Rozhnama

‫جه‌نابی سه‌رۆک‬ ‫هیوادارم قبووڵی‬ ‫بکه‌یت‬

‫داوا لەیەكێتی دەكه‌م‬ ‫بینای مەڵبەندی‬ ‫دهۆك چۆڵ بكات‬

‫‪17‬‬

‫كۆمپانیای وشە هەفتانە دەریدەكات‬

‫حکومه‌ت؛ بودجه‌و‬ ‫میالکی پێشمه‌رگه‌‬ ‫که‌مده‌کاته‌وه‌‬

‫ژمارە (‪ )628‬سێشەممە ‪2011/4/5‬‬

‫له‌به‌رده‌م بتی‬ ‫ده‌سه‌اڵتێکی‬ ‫مه‌غروردا‬

‫‪22‬‬

‫‪15‬‬

‫دلێری سه‌ید مه‌جید؛‬ ‫جێگۆڕکێ به‌ (‪)12‬‬ ‫فه‌رمانبه‌ری حکومیی ده‌کات‬

‫‪19‬‬

‫نرخ (‪ )750‬دینار‬

‫هەڵوەشاندنەوەی حكومەت نزیكدەبێتەوە‬

‫ئەمڕۆ؛ ئۆپۆزسیۆن بڕیاری یەكالییكەرەوە دەدات‬ ‫رۆژن�����ام�����ە‪ :‬ه��������ەردوو ه��ێ��زە‬ ‫دەس���ەاڵت���دارەك���ەی ك��وردس��ت��ان‪،‬‬ ‫"ڤیتۆ"یان ل��ەس��ەر ئ��ەو داوای���ەی‬ ‫ئۆپۆزسیۆن هەڵگرت كە پێشتر‬ ‫هەڵوەشاندنەوەی حكومەتیان وەك‬ ‫هێڵی سوور ناودەبرد‌و بڕیارە ئەمرۆش‬ ‫ێ الیەنەكەی ئۆپۆزسیۆن چەند‬ ‫هەرس ‌‬ ‫بریارێكی گرنگ دەربكەن‪.‬‬ ‫دوای زیاتر لە مانگێك لەخرۆشان‌و‬ ‫راپ���ەڕی���ن���ی ب��ەش��ێ��ك��ی خەڵكی‬ ‫ك��وردس��ت��ان دژ ب��ە گەندەڵیی‌و‬ ‫ناعەدالەتیی لە هەرێم‪ ،‬هەردوو پارتە‬ ‫دەس��ەاڵت��دارەك��ەی ه��ەرێ��م‪" ،‬هێڵی‬ ‫سوور"یان لەسەر هەڵوەشاندنەوەی‬ ‫حكومەت‌و هەڵبژاردنەوەی پێشوەخت‬ ‫هەڵگرتووە‪ ،‬ئەمەش دوای ئەوە‬ ‫دێت كە هەفتەی راب��ردوو ه��ەردوو‬ ‫مەكتەبی سیاسیی یەكێتی‌و پارتی‬ ‫لەگەڵ "گۆڕان"‌و یەكگرتوو و كۆمەڵدا‬ ‫كۆبوونەوە‌و داواشیان لەئۆپۆزسیۆن‬ ‫ك���ردووە ب��ەش��داری��ی لەحكومەتە‬ ‫كاتییەكەدا بكەن‪.‬‬ ‫بەگوێرەی زانیارییەكانی "رۆژنامە"‪،‬‬ ‫لەكۆبوونەوەكەی مەكتەبی سیاسیی‬ ‫یەكێتی‌و پارتیدا لەگەڵ "گ��ۆڕان"‪،‬‬ ‫وردەك��اری��ی چۆنێتیی پێكهێنانی‬ ‫حكومەتی كاتیش باسكراوەو "گۆڕان"‬ ‫مەرجی ئەوەشی هەبووە نابێت چەند‬ ‫لێپرسراوێكی ئێستای حكومەت لەو‬ ‫حكومەتە كاتییەدا دابنرێنەوە‪ ،‬كە‬ ‫بەرچاوترینیان سەرۆكی حكومەت‌و‬ ‫وەزیرانی ناوخۆو پێشمەرگەن‪.‬‬ ‫لەتازەترین پێشهاتیشدا‪ ،‬بڕیارە‬

‫‪www.rozhnama.net‬‬

‫"هەڤااڵنی بارزانی"‬ ‫زۆرترین مووچە‬ ‫وەردەگرن‬ ‫رۆژن�����ام�����ە‪ :‬ب���ەگ���وێ���رەی‬ ‫بەڵگەنامەیەك كە دەست "رۆژنامە"‬ ‫ك��ەوت��ووە‪ :‬م��ووچ��ەی شەهیدانی‬ ‫"هەڤااڵنی ب��ارزان��ی" زی��ادك��راوە‌و‬ ‫بەرزترین ئاستی مووچەیان هەیەو‬ ‫ه��اوك��ات زۆرب����ەی پێشمەرگە‌و‬ ‫بەرپرسەكانی یەكێتی‌و پارتی بە‬ ‫پلەی سەربازیی خانەنشین كراون‪،‬‬ ‫لە كاتێكدایە كەمترین بڕی مووچە‬ ‫بۆ كەسوكاری ئەنفالكراوانە‪.‬‬ ‫ئەندامێكی كۆمەڵەی داكۆكیكار‬ ‫لە مافی قوربانییان‌و كەسوكاری‬ ‫ئەنفالكراوانی گەرمیان‪ ،‬نیگەرانیی‬ ‫ك��ۆم��ەڵ��ەك��ەی��ان��ی ل��ەوب��ارەی��ەوە‬ ‫راگەیاند‌و ئاشكراشیكرد‪" :‬بوونی‬ ‫ئەو جیاوازییەمان پێ ناخۆشە‌و‬ ‫پێویستە مووچەی ئێمەیش بە‬ ‫هەمانشێوە بێت‪ ،‬ئەگەرنا ئەو‬ ‫جیاوازیكردنە كاردانەوە بە دوای‬ ‫خۆیدا دەهێنێت"‪.‬‬ ‫هەر لەوبارەیەوە نەریمان عەبدوڵاڵ‪،‬‬ ‫ئەندامی پەرلەمانی كوردستان‪،‬‬ ‫دەڵێت‪ :‬پێویستە لە پەرلەمانی‬ ‫كوردستان‪ ،‬یاسای تایبەت بۆ ئەو‬ ‫مەبەستە دەربكرێت‪.‬‬

‫بــــەدواداچوونێك لە الپەڕە‬ ‫(‪)19‬دا‪ ،‬دەخوێننەوە‪...‬‬ ‫به‌ به‌شداریی هه‌زاران خوێندکار‪ ،‬ئه‌مڕۆ سه‌رای ئازادی گه‌وره‌ترین خۆپیشاندان به‌خۆیه‌و‌ه ده‌بینێت ‬ ‫ێ الیەنەكەی ئۆپۆزسیۆن‬ ‫ئەمڕۆ هەرس ‌‬ ‫كۆبوونەوەیەكی لوتكە لەنێوان‬ ‫نەوشیروان مستەفاو سەاڵحەدین‬ ‫بەهادین و عەلی باپیردا ئەنجامبدەن‌و‬ ‫دوای كۆبوونەوەكەش هەڵوێستی‬ ‫یەكالییكەرەوەیان رابگەیەنن‪.‬‬

‫حکومه‌ت (‪ )31‬ملیار‬ ‫پێویستە دەستبەجێ هه‌رسێ‌‬ ‫بۆ مەرقەدی بارزان‬ ‫سەرۆكایەتییه‌ک ‌ه هەڵبوەشێنەوە‬ ‫تەرخان دەكات‬ ‫رۆژن��ام��ە‪ :‬ئەنجومەنی كاتیی‬ ‫مەیدانی ئ��ازادی��ی‪" ،‬خەباتی‬ ‫مەدەنییانە"ی خ��ۆی دەباتە‬ ‫ق��ۆن��اغ��ێ��ك��ی دی���ک���ەوەو لە‬ ‫رەش��ن��ووس��ی پ��ڕۆژەی��ەك��دا‬ ‫رای��دەگ��ەی��ەن��ێ��ت‪ :‬دەس���ەاڵت‬ ‫لەهەرێمدا شەرعیەتی نەماوە‪.‬‬ ‫ه���ەر ل���ەو پ����ڕۆژەی����ەدا‪ ،‬كە‬ ‫دەق��ەك��ەی لە الپ��ەڕە (‪)8‬دا‬

‫فۆتۆ‪ :‬هیوا جه‌مال‬

‫دانیشتنەكانی‬ ‫ێ الیەنی ل���ەم���ەودوای���ش‬ ‫"رۆژنامە" زانیویەتی‪ :‬هەرس ‌‬ ‫ئۆپۆزسیۆن داوای هەڵوەشاندنەوەی ئۆپۆزسیۆن ل��ەگ��ەڵ دەس��ەاڵت��دا‪،‬‬ ‫حكومەت و پێكهێنانی حكومەتی پێكەوە دەبێت‪ ،‬ه��ەروەه��ا پرسی‬ ‫ئینتیقالی دەك����ەن‪ ،‬س��ەرب��اری دەستگیركردنی چاالكوانانی مەدەنی‌و‬ ‫بەشداریكردنی ئۆپۆزسیۆن بەیەك زانایانی ئاینیی‌و هەڵوێستەكەی‬ ‫دەن���گ ل��ەب��ەرام��ب��ەر دەس����ەاڵت‌و س��ەرۆك��ی هەرێم لەمەڕ مامەڵەی‬

‫ئەنجومەنی كاتیی مەیدانی ئازادیی‪:‬‬

‫رۆژنامە‪ :‬بەپێی ئەو بەڵگەنامانەی‬ ‫دەس���ت "رۆژن���ام���ە" ك��ەوت��وون‪،‬‬ ‫م��اوەی زیاتر لە (‪ )2‬ساڵە كار‬ ‫لە مەرقەدی ب��ارزان��دا دەكرێت‌و‬ ‫لەالیەن حكومەتی هەرێمەوە (‪)31‬‬ ‫ملیارو (‪ )649‬ملیۆن دیناری‬ ‫بۆ تەرخانكراوەو بەشێكی ئەو‬ ‫پارەیەش‪ ،‬لەمساڵدا تەرخانكراوە‪.‬‬ ‫بەڵگه‌نامەكان روونیانكردووەتەوە‪:‬‬ ‫لە ‪2008/6/14‬دا‪ ،‬دەستكراوە‬ ‫بە پ���رۆژەی م��ەرق��ەدی ب��ارزان‌و‬ ‫لەسەر بودجەی وەزارەتی دارایی‬ ‫حكومەتی هەرێمی كوردستان‪،‬‬ ‫(‪ )31‬ملیار‌و (‪ )649‬ملیۆن‬ ‫دیناری بۆ تەرخانكراوە‪.‬‬ ‫لەنێو بەڵگەنامەكاندا ئاماژە بەوە‬ ‫دراوە؛ لە ساڵی (‪)2010‬دا‪)24( ،‬‬ ‫ملیارو (‪ )155‬ملیۆن دینار بۆ‬ ‫ئ��ەو پ��رۆژەی� ‌ه تەرخانكراوەو لە‬ ‫ساڵی (‪)2011‬یشدا (‪ )7‬ملیار‌و‬ ‫(‪ )494‬ملیۆن دیناری دیكەی بۆ‬ ‫تەرخانكراوە‪.‬‬ ‫تەرخانكردنی ئەو بڕە پارەیە بۆ‬ ‫مەرقەدی ب��ارزان‪ ،‬لە كاتێكدایە‪،‬‬ ‫ب��ەو پارەیە (‪ )20‬قوتابخانەی‬ ‫هاوچەرخی پێ دروست دەكرێت‪.‬‬

‫‪23‬‬

‫باڵوكراوەتەوە‪ ،‬ئەنجومەنەكە؛‬ ‫داوادەك���ات دەستبەجێ‌‌و بێ‬ ‫ق��ەی �د‌و ش���ەرت ه��ەری��ەك��ە لە‬ ‫س��ەرۆك��ی ه��ەرێ �م‌و سەرۆكی‬ ‫حكومەت‌و سەرۆكی پەرلەمان‬ ‫دەستلەكاربكێشنەوە‌و كابینەی‬ ‫شەشەمی حكومەتی هەرێم‌و‬ ‫پ��ەرل��ەم��ان��ی كوردستانیش‬ ‫هەڵبوەشێنەوە‪.‬‬

‫حكومەت لەگەڵ خۆپیشاندەران و‬ ‫قسەكانی لەدوایین كۆبوونەوەیدا‬ ‫ل��ەگ��ەڵ ئ��ەن��ج��وم��ەن��ی وەزی�����ران‪،‬‬ ‫تاوتوێدەكەن‪.‬‬

‫راپۆرتێك لە الپ��ەڕە (‪)3‬دا‪،‬‬ ‫دەخوێننەوە‪..‬‬

‫ئەندامێكی سەركردایەتیی یەكێتی‪ :‬نابێت‬ ‫نێچیرڤان نوێنەرایەتیی سەرۆكی هەرێم بكات‬ ‫رۆژنامە‪ :‬لە بەدواداچوونێكی "رۆژنامە"دا‬ ‫س��ەب��ارەت بەلێدوانێكی ف��ازڵ میرانی‬ ‫سكرتێری مەكتەبی سیاسیی پارتی بۆ‬ ‫رۆژن��ام��ەی "خ��ەب��ات"‪ ،‬كە رایگەیاندبوو‬ ‫سەردانەكەی ئەمدواییەی نێچیرڤان بارزانی‬ ‫بۆ ئێران‪ ،‬بەنوێنەرایەتیی سەرۆكی هەرێم‌و‬ ‫ك��ورد ب��ووە‪ ،‬ئەندامێكی سەركردایەتیی‬ ‫یەكێتی رایدەگەیەنێت‪ :‬نێچیرڤان؛ ناتوانێت‬ ‫نوێنەرایەتیی سەرۆكی هەرێم بكات‪.‬‬ ‫هەر لەو ب��ەدواداچ��وون��ەی "رۆژن��ام��ە"دا‪،‬‬

‫پسپۆڕێك‪ :‬وەزیری‬ ‫تەندروستیی "غەدر"‬ ‫لە هەولێر دەكات‬

‫‪...‬ل‪20‬‬

‫فەرید ئەسەسەرد‪ ،‬كە هاوكات بەرێوەبەری‬ ‫س��ەن��ت��ەری لێكۆڵینەوەی ستراتیژیی‬ ‫كوردستان (یەكێتی)یە‪ ،‬روونیدەكاتەوە‪:‬‬ ‫مەسعود بارزانی‪ ،‬دەتوانێت وەكو سەرۆكی‬ ‫حیزب نوێنەری خۆی بنێرێت‪ ،‬بەاڵم وەكو‬ ‫سەرۆكی هەرێم دەبێت نوێنەری رەسمیی‬ ‫بنێرێت‌‪ ،‬لەبەرئەوەی نێچیرڤان بارزانی‪،‬‬ ‫سیفەتی رەسمیی لە حكومەتی هەرێمدا‬ ‫نییە‪ ،‬بۆیە ناتوانێت نوێنەرایەتیی سەرۆكی‬ ‫بۆ‪...‬ل‪7‬‬ ‫هەرێم بكات‪.‬‬

‫(‪ )201‬مەالی هەولێر‪ :‬لەبری چاكسازیی‪ ،‬هەڕەشەی كوشتنمان لێدەكرێت‬ ‫رۆژنامە‪ )201( :‬م��ەالی پارێزگای‬ ‫ه��ەول��ێ��ر‪ ،‬نیگەرانیی دەردب����ڕن؛‬ ‫سەبارەت بەوەی لەم ماوەیەدا چەند‬ ‫زانایەكی ئاینیی لە پارێزگای هەولێر‪،‬‬ ‫لەسەر وت��ار الب���راون‌و هەڕەشەی‬ ‫كوشتنیان لێكراوە‌و لە مزگەوت‬ ‫دوورخراونەتەوه‪.‬‬ ‫لە بەیاننامەیەكدا‪ ،‬كە كۆپییەكی‬ ‫دەس����ت "رۆژن����ام����ە" ك���ەوت���ووە‪،‬‬

‫(‪ )201‬م��ەالی پارێزگای هەولێر‪،‬‬ ‫رای���دەگ���ەی���ەن���ن‪" :‬دوای ئ��ەو‬ ‫ب��ارودۆخ��ەی لەكوردستان رووی��دا‪،‬‬ ‫ب��ەداخ��ەوە‪ ،‬لە ب��ری ئ��ەوەی‌ پەلە‬ ‫بكرێت لە ئەنجامدانی‌ چاكسازیی‌‌و‬ ‫بەدەمەوەچوونی داخوازییە رەواكانی‬ ‫خۆپیشاندەران‌و هاواڵتییان‪ ،‬كەچی‬ ‫فشارەكان لێرە‌و لەوێ بەردەوامن‪،‬‬ ‫بەتایبەت ل��ەس��ەر مامۆستایانی‬

‫ئاینیی‌و وتاربێژان كە هەردەم لەگەڵ‬ ‫خ��ەم‌و ئ��ازار‌و داخوازییە رەواكانی‬ ‫خەڵكی كوردستان بوون"‪.‬‬ ‫ئ���ەو زان����ا ئ��ای��ن��ی��ی��ان��ە روون��ی��ان‬ ‫كردووەتەوە‪" :‬لەم دواییانەدا چەند‬ ‫زان��ای��ەك ل��ە س��ن��ووری پارێزگای‬ ‫ه��ەول��ێ��ر‪ ،‬ل��ەس��ەر وت���ار الب���راون‌و‬ ‫هەڕەشەی كوشتنیان لێكراوە‌و لە‬ ‫مزگەوت دوورخراونەتەوه"‪.‬‬

‫لەبەرامبەردا‪ ،‬بەڕێوەبەری راگەیاندنی‬ ‫وەزارەت��ی ئەوقاف‪ ،‬رەتیدەكاتەوە‬ ‫ك���ە ه��ی��چ م����ەال‌و ك��ارم��ەن��دێ��ك��ی‬ ‫وەزارەتەكەی‪ ،‬مووچەكەی بڕابێت‪،‬‬ ‫ی��ان لەكارەكەی دوورخرابێتەوە‪،‬‬ ‫ب��ەاڵم نایشارێتەوە ئاڵوگۆڕكردنی‬ ‫وتارخوێنی مزگەوتەكان‌و مەالكان‬ ‫هەبووە‌و بەردەوامیش دەبێت‪.‬‬ ‫بۆ‪...‬ل‪2‬‬

‫نهێنییه‌کانی پشت‬ ‫سه‌ردانه‌که‌ی ئه‌ردۆغان‬ ‫بۆ هه‌ولێر ئاشکرا ده‌بێت‬

‫زیادبكرێت"‬ ‫پێشمەرگە‬ ‫مووچەی‬ ‫نادەن‬ ‫رێگا‬ ‫پارتی؛‬ ‫‌و‬ ‫ی‬ ‫"یەكێت‬ ‫ل‪6‬‬

‫‪...‬ل‪11‬‬

‫‪hewal.rozhnama@gmail.com‬‬

‫ذمارة (‪ )628‬سيَشةممة ‪2011/4/5‬‬

‫‪www.rozhnama.net‬‬

‫یەكێتی‌و پارتی هەوڵی تەواو دەدەن‪ ،‬حكومەت هەڵنەوەشێتەوەو تەنیا تەعدیلی وەزاریی بكرێت‌‪.‬‬ ‫یه‌کگرتوو و کۆمه‌ڵ‪ :‬ئێمه‌ش داوامان کردوو ‌ه ئه‌م کاره‌کته‌ر ‌ه سه‌ره‌کییانه‌ی حکومه‌ت بڕۆن‌و دانه‌نرێنه‌وه‌‪.‬‬

‫هەڵوەشاندنەوەی حكومەت‪ ،‬نزیك دەبێتەوە‬

‫ئۆپۆزسیۆن‪ :‬نابێت هەندێك بەرپرس لە حكومەتە «كاتیی»یەكەدا‪ ،‬پۆستیان پێبدرێتەوە‬ ‫راپۆرتی‪ :‬رۆژنامە‬

‫‪.......................................................................‬‬

‫ه��ەردوو هێزە دەس��ەاڵت��دارەك��ەی‬ ‫كوردستان‪« ،‬ڤیتۆ»یان لەسەر ئەو‬ ‫داوای���ەی ئۆپۆزسیۆن هەڵگرت كە‬ ‫پێشتر هەڵوەشاندنەوەی حكومەتیان‬ ‫وەك هێڵی سوور ناودەبر‌و لەئێستاشدا‬ ‫دانوستاندن بۆ پێكهێنانی حكومەتی‬ ‫كاتیی چڕتر بووەتەوە‪.‬‬ ‫ب��زووت��ن��ەوەی گ���ۆڕان‪ ،‬پێش دوو‬ ‫مانگ‪ ،‬هەڵوەشاندنەوەی حكومەت‌و‬ ‫ئەنجامدانی هەڵبژاردنی پێشوەختی‬ ‫وەك چ��ارەس��ەری قەیرانی سیاسیی‬ ‫هەرێم خستەڕوو‪ ،‬بەاڵم پارتی‌و یەكێتی‪،‬‬ ‫ل��ەك��اردان��ەوەی��ەك��ی «ت��ون��د»دا ئەو‬ ‫داوایەی «گۆڕان»یان وەك «حەرامی‬ ‫سیاسی» لێكدایەوەو بەكۆكردنەوەی‬ ‫هێز‌و ناردنی دەبابە بەرامبەر بارەگای‬ ‫گۆڕان‌و ئەنجامدانی هەڵمەتێكی ئیعالمی‬ ‫و «پیالنگێڕی»وەاڵمیان دایەوە‪.‬‬ ‫لەئێستاشداو دوای زی��ات��ر لە‬ ‫مانگێك ل��ە خ��رۆش��ان‌و راپ��ەڕی��ن��ی به‌رهه‌م ساڵح و ئازاد به‌رواری ‬ ‫خەڵكی كوردستان دژ بە گەندەڵیی‌و‬ ‫ناعەدالەتیی لە هەرێم‪ ،‬هەردوو پارتە‬ ‫دەس��ەاڵت��دارەك��ەی ه��ەرێ��م‪« ،‬هێڵی لەگەڵ تەعدیلی وەزاریدا نین‪ ،‬بەوپێیەی‬ ‫سوور»یان لەسەر هەڵوەشاندنەوەی ئەم حكومەتەی ئێستا دەستەوەستانە‬ ‫ح���ك���وم���ەت‌و ه���ەڵ���ب���ژاردن���ەوەی لە چارەسەركردنی كێشەكاندا»‪.‬‬ ‫ب��ەب��ڕوای چ��اودێ��ران��ی سیاسیی‪،‬‬ ‫پێشوەخت هەڵگرتووە‪ ،‬ئەمەش پاش‬ ‫كۆبوونەوەكانی هەفتەی راب���ردووی ئیفلیجبوونی ك��اب��ی��ن��ەی ئێستای‬ ‫ه��ەردوو مەكتەبی سیاسیی یەكێتی‌و حكومەت‪ ،‬بەشێكی زۆری هۆكارەكەی‬ ‫پارتی لەگەڵ گۆڕان‌و یەكگرتوو كۆمەڵ بۆ مەكتەبی سیاسیی یەكێتی‌و پارتی‬ ‫دەگەڕێتەوە‪ ،‬چونكە پشتیوانییان لە‬ ‫دێت‪.‬‬ ‫بەگوێرەی ئەو زانیارییانەی دەست دەس���ەاڵت‌و دەس��ك��راوەی��ی حكومەت‬ ‫«رۆژن��ام��ە» كەوتوون‪ ،‬كۆبوونەوەی نەكردووە‌و د‪.‬بەرهەم ساڵح‪ ،‬جگە لەوەی‬ ‫ه��ەف��ت��ەی راب�����ردوو ب��ە مەبەستی لە سنووری پارێزگای هەولێرو دهۆكدا‬ ‫گفتوگۆكردن بووە لەسەر دۆخی هەرێم‌و دەسەاڵتی فیعلیی نەبووە‪ ،‬لە پارێزگای‬ ‫دۆزینەوەی رێگەچارە بۆ دەربازبوون سلێمانیشدا بەهۆی گرفتی ناوخۆیی‬ ‫لەوقەیرانەی لە هەرێمدا دروست بووە‪ .‬ح��ی��زب��ەك��ەی��ەوە‪ ،‬رێگریی لێكراوە‌و‬ ‫زانیارییەكان ئ��ەوە دەخ��ەن��ەڕوو‪ ،‬هەروەها جێگری سەرۆك وەزیرانیش‬ ‫ه��ەردوو الیەنەكەی دەس��ەاڵت‪ ،‬هێڵی هیچ دەسەاڵتێكی بەسەر دامودەزگا‬ ‫س��ووری��ان لەسەر هەڵوەشاندنەوەی حكومییەكانی سلێمانیدا نەبووە‪.‬‬ ‫س��ەرچ��اوە ئ��اگ��ادارەك��ان ئ��ەوە‬ ‫حكومەت البردووەو مەسەلەی چۆنێتیی‬ ‫دروستكردنی حكومەتی بنكەفراوانی دەخ���ەن���ەڕوو‪ ،‬ك��ە یەكێتی‌و پارتی‬ ‫كاتییان ب ‌ه به‌شداریی هەموو الیەنەكان ه��ەوڵ��ی ت���ەواو دەدەن‪ ،‬حكومەت‬ ‫خستووەتەڕوو‪ ،‬تەنانەت حكومەتە هەڵنەوەشێتەوەو تەنیا تەعدیلی‬ ‫كاتییەكە بە تەوافوق دروستبكرێت‌و وەزاری��ی بكرێت‌و سەرۆكی حكومەت‬ ‫بهێڵنەوەو «بزووتنەوەی گۆڕان» بڕواتە‬ ‫سەرۆكەكەشی بە تەوافوق دابنرێت‪.‬‬ ‫یوسف محەمەد‪ ،‬ئەندامی شاندی ئەو حكومەتەوەو وای لێكبدەنەوە كە‬ ‫دان��وس��ت��ان��ك��اری «گ�����ۆڕان»‪ ،‬وت��ی‪« :‬گۆڕان» شەڕی كێكەكەی كردووە‪،‬‬ ‫«لەكۆبوونەوەكەماندا لەگەڵ یەكێتی‌و بەاڵم «گۆڕان»بەهیچ جۆرێك رازی‬ ‫پ��ارت��ی‪ ،‬ت��اوت��وێ��ی ه��ەڵ��وەش��ان��ەوەی نەبووە بەشداریی ئ��ەم حكومەتەی‬ ‫حكومەت‌و دروستكردنی حكومەتی ئێستا بكات‪.‬‬ ‫الیەنی دەسەاڵت‪ ،‬لەكۆبوونەوەكاندا‬ ‫كاتیمان كرد‪ ،‬هەرچەندە هەوڵی جدیی‬ ‫ێ الیەنەكەی ئۆپۆزسیۆنیان‬ ‫یەكێتی‌و پارتی بۆئەوەیە حكومەت رای هەرس ‌‬ ‫هەڵنەوەشێتەوە‌و تەعدیلی وەزارییان وەرگرتووە‌و داوایان لێكردوون بەشداربن‬ ‫پێباشە‪ ،‬ب��ەاڵم هەرس ‌ێ الیەنەكەی لەحكومەتە كاتییەكدا‪ ،‬بەاڵم تا ئێستا‬ ‫ئۆپۆزسیۆن‌و بەتایبەت «گ��ۆڕان»‪ ،‬روون نییە كە گۆڕان‌و دوو الیەنەكەی‬ ‫دیكەی ئۆپۆزسیۆن‪ ،‬بەشداریی ئەو‬ ‫حكومەتە دەكەن یان نا؟‬ ‫یوسف محەمەد‪ ،‬وت��ی‪« :‬جارێ‌‬ ‫بەرچاومان روون نییە‌و نازانین ئەو‬ ‫حكومەتە بۆچی پێكدەهێنرێت؟ بەرنامە‬ ‫سیاسییەكەی چییە؟ ئایا دەتوانێت‬ ‫كێشەكان چارەسەربكات؟»‪ ،‬وتیشی‪:‬‬ ‫«ئەو حكومەتە كاتییە‪ ،‬گۆڕانیشی تێدا‬ ‫كێشەكان لە كەسەكاندا نەبێت‪ ،‬بەاڵم حكومەتێك بێت كاری‬ ‫لەبەر بڕوات‪ ،‬پشتگیریی دەكەین»‪.‬‬ ‫نین و لە سیستمەكەدان‪،‬‬ ‫ه��ەرچ��ەن��دە ت��ا ئێستا پ��ارت�ی‌و‬ ‫یەكێتی‪ ،‬بەڕەسمیی رایاننەگەیاندووە‬ ‫بەاڵم كەسەكانیش‬ ‫كە ئەم كابینەیە هەڵدەوەشێننەوە‪،‬‬ ‫ب���ەاڵم ل��ێ��دوان��ی ب��ەرپ��رس��ان��ی ب��ااڵی‬ ‫رۆڵیان هەیە‬ ‫ه��ەردووالی��ان‪ ،‬ئاماژەیە بۆ چوونە‬ ‫ژێرباری ئەو خواستەی ئۆپۆزسیۆن‌و‬ ‫لە گەورەكردنی‬ ‫شەقام‪.‬‬ ‫ب���ەگ���وێ���رەی زان��ی��اری��ی��ەك��ان��ی‬ ‫سەرچاوە ئاگادارەكەی «رۆژنامە»‪،‬‬ ‫كێشەكان‌و قەیرانەكەدا‬ ‫ل��ەك��ۆب��وون��ەوەك��ەی سەركردایەتیی‬

‫فۆتۆ‪ :‬رۆژنامه‌‬ ‫یەكێتی‌و پارتی ‪-‬دا لەگەڵ «گۆڕان»‪،‬‬ ‫وردەك���اری���ی چۆنێتیی پێكهێنانی‬ ‫حكومەتی كاتیش باسكراوەو «گۆڕان»‬ ‫مەرجی ئەوەشی هەبووە كە نابێت‬ ‫چەند لێپرسراوێكی ئێستای حكومەت‪،‬‬ ‫لەو حكومەتە كاتییەدا دابنرێنەوە‪ ،‬كە‬ ‫بەرچاوترینیان سەرۆكی حكومەت‌و‬ ‫وەزیرانی ناوخۆو پێشمەرگەن»‪.‬‬ ‫یوسف محەمەد‪ ،‬ل��ەم بارەیەوە‬ ‫وتی‪« :‬كێشەكان لەكەسەكاندا نین و‬ ‫لە سیستمەكەدان‪ ،‬بەاڵم كەسەكانیش‬ ‫رۆڵیان هەیە لە گەورەكردنی كێشەكان‌و‬ ‫قەیرانەكەدا‪ ،‬بۆیە «ئێمە وەك گۆڕان‪،‬‬ ‫م��ەرج��م��ان ه��ەی��ە ل��ەس��ەر هەندێك‬ ‫كارەكتەری سەرەكیی ئەم حكومەتە‪،‬‬ ‫پێیمانوایە‪ ،‬چەند بەرپرسێكی بااڵ‬ ‫فەشەلی خۆیان سەلماندووە‌و بەفیعلی‬ ‫نەیانتوانیوە رۆڵی خۆیان ببین‌و نابێت‬ ‫دابنرێنەوە»‪.‬‬ ‫وت��ی��ش��ی‪« :‬د‪.‬ب���ەره���ەم ساڵح‪،‬‬ ‫بەفیعلیی فەشەلی هێناوە‪ ،‬بەتایبەت‬ ‫لەم رووداوانەی دواییدا كە نەیتوانیوە‬ ‫سەركەوتووبێت لە تەدەخولی حیزب‌و‬ ‫جواڵندنی هێزی چەكدارو داخستنی‬ ‫زان��ك��ۆك��ان‪ ،‬ب��ۆی��ە چ��ۆن كەسێكی‬ ‫ئ��اوا دەت��وان��ێ��ت ئ��ەرك��ی چاكسازیی‬ ‫پێبدرێتەوە؟!»‪.‬‬ ‫«رۆژنامە» بۆ هەمان مەبەست‪،‬‬ ‫رای كۆمەڵی ئیسالمیی‌و یەكگرتووی‬ ‫وەرگ��رت‪ ،‬سەرچاوەیەكی نزیك لەو‬ ‫دووالیەنە ئیسالمییە وتی‪« :‬ئێمەش‬ ‫داوامان كردووە كە دەبێت كارەكتەرە‬ ‫س��ەرەك��ی��ی��ەك��ان��ی ئ��ەم كابینەیەی‬ ‫ئێستا‪ ،‬ب����ڕۆن‌و دان��ەن��رێ��ن��ەوە»‪.‬‬ ‫ه��ەروەه��ا ع��وم��ەر محەمەد ئەمین‪،‬‬ ‫ئ��ەن��دام��ی ش��ان��دی دان��وس��ت��ان��ك��اری‬ ‫یەكگرتووی ئیسالمیی‪ ،‬ئاشکرایکرد‬ ‫«هەڵوێستمان لەگەڵ ئۆپۆزسیۆندایەو‬ ‫لەگەڵ هەڵوەشاندنەوەی سەرلەبەری‬ ‫حكومەتداین»‪.‬‬ ‫كۆبوونەوەكانی الیەنی دەسەاڵت‌و‬ ‫ئۆپۆزسیۆن‪ ،‬بڕیاربوو كۆبوونەوەی‬ ‫دواتریان بەدوادا بێت‪ ،‬بەاڵم بەگوێرەی‬ ‫زانیارییەكانی «رۆژن��ام��ە»‪ ،‬فەرمانە‬ ‫پێنج خاڵییەكەی بارزانی بۆ ئیجرائات‬ ‫لەودۆخەی بەهۆی خۆپیشاندانەكانەوە‬ ‫دروس��ت��ب��ووه‌‪ ،‬س��اردی��ی خستووه‌تە‬ ‫رێڕەوی كۆبوونەوەكانەوە‪ ،‬كە بەگوێرەی‬ ‫زانیارییەكانی «رۆژن��ام��ە»‪ ،‬وەفدی‬ ‫دەسەاڵتیش لەكۆبوونەوەیاندا لەگەڵ‬ ‫«گ���ۆڕان»‪ ،‬باسیان ل��ەو هەنگاوەی‬ ‫سەرۆكی هەرێم كردبوو كە ل��ەرۆژی‬ ‫دوای كۆبوونەوەكە رایدەگەیەنێت‪ ،‬كە‬

‫ه��ەردووال رێككەوتبوون لەبری پێنج‬ ‫ێ خ��اڵ ل��ەالی��ەن سەرۆكی‬ ‫خ��اڵ‪ ،‬س� ‌‬ ‫هەرێمه‌و‌ه رابگەیەنرێت‪.‬‬ ‫لەالیەكی ت��رەوە ب��ڕی��ارە ئەمڕۆ‬ ‫ێ الی��ەن��ەك��ەی ئۆپۆزسیۆن‬ ‫ه��ەرس � ‌‬ ‫(گ���ۆڕان‪ ،‬یەكگرتوو‪ ،‬ك��ۆم��ەڵ)‪ ،‬بە‬ ‫سەرۆكایەتی نەوشیروان مستەفاو‬ ‫سەاڵحەدین بەهادین و عەلی باپیر‬ ‫كۆببنەوەو ل��ەپ��اش كۆبوونەوەكە‬ ‫هەڵوێستی ئۆپۆزسیۆن لەسەر چەند‬ ‫مەسەلەیەك بڕیاری لەسەر بدرێت‪.‬‬ ‫ب��ەگ��وێ��رەی ئ��ەو زانیارییانەی‬ ‫«رۆژن��ام��ە» لە بەرپرسێكی بااڵی‬ ‫یەكێك لە الیەنەكانی ئۆپۆزسیۆن‬ ‫دەستیكەوتووە‪ ،‬چاوەڕواندەكرێت ئەمڕۆ‬ ‫ێ الیەنی ئۆپۆزسیۆن بەڕەسمی‬ ‫هەرس ‌‬ ‫داوای هەڵوەشاندنەوەی حكومەت‌و‬ ‫پێكهێنانی حكومەتی ئینتیقالی بكەن‪،‬‬ ‫كە ئەو حكومەتە كاتییەش ئەركی‬ ‫یەكەمی جێبەجێكردنی پرۆژە (‪)22‬‬ ‫خاڵییەكەی الیەنەكانی ئۆپۆزسیۆن‬ ‫بێت‪.‬‬ ‫ئەو سەرچاوەیە وتیشی‪« :‬یەكێكی‬ ‫دیكە لە هەڵوێستەكان ئەوە دەبێت‬ ‫كە بڕیاردەدەین ئۆپۆزسیۆن پێكەوە‪،‬‬ ‫ل��ەب��ەرام��ب��ەر دەس�����ەاڵت دەچینە‬ ‫دانوستانەكانەوەو بە تاك تاك لەگەڵ‬ ‫یەكێتی و پارتی دانانیشین»‪.‬‬ ‫ه���ەروەك ب��اس��ی ل���ەوەش ك��رد‪،‬‬ ‫لەمڕۆوە ئەولەویاتی ئۆپۆزسیۆن دەبێت‬ ‫بە یەك‌و پ��رۆژەو بڕیاری هاوبەشمان‬ ‫دەبێت‌و هەڵوەشاندنەوەی حكومەت‬ ‫دەبێت ‌ه ئامانجی هاوبەش»‪.‬‬

‫د‪.‬بەرهەم ساڵح‪،‬‬ ‫بەفیعلیی فەشەلی‬ ‫هێناوە‪ ،‬بەتایبەت‬ ‫لەم رووداوانەی‬ ‫دواییدا‬

‫هەڵوەشاندنەوەی حكومەت‬ ‫لەنێوان هێڵی سوور‌و ترسدا‬ ‫ێ پێیانوایە هەڵوەشاندنەوەی حكومەتی هەرێم‬ ‫هەند ‌‬ ‫هێڵی سوورە (وەك ئەوەی هەر ریفۆرم‌و چاكسازییەك‬ ‫كە بۆ بەرژه‌وەندیی خەڵكی كوردستان بێت‪ ،‬دەبێت وەها‬ ‫لێی بڕوانرێت)‌و هەر هەوڵێكیش بۆ هەڵوەشاندنەوەی‬ ‫ئەم حكومەتە‪ ،‬پیالنگێڕیی‌و ئینقیالبە!‪ ،‬لەكاتێكدا‬ ‫لەسیاسەت‌و حوكمڕانیكردندا‪ ،‬تەنیا ئەو مەسەالنە هێڵی‬ ‫سوورن؛ كە ئاسایشی نەتەوەیی‪ ،‬یان ئاسایشی واڵت‪،‬‬ ‫دەخەنە بەردەم هەڕەشەی تەداخولی واڵتانی ئیقلیمیی‪،‬‬ ‫یان نێودەوڵەتییەوە‪ ،‬لەكاتێكدا ئەم حكومەتی هەرێمە‪،‬‬ ‫بۆ خۆی نەیتوانیوە رێگربێت لەوەی دەستوەرنەدرێتە ناو‬ ‫كاروباری ناوخۆی هەرێمەوە‪.‬‬ ‫دەبێت بۆچی هەڵوەشاندنەوەی ئەم حكومەتە هێڵی‬ ‫ێ «ستوون نووس»یش مەترسیی‬ ‫سوور بێت‌و هەند ‌‬ ‫خۆیان لەهەڵوەشاندنەوەی ئەم حكومەتە نیشانبدەن‌و‬ ‫پرسیاری ئەوە بكەن‪ :‬ئەی دوای ئەم هەڵوەشاندنەوەیە‪،‬‬ ‫چی دەقەومێ‌؟‬ ‫ئەو هەوااڵنەی لەناوەندەكانی میدیاوە دزەیانكردووە‪،‬‬ ‫ئەو هەوااڵنە نین كە بەمجۆرەبن‪ :‬سەرچاوەیەك كە‬ ‫نەیویست ناوی خۆی ئاشكرابكات‪ ،‬یان سەرچاوەیەكی‬ ‫تایبەت‪...‬هتد دركاندبێتیان‪ ،‬بەڵكو راشكاوانە‬ ‫بەرپرسانی بااڵی ئۆپۆزسیۆن‪ ،‬لە كۆبوونەوەكانیاندا‬ ‫لەگەڵ یەكێتی‌و پارتی (كە دواینیان لێدوانی عەبدولستار‬ ‫مەجیدی ئەندامی مەكتەبی سیاسیی كۆمەڵی ئیسالمیی‌و‬ ‫ئەندامی شاندی وتو‌وێژكاری كۆمەڵی ئیسالمییە لەگەڵ‬ ‫پارتی‌و یەكێتی)‪ ،‬دوای كۆبوونەوەكەی رۆژی شەممەی‬ ‫رابردوویان لەگەڵ مەكتەبی سیاسیی یەكێتی‌و پارتیدا‬ ‫لەهەولێر‪ ،‬ئەم زانیارییانەی بۆ میدیاكان ئاشكراكرد‪:‬‬ ‫یــــەكـــــێـــتی‌و پارتی رازیبوون بە جێبەجێكردنی‬ ‫(‪)%85‬ی داواكارییەكانی ئۆپۆزسیۆن‪ ،‬كە بێگومان‬ ‫یەكێكیش لەوان ‌ه هەڵوەشاندنەوەی حكومەتی هەرێمە‪.‬‬ ‫دەپرسین‪ :‬دەبێت بۆچی ئەم هەڵوەشاندنەوەیە‬ ‫هێڵی سووربێت؟! ئەوەتا ئەگەر رۆژانەیش نەبێت‪،‬‬ ‫وەختە ببێتە نەرێت كە لەدوای كۆتایهاتنی دەسەاڵتە‬ ‫دیكتاتۆرییەكەی زەینەلعابدین‌و بنەماڵەكەیەوە لەتونس‪،‬‬ ‫بەردەوام گوێبیستی ئەوە دەبین واڵتە عەرەبییەكان بۆ‬ ‫هێوركردنەوەی شەقامی توڕەی واڵتەكانیان‪ ،‬كابینەكانی‬ ‫حكومەتەكانیان هەڵدەوەشێننەوە‪ ،‬كە دواینیان‬ ‫هەڵوەشاندنەوەی كابینەی حكومەتی سوریا بوو لەالیەن‬ ‫«بەشار ئەسەد»ەوە‪.‬‬ ‫ئەوەی جێی پێكەنینە‪ ،‬داواكردنە لەئۆپۆزسیۆن‬ ‫بۆ ئەوەی هاوكاربێت لەجێبەجێكردنی (‪ )17‬خاڵەكەی‬ ‫پارلەمانی كوردستان؛ كە «ئیجماع»ی پارلەمانتارانی‬ ‫لەسەر بوو‪ ،‬لەكاتێكدا دەركردنی هەر بڕیار‌و یاسایەكی‬ ‫پارلەمان دەبێت حكومەت پابەندی جێبەجێكردنی‬ ‫بێت‪‌..‬و ئەم داواكردنەیش لە «ئۆپۆزسیۆن»‪ ،‬وەك ئەوە‬ ‫وایە ئۆپۆزسیۆن دەستی سەرۆكی حكومەت‌و بەرپرسانی‬ ‫بااڵی ئەم حكومەتەی بەستبێ‌‌و نەهێڵێت جێبەجێیان‬ ‫بكات‪ ،‬كە جێبەجێكردنیان ب��ەرژەوەن��دی��ی خەڵكی‬ ‫كوردستانی تێدایەو تائێستاش یەك خاڵی ئەو (‪)17‬‬ ‫خاڵەی پارلەمانی كوردستان جێبەجێنەكراوە‌‪ ،‬ئەمەش‬ ‫دیسانەوە بێئیرادەیی‌و بێدەسەاڵتی ئەم حكومەتە‪،‬‬ ‫نەك لەچارەسەركردن‌و چاكسازییدا دەسەلمێنێ‌‪ ،‬بەڵكو‬ ‫خەمساردییەكی تەواویشە لەپابەندنەبوونی بە بڕیار‌و‬ ‫یاساكانی پارلەمان‌و هاوكات بەسووك تەماشاكردنی‬ ‫پارلەمان‪.‬‬ ‫ی��ان ئ��ەو پرسیارە لەئۆپۆزسیۆن دەك��ەن‪ :‬ئایا‬ ‫شەرعییەت بەالی (‪ )17‬خاڵییەكەوەیە كە هەمووان‬ ‫لەسەری كۆكن‪ ،‬یان خاڵەكانی ئۆپۆزسیۆن‪ ،‬كە خۆشیان‬ ‫لەسەری رێكنەكەوتوون؟‬ ‫بێگومان‪ )17( ،‬خاڵییەكە بایه‌خی هەیە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫بۆچی وا مانگێك زیاتر بەسەر ئەو (‪ )17‬خاڵەدا‬ ‫تێپەڕیوە‪ ،‬تائێستا هیچ خاڵێكی جێبەجێنەكراوە؟‬ ‫ئایا جارێكی دیكە ئەمە سوكایەتیكردن نییە بەو‬ ‫شەرعییەتە؛ لەالیەن حكومەتی هەرێمەوە؟ ئایا ئەمە‬ ‫بێدەسەاڵتی‌و بێباكیی ئەم حكومەتە بەرامبەر سەروەریی‬ ‫یاسا‌و گه‌ڕاندنەوەی ماف بۆ مافخوراو ‌و خەمساردیی‬ ‫لەهێوركردنەوەی بارودۆخەكە لەالیەن ئەم حكومەتەوە‬ ‫ناگەیەنێت؛ كە بەڕێز د‪.‬بەرهەم ساڵح سەرۆكیەتی؟‬ ‫دانانی هەر هێڵێكی سوور بۆ چارەسەركردنی ریشەیی‬ ‫كێشەكانی هەرێم‌و دەسەاڵت لەم هەرێمەدا‌و هەروەها ترس‬ ‫لەهەڵوەشاندنەوەی حكومەت‪ ،‬خۆدزینەوەیەكی ئاشكرایە‬ ‫لە ساڕێژكردنی كێشەكانی گەندەڵیی‌و ناعەدالەتیی‌و‬ ‫هاوكات بەهەندوەرنەگرتنی توڕەیی خەڵكی هەرێمی‬ ‫كوردستان‌و ئەو بێحورمەتییەی بەرامبەر بەمافەكانی‬ ‫م��رۆڤ‌و ئازادیی رادەرب��ڕی��ن لەم هەرێمەدا دەكرێت‪،‬‬ ‫لەكاتێكدا هەر ئەم ئەقلیەتەی ئەم هەڵوەشاندنەوەیە‬ ‫بەهێڵی سوور دادەنێت‪ ،‬ئامادەیە سازش لەسەر «هێڵی‬ ‫س��وور»ە چارەنووسسازەكانی گەلەكەمان بكات‪ ،‬كە‬ ‫لەبەزاندنیاندا ئاسایشی نەتەوەییمان دەكەوێتە بەردەم‬ ‫هەڕەشەوە‪.‬‬

‫ذمارة (‪ )628‬سيَشةممة ‪2011/4/5‬‬

‫‪hewal.rozhnama@gmail.com‬‬

‫لە هەولێر‪ ،‬كچە رۆژنامەنووسێك‌و هاوكارێكی دەستگیر دەكرێن‬ ‫رۆژن���ام���ە‪ :‬دوێ��ن�� ‌ێ دووش��ەم��م��ە‪،‬‬ ‫لەشاری هەولێر دوو رۆژنامەنووس‬ ‫دەستگیركران‌و سەرجەم ئامێرەكانی‬ ‫كاری رۆژنامەوانیشیان لێسەندرا كە‬ ‫یەكێكیان كچە‪.‬‬ ‫نیاز عەبدوڵاڵ‪ ،‬پەیامنێری رادیۆی نەوا‪،‬‬

‫یەكێك بوو لە دەستگیركراوەكان‌و‬ ‫بە «رۆژن��ام��ە»ی راگەیاند‪ :‬دوای‬ ‫ئ����ەوەی ل���ەالی���ەن ب��ەڕێ��وەب��ەری‬ ‫«پۆلیسی تەواری»یەوە لە هەولێر‬ ‫دەستگیركراین‪ ،‬هەڕەشە‌و قسەی‬ ‫ناشیرینمان بەرامبەر ك��را‪ .‬نیاز‪،‬‬

‫لە راپۆرتێكی «پارتی»دا‪...‬‬

‫هەڕەشەكانی مەحمود سەنگاوی ئاشكرا دەكرێن‬ ‫رۆژنامە‬

‫دەڵێت‪ :‬لە كوردستان پێشێلكارییەكان‬ ‫لەالیەن ئەوانەوە ئەنجامدەدرێن كە‬ ‫پێویستە رۆژنامەنووسان بپارێزن‪.‬‬ ‫هاوكات‪ ،‬وریا حەمە كەریم‪ ،‬پەیامنێری‬ ‫رۆژن��ام��ەی «ه��اواڵت��ی» لەهەولێر‬ ‫لەگەڵ نیاز عەبدوڵاڵ‪ ،‬دەستگیركرا‪،‬‬

‫دوات��ر ه��ەردوو پەیامنێرەكە ئ��ازاد‬ ‫كران‪.‬‬ ‫دەستگیركردنی ئ��ەم پەیامنێرانە‬ ‫لەكاتی رووماڵكردنی خۆپیشاندانێكی‬ ‫ژم��ارەی��ەك خ��وێ��ن��دك��اری زان��ك��ۆی‬ ‫سەاڵحەدیندا بوو‪.‬‬

‫هه‌ڵوه‌شاندنه‌وه‌ی لیژنەی دیالۆگی‬ ‫نیشتمانیی په‌رله‌مان‪ ،‬به‌پێویست ده‌زانرێت‬ ‫سەنگەر كوردە‬

‫‪....................................................‬‬

‫‪....................................................................‬‬

‫ل��ە راپ��ۆرت��ێ��ك��ی ل��ی��ژن��ەی‬ ‫ن��اوچ��ەی كفری (پ‪.‬د‪.‬ك)دا؛‬ ‫كە بۆ لقی (‪)22‬ی گەرمیانی‬ ‫حیزبەكە بەرزكراوەتەوە‪ ،‬ئاماژە‬ ‫بە وتارێكی مەحمود سەنگاوی‪،‬‬ ‫ئەندامی مەكتەبی سیاسیی‌و‬ ‫مــــــەڵـــبەندی‬ ‫لێپرسراوی‬ ‫(‪)11‬ی گەرمیانی (ی‪.‬ن‪.‬ك)‬ ‫كراوە كە رایگەیاندووە‪« :‬هەر‬ ‫ك��ەس‌و گ��رووپ‌و الیەنێك بەبێ‌‬ ‫م��ۆڵ��ەت خۆپیشاندان بكات‌و‬ ‫م��ۆڵ��ەت��ی ی��اس��ای��ی ن��ەب��ێ��ت‪،‬‬ ‫بەتوندیی وەاڵمی دەدەینەوە لە‬ ‫هەر جێگایەك بێت»‪.‬‬ ‫هەر لەو راپۆرتەدا‪ ،‬كە بە‬ ‫ن��ووس��راوی ژم���ارە (‪ )206‬لە‬ ‫رۆژی ‪ ،2011/3/17‬لەالیەن‬ ‫لیژنەی ن��اوچ��ەی ن��اوب��راوەوە‬ ‫ب���ەرزك���راوەت���ەوەو دان��ەی��ەك��ی‬ ‫دەس��ت «رۆژن��ام��ە» كەوتووە‪،‬‬ ‫ئاماژە بەوەش كراوە‪ :‬مەحمود‬ ‫سەنگاوی‪ ،‬لەو وتارەیدا كە بە‬ ‫بۆنەی س��اڵ��ڕۆژی كیمیابارانی بەتایبەتی خ��ودی نەوشیروان‬ ‫هەڵەبجە لە كفری پێشكەشی مستەفا‪ ،‬داواشی لە قایمقامیەتی‬ ‫ك�������ردووە‪ ،‬ه��ێ��رش��ی ت��ون��دی قەزای كفری كردووە‪ ،‬هەر كەس‌و‬ ‫كردووەتە سەر سەرانی گۆڕان‪ ،‬گرووپ‌و الیەنێك بەڕەسمیی داوای‬

‫تائێستا‪ ،‬ك��ارەك��ان��ی لیژنەی‬ ‫دی��ال��ۆگ��ی نیشتمانیی پەرلەمانی‬ ‫كوردستان‪ ،‬ئەنجامێكی دیاریان نییەو‬ ‫ئەندامێكی لیژنەكەش دەڵێت‪« :‬ئەگەر‬ ‫كارەكانی لیژنەكە‪ ،‬كەڵەكەكردنی‬ ‫كۆبوونەوەو تەنیا بۆ راگەیاندن بێت‪،‬‬ ‫هەڵوەشاندنەوەی باشترە»‪.‬‬ ‫بە‬ ‫نیشتمانیی‪،‬‬ ‫لیژنەی دیالۆگی‬ ‫ته‌الری په‌رله‌مانی کوردستان‬ ‫بڕیاری پەرلەمانی كوردستان دامەزرا‌و‬ ‫بەپێی ئەو بڕیارە‪ ،‬لیژنەكە ئامانجی ئەنجامبدرێت‪ ،‬چونكە پێكهاتەیەكی پابەند بكرێت ب��ە جێبەجێكردنی‬ ‫دروستكردنی دیالۆگی نیشتمانییە سەرەكین‪ ،‬بۆیە پێمان داگ��رت كە داواكارییە هەنووكەییەكانه‌وه‌‪ ،‬ئەوەش‬ ‫لەسەر ئەو پرسانەی ماوەی رابردوو‪ ،‬س ‌ێ داواكارییە هەنووكەییەكانیان بە بۆ سازانی زەمینە بۆ ئەنجامدانی‬ ‫كە رەهەندێكی سیاسیی‌و نیشتمانییان هەند وەربگیرێن‌و فشار بخرێتە سەر دی��ال��ۆگ��ی نیشتمانیی‪ ،‬ئ���ەوەش بە‬ ‫فەرمیی بۆ سەرۆكایەتیی پەرلەمان‬ ‫حكومەت بۆ جێبەجێكردنیان»‪.‬‬ ‫هەیە‪.‬‬ ‫لیژنەی دیالۆگی نیشتمانیی‪ ،‬بەرزكراوەتەوە‌»‪.‬‬ ‫ئاشتی ع��ەزی��ز‪ ،‬پەرلەمانتاری‬ ‫وت��ی��ش��ی‪« :‬ل����ە راب�������ردوودا‪،‬‬ ‫فراكسیۆنی گۆڕان‌و ئەندامی لیژنەكە‪ ،‬لە ئەندامانی زۆرب��ەی فراكسیۆنەكان‬ ‫باس لەوە دەكات‪ ،‬لە یەكەم دانیشتنی پ��ێ��ك��ه��ات��ووەو ب���ڕی���اردان تێیدا بە سەرۆكایەتیی پەرلەمان لە بەڕێكردنی‬ ‫لیژنەكەیان‪ ،‬بەرنامەڕێژییان كردووە‪ ،‬تەوافوق دەبێت‪ ،‬ئەوەش دوای ئەوەی ك��ات��دا س��ەرك��ەوت��وو ب����ووە‪ ،‬ب��ەاڵم‬ ‫پەیوەندیی بكەن بە ئەنجومەنی كاتیی ئۆپۆزسیۆن قبووڵی نەبوو بە مەبدەئی ئیدارەكردنی ئەزمەكە بەم شێوەیە‪،‬‬ ‫زۆر زەحمەتەو دۆخەكە بەرەو ئاڵۆزیی‬ ‫سەرای ئازادیی‌و رێكخراوەكانی كۆمەڵی زۆرینەو كەمینە دەنگی تێدا بدرێت‪.‬‬ ‫ئاشتی عەزیز‪ ،‬ئاماژەی بەوەش كرد‪ ،‬دەب��ات‪ ،‬پێشموایە ئەگەر لیژنەكەی‬ ‫مەدەنیی‪ ،‬بۆئەوەی دانیشتنیان لەگەڵ‬ ‫ئەنجام ب��دەن‪« ،‬ب��ەاڵم لەبەرئەوەی لە كۆبوونەوەكەدا‪ ،‬پێشنیازیان كردووە‪ ،‬پەرلەمان نیەتی چاكسازییە‪ ،‬دەبێت‬ ‫ئەندامانی ئەنجومەنە كاتییەكەو نەهاتنە هەموو تۆمەتێك لەسەر ئەنجومەنەكەو ئەنجامی هەبێت‪ ،‬ئەگەر ئەم لیژنەیەش‬ ‫ك��ۆب��وون��ەوەو گفتوگۆکانه‌وه‌‪ ،‬ئێمە خ��ۆپ��ی��ش��ان��دەران دوورب��خ��رێ��ت��ەوەو كۆبوونەوە كەڵەكە دەكات‌و تەنیا بۆ‬ ‫وەك ئۆپۆزسیۆن پێمانوابوو‪ ،‬ناكرێت وت���ی‪« :‬ب��ەش��ێ��وەی��ەك��ی ه��اوب��ەش‪ ،‬رووكەش‌و راگەیاندنە‪ ،‬هەڵوەشانەوەی‬ ‫دیالۆگی نیشتمانیی لەدەرەوەی ئەوان رێككەوتین لەسەر ئ��ەوەی حكومەت باشترە»‪.‬‬

‫خۆپیشاندان ب��ك��ات‪ ،‬ئەوكات‬ ‫ئێمە رازی دەبین خۆپیشاندان‬ ‫بكات‪ ،‬بەپێچەوانەوە بەتوندیی‬ ‫رووبەڕوویان دەبینەوە‪.‬‬

‫سەرۆكی هەرێم؛ داوا لە حكومەت دەكات نەچێتە ژێر باری داواكانی ئۆپۆزسیۆنەوە‬

‫ئۆپۆزسیۆن‪ :‬سوورین له‌سه‌ر پرۆژه‌و به‌رنامه‌ چاکسازییه‌که‌مان‬ ‫شۆڕش خالید‬

‫سەرۆكی هەرێم‪ ،‬سەبارەت‬ ‫ب���ە ی��ەك��ەم��ی��ان ك���ە داوای‬ ‫خۆپیشاندەرانە‪ ،‬وتی‪« :‬ئەوانە‪،‬‬ ‫داواك���اری���ی���ەك���ی س��روش��ت��ی�ن‌و‬ ‫پێویستە ح��ك��وم��ەت ك���ار بۆ‬ ‫جێبەجێكردنیان بكات‪ .‬سەبارەت‬ ‫ب��ە دووەم��ی��ش��ی��ان‪ ،‬داواك��اری��ی‬ ‫حیزبە ئۆپۆزسیۆنەكانە؛ كە‬ ‫دەیانەوێت لە رێگەی داواكاریی‬ ‫خ��ەڵ��ك��ەوە ه��ەن��دێ‌ ئەجێندای‬ ‫خۆیان بسەپێنن»‌و داواشیكرد‪:‬‬

‫«ل��ەم��ەودوا‪ ،‬حكومەت بەهیچ‬ ‫ش���ێ���وەی���ەك ن��ەچ��ێ��ت��ە ژێ��ر‬ ‫باریانەوە»‪.‬‬ ‫ب��ەپ��ێ��ی پ������ڕۆژە (‪)22‬‬ ‫خاڵییەكەی ه��ەرس��ێ الیەنی‬ ‫ئ��ۆپ��ۆزس��ی��ۆن ب��ێ��ت‪ ،‬دەب��ێ��ت‬ ‫حكومەت هەڵبوەشێتەوە‪ ،‬چونكە‬ ‫مانگێك بەسەر ئەو پڕۆژەیەدا‬ ‫تێپەڕدەبێت‌و حكومەت هیچ‬ ‫كاردانەوەیەكی نەبووە‪.‬‬ ‫سەاڵحەدین بابەكر‪ ،‬ئەندامی‬

‫مەكتەبی سیاسیی یەكگرتووی‬ ‫ئ��ی��س�لام��ی��ی ك���وردس���ت���ان‪ ،‬بە‬ ‫«رۆژنامە»ی راگەیاند‪« :‬سوورین‬ ‫لەسەر ئەو پڕۆژەیە‌و سێشەممە‬ ‫(ئ��ەم��ڕۆ) دوای��ی��ن هەڵوێستی‬ ‫دەسەاڵتیش تاوتوێ‌ دەكەین»‪.‬‬ ‫ب��ارزان��ی‪ ،‬لەكۆبوونەوەكەدا‬ ‫هێرشی كردە سەر ئۆپۆزسیۆن‌و‬ ‫وت���ی‪« :‬ئ��ەگ��ەر ئ��ەو الیەنانە‬ ‫بەڕاست دەیانەوێت چاكسازیی‬ ‫ئەنجام بدرێت‪ ،‬پێویستە لەگەڵ‬

‫دەسەاڵت دابنیشن‌و پێكەوە ئەو‬ ‫چاكسازییە ئەنجام بدەن»‪ .‬ئەو‬ ‫وتەیەی بارزانی‪ ،‬لەكاتێكدایە كە‬ ‫ئۆپۆزسیۆن دانیشتنی لەگەڵ‬ ‫دەسەاڵت دەستپێكردووە‌و رەتی‬ ‫نەكردووەتەوە‪.‬‬ ‫مەولود باوەموراد‪ ،‬ئەندامی‬ ‫مەكتەبی سیاسیی یەكگرتوو‪،‬‬ ‫پێیوایە‪ ،‬دەس��ەاڵت لەبەر دوو‬ ‫هۆكار نایەوێت داوای ئۆپۆزسیۆن‬ ‫جێبەجێ بكات‪.‬‬ ‫باوەموراد‪ ،‬وتی‪« :‬بارزانی‌و‬ ‫دەس���ەاڵت‪ ،‬نایانەوێت تەنازول‬ ‫ب���ۆ داواك����ان����ی ئ��ۆپ��ۆزس��ی��ۆن‬ ‫بكەن‪ ،‬تائێستاش پێیانوایە‪،‬‬ ‫كەمینە مافی ئەوەی نییە شت‬ ‫بسەپێنێت»‪ .‬ئاماژەی بەوەش دا‬ ‫«بارزانی دەیەوێت وا لێكبدرێتەوە‬ ‫كە خۆیان چاكسازیی دەك��ەن‪،‬‬ ‫هەربۆیە لەماوەكانی راب��ردوودا‪،‬‬ ‫ه���ەم���وو ش��ت��ێ��ك��ی ل���ەب���ارەی‬ ‫چاكسازییەوە وتووە»‪.‬‬ ‫ب��ارزان��ی‪ ،‬رەت��ی��ك��ردەوە كە‬ ‫ئەوەی تائێستا كرابێت‪ ،‬بەهۆی‬ ‫فشاری ئۆپۆزسیۆنەوە بێت‌و وتی‪:‬‬ ‫«هەر هەنگاوێكی چاكسازییش‪،‬‬ ‫دەبێت‌ لەقەناعەتی حكومەتەوە‬ ‫هەڵقوڵێ‌‌و ئۆپۆزسیۆنیش با‬

‫«وەزارەت�����ی ئ��ەوق��اف ئ��اگ��اداری‬ ‫ئ��ەو هەڕەشانەیە كە لەمەالكان‬ ‫ك��راون‌و هەوڵی زۆریشی داوە لە‬ ‫رێگەی دەزگا ئەمنییەكان‌و الیەنە‬

‫پەیوەندیدارەكانەوە سەرچاوەكانی‬ ‫ئەو هەڕەشانە بدۆزرێنەوە»‪.‬‬ ‫لەكۆتایی بەیاننامەكەیاندا‪ ،‬ئەو‬ ‫(‪ )201‬زانا ئاینییەی پارێزگای هەولێر‪،‬‬

‫«ئیدانەی هەڕەشەی كوشتن‌و الدان‬ ‫لە وتار‌و دەستگیركردنی نایاسایی‬ ‫مامۆستایانی ئاینیی دەك��ەن»‌و‬ ‫داواش ل��ە ب��ەرپ��رس��ان‌و الیەنە‬

‫پەیوەندیدارەكان دەكەن‪ ،‬مامۆستا‬ ‫ئاینییە الب��راوەك��ان‪ ،‬بگەڕێننەوە‬ ‫ی بكەن‬ ‫بۆ شوێنی خۆیان‌و رێگری ‌‬ ‫لە دووب��ارەب��وون��ەوەی ئەو جۆرە‬

‫‪......................................................‬‬

‫سەرۆكی هەرێمی كوردستان‪،‬‬ ‫ل��ەك��ۆب��وون��ەوەی��ەك��ی��دا ل��ەگ��ەڵ‬ ‫ئەنجومەنی وەزی��ران‪ ،‬كە رۆژی‬ ‫(‪)3‬ی ئەم مانگە لەسەاڵحەدین‬ ‫بەڕێوەچوو‪ ،‬داوای لەئەنجومەنی‬ ‫وەزی��ران��ی هەرێم ك��رد؛ نەچێتە‬ ‫ژێر باری جێبەجێكردنی داوای‬ ‫ئۆپۆزسیۆن‌و داوای لێكردن‪:‬‬ ‫«نابێت ئۆپۆزسیۆن داواكانی‬ ‫بسەپێنێت»‪.‬‬ ‫ه���ەر ل��ەك��ۆب��وون��ەوەك��ەدا‪،‬‬ ‫مەسعود ب��ارزان��ی‪ ،‬وەك یەكەم‬ ‫كاردانەوەی دوای دانوستانەكانی‬ ‫پارتی‌و یەكێتی لەگەڵ الیەنەكانی‬ ‫ئ��ۆپ��ۆزس��ی��ۆن��دا‪ ،‬ح��ك��وم��ەت��ی‬ ‫راسپارد تەنیا داواكارییەكانی‬ ‫خۆپیشاندەران جێبەجێ بكات‪.‬‬ ‫بارزانی‪ ،‬وتی‪« :‬ئەم رەوشەی‬ ‫ك��ە ئ��ەم��ڕۆ ه��ات��ووەت��ەپ��ێ��ش‪،‬‬ ‫دەك��رێ �ت‌ ب���ەدوو ج��ۆر وەسفی‬ ‫بكەین‪ ،‬یەكەمیان داواك��اری��ی‬ ‫خەڵكە‌و ئەویتریان داواك��اری��ی‬ ‫حیزبە ئۆپۆزسیۆنەكانە؛ كە‬ ‫دەبێت هەردووكیان لەیەكتر جیا‬ ‫بكەینەوە»‪.‬‬

‫پاشماوه‌ی‪ )201( ...‬مەالی هەولێر‪:‬‬ ‫لەبری چاكسازیی‪... ،‬‬ ‫م���ەری���وان ن��ەق��ش��ب��ەن��دی‪ ،‬بۆ‬ ‫«رۆژن����ام����ە»ی روون����ك����ردەوە‪:‬‬

‫واز ل���ەو ق��س��ان��ە بهێنێت‌ كە‬ ‫گوایە ئ��ەوەی دەكرێت‪ ‌،‬بەهۆی‬ ‫فشارەكانییانەوەیە‪ ،‬ئێمە بەفشار‬ ‫كارناكەین‌و فشاریش لەكەس‬ ‫قبووڵ ناكەین»‪.‬‬ ‫ئ��ەوەش��ی وت‪« :‬قبووڵی‬ ‫ناكەین‪ ،‬كەس خۆی بەهەڵگری‬ ‫ئ���ااڵی چ��اك��س��ازی��ی داب��ن��ێ �ت‌‪،‬‬ ‫چونكە هەم میللەت بەمیللەتی‬ ‫خۆمان دەزانین‌و هەم بیرۆكەی‬ ‫چاكسازییش هی خۆمان بووە»‪.‬‬ ‫سەاڵحەدین بابەكر‪ ،‬وتی‪:‬‬ ‫«سێشەممە‪ ،‬لەئاستێكی بااڵدا‪،‬‬ ‫ه��ەرس��ێ الی��ەن��ی ئۆپۆزسیۆن‪،‬‬ ‫دوایین هەڵوێستی دەس��ەاڵت‌و‬ ‫بارودۆخەكە‬ ‫گۆڕانكارییەكان‌و‬ ‫ت��اوت��وێ‌ دەك��ەی �ن‌و هەڵوێستی‬ ‫خۆمان رادەگەیەنین»‪.‬‬ ‫م��ح��ەم��ەد تۆفیق رەح��ی��م‪،‬‬ ‫وتەبێژی بزووتنەوەی گۆڕان‪ ،‬لە‬ ‫بایەخی كۆبوونەوەی سەرۆكی‬ ‫هەرێم‌و حكومەتی كەمكردەوە‌و‬ ‫وتی‪« :‬ئەوان‪ ،‬ئەوە بۆچوونیانە‌و‬ ‫ئێمەش بۆچوونی ترمان هەیە»‪.‬‬ ‫ه��اوك��ات‪ ،‬ب��ەره��ەم ساڵح‬ ‫لەكۆبوونەوەكەدا‪ ،‬پابەندبوونی‬ ‫حكومەتەكەی بۆ پەیامەكەی‬ ‫بارزانی دووپاتكردووەتەوە‪.‬‬

‫ت��ون��دوت��ی��ژی�ی‌و سوكایەتییانە‪،‬‬ ‫ب��ەپ��ێ��چ��ەوان��ەوە‪ ،‬ه��ەڵ��وێ��س�ت‌و‬ ‫رێوشوێنی مەدەنییانەی تر دەگرنە‬ ‫بەر‪.‬‬

‫‪hewal.rozhnama@gmail.com‬‬

‫‪www.rozhnama.net‬‬

‫ذمارة (‪ )628‬سيَشةممة ‪2011/4/5‬‬

‫ئاشتی عه‌زیز‪ :‬نازانم جەنابی سەرۆك لەسەر چ بنەمایەكی یاسایی‪ ،‬لەسەر چ مەنتیقێكی‬ ‫سیاسیی‪ ،‬خەڵكانێكی بكوژو خەڵكانێكی بێتاوان لە یەك تای تەرازوودا دادگایی دەكات؟!‬

‫«بڕیارەكەی بارزانی مەنتیقی تێدا نییەو یەكسانكردنی قوربانیی‌و جەلالدە»‬ ‫راپۆرتی‪ :‬تارا ساڵح‬

‫‪...............................‬‬ ‫سەرۆكی هەرێم‪ ،‬حكومەت بۆ‬ ‫سزادانی ئەو كەسانە رادەسپێرێت‬ ‫كە هێرشیان ك��ردە س��ەر بارەگا‬ ‫حیزبییەكان‌و خۆپیشاندانی بێ‬ ‫مۆڵەتیان ئەنجامداوە‪ ،‬رۆشنبیران‌و‬ ‫پەرلەمانتارانیش پێیانوایە؛ ئەو‬ ‫بڕیارە یەکسانکردنی قوربانیی‌و‬ ‫جەلالدەو هەوڵێكە بۆ فراوانكردنی‬ ‫دەسەاڵتەكانی سەرۆكی هەرێم‪.‬‬ ‫رۆژی ‪ ،2011/3/30‬سەرۆكی‬ ‫دیوانی سەرۆكایەتی هەرێم لە‬ ‫لێدوانێكی رۆژنامەوانیدا بڕیارێكی‬ ‫سەرۆكی هەرێمی راگەیاند‪ ،‬كە‬ ‫بەپێی ل��ێ��دوان��ەك��ە‪ ،‬س��ەب��ارەت‬ ‫ب���ەو رەوش����ە ن��اج��ێ��گ��رەی��ە كە‬ ‫مه‌سعود بارزانی‪ ،‬سه‌رۆکی هه‌رێمی کوردستان‬ ‫چەند ناوچەیەكی كوردستانی‬ ‫رێكخستبێت‌و تێدایەو نە ئەوەش دەگەیەنێت كە‬ ‫‪ -1‬ت��ەق��ەی ل��ە هاواڵتییان خۆپیشاندانی‬ ‫گرتووەتەوە‪ ،‬بڕیارەكەش پێنج‬ ‫دەسەاڵت بیەوێت وەزعەكە هێمن‬ ‫خ��اڵ��ی ل��ەخ��ۆ گ���رت���ووەو تێیدا كردبێت‌و بووبێتە هۆی شەهید‌و رێكبخات‪.‬‬ ‫‪ -5‬هەر لێپرسراوێكی پۆلیس‪ ،‬بكاتەوە‪ ،‬بەڵكو ئەمە یەكسانكردنی‬ ‫حكومەتی هەرێمی راسپاردووە بۆ برینداركردنیان‪.‬‬ ‫‪ -2‬هێرشی كردبێتە سەر ی��ان ئاسایش ك��ە كەمتەرخەم قوربانیی‌و جەلالدە بە یەكتریی»‪.‬‬ ‫گرتنەبەری رێوشوێنی پێویست دژ‬ ‫ئەو نووسەرە لە لێدوانێكیدا‬ ‫بەو كەسانەی تاوانی بەسەردا ساغ بارەگا حیزبییەكان‌و دام��ەزراوە بووبێت لە ئەركەكانیدا‪.‬‬ ‫ئ������اس������ۆس ه���������ەردی‪ ،‬ب��ۆ س��ای��ت��ی س��ب��ەی ئ��ام��اژەی‬ ‫حكومییەكان‪.‬‬ ‫دەبێتەوە‪.‬‬ ‫‪ -3‬هانی خەڵكی دابێت‪ ،‬یان رۆژنامەنووس‌و چاودێری سیاسیی بەوەشكردووە؛ كە ئەگەر توندوتیژیی‬ ‫ل��ە ب���ڕی���ارەك���ەدا ه��ات��ووە‪:‬‬ ‫«پێویستە رێ��ك��اری یاسایی بدات بۆ پێشێلكردنی یاساو نیزامی ل��ەوب��ارەی��ەوە رای��گ��ەی��ان��د‪ :‬ئەو بووبێت لە الیەن خۆپیشاندەرانەوە‬ ‫روون��ك��ردن��ەوەی�ه‌ی سەرۆكایەتی ئ��ەوە ك��اردان��ەوەب��ووە بەرامبەر‬ ‫پێویست دژ ب��ە ه��ەر كەسێك گشتیی‪.‬‬ ‫‪ -4‬بەبێ م��ۆڵ��ەت وەرگ��رت��ن هەرێم‪ ،‬نە مەنتیقێكی عەقاڵنی ب��ەو توندوتیژییانەی دەس��ەاڵت‬ ‫وەربگیرێت‪ ،‬كە‪:‬‬

‫ك��ە ب��ە نایاسایی ب��ەرام��ب��ەر بە‬ ‫خۆپیشاندەرانی ك���ردووە‪ ،‬نەك‬ ‫ن��ی��ی��ەت��ی خ��ۆپ��ی��ش��ان��دەران لە‬ ‫بنەڕەتەوە‪.‬‬ ‫هەر سەبارەت بەو بڕیارەی‬ ‫كە سەرۆكی هەرێم لەدوای (‪)43‬‬ ‫رۆژ لە خۆپیشاندانەكانی ناوچە‬ ‫جیاجیاكانی كوردستان دەریكرد‪،‬‬ ‫ناسك قادر‪ ،‬وتەبێژی ئەنجومەنی‬ ‫كاتیی سەرای ئازادیی پێی وایە؛‬ ‫وەها بڕیارێك هەڵەیەكی گەورەیەو‬ ‫پاشەكشەیە لەو هەواڵنەی لە الیەن‬ ‫حكومەت‌و پەرلەمان‌و دراوە بۆ‬ ‫جێبەجێكردنی خۆپیشاندەران‪.‬‬ ‫ناسك قادر‪ ،‬بۆ رۆژنامە جه‌ختی‬ ‫ل �ه‌وه‌ش ك��ردەوە؛ كە ئەو بڕیارە‬ ‫لە بەرژەوەندیی دۆخەكە نییە‪،‬‬ ‫بەڵكو رەوشەكە ئاڵۆزتر دەكات‌و‬ ‫رقی جەماوەر ئەستوورتر دەكات‪،‬‬ ‫وتیشی‪« :‬ب��ڕی��ارەك��ەی س��ەرۆك‬ ‫وێڕای ئەوەی دژ بە دیموكراسی‌و‬ ‫مافەكانی مرۆڤە‪ ،‬هاوكات یەكێكە‬ ‫لە سیاسەتە چەواشەكارەكانی‬ ‫دەس�����ەاڵت‪ ،‬ب��ەوپ��ێ��ی��ەی تێیدا‬ ‫بكوژی خۆپیشاندان هاوتا كراون‬ ‫بەو گەنجانەی كە تەنیا بەردیان‬ ‫گ��رت��ووەت��ە یەكێك ل��ە ب��ارەگ��ا‬ ‫حیزبییەكان»‪.‬‬ ‫پەرلەمانتارێكی فراكسیۆنی‬

‫گۆڕانیش لە پەرلەمانی كوردستان‪،‬‬ ‫ب��ڕی��ارەك��ەی س��ەرۆك��ی ه��ەرێ��م بە‬ ‫مەترسیی بۆ بە سەرۆكایەتی بردنی‬ ‫هەرێم هەژمار دەكات‪.‬‬ ‫ئاشتی عەزیز‪ ،‬ئاماژە بەوە‬ ‫دەك��ات؛ كە بڕیارەكەی سەرۆكی‬ ‫هەرێم‪ ،‬ژمارەیەكی زۆر لە خەڵكی‬ ‫كوردستان‌و رۆشنبیران‌و چاالكوانانی‬ ‫كۆمەڵگەی مەدەنی‌و پەرلەمانتارانی‬ ‫سیاسەتمەدارانی‬ ‫ئۆپۆزسیۆن‌و‬ ‫تووشی شۆك كرد‪« ،‬جارێكی تر‬ ‫سەلماندییەوە كە سەرۆكی هەرێم‬ ‫سەرۆكی خەڵك نییە‪ ،‬بەڵكو ئەو‬ ‫بەرگریی لە پاسەوانەكانی لقی‬ ‫(‪)4‬ی حیزبەكەی دەك���ات‪ ،‬من‬ ‫ن��ازان��م جەنابی س���ەرۆك لەسەر‬ ‫چ بنەمایەكی یاسایی‪ ،‬لەسەر چ‬ ‫مەنتقێكی سیاسیی خەڵكانێكی‬ ‫بكوژو خەڵكانێكی بێتاوان لە یەك‬ ‫تای تەرازوودا دادگایی دەكات»‪.‬‬ ‫ئەو پەرلەمانتارە پێیوایە؛ كە‬ ‫دەب��وو ئەمە ببوایەتە فرسەتێكی‬ ‫گ��ەورە بۆ س��ەرۆك��ی ه��ەرێ��م‪ ،‬كە‬ ‫بێالیەنانە وەكو سەرۆكی هەموو‬ ‫خەڵك رەفتار بكات‪« ،‬ب��ەاڵم بە‬ ‫پێچەوانەوە‪ ،‬ئەو سەلماندی كە‬ ‫ئ��ەو داكۆكیی لە بەرژەوەندیی‌و‬ ‫سەروەرییەكانی پارتی دیموكراتی‬ ‫كوردستان دەكات»‪.‬‬

‫خۆپیشاندانی هەولێر یەكالییكەرەوەیە‪ ...‬ئۆپۆزسیۆن پشتیوانیی دەكات‬ ‫راپۆرتی‪ :‬بەرزان عەلی حەمە‪ -‬بەشدار كەریم‬

‫‪................................‬‬

‫ئ��ۆپ��ۆزس��ی��ۆن‪ ،‬پشتگیریی‬ ‫ئەنجامدانی خۆپیشاندان دەكات‬ ‫ل��ە ه��ەول��ێ �ر‌و چ��االك��وان��ان��ی��ش بە‬ ‫یەكالیی ك��ەرەوەی دادەنێن‪ ،‬ئەمە‬ ‫لە كاتێكدایە كە لە م��اوەی چەند‬ ‫هەفتەی راب����ردوودا‪ ،‬چەندینجار‬ ‫رێكخراوەكانی كۆمەڵگەی مەدەنیی‪،‬‬ ‫داوای ئەنجامدانی خۆپیشاندانیان‬ ‫پێشكەشكردووەو دەسەاڵتدارانی‬ ‫هەولێر‪ ،‬مۆڵەتیان نادەنێ‪.‬‬ ‫دواب���ەدوای خۆپیشاندانەكانی‬ ‫(‪)17‬ی ش��وب��ات��ی راب������ردوو‪،‬‬ ‫چەندینجار لە الیەن رێكخراوەكانی‬ ‫ك��ۆم��ەڵ��گ��ەی م��ەدن��ی��ی��ەوە داوای‬ ‫مۆڵەتی خۆپیشاندان لە الیەنە‬ ‫پەیوەندیدارەكانی هەولێر كراوە‪،‬‬ ‫ب���ەاڵم تائێستا رێ��گ��ە ن����ەدراوە‬ ‫خۆپیشاندان لەو ش��ارەدا ئەنجام‬ ‫ب���درێ���ت‌و دەس�����ەاڵت ل��ە ترسی‬ ‫خۆپیشاندانی بێمۆڵەت‪ ،‬ماوەی زیاتر‬ ‫لە مانگێكە شاری هەولێری كردووە‬ ‫بە «سەربازگەیەكی ئەمنیی»‌و چەند‬ ‫جارێكیش رێگە سەرەكییەكانی ئەو‬ ‫شارەیان بە رووی شاری سلێمانیدا‬ ‫داخ��س��ت‌و ئ����ەوەی دان��ی��ش��ت��ووی‬ ‫هەولێر نەبوایە‪ ،‬رێگەی چوونە ئەو‬ ‫شارەی پێ نەدەدرا‪ ،‬لە كاتێكدا لە‬ ‫زۆربەی ناوچەكانی سەر بە ئیدارەی‬ ‫پارێزگای سلێمانی‪ ،‬خۆپیشاندان‬ ‫بەردەوامە‪.‬‬ ‫د‪.‬سەباح بەرزنجی‪ ،‬ئەندامی‬ ‫فراكسیۆنی كۆمەڵی ئیسالمیی لە‬ ‫پەرلەمانی كوردستان‪ ،‬ئاشكرای كرد؛‬ ‫بەپێی یاسای خۆپیشاندانەكان بێت‪،‬‬ ‫ئەوانەی داوای خۆپیشان دەكەن‪،‬‬ ‫ئەگەر داواكەیان رەتكرایەوە‪ ،‬دەبێت‬ ‫پەنا بەرنە بەر دادگ��ا‌و ئەگەر لە‬ ‫ماوەیەكی كورتدا دادگاش وەاڵمی‬ ‫نەبوو‪ ،‬ئ��ەوا خۆپیشاندانەكەیان‬ ‫دەبێت بە خۆپیشاندانێكی یاسایی‪.‬‬

‫د‪.‬س���ەب���اح‪ ،‬ئ��ام��اژە ب��ەوەش‬ ‫دەك��ات‪ :‬ئەوان داكۆكیی لەو مافە‬ ‫یاسایی‌و دەستوورییە دەك��ەن كە‬ ‫هەموو كەسێك مافی خۆپیشاندانی‬ ‫هەیە‪« ،‬ئێمە وەكو ئۆپۆزسیۆن‪،‬‬ ‫دەكرێت خۆپیشاندان بكەین»‪.‬‬ ‫هاوکات سەرۆكی فراكسیۆنی‬ ‫گۆڕانیش لە پەرلەمانی كوردستان‪،‬‬ ‫ئاماژە بە كەموكورتی‌و كێشەكانی‬ ‫پرۆسەی سیاسیی هەرێم دەكات‌و‬ ‫پشتیگرییش لە داوای خۆپیشاندانی‬ ‫هەولێر دەكات‪.‬‬ ‫ك��اردۆ محەمەد‪ ،‬بۆ رۆژنامەی‬ ‫روون�����ك�����ردەوە‪ ،‬ئ����ەو دۆخ����ەی‬ ‫كوردستان‌و ئ��ەو كێشە قووڵەی‬ ‫كە هەیە‪ ،‬پەیوەستە بە سیستمە‬ ‫فۆتۆ‪ :‬عه‌بدوڵاڵ گۆران‬ ‫سیاسییەكەوە‌و هەموو شوێنێكی «ئه‌گەر هەولێر خۆپیشاندان بكات‪ ،‬تای تەرازووەكە دەگۆڕێت» ‬ ‫گرتووەتەوە‪ ،‬بە تایبەتیش هەولێر‬ ‫كە پایتەختە‪ ،‬ئەویش رووب��ەڕووی لە پارتییە‪ ،‬رەخنە لە ئۆپۆزسیۆن ل��ەگ��ەڵ پ��رۆس��ەی دی��م��وك��راس��ی ل��ە رەف��ت��اری دەس��ەاڵت��ی حیزبە‬ ‫ئ��ەو كێشانە ب���ووەت���ەوە‪ ،‬بۆیە دەگرێت كە خۆپیشاندانیان بە الوە یەكدەگرێتەوە‪ ،‬ئەو هەڵسوكەوتەی شمولییەكان دەچێت»‪.‬‬ ‫دانیشتووانی سنووری پارێزگای‬ ‫پێویستە چارەسەرێكی بنەڕەتیی زەروورەت���ەو ئاماژە بەوە دەكات؛ دەسەاڵتیش‪ ،‬دیموكراسی دەخاتە‬ ‫بۆ هەموو كێشەكانی بدۆزرێتەوە‌و كە لە سلێمانی بۆ خۆپیشاندانەكە ژێر پرسیارەوە‪ ،‬كە دەسەاڵتدارانی هه‌ولێر نزیکه‌ی یه‌ک ملیۆن که‌سه‌‪،‬‬ ‫بەوپێیەش كە هەولێر پایتەختە‪،‬‬ ‫«هەڵوێستەكانی ئێمەش كە لە مۆڵەتیان لە كەس وەرنەگرتووە هەرێم بانگەشەی بۆ دەكەن»‪.‬‬ ‫ئ��ەو پەرلەمانتارە‪ ،‬پێیوایە‪ :‬ئەنجامدانی خۆپیشاندان لەو شارەدا‬ ‫بەرامبەر دەس��ەاڵت‌و داكۆكیكردن «با لێرەش گ��ۆڕان‌و یەكگرتوو و‬ ‫ل��ە خ��واس��ت��ی خ��ۆپ��ی��ش��ان��دەران كۆمەڵ رێكبكەون‌و بڕژێنە سەر دەسەاڵتداران‪ ،‬ئەو بەرپرسیارێتییە كاریگەریی زۆری دەبێت‪.‬‬ ‫بە بۆچوونی ك��اروان ساڵحی‬ ‫دەیانگرینەبەر‪ ،‬پەیوەندییان بە ج���ادە‪ ،‬خ��ۆ ن��ای��ان��ك��وژن‪ ،‬ب��ەاڵم هەڵدەگرن كە رێگە نادەن لە هەولێر‌و‬ ‫هەموو كوردستانەوە هەیە‪ ،‬بە ئۆپۆزسیۆنیش خۆی نایەوێت لە دهۆك خۆپیشاندان بكرێت‌و كۆی پەرلەمانتاری فراكسیۆنی گۆڕانیش‪:‬‬ ‫پرۆسەی سیاسیی‌و فەرمانڕەوایش «ئ �ه‌گ��ەر هەولێر خۆپیشاندان‬ ‫تایبەت ئەم دۆخەش كە لە هەولێردا هەولێر خۆپیشاندان بكات»‪.‬‬ ‫ب��ە بۆچوونی رێ��ب��وار كەریم لە هەرێمی كوردستان‌و بە تایبەت بكات‪ ،‬تای تەرازووەكە دەگۆڕێت‌و‬ ‫بوونی هەیە»‪.‬‬ ‫ك���اردۆ‪ ،‬باسی ل��ەوەش كرد‪ :‬وەلی‪ ،‬بەشێك لە داواكانی خەڵك‪ ،‬لە پایتەختی هەرێمی كوردستان‪ ،‬حكومەت ناچار دەبێت ئەو بەڵێنانە‬ ‫هەولێر‪ ،‬یان هەر ناوچەیەكی دیکه‌‪ ،‬داواك��اری��ی ئۆپۆزسیۆنیشە «كە الی رێكخراوە نێودەوڵەتییەكان بباتە سەر كە تائێستا بە هۆی‬ ‫دابڕاو نییە‪ ،‬خەڵكەكەی‌و سیستمە ئێستا چووەتە ناو دانوستاندنی دەخاتە ژێر پرسیارەوە‌‪ ،‬وتیشی‪ :‬خۆپیشاندانەكانەوە داویەتی‌و دواتر‬ ‫سیاسییەكەی یەك پارچەیەو دابەش سیاسییەوەو پێدەچێت لە رێیەوە «پشتگیریی لە خەڵكی هەولێر خۆپیشاندان دەگاتە دهۆكیش»‪.‬‬ ‫لە (‪)22‬ی مانگی راب���ردوودا‬ ‫ناكرێت‌و وتی‪« :‬ئەو عەقڵییەتەش بگەنە دەرەنجامێك‪ ،‬نەك لە رێی دەكەین‌و داوایان لێدەكەین خۆیان‬ ‫هەڵوێستیان هەبێت‌و چیتر رێگە هەوڵێك بۆ ئەنجامدانی خۆپیشاندان‬ ‫ب��ەس��ەرچ��وو ك��ە ب���ەم سیستمە شەقامەوە»‪.‬‬ ‫ه����اوك����ات‪ ،‬ح��ەم��ەس��ەع��ی��د ن��ەدەن بە پێشێلكردنی ئیرادەو ل��ە ش���اری ه��ەول��ێ��ر درا‪ ،‬ب��ەاڵم‬ ‫بتوانرێت واڵت بەڕێوەببرێت‪ ،‬ئێستا‬ ‫سەردەمی هاتنەپێشی جیلێكی نوێ‌و حەمە عەلی‪ ،‬ئەندامی پەرلەمانی ویستی گەل‪ ،‬پێویستە فەرزكردنی بە زنجیرەیەك دەستگیركردن‌و‬ ‫قۆناغێكی نوێیە‪ ،‬بۆیە پێویستە ئەم ك���وردس���ت���ان ل���ە ف��راك��س��ی��ۆن��ی ئابڵوقەی س��ەرب��ازی �ی‌و ئەمنیی راوەدوونان كۆتاییهات‪.‬‬ ‫د‪.‬پشتیوان عەبدوڵاڵ‪ ،‬كە یەكێك‬ ‫عەقڵییەت‌و سیستمە بگۆڕدرێت‪ ،‬یەكگرتووی ئیسالمیی‪ ،‬ئ��ەوەی هەڵبگیرێت‌و رێگە لە خۆپیشاندان‬ ‫ئامادەشین لەپێشەوەی خەڵك بین خستە روو‪« :‬وەك��و الیەنەكانی نەگیرێت لە پایتەختدا‪ ،‬بۆ ئەوەی لەو كەسانەی كە لەو خۆپیشاندانەدا‬ ‫ئ��ۆپ��ۆزس��ی��ۆن‪ ،‬پشتیوانیی لە خەڵك بە ئ��ازادان��ە گ��وزارش��ت لە دەستگیر كرا‪ ،‬پێیوایە؛ ئەنجامدانی‬ ‫بۆ چوونە سەر شەقام»‪.‬‬ ‫لەالیەكی دیکەوە‪ ،‬رێبوار كەریم رێكخراوەكانی كۆمەڵی مەدەنیی‌و رای خۆی بكات‪ ،‬ئەو رەفتارەی خۆپیشاندان لە شاری هەولێر ئەگەر‬ ‫وەلی‪ ،‬كە رۆژنامەنووسێكی نزیك رۆشنبیران دەكەین كە داواكانیان دەس��ەاڵت��داران��ی هەولێر دەیكەن‪ ،‬بۆ م��اوەی سێ رۆژی��ش ب��ەردەوام‬

‫بێت‪ ،‬كاریگەریی بەقەد ئەو (‪)43‬‬ ‫رۆژ خۆپیشاندانە دەبێت‪ ،‬كە لە‬ ‫سلێمانی ئەنجامدراوە‌و بۆ رۆژنامە‬ ‫وتی‪« :‬پارتی هەموو هێزی خۆی‬ ‫خزاندووەتە ناو هەولێر‌و فڕۆكەخانەو‬ ‫بازگەو زانكۆكانی كۆنترۆڵ كردووە‪،‬‬ ‫ه��ەزار پڕوپاگەندە دەك��ات تەنیا‬ ‫بۆ ئ��ەوەی هەولێر خۆپیشاندان‬ ‫ن��ەك��ات‪ ،‬چونكە ه��ەول��ێ��ر رۆڵ��ی‬ ‫یەكالییكەرەوەی دەبێت»‪.‬‬ ‫چاالكوانانی بواری كۆمەڵگەی‬ ‫مەدەنیش جەخت لەسەر گرنگی‬ ‫ئەنجامدانی خۆپیشاندان دەكەنەوە‬ ‫لە شاری هەولێر‌و لەوبارەیەشەوە‬ ‫راب��ەر تەڵعەت‪ ،‬چاالكوانی بواری‬ ‫مەدەنی ئ��ام��اژەی بۆ ئ��ەوە كرد؛‬ ‫ك��ە ئ �ه‌گ��ەر ئ��ەزم��وون��ی واڵتانی‬ ‫ناوچەكە وەربگیرێت دەبینرێت‬ ‫خ��ۆپ��ی��ش��ان��دان��ەك��ان��ی پایتەخت‬ ‫س��ەرك��ەوت��ووت��ر ب����ووە‪ ،‬چونكە‬ ‫«دامەزراوەكانی دەوڵەت‌و مەركەزی‬ ‫قەرار لە پایتەختە‪ ،‬ئێستاش ئەو‬ ‫گرەوەی كە دەسەاڵت دەیكات بۆ‬ ‫ئەوەی لە هەولێر خۆپیشاندان سەر‬ ‫هەڵنەدات‪ ،‬هەمان ئەو مەترسییەیە‬ ‫كە لە سەرهەڵدانی پایتەختەكانی‬ ‫ئەو واڵتانەوە دیویەتی»‪.‬‬ ‫كەمال چۆمانی‪ ،‬رۆژنامەنووس‬ ‫ئاشكرای كرد؛ كە دەسەاڵتدارانی‬ ‫پارتی لە ش��اری هەولێر هێندەی‬ ‫لە بیری ئەوەدان خۆپیشاندانەكان‬ ‫كۆنترۆڵ بكەن‪ ،‬هێندە لە بیری‬ ‫ئەوەدا نین داخوازییەكان جێبەجێ‬ ‫ب��ك��ەن‪ ،‬ت���اوەك���و ئ��ەگ��ەرەك��ان��ی‬ ‫ئەنجامدانی خۆپیشاندان كەمتر‬ ‫ببنەوە‌و وتیشی‪« :‬لەبەر ئەوەی‬ ‫سەرجەم كونسوڵگەریی‌و كۆمپانیا‬ ‫بازرگانیی‌و میدیا نێودەوڵەتییەكان‬ ‫لە ش��اری هەولێردان‪ ،‬ئەگەر لەو‬ ‫شارەدا خۆپیشاندان سەرهەڵبدات‪،‬‬ ‫كاریگەریی گەورەی دەبێت‌و دەبێتە‬ ‫فشارێكی گەورە بەسەر دەسەاڵتی‬ ‫كوردییەوە»‪.‬‬

‫ذمارة (‪ )628‬سيَشةممة ‪2011/4/5‬‬

‫‪hewal.rozhnama@gmail.com‬‬

‫ئەرشیفی‌ «جود ‌ی نیوز» دەدزرێت‬

‫رۆژنامە‪ :‬ئەرشیفی ماڵپەڕی «جودی‬ ‫ن��ی��وز» ك��ە م��اڵ��پ��ەڕێ��ك��ی تایبەتە‬ ‫ب��ە ئاینە ج��ی��اوازەك��ان‌‪ ،‬دەدزرێ���ت‌و‬ ‫سەرنووسەره‌ک ‌ه ‌ی سكااڵی یاسایی‬ ‫تۆماردەكات‪.‬‬

‫په‌رله‌مانتارێکی پارتی‌و‬ ‫پاسەوانەكەی ناچنە بەردەم دادگا‬ ‫پ‪ .‬هه‌ولێر‬

‫‪...................................................................‬‬

‫تائێستا پەرلەمانتارێكی لیستی كوردستانیی‌و‬ ‫پاسەوانەكەی نەچوونەتە بەردەم دادگا‪ ،‬كە تۆمەتبارن‬ ‫بە هێرشكردنە سەر پەرلەمانتارێكی گۆڕان‪.‬‬ ‫لە مانگی رابردوودا لەناو حەوشەی پەرلەمانی‬ ‫ك��وردس��ت��ان پاسەوانەكانی ف��ازی��ل بەشارەتی‪،‬‬ ‫پەرلەمانتاری سەر بە لیستی کوردستانیی (پارتی‬ ‫دیموکراتی کوردستان) په‌الماری پەرلەمانتارێكی‬ ‫فراكسیۆنی «گۆڕان‌»یان داو برینداریان كرد‪ ،‬دواتر‬ ‫لەالیەن ئەو پەرلەمانتارەوە سكااڵ تۆماركرا‌و دادگا‬ ‫هەریەكە لە فازیل بەشارەتی‌و پاسەوانەكانی بانگ‬ ‫دەكات‪ ،‬بەاڵم جگە لە یەك پاسەوان‪ ،‬تائێستا فازیل‬ ‫بەشارەتی‌و پاسەوانەكەی دیكەی نەچوونەتە بەردەم‬ ‫دادوەر‪.‬‬ ‫بورهان رەشید گوڵە‪ ،‬پەرلەمانتاری فراكسیۆنی‬ ‫«گۆڕان» كە هێرشی كراوەتە سەر‪ ،‬ب ‌ه «رۆژنامە»ی‬ ‫راگه‌یاند‪« :‬ئەگەر پەرلەمانتارێك لەناو پەرلەماندا‬ ‫هێرش بكاتە س��ەر پەرلەمانتارێكی ت��ر‪ ،‬دەبێت‬ ‫ئەندامێتی هه‌ڵپه‌سێردرێت‌و لیژنەی لێكۆڵینەوەی‬ ‫لەسەر پێکبهێنرێت‪ ،‬بەاڵم هەتا ئێستا ئەمە لە‬ ‫بەرامبەر رووداوەك��ەی مندا نەكراوە‪ ،‬لەبەرئەوەی‬ ‫كەسی ب��ەرام��ب��ەرم پارتییە»‪ .‬وتیشی‪ :‬دادگ��ا‬ ‫دەستبەجێ ئیستیخدامی فازیل بەشارەتی كردووەو‬ ‫فەرمانی گرتنیشی بۆ دووان لە پاسەوانەكانی‬ ‫دەركردووە‪ ،‬بەاڵم هەتا ئێستا تەنیا یەك پاسەوانی‬ ‫دەستگیركراوەو تائێستاش خۆی نەچووەت ‌ه بەرده‌م‬ ‫دادگا»‪.‬‬

‫ش���ی���روان م��ح��ەم��ەد ئ��ەم��ی��ن‪،‬‬ ‫س���ەرن���ووس���ەر ‌ی س��ای��ت� ‌ی «ج���ودی‌‬ ‫نیوز»‪ ،‬رایگەیاند‪ :‬دوا ‌ی ئەوە ‌ی شەوی‬ ‫‪ 2011/4/2‬لەگەڵ خێزانمدا چووین بۆ‬ ‫میوانیی‌‪ ،‬تەنیا (‪ )10‬خولەك ‌ی پێچوو لە‬

‫دزییەكە ئاگاداركرامەوە‪ ،‬كە گەڕامەوە‪،‬‬ ‫بینیم دەرگاكانی ماڵه‌وه‌مان كراونەتەوە‌و‬ ‫الپتۆپەكەیان بردووم لەگەڵ مۆبایلێكدا‪،‬‬ ‫بەاڵم الم سەیربوو‪ ،‬هەر لەو نزیكەدا‬ ‫ب��ڕ ‌ی ملیۆن‌و نیوێك پ��ارە هەبووە‬

‫دەستیان بۆ نەبردووە‪ ،‬ئەمەش دیارە‬ ‫ئەو كەسە ‌ی كە الپتۆپەكە ‌ی بردووم‪،‬‬ ‫ویستوویەت ‌ی ماڵپەڕەكەم هاك بكات‪،‬‬ ‫یان بیەوێت لە رێگە ‌ی الپتۆپەكەمەوە‬ ‫هەندێك زانیاریی تر ‌ی دەست بكەوێت‪.‬‬

‫پێنجشەممە؛ خۆپیشاندان لە پارکی شانه‌ده‌ریی هەولێر دەكرێت‬ ‫راپۆرتی‪ :‬شۆڕش خالید‬ ‫‪...................................‬‬ ‫گرووپێكی (‪ )100‬كەسیی لە‬ ‫ش��اری هەولێر جارێكی ت��ر داوای‬ ‫مۆڵەت لە پارێزگاری هەولێر دەكەن‬ ‫ب��ۆ ئ��ەن��ج��ام��دان��ی خ��ۆپ��ی��ش��ان��دان‌و‬ ‫گردبوونەوەیەكی جەماوەریی‪.‬‬ ‫ل��ە ه��ەوڵ��ێ��ك��ی ج���ی���اوازدا لە‬ ‫شاری هەولێر مامۆستایانی زانكۆ‌و‬ ‫كەسایەتی ئایینی‌و چاالكوانانی‬ ‫مەدەنی‪ ،‬دژی بەرتەسكکردنەوەی‬ ‫ئازادیی‌و رێگریكردن لە خۆپیشاندان‌و‬ ‫وەاڵم�����ن�����ەدان�����ەوەی داواك����ان����ی‬ ‫خ��ۆپ��ی��ش��ان��دەران دەوەس��ت��ن��ەوە‌و‬ ‫هەڕەشەی ئەنجامدانی خۆپیشاندانی‬ ‫بەرفراوانیش دەكەن‪.‬‬ ‫گ��رووپ��ێ��ك��ی (‪ )100‬كەسیی‬ ‫داواك��اری��ی��ەك بە مەبەستی پێدانی‬ ‫مۆڵەتی خۆپیشاندان بە زیاتر لە‬ ‫(‪ )100‬ئیمزاوە ئاراستەی بەرپرسانی‬ ‫شاری هەولێر دەكەن‌و داوای پێدانی‬ ‫م��ۆڵ��ەت دەك���ەن ل��ەب��ەردەم پاركی‬ ‫شانەدەر‪.‬‬ ‫ئەو مامۆستاو كەسایەتییانە لە‬ ‫روونكردنەوەیەكیاندا كە كۆپییەكی‬ ‫بۆ رۆژنامە نێردراوە‪ ،‬داوا لە یەكەی‬ ‫سەرپەرشتیكاری ئەمنیی هەولێر‬ ‫(پارێزگاری هەولێر) دەكەن‪ ،‬رێگەیان‬ ‫پێبدەن بۆ گردبوونەوەیەك لە رۆژی‬

‫پێنجشەممە (‪ )4/7‬لە بەردەم پاركی‬ ‫شانەدەر‌و بڕیارە لەو گردبوونەوەیەشدا‬ ‫چەندین داواك��اری��ی بخەنە روو‪ .‬كە‬ ‫دیارترینیان البردنی باری نائاساییە‬ ‫لە شاری هەولێر‪.‬‬ ‫د‪.‬سڵێمان جەعفەر‪ ،‬مامۆستای‬ ‫زان���ك���ۆی س���ەاڵح���ەدی���ن‌و یەكێك‬ ‫ل���ەو ك��ەس��ان��ەی ئ��ی��م��زای ب��ۆ ئ��ەو‬ ‫گردبوونەوەیە كردووە‪ .‬لە لێدوانێكیدا‬ ‫بۆ رۆژنامە وتی‪« :‬رۆژی یەكشەممە‬ ‫ئەو داوایەمان پێشكەشی پارێزگاری‬ ‫هەولێر ك���ردووە‌و ئەگەر لە م��اوەی‬ ‫(‪ )48‬سه‌عاتدا وەاڵممان نەدەنەوە‪،‬‬ ‫ئەوا گردبوونەوەكە ئەنجام دەدەین»‪.‬‬ ‫د‪.‬سڵێمان‪ ،‬ئاماژەی بەوە كرد؛ كە‬ ‫ئەوان لەو گردبوونەوەیەدا پشتگیریی‬ ‫خۆیان بۆ سەرای ئازادیی دەردەبڕن‌و‬ ‫وت��ی‪« :‬داواش دەك��ەی��ن دەس��ەاڵت‬ ‫پشت لەو بارودۆخە نەكات‪ ،‬نەوەك‬ ‫دوولەتبوونی لێ بكەوێتەوە»‪.‬‬ ‫بەپێی وت��ەی د‪.‬سڵێمان ئەو‬ ‫گرووپە ژمارەیەكیان لەگەڵ ئەوەدان‬ ‫ئەگەر ئەمجارە پارێزگار مۆڵەتیان‬ ‫پێنەدا‪ ،‬ئەوان گردبوونەوەكە بە هەر‬ ‫شێوەیەك بێت ئەنجام بدەن‪.‬‬ ‫گ���رووپ���ەك���ە ك���ە ژم���ارەی���ەك‬ ‫كەسایەتی‌و چاالكوانانی كۆمەڵی‬ ‫م���ەدەن���ی‌و پ��زی��ش��ك‌و پ���ارێ���زەر‌و‬ ‫كەسایەتیشی تێدایە‪ .‬داوادەك���ەن‬ ‫رێگەیان پێبدرێت بۆ ئەوەی سه‌عات‬

‫(‪)11:30‬ی پێش نیوەڕۆی (‪)4/7‬‬ ‫گردبوونەوەكە ئەنجام بدەن‪.‬‬ ‫د‪.‬سڵێمان وتی‪« :‬پێمانوتوون؛‬ ‫نامانەوێت بە قسە وەاڵممان بدەنەوە‪،‬‬ ‫دەب��ێ��ت ب��ە ن���ووس���راو وەاڵم��م��ان‬ ‫بدەنەوە»‪.‬‬ ‫بەپێی ئ���ەوەی ل��ە داوای ئەو‬ ‫گرووپە (‪ )100‬كەسییەدا هاتووە‪ ،‬لە‬ ‫گردبوونەوەكەدا چەندین داوا دەخەنە‬ ‫روو لەوانە؛ هەڵگرتنی باری نائاسایی‬ ‫لەسەر شاری هەولێر‌و فراوانكردنی‬ ‫ف��ەزای ئ��ازادی �ی‌و ه��ەروەه��ا دوول��ەت‬ ‫نەبوونی شەقامی ك��وردی بە هۆی‬ ‫ئ��ەو قەیرانە سیاسییەی ئێستای‬ ‫كوردستانەوە‪.‬‬ ‫هەروەها ناڕەزایی دەردەبڕین دژ‬ ‫بە «ترساندن‌و تۆقاندن»‪ .‬بەرامبەر‬ ‫مامۆستایانی زانكۆ‌و زانایانی ئایینی‌و‬ ‫چ��االك��وان��ان��ی ك��ۆم��ەڵ��ی م��ەدەن �ی‌و‬ ‫رۆژنامەنووسان بە هەر مەبەستێك‪.‬‬ ‫هەر لەو گردبوونەوەیەدا داوای‬ ‫دانانی كاتێك دەكەن بۆ جێبەجێكردنی‬ ‫داواكانی خۆپیشاندەرانی كوردستان‬ ‫ل��ە الی���ەن دەس���ەاڵت���ەوە‌و ه��ات��ووە‪:‬‬ ‫«دەب��ێ��ت كێشە هەنووكەییەكان‬ ‫چارەسەر بكرێن»‪.‬‬ ‫تائێستا دووجار داوای مۆڵەت لە‬ ‫پارێزگاری هەولێر كراوە بە مەبەستی‬ ‫خ��ۆپ��ی��ش��ان��دان‪ ،‬ب���ەاڵم مۆڵەتیان‬ ‫پێنەدان‌و دوات��ری��ش مافی پێدانی‬

‫یەكگرتوو و كۆمەڵ‪ :‬كاتی هه‌ڵوه‌شاندنه‌وه‌ی حكومەت هاتووە‬ ‫سەنگەر جەمال‬

‫‪.......................................‬‬ ‫هەردوو الیەنی یەكگرتو‌و و كۆمەڵ‪،‬‬ ‫پێیانوایە؛ كاتی ئەوە هاتووە حكومەتی‬ ‫هەرێمی كوردستان هەڵبوەشێتەوەو‬ ‫حكومەتێكی نیشتمانیی پێكبێت‌و‬ ‫هەڵبژاردنی پێشوەخت ئەنجام بدات‪،‬‬ ‫ئەوەش دوای ئەنجامنەدانی چاكسازیی‌و‬ ‫ب���ەدەم���ەوە ن��ەه��ات��ن��ی پ����رۆژە (‪)22‬‬ ‫خاڵییەكەی ئۆپۆزسیۆن‪.‬‬ ‫لە دواخ��اڵ��ی پ��رۆژە هاوبەشەكەی‬ ‫ێ الیەنی ئۆپۆزسیۆنی هەرێمی‬ ‫هەرس ‌‬ ‫ك��وردس��ت��ان‪ ،‬ه���ات���ووە‪ :‬ل��ە حاڵەتی‬ ‫سه‌اڵحه‌دین به‌هادین‬ ‫ ‬ ‫جێبەجێنەكردنی ئەم خااڵنەی سەرەوە لە عه‌لی باپیر‬ ‫ماوەی دیاریكراودا‪ ،‬كە لە خاڵی (‪)21‬دا‬ ‫هاتووە‪ ،‬سەرۆكی هەرێم بڕیاری هەڵبژاردنی لە وادەی دیاریكراو وەاڵم نەدرایەوە‪ ،‬ئەوا بۆ ناوەڕۆكی ئەو پرۆژەیەی ئۆپۆزسیۆن‌و‬ ‫پێشوەخت رابگەیەنێت‌و حكومەتێكی خاڵی كۆتایی ببێتە خاڵی یەكەم‌و الیەنە چەند پرۆژەیەكی دیكەش‪ ،‬كە لە الیەنی‬ ‫یەكێتیی نیشتمانیی سەرپەرشتی ئۆپۆزسیۆنەكان داوای هەڵوەشانەوەی دیكەو جەماوەرو مامۆستای ئایینی‌و زانكۆ‬ ‫ئەو قۆناغە‌و هەڵبژاردنەكان بكات‪ ،‬لە حكومەتی ئێستا‌و پێكهێنانی حكومەتێكی پێشكەش كرابوو «بەڵێ‌‪ ،‬كاتی ئەوە‬ ‫ئێستاشدا وادە دیاریكراوەكە كە مانگێك كاتیی نیشتمانیی بكەن بۆ ئەنجامدانی هاتووە بیر لە هەڵوەشاندنەوەی حكومەت‬ ‫هەڵبژاردنێكی پێشوەخت‌و پیادەكردنی بكرێتەوە‪ ،‬وەك چارەسەری كێشەكانی‬ ‫بوو لە ‪ 2011/4/3‬كۆتایی پێهاتووە‪.‬‬ ‫ئەبوبەكر عەلی‪ ،‬ئەندامی مەكتەبی ئەو پرۆژەیە كە بە هاوبەشیی پێشكەش كوردستان‌و دەرچ���وون ل��ەو قەیرانەی‬ ‫هاتووەتە ئاراوە»‪ ،‬ئەوەشی خستە روو‪:‬‬ ‫سیاسیی یەكگرتووی ئیسالمیی‪ ،‬لە كراوە»‪.‬‬ ‫ئ��ەو ئەندامەی مەكتەبی سیاسیی كە لە كۆبوونەوەشیان لەگەڵ یەكێتی‌و‬ ‫لێدوانێكیدا بۆ «رۆژنامە» جەختی لەوە‬ ‫ك��ردەوە؛ كە دەبێت هەموو الیەنەكانی یەكگرتوو‪ ،‬پێیوایە؛ دوای ئەوەی وادەی پارتی باسی ئەو مەسەلەیەیان كردووە‪،‬‬ ‫بەشدار لە پرۆژە هاوبەشەكەی ئۆپۆزسیۆن دیاریكراو تێپەڕیوەو وەاڵمدانەوەی جدیی وتیشی‪« :‬لە ماوەی راب��ردوودا سەلماوە‬ ‫پەیوەندبن بە خاڵەكانییەوەو وتی‪« :‬ئەگەر لە الیەن دەسەاڵت‌و حكومەتەوە نەبووە ئ��ەم حكومەتە دەس��ەاڵت��ی چاكسازیی‬

‫نییەو لە الیەن حیزبە حكومڕانەكانیشەوە‬ ‫ئەو دەسەاڵتەی پێ نەدراوە‪ ،‬بۆیە كاتی‬ ‫ێ‬ ‫ئ��ەوە هاتووە حكومەتێكی كاتی نو ‌‬ ‫دروستبكرێت بە رەزامەندیی الیەنەكان‌و‬ ‫ئەركێكی بۆ دیاری بكرێت»‪.‬‬ ‫محەمەد حەكیم‪ ،‬ئەندامی مەكتەبی‬ ‫سیاسیی ك��ۆم��ەڵ��ی ئ��ی��س�لام��ی��ی‪ ،‬لە‬ ‫لێدوانێكیدا بۆ رۆژنامە وتی «دەسەاڵت‬ ‫هیچ هەڵوێستێكی بەرامبەر پرۆژە (‪)22‬‬ ‫خاڵییە هاوبەشەكەی ئۆپۆزسیۆن نەبووەو‬ ‫وتمان؛ ئەگەر حكومەت ئەو پرۆژەیەی‬ ‫پێ جێبەجێ ناكرێت‪ ،‬ئەوا ئێمە داوای‬ ‫دەستپێلەكاركێشانەوەی حكومەتی هەرێم‌و‬ ‫هەڵبژاردنێكی پێشوەخت دەكەین»‪.‬‬ ‫ئەو ئاماژە ب��ەوەش دەك��ات؛ كە دەبێت‬ ‫قسە لەسەر پێكهاتەی ئەو حكومەتە‬ ‫نیشتمانییەو شێوازی هەڵبژاردنەكەش‬ ‫بكەین‪ ،‬ب��ۆ ئ���ەوەی زەم��ان��ی پاكیی‌و‬ ‫بێگەردیی وەرگرین‪.‬‬ ‫لە رۆژی (‪)4/3‬دا كاتێك (‪)30‬‬ ‫رۆژ ب��ەس��ەر پێشكەشكردنی پ��رۆژە‬ ‫ه��اوب��ەش��ەك��ەی ئۆپۆزسیۆن تێپەڕی‪،‬‬ ‫ێ الیەنی گۆڕان‌و كۆمەڵ‌و یەكگرتوو‪،‬‬ ‫هەرس ‌‬ ‫كۆبوونەوەیەكیان س��ازدا‪ ،‬بەاڵم بڕیاری‬ ‫كۆتایی وەرن��ەگ��رت‌و رایانگەیاند؛ كە‬ ‫ێ الیەنەكە لە چەند‬ ‫سەركردەی هەرس ‌‬ ‫رۆژی داه��ات��وودا ك��ۆدەب��ن��ەوەو بڕیاری‬ ‫كۆتایی‌و گرنگ دەدرێت‪.‬‬

‫لە كەركوك‪ ،‬عەرەبەكان ئەندامێتیی خۆیان لە ئەنجومەنی پارێزگاک ‌ه هەڵدەپەسێرن‬ ‫ئارام جەمال ‪ -‬كەركوك‬

‫‪........................................‬‬ ‫بەهۆی پەراوێزخستنی ع��ەرەب لە‬ ‫رێككەوتنەكانی نێوان ك��وردو توركمان‌و‬ ‫لە ئ��ی��دارەی ك��ەرك��وك��دا‪ ،‬لە ك��ۆی (‪)6‬‬ ‫ئەندام‪ )4( ،‬ئەندامی كوتلەی عەرەب‪،‬‬ ‫ئەندامێتیی خۆیان لە ئەنجومەن‌و لیژنەكاندا‬

‫هەڵپەسارد‪.‬‬ ‫لە نووسراوێكدا‪ ،‬رۆژی ‪2011/3/29‬‬ ‫كە وێنەیەكی لەالی رۆژنامەیەو ئاراستەی‬ ‫سەرۆكایەتیی ئەنجومەنی پارێزگای كەركوك‬ ‫كراوە‪ ،‬هەریەك لە عەبدوڵاڵ سامی عاسی‪،‬‬ ‫هالە نورەدین‪ ،‬رەملە حەمید عوبێدی‪،‬‬ ‫محەمەد خزر عەبد‪ ،‬ئەندامێتیی خۆیان لە‬ ‫ئەنجومەنی پارێزگای كەركوك‌و لیژنەكانی‬

‫ناو ئەنجومەنەكە هەڵپەساردووەو ئاماژەیان‬ ‫بۆ ئەوە كردووە‪« :‬بەهۆی ئەو رێككەوتن‌و‬ ‫بڕیارە ناڕەوایانەی لەم رۆژان��ەی دواییدا‬ ‫دراون‪ ،‬پێكهاتەی عەرەب كە پێكهاتەیەكی‬ ‫گرنگی شارەكەیە‪ ،‬پەراوێزخراون»‪.‬‬ ‫محەمەد خزر‪ ،‬یەكێك لەو ئەندامانەی‬ ‫كە ئەندامێتیی خۆی هەڵپەساردووە‪ ،‬بە‬ ‫رۆژنامەی راگەیاند‪« :‬بڕیاری هەڵپەساردنی‬

‫ئەندامێتیمان بۆ ئ��ەوە دەگەڕێتەوە كە‬ ‫حیزبە كوردیی‌و توركمانییەكان‪ ،‬بەبێ‬ ‫ئێمە رێككەوتنیان لەسەر گۆڕانكارییە‬ ‫ئیدارییەكان كردووەو ئێمە پەراوێزخراوین‪،‬‬ ‫گۆڕانكاییەكانیشدا‪،‬‬ ‫ل��ەك��ۆب��وون��ەوەی‬ ‫بایكۆتمان ك��ردو تا كاتێك هەڵبژاردنی‬ ‫ئەنجومەن ئەنجام نەدرێت‪ ،‬بەردەوام دەبین‬ ‫لەسەر هەڵوێستی خۆمان»‪.‬‬

‫خۆپیشاندان لە پارێزگار سەندرایەوە‌و‬ ‫ئەو مافە درایە وەزارەتی ناوخۆ‪.‬‬ ‫پێشووتر بریكاری وەزارەت���ی‬ ‫ن��اوخ��ۆ رای��گ��ەی��ان��د‪« :‬ل��ە ئێستادا‬ ‫مۆڵەتی خۆپیشاندان بە هیچ الیەنێك‬ ‫نادەن»‪.‬‬

‫تائێستا دووجار داوای‬ ‫مۆڵەت لە پارێزگاری‬ ‫هەولێر كراوە بە‬ ‫مەبەستی خۆپیشاندان‪،‬‬ ‫بەاڵم مۆڵەتیان‬ ‫پێنەدان‌و دواتریش مافی‬ ‫پێدانی خۆپیشاندان لە‬ ‫پارێزگار سەندرایەوە‌‬

‫باڵەكایەتی‪ ،‬داوای گۆڕینی‬ ‫بەرپرسانی ناوچەكە دەكات‬ ‫بەهمەن سۆرانی‬

‫‪...................................................................‬‬

‫دان��ی��ش��ت��ووان��ی دەڤ�����ەری ب��اڵ��ەك��ای��ەت��ی‪،‬‬ ‫لەبەیاننامەیەكدا‪ ،‬داوای چاكسازیی‌و خزمەتگوزاریی‬ ‫زیاتر بۆ ناوچەكەیان دەكەن‌و هۆشداریی دەدەن‬ ‫كە چیتر ناتوانن چاوەڕێی بەڵێنی بەرپرسان بن‪.‬‬ ‫لەو بەیاننامەیەی خەڵكی باڵەكایەتیدا‪ ،‬كە‬ ‫كۆپییەكی دەست «رۆژنامە» كەوتووە‪ ،‬هاتووە‪:‬‬ ‫«دەڤەری ئێمە‪ ،‬بەشێكی زۆر لە گەندەڵی‌و ناڕێكیی‬ ‫تێدا كەڵەكە بووە‪ ،‬لە ئێستادا چاكسازیی بەخاڵی‬ ‫بنەڕەتیی دەزانین‌و ئەو پ��ڕۆژە‌و چاكسازییانەی‬ ‫ئێمە داوامان كردوون‪ ،‬داواكاریی دەستەجەمعیی‬ ‫دەڤەرەكەمانن‪ .‬دەڤەری باڵەكایەتی‪ ،‬بە بەراورد بە‬ ‫زۆربەی ناوچەكانی دیكەی كوردستان‪ ،‬جیاوازییەكی‬ ‫یەكجار زۆر هەیە‌و چی دیكە هاواڵتییانی ئەم‬ ‫دەڤەرە‪ ،‬ناتوانن چاوەڕێی پەیمانەكانی بەرپرسان‬ ‫بن»‪.‬‬ ‫لەو بەیاننامەیەدا‪ )20( ،‬خاڵ خراونەتەڕو‌و‬ ‫داواكراوە‪ :‬ئەو بەرپرس‌و بەڕێوەبەرە حكومییانەی‬ ‫چوار ساڵ زیاترە دان��راون‪ ،‬پێویستە بگۆڕرێن‌و‬ ‫كەسانی ل��ەوان لێهاتووتر‌و خ��اوەن بڕوانامە‬ ‫لەدەڤەرەكەدا جێگەیان بگرنەوە‪.‬‬ ‫لەبەرامبەردا‪ ،‬عەبدولواحید گوانی‪ ،‬قایمقامی‬ ‫قەزای چۆمان‪ ،‬رەتیدەكاتەوە كە داواكاریی لەو‬ ‫شێوەیەیان پێگەیشتبێت‌و بە «رۆژن��ام��ە»ی‬ ‫راگەیاند‪« :‬ئێمە بەپێی نەریت‌و قانون دەجوڵێنەوە‌و‬ ‫هەركاتێكیش هاواڵتییان داواكارییان پێشكەش بە‬ ‫ئێمە كرد‪ ،‬ئەوا بەپێی توانا وەاڵم دەدەینەوە‌و‬ ‫پاڵپشتیی خۆمانیان بۆ دووپاتدەكەینەوە»‪.‬‬ ‫دانیشتووانی دەڤ���ەری باڵەكایەتی‪ ،‬لە‬ ‫بەیاننامەكەیاندا‪ ،‬داواش دەكەن‪ ،‬لەالیەن چاودێریی‬ ‫دارای��ی��ەوە‪ ،‬لێكۆڵینەوە لەو پڕۆژانە بكرێت كە‬ ‫ل��ەم��اوەی چەند ساڵی راب���ردوودا‪ ،‬لە دەڤ��ەری‬ ‫باڵەكایەتی ئەنجامدراون‌و گەندەڵییان تێداكراوە‌و‬ ‫كەمتەرخەمان بدرێنە دادگا‌و دەرەنجامەكان بۆ رای‬ ‫گشتیی ئاشكرابكرێن‪.‬‬

‫ذمارة (‪ )628‬سيَشةممة ‪2011/4/5‬‬

‫‪www.rozhnama.net‬‬

‫‪hewal.rozhnama@gmail.com‬‬

‫به‌کر حه‌م ‌ه سدیق‪ :‬جێبەجێكردنی (‪)19‬خاڵییەكەی كورد؛ هیچی دیارنییەو لیژنەیەكی تایبەتیش‬ ‫كە بڕیار بووە بۆ مادەی (‪ )140‬پێكبهێنرێت‪ ،‬بە ژێر گڵەوە کراوه‌‪.‬‬

‫پارتی؛ بەڵێن‌و بڕیارەكانی سەرۆكی هەرێم دەشكێنێت‬ ‫فازڵ میرانی‪ :‬نێچیرڤان بارزانی بە نوێنەرایەتی كوردو سەرۆكی هەرێم چووە ئێران‬ ‫راپۆرتی‪ :‬هاوژین فایەق‬

‫فەرید ئەسەسەرد‪ :‬نێچیرڤان بارزانی‬ ‫ناتوانێت نوێنەرایەتی سەرۆكی هەرێمی‬ ‫كوردستان بكات‪.‬‬

‫‪..........................................................‬‬

‫چاودێرانی سیاسیی رەخنە لە‬ ‫سەردانی نێچیرڤان بارزانی‪ ،‬جێگری‬ ‫سەرۆكی پارتی دەگرن بۆ ئێران‪،‬‬ ‫بە ناوی حكومەت‌و سەرۆكایەتی‬ ‫هەرێمەوە بە پێویستی دەزان��ن‬ ‫ب��ە ك���ردار حیزب ل��ە حكومەت‬ ‫بەشێكە لەو تێكەاڵوكردنەی حیزب لەگه‌ڵ‬ ‫جیابكرێتەوە‪.‬‬ ‫ئاهەنگی‬ ‫لە‬ ‫بەشداریكردن‬ ‫بۆ‬ ‫حكومەت‌؛ كە پێویستە حكومەت بەشێوەی‬ ‫نەورۆز لە ئێران‪ ،‬نێچیرڤان بارزانی‌و‬ ‫كرداریی لە حیزب جیابكرێتەوە‪.‬‬ ‫وەف��دێ��ك��ی پ��ارت��ی دیموكراتی‬ ‫كوردستان سەردانی ئێرانیان كردو‬ ‫چەندین ك��ۆب��وون��ەوەی��ان لەگەڵ م��ەس��ع��ود ب���ارزان���ی‪ ،‬س��ەرۆك��ی نوێنەرایەتی حكومەت بكەن‌و واڵتانی دەرەوە‌و جەختی لەسەر‬ ‫چەندین بەرپرسی ئێرانی ئەنجامداو هەرێمی كوردستان رایگەیاندووە؛ دەڵێت‪« :‬لە هەموو دنیادا وا باوە ئ��ەوە ك���ردووەت���ەوە؛ كە دەبێت‬ ‫بە وتەی فازڵ میرانی‪ ،‬سكرتێری كە نوێنەرایەتیكردن‌و پەیوەندیی سەردانە رەسمییەكانی حكومەت هەموو پەیوەندیی بەستنێك لە‬ ‫مەكتەبی سیاسیی «پارتی» كە بەستن لەگەڵ واڵت��ان��ی دەرەوە كەسانی حكومی بۆ دەنێردرێت‪ ،‬رێی حكومەتەوە بێت‪.‬‬ ‫ل���ە وت���ەی���ەك���دا ك���ە رۆژی‬ ‫رۆژی ‪ 2011/3/31‬لە رۆژنامەی تەنیا لە رێگەی حكومەتی هەرێمی ئەگەر وەفدێكی هاوبەشی حیزبیی‌و‬ ‫«خ���ەب���ات»دا ب�ڵاوك��راوەت��ەوە‪ ،‬كوردستانەوە دەبێت‌و حیزب بۆی حكومیی بێت‪ ،‬ئ��ەوە ئاساییە‪ 2009/5/5 ،‬لەبەردەم پەرلەمانی‬ ‫«نێچیرڤان بارزانی‪ ،‬بە نوێنەرایەتی نییە پەیوەندیی لەگەڵ واڵتانی بەاڵم ئەگەر نوێنەرایەتی هەرێم ك��وردس��ت��ان (خ��ول��ی پێشوو)دا‬ ‫بكرێت ل��ە س��ەردان��ەك��ان��دا ئەو پێشكەشی كرد‪ ،‬مەسعود بارزانی‪،‬‬ ‫كوردو سەرۆكی هەرێمی كوردستان دەرەوە ببەستێت‪.‬‬ ‫رۆژ ‪ 2011/3/20‬لە پەیامێكیدا كەسانە بەشدار دەبن كە سیفەتی سەرۆكی هەرێمی كوردستان وتی‪:‬‬ ‫بەشداریكردووە»‪.‬‬ ‫لە چاوپێكەوتنەی میرانیدا س��ەرۆك��ی هەرێمی كوردستان حكومییان هەیە‪ ،‬بێگومان ئەوەش «پەیوەندیی رەسمیی‌و دیپلۆماسی‬ ‫لەگەڵ رۆژن��ام��ەی «خ��ەب��ات»ی نەخشە رێگەیەكی چاكسازیی لە قازانجی هەرێمە بۆ هەنگاونان پێویستە هەرێم بیكات‪ ،‬پەیوەندیی‬ ‫ئ��ۆرگ��ان��ی پ��ارت��ی دی��م��وک��رات��ی ب��ۆ ه��ەرێ��م خستە روو‪ ،‬ك��ە لە بەرەو بە دامەزراوەكردنی هەرێم‌و رەسمیی لەگەڵ دەوڵەتان دەبێ‬ ‫کوردستان ئاشكرایكردووە؛ كە یەكێك لەو بڕگانەی لە نەخشە ل��ێ��ك��ج��ی��اك��ردن��ەوەی ح��ی��زب لە حكومەت بیكات‌و یاساشی پێ‬ ‫دەرچێت»‪ ،‬داواش��ی كرد هەموو‬ ‫لە سەردانەكەیاندا كە نێچیرڤانی چاكسازییەكەدا هاتووە‪« :‬بۆ هیچ حكومەت»‪.‬‬ ‫سەبارەت بە نوێنەرایەتیكردنی الیەك بۆ ئەو مەبەستە هاوكاربن‌و‬ ‫بارزانی‪ ،‬بە نوێنەرایەتی مەسعود حیزبێك نییە پەیوەندیی راستەوخۆ‬ ‫ب����ارزان����ی‪ ،‬س���ەرۆك���ی ه��ەرێ��م لەگەڵ دەوڵەتێك دروست بكات‪ ،‬حكومەتی ه��ەرێ �م‌و پەیوەندیی یەكەمجاریش پ��ارت �ی‌و یەكێتی‬ ‫پەیوەندییەكانی پەیوەندیی لەگەڵ دەوڵەتەكان لە بەستن لە رێگەی كەسایەتییە بگرێتەوەو وتی‪« :‬كەس هەاڵوێر‬ ‫ئەنجامیداوە‬ ‫هەرێمی ك��وردس��ت��ان‌و ئێران بە رێگەی حكومەتەوە دەبێت‪ ،‬حیزب حیزبییەكانەوە‪ ،‬د‪.‬ئەحمەد وتی‪ :‬ناكرێت»‪.‬‬ ‫فەرید ئەسەسەرد‪ ،‬لێكۆڵەری‬ ‫شێوەیەكی گشتیی باسكراون‌و تەنیا دەتوانێت پەیوەندیی لەگەڵ «ئەوە بەشێكە لەو تێكەاڵوكردنەی‬ ‫چ��اوی��ان ك��ەوت��ووە ب��ە س��ەرۆك حیزب دروست بكات»‪ ،‬بەاڵم ئەم حیزب لەگه‌ڵ حكومەت‌و هەموو سیاسیی‌و بەڕێوەبەری سەنتەری‬ ‫كۆمارو وەزیری دەرەوەو سكرتێری پەیامەی بارزانی‪ ،‬هەر زوو لەالیەن الیەنەكان جەختیان لێكردووەتەوە‪ ،‬ل��ێ��ك��ۆڵ��ی��ن��ەوەی س��ت��رات��ی��ژی��ی‬ ‫ئ��ەن��ج��وم��ەن��ی ب���ااڵی ئاسایشی نێچیرڤان ب��ارزان��ی‪ ،‬جێگریەوە كە پێویستە حكومەت بە شێوەی كوردستان‪-‬ی سه‌ر ب ‌ه (ی‪.‬ن‪.‬ک)‬ ‫كرداریی لە حیزب جیابكرێتەوە‪ ،‬س����ەب����ارەت ب����ەو س���ەردان���ەو‬ ‫نەتەوەی ئێران‌و چەندین بەرپرسی پێشێل كرا‪.‬‬ ‫د‪.‬ئەحمەد وەرت��ێ‪ ،‬جێگری ح��ی��زب ح��ی��زب��ای��ەت��ی ب��ك��ات‌و نوێنەرایەتیكردنی سەرۆكی هەرێم‬ ‫دیكە»‪ ،‬بانگهێشتكردنی نێچیرڤان‬ ‫بە «رۆژن��ام��ە»ی وت‪« :‬وەك��و‬ ‫ب��ارزان��ی��ش ب��ە ن���اوی س��ەرۆك��ی سەرۆكی لیژنەی پەیوەندییەكان لە حكومەتیش حوكمداریی بكات»‪.‬‬ ‫ل��ە چەندین ب��ۆن��ەی دیكەدا سەرۆكی حیزب دەتوانێت نوێنەری‬ ‫هەرێمەوە‪ ،‬بە دەستكەوتێكی گرنگ پەرلەمانی كوردستان بە پێویستی‬ ‫دەزان��ێ��ت ح��ی��زب ل��ە حكومەت س���ەرۆك���ی ه���ەرێ���م ب��اس��ی لە خۆی بنێرێت‪ ،‬بەاڵم وەكو سەرۆكی‬ ‫زانیوە‪.‬‬ ‫لە چەندین بۆنەی جیاوازدا جیابكرێتەوەو كەسانی فەرمیی پەیوەندیی بەستن كردووە لەگەڵ هەرێم دەبێت نوێنەری رەسمیی‬

‫بنێرێت‌و ئاماژە بە سیفەتەكەی‬ ‫بكات‪ ،‬لەبەر ئ��ەوەی نێچیرڤان‬ ‫بارزانی‪ ،‬سیفەتی رەسمیی نییە لە‬ ‫حكومەتی هەرێمدا‪ ،‬بۆیە ناتوانێت‬ ‫نوێنەرایەتی سەرۆكی هەرێم بكات‪،‬‬ ‫ب���ەاڵم دەت��وان��ێ��ت نوێنەرایەتی‬ ‫هەمان كەس بكات بەوپێیەی ئەو‬ ‫جێگری سەرۆكی پارتی دیموكراتی‬ ‫كوردستانە‪ ،‬بە سیفەتی حیزبیی‬ ‫نەك دەوڵەتیی»‪.‬‬ ‫ئەو لێكۆڵەرە سیاسییە هۆكاری‬ ‫تێكەاڵوكردنی سیفەتە رەسمیی‌و‬ ‫حیزبییەكانی بۆ ئەوە گەڕاندەوە‬ ‫كە‪« :‬سیستمی سیاسیی عێراق‌و‬ ‫هەرێمی كوردستانیش رێگە دەدات‬ ‫س��ەرۆك��ی دەس��ەاڵت��ی راپ��ەڕان��دن‬ ‫پۆستی حیزبیشی هەبێت لە یەك‬ ‫كاتدا‪ ،‬ئەو حاڵەتە لە عێراقدا هەیەو‬ ‫لە هەرێمیش سەرۆكی هەرێم داوای‬ ‫لێناكرێت كاتێك هەڵدەبژێردرێت‬ ‫بۆ سەرۆكی هەرێم واز لە كاری‬ ‫حیزبایەتی بهێنێت‌و یاسایەكیش‬ ‫نییە سەرۆكی دەسەاڵتی راپەڕاندن‬ ‫ناچار بكات‪ ،‬كە واز لە سیفەتی‬ ‫خ���ۆی بهێنێت‪ ،‬ل��ەب��ەر ئ��ەوە‬ ‫هەندێكجار تووشی كێشە دەبین»‪.‬‬ ‫ف��ەری��د ئ��ەس��ەس��ەرد‪ ،‬زیاتر‬ ‫روونیكردەوەو وتی‪« :‬لە زۆربەی‬ ‫ئ��ەو واڵت��ان��ەی كە پێشینەیەكی‬ ‫دیموكراسییان هەیە‌و سیستمەكەیان‬ ‫پەرلەمانییە ئەو مەرجەیان داناوە‪،‬‬ ‫گ��ەر لە هەرێمی كوردستانیش‬ ‫پەیڕەوی سیستمی پەرلەمانیی‬ ‫ب��ك��ەی�ن‌و ب��م��ان��ەوێ��ت گ��ەش��ە بە‬ ‫سیستمە دیموكراسییەكەی خۆمان‬ ‫بدەین لە توانادایە بڕیارێكی لەم‬ ‫بابەتە بدرێت‪ ،‬ئەوەش پێویستی‬ ‫بە ئیرادەیەكی سیاسیی هەیەو‬ ‫پێویستە الیەنەكان لەم مەسەلەیە‬ ‫ك��ۆك ب�ن‌و پێیانوابێت ئەمە بۆ‬ ‫سیستمی سیاسیی گونجاوو‬ ‫باشترە»‪.‬‬

‫ل��ە مانگی نیسانی ساڵی‬ ‫(‪)2010‬ەوە فراكسیۆنی گۆڕان لە‬ ‫پەرلەمانی كوردستان‪ ،‬پرۆژەیاسای‬ ‫ه����ەم����وارك����ردن����ەوەی ی��اس��ای‬ ‫سەرۆكایەتی هەرێمی كــوردستانی‬ ‫(ژم�������ارە‪1‬ی س��اڵ��ی ‪)2005‬ی‬ ‫پێشكەشكردو بەپێی م��ادەی‬ ‫سێیەمی ئەو پرۆژەیەش‪« :‬ناكرێت‬ ‫پۆستی سەرۆكایەتیكردنی هەرێمی‬ ‫كوردستان ‪-‬عێراق‪ ،‬وەك پۆستێكی‬ ‫ب��ااڵی دەس��ەاڵت��ی جێبەجێكردن‬ ‫ل��ەگ��ەڵ گرتنە دەس��ت��ی ئ��ەرك‪،‬‬ ‫ی��اخ��ود پۆستی حیزبیی‪ ،‬یان‬ ‫پەیوەندیكردن ب��ە رێكخستنی‬ ‫حیزبییەوە كۆ بكرێتەوە»‪ ،‬لە‬ ‫م���ادەی چ��وارەم��ی پرۆژەكەشدا‬ ‫ه��ات��ووە‪« :‬ك��ەس��ی پ��اڵ��ێ��وراوی‬ ‫هەڵبژێردراو بۆ گرتنە دەستی‬ ‫پۆستی سەرۆكایەتی هەرێمی‬ ‫كوردستان‪ ،‬بە دەستلەكاركێشاوە‬ ‫دادەن��رێ��ت لە س��ەرج��ەم ئ��ەرك‌و‬ ‫پۆستە حیزبییەكانی لە كاتی‬ ‫سوێندخواردنییەوە وەك سەرۆكی‬ ‫هەرێم»‪.‬‬

‫بۆ هیچ حیزبێك نییە‬ ‫پەیوەندیی راستەوخۆ‬ ‫لەگەڵ دەوڵەتێك‬ ‫دروست بكات‪،‬‬ ‫پەیوەندیی لەگەڵ‬ ‫دەوڵەتەكان لە رێگەی‬ ‫حكومەتەوە دەبێت‬

‫دوای (‪)9‬مانگ‪)19( ،‬خاڵەكەی كورد جێبه‌جێناکرێن‬ ‫راپۆرتی‪:‬‬ ‫هەستیار قادر ‌‪ -‬سلێمانی‬ ‫عەلی ناجی ‪ -‬بەغدا‬

‫‪............................................................‬‬

‫تائێستا خاڵە گرنگەكانی‬ ‫داواك��اری��ی��ە (‪ )19‬خاڵییەكەی‬ ‫ئیئتیالفە كوردییەكە‪ ،‬جێبەجێ‬ ‫ن���ەك���راوە‌و س��ەرچ��اوەی��ەك��ی��ش‬ ‫ئاماژە بە زیادكردنی (‪ )6‬خاڵی‬ ‫سەدرییەكان دەكات‪.‬‬

‫داوایەكی جێبەجێنەكراو‬

‫س����ەرەڕای تێپەڕبوونی نۆ‬ ‫مانگ بەسەر خستنەڕووی (‪)19‬‬ ‫خاڵ لەالیەن ئیئتیالفی فراكسیۆنە‬ ‫كوردستانییەكانەوە بۆ پێكهێنانی‬ ‫حكومەت‌و تێپەڕبوونی سێ مانگ‬ ‫ب��ەس��ەر پێكهێنانی حكومەتی‬ ‫نوێی عێراقدا‪ ،‬دەرەنجامەكانی‬ ‫جێبەجێكردنی ئ��ەو خااڵنە كە‬ ‫ئیئتیالفە ك��وردی��ی��ەك��ە وەك‬ ‫داواكاری كورد خستوویەتییەڕوو‪،‬‬ ‫دیار نییە‪ ،‬بەتایبەت پرسەكانی‬ ‫مادەی (‪‌)140‬و سەرژمێریی گشتیی‬ ‫دانیشتووان‌و قەرەبووكردنەوەی‬ ‫كەسوكاری شەهیدانی كیمیابارانی‬ ‫هەڵەبجەو ئەنفال‪ ،‬تاكە خاڵ كە‬ ‫لەو داواكارییانەدا جێبەجێكراوە‪،‬‬

‫پێدانی پۆستی سەرۆك كۆمارە بە تێكەڵكردنی كارتەكان‬

‫كورد‪.‬‬ ‫د‪ .‬م��ەح��م��ود ع��وس��م��ان‪،‬‬ ‫ئەندامی ئەنجومەنی نوێنەرانی‬ ‫عێراق لەسەر لیستی هاوپەیمانیی‬ ‫ك��وردس��ت��ان‪ ،‬ب��ە «رۆژن��ام��ە»ی‬ ‫راگەیاند‪« :‬گرنگترین خاڵی ئەو‬ ‫وەرەقە كوردییە‪ ،‬جێبەجێكردنی‬ ‫م�����ادەی (‪‌)140‬و ب���ودج���ەی‬ ‫پێشمەرگە‌و یاسای نەوت‌و گازە‌و‬ ‫ت��ا ئێستا هیچیان جێبەجێ‬ ‫نەكراون»‪.‬‬ ‫بەكر حەمە سدیق‪ ،‬ئەندامی‬ ‫ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق‬ ‫لەسەر كوتلەی یەكگرتوو‪ ،‬جەخت‬ ‫لەسەر ئەوە دەكاتەوە‪ ،‬كە تائێستا‬ ‫جێبەجێكردنی (‪)19‬خاڵییەكەی‬ ‫كورد هیچی دیارنییەو لیژنەیەكی‬ ‫تایبەتیش ك��ە ب��ڕی��ار ب��ووە بۆ‬ ‫مادەی (‪ )140‬پێكبهێنرێت‪ ،‬كراوە‬ ‫بە ژێر گڵەوە»‪ .‬وتیشی‪« :‬ئەوەی‬ ‫تائێستا لە ئێمەوە دیارە ئەوەیە‬ ‫كە هیچ دیارنییە»‪.‬‬ ‫ئەو پەرلەمانتارە ئاماژەی بە‬ ‫مەترسی گەڕانەوە بۆ ئەزموونی‬ ‫چوار ساڵی راب��ردووی كورد كرد‬ ‫لە رێكکەوتنەكانیدا لە بەغداو‬ ‫رایگەیاند‪« :‬تێپەڕبوونی كات لە‬ ‫بەرژه‌وەندیی كورد نییە»‪.‬‬

‫دواب������ەدوای ك��ۆب��وون��ەوەی‬ ‫سێ قۆڵیی نوێنەرانی هەر سێ‬ ‫لیستی ئیئتیالفی فراكسیۆنە‬ ‫كوردستانییەكان بە نوێنەرایەتیی‬ ‫د‪ .‬رۆژ ن�����وری ش���اوەی���ش‌و‬ ‫هاوپەیمانیی نیشتمانیی بە‬ ‫نوێنەرایەتیی حسێن سنێد‌و‬ ‫عێراقییە بە نوێنەرایەتیی رافع‬ ‫ع��ی��س��اوی‌و رێ��ك��ك��ەوت��ن ل��ەس��ەر‬ ‫پێكهێنانی حكومەت‌و راگەیاندنی‪،‬‬ ‫نوری مالیكی لەبەردەم ئەنجومەنی‬ ‫نوێنەراندا‪ ،‬لیستێكی (‪)42‬خاڵیی‬ ‫وەك ب�ه‌رن��ام�ه‌ی حكومەتەكەی‬ ‫باڵوكردەوە‪.‬‬ ‫ل��ەوب��ارەی��ەش��ەوە‪ ،‬موئەیەد‬ ‫ت��ەی��ب‪ ،‬وت��ەب��ێ��ژی فراكسیۆنی‬ ‫هاوپەیمانیی ك��وردس��ت��ان‪ ،‬بە‬ ‫«رۆژنامە»ی راگەیاند‪)19(« :‬‬ ‫خاڵەكە‪ ،‬لەو میتۆدە سیاسییەدا‬ ‫جێگەی ك��راوەت��ەوە‌و بڕیارە لە‬ ‫كارنامەی حكومەتیشدا جێگەی‬ ‫بكرێتەوە‌و دەس��ت��ب��ەرداری ئەو‬ ‫داواكارییانەش نابین»‪.‬‬ ‫ه���اوك���ات‪ ،‬س��ەرچ��اوەی��ەك��ی‬ ‫ئاگاداری هاوپەیمانیی نیشتمانیی‬ ‫ل��ە ب��ەغ��داوە ب��ە «رۆژن��ام��ە»ی‬ ‫راگەیاند‪« :‬لە كۆبوونەوەیەكدا‪،‬‬ ‫كوتلەی سەدرییەكان (‪ )6‬خاڵیان‬

‫وەك مەرجی خۆیان بۆ (‪)19‬‬ ‫خاڵییەكەی ئیئتیالفە كوردییەكە‬ ‫زیادكردووەو كردوویانەتە (‪)25‬‬ ‫خاڵ‪ ،‬كە گرنگترینیان بریتییە لە‬ ‫رێكخستنی پەیوەندییەكانی نێوان‬ ‫ه��ەرێ �م‌و ب��ەغ��داو پ��ارەدارك��ردن��ی‬ ‫هێزی پاسەوانی هەرێم لەالیەن‬ ‫بەغداوە‪ ،‬بەاڵم لە بەرامبەردا ئەو‬ ‫هێزە سەر بە حكومەتی ناوەندی‬

‫گرنگترین خاڵی ئەو وەرەقە‬ ‫كوردییە‪ ،‬جێبەجێكردنی‬ ‫مادەی (‪‌)140‬و بودجەی‬ ‫پێشمەرگە‌و یاسای نەوت‌و‬ ‫گازە‌و تا ئێستا هیچیان‬ ‫جێبەجێ نەكراون‬

‫گومانی باڵونەكردنەوەی‬ ‫رێككەوتنەكە‬

‫بێت»‪.‬‬ ‫ك��ەم��ال س��اع��دی‪ ،‬ئەندامی‬ ‫ئەگەرچی بەرپرسانی دوو‬ ‫وەفدی دانوستكاری عێراقییە‪ ،‬بە‬ ‫«رۆژنامە»ی راگەیاند‪« :‬كاتی حیزبە دەسەاڵتدارەكەی كورد لە‬ ‫خ��ۆی‪ ،‬عێراقییەو هاوپەیمانیی بەغدا‪ ،‬ئاماژەیان بە ئیمزاكردنی‬ ‫ن��ی��ش��ت��م��ان��ی��ی‪ ،‬ب��ەش��ێ��وەی��ەك��ی (‪ )19‬خ��اڵ��ەك��ەی ئیئتیالفی‬ ‫كوردستانییەكان‬ ‫مەبدەئی لەسەر (‪ )19‬خاڵەكەی فراكسیۆنە‬ ‫كورد رێككەوتن‪ ،‬بەاڵم ئیئتیالفە لەنێوان ئ��ەو ئیئتیالفەو ن��وری‬ ‫ك��وردی��ی��ەك��ە ب���ە دو وەف���دی مالیكی وەك س��ەرۆك وەزی��ران‌و‬ ‫دانوستكار ل��ەگ��ەڵ ه���ەردووالدا سەرۆكی ئیئتیالفی دەوڵەتی یاسادا‬ ‫دان��وس��ت��ان��دن��ی ئ��ەن��ج��ام دەداو كرد‪ ،‬بەاڵم تا ئێستا ئەو رێككەوتنە‬ ‫هاوپەیمانیی نیشتمانیی لەوانەوە بە ئیمزاكراویی باڵونەكراوەتەوە‪.‬‬ ‫فاتیح داراغ���ای���ی‪ ،‬ئەندامی‬ ‫نزیكتر بوو‪ ،‬ئ��ەوەش وایكرد كە‬ ‫عێراقییە ب��ەش��داری��ی حكومەت كۆمەڵی ئیسالمیی ل��ە وەف��دی‬ ‫دان���وس���ت���ك���اری ئ��ی��ئ��ت��ی�لاف��ە‬ ‫بكات»‪.‬‬ ‫ئ��ەو ج��ۆرە رێككەوتنانەش كوردییەكەدا‪ ،‬هۆكاری رانەگەیاندنی‬ ‫لەنێوان هاوپەیمانیی نیشتمانیی‌و دەگ��ەڕێ��ن��ێ��ت��ەوە ب��ۆ ت���رس لە‬ ‫ئیئتیالفە كوردییەكەدا‪ ،‬كوتلەكانی كاردانەوەی هەندێك الیەنی تری‬ ‫تری نیگەرانكردووە‪ ،‬بەتایبەت نێو هاوپەیمانیی نیشتمانیی‪،‬‬ ‫لەسەر پرسە هەستیارەكانی وەك لەوانە سەدرییەكان‪.‬‬ ‫هەروەها د‪ .‬مەحمود عوسمان‪،‬‬ ‫كەركوك‪ ،‬كە وەك ئەرشەد ساڵحی‬ ‫ئەندامی توركمانی ئەو فراكسیۆنە بە «رۆژنامە»ی راگەیاند‪« :‬لەگەڵ‬ ‫بۆ «رۆژن��ام��ە»ی روون��ك��ردەوە‪ :‬ئ��ەوەدا ب��ووم ئەو رێككەوتنە بە‬ ‫«ئ��ەگ��ەر رێككەوتنێك لەنێوان ئیمزاكراویی ب�ڵاوب��ك��رای��ەت��ەوە‌و‬ ‫مالیكی‌و بارزانیدا هەبێت‪ ،‬مالیكی ب�ڵاون��ەك��ردن��ەوەی گ��وم��ان الی‬ ‫بۆی نییە گەمە بە چارەنووسی خەڵك دروست دەكات‌و بەدرێژایی‬ ‫ك���ەرك���وك���ه‌وه‌ ب��ك��ات‌و دەب��ێ��ت مێژووی بزووتنەوەی كوردیش‪ ،‬هەر‬ ‫پەرلەمانتارانی ئ��ەو پارێزگایە رێككەوتنێك بە نهێنی مابێتەوە‪،‬‬ ‫كێشەی بۆ دروستكراوە»‪.‬‬ ‫بڕیاری لەبارەوە بدەن»‪.‬‬

‫ذمارة (‪ )628‬سيَشةممة ‪2011/4/5‬‬

‫‪hewal.rozhnama@gmail.com‬‬

‫هێزە ئەمنییەكان (‪ )70‬كەس دەستگیر دەكەن‬ ‫ڕۆژنامە‪ :‬لە خۆپیشاندانەكانی‬ ‫رۆژی (‪‌)4/1‬و رۆژانی دوایی سلێمانیدا‬ ‫كە بە هەینی تووڕەیی ناسێنرابوو‪،‬‬ ‫ژمارەیەك خۆپیشاندەر‌و خوێندكار‌و‬ ‫مامۆستای ئاینیی دەستگیركران‪.‬‬

‫ناسك قادر‪ ،‬وتەبێژی ئەنجومەنی‬ ‫كاتیی سەرای ئازادیی وتی‪ :‬تائێستا‬ ‫(‪ )67‬ك��ەس دەس��تگ��ی��رك��راون‪.‬‬ ‫ب��اس ل���ەوەش دەك��رێ��ت ژم��ارەك��ە‬ ‫گەیشتووەتە نزیكەی (‪ )100‬كەس‪.‬‬

‫وتیشی‪« :‬ئەگەر بە زووترین كات‬ ‫ئازاد نەكرێن‪ ،‬ئێمە بێدەنگ نابین‌و‬ ‫هەڵوێستمان دەبێت»‪.‬‬ ‫ه���اوك���ات گ���رووپ���ی زان��ك��ۆی‬ ‫سلێمانی‪ ،‬لە راگەیەنراوێكدا داوا‬

‫دەك���ات‪« :‬ب��ەزووت��ری��ن ك��ات ئەو‬ ‫خوێندكارانە ئازادبكرێن كە لە چەند‬ ‫رۆژی راب���ردوودا دەستگیركراون‪،‬‬ ‫ب��ەپ��ێ��چ��ەوان��ەوە ك��اردان��ەوەم��ان‬ ‫دەبێت»‪.‬‬

‫«یەكێتی‌و پارتی؛ رێگر‌ن»‬

‫پێشمەرگە ناخرێتە سەر وەزارەتی بەرگریی‌و مووچه‌یان دووهێندەی ئێستای لێناکرێت‬ ‫به‌دواداچوونێکه‌ سه‌باره‌ت ب ‌ه هۆکاره‌کانی ئه‌و رێگریکردن‌و «ئیهانه‌کردن»ه‌ی به‌ پێشمه‌رگ ‌ه ده‌کرێت‬ ‫به‌دواداچوونی‪ :‬شارا عەبدولڕەحمان‬

‫‪............................................................‬‬

‫فراكسیۆنی گۆڕان داوا دەكات‪،‬‬ ‫پێشمەرگە بكرێتە بەشێك لە‬ ‫مەنزومەی بەرگریی عێراقی تا لە‬ ‫رووی مووچەو جلوبەرگ‌و چەكەوە‬ ‫هەمان ئیمتیازاتی سوپای عێراقی‬ ‫هەبێت‪ ،‬بەاڵم یەكێتی‌و پارتی رێگریی‬ ‫لە جێبەجێكردنی ئەو داواكارییە‬ ‫دەك���ەن‪ .‬ل��ه‌م ب��ه‌دواداچ��وون��ه‌دا‪،‬‬ ‫هۆکاره‌کانی ئه‌و رێگریکردن ‌ه ئاشکرا‬ ‫ده‌کرێت‪.‬‬ ‫د‪.‬لەتیف مستەفا‪ ،‬پەرلەمانتاری‬ ‫فراكسیۆنی گ��ۆڕان لە ئەنجومەنی‬ ‫نوێنەرانی ع��ێ��راق ب��ە رۆژن��ام��ەی‬ ‫راگەیاند‪ :‬ئێمە داوامانكرد پێشمەرگە‬ ‫بكرێتە بەشێك ل��ە م��ەن��زوم��ەی‬ ‫ب��ەرگ��ری��ی ل��ە ع��ێ��راق‪ ،‬بەوپێیە‬ ‫پێشمەرگە دەبووە بەشێك لە سوپا‌و‬ ‫لە رووی مووچەو ج�ل‌و چەكەوە‬ ‫هەمان ئەو ئیمتیازاتانەی دەبوو كە‬ ‫دەدرێ��ت بە سوپای عێراق‪ ،‬بەاڵم‬ ‫پارتی‌و یەكێتی ئەوەیان رەتكردەوە‌و‬ ‫لە راگەیاندنەكانیانەوە ئەوەیان‬ ‫باس دەكرد؛ كە ئێمە دژی وشەی‬ ‫پێشمەرگەین‪.‬‬ ‫بە ب��ڕوای ئ��ەو پەرلەمانتارە‬ ‫بەرگریكردنەكەی پارتی‌و یەكێتی‬ ‫لەبەر پێشمەرگە نەبوو‪ ،‬بەڵكو لەبەر‬ ‫ئەوە بوو كە پێشمەرگە بە پاسەوانی‬ ‫هەرێم بمێنێتەوە‪ ،‬كە بەشێكە لە‬ ‫هێزی ناوخۆ‪ ،‬ئەمەش بەو مەبەستەی‬ ‫وەكو چۆن لە راب��ردوودا كردوویانە‬ ‫بە هەمان شێوە بمێنێتەوەو نیوەی‬ ‫مووچەی پێشمەرگە بۆ خۆیان ببەن‪.‬‬ ‫بەپێی ب��ڕگ��ەی پێنجەم لە‬

‫پێشمه‌رگه‪ .‬ئه‌و سومبوله‌ی ده‌سه‌اڵتدارانی هه‌رێم رێگری له‌ زیادکردنی مووچه‌یان ده‌که‌ن ‬ ‫م����ادەی (‪)121‬ی دەس���ت���ووری‬ ‫عێراقی‪« ،‬هەرچی پەیوەندیی بە‬ ‫بەڕێوەبردنی هەرێمەوە هەیە لە‬ ‫ئەستۆی حكومەتی هەرێمدایە‪،‬‬ ‫بە تایبەتی پێكهێنان‌و رێكخستنی‬ ‫هێزەكانی ئاسایشی ناوخۆی هەرێم‬ ‫وەك‪ :‬پۆلیس‌‪ ،‬ئاسایش‌و پاسەوانی‬ ‫هەرێم»‪ ،‬بەو پێیەش دان بەوەدا‬ ‫نراوە كە پێشمەرگە هێزی ناوخۆیە‪،‬‬ ‫كە بە ب���ڕوای پەرلەمانتارەكەی‬ ‫گۆڕان‪ ،‬بەو هۆیەوەیە كە پێشمەرگە‬ ‫چەكی قورسی نادرێتێ‪ ،‬چونكە‬ ‫بەشێكن لە هێزی ناوخۆ‌و چەكە‬ ‫هەرە قورسەكەی پۆلیسیش بریتییە‪،‬‬ ‫لە كاڵشینكۆف‪« ،‬دی��ارە ئەوەش‬ ‫هەڵەیە كە لە دەستووردا كراوە‪،‬‬ ‫لە رووی مووچەشەوە پێشمەرگە لە‬ ‫كوردستان نیوەی ئەو مووچەیەیان‬ ‫هەیە كە لە بەغدا دەردرێ���ت بە‬

‫هێزەكانی بەرگریی‪ ،‬بۆیە ئێمە‬ ‫داوامانكرد كە بكرێنە بەشێك لە‬ ‫هێزی بەرگریی‪ ،‬بەاڵم یەكێتی‌و پارتی‬ ‫لەو رووەوە دژایەتیمان دەكەن»‪.‬‬ ‫ه��ەژم��ارك��ردن��ی پێشمەرگە‬ ‫بەهێزی ناوخۆ‪ ،‬لە الیەن كەسانی‬ ‫یەكێتی‌و پ��ارت��ی ل��ەن��او پۆستە‬ ‫حكومییەكاندا بە ئاشكرا هەستی‬ ‫پێدەكرێت‪ ،‬بۆ نموونە لە كاتی‬ ‫لێپرسینەوە لە سەرۆكی حكومەتی‬ ‫هەرێم لە الیەن پەرلەمانی كوردستان‬ ‫لە وەاڵمی پرسیاری ئەوەی چۆن‬ ‫هێز جووڵەی پێكراوە لە هەولێرەوە‬ ‫ب��ۆ سلێمانی‪ ،‬ل��ە كاتێكدا ئ��ەوە‬ ‫دەسەاڵتی سەرۆكی هەرێمەو ئەو‬ ‫س��ەرۆك��ی ه��ێ��زە چ��ەك��دارەك��ان��ە‪،‬‬ ‫د‪.‬ب��ەره��ەم ساڵح‪ ،‬وت��ی‪« :‬تەنیا‬ ‫هێزی زێرەڤانی جووڵێنراوە‪ ،‬كە‬ ‫ئەویش هێزی ناوخۆیە»‪ ،‬لەكاتێكدا‬

‫بە پێشمەرگەی سنووری پارتی‬ ‫دەوترێت زێرەڤانی‪.‬‬ ‫پ��ەرل��ەم��ان��ت��ارەك��ەی گ���ۆڕان‬ ‫پێیوایە‪ ،‬كە گەورەترین ئیهانەیە كە‬ ‫پێشمەرگە بكرێتە پۆلیس‪ ،‬وتیشی‪:‬‬ ‫«پۆلیس‌‪ ،‬ئاسایش پیرۆزن‌و ئەركی‬ ‫گرنگیان ل��ە ئەستۆدایە‪ ،‬ب��ەاڵم‬ ‫ئاشكرایە كە پێشمەرگە بریتیی‬ ‫نییە لە هێزی پۆلیس‌و ئاسایش‪،‬‬ ‫پێشمەرگە بەشێكە ل��ە هێزی‬ ‫بەرگریی‌و لە موقابیلی سوپادایە‪،‬‬ ‫پێداگرتنی یەكێتی‌و پارتی لەسەر‬ ‫ئ��ەوەی كە پێشمەرگە پاسەوانی‬ ‫هەرێم بێت‪ ،‬وەك لە دەستووردا‬ ‫هاتووە‪ ،‬كە بەشێكە لە هێزی ناوخۆ‪،‬‬ ‫ئەوە ئیهانەیە بۆ پێشمەرگە»‪.‬‬ ‫سەبارەت بەو مەسەلەیە حەسەن‬ ‫جیهاد‪ ،‬پەرلەمانتاری یەكێتی‬ ‫لە ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق‬

‫فۆتۆ‪ :‬هیو‌ا‬ ‫ئ��ەوەی بۆ رۆژنامە روون��ك��ردەوە‪،‬‬ ‫كە پێشمەرگە لە دەستووردا وەك‬ ‫پاسەوانی هەرێم ن��اوی هاتووە؛‬ ‫نەك پۆلیس‪ ،‬وتیشی‪« :‬لە یاسای‬ ‫بــــودجەی ع��ێ��راق��دا ل��ە ساڵی‬ ‫(‪)2007‬ەوە جێگیركراوە‪ ،‬كە بە‬ ‫رێكەوتنێك لەنێوان سەرۆكی هەرێم‌و‬ ‫سەرۆكی ئەنجومەنی وەزیرانی عێراق‬ ‫پارەی پێشمەرگە سااڵنە بنێرێت بۆ‬ ‫هەرێم‪ ،‬بەاڵم تائێستا ئەو رێكەوتنە‬ ‫نەكراوەو پارەكەش نەدراوە»‪.‬‬ ‫نەریمان عەبدوڵاڵ‪ ،‬پەرلەمانتاری‬ ‫ل��ی��ژن��ەی ن��اوخ��ۆ ل��ەپ��ەرل��ەم��ان��ی‬ ‫ك��وردس��ت��ان سەرسوڕمانی خۆی‬ ‫نیشاندا لەوەی كە یەكێتی‌و پارتی‬ ‫رێگریی دەكەن لەوەی پێشمەرگە‬ ‫بكرێتە بەشێك لەمەنزومەی بەرگریی‬ ‫لە عێراقدا‪.‬‬ ‫ئ��ەو پەرلەمانتارەی لیژنه‌ی‬

‫ناوخۆ ئەوەشی روون��ک��ردەوە‪ ،‬كە‬ ‫دەسەاڵتدارانی هەرێم وەك چۆن‬ ‫دەسەاڵت‌و دادگاو بودجەو كاروباری‬ ‫ك��ۆم��ەاڵی��ەت�ی‌و ه��ێ��زی ناوخۆیان‬ ‫داب��ەش��ك��ردووە‪ ،‬ب��ەو شێوەیەش‬ ‫پێشمەرگەیان داب��ەش��ك��ردووەو‬ ‫ناشیانەوێت ئەو ئیمتیازاتانەی لە‬ ‫عێراقدا بۆ سوپا دابینکراوه‌؛ بدرێنه‌‬ ‫پێشمەرگەش‪ ،‬ئ��ەگ��ەر هەشبێت‬ ‫نیواونیو لێیان دەسێنن‪.‬‬ ‫ن���ەری���م���ان ع���ه‌ب���دوڵ�ڵ�ا به‌‬ ‫پێویستیشی زان���ی پەرلەمانی‬ ‫كوردستان پشتگیریی لەو داوایەی‬ ‫فراكسیۆنی گ��ۆڕان لەپەرلەمانی‬ ‫عێراق بكات‪ ،‬بەتایبەتی ل��ەدوای‬ ‫‪17‬ی شوباتەوە كە مەسەلەكە تەواو‬ ‫جیاوازەو گۆڕانی ریشەییش لەهەموو‬ ‫ب��وارەك��ان��دا هەرێمی کوردستان‬ ‫بگرێته‌وه‌‪.‬‬

‫نیگه‌رانییه‌کانی كۆمەڵگه‌ی نێودەوڵەتیی به‌رامبەر رەفتاری دەسەاڵتدارانی هەرێم؛ په‌ره‌ده‌سێنێت‬ ‫به‌دواداچوونی‪ :‬رۆژنامە‬

‫‪............................................................‬‬

‫بە رای پسپۆڕو چ��اودێ��ران‪،‬‬ ‫مامەڵەی سلبیی دەسەاڵت بەرامبەر‬ ‫ب��ە خۆپیشاندەران ل��ە هەرێمی‬ ‫كوردستان‪ ،‬ئەگەری هاتنەدەنگی‬ ‫كۆمەڵگەی نێودەوڵەتیی لێدەكرێت‪،‬‬ ‫ئەمەش لەكاتكێدایە كە بەپێی‬ ‫جاڕنامەی مافی مرۆڤ‪ ،‬تاكەكان‬ ‫ئازادیی رادەربڕینیان هەیە‪.‬‬ ‫له‌م به‌دواداچوونه‌دا‪ ،‬به‌شێکی‬ ‫ه��ۆب�ه‌ک��ان��ی ئ��ه‌و نیگه‌رانییانه‌‬ ‫ئاشکرا ده‌ک��رێ��ن‪ .‬لەگەڵ ئ��ەوەی‬ ‫خ��ۆپ��ی��ش��ان��دان��ەك��ان��ی ه��ەرێ��م��ی‬ ‫كوردستان پێیان ناوەتە هەفتەی‬ ‫حەوتەمەوە‪ ،‬تا ئێستا دەسەاڵتی‬ ‫س��ی��اس��ی��ی ه���ەرێ���م‪ ،‬وەاڵم��ێ��ك��ی‬ ‫چارەسەركەری خۆپیشاندەرانی‬ ‫ن��ەداوەت��ەوەو بگرە بەكارهێنانی‬ ‫ت��ون��دوت��ی��ژی��ی ج��ۆراوج��ۆری��ش‬ ‫ب��ەرام��ب��ەری��ان ب���ەردەوام���ە‌و ئەم‬ ‫جۆرە مامەڵەیەش وای ك��ردووە‪،‬‬ ‫ب���ارودۆخ���ی ك��وردس��ت��ان ببێتە‬ ‫جێگەی گرنگی ناوەندە رەسمیی‌و‬ ‫ن��اڕەس��م��ی��ی‌و رێ��ك��خ��راوەك��ان��ی‬ ‫كۆمەڵگەی نێودەوڵەتیی‌و لەو‬ ‫چ��وارچ��ێ��وەی��ەش��دا ه��ەری��ەك لە‬

‫رێكخراوەكانی چاودێریی مافی‬ ‫مرۆڤی جیهانیی (هیومان رایتس‬ ‫وۆچ)‌و لێبووردنی نێودەوڵەتیی‌و‬ ‫پەیامنێرانی بێسنوور‪ ،‬هەڵوێستی‬ ‫دژ بە بەكارهێنانی توندوتیژیی دژ‬ ‫بە خۆپیشاندەرانیان نواند‪ ،‬كە بە‬ ‫رای چاودێرانی ئەو رێكخراوانە‪ ،‬لە‬ ‫كۆمەڵگەی نێودەوڵەتیدا دەنگی‬ ‫خۆیان هەیەو دەتوانن كاریگەریی‬ ‫لەسەر گەاڵڵەبوونی هەڵوێستێكی‬ ‫نێودەوڵەتیی لەسەر بارودۆخی‬ ‫هەرێم دروست بكەن‪.‬‬ ‫مەسعود عەبدولخالق‪ ،‬نووسەر‌و‬ ‫چ��اودێ��ری سیاسیی‪ ،‬پێی وای��ە‪،‬‬ ‫یەكێك لە هەڵەكانی دەس��ەاڵت‪،‬‬ ‫سەركوتكردنی ئازادییە‪ ،‬كاتێك‬ ‫ه��اواڵت��ی ب��ۆی نەبێت رای خۆی‬ ‫دەرببڕێت‌و خۆپیشاندان بكات‪،‬‬ ‫ب��ەاڵم خۆپیشاندان بۆ كەسانی‬ ‫حیزبیی ئاسایی بێت وەك ئەوەی‬ ‫لە هەولێر ب��ەدی ك��را‌و بۆ جاری‬ ‫پێنجەم داوای خۆپیشاندان لە‬ ‫هەولێر دەك��رێ��ت‪ ،‬مۆڵەتیان پێ‬ ‫نادرێت‪ ،‬لەكاتێكدا سەرۆكی هەرێم‬ ‫دەڵ��ێ��ت‪ ،‬خۆپیشاندەران چاوی‬ ‫منن‪ ،‬كەچی رێگە لە خۆپیشاندان‬ ‫دەگیرێت»‪.‬‬ ‫ه��اوك��ات لەگەڵ سووتاندنی‬

‫كەناڵی نالیاو رادی���ۆی دەن �گ‌و‬ ‫گیانلەدەستدانی (‪ )9‬هاواڵتی‌و‬ ‫ك���ارم���ەن���دی ئ��ەم��ن��ی��ی ب��ەه��ۆی‬ ‫خۆپیشاندانەكانەوە‪ ،‬ب��ە رای‬ ‫مەسعود عەبدولخالق‪ ،‬رێگریی‬ ‫ل��ە خ��ۆپ��ی��ش��ان��دان‪ ،‬ل��ە رووی‬ ‫دەرئەنجامی‬ ‫نێودەوڵەتییەوە‬ ‫خراپی دەبێت‌و دەسەاڵتی كوردیی‬ ‫الواز نیشان دەدات‪ ،‬ئەمەش وا‬ ‫دەك��ات كە واڵت��ان زیاتر چاوی‬ ‫تێببڕن‌‪ ،‬وتیشی‪« :‬رێ��ك��خ��راوە‬ ‫نێودەوڵەتییەكانی مافی مرۆڤ‪،‬‬ ‫كاریگەریی گ��ەورەی��ان دەبێت‪،‬‬ ‫ماوەیەكە دەبینین راپۆرتەكانیان‬ ‫پ��ێ��ش��ێ��ل��ك��اری��ی��ەك��ان��ی ه��ەرێ��م��ی‬ ‫كوردستانی تێدایە‌و ئەم هەرێمە‬ ‫بە مەترسیی دادەنێن‪ ،‬لەكاتێكدا‬ ‫دەبینین هەر ئەم رێكخراوانە بوون‬ ‫كە وایان كرد‪ ،‬جیهان لەسەر گەلی‬ ‫كورد بێته‌ ده‌نگ»‪.‬‬ ‫ئ��ەم��ە لەكاتێكدایە بەپێی‬ ‫جاڕنامەی مافی مرۆڤی جیهانیی‬ ‫ساڵی(‪ ،)1948‬بەتایبەت مادەكانی‬ ‫(‪‌18‬و ‪ ،)19‬هەموو كەسێك مافی‬ ‫په‌یڕه‌وكردنی ئ��ازادی��ی بیروڕا‌و‬ ‫ئاین‌و گوزارشتكردن له‌ ئازادیی‬ ‫راده‌ربڕین‌و باڵوكردنەوەی زانیاریی‌و‬ ‫بیروبۆچوونی هەیە‪.‬‬

‫ئیبراهیم محەمەد‪ ،‬مامۆستای‬ ‫كۆلێژی زانستە سیاسییەكانی‬ ‫زانكۆی سەاڵحەدین‪ ،‬رای وایه‌‪:‬‬ ‫«ه���ەر دەس��ەاڵت��ێ��ك توندوتیژ‬ ‫بێت بەرامبەر بە تاكەكانی‪ ،‬لە‬ ‫رووی نێودەوڵەتییەوە تووشی‬

‫رێگریی لە خۆپیشاندان‬ ‫لە رووی نێودەوڵەتییەوە‬ ‫دەرئەنجامی خراپی دەبێت‌و‬ ‫دەسەاڵتی كوردیی الواز‬ ‫نیشان دەدات‪ ،‬ئەمەش وا‬ ‫دەكات كە واڵتان زیاتر‬ ‫چاوی تێببڕن‬

‫لێپێچینەوەو سزادانی نێودەوڵەتیی‬ ‫دەبێتەوە‌و فشار دەخاتە سەر ئەو‬ ‫ج��ۆرە دەسەاڵتەی كە مافەكانی‬ ‫خەڵك پێشێل دەكەن»‪.‬‬ ‫ئەو گۆڕانكارییەی خۆرهەاڵتی‬ ‫ن��اوەڕاس�ت‌و باكووری ئەفریقیای‬ ‫گ��رت��ووه‌ت��ەوە‪ ،‬ب��ەالی سیاسەتی‬ ‫ن��ێ��ودەوڵ��ەت��ی��ی‌و ب��ەت��ای��ب��ەت��ی‬ ‫ن��ەت��ەوەی��ەك��گ��رت��ووەك��ان��ه‌وه‌‪،‬‬ ‫ج��ێ��گ��ای ب���ای���ەخ���ەو ل��ەچ��ەن��د‬ ‫هەفتەی راب���ردووش���دا ن��اوەن��دە‬ ‫هەڵوێستیان‬ ‫نێودەوڵەتییەكان‬ ‫ل��ەدژی سیستمە دیكتاتۆرەكانی‬ ‫عەرەبی ئاشكراكرد‪.‬‬ ‫ئ��ه‌و مامۆستایه‌ی کۆلێژی‬ ‫زانسته‌ سیاسییه‌کان ده‌ڵێت‪:‬‬ ‫«ئ��ێ��س��ت��ا دۆخ���ەك���ە گ�����ۆڕاوە‌و‬ ‫سیاسەتی نێودەوڵەتیی پشتگیریی‬ ‫لە دیكتاتۆرەكان ناكات‪ ،‬بەڵكو‬ ‫سیاسەتیان بریتییە لە پشتگیریی‬ ‫خەڵك‌و داواكانیان‌و ئه‌وه‌یش بینرا‬ ‫كە نەتەوەیەكگرتووەكان پشتگیریی‬ ‫داواك����اری����ی خ��ەڵ��ك��ی دەك����ات‪،‬‬ ‫ن��ەك س��ەرك��ردەك��ان‪ ،‬سیاسەتی‬ ‫پشتگیریكردن لە دیكتاتۆرەكان‪،‬‬ ‫سیاسەتێكی بەسەرچووە»‪.‬‬ ‫ه���اوك���ات ف���ەره���اد ج���ەالل‪،‬‬ ‫ش�����ارەزا ل���ەب���واری سیاسەتی‬

‫نێودەوڵەتیی‌و مامۆستای بەشی‬ ‫زانستە سیاسییەكان لە زانكۆی‬ ‫سلێمانی‪ ،‬ب��اس ل��ەوە دەك��ات‪،‬‬ ‫كاتێك ن��ەت��ەوەی��ەك��گ��رت��ووەك��ان‬ ‫دەستوەردەداتە كاروباری ناوخۆی‬ ‫واڵتێك‪ ،‬كە بزانێت پێشێلكاریی‬ ‫م��اف��ی م����رۆڤ گ��ەی��ش��ت��ووه‌ت��ە‬ ‫ئاستێكی مەترسیدار‌و وادەكات كە‬ ‫بارودۆخەكە لەئاستی نێودەوڵەتیدا‬ ‫ب��ەئ��ەم��ن��ی ب��ك��ات ئ �ه‌م �ه‌ی��ش بۆ‬ ‫س���ڕی���ن���ەوەی ئ����ەو ه���ەڕەش���ەو‬ ‫مەترسییانەی لەسەر دانیشتووانی‬ ‫ئەو واڵتە هەن‪.‬‬ ‫ئ��ەو م��ام��ۆس��ت��ای��ەی زان��ك��ۆ‪،‬‬ ‫روونیشی ک��رده‌وە‪ ،‬دەستوەردانی‬ ‫كاروباری ناوخۆی واڵتان لەالیەن‬ ‫نەتەوەیەكگرتووەكانەوە‪ ،‬جیاوازە‬ ‫ل��ە واڵت��ێ��ك��ەوە ب��ۆ واڵتێكی تر‪،‬‬ ‫هەر كاتێك هەڕەشەكان لەسەر‬ ‫ئ��اس��ت��ی ئ��اس��ای��ش��دا گەیشتنە‬ ‫ئاستێكی م��ەت��رس��ی��دار‪ ،‬وەك‬ ‫ئ���ەوەی ئێستا ل��ە لیبیا هەیە‪،‬‬ ‫نەتەوەیەكگرتووەكان‬ ‫ئەوكاتە‬ ‫بەپێی بەندی (‪)7‬ی پەیماننامەی‬ ‫ن���ەت���ەوەی���ەك���گ���رت���ووەك���ان‪،‬‬ ‫دەستدەخاتە كاروباری ئەو واڵتەو‬ ‫ئه‌مه‌یش ك��ە دەستوەردانێكی‬ ‫سەربازییانەیە‪.‬‬

‫ذمارة (‪ )628‬سيَشةممة ‪2011/4/5‬‬

‫‪www.rozhnama.net‬‬

‫‪hewal.rozhnama@gmail.com‬‬

‫وته‌بێژی بزووتنه‌وه‌ی گۆڕان‪ :‬كێشەكە لە ئەنجومەنی پارێزگاكاندا نییەو كێشە لە حكومەت‌و‬ ‫پەرلەماندایە‪ .‬ئەو هەڵبژاردنەشیان راگەیاندووە؛ بۆ ئەوەی خەڵكی پێوە سەرقاڵ بكەن‪.‬‬

‫ئۆپۆزسیۆن‪ :‬هەڵبژاردنی ئەنجومەنی پارێزگاكان كێشەكان چارەسەر ناكات‬ ‫راپۆرتی‪ :‬بەرزان عەلی حەمە‬

‫‪...........................................................‬‬

‫ئۆپۆزسیۆنی هەرێم پێیوایە؛‬ ‫هەڵبژاردنی ئەنجومەنی پارێزگاكان‬ ‫ك��ێ��ش��ەك��ان چ��ارەس��ەرن��اك��ات و‬ ‫سەرۆكی ئەنجومەنی پارێزگای‬ ‫سلێمانیش دەڵ��ێ��ت‪« :‬گ��ەر ئەو‬ ‫بڕیارە بۆ خۆڵكردنە چاوی خەڵكی‬ ‫بێت‌و گەندەڵیی‌و ناعەدالەتییەكان‬ ‫بدەنە پاڵ ئەنجومەنی پارێزگاكان‪،‬‬ ‫كاردانەوەمان دەبێت»‪.‬‬ ‫‪-2011/3/28‬‬ ‫رۆژی‬ ‫سەرۆكایەتی ئەنجومەنی وەزیرانی‬ ‫هەرێمی كوردستان بڕیاریدا رۆژی‬ ‫‪ 2011/9/10‬هەڵبژاردنی ئەنجومەنی‬ ‫پارێزگاكان ئەنجامبدرێت‪ .‬كە بە‬ ‫بۆچوونی ش��ارەزای��ان پرۆسەی‬ ‫ه���ەڵ���ب���ژاردن ل���ە ك��وردس��ت��ان‬ ‫م��س��داق��ی��ەت��ی ل��ەدەس��ت داوەو‬ ‫پێویستە بە كرداریی هەنگاوی‬ ‫ریشەیی بۆ چاكسازیی بنرێت‪،‬‬ ‫نەك لەژێر پەردەی هەڵبژاردندا‪.‬‬ ‫د‪.‬كامەران مەنتك مامۆستای‬ ‫زان��ك��ۆی سەاڵحەدین‪ ،‬رای وایه‌‬ ‫«سەرهەڵدانەكانی ئەم دواییەی‬ ‫كوردستان زۆر لەوە گەورەترە بە‬ ‫هەڵبژاردنێك چارەسەر بكرێت‌و‬ ‫ئ��ەو شتانە ناتوانن چارەسەری‬ ‫كێشەكان بكەن»‪.‬‬ ‫ئ��ەو مامۆستایەی زان��ك��ۆی‬ ‫سەاڵحەدین وتیشی‪« :‬خەڵكی‬ ‫ك��وردس��ت��ان ف��ێ��رب��وون ك��ە بە‬ ‫شێوەیەكی كرداریی چارەسەری‬ ‫كێشەكانیان بۆ بكرێت‪ ،‬نەك بە‬ ‫شێوەی كاتكوشتن‌و هەڵبژاردن‪،‬‬ ‫چ��ون��ك��ە ئ���ەوان���ە ك��ردەی��ەك��ی‬ ‫درێژخایەنن‌و ئەنجامەكانیشیان بۆ‬

‫«به‌م سیستم ‌ه سیاسیه‌ی ئه‌مڕۆ‪ ،‬هه‌ڵبژاردن بایه‌خی نابێت»‬ ‫ئەم رەوشەی ئێستا تەمومژاوییە‪،‬‬ ‫بۆیە ئەو كاریگەرییەی نابێت كە‬ ‫خەڵك چاوەڕێ دەكات‪ ،‬پێویستە‬ ‫بە شێوەیەكی كردەیی چارەسەری‬ ‫ئەم رەوشەی ئێستای كوردستان‬ ‫بكرێت»‪.‬‬ ‫ه��اوك��ات ب��ی�لال سڵێمان‪،‬‬ ‫ئەندامی پەرلەمانی كوردستان لە‬ ‫فراكسیۆنی كۆمەڵی ئیسالمیی‬ ‫ئاماژە بەوە دەكات؛ كە گرفتەكان‬ ‫لە ئێستادا زۆر لەوە گەورەترن بە‬ ‫هەڵبژاردنی ئەنجومەنی پارێزگاكان‬ ‫چارەسەر بکرێن‌و بە «رۆژنامە»ی‬ ‫راگەیاند‪« :‬دەب��وو هەڵبژاردنی‬ ‫پارێزگاكان ساڵێك پێش ئێستا‬ ‫بكرایە‪ ،‬نەك ئێستا‪ ،‬جگە لەوەش‬

‫هەڵبژاردنەكە شتێكی زۆر بچووكەو‬ ‫پێموانییە كاریگەریی بكاتە سەر‬ ‫رەوش��ی ئێستای كوردستان و‬ ‫هەڵبژاردنی ئەنجومەنی پارێزگاكان‬ ‫شتی الب���ەالن‪ ،‬ب��ە ب����ەراورد بە‬ ‫كێشەكانی خ��ەڵ��ك‪ ،‬ك��ە داوای‬ ‫گۆڕانكاریی ریشەیی دەك��ات»‪،‬‬ ‫وتیشی‪« :‬ئەمڕۆ خەڵك نیگەرانە‬ ‫لە پەرلەمان‪ ،‬نەك لە ئەنجومەنی‬ ‫پارێزگاكان‪ ،‬چونكە پەرلەمان‬ ‫چ���االك نییەو وەك���و حكومەت‬ ‫ئیفلیج كراوە»‪.‬‬ ‫ئ��ەو پەرلەمانتارەی كۆمەڵ‬ ‫ئاشكرایدەكات؛ كە ئۆپۆزسیۆن‬ ‫پێیوایە هەڵبژاردن بەو سیستمە‬ ‫سیاسییەی ئەمڕۆ هیچ بایەخی‬

‫نییە‪ ،‬چونكە «تەزویر‌و خروقات‬ ‫ئەوەندە زۆر دەكرێت مانایەك بۆ‬ ‫هەڵبژاردن نامێنێتەوە‪ ،‬لە كاتێكدا‬ ‫هەڵبژاردن بۆ پەرلەمان ئاوا بێت‌و‬ ‫هیچ بایەخی نەبێت‪ ،‬ك��ەوات��ە‬ ‫هەڵبژاردنی ئەنجومەنی پارێزگاكان‬ ‫گرنكی زۆر كەمترە»‪.‬‬ ‫ک���اوه‌ ع �ه‌ب��دوڵ�ڵا‪ ،‬س�ه‌رۆک��ی‬ ‫ئه‌نجومه‌نی پارێزگای سلێمانی‪،‬‬ ‫ب��ڕوای وای �ه‌؛ بەستنەوەی كێشە‬ ‫سیاسیی‌و خزمەتگوزارییەكانی‬ ‫هەرێم بە هەڵبژاردنی ئەنجومەنی‬ ‫پارێزگاكانی هەرێمەوە‪ ،‬جێگای‬ ‫نیگەرانیه‌و دەڵێت‪« :‬ئەوەی جێی‬ ‫سەرنج‌و نیگەرانییە ئەوەیە‪ ،‬ئەو‬ ‫بڕیارە بكەنە بەدیلی ئەو هەموو‬

‫ناعەدالەتیی‌و چاكسازییەی خەڵك‬ ‫لێیان داوا دەكات»‪.‬‬ ‫ناوبراو ئاماژە بەوەشدەكات؛‬ ‫«ئەنجومەنی پارێزگای سلێمانی‬ ‫پێشوازیی لە بڕیاری هەڵبژاردنی‬ ‫ئەنجومەنی پارێزگاكان دەكات‪،‬‬ ‫ب��ەاڵم گەر دەس��ەاڵت پێیوابێت‪،‬‬ ‫س��ەرەت��ای��ەك��ە ب��ۆ چاكسازیی‪،‬‬ ‫ئه‌وا خۆڵ دەكاتە چاوی خەڵك‪،‬‬ ‫چونكە ئەنجومەنی پارێزگاكان‬ ‫ب���ەرپ���رس���ی���اری ئ����ەو ه��ەم��وو‬ ‫ناعەدالەتیی‌و كارە خراپانە نیه‌‬ ‫كە كراون‪ ،‬بەڵكو بێ دەسەاڵتترین‬ ‫دەزگ��ا ب��وون‌و نەیانتوانیوە بەو‬ ‫ی��اس��ای��ان��ە ك��ار ب��ك��ەن ك��ە پێی‬ ‫هەڵبژێردراون»‪.‬‬ ‫ك���اوە ع��ەب��دوڵ�ڵا‪ ،‬وتیشی‪:‬‬ ‫«تائێستا حكومەتی هەرێمی‬ ‫كوردستان بە یاسای تەرحیل‌و‬ ‫تەبعیس‌و تەعریب كار دەك��ات‪،‬‬ ‫كـــــــە یــــاســــای ژمـــــارە‬ ‫(‪)159‬ی ساڵی (‪)1969‬یە‪ ،‬ئەگەر‬ ‫ئەمەیان كردبێت بە بەدیلێك‬ ‫ئ��ەوە هەڵخەڵەتاندنی خەڵكەو‬ ‫ئەنجومەنی پارێزگاكانیش لە‬ ‫روون��ك��ردن��ەوەی خۆیاندا قسەی‬ ‫لەسەر دەكەن»‪.‬‬ ‫ه��ەڵ��ب��ژاردن��ی ئەنجومەنی‬ ‫پارێزگاكانی هەرێم دەبوایە دوو‬ ‫ساڵ بەر لە ئێستا ئەنجامبدرایە‪،‬‬ ‫ب��ەاڵم بەهۆی نەبوونی ویستی‬ ‫سیاسیی الی ه����ەردوو هێزە‬ ‫دەسەاڵتدارەكەی هەرێم بۆ مانگی‬ ‫ئەیلولی ئەمساڵ دواخرا‪.‬‬ ‫ن��اس��ك ت��ۆف��ی��ق‪ ،‬ئ��ەن��دام��ی‬ ‫پەرلەمانی كوردستان لە فراكسیۆنی‬ ‫یەكگرتووی ئیسالمیی ده‌ڵێت‪:‬‬ ‫«ئەگەر هەر بەم یاسا‌و شێوازەی‬

‫ئێستا بێت‌و هەر هەمان دەسەاڵت‬ ‫سەرپەرشتی هەڵبژاردنەكە بكات‪،‬‬ ‫ج��ێ��گ��ەی خۆشحاڵیی نابێت‌و‬ ‫خەڵك پێشوازیی ل��ێ ناكات‪،‬‬ ‫بۆیە هەنگاوی تر لەپێشە كە‬ ‫دەبێت بنرێت‪ ،‬ئەویش ئەوەیە‬ ‫روونبكرێتەوە كە ئەو حكومەتە‬ ‫كێیە كە سەرپەرشتی هەڵبژاردنەكە‬ ‫دەك���ات‌و ئ��ەو كۆمسیۆنە كێن؟‬ ‫ئایا تا مانگی (‪ )9‬وەاڵمدانەوەی‬ ‫خۆپیشاندەران چۆن دەبێت؟ یان‬ ‫بكوژانی (‪)17‬ی شوبات دەستگیر‬ ‫دەكرێن؟ واتە شتی زۆر زیاتر ماوە‬ ‫كە بە الی ئێمەو خەڵكەوە گرنگیی‬ ‫زیاترە لە هەڵبژاردنی ئەنجومەنی‬ ‫پارێزگاكان»‪.‬‬ ‫ب��ەرپ��رس��ان��ی ب��زووت��ن��ەوەی‬ ‫«گ����ۆڕان»ی����ش ئ���ام���اژە ب��ەوە‬ ‫دەك��ەن؛ راگەیاندنی هەڵبژاردنی‬ ‫ئەنجومەنی پارێزگاكان هیچ لە‬ ‫خواست‌و توڕەییەكانی خەڵك كەم‬ ‫ناكاتەوەو پێشیانوایە؛ ئەو بڕیارە‬ ‫بۆ سەرقاڵكردنی خەڵكە‪،‬‬ ‫م��ح��ەم��ەد ت��ۆف��ی��ق رەح��ی��م‪،‬‬ ‫وت��ەب��ێ��ژی ب��زووت��ن��ەوەی گ��ۆڕان‬ ‫پێیوایە؛ كێشەكە لە ئەنجومەنی‬ ‫پارێزگاكاندا نییەو كێشە لە‬ ‫ح��ك��وم��ەت‌و پ��ەرل��ەم��ان��دای��ە»‪،‬‬ ‫ئەنجومەنی پارێزگاكان رەنگە‬ ‫هەندێ كێشە چارەسەر بكات‪،‬‬ ‫ب���ەاڵم كێشە ب��ن��ەڕەت��ی��ی��ەك��ان‬ ‫چارەسەر ناكات‪ ،‬بۆیە من پێموایە؛‬ ‫ئەو هەڵبژاردنەشیان راگەیاندووە‬ ‫بۆ ئەوەی خەڵكی پێوە سەرقاڵ‬ ‫بكەن‪ ،‬بەاڵم ئەوەندەی من تێبینیم‬ ‫ك��ردووە سەرنجی هیچ كەسێكی‬ ‫رانەكێشاوەو هیچ كاردانەوەیەكیش‬ ‫نەبووە»‪.‬‬

‫چاودێران‪ :‬گۆڕانكارییەكانی ئیدارەی كەركوك‪ ،‬حیزبین‌و كاریگەرییان نابێت‬ ‫راپۆرتی‪ :‬ئارام جەمال‬

‫‪................................................................‬‬

‫كەركوك‬

‫سیاسییەكان‪ ،‬گۆڕانكارییەکانی‬ ‫ئیدارەی كەركوك بە ئیجابیی وەسف‬ ‫دەكەن‌و رۆژنامەنووس‌و چاودێرانیش‬ ‫پێیانوایە‪ ،‬كاریگەریی لەسەر شەقام‬ ‫نابێت‪.‬‬ ‫بەپێی رێككەوتنی نێوان یەكێتی‌و‬ ‫پارتی‌و حیزبە توركمانییەكان‪ ،‬رۆژی‬ ‫‪ 2011/3/29‬لە كۆبوونەوەی ئاسایی‬ ‫ئەنجومەنی پارێزگای كەركوكدا‪ ،‬كە‬ ‫عەرەبەكان بایكۆتیان كرد‪ ،‬حەسەن‬ ‫تۆران بۆ پۆستی سەرۆكی ئەنجومەن‌و‬ ‫ن��ەج��م��ەدی��ن ك��ەری��م ب��ۆ پۆستی‬ ‫پارێزگاری كەركوك هەڵبژێردران‪.‬‬ ‫عەلی مەهدی‪ ،‬ئەندامی كوتلەی‬ ‫توركمان لە ئەنجومەنی پارێزگای‬ ‫ك��ەرك��وك ب��ە «رۆژن���ام���ە»ی وت‪:‬‬ ‫د‪.‬نه‌جمه‌دین که‌ریم‬ ‫«لەساڵی (‪)2005‬ەوە‪ ،‬نەتەوەی‬ ‫توركمان لەمافی بەڕێوەبردنی شاری‬ ‫ك��ەرك��وك ب��ێ��ب��ەش��ك��راوە‪ ،‬ئەمەش که‌رکوک‪ ،‬پێیوایە؛ پێدانی پۆستی ل��ە راب�����ردوودا كێشە لەشەقامی‬ ‫دۆخێكی بێمتمانەیی خ��راپ��ی لە س��ەرۆك��ی ئەنجومەنی پارێزگای ك��ەرك��وك��دا لەنێوان ن��ەت��ەوەك��ان‌و‬ ‫شەقامی توركماندا دروستكردبوو‪ ،‬كەركوك بە توركمان‪ ،‬هەڵدانەوەی بەتایبەت كوردو توركمان نەبووە‪،‬‬ ‫هه‌ربۆیە‪ ،‬پێدانی پۆستی سەرۆكی الپەڕەیەكی نوێیە لەنێوان كوردو ب��ەاڵم ئ��ەوەی هەبووە‪ ،‬جیاوازیی‌و‬ ‫ئەنجومەنی كەركوك بە حەسەن ت��ورك��م��ان‪ .‬ن��ەج��ات حوسێن‪ ،‬بۆ ملمالنێی حیزبەكان بووەو كاریگەریی‬ ‫ت����ۆران ل��ە ن���ەت���ەوەی ت��ورك��م��ان‪« ،‬رۆژن����ام����ە»ی روون����ک����رده‌وه‌‪ :‬ل��ەس��ەر ش��ەق��ام دروس��ت��ك��ردووە‪،‬‬ ‫هەنگاوێكی ئیجابیی دەب��ێ��ت لە «ه��ەرچ��ەن��دە كاتی پێدانی ئەم بەاڵم لێرەوە دەكرێت سیاسییەكان‬ ‫گ��ەڕان��دن��ەوەی متمانەی شەقام‌و پۆستە بە توركمان درەنگە‪ ،‬بەاڵم رۆڵ���ی ئ��اس��ای��ی��ك��ردن��ەوەی شەقام‬ ‫لێرەوە توركمانیش هەست دەكات هەنگاوێكی ب��اش��ەو ه��ەڵ��دان��ەوەی ببینن‌و بەرپرسانی هەڵبژێردراویش‪،‬‬ ‫لە جومگەی سەرەكیی بەڕێوەبردنی الپەڕەیەكی نوێیە بۆ گەڕاندنەوەی دوو ئ��ەرك��ی��ان ل��ەس��ەرە ك��ە زۆر‬ ‫متمانەو بەهێزبوونی برایەتیی نێوان گرنگن‪ ،‬ی��ەك��ەم��ی��ان‪ :‬باشكردنی‬ ‫ئیدارەی پارێزگاكەدایە»‪.‬‬ ‫خزمەتگوزارییەكان‌و دووەمیشیان‬ ‫ئەندامێكی دی��ك��ەی كوتلەی كوردو توركمان لەشارەكە»‪.‬‬ ‫ناوبراو وتیشی‪« :‬هەرچەندە گ��ەڕان��دن��ەوەی متمانەی ‌ه لەنێوان‬ ‫توركمان ل ‌ه ئه‌نجومه‌نی پارێزگای‬

‫حه‌سه‌ن توران‬ ‫پێكهاتەكانی ش��ارەك��ە‪ ،‬بەتایبەت‬ ‫كوردو توركمان»‪.‬‬ ‫ئەندامێكی لیستی برایەتیش‪،‬‬ ‫پ��ێ��ی��وای��ە؛ گ��ۆڕان��ك��اری��ی��ەك��ان‬ ‫چ���اوەڕوان���ك���راوب���وون‌و خ��وازی��ارە‬ ‫كاریگەرییان لەسەر گەڕاندنەوەی‬ ‫متمانەی نەتەوەكان هەبێت‪.‬‬ ‫ئاوات محەمەد‪ ،‬ئەندامی لیستی‬ ‫برایەتی لە ئەنجومەنی كەركوك‪،‬‬ ‫ب��ە «رۆژن����ام����ە»ی وت‪« :‬ئ��ەم‬ ‫گۆڕانكارییانە لەئیدارەی كەركوكدا‬ ‫شتێكی چ���اوەڕوان���ك���راو ب���وون‪،‬‬ ‫هەرچەندە چــــاوەڕوان بــــووین لە‬

‫ساڵی (‪)2005‬دا لەگەڵ هەڵبژاردنی‬ ‫ئەنجومەنی پارێزگاكانی عێراقدا‪،‬‬ ‫گۆڕانكاریی ل��ە رێ��گ��ای ئ��ی��رادەی‬ ‫خەڵكەوە بكرایە‪ ،‬بەاڵم ئەوە نەكرا‌و‬ ‫ئێستاش خوازیارین ئەم گۆڕانكارییانە‬ ‫ببنە م��ای��ەی ئ��اس��ای��ی��ك��ردن��ەوەی‬ ‫پەیوەندیی نەتەوەكان‌و گەڕاندنەوەی‬ ‫متمانە لەنێوان هەموو الیەكدا‪،‬‬ ‫بەتایبەت كوردو توركمان كە دوو‬ ‫پێكهاتەی گرنگی شارەكەن»‪.‬‬ ‫پ��ێ��چ��ەوان��ەی سیاسییەكان‪،‬‬ ‫رۆژنامەنووس‌و چاودێرانی كوردو‬ ‫توركمان‪ ،‬پێیانوایە گۆڕانكارییەكان‬ ‫تەنیا گۆڕانكارین لە دەموچاوداو‬ ‫كاریگەرییان لەسەر شەقام نابێت‪.‬‬ ‫سەمیر عەبدوڵاڵ‪ ،‬رۆژنامەنووسی‬ ‫توركمان‪ ،‬بە «رۆژنامە»ی راگەیاند‪:‬‬ ‫«ئەوەی كە كراوە‪ ،‬مایەی دڵخۆشیی‬ ‫نییەو ئ���ەوەن���دەی رێككەوتنی‬ ‫سیاسییە‪ ،‬ئ��ەوەن��دە كۆدەنگیی‬ ‫خەڵكی لەسەر نییە‌و لەچەند ساڵی‬ ‫رابردوودا‪ ،‬شەقام كێشەی نەبووەو‬ ‫ك��وردو توركمان وەك براو كەسی‬ ‫یەك ژی��اون‪ ،‬بەاڵم ئەوەی هەبووە‬ ‫تەنیا ناكۆكیی‌و بێمتمانەیی بووە‬ ‫لەنێوان سیاسییەكاندا‪ ،‬ئێستاش‬ ‫ئەم گۆڕانكارییانە وەك سروشتی‬ ‫گۆڕانكارییەكانی ع��ێ��راق بەبێ‬ ‫كاریگەرین‌و شەقامیان نەجواڵندووە‪،‬‬ ‫یاخود خۆشحاڵی نەكردوون»‪.‬‬ ‫رۆژنامه‌نووس‪ ،‬لەتیف فاتیح‬ ‫فەرەج‪ ،‬پێیوایە؛ دەبێت گۆڕان لە‬ ‫سیستمەوە بێت‪ ،‬نەك لە گۆڕینی‬ ‫دەموچاوەكان‌و بە «رۆژن��ام��ە»ی‬ ‫راگەیاند‪« :‬ئ��ەم گۆڕانكارییانەی‬

‫كراون‪ ،‬بە گرنگیان نازانم‪ ،‬چونكە‬ ‫پرس بەكەس نەكراوە لە رۆشنبیرو‬ ‫مامۆستاو كەسانی شارەزاو پسپۆڕ‪،‬‬ ‫ئەوەی كە كراوە‪ ،‬تەنیا گۆڕانكارییە‬ ‫لە دەموچاوەكاندا بەپێی رێككەوتنی‬ ‫حیزبیی‪ ،‬ك��ە ئەمە ل��ە دۆخەكە‬ ‫ناگۆڕێت‪ ،‬چونكە تەنیا گۆڕانكارییەك‬ ‫كاریگەریی دەبێت كە ریشەیی بێت‌و‬ ‫سیستم بگرێتەوە»‪.‬‬ ‫لەتیف‪ ،‬پێشیوایە‪« :‬ك��ەس‬ ‫نازانێت ئ��ەوان��ەی لەپۆستەكاندا‬ ‫دان����راون‪ ،‬پالنیان چ��ی دەبێت‌و‬ ‫(‪)CV‬ی��ان نەخراوەتە بەردەستی‬ ‫خەڵك ت��ا بزانرێت كێن‌و چەند‬ ‫لێهاتوون‪ ،‬ئەوەشی پەیوەندیی بە‬ ‫متمانەو دۆخ��ی شەقامەوە هەیە‪،‬‬ ‫بەهۆی خراپی لە گۆڕانكارییەكان‪،‬‬ ‫ش��ەق��ام ن���ەج���واڵوەو وەك خۆی‬ ‫دەمێنێتەوە»‪.‬‬

‫ئەوەی كە كراوە‪ ،‬مایەی‬ ‫دڵخۆشیی نییەو ئەوەندەی‬ ‫رێككەوتنی سیاسییە‪،‬‬ ‫ئەوەندە كۆدەنگیی خەڵكی‬ ‫لەسەر نییە‌‬

‫ذمارة (‪ )628‬سيَشةممة ‪2011/4/5‬‬

‫‪hewal.rozhnama@gmail.com‬‬

‫ئەنجومەنی پارێزگای سلێمانی؛ بڕیارێكی حكومەت رەتدەكاتەوە‬ ‫رۆژنامە‪ :‬سەرۆكی ئەنجومەنی پارێزگای‬ ‫سلێمانی‪ ،‬رایگەیاند‪ ،‬بڕیارێكی حكومەتیان‬ ‫رەتكردووەته‌و‌ه كە بەبێ ئاگاداریی ئەوان‪،‬‬ ‫ئەندامێكی ئەنجومەنیان لە لیژنەی گەڕان‬ ‫بەدوای راستییەكاندا‪ ،‬دانابوو‪.‬‬

‫ك��اوە عەبدوڵاڵ؛ بۆ «رۆژن��ام �ه‌»ی‬ ‫روون��ک��رده‌و‌ه «چەند رۆژێ��ك لەمەوبەر‬ ‫ئەنجومەنی وەزی���ران‪ ،‬بەبێ ئاگاداریی‬ ‫ئێمە‪ ،‬ئەندامێكی ئەنجومەنی پارێزگای‬ ‫سلێمانی ك��ردە ئەندامی لیژنەی گەڕان‬

‫ب���ەدوای راستییەكان ل��ە رووداوەك����ەی‬ ‫(‪)17‬ی شوبات‪ ،‬بەاڵم ئێمە بەنووسراو‬ ‫رەتمانكردەوە‌و قبووڵمان نەكرد»‪ .‬ئاماژەی‬ ‫بەوەشدا‪ ،‬ئەنجومەنی پارێزگای سلێمانی‪،‬‬ ‫یاساناس‪ ،‬سوعاد ئیسماعیل محەمەدی‬

‫«لە كەالر؛ ئیرهابی دەوڵەت جێبەجێ دەكرێت»‬

‫بۆ ئەندام لەو لیژنەیە داناو ئەنجومەنی‬ ‫وەزیرانیش ئەو ئەندامەی كشاندەوە كە‬ ‫خۆی داینابوو‪ .‬وتیشی‪« :‬نامانەوێت‪،‬‬ ‫حکومه‌ت ده‌س��ت ل ‌ه ئیش‌و كارەكانمان‬ ‫وه‌ربدات»‪.‬‬

‫نەخشەڕێگای چارەسەری ریشەیی‬ ‫قەیرانی سیاسیی‌و حوكمڕانیی‬ ‫لە كوردستان‬

‫دیباجە‪:‬‬

‫په‌الماردانی په‌رله‌مانتارانی گۆڕان؛ له‌ خۆپیشاندانه‌که‌ی که‌الردا ‪2011/3/31 -‬‬

‫فۆتۆ‪ :‬ئه‌رشیفی رۆژنامه‌‬

‫خۆپیشاندانە‪ ،‬دۆشكە‌و تۆپی (‪106‬ملم)‌و‬ ‫چەكی هەمەجۆریان هێنابوو‪ ،‬جگە لە‬ ‫هێنانی پۆلیس‌و ئاسایشی هەموو قەزا‌و‬ ‫ناحیەكانی ناوچەكە‪.‬‬ ‫ئ��ەو پەرلەمانتارەی «گ���ۆڕان»‪،‬‬ ‫ئاماژە بەوە دەكات‪ ،‬لەگەڵ گەیشتنیان‬ ‫ب��ۆ ق���ەزای ك���ەالر‪ ،‬ل��ەالی��ەن هەندێك‬ ‫سەرچاوەی تایبەت‌و خۆپیشاندەرانەوە‪،‬‬ ‫ئاگاداركراونەتەوە كە پیالنێك هەیە‬ ‫بۆ پەالماردانی پەرلەمانتارانی گۆڕان‪،‬‬ ‫«رائیدێك كە بەرپرس ‌ه ل ‌ه بازگەكانی‬ ‫س��ن��ووره‌ک��ە‪ ،‬ف��ەرم��ان��ی ك����ردووە كە‬ ‫هەركەسێك پ��ەالم��اردەرەك��ان بگرێت‪،‬‬ ‫بەرپرسیار دەبێت»‪.‬‬ ‫ن��ەری��م��ان ع��ەب��دوڵ�ڵا‪ ،‬ئ���ەوەش‬ ‫دەخ���ات���ەڕوو‪ ،‬پێش دەستپێكردنی‬ ‫خۆپیشاندانەكە‪ ،‬س��ەرۆك��ی لیژنەی‬ ‫ن��اوخ��ۆی پەرلەمانی كوردستانی لە‬ ‫پیالنەكەی ب��ەرپ��رس��ان��ی ناوچەكە‌و‬ ‫دەستتێوەردانیان لەخۆپیشاندانەكە‪،‬‬ ‫ئاگاداركردووەتەوە‪.‬‬ ‫ن��اوب��راو‪ ،‬وت��ی‪« :‬ئ��ەو خەڵكانە‬ ‫دەن��اس��ی��ن��ەوە ك��ە خ��زان��دن��ی��ان��ە ن��او‬ ‫خۆپیشاندانەكەوە‪ )3( ،‬كەسیان كوڕی‬ ‫هاوڕێیه‌کی خۆمن‪ ،‬الی ئەو رائیدە دەوام‬ ‫دەك��ەن‪ ،‬ئەو رائیدەی ئاسایش‪ ،‬خۆی‬ ‫فەرمانی گرتنی هەیە‌و چەندین دۆسیەی‬ ‫رفاندن‌و تەقەكردنی لەسەرە‌و ماوەیەك‬ ‫بەر لەئێستا لە زیندان بەربووە»‪.‬‬ ‫ئ��ەو پەرلەمانتارەی «گ���ۆڕان»‪،‬‬

‫سكرتێری گشتیی (ی‪.‬ن‪.‬ك)‌و مه‌حمود‬ ‫سه‌نگاوی ئەندامی مەكتەبی سیاسیی‬ ‫ئەو حیزبە‪ ،‬بە بەرپرسی یەكەم دەزانێت‬ ‫لە پەالماردانی پەرلەمانتارانی گۆڕان‪،‬‬ ‫«بەم هۆیەشەوە لە دادگا‌و پەرلەمانی‬ ‫كوردستان‌و پەرلەمانی عێراق‌و كۆمەڵگای‬ ‫نێودەوڵەتیی‪ ،‬سكااڵ تۆمار دەكەن»‪.‬‬ ‫ب��ەپ��ێ��ی زان��ی��اری��ی��ەك��ان��ی ئ��ەو‬ ‫پەرلەمانتارە‪« :‬ئەو كەسانەی پەالماری‬ ‫پەرلەمانتارەكانیان داوه‌‪ ،‬لەالیەن‬ ‫حیزبەوە مووچەی تایبەتیان پێدەدرێت‌و‬ ‫بۆ پەرالماردانی خەڵك بەكاریاندەهێنن»‌و‬ ‫ئەوەش دەخاتەڕوو‪« :‬چەندین كەس‪،‬‬ ‫بەقەناسەوە بۆ كوشتن‌و رژاندنی خوێنی‬ ‫گەرمیانییەكان تەرخانكرابوون»‪.‬‬ ‫نەریمان عەبدوڵاڵ‪ ،‬باس لەوەش‬ ‫دەك����ات‪ ،‬ش����اراوە نییە ل���ەالی هیچ‬ ‫ێ بڕیاری پەالماردانی‬ ‫گەرمیانییەك كە ك ‌‬ ‫خ��ۆپ��ی��ش��ان��دەران دەردەك�����ات‪ ،‬ب��ەاڵم‬ ‫بەرپرسانی ئیداریی ناوچەكە‪ ،‬كە هیچ‬ ‫دەسەاڵتێكیان نییە‪ ،‬بەرپرسیارن لە‬ ‫ئاشكراكردنی راستییەكان‪.‬‬ ‫لەكۆتایی قسەكانیدا‪ ،‬نەریمان‪ ،‬ئەو‬ ‫پەالمارەی كارمەندانی ئاسایش بەجلی‬ ‫مەدەنییەوە بۆ سەر پەرلەمانتاران‌و‬ ‫خۆپیشاندەرانی ك��ەالر‪ ،‬بە «ئیرهابی‬ ‫دەوڵ����ەت» ن���اودەب���ات‌و پێی وای��ە‪:‬‬ ‫«دەق��ا‌و دەق ئیرهابی دەوڵ��ەت �ە‌و لە‬ ‫رێگای حیزبەوە ئەنجامدەدرێت‌و حیزبی‬ ‫دەسەاڵت‌و حكومەت لێی بەرپرسن»‪.‬‬

‫ئا‪ :‬ئەلەند مەحوی‬

‫‪....................................................................‬‬

‫پەرلەمانتارێكی لیستی «گۆڕان»‪،‬‬ ‫سكرتێری گشتیی یەكێتی بە بەرپرسی‬ ‫یەكەم دەزان��ێ��ت ل��ەو پ��ەالم��ارەی كە‬ ‫رۆژی ‪ 2011/3/31‬لە خۆپیشاندانەكەی‬ ‫ك���ەالردا‪ ،‬كرایە س��ەر پەرلەمانتارانی‬ ‫لیستی گ��ۆڕان لە پەرلەمانی عێراق‌و‬ ‫هەرێمی كوردستان‪.‬‬ ‫ن��ەری��م��ان ع��ەب��دوڵ�ڵا‪ ،‬ئ��ەن��دام��ی‬ ‫پەرلەمانی كوردستان لەسەر لیستی‬ ‫گ���ۆڕان‪ ،‬ئ��اش��ك��رای دەك���ات‪« :‬پێش‬ ‫ئەنجامدانی خۆپیشاندانەكەی كەالر‪،‬‬ ‫بەرپرسانی حیزبیی ناوچەكە پیالنیان‬ ‫دان��اب��وو‪ ،‬گرەویان لەسەر رێگەنەدان‬ ‫بەخۆپیشاندانەكە كردبوو‪ ،‬بەاڵم بەهۆی‬ ‫ئاستی رۆشنبیریی گەرمیانییەكان‌و‬ ‫تینوێتییان بۆ ئازادیی‪ ،‬خۆپیشاندانەكە‬ ‫هەر رێكخرا»‪.‬‬ ‫رۆژی ‪ ،2011/3/31‬سەدان كەس‬ ‫لە هاواڵتییان‌و ئازادیخوازانی گەرمیان‌و‬ ‫كەالر‪ ،‬بە بەشداریی (‪ )5‬پەرلەمانتاری‬ ‫لیستی گ���ۆڕان‪ ،‬خۆپیشاندانێكیان‬ ‫رێكخست‌و لەكاتی خۆپیشاندانەكەدا‪،‬‬ ‫چه‌ند كارمەندێکی ئاسایش بە جلی‬ ‫مەدەنییەوە‪ ،‬پەالماری پەرلەمانتارانی‬ ‫«گۆڕان»یان دا‌و برینداریان كردن‪.‬‬ ‫نەریمان عەبدوڵاڵ‪ ،‬باس لەوەدەكات؛‬ ‫بەرپرسانی ناوچەكە‪ ،‬بۆ رێگرتن لەو‬

‫لێپرسراوی كامێرامانەكانی ‪ :NRT‬لێیاندام‌و سووكایەتییان پێکردم‬ ‫رۆژنامە‬

‫‪.....................................................‬‬

‫لێپرسراوی كامێرامانه‌کانی‬ ‫ك��ەن��اڵ��ی ئ��اس��م��ان��ی��ی ‪،NRT‬‬ ‫ئاماژە ب��ەوە دەك��ات؛ كە رۆژی‬ ‫هەینی راب���ردوو بە مەبەستی‬ ‫وێنەگرتن چ��ووەت��ە «س��ەرای‬ ‫ئازادیی»‌و دوای پێكدا هەڵپژانی‬ ‫چەند خۆپیشاندەرێك‌و هێزە‬ ‫ئەمنییەكان‪ ،‬الی مزگەوتی‬ ‫گەورە دەستگیركراوەو سوکایه‌تی‬ ‫پێکراوه‌‪.‬‬ ‫دانا بەكر ‌بۆ «رۆژنامە»ی‬ ‫روون��ک��رده‌و‌ه «ئ��ێ��وارەی هەینی‬ ‫دوای ب��ارگ��رژی��ی��ەك‪ ،‬وێ��ن��ەی‬ ‫رووداوەكانم دەگرت‪ ،‬كاتێك هێزی‬ ‫ئۆپەراسیۆن‌و دەمامكدار هاتن‪،‬‬ ‫كارمەندێكی چاالكیی مەدەنی‬

‫وتی‪ :‬راكە‪ ،‬بەاڵم لەو كاتەدا لە‬ ‫الیەن چەكدارێكەوە میلی چەكم‬ ‫ل ‌ێ هێنرایەوە‪ ،‬كە زانیشیان لە‬ ‫نالیام‪ ،‬دەستگیریان كردم»‪.‬‬ ‫دانا بە نیگەرانییەوە لەوە‬ ‫دەڕوانێت كە زانیویانە لە كەناڵی‬ ‫‪NRT‬ی���ە‪ ،‬ئینجا گرتوویانەو‬ ‫وتیشی‪« :‬یەكەم كەس بووم كە‬ ‫گیرام‪ ،‬دوای ئ��ەوەی كامێراكەم‬ ‫نەدانێ‌‪ ،‬بە (‪ )20‬كەس لێیاندام‌و‬ ‫دواتر سپرایەكیان كرد بە چاوما‪،‬‬ ‫كە توانای بینینم نەما‪ ،‬ئیتر‬ ‫لەو كاتەدا جگە لە لێدان‪ ،‬لە‬ ‫پشتی پیكابێكدا پاڵیانخستم‌و بە‬ ‫پۆستاڵ هاتنە سەر پشتم وەك‬ ‫ئەوەی تیرۆریستیان گرتبێت»‪.‬‬ ‫ناوبراو رەخنە لە مامەڵەی‬ ‫«ناشرین»ی ئەو هێزانە دەگرێت‌و‬ ‫باس لەوە دەكات؛ هەركەسێكیان‬

‫گرتبێت لێیانداوەو سووكایەتییان‬ ‫پ��ێ��ك��ردووە‪ ،‬بۆیە رەخ��ن��ەی لە‬ ‫بەرپرسان گرت كە بەو شێوەیە‬ ‫ئەو هێزانە رادەهێنن‪ ،‬یان ئاگادار‬ ‫نیین كە بەو شێوە نامرۆڤانەیە‬ ‫مامەڵە لەگەڵ خەڵكدا دەكەن‌و‬ ‫دەڵ��ێ��ت‪« :‬ئ���ەوە پ����ه‌روه‌رده‌ی‬ ‫س��ەرك��ردەك��ان��ە‪ ،‬ئ���اوا خەڵك‬ ‫دەستگیر بكرێت‌و سووكایەتی‬

‫پێبكرێت؟»‪.‬‬ ‫گرتنی دانا‪ ،‬هاوكاتە لەگەڵ‬ ‫ئەو شااڵوە رەشبگیرییەی رۆژی‬ ‫هەینی‌و شەممەی راب��ردوو‪ ،‬كە‬ ‫دەیان گەنج‌و مامۆستای ئایینی لە‬ ‫شاری سلێمانی دەستگیركراون‪.‬‬ ‫دانا‪ ،‬كە دوای (‪ )2‬رۆژ‌و س ‌ێ شەو‬ ‫لە دەستگیركردنی ئازاد كرا‌و رۆژی‬ ‫یەكەم سۆراخیشی نەبوو‪ ،‬ئەوە‬ ‫دەخاتە روو؛ چەندجارێك ئیفادەو‬ ‫لێكۆڵینەوەی ل��ەگ��ەڵ ك��راوە‪،‬‬ ‫تەنانەت پرسیاری ئینتیمای‬ ‫سیاسییان لێكردووە‪ ،‬وتیشی‪:‬‬ ‫«بەپێی لێكۆڵینەوەكان‪ ،‬دەبوو‬ ‫شەوی شەممە ئازادبکرێم‪ ،‬بەاڵم‬ ‫سەعات (‪)12‬ی شەوی یەكشەممە‬ ‫ئازادیان كردم‪ ،‬تائێستاش هۆكار‌و‬ ‫بڕیاری ده‌ستگیرکردنه‌که‌م پێ‬ ‫نەوتراوه‌»‪.‬‬

‫خۆپیشاندانەكانی چل‌و پێنج رۆژی‬ ‫رابردووی شار‌و شارۆچكەكانی كوردستان‪،‬‬ ‫ك��ە ئەزمونێكی مەدەنیانەی نوێیە‌و‬ ‫مامەڵەی دەسەاڵتی سیاسیی بە هەر سێ‌‬ ‫سەرۆكایەتییەكەوە لەگەڵ رووداوەكاندا‬ ‫ئاشنایان كردین بە چەند راستییەك‬ ‫لەوانە‪:‬‬ ‫یەكەم‪ :‬ئێمەی هاونیشتمانیانی ئەم‬ ‫هەرێمە سەرسام بووین لە ئاست ئەم‬ ‫هەموو ت��اوان‌و بێڕێزییەی بەرامبەر بە‬ ‫م��رۆڤ‌و هاونیشتمانیان دەكرێت‪ ،‬ئێمە‬ ‫بە ه��ۆی ناعەدالەتی كۆمەاڵیەتی‌و بە‬ ‫هەدەردانی س��ەروەت‌و سامانی هەرێم‌و‬ ‫پابەند ن��ەب��وون��ی دەس���ەاڵت ب��ە یاسا‬ ‫كارپێكراوەكانەوە‪ ،‬بڕیارمانداوە چیدی‬ ‫رازی نەبین لەژێر سایەی ئەم شێوازی‬ ‫حوكمڕانێتییە نا ع��ادل‌و نا دیموكراتە‬ ‫درێژە بە ژیانی سیاسیی‌و كۆمەاڵیەتیمان‬ ‫بدەین‪.‬‬ ‫دووەم‪ :‬ئ��ەم دەس��ەاڵت��ە سیاسییە‪،‬‬ ‫نەك ئیرادەیەكی نییە بۆ جێبەجێكردنی‬ ‫داواكارییە رەواك��ان��ی هاونیشتمانیان‌و‬ ‫خۆپیشاندەران‪ ،‬بەڵكو ئەم دەسەاڵتە‬ ‫ب���ەردەوام���ە ل��ە پێشێلكردنی یاساو‬ ‫داڵ��دەدان��ی ت��اوان��ب��اران‌و درێ����ژەدان بە‬ ‫پ��ەی��ڕەوك��ردن ل��ە سیاسەتی ت��رس‌و‬ ‫تۆقاندن‌و چەواشەكاریی‌و خۆدزینەوە‬ ‫لە لێپرسراوێتی یاسایی‌و سیاسیی‌و‬ ‫ئ��ەخ�لاق��ی‪ ،‬ب��ەم��ەش هیچ ئەگەرێكی‬ ‫لەمەڕ جێبەجێكردنی داواكارییەكانی‬ ‫خۆپیشاندەران نەهێشتەوە‪.‬‬ ‫سێیەم‪ :‬ئەم دەسەاڵتە شەرعیەتی‬ ‫یاسایی‌و نوێنەرایەتی‌و دیموكراتی خەڵكی‬ ‫كوردستانی ئەو كاتە لە دەستدا‪ ،‬كە‬ ‫هاواڵتییانی لەسەر سادەترین مافی‬ ‫یاسایی خۆیان كە خۆپیشاندانە‪ ،‬خەڵتانی‬ ‫خوێن كرد‪.‬‬ ‫چوارەم‪ :‬ئەو راستییە بۆ هەموو الیەك‬ ‫دەركەوت كە دەسەاڵت لەم هەرێمەدا بە‬ ‫دوورە لە بوونی ویستێكی راستەقینە‬ ‫بۆ چوونە پای سەروەر راگرتنی یاسا‪،‬‬ ‫فەراهەمكردنی پێكەوەژیانێكی ئاشتییانەو‬ ‫مەدەنییانە‪ ،‬وە دوورە لە نوێنەرایەتیكردنی‬ ‫راستەقینەی سەرجەمی هاونیشتمانیانی‬ ‫كوردستان‪ ،‬لە جیاتی ئەمە نوێنەرایەتی‬ ‫هێزێك دەكات كە سەر لە بەری گشت كایە‬ ‫كۆمەاڵیەتی‌و سیاسیی‌و ئابوورییەكانی ئەم‬ ‫هەرێمەی داگیركردووە‪ ،‬ئەم دەسەاڵتە‬ ‫حیزبییە تەنیا بە زمانی هێز قسە دەكات‪،‬‬ ‫نەك زمانی عەقڵ‌و دایەلۆگ‪.‬‬ ‫پێنجەم‪ :‬بە تەنگەوە نەهاتنی سەرۆكی‬ ‫هەرێم بۆ داواكارییەكانی هاونیشتمانیان‪،‬‬ ‫وە دەرك نەكردن بە سەختی قەیرانی‬ ‫حوكمڕانیی سیاسیی لە كوردستان‌و‬ ‫پێشێلكردنی یاساو پابەند نەبوون بە‬ ‫پرنسیپە ئەخالقییە گەردوونییەكان‬ ‫لە داكۆكیكردن لە عەدالەت‌و ئازادیی‌و‬ ‫یەكسانكردنی ئەو كەسەی خۆپیشاندان‬ ‫دەك��ات بە ئ��ەو كەسەی خۆپیشاندەر‬ ‫دەكوژێت‪ ،‬گەیاندینییە ئەو قەناعەتە‬ ‫كە ئێمە لە غیابی سەرۆكێكی خاوەن‬ ‫لێپرسراوێتیدا ژیان دەبەینە سەر‪.‬‬ ‫شەشەم‪ :‬پەرلەمانی كوردستان لە‬ ‫م��اوەی ئ��ەم (‪ )45‬رۆژەدا نەیتوانیوە‬ ‫دەسەاڵتی جێبەجێكردن ناچار بكات بە‬ ‫جێبەجێكردنی حوكمی یاسا‌و راپێچكردنی‬ ‫وەزیرە تێوەگالوەكان بە تاوانی كوشتن‌و‬ ‫برینداركردن‌و گرتنی هاواڵتییان بۆ بەردەم‬ ‫پەرلەمان بە مەبەستی لێپێچینەوە لێیان‌و‬ ‫بێدەسەاڵتی پەرلەمان لە ئاست جێبەجێ‬

‫نەكردنی بڕیارەكانی خودی پەرلەمان‪.‬‬ ‫حەوتەم‪ :‬لە پەیوەند بە حكومەتەوە‪،‬‬ ‫حكومەتی هەرێم لە رێگەی بەكارهێنانی‬ ‫ه��ێ��زە ئەمنییەكان‌و ه��ێ��زە چ��ەك��دارە‬ ‫دەمامكدارەكانییەوە‪ ،‬بۆ سەركوتكردنی‬ ‫هاونیشتمانیانی ئەم هەرێمە‌و گوێنەگرتن‬ ‫لە داواكارییە رەواكانی هاونیشتمانیان‪،‬‬ ‫سەلماندی كە ئەم حكومەتە ئامرازە بە‬ ‫دەست حیزبەوە‪ ،‬نەك دامەزراوەیەكی‬ ‫سەربەخۆ‪ ،‬بۆ ئێمەی هاونیشتمانیان‬ ‫حكومەت ئەو كاتە شەرعیەتی لە دەستدا‪،‬‬ ‫كە پەیوەست نەبوو بە جێبەجێكردنی‬ ‫بڕیارەكانی دادگا لە دەستگیركردنی ئەو‬ ‫تاوانبارانەی دادگ��ا فەرمانی گرتنیانی‬ ‫دەركردبوو‪.‬‬ ‫هەشتەم‪ :‬ئەو راستییە ئاشكرا بوو‪،‬‬ ‫كە حوكمڕانێتی سیاسیی لە هەرێمی‬ ‫كوردستاندا بە دوور لە بوونی پەیمانێكی‬ ‫سیاسیی‌و كۆمەاڵیەتی‪ ،‬تەنیا قۆرخكردنی‬ ‫دەسەاڵت‌و حوكمی بنەماڵەو شەڕی ناوخۆ‬ ‫بەرهەم دێنێت‪ ،‬بوونی پەیمانێكی لەو‬ ‫جۆرە سەرەتای پرۆژەیەكی نیشتمانیی‬ ‫دەبێت كە سەرجەم هاونیشتمانیان‌و هێزە‬ ‫سیاسییەكان لەسەر خوانی كۆمەڵێك‬ ‫پرەنسیپی دیموكراتی‌و مرۆڤدۆستی‌و‬ ‫ژیاندۆستی كۆدەكاتەوە‪.‬‬ ‫هەموو ئەم راستییانە قەناعەتێكی‬ ‫نوێی الی ئێمەی خۆپیشاندەر دروستكرد‪،‬‬ ‫كە پێویستە خەباتی مەدەنییانەی نا‬ ‫توندوتیژانەمان پێ بنێتە قۆناغێكی‬ ‫نوێوە‪ ،‬ئەویش لەسەر دوو ئاست‪:‬‬ ‫‪ -1‬س��وورب��وون لەسەر داواكارییە‬ ‫رەواك���ان���م���ان ك���ە ل���ە راگ��ەی��ان��دن��ی‬ ‫«داواكارییەكانی ج��ەم��اوەری ناڕازیی‬ ‫ك��وردس��ت��ان»‪ ،‬ك��ە ل��ە ‪2011/02/28‬‬ ‫خراونەتە ب��ەردەم دەسەاڵتدارانی ئەم‬ ‫هەرێمە‪.‬‬ ‫‪ -2‬ب����ەرزك����ردن����ەوەی ئ��اس��ت��ی‬ ‫داخوازییەكانمان بۆ ئاستێكی بااڵتر‪،‬‬ ‫ئەویش بە بەرزكردنەوەی دروشمی‪:‬‬ ‫ێ دەس���ت‬ ‫ی���ەك���ەم‪ -:‬دەس��ت��ب��ەج�� ‌‬ ‫ێ قەید‌و شەرتی‬ ‫لەكاركێشانەوەی ب ‌‬ ‫سەرۆكی هەرێمی كوردستان‪.‬‬ ‫ێ دەس���ت‬ ‫دووەم‪ -:‬دەس��ت��ب��ەج�� ‌‬ ‫ێ قەید‌و شەرتی‬ ‫لەكاركێشانەوەی ب ‌‬ ‫سەرۆكی حكومەتی هەرێمی كوردستان‌و‬ ‫هەڵوەشاندنەوەی كابینەی شەشەمی‬ ‫حكومەتی هەرێم‪.‬‬ ‫ێ دەس��ت‬ ‫س��ێ��ی��ەم‪ -:‬دەس��ت��ب��ەج � ‌‬ ‫ێ قەید‌و شەرتی‬ ‫لەكاركێشانەوەی ب ‌‬ ‫سەرۆكایەتی پەرلەمانی كوردستان‌و‬ ‫هەڵوەشاندنەوەی پەرلەمان‪.‬‬ ‫رەشنووسی ئەم نەخشە رێگەیە‪ ،‬كە‬ ‫ئەوەی سەرەوە دیباجەكەیەتی‪ ،‬ئامادەیە‌و‬ ‫لە ماوەیەكی كورتدا دەخرێتە بەردەم‬ ‫رای گشتیی بۆ مامەڵە كردن لەگەڵ ئەو‬ ‫بۆشاییە سیاسییەی دروس��ت دەبێت‌و‬ ‫لەپێناو چ��ارەس��ەری ریشەیی گشت‬ ‫قەیرانەكان لە هەرێمی كوردستان‪.‬‬ ‫تا ئەم كارە دەكرێت داواكارین لە‬ ‫هاونیشتمانیانی ئاشتیخواز‌و ناڕازیی‬ ‫كوردستان بەردەوامبن لە پووچەڵكردنەوەی‬ ‫سیناریۆ نا نیشتمانپەروەرە نا یاساییەكانی‬ ‫دەسەاڵتدارانی ئەم هەرێمە‌و درێ��ژە بە‬ ‫خەباتی مەدەنییان ‌ه ب��دەن‪ ،‬هەروەها‬ ‫داواكارین لە هێزە ئەمنییەكان‪ ،‬كە چیدی‬ ‫نەبنە ئامرازی سەركوتكردنی گەنجانی‬ ‫ئەم هەرێمە‪ ،‬سەركەوتن نزیكە‪....‬‬ ‫ئەنجومەنی‬ ‫كاتیی مەیدانی ئازادیی‬ ‫‪2011/4/4‬‬

‫ذمارة (‪ )628‬سيَشةممة ‪2011/4/5‬‬

‫‪www.rozhnama.net‬‬

‫‪hewal.rozhnama@gmail.com‬‬

‫ئەو سەردانەی ئەردۆغان بۆ گەشەپێدانی بازرگانی نێوان كۆمپانیاكانی(فەتحوڵاڵ گویلەن) و كۆمپانیاكانی (‪)AKP‬ن لەگەڵ كۆمپانیاكانی‬ ‫پارتی و یەكێتیدا‪ ،‬بەتایبەتی كۆمپانیاكانی پارتی؛ كە چەندین ساڵە پەیوەندیی باشیان لەگەڵ كۆمپانیاكانی ئەواندا هەیە‪.‬‬

‫نهێنیەكانی پشت سەردانەكەی ئەردۆغان بۆ هه‌ولێر؛ ئاشكرا دەبێت‬ ‫بەدواداچوونی‪ :‬شااڵو فەتاح‬ ‫ب ‌ه هاوکاری به‌شدار که‌ریم‬

‫‪...........................................................‬‬

‫دوای زۆرب��وون��ی ه��ەن��اردەی‬ ‫توركیا لە هەرێمی كوردستان‌و هاتنە‬ ‫ن��اوەوەی كۆمپانیا توركییەكان بە‬ ‫رێژەیەكی بەرچاو‪ ،‬توركیا سیاسەتی‬ ‫خۆی بەرامبەر هەرێمی كوردستان‬ ‫نەرمتر پیادە دەكات‪.‬‬ ‫رەج���ەب ت��ەی��ب ئ��ەردۆغ��ان‪،‬‬ ‫س��ەرۆك وەزی��ران��ی توركیا رۆژی‬ ‫سێشەممە‪ ،)3/29( ،‬سەردانی‬ ‫هەرێمی كوردستانی كرد‪.‬‬ ‫ئ��ەم س��ەردان��ەی ئ��ەردۆغ��ان‪،‬‬ ‫ل��ە دوای س��ەردان��ی ئ��ەو ب��وو بۆ‬ ‫بەغداو لە چوارچێوەی وەفدێكی‬ ‫دووسەد كەسیدا بوو‪ .‬سەردانەكە‬ ‫پێشوازییەكی گ��ەرم��ی لێكراو‬ ‫لەشەقامەكانی هەولێردا ژمارەیەكی‬ ‫زۆر ئ���ااڵی ت��ورك��ی��ا دەب��ی��ن��ران‪.‬‬ ‫س��ەردان��ەك��ە چ��ەن��د هۆكارێكی‬ ‫سیاسیی‪ ،‬ئابووریی كه‌لتووریی‬ ‫ه��ەب��وو‪ ،‬دی��ارت��ری��ن��ی��ان ه��ۆك��ارە‬ ‫ئابوورییەكان ب��وون كە زۆرترین‬ ‫گرنگییان پ��ێ��درا‪ .‬ئ��ەردۆغ��ان‪،‬‬ ‫راس��ت��ەوخ��ۆ ل��ە الی���ەن مەسعود‬ ‫ب���ارزان���ی‪ ،‬س��ەرۆك��ی ه��ەرێ��م��ەوە‬ ‫پێشوازیی لێكراو بەردەوامیش چەند‬ ‫كەسێتییەكی كورد لەگەڵیدا بوو‪،‬‬ ‫وەك‪ :‬سەرۆكی هەرێم‪ ،‬د‪.‬بەرهەم‬ ‫ساڵح س��ەرۆك وەزی��ران د‪.‬كەمال‬ ‫كەركوكیی سەرۆكی پەرلەمان‪.‬‬ ‫لیرەی توركی لە هەرێمی كوردستان‬ ‫ئ��ەم س���ەردان���ەی ئ��ەردۆغ��ان‬ ‫دوا ب���ەدوای س��ەردان��ی وەزی��ران��ی‬ ‫دەرەوەو ناوخۆی توركیا دێت‪ ،‬لەم‬ ‫سەردانەدا ئەردۆغان‪ ،‬هاوڕ ‌ێ لەگەڵ‬ ‫بارزانی‪ ،‬فڕۆكەخانەی نێودەوڵەتیی‬ ‫«ئەربیل»ی ك��ردەوە‪ ،‬ئەمە جگە‬ ‫لە كردنەوەی دوو بانكی توركی‪،‬‬ ‫ه��ەر ل��ەم س��ەردان��ەی��دا پەیمانی‬ ‫بە هاواڵتییانی هەرێم دا هێڵی‬ ‫گشتیی فڕینی «توركش ئێرالین»‬ ‫بەكاربهێنرێت‌و وتی‪« :‬پێموتن با‬ ‫لە توركیا دینار بەكاربێنین‌و لێرەش‬ ‫(هەرێمی كوردستان) لیرە»‪.‬‬ ‫ئەردۆغان‪ ،‬مەبەستی بوو كە‬ ‫لیرەی توركی لەژێر كاریگەریی‬ ‫دۆالری ئەمریكییدا دەربێنێت‌و‬ ‫ئ��ەو مۆدێلەی لەنێوان روسیاو‬ ‫ئێران‌و توركیادا هەیە لە هەرێمیش‬ ‫جێبەجێی بكات‪« ،‬بەمشێوەیە‬ ‫(‪)%20‬ی داهات وەدەستدەهێنین»‪.‬‬ ‫گرنگیدان بەباری ئابووریی‬ ‫د‪ .‬مەحمود عوسمان ئەندامی‬ ‫پەرلەمانی عیراق وای بۆ دەچێت؛‬ ‫سەردانی سەرۆك وەزیرانی توركیا‬ ‫بۆ هەولێر بۆ گرنگیدان بووە بە باری‬ ‫ئابووریی‪ ،‬چونكە توركیا ژمارەیەكی‬ ‫زۆر كۆمپانیای لەهەرێمی كوردستاندا‬ ‫هەیە‪« ،‬ئەمە بۆ ئابووریی هەردووال‬ ‫سوودی هەیەو لە داهاتوودا توركیا‬ ‫بواری ئابووریی لەهەرێمی كوردستان‬ ‫فراونتر دەكات»‪.‬‬ ‫د‪ .‬مەحمود دەڵێت‪« :‬توركیا‬ ‫ل���ەڕووی سیاسییەوە دەی��ەوێ��ت‬ ‫دەسەاڵتی زیاتر بێت لە ناوچەكە‪،‬‬ ‫ب��ەب��ەراورد لەگەڵ واڵتەكانی تری‬ ‫خ��ۆره��ەاڵت��ی ن���اوەڕاس���ت‪ ،‬ب��ەاڵم‬ ‫دەرب�����ارەی سیاسەتی ك���ورد و‬ ‫كێشەكەی ل��ەت��ورك��ی��ا‪ ،‬س��ەرۆك‬ ‫وەزیرانی توركیا تاوەكو ئێستاش‬ ‫پ��ارت��ی كرێكانی ك��وردس��ت��ان بە‬ ‫تیرۆریست ل��ەق��ەڵ��ەم دەدات و‬ ‫دەیەوێت لە رێگەی هێزەوە پارتی‬ ‫كرێكارانی كوردستان لەناوبەرێت‪،‬‬

‫هه‌ولێر‪ ،‬سه‌رۆکی هه‌رێم ل ‌ه پێشوازی ره‌جه‌ب ته‌یب ئه‌ردۆغان ‪-‬دا‬ ‫ئەمەش بۆچوونێكی هەڵەو خراپەو‬ ‫دەبێت بگۆڕدرێت‪ ،‬چونكە ئەمە‬ ‫كێشەیەكی سیاسییەو دەبێت بە‬ ‫دیالۆگ چارەسەر بكرێت»‪.‬‬ ‫ئ��ەردۆغ��ان‪ ،‬لە مانەوەیدا لە‬ ‫كوردستان زۆرت��ری��ن كاتی خۆی‬ ‫بەكردنەوەو قسەكردن لە پرۆژە‬ ‫ئابوورییەكان بەسەر ب��رد‪ ،‬ئەمە‬ ‫جگە لەوەی لە توركیاش زۆربەی‬ ‫كات باسی ئەو پەیوەندییە بەهێزە‬ ‫ئابوورییەی دەك��رد كە لەنێوان‬ ‫توركیاو هەرێمدا دروستبووە‪.‬‬ ‫مامۆستایەكی ئابووریی زانكۆی‬ ‫سەاڵحەدین كە نەیویست ناوی‬ ‫باڵوبكرێتەوە بۆ رۆژن��ام��ە وتی‪:‬‬ ‫«سەردانەكەی س��ەرۆك وەزیرانی‬ ‫توركیا‪ ،‬لە رووی سیاسییەوە تا‬ ‫بڵێی كارێكی باش بوو‪ ،‬بەاڵم لە‬ ‫رووی ئابوورییەوە هیچ سوودێكی‬ ‫بۆ خەڵكی كوردستان نییە‪ ،‬چونكە‬ ‫بەئەنجام ئ��ەوەی لە گەشەكردنی‬ ‫بازرگانی نێوان هەرێم و توركیا‬ ‫دەس���ت دەك���ەوێ���ت‪ ،‬دەچ��ێ��ت��ەوە‬ ‫گیرفانی پیاوە بااڵكانی حیزب»‪.‬‬ ‫ئ���ەو م��ام��ۆس��ت��ای��ە ئ���ەوەی‬ ‫خستەڕوو؛ ئەو سەردانەی ئەردۆغان‬ ‫بۆ گەشەپێدانی بازرگانی نێوان‬ ‫كۆمپانیاكانی(فەتحوڵاڵ گویلەن) و‬ ‫كۆمپانیاكانی (‪)AKP‬ن لەگەڵ‬ ‫كۆمپانیاكانی پارتی و یەكێتیدا‪،‬‬ ‫بەتایبەتی كۆمپانیاكانی پارتی كە‬ ‫چەندین ساڵە پەیوەندیی باشیان‬ ‫لەگەڵ كۆمپانیاكانی ئەوان هەیە‪.‬‬ ‫تورهان‌و ئەردۆغان‬ ‫ئەردۆغان‪ ،‬چەند مەبەستێكی‬ ‫سەرەكیی هەبوو لە سەردانەكەیدا‬

‫بۆ عێراق‪ ،‬وەك هەمیشە مەبەستی‬ ‫بوو كە هاوكاریی ناوەندو هەرێم‬ ‫بۆ دژایەتیكردنی پارتی كرێكارانی‬ ‫كوردستان كە بنكەی لە هەرێمی‬ ‫كوردستاندا هەیە‪ ،‬دەستەبەر بكات‪،‬‬ ‫بۆ ئەمەش لەگەڵ هەریەكە لە نوری‬ ‫مالیكی‪ ،‬سەرۆك وەزیرانی عێراق‌و‬ ‫مەسعود بارزانی‪ ،‬سەرۆكی هەرێم‬ ‫كۆبووەتەوە‪ ،‬بۆ ئەمەش ئەردۆغان‪،‬‬ ‫نەیشاردەوە كە نایەوێت پەكەكە‬ ‫پەیوەندییە دووالیەنەكانی نێوان‬ ‫هەرێم‌و توركیا تێك بدات‪.‬‬ ‫ی��ەك��ێ��ك ل���ە گ���ەورەت���ری���ن‬ ‫كێشەكانی ناوخۆی توركیا بریتییە‬ ‫لەو هێرشانەی پەكەكە دەیكاتە‬ ‫سەر توركیا‪ ،‬ماوەی (‪ )27‬ساڵە‬ ‫توركیا نەیتوانیوە بە هێز ئەم‬ ‫كێشەیە چ��ارەس��ەر بكات‌و چەند‬ ‫ساڵێكە روویكردووەتە بەكارهێنانی‬ ‫چارەسەری دیپلۆماسی‌و سیاسیی‌و‬ ‫تەنانەت هێزیش‪.‬‬ ‫دووەم‪ ،‬مەبەستی بریتیی بوو‬ ‫لە باشتركردنی رۆڵ��ی توركمان‬ ‫ل��ە پ��ارێ��زگ��ای ك��ەرك��وك��دا‪ ،‬رۆژی‬ ‫سەردانەكەی ئ��ەردۆغ��ان‪ ،‬هاوكات‬ ‫بوو لەگەڵ یەكالییكردنەوەی پۆستی‬ ‫س��ەرۆك��ی ئەنجومەنی پارێزگای‬ ‫كەركوك بۆ توركمانێك بە ناوی‬ ‫حەسەن تورهانەوە‪ ،‬پێشترو لە‬ ‫كەركوكدا هەریەك لە پۆستەكانی‬ ‫پارێزگارو س��ەرۆك��ی ئەنجومەنی‬ ‫پارێزگا بە دەست كوردەوە بوون‪،‬‬ ‫ب���ەاڵم ل��ە ك��ۆت��ای��ی ئ����ازاردا ئەو‬ ‫هاوكێشەیە گۆڕاو توركمانێك بووە‬ ‫سەرۆكی ئەنجومەنی پارێزگا‪.‬‬ ‫رۆژنامەی «سەباح»ی توركی‬ ‫دەستنیشانكردنی تورهانی‪ ،‬بە‬

‫ئاماژەیەك دانا بۆ پێشوازیكردن‬ ‫لە سەرۆك وەزیرانی توركیا‪ ،‬ئەم‬ ‫دی��اری��ك��ردن��ەش ب��ە رێككەوتنێك‬ ‫دادەن��را لەنێوان توركمان‌و كورددا‬ ‫بۆ پێكهێنانی بەرەیەكی یەكگرتوو‪،‬‬ ‫ه��ەر بۆیە عەرەبەكانی كەركوك‬ ‫ناڕەزایی خۆیان لە دژی ئەو هەنگاوە‬ ‫دەرب��ڕی‪ .‬پێشترو توركیا چەندین‬ ‫جار پشتگیریی لە توركمانەكانی‬ ‫كەركوك كردووەو وەك تاكە هێزی‬ ‫ناوچەیی پشتگیریكاری توركمان‬

‫كێشەكانی ناوچەكەدا میانگیریی‬ ‫كردووە‪ ،‬یاخود هەڵوێستی هەبووە‪،‬‬ ‫خستنەكاری سیاسەتی (سفر‬ ‫كێشە)‌و هاوكاریكردنی دراوسێكان‬ ‫بووەتە هۆی بەرزكردنەوەی رۆڵی‬ ‫دیپلۆماسی توركیاو ب��وون��ی بە‬ ‫میانگیرێكی سەرەكیی لە زۆرێك لە‬ ‫كێشە هەرە دیارەكانی خۆرهەاڵتی‬ ‫ناوەڕاستدا‪ ،‬بۆ هەمان مەبەستیش‬ ‫ئەردۆغان بووە یەكەمین سەرۆك‬ ‫وەزیرانی توركیا كە لە پەرلەمانی‬ ‫عێراقدا وتار پێشكەش بكات‌و قسە‬ ‫لەسەر ناوخۆی عێراقیش بكات‪.‬‬ ‫ئ��ەردۆغ��ان‪ ،‬بۆ بەهێزكردنی‬ ‫پێگەی خۆی وای پیشاندا وازی لە‬ ‫سیاسەتی پشتگیریكردنی سوننەی‬ ‫ع��ێ��راق هێناوەو وەك یەكەمین‬ ‫سەرۆك وەزیرانی توركیا سەردانی‬ ‫مەزاری ئیمامی عەلی نەجەف كرد‪،‬‬ ‫بەهێزبوونی پێگەی توركیا بە هۆی‬ ‫بەهێزبوونی پێگەی سیاسیی‌و‬ ‫ئ��اب��ووری��ی��ەت��ی ل��ە ن��اوچ��ەك��ەدا‪،‬‬ ‫سەرباری ئەوەی ئەمریكا دەخوازێت‬ ‫توركیایەكی بەهێز لە بەرامبەر‬ ‫ن��ف��وزی پ��اوان��خ��وازی��ی ئێراندا لە‬ ‫ناوچەكەدا هەبێت‪.‬‬ ‫م��ح��ەم��ەد ع��ەل��ی ب��ی��ران��دی‪،‬‬ ‫ن���ووس���ەری ب��ەن��اوب��ان��گ��ی ت��ورك‬ ‫لەوتارێكیدا كە لە «حوریەت دەیلی‬ ‫نیوز» باڵویكردووه‌تەوەو پێیوایە؛‬ ‫كە ئەمریكا فشاری خستووەتە سەر‬ ‫كوردەكانی هەرێم تا زیاتر پشت بە‬ ‫توركیا ببەستن‪ ،‬ئەم سیاسەتەی‬ ‫ت��ورك��ی��ا ل���ەالی���ەن ه��ەن��دێ��ك لە‬ ‫پسپۆڕانەوە بە «عوسمانیەتی نوێ‌»‬ ‫دادەنرێت‪ ،‬وەك ئاماژەكردنێك بە‬ ‫دەسەاڵتی فراوانخوازیی عوسمانیی‬ ‫لەم ناوچەیەدا‪ ،‬ئەمە جگە لەوەی‬ ‫پێگەی نێودەوڵەتی ئ��ەردۆغ��ان‪،‬‬ ‫خ��ۆی پێویستی بە مامەڵەكردن‬ ‫لەگەڵ زیاد لەڕەچەڵەكێك‌و ئاینێكدا‬ ‫هەیە‪ ،‬سیاسەتی كرانەوە بەرامبەر‬ ‫شیعەو كوردی عێراقیش لە هەمان‬ ‫چوارچێوەی كرانەوەی توركیادایە‬ ‫بەرامبەر پێكهاتە جیاوازەكانی‬ ‫خۆرهەاڵتی ناوەڕاست‪.‬‬ ‫پەیامێك بۆ كوردەكانی توركیا‬ ‫یەكێكی تر لە ئامانجەكانی‪،‬‬ ‫نەرمكردنی هەڵوێستی كوردەكانی‬ ‫توركیا بوو بۆ دەنگدان بەحیزبەكەی‪.‬‬ ‫لە م��اوەی س ‌ێ مانگی داه��ات��وودا‬ ‫هەڵبژاردنی گشتیی ل��ە توركیا‬

‫ئەردۆغان‪ ،‬لە مانەوەیدا لە‬ ‫كوردستان زۆرترین كاتی خۆی‬ ‫بەكردنەوەو قسەكردن لە پرۆژە‬ ‫ئابوورییەكاندا بەسەربردووه‌‬ ‫ب��ی��ن��راوە‪ ،‬ك��ە ناهێڵێت كێشەی‬ ‫ك��ەرك��وك ب��ە ج��ۆرێ��ك چ��ارەس��ەر‬ ‫بكرێت ك��ە ل����ەزەرەری توركمان‬ ‫بێت‪ ،‬ئەم سەردانە ئاماژەیەكە بە‬ ‫رێككەوتنێكی سەرەتایی لەنێوان‬ ‫هەرێم‌و توركیادا لەسەر چارەنووسی‬ ‫كەركوك‪.‬‬ ‫عوسمانییە نوێیەكە‬ ‫سێیەم ه��ۆك��اری سیاسیی‬ ‫بریتیی بوو لە؛ بەهێزكردنی پێگەی‬ ‫نێودەوڵەتی توركیا لە ناوچەكەدا‪،‬‬ ‫بەمدواییانە توركیا دیپلۆماسییەتی‬ ‫خۆی لە ناوچەكە خستووەتە كارو‬ ‫دەیەوێت رۆڵێكی ناوچەیی دیاری‬ ‫هەبێت‪ ،‬بۆ ئەمەش لە زۆرێ��ك لە‬

‫دەكرێت‌و بڕیار لەسەر ئەوە دەدرێت‬ ‫كە حیزبەكەی ئ��ەردۆغ��ان‪ ،‬واتە‬ ‫«دادو گەشەپێدان» چوار ساڵی‬ ‫تر لەسەر حوكم دەمێنێتەوە‪ ،‬یاخود‬ ‫نا‪ ،‬بۆ ئەمەش ئەردۆغان پێویستی‬ ‫بە پشتگیریی ناوچە كوردییەكان‬ ‫هەیە‪ ،‬هەربۆیە دەیەوێت لە رێی‬ ‫دانپێدانان بەهەرێمی كوردستان لە‬ ‫عێراق‌و باشتركردنی پەیوەندییەكان‬ ‫كاریگەریی بخاتە سەر كوردەكانی‬ ‫توركیاو لە هەڵبژاردنەكاندا دەنگی‬ ‫پێبدەن‪ ،‬ئەمە جگە لەوەی هەر لە‬ ‫هەرێمی كوردستانەوە ئەردۆغان‪،‬‬ ‫پەیامێكی گرنگی دا بە كوردەكانی‬ ‫واڵتی خۆی‌و وتی‪ :‬توركیا كۆتایی بە‬ ‫سیاسەتی نكوڵیكردنی كورد هێناوە‪.‬‬

‫ئەم هەڵبژاردنەش لەو رووەوە‬ ‫ب��ۆ خ���ودی ئ���ەردۆغ���ان‪ ،‬گرنگە‬ ‫كە دەتوانێت دوای سەركەوتن‪،‬‬ ‫سیستمی سەرۆكایەتی بۆ توركیا‬ ‫بخاتە راپرسییەوەو بەوشێوەیەش‬ ‫وەك سەرۆكی توركیا دەستبەكار‬ ‫بێت‪ ،‬ئەردۆغان‪ ،‬ئەمە ناشارێتەوەو‬ ‫ل��ە م��ی��دی��اك��ان��دا ب��اس��ی��ك��ردووە‪،‬‬ ‫پەیوەندییەكانی توركیاو هەرێم‬ ‫زۆرب����ەی ك��ات ن��اڕاس��ت��ەوخ��ۆ بۆ‬ ‫كاریگەریی خستنە سەر كوردەكانی‬ ‫ناوخۆی توركیا ب��ووەو دەوڵەتی‬ ‫توركیا ویستوویەتی بە هەر هۆیەك‬ ‫بێت ئاشتی لە ناوخۆی واڵتەكەیدا‬ ‫بەدەستبێنێت‪ ،‬لەم سەردانەشدا‬ ‫ئ��ەردۆغ��ان‪ ،‬بەهەمان شێوە‌و بە‬ ‫بەكارهێنانی پەیمان‌و هەڕەشە‪،‬‬ ‫سووربوونی خۆی لەسەر چەسپاندنی‬ ‫ئاشتی لە توركیادا دووپاتكردەوە‪،‬‬ ‫ئەو هەڕەشەی هاوكاریكردنی گشت‬ ‫الیەنەكانی كرد لە دژی پەكەكەو‬ ‫پەیمانی نكوڵینەكردن لە توركیای‬ ‫بەخشییە كوردەكان‪.‬‬ ‫ئەردۆغان‪ ،‬هەر لە سەرەتای‬ ‫هاتنە سەركارییەوە وەك سەرۆك‬ ‫وەزیران‪ ،‬پەیمانی چارەسەركردنی‬ ‫كێشەی ك���وردی بەهاواڵتییانی‬ ‫واڵتەكەی داوە‪ ،‬بەاڵم ئەو هەواڵنە‬ ‫ب���ەرزو ن��زم��ی زۆری ب��ەخ��ۆی��ەوە‬ ‫بینیوەو تائێستاش كوردەكانی‬ ‫توركیا‪ ،‬بە تایبەت سیاسەتوانان لە‬ ‫هەنگاوەكانی ئەردۆغان‪ ،‬رازی نین‪.‬‬ ‫نەجیبە ع���وم���ەر‪ ،‬جێگری‬ ‫س���ەرۆك���ی پ��ارت��ی دی��م��وك��رات��ی‬ ‫چارەسەری كوردستان‪ ،‬پێیوایە؛‬ ‫س��ت��رات��ی��ژی��ی��ەت��ی ت��ورك��ی��اش‬ ‫قبووڵنەكردنی هەموو كوردێكە‪،‬‬ ‫كاتێكیش دێنە هەرێمی كوردستان‬ ‫كە زۆر ناچار بن یان لەڕەوشێكی‬ ‫ئاڵۆزدابن بۆ هەڵسانەوەی خۆیان‪،‬‬ ‫لەئێستاشدا ئ��ام��ادەك��اری��ی بۆ‬ ‫هەڵبژاردنی پەرلەمانی توركی‬ ‫دەكرێت‪ ،‬سەردانەكە ئەردۆغانیش‬ ‫لەو چوارچێوەیەدایە‪.‬‬ ‫بگەڕێرەوە بۆ ئامەد‬ ‫ل��ە هەمانكاتدا ل��ە ناوخۆی‬ ‫توركیادا پارتی ئاشتی‌و دیموكراتی‬ ‫پ��رۆك��ورد‪ ،‬یاخیبوون‌و ن��اڕەزای��ی‬ ‫مەدەنی خستووەتە كارو پەیمانی‬ ‫داوە دەنگەكانی ناوچەی كوردستان‬ ‫لەئەكەپە بسەنێتەوە‪ ،‬هەریەك لە‬ ‫دەسەاڵتدارانی پەكەكەو بەدەپەش‬ ‫پێیانوایە؛ كێشەی كورد لە ئامەد‬ ‫(دیاربەكر) چ��ارەس��ەر دەكرێت‪،‬‬ ‫ن���ەك ل��ە ه��ەول��ێ��رو پێویستە‬ ‫ئ��ەردۆغ��ان‪ ،‬راس��ت��ەوخ��ۆ گفتوگۆ‬ ‫ل��ەگ��ەڵ س��ەرك��ردای��ەت��ی ك��ورد لە‬ ‫كوردستانی توركیا بكات‌و ئەم‬ ‫هەڵوێستەشیان لە چەندین بۆنەدا‬ ‫دووبارەكردووەتەوە‪.‬‬ ‫ب��ەرپ��رس��ان��ی ب���ااڵی پەكەكە‬ ‫ئاماژە ب��ەوە دەك��ەن؛ ئەردۆغان‪،‬‬ ‫سیاسەتێكی هەڵەی گرتووەتە‬ ‫ب��ەر ك��ە هیچ س��وودێ��ك��ی نابێت‬ ‫ب��ۆ چ��ارەس��ەرك��ردن��ی كێشەی‬ ‫ك��ورد لە ب��اك��وور‪ ،‬لە بەرامبەردا‬ ‫ئ��ەردۆغ��ان‪ ،‬ن��اڕەزای��ی توندی لە‬ ‫ب��ەرام��ب��ەر ن��اڕازی��ب��وون��ی بەدەپە‬ ‫دەربڕیوەو رایگەیاندووە؛ كە ئەو‬ ‫یەكەم سەرۆك وەزیرانی توركیایە‬ ‫كە كێشەی ك��وردی خستووەتە‬ ‫ئەجێندای خ��ۆی��ەوە‪ ،‬تێبینیی‬ ‫دەكرێت لە بەرامبەر كرانەوە بە‬ ‫رووی هەرێمی كوردستانی عێراقدا‬ ‫ئەردۆغان گرنگییەكی كەمتری داوە‬ ‫بە كوردەكانی ناوخۆی واڵتەكەی‪،‬‬ ‫ئەمەیش سیاسەتمەدارە كوردەكانی‬ ‫تووڕە كردووە‪.‬‬

‫ذمارة (‪ )628‬سيَشةممة ‪2011/4/5‬‬

‫‪hewal.rozhnama@gmail.com‬‬

‫تۆپبارانی ئێران‪ ،‬دەستی پێكردەوە‬

‫بەهمەن سۆرانی‪ :‬دوێنێ‪ ،‬تۆپخانەكانی‬ ‫ئێران‪ ،‬ناوچە سنوورییەكانی سەر بە‬ ‫ناحیەی قەسرێی س��ن��ووری هەرێمی‬ ‫كوردستانیان ب��ۆردوم��ان ك��رد‌و ترس‌و‬ ‫دڵەڕاوكێی لەنێو دانیشتووانی ناوچەكە‬ ‫دروستكرد‪ ،‬بەاڵم تا ئاماده‌کردنی ئه‌م‬

‫هه‌واڵه‌‪ ،‬زیانی گیانیی لێنەكەوتووەته‌وە‪.‬‬ ‫مامۆستا محەمەد سەعید‪ ،‬لە گوندی‬ ‫قەاڵتی س��ەر بە ناحیەی قەسرێ‌‪ ،‬بە‬ ‫رۆژنامەی راگەیاند‪« :‬ئێران‪ ،‬بە سەختی‬ ‫دەوروپشتی زۆرێك لە گوندەكانی سنووری‬ ‫ئێمەیان بۆردومان كرد‌و زیانی بەچەند‬

‫رەز‌و باخ‌و لەوەڕگایەك گەیاندووە»‪.‬‬ ‫ئەو بۆردومانە‪ ،‬هەریەك لە گوندەكانی‬ ‫(كویڵەو سەركان‌و چۆمەو زەنگەڵێن)‌و‬ ‫چەند شوێنێكی ت��ری ئ��ەو سنوورەی‬ ‫گرتەوە‪.‬‬ ‫دووب�������ارە دەس��ت��پ��ێ��ك��ردن��ەوەی‬

‫تۆپبارانكردنی ناوچە سنوورییەكانی‬ ‫هەرێم لەالیەن ئێرانەوە‪ ،‬دوای ئەوە دێت‬ ‫كە نزیكەی ساڵێكە‪ ،‬ئەو بۆردومانانە‬ ‫راگیرابوون كە پاساوی بەرپرسانی تاران‬ ‫بۆیان‪ ،‬بوونی چەكدارانی پژاكە لەو‬ ‫ناوچانەدا‪.‬‬

‫فراوانبوونی خۆپیشاندانەكان‪ ،‬ترسی خەڵكی بادینان بەرامبەر بە دەسەاڵت دەشكێنێت‬ ‫به‌دواداچوونی‪ :‬دیاری دهۆكی‬

‫‪...........................................................‬‬

‫سەرەڕای ئەوەی كە رێگە بە‬ ‫ئەنجامدانی خۆپیشاندان نادرێت لە‬ ‫دەڤەری بادینان‪ ،‬بەاڵم كاریگەریی‬ ‫خۆپیشاندانەكانی سلێمانی لەدوای‬ ‫(‪)17‬ی شوباتەوە بۆ سەر دەڤەری‬ ‫بادینان وای��ك��ردووە خەڵكی ئەو‬ ‫ناوچەیە ترسیان نەمێنێت‪ .‬ئه‌م‬ ‫به‌دواداچوونه‌‪ ،‬کاریگه‌رییه‌کانی‬ ‫خۆپیشاندانه‌کانی سلێمانی به‌سه‌ر‬ ‫بادینانه‌وه‌ ده‌خاته‌ڕوو‪.‬‬ ‫گ��ەن��ج��ێ��ك��ی ئ���ەو دەڤ����ەرە‬ ‫دەڵێت‪« :‬پێش (‪)17‬ی شوبات‬ ‫دەس����ەاڵت‪ ،‬ن��اوچ��ەی بادینانی‬ ‫خنكاندبوو‪ ،‬بەاڵم خۆپیشاندانەكان‬ ‫گوڕوتینی پێ بەخشیون‌و خەڵكی‬ ‫ئێرەش هاتوونەتە دەنگ لەسەر‬ ‫مافەكانیان»‪.‬‬ ‫ئ����ازاد رەش��ی��د‪ ،‬گەنجێكی‬ ‫ب��ادی��ن��ان�ە‌و دان��ی��ش��ت��ووی ش��اری‬ ‫ئاكرێ ‪-‬یە‪ ،‬باس لە كاریگەریی ناڕەزاییان پیشانداوە‪ ،‬هەتاكو ش��ی�لادزێ��ی س���ەر ب���ە ق���ەزای‬ ‫خۆپیشاندانەكانی سلێمانی دەكات گەیشتووەتە خۆپیشاندان‪ ،‬بەاڵم ئامێدی‪ ،‬بە ئومێدەوە دەڕوانێـتە‬ ‫خۆپیشاندانەكانی سلێمانی‌و باسی‬ ‫ل��ەس��ەر ن��اوچ��ەك��ەی��ان‌و دەڵێت‪ :‬رێگیرییان لێكراوە»‪.‬‬ ‫لەگەڵ ئەوەی ئێستا ناوچەی لەو كاریگەرییە كرد كە لەسەر‬ ‫«ب��ە دڵنیاییەوە ه��ەم��وو ئەم‬ ‫جموجواڵنەی كە ئێستا لە هەندێ بادینان لەژێر كۆنترۆڵێكی ئەمنیی ناوچەكەیان هەیەتی‪ ،‬بەوەی كە‬ ‫ناوچەی بادینان سەری هەڵداوە‪ ،‬تونددایە لە الیەن پارتی دیموكراتی پشتگوێخراون‌و دەڵێت‪« :‬خەڵكی‬ ‫دەگ���ەڕێ���ت���ەوە ب��ۆ ك��اری��گ��ەری��ی كوردستانەوە‪ ،‬بەاڵم هاواڵتییانی ئێرە چاوەڕوانی گۆڕانكارییەكی‬ ‫سلێمانی‌و ئەو دەڤ��ەرە نەترساون‌و چەندین گ�����ەورەن‌و ب��ە خۆشحاڵییەوە‬ ‫خۆپیشاندانەكانی‬ ‫خ��ەڵ��ك��ی داوای م��اف��ی خ��ۆی��ان شێوازی جۆراو جۆریان گرتووەتە دەڕواننە ئەم بارودۆخە‪ ،‬چونكە‬ ‫دەكەن‪ ،‬لێرەش وردە وردە خەڵكی بەر بۆ دەربڕینی ناڕەزاییەكانیان‪ ،‬زوڵمێكی زۆریان لێدەكرێت‌و هەقیان‬ ‫وەك دەركردنی بەیاننامەو چەندین خوراوە‌و تووڕەن لەم دەسەاڵتە‪،‬‬ ‫لە ترس دەردەچن»‪.‬‬ ‫دڵنیاشم هەركاتێك خۆپیشاندان‬ ‫«لە چەند رۆژی رابردوودا لە شێوازی تری دەربڕینی ناڕەزایی‬ ‫ج��ەالل تەحسین‪ ،‬گەنجێكی بكرێت لێرە دەنگدانەوەی گەورەی‬ ‫دەڤەری ئاكرێ‪ ،‬خەڵكی بەرامبەر‬ ‫ب��ە گ��ەن��دەڵ��ی �ی‌و ناعەدالەتیی (‪ )26‬س��اڵ��ە ل��ە ك��ۆم��ەڵ��گ��ەی دەبێت لەسەر دەسەاڵت»‪.‬‬

‫سەبری سلیڤانەیی‪:‬‬ ‫خەڵكی بادینان بۆ‬ ‫هەلێك دەگەڕێت كە‬ ‫گوزارشت لە خۆی بكات‬

‫خۆپیشاندانی سلێمانی‪ ،‬ترس به‌رامبه‌ر ده‌سه‌اڵت ده‌شکێنێ‬ ‫بە بڕوای ئەو گەنجە‪ ،‬دەركردنی‬ ‫ب��ەی��ان��ن��ام��ە ل��ەالی��ەن گەنجانی‬ ‫ب��ادی��ن��ان��ەوە ب��ۆ پشتگیریكردن‬ ‫لە خۆپیشاندانەكانی سلێمانی‬ ‫كاردانەوەی خۆی دەبێت‪ ،‬چونكە‬ ‫ئ��ەوە یەكەمجارە ل��ە سەرجەم‬ ‫ناوچەكانی بادینان یەكهەڵوێست‬ ‫دەبن‪.‬‬ ‫ئەو گەنجە باس لەوە دەكات‪،‬‬ ‫«لە ئێستادا گەنجانی دەڤەرەكە‬ ‫لە كوچەو كۆاڵنەكان باس باسی‬ ‫خۆپیشاندان‌و ناڕەزایی دەربڕینە‪،‬‬ ‫بەاڵم ئەوەی لە سلێمانی روودەدات‬ ‫بە ئازادییەو لێرەش ئەو ناڕەزاییە‬

‫هەیە‪ ،‬بەاڵم بە بێدەنگییە»‪.‬‬ ‫لەم بارەوە سەبری سلیڤانەیی‪،‬‬ ‫نووسەر‌و رۆماننووس وێڕای ئەوەی‬ ‫خۆپیشاندان بە مافێكی رەوای‬ ‫هەركەسێك دەزان��ێ��ت بەرامبەر‬ ‫كەموكورتی دەسەاڵت‪ ،‬باس لەوە‬ ‫دەكات‪ ،‬كە ئەم خۆپیشاندانانەی‬ ‫سلێمانی كاریگەرییەكی خێرای‬ ‫ل��ەس��ەر ب��ادی��ن��ان ه��ەب��ووە‪ ،‬بە‬ ‫جۆرێك چەندین پرسیاری الی‬ ‫خەڵك دروس��ت��ك��ردووە‌و دەڵێت‪:‬‬ ‫«ئ���ەو خ��ەڵ��ك��ەی ل��ێ��رە ه��ەی��ە‪،‬‬ ‫ئێستا گەیشتوونەتە ئەو باوەڕەی‬ ‫كە ناڕەزاییی‌و خۆپیشاندان بە‬

‫كارێكی رەوا دەزانن بەرامبەر ئەو‬ ‫گەندەڵییەی كە وەك ئافاتێك‬ ‫هەیە دژی داگیركردنی كورسی‬ ‫دەسەاڵت‪ ،‬ئیتر خەڵكی لە بادینان‬ ‫گەیشتووەتە ئەوەی ئەمانە قبووڵ‬ ‫نەكه‌ن»‪.‬‬ ‫ئ���ەو ن���ووس���ەرە وت��ی��ش��ی‪:‬‬ ‫«ئەوەی كە تائێستا خۆپیشاندان‬ ‫نەكراوە لە بادینان‪ ،‬بۆ باكگراوندی‬ ‫رۆش��ن��ب��ی��ری��ی ئ����ەو خ��ەڵ��ك��ە‬ ‫دەگەڕێتەوە‪ ،‬جیاوازە لە سلێمانی‬ ‫كە ئەزموونێكی دوورو درێ��ژی‬ ‫هەیە»‪.‬‬ ‫ئ���ەو ن���ووس���ەرە پ��ێ��ی��وای��ە‪،‬‬ ‫هەمان ئ��ەو گلەیی‌و گازندانەی‬ ‫لە سلێمانی هەیە‪ ،‬لە بادینانیش‬ ‫ه��ەی��ە‪ ،‬ب����ەاڵم ن��ازان��ێ��ت چ��ۆن‬ ‫دەری ببڕێـت‌و قاعیدەیەك نییە‬ ‫لەپشتییەوە‌و خەڵكی بادینان بۆ‬ ‫هەلێك دەگەڕێت كە گوزارشت لە‬ ‫خۆی بكات‪.‬‬

‫«راڤه‌کردنی وشه‌ی جیهاد ب ‌ه تیرۆر‪ ،‬سوکایه‌تیی ‌ه ب ‌ه ده‌قی قورئان‌و مێژووی جیهادی موسوڵمانان»‬

‫لە چاوتروكانێكدا‪ ،‬مامۆستایانی ئایینی‪ ،‬لە خۆپیشاندەرەوە دەکرێن ‌ه بانگه‌شه‌کا‌ری تیرۆر‬ ‫بەدواداچوونی‪:‬‬ ‫شارا عەبدولڕەحمان‬

‫‪............................................................‬‬

‫م��ام��ۆس��ت��ای��ان��ی ئ��ای��ی��ن�ی‌و‬ ‫یاساناسان پێیانوایە‪ ،‬الیەنێكی‬ ‫سیاسیی م���ادەی ی��اس��ای��ی بۆ‬ ‫مامۆستایانی‬ ‫دەستگیركردنی‬ ‫ئایینی گ��ۆڕی��وە‪ ،‬ن��ەك دادوەر‪،‬‬ ‫ئاماژە بەوەشدەكەن؛ راڤەكردنی‬ ‫وش�����ەی ج��ی��ه��اد ب���ە ت��ی��رۆر‬ ‫سوكایەتیكردنە بە دەقی قورئان‌و‬ ‫مێژووی جیهادی موسوڵمانان‪.‬‬ ‫دوای ئ��ەوەی لە سەرەتای‬ ‫مانگی راب�����ردوودا ب��ۆ م��اوەی‬ ‫دوو رۆژ ل��ە الی���ەن ئاسایشی‬ ‫سلێمانییەوە دەستگیركرا‪ ،‬رۆژی‬ ‫سێشەممەی راب��ردوو بۆ جاری‬ ‫دووەم مامۆستا (كامەران عەلی)‬ ‫پێشنوێژو وت��ارخ��وێ��ن لەسەر‬ ‫بەكارهێنانی وشەی (جیهاد) لە‬ ‫وتارەكانیدا لە س��ەرای ئازادیی‬ ‫دەستگیر كردەوە‪ ،‬تائێستاش لە‬ ‫الی ئاسایشە‪.‬‬ ‫ب��ەڕێ��وەب��ەرێ��ت��ی ئاسایشی‬ ‫سلێمانی لە روونكردنەوەیەكدا‬ ‫رایگەیاندووە‪« :‬كە سەرەتا مەال‬ ‫كامەران عەلی‪ ،‬لەالیەن كەرتی‬ ‫پۆلیسی س��ەراوە بەپێی مادەی‬ ‫(‪)10‬ی خۆپیشاندان دەستگیر‬ ‫ك��را‪ ،‬پاشان لە الی��ەن دادوەری‬ ‫لێكۆڵینەوەوە ئەم مادەیە گۆڕا بۆ‬ ‫مادەی (‪)2‬ی تیرۆر‪ ،‬لەبەرئەوەی‬

‫»‬ ‫مامۆستایان ل ‌ه «سه‌رای ئازادیی ‬ ‫ناوبراو داوای��ك��ردووە كە جیهاد‬ ‫بكرێت‪ ،‬ب��ەو پێیەش ن��اوب��راو‬ ‫رەوانەی الی ئێمە كراوە‌و تائێستا‬ ‫الی ئێمە راگیراوە»‪.‬‬ ‫شەوی یەكشەممەش مامۆستا‬ ‫محەمەد نەسروڵاڵ یەكەم وتاربێژی‬ ‫نوێژی هەینی س��ەرای ئ��ازادی‬ ‫سلێمانی ل��ەالی��ەن هێزەكانی‬ ‫ئاسایشەوە ل��ەدوای تەواوبوونی‬ ‫نوێژی خەوتنان لە مزگەوتی‬ ‫عەلی كەمال‪ ،‬بەهەمان تۆمەتی‬ ‫مامۆستا كامەران دەستگیركرا‪.‬‬ ‫لە راگەیەندراوێكیشدا رۆژی‬ ‫دووشەممە ئاسایشی سلێمانی‬

‫مامۆستا كامەران‌و مامۆستایانی‬ ‫ئاینی بەتۆمەتی هاندانی خەڵك‬ ‫ب��ۆ جیهاد‪ ،‬مامۆستا محەمەد‬ ‫نەسروڵاڵ وتارخوێنی مزگەوتی‬ ‫عەلی كەمال‌و یەكەم وتاربێژی‬ ‫نوێژی هەینی س��ەرای ئ��ازادی‪.‬‬ ‫رۆژێ���ك پێش دەستگیركردنی‬ ‫لەالیەن ئاسایشەوە بە رۆژنامەی‬ ‫راگ��ەی��ان��د‪« :‬جیهاد ب��ە چەند‬ ‫واتایەكی ج��ی��اواز لە قورئانی‬ ‫پیرۆزدا هاتووە‪ ،‬ئەوەی كە من‌و‬ ‫مامۆستا ك��ام��ەران مەبەستمان‬ ‫بووەو لە وتارەكانماندا لە سەرای‬ ‫ئازادیی باسمان لێكردووە‪ ،‬ئەو‬ ‫مانایەی ن��ەب��ووە ك��ە كوشتن‌و‬ ‫چ��ەك هەڵگرتن‌و هێرشكردن‌و‬ ‫فۆتۆ‪ :‬زمناکۆ توندوتیژیی بێت‪ ،‬چونكە وتوومانە‬ ‫جیهاد بە مانای خەباتی مەدەنی‬ ‫باڵویكردەوە‪ ،‬كە مەال محەمەد دێت‌و ئەم خۆپیشاندانە جیهادێكی‬ ‫نەسروڵاڵ بەپێی م��ادەی (‪ )2‬مەدەنییەو شۆڕشێكی سپییە»‪.‬‬ ‫ئەو مامۆستا ئاینییە جه‌ختی‬ ‫ی یاسای تیرۆر دەستگیركراوە‪،‬‬ ‫ب��ەت��ۆم��ەت��ی ه��ان��دان��ی خەڵك ل���ه‌وه‌ش ك����ردەوە‪ ،‬ك��ە ئایینی‬ ‫ب��ەم��ەب��ەس��ت��ی ج���ی���ه���اد‌و لە پیرۆزی ئیسالم‌و موسوڵمانان لە‬ ‫بەڕێوەبەرایەتی ئاسایش راگیراوە سەردەمە دێرینەكان مومارەسەی‬ ‫بەفەرمانی دادوەر‪ .‬لەكاتێكدا ئەم جۆرە لە خەبات‌و تێكۆشانیان‬ ‫بەپێی وتەی خێزانی مەال محەمەد‪ ،‬كردووە‪ ،‬بە شێوازی هێمنانەو بە‬ ‫ك��ات��ێ��ك ه��ێ��زەك��ان��ی ئاسایش وتەو وتارو بە رادەربڕین بەرامبەر‬ ‫دەستگیریانكردووە‪ ،‬كەس‌وكاری بە گەندەڵییەكان‌و خراپییەكانی‬ ‫داوای فەرمانی دادوەریان كردووە‪ ،‬كۆمەڵگە‪.‬‬ ‫مامۆستا محەمەد‪ ،‬بەرۆژنامەی‬ ‫بەاڵم هێزەكەی ئاسایش وتوویانە‬ ‫وت‪« :‬زوڵمێكی گەورە لە وشەی‬ ‫بڕیاری دادگای ناوێت‪.‬‬ ‫سەبارەت بە دەستگیركردنی جیهاد دەك��رێ��ت ل��ە الی��ەن ئەو‬

‫كەسانەوە كە راڤ��ەی خراپی بۆ‬ ‫دەك��ەن‪ ،‬جیهاد بە مانای تیرۆر‬ ‫نییە‪ ،‬تیرۆر واتە بەناهەق كوشتنی‬ ‫خەڵكێك ك��ە ه��ەق��ی كوشتنی‬ ‫نییە‪ ،‬كە ق��ورئ��ان خ��ۆی رەدی‬ ‫كوشتنی ناهەق‌و تیرۆر دەكاتەوە‪،‬‬ ‫پێغەمبەران موسوڵمانان خۆیان‬ ‫قوربانیی دەس��ت��ی ت��ی��رۆرن لە‬ ‫جیهاندا»‪.‬‬ ‫ل���ە ل��ێ��دوان��ێ��ك��ی��دا پێش‬ ‫دەس��ت��گ��ی��رك��ردن��ی ب��ۆ سایتی‬ ‫سبەی‪ ،‬مامۆستا كامەران عەلی‪،‬‬ ‫رایگه‌یاندبوو‪« :‬جیهاد هەیە بە‬ ‫قسە دەكرێت‪ ،‬هەشە بە چەك‪،‬‬ ‫خ��ۆپ��ی��ش��ان��دان��ی ج��ەم��اوەری��ی‪،‬‬ ‫مەیدانی ئ��ازادی��ی س���ەراش كە‬ ‫بۆ داواكردنی مافی زەوتكراوی‬ ‫خۆیانەو بە شێوەیەكی هێمنانە‬ ‫بەڕێوەدەچێت‪ ،‬جوانترین شێوەی‬ ‫جیهاد‌و شەهامەت‌و پیاوەتییە»‪.‬‬ ‫سەبارەت بە گۆڕینی مادەی‬ ‫یاسایی بۆ تۆمەتبارێك‪ ،‬پارێزەر‬ ‫زانا رۆستایی‪ ،‬ئاماژەی بەوەدا‪،‬‬ ‫كە هەر كەسێك دەستگیر دەكرێت‬ ‫ل��ەالی��ەن دادوەرەوە‪ ،‬فەرمانی‬ ‫دەنێرێت‌و‬ ‫دەستگیركردنەكەی‬ ‫م��ادەك��ەی‌و تاوانەكەی ئاماژەی‬ ‫پێ دەكرێت‪ ،‬بەاڵم كە الیەنێكی‬ ‫سیاسیی دێتە ناو مەسەلەكەو‬ ‫م��ادەك��ەی ب��ۆ دەگ��ۆڕێ��ت‪ ،‬ئەم‬ ‫سیناریۆیە دژی ئ��ازادی��خ��وازان‬ ‫ل��ە ه��ەرێ��م��ی ك��وردس��ت��ان زۆر‬

‫بەكارهاتووە‪ ،‬ئەو كەسانەی كە‬ ‫نەیاری دەسەاڵت بوون‪ ،‬هەوڵدراوە‬ ‫كە مادەیەكی ت��ری یاسایی بۆ‬ ‫دابنرێت‪.‬‬ ‫رۆستایی‪ ،‬ئەوەشی خستەڕوو‪:‬‬ ‫بەكارهێنانی وشەی جیهاد لەالیەن‬ ‫مامۆستا كامەرانه‌وە‪ ،‬خەباتكردنی‬ ‫خەڵكە بە شێوەیەكی مەدەنیانە‬ ‫دژی گەندەڵیی‪ .‬وتیشی‪« :‬ئەم‬ ‫وش��ەی��ە ب��ە هیچ ج��ۆرێ��ك لەناو‬ ‫م��ادەی (‪)2‬ی یاسای تیرۆردا‬ ‫نەهاتووە‪ ،‬لە م��ادەك��ەدا باسی‬ ‫ئەوە كراوە كە خەڵك هاندان بۆ‬ ‫توندوتیژیی‪ ،‬یان كردەوەیەكی‬ ‫توندوتیژیی روویدابێت‪ ،‬بە فیعلی‬ ‫بەپێی لێكۆڵینەوەش دەرك��ەوت‬ ‫ك��ە ئ��ەو ك��ەس��ە ه��ان��ی خەڵكی‬ ‫دابێت بۆ ئەو توندوتیژییە‪ ،‬ئەو‬ ‫كاتە یاساكە دەیگرێتەوە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫مامۆستا كامەران‪ ،‬دەستی نییە‬ ‫لە دروستكردنی توندوتیژیدا چۆن‬ ‫بەو مادەیە دەستگیر دەكرێت»‪.‬‬ ‫بۆیە ئەو پارێزەرە بە پێویستی‬ ‫دەزانێت كە یەكێتیی زانایان‌و‬ ‫وەزارەت���ی ئەوقاف لەسەر ئەو‬ ‫مەسەلەیە بێنە دەنگ‪« ،‬چونكە‬ ‫ئەگەر وشەی جیهاد بە تیرۆر راڤە‬ ‫بكرێت‪ ،‬ئەوە سوكایەتیكردنە بە‬ ‫ئیسالم‌و بە دەقی قورئان‪ ،‬چونكە‬ ‫ئەگەر وابێت ئەوا هەموو مێژووی‬ ‫جیهادی موسوڵمانان‪ ،‬بە تیرۆر‬ ‫داده‌نرێت»‪.‬‬

‫ذمارة (‪ )628‬سيَشةممة ‪2011/4/5‬‬

‫‪www.rozhnama.net‬‬

‫‪hewal.rozhnama@gmail.com‬‬

‫لە پێشنیازێكدا بۆ دەسەاڵتدارانی هەرێم‪ ،‬داواكراوە هێزەكانی ئاسایشی هەرێم (پێشمەرگە‪ ،‬زێرەڤانی‪ ،‬ئاسایش‪ ،‬پاراستن‌و‬ ‫زانیاری)‪ ،‬كە سەر بە (ی‪.‬ن‪.‬ك)‌و (پ‪.‬د‪.‬ك)ن‪ ،‬یەكبخرێن‌و لەژێر دەسەاڵتی راستەوخۆی حكومەتی هەرێمی كوردستاندا بن‪.‬‬

‫گرووپی قەیرانی نێودەوڵەتیی‪:‬‬ ‫بردنی هێزی هەرێم بۆ كەركوك؛ بۆ بەالدابردنی سەرنجی خەڵك بوو لەسەر خۆپیشاندانەكان‬ ‫ئا‪ :‬رۆژنامە‬

‫‪..............................................................‬‬

‫گرووپی قەیرانی نێودەوڵەتیی؛‬ ‫لە نوێترین راپۆرتیدا ئاماژە بەوە‬ ‫دەكات‪ :‬كە بردنی هێزی هەرێم بۆ‬ ‫كەركوك؛ بۆ بەالدابردنی سەرنجی‬ ‫خەڵك بووە لەسەر رووداوەكانی‬ ‫سلێمانی‌و داواش لە حكومەتی‬ ‫هەرێم دەكات؛ پێشمەرگەو دەزگا‬ ‫ئەمنییەكانی یەكبخات‪.‬‬ ‫جارێكی تر گرووپی قەیرانی‬ ‫ن��ێ��ودەوڵ��ەت��ی��ی؛ عێراقیەكان‬ ‫ل��ە كێشەی ك��ەرك��وك ئ��اگ��ادار‬ ‫دەكاتەوە‪ .‬لە دوایەمین راپۆرتی‬ ‫خۆیدا (‪ ،)3/28‬لەسەر كێشەی‬ ‫كەركوك‌و ناوچەجێناكۆكەكان‪،‬‬ ‫گرووپەكە هۆشداریی دەدات��ە بە‬ ‫بەغداو هەولێر؛ كە دواخستنی‬ ‫كێشەكە دوورن��ی��ی��ە ه���ەردووال‬ ‫رووب���ەڕووی جەنگێكی ناوخۆیی‬ ‫چ���اوەڕوان نەكراو بكاتەوە‪ ،‬كە‬ ‫هیچ الیەكیان پێیان كۆنترۆڵ‬ ‫ن��اك��رێ��ت‪ .‬ل���ەو راپ���ۆرت���ەدا كە‬ ‫ل��ەژێ��ر ن��اون��ی��ش��ان��ی‪« :‬ع��ێ��راق‌و‬ ‫كوردەكان‪ ،‬رووبەڕووبوونی ترسی‬ ‫كشانەوە‪ ،‬ب��اس ل��ەوە دەك��ات‪:‬‬ ‫كێشەی كەمیی خزمەتگوزاریی‬ ‫لە ناوەندو هەولێریشدا‪ ،‬بووەتە‬ ‫ه��ۆی درووستبوونی ن��اڕەزای�ی‌و‬ ‫ن��اوچ��ەك��ەی خ��س��ت��ووەت��ە ب��ەر‬ ‫پریشكی ئ��ەو ش��ۆڕش��ەی كە لە‬ ‫خۆرهەاڵتی ناوەڕاست‌و باكووری‬ ‫ئەفریقادا سەریهەڵداوە‪.‬‬ ‫راپۆرتەكە؛ سەرەتا باس لە‬ ‫دروستبوونی حكومەتی عێراقی‌و‬

‫چانسی دەستپێكردنی گفتوگۆ‬ ‫لەنێوان هەرێم‌و عێراقدا دەكات‌و‬ ‫تێیدا ه��ات��ووە‪« :‬زۆری پێچوو‬ ‫تا حكومەتی عێراق پێكهات‪،‬‬ ‫ب���ەاڵم ف��رەالی��ەن��ی �ی‌و ش��ێ��وازی‬ ‫پێكهاتەكەی هیوای پێشكەوتنی‬ ‫بە كێشەی نێوان كوردو عەرەب‬ ‫بەخشی‪ ،‬ملمالنێی نێوان كوردو‬ ‫ع���ەرەب‪ ،‬كە وێنەیەكی خراپی‬ ‫بە م��ێ��ژووی س��ەدەی بیستەمی‬ ‫ئەو واڵت��ە بەخشیوە‪ ،‬دوورنییە‬ ‫ب��ب��ێ��ت��ە ه���ۆی ئیفلیجبوونی‬ ‫سیاسیی عێراق‪ ،‬یا دابەشبوونی‬ ‫واڵتەكە‪ ،‬هاوپەیمانەكان هەلێكی‬ ‫ناوازەیان لەبەردەستدایە بۆ بەرەو‬ ‫پێشەوەبردنی كێشەكان‪ ،‬بەاڵم‬ ‫گ��ەر ئ��ەم لەدەستدانە ب��ە هیچ‬ ‫شێوەیەك پاساو نادرێتەوە‪ ،‬دەبێت‬

‫كێشەی كەمیی‬ ‫خزمەتگوزاریی لە ناوەندو‬ ‫هەولێریشدا‪ ،‬بووەتە هۆی‬ ‫درووستبوونی ناڕەزایی‌و‬ ‫ئەو شۆڕشەی سەریهەڵداوە‬

‫ه��ەردووال ئیرادەی باشی خۆیان‬ ‫بۆ دەستپێكی گفتوگۆ پیشان‬ ‫ب��دەن‪ ،‬لە پێش هەمووشیانەوە‬ ‫ل���ەس���ەر ك��ێ��ش��ەی ك���ەرك���وك‌و‬ ‫هەروەها‬ ‫ناوچەجێناكۆكەكان‪،‬‬ ‫دەبێت بەپێی رێككەوتنی كانوونی‬ ‫دووەمی (‪ ،)2011‬بۆ گواستنەوەی‬ ‫نەوتی هەرێم لە رێگەی لوولە‬ ‫نیشتمانییەكانەوە‪،‬‬ ‫نەوتییە‬ ‫وەك پ��ێ��ش��ەك��ی��ی��ەك ب��ێ��ت بۆ‬ ‫دەستپێكردنەوەی گفتوگۆ لەسەر‬ ‫كێشەی دابەشكردنی سامان‪.‬‬ ‫دوات��ری��ش راپ��ۆرت��ەك��ە باس‬ ‫ل����ەوە دەك�����ات‪ ،‬ه��ەری��ەك��ە لە‬ ‫هەرێم‌و بەغداش بە هۆی كەمیی‬ ‫ناوچەكانی‬ ‫خزمەتگوزارییەوە‬ ‫خۆیان خستووەتە بەردەم ئەگەری‬ ‫باڵوبوونەوەی نائارامیی‌و شۆڕش؛‬ ‫خۆپیشاندانەكانی‬ ‫وەك��چ��ۆن‬ ‫واڵتەكە پیشانی دەدەن‪ ،‬عێراق‬ ‫واڵتێكی پارێزراو نییە لە پریشكی‬ ‫ئ���ەو ش���ۆڕش���ەی خ��ۆره��ەاڵت��ی‬ ‫ن��اوەڕاس �ت‌و باكووری ئەفریقای‬ ‫گرتووەتەوە‪ ،‬بێتوانایی حكومەت‬ ‫لە پێشكەشكردنی خزمەتگوزاریی‬

‫بنەڕەتی‪ ،‬بە تایبەت كارەبا‪،‬‬ ‫خەمی گەورەی لەنێو هاواڵتییاندا‬ ‫دروستكردووە‪ .‬دەبێت سەرۆك‬ ‫وەزی�������ران داواك��اری��ی��ەك��ان��ی‬ ‫خۆپیشاندەران وەك ئەولەویەت‬ ‫سەیر بكات‪ ،‬ئەمە بۆ حكومەتی‬ ‫هەرێمی كوردستانیش راستە‪،‬‬ ‫كە دەمێكە سكااڵی سەبارەت بە‬ ‫كەمیی خزمەتگوزاریی‌و گەندەڵیی‬ ‫ب��ەرب�ڵاو ب��ۆ ب��ەرزدەك��رێ��ت��ەوە‪،‬‬ ‫خ��ۆپ��ی��ش��ان��دان��ەك��ان��ی ش��وب��ات‌و‬ ‫ئ������ازاری س��ل��ێ��م��ان��ی‪ ،‬ئ���ەوەی‬ ‫پیشانداوە دەس��ەاڵت توانای لە‬ ‫چارەسەركردنی كێشەكانی نییه‌و‬ ‫نائارامییه‌که‌ی‬ ‫بەوشێوەیەش‬ ‫تێکده‌چێت‪.‬‬ ‫هەر لەو راپۆرتەی گرووپی‬ ‫ق��ەی��ران��ی ن��ێ��ودەوڵ��ەت��ی��دا‪ ،‬باس‬ ‫ل���ە گ���ەم���ەك���ردن ب���ە كێشەی‬ ‫كەركوكەوە ك��راوە‪ ،‬كە لەالیەن‬ ‫حكومەتی هەرێمەوە به‌مه‌به‌ستی‬ ‫ب �ه‌الداب��ردن��ی سەرنجی خەڵكی‬ ‫كورد لەسەر كێشە ناوخۆییەكان‬ ‫لە كۆتایی شوباتدا‪ ،‬حكومەتی‬ ‫هەرێم هێزێكی سەربازیی ناردە‬

‫كەركوك‌و ئەمەش لە هەوڵێكی‬ ‫ئاشكرادا بوو بۆ الدانی سەرنجی‬ ‫خ��ەڵ��ك ل��ەس��ەر رووداوەك���ان���ی‬ ‫سلێمانی‌و كۆكردنەوەیان لەسەر‬ ‫كێشەی هەستیاری ك��ەرك��وك‪،‬‬ ‫بەمەش ئەو كێشە هەستیارەی‬ ‫گڕداو كێشە ئێتنییەكانی زیندوو‬ ‫ك���ردەوە‪ ،‬ئەمەش دەبێت ئەوە‬ ‫بە بیری سەركردایەتی بەغداو‬ ‫هەولێر بهێنێتەوە كە پێكهاتەی‬ ‫كێشەی كەركوكدا‪ ،‬لە پێكهێنانی‬ ‫هاوپەیمانێتیدا بۆ پێكهێنانی‬ ‫حكومەت‪ ،‬سەركردە كوردەكان‬ ‫چەند مەرجێكیان هەبوو لەسەر‬ ‫چۆنیەتی دابەشكردنی دەسەاڵت‌و‬ ‫سەرچاوەی سروشتی‪« .‬مالیكی»‬ ‫دەیوت‪ :‬بە «زۆرینەی مەرجەكان»‬ ‫رازی بووە‪ ،‬بەاڵم روون نییە كە‬ ‫ئایا مالیكی‪ ،‬دەی��ەوێ��ت‪ ،‬یاخود‬ ‫دەتوانێت ئەو مەرجانە جێبەجێ‬ ‫بكات‪ ،‬یان نا؟!‬ ‫ئ���ەو گ���رووپ���ە ب��ە گرنگی‬ ‫دەزان��ێ��ت سەركردایەتی بەغداو‬ ‫هەولێر پرسیار لە خۆیان بكەن‪:‬‬ ‫كە ئایا بە چارەسەرێك رازی دەبن‬

‫بە مەبنای گفتوگۆ بێت؛ كاتێك‬ ‫درك ب��ەوە دەك��ەن كە ناتوانن‬ ‫ئامانجەكانیان نە بە دواخستن‌و‬ ‫نە بە هێز بەدەستبێنن؟ یان‬ ‫تەنیا ئەوكات ئاگادار دەبنەوە‬ ‫ك��ە توندوتیژیی‌و پێكدادانێك‬ ‫دەستپێدەكات كە هیچ الیەنێكیان‬ ‫نایەوێت‌و ناشتوانێت كۆنترۆڵی‬ ‫بكات؟‬ ‫ل����ە ب��ەش��ێ��ك��ی دی���ك���ەی‬ ‫راپۆرتەكەدا‪ ،‬چەند پێشنیازێك‬ ‫بۆ هەریەكە لە حكومەتی هەرێمی‬ ‫ك��وردس��ت��ان‌و ئ��ی��دارەی ناوخۆی‬ ‫ناوچە جێناكۆكەكان‌و حكومەتی‬ ‫عێراق‌و یونامی خراوەتەروو‪ ،‬لە‬ ‫پێشنیازێكدا بۆ دەسەاڵتدارانی‬ ‫ه��ەرێ��م‪ ،‬داواك�����راوە هێزەكانی‬ ‫ئاسایشی هەرێم (پێشمەرگە‪،‬‬ ‫زێرەڤانی‪ ،‬ئاسایش‪ ،‬پاراستن‌و‬ ‫زانیاری)‪ ،‬كە سەر بە یەكێتیی‬ ‫نیشتمانیی كوردستان‌و پارتی‬ ‫دی���م���وك���رات���ی ك��وردس��ت��ان��ن‪،‬‬ ‫یەكبخرێن‌و ل��ەژێ��ر دەس��ەاڵت��ی‬ ‫راستەوخۆی حكومەتی هەرێمی‬ ‫كوردستاندا بن‪.‬‬

‫كوردەكانی سوریا‪ :‬واڵت پێویستی بە گۆڕانی بنەڕەتییە‬ ‫دەستیپێكرد‪ ،‬هەموو ئاماژەكان‬ ‫ئا‪ :‬رۆژنامه‌‬ ‫بۆ ئەوە دەچوون كە كوردەكانیش‬ ‫‪...........................................................‬‬ ‫پشتگیریی ب��ك��ەن‪ ،‬ئ��ەوەب��وو لە‬ ‫وتەكەی بەشار ئەسەد‪ ،‬سەرۆكی هەینی (‪)1‬ی نیسانەوە‪ ،‬كوردەكان‬ ‫س��وری��ا‪ ،‬ن��ەك خۆپیشاندەرانی ب��ە رێ��ژەی��ەك��ی زۆر دەس��ت��ی��ان بە‬ ‫ئ��ارام ن��ەك��ردەوە‪ ،‬بگرە ب��ووە هۆی خۆپیشاندان كرد‪.‬‬ ‫ك��وردەك��ان‪ ،‬لە ئێستادا تەنیا‬ ‫توڕەكردنی زیاتری خۆپیشاندەران‌و‬ ‫راپەڕینی كوردەكانی ئەو واڵتە لە داوای هاواڵتیبوون ناكەن‪“ ،‬تەنیا‬ ‫ه��اواڵت��ی��ب��وون��م��ان ن��اوێ��ت‪ ،‬بەڵكو‬ ‫دژی رژێمی واڵتەكەیان‪.‬‬ ‫رۆژی هەینی راب��ردوو‪ ،‬هەزاران ئ��ازادی��ش”‪ ،‬ئەمە دروشمی سەدان‬ ‫خ��ۆپ��ی��ش��ان��دەری س����وری رژان���ە ك��ەس ب��وو كە لە الی��ەن ئاژانسی‬ ‫س��ەر شەقامەكان‪ ،‬كوردەكانیش هەواڵی فرانس پرێسەوە رووم��اڵ‬ ‫پەیوەندییان بە خۆپیشاندەرانەوە دەكرا‪.‬‬ ‫هەرچەندە وت��ارەك��ەی بەشار‬ ‫كرد‌و لە ئێستایشدا‪ ،‬خۆپیشاندەران‬ ‫داواك��اری��ی ج��ی��اوازی��ان ه��ەی��ە‪ ،‬لە ئ��ەس��ەد‪ ،‬ب��ۆ هاواڵتییانی سوریا‬ ‫(دیمەشق) ئ��ازادی �ی‌و لە (درع��ا) نائومێدكەر ب��وو‪ ،‬ب��ەاڵم ه��ەرزوو‬ ‫سەربەرزیی‌و لە (قامیشلۆ)ش مافە وەاڵم��ی هەندێ لە داواكارییەكانی‬ ‫خوراوەكانیان‪ ،‬بەاڵم هەمووان لەگەڵ ك����وردی دای�����ەوەو پ��ەی��م��ان��ی دا‬ ‫ئ��ەوەدان واڵتەكەیان پێویستی بە ب��ە پێكهێنانی كۆمیتەیەك بۆ‬ ‫چارەسەركردنی كێشەی نیوسەدەیی‬ ‫گۆڕانی بنەڕەتییە‪.‬‬ ‫لە ساڵی (‪)1962‬ه‌وە كوردەكانی كوردەكانی حەسەكەو بەشەكانی‬ ‫س��وری��ا ل��ە م��اف��ی ه��اواڵت��ی��ب��وون تر‪ ،‬بەاڵم نیوەكەی تری داواكاریی‬ ‫بێبەشكراون‪ ،‬حكومەتی سوریا ك��وردەك��ان‪ ،‬كە داوای زۆرێ��ك لە‬ ‫(‪)%20‬ی كوردەكانی ئەو واڵتە‪ ،‬كە هاواڵتییانی سوریاشە‪ ،‬تائێستا بێ‌‬ ‫ئەو كات ژمارەیان بە (‪ )300‬هەزار وەاڵم ماونەتەوە‪ ،‬ئەو كێشەیەی لە‬ ‫كەس مەزەندە دەك��را بە دەرەك��ی نیو سەدەدا چارەسەر نەكرا‪ ،‬بڕیار‬ ‫درا لە دوو هەفتەدا چ��ارەس��ەری‬ ‫پێناسە دەكات‪.‬‬ ‫دەوڵ���ەت‪ ،‬تائێستا ناسنامەی هەموو كێشەكە بكات‪ .‬ئەم وتەیە لە‬ ‫نەداوەتە ئەو هاواڵتییە كوردانەو تەلەفزیۆنی فەرمیی دەوڵەتی سوریا‬ ‫ب��ە راك����ردووی واڵت��ان��ی توركیاو (سەنا)وە باڵوكرایەوە‪“ ،‬كۆمیتەكە‬ ‫عێراقیان دادەنێت‪ ،‬ئەمە جگە لەوەی دەبێت پێش پانزەی نیسان كارەكانی‬ ‫كوردەكانی دیكەش لەژێر فشارێكی تەواو بكات‌و دواتر سەرۆك ئەسەد‪،‬‬ ‫زۆردا هەوڵی تواندنەوەیان دەدرێت‪ ،‬ف��ەرم��ان��ێ��ك ب��ۆ چ��ارەس��ەرك��ردن��ی‬ ‫كاتێك خۆپیشاندان ل��ە سوریا كێشەكە باڵودەكاتەوە”‪.‬‬

‫كێشەی كوردەكان كە لە ساڵی‬ ‫(‪)1962‬ەوە دروستكراوە‪ ،‬لەوكاتەوە‬ ‫دەوڵەتی نوێ‌‪ ،‬بوونی كەمینەیەكی‬ ‫گەورەی لە واڵتەكەیدا بە مەترسیی‬ ‫بۆ سەر ئەمنی قەومیی لە قەڵەمدەدا‪،‬‬ ‫هەربۆیە زۆرێ��ك لە كوردەكانی بە‬ ‫ئاوارەی ساڵی (‪ )1945‬دانا كە لە‬ ‫ترسی دەسەاڵتدارانی واڵتەكانیان‪،‬‬ ‫بەرەو سوریا هەاڵتون‪.‬‬ ‫لە راپرسییەكدا كە بە “راپرسی‬ ‫حەسەكە” لە دانرا‪ ،‬هەزاران كوردی‬ ‫ئەو واڵتە بە بیانیی ن��اوزەد كران‌و‬ ‫لەجیاتی پێناسی هاواڵتیبوون‪،‬‬ ‫كارتێكیان درای���ە ك��ە ل��ەس��ەری‬ ‫نووسرابوو “بیانیی”‪.‬‬ ‫كوردەكان لە ئێستاداو لەسەر‬ ‫ف��ەی��س��ب��ووك‪ ،‬گ��رووپ��ێ��ك��ی��ان بە‬ ‫ن��اوی “شۆڕشی الوان��ی ك��ورد”ەوە‬ ‫دروس��ت��ك��ردووەو تێیدا ن��ووس��راوە‪،‬‬ ‫“رژێم ئێمەی لە مافەكانمان بێبەش‬ ‫كردووە‪ ،‬زەلیلی كردووین‌و الوەكانمان‌و‬ ‫هەركەسێكی دی نەیاری بووبێت‪،‬‬ ‫كوشتوونی”‪ .‬لە هەمان گرووپدا‪،‬‬ ‫پشتگیریی خۆپیشاندانەكانی الزقیەو‬ ‫درع��ا دەك��رێ��ت‪ .‬هەرچەندە پارتە‬ ‫كوردییەكان نەیانتوانیوە هەڵوێستی‬ ‫روون دژی رژێمی سوریا پیشان بدەن‪،‬‬ ‫بەاڵم خۆپیشاندەران‌و هاواڵتییانی‬ ‫كورد‪ ،‬پێش حیزبە سیاسییەكانیان‬ ‫كەوتن‪ ،‬بگرە پارتە سیاسییەكان‬ ‫هەوڵی ئاشتبوونەوەیان دەدا لەنێوان‬ ‫خۆپیشاندەران‌و حكومەتداو ستایشی‬ ‫پەخشكردنی ئاهەنگی نەورۆز لەالیەن‬ ‫كەناڵێكی سورییەوە كرا‪ ،‬هەربۆیە‬

‫الوانی كورد هەڵوێستیان زۆر توندە‬ ‫بەرامبەر پارتە كوردییەكانی سوریا‌و‬ ‫راستەوخۆ داوای دیموكراسییان‬ ‫بۆ سوریا كرد‪ .‬عوبەیدە نوحاس‪،‬‬ ‫بەڕێوەبەری پەیمانگەی (لێڤانت) لە‬ ‫لێدوانێكیدا بۆ (‪ )c.n.n‬پێیوابوو‬ ‫“ك��وردەك��ان پێش ئەم رژێمە هیچ‬ ‫كێشەیەكیان نەبوو‪ ،‬بەاڵم ئێستا رێگا‬ ‫نادرێت بە زمانی خۆیان بنووسن‌و‬ ‫بدوێن‪ ،‬تەنانەت داوی��ان لێدەكرێت‬ ‫ناوی عەرەبی لە منداڵەكانیان بنێن”‪.‬‬ ‫حكومەتی سوریا ئەمساڵ زۆر‬ ‫ب��ە ئاسانی رێ��گ��ەی ب��ە ئاهەنگی‬ ‫نەورۆز داو تەنانەت سەرۆك ئەسەد‬ ‫پیرۆزبایی چەژنی نەورۆزی لێكردن‪،‬‬ ‫ئەمەش وەك تاكتیكێكی سیاسیی‬ ‫بۆ بێدەنگكردنی كوردەكان‪ ،‬بەاڵم‬ ‫ریبا ئەلئەسەدی‪ ،‬ئامۆزای‬ ‫ب��ەش��ار ئ��ەس��ەد‪ ،‬كە‬ ‫ئێستا لە لەندەنی‬ ‫پ���ای���ت���ەخ���ت���ی‬ ‫بەریتانیا دەژی‪،‬‬ ‫ل��ە لێدوانێكیدا‬ ‫بۆ (‪،)c.n.n‬‬ ‫پ���ێ���ی���واب���وو‬ ‫“بەخشینی مافی‬ ‫ئا هە نگگێڕ ا ن‬ ‫ل��ە ن����ەورۆزدا‪،‬‬ ‫داواك�����اری�����ی‬ ‫دیكەی بەدوادا‬ ‫دێ���ت‪ ،‬وەك��و‬ ‫داواك���ردن���ی‬ ‫پ��ێ��ن��اس��ی‬ ‫ب������������اری‬

‫كەسێتی‌و بەكارهێنانی زمانی‬ ‫دای��ك‪“ ،‬ناتوانن كتوپڕ مافی‬ ‫ئاهەنگگێڕانی ن���ەورۆز‬ ‫بە خەڵك ب��دەن بەبێ‌‬ ‫ئ����ەوەی چ���اوەڕوان���ی‬ ‫ئ���ەوەی���ان لێبكەن‬ ‫داواك��اری��ی دیكەیان‬ ‫هەبێت‪ ،‬وەك پێناس‌و‬ ‫زمان”‪.‬‬ ‫خۆپیشاندانەكانی‬ ‫س��وری��ا هێشتا لە‬ ‫س�����ەرەت�����ادان‌و‬ ‫دەوڵ������������ەت‬ ‫ب����ەرچ����اوی‬ ‫روون نییە‬ ‫ل�����ەوەی‬ ‫چ�����ۆن‬

‫وەاڵمبداتەوەو هاواڵتییانیش لەسەر‬ ‫داواك��اری��ی��ەك��ان��ی��ان رێ��ك نین‪،‬‬ ‫ئەمەیش وەك دەستپێكی‬ ‫هەموو خۆپیشاندانەكانی‬ ‫دی��ك��ەی خۆرهەاڵتی‬ ‫ناوەڕاست‌و باكووری‬ ‫ئەفریقا‪.‬‬

‫شه‌پۆلی خۆپیشاندان‪« ،‬سوریا»یش ده‌هه‌ژێنێت‬

‫ذمارة (‪ )628‬سيَشةممة ‪2011/4/5‬‬

‫‪hewal.rozhnama@gmail.com‬‬

‫نەزاهەی عێراق‪ ،‬سێ دۆسیەی گەندەڵیی «گەورە» ئاشكرا دەكات‬ ‫رۆژنامە‪ :‬لیژنەی نەزاهەی ئەنجومەنی‬ ‫نوێنەرانی عێراق‪ ،‬سێ دۆسیەی گەندەڵیی‪،‬‬ ‫رەوان���ەی دەستەی ن��ەزاه��ەی عێراق كرد‬ ‫بۆ لێكۆڵینەوە لەسەریان‌و هاوكات ئەو‬ ‫دۆسیانەشیان بۆ كەناڵەكانی راگەیاندن‬

‫هەڤاڵ كوێستانی ده‌ینووسێت*‬

‫لەپەرلەمانی عێراقەوە‬

‫دەستەی دەستپاکیی‬

‫ل��ە دوو ه��ەف��ت��ەی راب�������ردوودا‪ ،‬لیژنەی‬ ‫دەستپاکیی(لیژنەی نەزاهە)‪ ،‬چەند پرۆژەیاسایەکی‬ ‫خستە ب��ەردەم پەرلەمان‌و هەر هەمووشیان ئەو‬ ‫پرۆژەیاسایانە بوون کە لە بەرەنگاربوونەوەو لە‬ ‫ناوبردنی گەندەڵیدا رۆڵی بڕێنەرەوە‌و کاریگەریان‬ ‫هەیە كە یەک لەو پرۆژەیاسایانە‪ ،‬پرۆژەیاسای‬ ‫دەستەی دەستپاکیی بوو‪.‬‬ ‫ئەم دەستەیە‪ ،‬لەساڵی (‪ )2004‬دام��ەزراوە‌و‬ ‫دەستەیەکی فەرمیی‌و سەربەخۆی دەستوورییە‌و‬ ‫لە ژێرچاودێریی پەرلەماندایە‪ ،‬کەسایەتییەکی‬ ‫مەعنەویی گ��ەورەو سەربەخۆی دارای �ی‌و ئیداریی‬ ‫خۆی هەیە‌و سەرۆکەکەشی لە پلەی وەزیردایە‪.‬‬ ‫ئ��ەم دەس��ت��ەی��ە‪ ،‬ب��ەش��داری��ی��ەک��ی ک���ارا لە‬ ‫بەرەنگاربوونەوە‌و نەهێشتنی گەندەڵیدا دەکات‌و‬ ‫هەوڵدەدا شەفافییەت لە بەڕێوەبردنی کاروبارەکانی‬ ‫حکومەتدا پەیڕەو بکرێت‌و لە بەجێگەیاندنی ئەرک‌و‬ ‫ئامانجەکانیشیدا‪ ،‬ئامرازی یاسایی خۆی هەیە کە‬ ‫هەم الیەنی یاسایی‌و هەم الیەنی پەروەردەییشی‬ ‫ه��ەی��ە‪ .‬الی��ەن��ە ی��اس��ای��ی��ەک��ەی‪ ،‬لێکۆڵینەوە‌و‬ ‫بەدواداچوون لە بابەتەکانی گەندەڵیی دەگرێتەوه‪،‬‬ ‫ئەوە جگەلەوەی كە پرۆژەیاسا پێشنیاز دەکات‌و‬ ‫بەرپەرسانی دەوڵەتیش‪ ،‬بەبێ هەاڵوێردن‪ ،‬ناچار‬ ‫دەکات سامان‌و بەرژەوەندییە مادییەکانیان ئاشکرا‬ ‫بکەن‪ .‬وێڕای ئەوەش‪ ،‬کۆدی رەوشتی تایبەت بە‬ ‫کارمەندانی دەوڵەت دەردەکات‌و هەمووان بەکۆدەوە‬ ‫پابەند دەکا‪.‬‬ ‫الیەنی پ��ەروەردەی��ی��ش‪ ،‬هەموو الیەنەکانی‬ ‫پ���ەروەردەی���ی‌و راگ��ەی��ان��دن‌و هۆشیارکردنەوە‬ ‫دەگرێتەخۆ‪.‬‬ ‫ئەم دەستەیە‪ ،‬لەو ماوە کەمەی دروستبوونییەوە‬ ‫تا ئێستا‪ ،‬لەگەڵ خراپیی بارودۆخی ئاسایشی‬ ‫عێراقیشدا‪ ،‬دەی��ان ه��ەزار حاڵەتی گەندەڵیی‬ ‫ئاشکراکردووە‌و هەزاران گەندەڵییان راپێچی دادگا‬ ‫کردووه‪ ،‬کە زۆربەیان سزای یاسایی دراون‪ .‬تەنیا لە‬ ‫ساڵی (‪)2010‬دا‪ ،‬لەسەر داوای دەستەی دەستپاکیی‪،‬‬ ‫(‪ )4083‬تۆمەتبار فەرمانی گرتنیان لەالیەن دادگاوە‬ ‫بۆ دەرچووە‪ ،‬کە (‪)197‬یان لە پلەی بەڕێوەبەری‬ ‫گشتیی‌و بۆسەرەوەن‌و لەم ژمارەیەش‪ )2944( ،‬یان‬ ‫راپێچی دادگا کراون‪.‬‬ ‫دیارە ئەم کارانەی دەستەی دەستپاکیی‪ ،‬بەبێ‬ ‫هاوکاریی دەزگ��ای چاودێریی دارای �ی‌و پشکنەرە‬ ‫گشتییەکان‌و لیژنەی دەستپاکیی پەرلەمان‪،‬‬ ‫پێ ئەنجام ن���ه‌دراوە‌و ه��ەروا سەرکەوتنیشی لە‬ ‫بەئەنجامگەیاندنی کارەکانیدا‪ ،‬زۆر پەیوەستە‬ ‫بە هەبوونی ژمارەیەکی زۆر لەو یاسایانەی کە‬ ‫پەیمانی نەتەوە یەکگرتووەکان س��ەب��ارەت بە‬ ‫بەرەنگاربوونەوەی گەندەڵیی پێداگری لەسەر‬ ‫کردوون‪ .‬لەوانە‪:‬‬ ‫ مافی دەستخستنی زانیاریی لەسەر هەر‬‫کەس‌و هەر بابەتێک‪ ،‬بەبێ هیچ رێگرییەک‪.‬‬ ‫ یاسای پاراستنی شاهیدو خەبەرگەیەنەرەکان‪.‬‬‫ یاسای شەفافییەت لە کۆمەکی حیزبە‬‫سیاسییەکانداو لە کۆمەکەکانی هەڵمەتەکانی‬ ‫هەڵبژاردندا‪.‬‬ ‫هەڵبەتە هەموو ئەمانە‪ ،‬بەبێ سەروەریی یاسا‌و‬ ‫بەبێ قەدەغەکردنی حیزبەکان لە دەستوەردانە‬ ‫کاروباری ئیداریی دەوڵەتدا‪ ،‬مانایەکیان نابێت‪.‬‬ ‫ئەم دەستەیە لە بەڕێوەبردنی کارەکانیدا‪،‬‬ ‫نووسینگەی خۆی لە هەموو پارێزگاکانی عێراقدا‬ ‫ک��ردووەت��ەوە‌و بەگوێرەی بڕگەی چ��واری مادەی‬ ‫ی��ان��زەی ی��اس��ای دەس��ت��ەی دەستپاکییش‪ ،‬بۆ‬ ‫بەگژداچوونەوەو لەناوبردنی گەندەڵیی‪ ،‬دەبێت‬ ‫هاوکاریی‌و هەماهەنگیی لەنێوان ئەم دەستەیەو‬ ‫دەستەکانی دەستپاکیی هەرێمەکاندا هەبێت‪.‬‬ ‫جا لەبەرئەوەی تا ئێستا لەکوردستاندا دەستەی‬ ‫دەستپاکیی دروس��ت ن��ەب��ووەو تا ئ��ەو کاتەش‬ ‫دەستەیەکی ئاوا سەربەخۆو کارا دادەمەزرێت‪ ،‬زۆر‬ ‫گرنگ ‌ە لە هەر شارێکی کوردستاندا‪ ،‬یان لە هەموو‬ ‫هەرێمدا‪ ،‬نووسینگەیەکی دەستەی دەستپاکیی‬ ‫هەبێت‪ ،‬بەتایبەتیش ئەگەر نیەتێک هەبێت بۆ‬ ‫بەره‌نگاربوونەوەو لەناوبردنی گەندەڵیی لە هەرێمدا‪.‬‬ ‫* ئەندامی ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق‪.‬‬

‫خستەڕوو‪.‬‬ ‫لەوبارەیەوە‪ ،‬هەڤاڵ كوێستانی‪ ،‬ئەندامی‬ ‫لیژنەی نەزاهەی ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق‪،‬‬ ‫دۆسیەكانی بە گەندەڵیی گەورە ناوبردن‌و بە‬ ‫رۆژنامەی راگەیاند‪« :‬دۆسیەكان‪ ،‬بریتین لە‬

‫گەندەڵیی لە كڕینی ئامێری ئاشكراكردنی‬ ‫تەقەمەنی لەالیەن وەزارەت���ی ناوخۆوە‌و‬ ‫كڕینی ‪ 10‬فڕۆكەی مەدەنیی‌و پرۆسەی‬ ‫ئاوەدانكردنەوەی هەردوو ناوچەی شوعلەو‬ ‫سەدری بەغدای پایتەخت»‪.‬‬

‫ك��وێ��س��ت��ان��ی‪ ،‬روون��ی��ش��ی ك����ردەوە‪،‬‬ ‫ل��ەو دۆسیانەدا‪ ،‬بەرپرسی ب��ااڵی الیەنە‬ ‫پ��ەی��وەن��دی��دارەك��ان ت��ێ��وەگ�لاون‌و ئ��ەو‬ ‫دۆسیانەش بۆ كەناڵەكانی راگەیاندن‬ ‫ئاشكرادەكەن‪.‬‬

‫عێراق؛ رووبەڕووی قەیرانی سیاسیی دەبێتەوە‬ ‫‪)2007‬دا بەدی كرا‌و حكومەتی تایفی‬ ‫راپۆرتی‪ :‬هەستیار قادر‬ ‫‪ ....................................................................‬دروست ببێت‪ ،‬یان كشانەوەی بەشێكی‬ ‫زۆر لە پێكهاتەكانی حكومەت‪ ،‬یان‬ ‫دوای ك��ش��ان��ەوەی دوو جێگری لێسەندنەوەی متمانە لە حكومەتەكەی‬ ‫س�����ەرۆك ك���ۆم���ار ل���ە وەرگ��رت��ن��ی مالیكی‪.‬‬ ‫پۆستەكانیان‪ ،‬چاودێران پێیانوایە‬ ‫دەستپێشخەرییەكەی بارزانی‪ ،‬شكستی بەرەو حكومەتی زۆرینە‬ ‫ح��ك��وم��ەت��ی ن���وێ ك��ە ب��ەن��اوی‬ ‫هێناوە‌و عێراق بەرەو قەیران دەڕوات‌و‬ ‫پسپۆڕێكی سیاسیش‪ ،‬سێ سیناریۆی حكومەتی هاوبەشی نیشتمانییەوە‬ ‫پێكهێنرا‪ ،‬پێدەچێت بەرەو حكومەتی‬ ‫دوای ئەو قەیرانە دەخاتەڕوو‪.‬‬ ‫زۆرینەی سیاسیی ب��ڕوات‪ ،‬كە وەك‬ ‫ع��ی��زەت ش��اب��ەن��دەری س��ەرك��ردەی‬ ‫ئاماژەی قەیرانەكان‬ ‫حكومەتی نوێی عێراق‪ ،‬ریكۆردی كوتلەی دەوڵ��ەت��ی یاسا ئاشكرای‬ ‫جیهانیی ل��ە درەن���گ پێكهێنانیدا كرد‪« :‬مالیكی هەنگاوی بۆ دەنێت»‪،‬‬ ‫شكاند‌و بەهاتنەكایەی ئەو حكومەتە ب��ەت��ای��ب��ەت ك��ە مالیكی ل��ە وت��اری‬ ‫ب��ەن��اوی هاوبەشی نیشتمانییەوە‪ ،‬پێكهێنانی حكومەتدا ل��ەب��ەردەم‬ ‫چاوەڕوان دەكرا عێراق لە قەیرانێكی ئەنجومەنی نوێنەراندا‪ ،‬گەشبین نەبوو‬ ‫سیاسییەوە بەرەو ئارامیی ببات‪ ،‬بەاڵم بە حكومەتەكەی‪.‬‬ ‫تەاڵڵ زەوبەعی‪ ،‬ئەندامی كوتلەی‬ ‫خۆپیشاندانەكانی (‪)25‬ی شوباتی‬ ‫عێراق‪ ،‬دەریانخست كە كێشەكان وەك عێراقییەی سپی ل��ە ئەنجومەنی‬ ‫خۆیان ماون‌و بێمتمانەیی سیاسیی بۆ ن��وێ��ن��ەران‪ ،‬پێیوایە ك��ە حكومەتی‬ ‫شەقامیش شۆڕبووەتەوە‌و بەهۆیەوە‬ ‫ه��ەر ل��ەو مانگەدا‪ ،‬ن��وری مالیكی‪،‬‬ ‫س��ەرۆك وەزی���ران‪ )100( ،‬رۆژی بۆ‬ ‫هەڵسەنگاندنی ئەدای وەزیرەكانی دانا‬ ‫بەر لەوەی گۆڕانگاریی بكات‌و بەپێی‬ ‫دەستپێشخەرییەكەی مەسعود بارزانی‪،‬‬ ‫سەرۆكی هەرێمیش‪ ،‬لە كـــــۆتـــایی‬ ‫مانگی نۆڤەمبەری (‪)2010‬دا‪ ،‬دەبوو‬ ‫ئەنجومەنی نیشتمانیی بۆ سیاسەتە‬ ‫ستراتیژییەكان پێكبهێنرێت‌و ئەیاد‬ ‫ع�����ەالوی‪ ،‬س���ەرۆك���ی فراكسیۆنی‬ ‫عێراقییە بكرێتە س��ەرۆك��ی‪ ،‬بەاڵم‬ ‫تا ئێستا پێكنەهاتووەو بەهۆیەوە‬ ‫كێشەی نێوان عێراقییەو دەوڵەتی‬ ‫یاسای پێكهێنەری سەرەكی حكومەت‬ ‫دروس��ت ب��ووه‌و هەفتەی راب��ردووش‪،‬‬ ‫ته‌اڵڵ زه‌وبه‌عی‬ ‫ع��ادل ع��ەب��دول��م��ەه��دی‪ ،‬پ��اڵ��ێ��وراوی‬ ‫جێگری دووەم���ی س���ەرۆك كۆمار‪،‬‬ ‫داواك��اری��ی كشانەوەی لەو پااڵوتنە‬ ‫پێشكەش بە س��ەرۆك كۆمار كرد‌و‬ ‫ب��ەدوای��دا ت��اری��ق هاشمی‪ ،‬جێگری‬ ‫یەكەم‪ ،‬هەڕەشەی ئەنجامدانی هەمان‬ ‫هەنگاوی كرد‪ ،‬ئەگەر پەلەنەكرێت‬ ‫ئەنجومەنیلە دوای كۆتاییهاتنی ئەو (‪)100‬‬ ‫دەنگدان لەسەریان لە‬ ‫ناكۆكییەكانی‬ ‫نوێنەراندا‪ ،‬كە بەهۆی‬ ‫ئەنجومەنەو سەرۆكایەتیی رۆژەی مالیكی بۆ وەزیرەكانی‬ ‫نێوان ئەو‬ ‫جێگرانی‬ ‫پرۆژەیاسای‬ ‫لەسەر‬ ‫كۆمار‬ ‫سەرۆك كۆمارەوە دروست بووە‪ ،‬كە داناوە‪ ،‬حكومەتی هاوبەشی‬ ‫پەرلەمان قایل نییە پەسەندی بكات‪.‬‬ ‫دەوڵەتی نیشتمانیی شكست ده‌هێنێت‌و‬ ‫یاسین حەسەن‪ ،‬وەزیری‬ ‫عێراق‬ ‫ئێستادا‬ ‫عێراق پێیوایە؛‬ ‫تەنگژەیەكی لەسیاسیی بەهێزدا حكومەتی زۆرینە پێكده‌هێنرێت‬ ‫بە‬ ‫تێپەڕدەبێت‌و ئەگەر هەیە لە چەند‬ ‫مانگی داه���ات���وودا ئ��ەو تەنگژانە هاوبەشی نیشتمانیی‪ ،‬نەیتوانیوە‬ ‫زیاتربن‌و بە «رۆژنامە»ی راگەیاند‪ :‬پەیوەست بێت بە ئیلتزاماتەكانییەوە‌و‬ ‫«بوونی كێشەو قەیرانی سیاسیی ئەو وەزیرانەش كە كوتلە سیاسییەكان‬ ‫لە كۆبوونەوەی كوتلەكاندا بەئاشكرا پێشكەشیان ك��ردن‪ ،‬بەتوانا نین‌و‬ ‫دەردەك��ەوێ��ت‌و ئ��ەو كێشەیە لەنێو نەیانتوانی وەك یەك شانەی هەنگ‬ ‫كاربكەن‌و بە رۆژن��ام��ەی راگەیاند‪:‬‬ ‫شیعەكانیشدا هەیە»‪.‬‬ ‫ل��ەالی��ەك��ی دی��ک��ەوە‪ ،‬د‪ .‬نەعمە «بەپێی ئەو زانیارییانەی الی ئێمەن‪،‬‬ ‫عەبادی‪ ،‬بەڕێوەبەری ناوەندی عێراقی مالیكی لەهەوڵی ئەوەدایە كە خۆی‬ ‫بۆ لێكۆڵینەوەی سیاسیی‪ ،‬پێیوایە؛ وەزیرەكانی دیاریی بكات‪ ،‬تا بتوانێت‬ ‫سەرجەم هیواكانی بەر لە هەڵبژاردن كەمێك لە قەیرانی سیاسیی عێراق‬ ‫بۆ چاكسازیی‪ ،‬بوونە «سەراب‌و دوای كەمبكاتەوە»‪.‬‬ ‫زەوبەعی‪ ،‬پێشبینی ئەوە دەكات‬ ‫دروستبوونی حكومەتیش‪ ،‬كێشەكان‬ ‫زی��ادی��ان��ك��ردووەو ك��اردان��ەوەش��ی لە كە دوای كۆتاییهاتنی ئ��ەو (‪)100‬‬ ‫واقیعدا بەدی دەكرێت‌»و رایگەیاند‪ :‬رۆژەی مالیكی بۆ وەزیرەكانی داناوە‪،‬‬ ‫«بەڵگەم بۆ ئەو شكستە ئەوەیە‪ ،‬حكومەتی ه��اوب��ەش��ی نیشتمانیی‬ ‫گرنگترین وەزارەت��ەك��ان��ی حكومەت شكست بهێنێت‌و حكومەتی زۆرینە‬ ‫ك���ە ئ��ەم��ن��ی��ی��ەك��ان��ن‪ ،‬ت���ا ئێستا پێكبهێنرێت‪ ،‬وتیشی‪« :‬هەمیشە‬ ‫حكومەتی زۆری��ن��ە‪ ،‬هەوڵی زیاتری‬ ‫پڕنەكراونەتەوە»‪.‬‬ ‫ع���ەب���ادی‪ ،‬ئ���ام���اژە ب���ە چ��ەن��د س��ەرك��ەوت��ن دەدات‪ ،‬ب��ەوپ��ێ��ی��ەی‬ ‫سیناریۆیەكی دوای ئاڵۆزبوونی چۆن خاوەنی شكستەكەی دەبێت‪،‬‬ ‫قەیرانی سیاسیی دەدات‪ ،‬لەوانە‪ :‬ئاوهاش خۆی بەخاوەنی سەركەوتنی‬ ‫گ���ەڕان���ەوە ب��ۆ چ��وارگ��ۆش��ەی��ەك��ی دەزانێت»‪.‬‬ ‫ئەو ویستەی مالیكی بۆ پێكهێنانی‬ ‫مەترسیدار ل��ەوەی لەنێوان(‪‌2003‬و‬

‫حكومەتی زۆری��ن��ە‪ ،‬لەالیەن بەتول‬ ‫فاروقی ئەندامی كوتلەی هاپەیمانی‬ ‫نیشتمانییەوە پشتڕاست دەكرێتەوە‌و‬ ‫وەك ئەو دەڵێت‪ ،‬مالیكی‪ ،‬لەبەرنامەی‬ ‫ه��ەڵ��ب��ژاردن��ی ئیئتیالفی دەوڵ��ەت��ی‬ ‫یاساشدا ئاماژەی بە حكومەتی زۆرینە‬ ‫داوە‌و بە رۆژنامەی راگەیاند‪« :‬بەم‬ ‫دواییە‪ ،‬زۆر باسی حكومەتی زۆرینە‬ ‫دەكرێت‌و دەریشكەوت كە حكومەتی‬ ‫هاوبەشی نیشتمانیی بوونی نییەو‬ ‫چاوەڕوانیش دەكرێت كە زنجیرەیەك‬ ‫دەستلەكاركێشانەوە لە حكومه‌تدا‬ ‫رووبدات»‪.‬‬ ‫دەستپێشخەرییەكەی بارزانی‪،‬‬ ‫لە شكست نزیكە‬ ‫كەڵەكەبوونی كێشەكانی نێو‬ ‫پرۆسەی سیاسیی عێراق‪ ،‬ئەگەرەكانی‬ ‫س��ەرك��ەوت��ن��ی دەس��ت��پ��ێ��ش��خ��ەری��ی‬ ‫سەرۆكی هەرێم بێهێز دەك��ەن‪ ،‬كە‬ ‫جگە لە دابەشكردنی پۆستەكان‪،‬‬

‫به‌تول فاروق‬

‫ت��ەاڵڵ زەوب��ەع��ی‪ ،‬پەرلەمانتاری‬ ‫ع��ێ��راق��ی��ش ك���ە س��ەرس��ەخ��ت��ت��ری��ن‬ ‫دەستپێشخەرییەكەی‬ ‫رەخنەگرانی‬ ‫ب��ارزان��ی��ی��ە‪ ،‬ئ��اش��ك��رای دەك���ات كە‬ ‫بەپێی دەستپێشخەرییەكە‪ ،‬دەب��وو‬ ‫ئەنجومەنی نیشتمانیی بۆ سیاسەتە‬ ‫پێكبهێنرێت‪،‬‬ ‫س��ت��رات��ی��ژی��ی��ەك��ان‬ ‫ب��ەاڵم بەوپێیەی كە دەسەاڵتەكانی‬ ‫نادەستوورییە‪ ،‬شڵەژانی لە پرۆسەی‬ ‫سیاسییدا دروستكردووە‪.‬‬ ‫فراوانبوونی بەرەی ئۆپۆزسیۆن‬ ‫فراكسیۆنی گ��ۆڕان كە خاوەنی‬ ‫(‪ )8‬كورسی ب��وو‪ ،‬تاكە الی��ەن بوو‬ ‫كە وەك ئۆپۆزسیۆن لە ئەنجومەنی‬ ‫نوێنەران خۆی ناساند‌و دواتر كوتلەی‬ ‫عێراقییەی سپیش كە لە (‪ )8‬كەس‬ ‫پێكدێن‪ ،‬هەمان هەنگاویان نا‪ ،‬هاوكات‬ ‫ئ��ام��اژەك��ان ب��ۆ ئ��ەوەن ك��ە كوتله‌ی‬ ‫ئەنجومەنی بااڵی ئیسالمیش كە (‪)19‬‬ ‫كورسی هەیە‪ ،‬ببێتە ئۆپۆزسیۆن‪.‬‬

‫د‪ .‬نه‌عمه‌ عه‌بادی‬

‫هەڵەیەكی گەورەیە‪ ،‬وا لە‬ ‫حكومەتی هاوبەشی‬ ‫دەستپێشخەرییەكەی بارزانی‬ ‫نیشتمانیی؛ بوونی نییەو‬ ‫بڕوانرێت؛ كە بەشێوەیەكی‬ ‫چاوەڕوانیش دەكرێت‬ ‫ئەفسوناویی كێشەكانی نێو‬ ‫زنجیرەیەك دەستلەكاركێشانەوە‬ ‫پرۆسەی سیاسیی چارەسەر دەكات‬ ‫لە حكومه‌تدا رووبدات‬ ‫بەشێكی زۆری ئەو دەستپێشخەرییە‬ ‫جێبەجێ نەكراون‪ ،‬لەوانە‪ ،‬پێكهێنانی‬ ‫ئەنجومەنی نیشتمانیی بۆ سیاسەتە‬ ‫ستراتیژییەكان‌و هەندێك پێیانوایە‪،‬‬ ‫ئ��ەو دەستپێشخەرییە لە قەبارەی‬ ‫قەیرانە سیاسییەكەی عێراق گەورەتر‬ ‫بووە‪.‬‬ ‫د‪ .‬نەعمە ع��ەب��ادی‪ ،‬پێیوایە‬ ‫ه��ەڵ��ەی��ەك��ی گ����ەورەی����ە‪ ،‬وا لە‬ ‫دەستپێشخەرییەكەی بارزانی بڕوانرێت‬ ‫ك��ە بەشێوەیەكی ئەفسوناوییانە‬ ‫كێشەكانی نێو پ��رۆس��ەی سیاسیی‬ ‫چ��ارەس��ەر دەك���ات‌و دەرك���ەوت ئەو‬ ‫تێڕوانینە راست نەبوو‪ ،‬وتیشی‪« :‬ئەو‬ ‫دەستپێشخەرییە‪ ،‬كۆمەڵێك كێشەی‬ ‫بە هەڵپەسێردراویی بەجێهێشت‌و‬ ‫پەنای بردە بەر بیرۆكەی دواخستنی‬ ‫ك��ێ��ش��ەك��ان ب��ۆ دوای پێكهێنانی‬ ‫حكومەت‪ ،‬ك��ە ت��ا ئێستاش عێراق‬ ‫بەدەست بەو بیرۆكەیەوە دەناڵێنێت‌و‬ ‫ئەوكاتەش بۆ موجامەلەی ك��ورد‪،‬‬ ‫الیەنەكانی تر بەڵێنی چارەسەركردنی‬ ‫كێشه‌كانیان دا»‪.‬‬

‫بەتول فاروق‪ ،‬كە ئەندامی كوتلەی‬ ‫ئەنجومەنی بااڵیە‪ ،‬كشانەوەی عادل‬ ‫عەبدولمەهدی لە پاڵێوراوی جێگری‬ ‫سەرۆك كۆمار‪ ،‬بەهەنگاوی سەرەتایی‬ ‫ئۆپۆزسیۆنبوونی كوتلەكەی دەزانێت‌و‬ ‫رای��گ��ەی��ان��د‪« :‬ئ��ەن��ج��وم��ەن��ی ب��ااڵ‪،‬‬ ‫دەیویست بەشداریی لە حكومەتی‬ ‫هاوبەشی نیشتمانیی راستەقینەدا‬ ‫بكات‪ ،‬بەاڵم پێدەچێت بكشێتەوە تا‬ ‫هەمووالیەك بزانن كە حكومەت بەو‬ ‫هاوبەشییە نییە»‪.‬‬ ‫ئ���ەو پ��ەرل��ەم��ان��ت��ارە‪ ،‬پێیوایە‬ ‫ك��ە دەب��ێ��ت ل��ە ع��ێ��راق��دا حكومەتی‬ ‫زۆری��ن��ەو ئۆپۆزسیۆن هەبێت‪ ،‬تا‬ ‫پرۆسەی دیموكراسی بێتەكایەوه‌و بە‬ ‫نالۆژیكشی دادەنێت كە كوتلەیەك‬ ‫چەندین وەزیری لە حكومەتدا هەبێت‌و‬ ‫بانگەشەی ئۆپۆزسیۆنبوون بكات‌و‬ ‫خەڵك هانبدات دژ بە حكومەتێك‬ ‫كە خۆی بەشدارە تیایدا‌‪ ،‬وتیشی‪:‬‬ ‫«دەب��ێ��ت ش��ەق��ام ب��زان��ێ��ت ك��ە كێ‬ ‫ئۆپۆزسیۆنی راستەقینەیەو كێش‬ ‫لەگەڵ حكومەتدایە»‪.‬‬

‫ذمارة (‪ )628‬سيَشةممة ‪2011/4/5‬‬

‫‪www.rozhnama.net‬‬

‫‪nawxo.rozhnama@yahoo.com‬‬

‫هاوار شێخ ره‌ئوف‪ :‬ئەركی حكومەتی هەرێمی كوردستان بوو ئەمساڵ رێژەی‬ ‫بەكاربردن كەمبكاتەوە‪ ،‬بەاڵم رێژەكە بۆ (‪ )%70‬بەزربووەتەوە‪.‬‬

‫حکومه‌ت؛ بودجەو میالكی پێشمەرگە كەمدەكاته‌وه‌‬ ‫راپ��ۆرت��ی‪ :‬ب��ەه��ادی��ن یوسف‬ ‫پشتیوان سەعدوڵاڵ‬

‫بە وەزارەت��ی پێشمەرگەوە هەیە‪،‬‬ ‫دەبوایە حكومەتی عێراقی فیدراڵ‬ ‫ئیلتیزاماتی دارایی خۆی بەرامبەر‬ ‫بە هێزی پێشمەرگەو پاسەوانانی‬ ‫هەرێم جێبەجێ بكردایە‪ ،‬لە بودجەی‬ ‫وەگەڕخستنی فیدراڵی كە لە ساڵی‬ ‫(‪ ،)2011- 2007‬ئەم ئیلتیزامەی‬ ‫جێبەجێ نەكردووە‪ ،‬بۆیە حكومەتی‬ ‫هەرێم ناچارە ئەو بودجەیە بگرێتە‬ ‫بە بەراورد بە ساڵی‬ ‫ئەستۆ»‪.‬‬ ‫پسپۆڕان‌و ش��ارەزای��ان��ی ب��واری‬ ‫ئ��اب��ووری��ش ح��ك��وم��ەت��ی ه��ەرێ��م (‪ ،)2010‬كورتهێنانی‬ ‫ب���ە ك��ەم��ت��ەرخ��ەم دەزان������ن لە‬ ‫بودجەو‬ ‫چارەسەرنەكردنی كێشەی‬ ‫بودجەی هەرێم‬ ‫خەرجییەكانی هێزی پێشمەرگە‬ ‫لەگەڵ حكومەتی ناوەندی‪ ،‬تا سااڵنە‬ ‫ئەو فشارە گەورەیە نەكەوێتە سەر (‪ )%86‬زیادیكردووە‬ ‫بودجەی گشتیی واڵت‪.‬‬ ‫ه��اوار شێخ رەئ��وف‪ ،‬ش��ارەزای‬ ‫ك��اروب��اری دارای���ی‌و ئابووریی بە‬ ‫«رۆژن��ام��ە»ی راگەیاند‪« :‬دەب��وو كەموكوڕییەكانی بودجە دەزانێت‌و‬ ‫دەسەاڵتدارانی هەرێمی كوردستان دەڵێت‪« :‬یەكێك لە كەموكوڕیی‌و‬ ‫زۆر پێش ئێستا بە جدیی كێشەی هەڵە گەورەكانی بودجەی سااڵنەی‬ ‫بودجەی وەزارەت��ی پێشمەرگەیان هەرێمی كوردستان زۆری بودجەی‬ ‫یەكالیی ب��ك��ردای��ەت��ەوە‪ ،‬چونكە ب��ەك��ارب��ردن‌و ك��ەم��ی��ی ب��ودج��ەی‬ ‫ب��ودج��ەی هەرێم تەحەمولی ئەو وەبەرهێنانە‪ ،‬رێ��ژەی ستانداردی‬ ‫نەفەقەیە ناكات‌و دەبێت بخرێتە نێودەوڵەتیی بودجەی بەكاربردن‬ ‫سەر بودجەی گشتیی حكومەتی لەنێو بودجەدا بریتییە (‪،)%33‬‬ ‫ن��اوەن��دی»‪ ،‬ئاماژەی بەوەشكرد‪ :‬ئەركی حكومەتی هەرێمی كوردستان‬ ‫«ل��ە رووی زانستییەوە ئەگەر ب��وو ئەمساڵ رێ���ژەی بەكاربردن‬ ‫حكومەتی هەرێم ژیانی پێشمەرگە كەمبكاتەوە‪ ،‬ب��ەاڵم رێ��ژەك��ە بۆ‬ ‫باش بكات‌و خزمەتگوزارییەكانیان (‪ )%70‬بەرزبووەتەوە‪ ،‬لەو رووەوە‬ ‫بۆ باش بكات‪ ،‬زیادكردنی بودجەی بودجەی ئەمساڵ لە بودجەی ساڵی‬ ‫وەزارەتی پێشمەرگە ئاساییە‪ ،‬بەاڵم رابردوو خراپترە»‪.‬‬ ‫ئ����ەو ش�����ارەزای�����ە ه���ۆك���اری‬ ‫لە ئەرزی واقیعدا شتێكی دیكەیە»‪.‬‬ ‫زیادبوونی رێ��ژەی كورتهێنانی ك��ەم��وك��وڕی��ی��ەك��ان��ی ب��ودج��ە‬ ‫بودجەی ئەمساڵ بە رێژه‌یەكی دەگەڕێنێتەوە بۆ ئ��ەوەی‪« :‬ئەمە‬ ‫بەرچاوە‪ ،‬لە كاتێكدایە د‪.‬بەرهەم ئەوە دەسەلمێنێت‪ ،‬كە دەسەاڵت‬ ‫ساڵح‪ ،‬سەرۆكی حكومەتی هەرێم نە گ��وێ لە خەڵك دەگ��رێ �ت‌و نە‬ ‫لە كۆبوونەوەی رۆژی ‪ 2011/3/9‬گ��وێ ل��ە تێبینیی‌و پێشنیازی‬ ‫لەبەردەم پەرلەمانی كوردستاندا پسپۆڕانی ئابووریی‌و پەرلەمانتاران‌و‬ ‫كەمكردنەوەی كورتهێنانی بودجەی ئۆپۆزسیۆن دەگرێت»‪.‬‬ ‫م���اوەی مانگێكە ئەنجومەنی‬ ‫ب��ە ی��ەك��ێ��ك ل��ە شانازییەكانی‬ ‫وەزی���ران���ی ه��ەرێ��م��ی ك��وردس��ت��ان‬ ‫كابینەكەی زانی‪.‬‬ ‫بودجەی ساڵی (‪)2011‬ی ئاراستەی‬ ‫بودجەی وەبەرهێنان‬ ‫پەرلەمان ك���ردووە‪ ،‬كە بە (‪)13‬‬ ‫كەمدەكرێتەوە‬ ‫یەكێكی دیكە ل��ە الیەنەكانی ت��رل��ی��ۆن‌و (‪ )940‬ملیار دینار‬ ‫بودجەی ئەمساڵ‪ ،‬كەمكردنەوەی خەمڵێنراوە‪ ،‬رۆژی ‪2011/3/29‬ی‬ ‫بودجەی وەبەرهێنانە لە بەرامبەر لە هۆڵی پەرلەمانی كوردستان‬ ‫زیادكردنی بودجەی بەگەڕخستن بەبێ ئامادەبوونی فراكسێۆنەكانی‬ ‫(ب��ەك��ارب��ردن)‪ ،‬س��اڵ��ی (‪ )2010‬ئۆپۆزسیۆن (یەكگرتوو‪ ،‬كۆمەڵ‪،‬‬ ‫بودجەی بەكاربردن (‪)%69‬ی كۆی گ���ۆڕان) خوێندنەوەی یەكەم بۆ‬ ‫گشتیی بودجە بووە‪ ،‬لە بەرامبەردا پرۆژەیاسای بودجە ك��راو بەپێی‬ ‫وەبــەرهێنانی پ��ەی��ڕەوی ن��اوخ��ۆی پەرلەمانی‬ ‫بـــــودجـــــەی‬ ‫(‪)%31‬ی كۆی بودجە بووە‪ ،‬بەاڵم بۆ كوردستانیش‪ ،‬دەبێت لە ماوەی یەك‬ ‫ساڵی (‪ )2011‬بودجەی بەكاربردن مانگدا لیژنەی دارای �ی‌و لیژنەكانی‬ ‫بۆ (‪ )%70.23‬زیادیكردووەو لە دی��ك��ە راپ��ۆرت��ی خ��ۆی��ان لەسەر‬ ‫بەرامبەردا بودجەی وەبەرهێنان بۆ ب��ودج��ە ئ��اراس��ت��ەی سەرۆكایەتی‬ ‫پەرلەمان بكەن‌و دواتریش لە هۆڵی‬ ‫(‪ )%29.77‬كەمبووەتەوە‪.‬‬ ‫ه��اوار رەئ��وف‪ ،‬ش��ارەزای بواری پەرلەماندا گفتوگۆی لەسەر بكرێت‬ ‫فۆتۆ‪ :‬رۆژنامه‌ ئ��اب��ووری��ی ئ���ەوە ب��ە یەكێك لە بۆ پەسەندكردنی‪.‬‬

‫‪.............................................................‬‬

‫ب��ودج��ەی س��اڵ��ی (‪ )2011‬بە‬ ‫ب��ەراورد بە ساڵی راب��ردوو رێژەی‬ ‫كورتهێنان نزیكەی دوو ئەوەندە‬ ‫زی��ادی��ك��ردووە‪ .‬س���ەرەڕای ئ��ەوەی‬ ‫بودجەی وەبەرهێنان بە بەراورد بە‬ ‫ساڵی رابردوو كەمیكردووە‪.‬‬ ‫بەپێی بــــودجـــەی ساڵی‬ ‫(‪)2011‬ی هەرێمی كوردستان‪،‬‬ ‫رێ��ژەی كورتهێنانی بودجە (‪)1‬‬ ‫تریلیۆن‌و (‪ )554‬ملیارو (‪)296‬‬ ‫ملیار دینارە‪ ،‬كە بەراورد بە ساڵی‬ ‫رابردوو كورتهێنانەكە (‪ )719‬ملیارو‬ ‫(‪ )296‬ملیۆن دینار زیادیكردووە‪،‬‬ ‫كە تەنیا كورتهێنانەكە بە رێژەی‬ ‫(‪)%86.14‬ی زیادیكردووە‪.‬‬

‫كورتهێنانی بودجە (‪)%86‬‬ ‫زیاددەكات‬

‫بەپێی لێدوانی سەرۆكی لیژنەی‬ ‫دارای��ی‌و راگ��ەی��ان��دراوی حكومەتی‬ ‫ه���ەرێ���م‪ ،‬ك��ورت��ه��ێ��ن��ان��ی ب��ودج��ە‬ ‫بەستراوەتەوە بە خەرجییەكانی‬ ‫هێزی پێشمەرگەوە‪ ،‬لە كاتێكدا بە‬ ‫ب��ەراورد بە ساڵی راب��ردوو بودجەو‬ ‫میالكاتی وەزارەت���ی پێشمەرگەی‬ ‫كوردستان بە رێژەیەكی بەرچاو‬ ‫كەمیكردووە‪.‬‬ ‫لـــــە بــــودجــــەی ساڵی‬ ‫(‪)2011‬ی هەرێمی كوردستاندا‪،‬‬ ‫بودجەو میالكاتی هێزی پێشمەرگەی‬ ‫كوردستان كەمیكردووە‪ ،‬بە بەراورد‬ ‫ب��ە س��اڵ��ی (‪ )2010‬ب��ە جۆرێك‬ ‫میالكاتی وەزارەت����ی پێشمەرگە‬ ‫(‪ )3500‬م��ی�لاك ك��ەم��ی��ك��ردووە‪،‬‬ ‫هەروەك بودجەكەشیان (‪ )45‬ملیارو‬ ‫(‪ )208‬ملیۆن دینار كەمیكردووە‪.‬‬ ‫ل����ە ك����ۆب����وون����ەوەی رۆژی‬ ‫‪2011/2/27‬ی ئەنجومەنی وەزیرانی‬ ‫هەرێمی كوردستاندا‪ ،‬كە تایبەت‬ ‫ب��وو ب��ە پەسەندكردنی بودجە‪،‬‬ ‫كورتهێنانی بودجە پەسەند كرا‪،‬‬ ‫ماڵپەڕی رەسمیی حكومەتی هەرێم‬ ‫(‪ )krg‬لە كۆبوونەوەكەوە باڵوی‬ ‫كردووەتەوەو تیایدا هاتووه‌‪« :‬بەشی‬ ‫ه����ەرەزۆری كورتهێنانی بودجە‬ ‫بریتییە لە‪ ،‬خەرجییەكانی هێزی‬ ‫پێشمەرگەی كوردستان»‪.‬‬ ‫دل��ێ��ر م��ەح��م��ود‪ ،‬ب���ڕی���اردەری‬ ‫ل��ی��ژن��ەی دارای����ی‌و ئ��اب��ووری��ی لە‬ ‫پەرلەمانی كوردستان ئ��ەوەی بۆ‬ ‫«رۆژن��ام��ە» خستە روو؛ زۆرب��ەی‬ ‫بودجەی كورتهێنان بۆ وەزارەت��ی‬ ‫پێشمەرگەیە‌‪ ،‬جگە لەوەش بەشێكی‬ ‫«بۆ شتی ترە»‪ ،‬كە دیاریكراو نییە‪.‬‬ ‫پێشتریش د‪.‬ئ����اراس حسێن‪،‬‬ ‫س����ەرۆك����ی ل���ی���ژن���ەی دارای�����ی‬ ‫پەرلەمانی كوردستان رایگەیاند‪:‬‬ ‫«كورتهێنانی بودجە پەیوەندیی‬

‫ ‬ ‫خه‌ڵک وازیان له‌ گوفتار هێناو کرداریان ده‌وێت‬

‫ــــــــەكی خەڵكی عێراق لە هەژارییدا دەژین‬ ‫ژیانێكی باشتر بۆ ملیۆنان عێراقی‬ ‫بە ئەوانەشەوە كە ئایندەی عێراق‬ ‫دروس��ت دەك��ەن كە بریتین‪ ،‬لە‬ ‫گەنجان‌و مندااڵن»‪.‬‬ ‫لە كۆتایی قسەكانیدا خاتوو‬ ‫ماكناب‪ ،‬وت��ی‪« :‬لە پێنج ساڵی‬ ‫دادێ��ت‪ ،‬ئێمە لە نزیكەوە لەگەڵ‬ ‫حكومەتی ع��ێ��راق‌و هاوبەشكارە‬ ‫سەرەكییەكانمان لە كۆمەڵگەی‬ ‫م���ەدەن���ی‌و ئ��ەك��ادی��م �ی‌و ك��ەرت��ی‬ ‫تایبەتدا كار دەكەین بۆ برەودان بە‬ ‫ئامانجەكانی گەشەپێدانی هەزارە»‪.‬‬ ‫راپ���ۆرت���ی «ئ��ام��ان��ج��ەك��ان��ی‬

‫گەشەپێدانی هەزارە لە عێراقدا»‪ ،‬بە‬ ‫هاوبەشی لە الیەن حكومەتی عێراق‌و‬ ‫«تیمی نەتەوەیەكگرتووەكان بۆ‬ ‫عێراق»ەوە‪ ،‬باڵو كراوەتەوە‪ ،‬خاڵە‬ ‫سەرەكییەكانی راپۆرتەكە بریتین‬ ‫لە‪:‬‬ ‫* نزیكەی چواریەكی خەڵكی‬ ‫عێراق لە هەژارییدا دەژین‌و كەمتر‬ ‫لە (‪ )٢٥٠٠‬دیناری عێراقی (‪)٢.٢‬‬ ‫دۆالری ئەمریكی لە رۆژێكدا خەرج‬ ‫دەكەن‪.‬‬ ‫* بێكاریی گەنجان (‪)٪٣٠‬یە‪،‬‬ ‫كە دەكاتە دوو ئه‌وه‌ندەی تێكڕای‬

‫نیشتمانیی‪.‬‬ ‫* رێژەی ژنان لە هێزی كاری‬ ‫رۆژانە‪ ،‬جگە لە كەرتی كشتوكاڵ‪،‬‬ ‫لە (‪)٪١١‬ه‌وە‪ ،‬دابەزی بۆ (‪ )٪٧‬لە‬ ‫(‪)٢٠٠٨‬دا‪.‬‬ ‫* زیاتر لە نیوەی مندااڵنی‬ ‫عێراق خوێندنی سەرەتاییان لە‬ ‫كاتی خۆیدا تەواو ناكەن‪.‬‬ ‫* رێ���ژەی م��ردن��ی م��ن��دااڵن‬ ‫ب��ەر ل��ەوەی بگەنە تەمەنی (‪)٥‬‬ ‫ساڵیی دابەزیوە لە (‪ ٦٢‬بۆ ‪)٤١‬‬ ‫لە هەر هەزار منداڵی بە زیندوویی‬ ‫لەدایكبوو‪.‬‬

‫* تەنیا چواریەكی ماڵەكانی‬ ‫عێراق سیستمی ئاوەڕۆی گشتییان‬ ‫هەیە‌و لە ناوچە الدێنیشینەكانیش‬ ‫بۆ (‪ )٪٢‬دادەبەزێت‪‌.‬‬ ‫* زیاتر (‪)٪٨٠‬ی ئاوی عێراق‬ ‫هێشتا چ��ارەس��ەر ن��اك��رێ��ت‪ ،‬كە‬ ‫ئەمەش دەبێتە هۆی پیستربوونی‬ ‫ئاوی بەفیڕۆدراوی عێراقیی‪.‬‬ ‫* تەنیا (‪)٪٦‬ی خەڵكی‬ ‫عێراق رۆژان��ە ئینتەرنێت بەكار‬ ‫دێنن‪ ،‬كەچی رێژەی بەكاربەرانی‬ ‫مۆبایل دەگاتە (‪.)٪٧٥‬‬ ‫هەروەها راپۆرتەكە زنجیرەیەك‬

‫نەخشە‌و وێ��ن��ەی تێدایە لەگەڵ‬ ‫شیكارێك لەسەر ئەو پێشكەوتنەی‬ ‫كە لە عێراق بەدیهاتووە لەپێناو‬ ‫«ئامانجەكانی‬ ‫دەسته‌بەركردنی‬ ‫گەشەپێدانی ه���ەزارە»‪ ،‬هەموو‬ ‫نەخشەكانیش بۆ بەكارهێنانی‬ ‫گشتیی ئ��ام��ادەن ب��ەو مەرجەی‬ ‫ئ��ام��اژەی خاوەندارێتی بۆ تیمی‬ ‫نەتەوەیەكگرتووەكان بۆ عێراق‬ ‫‪http://www.‬‬ ‫ب��ك��رێ��ت‪.‬‬ ‫‪iauiraq.org/mdgs.asp‬‬ ‫«ئامانجەكانی گەشەپێدانی‬ ‫هەزارە» (‪ )8‬ئامانج لەخۆ دەگرێت‪،‬‬

‫ك��ە پێكهاتوون ل��ە‪ :‬بنبڕكردنی‬ ‫ب��رس��ێ��ت �ی‌و ه���ەژاری���ی ل��ە رادە‬ ‫بەدەر‪ ،‬دەستەبەركردنی خوێندنی‬ ‫سەرەتایی لەسەر ئاستی جیهانیی‪،‬‬ ‫گەشەدان بە یەكسانیی جێندەریی‌و‬ ‫دەس��ەاڵت��دارك��ردن��ی ئ��اف��رەت��ان‪،‬‬ ‫كەمكردنەوەی مردنی مندااڵن‪،‬‬ ‫باشكردنی تەندروستیی دایكانە‪،‬‬ ‫ق��ەاڵچ��ۆك��ردن��ی ئ��ێ��دز (‪HIV/‬‬ ‫‪ )AIDS‬و م��ەالری�ا‌و نەخۆشیی‬ ‫ت��ر‪ ،‬دابینكردنی بەردەوامبوونی‬ ‫ژینگەیی‪ ،‬هاوبەشكاریی جیهانیی‬ ‫لەپێناو گەشەپێدان‪.‬‬

‫ذمارة (‪ )628‬سيَشةممة ‪2011/4/5‬‬

‫‪nawxo.rozhnama@yahoo.com‬‬

‫لێكۆڵەرانی دادی پارێزگای دهۆك مانده‌گرن‬ ‫دیاری خالید‪ :‬لەبەر كەمی مووچە‌و‬ ‫ناعەدالەتی لە ئیش‌و كاریاندا‬ ‫رۆژی ‪ 4/3‬لێكۆڵەرانی دادوەریی‬ ‫لە دەڤەری بادینان مانیان گرت‌و‬ ‫ئ��ام��ادەن��ی��ن ب��چ��ن��ەوە دەوام تا‬ ‫مووچەیان بۆ زیاد نەكرێت‪.‬‬

‫وردەكاریی كەموكورتییەكانی‬ ‫‪16‬‬ ‫بودجەی ئەمساڵی هەرێمی كوردستان‬

‫عه‌لی حه‌مه‌ساڵح‬

‫بەشی یەكەم‪:‬‬ ‫لەنێو گەرمەی ناڕەزاییەكاندا‪،‬‬ ‫ل��ەن��ێ��و دەن��گ��ە ف��راوان��ەك��ەی‬ ‫هاواڵتییانی ك��وردس��ت��ان��دا بۆ‬ ‫چاكسازیی‌و گۆڕانكاریی ریشەیی‪،‬‬ ‫لەنێو ئەو بەڵێنە زۆر‌و زەوەندانەی‬ ‫كە دەسەاڵتی هەرێمی كوردستان‬ ‫لە بارەی چاكسازییەوە دەیوت‌و‬ ‫دەی��ڵ��ێ��ت��ەوە‪ ،‬چ����اوەڕێ دەك��را‬ ‫حكومەت بودجەیەك رەوان��ەی‬ ‫پەرلەمان بكات‪ ،‬كە كەمترین‬ ‫كەموكورتی هەبێت‌و پڕ لە پالن‌و‬ ‫بێ‌ پیالن بێت‪ ،‬ئەگەر بەراوردمان‬ ‫بكردایە بە ب��ودج��ەی پارساڵ‬ ‫كەموكورتییەكان‌و بەهەدەردانی‬ ‫سامانی گشتیی تێیدا زۆر كەم‬ ‫ب��وای��ە‪ ،‬ب���ەاڵم ب��ەداخ��ەوە ئەم‬ ‫بودجەیەی كە لەبەردەستدایەو‬ ‫ق��س��ەی ل���ەب���ارەوە دەك��ەی��ن‪،‬‬ ‫كەموكورتییەكانی زۆر زیاترە‬ ‫ل��ە ب��ودج��ەی پ��ارس��اڵ‌و لەبری‬ ‫چاكسازیی‪ ،‬زیادەڕەوییەكی زۆر‬ ‫دەبینرێت‪.‬‬ ‫بودجەی هەرێمی كوردستان‪،‬‬ ‫ی��ەك��ێ��ك��ە ل��ە خ��راپ��ت��ری��ن ئ��ەو‬ ‫بودجانەی كە لە دونیادا هەیە‪،‬‬ ‫ه���ۆك���اری س���ەرەك���ی خراپیی‬ ‫ئەو بودجەیەش ل��ەوەدای��ە‪ ،‬كە‬ ‫هەرچەند زیادبێت ناتوانرێت وەك‬ ‫پێویست سوود لەم زیادبوونی‬ ‫بودجەیە وەربگیرێت‌و لە خزمەتی‬ ‫گشتییدا بەكاربهێنرێت‪ ،‬هۆكاری‬ ‫س��ەرەك��ی��ی ئ��ەم��ەش ب��ۆ ئ��ەوە‬ ‫دەگەڕێتەوە‪ ،‬هەرچەندە بودجەكە‬ ‫زیاد بكات‪ ،‬حكومەتی هەرێمی‬ ‫كوردستان ئەم زیادبوونە دەخاتە‬ ‫خزمەتی بودجەی بەكاربردنەوەو‬ ‫ب���ەش���ی ه�����ەرە زۆری ئ��ەم‬ ‫بودجەی بەكاربردنەی هەرێمی‬ ‫كوردستانیش ب���ەه���ەدەردان‌و‬ ‫زیادەڕەوییەی كە لێرەدا بە وردیی‬ ‫ئەو بەهەدەردان‌و زیادەڕەویی‌و‬ ‫كەموكورتیانە دەخەینە روو‪.‬‬ ‫ئەگەر سەیری ئ��ەم ژمارانە‬ ‫ب��ك��ەی��ن دەب��ی��ن��ی��ن ب��ودج��ەی‬ ‫بەكاربردن لە ماوەی سێ‌ ساڵدا‬ ‫بە ئەندازەیەكی زۆر مەترسیدار‬ ‫زی�����ادی ك������ردووە‪ ،‬ب��ودج��ەی‬ ‫هەرێمی كوردستان لە (‪)2009‬دا‬ ‫(‪8‬ترلیۆن‌و ‪ 837‬ملیار) دینار‬

‫ئا‪ :‬ئەلەند مەحوی‬

‫‪................................................................‬‬

‫ن��ەت��ەوەی��ەك��گ��رت��ووەك��ان‌و‬ ‫حكومەتی ع��ێ��راق ل��ە راپ��ۆرت��ی‬ ‫«ئ��ام��ان��ج��ەك��ان��ی گەشەپێدانی‬ ‫ه�����ەزارە»دا ئ��اش��ك��رای��ان��ك��ردووە؛‬ ‫نزیكەی چواریەكی خەڵكی عێراق لە‬ ‫هەژارییدا دەژین‌و كەمتر لە (‪)2500‬‬ ‫دینار لە رۆژێكدا خەرج دەكەن‪.‬‬ ‫لە مانگی ئەیلوولی (‪)٢٠٠٠‬دا‪،‬‬ ‫سەركردەكانی (‪ )١٨٩‬واڵتی ئەندامی‬ ‫نەتەوەیەكگرتووەكان لە «جاڕنامەی‬

‫س��ەرچ��اوەی��ەك ل��ە دادگ���ای‬ ‫زاخۆ كە نەیویست ناوی بهێنرێت‬ ‫ب��ە رۆژن���ام���ەی وت‪« :‬ئ��ەم��ڕۆ‬ ‫نوسراوێك باڵوكرایەوە بۆ سەرجەم‬ ‫لێكۆڵەرانی دادوەری كە مانبگرین‬ ‫ت��ا م��ووچ��ەك��ەم��ان زی���اد بكات‪،‬‬

‫ناعەدالەتیەكی زۆر لە مووچەو‬ ‫دامەزراندندا هەیە هەموو الیەكی‬ ‫نیگەران كردووە بەتەواویی بێزارین‬ ‫لێی»‪.‬‬ ‫سەبارەت بەمە‪« ،‬رۆژنامە»‬ ‫پەیوەندی كرد بە ئیبراهیم عەلی‬

‫یاریدەدەری دادوەری پێشكەوتوو‬ ‫(م��ەع��اون ق��ەزائ��ی ئ��ەق��دەم) لە‬ ‫دادگای زاخۆ‪ ،‬بەاڵم هیچ وەاڵمێكی‬ ‫نەدایەوە‌و وتی‪« :‬هیچ قسەیەك‬ ‫ن��اك��ەم و پ��ەی��وەن��دی ب��ە منەوە‬ ‫مەكەن»‪.‬‬

‫بووە‪.‬‬ ‫(‪ 6‬ت��رل��ی��ۆن‌و ‪ 553‬ملیار)‬ ‫دی��ن��اری بۆ ب��واری بەكاربردن‬ ‫تەرخانكراوە‪ ،‬بودجەی هەرێمی‬ ‫ك���وردس���ت���ان ل���ە (‪)2010‬دا‬ ‫(‪11‬ترلیۆن‌و ‪ 432‬ملیار) دینار‬ ‫بووە‪ 7( ،‬ترلیۆن‌و ‪ 889‬ملیار)‬ ‫دی��ن��اری ب��ۆ ب��ەك��ارب��ردن ب��ووە‪،‬‬ ‫بودجەی هەرێمی كوردستان لە‬ ‫(‪)2011‬دا (‪ 13‬ترلیۆن‌و ‪940‬‬ ‫ملیار) دینار ب��ووەو لەم بڕەش‬ ‫(‪ 9‬ترلیۆن‌و ‪ 790‬ملیار) دینار بۆ‬ ‫خەرجی بەكاربردنە‪ ،‬ئەو پارەیەی‬ ‫هەرێمی كوردستان ئەمساڵ بۆ‬ ‫بودجەی بەكاربردن تەرخانی‬ ‫كردووە‪ ،‬هێنده‌ی هەموو بودجەی‬ ‫واڵتێكی وەك لوبنانە‪.‬‬ ‫واتە تەنیا لە ماوەی ساڵێكدا‬ ‫(ت��رل��ی��ۆن��ێ �ك‌و ‪ 891‬م��ل��ی��ار)‬ ‫دی��ن��ار ب��ۆ ب��ودج��ەی‬ ‫ب��ەك��ارب��ردن زی��ادی‬ ‫كردووە‪ ،‬لە گەرمەی‬ ‫ن���اڕەزای���ی���ەك���ان���ی‬ ‫هاواڵتییانی كوردستاندا‬ ‫ح��ك��وم��ەت��ی ه��ەرێ��م��ی‬ ‫كوردستان لە بری ئەوەی‬ ‫پالنی هەبێت بودجەی‬ ‫بەكاربردن كەم بكاتەوە‪،‬‬ ‫(كە كەمكردنەوەكەی‬ ‫ك��ارێ��ك��ی ئ��اس��ان‬ ‫ب�������وو)‪ ،‬ب���ەم‬ ‫ش������ێ������وە‬ ‫مەترسیدارە‬ ‫زی�����������ادی‬ ‫ك���������ردووە‪،‬‬ ‫ئ�������ەگ�������ەر‬ ‫زی��ادب��وون بەم‬ ‫شێوە بەردەوام‬ ‫بێت‪ ،‬ئ��ەوا لە‬ ‫پێنج ساڵی‬ ‫ئ��ای��ن��دەدا‬ ‫ب��ودج��ەی‬

‫ه���ەزارە» لەسەر تێڕوانینیان بۆ‬ ‫ئایندە رێككەوتن‪ ،‬كە بریتیی بوو لە‪،‬‬ ‫جیهانێك كە هەژاریی‌و برسییەتی‌و‬ ‫نەخۆشیی تێدا كەمتر بێت‌و ئومێدی‬ ‫زیندوومانەوەی زیاتری دایكان‌و‬ ‫منداڵەكانیانی تێدا دەستە‌بەر‬ ‫بكرێت‪ ،‬منداڵی خوێندەوارتری تێدا‬ ‫بێت‌و هەلی یەكسان بۆ ژنان دابین‬ ‫بكات‌و ژینگەی تەندروستتریش‬ ‫دەستەبەر بكات‪ ،‬واتە جیهانێك كە‬ ‫تێیدا واڵتانی گەشە كردوو و واڵتانی‬ ‫روو لە گەشە دەست لەناو دەست كار‬ ‫بكەن بۆ دابینكردنی خۆشگوزەرانیی‬

‫بەكاربردنی هەرێمی كوردستان‬ ‫دەبێتە (‪ 19‬ترلیۆن‌و‪ 245‬ملیار)‬ ‫دینار‪ ،‬كە ئەمەش گەورەترین‬ ‫كارەساتە بۆ هەرێمی كوردستان‪.‬‬ ‫بەدیاریكردن‌و پەنجە خستنە‬ ‫سەر كەموكورتییەكان‪ ،‬دەتوانرێت‬ ‫ئ���ەم ب���ودج���ەی ب��ەك��ارب��ردن��ە‬ ‫ب��ە ش��ێ��وەی��ەك��ی زۆر ب��ەرچ��او‬ ‫كەمبكرێتەوەو نەخشەیەكیش بۆ‬ ‫سااڵنی ئایندە دابنرێت تاوەكو‬ ‫خەڵكی ه��ەرێ��م��ی ك��وردس��ت��ان‬ ‫ل��ە زی��ادب��وون��ی ب��ودج��ەك��ەی��ان‬ ‫سوودمەندی یەكەم بن‪ ،‬پێش‬ ‫ئ���ەوەی بچینە س��ەر بودجەی‬ ‫وەبەرهێنان‪ ،‬سەرجەم خانەكانی‬ ‫بودجەی بەكاربردن دەخەینە‬ ‫روو و كەموكورتییەكانی دیاری‬ ‫دەكەین‪.‬‬ ‫ب�����ودج�����ەی‬

‫بەكاربردن‪ ،‬ئەو بەشەی بودجەیە‬ ‫كە زۆرت��ری��ن پ��ارەی بۆ خەرج‬ ‫دەكرێت‪ ،‬خەرجییەكانی بودجەی‬ ‫بەكاربردن تەنیا بۆ ئەمڕۆیە‪،‬‬ ‫نەك بۆ ئایندە بە پێچەوانەی‬ ‫ب��ودج��ەی وەب��ەره��ێ��ن��ان��ەوە كە‬ ‫خەرجییەكانی ب��ۆ ئایندەیە‪،‬‬ ‫بەپێی پێوەرە نێودەوڵەتییەكان‬ ‫دەبێت بودجەی بەكاربردن تەنیا‬ ‫(‪)%35‬ی بودجە بێت‪ ،‬بەاڵم لە‬ ‫بودجەی ئەمساڵدا (‪،)%70.23‬‬ ‫لە بنەڕەتدا حكومەتی هەرێم تەنیا‬ ‫بە خەرجكردنی ئەم (‪)%70.23‬‬ ‫ەوە ناوەستێ‌‪ ،‬بەڵكو بەشێكی‬ ‫زۆری بودجەی وەبەرهێنانیش بۆ‬ ‫ئەمساڵ كە (‪ )%29.77‬دانراوە‬ ‫هەموو ناكاتە پ��رۆژە‪ ،‬چونكە‬ ‫ئەزموونی سااڵنی پێشووترمان‬ ‫لەبەردەستە كە چ��ۆن پ��ارەی‬ ‫پ��رۆژەك��ان دەخ��رای��ە خزمەتی‬ ‫ب��وج��ەی ب��ەك��ارب��ردن‌و خەرجی‬ ‫ناپێویستەوە‪.‬‬ ‫كاتێك ئێمە قسە لەسەر‬ ‫بەهەدەردانی بودجە دەكەین‬ ‫لە ئەمساڵدا بودجەی هەرێمی‬ ‫كوردستان بەرارود ناكەین بە‬ ‫واڵتێكی پێشكەوتوو‪ ،‬بەڵكو‬ ‫ب��ودج��ەی هەرێمی‬ ‫ك���وردس���ت���ان‬ ‫ل���ە خ��اڵ��ی‬ ‫یەكەمدا‬ ‫بەرارود‬ ‫د ە كە ین‬ ‫ب����������ە‬ ‫بودجەی‬ ‫د و و‬ ‫سا ڵی‬

‫راب��ردووی هەرێمی كوردستان‌و‬ ‫ل��ە خاڵی دووەم��ی��ش��دا هەوڵی‬ ‫دەس��ت��ن��ی��ش��ان��ك��ردن��ی ئ��ەم‬ ‫كەموكورتییانە دەدەی��ن كە لە‬ ‫بودجەی بەكاربردندا هەیە‪.‬‬ ‫بودجەی بەكاربردن لە شەش‬ ‫خانەی سەرەكیی پێكدێت‪ ،‬كە‬ ‫م��ووچ��ەو بەخشین‌و ب��ارب��وو و‬ ‫سوودی كۆمەاڵیەتی‌و مەوجوداتی‬ ‫ن���ادارای���ی‌و خ��ەرج��ی دیكەیە‪،‬‬ ‫لەم خشتەیەدا تەنیا لە فۆرمە‬ ‫گشتییەكەدا زیادبوون‌و كەمبوونی‬ ‫هەر شەش خانەكەی بودجەی‬ ‫ب��ەك��ارب��ردن دەخ��ەی��ن��ە روو‪،‬‬ ‫پاشانیش لە بەشەكانی دیكەی‬ ‫ئەم نووسینەدا یەك بە یەكی‬ ‫ئەو شەش خانەیە شیدەكەینەوەو‬ ‫دەستدەخەینە سەر ئەو خەرجییە‬ ‫ناپێویست‌و بەهەدەردانانەی كە‬ ‫هەیەو كە بەهەدەردانەكانیش‬ ‫زیاتر لە (سێ‌ ترلیۆن) دینار‬ ‫دەبێت‪.‬‬ ‫بودجەی هەرێمی كوردستان‬ ‫لە (‪)2009‬دا (‪ 8‬ترلیۆن‌و ‪837‬‬ ‫ملیۆن) دۆالر بووە‪ 6( .‬ترلیۆن‌و‬ ‫‪ 553‬ملیار) دیناری بۆ بواری‬ ‫بەكاربردن تەرخانكراوە‪.‬‬ ‫بودجەی هەرێمی كوردستان‬ ‫لە (‪)2010‬دا (‪ 11‬ترلیۆن‌و ‪432‬‬ ‫ملیار) دینار بووە‪ 7( .‬ترلیۆن‬ ‫‪ 889‬ملیار) دیناری بۆ بەكاربردن‬ ‫بووە‪.‬‬ ‫بودجەی هەرێمی كوردستان‬ ‫لە (‪)2011‬دا (‪ 13‬ترلیۆن‌و ‪940‬‬ ‫ملیار) دینار بووە‪ 9( .‬ترلیۆن‌و‬ ‫‪ 790‬ملیار) دینار بۆ خەرجی‬ ‫بەكاربردن بووە‪.‬‬ ‫ل��ە س��اڵ��ی (‪)2009‬دا (‪3‬‬ ‫ترلیۆن‌و ‪ 819‬ملیار) دینار بۆ‬ ‫مووچە تەرخانكراوە‪.‬‬ ‫لە ساڵی (‪)2010‬دا (‪ 4‬ترلیۆن‌و‬ ‫‪ 602‬ملیار) دینار بۆ مووچە‬ ‫تەرخانكراوە‪.‬‬ ‫لە ساڵی (‪)2011‬دا (‪ 6‬ترلیۆن‬ ‫‪ 190‬ملیار) دی��ن��ار ب��ۆ مووچە‬ ‫تەرخانكراوە‪.‬‬ ‫ئ��ام��راز‌و خ��زم��ەت��گ��وزاری�ی‌و‬ ‫چاككردنەوە‬ ‫ب��ۆ ئ��ام��راز‌و خزمەتگوزاریی‬ ‫چ��اك��ك��ردن��ەوە ل��ە (‪)2009‬دا‬ ‫(‪ 980‬ملیار) دینار تەرخانكراوە‪.‬‬ ‫ب��ۆ ئ��ام��راز‌و خزمەتگوزاریی‬

‫چ��اك��ك��ردن��ەوە ل��ە (‪)2010‬دا‪-‬‬ ‫(‪ 937‬ملیار) دینار تەرخانكراوە‪.‬‬ ‫ب��ۆ ئ��ام��راز‌و خزمەتگوزاریی‬ ‫چ��اك��ك��ردن��ەوە ل��ە (‪)2011‬دا‬ ‫(یەك ترلیۆن‌و ‪ 698‬ملیار) دینار‬ ‫بۆ باربوو لە ساڵی (‪)2009‬دا‬ ‫(‪ 737‬ملیار) دینار تەرخانكراوە‪،‬‬ ‫بۆ باربوو لە ساڵی (‪)2010‬دا‬ ‫(‪ 384‬ملیار) دینار تەرخانكراوە‪.‬‬ ‫بەاڵم تەنیا لە شەش مانگی‬ ‫یەكەمی پارساڵدا (‪ 512‬ملیار)‬ ‫دینار بۆ باربوو خەرجكراوە‪.‬‬ ‫بۆ باربوو لە ساڵی (‪)2011‬دا‬ ‫(‪ 85‬ملیار) دینار تەرخانكراوە‪.‬‬ ‫بەخشین‬ ‫بۆ بەخشین لە (‪)2009‬دا‬ ‫(‪ 639‬ملیار) دینار تەرخانكراوە‪.‬‬ ‫ب��ۆ بەخشین ل��ە (‪)2010‬دا‬ ‫(‪ 371‬ملیار) دینار تەرخانكراوە‪.‬‬ ‫ب��ۆ بەخشین ل��ە (‪)2011‬دا‬ ‫(‪ 761‬ملیار) دینار تەرخانكراوە‪.‬‬ ‫سوودی كۆمەاڵیەتی‬ ‫ب��ۆ س���وودی كۆمەاڵیەتی لە‬ ‫ساڵی (‪)2009‬دا(‪ 160‬ملیار)‬ ‫دینار تەرخانكراوە‪.‬‬ ‫ب��ۆ س���وودی كۆمەاڵیەتی لە‬ ‫ساڵی (‪)2010‬دا (‪ 187‬ملیار)‬ ‫دینار تەرخانكراوە‪.‬‬ ‫ب��ۆ س���وودی كۆمەاڵیەتی لە‬ ‫ساڵی (‪)2011‬دا (‪ 333‬ملیار)‬ ‫دینار تەرخانكراوە‪.‬‬ ‫خەرجیی دیكە‬ ‫بۆ خەرجیی دیكە لە ساڵی‬ ‫(‪)2009‬دا (‪ 217‬ملیار) دینار‬ ‫تەرخانكراوە‪.‬‬ ‫بۆ خەرجیی دیكە لە ساڵی‬ ‫(‪)2010‬دا (‪ 622‬ملیار) دینار‬ ‫تەرخانكراوە‪.‬‬ ‫بۆ خەرجیی دیكە لە ساڵی‬ ‫(‪)2011‬دا (‪ 539‬ملیار) دینار‬ ‫تەرخانكراوە‪.‬‬ ‫مەوجوداتی نادارایی‬ ‫بۆ مه‌وجوداتی ن��ادارای��ی لە‬ ‫(‪)2009‬دا (‪ 127‬ملیار) دینار‬ ‫تەرخانكراوە‪.‬‬ ‫بۆ مەوجوداتی ن��ادارای��ی لە‬ ‫(‪)2010‬دا (‪ 232‬ملیار) دینار‬ ‫تەرخانكراوە‪.‬‬ ‫بۆ مەوجوداتی نادارایی لە‬ ‫(‪)2011‬دا (‪ 181‬ملیار) دینار‬ ‫تەرخانكراوە‪.‬‬

‫ نەتەوەیەكگرتووەكان‪ :‬نزیكەی چواریــــــــ‬

‫بۆ هەمووان‪ ،‬ئەمەش بووەتە بنەمای‬ ‫«ئامانجەكانی گەشەپێدانی هەزارە»‬ ‫كە واڵت��ە ئەندامەكان پابەندیی‬ ‫خۆیان نیشاندا بۆ بەدیهێنانیان بە‬ ‫هاتنی ساڵی (‪.)٢٠١٥‬‬ ‫راپ���ۆرت���ی «ئ��ام��ان��ج��ەك��ان��ی‬ ‫گەشەپێدانی هەزاره لە عێراقدا»‪،‬‬ ‫بەشێكە ل��ەو ‌ هەڵمەتە دەس��ت‬ ‫ب���ەدوور گەیشتنەی كە لە الیەن‬ ‫نەتەوەیەكگرتووەكان‌و حكومەتی‬ ‫ع���ێ���راق���ەوە ئ���ەن���ج���ام���دراوە بۆ‬ ‫بەرزكردنەوەی هوشیاریی لەسەر‬ ‫گرنگیی «ئامانجەكانی گەشەپێدانی‬

‫هەزارە»‪ ،‬وەك بەشێك لە هەوڵەكانی‬ ‫گەشەپێدانی «چوارچێوەی یارمەتیی‬ ‫گەشەپێدانی نەتەوەیەكگرتووەكان‬ ‫(ی��ون��داف) بۆ ‪ ،»٢٠١٤-٢٠١١‬كە‬ ‫ئایاری (‪ )2010‬ئیمزا كرا‪.‬‬ ‫جێگری وەزیری پالندانان سامی‬ ‫مەتی‪ ،‬رایگەیاند‪« :‬دوای دەیان‬ ‫ساڵ لە ئابڵوقەی ئابووریی‌و كەمیی‬ ‫خزمەتە بنەڕەتییەكان بە هۆی‬ ‫شەڕو ئابلۆقەوە‪ ،‬هیچ رێگەیەكی‬ ‫باشتر لە هێنانەدیی «ئامانجەكانی‬ ‫گەشەپێدانی ه��ەزارە» نییە‪ ،‬بۆ‬ ‫ئ���ەوەی ژی��ان��ی چ��ەن��دان ملیۆن‬

‫عێراقی باش بكات‌و عێراقیش بكاتە‬ ‫واڵتێكی ئارام‌و خۆشگوزەران»‪.‬‬ ‫لەم بارەیەوە حكومەتی عێراق‌و‬ ‫نەتەوەیەكگرتووەكان رێككەوتن كە‬ ‫هەوڵەكانیان چڕ بكەنەوە لەپێناو‬ ‫رووب��ەڕووب��وون��ەوەی ئ��ەم پرسانە‬ ‫بە هاتنی ساڵی (‪ ،)٢٠١٥‬كە دوا‬ ‫وادە جیهانییەكەیە بۆ هێنانەدیی‬ ‫«ئ��ام��ان��ج��ەك��ان��ی گەشەپێدانی‬ ‫هەزارە»‪ ،‬لەگەڵ بایەخدانی تایبەت‬ ‫بە نەهێشتنی ئ��ەو بۆشاییانەی‬ ‫لەنێوان ناوچە الدێیی‌و شارییەكاندا‬ ‫هەن‪.‬‬

‫خ��ات��وو كریستینا ماكناب‪،‬‬ ‫هەماهەنگسازیی مرۆیی‌و جێنشینی‬ ‫نەتەوەیەكگرتووەكان بۆ عێراق‪،‬‬ ‫وتی‪« :‬ئامانجەكانی گەشەپێدانی‬ ‫ه��ەزارە كۆمەڵێك ب��ەردی بناغەی‬ ‫گرنگ بۆ هێنانەدی ئایندەیەكی‬ ‫باشتر ب��ۆ ع��ێ��راق‌و خەڵكەكەی‬ ‫لەخۆ دەگرێت‌و پشتگیریكردنی‬ ‫عێراق بۆ هێنانەدیی ئامانجەكانی‬ ‫گەشەپێدانی ه����ەزارە‪ ،‬یەكێكە‬ ‫ل��ە ك���ارە ه���ەرە‌ لەپێشەكانی‬ ‫ن��ەت��ەوەی��ەك��گ��رت��ووەك��ان‪ ،‬چونكە‬ ‫ئەمە دەبێتە مایەی دروستبوونی‬

‫‪www.rozhnama.net‬‬

‫‪nawxo.rozhnama@yahoo.com‬‬

‫ذمارة (‪ )628‬سيَشةممة ‪2011/4/5‬‬

‫هه‌ڵگورد عه‌بدولوه‌هاب‪ :‬سەتەالیتی نەورۆز نەدراوەتە پەرلەمان‌و ئەو كارەی كە‬ ‫پەرلەمان كردوویەتی‪ ،‬لە ئەلفەوە تاوەكو ێی‪ ،‬هەمووی نایاساییە‪.‬‬

‫بەڕێوەبەری گشتیی راگه‌یاندن‪ :‬عەیبێكی گەورەیە بۆ حكومەت؛ بەبێ‬ ‫ره‌چاوکردنی الیەنەكان‪ ،‬بڕیارێك بۆ گەڕانەوەی موڵك‌و ماڵی گشتیی دەرنەكات‬ ‫به‌دواداچوونی‪ :‬پ‪ .‬هه‌ولێر‬

‫‪..........................................................‬‬

‫رۆژن��ام��ە‪ :‬داواك���اری گشتیی‬ ‫نووسراوێكی ئاراستە ك��ردوون‬ ‫ب���ۆ ئ������ەوەی ن�����اوی م��وڵ��ك��ە‬ ‫داگیركراوەكانتانیان پێ بدەن‪،‬‬ ‫ئەم داوایە بە كوێ گەیشتووه‌؟‬ ‫* زۆر بینای حكومەت هەیە‬ ‫لەالیەن حیزب‌و رێكخراوەكانی‬ ‫كۆمەڵی مەدەنییەوە داگیركراون‌و‬ ‫ب���ەك���اردێ���ن ب���ۆ ب���وارێ���ك که‌‬ ‫ل��ە دەرەوەی چ��وارچ��ێ��وەی‬ ‫حكومەتدایە‪ ،‬بەاڵم تەنیا موڵكی‬ ‫وەزارەتی رۆشنبیریی نییە‪ ،‬بەڵكو‬ ‫بینایەی هەموو وەزارەت��ەك��ان‬ ‫داگ��ی��رك��راون‪ ،‬ب��ەاڵم داواك���اری‬ ‫گشتیی داوای لێكردووین زانیاریی‬ ‫زی��ات��ری ب��دەی��ن��ێ دەرب����ارەی‬ ‫وەزارەت���ەك���ەم���ان‪ ،‬ئ��ەم��ەش لە‬ ‫ئەنجامی چەند زانیارییه‌کی‬ ‫رۆژن��ام��ەوان��ی��ی��ەوە دەس��ت��ی��ان بەڕێوەبەری گشتیی راگەیاندن لە وەزارەتی رۆشنبیریی‌و الوانی هەرێم باس لەوە دەكات؛ چەندین‬ ‫ك��ەوت��ووە‪ ،‬كە دەڵێت‪ )%80( :‬بینای وەزارەتەكەیان لەالیەن یەكێتی‌و پارتی‌و شیوعییەوە داگیركراوە‌و هەندێكی تریشیان بە‬ ‫ی بەڕێوه‌بەرێتییە گشتییەكانی پاڵپشتی حیزب لەالیەن هەندێك كەسەوە داگیركراون‪.‬‬ ‫وەزارەت������ی رۆش��ن��ب��ی��ری��ی لە لە بەدواداچوونێكی «رۆژنامە»دا هەڵگورد عەبدولوەهاب‪ ،‬باسی لە نایاسایی بوونی پێدانی‬ ‫كرێدان‪ ،‬وەزارەت��ی رۆشنبیریی سەتەالیتی نەورۆز بە پەرلەمان‌و ئەو موڵكە داگیركراوانەی وەزارەتەكەیان دەكات كە لەالیەن‬ ‫لە ‪ 2011/2/8‬داوای لە سەرجەم حیزبەكانەوە داگیركراوون‪.‬‬ ‫گشتییەكانی‬ ‫بەڕێوەبەرێتییە‬ ‫وەزارەت كرد؛ وەاڵمی ئەم داوایەی چونكە رەوا نییە ئێمە وەكو بۆ م��اوەی هەفتەیەك تابلۆی پەیوەندیمان ب��ە كۆمپانیای‬ ‫داواك��اری گشتیی بدەنەوە‪ ،‬بۆ وەزارەتێك بینامان داگیركراوە‪ ،‬سەتەالیتی ن���ەورۆز ل��ەس��ەری (رب���ی���ع ال����ع����راق)ەوە ك���رد‌و‬ ‫ئەم مەبەستە بەڕێوەبەرێتییەكان لە كاتێكدا زۆربەی هەرە زۆری هەڵبواسین‪ ،‬ل��ەداوی ئەمە بە پێیانوتین؛ ئێمە ئەم بینایەمان‬ ‫وەاڵم��ی��ان داوەت�����ەوە‪ ،‬ك��ە لە بەڕێوەبەرێتییەكانمان لە كرێدان‪ ،‬ب��ڕی��ارێ��ك��ی كابینەی پێنجەم لە حكومەت بەكرێ گرتووە‪،‬‬ ‫ه��ەرس��ێ پارێزگاكەی هەرێم‌و مانگانە چەندین ملیۆن دینار س��ەرۆك��ای��ەت��ی ئ��ەن��ج��وم��ەن��ی هەرچەندە نووسراومان كرد بۆ‬ ‫وەزی��ران‪ ،‬گشت باڵەخانەكە بە گەڕانەوەی‌و ئێستاش لە رێگەی‬ ‫گەرمیانیش بینایەی وەزارەت��ی دەدەینە كرێ‪.‬‬ ‫رۆژن���ام���ە‪ :‬ل��ەس��ەر رێ��گ��ەی كەلوپەل‌و بە زەوییەكەشییەوە داواك���اری گشتییەوە جەختی‬ ‫رۆشنبیریی لە الیەن حیزبەكانی‬ ‫پ��ارت�ی‌و یەكێتی‌و شیوعییەوە هەولێر ‪ -‬پیرمام بۆ سەتەالیتی درا ب��ە ك��ۆم��پ��ان��ی��ای (رب��ی��ع لێ دەك��ەی��ن��ەوە‪ ،‬ب��ەاڵم بۆمان‬ ‫داگیركراون‪ ،‬كەمێكیان لەالیەن نەورۆز بینایەكی گەورەو فراون العراق)‪ ،‬راسپێردرابوو كەناڵێكی ن��ەگ��ەڕاوەت��ەوە‪ ،‬لە ئێستاشدا‬ ‫رێكخراوەكانی كۆمەڵی مەدەنی‌و دروس��ت��ك��راوه‌و چ��ەن��د ساڵیك تەلەفزیۆنی دابنێت حكومەت كەناڵێكی حیزبیی لەناو ئەم‬ ‫كەسێتییەكانەوە داگیركراون‌و خەریكبوون بە دروستكردنییەوەو هاوكاری مادیی بكات‪ ،‬بە مەرجێك بینایەیەو بە كرێی گرتووەو‬ ‫ئ��ەگ��ەر رێ��ك��خ��راوی كۆمەڵی پانتاییەكی زۆری گ���رت‪ ،‬لە رای گشتیی عەرەبی بۆ دۆزی كەسیش نازانێت ئ��ەم كرێیە‬ ‫م��ەدەن �ی‌و كەسێتیش داگیری ئێستادا ئەم بینایە چی لێهاتووه‌و كورد رابكێشێت‪ ،‬لەگەڵ ئەوەی چەندە‪ ،‬لە كاتێكدا ئەم بینایە‬ ‫پارەیەكی زۆری بۆ خەرجكرا‪ ،‬پارەیەكی زۆری لە خەزێنەی‬ ‫كردبێت‪ ،‬حیزب لەپشتی بووە‌و چی تێدایە؟‬ ‫* بینای سەتەالیتی نەورۆز بەاڵم كەناڵەكە سەركەوتوو نەبوو حكومەت بردووە‪.‬‬ ‫داگیركردنەكە بەپێی یاسا‌و بە‬ ‫رۆژن��ام��ە‪ :‬ئ��ەو الیەنانەتان‬ ‫ش��ێ��وەی گرێبەستە‪ ،‬ئەمە لە (‪ )6‬ملیۆن دۆالری تێچووە‪ ،‬نزیكەی دوو مانگ پەخشی هەبوو‬ ‫بەرژەوەندیی حكومەتدا نییە‪ ،‬كاتی خۆی وەرمانگرت توانیمان دواتر پەخشەكەیان وەستا‪ ،‬دواتر ئاگادار كردووەتەوە كە بیناكانی‬

‫وەزارەتەكەتانیان داگیر كردووە؟‬ ‫* نەخێر‪ ،‬تائێستا داوام��ان‬ ‫ن��ەك��ردوون��ەت��ەوە‪ ،‬داواك����اری‬ ‫وەرگ���رت���ن���ەوەی ئ���ەم بینایە‬ ‫ب��ەش��ێ��وەی ری��زب��ەن��دی��ی��ە‪ ،‬كە‬ ‫وەزارەت داوا لە ئەنجومەنی‬ ‫وەزی��ران دەك��ات‪ ،‬بەاڵم هەر لە‬ ‫رێگەی رۆژنامەكەتانەوە داوا لە‬ ‫یەكێتیی نیشتمانیی كوردستان‬ ‫دەكەم لە دهۆك ئەو باڵەخانەیه‌ی‬ ‫كە مەڵبەندی تێدایە‪ ،‬چۆڵ بكات‌و‬ ‫ئەم دەستپێشخەرییە بكات‌و بۆ‬ ‫ئەوەی الیەنەكانی تریش چاوی‬ ‫لێبكەن‪.‬‬ ‫رۆژنامە‪ :‬بەكارهێنانی ئامێرو‬ ‫كەلوپەلەكانی سەتەالیتی نەورۆز‬ ‫لە الیەن پەرلەمانی كوردستانەوە‬ ‫بە چ رێكەوتنێكە؟‬ ‫* نەورۆز نەدراوەتە پەرلەمان‪،‬‬ ‫ئ���ەو ك����ارەی ك��ە پ��ەرل��ەم��ان‬ ‫ك��ردووی��ەت��ی ل��ە بەكارهێنانی‬ ‫سەتەالیتی نەورۆز لە ئەلفەوە تا‬ ‫ێی هەمووی نایاساییە‪ ،‬سەرۆكی‬ ‫پەرلەمان گەورەترین دەسەاڵتی‬ ‫یاسادانانە‌و ئەو یاسا دادەنێت‪،‬‬ ‫با وەاڵم��ی ئێمە بداتەوە بە چ‬ ‫هەقێك ل��ەگ��ەڵ بەڕێوەبەرێك‬ ‫دان���ی���ش���ت���ووە ب���ێ ئ����ەوەی‬ ‫ئەنجومەنی وەزی���ران‌و وەزی��ری‬ ‫بەڕێوەبەرێكی‬ ‫رۆشنبیریی‌و‬ ‫گشتیی ئ��اگ��اداری ئ��ەم ك��ارە‬ ‫بێت‪ ،‬لەگەڵ ئەمانەش نزیكەی‬ ‫(‪ )50‬كەسی جیاكردووەتەوە بۆ‬ ‫ئەوەی كار بۆ پەرلەمان بكەن‪،‬‬ ‫سەرجەم كەلوپەلەكان‌و ستۆدیۆو‬ ‫كەسەكان بۆ كەناڵی پەرلەمان‬ ‫كاربكەن‪ ،‬كە ئەمەش بە راستی‬ ‫گەندەڵییە‪ ،‬هیچ نووسراوێكیشمان‬ ‫پێ نەگەیشتووە بۆ مەبەستی‬ ‫كەلوپەلەكان‪،‬‬ ‫بەكارهێنانی‬ ‫لەكاتێكدا بە ن��ووس��راو المانە‬ ‫كە دەڵێت؛ سەتەالیتی نەورۆز‬ ‫بە كەلوپەلەوە داخراوە‪ ،‬تاوەكو‬ ‫ئێستایش وەزی��ری رۆشنبیریی‬ ‫بێدەنگیی لێکردووە‪.‬‬

‫رۆژنامە‪ :‬پێشتر سەتەالیتی‬ ‫ن���ەورۆز مانگانە ب��ڕی (‪)150‬‬ ‫ملیۆنی لە سندووقی هاوبەشی‬ ‫یەكێتی‌و پ��ارت��ی وەردەگ���رت‪،‬‬ ‫ئ��ای��ا ئێستاش ئ���ەم پ��ارەی��ە‬ ‫وەردەگیرێت؟‬ ‫* دوای داخ���س���ت���ن���ی‬ ‫سەتەالیتی‬ ‫نووسینگەكانی‬ ‫نەورۆز لە شارو شارۆچكەكان‪،‬‬ ‫بە هۆی ئ��ەوەی كە بەشێك لە‬ ‫فەرمانبەرەكانی دەوامیان دەكرد‪،‬‬ ‫داوا كرا ئەم پارەیە ب��ەردەوام‬ ‫بێت‪ ،‬ئێستاش خەرجییان زیاتر‬ ‫ب���ووە‪ ،‬ب��ەاڵم ن��ازان��م ل��ە الی��ەن‬ ‫پ��ەرل��ەم��ان��ەوە خەرجییان بۆ‬ ‫دەكرێت‪ ،‬یان نا‪.‬‬ ‫رۆژن����ام����ە‪ :‬گ���ەر زۆرب����ەی‬ ‫ب��ەڕێ��وەب��ەرێ��ت��ی��ی��ەك��ان��ت��ان لە‬ ‫كرێدان‪ ،‬بۆ حكومەت هەنگاوی‬ ‫لەوبارەیەوە نەناوە؟‬ ‫* عەیبێكی گ��ەورەی��ە بۆ‬ ‫ح��ك��وم��ەت ئ��ەگ��ەر راس��ت��ەوخ��ۆ‬ ‫بڕیارێك دەرنەكات بۆ گەڕانەوەی‬ ‫م��وڵ �ك‌و م��اڵ��ی گشتیی بەبێ‬ ‫موراعاتی ئەو الیەنانەی لەناو‬ ‫بینایەكانیدان‪ ،‬مانای نییە ئەگەر‬ ‫حیزب پ��ارەی هەیە‪ ،‬پێویستە‬ ‫بچێت باڵەخانەی بۆ خۆی بگرێت‪،‬‬ ‫رێكخراوی كۆمەڵی مەدەنیش‬ ‫بە هەمان شێوە‪ ،‬بۆیە دەبێت‬ ‫حكومەت بڕیار بدات حوكمڕانیش‬ ‫واتە بڕیاردانی حەكیم‪.‬‬ ‫رۆژنامە‪ :‬ژمارەی ئەو بینایانەی‬ ‫كە لێتان داگیركراوە‌و ئەوانەشی‬ ‫كە تیایدا كرێچین‪ ،‬چەندە؟‬ ‫* ژمارەی ئەو بینایانەش كە‬ ‫لێمان داگیركراوە (‪ )33‬بینایە‪،‬‬ ‫لە سەرجەم شارو شارۆچكەكان‪،‬‬ ‫ژمارەی ئەو بینایانەی كە تێیدا‬ ‫بەكرێین زۆرن‪ ،‬بە تایبەتی لە‬ ‫شاری سلێمانی‪ ،‬چونكە كاتی‬ ‫خ��ۆی حكومەتێكی لێبووەو‬ ‫س���ەرج���ەم ب��ی��ن��اك��ان��ی��ش��ی بۆ‬ ‫تەرخان‬ ‫بەڕێوەبەرێتییەكان‬ ‫نەكرابوو‪.‬‬

‫ــــــــــایەكی وەهمیی پارە لە هاواڵتییان وەردەگرێت‌و هەڵدێت‬ ‫هاتەوە‪ ،‬كاتێك بردوویەتی بۆ الی‬ ‫ئاڵتوونچی بۆ پشكنین پێیانوتووە‪:‬‬ ‫«ئ��ەم��ە ت��ەن��ەك��ەش نییە‪ ،‬نەك‬ ‫ئاڵتوون»‪.‬‬ ‫ئەوەی گومانی لەسەر كۆمپانیاكە‬ ‫زیاد ك��ردووە ئەوە بووە كە چەند‬ ‫جارێك بارەگاكەیان گواستووه‌تەوە‌‪،‬‬ ‫سەرەتا لە گەڕەكی شێخ محێدین‬ ‫ب��ووەو دوات��ر گواستراوەتەوە بۆ‬ ‫گ��ەڕەك��ی ع��ەق��اری‌و دوات��ری��ش بۆ‬ ‫گردی ریعایە لە شاری سلێمانی‪،‬‬ ‫كاتێكیش ب��ەش��دارب��ووان��ی بۆ‬ ‫ب��ردن��ەوەی ئاڵتوونە ساختەكان‬ ‫سەردانیان كردوون‪ ،‬ئاماژەیان بەوە‬ ‫داوە كە ئەو پارچە ئاڵتوونانەیان‬ ‫لە كۆمپانیای دەرەوەی واڵت��ەوە‬ ‫بۆ هاتووە وەك دەستخۆشیكردن‬ ‫لێیان‪ ،‬پاش ئەوەی بەشداربووەكانی‬ ‫ه��ەس��ت دەك���ەن ك��ە كۆمپانیای‬ ‫(گۆڵد كۆیست) ساختەیە‪)7( ،‬‬ ‫بەشداربووی كۆمپانیاكە كە دووانیان‬ ‫ئ��اف��رەت��ن‪ ،‬ل��ە بنكەی پۆلیسی‬ ‫رزگ��اری��ی ش��اری سلێمانی سكااڵ‬ ‫لەسەر كۆمپانیاكە تۆمار دەكەن‪،‬‬

‫كەسێك ب��ە ن��اوی (س‪.‬م)‪ ،‬كە‬ ‫پارەی لەو بەشداربووانە وەرگرتووە‬ ‫دەستگیر دەكرێت‌و دوای مانگێك‬ ‫بە كەفالەت ئ��ازاد ك���راوە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫محەمەد مەعروف‪ ،‬دەڵێت‪« :‬چەند‬ ‫ساڵێكە دادوەر ئەم مەوزوعەی نوقم‬ ‫كردووە بە بیانووی ئەوەی كە بە‬ ‫رەزامەندیی خۆمان پارەكەمان داوەو‬ ‫ئیمزامان كردووە‪ ،‬لە كاتێكدا پێشتر‬ ‫كۆمپانیاكە وەرەق���ەی ئاسایش‌و‬ ‫مۆڵەتی كۆمپانیایان پیشان دەداین‌و‬ ‫مۆریشیان هەبووە»‪.‬‬ ‫س��ۆران ئەحمەد‪ ،‬بەڕێوەبەری‬ ‫بەڕێوەبەرێتی تۆماری كۆمپانیاكانی‬ ‫سنووری پارێزگای سلێمانی‪ ،‬ئەوەی‬ ‫رەتكردەوە كە هیچ كۆمپانیایەك‬ ‫بەو ناوە لە بەڕێوەبەرێتییەكەیان‬ ‫تۆماركرابێت‌و بە «رۆژن��ام��ە»ی‬ ‫راگەیاند‪« :‬زۆر كۆمپانیا بە وەهمیی‬ ‫پارە لە هاواڵتییان دەكێشنەوە‌و‬ ‫ئاسەواری نامێنێت»‪.‬‬ ‫بەپێی مادەی (‪ )21‬لە یاسای‬ ‫كۆمپانیاكانی ع��ێ��راق��ی ساڵی‬ ‫(‪ ،)1997‬هەر كۆمپانیایەك ناوی‬

‫پارێزگای سلێمانی ئاماژەی پێدا؛‬ ‫هۆكاری دروستبوونی ئەو كەسانە‬ ‫كە بە ناوی كۆمپانیاوە كار دەكەن‬ ‫ئ��ەوەی��ە‪ ،‬ل��ە هەرێمدا یاسایەك‬ ‫نییە بۆ ت��ۆم��ارك��ردن‌و دان��ی كۆد‬ ‫ب��ە كۆمپانیاكان ك��ە سەرجەم‬ ‫زانیارییەكانی لەسەر ئەو كۆمپانیایە‬ ‫لەسەر بێت‪.‬‬ ‫پ��ێ��ش��ت��ری��ش ب��ەڕێ��وەب��ەرێ��ت��ی‬ ‫ئــــاســــایشی سلێمانی لە‬ ‫دەستگیركردنی‬ ‫‪2011/1/3‬دا‪،‬‬ ‫بەڕێوەبەری كۆمپانیای (‪)TNW‬‬ ‫تایبەت بە كاری دیزاین راگەیاند‪،‬‬ ‫ك��ە ب��ە مەبەستی دروستكردنی‬ ‫خانوو لە ناوچەی قوولەرەیسی‬ ‫شاری سلێمانی پارەیان لە زیاد لە‬ ‫(‪)200‬ک �ه‌س وەرگرتووەو فۆرمیان‬ ‫پێ فرۆشتوون‌و دوات��ر دەرك��ەوت‪،‬‬ ‫ئەو زەوییانە خاوەنیان هەیە‪.‬‬ ‫هاوكات وەك بەشداربوویەكی‬ ‫نموونه‌ی ئه‌و پارچ ‌ه ته‌نه‌کانه‌ی به‌ناوی ئاڵتوونه‌و‌ه ب ‌ه هاواڵتییان فرۆشراون تری كۆمپانیاكە باسی لێوە دەكات‪،‬‬ ‫سێ كەسی كۆمپانیای (گۆڵد‬ ‫تۆمار نەكرابێت‌و كاری بازرگانیی وەك بەڕێوەبەری بەڕێوەبەرێتی كۆیست) پێیانڕاگەیاندوون؛ ئەم‬ ‫بكات بە سەرپێچی دادەن��رێ �ت‌و ت��ۆم��اری كۆمپانیاكانی سنووری كۆمپانیایە لقی لە واڵت��ی ئێران‌و‬

‫چین‌و واڵتە عەرەبییەكانیشدا هەیە‪.‬‬ ‫ی���اس���ی���ن م���ح���ەم���ەد ن�����ادر‪،‬‬ ‫بەشداربوویەكی دیكەی كۆمپانیا‬ ‫وەهمییەكەیە‪ ،‬كە پارەیەكی زۆری‬ ‫قەرز كردبوو بۆ بەشداریكردن لە‬ ‫پالنەكەی ئەو كۆمپانیایە‪ ،‬وتی‪:‬‬ ‫«دوای سكااڵكەمان كاتێك بە‬ ‫كارێك سەردانی ئاسایشم كرد‪ ،‬بە‬ ‫چاوی خۆم سیان لە لێپرسراوانی‬ ‫كۆمپانیاكەم بینی لەناو ئاسایش‬ ‫دەهاتنە دەرەوە‪ ،‬بۆیە دەڵێم؛‬ ‫حكومەت ئاگادار بووە‪ ،‬گەر ئاگادار‬ ‫نەبێت چۆن دەهاتنە ناو هەرێمی‬ ‫كوردستان‌و بە ئاشكرا بانگەوازیان‬ ‫دەكرد؟!»‪.‬‬ ‫ه����اوك����ات ئ���اس���ۆ ع���وم���ەر‪،‬‬ ‫بەڕێوەبەری راگەیاندنی پۆلیسی‬ ‫پارێزگای سلێمانی ئاماژەی بەوەدا؛‬ ‫كە سكااڵكەی محەمەد مەعروف‪،‬‬ ‫لەالیەن دادگاوە داخراوە‌و زۆریك لە‬ ‫تۆمەتبارەكان رەوانەی دادگاكراون‪،‬‬ ‫لەوانە‪ :‬كەسێك بە ناوی (س‪.‬م)‪،‬‬ ‫لە رۆژی ‪2008/8/26‬وه‌‪ ،‬رەوانەی‬ ‫دادگا كراوە‪.‬‬

‫ذمارة (‪ )628‬سيَشةممة ‪2011/4/5‬‬

‫‪nawxo.rozhnama@yahoo.com‬‬

‫(‪)%52‬ی خوێندكارانی (‪)12‬ی ئامادەیی‪ ،‬بەشداریی تاقیكردنەوەی وه‌زاریی دەكەن‬

‫رۆژنامە‪)%52( :‬ی خوێندكارانی‬ ‫قۆناغی (‪)12‬ی ئامادەیی بەشداریی‬ ‫تاقیكردنەوەی وه‌زاریی دەكەن‌و‬ ‫بەرپرسانی وەزارەتی پەروەردە داوا‬ ‫لە خوێندكاران دەكەن ناڕه‌زایینام ‌ه‬ ‫بنووسن‪.‬‬

‫(‪ )3/30‬ئەنجامی تاقیكردنەوە‬ ‫بەراییەكانی قۆناغی ‪12‬ی ئامادەیی‬ ‫راگ��ەی��ەن��را‌و (‪ )%52‬خوێندكاران‬ ‫دەرچ��وون‌‪ ،‬ئەو ئەنجامە نیگەرانی‬ ‫خوێندكارانی لێكەوتەوە‪ ،‬هاوكات‬ ‫بەپێی رێنماییەكان هەر خوێندكارێك‬

‫لە (‪ )3‬وانە دەرنەچووبێت‌و وانەی لێدوانێکیدا بۆ «رۆژنامە» داوای‬ ‫چوارەمی (‪ )40‬نمرە بێت‪ ،‬بەشداریی لە خوێندكاران كرد ناڕه‌زایینام ‌ه‬ ‫بنووسن‌و دواتر سەیریان دەكەنەوە‪،‬‬ ‫تاقیكردنەوەی وه‌زاریی دەكات‪.‬‬ ‫باپیر ك��ەم��ال‪ ،‬ب��ەڕێ��وەب��ەری وتیشی‪« :‬ئه‌وانه‌ی داخڵ نه‌بوون‪،‬‬ ‫ئ���ەزم���وون���ەك���ان ل���ە وەزارەت�����ی پ��ەی��وەن��دی��ی ب��ە ئاستی زانستی‬ ‫پ��ەروەردەی هەرێمی كوردستان ل ‌ه خوێندكارانەوەیه‌»‪.‬‬

‫خوێندكاران؛ چاوەڕێی وەاڵم ناكەن‬ ‫به‌دواداچوونی‪ :‬ئاریان‌و هاوڕ ‌‬ ‫ێ‬ ‫‪..........................................‬‬ ‫ن��اوەن��دەك��ان��ی خوێندن رێ��گ��ەچ��ارەی‬ ‫دیكە دەدۆزن���ەوە بۆ فشار خستنە سەر‬ ‫دەسەاڵتدارانی هەرێم‪ ،‬تا داواكارییەكانیان‬ ‫جێبەجێ بكرێت‌و لە هەمانكاتدا كۆكن لەسەر‬ ‫ئەوەی رێگەكانی فشار بۆ سەر دەسەاڵتداران‬ ‫مەدەنیانە بێ‌و دووربێت لە توندوتیژیی‪.‬‬ ‫ل���ه‌م ب����ه‌دواداچ����وون����ه‌دا‪ ،‬رۆش��ن��ای��ی‬ ‫ده‌خ��رێ��ت� ‌ه س��ه‌ر ب��ەش��داری��ی ب��ەردەوام��ی‬ ‫خوێندكارانی زانكۆی سلێمانی‌و زانكۆو‬ ‫پەیمانگەو خوێندنگەكانی دیکه‌ی سنووری‬ ‫پارێزگای سلێمانی بۆ پشتگیریكردنی‬ ‫خۆپیشاندانەكانی سەرای ئازادیی‪.‬‬ ‫دلێر عەبدولخالق‪ ،‬یەكێك لە رێكخەرانی‬ ‫خۆپیشاندان‌و گردبوونەوەكانی زانكۆی‬ ‫سلێمانی دەڵێت‪« :‬ئێمە پرۆژەی داهاتوومان‬ ‫بۆ خۆپیشاندانەكان ئەوەیە‪ ،‬كۆڵنادەین لە‬ ‫گردبوونەوە‌و خۆپیشاندانەكان لەناو زانكۆ‌و‬ ‫رێپێوان‌و رۆیشتن بەرەو سەرای ئازادیی‌و‬ ‫داواكردنی داوا رەواكانمان‌و هەموو توانای‬ ‫خۆمان دەخەینە گەڕ تا داواكارییەكانمان بە‬ ‫شێوەیەكی مەدەنییانە بێت‌و توڕەبوونەكانمان‬ ‫فۆرمەلە بكەین بۆ خەباتی مەدەنی»‪.‬‬ ‫دل��ێ��ر‪ ،‬ئ��اش��ک��رای��دەك��ات؛ «فشارێكی‬ ‫زۆری��ان لەسەرە تا خۆپیشاندان ئەنجام‬ ‫ن��ەدەن»‪ .‬وتیشی‪« :‬نووسراوی رەسمیی‬ ‫بۆ سەرۆكایەتی هەموو زانكۆكانی هەرێم‬ ‫چ��ووە‪ ،‬كە هەموو جۆرە گردبوونەوەیەك‬ ‫یاساغ بكرێت‪ ،‬بەاڵم «ئیرادەی خوێندكارانی‬ ‫زانكۆی سلێمانی زۆر لەو بڕیارانە بەرزترەو‬ ‫لەسەر خۆپیشاندان بە شێوەی مەدەنییانە‬ ‫س��ووری�ن‌و ئیدی چ��اوەڕێ��ی ك��ەس ناكەین‬ ‫داواكانمان جێبەجێ بكات‪ ،‬چونكە ئەم‬ ‫حكومه‌تە لەئاست ئ���ەوەدا نییە داوای‬ ‫خۆپیشاندەران جێبەجێبكات»‪.‬‬ ‫رۆژی (‪ )4/3‬خوێندكارانی پەیمانگەی‬ ‫تەكنیكی سلێمانی هۆڵەكانی خوێندنیان‬ ‫جێهێشت‌و دەستیاندایە مانگرتن‌و داوای‬ ‫دادگاییكردنی پەالماردەرانیان ك��ردووە‪،‬‬ ‫هەروەك خوێندكارانی بەشی كوردی كۆلێژی‬ ‫زمانی ئێوارانی زانكۆی سلێمانی بە هۆی‬ ‫دەستگیركردنی خوێندكارێكی بەشەكەیانەوە ناڕه‌زاییه‌کان به‌رده‌وام ده‌بن ‬ ‫ماوەی چەند رۆژێكە مانیانگرتووە‪.‬‬ ‫د‪.‬شۆڕش حەسەن‪ ،‬مامۆستا لە زانكۆی مەدەنییانە‌و هێمنانە هاتوونەتە سەر شەقام‌و‬ ‫سلێمانی پێیوایە؛ خوێندكاران بەشێوەیەكی داوای مافی رەوا‌و چاكسازیی دەكەن‌و تائێستا‬

‫ئاماژە بەوەش دەكات؛ تائێستا دەسەاڵت‬ ‫وەاڵم���ی خوێندكاران‌و خۆپیشاندەرانی‬ ‫ن��ەداوەت��ەوە‌و نییەتی چاكسازیی نییە‪،‬‬ ‫بەدەر لەوەش هەر لە سەرەتاوە دەسەاڵت‬ ‫هەوڵی كپكردنی خۆپیشاندانەكانی داوەو‬ ‫هەندێكجار دەسەاڵت شێوازی توندوتیژیی‌و‬ ‫دەس��ت��گ��ی��رك��ردن‌و ك��وش��ت�ن‌و سیناریۆی‬ ‫بەكارهێناوە‪ ،‬لە كاتێكدا ئ��ەو شێوازە‬ ‫كاریگەریی خراپ لەسەر تێكچوونی بارودۆخی‬ ‫هەرێم دروستدەكات‌و هیچ دەسەاڵتێكیش‪،‬‬ ‫ئەو شێوازەی بۆ ناچێتە سەر‪.‬‬ ‫رێباز نەسرەدین‪ ،‬كە خوێندكارێكی‬ ‫پەیمانگەی تەكنیكی سلێمانییە‪ ،‬ئاماژە بەوە‬ ‫دەكات؛ وەك زانكۆی سلێمانی نەیانتوانیوە‬ ‫خۆپیشاندان لەناو پەیمانگەدا ئەنجام بدەن‪،‬‬ ‫چونكە «رێگریی هەیە لە الی��ەن هەندێ‬ ‫لە س��ەرۆك بەشەكانی ناو پەیمانگەوە‌و‬ ‫هەوڵدەدەن خوێندكاران بترسێنن‌و كۆمەڵەی‬ ‫خوێندكارانی یەكێتی‌و كەسە حیزبییەكان‬ ‫ب��ااڵدەس��ت��ن‪ ،‬ه��ەوڵ��دەدەن خۆپیشاندان‬ ‫نەكرێت‪ ،‬ب��ەاڵم لەگەڵ ئەمانەشدا چەند‬ ‫جارێك خۆپیشاندانمان كردووەو لە ئێستاشدا‬ ‫رۆژانە بەشداریی خۆپیشاندانەكانی سەرای‬ ‫ئازادیی دەكەین»‪.‬‬ ‫رێ��ب��از‪ ،‬دەڵ��ێ��ت‪« :‬وەاڵم ن��ەدان��ەوەی‬ ‫داواكارییەكانی خۆپیشاندەران دەبێتە هۆی‬ ‫زیاتر س��وورب��وون‌و بە حەماسەتتربوونی‬ ‫خ��ۆپ��ی��ش��ان��دەران‪ ،‬ب��ەاڵم هەرگیز وەاڵم‬ ‫ن��ەدان��ەوەم��ان نابێتە ه��ۆی ئ��ەوەی كاری‬ ‫توندوتیژیی بكەین»‪.‬‬ ‫رێباز‪ ،‬سەبارەت بە هەنگاوەكانی رۆژانی‬ ‫داهاتوویان لە خۆپیشاندانەكاندا ئاماژە بەوە‬ ‫دەك��ات؛ ئەگەر هەر وەاڵمیان نەدەنەوە‪،‬‬ ‫هەنگاوی تر هەیە بۆ بەردەوام بوونیان‌و زیاتر‬ ‫فشار خستنە سەر كاربەدەستان‌‪ .‬وتیشی‪:‬‬ ‫«ئەگەر كار وا بڕوات بە هەماهەنگیی لەگەڵ‬ ‫هەموو ناوەندەكانی خوێندن‌و مامۆستایاندا‬ ‫مانده‌گرین‌و چیتر نەچینە ناو هۆڵەكانی‬ ‫خوێندنەوە‪ ،‬تا داواكارییەكانمان جێبەجێ‬ ‫دەكرێت‪ ،‬بەاڵم لە هەموو حاڵەتێكدا ئێمە‬ ‫پەنا نابەینە ب��ەر توندوتیژیی‪ ،‬چونكە‬ ‫دروشمی ئێمە «بە ئاشتی بە ئاشتی»ە‪.‬‬ ‫هاوكات پەیمانگەی هونەرە جوانەكانی‬ ‫فۆتۆ‪ :‬زمناکۆ سلێمانی ب��ە ب��ەش��داری��ی مامۆستا‌و‬ ‫خوێندكارەكانی‪ ،‬رۆژان��ە بەشدارییان لە‬ ‫خوێندكاران هیچ جۆرە توندوتیژییەكیان خۆپیشاندانەكانی سەرای ئازادییدا كردووە‪.‬‬ ‫محەمەد رەفیق‪ ،‬یەكێك لە خوێندكارانی‬ ‫نەنوواندووە‪.‬‬

‫تائێستا بڕیاری راگرتنی سیستمە نوێیەكەی‬ ‫په‌روه‌رده‌ نەگەیشتووەتە خوێندنگەكان‬

‫به‌سۆز که‌ریم‬ ‫‪................................‬‬

‫دوای دوو مانگ لە دەرچوونی‬ ‫تائێستا بڕیاری راگرتنی سیستمی‬ ‫نوێی تاقیكردنەوەكانی ئامادەیی‬ ‫نەگەیشتووەتە خوێندنگەكان‌و‬ ‫هاوكات بەڕێوەبەری ئەزموونەكان‬ ‫لە وەزارەت��ی پ��ەروەردە‪ ،‬ئاماژە‬ ‫بەوە دەكات‪ ،‬ئەمساڵ سیستمی‬ ‫نوێ پەیڕەو ناكرێت‪.‬‬ ‫بەپێی ب��ڕی��ارە نوێیەكانی‬ ‫سیستمی پەروەردە‪ ،‬هه‌ر شه‌ش‬ ‫ك��ۆرس��ی ق��ۆن��اغ��ی ئ��ام��اده‌ی �ی‌‬ ‫به‌یه‌كه‌وه‌ كۆده‌كرێنه‌وه‌ بۆئه‌وه‌ی‬ ‫ببێته‌ رێژه‌ی (‪ )%30‬كۆی گشتیی‬ ‫نمره‌كان‌و به‌و پێیه‌ بڕوانامه‌یه‌كی‬ ‫تایبه‌تی دەدرێت به‌ قوتابی كه‌‬ ‫بۆ دامه‌زراندن‪ ،‬یان درێژه‌پێدانی‬ ‫خ��وێ��ن��دن ل �ه‌ ده‌ره‌وه‌ی واڵت‬ ‫سوودی لێ وه‌رده‌گیرێت‪ ،‬هەروەها‬

‫خوێندکاران‪ ،‬له‌ چاوه‌ڕێی بڕیاری راگرتنی سیستمی نوێدا‬ ‫ئ �ه‌وان �ه‌ی ده‌یانه‌وێت له‌ زانكۆ‬ ‫حكومیی‌و ئه‌هلییه‌كانی هه‌رێمی‬ ‫كوردستان درێ��ژه‌ به ‌خوێندن‬ ‫ب��ده‌ن‪ ،‬به‌شداریی له‌ ئه‌زموونی‬ ‫گشتی وه‌زاریی ده‌كه‌ن‪ ،‬كه‌ رێژه‌ی‬ ‫(‪)%70‬ی نمره‌كان له‌خۆده‌گرێت‪.‬‬ ‫دوای ه���ەم���وارك���ردن���ەوەی‬ ‫سیستمە نوێیەكە‪ ،‬لە كانوونی‬ ‫دووەم��ی ئەمساڵدا جارێكی تر‬ ‫لە چەند ناوچەیەكدا خوێندكاران‬

‫رژانەوە سەر شەقامەكان‌و چەند‬ ‫خۆپیشاندانێكیان ئەنجام دا‪.‬‬ ‫بۆ چارەسەركردنی ئەو كێشەیە‬ ‫لە كۆبوونەوەی رۆژی (‪)2/6‬ی‬ ‫نێوان سەرۆكی حكومەتی هەرێم‌و‬ ‫بەرپرسانی وەزارەتی پەروەردە‌و‬ ‫لیژنەی پ��ەروەردەو فێركردن لە‬ ‫پەرلەمانی كوردستاندا‪ ،‬بڕیاردرا‬ ‫ئەمساڵ كاركردن بە سیستمی‬ ‫ك��ۆن ب���ەردەوام دەبێت‌و ساڵی‬

‫داهاتوو كار بە سیستمی نوێ‬ ‫دەكرێت‪ ،‬بەاڵم تا ئێستا ئەو بڕیارە‬ ‫نەگەیشتووەتە خوێندنگەكان‌و‬ ‫مامۆستایان‌و خوێندكاران نازانن‬ ‫كار بە كام سیستم دەكرێت‪.‬‬ ‫بە ب��ڕوای م‪.‬ئ��اری ئەحمەد‪،‬‬ ‫بەڕێوەبەری ئامادەیی ئەڵاڵیی‪،‬‬ ‫پێیوایە‪ ،‬نەگەیشتنی ئەو بڕیارە بۆ‬ ‫كەمتەرخەمی وەزارەتی پەروەردە‬ ‫دەگەڕێتەوە‌و راشیگەیاند‪« :‬ئێمە‬ ‫تا ئێستا نازانین بە كام سیستم‬ ‫كاربكەین‌و سەرمان لێشێواوە»‪.‬‬ ‫باپیر ك��ەم��ال‪ ،‬بەڕێوەبەری‬ ‫ئ��ەزم��وون��ەك��ان ل��ە وەزارەت����ی‬ ‫پەروەردەی هەرێمی كوردستان‪،‬‬ ‫بە رۆژنامەی راگەیاند‪« :‬ئەمساڵ‬ ‫ب��ۆ پ��ۆل��ی (‪)10‬ی ئ��ام��ادەی��ی‬ ‫ئ����ەو (‪)30‬ن���م���رەی���ە ح��س��اب‬ ‫ناكرێت‌و پێدەچێت ل��ە چەند‬ ‫رۆژی داه��ات��وودا رێنمایی بۆ‬ ‫پەروەردەكان بنێرین»‪.‬‬

‫په‌یمانگه‌ی هونەرە جوانەكان‌‪ ،‬ئاماژە بەوە‬ ‫دەكات؛ بۆ گەیشتن بە ئامانج‌و جێبەجێكردنی‬ ‫داواكارییەكانیان‪ ،‬ئامادەن هەموو ژیانیان لە‬ ‫خۆپیشاندان بەسەر بەرن‪ ،‬لە پەیمانگەدا‬ ‫بێت‪ ،‬یان لە سەرای ئازادیی‪ ،‬چونكە وەك‬ ‫ئەو دەڵێت‪« :‬داواكارییەكانمان رەوان‌و‬ ‫پەیوەستە بە چارەنووسی میللەتێكەوە»‪.‬‬ ‫ب � ‌ه گ��وت �ه‌ی ن��اوب��راو‪« ،‬ئێمە وەك��و‬ ‫خوێندكارانی پەیمانگەی هونەرە جوانەكان‪،‬‬ ‫لە سەرەتادا هەوڵماندا لە رێی هونەریی‌و‬ ‫تابلۆكان‌و شانۆگەریی‌و موزیكەوە بەشدار‬ ‫بین‪ ،‬بەاڵم لە ئێستادا بەرنامەمان هەیە‪،‬‬ ‫كە چاالكیی گەورە بكەین و دەست بكەین‬ ‫بە كۆمەڵێ كاری هونەریی‪ ،‬كە دژبێ بەو‬ ‫دەسەاڵتە گەندەڵە‪ ،‬ئەمەش تەعبیر لە رای‬ ‫شەقام دەكات لەم ساتەوەختەدا كە چۆن‬ ‫دەڕواننە دەسەاڵت»‪.‬‬ ‫لەگەڵ ئەوەی دەسەاڵتداران هەوڵێكی زۆر‬ ‫دەدەن بۆ كۆتاییهێنان بە خۆپیشاندانەكان‪،‬‬ ‫بەاڵم رۆژ ب��ەڕۆژ ژم��ارەی خۆپیشاندەران‬ ‫لە زیادبووندایە‪ ،‬لەگەڵ ئەم زیادبوونەشدا‬ ‫خوێندكارانی زانكۆی ئەمریكی كە د‪.‬بەرهەم‬ ‫ئەحمەد ساڵح سه‌رۆکی بۆردیه‌تی‪ ،‬هاتنە‬ ‫ناو خۆپیشاندانی سەرای ئازادییەوە‪.‬‬ ‫خوێندكارێكی زانكۆ ئەمریكیی لە عێراق‬ ‫سلێمانی كە نەیویست ناوی ئاشكرا بكات‪،‬‬ ‫ئاماژەی بەوە كرد؛ لەگەڵ ئەوەی ئەم زانكۆیە‬ ‫سەرۆكی حكومەت پشتگیریی دەكات‪ ،‬تا‬ ‫رادەیەكی زۆر ئەو كەسانەی تیایدان وەالئێكی‬ ‫حیزبییان هەیە‪ ،‬بەاڵم ژمارەیەكی زۆر لە‬ ‫خوێندكاران خۆپشاندانێكی هیمنانەیان كرد‬ ‫بەرەو سەرای ئازادیی‪.‬‬ ‫سەبارەت بە چاالكییەكانی خوێندكارانی‬ ‫زانكۆ ئەمریكییەكە لە رۆژان��ی داهاتوودا‬ ‫هەر ئەو خوێندكارە ئاماژەی بەوە كرد؛ كە‬ ‫لەدوای ئەو رۆژەی ئەو خۆپیشاندانەمان كرد‬ ‫هەندێ كەسی حیزبیی ترسێكی گەورەیان‬ ‫دروس��ت��ك��ردووە لەناو خوێندكارەكاندا‪،‬‬ ‫بۆیە نەمانتوانیوە رۆژانە بەردەوامبین لە‬ ‫خۆپیشاندان‪ ،‬ئەویش بە هۆی ئەوەوەیە‬ ‫كە ئ��ەم زانكۆیە زیاتر كەسی حیزبیی‬ ‫وەرگرتووە‌و هەندێ لەو كەسانەش حیزب‬ ‫پشتگیریی ك���ردوون ب��ۆ وەرگ��ی��ران لەو‬ ‫زانكۆیەو دان��ی پ��ارەی خوێندن‪ ،‬بەاڵم‬ ‫«لەگەڵ ئەوەشدا رۆژان��ە ژمارەیەكی زۆر‬ ‫لە خوێندكاران لە خۆپیشاندانەكەی سەرای‬ ‫ئازادییدا بەشدارییان كردووە»‪.‬‬

‫كۆمپانیـــــــــــ‬ ‫بەدواداچوونی‪ :‬ئاكام ئەبوبەكر‬

‫‪............................................................‬‬

‫كۆمپانیایەكی وەهمیی بە ناوی‬ ‫(گۆڵد كوێست) س��ەدان دەفتەر‬ ‫دۆالری ئ��ەم��ری��ك��ی هاواڵتییان‬ ‫دەبات‌و الیەنە پەیوەندیدارەكانیش‬ ‫ئاگادار نین‪.‬‬ ‫كۆمپانیایەكی ئێرانی بە ناوی‬ ‫(گۆڵد كوێست)‪ ،‬كە پێدەچێت‬ ‫وەهمیی بێت بە ن��اوی پالنێكی‬ ‫ئابوورییەوە بڕێكی زۆر پ��ارە لە‬ ‫هاواڵتییانی هەرێمی كوردستان‪،‬‬ ‫ب��ەت��ای��ب��ەت ش����اری سلێمانی‬ ‫وەردەگ��رێ��ت‪ ،‬بە شێوەیەك (‪)3‬‬ ‫پارچە ئاڵتوون بە بڕی (‪ )2‬هەزار‬ ‫دۆالر دراوە بە هاواڵتییان‌و گەر‬ ‫كەسێكی بەشدار بوو لەو پالنەدا دوو‬ ‫كەسی دیكە بهێنێتە ئەو پالنەوە‪،‬‬ ‫مانگانە پارە‌و ئاڵتوون وەردەگرێت‌و‬ ‫هەفتانە (‪ )250‬دۆالر وەردەگرێت‪.‬‬ ‫ب��ەپ��ێ��ی ب��ەڵ��گ��ەن��ام��ەی��ەك كە‬ ‫دەست «رۆژنامە» كەوتووە‪ :‬هەر‬ ‫بەشداربوویەك پالنی ئەو كۆمپانیا‬

‫وەهمییە زیاتر لە (‪ )10‬رۆژ وانەیان‬ ‫پێخوێنراوەو بە شێوەیەكی رەسمیی‬ ‫خۆیان ن��اس��ان��دووە م��ۆر‌و فۆرمی‬ ‫بەشداربوونیان هەبووە‌و زۆرێك لەو‬ ‫هاواڵتییانەی بەشدارییان كردووە‪،‬‬ ‫خۆیان خستووەتە ژێر باری قەرزەوە‬ ‫تا قازانج بكەن‌و بڕێك ئاڵتوونیان‬ ‫دەس���ت ب��ك��ەوێ��ت‪ ،‬ب���ەاڵم دوات���ر‬ ‫دەرك��ەوت��ووە ئەو پارچانەی وەك‬ ‫ئاڵتوون پێیان دراوە‪ ،‬تەنەكە بووە‪.‬‬ ‫محەمەد مەعروف‪ ،‬هاواڵتییەكی‬ ‫بەشداربووی پالنەكەی كۆمپانیای‬ ‫(گۆڵد كۆیست) ‪ ،‬ئاماژە بە شێوازی‬ ‫هەڵخەڵەتاندنی دەك��ات‌و دەڵێت‪:‬‬ ‫«هەڵیانخەڵەتاندین بەوەی گوایە‬ ‫هەركەسێك دوو نەفەری تر بخاتە‬ ‫ژێر باڵی راست‌و چەپی‌و بەشداریی‬ ‫بكات لە كۆمپانیاكەدا‪ ،‬ئەوا هەفتەی‬ ‫(‪ )250‬دۆالر وەردەگرێت‌و وەك لقی‬ ‫دار دەڕوات»‪.‬‬ ‫ئەو هاواڵتییە باس لەوە دەكات؛‬ ‫كە زیاد لە هەفتەیەك لە كۆمپانیاكە‬ ‫وانەیان خوێندووە‌و دوای ماوەیەكیش‬ ‫(‪ )50‬دۆالر‌و دوو پارچە ئاڵتوونم بۆ‬

‫ذمارة (‪ )628‬سيَشةممة ‪2011/4/5‬‬

‫‪www.rozhnama.net‬‬

‫‪nawxo.rozhnama@yahoo.com‬‬

‫ئەندامی كۆمەڵەی داكۆكیكار لە مافی قوربانییان‌و كەسوكاری ئەنفالكراوانی گەرمیان‪:‬‬

‫بوونی ئەو جیاوازییەمان پێ ناخۆشە‪ ،‬ئەگەرنا داوا ناكەین مووچەی ئەوانیش كەمبكرێتەوە‪.‬‬

‫به‌دواداچوونی‪ :‬پ‪.‬سلێمانی‬

‫‪...........................................................‬‬

‫ب���ەرپ���رس���ی ئ����ی����دارەو‬ ‫دارای�����ی گشتیی یەكێتی‪،‬‬ ‫ب��ه‌ن��اوی س��ه‌رۆک��ی لیژنه‌ی‬ ‫فەرمانی‬ ‫سووته‌مه‌نییه‌وه‌‪،‬‬ ‫ئ��ی��داری��ی ب��ۆ گ��واس��ت��ن��ەوەی‬ ‫كارمەندان‌و دانانی كارمەندی‬ ‫ن����وێ ل���ە ش��وێ��ن��ەك��ان��ی��ان‬ ‫دەردەك����ات‌و كارمەندێكیش‬ ‫ئاماژە بەوە دەكات‪ ،‬بە هۆی‬ ‫دەس��ت��ێ��وەردان��ی حیزبییەوە‬ ‫ئ��ام��ادەب��ووە دەس��ت��ب��ەرداری‬ ‫پۆستەكەی بێت‪.‬‬ ‫لەسەر كڵێشەی دەزگ��ای‬ ‫گ��ش��ت��ی��ی ب���ەڕێ���وەب���ردن���ی‬ ‫پرۆژەتایبەتەكان و بە فەرمانی‬ ‫ژم�����ارە (‪ )214‬ل���ە رۆژی‬ ‫‪ ،2007/3/1‬دل��ێ��ری سەید‬ ‫مەجید ب��ەرپ��رس��ی ئ��ی��دارەو‬ ‫دارای�����ی گشتیی یەكێتی‪،‬‬ ‫فەرمانی بۆ گواستنەوەی چەند‬ ‫كارمەندێكی ئ��ەو دەزگ��ای �ە‌و‬ ‫دانانی كارمەندی تر لەشوێنیان‬ ‫دەرك�����ردووەو ل��ە س��ەرەت��ای‬ ‫ف��ەرم��ان��ەك��ەش��دا ه���ات���ووە‪:‬‬ ‫«پاڵپشت ب��ەو دەس��ەاڵت��ەی‬ ‫پێمان دراوە»‪ ،‬هاوكات لەگەڵ‬ ‫ناوی بەرپرسەكەی یەكێتیشدا‬ ‫ئ��ام��اژە بە س��ەرۆك��ی لیژنەی‬

‫سووتەمەنی كراوە‪ ،‬لە كاتێكدا‬ ‫ئەو بەرپرسە هیچ پۆستێكی‬ ‫ئیداریی لەو دەزگایەدا نەبووەو‬ ‫ب��ە لیژنەیەك ل��ە مەكتەبی‬ ‫سیاسیی یەكێتییەوە بۆ ئەو‬ ‫كارە راسپێردراوە»‪.‬‬ ‫ك��ارم��ەن��دێ��ك��ی دەزگ����ای‬ ‫گ��ش��ت��ی��ی ب���ەڕێ���وەب���ردن���ی‬ ‫پرۆژەتایبەتەكان زانیارییەكانی‬ ‫بۆ رۆژنامە پشتڕاستكردەوەو‬ ‫وت��ی‪« :‬فەرمانەكە فەرمانی‬

‫«فەرمانەكە فەرمانی‬ ‫دلێری سەید مەجید‬ ‫بوو‪ ،‬فەرمانێكی‬ ‫حیزبیی بوو‪،‬‬ ‫نەك كارگێڕیی»‬

‫دل��ێ��ری س��ەی��د مەجید ب��وو‪،‬‬ ‫فەرمانێكی حیزبیی بوو‪ ،‬نەك‬ ‫كارگێڕیی‪ ،‬ئەو كاتە مەكتەبی‬ ‫سیاسیی یەكێتی لیژنەیەكیان‬ ‫پێكهێنا ب���ۆ چ��اودێ��ری��ی‌و‬ ‫سەرپەرشتی سووتەمەنی لە‬ ‫سلێمانی‪ ،‬لەو كاتەدا بوو كە‬ ‫ئەو فەرمانەی دەركرد»‪.‬‬ ‫سەبارەت بەوەی كە چۆن‬ ‫كارمەندەكانی دەزگ��اك��ە بە‬ ‫ب��ڕی��اری حیزبیی رازی بوون‬ ‫ك��ە دەس��ت ل��ە پۆستەكەیان‬ ‫ه��ەڵ��گ��رن‪ ،‬ئ���ەو ك��ارم��ەن��دە‬ ‫ك��ە نەیویست ن��اوی ئاشكرا‬ ‫بكرێت‪ ،‬وت��ی‪« :‬زۆر ئاسایی‬ ‫فەرمانەكەیان وەرگ��رت‪ ،‬بگرە‬ ‫پێشیان خ��ۆش ب��وو‪ ،‬چونكە‬ ‫ئەوەندە دەستێوەردانی حیزبیی‬ ‫لە دابەشكردنی سووتەمەنیدا‬ ‫دەك���را ن��ەی��ان��دەت��وان��ی وەك‬ ‫پێویست ئیشەكەیان بكەن‪،‬‬ ‫بۆیە حەزیان دەكرد الیانبەن‌و‬ ‫لە شوێنێكدا ئیش بكەن كە‬ ‫ئەو دەستێوەردانانە نەبێت»‪.‬‬ ‫ی����ەك����ێ����ك����ی ت������ر ل��ە‬ ‫كارمەندانی دەزگ��ای گشتیی‬ ‫پ��رۆژەت��ای��ب��ەت��ەك��ان‪ ،‬ئ��ەوەی‬ ‫بۆ رۆژنامە تەئكید ك��ردەوە؛‬ ‫ك���ە ك��ارم��ەن��دەك��ان��ی��ان بۆ‬ ‫گواستنەوە‪ ،‬یان دانانیان لە‬ ‫شوێنێكی تر‪ ،‬هیچ پرسیان پێ‬

‫فه‌رمانی ئاڵوگۆڕکردنه‌که‌‬

‫نەكراوە‪ ،‬تەنانەت یەكێك لەو‬ ‫كارمەندانەی كە گواستراوەتەوە‬ ‫ناڕەزایی دەربڕیوەو وتوویەتی‪:‬‬ ‫«دل��ێ��ری سەید مەجید ئەو‬ ‫س��ەاڵح��ی��ەت��ەی نییە‪ ،‬ب��ەاڵم‬ ‫ب���ەرپ���رس���ەك���ەی ی��ەك��ێ��ت��ی‬ ‫وتوویەتی پێتان خۆشە‪ ،‬یان‬ ‫نا هەر ئەوەیە»‪.‬‬ ‫ل���ە س���ەروب���ەن���دی ئ��ەو‬ ‫گۆڕانكارییانەدا كە بە هۆی‬ ‫ئەو فەرمانەی بەرپرسەكەی‬ ‫ئیدارەو دارایی گشتیی یەكێتی‬ ‫رووی����ان����داوە‪ ،‬ل��ە مەكتەبی‬ ‫سیاسیی یەكێتییەوە ژمارەیەك‬ ‫ل��ەو كارمەندانە بانگكراون‌و‬ ‫پێیانوتراوە؛ «لەمڕۆ بەدواوە‬ ‫ئێوە لە شوێنەكانی خۆتان‬ ‫دەوام ن��اك��ەن‪ ،‬دەبێت بچنە‬ ‫بەنزینخانەی چاڵەكە دەوام‬ ‫بكەن»‪.‬‬ ‫یەكێكیش لەو كارمەندانە‬ ‫كە نەیویست ناوەكەی ئاشكرا‬ ‫بكرێت بۆ رۆژنامە وتی‪« :‬ئەوە‬ ‫وەك ئیمتیازێك ب��وو پێمان‬ ‫درا‪ ،‬چونكە پێیانوتین لەبەر‬ ‫ئەوەی ئێوە ئیشكەر‌و پاكن‌و‬ ‫لە شت دەزان��ن‪ ،‬دەتاننێرینە‬ ‫بەنزینخانەی چاڵەكە‪ ،‬منیش‬ ‫وتم؛ قەیچێكا فەرمانگە هەر‬ ‫فەرمانگەیە گرنگ ئەوەیە بە‬ ‫پاكیی كارەكانم رایی بكەم»‪.‬‬

‫«هەڤااڵنی بارزانی»‪ ،‬بەرزترین مووچە وەردەگرن‬ ‫پێشمەرگەكانی حیزب‪ ،‬بە پلەی سەربازیی خانەنشین دەكرێن‬

‫به‌دواداچوونی‪ :‬رۆژنامە‬

‫‪............................................................‬‬

‫بەپێی رێنمایی وەزارەت���ی‬ ‫دارایی حكومەتی هەرێم‌و وەزارەتی‬ ‫شەهیدان‪ ،‬مووچەی شەهیدان‌و‬ ‫«هەڤااڵنی بارزانی» زیادكراوە‌و‬ ‫بەجۆرێكە كە بەرزترین ئاستی‬ ‫م���ووچ���ەی���ان ه���ەی���ەو زۆرب����ەی‬ ‫پ��ێ��ش��م��ەرگ �ە‌و ب��ەرپ��رس��ەك��ان��ی‬ ‫یەكێتی‌و پارتی بە پلەی سەربازیی‬ ‫خانەنشین كراون‪.‬‬ ‫ك��ەس��وك��اری ق��ورب��ان��ی��ی��ان‌و‬ ‫ئەنفالكراوەكانی كوردستانیش‪،‬‬ ‫ئاماژە بەوە دەك��ەن‪ ،‬قوربانیدان‬ ‫هەر قوربانیدانەو دەبێت حكومەت‬ ‫جیاوازیی لەنێوان ئەو كەسانەدا‬ ‫نەكات كە قوربانییان لەپێناو‬ ‫واڵت��ەك��ەی��ان��دا داوەو یەكسانیی‬ ‫كۆمەاڵیەتی بهێنێتە كایەوە‌و داوای‬ ‫روونكردنەوە لە حكومەت دەكەن‪.‬‬ ‫ب��ەپ��ێ��ی ن���ووس���راوی ژم���ارە‬ ‫(‪ )3267‬ل��ە (‪)2010/5/18‬ی‬ ‫وەزارەت���ی ك��اروب��اری شەهیدان‌و‬ ‫ئەنفالكراوەكان ك��ە ئاراستەی‬ ‫س���ەرج���ەم ب��ەڕێ��وەب��ەرێ��ت��ی��ی��ە‬ ‫گشتییەكانی وەزارەت ك��راوە‪،‬‬ ‫رێنمایی دارای����ی ژم���ارە (‪)10‬‬ ‫یان لە (‪)2010/5/11‬دا بەسەردا‬ ‫گشتێنرا‪ ،‬كە تایبەتە بە زیادكردنی‬ ‫مووچەی كەسوكاری شەهیدان‌و‬ ‫فه‌رمانی زیادکردنه‌که‌‬ ‫ئەنفالكراوەكان‌و پشتبەستووە بە‬ ‫بڕیارەكانی ئەنجومەنی وەزیرانی پشتبەستووە ب��ە ن��ووس��راوی بەمشێوەیە‪( :‬هەڤااڵنی بارزانی‪،‬‬ ‫هەرێمی كوردستان‌و زۆربەی پلەی س��ەرۆك��ای��ەت��ی��ی ئ��ەن��ج��وم��ەن��ی بە رێژەی ‪ %15‬زیادكراون‌و بوەتە‬ ‫پێشمەرگایەتی‌و پێشمەرگەكانی وەزی�����ران ژم����ارە (‪ )1033‬لە (‪ )1186800‬دینار‪ ،‬كە بەرزترین‬ ‫یەكێتی‌و پارتی ه��اوت��اك��راوە بە (‪‌)2010/4/28‬و جگە لە زیادكردنی مووچەی وەزارەتەكەیەو بە پلەی‬ ‫پلەی سەربازیی‌و بەوشێوه‌یەش مووچەی كەسوكاری شەهیدان‌و لیوا خانەشین ك���راون‪ ،‬هەمان‬ ‫ئەنفالكراوەكان‪ ،‬مووچەی چەند پلەی ل��ی��وا‪ ،‬ب��ەاڵم ب��ۆ ئەندامی‬ ‫خانەنشین كراون‪.‬‬ ‫رێ��ن��م��ای��ی��ە دارای���ی���ەك���ە كە (فیئەیەك)ی دیكەی زیادكردووە‪ ،‬فەلەك (فەرماندەیی لەشكری‬

‫ك��وردس��ت��ان‌و مەسئولی سوپای‬ ‫پارتی دی��م��وك��رات)‌و (كارگێڕی‬ ‫فەرماندەیی یەكێتیی نیشتمانی)‬ ‫بە رێژەی (‪ )%15‬زیادكراوەو بوەتە‬ ‫(‪)1092500‬دینار)‪.‬‬ ‫جەالل مەحمود كە دوو مامی‬ ‫ب��ە خ��ێ��زان��ەوە ئەنفالكراون‪ ،‬بۆ‬ ‫«رۆژن��ام��ە» وت��ی‪« :‬ئەگەرچی‬ ‫زانیاریمان لەسەر ئەو بابەتە نییە‪،‬‬ ‫ب��ەاڵم جیاوازیی مووچە لەنێوان‬ ‫هەڤااڵنی بارزانی‌و ئەوانەی چانسی‬ ‫بینیی بارزانییان نەبوە‪ ،‬بەشێكی‬ ‫ت��رە ل��ەو ه��ەم��وو ناعەدالەتیی‌و‬ ‫جیاوازییەی كە دەس��ەاڵت��داران��ی‬ ‫كوردستان لە نێوان هاواڵتییاندا‬ ‫دروستیان ك���ردووە»‌‪ ،‬ئاماژەی‬ ‫ب��ەوەش ك��رد‪« :‬رەنگە ئێمە لە‬ ‫داه��ات��وودا هەڵوێستمان هەبێت‌و‬ ‫بە دڵنیاییەوە داوای روونكردنەوە‬ ‫دەكەین كە هۆكاری ئەو جیاوازیی‬ ‫مووچەیە بۆ چییە؟»‪.‬‬ ‫ئارام مستەفا‪ ،‬كە تاقانەیەكی‬ ‫پاشماوەی ئەنفالە‪ ،‬نیگەرانیی‬ ‫خۆی لەو جیاوازیكردنە دەربڕی‌و‬ ‫بۆ رۆژنامە وت��ی‪« :‬خەبات هەر‬ ‫خ��ەب��ات��ەو ق��ورب��ان��ی��دان��ی��ش هەر‬ ‫قوربانیدانە‪ ،‬ئیتر ئەو قوربانییە‬ ‫هەڤاڵێكی بارزانی دابێتی‪ ،‬یان‬ ‫كەسێكی ت��ر‌و ئ��ەو خەباتەش‬ ‫هەڤااڵنی ئ��ەو كردبێتیان‪ ،‬یان‬ ‫كەسێكی تر»‪.‬‬ ‫بەپێویستیشی دەزان��ێ��ت كە‬ ‫حكومەتی هەرێم روونكردنەوە بدات‬ ‫لە سەر ئەو جیاوازیی مووچەیەو‬ ‫روون��ی بكاتەوە‪ ،‬ئ��ەو مووچەیە‬ ‫پارتی دەی���دات‪ ،‬ی��ان حكومەتی‬ ‫هەرێم‪ ،‬ئەگەر حكومەتی هەرێم‬ ‫دەی��دات‪ ،‬ئ��ەوە وەاڵم��ی ئەوەمان‬ ‫بداتەوە كە بۆچی ئەو جیاوازییە‬

‫دروست دەكرێت لەنێوان كەسانی‬ ‫نزیك لە بارزانی‌و ئەوانەی ئەویان‬ ‫نەبینیوە؟‬ ‫هەروەك لە رێنماییە داراییەكەدا‬ ‫هاتووە‪ ،‬ئامر هێزو هەیئەی هێز‌و‬ ‫ئەندامی سوپاو كادیری سەربازیی‌و‬ ‫سیاسیی بەرامبەر پلەی عەمید‬ ‫مووچەكەیان كراوەتە (‪)1055700‬‬ ‫دینار‪ .‬ئامر بەتالیۆن‌و جێگری‬ ‫هێز بە پلەی عەقید‌و بەمووچەی‬ ‫(‪)977500‬دی������ن������ار‪ .‬جێگری‬ ‫بەتالیۆن‌و ئەندام بەتالیۆن‌و كادیری‬ ‫سەربازیی‪ ،‬بە پلەی موقەدەم‌و بە‬ ‫مووچەی (‪)920000‬دینار‪ .‬كادیری‬ ‫سەربازیی‌و سیاسیی بە پلەی رائید‬ ‫بە مووچەی (‪)862000‬دینار‪.‬‬ ‫بەهەمانشێوە‪ ،‬سەرجەم پلە‬ ‫حیزبییەكانی ئەندامی فەرماندەیی‌و‬ ‫جێگری ف��ەرم��ان��دەی��ی لەشكرو‬ ‫جێگری فەرماندەی تیپ‌و ئامر‬ ‫ك����ەرت‌و ئ��ام��ر ت��ی��پ‪ ،‬ب��ە پلەی‬ ‫س��ەرب��ازی��ی خانەنشین ك���راون‌و‬ ‫مووچەكانیان لە نێوان (‪)%25-15‬‬ ‫زی��ادك��راوەو كەمترین مووچەش‬ ‫لەناو لیستەكەدا پلەی (پ‪.‬م)‬ ‫پێشمەرگەیە‪ ،‬بە مووچەی (‪)500‬‬ ‫هەزار دینار‪.‬‬ ‫لەبەرامبەر خانەنشینكردنی‬ ‫ك��ەس��ان��ی ح��ی��زب��ی��ی ب��ە پلەی‬ ‫سەربازیی‪ ،‬نەریمان عەبدوڵاڵ‪،‬‬ ‫ئ��ەن��دام��ی ل��ی��ژن��ەی ئ��اس��ای �ش‌و‬ ‫ناوخۆ لە پەرلەمانی كوردستان‪،‬‬ ‫ب��ە رۆژن��ام��ەی راگ��ەی��ان��د‪« :‬ئ��ەو‬ ‫كەسانەی خەباتیان كردووە‪ ،‬مافی‬ ‫خۆیانە رێزیان لێبنرێت‌و پاداشتی‬ ‫ماندووبوونیان بدرێتەوە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫بەشێوەیەكی یاسایی‌و بەپێی‬ ‫یاسایەك بێت كە لە پەرلەمانی‬ ‫ك���وردس���ت���ان���ەوە دەرب��چ��ێ��ت‌و‬

‫لیژنەیەكی بێالیەنی میهەنی‬ ‫دابنرێت‌و هەموو ئەو كەسانەی كە‬ ‫پێشمەرگە بوون‪ ،‬پاداشتی خۆیان‬ ‫بدرێتەوەو لەهەموو حیزبەكان‪،‬‬ ‫نەك لەسەر بنەمای لیژنەیەكی‬ ‫حیزبیی كە تیایادا مەنسوبییەت‌و‬ ‫مەحسوبییەتی تێدابێت‌و خەباتی‬ ‫هەموو ئەوانی تریش بخاتە ژێر‬ ‫پرسیارەوە»‪.‬‬ ‫وتیشی‪« :‬ئەو كەسانەی پێشر‬ ‫پلە پێشمەرگایەتییەكەیان بۆكراوە‬ ‫بە سەربازیی‪ ،‬لە رێ��ی لیژنەی‬ ‫حیزبییەوە بووە‪ ،‬پێوەری یاسایی‬ ‫لەبەرچاو نەگیراوە‌و هەستدەكرێت‬ ‫تێكەڵ‌و پێكەڵیەك هەیە‪ ،‬بۆیە‬ ‫پێویستە لە پەرلەمانی كوردستان‪،‬‬ ‫یاسای تایبەت بۆ ئەو مەبەستە‬ ‫دەرب��ك��رێ �ت‌و پ��ێ��وەری تایبەتی‬ ‫دیاربكرێت‌و هەقیقەتی خەبات‬ ‫دەربكەوێت‪ ،‬نەك ئەوەی بەداخەوە‬ ‫ئێستا كەسانێك ه��ەن كە هیچ‬ ‫پێشمەرگایەتییان‬ ‫خەباتێكی‬ ‫نەبووە‪ ،‬بەاڵم بەپلەی سەربازیی‬ ‫بااڵ خانەنشین كراون»‪.‬‬ ‫ل��ەالی��ەك��ی ت����رەوە‪ ،‬واح��ی��د‬ ‫ب��ەه��ج��ەت‪ ،‬ئ��ەن��دام��ی كۆمەڵەی‬ ‫داكۆكیكار لە مافی قوربانییان‌و‬ ‫كەسوكاری ئەنفالكراوانی گەرمیان‪،‬‬ ‫بە رۆژن��ام��ەی راگەیاند‪« :‬ئێمە‬ ‫تەنیا بوونی ئەو جیاوازییەمان پێ‬ ‫ناخۆشە‪ ،‬ئەگەرنا داوا ناكەین كە‬ ‫مووچەی ئ��ەوان كەم بكرێتەوە‪،‬‬ ‫بەڵكو داوای یەكسانیی دەكەین‌و‬ ‫دەمانەوێت ئەگەر مووچەی ئەوان‬ ‫ب��ەو شێوەیە دەبێت‪ ،‬پێویستە‬ ‫مووچەی ئێمەش بەهەمانشێوە‬ ‫بێت‪ ،‬ئەگەرنا ئەو جیاوازیكردنە‪،‬‬ ‫ك����اردان����ەوە ب��ە دوای خ��ۆی��دا‬ ‫دەهێنێت»‪.‬‬

‫ذمارة (‪ )628‬سيَشةممة ‪2011/4/5‬‬

‫‪nawxo.rozhnama@yahoo.com‬‬

‫لەیادی ئەنفالدا‪ ،‬هەڵمەتی گۆشت نەخواردن بەڕێوەدەچێت‬

‫رۆژنامە‪ :‬گۆڤاری «ئەنفالستان»‬ ‫لەڕێگەی هەڵمەتێكەوە هەوڵدەدات‬ ‫یادی كارەساتی ئەنفال بكرێتە رۆژی‬ ‫سەرنەبڕین‌و رۆژی گۆشت نەخواردن‪.‬‬ ‫ل��ە پ��ڕۆژەی��ەك��دا ك��ە گۆڤاری‬ ‫«ئەنفالستان» ئاڕاستەی خەڵكی‬

‫كوردستانی ك���ردووە داوادەك���ات‬ ‫«لەهەردوو ساڵڕۆژی ‪ 3/16‬و ‪4/14‬دا‪،‬‬ ‫هەموو تاكێكی كورد گۆشتخواردن‬ ‫لەخۆی قەدەغە بكات‪ ،‬وات��ە لەو‬ ‫دوو رۆژەدا هیچ پەلەوەرو ئاژەلێك‬ ‫س��ەرن��ەب��ڕدرێ�ت‌و قەسابخانەكان‌و‬

‫چێشتخانەكان پابەندبن بەم پەیامە‬ ‫كۆمەاڵیەتیەوە‌وگۆشت نەفرۆشن»‪.‬‬ ‫گۆڤاره‌که‌‪ ،‬لە پڕۆژەكەیدا ئاماژە‬ ‫بەوەشدەكات‪ :‬لەساڵی ‪1988‬دا‪،‬‬ ‫تاوانی ئەنفال لەناوچەی گەرمیاندا‬ ‫كەوتە مانگی رەمەزانەوەو ئەنفالی‬

‫قۆناغی چوارەمیش لەنیوان ئەو دوو‬ ‫جەژنەدا دەیان هەزار خەڵك فریای‬ ‫ج��ەژن‌و گۆشتخواردن نەكەوتن‪.‬‬ ‫بەڵكو س��ەرب��اری برسیكردنیان‪،‬‬ ‫لەكەمپی ت��ۆپ��زاوا پۆلێنكران بۆ‬ ‫كۆمەڵكوژیی‪.‬‬

‫لە بادینان؛ دەرگای زانیاریی لەسەر رۆژنامەنووسان دادەخرێت‬

‫رۆژنامه‌نووسێکی نزیک ل ‌ه پارتی‪ :‬جیاوازیی ل ‌ه پێدانی زانیاریی ب ‌ه رۆژنامه‌نووسان ناکرێت‬ ‫به‌دواداچوونی‪ :‬دیاری خالید‬

‫‪..............................................................‬‬

‫رۆژن��ام��ەن��ووس��ان��ی دەڤ���ەری‬ ‫بادینان ئاماژە بە ئەستەمیی كاری‬ ‫راگەیاندن‌و دەستنەكەوتنی زانیاریی‬ ‫دەكەن لەو دەڤ��ەرەو جیاوازیكردن‬ ‫لە نێوان رۆژنامەنووسانی حیزبیی‌و‬ ‫ناحیزبیی ئاشكرا دەكەن لە پێدانی‬ ‫زانیارییەكاندا‪.‬‬ ‫ك��اوە عومەر‪ ،‬رۆژنامەنووس‪،‬‬ ‫لە كەناڵی تەلەفزیۆنی پەیام لە‬ ‫بادینان ك��ار دەك���ات ب��اس ل��ەوە‬ ‫دەكات‪ ،‬دەستكەوتنی زانیاریی زۆر‬ ‫ئەستەمە‌و گلەیی لە خراپیی مامەڵەی‬ ‫دامودەزگا ئەمنییەكان لە دهۆك‬ ‫دەك��ات‪ ،‬ک��او‌ه ب ‌ه رۆژن��ام��ەی وت‪:‬‬ ‫«زانیاریی بۆ میدیا ئۆپۆزسیۆنەكان‬ ‫دەستناكەوێت‪ ،‬وەك رۆژنامەنووسێك‬ ‫تێمان ناڕوانن‪ ،‬بەڵكو وەك كەسێكی‬ ‫حیزبیی س��ەی��رت دەك����ەن‌و هیچ‬ ‫زانیاریت نادەنێ‌‪ ،‬لەكاتێكدا بۆ ل ‌ه رێگری قسه‌کردنه‌وه‌‪ ،‬بۆ رێگری‬ ‫میدیا حیزبییەكان زانیاریی زۆر‬ ‫ئاسانەو خۆیان دەیاندەنێ‌‌و ئەو تیرۆر‌و ئەو زەوییانەی كە موڵكی‬ ‫چاالكیی‌و كۆنگرە رۆژنامەوانییانەی حكومەتن‌و بەرپرسان دەستیان‬ ‫لە بادینان دەك��رێ��ن‪ ،‬ئێمەی لێ بەسەردا گرتووە‪ ،‬ناتوانرێت زانیارییان‬ ‫لەسەر كۆبكرێتەوە‌و بەدواداچوونیان‬ ‫ئاگادار ناكەنەوە»‪.‬‬ ‫ن����اوب����راو ج���ەخ���ت ل��ەس��ەر بۆ بكرێت‌‪ ،‬وتیشی‪« :‬شاردنەوەی‬ ‫ئ��ەوە دەك��ات��ەوە‪ ،‬پێویستە نەك زانیاریی لە رۆژنامەنووس‪ ،‬وا دەكات‬ ‫رۆژن���ام���ەن���ووس‪ ،‬بەڵكو هەموو زۆرجار تووشی هەڵەببێت‌و دواتریش‬ ‫خەڵك زانیاریی دەس��ت بكەوێت لێپرسینەوەی قورسی تووش بێت»‪.‬‬ ‫رۆژنامەنووسێكی تری دەڤەری‬ ‫لەسەر ئەو دیاردانەی مەترسییان‬ ‫بۆ ژیانی هاواڵتییان هەیە‪ ،‬وەك‪ :‬بادینان جیاوازیی لەنێوان مادەكانی‬ ‫مادەهۆشبەرەكان‌و دەستگیركراوان‌و یاسای رۆژنامەگەریی‌و هەڵسوكەوت‬

‫پێدانی زانیاریی‬ ‫لەگەڵ میدیادا لەو دەڤەرە ئاشكرا‬ ‫دەك���ات‪ ،‬ب��ەرەڤ��ان ئەحمەد‪ ،‬كە‬ ‫رۆژنامەنووسێكی زاخۆیە ئاماژەی‬ ‫ب��ەوەدا‪ ،‬هەرچەندە بەپێی یاسای‬ ‫رۆژن��ام��ەگ��ەری��ی نابێت رێگریی‬ ‫ل��ە رۆژن��ام��ەن��ووس��ان بكرێت‪ ،‬بۆ‬ ‫ئ��ەوەی زانیاریی بۆ رای گشتیی‬ ‫ب��گ��وازن��ەوە‪ ،‬ب��ەاڵم «ب��ە بیانووی‬ ‫ئەمنی قەومیی زانیاریی نادرێت‪،‬‬ ‫لە كاتێكدا پەیوەندیی بە ئەمنی‬ ‫قەومییەوە نییەو تەنیا بیانوویەكە‌و‬

‫رۆژنامەنووسانیش ناتوانن ئەركی‬ ‫خۆیان جێبەج ‌ێ بكەن»‪.‬‬ ‫ب��ەرەڤ��ان‪ ،‬جیاوازییەكی تری‬ ‫بە دەستكەوتنی زانیاریی لەنێوان‬ ‫رۆژن��ام��ەن��ووس��ان��ی ئۆپۆزسیۆن‌و‬ ‫سەربەخۆو لەگەڵ رۆژنامەنووسانی‬ ‫س���ەر ب��ە م��ی��دی��ای حیزبەكانی‬ ‫دەسەاڵت ئاشكرا دەكات‌و دەڵێت‪:‬‬ ‫«رۆژنامەكانی سەر بە دەسەاڵت بە‬ ‫ئاسانیی زانیارییان دەست دەكەوێت‪،‬‬ ‫بەاڵم رێگریی لە ئێمە دەك��ەن بۆ‬

‫باڵوكردنەوەی هەواڵ‌و زانیارییەكان‪،‬‬ ‫كە لە دەرەوەی میدیای حیزب كار‬ ‫دەكەین‪ ،‬بەڵگەشم بۆ ئەمە زۆرە‪ ،‬كە‬ ‫بابەتی زۆر گرنگ هەبووە بە ناوی‬ ‫ئەمنی قەومییەوە زانیارییان بە ئێمە‬ ‫نەداوە‪ ،‬بەاڵم دواتر لە رۆژنامەیەكی‬ ‫حیزبیی باڵوكراوەتەوە»‪.‬‬ ‫ئەم رێگرییە لە رۆژنامەنووسانی‬ ‫ئۆپۆزسیۆن‌و ئەهلیی لە دەڤەری‬ ‫بادینان لەكاتێكدایە بەپێی مادەی‬ ‫دووەم���ی ی��اس��ای رۆژنامەگەریی‬ ‫ك��وردس��ت��ان��ی ژم�����ارە (‪)35‬ی‬ ‫ساڵی (‪ ،)2007‬رۆژنامەگەریی‬ ‫لە هەرێمی كوردستاندا ئ��ازادەو‬ ‫هیچ سانسۆرێكی لەسەر نییە‌و‬ ‫رۆژنامەنووسیش مافی ئەوەی هەیە‬ ‫ئەو زانیارییانەی بەردەست بكەوێت‬ ‫كە لە بەرژەوەندیی هاواڵتییان بێت‪.‬‬ ‫ه���اوك���ات ن��اس��ر ح��ەس��ەن‪،‬‬ ‫رۆژن��ام��ەن��ووس��ی نزیك لە پارتی‬ ‫دی��م��وك��رات��ی ك��وردس��ت��ان‪ ،‬پێی‬ ‫وانییە جیاوازیی بكرێت لەنێوان‬ ‫رۆژنامەنووسان‌و نەدانی زانیاریی‬ ‫ب��ە ه��ەن��دێ��ك رۆژن��ام��ەن��ووس��ان‌و‬ ‫پێشی وایە‪ ،‬هۆكارەكەی بۆ ئەوە‬ ‫دەگەڕێتەوە‪ ،‬كە رۆژنامەنووسان‬ ‫توانای رێكکەوتنیان نییە لەگەڵ‬ ‫دامودەزگاكان‌و بۆ رۆژنامە وتی‪:‬‬ ‫«پێدانی زانیاریی بە رۆژنامەنووسان‬ ‫ب���ۆ س���ەن���گ‌و ق��ورس��ای��ی خ��ۆی‬ ‫دەگ��ەڕێ��ت��ەوە‪ ،‬كە توانای چەندە‬ ‫بۆ ئ��ەوەی لەگەڵیان رێبكەوێت‌و‬ ‫راستگۆبێت‌و زانیاریی بە راست‬ ‫باڵوبكاتەوە‌و دەزگاكانی بادینانیش‬

‫زانیارییەكان دەدەن»‪.‬‬ ‫هه‌ر له‌وباره‌یه‌وه‌‪ ،‬ئیسماعیل‬ ‫تاهیر‪ ،‬سكرتێری لقی دهۆكی‬ ‫س��ەن��دی��ك��ای رۆژن��ام��ەن��ووس��ان��ی‬ ‫كوردستان‪ ،‬وتی‪« :‬زانیارییەكان‬ ‫دوو ج����ۆرن‪ ،‬ه��ەن��دێ��ك��ی��ان زۆر‬ ‫س���ادەن‌و پەیوەندیی ب��ە ژیانی‬ ‫خەڵكییەوە هەیە‌و دەبێت بدرێن‬ ‫بە رۆژنامەنووسان‪ ،‬بەاڵم هەندێك‬ ‫زانیاریی تر پەیوەندیی بە ئەمنی‬ ‫ق��ەوم��ی��ی��ەوە ه��ەی �ە‌و نابێت باڵو‬ ‫بكرێنەوە‌و مەترسییان دەبێت‬ ‫بۆ حكومەت‌و گرێدراوی هەندێك‬ ‫خەڵك كە رەنگە رووبەڕووی كوشتن‬ ‫ببنەوە»‪.‬‬ ‫ل��ق��ی ده���ۆك���ی س��ەن��دی��ك��ای‬ ‫رۆژنامەنووسانی كوردستانیش‪ ،‬كە‬ ‫بەرپرسی یەكەمە لە بەرگریكردن‬ ‫لە مافی رۆژنامەنووسان جەخت‬ ‫لەسەر ئەوە دەكاتەوە‪ ،‬كە قبوڵی‬ ‫ناكەن زانیاریی بە رۆژنامەنووسێك‬ ‫نەدرێت‌و بە رۆژنامەنووسێكی تر‬ ‫ب��درێ��ت‪« ،‬ب���ەدواداچ���وون بۆ ئەو‬ ‫شوێنانەش دەكەن كە زانیاریی بە‬ ‫رۆژنامەنووسان نادەن»‪.‬‬ ‫ئیسماعیل ت��اه��ی��ر‪ ،‬وێ���ڕای‬ ‫ئاماژەدان بەوەی كە زانیاریی بە‬ ‫رۆژنامەنووسان نادرێت‪ ،‬كار بۆ‬ ‫نەهێشتنی ئەو دیاردەیە دەكەن‪،‬‬ ‫بەاڵم پێیوایە‪« ،‬رێكکەوتن لەگەڵ‬ ‫هەندێك دامودەزگا پەیوەندیی بە‬ ‫خودی رۆژنامەنووسەكەوە هەیە‪ ،‬كە‬ ‫چۆن لەگەڵ دەزگاكان رێكدەكەوێت‬ ‫بۆ گواستنەوەی زانیاریی»‪.‬‬

‫رۆژنامە‌نووسان؛ رووبە‌ڕووی‌ هە‌وڵی‌ رفاندن‌و تیرۆركردن دە‌بنە‌وە‌‬ ‫به‌دواداچوونی‪ :‬هاوڕ ‌ێ عەبدوڵاڵ‬

‫‪...............................................................‬‬

‫كوردستان‬ ‫رۆژنامەنووسانی‬ ‫رووب����ەڕووی رف��ان��دن‌و تیرۆركردن‬ ‫بوونەتەوەو تەنیا لە (‪ )50‬رۆژی‬ ‫رابردوودا نزیكەی (‪ )150‬پێشێلكاریی‬ ‫بەرامبەر رۆژنامەنووسان ئەنجام‬ ‫دراوە‪.‬‬ ‫رۆژی (‪)17‬ی شوبات لە شاری‬ ‫سلێمانی خۆپیشاندانێكی جەماوەریی‬ ‫سازكراو تائێستاش لە سلێمانی‌و‬ ‫چەند ناوچەیەكی تر هەمان شەپۆلی‬ ‫ناڕازەیی بە مەبەستی گۆڕانكاریی‬ ‫ریشەیی لە سیستمی حكومڕانیی‬ ‫هەرێمی كوردستان بەردەوامە‌و لەو‬ ‫م��اوەی��ەدا (‪ )9‬هاواڵتی ك��وژراون‌و‬ ‫زیاتر لە (‪ )200‬هاواڵتی برینداركراون‪،‬‬ ‫هەر لەو ماوەیەدا چەند كەناڵێكی‬ ‫فۆتۆ‪:‬هیوا‬ ‫راگەیاندن كە دیارترینیان (‪ ،2011/2/19 nrt،‬سلێمانی‪ ..‬رۆژنامه‌نووسێک له‌کاتی پێکاندا ‬ ‫‪ ،knn‬رادی���ۆی گ���ۆڕان‪ ،‬رادی��ۆی‬ ‫ی بە‌رامبە‌ر مەبەست لە دەستدرێژیی بۆ سەر راگەیاندنی ئەهلیی‌و سەربەخۆ‬ ‫ی نیگە‌رانی ‌ی خۆ ‌‬ ‫دەن��گ‪ ،‬رادی���ۆی ن��ەوا‪ ،‬رۆژن��ام��ەی ئە‌وپە‌ڕ ‌‬ ‫هاواڵتی‪ ،‬رۆژن��ام�ه‌ی «رۆژن��ام�ه‌») رە‌وش ‌ی رۆژنامە‌نووسان لە ‌هە‌رێمی‌ رۆژن��ام��ەن��ووس��ان‪ ،‬ش���اردن���ەوەی ترساون‪ ،‬نایانەوێت راگەیاندنەكان‬ ‫رووبەڕووی سووتاندن‌و تێكشكاندن‌و كوردستان راگە‌یاندووە‌‌و ئاماژ‌ەی‌ راستییەكانە لە خەڵكی كوردستان‪ .‬راستییەكان ئاشكرا بكەن‪ ،‬بۆیە‬ ‫س��ۆران عومەر‪ ،‬رۆژنامەنووس ئێستا رۆژنامەنووسان رووب��ەڕووی‬ ‫هەڕەشەكردن بوونەتەوە‌و هاوكات بە‌وە ‌كردووە‌؛ دوابە‌دوای ‌هە‌ڕە‌ش ‌ەی‌‬ ‫ژیانی رۆژنامەنووسانی دەرەوەی كوشتن‪ ،‬رۆژنامە‌نووسان رووبە‌ڕووی‌ ئاماژە بەوە دەكات؛ یەكێتی‌و پارتی كە رف��ان��دن‌و ل��ێ��دان‌و ب��ری��ن��دارك��ردن‌و‬ ‫خاوەنی هێزی چەكداریین‪ ،‬هەمیشە تیرۆركردن بوونەتەوە»‪.‬‬ ‫دەسەاڵت لە دۆخێكی مەترسیداردایە‪ .‬هە‌وڵ ‌ی تیرۆركردن دە‌بنە‌وە‌‪.‬‬ ‫ل��ە چ��ەن��د رۆژی راب�����ردوودا‬ ‫باس لەوەش كراوە‪ ،‬لە‌م چە‌ند بە شێوەیەك هێزە چەكدارەكان‌و‬ ‫بەپێی ئامارێكی سەندیكای‬ ‫راگەیاندنەكانی‬ ‫رۆژنامەنووسانی كوردستان‪ ،‬لە رۆژە‌ی ‌دواییدا سێ رۆژنامە‌نووسی ناوخۆیان راهێناوە‪ ،‬كە رێگە نەدەن رۆژنامەنووسانی‬ ‫ی سە‌ر ب ‌ە ئۆپۆزسیۆن ل ‌ە هە‌وڵی‌ راگەیاندنە ناحیزبییەكان رووداوەكان ب��زووت��ن��ەوەی گ���ۆڕان ل��ە هەولێر‬ ‫خۆپیشاندانەكانەوە كورد ‌‬ ‫س��ەرەت��ای‬ ‫نزیكەی (‪ )150‬پێشێلكاریی بەرامبەر تیرۆركردن رزگاریان بوو لە‌هە‌ولێر‌و باڵو بكەنەوە‪« ،‬دەستدرێژیی بۆ كراونەتە ئامانج‪.‬‬ ‫(‪( )3/23‬هە‌نگاو هاشم)ی‌‬ ‫دهۆك‪ ،‬ژمارە‌یە‌ك لە‌رۆژنامە‌نووسان سەر رۆژنامەنووسان سیاسەتی ئەو‬ ‫رۆژنامەنووسان ئەنجام دراوە‪.‬‬ ‫ی لێكرا‪،‬‬ ‫ی رۆژنام ‌ە تە‌ق ‌ە ‌‬ ‫ی دە‌ستگیركردن‌و هە‌وڵی‌ دوو حیزبەیە‌و رووداوەك��ان��ی ئەم پە‌یامنێر ‌‬ ‫‌یامنێرانی بێ رووب�ە‌ڕوو ‌‬ ‫‌‌‬ ‫ی پە‬ ‫رێ��ك��خ��راو ‌‬ ‫ی (گروپی‌‬ ‫دوواییە ئەو راستییەی سەلماند‪ ،‬هەمان رۆژ گروپێك ب ‌ە ناو ‌‬ ‫سنوور لە ‌دوایین راپۆرت ‌ی خۆیدا‪ ،‬رفاندن بوونە‌تە‌وە‌‪.‬‬ ‫ب��ە ب���ڕوای رۆژن��ام��ەن��ووس��ان‪ ،‬ئ��ەوان هەمیشە لە رۆژنامەنووس‌و گە‌نجان ‌ی ه�ە‌ول��ێ��ر)‪ ،‬هە‌ڕە‌شە‌یان‬ ‫كە هەفتەی راب��ردوو باڵویكردەوە‪،‬‬

‫ل ‌ە شە‌وق ‌ی كانە‌بی‌‪ ،‬بە‌ڕێوە‌بە‌ر ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كە‌ناڵی‌‬ ‫ی ه �ە‌ول��ێ��ر ‌‬ ‫نووسینگ ‌ە ‌‬ ‫(‪ )KNN‬ك���ردووەو ئ��اگ��اداری��ان‬ ‫ك��ردووەت��ەوە‪ ،‬كە ئەگەر ب��ەردەوام‬ ‫بێت‪ ،‬زمانی دەبڕن»‪.‬‬ ‫ش�ە‌وق� ‌ی كانە‌بی‌‪ ،‬ب��اس ل��ەوە‬ ‫دەك���ات؛ ل ‌ە هە‌ولێر ب ‌ە ك��ردار لە‬ ‫‌الیە‌ن دە‌زگا ئە‌منییە‌كانە‌و‌ە رێگ ‌ەی‌‬ ‫كاركردنمان لێ دە‌گیرێت‪ ،‬ناهێڵن‬ ‫هیچ جووڵە‌و ناڕە‌زاییە‌ك ‌ی هاواڵتییان‬ ‫رووماڵ بكە‌ین‪ ،‬جگە لەوە بە‌ردە‌وام‬ ‫ل ‌ە الیە‌ن گروپ ‌ی جیاجیاوە‌و ل ‌ە رێگ ‌ەی‌‬ ‫ئیمە‌یل‌و تە‌لە‌فۆنە‌و‌ە هە‌ڕە‌شە‌مان‬ ‫لێكراوە‌«‪.‬‬ ‫ه��اوك��ات سەنتەری میترۆ بۆ‬ ‫داك��ۆك��ی ل��ە رۆژن��ام��ەن��ووس��ان لە‬ ‫راپۆرتێكدا زیاتر لە ‪ 100‬حاڵەتی‬ ‫پێشێلكاری دژ بە رۆژنامەنووسان‬ ‫تۆماركردووە‌و نیگەرانی دەردەبڕێت‬ ‫ل��ە ب��ەردەوام��ب��ون��ی پێشێلكاری‬ ‫ب��ە رۆژن���ام���ەن���ووس���ان ل��ەالی��ەن‬ ‫هێزەكانی ئەمنییەكانەوە‌و داواش‬ ‫دەك��ات‪« ،‬بەرپرسان رێنمایی بۆ‬ ‫هێزە ئەمنییەكان دەرب��ك��ەن كە‬ ‫چیتر پێشێلكاری ب��ەرام��ب��ەر بە‬ ‫رۆژنامەنووسان ئەنجامنەدەن»‪.‬‬ ‫بەپێی راپۆرتەكەی سەنتەری‬ ‫میترۆ دی��اری��ت��ری��ن پێشێلكاری‬ ‫چەند رۆژی راب���ردوو بریتییە لە‬ ‫«رێ��گ��ری��ك��ردن ل��ە تیمی كەناڵی‬ ‫(‪‌)KNN‬و م��اڵ��پ��ەڕی ه��ەواڵ��ی‬ ‫سۆمەرییە لە به‌شداریکردنیان له‌‬ ‫خۆپیشاندانی ‪3/31‬ی شاری كەالر‪،‬‬ ‫هەمان رۆژ لە شاری دهۆك پەالماری‬ ‫پەیامنێرێكی ماڵپەڕی سبەی دراوە‌و‬

‫ه��اوك��ات تیمی هەمان كەناڵ لە‬ ‫هەولێر لەالیەن چەند چەكدارێكەوە‬ ‫هێرشیكراوەتەسەر‪ ،‬رۆژی ‪ 4/1‬لە‬ ‫كاتی خۆپیشاندانەكانی ش��اری‬ ‫سلێمانیدا دانا بەكر‪ ،‬بەرپرسی بەشی‬ ‫كامێرای كەناڵی (‪ )nrt‬دەستگیركرا‌و‬ ‫هەمان رۆژ هێرشكراوەتەسەر چەند‬ ‫رۆژنامەنووسێكی رۆژنامەی چەتر‌و‬ ‫پەیامنێر‌و هەفتەنامەی ئاوێنە‌و‬ ‫رۆژن���ام���ەی رۆژن���ام���ە‌و ماڵپەڕی‬ ‫دەستووری‌و گۆڤاری هاودەم»‪.‬‬ ‫س����ۆران ع���وم���ەر‪ ،‬پێیوایە؛‬ ‫ئێستا ترسناكترین دۆخە بۆ گیانی‬ ‫رۆژن��ام��ەن��ووس��ان‌و مەترسییەكی‬ ‫زۆر لەسەر ژیانی رۆژنامەنووسانی‬ ‫دەرەوەی دەس����ەاڵت ه��ەی �ە‌و بە‬ ‫تایبەتی لەژێر دەسەاڵتی پارتیدا‪،‬‬ ‫ئەگەر رۆژنامەنووسی دەرەوەی‬ ‫دەس��ەاڵت بیت‪ ،‬بەسە بۆ ئ��ەوەی‬ ‫رووبەڕووی تیرۆركردن ببیتەوە»‪.‬‬ ‫ه���اوك���ات ئ���ەن���وەر حسێن‪،‬‬ ‫سكرتێری لیژنەی داكۆكیكار لە‬ ‫مافی رۆژنامەنووسان لە سەندیكای‬ ‫رۆژن��ام��ەن��ووس��ان��ی ك��وردس��ت��ان‪،‬‬ ‫ئ��ەوەی خستە روو؛ كە لە ماوەی‬ ‫خۆپیشاندانەكاندا نزیكەی (‪130‬ـ‬ ‫‪ )150‬پێشێلكاریی ب��ەرام��ب��ەر‬ ‫رۆژنامەنووسان كراوە‌و لە چەند رۆژی‬ ‫داهاتوودا سەرجەم پێشێلكارییەكان‬ ‫باڵودەكەینەوە‪ .‬وتیشی‪« :‬بە داخەوە‬ ‫ئامارەكانی پێشێلكاریی بەرامبەر‬ ‫رۆژنامەنووسان لە هەڵكشاندایە‌و لەم‬ ‫ماوەیەدا رۆژنامەنووسان لێیاندراوەو‬ ‫كامێراكانیان لێسەندراوەو رێگرییان‬ ‫لێكراوە»‪.‬‬

‫‪www.rozhnama.net‬‬

‫‪nawxo.rozhnama@yahoo.com‬‬

‫ذمارة (‪ )628‬سيَشةممة ‪2011/4/5‬‬

‫ئاوابوونی تراژیدیای بێدەنگیی‬ ‫ئامانج نازم بیجان‬ ‫«س���ەدام‪ ،‬بێدەنگیی دروس��ت‬ ‫نەكرد‪ ،‬بەڵكو بێدەنگیی سەدامی‬ ‫دروست كرد»‪.‬‬ ‫(كەنعان مەكییە)‬ ‫نەبوونی دەنگی كۆمەڵگا لە ئاست‬ ‫كردارەكانی دەسەاڵتدا‪ ،‬تراژیدیایەكی‬ ‫بەڵگەنەویست دەخوڵقێنێت‪ ،‬كە‬ ‫دواج���ار ئ��ەم بێدەنگییە كۆمەڵگا‬ ‫پشكدار دەك��ات لەو ستەمكاریی‌و‬ ‫تراژیدیایەی دروست دەبێت‌و رەنگبێت‬ ‫ب��ە تەنیا ئ��ەو وت��ەی��ەی س���ەرەوە‪،‬‬ ‫جوانترین گوزارشت بێت؛ كە بۆ پرسی‬ ‫بێدەنگیی‌و دەرئەنجامە تراژیدییەكەی‬ ‫بشێت‌و الی هەمووشمان ئاشكرا بێت‬ ‫كە بێدەنگیی لە میانەی دەنگێكی‬ ‫بێدەنگكەرەوە دروس���ت دەبێت‪،‬‬ ‫ئەویش لەنێوان دوو هێزی نایەكساندا‬ ‫دێتە كایەوە‌و دەبێت بشزانین ئەو‬ ‫هێزە دەس���ەاڵت���دارەی ئ��ەوان��ی تر‬ ‫بێدەنگ دەك��ات‪ ،‬سەرەتا تەماشای‬ ‫دەوروب���ەری خۆی دەك��ات؛ كە ئایا‬ ‫دەشێت ئ��ەم كۆمەڵگایە بێدەنگ‬ ‫بكرێت؟ چونكە هەموو كۆمەڵگایەك‬ ‫بە ئاسانی بێدەنگ نابێت! ئامانجیش‬ ‫لەم كردارە دیكتاتۆرییە‪ ،‬ئەوەیە كە‬ ‫ئیتر كۆمەڵگا لە هەموو روویەكەوە‬ ‫بێدەنگ بكرێت‌و ه��ەر ب��ە تەنیا‬ ‫ئەم هێزە‪ ،‬دەنگی هەبێت بەسەر‬ ‫كۆمەڵگادا‪.‬‬ ‫ئ���ەگ���ەر چ��اوێ��ك��ی خ��ێ��را بە‬ ‫پەرتوكەكانی «كەنعان مەكییە»دا‬ ‫بخشێنین‪ ،‬بە تایبەتی «كۆماری‬

‫ترس»‌و «دڵڕەقی‌و بێدەنگیی»‪،‬زۆر‬ ‫ب��ە روون���ی ب��ۆم��ان دەردەك���ەوێ���ت‬ ‫ك���ە ب��ێ��دەن��گ��ی��ی ك��ۆم��ەڵ��گ��ا لە‬ ‫ئاست دەس��ەاڵت��دا‪ ،‬چ ك��ارەس��ات‌و‬ ‫مەرگەساتێكی لێدەكەوێتەوە! كە‬ ‫تێیدا م���رۆڤ ل��ە «م��رۆڤ��ب��وون»‬ ‫دەخ���رێ���ت‪ ،‬چ��ون��ك��ە م����رۆڤ ل��ەو‬ ‫ساتەوەختانەدا‪ ،‬ئیدی خۆی نابێت‪،‬‬ ‫بەڵكو وەك كارەكتەرێكی وەهمییانە‬ ‫خۆی نیشان دەدات؛ كە دەسەاڵت‬ ‫ب��ە ه����زر‌و ب��ی��رك��ردن��ەوەی خ��ۆی‬ ‫ئاڕاستەی دەك���ات! لێرەدا گرنگە‬ ‫بپرسین‪ ،‬ئایا مرۆڤی كورد هەنگاوی‬ ‫ن��اوە بۆ شكاندنی بێدەنگیی؟ بۆ‬ ‫بەرسڤی ئ��ەم پرسیارە‪ ،‬پێویستە‬ ‫ب��اس ل��ە مێژوونووسی ئینگلیزی‬ ‫(ئارنۆڵد جوزیف توینبی)(‪-1889‬‬ ‫‪ )1975‬بكەین‪ ،‬بە تایبەتی تیۆرییە‬ ‫بە ناوبانگەكەی «مەیدانخوازیی‌و‬ ‫وەاڵمدانەوە»‪ ،‬كە تێیدا سەرهەڵدان‌و‬ ‫داڕم���ان���ی ش��ارس��ت��ان��ی��ی��ەت��ەك��ان‬ ‫لێكدەداتەوە‪ .‬ئەو‪ ،‬الی وایە‪ ،‬كەمیی‬ ‫دەرام����ەت‌و وشكەساڵیی‌و زەوی��ی‬ ‫شاخاویی سەخت‪ ،‬دەبنە هۆكار بۆ‬ ‫سەرهەڵدانی شارستانییەت‪ ،‬باس‬ ‫ل���ەوەش دەك���ات زەوی���ی سەخت‌و‬ ‫ژینگەی نالەبار‪ ،‬مرۆڤ دەوروژێنن‪،‬‬ ‫بۆ گۆڕینی رێ��ڕەوی ژیانی‪ ،‬چونكە‬ ‫ئەمانە مەیدانخوازییە لە دژی مرۆڤ‌و‬ ‫پێویستە وەاڵمدانەوە هەبێت‌و هێزی‬ ‫داهێنانی مرۆڤ دەوروژێنێت‌و ئەو‬ ‫كۆمەڵگایەشی وەاڵمدانەوەی شیاو‌و‬ ‫پێویستی نەبوو بۆ مەیدانخوازییەكە‪،‬‬

‫چ��ارەن��ووس��ی ل��ەن��اوچ��وون دەبێت‪.‬‬ ‫توینبی‪ ،‬الی وایە‪ ،‬مەیدانخوازیی هەر‬ ‫لە سروشت‌و ژینگە دا كورت نابێتەوە‪،‬‬ ‫بەڵكو مەیدانخوازیی مرۆڤیش هیچی‬ ‫ل��ە س��روش��ت كەمتر نییە‌و الشی‬ ‫وایە‪ ،‬مەیدانخوازییەكە‪ ،‬بە یەكێك‬ ‫ل��ەم سێ خااڵنە دەب��ێ��ت‪ .‬یەكەم‪:‬‬ ‫كەموكورتی لە مەیدانخوازییەكە‬ ‫وادەكات الیەنی بەرامبەر لێی بێخەم‬ ‫بێت‌و وەاڵمدانەوەیەكی سەركەوتووانە‬ ‫نەنوێنێت‪.‬‬ ‫دووەم‪ :‬مەیدانخوازییەكی ئێجگار‬ ‫توندوتیژ‪ ،‬گیانی الیەنە بەرامبەرەكە‬ ‫دەڕم��ێ��ن��ێ��ت‪ ،‬ئ���ەوس���ا ت��وان��ای‬ ‫وەاڵمدانەوەیەكی سەركەوتووانەی‬ ‫نامێنێت‪.‬‬ ‫سێیەم‪ :‬مەیدانخوازییەكە لە‬ ‫پلەیەكی پەسەنددا‪ ،‬وزەی داهێنەرانە‬ ‫دەوروژێنێت‪ ،‬چاكترین وەاڵمدانەوەی‬ ‫مەیدانخوازیی‪ ،‬ئەوەیە كە ناوەند‬ ‫بێت لەنێوان بێهێزیی‌و لە نێوان‬ ‫ئێجگار هێزداری مەیدانخوازییەكەدا‌و‬ ‫ئ��ەم حاڵەتەیە كە وەاڵم��دان��ەوەی‬ ‫سەركەوتووی لێدەكەوێتەوە‪ ،‬هەر‬ ‫بۆیە ن��اوی «زێڕینەی ناوەند»ی‬ ‫لێناوە‪.‬‬ ‫لە بۆچوونەكانی «توینبی»یەوە‪،‬‬ ‫بۆمان دەردەكەوێت ئەگەر دەنگێك‪،‬‬ ‫یان دەسەاڵتێك‪ ،‬دەنگی بەرز كردەوە‌و‬ ‫دەسەاڵتێكی تۆتالیتاریی‌و دیكتاتۆری‬ ‫لە دژی بە كۆمەڵگا بەكارهێنا‌و هەوڵی‬ ‫كپكردنەوەی دەنگە ناڕەزاییەكانی‬ ‫دا‪ ،‬ئەمە بۆخۆی روونی‌و ئاشكرایی‬

‫مەیدانخوازیمان بۆ بەیان دەكات‌و‬ ‫پێمان دەڵێت‪ ،‬دەنگە كپكراوەكان‪،‬‬ ‫خ��اوەن بەهرە‌و داهێنەران‪ ،‬لەخەو‬ ‫هەستن‌و سەرنجێكی مەیدانخوازییەكە‬ ‫ب���دەن‌و وەاڵم��ێ��ك��ی گ��ون��ج��اوی ئەم‬ ‫مەیدانخوازییە بدەنەوە‌و خۆتان لە‬ ‫ستەمكاریی‌و مەرگەسات رزگار بكەن‪،‬‬ ‫هەوڵ بدەن مرۆڤانە بژین‌و بەدوای‬ ‫ئ��ازادی �ی‌و س��ەروەری��ی مرۆڤایەتیدا‬ ‫ب����ڕۆن‪ ،‬ت��ا دەی����دۆزن����ەوە‌و نابێت‬ ‫لەیادمان بچێت‪ ،‬ئەگەر وەاڵمی ئەو‬ ‫مەیدانخوازییەش نەدەینەوە‪ ،‬ئەوە‬ ‫بەرەو چارەنووسێكی نادیار هەنگاو‬ ‫دەنێین! بە تێڕوانینی ئێمە‪ ،‬دۆخی‬ ‫ئێستای كوردستان بەم دەنگانەی كە‬

‫تراژیدیای‬ ‫بێدەنگیی‪ ،‬لە ئاست‬ ‫كردارە نامرۆیی‌و‬ ‫نیشتمانییەكاندا‪،‬‬ ‫خەریكە خۆری بەرەو‬ ‫ئاوابوون دەچێت‬

‫بوونیان هەیە‪ ،‬خۆی لەم باسانەی‬ ‫س��ەرەوەدا دەبینێتەوە‌و سەرچاوەی‬ ‫ئەو وەاڵمەی كە بۆ مەیدانخوازییەكە‬ ‫گرنگە بدرێتەوە‪ ،‬زیاتر دەگەڕێتەوە‬ ‫بۆ ماوەیەكی لەمەو پێش‪ ،‬واتا ئەم‬ ‫وەاڵمەی كە دەدرێتەوە‪ ،‬ریشەكەی‬ ‫كۆنە‌و دەمێكە لە ناخی كۆمەڵگەدا‬ ‫كەڵەكە بووە‪ ،‬ئەمەش پێمان دەڵێت‪،‬‬ ‫لە كوردستاندا‪ ،‬یەكێك ل��ەو سێ‬ ‫جۆرە مەیدانخوازییە‪ ،‬رۆژان��ە خۆی‬ ‫نمایش دەكات‌و لەهەمانكاتیشدا جۆرە‬ ‫وەاڵم��دان��ەوەی��ەك��ی كەڵەكەبووش‪،‬‬ ‫رۆژانە خۆی لە شوێنە جیاجیاكاندا‬ ‫بەرجەستە دەكات‪ ،‬بەاڵم گرنگە ئەو‬ ‫دەنگانەی دەمێكە بێدەنگكراون‪،‬‬ ‫ئەمڕۆ هەموو بە شێوازێكی گونجاو‬ ‫دەنگی خۆیان دەرب���ڕن كە تێیدا‬ ‫وێنەی راستەقینەیی «مرۆڤی كورد»‬ ‫بدۆزنەوە‌و نابێت لە كردارەكانماندا‪،‬‬ ‫تەماشای تیۆری بیرمەندان نەكەین‌و‬ ‫شیاوی باسە بوونی ئەم دەنگانەی‬ ‫ئێستا‌و نەبوونی لەسەردەمانی پێشوو‪،‬‬ ‫لەوانەیە بگەڕێتەوە بۆ ئ��ەوەی كە‬ ‫تاكەكانی كۆمەڵگا‪ ،‬ئەو كات خەریكی‬ ‫یەكخستنەوەی ماڵی ك��ورد بووبن‬ ‫لە دەس��ت نەیارە شۆڤێنییەكانی‪،‬‬ ‫بۆیە ئێستا بە گڕ‌وتینێكی زۆرەوە‪،‬‬ ‫دەن��گ��ەك��ان ه���اوار دەك���ەن دژ بە‬ ‫ستەمكاریی‌و دیكتاتۆریی‪ ،‬ئەمەش‬ ‫پێمان دەڵێت‪ ،‬خاوەنی ئەم دەنگانەی‬ ‫ئێستا‪ ،‬نیشتمانپەروەریی خۆیان‬ ‫دەسەلمێنن‌و دەكرێت لە رەهەندێكی‬ ‫تریشەوە بڕوانینە ئەم پرسە‪.‬‬

‫ئ��ەگ��ەر ت��ەم��اش��ای م��ێ��ژووی‬ ‫باڵوبوونەوەی «ئاینی مەسیحی»‪،‬‬ ‫یاخود «ئاینی پیرۆزی ئیسالم»‬ ‫بكەین‪ ،‬كە چۆن لە سەرەتاوە لە‬ ‫الیەن دەسەاڵتدارە جیاجیاكانی ئەو‬ ‫س��ەردەم��ەوە تووشی ئەشكەنجە‌و‬ ‫ئ���ازار‌و م���ردن ب��وون��ەت��ەوە‪ ،‬ب��ەاڵم‬ ‫دەبینین ئ��ەم ك��ردارە نامرۆییانە‪،‬‬ ‫نەك نەیانتوانی بە زەبر‌و زۆرداریی‪،‬‬ ‫پەیامی ئەو دوو ئاینە لەنێو بەرن‪،‬‬ ‫بەڵكو وای���ان ك��رد ك��ە تاكەكان‬ ‫زیاتر بە پەرۆش بن! یاخود ئەگەر‬ ‫تەماشای «سەردەمی رێنیسانس»‌و‬ ‫«س�����ەردەم�����ی رۆش���ن���گ���ەری»‬ ‫ئ��ەوروپ��ای��ش بكەین‪ ،‬دەبینین لە‬ ‫س��ەرەت��ادا ن��ووس��ەران‌و بیرمەندان‌و‬ ‫فەیلەسوفەكان تووشی ئەشكەنجە‌و‬ ‫لێدان بوونەوە‌و هەندێكیشیان بە هۆی‬ ‫نووسینەكانیانەوە‪ ،‬شاربەدەر كران‪،‬‬ ‫هەموو ئەمانەش لەالیەن دەسەاڵتدارە‬ ‫دیكتاتۆرەكانەوە سەرچاوەی دەگرت‌و‬ ‫ئامانجیش لێی‪ ،‬جگە لە مانەوە‌و‬ ‫درێ��ژك��ردن��ەوەی تەمەنی دەسەاڵتە‬ ‫ستەمكارییەكانیان‪ ،‬هیچی تر‬ ‫نەبووە‪ ...‬كەواتە‪ ،‬مێژوویش پێمان‬ ‫دەڵێت‪ ،‬ئەگەر مرۆڤ ژیانێكی پڕ لە‬ ‫ئازادیی‌و سەروەریی ویست‌و خەونی‬ ‫پێوەدیت‪ ،‬ئ��ەوە دەبێت لە ئاست‬ ‫دەنگە دیكتاتۆر‌و ستەمكارەكاندا‪،‬‬ ‫دەنگی خۆی هەڵبڕێت‌و پێیان بڵێت‪:‬‬ ‫تراژیدیای بێدەنگیی‪ ،‬لە ئاست كردارە‬ ‫نامرۆیی‌و نیشتمانییەكاندا‪ ،‬خەریكە‬ ‫خۆری بەرەو ئاوابوون دەچێت‪.‬‬

‫واژۆی بەرپرسێكی بااڵ!‬ ‫میران محه‌مه‌د‬ ‫پێش گەڕانەوەی لە دەرەوەی‬ ‫واڵت‌‪ ،‬بەدەر لە كەسوكار‌و هەندێك‬ ‫بەرپرس‌و دۆست‌و برادەری نزیك بە‬ ‫خۆیان‪ ،‬رەنگە كەسانێكی دیكە ئەو‬ ‫گەنجە ژیكەڵە پۆشتەو پەرداخە‬ ‫ستایل خۆرئاواییە زم��ان زانەیان‬ ‫نەناسیبێت! كتوپڕ پێسپاردنی‬ ‫چەندین پۆستی ب��ااڵی حیزبیی‌و‬ ‫ی دیار لە هەرێمی پێش‌و‬ ‫حكومی ‌‬ ‫پ��اش ه��ەرەس��ی رژێ��م��ی بەعس‌و‬ ‫كابینەكانی حكومەتی بەغدای پاش ئه‌و واژۆیه‌ی له‌سه‌ر بڕیاری بڕینی به‌خشینی مانگانه‌ی که‌ناڵه‌ میدیاییه‌کان‬ ‫هەرەسی رژێمی بەعس‌و فۆكوسی‬ ‫رەن����گ����ە ب�������ەالی خ����ۆی‌و زیادبوون‌و بەرزبوونەوەی سەقفی‬ ‫ن��اوەن��دەك��ان��ی میدیای ن���اوەوەو‬ ‫دەرەوەی ‌واڵت لەسەر د‪ .‬بەرهەم بەرپرسەكانییەوە ئەو ئەركانەی داواكارییەكانیان!‬ ‫كاتێك هەستیشی بە بێدەسەاڵتی‬ ‫پێسپردرابن زۆر بە باشی جێبەجێی‬ ‫ساڵح‪ ،‬گەیاندیانە لوتكە!‬ ‫بۆ رازیكردن‌و راكێشانی سۆزی كردبن‌! بەاڵم بەداخەوە‪ ،‬لە ئاستی خۆی لە پۆستەكەیدا كردو زانی‬ ‫كارەكانییەوەو‬ ‫ی رێژەیەكی دەستدەخرێت ‌ە‬ ‫هاواڵتییان بەالی خۆیاندا‪ ،‬گشت چاوەڕوانی‌و رەزامەندی ‌‬ ‫الیەن‌و هێزە سیاسییەكانی هەرێم ب��ەرچ��اوی رۆڵ��ەك��ان��ی گەلەكەیدا بەبێ گەڕانەوە بۆ خ��ودی خۆی‌و‬ ‫بە ئۆپۆزسیۆنیشەوە‪ ،‬بانگەشەی نەبوون‪ .‬خۆپیشاندانەكانی سەرای وەزی�����رە پ��ەی��وەن��دی��دارەك��ان��ی‪،‬‬ ‫دان��ان��ی ك��ەس��ان��ی تەكنۆكراتی ئازادیی‌و هەڵوێست‌و كاردانەوەكانی هاواڵتییان تیرۆردەكرێن‌و هێزی‬ ‫پڕۆفیشناڵیان ل��ە پۆستەكاندا كاك دكتۆر بەرهەم لە بەرامبەریانداو چەكدار دەجوڵێندرێ‌و دەوام لە‬ ‫ك��ردووەت��ە بنێشتەخۆشەی بن ئەو خەمساردیی‌و بێدەسەاڵتییەی زانكۆكان رادەگیرێت‪ ،‬دەبوایە بە‬ ‫دانیان (هەرچەندە تا ئێستا كەس نواندی لە ئاستیاندا‪ ،‬سەلمێنەری دەستلەكاركێشانەوەی دەسبەجێی‬ ‫لە پۆستەكەیان‪ ،‬پێگەی خۆیان‌و‬ ‫نەیپرسیوە‌و ‌ناشزانێت لەسەر ‌چ ئەو راستییانەن‪.‬‬ ‫كەسایەتییەكی ئەكادیمی وەك حیزبەكەشیانی مەزنتر بكردایەو‬ ‫بنەمایەك دەبێت وەها كەسانێك‬ ‫بخستایەتە‬ ‫دەستنیشانبكرێن!)‪ ،‬بۆیە چاوەڕوانی د‪.‬ب��ەره��ەم��ی ئاشنا بە سیستمە بەرامبەرەكانیشی‬ ‫خۆرئاواییەكان‌و خانەی گومان‌و بەرپرسیارێتییەكی‬ ‫كردارو هەڵوێستی گەلێك مەزنتریان دیموكراسییە‬ ‫لێدەكراو هیواكان بە بەڕێزیان‪ ،‬وەك بە حوكمی ئ��ەوەی لە پلەیەكی ترسناكەوە‪.‬‬ ‫بەداخەوە‪ ،‬دكتۆر هیچ لەوانەی‬ ‫دەركەوتن‪ ،‬گەلێك زۆرتربوون لە ب��ەرزی دەسەاڵتی جێبەجێكردنی‬ ‫هەرێمدا‌یە‪ ،‬دە‌بوو گەلێك كارامانەتر نەكرد‪ .‬مەخابن‌‪ ،‬ئەو چاوەڕوانییانە‬ ‫تواناكانیا ‌ن‪‌.‬‬ ‫گ��وم��ان ل��ه ‌ت��وان��او لێزانین‌و ئەو هەلە بقۆزێتەوە بۆ گەڕانەوەی لە جێی خۆیاندا نەبوون‪ ،‬دكتۆر‬ ‫ی‌و ئاشنابوون بە ئەتەكێت‌و متمانە‌ی هاواڵتییان بە خودی خۆی‌و خ��ۆی خەفاندو خ��ۆی ن��ەك��رد بە‬ ‫شارەزای ‌‬ ‫ی دكتۆر نیی ‌ه‌و حیزبەكەی‌و هەر لە یەكەم رۆژی خاوەنی كێشەكە‌و درەنگوەختانێك‬ ‫زمانی دیبلۆماس ‌‬ ‫ئەگەر تەنیا بەڕووتی لەم روانگانە‌وە خۆپیشاندانەكانەوە بگەڕایا‌تەوە‌ ب��ە پەخشانە نامەیەكی كەسی‬ ‫سەیربكرێت‪ ،‬دەشێت بوترێت‪ ،‬دكتۆر سلێمانی‌و راستەوخۆ پەیوەندیی تایبەتی‌و نافەرمیی‪ ،‬وەاڵمێكی‬ ‫پۆستانە بووبێت‌! بە خۆپیشاندەرانەوە بكردایە‌و تەماویی داخوازییە هەنووكەییەكانی‌‬ ‫‌‌‬ ‫شایستەی ئەو‬ ‫ی‬ ‫ی س���ەرا ‌‬ ‫ی ك��ات��ی� ‌‬ ‫وەل��ێ كاتێك چاوێك به سااڵنی دڵسۆزانەو لێهاتووانە دەسەاڵتەكانی «ئ��ەن��ج��وم��ەن � ‌‬ ‫دەرك��ەوت��ن‌و بوونیان لە پۆستە بخستایەتەگەڕ بۆ جێبەجێكردنی داوا ئازادیی‌» نوێنەری خۆپیشاندەرانی‬ ‫ج��ی��اوازەك��ان��دا دەخشێنرێتەوه‪ ،‬ساكارە سەرەكییە هەنوكەییەكانی دای���ەوە‌‪ ،‬كە ل��ەالی��ەن ج��ەم��اوەری‬ ‫چەشنێك لە گومان‌و دوودڵ��ی لە خ��ۆپ��ی��ش��ان��دەران‪ ،‬پێش گ��ەورەو ت��وڕەو خ��رۆش��اوەو‌ە رەتكرایەوە‪.‬‬ ‫رۆڵ‌و توانا‌و نیەتەكانی دروستدەبن! ئ���اڵ���ۆزب���وون���ی رووداوەك��������ان‌و ناوبەناوه بڕیاری قەبەی تەماویی‬

‫کراوه‌‬ ‫ت��ری��ش ب���ەن���اوی ب��ەرێ��زی��ان��ەوه‬ ‫دەردەكرێن كە لەپاڵ بوونی گومان‬ ‫لە نییەتەكان‌و خودی بڕیاردەراندا‪،‬‬ ‫ئەستەمه لەم ‌بارودۆخەی ئێستا‌ی‬ ‫هەرێمدا‌‪ ،‬میكانیزمێكی گونجاو بۆ‬ ‫جێبەجێكردنیان بهێنرێتە كایەوە‪،‬‬ ‫وەك دەوت��رێ��ت‪ ،‬پ��ەالم��اری پەڵی‬ ‫گەورە‪ ،‬نیشانەی نەهاویشتنیەتی‪.‬‬ ‫م��ەب��ەس��ت ل���ەم ن��ووس��ی��ن��ە‪،‬‬ ‫راچڵەكاندن‌و بەخەبەرهێنانەوەی‬ ‫وی��ژدان��ە نوستووەكانە‌و پتر لە‬ ‫هەڵسەنگاندنی ئ��ەدای بەڕێزیان‬ ‫ل���ەم���ەڕ پ��ێ��ش��ه��ات��ەك��ان��ی ئ��ەم‬ ‫دوای��ی��ان��ەی ن��اوچ��ەك��ه بەگشتی‌و‬ ‫ی كە لە راستیدا‬ ‫هەرێ ‌م بە تایبەت ‌‬ ‫تاقیكردنەوەیەكی مەزن‌و بوارێكی‬ ‫زۆر لەبارن بۆ جیاكردنەوەی‪ ،‬بۆیە‬ ‫لێرەدا دەمەوێت تەنیا سەرنجی‬ ‫ب��ەڕێ��ز ك��اك دك��ت��ۆرو هاواڵتییان‬ ‫را‌بكێشم بۆ دوو واژوی بەڕێزیان‬ ‫لەسەر دو دۆكیومێنتی جیاواز كە‬ ‫لەم رۆژانەدا لە میدیاكانی هەرێمدا‬ ‫باڵوكراونەتەوە!‬ ‫یەكەمیان‪ :‬واژۆی بەڕێزیانە‬ ‫ی‬ ‫ی بەخشین ‌‬ ‫لەسەر بڕیاری بڕین ‌‬ ‫ی ك��ەن��اڵ��ە میدیاییە‬ ‫م��ان��گ��ان��ە ‌‬ ‫حكومیی‌‌و ناحكومیی‌‌و حیزبییەكان‬ ‫(تەلەفزیۆن‪ ،‬رۆژن��ام��ە‪ ،‬گۆڤار‪،‬‬ ‫ی ئەلیكترۆنی‌) كە لەسەر‬ ‫سایت ‌‬

‫ئه‌و واژۆیه‌ی له‌سه‌ر نامه‌ی وه‌اڵمی ئه‌نجومه‌نی کاتی سه‌رای ئازادی کراوه‌‬ ‫ی خەرجدەكرا [‪:]1‬‬ ‫ی گشتی ‌‬ ‫بودجە ‌‬ ‫دووەم��ی��ان‪ :‬واژۆی بەڕێزیانە‬ ‫لە س��ەر نامەی وەاڵم��ەك��ەی��ان بۆ‬ ‫ی‬ ‫ی س���ەرا ‌‬ ‫ی ك��ات��ی� ‌‬ ‫«ئ��ەن��ج��وم��ەن � ‌‬ ‫ئازادیی‌«[‪:]2‬‬ ‫بێگومان‪ ،‬دك��ت��ۆر زانیاریی‬ ‫تەواوی هەیە لەسەر گرنگی واژ‌ۆو‌‬ ‫مەرجی لەیەكچوونی دەقاودەقی‬ ‫لە سەر هەر دۆكیومێنتێك بێت‪،‬‬ ‫{ب��ه نموونە‪ ،‬ساناترین گۆڕینی‬ ‫شێوەو لەیەك نەچوونی سەد دەر‬ ‫س��ەدی واژۆ لەسەر دۆكیومێنتە‬ ‫بانكییەكان لە سەرانسەری جیهاندا‪،‬‬ ‫دەبێتە هۆی رەتكردنەوەی داواكان‌و‬ ‫رەنگە بەدواچوونی دادوەریشیان بۆ‬ ‫بكرێت}‪.‬‬ ‫ب��ۆی��ە ل���ەو ب��ڕوای��ەدان��ی��م كە‬ ‫دكتۆرێك ب��ەو هەموو ئەزموون‌‌و‬ ‫چاوكراوەییەیەوە بكەوێتە ئەو هەڵە‬ ‫گەورەیەوه‪ ،‬یان لە ماوەی ئەم چەند‬ ‫رۆژە كورتەدا‪ ،‬واژۆكەیان گۆڕیبێت!‬ ‫ـ رەنگە بەڕێزیان‪ ،‬هەر وەك‬ ‫ئێمەمانا ‌ن لە میدیاكانەوە ئەو‬ ‫دۆكیومێنتانەی بینیبێت‌و تا‬ ‫ماندووی نەكەن واژۆكەشیان بەو‬ ‫شێوەیە بۆ تەرهی‌م كردبێت‌‪.‬‬ ‫ـ دەش��ێ��ت واژۆی��ەك��ی��ان هی‬ ‫بەڕێزیان بێت‌و ئەویتریان وەك‬ ‫ئەگەری یەكەم بێت!!‬

‫ـ رێ���ش���ی ت��ێ��دەچ��ێ��ت كە‬ ‫هەردووكیان واژۆی بەڕێزیان بن‌و‬ ‫لە دوو حاڵەتی دەروونی جیاوازدا‬ ‫ك��ردب��ێ��ت��ن�ی‌و ب��ەه��ەڵ��ە ب��ەس��ەری��ا‬ ‫تێپەڕیبێتن (خ��ۆ م��ەالش هەڵە‬ ‫دەكات)‪.‬‬ ‫ـ یان دەبێت بە دەسی ئەنقەس‬ ‫بێت‌و بەگوێرەی گرنگی بابەتەكا ‌ن‬ ‫بەالی خۆیانەوە واژۆك��ان بچووك‌و‬ ‫گەورە‪ ،‬یان كورت‌و درێژ بكەنەوە‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ب��ۆ رەوان����دن����ەوەی گومان ‌‬ ‫ئەگەرەكانیش‪ ،‬مافی خۆمانە لە‬ ‫دكتۆر بپرسین‪ :‬ئ��ەرێ بێشەرمی‬ ‫نەبێت‪ ،‬كامیان واژۆی بەڕێزتانەو‬ ‫بۆچی لەیەك ناچن‌و حیكمەتی‬ ‫ئەو جیاوازییه ‌گەورەیە چییه لە‬ ‫نێوانیاندا‌؟ چاوەڕیی وەاڵمین‪.‬‬ ‫‪‌[1] http://www.krg.‬‬ ‫‪org/articles/detail.as‬‬ ‫=‪p?lngnr=13&smap‬‬ ‫‪01010200&rnr=26&a‬‬ ‫‪nr=39229‬‬ ‫‪[2] http://www.‬‬ ‫‪krg.org/uploads/‬‬ ‫_‪documents/PM‬‬ ‫_‪Salih_Protesters‬‬ ‫_‪Response‬‬ ‫‪Kurdish_14_03_2011.‬‬ ‫‪pdf‬‬

‫ذمارة (‪ )628‬سيَشةممة ‪2011/4/5‬‬

‫‪nawxo.rozhnama@yahoo.com‬‬

‫بەپێی راپرسییەك؛ (‪)%89‬ی به‌شداربووان پێیانوایە‪ ،‬سەرۆكی هەرێم بەڵێنەكانی ناباتەسەر‬ ‫رۆژنامە‪:‬‬ ‫ب��ەپ��ێ��ی راپ��رس��ی��ی��ەك��ی‬ ‫ماڵپەڕی «رۆژنامە»‪)%89( ،‬‬ ‫هاواڵتییان پێیانوایە؛ سەرۆكی‬ ‫هەرێمی ك��وردس��ت��ان بەڵێنی‬

‫چاكسازیی ل��ە م���اوەی (‪)3‬‬ ‫مانگدا ناباتەسەر‪.‬‬ ‫ل����ە راپ���رس���ی���ی���ەك���ەدا‬ ‫پ��رس��ی��ارك��راوە ل���ەوەی «ئایا‬ ‫س��ەرۆك��ی ه��ەرێ��م دەت��وان��ێ��ت‬

‫بەڵێنی چاكسازیی لەماوەی‬ ‫(‪ )3‬م��ان��گ��دا ب��ب��ات��ەس��ەر؟»‬ ‫(‪ )1099‬ک��ه‌س بەشدارییان‬ ‫ك��ردووەو (‪ )966‬که‌سیان بە‬ ‫«نەخێر» دەنگیان داوە كە‬

‫دەكاتە ‪ )105( ،%89‬که‌سیش‬ ‫بە «بەڵێ‌» دەنگیان داوە‪ ،‬كە‬ ‫دەكاتە ‪ ،%7‬هەروەها ‪%.,6‬‬ ‫که‌س بە «ن��ازان��م» دەنگیان‬ ‫داوە‪.‬‬

‫بودجەی تەندروستیی (‪ ..)2011‬لە قەیرانەوە بۆ کارەسات‬ ‫د‪.‬گۆران عەبدوڵاڵ*‬

‫‪.........................................................‬‬

‫باج لە تەندروستیدا) ب��ەرەو ئەو‬ ‫ئاراستەیە دەچێت کە زیاتر پشت‬ ‫بە بەشداریی هاواڵتییان ببەستێت‬ ‫لە دابینکردنی سەرچاوەکانی داهات‬ ‫ب��ۆ سیستمەکە‌و کەمتر لەسەر‬ ‫سەرچاوەکانی تر (وەکو نەوت)‪.‬‬ ‫ئ��ەم گۆڕانکارییە گرنگەی‬ ‫بودجەی ‪ ،2011‬سەرسوڕهێنەر‬ ‫نابێت ئەگەر پێبەپێی سیاسەتەکانی‬ ‫ت���ری وەزارەت������ی ت��ەن��دروس��ت��ی‬ ‫تەماشا بکرێت‪ ،‬کە لە سەرەتای‬ ‫دەستبەکاربوونییەوە لە کابینەی‬ ‫ش��ەش��ەم‪ ،‬ه��ەوڵ��ی سوكکردنی‬ ‫ئەرکی سەرشانی حکومەتی داوە‌و‬ ‫ئەرکی هاواڵتی لە مەسرەفکردن‬ ‫لە خزمەتی تەندروستی قورستر‬ ‫کردووە (نموونە زیادکرنی نرخی‬ ‫عیادەی تایبەتی پزیشکان‪ ،‬بڕینی‬ ‫مینحەی نەخۆشییە درێژخایەنەکان‪،‬‬ ‫پاڵپشتیکردنی کەرتی تایبەت‌‪،‬‬ ‫هاندانی بازرگانی‌و گەشتوگوزاری‬ ‫پزیشکی‪...‬هتد)‪.‬‬

‫‪2011‬دا‪ ،‬تەنیا (‪)%2‬ی کۆی پارەی‬ ‫تەرخانکراو بۆ وەبەرهێنان لە‬ ‫سیستمی تەندروستیدا‪ ،‬بۆ پرۆژەی‬ ‫پێشنیازکراوە لەالیەن وەزارەت��ی‬ ‫تەندروستییەوە لە هەمان ساڵدا‌و‬ ‫بەشی شێری پ��ارەی تەرخانکراو‬ ‫بۆ پرۆژە بەردەوامەکانی سااڵنی‬ ‫پ��ێ��ش��ووە‪ .‬ئ��ەگ��ەر ئ��ەزم��وون��ی‬ ‫وەزارەت����ی ت��ەن��دروس��ت��ی لەگەڵ‬ ‫پ��رۆژەی تەواونەکراودا بهێنینەوە‬ ‫ی���ادی خ��ۆم��ان‪ ،‬پ����رۆژەی وەک��و‬ ‫نەخۆشخانەی (‪)400‬قەرەوێڵەیی‬ ‫سلێمانی‪ ،‬بۆمان دەردەکەوێت کە‬ ‫سیستمی تەندروستیی کوردستان‬ ‫تووشی چ نەخۆشییەکی درێژخایەن‬ ‫بوە‪.‬‬ ‫پ‌‪ -‬وەزارەتێکی مەرکەزی‪ :‬ژمارەکان‬ ‫بەدەنگی بەرز پێمان دەڵــــێــــن‬ ‫(‪)%98‬‬ ‫نـــزیکەی‬ ‫کــــــە‬ ‫ی پ��ارەی وەزارەت��ی تەندروستی‬ ‫ب��ەدەس��ت��ی خ���ودی وەزارەت‌‌و‬ ‫وەزی��ری تەندروستییەوەیە‪ .‬کۆی‬ ‫ئ��ەو پ��ارەی��ەی ب��ۆ وەبەرهێنانی‬ ‫وەزارەت���ی تەندروستی بە پرۆژە‬ ‫تەندروستییەکانی پارێزگاکانیشەوە‬ ‫ت���ەرخ���ان���ک���راوە‪ ،‬ب��ری��ت��ی��ی��ە لە‬ ‫(‪ )227،286،525،421‬دینار‪ .‬لەم‬ ‫بڕەدا تەنیا رێژەی نزیکەی (‪ )%2‬بۆ‬ ‫پرۆژەی پارێزگاکان تەرخانکراوە‌و‬ ‫ب��ەش��ی ش��ێ��ری ب��ودج��ەک��ە ب��ەر‬ ‫خ���ودی وەزارەت����ی تەندروستی‬ ‫ک���ەوت���ووە‪ .‬ئ��ەم داب��ەش��ک��ردن��ە‪،‬‬ ‫ناعادیلە‌و بەڵگەیەکی ئاشکرایە‬ ‫لەسەر سیاسەتی مەرکەزییەت‬ ‫لە وەزارەت���ی تەندروستی‌و دژی‬ ‫لێدوانەکانی سەرۆکی حکومەتە‬ ‫بۆ بەرپاکردنی المەرکەزییەت لە‬ ‫کارەکانی حکومەتدا‪.‬‬ ‫‪ .3‬گوژمەی پرۆژە تەندروستییەکانی‬ ‫پارێزگاکان‪:‬‬ ‫أ ‌‪ -‬بەراوردی گوژمەی پرۆژە‬ ‫پارێزگاکان‬ ‫تەندروستییەکانی‬ ‫لەگەڵ پرۆژەکانی تردا‪:‬‬ ‫کۆی ئەو پارەیەی بۆ پرۆژە‬ ‫پارێزگاکان‬ ‫تەندروستییەکانی‬ ‫لە ساڵی ‪2011‬دا تەرخانکراوە‪،‬‬ ‫یەکسانە بە (‪)4،527،515421‬‬ ‫دی��ن��ار‪ .‬ک��ۆی گ��وژم��ەی پ��رۆژە‬ ‫تەندروستییەکان‪ ،‬تەنیا رێژەی‬ ‫(‪ )%1.55‬ت����ەواوی ب��ودج��ەی‬ ‫وەبەرهێنان بۆ هەرسێ پارێزگاکەی‬ ‫هەرێم پێکدەهێنێت‪ .‬بەم پێودانگە‪،‬‬ ‫تەندروستی لەنێو (‪ )15‬کەرتی‬ ‫سەر بە پارێزگاکانی هەرێم کە‬ ‫پرۆژەی بۆ تەرخانکراوە‪ ،‬لە پلەی‬

‫پ����رۆژەی����اس����ای ب���ودج���ەی‬ ‫حکومەتی هەرێمی کوردستان‬ ‫ب����ۆ س���اڵ���ی (‪ ،)‌2011‬ب��ە‬ ‫تەمومژێکی خەستی ژم���ارەی‬ ‫رووت ناڕوونکراوە‪ ،‬ئەم توخمەی‬ ‫ب��ودج��ەی هەرێمی ک��وردس��ت��ان‌و‬ ‫کاریگەرییە نێگەتیڤەکانی لەسەر‬ ‫تێگه‌یشتن بۆ سیاسەتە ئابووریی‌و‬ ‫دارای�����ی‌و ک��ۆم��ەاڵی��ەت��ی��ی��ەک��ان��ی‬ ‫حکومەت لە بەراوردێکی خێرای‬ ‫ب��ودج��ەک��ەی خ��ۆم��ان‌و ب��ودج��ەی‬ ‫واڵت���ە پێشکەوتووەکانی دنیا‬ ‫دەردەک��ەوێ��ت‪ .‬الی ئ��ەوان بودجە‬ ‫کتێبێکە کە ت���ەواوی سیاسەتە‬ ‫ئابووریی‌و داراییەکانی واڵتەکانە‌و‬ ‫بە درێژیی باسی لێوەدەکرێت‌و‬ ‫دوات���ر ل�ه‌ڕێ��ی ژم��ارەک��ان��ەوە ئەو‬ ‫سیاسەتانە لە بڕین یا زیادکردن‪،‬‬ ‫بەرزکردنەوە یا نزمکردنەوەی پارەی‬ ‫تەرخانکراو بۆ پ���رۆژە‌و ک��ەرت‌و‬ ‫سێکتەرە دیاریکراوەکانی واڵتەکە ‪ .2‬وەگەڕخستن‌و وەبەرهێنانی‬ ‫بەرجەستەدەبێت‪ .‬بە پێچەوانەوە‪ ،‬تەندروستی‪:‬‬ ‫أ ‌‪ -‬وەزارەتێکی کەمبەرهەم‪:‬‬ ‫الی ئێمە دەبێت هەڵسەنگاندنێکی‬ ‫وردیی‌و بەراوردکردنی ژمارەکانی ب���ەدەر ل��ە پ���ارەی تەرخانکراو‬ ‫بودجەکە‪ ،‬تەنیا رێگای ناسینی ب��ۆ پ��رۆژەک��ان��ی وەبەرهێنان بۆ‬ ‫سیاسەتەکانی حکومەت بێت لە پ��ارێ��زگ��اک��ان‪ ،‬دوو ل��ەس��ەر سێی‬ ‫ب��وارە جیاجیاکاندا‪ .‬ئەمەش بۆ پ��ارەی تەرخانکراو بۆ وەزارەت��ی‬ ‫خۆی کات‌و توانای زۆری دەوێت‪ ،‬تەندروستی‪ ،‬بۆ وەگەڕخستنی‬ ‫ب��ەاڵم لە هەمانکاتدا مەشقێکی کارەکانی وەزارەت دەچێت‪ .‬بەبێ‬ ‫بە سوودە بۆ شارەزایان‪ .‬لێرەدا ه��ەژم��ارک��ردن � ‌ی گ��وژم��ەی پ��رۆژە‬ ‫پارێزگاکان‪،‬‬ ‫ه��ەوڵ��دەدەی��ن خوێندنەوەیەکی تەندروستییەکانی‬ ‫کورتی بودجەی تەندروستیی ساڵی وەزارەت������ی ت��ەن��دروس��ت��ی ب��ڕی‬ ‫‪ 2011‬لە پ��رۆژەی��اس��ای بودجەی (‪ )778،211،000،000‬دیناری بۆ‬ ‫هەرێمی کوردستان بکەین‌و لە تەرخانکراوە‪)%71( .‬ی ئەو بڕە‬ ‫شوێنی پێویستدا هەڵسەنگاندن پ��ارەی��ە بۆ وەگەڕخستن‌و تەنیا‬ ‫بۆ الیەنە جیاجیاکانی بودجەکە نزیکەی (‪)%29‬ی بۆ پرۆژەکانی‬ ‫وەبەرهێنان تەرخانکراوە‪.‬‬ ‫دەکەین‪.‬‬ ‫ب‌‪ -‬وەزارەتێکی زۆر مەسرەف‪:‬‬ ‫‪ .1‬وەزارەتێکی بێداهات‪:‬‬ ‫بەپێی بودجەی خەمڵێنراوی وەزارەت��ی تەندروستی بە بەراورد‬ ‫ساڵی ‪2011‬ی حکومەتی هەرێمی لەگە ‌ڵ وەزارەت‌و دەزگاکانی تری‬ ‫کوردستان‪ ،‬وەزارەتی تەندروستی حکومەت (ب��ە بێ حسابکردنی‬ ‫یەکێکە ل��ەه��ەرە کەمداهاتترین گ��وژم��ەی پ���رۆژەی پارێزگاکان)‬ ‫وەزارەتەکانی هەرێمی کوردستان‪ .‬یەکێکە لە هەرە پڕمەسرەفترین‬ ‫داهاتەکانی وەزارەتی تەندروستی‪ ،‬وەزارەتەکان‪ .‬لەنێو (‪ )60‬وەزارەت‌و‬ ‫رێ���ژەی نزیکەی (‪)%2‬ی کۆی دەزگ����ای ح��ک��وم��ەت‪ ،‬وەزارەت����ی‬ ‫داهاتی پێشبینیکراوی حکومەتی تەندروستی بە پلەی حەوتەم دێت لە‬ ‫هەرێمی کوردستان پێکدەهێنێت‪ .‬مەسرەفدا‪ .‬ئەم خشتەیەی خوارەوە‬ ‫لەم میانەدا هاتنی وەزارەت بەپلەی شوێنی وەزارەت��ی تەندروستی بە‬ ‫چ��وارەم دوای وەزارەت��ی دارای �ی‌و بەراورد لەگەڵ وەزارەتەکانی تردا‬ ‫ئابووریی (پلەی یەکەم)‌و وەزارەتی دەردەخات‪( :‬بۆ کورتبڕی تەنیا ‪10‬‬ ‫ناوخۆ (پلەی دووەم)‌و وەزارەتی وەزارەتمان پێشانداوە)‬ ‫داد (پلەی سێیەم) دێت‪ ،‬نابێت ت‌‪ -‬وەزارەتێکی خ��او‪ :‬وەزارەت��ی‬ ‫فریودەربێت‪.‬‬ ‫کؤي متسرةف‬ ‫وةزارةث‬ ‫ذ‬ ‫ب��ە ب����ەراورد ل��ەگ��ەڵ ساڵی‬ ‫‪2010‬دا‪ ،‬داه���ات���ی وەزارەت�����ی‬ ‫‪ -1‬وةزارةتي دارايي‬ ‫‪2140238‬‬ ‫ت��ەن��دروس��ت��ی زی����ادی ک����ردووە‪،‬‬ ‫با‬ ‫ة‬ ‫کار‬ ‫ي‬ ‫ت‬ ‫ة‬ ‫زار‬ ‫ة‬ ‫و‬ ‫‬‫‪2‬‬ ‫هەرچەندە رێ��ژەی زیادکردنەکە‬ ‫‪2117855‬‬ ‫تەنیا (‪)%0.469‬یەە (‪ %1.51‬لە‬ ‫‪ -3‬وةزارةتي پتروةردة‬ ‫‪1773402‬‬ ‫‪ 2010‬بۆ ‪ %1.979‬لە ‪ ،)2011‬بەاڵم‬ ‫ؤ‬ ‫ناوخ‬ ‫ي‬ ‫ت‬ ‫ة‬ ‫زار‬ ‫ة‬ ‫و‬ ‫‬‫‪4‬‬ ‫س��ەرچ��اوەی داهاتە زیادکراوەکە‬ ‫‪957473‬‬ ‫لێرەدا شایانی ئاماژەپێکردنە‪.‬‬ ‫‪ -5‬وةزارةتي شارةواني‬ ‫‪862543‬‬ ‫بە ب��ەراورد لەگەڵ ساڵی ‪2009‬دا‬ ‫ت‬ ‫رگ‬ ‫ت‬ ‫شم‬ ‫ي‬ ‫َ‬ ‫پ‬ ‫ي‬ ‫ت‬ ‫ة‬ ‫زار‬ ‫ة‬ ‫و‬ ‫‬‫‪6‬‬ ‫(هەرچەندە داهاتەکانی وەزارەتی‬ ‫‪798063‬‬ ‫تەندروستی بۆ ساڵی ‪ 2010‬بە‬ ‫‪ -7‬وةزارةتي تتندروستي‬ ‫‪778211‬‬ ‫روونیی نەخراونەتەڕو)‪ ،‬پشکی باج‬ ‫ن‬ ‫و‬ ‫ب‬ ‫ي‬ ‫َ‬ ‫ج‬ ‫ت‬ ‫شت‬ ‫ي‬ ‫َ‬ ‫ن‬ ‫ء‬ ‫ة‬ ‫و‬ ‫ت‬ ‫دانکردن‬ ‫ة‬ ‫ئاو‬ ‫ي‬ ‫ت‬ ‫ة‬ ‫زار‬ ‫ة‬ ‫و‬ ‫‬‫‪8‬‬ ‫لە داهاتی وەزارەت��ی تەندروستی‪،‬‬ ‫‪747889‬‬ ‫(‪ )7.4‬ئەوەندە زیادی کردووە‪،‬‬ ‫‪ -9‬وةزارةتي خويَندني باآل‬ ‫‪580333‬‬ ‫لەکاتێکدا کە پشکی داهاتەکانی‬ ‫ن��ەوت بۆ وەزارەت���ی تەندروستی‬ ‫‪ -11‬وةزارةتي شتهيدان‬ ‫‪486125‬‬ ‫ک��ەم��ی ک�����ردووە‪ .‬ئ���ەم ژم��اران��ە‬ ‫ئ��ەوە دەسەلمێنن کە سیستمی تەندروستی ل��ە پێشەوەی ئەو نۆیەم دێت‪ ،‬وەکو ئەم خشتەیەی‬ ‫تەندروستیی کوردستان (بەدەر لە وەزارەت���ان���ەوە دێ��ت کە پ��رۆژەی خوارەوە پیشانی دەدات‪:‬‬ ‫ناڕوونیی لە پێناسە‌و سەرچاوەکانی ب��ەردەوام��ی ه��ەی��ە‪ .‬ل��ە بودجەی ب‌‪ -‬ب����ەراوردی گ��وژم��ەی پ��رۆژە‬

‫ذ‬

‫کترث‬

‫کؤي طوژمت‪/‬دينار‬

‫‪-1‬‬

‫سترؤکايتتيي شارةوانيء ئاوةرِؤکان‬

‫‪154,335,480,135‬‬

‫‪-2‬‬

‫ئاوةدانکردنتوةء ريَگاوبان‬

‫‪38,188,915,385‬‬

‫‪-3‬‬

‫پاريَسگا‬

‫‪27,327,531,700‬‬

‫‪-4‬‬

‫پتروةردة‬

‫‪23,010,750,000‬‬

‫‪-5‬‬

‫کارةبا‬

‫‪8,835,893,618‬‬

‫‪-6‬‬

‫وةرزشء الوان‬

‫‪8,003,943,056‬‬

‫‪-7‬‬

‫کارگيَرِيء خؤجيَيتتي‬

‫‪7,059,142,700‬‬

‫‪-8‬‬

‫گتشتوگوزار‬

‫‪5,072,761,000‬‬

‫‪-9‬‬

‫تتندروستي‬

‫‪4,527,515,421‬‬

‫‪ -11‬ئتوقاف‪ /‬سليَمانيء دهؤک‬

‫‪4,048,619,485‬‬

‫‪ -11‬کؤمتآليتتي سليَماني‬

‫‪3,764,395,500‬‬

‫‪ -12‬کشتوکالَ‪ /‬سليَمانيء دهؤک‬

‫‪3,052,800,000‬‬

‫‪ -13‬رؤشنبيري‪ /‬هتوليَرء دهؤک‬

‫‪1,266,630,000‬‬

‫‪ -14‬ژينگه‪ /‬هتوليَرء دهؤک‬

‫‪1,255,622,000‬‬

‫‪ -15‬وةزارةتي ناوخؤ‪ /‬سليَماني‬

‫‪1,250,000,000‬‬

‫ت��ەن��دروس��ت��ی��ی��ەک��ان ل��ەن��ێ��وان‬ ‫پارێزگاکاندا‪:‬‬ ‫ک���ۆی پ����ارەی ت��ەرخ��ان��ک��راو‬ ‫ب��ۆ پ���رۆژە تەندروستییەکانی‬ ‫پارێزگاکانی هەرێمی کوردستان‬ ‫ی خوارەوەیە‪:‬‬ ‫بەم شێوەیە ‌‬ ‫‪ -1‬پ���ارێ���زگ���ای ه��ەول��ێ��ر‪:‬‬ ‫(‪ )150.000.000‬دینار‬ ‫‪ -2‬پ���ارێ���زگ���ای س��ل��ێ��م��ان��ی‪:‬‬ ‫(‪ )2.377.515.421‬دینار‬ ‫‪ -3‬پ����ارێ����زگ����ای ده������ۆک‪:‬‬ ‫(‪ )2.000.000.000‬دینار‬ ‫چاوخشاندنێکی خ��ێ��را بە‬ ‫بڕی ئەو پارەیەی بۆ هەریەکە لە‬ ‫پارێزگاکانی هەرێم تەرخانکراوە‪،‬‬ ‫بۆمان دەردەكەوێت کە پارێزگای‬ ‫هەولێر پ��ارەی��ەک��ی زۆر کەمی‬ ‫ب��ۆ پ����رۆژە تەندروستییەکان‬ ‫بەرکەوتووە‪ .‬ئەو بڕە پارەیەش‬ ‫تەنیا بۆ فراوانکردنی بنکەیەکی‬ ‫تەندروستی لە وەرتێی سەر بە‬ ‫قەزای رەواندوزە‪.‬‬ ‫ئ���ەم ح��اڵ��ەت��ە ت��ەن��ی��ا دوو‬ ‫لێکدانەوە هەڵدەگرێت؛ دەشتێت‬ ‫ه��ەڵ��ەی��ەک ه��ەب��ێ �ت‌و ئ��ەوان��ەی‬ ‫ب��ودج��ەک��ەی��ان ئ���ام���ادەک���ردووە‬ ‫پ��رۆژەک��ان��ی ت��ری تەندروستیی‬ ‫هەولێریان لە یادکردبێت (ئەمە‬ ‫ئەگەرێکی الوازە)‌و لێکدانەوەی‬ ‫دووەم��ی��ش ئ��ەوەی��ە ک��ە وەزی��ری‬ ‫تەندروستی دەی��ەوێ��ت ل��ە رێی‬ ‫تەرخانکردنی بودجەیەکی زۆر‬ ‫بچووک بۆ تەنیا پ��رۆژەی��ەک لە‬ ‫هەموو پارێزگای هەولێر‪ ،‬گورزێک‬ ‫ب��ە نەیارەکانی ل��ە فەرمانگەی‬ ‫تەندروستیی هەولێر بە تایبەتی‌و‬ ‫پ��ارت��ی دیموکراتی کوردستان‬ ‫بە گشتیی بوەشێنێت‪ .‬وەزی��ری‬ ‫ت��ەن��دروس��ت��ی‪ ،‬جگە ل���ەوەی کە‬ ‫لەالیەن خەڵکی بێالیەنەوه بەهۆی‬ ‫سیاسەتەکانییەو‌ە رووب���ەڕووی‬ ‫رەخ��ن �ە‌و س��ەرزەن��ش��ت ب���ووەوە‪،‬‬ ‫ناڕاستەوخۆش لەژێر فشارێکی‬ ‫بەهێزی پارتیدا بوو لە هەولێر‬ ‫لە رێی بەرپرسانی تەندروستیی‬ ‫شارەکەوە‪ .‬تەنانەت وا دەردەکەوێت‬ ‫کە وەزی��ری تەندروستی‪ ،‬تەنیا‬ ‫وەزی����ری ن��اوچ��ەی سلێمانییە‪.‬‬ ‫لەالیەکی ترەوە بۆ راگرتنی بااڵنس‬ ‫پەیوەندییەکی باشتر لەنێوان‬ ‫وەزیری تەندروستی‌و فەرمانگەی‬

‫تەندروستیی دهۆک هەیە‪ .‬ئەمەش‬ ‫لەالیەکەوە ل ‌ە پارەی تەرخانکراو‬ ‫ب��ۆ پ���رۆژە تەندروستییەکانی‬ ‫پارێزگای دهۆک‌و لەالیەکی ترەوە‬ ‫سەرپشککردنی ب��ەڕێ��وەب��ەری‬ ‫فەرمانگەی تەندروستی دهۆک‬ ‫لەو کۆنگرە تەندروستییەی ئەم‬ ‫دواییانەی وەزارەت��ی تەندروستی‬ ‫دەردەکەوێت‪ .‬وەزیری تەندروستی‪،‬‬ ‫دەی��ەوێ��ت هەولێر بەشێوه‌یەک‬ ‫سزابدات کە زۆر لەسەری نەکەوێت‌و‬ ‫دهۆک بکات بە بەڵگەی دڵسۆزیی‬ ‫خ��ۆی بۆ ناوچەکانی دەسەاڵتی‬ ‫پارتی‪.‬‬ ‫ت‌‪ -‬پ���ێ���ک���ه���ات���ەی پ������رۆژە‬ ‫تەندروستییەکانی پارێزگاکان‪:‬‬ ‫ژێ���رخ���ان���ی ت��ەن��دروس��ت��ی‬ ‫(دروس��ت��ک��ردن‌و ف��راوان��ک��ردن��ی‬ ‫بنکەی تەندروستی‌و تاقیگە‌و‬ ‫خ��ان��وو ب��ۆ ک��ارم��ەن��دان) بەشی‬ ‫شێری لە بودجەی وەبەرهێنانی‬ ‫ت��ەن��دروس��ت��ی ب��ۆ س��اڵ��ی ‪2011‬‬ ‫ب���ردووە‪ .‬رێ���ژەی (‪ )%97‬کۆی‬ ‫گوژمەی پرۆژە تەندروستییەکان‬ ‫ب��ۆ ژێ��رخ��ان ت��ەرخ��ان��ک��راوە‪ .‬لە‬ ‫ت���ەواوی ب��ودج��ەی وەبەرهێنانی‬ ‫تەندروستیی حکومەتی هەرێمی‬ ‫کوردستان‪ ،‬بودجە بۆ تەنیا یەک‬ ‫ئامێری نەشتەرگەریی بڕبڕەی‬ ‫پشت دابینکراوە بە رێژەی (‪)%3‬‬ ‫ی تەواوی بودجەکە‪.‬‬ ‫أ ‌‪ -‬هەولێر‪ :‬وەک��و ل��ەس��ەرەوە‬ ‫ئاماژەمان پێدا‪ ،‬تەنیا یەک پرۆژە بۆ‬ ‫پارێزگای هەولێر لە بودجەی ساڵی‬ ‫‪ 2011‬پارەی بۆ تەرخانکراوە‪ .‬ئەو‬ ‫پرۆژەیەش بریتییە لە فراوانکردنی‬ ‫بنکەیەکی تەندروستی لە وەرتێی‬ ‫سەر بە قەزای رەواندوز‪ .‬هەڵبەتە‬ ‫ئاشکرایە کە پارێزگایەکی گەورەی‬ ‫وەکو هەولێر‪ ،‬پێویستی بە پرۆژەی‬ ‫زیاتر‌و کوالێتی بەرزترە بۆ ئەوەی‬ ‫پێداویستییە تەندروستییەکانی‬ ‫هاواڵتییان جێبەجێبکرێن‪.‬‬ ‫ب‌‪ -‬سلێمانی‪ :‬جێگای سەرنجە‬ ‫کە بەشی ه��ەرە زۆری گوژمەی‬ ‫پ���رۆژە تەندروستییەکانی ناو‬ ‫ش��اری سلێمانی‪ ،‬بۆ «تعمیر»‌و‬ ‫نۆژەنکردنەوە تەرخانکراوە‪ .‬بۆ‬ ‫نموونە (‪ )200‬ملیۆن دینار بۆ‬ ‫وەک��و لە بودجەکەدا هاتووە‪-‬‬‫«ت��ع��م��ی��رک��ردن��ی استعالماتی‬

‫مختبری مرکزی نەخۆشخانەی‬ ‫ف��ێ��رک��اری» داب��ی��ن��ک��راوە‪ .‬ئ��ەوە‬ ‫لەکاتێکدایە کە نۆژەنکردنەوەی‬ ‫هەموو تاقیگەی گشتیی سلێمانی‪،‬‬ ‫تەنیا (‪ )150‬ملیۆن دیناری بۆ‬ ‫دابینکراوە‌و بە (‪ )50‬ملیۆن دینار‬ ‫ل��ە ئیستعالماتەکەی س���ەرەوە‬ ‫کەمتری تێدەچێت!!‪ .‬لەهەمانکاتدا‬ ‫دروستکردنی تەنیا قاعەیەک بۆ‬ ‫رێکخراوێک بڕی (‪ )650‬ملیون‬ ‫دی��ن��اری بۆ ت��ەرخ��ان��ک��راوە‪ .‬ئەم‬ ‫جیاوازییە گەورانەی نێوان پارەی‬ ‫تەرخانکراو بۆ چەند پرۆژەیەکی‬ ‫بێبەرهەم لە رووی تەندروستییەوە‪،‬‬ ‫لە پرۆژەکانی دەرەوەی شاردا بە‬ ‫زەق��ی دەبینرێت‪ .‬ب��ۆ نموونە‪،‬‬ ‫جیاوازیی نێوان پارەی تەرخانکراو‬ ‫بۆ دوو بنکەی تەندروستی لە دو‬ ‫شوێنی جیادا (سێوە‌و دووکان)‬ ‫نزیکەی (‪ )196‬ملیۆن دینارە‪.‬‬ ‫ئ��ەوەی لێرەدا تێبینی دەکرێت‪،‬‬ ‫ئ��ەوەی��ە کە پ��ارەی تەرخانکراو‬ ‫ب��ۆ پ����رۆژە تەندروستییەکان‬ ‫ل��ەگ��ەڵ دووری����ی ل��ە سەنتەری‬ ‫شاری سلێمانییەوە کەمدەکات‪،‬‬ ‫لەکاتێکدا ک��ە دروس��ت��ک��ردن��ی‬ ‫بنکەی تەندروستی لە ئاغجەلەر‌و‬ ‫قەالتەبزان (ب��اوەن��ور)‌و سێوە‌و‬ ‫زەڵم‪ ،‬لەنێوان (‪ )85-37‬ملیۆن‬ ‫دیناریان بۆ تەرخانکراوە‪ ،‬بنکەی‬ ‫تەندروستی لە بازیان‌و سەنگەسەر‌و‬ ‫هەڵەبجە‌و دووکان لەنێوان (‪-100‬‬ ‫‪ )500‬ملیۆنیان بۆ تەرخانکراوه‪.‬‬ ‫ت ‌‪ -‬ده���ۆک‪ :‬رێ���ژەی (‪)%100‬‬ ‫پ���رۆژەک���ان���ی وەب��ەره��ێ��ن��ان��ی‬ ‫ت��ەن��دروس��ت��ی ل���ە ده��ۆک��ی��ش‪،‬‬ ‫ب��ۆ ژێ��رخ��ان��ی ت��ەن��دروس��ت�ی‌و بە‬ ‫تەواوەتی بۆ دروستکردنی بنکەی‬ ‫تەندروستی تەرخانکراوە‪ .‬ئەوەی‬ ‫تێبینی دەک��رێ��ت‪ ،‬ئ��ەوەی��ە کە‬ ‫جیاوازییەکی کەمتر لەنێوان پارەی‬ ‫تەرخانکراو بۆ پرۆژە هاوشێوەکانی‬ ‫دەرەوەی سەنتەری پارێزگاکە کە‬ ‫لە شوێنی جیاجیا دروستکراون‪،‬‬ ‫دەبینرێت‪ .‬بۆ نموونە‪ ،‬سێ بنکەی‬ ‫تەندروستی لە دوو قەزای سەر بە‬ ‫دهۆک‌‪ ،‬بە هەمان گوژمەی (‪)333‬‬ ‫ملیۆن دینار دروس��ت دەکرێن‪،‬‬ ‫بەاڵم بۆ بنکەیەکی تەندروستی‬ ‫ناو شاری دهۆک‪ ،‬تەنیا (‪ )1‬ملیار‬ ‫دینار تەرخانکراوە‪ ،‬کە جیاوازیی‬ ‫نێوان ئەو پارەیەی دوایی‌و ئەوەی‬ ‫بۆ دەرەوەی شار تەرخانکراوە‪،‬‬ ‫زۆرە‌و هیچ لێکدانەوەیەکی زانستی‬ ‫ناتوانێت بیانووی بەهێزی بۆ‬ ‫بهێنێتەوە‪.‬‬ ‫ئەم هەڵسەنگاندنە کورتەی‬ ‫ب����ودج����ەی ت���ەن���دروس���ت���ی لە‬ ‫پرۆژەیاسای بودجەی حکومەتی‬ ‫هەرێمی ک��وردس��ت��ان ب��ۆ ساڵی‬ ‫‪ ،2011‬دەریدەخات کە یەکێک لە‬ ‫وەزارەت��ە گرنگەکانی حکومەت‪،‬‬ ‫دەکرێت بە وەزارەتێکی بێبەرهەم‌و‬ ‫زۆرم���ەس���رەف‌و ک��ەم��دەرام��ەت‌و‬ ‫تەمبەڵ ناوبنرێت‪ .‬ئەم رەگەزانەی‬ ‫وەزارەتەکەش بە ژمارە لە سەرەوە‬ ‫سەلمێنراون‪ .‬ب��ەداخ��ەوە‪ ،‬ئەم‬ ‫جۆرە لە سیاسەتی تەندروستی‪،‬‬ ‫سیستمی تەندروستیی کوردستان‬ ‫لە قەیرانەوە بۆ کارەسات دەبات‌و‬ ‫ب��ەداخ��ەوە‪ ،‬بە الی ک��ەم��ەوە بۆ‬ ‫س��اڵ��ی داه���ات���ووش‪ ،‬کارەساتە‬ ‫تەندروستییەکان بەردەوام دەبن‪.‬‬ ‫* م��اس��ت��ەری سیاسەتی‬ ‫تەندروستی‬ ‫‪goransbr@yahoo.com‬‬

‫ذمارة (‪ )628‬سيَشةممة ‪2011/4/5‬‬

‫‪www.rozhnama.net‬‬

‫‪nawxo.rozhnama@yahoo.com‬‬

‫بابەكر دڕەیی‬

‫مام جەالل و خۆپیشاندان‬

‫لەبەردەم بتی‬ ‫دەسەاڵتێكی‬ ‫مەغروردا‬

‫هیوا محەمەد‬ ‫لە سەرەتای دروستبوونی ئەو گرژیی‌و‬ ‫ئاڵۆزییەی كە لە ئەنجامی وەاڵمی بەرد بە‬ ‫گوللەو شكاندنی شووشە‪ ،‬بە كۆتاییهێنانی‬ ‫ژیان دەستیپێكرد‪ ،‬خەڵكانێكی زۆر داوایان‬ ‫دەكرد‪ ،‬بۆچی لە دوو سەرۆك هەردووكیان‬ ‫بێ دەنگن؟‬ ‫لەدوای ئەوەی چەكدارەكانی سەر بە‬ ‫«دژەتیرۆر»‌و هێزی پێشمەرگەی یەكێتی‬ ‫تەلەفزیۆنی نالیایان سووتاند‪ ،‬لە هەمان‬ ‫ش��ەوی ‪ ١٧‬لەسەر ‪‌١٨‬و ل��ەدوای ئ��ەوەی‬ ‫مەكۆی گۆڕان لە هەولێر هێرشی كرایە سەر‌و‬ ‫لەدوای ئەوەی هەر بەهۆی هەمان كێشەوە‪،‬‬ ‫لەناو حەرەمی پەرلەمان بە قۆناغە تفەنگ‪،‬‬ ‫لە پەرلەمانتارێكی گۆڕان دراو الیەك لە‬ ‫گوێچكەیان برد‌و لەدوای گەڕانەوەی تاڵەبانی‬ ‫بۆ سلێمانی‌و هەر ئەو شەوە‪ ،‬چادرەكانی‬ ‫خ��ۆپ��ی��ش��ان��دەران ل��ە ب���ەردەرك���ی س��ەرا‬ ‫سووتێندران‪ ،‬ل��ەدوای ئ��ەوەی كە رادێوی‬ ‫دەنگ لە كەالر هێرشی كرایە سەر‌و زیانی‬ ‫پێگەیەنرا‪ ،‬لەدوای ئەوەی كە ئەفسەرێكی‬ ‫الوی پۆلیس لە هەڵەبجە شەهیدكرا‪ ،‬لەدوای‬ ‫ئەوەی هەشت خێزان بێ رۆڵە كران‌و زیاتر‬ ‫لە دوو سەد كەس بریندار كران‌و خەڵك بە‬ ‫هەموو جۆرێك تۆقێنران‪ ،‬لەدوای ئەوەی كە‬ ‫مام جەالل لە هاوڕێكانی خۆی توڕەبوو بە‬ ‫گۆڕانی لە قەڵەمدان‌و هەڕەشەی لێكردن‌و‬ ‫یەكێكیانی لە كۆبوونەوەیەك كردە دەرەوە‪،‬‬ ‫لەدوای ئەوەی هەزاران الوی ئەم واڵتە بەر‬ ‫سەرای ئازادییان چۆڵ نەكرد‌و خۆڕاگربوون‪،‬‬ ‫ئێستا ه����ەردوو «س�����ەرۆك» هەنگاو‬ ‫دەنێن بۆ هێوركردنەوەی بارودۆخەكە‌و‬

‫بە هەموو هەوڵی خۆیان دەیانەوێت لە‬ ‫ب��ەرەی ئۆپۆزسیۆن دایانبڕن‌و خۆیان بە‬ ‫سەركەوتوویی لە گۆڕەپانی خۆپیشاندەران‬ ‫رزگاربكەن‌و بچنەوە سەر هێلكەی گەندەڵیی‬ ‫هەڵنیشن‪ ،‬تا وەچەیەكی دی بەرهەمبێنن‪،‬‬ ‫لە كاتێكدا كە ئەنجومەنی سەرای ئازادیی‬ ‫نامەكەی ب��ەره��ەم سالح رەت��دەك��ەن��ەوە‪،‬‬ ‫كەچی م��ام ج��ەالل ب��ە ئ��ام��اژەك��ردن بۆ‬ ‫نامەكەی بەرهەم ساڵح‪ ،‬دەیەوێت خەڵكی‬ ‫خۆپیشاندەر رازی بكات‪.‬‬ ‫س��ەرۆك ك��ۆم��اری ع��ێ��راق‪ ،‬لە خاڵی‬ ‫یەكەمدا دەڵێت‪( :‬ئێمەمانان‪ -‬هاوپەیمانی‬ ‫ك��وردس��ت��ان��ی‪ -‬پشتیوانی ك��ۆب��وون��ەوەو‬ ‫خ��ۆپ��ی��ش��ان��دان‌و مانگرتنی هێمنانەو‬ ‫ئاشتیانەین‌و بەتوندیی دژی هەموو جۆرە‬ ‫توندوتیژیی‌و چەك بەكارهێنان‌و زەبروزەنگ‬ ‫بەكارهێنانین‪ ،‬لە دژی خۆپیشاندەران‌و‬ ‫داوادەكەین؛ دادگا لە هەموو پێشێلییەكی‬ ‫یاسا دژی خۆپیشاندەران بكۆڵێتەوەو‬ ‫تاوانباران سزای خۆیان وەربگرن‪.‬‬ ‫بەڕێزیان‪ ،‬هەروەك بەرهەم ساڵح خۆی‬ ‫بێبەریی دەكات‪ ،‬كە لەبەردەم پەرلەماندا‬ ‫وتی‪« :‬لەو شەش كەسەی كەناڵی ئاسمانیی‬ ‫نالیایان سووتاند‪ ،‬یەكیان سەر بە گرووپی‬ ‫دژەتیرۆرە‌و یەكێكی دیكەیان سەر بە هێزی‬ ‫پێشمەرگەیە‪ ،‬لەكاتێكدا بەڕێز تاڵەبانی‬ ‫خ��ۆی بێئاگا دەك��ات‪ ،‬ه��ەر وەك ئ��ەوەی‬ ‫پێشتر واتا پێش (‪)١٧‬ی شوبات‪ ،‬باری‬ ‫ئاسایشی كوردستان بەو جۆرە بووبێت كە‬ ‫كاری لەو چەشنە توانرابێت ئەنجام بدرێت‌و‬ ‫ئاسایشیش نەیتوانیبێت كۆنترۆڵی بكات‪،‬‬

‫یان پێشگیری لە روودانی بكات‪.‬‬ ‫هاتنی هێزی زێرەڤانی‪ ،‬بە رەزامەندیی‬ ‫م���ام ج����ەالل ب����ووە‪ ،‬ك��ە ئ��ام��ان��ج لێی‬ ‫سەركوتكردنی گۆڕان‌و سووتاندنی گردەكە‬ ‫بوو‪ ،‬بەاڵم لەبەرئەوەی هەندێك لە ئەندامانی‬ ‫مەكتەبی سیاسیی یەكێتی رێگربوون لە‬ ‫ئەنجامدانی‪ ،‬كەوتنە بەر لۆمەی مام جەالل‪،‬‬ ‫ئیدی چۆن دەتوانین باوەڕبكەین كە بەڕێزی‬ ‫لە خاڵی یەكەمی نامەكەیدا داخوازیی‬ ‫بەكارنەهێنانی توندوتیژییە؟‬ ‫مام جەاللی سەرۆكی عێراق دەڵێت‪ :‬كە‬ ‫(ئەوان مانان) «لە زووترین ماوەدا هەوڵی‬ ‫نەهێشتنی ئەو گەندەڵییە دەدەن»‪ ،‬كە‬ ‫خۆیان دروستیان كردووە‌و لەپشتی بوون‪.‬‬ ‫لە نامەكەی مام جەاللدا هاتووە لە‬ ‫خاڵی دوو‪(« :‬ئێمەمانان پشتیوانی هەموو‬ ‫داخوازییە رەواكانتانین‌و هەوڵدەدەین بۆ‬ ‫پەلەكردن لە بەدیهێنان‌و دابینكردنی ژیان‌و‬ ‫ئازادیی بۆتان»‪.‬‬ ‫ك��ە بەڵێن دەدات ب��ە دابینكردنی‬ ‫ژی��ان‌و ئازادیی بۆ خەڵك‪ ،‬بەڕێزیان تازە‬ ‫گەیشتوونەتە ئەو قەناعەتەی ژیان‌و ئازادیی‬ ‫بۆ س��ەدان ه��ەزار كەس دابین نەكراوە‪.‬‬ ‫ئەوەی لەبیركردووە كە هەفتەیەك لەمەوبەر‬ ‫لەبەر مەڵبەندی سلێمانیدا‪ ،‬بە شان‌و باڵی‬ ‫دیموكراسییەت‌و ئازادیی ژێر دەسەاڵتی‬ ‫خۆیدا لێدەدا‪ ،‬لە خاڵی چوارەمدا هاتووە‬ ‫«(ئێمەومانان سوورین لەسەر دەستكردنی‬ ‫دەستبەج ‌ێ بەچاكسازیی‌و پاكسازیی‌و‬ ‫لە ڕەگ‌و ڕیشە هەڵكەندنی گەندەڵیی‌و‬ ‫ناعەدالەتیی‪ ،‬هەروەك سووریشین لەسەر‬

‫‌كۆڕە‌وی ملیۆنیی كورد‌و‬ ‫بڕیاری (‪)688‬ی ئەنجوومەنی ئاسایش‬ ‫دوای ئ���ەوەی راپ��ەڕی��ن زۆرب���ەی‬ ‫ش��ارەك��ان��ی ع���ێ���راق‌و ك��وردس��ت��ان��ی‬ ‫گ��رت��ەوە‌و بڵێسەی تەشەنەكردنی لە‬ ‫ب�ڵاوب��وون��ەوەداب��وو‪ ،‬حكومەتی عێراق‬ ‫هێزەكانی خۆی كۆكردەوە بە مەبەستی‬ ‫بەرپەرچدانەوەی راپەڕینەكان‌و هەر زوو‪،‬‬ ‫زۆر بە توندیی‌و بێ ویژدانانە هێرشی‬ ‫كردە سەر شارە ئازادبووەكانی باشوورو‬ ‫ل��ە م��اوەی��ەك��ی ك��ەم��دا راپ��ەڕی��ن��ەك��ەی‬ ‫خەڵتانی خوێن كرد‪.‬‬ ‫لە ‪‌1991/3/27‬و رۆژان��ی دوات��ردا‪،‬‬ ‫هێزە سەربازییەكانی ع��ێ��راق رووەو‬ ‫كوردستان هێرشیانكرد‌و زۆربەی شارو‬ ‫شارۆچكە ئازادكراوەكانی كوردستانیان‬ ‫گ���رت���ەوە‪ ،‬ل��ەب��ەر ئ����ەوەی خەڵكی‬ ‫ك��وردس��ت��ان ئ��ەزم��وون��ی ل��ە دڕن��دەی��ی‬ ‫سوپا‌و دەزگا داپڵۆسێنەرەكانی بەعس‬ ‫وەرگرتبوو‪ ،‬هەروەها لە ترس‌و ئەگەری‬ ‫دووب��ارە بەكارهێنانی چەكی كیمیایی‌و‬ ‫ئەنفالكردنەوەیان‪ ،‬ماڵ‌و موڵكی خۆیان‬ ‫بەجێهێشت‌و بووە هۆی كۆڕەوی ملیۆنیی‬ ‫خەڵكی كوردستان رووە‌و سنوورەكانی‬ ‫واڵتانی (ئێران‌و توركیا)‪.‬‬ ‫ئ���ەم ك�����ۆڕەوە دوای ك����ۆڕەوی‬ ‫ئەفغانییەكان بۆ پاكستان لە ساڵی‬ ‫(‪ ،)1980‬بە گەورەترین كۆڕەو دادەنرێت‬ ‫لە دنیادا‪ ،‬هەندێك سەرچاوە ئاماژە بەوە‬ ‫دەك��ەن؛ كە زیاتر لە ملیۆنێك كەس‬ ‫لە سنووری ئیران تێپەڕبوون‌و زیاتر‬ ‫لە (‪ )600‬ه��ەزار كەسیش سنووری‬

‫توركیایان بڕیوە‪.‬‬ ‫ئەم كارەساتە مرۆییە‌و كۆڕەوە بە‬ ‫كۆمەڵەی كە رووی كردە سنوورەكانی‬ ‫دەوڵەتی توركیا‌و ئێران‪ ،‬كاریگەریی‬ ‫گەورەی لەسەر رەوشی نێوخۆی هەردوو‬ ‫دەوڵەتی ئێران‌و توركیا دانا‪ ،‬جگە لە‬ ‫الیەنی سیاسیی‪ ،‬الیەنی ویژدانی‌و ئەخالقی‬ ‫ئەو دوو واڵتەش هۆكارێكی گەورە بوون‬ ‫كە شانبەشانی حكومەتی فەرەنسا‬ ‫لەالیەن نوێنەرە هەمیشەییەكانەوە لە‬ ‫نەتەوەیەكگرتووەكان لە رۆژانی (‪3‬و‪)4‬ی‬ ‫ئازاری (‪ ،)1991‬دوو نامەیان ئاراستەی‬ ‫سەرۆكی ئەنجومەنی ئاسایش كرد‪ ،‬كە‬ ‫داوایان كردبوو سنوورێك بۆ بارودۆخی‬ ‫ن��ال��ەب��اری پ��ڕ ت��راژی��دی��ای ع��ێ��راق‪ ،‬بە‬ ‫تایبەتی دانیشتووانە كوردەكەی دابنێ‌‪،‬‬ ‫كە لەالیەن رژێمی عێراقەوە رووبەڕوویان‬ ‫بووەتەوە‪.‬‬ ‫دوای ئ��ەوەی ئەنجومەنی ئاسایش‬ ‫لە دانیشتنی ژم��ارە (‪)2982‬ی خۆیدا‬ ‫گەیشتە داڕشتنی بڕیارێك بە زۆرینەی‬ ‫(‪ )10‬دەنگ بەرامبەر (‪ )3‬دەنگی ناڕازیی‬ ‫واڵت��ان��ی (زم��ب��اب��ۆی‌و كوبا‌و یەمەن)‌و‬ ‫هەریەك لە واڵتی (چین‌و هیندستان)‬ ‫دەنگیان نەدا‪ ،‬بڕیاری مێژوویی ژمارە‬ ‫(‪ )688‬لە (‪)5‬ی نیسانی (‪ )1991‬لە‬ ‫الیەن ئەنجومەنی ئاسایشەوە دەركرا‪،‬‬ ‫كە سەركۆنەی عێراقی كرد سەبارەت‬ ‫بەو پێشێلكارییانەی ئەنجامی داوە‪،‬‬ ‫كە بووەتە هۆی دروستبوونی‬

‫كؤمثانياى وشة هةفتانة دةريدةكات‬

‫سکرت َيرى نووسين‬ ‫هيوا جةمال‬

‫‪07701576906‬‬

‫‪hiwa.jamal@yahoo.com‬‬

‫عەلی حەمە شەریف‬

‫ه��ەڕەش��ە بۆ س��ەر ئاشتی‌و ئاسایشی‬ ‫نێودەوڵەتیی‌و دواتر لە ‪1991/4/7‬دا‪،‬‬ ‫بڕیاری پێكهێنانی «ناوچەیەكی ئارام»‬ ‫بۆ كورد لە باكووری هێڵی پانی (‪)36‬‬ ‫دەستنیشان كرا‌و هێزێكی ئاسمانیی بە‬ ‫ناوی «چەكوشی ئامادە» بۆ چاودێریی‌و‬ ‫پارێزگاریكردنی ئەو ناوچەیە دامەزرێنرا‬ ‫كە بنكەكەی لە توركیادا بوو‪.‬‬ ‫گرنگیی ئ��ەو ب��ڕی��ارە ئ��ەوەی��ە‪ ،‬كە‬ ‫ل��ە م��ێ��ژووی دروستبوونی رێكخراوی‬ ‫ن��ەت��ەوەی��ەك��گ��رت��ووەك��ان��ەوە ل��ە ساڵی‬ ‫(‪ 1945‬تا ‪ ،)1991‬بڕیاری (‪،)688‬‬ ‫بە یەكەمین بڕیاری دەستە كۆمەڵی‬ ‫ئ��ەو رێ��ك��خ��راوە دادەن���رێ���ت‪ ،‬ك��ە بە‬ ‫مەبەستی مرۆڤدۆستانە‌و پاراستنی ژیانی‬ ‫هاواڵتییانی مەدەنی دژی حكومەتێك‬ ‫دەرب��ك��رێ�ت‌و دەس��ت��وەردات��ە ك��اروب��اری‬ ‫نێوخۆیی ئەو دەوڵەتە بە مەبەستی دانانی‬ ‫رێوشوێنێكی گونجاو بۆ پاراستنی ژیانی‬ ‫دانیشتووانەكەی‪ ،‬بایەخێكی تری ئەو‬ ‫بڕیارە ئەوەیە‪ ،‬لە ئاكامی پیادەكردنیدا‬ ‫پێشینەیەكی یاسایی ب��ەرچ��اوی بۆ‬ ‫كۆمەڵگەی نێودەوڵەتیی هێنایە ئاراوە‪،‬‬ ‫ك��ە ل��ەدوای��ی��دا ب��ۆ دەرك��ردن��ی بڕیاری‬ ‫هاوشێوەی ئەو بڕیارە لە هەندێ‌ شوێنی‬ ‫وەك��و (یۆگسالفیای ج��اران‌و سۆماڵ‌و‬ ‫تەیمووری خۆرهەاڵت‌و دارفۆری سۆدان)‪،‬‬ ‫هەمان دەستێوەردانی مرۆڤدۆستانە‬ ‫دووبارە بكاتەوە‪.‬‬ ‫ئەوەی جێگەی دڵخۆشیی‌و بایەخی‬

‫خاوةنى ئيمتياز‪ :‬كؤمثانياى وشة‬

‫ل َيثرسراوى هونةرى‬ ‫شاخةوان ئةنوةر‬

‫‪07701361826‬‬

‫‪shakhawan.shdn@gmail.com‬‬

‫جێبەجێكردنی (‪ )17‬خاڵە بڕیارلێدراوەكەی‬ ‫پەرلەمانی كوردستان‌و كردنیان بە بەرنامەی‬ ‫حكومەتی هەرێم‪ ،‬بۆ جێبەجێكردنێكی بە‬ ‫كردەوە»‪.‬‬ ‫دەڵ��ێ��ت ك��ە ئ���ەوان س���وورن لەسەر‬ ‫جێبەجێكردنی (‪)١٧‬خاڵەكەی پەرلەمان‪،‬‬ ‫هەر وەك ئەوەی ئەو (‪)١٧‬خاڵە زۆر باس‬ ‫لە داخوازییە داهاتووەكانی خەڵك بكات‪،‬‬ ‫ئەو (‪)١٧‬خاڵە تەنیا دوو خاڵیان پەیوەندیی‬ ‫بە بارودۆخی چاكسازییەوە هەیە‪ ،‬باقی تر‬ ‫هی ئانین‌و پەیوەست نین بە داخوازییە‬ ‫سراتیژییەكانی ئۆپۆزسیۆن‌و خەڵكی‬ ‫خۆپیشاندەرەوە‪.‬‬ ‫مام جەالل‪ ،‬ئەمڕۆ دان دەنێت بە بوونی‬ ‫ناعەدالەتیی‌و گەندەڵیی‌و ریشەكێشكردنی‬ ‫ی��ەك��ج��اری��دا‌و ب���ەرن���ام���ەی ب���ەك���ردەوە‬ ‫جێبەجێكردنیان بۆ دادەن��ێ��ت‪ ،‬ه��ەروەك‬ ‫ئەوەی لە ماوەی هەشت ساڵی راب��ردوودا‬ ‫روویداوە‪ ،‬ئەو لە چەندین بۆنەدا‪ ،‬داكۆكیی‬ ‫لێكردووە چەواشەكاری نەبووبێت‪.‬‬ ‫سەرۆكی هەرێمیش دەڵێت كە (هەریەك‬ ‫لە كاوە شێخ حەفیدی شێخ مەحمودو حاجی‬ ‫حاجی ئاغای قەاڵدزێ بنێرێتە سلێمانی‪ ،‬تا‬ ‫لەگەڵ خۆپیشاندەران‌و ئەنجومەنی كاتیی‬ ‫مەیدانی ئ��ازادی��دا گفتوگۆ بكەن)‪ ،‬ئەمە‬ ‫لەكاتێكدایە‪ ،‬سەرۆكی هەرێم باش دەزانێت‬ ‫ئەو دوو بەڕێزە ناتوانن جێگەی رەزامەندیی‬ ‫خەڵك ب��ن‪ ،‬ئیدیی بۆ ك��ات بە خۆتان‌و‬ ‫خۆپیشاندەران دەسووتێنن‪ ،‬زووت��ر بێنە‬ ‫ناو باسەكەوە‌و راستەوخۆ رێگەچارە بگرن‬ ‫باشتر نییە؟‬

‫م��رۆی�ی‌و ئەخالقی زی��ات��ری ب��ەو شێوە‬ ‫كاركردنە‌و ئەو رۆڵە پۆزەتیڤانە بەخشیوە‪،‬‬ ‫ئەوەیە ئێستا ئەنجومەنی ئاسایشی‬ ‫نێودەوڵەتیی‌و یەكێتیی ئەوروپا‪ ،‬لەسەر‬ ‫شانۆی سیاسیی نێودەوڵەتیی كارو‬ ‫چاالكیی‌و رۆڵی ئەو نێوەندە بڕیاردەرە‬ ‫گرنگە ه��ەر تەنیا وەك فشارێك بە‬ ‫مەبەستی مرۆیی بەكارناهێنن‪ ،‬بەڵكو‬ ‫لەگەڵ ئەوەشدا داواكاریی‌و خواستی ئەم‬ ‫نێوەندە گەورەتر بووە‪ ،‬بە جۆرێك كە‬ ‫هاوشانی الیەنە مرۆییەكەی‪ ،‬خوازیار‌و‬ ‫داواك����ارە رەوش���ی سیاسیی‌و بنەما‌و‬ ‫پرەنسیپەكانی دیموكراسی‌و ئازادییە‬ ‫مەدەنی‌و سیاسییەكان بۆ خەڵك فەراهەم‬ ‫بكرێت‌و دەسەاڵتداران هوشیار دەكاتەوە‬ ‫لە ه��ەر پێشلكاریی‌و قۆرخكارییەكی‬ ‫سیاسیی‌و ئەو بەربەستانەی دەخرێنە‬ ‫بەردەم گەشەكردنی پرۆسەی سیاسیی‬ ‫لە واڵتەكانیاندا‪ ،‬ه��ەر بۆیە دەبینین‬ ‫ل��ەگ��ەڵ ب�ڵاوب��وون��ەوە‌و س��ەره��ەڵ��دان��ی‬ ‫خۆپیشاندانەكانی واڵت��ان��ی تونس‌و‬ ‫میسر دواجاریش لیبیا جارێكی تر‌و لە‬ ‫شێوازێكی پێشكەوتووتردا ئەنجومەنی‬ ‫ئاسایشی نێودەوڵەتیی ب��ە چەندین‬ ‫لێدوان‌و ئاگاداركردنەوەو بڕیاری پێش‬ ‫وەخ��ت فشارەكانی خ��ۆی ئاراستەی‬ ‫سەركردەكانی ئەو واڵتانە ك��رد‪ ،‬وەك‬ ‫چۆن یەكێك لەو بڕیارانە‪ ،‬بڕیاری ژمارە‬ ‫‪ 1973‬بوو؛ لە رۆژی ‪ 2011/3/18‬دا‪ ،‬كە‬ ‫دژ بە سەركردایەتی لیبیا دەریكرد‪.‬‬

‫خۆپیشاندانەكانی كوردستان لەماوەی‬ ‫رابردوودا‪ ،‬زۆر شتیان سەلماند‪.‬‬ ‫یەكێك لەو سەلمێنراوە سیاسییانەی‬ ‫جێگای دڵخۆشیی نییە بۆ هیچ كاممان‬ ‫ئ��ەوەی��ە؛ كە دەس��ەاڵت��ی سیاسیی لە‬ ‫كوردستاندا‪ ،‬وەك بتێك خۆی دەبینێ‌‌و‬ ‫وەك م��وق��ەدەس��ێ��ك رەف��ت��ار دەك���ات‌و‬ ‫ئامادەیی ئەوەی تیا نییە گۆڕانكارییەك‬ ‫لە هەیكەل‌و بوونیەی داڕێژراویدا ئەنجام‬ ‫بدات‪.‬‬ ‫ئ���ەم س��ەل��م��ێ��ن��راوە ج��ێ��ی داخ���ە‪،‬‬ ‫چونكە ئ��ەگ��ەر ب��وون��ەوەرێ��ك��ی زیندوو‬ ‫وەك هەیكەلێكی بێگیان رەفتاری كرد‪،‬‬ ‫یاخود بە ئەنقەست وا خۆی نواند كە‬ ‫ك��اردان��ەوەی بۆ دەوروب���ەری سفرە‌و لە‬ ‫دن��ی��ای دەورووب�����ەری ناحاڵییە‪ ،‬ئ��ەوا‬ ‫ئەوانەی چاوەڕوانی گۆڕانكارین‪ -‬بیانەوێ‌‌و‬ ‫نەیانەوێ‌‪ -‬ناچار دەب��ن بۆ هەر جۆرە‬ ‫چاكسازییەك‪ ،‬ئیدی كەڵك لە ئامڕازی‬ ‫نەرم وەرناگرن‪ ،‬چونكە «بت» خۆی لە‬ ‫خۆیدا لە كانزایەكی رەق دروستكراوە‌و لە‬ ‫زمانی نەرمونیانیی تێناگات‪.‬‬ ‫خاڵێكی تر كە خۆپیشاندانەكان‬ ‫روون��ی��ان ك����ردەوە‌و ب����ەردەوام روون��ی‬ ‫دەكەنەوە ئەوەیە؛ كە دەسەاڵت شكستی‬ ‫خ���واردووە لە دروستكرنی پەیوەندیی‬ ‫لەنێوان خۆی‌و هاواڵتییەكانیدا‪.‬‬ ‫ت��ا ئ��ەم��ڕۆش دەس���ەاڵت ب��ە چ��اوی‬ ‫غەریبە‌و پیالنگێڕ سەیری ئۆپۆزسیۆن‌و‬ ‫خۆنیشادەر دەك��ات‌و تا ئەم چركەیەش‬ ‫راگەیاندنی دەسەاڵت‪ ،‬باس لەوە دەكات‬ ‫گوایە «تەنازول» ناكەن بۆ كەس‌و بەوەوە‬ ‫دەن��ازن كە خۆیان دەبنە سوارچاكی‬ ‫چاكسازیی‌و ریفۆڕم‪.‬‬ ‫ئ��ەم��ان��ە پ�����ردی پ��ەی��وەن��دی��ی‌و‬ ‫تێگەیشتنیان لەگەڵ خەڵك نەماوە‪،‬‬ ‫ئەگینا دەیانزانی مەسەلەكان وا چارەسەر‬ ‫ناكرێن‪.‬‬ ‫دەبوایە بیانزانیایە خەڵك دەمێكە‬ ‫لەوە تێگەیشتوون كە ئەوان سوارچاكی‬ ‫چاكسازیی نین‪ ،‬بەڵكو ش��ۆڕەس��واری‬ ‫گەندەڵیی‌و حوكمی سەروو یاسایین‪.‬‬ ‫لە حكومەتەكەی ئەماندا‪ ،‬ئەگەر‬ ‫وەك رێ��ژە سەیری بكەین‪ ،‬بودجەی‬ ‫سەرۆكایەتی هەرێم‌و ئەنجومەنی وەزیران‪،‬‬ ‫بەتەنیا سێ‌ قاتی بودجەی سێ‌ وەزارەتی‬ ‫حكومەتی ئەڵمانیایە‪...‬‬ ‫ه���ه‌ر ل��ە ح��ك��وم��ەت��ەك��ەی ئ��ەم��ان��دا‬ ‫بكوژو ك���وژراو‪ ،‬چەقۆكێش‌و بریندار‪،‬‬ ‫خ��ۆپ��ی��ش��ان��دەری ن���اڕازی���ی‌و ك��ادی��ری‬ ‫بیكەیسی‪ ،‬بە دەست یەكسانن‌و لە حاڵەتی‬ ‫جێبەجێبوونی یاساكاندا دەبێت پێكەوە‬ ‫دادگایی بكرێن‌و مەزەندەی زۆریش هەیە‬ ‫قوربانییەكان بە تاوانكار دەربچن‪.‬‬ ‫لە واڵتانی دیموكرات‌و پێشكەوتوودا‪،‬‬ ‫ئەگەر ناهەقییەكی بچووك بەرامبەر‬ ‫س��ام��ان��ی گشتیی رووی����دا‪ ،‬سیستمی‬ ‫واڵتەكە‌و هاواڵتییان‌و كابینەی حكومەت‬ ‫یەك دڵ‌و یەك بڕوا‪ ،‬بەرامبەر ناهەقییەكە‬ ‫دەوەستن‌و گرفتەكە بە زوویی بە الیەكدا‬ ‫دەك���ەوێ���ت‌و ده‌ک��رێ��ت چ���ارەس���ەر‪ ،‬لە‬ ‫واڵتی ئێمەدا خودی سیستمەكە لەگەڵ‬ ‫كابینەی بەڕێوەبەری حكومەتدا پێكەوە‬ ‫شەریكن‪ ،‬تا ناهەقی‌و غەدر‌و گەندەڵیی‌و‬ ‫چەقۆكێشی‌و كاری نایاسایی ب��ەردەوام‬ ‫بێت‌و ریشە دابكوتێ‌‪...‬‬ ‫كەس الیەنگری بەشخوراوان ناكات‌و‬ ‫هیچ سیاسەتمەدارو دەسەاڵتدارێك ئامادە‬ ‫نییە واز لە پۆستەكەی بهێنێت‪.‬‬ ‫خ��ودای��ە‪ .....‬بە دەس��ت چ بتێكی‬ ‫ن��ام��وق��ەدەس��ی س��ەرس��وڕه��ێ��ن��ەرەوە‬ ‫گیرمانخواردووه‌!‬

‫‪www.rozhnama.net‬‬

‫سه‌رنووسه‌ر‪ :‬مه‌م بورهان قانع‬

‫کارگ َي ِری‌و ريکالم‌و ئاگاداريى‪:‬‬

‫ناونيشان‪:‬‬

‫‪info. rozhnama@gimail.com‬‬ ‫‪riklam.rozhnama@gimail.com‬‬

‫سل َيمانی‪ :‬زه‌رگه‌ته‌‪ .‬گردی زه‌رگه‌ته‌‪.‬‬ ‫کؤمپانيای وشه‬

‫‪07480121144 - 07701203949‬‬

‫دابه‌شکردن‪:‬‬

‫کؤمپانيای پةيپه‌ر‬

‫‪07708649210‬‬ ‫‪07504483631‬‬

‫ذمارة (‪ )628‬سيَشةممة ‪2011/4/5‬‬

‫‪nawxo.rozhnama@yahoo.com‬‬

‫ئەمین جاف‬

‫ئەی ئەحكامی‬ ‫عورفیی چۆنە؟‬ ‫ئەحكامی عورفیی‪ ،‬لەو واڵتانەدا رادەگەیەنرێت‬ ‫كە بەڕێوەبردنی كاروباری واڵت لەالیەن ئەنجومەنی‬ ‫سەربازییەوە بەڕێوەبچێت‪ ،‬بەپێی ئەحكامی‬ ‫عورفیی‪ ،‬دەسەاڵت لە دامودەزگا مەدەنییەكان‬ ‫وەردەگیرێتەوە‌و دەسەاڵتی سەربازیی بۆی هەیە‬ ‫ك��ار بە دەس��ت��وورو هیچ یاسایەكی ئ��ەو واڵتە‬ ‫نەكات‪ ،‬تەنیا بڕیارەكانی ئەو ئەحكامە جێبەجێ‬ ‫دەكات‌و بەوپێیە هێزە سەربازییەكان بۆیان هەیە‪،‬‬ ‫هەر كەسێك بەبێ لێكۆڵینەوە دەستگیر بكەن‪،‬‬ ‫بەهەر بیانوویەك‌و بەهەر هۆیەكەوە‪ ،‬بۆ هەر‬ ‫ماوەیەك بیانەوێت بەدەستبەسەریی ئەو كەسانە‬ ‫دەهێڵنەوە‪ ،‬بەبێ ئەوەی بگەڕێنەوە بۆ دادوەر‪.‬‬ ‫خەڵكی كوردستان‪ ،‬تا ئێستا نازانن كە ئایا‬ ‫سیستمی حوكمڕانی لەم واڵت��ەدا‪ ،‬پەرلەمانییە‪،‬‬ ‫سەرۆكایەتی‪ ،‬حیزبییە‪ ،‬سەربازییە‪ ،...‬راگەیاندنی‬ ‫ب��اری نائاسایی هۆكاری چییە‪ ،‬مەترسییەكان‬ ‫چیین‪ ،‬چی دەسەاڵتە حیزبییەكانی تووشی شۆك‬ ‫كردووە؟‬ ‫ئاخر ئەم دەسەاڵتانە هەتاكەی بەم شێوەیە‌و‬ ‫بەم جۆرە هەڵسوكەوت لەگەڵ ئەم واڵتە‌و ئەم‬ ‫میللەته‌دا دەك��ەن؟ ئ��ەم ب��ارودۆخ��ەی ئەمڕۆی‬ ‫كوردستان‪ ،‬رۆژ لە دوای رۆژ خەڵك بێئومید‬ ‫دەكات‌و خەڵكی تووشی سەدان دڵەڕاوكێ كردووە‪.‬‬ ‫ئەمڕۆ لە كوردستاندا‪ ،‬چەندەها دەسەاڵتی‬ ‫جێبەجێكەر هەن‪ ،‬جگە لە وەزارەتی پێشمەرگەو‬ ‫ناوخۆ‪ ،‬مەكتەبی سیاسیی حكومەتە‪ ،‬مەڵبەندو‬ ‫لقەكان حكومەتن‪ ،‬ئەندامی مەكتەبی سیاسیی‬ ‫بڕیاردەرە‪ ،‬لەم واڵت��ەدا هەر بەرپرسێكی بااڵی‬ ‫حیزبیی‪ ،‬بیەوێت بڕیار بۆ جموجۆڵكردنی هێزە‬ ‫سەربازیی‌و هێزەكانی ئاسایش دەردەكات‪ ،‬ئەمڕۆ‬ ‫لە كوردستان حیزب دەسەاڵتە‪.‬‬ ‫راگەیاندنی ب��اری نائاسایی‪ ،‬ئەو بڕیارەیە‬ ‫كە لەالیەن حكومەتەوە رادەگەیەنرێت بەپێی‬ ‫ئەو یاسایەی كە لە دەستووردا دەسەاڵتی بە‬ ‫حكومەت بەخشیوە‪ ،‬كە لە هەر كاتێكدا پێویست‬ ‫بكات حكومەت ئ��ەو یاسایە رابگەیەنێت‌و لە‬ ‫هەموو دونیادا باری نائاسایی‪ ،‬لەم حاڵەتانەدا‬ ‫رادەگەیەنرێت‪:‬‬ ‫* لە حاڵەتی رووداوە سروشتییەكاندا‪ ،‬وەك‪:‬‬ ‫الفاو‪ ،‬بومەلەرزە‪ ...‬تاد‪.‬‬ ‫* مەترسیی هێرشە سەربازییە دەرەكییەكان‬ ‫بۆ سەر ئەو واڵتە‪.‬‬ ‫* ب�ڵاوب��وون��ەوەی ئ��ەو نەخۆشیی‌و پەتا‬ ‫كوشندانەی بەپەلە باڵودەبنەوە‪.‬‬ ‫* هەر كارەساتێكی (ناسیاسیی) مەترسیدار‬ ‫بۆ س��ەر ژیانی هاواڵتییان‪ ،‬كە لە یاساكاندا‬ ‫ئاماژەیان بۆ نەكرابێت‪.‬‬ ‫لە جیهانی پێشكەوتوودا‪ ،‬كاتێك باری‬ ‫نائاسایی رادەگەیەنرێت‪ ،‬ئەو بارە رێژەی هەیەو‬ ‫ب��ە وردی���ی ب��ۆ ه��اواڵت��ی��ی��ان ش��ی��ك��ردن��ەوەی بۆ‬ ‫دەكرێت‪ ،‬هۆكارەكانی ئاماژەیان بۆ دەكرێت‌و‬ ‫ئەو كاتە هاواڵتی بەشداریی‌و پشتگیریی خۆی‬ ‫بۆ ئەو هەڵمەتە رادەگەیەنێت‪ ،‬چونكە دەزانێت‬ ‫لە بەرژەوەندیی ئەواندایە‪ ،‬نەك بە رەشبگیریی‌و‬ ‫باڵوكردنەوەی هێزو سوپا لە شەقام‌و كوچەو‬ ‫كۆاڵنی ش��ارو شارۆچكەكاندا‪ ،‬وەك لە كەالرو‬ ‫هەڵەبجە روودەدات‪.‬‬ ‫بەكارهێنانی زەب���روزەن���گ ب��ەرام��ب��ەر بە‬ ‫هاواڵتییان‌و داخستنی زانكۆكان‪ ،‬نەهێشتنی‬ ‫هاتۆچۆی نێوان هەولێر‌و سلێمانی‪ ،‬راگەیاندنی‬ ‫باری نائاسایی‌و بوونی چەكدار لە شاری هەولێر‪،‬‬ ‫دەچنە چ��وارچ��ێ��وەی ه��ەڕەش��ەك��ردن لە ژیانی‬ ‫هاواڵتییانی سڤیلی شاری هەولێرو دەوروبەری‪.‬‬ ‫ئەو شۆڕشە سپییە ئاشتیخوازە فراوانەی كە‬ ‫پانتاییەكەی لە سێگۆشەی‪ ،‬مەراكیشی عەرەبی‪-‬‬ ‫حەزرەمەوت‪ -‬شامەوە‪ -‬خۆی دەبینێتەوە‪ ،‬ئەو‬ ‫گەردەلولە بێسنوورەیە كە شەپۆل لەدوای شەپۆل‪،‬‬ ‫بەرەو خۆرهەاڵت فراوانتر شەپۆل دەداتەوە‌و هەر‬ ‫شەپۆلێكیشی دیكتاتۆرێك لەگەڵ خۆیدا لول‬ ‫دەكات‌و ئەوانی دیكەش لە ترسا تووشی جەڵتەی‬ ‫دڵ دەكات‪.‬‬ ‫دەنگەكانی ئازادیی‪ ،‬بە هەڕەشەو تۆقاندن‬ ‫دمكوت ناكرێن‪ ،‬ئەمە راپ��ەڕی��ن��ە‪ ،‬جیهانییە‪،‬‬ ‫سەرتاسەرییەو بە واڵتێك‌و دوو كۆتایی نایەت‪،‬‬ ‫ئەمڕۆ یا سبەی‪ ،‬دەبێت باجەكەی بدەن كە خۆیان‬ ‫لێ‌ گێلكردووە‪.‬‬ ‫ئ��ەم شۆڕشە سپییە‪ ،‬تا كۆتایهێنانی دوا‬ ‫دیكتاتۆر بەردەوام دەبێت‪ ،‬دەبێت مافی ئەو گەالنە‬ ‫بۆ خاوەنە شەرعییەكانی خۆیان بگەڕێتەوە‪ ،‬كە‬ ‫رۆڵەكانی ئەو میللەتانەن‪.‬‬

‫جەنابی سەرۆك هیوادارم قبووڵی بكەیت‬ ‫فازڵ نەجیب ‪ -‬بەریتانیا‬ ‫جەنابی ك��اك مەسعود‪ ،‬هەست‬ ‫دەكەم ئەگەر جارێكیش گوێ لە ئێمە‬ ‫بگری‪ ،‬هەم بۆ خۆت باشەو هەم بۆ‬ ‫حیزبەكەت‌و هەم بۆ میللەتەكەش‪ ،‬لەو‬ ‫روانگەیەوە ئەم رەخنانەم بە سنگی‬ ‫فراوانەوە لێ قبووڵ بكە‪.‬‬ ‫یەكەم‪ :‬لە كۆبوونەوەی (‪)3‬ی‬ ‫ئەم مانگەدا لەگەڵ ستافی حكومەت‪،‬‬ ‫ل��ەو قسانەی بەڕێزتان كە سایتی‬ ‫گواستوویەتییەوەو‬ ‫«پەیامنێر»‬ ‫تایبەتە بە میللەت‌و ئۆپۆزسیۆن‌و‬ ‫ملمالنیی سیاسیی‌و ئ��ەو دۆخ��ەی‬ ‫ئێستا‪ ،‬نزیكەی (‪ )570‬وشەیە‪ ،‬واتە‬ ‫نزیكەی (‪ )8‬دەقیقەیەك قسەكردن‬ ‫دەك��ات‪ ..‬لەو ماوە كەمەدا بەڕێزتان‬ ‫(‪ )6‬جار بە شێوەیەكی راستەوخۆو‬ ‫بە تەئكیدكردنەوەشەوە‪ ،‬دەستەواژەی‬ ‫«بە هیچ شێوەیەك قبووڵ ناكەین»و‬ ‫ه��اوش��ێ��وەك��ان��ی��ت ب��ەك��اره��ێ��ن��اوە لە‬ ‫بەرامبەر ئۆپۆزسیۆندا‪ ،‬بۆچوونی من‬ ‫وای��ە؛ ئەوە حاڵەتێكی زۆر سلبییەو‬ ‫ئەگەر وت��اری سەرۆكەكانی دنیاش‬ ‫بخوێنیتەوە لە كاتی شەڕیشدا‪ ،‬لەو‬ ‫ماوە كەمەدا ئەو هەموو دەستەواژە‬ ‫توندەی لە دژی هێزەكەی بەرامبەری‬ ‫بەكارنەهێناوە‪ ،‬مەگەر سەرۆكێكی‬ ‫وەك قەزافی‌و سەدام‌و هاوشێوەكانی‬ ‫كە من نامەوێت ئێوە ب��ەراورد بكەم‬ ‫بەو وێنە ناشیرینانە‪ ،‬ئەوە لەكاتێكدایە‬ ‫كە بەڕێزتان موخاتەبەی هێزێكی‬ ‫ش��ەڕك��ەری دوژم���ن ن��اك��ەن‪ ،‬بەڵكو‬ ‫م��وخ��ات��ەب��ەی میللەتەكەی خۆتان‬ ‫ئەكەن كە توندترین ئۆپۆزسیۆنیش‬ ‫ب��ەش��ێ��ك��ی گ���رن���گ‌و ج��ەوه��ەری��ی‌و‬ ‫دانەبڕاوە لە میللەت‪ ..‬ئینجا ئەگەر‬ ‫وت��اری سەرۆكە دیموكراتخوازەكانی‬ ‫جیهان بخوێنیتەوە‪ ،‬ل��ە بەرامبەر‬ ‫داخوازیی میللەتدا دەستەواژەی «بە‬ ‫هیچ شێوەیەك قبووڵ ناكەین»یان‬ ‫بەكارنەهێناوە‪ ،‬چونكە ئەلف‌و بێی‬ ‫رۆشنبیریی وەرگرتنی بەرپرسیارێتی‬ ‫گشتیی‪ ،‬بریتییە لە «هەموو شێوەكان‬

‫قبووڵ دەكەم»‪ ،‬نەك «هیچ شێوەیەك‬ ‫قبووڵ ن��اك��ەم»‪ ،‬چونكە كۆمەڵگە‬ ‫ه��ەم��وو شێوەكانەو ه��ەر ی��ەك لەو‬ ‫شێوانەش بە زم��ان‌و ئالییەتی خۆی‬ ‫مەرجی خۆی بۆ دەستەبەركردنی مافی‬ ‫خۆی كە دابینكردنی بەرژەوەندیی‌و‬ ‫ژی��ان‌و گەشتن بە دەس��ەاڵت��ە‪ ،‬فشار‬ ‫دەخ��ات��ە س���ەر دەس�����ەاڵت‪ ،‬م��رۆڤ‬ ‫ئەگەر بەرپرسیارێتی گشتیی نەبوو‪،‬‬ ‫لە شوێنێكی دوورەپ��ەرێ��زدا خەریكی‬ ‫ژیانی تایبەتی خۆی ب��وو‪ ،‬دەتوانێ‬ ‫بەو نەفەسە قسە بكات‪ ،‬بەاڵم سەرۆك‬ ‫هەرگیز ئەو مافەی نییە‪.‬‬ ‫دووەم‪ :‬بەڕێزتان دەڵێن‪« :‬ئه‌م‬ ‫ره‌وش���ه‌ی كه‌ ئه‌مڕۆهاتووەتە پێش‬ ‫ده‌كرێت‌ به‌ دوو جۆر وه‌سفی بكه‌ین‪،‬‬ ‫یەكه‌میان‪ :‬داواكاریی خەڵكه‪ ‌،‬ئه‌ویتریان‬ ‫داواك��اری��ی حیزبه‌ ئۆپۆزسیۆنه‌كانه‌‬ ‫كه‌ ده‌بێت ه�ه‌ر دووك��ی��ان له‌ یه‌كتر‬ ‫جیابكەینە‌وه‌‪ ،‬سه‌باره‌ت به‌ یه‌كه‌میان‪،‬‬ ‫داواكارییه‌كی سروشتین‌و پێویسته‌‬ ‫حكومه‌ت كار بۆ جێبەجێكردنی بكات‪،‬‬ ‫سه‌باره‌ت به‌ دووه‌میان‪ :‬ئه‌مه‌ داواكاریی‬ ‫حیزبه‌ ئۆپۆزسیۆنه‌كانه كه‌ ده‌یانه‌وێت‬ ‫له‌ رێگه‌ی داواكاریی خەڵكه‌وه‌ هه‌ندێك‬ ‫ئه‌جێندای خۆیان بسه‌پێنن‪ ،‬كه‌ لەمه‌دا‬ ‫حكومه‌ت به‌ هیچ شێوەیەك نابێت‌‬ ‫بچێته‌ ژێر باریانه‌وه»‌‪.‬‬ ‫بەڕێز كاك مەسعود‪ ،‬لە دنیای‬ ‫دیموكراتیدا خەڵكی ئاسایی خەریكی‬ ‫چ��اودێ��ری��ك��ردن��ی س��پ��ۆرت‌و مۆدێلی‬ ‫جلوبەرگ‌و خواردن‌و گۆڕینی مۆبایل‌و‬ ‫تاقیكردنەوەی ع��ەت��رو ع��ت��ورە‪ ،‬كە‬ ‫ئەوەش بەشی هەرەزۆری كۆمەڵگەیە‪،‬‬ ‫ئ���ەوەی ك��ە چ��اودێ��ری��ی دەس���ەاڵت‌و‬ ‫ب��ەرژەوەن��دی��ی گشتیی‌و ئ��ازادی��ی��ە‬ ‫گشتییەكان‌و چ��ارەن��ووس دەك��ات‪،‬‬ ‫پ��ارت��ە س��ی��اس��ی��ی��ەك��ان‌و چ��اودێ��رە‬ ‫سیاسییەكانن‪ ،‬كە ئەوانیش بەشێكی‬ ‫كەمی كۆمەڵگەن‪ ،‬بۆیە رەخنەی پارتە‬ ‫سیاسییەكان رەخنەی میللەتە‪ ،‬ئەو‬ ‫دوو شتە لە یەكتری جیا ناكرێنەوە‪،‬‬

‫ب���ەرژەوەن���دی���ی ئ���ەو دوو ب��ەش��ە‪،‬‬ ‫لێكئااڵوە‪..‬ئەمڕۆ دیموكراتەكان دەبنە‬ ‫دەمڕاستی رەخنەی مییللەت‌و سبەی‬ ‫كۆمارییەكان‪ ،‬كەسیشیان بەویتر‬ ‫ناڵێت بە هیچ شێوەیەك مافت نییە‬ ‫خۆت بكەیت بە دەمڕاستی داخوازیی‬ ‫میللەت‪.‬‬ ‫ئینجا با بێینەوە كوردستان‪،‬‬ ‫ئەو سێ الیەنە ئۆپۆزسیۆنە خاوەنی‬ ‫نزیكەی (‪)%33‬ی ه��ەم��وو دەن �گ‌و‬ ‫ب��اوەڕی خەڵكی كوردستانن‪ ،‬بە چ‬ ‫ویژدان‌و لۆژیكێكی سەرۆكایەتی‪ ،‬داوا‬ ‫لە سەرۆكی حكومەت دەكەیت‪ ،‬كە‬ ‫«حكومه‌ت به‌ هیچ شێوه‌یه‌ك نابێت‌‬ ‫بچێته‌ ژێر باریانه‌وه‌؟؟»‪.‬‬ ‫جەنابی سەرۆكی هەرێم‪ ،‬با هەر‬ ‫باسی دنیای دیموكراتیش نەكەین‪،‬‬ ‫با باسی میسری عەرەبی‌و نیزامێكی‬ ‫شمولیی گەندەڵی وەك ئەوەی حوسنی‬ ‫موبارەك‪ ،‬بكەین‪ ..‬كۆمەڵگەی میسر‬ ‫زیاترن لە (‪ )80‬ملیۆن هاواڵتی‪ ،‬ئەوەی‬ ‫كە داوای رووخانی نیزامی دەكرد‪ ،‬بە‬ ‫شارەكانی دەرەوەی قاهیرەشەوە‪،‬‬ ‫نەدەگەشتە (‪ )3‬ملیۆن هاواڵتی‪،‬‬ ‫وات���ە نزیكەی (‪)%5‬ی كۆمەڵگە‪،‬‬ ‫ب��ەاڵم حوسنی موبارەك‪ ،‬چ��ووە ژێر‬ ‫باری داخوازییەكانیان‌و دەستبەرداری‬ ‫كوشتنی خەڵكی خۆپیشاندەرو‬ ‫كورسییەكەی بوو‪ ،‬ئەوە لەكاتێكدایە كە‬ ‫حیزبە ئۆپۆزسیۆنه‌كانیش سەرپەرشتی‬ ‫ئەو خۆپیشاندانەیان دەكرد‪ ..‬باشە بۆ‬ ‫كورد نەنگیی‌و كەمیی نییە‪ ،‬كە بە‬ ‫ئاسانی پشت لە دەنگی (‪)%33‬ی‬ ‫كۆمەڵگە بكات‪ ،‬لە كاتێكدا عەرەبێكی‬ ‫دیكتاتۆر مل نەوی دەكات بۆ (‪)%5‬‬ ‫ی میللەتەكەی‪ ..‬لێرەدا مەسەلەكە‬ ‫ژمارەكان نین‪ ،‬بەڵكو داخوازییەكانن‪،‬‬ ‫ئەگەر تەنیا ی��ەك ك��ەس لە هەموو‬ ‫كوردستاندا داوای چاكسازیی بكات‪،‬‬ ‫دەنگی ئەو دەبێت زاڵ بێت بەسەر‬ ‫(‪.)%99‬‬ ‫سێیەم‪ :‬لە بەشێكی تری قسەكانی‬

‫جەنابتاندا وتووتانە‪« :‬ئه‌گه‌ر من و‬ ‫ئێوه‌ به‌ رای ئەو ژماره‌ كه‌مه‌ كۆسپین‪،‬‬ ‫ئه‌وا هه‌ر سبه‌ی ده‌چینه‌ په‌رله‌مان‌و‬ ‫واز له‌ هه‌موو شتێك دەهێنین‪ ،‬بەاڵم‬ ‫وه‌زعه‌كه‌ به‌و شێوە‌یه‌ نییه‪ ‌،‬ئه‌وانه‌‬ ‫تینووی ده‌سەاڵتن‌و ده‌یانەوێتا خۆیانبه‌‬ ‫بە زۆر فه‌رز بكه‌ن»‪.‬‬ ‫ج��ارێ هیچ سەرۆكێك لە دنیا‬ ‫بەشێك ل��ە میللەتەكەی خ��ۆی بە‬ ‫«كەم» سەیر ناكات‪ ،‬چجای ئەوەی‬ ‫ئەو بەشە زیاتر بێت لە (سێ یەك)ی‬ ‫هەموو كۆمەڵگە‪ ..‬دیسانەوە دەیڵێم؛‬ ‫مەسەلەكە ژم��ارە نییە‪ ،‬مەسەلەكە‬ ‫رەوایی داخوازییەكانە‪ ،‬هیچ حكومەتێك‬ ‫لە دنیای دیموكراتدا بە خۆپیشاندانی‬ ‫ملیۆنی هەڵنەوەشاوەتەوە‪ ،‬بەڵكو‬ ‫بە راپ��ۆرت��ی رۆژنامەنووسێك‪ ،‬یان‬ ‫كۆمەڵێك دۆكیۆمێنت ك��ە دەس��ت‬ ‫ئ��ۆپ��ۆزس��ی��ۆن ك���ەوت���ووەو ل��ە دژی‬ ‫دەسەاڵت بەكاری دێنێت‪ ،‬خۆ ئەگەر‬ ‫ئەمانیش بە هەمان لۆژیكی ئێوە‬ ‫ح��وك��م ب��ك��ەن‪ ،‬دڵنیابە ب��ە هەموو‬ ‫ئۆپۆزسیۆنی ئەوروپا‪ ،‬نەك بەریتانیا‪،‬‬ ‫ناتوانن (‪)%33‬ی كۆمەڵگەی بەریتانی‬ ‫رێبكخەن لە دژی حكومەت‪ ،‬ئینجا‬ ‫دەستەواژەی «تینووی دەسەاڵتن»‪،‬‬ ‫بۆ پیاوێكی سیاسیی وەك ئێوە كە‬ ‫هەموو تەمەنی خ��ۆی لە كاروباری‬ ‫سیاسییدا بەسەر ب���ردووە‪ ،‬گونجاو‬ ‫نییە‪ ،‬ئایا حیزب‌و پیاوی سیاسیی‬ ‫هەیە لە دنیادا كە تینووی دەسەاڵت‬ ‫نەبێت؟؟ تینووبوونی دەسەاڵت عەیب‬ ‫نییە‪ ،‬خ��راپ بەكارهێنانی دەس��ەاڵت‬ ‫عەیبە‪ ،‬بە شاهیدی بەڕێزتان‌و هەموو‬ ‫قیادەكانی یەكێتی‌و پارتی‪ ،‬لە هەموو‬ ‫جومگەكانی حوكمڕانیدا‪ ،‬دەسەاڵت بە‬ ‫شێوەیەكی خراپ بەكارهێنراوە‪ ،‬باشە‬ ‫بۆ دەبێت مانەوەی ئێوە لە دەسەاڵت‌و‬ ‫دەسەاڵتیش بەو شێوە گەندەڵە عەیب‬ ‫نەبێت‪ ،‬بەاڵم ئەگەر كۆمەڵێك پارتی‬ ‫سیاسیی تینووی دەسەاڵت بن‪ ،‬عەیب‬ ‫بێت؟؟‬

‫بەردەوامیی خۆپیشاندەران‬ ‫عومەر میراودەل ی‬ ‫دەسەاڵتی كوردیی‪ ،‬لە هەوڵی‬ ‫ئەوەدابووە كۆمەڵگەی كوردیی‌و تاكی‬ ‫نێو كۆمەڵگەی كوردیی بەشێوەیەك‬ ‫گۆش بكا كە خاوەنی ویست‌و بڕیاری‬ ‫خۆی نەبێت‌و تاكی كورد بیركردنەوە‌و‬ ‫بڕیارەكانی بداتە دەست حیزب‪ ،‬یان‬ ‫سەرۆكی حیزب‪ .‬حیزب‌و دەسەاڵتدارانی‬ ‫كورد‪ ،‬خوازیاری ئەوە بوون‪ ،‬بەردەوام‬ ‫خەڵك ستایشیان ب��ك��ات‌و پێیاندا‬ ‫هەڵدا‪ .‬ئەمەش هەلێكی باش بووە بۆ‬ ‫ئەم دەسەاڵتە كە ئەم ناهۆشیاریی‌و‬ ‫بێدەنگییەی خەڵك‪ ،‬بە هەل بزانێت بۆ‬ ‫ئەوەی بتوانێت بە ئارەزووی خۆی رەفتار‬ ‫بكات‌و بڕیار بدا بەبێ ئەوەی بڕیارەكەی‬ ‫رەت��ب��ك��رێ��ت��ەوە‪ .‬ك��ات��ێ��ك كۆمەڵگە‬ ‫بێدەنگكرا‌و خاوەنی بڕیار نەبوو‪ ،‬ئەوا‬ ‫هەلێكی باش بۆ دەسەاڵت دەڕەخسێت‬ ‫كە گەندەڵیی بكات‌و م��اڵ‌و سامانی‬ ‫خەڵك بە تااڵن بەرێت‌و كەسیش قسان‬ ‫نەكات‌و بێدەنگیی خەڵك بووەتە هۆی‬ ‫ئەوەی كە دەسەاڵتی كوردیی گەندەڵ‬ ‫بێت‪ .‬ئ��ەوەی ئ��ەم دەس��ەاڵت��ەی توڕە‬ ‫كردووە‪ ،‬هۆشیاریی‌و بەئاگایی خەڵكە كە‬ ‫لە دوای (‪)2/17‬ەوە زیاتر بەرجەستە‬ ‫بوو‪ .‬خۆپیشاندانی خەڵكی كوردستان‪،‬‬ ‫رووداوێكی كتوپڕو هەڵچوونێكی كاتیی‬ ‫ن��ەب��وو‪ ،‬بەڵكو بەرەنجامی رقێكی‬ ‫لەمێژینە بوو كە چاوەڕوانی دەرفەتێك‬ ‫بوو گوزارشتی لێبكرێت‪ .‬دەسەاڵتی‬

‫كوردیی‪ ،‬تا (‪ )2/17‬پێی وابوو‪ ،‬ئەم‬ ‫كۆمەڵگەیە‌و ئەم نەوە نوێیە هەمان ئەو‬ ‫نەوەیەیە كە لە دروشمەكانی حیزب‬ ‫زیاتر بیروڕا‌و قسەیەكی دیكەی نییە‪،‬‬ ‫بەاڵم دوای ئەو مێژووە‪ ،‬ئەم دەسەاڵتە‬ ‫ت��ووش��ی ش��ۆك ب��وو‪ ،‬كاتێك بینی‪،‬‬ ‫كەسانێك هەن قسەی سەركردەو حیزب‬ ‫رەتدەكەنەوە‌و خاوەنی راوبۆچوونی‬ ‫تایبەت بە خۆیانن‪ .‬دەسەاڵتی كوردیی‪،‬‬ ‫جگە لەو خەڵكە گوێڕایەڵ‌و بێدەنگەی‬ ‫نێو چواردیوارەكانی حیزب‪ ،‬كەسانێكی‬ ‫دیكەی قبووڵ نییە‌و بوون‌و مانەوەی‬ ‫خۆی لە بێدەنگیی‌و گوێڕایەڵی خەڵكدا‬ ‫دەبینێت‪ ،‬ب��ۆی��ە كاتێك دەبینێت‬ ‫خەڵكانێكی ه��ۆش��ی��ار‌و رووناكبیر‬ ‫بەجۆرێكی دیكە لە جیهان دەڕوان�ن‌و‬ ‫نایانەوێت دروشمە بەسەرچووەكانی‬ ‫حیزب بڵێنەوە‪ ،‬نیگەرانە‪ .‬ئەو‪ ،‬نایەوێت‬ ‫خەڵك جگە لە بیركردنەوەی ئەو بە‬ ‫جۆرێكی دیكە بیربكاتەوە‌و ئەوەی ئەو‬ ‫دەیڵێت‪ ،‬دەبێت قبووڵبكرێت‪ ،‬ئەمەش‬ ‫بووەتە هۆی ئەوەی كە ئەم دەسەاڵتە‬ ‫ت��ووش��ی داخ���ران ببێت‌و نەتوانێت‬ ‫وەاڵمی پرسیارەكانی سەردەم بداتەوە‌و‬ ‫نەبوونی وەاڵمی دروستی پرسیارەكان‪،‬‬ ‫دەس��ەاڵت��ی ت��ووش��ی ش��ۆك ك���ردووە‌و‬ ‫كاتێك دەسەاڵتێك نەیتوانی‪ ،‬یان‬ ‫نەیویست وەاڵمی پرسیارەكان بداتەوە‪،‬‬ ‫دەسەاڵتێكی شكستخواردووە‪ .‬ئەندامانی‬

‫حیزب‪ ،‬ئەوەندە لەبەردەم س��ەرۆك‌و‬ ‫س��ەرك��ردە حیزبییەكاندا بێتوانایی‌و‬ ‫گوێڕایەڵیی خۆیان نیشانداوە‪ ،‬كاتێك‬ ‫دەس��ەاڵت دەبینێت خەڵكێكی دیكە‬ ‫ه��ەی��ە‪ ،‬ئ��ام��ادەی ئ��ەم گوێڕایەڵیی‌و‬ ‫بێدەنگییە نییە بە ئاسانی گوێ لە‬ ‫خۆپیشاندەران ناگرێت‪ .‬خۆڕاگریی‌و‬ ‫بەردەوامیی خۆپیشاندەران‪ ،‬ئەوەی‬ ‫بە دەس��ەاڵت سەلماند كە جگە لەو‬ ‫خەڵكە گوێڕایەڵ‌و بێدەنگەی لەنێو ئەم‬ ‫كۆمەڵگەیەدا‪ ،‬خەڵكێك هەیە خاوەنی‬ ‫ویست‌و بڕیاری خۆیەتی‌و خەونی تایبەت‬ ‫بە خۆی هەیە‪.‬‬ ‫كاتێك دەسەاڵتێك خەڵكی وا گۆش‬ ‫كرد كە ستایشی بكات‌و چەپڵەی بۆ‬ ‫لێبدات‪ ،‬ئامادە نابێت‪ ،‬گوێ بۆ رەخنە‌و‬ ‫داواكارییەكانی بگرێت‌و پێی وایە لەم‬ ‫حاڵەتەدا خەڵك خاوەنی سەربەخۆیی‌و‬ ‫بڕیاری خۆیەتی‪ ،‬ئەویش ئەمەی پێ‬ ‫قبووڵ ناكرێت‪ ،‬چونكە نایەوێت خەڵك‬ ‫جگە لە قسەو بڕیاری دەسەاڵت خاوەنی‬ ‫بڕیار‌و قسەیەكی دیكە بێت‪ .‬ئەگەر خەڵك‬ ‫خاوەنی قسە‌و بڕیاری خۆی نەبوو‪ ،‬ئەوا‬ ‫قسەو بڕیاری یەكێكی دیكە دەڵێتەوە‌و‬ ‫دەشێت ئەو یەكە حیزب یان سەرۆكی‬ ‫حیزب بێت‌و لەم حاڵەتەدا كۆمەڵگە‬ ‫دەبێتە كۆمەڵگەیەكی یەكڕەنگ‌و‬ ‫یەكدەنگ كە بوار بۆ دەن �گ‌و رەنگی‬ ‫دیكە ناهێڵێتەوە‪ .‬دەسەاڵتی كوردیی‪،‬‬

‫خوازیاری كۆمەڵگەیەكی لەم چەشنەیە‬ ‫بۆ ئەوەی بتوانێت درێژە بەمانەوەی‬ ‫خۆی بدات‪ ،‬بەاڵم بەهۆی خۆپیشاندانی‬ ‫خەڵكەوە‪ ،‬بۆی دەركەوت كە جگە لە‬ ‫دەنگی ئەو‪ ،‬دەنگی دیكەش هەن كە‬ ‫لە دەنگی ئ��ەو ناچن‌و رەنگی دیكە‬ ‫هەن كە لە رەنگی ئەو ناچن‪ .‬بینینی‬ ‫ج��ەم��اوەر كە خۆپیشاندان دەك��ات‌و‬ ‫قسە بە دەسەاڵت دەڵێت‪ ،‬پێچەوانەی‬ ‫ئەو وێنەیەیە كە دەسەاڵت لە خەیاڵی‬ ‫خۆیدا كێشاویەتی‪ ،‬بەریەككەوتنی نێوان‬ ‫ئەم دوو وێنە دژبەیەكە‪ ،‬یەكێكە لەو‬ ‫هۆكارانەی وای لە دەسەاڵت كردووە‪،‬‬ ‫ئامادە نەبێت وەاڵمی خەڵكی بداتەوە‪.‬‬ ‫كاتێك دەسەاڵت دەتوانێت وەاڵمی‬ ‫خەڵك ب��دات��ەوە‪ ،‬ك��ە هەنگاوێك لە‬ ‫حیزب دوورب��ك��ەوێ��ت��ەوە‌و پێی وابێت‬ ‫ئەو خەڵكە‪ ،‬هەمان ئەو خەڵكە نییە‬ ‫كە لە كۆبوونەوەكانی حیزبیدا قسەیان‬ ‫بۆ دەكرێت‌و ئەوانیش قبووڵی دەكەن‪.‬‬ ‫دەبێت بزانێت كە خەڵكی خۆپیشاندەر‬ ‫خ��اوەن��ی ب��ڕی��ار‌و ق��س��ەی خۆیەتی‌و‬ ‫ئەگەر ئامادەیە قسە‌و بڕیارێك قبووڵ‬ ‫بكات‪ ،‬ئامادەیشە قسەو بڕیارێكی‬ ‫دیكە رەتبكاتەوە‪ .‬ئەگەر تاكەكانی‬ ‫ك��ۆم��ەڵ��گ��ەی��ەك‪ ،‬ت��ەن��ی��ا ئ��ام��ادەی��ی‬ ‫قبووڵكردنیان ه��ەب��وو‪ ،‬نەیانتوانی‬ ‫بڕیارێك رەتبكەنەوە‪ ،‬ئ��ەوا خاوەنی‬ ‫ویست‌و سەربەخۆیی خۆیان نابن‪.‬‬

‫ذمارة (‪ )628‬سيَشةممة ‪2011/4/5‬‬

‫ئه‌و کامێرامانه کێیه‬ ‫به‌رد ده‌گرێت ‌ه خۆپیشانده‌ران‪...‬؟‌‬

‫‪www.rozhnama.net‬‬ ‫هیوا جەمال‬

‫دەسەاڵت‌و ئۆپۆزسیۆن‪ ،‬لەنێوان شەفافییەت‌و گەرەنتیدا‬ ‫كورد لەماوەی زیاتر لە سەدەیەكی رابردوودا‪ ،‬چەندینجار ناكۆكیی لەگەڵ دوژمنانیدا‬ ‫هەبووە‌و چەندجارێکیش لەناوخۆیدا‌و بە هێندەی ناكۆكییەكانیش‪ ،‬گفتوگۆ‌و دانوستاندن‬ ‫كراوە‪.‬‬ ‫زۆرینەی گلەیی لە گفتوگۆكان ئەوە بووە‪ ،‬كە الیەنی كوردیی لەدەرەوەی گفتوگۆ‪ ،‬زۆر توندبوون‪ ،‬بەاڵم‬ ‫لەسەر مێزی دانوستاندن‪ ،‬نەرمیی زۆریان نواندووە‪.‬‬ ‫ئەگەر ئەم نەرمیی نواندنە بۆ دوژمنان بە زیان شكابێتەوە‪ ،‬یان بووبێتە هۆی ئەوەی كورد بەبێ‬ ‫دەستكەوت هاتبێتە دەر لە گفتوگۆكان‪ ،‬ئەوا لە گفتوگۆكانی نێوان یەكتردا (دووالیەنی كوردیی) ئەو‬ ‫نەرمییە نەنوێنراوە‪ ،‬ئەگەر هەندێكجار نەرمیی بە رێككەوتنی گەیاندبن‪ ،‬ئەوا لەبەرئەوەی الیەنی سێیەم‬ ‫نەبووە‪ ،‬رێككەوتنەكە پێشێل كراوە‪.‬‬ ‫ئێستا گفتوگۆ‌و دانوستاندن لەنێوان‪ ،‬ئۆپۆزسیۆن (گۆڕان‪ ،‬یەكگرتوو‪ ،‬كۆمەڵ)‌و دەسەاڵت (پارتی‌و‬ ‫یەكێتی)دایە‪ ،‬خۆپیشاندەرانیش لە سەكۆ‌و مەیدانەكانی ئازادییدا‪ ،‬رۆژانە خۆپیشاندان دەكەن‪.‬‬ ‫دوای دەستپێكی رووداوەكانی خۆرهەاڵتی ناوەڕاست‪ ،‬بزووتنەوەی گۆڕان پرۆژەیەكی حەوت خاڵیی خستە‬ ‫روو‪ ،‬دوو خاڵی كە ترسی خستە دڵی دەسەاڵتەوە‌و گۆڕانی لەسەر تەخوین كرا‪ ،‬هەڵوەشاندنەوەی‬ ‫حكومەت‌و پەرلەمانی كوردستان بوو‪.‬‬ ‫ئەگەرچی پاش ماوه‌یه‌ک دوو حیزبەكە چوونە ژێر باری ئەوەی كە هەڵبژاردنی پێشوەخت بكەن‌و حكومەتی‬ ‫ئیئتیالفی ئینتیقالی پێكبهێنن‪ ،‬بەاڵم تائێستا دان بەوەدا نانێن كە حكومەت هەڵبوەشێننەوە‪.‬‬ ‫چەند جارێك كۆبوونەوە لەنێوان ئەو دوو الیەنە (دەسەاڵت‌و ئۆپۆزسیۆن)دا كراوە‪ ،‬خۆپیشاندەرانیش دوو‬ ‫جۆر داواكارییان خستوەتەڕوو (هەنووكەیی‌و بنەڕەتی)‌و نەخشەڕێیەكیشیان راگەیاندووە‪ ،‬بەاڵم رەوشەكە‬ ‫هێشتا هەر ئاڵۆزە‪.‬‬ ‫مانگ‌و نیوێكە بارودۆخی كوردستان‪ ،‬لە بارێكی نالەباردایە‪ ،‬خەڵك‪ ،‬بە الیەنگری دەسەاڵت‌و ئۆپۆزسیۆنەوە‪،‬‬ ‫لە دڵەڕاوكێدان‪ ،‬كاروكاسپی لە كزییە‪ ،‬ئاسۆی گۆڕانكارییەكان بە تایبەت لە الی خەڵك‪ ،‬نادیارە‪.‬‬ ‫ئەوەی كە ئێستا جەماوەر زۆر لە الی روون نییە‪ ،‬گفتوگۆكانە‪ ،‬نە ئۆپۆزسیۆن شەفافانە دیوی ناوەوەی‬ ‫كۆبوونەوەكانی بۆ خەڵك روونكردووەتەوە‌و نەدەسەاڵتیش بە كردەوە گۆڕانكارییەكان ئەنجام دەدات‪.‬‬ ‫ئەوەی جێگەی نیگەرانیی جەماوەرە‪ ،‬گفتوگۆی ئۆپۆزسیۆنە لەگەڵ دەسەاڵتدا‪ ،‬بە تایبەت رێككەوتنێك‬ ‫كە داخوازییەكانی خۆپیشاندەران پەراوێز بخات‪ ،‬واتە رێككەوتنی سیاسیی‌و بەدەستهێنانی دەستكەوتی‬ ‫حیزبیی‪ ،‬كە ئەوەش ببێتە هۆی دامركاندنەوەی خۆپیشاندانەكان‌و ناردنەوەیان بۆ ماڵەوە بە دەستبەتاڵیی‪.‬‬ ‫لە الیەكی تریشەوە‪ ،‬ئەوەی دیسان جێگەی نیگەرانییە‪ ،‬دوای نزیكەی (‪ )50‬رۆژ لە چوونە سەرشەقام‪،‬‬ ‫دەسەاڵت‪ ،‬هیچ هەنگاوێكی عەمەلی نەناوە بۆ وەاڵمدانەوەی تەنانەت داواكارییە هەنووكەییەكانیش‪،‬‬ ‫سەرەڕای ئەوەش تازەبەتازە‪ ،‬درێژە دەدات بە ئاژاوەنانەوە‌و دەستگیركردنەوەی خەڵك‪.‬‬ ‫بە بۆچوونی من‪ ،‬پێویستە ئۆپۆزسیۆن ئەم رێوشوێنانە بگرێتەبەر‪ - 1 :‬هەموو گفتوگۆیەك لەگەڵ‬ ‫دەسەاڵت‪ ،‬رابگرێت‪ - 2 .‬بەتەواویی ئەندامێتیی لە پەرلەمان هەڵپەسێرێت‌و مانگرتن لەبەردەم پەرلەمان‬ ‫رابگەیەنێت‪ - 3 .‬ئەگەر ئۆپۆزسیۆن سوورە لەسەر داواكارییەكانی‪ ،‬بەتەواویی بچێتە پاڵ خۆپیشاندەران‌و‬ ‫سەركردەكانی بەشداریی تێدا بكەن‪.‬‬ ‫تكایە‪ ،‬با ئۆپۆزسیۆن ئەو مۆدێلە بشكێنێت كە لە شۆڕشەكاندا هەمیشە كوڕ‌و كچانی خەڵكانی هەژار‬ ‫ێ گەرەنتی ئەوە دەدات مافی كەسوكاری‬ ‫تیابچن‌و دوایی كێكی سەركەوتنەكان سەركردەكانیان بیخۆن‪ ،‬ك ‌‬ ‫شەهیدان‌و بریندارەكانی ئەم خۆپیشاندانانە پارێزراوە؟ ئۆپۆزسیۆن‪ ،‬چۆن دڵنیامان دەكاتەوە ژمارەیەكی‬ ‫تر لە خەڵكی ئەم واڵتە نابنە سووتەمەنیی ئەم شۆڕشە‌و دواتر وەك ئێستا پەراوێزناخرێن‌و لە مافە‬ ‫سەرەتاییەكان بێبەش ناكرێن؟‬ ‫ئەگەر ئۆپۆزسیۆن گەرەنتی نەدا‪ ،‬ئەی گەرەنتی دەسەاڵت چییە؛ بۆ چاكسازیی لەمەودوا؟‬