬ب��ەاڵم لەسەرووی هەموو ئەمانەشەوە‪،‬‬ ‫دەبێت ئەوە بزانین كە خۆنیشاندانەكانی شارو‬ ‫شارۆچكەكان‪ ،‬الیەنگری هەموو حیزبێكی لەخۆی‬ ‫گرتووە‪ ،‬بۆیە هیچ الیەنێكی سیاسیی ناتوانێت‬ ‫خۆی بە خاوەنی ئەم ناڕەزاییەی شەقام بزانێت‬ ‫تەنیا جەماوەر خۆی نەبێت‪ ،‬بۆیە ئەگەر ئێمە‬ ‫بمانەوێت چارەسەرێكی لۆجیكی‌و بنەڕەتی‬ ‫بۆ ئەم رەوشە ئاڵۆزە بدۆزینەوە‪ ،‬گەڕانەوەیە‬ ‫بۆ الی جەماوەر‪ ،‬گەڕانە ب��ەدوای ئەو هۆكارە‬ ‫سەرەكییەی كە ج��ەم��اوەری رژان��دووەت��ە سەر‬ ‫شەقام‪ ،‬تا ناڕەزاییە كەڵەكەبووەكانی چەندین‬ ‫ساڵەیانی تیادا خاڵی بكەنەوە‪ ،‬گەڕانە بەدوای‬ ‫ئەو ڤایرۆسەی كە سەرتاپای الشەی دەسەاڵتی‬ ‫سیاسیی ئ��ەم هەرێمەی نەخۆش خستووە‌و‬ ‫خەریكە ئەزموونەكەمان لەباردەبات لەبەرچاوی‬ ‫هەمووماندا‪ ،‬ئەویش ڤایرۆسی گەندەڵییە‪،‬‬ ‫ئەو گەندەڵییەی كە گەورەترین هەڕەشەیە بۆ‬ ‫لەباربردنی ئەزموونەكەمان‪ ،‬ئەو گەندەڵییەی كە‬ ‫كەمینە دەیكات‌و زۆرینە باجی دەدات‪ .‬كەواتە‪،‬‬ ‫ئەگەر دەس��ەاڵت بە هۆی گەندەڵییەكانییەوە‬ ‫بیانوو نەداتە دەست جەماوەر‪ ،‬ئەوا ئەو هۆكارە‬ ‫الوەكییانەی تر بە تەنیا ناتوانن ئەم ناڕەزاییە‬ ‫دروست بكەن‪ ،‬بۆیە لێرەوە بە سەرۆكی هەرێم‌و‬ ‫حكومەتی ه��ەرێ �م‌و پەرلەمانی كوردستان‌و‬ ‫سەرجەم پارتە سیاسییەكانی ناو دەس��ەاڵت‌و‬ ‫ئۆپۆزسیۆنیش دەڵێم‪ ،‬نەك پێنج حیزب‪ ،‬بەڵكو‬ ‫سەدان حیزبیش لەسەر مێزێك كۆببنەوە‪ ،‬نەك‬ ‫دروشم‌و بەڵێنێك‪ ،‬بەڵكو سەدان دروشم‌و بەڵێنی‬ ‫جوان بڵێنەوە‪ ،‬نەك ئەم هاوارە‪ ،‬بەڵكو سەدان‬ ‫هاواری تر كپكەنەوە‪ ،‬نەك حەڤدە خاڵ‪ ،‬بەڵكو‬ ‫سەدان خاڵیش لە هۆڵی پەرلەمان بهۆننەوە‪،‬‬ ‫نەك ئەم شارە‪ ،‬بەڵكو هەموو شارەكانی ئەم‬ ‫هەرێمە بێدەنگ بكەنەوە‪ ،‬ناتوانن دانیشتووانی‬ ‫ئەم هەرێمە لەگەڵ دەسەاڵت ئاشت بكەنەوە تا‬ ‫گەندەڵیی ئیداریی‌و حیزبیی بە كردار لە ریشەدا‬ ‫نەبڕنەوە‪.‬‬ ‫* مامۆستای کۆلێژی یاساورامیاری‬ ‫ل ‌ه زانکۆی سلێمانی‬

‫‪4‬‬

‫ذمارة (‪ )623‬سيَشةممة ‪2011/3/1‬‬

‫‪hewal.rozhnama@gmail.com‬‬

‫(‪ )NRT‬كەمپه‌ینێك رادەگەیەنێت‬

‫رۆژن��ام��ە‪ :‬له‌ راگه‌یاندنێكدا‪،‬‬ ‫رادی������ۆ‌و ت��ه‌ل��ه‌ف��زی��ۆن��ی ن��ال��ی��ا‪،‬‬ ‫كه‌مپه‌ینی‌ پشتیوانی‌‌و داواك��اری‬ ‫هاواڵتیانی سه‌باره‌ت به‌ سوتاندنی‬ ‫كه‌ناڵە‌كه‌ راگ �ه‌ی��ان��دو ه��ەڕە‌ش�ه‌ی‌‬ ‫جەاللی عومەری ساماغا‬

‫ئەو گولالنەی دەنرێن‬ ‫بە سنگی گەنجانەوە‬ ‫دەب ‌ێ بنرێن بە گەندەڵییەوە‬ ‫نامەیەكی كراوە بۆ‪:‬‬ ‫بەڕێز سەرۆك كۆماری عێراق‪ ،‬جەنابی مام جەالل‬ ‫بەڕێز سەرۆكی هەرێمی كوردستانی عێراق‪ ،‬جەنابی‬ ‫كاك مەسعود بەرزانی‬ ‫بەڕێز سەرۆكایەتی پەرلەمانی كوردستان‬ ‫بەڕێز سەرۆكایەتی ئەنجومەنی وەزیرانی كوردستان‬ ‫وێنەی ئەو گەنجانەی لە شار‌و شارۆچكەكانماندا‬ ‫دەكوژرێن‌و بریندار دەكرێن‪ ،‬كە لەم دووری واڵتەوە‬ ‫دەیانبینم‪ ،‬هانم دەدەن ئ��ەم نامە ك��راوەی��ەت��ان بۆ‬ ‫بنووسم‪ ،‬پاش ئەوەی دەیان نامەی رەسمیی‌و نهێنیم‬ ‫بۆ سەرۆكایەتی پەرلەمان‌و ئەنجومەنی وەزیران نارد‪،‬‬ ‫كاتێ سەرۆكی دیوانی چاودێریی دارایی سلێمانی بووم‪،‬‬ ‫بۆیە‪ ،‬ئەوەی دەیڵێم تازە نییە بۆ ئەوان‪ .‬ئەمڕۆش كە‬ ‫خۆمم خانەنشین كردووە‪ ،‬ناتوانم بێدەنگ بم لە ئاست‬ ‫ئەو هاوارەی كوردستانی گرتووەتەوە دژی گەندەڵیی‌و‬ ‫گەندەڵیش خوێن دەڕێ��ژێ تەنیا بۆ مانەوەی خۆی‌و‬ ‫دەسەاڵت‌و ئیمتیازەكانی‪.‬‬ ‫هەزار هاوار بكرێ‌و ئەو گەنجە خۆپیشاندەرانە بە‬ ‫منداڵ‌و مەزن‌و سەرەڕۆ‌و گێرەشێوێن لە قەڵەم بدرێن‪،‬‬ ‫راستییەك هەیە نە خۆتان‪ ،‬نە دەسەاڵت‌و نە كەناڵەكانتان‬ ‫ناتوانن بیشارنەوە‪ ،‬ئەویش ئەوەیە كە خەڵك بێزارە‌و‬ ‫دژی گەندەڵییە‪ ،‬ئەو گەندەڵییەی كە جەنابتان زۆر‬ ‫باش دەیبینن لەبەرده‌متان‌و لە پشتتان‪ ،‬لە راستتان‌و لە‬ ‫چەپتان‪ ،‬بێ ئەوەی جووڵەیەك بكەن بۆ چارەسەركردنی!‬ ‫هەر تەنیا بۆ بیرخستنەوە‪ ،‬لە سلێمانی (‪)86‬‬ ‫گەندەڵ دراونەتە دادگا بە مەبەستی ئیجرائاتی پێویست‬ ‫بۆ لێپرسینەوە‌و وەرگرتنەوەی ملیارەها دینار‌و ملیۆنەها‬ ‫دۆالر كە لە بودجەی حكومەت‌و موڵكی میللەت بە ناهەق‌و‬ ‫ن��اڕەوا خ��وراون‪ ،‬جگە لەو (‪ )2725‬راپۆرتەی دیوانی‬ ‫چاودێریی دارایی سلێمانی‪ ،‬كە گرنگەكانیان نێردراون‬ ‫بۆ سەرۆكایەتی پەرلەمان‌و ئەنجومەنی وەزیران‪ ،‬بۆچی‬ ‫ئاشكرای ناكەن كە ئیجرائات بەرامبەر كێ وەرگیراوە‌و‬ ‫كێ هیچی بەرامبەر نەكراوە‌‪ ،‬تەنانەت ئەوانەی راپۆرتیان‬ ‫لەسەر نووسراوە‪ ،‬جگە لەوەی ئیجرائاتیان لەگەڵ نەكراوە‪،‬‬ ‫بەڵكو پلەشیان بەرز كراوەتەوە؟! بۆیە كار گەیشتە ئەوەی‬ ‫رۆژنامەكان بنووسن كە راپۆرتەكانی دیوانی چاودێریی‬ ‫بوونەتە خێر‌و بەرەكەت بۆ گەندەڵكاران؟! بۆچی زیاتر لە‬ ‫ساڵێكە سەرۆكایەتی پەرلەمان وەاڵمی ئەو داوا فەرمییەی‬ ‫دیوانی چاودێریی سلێمانی نەداوەتەوە‪ ،‬كە داواك��راوە‬ ‫راپۆرتەكان پاش ساڵێك ئاشكرا بكرێن‌و بخرێنە بەردەم‬ ‫میدیاكانەوە؟ بۆچی رێگە لە دادگا دەگیرێ ئەركی خۆی‬ ‫بێنێتە دی؟ ئایا دادوەران نایانەوێ گەندەڵكاران بانگ‬ ‫بكەن‌و سزای تاوانباران بدەن؟ یا دەستێك هەیە رێگرییان‬ ‫لێ دەكات؟ ئەی لە هەردوو بارەكەدا‪ ،‬ئەركی سەرشانی‬ ‫ئێوە نییە لێیان بپرسنەوە‌و بیانپارێزن بۆ ئەوەی كاری‬ ‫خۆیان بەجێ بێنن؟‬ ‫پاش بیست ساڵ لە حوكومڕانیی كوردی‪ ،‬ئێستاش‬ ‫كار بە یاسای قووەت دەكرێ‪ ،‬نەك بە قووەتی یاسا‪.‬‬ ‫هیوادارم كاتی ئەوە مابێ كار بە قووەتی یاسا بكرێ‬ ‫بە بێ جیاوازیی‌و تەرازووە السەنگەكە راستبكرێتەوە‪،‬‬ ‫(اعادە التوازن الی المیزان المختل)‪.‬‬ ‫هەرگیز گومانیشم لەودا نییە كە شارەكانی تری‬ ‫كوردستانیش لە سلێمانی باشتر نین‪ ،‬ئەگەر خراپتریش‬ ‫نەبن لە گەندەڵیدا‪.‬‬ ‫بەڕێزان ‪:‬‬ ‫ئەو گولالنەی بە سنگی گەنجانەوە نران‪ ،‬دەبوایە‬ ‫بنرێن بە گەندەڵییەوە‪ ،‬گەندەڵكاران بە رووتانەوەی میللەت‬ ‫تێریان نەخواردووە‌و ئێستاش دەیانەوێ خوێنی گەنجان‬ ‫بخۆنەوە‪ ،‬گەندەڵكاران تەنیا لە خەم‌و خەیاڵی دەستكەوت‌و‬ ‫دەسەاڵتی خۆیانن‪ ،‬ئەو گەنجانە خەمخۆری دەستكەوت‌و‬ ‫ئازادیی كوردستانن‪ ،‬دەزانن مەترسییەكە چەند گەورەیە‬ ‫لەسەر ئێستا‌و ئایندەی نەتەوەكەمان‪ ،‬مەبەستم لەو‬ ‫گەنجە خۆپیشاندەرانەیە كە داواكارییەكانیان رەوایە‌و‬ ‫دەبێ جیابكرێنەوە لەوانەی ئیستیغاللی خۆپیشاندانەكان‬ ‫دەكەن بۆ مەرامی شڕەخۆریی‌و گێرەشێوێنیی‌و تێكدان‪،‬‬ ‫لە هەر كوێ‌و لە هەر الوە هاتبن‪.‬‬ ‫ئەگەر ئێوە چ��ارەی گەندەڵیی نەكەن‪ ،‬دڵنیابن‬ ‫ئەزموونەكەش‌و دەس��ەاڵت‌و هەموو بەهاكانیشمان لە‬ ‫دەس��ت دەچ��ن‪ ،‬ئێوە بە چ��اوی خۆتان دەبینن چۆن‬ ‫میللەتان هەڵساون بۆ دژای��ەت��ی فەساد‪ ،‬بە هەموو‬ ‫جۆرەكانییەوە‪.‬‬ ‫دوژمنی خۆتان‌و گەل‌و كوردستان‌و تەجروبەكەشمان‬ ‫یەك ناوی هەیە‪ ،‬ئەویش گەندەڵییە‪.‬‬ ‫لەگەڵ رێزماندا‪.‬‬ ‫پاریس ‪2011/2/26‬‬

‫ئه‌وه‌شیانكردووه‪ ‌،‬ئه‌گه‌ر له‌ ماوه‌ی‌ وێنەیەكی بۆ رۆژنامەش نێردراوە‬ ‫(‪ )10‬رۆژدا داواكاریه‌كانیان جێبه‌جێ هاتووە‪« :‬داواك��راوه‌ سه‌رجه‌م ئه‌و‬ ‫نه‌كرێت‪ ،‬ناچارده‌بن په‌نا ببه‌نه‌ به‌ر كه‌سانه‌ی‌ ده‌ستیان له‌ سووتاندنی‬ ‫دادگای‌ لێكۆڵینه‌وه‌ی‌ نێودەوڵە‌تی‪ .‬كه‌ناڵە‌كه‌دا ه �ه‌ب��ووه‌‪ ،‬ب��درێ��ن به‌‬ ‫ل���ه‌و راگ��ەی��ەن��راوەی��ان��دا كە دادگا‌و هاوكات حكومه‌ت بەڵێن بدات‬

‫گیانی كارمه‌ندانی ناو كه‌ناڵە‌كه‌‬ ‫بپارێزێت»‪.‬‬ ‫ڤینۆس فایه‌ق‪ ،‬به‌ڕێوه‌به‌ری‌‬ ‫كەمپه‌ینه‌كه‌ رای��گ�ه‌ی��ان��د‪ :‬ل �ه‌الی‬ ‫خۆمان بەڵگه‌مان الیه‌ سه‌باره‌ت‬

‫ب�ه‌و كه‌سانه‌ی‌ ده‌ستیان هه‌بوو‌ه‬ ‫ل �ه‌ س��ووت��ان��دن��ی ك��ەن��اڵ�ە‌ك�ه‌م��ان‪،‬‬ ‫ب���ه‌اڵم ل��ه‌ ئ��ێ��س��ت��ادا چ��اوەڕێ��ی��ن‬ ‫لیژنه‌ی‌ لێكۆڵینه‌وه‌ له‌ رووداوه‌ك �ه‌‬ ‫ده‌ره‌نجامه‌كان رابگه‌یه‌نێت‪.‬‬

‫(‪ )11‬رۆژە پێنج كوردی بەریتانیا مانیان گرتووە‬

‫رەوەندی كوردیی لە (‪ )10‬واڵت دێنە سەر شەقام‬

‫راپۆرتی‪ :‬سەنگەر كوردە‬

‫‪...............................................................‬‬

‫دوای رووداوەك��ان��ی كوردستان‌و‬ ‫وەاڵم����دان����ەوەی خ��ۆپ��ی��ش��ان��دەران‬ ‫ب��ە ف��ی��ش��ەك‪ ،‬رەوەن�����دی ك��وردی��ی‬ ‫ل��ە (‪ )10‬واڵت ب��ە ئەنجامدانی‬ ‫مانگرتن‌و خۆپیشاندان‌و كۆبوونەوەی‬ ‫جەماوەریی‌و دەركردنی بەیاننامەو‬ ‫ناڕەزایی‌و گەیاندنی بە كونسوڵخانەی‬ ‫واڵت���ان���ی ئ����ەوروپ����او ئ��ەم��ری��ك��ا‪،‬‬ ‫نیگەرانییەكانیان دەردەب��ڕن‌و پێنج‬ ‫کوردی دانیشتووی به‌ریتانیاش (‪)11‬‬ ‫رۆژە مانیانگرتووە‪.‬‬ ‫ل��ە ك��اردان��ەوەی رووداوەك��ان��ی‬ ‫(‪‌)2/17‬و رۆژان����ی دوای���ی ش��اری‬ ‫سلێمانی‌و دەوروب��ەری كە پاسەوان‌و‬ ‫چەكدارەكانی چەند لقێكی پارتی‌و‬ ‫چەند هێزێكی ئەمنیی بە فیشەك‬ ‫وه‌اڵمی خۆپیشاندەرانیان دایه‌وه‌‌و لە‬ ‫ئەنجامدا تائێستا (‪ )8‬كوژراو و نزیكەی‬ ‫(‪ )200‬برینداری لێكەوتووەتەوە‪،‬‬ ‫ك��وردان��ی چەند واڵتێكی ئەوروپاو‬ ‫ئەمریكاو ئوستورالیا نیگەرانیی‌و‬ ‫ن��اڕەزای��ی خۆیان راگ��ەی��ان��دو چەند‬ ‫چاالكییەكی مەدەنییان رێكخستووەو‬ ‫وەك راشیانگەیاندووە؛ ب���ەردەوام‬ ‫دەبن لە ئیدانەكردنی ئەو هەواڵنەو‬ ‫بۆ پشتگیریی خەڵكی كوردستان‪،‬‬ ‫داوای چاكسازیی‌و رووبەڕووبوونەوەی‬ ‫گەندەڵیی دەكەن‪.‬‬ ‫بارودۆخی مانگرتووەكان ناجێگیرە‬ ‫دوای رووداوەك���ان���ی (‪)17‬ی‬ ‫ش��وب��ات‪ ،‬م��اوەی (‪ )11‬رۆژە (‪)5‬‬ ‫ك��وردی شاری سلێمانی‌و رانیە‪ ،‬كە‬ ‫دانیشتووی بەریتانیان مانگرتنیان‬ ‫راگەیاندووەو لە بەردەم نووسینگەی‬ ‫ن��وێ��ن��ەرای��ەت��ی ح��ك��وم��ەت��ی ه��ەرێ��م‬ ‫م��اون��ەت��ەوە ب��ەب�ێ‌ ئ���ەوەی خ��ۆراك‬ ‫بخۆن‪ ،‬بەپێی هەواڵی سایتی سبەی‬ ‫باری تەندروستی دوانیان تێكچووەو‬ ‫رەوانەی نەخۆشخانە كراون‪.‬‬ ‫ك�����اك�����ەالس‪ ،‬ی��ەك��ێ��ك��ە ل��ە‬ ‫مانگرتووەكان‪ ،‬باس ل��ەوە دەك��ات؛‬ ‫وەك هەڵوێستوەرگرتن دژی تەقەكردن‬ ‫ل��ە خ��ۆپ��ی��ش��ان��دەران‌و پشتگیریی‬ ‫خەڵكی كوردستان مانیان لە خواردن‬ ‫گ��رت��ووە‪ ،‬بۆ رۆژن��ام��ە وت��ی‪« :‬ئەو‬ ‫پێنج كەسەی مانمان گرتووە لەگەڵ‬ ‫خۆپیشاندەرانی رەوەن��دی كوردیی‬ ‫رۆژی دووشەممەی راب��ردوو نامەی‬ ‫خۆمان داوەتە نووسینگەی سەرۆك‬ ‫وەزیرانی بەریتانیا‪ ،‬كە پشتگیریكردنە‬ ‫لە خەڵكی كوردستان»‪.‬‬ ‫ئاماژەی بە ناوەڕۆكی نامەكەشیان‬ ‫ك���رد؛ ك��ە خ��ۆی ل��ە چ���وار خاڵدا‬ ‫دەبنێتەوەو تێیدا داوای نەهێشتنی‬ ‫ه��ێ��زی چ��ەك��داری��ی ح��ی��زب��ەك��ان‪،‬‬ ‫ه��ەڵ��وەش��ان��دن��ەوەی ح��ك��وم��ەت‌و‬ ‫پەرلەمان‌و سەرۆكایەتی هەرێم‪ ،‬بە‬ ‫دادگا گەیاندنی ئەو كەسانەی تەقەیان‬ ‫لە خۆپیشاندەران كردووەو ئەوانەی‬ ‫فەرمانی تەقەیان دەركردووە‪ ،‬لەگەڵ‬ ‫دانەوەی موڵكی داگیركراو لە الیەن‬ ‫حیزبەوە بە حكومەت‌و خاوەنەكانیان‪.‬‬ ‫ك���اك���ەالس‪ ،‬روون��ی��دەك��ات��ەوە؛‬ ‫ك��ە ئ���ەوان مانگرتنی ت��ا مردنیان‬ ‫راگەیاندووەو «تا داواكانمان جێبەجێ‬ ‫نەكرێت بەردەوام دەبین لە مانگرتن‪،‬‬ ‫ئەگەر بشمرین»‪.‬‬ ‫كوردانی بەریتانیا ئیدانەی دەكەن‬ ‫ل��ـ��ـ��ـ��ـ��ەدوای رووداوەك��ـ��ـ��ـ��ـ��ەی‬

‫(‪)2/17‬وە‪ ،‬سەرباری ئەوەی رەوەندی‬ ‫كوردیی خۆپیشاندانێكی ناڕەزاییان‬ ‫بۆ ب��ەردەم نووسینگەی حكومەتی‬ ‫هەرێم ئەنجامداو بە خوێندنەوەی‬ ‫وت��ارو هوتافكێشانەوە ناڕەزاییان‬ ‫دەرب��ڕی‌و داوای بە دادگاگەیاندنی‬ ‫ئەو كەسانەیان كرد كە هێرشیان‬ ‫كردووەتە سەر خۆپیشاندەران‪.‬‬ ‫یەكێك ل��ە خۆپیشاندەرانیش‬ ‫رایگەیاند‪ :‬كە خۆپیشاندانەكەیان‬ ‫لە ب��ەردەم نوێنەرایەتی حكومەتی‬ ‫هەرێمی كوردستانەوە بۆ ب��ەردەم‬ ‫پ��ەرل��ەم��ان��ی ب��ەری��ت��ان��ی��ا دەس��ت��ی‬ ‫پێكردووە‪ ،‬ئەوەش بۆ پشتیوانیی لە‬ ‫جەماوەری خۆپیشاندەری كوردستان‌و‬ ‫ئیدانەكردنی ئەو توندوتیژییانەی لە‬ ‫كوردستان بەرامبەر خۆپیشاندەران‬ ‫بەكار دەهێنرێت لە الیەن دەسەاڵتەوە‪.‬‬ ‫رۆژی ه��ەی��ن��ی راب������ردووش‬ ‫رەوەن��دی كوردیی لە شاری لەندەن‬ ‫بۆ پشتیوانیی لە «راپەڕینەكەی‬ ‫خەڵكی كوردستان‌و شاری سلێمانی»‬ ‫خۆپیشاندانێكیان رێكخست لە بەردەم‬ ‫باڵیۆزخانەی ئەمریكا‪ ،‬ئ��ەوەش بۆ‬ ‫«فشار خستنە سەر دەسەاڵتدارانی‬ ‫كوردستان‌و شكستهێنانی هەڕەشەی‬ ‫دەسەاڵتداران»‪.‬‬

‫راستدا بڕوات‪.‬‬ ‫شەممەی راب���ردووش كۆمیتەی‬ ‫پشتگیریی لە شەقامی ك��وردی لە‬ ‫واڵت��ی سوید ب��ۆ ه��ەم��ان مەبەست‬ ‫خ��ۆپ��ی��ش��ان��دان��ێ��ك��ی��ان س���ازك���رد‌و‬ ‫هاوهەڵوێستیی‌و پشتگیریی خۆیان‬ ‫دووپاتكردەوە بۆ داواكانی خەڵكی‬ ‫كوردستان‪.‬‬ ‫ل��ەالی��ەك��ی دی��ك��ەوە‪ ،‬ك��وردان��ی‬ ‫واڵتی نەرویج بە ئامادەبوونی (‪)75‬‬ ‫كەسایەتی‌و ن��ووس��ەرو رۆشنبیرو‬ ‫كەسایەتی سیاسیی ك���وردی‪ ،‬بە‬ ‫مەبەستی ئیدانەكردنی «تاوانبارانی»‬ ‫خ��ۆپ��ی��ش��ان��دان��ەك��ان��ی ك��وردس��ت��ان‬ ‫كۆمیتەیەكیان پێكهێنا‪.‬‬ ‫هەروەك لەو كۆبوونەوەیەدا كە‬ ‫لە شاری ئۆسلۆ بەڕێوەچوو رەوەندی‬ ‫ك��وردی��ی ب��ڕی��اری��ان��دا ل��ە ئ��ای��ن��دەدا‬ ‫چاالكییەكانیان فراوانتر بكەن‌و لە‬ ‫رێگەی رێپێوان‌و مانگرتنەوە ناڕەزایی‬ ‫خۆیان بخەنە روو؛ «داوا لە واڵتانی‬ ‫ئەوروپاو ئەمریكا بكەن‪ ،‬كە رێگە‬ ‫نەدرێ‌ دەسەاڵتدارانی كوردستان بە‬ ‫زەبری تفەنگ وەاڵمی داوا رەواكانی‬ ‫خەڵكی كوردستان بدەنەوە»‪.‬‬ ‫ك��ۆم��ی��ت��ەی پ��ش��ت��گ��ی��ری��ی لە‬ ‫خواستەكانی خەڵكی كوردستان لە‬

‫بۆ ب��ەردەم نوێنەرایەتی حكومەتی‬ ‫هەرێم ساز كرد‪ ،‬كە دروشمی دژی‬ ‫گەندەڵییان ل��ە ك��وردس��ت��ان ب��ەرز‬ ‫كردەوە‪ ،‬لە الیەكی دیكەوەو لە واڵتی‬ ‫كەنەدا رەوەن��دی كوردیی بە هەمان‬ ‫شێوە بە ئەنجامدانی خۆپیشاندان‬ ‫پشتگیریی خۆیان بۆ هاواڵتییانی‬ ‫كوردستان دەربڕی‌و نیگەرانیی خۆیان‬ ‫لە رووبەڕوو بوونەوەی دەسەاڵتدارانی‬ ‫ك���وردی ب��ەرام��ب��ەر خۆپیشاندەران‬ ‫راگەیاند‪.‬‬ ‫خۆپیشاندانی كوردانی هۆڵەنداو‬ ‫ئەڵمانیاو دانیمارك‌و بەلجیكا‬ ‫بەردەوامە‬ ‫ل��ە چ��ەن��د رۆژی راب���ردووش���دا‬ ‫رەوەن���دی كوردیی لە هەریەكە لە‬ ‫واڵتانی هۆڵەنداو ئەڵمانیاو دانیمارك‪،‬‬ ‫بە ئەنجامدانی چەند چاالكییەك‬ ‫پیشتیوانیی خۆیان بۆ هاواڵتییانی‬ ‫كوردستان دووپاتكردەوە‪.‬‬ ‫بە شێوەیەك رۆژی پێنجشەممەی‬ ‫رابردوو ژمارەیەكی بەرچاوی رەوەندی‬ ‫كوردیی لە شاری فرانكفۆرتی ئەڵمانیا‬ ‫خۆپیشاندانێكیان بۆ ئیدانەكردنی‬ ‫بەكارهێنانی چەك لەالیەن چەكدارانی‬ ‫حیزب‌و شەهیدو برینداركردنی زیاتر لە‬ ‫سەد كەس ئەنجامداو یاداشتێكیشیان‬

‫دیمه‌نی خۆپیشاندانێکی ره‌وه‌ندی کوردی له‌ ئه‌وروپا‬ ‫خۆپیشاندان لە سوید‌و نەرویج‌و‬ ‫سویسرا‬ ‫هاوكات لەگەڵ خۆپیشاندانەكانی‬ ‫بەریتانیا رەوەندی كوردیی لە واڵتی‬ ‫سوید‌و لە گردبوونەوەی جەماوەریدا‪،‬‬ ‫پشتیوانیی خۆیان بۆ جموجوڵی‬ ‫شەقامی ك���وردی دووپ��ات��ك��ردەوەو‬ ‫س���ەرب���اری پ��رس��ەو س��ەرەخ��ۆش��ی‬ ‫خ��ۆی��ان ب��ۆ ق��ورب��ان��ی��ی��ان‌و هیوای‬ ‫چ��اك��ب��وون��ەوەی ب��ری��ن��دارەك��ان‪ ،‬بە‬ ‫توندیی ئیدانەی ئەو رەفتارانەیان كرد‬ ‫كە چەكدارانی دەسەاڵتدارانی كورد‬ ‫بەرامبەر خۆپیشاندان ئەنجامیان‬ ‫داوە‌و بەیاننامەیەكی چەندخاڵیشیان‬ ‫ئاراستەی كاربەدەستانی واڵتی سوید‬ ‫كرد‪.‬‬ ‫ه����ەروەك دوای ئ��ەو حاڵەتە‬ ‫پ��ارت��ی ژی��ن��گ��ەی س��وی��د‌و (‪)15‬‬ ‫ئەندام پەرلەمانی سوید ئیدانەی‬ ‫ئەو رووداوان���ەی چەند رۆژی شاری‬ ‫سلێمانیان ك��رد‪ ،‬ك��ە دەره���ەق بە‬ ‫خۆپیشاندەرانی م��ەدەن��ی ئەنجام‬ ‫دراون‪ ،‬پارتی ژینگەی سویدیش‪ ،‬لە‬ ‫نامەیەكدا داوا لە حكومەتی سوید‌و‬ ‫یەكێتیی ئەوروپا دەكات كە پاڵپشتی‬ ‫خۆپیشاندان بكات تا بە ئاقارێكی‬

‫واڵت��ی نەرویج‪-‬یش هەینی راب��ردوو‬ ‫خۆپیشاندانێكی ئەنجامدا بۆ بەردەم‬ ‫دام����ەزراوە بەرپرسەكان لە واڵتی‬ ‫نەرویج‌و باڵیۆزخانەی واڵتانی دیكەی‬ ‫جیهان لە ئۆسلۆی پایتەخت‪ ،‬لە‬ ‫باڵویانكردەوە؛‬ ‫بەیاننامەیەكیشدا‬ ‫ك��ە دەی��ان��ەوێ��ت تێكڕای ن��اوەن��دی‬ ‫دەسەاڵت‌و رێكخراوە مرۆڤدۆستەكانی‬ ‫ئەو واڵتە ئاگاداربن لەو چەوسانەوەو‬ ‫ناعەدالەتییەی لە كوردستان هەیە‪.‬‬ ‫ه����ەروەك رەوەن�����دی ك��وردی��ی‬ ‫ل��ە ش���اری ژنێڤی واڵت���ی سویسرا‬ ‫خۆپیشاندانێكیان بۆ بەردەم بارەگای‬ ‫نەتەوەیەكگرتووەكان ئەنجامدا‌و جگە‬ ‫لە ئیدانەكردنی ئەو رووداوانەی چەند‬ ‫رۆژی رابردوو لە كوردستان بەرامبەر‬ ‫خۆپیشاندەران ك��را‪ ،‬یاداشتێكیان‬ ‫دایە ئەندامانی نەتەوەیەكگرتووەكان‪،‬‬ ‫كە ئەو كارەساتانەی تێدا خراوەتە‬ ‫روو‪ ،‬وێنەیەكیشی ئاراستەی بارەگای‬ ‫گشتیی مافی مرۆڤ كرا‪.‬‬ ‫ئوسترالیا‌و كەنەداش‬ ‫دێنە سەر شەقام‬ ‫چوارشەممەی راب���ردوو دەی��ان‬ ‫رەوەندی كوردیی لە سیدنی پایتەختی‬ ‫ئوسترالیا خۆپیشاندانێكی ناڕەزاییان‬

‫گەیاندە كونسوڵی گشتیی ئەمریكا‌و‬ ‫یاداشتێكیشیان ئاراستەی هەرسێ‌‬ ‫سەرۆكایەتییەكەی هەرێمی كوردستان‬ ‫كرد‪ ،‬لە رێی نووسینگەی حكومەتی‬ ‫هەرێمەوە لە ئەڵمانیا‪.‬‬ ‫ه���ەروەك ك��وردان��ی دانیمارك‬ ‫رۆژی هەینی خۆپیشاندانێكیان‬ ‫بۆ ب��ەردەم باڵیۆزخانەی عێراق لە‬ ‫شاری كۆپنهاگن ئەنجامدا‪ ،‬كە تێیدا‬ ‫جگە لە ئیدانەكردنی تەقەكردن لە‬ ‫خۆپیشاندەران‌و دەستگیركردنیان‪،‬‬ ‫ب��ەی��ان��ن��ام��ەی��ەك��ی��ان ئ��اراس��ت��ەی‬ ‫باڵیۆزخانەی عێراق كرد‪ ،‬كە تێیدا‬ ‫ئاماژە کرابوو بە رووداوەكانی شاری‬ ‫سلێمانی‪.‬‬ ‫لەالیەكی دیكەوە‪ ،‬بڕیارە رەوەندی‬ ‫كوردیی لە هەر چوار واڵتی (بەلجیكا‪،‬‬ ‫هۆڵەندا‪ ،‬ئەلمانیاو فەرەنسا) سبەینێ‌‬ ‫چوارشەممە خۆپیشاندانێك بۆ بەردەم‬ ‫كۆمسیۆنی پەرلەمانی ئەوروپا‪ ،‬وەك لە‬ ‫راگەیەنراوێكیشیاندا هاتووە‪ :‬مەبەست‬ ‫لێی «شەرمەزاركردنی بەكارهێنانی‬ ‫زەبروزەنگە لە الیەن دەسەاڵتدارانی‬ ‫هەرێمەوە‪ ،‬دژ بە خۆپیشاندەرانی‬ ‫كوردستان‌و گەیاندنی ئەو پەیامە بە‬ ‫نوێنەرانی واڵتە ئەوروپییەكان»‪.‬‬

‫ذمارة (‪ )623‬سيَشةممة ‪2011/3/1‬‬

‫‪hewal.rozhnama@gmail.com‬‬

‫‪7‬‬

‫عه‌لی مه‌حموود‪ :‬لە هەولێر ‪ 35‬ئەندام پەرلەمانی ئۆپۆزسیۆن هەیە‪،‬‬ ‫بەاڵم رۆژی هەینی هیچ ئەندام پەرلەمان‌و سەركردەیەكی ئۆپۆزسیۆن‪ ،‬ئامادە نەبوون‬

‫ــــــــــی دەخـــــــــوڵقێنن‬

‫ـــــــــــاندانیش مافێك ‌ی شەرعیی هاواڵتییانه‌‬

‫فۆتۆ‪ :‬زمناکۆ ئیسماعیل‬ ‫هێزەیان بۆ الی بارەگای یەكگرتوو‪،‬‬ ‫بۆئەوە گەڕاندبووەوە كە مەترسی‬ ‫لەسەر بارەگاكە هەیە‌و ئەوان چوون‬ ‫تا بیپارێزن‪.‬‬ ‫لەبەرامبەردا مەكتەبی سیاسیی‬ ‫یەكگرتووی ئیسالمیی كوردستان‪،‬‬ ‫رۆژی (‪ )2/26‬لەبەیاننامەیەكدا‬ ‫ئاشكرای كرد‪« :‬بەداخەوە‪ ،‬چەند‬ ‫رۆژێ���ك���ە جەنگێكی دەروون���ی���ی‬ ‫بەرامبەر حیزبمان دەكرێت‌و هەندێك‬ ‫پروپاگەندە باڵودەكرێتەوە‌و هەڕەشە‬ ‫لەگیانی ك��ادی�ر‌و هەڵكوتانە سەر‬ ‫ب��ارەگ �ا‌و دەزگ��اك��ان��م��ان دەك��رێ��ت‪،‬‬ ‫ئێمە رایدەگەیەنین‪ ،‬بەم رەفتارە‬ ‫ناشارستانی‌و تێكدەرانەیە‪ ،‬یەكگرتوو‬ ‫ناچێتە ژێر فشاری هیچ الیەنێك‌و‬ ‫ستراتیژی ئیساڵحییانەی خۆی‬ ‫ناگۆڕێت»‪.‬‬ ‫ل��ەو بەیاننامەیەدا‪ ،‬مەكتەبی‬ ‫سیاسیی یەكگرتووی ئیسالمیی‬ ‫كوردستان‪ ،‬ئەركی پاراستنی گیانی‬ ‫كادیر‌و بارەگا‌و دەزگاكانیان دەخاتە‬ ‫ئەستۆی الیەنی دەسەاڵت‪.‬‬ ‫ئەمە جگە لەوەی كە پێشتریش‬ ‫ب��ارەگ��اك��ان��ی ب��زووت��ن��ەوەی گ��ۆڕان‬ ‫لەچەندین ناوچەی سنووری پارتی‬ ‫بەبەرچاوی هێزە ئەمنییەكانەوە‬ ‫سووتێنراون‌و بارەگاكانی كۆمەڵی‬ ‫ئیسالمیش وەك بارەگاكانی یەكگرتوو‪،‬‬ ‫لە رۆژی شەممەی رابردوودا لەالیەن‬ ‫هێزەكانی زێرەڤانییەوە دەورە دراون‪.‬‬

‫بۆچی رۆژی هەینی‪،‬‬ ‫خۆپیشاندان نەكرا؟‬

‫هەندێك سەرچاوە‪ ،‬بۆ رۆژنامە‬ ‫باسیان لەوە كرد كە پارتی لە رێگەی‬ ‫دەزگاكانی خۆیەوە‪ ،‬شەوی هەینی‪،‬‬ ‫سەرجەم م��ەالی ئ��ەو مزگەوتانەی‬ ‫كە نوێژی هەینیان تێدا دەكرێت‪،‬‬ ‫ئاگادار كردبوو كە بەخەڵكی بڵێن‪:‬‬ ‫خۆپیشاندان نەكەن‌و خۆپیشاندان‬ ‫وەك����و دی���اردەی���ەك���ی خ����راپ بۆ‬ ‫نوێژخوێنان باس بكەن‪.‬‬ ‫ئەوەی پارتی چاوەڕوانی دەكرد‪،‬‬ ‫وادەرچوو‪ ،‬لە زۆربەی مزگەوتەكانەوە‬ ‫داوا لە خەڵكی كرا كە خۆپیشاندان‬ ‫ئەنجام ن���ەدەن‌و ب��ەو هۆیەشەوە‬ ‫ژمارەیەكی زۆر لەوانەی كە ئەگەری‬ ‫بەشداریكردنیان لە خۆپیشانداندا‬

‫هەبوو‪ ،‬لەبری ئەوەی بەرەو قەاڵت‌و‬ ‫پاركی شار بچن بۆ خۆپیشاندان‪،‬‬ ‫چوونەوە بۆ ماڵەكانی خۆیان‪.‬‬ ‫لەبەرامبەریشدا (‪ )68‬زان��ای‬ ‫ئاینیی شاری هەولێر‪ ،‬گەیشتنە ئەو‬ ‫ئەنجامە ‌ی كە تەقەكردن بە رووی‌‬ ‫خۆپیشاندەراندا حەرامە‌و نەه ‌ی كراوە‌و‬ ‫خۆپیشاندانیش مافێك ‌ی شەرعی‌‌و‬ ‫شتێك ‌ی باشە‪ ،‬لەم رووەشەوە چەند‬ ‫فتوایەكیان دەركردووە‪.‬‬ ‫لەناو ئەو فەتوایەی كە ئەو (‪)68‬‬ ‫زانا ئاینییە دەریانكردووە‪ ،‬تیایدا‬ ‫هاتووە‪« :‬لە روانگەی شەریعەتی‬ ‫خوای مەزنەوە‪ ،‬هە‌موو ستەملێكراوو‬ ‫مافخوراوێك‪ ،‬مافی خۆیەتی داوای‬ ‫مافەڕەواكانی خۆی بكات‌و هەوڵی‬ ‫الدانی ستەم بكات»‪.‬‬ ‫ه��ەر ل��ەو بەیاننامەیاندا‪ ،‬ئەو‬ ‫(‪ )68‬زانا ئاینییەدا داوا لەئاسایش‌و‬ ‫پ��ۆل��ی �س‌و زێ��رەڤ��ان��ی‌و س��ەرج��ەم‬ ‫دامودەزگاكانی حكومەت دەك��ەن‌‪،‬‬ ‫دەستیان بەخوێنی گەلەكەی خۆیان‬ ‫سوورنەكەن‌و خۆیان دووچاری سزای‬ ‫خوا نەكەن‪.‬‬ ‫رۆژی هەینی ل ‌ه سەعات (‪)2‬‬ ‫ی دوانیوەڕۆدا‪ ،‬وەكو سه‌عاتی سفر‬ ‫بۆ دەستپێكردنی خۆپیشاندانەكان‬ ‫دانرابوو‪ ،‬بۆیە لەو كاتەدا سەرەڕای‬ ‫رێوشوێنە ئەمنییە توندوتۆڵەكەی‬ ‫پارتی‌و وتاری مەالی مزگەوتەكان‪،‬‬ ‫ژمارەیەكی بەرچاو لە خەڵكی لە‬ ‫دەوروبەری پاركی شار‌و لەسەر قەاڵت‬ ‫كۆبوونەوە‪.‬‬ ‫یەكێك لەو رۆژنامەنووسانەی‬ ‫كە لەناو کۆبوونه‌و‌ه جه‌ماوه‌رییه‌که‌ی‬ ‫ب����ازاڕی نیشتماندا ب���وو‪ ،‬باسی‬ ‫ل��ەوە ك��رد‪ ،‬خەڵكی خواخوایانە‬ ‫یەكێك هوتافێك یان دروشمێك بۆ‬ ‫دەستپێكردنی خۆپیشاندان بكێشێت‪،‬‬ ‫تا خۆپیشاندان ئەنجام بدرێت‪.‬‬ ‫بەهۆی ترس‌و تۆقاندنەوە كەس‬ ‫نەیتوانی قس ‌ه بکات‌و خۆپیشاندان‬ ‫ئەنجام بدرێت‪ ،‬بەگوێرەی قسەی‬ ‫ئەوانەی كە لەو جێگەیەدا ئامادەبوون‪،‬‬ ‫لە ماوەی چەند كاتژمێرێكدا‪ ،‬پارتی‬ ‫باودۆخەكەی بۆ بەرژەوەندیی خۆی‬ ‫هەڵگێڕایەوە‪ ،‬بەشێوەیەك ژمارەیەكی‬ ‫زۆری الیەنگرانی خ��ۆی بە ئااڵی‬ ‫كوردستان‌و ئااڵی زەردی پارتییەوە‬ ‫هێنایە سەر قەاڵت‌و ناو پاركی شار‌و‬ ‫كەوتنە هوتافكێشان‌و بەرزكردنەوەی‬ ‫دروش��م��ی پاڵپشتی ب��ۆ پ��ارت �ی‌و‬ ‫سەرۆكی حیزبەكەیان‪.‬‬ ‫ل���ەو م��ەی��دان��ەدا ك��ە خەڵك‬ ‫چاوەڕوانی خۆپیشاندانێكی گەورەی‬ ‫دەك��رد‪ ،‬گۆڕا بۆ مەیدانێكی زەرد‌و‬ ‫الیەنگرانی پارتی تا درەنگانێكی‬ ‫ش��ەو ل��ەون��اوەدا م��ان��ەوەو بەسەر‬ ‫جادەكانیشدا بەئۆتۆمبێل‌و ئااڵی‬ ‫زەردەوە دەسووڕانەوە‪.‬‬ ‫بە گوێرەی قسەی شایەدحاڵێك‪،‬‬ ‫ه��ێ��زە ئەمنییەكانی پ��ارت��ی لە‬ ‫كاتی كۆبوونەوەی خەڵكی لەناو‬ ‫پاركی ش���اردا‪ ،‬چەندین كەسیان‬ ‫دەستگیركردووە كە گومانی ئەوەیان‬ ‫ل��ێ��ك��ردوون‪ ،‬بەنیازی ئەنجامدانی‬ ‫خۆپیشاندانن‪.‬‬

‫«لەكاتژمێری سفردا‪ ،‬لەهەولێر‬ ‫خۆپیشاندان دەكرێت»‬

‫ئەگەرچی بۆ دوورخستنەوەی‬ ‫خۆپیشاندان ل��ەه��ەول��ێ��ر‪ ،‬پارتی‬ ‫ش��ان��ب��ەش��ان��ی ب�ڵاوەپ��ێ��ك��ردن��ی‬ ‫هێزە ئەمنیی‌و سەربازییەكانی‪،‬‬

‫هەڕەشەیەكی زۆری لە ژمارەیەك‬ ‫ل��ە رۆژن���ام���ەن���ووس‪ ،‬ن��ووس��ەر‌و‬ ‫هەڵسوڕاوەكانی كۆمەڵگەی مەدەنی‬ ‫كردووە‪ ،‬تا خۆیان لە لێدوان‌و هاندانی‬ ‫خەڵكی بەدوور بگرن‌‪ ،‬تەنانەت زۆرێك‬ ‫ل��ەو كەسانە ناچار ب��وون هەولێر‬ ‫بەجێبهێڵن‌و روو لە شاری سلێمانی‬ ‫بكەن‪ ،‬بەاڵم هەندێك الیەن ئاماژە‬ ‫بەوەدەكەن كە لەكاتژمێری سفردا‬ ‫لەهەولێر خۆپیشاندان دەكەن‪.‬‬ ‫گرووپی خۆپیشاندەرانی خۆڕسك‪،‬‬ ‫لەدووەمین بەیاننامەیاندا كە رۆژی‬ ‫(‪ )2/26‬باڵویانكردووەتەوە‪ ،‬ئاماژە‬ ‫بەوەدەكەن‪« :‬سەرەڕای ئەو هەموو‬ ‫زەبرو زەنگ‌و چاوسووركردنەوانەی‬ ‫پیاوانی دەسەاڵت بەجلی مەدەنی‌و‬ ‫رەسمییەوە‪ ،‬بەخۆشحاڵییەوە رۆژی‬ ‫هەینی ژمارەیەكی زۆری هاواڵتییان‌و‬ ‫الوانی هەولێر بەشداریی كۆبوونەوەی‬ ‫جەماوەری بەردەم بازاڕی نیشتمانیان‬ ‫ك����رد‪ ،‬ئ���ەم���ەش چ��اون��ەت��رس��ی‌و‬ ‫بوێریی الوان��ی ئەو شارە قارەمانە‬ ‫دەردەخات‪ ،‬بەاڵم بەداخەوە‪ ،‬هەر زوو‬ ‫دەسەاڵت ژمارەیەكی زۆری دەمانچە‬ ‫بەدەستی بەجلی مەدەنییەوە لەناو‬ ‫كۆبوونەوەكەو بە ئۆتۆمبێله‌كانیان‬ ‫دەستیان كرد بە هوتافكێشان بەسەر‬ ‫حیزبدا‌‪ ،‬ئەمەش بووە هۆی رقێكی زۆر‬ ‫لەناو دڵی الوە خوێنگەرمەكاندا»‪.‬‬ ‫خ��ۆپ��ی��ش��ان��دەران��ی خ��ۆڕس��ك‬ ‫هاواڵتییانی‬ ‫لەبەیاننامەكەیاندا‪،‬‬ ‫ه��ەول��ێ��ر دڵ��ن��ی��ادەك��ەن��ەوە ك��ە بە‬ ‫ب��ەردەوام��ی رۆژان���ە ك��ۆب��وون��ەوەی‬ ‫ج��ەم��اوەری��ی ل��ە ب����ەردەم ب���ازاڕی‬ ‫نیشتمان درێ��ژە پێدەدەن‌و داواش‬ ‫لەسەرجەم خەڵكی ش��اری هەولێر‬ ‫دەكەن‪ ،‬رۆژانە بەوپەڕی پەرۆشییەوە‬ ‫بەشداریی بكەن‌و تا خۆپیشاندان وای‬ ‫لێدێت رێڕەوی خۆی وەردەگرێت‪.‬‬ ‫لەالیەك ‌ی ت��رەوە‪ ،‬رێكخەرێكی‬ ‫خۆپیشاندانەكە ‌ی هەولێر‪ ،‬بەسایتی‬ ‫(س���ب���ەی)ی راگ��ەی��ان��د‪« :‬ب��ۆی��ە‬ ‫خۆپیشاندان ‌ی هەینی دواخ���راوە‪،‬‬ ‫چونكە دڵ��ن��ی��اب��ووی��ن ك��ە پارتی‌‬ ‫خوێن دەڕێژێت‪ ،‬بەاڵم بڕیارمانداوە‬ ‫لە سەعات ‌ی سفردا خۆپیشاندانی‌‬ ‫سەرتاسەری ‌ی لە هەولێر ئەنجام‬ ‫بدەین‌و بە ه��ەزاران كەس بڕژێنینە‬ ‫سەر شەقامەكان ‌ی هەولێر»‪.‬‬ ‫هەمان سەرچاوە‪ ،‬وتیشی‌‪« :‬تا‬ ‫ئێستا بەپێ ‌ی ئ��ەو داتایانە ‌ی الی‌‬ ‫ئێمەیە‪ ،‬زیاتر لە (‪ )15000‬هەزار‬ ‫كەس ئامادەیی خۆیان راگەیاندووە كە‬ ‫چارەنووسیان هەرچی بێت لەگەڵمان‬ ‫بڕژێنە سەر شەقامەكان‌و دژ ‌ی ئەم‬ ‫بارودۆخە بەشداری ‌ی خۆپیشاندان‬ ‫بكەن»‪.‬‬ ‫ه��ەر ل��ەم رووەوە‪ ،‬گ��رووپ��ی‬ ‫س���ەرش���ەق���ام���ی ه���ەول���ێ���ر ك��ە‬ ‫گرووپێكی نوێیە‪ ،‬رۆژی (‪)2/26‬‬ ‫لەبەیاننامەیەكدا‪ ،‬وێڕای داواكردنی‬ ‫چاكسازیی بنەڕەتیی‪ ،‬رایدەگەیەنن‪:‬‬ ‫«ئێمە وەك���و كومەڵێك گەنجی‌‬ ‫شار ‌ی هەولێر‪ ،‬بە باوەڕێك ‌ی پتەو‌و‬ ‫متمانەیەك ‌ی بەهێزەوە‪ ،‬بە هەموو‬ ‫الی��ەك رادەگ��ەی��ەن��ی��ن ك��ە بێدەنگ‬ ‫نابین لەسەر داواكانمان وەك شاری‌‬ ‫هەڵمەت‌و قوربانی‪ ،‬ل��ەم رۆژان��ە‌و‬ ‫بەمنزیكانە لەپێناو ماف‌و ئازادیدا‪‌،‬‬ ‫لەپێناو شكاندن ‌ی دەرگا ‌ی ترسێنەر‌و‬ ‫تۆقێنەرەكان ‌ی حكومڕانی ‌ی هەولێردا‪،‬‬ ‫خۆپشاندانێك ‌ی گەورەو جەماوەری ‌ی لە‬ ‫شار ‌ی قەاڵو منارە‌و شار ‌ی گەنجانی‌‬ ‫ئازا‌و دلێر ئەنجام دەدەین»‪.‬‬

‫بۆچی له‌ هەولێر خۆپیشاندان نه‌کرا؟‬ ‫رۆشنبیرانی شارەكە‪،‬‬ ‫هۆكارەكان ئاشكرا دەكەن‬ ‫راپۆرتی‪ :‬بەرزان عەلی حەمە‬

‫‪.............................................................................‬‬

‫رۆش��ن��ب��ی��ران‌و چ��االك��وان��ان��ی كۆمەڵی‬ ‫مەدەنیی هەولێر‪ ،‬دەزگا ئەمنییەكانی پارتی‬ ‫بە هۆكاری دروستنەبوونی خۆپیشاندان‬ ‫ل��ەو ش���ارەدا دەزان���ن‌و پێیانوایە‪ ،‬ئەگەر‬ ‫باڵوكردنەوەی ترس‌و تۆقاندن‌و هەڕەشەكانی‬ ‫ئەو دەزگا ئەمنییانە نەبوایە‪ ،‬ناڕەزاییەكانی‬ ‫خەڵكی هەولێریش كەمتر ن��ەدەب��وو لەو‬ ‫ن��اڕەزای��ەت��ی��ی��ان��ەی ك��ە خەڵكی سنووری‬ ‫پارێزگای سلێمانی رژاندووەتە سەر شەقام‪.‬‬ ‫رابەر فاریق‪ ،‬نووسەر‌و شاعیر لەشاری‬ ‫ه��ەول��ێ��ر‪ ،‬پ��ێ��ی��وای��ە‪ ،‬ب��ەه��ەم��وو ك��وچ��ەو‬ ‫كۆاڵنێكی شارەكەیدا‪ ،‬دەزگای «پاراستن»‬ ‫باڵوكراوەتەوە تا دەنگە ناڕازییەكان دەمكوت‬ ‫بكات‌و دەڵ��ێ��ت‪« :‬پ��ارت��ی‪ ،‬بە دەسەاڵتی‬ ‫توند‌وتیژ وای��ك��ردووە كە بەسەر خەڵكدا‬ ‫زاڵ بێت‪ ،‬ئەوەش وایكردووە كە هاواڵتییان‬ ‫ترسیان هەبێت‪ ،‬ئەو رۆژەی كە بڕیاربوو لە‬ ‫هەولێر خۆپیشاندان بكرێت‪ ،‬چەندین كەس‬ ‫بەجلوبەرگی مەدەنییەوە لەبەردەم چایخانەی‬ ‫مەچكۆ‌و بەردەمی قەاڵ كۆبوونەوە‌و هەندێك‬ ‫لەو كەسانەیان دەستگیركرد كە بەنیازی‬ ‫خۆپیشاندان بوون»‪.‬‬ ‫ئەو نوسەرە‪ ،‬ئاماژە ب��ەوەش دەكات‬ ‫كە جگە لە فشارەكانی دەسەاڵت‪ ،‬هەندێك‬ ‫لەمەالكانی سەر بەو دەسەاڵتە‪ ،‬هۆكار بوون‬ ‫بۆ ئ��ەوەی خەڵك خۆپیشاندان نەكات‌و‬ ‫لەكاتێكدا كە شارێكی گەورەی وەكو هەولێر‬ ‫گەندەڵییەكی زۆری تێدایەو بێدەنگە‪،‬‬ ‫نەمانبینی كەمترین ن��اڕەزای��ی لەالیەن‬ ‫مەالكانەوە دەرببڕێت‌و وتیشی‪« :‬سروشتی‬ ‫خەڵكی هەولێر دەزان �م‌و خەڵكەكەی تەنها‬ ‫جارێك قسە دەكات‪ ،‬ئەگەر ئەو جارەش قسە‬ ‫بكات‪ ،‬یان ئەم دەسەاڵتە دادەڕوخێنن‪ ،‬یان‬ ‫بۆ هەرگیز قسە ناكەن»‪.‬‬ ‫ه��ەر ل��ەو ب��ارەی��ەوە‪ ،‬رێبین رەسوڵی‬ ‫ن��ووس��ەری��ش‪ ،‬پ��ێ��ی��وای��ە ك��ە هەركاتێك‬ ‫خۆپیشاندان بگاتە هەولێر‪ ،‬سەردەكێشێت‬ ‫بۆ كۆتاییهێنان بە دەسەاڵت‌و دەڵێت‪« :‬ئەو‬ ‫شۆڕشانەی كە لەپایتەختەكاندا ك��راون‪،‬‬ ‫بوونەتە هۆی رووخاندنی دەسەاڵت‌و هەولێر‬ ‫ق���ورس���ای���ی خ��ۆی هەیە‪ ،‬لە سلێمانی‬ ‫ب��ەدەس��ت��ەوەی��ە‪،‬‬ ‫گ���ۆڕان شەقامی‬ ‫شەقام بەدەست‬ ‫ب��ەاڵم لەهەولێر‬ ‫پارتییەوەیە»‪.‬‬ ‫ئ��ام��اژە ب��ەوەش‬ ‫رێ���ب���ی���ن‪،‬‬ ‫پارتی جۆرێك‬ ‫دەك������ات كە‬ ‫ت����ۆق����ان����دن‬ ‫ل����ە ت����رس‌و‬ ‫بەكاردەهێنێت‌و‬ ‫ه����ۆی ئ����ەوەی‬ ‫ب������ووەت������ە‬ ‫نەتوانێت هەندێك‬ ‫ك�����ە خ���ەڵ���ك‬ ‫ب���ە رۆژن���ام���ەی‬ ‫ش���ت ب��ك��ەن‌و‬ ‫« لە سلێما نی ‪،‬‬ ‫راگ���ەی���ان���د‪:‬‬ ‫ی���ەك���ێ���ت���ی‬ ‫ك����ەم����ێ����ك‬ ‫راه�����ات�����ووە‬ ‫ل��������ەگ��������ەڵ‬

‫خۆپیشاندانی بێمۆڵەت‪ ،‬ب��ەاڵم پارتی‬ ‫رانەهاتووەو ئەگەر شتێك لەهەولێر روو بدات‪،‬‬ ‫پێموانییە كە پارتی قبوڵی بكات‌و كارەساتی‬ ‫خوێناوی زۆری لێ دەك��ەوێ��ت��ەوە‌و لەوە‬ ‫دەردەچێت كەسێك یان دوو كەس بریندار‬ ‫بن‪ ،‬بەاڵم لە هەولێریش خەڵك ناڕازییەو پێی‬ ‫خۆشە پشتیوانیی لەو ناڕەزاییەی سلێمانی‬ ‫بكات»‪.‬‬ ‫هاوكات‪ ،‬رابەر تەڵعەتی نووسەر‌و چاالكی‬ ‫مەدەنیی‪ ،‬هەندێك لەسەرهەڵدانەكانی‬ ‫سلێمانی دەبەستێتەوە بەسروشتی شارەكەوەو‬ ‫هەندێكیشی پەیوەست دەك��ات بە بوونی‬ ‫بزووتنەوەی گۆڕان لەو شارەو بەبۆچوونی‬ ‫ئەو‪ ،‬مامەڵەی دەسەاڵت لەشاری هەولێر بە‬ ‫چۆڵكردنی زانكۆكان‌و راگەیاندنی حاڵەتی‬ ‫نائاسایی‪ ،‬بوونەتە هۆی دامركاندنەوەی هەر‬ ‫كۆبوونەوەو ناڕەزاییەك‌و بۆ رۆژنامە وتی‪:‬‬ ‫«لەحاڵی ئێستادا‪ ،‬هەر كۆبوونەوەیەك‬ ‫لەهەولێر سەرهەڵبدات‪ ،‬سەركوت دەكرێت‪،‬‬ ‫چونكە دەیان گروپ لە چەند رۆژی رابردوودا‬ ‫هەوڵی كۆبوونەوەو ناڕەزایی دەربڕینیان‬ ‫داوەو كۆنترۆڵ كراون‪ ،‬یان سوود لەهەندێك‬ ‫كەسایەتی دینی وەرگیراوەو هێنراوەتە سەر‬ ‫تەلەفزیۆن تا بەزمانێك موخاتەبەی خەڵك‬ ‫بكەن كە خۆپیشاندان یەكسانە بە كوشتن‌و‬ ‫لەناوچوون»‪.‬‬ ‫حەمە مەنتكیش كە نووسەرێكی گەنجی‬ ‫هەولێرە‪ ،‬هۆكاری بێدەنگبوونی شارەكەی بۆ‬ ‫فشارەكانی دەسەاڵت دەگێڕێتەوە‌و دەڵێت‪:‬‬ ‫«ئ��ەو كۆنترۆڵە حیزبی‌و سیاسییەی كە‬ ‫لەهەولێر هەیە‪ ،‬زۆر بەهێزترە لەو كۆنترۆڵەی‬ ‫كە لەسلێمانی هەیە‌و گەنجی ناڕازی لەالیەن‬ ‫كەسێكی تری سەر بەدەسەاڵتەوە چاودێریی‬ ‫دەك��رێ��ت‪ ،‬ب��ەاڵم ئەمە ناكاتە ئ��ەوەی كە‬ ‫دەنگی ناڕازی لەشاری هەولێر نییە‪ ،‬خەڵكی‬ ‫هەولێریش وەكو خەڵكی سلێمانی تووڕەو‬ ‫ناڕازییە‌و گەنج هی سلێمانی بێـت‪ ،‬یان‬ ‫هەولێر‪ ،‬هەر رۆحی یاخیگەری تێدایە‪ ،‬وەك‬ ‫دەشڵێن كە جام پڕبوو‪ ،‬لێی دەڕژێت»‪.‬‬ ‫بەاڵم‪ ،‬عەلی مەحمودی چاالكوانی بواری‬ ‫كۆمەڵی مەدەنیی‪ ،‬پێیوایە كە هۆكاری‬ ‫سەرهەڵنەدانی كۆبوونەوەو ناڕەزایی لەشاری‬ ‫هەولێر‪ ،‬بۆ ئ��ەوە دەگ��ەڕێ��ت��ەوە كە هیچ‬ ‫سەركردە‌و رێبەرێكی ن��اڕازی‌و ئۆپۆزسیۆن‬ ‫وەك سەركردەو رێبەرە ئۆپۆزسیۆنەكانی‬ ‫میسر‌و ت��ون��س ن��اك��ەون��ە پێش خەڵك‌و‬ ‫نەهاتوونەتە سەر شەقامەكانی هەولێر تا‬ ‫خەڵكیش دوایان بكەوێت‌و وتی‪« :‬لە هەولێر‬ ‫‪ 35‬ئەندام پەرلەمانی ئۆپۆزسیۆن هەیە‪،‬‬ ‫بەاڵم رۆژی هەینی هیچ ئەندام پەرلەمان‌و‬ ‫س��ەرك��ردەی��ەك��ی ئ��ۆپ��ۆزس��ی��ۆن‪ ،‬ئ��ام��ادە‬ ‫نەبوون»‪.‬‬

‫‪6‬‬

‫ذمارة (‪ )623‬سيَشةممة ‪2011/3/1‬‬

‫‪hewal.rozhnama@gmail.com‬‬

‫(‪ )68‬زانای ئاینیی‪ :‬هە‌موو ستەملێكراوو مافخوراوێك‪ ،‬مافی خۆیەتی داوای مافەڕەواكانی خۆی‬ ‫بكات‌و هەوڵی الدانی ستەم بكات‬

‫لە هەولێر؛ دەزگا ئەمنییەكان دۆخێكی نائاسایـــــــ‬

‫(‪ )68‬مامۆستای ئاینیی له‌ هەولێر‪ :‬تەقەكردن لە خۆپیشاندەران حەرامە‌و خۆپیشـــــــــــــ‬ ‫عەباس دەرگەڵەیی ‪ -‬هه‌ولێر‬

‫‪...............................................................‬‬

‫بەناچاریی هەولێر جێدەهێڵێت‌و روو‬ ‫لە سلێمانی دەكات‪.‬‬ ‫گرووپ ‌ی سەردەشت عوسمان‪،‬‬ ‫لەبەیاننامەكەیاندا كە رۆژی (‪)2/24‬‬ ‫ب�ڵاوی��ان��ك��ردووەت��ەوە‪ ،‬داوای���ان لە‬ ‫قوتابییانی زان��ك��ۆی سەاڵحەدین‬ ‫كردبوو كە «رۆژ ‌ی هەین ‌ی بەبێ‌‬ ‫گوێدانە دەوام ‌ی زانكۆو باڵوەپێكردنی‌‬ ‫هێزەكان ‌ی ئاسایش ‌ی پارت ‌ی لەنێو‬ ‫خۆپیشاندەران‌و رێنوێنیكردنیان بۆ‬ ‫دامركاندنەوە ‌ی ئەو شۆڕشە ‌ی كە‬ ‫دروست بووە‪ ،‬ئەمە گەورەترین هەلە‬ ‫بۆ گەڕاندنەوە ‌ی مافە زەوتكراوەكانی‌‬ ‫هەولێر‌و گەڕاندنەوە ‌ی ئەو موڵك‌و‬ ‫م��اڵ‌و س���ەروەت‌و سامانە ‌ی كە لە‬ ‫رێ��گ��ە ‌ی زەوی��ی��ەك��ان� ‌ی ئ��ەم ش��ارە‬ ‫وەدەستیان هێناوە»‪.‬‬

‫رۆژنامەنووسێك كە لەبەردەم‬ ‫بازاڕی نیشتمان وەستابوو‪ ،‬لە رێگەی‬ ‫تەلەفۆنەوە پێیوتم‪« :‬ئەگەر كەسێك‬ ‫هەبێت سەرپەرشتی خەڵكی بكات‪،‬‬ ‫ئەوا ئەو كۆبوونەوە جەماوەرییەی‬ ‫لە دوای نوێژی هەینییەوە لەبەردەم‬ ‫قەاڵت‌و لە پاركی شار دروست بووە‪،‬‬ ‫دەبێتە خۆپیشاندان»‪.‬‬ ‫ئ��ەو رۆژن��ام��ەن��ووس��ە‪ ،‬بەهۆی‬ ‫بارودۆخی ئەمنییەوە‪ ،‬داوای كرد‬ ‫كە ن��اوی نەهێنرێت‌و باسی لەوە‬ ‫كرد‪« :‬كەسێك نییە خۆی بكات بە‬ ‫خاوەنی ئەو كۆبوونەوە جەماوەرییە‪،‬‬ ‫بۆیە پێناچێت خۆپیشاندانی وەك‬ ‫ئەوەی سلێمانی‪ ،‬لە هەولێر ئەنجام‬ ‫گەمارۆدانی هەولێر‬ ‫بدرێت»‪.‬‬ ‫ئەو بەیاننامە‌و ئامادەكارییانەی‬ ‫بۆ خۆپیشاندان لەهەولێر دەك��را‪،‬‬ ‫پەڕینەوەی خۆپیشاندانەكان‬ ‫رۆژی (‪)17‬ی شوبات‪ ،‬رۆژێكی وەك��و بۆمب دەن��گ‌و س��ەدای الی‬ ‫خوێناویی بوو بۆ خەڵكی سلێمانی‪ ،‬پارتی دیموكراتی كوردستان دایەوە‪،‬‬ ‫كـــاتـــێـــــك پاسەوانەكانی لقی بەوهۆیەشەوە دەسەاڵت لەو پارێزگایە‬ ‫(‪)4‬ی پارتی دیموكراتی كوردستان لە كەمترین كاتدا دەستیكرد بە‬ ‫تەقەیان لەو خۆپیشاندەرانە كرد كە باڵوكردنەوەی هێز‌و هەڵمەتی گرتنی‬ ‫بەردیان لەبارەگاكەیان دەگرت‪ ،‬بەم چاالكوانانی كۆمەڵگەی مەدەنی‌و‬ ‫هۆیەشەوە هەر ئەو رۆژە هاواڵتییەك رۆژنامەنووسان‌و الیەنگرانی پارتە‬ ‫كوژرا‌و (‪)57‬ی دیكەش برینداربوون‪ ،‬ئۆپۆزسیۆنەكان‪.‬‬ ‫رۆژی (‪ ،)2/24‬بەشێوەیەكی‬ ‫بەاڵم ئەم رووداوە خۆپیشاندانەكانی‬ ‫ران��ەگ��رت‌و لەشار‌و شارۆچكەكانی ناڕاستەوخۆ باری نائاسایی لە شاری‬ ‫ك��وردس��ت��ان خ��ۆپ��ی��ش��ان��دان��ەك��ان هەولێر راگەیەنراو لەگەڵ داخستنی‬ ‫فراوانتربوون‌و لەئەنجامیشدا (‪ )7‬دەوامی زانكۆ‌و پەیمانگاكان‪ ،‬هێزێكی‬ ‫زۆری چەكدار لەكوچەو كۆاڵنەكاندا‬ ‫خۆپیشاندەریش بوونە قوربانی‪.‬‬ ‫دوات��ری��ش رۆژان���ی (‪‌23‬و‪ )24‬باڵوكرانەوەو سەرجەم دەروازەكانی‬ ‫ی ش��وب��ات‪ ،‬چەندین بەیاننامە ش��اری��ش ب��ە رووی هاواڵتییاندا‬ ‫ب��ەن��اوی (خوێندكارانی زانكۆی داخراون‪.‬‬ ‫هەر دوای ئامادەكارییەكانیش‬ ‫سەاڵحەدین‪ ،‬رێكخراوە مەدەنییەكان‪،‬‬ ‫رۆژنامەنووسان‌و رۆشنبیران‪ ،‬گرووپی بۆ خۆپیشاندان لەهەولێر‪ ،‬حیزبی‬ ‫سەردەشت عوسمان‪ ،‬شۆڕشی نێرگز‪ ،‬دەس����ەاڵت����دار‪ ،‬ب����ەزۆر دوك����ان‌و‬ ‫خۆپیشاندەرانی خۆڕسك‪ ،‬گەنجانی بازاڕەكانی بە هاواڵتییان داخستووە‌و‬ ‫دەس��ت��ی��ك��ردووە بەدابەشكردنی‬ ‫سەرشەقام) باڵوكرانەوە‪.‬‬ ‫بەیاننامەیەكیان كە لەالیەن دەم���ان���چ���ە ب���ەس���ەر ئ���ەن���دام‌و‬ ‫كۆمەڵێك رۆژنامەنووس‌و خوێندكاری الیەنگرەكانی خ��ۆی��دا‌و س��ەرەڕای‌‬ ‫زان��ك��ۆوە ئیمزاكرابوو‪ ،‬ئاراستەی هێنان ‌ی هێزێك ‌ی زۆر بۆ ناو شاری‌‬ ‫پەرلەمانی كوردستان كرابوو‪ ،‬داوای هەولێر‪ ،‬پارت ‌ی دەستیكردووە بە‬ ‫ئ��ەوەی��ان دەك��رد كە لێكۆڵینەوە رەشبگیری ‌ی‌و رفاندن ‌ی هاواڵتییان‪ ،‬تا‬ ‫لەو دەستدرێژییانە بكرێت كە لقی‬ ‫چواری پارتی لە سلێمانی كردبووی‬ ‫بۆسەر خۆپیشاندەران‪.‬‬ ‫ئەو كەسانەی كە بەیاننامەكه‌یان‬ ‫ئیمزاكردبوو‪ ،‬هەڕەشەی ئەوەیان‬ ‫دەك�������رد‪ ،‬ئ���ەگ���ەر پ���ەرل���ەم���ان‬ ‫هەنگاوی خێرا بۆ جێبەجێكردنی‬ ‫داواك��اری��ی��ەك��ان��ی��ان نەنێت‪ ،‬ئ��ەوا‬ ‫رۆژی هەینی شاری‬ ‫خۆپیشاندان ئەنجام دەدەن‪.‬‬ ‫بەرزان عەلی حەمە‪ ،‬كە یەكێك‬ ‫بوو لەو رۆژنامەنووسانەی بەشداریی هەولێر كەوتە بەر‬ ‫نووسینی بەیاننامەكەی كردبوو‪،‬‬ ‫بە رۆژن��ام��ەی راگ��ەی��ان��د‪« :‬دوای‬ ‫ب�ڵاوك��ردن��ەوەی بەیاننامەكە‪ ،‬بۆ شااڵوی هێرشكردنە‬ ‫شەوەكەی بەتەلەفۆن پەیوەندییان‬ ‫كە‬ ‫پێوە كردم‌و هەڕەشەیان لێكردم سەر هاواڵتییان‬ ‫نابێت كاری وابكەم»‪.‬‬ ‫ئەو گەنجە رۆژنامەنووسە‪ ،‬وتی‪:‬‬ ‫«دوای ئەوەی جنێوبارانیان كردم‪ ،‬دوێنێش (‪ )7‬هاواڵت ‌ی دانیشتووی‌‬ ‫پێیانوتم‪ ،‬بەشەق رەوانەی بەردەركی ئەو شارە بێسەروشوێن كرابوون‪ ،‬که‌‬ ‫سەرای سلێمانیت دەكەین‌و نیشانت یه‌کێک له‌وان ‌ه (د‪.‬پـــشـــتــیــــوان‬ ‫دەدەین كە ئێرە هەولێرە‌و سلێمانی عەبدوڵاڵ) ‌ی چاالكوان ‌ی مەدەنی‌و‬ ‫دانیشتوو ‌ی ئوسترالیا بوو‪ ،‬دوای‌‬ ‫نییە»‪.‬‬ ‫ئ��ەو رۆژن��ام��ەن��ووس��ە‪ ،‬دوای گ��ەڕان��ەوە ‌ی بۆ هەولێر‪ ‌ ،‬لەالیەن‬ ‫ئ��ەوەی ئ��ەو ش��ەوە لەالیەن چەند الیەنێكی ئەمنییەوە لە هەولێر‬ ‫پەرلەمانتارێكی لیستی گۆڕانەوە رفێنراوە‪.‬‬ ‫ل���ەم���ب���ارەی���ەوە م��وح��س��ی��ن‬ ‫پ��ەن��ادەدرێ��ت‪ ،‬ب��ۆ بەیانییەكەی‬

‫ع��ەب��دوڵ�ڵای ب���را ‌ی (د‪.‬پشتیوان‬ ‫ع��ەب��دوڵ�ڵا) ب��ە س��ای��ت��ی سبە ‌‬ ‫ی‬ ‫راگەیاند‪« :‬د‪.‬پشتیوان ‌ی برام‪ ،‬ماو‌هی‌‬ ‫هەفتەیەكە گەڕاوەتەوە بۆ هەولێر‌و‬ ‫دوای چ����وون����ەدەرەوەی ل��ەم��اڵ‪،‬‬ ‫دیارنەماوە»‌‪ ،‬وتیشی‌‪« :‬پێدەچێت‬ ‫ب��راك��ەم��ان ل��ەالی��ەن پاراستنی‌‬ ‫پارتییەوە رفێنرابێت‪ ،‬تا ئێستا هیچ‬ ‫زانیارییەكمان نییە كە بۆكوێیان‬ ‫بردووە‌و چی بەسەرهاتووە»‪.‬‬ ‫ه��اوك��ات‪ ،‬چەندین كەسی تر‬ ‫لەالیەن ئاسایشەوە دەستگیركرابوون‪‌،‬‬ ‫بەهۆ ‌ی ئەوە ‌ی كۆبوونەوەیان لەنێوان‬ ‫خۆیاندا كردووە‌و هێزەكانی ئاسایش‌و‬ ‫ش بە جل ‌ی مەدەنییەوە‬ ‫زێرەڤانی ‌‬ ‫لەناوشار ‌ی هەولێردا سووڕاونەته‌وە‪.‬‬ ‫شایەدحاڵێك ك��ە نەیویست‬ ‫ناوی خۆی ئاشكرا بكات‪ ،‬رایگەیاند‪:‬‬ ‫«ل���ەب���ەردەم ب����ازاڕ ‌ی نیشتمانی‌‬ ‫شار ‌ی هەولێر‪ ،‬بە (‪ )20‬چەكداری‬ ‫هێزەكان ‌ی زێرەڤان ‌ی‌و ئاسایش بەجلی‌‬ ‫مەدەنییەوە‪ ،‬لە هاواڵتییەكیان داو‬ ‫بەسەختیی برینداریان كردووە»‪.‬‬ ‫بەپێی زانیارییەكانی رۆژنامە‪،‬‬ ‫لەو هەڵمەتەدا كە ئاسایش‌و زێرەڤانی‬ ‫ل��ەه��ەول��ێ��ر ب��ۆ دەستگیركردنی‬ ‫دەستیانپێكردبوو‪،‬‬ ‫هاواڵتییان‬ ‫ه��ەری��ەك��ە ل��ە (ش����وان س��دی��ق‪،‬‬ ‫رۆژن��ام��ەن��ووس��ی گ��ۆڤ��اری سڤیل‪،‬‬ ‫خالید شینە حەسەن (هه‌ڵسووڕاوی‬ ‫بزووتنه‌وه‌ی گ���ۆڕان)‪ ،‬ئیسماعیل‬ ‫عەبدولڕەحمان‪ ،‬شێرزاد ئەبوبەكر‪،‬‬ ‫ئیبراهیم عەلی بادینی‌و شیروان ئازاد‬ ‫كە لە رێكخراوێکی ئەمریكی كاری‬ ‫دەكرد)‪ ،‬لەالیەن چەند چەكدارێكەوە‬ ‫كە بەشێكیان ئۆتۆمبێلی جام رەش‌و‬ ‫بێ تابلۆیان پێبووە‪ ،‬رفێنراون‌و تا‬ ‫ئێستاش چارەنووسی زۆرب��ەی��ان‬ ‫نادیارە‪.‬‬ ‫ل��ەوب��ارەی��ەوە ك���اروان ساڵح‪،‬‬ ‫ئەندامی لیژنەی ناوخۆو ئاسایش‌و‬ ‫ئەنجومەنە خۆجێیەكانی پەرلەمانی‬ ‫كوردستان بە رۆژنامەی ڕاگەیاند‪:‬‬ ‫رۆژی هەینی شاری هەولێر كەوتە‬ ‫ب��ەر ش���ااڵوی هێرشكردنە سەر‬ ‫هاواڵتییان كە كۆمەڵێك هاواڵتی تا‬ ‫دوێنێ بێسەروشوێنن»‪.‬‬ ‫دەرب�������ارەی س���ۆراغ���ی ئ��ەو‬ ‫كەسە بێسەروشوێنانەش وتی‪:‬‬ ‫«پ��ەی��وەن��دی��م��ان ب��ە ئاسایشی‬ ‫هەولێرەوە كردووە‪ ،‬بێئاگایی خۆیان‬ ‫دەرب��ڕی��وەو پۆلیسیش بێئاگایی‬ ‫خۆیان نیشانداوە‪ ،‬بەاڵم لەڕێگەی‬ ‫لیژنەكەمانەوە پەیوەندیمان كرد بە‬ ‫بەڕێز سەرۆكی حكومەتی هەرێمەوە‬ ‫بۆ ئەوە بێتە ناو كێشەكەوە»‪.‬‬ ‫دژ ب���ەو هەڵسوكەوتانەش ‬ ‫ئەبوبەكر جەمال‪ ،‬كە هاواڵتییەكی‬ ‫تەمەن (‪ )66‬ساڵی شاری هەولێرە ‬ ‫هەوڵی خۆ سووتاندن دەدات‪ ،‬بەاڵم‬ ‫لەالیەن دەزگا ئەمنییەكانەوە پەالمار‬ ‫دەدرێت‌و پەلبەستی دەكەن‪ ،‬تاوەكو‬ ‫ئێستا بێسەروشوێنە‪.‬‬ ‫سەفینی مەال قەرە‪ ،‬هەڵسوڕاوی‬ ‫بزووتنەوەی گۆڕان لە هەولێر‪ ،‬بە‬ ‫رۆژن��ام��ەی راگەیاند‪ :‬ل��ەو رۆژەی‬ ‫كە بڕیاربوو هاواڵتییانی هەولێر‬ ‫خ��ۆپ��ی��ش��ان��دان ئ��ەن��ج��ام ب���دەن‪،‬‬ ‫ژمارەیەكی زۆری خەڵك لەالیەن‬ ‫ه��ێ��زەك��ان��ی ئ��اس��ای �ش‌و پۆلیسی‬ ‫ه��ەول��ێ��رەوە دەستگیركراون‪ ،‬كە‬ ‫هەندێكیان لە كاتێكدا دەستگیركراون‬ ‫كە سەرقاڵی ژیانی رۆژانەی خۆیان‬ ‫بوون»‪.‬‬

‫داخستنی زانكۆی سەاڵحەدین‬

‫رۆژی پێنجشەممەی راب��ردوو‬ ‫(‪ ،)2/24‬رێ��ك��خ��راوی یەكێتیی‬ ‫ق��وت��اب��ی��ی��ان��ی ك���وردس���ت���ان كە‬ ‫رێكخراوێكی تایبەت بەخوێندكارانی‬ ‫پارتییە‪ ،‬بێگوێدانە سەرۆكایەتیی‬ ‫زان��ك��ۆ‪ ،‬ب��ڕی��اری��دا ك��ە خوێندن‬ ‫لەسەرتاسەری زانكۆی سەاڵحەدیندا‬ ‫تا رۆژی (‪)1‬ی نیسان رابگیرێت‪.‬‬ ‫ئ��ەو رێ��ك��خ��راوەی پ��ارت��ی لە‬ ‫رێگە ئەندامەكانییەوە خوێندكارانی‬ ‫دەرەوەی ش�����اری ه��ەول��ێ��ری‬ ‫ئاگاداركردەوە‪ ،‬كە دەبێت بەزترین‬ ‫ك��ات ش���اری هەولێر جێبهێڵن‌و‬ ‫خوێندكارانیش بە ناچاریی سەرەڕای‬ ‫بوونی تاقیكردنەوە لە هەندێك لە‬ ‫بەشەكانیاندا‪ ،‬ب��ەرە‌و شارەكانی‬ ‫خۆیان گەڕانەوە‪.‬‬ ‫قوتابییانی زانكۆی سەاڵحەدین‬ ‫لەبەیاننامەیەكیاندا ك��ە رۆژی‬ ‫(‪ )2/25‬ب�ڵاوی��ان��ك��ردەوە‪ ،‬وێ��ڕای‬ ‫خۆپیشاندەرانی‬ ‫پاڵپشتیكردنی‬ ‫شاری سلێمانی‪ ،‬پەیامی خۆشیان‬ ‫بە رێكخراوی قوتابییانی پارتی‬

‫پارتی لە رێگەی‬ ‫موختاری گەڕەكەكانەوە‬ ‫كەوتووەتە كۆكردنەوەی‬ ‫زانیاریی لەسەر‬ ‫الیەنگرانی بزووتنەوەی‬ ‫گۆڕان‬ ‫رادەگەیەنن‌و دەڵێن‪« :‬بەداخستنی‬ ‫دەرگاكانی مەعریفە بەسەرمان‌و‬ ‫داخستنی دەرگ��ای زانكۆ‌و بەشە‬ ‫ناوخۆییەكان لەسەرمان‪ ،‬ساردمان‬ ‫ناكەنەوە لە داواكارییە رەواكانی‬ ‫گەلەكەمان‌و گەنجانی ت��ووڕە لەم‬ ‫دەسەاڵتە گەندەڵە»‪.‬‬ ‫لەهەمانكاتیشدا قوتابییانی‬ ‫زانكۆی سەاڵحەدین‪ ،‬داوادەك���ەن‬

‫كە هەرچی زووە وەزیری خوێندنی‬ ‫بااڵ وەك��و هەڵوێستی بەردەوامی‬ ‫ئیجرائاتی پێویست لەگەڵ سەرۆكی‬ ‫زانكۆی سەاڵحەدین‌و گشت راگری‬ ‫كۆلێژەكان‌و سكرتێری ئەو رێكخراوە‬ ‫حیزبییە بكات ل��ە رێككەوتنی‬ ‫ژێ��رب��ەژێ��ری��ان ل��ەگ��ەڵ رێكخراوی‬ ‫قوتابییانی پارتی لە بێبەشكردنمان‬ ‫لە خوێندن‌و مەعریفە‪ ،‬هەرچی‬ ‫زووشە رێكخراوی قوتابییانی پارتی‌و‬ ‫هاوشێوەكانی لەناو حەرەمی زانكۆ‬ ‫فڕێبدرێنە دەرەوە هاوشێوەی‬ ‫زانكۆی سلێمانی»‪.‬‬ ‫لەوبارەیەوە وەزارەتی خوێندنی‬ ‫بااڵو توێژینەوەی زانستی‪ ،‬رایگەیاند‪:‬‬ ‫ئ��ەوان بڕیاری راگرتنی دەوامیان‬ ‫ن���ەداوە‌و سەرۆكایەتیی زانكۆی‬ ‫سەاڵحەدینیش دووپاتیكردەوە كە‬ ‫ئەوانیش ئاگاداری راگرتنی خوێندن‬ ‫نین‌و دەوام��ی ئاسایی لە هەموو‬ ‫ناوەندەكانی خوێندندا ب��ەردەوام‬ ‫دەبێت‪.‬‬ ‫ل��ە رووی ك���رداری���ی���ەوە لە‬ ‫زان��ك��ۆی س��ەاڵح��ەدی��ن‪ ،‬س���ەرەڕای‬ ‫راگ��ەی��ەن��راوەك��ان��ی وەزارەت‌و‬ ‫سەرۆكایەتیی زانكۆش‪ ،‬خوێندنی‬ ‫تێدا راگیراوە‪ ،‬تا دوێنێش لەهەولێر‬ ‫رێگە ن��ەدراوە قوتابییان بچنەوە‬ ‫ن���او ح��ەرەم��ی ك��ۆل��ێ �ژ‌و زان��ك �ۆ‌و‬ ‫پەیمانگاكانیان‪.‬‬ ‫ئ��ازاد ق��ەزاز‪ ،‬كە یەكێكە لەو‬ ‫رۆشنبیرانەی لەواڵتی هۆڵەنداوە‬ ‫پشتیوانی خۆپیشاندانی كردووە‌و‬ ‫ب��ەوه��ۆی��ەی پێشتر مامۆستای‬ ‫ف��ەل��س��ەف �ە‌و دەرون��ن��اس��ی ب��ووە‬ ‫لەزانكۆی سەاڵحەدین‪ ،‬لەنامەیەكدا‬ ‫بۆ مامۆستایان‌و قوتابییانی ئەو‬ ‫زان��ك��ۆی��ە‪ ،‬داوای����ان ل��ێ��دەك��ات كە‬ ‫زانكۆ لەچنگی حیزب دەربهێنن‌و‬ ‫بیگه‌ڕێننەوە بۆ باوەشی زانست‪.‬‬ ‫ق��ەزاز‪ ،‬لە نامەكەیدا دەڵێت‪:‬‬ ‫فورسەتە ئه‌مڕۆكە ئەو زانكۆیەی‬ ‫كە لەالیەن حیزبەوە زەوتكراوە‪،‬‬ ‫بیدەنەوە دەست زانست‌و ئازادی‬ ‫بكەن‌و تكام وایە‪ ،‬چیتر لە ژێرفشاری‬ ‫دەسەاڵت‪ ،‬با زانست نەبێتە قوربانی‬ ‫سیاسەت‪.‬‬ ‫الی خ��ۆش��ی��ان��ەوە‪ ،‬گ��رووپ��ی‬ ‫سەردەشت عوسمان لەبەیاننامەیەكی‬ ‫تریاندا كە لەبارەی داخستنی زانكۆی‬ ‫سەاڵحەدینەوە باڵویانكردووەتەوە‪،‬‬

‫ئاماژە ب��ەوەدەك��ەن كە یەكێتیی‌‬ ‫قوتابییانی سەر بە پارتی‪ ،‬هەڕەشە‬ ‫لە خوێندكارێكی زانكۆ دەكەن بەهۆی‌‬ ‫ئەوە ‌ی بەشداریكردووە لە دەركردنی‬ ‫بەیاننامەیەكدا‪ ،‬كە تێیدا ئیدانەی‌‬ ‫تەقەكردنی هێزە ئەمنییەكانی‌‬ ‫كردووە لە خۆپیشاندەرانی سلێمانی‌‪.‬‬

‫پارتە ئۆپۆزسیۆنەكان‪،‬‬ ‫مەترسییان لەسەرە‬

‫ل���ە رۆژی پێنجشەممەی‬ ‫راب���ردووەوە‪ ،‬هێزەكانی ئاسایش‌و‬ ‫زێرەڤانی بەشێوەیەكی چڕوپڕ بە‬ ‫بازاڕ‌و شوێنە گشتییەكانی هەولێردا‬ ‫ب�ڵاوەی��ان ك����ردووە‪ ،‬پاسەوانیان‬ ‫بەدەوروبەری بارەگا حیزبییەكاندا‬ ‫زۆر لە كاتی ئاسایی زیاتر كردووە‪،‬‬ ‫ئ��ەو ك��ارەش گومان‌و دڵەڕاوكێی‬ ‫الی دانیشتووانی ش��اری هەولێر‬ ‫دروس��ت��ك��ردووە‪ ،‬بەتایبەتی الی‬ ‫بازرگانەكان‌و خ��اوەن كارەكان و‬ ‫هێز‌ه ئۆپۆزسیۆنه‌کان‪.‬‬ ‫هاواڵتییەكی شاری هەولێر كە‬ ‫نەیویست ناوی بهێنرێت‪ ،‬بۆ رۆژنامە‬ ‫وتی‪« :‬بەچاوی خۆم بینیومە كە‬ ‫زۆرێك لە بازرگانەكان بە ئۆتۆمبێلی‌و‬ ‫بارهەڵگری ب��چ��ووك‪ ،‬شتومەكی‬ ‫كۆگا‌و دوكانەكانیان لە بازاڕەوە بۆ‬ ‫شوێنی تر گواستووەتەوە»‪.‬‬ ‫ئەو رێوشوێنە ئەمنییەی لەناو‬ ‫هەولێردا گیراوەتەبەر‪ ،‬چەندین‬ ‫شێوازی هەیە‪ ،‬لەوانە؛ كۆكردنەوەی‬ ‫زانیاریی لەسەر ئەندام‌و الیەنگرانی‬ ‫حیزبە ئۆپۆزسیۆنەكان‪ ،‬بەتایبەتی‬ ‫الیەنگرانی بزووتنەوەی گۆڕان‪.‬‬ ‫ب���ە گ����وێ����رەی س���ەرچ���اوە‬ ‫ئ�����اگ�����ادارەك�����ان‪ ،‬ل����ەوەت����ەی‬ ‫خۆپیشاندانەكان ل��ە سلێمانی‬ ‫دەستیان پێكردووە‪ ،‬لە هەولێر‪،‬‬ ‫پ��ارت��ی ل��ە رێ��گ��ەی م��وخ��ت��اری‬ ‫گ���ەڕەك���ەك���ان���ەوە ك��ەوت��ووەت��ە‬ ‫ك��ۆك��ردن��ەوەی زان��ی��اری��ی لەسەر‬ ‫الیەنگرانی بزووتنەوەی گۆڕان‪.‬‬ ‫بەگوێرەی قسەی شایەدحاڵێك‬ ‫كە ماڵەكەی دراوس��ێ��ی بارەگای‬ ‫مەكتەبی سیاسیی یەكگرتووی‬ ‫ئیسالمیی كوردستانە لەهەولێر‪ ،‬لە‬ ‫شەوی هەینیدا هێزێكی زێرەڤانی‬ ‫دەوری ب���ارەگ���ای ی��ەك��گ��رت��ووی‬ ‫ئیسالمییان تەنیوە‪.‬‬ ‫لێپرسراوان هۆكاری ناردنی ئەو‬

‫‪9‬‬

‫ذمارة (‪ )623‬سيَشةممة ‪2011/3/1‬‬

‫‪hewal.rozhnama@gmail.com‬‬

‫لیوا جه‌مال تاهیر‪ :‬ئەوەی لە باشووری كەركوك روودەدات خۆپیشاندان نییە‪ ،‬بەڵكو پەالماردانی پۆلیسە‌و‬

‫چەكدارەكان ئۆتۆمبێلی سەربازانی فیرقەی (‪)12‬ی سوپای عێراق بە ئااڵ كۆنەكەی سەردەمی بەعسەوە بەكاردەهێنن‬

‫خۆپیشاندانەكانی كەركوك پێشمەرگەو سوپا رووبەڕوو دەكاتەوە‬

‫ئەمریكییەكان داوا لە كورد دەكەن پێشمەرگە بكشێنێتەوە‬ ‫كەركوك ‪ -‬رۆژنامە‬

‫‪.......................................................................‬‬

‫خۆپیشاندانەكانی كەركوك هێزی‬ ‫پێشمەرگە‌و سوپای عێراقی رووب��ەڕوو‬ ‫ك���ردەوەو ئ��ی��دارەی ش��ارەك��ەی ب��ەرەو‬ ‫گۆڕانكاریی برد‪ ،‬هێزەكانی ئەمریكاش‬ ‫ئاگاداری پێشمەرگە دەكەنەوە‪.‬‬

‫ه���ەڵ���وێ���س���ت���ی الی����ەن����ە‬ ‫كوردستانییەكان‬

‫لەگەڵ چاوەڕوانی خۆپیشاندانەكانی‬ ‫رۆژی هەینی (‪ ،)2/25‬رۆژی (‪)2/23‬‬ ‫س���ێ پ��ەرل��ەم��ان��ت��اری ی��ەك��ێ��ت��ی لە‬ ‫كۆنگرەیەكی رۆژنامەوانیدا رایانگەیاند‪:‬‬ ‫«مەترسیی ل��ەس��ەر ك��ەرك��وك هەیەو‬ ‫ع��ەرەب��ە شۆڤێنییەكان پ�لان��ی��ان بۆ‬ ‫لەناوبردنی دەسەاڵتی كورد لە كەركوك‬ ‫داڕشتووەو داوایان لە هاواڵتییانی كورد‬ ‫كرد بەشداریی خۆپیشاندانەكانی رۆژی‬ ‫هەینی نەكەن»‪ ،‬رۆژی دواتریش حەوت‬ ‫حیزب‌و الیەنی كوردستانیی كۆبوونەوەو‬ ‫بەیانێكی هاوبەشیان دەرك��ردو داوایان‬ ‫ل��ە ك���وردی ش��ارەك��ە ك��رد بەشداریی‬ ‫خۆپیشاندانەكانی رۆژی هەینی نەكەن‪،‬‬ ‫چونكە پالن لە دژی كورد هەیەو عەرەبە‬ ‫شۆڤێنییەكان‌و پاشماوەكانی بەعس‌و‬ ‫رێكخراوە تیرۆریستییەكان لە هەوڵی‬ ‫دەرپ��ەڕان��دن��ی دەس��ەاڵت��ی ك���ورددان لە‬ ‫شارەكەدا‪ ،‬لە ئێوارەی هەمان رۆژەوە‬ ‫ب��ە سەرپەرشتی راس��ت��ەوخ��ۆی شێخ‬ ‫جەعفەر‪ ،‬وەزیری پێشمەرگەی هەرێمی‬ ‫كوردستان‪ ،‬هێزێكی زۆری پێشمەرگە‌و‬ ‫زێرەڤانی لە هەولێر‌و سلێمانییەوە هێنرانە‬ ‫كەركوك‪ ،‬ئەمە جگە لەو لیوایەی كە‬ ‫پێشتر لە ناوچەكانی باكووری كەركوك‬ ‫بوون‪ ،‬بەپێی زانیارییەكانی رۆژنامە كۆی‬ ‫هێزەكەی پێشمەرگەو زێرەڤانی خۆی لە‬ ‫(‪ )5‬هەزار دەدات‌و لە سەرەتاوە لە نزیك‬ ‫دەروازەكانی كەركوك جێگیركران‪.‬‬

‫هەینییەك لە كەركوك‬

‫وەك ت��ەواوی پارێزگاكانی عێراق‬ ‫رۆژی هەینی ل��ە ش��اری كەركوكیش‬ ‫خۆپیشاندان سازكراو لە سەعات (‪)10‬ی‬ ‫سەرلەبەیانییەوە لە بەردەم بینای پارێزگای‬ ‫ك��ەرك��وك‌و لە گۆڕەپانی ئاهەنگەكان‬ ‫خەڵك كۆبوونەوە‪ ،‬كە زۆربەیان عەرەب‬ ‫بوون‪ ،‬دوای سەعات دووی پاشنیوەڕۆ‬ ‫ژم��ارەی خۆپیشاندەران گەیشتە زیاتر‬ ‫لە (‪ )500‬كەس‌و چەند هەوڵێكیان دا بۆ‬ ‫چوونە ناو بینای پارێزگاوە بۆ سووتاندن‌و‬ ‫دەستبەسەرداگرتنی‪ ،‬ب��ەاڵم رێگرییان‬ ‫لێكرا بە ه��ۆی بوونی هێزێكی زۆری‬ ‫پۆلیس‌و پۆلیسی چاالكییە مەدەنییەكان‪،‬‬ ‫دروشم‌و داواكارییەكانی خۆپیشاندەرانیش‬

‫كە ئ��ااڵی كۆنی عێراقیان هەڵگرتبوو‬ ‫بریتی ب���وون ل��ە ه��ەڵ��وەش��ان��دن��ەوەی‬ ‫دەستوورو كۆتاییهێنان بە دەسەاڵتی‬ ‫مالیكی‌و دەستلەكاركێشانەوەی پارێزگاری‬ ‫كەركوك‪ ،‬هەمان رۆژ لە قەزای حەویجەو‬ ‫ناحیەكانی دەورووب��ەری خۆپیشاندانی‬ ‫توندوتیژ ئەنجام دران‪ ،‬بەپێی وتەی‬ ‫ش��ای��ەت��ح��اڵ‌و ب��ەرپ��رس��ان��ی ئەمنیی‪،‬‬ ‫خۆپیشاندەران چەكیان بەكارهێناوەو‬ ‫تا سەعات دووی پاشنیوەڕۆ بینای‬ ‫ئەنجومەنی قەزاو فەرمانگەی رەگەزنامەو‬ ‫سێ بنكەی پۆلیس سووتێنران‌و دەستیش‬ ‫بەسەر گرتووخانەی ق��ەزاك��ەدا گیراو‬ ‫تێكڕای دەستگیركراوەكان كە ژمارەیان‬ ‫(‪ )40‬كەس بوو هەاڵتن‪ ،‬لە ئەنجامی‬ ‫بەریەككەوتنی خۆپیشاندەرو هێزە‬ ‫ئەمنییەكانیشدا (‪ )3‬ك��وژراو و (‪)25‬‬ ‫بریندار هەبوو‪ ،‬هەمان رۆژ لە ناحیەكانی‬ ‫زاب‌و عەباسی‌و سلێمان بەگ‪ ،‬زۆربەی‬ ‫بینا حكومییەكان‌و بنكەكانی پۆلیس‬ ‫سووتێنران‌و لەو سێ ناحیەیەش (‪)5‬‬ ‫كوژراو (‪ )15‬بریندار هەبوو‪ ،‬كە زۆربەیان‬ ‫پۆلیس ب���وون‪ ،‬ل��ەو ب��ارەی��ەوە عەمید‬ ‫سەرحەد ق��ادر‪ ،‬بەڕێوەبەری پۆلیسی‬ ‫قەزاو ناحیەكانی كەركوك بە رۆژنامەی‬ ‫راگ��ەی��ان��د‪« :‬خ��ۆپ��ی��ش��ان��دەران لەگەڵ‬ ‫گرووپ‌و باندە تیرۆریستییەكانی قاعیدەو‬ ‫نەقشبەندی‌و پاشماوەكانی بەعس تێكەڵ‬ ‫بوون‌و بە هاوكاریی هێزەكانی سەحوەو‬ ‫چاوپۆشی بەشێك لە چەكدارانی سوپای‬ ‫عێراق بە چەكەوە هێرشیان دەك��ردو‬ ‫زۆربەی كوژراوو بریندارەكانیش پۆلیس‬ ‫بوون»‪.‬‬ ‫بەپێی وتەی ئەو بەرپرسە ئەمنییە‪،‬‬ ‫بە درێژایی ئەو رۆژە ئەو هێزانە لە‬ ‫هەوڵدابوون بچنە ناو كەركوكەوە بۆ‬ ‫دەستبەسەرداگرتن‌و سووتاندنی بیناو‬ ‫بارەگا حكومیی‌و حیزبییەكان‪ ،‬بەاڵم‬ ‫«رێگریمان كرد»‪.‬‬ ‫هاوكات ئەنجومەنی سیاسیی عەرەبی‬ ‫كەركوك لە بەیاننامەیه‌کی (‪ )18‬خاڵیدا‬ ‫كە یەكشەممەی رابردوو دەریانكرد‪ ،‬داوای‬ ‫دەركردنی هێزی پێشمەرگەو ئاسایشی‬

‫كوردی‌و بارەگا حیزبییەكان دەكەن لە‬ ‫شاری كەركوك ئەمڕۆشیان وەك رۆژی‬ ‫ئاگرینی كەركوك ناو بردووە‪.‬‬

‫(‪)26‬ی شوبات‌و بەردەوامیی‬ ‫گرژییەكان‬

‫رۆژی (‪ )2/26‬فەرماندەكانی پۆلیس‬ ‫رایانگەیاند‪ :‬هێرشی چەكداریی لە دژی‬ ‫پۆلیس لە ناوچەكانی باشووری كەركوك‬ ‫لە حەویجەو ری��ازو زاب ب��ەردەوام��ەو‬ ‫پێویستیان بە پێشمەرگەیە‪ ،‬لیوا جەمال‬ ‫تاهیر‪ ،‬فەرماندەی پۆلیسی كەركوك بە‬ ‫رۆژنامەی وت‪« :‬ئ��ەوەی لە باشووری‬ ‫كەركوك روودەدات خۆپیشاندان نییە‪،‬‬ ‫بەڵكو پەالماردانی پۆلیسە‌و چەكدارەكان‬ ‫ئۆتۆمبێلی سەربازانی فیرقەی (‪)12‬ی‬ ‫سوپای عێراق بە ئااڵ كۆنەكەی سەردەمی‬ ‫بەعسەوە بەكاردەهێنن»‪.‬‬ ‫هەمان ئەو رۆژە هێزەكانی پێشمەرگە‬ ‫پێشڕەویی پێكرا ب��ەرەو ناوچەكانی‬ ‫حەویجەو زاب‌و یایچی‪ ،‬بەاڵم لەو ناوچانە‬ ‫گرژیی كەوتە نێوان پێشمەرگەو هێزەكانی‬ ‫فیرقەی (‪)12‬ی س��وپ��ای عێراقەوە‪،‬‬ ‫عەقید ی��ادگ��ار ش��وك��ور‪ ،‬بەڕێوەبەری‬ ‫س��ەن��ت��ەری هەماهەنگیی پۆلیس بە‬ ‫رۆژن��ام��ەی راگەیاند‪« :‬ئ��ەو ناوچانەی‬ ‫پێشمەرگە پێشڕەویی بۆ كرد سنووری‬ ‫سوپای عێراق ب��وون‪ ،‬ب��ەاڵم بە هۆی‬ ‫كۆنترۆڵنەكردنیانەوە لە الیەن سوپاوە‪،‬‬ ‫پۆلیس داوای هێزی پێشمەرگەی كردووە‌و‬ ‫ب��ە ه��ۆی لێكتێنەگەیشتنەوە گرژیی‬ ‫دروستبوو‪ ،‬بەاڵم بە زوویی چارەسەر كراو‬ ‫ئێستا پێشمەرگە لە هەرچوار الوە شاری‬ ‫كەركوك دەپارێزێت‌و باڵوەی پێكراوە»‪.‬‬ ‫هاوكات بەپێی ئ��ەو زانیارییانەی‬ ‫دەس��ت رۆژنامە ك��ەوت��وون‪ ،‬شەممەی‬ ‫راب���ردوو وەفدێكی هێزەكانی ئەمریكا‬ ‫ل��ە ش���اری ك��ەرك��وك ل��ەگ��ەڵ وەزی���ری‬ ‫پێشمەرگەدا ك��ۆب��وون��ەت��ەوەو داوای��ان‬ ‫ك����ردووە؛ ك��ە هێزەكانی پێشمەرگە‬ ‫بگەڕێنەوە شوێنی پێشووی خۆیان‌و‬ ‫لە بەرامبەردا بەرپرسانی پێشمەرگە‬ ‫گەڕاندنەوەی ئەو هێزانەیان بەستووەتەوە‬ ‫بە باشبوونی باری ئاسایشی كەركوكەوە‪.‬‬

‫فۆتۆ‪ :‬عه‌بدوڵاڵ گۆران‬ ‫بەالغی كۆتایی كۆبوونەوەی‬ ‫الیەنە كوردستانییەكان‪ /‬كەركوك‬ ‫بە مەبەستی هەڵسەنگاندنی ئەو بارودۆخە‬ ‫هەستیارەی كە شاری كەركوك پێیدا تێدەپەڕێت‪،‬‬ ‫پاشنیوەڕۆی رۆژی ‪ ،2011/2/27‬هێزو الیەنە‬ ‫سیاسییە كوردستانییەكان لە شاری كەركوك‪،‬‬ ‫بە سەرپەرشتی بەڕێزان‪ ،‬كاك كۆسرەت رەسوڵ‌و‬ ‫كاك نێچیرڤان بارزانی‌و ئامادەبوونی نوێنەری‬ ‫الیەنە سیاسییەكان‪ ،‬كۆبوونەوەیەك ئەنجامدرا‪.‬‬ ‫لەو كۆبوونەوەیەدا‪ ،‬بەشێوەیەكی ورد تاوتوێی‬ ‫هەلومەرجی ئێستای پارێزگای كەركوك كراو‬ ‫ئامادەسازیی بۆ هەر ئەگەرو پێشهاتێك كرا‪.‬‬ ‫ئەمەو لەدەرئەنجامی كۆبوونەوەكەدا‪ ،‬جارێكی‬ ‫تر جەخت لەسەر یەكڕیزیی‌و یەكهەڵوێستیی‬ ‫الیەنە كوردستانییەكان كرایەوە بەرامبەر بەم‬ ‫بارودۆخە هەستیارەی كە پارێزگای كەركوك‬ ‫پێیدا تێدەپەڕێت‪.‬‬ ‫ه��ەروەه��ا تەئكید ل��ەس��ەر ق��وڵ��ك��ردن��ەوەی‬ ‫گیانی پێكەوەژیانی ئاشتییانەی سەرجەم‬ ‫پێكهاتەكانی پارێزگای ك��ەرك��وك ك��رای��ەوەو‬ ‫زەرورەتی ئەنجامدانی گۆڕانكاریی‌و چاكسازیی‬ ‫ئیداریی لەشاری كەركوك بڕیاری لەسەر درا‬ ‫لەپێناو باشتركردنی ئاشتی‌و خزمەتگوزاریی بە‬ ‫بەشداریپێكردنی هەموو پێكهاتەكانی كەركوك‪،‬‬ ‫بەشێوەیەكی دادپەروەرانە هەوڵەكان لەپێناو‬ ‫بەهێزكردنی پەیوەندییەكان لەگەڵ پێكهاتەكانی‬ ‫تری كەركوك‪ ،‬دران‪.‬‬ ‫هاوكات‪ ،‬كۆبوونەوەكە رۆڵی هێزی پێشمەرگەی‬ ‫كوردستانی بەرز نرخاند لە پاراستنی ئارامی‬ ‫شاری كەركوك‌و هاواڵتییانی بە كوردو توركمان‌و‬ ‫عەرەب‌و كلدۆئاشوری‪.‬‬ ‫لێرەدا بەپێویستی دەزانین‪ ،‬سوپاسی هاواڵتییانی‬ ‫ش��اری كەركوك بكەین بۆ بەدەنگەوەهاتنی‬ ‫ب��ەی��ان��ن��ام��ەی الی��ەن��ە ك��وردس��ت��ان��ی��ی��ەك��ان‬ ‫ل��ە ب��ەش��داری��ن��ەك��ردن��ی��ان ل��ە خۆپیشاندانە‬ ‫گوماناوییەكەی رۆژی هەینیدا لەپێناو پاراستنی‬ ‫ئارامی‌و سەقامگیری شارەكە‪.‬‬ ‫یەكێتیی نیشتمانیی كوردستان‬ ‫پارتی دیموكراتی كوردستان‬ ‫بزووتنەوەی گۆڕان‬ ‫یەكگرتووی ئیسالمیی كوردستان‬ ‫كۆمەڵی ئیسالمیی كوردستان‬ ‫حیزبی شیوعی كوردستان‬ ‫حیزبی سۆسیالیست دیموكراتی كوردستان‬ ‫حیزبی زەحمەتكێشانی كوردستان‬

‫كەمپەینێك لە كەركوك پشتیوانی لە خۆپیشاندانەكانی هەرێم دەكات‬ ‫رۆژنامە‬

‫‪.........................................................‬‬

‫خۆپیشاندانەكانی‬ ‫پ���اش‬ ‫ش���اری سلێمانی ژم��ارەی��ەك‬ ‫ل��ە رۆشنبیرو رۆژن��ام��ەن��ووس‌و‬ ‫پ����ارێ����زەرو رێ��ك��خ��راوەك��ان��ی‬ ‫كۆمەڵگەی مەدەنی‌و گەنجان‌و‬ ‫چین‌و توێژە جیاوازەكانی شاری‬ ‫ك��ەرك��وك ك��ۆب��وون��ەوەی��ەك��ی��ان‬ ‫لەبەردەم قەاڵی شاری كەركوك‬ ‫ئەنجامداو كەمپەینی (كەركوكیش‬ ‫كوردستانە) راگەیەنرا‪ ،‬كە بڕیارە‬ ‫درێ��ژە بە چاالكیی ج��ۆراوج��ۆر‬ ‫ب���دەن ب��ۆ پشتیوانیكردن لە‬ ‫سلێمانی‌و‬ ‫خۆپیشاندانەكانی‬ ‫هەرێمی كوردستان‪.‬‬ ‫پارێزەر خالید نەقشبەندی‪،‬‬

‫یەكێك لە رێكخەرانی كەمپه‌ینەكە‬ ‫ئاماژەی ب��ەوەدا؛ كە ئامانج لە‬ ‫راگەیاندنی كەمپه‌ینەكە دانەبڕاوی‬ ‫كەركوكە لە كوردستان‌و بێدەنگ‬ ‫نابن لەوەی كە لە سلێمانی بەرامبەر‬ ‫خ��ۆپ��ی��ش��ان��دەران ئ��ەن��ج��ام��درا‪،‬‬ ‫وتیشی‪« :‬ئەگەر دۆخی كەركوك‬ ‫لە رووی ئەمنییەوە لەبار بوایە‬ ‫بەردەوامیمان دەدا بە چاالكیی‬ ‫گەورەو خۆپیشاندانی بەردەوام‪،‬‬ ‫ئێستاش بە چاالكیی جۆراوجۆر‬ ‫ب��ەردەوام دەبین لە پشتگیریی‬ ‫گۆڕانكاریی لە كوردستان لە‬ ‫سیستمی سیاسیی‌و كۆمەاڵیەتی‪،‬‬ ‫چونكە هەموو گۆڕانكارییەك‬ ‫ك��اری��گ��ەری��ی گ����ەورەی لەسەر‬ ‫كەركوك دەبێت»‪.‬‬ ‫ه�����ەر ب����ۆ پ��ش��ت��گ��ی��ری��ی‬

‫سلێمانی‬ ‫خۆپیشاندانەكانی‬ ‫س������ەرەڕای رێ��گ��رت��ن ل��ێ��ی��ان‪،‬‬ ‫رۆژی (‪ )2/21‬خوێندكارانی‬ ‫كۆلێژی پ����ەروەردەی كەركوك‬ ‫هاتنە دەرەوەی كۆلێژەكەیان‌و‬ ‫خۆپیشاندانیان ئەنجامدا‪ ،‬رۆژانی‬ ‫دواتریش خوێندكارانی كۆلێژی‬ ‫زان��س��ت‌و ی��اس��او پەیمانگەی‬ ‫تەكنیكی‌و چەند كۆلێژو ناوەندێكی‬ ‫دیكەی خوێندن چەند جارێك‬ ‫ه��ەوڵ��ی��ان دا خۆپیشاندان بۆ‬ ‫پشتیوانیكردنی خۆپیشاندانەكانی‬ ‫ه��ەرێ��م��ی ك��وردس��ت��ان ئەنجام‬ ‫ب���دەن‪ ،‬ب���ەاڵم راگ��رای��ەت��ی ئەو‬ ‫كۆلێژو پەیمانگەیانەو رێكخراوە‬ ‫حیزبییەكان بە بیانووی مەترسیی‌و‬ ‫ب��وون��ی ه���ەڕەش���ەی ئەمنیی‪،‬‬ ‫رێگرییان لەو خۆپیشاندانانە كرد‪.‬‬

‫عوسمان عەسكەری‬

‫شۆڤێنییەكان‬ ‫وا كەركوك داگیردەكەن‬ ‫لەگەڵ ئەوەی سەبتەو مەلیلە‪ ،‬كە دوو شاری گرنگ‌و‬ ‫ستراتیژیی مەغریبن‪ ،‬لە سەدەی (‪)16‬وە ئیسپانیا‬ ‫داگیری ك��ردووەو لە ساڵی (‪ )1884‬كۆلۆنیالیزمی‬ ‫ئەو واڵتە بەشێكی زۆر لە خاكی مەغریب‌و مۆریتانیاو‬ ‫سەحرای غەربیشی كردە ژێر ركێفی خۆیەوە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫لە ساڵی (‪ )1958‬بە بڕیاری فرانكۆ فرانسیسكۆی‪،‬‬ ‫دیكتاتۆری سەرۆكی حكومەتی ئەو كاتەی ئسپانیا‬ ‫س��ەح��رای غ��ەرب��ی ل��ە ب��اش��ووری مەغریب ك��را بە‬ ‫بەشێك لە سەحرای ئیسپانیا‪ ،‬لە دژی ئەو بڕیارەی‬ ‫ئیسپانیا سەحراوییەكان ناڕەزاییان دەربڕی‌و لە ساڵی‬ ‫(‪ )1973‬بزووتنەوەی رزگاریخوازی سەحرایان لەژێر‬ ‫ن��اوی پۆلیساریۆ دام��ەزران��د‪ .‬لە الیەكەوه بە هۆی‬ ‫ملمالنێی نێوان فەرەنسا‪ ،‬پرتوگال‌و ئسپانیا‪ ،‬مەغریب‌و‬ ‫مۆریتانیاو فشارەكانی پۆلیساریۆ‌‪ ،‬ئیسپانیا بڕیاری‬ ‫دا سەحرا رادەستی سەحراوییەكان بكاتەوە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫هاوكات لەگەڵ ئەو رێكەوتنەدا گەلی مەغریب لەپێناو‬ ‫رزگاركردنی سەبتەو مەلیلە لەژێر چنگی ئیسپانییەكان‬ ‫فشارێكی زۆریان كردە سەر حەسەنی دووەمی پادشای‬ ‫واڵتەكەیان‪.‬‬ ‫شا حەسەن‪ ،‬لە الیەكەوە بۆ ئەوەی خۆی لەژێر‬ ‫فشاری گەلی واڵتەكەی رزگار بكات‪ ،‬لە الیەكی دیكەوە‬ ‫بۆ ئەوەی سەحرای غەربی بە واڵتەكەیەوە بلكێنێ‬ ‫لەگەڵ ئەوەی شارەكانی سەبتەو مەلیلەی فەرامۆش‬ ‫كرد‪ ،‬بەاڵم لە ساڵی (‪ )1975‬نزیكەی (‪)350،000‬‬ ‫كەسی لە شارەكانی دیكەی واڵتەكەیەوە بەبێ چەك‬ ‫بە مەبەستی خۆپیشاندان رەوانەی سەحرای غەربی‬ ‫كرد لەژێر ناوی مارشی سەوزدا‪.‬‬ ‫ئەو مارشە‪ ،‬هاوكات بوو لەگەڵ كۆچی دوایی‬ ‫فرانسیسكۆ فرانكۆی‪ ،‬گەورە دیكتاتۆری ئیسپانیا‬ ‫كە قەیرانێكی گەورەی لە واڵتەكەدا دروستكرد‪ ،‬بەو‬ ‫هۆیەوە پاش (‪ )3‬مانگ لە خۆپیشاندانی مارشە‬ ‫سەوزەكەی شا حەسەن‪ ،‬لە سەرەتای ساڵی (‪)1976‬‬ ‫ئیسپانیا دەستی لە سەحرا هەڵگرت‌و شا حەسەنیش‪،‬‬ ‫لە رێگەی ئەو مارشەوە‪ ،‬لە الیەكەوە بەشێكی زۆری‬ ‫سەحرای بە واڵتەكەیەوە لكاند‪ ،‬لە الیەكی دیكەوە‬ ‫توانیی سەركەوتن لە دژی ناڕەزاییەكانی گەلی‬ ‫واڵتەكەی دەستەبەر بكات‪.‬‬ ‫لە عێراقدا‪ ،‬بە هۆی ناكۆكیی نێوان الیەنەكان‌و‬ ‫گەندەڵیی دەسەاڵتە‌وە پرۆسەی سیاسیی دووچاری‬ ‫دەیان قەیران بووەتەوە‪ ،‬بۆیە سێبەری شۆڕشەكانی‬ ‫تونس‌و میسر‪ ،‬گۆڕانی بنەڕەتی لە پێكهاتەو پرۆسەی‬ ‫ی عێراق ئەنجام دەدات‪ ،‬كە دەكرێت گەلی‬ ‫سیاسی ‌‬ ‫كورد بە شنەبای سودان‌و مافە بنەڕەتییەكانی خۆی‬ ‫شاد بكات‪ ،‬بەاڵم دوور لە خوێندنەوەی ئەو پێشهاتانە‬ ‫دەسەاڵتی هەرێمی كوردستان لەپێناو درێژەدا ‌ن بە‬ ‫دەسەاڵتەكەیان‪ ،‬بۆ ئ��ەوەی خۆیان لەژێر فشاری‬ ‫شەقامی كوردی‌و ئەو كارەساتە خوێناوییەی (‪)2/17‬‬ ‫رزگ��ار بكەن‪ ،‬لەگەڵ ئەنجامدانی س��ەدان رەفتاری‬ ‫ی لە دژی گەنجەكان‌‪ ،‬مەلەفی كێشەی‬ ‫ناشارستان ‌‬ ‫ناوچە دابڕاوەكان هەڵدەدەنەوە‪.‬‬ ‫ئەگەر ب��ەراورد لەنێوان مارشە سەوزەكەی شا‬ ‫حەسەنی دووەم‌و بزووتنەوەكانی كورددا بكەین‪ ،‬كە‬ ‫ئەنجامدانی ئەو مارشە هاوكات بو‌و لەگەڵ ئاشبەتاڵی‬ ‫شۆڕشەكەی كورد‪ ،‬ئەوا دەردەكەوێت هەتا ئێستاش‬ ‫بە هۆی گەندەڵیی‌و پاراستنی بەرژەوەندییەكانیانەوە‪،‬‬ ‫سەركردایەتی (پدك‌و ینك) شتێكی ئەوتۆ لە ئەزموونی‬ ‫گ��ەالن فێر ن��ەب��وون‌و دەرس��ی��ان لە كارەساتەكانی‬ ‫كوردستان وەرنەگرتووە‪ ،‬بۆیە لە جیاتی جێبەجێكردنی‬ ‫داخوازییەكانی خەڵك‪ ،‬بۆ ئەوەی دەنگی شەقام كپ‬ ‫بكەن‪ ،‬دڵەڕاوكێ‌و ترسی شۆڤێنییەكان لەناو خەڵكی‬ ‫كەركوكی ستەمدیدەو كوردی ناوچەدابڕاوەكاندا دروست‬ ‫دەكەن‪ ،‬ئەمە لە كاتێكدا پێویست بوو شۆڤێنییەكان‬ ‫ترسیان لە كورد هەبێت‪ ،‬نەك پێچەوانەكەی‪.‬‬ ‫تارمایی ئەو گۆڕانكارییانەی كە لە باكووری‬ ‫ئەفریقاو خۆرهەاڵتی ناوەڕاستدا روویاندا‪ ،‬ئەوەی‬ ‫سەلماند كە شنەبای شۆڕشەكانی میسرو تونس‪ ،‬لە‬ ‫شێواز‌ی رووخانی دیواری بەرلین‌و كۆی ئەو سیستم‌و‬ ‫دیكتاتۆرانە لەناو دەبات‪ ،‬كە هاوشێوەی بن عەلی‌و‬ ‫موبارەك‌و قەزافی‌و گۆڕانی بنەڕەتیش لە ناوچەكەدا‬ ‫دێنێتە كایەوە‪ ،‬بۆیە دەسەاڵت گەر دەیەوێت خۆیان‌و‬ ‫سامانە‌كەیان بپارێزن‪ ،‬ئ��ەوا دەبێت ل��ەوە زیاتر‬ ‫گەمەی قێزەونی سیاسیی نەكەن‌و هەرچی زووە‬ ‫داواكانی مەیدانی ئازادیی جێبەجێ بكەن‪ ،‬بۆ ئەوەی‬ ‫هەوڵ بدەین ئەم دۆخە هەستیارە بقۆزینەوە كە لە‬ ‫جیهاندا هاتووەتە پێش‌و سوود لە ئەزموونی مارشە‬ ‫سەوزەكەی شا حەسەن‌و ریفراندۆمەكەی باشووری‬ ‫سودان وەربگرین‪.‬‬

‫‪8‬‬

‫ذمارة (‪ )623‬سيَشةممة ‪2011/3/1‬‬

‫‪hewal.rozhnama@gmail.com‬‬

‫ێ كارەبان‬ ‫تاوەكو ئێستا (‪ )90‬گوندی قەزای مێرگەسوور ب ‌‬ ‫ئەحمەد باڵەكی‪ :‬تائێستا‬ ‫(‪ )90‬گ��ون��دی س��ەر ب��ە ق��ەزای‬ ‫مێرگەسووری سەر بە پارێزگای‬ ‫هەولێر ك��ارەب��ای نیشتمانییان‬ ‫نییەو ب��ەڕێ��وەب��ەری ك��ارەب��ای‬ ‫نیشتیمانیش دابین نەكردنی بۆ‬

‫نەبوونی بودجە دەگەڕێنێتەوە‪.‬‬ ‫فەیسەڵ حسێن‪ ،‬بەڕێوەبەری‬ ‫ك��ارەب��ای نیشتمانیی وێ��ڕای‬ ‫پشتڕاستكردنەوەی ئەو زانیارییە‬ ‫ه��ۆك��اری داب��ی��ن ن��ەك��ردن��ی بۆ‬ ‫نەبوونی بودجە گەڕاندەوە‌و بە‬

‫رۆژنامەی راگەیاند‪« :‬توانیومانە‬ ‫كارەبای نیشتمانیی بۆ زۆربەی‬ ‫گ��ون��دەك��ان��ی س��ن��ووری ق��ەزای‬ ‫مێرگەسوور ببەین توانیتمان‬ ‫كارەبای نیشتمانیان بۆ بەرین‪،‬‬ ‫ب���ەاڵم ت��اوەك��و ئێستا (‪)90‬‬

‫گوندیش ك��ارەب��ای نیشتمانیی‬ ‫بۆ نەچووە‌و لە بەرنامەماندایە‬ ‫لە ساڵی نوێ‌ لەگەڵ دەرچوونی‬ ‫ب��ودج��ە ك��ارەب��ای نیشتمانیش‬ ‫بەپێی ت��وان��ا ب��ۆ ئ��ەو گوندانە‬ ‫ببەین»‪.‬‬

‫دەسەاڵت حساب بۆ بڕیارە (‪ )17‬خاڵییەكەی پەرلەمان ناكات‬ ‫راپۆرتی‪ :‬شارا عەبدولڕەحمان‬

‫‪...............................................................‬‬

‫لە یەكەم رۆژی دەستبەكاربوونی‬ ‫ل��ی��ژن��ە پ��ەرل��ەم��ان��ی��ی��ەك��ەوە بۆ‬ ‫جێبەجێكردنی (‪ )17‬خاڵەكەی‬ ‫پەرلەمانی كوردستان‪ ،‬ه��ەردوو‬ ‫حیزبی دەس��ەاڵت��دار لە هەرێمی‬ ‫كوردستان‪ ،‬بە پێچەوانەی زۆرێك‬ ‫ل��ەو خ��ااڵن��ەوە مامەڵە دەك��ەن‌و‬ ‫پێشێلی ب��ڕی��ارەك��ەی پەرلەمان‬ ‫دەكەن‪.‬‬ ‫پ��ەرل��ەم��ان��ی ك��وردس��ت��ان لە‬ ‫دانیشتنی نائاسایی خ��ۆی��دا كە‬ ‫رۆژی (‪ )2/24‬تایبەت بە رووداوە‬ ‫خوێناوییەكەی (‪)2/17‬ی سلێمانی‌و‬ ‫ناوچەكانی تری هەرێم بەڕێوەچوو‪،‬‬ ‫بـــڕیــــــاری ژمارە (‪)1‬ی ساڵی‬ ‫(‪)2011‬ی دەرك����رد‪ ،‬ك��ە (‪)17‬‬ ‫خاڵی لەخۆ گرتبوو‪ ،‬تێیدا فەرمانی‬ ‫ك��ردب��وو؛ ك��ە حكومەتی هەرێم‬ ‫ل��ە رۆژی دەرچ��وون��ی��ی��ەوە ك��اری‬ ‫پێ بكات‪ ،‬ب��ەاڵم ژمارەیەكی زۆر‬ ‫پێشێلكاریی بەرامبەر ئەو بڕیارە‬ ‫ك���راوەو پێشێلكارییەكانیش بە‬ ‫ئاشكرا هەستیان پێ دەكرێت‪.‬‬

‫تەقەو كوشتن بەردەوامە‬

‫هەرچەندە بـــەپــێی بڕگەی‬ ‫(‪)1‬ی بڕیاری ژمارە (‪)1‬ی ساڵی‬ ‫(‪)2011‬ی پەرلەمانی كوردستان‪،‬‬ ‫تەقەكردن لە هاواڵتییان تەحریم‌و‬ ‫تەجریم ك��راوە‪ ،‬بەاڵم هەر رۆژێك‬ ‫دوای دەرچ��وون��ی ب��ڕی��ارەك��ە لە‬ ‫هەردوو قەزای چەمچەماڵ‌و كەالر‪،‬‬ ‫لە الیەن هێزەكانی پارتی‌و پۆلیس‌و‬ ‫ئاسایشی ئەو قەزایانەوە تەقە لە‬ ‫خۆپیشاندەران كراوەو بە هۆیەوە‬ ‫(‪ )2‬ك��ەس گیانیان لەدەستداو‬ ‫ژمارەیەكی زۆریش برینداربوون‪.‬‬

‫دەس����ت����گ����ی����رك����ردن‌و‬ ‫بێسەروشوێنكردن بەردەوامە‬

‫هــەرچــەندە بەپێی بڕگەی‬ ‫(‪)9‬ی بڕیاری ژمارە (‪)1‬ی ساڵی‬ ‫(‪)2011‬ی پەرلەمان‪ ،‬نابێ بەبێ‬ ‫بڕیاری دادگا هیچ خۆپیشاندەرێك‬ ‫ب���ەه���ۆی ب���ەش���داری���ك���ردن لە‬ ‫خۆپیشانداندا دەستگیر بكرێت‪،‬‬ ‫هاوكات بەپێی بڕگەی (‪)3‬ی ئەو‬

‫ئ���ەو ك��ەس��ان��ەی ك��ە گومانیان‬ ‫ل��ێ��دەك��رێ��ت ك��ە ب��ەش��داری��ی لەو‬ ‫خۆپیشاندانەدا بكەن‪ ،‬تائێستاش‬ ‫سێ هاواڵتی بە ناوەكانی‪ :‬خالید‬ ‫ش��ی��ن��ە ح���ەس���ەن‪ ،‬ئیسماعیل‬ ‫عەبدولڕەحمان‪ ،‬شێرزاد ئەبوبەكر‪،‬‬ ‫ك��ە ل��ە ب��اخ��ی گشتیی پێكەوە‬ ‫راوەستاون لە الیەن چەكدارەكانی‬ ‫ئاسایشی پارتییەوە رفێندراون‌و‬ ‫تائێستاش چارەنووسیان نادیارە‪.‬‬ ‫س��ەف��ی��ن��ی م�����ەال ق�����ەرە‪،‬‬ ‫هەڵسووڕاوی بزووتنەوەی گۆڕان لە‬ ‫هەولێر بە رۆژنامەی راگەیاند‪« :‬لەو‬ ‫رۆژەی كە بڕیاربوو هاواڵتییانی‬ ‫ه��ەول��ێ��ر خ��ۆپ��ی��ش��ان��دان ئەنجام‬ ‫ب��دەن‪ ،‬ژمارەیەكی زۆری خەڵك‬ ‫ل��ە الی��ەن هێزەكانی ئاسایش‌و‬ ‫پۆلیسی هەولێرەوە دەستگیركراون‪،‬‬ ‫ك��ە ه��ەن��دێ��ك��ی��ان ل��ە كاتێكدا‬ ‫دەستگیركراون كە سەرقاڵی ژیانی‬ ‫رۆژانەی خۆیان بوون»‪.‬‬

‫بڕیارە‪ ،‬پێویستە حكومەتی هەرێم‬ ‫هەستێت بە ئازادكردنی سەرجەم‬ ‫ئەوانەی بە هۆكاری بەشداربوون‬ ‫لە خۆپیشاندان دەستگیر كراون‪،‬‬ ‫ب���ەاڵم ئ���ەوەی ب���ەدی دەك��رێ��ت‬ ‫ئەوەیە‪ ،‬كە لەدوای دەستپێكردنی‬ ‫خـــۆپـــیشــاندانەكانەوە لە (‪)2/17‬‬ ‫دا ژمارەیەكی زۆری خۆپیشاندەر لە‬ ‫الیەن هێزە ئەمنییەكانەوە دەستگیر‬ ‫ك���راون‌و ژم��ارەی��ەك��ی��ش تائێستا‬ ‫بێسەروشوێنن‪.‬‬ ‫دوای ئ�����ەوەی ك���ە رۆژی‬ ‫(‪23‬و ‪ )2/24‬لە قەزای هەڵەبجە‬ ‫خۆپیشاندان ئەنجامدرا‪ ،‬لەو بەروارە‬ ‫ب���ەدواوە هەڵمەتێكی چڕوپڕ بۆ‬ ‫دەستگیركردنی گەنجان لە بازاڕو‬ ‫شوێنە گشتییەكاندا دەستی‬ ‫پێكردووەو ئەوەی گومانی لێبكرێت‬ ‫كە بەشداریی لەو خۆپیشاندانانەدا‬ ‫ك��ردب��ێ��ت‪ ،‬ی���ان ت��ون��دوت��ی��ژی��ی‬ ‫ئەنجامدابێت‪ ،‬دەستگیر دەكرێت‪.‬‬ ‫هاوكات ل��ەدوای تەواوبوونی‬ ‫خۆپیشاندانەكەی رۆژی هەینی‬ ‫(‪)2/25‬ی سلێمانییەوە (‪ )4‬كەس‬ ‫لە خۆپیشاندەران بێسەروشوێن‬ ‫کران كە دوای دوو رۆژ (‪ )3‬که‌سیان‬ ‫ئازادکران‪.‬‬ ‫س��ۆران بابان‪ ،‬ب��رای یەكێك‬ ‫لە بێسەروشوێنەكان رایگەیاند‪:‬‬ ‫رۆژی هەینی پاش كۆتاییهاتنی‬ ‫جەماوەرییەكەی‬ ‫خۆپیشاندانە‬ ‫سلێمانی‪ ،‬هەریەكە لە نەوازد بابان‪،‬‬ ‫شاخەوان ناسیح‪ ،‬خالید مەجیدو‬ ‫ع��ەل��ی م��ح��ەم��ەد‪ ،‬بێسەروشوێن‬ ‫ك��راون‪ ،‬بەو هۆیەشەوە سەردانی‬ ‫الی��ەن��ی ب��ەرپ��رس‌و دەزگ��اك��ان��ی‬ ‫پۆلیس‌و ئاسایشمان ك���ردووە‪،‬‬ ‫بەاڵم هیچ زانیارییان پێ نه‌داین‌»‪،‬‬ ‫شایانی باس ‌ه تائێستاش یه‌کێک له‌و‬ ‫ده‌ستگیرکراوان ‌ه بێسه‌روشوێنه‌‪.‬‬ ‫ل��ەالی��ەك��ی ت������رەوە‪ ،‬پ��اش‬ ‫نیوەڕۆی رۆژی هەینی (‪،)2/25‬‬ ‫كە بڕیاربوو هاوشانی سەرجەم‬ ‫ش��ارو شارۆچكەكانی سنووری‬ ‫سلێمانی‪ ،‬لە هەولێری پایتەختیش‬ ‫خۆپیشاندان بەڕێوەبچێت‪ ،‬هێزە‬ ‫ئەمنییەكانی ئ��ەو پارێزگایە‬ ‫دەستیان كرد بە دەستگیركردنی‬

‫ل��ی��ژن��ە ح��ك��وم��ی��ەك��ە‪،‬‬ ‫پێشێلكاری ب��ڕی��ارەك��ەی‬ ‫پەرلەمانە‬

‫بەپێی بڕگەی (‪ )7‬لە بڕیاری‬ ‫ژم���ارە (‪)1‬ی ساڵی (‪)2011‬ی‬ ‫پەرلەمانی كوردستان‪ ،‬پێویستە‬ ‫لیژنەی ب���ااڵی لێكۆڵینەوە لە‬ ‫رووداوەكانی (‪ )2/17‬بەدواوە كە‬ ‫لە الیەن حكومەتەوە پێكهاتووە‪ ،‬لە‬ ‫الیەن ئەندامێكی دادگای تەمیزەوە‬ ‫سەرۆكایەتی بكرێت‌و ئەندامەكانی‬ ‫كەسانی ش���ارەزاو بێالیەن بن‪،‬‬ ‫ب��ەاڵم ئ��ەوەی تێبینیی دەكرێت‬ ‫ئەو لیژنەیەی كە حكومەت بۆ ئەو‬ ‫مەبەستە دروستی كردووە لە الیەن‬ ‫سكرتێری ئەنجومەنی وەزیرانەوە‬ ‫سەرۆكایەتی دەكرێت‪ ،‬كە ئەمەش‬ ‫پێشێلكاریی بڕیارەكەی پەرلەمانە‪.‬‬ ‫ئاشتی عەزیز‪ ،‬ئەندامی ئەو‬ ‫لیژنەیەی كە بۆ بەدواداچوون لە‬ ‫چۆنیەتی جێبەجێكردنی بڕیارەكەی‬ ‫پەرلەمان ل��ەالی��ەن حكومەتەوە‬ ‫پێكهێنراوە‪ ،‬بە رۆژنامەی راگەیاند‪:‬‬ ‫بۆ ئەو مەبەستە سەردانی سەرۆكی‬ ‫حكومەتمان كردو جەختمان لەسەر‬ ‫پێویستی جێبەجێكردنی ئەو‬ ‫بڕگەیەی بڕیارەكە كردەوە‪ ،‬ئەویش‬

‫بەڵێنی ه��ەڵ��وەش��ان��ەوەی لیژنە‬ ‫حكومییەكەی پێداین‌و وتی‪ :‬بەو‬ ‫شێوەیەی كە لە بڕیارەكەدا هاتووە‬ ‫لیژنەیەكی نوێ پێكدەهێنین»‪.‬‬

‫پ��ارێ��زگ��اری��ك��ردن ل��ە ب��ارەگ��ای‬ ‫لقی پارتی‌و رووب��ەڕووب��وون��ەوەی‬ ‫خۆپیشاندەران لە خانەقینەوە‬ ‫براونەتە قەزای كەالر‪.‬‬

‫هێشتنەوەی پێشمەرگە لە‬ ‫هێزەكان نەكشێنراونەتەوە‬ ‫ب��ەپ��ێ��ی ب���ڕگ���ەی (‪ )2‬لە شاردا پێشێلكارییە‬

‫بەپێی بڕگەی (‪ )5‬لە بڕیاری‬ ‫بڕیاری ژم��ارە (‪)1‬ی پەرلەمان‪،‬‬ ‫پێویستە دەستبەجێ سەرجەم ژم���ارە (‪)1‬ی ساڵی (‪)2011‬ی‬ ‫هێزە جوڵەپێكراوەكان ك��ە بە پەرلەمانی كوردستان پاراستن‌و‬ ‫هۆی رووداوەكانی رۆژی (‪ )2/17‬رێكخستنی خۆپیشاندەران تەنیا بە‬ ‫ج��وڵ��ەی��ان پ��ێ��ك��راوە ب��ۆ گشت هێزەكانی پۆلیسی ناوخۆو پۆلیسی‬ ‫شارەكانی هەرێمی كوردستان‪ ،‬بە چاالكییە مەدەنییەكان بسپێردرێت‪،‬‬ ‫تایبەتی سلێمانی‪ ،‬بگەڕێنرێنەوە شوناس (ناو‪ ،‬باج‪ ،‬شوێنی كار)ی‬ ‫بۆ شوێنەكانی خۆیان‪ ،‬بەاڵم بە هێزە پارێزگارەكان ئاشكرا بێت‌و‬ ‫پێچەوانەی ئەم ب��ڕی��ارەوە هێزی نەهێڵرێت بە دەمامك‌و ئۆتۆمبێلی‬ ‫جامڕەش هاتوچۆ بكات‪.‬‬ ‫ب��ەاڵم لە خۆپیشاندانەكانی‬ ‫سلێمانیدا بینرا ك��ە هێزێكی‬ ‫تایبەت بە به‌رگی سەربازییەوە‬ ‫دەمامكی رەش��ی��ان لەسەردایەو‬ ‫لەناو خۆپیشاندەراندان‪ ،‬كە ئەمەش‬ ‫ژمارەیەكی زۆری خەڵك پێچەوانەی بڕیارەكەی پەرلەمانە‪.‬‬ ‫هاوكات بەپێی بڕگەی ژمارە‬ ‫(‪)6‬ی ئەو بڕیارە هێزی پێشمەرگەی‬ ‫لەالیەن هێزەكانی‬ ‫ك��وردس��ت��ان ل��ە ه��ەم��وو ج��ۆرە‬ ‫ملمالنێیەكی سیاسیی ناوخۆیی بە‬ ‫ئاسایش‌و پۆلیسی‬ ‫دووربێت‌و ئەركی نیشتمانیی خۆی‬ ‫هەولێرەوە دەستگیركراون وەك هێزێكی نیشتمانیی‌و پاراستنی‬ ‫دەستكەوتەكانی خەڵكی كوردستان‬ ‫جێبەجێ بكات‪.‬‬ ‫ل�����ەدوای دەرچ���وون���ی ئ��ەو‬ ‫زیاتر لە خانەقینەوە براوە بۆ كەالر‌و‬ ‫بڕیارەشەوە رۆژان��ە دەبینرێت كە‬ ‫گەرمیان‪.‬‬ ‫ل��ە ب���ەرام���ب���ەردا س��ەرۆك��ی لەسەر شەقامەكانی سلێمانی‌و لەناو‬ ‫حكومەتی هەرێمی كوردستان لیژنە ئاپۆرەی خۆپیشاندەراندا هێزێكی‬ ‫پەرلەمانییەكەی دڵنیاكردووەتەوە زۆری پێشمەرگە دەبینرێت‪ ،‬كە بە‬ ‫ل��ەوەی كە س��ەرج��ەم هێزەكانی چەكەوە بەرامبەر بە خۆپیشاندەران‬ ‫زێرەڤانی‪ ،‬كە هێنرابوونە سنووری وەستاون‪.‬‬ ‫ئ����ەن����دام����ەك����ەی ل��ی��ژن��ە‬ ‫س��ل��ێ��م��ان��ی‪ ،‬گ��ەڕێ��ن��راون��ەت��ەوە‬ ‫ش��وێ��ن��ەك��ان��ی خ���ۆی���ان‪ ،‬ب���ەاڵم پەرلەمانییەكە ئەوەی بۆ رۆژنامە‬ ‫سەرچاوەیەك بۆ رۆژنامە جه‌ختی خستە روو؛ ك��ە س��ەب��ارەت بەو‬ ‫ل��ه‌و‌ه ك����ردەوە؛ ك��ە ئ��ەو هێزانە حاڵەتە قسەیان لەگەڵ پارێزگاری‬ ‫تائێستاش لە فەرماندەیی یەكێتی سلێمانی ك��ردووە‪ ،‬بەاڵم پارێزگار‬ ‫م��اون��ەت��ەوە ب��ۆ ه��ەر حاڵەتێكی پێی راگەیاندوون كە بەهۆی كەمیی‬ ‫ژمارەی پۆلیسەوە لە پارێزگاكەدا‪،‬‬ ‫لەناكاو كە رووبدات‪.‬‬ ‫هاوكات بەپێی زانیارییەكانی پێشمەرگە بۆ پاراستنی گیانی‬ ‫رۆژنامە بە هۆی خۆپیشاندانەكانی خ��ۆپ��ی��ش��ان��دەران‌و م��وڵ�ك‌و ماڵی‬ ‫شاری كەالرەوە چەندین چەكداری حكومیی‌و هاواڵتییان هێنراونەتە‬ ‫س���ەر ب��ە ه��ێ��زی زێ��رەڤ��ان��ی بۆ ناو شارەوە‪.‬‬

‫سەرۆكایەتیی پەرلەمان داوا لە لیژنەكان دەكات لە گەندەڵیی بكۆڵنەوە‬

‫پەرلەمانتارێك‪ :‬هیوادارم بۆ هەڵخەڵەتاندن نەبێت‬

‫راپۆرتی‪ :‬سەنگەر جەمال‬

‫‪...............................................................‬‬

‫سەرۆكایەتیی پەرلەمان داوا‬ ‫لە لیژنە هەمیشەییەكان دەك��ات‬ ‫بەدواداچوون بكەن بۆ دەرخستنی‬ ‫كەموكووڕییەكان‌و كەمتەرخەمیی‌و‬ ‫پ��ەرل��ەم��ان��ت��اران��ی��ش س��ەرب��اری‬ ‫دڵخۆشییان ب��ە ن��ووس��راوەك��ە‪،‬‬ ‫رای��دەگ��ەی��ەن��ن ك��ە سەرۆكایەتیی‬ ‫لەخۆیەوە دەستپێبكات‌و «دەرگاكان‬ ‫ئاوەاڵ بكات»‪.‬‬ ‫بەشێكی پەرلەمانتاران‪ ،‬ئاماژە‬ ‫ب���ەوە دەك���ەن ك��ە ن��ووس��راوەك��ە‬ ‫دەریدەخات كە پێشتر پەرلەمان كارا‬ ‫نەبووەو نەیتوانیوە بە ئەركەكانی‬ ‫هەستێت‌و لە گەندەڵیی بپێچێتەوە‪،‬‬ ‫ه����ەروەك بەپێویستی دەزان���ن‪،‬‬ ‫سەرۆكایەتیی پەرلەمان هەنگاوی‬ ‫جدیی بنێت بۆ ئەو مەبەستەو ئەو‬

‫نووسراوەش تەنیا بۆ راگەیاندن‌و‬ ‫«چەواشەكاریی نەبێت»‪.‬‬ ‫ع����ەب����دوڵ��ڵ�ا م�����ەالن�����وری‪،‬‬ ‫پەرلەمانتاری فراكسیۆنی گۆڕان‪،‬‬ ‫ئاماژە بە نووسراوەكەی پەرلەمان‬ ‫دەكات‌و پێیوایە‪ ،‬بەڵگەی ئەوەیە كە‬ ‫لە رابردوودا پەرلەمان نەیتوانیوە بە‬ ‫ئەركەكانی هەستێت‌و دانپێدانانە بە‬ ‫ناكارایی پەرلەمان‪ ،‬لەگەڵ ئەوەشدا‬ ‫مایەی دڵخۆشییە كە سەرۆكایەتیی‪،‬‬ ‫دەستپێشخەرییەكی لەو شێوەیە‬ ‫دەكات‪.‬‬ ‫ئ��ەو پەرلەمانتارەی گ��ۆڕان‪،‬‬ ‫باس لەوە دەكات كە نووسراوەكەی‬ ‫سەرۆكایەتیی ناچێتە چوارچێوەی‬ ‫جدییەتەوە‪ ،‬تا چەند هەنگاوێكی تر‬ ‫نەنرێت لەالیەن خودی سەرۆكایەتیی‬ ‫پەرلەمانەوە‪ ،‬لەم بارەیەوە وتی‪:‬‬ ‫«سەرۆكایەتیی پەرلەمان‪ ،‬زیاتر لە‬ ‫(‪ )2‬هەزار راپۆرتی دیوانی چاودێریی‬

‫دارای���ی ل�ه‌الی��ە‪ ،‬دەبێت بیانخاتە‬ ‫بەردەم پەرلەمان‪ ،‬هەروەك لیژنەی‬ ‫نەزاهە بكرێتە لیژنەیەكی ك��ارا‌و‬ ‫هەفتانە كۆبوونەوە بكرێت بۆئەوەی‬ ‫ئەو بەڵگەنامەو بابەتانەی ئەندامانی‬ ‫پەرلەمان دەستیان دەكەوێت‪ ،‬لە‬ ‫كۆبوونەوەیەكدا بیخەنەڕوو»‪.‬‬ ‫ناوبراو‪ ،‬بەپێویستیشی دەزانێت‬ ‫كە سەرۆكایەتیی پەرلەمان كار بۆ‬ ‫ئ��ەوە بكات كە دیوانی چاودێریی‬ ‫دارایی‪ ،‬رۆڵی چاودێری هەبێت‌و بە‬ ‫بە نووسراو حكومەت ئاگادار بكات‬ ‫بۆئەوەی دەرگ��ای دامودەزگاكانی‬ ‫ب��ە رووی پ��ەرل��ەم��ان��دا بكرێنەوە‬ ‫بەب ‌ێ ئاگاداركردنەوەی پێشوەخت‪،‬‬ ‫ه���ەروەك كاتێك پەرلەمانتاران‬ ‫پرسیارێك بۆ حكومەت دەنێرن‪،‬‬ ‫لەكاتی خۆیدا بیگەیەنێت‌و دەرگای‬ ‫پەرلەمان بە رووی كەناڵەكانی‬ ‫راگەیاندن بكرێتەوە‪.‬‬

‫ئ�����ەوەی ج��ێ��ی ن��ی��گ��ەران��ی��ی‬ ‫پ��ەرل��ەم��ان��ت��اران��ە‪ ،‬ش���اردن���ەوەی‬ ‫راپ��ۆرت��ەك��ان��ی دی��وان��ی چاودێریی‬ ‫داراییە الی سەرۆكایەتیی پەرلەمان‪،‬‬ ‫ه��ەروەك دانەمەزراندنی دەستەی‬ ‫نەزاهەو بەربەست دانانە لە بەردەم‬ ‫لیژنەی نەزاهەی پەرلەمان‪ ،‬جگەلەوە‬ ‫هەموارنەكردنەوەی یاسای داواكاری‬ ‫گشتیی‪.‬‬ ‫ح��ەم��ەس��ەع��ی��د ح��ەم��ەع��ەل��ی‪،‬‬ ‫پەرلەمانتاری فراكسیۆنی یەكگرتوو‬ ‫لە پەرلەمانی كوردستان‪ ،‬ئاماژە‬ ‫بە درەنگوەختیی كاتی دەركردنی‬ ‫نووسراوەكە دەك��ات‌و بۆ رۆژنامە‬ ‫وت��ی‪« :‬دەب���وو س��ااڵن��ی پێشوو‪،‬‬ ‫پەرلەمان‌و الیەنە سیاسییەكان داوای‬ ‫ئەو كارەیان بكردایە‪ ،‬جگە لەوە‬ ‫گەندەڵییەكان ئاشكران كە چین‌و‬ ‫رێگە چارەكانیشیان ئاشكران»‪.‬‬ ‫پەرلەمانتارەكەی یەكگرتوو‪،‬‬

‫دەڵ�������ێ�������ت‪:‬‬ ‫«خ������وازی������ارم‬ ‫ك��ە ن��ووس��راوەك��ە‬ ‫ب��ۆ چ��ەواش��ەك��ردن‌و‬ ‫هەڵخەڵەتاندن نەبێت‪،‬‬ ‫ه��ەن��گ��اوەك��ان��ی ئایندە‬ ‫دەری دەخ����ەن ك��ە چی‬ ‫دەب��ێ��ت‌و بۆچییە‪ ،‬ب��ەاڵم‬ ‫پێویست ب���وو پێش ئ��ەوە‬ ‫لیژنەی ن��ەزاه��ە كارابكرایە‌و‬ ‫سەرۆكایەتیی پەرلەمان بە پێدانی‬ ‫راپۆرتەكانی دی��وان��ی چاودێریی‬ ‫دارای���ی‌و دروستكردنی دەستەی‬ ‫نەزاهە ئەو رۆڵەی ببینیایە»‪.‬‬ ‫ئەو نووسراوەی سەرۆكایەتیی‬ ‫پەرلەمان‪ ،‬دوای نیگەرانییەكانی‬ ‫ئۆپۆزسیۆن‌و هاواڵتییانی كوردستان‬ ‫دێت‌و پەرلەمانتارانیش پێیانوایە كە‬ ‫سەرۆكایەتیی پەرلەمان لەژێر ئەو‬ ‫فشارانەدا ئەو كارانەی كردووە‪.‬‬

‫پەرلەمانتارەكەی‬ ‫گ��ۆڕان‪ ،‬لەوبارەیەوە دەڵێت‪:‬‬ ‫«دەرك��ردن��ی ئەو نووسراوە لەژێر‬ ‫ئەو فشارانەیە كە ئێستا لە ئارادان‌و‬ ‫ئ��ەگ��ەر واش بێت ه��ەر جێگەی‬ ‫دڵخۆشییە‪ ،‬ب���ەاڵم ئ��ەگ��ەر وەك‬ ‫شتەكانی تر بۆ ریكالم‌و قسە نەبێت‌و‬ ‫بچێتە چوارچێوەی عەمەلی‌و كاری‬ ‫پێبكرێت»‪.‬‬

‫ذمارة (‪ )623‬سيَشةممة ‪2011/3/1‬‬

‫‪hewal.rozhnama@gmail.com‬‬

‫‪11‬‬

‫پێشمەرگەیەك‪ :‬ئەوانەی خۆپیشاندان دەكەن هەموویان خوشك‌و برای ئێمەن‬ ‫خۆزگە چەكدار نەبوومایەو بچوومایەتە ناو خۆپیشاندەران‬

‫خۆپیشاندانەكەی (‪)25‬ی شوبات‬

‫دەستلەكاركێشانەوەی چەندین بەرپرسی‬ ‫بەدوای خۆیدا هێناو ناوەندیشی ترساند‬ ‫راپۆرتی‪ :‬عەلی ناجی ‪ -‬بەغدا‬ ‫‪..................................................................‬‬

‫هەینی راب���ردوو خۆپیشاندانی‬ ‫ب��ەرف��راوان لە زۆرب��ەی پارێزگاكانی‬ ‫عێراق ئەنجامدرا‪ ،‬كە بە گەورەترین‬ ‫خ��ۆپ��ی��ش��ان��دان��ی دوای ‪2003‬ی‬ ‫دادەن��رێ �ت‌و وەك ئامادەكارانی ئەو‬ ‫خۆپیشاندانانە ئاماژەیان پێدەكرد‪،‬‬ ‫هۆكاری سەرەكیی خۆپیشاندانەكان‪،‬‬ ‫نەبوونی خزمەتگوزارییەكان‌و خراپیی‬ ‫ب��ەش��ەخ��ۆراك��ی مانگانەو ب��ەرب�ڵاوی‬ ‫گەندەڵی‌و بێكاریی بوو‪ ،‬كە بەهۆیەوە‬ ‫دەیان بەرپرسی پارێزگاكانی عێراق‬ ‫ناچاركران دەست لەكار بكێشنەوە‌و‬ ‫پەرلەمانیش لە داواكانیان دەكۆڵێتەوە‪.‬‬ ‫بەغدا‪ ،‬شەڕە گەورەكە‬ ‫بەغدای پایتەخت وەك گەورەترین‬ ‫پ��ارێ��زگ��ای ع��ێ��راق‪ ،‬ی��ەك��ەم جوڵەی‬ ‫خۆپیشاندانی تێكەوت‪ ،‬س��ەرەڕای‬ ‫پشتگیرینەكردنی عەلی سیستانی‪،‬‬ ‫گەورەمەرجەعی شیعەكان‌و موقتەدا‬ ‫س���ەدری س��ەرۆك��ی رەوت���ی س��ەدر‌و‬ ‫تۆمەتباركردنی كۆنە بەعسییەكان‬ ‫لەالیەن مالیكییەوە بۆ سازدانی ئەو‬ ‫خۆپیشاندانە‪ ،‬زیاتر لە پێنج هەزار‬ ‫خۆپیشاندەر لە گۆڕەپانی تەحریر‬ ‫ك��ۆب��وون��ەوە‌‪ ،‬بەبێ گوێدانە بڕیاری‬ ‫قەدەغەكردنی هاتوچۆی سەركردایەتیی‬ ‫چاالكییە ئەمنییەكانی بەغدا‪.‬‬ ‫خۆپیشاندەرانی ب��ەغ��دا داوای‬ ‫ل��ەس��ەرك��ار الب��ردن��ی ه��ەری��ەك لە‬ ‫س���ەالح ع��ەب��دول��رەزاق��ی پ��ارێ��زگ��ار‌و‬ ‫چ��ەن��د بەرپرسێكی ئ��ی��داری��ی ئەو‬ ‫ش�����ارەو چ��اك��س��ازی��ی سیستمی‬ ‫سیاسیی‌و ه��ەم��وارك��ردن��ی یاسای‬ ‫هەڵبژاردنەكان‌و دەرك��ردن��ی یاسای‬ ‫حیزبەكان‌و لێپرسینەوەو بەرپرسە‬ ‫كەمتەرخەمەكانیان دەكرد‌‪ ،‬كاتێكیش‬ ‫خ��ۆپ��ی��ش��ان��دەران ویستیان ب��ەرەو‬ ‫ن��اوچ��ەی س���ەوزی ب��ارەگ �ا‌و زۆرب��ەی‬ ‫دەزگ��ا حكومییەكان ب��ڕۆن‪ ،‬بەشێك‬ ‫لە پەرلەمانتاران ویستیان بچنە نێو‬ ‫خۆپیشاندەرانەوە‪ ،‬ب��ەاڵم بە لێدان‬ ‫دەریانكردن‌و خۆپیشاندەران بەربەستە‬ ‫كۆنكرێتییەكانیان رووخ��ان��د وەك‬ ‫ئاماژەیەك بۆ نەهێشتنی بەربەست‬ ‫ل��ەن��ێ��وان ح��ك��وم��ەت‌و هاواڵتییاندا‌‪،‬‬ ‫ب��ەو هۆیەشەوە پێكدادان لەنێوان‬ ‫خۆپیشاندەران‌و كارمەندانی یەكەی‬ ‫بنەبڕكردنی گێرەشێوێنی رووی��دا‌و‬ ‫دوات��ر سوپاسی عێراقیش هێنرا بۆ‬ ‫باڵوەپێكردنی خۆپیشاندەران‌و لە‬ ‫رێ��گ��ەی ئ��او و بۆمبی دەنگییەوە‪،‬‬ ‫هێرش كرایە سەریان‌و دەیان برینداری‬ ‫لەهەردووال لێكەوتەوە‪.‬‬ ‫خۆپیشاندان‪ ،‬نەینەواشی گرتەوە‬ ‫پ����ارێ����زگ����ای ن����ەی����ن����ەواش‬ ‫خۆپیشاندانێكی توندی بەخۆیەوە بینی‪،‬‬ ‫ئەو كاتەی هەریەك لە ئەسیل نوجێفی‪،‬‬ ‫پارێزگاری نەینەوا‌و ئوسامە نوجێفی‬ ‫برای كە سەرۆكی ئەنجومەنی نوێنەرانە‬ ‫لە بارەگای پارێزگای نەینەوادا بوون‌و‬ ‫خۆپیشاندەران هێرشیان كردە سەر‬ ‫ئەو بارەگایە‌و داوای هەڵوەشاندنەوەی‬ ‫حكومەتی محەلی ئەو شارەیان كرد‌و‬ ‫بارەگای پارێزگایان بەردباران كرد‌و‬ ‫بەهۆیەوە پێكدادان لەگەڵ پاسەوانانی‬ ‫بارەگاكە روویداو (‪ )5‬كەس كوژران‌و‬ ‫دەیانی تریش بریداربوون‌و بەدوایدا‬ ‫خۆپیشاندەران ئاگریان لە بارەگای‬ ‫پارێزگا بەردا‪.‬‬

‫وەك ه��اوپ��ش��ت��ی��ی��ەك��ی��ش بۆ‬ ‫داوای خۆپیشاندەران‪ ،‬بەڕێوەبەری‬ ‫شارەوانیی ناحیەی حەمام‌و ئەندامانی‬ ‫ئەنجومەنی شارەوانی ئەو ناحیەیە‬ ‫دەس��ت��ل��ەك��ارك��ێ��ش��ان��ەوه‌ی خ��ۆی��ان‬ ‫پێشكەشكرد‪.‬‬ ‫دواب���ەدوای رووداوەك���ەش‪ ،‬نوری‬ ‫مالیكی‪ ،‬س��ەرۆك وەزی��ران��ی عێراق‪،‬‬ ‫راگەیاندنی لیژنەیەكی لێكۆڵینەوەی‬ ‫ئاشكراكرد سەبارەت بە رووداوەكانی‬ ‫نەینەوا‌و تەقەكردن لە خۆپیشاندەران‌‪،‬‬ ‫هاوكات ئەسیل نوجێفی‪ ،‬پارێزگار‬ ‫ه��ەن��دێ��ك ل��ە ی��ەك��ە ئەمنییەكانی‬ ‫تۆمەتباركرد بە هاندانی هاواڵتییان‬ ‫بۆ خۆپیشاندان‌و نانەوەی ئاژاوە لەو‬ ‫شارەدا‪.‬‬ ‫بەسرە‪ ،‬تەسلیمبوونی پارێزگار‬ ‫لە پارێزگای بەسرەش‪ ،‬هەزاران‬ ‫هاواڵتی رژان��ە سەر شەقامەكان بۆ‬

‫ده‌رنه‌کردنی هیچ یاسایه‌ک‬ ‫ل ‌ه هه‌شت مانگی رابردوودا‬ ‫ل ‌ه په‌رله‌مان ک ‌ه له‌‬ ‫به‌رژه‌وه‌ندی خه‌ڵکدا‬ ‫بێت‪ ،‬هۆکاری سه‌ره‌کی‬ ‫خۆپیشاندانه‌کان بوو‬ ‫ناڕەزایی دەربڕین لە خزمەتگوزارییەكان‌و‬ ‫گ��رن��گ��ت��ری��ن داواك��اری��ی��ەك��ان��ی��ان‪،‬‬ ‫دەس��ت��ل��ەك��ارك��ێ��ش��ان��ەوەی شەڵتاغ‬ ‫عەبدودی پارێزگار بوو‪ ،‬خۆپیشاندەران‬ ‫ب��ارەگ��ای ئەنجومەنی پارێزگایان‬ ‫ب��ەردب��اران ك��رد‌و لەگەڵ پاسەوانانی‬ ‫ئەو بارەگایەدا پێكدا هەڵپرژان‌و دەیان‬ ‫برینداری لێكەوتەوە‪ .‬لە كۆبوونەوەیەكدا‬ ‫ئەنجومەنی پارێزگاش كە شەممەی‬ ‫راب�����ردوو س���ازی دا‪ ،‬ب��ەزۆری��ن��ەی‬ ‫دەنگ داوای دەستلەكاركێشانەوەی‬ ‫پ��ارێ��زگ��ار پ��ەس��ەن��دك��را ك��ە بەهۆی‬ ‫خۆپشاندانەكانەوە پێشكەشی كردبوو‪.‬‬ ‫ئەنبار‪ ،‬دەستلەكاركێشانەوە بە كۆمەڵ‬ ‫ئ���اگ���ری خ��ۆپ��ی��ش��ان��دان��ەك��ان‪،‬‬ ‫پارێزگای ئەنباری سوننەنشینیشی‬ ‫گ��رت��ەوە‌و دوای هێرشكردنە سەر‬ ‫ب��ارەگ��ای پارێزگا‌و بەردبارانكردن‌و‬ ‫وەاڵم����دان����ەوەی����ان ب���ە ف��ی��ش��ەك‪،‬‬ ‫چەندین قوربانیی لێكەوتەوە‪ ،‬وەك‬

‫پشتگیرییەكیش بۆ خۆپیشاندەران‪،‬‬ ‫قایمقامی ناحیەی حەبانیەو زۆربەی‬ ‫ئەندامانی ئەنجومەنی شارەوانی ئەو‬ ‫ناحیەیە‪ ،‬دەستیان لەكار كێشایەوە‌و‬ ‫دواتریش قایمقامی قەزای فەلوجە‌و‬ ‫سەرۆكی ئەنجومەنی شارەوانییەكەی‌و‬ ‫سەرجەم ئەندامانی ئەو ئەنجومەنە‬ ‫دەستیان لەكار كێشایەوە‌و هەنگاوی‬ ‫دەس��ت��ل��ەك��ارك��ێ��ش��ان��ەوە ب��ەرپ��رس��ە‬ ‫حكومییەكانیشی گرتەوە‌و بەڕێوەبەری‬ ‫ئ��اووئ��اوەڕۆ‌و نەخۆشخانەی گشتیی‬ ‫فەلوجە‪ ،‬دەستیان لەكار كێشایەوە‪.‬‬ ‫پەرلەمان‪ ،‬دەكۆڵێتەوە‬ ‫بڕیارە بەمزووانە لیژنەی مافی‬ ‫م��رۆڤ��ی ئ��ەن��ج��وم��ەن��ی ن��وێ��ن��ەران��ی‬ ‫عێراق‪ ،‬راپۆرتێك سەبارەت بەداوای‬ ‫خ��ۆپ��ی��ش��ان��دەران ئ��ام��ادە ب��ك��ات‌و‬ ‫ل��ەوب��ارەی��ەوە عەلی شبر‪ ،‬ئەندامی‬ ‫لیژنەی مافی م��رۆڤ بە رۆژنامەی‬ ‫راگەیاند‪« :‬لە چەند رۆژی داهاتوودا‪،‬‬ ‫راپۆرتێكی چڕ‌وپڕ سەبارەت بە داوای‬ ‫دەستدرێژیكردنە‬ ‫خۆپیشاندەران‌و‬ ‫س��ەری��ان پێشكەش ب��ە پەرلەمان‬ ‫دەك��ەی �ن‌و پ��ەرل��ەم��ان‌و ئەنجومەنی‬ ‫پارێزگاكانی عێراقیش لیژنەی هاوبەش‬ ‫لەو بارەیەوە پێكدەهێنن»‪.‬‬ ‫لەالیەكی ترەوە‪ ،‬قاسم ئەعرەجی‪،‬‬ ‫ئەندامی لیژنەی ئاسایش‌و بەرگریی‬ ‫ع��ێ��راق ب��ۆ رۆژن��ام��ەی روون��ك��ردەوە‬ ‫ك��ە ل��ی��ژن��ەك��ەی خ��رووق��ات��ی دەزگ��ا‬ ‫ئەمنییەكانی بەرامبەر بە خۆپیشاندەران‬ ‫تۆماركردووە‌‪ ،‬وتیشی‪« :‬لە ژووری‬ ‫چاالكییە ئەمنییەكانی بەغدا بووین‌و‬ ‫خ��رووق��ات��ەك��ان��م��ان ت��ۆم��ارك��ردووە‌و‬ ‫ئەركی هێزە ئەمنییەكان پاراستنی‬ ‫خۆپیشاندەرانە‪ ،‬ن��ەك تەقەكردن‬ ‫لێیان»‪ .‬ئه‌م رێوشوێنان ‌ه له‌کاتێکدایه‌‬ ‫جگ ‌ه ل ‌ه پارێزگاری به‌سر‌ه ه�ه‌ردوو‬ ‫پارێزگاری بابل و واس��ت ده‌ستیان‬ ‫ل ‌ه کار کێشایه‌وه‌و ن��وری مالیکیش‬ ‫(‪ )100‬رۆژی دا ب ‌ه وه‌زیره‌کانی بۆ‬ ‫هه‌ڵسه‌نگاندنی ئاستی جێبه‌جێکردنی‬ ‫داواکارییه‌کانی خۆپیشانده‌ران‪.‬‬ ‫م��وه��ەن��ەد كینانی‪ ،‬س��ەرۆك��ی‬ ‫رێكخراوی تۆڕی عەین بۆ چاودێریكردنی‬ ‫هەڵبژاردنەكان‪ ،‬جەختی لەسەر ئەوە‬ ‫كردەوە‪ ،‬كە خۆپیشاندان مافێكە كە‬ ‫دەس��ت��وور دی��اری��ك��ردووەو داواك��اری��ی‬ ‫خۆپیشاندەران رەوایە‌و بە رۆژنامەی‬ ‫راگەیاند‪« :‬نەبوونی یاسای حیزبەكان‌و‬ ‫دەرنەركرنی هیچ یاسایەك لەماوەی‬ ‫هەشت مانگی راب��ردووی پەرلەماندا‬ ‫كە لە بەرژەوەندیی خەڵك بێت‌و بە‬ ‫سیاسەتكردنی دەسەاڵتی دستووریی‌و‬ ‫نەبوونی دادی كۆمەاڵیەتیی‪ ،‬هۆكاری‬ ‫سەرەكیی خۆپیشاندانەكانی عێراق‬ ‫بوون»‪.‬‬

‫پێشمەرگە‪ :‬فەرمانیشمان پێبكرێت‪،‬‬ ‫تەقە لە خۆپیشاندەران ناكەین‬ ‫راپۆرتی‪ :‬ئاكام ئەبوبه‌كر‬

‫‪.......................................................................................‬‬

‫ئەو پێشمەرگانەی كە لەچەند رۆژی رابردوودا‬ ‫بۆ پاراستنی دامەزراوەكان هێنرابوونە ناو شاری‬ ‫سلێمانییەوە‪ ،‬خۆپیشاندەران بەبرا‌و كەسی خۆیان‬ ‫دەزان���ن‌و داواك���اری خۆپیشاندەرانیش ب��ەڕەوا‬ ‫دەزانن‪.‬‬ ‫(‪ )7‬رۆژ دوای رووداوە خوێناوییەكەی‬ ‫بەردەم لقی (‪)4‬ی پارتی كە تیایدا پاسەوانانی‬ ‫ئەو بارەگایە تەقەیان لەخۆپیشاندەران كرد‌و‬ ‫لەئەنجامدا هەر ئەو رۆژە كەسێك كوژرا‌و (‪)57‬‬ ‫دیكەش برینداربوون‪ ،‬پێشمەرگەیەك لەبەردەركی‬ ‫سەرای سلێمانی كە ئێستا بە (مەیدانی ئازادی)‬ ‫ناسراوە‪ ،‬هاتە ناو ریزی خۆپیشاندەرانەوە‪.‬‬ ‫ئەو پێشمەرگەیە دەڵێت‪ :‬بەڕاستی جەماوەری‬ ‫سلێمانی سەلماندیان ئاشتیخوازن‪ ،‬دوای ئەوەی‬ ‫گوڵیان بۆ هێناین نەریتێكی تازەیان فێركردین كە‬ ‫ئەوان گوڵمان دەدەنێ‌‪ ،‬دەبێت ئێمەش وەك برای‬ ‫خۆمان پارێزگارییان بكەین‪ ،‬بەڕاستی ئەوانەی‬ ‫تەقەیان لەم خەڵكە ئاشتیخوازە كردووە‪ ،‬دەبێت‬ ‫تۆڵەی كارەكەیان وەربگرن‪.‬‬ ‫ناوبراو وتیشی‪« :‬من سەرم سوڕماو چەكم‬ ‫دان��او چوومە ناو خۆپیشاندانەكەوە‪ ،‬خۆم بۆ‬ ‫رانەگیرا‪ ،‬من بەدەسەاڵت دەڵێم‪ ،‬ئەوان ئاژاوەگێڕ‬ ‫نین‪ ،‬ئەوان ئازادییان دەوێت»‪.‬‬

‫فۆتۆ‪ :‬هیوا جه‌مال‬

‫نــــزیـــكـــەی (‪ )2‬هەفتەیە‌و ل��ەدوای‬ ‫(‪17‬ی شوبات)ەوە‪ ،‬بەشەقامەكانی سلێمانیدا‬ ‫باڵوكراونەتەوە‪ ،‬ئ��ەوان پێشمەرگەی وەزارەت��ی‬ ‫پێشمەرگەن‌و بەشێكی زۆریان خەڵكی سلێمانین‪،‬‬ ‫سەرجەم ئەم پێشمەرگانەی كە قسەیان بۆ‬ ‫كردین‪ ،‬لەبەر ترسی سزای سیاسیی‌و سەربازیی‪،‬‬ ‫نەیاندەویست ناوەكانیان ئاشكرابكەن‪ ،‬بەاڵم‬ ‫لەپەیامەكانیاندا هاواڵتییان دڵنیا دەكەنەوە كە‬ ‫هەموویان لەگەڵ خۆپیشاندەران ب��را‌و كەسی‬ ‫یەكترن‌و داواش دەكەن‪ ،‬ئەوانەی كە تەقەیان لە‬ ‫خۆپیشاندەران كردووە‪ ،‬دەبێت سزا بدرێن‪.‬‬ ‫یەكێك ل��ەو پێشمەرگانە كە بەچەكێكی‬ ‫ك�ڵاش��ی��ن��ك��ۆف‌و ت��ێ�ڵای��ەك��ەوە ل��ە گ��ەڕەك��ی‬ ‫ئاشتی وەستابوو‪ ،‬بۆ رۆژنامە وتی‪« :‬ئەوانەی‬ ‫خۆپیشاندان دەكەن‪ ،‬هەمووی كەسوكاری ئێمەن‪،‬‬ ‫خۆزگە چەكدار نەبوومایەو بچوومایەتە ناویانە‪،‬‬ ‫ئێمە بۆ پاراستن‌و ئارامكردنەوەی رەوشی سلێمانی‬ ‫هاتووین‌و زۆر دڵگرانم بە رووداوەك��ەی (‪17‬ی‬ ‫شوبات)‪ ،‬من نازانم چۆن ویژدانیان رێگەی پێدان‬ ‫دەستی خۆیان بەبرای خۆیان سوور بكەن»‪.‬‬ ‫ئەو پێشمەرگەیە زۆر بە دڵێكی گەرمەوە‬ ‫بۆ خۆپیشاندەران ئاماژەی بەوەكرد‪« ،‬ئێمە‬ ‫برای ئەوانین‌و ئەگەر ئەمریشمان پێبكرێت‪ ،‬تەقە‬ ‫ناكەین‪ ،‬تەنانەت ئەگەر سەریشمان بە بەردی‬ ‫براكانمان سووربێت‪ ،‬چونكە برایەكم لەشەڕی‬ ‫ناوخۆدا شەهید بوو‪ ،‬ئێستاش ئازارەكەیم لە‬ ‫دڵدایە»‪.‬‬ ‫رۆژی (‪ 17‬شوبات)‪ ،‬رۆژێكی خوێناویی بوو‬ ‫بۆ خەڵكی سلێمانی‪ ،‬كاتێك لەخۆپیشاندانێكدا‬ ‫چوونە ب��ەردەم بارەگای لقی (‪)4‬ی پارتی‌و‬ ‫لەالیەن پاسەوانەكانی ئەو بارەگایەوە تەقەیان‬ ‫لێكرا‌و لەئەنجامدا ه��ەر ئ��ەو رۆژە كەسێك‬ ‫كوژرا‌و (‪ )57‬دیكەش برینداربوون‪ ،‬دوای ئەم‬ ‫رووداوەش هەردوو حیزبی بااڵدەست سلێمانییان‬ ‫بەهێزەكانی پێشمەرگە‌و زێرەڤانی تەنی‌و ترس‌و‬ ‫دڵەڕاوكێیان خستە ناو دڵی خەڵكی شارەكەوە‪،‬‬ ‫ژم��ارەی كوژراوەكانیش گەیشتە (‪ )3‬كەس‌و‬ ‫بریندارەكانیش گەیشتە زیاتر لە (‪ )130‬كەس‪.‬‬ ‫ئەفسەرێكی هیزەكانی پێشمەرگە‪ )3( ،‬رۆژ‬ ‫دوای ئەو رووداوە لەكاتی ئێشكگریدا لەیەكێك لە‬ ‫شەقامەكانی سلێمانی‪ ،‬بۆ رۆژنامە وتی‪« :‬ئەو‬ ‫كەسانەی لەسەر شەقامەكانن بەكوڕو كچەوە‪،‬‬ ‫هەمووی كەسوكاری ئێمەی تێدایە‪ ،‬من لەگەڵ‬ ‫توندوتیژیی نیم‪ ،‬كفرە تەقە لەو گەنجانە بكەیت‪،‬‬ ‫ئێمە شەڕی ناوخۆمان لەبیر نەچووەتەوە‪ ،‬ئەو‬ ‫گەنجانەی لەسەر شەقامەكانن‪ ،‬دەیانەوێت وەك‬ ‫گەنجەكانی تری دنیا بژین»‪.‬‬ ‫ئەو ئەفسەرە‪ ،‬جەخت لەوە دەكاتەوە كە‬ ‫فەرمانی تەقەكردنیان پێ نییە لە خۆپیشاندەران‪،‬‬ ‫ئەگەر زۆر ناچاریش بكرێن‪ ،‬تەنیا دەتوانن ئەو‬ ‫دارە بەكاربهێنن كە بەدەستیانەوەیە‪ ،‬ناوبراو‬ ‫وتیشی‪« :‬ك��وڕەك��ەی خ��ۆم رۆژی یەكەم‌و‬ ‫دووەم لەناو خۆپیشاندانەكاندا بووە‪ ،‬داواش‬ ‫لەخۆپیشاندەران دەك��ەم وەك ب��رای خۆیان‬ ‫سەیرمان بكەن‪ ،‬داواشدەكەم‪ ،‬ئەوانەی گەنجانی‬ ‫سلێمانییان شەهید‌و بریندار ك��رد‪ ،‬دادگایی‬ ‫بكرێن»‪.‬‬ ‫رەنگە ك��ارە سەربازییەكەیان نەبووایە‪،‬‬ ‫زۆرب����ەی ئ���ەو پێشمەرگانە ئێستا لەناو‬ ‫خۆپیشاندانەكاندا بوونایە‪ ،‬چونكە لەگەڵ هەر‬ ‫پێشمەرگەیەك دەدوێیت‪ ،‬چاوی پڕ دەبێت لە‬ ‫گریان‌و ناخی دڵی هەڵدەڕێژێت‪ ،‬لەوەش زیاتر‬ ‫ئ��ەوان بە خۆپیشاندەران دەڵێن‪ ،‬قارەمان‌و‬ ‫داواكارییەكانیان بە داواكاریی خۆیان دەزانن‪.‬‬ ‫پێشمەرگەیەكی تر كە لەبەر ماندووێتی‬ ‫لەیەكێك لەباخچەكانی سلێمانی راكشابوو‪ ،‬لە‬ ‫رێی رۆژنامەوە داوای لە هاواڵتییان كرد كە‬ ‫بەشێوەیەكی مەدەنییانە‌و دوور لە ئاژاوەگێڕیی‬ ‫داوای مافەكانیان ب��ك��ەن‪ ،‬وتیشی‪« :‬ئ��ەو‬ ‫داواكارییانەی خۆپیشاندەران‪ ،‬داواكاریی ئێمەشن‪،‬‬ ‫من لەم واڵتە خاوەنی یەك مەتر زەوی نیم‪ ،‬ئەوەی‬ ‫وەری دەگرم (‪ )2‬فەردە شەكر‌و كارتۆنێك تایت‬ ‫دەكات‪ )3( ،‬ملیۆن دینار قەرزارم‪ )7( ،‬رۆژە‬ ‫خۆم نەشتووە‪ )24( ،‬سەعات پۆستاڵەكەمان‬ ‫لەپێدایە‪ ،‬قاچمان رزی لە پۆستاڵدا‪ ،‬خۆزەگە لە‬ ‫كوردستان هەركەسە بەپێی ئەو كارەی دەیكات‪،‬‬ ‫مووچەی وەر بگرتایە»‪.‬‬

‫‪10‬‬

‫ذمارة (‪ )623‬سيَشةممة ‪2011/3/1‬‬

‫‪hewal.rozhnama@gmail.com‬‬

‫پەرلەمانی بەغدا‪ ،‬لیژنەیەك رەوانەی سلێمانی دەكات‬ ‫رۆژنامە‪ :‬یەكێتی‌و یەكگرتوو ‌و‬ ‫كۆمەڵ‪ ،‬دەنگ بە پرۆژەیەكی گۆڕان‬ ‫ده‌دەن لەسەر بارودۆخی سلێمانی‌و‬ ‫پەرلەمانیش لیژنەیەك رەوانە دەكات‪.‬‬ ‫پ���اش ئ����ەوەی رۆژی ‪،2/21‬‬

‫هەڤاڵ كوێستانی‬ ‫ئەندامی ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق ده‌ینووسێت‬

‫لەپەرلەمانی عێراقەوە‬

‫داخوازینامه‌که‌ی گۆڕان‬ ‫(‪ )220‬ده‌نگی به‌ده‌ستهێنا‬

‫لەوەتەی باهۆزی گ��ۆڕان لە ژم��ارەی��ەك لە‬ ‫واڵتە عەرەبییەكاندا هەڵیكردووە‪ ،‬رۆژ نییە لەناو‬ ‫هۆڵی پەرلەماندا بەیاننامەی پشتیوانیكردن‬ ‫لە خۆپیشاندەرانی ئەو واڵتانەو ئیدانەكردنی‬ ‫بەكارهێنانی توندوتیژیی‌و زەبرو زەنگ لە الیەن‬ ‫دەسەاڵتەكانیانەوە دەرنەچێت‪ ،‬هەڵبەتە ئێمەش‬ ‫وەك لیستی گۆڕان بۆ هەر یەك لەو رووداوانە‪،‬‬ ‫بەیاننامەی هاوشێوەمان هەبووە‪.‬‬ ‫كە خۆپیشاندانەكانی ناو شاری سلێمانی‬ ‫دەستیانپێكرد‪ ،‬ئێمە پێمانوابوو كە دەبێت‬ ‫ئەم بابەتە جێی بایەخ‌و گفتوگۆی زیاتر بێت‬ ‫ب��ۆ پ��ەرل��ەم��ان��ت��اران��ی ع��ێ��راق ب��ە گشتیی‌و بۆ‬ ‫پەرلەمانتارانی كوردیش بە تایبەتی‪.‬‬ ‫ئێمە كە داخوازینامەمان بە سەرۆكایەتیی‬ ‫پەرلەمان پێشكەش كرد‪ ،‬وێڕای ئەوەی سەرۆك‌و‬ ‫جێگری یەكەمی س��ەرۆك رەزامەندیی خۆیان‬ ‫لەسەر داخوازینامەكە دەربڕی بۆ ئەوەی ببێتە‬ ‫بابەتێكی گفتوگۆی دانیشتنی رۆژی ‪،2011/2/21‬‬ ‫بەو مەبەستەی پەرلەمان هەڵوێستێك لەسەر ئەو‬ ‫رووداوە خوێناوییە وەربگرێت‌و پشتیوانیی خۆی‬ ‫لە خۆپیشاندەران‌و ناڕەزایشی لە بەكارهێنانی‬ ‫خۆپیشاندەران‬ ‫خوێنڕشتنی‬ ‫توندوتیژیی‌و‬ ‫لەالیەن دەسەاڵتی كوردییەوە دەرببڕێت‪ ،‬كەچی‬ ‫بەداخەوە‪ ،‬جێگری دووەمی سەرۆكی پەرلەمان كە‬ ‫لەسەر حسابی كورد لەوێ‌ دانراوە‌و پەرلەمانتاری‬ ‫پارتیشە‪ ،‬رەزامەندیی خۆی لەسەر داخوازییەكە‬ ‫دەرنه‌بڕی‪ ...‬ئەوە لەكاتێكدا كە هەر دوو هەفتە‬ ‫بەر لەوە كە پەرلەمانتارێكی ناو لیستی(العراقیە)‬ ‫بەیاننامەیەكی ت��ون��دی دژی م���ادەی (‪)140‬‬ ‫خ��وێ��ن��دەوە‌و م��ادەك��ەی ب��ە م��ادەی��ەك��ی م��ردوو‬ ‫كۆتاییهاتوو وەسف كرد‪ ،‬ئە‌و رەزامەندیی لەسەر‬ ‫خوێندنەوەی ئەو بەیاننامەیە نیشاندابوو‪...‬‬ ‫ئ���ەم���ە ئ��ێ��م��ەی ن���اچ���ارك���رد‪ ،‬ل���ە رێ��ی‬ ‫ئیمزاكۆكردنەوەی پەرلەمانتارانەوە‪ ،‬سەرۆكایەتیی‬ ‫پەرلەمان ناچاربكەین‪ ،‬ئەو بابەتە بخاتە بەردەم‬ ‫پەرلەمان بۆ دەنگ لەسەردان‪ ،‬داخوازینامەكەی‬ ‫ئێمە كە ئیمزای (‪)87‬پەرلەمانتاری لەسەر‬ ‫بوو‪ ،‬خرایە دەنگەوە‪ ،‬دەنگدراو ئەنجامەكەش‬ ‫وەرچ��ەرخ��ان��ێ��ك��ی ل��ە م��ێ��ژووی دەن��گ��دان��ی ناو‬ ‫پەرلەمان تۆماركرد‪...‬‬ ‫(‪ )220‬ئەندام پەرلەمان لە كۆی (‪)250‬‬ ‫ئەندامی ئامادەی دانیشتنی ئەو رۆژەی پەرلەمان‪،‬‬ ‫دەنگیان بە داخوازینامەكەی ئێمە دا‪.‬‬ ‫پێش ئەو دەنگانە‪ ،‬زۆر كەس هەبوون كە‬ ‫پێیانوابوو‪ ،‬پێكهاتەی سیاسیی لەنێوان كوتلە‬ ‫پێكهێنەرەكانی حكومەتی عێراقدا دەرفەتێك بۆ‬ ‫الیەنێكی تر‪ ،‬یان دەنگێكی جیاوازی تر ناهێڵێتەوە‬ ‫كە بتوانێت ئ��ەو هاوكێشەیە هەڵگێڕێتەوە‪،‬‬ ‫بەتایبەتیش كە پەرلەمان لەم خولەی ئێستاشیدا‪،‬‬ ‫چۆن خولەكانی پێشوو بە دابەشكردنی هەرسێ‌‬ ‫پۆستە س��ەرۆك��ای��ەت��ی��ی��ەك�ە‌و جێگرەكانیان‬ ‫دەستیپێكرد‪ ،‬باوەڕی ئەوانەی قوڵتركردبووەوە‬ ‫كە رایان واب��وو‪ ،‬هەموو ئەو مەسەالنەی لەناو‬ ‫پەرلەماندا دەنگیان لەسەر دەدرێت‪ ،‬پێشتر لەناو‬ ‫كوتلە پێكهاتووەكاندا بڕیاری پێشوەختی لەسەر‬ ‫دراوەو هەر بۆ شەرعییەتپێدان دێتە پەرلەمان‌و‬ ‫دەنگی پێدەدرێت‪.‬‬ ‫ئەم وەرچەرخانە‪ ،‬ئەو تێڕوانینەی هەڵگێڕایەوە‪،‬‬ ‫ئەوەش وا دەكات كە هەموو جارێك ئەنجامی‬ ‫دەنگدانی نا‌و پەرلەمان‪ ،‬بۆ هیچ الیەك مسۆگەر‬ ‫نەبێت‪ ،‬هەبوونی رەوت‌و دەستەی جیاجیایە لەناو‬ ‫هەریەك لە شتە گەورەكاندا‪ ،‬ه��ەروا هەبوونی‬ ‫زۆرێكە لەو پەرلەمانتارانەی كە ویژدان‌و ئیرادەو‬ ‫ئازادیی بڕیاردانی خۆیان لەسەرووی بەرژەوەندیی‬ ‫حیزبی‌و تایەفی‌و ئەتیكی‌و لەسەرووی رێنوێنی‬ ‫سەرۆك لیستەكانیانەوە دەبینن‪ ،‬هەر ئەوەشە كە‬ ‫ئومێدێك دەدا بەوەی كە دەشێت دیموكراسی لەم‬ ‫واڵتەی ئێمەشدا پاشەڕۆژی هەبێت‪.‬‬

‫فراكسیۆنی گ��ۆڕان لە پەرلەمانی‬ ‫عێراق‪ ،‬پرۆژەیەكی پێشكەش كرد‬ ‫بۆ قسەكردن لەسەر رووداوەك��ان��ی‬ ‫ئەم دواییەی سلێمانی‌و لە كۆی ‪250‬‬ ‫ئەندامی ئامادەبوو‪ ،‬بە كۆی ‪ 220‬دەنگ‬

‫پەسەندكرا‪ ،‬سەرچاوەیەكی ئاگاداری‬ ‫پەرلەمان بە رۆژن��ام��ەی راگەیاند‪:‬‬ ‫«تەنها پارتی دەنگی بەو پرۆژەیەی‬ ‫گۆڕان نەداو جگە لە پەرلەمانتارانی‬ ‫گۆڕان‪ ،‬یەكێتی‌و یەكگرتو‌و و كۆمەڵ‪،‬‬

‫دەنگیان پێدا»‪.‬‬ ‫ه��اوك��ات ب��ڕی��ارە لە دانیشتنی‬ ‫ئ���ەم���ڕۆی پ���ەرل���ەم���ان���دا ل��ەس��ەر‬ ‫پێشنیازەكەی گۆڕان‪ ،‬گفتوگۆ لەسەر‬ ‫بارودۆخی سلێمانی بكرێت‪.‬‬

‫ئیبراهیم بەحرولعلوم‪ ،‬وەزیری نەوتی پێشووتری عێراق‪:‬‬

‫لە هەرێمی كوردستاندا‪ ،‬بەقاچاخبردنی نەوت هەیە‬ ‫سازدانی‪ :‬هەستیار قادر ‪ -‬عەلی ناجی‬

‫‪................................................................‬‬

‫ئیبراهیم بەحرولعلوم‪ ،‬وەزیری نەوتی پێشووتری عێراق‪ ،‬جەخت لەسەر ئەوە‬ ‫دەكاتەوە كە بەقاچاخبردنی بەرهەمە نەوتییەكان لە هەرێمی كوردستان‌و عێراقدا‬ ‫هەیەو دەڵێت‪« :‬لە هەرێمی كوردستان‪ ،‬بەرهەمە نەوتییەكان بەقاچاخ دەبرێنە‬ ‫دەرەوە‪ ،‬چونكە خێرا دەفرۆشرێن»‪.‬‬ ‫بەحرولعلوم كە پسپۆڕی بواری نەوتیشە‪ ،‬لە دیمانەیەكی رۆژنامەدا‪ ،‬ئاماژە‬ ‫بە وردەكاریی هەندێك پرۆسەی بەقاچاخبردنی نەوت‌و شێوازەكانی دەكات لە‬ ‫هەرێمی كوردستاندا‌و راشیدەگەیەنێت كە كێشە نەوتییەكانی نێوان هەرێم‌و بەغدا‬ ‫لە ساڵی ‪- 2009‬وە زیانی (‪ )5‬ملیار دۆالریان لە عێراق داوە‪.‬‬

‫رۆژنامە‪ :‬بەقاچاخبردنی نەوت‌و‬ ‫ب��ەره��ەم��ە ن��ەوت��ی��ی��ەك��ان ل��ە خاڵە‬ ‫سنوورییەكانەوە‪ ،‬بووەتە كێشەیەكی‬ ‫هەنووكەیی لە عێراقدا‪ ،‬وەك وەزیری‬ ‫نەوتی پێشوو‪ ،‬پسپۆڕی بواری نەوت‪،‬‬ ‫واقیعی ئەو پرۆسەیە چۆنە؟‬ ‫* ل���ە واق���ی���ع���دا پ���رۆس���ەی‬ ‫بەقاچاخبردنی ن��ەوت‪ ،‬بوونی هەیە‌و‬ ‫لە رێگەی خاڵە سنوورییە وشكانی‌و‬ ‫ئاوییەكانی عێراقەوە ئەنجامدەدرێت‌و‬ ‫لە ساڵی ‪ 2005‬بۆ ‪2006‬یش بەدەست‬ ‫ئ��ەو كێشەیەوە دەماننااڵند‪ ،‬بەاڵم‬ ‫پێشكەوتنی دەزگ���ا ئەمنییەكان‌و‬ ‫زیادكردنی نرخی ئەو نەوتەی بەقاچاخ‬ ‫دەب��رێ��ت‪ ،‬ق��ەب��ارەی ئ��ەو پرۆسەیەی‬ ‫ب��چ��ووك��ك��ردەوە‪ ،‬بۆ ئ���ەوەش كە لە‬ ‫هەرێمی ك��وردس��ت��ان ه��ەی��ە‪ ،‬چەند‬ ‫ل��ێ��دوان��ی��ك ب��ەق��اچ��اخ��ب��ردن��ی ن��ەوت‬ ‫رەتدەكەنەوە‪ ،‬ئەگەر حكومەتی ناوەند‌و‬ ‫هەرێم لەسەر هەناردەكردنی نەوت‬ ‫رێكبكەون‪ ،‬پرۆسەكانی بەقاچاخبردنی كەمترە لە بەقاچاخبردنی بەرهەمە‬ ‫نەوت كەمدەبنەوە‌و نەوتی دەرهێنراو نەوتییەكان‪ ،‬چونكە یەكەمیان كە نەوتی‬ ‫ل��ە رێ��گ��ەی هیڵە نیشتمانییەكانی خاوە‪ ،‬بازاڕێكی راستەوخۆی فرۆشتنی‬ ‫گواستنەوەی نەوتەوە ببرێنە دەرەوە‌و نییە‌و پێویستە بپاڵێورێت‪ ،‬بەاڵم‬ ‫لەسەر ئەوەش رێكکەوتوون كە نەوتی دووەمیان كە بەرهەمە نەوتییەكانە‪،‬‬ ‫رەش‌و نەفتا بگەڕێنرێتەوە بۆ كەركوك فرۆشتنی ئاسانترە‪ ،‬بەتایبەت گازۆیل‌و‬ ‫بۆ سوودبینین لێی‌و ئ��ەوەی گرنگە بەنزین‌و نەفتا‌و ئەوەشی لە باشوور هەیە‬ ‫ئەوەیە‪ ،‬كە دەبێت شێوازی رێككەوتنی بەقاچاخبردنی بەرهەمە نەوتییەكانە‌و‬ ‫نەوت له‌نێوان هەرێم‌و بەغدا بەو شێوازە چەند حاڵەتێكی بەقاچاخبردنی نەوتی‬ ‫بێت كە رێ لە پرۆسەكانی تر بگیرێت‪ .‬خاویش بەدیكراوە‌و بەهەمانشێوەش‬ ‫رۆژن���ام���ە‪ :‬ك��ێ ب��ەرپ��رس��ە لە ل��ە هەرێمی ك��وردس��ت��ان بەرهەمە‬ ‫نەوتییەكان بەقاچاخدەبرێن‪ ،‬چونكە‬ ‫بەقاچاخبردنی نەوت لە هەرێم؟‬ ‫* ئ��ەو پ��رس��ی��ارەی ل��ە ب��ارەی خێرا دەفرۆشرێن‪.‬‬ ‫رۆژنامە‪ :‬دەوترێت كە ساڵی ‪2010‬‬ ‫بەقاچاخبردنی نەوت دەكرێت لەهەرێم‪،‬‬ ‫هەمان ئەو پرسیارەیە كە بۆ ناوچەكانی بە بەراورد بە سااڵنی تر‪ ،‬باشتر بووە‬ ‫ب��اش��ووری عێراقیش ل��ەس��ەر ئەو لە بەقاچاخبردنی نەوتدا‪ ،‬ئەمە راستەو‬ ‫پرۆسەیە دەكرێت‪ ،‬چەندین سوودمەند هۆكارەكەی چییە؟‬ ‫* ه��ەن��دێ��ك ه��ۆك��ار ه��ەی��ە كە‬ ‫هەن لە پرۆسەی بەقاچاخبردنی نەوت‪،‬‬ ‫لەوانە كەسانی تێكدەرو كەسانێك ی��ارم��ەت��ی ب��ەق��اچ��اخ��ب��ردن��ی ن��ەوت‬ ‫ك��ە ل��ە ك��ەرت��ی ن��ەوت��دا ك��اردەك��ەن‌و دەدەن‪ ،‬ل��ەوان��ە‪ :‬دزی��ن‌و راكێشانی‬ ‫لە ‪2005‬ەوە چەندین ج��ۆر‌و الیەنی ن��ەوت ل��ە هێڵەكانی گواستنەوەی‬ ‫بەقاچاخبردنی نەوت هەیە‌و پێموایە نەوتی میسان‌و ناسریە‪ ،‬یان ئەوەی‬ ‫سوودمەندی سەرەكیی لێی‪ ،‬الیەنی لە كەركوك روودەدات لە هێرشكردنە‬ ‫دەرەكییە‌و بەپێی لێكۆڵینەوەكانیش سەر هێڵەكانی گواستنەوەی نەوت بە‬ ‫بەقاچاخبردنی نەوت‪ ،‬وێڕای هۆكاری مەبەستی دزی �ن‌و فرۆشتنی‪ ،‬هێشتا‬ ‫ناوخۆیی‪ ،‬هاندانی دەرەكیش هەیە عێراق‪ ،‬ئاسایش دەسەاڵتی یاسایی تیا‬ ‫كە كاریگەریی لەسەر پەرەسەندنی نییە‌و ئەو دیاردانەی نەوت دزین‪ ،‬لە‬ ‫بەقاچاخبردنی نەوت هەیە‌‪ ،‬ئەمەش هەموو كاتێكدا دەبینرێن‪.‬‬ ‫رۆژن��ام��ە‪ :‬میدیا بیانییەكان‪،‬‬ ‫بەشێك لە پرۆسەی گەندەڵیی ئیداریی‌و‬ ‫ئاماژە بەوە دەكەن كە نەوتی عێراق‬ ‫داراییە لە عێراقدا‪.‬‬ ‫رۆژنامە‪ :‬بەقاچاخبردنی نەوتی‪ ،‬لە بەقاچاخدەبرێت بۆ ئێران بۆ شكاندنی‬ ‫ئەو ئابڵوقە ئابوورییەی لەسەرێتی‪،‬‬ ‫هەرێم زیاترە‪ ،‬یان لە باشوور؟‬ ‫* بەقاچاخبردنی نەوتی خاو ئ��ام��ان��ج��ی ب��ەق��اچ��اخ��ب��ردن��ەك��ە ب��ەو‬ ‫شێوەیەیە؟‬ ‫* بەهۆی ئەو ئابڵوقە ئابوورییەی‬ ‫لەسەر ئێرانە‪ ،‬پێویستی زۆری بە‬ ‫ب��ەره��ەم��ە نەوتییەكانە‌و بەدەست‬ ‫كێشەی بەنزینەوە دەناڵێنێت‌و رۆژانە‬ ‫پێویستی بە (‪ )40‬ملیۆن لیترە‌و‬ ‫ئەمریكاش هەوڵی داوە كە كاریگەریی‬ ‫لەسەر كۆماپانیاكان هەبێت بۆ ئەوەی‬ ‫هەوڵێك هەبوو‬ ‫بەنزین نەنێرن بۆ ئێران‪ ،‬بەقاچاخبردنی‬ ‫نەوتی خاو پێوستی بە توانایەكی‬ ‫بۆ ئەوەی كێشەكانی‬ ‫زۆرو كەشتی گواستنەوەی گ��ەورە‬ ‫هەیە‌و ناتوانرێت (‪ 10‬بۆ ‪ )20‬هەزار‬ ‫نێوان هەرێم‌و بەغدا‬ ‫بەرمیل لە رۆژێكدا بەقاچاخببرێت‌و‬ ‫ناردنی رۆژانەی (‪ )100‬هەزار بەرمیل‬ ‫بخرێنە چوارچێوەیەكی‬ ‫نەوت پێویستی بە (‪ )500‬تانكەری‬ ‫گواستنەوە هەیە‌و ئەو رێژە زۆرەش‬ ‫بەرتەسكەوە‬ ‫ناتوانرێت بشارێتەوە لە شایەتحاڵەكان‪،‬‬

‫ئیبراهیم محەمەد بەحرولعلوم‬ ‫لەساڵی ‪ 1954‬لە نەجەف لەدایكبووە‪.‬‬‫ب��ڕوان��ام��ەی ب��ەك��ال��ۆری��ۆس��ی لە‬‫ئەندازیاریی نەوتدا بەدەستهێناوە‪.‬‬ ‫ماستەرو دكتۆرای لە هەمان بواردا‬‫لە زانكۆی ئەمریكا بەدەستهێناوە‪.‬‬ ‫لەنێوان سااڵنی ‪ 2003‬بۆ ‪،2004‬‬‫وەزیری نەوتی عێراق بووە‪.‬‬ ‫‪-‬ئێستا ئەندامی پەرلەمانی عێراقە‪.‬‬

‫هەرێمی كوردستان هەوڵی ئەوە دەدات‬ ‫كە رۆژانە (‪ )100‬هەزار بەرمیل هەناردە‬ ‫ب��ك��ات‪ ،‬ئ��ەو رێ��ژەی��ەش ناتوانرێت‬ ‫هەناردەبكرێت تەنیا لە رێگەی بەندەری‬ ‫جیهانی توركییەوە نەبێت‪ ،‬جگەلەوەش‬ ‫ل��ەه��ەرێ��م��ی ك��وردس��ت��ان چەندین‬ ‫پااڵوگە هەن كە زی��ادەی نەوتی لە‬ ‫جۆرەكانی نەفتاو نەوتی رەش هەیە‪،‬‬ ‫كە پێویستییانە بازاڕێكی ناشەرعی‬ ‫هەبێت‪ ،‬یان ببرێت ب��ەرەو باشوور‪،‬‬ ‫بەاڵم دیار نییە‪.‬‬

‫ئەگەر نییەتپاكیی لە‬ ‫هەردووالیەنی بەغداو‬ ‫هەرێمەوە هەبێت هیچ‬ ‫کێشه‌یه‌ک نییه‌‬ ‫رۆژنامە‪ :‬كێشە نەوتییەكانی نێوان‬ ‫هەرێم‌و بەغدا بەرەو چارەسەر دەچن‪،‬‬ ‫یان سیناریۆی چەند ساڵی راب��ردوو‬ ‫دووبارە دەبێتەوە؟‬ ‫* ئ���ەگ���ەر ن��ی��ی��ەت��پ��اك��ی��ی لە‬ ‫ه��ەردووالی��ەن��ی ب��ەغ��داو ه��ەرێ��م��ەوە‬ ‫هەبێت ب��ۆ چ��ارەس��ەرك��ردن��ی كێشە‬ ‫هەڵپەسێراوەكانی نێوانیان لەسەر‬ ‫ن����ەوت‪ ،‬ه��ی��چ ك��ێ��ش��ەی��ەك نییە بە‬ ‫گرانیی چارەسەر بكرێت‌و بەمدواییە‬ ‫كاتێك س��ەرۆك��ی حكومەتی هەرێم‬ ‫هاتە بەغداو لەگەڵ سەرۆك وەزیرانی‬ ‫ع��ێ��راق‌و وەزی���ری ن��ەوت��دا رێككەوتن‬ ‫ل��ەس��ەر ه��ەن��اردەك��ردن��ەوەی نەوتی‬ ‫هەرێم‌و لەبەرامبەریدا بەغدا دان بە‬ ‫گرێبەستەكانی نەوتی هەرێمدا دەنێت‪،‬‬ ‫ب��ەاڵم دوات��ر حوسێن شەهرستانی‪،‬‬ ‫وەزی��ری نەوت وتی‪ ،‬رێككەوتنی لەو‬ ‫جۆرە نەكراوە‌و پرۆسە سیاسییەكەی‬ ‫ئاڵۆزكرد‌و ئەوەی ئێستا بەدی دەكرێت‬ ‫لەكەناڵەكانی راگەیاندندا‪ ،‬ئەوەیە كە‬ ‫جیاوازییەك لە تێڕوانینی س��ەرۆك‬

‫وەزی��ران‌و جێگرەكانی لەبارەی پرسی‬ ‫نەوتەوە هەیە‪.‬‬ ‫رۆژن��ام��ە‪ :‬ئاستی سەركەوتنی‬ ‫بەستنەوەی گازی سروشتیی هەرێم بە‬ ‫پ��رۆژەی نابۆكۆی ئەوروپاوە چەندە‪،‬‬ ‫ل��ەس��ای��ەی ناقایلبوونی حكومەتی‬ ‫ناوەندی بەو هەنگاوە؟‬ ‫* سامانی نەوت‌و گازی بۆ عێراقەو‬ ‫دەبێت هەمئاهەنگی‌و دیالۆگ هەبێت بۆ‬ ‫پەرەپێدانی ئەو سامانە لەنێوان هەرێم‌و‬ ‫بەغدا‌و پارێزگا بەرهەمهێنەكاندا‪ ،‬بە‬ ‫پێویستیشی دەزان��م كە ئەنجومەنی‬ ‫ف��ی��دراڵ��ی ن���ەوت‌و گ��از داب��م��ەزرێ��ت‬ ‫بە بەشداریی وەزاره‌ت���ی حكومەتی‬ ‫ناوەندی‌و نوێنەرانی هەرێم‌و پارێزگا‬ ‫بەرهەمهێنەكانی نەوت‌و پسپۆڕانی بواری‬ ‫نەوتی عێراقی‌و دەبێت ئەو ئەنجومەنە‬ ‫سیاسەتی نەوتی عێراق دیاریی بكات‪،‬‬ ‫پێموایە كە هەڵەیەكی ئاڵوگۆڕیی‌و‬ ‫ب��ەرام��ب��ەری هەیە ل��ە چ��وارچ��ێ��وەی‬ ‫سیاسەتی كارو كاردانەوە‌و پرسەكە‬ ‫گەیشتە ئ��ەوەی ئیجتیهادی كەسی‬ ‫تیایدا زاڵ بێت‌و بەهۆی رێكنەكەوتنی‬ ‫هەردووالو كێشە ناوخۆییەكانی نێوان‬ ‫وەزارەتی نەوت‌و سامانە سروشتییەكان‬ ‫لەسەر پرسی نەوت لە ساڵی ‪2009‬وە‬ ‫(‪ )5‬ملیار دۆالرمان لەدەستداوە‪.‬‬ ‫رۆژنامە‪ :‬لەسەر پرسی گرێبەستە‬ ‫نەوتییەكان كە ل��ەالی��ەن وەزارەت���ی‬ ‫نەوتەوە رەت��دەك��رای��ەوە‪ ،‬زۆرج��ار لە‬ ‫راگەیاندنی دوو حیزبە دەسەاڵتدارەكەی‬ ‫كوردستانەوە‪ ،‬خودی شەهرستانی‪،‬‬ ‫وەزیری نەوتی پێشوو بە گرێكوێرەی‬ ‫كێشەكە دادەنرا‪ ،‬پێتوایە ئەو كێشەیە‬ ‫شەخسییە؟‬ ‫* هەوڵێك ه��ەب��وو ب��ۆ ئ��ەوەی‬ ‫كێشەكانی نێوان هەرێم‌و بەغدا بخرێنە‬ ‫چوارچێوەیەكی بەرتەسكەوە‪ ،‬كە‬ ‫تایبەتە بە گرێبەستە نەوتییەكانەوە‌و‬ ‫حكومەتی هەرێم گرێبەستی نەوتی‬ ‫ئیمزاكرد‌و بەغداش رەتی دەكردەوە‌و بە‬ ‫نایاسایی لە قەڵەمدەدا‌و هیچ پردێكی‬ ‫دیالۆگ‌و مێزێكی گفتوگۆ لەنێوانیاندا‬ ‫دروستنەكرا‌و‪ ،‬تۆمەتباركردنی یەكتریش‬ ‫بارودۆخێكی هەستیاری هێنایەكایەوە‌و‬ ‫كەرتی نەوتیشی دواخست‌‪ ،‬پێویستە‬ ‫هەردوو الیەن تەجاوزی گرێی كەسی‬ ‫ل��ەو كێشەیەدا بكەن‌و پرسی نەوت‬ ‫پەیوەست نەكرێت بە میزاجیەتی‬ ‫ستراتیژیی لە عێراق‪.‬‬

‫‪13‬‬

‫ذمارة (‪ )623‬سيَشةممة ‪2011/3/1‬‬

‫‪hewal.rozhnama@gmail.com‬‬

‫دەركەوتووە كە جەمال موبارەكی كوڕی حوسنی موبارەك‪،‬‬ ‫رێستۆرانت‌و موڵكی دیكەی لە واڵتانی دوورە دەستی وەك شیلی هەبووە‬

‫موبارەك (‪ )70‬ملیار دۆالرو بن عەلیش (‪ )8‬ملیار‬

‫سامانی سەرۆكە هەاڵتووەكان‪ ،‬گەلەكانیان سەرسام دەكات‬ ‫ئا‪ :‬شااڵو فەتاح‬

‫‪.........................................................‬‬

‫ئ���ای���ا س��ام��ان��ی س���ەرۆك���ە‬ ‫ع��ەرەب��ی��ی��ەك��ان چ��ەن��دە؟ ئەمە‬ ‫پرسیارێكە كە ل��ەدوای رووخانی‬ ‫ه���ەر س��ەرۆك��ێ��ك��ی ع��ەرەب��ی لە‬ ‫میدیاكاندا دەورووژێنرێت‌و مانەوەی‬ ‫ئ��ەو سەرۆكانە لەسەر كورسی‬ ‫دەسەاڵت تەنیا لە رێگەی هێزو ئەو‬ ‫سامانەوە بووە‪ ،‬كە بە شێوەیەكی‬ ‫ناشەرعیی ك��ۆی��ان��ك��ردووەت��ەوە‪،‬‬ ‫لەدوای رووخانیشیان تەواوی ئەو‬ ‫هێزەیان لەدەستدەچێت‪ ،‬بەاڵم‬ ‫ئەی ئەو سامانە چەندێك بووە‬ ‫كە توانیویانە گەلی پێ بێدەنگ‬ ‫بكەن؟!‬

‫حوسنی موبارەك‬

‫گ����ەڕان ب�����ەدوای س��ام��ان��ی‬ ‫موبارەكدا‪ ،‬بووە خولیای زۆریك‬ ‫لە ئاژانسە میدیاییەكان‪ ،‬ئەو‬ ‫خەماڵندنانەی ب��ۆ سامانەكەی‬ ‫دەك���ران خەڵكی تووشی شۆك‬ ‫دەك���رد‪ ،‬ه��ەری��ەك��ە ل��ە ئاژانسە‬ ‫میدیاییە بەناوبانگەكانی وەك‬ ‫(گ��اردی��ان‌و ئەی‪.‬بی‪.‬سی نیوزو‬ ‫نیویۆرك پۆست) سەرەتا باسی‬ ‫ئەوەیان كرد؛ كە سامانی حوسنی‬ ‫موبارەكی سەرۆكی پێشووی میسر‬ ‫(‪ )70‬ملیار دۆالرە‪ ،‬ئەم ژمارەیەش‬ ‫دەمانگەیەنێتە سەر دوو ئەنجامی‬

‫دەرهاتبوو‪ ،‬پسپۆڕان پێیانوایە؛‬ ‫گ��ەڕان��دن��ەوەی ت���ەواوی موڵك‌و‬ ‫س��ام��ان��ی خ��ێ��زان��ی م��وب��ارەك‪،‬‬ ‫وادەك��ات كە میسر تا ماوەیەكی‬ ‫زۆر پێویستی ب��ە ك��ۆم��ەك��ی‬ ‫دەرەكیی نەبێت‌و لەسەرپێی خۆی‬ ‫بوەستێت‪.‬‬

‫زۆر سەیر‪ ،‬یەكەمیان‪ :‬ئەوەیە كە‬ ‫سامانی موبارەك دەوڵەمەندترین‬ ‫پیاوی جیهانی تێپەڕاندووە‪ ،‬كە‬ ‫كارلۆس سلیم هیلوی مەكسیكییە‪،‬‬ ‫كە لەالیەن گۆڤاری فۆربیسەوە‬ ‫بە دەوڵەمەندترین پیاوی ئێستای‬ ‫جیهان ناوزەد دەكرێت‪ ،‬سامانەكەی‬ ‫بن عەلی‬ ‫(‪ )53‬ملیار دۆالرە‪ ،‬دووەمیش‪:‬‬ ‫یەكێك لە پێكەنیناویترین‬ ‫ئەوەیە كە تەنیا ب ‌ه بەكارهێنانی‬ ‫دی��م��ەن��ەك��ان��ی دوای ش��ۆڕش��ی‬ ‫ئەو سامانە خەمڵێنراوە دەتوانرا‬ ‫یاسەمینی تونس ئ��ەوەب��وو‪ ،‬كە‬ ‫میسر ب��ۆ م���اوەی (‪ )54‬ساڵ‬ ‫لە كاتی هەاڵتنی زەینەلعابدین‬ ‫ێ ی��ارم��ەت��ی دارای����ی ئەمریكا‬ ‫ب� ‌‬ ‫بن ع��ەل��ی‪ ،‬س��ەرۆك��ی پێشووی‬ ‫بەسەربەرێت‪ ،‬ئەمریكا هەمیشە‬ ‫ت���ون���س‪ ،‬ف���ری���ای پ��ێ��چ��ان��ەوەو‬ ‫باسی ئ��ەوە دەك��ات؛ كە سااڵنە‬ ‫كۆمەكی (‪ )1.3‬ملیار دۆالر بزنس وەدەستهاتوون‪ ،‬یەكەم‪ :‬بیانییەكان لە میسردا كۆبكرێنەوە‪ ،‬گ��واس��ت��ن��ەوە م��ل��ی��ۆن��ان دۆالرو‬ ‫دەب��ەخ��ش��ێ��ت��ە م��ی��س��رو ئ��ەم��ەش هۆكاری وەدەستهێنانی سامان سامانێكی ئێجگار زۆر بۆ موبارەك گەوهەرو ئاڵتوونەكەی نەكەوتبوو‪،‬‬ ‫بووبووە هۆی ئەوەی میسر جۆرێك بریتیی بووە لە شەریكایەتیكردنی م��اوەت��ەوە‪ ،‬دووەم‪ :‬سەرچاوەی دیمەنی ئ��ەو هەموو سامانە لە‬ ‫ل��ە پاشكەوتە ب��ۆ ئ��ەو زلهێزە ئ��ەو كۆمپانیا بیانییانەی كە س��ام��ان��ەك��ەی بریتیی ب���ووە لە تەلەفزیۆنی حكومەتی تونسەوە‬ ‫بكات‌و لە كێشە هەرێمییەكاندا بە هاتوونەتە میسرەوە‪ ،‬میسریش بزنسی سەربەخۆ‪ ،‬هەرچەندە بە ت��ەواوی جیهانی سەرسام كرد‪.‬‬ ‫ێ ت��ەواوی سامانەكەی‬ ‫شێوەیەكی ناسەربەخۆ كار بكات‪ .‬وەك هەر واڵتێكی تری خۆرهەاڵتی هیچ جۆرێك ناتوانرێت لە ئێستادا دەستبەج ‌‬ ‫ب����ەاڵم ل���ە ئ��ێ��س��ت��ادا ئ��ەو ن���اوەڕاس���ت زۆرب�����ەی ك���ات لە ئەو سامانە بخەمڵێنرێت‪ ،‬بەاڵم ناو كۆشكی گواسترایەوە بۆ بانكی‬ ‫خەماڵندنە لە الی��ەن زۆرێ��ك لە كۆمپانیا بیانییەكان دەخوازێت دەركەوتووە كە جەمال موبارەكی ناوەندیی ئەو واڵتە‌و ئەوەی رۆژێك‬ ‫دەزگا میدیاییەكانەوە (بە تایبەت كە شەریكێكی ناوخۆیی بۆ خۆیان ك����وڕی ح��وس��ن��ی م���وب���ارەك‪ ،‬گەلی لێ مەحروم كرابوو بۆ گەل‬ ‫گۆڤاری فۆربیس)‌و بەرپرسانی ب��دۆزن��ەوە‪ ،‬ب��ەاڵم دەرك��ەوت��ووە رێستۆرانت‌و موڵكی دیكەی لە گەڕێندرایەوە‪.‬‬ ‫رۆژن�����ام�����ەی الڤ���ی���گ���ارۆی‬ ‫دەزگای موخابەراتی ئەمریكیشەوە ك��ە خێزانی م��وب��ارەك‪ ،‬پشكی واڵتانی دوورە دەستی وەك شیلی‬ ‫فەرەنسی‪ ،‬سامانەكەی بن عەلی بە‬ ‫رەتدەكرێتەوەو بە خەماڵندنی بێ‌ زۆربەی كۆمپانیاكانیان بۆ خۆیان هەبووە‪.‬‬ ‫هەر بۆیە میسر هەرزوو داوای نزیكەی (‪ )8‬ملیار دۆالری ئەمریكی‬ ‫بنەما لە قەڵەم دەدرێت‪ ،‬هەرچەندە ق��ۆس��ت��ووەت��ەوە‪ ،‬ه��ەری��ەك��ە لەم‬ ‫ل��ە ت��وان��ادا نییە ك��ە سامانی كۆمپانیا بیانییانەش پێویستە وەستاندنی سامانی موبارەكی دەخەمڵێنێت‪ ،‬رادیۆی ئەوروپاش‬ ‫م��وب��ارەك بە ت��ەواوی��ی بزانرێت‪ ،‬النیكەم (‪)%20‬ی پشكەكانیان لە بانكە بیانییەكاندا كرد‪ ،‬ئەمە هەمان ب��ڕی پشتڕاستكردەوەو‬ ‫بەاڵم ئەوەی كە دەزانرێت ئەوەیە‪ ،‬ببەخشنە شەریكە ناوخۆییەكە‪ ،‬لە كاتێكدا لە ناوخۆدا دەمێك ئەوەشی راگەیاند؛ كە ئەم سامانە‬ ‫كە سامانەكەی بە گشتیی لە دوو بەمشێوەیە گەر تەواوی كۆمپانیا ب��وو موڵكەكانی لەژێر دەستی بە گشتیی لە كاتی (‪ )23‬ساڵ‬

‫سەرۆكایەتییەكەیدا كۆكراوەتەوەو‬ ‫پێشتر خ��اوەن��ی ه��ی��چ شتێك‬ ‫نەبووە‪ ،‬لەم سامانەش زیاتر لە‬ ‫(‪ )36‬ملیۆن دۆالری تەنیا لە‬ ‫كۆشكی سەرۆكایەتیدا ب��ووە‪،‬‬ ‫سامانەكەی پێكهاتووە لە بوونی‬ ‫چەند ئوتێلێكی پێنج ئەستێرەیی‬ ‫لە ئەرجەنتین‌و بەرازیل‌و بوونی‬ ‫كۆمپانیای فڕینی وەك (قەرتاجە‬ ‫ئایرالنز)‪ ،‬بوونی چەند بانكێك‪،‬‬ ‫ئەمە جگە لە چەندین سەرچاوەی‬ ‫ن��ەزان��راوی دیكە‪ ،‬هەرچەندە بن‬ ‫عەلی‪ ،‬فریانەكەوت ماڵ‌و سامانی‬ ‫ناو كۆشكەكەی بگوازێتەوە‪.‬‬

‫رۆژنامەی الڤیگارۆی‬ ‫فەرەنسی‪ ،‬سامانەكەی‬ ‫بن عەلی بە نزیكەی‬ ‫(‪ )8‬ملیار دۆالری‬ ‫ئەمریكی دەخەمڵێنێت‬

‫كۆچی بە كۆمەڵی سەركردە عەرەبییەكان‬ ‫رۆژنامە‬

‫‪.........................................................‬‬

‫خۆپیشاندەرانی ناوچەكە تادێت‬ ‫نائارام دەبن‌و پێدەچێت دوایەمین‬ ‫پەیامی خۆیان بدەنە دەس��ەاڵت‪،‬‬ ‫خۆپیشاندەران ل��ە ئێستادا بە‬ ‫ژمارە تا دێت بەرەو زیاتر دەچن‌و‬ ‫داواكانیشیان زیاتر بووە‪ ،‬هەریەكە‬ ‫لە لیبیا‪ ،‬بەحرەین‪ ،‬یەمەن‪ ،‬ئەردەن‪،‬‬ ‫میسرو ت��ون��س‪ ،‬خۆپیشاندانی‬ ‫گ����ەورە دەك���رێ���ن‌و ه��ەن��دێ��ك بۆ‬ ‫دەستلەكاركێشانەوەی سەركردە‬ ‫عەرەبییەكان‌و ئەوانیدی بۆ ریفۆرمی‬ ‫سیاسیین‪ ،‬لە ئێستادا جەماوەر‬ ‫داوای دەستلەكاركێشانەوەی چەند‬ ‫سەركردەیەكی عەرەبی دەك��ات‪،‬‬ ‫گەر خۆپیشاندەران سەركەوتوو بن‪،‬‬ ‫ئەوا كۆچێكی بە كۆمەڵی سەركردە‬ ‫عەرەبییەكان دروستدەبێت‪.‬‬ ‫«خۆرهەاڵتمان لەژێر دەستدایە‪،‬‬ ‫ب���ەاڵم لیبیا داب��ەش��ن��اك��ەی��ن»‪،‬‬ ‫ئەمە ن��ووس��راوی س��ەر الفیتەی‬ ‫خۆپیشاندەرانی لیبیا ب��وو دوای‬ ‫ئ���ەوەی دووەم��ی��ن گ���ەورە ش��اری‬ ‫لیبیا‪ ،‬بنغازی‌و چەند ناوچەیەكی‬ ‫دیكەیان گ��رت‪ ،‬خۆپیشاندەران‬ ‫س��وورن لەسەر ئ��ەوەی بچنە ناو‬ ‫تەرابلوسی پایتەختەوەو كۆتایی بە‬ ‫حوكمی چەندین دەی��ەی موعەمەر‬ ‫قەزافی‪ ،‬دیكتاتۆری ئەو واڵتە بێنن‪،‬‬ ‫موعەممەر قەزافیش بە دڕندانەترین‬ ‫شێوە شەڕی گەلەكەی دەكات‪.‬‬ ‫راپەڕینی گەلی لیبیا لە زۆرێك‬ ‫لە راپەڕینەكانی دیكە جیاوازترە‪،‬‬ ‫نەك تەنیا لەبەر رێژەی توندوتیژیی‪،‬‬ ‫بەڵكو لەبەر دووكەرتبوونی تەواوی‬

‫پیاوانی دەوڵ���ەت بەسەر ب��ەرەی‬ ‫حكومەت‌و گەلدا‪ ،‬چەندین ئەفسەری‬ ‫سوپایی‌و بەرپرسی ناوخۆ بە فەرمیی‬ ‫لە دژی قەزافی‪ ،‬شەڕ دەكەن‪.‬‬ ‫ئیمامی پێشنوێژی رۆژی هەینی‬ ‫لە بنغازیش هاوار دەكات‪« :‬هەرگیز‬ ‫واز لە تەرابلوس ناهێنین»‪ ،‬لە‬ ‫ئێستادا بە هۆی جیابوونەوەی چەند‬ ‫كۆلۆنێڵێكەوە سوپای ئۆپۆزسیۆنی‬ ‫لیبیی خ��ۆی رێكخستووەتەوەو‬ ‫ج��ەن��گ��ەك��ە ل��ەن��ێ��وان خ��ەڵ �ك‌و‬ ‫ق��ەزاف��ی��ی��دا چ��ڕب��ووەت��ەوە‪ ،‬ب��ەاڵم‬ ‫بەهۆی وەاڵم��دان��ەوەی توندوتیژی‬ ‫قەزافی‪ ،‬كۆمەڵگەی نێودەوڵەتی‬ ‫وەاڵمیدایەوەو ئەمریكاش پەیمانی‬ ‫دا كە تەنانەت گەر هیچ هێزێك‬ ‫ئامادە نەبێت‪ ،‬ئەمریكا ئامادەیە‬ ‫سزای تاكالیەنەو هەمەگیر بەسەر‬ ‫لیبیادا بسەپێنێت‪ ،‬ئەمە جگە‬ ‫ل��ە رەت���ك���ردن���ەوەی رێككەوتنە‬ ‫سوپاییەكانی پ��ێ��ش��ووی نێوان‬ ‫ئەمریكاو لیبیا‪.‬‬ ‫هه‌ربۆی ‌ه شه‌وی شه‌مم ‌ه نه‌ته‌وه‌‬ ‫یه‌کگرتووه‌کان ب ‌ه تێکڕای ده‌نگ‬ ‫سزای ئابوورییان سه‌پاند به‌سه‌ر‬ ‫موعه‌مه‌ر قه‌زافی‌و داروده‌سته‌که‌یدا‪،‬‬ ‫ئه‌م هه‌نگاوه‌ش له‌الیه‌ن ئۆباماوه‌‬ ‫ده‌ستیپێکردو دواتر تێکڕای ئه‌ندامان‬ ‫ده‌ن��گ��ی��ان ب � ‌ه سه‌پاندنی سزاکه‌‬ ‫دا‪ .‬هەریەكە لە سەرۆكی میسرو‬ ‫تونسیش باسی ئەوەیان كردبوو؛‬ ‫ك��ە دەس���ەاڵت جێناهێڵن‪ ،‬ب��ەاڵم‬ ‫دوای زۆربوونی فشاری جەماوەریی‌و‬ ‫سوپا‪ ،‬وازی��ان لە كورسییەكانیان‬ ‫هێنا‪ ،‬لە ئێستادا لیبیاش بە هەمان‬ ‫دۆخ��دا تێدەپەڕێت‪ ،‬ب��ەاڵم رەنگە‬ ‫جەماوەری لیبیی چیدی لە قەزافی‬

‫خۆش نەبێت‪ ،‬ئەوەش دوای ئەوەی‬ ‫قەسابخانەیەكی ل��ە واڵتەكەیدا‬ ‫دروستكردووە‪.‬‬ ‫لە ئێستادا دەوترێت كە قەزافی‪،‬‬ ‫تەنانەت هاواڵتییانی مەدەنی نێو‬ ‫تەرابلوسی چەكدار كردووەو شەڕیان‬ ‫پێدەكات‪ ،‬هەریەكە لە جەماوەری‬ ‫تازە رزگاربووی میسرو تونس لە‬ ‫دژی موعەمەر قەزافی‌و بۆ پشتیوانیی‬ ‫گەلی لیبیا خۆپیشاندانیان كرد‪،‬‬ ‫ل��ە ب��ەرام��ب��ەر ف��ش��ارە نێوخۆیی‌و‬ ‫نێودەوڵەتییەكاندا قەزافی تا دێت‬ ‫پەیامی توندوتر دەدات��ە جیهان‌و‬ ‫دەڵ��ێ��ت‪« :‬گ���ەر پێویست بكات‬ ‫تەواوی چەكەكانمان بەكاردێنین»‪،‬‬ ‫دواتر داوا لە الیەنگرانی خۆی لە‬

‫تەرابلوس دەكات‪ ،‬كە خۆپیشاندەران‬ ‫تێكبشكێنن‪.‬‬ ‫ه��ەی��ن��ی پ��ێ��ش��وو ه�����ەزاران‬ ‫كەس دوای نوێژی هەینی هاتنە‬ ‫سەر شەقامەكان‪ ،‬هەندێكیان لە‬ ‫دژی دیكتاتۆرەكان ئەوانیدی بۆ‬ ‫خزمەتگوزاریی باشتر‪ ،‬جگە لە‬ ‫میسرو تونس‌و لیبیا‪ ،‬هەریەكە‬ ‫ل��ە ب��ەح��رەی �ن‌و ی��ەم��ەن‌و ئ��ەردەن‬ ‫گەورەترین خۆپیشاندانیان بەخۆوە‬ ‫بینی‪ ،‬لە میسر خۆپیشاندەران‬ ‫جگە لە پشتیوانیی لیبیا داوای‬ ‫دەستلەكاركێشانەوەی سەرۆكی‬ ‫وەزی��ران��ی ئێستا‪ ،‬وات��ە ئەحمەد‬ ‫شەفیق دەكەن‪ ،‬لەبەرئەوەی پێشتر‬ ‫لە موبارەكەوە نزیكبووە‪.‬‬

‫لە بەحرەینیش دەی��ان هەزار‬ ‫خۆپیشاندەر چوونە مەیدانی لوئلوئـ‪،‬‬ ‫بۆ فشارخستنە سەر شای ئەو واڵتە‪،‬‬ ‫بەاڵم لەبەر ئەوەی دەسەاڵتدارانی‬ ‫بەحرەین نەیانویست خوێنڕشتن‬ ‫دروستبێت‪ ،‬رێیان لە خۆپیشاندەران‬ ‫نەگرت‪ ،‬بەحرەین لە الیەن هەریەكە‬ ‫ل��ە ئەمریكاو واڵت��ان��ی دوورگ���ەی‬ ‫عەرەبییەوە فشاری دەخرێتە سەر‬ ‫تا گو ‌ێ بە داوای خۆپیشاندەران‬ ‫ن����ەدات‪ ،‬ب���ەاڵم ئ����ەوان ل��ە دژی‬ ‫وەاڵم��دان��ەوەی خۆپیشاندەرانن بە‬ ‫چ��ەك‪ ،‬وەك هەنگاوێكی دی بە‬ ‫ئاراستەی ریفۆرمی سیاسییدا‪،‬‬ ‫دەس��ەاڵت��داران��ی یەمەن رازیبوون‬ ‫بە گەڕانەوەی سەركردەی دیاری‬

‫شیعەی ئەو واڵت��ە‪ ،‬وات��ە حەسەن‬ ‫موشەیما‪ ،‬بۆ بەحرەین‪ ،‬موشەیماش‪،‬‬ ‫لە وتەیەكدا داوای لە دەوڵەت كرد‬ ‫كە وەاڵمی داواكانی خۆپیشاندەران‬ ‫بدەنەوە‪.‬‬ ‫لە هەژارترین واڵتی عەرەبییدا‪،‬‬ ‫واتە لە یەمەن‪ ،‬هەینی گەورەترین‬ ‫خۆپیشاندان ك��راو داوای ئ��ەوە‬ ‫كرا؛ كە عەلی عەبدوڵاڵ ساڵح‪ ،‬واز‬ ‫لە دەس���ەاڵت بێنێت‪ ،‬زۆرێ���ك لە‬ ‫مامۆستا ئایینییەكانی ئەو واڵتە‬ ‫خۆپیشاندەرانیان هاندا بەشداریی‬ ‫خۆپیشاندان بكەن‪ ،‬عەلی عەبدوڵاڵ‬ ‫ساڵح‪ ،‬پەیمانی بە خۆپیشاندەران دا‬ ‫كە دوای هەڵبژاردنی ساڵی (‪)2013‬‬ ‫واز ل��ە دەس���ەاڵت بێنێت‪ ،‬ب��ەاڵم‬ ‫خۆپیشاندەران دەیانەوێت ئێستا‬ ‫وازی لێبێنێت‪ ،‬لەبەر ئەوەی یەمەن‬ ‫لقێكی بەهێزی رێكخراوی ئەلقاعیدەی‬ ‫لێیە‪ ،‬كۆمەڵگەی نێودەوڵەتی ترسی‬ ‫ل��ەوە هەیە كە بە گۆڕانی عەلی‬ ‫عەبدوڵاڵ ساڵح‪ ،‬نەتوانرێت ئەلقاعیدە‬ ‫لەو واڵتەدا كۆنترۆڵ بكرێت‪.‬‬ ‫ل���ە ئ���ەردەن���ی���ش (ئ��ی��خ��وان‬ ‫موسلیمین)ی ئەو واڵت��ە ه��ەزاران‬ ‫ك��ەس��ی هێنایە س���ەر ش��ەق��ام‌و‬ ‫دەسەاڵتی لەوە ئاگادار كردەوە؛ كە‬ ‫سەبری جەماوەر لە الوازبووندایەو‬ ‫چیتر بەرگە ناگرێت‪ ،‬خۆپیشاندەرانی‬ ‫ئه‌رده‌ن داوای ریفۆرمی سیاسیی‌و‬ ‫ئابووریی دەك��ەن‌و هێشتا داوای‬ ‫وازهێنانی شا عەبدوڵاڵیان نەكردووە‬ ‫لە دەس��ەاڵت‪ ،‬حەمزە مەنسوری‪،‬‬ ‫راب��ەری ئیخوان لە ئ��ەردەن داوای‬ ‫خێراتركردنی هەنگاوەكانی ریفۆرمی‬ ‫لە دەسەاڵت كرد‪ ،‬ئەوەش لەبەردەم‬ ‫(‪ )4‬هەزار خۆپیشاندەردا‪.‬‬

‫‪12‬‬

‫ذمارة (‪ )623‬سيَشةممة ‪2011/3/1‬‬

‫‪hewal.rozhnama@gmail.com‬‬

‫بەدەپە‪ :‬كاندیدی پەكەكەمان دەبێت‌و چاومان لەسەر (‪ )40‬كورسییە‬

‫ل��ە چ��اوپ��ێ��ك��ەوت��ن��ێ��ك��دا‪،‬‬ ‫سەاڵحەدین دەمیرتاشی سەرۆكی‬ ‫پارتی ئاشتی‌و دیموكراسی لە‬ ‫توركیا (ب��ەدەپ��ە)‪ ،‬رایگەیاند‬ ‫كە كۆتایەك بۆ چەند كاندیدێك‬

‫لە قەندیل دادەنێن‌و دەیانەوێت‬ ‫ژم������ارەی ن��وێ��ن��ەرەك��ان��ی��ان‬ ‫لەپەرلەماندا دوو هێندەی ئێستا‬ ‫بێت‪ .‬لە ئێستادا بەدەپە خاوەنی‬ ‫(‪ )20‬كورسییە لە پەرلەمانی‬

‫ت��ورك��ی��ادا‪ ،‬ب��ەاڵم دەمیرتاش‬ ‫پەیمانی دا كە تەنانەت لەناو‬ ‫ئەستەنبوڵیشدا كاندیدی كورد‬ ‫دەربچێت‌و دەرب���ارەی ئ��ەوەی‬ ‫ك��ە ئ��ای��ا رێ��گ��ە ب��ە كەسانی‬

‫كامپی مەخمور دەدەن‪ ،‬خۆیان‬ ‫هەڵبژێرن‪ ،‬دەمیرتاش رایگەیاند‬ ‫كە ئەوان‪ ،‬بەب ‌ێ گومان رێگە بە‬ ‫نوێنەرانی قەندیل دەدەن‪.‬‬ ‫بڕیارە هەڵبژاردنی توركیا‬

‫لە مانگی تەمموزی ئەمساڵدا‬ ‫ئەنجام بدرێت‌و گشت پارتەكانی‬ ‫توركیا‪ ،‬لەئێستاوە ئامادەكاریی‬ ‫بۆ بردنەوەی دەنگی هاواڵتییان‬ ‫لەم هەڵبژاردنەدا دەكەن‪.‬‬

‫میدیاكانی جیهان‪ :‬شەپۆلی گۆڕان كوردستانیشی گرتەوە‬ ‫رۆژنامە‬

‫ب����ووە ه����ۆی ه��ەڵ��گ��ی��رس��ان��ی‬ ‫خ��ۆپ��ی��ش��ان��دان��ێ��ك��ی دی��ك��ە لە‬ ‫الی��ەن خوێندكارانی زان��ك��ۆی‬ ‫سلێمانییەوە‪ ،‬كە دەیانەوێت‬ ‫دەستگیركراوەكانی پێشووتری‬ ‫خۆپیشاندانەكە ئ��ازاد بكرێن‪.‬‬ ‫پێشترو رۆژی پێنجشەممە‪،‬‬ ‫بارزانی لێدوانێكی داو تێیدا‬ ‫وت���ی‪ :‬ك��ە خۆپیشاندانەكان‬ ‫ئیشی گرووپێكی بچووكن‪ ،‬كە‬ ‫دەیانەوێت ئارامیی ناوچەكە‬ ‫تێكبدەن‪.‬‬

‫‪.................................................. ........‬‬

‫میدیای جیهانیی ئاماژە‬ ‫بەوە دەكات؛ كە هەرێمی‬ ‫كوردستانیش رووبەڕووی ئەو‬ ‫شەپۆلی گۆڕان بووەتەوە‪،‬‬ ‫كە لە ئێستادا خۆرهەاڵتی‬ ‫ناوەڕاست‌و باكووری ئەفریقای‬ ‫گرتووەتەوە‪ ،‬بەاڵم چاودێرانی‬ ‫نێودەوڵەتیی مەترسیی ئەوە‬ ‫دەكەن‪ ،‬كە بەرپرسانی هەرێمی‬ ‫كوردستان بە توندیی وەاڵمی‬ ‫ركابەرەكانیان بدەنەوە‪.‬‬

‫نیویۆرك تایمز‪ :‬ترس هەیە‬ ‫سەركردە كوردەكان هێرش بكەنە‬ ‫سەر دژەكانیان‬ ‫كوردستانی ع��ێ��راق ك��ە بە‬ ‫مێرگی ئارامیی‌و سەقامگیریی‬ ‫سیاسیی‌و ئابووریی ن��اس��راوە‪،‬‬ ‫رووب����������ەڕووی ش��ەپ��ۆل��ێ��ك��ی‬ ‫خ��ۆپ��ی��ش��ان��دان ب������ووەوە‪ ،‬كە‬ ‫مەترسییەكی گ��ەورەی بۆ سەر‬ ‫دەس��ەاڵت��ی سیاسیی ئێستای‬ ‫ه��ەرێ��م��ەك��ە دروس���ت���ك���ردووە‪،‬‬ ‫ه����ەزاران ك��ەس ك��ە زۆرێ��ك��ی��ان‬ ‫خوێندكاری زان��ك��ۆن‪ ،‬بە ئااڵی‬ ‫كوردستانەوە بەرەو ناوەندی شار‬ ‫دێن‌و داوای گۆڕان دەكەن‪ ،‬ئەم‬ ‫خۆپیشاندانانە بە هۆی توڕەیی‬ ‫كەڵەكەبووی جەماوەرەوەیە لە‬ ‫گەندەڵیی‌و دەسەاڵتی حیزبیی‌و‬ ‫ل���ەالی���ەن ش��اع��ی��رو ن��ووس��ەرو‬ ‫رۆش��ن��ب��ی��ران��ەوە پشتگیریی‬ ‫لێدەكرێت‪ ،‬هێرشكردنە سەر‬ ‫ئۆفیسی تەلەفزیۆنێكی سەربەخۆو‬ ‫بارەگاكانی ئۆپۆزسیۆن ترسی‬ ‫ئ��ەوەی��ان دروس��ت��ك��ردووە‪ ،‬كە‬ ‫س��ەرك��ردە ك��وردەك��ان ب��ە هۆی‬ ‫پشتگیریی هێزەكانی ئاسایشەوە‬ ‫ئ��ەم راپ��ەڕی��ن��ە بەكاربێنن بۆ‬ ‫هێرشكردنە س��ەر دژەكانیان‌و‬ ‫هەڵگیرساندنەوەی جەنگی ناوخۆ‬ ‫هاوشێوەی نەوەدەكان‪.‬‬

‫گ��ۆڤ��اری ف��ۆرێ��ن پۆلیسی‪:‬‬ ‫كوردستانیش چ��اوی لە میسرو‬ ‫تونس كرد‬ ‫ك���وردەك���ان���ی ع��ێ��راق��ی��ش‬ ‫ه������ەروەك م��ی��س��ری��ی��ەك��ان لە‬ ‫دژی الوازی���ی دیموكراسییەت‬ ‫خۆپیشاندانەكان‬ ‫راپ���ەڕی���ن‪،‬‬ ‫كە بۆ داكۆكیكردنە لە «مافی‬ ‫خەڵك‌و ئ��ازادی��ی» توندوتیژیی‬ ‫تێكەوت‪ ،‬بەردی خۆپیشاندەران‬ ‫ب��ە ف��ی��ش��ەك��ی ب��ەرپ��رس��ەك��ان‌و‬ ‫س��ووت��ان��دن��ی ئ��ۆف��ی��س��ەك��ان��ی‬ ‫ئۆپۆزسیۆن‌و سەپاندنی (منع‬ ‫تجول) وەاڵم��درای��ەوە‪ ،‬ئەمە لە‬ ‫كاتێكدا س��وورن لەسەر ئەوەی‬ ‫كە داكۆكیی لە دیموكراسی‌و‬ ‫سەقامگیریی ناوچەكە بكەن‪ ،‬بە‬ ‫دڵنیاییەوە هەرێمی كوردستانی‬ ‫عێراق ئاشنایە بە شۆڕشكردن‬ ‫ل��ە دژی ت��اك��ڕەوی سیاسیی‪،‬‬ ‫م��اوەی (‪ )80‬ساڵە كوردەكان‬ ‫ش��ۆڕش ل��ە دژی ب��ەغ��داو هێزە‬ ‫كوردییە ركابەرەكانیان دەكەن‬ ‫بۆ بەدەستهێانی ئۆتۆنۆمیی‪ ،‬یان‬

‫سە ر بە خۆ یی ‪،‬‬ ‫ت���ەن���ی���ا پ���اش‬ ‫دەیەیەك لە حوكمی‬ ‫خودی‪ ،‬لە شەڕی ناوخۆو‬ ‫لە هەوڵدان بۆ دیموكراسی‌و‬ ‫لە الیەكی دیكەوە زیادبوونی‬ ‫تاكڕەویی‪ ،‬نەوەیەك درووستبوون‬ ‫ك��ە ئ���ازادان���ە ب��ی��ری��ان��ك��ردەوەو‬ ‫رەخنەیان لە حكومەتی هەرێم‬ ‫گرت‪ ،‬لە رێگەی میدیاوە‪ ،‬فشار‬ ‫دەخ��رێ��ت��ە س��ەر دەس����ەاڵت تا‬ ‫ئازادیی سیاسیی زیاتر بكات‌و‬ ‫گەندەڵیی حكومیی نەهێڵێت‌و‬ ‫خزمەتگوزارییەكان باشتر بكات‪،‬‬ ‫لەبەر ئەوەی حكومەتی هەرێم‌و‬ ‫پارتە دەسەاڵتدارەكان كۆنترۆڵی‬ ‫ئ��اب��ووری��ی��ان ك����ردووە‪ ،‬كەرتی‬ ‫تایبەت توانای درووستبوونی‬ ‫ن��ی��ی�ە‌و ه��اواڵت��ی��ی��ان پ��ش��ت بە‬ ‫ح��ك��وم��ەت دەب��ەس��ت��ن‪ ،‬ئەمە‬ ‫جگە ل��ەوەی حكومەتی هەرێم‬ ‫بودجەی نەوتی بەكارهێناوە بۆ‬ ‫بیرۆكراتیەتێكی‬ ‫دروستكردنی‬ ‫بەهێز لە هەرێمدا‪.‬‬

‫پ��ەی��ام��ن��ێ��ران��ی ب��ێ��س��ن��وور‪:‬‬ ‫هێرشەكەی سەر نالیا تاوانكارانە‬ ‫بوو‬ ‫هێرشێكی ت��اوان��ك��اران��ە‪،‬‬ ‫رێ��گ��ە ل��ە ی��ەك��ەم تەلەفزیۆنی‬ ‫س��ەرب��ەخ��ۆی ك���وردی دەگ��رێ��ت‬ ‫كە رووم��اڵ��ی خۆپیشاندانەكان‬ ‫ب��ك��ات‪ ،‬پەیامنێرانی بێسنوور‬ ‫بە توندیی ناڕەزایی دەردەبڕێت‬ ‫بەرامبەر هێرشی پەنجا چەكدار‬ ‫لە كاتژمێری دوو نیوی شەو بۆ‬ ‫سەر بنكەی تەلەفزیۆن‌و رادیۆی‬ ‫نالیا (‪ )NRT‬لە سلێمانی‪،‬‬ ‫ل���ەب���ەرئ���ەوەی ئ���ەم ك��ەن��اڵ��ە‬

‫حیزبە دەسەاڵتدارەكانی‬ ‫كوردستان‪ ،‬واتە‬ ‫پارتی‌و یەكێتی بە‬ ‫هەریەكەیان میلیشیای‬ ‫خۆیان هەیە‬

‫خۆ پیشا ند ا نە كا نی‬ ‫ب��ۆ خەڵكی گ��واس��ت��ووەت��ەوە‪،‬‬ ‫دوای تەقەكردن لە پاسەوانانی‬ ‫ك��ەن��اڵ��ەك��ەو ب��ری��ن��دارك��ردن��ی‬ ‫یەكێكیان‪ ،‬چەكدارەكان بینای‬ ‫ك��ەن��اڵ��ەك��ەی��ان س��ووت��ان��دووە‪،‬‬ ‫ك��ە ی��ەك��ەم كەناڵی ئاسمانیی‬ ‫س��ەرب��ەخ��ۆب��وو ل��ە كوردستانی‬ ‫عێراقدا‪ ،‬بەاڵم تەنیا توانی ماوەی‬ ‫(‪ )17‬كاتژمێر پەخش بكات‪،‬‬ ‫ل��ەم م��اوە ك��ەم��ەدا توانیویەتی‬ ‫خۆی دەربخات‌و خۆپیشاندانەكان‬ ‫ب���ە ش��ێ��وەی��ەك��ی راس��ت��ەوخ��ۆ‬ ‫بگوازێتەوە‌و ه��ەرزوو هەڕەشە‬ ‫لە بەڕێوەبەری كەناڵەكە كراوە‪.‬‬ ‫پەیامنێرانی بێسنوور ئەو هێرشە‬ ‫بە تاوانكاریی ن��اوزەد دەك��ات‌و‬ ‫دەڵ��ێ��ت‪ :‬ك��ە ق��ب��ووڵ��ن��اك��رێ��ت‪،‬‬ ‫هێرشەكە لە الیەن دوژمنانی رای‬ ‫ئازادەوە كراوە‪ ،‬پێیوایە؛ هەرێمی‬ ‫كوردستان پێویستی بە میدیای‬ ‫سەربەخۆ هەیە بۆ گواستنەوەی‬ ‫واقیعی رووداوەكانی هەرێمەكە‪،‬‬ ‫دوات���ر پەیامنێرانی بێسنوور‬ ‫داوای لێكۆڵینەوەیەكی ئازادانەو‬ ‫سەربەخۆ لە كەیسی نالیا دەكات‌و‬ ‫داوا لە دەسەاڵتدارانی هەرێمیش‬ ‫دەكات‪ ،‬كە گەرەنتی سەالمەتیی‬ ‫گیانی رۆژنامەنووسان بكەن‪.‬‬

‫ئاژانسی رۆیتەرز‪ :‬سلێمانی‬ ‫كراوەتە شارێكی سەربازیی‬ ‫لەم رۆژانەدا سلێمانی بووەتە‬ ‫شارێكی سەربازیی‪ ،‬بەهۆی بوونی‬ ‫زۆری هێزەكانی ئاسایشەوە بۆ‬ ‫كۆنترۆڵكردنی خۆپیشاندەران‪،‬‬ ‫لە الفیتەی هەندێك خۆپیشاندەر‬ ‫ن�����ووس�����راوە‪ ،‬ئ���ەم���ە واڵت���ی‬ ‫برسییەكانە‪ ،‬ب��ۆی��ە ل��ە تانك‬ ‫ناترسین‪ ،‬لە كاتێكدا لە بەشەكانی‬ ‫دیكەی عێراقدا خۆپیشاندەران‬ ‫ب��ڵ�اوەی����ان پ���ێ���دەك���رێ���ت‪ ،‬لە‬ ‫رۆژی پێنجشەممەوە رۆژان���ە‬ ‫خۆپیشاندەران لە سلێمانی دێنە‬ ‫دەرەوەو كۆدەبنەوە‪ ،‬دەیان هێزی‬ ‫سەربازیی پارتی لە هەولێرەوە‬ ‫هێنراونەتە سلێمانی بۆ پاراستنی‬ ‫بینای پارتەكە‪.‬‬ ‫حیزبە دەس��ەاڵت��دارەك��ان��ی‬ ‫ك��وردس��ت��ان‪ ،‬وات���ە پ��ارت��ی بە‬ ‫سەرۆكایەتی مەسعود بارزانی‌و‬ ‫یەكێتی بە سەرۆكایەتی جەالل‬ ‫تاڵەبانی‪ ،‬هەریەكەیان میلیشیای‬ ‫خۆیان هەیە‪ ،‬خۆپیشاندەران‬ ‫دووپاتیانكردووەتەوە؛ كە ئەوان‬ ‫خۆپیشاندانەكانیان ناوەستێنن‬ ‫تا داواكارییەكانیان جێبەجێ‬

‫ن�����ەك�����رێ�����ن‪،‬‬ ‫خوێندكارانی زانكۆی سلێمانی‬ ‫رۆژانە دوو كاتژمێر بۆ پرۆتێست‬ ‫ك��ۆدەب��ن��ەوە‪ ،‬رەف��ی��ق سابیر‪،‬‬ ‫سەرۆكی لیژنەی نەزاهە دەستی‬ ‫ل��ەك��ار كێشایەوە ب��ە پاساوی‬ ‫پێشنەكەوتنی كارەكانی لیژنەكە‪.‬‬

‫نیقاش‪ :‬دەس��ەاڵت بە گوللە‬ ‫وەاڵمدەداتەوە‬ ‫خۆپیشاندانەكانی كوردستان‬ ‫ئەو كاتە دەستیپێكرد‪ ،‬كە (‪)3‬‬ ‫هەزار كەس ویستیان پشتگیریی‬ ‫خ��ۆی��ان ب��ۆ ش��ۆڕش��ی گ��ەالن��ی‬ ‫تونس‌و میسر دەرببڕن‪ ،‬بەاڵم‬ ‫خۆپیشاندانەكان توندوتیژییان‬ ‫تێكەوت‌و بۆ شارەكانی دیكە لە‬ ‫دەوروبەری سلێمانی گوازرانەوە‪،‬‬ ‫یەكەم رووداوی توندوتیژیش ئەو‬ ‫كاتە بوو‪ ،‬كە س��ەدان كەس لە‬ ‫بەردەم بنكەی پارتی دیموكراتی‬ ‫ك���وردس���ت���ان ل���ە س��ل��ێ��م��ان��ی‬ ‫ك��ۆب��وون��ەوەو ه���اواری ریفۆرمی‬ ‫س��ی��اس��ی�ی‌و دژە گەندەڵییان‬ ‫دەك��ردو بەردیان گرتە بنكەكە‪،‬‬ ‫لە بەرامبەردا پارتی بە گوللە‬ ‫وەاڵم��ی��دای��ەوەو الوێكی تەمەن‬ ‫(‪ )14‬سااڵنی كوشت‪ ،‬بۆ ئەوەی‬ ‫دۆخەكە مەترسیدارتر نەكات‪،‬‬ ‫پارتی ئۆپۆزسیۆن راستەوخۆ‬ ‫رایگەیاند‪ :‬كە ئ��ەوان لە پشت‬ ‫خۆپیشاندانەكانەوە نین‌و دژایەتی‬ ‫ه��ەم��وو ج��ۆرە توندوتیژییەك‬ ‫دەك�������ەن‪ ،‬س��������ەرەڕای ئ���ەو‬ ‫بەیاننامەیەی بزووتنەوەی گۆڕان‪،‬‬ ‫ب��ەاڵم ئۆفیسەكانیان لە شاری‬ ‫هەولێر رووب���ەڕووی سووتاندن‬ ‫ب���وون���ەوە‪ ،‬دوات����ر ل���ە چ��ەن��د‬ ‫شارێكی تر هەمان شت روویدا‪،‬‬ ‫لە ئێستاشدا هەوڵێكی گرنگ‬ ‫لە ئ��ارادای��ە بۆ هێوركردنەوەی‬ ‫دۆخ��ەك��ە ل��ە ه��ەرێ��م‌و ل��ەالی��ەن‬ ‫پارتە سیاسییەكانەوە هەوڵی‬ ‫رێككەوتنێك دەدرێت‪.‬‬

‫ئ��اژان��س��ی ف��ران��س پ��رێ��س‪:‬‬ ‫نازانرێت كێ‌ تەقەیكردووە‬ ‫خ��ۆپ��ی��ش��ان��دان��ەك��ان��ی دژی‬ ‫حكومەت لە هەرێمی كوردستان‪،‬‬ ‫بووە هۆی كوژرانی پۆلیسێك لە‬ ‫هەڵەبجەو یەكێكی تریش بریندار‬ ‫ب��وو‪ ،‬ئ��ەوەش دوای ئ��ەوەی بە‬ ‫سەدان خۆپیشاندەر روویانكردە‬ ‫ئۆفیسی س��ەرۆك��ی شارەوانیی‬

‫ه���ەڵ���ەب���ج���ە‪ ،‬وات���ە‬ ‫گۆران ئەدهەم‌و لە بەرامبەردا‬ ‫تەقەكراوەو خەڵكی بریندار بووە‪.‬‬ ‫گ��ۆران ئەدهەم‪ ،‬باس لەوە‬ ‫دەكات؛ كە لە ناو خۆپیشاندەراندا‬ ‫كەسانێك ه��ەب��وون ك��ە ك��ورد‬ ‫نەبوون‌و تەقەیانكردووە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫خۆپیشاندەران كە نایانەوێت‬ ‫ن��اوەك��ان��ی��ان ئ��اش��ك��را بكرێن‪،‬‬ ‫باس ل��ەوە دەك��ەن؛ كە بە هیچ‬ ‫جۆرێك خۆپیشاندەران چەكیان‬ ‫هەڵنەگرتووە‪ ،‬بەڵكو پۆلیس‬ ‫تەقەی ك���ردووەو ب��ووەت��ە هۆی‬ ‫خستنەوەی قوربانییەكی زۆر‪،‬‬ ‫رۆژنامەنووسانیش ب��اس لەوە‬ ‫دەكەن؛ كە ئەوان تەنیا گوێیان‬ ‫ل��ە ت��ەق��ەك��ردن ب���ووەو ن��ازان��ن‬ ‫سەرچاوەی تەقەكە‪ ،‬چ الیەنێك‬ ‫بووە‪.‬‬

‫سی‪.‬ئێن‪.‬ئێن‪ :‬توندوتیژیی‬ ‫ئ���اس���ای���ش‪ ،‬دەب���ێ���ت���ە ه���ۆی‬ ‫خۆپیشاندانی زیاتر‬ ‫زۆرینەی خۆپیشاندەران لە‬ ‫دژی مەسعود بارزانی‪ ،‬سەرۆكی‬ ‫ه��ەرێ��م‌و پ��ارت��ی دی��م��وك��رات��ی‬ ‫كوردستان خۆپیشاندان دەكەن‪.‬‬ ‫شایەتحاڵەكان دەڵێن؛ سەدان‬ ‫ك���ەس ب���ەردی���ان ل���ەو ه��ێ��زە‬ ‫ئاسایشە گرتووە كە هێنراون بۆ‬ ‫كۆنترۆڵكردنی خۆپیشاندانەكەو‬ ‫ویستوویانە خۆپیشاندەران باڵوە‬ ‫پێ بكەن‪ ،‬بەاڵم دووبارە هێزەكانی‬ ‫ئاسایش تەقەیانكردووەو چەندین‬ ‫كەسیان بریندار ك��ردووە‪ ،‬ئەمە‬ ‫جگە ل���ەوەی ل��ە الی���ەن چەند‬ ‫چ��ەك��دارێ��ك��ەوە هێرشكراوەتە‬ ‫سەر كەناڵی نالیا‌و سووتێنراوە‪،‬‬ ‫ب�����ەاڵم ئ����ەو ت��ون��دوت��ی��ژی��ی��ە‬

‫خۆپیشاندانەكان‬ ‫كوردستانی تەنیوەتەوەو‬ ‫دەسەاڵتیش بە‬ ‫زیادكردنی هێزەكانی‬ ‫ئاسایش وەاڵمی‬ ‫داونەتەوە‌‬

‫دەیلی ستار‪ :‬هەزاران كەس‬ ‫ل��ە ك��وردس��ت��ان داوای گ��ۆڕان‬ ‫دەكەن‬ ‫خ��ۆپ��ی��ش��ان��دەران داوای‬ ‫لێكۆڵینەوە دەك��ەن لەوانەی‪،‬‬ ‫كە تەقەیان لە خۆپیشاندەران‬ ‫ك����ردووە‪ ،‬ئ��ەم��ە جگە ل��ەوەی‬ ‫خۆپیشاندان بۆ ریفۆرمی سیاسیی‬ ‫بەردەوامەو خۆپیشاندانی ئارامی‬ ‫پ��ێ��ن��ج ه����ەزار ل��ە سلێمانی‪،‬‬ ‫نیشانەی بێئومێدبوونی خەڵكە‬ ‫لە كۆنترۆڵی تەواوی دوو پارتە‬ ‫دەسەاڵتدارەكە بەسەر سیاسەت‌و‬ ‫ئابووریی هەرێمەكەدا‪ ،‬لە ئێستادا‬ ‫ئ��ەوە پشتڕاستكراوەتەوە كە‬ ‫ئازادییەكانی خەڵك لە هەرێمی‬ ‫ك��وردس��ت��ان پێشێل دەك��رێ�ت‌و‬ ‫رۆژنامەنووسانیش رووب��ەڕووی‬ ‫پێشێلكاریی دەبنەوە‪.‬‬ ‫هیومان رایتس وۆچ‪ ،‬پێشتر‬ ‫لە راپۆرتێكدا ئەو بۆچوونەی‬ ‫پ��ش��ت��ڕاس��ت��ك��ردەوە‪ ،‬هەوڵێكی‬ ‫زۆر ه��ەی��ە ل��ە الی���ەن پ��ارت��ە‬ ‫كوردییەكانەوە بۆ هێوركردنەوەی‬ ‫دۆخەكەو گەڕاندنەوەی دۆخی‬ ‫ئارامیی ناوچەكە‪ ،‬بەاڵم هێشتا‬ ‫هیچ رێككەوتنێك رانەگەیەنراوە‪،‬‬ ‫لە خۆپیشاندانەكاندا‪ ،‬بەهۆی‬ ‫تەقەكردنی هێزەكانی ئاسایشەوە‬ ‫تائێستا چەندین كوژراو و سەدان‬ ‫برینداریش هەن‪.‬‬

‫رادی�����ۆی دەن��گ��ی ئ����ازاد‪:‬‬ ‫ئاسایش دەستدەكاتەوە‬ ‫خ��ۆپ��ی��ش��ان��دان��ەك��ان لە‬ ‫كوردستانی عێراق بەردەوامن‌و‬ ‫پەیامنێرانی سلێمانیش باس‬ ‫لە دەستكردنەوەی ئاسایش‌و‬ ‫ك��وش��ت��ن��ی خ��ۆپ��ی��ش��ان��دەران‬ ‫دەك���ەن‪ ،‬خۆپیشاندانەكە ئەو‬ ‫كاتە گ��ەورەب��وو‪ ،‬كە میلیشای‬ ‫پارتی دیموكراتی كوردستانی‬ ‫دەس����ەاڵت����دار ت���ەق���ەی���ان لە‬ ‫خۆپیشاندەران كرد‪ ،‬كە داوای‬ ‫ئ��ازادی��ی‌و ن��ەم��ان��ی بێكاریی‌و‬ ‫گەندەڵیی سیاسییان دەك��رد‪،‬‬ ‫كوردستانی‬ ‫خۆپیشاندانەكان‬ ‫تەنیوەتەوەو دەسەاڵتیش بە‬ ‫زیادكردنی هێزەكانی ئاسایش‬ ‫وەاڵمی داونەتەوە‌و ژماره‌یه‌کی‬ ‫زۆر خەڵكی دەستگیر كردووە‪.‬‬ ‫پەیمانیان‬ ‫خۆپیشاندەرانیش‬ ‫داوە ك��ە ت��ا داواك��ان��ی��ان بۆ‬ ‫ج��ێ��ب��ەج��ێ ن��ەك��رێ��ت‪ ،‬واز لە‬ ‫خۆپیشاندان نەهێنن‪.‬‬

‫ذمارة (‪ )623‬سيَشةممة ‪2011/3/1‬‬

‫‪nawxo.rozhnama@yahoo.com‬‬

‫‪15‬‬

‫نه‌جیب ‌ه نه‌جیب‪ ،‬ئەندامی لیژنەی دارایی ل ‌ه په‌رله‌مانی عێراق‪ :‬هەرێمی كوردستان‪،‬‬ ‫لە دۆالری نیشتمانیش سوودمەند دەبێت‬

‫جگە لە (‪)%17‬ەكە‬ ‫هەرێم لەچەند سەرچاوەیەكی دیكەوە پارەی دەستدەكەوێت‬

‫راپۆرتی‪ :‬بەهادین یوسف‬

‫‪..................................................................‬‬

‫هەرێمی ك��وردس��ت��ان‪ ،‬جـــــگە لە‬ ‫(‪)%17‬ی بودجەی گشتیی عێراق‪،‬‬ ‫لەچەند سەرچاوەیەكی دیكەوە پارەو‬ ‫بودجەی دیكەی بۆ تەرخاندەكرێت‌و‬ ‫لەبودجەی پترۆ دۆالریش هەرێم رۆژانە‬ ‫(‪)100‬ه����ەزار دۆالر ب��ۆ بودجەكەی‬ ‫زیاددەكات‪.‬‬ ‫ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق لە‬ ‫دانیشتنی رۆژی ‪2011/2/20‬دا‪ ،‬یاسای‬ ‫بودجەی گشتیی عێراقی بۆ ساڵی‬ ‫‪ 2011‬پەسەندكردو رێژەی (‪)%17‬ی‬ ‫بودجە بۆ هەرێم جێگیركرا‪ ،‬كە بڕەكەی‬ ‫(‪ )11‬تریلیۆن‌و (‪ )179‬ملیارو (‪)467‬‬ ‫ملیۆن‌و (‪ )780‬هەزار دینارە‌و جگە لەو‬ ‫رێژەیەش‪ ،‬رۆژانە (‪ )100‬هەزار دۆالر‬ ‫دەستكەوتی ناردنە دەرەوەی نەوتی‬ ‫دەبێت‪ .‬هەروەك بەهۆی بەرزبوونەوەی‬ ‫ئاستی فرۆشتنی نەوتەوە‪ ،‬پێشبینی‬ ‫دەكرێت كە زیاتر لە (‪ )100‬ملیار‬ ‫دیناری دیكە بۆ هەرسێ پارێزگاكەی‬ ‫هەرێمی كوردستان تەرخانبكرێتەوە‪.‬‬ ‫ه��ەرێ��م‪ ،‬ب��ودج��ەی دی��ك��ەی بۆ‬ ‫تەرخاندەكرێت لەچوارچێوەی داهاتی‬ ‫م���ەرزە س��ن��ووری��ی��ەك��ان‌و ب��ودج��ەی‬ ‫ت��ەرخ��ان��ك��راوی دی��ك��ە ب��ۆ كۆبۆنی‬ ‫خ�����ۆراك‌و ب��ێ��وەژن��ان‌و ه��ەت��ی��وان‌و‬ ‫زیادكردنی مووچەی فەرمانبەرانی‬ ‫پلە نزمەكان‌و كەسوكاری شەهیدان‌و‬ ‫ئەنفالكراوەكانیش‪.‬‬ ‫ك��ۆی گشتیی ب��ودج��ەی عێراق‬ ‫بۆ ساڵی (‪ )96( ،)2011‬تریلیۆن‌و‬ ‫(‪ )662‬ملیارو (‪ )766‬ملیۆن‌و (‪)700‬‬ ‫هەزار دینارە‌و بڕی (‪ )66‬تریلیۆن‌و‬ ‫(‪ )596‬ملیارو (‪ )473‬ملیۆن‌و (‪)827‬‬ ‫هەزار دینار بۆ نەفەقاتی بەكاربردنە‪،‬‬ ‫(‪ )30‬تریلیۆن‌و (‪ )66‬ملیار دیناری‬ ‫بۆ پرۆژەكانی وەبەرهێنان‌و بڕی (‪)15‬‬ ‫تریلیۆن‌و (‪ )727‬ملیارو (‪ )976‬ملیۆن‬ ‫دینار بۆ كورتهێنانی بودجە دانراوە‪،‬‬ ‫كە بڕیارە بە پارەی زیادەی فرۆشتنی‬ ‫نەوت پڕبكرێتەوەو واش دان��راوە كە‬ ‫عێراق رۆژانە (‪ )2‬ملیۆن‌و (‪ )200‬هەزار‬ ‫بەرمیل لە رۆژێكدا ن��اردەی دەرەوە‬ ‫بكات‌و لەو چوارشێوەیەشدا هەرێمی‬ ‫كوردستان رۆژانە (‪ )100‬هەزار بەرمیل‬ ‫رەوان��ەی دەرەوە دەكات‌و نرخی هەر‬ ‫بەرمیلێك ن��ەوت بە (‪)76.5‬دۆالر‬ ‫خەمڵێنراوە‪.‬‬ ‫ب��ودج��ەی هەرێمی كوردستان‪،‬‬ ‫پێكدێت (‪)%17‬ی بودجەی گشتیی‬ ‫عێراق دوای لێدەرهێنانی بودجەی‬ ‫سیادیی‌و حاكیمەو بەوپێیەش كۆی‬ ‫بودجەی هەرێمی كوردستان دەكاتە‬

‫(‪ )10‬تریلیۆن‌و (‪ )881‬ملیارو (‪)125‬‬ ‫ملیۆن‌و (‪ )780‬هەزار دینار‌و بە پشكی‬ ‫سێ پارێزگاكەوە (هەولێر‪ .‬دهۆك‪.‬‬ ‫سلێمانی) لە بودجەی پەرەپێدانی‬ ‫ه��ەرێ��م‌و پارێزگاكان دەك��ات��ە (‪)11‬‬ ‫تریلیۆن‌و (‪ )179‬ملیارو (‪)467‬‬ ‫ملیۆن‌و (‪ )780‬هەزار دینار‪.‬‬ ‫نەجیبە نەجیب‪ ،‬ئەندامی لیژنەی‬ ‫دارایی ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق‪،‬‬ ‫لە لێدوانێكیدا بە رۆژنامەی راگەیاند‪:‬‬ ‫«جگە لە (‪ )%17‬پشكی هەرێم‪ ،‬سێ‬ ‫بەشی دیكەمان لە بودجەدا چەسپاند‬ ‫كە هەرێمی كوردستان لێی سوودمەند‬ ‫دەبێت‪ ،‬ئەویش تەرخانكردنی (‪)1‬‬ ‫تریلیۆن دیناری دیكە بۆ بودجەی‬ ‫پەرەپێدانی پارێزگاكان‪)%12.6( ،‬ی‬ ‫بەر سێ پارێزگاكەی هەرێم دەكەوێت‌و‬ ‫نزیكەی (‪)100‬ملیار دیناری دیكە بۆ‬

‫لەپارەی نەوت‪،‬‬ ‫دەدرێتە هەتیو‪،‬‬ ‫بێوەژن‌‪ ،‬شەهیدان‌‪،‬‬ ‫ئەنفالكراوەكان‌و‬ ‫كەمدەرامەتەكان‬ ‫بودجەی هەرێم زی��اد دەبێت‪ ،‬جگە‬ ‫ل���ەوەی پ��رۆژەك��ان��ی ب���واری كارەبا‬ ‫خراوەتە سەر بودجەی حاكیمەو لەو‬ ‫بودجەیەش حكومەتی هەرێم دەتوانێت‬ ‫پ���رۆژەی ك��ارەب��ا ئەنجامبدات‌و لەو‬ ‫(‪ )300‬ملیار دینارەشی بۆ خۆراكی‬ ‫هاواڵتییان لەچوارچێوەی كۆبۆندا‬ ‫تەرخانكراوە‪ ،‬هاواڵتییانی هەرێمیش‬ ‫س��وودم��ەن��د دەب����ن‪ ،‬ل��ەگ��ەڵ چەند‬ ‫سەرچاوەیەكی دیكەش»‪.‬‬ ‫ب��ەپ��ێ��ی م������ادەی (‪ )10‬لە‬ ‫ی��اس��ای ب��ودج��ەی ع��ێ��راق‪ ،‬دەبێت‬ ‫سەرجەم وەزارەت‌و فەرمانگەكانی‬ ‫ح��ك��وم��ەت ح��س��اب��ات��ی م��ان��گ��ان��ەی‬ ‫خۆیان ئاراستەی وەزارەت���ی دارای��ی‬ ‫فیدراڵی بكەن لەماوەیەكدا كە لە‬ ‫(‪ )10‬رۆژ تێپەڕنەكات‌‪ ،‬ه��ەروەك‬ ‫وەزارەت‌و فەرمانگە نەبەستراوەكانی‬ ‫وەزارەت��ەك��ان��ی هەرێمیش پابەندن‬ ‫ب����ەوەی ك��ە ب��ودج��ەی م��وراج��ەع��ە‬

‫لەكۆتایی هەموو مانگێكدا ئاراستەی‬ ‫وەزارەتی دارایی هەرێم بكەن‪.‬‬ ‫بەپێی هەمان ی��اس��اش‪ ،‬بەهیچ‬ ‫شێوەیەك نابێت بودجەی پەرەپێدانی‬ ‫هەرێم‌و پارێزگاكان بۆ هیچ بوارێكی‬ ‫دی��ك��ە ب��گ��وازرێ��ت��ەوە‪ ،‬ی��ان بخرێتە‬ ‫بوارو پرۆژەی دیكەوە‪ .‬لە بڕگەیەكی‬ ‫دیكەی یاساكەدا هاتووە‪ ،‬ئەنجومەنی‬ ‫نوێنەرانی عێراق متمانە لە وەزی��رو‬ ‫سەرۆكی فەرمانگە نەبەستراوەكان‬ ‫ب��ە وەزارەت دەس��ەن��ێ��ت��ەوە ئەگەر‬ ‫نەیاتوانی رێژەی (‪)%75‬ی بودجەی‬ ‫وەبەرهێنانی تەرخانكراو بۆ وەزارەت‌و‬ ‫فەرمانگەكەیان خەرج بكەن‪.‬‬ ‫بەهەمانشێوەی بودجەی سااڵنی‬ ‫راب������ردوو‪ ،‬ب���ودج���ەی پێشمەرگە‬ ‫(پاسەوانی هەرێم ‪ -‬پڕچەككردن‌و‬ ‫بەستراوەتەوە بە‬ ‫تەجهیزكردنی)‬ ‫رێككەوتنی نێوان سەرۆكی حكومەتی‬ ‫عێراق‌و سەرۆكی هەرێمی كوردستان‪،‬‬ ‫تا ئ��ەو كاتەی یاسایەكی تایبەتی‬ ‫بۆ دەردەچێت‪ ،‬لەكاتێكدا لە ساڵی‬ ‫(‪)2006‬ەوە بەردەوامی هەمان بڕگە‬ ‫لە بودجەی عێراق دووبارە دەبێتەوە‪،‬‬ ‫بێئەوەی لەماوەی پێنج ساڵی رابردوودا‬ ‫ه��ەردووال گەیشتبێتنە رێككەوتنێك‌و‬ ‫بودجەو مووچەی هێزی پێشمەرگەش‬ ‫تا ئێستا لەسەر بودجەی هەرێمی‬ ‫كوردستان دەدرێت‪.‬‬ ‫بەپێی م��ادەی (‪)15‬ی بودجە‪،‬‬ ‫دیوانی چاودێریی دارای��ی عێراق بە‬ ‫هەماهەنگی دیوانی چاودێریی دارایی‬ ‫هەرێم ئەژماری ئەو داهاتانە دەكەن كە‬ ‫دەست هەرێمی كوردستان دەكەوێت‬ ‫ل��ەم��اوەی ئ��ەو س��اڵ��ەداو پێویستە‬ ‫وەزارەتی دارایی هەرێم بیگەڕێنێتەوە‬ ‫بۆ وەزارەت��ی دارای��ی عێراق‪ .‬بەپێی‬ ‫ب��ڕگ��ەی (ب)ی ه��ەم��ان م���ادەش‪،‬‬ ‫پاكتاوی حسابی نێوان هەرێم‌و بەغدا‬ ‫دەك��رێ��ت لە سااڵنی (‪)2010-2004‬‬ ‫دوای وردبینیكردنی لەالیەن دیوانی‬ ‫چاودێریی دارای��ی��ەوە لەگەڵ دیوانی‬ ‫چاودێریی دارایی هەرێم لەماوەیەكدا‬ ‫كە لە (‪ )2011/10/15‬تێپەڕنەكات‪.‬‬ ‫بەپێی مادەی (‪ ،)16‬پێداچوونەوە‬ ‫بە پشكی هەرێمی كوردستاندا دەكرێت‬ ‫لەبودجەی ساڵی (‪‌)2011‬و دواتریش‬ ‫لەژێر رۆشنایی ئەنجامەكانی ئامارو‬ ‫سەرژمێریی گشتیی دانیشتووانی‬ ‫ع��ێ��راق‌و دوات��ری��ش ب��ڕی ب��ودج��ەی‬ ‫(‪)2012‬ی هەرێم‌و پارێزگاكانی دیكەی‬ ‫ع��ێ��راق دی��اری��دەك��رێ��ت‌و ئ��اراس��ت��ەی‬ ‫ئەنجومەنی وەزیرانی عێراق دەكرێت بۆ‬ ‫پاكتاوكردنی‪.‬‬ ‫بەپێی مادەی (‪)25‬ی یاساكەش‪،‬‬ ‫بودجەی پترۆ دۆالر جێگیركراوەو‬

‫بەشێوەیەك بڕی (‪)1‬دۆالر بۆ هەر‬ ‫بەرمیلە نەوتێك تەرخاندەكرێت‬ ‫بۆ ئ��ەو پارێزگایانەی نەوتی لێوە‬ ‫بەرهەمدەهێنرێت‌و (‪)1‬دۆالری���ش بۆ‬ ‫ئەو پارێزگایانەی كە پااڵوگەی نەوتی‬ ‫لێیە‌و (‪)1‬دۆالریش بۆ هەر (‪)150‬مەتر‬ ‫سێجای غاز بۆ ئەو پارێزگایانەی كە‬ ‫غازی سروشتی لێوە دەردەهێنرێت‪،‬‬ ‫بەو پێیەش رۆژانە هەرێمی كوردستان‬ ‫(‪)100‬ه��ەزار دۆالر پارەی دەرهێنانی‬ ‫نەوتی پێدەدرێت‪ ،‬جگە (‪)%17‬ی‬ ‫پشكی خۆی لە بودجەدا‪.‬‬ ‫لەالیەكی دیكەوە‪ ،‬جەواد بۆاڵنی‪‌،‬‬ ‫ئەندامی‌ لیژنەی‌ دارایی لە ئەنجومەنی‬ ‫ن��وێ��ن��ەران��ی ع��ێ��راق‌ ب��ە رۆژن��ام��ەی‌‬ ‫(سەباح)ی‌ راگەیاند‪ :‬بەرزبوونەوەی‌‬ ‫ن��رخ��ی‌ ن���ەوت لەئێستادا‪ ،‬دەبێتە‬ ‫هۆی‌ زیادبوونی‌ زیاتر لە (‪ )10‬ملیار‬ ‫دۆالر بۆ ب��ودج��ەی گشتیی عێراق‌و‬ ‫ئەو پارەیەش لەو پ��رۆژان��ەدا خەرج‬ ‫دەكرێن‪ ،‬كە پێشتر پارەی‌ تەواویان‬ ‫بۆ دابین نەكراوە‪ ،‬لەوانەش زیادكردنی‌‬ ‫مووچەی‌ خانەنشینان‌و گرنگیدان‌و‬ ‫پشتگیریكردنی‌ چینی‌ هەتیوانی‌ عێراق‪.‬‬ ‫ن��ەج��ی��ب��ە ن��ەج��ی��ب‪ ،‬ئ��ەن��دام��ی‬ ‫لیژنەی دارایی له‌ په‌رله‌مانی عێراق‪،‬‬ ‫روونكردنەوەی زیاتری دا سەبارەت‬ ‫بە پ��ارەی زی��ادەی فرۆشتنی نەوت‌و‬ ‫وتی‪« :‬هەرێمی كوردستان‪ ،‬لە دۆالری‬ ‫نیشتمانیش سوودمەند دەبێت‪ ،‬ئەویش‬ ‫نرخی یەك بەرمیل نەوت بە (‪)76.5‬‬ ‫دۆالر دەفرۆشرێت‪ ،‬بەاڵم ئێستا نرخی‬ ‫یەك بەرمیل ن��ەوت لە (‪ )100‬دۆالر‬ ‫زی��ات��رە‌و (‪)%20‬ی ئ��ەو زی��ادەی��ەش‬ ‫دەدرێ��ت��ە خەڵكانی ه���ەژارو بێكارو‬ ‫بێوەژنان‌و ژنان‌و ئەو فەرمانبەرانەی كە‬ ‫لە پلەكانی (‪‌9‬و‪)10‬دان یان ئەوانەی‬ ‫مووچەكانیان زۆر كەمە‌و كەسوكاری‬ ‫شەهیدان‌و ئەنفالكراوانی كوردستانیش‬ ‫سوودمەند دەبن لەو پارەیە‪ ،‬بودجەی‬ ‫دیكە ب��ۆ م���ادەی (‪‌)140‬و پ��رۆژەی‬ ‫پەرەپێدانی هەرێم‌و پارێزگاكانیش‬ ‫تەرخاندەكرێت‪ ،‬جگە لەوەی لە داهاتی‬ ‫خاڵە سنوورییەكانیش‪ ،‬پارەی دیكە بۆ‬ ‫بودجەی هەرێم زیاددەبێت»‪.‬‬ ‫نەجیب راشیگەیاند‪« :‬لە ئێستادا‬ ‫ب��ودج��ەی پەرەپێدانی پارێزگاكان‬ ‫بۆ سێ پارێزگاكەی هەرێم‪)298( ،‬‬ ‫ملیارو (‪ )142‬ملیۆن دینارەو لەو پارە‬ ‫زیادەیەشی كە پەرەپێدانی هەرێم‌و‬ ‫پارێزگاكان تەرخاندەكرێت نزیكەی‬ ‫(‪ )100‬ملیار دیناری دیكە بۆ پشكی‬ ‫هەرێم زیادەبێت‌و ئەو كاتە بودجەی‬ ‫پ��ەرەپ��ێ��دان��ی پ��ارێ��زگ��اك��ان ب��ۆ سێ‬ ‫پارێزگاكەی هەرێم دەگاتە (‪)398‬‬ ‫ملیارو (‪)142‬ملیۆن دینار»‪.‬‬

‫ژیانێكی شایستە‬ ‫مافی هەموو مرۆڤێكە؟‬ ‫ئەحمەد حه‌مەساڵح‬ ‫ك��ات��ێ��ك م���رۆڤ رووب������ەڕووی كێشەكانی‬ ‫(نەبوونیی‌و كەمدەرامەتیی‌و بێكاریی‌و هەژاریی‌و‬ ‫دابین نەكردنی پێداویستییەكانی ژیان‌و جیاوازیی‬ ‫نێوان تاكەكان‌و‪...‬هتد) دەبێتەوە‪ ،‬سەرجەم‬ ‫هەستەكان تەنانەت هەستكردن بە بوونی خۆشی‬ ‫دەكەوێتە ژێر پرسیارە بێ‌ وەاڵمەكانییەوە‪.‬‬ ‫حوكمڕانییەكی سەركەوتوو ئەو كاتە دێتە‬ ‫دی‪ ،‬كە رێگە لە جیاوازییەكانی نێوان تاكەكانی‬ ‫كۆمەڵگە بگرێت‪.‬‬ ‫كاتێك زۆرینە رەخنەو گلەییان هەبێت وە‬ ‫رێز لە ویست‌و خواستیان نەگیرێت‌و هیواو ئاوات‌و‬ ‫داخوازییەكانیان بۆ دەستەبەر نەكرێت‪ ،‬ژیانێكی‬ ‫شایستانە بە مرۆڤ نەژی‪ ،‬ئەوكات جیاوازیی نێوان‬ ‫تاكەكان دەبێتە دیاردە‌و بەشێك وەك هاواڵتی پلە‬ ‫دوو خۆی دەبینێت‪.‬‬ ‫لە راپەڕینەوە هێندەی بیر لە بەرژەوەندیی‬ ‫خودیی كراوەتەوە‪ ،‬نیو هێندە بیر لە بەرژەوەندیی‬ ‫گشتیی ب��ك��ردای��ەت��ەوە‪ ،‬ب��ە رادەی��ەك��ی بەرچاو‬ ‫ك��وردس��ت��ان ل��ە رووی خ��زم��ەت��گ��وزاری��ی��ەك��ان‌و‬ ‫بووژانەوەی كەرتە بەرهەم بەخشەكان گۆڕانكاریی‬ ‫تێدا بەدی دەك��را‌و خواستەكانی خەڵكی كەمتر‬ ‫دەبوو‪ ،‬راستە ئەم واڵتە بەشمەینەتە چواردەوری‬ ‫بە دوژمن تەنراوە‪ ،‬بەاڵم لەمە ترسناكتر ئەوەیە‪ ،‬كە‬ ‫لە ناوخۆ دوژمنی یەكترین‌و بەرژەوەندیی خۆمان‌و‬ ‫الیەنەكەمان دەخەینە سەروو بەرژەوەندیی گشتیی‪.‬‬ ‫واڵت پڕە لە هێزی كارو بیری داهێنان‌و شارەزاو‬ ‫دڵسۆز‌و خزمەتكاری گەل‌و نیشتمان‪ ،‬بەاڵم لەبەر‬ ‫ئەوەی وەك پێویست بواریان بۆ ناڕەخسێنرێت‪،‬‬ ‫یان بێكەسن بەری رەنج‌و كۆششی ئەوان دەدرێ‌‬ ‫بە كەسانی تر‪ ،‬كە ئەسڵەن هەست بە ساردیی‌و‬ ‫گەرمیی ناكەن‪ ،‬تامی ئ��ازارو مەینەتی ژیانیش‬ ‫ناچێژن‪ ،‬گەلێ‌ جار باس لە ئازادیی رادەربڕین‌و‬ ‫خزمەتگوزاریی‌و چاكبوونی ب��ارودۆخ��ی ژیانی‬ ‫رۆژانەی خەڵك دەكرێت‪ ،‬بەاڵم تاكو ئێستا هیچ‬ ‫گۆڕانكارییەكی بنەڕەتی لە ئاستەكانی ژیانی‬ ‫جەماوەریی رەش‌و رووتی چەوساوە رووی نەداوە‪،‬‬ ‫هەموو مافی ژیانمان هەیە‪ ،‬كەسانێ‌ چی بخوازن‬ ‫بە ئاسانیی بۆیان دەستەبەر دەبێت‪ ،‬بەاڵم بۆ‬ ‫كەسانێكی تر مەحاڵە‪ ،‬ئایا ئەمە لەسەر بنچینەی‬ ‫لێهاتن‌و شایستەییە؟‬ ‫بەڵێ‌‪ ،‬پێویستە ب��ەوپ��ەڕی راستی‌و پاكی‌و‬ ‫دڵسۆزییەوە‪ ،‬رێز لە مافی خۆشگوزەرانی بۆ‬ ‫هەمووان بگیرێت‪ ،‬تا نیشتمان دایكە بە وەفاكەبێت‬ ‫بۆ ه��ەم��ووان‪ ،‬ب��ەاڵم جێگەی داخ��ە كوردستان‬ ‫بەهەشتە بۆ زۆرێك لە بەرپرس‌و دەستڕۆیشتووان‪،‬‬ ‫دۆزەخێكیش بێت بۆ كەمدەرامەتان‌و هەژاران كە‬ ‫لە بونیادنان‌و بوژانەوە‌و خەباتیش بۆ نیشتمان لە‬ ‫هەمووان هیالكترو ماندووترن‪.‬‬

‫‪14‬‬

‫ذمارة (‪ )623‬سيَشةممة ‪2011/3/1‬‬

‫‪nawxo.rozhnama@yahoo.com‬‬

‫وەزارەتی نەوت‪ :‬كەركوك‪ ،‬لە مانگێكدا (‪ )13‬ملیۆن بەرمیل نەوتی رەوانە كردووە‬ ‫رۆژن��ام��ە‪ :‬وتەبێژ ب��ەن��اوی‬ ‫وەزارەت����ی ن��ەوت��ی ع��ێ��راق��ەوە‪،‬‬ ‫رایگەیاند كە لە ساڵی ‪2003‬وە‪،‬‬ ‫بەرزترین رێژەی ناردنەدەرەوەی‬ ‫نەوت لەماوەی مانگی رابردووتردا‬ ‫تۆماركراوە بە ن��اردن��ەدەرەوەی‬

‫(‪ )67‬ملیۆن بەرمیل‪.‬‬ ‫ع��اس��م ج��ی��ه��اد‪ ،‬وت��ی��ش��ی‪:‬‬ ‫«بەهای ئەم بڕە نەوتە لەماوەی‬ ‫ئەم مانگەدا‪ ،‬گەیشتە (‪ )6‬ملیارو‬ ‫(‪ )82‬ملیۆن دۆالر‪ ،‬بە تێكڕای‬ ‫خەماڵندنی (‪ )90‬دۆالرو (‪)78‬‬

‫سەنت بۆ هەر بەرمیلێك»‪.‬‬ ‫روونیشیكردەوە‪« :‬لەم بڕە‬ ‫نەوتە‪ )13( ،‬ملیۆن بەرمیل بە‬ ‫بەهای (‪ )1‬ملیارو (‪ )202‬ملیۆن‬ ‫دۆالر ن��ەوت��ی ك��ەرك��وك ب��ووەو‬ ‫ل��ە رێ��گ��ەی ب��ەن��دەری جیهانی‬

‫توركییەوە نێردراوەتە دەرەوە»‪.‬‬ ‫ئ��ام��اژەی بۆ ئ��ەوەش كرد‪:‬‬ ‫«(‪ )28‬ك��ۆم��پ��ان��ی��ای بیانیی‬ ‫خاوەن رەگەزنامەی ئەوروپیی‌و‬ ‫ئاسیایی‌و ئەمریكیی‪ ،‬نەوتەكەیان‬ ‫كڕیوە»‪.‬‬

‫حیزب وەك ئافاتێكی گەورە بۆ میللەت‬ ‫(‪)%60‬ی بودجە چووه‌تە خزمەتی یەكێتی‌و پارتی‌و (‪)%6‬ی بۆ پرۆژە خەرجكراوە‬

‫عه‌لی حه‌مه‌ساڵح‬ ‫بەشی یەكەم‬ ‫بودجەی كوردستان‪ ،‬موڵكی‬ ‫هەموو هاواڵتییانی كوردستانە‪،‬‬ ‫ب���ودج���ەی ك���وردس���ت���ان بە‬ ‫ب��ەراورد بە واڵتگەلێكی وەك‬ ‫سوریا‌و ئ��وردن‪ ،‬بودجەیەكی‬ ‫زۆر گ��ەورەی��ەو دەت��وان��ی��ن لە‬ ‫رێگایەوە هەرێمی كوردستان‬ ‫ببوژێنینەوە‪ ،‬بەاڵم كاتێك بەشی‬ ‫ه���ەرەزۆری بودجە دەخرێتە‬ ‫خزمەتی حیزبەوە‌و پالنێكیش‬ ‫نییە بۆ خەرجكردنی ئەو بەشە‬ ‫كەمەی كە دەمێنێتەوە‪ ،‬ئەو‬ ‫دۆخەی ئێستا دروست دەبێت‬ ‫كە كوردستانی بەرەو هەڵدێر‬ ‫بردووە‪.‬‬ ‫ئەم نووسینە هەوڵدانێكە‬ ‫بۆ ئ��ەوەی كە بەپشتبەستن‬ ‫ب���ە زان���ی���اری���ی دروس�����ت‌و‬ ‫بەڵگەنامەكان‪ ،‬وەاڵمی بەشێكی‬ ‫ئ��ەو پرسیارە ب��دەی��ن��ەوە كە‬ ‫بۆ لە كوردستاندا هاواڵتییان‬ ‫ن��ات��وان��ن س��وود ل��ە ب��ودج��ەی‬ ‫گشتیی ببینن‪.‬‬ ‫هەشت رێگا‬ ‫بۆ بردنی پارەی میللەت‬ ‫جگە لە داگیركردنی‬ ‫ئ���ەو دەی����ان دۆن��م‬ ‫زەوییەی كە ئەگەر‬ ‫ئێستا بەنرخی رۆژ‬ ‫س��اغ بكرێتەوە‪،‬‬ ‫بە دەی��ان ملیار‬ ‫دۆالر م��ەزەن��دە‬ ‫دەك�������رێ�������ت‪،‬‬ ‫پارەیەكی زۆری‬ ‫ل����ە ب����ودج����ەی‬ ‫گشتیی بۆ حیزب‬ ‫ب���راب���ێ���ت‪ ،‬ج��گ��ە‬ ‫ل��ە داه��ات��ی ن��ەوت‌و‬ ‫داه��ات��ەك��ان��ی دی��ك��ە‪،‬‬ ‫ح��ی��زب ل��ە ب��ودج��ەش��دا‬ ‫دەستی خستووەتە بینەقاقای‬ ‫میللەت‪ ،‬رەنگە لەماوەی رابردوو‬ ‫تەنیا باسی ئەوە كرابێت كە‬ ‫یەكێتی‌و پارتی مانگانەیەكی‬ ‫زۆر بۆ خۆیان دەبەن‪ ،‬بەاڵم ئەو‬ ‫رێگایانەی دیكە كە یەكێتی‌و‬ ‫پ��ارت��ی ل��ە رێ��گ��ای��ەوە پ��ارەی‬ ‫گشتیی دەب���ەن‪ ،‬زۆر زیاترە‬ ‫لەئەو پارانەی كە مانگانە وەك‬ ‫بودجەیەك دەدرێتە یەكێتی‌و‬ ‫پارتی‪ ،‬یەكێتی‌و پارتی لە‬ ‫كوردستاندا چەندین رێگای‬ ‫ج��ی��اواز ب��ودج��ەی گشتییان‬ ‫ب��ۆ ب���ەرژەوەن���دی���ی خ��ۆی��ان‬ ‫بەكارهێناوە‪.‬‬ ‫خانەنشینی حیزب‪:‬‬ ‫بێمانییەكی گەورە‬ ‫لە كوردستاندا داهێنانی زۆر‬ ‫گەورە لە بواری گەندەڵیی بردنی‬ ‫سەرمایەی میللەتدا ك��راوە‪،‬‬ ‫ژم��ارەی��ەك زۆری ب��ەرپ��رس‌و‬ ‫ك��ادی��ری حیزبیی یەكێتی‌و‬ ‫پارتی‪ ،‬خانەنشین ك��راون كە‬ ‫لە ئەندامانی سەركردایەتییەوە‬ ‫دەس��ت��پ��ێ��دەك��ات ك��ە بەپلەی‬ ‫وەزیر خانەنشینكراوە تاوەكو‬ ‫هاواڵتییەكی ئاسایی‪ ،‬بۆنموونە‬ ‫ل��ە س��اڵ��ی ‪2009‬دا (‪)726‬‬

‫ملیار‌و (‪ )962‬ملیۆن دینار‬ ‫ب���ۆ م���ووچ���ەو م��وك��اف��ەئ��ەی‬ ‫خانەنشینان خ��ەرج��ك��راوەو‬ ‫بەشێكی زۆری ئەم پارەیەش‬ ‫بۆ كادیرەكانی حیزب بووە‪،‬‬ ‫لەو پارەیە (‪ )43‬هەزار كەس‬ ‫كە لە رێگای مەڵبەندەكانی‬ ‫یەكێتییەوە خانەنشینكراون‪،‬‬ ‫(‪ )12‬ملیار (‪ )900‬ملیۆن‬ ‫دیناریان وەرگ��رت��ووە‪ ،‬ئەمانە‬ ‫تەنیا رۆژێ��ك��ی��ش خزمەتیان‬ ‫ن���ەب���ووە وەك ك��ارم��ەن��دی‬ ‫حكومەت‪ ،‬لە حكومەتێكی سێ‌‬ ‫شاریداو بۆ حكومەتێكی (‪)5‬‬ ‫كابینەیی‪ )965( ،‬وەزی��ری‬ ‫خ��ان��ەن��ش��ی��ن��ك��راو ه��ەی��ە كە‬ ‫مانگانەی هەر یەكەیان (‪)4‬‬ ‫ملیۆن‌و (‪ )500‬هەزار دینارەو‬ ‫لە ساڵێكدا (‪ )52‬ملیارو (‪)110‬‬ ‫ملیۆن دینارییان ب��ۆ خ��ەرج‬ ‫دەكرێت‌و بەشێك لەمانەش تا‬ ‫ئێستا بۆ تەنیا چركەیەكیش‬ ‫وەك وەزی������ری دەوام���ی���ان‬ ‫ن��ەك��ردووەو بە پلەی وەزی��ری‬ ‫خانەنشین ك����راون‪ ،‬بەپێی‬

‫حیزب‬ ‫بە (‪ )9‬رێگا بودجەی‬ ‫گشتیی بۆ خۆی بردووە‬ ‫ه���ەزار دی��ن��ار»‪ ،‬ئ��ەم��ە جگە‬ ‫لەوەی كە چەندین كەسی دیكە‬ ‫ب��ە پلەی ب��ەڕێ��وەب��ەری بەش‬ ‫خانەنشین كراون‪.‬‬ ‫ل��ە كوێی دون��ی��ادا هەیە‪،‬‬ ‫مانگانە ب��ە ملیۆنان دۆالر‬ ‫بە كەسانێك بدرێت بەناوی‬ ‫خانەنشینی‪ ،‬ب���ەاڵم ئەمانە‬ ‫فەرمانبەری حكومەت نەبن‌و‬ ‫س��ات��ێ��ك وەك ف��ەرم��ان��ب��ەر‬ ‫خزمەتیان نەكردبێت‪.‬‬ ‫كادیری حیزبیی وەك‬ ‫فەرمانبەر‬ ‫ح������ی������زب������ی‬ ‫ك�����وردس�����ت�����ان‪،‬‬ ‫داه�����ێ�����ن�����ەرە‪،‬‬ ‫داه��ێ��ن��ەرێ��ك��ی‬ ‫مەزن‪ ،‬داهێنەرێك‬ ‫ه���ەم���ی���ش���ە‬ ‫سە ر قا ڵی‬

‫وتەی سەرچاوەیەكی ئاگادار‪:‬‬ ‫«نزیكەی (‪ )3‬ه��ەزار كەس‬ ‫بەپلەی بەڕێوەبەری گشتیی‌و‬ ‫جێگری بەڕێوەبەری گشتیی‌و‬ ‫راوێ��ژك��ار خانەنشینكراون‌و‬ ‫كەسیان تەنیا بۆ ساتێكیش‬ ‫فەرمانبەری حكومەت نەبوون‪،‬‬ ‫كە مانگانەی هیچكام لەمانەش‬ ‫كەمتر نییە لە ملیۆنێك‌و (‪)200‬‬

‫مووچەی هەر‬ ‫فەرمانبەرێكی وەزارەتی‬ ‫دارایی دوو ئەوەندەی‬ ‫مووچەی فەرمانبەرێكی‬ ‫وەزارەتی پەروەردەیە‬

‫تۆماركردنی‬ ‫داه���ێ���ن���ان���ی‬ ‫ن���وێ���ی���ە‪،‬‬ ‫ح����ی����زب����ی‬ ‫ك��������������وردی‬ ‫ب����ەت����وان����ای����ە ل��ە‬ ‫دۆزی��ن��ەوەدا‪ ،‬حیزبی كوردی‬ ‫ك���ە م��ەب��ەس��ت��م��ان پ��ارت��ی‌و‬ ‫یەكێتییە‪ ،‬ئەوەندە بەتوانایە‪،‬‬ ‫س��اڵ نییە ژم��ارەی��ەك��ی نوێی‬ ‫پێوانەیی تۆمار نەكات‪ ،‬بەاڵم‬ ‫داهێنان‌و تۆماركردنی ژمارە‬ ‫پ��ێ��وان��ەی��ی��ەك��ان��ی��ان ل��ە ب��ری‬ ‫شانازیی پ��ێ��وەك��ردن‪ ،‬مایەی‬ ‫شەرمەزارییە‪ ،‬چونكە داهێنان‌و‬ ‫ژم���ارە پێوانەییەكانیان لە‬ ‫گەندەڵیدایە‪ ،‬ل��ەب��ەر ئ��ەوەی‬ ‫دەسەاڵتەكەی م��وب��ارەك‌و بن‬ ‫عەلی ئ��اوا ب��وو‪ ،‬لەبەرئەوەی‬ ‫دەس���ەاڵت���ەك���ەی م��وع��ەم��ەر‬ ‫قەزافیش لە لێواری مەرگدایە‪،‬‬ ‫ئەگەری ئ��ەوە هەیە سەرجەم‬ ‫ژمارە پێوانەییەكانی گەندەڵی‬ ‫ل��ە ئێستا ب����ەدواوە ب��ەن��اوی‬ ‫یەكێتی‌و پارتییەوە تۆماربكرێن‪.‬‬ ‫ی��ەك��ێ��ك��ی دی���ك���ە ل���ەو‬ ‫رێگایانەی كە حیزب بەهۆیەوە‬ ‫ب���ودج���ەی گشتیی دەب���ات‪،‬‬ ‫حیزبییەكانیانە‪،‬‬ ‫ك���ادی���رە‬ ‫ب��ەش��ی ه������ەرەزۆری ك��ادی��رە‬ ‫حیزبییەكانی یەكێتی‌و پارتی‬ ‫فەرمانبەری وەزارەت��ی دارایین‬

‫بەبێ‌ ئ��ەوەی تەنیا رۆژێكیش‬ ‫وەك ف��ەرم��ان��ب��ەر دەوام��ی��ان‬ ‫كردبێت‪ ،‬ئەم كادیرە حیزبییانە‬ ‫مانگانە لە بەڕێوەبەرایەتی‬ ‫رێكخراوەكانی ناو وەزارەت��ی‬ ‫داراییەوە‪ ،‬مووچەیان دەدرێتی‬ ‫ل��ە ب��ارەگ��ا حیزبییەكانیان‪،‬‬ ‫ئەو كادیرە حیزبییانەش كە‬ ‫بەبێ‌ دەوامكردن مووچەخۆری‬ ‫مووچەكەشیان‬ ‫حكومەتن‌و‬ ‫مووچەیەكی شیاوە‪ ،‬بۆنموونە‬ ‫ئ��ەن��دام مەڵبەند فەرمانبەرە‬ ‫بەپلەی بەڕێوەبەری تەنفیزیی‪،‬‬ ‫ك��ارگ��ێ��ڕ م��ەڵ��ب��ەن �د‌و ئ��ەن��دام‬ ‫مەكتەب هەیە بەپلەی راوێژكار‬ ‫مووچە وەردەگرێت‌و لەتەنیشت‬ ‫ئەو مووچەیەشدا وەریدەگرێت‬ ‫واژووی راوێژكار دەكات‪ ،‬نەك‬ ‫ك��ارگ��ێ��ڕ م��ەڵ��ب��ەن��د‪ ،‬ئ��ەم��ەش‬ ‫بووەتە هۆی ئەوەی سااڵنە لە‬ ‫بودجەی گشتیی‪ ،‬بودجەیەكی‬ ‫زۆر ب��ۆ وەزارەت�����ی دارای���ی‬ ‫ت��ەرخ��ان ب��ك��رێ��ت‪ ،‬بۆنموونە‬ ‫پار ساڵ‪ )559( ،‬ملیار دینار‬ ‫ب��ۆ م��ووچ��ەی فەرمانبەرانی‬ ‫وەزارەتی دارایی تەرخانكرا‪ ،‬كە‬ ‫زۆربەی بۆ مووچەی كادیرانی‬ ‫حیزبیی بووە‪.‬‬ ‫پار ساڵ‪ ،‬وەزارەتی دارایی‬ ‫(‪ )37‬هەزار‌و (‪)788‬‬ ‫ف���ەرم���ان���ب���ەری‬ ‫ه����ەب����ووە‪ ،‬كە‬ ‫ب����ەش����ی ه����ەرە زۆری��ان ئەو‬ ‫كادیرە حیزبییانەن كە هەرگیز‬ ‫وەك فەرمانبەرێكی حكومەت‬ ‫دەوام ناكەن‪ ،‬لە ساڵێكدا‬ ‫ملیار‬ ‫(‪)559‬‬ ‫دی�����ن�����ار‬ ‫م��ووچ��ەی��ان��ە‪ ،‬كە‬ ‫ده‌ک���ات���ه‌ (‪)469‬‬ ‫ملیۆن دۆالر‪،‬‬ ‫ئ������ەگ������ەر‬ ‫رێ��ژەی��ەك��ی‬ ‫گشتیش وەربگرین‪،‬‬ ‫ه��ەر فەمانبەرێكی سەر‬ ‫ب��ەم وەزارەت���ە لە ساڵێكدا‪،‬‬ ‫(‪ )12‬ه���ەزار‌و (‪ )429‬دۆالر‬ ‫وەردەگ����رێ����ت‪ ،‬ل��ەك��ات��ێ��ك��دا‬ ‫ئ��ەگ��ەر رێ��ژەی��ەك��ی گشتیی‬ ‫ب��ۆ فەرمانبەرانی وەزارەت���ی‬ ‫پ����ەروەردە وەرب��گ��ری��ن‪)6( ،‬‬ ‫ه������ەزار‌و (‪ )421‬دۆالرە‪،‬‬ ‫چونكە (‪ )143‬هەزار‌و (‪)314‬‬ ‫فەرمانبەری هەیەو مووچەی‬ ‫ساڵێكی هەمووشیان ترلیۆنێك‌و‬ ‫(‪ )141‬ملیار دینارە‪ ،‬بەپێی ئەم‬ ‫شیكردنەوەیەی سەرەوەش‪ ،‬لە‬ ‫رێ��ژە گشتییەكەیدا مووچەی‬ ‫هەر فەرمانبەرێكی وەزارەت��ی‬ ‫دارایی دوو ئەوەندەی مووچەی‬ ‫ف��ەرم��ان��ب��ەرێ��ك��ی وەزارەت����ی‬ ‫پەروەردەیە‪ ،‬ئەگەر مووچەی‬ ‫فەرمانبەرانی وەزارەتی دارایی‬ ‫ب���ەراورد بكەین بە مووچەی‬ ‫ك��ارم��ەن��دو پێشمەرگەكانی‬ ‫سەر بە وەزارەتی پێشمەرگە‪،‬‬ ‫سێ‌ ئەوەندە دەك��ات‪ ،‬چونكە‬ ‫حكومەت بۆ پار ساڵ‪)596( ،‬‬ ‫ملیار دیناری تەرخانكردووە‬ ‫ب��ۆ (‪ )122‬ه���ەزارو (‪)471‬‬

‫م���ووچ���ەخ���ۆری وەزارەت������ی‬ ‫پێشمەرگە‪ ،‬ئەگەر رێژەیەكی‬ ‫گشتیی وەربگرین‪ ،‬سااڵنەی‬ ‫هەر مووچەخۆرێك (‪ )4‬هەزار‌و‬ ‫(‪ )65‬دۆالرە‪ ،‬لەكاتێكدا رێژەی‬ ‫تێكڕایی بۆ مووچەخۆرێكی‬ ‫وەزارەتی دارایی‪ )12( ،‬هەزار‌و‬ ‫(‪ )429‬دۆالرە‪.‬‬ ‫ل����ێ����رەدا پ��رس��ی��ارەك��ە‬ ‫ئ���ەوه‌ی���ە‪ ،‬ب��ۆچ��ی م��ووچ��ەی‬ ‫كارمەندانی وەزارەت��ی دارایی‬ ‫دوو ئ��ەوەن��دەی كارمەندانی‬ ‫وەزارەت����ی پ����ەرەوەردەو سێ‌‬ ‫ئەوەندەی پێشمەرگە دەبێت؟‬ ‫وەاڵمەكەی بۆ بااڵدەستی حیزب‬ ‫دەگەڕێتەوە‪ ،‬چونكە بەشێكی‬ ‫زۆر ئ���ەو م��ووچ��ەخ��ۆران��ەی‬ ‫وەزارەت����ی دارای����ی‪ ،‬ك��ادی��ری‬ ‫حیزبین‌و ئێستا دەی��ان كەس‬ ‫كە بڕوانامەیان نییەو كادیری‬ ‫ح��زب��ی��ن م��ووچ��ەی راوێ��ژك��ار‬ ‫وەردەگ��رن‪ ،‬بەسەدان كادیری‬ ‫حیزبیش‪ ،‬مووچەی بەڕێوەبەر‬ ‫وەردەگرن‪.‬‬

‫بینا بۆ بارەگاكانیان‬ ‫یەكێتی‌و پ��ارت��ی‪ ،‬تەنیا‬ ‫ب������ەوەوە ن���ەوەس���ت���اون كە‬ ‫مانگانە بودجەیەكی شیاو بۆ‬ ‫حیزبەكانیان ببەن‪ ،‬یەكێتی‌و‬ ‫پارتی بەوەوە نەوەستاون كە‬ ‫ك��ادی��رە حیزبیی‌و بەرپرسە‬ ‫ح��ی��زب��ی��ی��ەك��ان��ی��ان ب��ك��ەن بە‬ ‫دووب����ەش‌و بەشێكیان وەك‬ ‫خانەنشین‌و بەشەكەی دیكەش‬ ‫وەك ف��ەرم��ان��ب��ەر م��ووچ��ەی‬ ‫ش��ی��اوی��ان ب��ۆ ب��ب��ڕدرێ��ت��ەوە‪،‬‬ ‫ب��ەڵ��ك��و ح��ی��زب ل��ە ب��ودج��ەی‬ ‫گشتیی‪ ،‬بینای بۆ بارەگاكانی‬ ‫دروس��ت دەك��رد‪ ،‬لەبەرئەوەی‬ ‫كە حكومەتیش گوێڕایەڵێكی‬ ‫زۆر باشی حیزب بووە‪ ،‬لەبری‬ ‫ئ��ەوەی بیر لە دروستكردنی‬ ‫قوتابخانەكان‬ ‫نەخۆشخانەو‬ ‫ب���ك���ات���ەوە‪ ،‬ب���ی���ری ل���ەوە‬ ‫ك���ردووەت���ەوە ك��ە ب��ارەگ��ا بۆ‬ ‫حیزبێك دروست بكات‪ ،‬لەبری‬ ‫ئ��ەوەی بیر لە دروستكردنی‬ ‫نەخۆشخانەیەك بكاتەوە‪ ،‬بیری‬ ‫لەوە كردووەتەوە چۆن بینایەك‬ ‫بۆ لق‌و مەڵبەندەكان دروست‬

‫بەشی هەرەزۆری ئەو‬ ‫پارەیە‪ ،‬بۆ بینای‬ ‫حیزبەكان بووە‪ ،‬چونكە بەو‬ ‫پارەیە نزیكەی (‪ )300‬بینا‬ ‫بۆ وەزارەتی ناوخۆ دەكرا‬ ‫بكات‪ ،‬سااڵنە لەسەر بودجەی‬ ‫گشتیی دەی��ان بیناو بارەگا‌و‬ ‫میوانخانە بۆ یەكێتی‌و پارتی‬ ‫دروستكراوە‪.‬‬ ‫ئ����ەگ����ەر ب���چ���م���ە س���ەر‬ ‫وردك���ردن���ەوەی ئەمانە‪ ،‬زۆر‬ ‫دەخایەنێت‪ ،‬بەاڵم با بەڵگەیەكی‬ ‫روون بخەینە بەردەست‪ ،‬ساڵی‬ ‫‪ ،2009‬بڕی (‪ )501‬ملیار دینار‬ ‫ب��ەن��اوی پرۆژەكانی‬ ‫وەزارەت�������������ی‬ ‫ن������اوخ������ۆوە‬ ‫خەرجكراوەو بەو‬ ‫پ��ارەی��ە (‪ )300‬بینای‬ ‫زۆر شیاو بۆ ئەو وەزارەتە‬ ‫دروس��ت دەك��را‪ ،‬ئەو پارەیەی‬ ‫بەناوی پرۆژەكانی وەزارەت��ی‬ ‫ناوخۆوە خەرجكراوە‪ ،‬نۆزدە‬ ‫ئ��ەوەن��دەی ئ��ەو پارەیەیە كە‬ ‫بەناوی پرۆژەكانی وەزارەت��ی‬ ‫تەندروستییەوە خەرجكراوە‪،‬‬ ‫س��ەرچ��اوەی��ەك��ی ئ��اگ��اداری��ش‬ ‫رای��دەگ��ەی��ەن��ێ��ت‪« :‬ب��ەش��ی‬ ‫ه����ەرەزۆری ئ��ەو پ��ارەی��ە‪ ،‬بۆ‬ ‫بینای حیزبەكان بووە‪ ،‬چونكە‬ ‫ب��ەو پ��ارەی��ە نزیكەی (‪)300‬‬ ‫بینا ب��ۆ وەزارەت�����ی ن��اوخ��ۆ‬ ‫دەكرا‪ ،‬ئەی كوا ئەو بینایانە؟‪،‬‬ ‫بیناكانی وەزارەتی ناوخۆ هەر‬ ‫بینا كۆنەكانەو ئەگەر بینای‬ ‫نوێش كرابێت‪ ،‬چەند بینایەكی‬ ‫زۆر ك��ەم ب��ووە بۆ بنكەكانی‬ ‫پۆلیس‪ ،‬ئەو پارەیە بۆ بینا‬ ‫حیزبییەكانی پارتی‌و یەكێتی‬ ‫بووە»‪.‬‬ ‫ل��ەب��ەش��ی ی��ەك��ەم��ی ئ��ەو‬ ‫نووسینەدا‪ ،‬تەنیا قسەمان‬ ‫ل��ەس��ەر س��ێ‌ خ���اڵ ك���رد كە‬ ‫ح��ی��زب ب��ەه��ۆی��ەوە ب��ودج��ەی‬ ‫گشتیی بۆ بەرژەوەندیی خۆی‬ ‫بەكارهێناوە‪ ،‬لەبەشی دووەمی‬ ‫ئەم تەوەرەدا‪ ،‬قسە لەسەر ئەو‬ ‫رێگایانەی دیكە دەكەین كە‬ ‫حیزب لە رێگایانەوە بودجەی‬ ‫گشتیی بۆ بەرژەوەندیی خۆی‬ ‫بەپشتبەستن‬ ‫بەكارهێناوە‪،‬‬ ‫ب��ە زم��ان��ی ژم��ارەك��ان‪ ،‬ئ��ەوە‬ ‫روون���دەك���ەی���ن���ەوە ك��ە چ��ۆن‬ ‫حیزب لە (‪ )9‬رێگاوە بودجەی‬ ‫گشتیی بۆ بەرژەوەندیی خۆی‬ ‫بەكارهێناوە‪ ،‬روونی دەكەینەوە‬ ‫كە چۆن (‪)%60‬ی بودجە بۆ‬ ‫حیزب بووەو (‪)%6‬ی بودجە‬ ‫بۆ پرۆژەكان بووە‪.‬‬

‫‪17‬‬

‫ذمارة (‪ )623‬سيَشةممة ‪2011/3/1‬‬

‫‪nawxo.rozhnama@yahoo.com‬‬

‫ی هاواڵتییان‬ ‫ی كە تەرخانكرابوو بۆ قەرەبووكردنەوە ‌‬ ‫وه‌زیری بازرگانی عێراق‪ :‬ئەو پارەیە ‌‬ ‫ی عێراق‬ ‫ی مانگانە لەالیەن وەزارەتەوە نێردراوە بۆ سەرجەم پارێزگاكان ‌‬ ‫لە بەشەخۆراك ‌‬

‫بایەعی نە تێرت دەكات نە برسی‬

‫بایەعی سەری لە بریكار‌و هاواڵتییانیش تێكداوە‬ ‫بەدواداچوونی‪ :‬هاوژین فایه‌ق‬

‫‪..........................................................‬‬

‫«م��ان��گ��ی (‪)3‬ی������ە هێشتا‬ ‫بەشەخۆراكی مانگی (‪)1‬م��ان بۆ‬ ‫نەهاتووە»‪« .‬لە تەلەفزیۆنەكانەوە‬ ‫باسكرا ك��ە ئ��ەم مانگە شەكری‬ ‫(‪ )3‬مانگ دابەشدەكرێت‪ ،‬بەاڵم‬ ‫یەكشەممە شەكری یەك مانگمان‬ ‫بۆهات»‪.‬‬ ‫دل��ێ��ر م���ح���ەم���ەد‪ ،‬ب��ری��ك��اری‬ ‫دابەشكردنی خ��ۆراك لە سلێمانی‬ ‫ب��ەم��ش��ێ��وەی��ە ن���اڕەزای���ی خ��ۆی‬ ‫لەهاتن‌و دابەشكردنی بەشەخۆراكی‬ ‫مانگانەی هاواڵتییان دەرب��ڕی كە‬ ‫لەرێی ئەوانەوە بەسەر هاواڵتییاندا‬ ‫دابەشدەكرێت‪.‬‬ ‫دابەشكردنی خ���ۆراك لە رێی‬ ‫ فۆتۆ‪ :‬ئینته‌رنێت‬ ‫كۆبونەوە لەچوارچێوەی بڕیاری به‌شه‌خۆراکی مانگانه‌ له‌کاتی دابه‌شکردندا‬ ‫(‪)986‬ی نەوت بەرامبەر بەخۆراك‬ ‫بوون‌و نەبوونی ئەو خۆراكەی كە «بەشێك لەو هۆكارانەی كە دەبێتە‬ ‫لە ساڵی (‪)1996‬ەوە لە عێراقدا كەمكرانەوە‪.‬‬ ‫هاوڕێ ئه‌حمه‌د (‪ )28‬ساڵ‪ ،‬كە لەڕێی بریكارەكانەوە دابەشدەكرێت هۆی گرانبوونی ئارد‪ ،‬وەرنەگرتنی‬ ‫دەستپێكردووەو تائێستا بەردەوامەو‬ ‫بەپێی كۆبوونی خۆراك‌و بەگوێرەی خێزانەكەی لە (‪)3‬كەس پێكهاتووە‪ .‬سوودێكی ئەوتۆی بۆ ئەو نییە‪ :‬ئ����اردە ل���ەالی���ەن ه��اواڵت��ی��ی��ان‌و‬ ‫ژم��ارەی ئەندامانی خێزان بەسەر هەرچەندە (‪ )4‬مانگە سەردانی «ب��ەاڵم هەستدەكەم دواك��ەوت�ن‌و مانەوەیەتی ل��ە گەنجینەكاندا‪،‬‬ ‫بریكاری خۆراكەكەی نەكردبوو‪ .‬دابەشنەكردنی‪ ،‬بەتایبەتی ئاردەكە‪ ،‬بەمەش رێژەی ئارد لە بازاڕەكاندا‬ ‫هاواڵتییاندا دابەشدەكرێت‪.‬‬ ‫داب��ەش��ك��ردن��ی خ����ۆراك ه��ەر چۆن بۆ وەرگرتنی خۆراك هاتبوو‪ ،‬كاریگەریی لەسەر بەرزبوونەوەی كەم دەبێتەوە»‪.‬‬ ‫ب��ەش��ە خ���ۆراك���ی م��ان��گ��ان��ەی‬ ‫نرخ دەبێت لەبازاڕەكاندا»‪.‬‬ ‫ل���ەس���ەرەت���ای دەس��ت��پ��ێ��ك��ردن��ی ئاواش بەدەستی بەتاڵ گەڕایەوە‪.‬‬ ‫رۆژی (‪ )2011/1/26‬كۆمپانیای هاواڵتییان پارویەكی چەوربوو‬ ‫ئەو وتی‪« :‬جگە لە شەكرو رۆنی‬ ‫بەرنامەكەوەو بەتایبەتیش لەدوای‬ ‫ساڵی (‪)23‬وە بەشێوەی ناڕێك زەیتەكە هیچ مادەیەكی تر وەرناگرم‪ .‬گشتیی دروستكردنی دانەوێڵە لە بۆ بەرپرسانی ب��وارەك��ەو بە رای‬ ‫بەسەر هاواڵتییاندا دابەشدەكرێت‌و ئەوە ساڵێكیشە شەكر نەهاتووە‪ .‬سلێمانی ئاگادارییەكی بۆسەرجەم شارەزایانیش بەرپرسانی وەزارەتی‬ ‫سەرەڕای خراپیی مادەكانی‌و نزمیی مادەكانی تریشی بەكەڵك نایه‌ت‪ ،‬هاواڵتییان باڵوكردەوەو دوایكرد لە بازرگانی عێراق هۆكاری سەرەكی‬ ‫كوالێتی‪ ،‬تائێستا ژماره‌یەكی زۆر لە مانگانەش ئاردەكە دەفرۆشمەوە بەرواری دابەشكردنی ئاردی مانگانە خراپیی‌و درەن��گ گەیشتنی بەشە‬ ‫هاواڵتییان‌و بەتایبەتیش خەڵكانی بە بریكارەكە‪ .‬ئاردی چوار مانگم بەسەر بریكارەكاندا‪ ،‬لەماوەی یەك خۆراكی مانگانەن‌و بەو هۆیه‌شەوە‬ ‫وەرن��ەگ��رت��ب��وو‪ .‬مــــانــگەكانی مانگدا بەشە ئاردەكەیان وەربگرن‪ ،‬لە خولی راب���ردووی ئەنجومەنی‬ ‫كەمدەرامەت پشتی پێدەبەستن‪.‬‬ ‫ه��ەرچ��ەن��دە ل��ەس��ەرەت��اوە بڕو (‪‌9‬و‪‌10‬و‪‌11‬و‪12‬ی‪)2010‬و هەموویم بەپێچەوانەوە هەر هاواڵتییەك لەو نوێنەرانی عێراقداو لەمانگی ئایاری‬ ‫جۆری خۆراكەكان زۆر بوون دواتر فرۆشتەوە بە بریكاری دابەشكردنی م��اوەی��ەدا ئ��اردەك��ەی وەرنەگرێت (‪ )2009‬عەبدولفەالح سودانی وەزیری‬ ‫بەشە ئاردی مانگانەی دەبڕدرێت»‪ .‬بازرگانی عێراق بانگهێشتی بەردەم‬ ‫بەبڕیارێكی حكومەتی عێراقی ئاردەكە بە (‪)28‬هەزار دینار»‪.‬‬ ‫ب��ەوت��ەی ه��اوژی��ن‪ ،‬هەرچەندە هۆكارەكەشیان بۆ ئەوە گەڕاندەوە‪ :‬پەرلەمان كرا بۆ لێپرسینەوە‪.‬‬ ‫مادەكانی بەشەخۆراك بۆ (‪)5‬بەش‬

‫بەهۆی ساغبوونەوەی تۆمەتەكان‬ ‫ل��ەس��ەری‪ .‬بەتایبەتیش خراپیی‬ ‫كوالێتی‌و فەوتانی بەشە خۆراكی‬ ‫م��ان��گ��ان��ەی ه��اواڵت��ی��ی��ان ب��ڕی��اری‬ ‫دەستگیركردن لەالیەن دادگ��اوە‬ ‫بۆخۆی‌و براكەی دەرچوو‪ ،‬لەكاتی‬ ‫هەوڵدان بۆ هەاڵتنی بۆ دەرەوەی‬ ‫واڵت لە ئاسمانی عێراق‌و لەناو‬ ‫ف��ڕۆك��ەدا گەڕێنرایەوەو تائێستا‬ ‫دوا دادگاییكردنی بەڕێوەنەچووەو‬ ‫چاوەڕوانی بڕیاری دادگایە بەسەریدا‪.‬‬ ‫بەهۆی فەوتانی بڕێكی زۆری‬ ‫خ���ۆراك���ی م��ان��گ��ان��ەوە‪ ،‬ساڵی‬ ‫(‪ )2008‬بەبڕیارێكی حكومەتی‬ ‫ناوەندی بەبڕێك پارە قەرەبووی‬ ‫هاواڵتییان كرایەوە‪ .‬ئەمساڵیش‬ ‫بەبڕیارێكی حكومەتی عێراق بۆ‬ ‫هەر هاواڵتییەك وەك قەرەبووی‬ ‫فەوتانی بەشێك لەو خۆراكەی كە‬ ‫لەڕێی كۆبوونەوە دابەشدەكرێت‪،‬‬ ‫بڕی (‪ )15‬هەزار دیناری عێراقی‬ ‫بۆ یەك مانگ تەرخانكراوەو بڕیارە‬ ‫لە ئەمڕۆوە دەست بەدابەشكردنی‬ ‫بكرێت بەسەر هاواڵتییانی هەرێمی‬ ‫كوردستاندا‪.‬‬ ‫د‪ .‬خەیروڵاڵ حەسەن‪ ،‬وەزیری‌‬ ‫ب��ازرگ��ان� ‌ی ع��ی��راق ل��ە لێدوانێكی‬ ‫رۆژنامەوانیدا رایگەیاند‪« :‬ئەو‬ ‫ی ك��ە تەرخانكرابوو بۆ‬ ‫پ��ارەی��ە ‌‬ ‫ی هاواڵتییان لە‬ ‫قەرەبووكردنەوە ‌‬ ‫بەشەخۆراك ‌ی مانگانە لەالیەن‬ ‫وەزارەت��ەوە نێردراوە بۆ سەرجەم‬ ‫پارێزگاكان ‌ی ع��ی��راق بەهەرێمی‬ ‫ك���وردس���ت���ان���ی���ش���ەوە‪ .‬ل��ەڕێ��ی‬ ‫لیژنەیەكەوە بەسەر هاواڵتییاندا‬ ‫دابەشدەكرێت»‪.‬‬ ‫دل��ێ��ر م��ح��ەم��ەد‪ ،‬ب��ری��ك��اری‬ ‫دابەشكردنی خۆراك‪ .‬كە لەتەنیشت‬

‫چەندین فەردە برنجەوە لە دوكانێكی‬ ‫تاریكی بێكارەبادا دانیشتبوو‪ .‬جگە‬ ‫لەدوكانەكەی خۆی‪ .‬لەگوزەرەكەی‬ ‫ئەودا ژمارەیەك بریكاری دیكە هەن‪.‬‬ ‫بەتەنیا خۆیشی بەشە خۆراكی‬ ‫سێ بریكاری بەسەر هاواڵتییاندا‬ ‫دابەشدەكات‪.‬‬ ‫دل��ێ��ر‪ ،‬ن�����اڕازی ب���وو ل���ەوەی‬ ‫ك��ە خ��ۆراك��ەك��ە بەشێوەیەكی‬ ‫رێك‌وپێك بەدەستیان ناگات‪:‬‬ ‫«ل���ە چ���وارش���ەم���م���ەوە ب��رن �ج‌و‬ ‫زەی��ت��م��ان ب��ۆه��ات��ووە‪ .‬یەكشەمە‬ ‫شەكرەكە هاتووە‪ .‬رەنگە بەدوو‬ ‫هەفتەی تریش خەڵك نەیەت بۆ‬ ‫وەرگرتنی‪ ،‬حساباتمان بەتەواوەتی‬ ‫لێتێكچووە‪ .‬جاری واهەیە مانگی‬ ‫(‪ )12‬هەندێك لەمادەكانی مانگی‬ ‫(‪‌)2‬و(‪)3‬دێ����ت‪ .‬ئێمەو خەڵكیش‬ ‫سەرمان لێتێكچووە‪ .‬نازانین چیمان‬ ‫دابەشكردووەو خەڵكیش نازانێت‬ ‫چ��ی وەرگ���رت���ووە‪ .‬لەگەڵئەوەی‬ ‫خەڵك زۆرب��ەی مادەكانی ناوێت‌و‬ ‫هەمووی لەدواكانەكەی مندا كەڵەكە‬ ‫دەبێت‌و جێم لێدەگرێت»‪.‬‬ ‫بـــەپــێی ب��ودج��ەی ساڵی‬ ‫(‪)2011‬ی عێراقیش نزیكەی (‪)4‬‬ ‫ملیار دۆالر بۆ كڕینی بەشەخۆراكی‬ ‫هاواڵتییانی عێراق تەرخانكراوە‪،‬‬ ‫كە نزیكەی (‪)%12.6‬ی بۆ هەرێم‬ ‫دەب��ێ��ت‪ .‬جگە ل��ەوەی لە پ��ارەی‬ ‫زی��ادەی فرۆشتنی نەوت جارێكی‬ ‫دیكە پارەی بۆ تەرخاندەكرێتەوە‌و‬ ‫ه�����ەروەك پ��ەرل��ەم��ان��ی ع��ێ��راق‬ ‫بڕیاریشیداوە بەدواچوونی ورد بۆ‬ ‫چۆنێتی كڕین‌و دابەشكردن‌و جۆرو‬ ‫كوالێتی ئەو بەشە خۆراكە بكات كە‬ ‫لەڕێی كۆبوونی خۆراكەوە بەسەر‬ ‫هاواڵتییاندا دابەشدەكرێت‪.‬‬

‫نرخی ئارد گڕ دەكاتەوە‬

‫راپۆرتی‪ :‬ئاكام ئەبوبه‌كر‬

‫‪..........................................................‬‬

‫ن��رخ��ی ئ���ارد ل��ە ب��ازاڕەك��ان��ی‬ ‫ك��وردس��ت��ان ب���ەزر دەب��ێ��ت��ەوەو‬ ‫هاواڵتییان‌و نانەواكان نیگەرانن‌و‬ ‫بەرپرسانیش بەرزبوونەوی دەخەنە‬ ‫ئەستۆی بازرگانەكانەوە‪.‬‬ ‫بەرزبوونەوەی بەرچاوی نرخی‬ ‫ئ��ارد لە بازاڕەكانی كوردستاندا‬ ‫نیگەرانیی الی ئ��ەو پیشەوەرانە‬ ‫دروستكردووە‪ ،‬كە ئارد كەرەستەی‬ ‫سەرەكیی كاركردن‌و پەیداكردنی‬ ‫ب��ژێ��وی��ی ژی��ان��ی��ان��ە ك��اری��گ��ەری��ی‬ ‫بەرزبوونەوەی نرخی ئارد لە هەندێك‬ ‫باردا گەیشتووەتە ئەو ئاستەی كە‬ ‫ئەو پیشەوەرانە ناچاربن واز لە‬ ‫پیشەكانیان بهێنن‪.‬‬ ‫لە بەدواداچوونێكی رۆژنامەدا‬ ‫دەركەوتووە؛ بەر لە شەش مانگ‬ ‫نرخی یەك فەردە ئاردی بێژراوە‬ ‫لە ب��ازاڕدا بە (‪ )11‬ه��ەزار دینار‬ ‫ب��ووە‪ ،‬ب��ەاڵم ئێستا گەیشتووەتە‬ ‫(‪ )27‬ه���ەزار‌و ئ���اردی توركیش‬ ‫بەهەمان شێوە نرخی یەك فەردەی‬ ‫لە (‪ )22‬هەزارەوە بۆ (‪ )34‬هەزار‬ ‫بەرزبووەتەوە‪ ،‬كە بە شێوەیەكی‬ ‫گشتیی نرخی ئارد لەم ماوەیەدا‬

‫دەبرێت بۆ باشوورو ئێرانیش گرانی دەكات‬ ‫گەیشتووەتە (‪)%50‬ی نرخی بەر لە‬ ‫شەش مانگی ئەو دوو جۆرە ئاردە‪.‬‬ ‫ئیبراهیم محەمەد‪ ،‬كە خاوەنی‬ ‫(نانەواخانەی گ��ۆران)ە لە شاری‬ ‫سلێمانی ئاماژە ب��ەوە دەك��ات؛‬ ‫نرخی ئ��ارد بە شێوەیەك گران‬ ‫ب��ووە كە زۆر رۆژ لە كارەكەیدا‬ ‫زەرەری كردووە‪ ،‬وتیشی‪« :‬ئەگەر‬ ‫حكومەت شتێكمان ب��ۆ نەكات‬ ‫دەبێت لە بری (‪ )8‬نان‪ )7( ،‬نان‬ ‫بدەین بە هەزار دینار‪ ،‬یان قەبارەی‬ ‫گونكەكان بچووك بكەینەوە‪ ،‬یان‬ ‫نانەواخانەكەمان دادەخەین‪ ،‬چونكە‬ ‫قازانج ناكەین»‪.‬‬ ‫ئیبراهیم‪ ،‬ئاماژەی بەوەشدا؛‬ ‫كە چەند جار لە رێگەی سەندیكای‬ ‫ن���ان���ەواخ���ان���ەك���ان���ەوە ب��اس��ی��ان‬ ‫ك��ردووە‌و پێیانوتوون؛ بۆ الیەنی‬ ‫پەیوەندیداریان بەرزكردووەتەوە‪،‬‬ ‫بەاڵم هیچ نەكراوە‪.‬‬ ‫ئاردفرۆشەكانی ناوبازاڕیش‬ ‫حكومەتی هەرێم بە بەرپرس دەزانن‬ ‫ل��ە ب��ەرزب��وون��ەوەی نرخی ئ��ارد‌و‬ ‫ئاماژە بەوەش دەكەن؛ كە چەندین‬ ‫نانەواخانەو كارگەی شیرینی بەهۆی‬ ‫قەرزداری ئاردەوە دایانخستووە‪.‬‬ ‫لوقمان عومەر‪ ،‬كە دووكانی ‬ ‫فرۆشتی ئاردی هەیە‪ ،‬ئاشكرایكرد؛‬

‫فۆتۆ‪AFP :‬‬

‫ن��رخ��ی ئ���ارد ن��ی��واو نیو زی��ادی‬ ‫ك��ردووە‌و بە رۆژنامەی راگەیاند‪:‬‬ ‫«ن��ان��ەواخ��ان��ەو س��ەم��ون��خ��ان�ە‌و‬ ‫شیرینییەكان قەرزدارمانن‪ ،‬هەیانە‬ ‫(‪ )8‬ملیۆن دینار قەرزدارە‌و زۆرێك‬ ‫لە مشتەرییەكانمان دووكانەكانیان‬ ‫داخستووە»‪.‬‬ ‫بەپێی زانیارییەكانی رۆژنامە كە‬ ‫لە رێگەی ئاردفرۆشەكانی ناوبازاڕی‬ ‫سلێمانییەوە دەستی كەوتووە؛ دوو‬ ‫هۆكاریی سەرەكیی بەرزبوونەوەی‬ ‫نرخی ئارد لە بازاڕەكانی كوردستاندا‬ ‫ك��ۆك��ردن��ەوەو ب��ردن��ی ئ���اردە بۆ‬ ‫خ��وارووی عێراق‌و بەرزكردنەوەی‬ ‫ن��رخ��ی ئ����اردی ه����اوردەك����راوی‬ ‫ئێرانییە لەالیەن بەرپرسانی ئەو‬ ‫واڵت��ەوە‪ ،‬ئەمە جگە لە مەترسیی‬ ‫هاواڵتییان لە باری ئەگەری بڕینی‬ ‫بەشە خۆراكی مانگانەوە‪ ،‬كە ئارد‬ ‫بەشێكی سەرەكییەتی‪.‬‬ ‫خ���اوەن���ی ش��ی��ری��ن��ی��ی��ەك بە‬ ‫رۆژنامەی راگەیاند‪« :‬هەرچەندە‬ ‫بەهۆی گرانبوونی ئاردو شەكرەوە‬ ‫شیرینییەكەمان گ��ران��ك��ردووە لە‬ ‫سەروو ئەوەشەوە هەر مایەكاریی‬ ‫ك���اردەك���ەی���ن‌و م��ش��ت��ەری��ش��م��ان‬ ‫كەمبووەتەوە‌و زۆر رۆژ هەویرەكە‬ ‫دەڕێژین»‪.‬‬

‫هاوكات الیەنە پەیوەندیدارەكان‬ ‫وێڕای دڵنیاكردنەوەی هاواڵتییان‬ ‫لە ب���ەردەوام دابەشكردنی ئ��ارد‪،‬‬ ‫هۆكاریی بەرزبوونەوەی نرخەكەی‬ ‫دەخەنە ئەستۆی بازرگانەكان‪.‬‬ ‫لەوبارەیەوە‪ ،‬بورهان سڵێمان‬ ‫ساڵح‪ ،‬ب��ەڕێ��وەب��ەری كۆمپانیای‬ ‫گشتیی دروستكردنی دانەوێلە لە‬ ‫سلێمانی بۆ رۆژنامەی روونكردەوە؛‬ ‫كە كۆمەڵێك بازرگان ئارد قۆرخ‬ ‫دەك�����ەن‌و دەی��ب��ەن��ە دەرەوەی‬ ‫كوردستان‌و هاواڵتییانیش ئاردەكەی‬ ‫لە بریكارەكان وەرناگرن‪ ،‬وتیشی‪:‬‬ ‫«داوام��ان لە سەرجەم بازگەكان‬ ‫ك��ردووە؛ رێ لە چوونە دەرەوەی‬ ‫ئارد بگرن»‪.‬‬ ‫ب���ەاڵم بریكارێكی ئ���ارد كە‬ ‫نەیویست ن���اوی باڵوبكرێتەوە‬ ‫جەختی لەسەر ئەوە ك��ردەوە؛ كە‬ ‫ئێستا كەمتر ئ��اردی��ان بۆ دێت‌و‬ ‫هاواڵتییان لەگەڵ زانییان ئارد بۆ‬ ‫بریكارەكان هاتووە دەستبەجێ‌‬ ‫وەریدەگرن‪ ،‬وتیشی‪« :‬ئێمە پێشتر‬ ‫كەمتر بە (‪ )10‬هەزار یەك فەردە‬ ‫ئاردمان لە هاواڵتییان دەكڕییەوە‪،‬‬ ‫بەاڵم ئێستا بە زیاتر لە (‪ )20‬هەزار‬ ‫دەیكڕینە‌وە‌و هاواڵتییانیش كەمتر‬ ‫ئارد دەفرۆشنەوە»‪.‬‬

‫‪16‬‬

‫ذمارة (‪ )623‬سيَشةممة ‪2011/3/1‬‬

‫‪nawxo.rozhnama@yahoo.com‬‬

‫دەرچووانی زانكۆ‌و پەیمانگانی كۆیە بێكارن‬

‫ئ��اری سابیر‪ :‬لە م��اوەی (‪)3‬‬ ‫ساڵی راب����ردوودا زیاتر لە ه��ەزار‬ ‫خوێندكاری دانیشتووی سنووری‬ ‫ق��ەزای كۆیە زانكۆو پەیمانگایان‬ ‫ت��ەواو ك��ردووە‌و بەهۆی ب ‌ێ پالنی‌و‬ ‫حكومەتەوە دانەمەزراون‌و بێكارن‪.‬‬

‫ژم��ارەی��ەك دەرچ���ووی زانكۆو‬ ‫پەیمانگاكان بە رۆژنامەیان راگەیاند‪:‬‬ ‫«زانكۆو پەیمانگامان تەواو كردووە‌و‬ ‫بەشێكی زۆرمان دەرچووی زانكۆی‬ ‫كۆیە‌و پەیمانگای تەكنیكی كۆیەین‪،‬‬ ‫بەهۆی دانەمەزراندنمان‌و ب ‌ێ پالنی‌و‬

‫كەمتەرخەمی حكومەتی هەرێمی‬ ‫كوردستان لە دۆزی��ن��ەوەی هەلی‬ ‫كاركردن تا ئێستا زیاتر لە (‪)500‬‬ ‫كەسمان بێكارین‌و بەتایبەتی كچەكان‬ ‫ئەمەش كێشەی گەورەی بۆ خۆمان‌و‬ ‫خێزانەكانمان دروست كردووە»‪.‬‬

‫ئاماژەیان بەوەشكرد «چەندین‬ ‫ج��ار داوام����ان پێشكەشی الیەنە‬ ‫پ��ەی��وەن��دی��دارەك��ان ك����ردووە بۆ‬ ‫دام����ەزران����دن‪ ،‬ب���ەاڵم تەنها ئەو‬ ‫كەسانەی پشتیوانی حیزبیان هەیە‬ ‫دامەزراون»‪.‬‬

‫وەزارەتی پەروەردە لە كوشتنی (‪)4‬خوێندكار بێهەڵوێستە‬ ‫ێ عەبدوڵاڵ‬ ‫هاوڕ ‌‬

‫‪...........................................................‬‬

‫شه‌هید سورکێو‬

‫لە خۆپیشاندانەكانی چەند رۆژی‬ ‫رابردوودا (‪ )4‬خوێندكار كوژراون‌و‬ ‫ژمارەیەكیش برینداربوون‪ ،‬بەاڵم تا‬ ‫ئێستا وەزارەتی پەروەردەی هەرێمی‬ ‫كوردستان هیچ جۆرە هەڵوێستێكی‬ ‫لەو بارەیەوە رانەگەیاندووە‪ ،‬هاوكات‬ ‫لیستە ئۆپۆزسیۆنەكانی مامۆستایان‬ ‫بێهەڵوێستیی وەزارەت��ی پەروەردە‬ ‫ب��ۆ حیزبیبوونی ئ��ەو وەزارەت���ە‬ ‫دەگەڕێننەوە‪.‬‬ ‫ب��ە مەبەستی ئەنجامدانی‬ ‫چاكسازیی ریشەیی‌و گۆڕانكاریی‬ ‫لە سیستمی حكومڕانیی هەرێمی‬ ‫كوردستاندا‪ ،‬نزیكەی دوو هەفتەیە‬ ‫چین‌و توێژەكانی شارەكانی سنووری‬ ‫پارێزگای سلێمانی رژاونەتە سەر‬

‫ش��ەق��ام��ەك��ان‌و خوێندكارانیش‬ ‫بەشدارییان لەو خۆپیشاندانانەدا‬ ‫ك��ردووە‌و لەو ماوەیەدا بە گوللەی‬ ‫هێزە چەكدارە حیزبیی‌و ئەمنییەكان‬

‫وەزارەتی پەروەردە هیچ‬ ‫كاتێك لەگەڵ دەنگ‌و‬ ‫ناڕەزایی خوێندكاراندا‬ ‫نەبووە‬

‫(‪ )4‬خوێندكار (رێ����ژوان عەلی‬ ‫لە سلێمانی‪ ،‬سوركێو زاهیر لە‬ ‫سلێمانی‪ ،‬گەرمیان ئەحمەد لە‬ ‫چەمچەماڵ‪ ،‬بیالل ئەحمەد لە كەالر)‬ ‫كوژران‌و ژمارەیەكیش بریندار كراون‪،‬‬ ‫بەاڵم تا ئێستا وەزارەتی پەروەردە‬ ‫هەڵوێستی لەو بارەیەوە نەبووە‪،‬‬ ‫هاوكات لیستەكانی مامۆستایان‬ ‫وەزارەتی پەروەردە بە كەمتەرخەم‬ ‫وەسف دەكەن‪.‬‬ ‫م‪ .‬سەنگەر فایەق‪ ،‬وتەبێژی‬ ‫مامۆستایانی س��ەردەم‪ ،‬پێیوایە‪،‬‬ ‫وەزارەت����ی پ����ەروەردە ب���ەردەوام‬ ‫لەژێر دەستی حیزبدا بووەو حیزب‬ ‫ئاراستەی ك��ردووە‪ ،‬راشیگەیاند‪:‬‬ ‫«وەزارەت��ی پ��ەروەردە هیچ كاتێك‬ ‫لەگەڵ دەنگ‌و ناڕەزایی خوێندكاراندا‬ ‫ن��ەب��ووەو ب��ەرژەوەن��دی��ی حیزبیی‬ ‫رێ��گ��ەی پ��ێ ن���ادات هەڵوێستی‬

‫هەبێت‌و ئەگەر لە بەرامبەر كوشتنی‬ ‫خوێندكاران بێتە دەنگ‪ ،‬زیان بە‬ ‫بەرژەوەندییە حیزبییەكانی دەگات‪،‬‬ ‫چونكە وەزارەتێك لەسەر رشتنی‬ ‫خوێنی خوێندكارەكانی دێتەدەنگ‪،‬‬ ‫كە وەزارەتێكی سەربەخۆ بێت‌و‬ ‫بەرپرسەكانی كەسی بێالیەن بن»‪.‬‬ ‫هەروەك بە بڕوای م‪ .‬ئەحمەد‬ ‫كەركوكی‪ ،‬سەرۆكی مامۆستایانی‬ ‫كۆمەڵی ئیسالمیی‪ ،‬وەزارەت���ی‬ ‫پ��ەروەردە كەمتەرخەمە لە ئاست‬ ‫كوشتن‌و برینداركردنی چەندین‬ ‫خوێندكار‪ ،‬كە بە بێ تاوان پێكراون‪.‬‬ ‫ب��ە پێویستیشی دەزان��ێ��ت‪،‬‬ ‫وەزارەت����ی پ����ەروەردە بێدەنگیی‬ ‫بشكێنێت‌و لە ئاستی ئەو تاوانە‬ ‫گ����ەورەی����ەدا ك��ە ب��ەرام��ب��ەر بە‬ ‫خوێندكاران ك��راوە‪ ،‬بێتە دەنگ‌و‬ ‫هەڵوێستێكی روونی هەبێت‪.‬‬

‫پارتی لە ترسی خۆپیشاندان‪ ،‬چه‌ند رۆژێک زانكۆكان دادەخات‬ ‫«پێویستە وەزارەتی خوێندنی بااڵ‪ ،‬لێپرسینەوە لە سەرۆكایەتیی زانكۆی سەاڵحەدین بكات»‬ ‫راپۆرتی‪ :‬پشتیوان‌و ئاکام‬

‫‪..............................................................‬‬

‫مامۆستایان‌و خوێندكارانی‬ ‫زانكۆی سەاڵحەدین ئاماژە بەوە‬ ‫دەكەن‪ ،‬كە راگرتنی دەوامی زانكۆ‌و‬ ‫پەیمانگاكان لەالیەن رێكخراوی‬ ‫یەكێتیی قوتابییانی س��ەر بە‬ ‫دەستێوەردانێكی‬ ‫پارتییەوە‪،‬‬ ‫نادروستە‌و پێیانوایە لە ترسی‬ ‫خۆپیشاندان‪ ،‬ئەو كارە كراوە‪.‬‬ ‫ئ��ەوەش دەخ��ەن��ەڕوو‪ ،‬راگرتنی‬ ‫دەوام���ی زان��ك �ۆ‌و پەیمانگاكان‬ ‫زیانێكی زۆر بە پرۆسەی خوێندن‬ ‫دەگەیەنێت‪.‬‬ ‫وابڕیاربوو كە رۆژی هەینی‬ ‫رابردوو (‪ )2/25‬لە سەرتاسەری‬ ‫عێراقدا خۆپیشاندانی جەماوەریی‬ ‫سازبكرێت‪ ،‬لە شاری هەولێریش‬ ‫ل��ەالی��ەن كۆمەڵێك رۆشنبیر‌و‬ ‫ئامادەكاریی‬ ‫رۆژنامەنووسەوە‬ ‫ب���ۆ خ��ۆپ��ی��ش��ان��دان دەس��ت��ی‬ ‫پێكرد‪ ،‬ب��ەاڵم بۆ رێگەگرتن لە‬ ‫خۆپیشاندانی جەماوەریی‪ ،‬پارتی‬ ‫دیموكراتی كوردستان‪ ،‬چەندین‬ ‫رێگەی گرتەبەر‪ ،‬لەنێویاندا رۆژی‬ ‫(‪ )2/24‬رێ��ك��خ��راوی یەكێتیی‬ ‫قوتابییانی كوردستان كە سەر‬ ‫بە پارتی دیموكراتی كوردستانە‪،‬‬

‫داوا ل ‌ە مامۆستایان‌و‬ ‫خوێندكاران‌و‬ ‫كارمە‌ندانی زانكۆو‬ ‫پە‌یمانگاكان دە‌كە‌ین‬ ‫هاوكارمان بن‬

‫ب��ەب��ێ ئ���اگ���اداری وەزارەت�����ی‬ ‫خوێندنی ب��ااڵ‌و ب��ە چاوپۆشی‬ ‫سەرۆكایەتیی زان��ك��ۆ‪ ،‬دەوام��ی‬ ‫زان��ك��ۆی س��ەاڵح��ەدی�ن‌و زانكۆی‬ ‫پزیشكی هەولێر‌و زانكۆی كۆیە‌و‬ ‫پەیمانگاكانی هەولێری بۆ ماوەی‬ ‫زیاتر لە مانگێك راگرت‌و سەرجەم‬ ‫خوێندكارانی دەرەوەی هەولێری‬ ‫ن��اردەوە بۆ شارەكانی خۆیان‌و‬ ‫دەرگ��ای بەشەناوخۆییەكانی بە‬ ‫رووی خوێندكاراندا داخست‪.‬‬ ‫م‪ .‬دل���ێ���ر ح���س���ێ���ن‪ ،‬ل��ە‬ ‫كۆلێژی كارگێڕیی‌و ئابووریی‬ ‫زان���ك���ۆی س���ەاڵح���ەدی���ن‪ ،‬بە‬ ‫رۆژنامەی راگەیاند‪« :‬یەكێتیی‬ ‫قوتابییان‪ ،‬دەوام���ی زان��ك��ۆی‬ ‫راگرت‌و خوێندكارانیان لە بەشە‬ ‫ناوخۆییەكان دەرك����ردووە‪ ،‬لە‬ ‫كاتێكدا هیچ رێكخراوێك‌و تەنانەت‬ ‫سەرۆكی زانكۆ دەسەاڵتی ئەوەی‬ ‫نییە دەوامی زانكۆ رابگرێت‌و تەنیا‬ ‫حكومەت دەتوانێت‪ ،‬ئەو كارەی‬ ‫یەكێتیی قوتابییان‪ ،‬باشترین‬ ‫بەڵگەی دەستێوەردانی حیزبییە‬ ‫لە كاری زانكۆكاندا»‪.‬‬ ‫مامۆستایەكی تری زانكۆی‬ ‫س��ەاڵح��ەدی��ن‪ ،‬ك��ە پ��ێ��ی ب��اش‬ ‫ن��ەب��وو ن���اوی ب�ڵاوب��ك��رێ��ت��ەوە‪،‬‬ ‫ئ��ەوەی بۆ رۆژن��ام��ە خستەڕوو‪:‬‬ ‫رێكخراوێكی دیاریكراوی حیزبیی‪،‬‬ ‫بەشێوەیەكی نایاسایی دەوامی‬ ‫زانكۆی سەاڵحەدین رادەگرێت‪،‬‬ ‫ئ��ەو ك���ارە م��ان��ای ئ��ەوەی��ە كە‬ ‫پ���ارت���ی ه��ەی��م��ەن��ەی ب��ەس��ەر‬ ‫زانكۆی سەاڵحەدیندا كێشاوەو‬ ‫دەیسەلمێنێت كە حیزب خاوەن‬ ‫بڕیارە‌و حكومەت وجودی نییە‪،‬‬ ‫هەروەها سەرۆكایەتیی زانكۆی‬ ‫سەاڵحەدین دەستی هەبووە لە‬ ‫راگرتنی دەوام‪ ،‬لەالیەك بەرپرسان‬ ‫ئ��ەوە دەخ��ەن��ەڕوو كە ئاسایشی‬ ‫شاری هەولێر سەقامگیرە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫لەالیەكی ت��رەوە دەوام��ی زانكۆ‬ ‫رادەگ���رن‪ ،‬ئەمە دەیسەلمێنێت‬ ‫ك��ە ئەمنیەتی ه��ەول��ێ��ر ئ��ارام‬ ‫نییە‌و دەس���ەاڵت دەترسێت لە‬

‫خۆپیشاندان‌و ناڕەزایی‪.‬‬ ‫ئەو مامۆستایە‪ ،‬سەرۆكایەتیی‬ ‫زانكۆی سەاڵحەدین لە راگرتنی‬ ‫دەوامی زانكۆ بە بەرپرسی یەكەم‬ ‫دادەنێت‌و بەپێویستی دەزانێت‬ ‫حكومەت لێپرسینەوەیان لەگەڵدا‬ ‫ب��ك��ات‌‪ ،‬وت��ی��ش��ی‪« :‬س��ەرۆك��ی‬ ‫زان��ك��ۆ ب��ەرپ��رس��ی��اری یەكەمە‬ ‫لە رێكخستنی دەوام��ی زانكۆ‌و‬ ‫لەبەر هۆكارێك بێت كاتێك كە‬ ‫خوێندكارەكان دەوام جێدەهێڵن‪،‬‬ ‫دەب��ێ��ت ئ��ی��ج��رائ��ات ب��ك��رێ�ت‌و‬ ‫پێویستە وەزارەت���ی خوێندنی‬ ‫ب���ااڵ‌و ت��وێ��ژی��ن��ەوەی زانستی‪،‬‬ ‫لێپرسینەوە لە سەرۆكایەتیی‬ ‫زان��ك��ۆی س��ەاڵح��ەدی��ن ب��ك��ات‪،‬‬ ‫چونكە سەرۆكایەتیی ئەو زانكۆیە‬ ‫نەیتوانیوە ئەركەكانی خۆی لە‬ ‫رێكخستنی دەوام���دا جێبەجێ‬ ‫بكات»‪.‬‬ ‫مامۆستایەكی ت��ری هەمان‬ ‫زان��ك��ۆ ك��ە ن��ەی��وی��س��ت ن��اوی‬ ‫بنووسرێت‪ ،‬بە رۆژنامەی راگەیاند‪:‬‬ ‫«لەكاتی دەوام��دا‪ ،‬كۆمەڵێك لە‬ ‫خوێندكارانی دەرەوەی هەولێر‪،‬‬ ‫ئەوەیان خستەڕوو كە یەكێتیی‬ ‫قوتابییان پێی راگ��ەی��ان��دوون‬ ‫دەوام رادەگ���ی���رێ���ت‌و دەب��ێ��ت‬ ‫بچنەوە شارەكانی خۆیان‪ ،‬ئەو‬ ‫هەنگاوە ئەوە دەسەلمێنێت كە‬ ‫زانكۆی سەاڵحەدین لەژێردەستی‬ ‫پ��ارت��ی��دای�ە‌و حیزب ئاراستەی‬ ‫دەكات»‪.‬‬ ‫ه��اوك��ات ل��ەگ��ەڵ راگرتنی‬ ‫دەوامی زانكۆی سەاڵحەدین تا‬ ‫(‪ ،)4/2‬وەزارەت���ی خوێندنی‬ ‫ب���ااڵو ت��وێ��ژی��ن�ە‌وە‌ی زانستیی‬ ‫ه���ەرێ���م‪ ،‬راگ��رت��ن��ی دە‌وام����ی‬ ‫فەرمیی هە‌ندێك لە زانكۆكانی‬ ‫كوردستان رەت��دەك��ات��ەوە‌و لە‬ ‫هاتووە‪:‬‬ ‫روونكردنەوەیەكیدا‬ ‫«داوا ل���ە‌ م��ام��ۆس��ت��ای��ان‌و‬ ‫خوێندكاران‌و كارمە‌ندانی زانكۆو‬ ‫پە‌یمانگاكان دە‌ك�ە‌ی��ن كە‌ لە‬ ‫زامنكردنی رەوش���ی ئاسایی‬ ‫خوێندن هاوكارمان بن»‪.‬‬

‫ه������ەروەك د‪ .‬ئ��ەح��م��ەد‬ ‫دزەی�����ی‪ ،‬س���ەرۆك���ی زان��ك��ۆی‬ ‫سەاڵحە‌دین‪ ،‬ئەوەی خستەڕوو‬ ‫كە لە سەرۆكایەتیی زانكۆی‬ ‫سەاڵحەدینەوە‌ هیچ بڕیارێك‬ ‫بۆ راگرتنی دە‌وام لە زانكۆكە‌دا‬ ‫دە‌رنەچووە‪.‬‬ ‫هاوكات لەگەڵ بڕیارەكەی‬ ‫وەزارەت�����ی خ��وێ��ن��دن��ی ب��ااڵی‬ ‫ه���ەرێ���م‪ ،‬م‪ .‬دل��ێ��ر حسێن‪،‬‬ ‫دەس��ت��پ��ێ��ك��ردن��ەوەی دەوام���ی‬ ‫زان��ك��ۆ‪ ،‬ب��ە ك��ارێ��ك��ی ق��ورس‬ ‫وەسفدەكات‪ ،‬هەروەك دەڵێت‪:‬‬ ‫«گ��ەڕان��دن��ەوەی خوێندكارانی‬ ‫دەرەوەی هەولێر ئاسان نییە‌و‬ ‫هیچ گره‌نتییه‌ك نییە بۆئەوەی‬ ‫جارێكی تر دەرنەكرێنەوە‪ ،‬بۆیە‬ ‫پێناچێت بڕیارەكەی وەزی��ری‬ ‫خوێندنی بااڵ جێبەجێ بكرێت‪،‬‬ ‫ئ��ەگ��ەر وەزارەت�����ی خوێندنی‬ ‫بااڵ نەتوانێت لێپرسینەوە لەو‬ ‫مەسەلەیە ب��ك��ات‪ ،‬پێویستە‬ ‫هەموو راستییەكان بۆ خەڵك‬ ‫ئاشكرا بكات»‪.‬‬ ‫راگ����رت����ن����ی دەوام�������ی‬ ‫زانكۆ‌و پەیمانگا لە ئێستادا‬ ‫نیگەرانییەكی زۆری خوێندكاران‌و‬ ‫خوێندكارییەكانی‬ ‫رێكخراوە‬ ‫لێكەوتووەتەوە‪.‬‬ ‫خ��وێ��ن��دك��ارێ��ك��ی زان��ك��ۆی‬ ‫س��ەاڵح��ەدی��ن ك��ە نەیویست‬

‫ئ��ام��اژە ب��ە ن��اوەك��ەی بكرێت‪،‬‬ ‫ئ��ەوە دەخ��ات��ەڕوو‪ :‬ئ���ەوان بە‬ ‫مەبەست ئ��ەو ك��ارەی��ان كرد‪،‬‬ ‫چونكە ئەگەری زۆربوو لە شاری‬ ‫هەولێر خۆپیشاندان بكرێت‪،‬‬ ‫ئ���ەوە دەری��خ��س��ت ك��ە پارتی‬ ‫خاوەنی زانكۆی سەاڵحەدینە‌و‬ ‫هەرچییەكی بوێت بەبێ‌ پرسی‬ ‫حكومەت دەیكات‪.‬‬ ‫گرووپی زانكۆی سلێمانی‪،‬‬ ‫لە روونكردنەوەیەكیدا باس لەوە‬ ‫دەك��ات‪« :‬بە‌توندیی ئیدانە‌ی‬ ‫راگرتنی خوێندن لە‌زانكۆی‬ ‫سەاڵحەدین دە‌كەین‌و دەخوازین‬

‫راگرتنی خوێندن‪،‬‬ ‫كاریگه‌ریی نه‌رێنی‬ ‫ده‌كات ‌ه سه‌ر پرۆسه‌ی‬ ‫زانست‌و مه‌عریفه‬

‫ك��ە ه��ە‌وڵ��ی دە‌س���ە‌اڵت���ی ئ��ەو‬ ‫ناوچە‌یە‌ نە‌بێت بۆ كپكردنی‬ ‫دەنگ‌و ناڕە‌زایە‌تی خوێندكاران‌و‬ ‫داخستنی ده‌رگاكانی هە‌ولێر‌و‬ ‫ده����ۆك ب���ە‌ رووی جیهانی‬ ‫دە‌رە‌وەیدا»‪.‬‬ ‫خ��وێ��ن��دك��اران‌و رێ��ك��خ��راوە‬ ‫قوتابییەكان‪،‬‬ ‫خوێندكاریی‌و‬ ‫پ��ێ��ی��ان��وای��ە‪ :‬ك���ە راگ��رت��ن��ی‬ ‫دەوام��ی زانكۆ‌و پەیمانگاكان‬ ‫بۆ رێگەگرتنە لە ئەنجامدانی‬ ‫خۆپیشاندان‪.‬‬ ‫ك���چ���ە خ��وێ��ن��دك��ارێ��ك��ی‬ ‫ك��ۆل��ێ��ژی زم���ان ل��ە زان��ك��ۆی‬ ‫كۆیە‪ ،‬بە رۆژنامەی راگەیاند‪:‬‬ ‫«خوێندكارانی دەرەوەی شاری‬ ‫زانكۆ بەنیازی خۆپیشاندان‬ ‫بوون‪ ،‬بۆیە لەترسی خۆپیشاندان‬ ‫دەوامی زانكۆیان راگرت‌و پارتی‬ ‫سەلماندی كە هەموو میللەت‬ ‫دەك��ات��ە قوربانیی تەنیا بۆ‬ ‫بەرژەوەندیی تایبەتی‌و مانەوەی‬ ‫خۆی‪ ،‬ئەوەش دەردەكەوێت كە‬ ‫حكومەتی هەرێم دەسەاڵتێكی‬ ‫ك��ارت��ۆن��ی��ی ه��ەی��ە‌و هێندەی‬ ‫رێكخراوێكی حیزبیی دەسەاڵتی‬ ‫نییە»‪.‬‬ ‫ه����ەروەك خوێندكارێكی‬ ‫كۆلێژی ئەندازیاریی لە زانكۆی‬ ‫سەاڵحەدین‪ ،‬پێیوایە‪ ،‬لە ترسی‬ ‫خۆپیشاندان دەوامیان راگرتووە‪،‬‬ ‫چونكە لە چەند رۆژی رابردوودا‬ ‫لەنێو زانكۆدا جموجۆڵ هەبووە‪.‬‬ ‫لە روونكردنەوەیەكیدا كە‬ ‫(‪ )2/26‬ب�ڵاوی��ك��ردووەت��ەوە‪،‬‬ ‫رێ���ك���خ���راوی ق��وت��اب��ی��ی��ان��ی‬ ‫كوردستان ئ��ەوە دەخ��ات��ەڕوو‪:‬‬ ‫«حیزبی ده‌سه‌اڵتدار‪ ،‬له‌ ترسی‬ ‫ئه‌نجامدانی خۆپیشاندان‪ ،‬په‌نا‬ ‫ده‌باته‌ به‌ر داخستنی ده‌وامی‬ ‫زان��ك��ۆك��ان‌و ده‌گ��ه‌ڕێ��ن��ه‌وه‌ بۆ‬ ‫سه‌رده‌می نه‌زانیی»‪.‬‬ ‫ئ��ام��اژە ب����ەوەش ك���راوە‪:‬‬ ‫«راگرتنی خوێندن‪ ،‬كاریگه‌ریی‬ ‫نه‌رێنی ده‌كاته‌ سه‌ر پرۆسه‌ی‬ ‫زانست‌و مه‌عریفه‌»‪.‬‬

‫‪19‬‬

‫ذمارة (‪ )623‬سيَشةممة ‪2011/3/1‬‬

‫‪nawxo.rozhnama@yahoo.com‬‬

‫به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی گشتی رێگه‌وبانی سلێمانی‪ :‬ئه‌و سێ پرد ‌ه کێشه‌ی ده‌رخسته‌ی هه‌یه‌‬

‫تەزكیەی حیزبی دامودەزگاكانی بادینان دادەپۆشێت‬ ‫راپۆرتی‪ :‬دیاری خالید‬

‫‪...........................................................‬‬

‫دهۆك‬

‫بڕوانامە‌و لێهاتوویی پێوەرنین‬ ‫ب��ۆ ئ���ەوەی ل��ە دام��ەزراوەی��ەك��ی‬ ‫حكومیی‌و تەنانەت ئەهلیش لە‬ ‫دەڤ���ەری بادینان دابمەزرێیت‪،‬‬ ‫بەڵكو تاكە پێوەر بۆ وەرگرتنی‬ ‫ئەو دەرفەتانە تەزكیەی حیزبی‬ ‫بااڵدەستە لە ناوچەكە‪ ،‬ئەمەش‬ ‫هاواڵتییانی بێزار كردووە‪.‬‬ ‫عەلی ئەحمەد (‪ )24‬ساڵ‪،‬‬ ‫گەنجێكی دەرچ����ووی زانكۆیە‌و‬ ‫ت��ائ��ێ��س��ت��ا ل����ە هیچ‬

‫دام����ەزراوەی����ەك����ی ح��ك��وم��ی��ی‬ ‫دان���ەم���ەزراوە‪ ،‬ه��ۆك��اری ئەمەش‬ ‫ب��ۆ نەبوونی پشتگیریی حیزب‬ ‫دەگێڕێتەوە‌و دەڵێت‪« :‬تەزكیەی‬ ‫حیزبی بووەتە ب��ەاڵو پاشەڕۆژی‬ ‫هەمووی خستووەتە مەترسییەوە‪،‬‬ ‫ئەگەر واسیتەت نەبێت پاشەڕۆژت‬ ‫فەوتاوە هەرچەندە بەتوانابیت و‬ ‫خاوەن شەهادەبیت‪ ،‬لەبەرئەوەی‬ ‫س��ەر بە حیزبی دەس���ەاڵت نیت‬ ‫داتنامەزرێنن»‪.‬‬ ‫ه���ەردوو حیزبی دەس��ەاڵت��دار‬ ‫پ���ارت���ی‌و ی��ەك��ێ��ت��ی وەك چ��ۆن‬ ‫دەسەاڵتیان لە هەرێمی كوردستان‬ ‫بەسەر خۆیاندا داب��ەش��ك��ردووە‪،‬‬ ‫ئ��اواش ئیمتیاز‌و خێر‌و بێری ئەم‬ ‫واڵتەیان بەسەر خۆیان‌و بەشێك‬ ‫ل��ە الیەنگرانیاندا‬

‫دابەشكردووە‌و دڵی جەماوەریان لە‬ ‫خۆیان زویر كردووە‪.‬‬ ‫ئەندامێكی ئەنجومەنی پارێزگای‬ ‫دهۆك جەخت لەوە دەكاتەوە؛ كە‬ ‫تەزكیەی حیزبی كاری پێدەكرێت‌و‬ ‫هەندێك دەزگا بەب ‌ێ واستە كار بۆ‬ ‫هاواڵتییان ناكەن‪ ،‬تەنانەت ئەم‬ ‫دیاردەیە زانكۆشی گرتووەتەوە‪.‬‬ ‫محەمەد مستەفا‪ ،‬ئەندامی‬ ‫ئەنجومەنی پارێزگای ده��ۆك بە‬ ‫رۆژنامەی راگەیاند‪« :‬لەم ناوچەیەدا‬ ‫ناتوانیت ببیتە پۆلیس‌و پێشمەرگە‬ ‫بەب ‌ێ رەزامەندیی حیزب‪ ،‬لە زانكۆی‬ ‫دهۆكیش واسیتەو تەزكیەی حیزب‬ ‫بە تەواوی دیارە»‪.‬‬ ‫بزووتنەوەی گ��ۆڕان لـــــــــە‬ ‫(‪)29‬ی ك��ان��وون��ی دووەم�����دا‪،‬‬ ‫ب��ەی��ان��ن��ام��ەی��ەك��ی (‪ )7‬خاڵیی‬ ‫راگەیاند‌و تیایدا جگە لە پەرلەمانی‬ ‫ك��وردس��ت��ان داوای‬

‫هەڵوەشاندنەوەی ئەم «حكومەتە‬ ‫حیزبییەی» هەرێمی كوردستانی‬ ‫كرد‌و بە پێویستی زانی ئامادەكاریی‬ ‫بكرێت بۆ هەڵبژاردنی پێشوەخت لە‬ ‫هەرێمی كوردستان‪.‬‬ ‫خەلیل تولكەبەر‪ ،‬تەمەن (‪)27‬‬ ‫ساڵ‪ ،‬كرێكاری دانیشتووی زاخۆیە‌و‬ ‫ئاماژە بەوە دەكات؛ كە كرێكاریش‬ ‫بووە بە واستە‌و بۆ رۆژنامە وتی‪:‬‬ ‫«چەندین جار چووم بۆ وەرگرتنی‬ ‫م��ادەی كیمیایی‌و گەنم بۆ كاری‬ ‫كشتوكاڵیی‪ ،‬ب���ەاڵم نەمتوانی‬ ‫وەریبگرم‪ ،‬لەبەرئەوەی واستەم‬ ‫نییە‪ ،‬هەر جارە‌و بە پاساوێك دوای‬ ‫دەخەن بۆ ئەو كاتەی كە خۆیان‬ ‫دەیانەوێت‪ ،‬ئەوەندە بێزارت دەكەن‬ ‫تاكو تەسلیمیان دەبیت»‪.‬‬ ‫ئەو هاواڵتییە وتیشی‪« :‬زۆرجار‬ ‫چووم بۆ كرێكاریی ئیشم دەست‬ ‫نەكەوتووە‪ ،‬لەبەرئەوەی خاوەن‬ ‫ئیشە كە‬

‫سەربەخۆیان بووەو كەسانی نزیكی‬ ‫خۆی بانگكردووە»‪.‬‬ ‫رۆژن����ام����ە ب���ۆ وەرگ��رت��ن��ی‬ ‫بۆچوونیان سەبارەت بە دیاردەی‬ ‫تەزكیەی حیزبی پەیوەندیی كرد‬ ‫بە بەهزاد عەلی‪ ،‬جێگری پارێزگاری‬ ‫دهۆك‪ ،‬بەاڵم ناوبراو ئامادە نەبوو‬ ‫لێدوان بدات‪.‬‬ ‫الی خ����ۆی����ەوە ش���ێ���روان‬ ‫عەبدولواحید‪ ،‬سەرۆكی شارەوانی‬ ‫دهۆك ئەم دیاردەیەی بە كارێكی‬ ‫ن��ادروس��ت زان���ی‌و ب��ۆ رۆژن��ام��ەی‬ ‫رەت��ك��ردەوە‪ ،‬كە دیاردەیەكی لەو‬ ‫ج��ۆرە هەبێت‌و وت��ی‪« :‬هەمووی‬ ‫درۆی�ە‌و هیچ راست نییە‪ ،‬هەرگیز‬ ‫الی ئێمە تەزكیەو واستەی حیزبی‬ ‫ناخوات‪ ،‬ئێمە تائێستا جیاوازیمان‬ ‫نەكردووە لەنێوان هاواڵتییاندا»‪.‬‬ ‫وتەكانی سەرۆكی شارەوانی‬ ‫ده����ۆك ل��ە ك��ات��ێ��ك��دای��ە‪ ،‬جگە‬

‫ل��ە ئ��ۆپ��ۆزس��ی��ۆن‌و ه��اواڵت��ی��ی��ان‌و‬ ‫رۆشنبیرانی ده��ۆك‪ ،‬حكومەتی‬ ‫هەرێمی كوردستان خۆشی دان‬ ‫بە بوونی گەندەڵیی‌و تەدەخوالتی‬ ‫حیزبی لە ك��اروب��اری حكومەتدا‬ ‫دەكات‪ ،‬بەاڵم چاكسازیی ناكات‪.‬‬ ‫میهڤان محەمەد‪ ،‬مامۆستا لە‬ ‫زانكۆی زاخۆ ئەوەی نەشاردەوە؛‬ ‫كە واسیتە هەر بوونی ماوەو كاری‬ ‫پێدەكرێت‪ ،‬ئەگەرچی لە ئێستادا‬ ‫كەمبووەتەوە‌و تا رادەیەك لەپێشتر‬ ‫باشترە‪ ،‬جەختی لەوەشكردەوە؛‬ ‫ك��ە هەبوونی واس��ت��ەی حیزبیی‬ ‫كاریگەریی زۆر خراپی هەیە‪.‬‬ ‫ئ��ەو مامۆستایەی زان��ك��ۆی‬ ‫زاخ��ۆ‪ ،‬بۆ رۆژنامە وتیشی‪« :‬لە‬ ‫زانكۆ ئەو مامۆستایەی بە واستەی‬ ‫حیزبی دام��ەزراوە زوڵم لە جیلێك‬ ‫دەكات‪ ،‬چونكە توانای نییەو الیەنی‬ ‫زانستیی الوازە»‪.‬‬

‫لەم ناوچەیەدا ناتوانیت ببیتە‬ ‫پۆلیس‌و پێشمەرگە بەب ‌ێ رەزامەندیی‬ ‫حیزب‪ ،‬لە زانكۆی دهۆكیش واسیتەو‬ ‫تەزكیەی حیزب بە تەواوی دیارە‬

‫كاركردن لە (‪ )15‬پردی نێوان كەالرو دەربەندیخاندا كێشە دروست دەكات‬ ‫راپۆرتی ‪ :‬زمناكۆ ئیسماعیل‬

‫‪...............................................................‬‬

‫ن��ۆژەن��ك��ردن��ەوەی (‪ )3‬پردی‬ ‫نێوان كەالر‌و دەربەندیخان وێڕای‬ ‫بێزاركردنی هاواڵتییان‌و شۆفێران‬ ‫چەندین رووداوی هاتوچۆ‌و زیانی‬ ‫گیانیی لێكەوتووەتەوە‌و بەرپرسانی‬ ‫حكومییش ئۆباڵی ئەو رووداوان��ە‬ ‫دەخنە ئەستۆی شۆفێران‬ ‫ل��ەس��ەر ب��ودج��ەی وەزارەت���ی‬ ‫ئاوەدانكردنەوە كۆمپانیای فەالح‬ ‫حەسەن‪ ،‬پرۆژەی نۆژەنكردنەوەی‬ ‫(‪ )15‬پ����ردی ن���ێ���وان ك���ەالر‌و‬ ‫دەربەندیخانی وەرگ��رت��ووە‪ ،‬كە‬ ‫تێكڕای بودجەكەی (‪)1,191,588‬‬ ‫دی��ن��ارەو ل��ە (‪)2010/5/28‬وە‬ ‫كۆمپانیای ناوبراو دەستی كردووە‬ ‫ب��ە ك��ارك��ردن ل��ەو پ��رۆژان��ەدا كە‬ ‫ماوەكەی (‪ )210‬رۆژە‪ ،‬تائێستا‬ ‫ن��ۆژەن��ك��ردن��ەوەی (‪ )12‬پردیان‬ ‫تەواو بووە‪ ،‬بەاڵم (‪ )3‬پردەكەی‬ ‫هێشتا كاری تێدا دەكرێت‌‪ ،‬ئەمەش‬ ‫بووەتە جێگەی بێزاریی شۆفێرانی‬ ‫ئەو رێگەیە‪.‬‬ ‫س���ەرك���ەوت ئ��ەح��م��ەد‪ ،‬كە رێگه‌ی تونێلی ده‌ربه‌ندیخان ‬ ‫ماوەی دوو ساڵە شۆفێری خەتی‬ ‫كەالر ‪ -‬سلێمانییە‌و ئاماژە بەوە ه��ات��وچ��ۆ دەك����ات‌و چەندینجار‬ ‫دەك���ات؛ كە زۆرێ��ك لە شۆفێر‌و ئۆتۆمبێل تیایدا وەرگ���ەڕاوە‌و لە‬ ‫هاواڵتییان‪ ،‬نیگەرانن بە ت��ەواو كاتی الف��او ‌و بارانیشدا رێگەكە‬ ‫نەبووبی نۆژەنكردنەوەی پردەكانی دەگیرێت‌و دەبێت لەو كاتەدا شۆفێر‬ ‫رێگەی كەالر ‪ -‬دەربەندیخان‪ ،‬كە بچێتە مەیدان‌و سەرتەك‌و بگەڕێتەوە‬ ‫م��اوەی (‪ )9‬مانگە ئ��ەو رێگەیە بۆ دەربەندیخان»‪.‬‬ ‫سەركەوتی شۆفێر‪ ،‬روونیشی‬ ‫بووەتە جێگەیەكی مەترسیدار بۆ‬ ‫شۆفێران‌و بە رۆژنامەی راگەیاند‪ :‬ك���ردەوە‪ :‬كە ئ��ەو نەفەرانەی كە‬ ‫«ئ��ەو پ��ردان��ە كێشەی زۆری بۆ لەگەڵیاندان‪ ،‬تووشی نیگەرانیی‬ ‫ئێمە دروس���ت���ك���ردووە‪ ،‬چونكە دەب��ن‪ ،‬چونكە زۆرك��ات بۆ كاری‬ ‫رێگەی سەرەكیی كەالر سلێمانییە‌و ب��ەڕێ��وەب��ەرێ��ت�ی‌و دام��ودەزگ��اك��ان‬ ‫هێڵی خێرای ئۆتۆمبێلی لەسەرە‪ ،‬دەچ����ن‌و دوادەك������ەون‌و ن��ات��وان��ن‬ ‫بەردەوام بۆ ماوەی (‪ )24‬سه‌عات كارەكانیان رایی بكەن‪ ،‬كە لە نێوانی‬ ‫ئۆتۆمبێل ل��ەس��ەر ئ��ەو رێگەیە ئەو دوو رێگەیەدا (‪ )25‬خولەك لە‬

‫فۆتۆ‪ :‬ئینته‌رنێت‬ ‫كاتیان دەڕوات‪ ،‬بەهۆی چەمی نزیك‬ ‫ئەو پردانەوە كە نۆژەن دەكرێنەوە‪،‬‬ ‫ژمارەیەكی زۆر لە ئۆتۆمبێلی ئەو‬ ‫هێڵە دەچەقن‌و بەپێی زانیارییەكانی‬ ‫رۆژنامە لە كاتی كاركردنەوە لەو‬ ‫پردانەدا تائێستا‪ ،‬نزیكەی (‪)12‬‬ ‫ئۆتۆمبێل وەرگ��ەڕاون‪ ،‬تیایدا (‪)8‬‬ ‫كەس گیانیان لەدەست داوەو (‪)27‬‬ ‫كەسی تریش بریندار بوون‪.‬‬ ‫لەوبارەیەشەوە‪ ،‬موالزم رێژەن‬ ‫بورهان‪ ،‬دەربارەی كێشەی هاتوچۆ‪،‬‬ ‫ب��ەڕێ��وەب��ەری بنكەی هاتوچۆی‬ ‫دەربەندیخان ئاماژەی بەوەدا؛ كە‬ ‫ئامارێكی تەواویان النییە سەبارەت‬

‫بە رێژەی قوربانییانی رووداوەكانی‬ ‫هاتوچۆ ل��ەو ن��اوچ��ان��ە‪ ،‬هۆكاری‬ ‫رووداوەك��ان��ی��ش��ی گ��ەڕان��دەوە بۆ‬ ‫پابەند نەبوونی شۆفێرانی ئەو هێڵە‬ ‫بە هێماكانی هاتوچۆوە‪.‬‬ ‫ك��اروان تەها‪ ،‬كە خوێندكارە‬ ‫ل��ە پەیمانگەی تەكنیكی ك��ەالر‬ ‫گلەیی لە تەواونەبوونی پ��رۆژەی‬ ‫نۆژەنكردنەوەی ئەو پردانە دەكات‬ ‫كە كێشەی بۆ هاتوچۆی خوێندكاران‬ ‫دروس��ت��ك��ردووە ‌و ب��ە رۆژن��ام��ەی‬ ‫راگەیاند‪« :‬چەندینجار بەهۆی ئەو‬ ‫كێشەیەوە لە دەوام��ی پەیمانگە‬ ‫دواك���ەوت���ووی���ن‪ ،‬چەندینجاریش‬

‫چووینەتەوە پەروێزخان‌و سەرتەك‌و‬ ‫م���ەی���دان‪ ،‬پ��اش��ان توانیومانە‬ ‫بگەینەوە دەربەندیخان‪ ،‬یاخود بە‬ ‫پێچەوانەوە بگەینەوە كەالر»‪.‬‬ ‫كاروانی خوێندكار‪ ،‬ئەوەشی‬ ‫خستە روو؛ كە بە هۆی داخستنی‬ ‫رێگەی سەرەكیی بەهۆی چاکكردنی‬ ‫ئ��ەو پ��ردان��ەوە‌و چ��وون��ەوەی��ان بۆ‬ ‫مەیدان‌و سەرتەك‪ ،‬بووەتە هۆكارێك‬ ‫بۆ ئەوەی كە كرێیەكی زۆر بدەنە‬ ‫ئۆتۆمبێل‌و دەڵێت‪« :‬ئێمە (‪)60‬‬ ‫ه���ەزار دەرم��اڵ��ەم��ان ه��ەی �ە‌و بە‬ ‫پاس هاتوچۆ دەكەین‌و رۆژان��ە بە‬ ‫(‪ )5‬هەزار دینار دەگەڕاینەوە بۆ‬

‫سلێمانی‪ ،‬بەاڵم ئێستا دەبێت (‪)25‬‬ ‫ه��ەزار بدەین بە پاس تا بتوانین‬ ‫بگەڕێینەوە بۆ سلێمانی»‪.‬‬ ‫هاوكات‪ ،‬بەرپرسێكی وەزارەتی‬ ‫پالندانانیش ئۆباڵی ئەو كێشەیە‬ ‫دەخاتە ئەستۆی پابەندنەبوونی‬ ‫شۆفێران بەو رێنماییانەی كە تا‬ ‫نۆژەنكردنەوەی ئەو پردانە بۆیان‬ ‫دیاریكراوە‪.‬‬ ‫ت��وان��ا ك��ەم��ال‪ ،‬ب��ەڕێ��وەب��ەری‬ ‫ب����ەڕێ����وەب����ەرێ����ت����ی گ��ش��ت��ی��ی‬ ‫ئ��اوەدان��ك��ردن��ەوەی رێگەوبانی‬ ‫سلێمانی ئاشكرای كرد‪ ،‬كە رێگەی‬ ‫كاتییان دروستكردووە‪ ،‬بۆ ئەوەی‬ ‫كە هاتوچۆ ئاسان بكەن‪ ،‬بە هۆی‬ ‫گەورەیی چەمەكە‌و زۆریی ئاوەكەی‬ ‫كە رێگەكە تێك دەداتەوە‪ ،‬وتیشی‪:‬‬ ‫«لەگەڵ بەڕێوەبەرێتی هاتوچۆی‬ ‫كەالرو دەربەندیخان هەمئاهەنگیمان‬ ‫كردووە بۆ چاودێریكردنی رێگەی‬ ‫كەالر ‪ -‬دەربەندیخان‌و رێنماییمان‬ ‫داوە بە شۆفێران كە بە ئۆتۆمبێلی‬ ‫بچووك لە رێگەی (ژاڵە‌و ناوهۆرێن)‬ ‫هاتوچۆ بكەن‌و ئۆتۆمبێلی گەورە‌و‬ ‫بارهەڵگریش لە رێگەی سەرەكیی‬ ‫دەرب��ەن��دی��خ��ان ‪-‬ك���ەالر هاتوچۆ‬ ‫بكەن»‪ ،‬ب��ەاڵم بە وت��ەی ناوبراو‬ ‫ئۆتۆمبێلە بچووكەكان ل��ەدوای‬ ‫ئۆتۆمبێلە گەورەكانەوە دەڕۆن‌و‬ ‫تووشی رووداو دەبن‌و هاواڵتییان‬ ‫پابەند ن��اب��ن ب��ە رێنماییەكانی‬ ‫هاتوچۆوە‪.‬‬ ‫لەالیەكی ترەوە‪ ،‬فوئاد حەمە‬ ‫ب��اق��ی‪ ،‬ل��ێ��پ��رس��راوی راگەیاندنی‬ ‫بەڕێوەبەرێتی گشتیی رێگەوبانی‬ ‫سلێمانی سەبارەت بە تەواوبوونی‬ ‫پ��رۆس��ەی ن��ۆژەن��ك��ردن��ەوەی سێ‬ ‫پ��ردەك��ەی ت��ر وت��ی‪« :‬ئ��ەو سێ‬ ‫پردە كێشەی دەرخستەی هەیە الی‬ ‫بەڵێندەرەكە‪ ،‬كە خاوە لە كاركردن‬ ‫تیایدا»‪.‬‬

‫‪18‬‬

‫ذمارة (‪ )623‬سيَشةممة ‪2011/3/1‬‬

‫‪nawxo.rozhnama@yahoo.com‬‬

‫بڕەپارەی قەرەبووی بەشەخۆراكی مانگانەی هاواڵتییان‪ ،‬دابەش دەكرێت‬

‫رۆژن����ام����ە‪ :‬وەزی�����ری‬ ‫بازرگانیی عێراق‪ ،‬رایگەیاند‬ ‫ك��ە ب��ڕەپ��ارەی ق��ەرەب��ووی‬ ‫ب��ەش��ەخ��ۆراك��ی مانگانەی‬ ‫هاواڵتییان‪ ،‬لەم هەفتەیەدا‬ ‫دابەش دەكرێت‪.‬‬

‫خەیرواڵ حەسەن بابەكر‪،‬‬ ‫لە لێدوانێكی رۆژنامەوانیدا‬ ‫روونیكردەوە‪ ،‬وەزارەتەكەیان‬ ‫هەماهەنگی لەگەڵ وەزارەتی‬ ‫دارایی كردووە بۆ گەیاندنی‬ ‫ئەو بڕەپارەیە بۆ پارێزگاكان‌و‬

‫ب��ڕی��اری��ش��ە ل���ەالی���ەن ئ��ەو‬ ‫لیژنانەی لە پارێزگاكاندا‬ ‫پێكهاتوون‪ ،‬بڕەپارەكە بەسەر‬ ‫هاواڵتییاندا دابەش دەكرێت‪.‬‬ ‫وت��ی��ش��ی‪ :‬وەزارەت�����ی‬ ‫بازرگانی‪ ،‬لە رێگەی گرێبەست‬

‫ل��ەگ��ەڵ كۆمپانیاكانەوە‪،‬‬ ‫ه��ەوڵ��دەدات بەشەخۆراكی‬ ‫هاواڵتییان دابین بكات‪.‬‬ ‫ل��ەم��اوەی راب�����ردوودا‪،‬‬ ‫ئ��ەن��ج��وم��ەن��ی وەزی���ران���ی‬ ‫ع��ێ��راق ب��ڕی��اری دا ب��ۆ ئەو‬

‫ب���ەش���ەخ���ۆراك���ەی ك���ە لە‬ ‫رابردوودا فەوتاوە‪ ،‬قەرەبووی‬ ‫ه��اواڵت��ی��ی��ان ب��ك��رێ��ت��ەوە‌و‬ ‫بڕی (‪ )15‬ه��ەزار دینار بۆ‬ ‫هەر نەفەرێك لە بری ئەو‬ ‫بەشەفەوتاوە دابنرێت‪.‬‬

‫«بنكەمان هەیە خزمەتی (‪ )10‬ماڵ دەكات‪،‬‬ ‫ئەمە بەهەدەردانی سامانی دەوڵەتە»‬ ‫سازدانی‪ :‬بەرزان عەلی حەمە‬

‫‪...............................................................‬‬

‫رۆژن��ام��ە‪ :‬با لە رەخنەیەك‬ ‫ل��ە ب��ەڕێ��زت��ەوە دەستپێبكەم‪،‬‬ ‫دەڵێن زۆرترین كەست لەناوچەی‬ ‫هەورامان دامەزراندووەو كەمترین‬ ‫كەسیش بۆ گەرمیان‪ ،‬هەندێك‬ ‫پ��ێ��ی��ان وای����ە‪ ،‬ن��اوچ��ەگ��ەرێ��ت��ی‬ ‫دەكەیت‪ ،‬وەاڵمت چییە؟‬

‫* م��ن‪ ،‬زۆر پێم ناخۆشە كە‬ ‫خەڵك باس لە ناوچەگەرێتی دەکات‪.‬‬ ‫ساڵی (‪ )1936‬هەورامان (‪ )183‬دێ‬ ‫بووە‪ ،‬تەوێڵە كە من خەڵكی ئەوێم‪،‬‬ ‫(‪ )600‬ماڵ بووە‌و هەڵەبجەی شەهید‬ ‫(‪ )400‬ماڵ بووەو سلێمانی دوو هەزار‬ ‫ماڵ بووە‪ ،‬واتە ئەگەر بەراوردی بكەیت‬ ‫لەگەڵ سلێمانیدا‪ ،‬تەنیا خەڵكی‬ ‫تەوێڵە دەبێت ‪%25‬ی دانیشتووانی‬ ‫سلێمانی بن‪ ،‬ئەگەر تەنیا خەڵكانی‬ ‫دەرچ�����ووی پزیشكی ه��ەورام��ان‬ ‫حساب بكەیت‪ ،‬سەد‌و چل پزیشك‬ ‫خەڵكی هەورامانن‪ ،‬مەنتیقی تیایە‬ ‫تۆ بڵێیت‪ ،‬لەبەرئەوەی هەورامین‌و‬ ‫خزمی تاهیر هەورامین ئیتر دەبێت‬ ‫دانەمەزرێنرێن؟ ئەوە قسەی هەندێك‬ ‫برادەرە كە زۆر بەچاوتەسكی سەیری‬ ‫كوردستان دەك��ەن‪ ،‬ئەگەر نا ئێمە‬ ‫ناوچەگەرێتیمان تێدا نییە‪.‬‬

‫رۆژنامە‪ :‬بەاڵم براكەی خۆت‬ ‫لە نووسینگەكەتدایەو دەوترێت‬ ‫ئەو كەسانەی كە بۆ دامەزراندن‬ ‫دێنە الت‪ ،‬بەئارەزووی خۆی لێیان‬ ‫هەڵدەبژێرێت بۆ دامەزراندن؟‬

‫* ن��ەخ��ێ��ر‪ ،‬ئێمە خ��ەڵ��ك لە‬ ‫لیستەكەدا دەرناهێنین‌و بیخەینە‬

‫د‪ .‬تاهیر هەورامی‪ ،‬ئاماژە بەوە دەكات‪ ،‬كە لە هەرێمی كوردستاندا بنكەی تەندروستی‬ ‫هەیە كە تەنیا خزمەتی (‪ )10‬ماڵ دەك��ات‌‪ .‬لە دیمانەیەكی رۆژنامەدا‪ ،‬وەزیری‬ ‫تەندروستی وەاڵمی چەند پرسیارێك دەدات��ەوە سەبارەت بە پێشوازینەكردن لە‬ ‫رێكخراوەكانی كۆمەڵگەی مەدەنی‌و گرنگیدان بە دامەزراندنی پزیشکە هەورامییەكان‌و‬ ‫كردنەوەی نەخۆشخانەیەكی هەولێر لەسەر بودجەی تەندروستی سلێمانی‪.‬‬

‫وتووتە‪ ،‬كۆمەڵێك هاواڵتی بەناوی‬ ‫رێكخراوی مەدەنییەوە هاتوون‪،‬‬ ‫ئەوان رەخنەیان لێت هەبوو لەسەر‬ ‫ئەوەی كە ئایا هاواڵتی كەمەو بۆی‬ ‫نییە وەزیرێك ببینێت؟‬

‫* نوێنەرەكانیانم بینی‪ ،‬نەك‬ ‫هەموویان‪ ،‬چونكە بەبێ مۆڵەت‬ ‫ه��ات��ب��وون‪ ،‬ئێستا ت��ۆ بەمەوعید‬ ‫ه��ات��ووی��ت‪ ،‬ئ���ەوان ئ��ەو ك��ات��ە كە‬ ‫هاتن من لەگەڵ لیژنەی راوێژكاریدا‬ ‫كۆبوونەوەم هەبوو‪ ،‬كۆبوونەوەكەم‬ ‫بەجێبهێشتایە؟ دەبێت مەوعید‬ ‫وەرب���گ���ی���رێ���ت‪ ،‬ب�����ەاڵم ئ����ەوان‬ ‫مەوعیدیشیان وەرنەگرتبوو‪ ،‬هەموو‬ ‫راگەیاندنەكانیشیان لەگەڵ خۆیان‬ ‫هێنابوو‪ ،‬بەشێوە موزاهەرەیەك‌و‬ ‫بەبێ ئیزنیش هاتبوون‪.‬‬

‫رۆژنامە‪ :‬لەشوێنێك باس لەوە‬ ‫دەكەیت كە بنكەی تەندروستیمان‬ ‫زیادە‪ ،‬ئەی پزیشك‌و كارمەند؟‬

‫د‪.‬تاهیر هه‌ورامی‬

‫ژێرەوە‪ ،‬ئەو ناوانە لەسەر داواكاریی بەڕێزت‪ ،‬باسی دەكرد كە چەند‬ ‫بەڕێوەبەرە گشتییەكان دادەمەزرێن‪ ،‬پزیشكێكی س��زاداوە‪ ،‬ئایا تۆ تا‬ ‫لە گەرمیان خەڵك زۆرتر دامەزرێنراوە ئێستا هیچ پزیشكێكت سزاداوە؟‬

‫تا هەڵەبجە‪ ،‬ئێمە گرنگی زۆر بە‬ ‫گەرمیان دەدەی����ن‪ ،‬ل��ەب��ەرئ��ەوەی‬ ‫پاشكۆی ئەنفالەو یەكێكە لەشوێنە‬ ‫لێقەوماوەكانی گەلی كورد‪ ،‬بۆیە ئێمە‬ ‫هەتا بۆمان بكرێت‪ ،‬شتی بۆ دەكەین‪،‬‬ ‫ه��ەر كەسێكیش لەگەرمیانەوە‬ ‫بەرزكرابێتەوە بۆمان‪ ،‬درێغیمان‬ ‫نەكردووە‪.‬‬

‫رۆژن���ام���ە‪ :‬وەزی�����ری پێش‬

‫مونتەدای ئابووریی‪:‬‬ ‫خەڵك بەدەست بێكاریی‌و‬ ‫هەژارییەوە دەناڵێنن‬ ‫رۆژنامە‬

‫‪......................................................‬‬

‫مونتەدای ئابووریی كوردستان رایگەیاند‪ :‬خەڵكی‬ ‫ناوچەكە بە كوردستانیشەوە ماوەیەكی زۆرە بەدەست‬ ‫ناعەدالەتیی‌و بێكاریی و هەژاریی و گرانییەوە دەناڵێنن‪.‬‬ ‫ل��ە بەیاننامەیەكدا ك��ە رۆژی هەینی راب���ردوو‬ ‫باڵویانكردەوە‪ ،‬مونتەدای ئابووریی كوردستان پشتگیریی‬ ‫خۆیان بۆ خۆپیشاندانەكان دەردەبڕن‪ ،‬چونكە بڕوایان وایە‬ ‫كە خەڵك «بەدەست ناعەدالەتیی‌و بێكاریی‌و هەژاریی‌و‬ ‫گرانییەوە دەناڵێنن»‪.‬‬ ‫لە بەیاننامەكەدا (‪ )7‬خاڵیان خستووەتە روو‬ ‫سەبارەت بە بارودۆخی كوردستان لەڕووی ئابوورییەوە‪.‬‬ ‫جەختیان لەوە كردووه‌تەوە كە «داخوازییەكانی خەڵك‬ ‫رەوایە»‌و پێویستە بودجەی گشتیی ئەمساڵی هەرێمی‬ ‫كوردستان بە شەفافانەو بە دادپەروەرانە بەشبكرێت‪.‬‬ ‫هەروه‌ها داوای «چاالككردن یەكخستنەوەی دەزگای‬ ‫چاودێریی دارایی‌و دوورخستنەوەی دەستی حیزب تێیدا»‬ ‫دەكەن‪.‬‬ ‫بەپێویستیشی دەزان��ن بە یاسا دەستی حیزب لە‬ ‫حكومەت و ب��ازاڕ دەربكرێت و دەرفەتەكانی ب��ازاڕو‬ ‫بازرگانی‌و وەبەرهێنان بۆ هەمووان وەك یەك بێت‪،‬‬ ‫پەرلەمانیش پەلە بكات لە دەركردنی یاسای كێبڕكێ‌و‬ ‫قەدەغەكردنی ئیحتیكاری بازاڕ‪.‬‬

‫* بەڵێ‪ ،‬سزامان داوە‪ ،‬لەسەر‬ ‫م��ەس��ەل��ەی ئ��ەخ�لاق��ی پزیشكی‌و‬ ‫هەندێك كێشەی تر‪ ،‬دوو شت هەیە‪،‬‬ ‫م��اف��ی پزیشك‌و م��اف��ی ن��ەخ��ۆش‪،‬‬ ‫پزیشك ئەستەغفیروڵاڵ خوا نییە‪،‬‬ ‫پزیشك تەنیا ئ��ەوەی لەسەرە كە‬ ‫یارمەتی نەخۆشەكە ب��دات‪ ،‬واتە‬ ‫بەرپرسیارێتییە یاساییەكەی پزیشك‬ ‫چاككردنەوەی نەخۆش نییە‪ ،‬بەڵكو‬

‫چاككردنەوەی نەخۆش الی خوایە‪،‬‬ ‫ئ��ەو لیژنەیەش ك��ە لەسەردەمی‬ ‫د‪.‬زری���ان بۆ لێكۆڵینەوە لەهەڵەو‬ ‫كەموكورتی پزیشك دروستكرابوو‪،‬‬ ‫ئێستاش ه���ەرم���اوەو ب��ەو ج��ۆرە‬ ‫ك���اردەك���ات‪ ،‬ب���ەاڵم پزیشكیشی‬ ‫سزادابێت‪ ،‬بە تۆ ناڵێم‪.‬‬

‫رۆژنامە‪ :‬لەماوەی رابردوودا‪،‬‬ ‫كۆمەڵێك خەڵك لە رێكخراوەكانی‬ ‫كۆمەڵی مەدەنییەوە قسەیان‬ ‫ه��ەب��وو ل��ەس��ەر گرانیی نرخی‬ ‫نۆڕینگەكان‪ ،‬تۆش نەتبینیون‌و‬

‫هەبێت‪ ،‬بەاڵم ئەگەر بۆنموونە‪ ،‬دوو‬ ‫بنكەی تەندروستیمان لە هەولێر‌و‬ ‫یەكێكیشمان لەشەقاڵوە هەبێت‌و دوو‬ ‫دكتۆری پسپۆڕیشیان هەیە‪ ،‬دەبێت‬ ‫یەكێكیان لەشەقاڵوەو یەكێكیشیان‬ ‫لە هەولێر دابنرێت‪ ،‬بێگومان ئەمە‬ ‫شتێكی خ��راپ��ە‪ ،‬بنكەمان هەیە‬ ‫خزمەتی (‪ )10‬ماڵ دەك��ات‪ ،‬ئەمە‬ ‫بەهەدەردانی سامانی دەوڵەتە‪.‬‬

‫رۆژنامە‪ :‬لەشارەكانی هەرێم‬ ‫چەندین دەرمانخانەی نایاسایی‬ ‫هەن‪ ،‬بۆچی دایانناخەن؟‬

‫* دەتوانیت بچیت لە سلێمانی‌و‬ ‫هەولێر‌و سۆران بپرسیت كە چەندمان‬ ‫داخستووە‪.‬‬

‫رۆژن������ام������ە‪ :‬ب������اس ل��ە‬ ‫نەخۆشخانەیەك دەك��رێ��ت لە‬ ‫شاری هەولێردا كە بڕیار وابووە‬ ‫ل��ەالی��ەن یەكێتی‌و پارتییەوە‬ ‫پ��ارەك��ەی بدرێت‪ ،‬ب��ەاڵم پارتی‬ ‫پ��ارەی ن���ەداوەو دوات��ر بەرهەم‬ ‫ساڵح لەسەر بودجەی تەندروستی‬ ‫سلێمانی پارە بۆ تەواوكردنی ئەو‬ ‫نەخۆشخانەیەی هەولێر تەرخان‬ ‫دەكات‪ ،‬لەكاتێكدا هەولێر خۆی‬ ‫ب��ودج��ەی ه��ەی��ە‪ ،‬راس��ت��ی ئ��ەوە‬ ‫چۆنە؟‬

‫* بەپێی ستانداردی جیهانیی‪،‬‬ ‫دەبێت هەموو دە ه��ەزار كەسێك‬ ‫یەك بنكەی تەندروستی هەبێت‌و‬ ‫ه���ەم���وو ه�����ەزار ك��ەس��ێ��ك ی��ەك‬ ‫سەرینی نەخۆشخانەی هەبێت‌و‬ ‫هەموو دەه��ەزار كەس دەبێت یەك‬ ‫مێزی نەشتەرگەریی لەشارەكەی‬ ‫* ئ���ەوە نەخۆشخانەیەكی‬ ‫خۆیدا هەبێت‪ ،‬ئێمە ئەگەر رێژەی‬ ‫دانیشتووانی ه��ەرێ��م وەربگرین‪ ،‬خەیرییەو هەموو كەسێك یارمەتی‬ ‫نزیكەی پێنج ملیۆن‌و پێنجسەد داوە‪ ،‬پێدەچێت تەندروستی سلێمانی‬ ‫ه���ەزارە‪ ،‬دەك��ات��ە (‪ )550‬بنكەی تەنیا لەچەند ئامێرێكدا یارمەتی‬ ‫تەندروستی‪ ،‬ئێمە (‪ )880‬بنكەی ئەو نەخۆشخانەیەی دابێت‪ ،‬نەك‬ ‫تەندروستیمان هەیە‪ ،‬بەاڵم كارمەندی لەپارەدا‪ ،‬من نازانم بۆ مەسەلەی‬ ‫تەندروستیمان كەمە‪ ،‬دەتوانیت لەبری پ��ارت��ی‌و ی��ەك��ێ��ت��ی‪ ،‬ئ��ەگ��ەر ه��ەر‬ ‫ئەوەی (‪ )880‬بنكەی تەندروستیمان نه‌خۆشخانەیەكی خەیریی هەبێت‪،‬‬ ‫هەبێت‪ )550( ،‬بنكەی زۆرچاكمان ئێمە یارمەتی دەدەین‪.‬‬

‫گوڵی سوور‪ ،‬تەقەكردن رادەگرێت‬ ‫ئاكام ئەبوبه‌كر‬

‫‪....................................................................‬‬

‫گ��وڵ��ی س�����وور‪ ،‬پ��ێ��ش��م��ەرگ��ەو‬ ‫خۆپیشاندەران لێك نزیك دەكاتەوەو‬ ‫ت���ەق���ەك���ردن ل���ە خ��ۆپ��ی��ش��ان��دەران‬ ‫رادەگرێت‌و هاواڵتییەكی بەشداربووی‬ ‫خۆپیشاندانەكانی مەیدانی «س��ەرای‬ ‫ئازادیی» سلێمانیش داوا لە پێشمەرگە‬ ‫دەكات لە بری گوللە‪ ،‬گوڵ هەڵبدەن‪.‬‬ ‫دواب�����ەدوای خۆپیشاندانەكەی‬ ‫(‪)2/17‬ی شاری سلێمانی‌و تەقەكردن لە‬ ‫خۆپیشاندەران چەند شەهید‌و بریندارێكی‬ ‫لێكەوتەوە‪ ،‬هاوهەنگاوی میسرو تونس‬ ‫خۆپیشاندانی بەردەركی سەرا كە ئێستا‬ ‫بە مەیدانی (سەرای ئازادیی) ناودەبرێت‬ ‫گوڵی سوور پێشكەش بەو پێشمەرگانە‬ ‫كرا كە لە دەوروب��ەری خۆپیشاندەراندا‬ ‫بوون‪.‬‬ ‫هاواڵتییەكی‬ ‫كە‬ ‫محەمەد‪،‬‬ ‫ئەحمەد‬ ‫فۆتۆ‪ :‬عه‌بدوڵاڵ گۆران‬ ‫ ‬ ‫بەشداربووی خۆپیشاندانەكانی سەرای‬ ‫ئ��ازادی��ی سلێمانیە پ��ێ��ی��وای��ە؛ ئەو هێزە ئەمنییەكان لە بری گوللە گوڵەكان پێشمەرگە ئاڵۆزییەكە كەمتر بووەتەوە‌و‬ ‫ئەو هێزانە برای ئێمەن‪ ،‬ئەوان سەرو‬ ‫پیشمەرگانە كە هاتنە مەیدانی ئازادیی هەڵدەن»‪.‬‬ ‫هەندێكی ت��ر ل��ە بەشداربووانی ماڵمان دەپارێزن‪ ،‬تكا دەكەم بێالیەنانە‬ ‫تا رادەی���ەك بێالیەنن‌و دوای ئ��ەوەی‬ ‫خۆپیشاندەرەكانی مەیدانی ئازادیی خۆپیشاندانەكە س��وپ��اس��ی هێزی مامەڵە بكەن‌و دووربكەونەوە لە هەموو‬ ‫لە بەردەركی سەرا گوڵی سووریان دا پێشمەرگە دەك��ەن‌و بە پێویستیشی جۆرە توندوتیژییەك»‪.‬‬ ‫مەحمود‪ ،‬باس لە هەڵوێستی ئیجابیی‬ ‫بە پێشمەرگەو الیەنە ئەمنییەكانی دەزانن بێالیەنیی خۆیان بپارێزن‪.‬‬ ‫محەمەد ع��وم��ەر‪ ،‬ئ��ەن��دازی��ار كە گرووپی سپیش دەكات‪ ،‬كە لە مەیدانی‬ ‫تر بارودۆخەكە باشتر بووە‌و وتیشی‪:‬‬ ‫«ئەمەش مانای ئاشتی‌و پێكەوە ژیانە‪ ،‬بەشداربوویەكی تری خۆپیشاندانەكەی ئازادیی شاری سلێمانی بەربەستێكی‬ ‫هیوادارم یەك گوللەی تر نەتەقێنرێت‌و سلێمانی بوو وتی‪« :‬بە هاتنی هێزی ئاشتییانەیان لەنێوان خۆپیشانده‌ران‌و‬

‫هێزی پێشمەگەو هێزە ئەمنییەكانی تردا‬ ‫دروستكردووەو دەڵێت‪« :‬گرووپی سپی‬ ‫لە سەرای ئازادیی شوێن دەستیان دیارە‬ ‫بە دروستكردنی پەرژین لەنێوان هێزە‬ ‫ئەمنییەكان‌و خۆپیشاندەراندا»‪.‬‬ ‫هاواڵتییەكی تریش پێیوایە؛ هێزی‬ ‫پێشمەرگە دڵسۆزیی خۆیان بۆ سلێمانی‬ ‫دەرخ��س��ت��ووە ك��ە ب��ە درێ��ژای��ی (‪)24‬‬ ‫سەعات لە واج��ب��دان‌و داواش دەكەن‬ ‫رێزیان لێ بگیرێت‪.‬‬ ‫جەمال ج��ەالل‪ ،‬كە كاسبكارێكی‬ ‫شاری سلێمانییە بە رۆژنامەی راگەیاند‪:‬‬ ‫«هێزە ئەمنییەكان شوێن دەستیان‬ ‫دیارە لە ئارامكردنەوەی بارودۆخەكە‪،‬‬ ‫ئەوان هەموو براو كەسمانن پێویستە‬ ‫هێزە ئەمنییەكان ئێمەش بە برای خۆیان‬ ‫بزانن‌و داوادەك���ەم هێزی پێشمەرگە‬ ‫ب��ێ�لای��ەن��ان��ە م��ام��ەڵ��ە ب��ك��ات ل��ەگ��ەڵ‬ ‫هاواڵتییان‌و ئەوەی لوولەی چەكەكەی‬ ‫گوڵی پێوە بوو پبرۆزبایی لێدەكەم‪،‬‬ ‫نیشانەی خۆشەویستی نیشتمان‌و‬ ‫خەڵكە»‪.‬‬ ‫«گ��وڵ��ە س��وورەك��ە گرژییەكەی‬ ‫كەمكردەوە» ئەمە وتەی رێباز ئەحمەد‪،‬‬ ‫ب��وو لەنێو خۆپیشانده‌رانی مەیدانی‬ ‫ئازادیی شاری سلێمانیدا‌و ئەو نیگەرانە‬ ‫لەوەی كە سەرەتا هێزەكانی ئاسایش‌و‬ ‫پۆلیس نەیانتوانی وەك پێویست بێالیەن‬ ‫بن‌و دەپرسێت چۆن توانییان تەقە لە برا‬ ‫بچووكەكانیان بكەن؟!!‬

‫ذمارة (‪ )623‬سيَشةممة ‪2011/ 3/1‬‬

‫‪nawxo.rozhnama@yahoo.com‬‬

‫ئازاد قه‌زاز‪ :‬ئەمانە كە الفی دیموكراسیەت لێدەدەن‪ ،‬لە چ قوتابخانەیەكی دیموكراسی دەرچوون؟!‬

‫دەسەاڵتی‬

‫(مافی سه‌رۆکبوون)ی بارزانی‌و تاڵەبانی‬ ‫دەمێكە بەسەرچووە‪ ،‬بەاڵم دەرنەكەوتووە!!‬ ‫ب��ەه��ای ه���ەر س��ەرك��ردەی��ەك‪،‬‬ ‫بەستراوەتەوە بە مافی بوونییەوە‪،‬‬ ‫مەبەست لە مافی ب��وون‪ ،‬ئەوەیە‬ ‫كە دەبێت ئەو كەسە كاراكتەرێكی‬ ‫بنەڕەتی وەهای تیادا كارا بێت‪ ،‬مافی‬ ‫بوون بەو كەسە وەك سەركردەیەك‬ ‫ببەخشێت‪ ،‬بە مانایەكی تر دەبێت‬ ‫ئەو كەسە هەڵگری سیفەتێك بێت‬ ‫كە زۆر تایبەت بێت‪ ،‬تا مانایەكی‬ ‫ت��ای��ب��ەت��ی��ش ب��ە دەوروب����ەرەك����ەی‬ ‫ببەخشێت‪ ،‬بۆ نموونە مەهاتما گاندی‌و‬ ‫نیڵسۆن ماندێال‪ ،‬ئ��ەو دوو مرۆڤە‬ ‫كامڵ‌و تایبەتە ب��وون كە مانایەكی‬ ‫تایبەتیان بە گەلەكەیان بەخشیوە‪،‬‬ ‫ئەو مرۆڤە تایبەتانە بە ئاراستەیەكدا‬ ‫هەنگاودەنێن‪ ،‬كە ئ��ەو ئامانجەی‬ ‫چ���اوەڕوان���ك���راوە‪ ،‬ب��ەدی��دەه��ێ��ن��ن‪،‬‬ ‫ئ���ەو دەزگ���ای���ە ی���ان رێ��ك��خ��راوەی‬ ‫ك��ە ب��ەدەس��ی��ان��ەوەی��ە‪ ،‬ب��ە ج��ۆرێ‬ ‫رایدەگرن‪ ،‬تا گوزەرانی ئەندامەكانی‬ ‫ب��ە خۆشییەوە داب��ی��ن ب��ك��ەن‪ ،‬بە‬ ‫جۆرێك لە ژی��ان بیردەكەنەوە كە‬ ‫قوربانیدانی خۆیان بەخۆشحاڵییەوە‬ ‫دەبەخشن‌و چاویان نە لە كورسییە‌و‬ ‫نە تەماعێكیشیان لەم دنیایەدا هەیە‪.‬‬ ‫زۆر دەمێكە بگرە ئەو كاتەش‬ ‫كە تاڵەبانی‌و ب��ارزان��ی‪ ،‬هێشتا لە‬ ‫سەردەمی شاخیشدا بوون‌و الی گەلی‬ ‫كورد زۆر پیرۆز‌و پڕ بەها بوون‪ ،‬هەر‬ ‫ئەو كاتەش لەم سەركردانەی كورد بە‬ ‫هیچ جۆرێك مافی بوونم نەدەبینییەوە‪،‬‬ ‫ئەو دەهۆڵەی لێیدەدەن كە گوایە بە‬ ‫هەڵبژاردن هاتوونەتە سەر حوكم‪ ،‬ئەوە‬ ‫چاوبەستێكە‌و هیچیتر نییە‪ ،‬چونكه‌‬ ‫ئەوانە كە هاتنەوە كوردستان لە پاش‬ ‫راپەڕین دەسەاڵتیان بێ هەڵبژاردن‬ ‫هەردەمێك بوو گرتبوویە دەست‪ ،‬لە‬ ‫سیستمێكی دیكتاتۆریدا گومان لەوەدا‬ ‫نییە كە هەڵبژاردنیش بكرێت‪ ،‬هیچ‬ ‫مانایەكی نییە‌و هیچ شەرعیەتێك‬ ‫بە ئەنجامەكانی ئ��ەو هەڵبژاردنە‬ ‫ن��ادات‪ ،‬پاشان شەڕێكی خوێناویی‬ ‫چەندساڵەیان ئەنجامدا‌و ئەمیان‬ ‫بەپشتی حكومەتی ئێران‌و ئەویشیان‬ ‫بە پشتی حكومەتی عێراق لە (‪)1996‬‬ ‫دا یەكتریان راون�ا‌و شەرعیەتی ئەو‬ ‫حكومەتە ناشەرعیەشیان رووخاند‪،‬‬ ‫ئەوە دوایین هەڵبژاردنیشمان بینی‪،‬‬ ‫بە چ ساختەكارییەك بەڕێوە چوو‪،‬‬ ‫ئیتر ئەوان شەرعیەتی خۆیان‌و مافی‬ ‫بوونیان لە چی‌و لە كوێدا دەبیننەوە!‬ ‫هیچ كاتێك متمانەم ب��ەم كەسانە‬

‫ن��ەب��ووە‌و زۆرج��اری��ش دەرەن��ج��ام��ی‬ ‫رەخنەگرتنم لەم سەركردانەی كە بە‬ ‫زۆری زۆردارەكیی بوونەتە سەرۆكمان‪،‬‬ ‫دووچ��اری گرفت‌و گلەیی‌و گازندەی‬ ‫كردوومەتەوە تەنانەت پاش ئەوەی‬ ‫هاتمە هۆڵەندا ساڵی (‪ ،)1997‬هەر‬ ‫لەو ساڵەدا لەوێش رووب��ەڕووی لەو‬ ‫ج��ۆرە گرفتە ب��ووم��ەوە‪ ،‬هەر لەبەر‬ ‫ئەوەی وتم؛ ئەم مرۆڤانەی كە بوونەتە‬ ‫سەركردەی ئێمە گشتیان دیكتاتۆرن‪،‬‬ ‫كۆمەڵێك كەس كە ئەوكاتە لەناو‬ ‫یەكێتیی نیشتمانیی كوردستاندا‬ ‫بوون‌و ئێستا لەناو گۆڕاندان‪ ،‬لەسەر‬ ‫ئەو قسەیەم‪ ،‬ویستیان دەستدرێژیی‬ ‫بكەنە سەرم‌و لەناو ماڵی خۆمدا لە‬ ‫هۆڵەنەدا ویستیان بێنە سەرم‪ ،‬منیش‬ ‫ل��ەوان��م پرسی‌و وت��م‪ :‬ئ��ەرێ من لە‬ ‫هۆڵەندام‪ ،‬یان لەبەر دەركی سەرام؟‬ ‫لێرەش ئەو مافەم نییە بە ئازادیی‬ ‫رای خۆم دەربڕم!‬ ‫ئێستا دەڵ��ێ��م؛ ه���ەزار ئۆخەی‬ ‫ك���ەوا ئێستا نیو ملیۆن ك��وردی‬ ‫باشوور گەشتووەتە ئەو قەناعەتەی‪،‬‬ ‫كە بڵێ‪ ،‬بەڵێ ئ��ەم سەركردانەی‬ ‫كورد دیكتاتۆرن‪ ،‬لەوەتی هەن‪ ،‬بە‬ ‫جۆرێك سۆزی نەتەوایەتی بۆ مەرام‌و‬ ‫مەبەستی خۆیان بەكاردەهێنن‪ ،‬كە‬ ‫زۆر بەدەگمەن مرۆڤی كورد دەرك بەو‬ ‫خراپ بەكارهێنانەی ئەوان دەكات‪،‬‬ ‫بـــیرم دێت ساڵی (‪ )1991‬لــــەبــــەر‬ ‫تەلەفزیۆنی (ی‪.‬ن‪.‬ك)دا لەگەڵ باوكم‬ ‫دانیشتبووین‪ ،‬تاڵەبانی لەو كاتەدا‬ ‫هاتە سەر تەلەفزیۆن‌و خوتبەیەكی‬ ‫دا‪ ،‬لەو خوتبەیەدا وتی‪ :‬مژدە‪ ،‬ئەوا‬ ‫دەوڵ��ەت��ی ك��وردی دام���ەزرا‪ ،‬ئا لەو‬ ‫كاتەدا باوكم لەتاو تاسەی دەوڵەتی‬ ‫ك���وردی ل��ە خۆشیا گ��ری��ا‪ ،‬منیش‬ ‫وتم؛ بابە گیان تۆ چۆن باوەڕ بەو‬ ‫قسەیە دەكەیت‪ ،‬ئەوە هەڵخەڵەتاندنی‬ ‫هەزاران دڵسۆزی وەك ئێوەیە‪ ،‬ئەوە‬ ‫گەمەیەكی سیاسییە‌و هیچ راستییەكی‬ ‫تیدا نییە‪ ،‬كەچی هەر ئەم تاڵەبانییە‪،‬‬ ‫پاش ئەوەی دەبێتە سەرۆك كۆمار‌و‬ ‫دەگاتە مەرامی تایبەتی خۆی‪ ،‬دەڵێت‪:‬‬ ‫دەوڵەتی كوردی خەونی شاعیرانەیە‪،‬‬ ‫من خۆم ئەوەم دەزانی كە تا ئەمانە‬ ‫سەركردەی كورد بن‪ ،‬بێگومانە‪ ،‬كە‬ ‫دەوڵەتی كوردی خەونێكی شاعیرانە‬ ‫دەبێت‪ ،‬چونكی خەونی ئ��ەوان لە‬ ‫خەونی گەلەكەیان جیاوازە‪ ،‬بەاڵم چۆن‬ ‫دەتوانن ئەمانە ئەو درۆیانە بكەن‌و‬ ‫جەماوەری كوردی پێهەڵخەڵەتێنن‪،‬‬

‫بارزانی‪ ،‬هەر كە زەختی دەكەوێتە‬ ‫سەر ئیتر لە هەر الیەكەوە بێت‪ ،‬یان‬ ‫پەالماری ئااڵی كورد‪ ،‬یان پەالماری‬ ‫كێشەی كەركوك دەدات‪ ،‬بۆ ئەوەی‬ ‫سۆزی نەتەوایەتی كورد بجوڵێنێت‌و‬ ‫جەماوەری كورد بەرەو خۆی كێش‬ ‫بكات‪ ،‬مەخابن زۆربەی جاریش ئەم‬ ‫پیالنانە سەریگرتووە‌و جەماوەرێكی‬ ‫زۆری كوردیان پێ مەستكردووە‪ ،‬ئەو‬ ‫رێبازەی كە بارزانی گرتوویه‌تیەبەر‪،‬‬ ‫نەك كەركوكی بۆ نەهێنایەوە‪ ،‬بەڵكو‬ ‫سلێمانیشی لە دەستدا‪ ،‬زۆر خۆشحاڵم‬ ‫ئێستاكە نیو ملیۆن كورد چیتر بەم‬ ‫گەمەیە هەڵناخەڵەتێن‪.‬‬ ‫ئەمان ه��ەر لە س��ەرەت��اوە كە‬ ‫رێ��ب��ازی ك��وردای��ەت��ی��ان گرتووەتە‬ ‫دەستیان‪ ،‬رێبازێكی هێندە هەڵەیان‬ ‫گرتبووە ب��ەر‪ ،‬ك��ە زۆرب���ەی ج��ار‪،‬‬ ‫فرۆشتنی بەرژەوەندیی بااڵی كورد‬ ‫ب��ۆ مەبەستی تایبەتی خۆیانی‬ ‫لێكەوتووەتەوە‪ ،‬هەر بە پەلە بۆ‬ ‫خۆدامەزراندنیان پەنایان بردووە بۆ‬ ‫ئەم واڵت‌و ئەو واڵت‪ ،‬چەك‌و پارەیان‬ ‫ل��ێ��وەرگ��رت��وون‪ ،‬ی��ەك��ەم‪ :‬خۆیان‬ ‫كردووەتە كۆیلەی ئەم واڵتانەو و‬ ‫دووەم‪ :‬ئەو چەكە هێندەی بۆ ئەوە‬ ‫بووە كە بارزانی‌و تاڵەبانیی‪ ،‬دژ بە‬ ‫یەكتر شەڕ بكەن‌و ئەمیان ئەویتریان‬ ‫لەناو بەرێت‪ ،‬بۆ هیچیتر نەبووە‪ ،‬ئەم‬ ‫شەڕەی ناوشاخیشیان بۆ ناو شار‬ ‫گوێزایەوە‪ ،‬تا بۆیان لوا جەنگان‌و‬ ‫پاشان كە كەسیان ئەویتری بۆ لەناو‬ ‫نەبرا‪ ،‬بە ناچاریی كوردستانیان‬ ‫لەنێوان خۆیاندا دابەشكرد‪ ،‬ئەمە‬ ‫جگە لەوەی بۆ رازیكردنی ئاغاكانیان‪،‬‬ ‫چیان بوویستایە دەیانكرد‌و سڵیان لە‬ ‫هیچ نەدەكردەوە‪.‬‬ ‫ئەمانە كە الفی دیموكراسیەت‬ ‫ل��ێ��دەدەن‪ ،‬ل��ە چ قوتابخانەیەكی‬ ‫دیموكراسی دەرچ��وون؟! یان لە چ‬ ‫كەلتوورێكی دیموكراسیدا پەروەردە‬ ‫كراون؟! مرۆڤ بە دیموكراسی لەدایك‬ ‫نابێت‪ ،‬بەڵكو دیموكراسیەت فێربوون‌و‬ ‫م��وم��ارەس��ەی��ە‪ ،‬ئ��ەم��ان��ە ه���ەروەك‬ ‫دەسەاڵتییان بە وەرەسە وەرگرتووە‪،‬‬ ‫وەیانزانیوە دیموكراسیەتیش هەر بە‬ ‫وەرەسە بۆیان دەمێنێتەوە‪ ،‬ئەوان بۆ‬ ‫ئەوەی بیسەلمێنن كە دیموكراسین‪،‬‬ ‫پێویست بوو هـــــەروەك مـــاندێال‪،‬‬ ‫پ��اش (‪ )26‬س��اڵ بەندیخانە‌و بێ‬ ‫ئ��ەوەی منەتێك بەسەر خەڵكیدا‬ ‫بكات‪ ،‬كورسی حوكمی جێهێشت‪،‬‬

‫ ‬ ‫‪ 2011/2/25‬یه‌کێک له‌ دروشمی خۆپیشانده‌ران‬

‫ترسنۆك‬ ‫ئازاد قەزاز‬ ‫ئ��ەم��ان��ی��ش دەس��ت��ی��ان ل��ە حوكم‬ ‫هەڵگرتایە‪ ،‬نەك سەرباری ئەوەی‬ ‫كە ئەوەشیان نەكردووە‪ ،‬منەتمان‬ ‫ب��ەس��ەرا ب��ك��ەن‪ ،‬ئاخر ئەمانە لە‬ ‫كوێوە فێری دیموكراسیەت بوون‪ ،‬تا‬ ‫ئه‌مڕۆكە بتوانن دیموكراسییانە بژین‌و‬ ‫دیموكراسییانە حوكم بكەن!‬ ‫بەتایبەتی پ��اش سەرهەڵدانی‬ ‫بزافی گۆڕان‪ ،‬لەژێر سانسۆری ئەو‬ ‫بزافەدا بەتایبەتی لەكاردانەوەی ئەوان‬ ‫بۆ بەیانە حەوت خاڵییەكەی گۆڕان‪،‬‬ ‫تاڵەبانی‌و بارزانی‌و شوێنكەوتووانیان‪،‬‬ ‫سیفاتی ترساندیان تێدا دەركەوت‪.‬‬ ‫ئەگەر ئەم مرۆڤانە لەناو شاخدا ئەم‬ ‫رەفتارانەیان بۆ شارابێتەوە‌و لەناو‬ ‫شاریشدا بۆ ماوەیەك شاردبێتیانەوە‪،‬‬ ‫گومان ل��ەوەدا نییە ئەو هەرێمەی‬ ‫دای��ان��م��ەزران��د‪ ،‬ئ���ەوەی دەرخست‬ ‫لەبری كوردستانێكی ئازاد‪ ،‬ئاوەدان‌و‬ ‫ب��ەخ��ت��ی��ار‪ ،‬ئ���ەوە جەنگەڵستان‪،‬‬ ‫گەندەڵستان‌و كوردستانێكی وێرانیان‬ ‫وەبەرهێنا‪ ،‬واتە جیهانی شاراوەیان لە‬ ‫رەفتاری ئاشكرایاندا دەناسرێتەوە‪،‬‬ ‫گەر ئەمانە هەر لە سەرتاوە ئەم‬ ‫كاراكتەرانەیان هەبووبێت‪ ،‬شایانی‬ ‫ئەوه‌ نەبوون سەركردایەتی كوردیان‬ ‫ب��ەدەس��ت��ەوە ب��ێ��ت‪ ،‬وات���ە ه��ەر لە‬ ‫س��ەرەت��اوە ئەمانە مافی بوونیان‬ ‫ن��ەب��ووە‪ ،‬وەل���ێ ب��ۆ م��رۆڤ��ی ك��ورد‬ ‫دەرن��ەك��ەوت��ووە‪ ،‬خۆشبەختانە وا‬ ‫ئێستا ناسرانەوە‪ ،‬زۆرجار نیگەران‬ ‫دەب��ووم ب��ەوەی ئاخۆ ئەم سه‌رۆکە‬ ‫كوردانەش وەك دیكتاتۆرەكانی تری‬ ‫جیهان بە شكستی ئەم سەرزەمینە‬ ‫جێدەهێڵن؟ هەمیشە ئەم پرسیارەم‬ ‫لەخۆم دەك��رد‪ ،‬هەرجارەی شتێك‪،‬‬ ‫یان رووداوێ��ك بە خەیاڵمدا دەهات‬ ‫كە ئەمانیش ئاشكرا بكات‌و نوشستی‬ ‫خۆیان بە چاوی خۆیان ببینن‪ ،‬هەرگیز‬ ‫چاوەڕوان نەبووم وا بە زوویی ئەمانە‬ ‫بۆ ج��ەم��اوەری ك��ورد ئاشكراببن‪،‬‬ ‫خ��ۆزگ��ەم ب���ەوە ن��ەدەخ��واس��ت كە‬ ‫هەرەسی دیكتاتۆرەكانی خۆرهەاڵت‬ ‫بە جۆرێك ب �ێ‌و لە كاتێكدا بێ‪،‬‬ ‫ك��ە ت��اڵ��ەب��ان �ی‌و ب���ارزان���ی ل��ەس��ەر‬ ‫كورسی دەس��ەاڵت بن‌و ئەو شااڵوە‬ ‫ئەوانیش بگرێتەوە‪ ،‬بەاڵم وادی��ارە‬ ‫شایستەی ئ��ەوەن‪ ،‬بۆیە ئەوانیش‬ ‫بەر ئەو شەپۆلە كەوتن‪ ،‬لێرەشدا‬ ‫ئەوە دووب��ارە دەكەمەوە كە ئەگەر‬ ‫كۆمەڵگە هوشیار بێت‪ ،‬ئەم جۆرە‬ ‫كەسانە ناتوانن ببنە سەركردەیان‪.‬‬

‫فۆتۆ‪ :‬هیوا جه‌مال‬

‫رەزا جەبار‬ ‫یەكێك لە نیشانەو خاسیەتەكانی دەسەاڵتی‬ ‫دیكتاتۆر‪ ،‬ترسنۆكییە‪ ،‬ترسنۆكیی بەو مانایە‬ ‫نا‪ ،‬گەر هاواڵتی‪ ،‬یان ئۆپۆزسیۆن رەخنەیەكی‬ ‫جدیی خستە روو‪ ،‬ئیدی ئ��ەو لەترساندا‬ ‫بێدەنگ بێت‌و قبووڵی هەموو بەرنامەو پرۆژەو‬ ‫رەخنەیەك بكات‪ ،‬بە پێچەوانەوە دەسەاڵتی‬ ‫دیكتاتۆریی ترسەكەی بە جۆرێكە هەركەس‬ ‫فزەی لێوە بێت‪ ،‬ئەو زمانی دەبڕێت‪ ،‬هەركەس‬ ‫دەنگ بەرز بكاتەوە‪ ،‬ئەو خەڵتانی خوێنی‬ ‫دەكات‪ ،‬هەركەس لە ریتمی ئەو ژیانە دەربچێت‬ ‫كە ئەو دروستی ك��ردووە‪ ،‬ئەو وەك ئەوەی‬ ‫شەرعیەتی لە ئاسمانەوە وەرگرتبێت فەتوای‬ ‫سیاسیی دەردەك���ات‌و دەیكات بە دوژمنی‬ ‫هەمووان‌و بەخیانەتكردن مەحكومی دەكات‪.‬‬ ‫ترسنۆكیی سیفەتێكی ب���ەردەوام���ی‬ ‫دیكتاتۆرەكانە‪ ،‬نەخۆشییەكی دەروونییە‬ ‫بەردەوام لەگەڵیاندا دەژی‌و تا كۆتایی ژیانیان‬ ‫لەكۆڵیان نابێتەوە‪ ،‬گەر بپرسین ئەم ترسەی‬ ‫دیكتاتۆر بۆچی؟ ئەوا وەاڵمەكەی لە كردەوەكانی‬ ‫سەركردەی دیكتاتۆر‌و دامودەزگاكانی سیستمی‬ ‫دیكتاتۆرییەوە سەرچاوەكەی وەردەگرین‪.‬‬ ‫سەركردەی دیكتاتۆر‌و دەسەاڵتەكەی بە‬ ‫هۆی دروستكردنی ژیانی جیاوازی كۆمەاڵیەتی‬ ‫هاواڵتییان مەحكوم دەكەن بە دۆزەخێك بە‬ ‫ناوی ژیانەوە‪ ،‬بە بێگومان قبووڵیان نییەو‬ ‫ئ��ەو ج��ۆرە ژیانەیان ن��اوێ��ت‪ ،‬ه���ەروەك لەو‬ ‫رێگەیەوە دنیایەك دێننە بەرهەم چەمكێك‬ ‫ب��ە ن��اوی «یەكسانیی»‪ ،‬ن��ەك ل��ە ژیانی‬ ‫هاواڵتییاندا بە گشتیی بوونی نییە‪ ،‬بگرە‬ ‫لە ژیانی هەموو ئەوانەشدا بوونی نییە‪ ،‬كە‬ ‫بەشێكن لە دەسەاڵت‪ ،‬واتە یەكسانیی لەنێو‬ ‫نوخبەی دەسەاڵتداری دیكتاتۆریشدا ئامادەیی‬ ‫نییە! لە الیەكی دیكەوە دیكتاتۆرییەت بڕوای‬ ‫بە یاساگەلێك هەیە‪ ،‬لەبری ئەوەی بە یاسا‬ ‫ماف بۆ خاوەن مافەكان دیاریی بكات‪ ،‬بەڵكو‬ ‫بە یاسا ماف وەردەگرێتەوە‪ ،‬ئیدی ئەو مافە‪،‬‬ ‫هەرجۆرێك لە جۆرەكانی مافی مرۆڤ بێت‪،‬‬ ‫یەكێكی دیكە لە خاسیەتەكانی دەسەاڵتی‬ ‫دیكتاتۆری گەندەڵییە‪ ،‬ب��ەاڵم دەبێت ئەوە‬ ‫بڵێین؛ گەندەڵیی لە سیستمی دیكتاتۆریدا‬ ‫جیاوازییەكەی لەگەڵ سیستمەكانی دیكەی‬ ‫حوكومڕانیی ئ��ەوەی��ە‪ ،‬ل��ە الی دەس��ەاڵت��ی‬ ‫دیكتاتۆر گەندەڵیی‌و بردنی سەروەت‌و سامانی‬ ‫گشتیی ب��ە ب��ەرچ��اوی ه��ەم��ووان��ەوەی��ەو بە‬ ‫ئاشكرا گەندەڵیی دەكرێت‪ ،‬بە جۆرێك خودی‬ ‫دەسەاڵتەكە دەیدركێنێ‌‌و دەڵێت‪« :‬راست‬ ‫دەكەن‪ ،‬ئێمە گەندەڵین»‪ .‬ئەمە جگە لە دەیان‬ ‫خاسیەتی دیكەی دەسەاڵتی دیكتاتۆریی‌و‬ ‫سیستمە دیكتاتۆرەكان‪.‬‬ ‫هەر بۆیە ناوماننا دەسەاڵتی ترسنۆك‪،‬‬ ‫چونكە خودی دەسەاڵتەكە لە هاواڵتییان باشتر‬ ‫دەزانێت رۆژان��ە چ غەدرێكی گ��ەورە ئەنجام‬ ‫دەدات‪ ،‬خۆی باش دەزانێت چ دنیایەكی پڕ لە‬ ‫جیاوازیی دروستكردووە‪ ،‬هەر دەسەاڵت خۆی‬ ‫باش دەزانێت لە ئەنجامی كردەوەكانییەوە‬ ‫چ كارەساتێكی خوڵقاندووە‪ ،‬بە چەشنێك‬ ‫خۆخواردنەوەی هاواڵتییان وا دەكات رۆژێك‬ ‫ئ��ەو دەس��ەاڵت��ە رووب���ەڕووی الب��ردن‌و پاشان‬ ‫دادگایكردن بكاتەوە‪ ،‬ئینجا داوای ژیانێك‬ ‫بكات كە شایستەی مرۆڤبوونی بێت‪ ،‬ئەو‬ ‫ترسەی خستمانە تەنیشت دەسەاڵتەوە ئا لەم‬ ‫ساتەوەختەدا دروست دەبێت كە مرۆڤ ئیتر‬ ‫قبووڵی شكاندنی كەرامەتی مرۆڤبوونی ناكات‪.‬‬ ‫بە پێچەوانەشەوە لە الی دەسەاڵتی دیموكراتی‪،‬‬ ‫بەردەوام لەبری ترس بوێریی بوونی هەیە‪ ،‬تا ئەو‬ ‫رادەیه‌ی ئەوانەی دەسەاڵتدارن‪ ،‬گەر كێشەیەك‬ ‫لە ج��ۆری بەڕێوەبردنیاندا هەبێت‌و ببێتە‬ ‫هۆكاری توڕەبوونی هاواڵتییان‪ ،‬دیسان بوێرن‌و‬ ‫ناترسن‪ ،‬چونكە لە لوتكەی كاردانەوەیاندا‬ ‫هاواڵتییان داوای دەستلەكاركێشانەوەی‬ ‫دەسەاڵت دەكەن‪ ،‬بێگومان دەسەاڵتیش لەگەڵ‬ ‫داوایەكی لەوجۆرەدا كێشەی نییە‪ ،‬چونكە لە‬ ‫بنەمادا كورسی دەسەاڵت تاپۆی كەس نییە‪.‬‬

‫ذمارة (‪ )623‬سيَشةممة ‪2011/3/1‬‬

‫‪nawxo.rozhnama@yahoo.com‬‬

‫سه‌مه‌د بێتواته‌یی‪ :‬ئەگەر شۆڕش لەپێناوی ئاوەدانیی‌و بووژانەوەی واڵت بووە‪ ،‬ئەمڕۆ كاربەدەستان مافیان‬ ‫نییە فەرهودی داهاتی واڵت بكەن‬

‫خۆپیشاندان‪...‬‬ ‫بەرەو رێگەی‬ ‫سێیەم‬ ‫كارزان محەمەد‬

‫خۆپیشاندان‌و رێپێوانی ئ��ەم دوای��ی��ەی چەند شارو‬ ‫شارۆچكەیەكی هەرێمی كوردستان بۆ گەیاندنی دەنگی‬ ‫داواكانیان بە دەسەاڵت‪ ،‬بە پێچەوانەی هەموو ئەو كەسانەی‬ ‫بە گێرەشێوێن‌و ئاژاوەگێڕ ن��اوزەدی��ان ك��ردن‪ ،‬هەوڵێكی‬ ‫دیموكراسیانەی نائۆرگانیزەكراو بوو لەپێناو ئەو هەقیقەتەی‬ ‫دەسەاڵتی كوردی هەروەكچۆن لەناو هەناوی جەماوەرەوە‬ ‫هەڵقوواڵوە‪ ،‬بە هەمانشێوەش دەب� ‌ێ الیەنی كەم كار بۆ‬ ‫پڕكردنەوەی پێداویستییە ژیارییەكانی خەڵك بكەن‪ ،‬ئەگەرنا‬ ‫ئەم جۆرە ناڕەزایەتیانە رۆژ بە رۆژ بەرەو زیادبوون دەچن‌و‬ ‫هاتنە ئ��ارای چەند رەفتارێكی توندوتیژیش‪ ،‬لە بەهای‬ ‫راستەقینەی ناڕەزایەتییەكان كەم ناكاتەوە‪.‬‬ ‫دەس��ەاڵت��ی ك��وردی كە ئێستا خ��اوەن��ی حكومەتێكی‬ ‫یەكگرتووەو لەسەر ئاستی عێراقیش چەند پۆستێكی گرنگی‬ ‫هەیە‪ ،‬هەرگیز ناب ‌ێ ئ��ەو هەقیقەتە ف��ەرام��ۆش بكات كە‬ ‫سەركەوتن‌و شانازییەكانی بەندن بە كێشكردنی ڕەزامەندیی‬ ‫هاواڵتییەكانییەوە‪ ،‬ه��ەر ج��ەم��اوەری��ش ئ��ەو دەس��ەاڵت��ەی‬ ‫پێبەخشیون‌و لە ساتی دووركەوتنەوەیاندا‪ ،‬كۆتایی بە رەوایەتی‬ ‫دەسەاڵتەكەش دێت‪.‬‬ ‫ئەمڕۆ كە یەكێك لە خەسڵەتە جوانەكانی دیموكراسیش‬ ‫بڕوابوونە بە نوێبوونەوەو خۆڕیفۆرم كردن تا بتوانر ‌ێ لەگەاڵ‬ ‫هەلومەرجی كات‌و شوێندا‪ ،‬ملمالن ‌ێ بۆ رازیكردنی زۆرترین‬ ‫ژمارەی خەڵك بكرێت‪ ،‬دەسەاڵتی كوردیش لە چەند روویەكەوە‬ ‫پێویستیی بە بەخۆداچوونەوەیەكی بەرفراوان هەیە‪ ،‬كە لە سێ‬ ‫ئاراستەوە دەتوانر ‌ێ كاری لەسەر بكرێت‪.‬‬ ‫یەكەمیان‪ :‬ئەكتیڤكردنی دەسەاڵتی لێپرسینەوەیە لە‬ ‫هەموو ئەو بەرپرس‌و دامەزراوە حكومیی‌و حیزبیانەی بوونەتە‬ ‫مایەی ناڕەزایی جەماوەر‪ ،‬باشترین نموونەش ئەوەیە‪ ،‬كە بۆچی‬ ‫بەرپرسێك‪ ،‬یان دامەزراوەیەكی حكومیی هەتا جەماوەر دەست‬ ‫نەداتە خۆپیشاندان‌و رێپێوان‪ ،‬ئامادە نییە چەند داواكارییەكی‬ ‫سادەی وەك دابینكردنی سووتەمەنی‪ ،‬ئاو‌و كارەباو رێگەوبانێكی‬ ‫شیاو‪...‬هتد دابین بكات؟‪.‬‬ ‫دووەمین‪ :‬ئاراستەی حكومەت‪ ،‬دروستكردنی پردێكی‬ ‫پەیوەندییە لەنێوان خۆی‌و هێزە ئۆپۆزسیۆنەكان‌و جەماوەردا‪،‬‬ ‫بەو مانایەی هەر لە ساتی هەڵبژاردن‌و دەنگداندا خەڵك‌و‬ ‫گروپەكانی فشاریان بیر نەكەوێتەوە‪ ،‬بەڵكو هەمیشە‬ ‫میكانیزمی كاركردنیان لەسەر بنەمای رەزامەندیی خەڵك بێت‪،‬‬ ‫نەك رەزامەندیی بەرپرسێك‪ ،‬یاخود كۆمپانیایەك‪ ،‬لەمڕووەوە‬ ‫لە مێژووی گەالنی جیهانیشدا‪ ،‬چەندین ئەزموونی حكومڕانیی‬ ‫هەن گەواهیدەری ئەو راستییەن‪ ،‬كە ئەو كاتە دەسەاڵتێك‬ ‫مەحكومە بە شكست‌و دۆڕان كە لە هاواڵتییەكانی داببڕێت‪،‬‬ ‫بە پێچەوانەشەوە هەتا رێژەی ریفۆرمی راستەقینەو پرۆسەی‬ ‫بەخۆداچوونەوە لە حكومەتێكدا پیادە بكرێت‪ ،‬بە هەمان‬ ‫ئاستیش سەركەوتن بۆخۆی مسۆگەر دەكات‪.‬‬ ‫ئاراستەی سێیەم‪ :‬بەرنامەی حكومەتە بۆ دوورخستنەوەی‬ ‫بارەگا حیزبییەكان لە شەقامە قەرەباڵغەكانەوە بۆ دەرەوەی‬ ‫شار‪ ،‬تا سیمایەكی مەدەنی‌و جەماوەریی بە ناو شارەكان‬ ‫بدرێت‌و خودی ئەو بارەگایانەش ئاسوودە بن لە هەر گرفتێك‪.‬‬ ‫دواهەنگاویش؛ كە زیاتر پەیوەستە بە ستراتیژێكی‬ ‫دوورمەوداوە‪ ،‬كاركردنە بۆ بەدابەشكردنەوەی رۆڵەكان لەناو‬ ‫خەڵكدا‪ ،‬ئەویش لە رێگەی ئەنجامدانی پرۆسەكانی هەڵبژاردن‬ ‫بۆ رێگەخۆشكردن لەپێناو هەموو چین‌و توێژەكانی كۆمەڵگەی‬ ‫كوردی تا بەشداریی لە دەسەاڵتدا بكەن‪.‬‬ ‫هێزە جەماوەریی‌و ئۆپۆزسیۆنەكانیش چەند ئەركێكیان‬ ‫دەك��ەوێ��ت��ە ئەستۆ‪ .‬ئ��ەو ج��ەم��اوەرەی ئ��ەم��ڕۆ رژاون��ەت��ە‬ ‫سەرشەقامەكان‪ ،‬لە چەند دەیەی ڕابردوویشدا ئەركی شۆڕشی‬ ‫كوردیان لە ئەستۆدا بووە‪ ،‬هەنووكەش كەم تا زۆر خاوەنی‬ ‫گرفتی تایبەت بە ناوچەكەی خۆیانن‪ ،‬لە كاتی نەهاتنەدی‬ ‫هەر داواكارییەكی رەوادا مافی خۆیانە كە بە شێوازێكی‬ ‫دیموكراسیانە‪ ،‬كە باوترینیان خۆپیشاندان‌و ناڕەزاییە‪ ،‬داخوازیی‬ ‫خۆیان ئاراستە بكەن‪.‬‬ ‫ئەوەی لێرەدا پێویستە هێزە ئۆپۆزسیۆن‌و جەماوەرییەكان‬ ‫ئەنجامی بدەن‪ ،‬كاركردنە بە چەند ئاراستەیەك‪:‬‬ ‫ یەكخستنی گوتار‌و دەستنیشانكردنی داواكارییەكانی‬‫جەماوەرو هێزی ئۆپۆزسیۆن‪ ،‬بە شێوەی داخوازیی هەنووكەیی‌و‬ ‫ئایندە‪ ،‬بە مەرجێك خشتەی ك��ات بۆ جێبەجێكردنیان‬ ‫دەستنیشان بكرێت‪ ،‬واتە (مەسەلەی كات)ی پراكتیزەكردنی‬ ‫داواكارییەكان نەكرێتە الستیكیی‪.‬‬ ‫ دوورخستنەوەی خۆپیشاندان لە توندوتیژیی‪ ،‬بەو مانایەی‬‫گەنجانی ناڕازی تا دەگاتە هێزەكانی چاالكییە مەدەنییەكان‌و‬ ‫ئاسایش‪ ،‬هەر كوڕی ئەم میللەتەن‌و كاتێكیش جەماوەر لەسەر‬ ‫هەق بێت‪ ،‬ئەوا پێویست ناكات لە سنووری دیالۆگ بچینە‬ ‫دەرەوە‪ ،‬پەیامیش تا ئەو ساتە شیاوی ئاڵوگۆڕو تێگەیشتنە‬ ‫لەنێوان دوو بەرەدا كە فۆرمێكی ئاشتیانە بەخۆوە بگرێت‪.‬‬ ‫لە سیستمی دیموكراسیدا‪ ،‬دەش��ێ جگە لە (لوولەی‬ ‫تفەنگ)‌و (ب��ەردی خۆپیشاندەر)‪ ،‬دەستنیشانكردنی مێزی‬ ‫دیالۆگ بە یەكالكردنەوەی گرفتەكان‌و بەدیهێنانی داواكارییەكان‪،‬‬ ‫بە رێگەی سێیەم دابندرێت‪ ،‬كە ئێستا گەرمەیەتی‪.‬‬

‫ ‬ ‫‪ 2011/2/25‬یه‌کێک له‌ دروشمی خۆپیشانده‌ران‬

‫فۆتۆ‪ :‬هیوا جه‌مال‬

‫لە نێوان ماكیاژو چاكسازیی سیاسیدا‬ ‫سەمەد بێتواتەیی‬ ‫بەش بە حاڵی خۆم نازانم‪ ،‬ئایا هەر‬ ‫بەڕاستی ئەو وتووێژە رووی��داوە‪ ،‬یان‬ ‫وەك نوكتەیەكی سیاسیی دروستكراوە‬ ‫بۆ تەعبیر لە لەخۆبایبوونی ئەو‬ ‫تـــــەرزە سەرۆكانە؟ ب��ەاڵم شەوی‬ ‫‪ 2011/2/17-16‬دروشمێكی هاوشێوەم‬ ‫بەدەست گەنجێكی یەمەنییەوە بینی‬ ‫لێی نووسرابوو (النزام یرید رحیل‬ ‫الشعب)‪ ،‬وات��ە‪ :‬رژێ��م دەیەوێت گەل‬ ‫بڕوات!!! حوسنی موبارك‪ ،‬دوای سی‬ ‫ساڵ سەرۆكی (عومەر سلێمان)ی كردە‬ ‫جێگری خۆی گوایە دەسەاڵت دابەش‬ ‫دەكات!‬ ‫ئنجا ئەحمەد نزیفی‪ ،‬سەرۆك وەزیر‬ ‫الدەب��ات‌و ئەحمەد شفیقی‪ ،‬لە شوێن‬ ‫دادەنێت ‪ ....‬هتد‪.‬‬ ‫بەاڵم گەلی میسر پاش ئەو هەموو‬ ‫ساڵە لە سەركوت‌و پەنگخواردنەوەو‬ ‫گەندەڵیی‌و سووكایەتی پێكردن‪ ،‬ئیدی‬ ‫لەوە ئازاترو هوشیارتر بوون بە هەندێك‬ ‫ماكیاژی سیاسیی رووكەشی رژێمەكە‬ ‫فریو بخۆن‪.‬‬

‫سەرهەڵدانی شۆڕشەكانی تونس‌و‬ ‫میسرو دوات���ری���ش ب��ە س��ەرك��ەوت��ن‬ ‫گەیشتنیان‌و هەڵتەكاندنی تەختی‬ ‫تاكڕەویی‌و حیزبی قائد‪ ،‬ئنجا پەڕینەوەی‬ ‫پریشكی ئاگری ش��ۆڕش بۆ واڵتانی‬ ‫ناوچەكە لە چەند رۆژێكی كەمدا‪ ،‬ئەگەر‬ ‫هۆكارە بابەتییەكانی ئەو شۆڕشانە‬ ‫لە ناوخۆی ئەو واڵتانەدا بریتی بێت‬ ‫لە سەركوتی دەیان ساڵەی ئازادییە‬ ‫گشتیی‌و تایبەتییەكانی هاواڵتی‪ ،‬ئەوا‬ ‫لە سەرێكی ترەوە بەرهەمی پێشكەوتنە‬ ‫سەرسووڕهێنەرەكانی بواری گەیاندن‌و‬ ‫پەیوەندییەكانن لە دن��ی��ادا‪ ،‬وەك‪:‬‬ ‫(ئینتەرنێت‪ ،‬مۆبایل‌و سەتەالیت)‪ ،‬هەر‬ ‫لەبەر ئەوەش بوو لە راگەیاندنەكاندا‬ ‫بە شۆڕشەكانی فەیسبووك‌و تویتەر‬ ‫ناسران‪.‬‬ ‫ه����ەر ل���ەگ���ەڵ دەرپ���ەڕان���دن���ی‬ ‫زەینەلعابدین‪ ،‬لە تونس كاربەدەستانی‬ ‫واڵتانی دەورووبەر كەوتنە خۆو دەستیان‬ ‫كرد بە هەندێك هەنگاوی رووكەش بە‬ ‫مەبەستی چەواشەكردنی شەقام‪ ،‬بەڵكو‬ ‫ئامانج‌و هۆكاری پشت ئەو‬ ‫بتوانن رێگە لە گۆڕانی ریشەیی بگرن‪،‬‬ ‫شا عەبدوڵاڵی كوڕی حسێن‪ ،‬لە ئەردەن شۆڕشانە‪:‬‬ ‫لە گشت ئەو شۆڕش‌و راپەڕینانەی‬ ‫بڕیاری دا بۆ هەر فەرمانبەرێك مانگانە‬ ‫بیست‌و هەشت دۆالر لە مووچەكەی زیاد باكووری ئەفریقاو خۆرهەاڵتی ناوەڕاستی‬ ‫بكرێت‌و نرخی سووتەمەنی‌و نان هەرزان گرتەوە‪ ،‬كاربەدەستانی ئەو واڵتانە زۆر‬ ‫بكرێت‪ ،‬ئەم هەنگاوە بە پەلەو كتوپڕانە بە جدیی لە هەوڵی ئ��ەوەداب��وون وا‬ ‫كۆمەڵێك پرسیار دێننە پێشەوە‪ :‬وێنای ئەو شۆڕشانە بكەن‪ ،‬گوایە تەنیا‬ ‫ئایا پێشتر تیكڕای مووچە لە ئاستی لەپێناو چاككردنی بازاڕو هەندێك گرفتی‬ ‫پێویستییەكانی ژیان نەبووە؟ ئەگەر ئابووریی سەریان هەڵداوە‌و هیچ شتێك‬ ‫لەو ئاستە نەبووە بۆچی‌و كێ لەوە ئەو شۆڕشە جەماوەرییە فراوانانە لەگەڵ‬ ‫بەرپرسە؟ دیارە وەاڵمی هەموو ئەوانە سیاسەت‌و سەقەتی سیستمی سیاسیی‌و‬ ‫ل��ەوەدا خۆی دەبینێتەوە‪ ،‬كە نەخێر تاكڕەویی‌و ژێرپێخستنی ئازادییەكان‬ ‫گوایە‬ ‫سەرچاوەكانی داهاتی واڵت كەم نین‪ ،‬پێكیانەوە نابەستێتەوە‪،‬‬ ‫بەڵكو ئەوە ئێوەی دەسەاڵتدارن كە جەماوەر قسەیەكی ئەوتۆی لەسەر‬ ‫ناتانەوێت گەلەكانتان تێرو ئاسوودەو كۆی سیستمی سیاسیی‌و حیزب‌و شاو‬ ‫ئ��ازاد ب��ن‪ ،‬گــــــەر وانییە بە (كن سەرۆكەكان نییە!‬ ‫س��ەب��ارەت بە لیبیاش ه��ەر زوو‬ ‫فیكون)ێك ئەم پارەیە لە كوێ هات؟!‬ ‫سیناریۆی گۆڕینی حكومەت‪ :‬سەرهەنگ ق��ەزاف��ی‪ ،‬بۆ بەرگرتن لە‬ ‫دەڵێن؛ جارێكیان راوێژكارەكانی شۆڕشی لیبییەكان بیست‌و چوار ملیار‬ ‫حوسنی موبارك‪ ،‬باس لەوە دەكەن بە دۆالری ت��ەرخ��ان ك��رد بۆ سێكتەری‬ ‫سەرۆك بڵێن جەنابت دەمێكە سەرۆكی نیشتەجێكردن‌و بەپێی هەندێك هەواڵ‬ ‫واڵتیت‌و میسریش پێویستی بە گۆڕانەو مووچەی فەرمانبەرانیشی بە رێژەی‬ ‫واچاكە واز لە سەرۆكایەتی بهێنی‪ ،‬بەاڵم (‪ )%100‬زی��اد ك����ردووە‪ ،‬سەیركەن‬ ‫هیچیان لە خۆیان رانابینن رووب��ەڕوو لیبیایەك كە پانتاییەكەی (‪)1760000‬‬ ‫ئەمەی پێ بڵێن‪ ،‬تا لە ئەنجامدا گەورە كیلۆمەتری چوار گۆشەیە‌و ئاو و هەوای‬ ‫راوێژكارەكەی ئەمەی پێ دەڵێت‌و لە ج��ۆراو ج��ۆری هەیە‌و ی��ەك لە واڵتە‬ ‫وەاڵمدا موبارەك دەڵێت‪ :‬بۆچی گەلی هەرە دەوڵەمەندەكانی دنیایە‌و ژمارەی‬ ‫میسر بڕیاری داوە ب��ڕوات؟ وات��ە تا دانیشتووانیشی نزیكەی (ح��ەوت)‬ ‫گەلی میسر نەڕوات منیش ناڕۆم!! من ملیۆنێكە‪ ،‬ئ��اخ��ر ئ��ەگ��ەر سەقەتی‬

‫سیستمی سیاسیی نەبێت‪ ،‬بۆچی‬ ‫دەبێت دەی��ان‌و بگرە س��ەدان ه��ەزار‬ ‫هاواڵتی لیبیا هێشتا پێویستییان بە‬ ‫كونجێك هەبێت تیایدا بژین!! سەرهەنگ‬ ‫قەزافی‪ ،‬زۆر یارمەتی گەالنی تری داوە‬ ‫بۆ بەدەستهێنانی ئازادیی‪ ،‬بەاڵم كە كار‬ ‫دەگاتە سەر ماف‌و ئازادیی خەڵكی لیبیا‬ ‫(شئونی داخلی)‪ ،‬ئەوا هاوكێشەكان‬ ‫پێچەوانە دەبنەوە‪ ،‬ئەو ماف‌و ئازادییانە‬ ‫بە لیبیەكان رەوا نابینێت‌‪ ،‬ئا لێرەدایە‬ ‫یارمەتیدانی گەالنی تریشی دەكەوێتە‬ ‫ژێر پرسیارەوە‪.‬‬ ‫سەرنج بدەن تەعلیقی قەزافی‪ ،‬بۆ‬ ‫شۆڕەشەكانی دژ بە بن عەلی‌و موبارك‬ ‫چی بوو‪ ،‬ئەو وتی‪ :‬تونسیەكان بۆیە‬ ‫رقیان لە بن عەلی یە‪ ،‬چونكە ژنەكەی‬ ‫ترابلسییە واتە لیبییە! سەبارەت بە‬ ‫موبارەكیش قەزافی‪ ،‬وتی‪ :‬موبارەك‬ ‫گەندەڵ نییە‌و پارەی ئەو قاتەی نییە‬ ‫لەبەریایەتی‌و ئێمە یارمەتی دەدەین!!‬ ‫ب��ەاڵم ئێستا تونسی‌و میسرییەكان‬ ‫مافی خۆیانە لە (اخ القائد) بپرسن‪:‬‬ ‫ئەی ئێستا خەڵكی لیبیا بۆچی رقیان‬ ‫لە تۆیە؟!!‬ ‫ش���ای ب��ەح��رەی��ن��ی��ش لەجیاتی‬ ‫ێ لە‬ ‫چاكسازیی سیاسیی بكات‌و گو ‌‬ ‫دەنگی گەل بگرێت‌‪ ،‬بڕیار دەدات هەر‬ ‫خێزانێك هەزار دیناری بداتێ‌‪ ،‬ئەمەش‬ ‫وێڕای ئەوەی سیناریۆیەكی بێمانایە‪،‬‬ ‫دەیەوێت شا بە بەخشندەو گەلیش بە‬ ‫سواڵكەرو چاوبرسیی وێنا بكات‪ ،‬كە‬ ‫ئەمەش شێوازێكی ترە لە بە سووك‬ ‫سەیركردن‌و چاو شكاندنی جەماوەر‪.‬‬ ‫وا پێدەچ ‌ێ سوریاش هەژارانی‬ ‫وەبیر هاتبێتەوەو پارەیان بەسەردا‬ ‫پەخش دەكات !!!‬ ‫لەسەر زاری بەرپرسێكی عێراقی‪،‬‬ ‫ش��ەوی ‪( 2011/2/17-16‬الجزیرە)‬ ‫وتی‪ :‬لە عێراقدا تەنیا ساڵی ‪،2010‬‬ ‫(‪ )31‬سی‌و یەك ملیار دۆالر چووەتە‬ ‫گەندەڵییەوە!! هەروەها زیاتر لە (‪)4000‬‬ ‫بەرپرس لە الیەن دەزگای نەزاهەوە داوا‬ ‫ك��راون بۆ دادگاییكردن‪ ،‬بەاڵم لەوە‬ ‫ت ئەو دزانە‬ ‫ت حیزبەكان بیانەوێ ‌‬ ‫ناچێ ‌‬ ‫رادەستی دادگا بكەن!!!‬ ‫ه��ەم��وو ئ���ەو دەرس‌و پەندانە‬ ‫پێماندەڵێن‪ :‬خەبات‌و تێكۆشانی رابردوو‬ ‫ئەگەر بە راستی لەپێناوی ئازادیی‌و‬ ‫ت مافی ئەوە‬ ‫دیموكراسی گەلدا بووبێ ‌‬ ‫ناداتە كاربەدەستان پەراوێزی ئازادیی‌و‬ ‫دی��م��وك��راس��ی ل��ە ه��ەم��ان ئ��ەو گەلە‬

‫بەرتەسك بكەنەوە‪.‬‬ ‫هەموو ئەوانە پێمان دەڵێن‪ :‬ئەگەر‬ ‫شۆڕش لەپێناوی ئاوەدانیی‌و بووژانەوەی‬ ‫واڵت بووە‪ ،‬ئەمڕۆ كاربەدەستان مافیان‬ ‫نییە فەرهودی داهاتی واڵت بكەن‪.‬‬ ‫هەموو ئەوانە پێمان دەڵێن‪ :‬ئەگەر‬ ‫خەبات لەپێناوی ن��ەوەی دواڕۆژی‬ ‫میللەت بووە‪ ،‬پێویست ناكات هەموو‬ ‫ێ بەچاوی ئەو نەوەیەدا بدرێتەوە‪.‬‬ ‫رۆژ ‌‬ ‫شۆڕشەكانی فەیسبووك‌و تویتەر‌و‬ ‫یوتیوب‪ ،‬پێماندەڵێن‪ :‬ناكرێت‌و نابێت‌‬ ‫دەس��ەاڵت تا هەتایە گەل بە مێگەل‌و‬ ‫گاگەل تێبگات‪.‬‬ ‫ئ���ەو ش��ۆڕش��ان��ە پێماندەڵێن‪:‬‬ ‫دەس����ەاڵت ل��ە واڵت���ە دیكتاتۆریی‌و‬ ‫نیمچە دیموكراسییەكاندا (‪ )3‬رێگەی‬ ‫لەبەردەمدایە‪:‬‬ ‫‪ /1‬یان ئەوەتا چی كردووە هەر وا‬ ‫ت لە رەنگ‌و‬ ‫دەكات‪ ،‬واتە هیچ نابینێ ‌‬ ‫ت لە‬ ‫سێبەری خۆی زیاتر‪ ،‬هیچ نابیستێ ‌‬ ‫ئاوازو دەنگدانەوەی خۆی زیاتر‪.‬‬ ‫‪ /2‬ی��ان ئ��ەوەت��ا دەس��ت دەدات��ە‬ ‫پرۆسەیەكی بەناو چاكسازیی‪ ،‬بەاڵم‬ ‫نیوە ناچڵ‌و لە ماكیاژی سیاسیی‬ ‫جوانكاریی رۆاڵەتی دەرەوە شتێكی تر‬ ‫نییە‪ ،‬دیارە ئەمەش تەنیا (مسكن)ێكی‬ ‫كاتی‌و زووتێپەڕە‪ ،‬چونكە لە راستیدا‬ ‫ئەوانە چاكسازیی نین‪ ،‬لەبەر هیچ نا‪،‬‬ ‫ل��ەب��ەرئ��ەوەی لە دواج���اردا حكومەت‬ ‫بریتییە لە دەزگایەكی دەستەمۆی‬ ‫حیزب!‪.‬‬ ‫‪ /3‬یان ئەوەتا شان دەدەنە بەر‬ ‫چاكسازییەكی راستەقینە‪ ،‬ئەمەش‬ ‫ب��ەوە دەبێت كە سەرەتا ویستێكی‬ ‫راستەقینەی چاكسازیی لە الی حیزب‬ ‫دروس��ت بووبێت‪ ،‬دوای ئ��ەوە دەست‬ ‫بكرێت ب��ە ب��ەرن��ام��ەی��ەك��ی ف��راوان��ی‬ ‫هەمەالیەنە لە چوارچێوەی پرۆژەیەكی‬ ‫سیاسیی‌و دەس��ت��ووری��ی‌و یاسایی‬ ‫نیشتمانیدا‪.‬‬ ‫چونكە ئەگەر پاش ئەم هەموو‬ ‫ساڵە ل��ە وەستانی ش��ەڕی ناوخۆو‬ ‫ئ��ازادك��ردن��ی عێراق ه��ەر نەتوانرێت‌‬ ‫حكومەت یەكخەنەوە‪ ،‬نیشانەی ئەوەیە‬ ‫ت یەكیبخەنەوە‌و هەرگیز‬ ‫كە نایانەوێ ‌‬ ‫ئەو دوو حیزبە باوەڕ بە یەك ناكەن‪،‬‬ ‫هەر ئەمەش بوو خاڵی سەرەتای گشت‬ ‫كێشەكانی ئەم هەرێمە‪ ،‬لە كۆتاییدا من‬ ‫ئاواتەخوازم كاربەدەستانی واڵتەكەم‬ ‫رێگەی سێیەم هەڵبژێرن‌و سنوورێكیش‬ ‫بۆ نەهامەتییەكانی ئەم گەلە دابنێن‪.‬‬

‫ذمارة (‪ )623‬سيَشةممة ‪2011/3/1‬‬

‫‪nawxo.rozhnama@yahoo.com‬‬

‫د‪.‬محه‌مه‌د ئه‌مین‪ :‬تا كەی چاوەڕوانی ئەوەبین لەشكرێكی نیشتمانیمان هەبێت سەر بە حیزبەكان نەبن؟‬

‫چاوەڕێ بووم‬ ‫سەرۆكەكانی‬ ‫واڵتەكەم بێنەدەنگ‬

‫سەرۆكەكان جیاوازن‬ ‫ئازاد چاالك‬ ‫لە واڵتە دیموكراسییەكاندا‪،‬‬ ‫كاتێك هاواڵتییەك لەوپەڕی‬ ‫دنیاو دوور لە واڵت‌و سەرۆكە‬ ‫دی��م��وك��رات��خ��وازەك��ەی خ��ۆی‬ ‫تووشی مەترسییەك دەبێتەوە‪،‬‬ ‫ی��اخ��ود ه��ەڕەش��ە ل��ە ژی��ان��ی‬ ‫دەك���رێ���ت‪ ،‬ح��ك��وم��ەت��ی ئ��ەو‬ ‫واڵت���ە ل��ە رێ���ی س���ەف���ارەت‌و‬ ‫كونسڵگەرییەكانیەوە پ��ارەو‬ ‫ئیمكاناتێكی گ��ەورە دەخاتە‬ ‫خزمەت پرۆسەی رزگاركردن‌و‬ ‫نەقڵكردنی هاواڵتییانی خۆی‪،‬‬ ‫جا چ ئەوانە بن كە بە رەچەڵەك‬ ‫خەڵكی ئەوێن‪ ،‬یاخود ئەوانەش‬ ‫كە بیانین‪ ،‬بەاڵم رەگەزنامەی‬ ‫ئەو واڵتەیان هەڵگرتووە‪.‬‬ ‫ئ�������ەم پ����ەرۆش����ی����ی‌و‬ ‫بەتەنگەوەهاتنەی بەرپرسانی‬ ‫واڵتە دیموكراسیەكان بۆ ژیان‌و‬ ‫گوزەرانی هاواڵتییانیان لە هەر‬ ‫شوێنێكی ئەم زەمینە فراوانە‪،‬‬ ‫وا لە هەموو تاكێك دەكات كە‬ ‫هەست بكات چەند مرۆڤێكی‬ ‫بەنرخە الی سەركردەو الی ئەو‬ ‫سیستمەی واڵت��ەك��ەی بەڕێوە‬ ‫دەب��ات‪ ،‬هەر بۆیە ئەویش ئەو‬ ‫هەست‌و نەستە پاك‌و ئینتیمایەی‬ ‫بۆ گەل‌و نیشتمانەكەی بەهێزتر‬ ‫دەبێت‌و متمانەی زیاتریشی پێ‬ ‫دەبەخشێت‪.‬‬ ‫س���ەرۆك ل���ەو ‌ێ ب��ە یەك‬ ‫‪RE‬‬

‫چ���او س��ەی��ری ه��اواڵت��ی��ی��ان��ی‬ ‫خ���ۆی دەك�����ات‪ ،‬ج��ی��اوازی��ی‬ ‫لەنێوان ئەندامی حیزبەكەی‬ ‫خ��ۆی‌و حیزبێكی تر ناكات‪،‬‬ ‫جگە ل��ەوەش جیاوازیی نێوان‬ ‫هاواڵتییەكی ئاسایی لەگەڵ‬ ‫بەرپرسێكی حیزبەكەی ناكات‌و‬ ‫ك��ە لێیان دەق��ەوم�� ‌ێ هەموو‬ ‫هەر هاواڵتیی دەرەج��ە یەكن‌و‬ ‫هەندێكجار سەرۆك‌و بەرپرسان‬ ‫گرنگیی زیاتر بە هاواڵتییانی‬ ‫ئاسایی‌و ژن‌و منداڵ دەدەن لە‬ ‫كەسێكی سەر بە حیزبەكەیان‪،‬‬ ‫یان حكومەتەكەیان‪.‬‬ ‫لە كوردستانەكەی خۆمان‬ ‫كە تائێستا بەدەر نییە لە شێواز‌و‬ ‫بیركردنەوەو رەفتاری دەوڵەتە‬ ‫دیكتاتۆریی‌و دواكەوتووەكانی‬ ‫دەوروپشتمان‪ ،‬ب ‌ێ هیچ دوو‬ ‫دڵییەك سەدا سەد پێچەوانەی‬ ‫ئ��ەو واڵت‌و سیستمانەیە كە‬ ‫زۆر جار بەرپرسانی كوردستان‬ ‫خۆیانی پ ‌ێ دەشووبهێنن‪.‬‬ ‫ئەم‬ ‫خۆپیشاندانەكانی‬ ‫دوای��ی��ەی ش���اری سلێمانی‌و‬ ‫ناوچەكانی تر جارێكی تر لەو‬ ‫خ��ەوە خۆشە رایچڵەكاندین‌و‬ ‫پێیوتین؛ ئێمە وەك تونس‌و‬ ‫میسر ن��ی��ن‪ ،‬ئێمە زی��ات��ر لە‬ ‫سەرۆكی لیبیا نزیكترین‪ ،‬ئێمە‬ ‫ئامادەین بە خوێنساردییەوە‬

‫تەقە لە هاواڵتییانی ناڕازیی‬ ‫خ��ۆم��ان بكەین‪ ،‬تاوانباریان‬ ‫ب��ك��ەی��ن‪ ،‬راپ��ێ��چ��ی دەزگ����ا‬ ‫ئەمنییەكانیان بكەین‪.‬‬ ‫هاواڵتییانی ك��ورد ب��ەدەر‬ ‫لە سیناریۆ ئامادەكراوەكانی‬ ‫دەسەاڵت‪ ،‬پەالماری دامودەزگای‬ ‫ح��ك��وم��ەت‌و ت��ەن��ان��ەت بارەگا‬ ‫حیزبییەكانیشیان نەداو نەیان‬ ‫سووتاندن‪ ،‬كەچی ئەو هەموو‬ ‫كوشتار‌و بریندارەیان لێكەوته‌وه‌‪،‬‬ ‫ل��ەج��ی��ات��ی خ��ۆپ��ی��ش��ان��دەران‬ ‫دەس��ەاڵت هەر خۆیان كەناڵی‬ ‫ئاسمانیی سەربەخۆی (نالیا)یان‬ ‫سووتاند‌و هێزە سەربازییەكانیان‬ ‫خستە ئ��ی��ن��زارەوە‌و جوڵەیان‬ ‫پێكردن‌و لولەی دەبابەكانیان‬ ‫ئ��اراس��ت��ەی ئۆپۆزسیۆنی بێ‬ ‫چ��ەك‌و نەخشەی داگیركردن‌و‬ ‫قەتڵ‌و عامی شاریان داڕشت‪.‬‬ ‫باوكی رێ��ژوان‪ ،‬بە چاوی‬ ‫پ��ڕ ف��رم��ێ��س�ك‌و دڵ���ی پ��ڕ لە‬ ‫قووڵپی گ��ری��ان��ەوە وت���ی؛ با‬ ‫خوێنی كوڕەكەم دوا خوێن‌و دوا‬ ‫شەهید بێت‌و كوڕەكەی كردە‬ ‫قوربانیی پاراستنی بارودۆخی‬ ‫ك��وردس��ت��ان‌و ئارامیی ش��اری‬ ‫سلێمانی‪ ،‬كەچی دەسەاڵت ئەو‬ ‫قسانەی بۆ مەرامی سیاسیی‬ ‫بەكارهێنا‪ ،‬سەرۆك لە جیاتی‬ ‫ئەوەی لە خۆی بپرسێت؛ بۆچی‬

‫هاواڵتی كوردستان ئەوەندە‬ ‫بەتەنگ شارو خەڵك‌و خوێنی‬ ‫هاواڵتییانی ت���رەوەن‌و بۆچی‬ ‫ئەوەندە خۆڕاگرن‌و دنیا كاول‬ ‫ن��اك��ەن‪ ،‬ئ��ەی بۆچی ئەوانی‬ ‫خاوەن دەسەاڵت وا بە ئاسانیی‌و‬ ‫ب ‌ێ سێ‌‌و دوو ب ‌ێ هەستكردن‬ ‫ب��ە هیچ بەرپرسیارێتییەك‬ ‫خەڵك بە گێرەشێوێن‌و دەستی‬ ‫دەرەك��ی��ی تۆمەتبار دەك��ەن‌و‬ ‫ئەمری تەقەكردن‌و رەشەكوژیی‬ ‫بەرامبەر هاواڵتییانی خۆیان‬ ‫دەردەك��ەن‪ ،‬هەقە س��ەرۆك لە‬ ‫مەكتەبی سیاسییەكەی خۆی‬ ‫بپرسێ‌‪ ،‬بۆچی وەك خەڵكی‬ ‫ك��وردس��ت��ان لێدوانەكانیان‌و‬ ‫رەفتاریان ژیرانە‌و ئاشتیخوازانە‬ ‫نەبوو؟!‬ ‫م��ن دڵ��ن��ی��ام ئ��ەگ��ەر ئەو‬ ‫كوژراوانە هی هەر بەرپرسێكی‬ ‫ئ���ەوان ب��وای��ە‪ ،‬ئ���ەوا س��ەدان‬ ‫رێ��ژوان‌و باوكی وەك (حاجی‬ ‫عەلی كاشی)یان دەكوشت‪،‬‬ ‫ب���ە دوژم������ن‌و خ��ی��ان��ەت��ك��ار‬ ‫تۆمەتباریان دەك����ردن‪ ،‬ئەو‬ ‫گیانی لێبووردنەی هاواڵتییانیان‬ ‫بۆخۆیان ب���ەڕەوا نەدەبینی‌و‬ ‫ب��ە زم��ان��ی ت��ۆڵ��ەس��ەن��دن��ەوە‌و‬ ‫(تەعدا قبووڵنەكردن) شەڕێكی‬ ‫خوێناوییان هەڵدەگیرساند‪.‬‬ ‫گەنجانی زانكۆو س��ەرای‬

‫سلێمانی بە گوڵ رووب��ەڕووی‬ ‫پ��ێ��ش��م��ەرگ��ە ب���وون���ەوەو بۆ‬ ‫ق��ەرەب��ووك��ردن��ەوەی بارەگای‬ ‫لقی چواری پارتی بانگەشەی‬ ‫كۆكردنەوەی پارەیان بۆ جام‌و‬ ‫شووشە شكاوەكانی راگەیاند‪،‬‬ ‫بەاڵم نە سەرۆك‌و نە بەرپرسانی‬ ‫حیزب هەتا ئەمڕۆ دانیان بەوەدا‬ ‫نەنا كە ئەوان هەڵەیان كردووەو‬ ‫خەڵكیان شەهید‌و بریندار‬ ‫كردووە‌و داوای لێبووردنیشیان‬ ‫لە خەڵكی ت��وڕەی كوردستان‬ ‫نەكرد‪.‬‬ ‫س��ەرۆك��ەك��ان��م��ان خۆیان‬ ‫لە س��ەروو خەڵك‌و لە سەروو‬ ‫نیشتمانەوە دەبینن‪ ،‬خۆیان‬ ‫بە م��وق��ەدەس‌و خەڵكیش بە‬ ‫پێپەتی‌و كۆیلە سەیر دەكەن‪.‬‬ ‫ك��ات��ی ئ����ەوە ه���ات���ووە‪،‬‬ ‫سەرۆكەكانی كورد چەند پلەیەك‬ ‫بێنە خ��وارەوەو نزیكتر ببنەوە‬ ‫لە هاواڵتییان‪ ،‬چونكە ئێستا‬ ‫خەڵك‌و ئەوان لە دوو دونیای‬ ‫زۆر جیاوازدا بیردەكەنەوە‌و ژیان‬ ‫بەسەر دەبەن‪.‬‬ ‫سەرۆكەكانمان دەبێت بزانن‬ ‫هەموو شتێك تەمەنێكی هەیەو‬ ‫ه��ەم��وو قۆناغێكیش لەگەڵ‬ ‫ئ��ەوەی پێش خۆی جیاوازەو‬ ‫بە یەك شێوە مامەڵەی لەگەڵ‬ ‫ناكرێت‪.‬‬

‫‪AM‬‬

‫‪KL‬‬

‫پڕۆژەی یەكێتی خاوەنكارانی هەرێمی كوردستان‪ /‬لقی سلێمانی‬ ‫بۆ پەرەپێدانی ئابووری كوردستان‬

‫بەلەبەرچاوگرتنی ئەو بارودۆخەی كە ئێستا هەرێمی كوردستانی پێداتێدەپەڕێت‌و هەموو الیەك بەدوای ڕێگەچارەیەكدا دەگەڕێن‪ ،‬ئێمە لەیەكێتی‬ ‫خاوەنكارانی هەرێمی كوردستان‪ /‬لقی سلێمانی لەڕوانگەی هەستكردنمان بەبەرپرسیارێتی ئەم پڕۆژەیە بۆ پەرەپێدانی ئابووری هەرێمی كوردستان‬ ‫دەخەینە بەردەستی پەرلەمانی كوردستان‌و حكومەتی هەرێمی كوردستان‌و كەرتی تایبەت‌و الیەنە پەیوەندیدارەكان‪ ،‬بەمەبەستی تاوتوێكردن‌و‬ ‫خستنەبواری جێبەجێكردنەوە‪.‬‬ ‫• پڕۆژەی كورت خایەن‬ ‫‪ -1‬تاوتوێكردنی بودجەی هەرێمی كوردستان بۆ ساڵی ‪ 2011‬بەشێوەیەكی شەفاف لەگەڵ ڕێكخراوە ئابووریەكان‌و كەرتی تایبەت‌و كەسانی شارەزا‌و‬ ‫پسپۆڕ پێش پەسەندكردنی لەپەرلەمانی كوردستان‪.‬‬ ‫‪ -2‬خانەنشینكردنی هەموو ئەو فەرمانبەرانەی كە تەمەنیان چۆتە سەروو ‪ 60‬ساڵیەوە‪ ،‬لەبەرامبەردا دامەزراندنی ئەو گەنجە بێكارانەی كە خوێندنیان تەواوكردووە‪.‬‬ ‫‪ -3‬دامەزراندنی پەیمانگای ڕاهێنانی پیشەیی لەسەرجەم بوارەكاندا بۆ ئەوەنەی بێكارن‌و فێركردنیان لەو بوارەی كە خۆیان ئارەزوومەندن‌و خەرجكردنی موچە بۆیان تا كاتی بەكارخستنیان‪.‬‬ ‫‪ -4‬هاندانی ئەو فەرمانبەرانەی كە لەكەرتی گشتیدا دامەزراون‌و حكومەت پێویستی پێیان نییە‪ ،‬بۆ كاركردن لەكەرتی تایبەت لەهەمان پسپۆڕی خۆیاندا‪ ،‬لەبەرامبەردا ‪%50‬ی مووچەكانیان‬ ‫بۆ ماوەی النی كەم ‪ 3‬ساڵ لەكەرتی تایبەت وەربگرن‪.‬‬ ‫‪ -5‬دابینكردنی بیمەی بێكاری بۆ ئەو كەسانەی كە تەمەن‌و باری تەندروستیان بۆ كاركردن گونجاوە‌و بێكارن‌و ناویان لەفەرمانگەیەكی تایبەتی حكومی تۆماركراوە‪ ،‬تا ئەو كاتەی كاریان‬ ‫بۆ دەدۆزرێتەوە‪.‬‬ ‫‪-6‬چاوخشاندنەوە بە سیستمی مووچە‌و گەڕاندنەوەی ئەو پارە بەهەدەردراوانەی كە لەبودجەكانی سااڵنی ڕابردوودا لەسەرجەم بوارەكاندا خەرجكراوە‪.‬‬ ‫‪ -7‬البردنی هەموو ڕێگری‌و ڕۆتینێك لەبەردەم ڕاپەڕاندنی كاری ڕۆژانەی دامودەزگا حكومیەكاندا‪ ،‬بەتایبەت لەبواری وەبەرهێناندا‌و لێپرسینەوە لەو كەسانەی كە دەبنە هۆكاری ڕێگریەكان‪.‬‬ ‫•پڕۆژەی ناوەند خایەن‬ ‫‪ -1‬كاراكردنی بانكەكان‌و دابەزاندن یان البردنی نیسبەی سوود لەسەر ئەو قەرزانەی لەبوارەكانی پیشەسازی‌و كشتوكاڵ دەدرێت‪.‬‬ ‫‪ -2‬بۆ بەرهەڵستكردنی هەاڵوسانی دەستكرد‪ ،‬پێویستە لەسەر حكومەت بەپێی پێوەرە نێودەوڵەتیەكان قەرز لەڕێگەی بانكە نێودەوڵەتیەكانەوە بەگرەنتی حكومەتی هەرێمی كوردستان‬ ‫دابینبكات‪ ،‬بۆ پڕۆژەكانی خاوەنكارانی هەرێمی كوردستان بەیەكسانی‪.‬‬ ‫‪ -3‬دامەزراندنی پڕۆژەی كشتوكاڵی پیشەسازی كە سوود لەبەروبومی كشتوكاڵی ناوخۆیی وەربگرێت‪.‬‬ ‫‪ -4‬دامەزراندنی كۆمپانیای هاوبەش (شەریكەی موساهەمە) لەبوارەكانی (كارەبا‪ ،‬نەوت‪ ،‬غاز‪ ،‬كشتوكاڵ‪ ،‬پیشەسازی) بەپشتگیری حكومەت‌و بەشداریكردنی هاواڵتیانی هەرێمی كوردستان‪.‬‬ ‫‪ -5‬بەگەڕخستنەوەی پارێزگاریكردن لەپیشەسازیە ناوخۆییەكان‌و هاندانیان بۆ زیادبوون‪.‬‬ ‫• پڕۆژەی درێژ خایەن‬ ‫‪ -1‬دووبارە دیزاینكردنەوەی شارەكان لەچوارچێوەی خزمەتكردنی ژینگە‌و كۆمەڵگە‪ ،‬بەشێوەیەك شوێنە بەپیتەكان بەكشتوكاڵ‌و سەوزایی بمێنێتەوە‌و ناوچە بەردەاڵن‌و ب ‌ێ پیتەكان بكرێت‬ ‫بەپڕۆژەی نیشتەجێبوون‪.‬‬ ‫‪ -2‬دامەزراندنی كۆمپانیای پترۆكیمیاویات بەمەبەستی سوود وەرگرتن لە ناوتی خاوی هەرێمی كوردستان‪ ،‬بۆ یشەسازی‌و دروستكردنی ئەو موادانەی لەنەوتی خاو دەردەهێندرێت‪.‬‬ ‫‪ -3‬هاندانی كۆمپانیا نێودەوڵەتیە ناسراوەكان بۆ هێنانی كارخانەی كۆكردنەوە‌و بەستن (الصناعات التجمیعیە) بەهاوكاری لەگەڵ بریكارەكانیان لەبوارەكانی پیشەسازی ئامێرەكان‌و‬ ‫تەكنەلۆجیای زانیاری‪.‬‬ ‫یەكێتی خاوەنكارانی هەرێمی كوردستان‪ /‬لقی سلێمانی پێشنیاز دەكات بۆ پێكهێنانی لیژنەیك لە حكومەتی هەرێمی كوردستان‌و كەرتی تایبەت بۆ جێبەجێكردنی ئەم پڕۆژەیەی سەرەوە‪،‬‬ ‫كە لەبەرژەوەندی سەرجەم هاواڵتیانی هەرێمی كوردستاندایە‪.‬‬

‫كؤمثانياى وشة هةفتانة دةريدةكات‬

‫سيروان رةشيد‬

‫خاوةنى ئيمتياز‪ :‬كؤمثانياى وشة‬

‫بة ِر َيوةبةرى نووسين‬

‫‪07501522528‬‬

‫‪serwan_rm@yahoo.com‬‬

‫هيوا جةمال‬

‫‪07701576906‬‬

‫‪hiwa.jamal@yahoo.com‬‬

‫ل َيثرسراوى هونةرى‬ ‫شاخةوان ئةنوةر‬

‫‪07701361826‬‬

‫‪shakhawan.shdn@gmail.com‬‬

‫د‪.‬محەمەد ئەمین عەلی عومەر‬ ‫زۆر چاوەڕوانی سەرۆكەكانی واڵتەكەم بووم (سەرۆكی‬ ‫هەرێم‌و سەرۆكی عێراقی فیدراڵ‌و سەرۆكی حكومەتی هەرێمی‬ ‫كوردستان) بێنەدەنگ‌و هەڵوەستەكردن بە شێوەیەكی مرۆڤانەو‬ ‫باوكانە‪ ،‬بەاڵم ئەوە زیاتر لە (‪ )2‬هەفتە بەسەر رووداوە‬ ‫دڵتەزێنەكەی شاری سلێمانی تێپەڕی‪ ،‬كە خوێنی الوانی‬ ‫لەسەر جادەكان رژان‪ ،‬بێئەوەی یەكێك لە سەرۆكەكان هەستی‬ ‫هاواڵتییبوون‌و مرۆڤایەتی بجووڵێنێت‌و باس‌و هەڵوەستەیەك‬ ‫بكات! تۆ بڵێیت دڵیان بە هاواڵتییانی واڵتەكەیان بسووتێت!‬ ‫باشە ئەگەر كوڕێكی ئەوان‪ ،‬یان خزمێكیان خوێنی لووتی‬ ‫بەربوایە‪ ،‬هەروا بێدەنگ دەبوون‪ ،‬یان ئەو كاتە هەڵوەستەیان‬ ‫دەكرد؟!‪ ،‬پرسیارەكە لێرەدایە‪ ،‬ئایا رۆڵەی ئەم واڵتە بە هاواڵتی‬ ‫خۆیان دەزانن؟ بە هەرحاڵ لەگەڵ ئەو هەڵوەستەنەكردنەی‬ ‫سەرۆكەكانمان بە پۆزێتڤ‌و نەگێتڤ‪ ،‬كە سەیری میدیاكانی‬ ‫سەر بە دەسەاڵت دەكەیت سەروبنی زمانیان گێرەشێوێنییە‪،‬‬ ‫وەك ئەوەی هاواڵتی ئەم واڵتە هەمووی گێرەشێوێن بن‪ ،‬بۆ‬ ‫ئەم گەنجانە هاواڵتی ئەم واڵتەنین؟! باشە ئەو دوو حیزبەی‬ ‫ئێستا دەسەاڵتی سیاسیان بەدەستە لەبیریان چووەوە ئەو‬ ‫كاتەی ئێمە لە زانكۆ دەڕژاینە سەر شەقامەكان دژی حیزبی‬ ‫بەعسی داگیركەر گێرەشێوێن‌و موخەڕیب بووین؟! بڵێی ئەو‬ ‫كاتە حیزبی بەعس لەسەر هەق بووبێت‪ ،‬كە بە موخەڕیب‌و‬ ‫گێرەشێوێن ناویان دەبردین؟! وەك بیركردنەوەی ئێستای ئەم‬ ‫حیزبانە كە خۆیان بە هەق دەزانن‌و هاواڵتیش بە گێرەشێوێن‌و‬ ‫تێكدەر‪.‬‬ ‫ئەگەر دەسەاڵتدارانی سیاسیی خۆیان بە نیشتمانپەروەر‬ ‫دەزان��ن‪ ،‬دەب � ‌ێ ئەو راستییە بزانن‪ ،‬چ پ��اس��ەوان‪ ،‬یاخود‬ ‫خۆپیشاندەران هاواڵتی ئەم واڵتەن‪ ،‬دەب ‌ێ عەقڵیەتی سیاسیان‬ ‫بگۆڕن‪ ،‬پاساو نییە بۆ خوێنڕشتنی هاواڵتی بە هیچ شێوەیەك‪،‬‬ ‫خوێنڕشتنی هاواڵتی خەتی سوورە‪.‬‬ ‫زۆرم بەالوە سەیرە كە باس دێتە سەر ئەو بوومەلەرزە‬ ‫سیاسییەی رۆژه��ەاڵت��ی ناوەڕاستی گ��رت��ووەت��ەوە‪ ،‬دژ بە‬ ‫گەندەڵیی‌و نادادوەریی كۆمەاڵیەتی‪ ،‬دەسەاڵتدارانی سیاسیی‬ ‫ئەمڕۆی كوردستان دەڵێن؛ ئێمە لە میسر‌و تونس ناچین‪،‬‬ ‫بەڵكو ئێمە زۆر لە پێش ئەوانەوەین‪ ،‬نازانم لە چ ئاستێكدا‬ ‫لەپێش ئەوانەوەین؟ لە نەبوونی سوپایەكی نیشتمانیی وەك‬ ‫ئەوەی میسرو تونس! یان لە نەبوونی موئەسەساتی مەدەنی!‬ ‫یان لە نەبوونی حكومەتێكی نیشتمانیی دوور لە دەستێوەردانی‬ ‫حیزبایەتی! یان لە بوونی حكومەتێكی خێڵەكیی؟!!!‪.‬‬ ‫بەردەوام ترسی ئەوەمان هەیە كە دەسەاڵتی سیاسیی‬ ‫رێڕەوی ئەم خۆپیشاندانە بگۆڕێت‪ ،‬لە خۆپیشاندانی هاواڵتی‬ ‫دژی گەندەڵیی سیاسیی‌و نادادپه‌روەریی كۆمەاڵیەتی بۆ‬ ‫ملمالنێیەكی حیزبی خێلەكیی بە بەرنامەیەكی داڕێژراو بۆ‬ ‫شێواندنی راستییەكان‪ ،‬كە خودی دەسەاڵتی سیاسیی كوردی‬ ‫لێی بەرپرسە‪ ،‬ئەوەش بە مەبەستی تەسفیەكردنی الیەنێكی‬ ‫دیاریكراو‪.‬‬ ‫بۆیە داوا لە هاواڵتییان‌و گەنجەكان دەكەین هێمنیی‬ ‫بپارێزن تا دەتوانن لە خۆپیشاندنەكاندا شارستانییانە‬ ‫هەڵسوكەوت بكەن‌و هیچ پاساوێك مەدەنە دەست دەسەاڵتی‬ ‫سیاسیی كوردی گوللەبارانتان بكەن‪ ،‬هەرچەندە دەزانین‬ ‫خوێنی هاواڵتی خەتی سوورە‪ ،‬بەاڵم لەوە دەچێت ئەوان ئەم‬ ‫راستییە نەزانن‪.‬‬ ‫ئ��ەوەی منی سەرسام ك��ردووە‪ ،‬ئەم پرسیارانەیە كە‬ ‫پێویستیان بە وەاڵمدانەوەیە‪:‬‬ ‫‪ -1‬ئایا هاواڵتی لەم واڵتە پیرۆزە؟‬ ‫‪ -2‬ئایا خوێنی هاواڵتی خەتی سوورە؟‬ ‫‪ -3‬ئایا شەقام بە گوللە بێدەنگ دەكرێت؟‬ ‫‪ -4‬ئایا گرفتی دەسەاڵتی سیاسیی‪ ،‬یان ئەولەویاتی‬ ‫دەسەاڵتی سیاسیی لە كوردستان بازرگانیی‌و بەرهەمهێنانە‪،‬‬ ‫یان بەرگریكردنە لە ژیانی هاواڵتی‪ ،‬ئایا ئەوان بازرگانن‪ ،‬یان‬ ‫سیاسی؟‬ ‫‪ -5‬ئایا هاوسەرگیریی دەس��ەاڵت‌و سامان‌و خزمایەتی‬ ‫پیرۆزترن‪ ،‬یان رازیكردنی هاواڵتییان؟‬ ‫‪ -6‬ئایا دەسەاڵتی سیاسیی جدییە لە گۆڕانكاریی‬ ‫سیاسیی‌و چاكسازیی بنەڕەتی؟‬ ‫‪ -7‬ئایا تا ك��ەی چ��اوەڕوان��ی ئەوەبین لەشكرێكی‬ ‫نیشتمانیمان هەبێت سەر بە حیزبەكان نەبن؟‬

‫‪www.sbeiy.com‬‬

‫سةرنووسةر‪ :‬ئازاد ضاالك‬

‫کارگ َي ِری‌و ريکالم‌و ئاگاداريى‪:‬‬

‫‪07480121144 - 07701203949‬‬

‫‪info. rozhnama@gimail.com‬‬ ‫‪riklam.rozhnama@gimail.com‬‬

‫ناونيشان‪:‬‬

‫سل َيمانی‪ :‬زه‌رگه‌ته‌‪ .‬گردی زه‌رگه‌ته‌‪ .‬کؤمپانيای وشه‬ ‫هه‌ول َير‪ :‬گه‌ ِره‌کی زانکؤ‪ .‬چوار ِريانی حه‌مرين‪.‬‬

‫ته‌نيشت بة ِرَيوه‌به‌رَيتی ژينگه‌ (‪)07504733642‬‬

‫دابه‌شکردن‪:‬‬

‫کؤمپانيای پةيپه‌ر‬

‫‪07708649210‬‬ ‫‪07504483631‬‬

‫ذمارة (‪ )623‬سيَشةممة ‪2011/3/1‬‬

‫‪nawxo.rozhnama@yahoo.com‬‬

‫د‪.‬دانا سه‌عید سۆفی‪ :‬داوای رەوای نەوەی سەرشەقامەکان‪ ،‬داوایەکە بۆ پەڕینەوە لە پارادایمی‬ ‫شۆڕشەوە بۆ پارادایمی جەماوەر‬

‫جنۆكە‬

‫راپەڕینە جەماوەرییەکان‌و قەیرانی پارادایمی شۆڕش‬ ‫د‪ .‬دانا سەعید سۆفی*‬

‫پشكۆ ناكام‬ ‫ب���ڕوان���اك���ەم ك���ەس هەبێت‬ ‫لە هەرێم ئ��اگ��اداری گەندەڵیی‌و‬ ‫تێوەگالنی گ���ەورە بەرپرسانی‬ ‫(ج�����ووت ح���ی���زب) ن��ەب��ێ��ت لە‬ ‫گەندەڵیی‌و گەندەڵچییەكان‪ ،‬خەڵكی‬ ‫داماوە هەر لە بەخەبەربوونیانەوە تا‬ ‫نووستن‌و زۆرجاریش لە خەویشدا‬ ‫تێكەڵ بە گەندەڵیی ب��وون‪ ،‬كە‬ ‫خەو بە بەرپرسێكی گەندەڵ ببینی‬ ‫خەوەكەشت ل ‌ێ ح��ەرام دەبێت‪،‬‬ ‫كەچی تازە بە تازە سەرۆكی هەرێم‬ ‫دەڵێت‪( :‬ئ��ەی من بۆ گەندەڵیی‬ ‫نابینم! توخوا ك ‌ێ (گ��ەن��دەڵ)ی‬ ‫بینی ئاگادارم بكاتەوە)‪ ،‬لەوەش‬ ‫دەچ��ێ��ت گ��ەن��دەڵ��ی��ی تەبیعەتی‬ ‫جنۆكەی هەبێت‪ ،‬هەموو كەس‬ ‫باسی دەكات‌و خۆشی دیارنییە‪ ،‬هەر‬ ‫بۆیە ئەو زاتەش نایبینێت!‪ ،‬جا چی‬ ‫بكەین باشە بۆ ئەوەی گەندەڵیی‬ ‫بدۆزینەوە؟ خۆ ئایەتێكیش نییە باس‬ ‫لە گەندەڵیی بكات وەك ئەوەی باس‬ ‫لە جنۆكە دەكات‪ ،‬تا ترسەكەمانی‬ ‫پێبشكێنین‪ ...‬دەوترێت كە بڵێیت؛‬ ‫(بسم اللە) جنۆكە دەترسێت‌و‬ ‫خۆی ون دەك��ات‪ ،‬چی بدۆزینەوە‬ ‫بیڵێین؛ بۆ راونانی گەندەڵیی؟!‪،‬‬ ‫ی��اخ��ود وەك ئەمریكای زەمانی‬ ‫(كاوبۆی) كە بەدوای تاوانبارێكدا‬ ‫بگەڕانایە‪ ،‬ئەفیشێكیان دروست‬ ‫دەكرد‌و دەیاننووسی (‪)wanted‬‬ ‫وات��ە داواك���راوە‪ ،‬تۆ بڵێی هەرێم‌و‬ ‫سەرۆكەكەی نەتوانن ئەفیشێك‪،‬‬ ‫پ��ۆس��ت��ەرێ��ك دروس��ت��ب��ك��ەن‌و بە‬ ‫گەورەیی لێی بنووسن (داواكراوە)‪،‬‬ ‫بەاڵم لێرەدا گرفت رەسمەكەیە‪ ،‬كام‬ ‫رەسم دروست بكەن بۆ ناسینەوەی‬ ‫گەندەڵیی لەسەر ئەفیشەكە‪ ،‬تا‬ ‫جەنابی سەرۆك بزانێت كێیەو گەر‬ ‫سوتفەی كرد بە (زێرەڤانی) بیدا‬ ‫بە گرت‪ ،‬دەكرێت رەسمی هەرچی‬ ‫دەستڕۆشتووەكانی (جووت حیزب)‬ ‫هەیە تێكەڵی بكەیت‌و چ��ی لێ‌‬ ‫دەرچ��وو‪ ،‬ئەوە رەسمی گەندەڵیی‬ ‫خۆیەتی‌و با لەسەر ئەفیشەكە چاپ‬ ‫بكرێت‪ ،‬گەر «گەندەڵیی» ئەوەندە‬ ‫بچووكە سەرۆكی هەرێم نەیبینێ‌‪،‬‬ ‫ئەوا دابەشكردنی (میكرۆسكۆپ)‬ ‫ب���ەس���ەر ه���ەم���وو ه��اواڵت��ی��ی��ان‬ ‫چارەسەرێكی خراپ نییە‌و ناوبنرێت‬ ‫(گەندەڵیی سكۆپ) هەركەسێك‬ ‫شتی ل ‌ێ دۆزییەوە ئاگاداری «دژە‬ ‫تیرۆر» بكات!‪ ،‬چونكە گەندەڵیی لە‬ ‫خانەی «تیرۆرە»‪ ،‬ئەگەر ئەو هێزە‬ ‫مەشغوڵی راونانی خۆپیشاندەرەكان‬ ‫نەبێت‪ ،‬یان هەر حیزبییەك دامەزرا‬ ‫سوێند‌و تەاڵقی بدەن كە گەندەڵیی‬ ‫نەكات‪ ،‬هەرچەندە ئێستا سوێند‌و‬ ‫وعود (كەمالیاتە)‪ ...‬دەشكرێت لە‬ ‫هەرێم رۆژێك بكرێت بە (پشووی‬ ‫گشتیی)‌و ه��ەری��ەك ل��ە شوێنی‬ ‫خ��ۆی��ەوە ب��ە گەندەڵیی سكۆپ‌و‬ ‫كۆنترۆڵی تەلەفزیۆنەكانیان بەدوای‬ ‫گەندەڵیدا بگەڕێن‪ ...‬كە (م��ار)‬ ‫ب��ە ق��س��ەی خ��ۆش ل��ە كونەكەی‬ ‫بێتە دەرەوە‪ ،‬بڕواناكەم بە هەموو‬ ‫(نوكتە)ی (دنیا) گەندەڵیی خۆی‬ ‫بە ئاسانی پیشان ب��دات‪ ،‬چونكە‬ ‫ه��ەر ماڵە بەرپرسێك دە پانزە‬ ‫ماری خۆحەشاردراوی گەندەڵیی‬ ‫تیایە‪ ،‬م��ن ل��ەگ��ەڵ ئ����ەوەدا نیم‬ ‫كە (خ���ەاڵت)ی (پ��ارە) دابنرێت‬ ‫ب��ۆ ئ��ەوان��ەی یارمەتی س��ەرۆك!‬ ‫دەدەن لە دۆزینەوەی گەندەڵیی‪،‬‬ ‫چونكە نیوەی بودجەكەی هەرێم‬ ‫بەشی ناكات!! با هەموومان یەك‬ ‫دەست‌و دوو چاو بگەڕێین بەدوای‬ ‫جنۆكەی ئـــەزمـــوونـــەكەمان‪ ،‬كە‬ ‫(گەندەڵیی)یە‪...‬‬

‫ل��ەم وت���ارەدا‪ ،‬دەم��ەوێ��ت باس‬ ‫لەوە بکەم کە گۆڕانکارییەکانی ئەم‬ ‫دوای��ی��ەی خۆرهەاڵتی ن��اوەڕاس �ت‌و‬ ‫سەرهەڵدانی راپەڕین‌و خۆپیشاندانە‬ ‫جەماوەرییەکانی الی خۆشمان وەک‬ ‫وەئاگاهاتنەوەیەکی کۆمەاڵیەتی‌و‬ ‫سیاسیی‪ ،‬پێمان دەڵێن کە سیستم‌و‬ ‫بەهاکانی ش��ۆڕش ی��ان پارادایمی‬ ‫ش��ۆڕش کە تا ئێستا شەرعییەتی‬ ‫ب��ە رەف��ت��ار‌و گوفتاری سیاسیی‌و‬ ‫کۆمەاڵیەتی داوە‪ ،‬ئێستا لەقەیراندایە‪،‬‬ ‫بەاڵم سەرەتا دەبێت باس لە هەردوو‬ ‫تێرمی شۆڕش‌و پارادایم بکەم‪.‬‬ ‫مانا فراوانەکەی شۆڕش‪ ،‬واتە‬ ‫گۆڕینی ی��ان ه��ەڵ��وەش��ان��دن�ە‌وەی‬ ‫سەرلەبەری سیستمێک‪ ،‬بۆ نموونە‬ ‫لە ب��واری پیشەسازیی‌و ئابووریی‪،‬‬ ‫زانستی‌و فیکریی ی��ان سیاسیی‌و‬ ‫کۆمەاڵیەتی‪ ،‬بەاڵم ئەم گۆڕینە مەرج‬ ‫نییە هەموو کاتێک پۆزەتیڤ بێت‪.‬‬ ‫تێرمی پارادایم‪ ،‬زۆرجار لەگەڵ‬ ‫سیستم‪ ،‬یان گوتار تێکەڵ دەکرێت‪،‬‬ ‫یان وەک هاوواتا بەکاردەهێنرێت‪.‬‬ ‫تێرمی پارادایم‪ ،‬پەیوەست دەکرێتەوە‬ ‫ب��ە ت��ۆم��اس ک��ۆن ک��ە ل��ە کتێبی‬ ‫ستراکچەری شۆڕشە زانستییەکان‬ ‫(‪ )1962‬باس لەو تێرمە دەکات وەک‬ ‫نموونەیەکی ئایدیال‪ ،‬یان قاڵبێکی‬ ‫داڕێژراو لەنێو زانستدا کە شەرعییەت‬ ‫دەدا بەوەی كە چ پرسیارێک گرنگە‬ ‫بکرێت‌و چاوەڕوانی چ وەاڵمێکیش‬ ‫بکرێت‪ .‬لەنێو پارادیمێکدا‪ ،‬شارەزاو‬ ‫الی���ەن���گ���ران ب���ەگ���وێ���رەی رێ��س �ا‌و‬ ‫بەهاکانی ئەو نموونەیە رادەهێنرێن‌و‬ ‫مەعریفەی ئەو پارادایمە وەک فاکت‌و‬ ‫هەقیقەت مامەڵەی لەگەڵدا دەکرێت‪.‬‬ ‫پارادایمێک ئەو کاتە دووچاری قەیران‬ ‫دەبێت کە کۆمەڵێك ئەنۆمالی‪ ،‬واتە‬ ‫ئینحیراف لەو رێسایانە روودەدات‌و‬ ‫دامەزراوەکانی ئەو پارادایمە وەاڵمی‬ ‫پێ نییە بۆ ئەو الدانانە‪ ،‬یان ئەو‬ ‫پرسیارە نوێیانە‌و ئیدی لێرەوە‬ ‫ش��ۆڕش روودەدات‌و پارادایمەکە‬

‫دەگ��ۆڕێ��ت‪ .‬تۆماس ک��ۆن‪ ،‬گۆڕینی‬ ‫تیۆرەی میکانیکی کالسیکی نیوتۆن‬ ‫بۆ نەزەرییەی رێژەیی ئەنیشتاین‬ ‫بە نمو‌ونەیەک بۆگۆڕانی پارادایم‬ ‫دادەنێت‪ ،‬الی تۆماس کۆن گۆڕانی‬ ‫پارادایم جۆرێک لە ناعەقاڵنییەتی‬ ‫تیایە‪ ،‬لەبەر ئەوەی ناتوانرێت دوو‬ ‫پارادایمی جیاواز لەگەڵ یەکتر بەراورد‬ ‫بکرێن‪ ،‬حەقانییەتی پارادایمەکان‬ ‫دەب��ێ��ت ل��ه مەوقیعییەتێکی ناو‬ ‫خودی پارادایمەکە هەلسەنگێنرێت‪،‬‬ ‫بەهەرحاڵ ئەوە مەسەلەیەکی ترە‪.‬‬ ‫واتە‪ ،‬سەرەتا پارادایم هەیە کە‬ ‫ئەو پارادایمە ناتوانێت وەاڵمدەرەوەی‬ ‫پ��رس��ی��ارەک��ان��ی س�����ەردەم بێت‪،‬‬ ‫دووچ���اری ق��ەی��ران دەب��ێ��ت‪ ،‬ئیدی‬ ‫ب��واری سەرهەڵدانی شۆڕش هەیە‪،‬‬ ‫دوای شۆڕش الیەنگران‌و پسپۆڕانی‬ ‫ش��ۆڕش ک��ار ل��ەس��ەر چەسپاندنی‬ ‫بەهاو رێساکانی پارادایمە تازەکە‬ ‫دەک���ەن‌و وەک هەقیقەت‌و فاکت‬ ‫دەیانناسێنن‪ ،‬دوای ماوەیەک لەوانەیە‬ ‫ئ��ەو پارادایمە ت��ازەی��ەش کە کۆن‬ ‫دەبێت‌و لەکاردەکەوێت‪ ،‬دووچ��اری‬ ‫قەیران دەبێت‪ ،‬دوات��ر شۆڕشێکی‬ ‫تر سەرهەڵدەدا‌و ئیدی بەم شێوەیە‬ ‫تادوایی پرۆسەکە بەردەوام دەبێت‪.‬‬ ‫دیارە ئەو بیردۆزەیە جێگای رەخنەیە‪،‬‬ ‫ب��ەاڵم من ناچمە س��ەر ئ��ەو باسە‌و‬ ‫ئەگەر ئاوا بەکاری بهێنین‪ ،‬دەمەوێت‬ ‫بڵێم ئێمە ئێستا لە رووی سیستمی‬ ‫سیاسییەوە لە قۆناغی قەیرانەکەداین‬ ‫کە سەختترین‌و ناڕونترین قۆناغە‬ ‫لەپرۆسەکەدا‪.‬‬ ‫ل��ە رووی س��ی��اس��ی��ی��ەوە‪ ،‬لە‬ ‫ش��ۆڕش��دا رێ��ک��اری توندوتیژیی‬ ‫میتۆدێکە ش��ەرع��ی��ی��ەت��ی ه��ەی��ە‪،‬‬ ‫هەربۆیە زۆرج��ار جیاوازیی نێوان‬ ‫کودەتا‌و شۆڕش تاڵەمویەکە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫جیاوازییەک کە بتوانین کە دڵمان‬ ‫پێی خۆش بێت لە نێوانی شۆڕش‌و‬ ‫کودەتادا‪ ،‬ئەوەیە کە شۆڕش دەبێت‬ ‫پشتیوانیی ج��ەم��اوەری��ی هەبێت‪.‬‬

‫راپەڕینی جەماوەریی (‪ )1991‬لە‬ ‫کوردستان‪ ،‬بزووتنەوە شۆڕشگێڕە‬ ‫چەکدارییەکەشی وەک بەشێک لەو‬ ‫راپەڕینە‪ ،‬ویستی گەل بوو بە ئامانجی‬ ‫رزگاربوون لە زوڵم‌و چەوسانەوە لەژێر‬ ‫رۆشنایی بەهاکانی پارادایمی شۆڕشی‬ ‫بەعس‪ .‬ئاکامی راپەڕین‪ ،‬پەڕینەوە‬ ‫بوو لە پارادایمی بەعس بۆ پارادایمی‬ ‫شۆڕشی کوردستان‌و هەر لە دوای‬ ‫راپەڕینەوە‪ ،‬هەوڵدرا لەالیەن حیزبە‬ ‫کوردییەکانەوە کۆمەڵێك بەهاو‬ ‫سیمبولی ه��اوب��ەش وەک گوتاری‬ ‫رەسمیی بناسێنن‪ ،‬بە واتایەکی تر‬ ‫که‌لتوورێک دروست بکەن کە ببێتە‬ ‫بنەما‌و رێنیشاندەر بۆ رێکخستنی‬ ‫پ��ەی��وەن��دی��ی��ەک��ان‪ ،‬داب��ەش��ک��ردن��ی‬ ‫ئیمتیازات‌و ب��ەڕێ��وەب��ردن��ی واڵت‪،‬‬ ‫بەشێکی بااڵدەستی ئەو که‌لتوورە‬ ‫بەها‌و سیمبولەکانی شۆڕش بوون‪،‬‬ ‫بۆ نموونە پێشمەرگە‌و قوربانیی‪ .‬ئەم‬ ‫بەهایانە تا ماوەک کاری خۆیان کرد‪،‬‬ ‫بەاڵم لەبەرئەوەی خراپ بەکارهێنران‬ ‫لەالیەن دەسەاڵتدارانەوە‪ ،‬بووە هۆی‬ ‫دروستکردنی جیاکاریی لەنێوان‬ ‫گرووپ‌و چینە جیاوازەکانی کۆمەڵدا‪.‬‬ ‫مەبەستی من ئەوەیە کە سەرچاوەکان‬ ‫لەهەموو کۆمەڵگایەک سنووردارن‌و‬ ‫کاتێک کە بەهاکانی ش��ۆڕش وەک‬ ‫پرەنسیپێکی خۆبەڕێوەبردن رەوایەتی‬ ‫دەدەن بە نایەکسانی لە دابەشکردنی‬ ‫س��وود‌و سامانە کۆمەاڵیەتییەکان‪،‬‬ ‫لەهەمانکاتیشدا رەوایەتی دەدەن‬ ‫بە جیاوازیی نێوان گ��رووپ‌و چینە‬ ‫کۆمەاڵیەتییەکان‪ ،‬دەوڵەمەند‌و هەژار‪،‬‬ ‫سوودمەند‌و ه��اواڵت��ی‪ ،‬شۆڕشگێڕ‌و‬ ‫جەماوەر‪ .‬پرسیاری «چیت کردووە؟»‬ ‫یاخود گرنگی سی ڤی هەرکەسێک‬ ‫بەگوێرەی پێوەری توانایی‌و پسپۆڕیی‬ ‫ن��ەب��ووە‪ ،‬بەڵكو دوور‌و نزیکی لە‬ ‫بەهاکانی شۆڕش‌و حیزبەکان بووە‪.‬‬ ‫ئاکامەکەش حاڵەتێکە لە نائومێدیی‌و‬ ‫لەدەستدانی متمانە الی زۆرینەی‬ ‫خ��ەڵ��ک‪ ،‬وەک ئێستا ل��ە هەرێمی‬ ‫ک���وردس���ت���ان ه��ەس��ت��ی‬ ‫پێدەکەین‪ ،‬لەبەرئەوەی‬ ‫بەهاکانی ش���ۆڕش‪ ،‬زۆر‬ ‫ق��ورس ک��ەوت��ەوە لەسەر‬ ‫ژی����ان‌و خ��ۆش��گ��وزەران��ی‬ ‫زۆری�����ن�����ەی خ���ەڵ���ک‪،‬‬ ‫بەتایبەتیش لەسەر ژیانی‬ ‫نەوەی نوێی گەنج‪ ،‬نەوەی‬ ‫دوای راپەڕین‪.‬‬ ‫زۆرب������ەی ش��ۆڕش��ە‬ ‫س��ی��اس��ی��ی��ەک��ان‪ ،‬دوای‬ ‫م���اوەی���ەک ج��ۆرێ��ک لە‬ ‫نائومێدیی جەماوه‌رییان‬ ‫ب���ەدوادادێ���ت‪ ،‬ب��ە هۆی‬ ‫چەقبەستن‌و مانەوە لەنێو‬ ‫سەروەریی شانازییەکانی‬ ‫س��ەردەم��ی سەرهەڵدانی‬ ‫ش����ۆڕش‪ ،‬ئ��ەم��ە بێجگە‬ ‫لەوەی کە لە چوارچێوەی‬ ‫که‌لتووری شۆڕشگێڕیدا‪،‬‬ ‫مەترسی دروستبوونی‬ ‫دیکتاتۆر‌و دیکتاتۆرییەت‬ ‫هەیە‪ ،‬هۆیەکەشی ئەوەیە‬ ‫کە شۆڕش رەوایەتی دەدات‬ ‫بە دەسەاڵتی کاریزمایی‌و‬ ‫رەه����ای سیمبولەکانی‬ ‫شۆڕش‌و جیاکاریی لەنێوان‬ ‫ئەوانەی کە لەبەرەی گەل‌و‬ ‫ش��ۆڕش��دان‌و ئەوانەی کە‬ ‫لەدەرەوەی ئەو بەرەیەدان‪،‬‬ ‫ئ��ەوان��ەی ک��ە ل��ەب��ەرەی‬ ‫ش���ۆڕش���دا ن��ی��ن‪ ،‬وەک‬ ‫ئەوەیە کە هەمان ماف‌و‬ ‫ئازادییەکانیان نەبێت وەک‬ ‫«شۆڕشگێڕەکان» یان‬

‫«حیزبییەکان»‪.‬‬ ‫زۆر لە دیکتاتۆرەکانی دنیا‪ ،‬لەڕێی‬ ‫ش��ۆڕش ی��ان ک��ودەت��اوە هاتوونەتە‬ ‫سەرحوکم‪ ،‬بەشێکی زۆر لە سەرۆک‌و‬ ‫دیکتاتۆرەکانی خۆرهەاڵتی ناوەڕاست‪،‬‬ ‫دوای حوکمێکی دوورودرێ��ژی��ش‪ ،‬لە‬ ‫رێی گوتاری شۆڕشەوە رەوایەتی‬ ‫بە گوفتار‌و کردارەکانیان دەدەن‪،‬‬ ‫ئیدی زۆر سەیر نییە کە موعەمەر‬ ‫ق��ەزاف��ی دوای زیاتر لە چل ساڵ‬ ‫حوکمکردن‪ ،‬ئەو پێیوایە کە هێشتا‬ ‫ئەو پێشەوای شۆڕشەو شۆڕشیش‬ ‫هەر بەردەوامە‪ ،‬لە رێی ئەو گوتارەوە‬ ‫رەوای��ەت��ی ن��ەک ه��ەر بەدەسەاڵتی‬ ‫خۆی دەدا‪ ،‬بەڵکو بە لەسێدارەدانی‬ ‫هەموو بەرهەڵستکارانیشی‪ .‬لەوانەیە‬ ‫زۆر ک���ەس ب��ڵ��ێ��ن‪ ،‬ج��ا ق��ەزاف��ی‬ ‫دەسەاڵتدارێکی شێتە‪ ،‬بەاڵم بە باوەڕی‬ ‫من هەموو که‌لتوورێکی شۆڕشگێڕیی‬ ‫بواری ئەوەی تیایە گەشەبکات بۆ‬ ‫مۆدێلێکی دیکتاتۆریی لە بابەتی‬ ‫قەزافی‌و هاوشێوەکانی‪ ،‬لەبەرئەوەی‬ ‫رەوایەتیدان بەبەردەوامی‌و بەهاکانی‬ ‫شۆڕش‪ ،‬رەوایەتیدانە بە دەسەاڵتێكی‬ ‫دیاریکراو بە قازانجی گرووپێکی‬ ‫دیاریکراو‪.‬‬ ‫شۆڕش الی ئێمە بە کۆمەڵێك‬ ‫ب��ەه��او سیمبولی سیاسییەوە‬ ‫ب���ەس���ت���راوەت���ەوە‪ ،‬ب��ۆ ن��م��وون��ە‪:‬‬ ‫پێشمەرگە‪ ،‬شەهید‪ ،‬س��ەرک��رده‪،‬‬ ‫خ��وێ��ن‪ ،‬ق��ورب��ان��ی‪ .‬ئ��ەو بەهایانە‬ ‫لە زۆرب���ەی ب��وارەک��ان��ی ژی��ان الی‬ ‫ئێمە بەکارهاتوون‪ ،‬بۆ نموونە لە‬ ‫سیاسەت‪ ،‬ئابووریی‪ ،‬پەیوەندییە‬ ‫کۆمەاڵیەتییەکان بۆ رەوایەتیدان‬ ‫ب��ە داب��ەش��ک��ردن��ی ئ��ی��م��ت��ی��ازات‪،‬‬ ‫ع���ەرزە وەرگ���رت���ن‪ ،‬دام���ه‌زران���دن‪،‬‬ ‫ت��ەن��دەروەرگ��رت��ن‪ ،‬وەرگ���ی���ران لە‬ ‫زانکۆ‪ ،‬پلەوپایە‌و هتد‪ .‬دیارە بەهۆی‬ ‫ملمالنێی حیزبایەتی‌و پەیوەندیی‬ ‫خێڵەکییەکان ئەو بەهایانە زۆر بە‬ ‫خراپی بەکارهاتوون‪ ،‬بەشێوەیەک‬ ‫کە زیاتر لە خزمەتی گرووپێکی‬ ‫کەمی «شۆڕشگێڕەکان» ب��ووەو‬ ‫زیاتر خەڵکانێکی نزیک لە دەسەاڵت‬ ‫لێی سوودمەند بوون‪ .‬ئەو بەهایانە‪،‬‬ ‫بەهاکانی ش��ۆڕش بەشێوەیەکی‬ ‫زۆر چ��ڵ��ێ��س��ان��ە ب��ەک��اره��ات��وون‬ ‫ب��ۆ ک��ەڵ��ەک��ەک��ردن��ی س��ەرم��ای �ە‌و‬ ‫دەس��ەاڵت کە بەتاڵبوونەتەوە لە‬ ‫مانا «پیرۆزەکانیان»‪ ،‬بەهاکانی‬ ‫شۆڕش ئیدی هێندە بە‌کارهاتوون‪،‬‬ ‫رەونەقیان نەماوه‌و تەنیا دەاللەت لە‬ ‫سوودی مادیی دەکەن بۆ گرووپێکی‬ ‫دیاریکراو‪.‬‬ ‫من خ��ۆم کەسێکم کە هەموو‬ ‫بەهاکانی شۆڕشم تیایە‪ ،‬زیندانی‬ ‫بەعس بووم‪ ،‬پێشمەرگە بووم‪ ،‬برا‬ ‫شەهیدم‪ ،‬ئاوارە بووم‌و ماڵەکەمان‬ ‫چەندین ج��ار س��ووت��ێ��ن��راوە‪ ،‬هەم‬ ‫ل��ەالی��ەن ع��ەرەب��ە‌و ه��ەم ل��ەالی��ەن‬ ‫ک���وردەوە‪ ،‬خێزانەکەمان هەمووی‬ ‫پێشمەرگە بوون‌و زیندانیان بینیوە‪،‬‬ ‫بەاڵم بەویژدانەوە دەڵێم کە پارادایمی‬ ‫ش��ۆڕش‌و بەهاکانی بەسەرچوون‪،‬‬ ‫ئەمەش لەبەر چوار هۆی سەرەکی‪:‬‬ ‫‪ -1‬ئەو بەهایانە بۆ ماوەکی زۆر‬ ‫ک��اری خۆیان ک��ردووەو قەرەبووی‬ ‫جیاوازییە کۆمەاڵتییەکانی بەزیادەوە‬ ‫کردووەتەوە کە بەهۆی قوربانیدان‬ ‫دروست ببوو‪ ،‬ئەمە بێجگە لەوەی کە‬ ‫بەهاکانی قوربانیی‌و شۆڕش خراپ‬ ‫بەکارهێنراون‌و کۆمەڵێک کەسی نزیک‬ ‫لە دەس��ەاڵت کە شایستە نەبوون‪،‬‬ ‫سوودمەندی پلە یەک بوون لەژێر‬ ‫ن��اوی قوربانیی‌و ش��ۆڕش��ەوە‪ ،‬واتە‬ ‫بەهاکانی شۆڕش بوونەتە هۆیەک بۆ‬ ‫سەرهەڵدانی نیپۆتیزم‪ ،‬خزمخزمێنەو‬

‫مەحسوبییەت‪ ،‬ب��ە وات��ای��ەک��ی تر‬ ‫گەندەڵیی‌و نادادپەروەریی‪.‬‬ ‫‪ -2‬ئەمە بێجگە ل���ەوەی کە‬ ‫پ��ارادای��م��ی ش���ۆڕش کۆمەڵگای‬ ‫کوردستانی دوول��ەت ک��ردووە‪ ،‬بەو‬ ‫م��ان��ای��ەی ک��ە جیاکاریی دەک��ات‬ ‫ل��ە رووی ئیمتیازات‌و ستاتوی‬ ‫کۆمەاڵیەتییەوە لەنێوانی ئەوانەی کە‬ ‫شۆڕشگێڕن‌و ئەوانەی کە شۆڕشگێڕ‬ ‫نین‪ ،‬لەنێوانی حیزبیی‌و ناحیزبیی‪،‬‬ ‫مەسئول‌و جەماوەر‪ ...‬هتد‪.‬‬ ‫‪ -3‬دەبێت ئ��ەوەش بزانین کە‬ ‫بیست س��اڵ ب��ەس��ەر بااڵدەستی‬ ‫بەهاکانی شۆڕش تێپەڕیوە‪ ،‬لەدوای‬ ‫راپەڕینەوە نەوەیەکی نوێ دروست‬ ‫بووە کە سەروەریی‌و بەهاکانی شۆڕش‬ ‫هیچ سوودێکی مەعنەویی‌و پراکتیکی‬ ‫راس��ت��ەوخ��ۆی نییە بەسەر ژیانی‬ ‫رۆژان��ەی��دا‌و لەوانەیە هەندێک بڵێن‬ ‫رزگاریی‌و ئازادیی سوودێکی گەورەو‬ ‫گەوهەرییە بۆ گەشەسەندنی ئەو‬ ‫نەوەیە‪ ،‬لەڕاستیدا وایە‪ ،‬بەاڵم دەبێت‬ ‫ئەوەش بزانین کە ئەو نەوە لەنێو‬ ‫خودی ئازادیدا چاویان هەڵێناوە‪،‬‬ ‫یان گەو‌رەبوون‌و لەزاکیرەی جەماعی‬ ‫ئەو نەوەیە نوێیەدا بەهاکانی شۆڕش‬ ‫زۆر جێگیر نییە‪ ،‬هۆیەکی ئەمەش‬ ‫دەگ��ەڕێ��ت��ەوە بۆ رەنگنەدانەوەی‬ ‫بەهاکانی شۆڕش لەژیانی رۆژانەی‬ ‫ئ���ەو ن���ەوەی���ە‪ ،‬ه���ۆی دووەم��ی��ش‬ ‫دەگەڕێتەوە بۆ فەشەلی سیستمی‬ ‫پەروەردە لە تەوزیفکردنی بەهاکانی‬ ‫شۆڕش وەک بەهایەکی کۆمەاڵیەتی‬ ‫گشتگیر‪ .‬مەسەلەیەکی تریش ئەوەیە‬ ‫کە گوناحی ن��ەوەی نوێ چییە کە‬ ‫لەسەردەمی شۆڕش لەدایک نەبووە‬ ‫بۆئەوەی ئیمتیازاتەکان بیگرێتەوە؟‬ ‫‪ -4‬دواجار تێکەاڵوبوونی نەوەی‬ ‫نوێ لەگەڵ دنیا‌و گۆڕانکارییەکانی‬ ‫س��ەردەم‪ ،‬لەگەڵ بەهاکانی شۆڕش‬ ‫ناگۆنجێت‪ .‬ئەمە بێجگە لەوەی کە‬ ‫بەشێوەیەکی گشتیی مەفهومی‬ ‫شۆڕش لەگەڵ بنەماکانی دەوڵەتی‬ ‫مودێرن‌و دیموکراسی ناگونجێت‪.‬‬ ‫وەک وتم‪ ،‬بەهاکانی شۆڕش دەبنە‬ ‫مایەی بە پیرۆزکردنی دەسەاڵتێکی‬ ‫کاریزمایی‌و بنەمایەک بۆ جیاکاریی‬ ‫لەنێوان چین‌و توێژە کۆمەاڵیەتییەکان‬ ‫کە لە سیستمی دیموکراتی‌و مۆدێرندا‬ ‫بەو شێوەیە نییە‪.‬‬ ‫ناڕەزاییە زۆرەکانی هاواڵتییان‬ ‫ل���ەس���ەر ئ�������ەدای دەس���ەاڵت���ی‬ ‫ک���وردی‪ ،‬ب��وون��ی ن��ادادپ��ەروەری��ی‬ ‫کۆمەاڵیەتی‪ ،‬هەروەها خۆپیشاندانە‬ ‫جەماوەرییەکانی بەردەرکی سەراو‬ ‫شارو شارۆچکەکانی تری کوردستان‪،‬‬ ‫پێمان دەڵێن کە پارادایمی شۆڕش‬ ‫بەسەرچوو‪ ،‬پێویستە بپەڕینەوە بۆ‬ ‫بەڕێوەبردنی مۆدێرن‌و دیموکراسی‪،‬‬ ‫ئ��ەو پ��ەڕی��ن��ەوەی��ە زۆر ئاساییە‪،‬‬ ‫ل��ەب��ەرئ��ەوەی بەهاکانی ش��ۆڕش‬ ‫لەکارکەوتوون‌و ناتوانن لە خزمەتی‬ ‫ت��ەواوی چین‌و توێژەکانی کۆمەڵدا‬ ‫بن‪ ،‬بە تایبەتیش ئەو نەوە نوێیەی‬ ‫کە ئێستا تووڕەیە‌و سەرشەقامەکانی‬ ‫لەدەسەاڵت گرتووەو کردوویەتی بە‬ ‫مینبەرێک بۆ داواکارییەکانی‪ ،‬ئەو‬ ‫نەوەیەی کە پەراوێزکراوە‌و نامۆیە بە‬ ‫بەهاکانی شۆڕش‪ ،‬لەسەر شەقامەوە‬ ‫دەیەوێت ببێت بە بزووتنەوەیەکی‬ ‫کۆمەاڵیەتی‌و دەس��ەاڵت ناچاربکات‬ ‫گوێی لێبگرێت‌و چاکسازیی بنەڕەتیی‬ ‫ئەنجام بدات‪ .‬داوای رەوای نەوەی‬ ‫س��ەرش��ەق��ام��ەک��ان‪ ،‬داوای���ەک���ە بۆ‬ ‫پەڕینەوە لە پارادایمی شۆڕشەوە بۆ‬ ‫پارادایمی جەماوەر‪.‬‬ ‫* ئه‌ندامی په‌رله‌مانی کوردستان‬

RE

KL

AM

RE KL

AM

www.sbeiy.com

2011/3/1 ‫) سيَشةممة‬623( ‫ذمارة‬