لە هەولێر؛ "گرووپی حەسیرمەیدان" دەستبەكاردەبێت
رۆژن��ام��ە :هەڵكوتانە سەر مااڵنو رێگرتن لە خەڵكو ئازارو ئەشكەنجەدانی رۆژن��ام��ەن��ووسو ه���ەڵ���س���وڕاو و چ��االك��وان��ان��ی م��ەدەن��ی �یو ئ��ەن��دامو الیەنگری
پارتە ئۆپۆزسیۆنەكان ،لە هەولێر ب���ەردەوام���ەو پ��ەرل��ەم��ان��ت��اران��ی ئ��ۆپ��ۆزس��ی��ۆن��ی��ش ب��ە "گ��رووپ��ی حەسیرمەیدان" پێناسەی دەكەن. ل���ە ش�����اری ه���ەول���ێ���ر ،بە
ههولێر بازاڕی گهرمه ژمارە ( )631سێشەممە 2011/4/26
كۆمپانیای وشە هەفتانە دەریدەكات
17
رۆژی روون�����اكو ب��ە ب��ەرچ��اوی خ��ەڵ��ك��ەوە ،بەشێوەی گ��رووپو چەند ئۆتۆمبێلێك بەدوای یەكدا، هەڵدەكوتنە س��ەر هاواڵتییانو هەڕەشەیان لێدەكەنو مافەكانیان
پێشێل دەك��رێ��ت ،بەرپرسانی ئەمنییش ،بێئاگایی خ��ۆی��ان نیشاندەدەنو دەڵێن :هەڕەشە گەیشتووەتە ئەوانیش. بۆ...ل3
به پالن؛ پهالماری راگهیاندنهکانی ههرێم دهدرێت نرخ ( )750دینار
18
www.rozhnama.net
لە سلێمانی؛ بێجگە لە ئاسایشو پۆلیس ،زیاتر ل ه ()10ههزار پێشمهرگ ه باڵودەكرێنەوە
ئۆپۆزسیۆن :كارتی بەهێزمان بەدەستەوەیە
رۆژن��ام��ە :ه��اوك��ات لەگەڵ راگەیاندنی بریكاری وەزارەت��ی ن��اوخ��ۆ س���ەب���ارەت ب��ە ب��وون��ی لیوایەكو هەشت هەزار چەكدار ل���ەن���او ش����اری س��ل��ێ��م��ان��ی��دا، ئ��ۆپ��ۆزس��ی��ۆن رای��دەگ��ەی��ەن��ێ��ت: هێشتا ك��ارت��ە بەهێزەكانیان بەكارنەهێناوە. بریكاری وەزارەت��ی ناوخۆی حكومەتی هەرێم ،بۆ "رۆژنامە"ی ئ���اش���ك���رادەك���ات" :ب��ێ��ج��گ��ە لەهێزەكانی پۆلیسو ئاسایش، زیاتر ل ه ( )10هەزار پێشمهرگ ه لەنێو سلێمانیدا خ��راون��ەت��ە ئامادەباشییەوەو بەشی زۆری ئەو هێزانەش لە دەوروبەری سلێمانیدا هۆكارەكەشی جێگیركراون". بۆ ئەوە دەگەڕێنێتەوە" :ئەگەر روداوێ��ك��ی ن��ەخ��وازراو لەنێوان ح��ی��زبو الی��ەن��ەك��ان��دا رووی���دا، هێزەكانی پۆلیسو ئاسایشو پێشمەرگە ناوبژیوانیی دەكەن". ل��ە دوای��ی��ن ك���اردان���ەوەی فۆتۆ :رۆژنامه ئۆپۆزسیۆنیشدا ،ئەبوبەكر عەلی ،ب ه سهربازگهکردنی سلێمانی بهردهوامه ئ��ەن��دام��ی مەكتەبی سیاسیی یەكگرتوی ئیسالمیی كوردستان ،پێویست نەكات ئۆپۆزسیۆن ئەو ك��وردس��ت��ان ،دەڵ��ێ��ت" :وەك��و ئەندامی ئێمە لەگەڵ جەماوەری نەداوە ،ئەمەش بۆ ئەوەیە هێڵێك گەورە بەدەست ئۆپۆزسیۆنەوهی ه ئ���ۆپ���ۆزس���ی���ۆن ،ت��ائ��ێ��س��ت��ا سەرشەقامدایە ،بەاڵم تائێستا بمێنێتەوە بۆ گفتوگۆ لەگەڵ بەكاریبهێنێت. رایگەیاند" :ئۆپۆزسیۆن شێوازو كارتانە بەكاربهێنێت". وردەكاریی لەالپەڕە ()2دا ه������ەروەك ،ع��ەب��دول��س��ت��ار ب��ەت��ەواوەت��ی دانەبهزیوینەتە هەرسێ الیەنەكە ،بەیەكجاریی دەس��ەاڵت��دا بۆ چارەسەركردنی رێ��گ��ای م��ەدەن��ی��ی��ان��ەی ت��ری دەخوێننەوە... لەبەردەستدا م��اوە ،ه��ی��وادارم مەجید لە كۆمەڵی ئیسالمیی س��ەرش��ەق��ام ،راس��ت��ە الیەنگرو بڕیاری چوونە سەرشەقاممان گرفتەكان ،ئەگەرنا زۆر كارتی
وتهبێژی بزووتنهوهی گۆڕان:
ئەمریكا؛ رێگا نادات هێز بهکاربهێنرێت
رۆژن�����ام�����ە :وت��ەب��ێ��ژی ب�����زووت�����ن�����ەوەی گ������ۆڕان، رەت�����ی�����دەك�����ات�����ەوە ،ك��ە ئەمریكییەكان ،گڵۆپی سەوزیان ب��ۆ دەس���ەاڵت���داران���ی ه��ەرێ��م داگیرساندبێت بۆ جوڵەپێكردنو بەكارهێنانی هێز بەرامبەر خۆپیشاندەران. محەمەد تۆفیق رەحیم، لە لێدوانێكیدا بۆ "رۆژنامە"، روونیدەكاتەوە" :ئەو قسانە؛ راست نینو بەهیچ شێوەیەك، ئەمریكا شتی وا بەكەس ناڵێتو لە هیچ شوێنێكی دنیادا ئەو جۆرە هەڵوێستەیان نییە؛ كە
چەك دژی خەڵكی مەدەنییو خۆپیشاندەران بەكاربهێنرێت". ل����ەب����ارەی ه��ەڵ��وێ��س��ت��ی ئەمریكییەكانیشەوە بۆ دۆخی ئێستای هەرێمی كوردستانو بەتایبەت دوای ئەو كۆبوونەوانەی
لەگەڵ ئۆپۆزسیۆنو دەسەاڵتدا ك���ردووی���ان���ە ،وت��ەب��ێ��ژەك��ەی "گۆڕان" ،وتی" :ئەمریكییەكان، ل��ە ه��ەم��وو شوێنێكی دنیادا هەڵوێستیان چۆنە ،لێرەش ه��ەم��ان هەڵوێستیان هەیە،
بەوەی كە خەڵك مافی خۆیەتیو ئازادە خۆپیشاندان بكاتو نابێت هێزو توندوتیژیی بەرامبەر بە خەڵك بەكاربهێنرێت ،ئەوەش هەڵوێستیانەو هەم بە ئێمەو هەم بە دەسەاڵتیشیان وتووە".
"كابینەكەی د.بەرهەم؛ تەزكییەی حیزبیی بۆ نەوەدەكان گەڕاندووەتەوە" رۆژن������ام������ە :ئ���ەن���دام���ی سەركردایەتیو لێپرسراوی مەڵبەندی دهۆكی یەكگرتووی ئیسالمیی ك��وردس��ت��ان ،ئ��اش��ك��رای��دەك��ات؛ تائێستاش ل��ەده��ۆك ،ك��ار بە تەزكییەی حیزبیی دەكرێتو لە كابینەكەی د.بەرهەمدا ،حاڵەتەكە زیادیكردووە. غ���ازی س��ەع��ی��د ،دەڵ��ێ��ت: "كەسانێكمان دكتۆرایان هەیە، لە ئامادەییەك وان��ە دەڵێنەوە، ناتوانێت بچێتە زانكۆ ،هەروەها خەڵكانێكی ت��ری��ش خ��اوەن��ی شوێنێكی بازرگانین ،ناتوانن ئیجازە دەربهێنن ،تەزكییەی حیزبیی زۆر نیگەرانی كردووینو دژای��ەت��ی دەك��ەی �نو كابینەكەی د.بەرهەم ساڵح ،تەزكییەی حیزبیی گەڕاندەوە بۆ سااڵنی نەوەدەكان. الپەڕە ( )7بخوێنەرەوە...
د.شاهۆ سهعید :لە فەسڵكردن ناترسین رۆژن���ام���ە :فراكسیۆنەكانی الیەنە ئۆپۆزسیۆنەكان ،بەردەوامن لەسەر بایكۆتكردنی دانیشتنەكانی پ���ەرل���ەم���ان���ی ك���وردس���ت���انو پەرلەمانتارێكیش رایدەگەیەنێت "لە هەڕەشەی نانبڕینو فەسڵكردن ناترسین". د .شاهۆ سەعید ،پەرلەمانتار لە فراكسیۆنی "گۆڕان" ،سەبارەت
ئەمریكا بەدواداچوون بۆ هۆیەكانی بڕینی بودجەی ئۆپۆزسیۆن دەكات
رۆژنامە :دوای بڕینی مینحەی "بزووتنەوەی گۆڕان" ،یەكێتیو پارتی مینحەی یەكگرتووی ئیسالمییو كۆمەڵی ئیسالمییش دەبڕنو بەتەلەفۆن لە بڕیاری بڕینەكەیان ئاگاداردەكەنەوەو ئەمریكایش بەدواداچوونی بۆ دەكات. لە تازەترین پێشهاتدا لەوبارەیەوەو لە بەرنامەیەكی تایبەتی کهناڵی ()KNNدا ،كە شەوی رابردوو پەخشكرا ،محەمەد تۆفیق رەحیم ،وتەبێژی بزووتنەوەی "گۆڕان" ئاشكرایكرد :ئەمریكا لە نزیكەوە چاودێریی بڕینی بودجەی هێزەكانی ئۆپۆزسیۆن لەالیەن یەكێتیو پارتییەوە دەكاتو راپۆرتێك لەالپەڕە ()10دا ،دەخوێننەوە... بەدواداچوونی بۆ دەكات؛ بۆ ئەوەی بزانێت لەسەر چ بنەمایەكی یاسایی ئەو بودجانە بڕاون .
بە بایكۆتكردنی پەرلەمانتارانی ئۆپۆزسیۆن ل��ە دانیشتنەكانی پ��ەرل��ەم��ان��دا ،وت��ی" :ئێمە وەك فراكسیۆنەكانی ئۆپۆزسیۆن ،یەك جار هەڵوێستی خۆمان راگەیاندووە كە بایكۆتی هەموو ئەو كۆبوونەوەو چاالكییانە دەك��ەی��ن؛ كە دۆخی ئێستای كوردستان لە كوشتنو گرتنو لەشكركێشیو سەركوتكردنی ه��اواڵت��ی��ی��ان ن��اخ��ات��ە ك��ارن��ام��ەی خ��ۆی��ەوە .وت��ی��ش��ی" :گ���ەر وەك چاودێرێكی سەربەخۆش تەماشای كاروباری ئێستای پەرلەمان بكەین، زۆر ب��ە ئاشكرا ئ��ەوە دەبینین پەرلەمان چ خەمساردە بەرامبەر قەیرانی ئێستای كوردستانو بووهتە بەشێك لەو دەسەاڵتە تەنفیزییو ئەمنییەی هەڵمەتی سەركوتكردنو
بێدەنگكردنو خنکاندنی ئازادییەكان پهیڕەو دەكات. وتیشی" :لە هەڕەشەی نانبڕینو فەسڵكردن ناترسینو سەرۆكایەتی پەرلەمان ،بە هەڵە ی��ەك ل��ەدوا یەكەكانی لە م��اوەی ساڵو نیوی راب����ردوودا ،قەیرانی كوردستانی قووڵتر ك���ردووەت���ەوە ،ه��ەروەك چۆن زیندانیكردنو بێڕێزیكردنو هەڕەشە بە "حەسیرمەیدان" ئێمەی نەترساندووە ،پێشیوایه" :هەڕەشەی لەو جۆرە ،بەڵگەی ئەوەیە سەرۆكی پەرلەمان هیچ ئاسۆیەكی رێكەوتنی نیشتمانی نابینێت ،یان دەیەوێت لەناویبەرێت ،چونكە ناكرێت تۆ ل��ە ی��ەك ك��ات��دا داوای پێكهاتن بكەیتو لەپەرلەمانیشدا ،هەڕەشەی سڕینەوەی ئۆپۆزسیۆن بكەیت".
بایكۆتكردنی چوونە نێو هۆڵەكانی خوێندن؛ رادەگیرێت رێکخراوه بیانییهکان؛ داوا ل ه کۆمهڵگهی نێودهوڵهتی دهکهن ،ههڵوێست ل ه دژی دهسهاڵتدارانی ههرێم وهربگرن
پشتیوان سەعدوڵاڵ: ك��ەم��پ��ی��ن��ی داك���ۆك���ی لە مافی مامۆستایان ،راگرتنی بایكۆتی چوونە نێو هۆڵەكانی خوێندنی راگ��ەی��ان �دو هۆكاری راگ��ەی��ان��دن��ەك��ەی��ش��ی ب��ۆ ئ��ەوە گەڕاندەوە تا هەلێكی تر بدەنە دەس����ەاڵت؛ ب��ۆئ��ەوەی زمانی گفتوگۆو دیالۆگی ئاشتییانە بكرێتە چارەسەر. هەر لەو بەیاننامەیەدا ،كە ێ باڵوكرایەوەو ئ��ێ��وارەی دوێن دان��ەی��ەك��ی دەس���ت "رۆژن��ام��ە" كەوتووە :كەمپینەكە رایگەیاندووە لەهەمان كاتدا داواكارییەكانمان
جێبەجێنەكراون ،كە بریتین ل���ە گ�����ەڕان�����ەوەی س���ەرج���ەم هێزە جوڵەپێكراوەكان لەناو ش��ارەك��ان��ەوە ب��ۆ شوێنەكانی خ���ۆی���ان ،ل��ەگ��ەڵ پ��اراس��ت��ن��ی س���ەروەری���ی ی��اس��او ن��ەم��ان��ی پ��ێ��ش��ێ��ل��ك��اری��ی ت��ای��ب��ەت لە ناوەندەكانی خوێندندا. لە كۆتایی بەیاننامەكەیشدا، ئاشكرایانكردووە :چەند رۆژێك پێش تاقیكردنەوەكانی كۆتایی وەرزی دووەم ،بە شێوازێكی مەدەنییانە هەڵوێستی خۆمان رادەگەیەنین. لە كاردانەوەیەكی پێشتریشدا
س���ەب���ارەت ب��ە بایكۆتكردنی مامۆستایان لە خوێندن ،وەزیری پ���ەروەردەی حكومەتی هەرێم رای��گ��ەی��ان��د :هیچ ئیجرائاتێك لەگەڵ مامۆستایاندا ناكرێت؛ كە بایكۆتی وانەوتنەوەیان كردووە. س���ەف���ی���ن دزەی��������ی ،ب��ۆ "رۆژن��ام��ە"ی روون��ك��ردەوە :هیچ ئیجرائاتێكی ئیداریی لەگەڵ ئەو مامۆستایانەدا ناكرێت؛ كە نەچوونەتە پۆلەكانی خوێندنهوه، ب��ە مەرجێك سەرپێچییەكان دووب��ارە نەكرێنەوە ،داواش لە مامۆستایان دەك���ەم ،بچنەوە پۆلەكانی خوێندن".
رۆژن����ام����ە :ل��ەب��ەرام��ب��ەر ب��ەك��اره��ێ��ن��ان��ی ه��ێ��ز ل��ەالی��ەن دەسەاڵتدارانی هەرێمەوە بۆسەر خ��ۆپ��ی��ش��ان��دەران ،رێ��ك��خ��راوە نێودەوڵەتییەكانو ن��ووس��ەران دێنە دەن���گو داوا ل��ە كۆشكی سپی دەك���ەن ،بێدەنگ نەبێت لەئاست ئ��ەو زەب��روزەن��گ��ەی دژ بە خۆپیشاندەران لە هەرێمی كوردستاندا ئەنجامدەدرێت. هەریەكە لە رێكخراوەكانی (هیومان رایتس وۆچ و ئەمنستی
ئەنتەرناشناڵ) ،باس لە دۆخی شلۆقی هەرێمی كوردستان دەكەنو داوا لە كۆمەڵگەی نێودەوڵەتیش دەك����ەن" ،ه��ەڵ��وێ��س��ت ل��ە دژی بەرپرسانی هەرێم وەربگرێت". لە الیەكی ترەوە ،لە وتارێكی نووسەری واشنتۆن پۆست" ،دەیڤد ئیگناتۆس"دا ،هاتووە :دوای ئەوەی هێزە ناوخۆییەكان ،سەركەوتوو ن���ەب���وون ل��ە دام��رك��ان��دن��ەوەی س��ەرك��ردە خۆپیشاندانەكاندا، كوردییەكان ،داوای هێزیان لە
مالیكی كردووە ،هەر لەو وتارەدا كە "دەیڤد ئیگناتۆس" لە بەشی (پ��ۆس��ت پ��ارت��ی��زان)ی سایتی واشنتۆن پۆستدا باڵویكردووەتەوە، هاتووە :سەركردە كوردەكان ،كە لە ئێستادا رووبەڕووی خۆپیشاندانو ن��اڕەزای��ی ل��ە دژی گەندەڵییو ن��ادی��م��وك��رات��ی��ی��ەت دەب���ن���ەوە، پەنادەبەنە بەر بەغدا .هەروەها "مایكڵ رۆبن" توێژەری سیاسیی ئەمریكی دەڵ��ێ��ت" :پێویستە ئیدارەی ئۆباماو كۆنگرێس ،داوای
كۆتاییهێنان بە چەتەگەریی سەر بە حكومەت بكەن لە كوردستاندا". هەر لەسەر بارودۆخی هەرێم "ع��ەل��ی ئەلسەفار" شیكاروانی سیاسیی خۆرهەاڵتی ناوەڕاست لە دەزگای توێژینەوەی ئیكۆنۆمیستی بەریتانی ،وتی" :دوور نییە هەرێمی ك��وردس��ت��ان ،س��وم��ع��ەی خ��ۆی وەك مێرگی ئارامییو ئازادیی لە ناوچەكەدا ،لەدەستبدات".
"دهسهاڵتداران خیانهتێکی گهوره له خهباتی دوورو درێژی میللهتی ئێمه دهکهن"
بۆ...ل19
4
www.rozhnama.net
hewal.rozhnama@gmail.com
ذمارة ( )631سيَشةممة 2011/4/26
كارێكی ئاستەمە لەناو هەولێردا هێرش بكرێتە سەر خەڵك ،ئەگەر بێتو دەزگا ئەمنییەكان ئاگادار نەبن.
ل ه هەولێر؛ «گرووپی حهسیر مهیدان» دهستبهکار دهبێت بەڕێوەبەری پۆلیس :هەڕەشە لە منیش كراوە
راپۆرتی :بەرزان عەلی حەمە
..............................................................
هەڵكوتانە سەر مااڵنو رێگرتن لە خەڵكو ئازارو ئەشكەنجەدانی رۆژن��ام��ەن��ووسو ه��ەڵ��س��وڕاوو چاالكوانانی مەدەنییو ئەندامو الیەنگری پارتە ئۆپۆزسیۆنەكان لە هەولێر ،بەردەوامەو بەرپرسانی ئەمنیش رایدەگەیەنن ،كە هەڕەشە گەیشتووەتە ئەوانیش. ل���ە ش����اری ه���ەول���ێ���ر ،بە رۆژی روون����اكو ب��ە ب��ەرچ��اوی خەڵكەوە ،بەشێوەی گ��رووپو چەند ئۆتۆمبێلێك بەدوای یەكدا، هەڵدەكوتنە س��ەر هاواڵتییانو هەڕەشەیان لێدەكەنو مافەكانیان پێشێل دەك��رێ��ت ،بەرپرسانی ئەمنییش ،بێئاگایی خۆیان ن��ی��ش��ان��دەدەن .پەرلەمانتارانی ئۆپۆزسیۆنێش ئەوە بە «گرووپی حەسیرمەیدان» پێناسە دەكەن. ش��ێ��خ ق����ادر ،ه��ەڵ��س��وڕاوی بهکارهێنانی هێز دژی هاواڵتییان بهردهوامه ب��زووت��ن��ەوەی گ���ۆڕان ل��ە ش��اری ه��ەول��ێ��ر ،ل��ە رۆژی ()23ی كارەبا هێرشیان كردە سەرم ،كە كۆمەڵی مەدەنیی ،یەكێكی ترە مانگداو سەعات نۆو نیوی شەو ،لە دوو سێ الوە رانم كون بووە» .لەو كەسانەی بە رۆژی رووناكو هەڵدەكوتنە س��ەر ماڵەكەیو دواتر دراوسێكانی فریای دەكەون .بە ب��ەرچ��اوی خەڵكەوە ،پێنج ئەو هەڵسوڕاوەی بزووتنەوەی ئۆتۆمبێلی چ��ەك��دار دەك��ەون��ە بە دارو بۆكسو كارەبا هێرشی گۆڕان ،وتی« :كێشەم لەگەڵ هیچ ش��وێ��ن��یو ئ���ازارێ���ك���ی زۆری دەكەنەسەر. شێخ ق��ادر ،بۆ «رۆژنامە» كەسێكدا نییەو پیاوێكی تەمەن پێدەگەیەنن. هێمن ،بۆ «رۆژنامە» ئاماژەی وت���ی« :ب��ە ن���اوی جەماعەتی شەست ساڵم ،خۆ شەڕم لەگەڵ بەوە دا« :سەعات 12ی نیوەڕۆ لە م��وەل��ی��دەك��ەوە خ��ۆی��ان ك��ردە كەس نییە». هێمن ف��ەری��د ،چ��االك��وان��ی گەڕەكی عەدالە ،پێنج ئۆتۆمبێلی ژوورەوەو بە دارو بە بۆكسو
پڕ لە خەڵك ،پێشیان لێ گرتینو سەرەتا دوو كەسیان بە بۆكسو بە داری پۆلیسیی ،هەڵیانكوتایە سەرم ،ویستم خۆم لە دەستیان قوتار بكەم ،بەاڵم هەرچوار تایەی سەیارەكەمیان تەقاند». ئ��ەو چ��االك��وان��ە ،وتیشی: دارێكی كارەبایی لە ملم دەدەنو دوای كەوتنی بە «شەقو بۆكس
كەوتنە سەر خۆمو هاوڕێیەكەم وەك ئ���ەوەی تیرۆریستێكیان دەستگیركردبێت». هێمن ف��ەری��د ،پێشتر لە راگەیاندنەكاندا باسی گەندەڵییو كێشەكانی واڵتی كردووە. كاروان ساڵح ،پەرلەمانتاری ل��ی��ژن��ەی ن��اوخ��ۆو ئەنجومەنە خۆجێییەكان ،پێیوایە :لە هەولێر،
شێوازێك لە «ئیرهاب»و ترس الی خەڵكی دروست بووەو وتی: «ئ��ەو ه��ەواڵن��ەش بەشێوەیەكی رێكخراو دەكرێتو پەیوەندییان بەالیەنێكی سیاسییەوە هەیە، بە جلی مەدەنییەوە كارەكانیان ئەنجام دەدەن». ه���ەرچ���ەن���دە رۆژان�����ە ئ��ەو هەڕەشەو پەالماردانانە بەردەوامن، بەاڵم تائێستا هێزەكانی پۆلیسو ئاسایش لێپێچینەوەیان لەگەڵ هیچ كەسێكدا نەكردووە. عەمید عەبدولخالق تەڵعەت، بەڕێوەبەری پۆلیسی پارێزگای هەولێر .بە پێویستی دەزانێت ،ئەو كەسانە بچنە الیانو سكااڵ تۆمار بكەن ،ئەگینا «ئێمە چوزانین ئەو كەسانە كێن ،منیش هەڕەشەم لێ كراوەو وەرە سەیری مۆبایلەكەم بكە ،پڕیەتی لە هەڕەشە». لەبارەی نەبوونی هەڵوێستەوە، وتی« :بەڕاستیی ئەوە كێشەیە، تۆ ئەگەر مەعلوماتی ت��ەواوت نەبێت ،من نازانم كەس بگرم، ئەوە كێشەیەكی یاساییە». ئارام قادر ،سەرۆكی لیستی كۆمەڵی ئیسالمیی لە پەرلەمانی ك��وردس��ت��ان ،رەخ��ن��ە ل��ە دەزگ��ا ئەمنییەكان دەگرێتو پێیوایە، خۆیان لە كێشەكان دەدزنەوە. ناوبراو ،وتی« :ئەوانە لیژنەی حەسیرمەیدانن ،لەو بڕوایەدام ،ئەو قسانەی بەرپرسە ئەمنییەكان،
خۆدزینەوەیە لە كێشەكان ،چونكە پێش ئەم رووداوانە هەولێر ئارام ب��ووەو كەس نەیتوانیوە خەڵك بڕفێنێتو خەڵك فەلالقە بكات». ماوەیەكە چەند كەسێك بە ناوی پسووڵەی كارەباوە دەچنە ب���ەردەم ماڵی رۆژن��ام��ەن��ووسو س �هرۆک��ی دهزگ���ای س��ت��ان��دهرد، م��ەس��ع��ود ع��ەب��دول��خ��ال��ق ،ب��ەاڵم دوای ئەوەی ئاسایشی لێئاگادار دەكاتەوە ،پێی دەڵێن« :دەستی لێ مەپارێزە ،لەوانەیە تیرۆریست بێت». ئەو گەڕەكەی ماڵی مەسعود عەبدولخالقی لێیە ،هەمان ئەو گەڕەكەیە كە تێیدا هەڵیانكوتایە س��ەر هێمن فەریدی چاالكوانی كۆمەڵی مەدەنیی .مەسعود ،وتی: «ئەم جۆرە هەواڵنە ،ئەوپەڕی ئیفالسیی دەگەیەنن». ك����اروان ،وت���ی« :ج��ۆرێ��ك ل��ە دووف��اق��ی�یو ئیزدیواجییەت دەب��ی��ن��ی��ن ،ئ��ەگ��ەر خ��ۆی��ان لە پشتییەوە نەبنو چاوپۆشیی لێ نەكەن ،كەس ناتوانێت بە گرووپی شەش سەیارەییەوە هەڵبكوتێتە سەر هێمن فەرید». س��ەرۆك��ی لیستی كۆمەڵی ئیسالمیی ،پێیوایە :كارێكی ئاستەمە لەناو هەولێردا هێرش بكرێتە سەر خەڵك ،ئەگەر بێتو «دەزگ���ا ئەمنییەكان ئ��اگ��ادار نەبن».
ئاواتەكانی هەردی؛ نەهاتنەدی شۆڕش خالید
........................................................
هاوڕێكانی دەڵێن :هەردی، ب��ەرل��ەوەی گیان لەدەستبدات، رۆژان������ە چ���ووەت���ە «س����ەرای ئازادی»یو بێزاریش بووە لەوەی «س���ەرای ئ����ازادی»ی ،لەالیەن پ��ێ��ش��م��ەرگ��ەوە چ��ۆڵ��ك��راوە لە خۆپیشاندەران. ب��ەرل��ەوەی خەڵتانی خوێن بكرێت« ،ه��ەردی» بەنیازبوو، ل��ەچ��ەن��د رۆژی راب�������ردوودا، ل��ەگ��ەڵ چ��ی��ای دەستگیرانیدا «ج�����لوب�����ەرگ»ی ئ��اه��ەن��گ��ی دەرچوون بكڕنو پیاسەیەك بكەنو باسی نزیكبوونەوەی پێكهێنانی ژیانی هاوسەرێتییان بكەن ،بەاڵم هەردی رۆیشتو نەهاتەوە. هاوڕێكانی دەڵێن :هەردی، باوەشی بەژیاندا كردبوو و «ژیانی زۆر خ��ۆش��دەوی��س��ت ،چ��اوەڕێ��ی هاتنەدی سەرجەم ئاواتەكانی بوو». بهسهرکردنهوهی؛ شوێنی ئیشكردنی هەردی ه��ەردی ف���اروق ،كارمەندی چ��اپ��خ��ان��ەی دەزگ�����ای چ��اپو پەخشی س���ەردەم ب��وو ،رۆژان��ە ( )8س��ەع��ات ل��ە ژێرزەمینی چاپخانەی س��ەردەم��دا ،لەسەر ئامێری (هایلدبورگ دوو حەوز)ی كاری كردووە ،كە دەكەوێتە چەقی ژێرزەمینەكەوە. ئ����ەو ئ���ام���ێ���رە ،ل��ەگ��ەڵ ئیشپێكردنیدا ،پێویستی بە دوو كارمەند هەیە ،بەاڵم حەمەڕەشیدی بەڕێوەبەری چاپخانەكە دەڵێت: «ه����ەردی ،ئ��ەوەن��دە بەتواناو بەسەلیقەو ورد ب��وو ،بەتەنیا لەسەر ئەو ئامێرە ،كاری دەكرد». ك��ارم��ەن��دەك��ان ،تائێستاش هەست ناكەن« ،هەردی»یان لێ دووركەوتبێتەوەو دەڵێن :ئەو ،بە
جەستە لێرە نەماوە ،بەاڵم «بە رۆح لەگەڵماندایە». دی���ار ئیسماعیل ،ه��اوڕێ��ی نزیكی ه���ەردی ،فرمێسکەكانی چاوی ،رێگەیان نەدەدا بەتەواوی چیرۆكی ژیانی هەردی بگێڕێتەوە، وت��ی« :ئ��ەو ئێوارەیەی هەردی ب���ڕی���اردەدات بچێتە دەرەوەو بەشداریی لە خۆپیشاندانەكاندا بكات ،دوو پلێت ئامادە دەكاتو ح��ی��ب��ری پێویستیش دەك��ات��ە ئامێری چاپەكەیەوە ،بەاڵم هەردی رۆی��ش�تو ئامێرهكەش تائێستا چاوەڕوانی ئەو دەكات». ب���ەڕێ���وەب���ەری چاپخانەی
سەردەم ،وتی« :ماوەی زیاتر لە سێ ساڵە ،هەردی الی ئێمە ئیش دەكاتو یەكێك بووە لە كارمەندە بەتواناو بەسەلیقەكان». گرتنی «سەرای ئازادی»ی، بێزاری كردووە ه��ەردی ،ئ��ەو رۆژەی هێزی پێشمەرگە دەب��رێ��ت��ە س���ەراو «سەرای ئازادی»ی چۆڵدەكرێت، زۆر بێتاقەت بووە ،چونكە وەك هاوڕێكانی دەڵێن ،رۆژانە بەشداریی لە كۆبوونەوە جەماوەرییەكەی سەرادا كردووە. هەرچەندە باوكی ه��ەردی،
رەت��ی��دەك��ات��ەوە ك��ە ك��وڕەك��ەی چووبێت بۆ خۆپیشاندان ،بەاڵم ه��اوڕێ��ك��ان��ی دەڵ��ێ��ن :ه���ەردی، هەستی بەنادادپەروەریی كردووەو بێزاربووە لەو ب��ارودۆخ��ە ،بۆیە زۆرك����ات س���ەردان���ی «س���ەرای ئازادی»ی كردووە. دیار ئیسماعیل ،كە وەك خۆی دەڵێت ،تەنیا بۆ خەوتن لەهەردی دابڕاوەو وتی« :هەردی ،بەشداریی ك���ردووەو خۆپیشاندانەكانی نیگەران بووە بەو بارودۆخە». ف��اروق��ی ب��اوك��ی ه���ەردی، ئ��ام��اژە ب��ەوە دەك���ات ،ه��ەردی، ب��ی�لای��ەن ب�����ووەو ب��ەش��داری��ی خۆپیشاندانەكانیشی نەكردووە. ح��ەم��ەڕەش��ی��د ،ب��ەڕێ��وەب��ەری چاپخانەی سەردەمیش ،وتی: «ه����ەردی ،بێالیەن ب���وو ،بەو مانایەی س��ەر بەهیچ حیزبێك ن���ەب���وو ،ب����ەاڵم ل��ەئ��اس��ت ئ��ەو ناعەدالەتییەی كە هەیە ،لەڕووی ئینتیماوە بێالیەن نەبوو». بەر لە برینداركردنی ،دووجار بەر گازی فرمێسكڕێژ دەكەوێت ئ���ەو رۆژەی ب��ری��ن��دارك��را، ه��ەردی لەگەڵ دی��اری هاوڕێیدا، دەچێتە شەقامی پیرەمێرد بۆ بەشداریكردن لە خۆپیشاندانەكان، ب��ەاڵم دوای ئ��ەوەی هێزەكانی پێشمەرگە رووبەڕوویان دەبنەوە، لەوێ لەیەكتر جیادەبنەوە. دی����ار ،وت����ی« :ه����ەردی، بەرلەوەی بریندار بكرێت ،دووجار گ��ازی فرمێسكڕێژ ب��ەر چ��اوی دەكەوێتو دوات��ر لەنەخۆشخانە بینیمەوە». دی���ار ،باسی ئ���ەوەی ك��رد، هەمیشەو دوای ()17ی شوبات بەتایبەتی ،زۆر بەهەڵوێستبوو.
ههردی جوانهمهرگ لهگهڵ دوو هاوڕێیدا
فۆتۆ :تایبهت
چیای جێهێشت هەردی ،لەمانگی ()7ی ساڵی راب��ردوودا ،لەگەڵ خوێندكارێكی
زانكۆ بەناوی «چیا» ،ئەڵقەی دەس��ت��گ��ی��ران��ی��ی دەگ���ۆڕن���ەوەو بڕیاربوو ،هاوینی داهاتوو ،بچنە ژیانی هاوسەرییەوە. ئەو خۆی ساڵی پار كۆلێژی بازرگانیی ئ��ێ��واران ت��ەواوک��ردو ب���ۆ ب��ژێ��وی��ی ژی���ان���ی خ���ۆیو خێزانەكەشی ،شەوو رۆژ دەنێتە سەر یەك ،بەڕۆژ لە چاپخانەی سەردەمو هەفتەی دوو شەویش لە چاپخانەی رەنج كاردەكات. رۆژان����ە ب��ۆ گ��واس��ت��ن��ەوەی دەس��ت��گ��ی��ران��ەك��ەی ب��ۆ زان��ك��ۆ، ب��ەر ل��ەس��ەع��ات 7:30لەخەو ه��ەڵ��دەس��ت��ێ��ت ،ن��ی��وەڕوان��ی��ش پشوویەك لەچاپخانە وەردەگرێتو دەستگیرانەكەی دەگەیەنێتەوە ماڵ. دی����ار ئیسماعیل ،وت��ی: «ب��ەرن��ام��ەی دان��اب��وو ،بەهۆی نزیكبوونەوەی ئاهەنگی دەرچوونی دەستگیرانەكەیەوە ،پێكەوە بچنە بازاڕو جلوبەرگ بكڕن ،بەاڵم ئەو ئاواتەشی نەهاتەدیو ئاهەنگی دەرچ��وون��ی دەستگیرانەكەی نەبینی». حەمەڕەشید ،وت��ی« :ئەو، ژیانی زۆر خۆشدەویستو هەمیشە دەم��ب��ەخ��ەن��دە ب���وو ،ن��اس�كو بەوەفابوو ،دڵسۆز بوو لە رۆژانی تەنگانەدا». هاندەری ریاڵ مەدرید بوو ه���ەرچ���ەن���دە ب���ە وت���ەی ه��اوڕێ��ك��ان��ی ،س��ااڵن��ێ��ك ب��وو، چاوەڕوانی بردنەوەی ریاڵ مەدرید بوو ،بەاڵم نەیتوانی یاریی كۆتایی نێوان یانەكەی لەگەڵ بەرشەلۆنەدا ببینێت. دی����ار ،وت���ی« :ل���ە ی��اری��ی كالسیكۆدا ل��ە اللیگا ،كاتێك ه������ەردووال ی��ەك��س��ان ب���وون، پێیوتین ،لە یاریی شای ئیسپانیا دەتانبینینەوە ،بەاڵم لەو یارییەدا، ریاڵمان ب��ەب��ردن��ەوەی كاسەكە
«ههردی فاروق»ی جوانهمهرگ ب��ی��ن��ی��ی��ەوە ،ب���ەاڵم ه��ەردی��م��ان نەبینییەوە» .وتیشی« :ئەو ئاواتەشی بەچاوی خۆی نەبینی». دیار ،باسی ئەوەی كرد ،زۆر حەزی بەیاریی لەشجوانیی بووەو كاتی بۆ ئەو یارییە تەرخانكردووە. هەردی ،رۆژی ()23ی مانگ، بەهۆی سەختیی برینەكەیەوە، كە گوللەی هێزە ئەمنییەكان بەر سەری كەوتبوو ،لەنەخۆشخانەی فریاكەوتنی سلێمانی ،گیانی لەدەست دا. ه������ەردی ،ن��ەی��ت��وان��ی نە «چیا» لە زانكۆوە بگەیەنێتەوە
فۆتۆ :تایبهت
م����اڵ����ەوەو ن���ە ل���ە ئ��اه��ەن��گ��ی دەرچ���وون���ی���ش���دا ب��ەش��داری��ی ب��ك��ات .رۆژی دەستپێكردنی هاوسەرگیریشیان، ئاهەنگی ب��ە دی��اری��ن��ەك��راوی��ی م��ای��ەوەو ب���ووە دەی��ەم��ی��ن «ش��ەه��ی��دی» خۆپیشاندانەكان. ه��ەردی ،ئاواتی ئازادكردنی «س���������ەرای ئ����������ازادی»یو ج��ێ��ب��ەج��ێ��ك��ردن��ی داوای خۆپیشاندەرانو بردنەوەی ریال مەدریدیشی نەهاتەدیو بەچاوی خۆی نەیبینی ،بەاڵم ئەو ،هەمیشە بە رۆح ئاگادارە.
ذمارة ( )631سيَشةممة 2011/4/26
hewal.rozhnama@gmail.com
پەرلەمانتارێك :لیژنهکهمان لهگهڵ کۆمهڵ و یهکگرتوویشدا کۆدهبێتهوه رۆژنامە :ئەندامێكی لیژنەی ئاشتەوایی پەرلەمانی كوردستان ،ئاشكرای دەكات، دوای بینینی س��ەرۆك��ی حكومەتو نوێنهری «بزووتنەوەی گ��ۆڕان» ،لەم هەفتەیەشدا كۆبوونەوە لەگەڵ كۆمەڵ و
یەكگرتوودا دەكەین. شێرزاد حافز ،لەو لێدوانە تایبەتەیدا ب��ۆ «رۆژن���ام���ە» وت��ی��ش��ی« :وەك پەرلەمانتارانی سلێمانی ،لەكاتی سەردانماندا بۆ الی لیژنەی ئەمنیی
پ��ارێ��زگ��ای سلێمانی ،ه��ەری��ەك لە ب��ەڕێ��وەب��ەری پۆلیسو ب��ەڕێ��وەب��ەری ئاسایشی سلێمانیمان بینی ،پاش گفتوگۆیەكی زۆر ،بۆمان دەركەوت كە لیژنەیەكی بااڵتر لەئەمان هەیەو ئەم
بەرپرسانە هیچ دەسەاڵتێكی وای��ان نییە ،بەاڵم پشتگیریی هێنانی هێزیان دەك���رد» .ئ��ەو پەرلەمانتارە ،باسی لەوەشكرد« ،سەرۆكی حكومەت ،هێنانی هێز بەپێویست دەزان��ێ �تو بە وتەی
خۆی ،بەنیازیش نین هێز بگەڕێننەوە، تا ئارامیی بۆ شار دەگەڕێتەوە». بڕیارە دوات��ر لیژنە پەرلەمانییەكە، راپ��ۆرت��ێ��ك پێشكەشی پ��ەرل��ەم��انو سەرۆكایەتیی هەرێم بكەن.
ئۆپۆزسیۆن :كارتی بەهێزی دیكەمان ماوە ئهندامێکی سەركردایەتیی «یەكێتی» :ئەگەر نیەتی گفتوگۆ هەبێت؛ هێز بە سەعاتێك دەگەڕێتەوە راپۆرتی :رۆژنامە
............................................ .......
ه��ێ��زەك��ان��ی ئ��ۆپ��ۆزس��ی��ۆن، ب��ەك��اره��ێ��ن��ان��ی ه��ێ��ز ل��ەالی��ەن دەسەاڵتەوە بۆ ئەوە دەگەڕێننەوە، كە دەیەوێت هەموو دەنگێك بۆ چاكسازیی كپ بكاتەوەو درێ��ژە بە دەسەاڵتی «ناشەرعیی» خۆی ب���دات ،ه��ەرچ��ەن��دە دەسەاڵتیش دیالۆگو هاوكات بەكارهێنانی هێز رەتناكاتەوە. عەبدولستار مەجید ،ئەندامی مەكتەبی سیاسیی (كۆمەڵی ئیسالمیی كوردستان) ،پێیوایە؛ «دەس����ەاڵت» دۆخ��ەك��ەی ب��ەرەو ئاڵۆزیی ب����ردووە ،ب��ۆ م��ان��ەوەی دەسەاڵتە ناشەرعییەكەی خۆی، ب��ەوت��ەی ن��اوب��راو ،چونكە هەر دەسەاڵتێك بەڕاستی دیموكراتی ب��ێ��ت ،ئ����اوا ب���ە ئ���اگ���رو ئاسن دانابەزێتو دەبابەو دۆشكەو تۆپ بەرامبەر جەماوەری بێچەكی خۆی بەكارناهێنێت ،تاكو دەنگی حەقی ناڕازیی خەڵك كپ بكاتەوە. ه��اوك��ات ،ئەبوبەكر عەلی، ئ��ەن��دام��ی م��ەك��ت��ەب��ی سیاسیی (ی���ەك���گ���رت���ووی ئ��ی��س�لام��ی��ی ك��وردس��ت��ان) ،بەكارهێنانی هێز ب��ۆ ئ���ەوە دەگ��ەڕێ��ن��ێ��ت��ەوە ،كە: «دەس���ەاڵت هێشتا لە ق��ەوارەی ئەو گۆڕانكارییانەی رووی��ان��داوە، ب��ەج��وان��ی��ی ت��ێ��ن��ەگ��ەی��ش��ت��ووە، دەیەوێت لەباری سەرنجی خۆیەوە بڕوانێتە كێشەو ق��ەی��ران��ەك��انو
رای گشتیی؛ دژی بهکارهێنانی هێزه له بهرامبهر خۆپیشاندهران ه��ەر ل��ەو ب��ارەی �هش��ەوە بڕوانێتە چارەسەرەكان». وت���ەب���ێ���ژی ب���زووت���ن���ەوەی «گۆڕان»یش دۆخەكە وا دەبینێت، كە «لە بنەمادا دەسەاڵت نایەوێت چ��اك��س��ازی��ی ب��ك��ات ،ب��ۆی��ە ئ��ەم بارودۆخەی هێناوەتە كایەوە؛ كە دۆخێكی نالەبارەو بە زیانی هەموو الی��ەك ت���ەواو دەب��ێ��ت ،ه��ەروەك نابێت دەسەاڵت پەنابەرێتە بەر ئەو رێگایانە بۆ ئەوەی خۆپیشاندانو
ناڕەزایی سەركوت بكات». ج��گ��ە ل���ەو چ��ەن��د پ����رۆژەو پێشنیازەی بۆ چارەسەری قەیرانەكە خستوویانەتەڕوو ،لە دواكۆبوونەوەی رۆژی 2011/4/23دا ،كە لەسەر ئاستێكی بااڵ لەنێوان هێزەكانی ئۆپۆزسیۆندا بەڕێوەچوو ،داوایان لە دەسەاڵت كرد كۆتایی بە دۆخی بە سەربازگەكراوی كوردستان بهێنێت، ئ��ەم��ەش ب��ۆ ئ���ەوەی زەمینە بۆ گفتوگۆی پێنج قۆڵی بڕەخسێنێت.
فۆتۆ :بههێز عوسمان م��ح��ەم��ەد ت��ۆف��ی��ق رەح��ی��م، ل��ەوب��ارەی��ەوە وت��ی« :هێزەكانی ئ���ۆپ���ۆزس���ی���ۆن دەی���ان���ەوێ���ت بەشێوەیەكی مەدەنییانە داوا رەواكانی خەڵك بە دەسەاڵت بگاتو بەردەوامدەبن لەسەر ئەو كارە ،بەاڵم هەوڵدەدەین دەس��ەاڵت هێمنانەو ئێمەش هێمنانە ئ��ەم داوای��ان��ەی خ��ەڵ��ك بگەیەنینە دەس���ەاڵتو لە كۆتاییشدا دەبێت دەس��ەاڵت دەستبكات بە چاكسازیی ،ئەگەرنا
خەڵك بەردەوام دەبێت لە ناڕەزایی بەشێوەیەك لە شێوەكان». لە ب��ەردەوام��ب��وون��ی قەیرانە سیاسییەكاندا ،بەشێكی زۆر لە ش��ەق��امو هێزەكانی ئۆپۆزسیۆن رەخنە لە دەس��ەاڵت دەگ��رن ،كە بوارێكی بۆ دیالۆگ نەهێشووەتەوە، حیزبەكانی دەسەاڵتیش لەگەڵ ئ��ەوەی ماف بەخۆیان دەدەن بۆ بەكارهێنانی هێز ،ب��ەاڵم دەڵێن: «لەگەڵ توندوتیژیدا نینو ئامادەی
دیالۆگین». ئ��ارێ��ز ع��ەب��دوڵ�ڵا ،ئەندامی سەركردایەتیی یەكێتی ،دیالۆگ بە دەرگای چارەسەری هەموو كێشەكان دەزانێتو دەڵێت« :یەكێتی ،بڕوای ب��ەوەی��ە كێشەكان ب��ە دی��ال��ۆگو چارەسەربكرێن، گفتوگۆكردن بەاڵم گفتوگۆ لەپێناو بەرژەوەندیی گشتییو سەپاندنی مەرج بەسەر یەكتردا نا». س��ەب��ارەت ب��ە بەكارهێنانی ه��ێ��زی��ش ل���ەالی���ەن «ی��ەك��ێ��ت�یو پ��ارت��ی»ی��ەوە؛ ب��ۆ كپكردنەوەی دەنگی ناڕەزایی لە كوردستاندا، ئارێز عەبدوڵاڵ ،بە «رۆژنامە»ی وت« :ل��ە كوردستاندا ،یاسای خۆپیشاندان هەیە ،یاساكە مۆڵەتی خۆپیشاندانو بڕگەی دیكەی هەیە، خۆپیشاندانیش بەپێی قانوونو دەس���ت���وور مافێكی ئاساییە، بەمەرجێك ئاشتییانە بێت». سەبارەت بەو رەخنەیە ،كە لە هێزەكانی ئۆپۆزسیۆن دەگیرێت، بەوەی دەستەوەستانن لە بەرامبەر ئەو دۆخە نائارامەی دەسەاڵت لە كوردستاندا هێناویەتییەكایەوە، عەبدولستار مەجید ،لە كۆمەڵی ئیسالمیی ب��ە «رۆژن���ام���ە»ی وت« :ج��ەم��اوەرو ئۆپۆزسیۆن، گەورەترین دەستكەوتیان ئەوەیە، كە خەڵك هاتووەتە سەرجادەو بەشێوەی مەدەنییانە ،داوای مافە رەواك��ان��ی خ��ۆی دەك���ات .لەگەڵ ئەوەشدا دەسەاڵت رووی حەقیقی دەرك��ەوت ،كە زۆرج��ار بانگەشەی
چاكسازییو گۆڕانكاریی كردووە، لە بەرامبەردا دەسەاڵت بە هەموو هێزیو بە ئاگرو ئاسن دابەزیوەتە سەر گۆڕەپانەكە». لە ئەگەری بەردەوامبوونی دۆخە نائاساییەكەی كوردستانو ملنەدانی دەس���ەاڵت ب��ۆ ئاساییكردنەوەو ئەنجامدانی چاكسازیی بنەڕەتیی، هێزەكانی ئۆپۆزسیۆن؛ نایشارنەوە ك���ە ك���ارت���ی ب��ەه��ێ��زی��ان ه��ەی��ە بەكاریبهێنن. ل���ەوب���ارەی���ەوە ،ئ��ەب��وب��ەك��ر عەلی ،وتی« :گەورەترین كارتی ئۆپۆزسیۆن؛ ئ��ەو هۆشیارییەیە ل��ەن��او ج��ەم��اوەری كوردستاندا دروس���ت���ب���ووە ،پ��ش��وودرێ��ژی �یو خۆڕاگریی هێزەكانی ئۆپۆزسیۆنە بەرامبەر ئەو داواكارییانە ،جگە لەوەی ئۆپۆزسیۆن شێوازو رێگەی مەدەنییانەی ت��ری لەبەردەستدا ماوە ،هیوادارم پێویست نەكات ئەو كارتانە بەكاربهێنین». ع��ەب��دول��س��ت��ار م��ەج��ی��دی��ش، نایشارێتەوە« :وەكو ئۆپۆزسیۆن؛ تائێستا بە تەواوەتی دانەبەزیوینەتە سەر شەقامو هەرسێ الیەنەكە، ب��ڕی��اری چ��وون��ە سەرشەقاممان ن��ەداوە بە یەكجاریی ،بۆ ئەوەی هێڵێك بمێنێتەوە بۆ گفتوگۆ لەگەڵ دەسەاڵتدا بۆ چارەسەری گرفتەكان، ئومێدمان ماوە گۆڕانكاریی بكرێت، دەن��ا زۆر ك��ارت��ی گ���ەورە گ��ەورە بەدەست ئۆپۆزسیۆنەوەیە بەكاری بهێنێت ،كە دامودەزگاكان لەكار دەكەون».
بریكاری وەزارەتی ناوخۆ :جگە لە پۆلیسو ئاسایش ،بهشێکی هێزهکانی ناوشارمان بردووهت ه دهرهوه كۆمەڵناسان؛ بەاڵم لە سنووری پارێزگای سلێمانی یەكگرتوو) بەرەو هەڵكشان بڕۆن ،ناوخۆی حكومەتی هەرێم ،جگە هەموو هێزەكان هی سلێمانین نموونە دهیهێنێتەوەو رۆژنامە دەڵێت :هەڕەشەدەكهن كەمی ناكەنەوەو بەپێچەوانەشەوە هێزەكانمان هەر دەهێڵینەوە ،بەاڵم ل��ە پ��ۆل��ی�سو ئ��اس��ای��ش ،ئێستا تەنیا لیوایەكی هاوبەش لە هێزی دوو رۆژ پێش هێنانی هێزەكانی
............................................ .......
بریكاری وەزارەت���ی ناوخۆی حكومەتی هەرێم رایدەگەیەنێت: لە دوێنێوە هێزە چەكدارەكانیان لەسەر جادەكان كەمكردووەتەوە،
«هێزی زیاتر دەبهن». ج����ەالل ش��ێ��خ ك���ەری���م ،لە لێدوانێكیدا بۆ «رۆژنامە» وتیشی: تا ئاڵۆزیی لە ن��اوش��اردا بێتو راگەیاندنەكانی (گۆڕان ،كۆمەڵو
لەناو شاردا كەممان كردووەتەوە، ل ه دهرهوه «لێی كەم ناكەینەوە، بە پێچەوانەوە هێزی تریش بۆ ناو شارو شارۆچكەكان دهبهین». بە وت��ەی بریكاری وەزی��ری
جێگری پارێزگار :الفاوهکهی ههولێر؛ بەهۆی نەبوونی ئاوەڕۆوە بوو
كەمال كەركوكی :ئەوانەی ژیربوون؛ دەنگیان بە وەزیری ناوخۆ دایەوە رۆژنامە
............................................ .......
سەرۆكی پارلەمان رایگەیاند: ئ��ەو پارلەمانتارانەی ژیربوون، دەنگیان بەهێشتنەوەی وەزیری ناوخۆ لەپۆستەكەی ،دایەوە. ل����ە ك����اردان����ەوەی����ەك����دا ناكرێت سەرۆكی لەوبارەیەوە ،ئەندامێكی پارلەمانی كوردستان ،رایگەیاند :پێویستە پارلەمان بەگێل لەوانە س��ەرۆك��ی پ��ەرل��ەم��ان ،سەرۆكی هەموو ئەندامانی پەرلەمان بێت ،بڕوانێت؛ كە دەنگیان «لەناو هۆڵی پەرلەمان دەڵێت؛ با شەڕەكانی دەرەوەی پەرلەمان نەداوە بێتە ن��او پ��ەرل��ەم��ان ،ناكرێت سەرۆكی پەرلەمان پەرچەكرداری نەدایەوە ،بەاڵم بەهۆی ئەوەی سەر بۆ دروست بێتو سیفەتی گێلبوون بە دەسەاڵتە ،راستەوخۆ ئەندامانی بخاتە پاڵ الیەنێك ،بەو واتایەی سەر بەلیستی دەسەاڵت ،دەستیان ئەوەی دەنگی بە وەزیری ناوخۆ هەڵبڕیو متمانەیان پێدایەوە». ئەو پەرلەمانتارە ،خەڵكی نەداوەتەوە ،ژیر نییە». ناسك تۆفیق ،وتی« :دەبێت وەك ناوبژیوان لەو مەسەلەیەدا بێالیەنیی ئەم دەزگایە بپارێزرێت ،دان���او وت���ی« :ب��ا هاواڵتییان چونكە بەكارهێنانی ئەو وشەیە ،ب��ڕی��ار ب���دەن ،ك��ە گ��وێ��ی��ان لە خ��ۆی ل��ە خ��ۆی��دا الیەنگرییەو وەزی��ری ناوخۆ بووە ،بزانن ئەو بەكارهێنانی هەڵەیەو ئەندامانی پەرلەمانتارانە ژیرن كە دەنگیان پەرلەمانیش باش دەزانن وەزیری بە وەزی��ر دای��ەوە ،یان ئەوانەی ناوخۆ وەاڵمی هەموو پرسیارەكانی دەنگیان پێنەدایەوە؟».
زیاتر لە ( )8000ه��ەزار چهکدار لە ناوشاردا پاسەوانیی دەكەنو «چ��هن��د ه��ێ��زێ��ک��ی تایبەتیش دانراون ،بۆ ئەوەی لەكاتی رووداوی نەخوازراودا ،ئامادەبن» .وتیشی:
پێشمەرگە لەدەرەوەی سلێمانییەوە هێنراون. بە بڕوای جەالل شێخ كەریم، هێزەكان «ئارامی»یان بۆ شاری سلێمانی گ��ەڕان��دووەت��ەوە ،وەك
ناوخۆ ،رۆژ هەبووە ( )150كەس بریندابوون ،رۆژی دوو شەممەو سێشەممەی رابردوو ،هەر رۆژێك زیاتر لە ( )130كەس لە هێزەكانی ئاسایشی ناوخۆ بریندار بوون».
رۆژنامە
............................................ .......
جێگری پارێزگاری هەولێر ئاشكرایكرد؛ بەهۆی نەبوونی ئ����اوەڕۆی پێویستەوە ،الف��او ل��ە چەندین گ��ەڕەك��ی هەولێر دروستبوو ،ئاماژە بۆ ئەوەش دەكات ،قەرەبووی زیانلێكەوتووان دەكەنەوە. تاهیر ع��ەب��دوڵ�ڵا ،جێگری پ���ارێ���زگ���اری ه���ەول���ێ���ر ،بە «رۆژن�����ام�����ە»ی راگ���ەی���ان���د؛ «زیانەكانی الفاوهکهی شهوی ههینی راب���ردوو ،ج��ۆراوج��ۆرنو ش��وێ��ن��ی ب���ازرگ���ان���یو م���ااڵنو ش��اق��امو چ��ەن��د ئۆتۆمبێلێك، فۆتۆ :کۆمهڵ نیوز زیانیان پێگەیشتووە ،وتیشی :نهبوونی ئاوهڕۆی سندووقیی ،گرفتێکی سهرهکی ههولێره شارەوانییەكانو لەئێستادا، ج���ێ���گ���ری پ����ارێ����زگ����ار ،ئەمەش لەتوانایدا نییە كە زیاتر لەسەر ئ��اوەڕۆ ك���ردووە ،بەاڵم بەرگریی شارستانیی ،رووپێویی زیانەكانیان كردووەو زیانەكانیان ه��ۆك��اری ئ��ەو وەس��ت��ان��ی ئ��اوو لە ( 62ملم) باران وەربگرێت» .تائێستا نەیانتوانیوە كێشەی ل��ەالی��ەك��ی ت���رەوە ،ك��اروان ئاوەڕۆی شاری هەولێر چارەسەر كۆكردووەتەوە ،بەاڵم نازانرێت زیانگەیاندنانەی گەڕاندەوە بۆ ب���ڕی پ����ارەی خ��ەم��ڵ��ێ��ن��راو بۆ شوێنی گ��ەڕەك��ەك��ان« ،چەند س��اڵ��ح ،ئ��ەن��دام��ی پەرلەمانی بكەنو لەسەردانێكی مەیدانیدا ئ��ەم زی��ان��ان��ە چ��ەن��دەو هەموو گەڕەكێكی هەولێر ،ئاوەڕۆیان كوردستان بۆ «رۆژنامە» وتی :بۆم دەركەوت ،چەندین گەڕەكی زان���ی���اری���ی���ەك���ان ب��ەی��ەك��ەوە نییەو هەندێكیان ئاوەڕۆكانیان «كابینە یەك لەدوای یەكەكانی شاری هەولێر ،بەم هۆیەوە بەر بەهێواشی ئ��او وەردەگ��رێ��ت ،هەرێمی ك��وردس��ت��ان ،كاریان الفاو كەوتوون». كۆنەكراونەتەوە.
رۆژن���ام���ه :س��ەرۆك��ی كۆمەڵناسانو كۆمەڵەی دەرونناسانی كوردستان، رای���گ���ەی���ان���د :ئ���ەگ���ەر داواك��اری��ی��ەك��ان��م��ان ،كە: (سەرفكردنی دەرم��اڵ �ەو دام��ەزران��دن��ی دەرچ��ووان��ی كۆمەڵناسیو دەروونناسی) ی���ە ،ج��ێ��ب��ەج��ێ��ن��ەك��رێ��ن، خۆپیشاندان دەكەین. ج����ەزا ح��ەم��ەس��اڵ��ح، س��ەرۆك��ی ئ��ەو كۆمەڵەیە ل���ەس���ل���ێ���م���ان���ی ،ب��ە «رۆژن��ام��ە»ی راگەیاند: چاوەڕوانی هێوركردنەوەی ب�����ارودۆخ�����ی ئ��ەم��ن��ی��ی ش��اری سلێمانی دەكەین، ئ��ەگ��ی��ن��ا ت���وێ���ژەران���ی كۆمەاڵیەتیو دەروونیی نێو خوێندنگەكانو دەرچووانی زانكۆكان ،خۆپیشاندانیان ب���ۆ ب���ەرگ���ری���ك���ردن لە مافەكانیان ،دەستپێدەكرد. س��ەرۆك��ی ك��ۆم��ەڵ��ەی ك��ۆم��ەڵ��ن��اس��ان ،وت���ی: «س��ەرۆك��ی فراكسیۆنی ك��وردس��ت��ان��ی��ی بەڵێنی پ��ێ��دای��ن ،ك��ە ب��ەوپ��ەڕی سەرسەختییەوە پشتیوانیی لە داواكارییەكانمان بكاتو ل��ە راگ��ەی��ان��دن��ەك��ان��ەوە، ب���ڵ��اوی������ك������ردەوە؛ ك��ە داواك����اری����ی����ەك����ان����ی ت��وێ��ژەران��ی كۆمەاڵیەتیو دەروون���ی���ی ،داواك���اری���ی ف��راك��س��ی��ۆن��ەك��ەی��ان��ە، ب���ەاڵم تائێستا وەاڵم���ی داخ��وازی��ی��ەك��ان��م��ان ،هیچ ئاسۆیەكی دیار نییە».
hewal.rozhnama@gmail.com
www.rozhnama.net
ذمارة ( )631سيَشةممة 2011/4/26
تێپهڕاندنی یاسا ل ه ئێستاداو بێ ئامادهیی ئۆپۆزسیۆن ،سیناریۆو مەرامێكی سیاسییە؛ كە رۆڵی لە چارەسەرکردنی كێشەكاندا نابێت.
دوای ساڵ و نیوێك لە پێكهێنانی حكومەت
بەبێ ئۆپۆزسیۆن ،لیستی دەسەاڵت هەوڵی تێپەڕاندنی یاسای دەستەی نەزاهە دەدات راپۆرتی :سەنگەر جەمال
.............................. دوای چاوەڕوانییەكی زۆری «ئ��ۆپ��ۆزس��ی��ۆنو چ���اودێ���ران» پ��ڕۆژەی��اس��ای دەس��ت��ەی نەزاهە لەپەرلەمانی كوردستان لە غیابی ئۆپۆزسیۆندا گفتوگۆی لەسەر كراو سەرۆكی فراكسیۆنی گۆڕانیش، ئەو كارە بە «سیناریۆو مەرامی سیاسیی» ناو دەبات. نزیكەی ساڵێكە پرۆژەیاسای «دەستەی نەزاهە» نێردراوەتە پ��ەرل��ەم��ان��ی ك��وردس��ت��ان ،ب��ەاڵم سەرۆكایەتی پەرلەمان نەیخستە ب��واری جێبەجێكردنەوە ،تا ئەو كاتەی فراكسیۆنەكانی ئۆپۆزسیۆن دانیشتنەكانیان بایكۆت كرد؛ لە غیابی ئەوانیشدا تا دوێنێ نیوهڕۆ ( )10م��ادهی گفتوگۆیان لهسهر ک��راوهو ()9ی��ان پهسهندکراون، ئ������ەوەش ف��راك��س��ی��ۆن��ەك��ان��ی ئۆپۆزسیۆنی نیگەران ك��ردووەو پ��ێ��ی��ان��وای��ە؛ ب��ەه��ۆی ملمالنێی سیاسییو وەك سیناریۆیەك ئەو كارە كراوە. ك���اردۆ م��ح��ەم��ەد ،س��ەرۆك��ی فراكسیۆنی «گۆڕان» لە پەرلەمانی كوردستان ،پێیوایە؛ ئەو پرۆژانەی
لە ئێستادا پەرلەمان گفتوگۆیان لەسەر دەك��ات ،پ��رۆژەی باشیش بن ،چارەسەری گرفتو قەیرانەكان ناكەن ،چونكە «تەنیا دەركردنی ی��اس��ا ،ك��ێ��ش��ەك��ان چ��ارەس��ەر ناكات ،بەڵكو بەرپرسیارێتی لە پابەندبوون ب��ە جێبەجێكردنی یاسا چارەسەرە» ،پێشیوایە؛ لە كوردستان كێشە لە نەبوونی یاسادا نییە ،بەڵكو كێشە لە جێبەجێ نەكردنی یاسادایە. لەالیەكی دیكەوە ،د.سەروەر عەبدولڕەحمان ،بڕیاردەری لیژنەی نەزاهە لە پەرلەمانی كوردستان ،لە لێدوانێكدا بۆ «رۆژنامە» ،ئاماژە بە درەنگوەختیی خستنە بەرنامەی ك��اری پ��رۆژەی��اس��ای «دەس��ت��ەی نەزاهە» دەكاتو دەڵێت« :دەبوو زووت��ر پەسەند بكرایە ،چونكە دەمێكە هاتووەتە پەرلەمان»، ب��ەاڵم بەشێكی دواكەوتنەكەش بۆ بوونی پ��رۆژە یاسای دیكەو تێكەڵبوونی لەگەڵ رەشنووسێكی پرۆژەكەو درەنگ نووسینی راپۆرتی لیژنەكانو پ��ەرشو باڵویی ئیشو كارەكان دەگەڕێنێتەوە ،لەگەڵ ئەوەشدا دەڵێت« :ئێستاش درەنگ نییەو گرنگ ئەوەیە پرۆژەیاسایەكی شیاو پەسەند بكەینو دەستەیەك
دیمهنێک له بایکۆتکردنی پهرلهمان لهالیهن ئۆپۆزسیۆنهوه پێك بێت ،كە ب��ەرەو رووی ئەو هەموو گەندەڵییە ببینەوە ،كە بەداخەوە لە كوردستاندا هەیە». ف����راك����س����ی����ۆن����ەك����ان����ی «ئ��ۆپ��ۆزس��ی��ۆن» رەخ��ن��ە لە كۆبوونەوە ئاساییەكانی پەرلەمان دەگ���رن ،لە كاتێكدا ب��ارودۆخ��ی تایبەت لە ئارادایەو بە پێویستی دەزان��ن پەرلەمان بەردەوامبێت
لەسەر كۆبوونەوە نائاساییەكانی تایبەت ب��ەب��ارودۆخ��ی ئێستای ك��وردس��ت��ان ،ن��ەك كۆبوونەوەی ئ��اس��ای��ی ب���ك���اتو ل���ە ك��ات��ی بایكۆتكردنەكانی فراكسیۆنەكانی «ئۆپۆزسیۆن»دا ،پرۆژەیاسای گ��رن��گ بخاتە ب��ەرن��ام��ەی ك��ارو گفتوگۆی لەسەر بكرێت. سەرۆكی فراكسیۆنی گۆڕان،
دەڵێت« :زۆر پڕۆژەیاسا هەیە ساڵێكە لە پەرلەمانەو خوێندنەوەی بۆ كراوەو چەند جارێك یاداشتی لەسەر دراوە ،ب��ەاڵم نەخراوەتە بەرنامەی كارەوە ،وەك دەستەی نەزاهەو كۆمەكی ئەحزاب ،كەچی لە دۆخێكدا كە پێویستە قسە لەسەر شتێكی دیكەو بارودۆخی رۆژ بكرێت ،ئەو یاسایانە دەخرێنە
بەرنامەی كارەوە». بۆیە پێیوایە؛ ئەو ك��ارە بۆ ئیحراجكردنی ئۆپۆزسیۆنە بۆ ئەوەی بڵێن ،پرۆژەیاسای گرنگ هەیە ،بەاڵم ئامادەی دانیشتنەكان ن��اب��ن ،وت��ی��ش��ی« :س��ی��ن��اری��ۆو مەرامێكی سیاسییە؛ كە رۆڵی لە چارەسەرکردنی كێشەكاندا نابێت». ل��ی��س��ت��ی ک��وردس��ت��ان��ی��ی؛ لهکاتی ههڵمهتی ههڵبژاردنی پهرلهمانی ()2009/7/25ی کوردستاندا ،بهڵێنی ب ه هاواڵتییانی کوردستان دا؛ لهکاتی دروستکردنی حکومهتدا بهزووترین کات دهستهی نهزاه ه ل ه ههرێمدا دروستدهکات، ب �هاڵم ل ه ئێستادا ،ک ه زیاتر له ساڵو نیوێک بهسهر ئهو کابینهیهدا تێدهپهڕێت ،ئهو دهستهی ه دروست نهبووه. ه������ەروەك ،ح��ەم��ەس��ەع��ی��د ح��ەم��ەع��ەل��ی ،پ��ەرل��ەم��ان��ت��اری فراكسیۆنی یەكگرتوو ،ئەندامی لیژنەی ن��ەزاه��ە ،جەخت ل��ەوە دەك��ات��ەوە؛ كە كۆبوونەوەكانی پەرلەمانو گفتوگۆو پەسەندكردنی مادەكانی پرۆژەیاسای دەستەی ن���ەزاه���ە ،پ��ێ��چ��ەوان��ەی ب��ڕی��اری ژمارە ()2ی پەرلەمان خۆیهتی،
ب���ەوەی تێیدا ه��ات��ووە« :ئ��ەو پرۆژەیاسایانەی رهههندی گشتییو سیاسییو نیشتمانییان هەیە، دەب��ێ��ت ل��ە پێشدا ب��ە ت��ەواف��وق ب��ێ��ت» ،دەس���ت���ەی ن��ەزاه��ەش بەیەكێك لەو یاسایانە دادەنرێت ك��ە دەب��ێ��ت پێشتر ب��ەت��ەواف��وق لەنێوان ئۆپۆزسیۆنو دەسەاڵتدا قسەی لەسەر بكرێت ،ئینجا لە پەرلەماندا گفتوگۆی لەسەر بكرێت، بۆ «رۆژنامە» ئاماژە بەوە دەكات؛ مسداقییەتی ئەو پرۆژەیاسایانەی بەب ێ بوونی ئۆپۆزسیۆن پەسەند دەكرێن ،دەكەونە ژێر پرسیارەوە. الی خۆشیەوە ،د.س��ەروەر، ئ��ام��اژە ب��ە پێویستی ب��وون��ی «ئ��ۆپ��ۆزس��ی��ۆن» دەك���ات لەناو هۆڵی پەرلەماندا لە كاتی گفتوگۆی ئ��ەو یاسایەنە ،وت��ی« :ل��ەڕووی یاساییەوە ،دەك��رێ��ت پ��رۆژەك��ە بەب ێ بوونی ئۆپۆزسیۆن گفتوگۆی لەسەر بكرێت ،بەوپێیەی نیسابی قانوونی ت��ەواوەو لە كۆی ()111 ئەندام)76( ،ی ئامادەن ،بەاڵم ئ��ەو پرۆژەیاسایانەی كە زیاتر گرنگن بۆ كۆمەڵگە ،وا باشترە هەموو الیەنەكان بە دەس��ەاڵتو ئۆپۆزسیۆنەوە لە گفتوگۆكردنیدا بەشداربن».
حیزبە «تاكوەزیرەكان» ،چی لەسەر ناڕەزاییەكانی خهڵک دەڵێن؟ پێشێلكارییەكان؛ یادی رۆژنامەگەریی سارد دهکهنهوه راپۆرتی :رۆژنامە .............................. ئەو حیزبانەی بە یەك وەزیر بەشدارییان لە حكومەتدا كردووە، جەخت لەسەر ئ��ەوە دەكەنەوە، لەگەڵ ناڕەزاییەكانی خەڵكدان، بەاڵم پاساو بۆ بەشدارنەبوونیان زەحمەتكێشان: بزووتنەوەی ئیسالمیی: ل��ەو ن��اڕەزای��ی��ان��ە دەهێننەوەو ئیسالمیش لەگەڵ دەسەاڵتدا نینو حكومەت خەمساردە وتەبێژی بزووتنەوەی خەمساردە دەڵێت« :حكومەت، پێدانی وەزارەتیش، لە جێبەجێكردنی ل��ە جێبەجێكردنی داواك��اری��ی خەڵكدا». ب ه تەكلیف بووە داواكاریی خەڵك ل��ەگ��ەرم��ەی رووداوەك���ان���ی هەرێمو زیادبوونی ناڕەزاییەكانی هاواڵتییاندا دژ بە گەندەڵییو داخوازیی جەماوەریدایەو ناكۆكییان ناعەدالەتیی ،پرسیار لەسەر هەرێم نەزانیوە». شوان قەاڵدزێیی ،ئاماژه بۆ لەسەر بەرنامەی خۆپیشاندانەكە هەڵوێستی ئەو حیزبانە دەكرێت ك��ە ئ��ەن��دام��ی��ان ل��ە پ��ەرل��ەم��انو ئەوەش دەك��ات :بزووتنەوەكەی؛ هەیەو بۆ «رۆژنامە» وتی« :ئەگەر وەزیرێكیان لە حكومەتدا هەیە ،ئایا «گلەییو گازندەی زۆری لەسەر خۆپیشاندان وەك حیزب دەكرێت، هەڵوێستیان بەرامبەر ناڕەزاییەكان چۆنێتیی ئەدای حكومەت هەیە ،با سەركردایەتیی هاوبەشی بۆ چ��ۆن��ە؟ ب��ەش��دارب��وون��ی��ان لە ب��ڕی��ار دەردەك���رێ���تو ئ��ی��رادەی دابنرێتو ئەگەر ئەحزاب نایكات، حكومەتدا ،رێگرە لە هەڵوێستیان؟ جێبەجێكردنی نییە ،بە خودی بۆ خۆی دەكات بە خاوەنی؟». ئەبو ك��اروان ،جەخت لەسەر حكومەتیشەوە». ئەوەش دەكاتەوە ،بەشداریكردنیان رەخنە لە ئەدای حكومەت ل��ە ح��ك��وم��ەت��دا ،رێ��گ��ر نییە لە ناكۆكی لەسەر بەرنامە ب���زووت���ن���ەوەی ئیسالمیی حیزبی شیوعی كوردستان ،بەشداریكردنیان لە خۆپیشاندانداو لەهەڵبژاردنی خولی سێیەمی پەرلەمانی كوردستان و بەدروشمی كورسییەكی لە پەرلەمانو وەزیری دەڵ�����ێ�����ت« :ه������ەر ك��ات��ێ��ك خۆپیشاندانمان دژایەتی گەندەڵیی )2( ،كورسی لە رۆشنبیرییو الوانی لە حكومەتدا ویستبێتمان، پەرلەمانی كوردستاندا بەدەستهێناو ه��ەی��ە ،ه���ەروەك ئەبو ك���اروان ،ك����ردووەو ن��ەم��ان��ش��اردووەت��ەوەو ب��ە پۆستی وەزی���ری ئ��ەوق��افو ئ��ەن��دام��ی م��ەك��ت��ەب��ی سیاسیی ئەگەر فشارێكیش ههبێت بەهۆی ك��اروب��اری ئاینیی ،لە كابینەی ئەو حیزبە ،ئاماژەی پێدەكات ،بەشداریكردنمانەوە لە حكومەتدا، حیزبەكەی لەگەڵ خۆپیشاندانو پێویست ناكات بچینە ژێر باری». حكومەتدا بەشداریكردووە. ش��وان قەاڵدزێیی ،وتەبێژی مەكتەبی سیاسیی ئەو حیزبە، جەخت لەسەر ئ��ەوە دەكاتەوە، كە لەگەڵ داوای خپیشاندەراندانو ئاماژە بۆ ئەوەدەكات «حكومەت خ��ەم��س��اردە ل��ە جێبەجێكردنی داواكارییەكانیان». وتهبێژی بزووتنەوە ،گلەیی لە زمانی بهیاننامەكان هەیە، بەتایبەت بهیاننامهکانی «یەكێتیو پ��ارت��ی» ،كە زیاتر لە بەالغی «ع��ەس��ك��ەری��ی» چ���ووەو وت��ی: «دهبێت ئەو كەسانەی تەقەیان لە خۆپیشاندەران كردووەو خوێنیان رشتووە ،تەسلیمی دادگا بكرێنو هەڵوەشاندنەوەی حكومەتیشمان بە هەڵوەشاندنەوەی ئەزموونی ناڕهزایی هاواڵتییان ،ههڵوێستی حیزبهکانی ههرێمی روونکردهوه
راپۆرتی :ئاریان حەسەن ..............................
سۆسیالیست: نابێت رەوشەكە بەرەو ئاقارێك بەرین؛ ببێتە هۆی تێكدانو پشێویی
شیوعی: ناكۆكیمان لەسەر بەرنامەی خۆپیشاندانەكەیە
بەشێك نین لە دەسەاڵت زەحمەتكێشانی حیزبی ك��وردس��ت��ان «ب��اڵ��ی مەكتەب سیاسیی» ،وەزی��ری كاروباری پەرلەمانیان ههیه لە حكومەتی ه��ەرێ��م��داو س��ەع��د خالید ،كە ئەندامی مەكتەبی سیاسیی ئەو حیزبەیەو تاكە وەزیرەكەشیانە، ئاماژە بەوە دەكات ،لەسەرەتای خۆپیشاندانەكانەوە ،پشتیوانیی داخ��وازی��ی شەقامیان ك��ردووەو پ��ێ��ی��ان��واب��ووە ،دەرئ��ەن��ج��ام��ی كەڵەكەبوونی كۆمەڵێك كێشەی بێچارەسەر ب��ووە ،لە م��اوەی چەند ساڵی حوكمڕانیی هەرێمدا، كە چیتر خەڵك «تەحەمولی بەردەوامبوونی ناكات» ،ئەگەر
هاواڵتییانیش نەهاتنایەتە سەر شەقام ،ئەستەم بوو حكومەتی ه��ەرێ��م ،بیری ل��ە چاكسازیی گشتگیر بكردایەتەوە ،بەاڵم بۆ «رۆژنامە» وتی« :هەڵوێستی ئێمە ،ج��ی��اوازە لە هەڵوێستی ئ��ۆپ��ۆزس��ی��ۆنو جیاوازیشمان ل���ەوەدای���ە ،ك��ە پ��ێ��م��ان��وای��ە، ئەزموونی هەرێمو دامەزراوەكانی، بە خەباتی خەڵك هاتوونەتەدیو دەبێت دەستی پێوەبگرین». سەعد خالید ،ئاشكرایدەكات، ئەوان لە دەسەاڵتدا نینو پێدانی ئەو وەزارەتەش ،به «تەكلیف» بووە. لەگەڵ كێشەدا نین سۆسیالیستی ح��ی��زب��ی ك��وردس��ت��ان ،دوو ك��ورس��ی لە پەرلەماندا هەیەو بە وەزیرێك ب��ەش��دارە لە حكومەتداو وەك ع��ەب��دوڵ�ڵای حاجی مەحمود، ئ��ەن��دام��ی مەكتەبی سیاسیی ئەو حیزبە ،ئاماژەی پێدەكات: ئ���ەوان ل��ەگ��ەڵ دورس��ت��ب��وون��ی ك��ێ��ش�ەو گ��رف��ت��دا ن��ی��ن ،ب��ەاڵم ل��ەگ��ەڵ ه��ەن��گ��اون��ان��دان ب��ەرەو چاكسازییو بۆ «رۆژنامە» وتی: «خۆپیشاندان ،مافی رەوای خەڵكە ،بەاڵم نابێت رەوشەكە بەرەو ئاقارێك بەرین؛ ببێتە هۆی تێكدانو دروستبوونی پشێویی، لەگەڵ ئەوەشدان خۆپیشاندان لە چوارچێوەی یاسادا بێتو بە هێمنیی بکرێت».
بەشێك لە رۆژنامەنووسان، یادی ()113ساڵەی رۆژنامەگەریی كوردییان بایكۆت كردو سەنتەری میترۆش ،بە یادێكی «رەشی» ناوزەد كرد. ی�����ادی ( )113س��اڵ��ەی رۆژنامەگەریی كوردیی لە هەرێم، هاوكات بوو لەگەڵ سەركوتكردنی خۆپیشاندانەكانی شاری سلێمانیو هێنانی هێزێكی زۆری ئەمنییو دەس��ت��پ��ێ��ك��ردن��ی هەڵمەتێكی رەشبگیریی رۆژن��ام��ەن��ووس��انو ئەشكەنجەدانیان ،كە وایكرد، بەشێك لە رۆژنامەنووسان ،یادەكە بایكۆت بكەن. هاوكار محهمەد ،خوێندكاری ب��ەش��ی راگ��ەی��ان��دن��ی زان��ك��ۆی س��ل��ێ��م��ان��ی��ی��ە ،وت����ی« :ی���ادی رۆژنامەگەریی چی بكەینەوە ،لە كاتێكدا بەدرێژایی ( )113ساڵی راب��ردوو ،نەهامەتیی ئاوا گەورە بەسەر رۆژنامەنووساندا نەهاتووەو ئەوەندە پێشێلكارییان بەرامبەر نەكراوە». ه��اوك��ات ،پێشەوا محەمەد، كە خوێندكاری بەشی راگەیاندنی پەیمانگای تەكنیكیی سلێمانییە، ئ��ام��اژە ب��ەوەدەك��ات ،بە هەموو شێوازێك ،توندوتیژیی بەرامبەر ه���اوڕێ رۆژن��ام��ەن��ووس��ەك��ان��ی��ان دەك���رێ���تو ب��ەش��ێ��ك��ی زۆر لە رۆژنامەنووسە «ئازاو ئازادەكان» ل���ە زی���ن���دان ت��ون��د دەك���رێ���نو ئەشكەنجەدەدرێنو بۆ «رۆژنامە» وتی« :وا هەست دەكەم ،ئێستا رۆژن��ام��ەگ��ەری��ی ،پێویستی بە یادكردنەوە نەبێت». پ��ێ��ش��ەوا ،ئ��ام��اژە ب���ەوەش دەكات ،شاری سلێمانی ،دەكرێت بە سەربازگەو حەرەمی زانكۆو پ��ەی��م��ان��گ��اك��ان دەش��ك��ێ��ن��رێ�تو ئیهانە ب��ە مامۆستای زان��ك�ۆو خوێندكارەكانی دەكرێت ،بۆیە «منو هەندێك لەهاوڕێكانم ،ئەو یادەمان بایكۆت كرد».
د .ه���ەڤ���اڵ ئ��ەب��وب��ەك��ر، مامۆستای بەشی راگەیاندنی زانكۆی سلێمانیش ئاشكرای كرد، لە ئێستادا ،رۆژنامەگەریی كوردیی لە «گ��ەورەت��ری��ن» قەیراندایەو زۆرێ���ك ل��ە رۆژن��ام��ەن��ووس��ەك��ان، رووبەڕووی توندوتیژیی بوونەتەوەو دەستگیركراونو وتی« :بە بڕوای م��ن ،پێویستمان بەیادكردنەوە ن��ی��ی��ە ،ب��ەڵ��ك��و پێویستمان بەوەیە كە زمانی ناو رۆژنامەو راگەیاندنەكانمان ،نەرمتر بكەینو زانیاریی راستو دروست بدەین بە هاواڵتییانو بەرەو چەواشەكارییان نەبەین». ل���ە ب��ەی��ان��ن��ام��ەی �هك��دا كە تایبەت بوو بەو یادە ،سەندیكای رۆژنامەنووسانی كوردستان ،خۆی لە بەرپرسیارێتیی هەڵوێستوەرگرتن لە پیشێلكارییەكانی سێ رۆژی بەر لەیادەكەی دژ بە رۆژنامەنووسانی هەرێم ،الدا ،كە لەالیەن هێزە ئەمنییەكانەوە ئەنجامدراو بەشێكی بەیاننامەكەی تەرخانكرد بۆ پاساوهێنانەوە بۆ ئەنجامنەدانی كۆنگرەی سەندیكا ،كە بڕیابوو لە ()4/22دا سازبدرێت. هاوكات ،بەهۆی ئەو كەشە «سلبی»یەی باڵی بەسەر كاری رۆژنامەوانیدا كێشاوە لەهەرێمدا، سەنتەری «میترۆ» بۆ داكۆكیی لە مافی رۆژن��ام��ەن��ووس��ان ،ئەو ی����ادەی ب��ە «رۆژی رەش»ی رۆژنامەنووسی ناونا. رەحمان غەریب ،بەڕێوەبەری سەنتەری میترۆ ،جەختی لەسەر ئەوەكردەوە ،یادی رۆژنامەگەریی، یادی هەموو تاكو رۆژنامەنووسێكی ئ����ەم ه��ەرێ��م��ەی��ە ،ب����ەاڵم بۆ «رۆژن��ام��ە» وت��ی« :ل��ەم كاتەدا كە رۆژنامەنووسان لەخەتەرترین كاتدانو جێی مەترسییەكی زۆرنو بەردەوام لەبەردەمی هەڕەشەدانو ئیهانە دەكرێنو دەستگیر دهکرێنو ت��ووش��ی ئەشكەنجە دەب��ن��ەوە، بۆیە تا رەوش��ی رۆژنامەگەریی لەمەترسیدا بێت ،ناتوانرێت ئەم یادە بكرێتەوە».
ذمارة ( )631سيَشةممة 2011/4/26
hewal.rozhnama@gmail.com
هەزاران ئیمزا؛ بۆ البردنی سهرۆکی زانکۆ كۆدهکرێتەوە
رۆژن��ام��ە :دوێنێ کەمپەینی ك��ۆك��ردن��ەوەی ئیمزا ،بۆ البردنی سەرۆكی زانكۆی سلێمانی ،دەستی بە كۆكردنەوەی ئیمزای خوێندكاران كردو لەماوەی ( )4سەعاتدا نزیكەی ( )2هەزار ئیمزای كۆكردووەتەوە.
دوای رووداوەكــــــانـــــــی ()19ی نیسان ،كە تێیدا ژمارەیەك خوێندكاری زانكۆی سلێمانی لەالیەن هێزێكی ئەمنییەوە «ئەنفال» ك��رانو ح��ەرەم��ی زانكۆ شكێنرا، كۆمەڵێك خوێندكار كەمپەینەكەیان
بە كۆكردنەوەی ئیمزا بۆ البردنی سەرۆكی زانكۆ دەستپێكرد. دێكان كاوە ،ب ه «رۆژنامە»ی راگ���هی���ان���د« :وەك كۆمەڵێك خوێندكاری خەمخۆری زانكۆ ،ئەم كەمپەینەمان رێكخستووە ،ئەوەش
بەوهۆیەوە كە سەرۆكی زانكۆی سلێمانی بێهەڵوێست بووە بەرامبەر ئەو هەڕەشەو لێدانو سوكایەتییانەی بەرامبەر خوێندكارانی زانكۆكە لەالیەن هێزە ئەمنییەكانەوە کراون، هەروەها حەرەمی زانكۆ شكێنراوە».
وتــــیـــشــی« :لە سەعات ()10.30ی پ��ێ��ش ن���ی���وهڕۆوە ت��ا س��ەع��ات ()2ی پاشنیوەرۆ ( )1760ئیمزامان كۆكردووەتەوەو بەردەوامیش دەبین لە كۆكردنەوەی ئیمزا».
مەریوان وریا قانیع ،ئاراس فەتاحو بەختیار عەلی:
دەسەاڵتداران؛ خیانەتێكی گەورە لە خەباتی دوورودرێژی میللەتی ئێمە دەكەن راپۆرتی :رۆژنامە .............................. سێ رووناكبیری بەناوبانگی كورد ،رەخنە لە بارودۆخی ئێستای كوردستانو بەسەربازگەكردنی شارەكانی دەگ��رنو تێهەڵدانو گرتنو سووكایەتی بە گەنجانی كوردستانیش بە درێ��ژك��راوەی سەردەمی بەعس دەزان��ن ،ئەو دەس��ت��درێ��ژی��ی��ان��ەش دەخ��ەن��ە ئەستۆی س��ەرۆك��ی حكومەتو دەنووسن« :دەشێت سەربازو پۆستاڵ بۆ م��اوەی��ەك تەمەنی درێ��ژ ب��ك��ەن��ەوە ،ب��ەاڵم مەرگی ئەو ج��ۆرە سیستمە ترسناكو تراژیدیی دەبێت». ئ��ەوس��ێ روون��اك��ب��ی��رە لە وت��ارەك��ەی��ان��دا ،ل��ەژێ��ر ن��اوی «كاتێك پۆستاڵ حوكمدەكاتو كاتێك تفەنگ قسە دەك��ات»، ن��ووس��ی��وی��ان��ە« :پ��ێ��دەچ��ێ��ت دەسەاڵتدارانی كوردستان ،جگە ل��ە پ��رۆژەی��ەك��ی چ��ەك��داران��ەی رووت ،ج��گ��ە ل���ە ت��ەن��ی��ن��ی ش���ارەك���ان���ی ك���وردس���ت���ان بە سەربازە گوێڕایەڵەكانی خۆیانو جگە لە زمانی تیرۆركردنی كۆمەڵگە ،هیچ پرۆژەیەكی تریان ب��ۆ وەاڵم���دان���ەوەی داخ��وازی �یو ناڕەزاییەكانی كۆمەڵگەی ئێمە پێنەبێت». لە وت��ارەك��ەدا ،ن��ووس��ەران
مهریوان وریا قانع
ئاراس فهتاح
بهختیار عهلی
رەخ��ن��ە ل��ەو ه��ێ��زان��ە دەگ���رن، كە ش��ەق لە گەنجانی زانكۆو كتێبو مامۆستاكانیان دەدەنو دەنووسن« :ئەم پاڵەوانە تازانە، كە حیزب بۆ تۆقاندنی كۆمەڵگە پەروەردەی كردوون ،درێژكراوەی ئ���ەو ل��ەش��ك��رەن ،ك��ە ش��ەڕی دزێ���وی ن��اوخ��ۆی��ان ئەنجامدا، ئەمڕۆش وەك رۆبۆت بە ئەمری ژەنەراڵە حیزبییەكانیان تەقە لە ژی��انو هیواو چاوەڕوانییەكانی كۆمەڵگەی ئێمە دەكەن» هەر لە وتارەكەدا ،جەخت لەوە كراوەتەوە؛ ئەگەر جاران شەڕی ئەوان تەنیا شەڕی دوو هێزی سیاسیی بووبێت لەگەڵ یەكدا ،ئەوا ئەم شەڕەی ئەمڕۆ شەڕی ناوخۆ نییە ،بەڵكو شەڕی ن��ێ��وان هێزێكی دیكتاتۆرییو دەس��ەاڵت��ێ��ك��ی ت��ی��رۆری��س��ت��ی
خ��ۆس��ەپ��ێ��ن��ە ،ل��ەگ��ەڵ ه��ەم��وو كۆمەڵگەدا بەگشتییو بەتایبەت ئ��ەو گەنجانەی نائومێدبوون لێیان. ل��ە وت���ارەك���ەدا ،ه��ات��ووه: هەبوونی دەسەاڵتێكی كوردی كە بەمجۆرە مۆراڵو ئەخالقیاتە فاشیستییە رەف��ت��ار ل��ەگ��ەڵ كۆمەڵگەی خۆیدا بكات ،نیشانەی ئ��ەوەی��ە ك��ە ئ��ەم دەس��ەاڵت��ەی ئەمڕۆ هێندەی جگەرگۆشەی كەلتووری سیستمە فاشییەكانی خۆرهەاڵتەو دۆستایەتی لەگەڵ دی��ك��ت��ات��ۆرەك��ان��ی ن��اوچ��ەك��ەدا هەیە ،ئەوەندە بەرهەمی رۆحە دیموكراسیو ئازادیخوازەكەی خەباتی گەلی كوردستان نییە. مەریوانو بەختیارو ئاراس، ن��ووس��ی��وی��ان��ە« :س���ەرب���ازو پۆستاڵ دەشێت بۆ ماوەیەك
تەمەنی سیاسیی دیكتاتۆرییەت درێژبكەنەوە ،بەاڵم دوا مەرگی ئەم جۆرە سیستمە ،مەرگێكی ت��رس��ن��اكو ت��راژی��دی��ی دەب��ێ��ت، كە بەیەكجارو بۆ هەتاهەتایە خۆیانو جەالدەكانیان فڕێدەداتە دەرەوەی م��ێ��ژوو ،هەموو ئەو دیكتاتۆرو بنەماڵەو حیزبانەی فیشەكو كوتەكو ئەشكەنجە، تەنیا چەكیان ب��وون ،كۆتایی ترسناكیان بۆ سەركردەو بكەرو نۆكەرەكانیان زامن كردووە». ه���ەرس���ێ روون��اك��ب��ی��ر لە وت���ارەك���ەی���ان���دا ئ���ام���اژە ب��ەو «تەعەدا گەورە»و دەستدرێژییە «ب��ێ��ش��ەرم��ان��ە» دەك����ەن ،كە ل��ەالی��ەن چ���ەك���دارە «رۆب���ۆت ئاساكانی حیزب» كراوەتە سەر ئینسانەكانی ئەم كۆمەڵگەیە، كە «چۆن گەنجانی واڵت لەناو
شەقامو گۆڕەپانو زانكۆو تەنانەت راودەن��ێ��نو ماڵەكانیشیاندا دەگرنو ئازار دەدەن ،بەجۆرێك چیتر ئێمە بۆمان نییە شانازیی بەسەر ئ��ەم ن��ەوەی��ەدا بكەینو پێیان بڵێین؛ (ئێوە بەعستان ن��ەدی��وە) ،ئ��ەوەی ئ��ەم نەوەیە بەدەست ژەن��ەرااڵو رۆبۆتەكانی حیزبەوە دەیچێژن ،ئەو ئازارە زۆرەی رۆژان��ە دەیكێشت ،لەوە كەمتر نییە كە ئێمە بەدەست بەعسەوە بینینمان». ن���ووس���ەران���ی وت���ارەك���ە، پ��ێ��ی��ان��وای��ە :دەس��ەاڵت��داران��ی ك���وردس���ت���ان ،ن����ەك ت��ەن��ی��ا خیانەتێكی گ��ەورە لە هەموو رووەكارە ئینسانییەكانی خەباتی دوورودرێژی میللەتی ئێمە دەكەن، «بەڵكو خیانەت لە هەموو ئەو نێودەوڵەتییانەش بەیاننامە دەك���ەن ،ك��ە ئەشكەنجەدانی ئینسان ب��ە تاوانێكی گ��ەورە دەناسێنن» ،لەو بارەیەشەوە نووسیویانە« :ئ��ەم كولتووری ئەشكەنجەیە ب��ە ئاشكراو بە رەزامەندییو بەپێی سیاسەتێكی ئاراستەكراو ل��ەالی��ەن سەرانی گەورەی حیزبەوەو بە رەزامەندیی س��ەرۆك��ی ح��ك��وم��ەتو هەموو كابینەكەی دەچ��ێ��ت ب��ەڕێ��وە، بەرپرسیارێتی ه��ەر زللەیەكو هەر شەقێك ،كە لە گەنجانو رۆژن��ام��ەن��ووس��انو ن��ووس��ەران
دەدرێ���ت ،بە پلەی یەكەم لە ملی سەرۆكی حكومەتدایە ،ئەو لە بەرنامەی هەڵبژاردندا دەیان وەع���دی گ���ەورەی دیموكراسی ب��ە خەڵك داو ئێستا توانای جێبەجێكردنی فاریزەیەكیشی لەو وەعدانە نییە». ئەوەی هەرسێ نووسەر بە خەمی گەورەی خۆیانی دەزانن، ئەو راستییەیە ،كە دەسەاڵتدارانی ك����وردس����ت����ان ل��ەش��ك��رێ��ك��ی گ���ەورە ل��ە ئینسانی دڵ���ڕەقو ئ��ەش��ك��ەن��ج��ەدەرو ئ��ۆردووی��ەك
بەرپرسیارێتی هەر زللەو شەقێك، كە لە گەنجانو رۆژنامەنووسانو نووسەران دەدرێت، لە ملی سەرۆكی حكومەتدایە
گوێڕایەڵیان دروس��ت��ك��ردووە، كە ئ��ام��ادەن «هەموو ئیهانەو سووكایەتییەك ب��ە ئینسانو ك��ۆم��ەڵ��گ��ە ب��ك��ەنو دەس���ەاڵت چۆن ویستی ،ئاوا ئینسانەكان ئەشكەنجە بدەن ،ئەمانە هێزێكن منداڵی كۆمەڵگەیەكی مەدەنی نین ،بەڵكو وەك كەتائیبەكانی قەزافیو فیدائییەكانی سەدام، كۆیلەو ملكەچی ئاغاكانیانن». لە كۆتایی وتارەكەشیاندا ه��ەرس �ێ ن��ووس��ەر ،رەخ��ن��ە لە كاری دەسەاڵتدارەكان دەگرنو ن��ووس��ی��وی��ان��ە «ك��ارك��ردن��ی دەس���ەاڵت���داران ب��ۆ دیلكردنی سەرتاسەری كۆمەڵگە ،بۆ بە بارمتەگرتنی شارێكی گ��ەورەو خەباتگێڕیی وەك سلێمانی ،بۆ پەالماردانی دڕندانە بۆ گەنجە نائومێدو بەدبەختەكانمان لە ه��ەم��وو ش���ارو شارۆچكەكانی دیكەدا ،دروستكردنی دۆخێكیش ك��ە ئ��ەم ن��اوچ��ەی��ە ب��ەدرێ��ژای��ی مێژووی خۆی ،نە لە سەردەمی داگ��ی��رك��ردن��ی ئینگلیزو ن��ە لە سەردەمی داگیركەری بەعسدا ب��ەخ��ۆی��ەوە بینیوە ،وادەك���ەن هەموو توانای شەخسییو توانای قەڵەمی خۆمان بۆ دژایەتیكردنی ئ���ەم ش��ەپ��ۆل��ە فاشیستییە ل��ە ك��وردس��ت��ان بخەینە ك��ارو رووبەڕووبوونەوە لەگەڵ ئەم هێزە فاشییەدا».
خۆپیشاندانی خوێندكارانو مامۆستایانی زانكۆی سلێمانی بەردەوام دەبێت...
لەدوای ()19ی نیسانەوە ،سەدان خوێندكاری تر چوونەتە ریزی خۆپیشاندەرانەوە
راپۆرتی :رۆژنامە .............................. رووداوە كارەساتبارەكانی ()19ی نیسان ،نەبوونە فشارو رێگر لە ب��ەردەم خوێندكارانی زانكۆی سلێمانیو بەپێچەوانەوە، دژی ئ���ەو رووداوان�������ەو وەك تەحەدایەك هەڵوێستیان وەرگرتو نەچوونە هۆڵەكانی خوێندنو ئ��ەو ب��ۆن��ەو ی��ادان��ەش بایكۆت دەكەن ،كە لەم ماوەیەدا لەالیەن كۆلێژەكانەوە دەكرێنەوە. ()19ی نیسان ،بووە «رۆژێكی رەش» لە مێژووی فەرمانڕەوایەتی دەسەاڵتی كوردیدا ،بەوەی تێیدا «سووكایەتی لە رادەب��ەدەر» بە خوێندكارانی زانكۆ كرا لەالیەن هێزە ئەمنییەكانی دەسەاڵتەوە. لەو رۆژەدا زیاتر لە ()25 پاسی پڕ لە خوێندكارو مامۆستای ن���اڕازی���ی زان���ك���ۆی سلێمانی ب��ەالڕێ��دا بۆ ناوچەیەكی چۆڵی دوورەدەس�����ت ب���ران ،ل��ە نزیك سلێمانی ،كە خوێندكاران بە «ئەنفال» ناوی دەبەن ،ئەوەش ل��ەالی��ەن هێزە ئەمنییەكانەوە ئهنجامدرا ،لەكاتێكدا بەنیازبوون كۆبوونەوەیەكی ناڕهزایی لەبەردەم خانەی دادی سلێمانی رێكبخەنو ت��ێ��ی��دا داوای س��ەروەرب��وون��ی یاساو دەستگیركردنی بكوژانی خۆپیشاندەرانی ()17ی شوباتو رۆژانی دوایی بكەن. خوێندكارانی رفێنراو ئاماژە بەوە دەكەن؛ كە بە شێوەیەكی بەرنامەبۆداڕێژراو لەالیەن هێزە ئەمنییەكانەوە رفێنراونو هەموو
ئ��ەو ك���ۆاڵنو دەرچ��ان��ە لەالیەن هێزەكانەوە گیراون ،بۆ ئەوەی كاروانی پاسەكانیان تەنیا بەو ئاراستەیە ب���ڕوات ،كە خۆیان م��ەب��ەس��ت��ی��ان��ە ،بەكارهێنانی وش��ەی «ئەنفالكردنیان» بۆ ئ���ەوە دەگ��ەڕێ��ن��ن��ەوە ،ك��ە بۆ شوێنێكی ن��ادی��ار ب����راونو بۆ ماوەیەكی زۆر دەستبەسەربوون، بەب ێ ئ��ەوەی ئ��او و خۆراكیان پێبدرێتو بەپێچەوانەشەوە لە خۆیانو مامۆستاكانیان دراوەو سووكایەتییان پێكراوە. خ��وێ��ن��دك��ارێ��ك ،ك���ە ل��ەو رۆژەدا دەستگیركراوەو لەترسی ه��ێ��زە ئەمنییەكان نەیویست ن��اوی بهێنرێت ،لە گێڕانەوەی بەسەرهاتی ئ��ەو رۆژەی��ان��دا بۆ «رۆژنامە» ،وتی« :لەالیەن ئەو چەكدارانەی دەستبەسەر كرابووین س��ووك��ای��ەت��ی ب��ە ك����وڕو كچە خوێندكارەكانی زانكۆ دەكرا ،جگە لەوەی لێمان دەدرا ،ئەگەر بە دڵی ئەوان هەڵسوكەوتمان نەكردایە». باس لەوەشدەكات؛ بەپێی ئینتیمای سیاسیی هەڵسوكەوت لەگەڵ خوێندكارەكاندا ك��راوەو سووكایەتییان پێكراوە ،ئەوەشی وت :كە «لەالیەن بەرپرسانی ئەو هێزانەوە سووكایەتی بە ئایین كراوە». هەینی رابردوو گرووپی زانكۆ لە راگەیەنراوێكدا لە شەش خاڵدا داواكارییان خستەڕوو؛ كە خۆی لە دادگایكردنی ئەو كەسانەی هێرشیان ك��ردوون��ەت��ە س��ەرو سووكایەتیان پێكردوون ،هەروەك داوای لێبووردنی سەرۆكایەتی زانكۆو حكومەت بۆ خوێندكارانو
خوێندکارانی زانکۆ؛ به دهستبهرزکردنهوه دهنگ بۆ بایکۆتکردنی موحازهرهکان دهدهن
فۆتۆ :بێستون محهمهد
هۆڵەكانی خوێندنەوە ،هەروەها بایكۆتی ئەو بۆنانەشیان كرد، كە لەالیەن كۆلێژو بەشەكانی زانكۆوە رێكخرابوون وەك؛ یادی رۆژنامەگەریی لە رۆژی (،)4/24 كە لە هۆڵی راپەڕینی زانكۆ ساز كرا. زۆربەی خوێندكارانی زانكۆ بە وتنەوەی دروشمی ناڕەزایی ل��ە گ��ۆڕەپ��ان��ی زان��ك��ۆو ب��ەردەم زان��ك��ۆدا ب��ەردەوام��ن لە رەخنە گ��رت��نو س���ەرب���اری داواك����ردن لەالیەنە پەیوەندیدارەكان بۆ پۆزش هێنانەوە بۆ خوێندكاران لە بەرامبەر رووداوەكانی ()19ی نیسان ،داوای بە دادگاگەیاندنی ئەو بەرپرسو هێزە ئەمنییانەش
دەك���ەن ك��ە ل��ەو رۆژان�����ەدا لە خ��وێ��ن��دك��ارەك��ان��ی��ان داوەو سووكایەتییان پێكردوون. لهۆن ه��ەورام��ی ،ئەندامی گ��رووپ��ی زان��ك��ۆ ،ئ��ام��اژە ب��ەوە دەكات؛ كە بێدەنگ نابن بەرامبەر ئەو «بێحورمەتییو ئەو رەوشتە ناشرینەی دەسەاڵت» كە بەرامبەر خوێندكارانی زانكۆ كردی ،وەك «ئەو ئەنفالەی قولەرەیسی بە هەندێك خوێندكار ك��راو ئەو رەشەكوژییو شكاندنەی حەرەمی زانكۆ ،كە بەرامبەر خوێندكارانی زانكۆی سلێمانی كرا». لە لێدوانێكیدا بۆ «رۆژنامە» وت��ی« :ق��ەت بێدەنگ نابین، دەب���ێ���ت دەس�����ەاڵت گ��وێ��م��ان
گەڕاندنەوەی ب��اری ئاسایی بۆ شاری سلێمانی ،دەبینێتەوە. رێبەر نەجم ،ئەندامی گرووپی زانكۆ لەوبارەیەوە رایگەیاند :كە «ناچنە هۆڵەكانی خوێندنو دەیانەوێت رێزو كەرامەت بۆ زانكۆ بگەڕێننەوە». ل��ە راگ��ەی��ەن��راوێ��ك��ی��ش��دا؛ ئەنجومەنی مامۆستایانی زانكۆ بۆ هەڵوێستی م��ەدەن��ی داوای ئاساییكردنەوەی دۆخی پارێزگای سلێمانیو راگەیاندنی هەڵوێستی روون���ی س��ەرۆك��ای��ەت��ی زان��ك��ۆی سلێمانیو وەزیری خوێندنی بااڵ دەك��ەن ،دەن��ا «بە پێچەوانەوە هەڵوێستی مەدەنییانەی خۆمان رادەگەیەنین».
ه��اوك��ات ب��ە پ��ێ��چ��ەوان��ەی ت��ێ��ڕوان��ی��ن��ەك��ان��ی دەس����ەاڵت، هێرشكردنە سەر خوێندكارانو ش��ك��ان��دن��ی ح���ەرەم���ی زان��ك��ۆ ل��ەالی��ەن هێزە ئەمنییەكان بە لێدانو سووكایەتی پێكردنیان، نەبوونە فشارو رێگر لەبەردەم خوێندكارانی زان��ك��ۆو ل��ەدوای رووداوەكانی ()18ی نیسانەوە، خ���وێ���ن���دك���اران ه��ەڵ��وێ��س��ت��ی «بەگرتنە ب���ەری هەڵوێستی مەدەنیانە» بەردەوامییان دا بە چاالكییەكانیان. ب���ەش���ێ���وەی���ەك ل���ەگ���ەڵ دەستپێكردنەوەی دەوامو لە رۆژی ش��ەم��م��ەی راب�����ردووەوە مانیان لە خوێندن گرتو نەچوونە
لێبگرێتو ئ��ەو بێحورمەتییە رابگیرێت ،كە بەرامبەر زانكۆو خوێندكاران دەكرێن». لە شەممەی راب����ردووەوەو لەدوای ()19ی نیسانەوە ،سەدان خوێندكاری تر چوونەتە ریزی خۆپیشاندەرانەوەو لە درێ��ژەی مانگرتنو نەچوونە ناو هۆڵەكانی خوێندنەوە بە لێشاو و بە هوتافی ج��ۆراوج��ۆرەوە بەناو گۆڕەپانی زانكۆدا دەخولێنەوەو كۆبوونەوەی ب����ەرف����راوان س����از دەك����ەنو ناڕەزایەتییەكانیان دەخەنەڕوو. ی��ەك��ش��ەم��م��ەی راب����ردووش خ��وێ��ن��دك��اران وەك ن��اڕەزای �یو گەیاندنی داواكانیان ،لە زانكۆ هاتنە دەرەوەو شەقامی بەردەم زانكۆیان بۆ ماوەیەك داخست، خوێندكارانی بەهەمانشێوە ئێوارانی هەمان زانكۆ كۆبوونەوەی ناڕەزاییان رێكخستو شەقامی بەردەم زانكۆی سلێمانیان گرت. لەوبارەیەشەوە لهۆن ،وتی: «لەو رۆژەوە كە سووكایەتیمان پ��ێ��ك��را ،زی��ات��ر س��وورب��ووی��ن لەسەر داواكردنی مافەكانمانو جێبەجێكردنیان». ێ رۆژە ناچینە وتیشی« :س ه��ۆڵ��ەك��ان��ی خ��وێ��ن��دنو یەكەم داواكاریمان ئەوەیە ،ئەو ئەفسەرو پلەدارانەی هەڵسوكەوتی ناشرینو لێدانو سووكایەتییان بەرامبەر خوێندكاران ك���ردووە ،بدرێتە دەس��ت دادگ���او ی��اس��ا ،ت��ا ئەو داوایانەمان بەدی دێت لە مانگرتن بەردەوام دەبین ،بۆ ئەوەش وەك رابردوو بەشێوەیەكی مەدەنییانەو دوور لە توندوتیژیی ب��ەردەوام دەبین».
www.rozhnama.net
hewal.rozhnama@gmail.com
ذمارة ( )631سيَشةممة 2011/4/26
دوو مانگە خۆپیشاندانەو دەسەاڵت بێدەنگە لە ئاست داواكارییە رەواكانیان ،ئەگەر ئەمە درێژە بكێشێت، بەدڵنیاییەوە بارودۆخێكی ئاڵۆزتر دروستدهبێت.
غازی سهعید ،ئهندامی سهرکردایهتی یەكگرتووی ئیسالمیی:
كابینەكەی «بەرهەم ساڵح»؛ تەزكییەی حیزبیی گەڕاندەوە بۆ سااڵنی نەوەدەكان غازی سەعید ،ئەندامی ئەنجومەنی سەركردایەتیو بەرپرسی مەڵبەندی سێی یەكگرتووی ئیسالمیی لە دهۆك ،لەم دیدارەی «رۆژنامە»دا ،باس لە بارودۆخی ئێستای کوردستانو بادینانو رێگریی بەردەم حیزبەكەیانو فشار خستن ه سهریان دەكات ،هەروەها تیشك دەخاتە سەر بەردەوامیی خۆپیشاندانەكان. سازدانی :دیاری كرمانج
.........................................................
رۆژنامە :خوێندنەوەت بۆ بارودۆخی ئێستای كوردستان چییە ،لەوەی خرۆشانێكی زۆری ج��ەم��اوەری��ی ه�هی�هو دروشمی دژی گەندەڵییو ناعهدالهتیی بهرزکراوهتهوه؟ * وا هەستدەكەم كوردستان ل���ەب���ەردەم دوو رێ��گ��ەدای��ە، یەكێكیان ،ل��ەس��ەر بنەمای موبادەرەكەی جەنابی سەرۆكی ه��ەرێ��م��ە ،ك��ە ئ��ۆپ��ۆزس��ی��ۆنو دەس���ەاڵت پ��ێ��ك��ەوە دانیشن، ل��ەس��ەر پ���رۆژەی چاكسازییو بەشداریی حكومەتێكی بنكە فراوانو هەڵبژاردنی پێشوەختە، ئ��ەم��ە رێ��گ��ە چ��ارەی��ەك��ە كە ك��وردس��ت��ان ب���ەرەو ئارامییو هێمنیی ب����ڕوات ،رێ��گ��ەك��ەی ت��ری��ان ئ��ەوەی��ە ،دوو مانگە خۆپیشاندانەو دەسەاڵت بێدەنگە لە ئاست داواكارییە رەواكانیان، ئەگەر ئەمە درێ��ژە بكێشێت، بەدڵنیاییەوە ب��ارودۆخ��ێ��ك��ی ئ��اڵ��ۆزت��ر دروس��ت��دهب��ێ��ت ،من رێگەچارەی دیالۆگو دانیشتن بۆ ئ��ەم ب��ارودۆخ��ە بە گونجاو
دەزانم. رۆژنامە :پارێزگای دهۆكو بەتایبەت جەماوەری یەكگرتوو ل�هو پارێزگایه ،لە كوێی ئەو ناڕەزاییانەدان؟ * ج��ەم��اوەری یەكگرتوو بەگشتییو هەموو الیەنەكانی تر ،داوای چاكسازیی دەكەن، نەك تاكە حیزبێك ،هەتاكو لەناو حیزبی دەسەاڵتیش دەبیستین داوای چاكسازیی دەكرێت ،ئەم داوای��ە تەنیا ش��ارو ناوچەیەك نییە ،بەڵكو داوایەكی گشتییە. رۆژنامە :باشە ئێوە تاچەندە لەگەڵ خۆپیشاندانەكاندان ،وەك یەكگرتوو لە دهۆكو بادینان؟ * ئێمە وا هەستدەكەین خۆپیشاندان مافێكی رەوای��ە، ب��ەپ��ێ��ی ی��اس��او ش��ەری��ع��ەت، ئ��ەوەی لە سلێمانی دەكرێت ،غازی سەعید بەگشتیی ئێمە لەگەڵ ئەوەینو پێشمانباشە لەڕێگەی پەرلەمانو بەاڵم جێگەی داخە ،كە هەموو دانیشتنو موبادەرەی سەرۆكی ش��ت��ی خ��ۆم��ان وەك خەڵكی نییە ،واتە دەبوایە خۆپیشاندان هەرێمیشەوە چارەسەر بێت. رۆژنامە :بۆچی تائێستا لە ب���ۆ چ���اك���س���ازی���ی دەس��ت��ی دەڤ��ەری بادینان خۆپیشاندان پێبكردایە ،بەاڵم جێگەی داخە خۆپیشاندانەكانی سلێمانی ،بە ناكرێت؟ * پ��ێ��ش��ت��ر وت������م؛ ك��ە چوونەسەر بارەگاكانی حیزب خۆپیشاندان مافێكی رەوای��ە ،دەس��ت��ی پ��ێ��ك��ردووە ،ن��ەك بۆ
حساباتی سیاسییو رەنگە م��ەرام��ی سیاسیی بێت ،یان هەندێك سیناریۆی الواز لەپشت ئ��ەو خۆپیشاندانەی ()17ی شوباتەوە بێت ،بەگشتیی لە سلێمانی بەڕێگەی خۆپیشاندانو ناڕەزایی داوای ماف دەكرێت، ب��ەاڵم ل��ە ده��ۆك ب��ە هەندێك
رێگەی مەدەنییانە داوای ماف دەكرێت ،كە تائێستا هەندێك نیشانەی پرسیار ،لەسەر چوونی خەڵكی بۆ س��ەر بارەگاكانی ح��ی��زب ه��ەی��ە .ئ��ەگ��ەر ئ��ەوان��ە داوای��ان لە دەس��ەاڵت هەبوایە، دەبوایە لەبەردەم پارێزگا داوای مافەكانیان بكردایە ،دیارە لەوێ كێ دەسەاڵتدارە ،لەبەر ئەوە وا هەستدەكەین هەڵەیەكی گەورە بوو. رۆژن��ام��ە :ئ���ەوەی ئێستا هەستی پێدەكرێت ،لە سلێمانی زۆر له ئهندامانی یەكگرتوو لەناو خۆپیشاندانەكاندان ،بەاڵم لە دهۆك ئەوە نابینرێت ،ئەمە پەیوەندیی بەو بەیاننامەیەوە نییە كە بەناوی یەكگرتووەوە لە راگەیاندنەكانەوە باڵوكرایەوە؟ * ه��ی��چ هەقیقەتێك بۆ ئەو بەیاننامە نییە ،ئەوەی لە رۆژن��ام��ەك��ان��ەوە ب�ڵاوك��رای��ەوە، بەیاننامەی یەكگرتوو نەبوو، ه��ی��چ راستییەكیش ب��ۆ ئ��ەم مەسەلەیه نییە ،ئێمە یەك هەڵوێستمان ه��ەی��ە ،ئ��ەوەش سروشتییە كە یەكگرتوو لە سلێمانی ب��ە ش��ێ��وازێ �كو لە دهۆك بە شێوازێكی تر ،بەاڵم ئێمە لە هەموو شوێنێك داوای چاكسازیی دەكەین. رۆژن�����ام�����ە :م��ەت��رس��ی��ی رووداوەكەی ( )2005ناكەن ،كە هێرشكرایە سەر بارەگاكانتان لە بادینان؟ * نەخێر ،تەسەور ناكەین
ك��ارەس��ات��ێ��ك��ی وەك ئ���ەوەی پێشووتر رووب��دات��ەوە ،چونكە ئەوەی پێشوو زۆر ناسروشتی بوو. رۆژن����ام����ە :ب��ەپ��ێ��ی ئ��ەو زانیارییانەی الی «رۆژنامە»یە، زی���ات���ر ل���ە ( )25ئ��ەن��دام��ی یەكگرتوو ،كە خاوەن بڕوانامەی ماستەرو دكتۆران ،ناهێڵن لە زانكۆكانی ئ��ەو دەڤ���ەرە وانە بڵێنەوە ،لەكاتێكدا مامۆستا لە باشووری عێراقەوە دەهێنن؟ * م��ەس��ەل��ەی تەزكییەی ح��ی��زب��ی��ی ت��ائ��ێ��س��ت��ا ئ��ەن��ج��ام دەدرێ����ت ،ل��ە ده���ۆكو گشت شوێنەكانی تریش ،ئێمە زۆر
خۆپیشاندان ،مافێكی رەوایە ،بەپێی یاساو شەریعەت ،ئەوەی لە سلێمانی دەكرێت، بەگشتیی ئێمە لەگەڵ ئەوەینو پێشمانباشە
س��ووری��ن تەزكییەی حیزبیی نەمێنێت ،چونكە ئێمە زۆر قوربانیی تەزكییەی حیزبیمان داوە ،لە ده��ۆك كەسانێكمان دكتۆرایان هەیە ،لە ئامادەییەك وان��ە دەڵێنەوەو ناتوانن بچنە زان��ك��ۆ ،ه��ەروەه��ا خەڵكانێكی ت��ری��ش خ���اوەن���ی محەلێكی ب���ازرگ���انو ن��ات��وان��ن ئیجازە دەربهێنێت ،مەسەلەی تەزكییەی حیزبیی زۆر نیگەرانی كردووینو دژایەتیمان دەكەن ،كە حیزبی دەسەاڵت هەموو دەرگایەكی بۆ كراوە بێت ،بەاڵم حیزبێكی تر بێت رێگای پێنادەن ،ئەمە زۆر هەڵەیە ،بەتایبەت دوای ئەوەی كابینەكەی ك��اك «ب��ەره��ەم» تەزكییەی حیزبیی گەڕاندەوە بۆ سااڵنی «نەوەدەكان» ،كە سەردەمی كابینەی پێنج بەو شێوەیە نەبوو و ت��اڕادەی��ەك تەزكییە نەمابوو. رۆژن����ام����ە :ه��ەن��دێ��ك لە ئەندامانی یەكگرتوو دەڵێن، فشاری زۆرمان لەسەرەو رێگە ب��ە چاالكیمان ن���ادەن ،لەناو زانكۆو لە چۆنیەتی كردنەوەی كەناڵی راگ��ەی��ان��دنو تەنانەت تۆمارگەو دووكانیش؟ * ب��ەگ��ش��ت��ی��ی رێ��گ��ری �یو ئاستەنگمان ل��ەب��ەردەم هەیەو كێشەیەكی ل��ەم ج��ۆرە هەیە، بەاڵم ئێمە لەڕێگەی پارێزگاری ده����ۆك����ەوە ،ئ����ەم ك��ێ��ش��ەی�ه چارەسەر دەكەین ،ئەویش زۆر هاوكاریمان دەكات.
شەپۆل فەتحی ،له چاوپێکهوتنێکدا بهناوی حیزبی شیوعی كوردستانهوه:
دهبێت پارتی و یهکێتی بهرنامهی وردو حسابکراویان بۆ چاکسازیی ههبێت
سازدانی :ن .ههولێر
.........................................................
رۆژن���ام���ە :ب��ۆچ��ی حیزبی شیوعی س���ەرەڕای ئ��ەو هەموو ن��اع��ەدال��ەت��ی �یو گەندەڵییەی ل��ە ك��وردس��ت��ان��دا ه��ەی��ە ،لە حكومەتدا ماوەتەوەو هەڵوێستی وەرنەگرتووە؟ * ب���ەش���داری���ك���ردن لە حكومەتدا ،كاریگەریی بەسەر سیاسەت ،بەرنامەو هەڵوێستی حیزبمانەوە نییە ،ئێمە سیاسەتی رەسمكراو ،بەرنامەو میكانیزمی ك��ارك��ردن��ی خ��ۆم��ان ه��ەی��ە ،لە كۆنگرە بڕیاری لەسەر دراوەو لە بەڵگەنامەكانی حیزبماندا هەیە. وەزیرەكانمان بە ئاراستەی سیاسەتی حیزبو بەرنامەكەی كار دەكەن ،كە دژی گەندەڵییو ن��اع��ەدال��ەت��ی��ی��ە ،ه���ەروا لەناو ئەنجومەنی وەزی��ران��دا پ��رۆژەو ه��ەڵ��وێ��س��ت��ی خ��ۆم��ان ه��ەی��ە، ئەگەر بتانەوێت بەدواداچوونی بۆ بكەن لە راس��تو دروستی قسەكانمان ،لە هەموو كابینەكان بە وەزیرێك بەشداریمان كردووە، دەكرێت بەدواداچوون بكەن ،تا چەند سەركەوتوو ب��وون ،یان سەركەوتوو نەبوون ،س��ەرەڕای ئ���ەوە؛ هەڵوێستوەرگرتن الی ئێمە ج��ی��اوازی��ی زۆری هەیە لەگەڵ الیەنەكانی تردا ،دەكرێت لەناو حكومەت بیت ،رەچ��اوی بەرژەوەندیی نیشتمانو گەلەكەت بكەیت ،یان لەدەرەوەی حكومەت بیت ،هەڵوێستی نەرێنیو دژ بە بەرژەوەندییەكانی گەلەكەت هەبێت ،بۆیە مەرج نییە شەڕی گەندەڵیی تەنیا ل���ەدەرەوەی ح��ك��وم��ەت ب��ك��رێ��ت ،دەك��رێ��ت
شەپۆل فەتحی ،ئەندامی كۆمیتەی رێكخستنی ناوەندی حیزبی شیوعی كوردستان ،دەڵێت :مەنتیقیی نییە هەرێمی كوردستان بە میسرو لیبیا بشوبهێنرێتو بیركردنەوەی لەمجۆرە هەبێت زۆر سادەیە ،چونكە ئەوان دەوڵەتنو ئااڵو قەوارەی سیاسیی خۆیان هەیە. شەپۆل فەتحی ،كە وەك بۆچوونی فەرمیی حیزبی شیوعی ئەم چاوپێكەوتنەی لەگەڵدا سازدراوە ،رایدەگەیەنێت؛ تاوان خستنە پاڵ حیزبی شیوعی ،وەك پاشكۆی «یەكێتیو پارتی» ،تاوانێكی گەورەیە ،ههروهها باس لەوە دەكات؛ كە شیوعییەكان خاوەنی هەڵوێستو بەرنامەی سەربەخۆی خۆیانن. لەناو حكومەتیشدا بیتو شەڕی گەندەڵیش بكەیت. رۆژنامە :بۆچی دوای زیاتر لە نیو سەدە خەبات ،ئێستا وەكو پاشكۆی «یەكێتیو پارتی» دەردەكەون؟ * پرسیارەكەت زۆر سادەو زاڵمانەیە ،تەنانەت كەمترین راس���ت���ی ت��ێ��دان��ی��ی��ە ،گرفتی رۆژنامەنووسانو نووسەرانی ئێمە لێرەوە دەستپێدەكات ،سەرەڕای ئ��ەو ه��ەم��وو ف��ش��ارو هەڵمەتی راگ��ەی��ان��دن��ەی دژی حیزبمانو م��ێ��ژووەك��ەی دەك��رێ��ت ،هێشتا متمانەمان ب��ە خ��ۆم��ان هەیەو سەر لە رەوشەكان دەردەكەین، ئ��ێ��م��ە ن��ای��ش��اری��ن��ەوە ل��ەگ��ەڵ «یەكێتیو پ��ارت��ی»و حیزبە جیاوازیی كوردستانییەكاندا، ریشەییمان هەیە ،ئێمە حیزبێكی ماركسیین ،ئەوان نەتەوەپەرستو ئیسالمیین ،بەاڵم لە هەمانكاتدا خاڵی هاوبەش كۆمان دەكاتەوە، بەتایبەت لە بواری نیشتمانییو ن���ەت���ەوەی���ی���دا ،ل���ەم ق��ۆن��اغ��ە هەستیارەدا. ت���اوان خستنەپاڵ حیزبی ش���ی���وع���ی؛ وەك پ��اش��ك��ۆی «ی��ەك��ێ��ت �یو پ��ارت��ی» خ��ودی ئەوە تاوانێكی گەورەیە ،ئەگەر پشوومان درێژ بێت ،لە داهاتوودا (ژی�����ان) ت��ەزك��ی��ی��ەی ه��ەم��وو الیەكمان دەكات.
رۆژنامە :ماوەیەك لەمەوبەر وەرەق���ەی���ەك���ی چ��اك��س��ازی��ت��ان ب��ڵ�اوك����ردەوە ،ه��ەن��دێ��ك وای دەبینن ،ئ��ەو وەرەق��ەی��ەت��ان لە ناچاریدا دەرك����ردووە ،چونكە ئەوكاتە دەس��ەاڵت تا ئاستێك لەبەردەم داواكارییەكانی خەڵكو ئۆپۆزسیۆندا شل ببوو؟ * ئەو پ��رۆژە چاكسازییە كورتكراوەی بەرنامەی داڕێژراوی بڕیاردراوی كۆنگرەیە ،نوێ نییە، ئێمە یەكەم حیزب بووین پرۆژەی خستووەتەڕوو، چاكسازیمان س��ەرەڕای ئەوەیش پێش هەموو حیزبە كوردستانییەكان لە ساڵی ()1991ەوە ،ب��ەردەوام پ��رۆژەم��ان خستووەتەڕوو ،ئەو ك��ات��ەی س�����ەروەتو س��ام��ان��ی كوردستان ئاودیوی ئێران دەكرا، دژی گفتوگۆكردن بووین لەگەڵ س��ەدام��ی گ��ۆڕ ب��ەگ��ۆڕ ،لەگەڵ دووبارەكردنەوەی هەڵبژاردنەوەی پەرلەمانی كوردستان بووین، ل���ە س��اڵ��ی ( ،)1992دژی دابەشكردنی دەسەاڵتی (فیفتی بە فیفتی) بووین ،دژی شەڕی براكوژیی بووین ،دژی هێنانی هێزە داگیركەرەكانی كوردستان بووین ،دژی حیزبایەتی تەسكو پ���اوان���خ���وازی���یو گ��ەن��دەڵ��ی �یو م��ش��ەخ��ۆری��ی ب���ووی���ن ،دژی دەستدرێژیكردنە سەر جوتیارانو بزووتنەوەی جوتیاران بووین،
ن��ام��ان��ەوێ��ت م��وزای��ەدە بەسەر كەسدا بكەین ،گوناهی ئێمە چییە خەڵكێك هەڵوێستی پێشوەختی هەیە لهسهرمانو لە ئاست ئەو راستییانە چاوی خۆی دەنوقێنێت ،ئێمە كەس لە خۆمان بە ئۆپۆزسیۆنتر نازانین ،بەاڵم دەزانین چۆن ئۆپۆزسیۆنێكینو ب��ەرن��ام��ەم��ان چ��ی��ی��ەو چیمان دەوێ��تو ب��ەرەو چ ئاراستەیەك دەڕۆی�����ن ،ئێمە س����واری ئ��ەو شەپۆالنە نابین؛ نەزانین دواجار دەمانگیرسێنێتەوە، ل��ەك��وێ هیچ فشارو پاڵەپەستۆیەكیش ناتوانێت هاوسەنگیمان تێكبدات. رۆژن����ام����ە :ئ���ەگ���ەر ئ��ەم شەپۆل فەتحی خ��ۆپ��ی��ش��ان��دان��ان��ە ب�����ەردەوام ب����نو دەس���ەاڵت���ی���ش وەاڵم����ی ك��ارك��ردن��ی��ش��م��ان ب��ەپ��ێ��ی ئ��ەو داخوازییەكانی جەماوەر نەداتەوە ،ت��اق��ی��ك��ردن��ەوە دەوڵ��ەم��ەن��دەی ئەگەری ئەوە هەیە ئێوەش بچنە هەمانە ،ئێمە سوورین لەسەر ئەوەی ،دەبێت دەسەاڵت وەاڵمی پاڵ خۆپیشاندەران؟ * ئ��ێ��م��ە ل���ە زۆر ب��ۆن��ە داخوازییەكانی خەڵك بداتەوە، خ��ۆپ��ی��ش��ان��دانو ن��اڕەزای��ی��م��ان ئەگەرنا ئەوا ناڕەزاییەكان فراوانتر دەرب����ڕی����وە ،ل��ە پ��ەرل��ەم��ان ،پەرە دەستێنێت ،بۆیە دەبێت ل��ە ح��ك��وم��ەتو ل��ە دانیشتنە «پارتیو یەكێتی» بەرنامەو فەرمییەكان بیرو بۆچوونەكانی پالنی وردو حسابكراویان هەبێت خۆمان خستووەتەڕوو لەدەرەوەی ب��ۆ چ��اك��س��ازی��ی ،بنبڕكردنی خۆپیشاندانەكانو ل��ەدەرەوەی گ��ەن��دەڵ��ی��ی ،ج��ی��اك��ردن��ەوەی داوا رەواكانی خەڵك نین ،كە بە حیزبو حكومەت ،پەلە بكهنو هەموو شێوەیەك پشتیوانییان دەستبەكاربن. رۆژنامە :ب��ەڕای بەڕێزتان دەك��ەی��ن ،ل��ەوان��ەی��ە سروشتی ئێمە جیاوازبێت لە دەربڕینی ب��ارودۆخ��ی ك��وردس��ت��ان ب��ەرەو ن���اڕەزای���ەت���ی���یو میكانیزمی ك��وێ هەنگاو دەن��ێ��ت ،ب��ەرەو
سواری ئەو شەپۆالنە نابین؛ نەزانین دواجار لەكوێ دەمانگیرسێنێتەوە
بە لیبیابوون ،ی��ان ب��ەرەو بە م��ی��س��رب��وون ،ی��اخ��ود ب���ەرەو هیچیان؟ * مەنتیقیی نییە وەزعی ه���ەرێ���م���ی ك���وردس���ت���ان بە میسرو لیبیا بشوبهێنرێتو بیركردنەوەی لەمجۆرە هەبێت زۆر سادەیە ،ئ��ەوان دەوڵەتنو ئااڵو ق��ەوارەی سیاسیی خۆیان ه��ەی��ە ،ئێمە ل��ەس��ەر نەخشە ش��وێ��ن��م��ان چ��ی��ی��ەو ل��ە كوێی سیاسییەكانداین؟ هاوكێشە هەڵچوون ،ئیرادەو بیركردنەوە ناواقیعییەكان نامانگەیەنێتە هیچ شوێنێكو بەرژەوەندییەكانمان دەخاتە مەترسییەوە ،پێویستمان بە بەخۆداچوونەوەی سیاسەتو ب���ی���رك���ردن���ەوەو میكانیزمی كاركردنمان هەیە .پێویستە ك��ااڵ بە ب��ااڵی خۆمان ببڕینو ژیرانە مامەڵە بكەین ،هەموومان بەرپرسیارییەتیمان لەئەستۆیە، بۆیە پێویستمان بە بەرنامەی ه���اوب���ەشو ك����اری ه��اوب��ەش هەیە ب��ۆ رووب��ەڕووب��وون��ەوەی ه���ەر ئ��ەگ��ەرێ��ك ،زەح��م��ەت��ە ب��ەو پاشاگەردانییەی هەیە، گۆڕانكارییەكان لە بەرژەوەندیی ئێمەدا بێت ،بۆیە پێویستمان بە بەخۆداچوونەوە هەیە ،ئەمەش بە دووركەوتنەوە لە پاوانخوازیی دەس��ەاڵت ،حیزبایەتی تەسك، گەندەڵییو مشەخۆریی دەبێت، ب��ۆ ئ����ەوەی ب��ت��وان��ی��ن گشت وزەو تواناكانمان بە ئاقاری ب��ەرژەوەن��دی��ی��ە نیشتمانییو ن��ەت��ەوەی��ی��ەك��ان ب��ب��ەی��ن ،ئەو ك��ات��ە زەم��ی��ن��ەی ب��اش��ت��رم��ان ب��ۆ دەڕەخ��س��ێ��تو ئ��اڵ��وگ��ۆڕو رووداوەك����ان لە ب��ەرژەوەن��دی��ی هەرێمی كوردستان دهبێت.
ذمارة ( )631سيَشةممة 2011/4/26
hewal.rozhnama@gmail.com
ل ه ههولێرهوه ،داوای کشاندنهوهی هێزو دهستکردن ب ه دیالۆگ دهکرێت
رۆژنامە :لەیاداشتێكدا كە ئاراستەی هەر سێ سەرۆكایەتیی هەرێمو حكومەتو پەرلەمانو الی��ەن��ە سیاسییەكانو الیەنە هەرێمیان پەیوەندیدارەكانی ك���ردووە ،كۆمەڵێك كەسێتیو
پەرلەمانتاری ش��اری هەولێرو لیژنەی ئەوقافی پەرلەمانی كورستانو یەكێتیی زانایانی ئاینیی ئیسالمیی كوردستانو سەرۆكایەتیی ئەسقافیەی كلدانی لەهەولێر ،كۆمەڵێك داواكاریی بۆ
كۆتاییهێنان بە دۆخی ئێستای هەرێم ،دەخەنەڕوو. ئ��ەو كەسێتیو الیەنانەی ه��ەول��ێ��ر ،داوای راگ��رت��ن��ی هەڵمەتی راگەیاندنی دژ بەیەكی كەناڵەكانو كشاندنەوەی هێزی
زی���ادەو ناپێویست ل��ە ش��اری سلێمانیو ئەنجامدانی دیالۆگی پێنجقۆڵیی نێوان «یەكێتی، پ��ارت �ی ،گ���ۆڕان ،یەكگرتوو و كۆمەڵ» دەكەن. هەر لەو یاداشتەدا ،ئاماژە
بەوە کراوه ،دوای دروستبوونی توندوتیژییەكان ،هێزێكی زۆر رژێنراوەتە ناو شەقامی شارەكان، بەتایبەت شاری سلێمانیو ئەو دۆخەی ئێستاش ،ئەزموونێكی تاڵ بهخۆوه دهبینێت.
ئۆپۆزسیۆن؛ تۆپەكە دەخاتەوە گۆڕەپانی دەسەاڵت وەزیری پێشمەرگە :هەركاتێک داوای ناوبژیوانی دەرەكیمان كرد؛ پەیامی شەڕمان راگەیاندووە راپۆرتی :ئەسعەد عەلی
.........................................................
دیالۆگی ن��ێ��وان دەس���ەاڵتو ئۆپۆزسیۆن؛ پەكی دەك��ەوێ�تو الی��ەن��ەك��ان ئ��ەگ��ەری ناوبژیوانی دەرەكیی بەدوور دەزانن ،وەزیری پێشمەرگەش ،دەڵێت« :هەركاتێک داوای ناوبژیوانی دەرەكیمان كرد، ئەوا پەیامی شەڕمان راگەیاندووە». سەرەڕای رەخنەی هاواڵتییانو الیەنە ئۆپۆزسیۆنەكان؛ بەرامبەر بە هێنانی هێزێكی سەربازیی زۆر بۆ ناو شاری سلێمانیو ناوچەكانی دەوروب���������ەری ،ب����ەاڵم حیزبە دەسەاڵتدارەكان ،س��وورن لەسەر ئەو كارەیان ،ئەمەش لەكاتێكدایە دی��ال��ۆگ��ی ن��ێ��وان ئۆپۆزسیۆنو دەسەاڵت لەسەر خاڵی كشاندنەوەی هێزە سەربازییەكان پەكی كەوتووەو چەندین بەرپرسی حیزبەكانی دەسەاڵتیش ،رایدەگەیەنن :هیچ «ن��ی��ی��ەت��ێ��ك»ی دان��وس��ت��ان��دنو گفتوگۆ لە راگەیەنراوە هاوبەشەكەی سەرەتای ئەم هەفتەیەی الیەنەكانی ئۆپۆزسیۆندا نابینن.
خوێندنەوەی نییەت
ت��ۆف��ی��ق ك���ەری���م ،ئ��ەن��دام��ی
م��ەك��ت��ەب��ی سیاسیی كۆمەڵی ئیسالمیی ،ئاماژە بە خوێندنەوە رووكەشەكەی حیزبەكانی دەسەاڵت دەكاتو دەڵێت :سەیرە ،حیزبەكانی دەس���ەاڵت نییەت دەخوێننەوە، ب��ەڵ��ك��و «دەب�����وو حیزبەكانی دەسەاڵت ،بۆ خوێندنەوەی نییەت، پرسیاریان لە ئێمەی ئۆپۆزسیۆن بكردایە» ،جەختی لەسەر ئەوەش ك����ردەوە ك��ە ه���ەر س��ێ الیەنی ئۆپۆزسیۆن ،لەسەرەتاوە باوەڕیان بە گفتوگۆ هەبووەو ئێستاش لە چ��وارچ��ێ��وەی داواك��اری��ی��ە ()22 خاڵییەكەیاندا ،گفتوگۆ دەكەن.
لەئێستادا، گفتوگۆ هیچی لێناكەوێتەوە
بابەكر دڕەی��ی ،بەڕێوەبەری كۆمپانیای وشە ،وەك خۆی دەڵێت: بۆچوونی هاوڕێكانی دیكەی لە بزووتنەوەی گۆڕان دووپاتدەكاتەوە، كە هەمیشە باوەڕیان بە گفتوگۆ ه��ەی��ە ،ب���ەاڵم ب��ۆ «رۆژن���ام���ە» رایگەیاند« :لە ئێستادا ،كە هێزی چ��ەك��دار حوكمڕانیی ش��ارەك��ان دەك��ات ،گفتوگۆ هیچ ئەنجامێكی ئەوتۆی لێناكەوێتەوە». ئەگەرچی جەعفەر مستەفا، وەزی���ری پێشمەرگەو ئەندامی
مەكتەبی سیاسیی یەكێتی ،ئامادە نەبوو وەكو ئەندامێكی مەكتەبی سیاسیی یەكێتی قسە بكات، ب���ەاڵم س��ەرب��اری رەخنەگرتنی لە راگەیاندنەكانی «كۆمپانیای وش��ە»و «بزووتنەوەی گ��ۆڕان»، بزووتنەوەی گ��ۆڕانو الیەنەكانی ئۆپۆزسیۆنی ل��ە ه��ەڵ��ب��ژاردن��ی «شەڕ» یان «برایەتی» ،بەوتەی ناوبراو ،سەرپشک كرد.
تۆپەكە؛ لە گۆڕەپانی دەسەاڵتدا
ه����اوك����ات ،س���ەاڵح���ەدی���ن ب��اب��ەك��ر ،وت��ەب��ێ��ژی مەكتەبی سیاسیی یەكگرتووی ئیسالمیی، ئاماژەی ب��ەوەدا :ئێستا ،تۆپەكە ل���ە گ���ۆڕەپ���ان���ی ح��ی��زب��ەك��ان��ی دەس��ەاڵت��دای��ەو ب��ۆ «رۆژن��ام��ە» وت��ی« :س��ێ ئۆپۆزسیۆنەكە لە بەیانە هاوبەشەكەیاندا ،ئامادەیی خۆیان دەربڕیوە لەسەر گفتوگۆو رایانگەیاندووە ،بارودۆخەكە ئاسایی ب��ك��رێ��ت��ەوە؛ ب��ۆ ئ���ەوەی دەس��ت بكرێتەوە بە گفتوگۆو ئێستاش تۆپەكە لە گۆڕەپانی دەسەاڵتدایەو ئ��ەوان سەرپشكن لە هەڵبژاردنی گفتوگۆ ،ی��ان ئ��ەم ب��ارودۆخ��ەی ئێستا».
رەوت�����ی رووداوەك��������ان لە ك��وردس��ت��انو ب��ەت��ای��ب��ەت سلێمانیو ش��ارەك��ان��ی دەوروب�������������������ەری، دەریخستووە؛ گفتوگۆ لەنێوان الیەنەكاندا، بەشێوەیەك لەشێوەكان، كاتیی بەبنبەستێكی گ����ەی����ش����ت����ووەو ب��ە ب��ەردەوام��ی��ی دەنگۆی ئ��ەوەش باڵودەبێتەوە چەندین بەرپرسی بااڵی حیزبەكانی دەس��ەاڵت، س����ەردان����ی واڵت��ان��ی دەوروبەریان كردووە؛ بە مەبەستی دۆزینەوەی رێ��گ��ەچ��ارەی��ەك بۆ چ��ارەس��ەرك��ردن��ی بارودۆخی ئێستای ك����وردس����ت����ان، ئ��ەم��ەش ئەگەری پرسی ناوبژیوانییو م���ی���ان���گ���ی���ری���ی ه���ێ���زو الی���ەن���ە دەرەك��ی��ی��ەك��ان��ی هێناوەتە ئاراوە. ك���ێ���ش���ەك���ە ب����ە ب��ن��ب��ەس��ت نەگەیشتووە
جەعفەر مستەفا، وەزی���������ری پێشمەرگە، س���ەرب���اری
س����وورب����وون����ی ح���ك���وم���ەتو وەزارەت���ەك���ەی ،رایدەگەیەنێت؛ لەسەر هێنانی هێز بۆ ئەو شوێنانەی «پێویست» بكاتو خۆپیشاندانیان تێدا دەك��رێ��ت ،ه��اوك��ات تاوانی شەهیدكردنی هاواڵتییان لەالیەن ه��ێ��زە چ��ەك��دارەك��ان��ی س���ەر بە وەزارەتەكەیو وەزارەتی ناوخۆوە، دەخ��ات��ە ئەستۆی ئۆپۆزسیۆن، ب����ەاڵم دەڵ���ێ���ت« :ك��ێ��ش��ەك��ان نەگەیشتوونەتە بنبەستو دەشێت لە رێگەی پەرلەمانەوە گرفتەكان چارەسەر بكرێن». دەرب������������ارەی ئ����ەگ����ەری میانگیرییو ناوبژیوانیی الیەنێكی دەرەوەی حیزبەكانی دەس��ەاڵتو ئۆپۆزسیۆن ،دەڵێت« :كێشەكان، نەگەیشتوونەتە ئاستێك كە ه���ەردووال دەس��ت��ەوهس��ت��ان بینو داوا بكەین الی��ەن��ی دەرەك��ی��ی ناوبژیوانیمان بكات ،هەركاتێك داوای ناوبژیوانی الیەنی دەرەكیمان ك���رد ،ئ���ەوا پ��ەی��ام��ی ش��ەڕم��ان راگەیاندووە ،كە ئەمەش لە قازانجی هیچ الیەكدا نییە».
م��ەك��ت��ەب��ی سیاسیی كۆمەڵی ئیسالمییش ئ��ەوە دەخ��ات��ەڕوو: «پێشتر ،یەكێتیو پارتی شەڕیان دەك����رد ،پێویست ب��وو الیەنی دەرەك��ی��ی ناوبژیوانیی بكات، بەاڵم ئێستا كێشەی حیزبەكانی دەسەاڵت لەگەڵ خەڵكدایەو الیەنی دەرەك��ی��ی ت��وان��ای ناوبژیوانیی نابێت لە كوردستاندا ،چونكە ناعەدالەتییەكی زۆر لە كوردستاندا هەیەو بە ن��اوب��ژی��وان چارەسەر ن��اك��رێ��ت» ،ئ��اش��ك��راش��ی��ك��رد: جگە لە چەندین شەخسییەتی كوردستانیی ،تا ئێستا هیچ الیەنو دەوڵەتێكی دەرەك��ی��ی ،هەوڵی ناوبژیوانیی نێوان ئۆپۆزسیۆنو دەسەاڵتی نەداوە.
ئەنجام
وتەبێژی مەكتەبی سیاسیی یەكگرتووی ئیسالمیی ،پێیوایە: ب��ارودۆخ��ەك��ە ،نەگەیشتووەتە ئ��اس��ت��ێ��ك الی���ەن���ی دەرەك���ی���ی ناوبژیوانیی بكات ،بەڵكو «ئەگەر دەس��ەاڵت ب��ارودۆخ��ی چەكداریی نەهێڵێتو دۆخ��ەك��ە ئاسایی ببێتەوە ،دەك��رێ��ت ل��ە رێگەی الیەنی دەرەكیی؛ گفتوگۆوە كێشەكان چارەسەر ناوبژیی پێناكرێت ت��ۆف��ی��ق ك��ەری��م ،ئ��ەن��دام��ی بكرێن».
ل ه دوای رووداوەكانی ()17ی شوباتو لهالیهن سیاسیهکانهوه ،زمانی «زبر» سەرهەڵدەداتەوە «حەسیرمەیدان»و «كوێخاكانی ئۆپۆزسیۆن»و «پاشاكەی گۆڕان» ،تازەترین دەستەواژەی بەرپرسانی دەسەاڵتن راپۆرتی :رۆژنامە
.........................................................
ل���ێ���دوان���ی «ئ���اگ���ری���ن»و «ت�����ون�����د» ،ب�����اڵ ب���ەس���ەر كاروكاردانەوەی راگەیاندنەكاندا دەك��ێ��ش��ێ��ت ،ب��ەت��ای��ب��ەت بۆ ن��اوزڕان��دن��ی پشتگیریكارانی خ������ۆپ������ی������ش������ان������دەران، سیاسەتمەدارانو رۆشنبیرانو م��ام��ۆس��ت��ای��ان��ی زان���ك���ۆش، پێیانوایە ،ئەم جۆرە لێدوانانە، بارگرژیی زیاتر دروست دەكەن. «دەم������ان������ت������وان������ی، ح��ەس��ی��رم��ەی��ان��ێ��ك��ی ب��اش��ی بكەین» ،ئەمە وتەی كەسێكی ئاسایی نەبوو ،بەڵكو لێدوانی ك��ەم��ال ك��ەرك��وك��ی ،س��ەرۆك��ی پەرلەمانی كوردستان بوو ،كە لە كۆنگرەیەكی رۆژنامەوانیدا، كە چەندین كەناڵی راگەیاندن ئ�����ام�����ادەی ب�������وون ،وەك ك��اردان��ەوەی��ەك ب��ەرام��ب��ەر بە تێگرتنی «بوتڵە ئاو» لەالیەن فراكسیۆنی پەرلەمانتارێكی گۆڕانەوە ،لە دانیشتنی هەفتەی رابردووی بانگێشتكردنی وەزیری ناوخۆداو لهبهردهم ناوهندهکانی یەكێتی که بهرپرسی راگهیاندنی میدیادا ،درکاندی. نموونەی ئەم جۆرە لــێدوانە ئهو حیزبهشه ،لە لێدوانێكیدا لە دوای رووداوەك��ان��ی ()17ی ب��ۆ رۆژن���ام���ەی «ه���اواڵت���ی»، شوباتی ش��اری سلێمانییەوە ،لەبری ناوهێنانی سەركردەكانی ب������ەردەوام ل��ە ك��ەن��اڵ��ەك��ان��ی «ئۆپۆزسیۆن» ،دەستەواژەی راگ��ەی��ان��دن��ەوە دەبیسترێن« ،كوێخاكانی ئۆپۆزسیۆن»ی بەتایبەت ل��ەو لێدوانانەی كە ب��ەك��اره��ێ��ن��اوە ،ك��ە ل��ە زمانی پەیوەست بوون بە هێرشكردنە ك��وردی��دا ،وش��ەی «كوێخا»، س���ەر خ��ۆپ��ی��ش��ان��دەران ،ی��ان مانایەكی نەگەتیڤی هەیە. ه��اوك��ات ،ل��ە لێدوانێكی ئ���ەو ك����ەسو رۆش��ن��ب��ی��ران��ەی رۆژن��ام��ەوان��ی��دا ك��ە س��ەب��ارەت پشتگیرییان لێدەكەن. هاوكات ،ئ��ازاد جوندیانی ،بە هێنانی هێزی چ��ەك��دار بۆ وت��ەب��ێ��ژی مەكتەبی سیاسیی ن��او ش��اری سلێمانی داب��ووی،
مەحمود سەنگاوی ،ئەندامی مەكتەبی سیاسیی یەكێتی، لەبری ناوهێنانی «نەوشیروان م��س��ت��ەف��ا» ،ك��ەس��ی یەكەمی ب��زووت��ن��ەوەی گ����ۆڕان ،وت��ی: «پاشاكەی گۆڕان». ع��ەب��دول��ك��ەری��م ئ��ەح��م��ەد، رۆژن���ام���ەن���ووس ،پ��ێ��ی��وای��ە: ل���ەدوای ()17ی ش��وب��ات��ەوە، دۆخێكی زۆر ناجێگیرو خراپ رووبەڕووی رۆژنامەنووسی كورد بووەتەوە ،كە جگە لە لێدانو دەستگیركردنی رۆژنامەنووسان،
خۆی لە لێدوانی بەرپرسانیشدا دەبینێتەوە ،بۆ «رۆژن��ام��ە» وت��ی��ش��ی« :ئ���ەم ج���ۆرە وت��ە ن��ەش��ی��اوان��ە ،گ���وزارش���ت لە رەف��ت��ارو ئاستی رۆشنبیریی ئەو كەسانە دەكەن ،بەجۆرێك ئ��ەوەی كە لە میدیای ئەمڕۆدا پەخشی دەكەن ،هەمان زمانی ش��ەڕی ناوخۆی نێوان پارتیو یەكێتییە ،وەك ئ���ەوەی ،ئەو جۆرە كەسانە راهاتبن بەو جۆرە زمانە قسەبكەنو لەبیرو زهنیاندا چەسپیوە».
ب��ە ب���ڕوای ع��ەب��دول��ك��ەری��م ئ��ەح��م��ەد ،ك��ە س��ەرن��ووس��ەری رۆژن���ام���ەی «ی��ەك��گ��رت��وو»ە، لە زەمەنێكدا كە رێگریی لە خ��ۆپ��ی��ش��ان��دان��ی م��ەدەن��ی��ی��ان��ە ب��ك��رێ��تو رۆژن���ام���ەن���ووس���ان بكەونە بەر رەحمەتی تفەنگی هێزە چەكدارەكانهوه ،دەشێ چ��اوەڕوان��ی ئ��ەوەش بكرێت كە ئەو جۆرە گوفتارانە لەدەمی ئەو بەرپرسانەوە بێنە دەرەوە «دەنا دەستەواژەی (حەسیرمەیدان) لەالیەن سهرۆکی پهرلهمانەوە
ب��ەرام��ب��ەر پ��ەرل��ەم��ان��ت��ارێ��ك بەكاربهێنرێت ،دەبێت لەسەری بوەستینو رۆژنامەنووسان كاری لەسەر بكەن ،تا كەموكورتی ئەم جۆرە گوفتارە دەربكەوێت». سەبارەت بەوەی ،تا چەند ئ��ەم ج��ۆرە گوفتارانە خزمەت ب��ەدۆخ��ی ئێستای كوردستان دەكەن ،ناوبراو دەڵێت« :هیچ هەنگاوێك بۆ ئاساییكردنەوەی بارودۆخەكە نەنراوە ،جگە لە هەنگاوی س��ەرب��ازی��ی نهبێت، تا ئێمە باس لە «زم��ان» بۆ ئاساییكردنەوەی بارودۆخەكە بكەین». ئ����ەم ج�����ۆرە ل����ێ����دوانو گ��وف��ت��اران��ەی س��ەرك��ردەك��ان��ی «ی��ەك��ێ��ت�یو پ��ارت��ی» ،زیاتر ب���ەالی وت���ەی «خێڵەكیی»و «ب���ازاڕی���ی»دا دەچ���ن ،ن��ەك وت��ەی بەرپرسێك لەپۆستێكی حكومییو حیزبیدا ،ه��ەروەك د .فایەق گوڵپی ،سیاسەتمەدار پێیوایە؛ ئەو جۆرە دەستەواژانە، «خێڵەكین» ،دەس��ت��ەواژەی خ��ەڵ��ك��ان��ێ��ك��ن ك���ە رۆژان���ێ���ك پێش ئ���ەوەی بێنە مەیدانی هەڵیانگرتووەو سیاسەتەوە، ئەو كاتەش كە هاتوونەتە ناو سیاسەتەوە ،ئ��ەوەن��دە ق��ووڵ لە سیاسەتو وت��ارو لێدوانی رۆژنامەوانیی تێنەگەیشتوون، تا ئەو چەمكە كۆنانەیان تەرك بكەنو ناتوانن بە مۆدێلی نوێ گوفتار بكەن ،كە لەگەڵ كارو لێدوانی رۆژنامەوانیدا بگونجێتو بۆ «رۆژن��ام��ە» وت��ی« :دوای رووداوەك��ان��ی 17ی شوباتهوه، دووجۆر زمانی رۆژنامەنووسیی دروس���ت ب���ووە :زمانێكیان، زمانی ئەو خەڵكەی كە ناڕازین
ل��ە چ��االك��ی��ی��ەك��انو نووسینو لێدوانی كەسە رۆشنبیرەكاندا دەردەك��ەوێ��تو ناوەڕۆكێكیان ه��ەی��ە ك��ە دەڵ��ێ��ت« :تكاتان لێدەكەین ،نرخ بدەنە ئینسانی ك��ورد .زمانێكی تریش ،زمانی دەسەاڵتە كە دەیەوێت ،ئەو شتە گەورانەی روویانداوە ،بریتیبن لە بێنرخ سەیركردنی ئینسانی كورد». م��ام��ۆس��ت��ای��ەك��ی زان��ك��ۆش پ����ێ����ی����وای����ە ،پ��ێ��وی��س��ت��ە رۆژنامەنووسان ،دووربكەونەوە ل����ە زم����ان����ی ن�����اوزڕان�����دنو ت���ەش���ه���ی���رك���ردن ،ه���اوك���ات بەرپرسانیش دووربكەونەوە لە وشەو لێدوانی ناڕۆژنامەوانییو دوور لەئیتیكی رۆژنامەوانیی. ئ���ی���ب���راه���ی���م س���ەع���ی���د، مامۆستای راگەیاندن لە زانكۆی س��ل��ێ��م��ان��ی ب���ۆ «رۆژن���ام���ە» وت��ی« :پێویستە كەناڵەكانی راگەیاندن ،سەر بەهەر الیەنێك بن ،پەیوەست بن بە ئیتیكو یاسای رۆژنامەگەرییەوە ،كە گرنگترینیان ئ��ەوەی��ە ،ك��ارە نەچنە رۆژنامەوانییەكانیان، خانەی تەشهیرو ناوزڕاندنەوە». س�����ەب�����ارەت ب����ە وت����ەو ل��ێ��دوان��ی ئ��ەو ب��ەرپ��رس��ان��ەش، كە دهس��ت �هواژەی «ناشیرین» مامۆستاكەی بەكاردەهێنن، زانكۆ وتی« :ئەم وتانە ،نەك بەئاساییكردنەوەی خ��زم��ەت ب��ارودۆخ��ەك��ە ن��اك��ەن ،بگرە بارودۆخەكە ئەوەندەی تر گرژو ئ��اڵ��ۆز دەك���ەن ،ئ���ەوان ئەگەر دەیانەوێت بەتەنگ ئارامییو ئاسایشی ن��اوچ��ەك��ەوە بێن، دەبێت خۆیان لەم جۆرە زمانانە دووربخهنهوه».
www.rozhnama.net
hewal.rozhnama@gmail.com
ذمارة ( )631سيَشةممة 2011/4/26
كەسوكاری ئەنفالكراوەكان؛ كێشەی خزمەتگوزارییان هەیەو رێگەشیان نهدرا بە ئازادیی یادی ئەنفال بكەنەوە.
تاقانەیەكی ئەنفال؛ لە تەوالێتی ئاسایشدا بەند دهکرێت بهدواداچوون :رۆژنامە
.........................................................
ئ��ەو رۆژەی (ق��اس��م)ی تاقانەی ئەنفال ،بڕیاری دا، یادی ئەنفال بۆ كەسوكاری ئەنفالكراوەكان خۆیان بێتو دووربێت لەدەستی حیزب، هەستی ك��رد ،دوای ()23 ساڵ ،بەشێك لە ئازارەكانی ساڕێژبوون ،بەاڵم ئەوەندەی نەبرد ،لە تەوالێتی ئاسایشدا خۆی بینییەوە. ئ��ەو ،وەك وەف��ای��ەك بۆ كەسوكارە ئەنفالكراوەكەی كە بەهۆی «كوردبوون»ەوە ئ��ەن��ف��ال��ك��ران ،ب��ڕی��اری دا، ئ��ەم��س��اڵ دوور ل��ەدەس��ت��ی ح���ی���زب ،ی�����ادی ئ��ەن��ف��ال ب��ك��ات��ەوە ،ب���ەاڵم لەتۆڵەی ئەوەدا ،لەتەوالێتی ئاسایشدا
زیندانیان كرد. قاسم عوسمان ،خەڵكی گوندی «دێبنە»ی سنووری ن��اح��ی��ەی رزگ���اری���ی���ە ،كە زۆری��ن��ەی دانیشتووانی ئەو ن��اوچ��ەی��ە ،ل��ە ك��ەس��وك��اری ئەنفالكراوەكاننو یەكێكە لەو گەنجانەی هەموو بنەماڵەكەی ئەنفالكراونو تەنیا خۆی ماوە، رۆژی ( )4/14رەتیكردەوە، ب��ەش��داری��ی ل��ەه��ەر یادێكدا بكاتەوە كە حیزبەكان بۆ «مەرام»ی خۆیان بەڕێوەی ببەن ،بۆیە بایكۆتی یادی تاوانی ئەنفالی كرد. هۆشیار عومەر ،یەكێكی تر لەو دەستگیركراوانەی كە وەكو قاسم ،بایكۆتی یادی ئەنفالی كرد ،وتی« :قاسم، لەهەموو بنەماڵەكەی ،تەنیا خ��ۆی رزگ���اری ب��ووە ،بەاڵم
قاسم عوسمان ل��ەی��ادی ئ��ەن��ف��ال��دا ،بەهۆی ئ���ەوەی بایكۆتی ی��ادەك��ەی گوندی دێبنەی كرد ،لەالیەن
ئاسایشی ناحیەی رزگارییەوە دەستگیر كرا». قاسم ،دوای ( ،)23لەبری یارمەتیدانو كەمكردنەوەی ب��ەش��ێ��ك ل��ە ئ��ازارەك��ان��ی، خۆی لە تەوالێتی ئاسایشدا بینییەوە .هۆشیار ،وتی: «لەتەوالێتدا بەندكرا ،تەنیا تاوانیشی ئەوە بوو كە دوور ل��ە دەس��ت��ی ح��ی��زب ،ی��ادی تاوانی ئەنفالی كردەوە». هۆشیار عومەر ،دەڵێت: «ئامانجمان لە یادكردنەوەی ئ���ەن���ف���ال ،ئ����ەوەب����وو كە ئەنفالكردنی دای �كو باوكو كەسوكاری ئێمە ،تەنیا لەبەر حیزبێك ،ی��ان دوو حیزب نەبووە .بەدەنگێكی بەرزتر، وتی« :بەڵكو لەسەر ئەوە ب��ووە كە ك��ورد ب��وون ،بۆیە ن��ام��ان��ەوێ��ت هیچ حیزبێك
خ���ۆی ب��ك��ات ب��ەخ��اوەن��ی مەراسیمەكانمان». دوای ( )23ساڵ ،هێشتا ت���ۆزی ئ��ەن��ف��ال ل��ەدەالق��ەی خ��ان��ووە ق��وڕی��ن��ەك��ان��ەوە، لەسەر روومەتی كەسوكاری ئەنفالكراوەكان دەنیشێتو هێشتا ن��ەت��وان��راوە بەشێك ل���ە زام�����ی ئ��ەن��ف��ال��ەك��ان كەمبكرێتەوە. ك��������ەس��������وك��������اری ئ��ەن��ف��ال��ك��راوەك��ان ،كێشەی خزمەتگوزارییو كارەباو ئاوو رێگاوبانیان هەیەو رێگەشیان ن���هدرا ،ب��ە ئ��ازادی��ی ی��ادی ئەنفال بكەنەوە. ئەمساڵ ،لە سەروبەندی ی����ادك����ردن����ەوەی ت���اوان���ی ئەنفالدا ،خەڵكی ناوچەكە، وی���س���ت���ی���ان ئ�����ەو ی����ادە خۆڕسكانە، بەشێوەیەكی
ل��ە گ��ەڕەك��ی «ئ��اس��وودە» كە بەگەڕەكی ئەنفالەكان ن��اس��راوە ،ب��ك��ەن��ەوە ،ب��ەاڵم لەالیەن هێزێكی ئاسایشی ن��اح��ی��ەك��ەوە ،هەڵكوترایە س��ەری��انو رێگەیان لێگیراو سوكایەتییان پێكردن. ب�����ەپ�����ێ�����ی وت�������ەی ئ���ەوان���ەی ن��زی��ك��ب��وون ل��ەو پێشتر خۆئامادەكردنەوە، ئ�����ەو ه����ێ����زە ،س���ەك���ۆی تێكدابوو، مەراسیمەكەیان هەر لەوێش ئامادەبوون ،بۆ ئ��ەوەی هەركەس هاتە ناو گۆڕەپانەكەوە ،دەستبەجێ دەستگیربكرێت. ی�����ەك�����ێ�����ك�����ی ت���ر لەدەستگیركراوەكان ،وتی: «هێزەكانی ئاسایش ،وەك ئەوەی تاوانبارێكی جەنگیان كەوتنە دەستگیركردبێت،
لێدانمانو بەر شەقو زللەیان دای����نو ل��ە ت��ەوال��ێ��ت��ەك��ان��ی ئ��اس��ای��ش��دا زی��ن��دان��ی��ی��ان كردین». بەپێی وتەی پەیامنێرانی «رۆژن���ام���ە» ،لەناحیەی رزگ����اری ،ج��گ��ە ل��ەل��ێ��دانو س��وك��ای��ەت��ی��ی ب��ەرام��ب��ەر بەگەنجەكانو نەوەكانی دوای ئەنفال ،هێزەكانی ئاسایش، دەس���ت���ی���ان ل���ە ژن��ان��ی��ش نەپاراستووەو لێیانداون. لەیال عەزیز ،كە دایكو ب��رای��ەك��ی ئ��ەن��ف��ال��ك��راوه، وت�������ی« :ه���ێ���زەك���ان���ی ئاسایش ،پەالماریان داینو بەشێوەیەكی دڕندانە كەوتنە لێدانی گەنجەكانمان». ئەو ژنە ،وتی« :بە منیان وت ،ئەگەر دوور نەكەویتەوە، بەر شەقت دەدەین».
بەڕێوەبەری بەشی شوێنەواری كۆمەڵكوژیی لە رێكخراوی (:)ICMP
پێویستە توندترین سزای ئەوانە بدرێت؛ كە دەستیان لە ئەنفالدا هەبووە ئیان هانسۆن ،بەڕێوەبەری بەشی شوێنەواری كۆمەڵكوژییو پزیشكی یاسایی ،لە رێكخراوی ( ،)ICMPیەكێك بوو لە بەشدارانی كۆنگرەی «گۆڕەبەكۆمەڵەكان» ،كە هەفتەی رابردوو لە شاری هەولێر ئەنجامدرا .لەم دیدارەی «رۆژنامەدا»دا، كۆمەڵێك راو پێشنیازو هۆیەكانی هاتنی بۆ هەرێمی كوردستان لەسەر كەیسی «ئەنفالو گۆڕەبەكۆمەڵەكان» ،دەخاتەڕوو. بە پێویستیشمانزانی بەشداریی سازدانی :بههمهن ئهیمهن .........................................................لە كۆنگرەی گۆڕەبەكۆمەڵەكان ب��ك��ەی��نو رێ��ن��م��ای��ی ب��دەی��ن��ە رۆژن����ام����ە :ئ���ێ���وە ب���ۆ چ دەسەاڵتداران. رۆژن��ام��ە :ئێوە تا چەند لە مەبەستێك هاتوونەتە هەرێمو لە كۆنگرەی گۆڕەبەكۆمەڵەكاندا بەرنامەتاندایە كەیسی ئەنفالو گ��ۆڕەب��ەك��ۆم��ەڵ��ەك��ان ب��ە دونیا بەشداریی دەكەن؟ * ئ��ێ��م��ە ل���ە رێ��ك��خ��راوی بناسێنن؟ * ئێمە ن��ەه��ات��ووی��ن كە ( )ICMPك���اردەك���ەی���ن لە نووسینگەی ه��ەول��ێ��رو بەغدا ،تەنیا لەسەر كەسە ونبووەكان رێ��ن��م��ای��ی ح��ك��وم��ەت��ی ع��ێ��راقو رێ��ن��م��ای��ی ببەخشین ،بەڵكو ه��ەرێ��م دەك��ەی��ن ل��ەس��ەر كەسە هاتووین بۆ ئەوەی فێریان بكەین ونبووەكانو گۆڕەبەكۆمەڵەكان .چۆن لێكۆڵێنەوە لەسەر كەسە
ئیان هانسۆن ونبووەكانو گۆڕەبەكۆمەڵەكان ب��ك��ەن ،ب��ۆ ئ���ەو مەبەستەش رێنماییان دەكەین. رۆژن��ام��ە :تا چەند كەیسی ئەنفال لە دونیا دەنگی داوەتەوە؟ * ئەنفال كەیسێكی جیهانییە، ئەنفال وەكو كێشەیەكی خەمناك دەناسێنرێت ،ئەنفال بە شێوەی
یاسایی لە جیهان ناسێندراوە، ئەوەی لە ئەنفالدا روویداوە ،بووەتە شتێكی جیهانیی .ئەنفال خۆی بە رای گشتیی دونیا دەڵێت؛ كە ئەم جۆرە سەركوتكردنانە لە جیهان رابگیرێت ،ئێمە دەمانەوێت ئەوە رابگەیەنین كە پێویستە جارێكی تر كارەساتی ل��ەو شێوەیە لە
عێراق روونەداتەوە ،دەشمانەوێت ئ���ەم ج����ۆرە ك��ارەس��ات��ان��ە لە جیهانیش روون���ەدات���ەوە ،ئێمە هاتووین ئامۆژگارییان بكەین، ك��ە چ��ۆن ئ��ەم كەیسە لەسەر ئاستی جیهان بناسێنن ،هاتووین شارەزایی خۆمان پێشكەش بكەین كە چۆن ئەو كەیسە دەناسێنرێت، بۆ ئەوە هاتووین زانیاریی زیاتر لەسەر ئەنفال وەربگرینو بزانین گۆڕەبەكۆمەڵەكان چینو چۆن ئەو گۆڕەبەكۆمەاڵنە ئەنجامدراون، پێویستە زانیاریی لەسەر ئەم كەسانە وەربگرین كە کهسوکاری گۆڕەبەكۆمەڵەكانن، ئەنفالو س��ەرق��اڵ��ی ئ���ەوەی���ن بەڵگەی ت��ەواو وەربگرین ،بزانین ئەنفال چۆنەو زانیاریش لەسەر دادگای ب���ااڵی ت��اوان��ەك��ان وەرب��گ��ری �نو ب��زان��ی��ن بەڵگەكانیان لەسەر گ��ۆڕەب��ەك��ۆم��ەڵ��ەك��ان چ��ی�نو تا چەند راستییان تێدایە ،هەروەها
لەڕووی یاساییەوە بزانین لە دادگا كەیسەكە چۆنە. رۆژنامە :ئەوانەی ئەنفالیان كردووە ،دەبێت سزایان چی بێت؟ * ئ��ەن��ف��ال ،كێشەیەكە بەسەر ك��ورددا هاتووە ،ئەنفال یەكێكە ل��ە ه���ەرە ب��ەرزت��ری��ن تاوانەكان كە ئەنجامدراوە ،بۆیە پێویستە توندترین سزای ئەوانە بدرێت ،كە دەستیان لەو كارەدا ه���ەب���ووە ،چونكە قورسترین تاوانیان ئەنجامداوە ،سزاكەش ل��ە واڵت��ێ��ك��ەوە ب��ۆ واڵتێكی تر جیاوازیی هەیە ،وەكو دەبینین لە عێراق سزای كوشتنەو لە دادگای ب��ااڵی تاوانەكانیش لە جیهان زیندانیكردنە ،پێویستە دادگای بااڵی تاوانەكانیش دادوەریی خۆی بەكاربهێنێت. رۆژن���ام���ە :ئ��ەگ��ەر تەماشا بكەین ،لە هەرێمی كوردستان زۆرێ���ك ل��ەوان��ەی دەستیان لە
كەیسی ئەنفالدا هەبووە تاوەكو ئێستا دەستگیر نەكراون ،بەڵكو ژیانیشیان پارێزراوە ،رای تۆ لەم بارەیەوە؟ * پێشەكی ،پێویستە ئەوانە بەڵگەیان لەسەر هەبێتو بدرێن بە دادگ��ا ،ئێمە هەوڵی ئەوەش دەدەی��ن بۆ دۆزینەوەی ئەوانەی دەستیان لە ئەنفالدا هەبووەو خ��ۆی��ان ل��ەب��ەرچ��او ون��ك��ردووە، پێموایە خەڵكی عێراق حەز بە دادوەرییو ئاشتی دەكات. رۆژن����ام����ە :ئ��ێ��وە ل��ەگ��ەڵ دەسەاڵتدارانی هەرێم باستان لە چۆنیەتی باشتركردنی گوزەرانی ك��ەس��وك��اری ئ��ەن��ف��ال��ك��راوەك��ان كردووە؟ * پ��ێ��وی��س��ت��ە دەزگ�����ای كاروباری ئەنفال چاالك بكرێت ب��ۆ هاوكاریكردنی كەسوكاری پێویستیشە ئەنفالكراوەكانو ئەنفال لەیاد نەكرێت.
جێگری سەرۆكی لیژنەی بااڵی گۆڕەبەكۆمەڵەكان:
ئەو حیزبانەی پشتی تاوانباران دەگرن؛ باشتروای ه رادەستی دادگایان بكەن س��ەرۆك��ی ح��ك��وم��ەت ب��ڕی��اری��دا ل ه بهدواداچوونێکی «رۆژنامه»دا ،پەری نوری عەزیز ،جێگری دوای��ی��ن ژم����ارەی ك��ەس��وك��اری و ن سەرۆكی لیژنەی بااڵی گۆڕەبەكۆمەڵەكان لە وەزارەتی شەهیدا ئەنفال ،كە لە گەرمیاندان شوێنی ئەنفالكراوەكان ،رۆشنایی دەخاتە سەر گرنگییو ئامانجی نیشتەجێبوونیان بۆ دابین بكرێت، هەولێر شاری كۆنفرانسی گۆڕەبەكۆمەڵەكان ،كە هەفتەی رابردوو لە بەاڵم ئەو بودجەی بۆیان دیاری بەڕێوەچوو ،لەسەر چەند تەوەرێكی تری پەیوەندیداریش دەدوێت ...كرابوو ،دیاربوو بەشی نەدەكرد، ئ��ەوە ب��وو لە بودجەی تایبەتی خ��ۆی بودجەیەكی تایبەتی بۆ بهدواداچوونی:نووسینگەی هەولێر دەكرێن ،لەالیەن پسپۆڕانو ئەو گەرمیان سەرفكرد بۆ دروستكردنی .........................................................كەسایەتییە سیاسییانەی لەناو ئەو خانووانە ،ئێستا لە بواری كۆنگرەكە بوون ،گفتوگۆی لەسەر جێبەجێكردندان .ه��ەروەه��ا ئەو ب��ودج��ەی��ەی ب��ۆ دروس��ت��ك��ردن��ی رۆژنامە :تا چەند توانیوتانە دەكرێت. رۆژن��ام��ە :تا چەند كارتان ئەو بەڕێوەبەرێتییانەی سەر بە كارەكانی ئ��ەم كۆنفرانسە بە ل���ەس���ەر خ��ۆش��گ��وزەران��ی��ی وەزارەتی شەهیدانو ئەنفالكراوەكان سەركەوتوویی بەڕێوەبەرن؟ * سەبارەت بە سەركەوتوویی ك��ەس��وك��اری ئەنفالكراوەكان ت �هرخ��ان��ک��را ب��ۆ دروس��ت��ك��ردن��ی خانوو بۆ كەسوكاری شەهیدانو كۆنفرانسەكە ،ئێمە وەكو لیژنەی كردووە؟ * سەبارەت بە كاركردن بۆ ئەنفالكراوەكان سهرفکرا. ئامادەكاریی ناتوانین هەڵسەنگاندن رۆژنامە :كێ كەمتەرخەمە بۆ كارەكانی خۆمان بكەین ،بەاڵم باشتركردنی گوزەرانی كەسوكاری وەكو هەڵوێستی توێژەرەوەكان ،ئەنفال ،من دەتوانم زۆر بەڕاشكاوانە ل��ە دەس��ت��گ��ی��رن��ەك��ردن��ی ئ��ەو كە بەشداربوون لە كۆنفرانسەكەدا ،بڵێم؛ ئ���ەوەی ب��ۆ ك��ەس��وك��اری ت��اوان��ب��اران��ەی دەس��ت��ی��ان لە پەیوەندیمان پێوەكردوون ،وەك ئەنفالكراوەكان كراوە ،دابینكردنی ئ��ەن��ف��ال��دا ه��ەب��ووەو فەرمانی ئیدارەی كۆنگرەكە دەستخۆشییان شوێنی گونجاوە كە لە كابینەی دەس��ت��گ��ی��رك��ردن��ی��ان ل��ە الی��ەن پهری نوری ل��� ێ ك����ردووی����ن ،وەك�����و ئ��ەو پێنجەم دەستكراوە بە پرۆسەی دادگاوە دەرچووە؟ * سەبارەت بە دەستگیركردنی رۆڵە ببیننو هەڵوێستیان هەبێت پێشكەشكراوە ،دابینكردنی شوێنی نیشتەجێبوون توێژینەوانەی هەست دەكەین ئەو پێشنیازانەی بۆ كەسوكاری ئەنفالو لە كابینەی تاوانباران ،پێموابێت رێكخراوەكانی بۆ دەستگیركردنیان ،لەبەر ئەوەی لەناو توێژینەوەكاندا پێشكەش شەشەمیشدا ماوەیەك لەمەوبەر كۆمەڵگەی مەدەنی ،دەتوانن ئەو لە الیەن دادگاوە ئەوانە فەرمانی
كەسێك ب��ە كەمتەرخەم بزانم لە دەستگیرنەكردنی تاوانباران، بێگومان ئەو بڕیارەی لە دادگا دەرچ��وو ،بەدواداچوونی دەوێت لەالیەن دەسەاڵتو رێكخراوەكانی كۆمەڵگەی مەدەنییهوه ،پێم سەیرە كە وەك پێویست رێكخراوەكانی كۆمەڵگەی مەدەنی هەڵوێستێكی جدییان ن��ەب��ووە ب��ەرام��ب��ەر ئەو كەسانە. رۆژن��ام��ە :تاوانبارەكان لە گوزەرانێكی خۆشدا ژیان بەسەر دەب����ەن ،ك��ەچ��ی ك��ەس��وك��اری ئەنفالكراوەكان زۆرب��ەی��ان لە گوزەرانێكی ناخۆشدان؟ * خەڵكی تاوانبار دەبێت ش����ەرم����ەزار ب��ك��رێ��ت ،نابێت ب���اروگ���وزەران���ی ب���اش بكرێت، بڕواناكەم یەكێكی ئەنفالچی لە پۆستو پایەدا بێت ،نەمبیستووە ئەنفالچییەكان پ��ۆس �تو پلەو پایەیان هەبێت. رۆژن�����ام�����ە :ت����ا چ��ەن��د دەستگیركردنیان بۆ دەرچ��ووە ،هەوڵتانداوە ،كەوا كەیسی ئەنفال دەبێت ئیش بۆ ئەوە بكرێت ،كە لە جیهان دەنگ بداتەوە؟ * ئێمە ل��ەم كۆنگرەیەدا راپێچی دادگا بكرێن ،ناتوانم هیچ
ك����اری زۆرم������ان ك������ردووە بۆ بەجینۆسایدناساندنی ئەنفال ،كە زۆرترین توێژینەوە هی ئەو خەڵكانە بێت لەدەرەوەی واڵتەوە هاتوون، لەبەر ئەوەی لە ساڵی ()1991هوە، ئەمانە كارمان لەگەڵدا دەكەنو دەتوانم بڵێم ،هەندێك پسپۆڕمان بانگهێشتكردووە وەك��و منو تۆ فێربوون بە ك��وردی قسە بكەن، ئەوەندە لەناو كەیسی ئەنفالدا ژیاون ،ئەوەندە گرنگییان بە كەیسی ئەنفال داوە ،توێژینەوەكانیان زۆر خزمەتی بە كۆنگرەكەمان كردووە، لهو پێگهیهشهوه دهتوانین لە دادگا نێودەوڵەتییەكانەوە كەیسی ئەنفال بە دونیا بناسێنین. رۆژن���ام���ە :چ ب��ەو ك��ەسو ح��ی��زب��ان��ە دەڵ����ێ����ن ،ك���ەوا تاوانبارانیان لەژێر سێبەری خۆیان حەشارداوە؟ هەرگیز لەگەڵ ئەوەنیم ،كەواپشتی خەڵكی تاوانبار دەگ��رن، ئەگەر خۆشم بم ،واباشترە ئەوانە رادەستی دادگا بكرێن ،ئەو كەسو الیەنانەش هاوكاریمان بكەن تا رادەستی دادگایان بكەین.
ذمارة ( )631سيَشةممة 2011/4/26
hewal.rozhnama@gmail.com
تهماشاکردنی کهناڵهکانی ئۆپۆزسیۆن قەدەغەدەكرێنو بەڕێوەبەرێكیش رەتیدەكاتەوە
ف��ەرم��ان چ��ۆم��ان��ی :بەپێی ب��ەدواداچ��وون��ێ��ك��ی رۆژن��ام��ەی «رۆژنامە» ،دەركەوتووە ،بەبڕیاری بەڕێوەبەرانی پاسەوانانی سنوور، لە زۆرب���ەی بنكەكانی پۆلیسی پاسەوانی س��ن��ووردا لە دەڤ��ەری
ێ پ��ش��دەر ،سەیركردنی ه��ەر س كەناڵەكەی ئۆپۆزسیۆن ،قەدەغە ك���راوە ،ب���ەاڵم بەڕێوەبەرێكی پاسەوانی سنوور ،ئەو هەوااڵنە رەتدەكاتەوە. «رۆژنامە» ،لە زاری چەندین
پۆلیسی هێزەكانی پاسەوانی راگەیاند« :نووسراوێكمان بۆ كراوەو س���ن���وورەوە ،زان��ی��اری��ی ئ��ەوەی تێیدا هاتووە ،نابێت هیچ كەسێك، دەس��ت��ك��ەوت��ووە ،ك��ە ل��ەدەڤ��ەری كەناڵەكانی (سپێدەو پەیامو پ��ش��دەر ،ئ��ەو ك��ەن��ااڵن��ەی��ان لێ )KNNب��ك��ات��ەوە ،لەهەندێك ق����ەغ����ەدەك����راوەو ی��ەك��ێ��ك لە شوێنیش ئ��ەو ك��ەن��ااڵن��ەی��ان ،لە پۆلسیەكان ب��ە «رۆژن��ام��ە»ی ئامێرەكانی سەتەالیتدا البردووە».
ل��ە ل��ێ��دوان��ێ��ك��ی��دا ،عەقید هەورامان ،بەڕێوەبەری پاسەوانی سنووری قەاڵدزێ ،ئەو هەوااڵنەی رەت��ك��ردەوەو رایگەیاند« :هیچ بروسكەیەكی وامان بۆ نەهاتووەو سەیركردنی ئەو كەنااڵنە ئاساییە».
لەسەر بودجەی حكومەت« ،یەكێتی» پاداشتی كادیرەكانی دهکات كادیرەكانی گۆڕان :بە بڕیاری بەرهەم ساڵح ،مووچە لە حكومەت وەردەگرین بهدواداچوونی :رۆژنامە
.........................................................
حكومەت م��ووچ��ەی ()14 مانگی كادیرەكانی «گۆڕان»ی ن��ەگ��ەڕان��دووەت��ەوەو سەرجەم كادیرەكانی گۆڕانیش بە بڕیاری د.بەرهەم ساڵح ،مووچەكانیان لەسەر حكومەت بۆ گەڕاوەتەوە. ب���ە ب����ڕی����اری س���ەرۆك���ی ح���ك���وم���ەتو ج��ێ��گ��رەك��ەی، مووچەی سەرجەم ئەو كەسانە گەڕێنرایەوە كە بە هۆی بیروڕای س��ی��اس��ی��ی��ەوە س���زادراب���وونو لەسەر ك��ار دوورخ��راب��وون��ەوە، كە ژم��ارەی��ان زیاتر لە (دوو هەزار) كەس دەبوو ،بێ ئەوەی قەرەبووی مووچەی ( )14مانگی فەوتاویان بۆ بگەڕێندرێتەوەو قەرەبوو بكرێنەوە. لەچەند ساڵی راب���ردووداو دوای رووخانی بەعس ،یەكێتیی ن��ی��ش��ت��م��ان��ی��ی ك���وردس���ت���ان، هۆبەیەكی بە ناوی بەڕێوەبەرێتی ك���اروب���اری رێ��ك��خ��راوەك��ان لە وەزارەت����ی دارای����ی -ئ��ی��دارەی سلێمانی ،دام��ەزران��دب��وو ،بۆ پێدانی مووچەی كادیرەكانی ل��ەس��ەر ب��ودج��ەی حكومەتی
پهیام ئهحمهد ه��ەرێ��م ،بەبێ ئ��ەوەی تابلۆی رەسمیی وەك فەرمانگەیەكی حكومیی پێوە هەڵواسیبێت. ب��ەپ��ێ��ی زان��ی��اری��ی��ەك��ان��ی «رۆژن��ام��ە» ،م��ووچ��ەی زیاتر ل��ە ( )16ه����ەزار ك���ەس لە ك���ادی���رەك���ان���ی رێ��ك��خ��س��ت�نو راگەیاندنو مەكتەبەكانی ئەو حیزبە لەسەر حكومەت بووەو بە پلەی وەزیفی دامەزرێنراونو دوای یەكگرتنەوەی حكومەتیش، ت��ائ��ێ��س��ت��اش ئ���ەو م��ووچ��ەی��ە وەردەگرنو بەوەش «یەكێتی» پاداشتی ك��اری كادیرەكانی ب��ۆ ح��ی��زب ،ل��ەس��ەر حكومەت دەداتەوە.
ل���ە الی���ەك���ی دی���ك���ەوە، بەپێی یاسای بودجەی ساڵی ( ،)2010م��ووچ��ەی سەرجەم ئ���ەو ك��ادی��ران��ەی «گ����ۆڕان» گ���ەڕێ���ن���رای���ەوە ،ك��ە ب��ەه��ۆی دەنگدانیان بەو لیستە سزای سیاسیی درابوونو مووچەكانیان بڕدرابوو ،هەروەك فراكسیۆنی «گۆڕان» داوایكرد ،مەسەلەی ب��ڕی��ن��ی م��ووچ��ەی ك��ادی��ران��ی حیزبیی لەسەر حكومەت بكرێتە بڕگەیەكی یاساكەو مووچەی هەموو ئەو كەسانە بخرێتە سەر
«لە كۆی نزیكەی ()17هەزار مووچەخۆری «یەكێتی» لەسەر حكومەت )256( ،كەسی «گۆڕان» هەیە
حیزبەكانیان ،بەاڵم بە دەنگی زۆرینە رەتكرایەوە. ه�����ەروەك ب���زووت���ن���ەوەی گۆڕان ئەوە رەتدەكاتەوە ،هیچ مووچەخۆرێكی «گ��ۆڕان» دوو لۆگۆی چهند دهزگایهکی راگهیاندنی «یهکێتی»؛ ک ه کارمهندهکانیان ل ه حکومهت مووچه وهردهگرن مووچە وەربگرێت ،بە گوێرەی حیزبیی ،ك��ە مووچەكانیان س��ەرچ��اوەی��ەك��ی پەیوەندیدار ریزی «یەكێتی»دا بوونو ئەو حكومەتەوە». لەدوای راگەیاندنی لیستی ل���ەس���ەر ح���ك���وم���ەت ب���وو، ب��ەو دۆس��ی��ەی��ەش« :ئ��ەو دوو مووچەیهیان بۆ بڕاوهتەوە ،دوای ك��ەس��ەی ل��ە راگەیاندنەكانی ئەوەی دەنگیان بە گۆڕان داوە ،گۆڕانو دەستپێكردنی هەڵمەتی ن��ان��ب��ڕاوك��رانو پ��اش��ان لەژێر «یەكێتی»دا ناویان هاتووە ،مووچەكانیان بڕاوە .پاشان بە هەڵبژاردنەكانی ،2009/7/25راس��پ��اردەی سەرۆكی هەرێمو یەكێكیان رێ��گ��ەی یاسایی بڕیاری حكومەت مووچەكەیان بۆ ب��ۆ پ��ەرل��ەم��ان��ی ك��وردس��ت��ان ،ب��ە ب��ڕی��اری ژم���ارە ()3977 دەگرێتە ب��ەرو سكااڵ لەسەر گەڕاوەتەوە ،بێئەوەی قەرەبووی ژم��ارەی��ەك��ی زۆر پێشمەرگەو لە 2010/4/19ی ئەنجومەنی ئەو راگەیاندنانە تۆمار دەكات ،ئ��ەو ه��ەم��وو م��ووچ��ەی��ەی��ان بۆ پۆلیسو ئ��اس��ای�شو ك��ادی��ری وەزی���ران ،كە ئیمزای بەرهەم ساڵحی ل��ەس��ەرە ،س��ەرج��ەم ئ��ەوەی دیكەشیان چەندینجار بكرێتەوە كە لێیان بڕاوە». سزادراوە سیاسییەكان گەڕانەوە وت��ی��ش��ی« :چ��ەن��دی��ن��ج��ار داوای لە فەرمانگەكەی كردووە؛ س��ەر ك��ارو مووچەكانیان بۆ مووچەكەی رابگرن ،یان بۆی لەگەڵ وەزیری داراییدا قسەمان گەڕایەوە. بكەن بە مۆڵەتی بێ مووچە ،ك��ردووە؛ كە ناكرێت خەڵكێك ئەو پەرلەمانتارە ئەوەش بۆ ئەوەی تەنیا یەك مووچەی تەرخانبێت بۆ كاری حیزبیی، رەت����دەك����ات����ەوە؛ ل�����ەدوای لەسەر حكومەت بۆ بهێڵرێتەوە ،ی���ان ل��ە م��اڵ��ەوە دانیشێتو ئهوانهی ناویان هاتووه دروس��ت��ب��وون��ی ب��زووت��ن��ەوەی مووچەی حكومەت وەربگرێت، بەاڵم بۆی نەكراوە». گ���ۆڕان���ەوە ،هیچ كادیرێكی پەرلەمانتار ،پەیام ئەحمەد ،ب��ۆی��ە داوام��ان��ك��ردووە بەپێی وهک مووچهخۆری گۆڕان ،بزووتنەوەكە مووچەی لەسەر رێكخەری نێوان فراكسیۆنی بڕوانامەو پلە وەزیفییەكانیان سەرجەمیان پێشتر ح��ك��وم��ەت ب���ۆ ب��ڕاب��ێ��ت��ەوەو «گۆڕان»و حكومەتی هەرێم بۆ بخرێنە سەركار لە فەرمانگەكانی دەڵێت« :سەرجەم ئەو كەسانە كەیسی سزادراوانی سیاسیی ،دیكە ،ی��ان خانەنشین بكرێن ب��ە «رۆژن���ام���ە»ی راگ��ەی��ان��د :بەرامبەر ئەو خزمەتەی لە ریزی كادیری «یەكێتی» بوونو پێشتر ك��ادی��ری «یەكێتی» بوونو هەر ئەو حیزبە خۆیشی كردوویانە، «لە كۆی نزیكەی ( )17هەزار پێشمەرگایەتیدا مووچەخۆری «یەكێتی» لەسەر هەروەك داواشمانكردووە ،یاخود ئەو حیزبە مووچەكانیانی م��ووچ��ەك��ان��ی��ان��ی خستووەتە خستووەتە سەر حكومەت س��ەر حكومەت ،ن��ەك خۆیان حكومەت ،تەنیا ( )256كەسی م��ووچ��ەك��ان��ی��ان بخرێتە سەر داوایانكردبێت». «گۆڕان» هەیە؛ كە پێشتر لە حیزبەكانیانو نەبنە بار بەسەر
«وەزارەتی ئەوقاف؛ مامۆستایانی ئایینی چاوترسێن دەكات»
بڕیارەكەی وەزارەتی ئەوقاف؛ لەبارەی سزادانی مامۆستایانی ئایینیهوه ،ناڕەزایی لێدەكەوێتەوە بهدواداچوونی :كاڵێ عەلی
.........................................................
م��ام��ۆس��ت��ای��ان��ی ئایینی، بڕیارێكی وەزارەت��ی ئەوقاف، ب������ەوەی «س�������زا»ی ه���ەر م���ام���ۆس���ت���ای���ەك دەدرێ�����ت مزگەوتەكەی جێبهێڵێت ،بە هەوڵدان بۆ «چاوترساندن» ل��ێ��ك��دەدەن��ەوە ،وەزارەت�����ی ئ��ەوق��اف��ی��ش دەڵ���ێ���ت :ئ��ەوە ئیجرائاتە. ك��ام��ی��ل��ی ح��اج��ی ع��ەل��ی، وەزی���ری ئەوقافی حكومەتی ه���ەرێ���م ،ه��ەف��ت��ەی راب����ردوو رایگەیاند :وەزارەتەكەی سزای ه��ەر مامۆستایەكی ئایینی دەدات مزگەوتەكەی جێبهێڵێت، بەاڵم بەرپرسی راگەیاندنی ئەو وەزارەت��ە پێیوایە؛ مەبەستی ئیجرائاتە ،نەك سزادان. ئ��ەو ب��ڕی��ارە دوای ئ��ەوە هات ،زۆرێك لە مامۆستایانی ئ��ای��ی��ن��ی پ��ش��ت��ی��وان��ی��ی��ان بۆ سلێمانیو خۆپیشاندانەكانی ه��ەول��ێ �رو ق����ەزاو ناحیەكان دەربڕی. مامۆستایانی ئایینی ،دوای ئەوەی لە ماوەكانی رابردوودا ب��ەه��ۆی ئ���ەوەی بەشدارییان ل��ە خۆپیشاندانەكاندا ك��رد، رووب����ەڕووی دەستگیركردنو ئ��������������ازاردانو ه����ەڕەش����ە ب�����وون�����ەوە ،ل���ە ن��وێ��ت��ری��ن هەڵوێستی وەزارەت��ەك��ەی��ان��دا ه��ەڕەش��ەی سزادانیان لێكرا، پەرلەمانتارێكیش لە لیژنەی ئ����ەوق����اف داوا دەك�����ات، مامۆستایانی ئایینی سكااڵ تۆمار بكەن بۆ ئ��ەوەی ئەوان بتوانن بەدواداچوونی بۆ بكەن. م���ام���ۆس���ت���ا م���ح���ەم���ەد
پهرلهمانتارێک: تا مامۆستایانی ئایینی سكااڵی خۆیان لە پەرلەمان تۆمار نەكەن ،ناتوانین هیچ شتێك بكەین
کۆمهڵێک مامۆستای ئایینی و کهسێتیی ل ه پارێزگای ههولێر نەسروڵاڵ ،وتاربێژی مزگەوتی عەلی كەمال ،بێئاگایی خۆی لەو بڕیارە دەرب��ڕیو ئاماژەی ب���ەوەش���دا؛ ك��ە ب��ڕی��اری ل��ەو شێوەیە ئەوان ناترسێنێت. مامۆستا محەمەد ،یەكێكە لەو مامۆستایانەی بەشداریی خۆپیشاندانەكانی ك���ردووەو ی��ەك��ێ��ك ل��ە هەینییەكانیش وتارخوێنو پێشنوێژی «سەرای ئازادیی» بووە ،وتی« :لەكاتی ئەركی خۆماندا ئامادەییمان
لەناو مزگەوتەكاندا ههبووه، دوای ئەركی خۆمان ئازادین بەشداریی هەر شتێك بكەین». ن���اوب���راو ،ئ���ەو ب��ڕی��ارەی وەزارەت��ی ئەوقافی بە جۆرێك لە فشار زانیو وتی« :ئەگەر وابێت ،ئەوە بۆ چاوترساندنی مامۆستاكانی ترەو جۆرێكی ترە لە فشاری دەس��ەاڵت لەڕێگەی وەزارەت��ی ئەوقافەوە؛ بۆ سەر مامۆستایانی ئایینی». مامۆستا محەمەد ،وتی:
فۆتۆ :رۆژنامه «ئێمە دەوامی مزگەوتەكانمان بە باشی دەكەینو بەشداریش دەبین لە هەر چاالكییەك ،هیچ بڕیارێكی لەو جۆرە نابێتە هۆی ترساندنی مامۆستایانی ئایینیو لەگەڵ جەماوەرین». یەشار نەجمەدین ،ئەندامی پەرلەمانی كوردستان لە لیژنەی ئەوقاف ،بۆ «رۆژنامە» ،وتی: «تائێستا ئاگاداری بڕیارێكی ل��ەو ج��ۆرە نیمو ن��ازان��م بە چ مەبەستێك ئ��ەو ئیجرائاتە
دەكرێت .ئەگەر بێتو بڕیارێكی ل��ەو ج���ۆرەش دراب��ێ��ت ،تاكو مامۆستایانی ئایینی سكااڵی خ��ۆی��ان ل��ە پ��ەرل��ەم��ان تۆمار نەكەن ،ناتوانین هیچ شتێك بكەین». یەشار ،بەڵێنی دا ،ئەگەر مامۆستایانی ئایینی سكااڵ تۆمار بكەن ،ئەوان لێپێچینەوە لە وەزیر بكەن .وتی« :ئەوكات دەتوانین سەبارەت بەو بڕیارە وەزی���ری ئ��ەوق��اف بانگێشتی
پەرلەمان بكەینو لێپرسینەوەی لەگەڵدا بكەین». رۆژی ( ،)4/21وەزی��ری ئەوقاف رایگەیاند :ئیجرائاتیان ل��ەگ��ەڵ بەشێك ل��ە مامۆستا ئایینییەكاندا ك��ردووە ،بەبێ ئەوەی چۆنیەتی ئیجرائاتەكەو ئەو مامۆستایانە باس بكات که ئیجرائاتیان لهگهڵدا کراوه. م���ەری���وان ن��ەق��ش��ب��ەن��دی، بەرپرسی راگەیاندنی وەزارەتی ئەوقاف ،وتی« :ئەوەی وتراوە
بە هەڵە خوێندنەوەی بۆ كراوە، ئێمە ئیجرائات دەكەین ،نەك سزایان بدەین». ن�هق��ش��ب�هن��دی ،پێیوایە؛ ك��ەن��اڵ��ەك��ان��ی راگ��ەی��ان��دن بە هەڵە لەو بڕیارە گەیشتوونو وت��ی« :مەبەست ل��ەو بڕیارە ئ��ەوەی��ە ،ه��ەر مامۆستایەكی ئ��ای��ی��ن��ی ل��ە ك��ات��ی دەوام���ی رەسمیدا ،ئ��ام��ادە نەبێت لە جێگەی خ���ۆیو ئەركەكانی خ����ۆی ج��ێ��ب��ەج��ێ ن���ەك���ات، ئیجرائاتی ئیداریی لەگەڵدا دەكرێت ،نەك سزا ،چونكە لە وەزارەتی ئەوقافدا ،وشەی سزا بەرامبەر مامۆستایانی ئایینی بەكارناهێنرێت». ئاماژەی بەوەشدا؛ لەدوای دەوام���ی م��زگ�هوت�هک�هی ،هەر م��ام��ۆس��ت��ای��ەك ئ�����ازادە چی دەكات.
www.rozhnama.net
hewal.rozhnama@gmail.com
ذمارة ( )631سيَشةممة 2011/4/26
دەسەاڵتی دادوەرییو دادگاو دادوەرە بەڕێزەكان بوون بە ئالەتێك بەدەست كاربەدەستانی هێزە دەسەاڵتدارەكانەوەو حیزب بە ویستی خۆی دادوەرو دادگاكان لە دژی هاواڵتییان بەكاردەهێنێت.
سکرتێری نووسینی «رۆژنامه»؛ چیرۆکی رفاندنو ئهشکهنجهدانیان دهگێڕێتهوه ستۆریی :هیوا جەمال
..............................................................
وەك ئ������ەوەی ب�����ەدوای كەسێكی تاوانباردا عەوداڵبنو بۆ دەستگیركردنی چەندین خەاڵت دانرابێتن ،هێزێكی چ��ەك��داری نەناسراو ،هەڵیانكوتایە سەرمو ب��ە ل���ێ���دانو ئ��ەش��ك��ەن��ج��ەدان، دەستگیریان كردم.
چۆن دەستگیركراین؟
چ��ەك��دارەك��ان پ��ەالم��اری��ان��دام، راستەوخۆ خۆمم پێناساندنو وت��م« :رۆژنامەنووسمو ئەوەش پێناسەكەمە» ،ب���ەاڵم ئ��ەوان وەك ئ��ەوەی لە زمانی ك��وردی تێنەگەن (بێگومان خۆیان كورد بوون) ،بەربوونە سەروپۆتەاڵكمو نزیكەی ( 5ت��ا )6ك��ەس ،بە بەرپرسەكەشیانەوە لێیاندام. دوو ك�����ەس ،پ���ەالم���اری كامێرەكەمیان داو دوو كەس پەلیان گ��رت�مو چەند كەسێك لێیاندامو كراسەكەیان لەبەردا
ئەم رووداوە ،سەعات ()10.20 ی خولەكی سەرلەبەیانی ()4/19 بوو ،لەكاتێكدا چەند خولەكێك بەر بەكارێكی لە دەستگیركردنەكەم، ئەوانهی من رۆژنامەنووسیی ،چ��ووب��ووم بۆ بینینی (حاكم شێخ لەتیف)، دڕاندم. سەرۆكی دادگای سلێمانی. شوێنی دەستگیركردنەكە، بینینی س��ەرۆك��ی دادگ���ا، ب��ەم��ەب��ەس��ت��ی ه��اوك��اری��ك��ردن��ی ت��ا ئ��ەو ئۆتۆمبێلەی (پاسی «ئ��ەو»ب��وو بۆ رۆژنامەكەمان ،بیستویەك نەفەریی) ئێمەیان ێ گ��واس��ت��ەوە، رۆژنامەی «رۆژنامە» ،چونكە ئێمە ب��ۆ زی���ن���دان پ�� تازە الپەڕەیەكمان تەرخانكردووە ئەوپەڕی ( )50مەتر لە جێگای بە ناوی «داوەرییو خەڵك»ەوە ،دهستگیرکردنەكەمانەوە دوور بوو، بۆ ئەوەی ببێتە پردی پەیوەندیی بەاڵم زیاتر لە ( )100جار لێدانم بەركەوت. لەنێوان «دادگاو خەڵك»دا. دەستگیركرام، لەكاتێكدا دەس��ت��گ��ی��رك��ردن��م ،ل��ەگ��ەڵ دەس��ت��گ��ی��رك��ردن��ی ه��ەری��ەك لە كە جگە لە هێزە چەكدارەكان «سیروان رەشید»ی هاوپیشەم ،كە ناوچەكەیان تەنیبوو ،ئەو «رێبین ه����ەردی» ،ن��ووس��ەرو هاواڵتییانەش كە بەمەبەستی رووناكبیرو «مەریوان مەسۆیی» ،كاری دادگا لەوێبوون ،هیچی تری پێشمەرگەی دێرینو ئەفسەری لێنەبوو ،ئەوكاتە نە خۆپیشاندان هەبوو ،نە دوای تەقینەوە بوو، خانەنشیندا بوو. ل���ەوك���ات���ەدا ل���ەدەرگ���ای نە دوای ئەنجامدانی تاوانێك، سەرەكیی دادگای سلێمانی هاتمە یان شەڕێك لەو ناوەدا ،ئەوكاتە، دەرەوەو پێناسی سەندیكای هێمنترین ك��ات ب��وو ل��ە ش��اری رۆژن��ام��ەن��ووس��ان��ی كوردستانم سلێمانی ،بەتایبەتی لەو شوێنەدا. بەپێی لێدوانی هێزەكانو لەملدابوو ،كامێرای فۆتۆگرافەریم بەشانەوە بوو ،مەفرەزەیەك لە ه��اواڵت��ی��ی��ان��ی �شو ب��ەپ��ێ��ی ئ��ەو هێزە چەكدارەكان ،هەڵیانكوتایە راگەیەنراوەش كە گرووپی زانكۆ، شەوی پێشتر ،باڵویانكردبووەوە، سەرمو دەستگیركرام. ئ��ەگ��ەرچ��ی ل��ەوك��ات��ەدا ،كە دەب���وو خوێندكاران ل��ەب��ەردەم
دادگ��ادا ،خۆپیشاندانیان ئەنجام بدایە .هێزەكان ،بۆ سەركوتكردنی خۆپیشاندەران هاتبوون ،بەاڵم خۆپیشاندانەكە ئەنجام ن��ەدراو خوێندكاران نەگەیشتنە شوێنەكەو ه��ێ��زە چ��ەك��دارەك��ان��ی��ش ه��ەر لەوێدابوونو خەڵكیان دەستگیر دەكرد. دەستگیركرابوو كەسێك (دوای ئازادكردنمان لە زیندان، زانیم) كە سەر بە حیزبی دەسەاڵت بوو ،ئەفسەری پۆلیس بوو ،بەاڵم ئەو رۆژە چووبوو بۆ دادگاو كاری
ئ��ەو ج��ۆرە ئەشكەنجەیەی هێزە چەكدارەكان لەدژی ئێمەیان بەكاردەهێنا ،تەنیا لە فیلمەكانو گ���ێ���ڕان���ەوەی ئ��ەوك��ەس��ان��ەدا بیستبووم ،كە پێشتر لەالیەن دەس���ەاڵت���ە دی��ك��ت��ات��ۆرەك��ەی سەدامەوە ،ئەشكەنجە درابوون. لە زیندانەكانی رژێمی بەعسدا، ئ��ەوان��ەی خەڵكیان ئەشكەنجە دەدا ،هەر دوو دەستو دوو قاچو دڵێكی رەقیان هەبوو ،هەرچۆنێك بۆیان بكرایەو بەهەر شێوازێك بوایە ،خەڵكیان ئەشكەنجە دەدا،
ئەشكەنجە دەدرای����ن« ،رێبین ه�����ەردی» ،ل��ەس��هر كورسیی بەردەممدا دان��راب��وو ،ئاگاداری ئ���ەوەب���ووم ك��ە چ����ۆنو ب��ە چ شێوازێك ئەشكەنجە دەدرێ��ت، ب��ۆی��ە ه��ەس��ت��م��ك��رد ،ك��ە ئ��ەو ئەشكەنجەیە ،ئەگەرچی شایەنی هیچ تاوانبارێكیش نییە ،بەاڵم ب��ەت��ای��ب��ەت ،ناكرێت كەسێكی رووناكبیری دیار كە لە ژیانیدا جگە لە چاكە بۆ گەلەكەی ،هیچی دیكەی نەویستووە ،بەوشێوازە نامرۆڤانەیە ئەشكەنجە بدرێت،
بینیم ،له دڵڕەقهکانی سهردهمی بهعس دهچوون دادگ��ای هەبوو ،هەر لەوكاتەدا وی��س��ت��ب��ووی بچێتە ژوورەوە، راستەوخۆ دەستگیریان كردبوو.
ئەشكەنجەدان لە پاسدا
دوای ئ��ەوەی بە بەرچاوی دادگاو پۆلیسی دادگاوەو بێئەوەی فەرمانی دەستگیركردنیان پێ بێت ،هێزەكانی سەر بە وەزارەتی پێشمەرگە ،دەستگیریان كردم ،بە پاسێك كە تابلۆی سەوزی ژمارەی فەرماندەیی پێشمەرگەی پێوە بوو ،گواستراینەوە. لە پاسەكەدا ،كە چوار كەسی تێدابوو ،دەستگیركرابووین ،زیاتر لە ( )10چەكداری تێدابوو ،بەسەر سەرمانەوە وەستابوونو بەردەوام ئەشكەنجەیان دەداین. بۆكس ،زللەو شەپازلە ،شەقو پێلەقە ،ك��وت��ەكو تێاڵ ،لولەو قۆناغی تفەنگ ،ئەو ئامرازانەبوون كە چ��ەك��دارەك��ان ،ئێمەیان پێ ئەشكەنجە دا ،جنێوو سوكایەتییو هەڕەشە ،بەشێكی تر ب��وون لە ئەشكەنجەدان.
ئەوەی منیش بینیم ،لهو دڵڕەقانە دهچ��وون كە دەستیان لە هیچ نەدەپاراست. ل���ە پ����اس����ەك����ەدا ،ئێمە دانیشتبووینو ئەوانیش بەپێوەو ب��ەس��ەرم��ان��ەوە وەس��ت��اب��وونو بەردەوام لێیان دەداین. دەبوو سەیریان نەكەیت ،قسە نەكەیت ،دەست بە دەموچاو و هیچ شوێنێكتەوە نەگریت ،بەڵكو دەبوو دەستەكانت بەردرابنەوەو سەر داخەیت ،بۆئەوەی هەرچۆنێك ویستیانو هەر شوێنێك ویستیان، لێی بدەن. لەبەردەم دادگا ،تا زیندانیی دەزگ����ای زان��ی��اری��ی وەزارەت����ی پێشمەرگە ،نزیكەی ( 10تا )15 خولەك رێگایە ،لەو ماوە كەمەدا، ئەوەندە بەخەستی ئەشكەنجە دراین ،كە پێموایە ،كەمترین زامم پێوەیەو كۆی زامەكانم ،زیاتر لە ( )11زامن.
بۆیە هاتمە دەنگو وتم« :بۆخاتری خ���وا ،كەمێك دەستهەڵگرن، دەزان��ن ئەوە كێیە ،ئەوە رێبین ه��ەردی ،كوڕی ه��ەردی شاعیری گەلەكەمانە ،كوڕی ئەو پیاوەیە، شایەنی لێدان نییە». ئ���ەوەی ك��ە م��ن پێشبینیم نەدەكرد ،ئەوە دەرچ��وون ،دوای ئەوی كە ناساندم ،زیاتر دەستیان كرد بە ئەشكەنجەدانو بەوهۆیەوە یەكێك لە چەكدارەكان ،كە تا ئەوكاتە دەستی نەكردبووەوە، چەند دارێكیشی لە خۆم دا. دوابەدوای ئەوەو تا گەیشتینە بەردەم زیندانەكە ،ئەشكەنجەدان، خەستتر بەردەوام بوو.
بە چاوبەستراویی بۆ زیندانی تاكەكەسیی
دوای ئ����ەوەی گەیشتینە بەردەم دەرگا گەورە ئاسنینەكەی زی��ن��دان��ەك��ە ،كراسەكانیان پێ داكەندینو وەك تورەكە كردیانە چییان بە «رێبین هەردی» سەرمانو بەرچاویان تاریك كردین. كرد؟ ئەوە دوای ئەوەی كە پێیان ل��ەوك��ات��ەدا ك��ە ب����ەردەوام
وتین« ،هەركەسێك چاو بكاتەوە، چاوی دەردەهێنین». بە لێدانو چاوبەستراویی، رەوان���ەی زیندانیان كردین ،لە رێگەشدا بۆ زیندانەكە ،چەند جارێك شەقمان بەركەوتو سەریان بە دەرگاو دیواردا كێشاین.
بە تەنیا كردیانمە ژوورێكەوە، كە چوار بە چوار مەتر دەبوو
دیوارە بەردینە ئەستوورەكانیو دەرگ���ا پ��ۆاڵی��ن��ەك��انو پەنجەرە بچووكەكانی ،هەر لەوانە دەچوو كە لە فیلمەكاندا دەیانبینینو خەڵكیان تێدا ئەشكەنجە دەدرێت. ل��ەس��ەر دی���وای ژوورەك���ەی مندا ،نووسین هەبوو ،یەكێك لە نووسینەكان ،نووسرابوو «18 بێتاوان». ئەگەرچی لە زیندانەكانی دەزگ����ای زان��ی��اری��ی وەزارەت����ی پێشمەرگەدا ،لێدانم نەبوو ،بەاڵم ئەوەی كە هیچی لە لێدان كەمتر نەبوو ،ئ��ەو حاڵەتە نەفسییە ب��وو ،كە كارمەندەكانی ئەوێ دروستیان دەك��رد ،بۆنموونە، هەموویان دەمامكی رەشیان ه��ەب��وو ،ه��ەر جارێك دەهاتنە ژوورەوە ،پێدەچوو بۆ ئەشكەنجە هاتبن. زی��ات��ر ل��ە ش��ەش سەعات لەسەر كاشییە ساردوسڕەكانی زیندانەكە ،دانیشتینو دواتر هەر سێ كەس كردیانینە ژوورێكەوەو پاش چەند سەعاتێك ،بەتانییان ێ بۆ ئ��ەوەی بیخەینە ژێر داین خۆمان.
میوانی نوێ
دوای سەعات ()10ی شەو، هەشت كەسی تریان ك��رد بە ژوورەكەماندا ،كە ئەوانیش هەر ئەو رۆژە دەستگیر كرابوون. ئ��ەوان ،خوێندكارو قوتابی
ب���وون ،ب��ەاڵم هەریەكەیان لە شوێنێك دەستگیركرابوون. هەندێكیان لەبەردەم زانكۆ، هەندێكیان لە چەقچەقی(نزیك س��ەرچ��ن��ار) ،هەشیانبوو ،لە رێگایاندا بۆ ماڵەوەو لەبەردەم ن��ەخ��ۆش��خ��ان��ەی فریاكەوتنی سلێمانیدا ،دەستگیركرابوون. خوێندكارەكان ،راستەوخۆ ك��ە س��ەع��ات ()4ی ئ��ێ��وارە دەستگیركرابوون ،بردبوویاننە زیندانەكانی ئاسایشی سلێمانی. بە وت��ەی خوێندكارەكان، لەوكاتەوە كە دەستگیركرابوون، تا ئەوكاتەی هاتنە الی ئێمە، بۆماوەی « »6سەعات ،بەردەوام لە زیندانەكانی ئاسایشدا ،لێیان درابوو و ئەشكەنجە درابوون. شوێنەواری ئەشكەنجەدان ،بە روونیی بە جەستەیانەوە دیاربوو، لەكاتی هاتنە ژورەوەش��ی��ان��دا، پێیانەوە دیار بوو. یەكێك لە دەستگیركراوەكان، كوڕێكی ( )17ساڵ بوو ،قوتابی پۆلی ( )8ب���وو ،وەك خۆی وت���ی« :ه��ی��چ پ��ەی��وەن��دی��ی بە خۆپیشاندانەوە نەبوو ،هەر بە بنەماڵە سەر بە پارتی دیموكراتی كوردستان بوون ،بەاڵم لەكاتی رۆی��ش��ت��ن��ەوەی��دا ب��ۆ م��اڵ��ەوە، دەستگیریان كردووە». دەك���رێ���ت رۆژی ()19ی نیسان ،چی تر بە رۆژی ()19ی رەشبگیریی ناوبنرێت ،چونكە لەو رۆژەدا ،بە سەدان كەس لە هەموو چینو توێژەكان دەستگیركران، بەپێی كتێبە مێژووییەكانیش ،ئەو رۆژان��ەی پێشتر ناویان لێنراوە، رەشبگیریی ،ژم��ارەی ئەوانەی تێیاندا دەستگیركراون ،كەمترن لە ژم��ارەی ئ��ەوان��ەی لە رۆژی 19ی نیسانی ئەمساڵدا دەستگیرو بێسەروشوێن كران.
ئەوانەی چەكدارەكانی «یەكێتی» دەستگیریكردن ،چیرۆكهکانیان دەگێڕنەوە بەدواداچوونی :هاوار عەلی
.........................................................
«رۆژن�������ام�������ە» ل���ەڕێ���ی راپ��ۆرت��ێ��ك��ەوە ،چ��ی��رۆك��ی ئ��ەو دەستگیركراوانە دەگێڕێتەوە ،كە لە زیندانەكانی «یەكێتی»دا، ئەشكەنجەو ئ������ازاردراون ،بە تۆمەتی ئەوەی «بەشداربوون» لە خۆپیشاندانەكان ،داواك��اری گ��ش��ت��ی��ش دەڵ�����ێ�����ت :ئ���ەو دەستگیركردنانە نایاساییە.
ئەنجامدەرانی رەشبگیریی كێن؟
لە رۆژی ( )4/18ب��ەدواوە، تائێستاش هەڵمەتی رەشبگیریی دەزگ��ا ئەمنییەكان ب��ەردەوام��ە، دوای ئەوەی بە سەدان لە هاواڵتیو نووسەرو رۆژنامەنووسو چاالكوانی مەدەنیو پارێزەران دەستگیركرانو بە توندترین شێوە ئەشكەنجەدران، سووكایەتیشیان پێكرا. تائێستاش ئەوانەی ئازادكراون، زۆری��ن��ەی��ان ن��ازان��ن ل��ەالی��ەن چ هێزێكەوە دەستگیركراون ،هەندێك لەو هێزە چەكدارانە دەمامكدارو بەشێكیشیان ب��ە جلوبەرگی سەربازییەوە ب��وون ،جگەلەوەی بە جلی مەدەنیشەوە هاواڵتی دەستگیر كراوە. ب��ەپ��ێ��ی زان��ی��اری��ی��ەك��ان��ی «رۆژنامە»« ،یەكێتی» لەڕێگەی چەندین دەزگ��ای ئەمنیی جۆراو جۆرەوە ،رەشبگیریی دەستپێكرد، لەو نێوەندەدا ئاماژە بە بوونی چەكدارانی دەزگ��ای (زانیاریی، دژەت��ی��رۆر ،ئاسایش ،پۆلیس، سوپای عێراق ی و پاسەوانانی
کاوه حهسهن
هێمن فهرید
سیروان رهشید
رێبین ههردی
ئاشتیو روونەدانی توندوتیژیمان دەدا ،ب������ەاڵم ه��ێ��زەك��ان��ی «دژەت���ی���رۆر» هێرشیان ك��ردە سەرمانو برینداربووین ،لە زانكۆوە ت��ا ئاسایشی گشتیی ،لەسەر شەقامەكە لێیان دام».
«توندترین» شێواز ئەشكەنجە دەدرێن. ئێستاش ش��وێ��ن��ی كێبڵو پ���ۆس���ت���اڵ ب����ە ج���ەس���ت���ەی «س��ی��روان»ەوە ،دی��ارە ،وتی»: كۆمەڵێك ئامرازی تریان بۆ لێدانم بەكاردەهێناو كاریگەرییان لەسەر تەندروستیم دروستكردووە». ش���ەش دادوەری دادگ���ای سلێمانی ،دەسەاڵتدارانی هەرێم ئاگاداردەكەنەوە لە دەستگیركردنی ه��اواڵت��ی��ی��ان ب��ەب��ێ ب��ڕی��اری دادوەرو «ن��ای��اس��ای»ی بوونی ئەشكەنجەی جەستەییو دەروونیی گیراوەكانو پێچەوانەبوونی یاسا نێودەوڵەتییەكان. رێبین هەردی ،لە كۆنگرەیەكی رۆژن��ام��ەوان��ی��دا ،وت���ی« :زۆر ئ��ازاری��ان��دامو ئەشكەنجە درام، ت��ا پ��ێ��م��وت��ن؛ ك��اك��ە ئ��ەوەن��دە ئ��ازارم ن��ەدەن» ،هەروەها وتی: «تائێستاش نازانم لەسەر چی دەستگیركراوم». بەپێی وت���ەی خ���ۆی ،ئەو
شوێنەی «س��ی��روان رەشید»ی لێ زیندانیكرا نایاساییە ،چونكە لە «چ��وارچ��ێ��وەی زیندانەكانی حكومەتدا نییە». س���ی���روان ،ئ���ام���اژەی ك��رد ب����ەوەی؛ «س���ەرب���اری ئ���ەوەی بەپێی دەستوورو یاسا ،لێدانو ئ��ەش��ك��ەن��ج��ەدان ق��ەدەغ��ەی��ە، ئێمەیان بەب ێ فەرمانی دادوەر دەستگیركرد». بەختیار ع��ەل��ی ،ئەندامی داواك��������اری گ��ش��ت��ی��ی ،وت���ی: «هەڵسوكەوتی هێزە چەكدارەكان لە چەند رۆژی رابردوودا نایاسایی بوو». ه��ەروەه��ا ،وت��ی« :تائێستا چەندین هاواڵتی ئەشكەنجەدراو س��ەردان��ی ك����ردوونو ئ��ەوان��ەی ئ��اس��ەواری ئەشكەنجەیان پێوە دیاربێت ،ئەمان وەك داواك��اری گشتیی داكۆكیان لێكردوون».
سەرۆكایەتی كۆمار) دەكرێت. رێبین ه���ەردی ،رۆشنبیری ن��اوداری كورد ،بە «رۆژنامە»ی وت« :نازانم چ الیەنێكی سەربازیی دەستگیری كردم ،تەنیا ئەوەندە دەزان���م جلوبەرگی سەربازییان جۆرەها ئامراز ..بۆ لەبەردا بوو». ئەشكەنجەدان بەكارهێنراوە ه����ەروەه����ا ،وت����ی« :الی دەستگیركراوەكان دەڵێن: ل��ێ��ك��ۆڵ��ەرەوەك��ەی فەرماندەیی گ���ش���ت���ی���ی ،ك�����ە ئ���ی���ف���ادی دەزگا ئەمنییەكان ئامێرو شێوازی ل��ێ��وەردەگ��رت��م ،گلەییم ك��رد لە ج���ۆراوج���ۆری���ان ب��ۆ ئ���ازاردان���ی دڵڕەقیی چەكدارەكانیان ،كە جەستەییو دەروونیی بەكارهێناوەو بەخراپیی ئەشكەنجەیان داوینو بە «توند»ی ئازاریانداون. چەكدارەكان ،بەپێی وتەی لێكۆڵەرەوەكەش وتی :ئەوان سەر بە فەرماندەیی نینو لە دەزگای دەستگیركراوەكان ،كێبڵو دارو قۆناغە تفەنگو دەستی دەمانچەو زانیارییەوە هاتوون». هونەرمەند ،ك��اوە حسێن ،شەقو بۆكسیان بەكارهێناوە. سیروان رەشید ،سكرتێری لەوكاتەی رۆژی ( )4/19دەیویست ل��ەگ��ەڵ چ��ەن��د هونەرمەندێكی نووسینی رۆژنامەی «رۆژنامە»، تر ببنە پەرژین لەنێوان هێزە یەكێك ل��ەو دەستگیركراوانەی ئەمنییەكانو خوێندكارانی زانكۆدا ،ل��ەب��ەردەم دادگ���ای سلێمانیدا دەستگیر دەكرێتو ئەشكەنجەو دەستگیر كرا ،لەوكاتەی دەیویست رووماڵی خۆپیشاندانەكان بكات، ئازار دەدرێت. ئ��ەو وت���ی« :ئێمە هەوڵی ل��ەگ��ەڵ «ه��ی��وا ج��ەم��ال» ،بە
دەستگیركردنەكان ،بەبێ فەرمانی دادوەر بوون
زۆرینەی ئەوانەی لە ماوەی
هەفتەی رابردوودا دەستگیركران، بەبێ فەرمانی دادوەر ب��وون، داواك�����اری گشتیش ئ���ەوە بە نایاسایی دەزانن. ن����از ن������وری ،ب��ەرپ��رس��ی نووسینگەی داواكاری گشتیی لە سلێمانی ،ئەو دەستگیركردنانەی بە نایاسایی زانی ،هەروەك شەش ئەندامی دادوەری دادگای سلێمانی، ناڕەزایی خۆیان دەربڕی. ن��از ،بۆ «رۆژن��ام��ە» ،وتی: «تەنیا پۆلیسو ل��ە هەندێك حاڵەتیشدا ئاساییش ،بۆیان هەیە لەكاتی روودان���ی تاوانی بینراودا ،بەبێ ئەمری دادوەر خەڵك دەستگیر بكەن ،بەاڵم دەستگیركردنەكانی تر بەبێ تاوانو ئەمری دادوەر ،نایاساییە». ئەو شەش دادوەرەی دادگای سلێمانی ،لە راگەیەنراوێكی ()5 خاڵیدا ئەو دەستگیركردنانەیان رەتكردەوەو بە نایاساییان زانی. ل�������ە خ������اڵ������ی س���ێ���ی داواكارییەكانیاندا ،داوا دەكەن: «لەم كاتەدا واز لە بەكارهێنانی دەس���ەاڵت���ی ت���اوان���ی ب��ی��ن��راو بهێنرێت». ئ���ەو ش���ەش دادوەرە بە پێچەوانەی لێدوانەكەی «ناز نوری»یەوە ،كە دەزگای ئاسایش بە خاوەنی مافی بەكارهێنانی دەسەاڵتی تاوانی بینراو دەزانێت، راشكاوانە رایدەگەیەنن« :تەنیا پۆلیس مافی ئەوەی هەیە ،مامەڵە لەگەڵ خۆپیشاندەراندا بكات».
گیراوەكان بە هۆی «نەبوون»ی متمانە بە دادگاكان ،سكااڵ ناكەن
ك��اوە حەسەن ،لێپرسراوی بەشی سینەمای دەزگای سەردەم رەت��ی��ك��ردەوە ،س��ك��ااڵ ل��ە هیچ الیەنێك تۆمار بكات ،بە هۆی ئەوەی گومانی هەیە سكااڵكەی بەشوێنی خۆی بگات. ك�����اوە ،وت����ی« :ب���ە هیچ شێوەیەك باوەڕم بە سەربەخۆیی دادگاكانی هەرێمی كوردستان نییەو سكااڵش تۆمار ناكەم». رێ����ب����ی����ن ه�����ەردی�����ش، رایدەگەیەنێت :ئەو سكااڵ لەسەر هیچ كەسو الیەنێك تۆمار ناكات، چونكە كێشەی لەگەڵ كەسدا نییە. شەش دادوەرەك���ەی دادگای سلێمانی لە راگەیەندراوەكەیاندا، دەسەاڵت ئاگاداردەكەنەوە ،كە بە پێچەوانەی ئاراستەی بەدیهاتنی سەروەریی یاسا دادگا بەكارنەهێنن بۆ راپەڕاندنی كارەكانی خۆیانو پێشێلكردنی یاسا. س��ی��روان رەش��ی��د ،وت��ی: «ب���ێ ه��ەڵ��وێ��س��ت��ب��وون��ی ك��ۆی دەسەاڵتی دادوەری��ی ،لەمەڕ ئەو پێشێلكارییانە ،ئاماژە بۆ نەمانی خ��ەون��ی دهس��ەاڵت��ی دادوەری����ی س��ەرب��ەخ �ۆو س���ەروەری���ی یاسا دەكات». ئ��ام��اژەی ب���ەوەش دا؛ كە «دەس��ەاڵت��ی دادوەری���یو دادگ��او دادوەرە ب��ەڕێ��زەك��ان ب��وون بە ئالەتێك بەدەست كاربەدەستانی هێزە دەسەاڵتدارەكانەوەو حیزب بە ویستی خۆی دادوەرو دادگاكان لە دژی هاواڵتییان بەكاردەهێنێت، بەاڵم بكوژی شەهیدەكان دەستگیر ناكات».
ذمارة ( )631سيَشةممة 2011/4/26
hewal.rozhnama@gmail.com
دوای مامۆستایانو پزیشكان ،فەرمانبەرانیش هەڵوێست وەردەگرن رۆژن����ام����ە :ل���ە ن��وێ��ت��ری��ن هەوڵدا بۆ كشانەوەی هێزەكانی پێشمەرگە ،فەرمانبەرانی سنووری سلێمانی بەیاننامەی ژمارە یەك باڵودەكەنەوەو داوای كۆتاییهێنان
بەو لەشكركێشییە دەكەن. ل���ە ب��ەی��ان��ن��ام��ەك��ەدا ،كە كۆپییەكی ب��ۆ «رۆژن���ام���ە»، هاتووە ،فەرمانبەرانی سنووری سلێمانی ،چەند داواك��اری��ی��ەك
ئاراستەی دەسەاڵت دەكەنو تێیدا هاتووە« :ئێمە وەك توێژێكی زۆر زی��ن��دووی ئ��ەم كۆمەڵگایەو وەك ب��ەرپ��رس��ی��ارێ��ت��ی��ی��ەك��ی مێژووییو ئەركی سەرشانمان،
ئ��ی��دان��ەی بەپێویستمانزانی، كۆكردنەوەی هێزو لەشكركێشی بۆ سەر پارێزگاكەمانو دەوروبەری بكەین». ل�����ە ب���ەش���ێ���ك���ی ت����ری
بەیاننامەكەشدا داواك��راوە :پاش گەڕانەوەی هێزەكان بۆ شوێنی خۆیان ،هەوڵی گ��ەڕان��ەوەی بۆ سەر مێزی گفتوگۆ بدرێتو تەواوی كێشەكان چارەسەر بكرێن.
داڕشتنی سیناریۆی «ئابڕووبردن»ی سیاسییو میدیاكارانی سەربەخۆو ئۆپۆزسیۆن؛ بهدوور نازانرێت راپۆرتی :رۆژنامە
.........................................................
رۆژنامەنووسانو رووناكبیران ب��ەدووری نازانن «دەس��ەاڵت» س��ی��ن��اری��ۆ ب���ۆ كەسێتییان دروس��ت��ب��ك��اتو بەپێی چەند هەواڵێكیش ،كە لە ماڵپەرەكاندا باڵوبووەتەوە ،دەسەاڵت نیەتی كارێكی لەو شێوەیەی هەیە. م���اڵ���پ���ەڕی «س���ب���ەی» باڵویكردەوە :زانیارییان هەیە ل��ەس��ەر هەوڵێكی مەكتەبی راگەیاندنی سەر بە یەكێتیی، بە «دروستكردنی سیناریۆو ك�����اری س���اخ���ت���ە» ،ل��ەس��ەر رۆژنامەنووسانو رۆشنبیرانو ن���ووس���ەران���ی س���ەرب���ەخ���ۆو ئۆپۆزسیۆن ،بەاڵم ئەندامێكی ئ��ەو مەكتەبە رەت��ی��دەك��ات��ەوە هەوڵی لەو شێوەیە لەئارادابێت. ع��ارف قوربانی ،ئەندامی مەكتەبی راگەیاندنی یەكێتیو س���ەرن���وس���ەری رۆژن���ام���ەی «ئاسۆ» ،كە نزیكە لەسەرۆكی ح���ك���وم���ەت���ەوە ،دژای���ەت���ی دروستكردنی هەر سیناریۆیەك دەك���ات ب��ۆ رۆژن��ام��ەن��ووس��انو رووناكبیرانو دەڵێت« :بۆ خۆم دژی دروستكردنی هەرجۆرە
کاوه عهبدوڵاڵ سیناریۆیەكم ،كە بۆ شكاندنی هەركەسێتییەك بكرێت ،لەالیەن دەس����ەاڵت����ەوە ب��ێ��ت ،ی��اخ��ود ئۆپۆزسیۆنەوە». ق����ورب����ان����ی ،ل����ەب����ارەی دروس�����ت�����ك�����ردن�����ی ه����ەر سیناریۆیەكەوە ،دەڵێت« :شتی وام نەبیستووە تائێستا ،هیچ شتێكی لەو شێوەیه لە راگەیاندنی ی��ەك��ێ��ت��ی��ی��ەوە دەرن���ەچ���ووە، بۆیە پێموانییە راس��ت بێت»، پێشبینیی ئەوەشی نەكرد ،شتی لەو جۆرە رووبدات. ئ�����اس�����ۆس ه���������ەردی، خ��اوەن ئیمتیازی كۆمپانیای «ئاوێنە» ،بە «رۆژن��ام��ە»ی
عارف قوربانی وت« :دەس��ەاڵت��ێ��ك ب��ەس��ەر راگەیاندنەكانی هەردوو حیزبدا ب��ااڵدەس��ت��ە ك��ە س��ڵ ل��ە هیچ شتێك ناكاتەوە ،درۆی شاخدار دەكات». ه���ەردی ،پێیوایە؛ ئەگەر هەوڵی سیناریۆی زیاتر هەبێت، ئ���ەوا «ت��ەن��ی��ا خ��ۆی��ان زەرەر دەك����ەنو بەمشێوەیە بۆیان ناچێتە سەر ،چونكە كەس باوەڕ بەڕاستییەكانیشیان ناكات ،نەك ئەوەی سیناریۆ دروست بكەن». هەندێك پێیانوایە؛ دوورنییە ئ��ەو سیناریۆیە بۆ شكاندنی كەسێتییەكانی ن��ووس��ەرانو رۆژنامەنووسان دروستبكرێت،
ئاسۆس ههردی بەوپێیەی لە شەڕی ناوخۆشدا ه��ەردوو حیزبەكەی دەس��ەاڵت پەنایان بۆ بردووە. ع�����ەدن�����ان ع���وس���م���ان، پ��ەرل��ەم��ان��ت��اری فراكسیۆنی «گ���������ۆڕان» ،ه����ەر ج���ۆرە سیناریۆیەكی ب��ەالوە ئاساییە، لەبەر ئ��ەوەی بەوتەی ناوبراو «ئەمە جاری یەكەم نییە». ع��ەدن��ان ،وت��ی« :ئەمانە لە سەردەمی ش��ەڕی ناوخۆوە كراوە ،لە رێگەی میدیاكانەوە، ئێستاش ئەو رۆڵە دەبینن ،بۆیە شتێكی تازە نییە بۆ ئێمە ،لەبەر ئەوەی هیچ كێشەیەكمان نییە». ئەوەی بەالی عەدنانەوە لە
کهمال رهئوف دروستكردنی سیناریۆ ئاسایی نییە ،ئ��ەوەی��ە «كاریگەریی خراپی لەسەر خەڵك دەبێت، بەوەی كە دڵپیسییو قەلەقبوون دروستدەكات». د.موسەنا ئەمین ،ئەندامی س��ەرك��ردای��ەت��ی ی��ەك��گ��رت��ووی ئیسالمیی كوردستان ،دەڵێت: ئ��ەوە شتێكی چاوەڕوانكراوە، چونكە دەسەاڵت حورمەتی بۆ هیچ شتێك نەهێشتووەتەوە. م��وس��ەن��ا ،وت����ی« :ئ���ەو سیناریۆیانەی دەسەاڵت ،دەچنە خانەی تیرۆری كەسێتییەوە، كە ناوی كەسەكان دەزڕێتو بێ حورمەتییان پێدەكات».
عهدنان عوسمان ك��اوە عهبدوڵاڵ ،سەرۆکی ئ��هن��ج��ووم��هن��ی پ��ارێ��زگ��ای سلێمانی ،ب��ە «رۆژن��ام��ە»ی وت« :پێشبینیی سیناریۆی وا دەك���رێ���ت ،ل��ەب��ەر ئ���ەوەی پ��ێ��ش��ت��ر ش��ت��ی وا ك�����راوە، دەبێت بەهەموومانەوە ،ئەمە رەتبكەینەوەو بەرپرسیارێتیمان ل��ەئ��ەس��ت��ۆ ب���ێ���تو رێ��گ��ای پێنەدەین». ل��ە ئ��ێ��س��ت��ادا ب��ەش��ێ��ك لە سیناریۆكانی دەسەاڵت دەستی پ��ێ��ك��ردووە ،ب���ەاڵم تەنیا بۆ سەر پارتە ئۆپۆزسیۆنەكانەو ن�������ەگ�������وازراوەت�������ەوە ب��ۆ رۆژنامەنووسانو نووسەران.
د .موسهنا ئهمین ك������ەم������ال رەئ���������وف، س���ەرن���ووس���ەری رۆژن���ام���ەی «هاواڵتی» ،دەڵێت« :بارودۆخ ب��ەرەو تەشەنوجو پێكدادانی زیاتر دەچێت ،لە هەركاتێكدا ئەمە بووبێت ،دی��ارە رەوش��ی رۆژنامەنووسان بەرەو خراپبوون دەچێت». ك��ەم��ال ،پیشبینیی ك��رد؛ ئەو دەنگۆیانە راستبنو دەست ب���ەو س��ی��ن��اری��ۆی��ان��ە بكرێت، وت���ی« :چ�����اوەڕوان دەك��رێ��ت كۆمەڵێك سیناریۆ دروستبكەن بۆ ناشیرینكردنی كەسێتیی سەربەخۆو ئەوانەیشی چوونەتە پاڵ ئۆپۆزسیۆنەوە».
ل ه پهرلهمانی عێراق؛ شکات دهکهن
دوای «گۆڕان» ،مینحەی «كۆمەڵو یەكگرتوو» دەبڕدرێت راپۆرتی :هاوڕێ عەبدوڵاڵ
........................................................
دوای ب��ڕی��ن��ی مینحەی «ب���زووت���ن���ەوەی گ�����ۆڕان»، حكومەتی هەرێمی كوردستان، بڕیاری دا ،مینحەی یەكگرتووی ئیسالمییو كۆمەڵی ئیسالمیی ب��ب��ڕدرێ��ت ،ئ���ەو ه��ەن��گ��اوەش ن����اڕەزای����ی س��ی��اس��ی��ی ه��ێ��زە ئۆپۆزسیۆنەكانی لێدهکهوێتەوە. دوای ئهوهی لە مانگی ئازاری ئەمساڵەوە ،حكومەتی هەرێمی كوردستان ،بودجەی مانگانەی بزووتنەوەی گۆڕانی راگرتووە، رۆژی ()4/24ی��ش ،هەریەك لە یەكگرتووی ئیسالمییو كۆمەڵی
ئیسالمیی ،به تهلهفۆن لە بڕینی بودجەكەیان ئاگاداركراونەتەوە. سەاڵحەدین بابەكر ،وتەبێژی مەكتەبی سیاسیی یەكگرتووی ئیسالمیی ك��وردس��ت��ان ،بە «رۆژن��ام��ە»ی راگەیاند« :لە ئەنجومەنی وەزی��ران��ی هەرێمی كوردستان ،پێیان راگەیاندین، كە بودجەی كۆمەڵو یەكگرتوو بڕدراوە». هاوكات ،محەمەد حەكیم، بەرپرسی دامەزراوەی كارگێڕییو دارای����ی ك��ۆم��ەڵ��ی ئیسالمیی كوردستان ،بە «رۆژن��ام��ە»ی راگەیاند« :بەبێ هیچ بڕیارێكی رەس���م���ی���ی ،ب���ە ت��ەل��ەف��ۆن پ��ێ��م��ان��ڕاگ��ەی��ەن��راوە ،بودجەی
كۆمەڵو یەكگرتوو بڕراوە». ه��ێ��زە ئ��ۆپ��ۆزس��ی��ۆن��ەك��ان، پ��ێ��ی��ان��وای��ە ،بڕینی ب��ودج��ەی مانگانەیان دەچێتە چوارچێوەی فشارەكانی دەس��ەاڵت��ەوە؛ بە مەبەستی س��اردك��ردن��ەوە لە پ���رۆژەی چاكسازیی ئ��ەو سێ الیەنە. بە بڕوای وتەبێژی مەكتەبی سیاسیی ی��ەك��گ��رت��وو ،بڕینی ب��ودج��ەی ح��ی��زب��ەك��ەی��ان ،لە چوارچێوەی ئەو فشارانەدایە كە «یەكێتیو پارتی» خستوویانەتە سەر هێزەكانی ئۆپۆزسیۆن. وتیشی« :ئ��ەو هەنگاوە، فشاری یەكێتیو پارتییە بۆ سەر حیزبە ئۆپۆزسیۆنەكان؛
بە مەبەستی پاشگەزبوونەوە لە بەرنامەكانمان ،ب��ەاڵم ئەو فشارانە سوورترمان دەكەن لە شێوازی كاركردنمان». لە دوو هەفتەی راب��ردوودا، میدیاكان باڵویانكردەوە ،كە بڕینی ب��ودج��ەی بزووتنەوەی گ����ۆڕان ،ل��ەس��ەر راس��پ��اردەی س��ەرۆك��ی هەرێمی كوردستان ب���ووە ،ب���ەاڵم سەرۆكایەتیی ه��ەرێ��م��ی ك���وردس���ت���ان ،لە روونكردنەوەیەكدا ،كە رۆژی ( )4/17ب�ڵ�اوی���ك���ردەوە، رایگهیاند« :پێدانو راگرتنی مانگانەی ح��ی��زبو رێكخراوە سیاسییەكان ،كاری حكومەتەو ئەگەر ب��ڕی��اری واش درابێت،
لەالیەن حكومەتی هەرێمەوەو بەشێوەیەكی جەماعی دراوە، نەك بە راس��پ��اردەی سەرۆكی هەرێم». ه���اوك���ات ،ب��ەرپ��رس��ان��ی حكومیی ،بێئاگایی خۆیان لە بڕینی مینحەی ئۆپۆزسیۆن دەردەبڕنو هیچ روونکردنەوەیەك لەو بارەیەوە نادەن. توانا ئەحمەد ،بەڕێوەبەری راگەیاندنی ئەنجومەنی وەزیرانی هەرێمی كوردستان ،بێئاگایی خ���ۆی ل���ە ب��ڕی��ن��ی ب��ودج��ەی «كۆمەڵو یەكگرتوو» نیشاندا. د .نوری عوسمان ،سەرۆكی دیوانی ئەنجومەنی وەزیرانی ه��ەرێ��م��ی ك��وردس��ت��ان��ی��ش ،بە
«رۆژنامە»ی راگەیاند« :ئاگام لە بڕینی بودجەی ئەو حیزبانە نییەو ئەوە پەیوەندیی بە منەوە نییە ،لەگەڵ د .بەرهەم قسە بكەن». پێشتریش ،كاوە مەحمود، وتەبێژی حكومەتی هەرێمی كوردستان ،بە «رۆژن��ام��ە»ی راگهیاندبوو« :ئاگام لە بڕینی مینحەی ئەو حیزبانە نییە». ئۆپۆزسیۆنەكان، حیزبە بڕینی بودجەی حیزبەكانیان ب��ۆ ئ���ەوە دەگ��ەڕێ��ن��ن��ەوە ،كە لەكوردستاندا یاسا س��ەروەر نییەو پێیانوایە؛ دەبێت پێدانی بودجە بۆ حیزبەكان بەپێی یاسا بێت.
ه����ەرچ����ەن����دە ئ��ێ��س��ت��ا پ��ڕۆژەی��اس��ای��ەك ل��ەوب��ارەی��ەوە ل��ە پەرلەمانە ،ب��ەاڵم پێشتر الیەنەكانی ئۆپۆزسیۆن ئاماژەیان بەوەدابوو سەرۆكایەتی پەرلەمان دەی���ەوێ���ت پ��ەس��ەن��دك��ردنو گفتوگۆكردنی دوابخات. محەمەد حەكیم ،رایگەیاند: «لە كوردستاندا ،یاسا سەروەر نییەو بودجەی حیزبەكان بەبێ یاسا دەبڕدرێتو هێزی چەكدار ب��ەب��ێ ی��اس��ا دەج��وڵ��ێ��ن��رێ�تو یەكێتیو پ��ارت��ی خ��ۆی��ان بە حاكمی كوردستان دەزان��ن ،بۆ گەڕاندنەوەی ئەو مافەمان ،لە ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق رێگەی یاسایی دەگرینەبەر».
پەرلەمانی كوردستان؛ لە پەراوێزی قەیرانەكانی هەرێمدایە ن .هەولێر
........................................................
پ��ەرل��ەم��ان��ی ك��وردس��ت��ان، تائێستا ن��ەی��ت��وان��ی��وە وەك��و بەرزترین ناوەندی دەس��ەاڵت، ببێتە مەرجەعی یەكالیكردنەوەی كێشە سیاسییەكانی كوردستان، بەپێچەوانەوە ،پەرلەمان تەنیا وەكو پاشكۆی ه��ەردوو حیزبە دەسەاڵتدارەكە كاری كردووە. پ��ەرل��ەم��ان��ی ك��وردس��ت��ان، رووداوهکــــانـــی لــــەدوای ()17ی ش��وب��ات��ی سلێمانی ب����ڕی����اری ژم�������ارە ()1ی دەرك���رد ،ك��ە ل��ە ( )17خاڵ پ��ێ��ك��ه��ات��ووەو ح��ك��وم��ەتو الی��ەن��ە پ��ەی��وەن��دی��دارەك��ان بەجێبەجێكردنی داواكارییەكانی خۆپیشاندەران ناچاردەكات، بەاڵم ئەم بڕیارە ،تەنیا وەك
نووسین م��اوەت��ەوەو حكومەت پێوەی پابەند نەبووە. عومەر نورەدینی ،ئەندامی پەرلەمانی كوردستان لەسەر لیستی ك��وردس��ت��ان��ی��ی ،بە «رۆژن����ام����ە»ی راگ��ەی��ان��د: «پەرلەمان ،گۆچانی سیحریی پێ نییە كە سەرجەم گرفتەكان چارەسەر بكات ،لەگەڵ ئەوەی مەرجەعە ،ئەمە بەو مانایە نییە، بەتەنیا ئەو لە بڕیاری سیاسیی ب��ەرپ��رس��ە ،ئ��ەو بەرپرسە لە یاسا دەرك��ردن .ئەگەر سهیری كوردستان بكەین ،كۆمەڵێك كارەكتەری سیاسیی هەن كە بڕیار الی ئ��ەوان��ە ،جواڵندنی شەقام الی ئەوانە ،مەبەستم كەسی سەرەكیی حیزبەكانە، ب���ەاڵم پێویستە پ��ەرل��ەم��ان، چاودێریی بكاتو شەرعییەتی پێ بدات».
لەساڵی ()1992ەوە كە بۆ یەكەمجار پەرلەمانی كوردستان دام��ەزراوە« ،یەكێتیو پارتی» لەهەوڵی ئ���ەوەدان ،پەرلەمان بێدەسەاڵت بكەنو دەسەاڵتی
حیزبە بەسەر پەرلەمانەوە ،بۆیە دەبێت چاوەڕێی ئەوە بكەین، بڕیارەكان لەدەرەوەی پەرلەمان دەرب��ك��رێ�نو ئینجا پەرلەمان فۆرمێكی یاسایی بداتە ئەو
بكات». ل����ەم����اوەی راب�������ردوودا، هەردوو الیەنی «ئۆپۆزسیۆنو دەس������ەاڵت» ،ه��ەری��ەك��ەی��ان بەرنامەی خۆی بۆ چارەسەری
ناوخۆو پێشمەرگەدا ،پەرلەمان وەكو ناوەندێكی حیزبیی ،خۆی نمایشكرد ،نەك وەكو ناوەندێكی بڕیاری نیشتمانیی. بیالل سلێمان ،پەرلەمانتاری
بیالل سلێمان :پەرلەمان ،خۆی رۆڵی خۆی نەهێشتووە، ئەوەش بۆ سەرۆكایەتیی پەرلەمانو سەرۆكی پەرلەمان دەگەڕێتەوە راستەقینە لەدەستی خۆیاندا بهێڵنەوەو تائێستاش ،بەكردەیی توانیویانە ئەو كارە بكەن. ك��اردۆ محەمەد ،سەرۆكی فراكسیۆنی گۆڕان لەپەرلەمانی كوردستان ،ب��ڕوای وای��ە« :لە كوردستان ،بڕیار لەپەرلەمان نییەو ل��ەدەرەوەی پەرلەمانە، ئەمەش دەرخ��ەری هەژموونی
بڕیارانە». كاردۆ ،بەپێویستی دەزانێت پ��ەرل��ەم��ان ب��ەئ��ەرك��ی خ��ۆی هەستایە« ،دەبوایە پەرلەمان بە ئەركی خۆی هەسێت ،بەاڵم بەداخەوە ،پەرلەمان ناتوانێت ب��ڕی��ارەك��ان��ی خ��ۆی جێبەجێ ب��ك��ات ،وات��ا حكومەت ناچار بكات ،بڕیارەكانی جێبەجێ
رەوش���ەك���ە خ��س��ت��ووەت��ەڕوو، ه��ەرالی��ەن��ەش س���وورە لەسەر جێبەجێكردنی داواكارییەكانی خۆی .لەم نێوەندەدا ،پەرلەمان نە رۆڵێكی ماوە ،نە توانیویەتی ن��ێ��وان��گ��ی��ری��ی��ەك ل��ەن��ێ��وان ئۆپۆزسیۆنو دەسەاڵتدا بكات، بەڵكو بەپێچەوانەوە ،لە دوو دانیشتنی بانگهێشتی وەزیرانی
كۆمەڵی ئیسالمیی ،پێیوایە: پەرلەمان ،خ��ۆی رۆڵ��ی خۆی ن��ەه��ێ��ش��ت��ووە« ،ئ����ەوەش بۆ س��ەرۆك��ای��ەت��ی��ی پ��ەرل��ەم��انو سەرۆكی پەرلەمان دەگەڕێتەوە، چونكە س��ەرۆك��ی پەرلەمان، گرنگیی بە كێشەكان ن��اداتو دەی��ەوێ��ت پ��ەرل��ەم��ان پ��ەراوێ��ز بخات».
ل����ەم ب����ارودۆخ����ە گ���رژو قەیراناوییەدا كە كوردستانی پێدا تێپەڕدەبێت ،پەرلەمانی ك����وردس����ت����ان ،رۆڵ������ی ل��ە ه��ێ��ورك��ردن��ەوەی رەوش��ەك��ەو لێكترنزیكکردنەوەی الیەنەكانی ئۆپۆزسیۆنو دهسهاڵتدا نەبووە. بە رای عومەر نورەدینی، دەكرێت پەرلەمانی كوردستان، دەس��ت��پ��ێ��ش��خ��ەری��ی ب��ك��ات ب��ۆ الی��ەن��ەك��ان��ی دەس����ەاڵتو ئ��ۆپ��ۆزس��ی��ۆنو ل��ەس��ەر مێزی گ��ف��ت��وگ��ۆ ك��ۆی��ان ب��ك��ات��ەوە، «پەرلەمانی كوردستان ،لەگەڵ ب��ەردەرك��ی س��ەرا بە بنبەست گەیشت ،چونكە پەرلەمانی ل��ی��ژن��ەی دی��ال��ۆگ��ی پێكهێنا، بەاڵم بەردەركی سەرا لیژنەی گفوگۆیان رەت��ك��ردەوە ،ئێستا ئ��ەوان��ی��ش دەڵ���ێ���ن ،دەب��ێ��ت پەرلەمان هەڵبوەشێتەوە».
hewal.rozhnama@gmail.com
ذمارة ( )631سيَشةممة 2011/4/26
www.rozhnama.net
پارێزهر رازاو عەبدول :ئەوەی ئەو رۆژە بەرامبەر پارێزەران كرا ،نیشانی دا كە ئەم واڵتە یاسای تێدا نییەو ئەنجومەنی قەزا سەروەر نییە.
د .لەتیف شێخ مستەفا :دەسەاڵتی هەرێم؛ لەدەرەوەی سیستمەو پێش دەسەاڵتی دیكتاتۆرییە
«رێگرتنو ئەشكەنجەو زیندانیكردنو رێگریی لە كۆبوونەوە ،تاوانە» سازدانی :رۆژنامە
........................................................
د .لەتیف شێخ مستەفا، پسپۆڕی یاسای دەستووریی، لەم دیدارەی «رۆژنامە»دا دەڵێت :ئەوەی لەماوەی ئەم چەند رۆژەدا ،لە كوردستان كراوە ،لە ئەشكەنجەدانو گرتن بەبێ فەرمانی دادوەرو سوكایەتیو زیندانیكردنو رێگرتن لە هاتوچۆی ئاسایی خەڵك ،گرتنی شەقامو بازاڕەكان لەالیەن هێزی سەربازییەوە ،لە رووی یاساییەوە ،تاوانەو ئەوانەشی تاوانیان بەرامبەر كراوە ،مافی خۆیانە پەنا ببەنە بەر دادگا.
رۆژنامە :م��اوەی دوومانگە، «باری نائاسایی»ی رانەگەیەنراو لە كوردستان پەیڕەو دەكرێت، لە رووی یاساییەوە ،ئەمە چۆن لێكدەدەیتەوە ،یاسا چۆن رێگە بە «باری نائاسایی» دەداتو چۆن مامەڵەی لەگەڵدا دەكات؟ *دامودەزگا دەستوورییەكانی وەك���و پ��ەرل��ەم��انو حكومەتو دەسەاڵتی دادوەری��ی ،ئەمانە بۆ بەڕێوەبردنی دەوڵ���ەت دان��راون ل��ە «ب���اری ئ��اس��ای��ی»دا ،ئەم كاركردنانە لە ب��اری ئاساییدا، زۆرجار رۆتینیاتو لەسەرخۆییان پێوەیە ،بۆ ئەوەی ئەم دەزگایانە ک ه كاردەكەن ،تەجاوزی یاساو كراونەتەوە ،ب��ەاڵم بەیەكجاریی هەر تاوانە ،ئەگەر باری نائاسایی رابگەیەنێت ،ئاساییە ،بەاڵم مادام مافو ئازادییەكانی خەڵك نەكەن ،سفرناكرێنەوە. ل���ەع���ێ���راق���دا ،دەس���ەاڵت���ی نەیكردووە ،تاوان دەكات ،ئێستا بەاڵم زۆرجار كە واڵت رووبەڕووی «ب��اری نائاسایی» دەبێتەوە ،جێبەجێكردنی باری نائاسایی ،لە هەولێر ،دەسەاڵت بە بەردەوامی بەهۆكاری دەرەكیی یان ناوخۆیی ،ل���ە دەس���ەاڵت���ی ئ��ەن��ج��وم��ەن��ی ت��اوان دەك��ات ،چونكە مۆڵەتی وەكو پەتاو نەخۆشییو كارەساتی وەزیراندایە ،پەرلەمان رەزامەندیی كۆبوونەوەو خۆپیشاندان نادات، س��روش��ت��ی��یو ب���ووم���ەل���ەرزە ،لەسەر دەدات ،بەاڵم لەهەرێمی لێدانی خەڵك ه��ەر لە بنەمادا ك��ە سەقامگیریی ن��اوچ��ەی��ەك كوردستان ،روون نییە ،تەنیا ت��اوان��ە ،لەحاڵەتی ناكاویشدا تێكبدات ،ی��ان ش��ۆڕشو شەڕی لە یاسای سەرۆكایەتیی هەرێمدا ناتوانرێت لە خەڵك بدرێت. رۆژن��ام��ە :ئێستا لەخەڵك چەكداریی لە واڵت رووبدات ،یان بڕگەیەكی تێدایە كە دەسەاڵتی واڵت رووب���ەڕووی ش��ەڕو جەنگی راگەیاندنی باری نائاسایی هەیە ،دەدرێ����تو ت��ەق��ەی لێدەكرێتو دەرەكیی ببێتەوە ،لەو كاتەدا ،هەرچەندە لە رووی یاساییەوە ،دەستگیر دهکرێت ،ئەی خەڵك ئەو دامودەزگا ئاساییانە ،ناتوانن ت��ائ��ێ��س��ت��ا ب����اری ن��ائ��اس��ای��ی چی بكات؟ * لە هەرێمی كوردستاندا، واڵت بەڕێوەببەن بەو میكانیزمە رانەگەیەنراوە. رۆژن���ام���ە :ب����ەاڵم ئ���ەوەی پێش قۆناغی دەوڵەتین ،ئەوەی ی��اس��ای��ی��ان��ەی ب��ۆی��ان دان����راوە. زۆرب��ەی واڵت��ان ،رێگەیانداوە كە لەواقیعدا ،لە كوردستان پەیڕەو ل��ەك��وردس��ت��ان��دا ه��ەی��ە ،پێش دیكتاتۆرییەتیشە، ب��اری نائاسایی پەیڕەو بكرێت ،دەكرێت «ب��اری نائاسایی»یە ،سیستمی چونكە لە سیستمی دیكتاتۆریشدا، بۆ ئەوەش دەبێت تایبەتمەندییو هەرچەندە رانەگەیەنراوە؟ * م��ادام ئیعالن ن��ەك��راوە ،ئیعالنی حاڵەتی لەناكاو دەكرێت، هۆكارەكانی ئەو بارە هەبن. دەبێت بۆ راگەیاندنی باری پێویستە دامودەزگاكان ،هەمووی كەواتە ،ئەم حاڵەتە وەكو ئەوە نائاساییش ،بە یاسا دیاریی بكرێت بەشێوەی ئاسایی كاربكەن ،كەواتە وایە ،فێڵ لە هاواڵتییان بكەن، كە كام دەسەاڵت ،باری نائاسایی هەموو ئەو كارانەی ل��ەدەرەوەی تەڵەیان ب��ۆ بنێنەوە ،چونكە رادەگ��ەی��ەن��ێ��تو ك��ێ ل��ە ب��اری باری نائاسایی دەیكەن ،تاوانە ،دەڵێن ،ئێوە ئ���ازادنو ئێمە لە نائاساییدا واڵت بەڕێوە دەبات ،گرتنی خەڵك ،گرتنی شەقامەكان ،باری ئاساییداین ،مافەكانتان لە ئەو مافو ئازادییانەی هاواڵتییان رێگرتن لە چوونی خوێندكارانو دەستووردا دیاریكراوە ،هاتوچۆو كامانەن كە بەرتەسك دەكرێنەوە ،خەڵك لە شارێكەوە بۆ شارێكی خۆپیشاندانتان ئازادە ،كۆبوونەوە هەروەها ماوەی بارەكەو زۆرجار دیكە ،پێشێلی مافی ئازادیی ئ��ازادە ،بەاڵم دەیانگرن ،ئەمەی جوگرافیای شوێنەكە دیاریی هاتوچۆی خەڵكە كە لە دەستوورو ئێستا دەك���رێ���ت ،فێڵكردنو دەكرێن ،لەهەمووی گرنگتر ،ئەگەر ی��اس��اك��ان��دا ه��ەی��ە ،رێگرتن لە هەڵخەڵەتاندنو تەڵەنانەوەیە بۆ خەڵكێك لەسەرووی یاسای باری كۆبوونەوەی خەڵك ،تاوانە ،راستە خەڵك ،ئەمە لە هیچ دەسەاڵتێكدا نائاساییەوە ،تەجاوزی لەسەر كرا ،لەیاسای خۆپیشانداندا مۆڵەت جێینابێتەوە ،تەنیاو تەنیا میزاجی ئەو هاواڵتییە پەنا بۆ كوێ بەرێت ،ه��ەی��ە ،ب��ەاڵم داوای مۆڵەتیش كۆمەڵە خەڵكێكە ،ئەگەر حاڵەتی راستە مافو ئازادیی بەرتەسك دەكرێت ،هەر نایدرێتێ ،ئەوەش ل��ەن��اك��او بەپێویست دەزان���ن،
بۆچی ئیعالنی ناكەن ،ئەوەش بەئارەزووی خۆیان نییە ،دەبێت بارەكەو واقیعەكە هەبێت ،ئەگەر واقیعەكە نەبێتو ئیعالن بكرێت، دەتوانیت لە دادگای دەستووریی تانەی لێبدەیت. رۆژن��ام��ە :ك��ەوات��ە ،ئ��ەوەی ل��ە ك��وردس��ت��ان ه��ەی��ە ،حوكمی عورفییە؟ * حوكمی عورفیش نییە، چونكە حوكمی عورفیو ئیعالنی حاڵەتی لەناكاو ،دوو رووی یەك دراون ،بەس ئ��ەوەن��دەی هەیە، هەندێك خەڵك دەڵێن ،حوكمی عورفی بۆ حاڵەتی عەسكەرییەو ئەوی دیكە بۆ حاڵەتی مەدەنییە، ك��ەوات��ە ،ئ��ەوەی لەكوردستاندا ه��ەی��ە ،ل��ە حوكمی عورفیش خراپترە. رۆژن���ام���ە :ب����ەاڵم ،خەڵك تاوانی بەرامبەر دەكرێتو بەبێ بڕیاری دادوەر دەستگیر دهکرێتو ئیهانە دەكرێت ،ئەم هەموو تاوانە دەكرێت ،دادگ��ا چی بۆ خەڵك دەكات؟ * دەبێت جیاوازیی یاساو واقیع بكەین ،بەگوێرەی یاساكانی دەوڵەتی فیدراڵیو بە گوێرەی ی��اس��اك��ان��ی ن���اوخ���ۆش ،ئەمە هەمووی ت��اوان��ە ،ئ��ەوە تاوانەو دەستدرێژیكردنە بۆ سەر مافو ئازادییەكانی خ��ەڵ��ك ،دەبێت خەڵك پەنا بباتە بەر دادگا.
ئەو تاوانانەی ئێستا دەكرێن ،بە زیانی هەرێمیش دەشكێنەوە، چونكە ئەوە هەڵناگرێت بەوشێوەیە حوكمڕانیی بكەن ،ئەو جۆرە حوكمڕانییە ،مەترسییە لەسەر ههرێمی كوردستان
رۆژن��ام��ە :ب��ەاڵم ،دادگاكانی هەرێمی ك��وردس��ت��ان ،دەت��وان��ن ب��ڕی��ار ب����دەنو ب��ڕی��ارەك��ان��ی��ان جێبەجێبكرێت؟ * نەخێر ،ئەگەر پەناش بەرێتە بەر دادگای فیدراڵی ،ئەوانیش لەو ئاستەدا نین ،بۆیە ئەم دەوڵەتە ب��ە كوردستانیشەوە ،واڵتێكە تائێستا نەگەیشتووەتە قۆناغی دەوڵەت بوون ،مومكین نییە ئەم شێوازە بەردەوام بێت ،ئەمە زۆر ترسناكە ،ئێمە نەگەیشتووینەتە ئاستی سیستمیش ،دیكتاتۆرییش سیستمە. رۆژنامە :ئەی حاڵی مەحاكمو دەس��ەاڵتو سیستم وا بێت ،چار چییە؟ * بە رای من ،با خەڵك بچێت، سكااڵ تۆمار بكات لەسەر هەموو دەسەاڵتەكان ،لەگەورەترینەوە، هەر كەس ئیهانەی پێكراوەو رێی لێگیراوە كۆبێتەوە ،ئەشكەنجە دراوە ،هەركەسێك لە شارێكدا رێی لێگیراوە بچێت بۆ شارێكی دیكە ،هەقی ئەوە كە بچێت سكااڵ تۆماربكات. رۆژنامە :بەو مەنتیقەی ئەو هەموو سكااڵیە بچنە بەردەستی دادگ�����ا ،ئ���ەوی���ش دەك��ەوێ��ت��ە واقیعێكەوە ك��ە ئیتر دەبێت بەدواداچوونیان بۆ بكات؟ * تەسەوردەكەم لەم چەند رۆژەدا دوو هەزار حاڵەت هەبێت، ئەم دوو هەزار حاڵەتە ،بەڵگەیەكی باشن ،ئەمڕۆش نەكرێت ،سبەینێ دەكرێت ،ئەوەش دەبێتە بەڵگە ب���ۆئ���ەوەی ك��ە دۆخ���ی دادگ���او دەسەاڵتەكانی ئەم هەرێمە لەو ئاستەدایە ،لەگەڵ ئ��ەوەی ئەم مافانە ون نابن ،ب��ەاڵم ئەگەر كەس قسە نەكات ،ون دەبن .ئەو نیزامانەی كە ئێستا میللەتەكانیان لێیان هاتوونەتە دەن��گ ،هەموو مەلەفەكانیان هەڵدەدرێتەوە ،ئەو تاوانانەشی كە ئێستا دەكرێن ،بە زەرەری هەرێمیش دەشكێنەوە، چونكە هەرێمی كوردستان ،ئەوە هەڵناگرێت بەوشێوەیە حوكمڕانیی بكەن ،ئەو ج��ۆرە حوكمڕانییە، م��ەت��رس��ی��ی��ە ل��ەس��ەر هەرێمی كوردستانیش.
یاسا بهشێوهی (انتقائی) پارێزەر ئاكار محەمەد لە ساڵی ()2010دا ،یاسای خۆپیشاندان سەرباری هەموو تێبینیو ناڕەزاییەكان ،پاش زنجیرەیەك خۆپیشاندان لە دژی ،یاساكە پەسەند كرا لە الیەن پەرلەمانی كوردستانو سەرۆكایەتی هەرێمەوە. دەمەوێت لێرەدا باسی كاردانەوە لە بەرامبەر خۆپیشاندان بكەم لە ماوەی رابردوودا ،كە بەرامبەر ئەو یاسایەی كە دەسەاڵت شێلگیرانە داكۆكیی لێدەكردو بڕگەو مادەكانیان بۆ هاواڵتییان شیدەكردەوە، الیەنە باشەكانیان دەخستەڕوو ،گوایە یاساكە گیانی خۆپیشاندەر دەپارێزێت ،چونكە هەرێم مەترسیی كردەوەی تیرۆریستی لەسەرە، چەندین جار ئەم پاساوەی بۆ دەرچوواندنی یاساكە درا بە گوێماندا، بەاڵم ئەوەی بینیمان بە پێچەوانەوە بوو ،خۆپیشاندەران لە الیەن خ��ودی دەس��ەاڵت��ەوە تیرۆركرانو بریندار ك��ران ،سووكایەتییان پێكرا ،ئەشكەنجەدران ،بەبێ فەرمانی دادوەر خرانە زیندانەكانەوە، هەرچەندە چەندینجار داواكراوە تۆمەتباران رادەستی دادگا بكرێن، نەك تەنیا رادەست نەكراون ،بەڵكو بەردەوام تاوانی زیاتر ئەنجام دەدەن ،تا گەیشتە ئەوەی لەبەردەم دادگای سلێمانیو بە بەرچاوی ئەندامانی دەسەاڵتی دادوەرییەوە ،گرتنو ئەشكەنجەدان روویدا ،وەك سووكایەتییەك بە یاساو دادگاو ئەنجومەنی دادوەریی. لە یاساكەدا دوو مادە هەیە ،كە سنوور بۆ مامەڵەی هێزی پۆلیس لەگەڵ خۆپیشاندەران دادەنێت: - 1مادەی هەشتەم ،بڕگەی دووەم ،دەقەكەی بەمشێوەیەیە: «ئ��ەگ��ەر دەزگ��اك��ان��ی پۆلیس زەحمەتیان ل��ە باڵوەپێكردنی خۆپیشاندەراندا بینی ،وێڕای ئەوەی داوایان لێ كراو لەسەر ئەمەش سووربوون ،بۆی هەیە هۆكاری مۆرك مەدەنی بۆ باڵوەپێكردنی خۆپیشاندەران بەكاربهێنێت» ،بینیمان هۆكاری مۆرك مەدەنی ،یان بەكار نەهاتووە ،یان بەكارهێنانەكەی بەشێوەیەك بووە كە زۆرترین زیانی داوە لە خۆپیشاندەران. - 2مادەی یازدەیەم ،بڕگەی یەكەم ،لە یاساكەدا هاتووە« :لە حاڵەتێكدا كە دەزگای پۆلیس لە سنووری دەسەاڵتی دەرچوون بۆ بەكارهێنانی هێزی لە رادەبەدەر لە دژی خۆپیشاندەران ،ئەوا رێگەی یاسایی بەرامبەریان دهگیرێتهبهر؛ بەپێی یاسا جێبەجێكراوەكان». كەواتە هەر ئەندامێكی هێزەكانی پۆلیس هێزی لە رادەب��ەدەری بەكارهێنا ،ئەوا یاسا پارێزگاری ناكاتو پێویستە رهوان��ەی دادگا بكرێتو بەپێی یاسای سزادانی عێراقی مامەڵەی لەگەڵدا بكرێت ،ئەم دوو مادەیەی كە گیانی خۆپیشاندەرانی پێ دەپارێزرا ،پێچەوانەكانی پەیڕەو كرا. دەمێنێتەوە بڵێم؛ ناكرێت یاسا بەشێوەی (انتقائی) بەكاربهێنرێت، ئ��ەو م��ادەو بڕگانەی لە ب��ەرژەوەن��دی��ی دەس��ەاڵت��ە ،بە تەواویی جێبەجێبكرێتو ئەوەی لە بەرژەوەندیی خۆپیشاندەرانیشە كاری پێنەكرێت ،چونكە لە مادەی پانزهیهمی یاساكەدا هاتووە« :پێویستە لەسەر ئەنجومەنی وەزیرانو الیەنە پەیوەندیدارەكان ،حوكمەكانی ئەم یاسایە جێبەجێ بكەن» ،بەاڵم هەندێكی جێبەجێكراوەو ئەوەی كە سنوور بۆ دەسەاڵتیش دادهنێت پشتگوێخراوە ،بەاڵم سەرەڕای ئەوە داوام لە هەموو ئەو خۆپیشاندەرانەیە كە تاوانیان دەرهەق كراوە لە الیەن دەسەاڵتەوە ،سكااڵی یاسایی خۆیان تۆمار بكەن بۆ بەدۆكیۆمێنتكردنی ئەو تاوانانە ،تاکو بكرێت ه فشار لەسەر دەسەاڵت بۆ دووبارە نەكردنەوەو چەسپاندنی حوكمی یاسا لەسەر پێشێلكارانی یاسا ،چونكە تەنیا چارەسەر پابەندبوونە بە یاسا.
پارێزەرانی سەربەخۆ؛ دەبنە ئامانجی هێزەكانی ئاسایش بەدواداچوونی :پ .سلێمانی
........................................................
پ����ارێ����زەرێ����ك ،ل���ەالی���ەن ئاسایشەوە «دەڕفێنرێت»و هەوڵی دەستگیركردنی یەكێكی دیكەش دەدرێتو پارێزەرانیش ،هۆكارەكەی دەگەڕێننەوە بۆ ئەوەی ،بەرگریی لە قوربانییانو هاواڵتییان دەكەن دەستدرێژییەكانی لەبەرامبەر دەسەاڵتدا. رۆژی سێشەممەو لەوكاتەی بڕیاربوو ،خوێندكارانی زانكۆ، خۆپیشاندانێك بۆ بەردەم خانەی داد لە سلێمانی ئەنجامبدەن، لەبەرامبەر ئازارو ئەشكەنجەدانی رۆژنامەنووساندا، هاواڵتییانو ه��ەڵ��وێ��س��ت��ی��ان وەرگ�������رت، ب��ەوه��ۆی��ەش��ەوە ،ه��هن��دێ ل��ەو پارێزەرانە ،كەوتنە بەر شااڵوی رفاندنو هەوڵی دەستگیركردنیان دراوە. رۆژی دواتر ،هێزێكی ئاسایش لە شەقامی كاك ئەحمەدی شێخو لە نزیك «مزگەوتی گ��ەورە»ی شاری سلێمانی ،پارێزەر «رازاو ع���ەب���دول» ئ��ەن��دام��ی گ��رووپ��ی پارێزەرانی سەربەخۆی رفاندو دوای
ماوەیەك هێشتنەوەی لە ئاسایشی ناوشارو ئاسایشی سلێمانی ،دواتر لەژێر فشاردا ئازادكرا. رازاو عەبدول ،بۆ «رۆژنامە»ی روونكردەوە :كە رۆژی چوارشەممە، ل���ەالی���ەن س��ێ ئ��ۆت��ۆم��ب��ێ��ل��ەوە، تەكسییەكو دوو ئۆتۆمبێلی جۆری پەترۆڵ ،رفێنراوە بەرەو ئاسایشی ن���اوش���ارو دوای دوو س�هع��ات هێشتنەوەی ،رهوان��ەی ئاسایشی گشتیی كراوە ،پاشان ویستوویانە ب����ەرەو ف��ەرم��ان��دەی��ی گشتیی بیگوازنەوە ،بەاڵم بەهەوڵی هەموو الیەك ،ئازاد كراوە. وتیشی« :ئ��ەوەی بەرامبەر م��ن ك���را ،ت��ی��رۆر ب���وو ،چونكە بەرنامەڕێژیی بۆ كرابوو ،پالنی بۆ دان��راب��وو ،چونكە سێ كەس بەچەكەوە هاتنە بەردەمم ،دوو سەیارەی تر لە پشتیانەوە بوو، ئ��ەوە بەرنامەڕێژیی بۆ كرابوو، منیان خستە تەكسییەكەوەو پەردەكەیان دادای���ەوەو مۆبایلو هەموو شتەكانیان لێوەرگرتم، دوای گواستنەوەم بۆ ئاسایشی ن��اوەن��دی ش��ار ،بەرپرسەكەیان «خالید سیتەكی» دوای بێنەو بەردەیەكی زۆر ،پێیوتم ،كاری
من تەوابوو ،چونكە كارەكەی ئەو، تەنیا رفاندنی من بوو ،دواتر لە ئاسایشی سەرەوە ،ناو و ژمارەی تەلەفۆنو ناونیشانی مێردو منداڵو ك���ارو شوێنی نیشتەجێبوونو هەموو پرسیارێكیان لێكردم ،هیچ شتێكیان نەدەنووسییەوە ،تەنیا بۆ ترساندنو تۆقاندنی من بوو». هۆكاری دەستگیركردنەكەشی، گ��ەڕان��دەوە بۆ ئ���ەوەی« :رۆژی پێشووتر ،لەو رووداوەی بەردەم دادگ���ادا ،هەڵوێستمان هەبووەو میدیاكانمان ئ���اگ���ادارك���ردەوە ل��ەوەی ،چۆن بێڕێزیی بەرامبەر س���ەروەری���ی ی��اس��ا دەك��رێ��تو دادوەرەك��������ان بێهەڵوێستنو
«تائێستا ،نازانم فەرمانی گرتنم هەیە، ئەگەر هەشبێت، نایاساییە»
ئاماژەیەك ب��وو ب��ۆئ��ەوەی ،ئەم واڵت���ە واڵت���ی میلیشیایە ،نهک ی��اس��ا ،ب��ۆی� ه ت��ەس��ەور دەك���ەم، هەرئەوەبووەو لە رۆژی پێشووەوە ب��ەدوام��ەوە ب���وون» .هۆكارێكی دی��ك��ەی دەستگیركردنەكەشی، دەگەڕێنێتەوە بۆئەوەی كە ئەندامی گرووپی پارێزەرانی سەربەخۆیە. گرووپی پارێزەرانی سەربەخۆی سلێمانی ،لە زیاتر لە ( )50ئەندام پێكهاتووە ،ب��ۆ داكۆكیكردنی بێبەرامبەر لەو كەسانەی لەپێناو مافی گشتیدا ،ت��ووش��ی ئ��ازارو ئەشكەنجەو گرتنو شەهیدكردن دەب�نو تا ئێستا زیاتر لە ()100 كەیسی رووداوەك���ان���ی ()17ی شوباتی سلێمانیو رۆژانی دواتریان وەرگرتووەو كاری لەسەر دەكەن. هەمان رۆژ ،دوو مەفرەزەی ئاسایش ،هەڵدەكوتنە سەر ماڵی پارێزەر« ،بێستون محەمەد» بە مەبەستی دەستگیركردنیو بەهۆی ئەوەی لەماڵەوە نەبووە ،بەردەستی هێزەكانی ئاسایش نەكەوتووە. بێستون م��ح��ەم��ەد س��اڵ��ح، ل��ەوب��ارەی��ەوە ب��ە «رۆژن��ام��ە»ی راگ��ەی��ان��د« :س��ەرق��اڵ��ی ك��اری پیشەیی خۆم ب��ووم ،بێئاگابووم
ل���ەوەی ئ��ەم��ری گرتنم هەبێت، دواتر پەیوەندیم پێوەكرا كە بەدوو مەفرەزەوه چوون بۆ گرتنمو من لەماڵەوە نەبوومو چوونەتە ئەو شوێنەی كە زانیویانە بۆ كوێ دەچم ،بۆ ئەوەی بمگرن». س��ەب��ارەت ب��ەوەی فەرمانی دادگا هەبووە بۆ دەستگیركردنی، وتی« :تائێستا ،نازانم فەرمان ه���ەی���ە ،ئ���ەگ���ەر ه��ەش��ب��ێ��ت، نایاساییە ،چونكە بەپێی یاسای پارێزەرایەتیی هەرێم ،دەبوو پێشتر ئاگادار بكرێمەوە بۆ چوونە بەردەم دادگا». ب��ەپ��ێ��ی م����ادەی ( )23لە یاسای پارێزەرایەتیی هەرێمی كوردستان ،هەر پارێزەرێك كە دادگا داوای بكات بۆ وتەوەرگرتن، یان لێكۆڵینەوە ،یان ناردنە بەردەم دادگ���ا ،پێویستە خ��ۆی ئاگادار بكرێتەوە ،لەگەڵ ئەوەشدا دەبێت نوێنەرێكی سەرۆكی سەندیكا لە دانیشتنەكاندا ئامادەبێت. بە وت��ەی پ��ارێ��زەر بێستون محەمەد« :لەبەرئەوەی پارێزەران، پایەیەكی گرنگی كۆمەڵگەنو رۆڵی كاریگەریان هەیە لە گهڕاندنەوەی م��افو ئ��ازادی��ی��ەك��ان��دا ،گرووپی
پارێزەرانی سەربەخۆش هەردەم لەپێناو خزمەتكردنی خەڵكدا، خۆبەخشنانە ك��اری پیشەییمان ئ��ەن��ج��ام��داوە ،ل��ەس��ەر سیستمی هەرێمیش قسەمان ك���ردووە لە میدیاكاندا ،ئەوە هۆكاری ئەوەیە كە بكرێینە ئامانج». هەروەك پارێزەر رازاو عەبدول ئ��ام��اژەی بۆ ك��رد« :ئێم ه وهک پ��ارێ��زەران ،بەرگریی لە مافی خەڵك دەك��ەی�نو ئیفلیجیی ئەو یاسایە دەردەخەین ،كە ناتوانێت مافی هاواڵتی بەدەستبهێنێت، ئ��ەو یاسایە ،ب��ۆ ب��ەرژەوەن��دی��ی ب��ەرپ��رس��ەك��ان داڕێ���ژراوەت���ەوە، ئ����ەوەی ئ���ەو رۆژە ب��ەرام��ب��ەر پ��ارێ��زەران ك��را ،نیشانی دا كە ئەم واڵتە یاسای تێدا نییەو لەم واڵتەدا ئەنجومەنی قەزا سەروەر نییە ،وەرە سەیری ئەو یاسایە بكە ،ل��ەوالوە ئەوانەی فەرمانی دهستگیرکردنیان بۆ دەرچ��ووە، حیزبەكانی حاكم ،تەسلیمیان ناكەن ،بەاڵم لەهەمانكاتدا ،ئیهانە بــــە پ��ارێ��زەرەك��ان ك���راوە كە (رۆب)یان لەبەردابووەو هێزەكەش لەبەردەرگای دادگ��ادا بوو ،ئێمە سكااڵمان ت��ۆم��ارك��رد ،فەرمانی
گرتنیان بۆ دەرنەكردن ،ئەم یاسایە لە سەردەمی بەعسەوە دەستكاریی نەكراوە ،چونكە ئەمانیش پەیڕەوی هەمان سیاسەتی بەعس دەكەن». لەبەرامبەر ئەو سوكایەتییانەی پێیانكراوە ،پ��ارێ��زەران رێگای یاسایی دەگرنەبەرو سكااڵ لەسەر ئ��ەو الیەنانە ت��ۆم��اردەك��ەن كە «بێڕێزیی»یان بەرامبەر كردوون. لەو رووەوە ،بێستون محەمەد، وت��ی« :ب���ەدواداچ���وون دەك��ەمو بێدەنگ ن��اب��م ،ل��ەب��ەردەم یاسا ئامادە دهبم ،بەجۆرێك بۆ هەمووان وەكیەك بێت ،ناكرێت بۆ ئێمە بەدواچوونی یاسایی بكرێت ،بەاڵم بكوژانی هاواڵتییان سەربەست بن ،بۆیە لە رێگەی ئاشتییانەو یاساییانەوە ،كاردەكەینو داوای هەڵوێستیش ل��ە سەندیكای پارێزەران دەكەین». ه�����ەروەك ،رازاو ع��ەب��دول وتی« :هەموو رێگایەكی یاسایی دەگرمەبەرو دەست لەو سكااڵیەش هەڵناگرم ک ه رۆژی پێشووتر لەسەر «عەقید ئازاد عومەر» ئەفسەری پێشمەرگە تۆمارم كرد ،كە جنیۆی پێداینو سوكایەتی بە پارێزەرانو پیرۆزییەكان كرد».
ذمارة ( )631سيَشةممة 2011/4/26
hewal.rozhnama@gmail.com
ئۆپۆزسیۆن؛ بەردەوام دەبێت لە بایكۆتكردنی پەرلەمان
رۆژنامە :هەرس ێ فراكسیۆنی ئ��ۆپ��ۆزس��ی��ۆن (گ����ۆڕان ،ك��ۆم��ەڵ، یەكگرتوو) تا دوێن ێ ،4/25بەردەوام بوون لەسەر بایكۆتكردنی دانیشتنە ئاساییەكانی پەرلەمانی كوردستانو ب��ەش��داری��ی��ان لەگفتوگۆكردنی
پڕۆژەیاساكان ی دەستە ی نەزاهەو قەدەغەكردنی رێكخستن ی حیزبیی لە دامودەزگا ئەمنییەكانی حكومەتدا نەكردووه. عومەر عەبدولعەزیز ،سەرۆكی فراكسیۆنی یەكگرتوو لە پەرلەمانی
ك��وردس��ت��ان ،ب��ە «رۆژن���ام���ە»ی راگەیاند« :وەك فراكسیۆنەكانی ئۆپۆزسیۆن ،لەهەفتەی راب��ردوودا، كەمێك نەرمیمان نواند بە مەرجی ئ��ەوەی ئ��ەو یاسایانەی رەهەندی نیشتمانییان هەیە ،تاوتو ێ بكرێن،
ب���ەاڵم دەس����ەاڵت بەدەنگمانەوە نههات». سەرۆكی فراكسیۆنی یەكگرتوو، وتیشی« :ب�����ەردەوام دەب��ی��ن لە بایكۆتكردنی دانیشتنە ئاساییەكانی پەرلەمان ،چونكە پارێزگای سلێمانی،
كراوەتە سەربازگەو دەسەاڵت بەهێز وەاڵم��ی خۆپیشاندەران دەدات��ەوە، ب���ەاڵم رەن��گ��ە ب��ۆ گفتوگۆكردنی بودجەی 2011ی هەرێم ،بەشداریی ب��ك��ەی��ن ،چ��ون��ك��ە پ��ەی��وەن��دی��ی راستەوخۆی بەخەڵكەوە هەیە».
پەرلەمانتاران؛ متمانە بە «لەشكری ئەرەز» ناكەن «حەسیر مەیان» ئهلهند مهحوی لەدوای دانیشتنە نائاساییەكەی رۆژی ()4/19ی پەرلەمانی كوردستان، جارێكی تر بە فەرهەنگی كوردیدا گەڕامەوە ،تابزانم وشەی «حەسیر مەیان» مانای چی دەگەیەنێت ،تا سەرۆكی پەرلەمانی كوردستان بەو ساناییە لە كۆنگرەی رۆژنامەوانیدا لەدژی پەرلەمانتارێك بەكاریبهێنێت. «حەسیر مەیان» ،بەپێی دەرەنجامەكانی گەڕانی من ،زاراوەیەكە گوزارشت لە «لێدانێك دەكات كە كەسی لێدراو وەك حەسیر لەزەویدا رابكێشرێتو لەپەلو پۆ بخرێت» .لەڕاستیشدا پۆستەكەی كەمال كەركوكی ،رێگەی پێنادات ئەم جۆرە وتانە لەناو پەرلەماندا بەگاڵتەش دەرببڕێت ،چ جای ل ه کۆنگرهی رۆژنامهوانییداو ههروهها بتوانێت بەكردەوە جێبەجێی بكات. پەرلەمانتار ،پێشەوا تۆفیق ،لە دانیشتی ژمارە ()9دا رۆژی (،)4/19 كە تایبەت بوو بە لێپرسینەوە لە وەزیری ناوخۆی حكومەتی هەرێمی كوردستان ،لەكاتی «متمانە دانەوە» بە وەزیری ناوخۆ ( )2دەبە ئاوی گرتە سەرۆكی پەرلەمانی كوردستان ،ئەم هەڵوێستەی ئەو پەرلەمانتارە بەشێوەیەك سەرۆكی پەرلەمانی نیگەرانكرد ،كە نەیتوانی لە كۆنگرە رۆژنامەوانییەكەی دواتریدا بیشارێتەوەو پەرچەكردار نیشان نەدات ،بۆیە وتی« :ئێمە دەمانتوانی ئەو پەرلەمانتارە «حەسیر مەیان» بكەین». ئەوانەی چاودێریی خولی سێیەمی پەرلەمانی كوردستان دەكەن، باش دەزانن كە چۆن لەم خولەداو بە سەرۆكایەتی كەمال كەركوكی، ئازادیی لە پەرلەماندا لەقاڵب دراوەو بە كردەوە پەرلەمان لە دەسەاڵتو ئامانجو مەهامە گرنگەكانی دابڕاوەو كراوەتە قوربانی ئەجێندای حیزبە حاکمهكان ،پەرلەمانتاریش وەك بەشێك لەو بێبایەخكردنەی پەرلەمان بووەتە فەرمانبەرێكی ئاساییو هەر رۆژەو بەشێوازێك بێڕێزیی پێدەكرێت. ئێمە باش لە موعاناتی هاوڕ ێ پەرلەمانتارەكانمان دەگەین ،رۆژێك لە فەرمانگەكان دەكرێنە دەرەوەو رۆژێكیش لەناو پەرلەماندا لێیان دەدرێتو رۆژی دواتریش هەر لەناو پەرلەماندا زیندانیی دەكرێن ،ئەوان زۆر رێگەیان تاقیكردەوە بۆ ئەوەی سەرۆكایەتی پەرلەمان تێبگەیەنن ،كە ئەوە رێگە راستەكە نییە سەرۆكایەتی كاری پێدەكات ،بەاڵم «داواكاریی ئۆپۆزسیۆنە، گوێی لێ ناگیرێت». هەڵوێستەكەی پێشەوا تۆفیق ،دەڕبرێنێك بوو گوزارشتی لەو «تووڕەییە» دەكرد ،كە پەرلەمانتارانی ئۆپۆزسیۆن هەستی پێدەكەنو پێوەی دەتلێنەوە ،تووڕەییەك كە سەرۆكایەتی پەرلەمان ئاگاداردەكاتەوە لەوەی چیتر ناتوانن قبووڵی متمانەدانەوە بە وەزیرێك بكەین ،كە بكوژانی خۆپیشاندەران دەپارێزێت ،توڕەییەك كە رێگە نادات پەرلەمان بكرێتە دەزگایەك پرۆژەكانی حیزبی حاكم تێپەڕێنێو پرۆژەكانی ئۆپۆزسیۆن بسووتێنێت .لێرهیشدا مهبهستم ههڵسهنگاندنی ئهو ههڵوێستهی نییه، بهڵکو تهنها توڕهییهکهیهتی. ئەگەر سەرۆكی پەرلەمانی كوردستان پەرلەمانتارانی ئۆپۆزسیۆنو دەسەاڵتی بە یەك چاو سەیربكردایە ،بیری لە «حەسیر مەیان»كردنی پەرلەمانتاران نەدەكردەوە ،تەنانەت ئەگەر هەڵوێستێكی جیاوازیشی ببینیایە ،بەڵكو بیری لە گ��ەڕان��دن��ەوەی متمانە دەك���ردەوە بۆ ئەو پەرلەمانتارەی كە دەست بۆ پرۆژەكانی ركابەرەكەی بەرز ناكاتەوە.
راپۆرتی پ .دهۆک
راپۆرتی :ئاوارە حەمید
.....................................................
هەولێر
پەرلەمانتارانی كوردستان، متمانە بە «لەشكری ئەرەز» ناكەن ،كە هێزێكی پارتییەو پ��اس��ەوان��ی��ی ل��ە پ��ەرل��ەم��ان��ی ك���وردس���ت���ان دەك������اتو ب��ەم ه��ۆی��ەش��ەوە ،گ��وم��ان دەك��ەن، ل��ە رووداوەك���ان���دا الیەنگریی بۆ پەرلەمانتارانی «پارتیو دەسەاڵت» بكەن. بەپێی م���ادەی ( )91لە پ��ەی��ڕەوی ناوخۆی پەرلەمانی كوردستان ،پەرلەمان پاسەوانی تایبەت بەخۆی هەیە ،بەاڵم ئەمە سێیەم خولی پەرلەمانی كوردستانە كە پاسەوانی تایبەت بەخۆی نییەو ئەو هێزەی ئێستا پاسەوانیی پەرلەمان دەك��ات، سەر بە «لەشكری ئ��ەرەز»ه، كە هێزێكی پارتی دیموكراتی فۆتۆ :رۆژنامه كوردستانەو ب��ەردەوام لەنێوان رێگا ب ه راگهیاندنهکان نادرێت بچن ه هۆڵی پهرلهمانهوه ئەنجومەنی وەزیرانو پەرلەماندا، ك��ات��ێ��ك پ��ەرل��ەم��ان��ت��ارێ��ك��ی لە بری ئەوەی فازڵ بەشارەتیو ك��وردس��ت��ان ،دەڵ��ێ��ت« :ئەمە حیزبیی. ئاڵوگۆڕیان پێدەكرێت. دك��ت��ۆر ئ��ەح��م��ەد وەرت���ی، ئ��ەم ه��ێ��زان��ە ،لەچەندین فراكسیۆنی گ��ۆڕان ،دوو بوتڵ پاسەوانەكانی ب��گ��رن ،بەڵكو كێشەیەكەو ماوەیەكی دوورودرێژە فراكسیۆنەكانی ب���ۆن���ەدا ،بێالیەنیی خ��ۆی��ان ئاوی گرتە سەرۆكی پەرلەمان ،پارێزگارییان لێكردن ،تەنیا قسەی لەسەر دەكرێت .بەپێی رێ��ك��خ��ەری نەپاراستووە ،هەر لە هێرشكردنە لەالیەن پاسەوانانی سەرۆكی لەبەر ئەوەی كە تۆمەتبارەكە ،پ��ەی��ڕەوی ن��اوخ��ۆ ،پەرلەمان پەرلەمان ،وتی« :چەندینجار داوا س����ەر ع���ەدن���ان ع��وس��م��ان ،پەرلەمانەوە ،هێرشی كرایە سەر ،كەسێكی پارتییە ،بۆیە ئەم هێزە هێزی تایبەت بە خۆی هەیەو لە سەرۆكی پەرلەمان كراوە ،بۆ پەرلەمانتاری فراكسیۆنی گۆڕانو ب��ەاڵم پەرلەمانتاران رێگرییان بێالیەن نییەو هێزی پارتییە ،دەبێت ئەوهێزە پاسەوانیی لە ئەوەی پەرلەمان هێزێكی تایبەت ئەركیشە لەسەر سەرۆكایەتیی پەرلەمانتارانو تەالری پەرلەمان بەخۆی هەبێت ،وەاڵمی سەرۆكی بێدەنگیی ئ��ەو هێزە لەكاتی لێكردن. ب���وره���ان رەش��ی��د گ��وڵ��ە ،پەرلەمانو پارتی ،ئەو هێزەیان ب��ك��ات ،چەندین پەرلەمانتار پەرلەمان ئ��ەوە ب��ووە ،كە ئەم پەالماردانی بورهان رەشیدی پ��ەرل��ەم��ان��ت��ار ل��ەالی��ەن ف��ازڵ پەرلەمانتاری فراكسیۆنی گۆڕان ،كە بە نایاسایی لە پەرلەمانە ،داوای��ان ك��ردووە ،ئەو مادەیەی هێزە سەربەخۆیەو تایبەتە بە بە «رۆژنامە»ی راگەیاند« :ئەو ببهنە دەرەوەی پەرلەمان ،چونكە پ��ەی��ڕەوی ن��اوخ��ۆ ،جێبەجێ پەرلەمان». بەشارەتیو پاسەوانەكانییەوە. ئ��ەو پەرلەمانتارە ،باسی هەروەها بەپێی پەیڕەوی هێزە ،هێزی پارتی دیموكراتی بەڕاستی هەڕەشەیە بۆ سەر بكرێت». س�����ەرۆك�����ی ی��ەك��ێ��ت��ی��ی ل��ەوەك��رد« :چەندینجار ،باس ناوخۆی پەرلەمان ،جگە لەو هێزە ك��وردس��ت��ان��ەو پ��ێ��ی دەڵ��ێ��ن ژیانی ئەندامانی پەرلەمان». ساڵی راب��ردووش ،زیاتر لە پەرلەمانتاران ،باسی لەوەكرد :ل����ەوەك����راوە ،ئ���ەو ه��ێ��زە لە تایبەتەی پەرلەمان ،بۆ پاسەوانی «لەشكری ئ���ەرەز» ،ئەمەش هیچ بەپرسو پەرلەمانتارێك ،بە پێچەوانەی م��ادەی ()91ی لە ( )50پەرلەمانتار ،ئیمزایان لەدژی ب��ۆ ه��ی��چ پ��اس��ەوان��ێ��ك��ی ه��ەر پ��ەرل��ەم��ان��ەوە ب��ۆ ئەنجومەنی سەرۆكی پەرلەمانیشەوە ،نییە ،پەیڕەوی ناوخۆی پەرلەمانە ،بەرپرسێكی ئەمنیی پەرلەمان بەرپرسێكو پەرلەمانتارێک ،بە وەزی��رانو دەزگاكانی حكومەت، بچنە ن��او ت���ەالری پەرلەمان ،كە دەبێت پەرلەمان ئەو هێزە بەناوی (سیپان) ك��ۆك��ردەوە ،سەرۆكی پەرلەمانیشەوە ،نییە ،ئ��اڵ��وگ��ۆڕی��ان پ��ێ��ك��راوەو لەژێر چ��اودێ��ری��ی پەرلەماندا نییە، بەاڵم ئێستا پاسەوانانی سەرۆكی دروست بكاتو سەر بە پەرلەمان لەبەرامبەر ئ��ەو هەڵوێستەی بچنە ناو هۆڵی پەرلەمانەوە. پەرلەمانی كوردستان ،وەك ئەمەش مانای ئەوەیە ،ئەم هێزە بەرامبەر پەرلەمانتار ،عەدنان پەرلەمان ،جگە لەوەی دەچنە بێت ،نەك سەر بە پارتی». دەرب����ارەی بێالیەنیی ئەو عوسمان نواندیو وتبووی «ئەگەر زۆرینەی بڕیارو یاساكانی تر ،تایبەت نییە بە پەرلەمان». ن��او پەرلەمانەوە ،دەچنە ناو وەرتی ،داوا دەكات ،كار بە پ��ەرل��ەم��انو هێزە ،ئەو پەرلەمانتارە ،وتی :ن��اچ��ارب��م ،ل��ە پەرلەمانتاریش ئەو مادەیەش جێبەجێ ناكات دانیشتنەكانی كە لەپەیڕەوی ناوخۆدا ئاماژە پەیڕەوی ناوخۆ بكرێتو هێزێكی ل��ەو شوێنەی پێشتر شوێنی «ه��ێ��ن��دە ب��ەس��ە بڵێین ،لە دەدەم». نیعمەت عەبدوڵاڵ ،سەرۆكی بەهێزێكی تایبەت بە پاراستنی تایبەت بە پەرلەمان دابمەزرێت، رۆژنامەنووسان بوو ،دادەنیشن .رووداوی پەالماردانی مندا لە لە ()19ی ئ��ەم مانگەدا ،رۆژی 2011/3/6دا ،ئەم هێزە ،یەكێتیی پ��ەرل��ەم��ان��ت��اران��ی پەرلەمان دەكات ،نەك هێزێكی وەك بااڵترین دەزگای یاسادانان.
خەڵكی بادینان؛ متمانە بە پەرلەمانتارەكانیان ناکهن
........................................................
دانیشتووانی دەڤەری بادینان، متمانەیان بەو ( )21پەرلەمانتارە ن���ەم���اوە ك���ە ل��ەپ��ەرل��ەم��ان��ی كوردستانو پەرلەمانی عێراقدا نوێنەرایەتییان دەك��ەنو پێیان وایە ،نوێنەرەكانیان هەڵنەستاون بە رۆڵی خۆیان. ژیهات محەمەد ،گەنجێكی دانیشتووی دهۆكە ،لەبارەی رۆڵی پەرلەمانتارەكانی ناوچەكەیانەوە، وتی« :ئەو ئەندام پەرلەمانانەی خەڵكی دەڤ����ەری بادینانن، نەیانتوانیوە كێشەكانی ناوچەكە پەرلەمانەكانیان بگەیەننە كە بەدەنگی ئ��ەوان چوونەتە پەرلەمان». لەپەرلەمانی كوردستاندا، ( )11ئ��ەن��دام��ی پ��ەرل��ەم��ان، ن��وێ��ن��ەرای��ەت��ی��ی خ��ەڵ��ك��ی ئ��ەو دەڤ����ەرە دەك����ەن ل��ەس��ەرج��ەم حیزبو الیەنەكان ،ب��ەاڵم ئەم رێژەیە نەیتوانیوه رەزامەندیی دانیشتووانی ناوچەكە ،مسۆگەر بكات. ع��ەب��دول��ڕەح��م��ان حسێن،
دیمهنێک ل ه شاری دهۆک ئەندامی پەرلەمانی كوردستان ل��ە ف��راك��س��ی��ۆن��ی «گ����ۆڕان»و دانیشتووی شارۆچكەی «زاخۆ»، ب��ە «رۆژن���ام���ە»ی راگ��ەی��ان��د: «ئەوە حەقیقەتێكە كە خەڵكی ئەم دەڤ��ەرە ،متمانەی بەئەندام پەرلەمانەكان نەماوە ،لەبەرئەوەی گرنگی بە بەرژەوەندیی حیزبییو شەحسیی دەدەن ،نەك ئەوەی نوێنەرایەتیی خەڵكی بكەن».
ئەو پەرلەمانتارەی هەرێمی كوردستان ،وتیشی« :ئەو ئەندام پەرلەمانانە ،هەندێكیان پێشتر مەسئولی حیزبیی بوونو گوێیان بەزۆر شت نەداوە ،ئێستاش هەر بەو نەفەسە بیردەكەنەوە ،نازانن نوێنەری خەڵكین». لەهەڵبژاردنەكانی پەرلەمانی ك���وردس���ت���ان���دا ،زۆری���ن���ەی الی��ەن��ەك��ان ،ئ��ەو كەسانەیان
فۆتۆ :رۆژنامه
كاندیدكرد كە ل��ەالی��ەن حیزب یان عەشیرەتەكەیەوە پشتیوانی لێدەكرێت ،ئەمەش دەرفەتی ب��ۆ كەسانی پسپۆڕو بەتوانا كەمكردەوە. پەرلەمانتارەكەی «گۆڕان» وتی« :ب��ەداخ��ەوە ،هەڵبژاردنی پەرلەمانتاران لەسەر ئاستی عەشیرەتیو زۆرینەی دەنگ بوو، نەك توانا ،ئەمەیە وای كردووە،
كۆمەڵێك بچنە پەرلەمان كە توانایان نهبێت ،بۆیە ناتوانن دەنگی خەڵكی بگەیەنن». دەڤ������ەری ب���ادی���ن���ان ،لە پەرلەمانی عێراقیشدا)10( ، نوێنەری ه��ەی�ەو ( )9ئەندام پەرلەمانیان بەتەنیا س��ەر بە پارتی دیموكراتی كوردستانن ،كە حیزبی حاكمو زۆرینەیە لەدەڤەری بادینان. موئەیەد ت��ەی��ب ،ئەندامی پەرلەمانی عێراق لە فراكسیۆنی كوردستانیی، هاوپەیمانیی بەپێچەوانەی خەڵكی ناوچەكەوە، پێی وای��ە :پەرلەمانتارەكانی ئ��ەو دەڤ���ەرە ،بەئەركی خۆیان هەستاونو توانیویانە كێشەكان ببەنە پەرلەمانەوە. ئەو پەرلەمانتارەی عێراق كە خەڵكی شاری دهۆكە ،وتیشی: «ئێمە ،زۆری��ن��ەی كاتەكانمان لەبەغداین ،مەجالمان نییە زۆر لەگەڵ خەڵكی تێكەڵ بین ،كە دەشگەڕێینەوە ،خەڵكی دەبینینو خۆمان لێنەگۆڕاوەو داواكاریی پارێزگای دهۆكمان گەیاندووەتە پەرلەمان».
لەالیەكی تریشەوە ،چاودێرانی سیاسیی ،جەخت لە بۆچوونەكانی خ��ەڵ��ك��ی دەڤ�����ەری ب��ادی��ن��ان دەكەنەوە ،كە پەرلەمانتارەكانی بادینان ،نەیانتوانیوە لەئاست داواكارییەكانی خەڵكی ناوچەكەدا بن. كەمال سلێڤانەیی ،چاودێری سیاسیی لە دەڤ��ەری بادینان، ب��ە «رۆژن���ام���ە»ی راگ��ەی��ان��د: «ئەو ئەندام پەرلەمانانەی لەم دەڤ����ەرەوە چ��وون��ەت��ە ه���ەردوو پەرلەمانی عێراقو كوردستان، نەیانتوانیوە بە رۆڵ��ی خۆیان هەستنو ئەو بەڵێنانەی لەكاتی بانگەشەی هەڵبژاردندا بەخەڵكیان دا ،هیچیان نەبردووەتە سەر». ئ��ەو چ��اودێ��رە سیاسییە، بڕواشی وای��ە :پەرلەمانتارانی ب���ادی���ن���ان ،ن��وێ��ن��ەرای��ەت��ی��ی ح��ی��زب��ەك��ەی��ان دەك����ەن ،ن��ەك خەڵك ،چونكە تائێستا كاریان بۆ حیزبەكەیان كردووە« ،لەبەرئەوە خەڵك بەچاوێكی كەم سەیریان دەكاتو هیچ متمانەیەكیان پێیان نەماوە ،رەنگە هەڵبژاردنێكی تر بكرێت ،حیزبەكانیان ئەو دەنگانە
نەهێننەوە». پارێزگای ده��ۆك ،لە رووی ژمارەی دانیشتووانەوە ،سێیەمین پارێزگای هەرێمی كوردستانەو دانیشتووانەكەی كە بەشێوەزاری ك��رم��ان��ج��ی ژوورو (ب��ادی��ن��ی) ق��س��ەدەك��ەن ،ب���ەردەوام گلەیی ئ���ەوە دەك���ەن ،ك��ە حكومەتی هەرێمی ك��وردس��ت��ان ،بەهۆی ملمالنێكانی ه���ەردوو حیزبی دەس��ەاڵت��دار (پارتیو یەكێتی) یەوە ،دابەشبووە بەسەر هەولێرو سلێمانیداو دهۆك پەراوێزخراوە. ژی��ه��ات م��ح��ەم��ەد ،وت��ی: «ئ���ەن���دام پ��ەرل��ەم��ان��ەك��ان��ی بادینان ،نوێنەرایەتیی خەڵكی دەڤ���ەرەك���ەی���ان پ��ێ��ن��ەك��راوە، لەپەرلەمانیشدا بەسۆرانی قسە دەك���ەن ،دەب��وای��ە ب��ە بادینی قسەیان بكردایە». ئ���ەو گ��ل��ەی��ی��ان��ەی خەڵكی بادینان ،لەكاتێكدان كە پەرلەمانی كوردستان ،لە شارۆچكەی زاخۆ نووسینگەی هەیە ،بەاڵم بەهۆی ن��ەب��وون��ی م��ت��م��ان��ەوە ،خەڵكی ناوچەكە كەمتر رووی تێدەكەن بۆ چارەسەركردنی كێشەكانیان.
ذمارة ( )631سيَشةممة 2011/4/26
www.rozhnama.net
مەم بورهان قانع
رێبین هەردیو مەال كامەران رەزا جەبار ئ���ەم ن��ووس��ی��ن��ە ،ب��ەك��ورت��ی��ی، قسەكردنە لەسەر یەكێك لە وانەكانی ئەو خۆپیشاندانانەی كە لەحەڤدەی شوباتەوە دەستیانپێكردووە ،وانەیەك كە لە مێژووی ك���ورددا ،دەگمەنو كەموێنەیە ،ئەویش وانەی قبوڵكردنو پێكەوەژیانە« .رێبین ه��ەردی» وەك رووناكبیرێكی عەلمانیو «مەال كامەران»یش وەك پیاوێكی ئایینی، دەبنە دوو نمونەی ئ��ەم نووسینە ب��ۆ ه��ەڵ��وەس��ت��ەك��ردن ل��ەس��ەر ئەو پێكەوەبوونەی هاواڵتییانی كوردستان ك��ە جیاوازییەكانی بیركردنەوەو دنیابینیی ،رێگر نەبوون لە دروستبوونی ئ��ەو هەستی دەستەجەمعییەی كە هاواركردنە بۆ رێزگرتن لە مرۆڤو پاراستنی كەرامەتو بەرجەستەكردنی مافە مرۆییەكانی. كاتێك دەڵ��ێ��ی��ن ،ئ��ەم وان��ەی��ە ل��ەم��ێ��ژووی ك�����ورددا ،دەگ��م��ەنو كەموێنەیە ،بەڵگەمان گەڕانەوەیە بۆ نێو رووداوە دوورو نزیكەكانی م��ێ��ژووی ك����ورد ،ئ���ەو م��ێ��ژووەی ب�����ەردەوام ،ل��ەب��ری پ��ێ��ك��ەوەژی��ان، داب��ەش��ب��وونو پ��ارچ��ەپ��ارچ��ەب��وون،
ئامادەیی بەرفراوانیان هەیە .ئەو دابەشبوونەش ،تەنها لەسەر ئاستی سیاسیی نەبووە ،بەڵكو دابەشبوونێك بووە لەسەر ئاستی گشتیی كۆمەڵگە. لەمێژوودا ،بەچەشنێك كۆمەڵگەی ك��وردی��ی ب���ەردەوام لەپارچەبوونو دابەشبووندا خۆی دەبینێتەوە ،تا ئەو رادەی��ەی ،لەزۆر بواردا مامەڵەكردن ل��ەگ��ەڵ م��رۆڤ��ی ك����ورد ،مامەڵە ب��ووە لەسەر بنەمای دابەشبوونی سیاسیی ناوخۆییو ئەمەش هۆكاری سەرەكیی دروستنەبوونی هەستی مرۆڤدۆستیو قبوڵكردنی بەرامبەر بووە ،كاتێكیش هەستی مرۆڤدۆستی ئامادەیی نابێتو لەبەرامبەردا هەستی داب��ەش��ب��وون��ی سیاسیی جێگەی دەگرێتەوە ،ئەستەمە بتوانین ،باسی پێكەوەژیانو قبوڵكردنی یەكترو رێزگرتن لەجیاوازییەكان بكەین. بێگومان ،لەبیست ساڵی راب��ردوودا، ئەم كلتورە سیاسییە ناتەندروستە، ن��ەك ن��ەس��ڕراوەت��ەوە لە عەقڵیەتی سیاسیی كوردیدا ،بەڵكو ب��ەردەوام دووبارەكردنەوەی ئەو هێڵەی تۆختر كردووەتەوە.
ئەوەتا لەئێستادا ،ئەوانەی لەم ب��وارەدا كار بۆ بەردەوامیدانی ئەم عەقڵییەتە دەك����ەن ،پێیانوایە، ناكرێتو عەیبەیەكی گەورەیە ،لەهەر شوێنێك رێبین هەردی لێبێت ،مەال ك��ام��ەران ل��ەو ێ بێت ،چونكە ئەو عەقڵییەتە ،بڕوای وایە ،مادامەكی ئەم دوو ئینسانە بیركردنەوەیان جیاوازە، دەبێت ئەو جیاوازبوونە هۆكاربێت بۆ سڕینەوەو لەناوبردنی یەكتر ،نەك پێكەوەبوون!!. پرسیار ل��ێ��رەدا ئ��ەوەی��ە :ئ��ەرێ دەك��رێ��ت ل��ەب��ەر جیاوازییەكانی بیركردنەوەمان ،پێكەوە نەژین؟ لەكاتێكدا كۆمەڵگەی تەندروست، بەردەوام لەسەر جیاوازیییەكانی ،خۆی بیناكردووەو قۆناغەكانی پێشكەوتنی تێپەڕاندووەو بەردەوام جیاوازییەكان هۆكاربوون بۆ گەیشتن بەئامانجە مرۆییەكان ،ئێستاش كۆمەڵگەی كوردیی ،ئەوەتا لەقۆناغێكدا ،هەموان بەجیاوازییەكانیانەوە ه���اوار بۆ ئازادییو مافی مرۆڤ دەكەین. رێبین ه���ەردیو م��ەال ك��ام��ەران، لەو چوارچێوەداو لەسەرای ئازادییدا
یەك ئامانج كۆیكردبوونەوە ،ئەویش ئامانجی خۆپیشاندەران ب��وو كە هەموان بەدەسەاڵتیشەوە ،بە باشی دەیانزانی ،داواكاریییەكان رەوانو لەپێناو گێڕانەوەی كەرامەتو رێزگرتن لە مرۆڤو ناچاركردنی دەسەاڵتن بە هەنگاونان بۆ چاكسازیی ریشەیی لەو سیستمە سیاسییەی كە هاواڵتییان بەگشتیی ،بەدەستیەوە دەناڵێنین، كەچی دەسەاڵت ،دێت رێبین هەردیو م��ەال ك��ام��ەران دەك��ات��ە زیندانەوەو كاتێكیش رێبین ه��ەردی لەزیندان دەكاتە دەرەوە ،بە جەستەیەكی شێوێنراوو ئەشكەنجەدراوەوە دێتە بەرچاومان. ئەم زیندانیكردنو ئەشكەنجەدانەی ن��ووس��ەرو رووناكبیرێكی ناسراو، بەئاشكرا دوو پەیاممان دەدات��ێ، یەكەمیان ،ئەو پەیامەیە كە بڕوای بە دابەشبوونو سڕینەوەی یەكتر هەیەو قبوڵ ناكات لەهیچ ساتەوەختێكدا جیاوازییەكان بەسروشتی خۆیان، ئامانجێك كۆیان بكاتەوە كە ئامانجی مرۆڤبوونو مافەكانیەتی ،پەیامی دووەمیش ،ئیهانەكردنێكی ئاشكرای
كۆنگرەی گۆڕە بەكۆمەڵەكانو عێراقیبوون ل���ە ك���ۆن���گ���رەی س��ێ��ی گ���ۆڕە ب��ەك��ۆم��ەڵ��ەك��ان��دا ،ك��ە رۆژان����ی (17بۆ)19ی مانگی نیسان لەهەولێر بەسترا ،پرسیاری گرنگ ئەوەبوو ل��ەم��ەودوا ج��ۆری ژیانكردنی ئێمە لەگەڵ عێراقی عەرەبیدا چۆن بێت... هەڵبەتە ئەوەی جێگەی نیگەرانیو خەمی من ب��وو ،ئ��ەوە ب��وو ،نەك وەاڵم��ی ئەم پرسیارە ن��ەدرای��ەوە، بگرە تاڕادەیەكی زۆر خۆدزینەوەو خۆ الدان بەدی دەكرا ،لەوەی ئایا قسە لەسەر ئەم بابەتە هەستیارە بكرێت ،یان نا ،نیگەرانی بەشێكی زۆری ئەندامانی كۆنگرە ،لەوەدابوو كە لەالیەنی بایەخەوە ،چ سەرۆكی هەرێم چ سەرۆكی حكومەت ،لە سێ رۆژی كۆنگرەدا سەریان لە كۆنگرە ن��ەدا ،لە كاتێكدا میوانی بیانی زۆر هاتبوون .بەهەر شێوەیەكە،
ئێستا قسە لەسەر پرسێكی ترە، پرسی چۆنێتی مانەوەی كورد لە چوارچێوەی عیراقداو شێوازی ئەو مانەوەیە ..ئایا بەبێ متمانەبوون بەكۆتاییهێنان بە ستەمكارییو بەبێ متمانەبوون بە هاوئاستییو وەك یەكی لەگەڵ ع��ەرەب��دا ،دەتوانین پێكەوە بژین؟ بێگومان ئەستەمە. كەواتە رێگاچارە چییە؟ ئەمە ئەو پرسیارە بوو كە كۆنگرە نەیتوانی وەاڵمی بداتەوە ،چونكە لە عێراقدا تائێستا ئەو راب��ردووە وەك ئەوەی كورد گەرەكێتی دادگایی نەكراوە، ئ��ەم��ە جگە ل����ەوەی دەس��ەاڵت��ی ئێستای عیراق ،ناچێتە ژێر باری داوای لێبووردن لەكورد ،كە ئەمە سەرەتاییترین رێگایە بۆ ساڕێژكردنی برینەكە ،بۆیە عێراقیبوونەوەی بێ مەرجی كورد ،شێوەیەكە لەشێوەكانی
خۆبەدەستەوەدان .ئاشتبوونەوەی ب ێ مەرجی جەلالدو قوربانیی ،لە هیچ شوێنكی دنیادا رووینەداوە ،مەگەر لە عێراقو ئەویش لە سەردەستی ك����ورددا .ك��ۆن��گ��رە ،ت��ەن��ان��ەت لە راسپاردەكانیشیدا ،ئاوڕێكی وردی لەم خاڵە نەدایەوە ،ئەمەش مانەوەی كورد لە عێراقدا ،بەردەوام لەبەردەم ه���ەڕەش���ەی دووب���ارەب���وون���ەوەی ئەنفالو جینۆسایددا رادەگ��رێ��ت، لەكاتێكدا هەموو ئەو نەتەوانەی لەناو ستەمكارییەوە هەستاونەتەوە، بوونەتە خاوەنی دەوڵەتی خۆیان، كورد نەبێت. لە كۆنگرەدا ،لەسەر زۆر بابەت وتووێژ كراو چەندین راسپاردەش ئاراستەی دەس��ەاڵت��داران كرانەوە، بەاڵم نادیدەكردنی خواستی كورد؛ كە ئەگەر نەیویست لەچوارچێوەی
دیموكراسیو ئاشتییە ،چونكە رێبین هەردی ،یەكێكە لەو رووناكبیرانەی ل����ەدوای راپ��ەڕی��ن��ەوە ،ب����ەردەوام ك��اری لەسەر مانا راستەقینەكانی دیموكراسی كردووەو لەدەستپێكردنی خۆپیشاندانەكانیشەوە ،بەبەردەوامی پەیامی بەئاشتی ،بەئاشتی دەدا بەگوێی خۆپیشاندەراندا. دەس��ەاڵت��ی ك��وردی��ی ،پێویستە ب��ەب��اش��ی ل��ەو راستییە تێبگات، لەبری زیندانیكردنو ئەشكەنجەدانی هاواڵتییان ،بیربكاتەوەو رێ��ز لە هاواڵتییانی ئ��ەم هەرێمە بگرێتو مافە زەوت��ك��راوەك��ان��ی پێبداتەوە، چونكە بەخۆشحاڵییەوە ،هەستی دەس��ت��ەج��ەم��ع��ی ل��ەن��ێ��و خەڵكی كوردستاندا دروس��ت��ب��ووەو لەهیچ دەسەاڵتێك قبوڵ ناكات ،بێڕێزیی بە هاواڵتییانی ئەم هەرێمە بكات بێگومان بەجیاوازییەكانیانەوە، ئ��ەم قبوڵنەكردنەو ئ��ەو هەستی دەستەجەمعییەی كە دروستبووە، بەتەنها بۆ ئەم دەسەاڵتە نییە ،بەڵكو بۆ ئۆپۆزسیۆنیشە ،ئەگەر لەئایندەدا كورسیی دەسەاڵتدارێتی گرتەدەست.
لەتیف فاتیح فەرەج
ئەم واڵتەدا بمێنێتەوە ،منی تووشی نیگەرانی كرد ،ئەمە سەرەڕای ئەوەی تائێستا ئێسك و پروسكی ئازیزانمان لەبیابانەكاندا ،لەبەردەم هەڕەشەی ونبووندان ،لە كاتێكدا وەزارەت��ی مافی مرۆڤی عێراقی بەردەوام لەمپەر لەبەردەم هێنانەوەی رووفاتەكاندا دروس��ت دەك��ات ،ئەم رێگرییەشی یاساییكردووە. بەبڕوای من ،ئێستا كاتی ئەوەیە لەگەڵ حكومەتی عێراقیو خودی نوری مالیكیدا ،قسە لەسەر تەواوی ئەو پرسانە بكەینو نەك داواو تكا، بگرە بیكەینە بڕیارو بەحكومەتی عێراقیشی بسەلمێنین؛ ك��ە ئەو میراتگری دەسەاڵتی پێشووە ،وەك چۆن ئەمە لە ئەڵمانیاش وایە ،یان داوای لێبووردنەكەی ژاپۆن لەچین. ت لە مەدا بەهیچ شێوەیەك نابێ
شەرم بكەینو خۆمان بەخاوەن مافو قوربانیی نەزانین ،بەپێی دانپیانانی بەرپرسانی بااڵی عیراق ،ئەم واڵتە تائێستا ( )80ملیار دۆالر قەرزو زیانی ب���ژاردووە ،كە یەك سەنتی قەرەبووی كوردی پێنەكراوەتەوە، لەكاتێكدا ب���ەراورد لەنێوان ئەو ستەمكارییەدا ناكرێت كە دەرهەق بەكوردو كوەیت ك��راوە .پێویستە ك��ورد ل��ە ئ��ەم��ڕۆوە ك��ار ب��ۆ ئ��ەوە بكات لەپرسی گۆڕەبەكۆمەڵەكاندا، یۆنامیو رێكخراوەكانی مافی مرۆڤی نێودەوڵەتی بێنێتە سەر هێڵ .بۆیە، دەش ێ عێراقیبوون لە قۆناغێكدا، بەسوودی كەسێك ،یان گرووپێك، یاخود حزبێك ت��ەواو بێت ،بەاڵم لە مەودای دووردا ،عێراقیبوون بۆ كورد ،جگە لە مەینەتی ،هیچی تر نییە.
شەڕ دەكەن ،پەالماری ئۆپۆزسیۆن دەدەن مەهدی ئەبوبەكر لێكدانەوەی ئ��ەو هەڵسوكەوتە توندوتیژەی لە هەفتەی راب��ردوودا، ل���ەالی���ەن دەس�����ەاڵت�����ەوە ،دژی خۆپیشاندەران بینیمان ،نەك تەنها مایەی نیگەرانییە ،بەڵكو مایەی ترسو گومان پەیداكردنە لە نیەتی دەسەاڵت بەرامبەر بە ئۆپۆزسیۆن، خۆپیشاندەرانو هاواڵتییان بەگشتیی. دەس��������������ەاڵت ،س�����ەرەت�����ا بەشێوەیەكی خۆپیشاندانەكانی ناتەندروست خ��وێ��ن��دەوە ،چونكە هەرگیز لەو بڕوایەدا نەبوو ،ئاستی ج��ەم��اوەرێ��ت �یو پاڵپشتییەكەی گەیشتبێتە ئاستێكی زۆر الواز ،واتە لەو بڕوایەدا نەبوو ،گەیشتبێتە ئەو ئاستی الوازییەی داوای لێبكرێت، ك��ورس��ی��ی دەس����ەاڵت چۆڵبكات. ل��ەس��ەر بنەمای ئ��ەو خوێندنەوە هەڵەیە ،ئەم كاردانەوانەی هەبوو: دانیشتنو گفتوگۆكردن لەگەڵ ئۆپۆزسیۆن .رەوانەكردنی لیژنەیەكی پەرلەمانی ،بۆ گفتوگۆكردن لەگەڵ نوێنەرانی خۆپیشاندەران .دەركردنی وەرەق��ەی��ەك��ی چاكسازیی لەالیەن سەرۆكی هەرێمەوە كە تێیدا بەڵێنی دابوو ،ئەگەر دوای س ێ مانگ ،ئەو وەرەق��ەی��ەی جێبەج ێ نەكرا ،ئەوا دەست لە پۆستەكەی دەكێشێتەوە. جەالل تاڵەبانی ،سەرۆكی یەكێتیش،
بەناوی خۆیەوە ،پەیامێكی ئاراستەی خۆپیشاندەران ك��ردو پشتگیریی داواكارییەكانی كردن. پ��رس��ی��ارەك��ە ئ���ەوەی���ە؛ ئ��ەگ��ەر دەس��ەاڵت ئەو هەڵوێستانەی تەنها بۆ چەواشەكاریی نەبوو ،بۆچی لێیان پاشگەز بووەوەو بە زمانی دەبابەو تۆپ هاتەوە مەیدان؟ دەس��ەاڵت ،سەرەتا لەو بڕوایەدا ب��وو ،ب��ە ه��ۆی ئ��ەو بەڵێنانەوە، دەت���وان���ێ���ت ن��اڕەزای��ەت��ی��ی��ەك��ان كپبكاتەوەو دوات��ر بەئاسانی خۆی لەبەڵێنەكان بدزێتەوە ،بەاڵم كاتێك گەیشتە ئەو بڕوایەی خۆپیشاندەران سوورن لەسەر خۆپیشاندان ،تا ئەو دەم��ەی داواكارییەكانیان جێبەجێ دەكرێن ،بڕیاریدا هەڵسوكەوتەكانی بگۆڕێت. دەس��ەاڵت��ی سیاسیی هەرێمی ك���وردس���ت���ان ،ب���ۆی دەرك�����ەوت، چیدی خەڵكی بەقسە ناخەڵەتێن، تێگەیشت وەكو سەردەمانی پێشین، ناتوانێت پشتگیریی ج��ەم��اوەر بەدەستبهێنێتو شەرعییەتی نەماوە. وەكو رۆژی رووناك بۆی ئاشكرابوو؛ خەڵكی چاكسازیی راستەقینەیان دەوێ��ت ،چاكسازیی راستەقینەش م��ان��ای ك��ۆت��ای��ی دەس��ەاڵت��ەك��ەی ئەوانە ،بۆیە بڕیاریدا ،وەاڵمەكەی
ل��ە بەڵێندان ب��ە چاكسازییەوە بگۆڕێت بە وەاڵم��ی ش��ەقو لولەی تفەنگ .هەموو دەسەاڵتێك ،كاتێك لەتوانایدا نەما وەاڵمی ئاشتییانەی داواكارییەكانی جەماوەر بداتەوە، ئ��ەوا پەنا دەباتەبەر بەكارهێنانی هێزو هەڕەشە .دەسەاڵتی كوردیش، دوای ئەوەی شەرعییەتی لەدەستداو توانای وەاڵمدانەوەی داواكارییەكانی ج��ەم��اوەری نەما ،پەنای بۆ هێزو هەڕەشە برد. ب���ۆ ئ�����ەوەی ش��ەرع��ی��ی��ەت بە ه��ەڕەش��ەك��ان��ی��ش��ی ب����دات ،چەند بیانوویەكی دۆزیوەتەوە ،لەوانە؛ لە رێگەی دەزگا راگەیاندنەكانییەوە، ت��ۆم��ەت��ی ئ����ەوە دەدات������ە پ��اڵ خۆپیشاندەران كە گوایە دەستی دەرەك��ی��ی��ان لە پشتە .ن��اوە ناوە ئاژاوەی لە ناوخۆپیشاندەراندا دروست دەك��ردو هەندێك لە ئەندامەكانی حیزبی دەناردە ناو خۆپیشاندەران، تا ئ��اژاوە دروست بكەنو پەالماری دوكانو بازاڕەكان بدەن ،بۆ ئەوەی بە خەڵكی بڵێت؛ ئەوەتا ،ئەمانە ئاژاوەگێڕو فەرهودچین. تۆمەتی ئەوەی بۆ ئۆپۆزسیۆنیش دروست دەكرد؛ گوایە دەیانەوێت ،لە رێگەی خۆپیشاندەرانەوە دەسەاڵت ل��ەن��اوب��ەرنو ب��ە فیتی دەرەك���ی
دەی��ان��ەوێ��ت ،ئ��ەزم��وون��ی ك��وردی سەرەوژێر بكەن .لە هەموو ئەوانەش مەترسیدارتر ،ئۆپۆزسیۆن بەوە تاوانبار دەك��ەن كە گوایە چەكیان كڕیووەو دەیانەوێت كودەتا بكەن. ئ��ەوەت��ا ،شێخ ج��ەع��ف��ەر شێخ مستەفای وەزی��ری پێشمهرگه ،لە دیمانەیەكی رۆژنامەی «هاواڵتی»دا، ئۆپۆزسیۆن ب��ەو شتانە تاوانبار دەكاتو چەند جارێكیش بە راشكاوانە باسی شەڕو هەڵگیرسانی شەڕ دەكاتو دەڵێت« :الیەنەكانی ئۆپۆزسیۆن ،بە گۆڕانو كۆمەڵو یەكگرتوو ،ئیعالنی شەڕیان كردووەو دەبێت تەحەمولی بكەن ،بەتایبەت كۆمەڵو یەكگرتووی ئیسالمیی ،سەری فیتنەكەنو ئەو هێزە ئۆپۆزسیۆنانە چەكیان كڕیوەو چەك كۆدەكەنەوە ،بەناوی جیهادەوە دەیانەوێت ئەم ئەزموونە نەمێنێت». ل��ە وەاڵم���ی پرسیارێكی ت��ردا، دەڵێت« :تا ئێستا بڕیارمان نییە، هێرش بكەینە سەر هیچ الیەنێكی ئۆپۆزسیۆن ،هەر وەختێك گەیشتە ح��ەدی ئ��ەوە ،ئ��ەوا ئایندە دی��اری دەكات». ل��ە وەاڵمێكی ل��ەوان��ەی پێشوو ترسناكتردا ،بەوپەڕی جورئەتەوە دەڵ��ێ��ت« :ئ���ەو ه��ێ��زەی ه��ات��ووە، بە تەئكید چەكی قورسی پێیە،
ئەرەوەاڵ دەبابەو ناقیلەی ئەشخاسو دۆشكەو تۆپو هەموو شتێكیان پێیە، چەكی قورس جوڵە دەكات لەهەموو شوێنەكانەوە ،چونكە گۆڕانو كۆمەڵو یەكگرتوو ،ئەوەی كردویانەو روویداوە، وەكو ئینقیالب وایەو ئیعالنی شەڕیان كردووە ،ئەوەی روویداوە خۆپیشاندان نەبووە كە پۆلیسو هێزی ئەمنی تێیدا شەهیدو بریندار بووە ،ئەوە ئیعالنی شەڕە». لەم وەاڵم��ان��ەی وەزی��ری جەنگو بێدەنگیی تاڵەبانی ،بارزانی ،سەرۆكی حكومەتو مەكتەبی سیاسیی هەردوو حیزب بەرامبەر بەم قسانەی ئەم وەزی���رە ،دەگەینە ئ��ەو ب��ڕوای��ەی، دەسەاڵت بڕیاری خۆی داوە ،لە هەر ساتێكدا سەعاتی سفر ه��ات ،ئەوا پەالماری ئۆپۆزسیۆن دەدات .بۆ ئ��ەوەی بۆ خەڵكیشی بسەلمێنێت، كە ئۆپۆزسیۆن بە نیازی ئینقیالب ب���وون ،ئ���ەوا چەندین سیناریۆی ل��ەب��ەردەس��ت��دای��ە ،ل��ەه��ەم��ووی��ان ئاسانتر ئەوەیە؛ دوای داگیركردنی بارەگاكانیان ،دەی��ان پارچە چەك دەخاتە بارەگاكانیانەوەو بە خەڵكی دەڵێت :ئەوەتا راستمان كرد ،ئەوەش نموونەی چەكەكانە ،بۆیە دەبێت مەمنونمان ب��ن ،وا ئەمجارەش لە پیالنی پیالنگێڕان رزگارمان كردن.
دەسەاڵتی ههرێم و دیکتاتۆرهکانی عهرهب لەرۆژی 19ی ئەم مانگەوە ،بارێكی نائاساییو لێوان لێو لەنیگەرانیی ،لەالیەن هاواڵتییانەوە ،شاری سلێمانیو بەشێكی زۆری ق��ەزاو ناحییەكانی ئەم پارێزگایەی گرتوەتەوەو تا نوسینی ئەم وتارە ،دەیان رۆژنامەنوسو رۆشنبیرو خۆپیشاندەرو خوێندكارو مامۆستای زانكۆ رف��ێ��ن��راونو س���ەرەڕای سوكایەتیپێكردنیان ،ئ��ازارو ئەشكەنجەیەكی زۆریش دراون ،پاشان ئازادکراون. ئەم بارە نائاساییەی ل��ەرۆژی 19ی ئەم مانگەوە سلێمانیو دەوروب���ەری گرتوەتەوە ،هاوكاتە لەگەڵ هەڵگرتنی ب��اری نائاسایی لەالیەن بەشار ئەسەدی سەرۆكی سوریا لەواڵتەكەی ،كە چەندین ساڵە لەو واڵتەدا باری نائاسایی راگەیاندراوەو كاری پێدەكرێت، بەاڵم بە فشاری خۆپیشاندەران ،هەڵگرتنی ئەو بارە نائاساییە ،ئەو واڵتەیشی گرتەوە ،هەروەكچۆن لەهەمان كاردانەوەی هاوشێوەدا ،چەند هەفتەیەك لەمەوبەرو بەرانبەر ب���ەداوای خۆپیشاندەراندا ،عەبدولعەزیز بۆتەفلیقەی سەرۆكی جەزائیریش ،یاسای باری نائاسایی لەواڵتەكەیدا هەڵگرت. ئ���ەوەی دەك��رێ��ت ل��ێ��رەدا ل��ەس��ەری بوەستین، بانگەشەكانی سەركردایەتیی پارتیو یەكێتییە ،كە هەمیشە شانازی بە ئەزمونی هەرێمی كوردستانو حوكمڕانییەكەیانەوە دەك���ەن ،كە گوایە ئەوپەڕی ئازادیی تیا زامنكراوەو هاواڵتیان مافی رادەربڕینو خۆپیشاندانیان هەیەو مافەكانی م��رۆڤ پارێزراونو دەوڵەتی قانونمان هەیەو دەبێت هەموان لەژێر چەتری یاسادا كاربكەینو دادگا سەروەربێتو چەندین بانگەشەی تری لهو جۆره ،لەكاتێكدا دەسەاڵتەكانی حوكمڕانیكردنی سوریاو جەزائیرو بەشێكی زۆری واڵتانی عەرەبی ،كە ئێستا بەناچاری گ��وێ ل���ەداوای خۆپیشاندەرانیان دەگ��رنو بەشێكی زۆری داواكارییەكانیان (لەپێناو مانەوەیاندا لەكورسی دەسەاڵت) جێبەجێدەكەن ،كۆی ئەو دەسەاڵتانە ،دەسەاڵتی دیكتاتۆرینو سااڵنێكی زۆرە خەڵكی واڵتەكانیان دەچەوسێننەوەو داهاتی واڵتو دەسەاڵتو دامەزراوەكانی دەوڵەت؛ بۆ خزمەتی ه��ەوادارو الیەنگرو دۆستو ئەندامانی نزیكی بنەماڵەو بەكرێگیراوەكانیان بەكاردەهێنن. لەوێ ،واتە سوریا ،كە بەشێكی هاواڵتییە كوردەكانی ئ��ەو واڵت��ە ،تەنانەت ناسنامەیان لێسەندراوەتەوەو هەندێكیان وەك هاواڵتیی كوردی ئەو واڵتە ناناسێنرێن، سەرباری پێشێلكردنی مافەكانی مرۆڤو مافی هاواڵتیبونو مافی نەتەوەیەكی چەند ملیۆنی لەو واڵت��ەدا ،كەچی دەبینین سەرۆكی ئەو واڵتە ،ئامادەیی بۆ دانوستاندن لەگەڵ كارەكتەرە سیاسییەكانی واڵتەكەیو هەروەها چاكسازییكردن نیشاندەداتو دواجاریش یاسای باری نائاسایی لەواڵتەكەیدا هەڵدەگرێت .بەاڵم ،لەم هەرێمی ێ دەركردنی یاسایەكی تایبەت بە كورستانەدا ،كە ب «یاسای باری نائاسایی» ،باری نائاسایی سەپێنراوە... هەروەكچۆن لەراگەیاندنی «باری نائاسایی»داو بەپێی یاسا ،دادگای تایبەتمەند پێكدەهێنرێو لەچوارچێوەی ئەو بارە نائاساییە راگەیاندراوەیشدا ،هاواڵتیان دەتوانن سكااڵ ل��ەدژی هەمو ئ��ەو ك��ەسو الی��ەنو دەزگایانە تۆماربكەن؛ كە سوكایەتییان پێدەكەنو بونەتە جێی هەڕەشەو پەالماردانیانو هەروەها ناقانونیان بەرانبەر كرداوە .هاواڵتیان؛ دەتوانن لەمبارەیەوە دەنگی خۆیان بەرزبكەنەوە ،بەاڵم ئەوەی لەم هەرێمەدا دەگوزەرێت، بەیاسا (كە هەمیشە دەس��ەاڵت��داران شانازی بەبونی دەوڵەتی قانونەوە دەكەن) باری نائاسایی رانەگەیاندراوە، كەچی بەكردەیی سلێمانی لەبارێكی نائاساییدایەو لەبەرانبەریشدا ،دادگایەكی بێالیەنو كاراو كاریگەرمان نییە؛ بڕیارەكانی لەالیەن دەسەاڵتەوە بەهێند وەربگیرێت؛ تاكو هاواڵتیان بتوانن لێیەوەو بەرانبەر لێدانو ئەشكەنجەو رفاندنیان (لەالیەن هێزە جیاجیاكانی دەسەاڵتەوە؛ كە بۆ تۆقاندنو هەڕەشەلێكردنیان هێنراونەتە سلێمانییەوە)، بتوانن مافەكانیان وەربگرنەوە. لەواڵتێكی دیكتاتۆری وەك سوریاو لەسەر داوای خۆپیشاندەران ،یاسای باری نائاسایی هەڵدەگیرێتو لەم هەرێمی كوردستانە «دیموكراسی»یەیشدا ،كە بەئەزمونێكی دیموكراسیی عەیار ()18ی دادەنێن؛ ێ ئەگەر ( )21نەبێت لەالیان (سەرەڕای ئەوەی هەند كارەكتەری سیاسیی پێیانوایە پێویستمان بەنزیكەی دوو سەد ساڵە بۆ ئەوەی دیموكراسی جێگیر بكەین، وەكچۆن لەئەوروپادا بەسەدان ساڵ ئەو دیموكراسییە هاتوەتە دی!) ،دەسەاڵتدارانی هەرێم ،لەبەرانبەر داوای خۆپیشاندەراندا ،سەكۆكانی ئازادیی خۆپیشاندەران دەسوتێننو شارەكان دەكەنە سەربازگەو خۆپیشاندەرو رۆژنامەنوسو رۆشنبیری خاوەن قەڵەم ،دەڕفێننو پاش ئ��ازارو ئەشكەنجەیەكی زۆر ،دوات��ر هەندێكیان ئازاد دەكەن. ئەمە ،ئەو دیموكراسیو ئازادییەی رۆژنامەنوسییو پاراستنەی مافەكانی مرۆڤە لەم هەرێمەدا ،كە بەخوێنی دەیان هەزار شەهیدو خەڵكی بەشەرەفی كوردستان هاتوەتە دی،و سەرەنجام نوخبەی حوكمڕانی ئەم هەرێمە ،بەمجۆرە وەفای قوربانیو خوێنی شەهیدان دەدات���ەوەو ئ��ەم ئەزمونەی هەرێم بۆ بەرژەوەندیی تەسكی حزبایەتییو نوخبەیەكی دی��اری��ك��راوی ناو حزب بەكاردەهێنێو بەمجۆرە داوای خۆپیشاندەران جێبەجێدەكاتو مۆدێلێكی «دیموكراسی»ی حوكمڕانیی لەم هەرێمەدا ،نیشانی رایگشتی ناوخۆو نێودەوڵەتیی دەدات!
ذمارة ( )631سيَشةممة 2011/4/26
nawxo.rozhnama@yahoo.com
40سەعات ،چاوەڕوانی فڕۆكە بوون رۆژنامە :نزیکهی ( )300هاواڵتیی پارێزگای سلێمانی )40( ،سەعات لە فڕۆكەخانەی سلێمانی مانەوەو چاوەڕوانی گەیشتنی فڕۆكەو فڕین ب��وون ب��ەرەو واڵت��ی سعودیە بۆ
ئەنجامدانی عەمرە. هاوسەری یەكێك لەو هاواڵتییانە، باسی لە چاوەڕوانی لەڕادەبەدەری ئەو كەسانەی كرد لە فڕۆكەخانەی سلێمانی .لە لێدوانێكیدا بۆ «رۆژنامە»
وتی« :سەعات شەشی بەیانی رۆژی شەممە ،كەسوكارەكانمان گەیاندە ج��ێ��ی م��ەب��ەس��ت ،ب��ۆ ئ����ەوەی بە فڕۆكە بفڕن بۆ واڵت��ی سعودیە بۆ بەجێگەیاندنی عەمرە ،بەاڵم دوای
( )40سەعا ت بەڕێكەوتن». ت��اه��ی��ر ع��ەب��دوڵ�ڵا ،ب��هڕێ��وهب��هری فڕۆکهخانهی سلێمانی ،لە لێدوانێكدا بۆ «رۆژنامە» نكۆڵی لە دواكەوتنی ئ��ەو گەشتە ن��ەك��رد ،رایگەیاند:
«كێشەكە پەیوەندی بە فڕۆكەخانەی سلێمانیەوە نەبووە ،بەڵكو پەیوەندی بە دەستەی حەجو عەمرەی بەغداوە ه��ەب��ووە» ،وتیشی« :ئ��ەوان كاتی گەشتەكان رێكدەخەن».
ئەنجومەنی شورا؛ وەاڵمی ئەگەری سەرفكردنی زیادەی مووچەی فەرمانبەرانی نەداوەتەوە
پردی نێوان حكومەتو رۆژنامەنووس هەستیار قادر زۆرن ئەو كێشانەی رۆژنامەنووس لە مامەڵەكردنی دەزگا رەسمییەكانی حكومەتدا رووب��ەڕووی��ان دەبێتەوە ،بەتایبەت لە وەرگرتنی لێدوانو زانیاریدا. لە نەبوونی یاسای بەدەستهێنانی زانیاریدا ،بوونی هاوكێشەیەكی ناهاوسەنگی پەیوەندیی نێوان خەڵكو راگەیاندنەكان لەالیەكو حكومەت لەالیەكی ت��رەوەو زاڵبوونی كهلتووری خۆدزینەوە لە راستییەكانو رووبەڕووبوونەوەیان ،رۆژنامەنووسان دەخەنە بەردەم چەند ئەگەرێك ،بۆ چنینەوەی وەاڵمی پرسیارگەلی هاواڵتییان ،یان بە «نەخێر»ێكی بێزانیاریی ،یاخود ئامادەنەبوون بۆ لێدوان ،یان تەواو داخستنی دەرگای زانیارییەكان ،ئەمە سەرباری ئەوەی ،لە بڕگەی دووەمی مادەی دووەمی یاسای رۆژنامەگەریی ژمارەی ()35 ساڵی 2007دا هاتووە« :رۆژنامەنووس ،بۆی هەیە لە سەرچاوە جیاوازەكانەوە ،هەر زانیارییەك ،كە بایەخی بۆ هاواڵتییان هەبێتو پەیوەندییان بە بەرژەوەندیی گشتییەوە هەبێت ،وەدەستبهێنێت بە پێی یاسا» ،بەاڵم ئەو بڕگەیەش ،وەك زۆرێك لە مادە یاساییەكان، تا ئێستا مەرەكەبی سەر كاغەزە. ئەوەی ئەم دەرگاداخستنە بەسەر رۆژنامەنووساندا دەسەلمێنێت، ئەوەیە كە زۆرێك لە دەزگا گرنگو هەستیارەكانی حكومەتی هەرێم كە هاواڵتییان پرسیاریان لەسەریان هەیە ،وتەبێژ ،یان بەرپرسی راگەیاندنیان نییە تا رۆژنامەنووس لە رێگەیانەوە وەاڵمی هاواڵتییان بگوازێتەوە ،بەتایبەتی دەزگا ئەمنییو سەربازییو داراییەكان كە لە خراپترین حاڵەتیشدا ،بە «نەخێر» وەاڵمی پرسیاری رۆژنامەنووسەكان بدەنەوەو هەندێك لە دەزگا حكومییەكانیش ،ئیبداعیان لە وتەبێژدا ك��ردووەو جار ناجارێك بۆ راگەیاندنی ئەو زانیارییانەی خۆیان دەیانەوێت ،یان رەتكردنەوەی هەواڵێك دوای باڵوبوونەوەی ،قسە دەكەن ،غافڵ لەوەی كە وەاڵمدانەوەی رۆژنامەنووسان لەالیەن دەزگا حكومییەكانەوە ،پانتایی جیاوازیی نێوان هاواڵتییانو دەسەاڵت زیاتر دەك��اتو پەیوەندییو كارلێكی ناتەندروست لە نێوانیاندا بەرهەم دەهێنێتو لەبری كۆمەڵگەیەكی یەكتر تەواوكەر ،كۆمەڵگە بەسەر كۆمەڵگەی (خەڵكو دەسەاڵت)دا دابەشدەبێت ،كە تەنیا لە هەڵبژاردنو بۆنەكاندا ،هەست بە نزیكییان دەكرێت. ئ��ەوەی جێگای نیگەرانیی رۆژنامەنووسانی هەرێمە ،هەموو ئەو دەزگایانەی دەرگاكانیان بە روویاندا دادەخ��ەن ،لە بەردەم رۆژنامەنووسانی بیانیدا لەسەر پشتە ،ئەمەش دەیسەلمێنێت، ئەوەندەی ئەم دەسەاڵتە لە رای گشتیی دەرەوە دەترسێت ،نیو هێنده پرسیاری هاواڵتییانی هەرێمەكەی بە هێند وەرناگرێت ،هەر بۆیە هاوكاریی رۆژنامەنووسانی هەرێم ،بۆ گواستنەوەی زانیارییەكان بۆ شەقام ،ناكەن.
فەرمانبەران؛ هەڕەشەی مانگرتن دەكەن
راپۆرتی :الڤە بەشارەت .......................................................
پاش ئاشكرابوونی مووچەی براوی حەوت ساڵی فەرمانبەران ل��ەالی��ەن ح��ك��وم��ەت��ەوە ،لە ئێستادا حكومەت ئامادە نییە ئەو مووچەیە بگەڕێنێتەوە بۆ فەرمانبەرانو فەرمانبەرانیش هەڕەشەی مانگرتن دەكەن. دوای ئ��ەوەی ئەنجومەنی وەزیرانی هەرێم ،بە بڕیارێكی رەس��م��ی��ی ،ه��ەن��گ��اوەك��ان��ی ب��ۆ یەكخستنی م��ووچ��ەی ف���ەرم���ان���ب���ەران���ی ه����ەردوو ئ��ی��دارەی سلێمانیو هەولێر دەس��ت��پ��ێ��ك��رد ك���ە ت��ی��ای��دا م��ووچ��ەخ��ۆران��ی سلێمانی، ل��ە ه��اوت��ا هەولێرییەكانیان كەمتر بوو ،لەالیەن وەزارەتی دارای���ی���ەوە ،تەنیا زی���ادەی م��ووچ��ەی س��اڵ��ی 2011بۆ تائێستا چارهنووسی زیادهی مووچهی فهوتاوی فهرمانبهرانی سلێمانی نادیاره فەرمانبەران سەرفكراو زیادەی دوای دەرچوونی بڕیارەكەی یەكێك ل��ە خوێندنگەكانی ئامادەكردنی ئ��ەم راپۆرتە، مووچەی حهوت ساڵی رابردوو سەرف نەكرا ،ئەمەش بووەتە حكومەت بۆ سەرفكردنەوەی سلێمانی ،ئاماژە بەوە دەكات ،وەاڵم نەدراونەتەوە. هاوكات ،وەزارەت��ی دارایی جێگەی گلەییو نیگەرانیی پ����ارەی زی����ادەی ف��ەوت��اوی زۆر دڵ��ی ب��ەو هەواڵە خۆش ف��ەرم��ان��ب��ەران��ی سلێمانی ،بووە كە باسی لەوە كردووە ،ه��ەرێ��م ،وەاڵم��ی ئەنجومەنی فەرمانبەران. دەنگۆی ئەوە هەبوو زیادەی ئ��ەو ب��ڕەپ��ارە ف��ەوت��اوەی��ان ش��وراش لەسەر سەرفكردنی «ئەو پارەیە ،رەنجی شانی ( )7س��اڵ��ی راب������ردووش ،دەدرێتەوە ،بەاڵم وتی« :هەر زی���ادەی ف��ەوت��اوی مووچەی ب��ۆ ف��ەرم��ان��ب��ەران س��ەرف وەك���و بەڵێنەكانی ت��ری��ان ،فەرمانبەرانی سلێمانی ،بە خۆمانە ،بماندەنەوە» رۆژان محەمەد ،فەرمانبەر ،دەكرێت ،بەاڵم ئەم هیوایەی دوای م��اوەی��ەك پەشیمان یەكالییكەرەوە نازانێت. دل��ێ��ر ت���اری���ق ،وت��ەب��ێ��ژی بەو شێوەیە تووڕەیی خۆی ف���ەرم���ان���ب���ەران ،ه���ەر زوو بوونەوە ،دڵنیایان دەكەینەوە، لەسەرفنەكردنی زیادەی چەند پ��وك��ای��ە ،كاتێك وەزارەت���ی ئەگەر ئەو بڕە پارەیەمان بۆ وەزارەت��������ی دارای�������ی ،بە «رۆژن����ام����ە»ی راگ��ەی��ان��د: ساڵی راب��ردووی مووچەكەی دارای����ی حكومەتی ه��ەرێ��م ،نەگەڕێننەوە ،ماندەگرین». ئ������ەو ه����ەڕەش����ەی����ەی «ئ��ێ��م��ە ،ئ���ەو ب��ڕی��ارەم��ان دەرب�����ڕیو ب��ۆ «رۆژن���ام���ە» ئاشكرای كرد ،بە پرسكردن وت���ی « :ح��ك��وم��ەت ،ل��ەوە بە وەزارەت���ی دارای��ی بەغدا ،ف��ەرم��ان��ب��ەران��ی س��ن��ووری ناردووە بۆ ئەنجومەنی شورای ئاگادار دەكەینەوە تاماوەیەك دەرك�����ەوت�����ووە ،م��ووچ��ەی پ����ارێ����زگ����ای س��ل��ێ��م��ان��ی ،هەرێم ،ئێستا رێكخستنەوە دەوەستین ،ئەگەر وەاڵممان فەرمانبەرانی هەولێر ،هەڵەی ل��ەك��ات��ێ��ك��دای��ە وەزارەت�����ی دەكرێتو بڕیارێكیش دەرچووە ن��ەدەن��ەوە ،م��ان��دەگ��ری�نو وا تیا ب��ووە ،ب��ەوەش حكومەت دارای����ی حكومەتی ه��ەرێ��م ،ل��ە 2011/1/1وە ق��ەرەب��وو دەك��ەی��ن هیچ ك��اروب��ارێ��ك��ی خ���ۆی ل��ە ب��ەرپ��رس��ی��ارێ��ت��ی ب��ۆ ی��ەك�لای��ی��ك��ردن��ەوەی ئەو دەكرێنەوەو ئەوەش كە ماوە، رۆژان��ە ن��ەڕوات بەڕێوەو ئەم سەرفكردنی زیادەی ئەو ( )7ك��ێ��ش��ەی��ە ،ن��ووس��راوێ��ك��ی دەب��ێ��ت پ��ەرل��ەم��ان ب��ڕی��اری رەوان��ەی ئەنجومەنی شورای لەسەر بدات». جیاوازییە ب��ە ئێمە قبووڵ ساڵە دوورخستەوە. لەالیەكی ت��رەوە ،محەمەد ش��ارا ه��ی��وا ،مامۆستا لە ه��ەرێ��م ك�����ردووە ،ب���ەاڵم تا ناكرێت».
دل��ێ��ر ب���ڕی���اردەری لیژنەی دارای �یو ئابووریی پەرلەمانی كوردستان ئەو كێشەیەی بە كێشەیەکی تەكنیكی زانی و بۆ «رۆژنامە»ی ئاشكراكرد؛ پ��س��پ��ۆڕان��ی ب����واری دارای���ی وەزارەت���ی دارای��ی و یەكێتی ف��ەرم��ان��ب��ەران��ی ك��وردس��ت��ان بە ئ��اگ��اداری لیژنەی دارای��ی پ��ەرل��ەم��ان ل��ەوب��ارەی��ەوە دان��ی��ش��ت��ن دەك�������ەن ،ب��ۆ گەیشتن بە دەرئهنجامێكو چارەسەركردنی بە میكانیزمی خۆی. جەمال كەریم ،فەرمانبەرێكی ت��ری م��ووچ��ەخ��وراو ،بڕینی مووچەكانیان دەبەستێتەوە بە كەمدەرامەتیی فەرمانبەرانو ك��اری��گ��ەری��ی ل��ەس��ەری��ان، دەڵێت« :ناقایلم بەرامبەر بەو مووچەیەی لێمان بڕاوە ب��ەب �ێ ئ����ەوەی ئ���اوڕێ���ك لە كەمدەرامەتیمان بدرێتەوەو ه��ەم��وو ك���ات چ���اوەڕوان���ی ئ��ەوە دەك��ەی��ن ك��ە ق��ەرەب��وو بكرێینەوە ،ئەگەر نا ئامادەم م��ان��ب��گ��رمو چ���اوەڕوان���ی���ش سنووری هەیە ،ژیانمان بەو شێوەیە ناڕوات». مەهاباد قادر ،كە فەرمانبەرە لە یەكێك لە فەرمانگەكانی سنووری پارێزگای سلێمانیدا، ئاشكرای دەك��ات ،دەسەاڵتە وای لێكردوون كە دڵخۆش نەبن ب��ە هیچ بەڵێنێكیان، ب��ەوپ��ێ��ی��ەی چ��ەن��دی��ن ج��اری ت���ری���ش ،ب��ەه��ەم��ان��ش��ێ��وە بەڵێنیان پێداونو جێبەجێیان نەكردووە. وتیشی« :مافمان خوراوەو ئ��ەو م��ووچ��ەی��ەی ك��ە وەری دەگرین ،بەشمان ناكات ،جا چجای لێمان ببڕن».
دوای حهوت ساڵ ،بڕیاری دروستكردنی ( )110خانوو بۆ گوندێك جێبەجێناکرێت راپۆرتی :سیروان عەول
........................................................
ح���هوت س��اڵ��ە ،بڕیارێكی حكومەت جێبەجێ ن��ەك��راوە، بۆ دروستكردنی ( )110خانوو ل��ە گوندێكی نزیك سلێمانیو دان��ی��ش��ت��ووان��ی ئ��ەو گ��ون��دەش، ماوەیەك دەدەن��ە بەرپرسان بۆ دروس��ت��ك��ردن��ی ئ��ەو خ��ان��ووان�ەو ه��ەڕەش��ەی هەڵوێستوەرگرتن دەكەن. ئەگەرچی لەساڵی 2004دا، ج���ەالل ت��اڵ��ەب��ان��ی بەڵێنی بە دانیشتووانی زڕگوێزەڵەی باشووری خۆرهەاڵتی شاری سلێمانی دابوو كە ( )110خانوو بۆ دانیشتووانی ئەو گوندە دروستبكات ،بەاڵم پاش تێپەڕبوونی حهوت ساڵ بەسەر ئەو بەڵێنەدا ،تا ئێستا ئەو خانووانە دروس��ت ن��ەك��راونو بۆ ناڕەزایی دەرب��ڕی��ن��ی��ش دژ ب��ە جێبەجێ نەكردنی ئ��ەو بەڵێنە ،هەفتەی رابردوو ،بەشێك لە دانیشتووانی ئ��ەو گوندە ،خۆپیشاندانێكیان ئەنجام داو رێگەی گشتیی نێوان سلێمانیو قەرەداغیان داخست. ن����ەوزاد ش��ەری��ف گ���ورون، یەكێك لە هاواڵتییانی گوندی زڕگوێزەڵە ،ئاماژەی بەوەكرد، بەڵێنی دروستكردنی ئەو ()110 خانووهیان بە بڕیارێكی حكومەتی
ئهو گوندهی بڕیاری دروستکردنی ( )110خانووهکهی بۆ جێبهجێناکرێت هەرێمو ئیمزای جەالل تاڵەبانی بووە ،بەاڵم بە وتەی ناوبراو ،ماوەی حهوت ساڵە حكومەت «دەستی دەستییان پێدەكات» ،ههروهک به «رۆژنامە»ی وت« :بەردەوامین لە داواك��ردن ،بۆ ئ��ەوەی بڕیاری ئەو ( )110خانووەمان بۆ جێبەجێ
بكرێتو بێدەنگ نابین». ب��ەپ��ێ��ی زان��ی��اری��ی��ەك��ان��ی «رۆژنامە» ،پرۆژەی دروستكردنی ئەو خانووانە ،بڕی ( )3ملیۆنو ( )360هەزار دۆالری تێدەچێتو لە رێگەی ئەندازیارو رووپێوەكانەوە نەخشەی بۆكێشراوەو زەوییەكانی
رەنگڕێژكراون ،ب��ەاڵم جێبەجێ نەكراوە. م��ەال ئ��ەن��وەر عەبدولكەریم م��س��ت��ەف��ا ،ن��وێ��ن��ەری گ��ون��دی زڕگ��وێ��زەڵ��ە ،جهختی لهسهر ئ��هو زانیارییانە ک����ردهوەو بۆ «رۆژنامە» وتی« :لەالیەن چەند
فۆتۆ :رۆژنامه
ئ��ەن��دازی��ارو نەخشەكێشێكەوە، زەوی���ی���ەك���ان رووپ��ێ��وی��ك��رانو شوێنی خانووەكانیان دیاریكرد، بەشێوەیەك كە هەر خانوویەك، ( )33ه�����ەزار دۆالری������ان بۆ تەرخانكردو پاشان بەجێیانهێشتو تا ئێستا كە ساڵی 2011یە ،هیچ
ئاوڕێكیان لێ نەداوینەتەوە». ن���وێ���ن���ەرەك���ەی گ��ون��دی زڕگ��وێ��زەڵ��ە ،وتیشی« :چهند رۆژێ��ک��م��ان دان����اوە ،ب��ۆ ئ��ەوەی حكومەت وەاڵممان بداتەوە ،ئەگەر نا هەڵوێست وەردەگرین». گ��ون��دی زڕگ��وێ��زەڵ��ە ،سەر بە ناحیەی تانجەرۆیەو لەساڵی 1920هوە دروستكراوە ،لەساڵی 1988دا لەالیەن رژێمی بەعسەوە چۆڵكراوە ،سێ جار سووتێنراوەو ئێستا ( )77ماڵی تێدا نیشتهجێن. ه���اوك���ات ،ب��ە مەبەستی چارەسەركردنی ئەو كێشەیەش، نوێنەرانی گوندی زڕگوێزەڵە، سەردانی قایمقامیەتی تانجەرۆیان ك��رد ،كە كێشەی گوندەكەیان پ���ەی���وەن���دی���دارە پ��ێ��ی��ان��ەوەو وەك هاواڵتییانی ئ��ەو گوندە ئ��ام��اژەی پ���ێ���دەدەن ،بەڵێنی چارەسەركردنیان پێدراوە. ح��اك��م وش���ی���ار مستەفا، بەڕێوەبەری ناحیەی تانجەرۆ، روون��ك��ردن��ەوەی زی��ات��ری لەسەر ك��ێ��ش��ەی دروس�����ت ن��ەك��ردن��ی ئ��ەو ( )110خ��ان��ووەی گوندی زڕگوێزەڵە بۆ «رۆژنامە» ئاشكرا كردو وتی« :ئەو بڕیارە ،لەساڵی 2006دا دراوە ،ب��ەاڵم لە مانگی ئهیلولی ساڵی 2009دا ،هاتووە بۆ بەڕێوهبەرێتیی ئاوەدانكردنەوەو
زەویو نەخشەی بۆ دابینكراوەو بەشێوەیەكی ئاسان جێبەجێ دەكرێت ،چونكە لە فەرمانەكەدا ه��ات��ووە ،ئ��ەو خانووانە بخرێنە بەرنامەی ساڵی 2010وە ،نەوتراوە بخرێتە بواری جێبەجێكردنەوە». حاكم وشیار ،ئاماژەی بەوەش ک��رد ،س��ەردان��ی قایمقامییەتو دەزگای ئاوەدانكردنەوەی كردووەو هەوڵی داوە ،ب��ۆئ��ەوەی لەگەڵ نوێنەری گوندی زڕگوێزەڵەو چەند هاواڵتییەكدا بچنەالی قایمقامو ب��ەڕێ��وەب��ەری ئ��اوەدان��ك��ردن��ەوە، بۆئەوەی لەنزیكەوە خۆیان قسەی لەسەر بكەن ،چونكە «چەند بڕیارێكیان داوە ،یەكێك لەوانە، دەڵێن ،بڕیاری ( )110خانووەكەیان بۆ جێبەج ێ دەكەین ،بەاڵم ئەگەر بچنە زڕگوێزی سەروو ،شوێنەكانی خۆیان جێبهێڵن ،بەاڵم ئایا ئەو هاواڵتییانە بەوە رازی دەبن؟». س����ەب����ارەت ب���ە الی��ەن��ی ب��ەرپ��رس��ی��اری��ش ل��ە جێبەجێ نەكردنی ئەو بڕیارە ،بەڕێوەبەری ن��اح��ی��ەی ت���ان���ج���ەرۆ ،وت���ی: «وەزارەت����ی ئ��اوەدان��ك��ردن��ەوەو ئەو الیەنانەی كە ئهو بڕیارهیان دهرک���ردووه ،بەرپرسیارن .وەك خۆم ،دەسەاڵتێكی ئەوتۆم نییە، ئەوەی لەتواناشمدا بووە ،بۆیانم کردووه».
www.rozhnama.net
nawxo.rozhnama@yahoo.com
ذمارة ( )631سيَشةممة 2011/4/26
عهبدوڵاڵ نازهنینی :لەگەڵ دەسەاڵتینو تائێستاش وامان نیشانداوە.
هەولێر؛ بازاڕی گەرمە
د .بایەزید حەسەن
كاریگەریی گۆڕانكارییەكانی
بازرگانێك :رەوشی سیاسیی؛ كاری لە بازاڕمان نەكردووە
خۆرهەاڵتی ناوەڕاست
راپۆرتی :بەهمەن ئەیمەن
.......................................................
خۆپیشاندانەكانو ئەو گەمارۆ ئەمنییەی دەس����ەاڵت بەسەر شارەكانی هەرێمی كوردستاندا كاریگەرییان سەپاندوویەتی، نەبووە لەسەر كڕینو فرۆش لە بازاڕەكانی هەولێری پایتەختداو ب��ازرگ��ان��ەك��ان ج��ەخ��ت ل��ەوە دەكەنەوە ،كە بازاڕیان گەرمە. س��ەره��ەن��گ ع���ادل ،خ��اوەن��ی كوتاڵفرۆشی س��ەره��ەن��گ ،كە ( )20ساڵە ئەم ك��ارە دەك��ات، ب��ە «رۆژن���ام���ە»ی راگ��ەی��ان��د: «چەندین جۆر كوتاڵمان هەیەو كڕیاری زۆرم��ان هەیە ،لەهەموو وەرزێكیشدا كوتاڵی تایبەتمان هەیە .كڕینو فرۆشتنی ئێمە، ئەگەر زیاتر نەبوو بێت ،ئەوا كەمی نەكردووە .لەكاتی نەورۆزو بۆنە تایبەتییەكاندا ،تاڕادەیەكی زۆر كڕیار زیاد دەكات». ه���ەم���وو س��اڵ��ێ��ك ،ب��ەه��ۆی دەس��ت��پ��ێ��ك��ردن��ی س���ەی���رانو گەشتەوە لە وەرزی ب��ەه��اردا، كوتاڵفرۆشەكان ،كڕیاریان زیاتر دەبێت ،رێ��ژەی هاوسەرگیریش ل��ەم وەرزەدا ،ب��ەه��ۆی ك��ەشو هەواوە زیاتر دەبێت. خ����اوەن����ی ك��وت��اڵ��ف��رۆش��ی سەرهەنگ ،وتیشی« :ئەوانەی دێنە المان ،لەهەموو تەمەنێكی جۆراو جۆرنو زیاتریش لەكاتی پێكهێنانی ژیانی هاوسەریدا، كچانی گەنج روومان تێدەكەن». س�����ەب�����ارەت ب����ە ج����ۆری كوتاڵەكانیشیان ،باسی لەوە كرد ،لە دوبەی ،توركیاو چینەوە، كوتاڵ دەهێنینو ئێستا خواستی كڕینو فرۆشتن ،زیاتر لەسەر
خۆپیشاندانهکان؛ کاریگهرییان بهسهر بازاڕی ههولێرهوه نهبووه حەریرو ئیتولە ،ب��ەاڵم ئیتول، زیاتر خواستی لەسەرە. ناوبراو ،ئەوەشی خستەڕوو، رەوش������ی س��ی��اس��ی��ی ك���اری تێنەكردوون« ،زیاتر لەمانگی رەمەزاندا ،بازاڕمان كەم دەكات. خواستی كڕینی كوتاڵیش ،لەچاو ساڵەكانی راب�����ردوودا ،رووی لەزیادبوون ك��ردووە ،بەاڵم ساڵ بەساڵیش ،نرخی كوتاڵ زیاد دەكات ،لەبەر خواستی زیاتر». دەس��ەاڵت��داران��ی هەرێم ،باس لەوە دەكەن ،قەیرانی سیاسیی هەرێم ،ك��اری لە ك��ارو كاسپی ه��اواڵت��ی��ی��ان ك�����ردووە ،ب��ەاڵم كاسبكارانی شاری هەولێر ،ئەوە
رەتدەكەنەوەو باس لەوە دەكەن، ئەگەر ل��ەو وەرزەدا ،خواستی كڕین الی هاواڵتییان ،بەرزیی بەخۆیەوە نەدیبێت ،ئەوا بەرەو الوازیی نەچووە. ه��ون��ەر ح��ەس��ەن ،خ��اوەن��ی پ���ێ�ڵ�اوف���رۆش���ی ه���ەڵ���دێ���ر لە ب��ازاڕی قەیسەریی هەولێر ،بە «رۆژن��ام��ە»ی راگەیاند« :لەم وەرزەدا ،ب��ازاڕم��ان ل��ەوپ��ەڕی باشیدایە ،بەڕاستی هیچ رەوشێكی سیاسیی كاری لە ئێمە نەكردووە، بەڵكو رووی لە زیادبوون كردووە، بەتایبەتی پێاڵوی هاوینە ،زۆر بەخێرایی دەفرۆشرێت». هونەر ،باسی لەوە كرد ،كاریان
فۆتۆ :رۆژنامه زۆر باشەو ئەو پێاڵوانەی ئەوان دەیفرۆشن ،زیاتر لە تایلەندەوە دەیهێنن. زی���ات���ر ل���ە دوو م��ان��گ��ە، هاواڵتییانی هەرێمی كوردستان، لەدژی گەندەڵییو دەستێوەردانی حیزب لە بازاڕەكانو بەهەدەردانی سامانی گشتیی ،هاتوونەتە سەر شەقامەكانو خۆپیشاندان دەك���ەن ،ب��ەاڵم دەس��ەاڵت��داران��ی هەرێم ،بۆ ناشیرینكردنی ئەو داواكارییانە ،تۆمەتباریان دەكەن بە كەمكردنەوەی كڕینو فرۆش لەبازاڕەكاندا. غەریب حسێن خدر ،خاوەنی زەڕەن��گ��ەری شیڤان لە ب��ازاڕی
ق��ەی��س��ەری��ی ل��ه ه��هول��ێ��ر ،بۆ «رۆژنامە» وتی« :نرخی زێڕ، گران بووە ،بۆیە خەڵك زیاتر زێڕ دەفرۆشن». س���ەب���ارەت ب����ەوەی ،گ��وای��ە رەوش����ی س��ی��اس��ی��ی ك���اری لە كاروكەسابەتیان كردبێت ،وتی: «هیچ كێشەیەكمان نییە ،بەڵكو ل��ەم وەرزەدا ،ب��ازاڕ لەوپەڕی گەرمیدایە ،چونكە هاوسەرگیریی لە وەرزی بەهاردا ،زیاتر دەكرێت لەچاو وەرزەكانی تردا». ئ���ەو زەڕەن����گ����ەرە ئ���ەوەی خستەڕوو :خەڵكی ،زیاتر گرنگی بە دروستكردنی خانوو دەدەنو زیاتر شتی ناوماڵ دەكڕن.
لەسەر بنەمای «الیەنگریی» ،بودجە بە حیزبەكان دەدرێت راپۆرتی :بەرزان عەلی حەمە
...........................................................
ه��ەردوو پارتی دەسەاڵتدار (پارتیو یەكێتی) ،لە رێگەی بەرپرسە حكومییەكانیانەوە، بودجەی حیزبە بچووكەكان دی�����اری دەك������ەن ،ح��ی��زب��ە ب����چ����ووك����ەك����ان����ی ن���زی���ك دەسەاڵتیش ،زیاتر ل��ەو بڕە پارەیەیان پێدەدرێت؛ كە لە ئاستی دەنگەكانیاندایە. ح���ك���وم���ەت���ی ه���ەرێ���م���ی كوردستان ،وەك خەماڵندنێكی سەرەتاییو پێش پەسەندكردنی یاسای بودجەی حیزبەكان، هەر كورسییەكی پەرلەمانی كە ه��ەر حیزبێك بەدەستی هێنابێت )60( ،ملیۆن دیناری بۆ تەرخانكراوە ،ب��ەاڵم ئەم خەماڵندنە «یەكێتیو پارتی» ناگرێتەوە. حیزبە بچووكەكانیش ،كە كورسی پەرلەمانیان بەدەست نەهێناوەو لە فەرهەنگی نوێی سیاسیی كوردیدا ههندێ بە «دوكانی سیاسیی» ناویان دەبهن .سكرتێری هەندێ لەو حیزبانە نایشارنەوە ،ئەوان الیەنی دەسەاڵتیان گرتووەو لە بودجەی گشتیی ،داهاتی حیزبەكانیان دابین دەكرێت. ع���ەب���دوڵ�ڵ�ا ن��ازەن��ی��ن��ی، سكرتێری (حیزبی رزگ��اری دیموكراتی ك��وردس��ت��ان) ،بە حیزبێكی نزیك لە (یەكێتیی
لە س��ەرەت��اوە بەیاننامەمان دەرك�������ردووەو هەڵوێستی خ���ۆم���ان راگ����ەی����ان����دووە، هەڵوێستەكەشمان ئەوە بووە، ب��ە حەقیقەت ئێمە لەگەڵ دەسەاڵتینو تائێستاش وامان نیشانداوە». حیزبەكەی نازەنینی ،بڕی ( )20ملیۆن دی��ن��ار بودجە ل��ە س���ەر داه���ات���ی گشتیی وەردەگرێتو لە ساڵی ()1993 وە دام�����ەزراوەو تائێستاش بەشداریی هیچ هەڵبژاردنێكیان نەكردووە. ل���ە ب����ودج����ەی ()2010 ی ه��ەرێ��م��ی ك��وردس��ت��ان��دا، ( )90ملیار دینار بۆ حیزبو رێكخراوەكان تەرخانكرابوو، ب���ەاڵم ح��ك��وم��ەت��ی هەرێمی ك��وردس��ت��ان ل��ە م���اوەی ئەو ساڵەدا زیاتر لە ( )200ملیار دیناری خەرجكردووە. زەی��د م��ەح��م��ود ،سەرۆكی (حیزبی یەكالیینەبووەوەی رزگ����اری ك��وردس��ت��ان) ،كە بەهۆی ناكۆكیی لەگەڵ رێكار ئ��ەح��م��ەد ،ه���اوس���ەرۆك لە حیزبەكەیدا ،ماوەیەكە بودجە ( )20ملیۆن دینارییەكەیان بڕاوە ،بەڕاشكاویی دۆستایەتی خۆیانی بۆ «پارتیو یەكێتی» فۆتۆ :رۆژنام ه دووپات كردەوە. بودجهی حیزبهکان ب ه یاسا رێکناخرێت ناوبراو جگەلەوەی جەخت لە دۆستایەتی حیزبەكەیو ك��وردس��ت��ان) الیەنی دەسەاڵتییان گرتووە. نیشتمانیی ئەو بۆ «رۆژنامە» وتی :دەس�����ەاڵت دەك����ات����ەوە ،لە دادەنرێت ،بە راشكاوی ئاماژە بەوە دەك��ات ،ئەوان هەمیشە «ئێمە چەند حیزبێكین هەر هەمانكاتیشدا دژایەتی خۆی
*
بۆ كۆبوونەوە جەماوەرییەكەی س��ەرای سلێمانی نیشاندەداو دەڵێت« :ئێمە لەگەڵ ئەوە نین كە لە سلێمانی دەكرێت، چونكە ئەوەندەی من تێبینی دەك���ەمو س��ەی��ری رەوش��ەك��ە دەك���ەم ،شتێكە ل���ەدەرەوە دێت». ل���ە راب�������ردوودا زۆرب����ەی ئ��ەم حیزبە ب��چ��ووك��ان��ە لەو ق��ەی��ران��ان��ەی ك��ە «یەكێتیو پ���ارت���ی» ت��ێ��ی��ك��ەوت��وون، خۆیان بێدەنگ گ��رت��ووە ،لە سەركردایەتی بەرامبەریشدا «یەكێتیو پارتی» لە كاتی پێویستی خۆیاندا وەك كارتی فشار بەكاریانهێناون. الی خۆیەوە ،جەبار میرزا رۆستەمی ،سكرتێری (پارتی نەتەوەیی كوردستان)یش ،كە نزیكەی ( )20ملیۆن دینار لە حكومەت وەردەگرێتو بە پارتێكی نزیك لە «یەكێتی» دەزانرێت ،رۆڵی خۆیان زیاتر بە هەڵوێست پێناسە دەكاتو ئ��ام��اژە ب���ەوە دەك����ات؛ هەر لە سەرەتای رووداوەك��ان��ەوە هەڵوێستی خۆیان بەڕاشكاوانە راگەیاندووە. ح��ی��زب��ە ب��چ��ووك��ەك��ان لە زۆرب����ەی ه��ەڵ��ب��ژاردن��ەك��ان��ی راب���ردوودا الیەنگریی ه��ەردوو ح��ی��زب��ی دەس���ەاڵت���داری���ان كردووەو دەنگدەرانیان هانداوە پشتیوانیی لیستی دەسەاڵت بكەن.
دەوڵ��ەت��ە پیشەسازییەكان ،ب��ە نیگەرانییەوە چاودێریی رووداوەكانی خۆرهەاڵتی ناوەڕاستو باكووری ئەفریقا دەك��ەن ،بەتایبەتی ئەو گۆڕانكارییانەی لە سیستمی حوكمڕانیی ئەو دەوڵەتانەدا روودەدات، یاخود بەڕێوەن كە نەوت بەرهەمدەهێنن ،وەك (لیبیا، عومان ،بەحرەین ،یەمەن ،كوەیت ،جەزائیرو سعودیە)، هاواڵتییانی ئەم دەوڵەتانە ،لەو سیستمە حوكمڕانییە نادیموكراسییە خۆسەپێنەرانەی دەوڵەتەكانیان ،رازی نینو دەیانەوێت لە رێگەی خۆپیشاندانو فشارە جۆراوجۆرەكانەوە ،بیانگۆڕن ،یاخود بیانڕوخێننو لەجێگەیان سیستمێكی دیموكراسیی دابمەزرێنن. ئەمانە كاریگەرییەكی راستەوخۆو خێرایان لەسەر بەرزبوونەوەی نرخی نەوتی خاو دروستكردووە ،كە نرخی نەوتی خاو لە بازاڕەكانی جیهاندا لەچاو ()3 ساڵی راب��ردوودا ،بە رێژەیەك بەرزبووەتەوە ،چونكە ناوچەی خۆرهەاڵتی ن��اوەڕاس�تو باكووری ئەفریقا، بنكەیەكی سەرەكیی بەرهەمهێنانی نەوتن لە جیهانداو ()%70ی ناردەی نەوتی جیهان پێكدەهێنن. پسپۆڕانی ئابووریی ،ئاماژە بۆ ئەوە دەكەن ،ئەو دەوڵەتە پیشەسازییانە ،ئەو نەوتە خاوەی عەمباری دەكەن ،تەنیا بەشی چەند رۆژێكیان دەكات ،لەبەرئەوە ئەو پشێووییو ئاڵۆزییەی كەوتووەتە ناو دەوڵەتە بەرهەمهێنەرەكانی ئەم دەڤەرە ،هەڕەشەیەكی گەورەن بۆ بەرژەوەندییەكانی ئەم دەوڵەتە پیشەسازییانە. لیبیا ،رۆژان���ە نزیكەی ( )1,6ملیۆن بەرمیل نەوتی بەرهەم دەهێنا ،لەكاتێكدا پێداویستی رۆژانەی جیهان ،دەگاتە ( )87,5ملیۆن بەرمیل ،ئەمەش ئەوە دەگەیەنێت كە ناردەی نەوتی لیبیا بۆ بازاڕی نەوتی جیهان گرنگە ،كەچی بەهۆی راپەڕینی هاواڵتییانی لیبیاوە دژی رژێمەكەیان ،بەرهەمهێنانی نەوت لەو واڵتەدا ڕاوەستا. ئاالن دانكان ،كە پیسپۆڕێكی بواری نەوتە ،دەڵێت: ئەگەر توندڕەوەكان ئەو بارگرژییو پشێوییەی ناو دەوڵەتانی عەرەب بقۆزنەوەو دامەزراوە نەوتییەكانی سعودیە تێكبدەن ،ئ��ەوا نرخی بەرمیلێك ن��ەوت لە ( )200دۆالر تێدەپەڕێت. ل��ە رێ��ك��خ��راوی «ئ��ۆپ��ی��ك»دا ،سعودیە یەكەم بەرهەمهێنی نەوتەو رۆژانە ()8,5ملیۆن بەرمیل نەوت بەرهەم دەهێنێتو ئێرانیش دووەم دەوڵەتە. لە ( ،)2011/4/9نرخی بەرمیلێك نەوتی خاوی برێنت لە بۆرسەی لەندەن ،گەیشتە ( )123دۆالرو هەروەها نرخی بەرمیلێك نەوتی خ��اوی ئەمریكی ،گەیشتە ( )111,28دۆالر ،ئەوانەش بەرزترین نرخی بەرمیلێك نەوتن لە ( )30مانگی رابردووداو وا چاوەڕوان دەكرێت كە لە كۆتایی ساڵی ()2011دا ،نرخی بەرمیلێك نەوت بگاتە زیاتر لە ( )130دۆالرو لە ( )150دۆالر نزیك ببێتەوە ،بەرزبوونەوەی نرخی بەرمیلێك نەوتی خاو بۆ ( )150 – 140دۆالر كاریگەرییەكی زۆر خراپی لەسەر گەشەی دەوڵەتە پەرەسێنەكان دەبێت. ئەمریكا)%15( ،ی سەرجەم ئەو نەوتەی هاوردەی دەكات ،هی خۆرهەاڵتی ناوەڕاستەو یەكەمین دەوڵەتیشە لە جیهاندا لە رووی هاوردەكردنی زۆرترین نەوتی خاو، ()%85ی نەوتە هاوردەكەی هی كەنەداو كۆلۆمبیایە. هەروەها ئەمریكا نەوتی خاوی عەمباركراوی زۆری هەیە، لەبەرئەوە گۆڕانكارییەكانی خۆرهەاڵتی ناوەڕاستو باكووری ئەفریقا ،كاریگەریی زۆریان لەسەر ئەمریكا نابێت. ژاپۆن ،دووەم دەوڵەتی جیهانە لە رووی هاوردەكردنی نەوتی خاوەوەو ()%75ی نەوتە خاوە ،هاوردەكەی هی خۆرهەاڵتی ناوەڕاستە. لەكاتێكدا ،چین سێیەم دەوڵەتی جیهانە لە رووی هاوردەكردنی نەوتی خاو و ()%50ی نەوتە خاوە هاوردەكەی لەو خۆرهەاڵتی ناوەڕاستەوەیەو هەروەها هیندستانیش ()%70ی ن��ەوت��ە ه���اوردەك���ەی هی خۆرهەاڵتی ناوەڕاستە .هەبوونی ئاڵۆزییو پشێویی لە ناوچەی خۆرهەاڵتی ناوەڕاست ،كاریگەریی زۆر خراپی لەسەر هاوردەی نەوتی ئەو دەوڵەتانە دەبێت ،چونكە دەوڵەتی پیشەسازینو كەرەستەی خ��اوی زۆرب��ەی پیشەسازییەكانیان نەوتی خاوە. ئاژانسی وزەی نێودەوڵەتیی ،كە رێكخراوی ئەو دەوڵەتانەیە ،ن��ەوت بەكاردەبەن ،بە بڕی ()1,6 ملیار بەرمیل یەدەكی ستراتیژی نەوتی خاوی هەیەو دەتوانرێت ئەو ( )1,6ملیار بەرمیل یەدەگی نەوتە وەكو دواكارت بۆ سەقامگیرییو جێگری نرخی نەوت لە بازاڕەكانی جیهاندا بەكاربێت. هەروەها مانەوەی بەرزیی نرخی نەوت بۆ ماوەیەكی درێ��ژ ،كاریگەرییەكی خ��راپ دەكاتە سەر ئابووریی دەوڵەتانی پەرەسێنو ئەگەر ئەو نرخ بەرزییەی نەوت بۆ ماوەی ساڵێك زیاتر بمێنێتەوە ،ئەوا گەشەی ئابووریی دەوڵەتانی پەرەسێن بە رێ��ژەی ()0,4 – 0,2ك��ەم دەكاتو دەبێتە هۆی زیادبوونی رێژەی هەژاریی. * ئەندامی ئهنجومهنی نوێنهرانی عێراق.
nawxo.rozhnama@yahoo.com
ذمارة ( )631سيَشةممة 2011/4/26
دەروازەی دووەمی توركیا – كوردستان ،دیاری ناکرێت
ئا :رۆژنامە :سەرچاوەیەك لە گومرگی ئیبراهیم خەلیل، ئ��اش��ك��رای ك���رد« :تائێستا، شوێنو بودجە بۆ كردنەوەی دەروازەی دووەم���ی توركیاو هەرێمی كوردستانو ناوچەی
بازرگانییو پیشەسازیی ئازاد دیاریی نەكراوە ،كە بڕیارە بەم نزیكانە بكرێتەوە». وەفدێكی حكومەتی عێراق، كە نوێنەری هەشت وەزارەت��ی حكومەتی عێراقی لهخۆگرتبوو،
رۆژی ،4/12ب��ە مەبەستی دامەزراندنی ناوچەی بازرگانییو پیشەسازیی ئ��ازادو كردنەوەی دەروازەی دووەم ل��ەگ��ەڵ حكومەتی توركیادا ،سەردانی ش��اری «زاخ��ۆ»ی��ان ك��ردو لە
سەردانەكەدا ،شاندی حكومەتی عێراق ،بڕیاریان دا «لەماوەیەكی كەمدا ،شوێنو بودجەی تایبەتی بۆ دیاری بكرێت». س���ەرچ���اوە ت��ای��ب��ەت��ەك��ەی گ��وم��رگ��ی ئیبراهیم خەلیل،
ب��ە «رۆژن���ام���ە»ی راگ��ەی��ان��د: «ه��ێ��ش��ت��ا م��ش��ت��وم��ڕ ل��ەگ��ەڵ ت��ورك��ی��ا ب���ەردەوام���ەو قسەی ل��ەس��ەر دەك���رێ���تو تائێستا رێكنەکهوتووین ل��ەس��ەر ئهو دهروازهیه».
سەرۆكی دەستەی وەبەرهێنان :هەڵەكانی رابردوو؛ دووبارە ناكەینەوە
شۆڤێنیزمی ئابووریی محەمەد شێخ فاتح* لەو جێگەیەی كە منداڵدانی دروستبوونی ب��ازاڕی ئازادو ئابووریی بازاڕە ،لە هەموو كات زیاتر گرنگی دەدرێت بە كااڵی وەبەرهێنراوی ناوخۆیی ،واتە لەگەڵ پیادەكردنی بنەماكانی بازاڕی ئازاددا ،زیاتر گرنگی بەو شمەكە وەبەرهێنراوە دەدەن ،كە خۆیان بەرهەمیانهێناوە ،ئەوەش لە دونیای ئابووریی ئێستادا بە «شۆڤێنیزمی ئابووریی» ناودەبرێت. شۆڤێنیزمی ئابووریی :واتە پاراستنی كااڵو سەرمایەگوزاریی ناوخۆیی لە هەر كااڵیەكی تری بیانی ،بەو مانایەی كە خەڵكی ئەو واڵتە هەتا دەتوانن ،كە (دەبێت بتوانن) روونەكەنە كڕینی شمەكی بیانی ،ئەویش لە رێگەی باشكردنو هەرزانكردنی كااڵی نێوخۆیی، خۆ ئەگەر باشترو هەرزانتریش نەبوو ،رۆشنبیرییەكی لەو جۆرە باڵوبكرێتەوە ،كە خەڵك لەوە تێبگەن كە كڕینی كااڵی ناوخۆیی ئایندەیەكی باشتری ئابووریی دێنێتە كایە ،كە سەرەكیترینیان بەگژداچوونەوەی پەتای بێكارییە. ئیسپانیاو فەڕەنسا ،كە هەردووكیان ئەندامی یەكێتیی ئەوروپانو هاوسنووری یەكترنو دەتوانن زۆربەی كااڵو شمەكەكان بەبێ لێپرسینەوەو گومرگ كردن ئاڵوگۆڕ بكەن ،بەاڵم ئەگەر یەكێك تەماتەیەك ،یان سێوێك بەرێتە دیوی ئەودیو تووشی لێپرسینەوە دەبێت (مەگەر لە حاڵەتێكدا رێككەوتنێك هەبێت لەنێوانیاندا) ،لەنێوان خودی ویالیەتەكانی ئەمریكاشدا یاسا هەیە بۆ پاراستنی جوتیارانو بەرهەمی خودی ویالیەتەكانو یاساكانی بازرگانی ئازادیش زۆرجار ناتوانێت دەخالەت بكاتە ناو یاساو رێنماییە ناوخۆییەكانەوە. هەرێمی كوردستان كە خاوەنی زیاتر لە ( )40ملیار بەرمیل یەدەگی نەوتی خاوەو ( )47ملیار مەتر سێجا ئاوی شیرینو ( )17ملیۆن دۆنم زەوی كشتوكاڵی هەیە ،لەو هەرێمەی كە ()40 لەسەدی دانیشتووانەكەی لە ئاستی مامناوەنددان لە تەمەندا، لەو هەرێمەدا بێكاریی ئاستە مەترسیدارەكانی تێپەڕاندووە ،لەم جیۆگرافییەدا تەنانەت ماستاویش لەدەرەوە هاوردە دەكرێتو یەك كیلۆ مۆز لەو ئیكوادۆرەی كە زیاتر لە ( )8115میل دوورە لە هەرێمی كوردستانەوە ،بە كەمتر لە هەزار دینار دەگات ،بەاڵم ئەگەر بە كیلۆ بیكێشین یەك كیلۆ سەوزە لە (تانجەرۆ)وە ،كە كەمتر لە ( )10كیلۆمەتر دوورە لە شاری سلێمانییەوە ( 2هەزار) دینار دەكەوێت تا دەگاتە بازاڕ ،بەاڵم هێشتا لەڕووی ئابوورییەوە حاڵەتی دووەم تەندروستترو گونجاوترە ،ئەگەر سیاسەتێكی تۆكمە لەپشتییەوە بێت ،چونكە لەو دۆخەدا ئەو پارەو سەرمایەی كە هەیە لە ناوخۆی واڵتەكەدا دەسووڕێتەوەو ناچێتە دەرەوە. مانای چییە سەدان هەزار هێكتار لەوەڕگاو پوشو پاوان هەیە ،كەچی مەڕو رەشەواڵخ لەدەرەوە هاوردە بكرێت ،بە ریشی كێ رەوایە ،سەدان خاڵی شوێنەواری مێژووییو سەدان پێگەی گەشتیاریی هەیە ،كەچی رۆژانە لە كەناڵەكانەوە دەبینین كە ریكالم بۆ شوێنە گەشتیارییەكانی واڵتانێكی وەك مالیزیاو لوبنانو هیند دەكات؟!. بۆیە لە سایەی ئاوها ق��ەدرو قیمەت گرتنێكی بەرهەمی خۆماڵییو كاركردن بۆ زیادكردنو باشكردنی ،قسەكردن لە ژێرخانی ئابووری كوردستان ،جگە لە درۆیەكی شاخدار شتێكی تر نییە. * رۆژنامەنووسی ئابووری.
یەكەكانی نیشتەجێبوون؛ كڕیارو فرۆشیار بێبەشدەكەن
راپۆرتی :سەنگەر جەمال ................................ ئ����ەوەی ج��ێ��ی رەخ��ن��ەی ب��ەش��ێ��ك��ی ه���اواڵت���ی���ی���انو ئەوكەسانەیە كە لەدەستی دوو بە قازانجێكی زۆر پرۆژەكانی نیشتەجێبوون دەك��ڕن��ەوە، ئ��هوهی��ه ک �ه ب��ە س��وودم��ەن��د ه��ەژم��ار دەك���رێ���نو بێبەش دەكرێن لە وەرگرتنی زەویو قەرزی خانووبەرە. س��ەرۆك��ی دەس��ت��ەی وەبەرهێنانی هەرێمی ك��وردس��ت��ان، ب��وره��ان ن��ەج��ات ،یەكێك لەو هاواڵتییانەی لە دەستی ئاشكرایدەكات ،ئ��ەو هاواڵتییانەی یەكەی نیشتەجێبوون دوو ،شوقەیەكی كڕیوەتەوە ،لەدەستی یەك دەكڕنەوە ،سوودمەند دەبن لە وەرگرتنی قەرزی بە «رۆژن��ام��ە»ی راگەیاند :سندووقی نیشتەجێبوونو زەوی ،لەكاتێكدا كەسی یەكەمیش «ئ���ەوك���ەس���ەی ی��ەك��ەم��ج��ار سوودمەندبووە لەسەر هەمان یەكەی نیشتەجێبوون. شوقەكە كراوە بەناوییەوە ،بە سوودمەند هەژماركراوە ،ئێستا دەك��ڕێ��ت��ەوە ل��ەو ك��ەس��ەی لە لەمساڵدا نەهێڵن دووب���ارە منیش بەسوودمەند دادەنرێم ،س��ن��دووق��ی نیشتەجێبوون ب��ب��ێ��ت��ەوەو ب��ەرن��ام��ەك��ان ب����ەاڵم ئ����ەوە ن��اگ��ون��ج��ێ��ت ،سوودمەند بووە ،دەبێت ئەو چڕوپڕتربن ،تەركیزمان لەسەر چونكە بە ( )15هەزار دۆالر رێنماییانە جێبەجێ بكات شارە گەورەكان نییە ،بەڵكو خێر ك��ڕی��وم��ان��ەت��ەوە ،چۆن كە سندووقی نیشتەجێبوون ه��ەوڵ��دەدەی��ن ل��ە ق��ەزاك��ان��دا دەبێت بە سوودمەند حیساب لە وەزارەت��ی دارای��ی دایناوە ،پ��رۆژەی زیاتر ئەنجامبدرێتو ب��ك��رێ��مو زەوی������یو ق���ەرزی كاتێك ب��ەس��ەری��دا جێبەجێ ئەگەر میزانییەكەش زۆر بێت، نیشتەجێبوونیش وەرنەگرم لە دەبێت ،ئ��ەو شتانە دەچێتە لە شارە گەورەكانیش پرۆژەی س��ەرش��ان��ی ت���ۆش ،ك��ەوات��ە زیاتر دەكەین». داهاتوودا». ه��اواڵت��ی��ی��انو بەشدارانی ب�����وره�����ان ،وت��ی��ش��ی :بەدڵنیاییەوە ،بە سوودمەند «پێویستە حكومەت ،یان ئەو ه���ەژم���ار دەك���رێ���ت ،ب���ەاڵم پ�����رۆژەك�����ان�����ی ی���ەك���ەی پ��ارەی��ەم��ان بۆ بگەڕێنێتەوە خەڵكێك كە دەیكڕێتو خۆی ن��ی��ش��ت��ەج��ێ��ب��وون ،رەخ��ن��ە ك��ە بەخێرو زی���ادە داوم��ان��ە قەرزەكە دەداتەوە ،ئەوەیان بە ل��ە گ��ران��ی��ی ن���رخو خراپیی كوالێتی بەشێكی ئەو یەكەی ل��ە ك��ڕی��ن��ەوەی ش��وق��ەك��ەدا ،سوودمەند هەژمار ناكرێت. بەپێی وت���ەی س��ەرۆك��ی نیشتەجێیانە دەگ����رن كە یان بەشێوەیهك بێت ،تەنیا دەستی یەك سوودمەند بێتو دەستەی وەبەرهێنان ،لە ساڵی ل��ە چ��ەن��دس��اڵ��ی راب�����ردوودا ئێمە بە سوودمەند هەژمار راب��ردوودا )7( ،هەزار یەكەی دروستكراون. س����ەرۆك����ی دەس���ت���ەی نیشتەجێبوون ل��ە هەرێمی نەكرێین». ل���ەب���ەرام���ب���ەردا ،هێرش كوردستاندا دروستكراون ،بەاڵم وەبەرهێنان ،نایشارێتەوە ئەو موحەڕەم ،سەرۆكی دەستەی وەك خۆی ئاماژەی پێدەكات ،پرۆژەنیشتەجێیانەی لە چەند وەب���ەره���ێ���ن���ان���ی ه��ەرێ��م��ی تائێستا بەرنامەیان دانەناوە ،ساڵی رابردوودا ئەنجامدراون، ك��وردس��ت��ان ،جەختی ل �هوه چەند یەكەی نیشتەجێبوون كەموكووڕییان تێدایە ،ئاماژە بەوەش دەكات بۆ چارەسەری ك����ردەوە« :ئ����ەوەی یەكەی لەمساڵدا دروستبكەن. هێرش موحەڕەم وتیشی :ئەو كەموكووڕییانە ،پرۆسەی نیشتەجێبوون دەك��ڕێ��ت��ەوە، ش��ێ��وەك��ەی ی��اس��ای��ی نییە« ،بۆ ئهو مهبهسته چاوەڕێی سەرپەرشتی جێبەجێكردنی ه��ەرب��ۆی��ە خانووەكانیان بۆ پ��ەس��ەن��دك��ردن��ی ب��ودج��ەی��ن ،پرۆژەكان دەچێتە وەزارەتێكی تەحویل ناكرێت تا قەرزەكە چونكە نازانین ،میزانییە چۆن دیكە. ناوبراو ،وتیشی« :ناڵێین ن��ەدەن��ەوە ،ئ���ەوەش ب��ە دوو پەسەند دەكرێتو چەندمان بۆ كەموكووڕیی لە پرۆژەكاندا ش���ێ���وەی���ە ،ئ���ەگ���ەر ه��ات��وو تەرخاندەكرێت». ناوبراو ئاماژەی بەوەشكرد نییە ،بەڵكو هەیەو نكوڵیی ق����ەرزەك����ەی وەرگ��رت��ب��ێ��ت س�����وودم�����ەن�����دە ،ئ���ەگ���ەر ب��ەن��ی��ازن زی��ات��ر گ��رن��گ��ی بە لێناكەین ،بەاڵم بەوشێوەیەش سوودمەند ق��ەزاو ناحیەكان ب��دەن ،نەك نییە ك��ە زۆر خ���راپ بێت، وەرینەگرتبێت، شارە گەورەكانو دەیانەوێت ،چونكە ئەوەتا بەشێكیان بە نییە». ئەو ،زیاتر روونیكردەوە ،ئەگەر لە سااڵنی راب��ردوودا ،قازانج دەفرۆشرێنەوە ،رەنگە كاتێك كەسێك خانوویەك ك��ەم��وك��ووڕی��ی رووی��داب��ێ��ت ،ل��ە رووی ئ �هن��دازی��اری��ی��ەوە
یهکێک له پرۆژهکانی نیشتهجێبوون له ههولێر ب��ەش��ێ��ك��ی پ��ەی��وەن��دی��ی بە ك��ەش��وه��ەواو ساغكردنەوەی زەوی���ی���ەك���ان ،ی���ان پ���رۆژە خزمەتگوزارییەكانەوە هەبێت، ب���ۆئ���ەوەش ل���ەگ���ەڵ چ��ەن��د وەبەرهێنێك كۆبووینەتەوەو ق��س��ەم��ان ل��ەس��ەر ك����ردووە، ك��ە دەب��ێ��ت پ��اب��ەن��دی ئ��ەو گ��رێ��ب��ەس��ت��ەب��ن ك���ە ل��ەگ��ەڵ هاواڵتییاندا هەیانەو ئەگەر ه��ۆك��ارێ��ك پ��ەی��وەن��دی��ی بە فەرمانگەیەكی ت��رەوە هەیە، كۆمپانیاكان دەتوانن سكااڵ تۆمار بكەن».
كۆنترۆڵی نەمانتوانیبێت سەرجەم پێكهاتەكان بكەین، ب�����ەاڵم ئ��ێ��س��ت��ا پ���رۆس���ەی دەچێتە سەرپەرشتیكردن، وەزارەت��ێ��ك��ی دیكەو ئ��ەوەش وادەك����ات ،س��ەرق��اڵ بین بە پالنی تۆكمەترەوە». ل�����ەب�����ارەی رەخ���ن���ەی هاواڵتییانەوە لە دواكەوتنی پ���رۆژەك���انو ئەنجامنەدانی ل��ەوادەی دیاریكراودا ،هێرش موحەڕەم ئ �هوهی خستهڕوو: «ه��ەن��دێ��ك ه��ۆك��ار ه��ەن بۆ دواكەوتنی پرۆژەكان ،رەنگە
کار ب ه «بەرپرسیارێتیی كۆمەاڵیەتیی كۆمپانیاكان» ناكرێت راپۆرتی :شارا عەبدولڕەحمان ................................. تائێستا ل��ە ك��وردس��ت��ان��دا، پەیماننامەیەك س��ەب��ارەت بە كۆمەاڵیەتیی بەرپرسیارێتیی كۆمپانیاكان ،بوونی نییەو ئەو ی��اس��ای��ان��ەش ك��ە تایبەتن بە كاروباری كۆمپانیاكان ،ئەوەندەی م��اف دەدەن����ە كۆمپانیاكان، ئەوەندە ئەركیان بۆ دیاری ناكات. بەرپرسیارێتیی كۆمەاڵیەتیی بەرپرسیارێتیی كۆمپانیاكان، پاراستنی ژینگە ،ب��ە هەموو رەه����ەن����دە ك��ۆم��ەاڵی��ەت��ی��یو دام�����ەزراوەی�����یو ئ��اب��ووری��یو ژی��ن��گ��ەی�یو سیاسییەكانەوە، دەخاتە ئەستۆی كۆمپانیاكان، ب��ەاڵم تائێستا لەكوردستاندا، ئ��ەم بەرپرسیارێتییە ،هەستی پێنەكراوە.
ئ��ەی��وب ئ��ەن��وەر سماقەیی، ش�������ارەزای ئ���اب���ووری���ی ،بۆ «رۆژن���ام���ە»ی روون���ك���ردەوە، كۆمەاڵیەتیی بەرپرسیارێتیی كۆمپانیاكان ،بریتییە ل��ەوەی ئ��ەو كۆمپانیایانە ،نەبنە هۆی مۆنۆپۆڵكردنو قۆرخكاریی ،یان زاڵبوونی سیاسیی ،كە دژایەتیی الیەنی كۆمەاڵیەتییو ئەخالقییو مەدەنییو ئاینیی بكات ،هەر ئەو بەرپرسیارێتییەشە وادەكات، ك��ۆم��پ��ان��ی��اك��ان ئ��ەخ�لاق��ی��ات��ی دام���ەزراوەی���ی جێبەجێبكەن، «بەاڵم بەداخەوە ،لەكوردستاندا، ه��ی��چ پ��ەی��م��ان��ن��ای��ەك ،ی��ان ی��اس��ای��ەك��ی ل��ەو ج���ۆرە نییە، لەكاتێكدا لە زۆرب���ەی واڵتانی دنیادا ،پەیماننامەی لەو جۆرە هەیە كە رێوشوێنی دروس��تو بەرپرسیارێتیی لەسەر شانی كۆمپانیاكان دروست دەكات».
بەوپێیەش ك��ە سماقەیی، مامۆستای زانكۆی سەاڵحەدینە، ب��ەپ��ێ��وی��س��ت��ی��ی��ەك��ی گ��رن��گ��ی دەزان��ێ��ت ،لەكوردستاندا ،ئەو بەرپرسیارێتییە هەبێتو وتی: «كۆمپانیا هەیە لەكوردستاندا، شوقەو خانوو دروس��ت دەكاتو دەیداتە ( )180بۆ ( )200هەزار دۆالر ،بەبێ ئ��ەوەی بزانێت كە ئەو كارەی ئەو ،زیان بەكۆمەڵگا دەگەینێتو جیاوازیی چینایەتیی دروس�����ت دەك������ات ،ئ��ەم��ەش پێچەوانەی هەموو ئەو شۆڕشو بنەمایانەیە كە كورد لەپێناویاندا خەباتی كردووە». بەاڵم سەرۆكی لقی سلێمانیی یەكێتیی بەڵێندەرانی كوردستان، ئاماژە بەبوونی چەند یاسایەك دەكات كە لەكوردستاندا كاریان پ��ێ��دەك��رێ �تو ت���اڕادەی���ەك ئەو بەرپرسیارێتییە دیاری دەكەن.
نەورۆز خەفاف ،بۆ «رۆژنامە» رای��گ��ەی��ان��د« :لەكوردستاندا، یاسای تۆماركردنی كۆمپانیاكان ه��ەی��ە ،ج��ا ئ��ەو كۆمپانیایانە دەرەك��ی��ی ب��ن ی��ان ناوخۆیی، ك��ە بەپێی چ��ەن��د بنەمایەك، كۆمپانیاكەی ت��ۆم��اردەك��اتو
ئەركی حكومەتە بەرپرسیارێتیی كۆمەاڵیەتیی بۆ كۆمپانیاكان دیاری بكات
ك����اری خ���ۆی ب��ەپ��ێ��ی چ��ەن��د بەرپرسیارێتییەكی كۆمەاڵیەتییو ئەخالقیی بەڕێوەدەبات ،هاوكات بەپێی پەیڕەوی ناوخۆی یەكێتیی بەڵێندەرانیش ،ئەو كۆمپانیایەی ت��ۆم��اردەك��رێ��ن ،ئێمە بەرپرس دەب��ی��ن ل��ە پ��ارێ��زگ��اری��ك��ردن لە پرۆژەكانیو خۆیو سەرمایەكەی لە بەفیڕۆچوون ،یەكێتییەكەمان م����اف ب���ۆ ب��ەڵ��ێ��ن��دەرەك��ان وەردەگرێت». س��ەرۆك��ی ل��ق��ی سلێمانیی یەكێتیی بەڵێندەران ،ئاماژەی بە یاسای مەرجی بەڵێندەرایەتیی عێراقی دا كە لەمێژە لەعێراقدا هەیەو بەهەمان شێوە ،چەندین مافی بۆ بەڵێندەرو كۆمپانیاكان دی���اری ك����ردووەو بەوپێیەش، كۆمپانیاكان دەت��وان��ن مافی خۆیان وەربگرن« ،ب��ەاڵم وەك پەیماننامە ،یان یاسایەكی تایبەت
بە بەرپرسیارێتیی كۆمەاڵیەتیی كۆمپانیاكان ،بوونی نییە». بۆیە مامۆستاكەی زانكۆ، بەرپرسیاركردنی كۆمپانیاكان سەبارەت بە كۆمەڵگە ،بە ئەركی حكومەت دەزان��ێ��ت ،سماقەیی وت����ی« :ئ���ەرك���ی ح��ك��وم��ەت��ە بەرپرسیارێتیی كۆمەاڵیەتیی بۆ كۆمپانیاكان دیاری بكات ،هاوكات كۆمپانیاكانیش ناچاربكات بە جێبەجێكردنی». ل����ەم����اوەی راب���������ردووداو ل��ەش��اری ه��ەول��ێ��ر ،ب��ەرن��ام��ەی ن��ەت��ەوەی��ەك��گ��رت��ووەك��ان بۆ پ���ەرەپ���ێ���دان «،»UNDP وۆركشۆپێكی سەبارەت بە گرنگیی كۆمەاڵیەتیی بەرپرسیارێتیی كۆمپانیاكان رێكخست كە تێیدا وەزی���ری پالندانانی حكومەتی هەرێمو ژمارەیەك لەنوێنەرانی دامودەزگا حكومییەكان ئامادەی
ب����وون ،ل��ە وۆرك��ش��ۆپ��ەك��ەدا، وەزی���ری پ�لان��دان��ان ،ئ��ام��اژەی ب��ەگ��رن��گ��ی��ی ب��اب��ەت��ەك��ە داو ئ��ام��اژەی بە دەرك��ردن��ی یاسای وەبەرهێنان كرد كە فاكتەرێكی گرنگ بووە بۆ هاندانی زیاتری وەبەرهێنان لەكوردستاندا ،بەاڵم ش���ارەزا ئابوورییەكە ،ئاماژە ب��ەو ك��ەم��وك��ووڕی��ی��ان��ە دەدات كە لەیاساكەدا ه��ەنو دەڵێت: «یاسای وەبەرهێنان ،ئەوەندەی م��اف دەدات����ە كۆمپانیاكان، ئ��ەوەن��دە ئ��ەرك��ی��ان ب��ۆ دی��اری ناكات ،ئەمە جگە ل��ەوەی كام كۆمپانیایەی لە واڵتانی دنیادا، ك��اری پێنادرێت لەبەر خراپیی كاركردنی ،لەكوردستان كاری پێدەدرێتو جێگەی دەكرێتەوە، ب���ەو ه���ۆی���ەش���ەوە پ��ێ��م��وای��ە، كوردستان ب��ووەت��ە بەهەشتی پیسبوون».
nawxo.rozhnama@yahoo.com
ذمارة ( )631سيَشةممة 2011/4/26
www.rozhnama.net
سیحری ئهو رستهی ه بهتاڵبووهوه؛ ک ه دهوترا ههرێمی کوردستان جیاوازهو ئاسایش و ئازادی تیایه.
رێكخراوە نێودەوڵەتییەكان :پێویستە كۆمەڵگەی نێودەوڵەتیی بێتەدەنگ ئا :رۆژنامە
.........................................................
دوای ئ��������ەوەی ه��ێ��زە ئەمنییەكانی هەرێمی كوردستان چەندین پێشێلكارییان لە دژی رۆژنامەنووسانو خۆپیشاندەران ئەنجامدا ،چەند رێكخراوێكی ن����ێ����ودەوڵ����ەت����ی����ی ،داوای هەڵوێستوەرگرتن دهک���هن لە دەڵێت« :ئەوەی روویدا ،دوایین چ��ەن��دی��ن ك����ەس ك������وژراون، كۆمەڵگەی نێودەوڵەتیی. لە راپۆرتەكانیاندا ،هەریەكە قۆناغی هێرشێك ب��وو بۆ سەر برینداربوون ،یان دەستگیركراونو لە رێكخراوەكانی (هیومان رایتس ئازادیی رادەربڕینو خۆپیشاندانو هەڕەشەیان لێكراوە. پێشێلكاریی دژی خوێندكارانی وۆچ ،پەیامنێرانی بێسنوورو پێویستە بەرپرسانی هەرێم، ئەكادیمییەكانیش ئەمنستی ئەنتەرناشناڵ) ،باس جڵەوی هێزەكانی ئاسایش بكەنو زان���ك���ۆو ل��ە دۆخ����ی ش��ل��ۆق��ی ه��ەرێ��م��ی مافی خۆپیشاندانی ئاشتییانە ئەنجامدراوە .هێزە ئەمنییەكان، پشت ب��ە بەكارهێنانی هێزی ك��وردس��ت��ان دەك����ەنو داوا لە دابین بكەن». دوای دوو م���ان���گ ل��ە ل����ەڕادەب����ەدەر دەب��ەس��ت��ن بۆ كۆمەڵگەی نێودەوڵەتیش دەكەن، حكومەتی باڵوەپێكردنی خۆپیشاندەران، «هەڵوێست لە دژی بەرپرسانی خۆپیشاندانەكان، هـــەرێمی كوردستان ،لــــــە بۆیە ئەمنستی ئەنتەرناشناڵ، هەرێم وەربگرێت». ()19ی ئەم مانگەدا خۆپیشاندانی داوا ل��ە ب��ەرپ��رس��ان��ی ه��ەرێ��م ئەمنستی ئینتهرناشناڵ؛ داوای ب��ێ��م��ۆڵ��ەت��ی ی��اس��اغ ك����رد .لە دەكات ،بەكارهێنانی هێز لەدژی لێكۆڵینەوەی سەربەخۆ دەكات ب��ەرام��ب��ەردا ،ماڵكۆڵم سمارت ،خ��ۆپ��ی��ش��ان��دەران بوەستێننو دەستبەجێ ،دەڵێت« :پێویستە دەسەاڵتدارانی خەڵكی ئەشكەنجە نەدەنو رێگە «پێویستە دەس����ەاڵت����داران����ی ه��ەرێ��م��ی ك��وردس��ت��ان ،رێ��ز ل��ە ئ��ازادی��ی بە خۆپیشاندانی ئاشتییانەش ك��وردس��ت��ان ،لێكۆڵینەوەیەكی ك��ۆب��وون��ەوەو رادەرب��ڕی��ن بگرن ،بدەن. سەربەخۆیانە دەستپێبكەن لە ئێمە پێیانڕادەگەیەنین ،رێگەبدەن كەیسی ئەو توندوتیژییەی لەالیەن بە بەردەوامبوونی خۆپیشاندانی هیومان رایتس وۆچ :پێشێلكاریی دژی خۆپیشاندەران رابگرن هێزە ئەمنییەكانی خۆیانەوە دژی ئاشتییانە». پێویستە بەرپرسانی هەرێمی لە كوردستان ،خۆپیشاندەران خۆپیشاندەرانی شاری سلێمانی ئەنجامدراوە» .ماڵكۆڵم سمارت ،ن��اڕەزای��ی دژی ئ��ەو دوو پارتە كوردستان ،كۆتایی بە هێرش بەڕێوەبەری خۆرهەاڵتی ناوەڕاستو سیاسییە دەردەب��ڕن ،كە ماوەی بۆ سهر خۆپیشاندانی ئاشتییانە باكووری ئەفریقای رێكخراوەی چەند دەیەیەكە سیاسەتو سامانی بهێنن لە باكووری عێراق .ئەمە ئەمنستی ئەنتەرناشناڵ ،هەروەها هەرێمیان بۆخۆیان قۆرخكردووە .جگە ل����ەوەی ،ئ��ەو كەسانەی
بەرپرسن لە هێرشكردنە سەر خۆپیشاندەرانو رۆژنامەنووسان لە هەولێرو سلێمانی (كە لێدانو تەقەكردنیشی تێدا بەكارهاتووە)، دەس��ت��گ��ی��رب��ك��رێ �نو پێویستە ه��ەری��ەك��ە ل��ە ب��ەغ��داو هەولێر، بڕیاری قەدەغەكردنی خۆپیشاندان پووچەڵ بكەنەوە. ج���ۆی س���ت���ۆرك ،جێگری بەڕێوەبەری بەشی خۆرهەاڵتی ن��اوەڕاس �تو باكووری ئەفریقای رێكخراوەی هیومان رایتس وۆچ، لە لێدوانێكدا دەڵێت :پێویستە بەرپرسانی كوردستان ،هێزەكانی ئ��اس��ای��ش ج��ڵ��ەو ب��ك��ەنو رێگە بە خۆپیشاندانی ئاشتییانەش بدەن .ستۆرك ،دەڵێت :پێویستە بەرپرسانی هەرێم ،واز لە كاردانەوەو ی��اس��اغ��ك��ردن��ی خ��ۆپ��ی��ش��ان��دانو دەستگیركردنی خۆپیشاندەرو لێدانی رۆژنامەنووسان بهێنن. ل��ە پ��اش��ن��ی��وەڕۆی ()18ی نیساندا ،دەیان هێزی ئاسایش كە جلوبەرگی مەدەنییان لەبەركردبوو،
دای����ان ب��ەس��ەر خ��وێ��ن��دك��اران��ی زان��ك��ۆی «س��ەاڵح��ەدی��ن»دا كە بەنیازی خۆپیشاندان ب��وون. ش��ای��ەت��ح��اڵ��ێ��ك ،ب��ە ه��ی��وم��ان رایتس وۆچی وت :هێرشبەران، پەالماری رۆژنامەنووسو النیكەم ئەندام پەرلەمانێكیشیان داوە. خۆپیشاندەری خوێندكارێكی زانكۆی «سەاڵحەدین» ،دەڵێت: «ه��اوارم��ان دەك���رد ،ئ��ازادی��ی، ئ��ازادی��ی ،ب��ەاڵم ئ���ەوان هاتنو خۆپیشاندانەكانیان كپكردەوەو چەقۆو كوتەكیان بەكارهێناو ( )23كەسیشیان دەستگیركرد». پەیامنێرانی بێسنوور، داوا لە كۆمەڵگەی نێودەوڵەتیی دەكات ،هەڵوێست وەربگرێت پ��ەی��ام��ن��ێ��ران��ی ب��ێ��س��ن��وور، تووشی شۆك بوو بە «شهپۆلی هەڕەمەكیی» دەستگیركردنی رۆژن��ام��ەن��ووس��ان ل��ە هەرێمی ك��وردس��ت��ان ،ئەمە لەكاتێكدا، دەبوو رۆژێك دواتر ،یادی ()113
ستافی «رۆژن��ام��ە» ،بێستوون محەمەد لە سایتی سبەی ،هونەر جەمال لە ( ،)KNNس��ۆران محەمەد ستار لە سایتی «لڤین پ��رێ��س»و س���ۆران ئەحمەد لە «هاواڵتی»و كاوە گەرمیانی لە «ئ��اوێ��ن��ە» ،ئەمە جگە ل��ەوەی هەوڵی دەستگیركردنی هەریەكە لە سەردەشت عەزیز لە «ئاوێنە»و سۆران عومەری فریالنس دراوە.
س��اڵ��ەی رۆژن��ام��ەوان��ی ك��وردی بكرێتەوە .میدیاو ئاسایش ،كە لە هەرێمی كوردستان بەشێوەیەكی گشتیی ،بە باشتر لەقەڵەمدەدرا لە بەشەكانی دیكە ،ل��ەم دوو مانگەی دواییدا ،پاشەكشەیەكی گ��ەورەی بەخۆوە بینیوە .ئێمە داوا لە كۆمەڵگەی نێودەوڵەتیی دەك���ەی���ن ،ف��ش��ار ب��خ��ەن��ە س��ەر حكومەتی هەرێمی كوردستان، ب��ۆئ��ەوەی هێرشكردن ب��ۆ سەر كۆمیتەی پاراستنی خۆپیشاندەرانو رۆژنامەنووسان رۆژنامەنووسان :رۆژنامەنووسان رابگیرێت. لەژێر ئابڵوقەدان لە یەكێك لە رووداوە هەرە ف��ران��ك سمیس ،نوێنەری جاڕسكەرەكەندا ،كەناڵی ئاسمانیی «پ��ەی��ام» كە لەالیەن كۆمەڵی ك���ۆم���ی���ت���ەی پ���اراس���ت���ن���ی ئیسالمییەوە بەڕێوەدەبرێت ،لە رۆژن���ام���ەن���ووس���ان ،س��ەردان��ی ()19ی نیسانەوە دەوری بە كوردستانی كردو لە پێگەی فەرمیی هێزەكانی یەكێتیی نیشتمانیی ()CPJدا ،بابەتێكی دەربارەی كوردستان گیراوە .فاروق عەلی ،دۆخ��ی ئێستای رۆژنامەنووسان بەڕێوەبەری كەناڵەكە ،لە لێدوانێكدا باڵوكردووەتەوەو تیایدا باس لەوە دەڵێت :لە دووریی ( )300مەترەوە دەكات ،رووداوەكانی ئەمدواییە، لە بینای كەناڵەكەیان ،چەكدارەكان سیحری ئەو رستەیە بەتاڵدەكەنەوە جێگیركراونو تەنیا پشتێنەی كە دەوترا ،هەرێمی كوردستان لە مرۆیی هەیە بۆ پاراستنیان .ئەو ،بەشەكانی دیكەی عێراق جیاوازە، ترسی خۆی لە دووبارەبوونەوەی چونكە لەم دوو مانگەی دواییدا، رووداوی سووتاندنی كەناڵی ( )161رۆژنامەنووس برینداربوون، «نالیا» بەسەر ئەوانیشدا پیشاندا .یان هێرشیان ك��راوەت��ەوە سەرو ئ���ەم���ە ج���گ���ە ل������ەوەی ،دەس��ت��گ��ی��رك��راون ،ئ��ەم��ە جگە هێرش ك��راوەت��ە س��ەر چەندین ل��ەوەی كە رۆژنامەنووسان وەك رۆژنامەنووس ،لەنێویاندا ،جەبار ئ��اب��ل��ۆق��ەدراو خ��ۆی��ان دەبینن، عەزیز ،پەیامنێری «هاواڵتی» ،بەتایبەت لەكاتی رووماڵكردنی رێبین هەردی ،رۆشنبیرو نووسەر ،رووداوەك��ان��ی خۆپیشاندانی ئەم هیوا جەمالو سیروان رەشید لە دواییەی سلێمانیدا.
بههۆی بەكارهێنانی هێزهوهی ه لە دژی خۆپیشاندەران
پێشبینی دەكــرێت ئەمــریكـــا هـەڵــوێست وەربـگـرێت
راپۆرتی :شااڵو فەتاح
.........................................................
نووسەرانی جیهانیش ،لەپاڵ نێودەوڵەتییەكاندا، رێكخراوە هاتنە دەن��گو داوا لە كۆشكی سپی دەك���ەن ،بێدەنگ نەبێت لەئاست ئ��ەو زەب��روزەن��گ��ەی دژ بە خۆپیشاندەران لە هەرێمی كوردستاندا ئەنجامدەدرێت. هەریەكە لە دەیڤد ئیگناتۆسو مایكڵ رۆبنو عەلی ئەلسەفار ،لە س ێ نووسینی جیاوازدا ،باس لە دۆخی ئێستای هەرێمی كوردستان دەكەن. دەیڤد ئیگناتۆس :تاڵەبانی ،داوای هێز لە مالیكی دەكات ل���ە وت��ارێ��ك��ی ن���ووس���ەری «واش��ن��ت��ۆن پ��ۆس��ت» ،دەیڤد ئیگناتۆس دا ،هاتووە :دوای ئەوەی هێزە ناوخۆییەكان ،سەركەوتوو ن���ەب���وون ل��ە دام��رك��ان��دن��ەوەی خۆپیشاندانەكاندا ،س��ەرك��ردە ك��وردی��ی��ەك��ان ،داوای هێزیان ل��ە مالیكی ك���ردووەو ن��اڕەزای��ی لەنێو سەركردایەتیی كوردیشدا بەرامبەر مامەڵەی هێزەكان لەگەڵ رۆژنامەنووسان ،پەرەیسەندووە. ل���ەم وت������ارەدا ك��ە دەی��ڤ��د ئیگناتۆس لە بلۆگی (پۆست پارتیزان)ی سایتی واشنتۆنپۆستدا ب�ڵ�اوی���ك���ردووەت���ەوە ،ه��ات��ووە:
س��ەرك��ردە ك���وردەك���ان ،ك��ە لە ئێستادا رووبەڕووی خۆپیشاندانو ن���اڕەزای���ی دهب���ن���هوه ل��ە دژی نادیموكراتییەت، گەندەڵییو پەنادەبەنە بەر بەغدا .دەوترێت كە ج��ەالل تاڵەبانی ،سەرۆكی ع��ێ��راقو یەكێتیی نیشتمانیی، داوای یارمەتیی لە نوری مالیكی، سەرۆك وەزیری عێراق كردووە بۆ دامركاندنەوەی خۆپیشاندانەكانی سلێمانی. س��ەرچ��اوەی��ەك لە سلێمانی رای��گ��ەی��ان��د؛ ت��اڵ��ەب��ان��ی ،پشت ب��ە «س��� ێ ه�����ەزار» چ��ەك��دار دەبەستێت كە زۆربەیان عەرەبن. هەمان س��ەرچ��اوە ،وت��ی :رۆژی دووشەممە ،تاڵەبانی دەرك��ەوت بۆ هێمنكردنەوەی خۆپیشاندەران ،عهلی ئهلسهفار: ب��ەاڵم خۆپیشاندەران هاواریان ك���رد :م���وب���ارەك ،م���وب���ارەك ،ئەگەر دۆخەكە بشڵەقێت، وەك ئاماژەدانێك بە سەرۆكی لەكارخراوی میسر. پاشەكشەیەكی گەورە لە دەوت�������رێ�������ت ،دك���ت���ۆر ب���ەره���ەم ،ه��اوڕێ��ی تاڵەبانی ،پەیوەندییەكاندا روودەدات دەس��ت��ل��ەك��ارك��ێ��ش��ان��ەوەی خۆی پێشكەش كردووە. «م��ام��ەڵ��ەی م��اف��ی��ا-ئ��اس��ا خ��ەڵ��ك��ی ع��ێ��راق ل��ە م��ی��دی��ادا، ل��ە ه��ەرێ��م��دا ،ل����ەدژی میدیا گرنگیی زۆر پ��ێ��ن��ەدراوە ،بەاڵم پ��ی��ادەدەك��رێ��ت» .ئەمە وت��ەی شەپۆلێكی ن��اڕەزای��ی ل��ە دژی د.ب��ەره��ەم ب��وو ،كە بەگوێرەی گەندەڵییو ناچوستی حكومەت ئ��اژان��س��ی «ف��ران��س پ��رێ��س» ،ل��ە ب��ەغ��دا گ��ەش��ەدەك��ات دژی رەخنەی توندی لە سەركردایەتیی مالیكیو ل��ە هەرێمیش ،دژی كورد گرتووە .هەرچەندە ناڕەزایی ئەو حیزبە ســیــاسییانەی كە
دهیڤد ئیگناتوس: تاڵەبانی؛ داوای ل ه مالیکی کردووه هاوکاری بکات غەنیمە (سامان)ی كوردستانیان لەنێوان خۆیاندا بەش ك��ردووە. ل��ەس��ااڵن��ی پ��ێ��ش��وودا ،ئ���ەوەی كە سەركردەیەكی ك��ورد داوای یارمەتی لە عەرەبێكی عێراقی بكات ،شتێكی بیرلێنەكراوە بوو، بەاڵم رووی��دا ،دوای ئەوەی هێزە
ئهمڕۆ زیاتر ل ه دوو مانگ بهسهر خۆپیشاندان لە كوردستان تێپەڕی، خۆپیشاندانەكان ئەوكاتە تەقینەوە كە هێزەكانی مەسعود بارزانی، تەقەیان لە چەندین خۆپیشاندەر ك��رد .سەرۆكی هەرێم ،پێیوایە سەرنجی كۆمەڵگەی نێودەوڵەتیی، ل��ەس��ەر س��وری��او لیبیایەو ئەو دەتوانێت توندوتیژیی دژی هەر كەسێك بەكاربهێنێ كە رەخنە لە بنهماڵەكەی بگرێت .هەستێكی ناخۆش بەرباڵوە دەربارەی رۆڵی ئەمریكا ،لەالیەكەوە ،كۆشكی سپی بێدەنگە لە خەباتی كوردەكان بۆ ئازادییو دیموكراسیو لەالیەكی دی��ك��ەوە ،بەرپرسانی پێشووی ئەمریكا ،زاڵمای خەلیلزاد ،هاری مایکڵ رۆبن :ش���وتو دی��ك ن���اب ،تێكەڵ بە بازرگانی بوون لەگەڵ بارزانیدا. چارەسەر ئهوهیە؛ ئیدارەی پێموایە ،ئەم هەستەی كوردەكان دەرب�����ارەی ئ��ەم��ری��ك��ا ،ت��ا ئ��ەو ئۆباما ،داوای كۆتاییهێنان شوێنە راستە كە كۆشكی سپی، بێدەنگ بێت بەرامبەر پێشێلكاریی بە چەتەگەریی بکات دژی رۆژن��ام��ەن��ووس��انو خەڵك. ئەمە بۆ وێنەی ئەمریكا باش نییە ،بەاڵم چارەسەرێك هەیە: ناوخۆییەكان لە دامركاندنەوەی ئیدارەی ئۆباماو كۆنگرێس ،داوای خۆپیشاندانە جەماوەرییەكاندا كۆتاییهێنان بە چەتەگەریی سەر بە حكومەت بكەن لە كوردستاندا. سەركەوتوو نەبوون. مایكڵ رۆبن :پێویستە ئەمریكا، داوای كۆتاییهێنانی چەتەگەریی لە هەرێمدا بكات
عەلی ئەلسەفار :پەیوەندییەكانی هەرێمو واشنتۆن ،پاشەكشەی گەورە بەخۆیانەوە دەبینن
عەلی ئەلسەفار ،شیكاروانی سیاسیی خۆرهەاڵتی ناوەڕاست ل��ە دەزگ�����ای ت��وێ��ژی��ن��ەوەی «ئیكۆنۆمیست»ی بەریتانی، پێیوایە :دوور نییە هەرێمی ك��وردس��ت��ان ،سومعەی خۆی وەك مێرگی ئارامییو ئازادیی لە ناوچەكەدا ،لەدەستبدات .لە راپۆرتێكدا ،كە لە وێبسایتی ئــیــســــت (م��ـ��ـ��ـ��ی��دڵ ئـــۆنالین)دا ب�ڵاوب��ووەت��ەوە، ع��ەل��ی ئ��ەل��س��ەف��ار دەڵ��ێ��ت: «سیاسەت لە كوردستاندا، بابەتێكی هەستیارە ،گشت الی��ەن��ەك��ان لەخۆبوردووییان پ��ی��ش��ان��داوە ،ب���ەاڵم ئ��ەگ��ەر شتێك رووبداتەوە ،دوور نییە دۆخەكە بتەقێتەوە» .سەفار، پ��ێ��ی��وای��ە :ب��ەه��ۆی هێرشی هێزە ئەمنییەكانەوە بۆ سەر هەرێم ،دوور نییە كوردستان، سومعەی وەك مێرگی ئارامییو ئازادیی ،لەكەی گەورە بگرێت. دوات��ر ،سەفار پێیوایە :دوور نییە پەیوەندییەكانی هەرێمو واش��ن��ت��ۆن ،پاشەكشەیەكی زۆر ب��ەخ��ۆی��ان��ەوە ببینن، «ك��وردس��ت��ان ،ملیۆنەهای ل��ە لۆبیكردن ل��ە واشنتۆندا خەرجكردووە ،ئەگەر دۆخەكە بشڵەقێت ،ئەوا پاشەكشەیەكی گ���ەورە ل��ە پەیوەندییەكاندا روودەدات».
nawxo.rozhnama@yahoo.com
ذمارة ( )631سيَشةممة 2011/4/26
كەمال كەركوكی؛ پێشوازیی لە لیژنەی مافی مرۆڤی پەرلەمانی عێراق ناكات
كوردستان ئامادەنەبووە پێشوازی رۆژنامە ئەندامێكی لیژنەی مافی لە ئەندامانی لیژنە مافی مرۆڤ م���رۆڤ���ی پ��ەرل��ەم��ان��ی ع��ێ��راق بكات؛ كە بهنیاز بوون هەفتەی ئاشكرایكرد «ئەندامانی لیژنەكەی رابردوو سەردانی هەرێم بكەن؛ بۆ ئاماژەیان بەوەكردووە كە كەمال لێكۆڵینەوە لە رووداوەكانی دوای كەركوكی سەرۆكی پەرلەمانی ()17ی شوباتی شاری سلێمانی.
ك��وێ��س��ت��ان ه��ەم��ەوەن��دی��ی ئ���ەن���دام���ی ل���ی���ژن���ەك���ە؛ ب��ۆ «رۆژن���ام���ە»ی روون���ک���ردهوه: «لیژنەكە پێیان وتم :سەرۆكی پەرلەمانی كوردستان ئامادە ن��ەب��ووە پێشوازییان لێكبات،
بە پاساوی خراپیی بارودۆخی ه��ەول��ێ�رو سلێمانییەوە ،بۆیە سەردانەكە دواخراوە». ه���اوك���ات س��ەرچ��اوەی��ەك��ی ئاگادار لە بەغداوە رایگەیاند؛ هەندێ لە ئەندامانی لیژنەی مافی
م��رۆڤ ،جەختیان لەسەر ئەوە ك��ردووەت��ەوە؛ ئهگەر رێنەدەن سەردانی شاری سلێمانی بكەنو ل��ە رووداوەك����ان����ی ئ���ەو ش��ارە بكۆڵنەوە ،ئامادەنابن سەردانی هەولێریش بكەن».
سەرۆكی كۆمەڵی عێراقی بۆ بەرگریكردن لە مافی رۆژنامەنووسان:
به پالن؛ پهالماری راگەیاندنەكانی هەرێم دهدرێت
سازدانی :هەستیار قادر
ئیبراهیم سەراجی ،سەرۆكی كۆمەڵی عێراقی بۆ بەرگریكردن لە مافی رۆژنامەنووسان ،نیگەرانیی كۆمەڵەكەی دژ بە دەستدرێژیكردنە سەر رۆژنامەنووسان لە هەرێم دەردەبڕێتو ئاماژە بەوەش دەكات ،الیەنە پەیوەندیدارەكانی هەرێمیان لەو رەوشە ئاگادار كردووەتەوە. سەراجی ،لە چاوپێكەوتنێكی «رۆژنامە»دا ،دەڵێت« :سەبارەت بەو پێشێلكارییانە ،پەیوەندیمان كرد بەچەند پەرلەمانتارێكی هەرێمەوە، بەاڵم پاساویان بۆ ئەو پێشێلكارییانە هێنایەوە».
........................................................
رۆژن��ام��ە :ئ��اگ��اداری ئەو دەس��ت��درێ��ژی��ی��ان��ەن ك��ە لە م��اوهی راب����ردوودا كراونەتە سەر رۆژنامەنووسانی هەرێم، خوێندنەوەتان بۆ ئەو دۆخە چییە؟ * جێگەی نیگەرانییە ئ����ەو رووداوان���������ە دژ بە رۆژن��ام��ەن��ووس��ان��ی ه��ەرێ��م دەبیستینو ئەمەش پرسێكی مەترسیدارەو چ��اوەڕوان��م��ان دەكرد ،لەبری هێرشكردنە سەر رۆژنامەنووسانی هەرێم ،پرۆژە هەبێت ب��ۆ پشتگیریكردنی رۆژن��ام��ەن��ووس��انو ئازادییە رۆژنامەوانییەكانو مامەڵەیەكی ن���م���وون���ەی���ی ه���اوش���ێ���وەی دەوڵ���ەت���ان���ی پ��ێ��ش��ك��ەوت��وو ه����ەب����وای����ە ،ل����ە س���ای���ەی دەركردنی یاسایەكی تایبەت بە رۆژن��ام��ەن��ووس��ان لەالیەن پ��ەرل��ەم��ان��ی ك��وردس��ت��ان��ەوەو ه���اوك���ات ،م�����ادەی ()38 ی دەس���ت���ووری عێراقیش، ئ��ام��اژە بە رێگرتن لە مافی رۆژنامەنووسانو رۆژنامەوانیی دەكات. رۆژن�������ام�������ە :الی���ەن���ە پەیوەندیدارەكانی هەرێمتان سەبارەت بەو پێشێلكارییانە ئاگاداركردووەتەوە؟ * ل������ەس������ەر ئ����ەو پ��ێ��ش��ێ��ل��ك��اری��ی��ان��ەی دژ بە رۆژن��ام��ەن��ووس��ان��ی ه��ەرێ��م، بەیاننامەمان دەرك����ردووەو ئ���اراس���ت���ەی ب��ەرپ��رس��ان��ی ه���ەرێ���م���م���ان ك��������ردووەو پ��ەی��وەن��دی��ش��م��ان ك����ردووە
ئیبراهیم سهراجی ب��ە پەرلەمانی ك��وردس��ت��انو هەندێك لەپەرلەمانتارانەوە،
بەاڵم بەداخەوە ،هەندێك لەو پەرلەمانتارانە ،پاساویان بۆ
ئەو پێشێلكارییانە هێنایەوە. داوەتنامەمان ئاراستەی یەكێك
لە پەرلەمانتارە ك��وردەك��ان ك��رد ،بۆ بەشداریكردنی لە كۆنگرەیەكی رێكخراوەكەماندا، كە تایبەت بوو بەو كێشەیە، ب����ەاڵم ب��ەزم��ان��ێ��ك��ی ت��ون �دو وش�����ەی ن��ەش��ی��او وەاڵم����ی دای���ن���ەوەو ئینكاریی ل��ەوە ك���رد ك��ە پێشێلكاریی دژ ب��ە رۆژن��ام��ەن��ووس��ان��ی هەرێم كرابێتو بەهەمان شێوەش، نامەم ئاراستەی هەریەك لە ج��ەالل تاڵەبانیو مەسعود بارزانیو د .بەرهەم ئەحمەد ساڵح دەكەین ،بە مەبەستی رێگرتن لە دەستدرێژیكردنە س����ەر رۆژن���ام���ەن���ووس���ان���ی ك��وردس��ت��انو رێزێكی گ��ەورە ل��ە ئ��ازادی��ی رۆژن��ام��ەوان��ی��ی بگیرێتو پارێزگاریی ئەمنیی ل��ە كەناڵەكانی راگ��ەی��ان��دن بكرێت ،هەروەها پەیوەندیمان
لەگەڵ نەتەوەیەكگرتووهكاندا ئ���ەن���ج���ام���داوە س���ەب���ارەت ب���ە پ��ێ��ش��ێ��ل��ك��اری��ی دژ بە رۆژن��ام��ەن��ووس��ان��ی ه��ەرێ��م و دوات��ر پێیان راگەیاندین كە ل���ەوب���ارەی���ەوە ،چ��االك��ی��ی��ان دەبێت. رۆژن���ام���ە :وەك ئ��ەوەی بەئێوە گەیشتووە ،سروشتی ئەو پێشێلكارییانە چۆن بوون كە بەرامبەر بە رۆژنامەنووسانی هەرێم كراون؟ * پ���ێ���م س����ەی����رە ك��ە ه���ێ���رش دەك���رێ���ت���ە س���ەر كەناڵێكی تەلەفزیۆنیی ،یان رۆژنامەنووسێك لە هەرێم ،هەر دەستدرێژییەك ئەگەر تەنیا بە وش��ەش بێت ،كە لەالیەن كارمەندێكی ئەمنییەوە بكرێتە سەر رۆژنامەنووسێك ،ئێمە بە ئیهانەی لەقەڵەم دەدەینو
دوو راپۆرتی كۆمەڵەكە لەسەر رەوشی رۆژنامەنووسانی هەرێم رۆژنامە
.....................................................
ل��ە دوو راپ���ۆرت���ی جیادا ك��ە ك��ۆپ��ی��ی��ان ن���ێ���ردراوە بۆ «رۆژنامە» ،كۆمەڵەی عێراقی ب��ۆ ب��ەرگ��ری��ك��ردن ل��ە مافی رۆژن��ام��ەن��ووس��ان ،وردەك��اری��ی هەڵمەتی دەستدرێژیكردنە سەر رۆژن��ام��ەن��ووس��انو نووسەرانی هەرێم لە دوای رووداوەك��ان��ی ()17ی شوباتەوە باڵودەكاتەوەو ئاشكرای دەكات ،دەسەاڵتدارانی ه��ەرێ��م ،ه��اوك��ات لەگەڵ یادی ()113س��اڵ��ەی رۆژنامەنووسیی
ك��وردی��دا ،ژم��ارەی پێوانەییان لە پێشێلكاریدا بەرامبەر بە رۆژنامەنووسان شكاندووەو ئاماژە بە دەستگیركردنو ئەشكەنجەدانی هەریەك لە «رێبین ه��ەردی» نووسەرو رووناكبیرو «سیروان رەش��ی��د»و «ه��ی��وا ج��ەم��ال»، سكرتێرانی نووسینی رۆژنامهی «رۆژن��ام��ە» دەك��ات لەبەردەم ب��ارەگ��ای دادگ��ای سلێمانی لە رۆژی ()4/19دا ،ئ��ام��اژەش ب��ۆ ب��ڕی��اری دەستگیركردنی ف����اروق رەف��ی��ق ،روون��اك��ب��ی�رو وردەك��اری��ی چەندین هەڵمەتی
دەستگیركردنو دەستدرێژیی ت��ری س��ەر رۆژن��ام��ەن��ووس��ان��ی ك��ەن��اڵ��ەك��ان��ی( KNNو نالیاو سپێدەو پەیام)و رۆژنامەكانی (رۆژن��ام��ەو ه���اواڵتو ئاوێنە)و چەند رۆژنامەیەكی تر دەكات. ل��ە راپ��ۆرت��ێ��ك��ی ت��ری��دا ك��ە تایبەتە ب��ە هۆكارەكانی پشت دەستدرێژیكردنە سەر رۆژنامەنووسان ،كۆمەڵەی ناوبراو، ئاماژە بەوە دەكات ،واقیعی كاری رۆژنامەوانیی ك��وردی��ی ،ب��ەرەو قورستر دەڕوات ،بەهۆی ئەو هەڵسوكەوتە رەشبگیرییانەی دژ
بە رۆژنامەنووسانی هەرێم ئەنجام دەدرێ����ن ،ئ��ەم��ەش س���ەرەڕای ئ��اگ��اداركردن��ەوەی ئەو رەوشە نالەبارەی راگەیاندنی ساڵی پاری هەرێم لەالیەن زۆرێك لە رێكخراوە پەیوەندیدارەكانەوەو پ��ێ��ش��ی وای�����ە ،دەس���ەاڵت���ی ج��ێ��ب��ەج��ێ��ك��ردن ل��ە ه��ەرێ��م، نەیتوانیوە گرەنتی یاساییو ئەمنیی بۆ رەواندنەوەی مەترسی راستەوخۆی بەئامانجگرتنی رۆژنامەنووسان فەراهەم بكاتو دەسەاڵتی یاسادانانیش ،هیچ كاردانەوەیەكی بەرامبەر ئەو
پێشێلكارییانە نەبوو. ك����ۆم����ەڵ����ەی ع��ێ��راق��ی ب��ۆ ب��ەرگ��ری��ك��ردن ل��ە مافی رۆژنامەنووسان ،جەخت لەسەر ئەوەش دەكاتەوە ،كە زۆربەی دەستگیركردنی كەیسەكانی رۆژنامەنووسان ،پەیوەندییان بە دەزگاكانی ئاسایشەوە هەیە، ئەمە جگە لە بردنی هێزێكی زۆری پێشمەرگە ل��ەم چەند رۆژەی دواییدا بۆ هەرێم ،كە چەندین دەستگیركردنی بێ فەرمانی یاسایی تێدا بەدی دەكرا.
ئ��ەوەی بە ئێمە گەیشتووە، ل���ێ���دانو دەس��ت��گ��ی��رك��ردنو شكاندنی ئامێرەكانی كاری رۆژن��ام��ەن��ووس��ی��ی ل��ە هەرێم ب����ەدی ك�����راوەو هێرشێكی نەخشەبۆداڕێژراو هەیە له دژی راگهیاندنهکانی ههرێم ،ئەمانە هەموویان لەهەرێم روویانداوە كە نەدەبوو رووبدەن. رۆژن���ام���ە :رەخ��ن��ەی��ەك��ی زۆر ل��ە داواك�����اری گشتیی دەگیرێت كە بێدەنگە بەرامبەر ب���ەو پێشێلكارییانەی دژ ب��ە رۆژن��ام��ەن��ووس��ان��ی هەرێم دەكرێن ،ئەو بێدەنگییە چۆن لێكدەدەنەوە؟ * ئەو كێشەیە ،لەهەموو پارێزگاكانی تری عێراقیشدا هەیە كە تائێستا دەسەاڵتەكان ب��ەش��ێ��وەی��ەك��ی راستەقینە جیانەكراونەتەوەو لەیەكتر دادگ��ا سەربەخۆیی ت��ەواوی خۆی وەرنەگرتووە لە هەردوو دەس��ەاڵت��ی جێبەجێكردنو یاسادانانداو پێموایە ،دەبێت ئەزموون لە دەسەاڵتی دادوەریی واڵت����ی م��ی��س��ر وەرب��گ��ری��ن، سیستمێكی س��������ەرەڕای س��ت��ەم��ك��ار ،س��ەرب��ەخ��ۆی��ان��ە ك��اری��ان ك����ردووەو دەخ���وازم دادگ���ا ل��ە ع��ێ��راقو هەرێمی كوردستانیشدا ،سەربەخۆیی خۆیی بپارێزێتو هاوتەریب لەگەڵ پرسی دەستدرێژیكردنە س���ەر رۆژن���ام���ەن���ووس���ان���دا، رێ��ب��ك��اتو دوورك��ەوت��ن��ەوەی داواك����������اری گ��ش��ت��ی��ی ل��ە گوێگرتن ل��ە پێشێلكاریی دژ ب��ە رۆژنامەنووسانیش، دەستدرێژییەكی ترە لەالیەن دەسەاڵتی دادوەرییەوە.
سكرتێری كوتلەی «سەدریەكان»:
پێموانییە هاواڵتییانی هەرێم حەز بكەن ئەو دوو حیزبە ( )20ساڵی تر حوكم بكەن سازدانی :عەلی ناجی
پرۆفایل: ئەمیر كینانی ساڵی ( )1964لە دایكبووە ساڵی ()1990 كۆلیژی یاسای زانكۆی سەاڵحەدینی تەواو كردووە راوێژكاری یاسایی رەوتی سەدرە سكرتێری گشتیی كوتلەی «ئەحرار»ە.
........................................................
بەغدا
رۆژن���ام���ە :وەك بەشێك ل����ە ك���وت���ل���ە س���ەرەك���ی���ی���ە پێكهێنەرەكانی حكومەت ،كێ لە بەشدارینەكردنی «گۆڕان» ب��ەرپ��رس��ی��ارە ،ل��ە حكومەتی عێراقیدا؟ * بەتەنیا «گۆڕان» نەبوو، ك��ە ب��ەش��داری��ی ل��ە حكومەتدا نەكرد ،هەندێك كوتلەی تری وەك «تەوافوق» لە بەشەكەی رازی نییەو ئەنجومەنی بااڵی ئیسالمیش ب��ە ه��ەم��ان شێوە وەزی���ری لە حكومەتدا نییەو تەنیا پۆستی جێگری سەرۆك ك��ۆم��اری پ��ێ��دراوە ،ك��ە ع��ادل ئێستاش عەبدولمەهدییەو دەیبیستین كە دەیەوێت وازی لێبهێنێت ،من پێموایە؛ سەرجەم ب��ەش��دارب��ووانو تێوەگالوانی حكومەت بەرپرسن لە بەپشتدا خستنی پ��رۆس��ەی سیاسیی عێراق ،عەقڵیەتی سیاسیی لە عێراقدا بڕوای بە حوكمی زۆرینەی سیاسیی نییەو ترسیش لەو زۆرینەیە هەیە لە گەڕاندنەوەی دیكتاتۆرییەت ،بەاڵم ئێمە وەك پێگەیشتنێكی دیموكراسیانەو جێگۆڕكێی ئاشتییانەی دەسەاڵت
ئهمیر کینانی ئەمیر كینانی ،سكرتێری كوتلەی ئەحرار (سەدریەكان) ،ئاماژە بەوە دەكات؛ بەرپرسی گەندەڵ لە هەرێم هەن پێویستە بدرێنە دادگاو دەڵێت« :دوو حیزبەكەی هەرێم ( )20ساڵە لە حوكمدانو پێموانییە خەڵك حەز بەوە بكات ( )20ساڵ ی تر لە حوكمدابن». كینانی كە ئەندامی پەرلەمانی عێراقیشە ،لە چاوپێكەوتنێكی «رۆژنامە»دا ،دەڵێت« :بڕیاربوو موقەتەدا سەدر، سەردانی هەرێم بكات ،بەاڵم الیەنی ئەمریكی ویستی لە رێگەی چەند كەسایەتییەكی كوردییەوە چاویان پێی بكەوێت ،بەاڵم ئەو بینینەی رەتكردەوەو سەردانەكەشی بۆ هەرێم دواخست» دەیبینینو ئۆپۆزسیۆن دەتوانێت ل��ە رێ��گ��ەی ت��اق��ی��ك��ردن��ەوەی ئەزموونی خۆی لە پەرلەمانو پێگەیاندنی ك��ادی��رەك��ان��ی بۆ دەس��ەاڵت ،خۆی ئامادەبكات، وەك چۆن لە بەریتانیا ()800 ساڵە ئەو دی��اردەی جێگۆڕكێ مەدەنیانەی دەس���ەاڵت بەدی دەكرێت رۆژنامە :خۆپیشاندانەكانی
كوردستان چۆن دەبینن؟ * خۆپیشاندان مافێكی دەستوورییە ،لە عێراقدا بێت ،یان هەرێمو بەكارهێنانی توندوتیژیش لە دژیان رەتدەكەینەوەو پێویستە گوێ لە داواكارییەكانیان بگیرێت، من پێموایە :گەندەڵكار لەنێو بەرپرسەكانی هەرێمدا هەنو پێویستە رەوانەی دادگا بكرێن. رۆژن���ام���ە :ب��وون��ی چەند
فراكسیۆنێكی كوردی لە بەغدا بە جیاوازییەكانیانەوە ،رۆڵی هەبووە لە كەمكردنەوەی هێزی كورد لە بەغدا؟ * ن��ەخ��ێ��ر ،ك��اری��گ��ەری��ی نەبووەو ئەوە بارێكی ئیجابییە بۆ كۆمەڵگەیەك بیەوێت زیندوو بێتو پێشموایە گەر دوو حیزبە دەس���ەاڵت���دارەك���هی ه��ەرێ��م بۆ چەند ساڵێكی تر لە دەسەاڵتی
سیاسییدا بمێننەوەو پێشیبنیی دەكەم هەرەس بهێنن بە هەمان چ��ارەن��ووس��ی ئ���ەو سیستمە حوكمڕانییانەدا بڕۆن ،كە ئێستا لە دەوڵ��ەت��ە عەرهبییەكان لە ل��ێ��واری رووخ��ان��دان ،ئ��ەو دوو حیزبەی هەرێم ( )20ساڵە لە حوكمدان پێموانییە؛ خەڵك حەز بەوە بكات ( )20ساڵی تر لە حوكمدابنو بوونی حیزبی سیاسیی تریش وای ل��ەو دوو حیزبە ك��رد ،كە بە بەرنامەی ستراتیژیی خۆیادا بچنەوەو بوونی ئەو هێزانەش بۆ سەرخستنی ئەزموونی هەرێمە. رۆژنامە :بۆ تائێستا موقتەدا س��ەدر س��ەردان��ی كوردستانی نەكردووە؟ * ل��ە ك��ات��ی دانوستانی پێكهێنانی حكومەتدا بڕیاربوو س��ەردان��ی هەرێم بكات ،بەاڵم الیەنی ئەمریكی ویستی لە رێگەی چەند كەسایەتییەكی كوردییەوە چ��اوی��ان پێی بكەوێت ،ب��ەاڵم موقتەدا س��ەدر ،ئەو بینینەی رەتكردەوەو سەردانەكەشی بۆ هەرێم دواخست. رۆژن��ام��ە :لەسەر كەركوك تێڕوانینتان چۆنە؟ * كەركوك بابەتێكی زۆر هەستیارە ،دەبێت حەكیمانە م��ام��ەڵ��ەی ل��ەگ��ەڵ��دا بكەین،
نابێت هیچكام لە پێكهاتەكانی بسڕینەوەو دەبێت جێبەجێكردنی مادەی ()140یش ،كە پێموایە؛ هێشتا كارپێكراوە ،بەشێوەیەكی شەفافانە جێبەجێ بكرێت، بەوپێیەی كەركوك بە تەنیا پرسێكی ناوخۆیی نییە. رۆژنامە :بەشێك لە وەزارەتە خزمەتگوزارییەكانی حكومەت ب��ەدەس��ت ئ��ێ��وەوەی��ەو كوتلەی سەدر بەوەش تۆمەتبار دەكرێن، كە بەرپرسیارن لە بەشێك لەو بەهۆیەوە كەموكورتییانەی ه��اواڵت��ی��ی��ان خۆپیشاندانیان سازدا؟ * بوونی هەشت وەزی��ر لە حكومەتدا ،ژمارەیەكی باشەو ل��ە بەرپرسیارێتیش بێبەش نین ،بەاڵم بەرنامەی تایبەتمان ب��ۆ وەزی��رەك��ان��م��ان دان����اوەو گ��ەر زانیمان كەمتەرخەمیی لە الی��ەن ئ��ەو وەزیرانەمانەوە هەیە ،داوایان لێدەكەین دەست هیوادارین لەكاربكێشنەوەو ه��ەم��وو كوتلەكانیش هەمان هەنگاو بنێن ،تا وەزیر هەست نەكات لەالیەن كوتلەكەیەوە حەسانەی هەیە. رۆژن���ام���ە :ئ��ێ��وە دژ بە مانەوەی هێزەكانی ئەمریكان، بەاڵم پسپۆڕان دەڵێن ،عێراق چەكی ئاسمانییو هاوكاریی
لۆجستی نییە ،ئەمە عێراق بێهیز ناكات لەڕووی سەربازییەوە؟ * ناقایلیی ئێمە لەسەر گرێبەستی كڕینی ف��ڕۆك��ەی ئاسمانیی لەالیەن مالیكییەوە ،بۆ ئەوە بووە پارەكەی بخرێتە سەر بەشە خۆراكی مانگانەو ئەوەمان ال گرنگتر بوو ،ئێمە مەترسیمان لە دەوڵەتانی دراوس��ێ نییە، ب��اری نێودەوڵەتیش ری��ێ بە دەستێوەردانی سەربازیی واڵتانی دراوس���ی ن���اداتو ئێمە لەگەڵ بەهێزكردنی توانا بەرگرییەكانی عێراقداین ،ب��ەاڵم تێبینیمان ههی ه لەسەر كاروباری وەزارەتی ب��ەرگ��ری��ی ل��ە چ��ەن��د ساڵی راب��ردوودا ،ههروهها گەندەڵیی لە بەهەدەردانی سامانی گشتیی لە چوارچێوەی ئامادەكردنی سوپای عێراقدا ههبووه. رۆژن��ام��ە :ب��ەوە تۆمەتبار دەك��رێ��ن ،كە پەیوەندیتان بە ئێرانهوە هەیە؟ * زۆرب�������ەی پێكهاتە سیاسییەكان تۆمەتبارن بە هەبوونی پەیوەندیی لەگەڵ واڵتانی دەرەكی ،بەاڵم ئێمە پارە لەدەرەوە وەرناگرینو بانگەشەی هەڵبژاردنیشمان لە خانوویەكی كرێدا ئەنجامدا ،بەاڵم پێدەچێت هەڵوێستەكانمان لەگەڵ واڵتانی ئێرانو توركیادا نزیك بێت.
nawxo.rozhnama@yahoo.com
www.rozhnama.net
ذمارة ( )631سيَشةممة 2011/4/26
مونیر ه عوسمان :ئەوەی پێمان كرا سووكایەتیی بوو بە كەسێتییو كەرامەتی تاكی كوردو بە خوێندكاری زانكۆ
دەمامك ...یهکێک ل ه هۆکارهکانی زیادبوونی توندوتیژیی راپۆرتی :رۆژنامه
........................................................
لە ( )2مانگی راب��ردوودا، خ��ۆپ��ی��ش��ان��دەرانو خەڵكی كوردستان زۆرترین بەركەوتنیان ه����ەب����ووە ل����ەگ����ەڵ ه��ێ��زه دەم��ام��ك��دارهک��ان ل��ە شەقامو ش��وێ��ن��ە گشتییەكانداو ئ��ەو كەسانەش كە تەقەیان لە خەڵك دەكرد ،زۆرجار دەمامكداربوون، یان دوات��ر دەمامكیان دەكردە سەریان ،سهرهڕای ئهوهی هەر ل��ە س��ەرەت��ای رووداوەك���ان���ەوە لەسەر داوای پەرلەمانتارانی ئۆپۆزسیۆن ،حكومەت ناچار كرا رێگه بە هێزی دەمامكدار نەدات؛ مامەڵە لەگەڵ خۆپیشاندەراندا بكەن. پەرلەمانی كوردستان ،لە رۆژی -2011/2/23بڕیاری ژم���ارە «ی���ەك»ی ئاراستەی حكومەتو رای گشتیی كرد، ك��ە ل��ە ب��ڕگ��ەی «پێنجەم»دا هاتووە« :پاراستنو رێكخستنی خ��ۆپ��ی��ش��ان��دەران ،ت��ەن��ی��ا بە هێزەكانی پۆلیسی ن��اوخ�ۆو پۆلیسی چاالكییە مەدەنییەكان بسپێردێت ،شوناس (ناو ،باج، شوێنی كار)ی هێزە پارێزگارەكان ئاشكرا بێتو نەهێڵرێت هیچ كەسێك بە دەمامكو ئۆتۆمبێلی
هێزێکی دهمامکدار؛ لهناو خۆپیشاندهراندا فۆتۆ :ئهرشیف جام رەش هاتوچۆ بكات». (ه������ـ.ع) ،ی��ەك��ێ��ك��ە ل��ەو پێشمەرگە دەمامك بەسەرانەی رۆژان��ە لە شاری سلێمانیدایە، لەسەر خواستی خۆی ناوەكەی باڵونەكرایەوە «بۆئەوەی نانبڕاو نەكرێت» ،بە «رۆژن��ام��ە»ی
راگەیاند :پۆشینی دەمامك، لەسەر خواستی خۆیان نییە، ئەگەرچی هەندێك لە هاوڕێكانی زۆر حەز بەوە دەكەن ،كە خەڵك نەیانناسێتەوە ،لەبەر ئەوەی توندوتیژیی زۆر بەرامبەر خەڵك ئەنجام دەدەین.
ئ��ەو دەمامكدارە ئاماژەی ب��ەوە ك��رد؛ ك��ە راس��پ��ێ��ردراون زۆر بە توندیی مامەڵە لەگەڵ خۆپیشاندەراندا بكەنو وتی: «ئەگەر بەرامبەر بەو كەسانەی دەیانەوێت خۆپیشاندان بكەن، هەڵوێستی ت��ون��دم نەبێت،
دەمامك لەسەرەكەی هاوكارم ئیخباریم دەكاتو سزا دەدرێم». ئ��ەو ،باسی ئ��ەوەی كرد: چەند رۆژێك لەمەوبەر منداڵێك چ���اوی پێی ك���ەوت���ووەو زۆر ترساوە لە دەمامكە رەشەكە، «لەو كاتەدا هەستم بەوە كرد،
كە چەند ن��ەخ��وازراوی��ن لەناو راگەیاند« :كاتێكیش تاكێكی خەڵكداو ئ��ەوەش زۆر ئ��ازاری ك��ۆم��ەڵ��گ��ە (خ��ۆپ��ی��ش��ان��دەرو داوم» ،ئەگەرچی خۆشحاڵیی هاونیشتیمانییە ئاساییەكان) خۆی دەرب��ڕی ل��ەوەی تائێستا دەمامك بەسەرێك دەبینێت، لەو شوێنەی هێزەكەیان كاریان ب��ێ��گ��وم��ان ه��ەس��ت دەك����ات تێدا كردووە ،توندوتیژیی ئەوتۆ كەسێكی نامۆو نادیار دەیەوێت رووی ن���ەداوەو خەڵك زیانی ئ��اس��وودەی��ی ل��ێ تێكبداتو دەس��ت��درێ��ژی��ی بكاتە س��ەری، گیانییو جەستەیی تێدا بكەن. وتیشی« :پێشتر پێشمەرگە ئەوەش دەبێتە بەرهەمهێنەری خ���ۆی ل��ە رژێ��م��ی بەعسیش ناتێگەیشتن». ئ��ەو ت��وێ��ژەرە پێیوابوو؛ ن���ەدەش���اردەوە ،ب��ەاڵم ئێستا خۆمان لە هاواڵتییانی خۆمان بەكارهێنانی دەمامك كاریگەریی دەشارینەوە ،بۆیە هەست بە دەروونیی نێگەتیڤی هەیە لەسەر كەمیی دەك���ەم ل��ەب��ەر چ��اوی هێزە ئەمنییەكان ،لەبەر ئەوەی پێشتر شانازییان دەك��رد ،كە خەڵكدا». ب���ە ب��ۆچ��وون��ی بەشێك پارێزەری واڵت��ن ،بەاڵم ئێستا ل��ە ت��وێ��ژەران��ی كۆمەاڵیەتی ،هەست دەك��ەن لەناو خەڵكدا ب�����ە س�����ەرب�����ازگ�����ەك�����ردن ئەو شانازییەیان لێ زەوتكراوەو (م��ی��ل��ی��ت��اری��زەك��ردن)ی ش��ارو ل��ەن��او خەڵكدا كەسێتییەكی ش���وێ���ن���ە گ��ش��ت��ی��ی��ەك��انو ویستراویان نییەو «دەبێت بە باڵوكردنەوەی هێزی دەمامكدار ،دزی خەڵكەوە كارەكانی خۆیان كاریگەریی سلبیی دەبێت لەسەر بكەن». ج��ەزا حەمەساڵح ،وت��ی: جۆری ئەو پەیوەندییەی دروست دەبێت لەنێوان خۆپیشاندەرانو «ئەگەر چەكدارێك نائاسوودە هێزە ئەمنییەكاندا ،بە شێوەیەك بێت بە ئەنجامدانی ئەو كارەی زۆرج�����ار ی���ەك ه��ەڵ��چ��وون��ی ب��ۆی راس��پ��ێ��ردراوە ،ئەوكاتە دەروون��ی��ی خۆپیشاندەرێك ،دووچ��اری شپرزەیی دەروونیی ی��ان دەم��ام��ك��دارێ��ك ،رەوت��ی دەبێتو هەست دەكات دوژمنی خۆپیشاندانەكە دەگۆڕێت بەرەو زۆرەو بەدوور نازانرێت لە هەر پەرچەكردارێكدا ،تاوان ئەنجام توندوتیژیی زیاتر. جەزا حەمەساڵح ،توێژەری بداتو توندوتیژیی زیاتری لێ كۆمەاڵیەتی ،بە «رۆژنامە»ی بكەوێتەوە».
بەناوی هێوركردنەوەی خۆپیشاندەرانەوە ،پهالماری ژنان دهدرێت بەدواداچوونی :سیروان عەول
........................................................
چەند رۆژێكە پێشێلكارییە یاساییەكانی هێزە ئەمنییەكان ل���ە ش����ارو ش��ارۆچ��ك��ەك��ان��ی كوردستان بەردەوامە ،ژنانیش وەكو بەشێك لە خۆپیشاندەرانو داخ�����وازان�����ی چ��اك��س��ازی��ی، كەوتوونەتە ب��ەردەم هەڕەشەو ت��ون��دوت��ی��ژی��ی��ەك��انو ل��ەالی��ەن ئ��ەو هێزانەوە سووكایەتییان بەرامبەر ئەنجامدراوە. م��ون��ی��رە ،كاتێك دایكی پ��ەی��وەن��دی��ی پ��ێ��وە دەك���اتو دەی��ەوێ��ت ه��ەواڵ��ی بپرسێتو ل����ە چ����ارەن����ووس����ی ك��چ��ە ب��ێ��س��ەروش��وێ��ن��ك��راوەك��ەی دڵنیابێتەوە ،لەالیەن یەكێك ل��ە ئەفسەرەكانی ئاسایشی سلێمانییەوە هێرشی دەكرێتە س����ەرو وەك����و خ���ۆی ب��اس��ی دەك����ات« :چ��ەن��دی��ن جوێنو قسەی ناشرینی بەرامبەر كردمو پێیوتم؛ تۆ وێنەمان دەگریت». مونیرە عوسمان )31( ،ساڵ، خوێندكاری زانكۆی سلێمانیو یەكێك ل��ەو خوێندكارانەی ل��ە گ��ەڕەك��ی «قولەرەیسی» (خ��ۆرئ��اوای ش��ارهک �ه) لەگەڵ هاوڕێكانیدا لەالیەن هێزێكی ئ��اس��ای��ش��ەوە دوورخ���ران���ەوەو ب��ۆ م���اوەی چ��ەن��د سەعاتێك دەستبەسەركران ،لە لێدوانێكدا بۆ «رۆژن��ام��ە» ،ئاماژەی بەو رەفتارە نەشیاوانەی هێزەكانی ئاسایشو ناوخۆ دەك���رد ،كە بەرامبەر خوێندكارانی زانكۆو بەتایبەتی بەرامبەر خوێندكارە كچەكان بەكاریانهێناوە. ئ��ەو خ��وێ��ن��دك��ارە ،وت��ی: رۆژی ( )4/19جارێكی تر «بەدەستی هێزە كوردییەكان ئەنفال كراینەوە ،كوڕەكانیان لە كچەكان جیاكردەوەو لەناو پاسەكانماندا بەندیان كردین». ئەوەشی خستەڕوو :لەبەر چاوی خوێندكارو مامۆستایانی
زانكۆدا ،ئەفسەرەكانی ئاسایش سووكایەتییان بە موقەدەساتی ه��ەم��ووم��ان دەك����ردو كفریان دەك���رد ،بۆ ئ��ەوەی وەاڵمیان بدەینەوەو توندوتیژیی زۆرترمان بەرامبەر بەكاربهێنن ،تەنانەت «قورئانیان پێبوو ،مامەڵەی نەشیاویان بەرامبەر دەك��ردو پێیاندەوتین؛ كێتان خۆی بە ئینسان دەزان��ێ��ت ،با دەنگی لێوەبێت». 2011/4/19 رۆژی خوێندكارانی زانكۆی سلێمانی، دژی ئ���ەو توندوتیژییانەی بەرامبەر بە خۆپیشاندەرانی ش��اری سلێمانی ئەنجامدرابوو لەالیەن هێزە دەمامكدارەكانو پۆلیسەوە ،لە شاری سلێمانیو قەزاو ناحیەكانی سەر بەم شارەو بۆ ئاساییكردنەوەی رەوشەكەو ب���ەرق���ەرارك���ردن���ی ی��اس��ا بۆ لێپێچینەوەی دەستدرێژیكاران، ب��ە ( )15پ��اس بەڕێكەوتن بەرەو دادگای سلێمانی ،بەاڵم لەالیەن هێزەكانی ئاسایشەوە رێ��گ��ری��ی��ان ل��ێ��ك��راو رێ���ڕەوی كاروانی پاسەكانیان پێگۆڕین بۆ دەرەوەی شارو دوور لەچاوی خەڵك توندوتیژییان بەرامبەریان بەكارهێنا. مونیرە عوسمان ،باسی ئ���ەوەش���ی���ك���رد :وی��س��ت��م��ان بەشێوەیەكی هێمنانە یاداشتێك پێشكەشی دادگ���ای سلێمانی بكەین ،بۆ ئەوەی رۆڵی خۆی بگێڕێت ب��ۆ ه��ێ��ورك��ردن��ەوەی بارودۆخەكە ،بەاڵم لەبەردەمی زان���ك���ۆوە هێزێكی چ��ەك��دار لەپێش پاسەكانەوە دەڕۆشتن، ئێمە پێمان واب����وو ،ك��ە بۆ پاراستنمان دانرابوون ،لەبەردەم «بینایی»ەوە بهنزینخانەی بەردەمیان گرتینو ئاراستەی رێگە رۆشتنەكەی ئێمەیان گۆڕی بەرەو «سەرچنار»و لەوێشەوە ب��ەڕێ��ی��ان ك��ردی��ن ب��ۆ پشتی گەڕەكی قولەرەیسی. م��ون��ی��رە ،وی��ش��ی :ئ��ەوەی
کچێکی رۆژنامهنووس؛ لهخۆپیشاندانهکاندا بریندارکرا فۆتۆ :زمناکۆ ئیسماعیل
پێمان ك��را سووكایەتیی بوو بە كەسێتییو كەرامەتی تاكی ك��وردو بە خوێندكاری زانكۆ. بۆیە بەڕاستی ئەمە شوورەییە بۆ هێزی كوردی كە بەرامبەر كچانو كوڕانی زانكۆ كردیان. ئ���ام���اژەی ب��ەوەش��ك��رد: هێزەكان ،جوێنی ناشرینیان ب��ەرام��ب��ەرم��ان ب��ەك��اره��ێ��ن�او «جام»ی ئۆتۆمبێلەكانیان لێ داخستینو پێیانوتین؛ «ئێوە شایستەی ئەوەنین ه��ەواش ه��ەڵ��ب��م��ژن» ،ب����ەاڵم دای��ك��م پەیوەندیی پێوەكردمو لەگەڵ كچێكی هاوڕێم هاتمە دەرەوە لە پاسەكەو وەاڵم��ی دایكمم دای��ەوە ،لەوكاتەدا یەكێك لە ئەفسەرەكانی ئاسایش بە ناوی (نەجمەدین) بە ش��ەقو زللە تێیهەڵداینو پەالماری داین. مونیرە عوسمان ،وتی: م�����نو ه���اوڕێ���ی���ەك���ی ك��چ��م پەیوەندیی تەلەفۆنیمان بۆ ه����اتو چ��ووی��ن��ە خ����وارە بۆ ئ���ەوەی وەاڵم���ی تەلەفونەكە ب��دەی��ن��ەوە ،داوای هاوکاریم كرد لەو سەرپهرشتیارەی كە هێزەكەی دەبرد بەڕێوە ،ناوی (نەجمەدین) بوو ،خۆزگە ئەوە كورد نەبوایە كە پەالماریداین ب���ە ش�����ەقو زل���ل���ە ك��ەوت��ە س��ەرم��ان ،نەیهێشت وەاڵم��ی تەلەفۆنەكەمان ب��دەی��ن��ەوە، مەفرەزەیەكی كچیان هێنا بوو بە جلی عەسكەرییەوە ،بەاڵم زۆر لە پیاوەكان دڕندەتر بوون، یەكێك لە كچەكان حەبلێكی بەدەستەوە بو بە منی دەوت: زۆر بەداخین لە ت��ۆ ،چونكە ت��ۆ یەكێک ب��ووی��ت ل��ەوان��ەی وتارەكانت دەخوێندەوه ،هەر دەم بكەیتەوە ،ب��ەم حەبلە دەتخنكێنم. خ��وێ��ن��دك��ارەك��ەی زان��ك��ۆ، وتیشی :پاس بە پاس دەگەڕان ئ���ەوەی «گ����ۆڕان»ە ،ئ��ەوەی «یەكگرتوو»ە ،ئەوەی لەچكی بەسەرەوە بوو ،ئەوەی ریشی
هەبوایە دایان دەگرتو جیایان دەك���ردن���ەوە ،یەكێك لەوانە من ب��وومو زۆر جنێوی ساردو س��ووك��ی��ان پێوتم ،تەنانەت دەس��ت��ی ب��ۆ دەم��ان��چ��ەك��ەی بردو وتی :دەتكوژم ،ئەمەش ك��اری��گ��ەری��ی خ��س��ت��ە س��ەر خ��وێ��ن��دك��ارانو ه��اواری��ان لێ ب��ەرزب��ووە ،ئ��ەوەن��دەی ئ��ازاری نەفسیی درام ،دوو ئەوەندە ئ����ازاری ج��ەس��ت��ەی��ی دراوم، لەوانەشە بۆ ئایندەم خراپ بێت. س��ەب��ارەت ب��ەوەی ئێوەی كچان ،چ جیاوازییەكتان دەكرا، لە ئەشكەنجەدانو لێدانەكاندا، مونیرە عوسمان ،خوێندكاری زان��ك��ۆ وت���ی :ئ���ەوەن���دەی لە كچەكان دارو سووكایەتییو ئازاریان درا ،ئەوەندە ئازاری ك��وڕەك��ان ن����ەدراوە ،زۆر زۆر توندتر بوون لەگەڵ كچەكان، وەك لە ك��وڕەك��ان ،هەروەها وت���ی���ش���ی :ب��ەش��ێ��ك��م��ان��ی��ان ج��ی��اك��ردی��ن��ەوەو ب��ە پاسێك بردیانین بۆ «فەرماندەیی» ،هەر هەمووشیان دەمامكداربوونو ك��ەس ن��ەدەن��اس��رای��ەوە ،دوای ماوهیەك هێشتنەوە ،كوڕەكان دوای تەحقیقكردن ،لێیان برایە شوێنێك ،ئێمەش ( )3ئافرهت بووین ،رەوانەی هێزی ژنانیان كردین ،بەاڵم هێزی ژنان زۆر رێزیان لێگرتینو زۆر خزمەتیان كردین. مونیرە ،ئەوەی گێڕایەوەو وت��ی :لە دەم��ەو ئێوارەیەكی درەنگاندا كچێكیان هێنا بۆ المان ،كە لەبەردەمی زانكۆدا دهستگیرکرابوو ،تەمەنی ()18 ساڵ بوو ،ئەوەندەی بە شەقو شەقازلە لێیدرا بوو ،كە هاتە الی ئ��ێ��م�ەو الی هێزەكانی ژنان هەڵدەلەرزی ،باوەشمان پێداكردو ئاومان كرد بەسەریداو باری دەروونیی ئەوەندە خراپ ب���وو ،ك��ە خ��ۆم��ان ب��ەت��ەم��ای نەمابووین.
مونیرە ،وت��ی :من داوای یاسایی لەسەر هەموو هێزی پێشمەرگەو وەزارەت���ی ناوخۆ تۆمار دەكەم ،بەاڵم من ئێستا وام لێهاتووە ،نازانم لەالی چ یاساو دادگایەك داواكەم تۆمار بكەم. سەبارەت ب��ەوەی ل��ەڕووی دەروون���ی���ی���ەوە ئ���ەم ج��ۆرە ه��ەڵ��س��وك��ەوت��ان��ە ب��ەرام��ب��ەر مندااڵن ،پیاوان ،ژنانی پیرو پ��ەك��ەوت��ەك��ان ،دەك���رێ���ت چ كاریگەریییەكی دەبێت لەڕووی كۆمەاڵیەتیو دەروون��ی��ی��ەوە، سەروەر كەریم سەعید ،توێژەری دەروونیی وتی :ئەمە جۆرێك لە تەوەتورو جۆرێك لە دڵەراوكێ دروستدەكات ،ئەو كەسانەی ل��ە خۆپیشاندانەكاندان ،بە تایبەت ئ��ەو كەسانەی دێنە بازاڕەوە ،ئەو عەسكەرتاریهتەی لە ناوبازاڕدا دەبینرێت ،جۆرێك ل��ە ت���رسو ت��ۆق��ان��دن دروس��ت دەك���اتو سیفەتێك لە زهنی ئ��ەوان��دا دروس���ت دەك���ات ،لە ه��ەڵ��ەی گەنجێك سوكایەتی پێدەكرێت ،ئەمەش بۆ ئەوەی چ��واردەورەك��ەی ،یان ئەوانەی ئەو دیمەنە دەبینن ،بتۆقێندرێن. س��ەروەر كەریم ،وتیشی: نەبوونی ی��اس��ا ،ئەمە وا لە خەڵك دەك���ات ك��ە شوێنێك نەبێت پەنای بۆ ببات ،بەم ك��ردەوان��ە وا ل��ە هاواڵتییان دەك��رێ��ت ل��ە چوارچێوەیەكی سیاسییدا هاواڵتییان قۆرخ بكەنو نەتوانن پەنا بۆ ئەوە ب���ەرن ،ك��ە شوێنێك هەبێت داوایەكی یاسایی تیادا تۆمار بكەن ،چونكە چەند كەسێك دهستگیرکراونو كوژراونو هیچ یاسایەك نییە لێپرسینەوەی ل��ە ب��ەرام��ب��ەردا ب��ك��ات ،بۆیە بەڕای من؛ ئەوە لێسەندنەوەی هەموو یاساو رێساو ئەركەكانی دەوڵەتە لە هاواڵتییان ،بۆیە بەمەش حكومەت شەرعیەتێكی تەواوی نامێنێت.
ذمارة ( )631سيَشةممة 2011/4/26
nawxo.rozhnama@yahoo.com
كەمپهینی داكۆكیی لە مافی مامۆستایان :بێدهنگ نابین له بهرامبهر ههر لێپێچینهوهیهک
رۆژن����ام����ە« :ك�ەم��پ�هی��ن��ی داكۆكیی لە مافی مامۆستایان» م��ام��ۆس��ت��ای��ان��ی ك��وردس��ت��ان، دڵ��ن��ی��ادەك��ات��ەوە ،داكۆكیكاری راستەقینەی مافەكانیان دەبێت، ل��ە ب �ەرام��ب �ەر ه��ەر سانسۆرو
لێپێچینەوەیەكدا. لە راگەیاندنێكی «كەمپینی داكۆكیی لە مافی مامۆستایان»دا، كە رۆژی 4/24باڵوكراوەتەوە، ئاماژە بەوە كراوە ،مامۆستایانو خ��وێ��ن��دك��ارانو قوتابییان ،بە
شێوەیەكی شارستانییانەو دوور لە توندوتیژییو لەپێناو گەڕاندنەوەی ئارامییو ئاسایش بۆ سنووری پارێزگای سلێمانیو كۆتاییهێنان بە هەڵمەتی بە سەربازگەكردنی ش��اری سلێمانیو دەوروب���ەری
بایكۆتكردنی چوونە ناو هۆڵەكانی خوێندنیان بەئەنجام گەیاند. لە راگەیاندنەكەدا ،هاتووە: «ل���ە ه �ەن��دێ��ك ق��وت��اب��خ��ان��ەدا، بەڕێوەبەرە حیزبییەكان ،لەژێر فەرمانی دەزگ��ا حیزبییەكانی
دەس����ەاڵت����داو ب���ە م�ەب�ەس��ت��ی رێگرتنو كپكردنی هەڵوێستی مامۆستایانو نیشتمانییانەی خ��وێ��ن��دك��اران ،دەس��ت��ی��ان بە دروستكردنی سانسۆرو ئاستەنگ کردووه».
ه���ەروەك كەمپینەكە ،بە م��ام��ۆس��ت��ای��ان رادەگ��ەی��ەن��ێ��ت: «داك��ۆك��ی��ك��اری راستەقینەی مافەكانتان دەبین ،لە بەرامبەر هەر سانسۆرو لێپێچینەوەیەكدا كە بەرامبەرتان دەكرێت».
وتهبێژی وهزارهتی پهروهرده؛ پێیوای ه چاالکیهکی ناشارستانییانهیه
دەیان هەزار مامۆستاو خوێندكار؛ بایكۆتی خوێندن دەكەن بۆچی مانگرتنی مامۆستایان؟ رێبوار عەلی* كەمپەینی داكۆكیی لە مافی مامۆستایان ،كە لە چەند لیستێكی سەركەوتووی ن��او هەڵبژاردنەكانی (ی.م.ك) پێكهاتووەو گوزارشت لە دەنگی ()%40ی مامۆستایانی كوردستان دەكات ،بڕیاریدا لە دژی باری نائاسایی كوردستانو بە سەربازگەكردنی شارەكانو راوەدوونانو گرتنی مامۆستایانو رۆشنبیرانو الوانی كوردستان ،هەڵوێست وەربگرێت. ئەم هەڵوێستە هەڵوێستێكی نیشتمانییە ،مامۆستایان لەگەڵ خەمەكانی نیشتمانەكەیاندا دەژی��ن ،بە تایبەتی رووداوەكانی دوای ( )2011/4/18كە بە سووتانی سەرای ئازادییو گرتنو ئەشكەنجەدانی نووسەرو رووناكبیری كورد «رێبین هەردی»و بە ئەنفالكردنی قوتابییانو مامۆستایانی زانكۆی سلێمانیو گرتنو ئازاردانی مامۆستایانو قوتابییانو شەهیدكردنی «هەردی فاروق»و هەڵكوتانە سەر «ئامادەیی شێخ سەعیدی پ��ی��ران»و سووكایەتیی بە خوێندكارانو مامۆستایان ،دەستی پێكرا. دواتر لەشكركێشیی ه��ەزاران هێزی چەكداری دەمامك بەسەرو دژە تیرۆرو عەرەب ،بۆ شارو شارۆچكەكانی كوردستانو بە سەربازگهكردنیان كۆتایی هاتو هەتا هەنووكەش ئەو بارە نایاساییو نائاساییە بەردەوامیی هەیە. بۆیە مامۆستایان وەك توێژێكی گرنگو كاریگەرو پ��ەروەردەك��اری ئەم كۆمەڵگەیە ،بە پاڵپشتی قوتابیانو خوێندكاران بڕیاری دا رۆژی یەكشەممە ()2011/4/24 مانگرتن لە خوێندنو چوونە ناوپۆلەكان رابگەیەنێت ،وەك ناڕەزاییەك دژی ئەو بارە نالەبارە هەموو ناوەندەكانی خوێندن بكات بە بەردەركی سەراو مەراسیمی نیشتمانییو نەتەوەیی ساز بكات ،كە بە س��روودی ئەی رەقیب دەستپێدەكاتو چاالكییەكانی وتاردانو شیعر خوێندنەوەو شانۆگەریی لەناو گۆڕەپانەكانی خوێندندا ،مانگرتنەكە بەڕێ دەكرێت ،ئەویش لەپێناو ئەوەی دەسەاڵت بێتەوە هۆش خۆیو بگەڕێتەوە بۆ مەنتیقی عەقڵو باری بەسەربازگەكردنی شارو شارۆچكەكان كۆتایی پێ بێتو یاسا س��ەروەری�یو ئاشتیو ئارامیی بۆ سەرجەم كوردستان بگەڕێنێتەوە. ئەگەر نەخواستە دەسەاڵت بەو هەڵوێستە مەدەنییانە هەر تێنەگەیشت ،ئەوا مامۆستایان بڕیار دەدەن لە خوێندنگەكان بێنە دەرەوەو خۆپیشاندانی جەماوەریی بەرفراوان لەپێناو ئاشتیدا ئەنجام بدەن. ئ��ەگ��ەر دەس��ەاڵت��ی ك���وردی رووب�����ەڕووی ج��ەم��اوەری كوردستانیش بە هۆكارو ئامرازی توندوتیژیی بووەوە ،ئەوا ئێمە بە هێمنییو بە گیانی شاعیرانەوە پێیان دەڵێین: دەمگرێ ئەمما ،لە گرتووخانە رق ئەستوورترم لێم دەدا ئەمما ،لەسەر داوا رەواكەم سوورترم دەمكوژێ ئەمما ،بەگشت جەلالدەكەمدا دێمەوە كوردم ،مەردم ،راپەڕیوم ،ناتوێمەوە ،ناتوێمەوە * وتەبێژی كەمپەینی داكۆكیی لەمافی مامۆستایان.
بەدواداچوونی: پشتیوان سەعدوڵاڵ
.......................................................
بە مەبەستی كشانەوەی هێزە جوڵەپێكراوەكانو ئاساییكردنەوەی رەوش��ی هەرێمی كوردستان ،لە دوو رۆژی رابردوودا نزیكەی ()250 قوتابخانەو خوێندنگەی پارێزگای سلێمانی ،مانگرتنیان راگهیاندووهو بایكۆتی خوێندنیان كردووە. هاوكات ،لەگەڵ پەنابردنەبەر هێزی چەكدار لەالیەن دەسەاڵتەوەو بە سەربازگەكردنی شارەكان، لە رۆژی (« )4/21كەمپهین ی داكۆكی لەماف ی مامۆستایان» لە راگەیاندنێكدا داوای��ك��ردووە؛ «سەرجەم هێزە جوڵەپێكراوەكان ل����ەش������ارو ش���ارۆچ���ك���ەك���ان بكشێنرێنەوە» ،هاوكات ،داوای گ��ەڕان��ەوە ی س��ەروەری�� ی یاساو ئ��اس��ای��ی��ك��ردن�ەوە ی ب��ارودۆخ�� ی هەرێم ی كوردستانی كردووە. كەمپهینەكە ،م��اوەی ()48 س �هع��ات��ی ب��ۆ جێبەجێكردنی داواكارییەكان دانابوو ،ئەگەرنا بۆ ماوەی ( )3رۆژ مامۆستایانو خ��وێ��ن��دك��اران پ��ەن��ادەب��ەن��ەب��ەر مانگرتن. لە بەیاننامەكەدا ،ئ��ەوەش ه��ات��ووە «ل��ەب�ەرەن��ج��ام� ی ئەو ب��ارودۆخ � ە نائاسایی ە ی بەسەر شارو شارۆچكەكان ی ئەم هەرێمەدا سەپێنراوە ،كۆمەڵگەیان كردووە بە سەربازگەیەك ی گەورە ،ئەویش بووەت ە هۆ ی شكاندن ی حەرەم ی زانكۆو پەیمانگەو ناوەندەكان ی خ��وێ��ن��دن ،ك��ە وەك هێزێك ی تۆقێنەر ،دوور لەیاساو سەرجەم مافەكان ی مرۆڤ كەوتوونەت ە گرتنو لێدانو برینداركردن ی مامۆستایان، خوێندكاران ،زانایان ی ئایینی، رۆش��ن��ب��ی��رانو س��ەرج��ەم چینو توێژەكان ی ئەم كۆمەڵگەیە ،كە لە بارودۆخێك ی ئ �اوا دەروونی ی تێكشكاوو نائاساییدا هیچ واتایەك بۆ بەردەوامبوون ی پڕۆس ە ی خوێندن ن �ەم��اوە» ،رۆژی (24و )4/25 مامۆستایانو خوێندكارانی نزیكەی ( )250قوتابخانەو خوێندنگە لە شارەكانی (سلێمانی ،هەڵەبجە، سەیدسادق ،چوارتا ،چهمچهماڵ،
رانیە ،ك��ەالر ،كفری ،دووك��ان، پیرەمەگروون ،بازیان ،عەربەت، س��ی��روان ،ب��اری��ك��ە ،هەڵەبجەی تازە ،چوارقوڕنە تهکیه ،خورماڵ) دەستیاندایە مانگرتنو بایكۆتی پۆلەكانی خوێندنیان كرد. م .بێستون قادر ،لە ژووری عەمەلیاتی كەمپهینی داكۆكیی ل ە مافی مامۆستایان ،ئەوەی بۆ «رۆژنامە» خستەڕوو ،كە بەشێكی زۆری مامۆستایانو قوتابییانو خوێندكاران ،بایكۆتی پۆلەكانی خوێندنیان كردووەو تادێت ژمارەی قوتابخانەو خوێندنگەكان زیاتر دەبێت. وتیشی« :ئەو هەنگاوەی ئێمە ئەركێكی نیشتمانییەو پێویستە هەموو مامۆستایان بەشداریی تێدا بكەن». ه��ەروەك ،عەتا سەلیم ،كە یەكێكە لە مامۆستا مانگرتووەكانی سلێمانی ،پێیوایە ،ئەو هەڵوێستەی مامۆستایان ئەركێكی گرنگو پەیامێكی پیرۆزی مامۆستایانە ،كە وەك توێژێكی كاریگەری كۆمەڵگە بۆ گهڕاندنەوەی كەرامەتی مرۆڤو سەروەریی یاسا پێی هەڵدەستن. بەپێی چەند زانیارییەك، لە كاتی مانگرتنی مامۆستایانو خوێندكاراندا هێزەكانی ئاسایشی ك����ەالر هێرشیان
ك���ردووەت��� ە س��ەر قوتابخانەی «زان��س��ت» ل ە ك��ەالرو ل ە چەند قوتابییهكیان داوەو ژمارەیەك قوتابییان دەس��ت��گ��ی��رك��ردووە، گەمارۆی چەند قوتابخانەیەكی تریان داوە. دوای بایكۆتكردنی خوێندن ل ە قوتابخانەی «ئامادەیی خەباتی ك��وڕان» لە سلێمانی قوتابییان هاتوونەت ە بەردەم قوتابخانەكەو هێزەكانی ئاسایش پ��ەالم��اری داونو ب�ڵ�اوەی پ��ێ��ك��ردوون ،بە قۆناغە تفەنگ چەند قوتابییەكیان ب��ری��ن��دارك��ردووە ،ه����ەروەك لە چەند قوتابخانەیەكی سلێمانیدا، ه��ێ��زەك��ان��ی ئ��اس��ای��ش ب � ە جلی مەدەنییەوە بەسەر قوتابخانەكاندا گەڕاونو داوایان ل ە بەڕێوەبەرەكان كردووە ،ناوی ئەو مامۆستایانەیان پێ ب��دەن ك ە ناچن ە هۆڵەكانی خ��وێ��ن��دن ،ج��گ��ە ل���ەوە چەند كۆمیتەیەكی یەكێتیی داوایان لە بەڕێوەبەری قوتابخانەكان كردووە سزای مامۆستایان بدەن ،هاوكات پ���ەروەردەی سلێمانی داوای لە بەڕێوەبەرەكان ك��ردووە بە هیچ شێوەیەك رێگە بە كەناڵەكانی راگەیاندنی ئۆپۆزسیۆنو ئەهلی نەدەن بێنە قوتابخانەكانەوە. شوانە حەمە ،خوێندكارێكی «ق��وت��اب��خ��ان��ەی راب�����وون»ە لە سلێمانیو رۆژی یەكشەممە ه��ێ��زەك��ان��ی ئ��اس��ای��ش ئەشكەنجیان داوە، ب���ە «رۆژن����ام����ە»ی
وت���ی« :ك��ۆم��ەڵ��ێ��ك مامۆستا تەعبیریان ل��ە بیروبۆچوونی خۆیان ك��ردووە ،بەاڵم ئەو كارە دوورە لە چاالكی شارستانییانەو گیانی دیالۆگ ،پێمانخۆشبوو بە شێوازێكی مەدەنییانە تەعبیریان لە بیروبۆچوونی خۆیان بكردایەو دوای دەوام ئ���ەو ك��اران��ەی��ان بكردایە». س��ەب��ارەت ئیجرائاتكردن، ب����ەرزن����ج����ی ،رای���گ���ەی���ان���د: «بەڕێوەبەرێتی پەروەردەكان لە چۆنێتی ئیجرائاتكردن بەرامبەر ب��ەو مامۆستایانەی دەوام��ی��ان راگرتووە ،بەرپرسن». ه���������ەروەك م .ج���ەب���ار ح��ەم��ەئ �هم��ی��ن ،ب��ەڕێ��وەب��ەری گشتیی پەروەردەی سلێمانی ،بە «رۆژن��ام��ە»ی راگەیاند« :ئێمە پێمانباشە لەم كاتەدا مامۆستایان ب��ەردەوام��ب��ن ل��ە خ��وێ��ن��دنو لە گەیاندنی پەیامە پیرۆزەكانی خۆیانو ئیجرائاتی پەروەردەییش ب��ەرام��ب��ەر ب���ەو مامۆستایانە دهکهین؛ كە نەچوونەتە هۆڵەكانی خوێندنەوە». بەاڵم مامۆستا ،بێستون قادر، وتی« :ئەگەر هەر مامۆستایەك سزا بدرێت ،ئێمە لە كەمپهینی داك��ۆك��ی لە مافی مامۆستایان بێدەنگ نابینو هەڵوێستمان دەبێت».
راگ��ەی��ان��د« :لەكاتی مانگرتنی هێزەكانی قوتابخانەكەماندا، ئاسایش هاتنە نێو قوتابخانەكەو پەالماری خوێندكارانیان داو من یەكێك بووم لەو خوێندكارانەی كە زۆریان لێدام». ه���هن���دێ ل��� ه رێ���ك���خ���راوە خوێندكارییەكان پشتگیریی لە مانگرتنی مامۆستایان دەك��ەنو ه��اوك��ات داوا ل��ە خوێندكاران دەكەن ،بەردەوام بن لە گرتنەبەری خەباتی مەدەنییانە. لە بەیاننامەیەكیاندا هەریەك لە (رێكخراوی قوتابیان ی كوردستان، رایەڵ ە ی خوێندكارانی بزووتنەوەی گ��ۆڕان ،رێكخراوی گەشەپێدان ی قوتابیانی ك��وردس��ت��ان) ،داوای ك���ش���ان���ەوە ی ت������ەواو ی ه��ێ��زە جوڵەپێكراوەكانو سەربازیی ە كۆتاییهێنان بەسەربازگەكردن ی شارو شارۆچكەكان ی كوردستان دەكەن. ه���ەروەك لە بەیاننامەكەدا ه��ات��ووە «داوا ل � ە قوتابیانو خوێندكاران دەكەین بەردەوام بن ل ە درێژەدان ب ە خەبات ی مەدەنیو بێدەنگنەبوون لەو ناعەدالەتییان ە ی لەكوردستاندا دەگوزەرێت». مانگرتنی م��ام��ۆس��ت��ای��انو خوێندكاران ،نیگەرانی بەرپرسانی پ����ەروەردەی لێكەوتووەتەوەو هەڕەشەی ئیجرائاتكردن دەكەن. ئیسماعیل بەرزنجی ،وتەبێژی وەزارەت���ی پ���ەروەردەی هەرێمی ك��وردس��ت��ان،
رۆژی ( )4/24ژمارهیهک له خوێندکاران له کاتی بایکۆتکردنی وانهکانی ئهو رۆژهدا
فۆتۆ :رۆژنامه
مامۆستایەكی زانكۆی سلێمانی :هێزە چەكدارەكانی دەسەاڵت؛ ئەنفالیان كردین
ئەوەی بەرامبەر ئێمە كرا؛ لە مێژوودا وێنەی نییە
رێ��زان حەمەڕەشید ،سهرۆکی بهشی ئامارو کۆمپیوتهر ل ه کۆلێژی بازرگانیی ئێوارانی زانکۆی سلێمانی ،یەكێكە لەو مامۆستایانەی لە الیەن هێزە چەكدارەكانەوە دەستگیر كرا ،رووداوەكەی ( )4/19بە «ئەنفالێكی نوێ» وەسفدەكاتو ئاماژە بەوە دەكات؛ هێزە چەكدارەكانی دەسەاڵت گەورەترین سووكایەتییان بە زانكۆ كردووە. سازدانی :پ .سلێمانی
........................................................
رۆژن��ام��ە :بەشداریكردنی م��ام��ۆس��ت��ای��ان��ی زان���ك���ۆ لە خ��ۆپ��ی��ش��ان��دان��ەك��ان��دا ،چ كاریگەرییەكی هەیە؟ * ئێمە وەك���و چینێكی بەئاگاو خاوەن قەڵەم ،بەردەوام ناڕەزاییمان هەبووە لە شێوازی بەڕێوەبردنو ئەو گەندەڵییو نادادپەروەرییەی ،لە هەرێمدا هەبووەو بە چەندین شێوازی ج��ۆراوج��ۆر ئەو ناڕەزاییەمان
گ��ەی��ان��دووە ،رووداوەك���ان���ی ()2/17و رۆژان����ی دوات���ر، ناڕهزاییەكانی زیاتر كردو ئێستا ئەركی سەرشانمانە بەشێكی كاریگەر بین لە هێنانەكایەی گۆڕانكاریی گەورەو دەربازبوونی هەرێمەكەمان ل��ەم قەیرانە سیاسییە ،بەشداریكردنمان لەم جواڵندنەوەیەدا ،ساتەوەختی مێژووییە ،چونكە مامۆستا رۆڵ��ی هەبووە لە پێكهێنانی ئەم حكومەتە كوردییەی ئێستا بووەتە دوژمنی میللەكەتەكەیو سەركوتی دەكات ،لە سەرەتای
رێزان حهمهڕهشید دەستپێكردنی چاالكییەكانی زان���ك���ۆوە ،ل��ەن��ێ��و زان��ك��ۆدا بەشداربووینو پشتیوانیمان لە داواكارییەكانی خوێندكارانو شەقام كردووە ،دواتر هاوشان ل��ەگ��ەڵ خ��وێ��ن��دك��ارەك��ان��م��ان
ب��ە ش��ێ��وازێ��ك��ی مەدەنییانە خەباتمان بۆ شەقام گواستەوەو رۆژان��ە لەپێش خۆپیشاندانی خوێندكارانەوە بووین بۆ ئەوەی توندوتیژیی روون��ەداتو كەس ئ���ازار ن��ەدرێ��ت ،ه��ەروەه��ا بۆ ئەوەی دەسەاڵت زووتر بەدەم داواكارییەكانەوە بێت. رۆژنامە :بۆچی دەسەاڵت پەنای بۆ پەالماردانی زانكۆو دەستگیركردنی مامۆستایانو خوێندكاران برد؟ * دوای ( )60رۆژ لە خ��ۆپ��ی��ش��ان��دانو ن���اڕەزای���ی، دەس��ەاڵت��ی ك��وردی نەیتوانی ب�����ەدەم داواك���اری���ی���ەك���ان���ی خ��ۆپ��ی��ش��ان��دەران �هوه بچێت، ب����ۆ ك���پ���ك���ردن���ی دەن���گ���ی شەقام ،دەس��ەاڵت پەنای بۆ بەكارهێنانی ئ��ام��رازەك��ان��ی توندوتیژیی ب��رد ،بەتایبەتی
رووداوەك���ان���ی ( ،)4/19كە ب��ەش��ێ��ك ل��ە م��ام��ۆس��ت��ای��انو خوێندكارانی زانكۆ ویستمان بگەیەننە داواكارییەكانمان ماڵی یاسا لە شارەكەماندا ،كە ئەویش دادگای سلێمانییە ،كە لە زانكۆ دەرچووین ،هێزێكی زۆری ئاسایش لەگەڵماندابوونو دواتر دەستگیریان كردین. رۆژن��ام��ە :ئ��ەو رۆژە چۆن وەسفدەكەیت؟ * ( )4/19هێزەكانی ئاسایش گەورەترین بێڕێزییو ئیهانەی بەرامبەر كردین ،ئەو رۆژە مامۆستایانو خوێندكارانی زانكۆ ئەنفال كرانو بەشێوەیەك دەستگیركراین ،هیچ كەسێك بەو شێوەیە دەستگیر نەكراوە، بەشێك لەو هێزە چەكدارەی سەر بە دەسەاڵت ،هاوشێوەی جەلالدەكانی بەعس مامەڵەیان
لەگەڵ دەكردین ،تەنانەت لە خ��وێ��ن��دك��ارانو مامۆستایانی زان��ك��ۆی��ان دەداو ب��ۆ م��اوەی چەند كاتژمێرێك لە شوێنێكی چۆڵدا زیندانیی كراین ،دوای دەستبەسەركردنمان لەالیەن هێزەكانی ئاسایشەوە براین بۆ فەرماندەییو شەوێك ماینەوە. رۆژن����ام����ە :دوای ئ��ەو رووداوان��ە ،چی پیرۆزییەك بۆ حەرەمی زانكۆ دەمێنێتەوە؟ * حەرەمی زانكۆ بریتیی نییە لە دارو بیناكانی ،بەڵكو بریتییە ،ل��ەو رۆح��ان��ەی كە ل��ە زان��ك��ۆدا ه��ەی��ە)4/19( ، چەكدارەكانی دەس��ەاڵت بەبێ هۆ گەورەترین بێحورمەتییان ب��ەرام��ب��ەر ب��ە رۆح���ی زانكۆ ك��ردو ئ��ەو رۆح��ەی��ان كوشت، پ��ی��رۆزی��ی زان��ك��ۆ مامۆستاو خوێندكارەكانیەتی ،ئ��ەوەی
بەرامبەر بە ئێمە كرا لە مێژوودا وێنەی نییە ،مامۆستای زانكۆ دەی���ان ن��ەوە پێدەگەیەنێت، ك��ەچ��ی ه��ەم��وو ح��ورم��ەت��ی دەس����ەاڵت دەس��ت��گ��ی��رك��ردنو سووكایەتیكردنە بە مامۆستا. رۆژن��ام��ە :بۆچی تائێستا وەزارەت������ی خ��وێ��ن��دن��ی ب��ااڵ هەڵوێستی نەبووە؟ * زان��ك��ۆ ب��ێ خ��اوەن��ەو خەمخۆری نییە ،گەورەترین ئیهانە بەرامبەر بە زانكۆی سلێمانی كرا ،بەاڵم وەزارەتی خوێندنی ب��ااڵو سەرۆكایەتی زانكۆ بێهەڵوێستو بێدەنگ ب�������وون ،ئ����ەم����ەش ئ����ەوە دەس��ەل��م��ێ��ن��ێ��ت ،ك��ە ئ���ەوان نوێنەری حیزبەكانیاننو پیاوی دەس���ەاڵت���نو ب��ەرژهوەن��دی��ی حیزبەكانیان دەخ��ەن��ە پێش بەرژەوەندیی گشتییەوە.
www.rozhnama.net
nawxo.rozhnama@yahoo.com
پەری ئەحمەد
چەك..ستەمكاریی كارتێكی سووتاوی دەسەاڵت داواك��اری��ی ب��ە ستەمكاریی وەاڵمنادرێتەوە........ ی��ەك��ێ��ك ل���ە ك��ێ��ش��ە ه���ەرە گەورەكانی ئەقڵو تێڕوانینی مرۆڤی ك��ورد ،لەگەڵ سەرهەڵدانی هەر گرفتو رووداو و پێشهاتێكدا بۆی، دوا پنتی چارەسەرو دوا هەوڵی رووبەڕووبوونەوەو ملمالنێ لەگەڵ ئەو قەیرانو گرفتەدا ،هەڵچوونو پ���ەرچ���ەك���ردارو پ��ەن��اب��ردن��ە بۆ توندوتیژیی چەك ،وەك دوا رێگەی گەیشتن بە چ��ارەس��ەر ،ئەمەش بەداخەوە پەیوەندییەكی قووڵی بە پاشخانی فیكرییو فەرهەنگیو كەلتووریی مرۆڤی كوردەوە هەیە، بەتایبەتی كاراكتەرە سیاسییو خ���اوەن ب��ڕی��ارەك��ان ل��ە لوتكەی دەسەاڵتدا ،هەر بۆیە لەم دۆخە سیاسییەی ئێستادا ،بـــەتــایبەت لە ()19- 18ی نیساندا ،دەسەاڵتی كوردی بۆ چارەسەری ئەو قەیرانە سیاسییەی هەرێمی كوردستانی گ��رت��ووەت��ەوە ،ل��ەب��ری گوێگرتن ل��ە داواك��اری��ی خۆپیشاندەرانو م��ام��ەڵ��ەی��ەك��ی ح��ەك��ی��م��ان��ەی سیاسییو ملمالنێی مەدەنیانەو ئۆپۆزسیۆن، دیموكراسییانەی پەنای ب��ردە ب��ەر هێنانی هێزی
سەربازیی ،كە خۆی لە هێنانی ()14 جۆری هێزی سەربازیی جیاجیادا دەبینێتەوە ،ئەمەش بۆ كپكردنی دەنگە ناڕازییەكانو ناچاركردنو ن����اردن����ەوەی خ��ۆپ��ی��ش��ان��دەران ب��ۆ ماڵەكانیانو چاوترسێنیی ه��ێ��زە ئ��ۆپ��ۆزس��ی��ۆن��ەك��ان ،كە بانگەشەی ئەوە دەكرێت ،گوایە بۆ هێوركردنەوەی باردۆخەكەو
هێزی چەكو سوپا، ت دەنگی ناتوانێ بەشێكی زۆر لە كۆمەڵگەو الیەنە سیاسییەكان كپ بكات
ذمارة ( )631سيَشةممة 2011/4/26
()17ی شوباتو ()19ی نیسان ...دوو ئەڵقەی زنجیرەیەكی ئیرهابیی
فەیسەڵ محەمەد گهڕاندنەوەی ئارامییە بۆ واڵت!!، ئەم كاردانەوە تووندەی دەسەاڵت بە هەموو پێوەرێكی لۆژیكی ،نەك ب��ارودۆخ ئ��ارام ناكاتەوە ،بەڵكو مامەڵەیەكی ت��ەواو ناتەندروستە ب���ەو م��ان��ای��ەی ك��ە ئ��ەوەن��دەی چارەسەرێكی وەختیو كورتمەوداو موسەكین ئاساو زووتێپەڕە ،نیو هێندە چارەسەری بنەبڕو ریشەیی دۆخەكە نییە ،بەڵكو تەواو وەك ئ��ەوە وای��ە ،كە ..ت��ۆ بەهەموو هێزی خۆت پێ بە ئیسفەنجێكدا بنێیت ب��ۆ ب��چ��ووك��ك��ردن��ەوەی، بەاڵم لەگەڵ البردنی پێیەكانتدا، ئ��ەو م��ادەی��ە دەچ��ێ��ت��ەوە دۆخ��ی ج��اران��ی خ��ۆی ،لێرەوەیە چەند رۆژێكە بەتایبەتی لەگەڵ هاتنی ئ���ەو ل��ەش��ك��رە ب��ێ��ش��وم��ارەدا، دەبینین بەشێكی زۆری چینو توێژە جیاجیاكانی كۆمەڵگەو الیەنە ئۆپۆزسیۆنەكان ،كارتی س��ووری��ان بۆ هێزەچەكدارەكان بەرزكردووەتەوەو داوای كشانەوەی بە پەلەی ئەو هێزانە دەكەن بۆ س��ەر سنوورەكانی كوردستانو ك��ەرك��وكو ناوچە فەوتاوەكان، ئەمەش ئەو ئاماژەیەیە ،كە هێزی چ��ەكو سوپا ،ناتوانێت دەنگی
بەشێكی زۆر لە كۆمەڵگەو الیەنە سیاسییەكان ك��پ ب��ك��ات ،هەر بۆیە پێویستە دەس��ەاڵت بەدوای بەدیلی ن��وێو چ��ارەس��ەری دیدا بگەڕێت ،كە بە بڕوای من دەبێت، دكتۆر بەرهەمو حكومەتەكەی، بە قەناعەتو متمانەو بڕیاری ج��دی��یو ه��ەن��گ��اوی ك��ردەی��یو پراكتیكی ،چونكە وەك خۆی دەڵێت« :كردار شەرتە» ،خەڵكی ناڕازییو خۆپیشاندەر بنێرێتەوە م��اڵ��ەوە ،ن��ەك ب��ە ف��ش��ارو هێزو ترسو تۆقینو چاوسووركردنەوە، چونكە لەگەڵ گەڕانەوەی دەبابەو ناقیله ئەشخاسهکاندا ،دەنگەكان بەرز دەبنەوەو ناڕەزایەتییەكان دەست پێدەكەنەوەو داواكانیش زی��ات��ر دەب���ن ،ه��ەر ب��ۆی��ە چەك زمانێكی الڵەو ناتوانێت لەیەكمان بگەیەنێت ،بۆ ئەوەی كوردستان ن��ەك��رێ��ت��ە لیبیاو ج��ارێ��ك��ی تر ب��ە رۆژگ����ارە تاڵەكانی ش��ەڕی ن��اوخ��ۆدا ن��ەڕۆی��ن��ەوە ،ب��ە پلەی یەكەم بەرپرسیارێتی چارەسەری ئ��ەم دۆخ��ە دەكەوێتە ئەستۆی حكومەتو سەرۆكایەتییەكەی ،كە هەنووكە لەبەردەم ساتەوەختێكی ه��ەس��ت��ی��ارو گرنگی م��ێ��ژووی�یو
ویژدانییو ئینسانیدایەو پێویستی بە بڕیاری بەپەلەو بوێرانەیە، ئ��ەگ��ەر ب��ەراوردێ��ك��ی ئەقاڵنییو خ���ێ���را ل���ەن���ێ���وان گ��ەن��ج��ێ��ك��ی خۆپیشاندەری س��ەر شەقامدا، كە جگە لە پاكەتی جگەرەكەیو م��ۆب��ای��ل��ەك��ەی ،هیچی ت��ری لە گیرفاندا نییە ،لەگەڵ سەربازێكی تفەنگ بەدەستی ئ��ام��ادەی نێو شوێنە گشتییو قەرەباڵغەكان، كە دەستی لەسەر پەلەپیتكەی تفەنگەكەیەتی ،بكەین ،بێگومان ك���اراك���ت���ەری ی��ەك��ەم��ی��ان ،كە گ��ەن��ج��ە خ��ۆپ��ی��ش��ان��دەرەك��ەی��ە، ك����ەم����ت����ری����ن م���ەت���رس���ی���ی توندوتیژییو ئەگەری كوشتنو خوینڕشتنی ل��ێ��دەك��ەوێ��ت��ەوە، ل��ەچ��او ك��اراك��ت��ەری دووەم ،كە سەربازە چەكبەدەستەكەیە ،لە بەرامبەریشدا دەنگە دەنگو هاتنە دەن���گو ن��اڕەزای��یو داواك��اری��یو خ���ۆپ���ی���ش���ان���دانو داخ���وازی���ی دیموكراسییانە، مەدەنییانەو نیشانەی زیندووێتی دەگەیەنێت، ئ��ەو زیندووێتییەش هەمیشە دەسەاڵتە ستەمكارو دیكتاتۆرەكان لێی دەترسنو هەوڵی بێدەنگكردنو سەركوتكردنی دەدەن.
كەس لە خوێنی كەس خۆش نابێت هیوا محەمەد لە یاسای سەربازییدا وایە ،كە فەرماندەر هەرچییەك بڵێت دەبێت ئەوانی بندەستی ئەو جێبەجێی بكەن ،لەكاتی جێبەجێكردنی فەرمانی سەرەوەشدا ،جێبەجێكەر لە دوو حاڵەتدا خۆی دەبینێتەوە ،یەكەمیان؛ ئەوەیە ئایا بە رۆتینی فەرمانەكە جێبەجێ دەكاتو وەك ئەوەی لە كۆڵ خۆی بكاتەوە؟ دووەمیان؛ ئەوەیە كە خۆی تا چەندە لەگەڵ جێبەجێكردنی فەرمانەكەدایە ،واتا هاوڕایەو بە ویستی خۆی دەزانێت؟ هێنانی ئەو هێزە سەربازییە بۆ سەركوتكردنی خۆپیشاندەران لە پارێزگای سلێمانی ،هاوتایە لەگەڵ دوا بەیانی هەردوو مەكتەبی سیاسیی (ینكو پدك) ،كە لەسەر داوای سەرۆكی هەرێم بڕیاریاندا دیالۆگی بێ مەرج لەگەڵ ئۆپۆزسیۆندا بكەنو لە وەاڵمی ئەمانیشدا ،ئۆپۆزسیۆن سوورە لەسەر ئەوەی بەو مەرجانەی كە پێشتر خستوونیەتە روو ،درێژە بە دیالۆگ دەدات ،ئەوان بەردەوامن لە پەیوەندیكردن لەگەڵ یەك ،واتا ئۆپۆزسیۆنو دەسەاڵت ،بەاڵم لەبەر ئەوەی دەس��ەاڵت پێی سەرشۆڕكردنە، ئەگەر بێتو بە داواكانی ئۆپۆزسیۆن رازی بێت، ئ��ەوا لەمالوە دەیانەوێت پشتی ئۆپۆزسیۆن بە تایبەت «گ���ۆڕان» بشكێنن ،ب��ەوەی ئەو وەرەقەیەی سەر شەقامیان لێ بستێننەوەو بە وتەی خۆیان «گۆڕان»ە لەپشت خۆپیشاندانو بە پشتی ئەم خۆپیشاندانانەشە پێ دادەگرن، پێدەچێت كۆكردنەوەی ئەو هێزانەو پەالماردانی خەڵك ،دوا ئومێدو دوا وەسیلەی دەس��ەاڵت بێت بۆ راگرتنی تەرازووی گفتوگۆكانی لەگەڵ ئۆپۆزسیۆنو بڕیاری ئەوە بێت ،ئەگەر بتوانێت سەركوتیان بكاتو دابمركێتەوە ،ئەوا بەرەندە دەبێتو پشت دەكاتە مەرجەكانی ئۆپۆزسیۆنو ئەگەرنا ئ��ەوا ئەوكات رازی دەبێت ،لێرەدا پرسیار ئەوەیە ،ئایا سەركردایەتی سیاسیی هەرێم لە بیری ئەوەدا بێت هەرچی رۆژێك زووتر داخوازییەكانی خەڵك جێبەجێ بكات ،باشترە، یان لە بیری كوشتنی كاتو خەڵكدا بێت؟ باشتر نییە وابیر بكاتەوە كە توندوتیژیی ،توندوتیژیی ب��ەرام��ب��ەر دەخولقێنێت؟ ب��ەم��ەش كێشەكە كۆڵەوارتر دەبێتو رێگەچارەی قورستر دەبێت، چونكە ئەوەی چاودێرانی سیاسیی لێی دڵنیان
ئەوەیە ،كە ئەگەر دەسەاڵت بتوانێت بۆ كاتێكیش ئەم خۆپیشاندانانە دابمركێنێتەوە ،ماوەیەكی تر دیسان حەڤدەی مانگێكی تر دروست دەبێتەوە، دەسەاڵت ناتوانێت خەڵك بنێرێتە ماڵەوە ،بێ جێبەجێكردنی داخوازییەكانیان ،خۆ ئەگەر لە رێگەی زەبریشەوە ئەوەی كرد ،لەكاتێكدا كە خۆی باش دەزانێت ئەو داخوازییانە هەقو رەواو راستن ،ئەوە لە هەموو پرەنسیپە دیموكراتییەكان الدەداتو نزیكمان دەكاتەوە لەو راستییەی كە دەمانەوێت لە خانەی دیكتاتۆرەكاندا بیانناسین. پێویستە دەس���ەاڵت ئ��ەوە بزانێت ،كە ئ��ەو چ��ەك��داران��ە هەموویان ئ��ەو تەقەكەرانە نین ،كە ئەو بە نیازی سەركوتكردنی خەڵك پشتی پێ بەستوون ،ئەمانە جیاوازن لەگەڵ چەكدارەكانی ئەمنە سوورەكە ،ئەویش بەوەی، یەكەم :ئەمانە كوردن ،دووەم: هەموویان خەڵكی شارەكانی
كؤمثانياى وشة هةفتانة دةريدةكات
سکرت َيرى نووسين هيوا جةمال
07701576906
hiwa.jamal@yahoo.com
كوردستاننو هەر كەسوكاری خۆشیانە لەناو ریزەكانی ئۆپۆزسیۆنو خۆپیشاندەراندان ،دەبێت سهرکردایهتی «یەكێتیو پارتی» دەرك بەوە بكەن ،كە تائێستاش لەسەر ئاستی كادیرە بەرزەكانی خۆیان هەستی تۆڵەسەندنەوە لە یەكتر ماوە بۆ خوێنی براو كەسوكاری یەكتر، كە لە شەڕەكانی براكوژیدا دروس��ت ب��وون، جا دەبێت ئەوان كار لەسەر لەبیر بردنەوەی بكەن ،نەك تۆماركردنەوەی چەند خوێنێكو تۆڵەسەندنەوەیەكی تر ،ئەو خۆپیشاندەرانە خەڵكن (گرووپێكی تیروریستی نین) ،خەڵكیش بەپێی هەموو فەرهەنگە سیاسییەكان هەمیشە لەسەر هەق ب��ووە بەرامبەر دەس��ەاڵت ،بۆیە دەبێت سەرانی ئەو دوو حیزبە بە هەڵگرتی لێپرسراوێتی مێژووەوە بڕواننە بارودۆخەكەو دڵنیابن لەوەی خەڵك لە م��ەرامو پالنەكانیان تێ دەگات ،كە هەمووی بۆ بە كوشتدانی هێزی
خاوةنى ئيمتياز :كؤمثانياى وشة
ل َيثرسراوى هونةرى شاخةوان ئةنوةر
07701361826
shakhawan.shdn@gmail.com
چەكدارو دروستكردنی ئاژاوەو خوێن نانەوەیە لەنێوان تاكەكانیو تیرەكانیدا ،ئەمڕۆ سەردەمی پێشكەوتنی تەكنۆلۆژیایەو وێنەكان شاهید دەبن بۆ ب��ەردەم دادگ�او پیشانمان دەدەن ،كە كێن ئەوانەی تەقە دەكەنو خەڵك دەكوژن ،كەسیش لە خوێنی خۆی خۆش نابێت. میدیاكانی دەس��ەاڵت لە هەواڵەكانیاندا خۆپیشاندەرانی یەمەنو بەحرەینمان پیشاندەدەنو باس لە دڕندەیی رژێمەكانیان دەكەن ،كەچی لێرە خۆیان بە هەقو خۆپیشاندەران بە تێكدەر لە قەڵەم دەدەن ،بەمەش خۆڵ لە چاوی خۆیان دەك���ەنو وادەك���ەن وەك حاڵەتی دەروون��ی��ی كێشەكە لەبیر خۆیان ببەنەوە ،نازانن ئەمە نەخۆشیی دەروونیی نییە ،بەڵكو شێرپەنجەی سییەكانی دەسەاڵتەو هەرچەند لەبیر خۆیانی بەرنەوە ،بەاڵم هەر دەتەنێتەوە ،تا ئەو ساتەی چارەسەری زەحمەت دەبێت ،یاخود هەر نابێت.
پێشەكی با پێناسەیەكی جیهانیی بۆ وشەی ئیرهاب بكەین ،ئیرهاب بە واتای :جێبەجێكردنی هەر كارێكی دوژمنایەتیی ه لەڕیگەی ترسو تۆقاندنەوه ،دژی خەڵكی سڤیل بۆ بێهێزكردنی ئیرادەو كپكردنەوەی وزەو تواناكانیانو ملكەچكردنیان ،بە واتایەكی تر، هەر كەسێك ،یا گرووپێك ،یاخود الیەنێك ،كاتێك كە پەنا بۆ بەكارهێنانی شێوازە جیاجیاكانی راچڵەكاندنو دڵخورپەو راونانو تۆقاندن بەرێت دژ بە هاواڵتی سڤیل، لەپێناوی وەدهستهێنانی هەر ئامانجێكدابێت ،ئەو كەسو الیەنە بە «ئیرهابیی» دەناسرێت. مرۆڤی كورد نازانێت ئەو ئۆپەراسیۆنە سەربازییە گەورەیهی سلیمانی ،ناوبنێت چی؟ ئیرهابی حیزب، ئیرهابی دەوڵەت ،یاخود هەردووكیان؟ ئ���ەو زن��ج��ی��رە ت��ون��دوت��ی��ژی��ی��ەی دەره�����ەق بە خۆپیشاندەرانی ش��ارو شارۆچكەكانی كوردستان بەكارهات ،كۆمەڵێ یادەوەریی تاڵو دڵتەزێنی وەبیر خەڵكی ش��اری سلێمانیو دەوروب����ەری هێنایەوە، وشەكانی ،رەشبگیر ،مەنعی تەجهول ،فەرهود ،حەرەس قەومییەكان ،حامییەو فیرقەو چەندەها وشەی تری ترسناكو تۆقێنەر ،كە بەهەزاران بیرهوەریی رەشی لەناو كوچەو كۆاڵنو شەقامەكانی سلێمانیدا بەجێهێشتووە. ئا ل��ەو رۆژەدا گوێم لێ ب��وو ،پیاوێك ب��ەدەم رێوە دەڕۆیشتو دەیوت :راستە مێژوو خۆی دووپات دەكاتەوە ....ئا لەم كۆاڵنانەدا دەیان جار بەعس راوی ناوم!! ....دەیان جار ئەمن فەالقەی كردووم!!!. رۆژەكانی ()19،17تاد ،...ئەو یادگارییە رەشانەی جارێكی تر لە بیرو هۆشی دانیشتووانی ئەو شارەدا زیندووكردەوە ،لەو رۆژانەدا سەركردایەتی «یەكێتی» بە دەیان پاسو ئۆتۆمبێل ،گەنجەكان ،خوێندكارانی زانكۆكان ،رووناكبیران ،هاواڵتییانی بێخزمەتگوزاریی، پۆل پۆل رەوانەی شوێنە نادیارەكانی دەرەوەی شارهكە دەكرد ،رۆڵەكانی ئەو شەهیدانەی كە سەركردەكانی حیزبیان كرد بە بازرگانی زەبەالح ،وا پۆل پۆل لە رێگەی شەقو تێهەڵدانەوە بەرەو گۆڕستانی شەهیدان رەوانە دەكرێن ،بۆ ئەوەی لەوێ ئەو ویسامی رێزلێنانەی كە بەشانو الچاویانەوە دیارە ،ئەو پەڵە شینانە وەك خەاڵتی بەڕێز تاڵەبانیی ،لەوێ بە شەهیدان بڵێن: ئەو الچاوشین بوونەوە خەاڵتی مام جەاللە بۆ ئێوەی ناردووە ،ئەو رێزلێنانی بنەماڵەی شەهیدانە بۆ سەر گۆڕەكانی ئێوەمانهێناوە. رێبین ه��ەردی ،ئەو رۆژە چ��ووە سەرگۆڕەكەی شاعیری گەورەو تێكۆشەر ئەحمەد هەردی ،خەاڵتی تایبەتی بەڕێز مام جەاللی بۆ بردو وتی :فەرموو ئەوە پەڵەی الچاومو ئەوە شوێنو لێدانی پشتم ،خەاڵتی ئەو بوو بۆ بنەماڵەی ئێمەو گشت شاری سلێمانی ناردووە!!! ئەڵقەی یەكەمی تۆقاندنی هاواڵتییانی سڤیلی خۆپیشاندەر لە كوردستان رۆژی ()17ی شوبات بە بێشەرمانە پیادە كرا ،ئەو تەقەكردنە بێشوومارەی لەبەردەم لقی چواردا لە هاواڵتییان كرا ،پەردەی لەسەر گشت نهێنییەكان الدا ،بە خەڵكی شاری سلێمانییان وت :ئاگاداربن ،ئەمە یەكەم هەنگاوی ئێمەیە بۆ تۆڵەكردنەوە لە ئێوە. لەم رۆژانەدا كەناڵەكانی راگەیاندنی هەردوو حیزبی دهسهاڵت ئاگریان گرتووە ،بە گشت پێوەرەكان ئەم هەڵمەتی راگەیاندنە ،رێخۆشكردنە بۆ توندوتیژییو هیچ جیاوازییەكی نییە لەگەڵ شەڕە ئیعالمییەكەی نێوان «پارتیو یەكێتی» لەكاتی شەڕی ناوخۆدا ل ه دژی یهکتری! ئەو مانشێتە گەورەیهی كە رۆژانە لە سەركەناڵەكەی «یەكێتی» دەردەچێت ،لەژێر ناونیشانی (ئیتر بەسە!) ئاماژەیەكی روونو ئاشكرایە ،كە ئ��ەم عەمەلییە عەسكەرییە ،هەر لە سەرەتاوە بەرنامە بۆ داڕێژراو بووە، ئەوەتا ئێستا بە خەڵكی سلێمانی دەڵین :پێـمان نەوتن باڵوەی لێبكەن.....ئاواتان لێدەكەین..ئیتر بەسە! لە هەموو ئەوانە سەیرتر ئەوەبوو ،كە هەردوو حیزب نەیانوێرا ،یان باوەڕیان بە ئەو هێزانە نەبوو، كە خەڵكی شاری سلێمانیین ،لەبەر ئەوە پەنایان برده بهر هێزەكانی دەرەوەو لەو شارە دوورانەی كە نامۆن بەو شارەو رێنماییەكانیان جێبەجێ دەكەن ،چونكە دڵنیابوون لەوەی كە هێزەكانی سلێمانی رۆڵەی ئەو خۆپیشاندانەن. لە كۆتاییدا بە هەموو ئەو كەسانە دەڵێم؛ كە بەر ئەو زوڵمو تێهەڵدانە كەوتوون ،ئەو شەقو لێدانەی ئەوان بەر هەموو تاكێكی سلێمانی كەوتووە ،بەر منداڵی سەربێشكەو پیرەمێرد ،گشت خەڵكی سلێمانی كەتووە ،ئێوە سەربەرزن.
www.rozhnama.net
سهرنووسهر :مهم بورهان قانع
کارگ َي ِريیو ريکالمو ئاگاداريى:
ناونيشان:
info. rozhnama@gimail.com riklam.rozhnama@gimail.com
سل َيمانی :زهرگهته .گردی زهرگهته. کؤمپانيای وشه
07480121144 - 07701203949
دابهشکردن:
کؤمپانيای پةيپهر
07708649210 07504483631
ذمارة ( )631سيَشةممة 2011/4/26 حەجی رێكانی
بۆ جەنەراڵ دكتۆر بەرهەم محەمەد رەئوف
بەرپرس ێ مە ورەوشەنبیریا دەست ل كاركێشانێ! ێ گەلەك جاران برێكا كەنالێن میدیای دبیهیسین ی��ان دبینین ودخوینین ،كو فالنە س��ەروك ی��ان فالنە وزی��ر ل فالنە وەالتی ،دەستبەرداری پوستێ خو بوویە! چ ژئەنجامێ سەرپێچییەكا یاسایی یان گەندەلییەكا دارایی ،یانژی ژئەنجامێ هەر ج��ورە درێغییەكێ كو دم��اوێ ك��ارێ وی دا هاتبیتەكرن .نمونەژی بۆ سەلماندنا ێ ڤێ گوتنێ هندە زۆرن دجیهانا مەدا ،ل ێ دكارم بتنێ ئاماژێ ب وەزیرێ دەرڤە ی ژاپونێ (سێجی میهارا) بدەم ئەوێ دهەیڤا بوریدا دەستەبەرداری پوستێ خو بووی ودگونگرەكێ رۆژنامەڤانیدا راگەهاندی وداخوازا لێبورینێ ژ مللەتێ خوكری. ئەڤــــ جورە دەست ل كاركێشانە،رۆژانە بدەهان وسەدان جاران ،وەكو نەریتەكی شارستانی ومەدەنی ،دهێتە پێش ،نەمازە ل ێ وان وەالتێن كو سیستەمێ دیموكراسیێەت پەیرەودكەن ،و بكریار بنەمایێن مافی ێ مرۆڤــــ بجه دئینن ورێزێ لێ دگرن! .ل ێ ل وەالتێن دەڤەرا ناڤین ،بتایبەتی لعیراق و ل هەرێما كوردستانێ بتایبەتتر ،نابێژم بئێكجاری نینە،لێ ئەگەر هەبیت یا قەتالزە ودئاستەكێ تەسكدا دێتەقەلەم. هەلبەت ئەڤەژی وێ چەندێ ناگەهینیت ك��و خوجهێن هەرێما كوردستانێ كێم وك��اس��ی نینن وخ��ەل��ك ی�ێ حەمەربووی ژخزمەتگوزاریان،ودام ودەزگایێن مە یێن حكومی وەك��و پێدڤی دخزمەتا خەلكی دانە،وبەرپرس وئالیێن جێبەجێكار هەمی فریشتەنە وهیچ دەستدرێژیەكێ ناكەنە لسەر سەروەت وسامانێن گشتی،نەخێر!!،بەلكو ژ ێ نەبوونا رەوشەنبیریا دەست ل كاركێشان دناڤــــ جڤاكێ مەدا،وهەست پێنەكرن بگرنگیا بەرپرسایەتیێ ،ئەو باوەری دناخ ودەرونێ بەرپرسێن حزبی وئیداریدا دروست كریە كو یێ (ب حەزا خو) دەستەبەرداری پوسـتێ خ��و ببیت و ژك��ورس��ی��ا خو خواردكەڤیت،هەمی پایە وپارە وئمتیازاتێن خو ل دەست بدەت ،بسەرسورمانە تەماشا لێ دهێتەكرن و ب مرۆڤەكێ ساویلكە ودەب��ەن��گ یانژی ب مرۆڤەكێ چاڤترس و(جبان)دێتەنیاسین!!، ودب��ی��ت��ن ژ ئەنجامێ وێ ه���ەژاری ودەستكورتیا ئابوری وجڤاكی ئەوا بدرێژیا ساالن بسەر هەرێما كوردستانێدا هاتی، ئێك ژ ئەگەرا بیت كو پێناسەكا نەشرین بۆ ێ تێگەهێ(دەست ل كار كێشانێ)دمێشك ێ تاكێ كوردا دروست ببیت!.بویە خەلكەك زۆر ژ مللەتێ مە هەمان دیتن وبوچوونا ناڤبری هەبیت بۆ وی كەسێ ب ساناهی دەستەبەرداری پوستەكێ دبیت. ێ دی���ارە رەوش���ا هەرێماكوردستان وب��ارێ سیاسی و ئابوری جڤاكی رۆژ بۆ رۆژێ ئالوزتر دبیت(،بتایبەتی لباژێرێ ێ سلێمانیێ ودەوروبەران)،وبازنا نەرازیبوون ێ وتورەبوونێ ژ شێوازێ سەرەدەریكرن دگەل داخوازێن خونیشاندەران فراوانتر ێ دبیت..رۆژ بۆ رۆژێ خەلكێ كوردستان هشیارتر دبیت و سەروسیمایێن گەندەل وگ��ەن��دەل��ك��اران دهەمی بواراندا،گەشتر وخویاتردبن،ونە بدەهان بەلكو ب سەدان ملیون دوالران ژسەروەت وسامانێ گشتی یێ خەلكێ هەژار دهێتە دزین وبەرزەكرن و بەهەدەربرن!! .لێ جهێ داخێیە،سەرەرای تێپەرینا دووهەیڤان لسەر خونیشاندانێن مەیدانا ئ��ازادی لسلێمانیێ ول باژێر و باژێركێن دی لكوردستانێ ،هیچ خودان پوستەكێ ئیداری یان حزبی خو بەرپرسیار ێ ن���ەدان���ای���ە!،و ب��راس��ت��ی گ��ش��ت خەلك كوردستانێ چاڤەرێ بوون بەرێز د.بەرهەم ئەوێ دروشمێ(كریار شەرتە)هلدای،هەمان رێكا(سێجی مهارا)بگریتەبەر ووژدان��ا خو رازیبكەت و ناڤەكێ باش لدویف خو بهێلیت،چونكە براستی كابینا وی(فەشەال) ئینای. ێ بوویە بداخباریڤە دبێژم ئەگەر مرۆڤ ك��ورد بڤێ روحییەتا ئەزوكیێ(انانی) هزربكەت وبڤی پیڤەری كار ورەفتاران بهەلسەنگینیت ومەزندەبكەت،ڤی سەردەمی ئەز ب سەردەمێ قەیرانا رەوشت و عەقلی مرۆڤێ كورد دزانم!. hajirekani68@yahoo.com
ئ��ەوەی ئ��ەم��ڕۆ ل��ە شەقامی ك���وردی���دا روودەدات ،ت���ەواو دەرخ��ەری ئ��ەو راستییەیە ،كە كارەكتەرە سیاسییەكانی ئێمە جگە لە مەنتقی هێزو عەقڵیەتی شەرەنگێزیی ،هیچ سیمایەكی دیموكراسیو هەناسەیەكی مەدەنی لە هەناویاندا نییە ..عەقڵیەتی م��ەدەن �یو لیبراڵی كارەكتەرو بەرپرسە سیاسییەكانی ئێمە لە دۆخێكی ئاوادا تاقی دەبێتەوە، كە لە بەرامبەر دەنگی شەقامو هەنگاوەكانی چاكسازیدا ،شار پ��ڕ دەك���ەن ل��ە ت��ارم��ای��ی هێزو سەربازگەو بە مهنتقی پۆستاڵەوە مامەڵە لەگەڵ دەنگی ئ��ازاددا دەكەن.. د.ب��ەره��ەم ،م �نو دەی��ەه��ای وەك من تا سااڵنێكی بەر لەئێستا هەمیشە لە رووخساری تۆدا گیانی لیبراڵیو دیموكراسی مەدەنیمان دەبینی بۆیە ،كە كرایته سەرۆكی ح��ك��وم��ەت ،ت��ا ئ��ەن��دازەی��ەك ئ��وم��ێ��دم��ان ه���ەب���وو ب����ەوەی هەنگاوەكانت بۆنی كاڵبوونەوەی ع��ەق��ڵ��ی��ەت��ی ع��ەس��ك��ەرت��اری �یو شەڕەنگێزیی لێبێت .ئیدی لە
س��ای��ەی حكومەتەكەی ت��ۆدا، هەرگیز قامچی جەلالدو شەقی پۆستاڵ لە پێكان نابینینەوە،
بە بەرچاوی خۆتو بە ئەمری بەڵتەجییەكانی حیزبەكەت جەستەی رێبینو رێبینەكانتان ئەنجن ئەنجن كردووە ،تۆش بە زمانە «دیپلۆماسی»یەكەتەوە دوای ئەتككردنی هەموو شتە جوانەكانی نیشتمان، دەستخۆشیت لە جەنەراڵەكانت كرد؛ بەوەی ئارامییان گهڕاندووەتەوە
دوو ئیمارەت لە هەرێمێكدا پەنجا ساڵی رەبەقە (سەركردایەتییەكانی شۆڕش) ،لەمسەری راست بۆ ئەوسەری چەپ، لەو سەری ئیسالمگەرا بۆ ئەم سەری ئیلحادگەرا، ب��ەن��اوی شۆڕشی ن��ەت��ەوەی��ی ،ئازادیخوازیی، كرێكارییو جوتیارییو خ��وای��ی��ەوە ،خۆیان سەپاندووە بەسەر ئەم میللەتەداو لە سەردەمی خەباتی ش���اردا ،خ��راپ��ەی زۆری���ان ك���رد،... دەستیانگرت بەسەر سامانی واڵت���داو تێری نەكردن ،هەزارو یەك باجو گەمارۆیان داناو بەشی نەكردن ،دوایی بەربوونە گیانی یەكتر. پەرلەمانو حكومەتو ئەزموونو دەستكەوتو ئەخالقی ك��وردەواری��یو ئایینیو كهلتورییان لەپێناوی (گومرگ)دا پێشێل كرد. ئەوكاتە كەس هەتەری دەستكەوتو ئەزموون نەبوو ،ئەوەی ئەو دەسەاڵتە دووفاقەو میدیاكانیان بەیەكیان كردو وت ،ئەگەر لە ()%1ی راست بووبێت ،ئەوا پەیمانە (ستراتیژییەكەیان) بەوە راڤە دەكرێت كە چاری یەكتر ناكەنو لە ترسو دژی میللەتدا بەستوویانە. ئ���ەم���ڕۆش ك��ە زۆرب�����ەی ب��ەش��خ��وراوان��ی میللەتەكەمان كە لە مەیدانی شارو شارۆچكەكاندا، داوای بەشی رەوای خۆیان دەكەن ،هەر رۆژە درۆو سیناریۆیەكیان بۆ هەڵدەبەستن كە نە سیناریۆ نە (دراماكانیان) ،یەك مەشهەدی راستی تیا نییە، ئەی ئەگەر راست دەكەن ،بۆچی بەڵتەجییەكانی هەڵەبجەیان نەهێنایە س��ەر تەلەفزیۆن؟ بۆ شەقاوەكانی كەالرو گەرمیانیان دەستگیر نەكرد؟، خۆ كەناڵی (نالیا) خۆپیشاندانی نەكردبوو، بۆچی سوتماكچییەكان دەستگیر نەكران؟ نەریتی (پێوانەكردن بە دوو پێوەر) زۆر ئاسایییە الی ئەم دەسەاڵتەو جۆقەكانی ،ئەوان هەر كارێك بكەن حەاڵڵە ،فەلسەفەیە ،زانستە، ئایینە ،ئ��اوەدان��ك��ردن��ەوەی��ە ،دیموكراسییە+ سوشیالەكەشی...هتد. خۆ ئەگەر یەكێكی تر ،هەمان كارەكانی ئەوان ئەنجام بداتو لەگەڵ بەرژەوەندییەكانیاندا نەیەتەوە ،ئ��ەوا دژی ئاسایشی نەتەوەییەو ئاژاوەیە ،دەستی دەرەكی لەپشتەوەیە ،هەموو سیفەتێكی خراپی پێوەیە ،بۆ نموونە؛ خۆیان كە دەچن بۆ الی دوژمنانی میللەتەكەمان ،ئەوە پەیوەندیی نیشتمانییە ،بەاڵم ئەگەر الیەنێكی ئۆپۆزسیۆن پەیوەندیی بكات بە هەمان الیەنەوە، بەبێ پرسی دەس��ەاڵت ،ه��ەروەك ئۆپۆزسیۆن ئاوەخۆرەی دەسەاڵت بێت ،ئەوا مەشبوهە ،جێی گومانە ،كوردفرۆشتنە ،لەوالیشەوە دەنگدان بە نوجێفیو موتڵەگو عەالویو رێككردنەوەی ماڵی شەقو شڕی شۆڤێنی عەرەبو توركمان ،پاكانەیە بۆ عێراقچێتیی سەركردایەتیی كورد. خەڵكینە ،قسە زۆرە بۆ وتن ،هەناسەساردیی خەڵك لەوەدایە )30( ،ساڵ ( )91_61بەرگەی بێگارو سوخرەی ئەمانەی گرتو پشتی بەرنەدان
دك���ت���ۆر ،ئ��ێ��س��ت��ا ل���ە س��ای��ەی هەیبەتی ئێوەدا شار ك��راوە بە سەربازگەو وەك قوەتەوارییەكانی ج���اران پ��ەالم��اری هاواڵتییانو خوێندكارانو مامۆستایانی زانكۆ دەدەن ..لە ئێستادا حكومەت ب��ێ��ری��ی ك����ردووەت����ە س���ەریو پۆستاڵی لە پێدایە ،تۆ ئەمڕۆ حكومەتەكەت تەسلیمی جەنەراڵە ب��ێ ئ��ەس��ت��ێ��رەك��ان ك����ردووە، ئەوانەی تا ئەمڕۆش وا دەزانن ئ��ەوەی ل���ەدەرەوەی خۆیان بیر بكاتەوە ،خائینو واڵت فرۆشەو دەبێت لەناو ببرێت ،جەنابی سەرۆك تۆ ئەمڕۆ حكومەتەكەت ب��ە ت��ەواوی��ی دای����ەوە دەستی حیزب كە چهندین ساڵە هەوڵی رزگاركردنی دەدەن لە دەستی ئەو حیزبانەی هەناسەیان لەبەر حكومەتو دامەزراوەكانی بڕیوە، سەرۆك بە بەرچاوی ئێوەوەو بە ئەمری جەنابتو جەنەراڵەكانت هەناسەتان لەبەر ئازادیی بڕیو دیموكراسیتان ئەتك كرد ،ئێوە مامۆستایانی زانكۆتان خستە ب��ەردەم شەالقەی جەلالدەكانی حیزبەوەو خوێندكاری زانكۆتان
مەحمود عەبدولسەمەد هەر لە جەبەروتی كادیرو ئابوونەوە ،تا شەڕە نەبڕاوەكانی نێوانیان ،تا ئەنفالو ك��ۆڕەو و قڕكردن ،بەهیوای رزگاریی ،دیموكراسیی ،دابین بوونی ژیانێك كە شایەنی دانیشتووانی (واڵتێكی سەر دەریای نەوتو غازو خاوەنی ئاو و خێراتی ێ بكەن لەبن نەهاتووبێت) ،نەك وەك خێرمان پ بەناو مووچەیەكیان دەدەنێ كە بەشی چەرەسی رۆژانەی كوڕە مەسولێك ناكاتو ئەگەر ناڕازیش بین ،پێمان بڵێن« :با بوەڕێ ،وەك سەگ لە مانگە شەو بوەڕێت وایە ،ئازادن بابوەڕن» ،ئینجا ئەگەر ئەمە رای گەورەیەكی سۆشیال دیموكرات بێت ،ئەوا بەرزكردنەوەی داواكاریی بابی عالی، هەر ئەوە وەاڵمەكەی دەبێت ،ئەوەی باكگراوەندی رەفتاری نیو سەدەی رابردووی ئەمانە بە كردەوەو ئەزموون سەلماندوویەتی ،ئەوەیە :هەریەكەیان ئەجێنداو قرمی تایبەتی خۆی هەبووە ،هەموو پالنەكانیان بەو ئ��اق��ارەدا ب��ووەو زیرەكانەش چەمكی «كوردایەتی»یان بەكارهێناوە ،وەك هۆ ،نەك ئامانج ،بۆ مەبەستەكانیان كە لە دوو میتۆددا خۆیان دەبیننەوە :واتە دروستكردنی دوو ئیمارەت. میتۆدی یەكەمیان :دامەزراندنی ئیمارەتێكی خێڵەكی مۆنارشی وەك «ئال سعود» ،ئەی ئەوە نییە هەڕەشە دەك��ەن كە ئ��ەوان وەك خێڵێك سووتاندنی جامانەیهكیان لەبیر ناچێتەوە، بەاڵم كوشتنی ( )8گەنجو برینداركردنی زیاتر لە ( )200كەس لە بەرامبەر ئەو جامەدانییەدا، قیمەتی نییە! میتۆدی دووەمیش :دامەزراندنی ئیمارەتێكی دارای��ی لە چەشنی مۆناكۆو دوب��ەی ،لە رێی چەندان سەنتەری داراییو بازرگانیو كۆمپانیای زەبەالحو ئوتێلی هەشت ئەستێرەو سەیرانگەو... هتد ،لەم بوارەدا بەرپرسێكی گەورەی سەر بەم میتۆدە ،كە هەتا دەستی لە حوكم گیرنەبوو، ماركسیزمو ئیسالمو هەموو بیروباوەڕێك الی ئەو كۆنەپەرستیو دژی جوتیارو كرێكار بوو ،ئێستاش كە هاوكێشەكە گۆڕاوە ،بێباكانە لە تەلەفزیۆنەوە دەڵێت« :بەڵێ ،ئێمە بازرگانیی نەوت ،ئاسن، چیمەنتۆ هەموو شتێك دەكەین!». بەاڵم ،ئایا ئەو بەڕێزە ئامادەیە وەاڵمی ئەم دوو پرسیارە رەوایەی میللەتەكەی بداتەوە: )1كاكەی بازرگان :ئایا ئومێد هەیە رۆژێك بەرهەمی ئ��ەو بازرگانییە زەبەالحەتان شۆڕ ببێتەوە بۆ بواری بەرژەوەندیی كرێكارو جوتیارو شۆڕشەكەی كە ئەوسا باست دەكردن ،یان...؟ )2ش��ۆڕش ،گرێبەستێكی كۆمەاڵیەتی- ئەخالقیی نێوان ئێوەو جەماوەری كردبوو ،ئایا هەر بۆ ئەوە بوو كە بە فیعلیی هەرێمەكە لەت بكەنو هەریەكەتان ئیمارەتی خۆی تێدا قوت بكاتەوەو الی خەڵكیش رایبگەیەنن كە ماڵی كورد یەكیگرتووەتەوە؟
ئەنفالكرد ،بە بەرچاوی خۆتو بە ئەمری بەڵتەجییەكانی حیزبەكەت جەستەی رێبینو رێبینەكانتان ئەنجن ئەنجن كردووە ،تۆش بە زمانە «دیپلۆماسی»یەكەتەوە دوای ئ��ەت��ك��ك��ردن��ی ه��ەم��وو ش��ت��ە ج��وان��ەك��ان��ی نیشتمان، دەستخۆشیت لە جەنەراڵەكانت ك�����رد ،ب������ەوەی ئ��ارام��ی��ی��ان گ��هڕان��دووەت��ەوە ،دوای ئ��ەوەی شاریان خهڵتانی خوێن كردو لە كورسییەكەت ن��ەج��واڵی ،دوای ئەوەی زیندانەكانی حیزبییان پڕ كرد لە نووسەرانو رۆشنبیرانو مامۆستایانی رۆژنامەنووسانو زان��ك �ۆو خ��وێ��ن��دك��اران ،ئارەقی ش��ەرم��ەزاری��ت ن��ەڕژان��د ،ئیدی بیانوویەك ن��ەم��اوە بۆ ئ��ەوەی باوەش بە كورسییەكەتدا بكەیت، باش دەزانیت ئەو رەفتارەتان هێندەی لە رووخساری قەزافیو ئ��ەس��ەد دەچ���ێ���ت ،ه��ێ��ن��دە لە ب��ن ع��ەل �یو م��وب��ارەك ناچێت، دڵنیای لەوە كە هەمیشە هێزە ستەمكارو دی��ك��ت��ات��ۆرەك��ان لە پەلەقاژەی مەرگدا پەنا بۆ هێزو توندوتیژیی دەب��ەنو دادیشیان
نادات ..سەرۆك ،رەفتاری چەند رۆژی راب����ردووی حیزبەكەتان سەرەڕای ئەوەی حكومەتەكەتیان زەلیل ك��رد ،ت��ەواو رووخساری راستەقینەی ئ��ێ��وەو ئەمسالی ئ���ێ���وەی���ان دەرخ����س����ت ،ت��ۆ بێئاگا ل���ەوەی ئ��ەم��ڕۆ هەموو ناشرینییەكانی حیزبو سەركردەو پ��ی��اوە ناشرینەكانی واڵت لە ئەستۆی تۆیە ،من هەرگیز داوا ناكەم دەست لەكار بكێشیتەوە، چونكە ئەو بەرپرسو كارەكتەرە سیاسییو ئیدارییانە دەیكەن، ك��ە درك ب��ە بەرپرسیارێتی نیشتمانییو نەتەوەیی دەكەن، تۆ كورسییەكەت جێ نەهێڵیت، ت��ا ت���ەواو رووخ��س��ارت ب��ۆ ئەو ك��ەس��ان��ەش دەرك��ەوێ��ت ك��ە تا ئ��ەم��ڕۆش ئ��ێ��وەی��ان ب��ە پیاوی دەوڵ���ەتو لیبراڵو دیموكراسی دەزان���ی ،بۆیە دڵ��گ��ران دەبین ك��ورس��ی��ی��ەك��ەت جێبهێڵیت، ئ���ەو ك��ورس��ی��ی��ەی ب��ە خوێنی (رێژوانو شێرزادو سوركێوەكان) س��وورب��ووە ...ج��ەن��ەراڵ دكتۆر بەرهەم... mrkurd76@yahoo.com
قەاڵدزێ ...كارەساتێك لەبیر ناچێتەوە
رێبوار محەمەد یوسف
هەموو ساڵێك خەڵكی ق���ەاڵدزێ بە س��ەرج��ەم چینو توێژەكانیانەوە ی��ادی بۆردوومانی ساڵی ()1974/4/24و یادی راپەڕینی ش��اری قەاڵدزێی -1982/4/24 لەسەر قەبرانی ئەو شارە ستەمدیدەو زوڵم لێكراوە ،دەكەنەوە ،كە لە ئەنجامدا بووە هۆی شەهیدبوونی ( )163هاواڵتی بێتاوانو برینداربوونی سەدەها كەسو شەهیدبوونی دوو ش��ۆڕەژن��ی ش��ارەك��ە ،كە بەخوێنی گەشی خۆیان بوونە سیمبولی سەركەوتنو بەرهەمهێنانی ئ��ازادی��یو دروستبوونی حكومەتی هەرێمو پەرلەمانی كوردستان. كاتێك ئەو یادەوەرییە بەڕێوەدەچێت، برینەكان هەر ماونو ساڕێژ نەبوونو خەمی كەسوكاری شەهیدان چاوەڕوانی هاوكاریی مادییو مەعنەویی دەسەاڵتن ،كە قەرەبوویان بەپێی پێویست بكاتەوە». كاتێك دەچ��ی��ن��ەوە ی�����ادەوەری ئەو كارەساتەی بەسەر ئەو شارەدا هات هەردوو ش��اری (هیرۆشیماو ن��اك��ازاك��ی) بەپێی بڕیارنامەی نێودەوڵەتیی ساڵی ()1949 كە لە جنێف بەستراو بڕیاردا ،كە بە هیچ شێوەیەك نابێت واڵت��ە چەكبەدەستو زلهێزەكان بۆمبی قەدەغەكراو دژی خەڵكی خۆیان بەكاربێنن ،یاخود كاتێك جەنگێك هەڵگیرسا لەنێوان دوو دەوڵ��ەت��دا بەپێی ئ��ەو رێكەوتننامە م��ۆرك��راوە ،قەدەغەیەو لێپێچینەوەی یاسایی لە بەرامبەردا دەكرێت، كە هەر واڵتێك سەركێشیی بكاتو گوێ نەداتە پەیماننامە نێودەوڵەتییەكان «كە بەداخەوە دوای وێرانبوونی ئەو دوو شارە، رژێمی بەعس ئەو بەڵێنانەی نەبردە سەرو بە چەكی كۆكوژو بۆمبی ناپاڵمی قەدەغەكراو سهعات ( )9.45سەرلەبەیانی كە خەڵكی دەچوون بۆ كاروكاسبیو پەیداكردنی بژێویی ژیانیانو قوتابیانی زانكۆ بۆ خوێندن ،تاكوو ببنە نەوەیەكی پڕ زانستو بە بەرهەم بۆ نەوەی دواڕۆژی گەلەكەمان ،ئەو بەیانییە بە فەرمانی راستەوخۆی لیوا (سالم سوڵتان عەبدوڵاڵ بەسۆ) ،كە لە هێزی تایبەتی فڕۆكەوانی عێراقی بوو ،چوار فڕۆكەی جۆری روسیی كە لە هێزی هەوایی فڕۆكەخانەی كەركوكەوە نێردران بۆ ئەو شارە جوانو دڵگیرەو لە چاوتروكانێكدا شارەكەیان بۆمباران كرد» ،كە وێنەی ئەو بۆمبە ئێستاش دوای ( )37ساڵ لە ماڵی كاك (جەمالی فەقێ ئەحمەدی دارەش��م��ان��ە) ه��ەرم��اوە، كە بەداخەوە ئەم كارەساتە وەك��و خۆی لەنێوەندە جیهانییەكاندا دەنگدانەوەیەكی خێراو كاریگەرییەكی راستەوخۆی نەبوو ،بۆ گەیاندنی ئەو كارەساتە بە میدیاكانی جیهان:
ئەویش بەهۆی ئەوەی كە رژێم پەیوەندییەكی توندوتۆڵی لەگەڵ نێوەندەكانی راگەیاندنی دەوڵەتانی عەرەبیو جیهانیی هەبوو ،كە تاكو ئەو كارەساتە گەورەیە رەنگدانەوەی نەبێت. (دێڤید هیرست) ،كە رۆژنامەوانێكی لەندەنی ب��وو ،لە رۆژی ()7ی مایسدا راپۆرتێكی تێرو تەسەل بۆ رۆژنامەكەیان دەنووسێتو كاتی بۆردوومانەكەش لەو سەعاتەدا تۆمار دەكات كە روویداوە ،هەروەها «پەیامنێری لۆمۆندی فەرەنسیش ،كە ئەو رۆژە لەوێ ئامادەبووە لە رۆژی -1974\4\25 وێنەی كارەساتەكە دەگرێتو دەینێرێت بۆ رۆژنامەكەیانو باڵوی دەكاتەوە ،كە پرچی منداڵەكەی خوالێخۆشبوو ئەحمەدی حاجی سابیری بە دەستەوەیە». كەیسەكانی (هەڵەبجە ،بارزانییەكان، فەیلییەكان ،ئەنفال) ،لە سەرتاسەری جیهان دەنگی دای���ەوەو ئ��ەوان��ەی بەشداریی ئەو كارەساتەیان كرد ،لە رێگەی دادگای بااڵی تاوانەكانی عێراقەوە نیشانی جیهان درانو زۆربەی زۆریشیان بە سزای خۆیان گەیشتن، بەاڵم بەداخەوە ئەم كەیسە گەورەیە كاتێك بە بۆمبی ق��ەدەغ��ەك��راوی ناپاڵم ل��ەدوای ئەو دووش��ارەوە روویدا ،بۆ دەبێت نەبرێتە دادگای بااڵی تاوانەكانی عێراقو دادگایی ئەو بەرپرسانە بكرێت كە بەشداریی سەرەكیی ئەو كۆمەڵكوژییە ب��وون؟ خۆ هەموومان كەیسی ئەرمەنییەكانو جولەكەكانمان بینی كە چەندین جار بوونەتە بابەتی سەرەكیی كەناڵەكانی راگەیاندنی جیهانی كۆمەڵگەی نێودەوڵەتی. بۆیە دەكرێت ئەم یادەوەرییو كارەساتە ك��ە گرنگییەكی تایبەتی خ��ۆی هەیە، كە بیرەوەرییەكی ناوچەییەوە بكرایەتە شوناسێكی سەرتاسەریی خەڵكی كوردستانو دەزگاو كەناڵە ئیعالمییەكانیش بە ئەندازەی خۆیان گرنگییان پێبدایە. ئەمساڵیش ( )37س��اڵ بەسەر ئەو ك��ارەس��ات��ە خوێناوییەدا تێپەڕ دەبێتو دایكانو باوكانی جگەرسووتاو بە كۆمەڵێك خ��ەمو فرمێسكەوە سەردانی رۆڵەكانیان دەكەن «بۆیە هەقە دەسەاڵت بایەخێكی زۆر بەو ناوچەیە بداتو هەوڵی بوژاندنەوەی كەرتی كشتوكاڵیی گەشتیارییو پرۆژەی خزمەتگوزاریی ئەنجام ب��داتو قەرەبووی كەسوكاری شەهیدان بكاتەوە ،كە لەو كارەساتە خوێناوییەدا شەهید بوون ،هەموو ئ��ەو بەڵگەو دۆكیۆمێنتانەش كە هەیەو كۆكراونەتەوە ،بخرێنە بەردەستی كەناڵە جیهانییەكان ،تاكو ئەو كارەساتە گەورەیە وەكوو خۆی وێنا بكرێت.
"رۆژنامە"؛ چەند جۆرێكی ئەشكەنجەدان ئاشكرا دەكات بەشێك لەوانەی لە رۆژانی رابردوودا لەالیەن ،هێزە چەكدارەكانی دەسەاڵتەوە دەستگیركران .چیرۆكی ئەشكەنجەدانیان بۆ "رۆژنامە" دەگێڕنەوە دەزگا ئەمنییەكان:دەستگیركراوەكان دەڵێن ئامێرو ش��ێ��وازی ج��ۆراوج��ۆری��ان ب��ۆ ئ��ازاردان��ی .جەستەییو دەروونیی بەكارهێناوە
»!لیستی «ئابڕووبەریی
ئومێد محەمەد
بەهاوكاری،بەگوێرەی ئەو زانیارییانەی باسدەكرێن؛ مەكتەبی راگەیاندنی یەكێتی خەریكی ئامادەكردنی لیستێكە بۆ دروستكردنی،دەزگای زانیاریو دژە تێرۆری ئەو حیزبە بەتایبەتی،سیناریۆ بۆ كەسێتییە سیاسییو كارەكتەرە میدیاییەكانی ئۆپۆزسیۆن بۆ ئەوەی لەچوارچێوەی، سەرباری رۆشنبیرانو میدیاكارانی سەربەخۆ،»«گۆڕان بوختان لەسەر تەواوی ئەو كارەكتەرانە دروستبكەنو دواتر،سیناریۆی دروستكراودا .باڵویانبكەنەوە هەر هەوڵێكی لەوجۆرە (كە ناڕەزایی لەنێو بەشێكی رۆژنامەنوسانو كارەكتەرە سەرهڕای ئەوەی دەبێتە هۆی ئەوەی،)سیاسییەكانی نێو یەكێتیشدا لێكەوتوەتەوە مەكتەبی راگەیاندنی ئەو حزبەو دەزگا هاوكارەكانیان روبەروی دادگا بكرێنەوە (لەكاتێكدا بەاڵم دەكرێت ئەو،لەم ساتەوەختەدا هەر خۆیان جڵەوی دادگایان بەدەستەوەیە هاوكات پێشێلكردنێكی ئاشكرای ئەخالقییو پیشەیی كاری،)دادگاییكردنەیان دوابخرێ . كە لەالیەن ئەو مەكتەبی راگەیاندنەی ئەو حیزبەوە كاری لەسەر دەكرێت،میدیایشە كە بەرپرسیارێتیی میدیاییو ئەخالقی رۆشنبیرو، ساتەوەختێكە،ئەم ساتەوختە چی دیک ه رێگانەدەن سوكایەتیی،رۆژنامەنوسەكانی ناو ئەو حیزبە وادەخوازێت ئەوانەی جیاواز لەو،بەمیدیاكارانو روناكبیرانو سیاسییەكانی ئەم هەرێمە بكرێت ،حیزبە بیردەكەنەوەو بەقەڵەمو هەڵوێستەكانیان شەڕی ناعەدالەتییو گەندەڵی دەكەن كە سااڵنێكە لەالیەن یەكێتیو پارتییەوە درێژە بەو ناعەدالەتییو گەندەڵییە دەدرێتو لەمۆدێلی ئەو شەڕكردنانە، ئەم شەڕە نائەخالقییە.لێپێچینەوەی لەسەر ناكرێت دژ بەخەڵكانی تێكۆشەرو بەهەڵوێستەكانی، كە بەعسو هاوشێوەكانی،دەچێت . لەرابردودا پەیڕەوی لێدەكردو سەرەنجام بەدۆڕاویی لێی چوە دەرەوە،گەلەكەمان چاو لەو هەمو بەڵگەنامانە دەپۆشێت كە تێیاندا خیانەتی، ئەم حزبە،سەیر لەوەدایە ئەوانەی بازرگانیان بەخوێنی شەهیدانو مێژوی خەباتگیڕی،فایلدارەكانیان خراونەتەرو بەاڵم لەمالوە سیناریۆی ساختەو بوختانكردن بۆ كارەكتەرە،ئەم گەلەوە كردوە .سیاسییو پارلەمانییو میدیاییەكانی ئۆپۆزسیۆنو سەربەخۆكان دادەتاشێت :ههق ه لە مەكتەبی راگەیاندنی ئەو حزبەو دەزگا «هاوكار!»هكانیان پرسیار بکهین ئا بەمجۆرە دەستی ئاشتبونەوەو دیالۆگ درێژدەكەن؟ بەمجۆرە هەرێمی كوردستان دەكەنە هەرێمی دەنگە جیاوازەكان؟ بەم ئەقڵیەتەوە كاری میدیاییو سیاسیی دەكەن؟ كێوی هەڵوێستی سیاسیو پارلەمانتارەكانو قەڵەمی،دەتانەوێت بەم سیناریۆیانەوە روناكبیرانو رۆژنامەنوسانی سەربەخۆو ئۆپۆزسیۆن كەچ بكەن؛ ب ێ ئەوەی بیر هەروەكچۆن هەمیشە بیركردنەوە لەداهاتوی هەر كارێكتان،لەدەرەنجامەكانی بكەنەوە؟ حزوری نەبوە (وەك لەبەسەربازگەكردنی سلێمانیدا دەیبینین)و راشكاوانە شەڕی باڵی توندڕەوو بااڵدەستی نێو مەكتەبی راگەیاندنی ئەو،ئەمجارە.شەقامتان راگەیاندوە ئهوهندەی تر درێژە بەگەمە،)حزبە (كە باڵە توندڕەوەكەی یەكێتی جڵەوی كردوە كە بەرپرسیارێتیی ئەخالقییو سیاسیی میانڕەوەكانی ئەو حزبەیە،ناشرینەكانی دەدات (بەمیدیاكارو روناكبیرەكانیشیەوە) رێگەنەدەن چیتر مێژوی ئەوانیش لەوە زیاتر .لەكەدار بكرێتو سوكایەتییو بوختان بەهاوكارە سیاسییو میدیاییەكانیان بكرێت هیچ، وەك ت��ەواوی گەمە ناشیرینەكانی تری دەس��ەاڵت،ئەم گەمە ناشیرینە بەڵكو ئهوهندەی تر كێشەكانی نێوان دەسەاڵت،دەسكەوتێكی بۆیان لێناكەوێتەوە بەرانبەر ئۆپۆزسیۆنو جادە قوڵتردەكەنەوەو هەنگاوێكی تریشیان دەبێت بۆ لێكترازانو سەرەڕای ئەوەی سوربونی روناكبیرانو رۆژنامەنوسە،پەرتكردنی كۆمەڵگەی كوردی لەسەر هەڵوێستە ئەخالقییو نیشتمانییو پیشەییەكانیان،سەربەخۆو ئۆپۆزسیۆنەكان .زیاتردەكات
.) بگەڕێوە11( بۆ الپەڕە
) دینار750( نرخ
2011/4/26 ) سێشەممە631( ژمارە
) خانووەكەی زڕگوێزەڵە110( ،بۆچی دروست ناكرێت؟ ه��ەزار دۆالری���ان بۆ تەرخانكردو33 پاشان بەجێیانهێشتو تا ئێستا كە هیچ ئاوڕێكیان لێ،ی���ە2011 ساڵی ."نەداوینەتەوە وردەكارییەكەی لـــــــە الپـــەڕە ...)دایە14(
ح��ەوت ساڵە گوندی زڕگوێزەڵە چاوەڕوانی جێبەجێكردنی فەرمانێكن بۆ بەاڵم هێشتا،) خانوو110( دروستكردنی .زەوییەكان هەر بە "بەیار"یی ماونەتەوە ،دوای ئ���ەوەی هەفتەی راب���ردوو خەڵكی گوندەكە خۆپیشاندانێكیان ئ��ێ��س��ت��ا ه���ەڕەش���ەی،ئ���ەن���ج���ام���دا هەڵوێستوەرگرتن دهک�هن بە شێوازی .دیكە "هەر:نوێنەری گوندەكە دەڵێت ،خانوویەك
تاقانەیەكی ،ئەنفال لە تەوالێتدا بەند دەكرێت .) بگەڕێوە9( بۆ الپەڕە
كۆمپانیای وشە هەفتانە دەریدەكات
پەرلەمانتارەكانی بادینان متمانە لەدەست دەدەن
.) بگەڕێوە12( بۆ الپەڕە
:حیزبێك دەڵێت هەمیشە لەگەڵ دەسەاڵتین
.) بگەڕێوە17( بۆ الپەڕە 22ل...بۆ
ساڵ هەڵدەگیرێت35 بۆمبەكەی قەاڵدزێ؛ بۆ RE
RE
KL AM
KL AM