Rozhnama

‫په‌رلەمانتارێكی "پارتی"‪ :‬نەمبیستووە لە هەولێر؛ لە خەڵك درابێت‬

‫رۆژن���ام���ە‪ :‬ه��اوك��ات لەگەڵ‬ ‫ئ��ام��اژەك��ردن��ی ئ��ۆپ��ۆزس��ی��ۆن بە‬ ‫ب��اری "نائاسایی"‌و هێرشكردنە‬ ‫سەر په‌رلەمانتاران‌و چاالكوانانی‬ ‫م��ەدەن��ی��ی ل��ە ش���اری ه��ەول��ێ��ر‪،‬‬

‫پ��ه‌رل��ەم��ان��ت��اێ��ك��ی "پ���ارت���ی"‬ ‫رای��دەگ��ەی��ەن��ێ��ت‪" :‬نەمبیستووە‬ ‫لەهەولێر‪ ،‬لە خەڵك درابێت"‪.‬‬ ‫زیاتر لە دوو مانگە‪ ،‬بارێكی‬ ‫ن��ائ��اس��ای��ی ش����اری ه��ەول��ێ��ری‬

‫نەخۆشخانەیەك؛ (‪)6‬ملیۆن‬ ‫یۆرۆی بۆ تەرخاندەكرێت‌و‬ ‫جێبەجێناكرێت‬

‫كۆمپانیای وشە هەفتانە دەریدەكات‬

‫ژمارە (‪ )632‬سێشەممە ‪2011/5/3‬‬

‫‪9‬‬

‫گرتووەتەوە‌و لەماوەی راب��ردوودا‬ ‫ل���ە چ��ەن��دی��ن پ��ه‌رل��ەم��ان��ت��ار‌و‬ ‫چاالكوانی كۆمەڵگەی مەدەنیی‌و‬ ‫رۆژن��ام��ەن��ووس��ان دراوە‪ ،‬ب��ەاڵم‬ ‫عەبدولسەالم بەرواری‪ ،‬پەرلەمانتاری‬

‫"پارتی" دەڵێت‪ :‬پشێویی‌و باری‬ ‫نائاسایی؛ ل��ە ه��ەول��ێ��ردا نییە‌و‬ ‫نەشمبیستووە لە هەولێردا‪ ،‬لە‬ ‫خۆپیشاندەران درابێت‪.‬‬ ‫بۆ ‪...‬ل‪5‬‬

‫پەرلەمانتارێكی خولی‬ ‫پێشوو‪" :‬گۆڕان" دەتوانێت‬ ‫"كوردستانیی" ئیحراج بكات‬

‫نرخ (‪ )750‬دینار‬

‫‪12‬‬

‫‪www.rozhnama.net‬‬

‫لە داهاتی گشتیی مووچەیان دەدرێت ‌ێ‌و داواشدەكرێت لەخۆیانەوە دەست بە كەمكردنەوەی پاسەوانەكانیان بکه‌ن‬

‫(‪)25‬هەزار چه‌کدار؛ پاسەوانیی تاڵەبانی‌و بارزانی‌و جێگرەكانیان ده‌که‌ن‬

‫رۆژنامە‪ :‬دوابەدوای داوایەكی‬ ‫مەسعود بارزانی بۆ كەمكردنەوەی‬ ‫ژم��ارەی پاسەوانی بەرپرسەكان‪،‬‬ ‫"رۆژن����ام����ە" ئ��اش��ك��رای��دەك��ات‪:‬‬ ‫بەهەریەكە لەبارزانی‌و تاڵەبانی‌و‬ ‫جێگرەكانیان ل��ەك��وردس��ت��ان‪،‬‬ ‫(‪ )25‬ه����ەزار پ��ێ��ش��م��ەرگ��ە بۆ‬ ‫پاسەوانیكردنیان تەرخانكراوە‪.‬‬ ‫چ���اودێ���ران���ی س��ی��اس��ی �ی‌و‬ ‫پەرلەمانتاران پێیانوایە؛ ئەو‬ ‫بڕیارەی بارزانی‪ ،‬بۆكەمكردنەوەی‬ ‫پاسەوانی بەرپرسەكان‪ ،‬دەبێت‬ ‫ل��ەخ��ۆی��ەوە دەس���ت پێبكات‌و‬ ‫بەدەربوونی ئەوان لەو بڕیارە‪ ،‬هیچ‬ ‫شتێك ناگەیەنێت‪.‬‬ ‫بەپێی ئ��ەو زان��ی��اری��ی��ان��ەی‬ ‫"رۆژن���ام���ە"‪ ،‬ل��ەس��ەرچ��اوەی��ەك��ی‬ ‫ئ���اگ���ادارەوە دەس��ت��ی��ك��ەوت��ووە‪،‬‬ ‫مەسعود بارزانی‪ ،‬زۆرترین ژمارەی‬ ‫پاسەوانی لە كوردستاندا هەیە‪،‬‬ ‫كە دوو لیوای گ��واڵن‌و تایبەتەو‬ ‫ل���ەالی���ەن ك��وڕێ��ك��ی خ��ۆی��ەوە‪،‬‬ ‫"مەنسور مەسعود" سەرپەرشتی‬ ‫دەكرێت‌و هەر لیوایەكیش (‪)3000‬‬ ‫پێشمەرگەیە‪ ،‬كە دەكاتە (‪)6000‬‬ ‫هەزار چەكدار‪ .‬هەروەها نێچیرڤان‬ ‫بارزانی‪ ،‬جێگری سەرۆكی "پارتی"‪،‬‬ ‫ل��ی��وای��ەك ب��ۆ پاسەوانیكردنی‬ ‫تەرخانكراوە‪.‬‬ ‫ج��ەالل تاڵەبانی‪ ،‬سكرتێری‬ ‫گشتیی "یەكێتی"‪ ،‬كە س��ەرۆك‬

‫وتەبێژی مه‌کته‌بی سیاسیی "پارتی"‪:‬‬

‫بێكاریی‌و گەندەڵیی؛ گرفتی‬ ‫گەورەی حكومەتی هەرێمە‬

‫ ‬ ‫بارزانی و تاڵه‌بانی؛ له‌نێو ئاپۆرای پاسه‌وانه‌کانیاندا‬ ‫كۆماری عێراقیشە‪ ،‬س ‌ێ لیوای‬ ‫پاسەوانی هەیە؛ كە لیوایەكیان‬ ‫س��ەر بە بەرگریی فریاكەوتنەو‬ ‫لیوایەكیش س��ەر بەفەرماندەی‬ ‫گ��ش��ت��ی �ی‌و ل��ی��وای��ەك��ی��ش س��ەر‬

‫بەوەزارەتی پێشمەرگەیە‪.‬‬ ‫سەرچاوە ئاگادارەكە؛ وتیشی‪:‬‬ ‫ه���ەردوو جێگرەكەی سكرتێری‬ ‫گشتیی "یەكێتی"‪ ،‬هەریەكەیان‬ ‫ی��ەك��ی س�� ‌ێ ف��ەوج��ی (‪)1500‬‬

‫‌بێ ئۆپۆزسیۆن‪ ،‬یاسای ئاسایش‬

‫چەكداریی‪ ،‬پاسەوانیان هەیە‪.‬‬ ‫ج��ەالل تاڵەبانی‪ ،‬سكرتێری‬ ‫گشتیی "ی��ەك��ێ��ت��ی"‌و مەسعود‬ ‫ب��ارزان��ی‪ ،‬سەرۆكی "پ��ارت��ی"‪ ،‬بە‬ ‫هەردووكیان زیاتر لە (‪ )15‬هەزار‬

‫‌ڕێنرێت‪ ...‬ل‪2‬‬ ‫تێده‌په‬

‫س دەبڕێت‬ ‫حكومەت؛ مووچەی (‪)1000‬پۆلی ‌‬

‫رۆژن��ام��ە‪ :‬حكومەتی هەرێمی‬ ‫كوردستان‪ ،‬بڕیاری بڕینی مووچەی‬ ‫ئەو پۆلیسانە دەدات؛ كە پێشتر‬ ‫وەك پاسەوانی بارەگاكانی الیەنە‬ ‫ئۆپۆزسیۆنەكان دایمەزراندبوون‪.‬‬ ‫بڕینی مووچەی ئەو پۆلیسانە‪،‬‬ ‫هاوكاتە لەگەڵ ئ��ەوەی لە مانگی‬ ‫رابردوودا حكومەت بودجەی هەرسێ‬ ‫الی��ەن��ەك��ەی ئۆپۆزسیۆنی وەك‬ ‫فشارێكی سیاسیی‌و ئابووریی بڕیوە‪.‬‬ ‫ب��ەپ��ێ��ی ئ���ەو زان��ی��اری��ی��ان��ەی‬ ‫"رۆژن���ام���ە" ك��ۆی��ك��ردوون��ەت��ەوە‪:‬‬ ‫"كۆمەڵی ئیسالمیی كوردستان‪،‬‬ ‫ك��ۆی ئ��ەو پۆلیسانەی ك��ە وەك‬ ‫پاسەوان بۆی دام���ەزراوە‪)400( ،‬‬ ‫پۆلیسەو یەكگرتووی ئیسالمیش‬ ‫(‪ )354‬پ��ۆل��ی�س‌و ب��زووت��ن��ەوەی‬ ‫"گۆڕان" (‪ )249‬پۆلیس‪ ،‬كە دەكاتە‬

‫(‪ )1003‬پۆلیس"‪.‬‬ ‫محەمەد حەكیم‪ ،‬ئەندامی‬ ‫م��ەك��ت��ەب��ی س��ی��اس��ی��ی ك��ۆم��ەڵ��ی‬ ‫ئیسالمیی كوردستان‪ ،‬لەوبارەیەوە‬ ‫بۆ "رۆژنامە" وتی‪" :‬ئەم رەفتارەی‬ ‫حكومەت‌و دەس���ەاڵت‪ ،‬نانبڕینی‬ ‫قووتی رۆژانەی ئەو پۆلیسانەیە كە‬ ‫بژێویی رۆژانەیانی لە نان‌و كرێی‬ ‫خانوو پێ دابین دەكەن"‪.‬‬

‫هەروەها د‪.‬محەمەد ئەحمەد‪،‬‬ ‫س��ەرۆك��ی ش���ورای یەكگرتووی‬ ‫ئیسالمیی كوردستان‪ ،‬بڕوای خۆی‬ ‫نیشاندا‪" :‬ئ��ەو بڕیارە‪ ،‬فشارێكی‬ ‫تری شكستخواردووی دەسەاڵتە‪،‬‬ ‫وتیشی‪" :‬لەسەر ئاستی هەرێم‌و‬ ‫عیراقیش‪ ،‬هەموو رێگەیەكی یاسایی‬ ‫دەگرینەبەر"‪.‬‬ ‫ه��اوك��ات‪ ،‬وەزارەت���ی ناوخۆی‬

‫پێشمەرگەی كوردستانیان بۆ‬ ‫پاسەوانیكردنی تایبەتی خۆیان‬ ‫تەرخانكردووە‪.‬‬ ‫وردەكاریی؛ لە الپەڕە(‪)2‬دایه‌‪.‬‬

‫رۆژنامە‪ :‬نوێنەری بزووتنەوەی‬ ‫گۆڕان لە لیژنەی هەماهەنگیی الیەنە‬ ‫ئۆپۆزسیۆنەكان‪ ،‬ئاشكرایدەكات؛‬ ‫هەرس ‌ێ الیەنەكەی ئۆپۆزسیۆن بۆ‬ ‫هەریەكێك لەو كێشانەی لە بەرنامە‬

‫(‪)22‬خاڵییەكەدا باسمانكردوون‪،‬‬ ‫پ����ڕۆژەی ت��ای��ب��ەت��م��ان ل��ەالی��ەن‬ ‫خەڵكانی پسپۆڕو ش��ارەزاوە بۆ‬ ‫ئامادەكردوون‪.‬‬ ‫س�����ەرك�����ۆ ع����وس����م����ان‪،‬‬

‫سلێمانی‪ ،‬بە "رۆژنامە"ی راگەیاند‪:‬‬ ‫"ئەو شوێنانە بەناوی رێستۆرانتەوە‬ ‫مۆڵەتیان وەرگ���رت���ووە‪ ،‬لەگەڵ‬ ‫ئ���ەوەدا رێگەیان پ��ێ��دراوە وەك‬ ‫شوێنێكی گەشتیاری گۆرانیی‌و‬ ‫مۆسیقاو سەما بەكاربهێنن‪ ،‬بەاڵم‬ ‫زۆربەیان هەلەكەیان قۆستووه‌تەوەو‬ ‫بێسەروبەر خەڵكیان هێناوە‪،‬‬ ‫بەوهۆیەشەوە چەندین شەڕو ئاژاوە‬

‫روویداوە"‪.‬‬ ‫ب��ەگ��وێ��رەی زانیارییەكانی‬ ‫رۆژنامە‪ ،‬هەندێك لەو رێستۆرانتانە‪،‬‬ ‫كە ژمارەیان (‪ )10‬دانەیە‪ ،‬بەناوی‬ ‫گۆرانیبێژەوە سەماكەرو كەسانی‬ ‫دیكەیان هێناوەتە سلێمانی‌و كاری‬ ‫دیكەیان پێكردوون‌و بەوهۆیه‌شەوە‬ ‫چەندین شەڕو ئاژاوە روویانداوە‪.‬‬ ‫بۆ‪...‬ل‪21‬‬

‫روونكردنەوەی زیاتری بۆ "رۆژنامه‌"‬ ‫دا‌و وت��ی‪" :‬پ��ڕۆژەم��ان هەیە بۆ‬ ‫چاكسازیی لە بواری پەروەردەدا‪،‬‬ ‫چاكسازیی‌و شەفافكردنی دارایی‌و‬ ‫ئ��اب��ووری �ی‌و یەكخستنی هێزی‬

‫چاوپێكەوتنەكە؛ لە الپەڕە‬ ‫(‪)5‬دا‪ ،‬دەخوێننەوە‪..‬‬

‫تەنیا (‪)2‬خاڵی (‪)17‬خاڵەكەی‬ ‫پەرلەمان جێبەجێدەكرێن‬ ‫رۆژنامە‪ :‬پەرلەمانی كوردستان‪،‬‬ ‫رۆژی ‪ ،2011/2/23‬لە دانیشتنێكی‬ ‫نائاساییدا‪ ،‬بڕیارێكی (‪)17‬خاڵیی‬ ‫پەسەندكرد‌و داوایكرد ئەنجومەنی‬ ‫وەزی��ران‌و الیەنە پەیوەندیدارەكان‬ ‫بە جێبەجێكردنییەوە پابەندبن‪،‬‬ ‫بەاڵم زیاتر لە دوو مانگە‪ ،‬تەنیا‬ ‫دوو خاڵی ل ‌ێ جێبەجێكراوە‪.‬‬ ‫ب��ڕی��ارە (‪)17‬خ��اڵ��ی��ی��ەك��ە‪،‬‬

‫چ��ەن��د خاڵێكی گرنگی لەخۆ‬ ‫گرتبوو‪ ،‬لەوانە‪ :‬ئیدانە‌و تەحریم‌و‬ ‫ت��ەج��ری��م��ك��ردن��ی ت��ون��دوت��ی��ژی�ی‌و‬ ‫ت��ەق��ەك��ردن ل��ە ه��اواڵت��ی��ی��ان‌و‬ ‫هەڵكوتانە سەر بارەگا فەرمیی‌و‬ ‫حیزبییەكان‌و زیانگەیاندن بە ماڵی‬ ‫گشتیی‌و تایبەت لە هەر الیەكەوە‬ ‫بێت‪ ،‬هەروەها لەگەڵ "پاراستن‌و‬ ‫رێكخستنی خۆپیشاندەران‪ ،‬تەنیا‬

‫ئۆپۆزسیۆن؛ بۆ هەر یەكێك لە بەرنامە (‪ )22‬خاڵییەكە‪ ،‬پرۆژەی تایبەت ئامادە ده‌کات‬

‫یانە شەوانەكانی سلێمانی؛ دادەخرێن‬ ‫رۆژن��ام��ە‪ :‬یانە شەوانەكانی‬ ‫سلێمانی دادەخ���رێ���ن‌و مۆڵەتی‬ ‫دوو رۆژی������ان پ���ێ���دەدرێ���ت تا‬ ‫ك��ارە نایاساییەكانیان راگ��رن‌و‬ ‫سەماكارەكانیان بۆ ك��اری دیكە‬ ‫بەكارنەهێنن‌‪.‬‬ ‫م��س��ت��ەف��ا ح��ەم��ەڕەح��ی��م‪،‬‬ ‫بەڕێوەبەری كاروباری گەشتیاریی‪ ،‬لە‬ ‫بەڕێوەبەرێتی گشتیی گەشتوگوزاری‬

‫هەرێم‪ ،‬لەكاتی پێدانی مووچە بە‬ ‫هێزەكانی پۆلیس‪ ،‬بڕی (‪)328‬‬ ‫دیناری وەك "موكافەئەی ئینزار"‬ ‫بۆ كارمەندانی پۆلیس‌و ئاسایشی‬ ‫ناوخۆ بڕیوەتەوە‪ ،‬بەاڵم دەسەاڵت‬ ‫ئ��ەو مكافەئەیەی ب��ەو پۆلیسانە‬ ‫ن���ەداوە‪ ،‬ك��ە گومانی لێكردوون‬ ‫ئینتیمای سیاسییان بۆ الیەنەكانی‬ ‫ئۆپۆزسیۆنە"‪.‬‬

‫فۆتۆ‪ :‬جه‌مال پێنجوێنی‬

‫رۆژنامە‪ :‬ئەندام‌و وتەبێژی‬ ‫مەكتەبی سیاسیی پارتی‬ ‫دی��م��وك��رات��ی ك��وردس��ت��ان‪،‬‬ ‫رای����گ����ەی����ان����د‪ :‬ه���ۆك���اری‬ ‫ن��اڕەزای��ی��ەك��ان ل��ە ه��ەرێ��م بە‬ ‫پلەی یەكەم؛ "بێكاریی زۆرە‌و‬ ‫بە پلەی دووەم؛ گەندەڵیی‬ ‫زۆرە‌و ب��ە پ��ل��ەی س��ێ��ی��ەم؛‬ ‫نیشتەجێبوونە‌و ب��ە پلەی‬ ‫خزمەتگوزاریی‬ ‫چوارەمیش؛‬ ‫تەندروستیی‌و تەنانەت كێشەی‬ ‫كارەباش دێت‪.‬‬ ‫هەر لەو چاوپێکه‌وتنەیدا‬ ‫ل��ەگ��ەڵ "رۆژن��ام��ە"‪ ،‬جەعفەر‬ ‫ئیبراهیم ئیمنكی‪ ،‬وتیشی‪" :‬لە‬ ‫راپۆرتەكانی رێكخستنەكانی‬ ‫پارتی دیموكراتی كوردستاندا‪،‬‬ ‫بە گشتیی ئاماژە بە ئاستی‬ ‫ناڕەزاییەكان كراوە‪ ،‬هەمیشە‬

‫ئ��ەوەی��ان وت���ووە‪ ،‬ك��ە خەڵك‬ ‫رازیی نییەو دەبێت بەدەمیانەوە‬ ‫بچین"‪.‬‬ ‫س����ەب����ارەت ب���ە داوای‬ ‫هەڵوەشاندنەوەی حكومەتیش‪،‬‬ ‫ناوبراو دەڵێت‪" :‬پارتی‌و یەكێتی‬ ‫دوای تێگەشتن‌و گفتوگۆكردن‬ ‫لەگەڵ الیەنی ئۆپۆزسیۆن‪،‬‬ ‫گەیشتینە ئەو قەناعەتەی كە‬ ‫ئۆپۆزسیۆن لە بواری گفتوگۆ‌و‬ ‫لە ب��واری ئ��ەوەی چاكسازیی‬ ‫لە سیستمی ئیداریدا بكەین‪،‬‬ ‫هیچ بەرنامەیەكیان پێ‌ نییەو‬ ‫بێبەرنامەن‪ ،‬ئیتر ئێمە بۆ‬ ‫ئەو ریسكە بكەین‌و حكومەت‬ ‫هەڵبوەشێنینەوە؟‬

‫پێشمەرگە بۆ هێزێكی نیشتمانیی؛‬ ‫پ��ڕۆژەی ئامادەكراومان هەیە بۆ‬ ‫یەكخستنی هێزەكانی پۆلیس‌و‬ ‫ئاسایش‌و دەزگاكانی هەواڵگریی‌و‬ ‫ب��ێ�لای��ەن��ك��ردن��ی ل���ە دەس��ت��ی‬

‫حیزبەكان‪ .‬س��ەرەڕای پ��ڕۆژە بۆ‬ ‫بواری دادوەری �ی‌و بێالیەنكردنی‌و‬ ‫پاراستنی سەروەریی‌و سەربەخۆیی‬ ‫دادگاو یاسا‪.‬‬ ‫بۆ‪...‬ل‪7‬‬

‫بە هێزەكانی پۆلیسی ناوخۆ‌و‬ ‫پۆلیسی چاالكییە مەدەنییەكان‬ ‫بسپێردرێت‌و شوناس (ناو‪ ،‬باج‪،‬‬ ‫شوێنی كار)ی هێزە پارێزگارەكان‬ ‫ئاشكرابێت‌و نەهێڵرێت هیچ كەسێك‬ ‫بە دەمامك‌و ئۆتۆمبێلی جامڕەشەوە‬ ‫هاتوچۆ بكات"‪.‬‬ ‫لە بەشێكی تری بڕیارەكەدا‪،‬‬ ‫هاتووە‪ :‬دەبێت هێزی پێشمەرگەی‬ ‫ك��وردس��ت��ان ل��ە ه��ەم��وو ج��ۆرە‬ ‫ملمالنێیەكی سیاسیی ناوخۆیی‬ ‫بەدووربێت‪ ،‬بەاڵم بە الی هاواڵتییان‌و‬ ‫الیەنی ئۆپۆزسیۆنیشەوە‪ ،‬ئەو بڕیارە‬ ‫گرنگانە نەك جێبەجێ نەكراون‪،‬‬ ‫بەڵكو بەردەوام پێشێلدەكرێن‪.‬‬ ‫لە الپەڕە (‪)12‬دا‪،‬‬ ‫راپۆرتێك دەخوێننەوە‪...‬‬

‫سەرۆكایەتی پەرلەمان؛ جارێكی تر پەیڕەوەكەی پێشێل ده‌کات‬

‫رۆژن����ام����ە‪ :‬س��ەرۆك��ای��ەت��ی‬ ‫پ��ەرل��ەم��ان��ی ك���وردس���ت���ان‪ ،‬بە‬ ‫پێچەوانەی پەیڕەوی ناوخۆیەوە‬ ‫ت��اوت��وێ��ی ب��ودج��ەی دواخ��س �ت‌و‬ ‫ئۆپۆزسیۆنیش بایكۆتیان كرد‌‪.‬‬ ‫دوێنێ بە پێچەوانەی پەیڕەوی‬ ‫ناوخۆی پەرلەمانی كوردستانەوە‬ ‫سەرۆكایەتی پەرلەمان لەبری‬ ‫گ��ف��ت��وگ��ۆك��ردن��ی پ��رۆژەی��اس��ای‬

‫بودجەی (‪ ،)2011‬كە ئامادەكرابوو‪،‬‬ ‫پرۆژەیاسای ئەنجومەنی ئاسایشی‬ ‫هەرێمی خستە بەرنامەی كارەوە‪،‬‬ ‫ئەمە لەكاتێكدایە ك��ە لیژنەی‬ ‫دارایی‌و ئابووریی راپۆرتی تایبەت‬ ‫بە بودجەی رەوانەی سەرۆكایەتی‬ ‫ك��ردب��وو‪ ،‬ب��ەو هۆیەشەوە (‪)35‬‬ ‫پەرلەمانتاری ئۆپۆزسیۆن بایكۆتی‬ ‫دانیشتنەكەیان كرد‪.‬‬

‫بەپێی پ��ەی��ڕەوی ن��اوخ��ۆی‬ ‫پەرلەمان‪ ،‬لەباری ئامادەبوونی‬ ‫پ����رۆژەی����اس����ای ب����ودج����ەدا‪،‬‬ ‫گفتوگۆكردن لەسەر سەرجەم‬ ‫یاساكانی تر رادەگرێت‪ ،‬تا بودجە‬ ‫ت��اووت��وێ دەك��رێ��ت‪ ،‬ب���ەاڵم لە‬ ‫روونكردنەوەیەكدا تاریق جەوهەر‪،‬‬ ‫راوێ��ژك��اری راگەیاندنی سەرۆكی‬ ‫پەرلەمان ئ��ام��اژەی ب���ەوەداوە؛‬

‫له‌ نه‌رویج‪ ،‬شێرکۆ بێکه‌س؛ شکات له‌ مه‌الکرێکار ده‌کات‪...‬‬

‫ك��ە گ��ۆڕی��ن��ی ب��ەرن��ام��ەی ك��اری‬ ‫دانیشتنەكە بە ئامانجی سیاسیی‬ ‫نەبووە‪ ،‬ل ‌ه به‌رامبه‌ردا نه‌ریمان‬ ‫ع�ه‌ب��دوڵ�ڵا پەرلەمانتار لەسەر‬ ‫فراكسیۆنی "گۆڕان"‪ ،‬ل ‌ه لێدوانێکدا‬ ‫بۆ "رۆژنامه‌"‪ ،‬رایگه‌یاند‪ :‬الیەنی‬ ‫بەرامبەر لە بەڵێنێكیان سەبارەت‬ ‫ب��ە ك��ارن��ام��ەی دانیشتنەكە‪،‬‬ ‫پەشیمان بوونەتەوە"‪.‬‬

‫ل‪3‬‬

‫‪www.rozhnama.net‬‬

‫‪hewal.rozhnama@gmail.com‬‬

‫ذمارة (‪ )632‬سيَشةممة ‪2011/5/3‬‬

‫رەتكردنەوەی پرۆژەیاساكەی «گۆڕان»‪ ،‬پرسیاری ئەوە الی چاودێران دروست دەكات‪ ،‬كە ئەگەر رێكخستنی حیزب لەناو هێزەكانی پێشمەرگەو ئاسایش‌و‬ ‫ناوخۆدا بە یاسا قەدەغەیە‪ ،‬بۆچی یەكێتی مەڵبەندی رێكخستنی پێشمەرگەو پارتی مەكتەبی رێكخستنی پێشمەرگەو لیژنەی ناوچەی ناوخۆی هەیە؟‬

‫شێركۆ بێكەس؛ شكات‬ ‫لە مەال كرێكار دەكات‬ ‫رۆژنامە‬

‫‪.............................................................‬‬

‫دوای ئەوەی «مەال كرێكار»‬ ‫لە میانەی دیدارێكی كــــەناڵی‬ ‫ئ��اس��م��ان��ی��ی (‪)N.R.T‬دا‬ ‫ف��ەت��وای كوشتنی «شێركۆ‬ ‫بێكەس»ی دووپ��ات��ک��رده‌وه‌‪،‬‬ ‫ئەو شاعیرە لەڕێی دادگاوەو لە‬ ‫واڵتی نەرویج‪ ،‬سكااڵی یاسایی‬ ‫لەسەر تۆمار دەكات‪.‬‬ ‫ش��ێ��رك��ۆ ب��ێ��ك��ەس‪ ،‬ئ��ەو‬ ‫زانیارییانەی پشتڕاستكردەوەو‬ ‫لە لێدوانێكدا بۆ «رۆژنامە»‬ ‫وتی‪« :‬لە نەرویج‌و لە رێگەی‬ ‫دادگاوە‪ ،‬بە پاڵپشتی بەڵگەی‬ ‫قسەكانی خۆی‪ ،‬داوای یاسایی‬ ‫لەسەر تۆمار دەكەم»‪ ،‬بەاڵم‬ ‫رەتیكردەوە كە داوای یاسایی‬ ‫دژی ك��ەن��اڵ��ی ئاسمانیی‬ ‫(‪ )N.R.T‬بجوڵێنێت‌و لەو‬ ‫رووەش�����ەوە وت���ی‪« :‬ئ���ەوەم‬ ‫بەالوە گرنگ نییە»‪.‬‬ ‫ب���ە ب������ڕوای ب��ێ��ك��ەس‪،‬‬ ‫ف���ەت���واك���ەی م���ەال ك��ری��ك��ار‬ ‫مەوزووعێكی كۆنەو باس لەوە‬ ‫دەك���ات‪ ،‬پێشترو ل��ە ساڵی‬ ‫(‪)1992‬ەوە‪ ،‬هەمان كەس لە‬ ‫خوتبەیەكی درێ��ژی هەینیدا‪،‬‬ ‫ف���ەت���وای ك��وش��ت��ن��ی داوە‪،‬‬ ‫ئ��ەوەش وەك كاردانەوەیەك‪،‬‬ ‫بۆ ب�ڵاوب��وون��ەوەی شیعرێكی‬ ‫دەگەڕێنێتەوە‪ ،‬كە لە كۆتایی‬ ‫ه��ەش��ت��اك��ان��دا ل��ە «ش���ام»‬ ‫نووسیویەتی بەناوی «حەمە‬

‫بچكۆلی بۆیاخچی»‪.‬‬ ‫ل��ە دی���دارەك���ەی كەناڵی‬ ‫(‪)N.R.T‬دا‪ ،‬كە ئێوارەی‬ ‫(‪ )4/27‬پ��ەخ��ش��ك��را‪ ،‬م��ەال‬ ‫كرێكار‪ ،‬لە وەاڵمی فەتواكەی‬ ‫بۆ تیرۆركردنی شێركۆ بێكەس‪،‬‬ ‫لە ن��اوەڕاس��ت��ی ن��ەوەدەك��ان‪،‬‬ ‫وت���ی‪« :‬ئ���ەوە ش��ەرع��ەو بۆ‬ ‫(‪)2011‬ش‪ ،‬راستە»‪.‬‬ ‫لەوبارەیەوە‪ ،‬شاعیرەكەش‬ ‫رەخ���ن���ەی ل���ە دەرك���ردن���ی‬ ‫فەتواكە گرت‌و وتی‪« :‬كێ‌ ئەو‬ ‫دەسەاڵتەی پێبەخشیوە فەتوا‬ ‫بدات؟‪ ،‬چونكە هەموو مەالیەك‬ ‫ناتوانێت فەتوا بدات‪ ،‬بەڵكو‬ ‫ف��ەت��وادان س��ەرچ��اوەی خۆی‬ ‫هەیە»‪.‬‬ ‫لە كاردانەوەی وتەكانی مەال‬ ‫كرێكاردا‪ ،‬كۆمەڵێك نووسەرو‬ ‫رووناكبیرو رۆژن��ام��ەن��ووس‌و‬ ‫هونەرمەند كەمپەینی «نا‬ ‫بۆ فەتوای كوشتنی شاعیر‬ ‫شێركۆ بێكەس»یان راگەیاندو‬ ‫لە بەیاننامەیەكدا نووسیویانە‬ ‫«یەكەم جار نییە هەندێ‌ مەال‬ ‫رێگە بە خۆیان دەدەن فەتوای‬ ‫كوشتن بۆ نووسەر‌و شاعیرو‬ ‫ه��ون��ەرم��ەن��دەك��ان دەرب��ك��ەن‪،‬‬ ‫ئێمەش بە توندیی ئیدانەی‬ ‫ئەو ئەقڵ‌و كەسانە دەكەین‪،‬‬ ‫ك��ە ب��ۆ الب��ەالك��ردن��ی كێشەی‬ ‫بیرو بۆچوونی جیاواز پەنا‬ ‫بۆ فەتوای شەرعیی كوشتن‬ ‫دەبەن»‪.‬‬

‫«هاواڵتییان؛ هەر کات بیانه‌وێت دەتوانن‬ ‫ل ‌ه زیندان سەردانی فاروق رەفیق بكەن»‬

‫رۆژنامه‌‬

‫‪.............................................................‬‬

‫ف����اروق رەف��ی��ق‪ ،‬ب��ۆم��اوەی‬ ‫مانگێك لە زیندان دەمێنێتەوەو‬ ‫هاواڵتییانیش دەتوانن لە زیندان‬ ‫سەردانی بكەن‪ ،‬هاوسه‌ره‌که‌یشی‬ ‫دەستگیركردنەكە بە حوكمێكی‬ ‫سیاسیی دەزانێت‪.‬‬ ‫دوای ئ���ەوەی روون��اك��ب��ی��رو‬ ‫ئ��ەن��دام��ی ئ��ەن��ج��وم��ەن��ی كاتیی‬ ‫«م��ەی��دان��ی ئ��ازادی��ی» د‪.‬ف���اروق‬ ‫رەفیق‪ ،‬لەسەر داوایەكی یاسایی‬ ‫پاساوی‬ ‫ئاسایشی سلێمانی‌و بە‬ ‫فاروق ره‌فیق ل ‌ه «سه‌رای ئازادی»ی سلێمانی‬ ‫پێشێلكردنی یاسای خۆپیشاندان‬ ‫دادگایی كرا‪ ،‬سەرلەبەیانی دوێنێ‌ ش��ارو شارۆچكەكانیان ك��ردووە دەكرێت‌و لەالیەكی دیكەوە داڵدەی‬ ‫دەستگیر ك��راو گواسترایەوە بۆ ب��ە س��ەرب��ازگ��ە‪ ،‬داڵ����دەی ئ��ەو تاوانباران دەدرێت‌و خەڵكێك كە‬ ‫بەندیخانەی چاكسازیی گ��ەوران تاوانبارانەیان داوە‌و رادەستی ئازادیخوازن دەخرێنە زیندانەوە‪.‬‬ ‫ناسك ق���ادر‪ ،‬ك��ە ل��ە ساتی‬ ‫لە سلێمانی (مەعەسكەر سەالم) دادگ��ا ناكرێن‪ ،‬ب��ەاڵم لەالیەكی‬ ‫بۆ جێبەجێكردنی حوكمە یەك ترەوە خەڵكانێك دەستگیرده‌کرێن دەستگیركردنی تا گواستنەوەی‬ ‫مانگییەكەی‪ ،‬ئەوەش دوای ئەوەی ك��ە چ��وون��ەت��ە س��ەرش��ەق��ام بۆ بۆ «مەعەسكەر سەالم» لەگەڵیدا‬ ‫فاروق ئامادە نەبوو غەرامەی دارایی داكۆكیی لە مافەكانی خۆیان‌و ب���ووە‪ ،‬روون���ی دەك���ات���ەوە‪ :‬كە‬ ‫كۆمەڵێك داخوازییان هەبووە‪ ،‬چوونەتە دادگ��ا ن��اردووی��ان��ن بۆ‬ ‫بدات‌و حوكمەكە تەمیز بكاتەوە‪.‬‬ ‫ن��اس��ك ق����ادر‪ ،‬ه��اوس��ه‌ری ك��ە ب��ە دان��پ��ی��ان��ان��ی ه��ەرس �ێ‌ «تەفسیراتی سەرشەقام»‪ ،‬بڕیار‬ ‫فاروق ره‌فیق كە پێشتر وتەبێژی سەرۆكایەتییەكەی ئەم هەرێمە‪ ،‬بووە لەو ‌ێ بمێنێتەوە‪ ،‬بەاڵم دواتر‬ ‫ئەنجومەنی ك��ات��ی «م��ەی��دان��ی وت��راوە داخوازییەكانیان رەوان‪« ،‬رایان گۆڕی‌و ناردیانە بەندیخانەی‬ ‫ئ��ازادی��ی» ب��وو‪ ،‬دەستگیركردن‌و لە بەرامبەریشدا تاوانبارەكان مەعەسكەر سەالم»‪ .‬بە وتەی ئەو؛‬ ‫حوكمدانی ئ��ەو ئەندامەیان بە ن��ەك دەس��ووڕێ��ن��ەوە‪ ،‬بەخشیش ماوەی حوكمەكەی كە یەك مانگە‪،‬‬ ‫لەو بەندیخانەیە دەمێنێتەوەو لەو‬ ‫حوكمێكی سیاسیی دەزانێت‪ ،‬ئەو دەكرێن»‪.‬‬ ‫بەبڕوای ناسك‪ ،‬دەسەاڵتدارانی وادە دی��اری��ك��راوەی هەیەو وەك‬ ‫رەخنە دەگرێت‌و دەڵێت‪« :‬لەژێر‬ ‫سایەی یاسای خۆپیشانداندا‪ ،‬ه��ەرێ��م پ���ەی���ڕەوی سیاسەتی بەندییەكانی دیكە خەڵك دەتوانێت‬ ‫خەڵك ك��وژراون‌و بریندار كراون دووف��اق��ی��ی دەك�����ەن‪ ،‬ب���ەوەی بیبینێت‪.‬‬ ‫وتیشی‪« :‬كاتێك د‪ .‬فاروق‪،‬‬ ‫ل��ەالی��ەن ه��ێ��زی چ���ەك���دارەوە‪ ،‬لەسەرێكەوە باس لە بەرگریی لە‬ ‫ئ��ەو دەس��ەاڵت��داران��ەی ئێستاش مافی مرۆڤ‌و ئازادیی ئینسانەكان دەچێتە زیندانەوە‪ ،‬بۆ ئەوەیە كە‬

‫بڵێت‪ ،‬دەمانەوێت یاسا سەروەر‬ ‫بێت‌و ئ��ام��ادەی��ن ل��ە خۆمانەوە‬ ‫دەستپێبكەین‪ ،‬فەرموو دەسەاڵتیش‬ ‫با یاسا سەروەر رابگرێت‌و تاوانباران‬ ‫تەسلیم بە دادگا بكات»‪.‬‬ ‫لەالیەكی دی��ك��ەوە‪ ،‬ن��ەوزاد‬ ‫مەجید‪ ،‬ئەندامی گرووپی پارێزەرانی‬ ‫س��ەرب��ەخ��ۆ‪ ،‬ب��ۆ «رۆژن���ام���ە»‬ ‫وت��ی‪« :‬دەتوانین بڵێین؛ یاسا‬ ‫بەهیچ شێوەیەك س��ەروەر نییە‪،‬‬ ‫دەس��ەاڵت دەست دەخاتە هەموو‬ ‫جومگەكانی یاسا بە دەركردنی‌و‬ ‫جێبەجێكردنیشییەوە‪ ،‬ئ��ەوەش‬ ‫خەتەرێكی گەورەیە كە دەسەاڵتی‬ ‫جێبەجێكردن ه��ۆك��اری زۆری‬ ‫لەبەر دەستدایە‪ ،‬ب��ەاڵم بەكاری‬ ‫ناهێنێت بۆ ئەوەی یاسا سەروەر‬ ‫بێت‪ ،‬لە بەرامبەریشدا حیزب‌و‬ ‫دەس��ەاڵت دەیانەوێت كۆنترۆڵی‬ ‫یاساو دادگ��اك��ان بكەن لەپێناو‬ ‫بەرژەوەندییەكانی خۆیاندا»‪.‬‬ ‫عەقید ش��وان‪ ،‬بەڕێوەبەری‬ ‫گرتووخانەی چاكسازیی گەوران‬ ‫بەشی پیاوان‪ ،‬لە لێدوانێكدا بۆ‬ ‫رۆژن��ام��ە وت��ی‪« :‬ف���اروق رەفیق‬ ‫م��اوەی مانگێك بەپێی سزاكەی‬ ‫دەم��ێ��ن��ێ��ت��ەوە»‪ ،‬س��ەب��ارەت بە‬ ‫س��ەردان��ی��ك��ردن��ی هاواڵتییانیش‬ ‫وت��ی‪« :‬هەفتەی رۆژێ��ك دان��راوە‬ ‫بۆ س��ەردان��ی زیندانییان‪ ،‬بەاڵم‬ ‫هاوكاریی هاواڵتییانمان كردووەو‬ ‫هەركاتێك كەسوكاری زیندانییان‬ ‫سەردان بكەن‪ ،‬دەتوانن چاویان بە‬ ‫سزادراوان بكەوێت»‪.‬‬

‫دەسەاڵت؛ پرۆژەی قەدەغەكردنی رێكخستنی حیزبیی لەناو هێزە چەكدارەكاندا رەتده‌کاته‌وە‬ ‫پەرلەمانتارێكی یەكێتی؛ قەدەغەكردنی رێكخستنی حیزبیی لەناو هێزەكان‪ ،‬بە یاسا جێبەجێنەكراوە‬ ‫راپۆرتی‪ :‬شارا عەبدولڕەحمان‬

‫‪........................................................‬‬

‫پەرلەمانتاران بیانووەكانی‬ ‫رەت���ك���ردن���ەوەی پ��رۆژەی��اس��ای‬ ‫«ق��ەدەغ��ەك��ردن��ی رێكخستنە‬ ‫حیزبییەكان ل��ەن��او هێزەكانی‬ ‫پێشمەرگەو پۆلیس‌و ئاسایش»دا‬ ‫بە الواز دەزان��ن‪ ،‬پەرلەمانتارێكی‬ ‫فراكسیۆنی «كوردستانی»ش‬ ‫ك��ە دەن��گ��ی ب��ە رەت��ك��ردن��ەوەی‬ ‫پ���رۆژەك���ە ن������ەداوە‪ ،‬دەڵ��ێ��ت‪:‬‬ ‫«دەب��وو دەنگدانەكە دوابخرایە؛‬ ‫بۆ دانیشتنێك كە ئۆپۆزسیۆنیش‬ ‫ئامادەبووایە»‪.‬‬ ‫ه��ەف��ت��ەی راب��������ردوو‪ ،‬لە‬ ‫دان��ی��ش��ت��ن��ێ��ك��ی پ��ەرل��ەم��ان��ی‬ ‫كوردستاندا‪ ،‬كە پەرلەمانتارانی‬ ‫ئۆپۆزسیۆن ئ��ام��ادەی نەبوون‪،‬‬ ‫پ���رۆژەی���اس���ای ق��ەدەغ��ەك��ردن��ی‬ ‫رێكخستنە حیزبییەكان لەناو‬ ‫ریزەكانی پێشمەرگەو هێزەكانی‬ ‫ئاسایشی گشتیی رەتكرایەوە‪ ،‬كە‬ ‫پ��رۆژەی «فراكسیۆنی گ��ۆڕان»‬ ‫بوو‪ ،‬ئەو رەتكردنەوەیەش ناڕەزایی‬ ‫ئۆپۆزسیۆن‌و‬ ‫پەرلەمانتارانی‬ ‫ژم��ارەی��ەك ل��ە پەرلەمانتارانی‬ ‫ف��راك��س��ی��ۆن��ی ك��وردس��ت��ان��ی��ی‬ ‫لێكەوتەوە‪.‬‬ ‫ك��اروان ساڵح‪ ،‬پەرلەمانتاری‬ ‫فراكسیۆنی گۆڕان لە پەرلەمانی‬ ‫كوردستان بە «رۆژنامە»ی وت‪:‬‬ ‫«مەبەستی فراكسیۆنەكەمان لە‬ ‫پرۆژەیاساكە‪،‬‬ ‫پێشكەشكردنی‬ ‫ب��ۆ ب��ەدام��ەزراوەی��ی��ك��ردن��ی ئەو‬ ‫دامودەزگایانەیەو دەرهێنانیانە لە‬ ‫چنگی حیزب‪ ،‬بە جۆرێك كە هەموو‬ ‫هاواڵتییانی هەرێمی كوردستان بە‬ ‫دامودەزگای خۆیانی بزانن»‪.‬‬ ‫رەتكردنەوەی پرۆژەیاساكەش‪،‬‬ ‫ب��ە ب����ڕوای پ��ەرل��ەم��ان��ت��ارەك��ەی‬ ‫«گ��������ۆڕان»؛ ق��ۆس��ت��ن��ەوەی‬ ‫ئ���ەو دان��ی��ش��ت��ن��ەب��وو ك��ە تێیدا‬

‫دەزان��ێ��ت ك��ە وەزی���ری ن��اوخ��ۆو‬ ‫پێشمەرگەو تەنانەت سەرۆكی‬ ‫حكومەت بانگێشت بكەن‌و لێی‬ ‫بپرسنەوە‪ ،‬كە ئەو پێشێلكاریی‬ ‫یاسایە بۆچی كراوە؟ بۆچی رێگە‬ ‫بە رێكخستنی ئەحزاب دەدرێ��ت‬ ‫لەناو هێزەكانی پۆلیس‌و ئاسایش‌و‬ ‫پێشمەرگە؟‬ ‫گ�����ۆران ئ�����ازاد‪ ،‬وت��ی��ش��ی‪:‬‬ ‫«قایل بووم بەوەی یاسا هەیەو‬ ‫پێویست بە یاسای تر ناكات‪،‬‬ ‫ب��ەاڵم مەسەلەی دەنگنەدانم بە‬ ‫رەتكردنەوەی یاساكە‪ ،‬ئەوەبوو‬ ‫كە پەرلەمانتارانی ئۆپۆزسیۆن‬ ‫ئامادەی دانیشتنەكە نەبوون‪ ،‬تا‬ ‫فۆتۆ‪ :‬سیروان عه‌ول بەرگریی لە پرۆژەكەیان بكەن‪،‬‬ ‫ ‬ ‫کۆمیته‌ی رێکخستنی (‪)17‬ی پۆلیس و ئاسایش‬ ‫وام بە چاكتر دەزانی كە دەنگدان‬ ‫ب��ە ب���ڕوای پەرلەمانتارێكی ل��ەس��ەر پ��رۆژەك��ە دواب��خ��رای��ە بۆ‬ ‫پ��ەرل��ەم��ان��ت��اران��ی ئۆپۆزسیۆن لەوە دەكات؛ ئەو یاسایانە سزای «گ���ۆڕان»‪ ،‬پرسیاری ئ��ەوە الی‬ ‫بایكۆتی ئامادەبوونیان كردبوو‪ ،‬بۆ ئەنجامدانی رێكخستنی حیزبیی هاواڵتییان‌و چ��اودێ��ران دروس��ت فراكسیۆنی «كوردستانی»ش‪ ،‬كە كاتێكی تر‪ ،‬كە ئەوان ئامادەییان‬ ‫«هاوكات رەتكردنەوەشی زیاتر لەناو ئەو هێزانەدا دانەناوە‪ ،‬هەروەك دەك���ات‪ ،‬كە ئەگەر رێكخستنی دەنگی بە رەتكردنەوەی پرۆژەكە هەبوایە لە پەرلەماندا‪ ،‬ئەو كاتە‬ ‫ئەوە دەسەلمێنێت كە دەسەاڵت لە یاسای حیزبەكاندا تەنیا بە یەك حیزب لەناو هێزەكانی پێشمەرگەو نەداوە‪ ،‬لە كوردستاندا ئەوەندەی دەنگمان لەسەری بدایە»‪.‬‬ ‫ب����ەاڵم پ��ەرل��ەم��ان��ت��ارێ��ك��ی‬ ‫بە هیچ شێوەیەك‪ ،‬ئیرادەیەك‪ ،‬رستە ن��ووس��راوە «ئەنجامدانی ئ��اس��ای �ش‌و ن���اوخ���ۆدا ب��ە یاسا غیابی جێبەجێكردنی یاسا هەیە‪،‬‬ ‫ی���ان راس��ت��ی��ی��ەك��ی ال دروس���ت كاری حیزبیی لەناو پێكهاتەكانی ق��ەدەغ��ەی��ە‪ ،‬بۆچی «یەكێتی» ئەوەندە غیابی نەبوونی یاسا نییە‪ .‬فراكسیۆنی كۆمەڵی ئیسالمیی‪،‬‬ ‫گۆران ئازاد‪ ،‬ب ‌ه «رۆژنامە»ی ئاماژە بەوە دەكات؛ رەتكردنەوەی‬ ‫نەبووە كە ئەو هێزانە ئازادبكرێن‌و وەزارەت��ی پێشمەرگەو هێزەكانی مەڵبەندی رێكخستنی پێشمەرگەی‬ ‫بەدامەزراوەییبكرێن‌و چیتر هەردوو ئاسایشی ناوخۆ قەدەغەیە»‪ ،‬هەیە؟‪ ،‬بۆچی «پارتی» مەكتەبی رایگەیاند‪ :‬لە كوردستاندا یاسای پرۆژەكە بۆ ئەو‪ ،‬وەكو «سەدمە»‬ ‫حیزبی ف��ەرم��ان��ڕەوا دەس��ت لە ئیتر باس لە س��زادان ناكات‪ ،‬بۆ رێكخستنی پێشمەرگەو لیژنەی ئەحزابمان ه��ەب��وو‪ ،‬ك��ە مەنعی واب�����ووە‪ .‬د‪.‬س���ەب���اح ب��ەرزن��ج��ی‬ ‫یاساكانی تریش بەهەمان شێوەیە‪ ،‬ناوچەی ناوخۆی هەیە؟‪ ،‬بۆچی كردووە حیزبەكان لەناو هێزەكانی رایگەیاند‪« :‬پشتگیریی ل��ەوە‬ ‫كاروباریان وەرنەدەن»‪.‬‬ ‫پ��اس��اوەك��ان��ی فراكسیۆنی «ئێمە سنوورمان بۆ چاالكیی تائێستا هیچ كارمەندێكی ئەو پێشمەرگەو ئاسایش‌و ناوخۆدا كار دەك��ەم كە رێگا لە رێكخستنی‬ ‫«ك��وردس��ت��ان��ی��ی»‌و فراكسیۆنە حیزبیی دانابوو لەناو ئەو هێزانەدا‪ ،‬هێزانە بەب ‌ێ تەزكیەی حیزبیی بكەن‪ ،‬واتە رەتكردنەوەی پرۆژەكە حیزبیی بگیرێت لەناو هێزەكانی‬ ‫ب��چ��ووك��ەك��ان��ی ن��او پ��ەرل��ەم��ان‪ ،‬سزامان بۆ هەر حیزبێك دانابوو‪ ،‬دانامەزرێن؟‪ ،‬بۆچی «یەكێتی‌و پەیوەندیی ب��ەوەوە هەبووە كە پێشمەرگەو ئ��اس��ای��ش��دا‪ ،‬ئ��ەوە‬ ‫كە دەنگیان بە رەت��ك��ردن��ەوەی دەس��ەاڵت��م��ان داب���ووە حكومەت پارتی» فۆرمی حیزبیی بەسەر یاسا هەیە باس لەو قەدەغەكردنە داواكاریی ئێمە بووە لەسەرەتاوە‬ ‫پ��رۆژەی��اس��اك��ە دا‪ ،‬بریتی بوو كە رێگە ن��ەدات ك��اری حیزبیی كارمەندانی پۆلیس‌و ئاسایش‌و دەك��ات‪ ،‬ب��ەاڵم ئەم یاسایە وەك كە ئەوە بە یاسایەك رێكبخرێت‪،‬‬ ‫لەوەی كە مادەكانی ئەو پرۆژەیە لەناو دام��ودەزگ��ا ئەمنییەكان‌و پێشمەرگەدا داب��ەش��دەك��ەن؟‪ ،‬خۆی جێبەجێنەكراوە‪ ،‬بۆیە لێرەدا رێكار دابنرێت بۆ ئەوەی بە هیچ‬ ‫ل��ە هەندێك ی��اس��ای ت��ردا جێی حكومییەكاندا بكرێت‌و س��زای ب��ۆچ��ی ل��ە س��ن��ووری ئ��ی��دارەی ئ��ەوەن��دە غیابی جێبەجێكردنی ش��ێ��وەی��ەك رێ��گ��ە ن��ەدرێ��ت ئەو‬ ‫ك���راوەت���ەوە‪ ،‬ل��ەوان��ە‪« :‬یاسای مادیی‌و داخستنی دەرگای بارەگای یەكێتیدا‪ ،‬ئابوونەی ئیجباریی‪ ،‬یاسا ه��ەی��ە‪ ،‬ئ��ەوەن��دەی غیابی دامەزراوە نیشتمانییانە بەحیزبیی‬ ‫هەمواركراوی حیزبەكان‪ ،‬ژمارە ئ��ەو حیزبانەی تێدابوو‪ ،‬بەاڵم بەب ‌ێ خواستی هێزەكان خۆیان‪ ،‬نەبوونی یاسا نییە‪ ،‬راستە یاسا ب��ك��رێ��ن‪ ،‬رەت���ك���ردن���ەوەی ئ��ەو‬ ‫(‪)17‬ی ساڵی ‪ ،1993‬یاسای «یەكێتی‌و پارتی» هەموو پڕۆژەو لەگەڵ مووچەكەیاندا دەگەڕێتەوە ه��ەی��ە‪ ،‬ب���ەاڵم كەمتەرخەمیی‌و پرۆژەیەش وەكو «سەدمە»یەك‬ ‫راژەو خانەنیشنی پێشمەرگە‪ ،‬ب��ڕی��ارەك��ان ك��ە بەكاریدەهێنن‪ ،‬بۆ حیزب؟‪ ،‬كە ئەمانە بە بڕوای كەموكوڕیی هەیە لە جێبەجێكردنی واب��وو بۆ من‪ ،‬چونكە پێموابوو؛‬ ‫دەب��وای��ە هەموو پەرلەمانتاران‬ ‫ژمارە (‪)38‬ی ساڵی ‪ ،2007‬یاسای دەیانەوێت الستیكیی بێت‪ ،‬بۆ ك��اروان ساڵح‪ ،‬ئەندامی لیژنەی یاسا لە هەرێمدا»‪.‬‬ ‫بۆ چارەسەری جێبەجێنەكردنی پێشوازییان ل��ەو پرۆژەیاسایە‬ ‫ه��ەم��وارك��راوی پێنجەمی یاسای ئەوەی هەر كاتێك ویستیان بتوانن ناوخۆی پەرلەمانی كوردستان‪:‬‬ ‫پەرلەمانتارەكەی بكردایە‪ ،‬ن��ەك رەت��ی بكەنەوە‪،‬‬ ‫هەڵبژاردنی پەرلەمانی كوردستان لە قازانج‌و بەرژەوەندیی حیزبەكەی «پێشێلكاریی ی��اس��ای��ی زۆر یاساكانیش‪،‬‬ ‫گ��ەورەن‌و دەستدرێژیكردنە سەر لیژنەی یاسایی‪ ،‬بە پلەی یەكەم بە بیانووەكانیشیان بۆ رەتكردنەوەی‬ ‫خۆیان بەكاریبهێنن»‪.‬‬ ‫ژمارە(‪)1‬ی ساڵی ‪.»1992‬‬ ‫ئەركی فراكسیۆنەكانی پەرلەمانی پرۆژەكە‪ ،‬بەج ‌ێ نەبوو»‪.‬‬ ‫رەتكردنەوەی پرۆژەیاساكەی كەرامەتی میللەت‌و حكومەتە»‪.‬‬ ‫ب��ەاڵم ك���اروان س��اڵ��ح‪ ،‬باس‬

‫بۆ فاروق رەفیق‬ ‫لە زیندان‬ ‫دوێ��ن � ‌ێ ف���اروق رەف��ی��ق‪-‬ی‬ ‫رووناكبیر‌و توێژەری فەلسەفە‌و‬ ‫ئ��ەن��دام��ی ئەنجومەنی كاتیی‬ ‫(پێشوو)ی «سەرای ئازادیی»‪،‬‬ ‫زیندانی ك��را‌و بەمەیش یاسای‬ ‫خۆپیشاندانەكانی بەسەردا درا‪.‬‬ ‫وەك رۆژن����ام����ەن����ووس‌و‬ ‫ه��اواڵت��ی��ی��ەك��ی ئ���ەم ه��ەرێ��م��ە‪،‬‬ ‫شەرم دەكەم لەهەرێمێكدام كە‬ ‫تێیدا فاروق رەفیق بەتۆمەتێك‬ ‫دەس��ت��گ��ی��ردەك��رێ��ت؛ ئ��ەوی��ش‬ ‫ئازادیی رادەربڕینە لەچوارچێوەی‬ ‫خۆپیشانداندا (كە هەر ئەمڕۆ‬ ‫لەجیهاندا‪ ،‬یادی ئازادیی رادەربڕین‬ ‫دەك��رێ��ت��ەوە)‪ .‬لێرە گوێبیستی‬ ‫ه���ەواڵ���ی دەس��ت��گ��ی��رك��ردن‌و‬ ‫زیندانیكردنی فاروق رەفیق دەبین‪،‬‬ ‫بەتایبەتی لەم هەرێمەدا‪ ،‬كە تێیدا‬ ‫ئ��ەوان��ەی ئ���ازار‌و ئەشكەنجەی‬ ‫رۆش��ن��ب��ی��ران‌و م��ام��ۆس��ت��ای��ان‌و‬ ‫خوێندكارانی زان��ك��ۆ دەدەن‪،‬‬ ‫ئازادانە دەسووڕێنەوە‌و بەپیاوانی‬ ‫دڵسۆز‌و نیشتمانپەروەر دادەنرێن‪،‬‬ ‫ئ��ەوان��ەی ك��ەن��اڵ��ی ئاسمانیی‬ ‫دەسووتێنن‪ ،‬لەماڵی بەرپرسانی‬ ‫ب���ااڵی ه��ەرێ��م��دا داڵ���دەدەرێ���ن‌و‬ ‫تیماری سووتاوییەكانیان بۆ‬ ‫دەكرێت‪ .‬ئەوانەی بە رۆژی رووناك‬ ‫رۆژنامەنووسان دەڕفێنن‌و دواتر‬ ‫تەرمەكانیان فڕێدەدەن‪ ،‬دەبینین‬ ‫دوای زیاتر لەساڵێك‪ ،‬هەوڵ بۆ‬ ‫بكوژەكانیان‬ ‫دەستگیركردنی‬ ‫نادرێت‪ ،‬ئەوانەی لەسەربانی لق‌و‬ ‫بارەگا حزبییەكانەوە پەالماری‬ ‫خۆپیشاندەران دەدەن‌و شەهیدیان‬ ‫دەك��ەن‪ ،‬یان هەنگاو نانرێت بۆ‬ ‫دەستگیركردنیان‌و م��وع��ەزەز‬ ‫موكەرەم لەالیەن دەسەاڵتەوە‬ ‫داڵدە دەدرێن‪.‬‬ ‫من تەنیا بە خوێندنەوەی‬ ‫ئ��ەو ه��ەواڵ��ە‪ ،‬ك��ە تێیدا باسی‬ ‫زیندانیكردنی ف���اروق رەفیق‬ ‫كراوە‪ ،‬شەرم دامدەگرێت لەوەی‬ ‫ل��ە هەرێمێكدام‪ ،‬بەمشێوەیە‬ ‫دەس������ەاڵت رەف���ت���ار ل��ەگ��ەڵ‬ ‫هاواڵتییەكانی‌و یاسا‌و بكوژەكاندا‬ ‫دەك��ات‪ ،‬بەمشێوەیە دەس��ەاڵت‬ ‫بەكاردەهێنرێت‪ ،‬ئەو دەسەاڵتەی‬ ‫س��ەرچ��اوەك��ەی خەباتی دەی��ان‬ ‫ساڵەی خەڵكی زوڵملێكراوی ئەم‬ ‫هەرێمەیە‪ .‬من شەرم دامدەگرێت‪،‬‬ ‫بەاڵم دەبێت ئەوانەی بەشدارن‬ ‫ل��ەم ناهەقیی‌و بێویژدانییەی‬ ‫بەرامبەر هاواڵتییانی ئەم هەرێمە‌و‬ ‫ل��ەرێ��ی یاساكانییانەوە‪ ،‬ئەم‬ ‫هەڕەشە‌و سوكایەتییانە دەكەن‪،‬‬ ‫دەبێت تا كەی ویژدانیان بەم‬ ‫هەڵوێستانەیان ئاسوودە بێت؟!‬ ‫ل��ە ك��وردس��ت��ان‌و لەسایەی‬ ‫دەسەاڵتی حكومەتی هەرێمدا‪،‬‬ ‫ف��اروق رەف��ی�ق‌و رێبین ه��ەردی‬ ‫دەخرێنە زیندانەوە‌و بكوژان‌و‬ ‫ئ��ازادان��ە‬ ‫تێرۆریستەكانیش‬ ‫دەسووڕێنەوە‌و لە گوڵ كاڵتریان‬ ‫پێناوترێت‪.‬‬ ‫ئەمە‪ ،‬ئەو رۆژگ��ارە بوو كە‬ ‫هەموو نیشتمانپەروەرێكی ئەم‬ ‫نیشتمانە لێی دەترسا‪ ،‬لەوەی‬ ‫رۆژێ��ك ئەم دەس��ەاڵت��ەی هەرێم‬ ‫بەو ئاقارەدا ب��ڕوات‌و زەڕرەی��ەك‬ ‫وەف���ای بۆ خوێنی شەهیدان‌و‬ ‫ئەو خەباتەی گەلی كوردستان‬ ‫نەمێنێت‪ ،‬كە ئەوانی گەیاندە سەر‬ ‫كورسی دەسەاڵت‪.‬‬ ‫بە ف��اروق رەف��ی�ق‌و هەموو‬ ‫ئەوانە دەڵێم كە لەژێر چەتری‬ ‫ی��اس��ادا ناهەقییان بەرامبەر‬ ‫دەكرێت‪ :‬نیگەران مەبن‪ ،‬ئێوە‬ ‫دەسەاڵتێك زیندانی كردوون‪ ،‬كە‬ ‫نەك رێزی ئێوە ناگرن‪ ،‬بەڵكو رێزی‬ ‫مێژووی خۆشیان ناگرن‌و رێزی‬ ‫ئەو قوربانیی‌و فیداكارییانەیش‬ ‫ناگرن؛ كە بەهۆیانەوە گەیاندرانە‬ ‫سەر كورسی دەسەاڵت‪.‬‬

‫رۆژنامەنووسێك‬

‫ذمارة (‪ )632‬سيَشةممة ‪2011/5/3‬‬

‫‪hewal.rozhnama@gmail.com‬‬

‫ئۆپۆزسیۆن داوا ل ‌ه بارزانی ده‌کات؛ چەند یاسایەك ره‌تبکاته‌وه‌‬ ‫رۆژنامە‪ :‬هەرسێ الیەنی ئۆپۆزسیۆن‬ ‫ل��ە پەرلەمانی ك��وردس��ت��ان‪ ،‬داوای‬ ‫رەتكردنەوەی چەند یاسایەك ده‌که‌ن‬ ‫لەالیەن سەرۆكی هەرێمەوە‪ ،‬كە بەبێ‬ ‫ئامادەبوونی ئۆپۆزسیۆن پەسەندكراوە‪.‬‬

‫فراكسیۆنەكانی (گ��ۆڕان‌و یەكگرتوو‬ ‫‌و كۆمەڵ)‪ ،‬لەنامەیەكدا بۆ سەرۆكی‬ ‫هەرێم‪ ،‬كە دوێنێ دووشەممە (‪)5/2‬‬ ‫ئاراستەیان كرد‪ ،‬داوا دەكەن هەریەكە‬ ‫لەیاسای دەس��ت��ەی ن��ەزاه��ەو یاسای‬

‫رێكخراو‌ە ناحكومییە‌كان‌و هاوكاریی‬ ‫گ �ە‌ن��ج��ان‪ .‬ل��ەگ��ەڵ ه����ەردوو یاسای‬ ‫ئە‌نجومە‌نی ئاسایش‌و دە‌زگای ئاسایش‬ ‫ك ‌ه دوێنێ (دووشەممە) لە پەرلە‌مان‬ ‫تاوتو ‌ێ كران‪ ،‬رەتبكاتەوە‪.‬‬

‫لە نامەكەدا‪ ،‬هاتووە‪« :‬لە سۆنگە‌ی‬ ‫هە‌ستكردن بە‌بە‌رپرسیارێتی یاسایی‌و‬ ‫مێژوویی‌و نیشتمانی‌و لەپێناوی بە‌هە‌ند‬ ‫وە‌رگرتنی رۆڵی پە‌رلە‌مان لە‌نوێنە‌رایە‌تی‬ ‫خ�ە‌ڵ��ك��ی ك��وردس��ت��ان‪ ،‬داواك���اری���ن‬

‫لە‌جە‌نابتان هە‌موو ئە‌و یاسایانە‌ی لە‌م‬ ‫دواییە‌دا لە‌پە‌رلە‌مانی كوردستان بە‌بێ‬ ‫ئامادە‌بوونی ئۆپۆزسیۆن پە‌سە‌ندكراون‪،‬‬ ‫ل �ە‌الی �ە‌ن ب �ە‌ڕێ��زت �ە‌و‌ە واژۆ نە‌كرێن‌و‬ ‫بنێردرێنە‌و‌ە بۆ پە‌رلە‌مان»‪.‬‬

‫پێشتر بارزانی داوای كەمكردنەوەی كردبوو‬

‫(‪ )25‬هەزار پێشمەرگە؛ پاسەوانیی بارزانی‌و تاڵەبانی‌و جێگرەكانیان دەكەن‬ ‫راپۆرتی‪ :‬ئەسعەد عەلی‬

‫‪............................................ .......‬‬

‫ێ یەكخستن‌و رێكخستنەوە‬ ‫سەرلەنو ‌‬ ‫هەیەو دوای چاوپێداخشاندنەوەش‪،‬‬ ‫دەبێت لەچوارچێوەی دیسپلین‌و‬ ‫پالنێكی گ��ون��ج��اودا‪ ،‬ژم���ارەی‬ ‫پاسەوانان‌و بەراوردكردنی بەپێگەی‬ ‫بەرپرسیارێتی‌و لەبەرچاوگرتنی‬ ‫ب���ارودۆخ���ی ئ���ەم���ڕۆی ه��ەرێ��م‪،‬‬ ‫بەشێوەیەك هەمواربكرێتەوە»‪.‬‬

‫گشتیی یەكێتی‪ ،‬هەریەكەیان یەكی‬ ‫س ‌ێ فەوجی (‪)1500‬چ��ەك��داری��ی‬ ‫پاسەوانیان هەیە‪.‬‬ ‫ت��اڵ��ەب��ان��ی‌و ب���ارزان���ی‪ ،‬بە‬ ‫هەردووکیان زیاتر لە (‪ )15‬هەزار‬ ‫پێشمەرگەی كوردستانیان بۆ‬ ‫پاسەوانیكردنی تایبەتی خۆیان‬ ‫بەكاردەهێنن‪.‬‬ ‫جێگرەكانیشیان‪ ،‬نزیكەی (‪)10‬‬ ‫هەزار پاسەوانیان هەیە‪ .‬بەوپێیەش‬ ‫تەنیا ئەو (‪ )5‬بەرپرسەی كورد‪،‬‬ ‫نزیكەی (‪ )25‬ه��ەزار پێشمەرگە‬ ‫تەنیا بۆ پاسەوانیكردنی خۆیان‬ ‫بەكاردەهێنن‌و مووچەكانیشیان‬ ‫لەسەر بودجەی گشتییە‪.‬‬

‫داوا لە سەركردەكانی كورد‬ ‫دەك���رێ���ت؛ ب��ۆ ك��ەم��ك��ردن��ەوەی‬ ‫پ���اس���ەوان���ە ت��ای��ب��ەت��ی��ی��ەك��ان‪،‬‬ ‫ل��ەخ��ۆی��ان��ەوە دەستپێبكەن‪،‬‬ ‫«رۆژن��ام��ە»ش لە راپۆرتێكیدا‬ ‫ئاشكرایدەكات؛ كە تەنیا بارزانی‌و‬ ‫تاڵەبانی‌و جێگرەكانیان‪ ،‬نزیكەی ژمارەی پاسەوانە تایبەتییەكانی‬ ‫بەرپرسان‬ ‫(‪ )25‬ه��ەزار پێشمەرگەیان بۆ‬ ‫بەپێی ئ��ەو زان��ی��اری��ی��ان��ەی‬ ‫پاسەوانیی تایبەتی خۆیان داناوە‪.‬‬ ‫چ���اودێ���ران���ی س��ی��اس��ی �ی‌و «رۆژن��ام��ە»‪ ،‬لەسەرچاوەیەكی‬ ‫پەرلەمانتاران؛ پێیانوایە‪ :‬ئەو ئ���اگ���ادارەوە دەس��ت��ی��ك��ەوت��ووە‪،‬‬ ‫ب���ڕی���ارەی ب���ارزان���ی‪ ،‬ك��ە وەك مەسعود بارزانی‪ ،‬زۆرترین ژمارەی‬ ‫«هەنگاو»ێكی چاكسازیی قسەی پاسەوانی لە كوردستاندا هەیە‪،‬‬ ‫«نابێت پێشمەرگە بكرێتە‬ ‫لەسەر دەكرێت‪ ،‬دەبێت لەخۆیەوە كە دوو لیوای گ��واڵن‌و تایبەتەو‬ ‫پاسەوان»‬ ‫دەست پێبكات‌و بەدەربوونی ئەوان ل���ەالی���ەن ك��وڕێ��ك��ی خ��ۆی��ەوە‪،‬‬ ‫�ی؛‬ ‫�‬ ‫�ی‬ ‫�‬ ‫�اس‬ ‫�‬ ‫�ی‬ ‫�‬ ‫س‬ ‫چ��اودێ��رێ��ك��ی‬ ‫سەرپەرشتی‬ ‫لەو بڕیارە‪ ،‬هیچ شتێك ناگەیەنێت‪( .‬مەنسور مەسعود)‬ ‫فۆتۆ‪ :‬ئه‌رشیف‬ ‫ ‬ ‫پاسه‌وانانی به‌رپرسێک؛ له‌کاتی به‌جێهێنانی ئه‌رکه‌کانیاندا‬ ‫رۆژی (‪ )4/25‬فوئاد حسێن‪ ،‬دەكرێت‌و هەر لیوایەكیش (‪ )3000‬لەوبارەیەوە‪ ،‬وتی‪« :‬لەهەرێمێكدا‪،‬‬ ‫ن��ەری��م��ان‪ ،‬وت���ی‪« :‬ك��ەری��م‬ ‫ن������اوب������راو‪ ،‬پ���ێ���ی���وای���ە؛ عەبدوڵاڵ‪ ،‬ئەندامی هەمان لیژنە‪،‬‬ ‫سەرۆكی دیوانی سەرۆكایەتی هەرێم پێشمەرگەیە‪ ،‬كە دەكاتە (‪ )6000‬گەر دام��ەزراوەی یاسایی هەبێت‌و‬ ‫بەپێی ی��اس��اك��ەی پ��ەرل��ەم��ان‪ ،‬خۆپیشاندانەكانی شاری سلێمانی‌و بۆ «رۆژنامە» وتی‪« :‬ئەم بڕیارەی سنجاری‪ ،‬وەزیری ناوخۆو جەعفەر‬ ‫ئاشكرایكرد؛ كە لەسەر فەرمانی هەزار چەكدار‪.‬‬ ‫ه��ەروەه��ا نێچیرڤان بارزانی پێویستە ه��ی��چ ب��ەرپ��رس��ێ��ك‪ ،‬دەوروب����ەری‪ ،‬جوڵەیەكی باشی سەرۆكی هەرێم‪ ،‬ناتوانێت موعجیزە مستەفا‪ ،‬وەزی���ری پێشمەرگە‪،‬‬ ‫مەسعود بارزانی‌و لەچوارچێوەی‬ ‫«بەرنامە»ی چاكسازییدا‪ ،‬دیوانی جێگری سەرۆكی پارتی‪ ،‬لیوایەك پێشمەرگە نەكاتە پاسەوانی خۆی‌و خستووەتە نێو حوكمڕانەكانی دروستبكات‪ ،‬چونكە پێشتریش بە ئەندامانی لیژنەی ئاسایش‌و‬ ‫ئەوە ئەركی پۆلیسە پاسەوانیی كوردستانەوە؛ بۆ ئەوەی هەنگاو پەرلەمان یاسایەكی بۆ رێكخستنی ناوخۆی پەرلەمانی كوردستانیان‬ ‫سەرۆكایەتی هەرێم نووسراوێكی پاسەوانیی دەكات‪.‬‬ ‫راگ��ەی��ان��دووە‪ :‬كەسانێك هەن‬ ‫ج��ەالل تاڵەبانی؛ سكرتێری ب��ەرپ��رس‌و دەزگ��ا حكومییەكان ب���ەرەو چاكسازیی بنێن‪ .‬ئەو پاسەوانەكان هەبووە»‪.‬‬ ‫ئاڕاستەی سەرۆكایەتی ئەنجومەنی‬ ‫ته‌نیا پاسەوانی ئ��ەو پێنج لەدەرەوەی وەزارەتەكانی ناوخۆو‬ ‫وەزی����ران ك����ردووە؛ ب��ۆ ئ��ەوەی گشتیی یەكێتی‌و سەرۆك كۆماری بكات‪ ،‬چونكە وەزیفەی پێشمەرگە وت��ی‪« :‬ئ��ەگ��ەری زۆرە‪ ،‬سەرەتا‬ ‫ئ���ەو ب��ڕی��ارە ب��ەس��ەر خ��ۆی��ان��دا بەرپرسە‪ ،‬كە نزیكەی (‪ )25‬هەزار پێشمەرگە‪ ،‬چ��ەك��داری��ان هەیەو‬ ‫هەردوو وەزیری ناوخۆ‌و پێشمەرگە عیراق‪ ،‬س ‌ێ لیوای پاسەوانیی هەیە؛ جیاوازە»‪.‬‬ ‫سەمیر س��ەل��ی��م‪ ،‬ئەندامی جێبەج ‌ێ بكەن»‪ ،‬هەروەها وتی‪ :‬پێشمەرگە دەب��ن‪ ،‬بەپێی وتەی ئەو دوو وەزارەتەیش دەسەاڵتیان‬ ‫راسپێرێت؛ تاوەكو پالنێكی گونجاو كە لیوایەكیان سەر بە بەرگریی‬ ‫دابنێن بەمەبەستی رێكخستنی فریاكەوتنەو لیوایەكیش سەر بە ل��ی��ژن��ەی ئ��اس��ای��ش‌و ن��اخ��ۆ لە «ئەگەر ئەوان بڕیارەكان سەرەتا وەزی��ران��ی پێشمەرگەو ناوخۆ‪ ،‬بەسەریاندا نییە»‪.‬‬ ‫ب��ەپ��ێ��ی وت����ەی ن��ەری��م��ان؛‬ ‫پ��اس��ەوان��ەك��ان��ی ب��ەرپ��رس��ان‌و فەرماندەی گشتی‌و لیوایەكیش فراكسیۆنی یەكگرتووی ئیسالمیی‪ ،‬بەسەرخۆیاندا جێبەجێ نەكەن‪ ،‬پێشتر رایانگەیاندبوو؛ لەدەرەوەی‬ ‫وەزیری ناوخۆ‪ ،‬دانی بەوەدا ناوە‬ ‫پێیوایە؛ جێبەجێكردنی ئەو بڕیارە‪ ،‬شەقام بڕیارەكانیان بەسەردا دەسەاڵتی ئەواندایە‪.‬‬ ‫سەر بە وەزارەتی پێشمەرگەیە‪.‬‬ ‫كەسێتییەكان‪.‬‬ ‫بەڵێنی كەمكردنەوەی (‪ )20‬هەزار (‪ )60‬هەزار پۆلیسی كوردستان‬ ‫سەرچاوە ئاگادارەكە‪ ،‬وتیشی‪ :‬هەوڵێكە بۆ چاكسازیی‪ ،‬ئەگەربێت‌و دەسەپێنێت»‪.‬‬ ‫فوئاد حوسێن‪ ،‬وتی‪« :‬پرسی‬ ‫ت��ەرخ��ان��ك��راون ب��ۆ پاسەوانیی‬ ‫پۆلیس؛ جێبەجێناكرێت‬ ‫لەالیەكی ت���رەوە‪ ،‬نەریمان‬ ‫پاسەوانی بەرپرسان؛ پێویستی بە ه���ەردوو جێگرەكەی سكرتێری وەك خۆی جێبەجێ بكرێت‪.‬‬

‫رۆژنامەنووسانی هەرێم؛ داوای «ناوچەی ئارام» لە ‪ UN‬دەكەن‬ ‫رۆژنامە‬

‫‪............................................ .......‬‬

‫ب��ڕی��ارە ئ��ەم��ڕۆ سێشەممە‪،‬‬ ‫ئ��ەگ��ەر س��ەرۆك��ای��ەت��ی ه��ەرێ��م‬ ‫وەاڵمی داواك��ەی رۆژنامەنووسان‌و‬ ‫دەزگاكانی راگەیاندن نەداتەوە‪،‬‬ ‫ئەوا رۆژنامەنووسان‌و دەزگاكانی‬ ‫راگەیاندن‪ ،‬نامەیەك ئاراستەی‬ ‫نەتەوەیەكگرتووەكان بكەن‪ ،‬بۆ‬ ‫دابینكردنی «ناوچەیەكی ئارام»‬

‫بۆ رۆژنامەنووسان‪.‬‬ ‫دوای ئ����ەوەی ژم���ارەی���ەك‬ ‫لە رۆژنامەنووسان‌و دەزگاكانی‬ ‫راگ��ەی��ان��دن‪ ،‬ل��ە پەیامێكدا كە‬ ‫ئاراستەی سەرۆكایەتی هەرێمیان‬ ‫كردبوو‪ ،‬داوای بەپەلە ئاوڕدانەوەیان‬ ‫کرد لە بارودۆخی رۆژنامەنووسانی‬ ‫ه��ەرێ��م‪ ،‬تائێستا سەرۆكایەتی‬ ‫ه��ەرێ��م هیچ وەاڵم��ێ��ك��ی ب��ۆ ئەو‬ ‫داوای��ە نییە‪ .‬رۆژنامەنووسانیش‬ ‫رایدەگەیەنن؛ ئەگەر تا ئێوارەی‬

‫ئەمڕۆ وەاڵم نەدرێنەوە‪ ،‬ئەوا پەنا‬ ‫بۆ نەتەوەیەكگرتووەكان دەبەن‪.‬‬ ‫ل���ەو پ��ەی��ام��ەدا‪ ،‬ك��ە (‪)30‬‬ ‫رۆژنامەنووس‌و دەزگای راگەیاندن‬ ‫ئیمزایان كردبوو‪ .‬داوای پاراستنی‬ ‫دە‌زگاكانی راگە‌یاندن‌و سە‌روماڵی‬ ‫رۆژنامە‌نووسان‌و رۆشنبیرانیان كرد‪.‬‬ ‫لە پەیامەكەدا هاتووە‪« :‬داوا‬ ‫دە‌كە‌ین ئاوڕێك ‌ی بە‌پە‌لە‌و مە‌نتیقی‌‬ ‫لە‌و بارودۆخ‌و مامەڵە‌ی ‌ە ‌ی ئێستای‌‬ ‫رۆژن��ام �ە‌ن��ووس��ان ب��درێ��ت�ە‌وە‌‪ ،‬كە‌‬

‫سۆسیالیست؛ سەرلەبەری خۆی دەگۆڕێت‬

‫محه‌مه‌دی حاجی مه‌حمود‬ ‫سەنگەر كوردە‬

‫‪............................................ .......‬‬

‫ب���ڕی���ارە دوو رۆژی دیكە‬ ‫حیزبی سۆسیالیستی دیموکراتی‬ ‫کوردستان‪ ،‬كۆنگرەی شەشەمی‬ ‫ببەستێت‌و گۆڕانكاری ریشەیی‬ ‫لە هەیكەل‌و پەیڕەو و پرۆگرام‌و ناوو‬ ‫لۆگۆو دروشمەكەی بكات‪.‬‬ ‫عەبدوڵاڵ حاجی مەحمود‪،‬‬ ‫كارگێڕی مەكتەبی سیاسیی حیزبی‬ ‫سۆسیالیست‪ ،‬ئەو زانیارییانەی‬ ‫پشتڕاستكردەوەو لە لێدوانێكدا بۆ‬

‫«رۆژنامە» وتی‪« :‬بڕیارە رۆژی‬ ‫(‪ )5/5‬لە هۆڵی شەهید سەعد‬ ‫عەبدوڵاڵ ل ‌ه شاری هەولێر‪ ،‬كۆنگرەی‬ ‫شەشەمی حیزبی سۆسیالیس‬ ‫دیموكراتی كوردستان ببەستین»‪.‬‬ ‫بۆچوونیشی وایە‪ ،‬لە كۆنگرەدا‬ ‫گۆڕانكارییەكی بنەڕەتیی دەكرێت‌و‬ ‫وتیشی‪« :‬س��ەرل��ەب��ەری حیزب‬ ‫ه��ەڵ��دەوەش��ێ��ت��ەوە‌و ل��ە ه��ەم��وو‬ ‫بوارەكاندا قسەی لەسەر دەكرێت‪،‬‬ ‫لە ناو و دروشم‌و لۆگۆو پەیڕەو و‬ ‫پ��رۆگ��رام‌و فەلسەفەی حیزب‪ ،‬بە‬ ‫پرۆگرامێكی نوێ دادەڕێژرێتەوە»‪،‬‬

‫لەبارەی گۆڕینی ناوی حیزبیشەوە‬ ‫وتی‪« :‬ئەوە یەكێكە لەو خااڵنەی‬ ‫قسەی لەسەر دەك��رێ �ت‌و رای��ەك‬ ‫هەیە كە گۆڕانكاریی تێدا بكرێت‌و‬ ‫بەدیلیش زۆرە‪ ،‬بەاڵم لە كۆنگرەدا‬ ‫بڕیاری لێدەدرێت»‪.‬‬ ‫وتیشی‪« :‬سكرتێری حیزب‬ ‫خ��ۆی كاندید دەك��ات��ەوەو ئەگەر‬ ‫خ��ەڵ��ك��ی ت��ری��ش خ���ۆی كاندید‬ ‫بكات‪ ،‬ن��ازان��م‪ ،‬ب��ەاڵم هەیكەلەی‬ ‫كاری رێكخراوەییمان لە سەرەوە‬ ‫بۆ خ���وارەوە بەشێوازێكی نوێ‌‬ ‫دادەڕێژرێتەوە»‪.‬‬

‫جە‌نابتان پۆست ‌ی سە‌رۆكایە‌ت ‌ی‬ ‫هە‌رێمتان لە‌ئە‌ستۆ گرتووە‌‪ ،‬واتە‌‬ ‫دە‌بێت وە‌ك ب��اوك‌و سە‌رۆكێكی‌‬ ‫بێالیە‌ن مامەڵ ‌ە بكە‌یت»‪.‬‬ ‫هەروەها ئاماژە بەوە درابوو؛‬ ‫ك��ە ئ���ەوان خ���وازی���ارن ب �ە‌ك��ردار‬ ‫س��ەرۆك��ی هەرێم ب�ە‌دە‌ن��گ بێت‌و‬ ‫كۆتای ‌ی بە‌و بارودۆخ ‌ە «عورفی»یە‌‬ ‫بهێنێت‪.‬‬ ‫رۆژنامەنووسان‌و دەزگاكانی‬ ‫راگەیاندن‪ ،‬داوای ئەوەیان كردووە‪،‬‬ ‫هە‌موو ئە‌و رۆژنامە‌نووسانە‌ی كە‌‬ ‫دووچار ‌ی گرتن‌و لێدان‌و لێسە‌ندنی‌‬ ‫كە‌لوپە‌لی كاری رۆژنامە‌نووسیی‬ ‫ب��وون �ە‌ت �ە‌وە‌‪ ،‬ل��ەگ��ەڵ ئ �ە‌و دە‌زگ��ا‬ ‫راگە‌یاندنانە‌ی ك ‌ە سووتێنراون‪،‬‬ ‫پێویست ‌ە ق���ە‌رە‌ب���وو ‌ی م��ادی��ی‌‌و‬ ‫مە‌عنە‌وی ‌ی بكرێنە‌وە‪.‬‬ ‫لەتیف فاتیح فەرەج‪ ،‬یەكێك‬ ‫لەو رۆژنامەنووسانە‪ ،‬لە لێدوانێكیدا‬ ‫بۆ «رۆژنامە»‪ ،‬وتی‪« :‬تائێستا‬ ‫س��ەرۆك��ای��ەت��ی ه��ەرێ��م وەاڵم���ی‬ ‫ن��ەداوی��ن��ەت��ەوە‪ ،‬ئێمەش رۆژی‬ ‫ئازادیی بیروڕا (‪ )5/3‬دوامۆڵەتی‬ ‫ئەو وەاڵمدانەوەیەیە بۆ سەرۆكی‬ ‫هەرێم»‪.‬‬ ‫ناوبراو‪ ،‬دەڵێت‪ :‬لە پەیامەكەدا‬ ‫داوای شتێكی موستەحیل نەكراوە‪،‬‬ ‫وتی‪« :‬زیندوویی كۆمەڵگە ئەوە‬ ‫دەخوازێت ژیانێكی ئارام بژێت»‪.‬‬ ‫رۆژن��ام��ەن��ووس��ان هەڕەشەی‬ ‫ئەوەیان كردووە‪ ،‬ئەگەر تا ئەمڕۆ‬ ‫(‪ )5/3‬وەاڵم��ن��ەدرێ��ن��ەوە‪ ،‬ئەوە‬ ‫پەنا بۆ نەتەوەیەكگرتووەكان‬ ‫دەبەن‌و داوای (ناوچەیەكی ئارام)‬ ‫بۆ رۆژنامەنووسان دەكەن‪ ،‬لەژێر‬ ‫سەرپەرشتی (‪)UN‬دا‪.‬‬ ‫ی ح�ە‌وت�ە‌م�ی‌‬ ‫ب�ە‌پ��ێ� ‌ی ب��ە‌ن��د ‌‬ ‫میساق ‌ی نە‌تە‌وە‌یە‌كگرتووە‌كان‪،‬‬ ‫ه��ەرت��اك��ێ��ك دەت���وان���ێ���ت لە‌‬ ‫بڕیاری‌‬ ‫ی‬ ‫چــــوارچــــێــــو‌ە ‌‬ ‫(‪)688‬دا‪ ،‬داوای «ناوچەیەكی‬ ‫ئارام» بكات‪ ،‬ئەمەش هەموو ئەو‬

‫كەسانە دەگرێتەوە كە رووبە‌ڕووی‌‬ ‫هە‌ڕە‌شە‌و تیرۆر دە‌بنە‌وە‪.‬‬ ‫مەسعود عەبدولخالق‪ ،‬خاوەنی‬ ‫دەزگ��ای ستاندەر‪ ،‬وتی‪« :‬لە‌ژێر‬ ‫ی نە‌تە‌وە ‌یە‌كگرتووە‌كاندا‪،‬‬ ‫سای ‌ە ‌‬ ‫زۆر بڕگەو م��ادە هەیە كە تاكە‬ ‫كەسێكیش بۆی هەیە داوای ئەو‬ ‫مافە بكات‪ ،‬ئێمەش ئەگەر وەاڵم‬ ‫نەدرێینەوە‪ ،‬ئەوا داوای ناوچەی‬ ‫ئارام دەكەین»‪.‬‬ ‫عەبدولخالق‪ ،‬وتی‪« :‬هەندێك‬ ‫لێكۆڵەری بیانیم بینیوە‪ ،‬بەئاشكرا‬ ‫وتوویانە؛ مەغروریی‌و گوێنەدانی‬ ‫حكومەت‌و سەرۆكایەتی هەرێم‪،‬‬ ‫ب��ە داوای خەڵكی كوردستان‪،‬‬ ‫دوورن��ی��ی��ە ل��ە (‪ )24‬سەعاتدا‬ ‫تەسەوریان بەرامبەر ئەم هەرێمە‬ ‫بگۆڕێت‪ ،‬چونكە ئەوان نایانەوێت‬ ‫لەم هەرێمەدا پێشێلكاریی بەرامبەر‬ ‫مافی هاواڵتییان بكرێت‪ ،‬بۆیە وەاڵم‬ ‫ن��ەدان��ەوەی سەرۆكی هەرێمیش‬ ‫خراپە»‪.‬‬ ‫راوێژكارەكانی سەرۆكی هەرێم‪،‬‬ ‫بەپێی زانیارییەكانی «رۆژنامە»‪،‬‬ ‫ل��ەگ��ەڵ ئ��ەو رۆژن��ام��ەن��ووس��ان��ەدا‬ ‫قسەیان ك��ردووە‌و داوایانكردووە‪،‬‬ ‫ك��ۆپ��ی��ی��ەك��ی ئ���ەو پ��ەی��ام��ەی��ان‬ ‫بەڕەسمیی بۆ بنێرن‪ ،‬بۆ ئەوەی‬ ‫س��ەرۆك��ای��ەت��ی ه��ەرێ��م وەاڵم��ی��ان‬ ‫بداتەوە‪.‬‬ ‫«رۆژنامە» ویستی بۆچوونی‬ ‫سەرۆكایەتی هەرێم وەربگرێت‪،‬‬ ‫بەاڵم بەردەست نەكەوت‪.‬‬ ‫مستەفا ساڵح كەریم جێگری‬ ‫نەقیبی سەندیكای رۆژنامەنووسانی‬ ‫كوردستان‪ ،‬بێئاگایی خۆی لەو‬ ‫هەوڵەی بەشێك لە رۆژنامەنووسان‌و‬ ‫دەزگاكانی راگەیاندن دەرب��ڕی‪،‬‬ ‫وتی‪« :‬مەرجەعی رۆژنامەنووسان‬ ‫سەندیكایەو ئێمەش بۆچوونی‬ ‫خ���ۆم���ان وت�������ووە‪ ،‬ك���ە دژی‬ ‫پێشیلكارین‌و نیگەران بووین بەو‬ ‫ئاڵۆزییەی كە روویدا»‪.‬‬

‫بەرپرسان‪ ،‬ناوبراو وتی‪« :‬وەزیری‬ ‫ناوخۆ بەڵێنیداوە (‪ )20‬هەزار لەو‬ ‫رێژەیە كەمبكاتەوە‪ ،‬بەاڵم تائێستا‬ ‫ئەمە رووی نەداوە»‪.‬‬ ‫سەباح بەیتوڵاڵ‪ ،‬پەرلەمانتاری‬ ‫فراكسیۆنی كوردستانیی‪ ،‬پێیوایە؛‬ ‫مەسعود ب��ارزان��ی‪ ،‬یەكەم كەس‬ ‫دەبێت ئەو بڕیارە بەسەر خۆیدا‬ ‫جێبەجێ ده‌كات‪.‬‬ ‫تائێستا ئەندامانی لیژنەی‬ ‫ئاسایش‌و ئەنجومەنە خۆجێیەكان‪،‬‬ ‫زانیاریی تەواویان لەسەر رێژەی ئەو‬ ‫پێشمەرگانە نییە كە بۆ پاسەوانی‬ ‫بەرپرسانی «پارتی‌و یەكێتی»‬ ‫تەرخانكراون‪.‬‬ ‫ئەنجام‬ ‫دواج������ار دەش���� ‌ێ بڵێین‪:‬‬ ‫بەسەرۆكی ئەمریكا‌و جێگرەكەی‌و‬ ‫تەواوی بەرپرسانی كۆشكی سپی‌و‬ ‫ئەندامانی كۆنگرێس‌و ئەنجومەنی‬ ‫پیرانی ئەو واڵتە‪ ،‬كە نوێنەرایەتیی‬ ‫نزیكەی (‪ )300‬ملیۆن دانیشتووانی‬ ‫ئەو واڵتە دەكەن؛ كە یەكێكە له‌‬ ‫زلهێزترین واڵتەكانی س��ەر ئەم‬ ‫هەسارەیە‌و زۆرترین هەڕەشەی‬ ‫ت��ێ��رۆری��ش��ی ل��ەس��ەرە‪ ،‬ژم���ارەی‬ ‫پاسەوانەكانیان لەناو واڵتەكەیاندا‪،‬‬ ‫ناگاتە ژم���ارەی پاسەوانەكانی‬ ‫س��ەرۆك��ی پ��ارت �ی‌و جێگرەكەی‌و‬ ‫ه���ەروەه���ا س��ك��رت��ێ��ری گشتیی‬ ‫یەكێتی‌و هەردوو جێگرەكەی‪ ،‬كە‬ ‫ئەمەش دیسانەوە بارگرانییەكی‬ ‫ت���رە؛ دەخ��رێ��ت��ە س��ەر بودجەی‬ ‫گشتیی هەرێم‌و دانیشتووانەكەی‪.‬‬

‫یاسای ئاسایش بەبێ‌ ئۆپۆزسیۆن‬ ‫تێدەپەڕێنرێت‬ ‫بەرهەم عومەر‬

‫‪............................................ .......‬‬

‫ێ‬ ‫پەرلەمانی كوردستان بەب ‌‬ ‫ئۆپۆزسیۆن‪،‬‬ ‫فراكسیۆنەكانی‬ ‫یاسای ئەنجومەنی ئاسایشی‬ ‫هەرێم پەسەند دەكات‌و ئەندامێكی‬ ‫فراكسیۆنی «گ��ۆڕان»ی��ش لە‬ ‫پ��ەرل��ەم��ان‪ ،‬رای��دەگ��ەی��ەن��ێ��ت‪:‬‬ ‫س���ەرۆك���ای���ەت���ی پ���ەرل���ەم���ان‬ ‫بەپێچەوانەی وتەیەكی سەرۆكی‬ ‫هەرێم‌و بڕیارە (‪ )17‬خاڵییەكەی‬ ‫پەرلەمان‪ ،‬ئەو یاسایانە دەخاتە‬ ‫بەرنامەی دانیشتنەكانەوە‪ ،‬كە‬ ‫رەهەندی نیشتمانییان هەیە‪.‬‬ ‫پ���اش���ن���ی���وەڕۆی دوێ��ن��ێ‬ ‫(دووش��ەم��م��ە)‪ ،‬لە پەرلەمانی‬ ‫كوردستان‪ ،‬بەبێ ئامادەبوونی‬ ‫ئۆپۆزسیۆن‪،‬‬ ‫فراكسیۆنەكانی‬ ‫ل��ی��س��ت��ی دەس������ەاڵت ی��اس��ای‬ ‫ئەنجومەنی ئاسایشی پەسەند‬ ‫كرد‪ ،‬كە بەالی پەرلەمانتارێكی‬ ‫لیستی گ��ۆڕان��ەوە پرۆژەیەكی‬ ‫م��ەت��رس��ی��دارەو ه��ەرێ��م ب��ەرەو‬ ‫سیستمێكی پۆلیسیی دەبات‪.‬‬ ‫نەریمان عەبدوڵاڵ‪ ،‬لە لیژنەی‬ ‫ناوخۆ‌و ئەنجومەنە خۆجێییەكانی‬ ‫پ��ەرل��ەم��ان‪ ،‬ب��ە «رۆژن��ام��ە»ی‬ ‫راگەیاند‪ :‬سەرۆكایەتی پەرلەمانی‬ ‫كوردستان‪ ،‬سەلماندی سەربەخۆ‌و‬ ‫بێالیەن نییە ل��ەو ملمالنێیەی‬ ‫لەنێو الیەنە سیاسییەكاندایە‪،‬‬ ‫وت��ی��ش��ی‪« :‬پ��ەی��وەن��دی��ی��ەك��ی‬ ‫پێچەوانەیی هەیە لەنێوان یاسای‬ ‫ئەنجومەنی ئاسایشی هەرێم‌و‬ ‫بڕیارە ‪ 17‬خاڵییەكە‌و یاساكانی‬ ‫دیكەی پەرلەمانی كوردستان‌و‬ ‫سیستمی حكومڕانیی هەرێم»‪.‬‬ ‫نەریمان‪ ،‬ئاماژەی بەوەش‬ ‫كرد‪ :‬ئەو یاسایانەی رەهەندی‬

‫نیشتمانییان ه��ەی��ە‪ ،‬دەبێت‬ ‫ب��ە ت��ەواف��وق��ی ن��ێ��وان الیەنە‬ ‫س��ی��اس��ی��ی��ەك��ان��ی پ��ەرل��ەم��ان‬ ‫(ئ���ۆپ���ۆزس���ی���ۆن‌و س����ەر بە‬ ‫دەسەاڵت) تێپەڕێنرێت‪ ،‬بەاڵم لەم‬ ‫بارودۆخەی هەرێمدا‌و بەم شێوەیە‬ ‫بەبێ ئۆپۆزسیۆن‪ ،‬یاسایەكی‬ ‫وا هەستیار تێپەڕێنرێت‪ ،‬لە‬ ‫خزمەتی ئامانجە نیشتمانییەكان‌و‬ ‫سیستمی سیاسیی هەرێمدا‬ ‫نابێت‪.‬‬ ‫بەپێی خاڵی (‪)16‬ی بڕیارە‬ ‫(‪ )17‬خاڵییەكەی پەرلەمان‪ ،‬كە‬ ‫لە رۆژی ‪ 2011/2/23‬پەسەند كرا‪،‬‬ ‫دەبێت زەمینەسازیی بكرێت بۆ‬ ‫ئەنجامدانی دیالۆگی نیشتمانیی‬ ‫سیاسیی لەنێوان ئەو حیزب‌و‬ ‫الیەنە سیاسییانەی نوێنەریان لە‬ ‫پەرلەمانی كوردستاندا هەیە‪.‬‬ ‫بڕیارە ئەمڕۆش (سێشەممە)‬ ‫پەرلەمانی ك��وردس��ت��ان بەبێ‬ ‫ئۆپۆزسیۆنەكان‪،‬‬ ‫فراكسیۆنە‬ ‫ی��اس��ای (دەزگ����ای ئاسایشی‬ ‫هەرێم) تێپەڕێنێت‪.‬‬ ‫پێشتر‪ ،‬س��ەرۆك��ی هەرێم‬ ‫لە لێدوانێكیدا رایگەیاندبوو‪:‬‬ ‫دەبێت ئەو یاسایانەی رەهەندی‬ ‫نیشتمانییان هەیە‪ ،‬بە تەوافوقی‬ ‫الی���ەن���ە س��ی��اس��ی��ی��ەك��ان لە‬ ‫پەرلەمان پەسەند بكرێن‪ ،‬بەاڵم‬ ‫دوای ئ��ەوەی فراكسیۆنەكانی‬ ‫ئ��ۆپ��ۆزس��ی��ۆن هەڵوێستیان‬ ‫وەرگرت‌و بایكۆتی دانیشتنەكانی‬ ‫پەرلەمانیان ك��رد‪ ،‬لە ئێستادا‬ ‫س��ەرۆك��ای��ەت��ی پ��ەرل��ەم��ان ئەو‬ ‫یاسایانەی خستووەتە بەرنامەی‬ ‫ك��ارەوە؛ كە نیشتمانین‌و بەبێ‬ ‫گفتوگۆكردن‌و لە س��وودی دوو‬ ‫حیزبە دەسەاڵتدارەكە پەسەندیان‬ ‫دەكەن‪.‬‬

‫ذمارة (‪ )632‬سيَشةممة ‪2011/5/3‬‬

‫‪www.rozhnama.net‬‬

‫‪hewal.rozhnama@gmail.com‬‬

‫حەسیر مەیدانەكەی سەرۆكی پارلەمان لەزاری هاتە دەرەوە‪ ،‬ئەگەر لەدەرەوەی پەرلەمان بوایە‪ ،‬رەنگە پێم وابووایە ئەوە قسەیەكی‬ ‫عەسكەرییەو باسی تێهەڵدانە‪ ،‬بەاڵم لەناو پەرلەماندا‪ ،‬ئەو خوێندنەوەیەی بۆ ناكەم‪.‬‬

‫پڕۆژە چاكسازییەكەی بارزانی؛ چی بەسەر هات؟‬

‫ئاری هەرسین‪ :‬ئەو خااڵنەی سەرۆكی هەرێم جێبەجێ نابێت؛ ئەگەر ناوەندی دادوەریی‌و حكومەتی هەرێم جدیی نەبن لە ئیشی خۆیاندا‬ ‫راپۆرتی‪ :‬بەرزان عەلی حەمە‬

‫‪..............................‬‬ ‫م���ان���گ‌و ن��ی��وێ��ك ب��ەس��ەر‬ ‫راگەیاندنی پ��رۆژەی چاكسازیی‬ ‫سەرۆكی هەرێمدا تێپەڕ بووەو‬ ‫بەرپرسێکی «پارتی»ش دەڵێت‪:‬‬ ‫«ئ��ەو خااڵنەی سەرۆكی هەرێم‬ ‫جێبەجێ نابێت؛ ئەگەر ناوەندی‬ ‫دادوەریی‌و حكومەتی هەرێم جدیی‬ ‫نەبن لە ئیشی خۆیاندا»‪.‬‬ ‫سەرۆكی‬ ‫مەسعود بارزانی‪،‬‬ ‫محەمەد‬ ‫ئاری هەرسین ‬ ‫هەرێمی ك��وردس��ت��ان ل��ە رۆژی‬ ‫نەورۆزی ئەمساڵدا «بەرنامەیەكی ل��ە دەس���ەاڵت دەگ���رن‪ ،‬ئ��ەوەی‬ ‫چاكسازیی (‪ )20‬خاڵی» راگەیاند‪ ،‬بودجەكەی شەفاف نییە‪ ،‬هەردوو‬ ‫تێیدا؛ بەڵێنی ئەوەی دا لە ماوەی حیزبی دەسەاڵتدارە‪.‬‬ ‫مەولود باوە موراد‪ ،‬ئەندامی‬ ‫سێ تا چ��وار مانگی داهاتوودا‬ ‫ئەنجامەكەی ببینرێت‪ ،‬ب��ەاڵم مەكتەبی سیاسیی یەكگرتووی‬ ‫نزیكەی مانگ‌و نیوێك‪ ،‬بەسەر ئیسالمیی‪ ،‬ئاماژە بەوە دەكات؛‬ ‫ئ��ەو وادەی���ەدا تێپەڕیوە‪ ،‬بەاڵم كە سەرچاوەی دارایی ئۆپۆزسیۆن‬ ‫هیچ دەرئەنجامێكی چاكسازیی روون���ە‌و بەشێكی ل��ە حكومەت‬ ‫وەردەگ�����رن‌و بەشێكیشی لەو‬ ‫دەرنەكەوتووە‪.‬‬ ‫یەكێك ل��ە خاڵەكانی ئەو ك��ۆم��ەك‌و یارمەتییانەیە‪ ،‬كە‬ ‫پ���رۆژەی���ەی س���ەرۆك���ی ه��ەرێ��م ئ��ەن��دام��ەك��ان��ی��ان دەی����دەن‌و بە‬ ‫«ئ��اش��ك��راك��ردن��ی س��ەرچ��اوەی «رۆژن��ام��ە»ی راگ��ەی��ان��د‪« :‬من‬ ‫دارای��ی هەموو حیزبەكان» بوو‪ ،‬پ��ێ��م��وان��ی��ی��ە‪ ،‬ه��ی��چ حیزبێكی‬ ‫ئۆپۆزسیۆنیش رەخ��ن��ەی ئەوە كوردستان جگە لە «یەكێتی‌و‬

‫تۆفیق رەحیم ‬

‫مەولود باوە موراد ‬

‫پ��ارت��ی» س��ەرچ��اوەی دارای��ی��ان‬ ‫بەشێوەی كۆمپانیای بازرگانیی‌و‬ ‫س��ەرچ��اوەی تر هەبێت‪ ،‬ئەوەی‬ ‫سەرۆكی هەرێم باسی ك��ردووە‪،‬‬ ‫دەچێتە خانەی شەفافییەتەوە‪،‬‬ ‫رەن��گ��ە ئ���ەو ش��ەف��اف��ی��ی��ەت��ەش‬ ‫«یەكێتی‌و پارتی» بگرێتەوە‪،‬‬ ‫چونكە ئەوان حەتمەن سەرچاوەی‬ ‫داراییان لە حكومەت‪ ،‬پەیوەستە‬ ‫بە گرێبەستە بازرگانیی‌و هەوڵە‬ ‫البەالكانی حكومەتی هەرێمەوە»‪.‬‬ ‫باوەموراد‪ ،‬ئاماژەی بەوەشدا؛‬ ‫ك���ە ئ�����ەوان (ئ��ۆپ��ۆزس��ی��ۆن)‬ ‫سەرچاوەی داراییان ئاشكرایە‌و‬

‫محەمەد حەكیم‬ ‫دەشخوازن بگەنە ئەو سنوورەی‬ ‫«كە چی رەواو چی ناڕەوایەو‬ ‫كامە دەستكەوتی حیزبەو كامەش‬ ‫لە سامانی گشتیی وەردەگیرێت؟‌‬ ‫وتیشی‪« :‬لەبەرئەوەی داهاتی‬ ‫ئێمە لەبەردەستی ئەواندایە‪ ،‬ئەوا‬ ‫سەرچاوەی دارایی ئێمە ئاشكرایە‪،‬‬ ‫بەاڵم سەرچاوەی دارای��ی ئەوان‬ ‫ئاشكرا نییە‪ ،‬بەتەنیا ئاشكراكردنی‬ ‫سەرچاوەی دارایی حیزبیش بەس‬ ‫نییە‪ ،‬بەڵكو پێمباشە لە داهات‌و‬ ‫سامانی سەركردەو بەرپرسەكانیش‬ ‫بكۆڵرێتەوە‪ ،‬بۆ ئەوەی پرۆژەكەی‬ ‫س��ەرۆك��ی هەرێم جێگەی خۆی‬

‫بگرێت‪ ،‬بەپێویستی دەزان��م لە‬ ‫دارایی سەركردەی حیزبەكانیش‬ ‫بپرسرێتەوە»‪.‬‬ ‫م���ەك���ت���ەب���ی س��ی��اس��ی��ی‬ ‫«پ�������ارت�������ی»ش‪ ،‬ئ���ۆب���اڵ���ی‬ ‫ئ��ەگ��ەری سەرنەكەوتنی پ��رۆژە‬ ‫چاكسازییەكەی سەرۆكی هەرێم‬ ‫دەدات بەسەر جدیی نەبوونی‬ ‫حكومەت‌و دەسەاڵتی دادوەرییدا‪.‬‬ ‫ئ��اری هەرسین‪ ،‬بەرپرسی‬ ‫راگەیاندنی نووسینگەی مەكتەبی‬ ‫سیاسیی «پارتی» لە سلێمانی‬ ‫ب��ە «رۆژن���ام���ە»ی راگ��ەی��ان��د‪:‬‬ ‫«دەبێت ئێمە وەك��و «پارتی»‬ ‫ب��ودج��ەی‬ ‫دەستپێشخەربین‌و‬ ‫خ��ۆم��ان ش��ەف��اش بكەین‪ ،‬ئەو‬ ‫هەوڵەش هەیە‪ ،‬چونكە ئێمەش‬ ‫وەك���و ح��ی��زب ل��ەژێ��ر ف��ش��اری‬ ‫سەرۆكایەتی هەرێمداین»‪.‬‬ ‫ئاری هەرسین‪ ،‬ئەو رایە بە‬ ‫بێویژدانی دەزانێت‪ ،‬كە پێیوابێت؛‬ ‫پ���رۆژەك���ەی س��ەرۆك��ی ه��ەرێ��م‬ ‫نەچووبێتە بواری جێبەجێكردنەوە‌و‬ ‫دەڵ��ێ��ت‪« :‬چ��ەن��دی��ن زەوی���ی‌و‬ ‫موڵكی حكومەت گ��ەڕاوەت��ەوە‪،‬‬ ‫بەدواداچوون دەست پێكراوە‪ ،‬كێ‬ ‫ئەوەندە ئینسانێكی سیاسیی‌و‬

‫مەنتقییە كە پێیوایە؛ دەبێـت‬ ‫لەماوەی یەك مانگدا ئەنجامی زۆر‬ ‫سیحراویی ببینێت؟‪ ،‬پێموایە؛ ئەو‬ ‫خااڵنەی سەرۆكی هەرێم جێبەجێ‬ ‫نابێت‪ ،‬ئەگەر ناوەندی دادوەریی‌و‬ ‫حكومەتی هەرێمی كوردستان‬ ‫جدیی نەبێـت لە ئیشی خۆیدا»‪.‬‬ ‫شەفافبوونی‬ ‫مشتومڕی‬ ‫بودجەی حیزبەكان لەكاتێكدایە‪،‬‬ ‫ب���ودج���ەی ه���ەر س���ێ الی��ەن��ی‬ ‫ئۆپۆزسیۆن (گۆڕان‪ ،‬یەكگرتوو‪،‬‬ ‫ك��ۆم��ەڵ) ل��ەالی��ەن حكومەتەوە‬ ‫ب����ڕدراوە‪ ،‬ك��ە دەس����ەاڵت وەك‬ ‫«بڕیاری بەكۆمەڵ ناوی دەبرد»‪.‬‬ ‫محەمەد حەكیم‪ ،‬ئەندامی‬ ‫مەكتەبی سیاسیی كۆمەڵی‬ ‫ئیسالمیی ئ��ام��اژە ب��ۆ ئ��ەوە‬ ‫دەكات؛ كە بودجەی حیزبەكەیان‬ ‫هێندە شەفاف بووە‪ ،‬كە بڕیاری‬ ‫ب��ڕی��ن��ی ل���ەالی���ەن دەس���ەاڵت���ی‬ ‫ج��ێ��ب��ەج��ێ��ك��ردن��ەوە درا‌و بۆ‬ ‫«رۆژنامە» وتی‪« :‬لەو بڕیارە‬ ‫ق���ورس���ەدا ك��ە ب��ودج��ەی سێ‬ ‫حیزب ببڕدرێت‪ ،‬ئەوە فشارێكی‬ ‫سیاسییەو هیچ پێی ناوترێت‬ ‫شەفافییەت‪ ،‬رێگەی تر هەیەو‬ ‫ب��ۆ ئ���ەوەی شەفافییەت بەرپا‬

‫بكرێت»‪.‬‬ ‫ئ��ەو ئ��ەن��دام��ەی مەكتەبی‬ ‫سیاسیی كۆمەڵی ئیسالمیی‪،‬‬ ‫باسی ل��ەوە ك��رد؛ كە تائێستا‬ ‫ن��ازان��ێ��ت ب��ودج��ەی «یەكێتی‌و‬ ‫پ���ارت���ی» چ���ەن���دە»‪ ،‬ن��ەش��م‬ ‫بیستووە‪ ،‬كە برادەران بیزانن»‪.‬‬ ‫ه��اوك��ات م��ح��ەم��ەد تۆفیق‬ ‫رەحیم‪ ،‬وتەبێژی بزووتنەوەی‬ ‫«گ�����ۆڕان» ئ��اش��ك��رای��دەك��ات؛‬ ‫«پ��رۆژەك��ەی س��ەرۆك��ی هەرێم‪،‬‬ ‫ه��ی��چ��ی ن���ەچ���ووەت���ە ب����واری‬ ‫ج���ێ���ب���ەج���ێ���ك���ردن���ەوە»‌و بۆ‬ ‫«رۆژن��ام��ە»ش��ی روون��ك��ردەوە؛‬ ‫«یەكێتی‌و پارتی» بە بڕیارێك‬ ‫بودجەی ئۆپۆزسیۆنیان بڕیوە‪،‬‬ ‫ب���ەاڵم ب���ودج���ەی ئ���ەو حیزبە‬ ‫بچووكانەی كە لە دەوروب���ەری‬ ‫خۆیاندان‌و هیچ نوێنەرایەتییەكیان‬ ‫نییە‪ ،‬ن��ەب��ڕدراوە»‪ ،‬لەبەرئەوە‬ ‫شتێك نییە بەناوی جێبەجێكردنی‬ ‫پرۆژەی چاكسازیی‪ ،‬ئێمە تائێستا‬ ‫نازانین كە «یەكێتی‌و پارتی»‬ ‫ب��ودج��ەی خ��ۆی��ان چ��ەن��دە‪ ،‬ئەو‬ ‫شەفافییەتەی ئ���ەوان باسی‬ ‫دەك��ەن‪ ،‬بۆ بڕینی بودجەكەی‬ ‫ئێمە بووە»‪.‬‬

‫وتەبێژی مەكتەبی سیاسیی پارتی‪:‬‬

‫ئۆپۆزسیۆن؛ هیچ بەرنامەیەكی نییە بۆ چاكسازیی؛ ئیتر بۆچی حكومەت هەڵبوەشێنینەوە؟‬

‫سازدانی‪ :‬بەرزان عەلی حەمە‬ ‫‪..............................‬‬

‫جەعفەر ئیبراهیم ئیمنكی‪ ،‬ئەندام‌و وتەبێژی مەكتەبی سیاسیی‬ ‫پارتی دیموكراتی كوردستان‪ ،‬سەبارەت بە دۆخی سیاسیی‌و‬ ‫حوكمڕانی هەرێمی كوردستان‌و بەردەوامبوونی ئەو قەیرانەی لە‬ ‫هەرێمدا هەیە‪« ،‬رۆژنامە» ئەم چاوپێكەوتنەی لەگەڵدا سازداوە‪.‬‬

‫رۆژنامە‪ :‬زۆرب��ەی كات ئێوە‬ ‫پەنجەی تۆمەت بۆ ئۆپۆزسیۆن‬ ‫درێ���ژ دەك���ەن ل��ەب��ەرام��ب��ەر ئەو‬ ‫خۆپیشاندان‌و ناڕەزاییانە‪ ،‬پێتان ئەستۆی خۆی وەك بەرنامەیەك‬ ‫وایە ئەگەر ئۆپۆزسیۆن نەبووایە ب��ۆ زی��ادك��ردن��ی چاالكییەكانی‬ ‫ئۆپۆزسیۆن‪ ،‬بۆ ئ��ەوەی فشاری‬ ‫خەڵك ناڕازیی نەدەبوو؟‬ ‫* ژیان هەبوو‪ ،‬خەڵكی رازیی‌و زیاتر بهێنێت بۆ سەر دەسەاڵت‪،‬‬ ‫ناڕازیش دەبێت‪ ،‬لێرەدا دەبێت ئەوەش مەسەلەیەكی شاراوە نییە‪.‬‬ ‫رۆژن����ام����ە‪ :‬ئ��ای��ا پ��ارت��ی‌و‬ ‫رێ��ژەی ناڕازییەكان شیبكەینەوە‬ ‫تابزانین لەچی ناڕازییەو بۆچی یەكێتی ه��ه‌ردووک��ی��ان پێکه‌وه‌‬ ‫ناڕازییە‪ .‬لەزۆربەی ئەو راپرسییانەدا ه��ەڵ��وەش��ان��دن��ەوەی حكومەتیان‬ ‫ك��ە رێ��ك��خ��راوەك��ان ك��ردووی��ان��ە‪ ،‬بەالوە هێڵی سوورە؟‬ ‫*پ���ارت���ی‌و ی��ەك��ێ��ت��ی دوای‬ ‫رێ���ژەی ن��اڕازی��ی��ەك��ان لەهەرێمی‬ ‫كوردستان لەئاستێكی كەمدایە بە تێگەشتن‌و گفتوگۆكردن لەگەڵ‬ ‫ب��ەراورد بەوانەی كە رازین‪ ،‬بەاڵم الیەنی ئۆپۆزسیۆن‪ ،‬گەیشتینە ئەو‬ ‫دەبێـت حسابی ئ��ەوەش بكەین قەناعەتەی كە ئۆپۆزسیۆن لەبواری‬ ‫ك��ە (‪)%30‬ی خەڵك ب��ەش��داری گفتوگۆ‌و لەبواری ئەوەی چاكسازیی‬ ‫هەڵبژاردنەكانی نەكردووە‪ .‬بەپێی ل��ە سیستمی ئ��ی��داری��دا بكەین‪،‬‬ ‫ئەو بەدواداچوونانەی لەدوو ساڵی هیچ بەرنامەیەكیان پێ نییەو بێ‬ ‫راب�����ردوودا ك��ردووم��ە‪ ،‬ه��ۆك��اری ب��ەرن��ام��ەن‪ ،‬بەڕاستیش پارتی‌و‬ ‫ناڕەزاییەكان ئەوەیە كە بەپلەی یەكێتی نیگەران بوون بەوەی كە‬ ‫یەكەم بێكاری زۆرە‪ ،‬پلەی دووەم‪ :‬ئۆپۆزسیۆن بەرنامەی پێ نەبێت‬ ‫گەندەڵی زۆرە‪ ،‬پلەی سێیەم‪ :‬بۆ چاكسازیی سیاسیی‪ ،‬لێرەدا كە‬ ‫نیشتەجێبوونە‪ ،‬پلەی چ��وارەم‪ :‬باسی هەڵوەشاندنەوەی حكومەت‬ ‫خ��زم��ەت��گ��وزاری��ی ت��ەن��دروس��ت�ی‌و بكەین‪ ،‬پێشتر گۆڕان باسی كرد‪،‬‬ ‫تەنانەت كێشەی كارەباش دێت‪ .‬بەاڵم ئەوان بەرنامەیەكی تۆكمەیان‬ ‫دوو گرفتی گ���ەورە ل��ەب��ەردەم پێ نییە بۆ چاكسازیی‪ ،‬ئیتر ئێمە‬ ‫حكومەتدایە‪ ،‬كە ئەوانیش بێكاری‌و بۆ ئەو ریسكە بكەین‌و حكومەت‬ ‫گەندەڵیین‪ ،‬كە گرفتی زۆر گەورەو هەڵبوەشێنینەوە‪.‬‬ ‫رۆژن���ام���ە‪ :‬ه��ەن��دێ پێیان‬ ‫جدییە‪.‬‬ ‫رۆژن�����ام�����ە‪ :‬ب�����ەاڵم وەه���ا وای���ە ئ��ەو دۆخ���ەی رووب����ەڕووی‬ ‫ت��ۆم��ەت��ب��اردەك��رێ��ن ك���ە ئ��ێ��وە كوردستان بووەتەوە‪ ،‬پێویستی بە‬ ‫لەبەرامبەر ناڕەزایی ئەو خەڵكەدا‪ ،‬هەڵوەشاندنەوەی حكومەتە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫هێرشی راگەیاندن دەكەنە سەر پارتی‌و یەكێتی تەنیا لەبەرئەوەی‬ ‫ئۆپۆزسیۆن‌و پێتان وایە هەمووی خواستی ئۆپۆزسیۆنی لەسەرە‪،‬‬ ‫نایانەوێت بیكەن‪ ،‬راستی ئەوە‬ ‫لەژێر سەری ئەواندایە؟‬ ‫ ن���ا ئ��ێ��م��ەش ب���ەچ���اوی چۆنە؟‬‫* ئەوە دەگەڕێتەوە بۆ ئەوەی‬ ‫خۆمان دەبینین خەڵك ناڕازییە‪،‬‬ ‫رێكخستنەكانی ئۆپۆزسیۆن ملمالنێی سیاسیی‬ ‫لەڕاپۆرتەكانی‬ ‫پ��ارت��ی دی��م��وك��رات��ی كوردستان خستبووە پێش هەموو شتێكی‬ ‫ب��ەگ��ش��ت��ی‪ ،‬ئ���ام���اژە بەئاستی ت��ر‪ ،‬ل��ەم��اوەی گوتاری سیاسیی‬ ‫ن��اڕازی��ی��ەك��ان دەدات‪ ،‬هەمیشە ئ��ۆپ��ۆزس��ی��ۆن ل��ەس��ەر ئاستی‬ ‫ئەوەیان وت��ووە كە خەڵك رازی میدیا‌و ش��ەق��ام‌و لەسەر ئاستی‬ ‫نییەو دەبێت بەدەمیەوە بچین‪ ،‬پەیوەندییە نێودەوڵەتییەكانیشیدا‪،‬‬ ‫ئێمە بەوردیش چاودێری میدیاكان‌و ئ��ەوان ملمالنێ سیاسییەكەیان‬ ‫سەر شەقام دەكەین‪ ،‬ئێمە لەوانە پێشخستبوو؛ هەر لەپێناوی ئەوەی‬ ‫تێدەگەین‪ ،‬ب��ەاڵم ئاڕاستەكردنی پەیامی ئ��ەوان زاڵ بێت بەسەر‬ ‫ئەو ناڕەزاییە ئۆپۆزسیۆن خستیە پەیامی دەسەاڵتدا‪ ،‬بۆیە لەڕووی‬

‫ملمالنێی سیاسییەوە‪ ،‬مافی هەر‬ ‫الیەكە هیچ خاڵێكی پۆزەتیف‬ ‫نەداتە ركابەری خۆی‪ ،‬ئەگینا ئەگەر‬ ‫لەڕووانگەی نیشتمانییەوە سەیری‬ ‫ئەوە بكەین‌و بڵێین ئەوە پاكەتێكی‬ ‫نیشتمانییە‪ ،‬پێم وایە هەردووالی‬ ‫ئۆپۆزسیۆن‌و دەس���ەاڵت دەب��وو‬ ‫باشتر لەیەك تێبگەن‪ ،‬بەاڵم ئێستا‬ ‫لەیەك تێناگەن‪ ،‬چونكە پێشبڕكێی‬ ‫راگەیاندن‌و سیاسیی زۆر زاڵترە‬ ‫بەسەر مەسەلە كۆنكرێتییەكاندا‪،‬‬ ‫شێوەی ملمالنێكە زۆر روونە‪ ،‬كە‬ ‫بایەخمان بەناوەڕۆكی ئەو ملمالنێیە‬ ‫نەداوە‪.‬‬ ‫رۆژن����ام����ە‪ :‬گ��ل��ەی��ی ئ���ەوە‬ ‫ل��ە دەس����ەاڵت دەك��رێ��ت لەبری‬ ‫خواستەكانی‬ ‫جێبەجێكردنی‬ ‫هاواڵتیان‪ ،‬پەنای بردووەتە بەر‬

‫ستایشی رۆڵی‬ ‫ئۆپۆزسیۆن‬ ‫دەكەین؛ كە‬ ‫رۆڵیان لە‬ ‫هێوربوونەوەی‬ ‫رەوشەكەدا‬ ‫هەبووە‬

‫هێزی سەربازیی؟‬ ‫ ئەو خۆپیشاندانە جەماوەرییە‬‫ماوەیەكی زۆری خایاند‌و ئەوەش‬ ‫دەسەلمێنێت ئەو خەڵكە تووشی‬ ‫فشاری لەشكری نەبوو‪ ،‬بەڵكو ئەو‬ ‫خەڵكە خۆی لەبەر دەركی سەرا‬ ‫ماندوو ببوو‪ ،‬زۆر چاالكی دەنواند‬ ‫بەڕاستی چاالكی تەمسیلی بوو‪،‬‬ ‫هەر بۆ ئەوەی خەڵكەكە مەشغوڵ‬ ‫بكەن‪ ،‬دەنگدانیان لەسەر وەزیرەكان‬ ‫دەكرد دەتانەوێت‌و ناتانەوێت‪ ،‬یان‬ ‫پێشنیازێكی سیاسییان دەك��رد‌و‬ ‫دەی��ان��وت س��ێ رۆژ م��ۆڵ��ەت بە‬ ‫دەس��ەاڵت دەدەی��ن‪ ،‬ئەگەر وەاڵم‬ ‫نەدەنەوە شەرعییەتیان نامێنێت‪،‬‬ ‫پێموایە ئەگەر سەدا دەی هۆكاری‬ ‫كۆتاییهاتن ب��ەو خۆپیشاندانە‪،‬‬ ‫تەكتیكی پۆلیس بووبێت‪ ،‬سەدی‬ ‫ن���ەوەدی هۆكارەكە خ��ودی ئەو‬ ‫خەڵكە خۆی بوو‪ ،‬بەاڵم بەڕاستی‬ ‫پەیامەكەیان بە پارتی‌و یەكێتی‬ ‫گەیشت‪.‬‬ ‫رۆژنامە‪ :‬ئایا راستە ئێوە بە‬ ‫گڵۆپی سەوزی ئەمریكا توانیتان‬ ‫خۆپیشاندانەكان دابمركێننەوە؟‬ ‫ ئ��ەوە بەپلەی ی��ەك��ەم بۆ‬‫خواستی خەڵك دەگەڕێتەوە‪ ،‬وەڵاڵ‬ ‫ئێمە پێمان خۆشە هەموو واڵتانی‬ ‫دنیا پشتیوانی ئێمەو ئارامی‬ ‫هەرێمی كوردستان بكەن‪ ،‬بەاڵم‬ ‫ئ��ەوەش ناكاتە ئ��ەوەی داخوازیی‬ ‫ئەو خەڵكە پشتگوێ بخەین‪ ،‬ئێمە‬ ‫بەوپەڕی جدییەتەوە رووب��ەڕووی‬ ‫گەندەڵیی‌و ئەنجامدانی چاكسازیی‬ ‫دەب��ی��ن��ەوە‪ .‬س��وپ��اس��ی خەڵكی‬ ‫كوردستان دەكەین كە دەرفەتی‬ ‫زیاترمان پێدەدەن‪.‬‬ ‫رۆژنامە‪ :‬لەناو شاری هەولێردا‪،‬‬ ‫بەبەرچاوی هێزەكانی ئاسایش‌و‬ ‫پۆلیسەوە لەخەڵك دەدرێت‌و خەڵك‬ ‫دەڕفێنرێت‌و تەنانەت هێزەكانی‬ ‫ئاسایش خ��ۆی��ان ئەشكەنجەی‬ ‫خەڵك دەدەن؟‬ ‫* هێزی ئەمنیی لەشاری‬ ‫هەولێردا‪ ،‬چاالكانەو هوشیارانە كار‬ ‫دەكات؛ بۆ ئەوەی رەوشی ناو شاری‬ ‫هەولێر تێكنەچێت‪ ،‬ب��ەاڵم ئێمە‬ ‫بەهەموو شێوەیەك دژی رفاندن‌و‬ ‫هاواڵتییانین‪،‬‬ ‫ئەشكەنجەدانی‬ ‫ئەگەر هەر هێزێك بەكاری بهێنێت‪،‬‬ ‫كەس مافی ئ��ەوەی نییە خەڵك‬

‫ئەشكەنجە‌و ئ��ازار ب��دات‪ ،‬بەاڵم‬ ‫لەهەموو دنیا بینیومە‪ ،‬كاتێك تۆ‬ ‫بتەوێت لەپۆلیس یاخی ببیت‪ ،‬ئەو‬ ‫دەتگرێت‪ ،‬بەاڵم با ئەوەش بڵێین‬ ‫كە من هەندێ وێنەم بینی؛ كە‬ ‫لەسلێمانی چۆن لەپۆلیس دەدرا‪،‬‬ ‫ئەویش بەشەرەو بەرگریی لەخۆی‬ ‫دەكات‪ ،‬من باوەڕناكەم پۆلیس ئەو‬ ‫حەقە بەخۆی بدات بێ هۆكار بچێت‬ ‫خەڵكێك بگرێت‌و لێی بدات‪.‬‬ ‫رۆژن���ام���ە‪ :‬ح���ەزدەك���ەم ئەم‬ ‫پرسیارەم زۆر بە راشكاوانە وەاڵم‬ ‫بدەیتەوە‪ ،‬تێڕوانینت چییە لەسەر‬ ‫ئەو «حەسیر مەیدان»ەی سەرۆكی‬ ‫پەرلەمان لەزاری هاتە دەرەوە؟‬ ‫* ئەگەر ئەو تەعبیرە گونجاو‬ ‫نەبێت بۆ ئەو حاڵەتە‪ ،‬پێم وایە‬ ‫س��ەرۆك��ی پ��ەرل��ەم��ان پێش هەر‬ ‫كەسێكی تر قسەی خۆی سەحب‬ ‫دەكات‌و قسەیەكی گونجاوو دروست‬ ‫بەكاردێنێت‪ ،‬حەسیر مەیدانەكە‬ ‫ئەگەر لەدەرەوەی پەرلەمان بوایە‪،‬‬ ‫رەنگە پێم وابووایە ئەوە قسەیەكی‬ ‫عەسكەرییەو باسی تێهەڵدانە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫لەناو پەرلەماندا ئەو خوێندنەوەیەی‬ ‫بۆ ناكەم‪.‬‬ ‫رۆژن���ام���ە‪ :‬دەوت��رێ��ت ئێوە‬ ‫بەگەمەی زۆرینەو كەمینە دەستتان‬ ‫گرتووە بەسەر هەموو كایەكانداو‬ ‫بەهەموو شێوەیەك كەمینەتان‬ ‫پشتگوێخستووە‪ ،‬باشە بەبۆچوونی‬ ‫ئێوە زۆرینە ب��وون وات��ای ئەوە‬ ‫دەگەیەنێت كە هەرچیتان پێ‬ ‫خۆش بوو بیكەن؟‬ ‫* دی��م��وك��راس��ی ل��ەدن��ی��ادا‬ ‫گۆڕانكاریی گ���ەورەی ب��ەس��ەردا‬ ‫ه��ات��ووە‪ ،‬لە دیموكراسی نوێدا‪،‬‬ ‫جگە لە زۆری��ن��ەو كەمینە‪ ،‬دوو‬ ‫چەمكی تر هەیە كە بەشداریی‌و‬ ‫رێكەوتنە (شەراكەت‌و تەوافوق)‪،‬‬ ‫هەندێ شت هەیە پێویستی بە‬ ‫مەبدەئی شەراكەت هەیە‪ ،‬ئێمە‬ ‫خوازیارین لەهەرێمی كوردستاندا‪،‬‬ ‫ئەو پرەنسیپانە زیاتر بكەین بۆ‬ ‫زۆری��ن��ەو كەمینە‪ ،‬ئێمە پێمان‬ ‫خ��ۆش��ە ب��ۆ ه��ەم��وو كەیسێكی‬ ‫نیشتمانیی لەگەڵ ئۆپۆزسیۆن‬ ‫ل��ەن��او پ��ەرل��ەم��ان��دا‪ ،‬بەتەوافوق‬ ‫بیكەین‪ ،‬ئێمە الی خۆمانەوە‬ ‫ئامادەین كە بەو ج��ۆرە كەیسە‬ ‫نیشتمانییەكان بەڕێوەبەرین‪ ،‬واتە‬

‫جەعفەر ئیبراهیم ئیمنكی بۆ «رۆژنامه‌» ده‌دوێ‪.‬‬ ‫هەرچی یاسایەك پەیوەست بێت‬ ‫بە سیستمی سیاسیی‌و دەستوور‌و‬ ‫ی��اس��ای ه���ەڵ���ب���ژاردن‪ ،‬ی��اس��ای‬ ‫خۆپیشاندان‌و هەرشتێكی تر‪،‬‬ ‫ئامادەین بەتەوافوقی نیشتمانیی‌و‬ ‫ب��ەت��ێ��ك��ڕای دەن��گ��ی الی��ەن��ەك��ان‬ ‫چارەسەریان بكەین‪.‬‬ ‫رۆژنامە‪ :‬ئێستا رەوشەكەتان‬ ‫پێ هێمنە ی��ان موسەكینی پێ‬ ‫دراوە؟‬ ‫ ب��ێ��گ��وم��ان پ��ێ��م��ان وای��ە‬‫رەوشەكە لەئێستادا بەرەو باشی‬ ‫دەڕوات‪ ،‬ئێمە ستایشی رۆڵ��ی‬ ‫ئۆپۆزسیۆن دەكەین كە رۆڵیان‬ ‫هەبوو رەوش��ەك��ە هێورببێتەوە‪،‬‬ ‫ئومێدەوارم ئێمەو ئۆپۆزسیۆن‬ ‫ئەو دەرفەتە وەربگرین‌و قوڵتر‬ ‫بچینە سەر بابەتەكان‌و ئەو گوتارە‬ ‫توندەی كە لەسەر میدیاش هەمانە‬ ‫هێوری بكەینەوە‪.‬‬ ‫رۆژن����ام����ە‪ :‬ب���ۆچ���ی ئ��ێ��وە‬ ‫لەناوچەكانی ژێر دەسەاڵتی خۆتاندا‬

‫ئەوەندە لەخۆپیشاندان دەترسن؟‬ ‫ ئەگەر خۆپیشاندان پێویست‬‫بێت هەر دەكرێت‪ ،‬نە چین‌و نە‬ ‫روسیا نه‌یانتوانی رێ لەخۆپیشاندان‬ ‫ب��گ��رن‪ ،‬ئ��ەگ��ەر خ��ۆپ��ی��ش��ان��دان‬ ‫بەشێوەیەكی مەدەنی بكرێت؛ بۆ‬ ‫چاكسازیی‌و بۆ خزمەتگوزاریی‪،‬‬ ‫ئاسانە خەڵك كۆببێتەوە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫خەڵك نەیویستووە‪ ،‬پەنجا كەس‬ ‫ناتوانێت خۆپیشاندان بكات‪.‬‬ ‫من پێم وای��ە ئ��ەوەی لەسلێمانی‬ ‫روویدا‪ ،‬تەفاعولێكی باشی لەگەڵ‬ ‫دەسەاڵتدا هەبوو‪ ،‬پەیامەكەیان‬ ‫گەیشت‪ ،‬پێم وایە پارتی‌و یەكێتی‬ ‫رەفتارێكی ئیجابییانەیان لەگەڵ‬ ‫وەزعەكەدا كرد‪ ،‬بەتایبەت یەكێتی‬ ‫پشوویەكی ئێجگار درێژی هەبوو‬ ‫لەبەرامبەر ئەو خۆپیشاندانانەدا‪،‬‬ ‫بەڕاستی ئێمە ستایشی رۆڵیان‬ ‫دەك��ەی��ن‪ ،‬ئ��ەوەی رووی���دا ئەگەر‬ ‫توندوتیژییەكەی لێ بكەینەوە‪،‬‬ ‫چاالكییەكی مەدەنی جوان بوو‪.‬‬

‫ذمارة (‪ )632‬سيَشةممة ‪2011/5/3‬‬

‫‪hewal.rozhnama@gmail.com‬‬

‫راپۆرتی «لیژنەی لێكۆڵینەوە» خۆی لە قەرەی هەولێر نادات‬

‫رۆژن��ام��ە‪ :‬راپ��ۆرت��ی «لیژنەی‬ ‫بەدواداچوونی راستییەكانی (‪)17‬‬ ‫ی شوبات‌و رۆژان��ی دوای��ی‪ ،‬بەهیچ‬ ‫شێوەیەك خۆی لەقەرەی روداوەكانی‬ ‫هەولێر نەداوە‪ ،‬ئەمەش بووه‌تە هۆی‬ ‫ناڕەزایی چاودێرو یاساناسان‪.‬‬

‫ل��ی��ژن��ەی گ�����ەڕان ب����ەدوای‬ ‫راس��ت��ی��ی��ەك��ان��دا‪ ،‬بەپێی ب��ڕی��اری‬ ‫ئەنجومەنی دادوەری�����ی‌و لەسەر‬ ‫راسپاردەی پەرلەمان‌و حكومەت‪،‬‬ ‫بۆ لێكۆڵینەوە لـــــە رووداوەكانی‬ ‫(‪)17‬ی شوبات‌و رۆژان��ی دوای��ی؛‬

‫پێكهێنرا‪.‬‬ ‫پارێزەر ك��اروان كەمال‪ ،‬وتی‪:‬‬ ‫«ئەگەر راپۆرتی لیژنەكە لەسەر‬ ‫ئاستێكی گشتیی كاری بكردایەو‬ ‫«بێالیەن بوایە»‪ ،‬دەب��وو باسی‬ ‫رووداوەكانی هەولێریشی بكردایە‪.‬‬

‫ه����ەروەك‪ ،‬ب��وره��ان رەشید‪،‬‬ ‫ئەندامی لیژنەی یاسایی پەرلەمان‪،‬‬ ‫پێیوایە؛ باسنەكردنی مۆڵەت‬ ‫پێنەدانی خۆپیشاندان‌و گرتن‌و‬ ‫ل��ێ��دان��ی خ��ەڵ��ك‌و س��ووت��ان��دن��ی‬ ‫رادی���ۆو تەلەفزیۆنی «گ���ۆڕان»‌و‬

‫«بەرپاكردنی ئەحكامی عورفی»‪،‬‬ ‫ل��ە ه��ەول��ێ��ر‪ ،‬ل��ەن��او راپ��ۆرت��ی‬ ‫لیژنەكەدا یان كەموكورتی نواندنە‪،‬‬ ‫ی��اخ��ود «ب��ەدەس��ت��ی ئەنقەست‬ ‫ئەو راپۆرتەیان وا نووسیوە؛ که‌‬ ‫چەواشەكاریی رای گشتییە‪.‬‬

‫هاوکات ‌ه له‌گه‌ڵ رۆژی جیهانیی ئازادیی رۆژنامەنووسییدا‬

‫پێشێلكاریی‌و تاوانه‌کانی دژ ب ‌ه ئازادیی رۆژنامه‌نووسیی ل ‌ه کوردستان؛ به‌رده‌وامن‬

‫راپۆرتی‪ :‬رۆژنامه‌‬ ‫‪..............................‬‬ ‫پ��س��پ��ۆڕان��ی ب���واری میدیا‌و‬ ‫رۆژن��ام��ەن��ووس��ان ج��ەخ��ت ل��ەو‬ ‫پێشێلكاریی‌و هەڕەشانە دەكەنەوە‪،‬‬ ‫ك��ە ل��ەس��ەر رۆژن��ام��ەن��ووس��ان��ەو‬ ‫پێیانوایە؛ «ل��ە كوردستاندا‪،‬‬ ‫دۆخێكی مەترسیدار» لەسەر‬ ‫ئازادیی رۆژنامەنووسی هەیە‪.‬‬ ‫حامید محەمەد‪ ،‬سكرتێری‬ ‫سەندیكای رۆژنامەنووسان‪ ،‬روونی‬ ‫دەك��ات��ەوە؛ ك��ە وەك سەندیكا‬ ‫پێیانوایە؛ ئازادیی رۆژنامەنووسی‬ ‫ن��ەچ��ەس��پ��ی��وە‌و پێشێلكاریی‌و‬ ‫تەجاوزات بۆ سەر رۆژنامەنووسان‌و‬ ‫ئ��ازادی��ی رۆژن��ام��ەگ��ەری��ی هەیە‪،‬‬ ‫ب��ەت��ای��ب��ەت ل��ەك��ات��ی رووداوە‬ ‫گەرمەكاندا زیاد دەكات‌و سەدان‬ ‫حاڵەتن‪.‬‬ ‫دوای ئ����ەوەی رێ��ك��خ��راوی‬ ‫«یونسكۆ» لە ساڵی (‪‌)1991‬و‬ ‫دوای كۆنگرەی گشتیی خۆی‬ ‫پێشنیازی ك��رد ب��ۆ كۆمەڵەی‬ ‫گشتیی نەتەوەیەكگرتووەكان‪ ،‬كە‬ ‫رۆژی (‪)3‬ی مایس بكاتە رۆژێكی‬ ‫تایبەت بە ئازادیی رۆژنامەنووسی‬ ‫لە جیهاندا‪ ،‬پاش دوو ساڵ‌و لە‬ ‫‪ 1993/12/20‬نەتەوەیەكگرتووەكان‬ ‫بڕیاری لەسەر پێشنیازەكە داو بە‬ ‫فەرمیی ئ��ەو رۆژە كرایە رۆژی‬ ‫جیهانیی رێزگرتن ل��ە ئ��ازادی��ی‬

‫په‌الماردانی رۆژنامه‌نووسێک له‌الیه‌ن هێزه‌ ئه‌منییه‌کانه‌وه‌ له‌ سلێمانی‬ ‫رۆژنامەنووسیی‌و رۆژنامەنووسانی‬ ‫شەهید‌و جەختكردنەوە لە ئیتیك‌و‬ ‫ئەخالقی رۆژنامەنووسیی‪.‬‬ ‫ئەمڕۆیش؛ رۆژنامەنووسانی‬ ‫كوردستان ئەو یادە دەكەنەوە‪،‬‬ ‫بەاڵم لەژێر ترسی هەڕەشەو لێدان‌و‬ ‫گرتندا‪.‬‬ ‫یودیت نورینك‪ ،‬بەڕێوەبەری‬ ‫سەنتەری میدیای سەربەخۆ لە‬ ‫كوردستان‪ ،‬لەبارەی ئاستی رەوشی‬ ‫رۆژن��ام��ەگ��ەری��ی ل��ە كوردستان‬ ‫ئاماژ بەوە دەدات‪« :‬رەوشێكی‬ ‫نەخوازراو لە هەرێمی كوردستاندا‬

‫هەیە»‪ .‬پێیوایە؛ دیموكراسیی لە‬ ‫هەرێمی كوردستاندا بەڕێوەیە‪،‬‬ ‫ب��ەاڵم دیموكراسی بەبێ بوونی‬ ‫ئازادیی رۆژنامەگەریی نایەتەدی‪.‬‬ ‫لە لێدوانێكیدا بۆ «رۆژنامە»‬ ‫ب ‌ه پێویستیشی زان��ی‪ ،‬ب��وار بۆ‬ ‫رۆژنامەنووسانی كورد بڕەخسێت؛‬ ‫تا ئازادان ‌ه كاری خۆیان بكەن»‪.‬‬ ‫ه��ەروەك فرانك سمیس‪ ،‬لە‬ ‫كۆمیتەی پاراستنی رۆژنامەنووسان‬ ‫پێیوایە؛ نموونەی كوردستان‬ ‫ل��ەك��ەدار دەبێت؛ ئەگەر كەشی‬ ‫ئ���ازادی���ی ب��ۆ رۆژن��ام��ەن��ووس��ان‬

‫نەڕەخسێت‪ .‬لە لێدوانێكدا بۆ‬ ‫«رۆژنامە» روونیکرده‌و‌ه «ئەم‬ ‫ئەزموونەی هەرێم سەركەوتوو‬ ‫نابێت‪ ،‬ئەگەر رۆژنامەنووسان‬ ‫بەئازادیی كارەكانیان نەكەن‪ ،‬بۆیە‬ ‫دەبێت رێگە بۆ كاری رۆژنامەوانیی‬ ‫ئازاد بدۆزرێتەوە»‪.‬‬ ‫سااڵنە یادی جیهانیی ئازادیی‬ ‫رۆژنامەنووسیی ل��ەو واڵت��ان��ەدا‬ ‫دەكرێتەوە‪ ،‬كە رەوش��ی ئازادیی‬ ‫رۆژنامەنووسیی لە مەترسیدایە‌و‬ ‫ئ����ەوەش وەك دەرف��ەت��ێ��ك بۆ‬ ‫ك��ەم��ك��ردن��ەوەی پێشێلكاریی‌و‬

‫رێ��خ��ۆش��ك��ردن ب��ۆ رەخساندنی‬ ‫ئازادیی رۆژنامەنووسیی‪ ،‬ساڵی‬ ‫رابردووش لە (‪)5‬ی مایس دا‪ ،‬ئەو‬ ‫یادە لە عێراق‌و لە شاری بەغدا‬ ‫كرایەوە بەهۆی زۆریی پێشێلكاریی‬ ‫دژی رۆژنامەنووسان‌و نەبوونی‬ ‫ئازادیی رۆژنامەگەریی‪.‬‬ ‫بەاڵم ئێستا هەرێمی كوردستان‬ ‫بە زۆنێكی مەترسیدار دادەنرێت بۆ‬ ‫كاری رۆژنامەوانیی‪ ،‬ئەوەش بەهۆی‬ ‫زۆری پێشێلكارییەكان‌و مەترسیی‬ ‫لەسەر گیانی رۆژنامەنووسان‪،‬‬ ‫بەتایبەت ك��ە س���ەدان حاڵەتی‬ ‫ه��ەڕەش��ەو گرتن‌و لێدان هەیە‪،‬‬ ‫ه��اوك��ات ل��ەگ��ەڵ س��ووت��ان��دن��ی‬ ‫كەناڵێكی ئاسمانیی لە سلێمانی‌و‬ ‫تەلەفزیۆنێكی لۆكاڵدا لە هەولێرو‬ ‫تااڵنكردنی رادیۆیەك لە كەالر‪.‬‬ ‫سااڵنە پێشێلكاریی لە رادە‬ ‫بەدەر بەرامبەر رۆژنامەنووسانی‬ ‫ك��وردس��ت��ان ئەنجام دەدرێ���ت‌و‬ ‫لەكاتی رووداوە گەرمەكانیشدا زیاد‬ ‫دەك��ات‪ ،‬بەشێوەك شەش مانگ‬ ‫جارێك سەندیكای رۆژنامەنووسان‬ ‫لەڕێی لیژنەی داكۆكیی لە مافی‬ ‫رۆژن��ام��ەن��ووس��ان��ەوە‪ ،‬راپ��ۆرت��ی‬ ‫پێشێلكارییەكان باڵودەكاتەوە‪،‬‬ ‫ب���ەاڵم ئ��ەم��س��اڵ تائێستا دوو‬ ‫راپ���ۆرت���ی ب�ڵ�اوك���ردووەت���ەوەو‬ ‫بەنیازن لە ئێستاشدا راپۆرتی‬ ‫سێیەم ب�ڵاوب��ك��ەن��ەوە‪ ،‬ئ��ەوەش‬ ‫بەهۆی ئەو پێشێلكارییە زۆرەی‬

‫بەهۆی خۆپیشاندانەكانی دوو‬ ‫مانگی راب����ردووە‪ ،‬دەره���ەق بە‬ ‫رۆژنامەنووسان كراوە‪.‬‬ ‫نیاز عەبدوڵاڵ‪ ،‬لە (سەنتەری‬ ‫میترۆ) بۆ بەرگریكردن لە مافی‬ ‫رۆژن��ام��ەن��ووس��ان‪ ،‬جەخت لەوە‬ ‫دەكاتەوە؛ كە رۆژنامەنووسان لە‬ ‫قۆناغێكی مەترسیداردان‌و ئەوەش‬ ‫كۆی میدیاكارانی گرتووەتەوە‪،‬‬ ‫ن��م��وون��ەی قسەكانیشی ب��ەوە‬ ‫دەهێنێتەوە‪ ،‬كە تەنیا ل��ەدوای‬ ‫رووداوەك��ان��ی (‪)17‬ی شوباتەوە‬ ‫سەنتەرەكەیان زیاتر لە (‪)150‬‬ ‫پێشێلكاریی دژ بە رۆژنامەنووسانی‬ ‫كوردستانی تۆمار كردووە‪.‬‬ ‫ن��ی��از‪ ،‬ل��ە ل��ێ��دوان��ێ��ك��دا بۆ‬ ‫«رۆژن���ام���ە» وت���ی‪« :‬ئێستا‬ ‫رۆژن���ام���ەن���ووس���ان ب��وون��ەت��ە‬ ‫ناحەزترین كەس لەالیەن هێزە‬ ‫ئ��ەم��ن��ی �ی‌و ح��ی��زب��ی��ی��ەك��ان��ەوە‪،‬‬ ‫ئ��ەوەی ب��ەدی دەكرێت خەڵكی‬ ‫ئ��اس��ای��ی گ���ی���راوەو وت��ووی��ان��ە‬ ‫رۆژنامەنووسە!»‪ ،‬ئاماژە بەوەش‬ ‫دەك��ات؛ جگە لە گرتن‪ ،‬لێدان‌و‬ ‫هەوڵی ت��ی��رۆرك��ردن‪ ،‬مۆدێلێكی‬ ‫نوێی پێشێلكاریی هاتووەتە‬ ‫كایەوە‪ ،‬ئەویش هەڵكوتانە سەر‬ ‫دەزگا راگەیاندنەكان‌و سووتان‌و‬ ‫تااڵنكردنیانە‪.‬‬ ‫ه��اوك��ات‪ ،‬ك���اوە محەمەد‪،‬‬ ‫سەرنووسەری پێشووی رۆژنامەی‬ ‫«كوردستانی نوێ‌»‪ ،‬لەو رووەوە‬

‫ب��ە «رۆژن���ام���ە»ی راگ��ەی��ان��د‪:‬‬ ‫پەیوەندیی ناتەندروست لەنێوان‬ ‫میدیاو دەسەاڵتدا هەیە‪ ،‬هۆكاری‬ ‫س��ەرەك��ی��ی ئ��ەوەی��ە؛ قەیرانی‬ ‫پیشەییبوون ه��ەی��ە‪ ،‬لەالیەنی‬ ‫دەس���ەاڵت‌و رۆژنامەنووسانەوە‪،‬‬ ‫«ب��ەت��ای��ب��ەت ئ���ەوان���ەی ل��ەن��او‬ ‫دەسەاڵتن‌و راستەوخۆ پەیوەندییان‬ ‫ب��ە رۆژن��ام��ەن��ووس��ان��ەوە هەیە‪،‬‬ ‫رۆژنامەنووسانیش دەبێت لەپێناوی‬ ‫گەیاندنی زانیاریی راست‌و دروستدا‬ ‫كاربكەن»‪.‬‬ ‫ئ���ەوەی جێی نیگەرانییە‪،‬‬ ‫هەرێمی كوردستان ئەگەر پێشەنگ‬ ‫نەبێت‪ ،‬ئەوا بەردەوام پشكی هەیە‬ ‫ل��ەو راپۆرتانەی رێكخراوەكانی‬ ‫نەتەوەیەكگرتووەكان‌و رێكخراوە‬ ‫ن��ێ��ودەوڵ��ەت��ی��ی��ەك��ان ل��ەس��ەر‬ ‫پێشێلكاریی بەرامبەر ئازادیی‬ ‫رۆژنامەگەریی باڵوی دەكەنەوە‪.‬‬ ‫سكرتێرەكەی سەندیكا‪ ،‬لەو‬ ‫رووەوە بەپێویستی دەزان��ێ��ت؛‬ ‫دەسەاڵت رێز لەو یاسایە بگرێت‌و‬ ‫جێبەجێی بكات‪ ،‬كە لە پەرلەمان‬ ‫ت��ای��ب��ەت ب��ە رۆژن��ام��ەن��ووس��ی��ی‬ ‫دەرچ����ووەو ك��ەش��وه��ەوای ئ��ازاد‬ ‫ب��ۆ رۆژن��ام��ەن��ووس��ی��ی ف��ەراه��ەم‬ ‫ب��ك��ات‪« ،‬چونكە پێشێلكاریی‬ ‫بەرامبەر رۆژنامەنووسان‌و ئازادیی‬ ‫رۆژنامەگەریی لە هەر مەسەلەیەكی‬ ‫تر زیاتر لەسەر ئەزموونی هەرێمی‬ ‫كوردستان دەكەوێت»‪.‬‬

‫لیژنەیەك بۆ گەڕان‪ ،‬یان شاردنەوەی راستییەكان؟‬

‫«لیژنەكە؛ بە شێوەیەكی ئەكادیمی كاری نەكردووە‌و راپۆرتەكەی لە وتاری سیاسییەكان دەچێت»‬ ‫راپۆرتی‪ :‬رۆژنامە‬ ‫‪..............................‬‬ ‫راپ������ۆرت������ی «ل���ی���ژن���ەی‬ ‫بەدواداچوونی راستییەكانی (‪)17‬ی‬ ‫شوبات‌و رۆژانی دوایی»‪ ،‬دەكەوێتە‬ ‫بەر رەخنەی بەشێكی بەرچاوی‬ ‫ی��اس��ان��اس��ان‌و پ��ەرل��ەم��ان��ت��اران‌و‬ ‫پێیانوایە؛ راپۆرتەكە گێڕانەوەی‬ ‫تەنیا بەشێكی رووداوەكانە‪ ،‬نەك‬ ‫دەرخستنی راستییەكان‪.‬‬ ‫ل��ی��ژن��ەی گ�����ەڕان ب����ەدوای‬ ‫راستییەكاندا‪ ،‬بەپێی بڕیاری‬ ‫ئەنجومەنی دادوەری����ی‌و لەسەر‬ ‫راسپاردەی پەرلەمان‌و حكومەت‪،‬‬ ‫بۆ لێكۆڵینەوە لە رووداوەك��ان��ی‬ ‫(‪)17‬ی شوبات‌و رۆژان��ی دوایی‬ ‫پێكهێنرا‪ ،‬كە تێیدا‌و تائێستا‬ ‫(‪ )10‬ك��وژراو و نزیكەی (‪)400‬‬ ‫برینداری لێكەوتووەتەوە‪ ،‬جگە‬ ‫لە سووتاندنی چەند كەناڵێكی‬ ‫تەلەفزیۆن‌و بارەگایەك‪.‬‬ ‫لیژنەكە؛ لە رۆژی ‪2011/4/3‬‬ ‫راگەیەنراو لە رۆژی دوات���رەوە‪،‬‬ ‫دەس��ت��ی ب��ە ك��ارەك��ان��ی ك��ردو‬ ‫چوارشەممەی رابردووش‪ ،‬راپۆرتی‬ ‫كۆتایی خ��ۆی راگ��ەی��ان��د‪ ،‬بەاڵم‬ ‫كەوتە بەر رەخنەی یاساناسان‌و‬ ‫چ���اودێ���ران‌و پ��ێ��ی��ان��واب��وو نەك‬ ‫«راستییەكانی ئاشكرا نەكرد»‪،‬‬ ‫بەشێكی رووداوەك��ان��ی��ش��ی باس‬ ‫نەكردووە‪.‬‬ ‫بورهان رەشید گوڵە‪ ،‬ئەندامی‬ ‫ل��ی��ژن��ەی ی��اس��ای��ی پ��ەرل��ەم��ان��ی‬ ‫كوردستان‪ ،‬رەخنە لە راپۆرتی‬ ‫كۆتایی لیژنەكە دەگرێت‌و پێیوایە؛‬ ‫بە شێوەیه‌كی ئەكادیمی كاری‬ ‫نەكردووە‌و لە وتاری سیاسییەكان‬ ‫دەچ���ێ���ت‪ ،‬ن���ەك راپ��ۆرت��ێ��ك��ی‬ ‫ئەكادیمی‪ ،‬ل��ە لێدوانێكیدا بۆ‬ ‫«رۆژنامە» وتی‪« :‬جیاوازییەكی‬

‫ئ��ەوت��ۆ نابینم ل��ە ن��ێ��وان ئەو‬ ‫راپۆرتەو ئەو وتارە سیاسییانەی‬ ‫بەرپرسانی دەسەاڵتدار‪ ،‬لەكاتێكدا‬ ‫دەبێت راپ��ۆرت ئەكادیمی بێت‌و‬ ‫ل��ەڕووی زانستییەوە كێشەكان‌و‬ ‫هۆكارەكانیان دیاری بكات‌و روونی‬ ‫بكاتەوە‪ ،‬كە رووداوەك���ان چۆن‬ ‫روویانداوە‪ ،‬هەروەها تاوانبار دیاریی‬ ‫بكات‌و بەشێوەیەكی سەربەخۆ‬ ‫چارەسەری بۆ بدۆزێتەوە»‪.‬‬ ‫لەالیەكی دی��ك��ەوە‪ ،‬ك��اروان‬ ‫ك��ەم��ال‪ ،‬ی��اس��ان��اس‪ ،‬رەخ��ن��ە لە‬ ‫كاتی باڵوكردنەوەی راپۆرتەكە‬ ‫دەگرێت‪ ،‬بەوەی زوو بووەو دەبوو‬ ‫«سەرەتاو كۆتایی رووداوەكانی‬ ‫باس بكردایە‪ ،‬كە ئێستاش دۆخی‬ ‫بە سەربازگەكردنی ش��ارەك��ان‌و‬ ‫ن���اڕەزای���ی خ��ەڵ��ك‌و خ��روق��ات��ی‬ ‫دەسەاڵت بەردەوامە»‌و پێشیوایە؛‬ ‫راپۆرتەكە سەركەوتوو نەبووە‪،‬‬ ‫ب��ەوەی راستییەكان دەربخات‌و‬ ‫بەپێچەوانەوە «هەندێكجار هه‌وڵی‬ ‫شێواندنی راستییەكانی داوه‌»‪.‬‬ ‫ل��ە لێدوانێكدا ب��ۆ «رۆژن��ام��ە»‬ ‫وتی‪« :‬ئەم راپۆرتە دەریدەخات‬ ‫بۆ جۆرێك لە چەواشەكردنی رای‬ ‫گشتیی خەڵكی هەرێم ئەنجامدراو‬ ‫ل��ە دان��ن��ان ب��ە راستییەكاندا‪،‬‬ ‫ترسێكی گ���ەورە ل��ە راپ��ۆرت��ی‬ ‫لیژنەكەدا دەبینرێت‪ ،‬ئ��ەوەش‬ ‫دەمانگەیەنێتە ئ��ەوەی‪ ،‬لیژنەكە‬ ‫نەك راستییەكانی دەرنەخستووه‌‪،‬‬ ‫بەڵكو بەالڕێدابردنە‌و كۆمەڵێك‬ ‫راستیشی ش��اردووەت��ەوە‪ ،‬بۆیە‬ ‫ناكرێت وەك بەڵگە بۆ سەلماندنی‬ ‫هیچ راستییەك بەكاربێت‪ ،‬چونكە‬ ‫بەڵگە دەبێت بیالیەنانە ئامادە‬ ‫بكرێت‌و زان��ی��اری��ی وردو دی��وە‬ ‫شاراوەكان بخاتەڕوو»‪.‬‬ ‫رووداوە ونەكانی ناو راپۆرتەكە‬ ‫بەشێكی ئەو رەخنانەی ‌ه ک ‌ه لە‬

‫راپۆرتی لیژنەی گ��ەڕان ب��ەدوای‬ ‫راستییەكاندا دەگیرێت‪ ،‬جگە‬ ‫لەوەی «گێڕانەوەی رووداوەكانە»‪،‬‬ ‫ناونەهێنانی چەند رووداوێ��ك��ی‬ ‫ئ��ەو رۆژگ��اران��ەی��ە‪ ،‬وەك ئاماژە‬ ‫نەكردن بە رووداوی سووتاندنی‬ ‫كەناڵی ئاسمانیی (‪‌)N.R.T‬و‬ ‫شەهیدكردنی ه���ەردی ف��اروق‪،‬‬ ‫تااڵنكردنی رادیۆی دەنگ‪ ،‬لە كەالرو‬ ‫بارەگای بزووتنەوەی «گۆڕان» لە‬ ‫دهۆك‪ ،‬لەگەڵ سووتاندنی بارەگای‬ ‫سەرەكیی بزووتنەوەی «گۆڕان»‬ ‫لە هەولێر‪ ،‬كە نووسینگەی رادیۆی‬ ‫«گۆڕان»یشی تێدابوو‪.‬‬ ‫رێ��ب��از مەحمود‪ ،‬پ��ارێ��زەری‬ ‫ك��ۆم��پ��ان��ی��ای ن��ال��ی �ا‌و ك��ەن��اڵ��ی‬ ‫(‪ ،)N.R.T‬ل��ەب��ارەی ئاماژە‬ ‫نەكردن بە سووتاندنی (‪)N.R.T‬‬ ‫لە راپۆرتی لیژنەكە لە لێدوانێكیدا‬ ‫بۆ «رۆژن��ام��ە» وت��ی‪« :‬تووشی‬ ‫سەرسامیی ب��ووی��ن‪ ،‬ك��ە باسی‬ ‫سووتانی (‪ )N.R.T‬نەكرابوو لەو‬ ‫راپۆرتەدا‪ ،‬چونكە جگە لە میدیا‬ ‫ناوخۆییەكان‪ ،‬میدیای عەرەبی‌و‬ ‫جیهانیش ئ��ام��اژەی��ان پێكردو‌‬ ‫رووداوەكەش لەناو شاری سلێمانی‬ ‫بووەو بە تاوانێكی بینراو هەژمار‬ ‫دەكرێت»‪ ،‬وتیشی‪« :‬لەوە دەچێت‬ ‫بەمەبەست باسی ئ��ەو رووداوە‬ ‫نەكرابێت»‪.‬‬ ‫ئ��ەو پ���ارێ���زەرە رەخ��ن��ە لە‬ ‫راپۆرتی لیژنەكە دەگرێت‌و دەڵێت‪:‬‬ ‫«ریزبەندییەكیان بۆ رووداوەك��ان‬ ‫ك�����ردووەو ن��ەه��ات��وون ب���ەدوای‬ ‫تاوانباراندا بگەڕێن‪ ،‬لێكۆڵینەوەیان‬ ‫نەكردووە‪ ،‬كە بە فەرمانی كێ ئەو‬ ‫كارانە كراون‌و ك ‌ێ بەرپرسە لێی‌و‬ ‫ك ‌ێ جێبەجێی ك���ردووە؟‪ ،‬بۆیە‬ ‫ئەوەندی ریزبەندیی رووداوەكانە‪،‬‬ ‫ئەوەندە ئاشكراكردنی تاوانبارێك‬ ‫نییە»‪.‬‬

‫ئەوەشی نەخستووەتەڕوو‪ ،‬ئەو‬ ‫كەسانەی تۆمەتبارن‌و الیەنە‬ ‫سیاسییەكان حەشاریان داون‪،‬‬ ‫كە ئەوەش بە تاوانی حەشاردانی‬ ‫ك��ەس��ان��ی ه���ەاڵت���وو ل��ە یاسا‬ ‫دادەنرێت»‪.‬‬

‫ ‬ ‫یه‌کێک له‌ به‌رکه‌وتووانی خۆپیشانده‌رانی به‌رده‌م لقی (‪)4‬ی پارتی‬ ‫ب����وره����ان رەش����ی����د‪ ،‬كە‬ ‫پ��ەرل��ەم��ان��ت��اری فراكسیۆنی‬ ‫«گ��ۆڕان»ە‪ ،‬باس لەوە دەكات؛‬ ‫جگە لەو رووداوانە بە پەراوێزیی‌و‬ ‫كورتی ئاماژەی بە گرتن‌و رفاندنی‬ ‫خەڵك‌و رۆژنامەنووسان‌و خەڵكی‬ ‫رۆش��ن��ب��ی��ر داوەو «بەشێكی‬ ‫رووداوەك����ان����ی رۆژان����ی دوای��ی‬ ‫پەڕاندووە»‪ ،‬ئەو دەڵێت‪« :‬ئەگەر‬ ‫راپ��ۆرت��ەك��ە ئیشی باسكردنی‬ ‫رووداوەك��ان��ی��ش بێت‪ ،‬لەوەشدا‬ ‫ك��ەم��وك��ورت��ی ه��ەی��ە‪ ،‬چونكە‬ ‫وەك��و چیرۆك ن��ووس��راوەت��ەوەو‬ ‫ن��اوی تۆمەتبارەكان‌و هۆكاری‬ ‫دەستگیرنەكردنی دیاریی نەكردووە‬ ‫كە داوا لێكراون»‪.‬‬

‫ب��وره��ان‪ ،‬رەخ��ن��ەی ئ��ەوەش‬ ‫دەگرێت؛ لیژنەكە لێكۆڵینەوەی لە‬ ‫پۆلیس‌و قەزا نەكردووە‪ ،‬كە بۆچی‬ ‫ئەو كەسانە دەستگیر نەكراون‪ ،‬كە‬ ‫داواكراون‌و تۆمەتبارن؟!‪ ،‬هەروەها‬ ‫باسی نەكردووە ک ‌ه بە فەرمانی كێ‪‌،‬‬ ‫خەڵك‌و خۆپیشاندەر رفێنراون‌و‬ ‫گ��ی��راون‌و لێیاندراوە؟ وتیشی‪:‬‬ ‫«تەحقیقی ل���ەوە ن��ەك��ردووە‪،‬‬ ‫ك��ە ب��ە ی��اس��ای خۆپیشاندان‪،‬‬ ‫تەنیا دەبێت هێزەكانی پۆلیس‬ ‫بەشداریی بك ‌هن‌و بە فه‌رمانی‬ ‫دادوەر خەڵك دەستگیر دەكرێت‪،‬‬ ‫بەاڵم لەو خۆپیشاندانانەدا‪ ،‬بەبێ‌‬ ‫فەرمانی دادوەر خەڵك گیراوەو‬ ‫هێزەكانی پێشمەرگەو ئاسایشیش‬

‫فۆتۆ‪ :‬ئه‌رشیف‬

‫بەشدارییان كردووە»‪.‬‬ ‫ی��اس��ان��اس��ان‪ ،‬جەخت ل��ەوە‬ ‫دەك��ەن��ەوە؛ ل��ە ی��اس��ادا‪ ،‬ت��اوان‬ ‫ل��ەڕووی گ��ەورەی�ی‌و قورسییەوە‬ ‫پۆلێن دەكرێت‪ ،‬بەاڵم بە بڕوای‬ ‫ب���وره���ان‪ ،‬ئ���ەو ج��ی��اوازی��ی��ە لە‬ ‫راپۆرتی لیژنەكەدا نابینرێت‌و لەو‬ ‫رووەوە دەڵێت‪« :‬ناكرێت تاوانی‬ ‫خۆپیشاندەرێك‪ ،‬كە بە سەرپێچیی‬ ‫دادەنرێت‪ ،‬لەگەڵ تاوانی كوشتن‌و‬ ‫بریندارکردن‌و لێدان‌و گرتن بەرامبەر‬ ‫بكرێن‪ ،‬ب��ەاڵم ل��ەو راپ��ۆرت��ەدا‪،‬‬ ‫سەرپێچیی‌و تاوان هاوتا كراون»‪.‬‬ ‫هەروەك كاروان كەمال‪ ،‬وتی‪:‬‬ ‫«لیژنەكە‪ ،‬باسی ئەنجامدەرانی‬ ‫تاوان‌و تەقەكردنەكانی نەكردووە‌و‬

‫هەولێر رەنگی نەدایەوە‬ ‫ئاماژە نەكردن بە رووداوەكانی‬ ‫هەولێر لەدوای (‪)17‬ی شوباتەوە‬ ‫لە راپۆرتەكەدا‪ ،‬هۆكارێكی دیكەیە‬ ‫بۆ رەخنەگرتن لە راپۆرتەكەو‬ ‫«نەبوونی بااڵنس» دەردەخات‪.‬‬ ‫بە بۆچوونی ك��اروان‪ ،‬ئەگەر‬ ‫راپۆرتی لیژنەكە لەسەر ئاستێكی‬ ‫گشتیی كاری بكردایەو «بێالیەن‬ ‫بوایە»‪ ،‬دەبوو باسی رووداوەكانی‬ ‫هەولێریشی بكردایە‪.‬‬ ‫ه��ەروەك بورهان رەشیدیش‬ ‫پێیوایە؛ باس نەكردنی مۆڵەت‬ ‫پێنەدانی خۆپیشاندان‌و گرتن‌و‬ ‫ل��ێ��دان��ی خ��ەڵ��ك‌و س��ووت��ان��دن��ی‬ ‫رادی��ۆو تەلەفزیۆنی «گ��ۆڕان»‌و‬ ‫«بەرپاكردنی ئەحكامی عورفی»‬ ‫لە هەولێر لەناو راپۆرتی لیژنەكەدا‪،‬‬ ‫ی��ان كەموكورتی نواندنە‪ ،‬یان‬ ‫«ب��ەدەس��ت��ی ئ��ەن��ق��ەس��ت ئ��ەو‬ ‫راپۆرتەیان وا نووسیوە‪ ،‬ئەوەش‬ ‫جێی دڵخۆشیی خەڵك نییەو‬ ‫بۆ بیربردنەوەی ئ��ەو تاوانانە‌و‬ ‫چەواشەكاریی رای گشتییە»‪.‬‬ ‫وتیشی‪« :‬دەب��وو (‪)%90‬ی‬ ‫كارەكانی لیژنەو راپۆرتەكە‪ ،‬بۆ‬ ‫سەرپێچیی‌و تاوانەكانی حیزبی‬ ‫دەسەاڵت بوایە‪ ،‬نەك بەوشێوەیە‪،‬‬ ‫ب��ۆی��ە داوادەك�������ەم‪ ،‬ئ��ەوان��ەی‬ ‫پەیوەندییان ب��ەو رووداوان����ەوە‬ ‫هەیە‪ ،‬داوای لیژنەیەك بكەن بۆ‬ ‫تانەلێدانی راپۆرتی ئەو لیژنەیەو‬ ‫داوای لیژنەیەكی دیكە بكەن كە‬ ‫بێالیەن‌و شەفاف بێت»‪.‬‬

‫‪hewal.rozhnama@gmail.com‬‬

‫‪www.rozhnama.net‬‬

‫ذمارة (‪ )632‬سيَشةممة ‪2011/5/3‬‬

‫گفتوگۆ‪ ،‬لەژێر حوكمی عەسكەرتاریی‌و لوولەی تفەنگدا هیچ مانایەكی نییەو ئامادەین لەسەر پرۆژەی‬ ‫چاكسازیی‪ ،‬دیالۆگ بكەین‪.‬‬

‫سەركۆ عوسمان‪ ،‬نوێنەری «گۆڕان» لە لیژنەی هەماهەنگیی ئۆپۆزسیۆن‪:‬‬

‫بۆ هەر یەكێك لە بەرنامە (‪ )22‬خاڵییەكە‪ ،‬پڕ؛ۆژەی تایبەتمان ئامادەكردووە‬

‫سەركۆ عوسمان‪ ،‬نوێنەری بزووتنەوەی گۆڕان لە لیژنەی هەماهەنگیی «گۆڕان‪ ،‬یەكگرتوو‪ ،‬كۆمەڵ»‪ ،‬لەم‬ ‫چاوپێكەوتنەی «رۆژنامە»دا‪ ،‬ئاماژە بۆ ئەوەدەكات‪ ،‬لەنێوان الیەنەكانی ئۆپۆزسیۆندا‪ ،‬هیچ جۆرە رێككەوتنێكی‬ ‫فیكریی‌و ئایدیۆلۆژیی نییە‪ .‬سەبارەت بە بەرنامە (‪ )22‬خاڵییەكەی س ‌ێ الیەنە ئۆپۆزسیۆنەكەش‪ ،‬دەڵێت‪ :‬بۆ هەر‬ ‫یەكێك لەو كێشانەی لەبەرنامەكەدا باسمانكردووە‪ ،‬پڕۆژەی تایبەتمان لەالیەن خەڵكانی پسپۆڕه‌وە ئامادەكردووە‪.‬‬

‫سازدانی‪ :‬رۆژنامە‬

‫‪.........................................................‬‬

‫رۆژنامە‪ :‬لیژنەی هەماهەنگیی‬ ‫ئ��ۆپ��ۆزس��ی��ۆن‪ ،‬چ��ی��ی��ەو بۆچی‬ ‫دروستبووە؟‬ ‫* رووداوەكانی ئەم دواییەی‬ ‫هەرێمی ك��وردس��ت��ان‪ ،‬پاڵنەری‬ ‫س��ەرەك��ی��ی ب���وون ب��ۆ ئ���ەوەی‬ ‫الیەنەكانی ئۆپۆزسیۆن‪ ،‬خۆیان‬ ‫ل��ە چ��وارچ��ێ��وەی بەرنامەیەكی‬ ‫ه��اوب��ەش��دا ك��ۆب��ك��ەن��ەوە‪ ،‬كە‬ ‫بەرنامەی چاكسازییە‌و دۆزینەوەی‬ ‫رێ��گ��اچ��ارەی��ەك��ی سیاسییە بە‬ ‫مەبەستی كۆتاییهێنان بەم‬ ‫قەیرانە سیاسییەی رووب��ەڕووی‬ ‫هەرێمی كوردستان بووەتەوە‪.‬‬ ‫الیەنەكانی ئۆپۆزسیۆن‪ ،‬بۆ‬ ‫دژایەتیی هیچ الیەن‌و دەسەاڵتێك‬ ‫یەكیان ن��ەگ��رت��ووە‪ ،‬بەڵكو بۆ‬ ‫هاوكاریكردنی خەڵكی كوردستانە‬ ‫كە چیتر زەرەرم��ەن��د نەبن لەم‬ ‫بارودۆخەی كە تێیكەوتووین‪ .‬هەر‬ ‫بۆ ئەم مەبەستەش‪ ،‬ئەم لیژنەیە‬ ‫ێ الیەنی‬ ‫هاتەكایەوە لەنێوان هەر س ‌‬ ‫ئۆپۆزسیۆندا‪ ،‬بۆ هەماهەنگیی‌و‬ ‫بەدواداچوون‌و سەرپەرشتیكردنی‬ ‫ك��ارن��ام��ەك�ە‌و یەكهەڵوێستیی‌و‬ ‫رووبەڕووبوونەوەی ئەو رووداو‌و‬ ‫ئ���ەگ���ەران���ەی ل���ەم ق��ەی��ران��ەدا‬ ‫دێ����ن����ەئ����اراوە ب���ە ئ��ام��ان��ج��ی‬ ‫چاكسازیكردنێكی بنەڕەتییانە‪.‬‬ ‫رۆژنامە‪ :‬بۆچی هەندێكجار‪،‬‬ ‫هەست بە تێڕوانینی زۆر جیاواز‬ ‫ده‌کرێت لەالیەن سەركردایەتیی‌و‬ ‫ێ هێزە‬ ‫مەكتەبی سیاسیی س� ‌‬ ‫لەبەرامبەر‬ ‫ئۆپۆزسیۆنەكەوە‬ ‫سیاسەتەكانی دەسەاڵتدا؟‬ ‫* لەڕاستیدا‪ ،‬لەوكاتەوە‬ ‫كە ئ��ەم لیژنەی هەماهەنگییە‬ ‫ێ الی���ەن���دا‬ ‫ل���ەن���ێ���وان ه���ەرس��� ‌‬ ‫پێكهێنراوە‪ ،‬بۆچوونە جیاوازەكان‬ ‫چەندینجار‬ ‫كەمتربوونەتەوە‌و‬ ‫ب��ەی��ان��ن��ام �ە‌و روون���ك���ردن���ەوەی‬ ‫هاوبەشمان ل��ەس��ەر رووداو ‌و‬ ‫گۆڕانكارییەكان باڵوكردووەتەوە‬ ‫كە گوزارشت لە بۆچوونی هاوبەشی‬

‫هەرسێ‌ الی��ەن دەك��ەن‪ ،‬لەسەر‬ ‫بنەمای ئەو بەرنامەی كارەی بۆ‬ ‫چارەسەری كێشەكان داڕێژراوە‪،‬‬ ‫كە خۆی لە رێككەوتننامە (‪)22‬‬ ‫خاڵییەكەدا دەبینێتەوە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫زۆر ئاساییە ك��ە هەندێكجار‬ ‫ت��ێ��ڕوان��ی��ن��ی ج��ی��اواز هەبێت‪،‬‬ ‫لەبەرئەوەی تەنیا بەرنامەیەكی‬ ‫ه��اوب��ەش ك��ۆی��ك��ردووی��ن��ەت��ەوە‌و‬ ‫لەو چوارچێوەیەدا كار دەكەین‬ ‫بۆ چ��ارەس��ەری كێشەكان‪ ،‬كە‬ ‫ه��ەم��وو الی��ەك��م��ان درك��م��ان پێ‌‬ ‫كردووە‌و پێوستییەكی حەتمییە‬ ‫لەم بارودۆخەی ئەمڕۆی هەرێمی‬ ‫كوردستاندا‪.‬‬ ‫رۆژنامە‪ :‬الیەنی دەس��ەاڵت‪،‬‬ ‫زۆركات تانە لەئێوە دەدات‪ ،‬چۆن‬ ‫ئێوە وەك (بزووتنەوەی گۆڕان)‬ ‫كە هێزێكی نیشتمانیی‌و عەلمانین‪،‬‬ ‫جۆرێك لە هاوپەیمانێتیتان لەگەڵ‬ ‫دوو الیەنی دیكە دروستكردووە‪،‬‬ ‫ك��ە ه��ەڵ��گ��ری ئ��ای��دی��ۆل��ۆژی��ای‬ ‫ئیسالمین؟‬ ‫* وەك پێشتر ب��اس��م لێ‌‬ ‫ێ الم����ان‪ ،‬سێ‌‬ ‫ك���رد‪ ،‬ه���ەر س�� ‌‬ ‫الیەنی سیاسین‌و ب��اوەڕم��ان بە‬ ‫خەباتی پەرلەمانیی‌و مەدەنیی‬ ‫هەیە‪ ،‬ئەم قەیرانەی ئێستا‪ ،‬لە‬ ‫بەرنامەیەكی ه��اوب��ەش��دا كۆی‬ ‫ك��ردووی��ن��ەت��ەوە ك��ە پەیوەستە‬ ‫ب���ە چ���ارەن���ووس���ی س��ەرج��ەم‬ ‫كۆمەاڵنی خەڵكی كوردستانەوە‬ ‫لە چین‌و توێژە جیاوازەكان‪ ،‬بە‬ ‫تێڕوانینە فیكریی‌و ئایدیۆلۆژییە‬ ‫جیاوازەكانیانەوە‪ ،‬بە ئیسالمیی‌و‬ ‫عەلمانییەوە‪ .‬ئەم بەرنامەیەی‬ ‫ئێمە‪ ،‬بەرنامەی هەموو الیەكە‬ ‫بە بێ‌ جیاوازیی لە سەرتاسەری‬ ‫ئەم واڵت��ەدا‪ ،‬چونكە پەیوەندیی‬ ‫هەیە بە ژیانی رۆژانەی خەڵكەوە‪.‬‬ ‫هیچ جۆرە رێككەوتنێكی فیكریی‌و‬ ‫ئایدیۆلۆژیی‪ ،‬لەنێوانماندا نییە‌و‬ ‫ه���ەر الی��ەن��ی��ك س��ەرب��ەس��ت��ە چ‬ ‫ئایدیۆلۆژیایەكی هەیە‪ ،‬ئەوە‬ ‫گ��رف��ت��ی ئێمە ن��ی��ی��ە‪ ،‬گرفتی‬ ‫ئێمە چ���ارەس���ەری كێشەكانە‬ ‫ل��ە ب��ەرن��ام��ەی��ەك��ی ه��اوب��ەش��دا‬

‫ب��ۆ ب��ەرژەوەن��دی��ی نیشتمانیی‬ ‫خەڵكی كوردستان‌و پاراستنی‬ ‫ئەزموونەكەمان لەم قەیرانە‪.‬‬ ‫رۆژن��ام��ە‪ :‬ل��ە لێدوانەكانی‬ ‫بەرپرسانی ئۆپۆزسیۆندا‪ ،‬زۆر‬ ‫باس لە پابەندبوون دەك��ەن بە‬ ‫بەرنامە (‪)22‬خاڵییەكەتانەوە‪،‬‬ ‫ئ��ای��ا ئ��ەو (‪ )22‬خ��اڵ��ە تەنیا‬ ‫الئیحەیەكە‪ ،‬یاخود پرۆژەتان بۆ‬ ‫خاڵەكان ئامادەكردووە؟‬ ‫* ئەو پڕۆژەیە‪ )20( ،‬خاڵی‬ ‫بۆ دەستنیشانكردنی كێشەكانە‌و‬ ‫(‪ )2‬خاڵی پێویستییەكە بۆ‬ ‫چ��ارەس��ەری كێشەكان‪ ،‬وەك‬ ‫میكانیزمێك ب��ۆ چاكسازیی سەركۆ عوسمان‬ ‫بنەڕەتیی لە سیستمی حوكم‬ ‫لە كوردستان‪ ،‬دوو خاڵەكەش دووربخرێنەوە لە دەستێوەردانی كە هیچ كەس زەرەرمەند نەبێت‬ ‫ك��ە دەب��ێ��ت ب��ڕی��اری لێبدرێت‪ ،‬دەستی الیەنێك‪ ،‬یان حیزبێك‌و لەم پرۆسەیه‌دا‪ ،‬بۆیە دەڵێین‪،‬‬ ‫ل��ەالی��ەن ه��ەم��وو الی��ەن��ەك��ان��ی ل��ە چنگی دەس���ەاڵت بهێنرێنە مەرجمان نییە‪ ،‬بەڵكو پڕۆژەمان‬ ‫ئۆپۆزسیۆن‌و دەس��ەاڵت��ەوە كە دەرەوە‌و بكرێنە موڵكی هەموو هەیە بۆ گفتوگۆ‌و دیالۆگ‪.‬‬ ‫رۆژنامە‪ :‬هاوكات‪ ،‬بەئاگان لە‬ ‫خ���ۆی ل��ە ه��ەڵ��وەش��ان��دن��ەوەی كۆمەاڵنی خەڵكی كوردستان‪.‬‬ ‫بۆ نموونە‪ ،‬پڕۆژەمان هەیە بۆ بۆچوونی دەوڵەتان لەسەر ئەو‬ ‫حكومەتدا دەبینێتەوە‪ ،‬بەوپێیەی‬ ‫ئ��ەم حكومەتەی ئێستا‪ ،‬ك��ارا چاكسازیی لە بواری پەروەردەدا‪ ،‬قەیرانەی رووی له‌ هەرێم كردووە‪،‬‬ ‫نییەو س��ەرۆك��ی حكومەتەكەی چاكسازیی‌و بەشفافكردنی دارایی‌و ئایا سروشتی ئەو تەدەخوالنەی‬ ‫شەرعییەتی لەدەستداوە‪ ،‬چونكە ئابووریی‌و هەروەها پڕۆژمان هەیە الیەنی دەرەكی چۆن بووە؟‬ ‫* لە دوای رووداوەكانی (‪)17‬‬ ‫نەیتوانیوە بەپێی پێویست لەگەڵ بۆ یەكخستنی هێزی پێشمەرگە‬ ‫داواكارییەكانی هاواڵتییاندا بێت‌و ب��ۆ هێزێكی نیشتمانیی‪ ،‬كە شوباتەوە‪ ،‬میدیاكان‌و چاودێرانی‬ ‫ناتوانێت ئەو چاكسازییانە بكات‪ ،‬كاری پارێزگاریكردنە لە سنووری سیاسیی‌و نیودەوڵەتیی‌و رێكخراوە‬ ‫بۆیە دەبێت حكومەتێكی كاتیی‌و ك��وردس��ت��ان‪ ،‬ل��ەژێ��ر دەس��ەاڵت��ی نێودەوڵەتییەكان‪ ،‬بە وردیی لەو‬ ‫ب��ێ�لای��ەن ب��ەت��ەواف��وق لەنێوان وەزاره‌تی پێشمەرگە‌و حكومەتی قەیرانە سیاسییەی كوردستان‬ ‫س��ەرج��ەم هێزە سیاسییەكاندا هەرێمی كوردستاندا دەبێت‪ ،‬دەڕوان���ن‌و ب��ەدواداچ��وون��ی��ان بۆ‬ ‫پێكبهنرێت بۆ خۆئامادەكردن بۆ پڕۆژەی ئامادەكراومان هەیە بۆ كردووە‪ ،‬لە روانگەی بەرگریكردن‬ ‫هەڵبژاردنێكی پێشوەخت‪ ،‬ئەو یەكخستنی هێزەكانی پۆلیس‌و لە مافی م��رۆڤ‌و مافی تاك بۆ‬ ‫حكومەتە نوێیە دەبێتە میكانیزمی ئاسایش‌و دەزگاكانی هەواڵگریی‌و خۆپیشاندان‌و داوا رەواكانیان‪،‬‬ ‫چارەسەری كێشەكان‪ ،‬كە خۆی ب��ێ�لای��ەن��ك��ردن��ی ل��ەدەس��ت��ی ك��ە ئ��ەرك��ی دەس��ەاڵت��ە وەاڵم��ی‬ ‫لەو (‪ )20‬خاڵدا دەبینێتەوە كە لە حیزبەكان‪ .‬پڕۆژەمان هەیە بۆ خۆپشانده‌ران بداتەوە‪ ،‬ئەمەش‬ ‫ێ الیەنی بواری دادوەری�ی‌و بێالیەنكردنی‌و بەشێكە لە پرەنسیپی واڵتانی‬ ‫رێككەوتننامەكەی هەرس ‌‬ ‫پ���اراس���ت���ن���ی س�����ەروەری�����ی‌و ئەمریكا‌و خۆرئاوا‪ ،‬هەر بۆیە چەند‬ ‫ئۆپۆزسیۆندا دەستنیشانكراوە‪.‬‬ ‫ئێمە وەك ئ��ۆپ��ۆزس��ی��ۆن‪ ،‬س��ەرب��ەخ��ۆی��ی دادگ����او ی��اس��ا‪ ،‬جارێك بە فەرمیی‌و لە رێگەی‬ ‫ب��ۆ ه��ەر یەكێك ل��ەو كێشانە‪ ،‬هەروه‌ها چەندین پڕۆژەی دیكەمان پەیوەندیكردن بە دەسەاڵت‌و الیەنە‬ ‫پ���ڕۆژەی تایبەتمان هەیە‪ ،‬كە هەیە‪ ،‬وەك پێكهێنانی كۆمسیۆنی سیاسییەكانەوە‪ ،‬هۆشدارییان داوە‬ ‫ل���ەالی���ەن خ��ەڵ��ك��ان��ی پسپۆڕو بااڵی هەڵبژاردن‌و لیژنەی نەزاهەی لەسەر ئەم مەسەلەیە‌و لەگەڵ‬ ‫شارەزاوە ئامادەكراوە‪ ،‬بەتایبەتی كوردستان‌و‪ ...‬تاد‪ .‬ئەمە هەمووی دەسەاڵتدارانی عێراق‌و هەرێمی‬ ‫ئ���ەو دەزگ�����او وەزارەت����ان����ەی بە یاسا رێكدەخرێت لە پەرلەمانی ك��وردس��ت��ان باسیان ك���ردووە‌و‬ ‫ك��اری��گ��ەری��ی��ان ه��ەی��ە ل��ەس��ەر ك���وردس���ت���ان‪ ،‬ب��ە ت��ەواف��وق��ی نیگەرانیی خ��ۆی��ان دەرب��ڕی��ووە‬ ‫ئاكامی هەڵبژاردنەكان‪ ،‬دەبێت سیاسیی‪ ،‬لەگەڵ رەچاوكردنی بەرامبەر بە پێشێلكارییەكان‌و‬ ‫ببنە دام���ەزراوەی نیشتمانیی‌و باروگوزەرانی خەڵكی كوردستان بەكارهێنانی توندوتیژیی بەرامبەر‬

‫خۆپیشاندەران‌و رۆژنامەنووسان‌و‬ ‫دەزگاكانی میدیای ئازاد‪.‬‬ ‫رۆژن���ام���ە‪ :‬ب��ۆچ��ی الی��ەن��ی‬ ‫دەسەاڵت «یەكێتی‌و پارتی»‪ ،‬لە‬ ‫راگەیاندن‌و خیتابیاندا‪ ،‬وا باس‬ ‫دەكەن كە ئەمریكییەكان‪ ،‬گڵۆپی‬ ‫سەوزیان بۆ هەڵكردوون سەبارەت‬ ‫ب��ەو ش��ێ��وازەی ئێستایان كە‬ ‫بەرامبەر خۆپیشاندەران ئەنجامی‬ ‫دەدەن‪ ،‬ئایا بەڕاست وایە؟‬ ‫* حەز دەكەم‪ ،‬ئەم مەسەلەیە‬

‫هیچ جۆرە‬ ‫رێككەوتنێكی فیكریی‌و‬ ‫ئایدیۆلۆژیی‪،‬‬ ‫لەنێوان الیەنەكانی‬ ‫ئۆپۆزسیۆندا نییە‬

‫روون بكەمەوە‪ ،‬ئەمریكا خۆی‬ ‫لە بنیاتنانەوەی عیراقێكی نوێدا‬ ‫رۆڵێكی سەرەكیی هەبووە‪ ،‬بۆ‬ ‫ئ��ەوەی ببێتە نموونەیەك بۆ‬ ‫سەرجەم واڵتانی خۆرهەاڵتی‬ ‫ن���اوەڕاس���ت ل��ە بنیاتنانی‬ ‫دیموكراتیدا‪ ،‬بۆیە ئەمریكا‬ ‫هیچ كاتێك لەگەڵ پیشێلكاریدا‬ ‫نییە بەرامبەر بە مافی تاك‬ ‫بۆ دەربڕینی بۆچوونەكانی‪.‬‬ ‫ئەمریكا‪ ،‬بێالیەنە‌و هەوڵ دەدات‬ ‫ئ��ەم �ن‌و ئاسایش ل��ە ع��ێ��راق‌و‬ ‫كوردستاندا بەرقەرار بێت‌و هیچ‬ ‫جارێك گڵۆپی سەوز بۆ هیچ‬ ‫الیەك هەڵناكات دژ بەالیەكی‬ ‫تر‪ ،‬بەاڵم ئەوە الیەنی دەسەاڵتە‬ ‫كە دەیەوێت ئەو جۆرە ئاماژەیە‬ ‫بۆ بەرژەوەندیی خۆی پیشانی‬ ‫خەڵك بدات لە میدیاكانیاندا‪.‬‬ ‫ل��ە ك��ات��ی س��ەردان��ەك��ان��ی��ان��دا‪،‬‬ ‫الیەنی ئەمریكی لەگەڵ هەموو‬ ‫الیەنێك كۆدەبنەوە‌و گوێیان‬ ‫لێدەگرن‌و گفتوگۆ دەكەن لەسەر‬ ‫بارودۆخەكە‪ ،‬ئەوە مانای ئەوە‬ ‫نییە الیەنگیریی الیەكن‌و دژی‬ ‫الیەكی ترن‪ .‬دەسەاڵت‪ ،‬تائێستا‬ ‫چەندینجار ئ��ەم مەسەلەیەی‬ ‫لەناو خەڵكدا ورووژان��دووە‪ ،‬چ‬ ‫بە نووسین لە رۆژنامەكانیاندا‪،‬‬ ‫ی����ان ل���ە چ��اوپ��ێ��ك��ەوت��ن��ی‬ ‫بەرپرسەكانیاندا لە كەناڵەكانی‬ ‫تەلەفزیۆنەوە‪ ،‬بۆ بەرژه‌وەندیی‬ ‫خۆیان بەكاریانهێناوە‪.‬‬ ‫رۆژنامە‪ :‬لە دواكۆبوونەوەی‬ ‫ه���ەردوو مەكتەبی سیاسیی‬ ‫«پارتی‌و یەكێتی»دا‪ ،‬بانگەواز‬ ‫دەك���ەن ب��ۆ گفتوگۆ‪ ،‬رات��ان‬ ‫چییە؟‬ ‫* گفتوگۆ‪ ،‬لەژێر حوكمی‬ ‫عەسكەرتاریی‌و لوولەی تفەنگ‌و‬ ‫ت��ۆق��ان��دن��دا‪ ،‬هیچ مانایەكی‬ ‫نییە‪ ،‬ئێمە لەگەڵ دیالۆگین‪،‬‬ ‫وەك��و پێشتریش باسمكرد‪،‬‬ ‫پڕۆژەمان هەیە بۆ چارەسەری‬ ‫ئ���ەم ق���ەی���ران���ە‌و ئ��ام��ادەی��ن‬ ‫لەسەر پ���رۆژەی چاكسازیی‪،‬‬ ‫دیالۆگ بكەین‪ ،‬ب��ەاڵم دەبێت‬ ‫ب��ارودۆخ��ەك��ە ئ���ارام بێتەوەو‬ ‫سیمای عەسكەرتاریی كۆتایی‬ ‫پێبێت‌و هیچ جۆرە هەڕەشەو‬ ‫گ��وڕەش��ەی��ەك��ی چ��ەك��داری��ی‬ ‫نەمێنێت‪ ،‬ئەوكات ئەو بانگەوازە‬ ‫مانای دەبێت‪.‬‬

‫ئەندامێكی لیژنەی مافی مرۆڤ‪ :‬ده‌سه‌اڵت؛ پێشێلكردنی مافەكانی مرۆڤی گەیاندە لوتكە‬ ‫سازدانی‪ :‬سه‌نگه‌ر جەمال‬

‫‪.........................................................‬‬

‫س��ەرگ��وڵ رەزا‪ ،‬ئەندامی‬ ‫ه��ەردوو لیژنەی مافی م��رۆڤ و‬ ‫کۆمه‌ڵگه‌ی مه‌ده‌نی پەرلەمانی‬ ‫كوردستان ئاماژە بەوە دەكات؛‬ ‫ل��ە چ��ەن��د رۆژی راب�����ردووداو‬ ‫پێشێلكاریی هێزە ئەمنییەكان‬ ‫بەرامبەر هاواڵتییان‪ ،‬گەیشتووەتە‬ ‫لوتكە‪.‬‬ ‫ئەو‪ ،‬كە ئەندامی فراكسیۆنی‬ ‫كۆمەڵی ئیسالمییە لە دیدارێكی‬ ‫«رۆژن�����ام�����ە»دا‪ ،‬رەخ��ن��ە لە‬ ‫هەڵسوكەوتی هێزە ئەمنییەكان‌و‬ ‫بڕیارەكانی دەسەاڵت دەگرێت بە‬ ‫رێگری لە خۆپیشاندان‌و دەڵێت‪:‬‬ ‫«ئ��ەوەی چەند رۆژی راب��ردوو‬ ‫رووی����دا‪ ،‬رووی راستەقینەی‬ ‫دەسەاڵتی كوردی دەرخست»‪.‬‬ ‫ب���ە ب�����ڕوای چ����اودێ����ران‌و‬ ‫ئۆپۆزسیۆن‪،‬‬ ‫پەرلەمانتارانی‬ ‫پەرلەمانی كوردستان نەیتوانیوە‬ ‫رێگربێت لە پێشێلكاریی دژی‬ ‫ه��اواڵت��ی��ی��ان ل��ەم ب��ارودۆخ��ەی‬ ‫ئ��ێ��س��ت��ادا‌و ب��ەپ��ێ��چ��ەوان��ەوە‬

‫لیژنەی مافی مرۆڤی پەرلەمانی‬ ‫كوردستان‪ ،‬هاوڕایە لەگەڵ ئەو‬ ‫بۆچوونەو باس لەوە دەكات‪ ،‬ك ‌ه‬ ‫پەرلەمان وەك دام��ەزراوەی��ەك‌و‬ ‫سەرۆكایەتییەكەشی نەیانتوانیوە‬ ‫لەئاست ئ��ەو ب���ارودۆخ���ەی لە‬ ‫كوردستان هەیە‪ ،‬رۆڵی خۆیان‬ ‫ببینن‌و «لە (‪)17‬ی شوباتەوە‬ ‫تائێستا چەندەها پێشیلكاریی‬ ‫بەرامبەر مافی مرۆڤ‌و چاالكوانان‬ ‫ك������راوە‪ ،‬ب����ەاڵم ل��ی��ژن��ەك��ان‌و‬ ‫پ��ەرل��ەم��ان��ی��ش ب���ە گشتیی‬ ‫هەڵوێستی جدیی‌و پێویستیان‬ ‫نەبووە»‪.‬‬ ‫ئ��ەو‪ ،‬پێیوایە؛ پەرلەمان‬ ‫تەنیا ی��ەك��ەم هەنگاوی ن��اوە‪،‬‬ ‫كە دەرك��ردن��ی دوو بڕیاربووە‪،‬‬ ‫ب����ەاڵم ج��گ��ە ل�����ەوەی دەب���وو‬ ‫هەنگاوی ت�ر‌و جدیتری بنایە‪،‬‬ ‫ب���ە ت��ای��ب��ەت ب���ە چ��اودێ��ری��ی‬ ‫ح��ك��وم��ەت‌و ب����ەدواداچ����وون‪،‬‬ ‫سه‌رگوڵ قه‌ره‌داغی‬ ‫بەڵكو بڕیارەكانیشی جێبەجێ‬ ‫ن�����ەك�����راوە‌و دەڵ����ێ����ت‪« :‬ل��ە‬ ‫بریارەكانی خ��ودی پەرلەمان (‪)17‬ی ش���وب���ات ب�����ەدواوە‬ ‫پێشێلكاریی دیكەش بەرامبەر‬ ‫جێبەجێ ناكرێت‪.‬‬ ‫س��ەرگ��وڵ رەزا‪ ،‬ئەندامی ه��اواڵت��ی��ی��ان‌و خۆپیشاندەران‬

‫ك��راوە‪ ،‬بە شێوەیەك تەقە لە‬ ‫خۆپیشانده‌ران كراوەو لە خەڵك‬ ‫دراوەو سووكایەتیی كراوە‌و هێز‬ ‫جوڵێنراوە»‪.‬‬ ‫س����ەرگ����وڵ‪ ،‬رەخ���ن���ە لە‬ ‫رەفتارەكانی دەسەاڵتی كوردی‬ ‫دەگ��رێ��ت ب��ۆ س��ەرك��وت��ك��ردن��ی‬ ‫خۆپیشاندانەكان‌و وتی‪« :‬ئەوەی‬ ‫چەند رۆژی راب���ردوو رووی���دا‪،‬‬ ‫رووی راستەقینەی دەسەاڵتی‬ ‫كوردی دەرخست‪ ،‬چونكە پێشتر‬ ‫هەمیشە بانگەشەی كۆمەڵگەی‬ ‫دیموكرات‌و هەنگاو بەرەو كۆمەڵی‬ ‫م��ەدەن��ی‌و رێ��زگ��رت��ن ل��ە مافی‬ ‫مرۆڤ‌و مافی ژنان دەكرد‪ ،‬بەاڵم‬ ‫ئەوەی بینیمان پێچەوانەی ئەو‬ ‫بانگەشانە بوو»‪.‬‬ ‫روون���ی���ش���ی دەك����ات����ەوە‪،‬‬ ‫ك��ە ل��ە دووم��ان��گ��ی راب����ردوودا‬ ‫دەسەاڵت لەبری ئەوەی وەاڵمی‬ ‫خۆپیشاندەران بداتەوە‪ ،‬هەوڵی‬ ‫دا ل��ەڕووی هێزەوە كۆتایی بە‬ ‫خۆپیشاندان بێنێت‪« ،‬ئەوەش‬ ‫لەبری گوێگرتن‌و جێبەجێكردنی‬ ‫داواك��ان��ی خەڵك‌و ئەنجامدانی‬ ‫چاكسازیی»‪.‬‬

‫بە ب��ڕوای بەشێكی زۆری‬ ‫پەرلەمانتاران‌و خۆپیشاندەران‪،‬‬ ‫ل��ە چ��ەن��د رۆژی راب�����ردوودا‬ ‫پ��ێ��ش��ێ��ل��ك��اری��ی��ەك��ان��ی ه��ێ��زە‬ ‫ئەمنییەكان بەرامبەر هاواڵتییانی‬ ‫خوێندكارانی‬ ‫خۆپیشاندەرو‬ ‫زانكۆ زۆر زیادیكردووە‪.‬‬ ‫ب�������ەش�������ێ�������وەی�������ەك‬ ‫پەرلەمانتارەكەی لیژنەی مافی‬ ‫مرۆڤ‪ ،‬دەڵێت‪« :‬پێشێلكاریی‬ ‫مافی م��رۆڤ ل��ە چەند رۆژی‬ ‫راب��ردوودا گەیشتووەتە لوتكە‪،‬‬ ‫پێشتر رەنگە رۆژنامەنووسان‪،‬‬ ‫ی���ان چ��االك��وان��ی كۆمەڵگەی‬ ‫م���ەدەن���ی���ی‌و خ��ۆپ��ی��ش��ان��دەر‬ ‫رووب�����������ەڕووی ه����ەڕەش����ەو‬ ‫سووكایەتیی‌و لێدان بووبێتنەوە‪،‬‬ ‫بەاڵم لەو هەڵمەت‌و هێرشانەی‬ ‫دەزگ���ا ئەمنییەكان ك��ردی��ان‪،‬‬ ‫پێشێلكارییەكانیان گەیشتووەتە‬ ‫لوتكە‪ ،‬ئەوەش بە گرتن‌و لێدانی‬ ‫زۆری خ��ەڵ �ك‌و رەشبگیریی‪،‬‬ ‫ك��ە ئ���ەوپ���ەڕی پێشێلكارین‬ ‫بەرامبەر مافی مرۆڤ‌و كەسانێك‬ ‫ك����راون‪ ،‬ك��ە ت��اك��ە ت��اوان��ی��ان‬ ‫ئەوەبووە ویستوویانە بەشداریی‬

‫«خۆپیشاندانێكی بێ‌ مۆڵەت»‬ ‫بكەن»‪.‬‬ ‫پەرلەمانتارەكە دەشپرسێت؛‬ ‫ئ��ەگ��ەر پ��اس��اوی نایاسایی بۆ‬ ‫خۆپیشاندانەكان بهێنرێتەوە‪،‬‬ ‫ئ������ەی ئ���ەش���ك���ەن���ج���ەدان‌و‬ ‫سووكایەتیپێكردنی‬ ‫گ��رت �ن‌و‬ ‫خۆپیشاندەران‪ ،‬چ یاسایەك‬ ‫دای���ن���اوە‪ ،‬لەكاتێكدا بەپێی‬ ‫پێوەرەكانی مافی مرۆڤ‪ ،‬دەبێت‬ ‫مافیان پارێزراو بێت‪.‬‬ ‫ئ�����ەوەی ج��ێ��ی رەخ��ن��ەی‬ ‫خۆپیشاندەران‌و خوێندكارانە‪،‬‬ ‫ب���ەدەم���ەوە ن��ەه��ات��ن��ی لیژنە‬ ‫پەرلەمانە‬ ‫تایبەتمەندەكانی‬ ‫لەسەر پێشێلكردنی مافەكانیان‬ ‫لەالیەن هێزە ئەمنییەكانەوە‪.‬‬ ‫لە بەرامبەریشدا‪ ،‬سەرگوڵ‬ ‫پێیوایە؛ خەڵكیش بێ هیوا بووە‬ ‫لە پەرلەمان‪ ،‬لەوەی پەنای بۆ‬ ‫ب��ب��ات‪ ،‬ب���ەوەی خەڵك هەست‬ ‫دەكات یاسا غیابی هەیەو حیزب‬ ‫بااڵدەستەو پەرلەمان ناتوانێت‬ ‫ئەو بارودۆخە هێوربكاتەوە‪.‬‬ ‫ه��ەروەك لەو بڕوایەشدایە؛‬ ‫ئەگەر لەم دۆخەشدا سكااڵش‬

‫هەبێت‪ ،‬وەك پێویست ئەنجامی‬ ‫نابێت‪ ،‬بەوپێیەی «خودی لیژنەی‬ ‫مافی مرۆڤیش لە قەیراندایە»‪.‬‬ ‫ب��ەڵ��گ��ەی ق��س��ەك��ان��ی��ش��ی‬ ‫ب��ەوە دەهێنێتەوە‪ ،‬كە بەپێی‬ ‫ب���ڕی���ارەك���ان���ی پ��ێ��ش��ووت��ری‬ ‫پ��ەرل��ەم��ان‪ ،‬دەب���وو بەرپرسی‬ ‫هێزە ئەمنییەكانی شارەكان‬ ‫بێنە لیژنەكانی مافی م��رۆڤ‌و‬ ‫ناوخۆ‪ ،‬بۆئەوەی لێپرسینەوەیان‬ ‫لێبكرێت لەسەر رووداوەك���ان‪،‬‬ ‫بەاڵم لیژنەكە نەیتوانیوە ئەوە‬ ‫جێبەجێ بكات‪ ،‬هۆكارەكەشی‬ ‫«ناتەواویی پێكهاتەی لیژنەی‬ ‫مافی مرۆڤە‪ ،‬ب��ەوەی س��ەرۆك‬ ‫ج��ێ��گ��ری ن��ەب��ووەو س��ەرۆك��ی‬ ‫لیژنەكەش لە ماوەی رابردووەوە‬ ‫دەستی لەكار كێشاوەتەوە»‪.‬‬ ‫وتیشی‪« :‬ك��ەوات��ە لیژنەی‬ ‫م���اف���ی م���رۆڤ���ی پ���ەرل���ەم���ان‬ ‫ن��ەی��ت��وان��ی��وە هیچ یەكێك لە‬ ‫بڕیارەكانی پێشووی پەرلەمان‬ ‫جێبەجێبكات‌و ب��ەدواداچ��وون‬ ‫بكات بۆ ئەو پێشێلكارییانەی‬ ‫مافی مرۆڤ‪ ،‬كە لە چەند رۆژی‬ ‫رابردوودا ئەنجامدراون»‪.‬‬

‫ذمارة (‪ )632‬سيَشةممة ‪2011/5/3‬‬

‫‪hewal.rozhnama@gmail.com‬‬

‫لێكۆڵینەوە لەگه‌ڵ ئه‌و سەربازانەدا دەكرێت كە دوو ئاسایشەكەی «پارتی»یان كوشت‬

‫زانیار داقوقی‪ :‬بەڕێوەبەری‬ ‫پۆلیسی ق����ەزا‌و ناحیەكانی‬ ‫ك��ەرك��وك‪ ،‬ئاشكرای ك��رد‪ ،‬ئەو‬ ‫رووداوەی هەفتەی رابــردوو‬ ‫كــــــە لــــەنێوان فیرقەی‬ ‫(‪)12‬ی سوپای عێراقی‌و هێزی‬

‫ئاسایشدا رووی���داو بەهۆیەوە‬ ‫(‪ )2‬ئ��اس��ای��ش��ی «پ��ارت��ی»‌و‬ ‫هاواڵتییەك كوژران‪ ،‬كاریگەریی‬ ‫خراپی بۆ شاری كەركوك نییە‌و‬ ‫ب��ە «رۆژن���ام���ە»ی راگ��ەی��ان��د‪:‬‬ ‫«ئ��ەو س��ەرب��ازان��ەی دەستیان‬

‫لە كوشتنی دوو ئاسایشەكەو‬ ‫هاواڵتییەكەدا ه��ەب��وو‪ ،‬ئێستا‬ ‫لەژێر لێكۆڵینەوەدان»‪.‬‬ ‫ع��ەم��ی��د س���ەرح���ەد ق���ادر‪،‬‬ ‫ئاماژەی ب��ەوەش ک��رد‪ :‬گرووپە‬ ‫تیرۆریستییەكان‪ ،‬لە سنووری‬

‫ك��ەرك��وك ئەنجامبدات‪ ،‬ب��ەاڵم‬ ‫هێزێكی ئەمنیی لەبەغداوە‪ ،‬بە‬ ‫هاوبەشیی پۆلیسی كەركوك‌و‬ ‫هێزەكانی ئەمریكا‌و سوپای‬ ‫عێراقی‪ ،‬ئەو پیالنەیان پووچەڵ‬ ‫كردەوە»‪.‬‬

‫پارێزگای كەركوكدا‪ ،‬بوونیان‬ ‫هەیەو هەركاتێك ئ��ارەزووی��ان‬ ‫ه��ەب��ێ��ت‪ ،‬ك������ردەوەی خ��ۆی��ان‬ ‫ئەنجامدەدەن‌و وتیشی‪« :‬گومان‬ ‫لەوە دەكرا كە گرووپێك‪ ،‬پیالن‬ ‫دژ ب��ە ئەنجومەنی پارێزگای‬

‫ئۆپۆزسیۆن‪ :‬هەولێر‪ ،‬لەبارێكی نائاساییدایە‬ ‫پەرلەمانتارێكی «پارتی»‪ :‬نەمبیستووە لە هەولێر؛ لە خۆپیشانده‌ران درابێت‬ ‫راپۆرتی‪ :‬بەهمەن ئەیمەن ‪ -‬هەولێر‬

‫‪.........................................................‬‬

‫ئۆپۆزسیۆن‪ ،‬ئاماژە بە باری‬ ‫«نائاسایی»‌و هێرشكردنە سەر‬ ‫چ��االك��وان��ان��ی مەدەنیی ش��اری‬ ‫هەولێر دەك��ات‌و پەرلەمانتاێكی‬ ‫«پ������ارت������ی»ش‪ ،‬دەڵ���ێ���ت‪:‬‬ ‫«نەمبیستووە لە هەولێر؛ لە‬ ‫خۆپیشانده‌ران درابێت»‪.‬‬ ‫زیاتر لەدوو مانگە‪ ،‬بارێكی‬ ‫ن��ائ��اس��ای��ی ش����اری ه��ەول��ێ��ری‬ ‫گ��رت��ووەت��ەوە‌و ئ��ازادی��ی��ەك��ان��ی‬ ‫خەڵك بەشێوەیەكی بەرچاو‬ ‫پ��ێ��ش��ێ��ل��دەك��رێ �ن‌و دەس����ەاڵت‬ ‫دەیەوێت لەو رێگایەوە‪ ،‬رێگا لە‬ ‫هاواڵتییان بگرێت تا خۆپیشاندان‬ ‫ئەنجام نەدەن‌‪.‬‬ ‫سەرگوڵ قەرەداغی‪ ،‬ئەندامی‬ ‫پەرلەمانی كوردستان لەسەر‬ ‫فراكسیۆنی كۆمەڵی ئیسالمیی‪،‬‬ ‫پ��ێ��ی��وای �ه‌؛ ئ���ەو رووداوان������ەی‬ ‫لەسلێمانی روویاندا‪ ،‬كاریگەرییان‬ ‫لەسەر شارەكانی ت��ری هەرێم‬ ‫هەبووە‌و بۆ «رۆژنامە» وتی‪« :‬لە‬ ‫هەولێر‪ ،‬زیاد لە دووج��ار داوای‬ ‫خۆپیشاندان كرا‪ ،‬تا خەڵكی بێنە هێزێکی ئه‌منیی ل ‌ه شاری هه‌ولێر‬ ‫سەرشەقام‌و بەئازادانە بیروڕای‬ ‫س��ەرگ��وڵ‪ ،‬ب��اس��ی ل��ەوەش ئەو یاسایەش كە لە پەرلەمان‬ ‫خۆیان دەربڕن‪ ،‬بەاڵم رێگرییان‬ ‫ێ ك���را‪ ،‬كاتێكیش ه��ەوڵ��درا كرد‪ :‬ئەوەی لەهەولێر دەبینرێت‪ ،‬ب��ۆ رێكخستنی خۆپیشاندان‬ ‫ل� ‌‬ ‫ێ ناكرێت»‪.‬‬ ‫ێ م��ۆڵ��ەت خۆپیشاندان بارێكی نائاسایی رانەگەیەنراوە‌و دەرچووە‪ ،‬جێبەج ‌‬ ‫ب��ەب � ‌‬ ‫ه��اوك��ات‪ ،‬ك����اروان ساڵح‪،‬‬ ‫بكرێت‪ ،‬دوور لەبنەماكانی مافی دەسەاڵت بانگەشەی زۆر دەكات‬ ‫م��رۆڤ‪ ،‬ئ��ەو كەسانەی هەوڵی كە گوایە شاری هەولێر ئارامە‌و پ��ەرل��ەم��ان��ت��اری فراكسیۆنی‬ ‫ئ��ەم خۆپیشاندانانەیان دا‪ ،‬ب��ەش��ێ��وەی��ەك��ی دی��م��وك��راس��ی‪ ،‬گ���ۆڕان‪ ،‬ب��ڕوای وای��ە‪ :‬هۆكاری‬ ‫دەس��ەاڵت بەڕێوە دەب��ەن‪ ،‬بەاڵم بارگرژییەكەی هەولێر‪ ،‬لەوەوە‬ ‫سەركوتكران»‪.‬‬

‫دەستی پێكرد‪ ،‬كە بارەگاكانی‬ ‫«گۆڕان» لەهەولێرو دەوروبەری‬ ‫سووتێنران‌و چەندینجار داوای‬ ‫خۆپیشاندان كرا‪ ،‬بەاڵم رێگەی‬ ‫پێ‌ نەدرا‌و بۆ «رۆژنامە» وتی‪:‬‬ ‫«ب��ەپ��ێ��ی ی��اس��ای رێكخستنی‬ ‫خۆپیشاندان‪ ،‬هاواڵتییان مافی‬

‫ێ بدرێت تا‬ ‫خۆیانە مۆڵەتیان پ ‌‬ ‫خۆپیشاندان بكەن‪ ،‬بەاڵم لەبری‬ ‫ئەوە‪ ،‬رێكخەرانی خۆپیشاندان‌و‬ ‫چاالكوانانی كۆمەڵگای مەدەنیی‪،‬‬ ‫دووچ�����اری ه��ەڵ��ك��وت��ان��ەس��ەر‪،‬‬ ‫ئەشكەنجەدان‪ ،‬رفاندن‌و لێدان‬ ‫بوونەتەوە»‪.‬‬

‫ئ��ەو ب���ارە نائاساییەی لە‬ ‫هەولێردا هەیە‪ ،‬دەستی حیزبی‬ ‫وااڵك���ردووە تا دەس��ت وەربداتە‬ ‫ن���او ك����اروب����اری دەزگ��اك��ان��ی‬ ‫ئاسایش‌و پۆلیسەوە‌و بە رای‬ ‫ئۆپۆزسیۆنیش‪ ،‬ه��ۆك��ارەك��ەی‬ ‫ئەوەیە‪ ،‬یاسایەك نییە دەستی‬ ‫حیزب لەناو ئ��ەو دەزگ��ای��ان��ەدا‬ ‫كورتبكاتەوە‪.‬‬ ‫س�����ەرگ�����وڵ‪ ،‬دەڵ���ێ���ت‪:‬‬ ‫«بەپێی یاسای خۆپیشاندان‪،‬‬ ‫دەبێت پۆلیس مامەڵە لەگەڵ‬ ‫خۆپیشاندەراندا بكات‪ ،‬بەاڵم‬ ‫ب���ەداخ���ەوە‪ ،‬ه��ێ��زی ئاسایش‌و‬ ‫پێشمەرگە ك��ە ب���ەدەر نین لە‬ ‫ئینتیمای حیزبیی‪ ،‬مامەڵەیان‬ ‫لەگەڵ خۆپیشاندەراندا كردووە»‪.‬‬ ‫پ��ێ��ش��ت��ر‪ ،‬ئ��ۆپ��ۆزس��ی��ۆن‬ ‫پرۆژەیاسایەكی بۆ قەدەغەكردنی‬ ‫رێكخستنی ح��ی��زب��ی��ی ل��ەن��او‬ ‫هێزەكانی پۆلیس‌و ئاسایشدا‬ ‫پ��ێ��ش��ن��ی��ازک��رد‪ ،‬ب���ەاڵم لیستی‬ ‫كوردستانیی‪ ،‬ئ��ەو پ��رۆژەی��ەی‬ ‫رەتكردەوە‪ ،‬بە پاساوی ئەوەی‪،‬‬ ‫یاسایەكی تر هەیە كە باس لە‬ ‫قەدەغەكردنی رێكخستنی حیزبیی‬ ‫دەكات لە دەزگاكانی حكومەتدا‪،‬‬ ‫ب��ەاڵم ئ��ەو یاسایەش جێبەجێ‌‬ ‫نەكراوە‪.‬‬ ‫ک���اردۆ محه‌مه‌د‪ ،‬سەرۆكی‬ ‫ف��راك��س��ی��ۆن��ی گ�������ۆڕان‪ ،‬بۆ‬ ‫«رۆژنامه‌»ی ئاشكرا ده‌کات‪ ،‬بە‬ ‫بەرچاوی دەزگاكانی ئاسایشەوە‪،‬‬ ‫پیاوانی حیزب‪ ،‬بەجلی مەدەنیی‌و‬ ‫پڕچەككراو‪ ،‬هەڵدەكوتنە سەر‬

‫هاواڵتییان‌‪ ،‬وتیشی‪« :‬هێزەكانی‬ ‫پۆلیس‌و ئاسایش‪ ،‬ئیرادەیەیان‬ ‫نییە ك��ە پێیان بڵێن‪ ،‬ئێوە‬ ‫كێن‌و دەسەاڵتیان بەسەریاندا‬ ‫ناشكێت»‪.‬‬ ‫ه��اوك��ات‪ ،‬بەهۆی ئ��ەو بارە‬ ‫نائاساییەی هەولێرەوە‪ ،‬دەیان‬ ‫چاالكوانی كۆمەڵگای مەدەنیی‌و‬ ‫نووسەرو رۆشنبیر‪ ،‬ئەو شارەیان‬ ‫جێهێشتووە‌و دەی��ان��ی تریش‬ ‫ل��ە ماڵەكانی خ��ۆی��ان��دا‪ ،‬لەژێر‬ ‫هەڕەشەدان‪.‬‬ ‫ع��ەب��دول��س��ەالم ب�����ەرواری‪،‬‬ ‫پەرلەمانتاری «پ��ارت��ی»‪ ،‬بە‬ ‫پێچەوانەی رای ئۆپۆزسیۆنەوە‪،‬‬ ‫ب��اس ل��ەوە دەك���ات‪ ،‬پشێویی‌و‬ ‫باری نائاسایی‪ ،‬لەهەولێر نییە‌و‬ ‫بۆ «رۆژن��ام��ە» وت��ی‪« :‬رۆژان��ە‬ ‫ل����ەدەرەوەم‪ ،‬زۆر ئ��ارام��ەو هیچ‬ ‫پشێوییەك نییە»‪.‬‬ ‫ب����������ەرواری‪ ،‬پ��ێ��ی��وای��ە‪:‬‬ ‫هەلومەرجی هەولێر‪ ،‬جیاوازە لە‬ ‫سلێمانی‌و ئەو ملمالنێ‌ سیاسییەی‬ ‫سلێمانی‪ ،‬شێوەیەكی تایبەتی‬ ‫خ���ۆی ه��ەی��ە‌و پ��ەی��وەس��ت��ە بە‬ ‫لەتبوونی «یەكێتی»‌و پەیدابوونی‬ ‫«گ�������ۆڕان»ەوە‪ ،‬ب��ۆی��ە «وای‬ ‫بۆ ناچم‪ ،‬هیچ پەیوەندییەكی‬ ‫بەئازادییەوە هەبێت»‪.‬‬ ‫سەبارەت بە دەستگیركردنی‬ ‫هاواڵتییانیش‪ ،‬ئەو پەرلەمانتارەی‬ ‫«پ��ارت��ی» وت���ی‪« :‬ت��ا بەڵگە‬ ‫نەبینم‪ ،‬بڕوا بەهیچ شتێك ناكەم‪،‬‬ ‫نەشمبیستووە لە هەولێر‪ ،‬لە‬ ‫خۆپیشاندەران درابێت»‪.‬‬

‫بۆچی بادینان بێدەنگ دەكرێت؟‬ ‫راپۆرتی‪ :‬پ‪ .‬دهۆک‬

‫‪.........................................................‬‬

‫س������������ەرەڕای ب���وون���ی‬ ‫كەموكورتیی‪ ،‬رێگەنادرێت لە‬ ‫دەڤەری بادینان‪ ،‬خۆپیشاندان‬ ‫ئەنجام بدرێت‌و چاودێرانیش بە‬ ‫مەترسیی دادەنێن‪.‬‬ ‫لە چەند مانگی راب��ردوودا‪،‬‬ ‫خۆپیشاندان‌و ن��اڕەزای��ی‪ ،‬لە‬ ‫سنووری پارێزگای سلێمانی‪،‬‬ ‫دژ بە گەندەڵیی‌و ناعەدالەتیی‬ ‫ئەنجامدرا‌و هەوڵی شەرمنانەی‬ ‫هاوشێوەش لەهەولێر هەبوو‪،‬‬ ‫بەاڵم ئەو هەنگاوە لە دەڤەری‬ ‫بادینان‪ ،‬بەدی نەكرا كە بە چەقی‬ ‫دەس��ەاڵت��ی پارتی دیموكراتی‬ ‫كوردستان دادەنرێت‌و هەروەك‬ ‫هاواڵتییانیش باسی دەك��ەن‪،‬‬ ‫لەو دەڤ���ەرەدا‪ ،‬كەموكورتیی‌و‬ ‫نایەكسانییەكی كۆمەاڵیەتیی زۆر‬ ‫هەیە‪.‬‬ ‫ب����ەب����ڕوای چ��اودێ��رێ��ك��ی‬ ‫س��ی��اس��ی��ی‪ ،‬ئ���ەو ك��پ��ك��ردن��ە‪،‬‬ ‫مەترسیی زۆری دەب��ێ��ت كە‬ ‫بادینان داببڕدرێت لەناوچەكانی‬ ‫ترو ئ��ەوەش وەك «سەردەمی‬ ‫میرنشینەكانی لێ‌ دێتەوە‌و هەر‬ ‫هێزێك‌و ناوچەیەك كۆنتڕۆڵ‬ ‫فۆتۆ‪ :‬رۆژنامه‌‬ ‫ ‬ ‫دیمه‌نێکی شاری دهۆک‬ ‫دەكات»‪.‬‬ ‫كەمال ئەحمەد‪ ،‬چاودێری‬ ‫سیاسیی ئ��ەوەی لەبەرنامەدا «پ����ارت����ی»‪ ،‬پ��ێ��ی��وای��ە‪ :‬لە‬ ‫سیاسیی‪ ،‬ئ��ام��اژەی ب���ەوەدا‪ ،‬دەڕوات‌و كاریگەریی خراپی شەڕی براكوژییە كە ئەم دوو وابێت»‪.‬‬ ‫لەبەرامبەردا‪ ،‬رزگار محەمەد‪ ،‬هەبێت كە ناوچەكەی ژێردەستی بادینان‪ ،‬ئازادیی هەیە‌و یەك‬ ‫دابڕانی سیاسیی هەر ناوچەیەك دەب��ێ��ت‪« ،‬واش ل��ەو خەڵكە حیزبەی دەس��ەاڵت لەو كاتەوە‬ ‫ب��ە م��ەب��ەس��ت��ی ح��ی��زب��ی��ی‪ ،‬لە دەكات‪ ،‬لەدژی ناوچەیەكی تر‪ ،‬لەناوچەكانی یەكتر گەشەناكەن‪ ،‬پەرلەمانتاری پارتی لە پەرلەمانی بەرەو چەپاندن‌و دابڕان ببات‪ ،‬رۆژنامەنووس دەستگیرنەكراوە‪،‬‬ ‫بەرژەوەندیی میللەتی كورددا بەرامبەر مافی خۆیان بێدەنگ ئەوەندەی ئیرادەی جیابوونەوە كوردستان‪ ،‬ئەوە رەتدەكاتەوە پ��ارت��ی ب��ێ��ت‪ ،‬ی��ان یەكێتی‌و وتیشی‪« :‬نابێت هەرحیزبێك‬ ‫الی پ��ارت �ی‌و یەكێتی هەیە‪ ،‬كە «پارتی»‪ ،‬بادینان بەرەو گ��ۆڕان‪ ،‬ئەگەر ئەمەش بكەن‪ ،‬بێت‌و ناوچەیەك بێدەنگ بكات‌و‬ ‫نییە‌و مەترسی دەبێت‪ ،‬ئەمەش بن»‪.‬‬ ‫ئەو چاودێرە سیاسییە‪ ،‬بە نیوهێندە ئیرادەی نزیكبوونەوەی چ��ەپ��ان��دن‌و دوورخ��س��ت��ن��ەوە ئ���ەوا میللەت لێیان قبووڵ دای��ب��ڕێ��ت‪ ،‬رووداوێ����ك لەهەر‬ ‫بەرەو دوومیرنشینی‌و لیكترازان‌و‬ ‫شوێنێك هەبێت‪ ،‬كاریگەریی‬ ‫ه���ەوڵ���دان ب��ۆ دروس��ت��ك��ردن��ی «رۆژنامە»ی راگەیاند‪« :‬ئەوەی ناوچەكان‌و پێكەوەییان نییە‪ ،‬ببات لە كێشەكان‌و دەڵێت‪ :‬ناكات»‪.‬‬ ‫ئ����ەو پ���ەرل���ەم���ان���ت���ارەی لەسەر ناوچەكه‌ دەبێت بە باش‌و‬ ‫جیاوازیی لەنێوان ناوچەكاندا كە ئێستا دەی��ك��ەن‪ ،‬ئەنجامی چ��ون��ك��ە خ��ۆی��ان دەی��ان��ەوێ��ت «ب��اوەڕن��اك��ەم‪ ،‬ی��ەك حیزبی‬

‫خراپەوە»‪.‬‬ ‫ب�����ەاڵم‪ ،‬ك����اوە ع��وم��ەری‬ ‫رۆژنامەنووس ئاماژە بەوەدەكات‪،‬‬ ‫ئازادیی رادەربڕین‌و راگەیاندن‪،‬‬ ‫لە دەڤەری بادینان نییە‌و هەموو‬ ‫دام��ودەزگ��اك��ان «سیخناخ»‬ ‫كراون بە «پاراستن‌و دەسەاڵتی‬ ‫حیزبیی»‪ ،‬كە كار بۆ چەپاندن‌و‬ ‫بێدەنگكردنی ناوچەكە دەكەن‌و‬ ‫دەڵێت‪« :‬چەند ساڵێكە‪ ،‬فشاری‬ ‫حیزبیی زۆر بووە‌و رۆڵی دەزگای‬ ‫پاراستن ب��ەت��ەواوی��ی بەهێزە‬ ‫بەسەر دامودەزگاكاندا‪ ،‬هەروەها‬ ‫ده����ۆك ش��ارێ��ك��ی ب��چ��ووك �ە‌و‬ ‫بەئاسانی كۆنتڕۆڵ دەكرێت‌و‬ ‫دابونەریتی عەشایەریش زاڵە‬ ‫ب��ەس��ەر كۆمەڵگەدا‪ ،‬ئەمەش‬ ‫داخراویی دروست دەكات»‪.‬‬ ‫ب��ەالی ئۆپۆزسیۆنیشەوە‪،‬‬ ‫ئەو جۆرە رەفتارە سیاسییە‪،‬‬ ‫ئەگەری مەترسیی دەسەاڵتە لە‬ ‫كورسیی حوكمڕانیی‪.‬‬ ‫ه��اوک��ات میكایل ساڵح‪،‬‬ ‫هەڵسوڕاوی بزووتنەوەی گۆڕان‬ ‫لە دەڤ��ەری ئامێدی‪ ،‬پێیوایە‪:‬‬ ‫دەس���ەاڵت‪ ،‬ب����ەردەوام خەڵك‬ ‫بێدەنگ دەك��ات‌و سەركوتیان‬ ‫دەكات‪ ،‬لەساڵی شەستەكانەوە‬ ‫ب���ەردەوام���ە‌و ب��ۆ «رۆژن��ام��ە»‬ ‫وتی‪« :‬ئەمەش بۆ ئەو ترسە‬ ‫دەگەڕێتەوە‪ ،‬ئەگەر كایگەریی‬ ‫زۆری ناوچەكانی تر هەبێت‪ ،‬دوور‬ ‫نییە لەدژیان راپ��ەڕن‪ ،‬چونكە‬ ‫پێشێلكاریی لەم دەڤەرە زۆرەو‬ ‫رەنگە دەیان كەس بێسەروشوێن‬ ‫بن‌و كەس باسیان ناكات‌و رێگە‬ ‫نادرێت شتەكان باڵوبكرێنەوە‪،‬‬ ‫ئەمەش بۆ پاراستنی كورسیی‬ ‫دەسەاڵتیانە»‪.‬‬

‫‪hewal.rozhnama@gmail.com‬‬

‫‪www.rozhnama.net‬‬

‫ذمارة (‪ )632‬سيَشةممة ‪2011/5/3‬‬

‫ئه‌و به‌ڕێوه‌به‌ره‌ی ل ‌ه راپۆرته‌که‌ی دیوانی چاودێریی داراییدا ناوی هاتووه‌و «ساخته‌ی کردووه‌»‪ ،‬له‌بری سزادان‪،‬‬ ‫پۆسته‌که‌ی به‌رزکرایه‌وه‌‪.‬‬

‫زیاتر لە (‪ )6‬ملیۆن یۆرۆی بۆ تەرخانكراوە!‬

‫ئەو نەخۆشخانەیەی سەرۆكی حكومەت بڕیاری دروستكردنی دا‬ ‫زیاتر لە ساڵێكە‪ ،‬ته‌نیا بەردی بناغەكەی دانراوە‬

‫بەدواداچوونی‪ :‬شۆڕش خالید‬

‫‪.........................................................‬‬

‫س��ەرۆك��ی حكومەت‪ ،‬دوای‬ ‫ئ�����ەوەی ل���ە م��ان��گ��ی چ���واری‬ ‫ساڵی (‪ ،)2010‬ب��ەردی بناغەی‬ ‫نەخۆشخانەی «دڵی مندااڵن»ی‬ ‫دانا‪ ،‬تا ئێستا ئەو پڕۆژەیە دەست‬ ‫نەكراوە بە جێبەجێكردنی‪ ،‬لە‬ ‫كاتێكدا لەسەر بودجەی پارێزگای‬ ‫سلێمانی‪ ،‬زیاتر لە (‪ )6‬ملیۆن‬ ‫یۆرۆی بۆ سەرفكراوە‪.‬‬ ‫ترس هەیە بودجەی پڕۆژەكە‬ ‫بۆ پ��ڕۆژەی تر تەرخانكرابێت‪،‬‬ ‫چونكە ن��ازان��رێ��ت چ الیەنێك‬ ‫س��ەرپ��ەرش��ت��ی دروس��ت��ك��ردن��ی‬ ‫ب��ۆردی نەخۆشخانەكە دەك��ات‪.‬‬ ‫ئەندامانی ئەنجومەنی پارێزگا‬ ‫دەڵێن؛ وەزارەت��ی تەندروستیی‬ ‫س��ەرپ��ەرش��ت��ی دەك����ات‪ ،‬ب��ەاڵم‬ ‫وتەبێژی وەزارەت بێئاگایی خۆی‬ ‫رایدەگەیەنێت؛‬ ‫نیشاندەدات‌و‬ ‫بەڕێوەبەرێتی تەندروستیی لێی رێوڕه‌سمی دانانی سه‌نته‌ری «چاندنی مۆخ»‪ ،‬ل ‌ه رۆژی ‪2010/4/10‬‬ ‫ئاگادارن‪ .‬بەڕێوەبەری فه‌رمانگه‌ی‬ ‫تەندروستی سلێمانیش دەڵێت؛ داناو بڕی (‪ )6‬ملیۆن‌و (‪ )425‬تەنیا بەردی بناغەكە بەدیكرا‪،‬‬ ‫دەستكراوە بە جێبەجێكردنی‪ ،‬لە هەزار‌و (‪)418‬هەزار یۆرۆی لەسەر ب��ەاڵم بەڕێوەبەری تەندروستی‬ ‫كاتێكدا بەپێی بەدواداچوونێكی بودجەی پارێزگای سلێمانی بۆ سلێمانی ئاماژە بەوەدەدات‪ ،‬كە‬ ‫«رۆژنامە»‪ ،‬دەركەوتووە تەنیا تەرخانكرد‪ ،‬بەاڵم تا ئێستا‌و دوای پڕۆژەكە ماوەیەكە چووەتە بواری‬ ‫زیاتر لە ساڵێك‪ ،‬تەنیا بەردی جێبەجێكردنەوە‪.‬‬ ‫بەردی بناغەكەی دانراوه‌‪.‬‬ ‫د‪ .‬ئ����اس����ۆ ف����ای����ەق‪،‬‬ ‫ب���ەره���ەم س���اڵ���ح‪ ،‬رۆژی بناغەكەیەو هیچی تر‪.‬‬ ‫بەرپرسانی نەخۆشخانەی دڵ‪ ،‬سەرپەرشتیاری نەخۆشخانەی‬ ‫‪ ،2010/4/10‬لەگەڵ شاندێكی‬ ‫ئەنجومەنی وەزیران‪ ،‬لەنێویاندا؛ ئاماژە بەوە دەدەن؛ كە لەدوای «دڵی مندااڵن»‪ ،‬وتی‪« :‬ئێمە‬ ‫وەزی��ری تەندروستیی‌و وەزی��ری دان��ان��ی ب���ەردی بناغەكەیەوە‪ ،‬تەنیا وەك��و الی��ەن��ی زانستیی‬ ‫ئاوەدانكردنەوەی لەگەڵدابوو‪ ،‬ب��ەه��ی��چ ش��ێ��وەی��ەك ك���ار لە ئ���اگ���اداری���ن ل��ێ��ی‪ ،‬ئ���ەو ك��ات‬ ‫ب��ەردی بناغەی نەخۆشخانەی پڕۆژەكەدا نەكراوە‌و لەسەردانێكی رێككەوتین لەسەر ئەوەی لە رووی‬ ‫«دڵی مندااڵن»ی لە سلێمانی رۆژن���ام���ەی «رۆژن��ام��ە»ش��دا‪ ،‬زانستییەوە بە چ شێوەیەك بێت‪،‬‬

‫فۆتۆ‪ :‬رۆژنامه‌ی ئاسۆ‬ ‫ب��ەاڵم مەسەلەی دروستكردنی‪،‬‬ ‫لێی ئاگادارنین‪ ،‬چونكە ئەوە‬ ‫ئیشی ئێمە نییە»‪.‬‬ ‫ن���اوب���راو‪ ،‬دەڵ��ێ��ت؛ ئ��ەوان‬ ‫ب���ەه���ۆی ئ�����ەوەی شوێنێكی‬ ‫تایبەتیان نییە بۆ نەخۆشخانەی‬ ‫«دڵ���ی م��ن��دااڵن»‪ ،‬ب��ۆی��ە زۆر‬ ‫پێویستیان ب��ە ت��ەواوك��ردن��ی‬ ‫ئەو پڕۆژەیەیە‪ .‬وت��ی‪« :‬بەاڵم‬ ‫ت��ا ئێستا دەس��ت��ن��ەك��راوە بە‬ ‫جێبەجێكردنی»‪.‬‬ ‫دانا عەبدولكەریم‪ ،‬ئەندامی‬

‫ئەنجومەنی پارێزگای سلێمانی‪،‬‬ ‫كە م��اوەی��ەك سەرپەرشتیاری‬ ‫پ��ڕۆژەك��ان ب��وو‪ ،‬وت��ی‪« :‬دوای‬ ‫ئەوەی دانانی پارێزگایان بەسەر‬ ‫ئێمەدا سەپاند‪ ،‬ئێمە وازم��ان‬ ‫ل��ە سەرپەرشتیكردنی ئیش‌و‬ ‫كارەكانی پڕۆژەكان هێنا‪ ،‬بۆیە‬ ‫ئاگاداری ئەوە نین چ الیەنێك‬ ‫س��ەرپ��ەرش��ت��ی ئ���ەو پ��ڕۆژەی��ە‬ ‫دەكات»‪.‬‬ ‫ئەو ئەندامەی ئەنجومەنی‬ ‫پارێزگای سلێمانی‪ ،‬ئاماژەی‬

‫بەوەدا؛ بڕیاربوو پڕۆژەكە دوای‬ ‫ئیمزاكردنی گرێبەستەكان لەگەڵ‬ ‫ئەو كۆمپانیایەدا دەستبكرێت بە‬ ‫جێبەجێكردنی‪ .‬وتی‪« :‬ئاگاداری‬ ‫ئ������ەوەش ب�����ووم چ ك��ات��ێ��ك‬ ‫گرێبەستەكە ئیمزا ك��را‪ ،‬بەاڵم‬ ‫دواتر نازانین بە كوێ گەیشت»‪.‬‬ ‫بەپێی ب�ه‌دواداچ��وون��ێ��ك��ی‬ ‫«رۆژنامە»‪ ،‬دەركەوتووە؛ بەپێی‬ ‫گرێبەستێك‪ ،‬دروستكردنی ئەو‬ ‫پڕۆژەیە دراوە بە كۆمپانیایەكی‬ ‫ئیتاڵی‪ ،‬بە ن��اوی «تۆنبۆستی‬

‫بڵینگ‌و ئاكۆتیك»‪ .‬لە بەرامبەر‬ ‫ب��ڕی تێچوونی (‪ )6‬ملیۆن‌و‬ ‫(‪ )425‬ه��ەزار‌و (‪ )418‬ه��ەزار‬ ‫ی��ۆرۆ‪ ،‬ب��ەاڵم نازانرێت م��اوەی‬ ‫دروستكردنی بۆ چەند رۆژە‪.‬‬ ‫د‪ .‬خاڵس ق��ادر‪ ،‬وتەبێژی‬ ‫وەزارەت����������ی ت���ەن���دروس���ت���ی‬ ‫حكومەتی هەرێم‪ ،‬لە بارەی ئەو‬ ‫نەخۆشخانەیەوە‪ ،‬وتی‪« :‬ئەوە‬ ‫زیاتر بەڕێوەبەری تەندروستی‬ ‫سلێمانی لێی ئ��اگ��ادارە‌و ئێمە‬ ‫ئاگاداری ئیش‌و كارەكانی نین»‪.‬‬ ‫«رۆژنامە»‪ ،‬لە سەردانێكیدا‬ ‫بۆ شوێنی پڕۆژەكە‪ ،‬زانیاریی‬ ‫ئ��ەوەی دەستكەوت كە بە هیچ‬ ‫شێوەیەك ك��ار ل��ەو پ��ڕۆژەی��ەدا‬ ‫ن����ەك����راوە‌و ت��ەن��ی��ا ب����ەردی‬ ‫بناغەكەیەتی‪ ،‬بەاڵم د‪ .‬رێكەوت‬ ‫حەمەڕەشید‪ ،‬بەڕێوەبەری گشتی‬ ‫فه‌رمانگه‌ی تەندروستیی سلێمانی‬ ‫وتی‪« :‬ماوەیەكە دەستكراوە بە‬ ‫جێبەجێكردنی ئەو پڕۆژەیە»‪.‬‬ ‫هەروەها‪ ،‬وتی‪« :‬كارەكانیان‬ ‫تائێستاش‬ ‫دەستیپێكردووە‌و‬ ‫ب��ەردەوام��ی��ن لە دروستكردنی‬ ‫پڕۆژەكە»‪.‬‬ ‫لە الیەكی ترەوە‪ ،‬بەڕێوەبەری‬ ‫ئەندازە لە پارێزگای سلێمانی‪،‬‬ ‫ئ��ام��اژەی ب����ەوەدا؛ ئەگەرچی‬ ‫دروستكردنی پڕۆژەكە لەسەر‬ ‫بودجەی پارێزگای سلێمانییە‪،‬‬ ‫بەاڵم ئەوان سەرپەرشتی ناكەن‪.‬‬ ‫وت���ی‪« :‬پ��ێ��م��واب��ێ��ت ل��ەالی��ەن‬ ‫بۆردێكی تایبەتی بەڕێوەبەرێتی‬ ‫ت��ەن��دروس��ت��ی سلێمانییەوە‪،‬‬ ‫سەرپەرشتی دەكرێت»‪.‬‬

‫لەبری سزادان‪ ،‬پۆستەكەی بەرز دەكرێتەوە‬

‫بەڕێوەبەرێكی سوته‌مه‌نی؛ چەندین ساختەو سەرپێچیی رێنماییە داراییەكانی له‌سه‌ر ساغده‌بێته‌وه‌‬ ‫بەدواداچوونی‪ :‬رۆژنامە‬

‫‪.........................................................‬‬

‫بەپێی راپۆرتێكی دیوانی‬ ‫چاودێریی دارایی‪ ،‬بەڕێوەبەری‬ ‫ژم��ێ��ری��اری��ی ب��ەڕێ��وەب��ەرێ��ت��ی‬ ‫ب���ەره���ەم‌و پ��ااڵوت��ن��ی ن��ەوت��ی‬ ‫س��ل��ێ��م��ان��ی‪ ،‬ت��ۆم��ەت��ب��ارە بە‬ ‫ژمارەیەك كاری تەزویرو چەندین‬ ‫سەرپێچیی رێنماییە داراییەكان‪،‬‬ ‫بەاڵم لەبری ئەوەی سزا بدرێت‪،‬‬ ‫پۆستەكەی بەرزكراوەتەوە‪.‬‬ ‫ئەو راپۆرتە كە كۆپییەكی‬ ‫دەس��ت «رۆژن��ام��ە» كەوتووە‪،‬‬ ‫تەواوی ئەو كارە سەرپێچییانە‬ ‫رووندەكاتەوە‌و ئەو بەڕێوەبەرەش‬ ‫جه‌خت ل��ه‌وه‌ دەك��ات��ەوە‪ ،‬كە‬ ‫ئامادەی هەموو لێپێچینەوەیەكی‬ ‫یاساییە‪.‬‬ ‫بەپێی ن��ووس��راوی ژم��ارە‬ ‫(‪ ،)2023.1.3‬ل��ە رۆژی‬ ‫چ��اودێ��ری��ی‬ ‫‪2009/12/6‬ی‬ ‫دارای��ی سلێمانی‪ ،‬بەڕێوەبەری‬ ‫ژمێریاریی‪ ،‬لە بەڕێوەبەرێتی‬ ‫ب���ەره���ەم‌و پ��ااڵوت��ن��ی ن��ەوت��ی‬ ‫سلێمانی‪ ،‬س��ااڵن��ی (‪‌1996‬و‬ ‫‪« ،)1997‬چ��ەن��دی��ن ك��اری‬ ‫ت��ەزوی��ر»ی ك����ردووە‪ ،‬لەسەر‬ ‫(س��ن��د ص�����رف)‪( ،‬پ��س��وڵ��ەی‬ ‫خ��ەرج��ی��ی��ەك��ان)‌و «چ��ەن��دی��ن‬ ‫سەرپێچیی بەدەر لە رێنماییە‬ ‫دارای����ی����ەك����ان» ك������ردووە‪،‬‬ ‫ئاماژەكردنیش ب��ەو تۆمەتانە‬ ‫لەدوای روونكردنەوەیەكی (‪)11‬‬ ‫الپەڕەیی ئەو دیوانەوە هاتووە‪،‬‬

‫كە كۆپییەكی الی «رۆژنامە»یە‪.‬‬ ‫لە نووسراوەكەی چاودێریی‬ ‫داراییدا‪ ،‬هاتووە‪« :‬فەرمانبەرێك‬ ‫راژەك��ەی گواستراوەتەوە سەر‬ ‫فەرمانگەیەكی تر‪ ،‬یان سەفەری‬ ‫دەرەوەی واڵت��ی ك��ردووه‌‪ ،‬یان‬ ‫لە ژیاندا نەماوه‌‪ ،‬بڕێك قەرز‬ ‫خ��راوەت��ە گ��ەردن��ی»‌و ئاماژە‬ ‫ب��ەوە ك��راوە كە نەیداوەتەوە‪،‬‬ ‫بەاڵم بەپێی راپۆرتەكەی دیوانی‬ ‫چاودێریی دارایی‪ ،‬ئەو بەڵگانەی‬ ‫كە ناوبراو پشتی پێ بەستووە‬ ‫بۆ قەرزاركردنی ئەو كارمەندانە‪،‬‬ ‫هیچی یاسایی نییەو پێچەوانەی‬ ‫هەموو رێنماییەكانە»‪.‬‬ ‫ئەمە جگە ل��ەوەی‪ ،‬كە لە‬ ‫چەند خاڵێكی راپ��ۆرت��ەك��ەی‬ ‫چاودێریی داراییدا‪ ،‬بەڕێوەبەری‬ ‫ژمێریاریی بەپێی یاسا تۆمەتبار‬ ‫دەكات بە «ئیهمال‌و تەقصیری‬ ‫عمدی»‌و تێیدا هاتووە‪« :‬دەبێت‬ ‫سزا بدرێت‪ ،‬بە یاسای سزادانی‬ ‫عێراقی‪ ،‬ژمارە (‪)111‬ی ساڵی‬ ‫(‪‌)1969‬و پشتبەست بە مادەی‬ ‫(‪ )7‬ل��ە ی��اس��ای (ئینزبات‬ ‫موەزەفی دەولە) ژمارە (‪)14‬ی‬ ‫ساڵی (‪.»)1991‬‬ ‫یەكێك ل��ەو كارمەندانەی کۆپییه‌کی راپۆرته‌که‌ی دیوانی چاودێری دارایی‬ ‫ك��ە ل��ە س��اڵ��ی (‪)1996‬دا‪،‬‬ ‫ئەو كارمەندە كە نەیویست وەك قەرز خستبووە گەردنم‪ ،‬كە‬ ‫لەو بەڕێوەبەرێتییە فەرمانبەر‬ ‫ب��ووە بۆ «رۆژن��ام��ە»‪ ،‬ئەوەی ناوی بهێنرێت‪ ،‬وتی‪« :‬وەختی بڕی (‪ )12‬هەزارو (‪)51‬دیناری‬ ‫پشتڕاستكردەوە؛ چه‌ند قەرزێک خۆی ئەو پارەیەم قەرز كردبوو‪ ،‬چ��اپ��ی س��وی��س��ری ب���وو‪ ،‬بۆیە‬ ‫خراوەتەوە گەردنی‪ ،‬كە پێشترو بەاڵم هەر لەو سااڵنەدا تەسلیمی پارەكە لەنێوان من‌و بەڕێوەبەری‬ ‫لەكاتی خۆیدا ئ�ە‌و قەرزانەی فەرمانگەكەمم كردبووەوە‪ ،‬بەاڵم ژمێریاریی‌و خ��ەزن��ەداری ئەو‬ ‫بێئەوەی ئاگام لێبێت‪ ،‬پارەكەیان كاتەی بەڕێوەبەرێتیدا دابەشكرا‪،‬‬ ‫داوه‌تەوە‪.‬‬

‫كە بیدەینەوە»‪.‬‬ ‫ئ��ەو كارمەندەی پێشووی‬ ‫ب���ەره���ەم‌و پ��ااڵوت��ن��ی ن���ەوت‪،‬‬ ‫ئ��ام��اژە ب���ەوەش دەك���ات‪ ،‬كە‬ ‫دوای ئاگاداركردنەوەی لە بڕی‬ ‫ئ��ەو ق���ەرزە‪ ،‬چ��ووەت��ە دادگ��او‬ ‫سكااڵی یاسایی تۆماركردووە‪،‬‬ ‫«دادگ����ا ل��ی��ژن��ەی پێكهێناو‬ ‫راپۆرتی خۆی نووسی‪ ،‬بەاڵم‬ ‫ئەوان واستەی وەزارەتی سامانە‬ ‫س��روش��ت��ی��ی��ەك��ان��ی��ان ه��ەب��وو‪،‬‬ ‫بۆیە بەبێ ئ���ەوەی راپ��ۆرت��ی‬ ‫دادگ���ا ببینم‪ ،‬ق��ەرزەك��ەی��ان‬ ‫لەسەرم ساغكردەوەو مانگی‬ ‫ئ��ای��اری (‪ )2010‬لە مووچەی‬ ‫خانەنشینییەكەیان بڕیم‪ ،‬منیش‬ ‫بۆم دەركەوت كە لەگەڵ ئەواندا‬ ‫هیچم پێناكرێت‪ ،‬بۆیە وازم‬ ‫هێنا»‪.‬‬ ‫دوای ئەوەی كە لە راپۆرتی‬ ‫چ��اودێ��ری��ی دارای��ی��دا‪ ،‬ئاماژە‬ ‫ب���ەوە ك���را؛ ك��ە ب��ەڕێ��وەب��ەری‬ ‫ژمێریاریی‌و خەزنەداری ئەوكاتی‬ ‫بەڕێوەبەرێتی بەرهەم‌و پااڵوتنی‬ ‫نەوتی سلێمانی‪ ،‬دەبێت سزای‬ ‫یاسایی بدرێن‪ ،‬دەرك��ەوت كە‬ ‫دەبێت بەڕێوەبەری ئەوكاتی‬ ‫دەزگ���ای پ��رۆژە تایبەتەكان‪،‬‬ ‫ئەو بەڕێوەبەرە رەوانەی دادگا‬ ‫ب��ك��ات‪ ،‬ب��ۆ وەرگ��رت��ن��ی س��زای‬ ‫یاسایی‪.‬‬ ‫محەمەد سڵێمان‪ ،‬لێپرسراوی‬ ‫ئ��ەو ك��ات��ەی دەزگ����ای پ��رۆژە‬ ‫تایبەتەكان‪ ،‬بۆ «رۆژنامە»‪،‬‬ ‫وت��ی‪« :‬ئ��ەو ق��ەرزان��ە زۆرب��ەی‬

‫وەرگیراونەتەوە لە وەزارەت��ی‬ ‫سامانە سروشتییەكان‪ ،‬رەنگە‬ ‫چ��ەن��د ق��ەرزێ��ك��ی ك���ەم الی‬ ‫ك��ارم��ەن��دەك��ان مابێتەوە‪ ،‬كە‬ ‫ئەوانیش شوێنیان نادیارە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫لە راپۆرتەكەی دیوانی چاودێریی‬ ‫داراییدا باسی دادگا نەكراوە‪،‬‬ ‫تەنیا ب��اس��ی وەرگ��رت��ن��ەوەی‬ ‫قەرزەكە دەكات»‪.‬‬ ‫وت��ەك��ان��ی س��ڵ��ێ��م��ان‪ ،‬لە‬ ‫كاتێكدایە كە بەپێی بڕگەی‬ ‫(‪ )5‬ل���ە پ��ێ��ش��ن��ی��ازەك��ان��ی‬ ‫راپۆرتەكەی دیوانی چاودێریی‬ ‫دارای���ی���دا ه���ات���ووە‪« :‬ل��ەب��ەر‬ ‫ئ��ەوەی ئەو ژمێریارە چەندین‬ ‫كاری تەزویری كردووە‌و لەسەر‬ ‫پسوڵەی خەرجییەكان چەندین‬ ‫سەرپێچیی رێنماییە داراییەكانی‬ ‫ك��ردووە‪ ،‬بۆیە پێویستە سزای‬ ‫یاسایی بدرێت‪ ،‬لەبەر ئەوەی‬ ‫سەرپێچییەكانی ناوبراو بەپێی‬ ‫یاسا بە جنایات دادەنرێت‪ ،‬بۆیە‬ ‫پاڵپشت بە یاسای ژمارە (‪)14‬‬ ‫ی ساڵی (‪ )1991‬لە (قانون‬ ‫ئینزیبات م��وەزەف��ی دەول��ە)‬ ‫مادەی (‪ )10‬بەندی (‪ )3‬دەبێت‬ ‫ئ��ەو ژمێریارە بدرێتە دادگ��او‬ ‫لێپێچینەوەی یاسایی لەگەڵدا‬ ‫بكرێت»‪.‬‬ ‫ه���اوك���ات ل���ەب���ەرئ���ەوەی‬ ‫خەزنەداری بەڕێوەبەرێتییەكە‪،‬‬ ‫رێ���ژەی���ەك���ی ك��ەم��ت��ری ل��ەو‬ ‫سەرپێچییانە دەكەوێتە ئەستۆ‪،‬‬ ‫بەپێی م��ادەی (‪ )8‬لە یاسای‬ ‫ژم���ارە (‪)14‬ی ســـاڵـــــی‬

‫(‪)1991‬ی (قانون ئینزیبات‬ ‫موەزەفی دەول��ە) بەندی (‪)2‬‬ ‫سزای (ئینزار) بدرێت‪.‬‬ ‫ب��ەڕێ��وەب��ەری ژمێریاریی‬ ‫س��ااڵن��ی (‪1996‬و ‪)1997‬‬ ‫ی ب��ەڕێ��وەب��ەرێ��ت��ی ب��ەره��ەم‌و‬ ‫پااڵوتنی نەوتی سلێمانی‪ ،‬كە‬ ‫بەپێی راپ��ۆرت��ەك��ەی لیژنەی‬ ‫پێداچوونەوە‪ ،‬چەند تۆمەتێكی‬ ‫ئاراستە كراوە‪ ،‬بۆ «رۆژنامە»‪،‬‬ ‫وتی‪« :‬ئێمە ئەو قەرزانەی كە‬ ‫لەسەرمان ب��ووە هەموویمان‬ ‫داوەت��ەوە‪ ،‬تەنیا هەندێك قەرز‬ ‫ه��ەی��ە‪ ،‬تایبەتە ب��ە وێستگە‬ ‫حكومییەكان‪ ،‬ئەوانیش ئێستا‬ ‫لیژنەیەكی ب��ۆ پێكهێنراوە‌و‬ ‫سەرقاڵی ك��اری خۆیانن لەو‬ ‫ب��ارەی��ەوە‪ ،‬ب��ەاڵم كارەكانیان‬ ‫ت���ەواو ن��ەب��ووە ت��ا راپ��ۆرت��ی‬ ‫كۆتایی پێشكەش بكەن‪ ،‬ئەو‬ ‫ئیجرائاتانەش كە باسی دەكەن‬ ‫هەموویمان لەگەڵدا كراوە»‪.‬‬ ‫هەروەها ئاماژەی بەوەش‬ ‫دا؛ لە ئێستادا ئامادەیی هەر‬ ‫جۆرە لێپێچینەوەیەكی یاساییە‬ ‫كە بەرامبەری بكرێت‪.‬‬ ‫ئه‌م به‌ڕێوه‌به‌ره‌ی پێشوو‪،‬‬ ‫ل���ەدوای پۆستی بەڕێوەبه‌ری‬ ‫ژمێریاریی ئەو بەڕێوەبەرێتییە‪،‬‬ ‫ب��ە راس����پ����ارده‌ی حیزبیی‪،‬‬ ‫دەكرێتە بەڕێوەبەری فرۆشتنی‬ ‫سووتەمەنییەكانی‬ ‫بەرهەمە‬ ‫سلێمانی‌و ئێستاش‪ ،‬لە پۆستی‬ ‫ب��ەڕێ��وەب��ەری داب��ەش��ك��ردن��ی‬ ‫بەرهەمە سووتەمەنییەكاندایە‪.‬‬

‫ذمارة (‪ )632‬سيَشةممة ‪2011/5/3‬‬

‫‪hewal.rozhnama@gmail.com‬‬

‫گردبوونەوەی عەرەبی لەكەركوك‪ :‬ترسمان هەیە كورد تۆڵەمان لێبكاتەوە‬ ‫زانیار داق��وق��ی‪ :‬ئەندامێكی‬ ‫ئەنجومەنی پارێزگای كەركوك‬ ‫ل��ەس��ەر لیستی گ��ردب��وون��ەوەی‬ ‫عەرەبی‪ ،‬رایدەگەیەنێت‪ :‬ترسی‬ ‫ئ���ەوەم���ان ه��ەی��ە ب��ەه��ۆی ئ��ەو‬

‫شەڕەی لەنێوان سوپا‌و ئاسایشدا‬ ‫لەشارەكە دروستبوو‪ ،‬كوردەكان‬ ‫تۆڵەی خۆیان لەعەرەبی شارەكە‬ ‫بكەنەوە‪.‬‬ ‫م��ح��ەم��ەد خ����زر ج��ب��وری‪،‬‬

‫لەلێدوانێكیدا بۆ «رۆژنامە»‪ ،‬وتی‪:‬‬ ‫«ئەو شەڕەی لەنێوان ئاسایشی‬ ‫ك���وردەك���ان‌و س��وپ��ای عێراقیدا‬ ‫دروستبوو‪ ،‬لەشەقامی ئەتڵەس‪،‬‬ ‫خەڵكی ش��ارەك��ەی تۆقاندووە‌و‬

‫کاریگەری خراپی لێدەكەوێتەوە»‪.‬‬ ‫جبوری‪ ،‬ئ��ام��اژەی بەوەشدا‬ ‫«الیەنی عەرەبی ترسی ئەوەیان‬ ‫هەیە‪ ،‬كە كورد تۆڵەی ئەو رووداوە‬ ‫لەعەرەبی شارەكە بكاتەوە»‪.‬‬

‫هەفتەی راب��ردوو بەهۆی ئەو‬ ‫رووداوەی لەنێوان ئاسایشی شاری‬ ‫كەركوك‌و سوپای عێراقیدا روویدا‪،‬‬ ‫دوو هاواڵتی گیانی لەدەستداو‬ ‫سێی تریش برینداربوون‪.‬‬

‫د‪ .‬نەجمەدین كەریم‪ :‬ترساندنی خەڵك‌و هەڕەشە‌و رێگەی سەربازیی؛ چارەسەر نین‬ ‫د‪ .‬نەجمەدین كەریم‪ ،‬ئەندامی مەكتەبی سیاسیی یەكێتیی نیشتمانیی كوردستان‌و پارێزگاری که‌رکوک‬ ‫سەبارەت بە بارودۆخی ئیداریی پارێزگای كەركوك و رووداوەكانی دوو مانگی رابردووی هەرێمی‬ ‫كوردستان‪ ،‬ئەم چاوپێكەوتنەی لەگەڵدا سازدراوە‪.‬‬

‫دەكات‪ ،‬چونكە بارودۆخی ئێستا‪،‬‬ ‫بە بەراورد بە بارودۆخی (‪)2005‬‬ ‫ج���ی���اوازە‌و ب��ەش��داری��ك��ردن لەو‬ ‫ه��ەڵ��ب��ژاردن��ەدا‪ ،‬فراوانتر دەب �ن‌و‬

‫سازدانی‪ :‬پشتیوان سەعدوڵاڵ‬

‫‪.........................................................‬‬

‫رۆژنامە‪ :‬زۆرجار رەخنەت لە‬ ‫ئیدارەكردنی كەركوك گرتووە‪،‬‬ ‫ئێستا كە لە واقیعەكەدایت‪ ،‬هەمان‬ ‫تێڕوانینی پێشووت هەیە؟‬ ‫* ل��ە ك��ەرك��وك��دا كێشەی‬ ‫سیاسیی‌و ئیداریی هەیە‪ ،‬كێشە‬ ‫سیاسییەكە پ��ەی��وەن��دی��ی بە‬ ‫غ��داوە هەیە‌و ئەو مەركەزییەتە‬ ‫بەهێزەیە كە ه��ەردەم رێگرە لە‬ ‫بەردەم كارەكانی ئێمەدا‌و هەموو‬ ‫كارەكانیان خستووەتە ژێردەستی‬ ‫خۆیانەوە‪ .‬كێشەكانی ناو كەركوك‪،‬‬ ‫پ��اش��م��اوەی ه��ەن��دێ��ك كێشەی‬ ‫پێشووترن‪ ،‬بەتایبەتی لەنێوان‬ ‫پارێزگار‌و سەرۆكی ئەنجومەنی‬ ‫پارێزگاردا‪ ،‬ئەمە زۆربەی كارەكانی‬ ‫كەركوكی راگرتووە‌و بەو هۆیەوە‬ ‫ب��ۆ پ��رۆژەك��ان��ی ش��ارەك��ە‪ ،‬چ��وار‬ ‫مانگی ئەمساڵمان لەدەستچووەو‬ ‫ئەوەش جێبەجێكردنی پرۆژەكان‬ ‫دوادەخات‌و وا دەكات‪ ،‬ئەو پارەیەی‬ ‫نێردراوە‪ ،‬سەرف نەكرێت‌و هەروەها‬ ‫بێكارییەكی زۆر لە شارەكەدا هەیە‌و‬ ‫كێشەی تری ئیداریش زۆرە‪.‬‬ ‫رۆژن��ام��ە‪ :‬چ هەنگاوێكتان‬ ‫ن��اوە بۆ چارەسەركردنی كێشە‬ ‫كەڵەكەبووەكانی شارەكە؟‬

‫د‪ .‬نەجمەدین كەریم‬ ‫* ه����ەن����گ����اوم����ان ب��ۆ‬ ‫چارەسەركردنی كێشەی سیاسیی‬ ‫ن���اوەو ی��ەك��ەم هەنگاو؛ هێنانی‬ ‫پیاوێكی توركمانە بۆ سەرۆكایەتیی‬ ‫ئەنجومەنی پ��ارێ��زگ��ا‪ ،‬ئ��ەوەش‬ ‫ب���ووەت���ە ه���ۆی دروس��ت��ك��ردن��ی‬ ‫پەیوەندییەكی باش لە نێوانماندا‌و‬ ‫كارەكان ئاسانتر دەكات‪ ،‬كە پێشتر‬ ‫نەبووە‪ ،‬هەوڵی زۆر دەدەی��ن ئەو‬ ‫مەركەزییەتەی بەغدا كەمبكەینەوەو‬ ‫كارەكانمان بەشێوەیەكی یاسایی‬ ‫بخەینە ژێ��ردەس��ت��ی خ��ۆم��ان‪،‬‬ ‫ه��ەروەه��ا ب����ەردەوام دەب��ی��ن لە‬ ‫دانیشتن‌و ئاڵۆگۆڕی بیروڕا لەگەڵ‬ ‫گشت الیەنەكان‪ ،‬بە گەیاندنی‬ ‫خزمەتگوزاریی بۆ هەموو شوێنەكانی‬ ‫شارەكە بەبێ جیاوازیی‪ ،‬دەبێتە‬

‫هۆی دروستكردنی ب��ڕوا‌و متمانە‬ ‫لەنێوان الی��ەن‌و پێكهاتەكاندا‪،‬‬ ‫ب��ۆئ��ەوەی كارەكانمان بەباشی‬ ‫بەڕێوەبچن‌و ه��ەروەه��ا یارمەتی‬ ‫رەوشی سیاسیی نێوانمان دەدات‌و‬ ‫ئەو كاتە چارەسەركردنی كێشە‬ ‫سیاسییەكان ئاسانتر دەبێت‪،‬‬ ‫بەاڵم مەسەلەی گرنگ‪ ،‬ئەنجامدانی‬ ‫هەڵبژاردنی ئەنجومەنی پارێزگای‬ ‫كەركوكە‪.‬‬ ‫رۆژنامە‪ :‬بۆچی هەڵبژاردنی‬ ‫ئەنجومەنی پارێزگای كەركوك‪،‬‬ ‫گرنگە؟‬ ‫* ئەگەر رێكبكەوین لەسەر‬ ‫ئەنجامدانی هەڵبژاردنی ئەنجومەنی‬ ‫پ��ارێ��زگ��ای ك��ەرك��وك‪ ،‬زۆرب���ەی‬ ‫كێشەسیاسییەكان چ��ارەس��ەر‬

‫ك��ە بەشداریكردنیش فراوانتر‬ ‫بوو‪ ،‬هەموو الیەنەكان ئەنجامی‬ ‫ه��ەڵ��ب��ژاردن ق��ب��ووڵ دەك���ەن‌و‬ ‫ل���ە دان��ی��ش��ت��ن��ی چ��ەن��د رۆژی‬ ‫راب��ردووی نێوان ئێمە‌و نوێنەری‬ ‫نەتەوەیەكگرتووەكانیشدا لەعێراق‪،‬‬ ‫ه��ەردووالم��ان هاوڕابووین لەسەر‬ ‫گرنگیی ئەنجامدانی ئەو هەڵبژاردنە‬ ‫ل��ەم��س��اڵ��دا‪ ،‬ب���ۆئ���ەوەی دوای‬ ‫كشانەوەی هێزەكان‪ ،‬توندوتیژیی‬ ‫زی��اد نەكرێت‌و قسەمان لەسەر‬ ‫شێوازی هەڵبژاردنەكە كردووە‪.‬‬ ‫رۆژن���ام���ە‪ :‬ل��ە چ��ەن��د رۆژی‬ ‫راب��ردوودا‪ ،‬دەنگۆی گواستنەوەی‬ ‫لیوایەكی پێشمەرگە لە كەركوكەوە‬ ‫ب��ۆ ه��ەرێ��م‪ ،‬ب�ڵاوك��رای��ەوە‪ ،‬ئێوە‬ ‫ئاگاداری ئەو جموجوڵەن؟‬

‫* ل��ە راس��ت��ی��دا‪ ،‬ك��اروب��اری‬ ‫ئیداریی كەركوك‪ ،‬تەواو سەرقاڵی‬ ‫ك��ردووی �ن‌و ئ��اگ��اداری جموجوڵی‬ ‫سەربازیی نیم‌و زانیاریم نییە‬ ‫چەند كەس لە كەركوكەوە چوون‬ ‫بۆ سلێمانی‪ ،‬لە كەركوك یەك‬ ‫لیوای پێشمەرگە هەیە‌و ئەگەر‬ ‫گوازرابێتنەوە‪ ،‬ئاگام لێ نییە‪.‬‬ ‫رۆژنامە‪ :‬بارودۆخی هەرێمی‬ ‫كوردستان‪ ،‬لە دوای (‪)2/17‬ه‌وە‪،‬‬ ‫چۆن دەبینیت؟‬ ‫* بە دڵنیاییەوە‪ ،‬بارودۆخەكە‬ ‫دڵخۆشكەر نییە‪ ،‬لەبەرئەوەی‬ ‫رووداوەكانی دوو مانگی رابردوو‪،‬‬ ‫كاریگەرییان بۆسەر ناوبانگی‬ ‫ه��ەرێ��م��ی ك��وردس��ت��ان ه �ه‌ب��ووه‌‬ ‫لە ئاستی دەرەوە‪ ،‬كوردستان‬ ‫پێویستی بە نەهێشتنی گەندەڵیی‌و‬ ‫چاكسازیی ه��ەی��ە‪ ،‬كوردستان‬ ‫پێویستی بە دەستێوەرنەدانی‬ ‫حیزبیی هه‌ی ‌ه لە كاری حكومەتدا‪،‬‬ ‫پێویستی ب��ەوە هەیە‪ ،‬خەڵكی‬ ‫بەتوانا‌و شیاو لە شوێنی خۆیدا‬ ‫دابنرێت‪ ،‬حیزبایەتی‌و خزمایەتی‬ ‫نەكرێتە بنەمای دان��ان��ی ئەو‬ ‫كەسانە‪ ،‬هیوادارم رووداوەكانی‬ ‫دوو مانگی رابردوو‪ ،‬ببنە پاڵنەرێك‬ ‫ب��ۆئ��ەوەی ه��ەم��ووم��ان پێكەوە‬ ‫دابنشین‌و بە جدیی كێشەكان‬ ‫چارەسەر بكەین‪ ،‬نەك هەر قسەی‬ ‫لەسەر بكەین‪.‬‬ ‫رۆژنامە‪ :‬بە بۆچوونی ئێوە‪،‬‬ ‫ه��ەڕەش �ە‌و پەنابردنە ب��ەر هێز‬ ‫لەالیەن دەسەاڵتەوە‪ ،‬رەوەشەكە‬ ‫ئاڵۆزتر دەكات؟‬

‫* ه�������ەر ه�����ەڕەش�����ە‌و‬ ‫توندوتیژییەك‪ ،‬خزمەتی دۆزی ئێمە‬ ‫ناكات‌و لەوانەیە كێشەیەكی رۆژانە‬ ‫لە شوێنێكی دیاریكراودا چارەسەر‬ ‫بكات‪ ،‬ترساندنی خەڵك‌و هەڕەشە‌و‬ ‫رێگەی سەربازیی‪ ،‬چارەسەر نین‪،‬‬ ‫بەاڵم بە گشتیی‪ ،‬پێوستمان بە‬ ‫بەرنامەیەكی ستراتیژیی هەیە‬ ‫بۆئەوەی بتوانین هەموو پێكەوە‬ ‫كاربكەین‪ ،‬تا ئەزموونی دیموكراسی‬ ‫لە كوردستاندا بچەسپێنین‌و بەرەو‬ ‫پێشەوەی ببەین‪.‬‬ ‫رۆژن���ام���ە‪ :‬م��ام��ەڵ��ەك��ردن��ی‬ ‫ئێستای دەس��ەاڵت‌و ئۆپۆزسیۆن‬ ‫لەگەڵ یەكتردا‪ ،‬تاچەند كوردستان‬ ‫بەرەو قەیرانی قوڵتر دەبات؟‬ ‫* بە تاكالیەنە قسەكردن‬ ‫لەسەر ئەم مەسەالنە‪ ،‬كێشەكان‬ ‫چ��ارەس��ەر ن��اك��ات‪ ،‬تەنانەت لە‬ ‫ناو حیزبێكدا‪ ،‬دوو كەس قسەی‬

‫ئەگەر ستراتیژییەت‬ ‫هەبێت؛ دەسەاڵت‌و‬ ‫ئۆپۆزسیۆن دەتوانن‬ ‫كێشەكان چارەسەر بكەن‬

‫ج��ی��اواز دەك���ەن‪ ،‬ئ��ەم��ەش هۆی‬ ‫ئەوەیە‪ ،‬لەگەڵ یەكتر دانانیشین‌و‬ ‫ستراتیژمان نییە بۆ رێكخستنی‬ ‫كارەكانمان‪ ،‬لە كاتێكدا ئەگەر‬ ‫ئەو ستراتیژە هەبێت‪ ،‬حیزبەكانی‬ ‫دەسەاڵت‌و ئۆپۆزسیۆن‪ ،‬دەتوانن‬ ‫پێكەوە دانوستاندنی زۆر جدیی‬ ‫بكەن‌و كێشەكان چارەسەر بكەن‪،‬‬ ‫چونكە كێشەكان بەو شێوەیە نین‬ ‫تا ئەم ئەزموونەی ئێمە بكەوێتە‬ ‫مەترسییەوە‪ ،‬هەموو الیەنەكانی‬ ‫دەس��ەاڵت‌و ئۆپۆزسیۆن‪ ،‬لەگەڵ‬ ‫چاكسازیدان‌و هەموو كۆكین‪ ،‬بەاڵم‬ ‫ئەی بۆ ناتوانین پێكەوە دابنشین‌و‬ ‫كێشەكان چارەسەر بكەین‪ ،‬تا‬ ‫پێگەی هەرێمەكان الواز نەبێت‌و‬ ‫گەنج‌و خەڵكی ئەم واڵت��ە نەبنە‬ ‫قوربانیی‪.‬‬ ‫رۆژن��ام��ە‪ :‬ئێستا‪ ،‬رەخنەی‬ ‫ئەوە لە یەكێتی دەگیرێت‪ ،‬كە بە‬ ‫«هێز» خەڵك سەركوت دەكات‪،‬‬ ‫پێتوایە‪ ،‬ئەمە واقیع بێت؟‬ ‫* خ���ەڵ���ك���ی دڵ���س���ۆزی‬ ‫یەكێتی‌و خەڵكی دڵسۆزی كورد‪،‬‬ ‫بەكارهێنانی هێزی پێ خۆش نییە‪،‬‬ ‫لەوانەیە هەر یەكە‌و بە شێوەیەك‬ ‫بەرامبەرەكەی بە بەرپرس بزانێت‬ ‫ل��ەم ئاڵۆزییەی ئێستا هەرێمی‬ ‫كوردستانی تێكەوتووە‪ ،‬كەس‬ ‫بێبەش نییە لە هەڵە‌و زیاد رۆیشتن‬ ‫ل��ەم ب��ارودۆخ��ەدا‪ ،‬بۆیە دەبێت‬ ‫باش بیربكەینەوەو چارەسەری‬ ‫كێشەكان بدۆزینەوە‪ ،‬چونكە بەبێ‬ ‫ئ��ەوە كەس سەركەوتوو نابێت‌و‬ ‫هەموومان دۆڕاو دەبین‪.‬‬

‫ئاد مێڵكەرد؛ بۆ ئامادەكاریی هەڵبژاردن دەچێتە شارەكە‬ ‫پێكهاتەكانی كەركوك؛ لەسەر میكانیزمی ئەنجامدانی هەڵبژاردنی ئەنجومەنی پارێزگا ناكۆكن‬ ‫داهاتووی ئه‌نجومه‌نی هەڵبژێردراو‪،‬‬ ‫پیاچوونەوە بە تۆماری نفوس‌و‬ ‫دەن��گ��دەران‌و ئاساییكردنەوەی‬ ‫دۆخی كەركوك بێت‪ ،‬یاخود بەر‬ ‫ل��ە ه��ەڵ��ب��ژاردن پ��رۆس��ەی ئامار‬ ‫ئەنجامبدرێت»‪.‬‬ ‫لەبارەی میكانیزمی دووەمی‬ ‫الیەنەكانی؛ توركمان‌و ع��ەرەب‪،‬‬ ‫م��ەال ف��ەرم��ان رایگەیاند‪« :‬ئەو‬ ‫میكانیزمانە غ��ەدرن لە نەتەوەی‬ ‫ك�����ورد‪ ،‬چ��ون��ك��ە ب���ە ه��ەم��وو‬

‫ئارام جەمال ‪ -‬كەركوك‬

‫‪.........................................................‬‬

‫ئەنجومەنی‬ ‫پێكهاتەكانی‬ ‫پ��ارێ��زگ��ای ك���ەرك���وك‪ ،‬ل��ەس��ەر‬ ‫م��ی��ك��ان��ی��زم��ی ه��ەڵ��ب��ژاردن��ی‬ ‫ئ��ەن��ج��وم��ەن��ەك��ەی��ان ن��اك��ۆك �ن‌و‬ ‫نەتەوەیەكگرتووەكانیش دەیەوێت‬ ‫رۆڵی لەو پرسەدا هەبێت‪.‬‬ ‫دوای دوو ساڵ لە دابڕاندنی‬ ‫كەركوك لە هەڵبژاردنی ئه‌نجومه‌نی‬ ‫پارێزگاكانی ع��ێ��راق‪ ،‬جارێكی‬ ‫دیكە پێویستیی ئەو هەڵبژاردنە‬ ‫ه��ات��ەوە س��ەر مێزی گفتوگۆی‬ ‫الیەنە سیاسییەكانی ئەو شارە‌و‬ ‫بۆ ئامادەسازیی هەڵبژاردنیش‪،‬‬ ‫هەفتەی راب��ردوو ئاد مێڵكەرد‪،‬‬ ‫ن��وێ��ن��ەری تایبەتی سكرتێری‬ ‫گشتیی نەتەوەیەكگرتووەكان لە‬ ‫عێراق‪ ،‬سەردانی شاری كەركوكی‬ ‫ك��ردو بە جیا لەگەڵ پارێزگارو‬ ‫س��ەرۆك��ی ئه‌نجوم ‌هن‌و نوێنەری‬ ‫پێكهاتەكانی شارەكەدا كۆبووەوە‪.‬‬ ‫ئاد مێڵكەرد لە كۆنگرەیەكی‬ ‫رۆژنامەوانیدا دوای كۆبوونەوەی‬ ‫ل��ەگ��ەڵ الی��ەن��ەك��ان��ی ك��ەرك��وك‬ ‫رای��گ��ەی��ان��د‪« :‬ه��ەڵ��ب��ژاردن��ی‬ ‫ئه‌نجومه‌نی پارێزگای كەركوك‪،‬‬ ‫ب��ووە بە پێویستییەكی گرنگ‌و‬ ‫لەگەڵ دەس��ەاڵت��داران��ی هەولێرو‬ ‫بەغدا كۆبووینەتەوەو پێكهاتەكانی‬ ‫كەركوكیش لەگەڵ ئەنجامدانی‬ ‫ئەو هەڵبژاردنەدان‌و پێمانوایە؛‬ ‫«كێشەی كەركوك زۆر درێژەی‬ ‫ك��ێ��ش��اوەو ك��ات��ی زۆرم�����ان بە‬ ‫گفتوگۆوە كووشتوە‌و ئێستا كاتی‬ ‫رێككەوتنە»‪.‬‬ ‫سەرەڕای كۆكبوونیان لەسەر‬ ‫ئەنجامدانی هەڵبژاردنی ئه‌نجومه‌نی‬

‫ ‬ ‫دیمه‌نێکی شاری که‌رکوک‬ ‫پارێزگای كەركوك‪ ،‬هەریەك لە‬ ‫پێكهاتەكانی ك��وردو توركمان‌و‬ ‫ع��ەرەب‪ ،‬میكانیزمی جیاوازیان‬ ‫هەیە بۆ هەڵبژاردنی داهاتوو و‬ ‫ناكۆكییان لەسەر ئەو میكانیزمە‬ ‫هەیە‪.‬‬ ‫پێكهاتەی ع���ەرەب‪ ،‬وێ��ڕای‬ ‫پێداگریی لەسەر جێبەجێكردنی‬ ‫مادەی (‪« ،)23‬سیستمی كۆتا»‬ ‫بە چارەسەری ئەم قۆناغە دەزانن‪،‬‬ ‫ك��ە ه���ەروەك محەمەد خەلیل‬ ‫جبوری‪ ،‬ئەندامی كوتلەی عەرەب‬ ‫لە ئه‌نجومه‌نی پارێزگای كەركوك‬ ‫بە «رۆژنامە»ی راگەیاند‪« :‬مادەی‬

‫(‪)23‬ی یاسای هەڵبژاردنەكان‪،‬‬ ‫چارەسەری یەكەمە بە الی ئێمەوە‬ ‫ب��ۆ ه��ەڵ��ب��ژاردن��ی داه��ات��وو‪ ،‬كە‬ ‫بەپێی ئەو مادەیە پێداچوونەوە‬ ‫بە تۆماری نفوس‌و دەنگدەران‌و‬ ‫دیاریكردنی تەجاوزات دەكرێت‌و‬ ‫زەمینەی هەڵبژاردنێكی بێگەرد‬ ‫ئامادە دەكرێت»‪.‬‬ ‫جبوری ئاماژەی بەوەش دا؛‬ ‫«ئه‌گەر ئەوە نەكرا‪ ،‬دەیانەوێت‬ ‫ه��ەڵ��ب��ژاردن ب��ەش��ێ��وەی كۆتا‬ ‫بكرێت‌و مافی سەرجەم نەتەوەكان‬ ‫رەچ��او بكرێت‌و رێ��ژەی (‪)%32‬‬ ‫بكرێتە بنەما‪ ،‬كە بەوپێیه‌و تاكو‬

‫ئاساییكردنەوەی دۆخی كەركوك‪،‬‬ ‫لە سااڵنی داه��ات��وودا‪ ،‬هەرسێ‬ ‫ن��ەت��ەوەك��ە ب��ەش��ێ��وەی ك��ۆت��او‬ ‫بەهەمان رێژە‪ ،‬كورسییان بۆ دابین‬ ‫بكرێت»‪.‬‬ ‫بەپێی مادەی (‪)23‬ی یاسای‬ ‫هەڵبژاردنی ئه‌نجومه‌نی پارێزگاكانی‬ ‫عێراق‪ ،‬كە لە ساڵی ‪2008‬دا لەالیەن‬ ‫ئەنجومەنی نوێنەرانەوە بڕیاری‬ ‫لەسەر درا‪ ،‬پارێزگای كەركوك لە‬ ‫هەڵبژاردنی ساڵی ‪2009‬دا دابڕێنراو‬ ‫ناوەڕۆكی مادەكە بریتی بوو لە؛‬ ‫پێداچوونەوە بە تۆماری نفوس‌و‬ ‫دەنگدەران‌و دیاریكردنی تەجاوزات‌و‬

‫فۆتۆ‪ :‬رۆژنامه‌‬

‫هاوسەنگیی نەتەوەكان لە فەرمانگە‬ ‫حكومییەكاندا‪ ،‬بۆ جێبەجێكردنی‬ ‫مادەكەش‪ ،‬لیژنەیەكی پەرلەمانی‬ ‫هاوبەش لەنێوان كوردو توركمان‌و‬ ‫ع���ەرەب‌و مەسیحیدا پێكهێنرا‪،‬‬ ‫ك��ە دەب����وو ت��ا ك��ۆت��ای��ی ساڵی‬ ‫‪ 2009‬ن���اوەڕۆك���ی م��ادەك��ەی��ان‬ ‫ئامادەكاریی‬ ‫جێبەجێبكردایەو‬ ‫هەڵبژاردنیان بكردایە‪ ،‬بەاڵم لەدوای‬ ‫ئەنجامدانی زنجیرەیەك كۆبوونەوە‬ ‫ب��ەه��ۆی ن��اك��ۆك��ی��ی ئ��ەن��دام��ان��ی‬ ‫ل��ی��ژن��ەك��ەوە‪ ،‬نەگەیشتنە هیچ‬ ‫ئەنجامێك‌و لیژنەكە لەگەڵ دوایین‬ ‫هەڵبژاردنی ئه‌نجومه‌نی نوێنەرانی‬

‫عێراقدا‪ ،‬هەڵوەشایەوە‪.‬‬ ‫الی��ەن��ی توركمانیش وەك‬ ‫نەتەوەیەكی سەرەكی لەشارەكەدا‪،‬‬ ‫بۆچوونیان سەبارەت بە میكانیزمی‬ ‫هەڵبژاردنەكە نزیكە لە میكانیزمی‬ ‫الیەنە عەرەبییەكان‪.‬‬ ‫ع��ەل��ی م���ەه���دی‪ ،‬ئ��ەن��دام��ی‬ ‫كوتلەی توركمان لە ئه‌نجومه‌نی‬ ‫پارێزگای كەركوك‪ ،‬جەختی لەسەر‬ ‫ئ��ەوەك��ردەوە؛ كە جێبەجێكردنی‬ ‫مادەی (‪ )23‬بە چارەسەر دەزانن‪،‬‬ ‫چونكە م��ادەی��ەك��ی یاساییەو‬ ‫كۆدەنگیی ئه‌نجومه‌نی نوێنەرانی‬ ‫عێراقی وەرگ���رت���ووەو «ئەگەر‬ ‫ئەوەش نەكرا‪ ،‬میكانیزمی دووەمیان‬ ‫كە «هەڵبژاردنە»‪ ،‬بە یەك لیستی‬ ‫داخراوی نەتەوەكان‪ ،‬واتە؛ هەرسێ‌‬ ‫ن��ەت��ەوە سەرەكییەكە؛ ك��ورد‪،‬‬ ‫«ئەو میكانیزمانە‬ ‫توركمان‪ ،‬ع��ەرەب‪ ،‬بەشێوەیەكی‬ ‫یەكسان ئەندامیان لەناو لیستەكەدا‬ ‫غەدرن لە نەتەوەی‬ ‫هەبێت‪ ،‬چونكە پێویستە بۆ ئەم‬ ‫قۆناغەی‬ ‫نەبێت»‪ .‬كەركوك‪ ،‬فرە لیستیی كورد‪ ،‬چونكە بەهەموو‬ ‫ل����ەب����ەرام����ب����ەردا‪ ،‬ك���ورد‬ ‫پێوەرەكان‪ ،‬رێژەی‬ ‫میكانیزمەكانی عەرەب‌و توركمان‬ ‫بە «ستەم» لە دژی خۆی وەسف‬ ‫نەتەوەی كورد لەو‬ ‫دەكات‪.‬‬ ‫�ەری‬ ‫�‬ ‫�ن‬ ‫�‬ ‫�وێ‬ ‫�‬ ‫ن‬ ‫ف���ەرم���ان‪،‬‬ ‫م���ەال‬ ‫نەتەوانە زیاترە»‬ ‫دان��وس��ت��ان��ك��اری ب��زووت��ن��ەوەی‬ ‫گۆڕان كە لە كۆبوونەوەی الیەنی‬ ‫كوردیی لەگەڵ «ئاد مێڵكەرد» پێوەرەكان‪ ،‬رێژەی نەتەوەی كورد‬ ‫ب��ەش��دارب��ووە‪ ،‬وت���ی‪« :‬پێمان ل��ەو نەتەوانە زی��ات��رە‪ ،‬ب��ەاڵم بۆ‬ ‫باشە هەڵبژاردن بەپێی یاساو پێشنیازی توركمانەكان‪ ،‬بواری‬ ‫دەستووری عێراق وەك ت��ەواوی گفتوگۆی تێدایە كە ئەگەر بێت‌و‬ ‫پارێزگاكانی تر ئەنجامبدرێت‪ ،‬هەر یەك لیست هەبێت‪ ،‬بەاڵم لیستەكە‬ ‫الیەنێكیش تێبینیی لەسەر تۆماری بەشێوەی لیستی كراوە بێت وەك‬ ‫هەر ناوچەو گەڕەكێك هەیە‪ ،‬با هەڵبژاردنی ئه‌نجومه‌نی نوێنەرانی‬ ‫لێكۆڵینەوەی تێدا بكرێت‪ ،‬یاخود عێراق‪ ،‬دەكرێت رێككەوتنی لەسەر‬ ‫ل���ەدوای ئ��ەم هەڵبژاردنە كاری بكرێت»‪.‬‬

‫‪hewal.rozhnama@gmail.com‬‬

‫‪www.rozhnama.net‬‬

‫ذمارة (‪ )632‬سيَشةممة ‪2011/5/3‬‬

‫لەدوای خۆپیشاندانەكانی (‪)2/17‬ەوە‪ ،‬چەندین بەرپرسی ئەمنیی‌و حیزبی‪ ،‬كە تۆمەتبارن بە كوشتنی خۆپیشاندەران‪،‬‬ ‫بەئازادیی لە شارەكاندا دەسووڕێنەوە‪ ،‬بەاڵم ئه‌و وەستایه‌ی «سەرای ئازادی» دروستكرد‪ ،‬زیندانی دەكرێت‪.‬‬

‫پیاوێكی نهێنیی دەسەاڵت؛ بۆ «رۆژنامە» دەدوێت‬

‫« ئەگەر بكەوینە مەترسییەوە؛ ئاسایش فریامان دەكەوێت»‬

‫هێمن عەبدولڕەحمان ‪ -‬هه‌ولێر‬

‫كە سەر بە قوتابییان‌و یەكێتی‬ ‫الوانن‪.‬‬ ‫ئەوەم بۆ باسكرد؛ كە ئەمڕۆ‬ ‫پ��ش��ووی رەسمییە‪ ،‬ح��ەز ل��ەوە‬ ‫ناكات‪ ،‬لە ماڵەوە بێت‌و وەكو‬ ‫خەڵكی پشوو بدات؟ وتی‪ :‬حەز‬ ‫دەك���ەم‪ ،‬ب��ەاڵم ب��ۆ م��ن نابێت‪،‬‬ ‫چونكە ئەگەر شتێك رووب��دات‪،‬‬ ‫بەرپرسیار دەبین‪.‬‬ ‫جگەرەیەكی داگیرساند‌و وتی‪:‬‬ ‫دەڕۆم‪ ،‬تۆش لەم ناوە مەوەستە‪،‬‬ ‫نەكو تووشی شتێك بیت‪.‬‬

‫‪..............................................................‬‬

‫كزە بایەكی ساردی دەهات‪،‬‬ ‫لەیەكێك لە چایخانەكانی باخەكەی‬ ‫ب��ەردەم ق��ەاڵی هەولێر دانیشتم‪،‬‬ ‫چایچییەكە چایەكی خەستی‬ ‫لەبەردەمم دانا‪ ،‬پیاڵەكەی ئەوەندە‬ ‫گەورە بوو‪ ،‬بەشی ئەوەندەی كرد‬ ‫دوو جگەرەی لەگەڵدا بكێشم‪.‬‬ ‫ێ رۆژنامەنووسەكانم‪،‬‬ ‫ه��اوڕ ‌‬ ‫دەم��ێ��ك��ە پ��ێ��م دەڵ��ێ��ن‪ ،‬ئ��ەگ��ەر‬ ‫چوویتە ئەو باخە‪ ،‬ئاگاداری دەمی‬ ‫خۆت بە‪ ،‬چونكە پیاوانی حیزب‪،‬‬ ‫بەجلی مەدەنییەوە لەو شوێنەدا‬ ‫باڵوبوونەتەوە‪ ،‬قسەیەكی دژی‬ ‫حیزبت لێ ببیستن‪ ،‬لەوانەیە هەر‬ ‫لەوێدا پەالمارت بدەن‪.‬‬

‫تا كەی دەمێننەوە؟‬

‫فزووڵیەتی رۆژنامەنووسیی‬

‫فزوولیەتی رۆژنامەنووسیم‬ ‫وای لێكردم‪ ،‬خۆم بەدوای یەكێك‬ ‫لەو كەسانەدا بگەڕێم كە بەجلی‬ ‫ فۆتۆ‪ :‬هیوا‬ ‫مەدەنییەوە‪ ،‬پ��ەالم��اری خەڵكی ئه‌و پارکه‌ی هه‌ولێر ک ‌ه پیاو‌ه نهێنییه‌کان چاودێریی ده‌که‌ن‬ ‫دەدەن‪ ،‬بۆیە لە چایچییەكە نزیك‬ ‫وتم‪ :‬ئەی ناترسی بتكوژن؟‬ ‫بوومەوە‌و پێموت‪ :‬ئ��ەری راستە قسەكردن‪ .‬نایشارمەوە‪ ،‬بەڕاستی چایەكی هێنا‌و لەتەنیشتمەوە داوایانلێكردوون نەهێڵن لە هەولێر «رەش��اد موفتی» خۆپیشاندان‬ ‫لەم باخەدا كۆمەڵێك گەنج بەجلی ل��ەوە ترسام شتێكی خراپی پێ دان��ی��ش��ت‪ ،‬وت���ی‪ :‬ئ��ەو چایچییە خۆپیشاندان بكرێت‪ ،‬هەربۆیە ك��رای��ەوە؟ ب��ەدەم پێكەنینەوە‪ ،‬وت��ی‪ :‬حسابی ئ���ەوەش ك��راوە‪،‬‬ ‫مەدەنییەوە دانراون‪ ،‬تا چاودێریی بڵێت‌و ئەویش بێت پەالمارم بدات‪ .‬برامە‪ ،‬خۆیشم قوتابی پەیمانگای دەبێت لە شوێنە گشتییەكانی وتی‪ :‬ئەوانەی خۆپیشاندانەكەی ئەگەر خەتەرمان لەسەر بێت‪،‬‬ ‫ه��ێ��ن��دەی ن���ەب���رد ل��ەگ��ەڵ ت��ەك��ن��ی��ك��ی��م‪ ،‬ب��ەڵ��ێ��ن��م ب���دەرێ‌ ش��اردا باڵوببنەوە‌و هەركەسێك ئەو رۆژەی��ان كرد‪ ،‬خەڵكی ئێرە ئەوا ئاسایش فریامان دەكەوێت‪،‬‬ ‫هەڵسوكەوتی خەڵكی بكەن؟‬ ‫چایچییەكە‪ ،‬وەك ئ��ەوەی گەنجەكەدا گەڕایەوە‌و وتی‪ :‬ئەمە ل��ە راپ���ۆرت���ەك���ەت���دا ن��اوەك��ەم ویستی خۆپیشاندان بكات‪ ،‬دەبێت ن��ەب��وون‪ ،‬هەندێكیان قوتابی برادەرێكمان لە خۆپیشاندانەكەی‬ ‫باڵوناكەیتەوە‪ ،‬ئەوا هەموو شتێكت پەالماری ب��دەن‪ .‬باسی لەوەیش دەرەوەی شاربوون‪ ،‬هەندێكیشیان «رەش�����اد م��وف��ت��ی» ت��ۆزێ��ك‬ ‫جامێك ئ��اوی س��اردی بەسەردا رۆژنامەنووسەكەیە‪.‬‬ ‫ك���رد؛ ب��ۆ ه��ەری��ەك��ەی��ان بڕێك بەسەیارە لەناوچەكانی دەوروبەری دووركەوتبووەوه‌‪ ،‬هەندێك لێدانی‬ ‫گ��ەن��ج��ەك��ە‪ ،‬ك��وڕێ��ك��ی ب��ااڵ بۆ باسدەكەم‪.‬‬ ‫كردبێت راپەڕی‌و وتی‪« :‬چی چی؟‬ ‫وتم‪ :‬بەسەر چاو‪ ،‬ئەی بەچی پارەیان پێداین‪ ،‬تا پێداویستی ئەو هەولێرەوە هێنرابوون‪ .‬ئەو رۆژەش خواردبوو‪ ،‬بەاڵم ئاسایش فریای‬ ‫كو كو؟»‪ ،‬منیش لەسەرخۆ بۆم ناوەنجی بوو‪ ،‬پانتۆڵێكی كاوبۆی‬ ‫هێندەیان لێدان‪ ،‬كە فریای خۆ كەوت‌و رزگاری كرد‪.‬‬ ‫شینی ت���ۆخ‌و بلوسێكی یەخە ناوێك قسەت لەگەڵ بكەم؟ وتی‪ :‬رووبەڕووبوونەوانەی پێ بكڕین‪.‬‬ ‫دووبارەكردەوە‪.‬‬ ‫رزگاركردن نەدەكەوتن‪.‬‬ ‫ئەویش بە سەرسوڕمانێكەوە بازنەیی تەنكی لەبەركردبوو‪ ،‬دەتوانیت بە سەركار قسەم لەگەڵ‬ ‫باڵوبوونەوەی زیاتر‬ ‫وتم‪ :‬تۆ ب��ڕوات بەوە هەیە‪،‬‬ ‫خۆپیشاندانەكەی‬ ‫وتی‪ :‬بە نیازی خۆپیشاندان بكەی‪ ،‬جوتێك كالەی گ��ەورەی لەپێدا بكەیت‪ ،‬هێندەی وت‌و دەستی‬ ‫لە (‪ )10‬گرووپ‬ ‫لەخەڵكی بدەیت؟ وت��ی‪ :‬ئەگەر‬ ‫(‪)18‬ی مانگ‬ ‫بوو‪ ،‬پێی وتم‪ :‬ها چیت دەوێت‌؟ گرتم‌و بردمیە ناو چایخانەكەوە‌و‬ ‫وا ئەو پرسیارە دەكەی؟‬ ‫وتم‪ :‬لەم باخەدا چەند كەسی‬ ‫درێ����ژەی پ��ێ��دا‌و وت���ی‪ :‬لەو وانەكەم چۆن بژیم‌و دواتر چۆن‬ ‫ب��ۆم روون���ك���ردەوە؛ ك��ە من ئەوەی بۆ چایچییەكەم گێڕایەوە‪ ،‬لەسوچێكدا دانیشتین‌و وتی‪ :‬پێش‬ ‫(‪)31‬ی ئاب‪ ،‬هەموو بە بنەماڵە خ��ۆپ��ی��ش��ان��دان��ەی ل��ەم ب��اخ��ەدا تەعین بم‪ ،‬ئێستا مانگانە بڕێك وەكو تۆی لێیە؟ وتی‪ :‬من تەنیا‬ ‫رۆژنامەنووسم‌و دەمەوێت راپۆرتێك بەناچاریی بۆ ئەویشم باسكرد‪.‬‬ ‫بە دەنگە گڕەكەی وتی‪ :‬كێ‌ «یەكێتی» بووین‪ ،‬بەاڵم لە دوای روویدا‪ ،‬لێرە بوویت؟ بەو خوایە‪ ،‬پ��ارەم دەدەن���ێ‌‪ ،‬رۆژان��ە دەبێت گرووپەكەی خ��ۆم دەن��اس��م‪ ،‬كە‬ ‫لەسەر ئەو هێزە مەدەنییە بكەم‪،‬‬ ‫داوام لێكرد ئەگەر كەسێكیان رای��س��پ��اردووی شتی وا بكەیت؟ (‪)31‬ی ئ��اب‪ ،‬لەترسا بووینە ئەگەر ئێمە نەبووینایە هەر ئەو دوای دەوام بێینە ئێرە‌و پارەی (‪ )12‬كەسین‪ ،‬بەچاو ئیشارەتی‬ ‫لێدەناسێت‪ ،‬هاوكاریم بكات تا بەخوا ئەگەر كاكم نەیوتبایە‪« ،‬پارتی»‪ .‬ئینجا باسی لەوە كرد‪ ،‬رۆژە هەولێریش وەكو سلێمانی خ����واردن‌و ه��ات��وچ��ۆم دەدەن���ێ‌‪ ،‬بۆ چەند گەنجێك كرد؛ كە لەسەر‬ ‫رۆژن���ام���ەن���ووس���ە‪ ،‬ئ�����ەوا بێ كە ئێستا لە رێكخراوێكی قوتابییانی لێدەهات‪ ،‬بەاڵم ئەوەندە بەتوندی هەرچەندە بڕوام بە لێدانی خەڵكی یەكێك لە كورسییەكانی نزیك‬ ‫قسەی لەگەڵدا بكەم‪.‬‬ ‫هەر هێندەم خۆش بوو‪ ،‬ئەو پرسیاركردن دەمبردی بۆ ئاسایش‪ .‬س��ەر ب���ەدەس���ەاڵت ك��اردەك��ات‌و لە خەڵكمان دا‪ ،‬كە جارێكی تر نییە‪ ،‬بەاڵم مەسڵەحەتەكەم وا نافورەكە وەستابوون‌و وتی‪ :‬ئەوانە‬ ‫وتیشی‪ :‬ئەو رۆژەی موزاهەرە لە نەوێرن لێرە خۆپیشاندان بكەن‪ .‬دەڕوات چی بكەم؟ وەعدیشیان لە گرووپەكەی منن‪ ،‬جگە لەوانە‬ ‫قسەیەم كرد‪ ،‬بە پڕتاو بەرەو الی‬ ‫وتـــــم‪ :‬ئــــەی بۆچی لە پێداوین ئەمساڵ دوای تەخەروج كەسی تر ناناسم‪ ،‬رەنگە زیاتر لە‬ ‫سلێمانی دەستی پێكردووە‪ ،‬لە‬ ‫ل ‌ه ترسا ده‌بن ‌ه پارتی‬ ‫نافورەی ئاوەكە رۆیشت‌و لەگەڵ‬ ‫(‪ )10‬گرووپی وەكو ئێمەی لێبێت‪،‬‬ ‫ب���ەدەم ق��س��ەك��ردن��ەوە چوو لق كۆبوونەوەیەكیان پێكردوون (‪)18‬ی م��ان��گ الی مزگەوتی یەكسەر تەعینمان بكەن‪.‬‬ ‫گەنجێكی ك��اوب��ۆ ل��ەب��ەر كەوتە‬

‫وتم‪ :‬یەك پرسیارت لێدەكەم‬ ‫بەراستی وەاڵمم ب��درەوە‪ ،‬بۆچی‬ ‫ئەم قسانەت بۆ كردم‪ ،‬لە كاتێكدا‬ ‫دەزانیت من باڵویان دەكەمەوە؟‬ ‫وتی‪ :‬بەو خوایە بزانن قسەم‬ ‫بۆ رۆژنامەنووسێك كردووە‪ ،‬مەگەر‬ ‫خوا نەجاتم بدات‪ ،‬بەاڵم لەوەتەی‬ ‫ب��ی��رم ك���ردووه‌ت���ەوە رۆژن��ام��ە‌و‬ ‫رۆژن��ام��ەن��ووس��م خ��ۆش��دەوێ��ت‪،‬‬ ‫زۆر دەم��ێ��ك��ە ح��ەز دەك���ەم لە‬ ‫تەلەفزیۆنێك دەرب��ك��ەوم‪ ،‬یان‬ ‫وێنە‌و قسەی خۆم لەیەكێك لە‬ ‫رۆژنامەكاندا ببینمەوە‪ ،‬بۆیە قسەم‬ ‫بۆ كردیت‪ ،‬ئەوە راستییەكەیە‪.‬‬ ‫وت���م‪ :‬ئ���ەی ت��ا ك���ەی لێرە‬ ‫دەمێننەوە؟ وتی‪ :‬تا ئەو كاتەی‬ ‫پێمان دەڵ��ێ��ن ب��ڕۆن��ەوە‪ ،‬لێرە‬ ‫دەمێنینەوە‪ .‬‬

‫ئەنجام‬

‫ئەوەی ئەو هاوڕێیە گێڕایەوە‪،‬‬ ‫بەشێكە ل��ەو چ��ی��رۆك��ان��ەی كە‬ ‫تێیاندا چاودێریی هەموو ئەوانە‬ ‫دەكرێت كە لەو جێگایەدا هەوڵی‬ ‫باڵوكردنەوەی بەیاننامەیەك‪ ،‬یان‬ ‫رێكخستنی رێپێوانێك‪ ،‬یاخود‬ ‫هەر كارێك دەدەن؛ كە ئەگەری‬ ‫ئ��ەوە هەیە زیانی بۆ دەس��ەاڵت‬ ‫لێبكەوێتەوە‪ ،‬كە ئەمەیش ئەو‬ ‫نیگەرانییانەی هاواڵتییانی زیاتر‬ ‫ك��ردووە ل��ەوەی هەولێر شارێكی‬ ‫بێدەنگ نییە‪ ،‬وەك دەس��ەاڵت‬ ‫ئیدیعای بۆ دەكات‪ ،‬بەڵكو شارێكە‬ ‫بە زەبری هێز بێدەنگ كراوە‪.‬‬

‫هاوڕێیەكی؛ خۆی حەشارده‌دات‬

‫چیرۆكی ئەو ئاسنگەرەی «سەكۆی ئازادی» دروستكرد‌و خرایە زیندانەوە‬

‫نسار گۆران ‪ -‬سلێمانی‬

‫‪.........................................................‬‬

‫خۆی‪ ،‬ئەندامانی ئەنجومەنی سەرا‬ ‫داوای��ان لێكردووە‪ ،‬سەكۆیەكیان‬ ‫بۆ دروست بكات‪ ،‬ئەویش لەگەڵ‬ ‫هاوڕێیەكی ئاسنگەریدا‪ ،‬بەناوی‬ ‫«دلێر»‪ ،‬لە ماوەیەكی كەمدا دوو‬ ‫سەكۆیان بۆ دروست دەكات‪ ،‬بەاڵم‬ ‫ئامادەنەبوو ب��ڕی ئ��ەو پارەیەی‬ ‫كە وەریگرتووە‪ ،‬بۆ «رۆژنامە»‬ ‫ئاشكرا بكات‪.‬‬ ‫سەكۆكانی «سەرای ئازادی»‪،‬‬ ‫یەكێكیان بۆ شوێنی وت��اردان‌و‬ ‫ئەوەی تریشیان‪ ،‬كە بچووكتر بوو‪،‬‬ ‫بۆ شوێنی میدیاكاران تەرخان‬ ‫دەكرێت‪.‬‬

‫ئەو سەكۆیەی نزیكەی دوو‬ ‫مانگ لە بەردەركی سەرای شاری‬ ‫سلێمانی «سەكۆی ئازادیی»دا‪،‬‬ ‫ب��ەس��ەردا درا‪ ،‬دروستكەرەكەی‬ ‫(رزگ����اری ئاسنگەر)‪ ،‬لەالیەن‬ ‫هێزێكی ئاسایشەوە دەستگیر‬ ‫دەكرێت‌و بۆ زیندان دەگوازرێتەوە‪.‬‬ ‫ت��ەن��ی��ا ه��ەف��ت��ەی��ەك ب��ەس��ەر‬ ‫خۆپیشاندانەكانی سەرای ئازادیدا‪،‬‬ ‫تێپەڕدەبێت‪ ،‬ئەنجومەنی كاتیی‬ ‫«س�����ەرای ئ�������ازادی»ی‪ ،‬داوا‬ ‫ل��ە رزگ���اری ئاسنگەر دەك���ەن‪،‬‬ ‫سەكۆیەكیان بۆ دروس��ت بكات‪،‬‬ ‫سەعات‌و نیوێك‬ ‫بەاڵم دروستكردنی ئەو سەكۆیە‪،‬‬ ‫دەستبەسەركردن‬ ‫دوای زیاتر لە دوو مانگ‪ ،‬دەبێتە‬ ‫ئــــەو رۆژەی لـــــــــە‬ ‫ه��ۆی دەستگیركردنی مامۆستا‬ ‫(‪)4/28‬دا دەستگیر دەكرێت‪،‬‬ ‫رزگار‪.‬‬ ‫رزگ����ار م��ح��ەم��ەد ع��وم��ەر‪ ،‬وه‌ستا رزگاری ئاسنگه‌ر له‌به‌رده‌م دووکانه‌که‌یدا فۆتۆ‪ :‬عه‌بدوڵاڵ گۆران رزگ������اری ئ��اس��ن��گ��ەر‪ ،‬ت����ەواو‬ ‫نیگەران دەبێت‪ ،‬ل��ەوەی بەهۆی‬ ‫دەرچ���ووی پەیمانگەیە‌و ئێستا‬ ‫هاواڵتییان‌و ئەندامانی ئەنجومەن دروس��ت��ك��ردن��ی «س��ەك��ۆی��ەك بۆ‬ ‫چۆن «سەكۆی ئازادی»‬ ‫پیشەی ئاسنگەرییە‌و بە «مامۆستا سلێمانییەوە‪ ،‬دووكانەكەی لەگەڵ‬ ‫وت��ار‌و هوتافەكانیان لێدەوتەوە‪ ،‬ئازادیی رادەرب��ڕی��ن»ەوە‪ ،‬ماوەی‬ ‫دروستكرد؟‬ ‫رزگ��ار» ن��اس��راوە‪ ،‬م��اوەی چەند «وەستا دلێر»ی هاوڕێیدا‪ ،‬كە‬ ‫ب�������ەردەرك�������ی س������ەرای درێ���ژی���ی���ەك���ەی س���ێ م��ەت��ر‌و زی��ات��ر ل��ە س��ەع��ات‌و نیوێك لە‬ ‫س��اڵ��ێ��ك��ە ئ��ی��ش��ی ئاسنگەریی هاوكاری ب��ووە لە دروستكردنی‬ ‫دەك��ات‪ ،‬بەهۆی ئ��ەوەی تائێستا «س��ەك��ۆی ئ���ازادی���ی»دا‪ ،‬تەنیا سلێمانی‪ ،‬لەگەڵ دەستپێكردنی پانییەكەشی تەنیا مەتر‌و نیوێك ئاسایشی سلێمانی دەستبەسەر‬ ‫دان��ەم��ەزرێ��ن��راوە‪ .‬دووك��ان��ەك��ەی دیوارێكیان لەنێواندایە‪ ،‬ئەو بە خۆپیشاندانەكاندا‪ ،‬بە هەفتەیەك دەبوو‪ ،‬لەگەڵ بەرزیی زیاتر لە دوو دەكرێت‪.‬‬ ‫رووداو ‌و رەشبگیرییەكانی‬ ‫ئ���ەو‪ ،‬دەك��ەوێ��ت��ە الك��ۆاڵن��ێ��ك��ی یەكێك لە وەستا دەستڕەنگینەكانی دوو «س��ەك��ۆی ئ���ازادی���ی» لێ مەتر‪.‬‬ ‫وەستا رزگ��ار‪ ،‬بەپێی وتەی كۆتایی مانگی نیسان‪ ،‬وەستا‬ ‫دروستدەكرێت‪ ،‬ئ��ەو سەكۆیەی‬ ‫باریكی فولكەی «نالی»ی شاری سلێمانی ناسراوە‪.‬‬

‫رزگ���اری لێ بێبەش نابێت‪ ،‬تا‬ ‫دەگاتە ئەوەی پێشنیوەڕۆی ئەو‬ ‫رۆژە‪ ،‬لەالیەن كۆمەڵێك چەكداری‬ ‫ئاسایشەوە چواردەوری دەگیرێت‌و‬ ‫دەستگیر دەكرێت‪ ،‬دوات��ر بەرەو‬ ‫ئاسایش دەبرێت‪.‬‬ ‫رزگار‪ ،‬بۆ «رۆژنامە»‪ ،‬وتی‪:‬‬ ‫«لەسەر دروستكردنی سەكۆی‬ ‫ئازادیی‪ ،‬دەستگیریان كردم‪ ،‬یەكەم‬ ‫پرسیار كە لێمكرا‪ ،‬پێیانوتم‪ :‬تۆ‬ ‫سەكۆی ئازادیت دروستكردووە؟»‪.‬‬ ‫وەس��ت��ا رزگ����ار‪ ،‬ل��ە وەاڵم��ی‬ ‫ئاسایشدا‪ ،‬دەڵێت‪« :‬ئێمە كاسبین‌و‬ ‫هەركەسێك داوای ئیشێكمان‬ ‫لێبكات ب��ۆی دروس��ت��دەك��ەی��ن‪،‬‬ ‫سەكۆی ئازادیمان دروستكردووە‌و‬ ‫ئەگەر تۆ‪ ،‬یان «پارتی»ش داوای‬ ‫ش��ت دروستكردنمان لێبكەن‪،‬‬ ‫دەیكەن‪ ،‬چونكە كاسبی عەیب‬ ‫نییە»‪.‬‬

‫لێپرسینەوەی لەگەڵدا دەكەن‬

‫وەس��ت��ا رزگ�����ار‪ ،‬زی��ات��ر لە‬ ‫س��ەع��ات‌و نیوێك ل��ە ئاسایشی‬ ‫سلێمانیدا دەهێڵرێتەوە‌و دوات��ر‬ ‫ل��ەس��ەر دروستكردنی سەكۆكە‬ ‫لێپرسینەوەی لەگەڵدا دەكەن‪.‬‬ ‫رزگ����اری ئ��اس��ن��گ��ەر‪ ،‬وت��ی‪:‬‬

‫«ماوەی نیو سەعاتێك لە ژوورێكدا‬ ‫چ��اوەڕوان��ی��م دەك���رد‪ ،‬دوات���ر بۆ‬ ‫ژوورێكی تر بانگیان ك��ردم‪ ،‬كە‬ ‫خ‪.‬سیتەكی لێبوو»‪.‬‬ ‫وەك وەستا رزگ��ار‪ ،‬دەڵێت‪:‬‬ ‫ئەو لێكۆڵینەوانەی لەگەڵی كراوە‪،‬‬ ‫تەنبا تایبەت بووە بە دروستكردنی‬ ‫ئەو سەكۆیە‪.‬‬ ‫ل���ەدوای خۆپیشاندانەكانی‬ ‫(‪)2/17‬ەوە‪ ،‬چەندین بەرپرسی‬ ‫ئەمنیی‌و حیزبی‪ ،‬كە تۆمەتبارن بە‬ ‫كوشتنی خۆپیشاندەران‪ ،‬بەئازادیی‬ ‫لە شارەكاندا دەسووڕێنەوە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫وەستا رزگ��اری س��ەرای ئازادیی‌و‬ ‫دروستكەری ئەو سەكۆیە‪ ،‬تەنیا‬ ‫لەبەر ئ��ەوەی كاسبی ك��ردووە‌و‬ ‫س��ەك��ۆی��ەك��ی دروس���ت���ك���ردووە‪،‬‬ ‫زیندانیی دەكرێت‪.‬‬ ‫رزگاری ئاسنگەر‪ ،‬هەرچەندە‬ ‫دەڵ���ێ���ت‪ :‬م��ام��ەڵ��ەی ئاسایش‬ ‫لەگەڵیدا باشبووە‪ ،‬ب��ەاڵم ئەوە‬ ‫قەرەبووی ئ��ەوەی بۆ ناكاتەوە‪،‬‬ ‫كە بەهۆی دروستكردنی «سەكۆی‬ ‫ئ��ازادی��ی��ەوە» دەستگیر ك��راوە‌و‬ ‫هاوڕێیەكیشی كە هاوكاری بووە لە‬ ‫دروستكردنی سەكۆكەدا‪ ،‬تائێستا‬ ‫لەترسی دەزگا ئەمنییەكان‪ ،‬خۆی‬ ‫حەشارداوە‪.‬‬

‫ذمارة (‪ )632‬سيَشةممة ‪2011/5/3‬‬

‫‪hewal.rozhnama@gmail.com‬‬

‫فەرەج حەیدەری‪)10( :‬هەزار كەسەكە بۆ كۆمسیۆن دانامەزرێنرێن‬ ‫رۆژنامە‪ :‬سەرۆكی كۆمسێونی‬ ‫بااڵی سەربەخۆی هەڵبژاردنەكانی‬ ‫عێراق‪ ،‬رایگەیاند‪« :‬ن��وری مالیكی‬ ‫سەرۆكی ئەنجومەنی وەزی���ران‪ ،‬لە‬ ‫دامەزراندنی ئەو (‪)10‬هه‌زار كەسەی‬

‫كە پەرلەمان بڕیاری لەسەردابوو‪،‬‬ ‫پەشیمان بووەتەوە»‪.‬‬ ‫فه‌ره‌ج حەیدەری لە لێدوانێكیدا‪،‬‬ ‫ب��ۆ «رۆژن���ام���ە»‪ ،‬وت���ی‪« :‬ئێمە‬ ‫بەنوسراوی رەسمی‪ ،‬ئەو رێژەیەمان‬

‫هەواڵی «راست» بزر دەبێت‬

‫رۆژی جیهانیی ئازادیی رۆژنامەنووسیی‬ ‫ئەمڕۆ‪ ،‬رۆژی جیهانیی ئازادیی رۆژنامه‌نووسییە؛ كە هه‌موو‬ ‫ساڵێك لەم رۆژەدا (‪ ،)5/3‬لەسەرتاسەری جیهاندا‌و لەالیەن‬ ‫رۆژنامەنووسان‌و ناوەندەكانی میدیای جیهانییەوە‪ ،‬بەخۆشحاڵییەوە‬ ‫پێشوازیی لەم رۆژە دەك��رێ‌‌و بەرۆژێكی درەوش��اوەی میدیایی‬ ‫(لەروی ئازادییەوە) دادەنرێت‪.‬‬ ‫رێكخراوی «یۆنیسكۆ»‪ ،‬ئەم ڕۆژەی كردووەتە رۆژی ئازادیی‬ ‫رادەربڕین لەسەرتاسەری جیهاندا‌و ئەمەیش لەو روانگەیەوە‪ ،‬كە‬ ‫ناكرێت قسە لە بوونی سیستمێكی دیموكراسی‌و چەسپاندنی‬ ‫بنەماكانی مافی مرۆڤ تێیدا؛ بكرێت‪ ،‬ئەگەر میدیا ئازاد نەبێت‌و‬ ‫ئازادیی رۆژنامه‌نووسیی زامن نەكرابێت‪.‬‬ ‫چەند رۆژێك لەمەوبەر؛ كە یادێكی شەرمنانەی ‪ 113‬ساڵەی‬ ‫دەرچونی یەكەمین رۆژنامەی كوردیمان كردەوە‪ ،‬كە هاوكات لەو‬ ‫یادەدا‪ ،‬پەالماری ژمارەیەكی زۆری رۆژنامه‌نووسان درا‌و ئازار‌و‬ ‫ئەشكەنجەیش دران‌و بۆ ماوەیەكیش هەندێكیان بێسەروشوێن‬ ‫كران‪ ،‬سەرباری دەست بەسەرداگرتنی كامێرا‌و ریكۆردەری چەندین‬ ‫ێ ناوەندی‬ ‫رۆژنامه‌نووسیی دیكە‌و قەدەغەكردنی روماڵكردنی هەند ‌‬ ‫ێ ناوچەی هەرێمی كوردستاندا (كە دیارترین جێگا‪،‬‬ ‫میدیا لەهەند ‌‬ ‫بەردەركی سەرای سلێمانی بو)‪ ،‬هەروەها گەمارۆدانی كەناڵی‬ ‫ئاسمانیی «پەیام»ی سەر بەكۆمەڵی ئیسالمیی لەسلێمانی‌و‬ ‫چەندین هەڕەشەی تری سەر ناوەندەكانی میدیا‌و میدیاكاران‪.‬‬ ‫ئەمڕۆیش؛ كە یادی رۆژی جیهانیی ئازادیی رۆژنامه‌نووسیی‬ ‫دەكەینەوە‪ ،‬هەمان هەڕەشەی سەر میدیا‌و میدیاكاران‌و هەڕەشەی‬ ‫سەر ئازادیی رۆژنامه‌نووسیی لەم هەرێمەدا‌و لەسایەی دەسەاڵتی‬ ‫حوكمڕانیی ئەم هەرێمەدا‪ ،‬بوونی هەیە‌و میدیا خراوەتە بارێكی‬ ‫خراپی میدیاییەوە‌و مافەكانی رۆژنامه‌نووسان‪ ،‬لەروی پیشەی‬ ‫رۆژنامه‌نووسییەوە‪ ،‬هەروەها لەروی روماڵكردن‌و دواتر زامنكردنی‬ ‫بێالیەنیی لەكاری میدیایی‌و پابەندبوونی تەواوەتی بەئێتیكی‬ ‫رۆژنامه‌نووسییەوە‪ ،‬فەرامۆشكراوە؛ كە بەشی هەرە زۆری ئەو‬ ‫خەوش‌و هەڕەشانەیشی لەسەر ئەم رەوتەی میدیا لەكوردستاندا‬ ‫هەن‪ ،‬روبەروی دەسەاڵتی حوكمڕان لەم هەرێمەدا دەبێتەوە‪.‬‬ ‫ێ رۆژنامە‪ ،‬الپەڕەی یەكەمی رۆژنامەكانیان‬ ‫لەم رۆژەدا‪ ،‬هەند ‌‬ ‫بەسپێتیی چاپدەكەن‌و هیچ بابەتێكی تێدا باڵوناكەنەوە‪ ،‬ئەمەیش‬ ‫وەك ئاماژەیەك بۆ ئازادیی ناوەندەكانی میدیا‪ ،‬سەرباری ئەوەی‬ ‫زۆرن ئەو پسپۆڕانەی بواری میدیا؛ كە هاوڕان لەسەر ئەوەی بوونی‬ ‫ئازادیی میدیا‪ ،‬كۆڵەكە‌و بنەمای لەدایكبوونی هەر سیستمێكی‬ ‫دیموكراسییە‌و لەسایەی لەدایكبوونی «دەسەاڵتی چوارەم»یشدا‪،‬‬ ‫كە تێیدا میدیا ئازادانە چاودێری كۆمەڵگە‌و دەسەاڵتەكانی‬ ‫ب��ەڕێ��وەب��ردن��ی كۆمەڵگە دەك���ات‪ ،‬سیستمێكی دیموكراسی‬ ‫لەدایكدەبێت‪.‬‬ ‫ئ��ەم��ڕۆ‪ ،‬لەهەر ك��ات زی��ات��ر‪ ،‬قسەكردن لەسەر ئازادیی‬ ‫رۆژنامه‌نووسیی لەهەرێمی كوردستان‌و هاوكات بەدەسەاڵتبوونی‬ ‫میدیا لەم هەرێمەدا‪ ،‬لەنوكتەیەك بەوالوە چیتر نییە‪ ،‬كە ئەمەیش‬ ‫هێندەی تر كاریگەریی بەسەر زیادبوونی خەوشەكانی حوكمڕانییەوە‬ ‫لەم هەرێمەدا بەجێهێشتوە‪ ،‬لەكاتێكدا لەرۆژی جیهانیی ئازادیی‬ ‫رۆژنامه‌نووسیدا‪ ،‬زۆرن ئەو واڵتانەی لەم رۆژەدا‪ ،‬بەشانازییەوە باسی‬ ‫سەروەرییەكانی میدیاكەیان‌و بەدەسەاڵتبوونی میدیا لەواڵتەكانیاندا‬ ‫دەكەن‪ ،‬سەرباری كاریگەریی میدیاكانیان بەسەر دەسەاڵتەكانی‬ ‫بەڕێوەبردنی كۆمەڵگەكانیانەوە‪ ،‬لەكاتێكدا لەالی ئێمە‪ ،‬هاوكات‬ ‫لەگەڵ یادكردنەوەی ئەم رۆژە گرنگەی میدیاكارانی جیهان‪،‬‬ ‫كێرڤی سوكایەتیكردن‌و هەڕەشەكانی سەر میدیاكاران‌و خراپ‬ ‫مامەڵەكردنی دەسەاڵت لەگەڵ میدیاكاراندا‪ ،‬لەبەرزبوونەوەدایە‪،‬‬ ‫كە جێگای نیگەرانیی هەر رۆژنامه‌نووسێكە؛ كە خەون بەبوونی‬ ‫میدیایەكی بەرپرسیار‌و راستگۆ‌و بێالیەن‌و كاریگەرەوە دەبینێت‪،‬‬ ‫میدیایەك‪ ،‬كە ببێتە هێزی چ��وارەم‪ ،‬یان دەسەاڵتی چوارەم‌و‬ ‫چاودێربێت بەسەر كۆی ئەو خەوش‌و گەندەڵیی‌و نایاساییانەی‬ ‫دەسەاڵتەكانی بەرێوەبردنی كۆمەڵگە‌و كارەكتەرە دیارەكانیان؛‬ ‫به‌رامبه‌ر كۆمەڵگە‌و هاواڵتیان دەیانكەن‪.‬‬ ‫ئەوەی جێی نیگەرانیی رۆژنامه‌نووسانی ئازادیخوازە‪ ،‬ئەمڕۆ‬ ‫لەهەر كات زیاتر‪ ،‬سوككردنی رۆڵی میدیا لەالیەن كارەكتەرە‬ ‫سیاسییەكانەوە بەدیدەكرێت‪ .‬ئەوە‪ ،‬كارەكتەرە سیاسییەكانن؛ كە‬ ‫گوتارە میدیاییەكان بەهێند وەرناگرن‌و بێباكن به‌رامبه‌ر ئەو دەنگە‬ ‫ئازادانەی خەوش‌و گەندەڵییەكان دەخەنەرو‪ ،‬سەرباری ئەوەی هەر‬ ‫كارەكتەرە سیاسییەكانن‪ ،‬میدیایان كردوەتە چەكێكی ناشیرین‬ ‫بۆ «تەسفیەی حسابات»‪ ،‬هەروەكچۆن بەئاشكرا میدیای حزبیی‬ ‫بااڵدەست‪ ،‬ئەو گەمە ناشیرینەی پێدەكرێت‪.‬‬ ‫رۆژی جیهانیی ئازادیی رۆژنامه‌نووسیی‪ ،‬وەها لەرۆژنامه‌نووسانی‬ ‫ئازادیخواز‌و بەرپرسیار دەخوازێت‪ ،‬لەسەر راستگۆیی‌و بوێریی‌و‬ ‫دڵسۆزیی‌و بێالیەنیی‌و بەرپرسیارێتیی بەردەوامبن‌و بێدەنگیش‬ ‫نەبن به‌رامبه‌ر كۆی ئەو ناهەقییانەی لەم هەرێمەدا‪ ،‬به‌رامبه‌ر‬ ‫ئ��ازادی��ی رۆژنامه‌نووسیی دەك��رێ �ت‌و لەتەنیشتی هەڕەشە‌و‬ ‫سوكایەتییەكانیشەوە‪ ،‬بانگەشەی بەتاڵ بۆ بوونی ئازادیی‬ ‫رۆژنامه‌نووسیی دەكرێت‪.‬‬ ‫رۆژنامەی «رۆژنامە»‪ ،‬بەڕێزەوە لەم رۆژە جیهانییە دەڕوانێت‌و‬ ‫خوێنەرانیش دڵنیادەكاتەوە؛ بەردەوامدەبین لەسەر پەیامی پیرۆزی‬ ‫رۆژنامه‌نووسیی؛ لەسەر بوێریی‌و راستگۆیی‌و فراوانكردنی فەزای‬ ‫ێ هه‌مووان بتوانین بەشداری‬ ‫ئازادیی رۆژنامه‌نووسیی‪ ،‬بەجۆر ‌‬ ‫لەفراوانكردنی ئازادیی رۆژنامه‌نووسیدا بكەین‌و «رۆژنامە»یش‪،‬‬ ‫زیاتر بكەینە سەكۆیەك بۆ دەنگ‌و رەنگە جیاوازەكان‪ ،‬سەكۆیەك‪،‬‬ ‫كە خاڵی بێت لەناوزڕاندن‌و تەاڵقدانی ئێتێكی رۆژنامه‌نووسیی‪،‬‬ ‫سەكۆیەك‪ ،‬كە تێیدا میدیا نەكرێتە بوقێك بۆ رەتوشكردنی‬ ‫ناهەقیی‌و گەندەڵییەكان‌و سوكایەتیكردن بە دەنگە ئازادەكان‪.‬‬

‫ئاراستەی ئەنجومەنی نوێنەران كرد‪،‬‬ ‫ئەوانیش بە زۆرینەی دەنگ پەسەندیان‬ ‫ك��رد‪ ،‬ب��ەاڵم س��ەرۆك��ی ئەنجومەنی‬ ‫وەزیران ئەوەی رەتكردەوە»‪.‬‬ ‫ن��اوب��راو‪ ،‬ئاماژەی بەوەشكرد؛‬

‫«ن����وری مالیكی دوای ئ���ەوەی‬ ‫ب��ڕی��ارەك��ە گەیشتووەتە دەستی‪،‬‬ ‫ئیمزای نەكردووە‌و رەتیكردووەتەوە‪،‬‬ ‫بۆیە چ��اوەڕوان��ی ئەوەین جارێكی‬ ‫ت��ر پ��ڕۆژەی��اس��ای��ەك ل��ەوب��ارەی��ەوە‬

‫بنێردرێتەوە بۆ پەرلەمان‪ ،‬بەمەبەستی‬ ‫پەسەندكردنی»‪.‬‬ ‫حەیدەری داوایشی ل ‌ه په‌رله‌مان‬ ‫كرد‪ :‬بۆ ئەو مەبەستە‪ ،‬فشار بخاتە‬ ‫سەر نوری مالیكی‪.‬‬

‫«كوردستانی ن��وێ‌» دەڵێت‪:‬‬ ‫هیچ رۆژنامەیەك لە كوردستاندا‪،‬‬ ‫نەیتوانیوە بێالیەنیی بپارێزێت‪،‬‬ ‫هەمووان بە جۆرێك لە جۆرەكان‪،‬‬ ‫الیەنگیریی بۆ حیزبێك‪ ،‬گرووپێك‬ ‫ی��ان الیەنێك دەك���ەن‪ ،‬كاتێك‬ ‫رۆژنامە دەتوانێت بێالیەن بێت‪،‬‬ ‫ئ��ەگ��ەر ت���ەواو سەربەخۆ بێت‪،‬‬ ‫بەاڵم وەك رەس��ول حەمزەتۆفی‬ ‫ن��ووس��ەری بەناوبانگ دەڵێت‪:‬‬ ‫لەجیهاندا‪ ،‬هیچ رۆژنامەیەكی ئازاد‬ ‫نییە‪.‬‬

‫رێپۆرتاژی‪ :‬هیوا جەمال‬

‫‪.........................................................‬‬

‫بەهیە ق��ادر‪ ،‬دەڵێت‪ :‬نازانم‬ ‫سەیری كام كەناڵە بكەم‌و گوێ‌‬ ‫لەكام رادیۆیە بگرم‪ ،‬هەریەكەیان‬ ‫شتێك دەڵێن‪.‬‬ ‫بەهیە‪ ،‬تەمەنی ‪ 45‬ساڵە‪ ،‬ژنی‬ ‫ماڵەوەیە‌و نەخوێندەوارە‪ ،‬هەموو‬ ‫سەری سەعات‌و نیوسەعاتەكان‪،‬‬ ‫دەی��ەوێ��ت گوێبیستی نوێترین‬ ‫ه���ەواڵ بێت‪ ،‬ب��ەاڵم وەك خۆی‬ ‫دەی���وت‪« :‬س��ەری لێشێواوە»‌و‬ ‫كاتێك دەیخاتە سەر كەناڵەكانی‬ ‫دەس������ەاڵت‪« ،‬ك��وردس��ت��ان��ی��ان‬ ‫ك��ردووە بە بەهەشت»‌و دەیخاتە‬ ‫س��ەر كەناڵەكانی ئۆپۆزسیۆن‪،‬‬ ‫«ك��وردس��ت��ان��ی��ان ك�����ردووە بە‬ ‫كەالوە»‪.‬‬ ‫ئ��ەم��ڕۆ‪ ،‬ل��ەك��ات��ێ��ك��دا رۆژی‬ ‫جیهانیی ئازادیی رۆژنامەگەرییه‌‪،‬‬ ‫لە كوردستاندا میدیای كوردیی‬ ‫دەس��ت��ەوەس��ت��ان��ە ل��ە گەیاندنی‬ ‫راستییەكاندا‌و دابەش بوون بەسەر‬ ‫حیزب‌و الیەنە سیاسییەكاندا‪،‬‬ ‫ئ���ەوە ل��ەگ��ەڵ ئ����ەوەی‪ ،‬بەپێی‬ ‫ئامارە نافەرمییەكان‪ ،‬لە هەرێمی‬ ‫كوردستاندا‪ ،‬زیاتر لە ‪ 800‬كەناڵی‬ ‫میدیایی (ن��ووس��راو‪ ،‬بیستراو‪،‬‬ ‫بینراو) هەن‪.‬‬ ‫ك����اروان ع��ەل��ی‪ ،‬سكرتێری‬ ‫نووسینی رۆژنامەی «كوردستانی‬ ‫ن�����وێ‌» ل����ەو ب����ڕوای����ەدای����ە‪:‬‬ ‫«ب��ەش��ێ��وەی��ەك��ی گشتیی‪ ،‬لە‬ ‫ك��وردس��ت��ان��دا ش��ی��رازەی ك��اری‬ ‫رۆژنامەگەریی‪ ،‬تێكچووە‌و لە هێڵە‬ ‫گشتییەكە الی���داوە‪ ،‬كە ئەركی‬ ‫سەرەكیی خزمەتكردنی میللەت‌و‬ ‫بەرژەوەندییە‬ ‫لەبەرچاوگرتنی‬ ‫ب��ااڵك��ان��ی گ���ەل���ە»‪ .‬ه��ەروەه��ا‬ ‫دەڵێت‪ :‬ئەو رۆژنامە‌و تەلەفزیۆن‌و‬ ‫رادیۆیانەی ئێستا لە كوردستانن‪،‬‬ ‫چ ئەوانەی سەر بەدەسەاڵتن‌و چ‬ ‫ئەوانەی سەر بە ئۆپۆزسیۆنن‌و چ‬ ‫ئەوانەش كە ناویان لەخۆیان ناوە‬ ‫سەربەخۆ‪ ،‬هەموویان بەشدارن لە‬ ‫تێكدانی ئەم شیرازەیەدا‪.‬‬ ‫هێمن لهۆنی‪ ،‬سەرنووسەری‬ ‫سایتی «خ��ەن��دان» (نزیك لە‬ ‫س��ەرۆك��ی حكومەتی ه��ەرێ��م)‪،‬‬ ‫دەڵێت‪ :‬چۆن سیستمی دیموكراسی‬ ‫لە كوردستان ش��ێ��واوە‪ ،‬ئ��اواش‬ ‫پەرلەمان‌و حكومەت‌و میدیاكەشی‬ ‫شێواوە‪ ،‬میدیا‪ ،‬ئەگەر شێواوترین‬ ‫دەزگ��ا نەبێت لە هەرێمدا‪ ،‬ئەوا‬ ‫باشترین نییە‪.‬‬

‫بەو هەوااڵنە بدات كە دوورن لە‬ ‫هەواڵەكانی میدیای حیزبییه‌وه‌»‪.‬‬ ‫ه��ۆش��ی��ار‪ ،‬گرفتێكی دیكە‬ ‫دەخ��ات��ەڕوو‪ ،‬دەڵێت‪ :‬لە میدیای‬ ‫كوردیدا‪ ،‬گرفت هەر ئەوە نییە كە‬ ‫هەواڵەكان بێالیەنانە باڵوناكرێنەوە‪،‬‬ ‫ب��ەڵ��ك��و ه��ەن��دێ��ك ه����ەواڵ ه��ەن‬ ‫ك��ە ه��ەر گرنگییان پێنادرێت‪،‬‬ ‫وەك هەواڵەكانی سەرگەرمی‌و‬ ‫زانستی‌و‪.»...‬‬

‫ئاکۆ محه‌مه‌د‪:‬‬ ‫دەبێت رۆژنامەگەریی‬ ‫لە كوردستاندا‪،‬‬

‫بۆچی بێالیەنیی نییە؟‬ ‫زانستەكانی رۆژنامەوانیی‪،‬‬ ‫میدیا وەك چاوی خەڵك‬ ‫وەسف بگه‌ڕێتەوە سەر‬ ‫دەكەن‪ ،‬ئەوەش بەو مانایەی كە‬ ‫رۆژن��ام��ەوان‪ ،‬هەرچی‬ ‫دەبینێت حاڵەتی ئاسایی خۆی‬ ‫«وەك خۆی» دەیگوازێتەوە‪.‬‬ ‫هۆشیار عەبدوڵاڵ‪ ،‬بەڕێوەبەری‬ ‫نووسین لە كەناڵی «‪ ،»KNN‬كەس بە دۆی خۆی ناڵێت ترشە‬ ‫ئ��اس��ۆ م��ەح��م��ود‪ ،‬ه��اواڵت��ی‪،‬‬ ‫لەو بڕوایەدایە‪ ،‬میدیای حیزبیی‪،‬‬ ‫ن���ەك ش��ت��ەك��ان��ی وەك خ��ۆی ‪ 33‬س��اڵ‪ ،‬ب��ڕوای نییە «هیچ»‬ ‫نەگواستووەتەوە‪ ،‬بەڵكو «لەدوای كەناڵێك وەك خۆی زانیارییەكان‬ ‫راپ��ەڕی��ن��ەوە‪ ،‬یەكێك ل��ەو كارە بگوازێتەوە‪.‬‬ ‫رۆژی هەینیی راب�����ردوو‪،‬‬ ‫مەترسیدارانەی كە میدیای حیزبیی‬ ‫كردوویەتی‪ ،‬تێكدانی شوناسی ئ��اس��ۆ‪ ،‬ل���ەب���ەردەم ی��ەك��ێ��ك لە‬ ‫ه���ەواڵ ب���ووە‪ ،‬ئێستا زاك��ی��رەی رۆژنامەفرۆشەكاندا ل ‌ه س �ه‌رای‬ ‫ك����وردی‪ ،‬وا تێگەیشتووە كە سلێمانی‪ ،‬چاوی بە باڵوكراوەكاندا‬ ‫هەواڵ تەنیا بریتییە لە سەردانە دەگێڕا‪ ،‬بۆ «رۆژنامە» قسەی كرد‌و‬ ‫تەشریفاتییەكانی سەركردەكان‪ ،‬وتی‪ :‬رۆژنامەو گۆڤارەكان‪ ،‬ئەوەندە‬ ‫ل���ەدەرەوەی ئ��ەوە‪ ،‬ه��ەواڵ نییە‪ ،‬زۆرن‪ ،‬مرۆڤ نازانێت كامیان راست‬ ‫لەكاتێكدا ه��ەواڵ پەیوەندیی بە دەك��ات‪ ،‬مەگەر هەر بەو قسەیە‬ ‫ژی��ان��ی رۆژان����ەی هاواڵتییانەوە ئیمان بهێنین‪ ،‬كە دەڵێت‪« :‬گوێ‌‬ ‫ه���ەی���ە»‪ .‬ه���ه‌روه‌ه���ا دەڵ��ێ��ت‪ :‬بە قسەی راگەیاندن مەدە‪ ،‬چونكە‬ ‫«لەبەرئەوەی قەبارەی میدیای كێچێك دەكات بە گایەك»‪.‬‬ ‫توانا عوسمان‪ ،‬بەڕێوەبەری‬ ‫حیزبیی زۆر گەورەیە‪ ،‬میدیای نزیك‬ ‫لە ئۆپۆزسیۆن‪ ،‬ناچاربووە گرنگی كەناڵی «‪ ،»NRT‬بڕوای وایە‪،‬‬

‫راگەیاندن لە زانكۆی سەاڵحەدین‪،‬‬ ‫دەڵێت‪ :‬گرنگترین هۆی ئەوەیە‬ ‫كە راگەیاندنەكانی كوردستان‬ ‫حیزبین‪ ،‬حیزب بڕیار دەدات‪ ،‬چ‬ ‫هەواڵێك بنووسرێت‪ ،‬یان پەخش‬ ‫ب��ك��رێ��ت‪ ،‬ئ���ەوان ئ��ەو ه��ەوااڵن��ە‬ ‫باڵودەكەنەوە كە ل ‌ه بەرژەوەندیی‬ ‫خۆیانە‪ ،‬نەك ئەوەی كە خەڵك‬ ‫دەیەوێت‪.‬‬

‫دەتوانن هاوسەنگیی لە گەیاندنی‬ ‫زانیارییەكاندا بپارێزین‪ ،‬هەروەك‬ ‫دەڵ��ێ��ت‪ :‬میدیای تەلەفزیۆنیی‬ ‫ئێمە‪ ،‬هەتا پێش «‪،»NRT‬‬ ‫ئیحتیكار ك��را ب��وو ب��ۆ الیەنی‬ ‫سیاسیی‪ ،‬ئەوانیش بەشێك لەو‬ ‫دیمەنەیان گواستووەتەوە كە‬ ‫خۆیان ویستوویانه‌‪.‬‬ ‫ئاكۆ محەمەد‪ ،‬سەرنووسەری‬ ‫رۆژن��ام��ەی «رووداو» دەڵێت‪:‬‬ ‫گرفتێكی هاوبەش‬ ‫لە هەموو ئەو ه��ەوااڵن��ەی ئێمە‬ ‫ئ��ەوەی كە گرفتی بۆ كاری‬ ‫باڵومان كردوونەتەوە‪ ،‬هەوڵمانداوە‬ ‫راستییەكان وەك فاكت پێشكەش رۆژنامەگەریی دروس��ت��ك��ردووە‌و‬ ‫بكەین‪ ،‬ئ���ەوەش ل��ەوەوەی��ە كە وای����ك����ردووە ك���ە بێالیەنیی‬ ‫س��ەرەت��ا ب��ڕی��ارم��ان ل��ێ��داوە‪ ،‬لە ل��ەدەس��ت��ب��دات‪ ،‬ئ��ەوەی��ە ك��ە لە‬ ‫زانیارییەكاندا‪ ،‬هەرێمی كوردستاندا‪ ،‬راگەیاندن‬ ‫گواستنەوەی‬ ‫بەدەست حیزب‌و الیەنەكانەوەیە‪.‬‬ ‫راستگۆیی لەبەرچاو بگرین‪.‬‬ ‫ئ���ەگ���ەرچ���ی ت��ائ��ێ��س��ت��ا‪،‬‬ ‫هۆشیار عەبدوڵاڵ‪ ،‬دەڵێت‪ :‬ئەو‬ ‫هەوااڵنەی‪ ،‬لەمیدیای ئۆپۆزسیۆن‪ ،‬ب��ۆن��ك��ڕوزی س��ووت��ان��دن��ەك��ەی‬ ‫یان ئازاددا باڵودەكرێنەوە‪ ،‬بەهای بەرۆكی كارمەندەكانی كەناڵەكەی‬ ‫هەواڵییان زیاترە ل��ەوەی كە لە بەرنەداوە‪ ،‬كە نزیكەی دوومانگ‬ ‫ل��ەم��ەوب��ەر س��ووت��ێ��ن��را‪ ،‬ب��ەاڵم‬ ‫میدیای حیزبیدا باڵودەكرێنەوە‪.‬‬ ‫كاروان عەلی‪ ،‬دەڵێت‪ :‬ئەمڕۆ بەڕێوەبەری «‪ ،»NRT‬دەیەوێت‬ ‫لە كوردستاندا‪ ،‬هیچ رۆژنامەیەك دڵنیامان بكاتەوە كە هاوسەنگیی‬ ‫س���ەد ل��ەس��ەد جێی متمانەی دەپارێزن‪ ،‬ه��ەروەك دەڵێت‪ :‬لە‬ ‫س��ەرت��اپ��ای خ��وێ��ن��ەران نییە‪ ،‬كوردستاندا‪ ،‬ئەو الیەنانەی كەناڵی‬ ‫حیزبایەتیی وای��ك��ردووە‪ ،‬ئەوەی ئاسمانییان هەیە‪ ،‬الیەنی سیاسین‪،‬‬ ‫سەر بەحیزبێك بێت‪ ،‬رۆژنامەی جگە لە كەناڵەكەی ئێمە‪ ،‬ئەوە بۆ‬ ‫حیزبەكەی پ��ێ راستتر بێت‪ ،‬یەكەمجارە كە كەسێكی بزنسمان‬ ‫بەبۆچوونی من‪ ،‬حیزبایەتیی تەواو كەناڵی هەبێت‪ .‬سەبارەت بەوەی‬ ‫كاری لەسەر روئیای خوێنەران‌و كە ئەو بازرگانە كاریگەریی نابێت‬ ‫رۆژن��ام��ەن��ووس��ان��ی��ش ك���ردووە‪ ،‬ل��ەس��ەر بێالیەنییان‪ ،‬دەڵێت‪:‬‬ ‫ل��ە چۆنێتیی متمانەكردن بە ناتوانین گەرەنتی ئ��ەوە بدەین‬ ‫كە كاریگەریمان بەرناكەوێت‪،‬‬ ‫كەناڵەكان‌و هەواڵەكانیشیان‪.‬‬ ‫هێمن ل��ه��ۆن��ی‪ ،‬ئەگەرچی تەنیا ئەگەرێك هەیە كە ئەو‬ ‫بانگەشەی سەربەخۆیی ناكات‪ ،‬بزنسمانەی تەمولیی ئێمە دەكات‪،‬‬ ‫ب��ەاڵم دەڵ��ێ��ت‪ :‬ل��ەم قەیرانەدا‪ ،‬بەرژوەندەییەكی ئابووریی‪ ،‬رێگر‬ ‫سایتەكەمان توانیویەتی رووماڵی بێت ل��ەب��ەردەم رووم��اڵ��ك��ردن��ی‬ ‫هەموو هەواڵەكان بكات‪ ،‬نەك ئێمەدا‪ ،‬ئەوەشمان تا ئەندازەیەك‬ ‫ئایدیۆلۆژیایەكی چارەسەر كردووە‪ ،‬خۆشبەختانە‬ ‫الی��ەن��گ��ری��ی‬ ‫دیاریكراو‪ .‬لەماوەی راب��ردوودا‪ ،‬گەیشتووینەتە رێكەوتنێك لەگەڵ‬ ‫ت��وان��ی��وم��ان��ە ئ����ەوەی ه��اواڵت��ی خاوەنی ئەم پرۆژەیەدا‪ ،‬ئەو خۆی‬ ‫لە خاوەندارێتیی بێتە دەرەوە‪.‬‬ ‫پێویستییەتی‪ ،‬باڵوی بكەینەوە‪.‬‬ ‫س���ك���رت���ێ���ری ن��ووس��ی��ن��ی‬ ‫د‪ .‬مەغدید سەپان‪ ،‬مامۆستای‬

‫چارەسەر چییە؟‬ ‫هێمن لهۆنی‪ ،‬دەڵێت‪ :‬دەبێت‬ ‫پرۆفیشناڵمان‬ ‫رۆژنامەنووسی‬ ‫هەبێت‪ ،‬ئینجا میدیای پرۆفیشناڵ‬ ‫دروس�����ت دەب���ێ���ت‪ ،‬ه���ەروەه���ا‬ ‫پێویستە ناوەندی پێگەیاندنی‬ ‫رۆژن��ام��ەن��ووس��ی��ی پرۆفیشناڵ‬ ‫هەبێت‪.‬‬ ‫هۆشیار عەبدوڵاڵ‪ ،‬دەڵێت‪:‬‬ ‫گ��رن��گ��ی ب��درێ��ت ب��ە م��ی��دی��ای‬ ‫تایبەتمەند‪ ،‬دەك��رێ��ت ل��ە پاڵ‬ ‫كەناڵی هەواڵییدا‪ ،‬كەناڵی مندااڵن‌و‬ ‫هونەریی‌و دۆكیۆمێنتاری هەبن‪.‬‬ ‫ئاكۆ محەمەد‪ ،‬دەڵێت‪ :‬دەبێت‬ ‫رۆژنامەگەریی لە كوردستاندا‪،‬‬ ‫بگه‌ڕێتەوە سەر حاڵەتی ئاسایی‬ ‫خۆی‌و لەو قۆناغی زۆری‌و بۆرییە‬ ‫تێپەڕێت‪ ،‬دەبێت ل��ەو قۆناغی‬ ‫پ��ارە به‌خشینەوەیە تێپەڕێت‪،‬‬ ‫رۆژنامەگەریی ببێتە رۆژنامه‌گەریی‬ ‫بەرپرسیارانە‌و خاوەنی رۆژنامەكان‬ ‫خۆیان بە بەرپرس بزانن لە رووی‬ ‫ئەخالقییەوە‪ ،‬دەبێت چ��او لە‬ ‫رۆژنامە جیهانییەكانیش بكەین‪.‬‬ ‫ت��وان��ا ع��وس��م��ان‪ ،‬دەڵ��ێ��ت‪:‬‬ ‫پێمخۆشە‪ ،‬فرەیی كەناڵەكانی‬ ‫راگەیاندن‪ ،‬زیاتر بێت‪ ،‬بۆئەوەی‬ ‫خەڵك هەڵبژاردنی هەبێت‌و الیەنی‬ ‫باش لە خراپ جیا بكاتەوە‪.‬‬ ‫د‪ .‬مەغدید سەپان‪ ،‬دەڵێت‪:‬‬ ‫پ��ێ��وی��س��ت��ە راگ��ەی��ان��دن��ەك��ان‪،‬‬ ‫ل��ەالی��ەن حكومەتەوە تەمویل‬ ‫بكرێن‪ ،‬بەتایبەت ئەگەر لەپێش‬ ‫ئەوانەشەوە‪ ،‬ئەوانە بێت كە بە‬ ‫ئەهلیی‪ ،‬یان سێبەر ناسراون‪،‬‬ ‫ب��ۆئ��ەوەی ب��ت��وان��ن بێالیەنانە‬ ‫هەواڵەكان بگەیەنن‪.‬‬

‫سکرتێری نووسینی‬ ‫کوردستانی نوێ‪:‬‬ ‫حیزبایەتیی وایكردووە‪،‬‬ ‫ئەوەی سەر بەحیزبێك‬ ‫بێت‪ ،‬رۆژنامەی‬ ‫حیزبەكەی پێ راستتر‬ ‫بێت‪ ،‬بەبۆچوونی من‪،‬‬ ‫حیزبایەتیی تەواو كاری‬ ‫لەسەر روئیای خوێنەران‌و‬ ‫رۆژنامەنووسانیش‬ ‫كردووە‪ ،‬لە چۆنێتیی‬ ‫متمانەكردن بە‬ ‫كەناڵەكان‌و‬ ‫هەواڵەكانیشیان‬

‫‪hewal.rozhnama@gmail.com‬‬

‫ذمارة (‪ )632‬سيَشةممة ‪2011/5/3‬‬

‫‪www.rozhnama.net‬‬

‫پارێزه‌ر ستار خواڕه‌حم‪ :‬ئەگەر هاواڵتی‪ ،‬خاوەنی ئەو موڵكانە بێت‪ ،‬دەبێت لە رێگەی یاسای هاوتاكردنی‬ ‫كرێ‪-‬وه‌‪ ،‬داوای كرێ لەو شوێنە حیزبییانە بكات‪.‬‬

‫ناز نوری‪ :‬یاسا سنووری بۆ داواکارانی گشتیی داناوه‌‬ ‫راپۆتی‪ :‬عەبدوڵاڵ گۆران‬

‫‪........................................................‬‬

‫داواك��اری گشتیی لەهەرێم‪،‬‬ ‫بە یاسایەك كاردەكات که‌(‪)32‬‬ ‫س���اڵ ل��ەم��ەوب��ەر ده‌رچ�����ووه‌‪،‬‬ ‫ئ���ەوەش ب��ە ه��ۆك��اری سستیی‬ ‫ئەو فەرمانگە گرنگە دادەنرێت‌و‬ ‫سەرەڕای چەندین پرۆژە‪ ،‬تائێستا‬ ‫پەرلەمان‪ ،‬نەیتوانیوە یاسایەكی‬ ‫نوێ بۆ كاری داواك��اری گشتیی‬ ‫دەربكات‪.‬‬ ‫هیالل ئیبراهیم‬ ‫ئه‌حمه‌د میره‌ ‬ ‫ ‬ ‫ب��ەپ��ێ��ی ی��اس��ا‪ ،‬داواك����اری ناز نوری‬ ‫گشتیی‪ ،‬نوێنەرایەتیی كۆمەڵ‬ ‫دەك�����ات‌و ب��ەرگ��ری��ی دەك���ات چونكە كارەكتەرەكانی داواكاری كە لەیاسای واڵتانی تردا هەن‪ ،‬سلێمانی‪ ،‬وت��ی‪« :‬ب��ە ئ��ەرك‌و‬ ‫ب��ەم ی��اس��ای��ەی خ��ۆم��ان بێت‪ ،‬رۆڵی خۆمان هەستاوین‪ ،‬بەڵكو‬ ‫ل��ەم��اف��ی گشتیی‌و هێنانەدی گشتیی‪ ،‬سەربەخۆ نین»‪.‬‬ ‫داواكارانی گشتیش‪ ،‬هۆكاری توانیومانە لەوە زیاتر كاربكەین ئ��ەوە یاساكەیە ك��ە سنووری‬ ‫دادپ���ەروەری���ی‌و ك��ار دەك��ات بۆ‬ ‫پیادەكردنی یاساكانی سزایی‌و كارانەبوونیان دەگەڕێننەوە بۆ كە بۆی دیاریكردووین بەچەند ب��ۆ دان���اوی���ن ن��ەت��وان��ی��ن ل��ەوە‬ ‫دەستكراوەتر بین»‪ .‬ه��ەروەك‬ ‫سەرپەرشتیكردنی ك��اروب��اری سەربەخۆ نەبوونی دادگ��اك��ان‌و ئەركێكی دیاریكراو»‪.‬‬ ‫رۆڵی داواكاری گشتیی؛ لەوەدا سەرنووسەی گۆڤاری لڤین‪ ،‬ئەو‬ ‫بەرزەفتكاری دادوەریی‌و چاودێریی نەبوونی سەروەریی یاسا‪ ،‬یاساش‬ ‫پێشێلكارییە ی��اس��ای��ی��ەك��ان‌و بەهۆكاری بەرتەسكبوونەوەی خ��ۆی دەبینێتەوە كە بەڵگەو قسەیەی پشتڕاستكردەوەو وتی‪:‬‬ ‫زانیاریی‌و داتاكان كۆبكاتەوە لە «داواک�����اری گشتی جوڵەیان‬ ‫جێبەجێكردنی ب��ڕی��ارو حوكم‌و كارەكانیان دەزانن‪.‬‬ ‫ناز نوری‪ ،‬سەرۆكی فەرمانگەی رێگای ناوەندە جیاوازەكانی وەكو هەیە‪ ،‬بە تایبەتی سەرۆكەكەیان‪،‬‬ ‫سزاكان‪.‬‬ ‫شارەزایانی بواری یاسایی‪ ،‬داواك�����اری گشتیی سلێمانی میدیاو فەرمانگە پەیوەندیدارەكان‌و پێویستە هەڵوێستەكانی بەرز‬ ‫رەخنە لە رۆڵی داواكاری گشتیی (پێش دەستلەكاركێشانەوەی ئەو پێشێلكارییانەی كە دەكرێن‪ ،‬بنرخێنین‪ ،‬ب��ەاڵم گومان لەوە‬ ‫دەگرن لە هەرێمی كوردستاندا‪ ،‬لەپۆستەكەی) بە «رۆژنامە»ی دوات��ر بەناوی خۆیەوە داواك��ان نییە كە فەرمانگەیەكی كاریگەر‬ ‫بەوەی كە سەرەڕای ئەو هەموو وت‪« :‬داواك�������اری گشتیی‪ ،‬بجوڵێنێت‌و ب���ەدواداچ���وون���ی نییە»‪.‬‬ ‫ل����ەگ����ەڵ ئ�����ەو ه���ەم���وو‬ ‫ن��اع��ەدال��ەت��ی �ی‌و پێشێلكاریی پێویستمان بە تەفیعلی زیاتر یاساییان بۆ بكات‪.‬‬ ‫رۆژنامەنووس ئەحمەد میرە‪ ،‬كەموكووڕییەی لە یاسای داواكاری‬ ‫ی��اس��ای��ی‌و زی���ادەڕۆی���ی���ان���ەی ه���ەی���ە‪ ،‬ئ���ەو دەس���ەاڵت���ان���ەی‬ ‫دەس������ەاڵت‪ ،‬ن��ەی��ت��وان��ی��وە بە پێماندراون‪ ،‬ئەوەندە بەهێز نین ب��ڕوای وای��ە‪ :‬داواك��اری گشتیی‪ ،‬گشتیدا هەیە‪ ،‬داواكارانی گشتیی‬ ‫بووەتە داردەستی حیزبەكان‌و لەكوردستاندا‪ ،‬پرۆژەیاسایەكیان‬ ‫رۆڵ��ی خۆی هەستێت‌و بەشێك‬ ‫ئەوان هەڵیدەسوڕێن‪ .‬لەوبارەیەوە بۆ هەمواركردنەوەی یاساكەیان‬ ‫لەهۆكارەكانیشی رووندەكەنەوە‪.‬‬ ‫بە «رۆژنامە»ی وت‪« :‬دەبێت ئامادەكردووە‌و ساڵی رابردووش‬ ‫پ��ارێ��زەر‪ ،‬هیالل ئیبراهیم‪،‬‬ ‫بەپێی دابەشبوونی سیاسیی‪ ،‬ف��راك��س��ی��ۆن��ی «گ������ۆڕان» لە‬ ‫ن��اڕازی��ی��ە ل��ە ئ���ەدای داواك���اری‬ ‫قسە لەسەر داواك���اری گشتیی پ���ەرل���ەم���ان���ی ك���وردس���ت���ان‪،‬‬ ‫گشتیی‌و پێیوایە‪« :‬بەشێكی‬ ‫بكەین‪ ،‬چونكە ل��ە پارێزگای پ��رۆژەی��اس��ای��ەك��ی تایبەتیان‬ ‫پەیوەندیی بە یاسای داواك��اری‬ ‫«دەبێت ئەم هەولێرو دهۆك‪ ،‬نە بوونیان هەیە‌و لەوبارەیەوە پێشكەشی پەرلەمان‬ ‫گشتییەوە هەیە‪ ،‬بەشێكی تر‬ ‫نە ك��اران‪ ،‬بەپێی بەرژەوه‌ندیی ك��رد‪ ،‬ب��ەاڵم لیستی دەس��ەاڵت‪،‬‬ ‫پەیوەندیی بەو دام��ەزراوەی��ەوە‬ ‫دامودەزگایە كەسێتیی حیزب بڕیار دەدەن»‪ .‬بەڵگەی رێگەیان نەدا یاساكە تێپەڕێنرێت‪.‬‬ ‫هەیە كە كەسایەتیی مەعنەویی‬ ‫بۆ كارابوونیشیان‪ ،‬داواكارانی‬ ‫ئ��ەوەش��ی هێنایەوە‪« :‬مانگی‬ ‫س��ەرب��ەخ��ۆی ن��ی��ی�ە‌و س���ەر بە‬ ‫سەربەخۆی هەبێت ‪ ،2010/10‬بابەتێكمان لەسەر گشتیی بەپێویستی دەزانــــن‪،‬‬ ‫وەزارەت�����ی دادە‪ ،‬ل��ەب��ەرئ��ەوە‬ ‫ژمــــــــــارە‬ ‫ناتوانێت كاری داواكاری گشتیی كە سەر بە پەرلەمان س��ەرۆك��ی ه��ەرێ��م ب�ڵاوك��ردەوە‪ ،‬یـــاســـــــای‬ ‫لەبری ئ��ەوەی مەسعود بارزانی (‪)159‬ی ساڵی (‪)1979‬ی عێراق‬ ‫ب��ك��ات‪ ،‬دەب��ێ��ت ئ��ەم دەزگ��ای��ە‬ ‫بێت‪ ،‬ئەو كاتە داوام���ان لەسەر تۆمار بكات‪ ،‬هەمواربكرێتەوەو سەربەخۆییان‬ ‫كەسایەتیی سەربەخۆی هەبێت‬ ‫داواك��اری گشتیی داوای لەسەر ل��ە رووی ئ��ی��داری �ی‌و دارای���ی‌و‬ ‫كە سەر بە پەرلەمان بێت‪ ،‬ئەو‬ ‫دەسەاڵتەوە بەمیكانیزمێكی نوێ‬ ‫دەتوانێت كارەكانی تۆمار كردین»‪.‬‬ ‫كاتە دەتوانێت كارەكانی وەك‬ ‫ل��ەب��ەرام��ب��ەردا‪ ،‬س �ه‌رۆک��ی دیاریی بكرێت‪.‬‬ ‫خۆی بكات‪ ،‬ئ��ەوان بەڵگەشیان‬ ‫رۆڵ��ی داواك��اران��ی گشتیی‪،‬‬ ‫خۆی بكات» فەرمانگەی داواك���اری گشتیی‬ ‫بۆ ببەیت‪ ،‬ناتوانن داوا بجوڵێنن‪،‬‬

‫دوای رووداوەك���ان���ی (‪)17‬ی‬ ‫شوباتی سلێمانی‌و رۆژانی دواتری‬ ‫هەرێم‪ ،‬كەوتە ژێر پرسیارەوە‪،‬‬ ‫ك���ە س������ەرەڕای ئ���ەو ه��ەم��وو‬ ‫پێشێلكاریی‌و دەستدرێژیكردنە‬ ‫س���ەر م����اف‌و ئ��ازادی��ی��ەك��ان‪،‬‬ ‫ه��ی��چ داوای����ەك����ی ی��اس��ای��ی��ان‬ ‫ل���ەوب���ارەی���ەوە ن��ەج��واڵن��دووە‪،‬‬ ‫بەڵكو تەنیا لە رێگای سەرۆكی‬ ‫فەرمانگەی داواك���اری گشتیی‬ ‫سلێمانییەوە‪ ،‬هەوڵی ئازادكردنی‬ ‫دەستگیركراوەكان دراوە‪.‬‬ ‫دوای رووداوەكەی رۆژی (‪)19‬‬ ‫ی نیسانی سلێمانیش‪ ،‬فەرمانگەی‌‬ ‫ی گشتی ‌ی سلێمانی‪،‬‬ ‫داواك����ار ‌‬ ‫روونكردنەوەیەكی بۆ رای گشتیی‬ ‫باڵوكردەوەو ئاشكرایكرد‪‌« :‬لە‬ ‫ئاكام ‌ی س��ەردان � ‌ی مەیدانیمان‬ ‫بۆ گرتووخانە‌و ئامادەبوونمان‬ ‫ل���ە ق��ۆن��اغ�� ‌ی ل��ێ��ك��ۆڵ��ی��ن��ەوە‪،‬‬ ‫ی بەهۆی‌‬ ‫لەگەڵ ئ��ەو كەسانە ‌‬ ‫خۆپیشاندانەكانەوە دەستگیر‬ ‫ی یاساییمان‬ ‫ك��راب��وون‪ ،‬بەڵگە ‌‬ ‫دەستكەوتووە كە پێشێلكارییەكی‌‬ ‫یاسای ‌ی زۆر ئەنجام دراوە لە گرتن‌و‬ ‫ئەشكەنجەدانی‌‬ ‫حیجزكردن‌و‬ ‫دەستگیركراوەكان»‪.‬‬ ‫ئاماژەیان بەوەش كردووە‪:‬‬ ‫«وەك داواك��ارێ��ت��ی � ‌ی گشتیی‌‬ ‫ل��ە سلێمانی‌‪ ،‬س��ەرج��ەم ئەو‬ ‫سەرپێچییانە تۆمار دەكەین‪،‬‬ ‫ی گ��ش��ت��ی � ‌ی ل��ەس��ەر‬ ‫س���ك���ااڵ ‌‬ ‫دەجوڵێنین‌و دووپات ‌ی دەكەینەوە‬ ‫ی لەالیەن‬ ‫كە ئەو تۆمەتبارانە ‌‬ ‫دادگاوە فەرمان ‌ی دەستگیركردنیان‬ ‫بۆ دەرچووە‪ ،‬بە تۆمەت ‌ی كوشتن‌و‬ ‫برینداركردن ‌ی خۆپیشاندەران‪،‬‬ ‫پێویستە تەسلیم ب��ە دادگ��ا‬ ‫ی ت��ەواوم��ان هەیە‬ ‫بكرێن‪ ،‬ب��ڕوا ‌‬ ‫ی كە سەرجەم كێشەكان‬ ‫ب��ەوە ‌‬ ‫ی سەرپێچیكردن ‌ی یاساو‬ ‫بەهۆ ‌‬ ‫ن��ەب��وون� ‌ی س��ەروەری�� ‌ی یاساوە‬ ‫سەریانهەڵداوە‪ ،‬هەر لە بوونی‌‬ ‫گ��ەن��دەڵ��ی��ی‌و دروس��ت��ب��وون��ی‌‬ ‫ناڕەزای ‌ی جەماوەریی‌‌و پەیدابوونی‌‬ ‫خ��ۆپ��ی��ش��ان��دان بەشێوەیەكی‌‬ ‫نایاسای ‌ی بێمۆڵەت‌و گۆڕینی‌‬ ‫ی خۆپیشاندانەكان»‪.‬‬ ‫ئاراستە ‌‬

‫داواكاری گشتیی‬ ‫بەهادین یوسف‬ ‫داواكاری گشتیی كە بەرگریكاری جێبەجێكردنی یاساكان‌و پاراستنی‬ ‫ماف‌و ئازادییە گشتیییەكانە‪ ،‬لە پاڵ هەریەكە لە دەزگای نەزاهەو چاودێریی‬ ‫داراییدا‪ ،‬رۆڵی گەورەیان هەیە لە پاراستنی سامانی گشتیی‌و پاراستنی‬ ‫سیستمی دیموكراتیی واڵت‌و بەرپاكردنی دادپەروەریی كۆمەاڵیەتییدا‪.‬‬ ‫ئــــەم دامــــەزراوە گـــرنــگەی واڵت كە تائێستا بە یاسای‬ ‫ژمارە (‪)159‬ی ســــاڵی (‪)1979‬ی داواك��اری گشتیی‪ ،‬كە لە رۆژی‬ ‫(‪)1979/10/12‬ەوە دەرچووە‪ ،‬كاری پێدەكرێت‪ ،‬رۆڵ‌و ئەركەكانیان لە‬ ‫قاڵبدراوە‪ ،‬بە یاسایه‌کی (‪ )32‬ساڵ ‌ه كە لەالیەن (مجلس قیادة الثورة)‬ ‫دەرچوێنراوە‪ ،‬بۆ زەمەنێك كە دەسەاڵتی بەعس هەموو دام��ەزراوەو‬ ‫پێكهاتەكانی واڵتی خستبووە خزمەت (پاراستنی) سیستمی دەسەاڵتەوە‪.‬‬ ‫ئەو یاسایە داواكارێتی گشتیی كردووەتە بەشێك لە دەسەاڵتی‬ ‫جێبەجێكردن‪ ،‬بەو مانایەی ئەوەندەی كاره‌كانی ئەوانی كورتكردووه‌تەوە‬ ‫لە «پاراستنی سیستمی دەوڵ��ەت‌و ئاسایش‌و دامەزراوەكانی» وەك‬ ‫فەرمانگەیەكی جێبەجێكاری فەرمانەكانی حكومەت‪ ،‬ئەوەندە نەیتوانیوە‬ ‫چاودێرێكیش بێت بەسەر حكومەت‌و دەسەاڵتەوە‪ ،‬لەكاتێكدا كە ماف‌و‬ ‫ئازادییەكانی خەڵك‪ ،‬لەالیەن دەسەاڵتەوە پێشێلكران‪ ،‬بتوانێت بێتە‬ ‫دەنگ‌و بەرگریی لە هاواڵتییان بكات‪.‬‬ ‫لەخولی سێیەمی پەرلەمانی كوردستاندا‪ ،‬جموجوڵ دەستیپێكرد بۆ‬ ‫دەركردنی یاسایەكی نوێ بۆ ئەو دامەزراوە گرنگەی دەوڵەت‌و ژمارەیەك‬ ‫لە داواكارانی گشتیی پرۆژەیاسایەكیان بۆ ئەو مەبەستە پێشكەشكردو‬ ‫فراكسیۆنی گۆڕان یاساكەی (تەبەنی) كرد‪ ،‬بە خوێندنەوەی پرۆژەیاسا‬ ‫نوێیەكەو بەراوردكردنی بە یاسا كۆنەكە‪ ،‬دەردەكەوێت كە هەوڵ هەبووە‬ ‫بۆئەوەی داواكارانی گشتیی‪ ،‬بە رۆڵی خۆیان هەستن‌و بە روونیی لە‬ ‫یاساكەدا هاتووە‪ ،‬كە داواكارێتی گشتیی‪ ،‬ببێتە دامەزراوەیەكی چاودێریی‬ ‫سەربەخۆ‌و كاردەكات بۆ بەرەنگاربوونەوەی گەندەڵیی دارایی‌و ئیداریی‪.‬‬ ‫پرۆژەیاساكە‪ ،‬رەتكرایەوەو دواتر سەرۆكی هەرێم بەڵێنی دا؛ كاربكات‬ ‫بۆ دەرچوواندنی یاسایەكی سەردەمییانە‪ ،‬بەاڵم تائێستا هەر بەڵێنەو‬ ‫نەتوانراوە یاسایەكی وا دەربكرێت كە داواكارانی گشتیی‪ ،‬بتوانن لە‬ ‫سایەیدا بە رۆڵ��ی كاریگەری خۆیان هەستن‌و هاوشانی دام��ەزراوە‬ ‫سەربەخۆو چاودێرەكانی دیكە‪ ،‬بەرژەوەندیی بااڵ‌و ماف‌و ئازادییەكان‬ ‫بپارێزن‌و لەهەرشوێنێكدا پێشێلكاریی هەبوو‪ ،‬ببنە پارێزەرو داكۆكیكار‪.‬‬ ‫«دەستلەكاركێشانەوەی‪ ،‬ناز نوری‪ ،‬سەرۆكی داواكاری گشتیی لە‬ ‫سلێمانی»‪ ،‬دەرەنجامی ئەو هەموو پێشێلكاریی‌و نایاساییەیە كە رۆژانە‬ ‫لەم واڵتەدا دەكرێن‌و ئەو دامەزراوەیەش «یاسا‪ ،‬دەستی بەستوون»‌و‬ ‫ناتوانن بە رۆڵ��ی خۆیان هەستن‌و ناتوانن بەرەنگاری ئەو هەموو‬ ‫پێشێلكارییانە ببنه‌وه‌‪ ،‬بە تایبەتی كە لەدوای رووداوەكانی (‪)17‬ی‬ ‫شوباتەوە‪ ،‬بەردەوامن‌و كەس نییە بەر بە پێشێلكارییەكانی دەسەاڵت‬ ‫بگرێت‌و سنوورێكیان بۆ دابنێت‌و سەرپێچیكاران رووب��ەڕووی دادگا‬ ‫بكاتەوە‪.‬‬ ‫ئیرادەی دەسەاڵت بۆ دەركردنی یاسایەكی نوێ‌و كاركردن پێی‪،‬‬ ‫رەنگە وەاڵمی بەشێكی زۆری ئەو پرسیارانە بداتەوە كە خەڵك لەبەرامبەر‬ ‫هەر گەندەڵیی‌و پێشێلكاریی‌و نایاساییەكدا دەڵێن‪« :‬كێ هەقی بەسەر‬ ‫ئەمانەوە هەیەو كێ دێتە دەنگ»‪.‬‬

‫«لەبری شانازیی‪ ،‬دەبێت حكومەت قەرەبووی موڵكە داگیركراوەكان بكاتەوە»‬ ‫راپۆرتی‪ :‬ئەسعەد عەلی‬

‫‪........................................................‬‬

‫ح��ك��وم��ەت‪ ،‬گ��ەڕان��دن��ەوەی‬ ‫موڵكە گشتییەكانی خەڵك كە‬ ‫خۆی بەخشیونی‪ ،‬بە دەستكەوت‬ ‫دەزان��ێ �ت‌و پەرلەمانتارێكیش‪،‬‬ ‫بەپێویستی دەزانێت‪ ،‬ئەو كەس‌و‬ ‫الیەنانە «غەرامە بكرێن» كە‬ ‫چەندین ساڵە‪ ،‬ئەو موڵكانەیان‬ ‫داگیركردووە‪.‬‬ ‫ح���ك���وم���ەت���ی ه��ەرێ��م��ی‬ ‫كوردستان‪ ،‬بڕیاری گەڕاندنەوەی‬ ‫موڵك‌و ماڵی گشتیی داگیركراو‬ ‫بە «دەس��ت��ك��ەوت‌و شانازیی»‬ ‫وەس���ف دەك����ات‪ ،‬ك��ە چەندین‬ ‫ساڵە لەالیەن حیزب‌و بەرپرسە‬ ‫ح��ی��زب��ی��ی��ەك��ان��ی ن���زی���ك لە‬ ‫حكومەتەوە‪ ،‬داگیركرابوون‌و كار‬ ‫بۆ ئ��ەوە دەك��ات‪ ،‬بەهاوشێوەی‬ ‫ئەو پرۆژە خزمەتگوزارییانەی كە‬ ‫چەندین ساڵە وەك ئەركی خۆی‬ ‫ئەنجامی نەداون‪ ،‬بە هاواڵتییانی‬ ‫بفرۆشێتەوە‪.‬‬ ‫ب��وره��ان رەش��ی��د‪ ،‬ئەندامی‬ ‫لیژنەی یاسایی ل ‌ه پەرلەمانی‬ ‫ک���وردس���ت���ان‪ ،‬ج��ەخ��ت ل���ەوە‬ ‫دەكاتەوە‪ ،‬گەڕاندنەوەی موڵك‌و‬ ‫ماڵی گشتیی‪ ،‬بابەتێك نییە كە‬ ‫حكومەت شانازیی پێوە بكات‌و‬ ‫چۆڵكردنی ئەو بینایانەی حیزب‬ ‫داگیریكردوون‪ ،‬بەشێكە لە یاسای‬ ‫بەفیڕۆنەدانی سامانی گشتیی‌و‬

‫بە «رۆژنامە»ی راگەیاند‪« :‬ئەو‬ ‫كارەی حكومەت كە هێنانەوەی‬ ‫ئەو موڵك‌و سامانانەیە‪ ،‬دەبوو‬ ‫زووتر ئەنجامی بدایە‪ ،‬كە حیزب‬ ‫بە شێوەی نایاسایی‌و نائاسایی‬ ‫بردوونی‪ ،‬واتە داگیركردنە»‪.‬‬ ‫ی��اس��ان��اس��ان‌و پ���ارێ���زەران‪،‬‬ ‫ئەوە رووندەكەنەوە‪ ،‬كە دەبێت‬ ‫حكومەت‪ ،‬روون��ك��ردن��ەوە بدات‬ ‫لەسەر ئەوەی‪ ،‬پێشتر ئەو موڵكانە‬ ‫لە قازانجی كێ بەكارهێنراون‌و‬ ‫موڵكیەتی ئەو زەوی‌و بینایانە‬ ‫دیاریی بكرێن‪ ،‬لەگەڵ ئەوەی كە‬ ‫بەفەرمانی كێ دراون بە حیزب‌و‬ ‫بۆ چ مەبەستێك بەكارهێنراون‪.‬‬ ‫لەو بارەیەوە‪ ،‬پارێزەر ستار‬ ‫خ���واڕەح���م ب��ە «رۆژن���ام���ە»ی‬ ‫راگەیاند‪« :‬دەبێت بەر لە هەموو‬ ‫شتێك‪ ،‬بگەڕێینەوە بۆ تاپۆ‪،‬‬ ‫بۆ ئەوەی دەربكەوێت‪ ،‬ئایا ئەو‬ ‫بینایانە بە فەرمانی ئەنجومەنی‬ ‫وەزی����ران دراون ب��ە ن��اوەن��دە‬ ‫حیزبییەكان‪ ،‬ی��ان بەرفەمانی‬ ‫كێ؟ خاوەنە راستەقینەكانی ئەو‬ ‫موڵكانە دیاریی بكرێن‪ ،‬بەرلەوەی‬ ‫بدرێنە حیزب‪ ،‬موڵكی هاواڵتی‬ ‫بوون‪ ،‬یان موڵكی حكومیی»‪.‬‬ ‫ئه‌و پارێزه‌ره‌‪ ،‬زیاتر روونی‬ ‫ك��ردەوە‪« :‬ئەگەر دەربكەوێت‪،‬‬ ‫خاوەنی ئەو موڵكانە‪ ،‬وەزارەت‬ ‫یان دەزگایەكی حكومیی بووە‪،‬‬ ‫ئەوا ئەو موڵكە‪ ،‬دەبێت بگەڕێتەوە‬ ‫بۆ ئەو ناوەندە حكومییە‌و مافی‬

‫یه‌کێک له‌ لیسته‌کانی گه‌ڕاندنه‌وه‌ی موڵکه‌کان‬ ‫ئ��ەوەی هەیە‪ ،‬داوای غەرامە‌و‬ ‫قەرەبوو لەو شوێنە حیزبییانە‬ ‫بكات‪ ،‬ئەگەریش هاواڵتی ئاسایی‬ ‫خاوەنی ئەو موڵكانە بێت‪ ،‬دەبێت‬ ‫لە رێگەی یاسای هاوتاكردنی‬ ‫ك��رێ‪ ،‬داوای ك��رێ ل��ەو شوێنە‬ ‫حیزبییە بكات‪ ،‬كە دەبێت كرێی‬

‫‪ 15‬ساڵ وەربگرێتەوە»‪.‬‬ ‫ل���ەم���اوەی (‪ )20‬س��اڵ��ی‬ ‫رابردوودا‪ ،‬چەندین موڵكی گشتیی‌و‬ ‫موڵكی تایبەتی هاواڵتییان‪،‬‬ ‫لەسەر حیزب‌و كۆمپانیاكانی‬ ‫حیزب‪ ،‬بەتایبەتی هەردوو حیزبی‬ ‫دەسەاڵتدار تاپۆكراون‪ ،‬بەتایبەتی‬

‫پێش یەكگرتنەوەی ه���ەردوو‬ ‫كابینەكەی حكومەت لـــــــە‬ ‫ســـــاڵی (‪)2005‬دا‪ ،‬لەهەردوو‬ ‫ئیدارەی پێشوو‪ ،‬چەندین موڵكی‬ ‫گرنگ‌و بە بەها لەسەر حیزكان‬ ‫ت��اپ��ۆك��راون‌و ل��ە ئێستاشدا لە‬ ‫(‪‌)2011/2/27‬و بەبڕیاری ژمارە‬

‫(‪ )2418‬حكومەتی هەرێم‪ ،‬بڕیاری‬ ‫گ��ەڕان��دن��ەوەی ئ��ەو موڵكانەی‬ ‫دەركردووەو میدیاكانی حیزبیش‬ ‫ب��ە «دەس��ت��ك��ەوت��ی گ���ەورەی»‬ ‫دادەنێن‪.‬‬ ‫پەرلەمانتار‪ ،‬بورهان رەشید‪،‬‬ ‫ئاشكرای دەك��ات‪ ،‬بەپێی ماف‌و‬ ‫ئەركەكانی ئەنجومەنی وەزیران‪،‬‬ ‫س��ەرج��ەم موڵكەكانی‪ ،‬پاش‬ ‫رووخاندنیشی‪ ،‬دەگەڕێتەوە بۆ‬ ‫ئەنجومەنی وەزیرانی پاش خۆی‌و‬ ‫دەبێت بەپێی یاسای قەرەبوو‪،‬‬ ‫سەرجەم ئەو حیزبانەی موڵكی‬ ‫گشتیی‌و تایبەتیان داگیركردووە‪،‬‬ ‫غەرامە بكرێن‪ ،‬تەنانەت ئەگەر ئەو‬ ‫موڵكانەش سەر بە وەزارەت‪ ،‬یان‬ ‫دەزگایەكی حكومی بن‪ ،‬دەبێت‬ ‫ئەنجومەنی وەزی��ران‪ ،‬حیزبەكان‬ ‫غەرامە بكات بە هۆی داگیركردنی‬ ‫موڵكی گشتییەوە‪ ،‬ئەگەریش‬ ‫خاوەنەكەی پێشووی‪ ،‬بەرلەوەی‬ ‫حیزب داگیری بكات‪ ،‬هاواڵتی‬ ‫ئاسایی بێت‪ ،‬دەتوانێت داوای‬ ‫سەرجەم كرێی ئەو چەند ساڵە‬ ‫لەو حیزبانە بكات‪.‬‬ ‫ش����ارەزای����ەك����ی ی��اس��ای‬ ‫خانووبەرەش لە دادگای سلێمانی‪،‬‬ ‫كە نەیویست ناوی باڵوبكرێتەوە‪،‬‬ ‫ئاشكرای كرد‪ ،‬تائێستا‪ ،‬لە دادگا‬ ‫نەبووە‪ ،‬حیزب شوێنێك داگیر‬ ‫ب��ك��ات‌و ل��ە رێ��گ��ەی رێككەوتن‬ ‫(سوڵح)ی تێكەڵ بە هەڕەشەوە‬ ‫كێشەكە چ��ارەس��ەر نەكرابێت‪،‬‬

‫نموونەی باڵەخانەی كۆمپانیایەكی‬ ‫گەیاندن لە سلێمانی باس دەكات‪،‬‬ ‫ك��ە خ��اوەن��ەك��ەی ل��ە دەرەوەی‬ ‫كوردستان بووەو بەبێ ئاگاداری‬ ‫ئەو‪ ،‬دروستیان كردووە‌و دواجار‬ ‫ب��ە رێككەوتن‌و ه��ەڕەش��ە‪ ،‬بۆ‬ ‫خۆیان تاپۆیان كردووە‪.‬‬ ‫وتیشی‪« :‬چەندین ساڵە‪،‬‬ ‫لە ئۆفیسی سلێمانی دادگ��ای‬ ‫موڵكدارێتیی‪ ،‬دۆس��ی��ەی��ان بۆ‬ ‫م��وڵ�ك‌و ماڵە داگ��ی��رك��راوەك��ان‬ ‫پ��ێ��ك��ه��ێ��ن��اوە‪ ،‬ب����ەاڵم ح��ی��زب‬ ‫نەیهێشتووە چارەسەر بكرێت»‪.‬‬ ‫پەیوەند ب��ەو كێشەیەوە‪،‬‬ ‫«رۆژن��ام��ە»‪ ،‬پەیوەندیی كرد‬ ‫ب��ە ت���ارا ئ���ەن���وەر‪ ،‬ب��ەرپ��رس��ی‬ ‫ئۆفیسی سلێمانیی دەستەی‬ ‫چ����ارەس����ەرك����ردن����ی كێشە‬ ‫م��وڵ��ك��داری��ی��ەك��ان��ی ع��ێ��راق‌و‬ ‫لەوبارەیەوە وت��ی‪« :‬تەنیا كار‬ ‫لەسەر كێشەی ئەو موڵك‌و مااڵنە‬ ‫دەك��ەی��ن‪ ،‬كە لە ساڵی ‪1968‬‬ ‫ت��ا ساڵی ‪ 1991‬داگ��ی��رك��راون‌و‬ ‫ی��اس��ای تایبەتییان ب��ۆ ئەمە‬ ‫ه��ەی��ە»‪ ،‬ب��وره��ان رەشیدیش‪،‬‬ ‫رایدەگەیەنێت‪« :‬ئەو موڵكانەشی‬ ‫بەر لە ساڵی ‪ 1991‬داگیركراون‪،‬‬ ‫ه��ەر بە بڕیارێكی ئەنجومەنی‬ ‫وەزیرانی حكومەتی پێشووتری‬ ‫عێراق (بەعس) بووەو ئەنجومەنی‬ ‫وەزیرانی كوردستانیش‪ ،‬هەڵگری‬ ‫ه���ەم���ان ئ�����ەرك‌و م��اف��ەك��ان��ی‬ ‫ئەنجومەنەكەی بەر لەخۆیەتی»‪.‬‬

‫ذمارة (‪ )632‬سيَشةممة ‪2011/5/3‬‬

‫‪hewal.rozhnama@gmail.com‬‬

‫داوا لە سەرۆكی پەرلەمان دەكرێت؛ روونكردنەوە بدات‬

‫ئاوارە حەمید‬

‫ئۆپۆزسیۆن‬ ‫پەرلەمانتارانی‬ ‫بەپێویستی دەزان��ن سەرۆكی‬ ‫پ���ەرل���ەم���ان���ی ك���وردس���ت���ان‬ ‫بەكارهێنانی‬ ‫ل��ەب��ەرام��ب��ەر‬

‫وش���ەی «ح��ەس��ی��رم��ەی��ان»دا‬ ‫روونكردنەوە بدات‪ ،‬چونكە ئەو‬ ‫وشەیە بە نادروست دەزانن‪.‬‬ ‫سیوەیل عوسمان‪ ،‬ئەندامی‬ ‫پ��ەرل��ەم��ان��ی ك��وردس��ت��ان بە‬ ‫«رۆژنامە»ی راگەیاند‪« :‬ئەو‬

‫وشەیە یەكێك بەكاریده‌هێنێ ‌‬ ‫ت‬ ‫ک��ه‌ س���ەرۆك���ی دەزگ��ای��ەك��ی‬ ‫چەكداریی بێت و تێگەیشتن‌و‬ ‫خوێندەوارییه‌كی وای نەبێت‪،‬‬ ‫ی���ان پ����ەروەردەك����ەی ب��اش‬ ‫نەبێت»‪.‬‬

‫الی خ�����ۆش�����ی�����ەوە‪،‬‬ ‫ح��ەم��ەس��ەع��ی��د ح��ەم��ەع��ەل��ی‪،‬‬ ‫ئەندامی پەرلەمانی كوردستان‬ ‫ب���ۆ «رۆژن�����ام�����ە» وت���ی‪:‬‬ ‫«حەسیرمەیدان بۆ تەهدید‌و‬ ‫لێدان بەكاردێت‪ ،‬شیاو نییە‬

‫بۆ دەزگایەكی هەڵبژێردراوی‬ ‫فەرمیی‌و دەسەاڵتی یاسادانان‬ ‫بەكاربێت‪ ،‬پێویستە سەرۆكی‬ ‫پەرلەمان روونكردنەوە بدات‪،‬‬ ‫چ��ون��ك��ە وش��ەك��ە ل��ە ئاست‬ ‫بەرپرسیارێتی پەرلەماندا نییە‪.‬‬

‫ته‌نیا (‪ )2‬خاڵ؛ لە (‪ )17‬خاڵەكەی پەرلەمان جێبەجێده‌كرێت‬ ‫به‌دواداچوونی‪ :‬بەرهەم عومەر‬

‫دیوێكی تری شكستی‬ ‫حكومڕانییه‌که‌تان‬ ‫عەبدوڵاڵی مەال نوری‬ ‫لە هەڵوێستێكی تۆڵەئامێزدا رۆژی ‪ 2011/4/27‬لیستی دەسەاڵت‬ ‫حەسانەی لەسەر پەرلەمانتار «پێشەوا تۆفیق» هەڵگرت‪ ،‬نەك لەبەر‬ ‫ئەوەی وەكو هەندێكی تر ئەویش بەشداربووبێت لە كۆمەڵكوژیی‬ ‫ئەنفالدا‪ ،‬یا تێوەگالبێت لە تاوانەكانی شەڕی ناوخۆو بەهەدەردانی‬ ‫سامانی گشتیدا‪ ،‬بەڵكو نیگەران ل��ەوەی وەزیرێكی بەرپرسیار‬ ‫پشتئەستوور بە رێكەوتنی ستراتیژیی‌و (‪ 65‬یان ‪ )66‬دەنگی گەرەنتی‬ ‫ئامادە نییە وەاڵمی ئەندامانی ئۆپۆزسیۆن بداتەوە لەسەر بە ناحەق‬ ‫رشتنی خوێنی خەڵك‌و سووتاندن‌و تێكدانی كەناڵەكانی راگەیاندن‌و‬ ‫تیرۆری دەوڵەت لەالیەن گرووپە تۆقێنەرەكانی دەسەاڵتەوە‪ ،‬سەرۆكی‬ ‫پەرلەمانیش دوور لە بنەما یاسایی‌و ئسوڵیەكان دەڵێت‪« :‬وەزیر‬ ‫ئازادە وەاڵمی هەر پرسیارێك نەداتەوەو دەتوان ‌ن دەنگی پێنەدەن»‪.‬‬ ‫هەڵچوونی ویژدانی پێشەوا‪ ،‬ساتەوەختی ئەو سووكایەتیی‌و‬ ‫جوێنانە بوو‪ ،‬كە ئەمنەكانی دەسەاڵت لە قولەرەیسی سلێمانی‌و كلكە‬ ‫سماق رووبەڕووی كچان‌و كوڕانی خوێندكاریان دەكردەوە‪ ،‬ساتەوەختی‬ ‫ئازاری ئەو كێبڵ‌و شەق‌و زلالنە بوو‪ ،‬كە جەلالدەكانی دەسەاڵت لە‬ ‫مامۆستایانی زانكۆو رۆژنامەنووسان‌و رۆشنبیرانی رێفێندراویان دەداو‬ ‫لەناو هۆڵی پەرلەمانیشدا بە چەپەڵەڕێزانێكی ئیجباریی‌و قاقای‬ ‫پێكەنینێكی دەستكرد‌و بێتام برینی قووڵی كەسوكاری شەهیدانی‬ ‫دوای (‪)17‬ی شوبات‌و دواتر دەكولێندرایەوە‪.‬‬ ‫هەڵگرتنی حەسانە لەسەر پێشەوا‪ ،‬مەغزای سیاسیی هەیە‪،‬‬ ‫بەشێكە لەو فشارانەی دەسەاڵت دەیەوێت لەڕێگەی چەك‌و هێزەوە‬ ‫لەسەر شەقام‌و ئۆپۆزسیۆن دروستی بكات‪ ،‬روویەكی تری پرۆسەیەكی‬ ‫رەشی نەخشە بۆداڕێژراوە بۆ سەركوتكردنی ناڕەزاییەكان‪ ،‬بەم‬ ‫هەڵوێستەیان دەیانەوێت بڵێن‪ :‬ئێمە هەموو شتێكین‪ ،‬سەرۆكین‪،‬‬ ‫حیزبین‪ ،‬حكومەتین‪ ،‬پەرلەمانین‪ ،‬دادگاین‪ ،‬دەبابە‌و مافی مرۆڤین‪،‬‬ ‫راگەیاندن‌و پارەین‪ ،‬لیژنەی شێواندنی راستییەكان‌و سەفیرو دەمڕاستی‬ ‫ناوخۆو دەره‌وەتانین‪ ،‬ئێمە راب��ردوو ‌و ئێستاو ئایندەتانین‪ ،‬ئێمە‬ ‫ئێمەین‪ ،‬یاسا‌و سزاكانمان بۆ بكوژانی خۆپیشاندەران نییە‪ ،‬تەنیا بۆ‬ ‫ئەوانەیە كە هەڕەشەن لەسەر بەرژەوەندییەكانمان‌و خۆشگوزەرانییە‬ ‫تایبەتییەكانمان دەخەنە بەر مەترسیی‪.‬‬ ‫بە هاواڵتییانیش دەڵێن‪ :‬زیاتر پێ رامەكێشن‪ ،‬لەناو پەرلەماندا‬ ‫هـــەڕەشــەمـــان ناردە سەر نوێنەره‌كانتان‪ ،‬لە (بورهانی رەشەی گوڵە)‬ ‫ماندا‪ ،‬وا (پێشەوا) راپێچی دادگاكانمان دەكەین‌و دەبەوەشێنەكانی‬ ‫خۆمان پارێزراو و ئازادن‪ ،‬هەربۆیە زماندرێژیی مەكەن‌و ژیربن‪ ،‬ئەگەرنا‬ ‫حەسیرمەیدانتان دەكەین‪ ،‬ل��ەدەرەوەی پەرله‌مانیش چەقۆكێشمان‬ ‫هەیە لە ناوەڕاستی پایتەختداو بە پاسەوانی پۆلیسەكانمان لە‬ ‫(محەمەد كیانی)یان دا‪ ،‬پێشتریش شـــەریــكەكانمان لە كەالر سەری‬ ‫(نەریمان)یان شكاندو لە (سەردار)یان دا‪ ،‬كەسیش نەیتوانی پێمان‬ ‫بڵێت‪ ،‬بەری چاوتان كلی پێوەیە‪ ،‬پێویستیش بكات بە سیناریۆی جیا‬ ‫جیا نۆرەی ئەوانی تریشتان دێت‪.‬‬ ‫بەاڵم ئەو تێگەیشتنەی دەسەاڵت لە هەرێمی كوردستاندا هەیەتی‬ ‫بۆ رووبەڕووبوونەوەی قەیرانەكانی سیستمی حكومڕانیی‪ ،‬هاوشێوەی‬ ‫بیركردنەوەو ستراتیژی هەڵەی دیكتاتۆرەكانە‪ ،‬كە بە درێژایی مێژوو‬ ‫تەنیا بە شكست‌و سەرگەردان‌و دواتریش دادگاییكردنی خۆیان كۆتایی‬ ‫پێهاتووە‪ ،‬ئەزمووونی تونس‌و میسر‪ ،‬وا لیبیا‌و یەمەنیش نموونەی‬ ‫زیندوون‪.‬‬

‫‪.......................................................‬‬

‫تائێستا دەس��ەاڵت‪ ،‬تەنیا‬ ‫(‪ )2‬خاڵی لە (‪ )17‬خاڵییەكەی‬ ‫پ���ەرل���ەم���ان���ی ك���وردس���ت���ان‬ ‫ج��ێ��ب��ەج��ێ��ك��ردووە‪ ،‬الی��ەن��ی‬ ‫ئۆپۆزسیۆنیش رایدەگەیەنێت؛‬ ‫ك��ە س��ەرۆك��ای��ەت��ی پەرلەمان‬ ‫بەدواداچوونی بۆ ئەو بڕیارە‬ ‫ن��ەك��ردووە‌و بە كەمتەرخەمی‬ ‫ناودەبەن‪.‬‬ ‫ل���ە ب��ەش��ی خ�����وارەوەی‬ ‫ماڵپەڕی فەرمیی پەرلەمانی‬ ‫كوردستاندا‪ ،‬نووسراوە «بڕیارە‬ ‫(‪ )17‬خاڵییەكەی پەرلەمانی‬ ‫ك���وردس���ت���ان»‪ ،‬ك���ە رۆژی‬ ‫‪ 2011/2/23‬لە دانیشتنێكی‬ ‫ن���ائ���اس���ای���ی���دا پ���ەرل���ەم���ان‬ ‫پ��ەس��ەن��دی ك��رد‪ ،‬ب��ۆ ئ��ەوەی‬ ‫ئەنجومەنی وەزی���ران‌و الیەنە‬ ‫پەیوەندیدارەكان وابەستەبن شوناس (ن��او‪ ،‬ب��اج‪ ،‬شوێنی زۆرینەی بڕگەكانی بڕیارەكەی‬ ‫پێوەی‌و جێبەجێی بكەن‪ ،‬بەاڵم ك���ار)ی هێزە پارێزگارەكان پ��ەرل��ەم��ان پشتگوێ خ��را‌و‬ ‫زیاتر لە دوو مانگە ئەو بڕیارە ئاشكرابێت‌و نەهێڵدرێت هیچ پێشێلكرا‪ ،‬ب��ە دڵنیاییەوە‬ ‫«پشتگوێخراوە‌و ب���ەردەوام كەسێك بە دەمامك‌و ئۆتۆمبێلی ح��ك��وم��ەت‌و س��ەرۆك��ای��ەت��ی‬ ‫پ��ەرل��ەم��ان بەرپرسیارن لەو‬ ‫جامڕەشه‌وه‌ هاتوچۆ بكات»‪.‬‬ ‫دەسەاڵت پێشێلی دەكات»‪.‬‬ ‫ل����ە ب���ەش���ێ���ك���ی ت���ری كەمتەرخەمییانە»‪.‬‬ ‫پ��اش ئ���ەوەی ل��ە ش��اری‬ ‫لە بڕگەی هەشتەمی بڕیارە‬ ‫سلێمانی ل��ەالی��ەن هێزەكانی بڕیارەكەدا‪ ،‬هاتووە‪ :‬دەبێت‬ ‫(پ��ـ��ـ��ـ��ـ��ارت��ی دی��م��وك��رات��ی هێزی پێشمەرگەی كوردستان (‪ )17‬خاڵییەكەدا‪ ،‬هاتووە‪:‬‬ ‫ك���وردس���ت���ان)ەوە‪ ،‬ل��ە رۆژی لە هەموو جۆرە ملمالنێیەكی «ل���ە م��ام��ەڵ��ەك��ردن ل��ەگ��ەڵ‬ ‫(‪ )2/17‬تەقە لە خۆپیشاندەران سیاسیی ناوخۆیی بەدووربێت‌و بارودۆخەكەدا‪ ،‬كەمتەرخەمیی‬ ‫ك��را‌و چەند كەسێك شەهید‌و ئەركی نیشتمانیی خۆی وەك لەالیەن دەزگاكانی پۆلیس‌و‬ ‫برینداربوون‪ ،‬پاشان جموجوڵ هێزێكی نیشتمانیی‌و پاراستنی ئاسایش ه��ەب��ووە‪ ...‬دەبێت‬ ‫بە هێزەكانی زێرەڤانی‌و هێزە دەس��ت��ك��ەوت��ەك��ان��ی خەڵكی الیەنی كەمتەرخەم ئیجرائاتی‬ ‫حیزبییەكانی دی��ك��ە ك��را‌و كوردستان جێبەجێ بكات‪ .‬ی��اس��ای��ی ل��ەگ��ەڵ��دا بكرێت‪،‬‬ ‫رۆژان����ی دوات���ر توندوتیژیی بەاڵم بە الی هاواڵتییان‌و الیەنی ه��ەروەه��ا ب��ەرپ��رس��ی دەزگ��ا‬ ‫زیاتری ب��ەدوای خۆیدا هێنا‪ ،‬ئۆپۆزسیۆنیشەوە ئەو بڕیارە ئ��ەم��ن��ی��ی��ەك��ان‪ ،‬ئ���ەوان���ەی‬ ‫كەمتەرخەمییان ن��وان��دووە‪،‬‬ ‫پەرلەمان چەند بڕیارێكی بۆ گرنگانە جێبەجێ نەكراوە‪.‬‬ ‫ئ����ارام ق����ادر‪ ،‬س��ەرۆك��ی ب��ەگ��وێ��رەی یاسا مامەڵەیان‬ ‫هێوركردنەوەی بارودۆخەكە‬ ‫دەرك����رد‌و ح��ك��وم��ەت‌و الیەنە فراكسیۆنی كۆمەڵ لە پەرلەمانی لەگەڵدا بكرێت»‪.‬‬ ‫بەاڵم ئەو بڕگەیەش بەهیچ‬ ‫پەیوەندیدارەكانی ناچاركرد بۆ كوردستان‪ ،‬بە «رۆژنامە»ی‬ ‫راگ��ەی��ان��د‪« :‬ب��ڕی��ارە (‪ )17‬شێوەیەك جێبەجێ نەكراوە‌و‬ ‫جێبەجێكردنی‪.‬‬ ‫بڕیارە (‪ )17‬خاڵییەكە‪ ،‬خاڵییەكە لەالیەن حكومەتەوە دوای زیاتر لە (‪ )2‬مانگ‪،‬‬ ‫چەند خاڵێكی گرنگی لەخۆ پێشێلكرا‌و لەالیەن پەرلەمان‌و هیچ كەسێك لەو تۆمەتبارانەی‬ ‫گ��رت��ب��وو‪ ،‬ل���ەوان���ە‪ :‬ئ��ی��دان�ە‌و سەرۆكایەتی پەرلەمانیشەوە تەقەیان لە خۆپیشاندەران‬ ‫ت��ەح��ری��م‌و ت��ەج��ری��م��ك��ردن��ی پشتگوێ خرا‪ ،‬ئەمەش جێگەی ك����ردووە‪ ،‬ی��ان ئ��ەوان��ەی كە‬ ‫ف���ەرم���ان���ی ت��ەق��ەك��ردن��ی��ان‬ ‫توندوتیژیی‌و ت��ەق��ەك��ردن لە پرسیارە بۆ هەموو الیەك»‪.‬‬ ‫ئارام‪ ،‬ئاماژەی بەوەشكرد؛ دەرك�������ردووە‪ ،‬ن��ەدراون��ەت��ە‬ ‫هاواڵتییان‌و هەڵكوتانە سەر‬ ‫بارەگا فەرمیی‌و حیزبییەكان‌و لەماوەی راب��ردوودا كۆمەڵێك دادگا‌و لێپێچینەوەیان لەگەڵدا‬ ‫زیانگەیاندن بە ماڵی گشتیی‌و داخ���وازی���ی خ��ۆپ��ی��ش��ان��دەران نەكراوە‪.‬‬ ‫نەریمان عەبدوڵاڵ‪ ،‬ئەندامی‬ ‫تایبەت لە هەر الیەكەوە بێت‪ ،‬ئ��اراس��ت��ەی پ��ەرل��ەم��ان ك��را‌و‬ ‫ه��ەروەه��ا لەگەڵ «پاراستن‌و لەالیەن زۆرینەی پەرلەمانەوە لیژنەی ن��اوخ�ۆ‌و ئەنجومەنە‬ ‫پەرلەمانی‬ ‫رێكخستنی خۆپیشاندەران‪ ،‬پەسەند كرا‪ ،‬بەاڵم حكومەت خۆجێییەكانی‬ ‫كوردستان‪ ،‬لە لێدوانێكدا بۆ‬ ‫تەنیا بە هێزەكانی پۆلیسی جێبەجێی نەكردووە‪.‬‬ ‫س���ەرۆك���ی ف��راك��س��ی��ۆن��ی «رۆژن��ام��ە» وت��ی‪« :‬بەهۆی‬ ‫ن��اوخ �ۆ‌و پۆلیسی چاالكییە‬ ‫حكومەت‌و‬ ‫بسپێردرێت‌و كۆمەڵ‪ ،‬وت��ی‪« :‬لەبەرئەوەی كەمتەرخەمیی‬ ‫مەدەنییەكان‬

‫كەم پێداگریی پەرلەمان بۆ‬ ‫جێبەجێكردنی بڕیار‌و یاساكانی‬ ‫خ��ۆی‪ ،‬رێ��گ��ەی خۆشكرد بۆ‬ ‫ئ����ەوەی خەڵكانێك ك��ە لە‬ ‫ب��ەرژەوەن��دی��ی��ان��دا نییە ئەو‬ ‫ب��ڕی��اران��ە جێبەجێ بكەن‪،‬‬ ‫بواریان بۆ رەخسا بە ئارەزووی‬ ‫خۆیان كاربكەن‌و لە زۆربەی‬ ‫ناوچەكان یاساشكێنیی دەستی‬ ‫پێكرد»‪.‬‬ ‫نەریمان‪ ،‬الوازی��ی ئ��ەدای‬ ‫سەرۆكایەتی پەرلەمانی بە‬ ‫هۆكار زانی‪ ،‬كە نەیانتوانیوە‬ ‫زۆر پ��ێ��داگ��ری��ی ب��ك��ەن بۆ‬ ‫ناچاركردنی دەسەاڵت‌و الیەنە‬ ‫پەیوەندیدارەكان‪ ،‬بۆ ئەوەی‬ ‫پەیوەستبن بە بڕیارەكانی‬ ‫پەرلەمانەوە‪.‬‬ ‫هەرچەندە ئ��ەو بڕیارانە‬ ‫بەالی زۆرێك لە پەرلەمانتارانەوە‬ ‫بڕیاری باشن‪ ،‬ب��ەاڵم دەڵێن‪:‬‬ ‫كێشەكەكە ل��ەوەدای��ە الیەنە‬ ‫پەیوەندیدارەكان جێبەجێی‬ ‫ناكەن‪ ،‬ئ��ارام‪ ،‬وت��ی‪« :‬چەند‬ ‫هێزێكی سیاسیی بااڵدەستن‬ ‫بەسەر دەسەاڵتدا‌و كۆمەڵێك‬ ‫ب����ەرژەوەن����دی����ی سیاسیی‬ ‫ه���ۆك���ارب���وون ب��ۆ جێبەجێ‬ ‫نەكردنیان»‪.‬‬ ‫الی���ەن���ی ئ��ۆپ��ۆزس��ی��ۆن‬ ‫بەپێویستی دەزان���ێ���ت‪ ،‬لە‬ ‫كودستاندا دادگایی دەستووریی‬ ‫هەبێت‪ ،‬بۆئەوەی بتوانن لەو‬ ‫ج��ۆرە ح��ااڵت��ان��ەدا پەنای بۆ‬ ‫ببەن‪.‬‬

‫نەریمان عەبدوڵاڵ‪ ،‬وتی‪:‬‬ ‫«بەهۆی ئەوەی سەرۆكایەتی‬ ‫پ���ەرل���ەم���ان گ���ەورەت���ری���ن‬ ‫مەرجەعییەتە‪ ،‬بۆیە نازانرێت‬ ‫لەكوێ سكااڵی ل��ەدژ تۆمار‬ ‫ب��ك��رێ��ت»‪ ،‬ه���ەروەه���ا وت��ی‪:‬‬ ‫«ئەگەر دادگایەكی دەستووریی‬ ‫هەبێت‪ ،‬دەتوانرێت لێپێچینەوە‬ ‫لەگەڵ ئەو الیەنانەدا بكرێت كە‬ ‫كەمتەرخەم بوون»‪.‬‬ ‫بـــەپێی ب��ڕگ��ەی ژم��ارە‬ ‫(‪)10‬ی ب����ڕی����ارە (‪)17‬‬ ‫خاڵییەكە‪ :‬بڕیاری جواڵندنی‬ ‫هێزی سەربازیی لە شارێكەوە‬ ‫بۆ شارێكی تر‪ ،‬نابێت ئەنجام‬ ‫ب��درێ��ت‪ ،‬تەنیا ل��ە حاڵەتی‬ ‫بوونی مەترسیی دەرەكییدا‬ ‫نەبێت‪ ،‬بەاڵم بۆ باڵوەپێكردنی‬ ‫خۆپیشاندەران لە پارێزگای‬ ‫سلێمانی‪ ،‬جموجوڵ بەهێزەكانی‬ ‫پێشمەرگە كرا‌و لەگەڵ بردنی‬ ‫«تانك‌و زرێپۆش» بۆ شاری‬ ‫هەڵەبجە‌و شوێنەكانی تری‬ ‫پارێزگای سلێمانی‪.‬‬ ‫ه��ەروەه��ا بەپێی بڕگەی‬ ‫(‪)15‬ی ب����ڕی����ارە (‪)17‬‬ ‫بانگێشتكردنی‬ ‫خاڵییەكە‪،‬‬ ‫سەرۆكی حكومەت‌و وەزی��ری‬ ‫ناوخۆ‌و وەزیری پێشمەرگە بۆ‬ ‫پەرلەمان‪« ،‬بۆ روونكردنەوە‌و‬ ‫لێپرسینەوە‪ ،‬بەپێی رێكارە‬ ‫یاساییەكان دەبێت»‪ ،‬بەاڵم‬ ‫بانگێشتكردنەكەیاندا‬ ‫ل��ە‬ ‫لەالیەن پەرلەمانتارانی لیستی‬ ‫«ک��وردس��ت��ان��ی»ی�ه‌وه‌‪ ،‬وەكو‬ ‫«متمانە پێدانەوە» مامەڵەیان‬ ‫لەگەڵدا كرا‪ ،‬نەك لێپێچینەوە‪.‬‬ ‫ع��وم��ەر ع��ەب��دول��ع��ەزی��ز‪،‬‬ ‫س����ەرۆك����ی ف��راك��س��ی��ۆن��ی‬ ‫«یەكگرتوو» وت��ی‪« :‬ئ��ەوان‬ ‫ب��ە شێوەیەكی «شكڵیی»‬ ‫ب��ان��گ��ێ��ش��ت��ك��ران‌و ت��ەن��ی��ا‬ ‫ئۆپۆزسیۆن‬ ‫پەرلەمانتارانی‬ ‫وەكو «ئیستجواب» مامەڵەیان‬ ‫ل��ەگ��ەڵ��دا ك����ردن‪ ،‬ه��ەرچ��ی‬ ‫پ��ەرل��ەم��ان��ت��اران��ی س���ەر بە‬ ‫دەسەاڵت بوو‪ ،‬وەكو «متمانە‬ ‫پێدانەوە» لەو دانیشتنانەدا‬ ‫ئامادەبوون»‪.‬‬ ‫الیەنی ئۆپۆزسیۆن جەخت‬ ‫لەسەر ئ��ەوە دەك��ەن��ەوە‪ ،‬كە‬ ‫بڕیارەكانی پەرلەمان (هەردوو‬ ‫بڕیاری ژمارە ‪ )2 ،1‬جێبەجێ‬ ‫بكرێن‪ ،‬عومەر‪ ،‬وتی‪« :‬چونكە‬ ‫هیچ بەدیلێكی دیكەمان نییە‪،‬‬ ‫جگە لە دەسەاڵتی پەرلەمان»‪.‬‬

‫«سه‌باره‌ت ب ‌ه هەڵگرتنی حەسانەی پێشەوا تۆفیق؛ ده‌توانرێت کوردستانیی ئیحراج بکرێت»‬ ‫راپۆرتی‪ :‬بەشدار كەریم‬

‫‪........................................................‬‬

‫وەرگ��رت��ن��ەوەی حەسانە لە‬ ‫پ��ەرل��ەم��ان��ت��ارێ��ك��ی فراكسیۆنی‬ ‫«گ����ۆڕان»‪ ،‬جگە ل��ە ن��اڕەزای��ی‬ ‫ئۆپۆزسیۆن‪،‬‬ ‫فراكسیۆنەكانی‬ ‫كەموكورتییەكانی پەیڕەوی ناوخۆی‬ ‫ورووژان������دووە‪ ،‬ب��ەم هۆیەشەوە‬ ‫یاساناس‌و پەرلەمانتاران هەڵگرتنی‬ ‫حەسانە له‌سه‌ر لەو پەرلەمانتارە بە‬ ‫نایاسایی دەزانن‪.‬‬ ‫ب��وره��ان رەش��ی��د‪ ،‬ئەندامی‬ ‫لیژنەی یاسایی ل��ە پەرلەمانی‬ ‫ك��وردس��ت��ان‪ ،‬ب���ڕوای وای���ە؛ ئەو‬ ‫مەسەلەیە ئەگەر لەڕووی یاسایی‌و‬ ‫واقیعی پێشووی پەرلەمانەوە‬ ‫شیكردنەوەی بۆ بكەین‪ ،‬دەبینین؛‬ ‫ئ��ەوەی ك��راوە كارێكی نایاسایی‬ ‫ب���ووە‪« ،‬ل��ەب��ەرئ��ەوەی ناكرێت‬ ‫ل��ە ی��ەك ك��ات��دا الی��ەن��ێ��ك خۆی‬

‫داواكار‌و سكااڵكار بێت‌و خۆیشی‬ ‫سەرپەرشتی دانیشتنێك بكات‌و‬ ‫بیخاتە دەنگدانەوە»‪.‬‬ ‫لیستی زۆرینە لە پەرلەمانی‬ ‫ك���وردس���ت���ان رۆژی (‪)4/27‬‬ ‫حەسانەی لە پەرلەمانتار پێشەوا‬ ‫تۆفیق‪ ،‬وەرگرتەوە‪ ،‬ئەمەش وەك‬ ‫پ��ەرچ��ە ك��ردارێ��ك ل��ە بەرامبەر‬ ‫هەڵوێستێكی ئ��ەو پەرلەمانتارە‬ ‫بەرامبەر سەرۆكی پەرلەمان‪.‬‬ ‫ئ��ەو پەرلەمانتارەی لیژنەی‬ ‫ی��اس��ای��ی‪ ،‬روون��ی��ش��ی��ك��ردەوە؛‬ ‫وەرگرتنەوەی حەسانە‪ ،‬بۆ ئەوەیە‬ ‫كە ئامادە بێت لەبەردەم دادگادا‪،‬‬ ‫ن��ەك لێسەندنەوەی ئەندامێتی‪،‬‬ ‫«ل��ە زۆرب����ەی پەرلەمانەكانی‬ ‫دنیادا‪ ،‬شەڕە كورسی لەناو هۆڵی‬ ‫پەرلەماندا ك���راوە‌و كەسێكیش‬ ‫لێنەسەندراوەتەوە‪،‬‬ ‫حەسانەی‬ ‫لەڕووی پێشینەی پەرلەمانیشەوە‪،‬‬

‫لەماوەی دروستبوونی پەرلەمانەوە‬ ‫حەسانە لەسەر هیچ پەرلەمانتارێك‬ ‫هەڵنەگیراوە‪ ،‬لەكاتێكدا چەندەها‬ ‫ك��ەس ه��ەب��وون تۆمەتباربوون‬ ‫ب��ە بابەتی ج���ۆراو ج��ۆر‪ ،‬ب��ەاڵم‬ ‫حەسانەیان لێ وەرنەگیراوەتەوە‪،‬‬ ‫ل��ەب��ەرئ��ەوەی س��ەر بە دەس��ەاڵت‬ ‫بوون»‪.‬‬ ‫ئەنجومەنی دادوەریی هەرێمی‬ ‫كوردستان‪ ،‬بەپێی نووسراوی ژمارە‬ ‫(‪ )850‬لە ‪ 2011/4/25‬لەسەر‬ ‫سكااڵیەكی ك��ەم��ال كەركوكی‪،‬‬ ‫سەرۆكی پەرلەمان داوای متمانە‬ ‫لێسەندنەوەی لە پێشەوا تۆفیق‪،‬‬ ‫كردبوو‪ ،‬كە پێشتر (‪ )2‬دەبە ئاوی‬ ‫گرتبووە كەمال كەركوكی‪.‬‬ ‫سەردار هەركی‪ ،‬ئەندامی خولی‬ ‫پێشووی پەرلەمانی كوردستان‬ ‫جەخت له‌و‌ه دەكاتەوە؛ سەرۆكی‬ ‫پەرلەمان بەپێی یاسا دەتوانێت‬

‫سكااڵ لەسەر ئەو پەرلەمانتارە تۆمار‬ ‫بكات‪« ،‬بەاڵم من لەگەڵ راكێشانی‬ ‫دادگا نیم بۆ ناو پەرلەمان‪ ،‬چونكە‬ ‫دەبێتە ه��ۆی داب��ەزی��ن��ی ئاستی‬ ‫پەرلەمانی كوردستان‪ ،‬هەروەها‬ ‫ك��ەم��ب��وون��ەوەی متمانەی نێوان‬ ‫ئەندامانی پەرلەمان‌و لیستەكان»‪.‬‬ ‫الی خ��ۆش��ی��ەوە‪ ،‬نیعمەت‬ ‫ع��ەب��دوڵ�ڵا‪ ،‬س��ەرۆك��ی یەكێتیی‬ ‫پ��ەرل��ەم��ان��ت��اران��ی ك��وردس��ت��ان‪،‬‬ ‫ئاماژە بەوە دەكات؛ لە پەیڕەوی‬ ‫ناوخۆی پەرلەماندا هیچ مادەیەك‬ ‫نییە باس لە ك��اری لەو شێوەیە‬ ‫بكات‪ ،‬ئەگەر پەرلەمانتار ئەنجامی‬ ‫بدات حەسانەی لێوەربگیرێتەوە‪،‬‬ ‫«پێویستە هەموو كارێك بەپێی‬ ‫یاساو پەیڕەوی ناوخۆ بكرێت»‪.‬‬ ‫لە خوولی سێیەمی پەرلەمانی‬ ‫ك��وردس��ت��ان��دا‪ ،‬ب��ەه��ۆی كێشە‬ ‫س��ی��اس��ی��ی��ەك��ان��ەوە پ��ەرل��ەم��ان��ی‬

‫ك���وردس���ت���ان ب���ەس���ەر زۆری��ن��ە‬ ‫(لیستی دەســـەاڵت)‌و كەمینە‬ ‫(ئۆپۆزسیۆن)دا دابەشبووە‪ ،‬لەم‬ ‫خولەدا فراكسیۆنەكانی ئۆپۆزسیۆن‬ ‫زۆرترین تێبینییان لەسەر سەرۆكی‬ ‫پەرلەمان هەبووە‪.‬‬ ‫ب��وره��ان رەش��ی��د‪ ،‬ك��ە خۆی‬ ‫لەناو حەرەمی پەرلەماندا لەالیەن‬ ‫پەرلەمانتارێكی‬ ‫پاسەوانەكانی‬ ‫دەس��ەاڵت��ەوە بریندار ك��را‪ ،‬باسی‬ ‫حەپسكردنی (‪ )35‬پەرلەمانتاری‬ ‫ئۆپۆزسیۆن ل��ەالی��ەن سەرۆكی‬ ‫پەرلەمانەوە دەكات‌و دەڵێت‪ :‬ئەوە‬ ‫سزاكەی بەپێی یاسا‪ ،‬بەندكردنە بۆ‬ ‫ماوەی چەند ساڵیك‪ ،‬بەهەمانشێوە‬ ‫ب��وون��ی هێزی «پ��ارت��ی» لەناو‬ ‫حەوشەی پەرلەمان‪ ،‬لەگەڵ ئەوەی‬ ‫س��ەرۆك��ای��ەت��ی پەرلەمانیشمان‬ ‫ل��ێ ئ��اگ��ادارك��ردووەت��ەوە‪ ،‬بۆیە‬ ‫هێشتنەوەی ئ��ەو ه��ێ��زە دوای‬

‫ئاگاداركردنەوە‪ ،‬سەرۆكی پەرلەمانی‬ ‫پێ تاوانبار دەبێت‪.‬‬ ‫ل�������ەدوای رووداوەك���������ەی‬ ‫پ��ەرل��ەم��ان��ەوە‪ ،‬دووب����ارە ب��اس‌و‬ ‫خواسی ئ��ەوە هاتووەتە ئ��اراوە‪،‬‬ ‫كە پێویستە پ��ەی��ڕەوی ناوخۆی‬ ‫پەرلەمان هه‌مواربکرێت‪ ،‬چونكە‬ ‫لەو پ��ەی��ڕەوەدا زۆر شت بە هیچ‬ ‫ش��ێ��وەی��ەك ب��اس��ن��ەك��راوە‪ ،‬بۆیە‬ ‫دووب����ارە دەن��گ��ی هه‌موارکردنی‬ ‫پەیڕەوی ناوخۆ بەرزبووەتەوە‪.‬‬ ‫س���ەردار ه��ەرك��ی‪ ،‬ل��ە خولی‬ ‫پێشوودا ئەندامی لیژنەی یاسایی‬ ‫ب���ووە‌‪ ،‬ئ���ەوە دەخ���ات���ەڕوو؛ ئەو‬ ‫رووداوەی پەرلەمان دەیسەلمێنێت‬ ‫پ���ەی���ڕەوی ن��اوخ��ۆی پ��ەرل��ەم��ان‬ ‫پەیڕەوێكی زۆر كۆنە‌و پێویستی‬ ‫بە هەمواركردنەوە هەیە‪« ،‬چونكە‬ ‫شێوازی بەڕێوه‌بردنی دانیشتنی‬ ‫نەداوەتە سەرۆكایەتی پەرلەمان‌و‬

‫سزای رووداوی لەمجۆرەشی تێدا‬ ‫دیاری نەكراوە»‪.‬‬ ‫ئ��ەو پ��ەرل��ەم��ان��ت��ارەی خولی‬ ‫پ��ێ��ش��ووی پ��ەرل��ەم��ان‪ ،‬ئ���ەوەش‬ ‫دەخاتەڕوو؛ فراكسیۆنی گۆڕانیش‬ ‫دەت��وان��ێ��ت س��ك��ااڵ ل��ەس��ەر ئەو‬ ‫ئەندامانەی فراكسیۆنی كوردستانیی‬ ‫ت��ۆم��ار ب��ك��ات‪ ،‬ك��ە دەب��ە ئاویان‬ ‫گرتەوە ئەندامەكەی فراكسیۆنی‬ ‫«گ���ۆڕان»‪« ،‬ئ��ەو ك��ات دادگ��ای‬ ‫لێكۆڵینەوە داوای وەرگرتنەوەی‬ ‫متمانە بكات ل��ەو ئەندامانەی‬ ‫فراكسیۆنی كوردستانیی‪ ،‬ئەوكات‬ ‫دەب��ێ��ت��ە ئیحراجبوونی لیستی‬ ‫ك��وردس��ت��ان��ی��ی‪ ،‬چونكە هەمان‬ ‫پێشێلكارییان ئەنجامداوە‪ ،‬ئەگەر‬ ‫بە زۆرینەی دەنگیش حەسانەیان‬ ‫لێنەسەندرایەوە‪ ،‬ئەوكات هەست بە‬ ‫ناعەدالەتیی دەكرێت‌و رەنگدانەوەی‬ ‫دەبێت»‪.‬‬

‫‪www.rozhnama.net‬‬

‫ذمارة (‪ )632‬سيَشةممة ‪2011/5/3‬‬

‫چۆن ئەنجومەنی كاتیی مەیدانی ئازادیی چاالك بكەینەوە؟‬

‫هاوار شێخ رەئوف‬

‫د‪.‬فائیق محەمەد گوڵپی‬ ‫ئ��ەن��ج��وم��ەن��ی ك��ات��ی م��ەی��دان��ی‬ ‫ئازادیی‪ ،‬لە رۆژانی ‪20‬و‪2011/2/21‬دا‬ ‫لەالیەن چەندان گرووپ‌و كەسانی ناو‬ ‫خۆپیشاندەران‌و ناڕەزاییەكانی رۆژانی‬ ‫(‪‌)2/17‬و رۆژانی دواییەوە پێكهێنرا‪،‬‬ ‫ئامانج لە پێكهێنانی ئەو ئەنجومەنە‪،‬‬ ‫رێكخستنی كۆبوونەوە ناڕازییەكانی‬ ‫بەردەركی سەرای سلێمانی بوو بەرامبەر‬ ‫بە دەسەاڵتی هەرێمی كوردستان‪ ،‬بۆ‬ ‫ئەوەی كۆبوونەوە‌و ناڕەزایی نیشاندانەكە‬ ‫لە رێ��رەوی توندوتیژیی‌و هەڵكوتانە‬ ‫سەر بنكەو بارەگاكان دووربخاتەوە‪،‬‬ ‫ئامانجێكی تری ئەنجومەن‪ ،‬كۆكردنەوە‌و‬ ‫ئامادەكردنی داواكاریی خەڵكی ناڕازیی‬ ‫هەرێمی كوردستان بوو‪ ،‬تا بەشێوەیەكی‬ ‫رێكوپێك‌‪ ،‬داواكارییەكان پێشكەشی‬ ‫دەسەاڵتی هەرێمی كوردستان بكات بۆ‬ ‫جێبەجێكردنیان‪.‬‬ ‫ئەنجومەنی كاتی مەیدانی ئازادیی‪،‬‬ ‫بۆ م��اوەی دوو مانگ سەرپەرشتی‬ ‫چاالكییە جەماوەرییەكانی پارێزگای‬ ‫سلێمانی ك��رد‌و لەگەڵ ئەنجومەنی‬ ‫ش��ارەك��ان��ی دەورووب�����ەری سلێمانی‬ ‫تەنسیقی دەكرد بۆ ئەنجامدانی چاالكی‬ ‫مەدەنی‪ ،‬لەو ماوەیەدا كە سەرپەرشتی‬ ‫چاالكییەكانی دەك��رد‪ ،‬زۆر هەوڵیدا‬ ‫چاالكوانان شەهید‌و برینداریان نەبێت‪،‬‬ ‫لەكاتی چاالكیدا رۆشنبیریی سكۆالر‌و‬ ‫زانای ئایینی پێكەوە كۆكردەوە‌و بۆ‬ ‫ئامانجەكانی خەڵكی كوردستان لە‬ ‫مینبەری مەیدانی ئازادییەوە تێكۆشانی‬ ‫مەدەنییان دەستپێكرد‪ ،‬مەیدانی‬ ‫ئازادیی الیەنە ئۆپۆزسیۆنەكانی هەرێمی‬ ‫كوردستانی بۆ م��اوەی دوو مانگ لە‬ ‫ج��اران زیاتر لە ی��ەك نزیككردەوە‪،‬‬ ‫مەیدانی ئازادیی بۆ ماوەی دوو مانگ‬ ‫ئیسالمیی‌و كۆمۆنیست‪ ،‬نەتەوەیی‌و‬ ‫لیبراڵەكانی كوردستانی لەگەڵ یەكتر‬ ‫كۆكردەوە‪ ،‬هەموویانی خستە بەرەی‬ ‫گەلەوە‪ ،‬مەیدانی ئازادیی بۆ ماوەی‬ ‫دوو مانگ گەنجان‌و خەڵكی بە تەمەن‌و‬ ‫ئ��ەزم��وون��داری پ��ارێ��زگ��ای سلێمانی‬ ‫لەگەڵ یەكتر كۆكردەوە‌و هەموویانی‬ ‫بۆ تێكۆشانی م��ەدەن��ی تەیار كرد‪،‬‬ ‫مەیدانی ئازادیی ژنی سنووری پارێزگای‬ ‫سلێمانیشی هێنایە س��ەرش��ەق��ام‌و‬

‫شانبەشانی پیاوان كردنییە خاوەن‬ ‫بڕیار‌و وەك ژنانی واڵتانی تری ناوچەی‬ ‫خ��ۆره��ەاڵت��ی ن��اوەڕاس��ت بەشداریی‬ ‫راپ���ەڕی���ن‌و ش��ۆڕش��ی سپی خەڵكی‬ ‫كوردستانیان كرد‪.‬‬ ‫كاتێك ئەنجومەنی مەیدانی ئازادیی‬ ‫داواكارییەكانی خەڵكی كوردستانی‬ ‫پێشكەشی دەسەاڵت كرد‌و پەرلەمانی‬ ‫كوردستان وەفدێكی ناردە الی ئەنجومەنی‬ ‫مەیدانی ئازادیی‪ ،‬كارو چاالكییەكانی‬ ‫ئەنجومەنی مەیدانی ئازادیی گەیشتە‬ ‫لوتكە‪ ،‬كاتێك ئەنجومەنی مەیدانی‬ ‫ئازادیی پەیوەندییەكانی خۆی لەگەڵ‬ ‫ئۆپۆزسیۆندا پێشخست‌و نوێنەری‬ ‫ب��زووت��ن��ەوەی (گ���ۆڕان‪ ،‬یەكگرتووی‬ ‫ئیسالمیی‪ ،‬ك��ۆم��ەڵ��ی ئیسالمیی‪،‬‬ ‫كۆمۆنیستی كرێكاریی‌و پارتی چارەسەر)‬ ‫ی‪ ،‬ب��ە شێوەیەكی فەرمیی بوونە‬ ‫ئەندامی ئەنجومەن‪ ،‬كارو چاالكییەكانی‬ ‫ئەنجومەنی كاتیی مەیدانی ئازادیی‬ ‫پێشكەوتنێكی باشتری بەخۆوە بینی‪،‬‬ ‫لە (‪ )2/26‬ب��ەدواوە‪ ،‬دەسەاڵتدارانی‬ ‫هەرێمی كوردستان لە ئاستی جیاوازدا‬ ‫هەوڵیاندا نوێنەرانی ئەنجومەن ببینن‌و‬ ‫راستەوخۆ لەسەر داواكارییەكانی خەڵك‬ ‫گفتوگۆیان لەگەڵدا بكەن‪ ،‬ئەنجومەنی‬ ‫كاتیی مەیدانی ئازادیی جێبەجێكردنی‬ ‫داواك��اری��ی��ە هەنووكەییەكانی كردە‬ ‫پ��ێ��ش��م��ەرج ب��ۆ دان��ی��ش��ت��ن ل��ەگ��ەڵ‬ ‫دەسەاڵت‪ ،‬گرنگترین خاڵی داواكارییە‬ ‫هەنووكەییەكانیش‪ ،‬دەستگیركردنی‬ ‫بكوژانی شەهیدەكان ب��وو‪ ،‬كاتێك‬ ‫دەس���ەاڵت ئ��ەو م��ەرج��ەی جێبەجێ‬ ‫نەكرد‪ ،‬گفتوگۆی نێوان ئەنجومەن‌و‬ ‫دەسەاڵت پێكنەهات‪ ،‬ئەمانە كۆمەڵێك‬ ‫دەس��ت��ك��ەوت��ی دوو مانگی تەمەنی‬ ‫ئەنجومەنی مەیدانی ئازادیی بوو‪ ،‬كە‬ ‫ئاشتی كۆمەاڵیەتی لەناو كۆمەڵگەی‬ ‫كوردستاندا بە باشترین ئاست گەیاند‪،‬‬ ‫ناكۆكیی نێوان گەنج‌و خەڵكی بەتەمەنی‬ ‫بە نزمترین ئاست گەیاند‪ ،‬نیشانیدا كە‬ ‫لە كۆمەڵگەی كوردستاندا سكۆالر‌و‬ ‫ئایینی‪ ،‬ئ��ی��رادەی��ان هەیە دوور لە‬ ‫ئایدیۆلۆژیا‌و بەرژەوەندیی حیزبیی‪،‬‬ ‫كێشەكانی خەڵك چارەسەر بكەن‌و‬ ‫نموونەی حوكمێكی دیموكراتییان بۆ‬

‫ئایندەی هەرێمی كوردستان نیشاندا‪،‬‬ ‫لە م��اوەی ئەو دوو مانگەدا چەمكی‬ ‫دیموكراتی راس��ت��ەوخ��ۆ‪ ،‬بڕیاردانی‬ ‫راستەوخۆ لەالیەن خەڵكەوە بەبێ‌‬ ‫پشتبەستن بە دیموكراتی نوێنەرایەتی‪،‬‬ ‫بە جوانترین شێوە ئەنجامدرا‪.‬‬ ‫لەبەرئەوەی ئەنجومەن بە شێوەیەكی‬ ‫كتوپڕ پێكهات‪ ،‬كەسانی جیاوازی‬ ‫لە ئاستی رۆشنبیریی‌و ئایدیۆلۆژیی‌و‬ ‫ئ��ەزم��وون��دا ل��ەخ��ۆی ك��ۆك��ردب��ووەوە‪،‬‬ ‫دەرگ����ای ئەنجومەن ك��راوەب��وو بۆ‬ ‫وەرگرتنی ئەندامی نوێ‌‪ ،‬رۆژانە چەندان‬ ‫كێشە دەهاتنە رێگەی ئەنجومەن‌و‬ ‫زۆرب��ەی كێشەكان بەب ‌ێ چارەسەری‬ ‫دەم��ان��ەوە‪ ،‬زۆری ئ��ەو كێشانە وای‬ ‫ل��ە چ��ەن��دان ئ��ەن��دام��ی چ��االك ك��رد‪،‬‬ ‫ریزەكانی ئەنجومەن بە جێبهێڵن‌و‬ ‫وای لە هەندێكی تر كرد بۆ هەلێك‬ ‫بگەڕێن بۆئەوەی ئەنجومەن كۆتایی بە‬ ‫كارەكانی بێنێت‪ ،‬دوای ئەوەی ئێوارەی‬ ‫(‪ ،)4/17‬هێزە ئەمنییەكانی پارێزگای‬ ‫سلێمانی كۆنترۆڵی مەیدانی ئازادییان‬ ‫كرد‌و سەكۆی وتاردانەكەیان گڕتێبەردا‪،‬‬ ‫كارو چاالكی ئەنجومەن چووە قۆناغێكی‬ ‫ترەوە‪ ،‬بۆ رۆژانی دواتر هەوڵدرا مەیدانی‬ ‫ئازادیی لە دەستی هێزە ئەمنییەكان‬ ‫وەربگێرێتەوە‪ ،‬بەاڵم شەهیدێك‌و دەیان‬ ‫برینداری لێكەوتەوە‪ ،‬رۆژی (‪)4/19‬‬ ‫ئەنجومەن بڕیاریدا پشتیوانیی چاالكی‬ ‫خوێندكارانی زانكۆی سلێمانی بكات‌و‬ ‫لەگەڵ خوێندكاراندا بچنە ب��ەردەم‬ ‫دادگای سلێمانی‪ ،‬بەاڵم بڕیاری لیژنەی‬ ‫ئەمنیی پارێزگای سلێمانی بە رێگەگرتن‬ ‫لە خۆپیشاندانی ب ‌ێ مۆڵەت‌و دابەزاندنی‬ ‫هەزاران چەكدار بۆ بەردەم‌و دەوروبەری‬ ‫دادگ����ا‪ ،‬ب��ەرن��ام��ەك��ەی ئەنجومەنی‬ ‫پەكخست‪ ،‬ل��ەو رۆژەوە تا ب��ەرواری‬ ‫(‪ )4/26‬ئەنجومەن كارێكی ئەوتۆی‬ ‫پێنەكرا‪ ،‬رۆژی ‪ ،2011/4/26‬سی‌ویەك‬ ‫كەس لە ئەندامانی ئەنجومەنی كاتیی‪،‬‬ ‫كۆبوونەوەیەكمان ك��رد‌و دەرب��ارەی‬ ‫چارەنووس‌و ئایندەی ئەنجومەن قسە‬ ‫كرا‪ ،‬س ‌ێ بۆچوون لەسەر چارەنووسی‬ ‫ئەنجومەن هەبوو‪ ،‬هەڵوەشانەوەی‬ ‫ئ��ەن��ج��وم��ەن‪ ،‬ئ���ەو ك��ەس��ان��ەی ئ��ەم‬ ‫بۆچوونەیان ه��ەب��وو‪ ،‬ئ��ەوان��ە بوون‬

‫دەیانوت؛ ئەنجومەن تایبەت بووە بە‬ ‫مەیدانی ئازادییەوە‌و ئێستە مەیدانی‬ ‫ئ��ازادی��ی داگ��ی��رك��راوە‪ ،‬ئیتر بەڵگەی‬ ‫مانەوەی ئەنجومەن نەماوە‪ ،‬هەڵگرانی‬ ‫ئ��ەم بۆچوونە ئ��ەو كەسانە ب��وون‪،‬‬ ‫كە كێشە چارەسەرنەكراوەكانی ناو‬ ‫ئەنجومەنیش نیگەرانی ك��ردب��وون‌و‬ ‫دەی��ان��وی��س��ت ب��ە زووت��ری��ن ك��ات لە‬ ‫كێشەكان دووربكەونەوە‪ ،‬بۆچوونی‬ ‫دووەم‪ ،‬ئەوەبوو كە ئەنجومەن لەسەر‬ ‫كارەكانی خۆی بەردەوام بێت‌و لەڕووی‬ ‫رێكخستنەوە خ��ۆی رێكبخاتەوە‌و‬ ‫داواكارییەكانی خەڵكی كوردستان‬ ‫بكاتە بەرنامەی كار‌و چاالكی ئایندەی‪،‬‬ ‫ئەگەرچی لەم كاتانەدا مەیدانی ئازادیی‬ ‫داگیركراوە‪ ،‬بەاڵم ئەو داواكارییانەی‬ ‫خەڵكی كوردستان كە ئەنجومەن‬ ‫داب��وون��ی��ە دەس���ەاڵت‪ ،‬پێویستی بە‬ ‫هێزێكی رێكخراو هەیە كاری لەسەر‬ ‫بكات‌و بیگەیەنێتە ئامانج‪ ،‬ژمارەیەكی‬ ‫ت��ری ئەندامانی ئەنجومەن بڕوایان‬ ‫وابوو؛ بۆ ماوەیەكی كاتیی كارەكانی‬ ‫ئەنجومەن سڕبكرێت‌و لەو ماوەیەدا‬ ‫كەس بە ناوی ئەنجومەنی كاتییەوە‬ ‫لێدوان نەدات بۆ كەناڵەكانی راگەیاندن‪،‬‬ ‫بەڵگەی ئ��ەم كەسانە بۆ سڕكردنی‬ ‫ئەنجومەن ئەوەبوو‪ ،‬رەوش��ی هەرێم‬ ‫پێویستی بە هێوركردنەوەیە‌و زۆر‬ ‫كەس بە ناوی ئەنجومەنەوە لێدوانی‬ ‫ئاگرین ب�ڵاودەك��ات��ەوە‪ ،‬بۆ رێگریی‬ ‫ل��ە دروس��ت��ب��وون��ی پشێویی زیاتر‬ ‫سڕكردن (هەڵپەساردنی) ئەنجومەن‬ ‫بڕیارێكی گونجاوە‪ ،‬ئەم س ‌ێ بۆچوونە‬ ‫لە كۆبوونەوەكەدا خرانە دەنگەوە‪،‬‬ ‫سڕكردنی ئەنجومەن زۆرترین دەنگی‬ ‫هێنا‌و لە هەمان رۆژدا ئاگادارییەك‬ ‫باڵوكرایەوە‪ ،‬كە ئەنجومەن سڕكراوە‪،‬‬ ‫ب��ەاڵم م��اوەی سڕكردنی ئەنجومەن‬ ‫دیاری نەكرا‪.‬‬ ‫ئەوەی دوای كۆبوونەوەكە بینیمان‪،‬‬ ‫ئەوەبوو دەسەاڵتی هەرێمی كوردستان‌و‬ ‫هێزە ئەمنییەكانی پارێزگای سلێمانی‬ ‫لەسەر بڕیار‌و كاری خۆیان بەردەوامن‬ ‫بۆ دەستگیركردن‌و راون��ان��ی كەسە‬ ‫چ��االك‌و دیارەكانی ئەنجومەن‪ ،‬هەر‬ ‫رۆژێ��ک دوای سڕكردنەكە‪ ،‬ئاسایش‬

‫ه��ەوڵ��ی دەستگیركردنی «ف���اروق‬ ‫رەف��ی��ق»‌و چەند ئەندامێكی تری‬ ‫ئەنجومەنی داوە‪ ،‬رۆژی (‪)4/28‬‬ ‫ئاسایشی سلێمانی مامۆستا رزگاری‬ ‫دەستگیركرد‪ ،‬لەبەرئەوەی كەسێكی‬ ‫چاالكی ئەنجومەنی مەیدانی ئازادیی‬ ‫ب��وو لە دروستكردنی مەنەسەكەی‬ ‫مەیدانی ئازادیدا بەشداریی كردبوو‪،‬‬ ‫ئەمە سەرەڕای ئەوەی رۆژانە چەندان‬ ‫رووداو‌و پێشهاتی تر دێنەپێشەوە‌و‬ ‫پەیوەندییان بەو كەسانەوە هەیە‪،‬‬ ‫ك��ە ئ��ەن��دام��ی ئەنجومەنی كاتیی‬ ‫مەیدانی ئازادیی بوون‪ ،‬وەك راپۆرتی‬ ‫راستییەكان كە لیژنەیەكی لێكۆڵینەوە‬ ‫ئامادەی كردووە‪.‬‬ ‫ئەو رووداوانەی لە رۆژانی (‪‌)2/17‬و‬ ‫دواتر لە هەرێمی كوردستاندا هاتنە‬ ‫پێشەوە‪ ،‬رووداوی سیاسیی بوون‪،‬‬ ‫پێویست ب��وو رێكخراوی سیاسیی‌و‬ ‫كەسایەتی سیاسیی هەڵسوكەوتیان‬ ‫لەگەڵدا بكەن‪ ،‬بەاڵم كارو چاالكییەكانی‬ ‫ئەنجومەنی كاتیی مەیدانی ئازادیی‪،‬‬ ‫لە الیەكەوە بە ه��زری رۆشنبیرانە‌و‬ ‫ئایدیۆلۆژیانە هەڵسوكەوتیان لەگەڵدا‬ ‫كرا‪ ،‬لە الیەكی تریشەوە كاریگەریی هەر‬ ‫س ‌ێ حیزبە ئۆپۆزسیۆنەكەی لەسەر بوو‬ ‫و بەرنامەی ئەنجومەن‌و بەرنامەكەی‬ ‫ئۆپۆزسیۆن لە یەكەوە دوورب���وون‪،‬‬ ‫بۆیە لە كاتی بڕیارو چاالكیدا كۆمەڵێك‬ ‫كێشەی رۆژانە دەهاتنە پێشەوە‌و بەبێ‌‬ ‫چارەسەركردن دەمانەوە‪.‬‬ ‫رووداوەك����ان����ی دوای دووڕۆژی‬ ‫هەڵپەساردنی ئەنجومەنی كاتیی‬ ‫مەیدانی ئازادیی‪ ،‬دەیسەلمێنن‪ ،‬كە‬ ‫درێژەدان بە كارو چاالكیی ئەنجومەن‬ ‫پێویستە‪ ،‬ب��ۆی��ە ه��ەڵ��وەش��ان��ەوەی‬ ‫ب��ڕی��اری هەڵپەساردنی ئەنجومەن‌و‬ ‫چاالككردنەوەشی پێویستە‪ ،‬بۆ ئەوەی‬ ‫كارو چاالكییەكانی ئەنجومەن بە باشی‬ ‫بەڕێوەببرێت‪ ،‬باشترە لەمەوداو ئەو‬ ‫ئەنجومەنە بە عەقڵێكی سیاسیی كارو‬ ‫چاالكییەكانی بەڕێوەببرێت‌و ئەنجومەن‬ ‫لەژێر كاریگەریی هزر‌و ئایدیۆلۆژیای‬ ‫ئۆپۆزسیۆن دەربهێنرێت‌و پەیوەندیی‬ ‫دی��پ��ل��ۆم��اس��ی ل��ەگ��ەڵ الی��ەن��ەك��ان��ی‬ ‫ئۆپۆزسیۆندا دروستبكرێت‪.‬‬

‫ئۆپۆزسیۆن‌و هەڵبژاردەكانی سەرۆك‬ ‫مەم بورهان قانع‬ ‫داواك���ەی چەند رۆژی راب���ردووی‬ ‫س���ەرۆك���ی ه��ەرێ��م��ی ك��وردس��ت��ان‪،‬‬ ‫ب��ۆ ئ��اس��ای��ی��ك��ردن��ەوەی ب��ارودۆخ��ی‬ ‫ه��ەرێ �م‌و چ��ارەس��ەرك��ردن��ی ریشەیی‬ ‫كێشەكانی هەرێمی كوردستان‪ ،‬كە لە‬ ‫كۆبوونەوەیەكیدا‪ ،‬رۆژی (‪)28‬ی مانگی‬ ‫راب��ردوو‪ ،‬لەگەڵ شاندێكی پەرلەمانی‬ ‫یەكێتیی ئەوروپادا خستیەڕوو‪ ،‬شایانی‬ ‫ئەوەیە ئیستێكی لەبەردەمدا بكرێت‪..‬‬ ‫ێ داوای‬ ‫س���ەرۆك���ی ه���ەرێ���م‪ ،‬س�� ‌‬ ‫خستووەتە ب���ەردەم ئۆپۆزسیۆن‌و‬ ‫ب��ۆ ئەمەیش سەرپشكی ك���ردوون‬ ‫كە یەكێكیان هەڵبژێرن‪ ،‬ئەوانیش‬ ‫ب��ەش��داری��ك��ردن��ی ئ��ۆپ��ۆزس��ی��ۆن��ە لە‬ ‫چاكسازیی‌و ئەویتریشیان بەشداریكردن‬ ‫لە حكومەتێكی بنكەفراوان‌و سێیەمین‬ ‫هەڵبژاردەیش‪ ،‬ئەنجامدانی هەڵبژاردن‌و‬ ‫بەشداریكردنە لە گەمەی هەڵبژاردندا‪.‬‬ ‫ێ داوایەی سەرۆكی هەرێم‪،‬‬ ‫ئەم س ‌‬ ‫ت��اڕادەی��ەك��ی زۆر لە وردەك��اری��ی��دا‪،‬‬ ‫لەگەڵ داواكانی ئۆپۆزسیۆندا یەكانگیر‬ ‫نابێتەوە‪ ،‬ئەویش لەبەر ئەم هۆیانە‪:‬‬ ‫ بەشداریكردن لە چاكسازییدا‪،‬‬‫ێ لە رەشبینیی‪ ،‬نەك بەتەنیا لەالی‬ ‫جۆر ‌‬ ‫ئۆپۆزسیۆن‪ ،‬بگرە لەالی بەشێكی زۆری‬ ‫كارەكتەرە سیاسیی‌و بااڵدەستەكانی‬ ‫حكومەتی هەرێمیشدا دروستكردووە‪ ،‬تا‬ ‫ئەو رادەی كە ئیرادەیەكی جدیی نییە‬ ‫بۆ ریشەكێشكردنی گەندەڵیی‌و كۆی‬ ‫ئەو بانگەشانەیشی بۆ ریشەكێشكردنی‬ ‫گەندەڵیی دەكرێن‪ ،‬تەنیا بانگەشەی‬ ‫ناوو ناوەندەكانی میدیان‌و هەنگاوی‬ ‫جدیی بۆ ریشەكێشكردنیان نەنراوە‪،‬‬ ‫هەڵبەتە ئێستا ئەگەر لە كۆبوونەوەی‬

‫داخراو‌و راشكاوانەدا لەگەڵ سەرۆكی‬ ‫حكومەتی ئێستا‌و سەرۆكەكانی‬ ‫پێشووی كابینەكانی پێشووی حكومەتی‬ ‫هەرێم (ئیدارەی پێشووی سلێمانی)دا‬ ‫قسە بكەیت‪ ،‬تێدەگەیت كە تاچەندە‬ ‫هاوڕێكانیان لە مەكتەبی سیاسییدا‪،‬‬ ‫رێگربوون لە ریشەكێشكردنی كێشە‬ ‫كوشندەكانی گەندەڵیی‌و چەندە رۆڵی‬ ‫خراپیان بەسەریانەوە بینیوە؛ لەوەی‬ ‫نەتوانن رێوشوێنی پێویست بۆ سزادانی‬ ‫بەرپرسە گەندەڵەكان بگرنەبەر‌و‬ ‫ل��ەوەی��ش ت��ێ��دەگ��ەی��ت‪ ،‬ك��ە چەندە‬ ‫ئیرادەیان الوازە لە چارەسەركردنی ئەو‬ ‫كێشانەی سااڵنێكی زۆرە حكومەتی‬ ‫ه��ەرێ��م بەدەستیانەوە دەناڵێنێ‌‪،‬‬ ‫چەندە بێدەسەاڵت‌و بێئیرادەن لە‬ ‫چارەسەركردنیاندا‪ ،‬وات��ە؛ ئەمڕۆ لە‬ ‫هەر كات زیاتر‪ ،‬ئەو قەناعەتەمان لەال‬ ‫تۆختر دەبێتەوە؛ كە لەناو حكومەتی‬ ‫هەرێمدا (لە لوتكەی هەرەمی ئەم‬ ‫دەس���ەاڵت���ەدا)‪ ،‬ت��ا درێ��ژدەب��ێ��ت��ەوە‬ ‫ب��ۆ دەس��ەاڵت��ی ئ��ەم دوو حیزبەی‬ ‫پێكهێنەری حكومەتن‪ ،‬ئیرادەیەكی‬ ‫جدیی‪ ،‬یان خەمێكی جدیی‪ ،‬نییە؛ بۆ‬ ‫ریشەكێشكردنی گەندەڵیی‌و ئەنجامدانی‬ ‫چاكسازیی لەنێو حكومەتدا‪ ،‬هەربۆیە‪،‬‬ ‫هەر بەشداریكردنێكی ئۆپۆزسیۆن لەم‬ ‫داوایەی سەرۆكی هەرێمدا (كە هەمووان‬ ‫پێكەوە بەشداریی لە چاكسازییدا‬ ‫بكەن)‪ ،‬هیچ ئەنجامێكی لێناكەوێتەوە‌و‬ ‫سەرەنجام هەوڵەكانی چاكسازیی‪،‬‬ ‫وەك ئەو هەواڵنەی ئۆپۆزسیۆن بێهودە‬ ‫دەب��ن؛ كە لە پەرلەماندا هەنگاوی‬ ‫بۆ دەن��ێ‌‌و هیچیان لێناكەوێتەوە‪،‬‬

‫ئەمەیش لەو سۆنگەیەوە كە مەنتقی‬ ‫زۆرینە‪ ،‬كراوەتە خاڵی یەكالییكەرەوە‌و‬ ‫ئۆپۆزسیۆن‪ ،‬لە گەمەی دیموكراسی‌و‬ ‫بەهێند وەرگ��رت��ن��ی رای��ەك��ان��ی��دا‪،‬‬ ‫پ��ەراوێ��زخ��راوە‌و وەك گەمەكەرێكی‬ ‫ێ كاریگەر مامەڵە كراوە‌و دەكرێت‪،‬‬ ‫ب‌‬ ‫هەربۆیە بەشداریكردنی ئۆپۆزسیۆن‌و‬ ‫دواجار بوونی ئیرادە بۆ چاكسازیی‪،‬‬ ‫تا هەمووان پێكەوە ئەنجامی بدەن‪ ،‬لە‬ ‫وەهمێك بەوالوە چیتر نییە‪.‬‬ ‫دەرب��ارەی ئەوەیشی‪ ،‬كە هەمووان‬ ‫(دەسەاڵت‌و ئۆپۆزسیۆن) بەشداریی لە‬ ‫پێكهێنانی حكومەتێكی بنكە فراواندا‬ ‫بكەن‪ ،‬پێموایە؛ ئەم بەشداریكردنەیش‪،‬‬

‫دەش ‌ێ سێیەمین‬ ‫هەڵبژاردەی سەرۆكی‬ ‫هەرێم‪ ،‬لەالیەن‬ ‫ئۆپۆزسیۆنەوە‬ ‫قبووڵبكرێت‪،‬‬ ‫به‌اڵم‪...‬‬

‫ن��ات��وان��ێ��ت چ���ارەس���ەری ریشەیی‬ ‫نەخۆشییە كوشندەكانی گەندەڵیی‌و‬ ‫ناعەدالەتیی‌و كۆی ئەو خەوشانە بكات؛‬ ‫كە ئەمڕۆ رووبەڕووی دەسەاڵتدارێتیی‬ ‫ده‌بێته‌و‌ه لە هەرێمی كوردستاندا‪،‬‬ ‫ئەمەیش لەبەرئەوەی‪:‬‬ ‫ لە حاڵەتی پێكهێنانی حكومەتی‬‫بنكە ف��راوان��ی��ش��دا‪ ،‬ل��ە حاڵەتی‬ ‫ئ��ەم ب��ەردەوام��ی��دان��ەدا‪ ،‬بە مەنتقی‬ ‫زۆرینە‌و درێژكردنەوەی «رێكەوتنی‬ ‫ستراتیژیی!» نێوان ئەم دوو حیزبە‬ ‫بااڵدەستە بۆ په‌راوێزخستنی ئه‌وانی‬ ‫دیکه‌‪ ،‬هێندەی تر ئیرادەی ئەو حكومەتە‬ ‫الواز دەكرێت‌و بڕیارە چارەنووسساز‌و‬ ‫گرنگەكانی ئەم حكومەتە‪ ،‬لەدەرەوەی‬ ‫ح��ك��وم��ەت‌و ل��ەالی��ەن دوو مەكتەبە‬ ‫سیاسییەكەی (بگرە تەنیا نوخبەی‬ ‫دەسەاڵتدارانی نێو ئەو دوو مەكتەب‬ ‫س��ی��اس��ی��ی��ە) ئ���ەو دوو ح��ی��زب��ەوە‬ ‫یەكالییدەكرێنەوە (بەوپێیەی بەشی‬ ‫زۆری حكومەتەكەیان بەدەستەوە‬ ‫دەبێت)‪.‬‬ ‫ حكومەتی بنكە ف���راوان؛ هیچ‬‫مانایەكی نابێت‪ ،‬ئەمەیش بەوهۆیەوە‪،‬‬ ‫كە شادەماری ئەم حكومەتە‪ ،‬بەدەست‬ ‫ه��ەردوو الیەنی دەسەاڵتەوە دەبێت‌و‬ ‫هەموو چاكسازیی‌و ریشەكێشكردنێكی‬ ‫گەندەڵیی‌و ناعەدالەتیی‪ ،‬دەكرێنە‬ ‫قوربانیی «رێكەوتنی ستراتیژیی!»‪.‬‬ ‫ سەبارەت بەداوای سێیەمیش‪ ،‬كە‬‫ئەنجامدانی هەڵبژاردنی پێشوەخت‌و‬ ‫بەشداریكردنی هەموو هێز‌و الیەنەكانە‬ ‫ێ بڵێین‪:‬‬ ‫لەم گەمەیەدا‪ ،‬دەش ‌‬ ‫بوونی هەر هەڵبژاردنێك‪ ،‬بە مانای‬

‫چەسپاندنی بنەماكانی دیموكراسی‌و‬ ‫بەهێندوەرگرتنی رای هاواڵتییان‬ ‫ن��ای��ەت‪ ،‬بەڵكو كاتێ‌ ه��ەڵ��ب��ژاردن‬ ‫ێ لێیەوە لە‬ ‫بایەخی دەبێت‌و دەش� ‌‬ ‫چەسپاندنی بنەماكانی دیموكراسی‌و‬ ‫ئ��ەم گ��ەم��ە ج��وان��ەی دیموكراسی‬ ‫ت��ێ��ب��گ��ەی��ن‪ ،‬ك��ە دەس��ەاڵت��ەك��ان��ی‬ ‫حكومەت‪ ،‬بۆ بەرژەوەندیی الیەنێك‪،‬‬ ‫ی��ان لیستێك‪ ،‬یاخود دوو لیستی‬ ‫دیاریكراو‪ ،‬بەخراپ بەكارنەهێنرێن‪،‬‬ ‫هەروەها حكومەت سەروەت‌و سامانی‬ ‫خەڵك‌و پرۆژەی خزمەتگوزاریی (كە‬ ‫مافی هەر هاواڵتییەكە بۆی بكرێت)‪،‬‬ ‫بۆ پروپاگەندەی هەڵبژاردن‌و كڕینی‬ ‫دەنگی دەنگدەران بەكارنەهێنرێت‌و‬ ‫زەمینەسازیش ب��ۆ ساختەكردنی‬ ‫دەنگەكان نەكرێت‪ ،‬وەكچۆن پێشتر‬ ‫بینیومانە‪ ،‬بۆیە‪:‬‬ ‫ێ سێیەمین هەڵبژاردەی‬ ‫ دەش � ‌‬‫سەرۆكی هەرێم‪ ،‬لەالیەن ئۆپۆزسیۆنەوە‬ ‫قبووڵبكرێت‪ ،‬ب��ەاڵم‪ ،‬بە مەرجەكانی‬ ‫وەك؛ لێسەندنەوەی دەس��ەاڵت لەم‬ ‫كابینەیەی حكومەت‪ ،‬لەوەی نەتوانێت‬ ‫لە بودجەی گشتیی‪ ،‬پروپاگەندەی‬ ‫هەڵبژاردن بكات‌و بە قانوون رێگەی‬ ‫پێنەدرێت دەنگی دەنگدەران بكڕێت‌و‬ ‫ه��ەروەه��ا رێ��گ��ەی��ش ن��ەدرێ��ت وەك‬ ‫هەڵبژاردنەكانی پێشوو‪ ،‬بەلێشاو‬ ‫ناقانوونی بكرێت‌و بەدەیان هەزار دەنگی‬ ‫ساختە‪ ،‬بۆ بەرژەوەندیی الیەنێكی‬ ‫دیاریكراو تۆمار بكرێت‪ ،‬وەكچۆن لەم‬ ‫ساتەوەختەدا‌و لە حاڵەتی قبووڵكردنی‬ ‫ئەم هەڵبژاردەیەیاندا‪ ،‬یەكێك دەبێت لە‬ ‫مەترسییەكانی بەردەم ئۆپۆزسیۆن‪.‬‬

‫شۆڕش بەردەوامە‬ ‫ئایا‪ ،‬بە تەنیا گۆڕینی پرۆسەی‬ ‫بەڕێوەبردن‌و دەسەاڵتداریی‌و گواستنەوەی‬ ‫لە دەستی كارەكتەرە عەرەب‌و كوردی‬ ‫ب��ە خ��واس��ت��ی ع���ەرەب ه��ەڵ��س��وڕاو بۆ‬ ‫دەس��ت��ی دەس��ەاڵت��داران��ی خۆماڵیی‪،‬‬ ‫دەكرێت بمانگەیەنێتە ئەو ئەنجامەی‬ ‫كە شۆڕشی كوردیی‪ ،‬بەتایبەت ئەوەی‬ ‫پێی دەوترێت شۆڕشی نوێ‌‪ ،‬شۆڕشێكی‬ ‫سەركەوتوو بەرهەمدار بووە؟‪ ،‬هەروەك‬ ‫دروستە بوترێت‪ ،‬ش��ۆڕش تەنیا یەك‬ ‫تاكە ئامانجی هەبووە كە بریتی بووە لە‬ ‫گۆڕینی فۆڕمی دەسەاڵتدارێتی‪.‬‬ ‫هەرچەندە‪ ،‬رەنگە هەریەك لە ئێمە‪،‬‬ ‫لە رابردووی دوای راپەڕیندا‪ ،‬سەدان جار‬ ‫گوێبیستی دەستەواژەو رستەی دوای‬ ‫سەركەوتنی شۆڕشی نوێ‌ بووبین‪ ،‬بەاڵم‬ ‫ئێستا لە هەموو كات زیاترو ئاشكراتر‬ ‫دەردەكەوێت كە ئەم دەربڕینە‪ ،‬چەندە‬ ‫لە جێی خۆیدا نەبووەو چەند كۆڵەوار‬ ‫بووە‌و بە تەنیا خوێندنەوەی شۆڕش‌و‬ ‫دیقەتلێگرتنی بووە لە یەك رەهەندەوە‪.‬‬ ‫ئەگەرنا‪ ،‬ئەو جەنگاوەرو شۆڕشگێڕانەی‬ ‫بەشێكی گەورەی ئەو پرۆسەیە بوون‪،‬‬ ‫زۆرێكیان یەك دنیا خەونیان هەبووە‪،‬‬ ‫كە ئەمەی ئێستا دەیبینین‪ ،‬رێك بریتییە‬ ‫لە كوشتن‌و لەسێدارەدانی ئەو خەونانە‪.‬‬ ‫ئ��ەوەی پێش راپ��ەڕی��ن رق��ی گەلی‬ ‫هەڵساندبوو‪ ،‬بە تەنیا ئەوە نەبوو كە‬ ‫كاربەدەستان بە عەرەبی دەدوان‪ ،‬بە‬ ‫تەنیا ئەوە نەبوو كە ئەدەبیاتی نووسینی‬ ‫فەرمانگەكان‪ ،‬عەرەبی نووسین بوو‪،‬‬ ‫نەخێر‪ ،‬بەشێكی گەورەی هۆكارەكان‪،‬‬ ‫نەبوونی ئازادیی تەواوەتی‌و راستەقینە‬ ‫بوو‪ ،‬ئازادیی حیزبایەتیكردن‪ ،‬ئازادیی‬ ‫نووسین‪ ،‬ئ��ازادی��ی رێكخستنی كۆڕو‬ ‫كۆبوونەوەو ئازادییەكانی تر‪.‬‬ ‫بە درێ��ژای��ی پرۆسەی حوكمداری‬ ‫خۆماڵیی دوای راپەڕینیش‪ ،‬ك��ەم تا‬ ‫زۆرو بەپێی قەبارەی ئەو مەترسییانەی‬ ‫كە م��ەودای ئەم ئازادییانە دروستیان‬ ‫ك�����ردووە‪ ،‬ه��ەم��وو ئ���ەم ئ��ازادی��ی��ان��ە‬ ‫كەوتوونەتە بەر هەڕەشە‪ ،‬كە رەنگە‬ ‫ئێستا ل��وت��ك��ەی ب��ێ��ت ب����ەوەی كە‬ ‫دەیبیستین‪ ،‬خ��ەڵ��ك ه��ەی��ە زی��ن��دان‬ ‫دەكرێت لەبەر هیچ نا‪ ،‬تەنیا لەبەرئەوەی‬ ‫سەر بە هێزێكی سیاسیی دیاریكراوە‪،‬‬ ‫خەڵكی لە بابەتی كاك رێبین هەردی‬ ‫دەگیرێت‌و لێیدەدرێت‪ ،‬نەك بە تەنیا‬ ‫لەبەرئەوەی چووەتە ب��ەردەم دادگ��او‬ ‫دەی��ەوێ��ت ب��ەش��داری��ی خۆپیشاندانی‬ ‫خوێندكارانی زانكۆ بێت‪ ،‬بەڵكو هۆكاری‬ ‫راستەقینەی ئەو هەموو لێدان‌و شین‌و‬ ‫مۆركردنەوەیە‪ ،‬ئ��ەو نووسین‌و وت��ارو‬ ‫دیدارو لێدوانانەیە كە رۆڵیان گێڕاوە لە‬ ‫بەئاگاهێنانەوەی خەڵكدا‪ ،‬ئەو هەموو‬ ‫داواكارییەش كە لەدوای ‪17‬ی شوباتەوە‬ ‫پێشكەش بە دەسەاڵتدارانی هەولێر كران‬ ‫بە مەبەستی سازدانی خۆپیشاندان‌و‬ ‫خڕبوونەوەو گوێیان لێ‌ نەگیراو رێیان‬ ‫پێ‌ نەدرا‪ ،‬بەڵگەیەكی تەواو ئاشكرایە‬ ‫كە سەرجەمی مۆڵەتدانی خۆپیشاندان‌و‬ ‫خ��ڕب��وون��ەوە‪ ،‬زی���ان ن��ەگ��ەی��ان��دن‌و دژ‬ ‫نەوەستانەوەیە بەم سیستمە پڕ قەیران‌و‬ ‫كەموكووڕییە سیاسییەی هەرێم‪.‬‬ ‫بەشێكی تری هۆكارەكان‪ ،‬ئامادەیی‬ ‫دی��اردەك��ان��ی خزمخزمێنەو واس��ت��ەو‬ ‫گ��ەن��دەڵ��ی �ی‌و ك���وڕە ب��ەرپ��رس‌و كچە‬ ‫ب��ەرپ��رس‌و ج��ی��اوازی�ی‌و نایەكسانیی‌و‬ ‫نەبوونی دادپەروەریی‌و چەندین هۆكاری‬ ‫ت��ر ل��ەم ب��اب��ەت��ان��ە ب���وون ك��ە ئێستا‬ ‫قەبارەیان زۆر زیاترو مەترسییەكانیان‬ ‫زۆر گەورەترن‪ ،‬كە دڵنیام‪ ،‬پێویستی بە‬ ‫بەڵگەهێنانەوە نییە‪.‬‬ ‫بۆیە زۆر راست‌و دروستە كە بڵێین‪،‬‬ ‫شۆڕش بەردەوامەو پێویستە بەردەوام‬ ‫بێت لەپێناوی بەدیهێنانی خەونەكانی‬ ‫تریشدا‪ ،‬ئ��ەو خەونانەی كە تائێستا‬ ‫بەدی نەهاتوون‪ ،‬نەك دەریایەك‪ ،‬بەڵكو‬ ‫زەریایەك خوێنی بۆ رژێنراوە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫بەقەدەر بەردەوامییەكەشی گرنگتر‪،‬‬ ‫ئەوەیە كە مەرج نییە‪ ،‬شۆڕش تەنیا‬ ‫بریتی بێت ل��ە پ��ەن��اب��ردن ب��ۆ چ��ەك‌و‬ ‫زەبروزەنگ‪ ،‬بۆ كوشتن‌و سڕینەوە‪ ،‬نا‬ ‫ئ��ەم بەشەی ش��ۆڕش‪ ،‬پێویستیی بە‬ ‫شێواز‌و میكانیزمی مەدەنیی‌و ئاشتییانە‬ ‫هەیە‪.‬‬

‫ذمارة (‪ )632‬سيَشةممة ‪2011/5/3‬‬

‫‪nawxo.rozhnama@yahoo.com‬‬

‫بارانبارین؛ دوو پردی تازە دروستكراو ده‌ڕووخێنێت‬ ‫فەرمان چۆمانی‪ :‬بەهۆی بارانبارینی‬ ‫بەخوڕ‪ ،‬لە ماوەی یەك هەفتەدا‪ ،‬دوو‬ ‫پ��ردی ت��ازەدروس��ت��ك��راو ده‌ڕووخ��ێ �ن‌و‬ ‫هەردوو پردەكەش بەشێوەی قەفیزیی‬ ‫دروس��ت��ك��راب��وون؛ ك��ە یەكێكیان‬

‫لە ناحیەی حاجیاواو ئ��ەوەی تریش‬ ‫دەكەوێتە شارۆچكەی سەنگەسەرەوە‪.‬‬ ‫نەهرۆ س��ەردار‪ ،‬بەڕێوەبەری ناحیەی‬ ‫حاجیاوا‪ ،‬بە «رۆژن��ام��ە»ی راگه‌یاند‪:‬‬ ‫«ئەو پ��ردەی سنووری ئێمە‪ ،‬گوندی‬

‫ئ��ەس��ت��ری�لان‌و ن��اح��ی��ەی ح��اج��ی��اوا‬ ‫بەیەكەوە دەبەستێتەوەو رۆژی (‪)5/1‬‬ ‫بەهۆی بارانی بەخوڕەوە رووخ��ا‪ ،‬بەو‬ ‫هۆیەشەوە رێگای نێوان ئەو گوندەو‬ ‫حاجیاوا پچڕاوە»‪ .‬ئاماژەی بەوەشدا؛‬

‫پردەكە هێشتا وەرن��ەگ��ی��راوەت��ەوە لە‬ ‫بەڵێندەرەكەی‌و تازە دروستكراوە‪.‬‬ ‫لەالیەكی ترەوە‪ ،‬كانەبی حەسەن كانەبی‪،‬‬ ‫بەڕێوەبەری رێگاوبانی رانیە‪ ،‬وتی‪:‬‬ ‫«بەهۆی ئەو باران‌و الفاوەوە پردێكی‬

‫تریش لە سەنگەسەر رووخاوە»‪.‬‬ ‫ك��ان��ەب��ی وت���ی‪« :‬س����ەرووی خۆمان‬ ‫ئ��اگ��ادارك��ردووەت��ەوە؛ ل��ەوەی دەبێت‬ ‫لیژنەیەكی بۆ دەربچێت‌و لێكۆڵینەوە‬ ‫لەسەر هۆكارەكەی بكرێت»‪.‬‬

‫حکومه‌ت؛ نیوه‌ی گونده‌کانی ناحیه‌ی سیده‌کان له‌بیرده‌کات‬ ‫حكومەت‌و بەڵێنەكانی‬

‫ئومێد محەمەد‬

‫ئەم كابینەیەی حكومەتی هەرێمی كوردستان‪ ،‬هاوشێوەی كابینەكانی‬ ‫پێشوو‪ ،‬زۆر شانازیی بەوەوە دەكات كە پابەندی جێبەجێكردنی بەڵێنەكانیەتی‌و‬ ‫هەر لەو سۆنگەیەشەوە‌و لەكاتی پڕوپاگەندەی هەڵبژاردنەكانی پێشووی‬ ‫په‌رلەمانی كوردستان‌و لەالیەن لیستی هاوپەیمانیی كوردستانیی‌و بەتایبەتی‬ ‫خودی بەرهەم ساڵح (سەرۆكی ئەوكاتەی لیستەكە)‌و سەرۆكی ئێستای‬ ‫حكومەتی هەرێم‪ ،‬دروشمی «كردار شەرتە» بەرزكرایەوە‪ ،‬بەاڵم ئایا تاچەندە‬ ‫كردار شەرت بووە‌و ئەم حكومەتە بەڵێنەكانی جێبەجێكردووە‌و كرداری‬ ‫كردووەتە شەرت؟!‬ ‫م��اوەی��ەك ل��ەم��ەوب��ەر‪ ،‬ئ��ەم كابینەیە‪ ،‬بڕیارێكی س��ەب��ارەت بە‬ ‫تەسلیمكردنەوەی سەرجەمی موڵكە داگیركراوەكانی حكومەت لەالیەن حیزب‌و‬ ‫الیەنە سیاسییەكانەوە دەركرد‌و ماوەیەكیش دوای بڕیارەكە‪ ،‬دروست دوای‬ ‫بەیاننامە حەوت خاڵییەكەی بزووتنەوەی گۆڕان‪ ،‬كە داوای هەڵوەشاندنەوەی‬ ‫په‌رلەمان‌و حكومەتی كردبوو‪ ،‬سەرەڕای چەند داخوازییەكی تر‪ ،‬چەند بینایەكی‬ ‫دیاریكراو لەناو شاری سلێمانیدا‪ ،‬كە لەالیەن چەند كۆمەڵە‌و رێكخراوێكی‬ ‫سەر بە «یەكێتی»یەوە داگیركرابوون‌و موڵكی حكومەت بوون‪ ،‬لە شاشەی‬ ‫تەلەفزیۆنەكانیانەوە نیشانی رای گشتی دران؛ كە «تابلۆ»ی ناوی رێكخراوەكان‬ ‫دادەگیران‌و بە راپۆرت‪ ،‬وەكو دەستكەوتی حكومەت باڵودەكرایەوە؛ كە ئەم‬ ‫بینایانە تەسلیمی حكومەت كراونەتەوە‪ ،‬گوایە ئیتر لەمەودوا تەنها «كردار‬ ‫شەرتە»‌و ئیتر ماڵ‌و موڵكی داگیركراوی حكومەت‌و هاواڵتییان‪ ،‬بۆ خاوەنەكانیان‬ ‫دەگەڕێنرێنەوە‌و چیتر رێگا بە حیزب‌و الیەنە سیاسییەكان نادرێت؛ درێژە بەم‬ ‫داگیركردنە بدەن‪ .‬بەاڵم‪ ،‬وا چەند هەفتەیەك تێپەڕیوە‪ ،‬بەتایبەتی لەدوای‬ ‫بەسەربازگەكردنی سلێمانییەوە لەالیەن حكومەتەكەی «یەكێتی‌و پارتی»یەوە‪،‬‬ ‫تێبینیمان كردووە‪ ،‬نەك ئەو سەدان دۆنمەی داگیركراون‪ ،‬نەك ئەو ناوچە‬ ‫فراوانانەی داگیركراون‪ ،‬تەنانەت نەك ئەو بینایانەیشی كە قوتابخانە بوون‬ ‫(وەك بارەگای ئێستای مەكتەبی سیاسیی یەكێتی)‪ ،‬بگرە تەنانەت ژوورێكی‬ ‫تری داگیركراو بۆ خاوەنەكانیان‌و حكومەتی هەرێم نەگه‌ڕێنراونەتەوە‌و بەوەش‬ ‫كۆتایی بەو هەڵمەتی پڕوپاگەندەیە هێنرا‪ ،‬كە گوایە خۆشبەخت‌و دڵخۆش بین‬ ‫بەوەی حكومەتی هەرێم‪ ،‬توانای وەرگرتنەوەی مافە خوراوەكانی حكومەت‌و‬ ‫هاواڵتییانی هەیە‪.‬‬ ‫چەند هەفتەیەك لەمەوبەر‪ ،‬تابلۆی رێكخراوە دیموكراتییەكانی‬ ‫یەكێتی‪ ،‬لەسەر بارەگای ئەو بینایە لێكرایەوە‪ ،‬بەاڵم تائێستا‪ ،‬هێشتا ئەو‬ ‫بینایە نەدراوەتەوە بە حكومەتی هەرێم‪ ،‬كە موڵكی بەڕێوەبەرێتیی گشتیی‬ ‫پەروەردەی سلێمانییە‪ ،‬جگە لەوەی‪ ،‬ئایا تەنها بە رادەستكردنەوەی چەند‬ ‫بینایەكی داگیركراو‪ ،‬دەكرێت ئیتر بڵێین‪ :‬حكومەتی هەرێم‪ ،‬حكومەتی كردار‬ ‫شەرتەیه‌‌و توانای جێبەجێكردنی بڕیارەكانی هەیە؟! لەكاتێكدا ئەم حكومەتە‪،‬‬ ‫بەردەوام بەشێكی ئەو یاسایانەی پێشێل كردووە كە لە پەرلەمانەوە دەرچوون‪،‬‬ ‫س��ەرەڕای ئ��ەوەی پەرلەمانیش بۆ خۆی بێباك‌و خەمساردبووە بەرامبەر‬ ‫لێپێچینەوە لە حكومەت سەبارەت بەهۆیەكانی جێبەجێ نەكردنی یاساكانی‪.‬‬ ‫بۆ ئەوەی كردار شەرت بێت‪ ،‬دەبێت جورئەتی زیاتر بۆ ئەم حكومەتە‬ ‫بگەڕێتەوە‪ ،‬دەبێت سەركردایەتیی ئەم دوو حیزبە‪ ،‬بەر لە هەر كەس‌و الیەنێكی‬ ‫تر‪ ،‬خۆیان دەستپێشخەربن بۆ جێبەجێكردنی یاسا‌و رادەستكردنەوەی ئەو‬ ‫موڵك‌و ماڵەی داگیریانكردون؟ بۆ ئەوەی كردار شەرت بێت‪ ،‬دەبێت چیتر یاسا‬ ‫وەك ئەو تۆڕە نەبێت؛ كە ماسییە بچوكەكان دەگرێت‌و توانای گرتنی ماسییە‬ ‫گەورەكانی نییە‪ ،‬چیتر خەمسارد نەبێت بەرامبەر ئەو گەندەڵی‌و ناقانونییانەی‬ ‫لەالیەن بەرپرسەكانەوە دەكرێن‪ ،‬ئەگەرنا تەنها قسە شەرتە‪ ،‬نەك كردار‪.‬‬

‫راپۆرتی‪ :‬ئەیمەن سۆران‬

‫لەكۆی ‪ 256‬گوند‪ ،‬تائێستا‬ ‫‪ 114‬گوندیان بەچۆڵكراویی‬ ‫ماونەتەوە‌و ئەگەر تۆپبارانكردنی‬ ‫ناوچە سنوورییەكان بوەستێت‪،‬‬ ‫ئەوا پڕۆژەی خزمەتگوزاریی بۆ‬ ‫ئەم ناوچانە دەچێت»‪.‬‬ ‫حەمید جەبار‪ ،‬دەپرسێت‪:‬‬ ‫«ئێستا‪ ،‬زۆرێك لەو گوندانەیش‬ ‫كە ئاوەدانكراونەتەوە‪ ،‬بینای‬ ‫قوتابخانەو م��زگ��ەوت‌و بنكەی‬ ‫تەندروستییان تیادا نییە‪ ،‬ئەگەر‬ ‫حكومەت نەتوانێت پ��ڕۆژەی‬ ‫خزمەتگوزاریی بۆ ئه‌و گوندانە‬ ‫ببات‪ ،‬چۆن دەتوانێت گوندە‬ ‫چۆڵەكان ئاوەدان بكاتەوە؟»‪.‬‬ ‫یەكێك ل��ەو هاواڵتییانەی‬ ‫ك��ە پێشتر ل��ە گ��ون��دەك��ان��ی‬ ‫سنووری سیدەكان بووە‌و ئێستا‬ ‫گوندەكەیان چۆڵ بووە‌و لەشاری‬ ‫هەولێر دەژی‪ ،‬ئاشكرایكرد؛ كە‬ ‫پێشتر‪ ،‬زۆرت��ری��ن بەروبومە‬ ‫كشتوكاڵییەكان‪ ،‬بەروبوومی‬ ‫هەنگ لەهەرێمی كوردستان‪،‬‬ ‫لەناوچەی سیدەكان بووە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫ئێستا زۆرێ���ك ل��ەو گوندانە‪،‬‬ ‫چۆڵكراون‪.‬‬ ‫ب����ەڕێ����وەب����ەری ن��اح��ی��ەی‬ ‫سیدەكان‪ ،‬ئاماژەی بەوەشدا‪،‬‬ ‫ك���ە ل���ە ئ��ێ��س��ت��ادا‪ ،‬ل��ەب��ەر‬ ‫بوونی تۆپباران لەم ناوچانە‬ ‫بەشێوەی پچڕپچڕ‪ ،‬ناتوانن‬ ‫هیچ پڕۆژەیەكی خزمەتگوزاریی‬ ‫بۆ ئەم ناوچانە ببەن‌‪ ،‬وتیشی‪:‬‬ ‫«ماوەیەكی زۆرە كە لەالیەن‬ ‫ئێران‌و توركیاوە‪ ،‬ئەم ناوچانە‬ ‫بۆردوومان دەكرێن‌و حكومەتی‬ ‫ناوەندی‌و حكومەتی هەرێمیش‪،‬‬ ‫هەوڵێكی وای���ان ن����ەداوە بۆ‬ ‫وەستاندنی تۆپبارانەكان»‪.‬‬ ‫ئەو هاواڵتییە كە نەیویست‬ ‫ناوی بهێنرێت‪ ،‬وتی‪« :‬خەریكە‬ ‫زۆرێك لە گوندە ئاوەدانەكانیش‪،‬‬ ‫لەبەر نەبوونی خزمەتگوزاریی‪،‬‬ ‫چۆڵ دەكرێن‌و دانیشتووانیان‬ ‫روو لە شارەكان دەكەن»‪.‬‬

‫‪.......................................................‬‬

‫تا ئێستا‪ ،‬لە كۆی (‪)256‬‬ ‫گ��ون��دی س���ن���ووری ن��اح��ی��ەی‬ ‫سیدەكان‪ )114( ،‬گوندیان‪،‬‬ ‫ب��ەچ��ۆڵ��ك��راوی��ی م��اون��ەت��ەوە‌و‬ ‫ه��اواڵت��ی��ی��ان��ی ئ��ەو گ��ون��دان��ە‪،‬‬ ‫هۆكاری چۆڵكردنیان بۆ نەبوونی‬ ‫خزمەتگوزاریی‌و تۆپبارانکردنی‬ ‫دەگەڕێننەوە‪.‬‬ ‫ن��اح��ی��ەی س��ی��دەك��ان‪ ،‬كە‬ ‫گ���ەورەت���ری���ن ن��اح��ی��ەی��ە لە‬ ‫سنووری پارێزگای هەولێردا‪،‬‬ ‫لە خ��ۆره��ەاڵت��ەوە هاوسنوورە‬ ‫لەگەڵ ئێران‌و لە باشووریشەوە‬ ‫لەگەڵ توركیاو زیاتر لە (‪)250‬‬ ‫گوند سەر بەم ناحیەیەن‪ ،‬بەاڵم‬ ‫(‪ )114‬گوندیان بەچۆڵكراویی‬ ‫ماونەتەوە‌و وەك هاواڵتییانی‬ ‫ئ���ەو گ��ون��دە چ��ۆڵ��ك��راوان��ەش‬ ‫ئ��ام��اژەی پ��ێ��دەدەن‪ ،‬نەبوونی‬ ‫خ��زم��ەت��گ��وزاری�ی‌و تۆپبارانی‬ ‫ئ���ێ���ران‌و ت��ورک��ی��ا‪ ،‬ه��ۆك��اری‬ ‫چۆڵكردنیانن‪.‬‬ ‫ئ���ەس���ك���ەن���دەر رەش���ی���د‪،‬‬ ‫خەڵكی یەكێك لەو گوندانەی ناحیه‌ی سیده‌کان‬ ‫س��ن��ووری ناحیەی سیدەكانە‬ ‫كە بەچۆڵكراویی ماونەتەوە‪ ،‬نابات»‌‪ ،‬وتیشی‪« :‬داوكارین بكەن‪ ،‬بەو پێیەی كە پێشتر‬ ‫ب��ە «رۆژن���ام���ە»ی راگ��ەی��ان��د‪ :‬پ��ڕۆژەی خزمەتگوزاریی بگاته‌ لە بژێوی ژیانیاندا‪ ،‬پشتیان‬ ‫«چ��ۆڵ��ك��ردن��ی ئ��ەو گوندانە‪ ،‬ئ��ەم ن��اوچ��ەی�ە‌و داواكاریشین ب��ە كشتوكاڵ‌و بەخێوكردنی‬ ‫لەبەر باری ئەمنیی‌و نەبوونی لە حكومەتی فیدڕاڵ‌و هەرێم‪ ،‬مەڕومااڵت‌و هەنگ دەبەست‪.‬‬ ‫ح��ەم��ی��د ج���ەب���ار‪ ،‬خەڵكی‬ ‫خزمەتگوزارییە‌و ئەگەر حكومەت هەوڵێكی ج��دی��ی ب��درێ��ت بۆ‬ ‫پ������ڕۆژه‌ی خ��زم��ەت��گ��وزاری��ی وەستاندنی تۆپبارانەكان‪ ،‬بۆ گوندێكی تری چۆڵكراوی ناحیەی‬ ‫س��ەرەت��ای��ی وەك قوتابخانەو هێوركردنەوەی ناوچەكانی سەر سیدەكانە‪ ،‬ئاماژە بەوە دەكات‪:‬‬ ‫حكومەت‪ ،‬نەك هەر نەیتوانیوە‬ ‫مزگەوت‌و بنكەی تەندروستی‌و سنوور»‪.‬‬ ‫ن��ەب��وون��ی خزمەتگوزاریی‌و پ���ڕۆژەی خ��زم��ەت��گ��وزاری��ی بۆ‬ ‫رێگاوبانمان ب��ۆ ب��ك��ات‪ ،‬ئ��ەوا‬ ‫زۆرێ���ك ل��ەگ��ون��دەك��ان ب��ەرەو تۆپبارانی ئێران‌و تورکیا بە ئ���ەو گ��ون��دە چ��ۆاڵن��ە ب��ب��ات‪،‬‬ ‫پاساوی بوونی چەكدارانی پارتی ب��ەڵ��ك��و خ��زم��ەت��گ��وزاری��ی��ە‬ ‫ئاوەدانیی دەچنەوە»‪.‬‬ ‫ئ���ەس���ك���ەن���دەر‪ ،‬ئ���ام���اژە ژیانەوەی كوردستان (پژاك)‪ ،‬سەرەتاییەكانیشی ب��ۆ ئەو‬ ‫ب����ەوە دەك�����ات‪ :‬ح��ك��وم��ەت‪ ،‬دان��ی��ش��ت��ووان��ی ئ���ەو گ��ون��دە گوندانە دابین ن��ەك��ردووەو بۆ‬ ‫«بەبیانووی» نەبوونی ئارامیی چ��ۆڵ��ك��راوان��ەی ن��اچ��ارك��ردووە «رۆژنامە» وتی‪« :‬زۆرێك لە‬ ‫ل��ە گ��ون��دەك��ان��ی س��ەرس��ن��وور ك��ە ب��ۆ درێ�����ژەدان ب��ە ژی��ان‌و دانیشتووانی ئەم گوندانەش‪،‬‬ ‫«هیچ پڕۆژەی خزمەتگوزاریی‪ ،‬پەیداكردنی بژێویی ژیانیان‪ ،‬روو لەبەر نەبوونی خزمەتگوزارییە‬ ‫ب��ۆ ئ��ەو گ��ون��دە چ��ۆڵ��ك��راوان��ە لە گوندەكانی تر‌و شاری هەولێر س���ەرەت���ای���ی���ەك���ان‪ ،‬روو لە‬

‫ش��ارو شارۆچكەكان دەك��ەن‌و‬ ‫بەچۆڵبوونیان زیانی زۆر بە‬ ‫كەرتی كشتوكاڵ‌و بەروبوومی‬ ‫ئاژەڵیی دەكەوێت»‪.‬‬ ‫ل��ەب��ەرام��ب��ەردا‪ ،‬بەرپرسانی‬ ‫ئ����ی����داری����ی س����ن����وورەك����ە‪،‬‬ ‫فەراهەمنەكردنی خزمەتگوزاریی‬ ‫ب���ۆ ئ����ەو (‪ )114‬گ���ون���دە‪،‬‬ ‫دەبەستنەوە بە باری ئەمنیی‬ ‫ن��اوچ��ەك��ەو تۆپبارارنكردنی‬ ‫لەالیەن ئێران و تورکیاوە‪.‬‬ ‫ئەحمەد ق��ادر‪ ،‬بەڕێوەبەری‬ ‫ن���اح���ی���ەی س���ی���دەك���ان‪ ،‬بە‬ ‫«رۆژن����ام����ە»ی راگ��ەی��ان��د‪:‬‬ ‫«ل����ەدوای س��اڵ��ی ‪1991‬ەوە‪،‬‬ ‫زۆرێ����ك ل��ەگ��ون��دەك��ان��ی ئ��ەم‬ ‫سنوورە‪ ،‬گەڕاونەتەوە‪ ،‬بەاڵم‬

‫رۆژان ‌ه (‪ )500‬که‌س ره‌وانه‌ی نه‌خۆشخانه‌ک ‌ه ده‌کرێن‬

‫سلێمانی‪ ..‬بە نەخۆشخانەیەكی فریاكەوتنەوه‌‪ ،‬فریاناکه‌وێت‬

‫به‌دواداچوونی‪ :‬ئاریان حەسەن‬

‫‪........................................................‬‬

‫هاواڵتییان‪ ،‬گلەیی لە بچووكیی‬ ‫ن��ەخ��ۆش��خ��ان��ەی ف��ری��اك��ەوت��ن��ی‬ ‫س��ل��ێ��م��ان�ی‌و ك��ەم��ی��ی دك��ت��ۆری‬ ‫پسپۆڕ دەك���ەن‌و ب��ەڕێ��وەب��ەری‬ ‫ن��ەخ��ۆش��خ��ان��ەك��ەش‪ ،‬بەگرنگی‬ ‫دەزانێت‪ ،‬ژمارەی كارمەندەكانی‌و‬ ‫مووچەكانیان زیادبكرێن‪.‬‬ ‫نەخۆشخانەی فریاكەوتنی‬ ‫سلێمانی كە تاكە نەخۆشخانەی‬ ‫ب��ارە كتوپڕە تەندروستییەكانی‬ ‫سنووری پارێزگای سلێمانییە‪،‬‬ ‫وەك ه��اواڵت��ی��ی��ان ئ���ام���اژەی‬ ‫پ��ێ��دەدەن‪ ،‬كەموكورتی هەیەو‬ ‫توانای پڕكردنەوەی پێداویستی‬ ‫تەندروستیی بەپەلەی هاواڵتییانی‬ ‫نییە‪ ،‬بەتایبەت كە هەستیارترین‬ ‫حاڵەتە تەندروستییەكان روویان‬ ‫تێدەكات‪ ،‬كە به‌شێکیان لەلێواری‬ ‫مەرگەوە نزیكن‪.‬‬ ‫ك���ەری���م ع���ەل���ی‪ ،‬ك���ە لە‬ ‫خۆپیشاندانی (‪ )17‬شوباتدا‪،‬‬ ‫لەبەردەم لقی (‪)4‬ی پارتی له‌‬ ‫سلێمانی بریندار ب��ووە‪ ،‬ئاماژە‬ ‫بە بوونی كەمتەرخەمیی دەكات‬ ‫ل��ە نەخۆشخانەی فریاكەوتنی‬ ‫سلێمانی‪ ،‬كاتێك بە مەبەستی‬

‫به‌رده‌م نه‌خۆشخانه‌ی فریاکه‌وتنی سلێمانی ‬

‫فۆتۆ‪ :‬بێستوون محه‌مه‌د‬

‫ناوبراو‪ ،‬گلەیی لەوە دەكات‪،‬‬ ‫كە نەخۆشخانەی فریاكەوتن‪ ،‬لەبەر‬ ‫بچووكیی شوێنەكەیان‌و كەمیی‬ ‫كارمەندەكانیان‪ ،‬لە حاڵەتی ئاوادا‬ ‫كە برینداری زۆر روویان تێبكات‪،‬‬ ‫ناتوانن چارەسەری هەمووی بكەن‌و‬

‫دەڵێت‪« :‬ئ��ەو كەموكووڕییانە‪،‬‬ ‫خەتای كارمەند‌و دكتۆرەكانی‬ ‫نەخۆشخانەی فریاكەوتن نییە‪،‬‬ ‫ئ��ەوە ك��ەم��وك��ووڕی��ی حكومەتە‬ ‫كە ناتوانێت نەخۆشخانەیەكی‬ ‫ف��ری��اك��ەوت��ن��ی گ����ەورە ب��ۆ ئ��ەم‬

‫چ��ارەس��ەرك��ردن��ی گ��وازراوەت��ەوە‬ ‫بۆ ئەو نەخۆشخانەیە‌و دەڵێت‪:‬‬ ‫«ب��ە ب��ری��ن��داری��ی‪ ،‬گەیاندیانمە‬ ‫نەخۆشخانەی فریاكەوتن‪ ،‬لەدوای‬ ‫(‪)20‬خ��ول��ەك هاتن ب��ەالم��ەوە‌و‬ ‫چ��ارەس��ەری��ان ب��ۆك��ردم‌و لەبەر‬

‫كەمیی شوێن‌و زۆری��ی ژم��ارەی‬ ‫بریندار‪ ،‬منیان لەسەر زەوییەكە‬ ‫دانا‌و سەرمای كاشییەكان پشتمی‬ ‫سڕكردبوو‪ ،‬ئه‌و فیشەكانه‌ی كە‬ ‫لەناو قاچمدا بوون‪ ،‬ئەوەندەیان‬ ‫ئازار نەدام»‪.‬‬

‫شارە دروستبكات‪ ،‬یان ژمارەی‬ ‫كارمەندەكانی بۆ زیاد بكات»‪.‬‬ ‫نەخۆشخانەی فریاكەوتنی‬ ‫سلێمانی‪ ،‬لە ساڵی (‪)2004‬دا‬ ‫دروستكراوەو شێوازی بیناكەی‬ ‫بۆ فێركاریی زانكۆ دروستكرابوو‪،‬‬ ‫ن����ەك ت��ای��ب��ەت ب���ە ح��اڵ��ەت��ە‬ ‫كتوپڕەكان‌و (‪)71‬ق��ەرەوێ��ڵ��ەی‬ ‫ب��ۆ حاڵەتە كتوپڕەكان تیایە‬ ‫ك��ە ب��ە ب���ەراورد ل��ەگ��ەڵ رێ��ژەی‬ ‫دانیشتووانی پارێزگای سلێمانی‪،‬‬ ‫كە تا ساڵی (‪ )2009‬زی��اد لە‬ ‫ملیۆنێک‌و (‪ )500‬ه��ەزار كەسە‪،‬‬ ‫ك��ەم��ە‪ ،‬ئ��ەم��ە ج��گ��ەل��ەوەی كە‬ ‫هەندێكجار حاڵەتە كتوپڕەكانی‬ ‫شارەكانی تری وەك كەركوكیشی‬ ‫بۆ دەگ��وازرێ��ت��ەوە‪ .‬به‌پێی ئه‌و‬ ‫رێ��ژه‌ی �ه‌ش ه �ه‌ر قه‌ره‌وێڵه‌یه‌کی‬ ‫نه‌خۆشخانه‌که‌ بۆ زیاتر له‌ (‪)2‬‬ ‫هه‌زار هاواڵتی سلێمانیه‌‪.‬‬ ‫ف��ەرم��ان غ��ەری��ب‪ ،‬ك��ە بە‬ ‫مەبەستی چارەسەركردنی شكاویی‬ ‫شانی گەیەنرابووە نەحۆشخانەی‬ ‫فریاكەوتنی سلێمانی‪ ،‬ئاماژەی‬ ‫ب��ە بچووكیی ی��ەك��ەك��ان��ی ئەو‬ ‫نەخۆشخانەیە كرد‌و بۆ «رۆژنامە»‬ ‫وتی‪« :‬شوێنەكەیان زۆر بچووكە‌و‬ ‫كارمەند‌و دكتۆرەكانیان فشارێكی‬ ‫زۆری���ان ل��ەس��ەرە‌و نەخۆشێكی‬

‫زۆریان الیە»‪.‬‬ ‫ه��اوك��ات بەپێی ئامارێكی‬ ‫رەسمیی نەخۆشخانەی فریاكەوتنی‬ ‫س��ل��ێ��م��ان��ی‪ ،‬ت��ەن��ی��ا لەمانگی‬ ‫ئازاری ئەمساڵدا‪ )15( ،‬هەزار‌و‬ ‫(‪ )429‬هاواڵتی وەك حاڵەتی‬ ‫كتوپڕ سەردانی نەخۆشخانەی‬ ‫فریاكەوتنی سلێمانییان كردووە‪،‬‬ ‫ك��ە دەك��ات��ە (‪ )500‬ك��ەس لە‬ ‫رۆژێكدا‪ ،‬لەبەرامبەردا ژم��ارەی‬ ‫ئ��ەو دك��ت��ۆر‌و كارمەندانەی لەو‬ ‫نەخۆشخانەیەدان‪ )303( ،‬كەسن‪.‬‬ ‫بەڕێوەبەری نەخۆشخانەی‬ ‫ف��ری��اك��ەوت��ن��ی س��ل��ێ��م��ان��ی��ش‪،‬‬ ‫وێ����ڕای ئ���ام���اژەدان ب��ە وەی‪،‬‬ ‫نەخۆشخانەكەی پێشكەوتووە‪،‬‬ ‫ن��ك��وڵ��ی��ی ل�����ەوە ن���اك���ات كە‬ ‫كەموكورتی تێدایە‪.‬‬ ‫د‪ .‬هاوار حه‌سەن نەقشبەندی‪،‬‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ری نه‌خۆشخانه‌که‌ بە‬ ‫«رۆژن��ام��ە»ی راگەیاند‪« :‬ئێمە‬ ‫پێداویستیمان زۆرە‌‪ ،‬پێویستمان‬ ‫بە زیادكردنی ژم��ارەی پسپۆڕ‬ ‫لەهەموو ب��وارە پزیشكییەكان‌و‬ ‫زیادكردنی دكتۆر‌و كارمەندە‪،‬‬ ‫چونكە ئێستا فشارێكی زۆرمان‬ ‫ل��ەس��ەرە‌و كارمەندەكانمان زۆر‬ ‫هیالكن‌و پێویستە مووچەكانیشیان‬ ‫زیادبكرێت»‪.‬‬

‫‪nawxo.rozhnama@yahoo.com‬‬

‫‪www.rozhnama.net‬‬

‫ذمارة (‪ )632‬سيَشةممة ‪2011/5/3‬‬

‫ئیسماعیل گەاڵڵەیی‪ :‬پێویستە له‌سه‌ر حكومەت‪ ،‬له‌بری ته‌رخانکردنی بودجه‌‪ ،‬ئاسانكاریی بۆ پڕۆژەی كەرتی تایبەت بکات‪.‬‬

‫لە بودجەی (‪)2011‬دا‪ ،‬شوێنی (‪ )25‬هەزار فەرمانبەر نادیارە‬

‫لێکدانه‌وه‌ی‪ :‬عەلی حەمەساڵح‬

‫‪.........................................................‬‬

‫ب��ودج��ەی (‪)2011‬ی هەرێمی‬ ‫كوردستان‪ ،‬بودجەیەكە پڕە لە‬ ‫كەلێن‌و كەموكورتی‪ ،‬لە بودجەی‬ ‫(‪)2011‬دا‪ ،‬بۆ دامەزراندنی (‪)25‬‬ ‫هەزار كەس لە ساڵێكدا‪ ،‬ترلیۆنێك‌و‬ ‫(‪ )588‬ملیار دینار بۆ پشكی‬ ‫مووچە لە بودجەی بەكاربردن‬ ‫زیادی كردووە‪ ،‬ئەم زیادكردنەش‬ ‫جێگای گومانە‪.‬‬ ‫هەرچەندە ئەوە (‪ )4‬مانگ لە‬ ‫ساڵی (‪ )2011‬تێپەڕبووەو ئەو‬ ‫بڕەپارەیەی بە ناوی دامەزراندنەوە‬ ‫تەرخانكراوە‪ ،‬تائێستا لێی خەرج‬ ‫نەكراوە‪ ،‬چونكە كەس دانەمەزراوە‪،‬‬ ‫بەاڵم گریمان داشمەزرابن‪ ،‬بەپێی‬ ‫تەرخانكردنی ئەو ترلیۆن‌و (‪)588‬‬ ‫ملیار دینارە‪ ،‬بەهۆی زیادبوونی‬ ‫مووچەی ئەو (‪ )25‬هەزار كەسەوە‪،‬‬ ‫دەبێت هەریەك لەو (‪ )25‬هەزار‬ ‫كەسە‪ ،‬مانگانە (‪ )5‬ملیۆن‌و (‪)293‬‬ ‫هەزار دینار مووچەیان هەبێت‪ ،‬كە‬ ‫ئەمەش هەرگیز وا نییە‪.‬‬ ‫ئ��ەگ��ەر ح��ك��وم��ەت��ی هەرێمی‬ ‫كوردستان‪ ،‬بڵێت‪ ،‬ئەم زیادبوونە‬ ‫ب��ەه��ۆی زی��ادب��وون��ی م��ووچ��ەی‬ ‫ف��ەرم��ان��ب��ەران��ەوەی��ە‪ ،‬ئ��ەم��ەش‬ ‫باوەڕپێكراو نییە‪ ،‬چونكە ژمارەی‬ ‫فەرمانبەرانی هەرێمی كوردستان‪،‬‬ ‫(‪ )625‬هەزار كەسە‪ ،‬ئەگەر (‪)50‬‬ ‫ه��ەزار دینار بۆ مووچەكەی هەر‬ ‫فەرمانبەرێكیش زیادبكات‪ ،‬ئەوا‬ ‫پێویستی بە (‪ )312‬ملیارو (‪)500‬‬ ‫ملیۆنە‪ ،‬كـــە ده‌ک��ات� ‌ه (‪)%19‬‬ ‫ی ئەو پارەیەی بەناوی مووچەوە‬ ‫زیادكراوە بۆ بودجەی بەكاربردن‪،‬‬ ‫ئ��ەی ك��ەوات��ە‪ ،‬ئ��ەم زیادبوونەی‬

‫بەناوی مووچەوەیە‪ ،‬بۆچی؟ بۆ‬ ‫كوێ‌‌و ك ‌ێ دەڕوات؟ ئایا دەكرێت‪،‬‬ ‫نەزانرێت ترلیۆنێك‌و (‪ )588‬ملیار‬ ‫دی��ن��ار ك��ە ئ��ەوەن��دەی بودجەی‬ ‫واڵتێكی وەك ئەرمینیایە‪ ،‬چی‬ ‫بەسەر دێت؟‬ ‫لێرەدا‪ ،‬دەتوانین بڵێین‪ ،‬نزیكەی‬ ‫ترلیۆنێك‌و (‪ )250‬ملیار دینار‪ ،‬كە‬ ‫بۆ زیادبوونی مووچەی فەرمانبەران‬ ‫دان����راوە‪ ،‬ب��ە زی����ادەوە دان���راوە‪،‬‬ ‫چونكە ئەگەر مانگانەی هەر یەك‬ ‫لەو فەرمانبەرانە‪ )600( ،‬هەزار‬ ‫دیناریش بێت كە دادەمەزرێن‪ ،‬ئەوا‬ ‫(‪ )180‬ملیار دیناری پێویستەو‬ ‫دەتوانرێت (‪ )158‬ملیار دیناریش‬ ‫تەرخانبكرێت ب��ۆ زی��ادب��وون��ی‬ ‫مووچەی فەرمانبەران‪ ،‬ئەمە جگە‬ ‫لەوەی‪ ،‬ئەو فەرمانبەرانەی كە پارە‬ ‫بۆ دامەزراندیان تەرخانكراوە‪ ،‬سێ‌‬ ‫مانگی ساڵ رۆیشتووەو دانەمەزراون‪،‬‬ ‫ئەویش هەر بگوازرێتەوە بۆ ئەو‬ ‫فەرمانبەرانەی كە ئەمساڵ بەهۆی‬ ‫ب���ەرزە م��ووچ��ەو س��ەرم��ووچ��ەوە‬ ‫مووچەكەیان زیاددەكات‪.‬‬ ‫(‪ )25‬هەزار فەرمانبەریان‪ ،‬ونن‬ ‫تەرخانكردنی پ��ارە بۆ (‪)25‬‬ ‫ه���ەزار فەرمانبەر ك��ە ل��ە ساڵی‬ ‫راب��ردوودا بە نایاسایی دام��ەزران‪،‬‬ ‫ون���ە‪ ،‬چونكە پ��ارس��اڵ‪ ،‬بەپێی‬ ‫ئەوەی كە پەرلەمانی كوردستان‪،‬‬ ‫رەزام��ەن��دی��ی ل��ەس��ەر داو وەك‬ ‫میالكات بەسەر سەرجەم وەزارەت‌و‬ ‫دامەزراوەكانی حكومەتی هەرێمی‬ ‫كوردستاندا دابەشكرا‪ ،‬بڕیاربوو‪،‬‬ ‫(‪ )9547‬كەس دابمەزرێت‪ ،‬بەاڵم‬ ‫حكومەتی هەرێمی كوردستان‪،‬‬ ‫(‪ )35‬هەزار فەرمانبەری دامەزراند‪،‬‬ ‫واتە (‪ )25‬هەزار‌و (‪ )453‬كەس بە‬ ‫«نایاسایی» دامەزران‪.‬‬ ‫گ��ری��م��ان ئ���ەم ژم���ارەی���ە‪ ،‬بە‬ ‫نایاساییش دام��ەزران‪ ،‬خۆ دەبێت‬ ‫لە بودجەدا جێگەیان بۆ بكرێتەوەو‬ ‫م��ووچ��ەی��ان ب��ۆ تەرخانبكرێت‪،‬‬ ‫ئەگەر لە بودجەی پارساڵدا‪ ،‬ئەمە‬ ‫نەكرابێت‪ ،‬بۆچی ل��ە بودجەی‬ ‫ئەمساڵدا جێگای نەكراوەتەوە؟‬ ‫ژم��ارەی فەرمانبەران‪ ،‬بەب ‌ێ ئەو‬ ‫(‪ )25‬ه���ەزار‌و (‪ )453‬كەسەی‬

‫وه‌رگیراوه‌ ب ‌ه ده‌ستکارییه‌وه‌‬ ‫ب��ە «ن��ای��اس��ای��ی» دام����ەزران لە‬ ‫پارساڵدا‪ )625( ،‬ه��ەزار كەس‬ ‫ب��ووە‪ ،‬ئەمساڵیش بڕیارە (‪)25‬‬ ‫هەزار فەرمانبەر دابمەزرێت‌و ئەوەی‬ ‫لە پ���رۆژەی ب��ودج��ەی ئەمساڵدا‬ ‫هاتووە‪ )650( ،‬هەزار فەرمانبەرە‬ ‫كە مووچەیان بۆ دیاریكراوە‪ ،‬ئەو‬ ‫(‪ )25‬هەزار فەرمانبەرەی دیكە‪،‬‬ ‫چ���ۆن‌و ل��ە ك��و ‌ێ م��ووچ��ەی��ان بۆ‬ ‫دیاریكراوە‪ ،‬ئەمە دیار نییە‪.‬‬ ‫مووچەی نائاسایی‬ ‫بەپێی ئ��ەو زانیارییانەی لە‬ ‫رۆژنامەی هاواڵتیدا باڵوكراونەتەوە‪،‬‬ ‫(‪ )960‬ك��ەس ب��ەپ��ل��ەی وەزی��ر‬ ‫خانەنشین ك��راون‪ ،‬ئەو پارەیەی‬ ‫لە ساڵێكدا دەدرێ��ت بەم (‪)960‬‬ ‫كەسە‪ )63( ،‬ملیار دینارە‪ ،‬ئەگەر‬ ‫ساڵی (‪ )2009‬ب ‌ه نموون ‌ه وەربگرین‪،‬‬ ‫ئ��ەو پ��ارەی��ەی بەتەنیا دراوە‬ ‫بەخانەنشینیی وەزیر‪ ،‬دووئەوەندەو‬ ‫نیوی ئەو پارەیەیە كە بۆ سەرجەم‬

‫پرۆژەكانی وەزارەت��ی تەندروستی‬ ‫خ��ەرج��ك��راوە‪ ،‬زی��ات��ر ل��ە (‪)800‬‬ ‫كەسی ئەم وەزیرانە‪ ،‬بەنایاسایی‬ ‫خانەنشین كراون‪ ،‬واتە بەب ‌ێ ئەوەی‬ ‫تەنیا بۆ ساتێكیش فەرمانبەر‬ ‫بوون‪ ،‬بە وەزیر خانەنشین كراون‪،‬‬ ‫ئێستا كەسانێك هەن‪ ،‬تەمەنیان‬ ‫(‪ )30‬ساڵەو بە ب ‌ێ ئ��ەوەی بۆ‬ ‫ساتێكیش فەرمانبەر بووبن‪ ،‬بە‬ ‫وەزی��ر خانەنشین ك��راون‪ ،‬بەپێی‬ ‫وتەی بیالل سلێمانی پەرلەمانتار‪:‬‬ ‫«‪ 4000‬هەزار كەس راوێژكارن لە‬ ‫كوردستاندا»‪ ،‬ئەمە جگە لەوەی‬ ‫ك��ە زانیارییەكان ئ��ام��اژە ب��ەوە‬ ‫دەك���ەن‪ ،‬كە بە پلەی بریكاری‬ ‫وەزی���ر‌و ب��ەڕێ��وەب��ەری گشتیی‌و‬ ‫یاریدەدەری بەڕێوەبەری گشتیی‌و‬ ‫چەند پلەیەكی دیكە‪ ،‬نزیكەی‬ ‫(‪ )3‬هەزار كەس بە «نائاسایی»‬ ‫مووچە وەردەگرن‌و لە بری ئەوەی‬ ‫فەرمانبەری حكومەت بن‪ ،‬كادیری‬ ‫حیزبن‪.‬‬

‫بازاڕەكان پڕده‌بن ل ‌ه مریشکی قەدەغەكراو‬ ‫به‌دواداچوونی‪ :‬رۆژنامە‬

‫‪.......................................................‬‬

‫داواكاریی دانیشتووانی سلێمانی‬ ‫بۆ مریشكی زیندوو‪ ،‬رۆژ لەدوای رۆژ‬ ‫لەزیادبووندایە‌و بەم هۆیەشەوە‪،‬‬ ‫ئەگەرچی فرۆشتنی مریشكی‬ ‫زی��ن��دوو ل��ەالی��ەن حكومەتەوە‬ ‫لەناو بازاڕەكاندا قەدەغەكراوە‪،‬‬ ‫بەاڵم سەدان دووكانی فرۆشتنی‬ ‫مریشكی زیندوو كراونەتەوە‪.‬‬ ‫دك���ت���ۆر ع���ەب���اس ع��ەل��ی‪،‬‬ ‫ب��ەڕێ��وەب��ەری گشتیی سامانی‬ ‫ئ��اژەڵ‌و ڤێتێرنەری لە وەزارەت��ی‬ ‫ك��ش��ت��وك��اڵ‪ ،‬ج���ەخ���ت ل���ه‌وه‌‬ ‫دەك��ات��ەوە‪ ،‬ئ��ەو مریشكەی كە‬ ‫ئێستا لەبازاڕەكاندا بەزیندوویی‬ ‫دەفرۆشرێت‪ ،‬قەدەغەیە‌و مەترسی‬ ‫ه��ەی��ە ب��ۆ س��ەر تەندروستیی‬ ‫هاواڵتییان‪ .‬بەاڵم‪ ،‬ئێستا رێگەیان‬ ‫لێناگیرێت‌و گەڕەكەكان بوونەتە‬ ‫شوێنی فرۆشتنی مریشكی زیندوو‪.‬‬ ‫لەبارەی هۆكاری چاوپۆشیكردن‬ ‫لە فرۆشتنی مریشكی زیندووەوە‪،‬‬ ‫دكتۆر عەباس بۆ «رۆژن��ام��ە»‬ ‫وتی‪« :‬كاتی خۆی‪ ،‬ئیجرائاتمان‬ ‫ك���رد‪ ،‬ب���ەاڵم بەالیەنێكی ت��ردا‬ ‫شكایەوە‪ ،‬گوایە بەزۆرەمل ‌ێ رێگە‬ ‫لە بازاڕی هاواڵتییان دەگیرێت»‪.‬‬ ‫ناوبراو‪ ،‬ئەوەشی خستەڕوو‪:‬‬ ‫«ئێستا ب��ازگ��ەك��ان ك���راوەن‪،‬‬ ‫ل��ەئ��ێ��ران‌و ب��اش��ووری عێراقەوە‬

‫حیزب لە وەزارەتی دارایی‬ ‫نزیكەی (‪ )20‬ه��ەزار كادیری‬ ‫حیزبیی‪ ،‬فەرمانبەرن لە وەزارەتی‬ ‫دارای����ی‌و ل��ە ب��ەڕێ��وەب��ەرای��ەت��ی��ی‬ ‫رێكخراوەكان‪ ،‬بەب ‌ێ ئ��ەوەی بۆ‬ ‫ساتێكیش دەوام بكەن‪ ،‬بۆنموونە‪،‬‬ ‫ئ���ەن���دام م��ەڵ��ب��ەن��د‪ ،‬م��ووچ��ەی‬ ‫بەڕێوەبەری تەنفیزیی وەردەگرێت‪،‬‬ ‫دەیان كادیری حیزبیی‪ ،‬مووچەی‬ ‫راوێ��ژك��ارو ب��ەڕێ��وەب��ەری گشتیی‬ ‫وەردەگ��رن‪ ،‬سااڵنە پارەیەكی زۆر‬ ‫لە بودجەی گشتیی بۆ ئەم كادیرە‬ ‫حیزبییانە دەڕوات‪ ،‬كە بەنایاسایی‬ ‫كراونەتە فەرمانبەر‪.‬‬ ‫ئەگەر لە ژمارەی فەرمانبەرانی‬ ‫وەزارەت��ی دارایی‌و ئەو مووچانەی‬ ‫بۆیان تەرخاندەكرێت‪ ،‬بڕوانین‪ ،‬ئەم‬ ‫راستییە دەردەكەوێت‪.‬‬ ‫پ��ار س��اڵ‪ ،‬وەزارەت���ی دارای��ی‪،‬‬ ‫(‪ )37‬هەزار‌و (‪ )788‬مووچەخۆری‬ ‫هەبوو‪ ،‬بەشێكی زۆری��ان كادیری‬ ‫حیزبین‪ ،‬لە ساڵێكدا (‪ )559‬ملیار‬

‫(‪ )592‬ملیۆن دینار‬ ‫بۆ سۆپەرماركێتێك تەرخان دەكرێت‬ ‫به‌دواداچوونی‪ :‬پشتیوان‌و دیاری‬

‫‪.......................................................‬‬

‫«مریشکی زیندوو‪ ،‬فرۆشی زیاتره‌ ل ‌ه مریشکی به‌ستوو»‬ ‫م��ری��ش��ك دێ���ت ب���ۆ ه��ەرێ��م��ی‬ ‫كوردستان‪ ،‬ئەمەش كێشەیەكی‬ ‫زۆر گ���ەورە دروس���ت دەك���ات‌و‬ ‫نەخۆشیی باڵودەكاتەوە‪ ،‬چونكە‬ ‫ئێستا ئێران نەخۆشیی ئەنفلۆنزای‬ ‫باڵندەی تێدایە»‪.‬‬ ‫ن���زی���ك���ەی پ��ێ��ن��ج س��اڵ��ە‪،‬‬ ‫حكومەتی هەرێمی كوردستان‪،‬‬ ‫ق���ەدەغ���ه‌ك���ردن���ی س��ەرب��ڕی��ن��ی‬ ‫مریشكی زیندووی راگەیاندووە‪،‬‬ ‫ل���ەس���ەرەت���ادا‌و ل��ە پ��ارێ��زگ��ای‬ ‫سلێمانیدا‪ ،‬زۆرب���ەی دووكانی‬

‫مریشكفرۆشەكان داخران‌و تەنیا‬ ‫رێگە بەسەربڕینخانەكانی بازیان‌و‬ ‫ران��ی��ە درا مریشك سەرببڕن‪،‬‬ ‫ل��ەه��ەم��ان��ك��ات��ی��ش��دا مریشكی‬ ‫ب��ەس��ت��ووش ل�����ەدەرەوەی واڵت‬ ‫هاوردە بكرێت‪.‬‬ ‫د‪ .‬ع���ەب���اس‪ ،‬ب���اس ل���ەوە‬ ‫دەكات‪ ،‬كە حكومەت لەئێستادا‬ ‫بەرنامەیەكی بەدەستەوەیە بۆ‬ ‫زی��ادك��ردن��ی بەرهەمی ناوخۆ‪،‬‬ ‫دابەزاندنی نرخی بەرهەمی ناوخۆ‬ ‫كە بتوانێت ركابەری بەرهەمی‬

‫دەرەوە بكات‪« ،‬هەر بازرگانێك‪،‬‬ ‫مریشكی ب��ەرازی��ل��ی‌و توركی‬ ‫بهێنێت‪ ،‬دەبێت ‪%20‬ی بەرهەمی‬ ‫ناوخۆش هەڵبگرێتەوە»‪.‬‬ ‫ناوبراو‪ ،‬ئاماژەی بەوەشكرد‪:‬‬ ‫حكومەت‪ ،‬وەك هاوكارییەك‬ ‫بۆ خاوەن كێڵگەكانی پەلەوەر‪،‬‬ ‫مەسرەفی سەربڕینی مریشك‬ ‫لەسەربڕینخانەكان لەئەستۆی‬ ‫خ����ۆی دەگ����رێ����ت‌و ع��ەل��ەف��ی‬ ‫مریشكیش بۆ كێڵگەكانی پەلەوەر‬ ‫دابین دەكات‪.‬‬

‫دی��ن��ار مووچەیانە‪ ،‬ك��ە (‪)469‬‬ ‫م��ل��ی��ۆن دۆالر دەك����ات‪ ،‬ئ��ەگ��ەر‬ ‫رێژەیەكی گشتیش وەربگرین‪ ،‬هەر‬ ‫فەرمانبەرێكی سەر بەم وەزارەتە‪،‬‬ ‫لە ساڵێكدا (‪ )12‬هەزار‌و (‪)429‬‬ ‫دۆالر وەردەگ���رێ���ت‪ ،‬لەكاتێكدا‬ ‫ئ��ەگ��ەر رێ��ژەی��ەك��ی گشتیی بۆ‬ ‫فەرمانبەرانی وەزارەتی پەروەردە‬ ‫وەرب��گ��ری��ن‪ )6( ،‬ه����ەزار‌و(‪)421‬‬ ‫دۆالرە‪ ،‬چونكە (‪ )143‬ه��ەزار‌و‬ ‫(‪ )314‬فەرمانبەری هەیەو مووچەی‬ ‫ساڵێكی هەمووشیان‪ ،‬ترلیۆنێك‌و‬ ‫(‪ )141‬ملیار دی��ن��ارە‌و بەپێی‬ ‫ئەم شیكردنەوەیەی س��ەرەوەش‪،‬‬ ‫م��ووچ��ەی ه��ەر فەرمانبەرێكی‬ ‫وەزارەت��ی دارای��ی‪ ،‬دوو ئەوەندەی‬ ‫مووچەی فەرمانبەرێكی وەزارەتی‬ ‫پەروەردەیە‪.‬‬ ‫ئەگەر مووچەی فەرمانبەرانی‬ ‫وەزارەتی دارایی‪ ،‬بەراورد بكەین بە‬ ‫مووچەی كارمەندو پێشمەرگەكانی‬ ‫س��ەر بە وەزارەت���ی پێشمەرگە‪،‬‬

‫س � ‌ێ ئ��ەوەن��دە دەك���ات‪ ،‬چونكە‬ ‫زۆرب��ەی فەرمانبەرانی وەزارەت��ی‬ ‫دارای�����ی ك��ە ك��ادی��ری حیزبن‌و‬ ‫بەرپرسیارێتییان هەیە‪ ،‬بە پلەی‬ ‫ب��ەرز دام���ەزراون‌و مووچەیان زۆر‬ ‫زیاترە لە فەرمانبەرێكی ئاسایی‌و‬ ‫ب��ۆ ئەمساڵیش‪ ،‬ل��ەب��ری ئ��ەوەی‬ ‫وەك هەنگاوێكی چاكسازیی‪ ،‬ئەم‬ ‫گەندەڵییە نەهێڵرێت‪ ،‬مووچەكەیان‬ ‫زۆر زیادی ك��ردووەو گەیشتووەتە‬ ‫(‪ )816‬ملیار‌و (‪ )118‬ملیۆن دینارو‬ ‫ئەگەر رێژەیەكی تێكڕایی وەربگرین‪،‬‬ ‫مووچەی كارمەندێكی وەزارەت��ی‬ ‫دارایی بۆ ئەمساڵ‪ ،‬زیاتر لە چوار‬ ‫ئەوەندەی مووچەی كارمەندێكی‬ ‫وەزارەت���ی پێشمەرگەیە‪ ،‬چونكە‬ ‫حكومەتی هەرێمی كوردستان‪،‬‬ ‫بۆ (‪ )118‬هەزار‌و (‪ )471‬كەس‪،‬‬ ‫(‪ )627‬ملیار‌و (‪ )972‬ملیۆن‬ ‫دیناری تەرخانكردووە‪.‬‬ ‫وات���ە‪ ،‬ه��ەر چ��ەن��دە ژم���ارەی‬ ‫فەرمانبەرانی وەزارەتی پێشمەرگە‪،‬‬ ‫ن��زی��ك��ەی چ�����وار ئ���ەوەن���دەی‬ ‫فەرمانبەرانی وەزارەت��ی داراییە‪،‬‬ ‫ب��ەاڵم م��ووچ��ەی تەرخانكراو بۆ‬ ‫فەرمانبەرانی وەزارەت��ی دارای��ی‪،‬‬ ‫(‪ )189‬ملیار دیناری زیاترە لە‬ ‫مووچەی فەرمانبەرانی وەزارەتی‬ ‫پێشمەرگە‪.‬‬ ‫ب��ەم پێیەش‪ ،‬م��ووچ��ەی هەر‬ ‫فەرمانبەرێكی وەزارەت��ی دارای��ی‬ ‫ك���ە ب��ەش��ی زۆری�����ان ك��ادی��ری‬ ‫حیزبن‌و بە «نایاسایی» مووچە‬ ‫وەردەگ���رن‪ )4.8( ،‬ئ��ەوەن��دەی‬ ‫مووچەی فەرمانبەرێكی وەزارەتی‬ ‫پێشمەرگەیە‪.‬‬ ‫ئ����ەوەی ج��ێ��گ��ای س��ەرن��ج��ە‪،‬‬ ‫بەپێی ئ��ەو فۆرمە فەرمییانەی‬ ‫كە حكومەتی هەرێمی كوردستان‬ ‫ناردوویەتی بۆ پەرلەمان‪ ،‬ژمارەی‬ ‫فەرمانبەرانی وەزارەتی دارایی‪ ،‬كە‬ ‫بەشێكی زۆری كادیری حیزبییە‪،‬‬ ‫ئەمساڵ (‪ )7000‬ه��ەزار كەسی‬ ‫كەمترە ل��ە پ��ارس��اڵ‪ ،‬پ��ار ساڵ‬ ‫ژم��ارەی فەرمانبەرەكانی (‪)37‬‬ ‫ه����ەزار ك���ەس ب����ووەو ئەمساڵ‬ ‫(‪ )30‬ه��ەزارە‪ ،‬دەكرێت نەزانرێت‬ ‫ئەو (‪ )7000‬فەرمانبەرە چییان‬ ‫بەسەرهاتووە؟‬

‫ل��ە ب��ودج��ەی (‪،)2011‬‬ ‫(‪ )592‬ملیۆن دی��ن��ار‪ ،‬بۆ‬ ‫راك��ێ��ش��ان��ی ت���ۆڕی ئ���او بۆ‬ ‫سوپەرماركێتی‬ ‫پ����رۆژەی‬ ‫«پێشەنگ» لە زاخۆ تەرخان‬ ‫دەكرێت‪ ،‬لەكاتێكدا پرۆژەكە‬ ‫ئەهلییە‌و بەڕێوەبەری ئاوی‬ ‫زاخۆ ئاگاداری پرۆژەكە نییە‪.‬‬ ‫لــــە ب��ودج��ەی ساڵی‬ ‫(‪)2010‬دا‪ ،‬گوژمەی (‪)592‬‬ ‫ملیۆن دینار‪ ،‬بۆ راكێشانی‬ ‫ت����ۆڕی ئ���او ب���ۆ پ����رۆژەی‬ ‫وەبەرهێنانی سوپەرماركێتی‬ ‫«پێشەنگ» لە شاری زاخۆ‌‬ ‫ت��ەرخ��ان��ك��راوەو پ��رۆژەك��ە‬ ‫ل���ە ب���ودج���ەی دەس���ت���ەی‬ ‫وەب���ەره���ێ���ن���ان���ەو م����اوەی‬ ‫(‪)200‬‬ ‫جێبەجێكردنەكەی‬ ‫رۆژە‪ ،‬ب�����ەاڵم ت��ائ��ێ��س��ت��ا‬ ‫پ��رۆژەك��ە نەچووەتە ب��واری‬ ‫جێبەجێكردنەوە‌و لە پرۆژە‬ ‫ب��ـ��ـ��ـ��ەردەوام��ەك��ان��ی ساڵی‬ ‫(‪)2011‬ش��دا‪ ،‬هەمان پارەی‬ ‫بۆ تەرخانكراوەتەوە‪.‬‬ ‫بەپێی بەدواداچوونێكی‬

‫م��ەی��دان��ی��ی «رۆژن���ام���ە»‪،‬‬ ‫سۆپەرماركێتی «پێشەنگ»‪،‬‬ ‫دەكەوێتە بەرامبەر زانكۆی‬ ‫زاخ���ۆ ل��ە دووری���ی (‪2‬ك��م)‬ ‫لە ناوەندی ش��ار‪ ،‬ه��ەروەك‬ ‫ب��ەپ��ێ��ی زان��ی��اری��ی��ەك��ان‪،‬‬ ‫خاوەنی سۆپەرماركێتەكە‪،‬‬ ‫كەسێكی نزیكی بەرپرسێكی‬ ‫ب���ااڵی پ��ارت��ی دیموكراتی‬ ‫كوردستانە‪.‬‬ ‫هاوكات‪ ،‬ع��ارف سەعید‪،‬‬ ‫ب��ەڕێ��وەب��ەری ئ��اوی زاخ��ۆ‪،‬‬ ‫ئەوەی خستەڕوو‪ :‬لە زاخۆ‪،‬‬ ‫سۆپەرماركێتی «پێشەنگ»‬ ‫هەیە‪ ،‬بەاڵم بێئاگایی خۆی‬ ‫ل��ە پ��رۆژەك��ە دەرب���ڕی‌و بە‬ ‫«رۆژن���ام���ە»ی راگ��ەی��ان��د‪:‬‬ ‫«راك��ێ��ش��ان��ی ت����ۆڕی ئ��او‬ ‫ب��ۆ پ���رۆژەی وەبەرهێنانی‬ ‫سۆپەرماركێتی پێشەنگ لە‬ ‫شاری زاخۆ‪ ،‬كۆنە‌و لەبیرم‬ ‫نییە ئ��ەو بودجەیەی بۆی‬ ‫تەرخانكراوە چەندە»‪.‬‬ ‫وتیشی‪« :‬ن��ازان��م‪ ،‬ئەو‬ ‫پرۆژەیە هی كێیە‪ ،‬ئاگاداری‬ ‫ئەو پرۆژەیە نیم»‪.‬‬ ‫له‌ به‌رامبه‌ردا ئەندامێكی‬ ‫لیژنەی دارای���ی‌و كاروباری‬

‫ئ��اب��ووری��ی ل��ە پەرلەمانی‬ ‫كوردستان‪ ،‬ئەوە دەخاتەڕوو‪:‬‬ ‫ئەو پرۆژەیە‪ ،‬حكومیی نییە‌و‬ ‫پرۆژەی كەرتی تایبەتە‪.‬‬ ‫ئیسماعیل گ��ەاڵڵ��ەی��ی‪،‬‬ ‫ئەندامی لیژنەی دارای���ی‌و‬ ‫ك���اروب���اری ئ��اب��ووری��ی لە‬ ‫پەرلەمانی كوردستان‪ ،‬بە‬ ‫«رۆژن���ام���ە»ی راگ��ەی��ان��د‪:‬‬ ‫«تەرخانكردنی بودجە بۆ‬ ‫ئەو پرۆژەیە‪ ،‬بەهەدەردانی‬ ‫سامانی گشتییە‌و ناكرێت‬ ‫بودجەی بۆ تەرخانبكرێت‪،‬‬ ‫چونكە پێویستە حكومەت‬ ‫ئ��اس��ان��ك��اری��ی ب��ۆ پ���رۆژەی‬ ‫كەرتی تایبەت بكات‪ ،‬نەك‬ ‫بودجەی بۆ تەرخان بكات»‪.‬‬ ‫ه���ەروەك وت��ی��ش��ی‪« :‬لە‬ ‫دانیشتنێكی لیژنەی دارایی‬ ‫پ��ەرل��ەم��ان��ی ك��وردس��ت��ان��دا‪،‬‬ ‫ك��ە وەزی�����ری پ�لان��دان��ان��ی‬ ‫هەرێمی كوردستان ئامادەی‬ ‫ب���وو‪ ،‬پێمانڕاگەیاند؛ كە‬ ‫تەرخانكردنی بودجە بۆ ئەو‬ ‫سۆپەرماركێتە‪ ،‬نایاساییە‪،‬‬ ‫ب��ەاڵم وەزی���ری پ�لان��دان��ان‪،‬‬ ‫بیانووی بۆ ئەو مەسەلەیە‬ ‫هێنایەوە»‪.‬‬

‫‪nawxo.rozhnama@yahoo.com‬‬

‫ذمارة (‪ )632‬سيَشةممة ‪2011/5/3‬‬

‫سفرەكانی سەر دراوی عێراقیی؛ بە یاسا الدەبرێن‬

‫رۆژن��ام��ە‪ :‬بانكی ناوەندی‬ ‫عێراق‪ ،‬هەوڵدەدات لە رێگای‬ ‫پڕۆژەیاسایەكەوە‪ ،‬كە ئاڕاستەی‬ ‫ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراقی‬ ‫دەكات‪ ،‬سفرەكانی سەر دراوی‬ ‫نیشتمانیی الببات‪.‬‬

‫دوو شارۆچكە لەسەر دەریای مەینەتیی‬ ‫ئەمین جاف‬ ‫دانیشتووانی شارۆچكەی تەقتەق‌و قادركەرەم لەسەر دەریای‬ ‫نەوت دەژین‪ ،‬كەچی ژیانی مەینەتیی بەسەردەبەن!!‬ ‫لەدنیادا خۆشگوزەرانیی دانیشتووانی هەر ناوچەیەك‪ ،‬پابەندە‬ ‫بە بنەمای ئابووریی سەروەت‌و سامانە سروشتییەكان‌و دەوڵەمەندیی‬ ‫ئەو ناوچەیەو هەڵكەوتەو پێگە ئابوورییەكەی‪ ،‬بۆ نموونە دەوترێت؛‬ ‫فاڵن شار ئابوورییەكەی بەهێزە‪ ،‬چونكە كانزای ئاسن‌و نەوت‌و‪...‬‬ ‫تاد‪ ،‬تیادایە‪ ،‬یاخود لەسەر رووبارەو ناوچەیەكی گەشتوگوزارییە‪،‬‬ ‫بەمجۆرە دانیشتووانەكەی خۆشگوزه‌رانە‪.‬‬ ‫ساڵی پار باس لەوەدەكرا كۆمپانیایەكی بیانیی بۆ دەرهێنانی‬ ‫نەوت لەگەرمیان‪ ،‬بەپێی رێكەوتننامەیەكی لەگەڵ حكومەتی‬ ‫هەرێمدا گرێبەستێكی ئیمزاكردووە‪ ،‬بۆ ئەوە (‪ )٢٠٠‬ملیۆن دۆالر لەو‬ ‫ناوچەیه‌دا بۆ كارە خزمەتگوزارییەكان خەرج بكات!‪ )٢٠٠( .‬ملیۆن‬ ‫دۆالر پارەی (‪ )٢‬ملیۆن بەرمیل نەوتە‪ ،‬كە عێراق لە (‪ )١٠‬سه‌عاتدا‬ ‫هەناردەی دەكات‪ ،‬یاخود هەرێم لە (‪ )٢٠‬رۆژدا دەینێرێتە دەرەوە‪.‬‬ ‫خەڵكی ناوچەكە دەپرسن؛ ئ��ەم پرۆژەیە لەسەر خاكی‬ ‫باوباپیرانی ئەو خەڵكەی گەرمیان‪ ،‬بۆ سەدان ساڵی داهاتوو‬ ‫دادەمەزرێت لە ناوجەرگەی دێهاتە كاولكراوەكاندا‪ ،‬لەسەر كەالوەی‬ ‫ئەنفالكراوان‪ ،‬تا دەیان ساڵی تر‪ ،‬كە بە بەهای سەدان ملیار دۆالر‬ ‫نەوت‌و غازی لێ دەردەهێنرێت لە بەرژەوەندیی كێدایە؟ لە كاتێكدا‬ ‫هێشتا دێهاتەكانی خاوەن ئەو بیرە نەوتانە بەكەالوەیی ماونەتەوە‬ ‫بێ ئەوەی دەستی ئاوەدانكردنەوەی بۆ درێژ بكرێت‪.‬‬ ‫«ق���ادرك���ەره‌م‌و ت��ەق��ت��ەق» دوو ش��ارۆچ��ك��ەی هاوكێشەو‬ ‫هاومەینەتیی‪ ،‬بەدرێژایی مێژووی دڕندایەتی بەعس ئەم دوو ناوچە‬ ‫لەژێر رەحمەتی چاودێریی‌و تۆپبارانی كۆپتەرەكانی بەعسدا بوون‪،‬‬ ‫ئەم دوو ناوچەیه‌ هاوشێوەن لەزۆر الیەنەوە‪ ،‬هەردوو ناچه‌که‌ لەسەر‬ ‫دوو دەریای نەوتن‪ ،‬بێئەوەی هیچ كەسێك لە دانیشتووانەكەی‬ ‫لەپاڵ ئەو سامانەدا بحەسێتەوە‪ ،‬هەردوو ناوچەكە خەڵكەكانی‬ ‫ئەنفالكراون‪.‬‬ ‫لەكاتێكدا بە ناوەڕاستی هەریەكە لەو دوو شارۆچكەیه‌دا‬ ‫رووبارێكی ئاوی گەورە تێدەپەڕێت‪ ،‬بێئەوەی دانیشتووانی ناوچەكە‬ ‫هیچ سوودێك لەو ئاوە وەربگرن‪ ،‬سەر بەهەریەكە لەو شارۆچكانە‬ ‫زیاد لە (‪ )٥٠‬گوند خاپوور كراوە‪ ،‬دانیشتووانەكەی ئێستا لە‬ ‫ناوچەكانی دیکه‌ی كوردستاندا‪ ،‬لە كۆمەڵگەكاندا ژیانی نەبوونیی‬ ‫بە ئاواتی ئاوه‌دانكردنەوەی دێهاتەكان بەسەر دەبەن‪.‬‬ ‫شارۆچكەی تەقتەق‪ ،‬هێڵی پێشەوەی بەرەكانی جەنگ بووە‪،‬‬ ‫گوندەكانی (ئیلئنجاغ‪ ،‬قسەرۆك‪ ،‬بەردەسپی)‌و دەیان گوندی تر‬ ‫لەو ناوچەدا بەر شااڵوی ئەنفال كەوتن‪ ،‬وا بۆ (‪ )١٥‬ساڵ دەچێت‬ ‫تەراتێن بەپارەی نەوتی شیواشۆكەوە دەكرێت‪ ،‬بە بەرچاوی‬ ‫پاشماوەی ئەنفالەكانەوە‪ ،‬كەچی ئەمڕۆ كەسوكاری ئەو فیداكارانە‬ ‫بۆیان نییە داوای كەمترین مافی ئاسایی خۆیان بكەن‪ ،‬لە كاتێكدا‬ ‫كە ماڵەكانیان لە سەر دەریایەك لە نەوت‌و غازە‪.‬‬ ‫شارۆچەی قادركەرەم‌و گوندەكانی دەورووبەری‪ ،‬كە ژمارەیان‬ ‫زی��اد لە (‪ )٥٦‬گوندە‪ ،‬لەسەر دەریایەكی بێبنی ن��ەوت‌و غاز‬ ‫دەژین‪ ،‬لە كاتێكدا كە بە بەرچاوی ئەو خەڵكە ره‌شوڕووتەوە‬ ‫رۆژانە بەدەیان هەزار بەرمیل نەوت‌و غاز بە دۆالری ئەمریكیی‬ ‫دەفرۆشرێت‪ ،‬كۆمپانیا بیانییەكان لەناو كێڵگەكانی باووباپیرانی‬ ‫شەهیدانی شۆڕشەكانی كوردستاندا تەراتێن دەك��ەن‪ ،‬خاوەنی‬ ‫ئەو زەوییانە ئێستا لە ئۆردووگا زۆرەملێكانی مەدینە شۆڕش‬ ‫بەكولەمەرگی ژیان بەسەر دەبەن‪.‬‬

‫لەدوای ئەوەوە دێت كە بانكی‬ ‫ن���اوەن���دی‪ ،‬ل��ەس��ەر ت��وان��ای‬ ‫دراوی ناوخۆیی لە ئاڵوێری‬ ‫ئابووریی ناوخۆ‌و دەرەوە‌و بڕی‬ ‫مامەڵە ئابوورییەكان‌و ئاستی‬ ‫ت��وان��ای دراوی نیشتمانیی‬

‫م��ەزه��ەر محەمەد ساڵح‪،‬‬ ‫راوێ��ژك��اری بانكی ن��اوەن��دی‬ ‫ع��ێ��راق‪ ،‬ب��ە «رۆژن���ام���ە»ی‬ ‫«س�����ەب�����اح»ی ع��ێ��راق��ی��ی‬ ‫راگ���ەی���ان���د‪« :‬رێ��ك��خ��س��ت �ن‌و‬ ‫داڕشتنی ئ��ەم پڕۆژەیاسایە‪،‬‬

‫هەڵسەنگاندووە»‪.‬‬ ‫راوێژكاری بانكی ناوەندی‬ ‫عێراق‪ ،‬لەبارەی كاریگەرییەكانی‬ ‫ئ��ەو گ��ۆڕان��ك��اری��ی��ەی دراوی‬ ‫ن��ی��ش��ت��م��ان��ی��ی��ەوە‪ ،‬وت��ی��ش��ی‪:‬‬ ‫«بەوریاییەوە مامەڵە لەگەڵ‬

‫ئ���ەم ه��ەن��گ��اوەدا دەك��ەی��ن‪،‬‬ ‫بەتایبەت الب��ردن��ی سێ‌ سفر‬ ‫لە دراوی ناوخۆ‪ ،‬پشگیریی‬ ‫ت���وان���ای دراوی ع��ێ��راق��ی��ی‬ ‫دەك��ات لە سندووقی نەختی‬ ‫نێودەوڵەتیدا»‪.‬‬

‫دەستەی بااڵی وەبەرهێنان‬ ‫بەب ‌ێ كێبڕكێ‌‪ ،‬پڕۆژە دەداتە كۆمپانیاكان‬ ‫بەدواداچوونی‪ :‬رۆژنام ‌ه‬ ‫‪................................‬‬ ‫ح���ك���وم���ەت���ی ه��ەرێ��م��ی‬ ‫كوردستان‪ ،‬بەبێ ئەنجامدانی‬ ‫كەمكردنەوەی ئاشكراو كێبڕكێ‪،‬‬ ‫ب��ای��ی زی��ات��ر ل��ە (‪ )16‬ملیار‬ ‫دینار‪ ،‬پرۆژە دەداتە ژمارەیەك‬ ‫ك��ۆم��پ��ان��ی��ای وەب��ەره��ێ��ن��ان‌و‬ ‫ش��ارەزای��ان��ی ئابووریش‪ ،‬ئەوە‬ ‫بەپێچەوانەی یاسا‌و رێساكان‬ ‫دەزانن‪.‬‬ ‫دەستەی بااڵی وەبەرهێنان كە‬ ‫سەرۆكی حكومەت سەرۆكایەتیی‬ ‫دەكات؛ بە بڕیارێك‪ ،‬بایی زیاتر‬ ‫لە (‪ )16‬ملیار دینار‪ ،‬پرۆژەی‬ ‫دروستكردنی چه‌ند قوتابخانەو‬ ‫خوێندنگایه‌ک دەدات���ە چه‌ند‬ ‫كۆمپانیایه‌کی وەب��ەره��ێ��ن كە‬ ‫پ����رۆژەی‬ ‫نیشتەجێبوونیان کارکردن له‌ یه‌کێک له‌ پڕۆژه‌کانی نیشته‌جێبوون له‌ سلێمانی‬ ‫ئەنجامداوە‪ ،‬بەبێ ئەوەی پێشتر‬ ‫ئ��ەو پ��رۆژان��ە راب��گ��ەی��ەن��رێ�ن‌و بۆ ئەنجامدانی ئ��ەو پ��رۆژان�ە‌و ئەنجامدانی هەموو ئەو پرۆژانەی‬ ‫نیشتەجێبوون‬ ‫كۆمپانیاكان ل��ەڕێ��ی ت��ەن��دەرو بەپێی بڕیارەكەش‪ ،‬ئەولەویەت س��ن��دووق��ی‬ ‫ك��ەم��ك��ردن��ەوەی نهێنییەوە‪ ،‬ب��ۆ دروستكردنی قوتابخانەو دەیانگرێتەوە‪ ،‬ئەو پارەیەشی‬ ‫پرۆژەكانیش كە بۆ پرۆژەكان تەرخانكراوە‪،‬‬ ‫نەخۆشخانەیە‪،‬‬ ‫كێبڕكێ بكەن‪.‬‬ ‫لە پرۆژە پێشنیازكراوەكانی دەدرێنە كۆمپانیای جێبەجێكاری ئەولەویەتمان داوە بە قوتابخانەو‬ ‫س��اڵ��ی (‪)2011‬ی ه��ەرێ��م��ی ی��ەك��ەك��ان��ی نیشتەجێبوون‌و ن��ەخ��ۆش��خ��ان��ەو ل��ەب��ەرئ��ەوەی‬ ‫كوردستاندا‪ ،‬حكومەتی هەرێم ئەگەر ئەوان نەیانتوانی بیكەن‪ ،‬پێداویستی سەرەتایی ئەو یەكە‬ ‫ئێستاش‬ ‫ب��ڕی (‪ )31‬م��ل��ی��ارو (‪ )366‬ئ��ەوك��ات��ە پ��رۆژەك��ە دەخرێتە نیشتەجێبوونانە‪،‬‬ ‫ملیۆن دیناری بۆ پرۆژەكانی تەندرەوە‌و دەدرێتە كۆمپانیای بەشێكی زۆری��ان هاواڵتییانیان‬ ‫وەبەرهێنان تەرخانكردووە‌و لەو دیكە‪ ،‬ئەوەش بەسەرپەرشتی‌و چوونەتە ن��اوی��ان‪ ،‬ب��ۆ ئ��ەوەی‬ ‫رێ��ژەی��ەش‪ ،‬نزیكەی (‪ )13569‬رەزامەندیی فەرمانگەو وەزارەتە ن��ەك��ەون��ە ك��ێ��ش��ەوە‌و زووت���ر‬ ‫نیشتەجێبن لەو یەكانەدا»‪.‬‬ ‫ملیار دینار بۆ دروستكردنی پەیوەندیدارەكان»‪.‬‬ ‫ج��گ��ە ل���ەو پ���ارەی���ەی كە‬ ‫دەستەی بااڵی وەبەرهێنان‪،‬‬ ‫قوتابخانەو بنكەی تەندروستی‬ ‫جۆری (‪)D‬ی��ە‪ ،‬بۆ پرۆژەكانی پ��ێ��ك��ه��ات��وون ل���ە س���ەرۆك���ی بڕیارە ئەمساڵ بۆ ئەو پرۆژانە‬ ‫نیشتەجێبوون‌و راستەوخۆش حكومەتی هەرێم وەك سەرۆكی خەرجبكرێت‪ ،‬لە بودجەی ساڵی‬ ‫ئ��ەو پ��رۆژان��ە دراون���ەت���ە ئەو دەستەكەو جێگرەكەی‌و وەزیرانی (‪)2010‬ش�����دا‪ ،‬ب��ۆ ه��ەم��ان ئەو‬ ‫ك��ۆم��پ��ان��ی��ای��ان��ەی ك��ە خ��ۆی��ان دارای �ی‌و ئابووریی‪ ،‬بازرگانیی‌و پرۆژانە‪ ،‬زیاتر لە (‪ )3‬ملیار دینار‬ ‫پ��ی��ش��ەس��ازی��ی‪ ،‬ش��ارەوان��ی��ی‪ ،‬تەرخانكراوەو ساڵی راب��ردوو‬ ‫یەكەكانیان دروستكردووە‪.‬‬ ‫ئ�����ەن�����دازی�����ار ع���ەزی���ز پالندانان كشتوكاڵ‌و سەرۆكی دەست بەكاركردن كراوە تێیاندا‪،‬‬ ‫بۆ ئەمساڵیش بڕێكی دیكەی‬ ‫سەعید‪ ،‬ل��ێ��پ��رس��راوی یەكەی دەستەی وەبەرهێنان‪.‬‬ ‫س��ەب��ارەت بە ئەنجامدانی بودجەیان بۆ دانراوەتەوە‪.‬‬ ‫س��ەرپ��ەرش��ت��ی��اری پ��رۆژەك��ان‬ ‫شارەزایانی ئابووریی بواری‬ ‫خزمەتگوزارییەكانی‬ ‫ل��ە وەب��ەره��ێ��ن��ان��ی سلێمانی‪ ،‬پ���رۆژە‬ ‫ب��ە «رۆژن���ام���ە»ی راگ��ەی��ان��د‪ :‬دیكەش‪ ،‬عەزیز سەعید‪ ،‬وتی‪ :‬وەبەرهێنانیش‪ ،‬پێدانی پرۆژە‬ ‫«بەبڕیارێكی ئەنجومەنی بااڵی «بەپێی یاسا‪ ،‬حكومەت پرۆژە بەبێ كێبڕكێ‌و كەمكردنەوە‪،‬‬ ‫وەبەرهێنان‪ )10( ،‬ملیار دینار خزمەتگوزارییەكان دەگەیەنێتە بەپێچەوانەی یاسا‌و رێساكان‬ ‫ت��ەرخ��ان��ك��راوە ب��ۆ پ��رۆژەك��ان��ی سنووری پرۆژەكان‌و پرۆژەكانی دەزان��ن‌و دەڵێن‪« :‬بڕیارەكانی‬ ‫وەب��ەره��ێ��ن��ان‪ ،‬ئ���ەوان���ەی كە دیكەی ناوەوەی وەكو‪ :‬ئاوو ئاوەڕۆ حكومەت‪ ،‬تەنیا لە خزمەتی‬ ‫س��ن��دووق��ی ن��ی��ش��ت��ەج��ێ��ب��وون لەسەر كۆمپانیایە كە جێبەجێیان وەبەرهێنەكاندان‌و رەچاوی یاسا‌و‬ ‫دەی��ان��گ��رێ��ت��ەوە‪ ،‬دەس��ەاڵت��ی��ش ب��ك��ات‪ ،‬ب���ەاڵم ب��ۆ پ��رۆژەك��ان��ی رێساكان ناكرێت»‪.‬‬ ‫عومەری حاجی عینایەت‪،‬‬ ‫دراوەت����ە س��ەرۆك��ی دەس��ت��ەی ن��ەخ��ۆش��خ��ان��ەو ق��وت��اب��خ��ان��ە‪،‬‬ ‫وەبەرهێنان كە گرێبەست بكات رێنمایی لەدەستەوە هەیە بۆ ش��ارەزای ب��واری وەبەرهێنان‪،‬‬

‫جەختدەكاتەوە‪« :‬دەبێت هەموو‬ ‫پرۆژەیەك‪ ،‬بخرێتە كەمكردنەوەو‬ ‫كێبڕكێوە‪ ،‬ن��ەك راستەوخۆ‬ ‫بدرێتە كۆمپانیاكان‪ ،‬بەاڵم بەپێی‬ ‫گرێبەست لەگەڵ كۆمپانیاكانی‬ ‫وەبەرهێنان لەكاتی كێبڕكێدا‪،‬‬ ‫ئەگەر نرخەكان نزیك ب��وون‪،‬‬ ‫ی��ان وەك��ی��ەك ب��وون‪ ،‬ئەوكاتە‬ ‫ئ��ەول��ەوی��ەت ب��ۆ كۆمپانیای‬ ‫ج��ێ��ب��ەج��ێ��ك��اری پ��رۆژەك��ان��ی‬ ‫وەبەرهێنانە»‪.‬‬ ‫ل��ەب��اری ب��ڕی��اری پێدانی‬ ‫ئ��ەو پ��رۆژان��ەدا راستەوخۆ بە‬ ‫كۆمپانیاكان‪ ،‬وت��ی‪« :‬بەپێی‬ ‫یاسای وەبەرهێنان‪ ،‬ناتوانرێت‬ ‫ئ��ەوە بكرێت‪ ،‬بەپێی یاسای‬ ‫ب��ەڵ��ێ��ن��دەرای��ەت��ی��ش‪ ،‬دەب��ێ��ت‬ ‫پرۆژەكان رابگەیەنرێن‪ ،‬ئەوەی‬ ‫حكومەت كردوویەتی‪ ،‬نەگونجاوە‪،‬‬ ‫هیچ یاسایەكی دیكەش رێگە‬ ‫بەوە نادات‪ ،‬ئەوە سەرپێچییەكە‬ ‫كە دەستەی وەبەرهێنان گوایە‬ ‫بۆ هاندانی وەبەرهێنەرەكان‬ ‫ك��ردووی��ەت��ی‪ ،‬بەپێی یاساش‬ ‫پ���رۆژەی خزمەتگوزاریی ئاوو‬ ‫ئ��اوەڕۆو كارەباو شەقام‪ ،‬تەنیا‬ ‫دەگەیەنرێتە سنووری پرۆژەكان‪،‬‬ ‫لەگەڵ ئ��ەوەی لە گرێبەستی‬ ‫ئەنجامدانی هەندێك لە پرۆژەكانی‬ ‫نیشتەجێبوونیشدا‪ ،‬پ��رۆژەی‬ ‫ق��وت��اب��خ��ان��ەو نەخۆشخانەش‬

‫دەخ��رێ��ت��ە س���ەر كۆمپانیای‬ ‫وەبەرهێن»‪.‬‬ ‫س��ەب��ارەت بە ئەنجامدانی‬ ‫ئ��ەو پ��رۆژان��ەش‪« ،‬رۆژن��ام��ە»‬ ‫پ��ەی��وەن��دی��ی ك���رد ب��ەچ��ەن��د‬ ‫وەبەرهێنێكەوە‪ ،‬رایانگەیاند‪:‬‬ ‫«ت��ەرخ��ان��ك��ردن��ی ب��ودج��ە بۆ‬ ‫پ���رۆژەی قوتابخانەو بنكەی‬ ‫تەندروستی‪ ،‬ب��ۆ ئ��ەو یەكەی‬ ‫ش��ێ��وازی‬ ‫نیشتەجێبوونانە‌و‬ ‫جێبەجێكردنەكەشی‪ ،‬پەیوەندیی‬ ‫بە بڕیاری حكومەتی هەرێمەوە‬ ‫هەیە‪ ،‬نەك داواكاریی خۆیان»‪.‬‬ ‫لە پرۆژە پێشنیازكراوەكاندا‪،‬‬ ‫ج��ی��اوازی��ی ه��ەی��ە ل��ەب��ودج��ەی‬ ‫ت���ەرخ���ان���ك���راو ب���ۆی���ان‪ ،‬بۆ‬ ‫دروس���ت���ك���ردن���ی ب��ن��ك��ەی��ەك��ی‬ ‫ت��ەن��دروس��ت��ی��ی ج���ۆری (‪،)D‬‬ ‫(‪ )173‬م��ل��ی��ۆن دی���ن���ار‪ ،‬بۆ‬ ‫قوتابخانەیەكی (‪ )18‬پۆلیی‪،‬‬ ‫(‪ )1‬ملیار‌و (‪ )428‬ملیۆن دینار‬ ‫تەرخانكراوە‪ ،‬بۆ قوتابخانەیەكی‬ ‫(‪ )30‬پۆلیی‪ )2( ،‬ملیارو (‪)640‬‬ ‫ملیۆن دینار تەرخانكراوە‪ ،‬بۆ‬ ‫قوتابخانەیەكی (‪ )27‬پۆلیی‬ ‫بۆ پ��رۆژەی «ش��اری ئاشتی»‪،‬‬ ‫بڕی (‪ )1‬ملیارو (‪ )224‬ملیۆن‬ ‫دانراوە‪ ،‬بۆ دروستكردنی هەمان‬ ‫قوتابخانە بۆ پ��رۆژەی «شاری‬ ‫زێڕین»‪ )1( ،‬ملیار‌و (‪)326‬‬ ‫ملیۆن دینار تەرخانكراوە‪.‬‬

‫پترۆ دۆالر؛ بۆ خانەقین سەرف ناكرێت‬ ‫راپۆرتی‪ :‬گەرمیانی حەمەی پوور‬ ‫‪.................................‬‬ ‫ق�����ەزای خ��ان��ەق��ی��ن پ���ارەی‬ ‫پترۆدۆالری‪ ،‬پێنادرێت‪ ،‬ئەگەرچی‬ ‫چەندین بیرە ن��ەوت لەسنووری‬ ‫ئ��ەو ق��ەزای��ەدا ب��ودج��ەی گشتیی‬ ‫عێراق زیاتر دەكەن‌و قایمقامی ئەو‬ ‫قەزایەش‪ ،‬داوای تەرخانكردنی ئەو‬ ‫بۆ خانەقین پارەیە دەكات‪.‬‬ ‫رۆژنامەنووسان‌و رۆشنبیران‌و‬ ‫چاالكوانانی كۆمەڵی مەدەنیی‪،‬‬ ‫سەرەتای ئەمساڵ‪ ،‬كەمپه‌ینێكیان‬ ‫رێكخست بۆ تەرخانكردنی بڕی (‪)1‬‬ ‫دۆالر بۆ هەر بەرمیلە نەوتێك كە‬ ‫لەشاری خانەقین دەردەهێنرێت‪،‬‬ ‫ئەمەش بە مەبەستی بوژاندنەوەی‬ ‫شارەكەیان‪.‬‬ ‫ن���ادی���ە س���اڵ���ح‪ ،‬ئ��ەن��دام��ی‬ ‫كەمپه‌ینەكە ب��ە «رۆژن��ام��ە»ی‬ ‫راگ��ەی��ان��د‪« :‬ئ����ەوەی جێگەی‬

‫نیگەرانیی ئێمەیە‪ ،‬بێهەڵویستیی‬ ‫بەرپرسانە لە بەرامبەر خواردنی‬ ‫مافی قەزای خانەقین‪ ،‬كە تا ئێستا‬ ‫وەدەنگ نەهاتوون لەسەر ئەوەی‬ ‫كە دابینكردنی بەشێك لە داهاتی‬ ‫نەوتی ناوچەكە بۆ قەزای خانەقین‪،‬‬ ‫مافێكی یاساییەو شارەكەمانی لێ‬ ‫بێبەشكراوە»‪.‬‬ ‫ئ��ەو چ��االك��وان��ەی خانەقین‪،‬‬ ‫ئ�����ام�����اژەی ب�������ەوەش ك����رد‪:‬‬ ‫«بێبەشكردنی ق��ەزای خانەقین‬ ‫لە بڕیاری پترۆدۆالرو داهاتی ئەو‬ ‫ن��ەوت��ەی هەیەتی‪ ،‬لەكاتێكدایە‬ ‫كە خانەقین یەكێكە لە ناوچە‬ ‫نەوتییەكانی عێراق‌و سەرچاوەیەكی‬ ‫گرنگی داهاتی نەوتی عێراقە»‪.‬‬ ‫پ���ەرل���ەم���ان���ی ع���ێ���راق‪ ،‬لە‬ ‫پەسەندكردنی بودجەی (‪)2010‬وە‪،‬‬ ‫مادەیەكی تایبەت بەو پارێزگایانە‬ ‫پەسەندكرد؛ كە ن��ەوت‌و گازیان‬ ‫تێدایە‌و بەپێی ئەو مادەیە‪ ،‬هەر‬ ‫بەرمیلە نەوتێك‪ ،‬یان هەر (‪)150‬‬

‫کرێکارێکی پااڵوگه‌یه‌کی نه‌وت‬

‫م��ەت��ر س��ێ ج��ا گ��ازێ��ك ك��ە لەو‬ ‫پارێزگایە دەردەهێنرێت‪ ،‬بڕی (‪)1‬‬ ‫دۆالری دەدرێتەوە بە پڕۆژەكانی‬ ‫پارێزگاكە خۆی‪.‬‬ ‫د‪ .‬بایەزید حەسەن‪ ،‬ئەندامی‬ ‫لیژنەی نەوت‌و گاز لە ئەنجومەنی‬ ‫نوێنەرانی عێراق‪ ،‬روونیكردەوە‪:‬‬ ‫«ئ��ەو بڕیارە‪ ،‬م��اوەی دوو ساڵە‬ ‫دەرچووە‪ ،‬بەاڵم گرفتەكە لەوەدایە‬ ‫كە لە یاساكەدا هاتووە‪ ،‬دەبێت‬ ‫ئەو داهاتە بۆ پارێزگا بێت‪ ،‬نەك‬ ‫قەزاو ناحیە‪ ،‬بۆیە ئەو پارەیەی لە‬ ‫سیستمی پترۆدۆالر لە نەفتخانە‬ ‫بەدەستدەهێنرێت‪ ،‬دەدرێ��ت بە‬ ‫پارێزگای دیالە‪ ،‬نەك خانەقین»‪.‬‬ ‫ئەو پەرلەمانتارەی فراكسیۆنی‬ ‫گ���ۆڕان‪ ،‬وتیشی‪« :‬ئ��ەگ��ەر هیچ‬ ‫بڕێك لەو پارەیە تەرخان نەكرێت‬ ‫بۆ خانەقین‪ ،‬پێویستە پارێزگای‬ ‫دیالە لەو پارەیە بەشیان بدات»‪.‬‬ ‫ناوبراو جەختی ل �ه‌وه‌ش كردەوە‬ ‫كە بەدواداچوون بۆ ئەو كێشەیە‬

‫دەك��ەن‌و هەوڵی چارەسەركردنی‬ ‫دەدەن‪.‬‬ ‫بەرپرسانی ئیداریی ناوچەكە‪،‬‬ ‫ئاشكرای ناكەن‪ ،‬چەند بیرە نەوت‬ ‫لەقەزای خانەقیندا هەیە‌و رۆژانە‬ ‫چەند بەرمیل نەوت دەردەهێنرێت‪،‬‬ ‫بەاڵم ئەوە روونە كە ئەو بڕەنەوتەی‬ ‫كە لە خانەقین دەردەهێنرێت‪،‬‬ ‫بۆ پااڵوتنی‪ ،‬بەخاویی رەوان��ەی‬ ‫پااڵوگەی دۆرە دەكرێت‪.‬‬ ‫م��ح��ەم��ەد م����ەال ح��ەس��ەن‪،‬‬ ‫قایمقامی قەزای خانەقین‪ ،‬لەبارەی‬ ‫رێ���ژەی ن��ەوت��ی دەره��ێ��ن��راو لە‬ ‫خانەقین بە «رۆژنامە»ی راگەیاند‪:‬‬ ‫«ئەو نەوتەی لە بیرە نەوتەكانی‬ ‫نەفتخانە دەردەهێنرێت‪ ،‬بڕەكەی لە‬ ‫رۆژێكەوە بۆ رۆژێكی تر جیاوازەو‬ ‫ێ جاریش ه��ەر نەوتی لێ‬ ‫هەند ‌‬ ‫دەرناهێنرێت‪ ،‬ئەو نەوتەش كە لێی‬ ‫دەردەهێنرێت‪ ،‬رەوانەی پااڵوگەی‬ ‫دۆرە دەكرێت»‪.‬‬ ‫سەبارەت بە هۆكاری سوودمەند‬

‫نەبوونی ق��ەزاك��ەش ل��ە بڕیاری‬ ‫پ���ت���رۆدۆالر‪ ،‬قایمقامی ق��ەزای‬ ‫خانەقین‪ ،‬وتی‪« :‬قسەمان لەگەڵ‬ ‫پارێزگای دیالە ك��ردووە‪ ،‬بەڵێنی‬ ‫ئەوەمان پێدراوە كە بەشی قەزای‬ ‫خانەقین ل��ە پ���ارەی پ��ت��رۆدۆالر‬ ‫دەخرێتە سەر بودجەی تەواوكاریی‪،‬‬ ‫بەاڵم تائێستا لە داهاتی نەوتی‬ ‫نەفتخانە‪ ،‬هیچ پارەیەك نەدراوە بە‬ ‫خانەقین»‪.‬‬ ‫ل��ەگ��ەڵ ئ���ەوەی ك��ە مافێكی‬ ‫یاسایی خۆشیانە‪ ،‬لەهەمانكاتدا‬ ‫ق������ەزای خ��ان��ەق��ی��ن ل�����ەڕووی‬ ‫خزمەتگوزاریشەوە‪ ،‬پێویستیی‬ ‫ب��ەب��ودج��ەی��ەك��ی زی���ات���رە بۆ‬ ‫ئاوەدانكردنەوەی شارەكە‪.‬‬ ‫رەشید حسێن‪ ،‬ئەندامێكی تری‬ ‫كەمپه‌ینی دابینكردنی پترۆدۆالر‬ ‫بۆ خانەقین‪ ،‬بە «رۆژن��ام��ە»ی‬ ‫راگەیاند‪« :‬قەزای خانەقین‪ ،‬لەهەر‬ ‫شوێنێكی تر زیاتر پێویستی بەو‬ ‫بڕەپارەیەی پترۆدۆالر هەیە‌»‪.‬‬

‫‪nawxo.rozhnama@yahoo.com‬‬

‫‪www.rozhnama.net‬‬

‫ذمارة (‪ )632‬سيَشةممة ‪2011/5/3‬‬

‫وته‌بێژی کۆمه‌ڵی ئیسالمی کوردستان‪ :‬هیچ هەڵوێستێكمان نییە‪.‬‬

‫داهـاتـووی جـیـهـاد؛ بـ ‌ێ بـن الدن‬ ‫پڕۆفایلی بن الدن‬

‫هەڵوێستی حیزبەكەیان وتی‪:‬‬ ‫«هیچ هەڵوێستێكمان نییە»‪.‬‬ ‫ئەو‪ ،‬ئەوەی دووپاتكردەوە‪ ،‬كە‬ ‫مەكتەبی سیاسیی حیزبەكەیان‬ ‫ب��ڕی��اری��داوە هیچ هەڵوێستێك‬ ‫لەوبارەیەوە دەرنەبڕێت‪.‬‬ ‫لەالیەكی دی��ک��ەوە‪ ،‬شوان‬ ‫قەاڵدزەیی‪ ،‬وتەبێژی بزووتنەوەی‬ ‫ئیسالمیی ك��وردس��ت��ان‪ ،‬دوای‬ ‫دەربڕینی نیگەرانیی ل��ەوەی‬ ‫كێشەكانی ن��ێ��وان الیەنەكان‬ ‫گەیشتوونەتە ئ��ەو شوێنەی‬ ‫پەناببرێتە بەر كوشتن‪ ،‬وتی‪:‬‬ ‫«ئێمە هێشتا هیچ هەڵوێستێكمان‬ ‫نییەو دەبێت وەك مەكتەبی‬ ‫سیاسیی دابنیشین‌و زیاتر‬ ‫قسەی لێبكەین»‪ ،‬هەڵوێستی‬ ‫ئەم دوو پارتە كە رابردوویەكی‬ ‫هەیە‪،‬‬ ‫چەكداریی‪-‬جیهادییان‬ ‫ئ��ەوە دەردەخ����ات ك��ە رەوت��ی‬ ‫ئیسالمیی ل��ە ه��ەرێ��م��دا‪ ،‬بە‬ ‫حەزەرێكی زۆرەوە لەو بابەتە‬ ‫دەڕوانێت‪.‬‬

‫دوای (‪ )10‬س��اڵ ب���ەدواداگ���ەڕان لە‬ ‫ئەشكەوتەكاندا‪ ،‬دواج���ار ئوسامە بن‬ ‫الدن‪ ،‬سەرۆكی رێكخراوی «تیرۆریستی»‬ ‫ئەلقاعیدە‪ ،‬رۆژی یەكشەممە‌و لە هێرشێكی‬ ‫سوپای ئەمریكادا بۆ سەر كۆشكێكی رازاوە‬ ‫لە نزیك «ئیسالم ئاباد» ك��وژرا‪ ،‬باراك‬ ‫ئۆباما‪ ،‬سەرۆكی ویالیەتە یەكگرتووەكانی‬ ‫ئەمریكا‪ ،‬لە وتارێكی تەلەفزیۆنیدا وتی‪:‬‬ ‫«ل��ە شەوێكی وەه����ادا‪ ،‬ب��ەو خێزانانە‬ ‫دەڵێین؛ كە ئەزیزانیان لە جەنگی دژی‬ ‫تیرۆری ئەلقاعیدە لەدەستداوە‪ ،‬عەدالەت‬ ‫پیادەكرا»‪ .‬ئۆباما‪ ،‬وتارەكەی دوای نزیكەی‬ ‫(‪ )10‬ساڵ لە هێرشە تیرۆرستییەكەی سەر‬ ‫سەنتەری بازرگانی جیهانی پێشكەشكرد‪،‬‬ ‫كە (‪ )3000‬كەسی تێدا كوژراو دەوترێت‬ ‫ئوسامە بن الدن‪ ،‬رێكخەری سەرەكیی بووە‪.‬‬ ‫بن الدن‪ ،‬كێ‌ بوو؟!‬ ‫ئ��وس��ام��ە ب��ن م��ح��ەم��ەد ب��ن ع��ۆز بن‬ ‫الدن‪ ،‬ل��ە دای��ك��ب��ووی ساڵی (‪)1957‬ی‬ ‫سعودیەی عەرەبی ب��وو‪ ،‬ئوسامە كوڕی‬ ‫خێزانێكی ملیۆنەری سعودی‌و دامەزرێنەی‬ ‫گرووپی جیهادی «ئەلقاعیدە» بوو‪ ،‬كە‬ ‫بەرپرسیاربوو لە تەقاندنەوەی سەنتەری‬ ‫بازرگانی جیهانیی‌و چەند هێرشێكی دیكەی‬ ‫وەك تەقاندنەوەی باڵیۆزخانەكانی ئەمریكا‬ ‫لە كینیاو تەنزانیا‪ ،‬بەوهۆیەشەوە ببووە‬ ‫ئامانجی سەرەكیی جەنگی دژی تیرۆر‪ ،‬كە‬ ‫ئەمریكا بەرپای كردبوو‪.‬‬ ‫ب��ن الدن‪ ،‬کۆلێژی ك��ارو كارگێڕیی‬ ‫لە زانكۆی شا عەبدولعەزیز خوێندووە‪،‬‬ ‫هەندێكیش پێیانوایە؛ لە ساڵی (‪)1976‬دا‬ ‫ئەندازیاری مەدەنی تەواوكردووە‪ ،‬دواتریش‬ ‫بە تەفسیركردنی قورئان‪ ،‬كاری خێرخوازیی‌و‬ ‫نووسینی شیعرەوە خەریكبووە‪ ،‬لە تەمەنی‬ ‫حەڤدە ساڵیدا بن الدن‪ ،‬یەكەم ژنی هێناوەو‬ ‫بەپێی تۆڕی هەواڵی (‪)CNN‬ی��ش‪ ،‬بن‬ ‫الدن‪ ،‬چوار ژنی هێناوەو (‪ )26-24‬منداڵی‬ ‫هەیە‪ ،‬بن الدن‪ ،‬باوەڕی بەوە هەبوو‪ ،‬كە‬ ‫تەنیا شەریعەتی ئیسالمیی دەتوانێت‬ ‫چ��ارەس��ەری كێشەكانی جیهانی ئیسالم‬ ‫بكات‌و تەواوی ئایدیۆلۆژیاكانی دیكە دەبێت‬ ‫دژایەتییان بكرێت‌و لەم پێناوەشدا جیهاد‬ ‫بەشێكی گ��ەورەی ئایدیۆلۆژیای ئەوبوو‪،‬‬ ‫ئەمەش پێیدەوترێت‪ ،‬قوتبیزم (ئەوانەی‬ ‫دوای فكری سەید قوتب دەكەون)‪.‬‬ ‫لە ساڵی (‪)1979‬وە‪ ،‬لەدژی هێزەكانی‬ ‫یەكێتیی سۆڤێتی پێشوو بۆ رزگاركردنی‬ ‫ئەفغانستان‌و بە هاوكاریی ئەمریكا شەڕی‬ ‫ك��رد‪ ،‬ب��ەاڵم دوای تەواوبوونی جەنگەكە‬ ‫كەوتە دژایەتی ئەمریكا‪ ،‬لە ساڵی (‪)1988‬‬ ‫داو لە ئەفغانستان گرووپی ئەلقاعیدەی‬ ‫دامەزراند بۆ پیادەكردنی حوكمی شەریعە‬ ‫لە جیهانی ئیسالم‌و ب��ەرپ��ەرچ��دان��ەوەی‬ ‫دەستێوەردانی بیانیی‪ ،‬دواتریش لە چەند‬ ‫واڵتێكی دیكەدا بنكەی دامەزراند‌و چەند‬ ‫هێرشێكی خوێناویی ك��ردە سەر بنكەو‬ ‫بارەگاكانی خۆرئاوا‪ ،‬بەتایبەت ئەمریكا‪،‬‬ ‫لە دیارترینیان هێرشی (‪)11‬ی سێپتێمبەر‬ ‫بوو‪ ،‬كە بووە هۆی هەڵگیرساندنی دوو‬ ‫جەنگی گەورە لە دژی ئەفغانستان‌و عێراق‪.‬‬ ‫ئوسامە بن الدن‪ ،‬لە رۆژی یەكشەممە‪،‬‬ ‫(‪)1‬ی ئ��ای��اری (‪‌)2011‬و لە هێرشێكی‬ ‫هێزە ئەمریكاییەكاندا‌و لەگەڵ چوار كەسی‬ ‫دیكەدا دەكوژرێت‪.‬‬ ‫ئەویش وەكو رێكخراوەكەی شوناسێكی‬ ‫ئاڵۆزی بۆ دروستبوو بوو‪ ،‬بەشێوەیەك‬ ‫خەڵكانێك ه��ەن گ��ەر گومان لە بوونی‬ ‫ئوسامەش ن��ەك��ەن‪ ،‬گومان لە راستیی‬ ‫كاراكتەری ئەو دەكەن‪ ،‬لەكاتێكدا بن الدن‪،‬‬ ‫ناسراوترین وێنەی «تیرۆریست»ی لە‬ ‫مێژووی مرۆڤایەتیدا بۆخۆی كێشا‪ ،‬هەریەكە‬ ‫لە باراك ئۆباماو جۆرج بۆشی سەرۆكی‬ ‫پێشووی ئەمریكا‪ ،‬گرتنی بن الدنیان‬ ‫كردبووە ئەولەویەتی ب��ااڵی نیشتمانیی‬ ‫خۆیان‪ ،‬رۆژی (‪)29‬ی نیسانی ئەمساڵ‌و‬ ‫پاش كاركردن لەسەر چەندین سەرچاوەی‬ ‫موخابەراتیی‪ ،‬سەرۆكی ئەمریكا فەرمانی بە‬ ‫تیمی هێرشەكە كرد‪ ،‬كە كارەكەیان ئەنجام‬ ‫بدەن‪ .‬ئەوانیش لە ماوەی كەمتر لە (‪)40‬‬ ‫دەقیقەداو لە بینایەكی گ��ەورەی شاری‬ ‫ئەبود ئابادی باكووری ئیسالم ئابادی‬ ‫پایتەختی پاكستان‪ ،‬بن الدنیان كوشت‪ ،‬لە‬ ‫ێ پیاو‌و ژنێكیش كوژران‪.‬‬ ‫هێرشەكەدا س ‌‬

‫الوازیی‌و بەردەوامیی‬

‫راپۆرتی‪ :‬شااڵو فەتاح‬

‫‪.......................................................‬‬

‫چ���ەن���د س��ات��ێ��ك دوای‬ ‫باڵوبوونەوەی هەواڵی كوژرانی‪،‬‬ ‫گ��ەڕان ب���ەدوای ن��اوی ئوسامە‬ ‫بن الدن‪ ،‬لە گوگڵدا‌و لەالیەن‬ ‫س��ای��ت��ەك��ەوە ب��ە «ب��ورك��ان»‬ ‫پێناسە ك���را‪ ،‬ئ��ەم��ەش دوای‬ ‫ئ��ەوەی بە ملیۆنان خەڵك لە‬ ‫سەرانسەری جیهانەوە بەدوای‬ ‫راستیی هەواڵەكەدا دەگەڕێن‪،‬‬ ‫كوژرانی ئوسامە بن الدن عەقڵی‬ ‫سەرەكیی رێكخراوی ئەلقاعیدەو‬ ‫دیارترین كەسێتیی جیهادیی‬ ‫ل��ە ج��ی��ه��ان��دا‪ ،‬ب��ە لێدانێكی‬ ‫یەكالییكەرەوە دادەن��رێ��ت بۆ‬ ‫گرووپە جیهادییەكان‪ .‬هەرچەندە‬ ‫تائێستا هیچ كاردانەوەیەكی‬ ‫ئ��ەوت��ۆ ل��ەالی��ەن ئەلقاعیدەو‬ ‫رێكخراوە جیهادییەكانی دیکەوە‬ ‫پیشان نەدراوە‪ ،‬بەاڵم پێدەچێت‬ ‫ئ��ەو گرووپە بەردەوامبێت لە‬ ‫كارەكانی‪.‬‬

‫الیەنگرەكانی بن الدن‬

‫لە مونتەدا عەرەبییەكانی‬ ‫الیەنگری جیهاددا‪ ،‬پەژارەیەكی‬ ‫زۆر ب��ۆ ك��وژران��ی ئەلقاعیدە‬ ‫دەرب��������ڕدرا‪ .‬ه��ەن��دێ��ك��ی��ش��ان‬ ‫پ���ێ���ی���ان���واب���وو؛ ك���ە ج��ی��ه��اد‬ ‫ب��ەردەوام��دەب��ێ��ت‪ ،‬ب��ە زمانی‬

‫نیاز سه‌عید‪:‬‬ ‫كاریگەرییەكی‬ ‫گەورەی دەبێت لەسەر‬ ‫رێبازی سەلەفی‬ ‫جیهادیی‬ ‫ع���ەرەب���ی ن����ووس����راوە‪ ،‬ئ��ەو‬ ‫دەكوژرێت‌و پەیامەكەی زیندووە‪،‬‬ ‫ی��اخ��ود كوشتنی ئ��ەو زللەی‬ ‫میهرەبانیی دەب��ێ��ت‪ ،‬یەكەم‬ ‫هەنگاوی رێكخراوی ئەلقاعیدە‪،‬‬ ‫پ��ێ��دەچ��ێ��ت ت��ۆڵ��ەك��ردن��ەوە‬ ‫ب��ێ��ت ل���ەو ئ��اه��ەن��گ��ان��ەی كە‬ ‫ل��ە جیهاندا دەگ��ێ��ڕدرێ��ن‪ ،‬بۆ‬ ‫ئەمەش موخابەراتی ئەمریكا‬ ‫خ��ۆی ئ��ام��ادەك��ردووە‪ ،‬دووەم‬ ‫ه��ەن��گ��اوی��ش��ی دی��اری��ك��ردن��ی‬ ‫سەركردەیە‪ ،‬لەڕووی مەیدانییەوە‬ ‫ك��ەس��ێ��ك��ی وەك ئ���ەن���وەر‬ ‫ئەلعەولەقی‪ ،‬ئەمریكی ‪-‬یەمەنی‪،‬‬ ‫پێدەچێت كاندیدێكی گونجاو‬ ‫بێت بۆ جێگرتنەوەی پۆستەكەی‬ ‫بن الدن‪ ،‬ئەیمەن زەواه��ی��ری‪،‬‬

‫جێگری بن الدنیش‪ ،‬كاندیدێكی‬ ‫دیارە بۆ جێگرتنەوە‪ ،‬عەولەقی‪،‬‬ ‫شێوازیی (گورگی تەنیا) لە‬ ‫ت��ی��رۆری��زم��دا پ��ەی��ڕەو دەك��ات‪،‬‬ ‫وات���ە پشتبەستن ب��ە تاكێك‬ ‫كە هەندێك ج��ار پەیوەندیی‬ ‫ب��ە گ��رووپ��ەك��ەوە نەبێت‌و لە‬ ‫م��اوەی��ەك��ی ك��ەم��دا ئەنجامی‬ ‫ب��دات بێ‌ بوونی پالنی درێ��ژ‪.‬‬ ‫جەمال حسێن‪ ،‬شارەزای بواری‬ ‫ئیسالمیی سیاسیی‪ ،‬لەبارەی‬ ‫ج��ێ��گ��رت��ن��ەوەی ب��ن الدن����ەوە‪،‬‬ ‫پێیوابوو؛ «كارێكی ئێجگار‬ ‫س��ەخ��ت دەب��ێ��ت‪ ،‬ه��ەرچ��ەن��دە‬ ‫رێكخراوەكە هەوڵدەدات بەزوویی‬ ‫كەسێك دیاریبكات‪ ،‬تا زیندوویی‬ ‫خۆی بسەلمێنێت‪ ،‬بەاڵم كارێكی‬ ‫قورس دەبێت كەسێك دیاریی‬ ‫بكرێت كە جێگەی بن الدن‌و‬ ‫بگرێتەوە»‪.‬‬

‫ئیسالمییەكانی كوردستان‪،‬‬ ‫بێهەڵوێستن‬

‫رەوت����ە ئیسالمییەكانی‬ ‫هەرێمی كوردستان بە حەزەرێكی‬ ‫زۆرەوە ل��ە بابەتی ك��وژران��ی‬ ‫بن الدن‪ ،‬دەڕوان��ن‌و ئامادەنین‬ ‫هیچ هەڵوێستێكی دیاریكراو‬ ‫بنوێنن‪ ،‬عەبدولستار مەجید‪،‬‬ ‫وتەبێژی كۆمەڵیی ئیسالمیی‬ ‫كوردستان لە وەاڵمی پرسیاری‬ ‫«رۆژن����ام����ە»دا‪ ،‬دەرب�����ارەی‬

‫خ��وان زارات��ێ��ی‪ ،‬پسپۆڕی‬ ‫رووب��ەڕووب��وون��ەوەی تیرۆر لە‬ ‫ئ���ی���دارەی ب���ۆش‪ ،‬پ��ێ��ی��واب��وو؛‬ ‫ه����ەرچ����ەن����دە ل���ێ���دان���ەك���ە‬ ‫ی��ەك�لای��ی��ك��ەرەوەی��ە‪« ،‬ب���ەاڵم‬ ‫كۆتایی بە هەڕەشەی ئەلقاعیدە‬ ‫ناهێنێت»‪ ،‬ئەو پێیوابوو؛ كە‬ ‫نەمانی بن الدن‪ ،‬دەبێتە هۆی‬ ‫نەمانی سەركردایەتی كاریزمیی‌و‬ ‫دووری����ش نییە رێ��ك��خ��راوەك��ە‬ ‫یەكگرتوویی ل��ەدەس��ت��ب��دات‪،‬‬ ‫جەمال حسێنیش‪ ،‬له‌ لێدوانێکیدا‬ ‫بۆ «رۆژنامه‌»‪ ،‬وتی‪ :‬كوشتنەكە‬ ‫«ك��اری��گ��ەری��ی م��ەع��ن��ەوی �ی‌و‬ ‫رێكخراوەیی لەسەر ئەلقاعیدە‬ ‫دەب��ێ��ت‌و الوازی دەك����ات»‪،‬‬ ‫ب��ەاڵم ئەویش وەك بەرپرسە‬ ‫ئەمریكاییەكە پێیوابوو؛ كاری‬ ‫جیهادیی‌و توندوتیژیی هەر‬ ‫دەمێنێت‌و پەیوەست نییە بە‬ ‫خودی ئوسامە بن الدنەوە‪.‬‬ ‫ن��ی��از س��ەع��ی��د‪ ،‬پسپۆڕی‬ ‫ب����واری ئیسالمیی سیاسیی‬ ‫پێیوابوو؛ بەدڵنیاییەوە كوشتنی‬ ‫بن الدن‪ ،‬كاریگەرییەكی گەورەی‬ ‫دەبێت لەسەر رێبازی سەلەفی‬ ‫جیهادیی‪.‬‬ ‫نیاز سەعید به‌ «رۆژنامه‌»ی‬ ‫وت‪« :‬رەوت�����ی ئ��ەل��ق��اع��ی��دە‬ ‫پ��ێ��ش��ت��ری��ش الوازب������وو ب���وو‪،‬‬

‫جه‌مال حسێن‪:‬‬ ‫كارێكی قورس دەبێت‬ ‫كەسێك دیاریی بكرێت‬ ‫كە جێگەی بن الدن‬ ‫بگرێتەوە‬ ‫بەتایبەت دوای ساڵی (‪.»)2001‬‬ ‫دەرب��ارەی بوونی كاردانەوە‬ ‫بۆ س��ەر ن��اوچ��ەی خۆرهەاڵتی‬ ‫ن����اوەڕاس����ت‪ ،‬ن��ی��از س��ەع��ی��د‪،‬‬ ‫پێیوابوو؛ كاردانەوەیان نابێت‪،‬‬ ‫یاخود زۆر الواز دەبێت‪« ،‬بە‬ ‫پلەی یەكەم بۆ سەر پاكستان‪،‬‬ ‫چونكە بن الدن‪ ،‬لەوێ‌ گیراوەو‬ ‫ئەگەری زۆریش هەیە موخابەراتی‬ ‫پاكستان بەشدارییان كردبێت‪،‬‬ ‫دووەمیش بۆ سەر ئەفغانستان»‪،‬‬ ‫ئەو پێیوابوو؛ هیچ مەترسییەكی‬ ‫ك���اردان���ەوە ل��ەس��ەر هەرێمی‬ ‫كوردستان‌و عێراق نییە‪ .‬جەمال‬ ‫حسێنیش‪ ،‬هاوڕابوو لەوەی‪ ،‬كە‬ ‫ئەو كوشتنە كاردانەوەی بۆ سەر‬ ‫هەرێمی كوردستان نابێت‪.‬‬

‫رێكخراوی ئەلقاعیدە‬ ‫رێكخراوی ئەلقاعیدە‪ ،‬ئاڵۆزترین‌و رێكخراو‬ ‫بووە تائێستا دروستبووبێت‪ ،‬دوای بەرپاكردنی‬ ‫دوو جەنگی نێودەوڵەتیی‪ ،‬هێشتا هەندێك‬ ‫باوەڕیان وایە‪ ،‬كە ئەلقاعیدە تەنیا شێوازێكە‬ ‫لە كاركردن‪ ،‬نەك رێكخراوێكی نێودەوڵەتیی‬ ‫خاوەن نفوز‪ .‬رێكخراوی چەكداریی ئیسالمیی‬ ‫ئەلقاعیدە لە (‪)11‬ی ئابی (‪)1988‬وە دەستی‬ ‫بەكاركردووە‪ ،‬وەك رێكخراوێكی فرەنەتەوەو‬ ‫نێودەوڵەتیی سوننی كە بانگەواز بۆ جیهاد‬ ‫دەكات لە جیهاندا‪.‬‬ ‫گرووپی ئەلقاعیدە‪ ،‬ئامانجی پیادەكردنی‬ ‫حوكمی شەریعەیە ل��ە جیهانی ئیسالم‌و‬ ‫بەرپەرچدانەوەی دەستێوەردانی بیانییەكانە لەو‬ ‫ناوچەیە‪ ،‬بۆ ئەمەش سوود لە چەندین تاكتیك‌و‬ ‫میكانیزمی‪ ،‬وەك‪ :‬خۆتەقاندنەوە‪ ،‬چاندنی‬ ‫بۆمب‪ ،‬جەنگی دەستەویەخە وەردەگرێت‪ ،‬دوای‬ ‫هێرشەكانی ئەم گرووپە بۆ سەر باڵیۆزخانەكانی‬ ‫ئەمریكا لە تەنزانیاو كینیاو هێرشكردنە سەر‬ ‫که‌شتی ئەمریكا لە یەمەن‪ ،‬گرووپەكە ناوبانگێكی‬ ‫جیهانیی پەیداكردو لە سەردەمی بیل كلنتۆنی‪،‬‬ ‫سەرۆكی پێشووتری ویالیەتە یەكگرتووەكانی‬ ‫ئەمریكاش بووە ئامانج‪ ،‬ئەمە جگە لەوەی لە‬ ‫س��ەردەم��ی ج��ۆرج بۆشی سەرۆكی پێشووی‬ ‫ئەمریكاو ب��اراك ئۆبامای سەرۆكی ئێستادا‬ ‫بووە ئەولەویەتی بااڵ‪ ،‬دوای هێرشەكانی سەر‬ ‫سەنتەری بازرگانیی جیهان‪.‬‬ ‫ئەلقاعیدە‪ ،‬ئایدیۆلۆژیای شەریعەو جیهادیزم‬ ‫پێڕەو دەك��ات‌و هەندێك پێیانوایە؛ دەرگیری‬ ‫ئایدیۆلۆژیای قوتبیزم (بیری جیهادی سەید‬ ‫قوتبی رێبەری ئیخوان موسلیمینی میسر)ە‪.‬‬ ‫ئەلقاعیدە‪ ،‬پێیوایە دەبێت واڵتانی موسڵمان‬ ‫بەتەواویی لەژێر نفوزی دەرەكییدا دەربهێنرێن‌و‬ ‫خەالفەتێكی ن��و ‌ێ ل��ە جیهانی ئیسالمدا‬ ‫دروستبكرێت‪ ،‬لە ئایدیۆلۆژیای ئەلقاعیدەدا‬ ‫هاوپەیمانێتی جولەكە ‪ -‬مەسیحایەتی ئێستا‪،‬‬ ‫كە خۆی لە هاوپەیمانێتی ئیسرائیل‪-‬ئەمریكادا‬ ‫بەرجەستە دەكات‪ ،‬بۆ تێكشكاندنی موسڵمانانە‪،‬‬ ‫بۆ ئەمەش بەالیانەوە دروستە جیهاد دژی‬ ‫ئەوانیدی رابگەیەنن‌و دەست لە مەدەنییەكانیش‬ ‫نەپارێزن‪ ،‬ئەلقاعیدە‪ ،‬پێیوایە؛ كە دەبێت بوونی‬ ‫ئایدیۆلۆژیاكانی سۆسیالیزم‪ ،‬ناسیۆنالیزم‪،‬‬ ‫دیموكراسی‪ ،‬لە جیهانی ئیسالمدا بسڕدرێنەوە‪.‬‬ ‫ئایدیۆلۆژیای ئیداریی ئەلقاعیدە بریتییە‪،‬‬ ‫لە «مەركەزییەتی بڕیارو نامەركەزیبوونی‬ ‫جێبەجێكردن»‪ ،‬بەاڵم دوای ئەوەی ئەمریكا‬ ‫جەنگی «دژی تیرۆر»ی راگەیاند‪ ،‬پێدەچێت‬ ‫سەركردایەتی ئەلقاعیدە وەك یەكەیەكی‬ ‫یەكگرتوو ن��ەم��اب��ن��ەوەو نامەركەزیبوونی‬ ‫سەرۆكایەتی‌و بڕیاری تێدا دەركەوتبێت‪ ،‬بەاڵم‬ ‫زۆرێك لە پسپۆڕان پێیانوایە؛ كە ئەلقاعیدە‬ ‫تەنیا رێكخراوێكی جیهادییە‪ ،‬نەك چەترێك بێت‬ ‫بۆ كۆكردنەوەی چەندین رێكخراوی تر‪.‬‬ ‫ئوسامە ب��ن الدن‪ ،‬ئەمیرو فەرماندەو‬ ‫رێكخەری بااڵی رێكخراوەكە بووەو دوای ئەوەی‬ ‫پێرێ (‪ )‌5/1‬لەالیەن هێزەكانی ئەمریكاوە كوژرا‪،‬‬ ‫پێدەچێت پێگەكەی ب ‌ه یەكێك لە «ئەنوەر‬ ‫ئەلعەولەوقی»‪ ،‬یاخود «ئەیمەن ئەلزەواهری»‬ ‫پڕبكرێتەوە‪ ،‬سەركردایەتی ئەلقاعیدە لەالیەن‬ ‫مەجلیسی شورا (كە پێدەچێت بیست كەس‬ ‫بن) راوێژی پێدەكرێت‪.‬‬ ‫ستراتیژی ئەلقاعیدە بۆ ساڵی (‪)2020‬‬ ‫بەپێی دۆكیۆمێنتێكی سەیف ئەلعادل‪ ،‬كە لە‬ ‫رۆژنامەی پانعەرەبی «ئەلقودس ئه‌لعەرەبی»دا‌و‬ ‫لە ساڵی (‪)2005‬دا باڵوبووەته‌وە‪ ،‬ستراتیژی‬ ‫ئەلقاعیدە بۆ ساڵی (‪ )2020‬بەمشێوەیە بووە‪:‬‬ ‫‪ .1‬هاندانی ئەمریكا بۆ داگیركردنی واڵتێكی‬ ‫مسوڵمان‪.‬‬ ‫‪ .2‬هاندانی یاخیبوونی واڵتەكە بۆ هێزە‬ ‫داگیركەرەكان‪.‬‬ ‫‪ .3‬فراوانكردنی جەنگەكە بۆ واڵتانی‬ ‫دراوسێ‌‌و خەریككردنی ئەمریكا بە جەنگێكی‬ ‫درێژخایەنەوە‪.‬‬ ‫‪ .4‬كردنی ئایدیۆلۆژیای ئەلقاعیدە بە‬ ‫ئایدیۆلۆژیای فەرمیی بەرگریی‪.‬‬ ‫‪ .5‬لە كۆتاییدا ئابووریی ئەمریكا بەهۆی‬ ‫خەریكبوون بە چەند جەنگێكەوە‪ ،‬وەك سۆڤێتی‬ ‫پێشوو‪ ،‬هەرەسدەهێنێت‌و بەمشێوەیە پشتگیریی‬ ‫ئەمریكا بۆ سەركردە عەرەبەكانی ئێستا كۆتایی‬ ‫دێت‌و دەتوانرێت خەالفەتێكی نو ‌ێ دروستبكرێت‪.‬‬ ‫ئەلقاعیدە‪ ،‬لە ئێستادا تۆڕێكی فراوانی‬ ‫لە دنیادا هەیە‪ ،‬كە پێكهاتووە لە سعودیە‪،‬‬ ‫یەمەن‪ ،‬عێراق‪ ،‬مه‌راکیش‪ ،‬سۆماڵ‪ ،‬میسر‪ ،‬لیبیا‪،‬‬ ‫پاكستان‌و ئەفغانستان‪.‬‬

‫‪nawxo.rozhnama@yahoo.com‬‬

‫ذمارة (‪ )632‬سيَشةممة ‪2011/5/3‬‬

‫یاسایەكی نوێی لێبووردنی گشتیی دەردەكرێت‬

‫رۆژن����ام����ە‪ :‬ب���ڕی���ارە ه��ەف��ت��ەی‬ ‫داه��ات��وو‪ ،‬ئەنجومەنی نوێنەرانی‬ ‫عێراق‪ ،‬خوێندنەوەی یەكەم بۆ‬ ‫پرۆژەیاسایەكی ن��وێ بكات‪ ،‬بۆ‬ ‫دەركردنی بڕیاری لێبووردنی گشتیی‬ ‫بۆ دەستگیركراوە عێراقییەكان‌و ئەو‬

‫پەرلەمان و سەرۆكایەتی‬ ‫لەژێر پرسیاردا‬ ‫هەڤاڵ كوێستانی*‬ ‫ی�����ەك ل����ە ئ���ەرك���ەك���ان���ی‬ ‫پەرلەمانتار‪ ،‬كە هەموومان لە‬ ‫یەكەم رۆژی دەستبەكاربوونمانەوە‬ ‫سوێندمان ل��ەس��ەر خ����واردووە‪،‬‬ ‫پ��ەی��ڕەوك��ردن‌و پارێزگاریكردنە‬ ‫لە دەس��ت��وور‪ ،‬لە بەرامبەر هەر‬ ‫الدان‌و پێشێلكارییەك لەالیەن هەر‬ ‫هێزو الیەنێكەوە ئەنجام بدرێ‪،‬‬ ‫هەڵنەستانی پەرلەمان‌و پەرلەمانتار‬ ‫ب��ە جێبەجێكردنی ئ��ەو ئەركه‬ ‫دەستوورییە‪ ،‬خیانەتە لەو پەیامەی‬ ‫لەپێناویدا هەڵبژێردراوە‪.‬‬ ‫ل��ە دوو مانگی راب����ردووداو‬ ‫ئەوەی لە كوردستاندا رووی��دا‪ ،‬چ‬ ‫لە قەدەغەكردنی خۆپیشاندان‌و لە‬ ‫پەالماردان‌و تەقەكردن‌و بریندار‌و‬ ‫شەهیدكردنی هاواڵتییان‌و چ لە‬ ‫گرتن‌و فڕاندن‌و ئەشكەنجەدان‌و‬ ‫مامەڵەی نامرۆڤانەی هێزەكانی‬ ‫دەسەاڵت لەگەڵ خۆپیشاندەرانداو‬ ‫دواج��اری��ش لە سەپاندنی باری‬ ‫نائاسایی‌و نایاسایی رانەگەیەنراو‪،‬‬ ‫هەموو ئەمانە پێشێلكردنی ئاشكراو‬ ‫م��ل��ه��وڕان��ەی دەس��ەاڵت��ی هەرێم‬ ‫بوون بۆ دەستوور‪ ،‬بەتایبەتیش‬ ‫ب��ۆ ه����ەردوو م���ادەی ‪27‬و ‪،28‬‬ ‫بە گوێرەی خاڵی سێی م��ادەی‬ ‫بیست‌و هەشت‪ ،‬كۆڕو كۆبوونەوەو‬ ‫خۆپیشاندانی ئاشتیانە‪ ،‬لە مافه‬ ‫س��ەرت��ای �ی‌و دەس��ت��ووری��ی��ەك��ان��ی‬ ‫خەڵكن‪ ،‬هەروا بە گوێرەی خاڵی‬ ‫یەكی م��ادەی بیست‌و حەوتیش؛‬ ‫نابێ هیچ كەسێك رووبەڕووی گرتن‌و‬ ‫لێكۆڵینەوە ببێ‪ ،‬بەبێ فەرمانی‬ ‫پێشوەختی دادوەر‪ .‬هەروا هەمان‬ ‫مادەی دەستوور‪ ،‬هەموو جۆرەكانی‬ ‫ئ��ەش��ك��ەن��ج��ەدان��ی جەستەیی‌و‬ ‫دەروون����ی‌و مامەڵەی نامرۆڤانە‬ ‫دژی هاواڵتییان قەدەغەدەكا‪ ،‬بۆیە‬ ‫هەرپێشێلكارییەكی دەستوور لە‬ ‫هەر جێیەكی عێراقدا ئەنجامبدرێ‪،‬‬ ‫ئ��ەرك��ی دەس��ت��ووری �ی‌و ئەخالقی‬ ‫پەرلەمانە بێتە دەن �گ‌و رێ لەو‬ ‫پێشێلكاریی‌و الدانانه‌ بگرێ‪ ،‬بەاڵم‬ ‫ئەوەی لە كوردستاندا دەگوزەرێ‪،‬‬ ‫لە الی��ەن پەرلەمانەوە تووشی‬ ‫كەمتەرخەمییەكی زۆر ب��ووە‪،‬‬ ‫وەك ئەوەی ئەمە لە كیشوەرێكی‬ ‫زۆر دووردا بەڕێوە بچێ‪ ،‬ئەمە‬ ‫لەكاتێكدا كە ژماریەكی بەرچاو لە‬ ‫پەرلەمانتارانی واڵتانی ئەوروپی‌و‬ ‫ری��ك��خ��راوی ن��ێ��ون��ەت��ەوەی��ی‪ ،‬بە‬ ‫ئەمنستی ئینتەرناشناڵیشەوە‪،‬‬ ‫ئیدانەی ئەو پێشێلكارییانەیان‬ ‫كردووە‌و بە نیشانەی مەترسیداریان‬ ‫لەقەڵەمداوە بۆ س��ەر پرۆسەی‬ ‫دیموكراسی لە ك��وردس��ت��ان‌و لە‬ ‫عێراقیشدا‪.‬‬ ‫راستە لەسەر ئاستی تاكتاكی‬ ‫پەرلەمانتاران ناڕەزایی‌و تووڕەیی‬ ‫زۆر ه��ەی��ە‌و چ �ە‌ن��د جارێكیش‬ ‫بەیاننامەو وتاری ناڕەزایی لەناو‬ ‫هۆڵی پەرلەماندا خوێنراونەتەوە‪،‬‬ ‫بەاڵم لەسەر ئاستی سەرۆكایەتی‬ ‫زۆر ك��ەم��ك��راوە‪ ،‬ئ��ەم��ەش هەم‬ ‫س��ەرۆك��ای��ەت��ی دەخ���ات���ە ژێ��ر‬ ‫پ��رس��ی��ارەوە‌و هەمیشە رۆڵ��ی‬ ‫پەرلەمان تا ئاستێكی مەترسیدار‬ ‫الواز دەكات‪ ،‬پەرلەمان نابێ ببێتە‬ ‫چەترێك بۆ پاراستنی رێكەوتن‌و‬ ‫سەفقاتە سیاسییەكانی نێوان‬ ‫لیستە پێكهاتووەكان لەسەر‬ ‫حسابی مافە دەستوورییەكانی‬ ‫ك ب��ە پ��اس��اوی پاراستنی‬ ‫خەڵ ‌‬ ‫پرۆسەی سیاسیی‪ ،‬چونكە هەر‬ ‫پرۆسەیەكی سیاسیی‪ ،‬دەستوور‬ ‫پشتیوانیی لێ نەكات‪ ،‬پرۆسەیەكی‬ ‫سیاسیی سەقەتەو زوو بێ یان‬ ‫درەنگ‪ ،‬تووشی شكست‌و تێكشكان‬ ‫دەبێت‪.‬‬ ‫* ئ �ه‌ن��دام��ی ئه‌نجومه‌نی‬ ‫نوێنه‌رانی عێراق‪.‬‬

‫كەسانەی كە گومانیان لەسەرەو بۆ‬ ‫دەرەوەی عێراق هەاڵتوون‪.‬‬ ‫لەوبارەیەوە ئازاد ئەبوبەكر‪،‬‬ ‫ئەندامی لیژنەی یاسایی ئەنجومەنی‬ ‫ناوبراو بە «رۆژنامە»ی راگەیاند‪:‬‬ ‫«ئ��ەو یاسایە ل��ەالی��ەن كوتلەی‬

‫سەدری «ئەحرار»ەوە پێشكەش‬ ‫ك�����راوە‌و ل��ە ل��ی��ژن��ەی ی��اس��ای��ی‬ ‫تاووتوێكراوە‌و دەنگی لەسەر دراوە‌و‬ ‫هەفتەی داهاتووش لە ئەنجومەنی‬ ‫نوێنەران‪ ،‬خوێندنەوەی یەكەمی بۆ‬ ‫دەكرێت‪.‬‬

‫ئ�����ەو پ���ەرل���ەم���ان���ت���ارە‪،‬‬ ‫ئ��اش��ك��راش��ی��ك��رد؛ ئ���ەو یاسایە‬ ‫ت���اوان���ب���اران���ی ت���ی���رۆرو م���ادە‬ ‫هۆشبەرەكان‌و گەندەڵیی ناگرێتەوە‌و‬ ‫لە هەرێمی كوردستانیش پەیڕەو‬ ‫ناكرێت‪ ،‬وتیشی‪« :‬فراكسیۆنی‬

‫دەوڵەتی یاسا تێبینییان لەسەر‬ ‫ئەو پرۆژەیاسایە هەیەو پێیانوایە؛‬ ‫ئەو كەسانەی پێشتر بە یاسایەكی‬ ‫لێبووردنی گشتیی ئ��ازادك��راون‪،‬‬ ‫ئ��ێ��س��ت��ا رۆڵ���ی���ان ل���ە هێرشە‬ ‫تیرۆریستییەكاندا هەیە»‪.‬‬

‫مالیکی دایده‌خات‌و چاره‌نووسی موسته‌شاره‌کانیش ب ‌ه نادیاریی ده‌مێنێته‌وه‌‬

‫داخستنی دادگای بااڵی تاوانه‌کان؛ گومان الی پارێزه‌رانی تاوانه‌کانی دژ ب ‌ه کورد دروستده‌کات‬ ‫راپۆرتی‪ :‬هەستیار قادر‬

‫‪........................................................‬‬

‫م����ال����ی����ك����ی‪ ،‬ب����ڕی����اری‬ ‫هەڵوەشاندنەوەی دادگ��ای بااڵی‬ ‫ت��اوان��ەك��ان��ی ع��ێ��راق دەدات‪،‬‬ ‫لەكاتێكدا كە دەی��ان مستەشار‬ ‫لەسەر تاوانەكانی رژێمی بەعس‪،‬‬ ‫دادگ��ای��ی ن��ەك��راون‌و پ��ارێ��زەری‬ ‫كەیسەكانی كوردیش لەو دادگایە‪،‬‬ ‫دەڵێت‪« :‬ناكرێت ئێستا واز لە‬ ‫قوربانییەكان بهێنیت‌و كەس‬ ‫تۆڵەو قەرەبوویان بۆ نەكاتەوە»‪.‬‬ ‫ب��ەپ��ێ��ی زان��ی��اری��ی��ەك��ان��ی‬ ‫«رۆژن���ام���ە»‪ ،‬ن���وری مالیكی‪،‬‬ ‫س���ەرۆك وەزی��ران��ی ع��ێ��راق‪ ،‬له‌‬ ‫(‪)2011/4/10‬ه‌و‌ه بە بڕیارێكی‬ ‫رەسمیی‪ ،‬دادگای بااڵی تاوانەكانی‬ ‫عێراقی هەڵوەشاندووەتەوە‪ ،‬كە‬ ‫تایبەتە بە دادگاییكردنی تاوانی‬ ‫سەرانی رژێمی بەعس‌و بەپێی‬ ‫بڕیارەكە‪ ،‬كەیسە ماوەكانی ئەو‬ ‫دادگایە‪ ،‬دەگوازرێنەوە بۆ دادگای‬ ‫تاوانی ناوەندی بەغداو بڕیاریشە‬ ‫ل��ەو ب��ارەی��ەوە‪ ،‬پرۆژەیاسایەك‬ ‫رەوان���ەی ئەنجومەنی نوێنەران‬ ‫بكات‪.‬‬ ‫ساڵح حەسناوی‪ ،‬ئەندامی‬ ‫ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق لەسەر‬ ‫فراكسیۆنی دەوڵەتی یاسا‪ ،‬بە‬ ‫«رۆژنامە»ی راگەیاند‪« :‬دادگای‬ ‫بااڵی تاوانەكانی عێراق‪ ،‬یەكێكە‬ ‫ل��ەو دام���ەزراوە ئینتیقالییانەی‬ ‫لەدەستووردا ئاماژەی پێكراوە‪،‬‬ ‫كارەكەی بۆ ماوەیەكی دیایكراوەو‬ ‫ب��ەت��ەواوب��وون��ی ك��ارەك��ان��ی لە‬ ‫دادگاییكردنی س��ەران��ی رژێمی‬ ‫ب��ەع��س‪ ،‬هەڵدەوەشێنرێتەوە‌و‬ ‫كەیسەكانیشی دەگوازرێنەوە بۆ‬ ‫دادگایەكی تر»‪.‬‬ ‫دادگ���ای ب��ااڵی تاوانەكانی‬ ‫ع��ێ��راق‪ ،‬ل��ە ‪2006/8/21‬ەوە‬ ‫دەستی بە كارەكانی ك��رد‪ ،‬بۆ‬ ‫دادگاییكردنی سەرانی تۆمەتباری‬ ‫ژێمی بەعس‪ ،‬ب��ەاڵم ژمارەیەك‬ ‫ل��ەوان��ەی س����زادرا‌ون‌و تائێستا‬ ‫س��زاك��ەی��ان ب��ەس��ەردا جێبەجێ‬

‫هۆڵی دادگای بااڵی تاوانه‌کان‬ ‫نەكراوە‪ ،‬لەوانە (سوڵتان هاشم‌و‬ ‫حوسێن رەشید تكریتی) لەسەر‬ ‫كەیسی هەڵمەتی ئەنفال‪ ،‬لەگەڵ‬ ‫ئ��ەوەی ئ��ەم دادگ��ای��ە‪ ،‬تائێستا‬ ‫(‪ )3200‬فەرمانی دەستگیركردنی‬ ‫دەرك����ردووەو بەشی زۆری ئەم‬ ‫فەرمانانەی جێبەجێ نەكراون‌و‬ ‫لە كۆی (‪ )423‬كەسی داواكراو‬ ‫لەالیەن دادگای بااڵی تاوانەكانی‬ ‫عێراقەوە‪« )285( ،‬ج��اش»ی‬ ‫كوردیان تێدایەو (‪ )58‬كەسیان‬ ‫لەناو هەرێمی كوردستاندان‌و‬ ‫تائێستا رادەستی ئەو دادگایە‬ ‫نەكراون‪.‬‬ ‫ه��اوك��ات‪ ،‬مەترسیی ئ��ەوە‬ ‫ه��ەی��ە‪ ،‬ئ��ەو تۆمەتبارانەی كە‬ ‫تائێستا دەستگیر ن��ەك��راون‪،‬‬ ‫بەتایبەت مستەشارە كوردەكان‪،‬‬ ‫چاو لە دادگاییكردنیان بپۆشرێت‌و‬ ‫ئەوانەش كە سزای لەسێدارەدانیان‬ ‫ب��ۆ دەرچ����ووە‪ ،‬ئ��ەو سزایەیان‬ ‫بەسەردا جێبەجێ نەكرێت‪.‬‬ ‫ساڵح ح��ەس��ن��اوی‪ ،‬جەخت‬ ‫لەسەر ئەوە دەكاتەوە‪ ،‬ئەوانەی‬ ‫تۆمەتیان لەسەرە‪ ،‬یان تاوانبارن‪،‬‬ ‫سزای خۆیان وەردەگرن‌و دەڵێت‪:‬‬ ‫«ئ����ەو ك��ەس��ان��ەی دەستگیر‬

‫ن��ەك��راون‪ ،‬بە غیابیی دادگایی‬ ‫دەك��رێ��ن‌و ئ��ەوان��ەش ك��ە وەك‬ ‫سوڵتان هاشم‪ ،‬سزادراون‪ ،‬دەبێت‬ ‫لەالیەن وەزارەتی دادەوە سزاكەیان‬ ‫بەسەردا جێبەجێبكرێت»‪.‬‬ ‫هەر لەوبارەیەوە‪ ،‬د‪ .‬لەتیف‬ ‫مستەفا‪ ،‬ی��اس��ان��اس‌و ئەندامی‬ ‫ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق‪،‬‬ ‫بۆ «رۆژن��ام��ە»ی روون��ك��ردەوە‪،‬‬ ‫الیەنی پشتگیریكەر لە داخستنی‬ ‫دادگای بااڵی تاوانەكان‪ ،‬ئاماژە‬ ‫ب���ەوەدەدەن كە ئەو دادگایە لە‬ ‫رووی دارای��ی��ەوە‪ ،‬بودجەیەكی‬ ‫زۆری دەوێت‌و (‪ )1300‬كارمەندی‬ ‫هەیە‌‪ ،‬وتیشی‪« :‬دادگای تاوانی‬ ‫ناوەندی عێراق‪ ،‬كە كەیسەكانی‬ ‫دادگ���ای ب��ااڵی ت��اوان��ەك��ان��ی بۆ‬ ‫دەگ���وارزێ���ت���ەوە‪ ،‬ت��ای��ب��ەت��ە بە‬ ‫دادگ��ای��ی��ك��ردن��ی تیرۆریستان‌و‬ ‫حوكمەكانی كەمتر نییە لەدادگای‬ ‫بااڵی تاوانەكان»‌‪ ،‬پێشیوابوو‪،‬‬ ‫دادگای تاوانی ناوەندی‪ ،‬لە رووی‬ ‫سەربەخۆییەوە‪ ،‬لە دادگای بااڵی‬ ‫تاوانەكان باشترە‪ ،‬بەوپێیەی‬ ‫بەشێكە لە دەسەاڵتی دادوەریی‪،‬‬ ‫ب��ەپ��ێ��چ��ەوان��ەی دادگ����ای ب��ااڵی‬ ‫تاوانەكان كە سەر بە ئەنجومەنی‬

‫وەزیران بووە‌و وەك ئەو دەڵێت‪:‬‬ ‫«كاریگەریی حیزبیی لەسەر‬ ‫بووە»‪.‬‬ ‫ئ��ەم ه��ەن��گ��اوەی مالیكی‪،‬‬ ‫گومانی الی پارێزەرانی كەیسی‬ ‫ت��اوان��ەك��ان��ی دژ ب��ە ك���ورد لە‬ ‫دادگای بااڵی تاوانەكانی عێراق‪،‬‬ ‫دروس��ت��ك��ردووە‌و عەبدولڕەحمان‬ ‫زێ��ب��اری‪ ،‬پ��ارێ��زەری داكۆكیكار‬ ‫لەمافی قوربانییانی كورد لەدادگای‬ ‫ناوبراو‪ ،‬پێیوایە‪« :‬چەند حاكم‌و‬ ‫كەسێكی تریش كە كوردن‪ ،‬لەگەڵ‬ ‫ئ��ەو پڕۆژەیاسایەی مالیكیدان‬ ‫بۆ ئ��ەوەی خانەنشین بكرێن‌و‬ ‫پ��ارەو ئۆتۆمبێل وەربگرن» بۆ‬ ‫«رۆژنامە» وتی‪« :‬كەس باسی‬ ‫ئەوە ناكات‪ ،‬ئەو هەموو خەڵكە‬ ‫م��اف��ی خ�����وراوە‪ ،‬ی����ازدە یاسا‬ ‫دەرچ��ووە بۆ قەرەبووكردنەوەی‬ ‫زەرەرم���ەن���دان���ی جینۆساید‬ ‫لەعێراقدا‪ ،‬ب��ەاڵم ك��ەس باسی‬ ‫ئەوە ناكات كە بۆچی قەرەبووی‬ ‫ئەو كەسانە ناكرێتەوە‌و ناشكرێت‬ ‫ئێستا‪ ،‬واز ل��ە قوربانییەكان‬ ‫بهێنیت‌و كەس تۆڵەو قەرەبوویان‬ ‫بۆ نەكاتەوە»‪.‬‬ ‫ئ����ەو پ�����ارێ�����زەرە‪ ،‬وت���ی‪:‬‬

‫«ل��ه‌م��اوەی راب�����ردوودا‪ ،‬چەند‬ ‫ك��ەس��ێ��ك ه���ات���ن ب���ۆ س��ك��ااڵ‬ ‫ت��ۆم��ارك��ردن‪ ،‬ب��ەاڵم نەیانهێشت‬ ‫بێنە ژوورەوەو سكااڵیان لێ‬ ‫وەرنەگرتن‪ ،‬ئەی سكااڵ وەرگرتن‬ ‫مافێكی دەستووریی نییە؟»‪.‬‬ ‫دەس���ت���گ���ی���رك���ردن���ی ئ��ەو‬ ‫تۆمەتبارانەش كە ل���ەدەرەوەی‬ ‫ع��ێ��راق��ن‪ ،‬مەترسییەكی تری‬ ‫چاالكوانانی كەیسی سزادانی‬

‫«چەند حاكم‌و كەسێكی‬ ‫تریش كە كوردن‪ ،‬لەگەڵ‬ ‫ئەو پڕۆژەیاسایەی‬ ‫مالیكیدان؛ بۆ ئەوەی‬ ‫خانەنشین بكرێن‌و پارەو‬ ‫ئۆتۆمبێل وەربگرن»‬

‫تۆمەتبارانی تاوانەكانی دژ بە‬ ‫كوردن‌و هەروەك عەلی مەحمود‪،‬‬ ‫چاالكوانی مەدەنیی‌و ئەندامی‬ ‫رێكخراوی كوردۆساید‪ ،‬ئاماژەی بۆ‬ ‫دەكات‪ ،‬ناوی دەیان كەسیان لەو‬ ‫داواكراوانە‪ ،‬داوەتە دەست پۆلیسی‬ ‫«ئەنتەرپۆل»‪ ،‬بەاڵم وتی‪« :‬ئەو‬ ‫ك��ارە‪ ،‬سوودێكی ئەوتۆی نییە‪،‬‬ ‫چونكە دەبێت لەسەر ئاستی‬ ‫حكومەتی مەركەزییدا ئەو كارە‬ ‫بكرێت‪ ،‬تا پۆلیسی نێودەوڵەتیی‬ ‫كاری لەسەر بكات»‪.‬‬ ‫ب��ەدەر لە بابەتە یاسایی‌و‬ ‫دەستوورییەكەی‪ ،‬لە ئێستادا‬ ‫دەنگۆی ئەوە هەیە كە بڕیاری‬ ‫داخ��س��ت��ن��ی دادگ������ای ب���ااڵی‬ ‫تاوانەكانی عێراق‪ ،‬رێككەوتنێكی‬ ‫سیاسیی بێت لەنێوان دەوڵەتی‬ ‫یاساو فراكسیۆنی عێراقییەدا‪،‬‬ ‫بەوپێیەی عێراقییە وەك نوێنەری‬ ‫سوننەكان‪ ،‬هەمیشە پێداگیریی‬ ‫لەسەر ئاشتەوایی نیشتمانیی‬ ‫ك�����ردووە‪ ،‬ب���ەو ئ��اراس��ت��ەی��ەی‬ ‫ك��ە ل��ێ��ب��ووردن ب��ۆ بەشێك لە‬ ‫س��ەرك��ردە سوننەكانی رژێمی‬ ‫بەعس دەربكرێت‪ ،‬كە تۆمەتیان‬ ‫ئاراستەكراوە‪ ،‬بەتایبەت سوڵتان‬ ‫هاشمی وەزیری بەرگریی رژێمی‬ ‫سەدام‌و هەروەك عەبدولڕەحمان‬ ‫زێباری‪ ،‬ئاماژەی پێدا‪ ،‬بەوپێیەی‬ ‫كە كورد كەمینەیە لەچاو ئەو دوو‬ ‫لیستەدا‪ ،‬ئەگەر زۆرە پرۆژەیاسای‬ ‫داخستنی دادگاكە لەپەرلەمان‪،‬‬ ‫تێپەڕێنن‪ ،‬بەاڵم حەسەن جیهاد‪،‬‬ ‫ئەندامی لیستی هاوپەیمانیی له‌‬ ‫په‌رله‌مانی عێراق‪ ،‬ئەوە بەدوور‬ ‫دەزان��ێ��ت داخستنی دادگ��اك��ە‬ ‫لەسەر داوای عێراقییە بێت‌و بۆ‬ ‫«رۆژن��ام��ە» وت��ی‪« :‬عێراقییە‬ ‫داوای زیاتریان لە داخستنی ئەو‬ ‫دادگایە هەیە‪ ،‬لەوانە دەركردنی‬ ‫ب��ڕی��اری ل��ێ��ب��ووردن��ی گشتیی‌و‬ ‫ئاشتەوایی نیشتمانیی»‪.‬‬ ‫* به‌رزان عه‌لی حه‌مه‌‬ ‫به‌شداریی له‌م راپۆرته‌دا کردووه‌‪.‬‬

‫زیاتر ل ‌ه (‪ )100‬ئیمزا؛ كۆدەكرێتەوە‬

‫مه‌حمود عوسمان‪ :‬به‌شێک له‌ ئه‌ندامانی کوتل ‌ه کوردییه‌کانیش‬ ‫پێیان باشه‌ سه‌رکۆمار یه‌ک جێگری هه‌بێت‬

‫راپۆرتی ‪ :‬رۆژنامە‬

‫‪.......................................................‬‬

‫ئ��ەن��دام��ان��ی ئ��ەن��ج��وم��ەن��ی‬ ‫ن��وێ��ن��ەران��ی ع��ێ��راق‪ ،‬زی��ات��ر لە‬ ‫(‪ )100‬ئیمزا بۆ كەمكرنەوەی‬ ‫ج��ێ��گ��رەك��ان��ی س����ەرۆك ك��ۆم��ار‬ ‫بۆ ی��ەك جێگر‪ ،‬كۆدەكەنەوەو‬ ‫پەرلەمانتارێكی شیعەش دەڵێت‪:‬‬ ‫«زیادكردنی ژمارەی جێگرەكانی‬ ‫س��ه‌رۆک کۆمار‪ ،‬دژ بە شەقام‬ ‫بوو‪ ،‬مەرجەعییەتیش پێی رازیی‬ ‫نییە»‪.‬‬ ‫ب��ەپ��ێ��ی زان��ی��اری��ی��ەك��ان��ی‬ ‫«رۆژن���ام���ە»‪ ،‬ژم���ارەی���ەك لە‬ ‫پەرلەمانتارانی ئیئتیالفی دەوڵەتی‬ ‫یاسا‪ ،‬كە نوری مالیكیی سەرۆك‬ ‫وەزی��ران‪ ،‬سەرۆكایەتیی دەكات‪،‬‬ ‫هەڵمەتێكی ئیمزا كۆكردنەوەیان‬ ‫ئەنجامداوە بۆ دانانی تەنیا یەك‬ ‫جێگر بۆ سەرۆك كۆمار‪ ،‬لەبری‬ ‫باری ئێستای‪ ،‬كە سێ جێگری‬ ‫دەبێت‌و ئەو داوایەیان ئاراستەی‬ ‫سەرۆكایەتیی ئەنجومەنی نوێنەران‬ ‫ك��ردووە‪ ،‬كە ژم��ارەی ئیمزاكانی‬

‫ل��ە ك��ۆی (‪ )324‬ئەندامەكەی‬ ‫ئەنجومەن‪ ،‬گەیشتووەتە زیاتر لە‬ ‫(‪ )100‬ئیمزا‪.‬‬ ‫د‪ .‬مەحمود عوسمان‪ ،‬ئەندامی‬ ‫لیستی هاوپەیمانیی كوردستان‪،‬‬ ‫یەكێكە ل��ەو پەرلەمانتارانەی‬ ‫ئیمزای لەسەر بوونی تەنیا یەك‬ ‫جێگر بۆ تاڵەبانی كردووەو وەك‬ ‫ئەو دەڵێت‪ :‬بەشێك لە ئەندامانی‬ ‫كوتلە كوردییەكانیش‪ ،‬ئیمزایان‬ ‫ك��ردووە‌و بۆ «رۆژن��ام��ە» وتی‪:‬‬ ‫«پێموایە‪ ،‬بوونی سێ جێگر بۆ‬ ‫سەرۆك كۆمار‪ ،‬زیادەیە‌و سەرۆك‬ ‫كۆمار‪ ،‬خۆی دەسەاڵتی دیاریكراو‌و‬ ‫سنووردارە‌و ناكرێت سێ جێگرو‬ ‫سێ نەسرییەو سێ دائیرەی تری‬ ‫هەبێت‌و پارەیەكی زۆری تێدا‬ ‫سەرف بكرێت‌‪ ،‬پێم باشە‪ ،‬هەر‬ ‫جێگری نەبێت»‪.‬‬ ‫عوسمان‪ ،‬ئاماژەی بەوەشدا‪،‬‬ ‫ك��ە تێڕوانینێكی زی��ات��ر لەناو‬ ‫پەرلەماندا هەیە‪ ،‬كە ئەو تەنیا‬ ‫ج��ێ��گ��رەی ب��ۆ س���ەرۆك كۆمار‬ ‫دادەنرێت‪ ،‬ژنێكی توركمان بێت‪،‬‬ ‫بەوپێیەی‪ ،‬بە وت��ەی ن��اوب��راو‪،‬‬

‫ده‌سته‌ی پێشووی سه‌رۆکایه‌تی کۆمار‬ ‫رۆڵ��ی ژن لە حكومەتدا كەمەو‬ ‫توركمانیش وەك نەتەوەی سێیەم‪،‬‬ ‫دەبێت ئەو پۆستەیان پێبدرێت‪.‬‬ ‫هەنگاونانی پەرلەمان بەرەو‬ ‫كەمكردنەوەی جێگرانی سەرۆك‬ ‫ك��ۆم��ار ب��ۆ ی��ەك جێگر‪ ،‬دوای‬ ‫ئ��ەوە دێ��ت ك��ە سەرۆكایەتیی‬ ‫كۆمار‪ ،‬پرۆژەیاسایەكی ئاراستەی‬ ‫ئەنجومەنی نوێنەران كرد بە ناوی‬ ‫جێگرانی سەرۆك كۆمارەوە‪ ،‬كە‬ ‫بەپێی ئەو یاسایە‪ ،‬كە لەالیەن‬ ‫ئەنجومەنی نوێنەرانەوە پەسەند‬ ‫كرا‪ ،‬لە مادەی یەكەمیدا‪ ،‬ئاماژە‬ ‫بەوە كراوە‪ ،‬سەرۆك كۆمار‪ ،‬بۆی‬ ‫هەیە‪ ،‬جێگرێك تا سێ جێگر‬ ‫ب��ۆ خ��ۆی دەستنیشان بكات‌و‬

‫بەپێی مادەی (‪)5‬ی یاساكەش‪،‬‬ ‫ئ��ەو جێگرانە لەالیەن س��ەرۆك‬ ‫ك��ۆم��ارەوە دەسەاڵتیان دیاریی‬ ‫دەكرێت‌و دەشتوانێت له‌سه‌رکار‬ ‫الیانبدات‪.‬‬ ‫دوای پەسەندكردنی یاسای‬ ‫جێگرانی سەرۆك كۆمار‪ ،‬هەوڵ لە‬ ‫ئارادایە بۆ هەمواركردنی یاساكە‬ ‫بۆ دانانی جێگری چوارەم كە بۆ‬ ‫توركمان بێت‪.‬‬ ‫د‪ .‬ج��ەواد ك��ازم‪ ،‬ئەندامی‬ ‫ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق‪،‬‬ ‫پەشیمانیی خۆی‌و هاوەڵەكانی‬ ‫لە پ��ەرل��ەم��ان‪ ،‬لە تێپەڕاندنی‬ ‫ئەو یاسایە نەشاردەوە‌و بوونی‬ ‫سێ جێگری س��ەرۆك كۆماری‬

‫بە بەهەدەردانی سامانی گشتیی‬ ‫لەقەڵەمدا‌و بە «رۆژن��ام��ە»ی‬ ‫راگ���ەی���ان���د‪« :‬ب����وون����ی سێ‬ ‫جێگر ب��ۆ تاڵەبانی‪ ،‬جێگەی‬ ‫نیگەرانیی‌و ناقایلی پەرلەمان‌و‬ ‫ش����ەق����ام‌و م��ەرج��ەع��ی��ی��ەت��ی‬ ‫شیعەشە‪ ،‬بەوپێیەی س��ەرۆك‬ ‫كۆمار‪ ،‬پۆستێكی تەشریفاتی‌و‬ ‫پرۆتۆكۆڵییەو پێویستی بە زیاد‬ ‫ل��ە جێگرێك نییە‌و ویستێكی‬ ‫پ��ەرل��ەم��ان��ی ه��ەی��ە ب��ۆئ��ەوەی‬ ‫جێگرەكانی بەیەكەوە دەنگیان بۆ‬ ‫نەدرێت لە پەرلەماندا»‪.‬‬ ‫م��ش��ت��وم��ڕەك��ان ل��ەس��ەر‬ ‫جێگرەكانی س��ەرۆك كۆمار‪ ،‬لە‬ ‫كاتێكدان‪ ،‬كە هەریەك لە عادل‬

‫عەبدولمەهدی‌و تاریق هاشمی‪،‬‬ ‫جێگرانی پێشووی سەركۆمار‪،‬‬ ‫لەسەر «تەكلیفی» تاڵەبانی‬ ‫لە پۆستەكانیان ب��ەردەوام �ن‌و‬ ‫ب���ەن���اوی ج��ێ��گ��ران��ی س���ەرۆك‬ ‫ك���ۆم���ارەوە‪ ،‬چاالكییەكانیان‬ ‫ل��ە م��اڵ��پ��ەری س��ەرۆك��ای��ەت��ی��ی‬ ‫كۆماردا باڵودەكرێنەوە‌و جێگری‬ ‫سێیەمیش كە خوزەیر خوزاعیی‪،‬‬ ‫پ��اڵ��ێ��وراوی حیزبی دەع��وەی��ە‪،‬‬ ‫تائێستا لە ئەنجومه‌نی نوێنەران‬ ‫كار دەك��ات‪ ،‬بەوپێیەی هیچكام‬ ‫لە سێ جێگرەكەی تاڵەبانی‪ ،‬لە‬ ‫ئەنجومەنی نوێنەراندا دەنگیان‬ ‫لەسەر نەدراوە‪ ،‬تا بەڕەسمیی لە‬ ‫پۆستەكانیان دەستبەكار بن‪.‬‬ ‫ل��ەوب��ارەی��ەوە‪ ،‬د‪ .‬مەحمود‬ ‫ع���وس���م���ان‪ ،‬ئ��اش��ك��رای��ك��رد‪:‬‬ ‫یاساییەكان ئاماژە بەوە دەكەن‪،‬‬ ‫ب��ەك��اره��ێ��ن��ان��ی ئ���ەو پۆستە‬ ‫نایاساییەو نابێت سیفەتی جێگری‬ ‫سەرۆك كۆماریان هەبێت‪ ،‬بەڵكو‬ ‫دەبێت‪ ،‬یان وەك جێگری كاتیی‬ ‫سەرۆك كۆمار‪ ،‬یان بەوەكالەت‬ ‫ناو بهێنرێن‪.‬‬

‫‪nawxo.rozhnama@yahoo.com‬‬

‫‪www.rozhnama.net‬‬

‫ذمارة (‪ )632‬سيَشةممة ‪2011/5/3‬‬

‫به‌ڕێوه‌به‌ری چاودێری و گه‌شه‌پێدانی کۆمه‌اڵیه‌تی‪ :‬كردنەوەی نەخۆشخانەی دەروونیی‪ ،‬پەیوەندیی بە ئێمەوە نییەو‬ ‫چاره‌سه‌ریش بۆ ئه‌وانه‌ی «شێت» بوون‪ ،‬ئه‌وه‌ی ‌ه فشار بخرێت ‌ه سه‌ر که‌سوکاریان بۆ ئه‌وه‌ی رێگا نه‌ده‌ن بێن ‌ه ده‌ره‌وه‌‪.‬‬

‫ل ‌ه پشده‌ر؛ (‪ )781‬نه‌خۆشی دەروونیی چاودێریی ناكرێن‬

‫ئاری ئەبوبەكر ‪-‬دانیمارك‬

‫چەند شەرمە دەسەاڵتداری‬ ‫واڵتێك بیت‌و خەڵكی واڵتەكەت‬ ‫بە «بەخشین» بژین‬

‫(هـ) یه‌کێک له‌و نه‌خۆشه‌ ده‌روونییانه‌ی دوور ل ‌ه چاودێریی حکومیی ل ‌ه ماڵی خۆیاندا به‌ند کراوه‌ ‬ ‫فەرمان چۆمانی‬

‫‪........................................................‬‬

‫م���ح���ەم���ەد‪ ،‬ت��رس��ی ه��ەی��ە‬ ‫ب��راك��ەی ب��ە ت���ەواوی «شێت»‬ ‫بێت‌و «ئەقڵ»ی لەدەستبدات‪،‬‬ ‫چونكە دوای ئ���ەوەی تووشی‬ ‫نەخۆشیی دەروونی بووە‪ ،‬خەڵك‬ ‫بە «شێت» بانگی دەكەن‌و زیاتر‬ ‫ئ���ازاری دەروون���ی دەدەن‪ ،‬هیچ‬ ‫نەخۆشخانەیەكی دەروونیش لە‬ ‫ناوچەكەیان نییە تا چاودێریی‬ ‫بكەن‪.‬‬ ‫م��ح��ەم��ەد ی���وس���ف‪ ،‬ن���اوی‬ ‫خ��وازراوی یەكێك لە كەسوكاری‬ ‫ئ��ەوان��ەی��ە ت��ووش��ی نەخۆشیی‬ ‫ده‌روون���ی���ی ب����ووە‪ ،‬داوای���ك���رد‪،‬‬ ‫نەخۆشخانەیەكی دەروون��ی��ی لە‬ ‫دەڤەرەكەیان (پشدەر‌و بتوێن)‬ ‫بكرێتەوە‪ ،‬بۆ ئ��ەوە چاودێریی‬ ‫بكرێن‌و وردە وردە ژیان بۆ براكەی‌و‬ ‫سەدانی ت��ری وەك��و براكەی لە‬ ‫ناوچەكەیان بگەڕێنرێتەوە‪ ،‬كە‬ ‫ت��ووش��ی نەخۆشیی دەروون��ی��ی‬ ‫بوون‪.‬‬ ‫ل���ە دەڤ�������ەری پ���ش���دەر‌و‬ ‫بتوێن‪ ،‬ئەو كەسانەی دووچاری‬ ‫نەخۆشیی دەروون���ی���ی ب��وون‪،‬‬ ‫نەبوونی سەنتەرێكی كۆكردنەوە‌و‬

‫چاودێریی‌و دەستگیرۆیی‪ ،‬بەرەو‬ ‫خراپتریان دەبات‪ ،‬چونكە بەپێی‬ ‫چەند ئامارێك نزیكەی (‪)800‬‬ ‫كەس كێشەی دەروونییان هەیە‬ ‫له‌و ناوچه‌یه‌دا‪.‬‬ ‫ه��اواڵت��ی��ی��ان‌و ك��ەس��وك��اری‬ ‫ئەوانەی تووشی كێشەی دەروونیی‬ ‫بوون‪ ،‬دەڵێن‪ :‬نەبوونی سەنتەرێك‬ ‫بۆ چاودێریكردنی نەخۆشەكانیان‪،‬‬ ‫ب��اری دەروون��ی��ی ئ��ەو كەسانەی‬ ‫«زۆر» خراپتر ك��ردووە‪ ،‬چونكە‬ ‫كۆمەڵگە تائێستاش بە «شێت»‬ ‫ناویان دەبات‪.‬‬ ‫ب��ەڕێ��وەب��ەری چ��اودێ��ری �ی‌و‬ ‫گەشەپێدانی كۆمەاڵیەتی بتوێن‌و‬ ‫هاواڵتییانیش رایدەگەیەنن؛ رێژەی‬ ‫ئەوانەی باری دەروونییان بەرەو‬ ‫خراپیی دەڕوات‌و دواتر لە شەقام‌و‬ ‫ك��ۆاڵن��ەك��ان دەمێننەوە‪ ،‬زیاتر‬ ‫بووە‪ .‬بۆیە كردنەوەی سەنتەرێك‬ ‫بەپێویست دەزانن‪.‬‬ ‫بەپێی ئامارێك‪ ،‬كە دەست‬ ‫«رۆژنامە» كەوتووە‪ ،‬لە سنووری‬ ‫ب��ەڕێ��وەب��ەرێ��ت��ی چ��اودێ��ری��ی‌و‬ ‫گەشەپێدانی كۆمەاڵیەتی بتوێن‪،‬‬ ‫(‪ )781‬كەس ناویان تۆمار كراوە‪،‬‬ ‫كە لەڕووی دەروونییەوە كێشەیان‬ ‫هەیە‪ ،‬لەوانە‪ )721( :‬كەسیان‬ ‫بیركۆڵن‌و (‪ )160‬كەسیشیان‬

‫ن��ەخ��ۆش��ی��ی ش��ی��زۆف��ری��ن��ی��ای��ان‬ ‫هەیەو رێژەكەشیان ب��ەردەوام لە‬ ‫زیادبووندایە‪.‬‬ ‫رۆژان��ە لەسەر شەقامەكانی‬ ‫قەزاو ناحیەكانی سنووری بتوێن‪،‬‬ ‫بە دەیان كەس لەوانەی تووشی‬ ‫نەخۆشیی دەروونیی بوون‪ ،‬یان‬ ‫«شێت» بوون‪ ،‬بە پێخاوسی‌و بە‬ ‫جلوبەرگی دڕاوەوە بەدیدەكرێن‪،‬‬ ‫بەبێ ئەوەی بایەخیان پێبدرێت‌و‬ ‫چاودێریی بكرێن‪.‬‬ ‫س��ۆران ئەحمەد‪ ،‬گەنجێكی‬ ‫ت��ەم��ەن (‪ )24‬س���اڵ‪ ،‬دەڵ��ێ��ت‪:‬‬ ‫«بەهۆی ئ��ەوەی شوێنێك نییە‬ ‫بۆ چاودێریكردنی ئەو كەسانە‪،‬‬ ‫زۆرج��ار هەندێ‌ كەس كات بەو‬ ‫شێتانە بەسەر دەبەن»‪.‬‬ ‫س����ۆران‪ ،‬وت���ی‪« :‬بەشێك‬ ‫ل��ەو شێتانەی لە شەقامەكاندا‬ ‫دەسووڕێنەوە خەڵك هەراسان‬ ‫دەك��ەن‪ ،‬داوای پ��ارە لە خەڵك‬ ‫دەك��ەن‪ ،‬یان هەندێكیان پەالمار‬ ‫دەدەن‌و بەرد دەهاوێژن»‪.‬‬ ‫ل��ەو دەڤ���ەرە‪ ،‬تائێستا هیچ‬ ‫نەخۆشخانەیەكی تایبەت بە‬ ‫كێشە دەروون��ی��ی��ەك��ان نییە‪،‬‬ ‫هیچ الیەنێكیش بۆ چاودێریی‌و‬ ‫ل��ەخ��ۆگ��رت��ن��ی ئ���ەو نه‌خۆشان ‌ه‬ ‫«ش��ێ��ت��ان��ە» ن��ی��ی��ە‪ ،‬ك���ە لە‬

‫شەقامەكاندا ب�ڵاوب��وون��ەت��ەوە‪،‬‬ ‫ئ��ەوەش گرفتی بۆ كەسوكاریان‬ ‫دروستكردووە‪.‬‬ ‫م��ح��ەم��ەد‪ ،‬وت���ی‪« :‬ئ��ەگ��ەر‬ ‫نەخۆشخانەیەكی دەروونیی لەم‬ ‫شارەدا هەبوایە‪ ،‬كارئاسانیی زۆری‬ ‫بۆ ئێمەو بۆ نەخۆشەكانیشمان‬ ‫دەبوو‪ ،‬هەم خەڵكیش لێیان بێزار‬ ‫ن��ەدەب��وون»‪ ،‬ئەو ب��ڕوای وایە؛‬ ‫ئەگەر نەخۆشخانەیەكی دەروونیی‬ ‫هەبێت‌و بەوردیی چاودێریی ئەو‬ ‫كەسانە بكات‪ ،‬ئەوا ئومێد هەیە‬ ‫«براكەم‌و دەی��ان كەسی تر كە‬ ‫ت��ووش��ی نەخۆشیی دەروون��ی��ی‬ ‫بوون‪ ،‬ژیانیان بۆ بگەڕێتەوە»‪.‬‬ ‫هەروەها وتی‪« :‬ئەوەی زیاتر‬ ‫ئ��ازاری دەروون��ی��ی ئ��ەو كەسانە‬ ‫دەدات ئەوەیە‪ ،‬بە شێت ناویان‬ ‫دەبرێت‪ ،‬ئەگەر ئەو نەخۆشخانەیە‬ ‫بكرێتەوە‪ ،‬بێگومان بەشێكی زۆر‬ ‫لە ئازارەكانیان كەمدەبێتەوە‌و‬ ‫ب����اری دەروون���ی���ی���ان جێگیر‬ ‫دەبێتەوە»‪.‬‬ ‫د‪.‬ه��ی��م��داد رەف��ی��ق سەعید‪،‬‬ ‫ب����ەڕێ����وەب����ەری چ���اودێ���ری���ی‌و‬ ‫گەشەپێدانی كۆمەاڵیەتی بتوێن‬ ‫لە ران��ی��ە‪ ،‬پێیوایە؛ چارەسەر‬ ‫بۆ ئەوانەی «شێت» ب��وون‪ ،‬لە‬ ‫ئێستادا ئەوەیە‪ ،‬فشار بخرێتە‬

‫فۆتۆ‪ :‬ئه‌رشیف‬ ‫س��ەر ك��ەس��وك��اری��ان ب��ۆئ��ەوەی‬ ‫رێگەنەدەن بێنە دەرەوە‪.‬‬ ‫لە ب��ارەی ئ��ەوان��ەی تووشی‬ ‫كێشەی دەروونیش بوون‪ ،‬وتی‪:‬‬ ‫«ك���ردن���ەوەی ن��ەخ��ۆش��خ��ان��ەی‬ ‫دەروونیی‪ ،‬پەیوەندیی بە ئێمەوە‬ ‫نییە»‪ ،‬ب��ەاڵم بە پێویستیزانی‬ ‫دەروون��ی��ی‬ ‫نەخۆشخانەیەكی‬ ‫بكرێتەوە‪.‬‬ ‫حكومەت‪ ،‬مانگانە بۆ ئەوانەی‬ ‫ت��ووش��ی ك��ێ��ش��ەی دەروون���ی���ی‌و‬ ‫بیركۆڵیی ب��وون‪ )150( ،‬هەزار‬ ‫دیناری وەك دەستگیرۆییەك بۆ‬ ‫تەرخانكردوون‪.‬‬ ‫د‪.‬ه���ی���م���داد‪ ،‬وت����ی‪« :‬زۆر‬ ‫نیگەرانم كە دەبینم ئەو شێتانە‬ ‫لەسەر شەقام دەس��ووڕێ��ن��ەوە‪،‬‬ ‫ب��ەاڵم ب��ەداخ��ەوە كەسوكاریان‬ ‫گرنگییان پێنادەن‪ ،‬بۆیە بانگەواز‬ ‫بۆ كەسوكاریان دەك��ەی��ن‪ ،‬ئەو‬ ‫پارەیە بۆ ئەوان نییە‪ ،‬بەڵكو بۆ‬ ‫خزمەتی نەخۆشەكانیانە»‪.‬‬ ‫م��ح��ەم��ەد‪ ،‬ب����رای یەكێك‬ ‫ل����ەوان����ەی ت���ووش���ی ك��ێ��ش��ەی‬ ‫دەروونیی بووە‪ ،‬وتی‪« :‬ناكرێت‬ ‫لە ماڵەوە كۆنترۆڵی ئەو كەسانە‬ ‫بكرێت‪ ،‬ئەگەرنا هیچ یەكێك لە‬ ‫كەسوكاری ئەو نەخۆشانە ئارەزوو‬ ‫ناكات؛ ئەوانە بێنە سەر شەقام»‪.‬‬

‫یانە شەوانەكانی سلێمانی دادەخرێن‬ ‫هاوژین فایەق‬

‫‪...........................................................‬‬

‫یانە شەوانەكانی سلێمانی‬ ‫دادەخرێن‌و مۆڵەتی دوو رۆژیان‬ ‫پێدەدرێت‪ ،‬تا كارە نایاساییەكانیان‬ ‫راگرن‌و سەماكارەكانیان بۆ كاری‬ ‫دیكە بەكارنەهێنن‪.‬‬ ‫ب��ەڕێ��وەب��ەرێ��ت��ی گشتیی‬ ‫گ��ەش��ت��وگ��وزار‪ ،‬ب��ۆ م���اوەی (‪)2‬‬ ‫رۆژ ســـــەرجــــەم (یـــــانە‬ ‫شەوانە)ەكانی سلێمانی دادەخات‌و‬ ‫مۆڵەتی تا رۆژی پێنجشەممەیان‬ ‫پێدەدات‪ ،‬كە پەیڕەوی سەرجەم‬ ‫ب��ڕی��ارو رێنماییە گەشتیاریی‌و‬ ‫تەندروستیی‌و ئەمنییەكان بكەن‪،‬‬ ‫ئەگەرنا بەیەكجاریی مۆڵەتەكانیان‬ ‫لێ وەردەگرێتەوە‪.‬‬ ‫م��س��ت��ەف��ا ح��ەم��ەڕەح��ی��م‪،‬‬ ‫بەڕێوەبەری كاروباری گەشتیاریی‪،‬‬ ‫ل���ە ب��ەڕێ��وەب��ەرێ��ت��ی گشتیی‬ ‫گ��ەش��ت��وگ��وزاری سلێمانی‪ ،‬ئەو‬ ‫زانیارییانەی پشتڕاستكردەوەو‬ ‫بە «رۆژنامە»ی راگەیاند‪« :‬ئەو‬ ‫شوێنانە بەناوی رێستۆرانتەوە‬ ‫مۆڵەتیان وەرگ��رت��ووە‪ ،‬لەگەڵ‬ ‫ئ��ەوەدا رێگەیان پ��ێ��دراوە وەك‬ ‫شوێنێكی گەشتیاریی گۆرانیی‌و‬ ‫مۆسیقاو سەمای تیا پێشكەش‬ ‫بكەن‪ ،‬بەاڵم زۆربەیان هەلەكەیان‬ ‫ق��ۆس��ت��ووەت��ەوەو ب��ێ��س��ەروب��ەر‬ ‫خەڵكیان هێناوە‪ ،‬بەوهۆیەشەوە‬ ‫چەندین شەڕو ئاژاوە روویداوە»‪.‬‬

‫لە ناوچە گەشتیارییەكانی‬ ‫دەورووب���ەری سلێمانیدا‪)10( ،‬‬ ‫یانە هەن‪ ،‬كە گۆرانیی‌و سەمایان‬ ‫تێدا دەكرێت‪ ،‬جگە لەوەی لەناو‬ ‫ش��اری سلێمانی‌و ل��ە شەقامی‬ ‫سالمدا‪ ،‬بەناوی رێستۆرانتەوە‬ ‫یانەیەكی شەوانە دانراوە لەگەڵ‬ ‫پ��ێ��ش��ك��ەش��ك��ردن��ی خ�����واردن‌و‬ ‫خواردنەوە‪ ،‬گۆرانیی‌و سەماشی‬ ‫تێدا كراوە‪.‬‬ ‫ب��ەڕێ��وەب��ەری گەشتیاریی‬ ‫سلێمانی‪ ،‬باس لەوە دەكات؛ كە‬ ‫رێگەنادەن هیچ رێستۆرانتێكی‬ ‫ن������اوەوەی ش��ەق��ام��ی ش��ەس��ت‬ ‫مەتری‪ ،‬كاری گۆرانیی‌و مۆسیقای‬ ‫تێدا بكرێت‪« ،‬تەنیا لە شوێنە‬ ‫گەشتیارییەكاندا نەبێت‪ ،‬لەناو‬ ‫ش��ار تەنیا ی��ەك دان��ە هەبوو‪،‬‬ ‫ئەویش داخراوە‪ ،‬رێگەی پێنادەین‬ ‫رێستۆرانتەكەی ب��ك��ات��ەوە‪ ،‬تا‬ ‫بەڵێننامەی دادنووس نەهێنێت‪،‬‬ ‫ب��ەوەی سەما لە رێستۆرانتەكە‬ ‫ن��ەك��رێ��ت‌و ت��ەن��ی��ا خ�����واردن‌و‬ ‫خواردنەوە پێشكەش بكات»‪.‬‬ ‫ب��ەگ��وێ��رەی زانیارییەكانی‬ ‫«رۆژن�����ام�����ە»‪ ،‬ه���ەن���دێ ل��ەو‬ ‫رێستۆرانتانە بەناوی گۆرانیبێژەوە‬ ‫س��ەم��اك��ەرو كەسانی دیكەیان‬ ‫هێناوەتە سلێمانی‌و كاری دیكەیان‬ ‫پێكردوون‌و بەوهۆیه‌شەوە چەندین‬ ‫ش���ەڕو ئ����اژاوە ل��ەوش��وێ��ن��ان��ەدا‬ ‫روویانداوە‪.‬‬ ‫م��س��ت��ەف��ا ح��ەم��ەڕەح��ی��م‪،‬‬

‫لە ناوچە گەشتیارییەكانی دەورووبەری سلێمانی دا‪ )10( ،‬یانە هەن‪ ،‬كە گۆرانی‌و سەمایان تێدا دەكرێت‬ ‫ئاشكراشیكرد‪« :‬بەشێك لەو‬ ‫كەسانەی بەناوی هونەرمەندەوە‬ ‫ه��ێ��ن��راون‪ ،‬دوای ت��ەواوب��وون��ی‬ ‫بەرنامەكانیان‪ ،‬لەشوێنی تر‪،‬‬ ‫بۆ هەندێك ك��ار ئیتیسغاللیان‬ ‫كردوون»‪.‬‬ ‫ب���ەپ���ێ���ی م���ەرج���ەك���ان���ی‬ ‫گ��ەش��ت��وگ��وزار‪ ،‬ه��ەرك��ەس��ێ��ك‬ ‫ب��ۆ گ��ۆران��ی��وت�ن‌و ئاهەنگی ئەو‬ ‫رێستۆرانتانە بهێنرێت‪ ،‬دەبێت‬ ‫پشكنینی تەندروستیی بۆ بكرێت‌و‬ ‫كۆدی ئاسایشی هەبێت‌و مەرجە‬ ‫تەندروستییەكان جێبەجێ بكات‌و‬

‫دواتریش ناسنامەی گەشتیاریی‪،‬‬ ‫وەك كەسێكی رێ��پ��ێ��دراو بۆ‬ ‫دەك����رێ����ت‪ ،‬ب����ەاڵم م��س��ت��ەف��ا‪،‬‬ ‫ن��ەی��ش��اردەوە؛ ژم��ارەی��ەك لەو‬ ‫كەسانەی هێنراونەتە سلێمانی‪،‬‬ ‫مەرجی تەندروستییان نەبووە‪،‬‬ ‫ب��ۆ خ��ۆپ��اراس��ت��ن ل��ە هەندێك‬ ‫نەخۆشیی‌و دیاردەی نەخوازراوی‬ ‫وەك ن��ەخ��ۆش��ی��ی گ�����وازراوە‪،‬‬ ‫بەتایبەتی ئایدز‪.‬‬ ‫وتیشی‪« :‬ئەو شوێنانە بەناوی‬ ‫رێستۆرانتەوە مۆڵەت وەردەگرن‪،‬‬ ‫بەاڵم هەندێك كارئاسانییان بۆ‬

‫كراوە بۆ راكێشانی گەشتیار بۆ‬ ‫كوردستان‌و مەرجیشمان ئەوەیە‪،‬‬ ‫ئەو كەسانەی گۆرانیی دەڵێن‌و‬ ‫سەمادەكەن‪ ،‬شوێنی تایبەتیان‬ ‫هەبێت؛ وەك تیپێكی گۆرانیی‌و‬ ‫مۆسیقاو تێكەڵ بە میوانەكان‬ ‫ن��ەب��ن‪ ،‬ك��اری لەشفرۆشیی لەو‬ ‫ش��وێ��ن��ان��ەدا ئ��ەن��ج��ام ن��ەدرێ �ت‌و‬ ‫«بۆدی گارد»ی خۆیان هەبێت‪،‬‬ ‫بۆ ئەوەی كۆنترۆڵی ئەو خەڵكانە‬ ‫بكەن كە روویان تێدەكەن‪ ،‬لەگەڵ‬ ‫رەچاوكردنی مەرجە تەندروستیی‌و‬ ‫ئەمنییەكان»‪.‬‬

‫ل �ه‌ م���اوه‌ی راب������ردوودا‪ ،‬ل��ە ك��ەن��اڵ��ی ئاسمانیی‬ ‫«پەیام»ه‌وه‌و بۆ یەكەم جار‪ ،‬بەرنامەیەكم بەرچاو كەوت‬ ‫بەناوی بەرنامەی «بەخشین»‪ ،‬خۆی لە بەسەركردنەوەی‬ ‫ئەو مااڵنەدا دەبینێتەوە كە بەشێوەیەك لە شێوەكان‬ ‫ئاستی بژێوییان له‌ خوار هێڵی هەژارییە‌و پێویستییان بە‬ ‫كۆمەك‌و یارمەتی هەیە‪.‬‬ ‫دیارە بێ‌ خۆ بە خۆدا هەڵدان‌و بێ‌(موبالەغە)كردن‪،‬‬ ‫فرمێسكم وەك فرمێسكی بێوەژنە خاوەن سێ‌ منداڵەكە‌و‬ ‫كاكی پێشكەشكار هەڵدەڕشت‪ ،‬هەڵبەت ئ��ەوەی لەو‬ ‫بەرنامەیەدا نیشاندراو نیشان دەدرێت‪ ،‬نموونەی خەروارێكە‬ ‫لە هەژاران‌و دەردە كوشندەكەی كۆمەڵگا «هەژاریی»‪ ،‬كە‬ ‫یەكێكە لە هۆكارە بنەڕەتییەكانی هەموو دەرد‌و بەاڵكانی‬ ‫ناو كۆمەڵگا بە مانا سۆسیۆلۆژییەكەی‪.‬‬ ‫هەموو ئەو خێزانانەی لەو بەرنامەیەدا «بەخشین»‬ ‫نیشاندران‪ ،‬بە جیاوازیی تەمەن‌و رەگەزو ناوچەو چۆنێتی‌و‬ ‫چەندێتی رادەی هەژارییانەوە‪ ،‬هەموو لەیەك خاڵدا‬ ‫هاوبەش بوون‪ ،‬هاوبەش بوون لەوەی كە قەدەری ئەوان‬ ‫لە واڵتێكدایە‪ ،‬كە سەرو ژێری پڕە لە سامان‌و زێڕی‬ ‫زەرد‌و رەش‪ ،‬خاكی پڕە لە بەهرەو بەروبووم‪ ،‬جگە لە‬ ‫بودجەیەكی زیاد لە پێویست‌و قەبە‪ ،‬بەاڵم دەسەاڵتێكی تا‬ ‫خوا حەزكات نادادپەروەرو نابەڵەد‪ ،‬هەندێكجار بە دەستی‬ ‫ئەنقەست‌و هەندێكجار لە نەزانین‌و هەژاریی لە هونەری‬ ‫بەڕێوه‌بردنی واڵتدا‪ ،‬نادادپەروەرە‪.‬‬ ‫زۆرجار لە خۆم پرسیوە‪ :‬ئایا بە راست دەسەاڵتدارێك‬ ‫هەیە یەك گرام ویژدانی هەبێت‌و ئامادەبێت حوكمی‬ ‫واڵتێك بكات‪ ،‬كە بەشێكی هاواڵتییانی بەو شێوەیە بژین؟‬ ‫ئاخر برایانی دەسەاڵتدار‪ ،‬شكسپیر وتەنی «گرنگ‬ ‫نییە كە دەسەاڵتدار بیت‪ ،‬گرنگە دادپەروەر بیت»‪ .‬وەرن با‬ ‫حەق‌و حسابێك بكەین‪ ،‬ئەو پێاڵوە الستیكانەی باوكەكان‬ ‫دڕاندیان‌و ئێستا بووه‌تە خێرو بێر بۆ كوڕو كوڕەزا‪ ،‬خوشك‌و‬ ‫برا‪ ،‬باو و باپیران‪ ،‬مام‌و خاڵ‌و بەچكەكانیان‪ ،‬بە كورتیی‬ ‫ئەوەی بە خوێی چێشت بە بابای پێاڵودڕاودا بگات‪ ،‬لە‬ ‫خێروبێری ئەم واڵتە بەهرەمەندە‌و پارەدارێكی قەبەیە‪،‬‬ ‫هەر هیچ نەبێت بۆ خۆشی‌و البەال‪ ،‬یان كۆمپانیایەكی‬ ‫هەیە‪ ،‬یان شەریكە لە كۆمپانیایەكدا‪ .‬ئایا ئەگەر رۆژانی‬ ‫خەباتتان‪ ،‬شەقدان لە بەرد‪ ،‬سارد‌و گەرمی چەشتنتان‪،‬‬ ‫لەگەڵ دڕینی پێاڵوە الستیكەكان بە پارە‌و كەسابەتیش‬ ‫بۆتان حساب بێت‪ ،‬كاتی ئەوە نەهاتووە كە (‪)20‬ساڵە‬ ‫گریفانە سێ‌ بە چوارەكانتان پڕ ببێت‌و ئاوڕێك لەو‬ ‫خەڵكە هەژارەی لەو بەرنامەیەوە قوڵپی گریان دەدەن‌و‬ ‫(موحتاجی) چەند هەزار دینارێكی برێمەرن‪ ،‬بدرێته‌وه‌؟‬ ‫چ��ەن��دە ش��ەرم��ە دەس��ەاڵت��داری واڵت��ێ��ك بیت‪ ،‬لە‬ ‫بەشە بودجەی خەڵكەكە خۆی كە لە ناوەندەوە دێت‪،‬‬ ‫(لەبەر مووچەی كادێری حیزبەكان‌و گیرفانی مەسئول‌و‬ ‫ئەحفادەكانیان) نەتوانیت هاواڵتییانت ئەوەندە سەربەرزانە‬ ‫بژین‪ ،‬كە پێویست نەكات بێنە بەردەم زوومی كامێرایەك‌و‬ ‫بگرین‪ ،‬لەتاو نەبوونیی‪ ،‬لەتاو چەند سەد هەزار دینارێك‪،‬‬ ‫كە دڵنیام كەمترە لە پارەی دەستێك جلی مەسئولێك‪.‬‬ ‫چەند شەرمە‪ ،‬دەس��ەاڵت��داری واڵتێك بیت خۆت‌و‬ ‫حیزبەكەت خاوەنی دەیەها كەناڵی راگەیاندن بن (بە‬ ‫تەلەفزیۆن‌و رۆژنامە‌و گۆڤارو سایتەكانتانەوە)‪ ،‬كە زۆربەی‬ ‫هەرە زۆریان لە بودجەی گشتیی دەردەچن‌و بە دەیەها‬ ‫ملیۆن دۆالریان تێدا سەرفدەكرێت لە بودجەی خەڵك‪،‬‬ ‫كەچی خەڵك لە تەلەفزیۆنەوە هاوار بكات‪ ،‬بۆ دەستێكی‬ ‫یارمەتی‪.‬‬ ‫چەند شەرمە‪ ،‬خاوەنی دەسەاڵت بیت لە واڵتێكدا‪،‬‬ ‫بە سەدەها هەزار مەتر زەویی دەدرێت بە كۆمپانیاكان‬ ‫بۆ دروستكردنی شوقە‌و ڤێلالو فرۆشتنەوەی بە پارەی‬ ‫خەیاڵی‌و وەهمیی‌و بە ك��ۆم��ەك‌و سلفەی حكومەت‪،‬‬ ‫كەچی بێوەژنێك كە نەخۆشیی مێردەكەی بەهۆی‬ ‫كەمدەرامەتییەوە چارەسەرنەكراوە‪ ،‬م��ردووەو خاوەنی‬ ‫چەند منداڵێكی هەتیوو و بێنازە‪ ،‬بە قوڕگی پڕ گریانەوە‪،‬‬ ‫داوای ئەوە بكات هیج نەبێت لە كرێچێتی رزگاری بكەن‌و‬ ‫خەمی كرێ نەچێتە سەر خەمەكانی تری ژیانی خۆی‌و‬ ‫كۆشە هەتیوەكەی‪.‬‬ ‫نازانم‪ ،‬كاتێك دەسەاڵتداران ئەو بەرنامەیە دەبینن‪،‬‬ ‫ی��ان بۆیان ب��اس دەك��رێ��ت‪ ،‬ناخیان چ��ۆن دەه��ەژێ��ت‪،‬‬ ‫بەاڵم دڵنیام ئەگەر ویژدان هەبێت‪ ،‬هیچ دەسەاڵتدارێك‬ ‫ئامادەنییە پاش بینینی ئەو بەرنامانە‌و هاوشێوەكانی‪،‬‬ ‫یەك سەعات زیاتر لەسەر كورسییەكەی دانیشێت‪ ،‬ئەویش‬ ‫بۆ ئەوەی كەلوپەلی نووسینگەكەی كۆبكاتەوەو ماڵئاوایی‬ ‫بكات‪.‬‬ ‫‪Arei1976@hotmail.com‬‬

‫ذمارة (‪ )632‬سيَشةممة ‪2011/5/3‬‬

‫‪nawxo.rozhnama@yahoo.com‬‬

‫زانكۆی شاهانە‪ ‌،‬لە‌ رێبە‌ری وە‌رگرتنی خوێندكاران‪ ،‬دە‌ردەهێنرێت‬

‫رۆژنامە‪ :‬وە‌زارە‌تی خوێندنی‬ ‫ب��ااڵ‪ ،‬رایدەگەیەنێت‪ ،‬ناوی‬ ‫زانكۆی «شاهانە»ی بەریتانی‬ ‫لە رێبە‌ری ناوە‌ندی وە‌رگرتنی‬ ‫خوێندكاران‪ ،‬دە‌ردەهێنرێت‪.‬‬ ‫ل���ە راگ��ەی��ەن��راوێ��ك��ی‬

‫وە‌زارە‌ت����ی خوێندنی ب��ااڵ‌و‬ ‫توێژینەوەی زانستیی هەرێمی‬ ‫كوردستاندا‪ ،‬داوا لە زانكۆی‬ ‫شاهانە‌ی بەریتانی دەكات‪،‬‬ ‫خوێندكاران قەرەبوو بكاتەوەو‬ ‫پارە‌كانیان بۆ بگە‌ڕێنێتە‌وە‌‪.‬‬

‫سیاسەتی پەروەردە‌و‬ ‫پەروەردەیەكی سیاسیی‬ ‫شنۆ عوسمان‬

‫بەدواداچوونی‪ :‬پ‪ .‬دووكان‬

‫لەگەڵ نزیكبوونەوە له‌‬ ‫كۆتاییهاتنی دەوامی خوێندن‪،‬‬ ‫بەڕێوەبەرێتیی پەروەردەی‬ ‫دووكان‪ ،‬چەند مامۆستایەك‬ ‫لە قوتابخانەكانیان دەگوازێتەوەو‬ ‫هاوكات ئەو مامۆستایانە‪،‬‬ ‫هۆكاری ئەو ئیجرائاتە‪ ،‬بۆ‬ ‫الیەنی سیاسیی دەگەڕێننەوە‪.‬‬ ‫ب��ە فەرمانێكی كارگێڕیی‬ ‫ب��ەڕێ��وەب��ەرێ��ت��ی��ی پ����ەروەردەی‬ ‫دووك���ان‪ ،‬ژم��ارە (‪ ،)2483‬كە‬ ‫رۆژی ‪ 4/27‬دەرچووەو دانەیەكی‬ ‫دەس��ت «رۆژن��ام��ە» ك��ەوت��ووە‪،‬‬ ‫م‪.‬رزگار عەبدولخالق‪ ،‬بەڕێوەبەری‬ ‫ق��وت��اب��خ��ان��ەی «س��ەرك��ەش»ی‬ ‫ب��ن��ەڕەت��ی��ی ل��ە دووك������ان‪ ،‬لە‬ ‫پۆستەكەی الدەبرێت‌و بە پلەی‬ ‫مامۆستا بۆ خوێندنگەی «سارا»‬ ‫دەگوازرێتەوە‪.‬‬ ‫بەپێی ب��ەدواداچ��وون��ێ��ك��ی‬

‫بڕیارێکی په‌روه‌رده‌‪ ،‬به‌ڕێوه‌به‌ره‌کان‬ ‫به ‌خه‌رجکردنی داهاته‌کانیان ناچار ده‌کات‬ ‫بەدواداچوونی‪:‬‬ ‫هاوڕێ‌ عەبدوڵاڵ‬

‫‪.......................................................‬‬

‫ئاراستەی پەروەردە لە هەرێمی كوردستاندا‪ ،‬بەرەو كو ‌ێ دەڕوات؟‬ ‫پەروەردەی الیەنە سیاسییەكان‪ ،‬چی بە نەوەی نو ‌ێ دەبەخشێت لە‬ ‫كوردستاندا؟ ئایا‪ ،‬پەروەردە جیاوازییەكان كۆدەكاتەوە؟‬ ‫لەهەرێمی كوردستاندا‪ ،‬بەهۆكاری جیاوازیی لە بیروبۆچوونی‬ ‫سیاسیی‪ ،‬چەندین تێڕوانینی جیاواز هەیە بۆ شیكردنەوەو لێكدانەوەی‬ ‫ئاستی پ���ەروەردەو ئاراستەكردنی پ��ەروەردەك��اران‌و فێرخوازان‌و‬ ‫مندااڵنی ك��ورد‪ ،‬یان بۆ شێوازی دەس��ت��وەردان لە ناوەڕۆكی ئەم‬ ‫مەسەلەیە‪ ،‬دەبینین الیەنە سیاسییەكان‪ ،‬بە سەرجەم ئایدیۆلۆجیاو‬ ‫فەلسەفەكانیانەوە‪ ،‬كاریگەریی لەسەر شێوازی بەڕێوەچوونی پەروەردە‬ ‫لە كۆمەڵگاكەماندا دروست دەكەن‪.‬‬ ‫زۆر گرنگە‪ ،‬سەرجەم ئەو الیەنانە بەگشتیی‪ ،‬لە دەس��ەاڵت‌و‬ ‫ئۆپۆزسیۆن‌و حیزبەكانی دەرەوەی پەرلەمان‪ ،‬بگەنە ئەو راستییەی‬ ‫كە ماف بە ئایدیۆلۆجیاو سیاسەت نەدەن‪ ،‬سیستمی پێگەیاندنی‬ ‫مرۆڤەكان دیاریی بكات‪ .‬دەكرێت خەڵكانی پەروەردەیی‪ ،‬كەسانی‬ ‫سیاسیی بن‪ ،‬دەكرێت سیاسەتی پەروەردەیی روون‌و ئاشكرامان‬ ‫هەبێت بۆ دروستكردنی كۆمەڵگایەكی بەرهەمهێن‌و سەركەوتوو ‌و‬ ‫خاوەن بەهابەرزە مرۆییەكان لە كه‌لتووری لێبووردن‌و كاریگەر لەسەر‬ ‫گەشەپێدانی كۆمەاڵیەتی‪ ،‬بەاڵم سەختە الیەنێك‌و حیزبێك‪ ،‬بە فشارو‬ ‫داواكاریی‌و هاندان‪ ،‬ئاراستەی بیركردنەوەی ئەو كەسانە دیاریی‬ ‫بكەن كە لەسەنتەری سیستمی پ��ەروەردەدا پێگەیان بەهێزە‪ ،‬كە‬ ‫ئەوانیش مامۆستایان‌و مندااڵنی كوردن‪ ،‬چونكە لەم كاتانەدا‪ ،‬مانا بۆ‬ ‫پرەنسیپی سەربەستیی‪ ،‬كە لەدەستووری پەروەردەیدا جەختی له‌سه‌ر‬ ‫دەكرێتەوه‌‪ ،‬نامێنێت‪ .‬لەنێوان لێك نەگەیشتنی سیاسییەكان‌و لوولەی‬ ‫تفەنگدا‪ ،‬هەرگیز ناتوانیت دان بە سەربەستیی دەروونیی‌و عەقڵیدا‬ ‫بنێیت‌و دڵنیا بیت لەوەی مرۆڤێكی ئارام پێدەگەیەنیت‪.‬‬ ‫دەبێت سیاسییەكان‪ ،‬بیریان بێت كە گەنجانی تازە‪ ،‬واتە ئەوانەی‬ ‫تەمەنیان خوار (‪ )18‬ساڵە‪ ،‬ئەمان دەتوانن‪ ،‬تەنیا بیر لە‌و شتانە‬ ‫بكەنەوە كە تەنیا پەیوەندیی بەخۆیانەوە هەیە‪.‬‬ ‫تائێستا‪ ،‬دیار نییە كە الیەنە سیاسییەكان‪ ،‬سەرجەمیان چۆن بیر‬ ‫لەمەسەلەیەكی بنەڕەتیی وەك پەروەردە دەكەنەوە؟ چۆن بەرگریی‬ ‫لەم كەرتە وەك دامەزراوەیەكی نیشتیمانی‌و مرۆیی دەكەن‪ ،‬یان وەكو‬ ‫دامەزراوەیەكی بەرپرس لە بنەمای پێكهێنان‌و ئاراستەكردنی ژیانی‬ ‫كۆمەاڵیەتی‌‪.‬‬ ‫لەئێستادا الی ئێمە‪ ،‬پەروەردە ئەو بنەما سەرەكییەیە كە ناكرێت‬ ‫چیتر بە بیرو بۆچوونی سیاسییانەی جیاواز‪ ،‬سەیری بكەین‌و ناكرێت‬ ‫گرەو لەسەر باری دەروونیی گەنجانی تازە بكەین‪ ،‬ناكرێت شانازیی‬ ‫بەوەوە بكەین كە زۆرترین ئەندامی دامەزراوەی پەروەردە‪ ،‬سەر بە چ‬ ‫الیەنێكن!‬ ‫دەبێت پ��ەروەردە‪ ،‬بكرێتە ناوەندی ئەو گفتوگۆ جدییەی كە‬ ‫جیاوازییەكان كۆبكاتەوە‪ ،‬بە‌و مانایەی كە پەروەردە‪ ،‬سیاسەت نەكات‪،‬‬ ‫بەڵكو سیاسەتی پەروەردەیی نوێ‌‌و ئاشكرامان هەبێت‪ ،‬هیوادارین ئەم‬ ‫شێوازە لە ئەدەبیاتی سیاسیی لە هەرێمی كوردستاندا كە بریتییە‬ ‫لەوەی‪ ،‬دەیبینین‌و دەیبیستین‪ ،‬چیتر لەوە زیاتر نەبێتە هەوێنی‬ ‫پەروەردەكردن‪ ،‬چونكە دەرئەنجامی ئاشكرا ئەوەیە‪ ،‬مرۆڤی توندوتیژو‬ ‫مرۆڤی نائومێد پەروەردە دەكەین‪.‬‬

‫‪........................................................‬‬

‫ل��ە راگ��ەی��ەن��راوەك��ەدا‬ ‫ه���ات���ووە‪« :‬ئ�ە‌ن��ج��وم�ە‌ن��ی‬ ‫وە‌زارە‌ت�����ی خ��وێ��ن��دی ب��ااڵ‪،‬‬ ‫وە‌رگ��رت��ن��ی خ��وێ��ن��دك��اران‬ ‫ل�ە‌و زانكۆیە‌‪ ،‬بە ‌نایاسایی‬ ‫دە‌زان��ێ��ت‌و ه��ەروەه��ا ن��اوی‬

‫زان��ك��ۆی «ش��اه��ان��ە»‌‪ ،‬لە‌‬ ‫رێبە‌ری ناوە‌ندی وە‌رگرتنی‬ ‫خوێندكاران‪ ،‬دە‌ردە‌هێنرێت»‪.‬‬ ‫فوئاد عەلی‪ ،‬وتەبێژی‬ ‫وەزارەت����ی خوێندنی ب��ااڵ‌و‬ ‫توێژینەوەی زانستیی هەرێمی‬

‫كوردستان‪ ،‬بە «رۆژنامە»ی‬ ‫راگەیاند‪« :‬پێشتر‪ ،‬زانكۆی‬ ‫شاهانەمان ئاگاداركردووەتەوە‬ ‫كە بەبێ فەرمانی وەزارەتی‬ ‫خوێندنی ب��ااڵ‪ ،‬خوێندكار‬ ‫وەرن��ەگ��رێ��ت‪ ،‬ب���ەاڵم بەبێ‬

‫گ���ەڕان���ەوە ب��ۆ وەزارەت‪،‬‬ ‫خوێندكاری وەرگرتووە»‪.‬‬ ‫وتیشی‪« :‬ناوی زانكۆی‬ ‫شاهانە‪ ،‬لە رێبەری ناوە‌ندی‬ ‫وەرگرتنی خوێندكارانی ساڵی‬ ‫داهاتوودا‪ ،‬دەردەهێنرێت»‪.‬‬

‫«رۆژن���ام���ە»‪ ،‬دەرك���ەوت���ووە‪،‬‬ ‫دوای ئـــــــەوەی كـــــە لە‬ ‫رۆژی (‪)4/25‬دا‪ ،‬قوتابییانی‬ ‫ق��وت��اب��خ��ان��ەی «س���ەرك���ەش»‬ ‫نەچوونەتە پۆلەكانی خوێندن‌و‬ ‫دەوامیان راگرتووە‪ ،‬بەڕێوەبەری‬

‫سه‌رپه‌رشتیاری‬ ‫قوتابخان ‌ه‬ ‫بنه‌ڕه‌تییه‌کان‪:‬‬ ‫ل ‌ه بڕیاره‌ک ‌ه‬ ‫ئاگادارنه‌کراومه‌ته‌وه‌‬

‫ب��ڕی��ارێ��ك��ی پ������ەروەردەی‬ ‫س��ل��ێ��م��ان��ی‪ ،‬ك��ە ت��ای��ب��ەت��ە بە‬ ‫گەڕاندنەوەی داهاتی فرۆشگەی‬ ‫قوتابخانە‌و خوێندنگەكان پێش‬ ‫كۆتاییهاتنی دەوام‪ ،‬نیگەرانیی‬ ‫مامۆستایانی لێدەكەوێتەوەو بە‬ ‫هۆكاری بەفیڕۆدانی پ��ارەی لە‬ ‫قەڵەم دەدەن‪.‬‬ ‫ل������ە ن����ووس����راوێ����ك����ی‬ ‫ب��ەڕێ��وەب��ەرێ��ت��ی��ی پ����ەروەردەی‬ ‫سلێمانیدا بە ژمارە (‪ ،)11522‬كە‬ ‫لە ‪ 2011/3/31‬ئاراستەی «گشت‬ ‫قوتابخانە‌و خوێندنگەكان» كراوە‌و‬ ‫دانەیەكی دەس��ت «رۆژن��ام��ە»‬ ‫كەوتووە‪ ،‬هاتووە‪« :‬ئاگاداری ئەو‬ ‫قوتابخانە‌و خوێندنگەیانە دەكەین‪،‬‬ ‫كە فرۆشگەیان هەیە‪ ،‬هەستن بە‬ ‫پاكتاوكردنی پێشینەی (‪)%75‬ی‬ ‫داهاتی فرۆشگەی قوتابخانەكانتان‬ ‫لە ژمێریاریی فرۆشگەكان‪ ،‬بۆ‬ ‫ساڵی خوێندنی ‪.»2011- 2010‬‬ ‫بە ب��ڕوای م‪ .‬ج��ەزا عەلی‪،‬‬ ‫ی����اری����دەدەری ق��وت��اب��خ��ان��ەی‬ ‫«ش��ەه��ی��د ع��ەب��دول��ڕەزاق»ی‬ ‫بنەڕەتیی لە سلێمانی‪« ،‬ئەو‬ ‫بڕیارەی پەروەردە‪ ،‬وەرگرتنەوە‌و‬ ‫كەمكردنەوەی دەسەاڵتی ئیدارەی‬ ‫خوێندنگەكانە‌و‬ ‫قوتابخانە‌و‬ ‫هەروەها بۆ بێمتمانەیی نێوان‬ ‫هەردووال دەگەڕێتەوە»‪.‬‬ ‫داهاتی كرێی فرۆشگەكان‬ ‫ل���ە ق��وت��اب��خ��ان��ەی��ەك��ەوە بۆ‬ ‫قوتابخانەیەكی تر ج��ی��اوازە‌و‬ ‫بەپێی رێنماییەكان‪ ،‬لە كاتی‬ ‫گرێبەستی نێوان پ���ەروەردەو‬ ‫ئ��ەو ك��ەس��ەی ك��ە فرۆشگەی‬ ‫قوتابخانە‌و خوێندنگەكان بە‬ ‫كرێ دەگرێت‪ ،‬كە گرێبەستەكە‬ ‫لە سەرەتای ساڵی خوێندندا‬ ‫ئەنجام دەدرێ����ت‪ ،‬پێشەكیی‬ ‫(‪)%25‬ی ئەو داهاتە دەدرێت‬ ‫بە بەڕێوەبەرێتیی پ��ەروەردە‌و‬ ‫هاوكات (‪)%75‬ی ئەو داهاتە‪،‬‬ ‫لەالیەن «لیژنەی خەرجكردنی‬ ‫داهاتی فرۆشگە»ی قوتابخانە‌و‬ ‫خوێندنگەكانەوە‪ ،‬سەرپەرشتی‬

‫فرۆشگه‌ی قوتابخانه‌یه‌ک‬ ‫دەك��رێ��ت‌و ل��ە كۆتایی ساڵی‬ ‫خوێندندا‪ ،‬پاكتاوی ئەو داهاتە‬ ‫دەكرێت‪ .‬هەروەك ئەو داهاتەی‬ ‫دەگەڕێنرێتەوە بۆ پ��ەروەردە‪،‬‬ ‫بە ناوی «داهاتی خوێندنگە»‬ ‫ل�� ‌ه «ف���ای���ل»ی قوتابخانە‌و‬ ‫خوێندنگەكاندا‪ ،‬دادەن��رێ �ت‌و‬ ‫ساڵی داه��ات��وو‪ ،‬ب��ۆی سەرف‬ ‫دەكرێتەوە‪.‬‬ ‫بە بڕوای ئیدارەی قوتابخانە‌و‬ ‫خوێندنگەكان‪ ،‬دەركردنی ئەو‬ ‫بڕیارەی پ��ەروەردەی سلێمانی‬ ‫لە ناوەڕاستی دەوامدا‪ ،‬كاتێكی‬ ‫نەگونجاوەو دەبێتە هۆكاری‬ ‫بەفیڕۆدانی بەشێك لەو داهاتە‪.‬‬ ‫م‪ .‬جەزا‪ ،‬رایگەیاند‪« :‬دوای‬ ‫بڕیارەكە‪ ،‬ئیدارەكان كەوتوونەتە‬ ‫خەرجكردنی ئەو پارەیەی كە‬ ‫ماوەتەوە‪ ،‬تەنانەت بەشێك لەو‬ ‫پ��ارەی��ە‪ ،‬بۆ شتی ناپێویست‬ ‫خەرجدەكرێت‌و زیادەڕۆیی تێدا‬ ‫دەكرێت‪ ،‬هەروەها گەڕاندنەوەی‬ ‫داهاتی فرۆشگە الی ئێمە‪ ،‬روون‬ ‫نییە‌و نازانین چی بەسەردێت»‪.‬‬ ‫م‪ .‬م��ح��ەم��ەد رەح���ی���م‪،‬‬ ‫ب���ەڕێ���وەب���ەری ق��وت��اب��خ��ان��ەی‬

‫ ‬ ‫«س����ەی����وان»ی ب��ن��ەڕەت��ی��ی‪،‬‬ ‫پێیوایە‪ :‬پاكتاوكردنی داهاتی‬ ‫قوتابخانەكان ل��ە ئێستادا‪،‬‬ ‫كارێكی خراپە‌و ئێمە بەردەوام‬ ‫پێویستمان ب��ە پ��ارە هەیە‪،‬‬ ‫پێویستە پاكتاوكردنەكە لە‬ ‫س���ەرەت���ای خوێندنی ساڵی‬ ‫داه��ات��وودا بێت‪ .‬راشیگەیاند‪:‬‬ ‫«ئ���ەو ب��ڕی��ارەی پ����ەروەردە‪،‬‬ ‫ئیدارەی قوتابخانەكان ناچار‬ ‫دەك��ات‪ ،‬یان هەموو داهاتەكە‬ ‫خ���ەرج ب��ك��ەن‪ ،‬ی���ان وەس��ڵ��ی‬ ‫س��اخ��ت��ە‌و ت���ەزوی���ر ب��دەن��ە‬ ‫پ���ەروەردە‪ ،‬بۆ نموونە‪ ،‬ئەگەر‬ ‫لە قوتابخانەكەماندا یەك ملیۆن‬ ‫دینار بمێنێتەوە‪ ،‬ناچاردەبم‪،‬‬ ‫ك��ۆم��ەڵ��ێ��ك وەس��ڵ��ی ت��ەزوی��ر‬ ‫دروستبكەم بۆئەوەی پارەكە‬ ‫نەگەڕێتەوە بۆ پەروەردە‪ ،‬چونكە‬ ‫نازانین پارەكە لە پەروەردە چی‬ ‫ب��ەس��ەر دێ��ت‪ ،‬جگە ل��ەوەش‪،‬‬ ‫پێدەچێت هەندێك بەڕێوەبەر‪،‬‬ ‫بەشێك لەو پارەیە بۆ خۆیان‬ ‫هەڵبگرن»‪.‬‬ ‫ئ��اواز رەشید‪ ،‬لێپرسراوی‬ ‫ف��رۆش��گ��ەی خ��وێ��ن��دن��گ��ەك��ان‬

‫چەند مامۆستایەك سزا دەدرێن‬

‫پ����ەروەردەی دووك���ان‪ ،‬بڕیاری‬ ‫س�����زادان�����ی ب����ەڕێ����وەب����ەری‬ ‫قوتابخانەكەی داوە‪.‬‬ ‫م‪ .‬رزگ����ار ع��ەب��دول��خ��ال��ق‪،‬‬ ‫ب���ەڕێ���وەب���ەری ق��وت��اب��خ��ان��ەی‬ ‫«س��ەرك��ەش»ی بنەڕەتیی‪ ،‬به‌‬ ‫«رۆژنامه‌»ی راگه‌یاند‪ :‬قوتابییانی‬ ‫قوتابخانەكەمان خۆپیشاندانێكیان‬ ‫ئەنجام داو بایكۆتی خوێندنیان‬ ‫ك��رد‪ ،‬لەسەر داوای بەرپرسانی‬ ‫پەروەردە‌و ئاسایش‪ ،‬قوتابییانمان‬ ‫گەڕاندەوە بۆ نێو قوتابخانەكە‪.‬‬ ‫سەبارەت بە سزادانەكەی‪،‬‬ ‫روون��ی��ک��رده‌وه‌‪« :‬رۆژی ‪،4/27‬‬ ‫بە تەلەفۆن پێیان راگەیاندم‬ ‫كە فەرمانی گواستنەوەیان بۆ‬ ‫دەرك��ردووم‌و دواتر پەیوەندیم بە‬ ‫یەكەی سەرپەرشتیارییەوە كرد‪،‬‬ ‫ئەوان بێئاگایی خۆیان لەو بڕیارە‬ ‫دەربڕی»‪.‬‬ ‫ناوبراو‪ ،‬پێشیوایە‪ :‬هۆكاری‬ ‫الب��ردن��ەك��ەی‪ ،‬پ��ەی��وەن��دی��ی بە‬ ‫الی��ەن��گ��ری��ی��ەوە ه��ەب��ێ��ت بۆ‬ ‫«گ�������ۆڕان»‪ ،‬رۆژی ‪،4/25‬‬

‫ب��ەڕێ��وەب��ەرێ��ت��ی��ی پ����ەروەردەی‬ ‫دووك���ان‪ ،‬سەرجەم قوتابخانە‌و‬ ‫خوێندنگەكانی س��ن��وورەك��ەی‬ ‫بانگێشتی م��ەراس��ی��م��ی ی��ادی‬ ‫«ئ��ەن��ف��ال»ی دۆڵ��ی جافایەتی‬ ‫ك����ردووە‪ ،‬تەنیا قوتابخانەی‬ ‫س��ەرك��ەش��ی ب��ن��ەڕەت��ی��ی بانگ‬ ‫نەكراوە‪.‬‬ ‫م‪ .‬ف����ای����ەق ح���ام���ی���د‪،‬‬ ‫س���ەرپ���ەرش���ت���ی���اری ی��ەك��ەم��ی‬ ‫قوتابخانە بنەڕەتییەكانی دووكان‪،‬‬ ‫بە «رۆژنامە»ی راگەیاند‪« :‬بە‬ ‫بەڕێوەبەری پەروەردەم وتووە‪ ،‬بۆ‬ ‫قوتابخانەی سەركەشت بانگێشت‬ ‫ن��ەك��ردووە‪ ،‬ئەویش وتوویەتی‪،‬‬ ‫بەڕێوبەرەكەی (گۆڕان)ە»‪.‬‬ ‫س��ەب��ارەت بە الب��ردن��ی ئەو‬ ‫ب��ەڕێ��وەب��ەرە‪ ،‬م‪ .‬فایەق‪ ،‬وتی‪:‬‬ ‫«البردنی ئەو بەڕێوەبەرە‪ ،‬شتێكی‬ ‫سەیربوو‪ ،‬چونكە پێشوەخت لەو‬ ‫بڕیارە ئاگادارنەكراومەتەوە‪ ،‬دواتر‬ ‫قسەم لەگەڵ سەرپەرشتیاری‬ ‫كارگێڕیی قوتابخانەكەدا كردووە‪،‬‬ ‫ئەو پێی راگەیاندم‪ ،‬بە بەڕێوەبەری‬

‫پەروەردەی وتووە‪ ،‬ئێستا كاتێكی‬ ‫ن��ەگ��ون��ج��اوە ب��ۆ گ��واس��ت��ن��ەوەی‬ ‫مامۆستایان‌و هەروەها ناڕازیبوونی‬ ‫ی��ەك��ەی س��ەرپ��ەرش��ت��ی��اری پێ‬ ‫راگەیاندووە»‪.‬‬ ‫ه��اوك��ات‪ ،‬ب��ە وت���ەی چەند‬

‫بەڕێوەبەری‬ ‫په‌روه‌رده‌ی دووکان‪:‬‬ ‫گواستنەوەی م‪.‬سنوور‪،‬‬ ‫پەیوەندیی بە‬ ‫دواكەوتنەوە هەبووە‪،‬‬ ‫نەك الیەنی سیاسیی‬

‫ل��ە ب��ەڕێ��وەب��ەرێ��ت��ی��ی گشتیی‬ ‫پ��ەروەردەی سلێمانی‪ ،‬هاوڕایە‬ ‫لەگەڵ مامۆستایان‪ ،‬لەوەی ئەو‬ ‫ب��ڕی��ارە‪ ،‬دەبێتە هۆكارێک بۆ‬ ‫بەفیڕۆدانی داهات‪.‬‬ ‫ه��ەروەك بە «رۆژنامە»ی‬ ‫راگ��ەی��ان��د‪« :‬پ��ێ��ش��ووت��ر‪ ،‬بە‬ ‫ژمێریاریی پەروەردەی مەڵبەندی‬ ‫سلێمانیم راگەیاند‪ ،‬كە دەبێت لە‬ ‫مانگی تەمووزدا‪ ،‬ئەو نووسراوە‬ ‫بۆ قوتابخانەكان بنێرێت‪ ،‬چونكە‬ ‫كاتەكەی زووە‌و قوتابخانەكان‬ ‫پێویستیان بەو داهاتە هەیە‪،‬‬ ‫ب��ەاڵم پ����ەروەردەی سلێمانی‪،‬‬ ‫ن����ووس����راوەك����ەی ك�����ردووەو‬ ‫بیانووەكەی ئەوەبوو كە گوایا‬ ‫پارەكە زۆرەو ناتوانێت پاكتاوی‬ ‫بكات»‪.‬‬ ‫ئ���اواز رەش��ی��د‪ ،‬وتیشی‪:‬‬ ‫«ئ��ەو ب��ڕی��ارە‪ ،‬بووەتە هۆكار‬ ‫بۆ بەفیڕۆدانی پ��ارە‌و چەندین‬ ‫قوتابخانە‌و خوێندنگە هەیە‪،‬‬ ‫ل���ەب���ەرئ���ەوەی داه��ات��ەك��ەی‬ ‫ن��ەگ��ەڕێ��ت��ەوە ب��ۆ پ����ەروەردە‪،‬‬ ‫داهاتەكەی خەرج كردووە»‪.‬‬ ‫«رۆژنامە» پەیوەندیی كرد‪،‬‬

‫م��ام��ۆس��ت��ای��ەك��ی ق��وت��اب��خ��ان��ەی‬ ‫«س���ەرك���ەش»‪ ،‬ب��ە مەبەستی‬ ‫ه��ەڵ��وەش��ان��دن��ەوەی ب��ڕی��ارەك��ە‪،‬‬ ‫قوتابخانەكە‪،‬‬ ‫مامۆستایانی‬ ‫چەندین ئیمزایان كۆكردووەتەوە‪.‬‬ ‫بە پێچەوانەوە‪ ،‬م‪ .‬سەردار‬ ‫ح��ەم��ەڕەش��ی��د‪ ،‬ب��ەڕێ��وەب��ەری‬ ‫پ����ەروەردەی دووك����ان‪ ،‬ئ��ەوەی‬ ‫رەت���ك���ردەوە‪ ،‬ك��ە ب��ە ه��ۆك��اری‬ ‫سیاسیی ئەو بەڕێوەبەرە البرابێت‌و‬ ‫ب��ە «رۆژن���ام���ە»ی راگ��ەی��ان��د‪:‬‬ ‫«الب��ردن��ی ئ��ەو ب��ەڕێ��وەب��ەرە‪،‬‬ ‫پەیوەندیی ب��ە چەند كارێكی‬ ‫ئیدارییەوە هەبووە»‪.‬‬ ‫ب��ەپ��ێ��ی ب��ڕی��ارێ��ك��ی ت��ری‬ ‫ه��ەم��ان ب��ەڕێ��وەب��ەرێ��ت��ی��ی‪ ،‬م‪.‬‬ ‫سنوور ئیبراهیم‪ ،‬لە قوتابخانەی‬ ‫«رۆژان»ی بنەڕەتیی لە ناحیەی‬ ‫خ��ەل��ەك��ان‪ ،‬دەگ��وازرێ��ت��ەوە بۆ‬ ‫قوتابخانەی مەرگەی بنەڕەتیی‪.‬‬ ‫رێ���ب���از ئ��ی��ب��راه��ی��م‪ ،‬ب���رای‬ ‫م‪.‬س���ن���وور‪ ،‬ب��ە «رۆژن���ام���ە»ی‬ ‫راگەیاند‪« :‬لە دوای هەڵبژاردنی‬ ‫مامۆستایانەوە‪ ،‬ب��ەڕێ��وەب��ەری‬

‫فۆتۆ‪ :‬رۆژنامه‌‬ ‫بە رۆشنا مەحمود‪ ،‬لێپرسراوی‬ ‫فرۆشگەی خوێندنگەكان لە‬ ‫بەڕێوەبەرێتیی پ����ەروەردەی‬ ‫مەڵبەندی سلێمانی‪ ،‬ب��ەاڵم‬ ‫ئامادەنەبوو لێدوان بدات‪.‬‬ ‫ب�����ەاڵم‪ ،‬ع��ەت��ا س��ەل��ی��م‪،‬‬ ‫مامۆستا‪ ،‬رەخنە لەئیدارەی‬ ‫قوتابخانەكان‬ ‫خوێندنگەو‬ ‫دەگ��رێ��ت‪ ،‬ب���ەوەی ك��ە پالنی‬ ‫سااڵنەیان نییە بۆ خەرجكردن‌و‬ ‫پڕكردنەوەی پێویستییەكانیان‪.‬‬ ‫ع��ەت��ا‪ ،‬بە «رۆژن��ام��ە»ی‬ ‫راگ��ەی��ان��د‪« :‬كاتێك كێشەی‬ ‫خوێندنگەو قوتابخانەكان لە‬ ‫رووی دارای���ی���ەوە چ��ارەس��ەر‬ ‫دەك��رێ��ن‪ ،‬گ��ه‌ڕان��دن��ەوەی ئەو‬ ‫داه��ات��ە ب��ۆ پ���ەروەردەك���ان بە‬ ‫شتێكی ئاسایی دەبینم‪ ،‬بەاڵم‬ ‫ئ��ەوەی وای��ك��ردووە‪ ،‬لە هەموو‬ ‫جوڵەو بڕیارێكی دامودەزگاكانی‬ ‫حكومەت بە پ��ەروەردەش��ەوە‬ ‫بەگومان بین‪ ،‬یان وەك رۆتین‬ ‫بیبینین‪ ،‬مەسەلەی گەندەڵیی‌و‬ ‫ئ��ەو پاشاگەردانیی‌و نەبوونی‬ ‫ل��ێ��پ��رس��ی��ن��ەوەی��ەی �ه‌‪ ،‬ك��ە لە‬ ‫حكومەتی هەرێمدا هەیە»‪.‬‬

‫قوتابخانەكە گومانی لە م‪ .‬سنوور‬ ‫ك��ردووەو سوكایەتی پێكردووە‪،‬‬ ‫هەروەها دەرگای قوتابخانەكەی‬ ‫بە روویدا داخستووە‌‪ ،‬جگە لەوەش‬ ‫مووچەی چەند رۆژێكی لێبڕدراوە‪،‬‬ ‫دوات���ری���ش ل��ە بەڕێوبەرێتیی‬ ‫پ���ەروەردە چەند تۆمەتێكی بۆ‬ ‫دروستكردووە‪ ،‬تەنیا بۆئەوەی‬ ‫سزا بدرێت»‪.‬‬ ‫«رۆژنامە» پەیوەندیی كرد‪،‬‬ ‫بە م‪ .‬عەبدولخالق‪ ،‬بەڕێوەبەری‬ ‫ق��وت��اب��خ��ان��ەی «رۆژان»ی‬ ‫بنەڕەتیی‪ ،‬ناوبراو ئەو دەنگۆیانەی‬ ‫رەتكردەوە‪ ،‬كە گواستنەوەی ئەو‬ ‫مامۆستایە پەیوەندیی بە الیەنی‬ ‫سیاسییەوە ه��ەب��ێ��ت‪ ،‬لەگەڵ‬ ‫ئ��ەوەش��دا هیچ لێدوانێكی لەو‬ ‫بارەیەوە نەدا‪.‬‬ ‫ه�����ەر ل�����ەو ب�����ارەی�����ەوە‪،‬‬ ‫بەڕێوەبەری پەروەردەی دووكان‪،‬‬ ‫باسی لەوە كرد‪« :‬گواستنەوەی‬ ‫م‪ .‬س��ن��وور‪ ،‬پ��ەی��وەن��دی��ی بە‬ ‫دواكەوتنەوە هەبووە‪ ،‬نەك الیەنی‬ ‫سیاسیی»‪.‬‬

‫‪nawxo.rozhnama@yahoo.com‬‬

‫‪www.rozhnama.net‬‬

‫ذمارة (‪ )632‬سيَشةممة ‪2011/5/3‬‬

‫دەسەاڵتی ئۆپۆزسیۆن‌و ئۆپۆزسیۆنی دەسەاڵت‬ ‫پشتیوان ئەحمەد‬

‫*‬

‫مەبەستم لە ئۆپۆزسیۆنی دەسەاڵت‪...‬‬ ‫س ‌ێ الیەنەكانی ئۆپۆزسیۆن‌و رۆشنبیرانی‬ ‫شۆڕشگێڕ‌و خەڵكی خۆپیشاندەرە‪ ،‬ئەم‬ ‫ئۆپۆزسیۆنە بە شێوەیەكی ئاشتییانە‬ ‫خەبات دەك��ات‌و دەیەوێت بەو شێوەیە‬ ‫گ��ۆڕان��ك��اری��ی ری��ش��ەی��ی ل��ە سیستمی‬ ‫حوكمڕانیی لە هەرێمی كوردستاندا بكات‪.‬‬ ‫ئەز‪ ،‬زیاتر دەمەوێت باسی دیاردەی‬ ‫دەسەاڵتی ئۆپۆزسیۆن بكەم‪ ...‬دیارە‬ ‫یەكەم كەس كە بەشێوەیەكی داهێنەرانە‬ ‫باسی ئەم دیاردەیەی كردووە‪ ،‬نووسەری‬ ‫سیاسیی بە توانا (حسن العلوی) بووە‪،‬‬ ‫لە كتێبی (العراق‪ ،‬دول��ة املنضمة‬ ‫السرية) لەو كتێبەدا‪ ،‬عەلەوی ئاماژەو‬ ‫كۆڵینی سیستمی حوكمی بەعس لە‬ ‫سایەی سەدام دەكات‌و دەڵێت؛ بەعس‬ ‫لەكاتێكدا خۆی خاوەنی دەسەاڵتی رەها‬ ‫بوو لە عێراق‪ ،‬بۆ لەناوبردنی نەیارەكانی‬ ‫پەنای دەبردە بەر شێوازی شۆڕشگێڕانەی‬ ‫نهێنی پارێز‪ ،‬بۆ نموونە؛ كاتێك سەدام‬ ‫بڕیاری كوشتنی ئایەتوڵاڵ (محمد‬ ‫صادق الصدر)ی دا‪ ،‬نەهات بیگرێت‌و‬ ‫بیداتە دادگ��ا‪ ،‬بەڵكو چەند كەسێكی‬ ‫دەمامكداری ناردە نەجەف‌و لە الكۆاڵنێك‬ ‫كەمینیان ب��ۆ دان���ا‪ ،‬ك��ە سەیارەكەی‬ ‫تێپەڕی دایانە بەر رێژنەی گوللەو خۆی‌و‬ ‫كوڕەكەیان بە شێوەیەكی دڕندانە كوشت‪،‬‬ ‫دوایی ماتەمینیشیان بۆ دانا‌و ئێرانیشیان‬ ‫پ ‌ێ تاوانبار كرد عەلەوی‪ ،‬لەم كتێبەیدا‬ ‫ئەوە دەخاتەڕوو؛ كە بەعس لە سایەی‬ ‫سەدامدا لە كاتێكدا لە دەسەاڵتدا بووە‬ ‫لە پاكتاوكردنی الیەنەكانی ئۆپۆزسیۆن‬

‫ش��ێ��وازی ئۆپۆزسیۆنی پیالنگێڕیی‬ ‫گرتووەتە ب��ەر‌و زۆرج��ار دەی��وت؛ ئێمە‬ ‫حیزبین دەس��ەاڵت نین (نحن حزب‌و‬ ‫ليس سلطة)‪ ،‬واتە دەبێت دەسەاڵت‌و‬ ‫دەوڵ���ەت ل��ە خزمەتی حیزبدا بێت‌و‬ ‫حیزب دەبێت ئامانج بێت‌و دەوڵ��ەت‌و‬ ‫دەسەاڵتیش ئ��ام��راز‪ ،‬لێرەشدا حیزب‬ ‫دووبارە لە ئامانجەوە دەبێتەوە بە ئامراز‪،‬‬ ‫بە مەبەستی خزمەتكردنی خێڵێك‌و‬ ‫خێڵیش چڕ دەبێتەوە بۆ بنەماڵەیەك‪،‬‬ ‫یاخود چەند بنەماڵەیەك‪ ،‬یان دەیوت؛‬ ‫من الیەكم ئۆپۆزسیۆنە (أنا نصنفی فی‬ ‫املعارضة)‪ ،‬سەدام ئەم قسەیەی هەمیشە‬ ‫دووب����ارە‌و چەند ب��ارە دەك����ردەوە‪...‬‬ ‫مەبەستیشی ئەوە بوو‪ ،‬چۆن دەسەاڵت‬ ‫خاڵی پۆزەتیڤی ه��ەی��ەو ت��ەن��راوە بە‬ ‫ئیمتیازات‪ ،‬ئاوەهاش ئۆپۆزسیۆنیش خاڵی‬ ‫پۆزەتیڤی هەیە‪ ،‬لەوانە؛ كوشتن‌و گرتن‌و‬ ‫بێسەروشوێنكردنی نەیارانی دەسەاڵت لە‬ ‫تاریكیدا‪ ،‬بۆ ئەوەی سەركوتی نەیارانت‬ ‫بكەیت‪ ،‬دەب��ێ��ت ل��ە ی��ەك ك��ات��دا هەم‬ ‫دەسەاڵت بیت‌و هەم ئۆپۆزسیۆن‪..‬‬ ‫زۆرج��ار وا رێككەوتووە قوربانیی‬ ‫خووی بە رەفتاری جەلالدەوە گرتووە‪،‬‬ ‫واتە لە بچووكترین دەرفەت بۆ قوربانیی‬ ‫رەخسابێت‪ ،‬هەمان رەفتارو شێوازی‬ ‫كوشتن‌و ئەشكەنجەی ج��ەالدەك��ەی‬ ‫بەرامبەر بە نەیارەكانی‌و هاواڵتییانی‬ ‫سڤیل ن��وان��دووە‪ ،‬یاخود هەندێك جار‬ ‫الس��ای��ی ج��ەل�لادەك��ە دەك��ات��ەوە‪ ،‬لەم‬ ‫حاڵەتەدا كە بیر لە رەفتارو ك��رداری‬ ‫دەس��ەاڵت��داران��ی هەرێمی كوردستان‬

‫دەكەینەوە‪ ،‬بە تایبەتی ئەوانەی لە شاخ‬ ‫بوون (شۆڕشگێڕی) پێش ساڵی (‪)1991‬‬ ‫بوون‪ ،‬بۆت دەردەكەوێت ئەمانە كاتی خۆی‬ ‫دژ بە دەسەاڵتی بەعس نەبوون‪ ،‬بەڵكو‬ ‫ئیرەییان بەو دەسەاڵتە ب��ردووە‪ ،‬بۆیە‬ ‫هەر كە دەسەاڵتیان كەوتە دەست‪ ،‬ئیدی‬ ‫لە هەموو كایەكان بەعسیان خستووەتە‬ ‫گیرفان‪ ،‬من داوا لە دەس��ەاڵت��داران��ی‬ ‫ه��ەرێ��م دەك���ەم ئ��ەم كتێبەی (حسن‬ ‫العلوی) بخوێننەوە لە رەفتاری خۆیان‬ ‫بكۆڵنەوە‌و بەراوردێك لەنێوان رەفتاری‬ ‫خۆیان‌و ئەوانەی بەعس بكەنەوە‪ ،‬بەڵكو‬ ‫سڵەمینەوەیه‌ك لە ناخیاندا چەكەرە‬ ‫بكات‪ ،‬لەوانەشە كتێبەكەیان ئەزبەرو‬ ‫ش��ەن‌و شیتاڵ ك��ردووە لەبری ئ��ەوەی‬ ‫پەندی ل ‌ێ وەرب��گ��رن‪ ،‬هاتوون هەمان‬ ‫شێواز بەكاردەهێنن‌و میللەت بە كاڵفام‌و‬ ‫مێگەل دەزان��ن‌و ئیمتیازاتی دەس��ەاڵت‬ ‫مەستی كردوون‪ ،‬مەترسییەكەش لەوەدایە‬ ‫ئەمان لەكاتێكدا ئەم شێوازە قێزەونە‬ ‫پەیڕەو دەكەن‪ ،‬كە عەولەمە لە ئەوپەڕی‬ ‫گەشەكردندایەو پرەنسیپەكانی ئازادیی‌و‬ ‫مافەكانی مرۆڤ مۆركێكی نێودەوڵەتیی‌و‬ ‫كەونی بەخۆیەوە گرتووە‪..‬‬

‫دەسەاڵتی هەرێم‬ ‫لە هەرێم چی دەكات؟‬

‫گ��ەن��ج��ێ��ك ل��ە ه��ەول��ێ��ر وت��ارێ��ك‬ ‫دەنووسێت لەگەڵ مەرام‌و مەبەستەكانی‬ ‫دەس��ەاڵت نایەتەوە‪ ،‬ئ��ەوەی یاساییە‬ ‫دەكرێت دەسەاڵتدا رێگەی داداگا بگرێتە‬ ‫بەر‌و گەنجەكەش مافی خۆیەتی لەبەردەم‬

‫‪RE‬‬

‫دادوەردا‪ ،‬داكۆكیی ل��ەخ��ۆی بكات‌و‬ ‫بتوانێت پارێزەریش بۆ خۆی بگرێت‪،‬‬ ‫بەاڵم ئەوەی روویدا پێچەوانەی ئەمە بوو‪،‬‬ ‫دەس��ەاڵت وەك ئۆپۆزسیۆنی پیالنگێڕ‬ ‫(سـەردەشت عوسمان)ی رفاند‌و كوشتی‌و‬ ‫لە موسڵ فڕێیدا‪ ،‬پیاوكوژەكانیان‪ ،‬راستتر‬ ‫گەنجكوژەكانی دەس��ەاڵت دەیانتوانی‬ ‫هەر ونی بكەن‪ ،‬وەكو س��ەدان داماوی‬ ‫شەڕی ناوخۆ كە تاكو ئێستا بێسەرو‬ ‫شوێنن‪ ،‬ب��ەاڵم فڕێدانەكەی مەبەست‬ ‫بوو‪ ،‬بۆ ئەوەی سەردەشتەكانی دیكەی‬ ‫پ � ‌ێ بتۆقێنن‌و ف��ۆب��ی��او ت��رس لەنێو‬ ‫ن���ەوەی ن��وێ��دا ب�ڵاوب��ك��ەن��ەوە‪ ،‬كاتێك‬ ‫داوای لێكۆڵینەوەش لەالیەن خەڵكی‬ ‫رۆژن��ام��ەن��ووس‌و رۆشنبیرانەوە دەك��را‪،‬‬ ‫ئەنجامی لێكۆڵینەوەكە سەردەشتی بە‬ ‫ئیسالمییەكی تیرۆریست بەیان كرد‪،‬‬ ‫ئەمەش دوایەمین هەلەقەی زنجیرەی‬ ‫لەناوبردنی «سەردەشت عوسمان» بوو‪،‬‬ ‫كوشتنی سەردەشت‪ ،‬هەم ئامراز بوو‪،‬‬ ‫هەم ئامانج‪.‬‬ ‫(فوئاد الركابی) دامەزرێنەری حیزبی‬ ‫بەعس بوو لە عێراق‪ ،‬سەدام لە حەفتاكان‬ ‫خستییە زیندان‪ ،‬دوایی چەقۆكێشێكی‬ ‫ن���اردە ژوورەك����ەی ل��ە زی��ن��دان بەپێی‬ ‫شانۆگەرییەك دەمەقاڵییەك لەنێوان‬ ‫چەقۆكێشەو (فوئاد الركابی) دروست‬ ‫دەبێت‪ ،‬چەقۆكێشەكە بە چەقۆ الركابی‬ ‫له‌توپه‌ت دەك��ات‌و دەیكوژێت‌و دوایش‬ ‫سەرەڕای كوشتنی ناویشی دەزڕێنن‪..‬‬ ‫م��ام��ۆس��ت��ا پ��ش��ك��ۆ‪ ،‬ل���ە كتێبی‬ ‫(ئەزموون‌و یاد)دا‪ ،‬باسی باری دەروونیی‬

‫خ���ۆی دەك����ات ل��ەن��ێ��و زی��ن��دان��ەك��ان��ی‬ ‫«یەكێتی» لە شاخ دەڵێت؛ گەورەترن‬ ‫ترسم م��ردن ن��ەب��وو‪ ،‬دەت��رس��ام پاش‬ ‫مردنم‪ ،‬یان كوشتنم لە كەناری جادەیەك‬ ‫فڕێم ب��دەن‌و الفیتەیەكیش بخەنە سەر‬ ‫الشەكەم‌و لەسەری نووسرابێت «خائین‌و‬ ‫خۆفرۆش!»‬ ‫پێش ئ���ەوەی خۆپیشاندانەكانی‬ ‫‪ 2011/2/17‬رووب���دات‪ ،‬سەركردایەتی‬ ‫«پارتی» تەعلیماتی بۆ بارەگاكانی‬ ‫ناردبوو‪ :‬ده‌ست ل ‌ه هیچ خۆپیشاندەرێكی‬ ‫نزیک بارەگاكانی «پارتی» نه‌پارێزن‪،‬‬ ‫كاتێك خۆپیشاندان رووی��دا هەندێك‬ ‫لە خۆپیشاندەران چەند بەردێكیان‬ ‫گرتە بارەگای لقی پارتی‪ ،‬ئیجرائاتی‬ ‫ئاسایی‌و یاسایی لەم حاڵەتەدا گرتنی‬ ‫ئ��ەو خۆپیشاندەرانەیە‪ ،‬كە بەردیان‬ ‫گرتووەتە بارەگاكەو رادەستكردنیانە بە‬ ‫دادگا‪ ،‬بەاڵم لەبەر ئەوەی دەسەاڵتدارانی‬ ‫هەرێم بڕوایان بە دەزگاكانی تەشریعی‌و‬ ‫راپ���ەڕان���دن‌و داد نییە‪ ،‬بەڵكو ئەم‬ ‫دەزگ��ای��ان��ەی��ان وەك���و ق��اوغ��ێ��ك بۆ‬ ‫چەواشەكردنی خەڵكی كوردستان‌و رای‬ ‫گشتیی جیهانیی بەكاردەهێنن‌و پێیانوایە؛‬ ‫ئینسانە الوازەكان پەنا دەبەنە بەر دادگاو‬ ‫خۆیان بە بکوژو ببڕ دەزانن‪ ،‬بۆیە هاتن‬ ‫خۆپیشاندەرەكانیان دایە بەر رێژنەی‬ ‫گوللەو دەیان هاواڵتی سڤیلیان شەهید‌و‬ ‫بریندار كردو ئەو بەرنامەیەیان لە هەموو‬ ‫سنووری هەرێمی كوردستاندا بەردەوامە‪.‬‬ ‫كەناڵی نالیا (‪ )NRT‬كەناڵێكی‬ ‫ئەهلییە‪ ،‬بەپێی ئەو (یاساو رێنماییانەی)‬

‫لە هەرێمدا هەیە مۆڵەتی وەرگرت‌و كەوتە‬ ‫ك��ار‪ ،‬هەر پاش س ‌ێ رۆژ دەس��ەاڵت بە‬ ‫نهێنیی‌و لە تاریكی شەودا پەالماریداو‬ ‫سووتاندی‪.‬‬ ‫بە رۆژ ئاسانكاریی ب��ۆ دەك��ەن‌و‬ ‫مۆڵەتی پ ‌ێ دەدەن‌و بە شەو دەیسووتێنن‌و‬ ‫بەیانییەكەی سەردانی بینایە سووتاوەكە‬ ‫دەك��ەن‌و ئیدانەی بكەرانی دەك��ەن‌و بە‬ ‫كارێكی قێزەونی لە قەڵەم دەدەن‌‪،‬‬ ‫لیژنەی لێكۆڵینەوە‌و بەدواداچوونی بۆ‬ ‫دروس��ت دەك��ەن‌و دوای��ی دەڵێن‪ :‬بۆمان‬ ‫دەرك���ەوت‪ ،‬تیرۆریستان ئەم كارەیان‬ ‫ئەنجامداوەو (راستیش دەكەن)‌و بوونی‬ ‫خۆپیشاندانەكەیان بە هەل زانیوە‪.‬‬ ‫ئ���ەم ج����ۆرە دەس���ەاڵت���ان���ە‪ ،‬كە‬ ‫دەستێكیان لە دەسەاڵتەو ئەوی دیكەیان‬ ‫ل��ە دەرەوەی���ەت���ی‌و ك��اری ش��ەوان��ەی��ان‬ ‫پێچەوانەی ك��اری رۆژان��ەی��ان��ە‪ ،‬وەكو‬ ‫ئەوەی عێراق كە لە ‪ 2003/4/9‬كۆتایی‬ ‫هات‌و ئەوەی «ساحل العاج»‪ ،‬كە پێش‬ ‫مانگێك كۆتاییان پێهێناو ئەوەی ئێستا‬ ‫لە هەرێمی كوردستان فەرمانڕەوایەتی‬ ‫دەكات‪ ،‬س ‌ێ خەسڵەتیان هەیە‪:‬‬ ‫یەكەم؛ بڕوایان بە ئیرادەی میللەت‬ ‫نییەو بە مێگەلیان لە قەڵەم دەدەن‪.‬‬ ‫دووەم؛ متمانەیان بە خۆیان نییە‪.‬‬ ‫سێیەم؛ بڕوایان بە دەستاودەستكردنی‬ ‫ئاشتییانەی دەسەاڵت نییە‪.‬‬

‫* ئه‌ندامی خولی پێشوی ئه‌نجومه‌نی‬ ‫نوێنه‌رانی عێراق‬

‫‪RE‬‬

‫‪KL‬‬ ‫‪AM‬‬

‫‪KL‬‬ ‫‪AM‬‬

‫كؤمثانياى وشة هةفتانة دةريدةكات‬

‫سکرت َيرى نووسين‬ ‫هيوا جةمال‬

‫‪07701576906‬‬

‫‪hiwa.jamal@yahoo.com‬‬

‫خاوةنى ئيمتياز‪ :‬كؤمثانياى وشة‬

‫ل َيثرسراوى هونةرى‬ ‫شاخةوان ئةنوةر‬

‫‪07701361826‬‬

‫‪shakhawan.shdn@gmail.com‬‬

‫‪www.rozhnama.net‬‬

‫سه‌رنووسه‌ر‪ :‬مه‌م بورهان قانع‬

‫کارگ َي ِريی‌و ريکالم‌و ئاگاداريى‪:‬‬

‫ناونيشان‪:‬‬

‫‪info. rozhnama@gimail.com‬‬ ‫‪riklam.rozhnama@gimail.com‬‬

‫سل َيمانی‪ :‬زه‌رگه‌ته‌‪ .‬گردی زه‌رگه‌ته‌‪.‬‬ ‫کؤمپانيای وشه‬

‫‪07480121144 - 07701203949‬‬

‫دابه‌شکردن‪:‬‬

‫کؤمپانيای پةيپه‌ر‬

‫‪07708649210‬‬ ‫‪07504483631‬‬

‫ذمارة (‪ )632‬سيَشةممة ‪2011/5/3‬‬ ‫د‪.‬جەعفەر عەلی*‬

‫ترس لە خەڵك‬

‫رۆژی جیهانیی ئازادیی رۆژنامەوانیی‬ ‫ئەلێكساندەر السكاریس‬

‫*‬

‫لە دونیای دیموكراسیدا‪ ،‬هەمیشە حیزبە سیاسییەكان هێزو‬ ‫وزەی جەماوەریی خۆیان لە خەڵك وەردەگ��رن‪ ،‬بۆیە لە هەر‬ ‫شتێك زیاتر رێز بۆ ئیرادەی خەڵك‌و ئازادیی خەڵكیش دادەنێن‪،‬‬ ‫ئەو هێزە سیاسییانەی لەنێو خەڵكەوە بەرەو كورسی دەسەاڵت‬ ‫رێدەبڕن‪ ،‬لە كارنامەو ستراتیژی كاری سیاسیی‌و ئیداریی خۆیاندا‬ ‫بە كردەوە خزمەت بە خەڵك‌و خەمی هاواڵتییان دەكەن بە بەشی‬ ‫هەرە بنەڕەتی ماوەی مانەوەیان لەسەر كورسی حوكمڕانیی‪،‬‬ ‫ئەوەیشی كە زامنی مانەوەو درێژكردنەوەی تەمەنی سیاسیی هەر‬ ‫حیزب‌و هێزێكە لە كۆمەڵگەی دیموكرات‌و كراوەدا‪ ،‬جۆری مامەڵەو‬ ‫بڕوابوونی ئەو هێزو حیزبە سیاسییانەیە بە ئازادیی‌و دیموكراسی‌و‬ ‫مافی هاواڵتیبوونی هاونیشتمانییەكانی‪.‬‬ ‫وێنە ترسناكەكانی دونیای دیموكراسی بە تەنیا لەوەوە نایەت‪،‬‬ ‫كە هێزە سیاسییەكان دیموكرات نین‪ ،‬بەڵكو لەوەشەوە دێت‪ ،‬كە‬ ‫ئەم هێزانە بە ناوی دیموكراسی‌و لەژێر پەردەی دیموكراسییەوە‬ ‫وێنەو مانا جوانەكانی دیموكراسی دەشێوێنن‪ ،‬لە مێژووی نوێدا‬ ‫رەنگە ب ‌ه زەحمەت بتوانین هێزێكی سیاسیی بدۆزینەوە خۆی‬ ‫بە داكۆكیكاری دیموكراسی نەزانیبێت‌‌و هێزو وزەی خۆی لە‬ ‫بەشێك لەو جومگە گرنگانە وەرنەگرتبێت‌‪ ،‬كە مانا بە دیموكراسی‬ ‫دەبەخشن‪ ،‬بە حیزبی نازی هیتلەرو حیزبی بەعسی سوریاو‬ ‫عیراقیشەوە‪ ،‬هیچ هێزێكی سیاسیی ناتوانێت بە تەنیا سوود‬ ‫وەرگرتن لە جومگەیەك لە جومگەكانی دیموكراسی خۆی وەك‬ ‫هێزێكی دیموكرات بناسێنێت‪ ،‬ئەو هێزانە دەتوانن دیموكرات بن‪،‬‬ ‫كە توانای داتەكاندنی تەواوی جەستەی خۆیان لە هەموو تەپوتۆزو‬ ‫خەوشێكی نادیموكراسییانە هەبێت‪ ،‬جورئەتی ئەوەیان هەبێت‬ ‫بنەما تیۆریی‌و پراكتیكییەكانی فاشییەت‌و تۆتالیتاریزم لە خۆیاندا‬ ‫تێكبشكێنن‪ ،‬دیموكراسی‌و فاشییەت‪ ،‬دیموكراسی‌و تۆتالیتاریزم‬ ‫هەرگیز بە یەكەوە كۆناكرێنەوە‪ ،‬هێزێك ئەگەر بڕیار بدات‬ ‫دیموكرات بێت‪ ،‬دەبێت تەواوی بنەما تیۆریی‌و پراكتیكییەكانی‬ ‫دیموكراسی جێبەج ‌ێ بكات‪ ،‬هەرگیز ناشێت بە سوودوەرگرتن لە‬ ‫سیناریۆ جیاجیاكانی هەڵبژاردن وەك بنەمایەكی دیموكراسی‪،‬‬ ‫رووی فاشییانەی خۆت دابپۆشێت‌‪ ،‬ناكرێت بەیانیان دەروێشی‬ ‫دیموكراسی‌و ئێوارانیش لەسەر سفرەو خوانی فاشییەت دابنیشێت‌‪.‬‬ ‫هێزە سیاسییە بااڵدەستەكانی كوردستان رێك ئەم مۆدێلە لە‬ ‫دیموكراسییان گەرەكە‪ ،‬بە هەڵبژاردنی گوماناویی مۆری رەوایەتی‬ ‫لە كورسی حوكمڕانیی بدەن‪ ،‬رۆژانەش هێزی حیزب‌و چەكداری‬ ‫بەكۆیلەكراو بەربدەنە گیانی خەڵكی مەدەنی‌و رۆژنامەنووسان‌و‬ ‫رووناكبیران‪ ،‬بە ناوی زۆرینەیەكی گوماناوییەوە حوكم بكەن‪ ،‬بەاڵم‬ ‫دوا مۆدێلی سووكایەتی بە كەرامەت‌و رێزی مرۆڤی ئەم نیشتمانە‬ ‫پیادە بكەن‪ ،‬بكوژان ئازادانە بە بەرچاوی حیزبە حاكمەكانی‬ ‫كوردستان‌و دادوەران‌و دادگ��اوە بسووڕێنەوە‪ ،‬ئازادیخوازان‌و‬ ‫مامۆستایانی ئایینی‌و مامۆستایان‌و خوێندكارانی زانكۆش بخرێنە‬ ‫نێو زیندانەكانی حیزبەوە‪.‬‬ ‫دیموكراسی بریتیی نییە لە هەوڵدان بۆ كوشتنی ئیرادەو‬ ‫بەتاڵكردنەوەی م��رۆڤ لە توانای خۆدەربڕین‪ ،‬دیموكراسی‬ ‫كارخانەی بەرهەمهێنانی مرۆڤی بێدەنگ‌و ملكەچ‌و ب ‌ێ پرسیار نییە‪،‬‬ ‫ئەوەی لەم هەرێمەی ئێمەدا بە ناوی دیموكراسییەوە دەكرێت‪،‬‬ ‫هیچ نییە جگە لە حەزێكی گەورە بۆ تێكەڵكردنی دیموكراسی بە‬ ‫فاشییەت‪ ،‬هەوڵدانێكە بۆ نزیكبوونەوە لەو سیستمە شمولیانەی‬ ‫دوا كەرەستەكانی بەردەستیان دەخەنە كار بۆ داپۆشینی‬ ‫كۆمەڵگەكانیان بە رەنگی حیزبێك‪ ،‬یان جۆرێك لە بیركردنەوەو‬ ‫ئایدیۆلۆژیای دیاریكراو‪.‬‬ ‫رووداوەكانی چەند رۆژی رابردوو روون‌و ئاشكرا پەیامی هێزە‬ ‫دەسەاڵتدارەكانی ئەم نیشتمانەی بەگوێی تاك بە تاكی خەڵكی‬ ‫كوردستاندا گەیاند‪ ،‬پەیامێك بە دەنگی بەرز پێیگوتین؛ ئەگەر‬ ‫نەتوانین لەڕێی بەخشینی پۆست‌و ئیغراكردنی مادییەوە‪ ،‬ئەگەر‬ ‫نەتوانین لەڕێی ترس‌و تۆقاندن‌و سیناریۆی جیاجیاوە‪ ،‬ئەگەر‬ ‫نەتوانین لەڕێی پەیامی رەنگاوڕەنگی حیزبەوە‪ ،‬بێدەنگتان بكەین‪،‬‬ ‫ئەوا دوا كارتی دەستمان ئاشكرا دەكەین‪ ،‬كە بە سەربازگەكردنی‬ ‫شارو شارۆچكەكانی كوردستان‌و راپێچكردنی ئازادیخوازانە بۆ‬ ‫ژوورە تاریكەكانی حیزب‪.‬‬ ‫لە دونیای دیموكراسیدا ئەو هێزە سیاسییانەی وزەی خۆیان‬ ‫لە ج��ەم��اوەرەوە وەردەگ���رن‪ ،‬جەماوەر دەك��ەن بە بەشێك لە‬ ‫پڕۆسەی سیاسیی واڵت‌و لە پرسە چارەنووسسازەكاندا پرسیان‬ ‫پێدەكەن‌و رایان وەردەگرن‪ ،‬جەماوەر بە تەنیا هێزی بەخشینی‬ ‫رەوایەتی نییە بە حیزبە سیاسییەكان‪ ،‬تا حوكمڕانیی واڵت‬ ‫بكەن‪ ،‬بەڵكو هەمان كات هێزی لێسەندنەوەی ئەو متمانەو‬ ‫رەوایەتییەشە‪ ،‬واتە دیموكراسییەت ئەگەر دیوێكی رەوایەتی‬ ‫وەرگرتن بێت لە هێزی جەماوەر‪ ،‬دیوەكەی دیكەی گوێگرتن‌و‬ ‫ملدانە بۆ ناڕەزاییەكانی‪ ،‬دەسەاڵتی دیموكرات بە گومانەوە‬ ‫لەگەڵ جەماوەرو هاونیشتمانییەكانیدا كار ناكات‪ ،‬لەوپەڕی‬ ‫توڕەیی هاواڵتییانیدا هێزی چەكدار‪ ،‬چونكە موڵكی نیشتمانییە‬ ‫بە جەماوەری ناڕازیشەوە‪ ،‬ناكاتە ئامرازێك بۆ سەركوتكردن‌و‬ ‫بێدەنگكردنی توڕەیی شەقام‪ ،‬لەبەر ئەوە نا‪ ،‬كە پێیانخۆش‬ ‫بێت دەسەاڵت بدۆڕێنن‪ ،‬بەڵكو لەبەر ئەوەی لەو راستییە باش‬ ‫تێگەیشتوون‪ ،‬كە ناڕەزاییەكان بەرهەم‌و ئەنجامی سیاسەتە‬ ‫چەوتەكانی خۆیانن‪ ،‬بۆیە تێگەیشتن لە دیموكراسییەت‪ ،‬بەر لەهەر‬ ‫شتێكی دیكە‪ ،‬دانپیانانە بە هەڵەو چەوتییەكان‪ ،‬دانپیانانێك لە‬ ‫گەورەترین تاوان‪ ،‬لە گەورەترین خیانەتی نیشتمانیی‪ ،‬لە رشتنی‬ ‫خوێنی هاواڵتییانیش‪ ،‬لە كوردستاندا ئامادەبوونی نییە‪ ،‬بۆیە‬ ‫دەشێت بگوترێت؛ تێگەیشتن لە هەڵەو دانپیانانی چەوتییەكان‪،‬‬ ‫سەرەتایەكی گرنگی تێگەیشتنە لە دیموكراسی‪ ،‬تێگەیشتنیش لە‬ ‫دیموكراسی‪ ،‬نزیكبوونەوەو تێكەڵبوونە بە خەڵك‪ ،‬نەك ترس‌و‬ ‫گومانی قووڵ لێی‪ ،‬ئەوەی حیزبە دەسەاڵتدارەكانی كوردستان بە‬ ‫ناوی دیموكراسییەوە دەیكەن‪ ،‬جگە لە ترسێكی قووڵ لە خەڵك‪،‬‬ ‫جگە لە ترسێكی قووڵ لە دیموكراسی شتێكی دیكە نییە‪ ،‬باشترین‬ ‫رێگە چارەش بۆ نەترسان لە خەڵك بە كردەوە چوونە نێو دونیای‬ ‫دیموكراسی‌و بڕواهێنانە پێی‪ ،‬چونكە هێزە دیموكراتەكان لە خەڵك‬ ‫ناترسن‪.‬‬ ‫* ئه‌ندامی په‌رله‌مانی کوردستان‪.‬‬

‫ب��ەك��اره��ێ��ن��ەران��ی م��ی��دی��ای‬ ‫كۆمەاڵیەتیی‪ ،‬رۆڵی چاودێریكردن‬ ‫دەبینن لە گێڕانەوەی چیرۆكەكانی‬ ‫خۆرهەاڵتی ن��اوەڕاس�ت‌و باكووری‬ ‫ئەفریقا‪ .‬لە زۆر واڵتی ناوچەكەدا‪،‬‬ ‫وەكو‪ :‬تونس‪ ،‬میسر‪ ،‬لیبیا‪ ،‬یەمەن‪،‬‬ ‫بەحرەین‌و سوریا‪ ،‬ئینتەرنێت وەكو‬ ‫كەناڵێك خزمەتی رۆژنامەنووسان‪،‬‬ ‫چاالكوانان‌و هەروەها هاواڵتییان‬ ‫دەكات بۆ بەستنەوەیان بەیەكەوەو‬ ‫چیرۆكەكانیان‌و‬ ‫هاوبەشیكردنی‬ ‫داواك��ردن��ی گ��ۆڕان��ك��اری��ی لەگەڵ‬ ‫جیهاندا‪.‬‬ ‫«ئێمە‪ ،‬بۆ م��اوەی پێنج رۆژ‬ ‫دابڕێنرابووین‪ ،‬بەب ‌ێ ئینتەرنێت‌و‬ ‫بەب ‌ێ ئامێرەكانی مۆبایل‪ .‬ئێمە‪،‬‬ ‫وەك��و ئ���ەوەی ل��ەن��او زیندانێكی‬ ‫گ��ەورەداب��ی��ن ل��ە میسر»‪ .‬ئەمە‬ ‫وتەی بلۆگەری میسری‪ ،‬دالیا زیادە‬ ‫لەكاتی روونكردنەوەی ئەوەی كە‬ ‫هەستی بەچی دەكرد‪ ،‬لەوكاتەی كە‬ ‫رژێمەكەی سەرۆكی پێشووی میسر‪،‬‬ ‫حوسنی موبارەك‪ ،‬هێڵی ئینتەرنێتی‬ ‫ك���وژان���دەوەو پەیوەندییەكانی‬ ‫مۆبایلی بلۆك كرد‪ ،‬وەك هەوڵێك‬ ‫بۆ كپكردنی ئازادیی راگەیاندن‌و‬ ‫ئازادیی خەڵك بۆ بەدەستهێانی‬ ‫زانیاریی‌و كۆبوونەوەی ئاشتییانە‪.‬‬ ‫بەاڵم تاریكیی‪ ،‬خەڵكی رانەگرت‬ ‫لە كۆبوونەوە لەسەر شەقامەكان‪،‬‬ ‫بۆ داواكردنی گۆڕانكاریی‪.‬‬ ‫بزووتنەوەی مافە مەدەنییەكان‪،‬‬ ‫نو ‌ێ نییە‪ ،‬زی��ادە‪ ،‬روونیكردەوە‪،‬‬ ‫بەاڵم سەركەوتوو نەبوو تا ئەنتەرنێت‬ ‫دەرنەكەوت‌و تۆڕە كۆمەاڵیەتییەكانی‬ ‫وەكو فەیسبووك‌و تویتەر‪ ،‬سەرنجی‬

‫ژمارەیەكی زۆری میسرییەكانی‬ ‫بەالی خۆیاندا رانەكێشا‪.‬‬ ‫ئینتەرنێت‪ ،‬دەروازەی���ەك���ی‬ ‫جیهانییە ك��ە داواك��اری��ی��ەك��ان��ی‬ ‫ب��ۆ ئ��ازادی��ی رادەرب���ڕی���ن‌و مافە‬ ‫جیهانییەكانی مرۆڤی بەرفراوانتر‬ ‫كرد‪ ،‬ئاسانكاریی كرد بۆ گفتوگۆی‬ ‫ك��راوەو زیندوو لەسەر كۆمەڵیك‬ ‫بابەتی جیاواز‌و هاونیشتمانیانی‬ ‫لەنێوان خۆیاندا‌و لەگەڵ خەڵكانی تر‬ ‫لەسەرانسەری جیهاندا بەیەكترەوە‬ ‫بەستەوە‪.‬‬ ‫لە راستیدا‪ ،‬بەدەستهێنانی‬ ‫زانیاریی‪ ،‬گۆڕانكارییەكی بەرچاوی‬ ‫ب��ەس��ەرداه��ات��ووە ل��ەگ��ەڵ هاتنی‬ ‫سەردەمی دیجیتاڵدا‪.‬‬ ‫ه��ەروەك��و وەزی���ری دەرەوە‪،‬‬ ‫هیالری كلینتۆن‪ ،‬لە سەرەتای‬ ‫ئەمساڵدا وت��ی‪« :‬ئینتەرنێت‪،‬‬ ‫بووەتە پانتاییەكی گشتیی سەدەی‬ ‫‪ ،21‬بووەتە مەیدانی شاری جیهان‪،‬‬ ‫بووەتە پۆل‪ ،‬بازاڕگا‪ ،‬قاوەخانە‌و باڕ‪.‬‬ ‫ئێمە‪ ،‬هەموومان ئەو شتە دروست‬ ‫دەكەین‪ ،‬یان دروست دەبین بەهۆی‬ ‫ئەوەی كە لە و ‌ێ روودەدات‪ ،‬هەموو‬ ‫ئەو دوو ملیارەی ئێمە كە لەسەر‬ ‫ئینتەرنێتین‌و ب���ەردەوام زیادیش‬ ‫دەكەین»‪.‬‬ ‫لەناو ئەو فەزا گشتییە نوێیەدا‬ ‫ك��ە پ��ڕە ل��ە ه���ەواڵ‌و قسەكردن‪،‬‬ ‫رۆژنامەنووسان رۆڵ��ی سەرەكیی‬ ‫دەبینن لە گەڕان بەدوای راستییەكان‌و‬ ‫ش��ی��ك��ردن��ەوەی ب��ۆچ��وون��ەك��ان‌و‬ ‫پاراستنی متمانە‌و پێشكەشكردنی‬ ‫راپ���ۆرت���ەك���ان���دا‪ ،‬ب��ۆ خ��زم��ەت��ی‬ ‫چاكەی گشتیی‪ .‬بێگومان‪ ،‬هاتنی‬

‫سەردەمی دیجیتاڵ‪ ،‬پێشكەوتنی‬ ‫ئینتەرنێت‪ ،‬دەركەوتنی شێوازی‬ ‫جیاوازیی میدیا‌و پەیدابوونی تۆڕە‬ ‫كۆمەاڵیەتییەكانی سەر هێڵ ‪ -‬ئەو‬ ‫گفتوگۆیەی هێنایەكایەوە كە بوونە‬ ‫رۆژن��ام��ەن��ووس چی دەگەیەنێت‌و‬ ‫بلۆگەرەكان‪ ،‬چ رۆڵێك دەگێڕن‪،‬‬ ‫كاریگەریی لێڵیی هێڵەكان لەنێوان‬ ‫هاونیشتمانیانی رۆژنامەنووس‌و‬ ‫پرۆفێشناڵەكاندا چی دەبێت لە سەر‬ ‫میدیای ئەمڕۆ‌و سبەی؟‬ ‫لە ساڵی (‪)2003‬وە‪ ،‬خەڵكی‬ ‫عێراق بە كۆمەڵگەی نێودەوڵەتییەوە‬ ‫گ���رێ���درای���ەوە‌و دەس��ت��ی��ان بە‬ ‫بەكارهێنانی ئینتەرنێت كرد بە‬ ‫شێوەیەكی ب��ەرف��راوان‪ .‬زۆرب��ەی‬ ‫عێراقییەكان بە رۆژنامەنووسانەوە‪،‬‬ ‫میدیای كۆمەاڵیەتیی بەكاردەهێنن‬ ‫بۆ ئاڵوگۆڕكردنی بۆچوونەكانیان‬ ‫لەگەڵ كەسانی تردا‪ ،‬لە ناوەوەی‬ ‫عێراق‌و لە سەرتاسەری جیهاندا‪.‬‬ ‫لێرە‪ ،‬لە هەرێمی كوردستانی‬ ‫عێراق‌و لەنێو كوردانی دەرەوەی‬ ‫واڵت��دا‪ ،‬مێژووێكی درێ �ژ‌و تایبەت‬ ‫هەیە لە بەكارهێنانی میدیای ئازاددا‬ ‫ب��ۆ دووپ��ات��ك��ردن��ەوەی شوناسی‬ ‫كوردی لە عێراق‪ ،‬وەكو خەڵكانێكی‬ ‫خ��اوەن زم��ان‌و ع��ورف‌و مێژووی‬ ‫خۆیان‪ .‬كورد‪ ،‬راگەیاندنی ئازادیان‬ ‫ب��ەك��اره��ێ��ن��اوە ب��ۆ تیشكخستنە‬ ‫سەر واقیعی ژیانیان‌و بۆ ئەوەی‬ ‫مینبەرێك بێت ب��ۆ دەرب��ڕی��ن��ی‬ ‫تووڕەیی‌و هیواكانیان‪ .‬هەركاتێك‬ ‫كە مافی كورد پێشێل كراوە‪ ،‬ژن‌و‬ ‫پیاوە ئازاكان‪ ،‬بە نووسین وەاڵمیان‬ ‫داوەت���ەوە‌و ئەم عورفە‪ ،‬ئەمڕۆش‬

‫درێ��ژەی هەیە لە ر‌وژنامەكانتان‌و‬ ‫زیاتریش‬ ‫تەلەفزیۆنەكانتاندا‌و‬ ‫ل��ە بەكارهێنانتاندا ب��ۆ میدیای‬ ‫كۆمەاڵیەتیی‪.‬‬ ‫رۆژی جیهانیی ئ��ازادی��ی‬ ‫رۆژن��ام��ەوان��ی��ی‪ ،‬س��ااڵن��ە ی��ادی‬ ‫دەك��رێ��ت��ەوە ل��ە (‪)5/3‬دا لە‬ ‫سەرانسەری جیهاندا‪ ،‬كە لەالیەن‬ ‫نەتەوە یەكگرتووەكانەوە داهێنراوە‪،‬‬ ‫تا ی��ادی پرەنسیپەكانی ئازادیی‬ ‫راگ��ەی��ان��دن ب��ك��رێ��ت��ەوە ل��ەگ��ەڵ‬ ‫یادكردنەوەی ئەوانەی كە خەباتیان‬ ‫كردووەو مردوون لەپێناو چەسپاندنی‬ ‫ئەو پرەنسیپانەدا‪ .‬ئەمساڵ‪ ،‬ویالیەتە‬ ‫یەكگرتووەكانی ئەمریكا‪ ،‬هاوەڵیی‬ ‫رێكخراوی كه‌لتووریی‌و زانستی‌و‬ ‫پ��ەروەردەی��ی (یۆنسكۆ)ی سەر‬ ‫بە نەتەوە یەكگرتووەكان دەكات‬ ‫لە میوانداریكردنی یادكردنەوەی‬ ‫جیهانیی رۆژی ئازادیی راگەیاندنی‬ ‫جیهانیی‪ ،‬ب��ۆ ی��ەك��ەم ج���ار لە‬ ‫«واشنتۆن دی سی»‪.‬‬ ‫بابەتی ئەمساڵ‪ ،‬نەدەكرا لەوە‬ ‫زیاتر پێشبینی بكرێت؛ «میدیای‬ ‫سەدەی ‪ ،21‬میدیای نوێ‌‪ ،‬بەربەستی‬ ‫نوێ‌»‪ .‬دروستكردن‌و پێشخستنی‬ ‫میدیایەكی سەربەخۆو فرەڕەنگ‌و‬ ‫ئ���ازاد‪ ،‬گرنگە ب��ۆ پێشكەوتنی‬ ‫كۆمەڵگەی مەدەنیی‌و دیموكراسیی‬ ‫لەسەرانسەری جیهاندا‪.‬‬

‫«كاتێك میدیای ئازاد‪،‬‬ ‫لەژێر مەترسیدایە»‬

‫وەك وەزیری دەرەوە‪ ،‬هیالری‬ ‫كلینتۆن‪ ،‬وتی‪« :‬هەموو مافەكانی‬ ‫تری مرۆڤ‪ ،‬لەژێر هەڕەشەدا دەبن‪،‬‬

‫بۆیە با بەم رۆحیەتەوە‪ ،‬بەردەوام‬ ‫بین لە پشتیوانیكردنی ئەوانەی‬ ‫كاریان بۆ میدیای ئازاد كردووە‌و‬ ‫ئەوانەش ئاشكرا بكەین كە نكوڵیی‬ ‫لێدەكەن‪ .‬با هەردەم بە ئاراستەی‬ ‫جیهانێك كاربكەین ك��ە تیایدا‬ ‫ئازادیی بەدەستهێنانی زانیاریی‌و‬ ‫ب��ی��رك��ردن��ەوە‪ ،‬وەك��و توانایەكی‬ ‫بەهێزی پێشكەوتن بمێنێتەوە»‪.‬‬ ‫ئێمە‪ ،‬رووبەڕووی كاتێكی زۆر‬ ‫گرنگ‌و پڕگۆڕانكاریی دەبینەوە لە‬ ‫مێژووماندا‪ ،‬لە سەرانسەری جیهاندا‪،‬‬ ‫خەڵك داوای ئازادیی‪ ،‬شەفاقییەت‌و‬ ‫مافی چارەی خۆنووسین دەكات‌و‬ ‫هۆكانی دیجیتاڵی نوێ‌‪ ،‬یارمەتی‬ ‫ئەم دۆخ��ە دەدەن لەو رووەوەی‬ ‫ك��ە خ��ێ��ران‪ ،‬ب��ەرب�ڵاوت��رن لەچاو‬ ‫س��ەردەم��ەك��ان��ی پ��ێ��ش��ووت��ردا‌و‬ ‫رۆژنامەنووسان رۆڵیكی سەرەكیی‬ ‫دەبینن لەم هەوڵەدا‪ .‬بەداخەوە‪،‬‬ ‫زۆریان ل ‌ێ كوژرا‪ ،‬یان برینداركران‪،‬‬ ‫لەكاتێكدا كە هەوڵیان دەدا بۆ‬ ‫ئ��ەوەی پەیامنێری ئەو تەحەددا‬ ‫گەورانە بن كە ئەمڕۆ رووب��ەڕووی‬ ‫ئێمە دەب��ن��ەوە‪ .‬كەوتووەتە سەر‬ ‫هەر یەكێكمان كە رێز لەكارەكانیان‬ ‫بگرین‌و ئ��ەوەی پێمان دەكرێت‪،‬‬ ‫ب��ی��ك��ەی��ن‪ ،‬ب���ەه���ەردوو ش��ێ��وەی‬ ‫ت��ەواوەت��ی‌و راس��ت��ی‪ ،‬ب��ۆ ئ��ەوەی‬ ‫پشتیوانیی ئازادیی رۆژنامەوانیی‬ ‫بین وەك��و مافێكی بنەڕەتیی كە‬ ‫لەالیەن هەموو كەسێك‌و لە هەموو‬ ‫شوێنێكدا مومارەسە بكرێت‪.‬‬ ‫سەرۆكی تیمی ئاوەدانكردنەوەی‬ ‫ئەمریكی لە هەرێمی كوردستان‪.‬‬

‫سێ وتاری دەستە خوشك‬

‫ئۆپۆزسیۆن‪ ...‬دەسەاڵت‬ ‫(‪)1‬‬

‫ئۆپۆزسیۆنی دیمۆكراسی‬

‫دیمۆكراسی‬ ‫ئۆپۆزسیۆنی‬ ‫لەناو مناڵدانی سیستمی سیاسی‪-‬‬ ‫دیمۆكراسیی پارلەمانیدا لەدایك‬ ‫ئ��ەب��ێ‪ ،‬ل��ە رێ��گ��ەی ملمالنێی‬ ‫دی��م��ۆك��راس��ی��ی��ەوە ه���ەو‌ڵ ئ��ەدا‬ ‫دەسەاڵتی سیاسیی بگرێتە دەست‪.‬‬ ‫ئ���ەرك���ی ئ��ۆپ��ۆزس��ی��ۆن لە‬ ‫سیستمی دیمۆكراسیدا‪ ،‬بریتییە؛‬ ‫لە چاودێریكردنی هەڵسوكەوتی‬ ‫حیزبی حاكم‪ -‬هاوپەیمانیی حاكم‌و‬ ‫دەرخستنی هەڵەو كەموكوڕییەكانی‪،‬‬ ‫دزی‌و گەندەڵییەكانی‪ ،‬زوڵ��م‌و‬ ‫ناهەقییەكانی‪.‬‬ ‫ئۆپۆزسیۆن ئەبێ پ��رۆژەی‬ ‫ئەڵتەرناتیڤی هەبێ‪ .‬كاتێك رەخنە‬ ‫لە دەس��ەاڵت ئەگرێ‪ ،‬پێی ئەڵێ؛‬ ‫ئەمەت خراپە‌و ئەوەت باش نییە‌‪،‬‬ ‫ئەبێ لەباتی رەفتارە هەڵەكانی‬ ‫دەسەاڵت ئەڵتەرناتیفی راست بخاتە‬ ‫بەرچاوی خەڵك‌و ئامادە بێ لە هەر‬ ‫چركە ساتێكدا هەلی بۆ رەخسا‬ ‫حوكمەت دروست بكا‪.‬‬ ‫هەر ئۆپۆزسیۆنێك ئیش نەكا‬ ‫بۆ ئەوەی لە هەلی گونجاو‪ ،‬یان لە‬ ‫هەڵبژاردنی ئایندەدا دەسەاڵت لە‬ ‫حیزبی حاكم‪ -‬هاوپەیمانیی حاكم‬ ‫وەربگرێ‪ ،‬ئۆپۆزسیۆن نییە‪.‬‬ ‫هەر ئۆپۆزسیۆنێك تەماحی‬ ‫لە دەس���ەاڵت نەبێ‪ ،‬ه��ەوڵ نەدا‬ ‫ق��ەی��ران��ەك��ان��ی ح��ی��زب��ی ح��اك��م‪-‬‬ ‫هاوپەیمانیی حاكم بقۆزێتەوە بۆ‬ ‫ئەوەی دەسەاڵتی سیاسیی لەدەست‬ ‫دەربهێنێ‪ ،‬ئۆپۆزسیۆن نییە‪.‬‬ ‫ئۆپۆزسیۆنێك ب���ڕوای بەوە‬ ‫نەبێ‪ ،‬ئەگەر دەسەاڵتی گرتە دەست‬ ‫بێ هەڵەو كەموكوڕی نابێ‪ ،‬بڕوای‬ ‫واب��ێ ئ��ەم لە هەڵەو كەموكوڕی‬ ‫ئۆپۆزسیۆنێكی‬ ‫م��ەع��س��وم��ە‪،‬‬ ‫دیمۆكراسی نییە‪ .‬چونكە ژیان‬ ‫لە گۆڕانی بەردەوامدایەو هەرگیز‬

‫ناوەستێ‪.‬‬ ‫ئۆپۆزسیۆنێك داواكانی لەگەڵ‬ ‫داواكانی خەڵكی ناڕازی لە دەسەاڵت‪،‬‬ ‫یەكنەگرێتەوە‪ ،‬ئۆپۆزسیۆن نییە‪،‬‬ ‫چونكە ئۆپۆزسیۆن ئەبێ گەیەنەری‬ ‫ناڕازییەكانی خەڵك بێ لە دەسەاڵت‬ ‫بە دەسەاڵت‪.‬‬ ‫ئۆپۆزسیۆن ئەو هێزەیە‪ ،‬كە‬ ‫دی �د‌و دنیابینی ج��ی��اوازی لەگەڵ‬ ‫حیزبی حاكم‪ -‬هاوپەیمانیی حاكمدا‬ ‫هەیە‌و ئایدیای رێگەی نادا بەشداریی‬ ‫حوكمەتێك بكا‪ ،‬ك��ە ئایدیای‌و‬ ‫بەرنامەی لەگەڵ ئایدیا‌و بەرنامەی‬ ‫خۆی ناگونجێ‪ ،‬ئەگەر لەژێر هەر‬ ‫بیانو‌و هەلومەرجێكدا بەشداریی‬ ‫حوكمەتی ك���رد‪ ،‬بەشدارییەكە‬ ‫چەند بچوكیش بێ‪ ،‬لە ئۆپۆزسیۆن‬ ‫بونی ئەخا‪ ،‬ئەبێ بە بەشێك لە‬ ‫هاوپەیمانیی حاكم‪.‬‬ ‫ب��ەك��ورت��ی‪ ،‬ئ���ەوەی س��ەرەوە‬ ‫وەزی��ف��ەی ح��ی��زب‌و هاوپەیمانیی‬ ‫ئۆپۆزسیۆنە لە سایەی سیستمێكی‬ ‫دیمۆكراسیی دروس��ت دا‪ ،‬لێ لە‬ ‫دایكبونی ئۆپۆزسیۆن لە كوردستان‬ ‫ه��ەل��وم��ەرج��ی دی��م��ۆك��راس��ی نەی‬ ‫خولقاند‪ ،‬قەیرانەكانی دەسەاڵتی‬ ‫ن��ادی��م��ۆك��راس��ی‌و زوڵ����م‌و زۆر‌و‬ ‫ناعەدالەتی دەس���ەاڵت‌و بێزاریی‬ ‫خەڵك ل��ە «پ��ارت �ی‌و یەكێتی»‬ ‫خوڵقاندی‪ ،‬بۆیە ئەركی ئۆپۆزسیۆن‬ ‫لە كوردستان ق��ورس��ە‪ ،‬بریتییە‬ ‫لە نوكەوە بیناكردنی سیستمی‬ ‫دیمۆكراسی‪.‬‬

‫دیدی «یەكێتی‌و پارتی»‬ ‫بۆ «ئۆپۆزسیۆن»‬

‫«پ��ارت�ی‌و یەكێتی» بەناوی‬ ‫«زۆری��ن��ەوە» ل��ەن��او پارلەماندا‬ ‫كارێكیان كرد خەڵك هیوای بە‬ ‫پارلەمان‌و بەدوایدا بە حوكمڕانیی‬ ‫ئەم دوو حیزبە نەمێنێ‪.‬‬ ‫ئ���ەم دوو ح��ی��زب �ە‌و میدیا‬

‫مەحمود رەزا ئەمین‬

‫ خۆپیشاندەر نابێ داواكاریی‬‫رەسمیی‌و سێبەرەكانیان بەردەوام خەڵك بۆیان‪.‬‬ ‫ئۆپۆزسیۆن ئەركی سەرشانیەتی سیاسی هەبێ‪.‬‬ ‫بە گوێرەی ح��ەز‌و بەرژەوەندیی‬ ‫ داواكانی ئۆپۆزسیۆن‌و خەڵك‬‫خۆیان ئۆپۆزسیۆن تاریف ئەكەن‪ ،‬لەبەر دوو هۆ هەڵەكانی دەسەاڵت‬ ‫ئەوان ئەڵێن‪« :‬ئۆپۆزسیۆن ئەبێ زەق بكاتەوە‪ :‬یەكەم‪ ،‬بۆئەوەی نابێ لەیەك بچن‪.‬‬ ‫ ئ��ۆپ��ۆزس��ی��ۆن ئ��ەب��ێ ب��ەو‬‫ئیجابی بێ‪ ،‬بە باش بڵێ باش‪ ،‬دەسەاڵت ناچار بكا هەڵەی گەورە‬ ‫بە خراپ بڵێ خ��راپ»‪ ،‬دەسەاڵت نەكا‌و سیستمی حوكمڕانی بەالڕێدا چارەنوسە رازی بێ‪ ،‬كە دەسەاڵت‬ ‫مەبەستی لە وش��ەی «ئیجابی» نەبا‪ ،‬دووەم‪ ،‬بۆ ئەوەی بۆ بردنەوەی بۆی دیاری ئەكا‪.‬‬ ‫ ئێمەی دەسەاڵتدار مەكتەب‌و‬‫ئەوەیە‪ ،‬كە ئۆپۆزسیۆن لەگەڵی هەڵبژاردنی ئایندە‌و وەرگرتنی‬ ‫زانكۆ دروست ئەكەین‪ ،‬ئۆپۆزسیۆن‬ ‫تەماهی بكا‪ ،‬مەبەستی لە وشەی دەسەاڵت كەڵكیان لێ وەربگرێ‪.‬‬ ‫كەواتە ئۆپۆزسیۆن ئەوە نیە چی ئەكا؟ (ئەمە ئەوپەڕی گێلییە)‪.‬‬ ‫«باش»یش ئەوەیە‪ ،‬ئۆپۆزسیۆن‬ ‫ میلیشیای حیزبیی بیكەیسی‬‫زو زو پێی بڵێ‪« :‬دەستخۆش بە دەس���ەاڵت بڵێ‪« :‬دەسخۆش‬ ‫ح��ی��زب‪ ،‬دەس��ت��خ��ۆش حوكمەت ئەمەت باش كرد»‪ ،‬بەڵكو ئەوەیە تەقێن‌و بكوژ‪ ،‬لەگەڵ خۆپیشاندەری‬ ‫كە هەمیشە لە كەمیندا بێ بۆ بەرد هاوێژی شوشە شكێن‪ ،‬وەكو‬ ‫چاكتان كرد»‪.‬‬ ‫كەچی ئۆپۆزسیۆنی تەندروست دەسەاڵت‌و بۆ هەر هەڵەیەكی پێی یەكن‪.‬‬ ‫ئەم تێرمە سەیرو سەمەرانەی‬ ‫ئەو هێزەیە‪ ،‬كە بۆ بەرژەوەندیی بڵێ‪« :‬دەستت شكێ خراپت كرد»‪.‬‬ ‫لـــــــە دوای روداوەكـــانی «یەكێتی‌و پارتی» دوو لێكدانەوە‬ ‫خەڵك بەگشتیی‌و ب ‌ۆ بەرژەوەندیی‬ ‫خەڵكە ناڕازییەكانی ناو كۆمەڵ (‪)17‬ی ش��وب��ات��ەوە «یەكێتی‌و هەڵئەگرن‪:‬‬ ‫ یان‪ ،‬نازانن ئۆپۆزسیون چیەو‬‫بەتایبەتی‪ ،‬ملمالنێی سەخت لەگەڵ پارتی» كۆمەڵێك تێرمی سیاسیی‬ ‫نوێیان هێنایە ناو فەرهەنگی سیاسیی ئەركی چیه‪ ،‬كە زەحمەتە وابێ‪.‬‬ ‫دەسەاڵت ئەكا‪.‬‬ ‫ یاخود‪ ،‬بە هۆشیاریی تەواوەوە‬‫لە راستیدا ئەوەی حیزبەكانی پڕ لە عاجباتی كوردستانەوە‌‪ ،‬ئەم‬ ‫دەسەاڵت داوای ئەكەن‪ ،‬لە سایەی دوو حیزبە هەمو توانا سیاسی‪ ،‬ئ��ەی��ان��ەوێ خەڵكی ك��وردس��ت��ان‬ ‫هیچ سیستمێكی دیمۆكراسیدا رێكخراوەیی‪ ،‬ئیعالمی‌و مادییەكانی بگێلێنن‌و چەواشە ‌ی بكەن‪ ،‬ئەمەیان‬ ‫بونی نیە‪ ،‬دەستخۆشیكردن لە خۆیان خستووەتەگەڕ بۆ باوەڕهێنان زیاتر رێگەی تێ ئەچێ‪.‬‬ ‫هەركامیان راست بێ‪ ،‬بەڵگەیە‬ ‫دەسەاڵت لە هیچ ئان‌و زەمانێكدا به خەڵك كە‪:‬‬ ‫ ئۆپۆزسیۆن نابێ تەماحی لە ب��ۆ ئ���ەوەی ئ��ەم دەس��ەاڵت��داران��ە‬‫سیفەتی ئۆپۆزسیۆنی دیمۆكراسیی‬ ‫ئەهلیەتی حوكمڕانیكردنی ئەم‬ ‫دەسەاڵت هەبێ؛‬ ‫تەندروست نەبوە‪.‬‬ ‫ دەسەاڵت نابێ بەهیچ جۆرێ هەرێمەیان لە دەس��ت داوە‪ ،‬ئەم‬‫ل����ە س����ای����ەی س��ی��س��ت��م��ی‬ ‫دیمۆكراسیدا‪ ،‬وەكو چۆن حیزبی گوێ لە قسەو رەخنەی ئۆپۆزسیۆن حوكمڕانانە شایەنی ئەوەن لەسەر‬ ‫دەس����ەاڵت����دار ه���ەی���ە‪ ،‬ح��ی��زب‌و بگرێ (دەسەاڵتی كوردی لەالیەك دزین‌و بەفیڕۆدانی لە رادەب��ەدەری‬ ‫هێزگەلی ئۆپۆزسیۆنیش هەن‪ ،‬بەكردەوە بونی ئۆپۆزسیۆن رەفز سامانی گشتی‌و قوڵكردنەوەی‬ ‫وەك���و چ��ۆن دەس���ەاڵت پ���رۆژەی ئەكا‪ ،‬لەالیەكی ترەوە پرۆژەكانی ن��ای��ەك��س��ان �ی‌و ن�����ادادی‌و خ��راپ‬ ‫هەیە‪ ،‬ئۆپۆزسیۆنیش هەروەها‪ .‬ئەدزێ‪ ،‬ئەمە كوشندەترین نەخۆشی بەكارهێنانی دەسەاڵت تا ئەوپەڕی‬ ‫خراپ بەكارهێنان‪ ،‬لە دادگاكاندا‬ ‫ئۆپۆزسیۆن كە لەم هەڵبژاردنەدا ئەم دەسەاڵتە یە‌)‪.‬‬ ‫ئۆپۆزسیۆن نابێ پشتیوانیی بهێنرێنە گیروگاز‪ ،‬نەك حوكمی‬‫ئەوەندەی دەنگ نەهێناوە بتوانێ‬ ‫خەڵك بكەن‪.‬‬ ‫ببێ بە حیزبی دەسەاڵتدار‪ ،‬هەوڵئەدا لە ناڕەزایەتی خەڵك بكا‪.‬‬ ‫لە هەڵبژاردنی ئایندەدا بیباتەوەو‬ ‫ونبوون‬ ‫ببێ بە حیزبی دەسەاڵتدار‪ ،‬لەبەر‬ ‫جانتایەكی رەساسی‪ ،‬گەورە ونبووە‪ ،‬جگە لە جل‌وبەرگ‪ ،‬كۆمەڵێك‬ ‫ئ��ەوە ن��ەك نابێ ب��ۆ هیچ شتێ‬ ‫دەستخۆشی لە دەس���ەاڵت بكا‪ ،‬ئامانەتی تیایە‪ ،‬هەركەس دۆزیویەتیەوە‪ ،‬پەیوەندی بكات بە نووسینگەی‬ ‫بەڵكو ئەبێ بە زەڕەبینەوە بەدوای رۆژنامەی “رۆژنامە”ەوە یان بە ژمارە تەلەفونی (‪.)07705058850‬‬ ‫تێبینی‪ :‬خاوەنی جانتاكە ئامادەیە‪ ،‬خەاڵتێكی گرانبەها پێشكەشی‬ ‫دەسەاڵتەوە بێ بۆ ئاشكراكردنی‬ ‫هەڵەكانی‌و راكێشانی سەرنجی ئەو كەسە بكات كە جانتاكە دەگەڕێنێتەوە‪.‬‬

‫“كاوەی ئاسنگەر” لە سلێمانییە‬ ‫ئ���ەو ئ��اس��ن��گ��ەرەی “س���ەك���ۆی ئ����ازادی����ی” بۆ‬ ‫خۆپیشاندانەكانی (‪)2011‬ی سلێمانی دروس��ت كرد‪،‬‬ ‫چیرۆكی دروستكردنەكە‌و دەستگیركردنی دەگێڕێتەوە‪.‬‬ ‫ئاسنگەرەكە‪ ،‬دەرچ��ووی پەیمانگەیە‌و لەبەرئەوەی‬ ‫دان���ەم���ەزراوە‪ ،‬ئێستا پیشەی ئاسنگەریی دەك��ات‪،‬‬ ‫دووكانەكەی دەكەوێتە الكۆاڵنێكی باریكی فولكەی‬ ‫“نالی”ی شاری سلێمانییەوە‪.‬‬

‫ ‬

‫بگەڕێوە بۆ ل (‪.)11‬‬

‫ ‬ ‫كۆمپانیای وشە هەفتانە دەریدەكات‬

‫مریشك‌و بازاڕ‪ ،‬پێك شاد دەبنەوە‬ ‫دوای ئەوەی ماوەیەكی‬ ‫زۆر لێی ق��ەدەغ��ەك��راب��وو‬ ‫بچێتە بازاڕ‪ ،‬ئێستا‬ ‫مریشكی زیندوو‪،‬‬ ‫خ���ان���وم���ان‪ ،‬ل��ە‬ ‫بازاڕەكاندا شەقەی‬ ‫باڵی دێت‪.‬‬ ‫ب���ۆئ���ەو م��ەب��ەس��ت��ە‪،‬‬ ‫سەدان دوكان ئامێزیان بۆ‬ ‫كردوونەتەوە‌و لە قەفەزی‬ ‫ت��ازەدا دایانناون‌و بانگی‬

‫خەڵك دەك��ەن “مریشكی‬ ‫زیندوو” بەرنەوە‪.‬‬ ‫ئەگەرچی بەڕێوەبەری‬ ‫گشتیی سامانی ئاژەڵ‌و‬ ‫ڤ��ێ��ت��ێ��رن��ەری لە‬ ‫وەزارەت�������ی‬

‫ك���ش���ت���وك���اڵ‪ ،‬دەڵ���ێ���ت‪:‬‬ ‫قەدەغەیە‌و مەترسی هەیە‬ ‫ب��ۆ س���ەر ت��ەن��دروس��ت��ی��ی‬ ‫هاواڵتییان‪ ،‬ب��ەاڵم ئێستا‬ ‫رێگەیان لێنەگرتووە‪.‬‬

‫لە سەدام حسێنەوە بۆ تاڵەبانی‌و بارزانی‬ ‫بەهرۆز عەلی‬

‫ ‬ ‫بۆ الپەڕە (‪)17‬‬ ‫بگەڕێوە‪.‬‬

‫ ‬ ‫ژمارە (‪ )632‬سێشەممە ‪2011/5/3‬‬

‫گەر عێراق خاوەنی ئەو داهاتە زەبەالحە نەبوایە؛ كە لە نەوتەوە‬ ‫سەرچاوەی گرتبوو‪ ،‬سەدام حسێن پەالماری واڵتێكی وەك ئێرانی‬ ‫نەدەدا‪ ،‬كە لەڕووی جوگرافیی‌و ئاستی دانیشتووانەوە نزیكەی سێ‬ ‫ئەوەندەی واڵتەكەی خۆی بوو‪ ،‬كەسێتیی سەدام حسێن‪ ،‬بەوپێیەی لە‬ ‫ژینگەیەكی نالەباری سیاسیی‌و كۆمەاڵیەتیدا پەروەردە ببوو‪ ،‬لە ناخەوە‬ ‫چێژێكی شەڕەنگێزیی بێ ئەندازەی تێدا بەرجەستە ببوو‪ ،‬وێڕای ئەوە‪،‬‬ ‫خولیایەكی زۆری خۆدەرخستن‌و ناوبانگ پەیداكردنی هەبوو‪ ،‬كە هەموو‬ ‫ئەوانە بوونە پاڵنەرێكی بەهێز بۆ شەڕكردن لەگەڵ ئێرانی دراوسێدا‪،‬‬ ‫تاوەكو وەك پاڵەوانی پاسەوانی دەروازەی خۆرهەاڵتی نیشتمانی‬ ‫عەره‌بی خۆی بناسینێت‪.‬‬ ‫پاڵپشتیی س��ەرەك��ی س��ەدام حسێن‪ ،‬بۆ ئ��ەم ش��ەڕە‪ ،‬داهاتی‬ ‫عێراق بوو‪ ،‬كە لە نەوتەوە سەرچاوەی گرتبوو‪ ،‬ئەگینا سەدام‪ ،‬هیچ‬ ‫مقەوماتێكی ئەوتۆی نەبووە؛ تاوەكو لەگەڵ ئێراندا ملمالنێی پێ بكات‪،‬‬ ‫كەواتە دەگەینە ئەو راستییەی سەدام‪ ،‬ئەوەندەی نەوتی بۆ كاولكاریی‬ ‫عێراق بەكارهێنا كە لە دەرەنجامی شەڕی ئێران دووچاری بوو‪ ،‬ئەوەندە‬ ‫داهاتی نەوتی بۆ پەره‌پێدانی عێراق بەكارنەهێنا‪ ،‬بە مانایەكی تر‬ ‫گەر عێراق خاوەنی ئەوداهاتە نەوتییە نەبایە‪ ،‬ئەوا عێراق زیاتر‬ ‫پێشدەكەوت‌و ئێستا دەچووە ریزی یەكێك لە واڵتە گەشەسەندووەكانی‬ ‫خۆرهەاڵتی ناوەڕاست‪ ،‬چونكە گەر نەوتی نەبوایە‪ ،‬شەڕی ئێرانی‬ ‫نەدەكرد‪.‬‬ ‫لەدوای پرۆسەی رزگاركردنی عێراق‌و سوودمەندبوونی كوردستان‬ ‫بەشێوەی لەسەدا حەڤدەی داهاتی نەوتی عێراق‪ ،‬بەهۆی ناحەكیمیی‬ ‫حوكمڕانیی كوردستان‪ ،‬ئەم داهاتە سوودی ئەوتۆی بۆ پەرەپێدان‬ ‫لێوەرنەگیرا؛ تاكو هەرێمێكی گەشەسەندووی پێ بونیاد بنرایە‪ ،‬بەڵكو‬ ‫بەشێكی زۆری ئەم داهاتە بۆ ه��ەردوو حیزب‌و كۆمپانیای حیزب‬ ‫خەرجكرا‪ ،‬كە سروشتی كاری سیاسیی حیزبەكانی گۆڕی بۆ كاری‬ ‫بازرگانیی‌و لە رێگەی ئەو داهاتەوە‪ ،‬ئەندام‌و الیەنگر‌و رۆشنبیر‌و‬ ‫رۆژنامەنووسی پێ ك��ڕدرا‌و حەشاماتێكی لەكارخراوی لە رێگەی‬ ‫دامودەزگا‌و رێكخراوی بەناو پیشەیی خۆیان‪ ،‬پێ دەستەمۆكردن‪ ،‬كە‬ ‫مەترسیی دەرەنجامەكانی ئەم دۆخە‪ ،‬زۆر ترسناكترن لەوەی ئێستا‬ ‫بەدی دەكرێت‪ ،‬چونكە ئایندەی كۆمەڵێكی ئیرادە تیكشكاوی لێبەرهەم‬ ‫دێت‪ ،‬لێرەوە گەر لەم گریمانەیە بڕوانین‪ :‬گەر ئەم داهاتە زۆرەی نەوت‬ ‫بەدەست بارزانی‌و تاڵەبانی‌و هەردوو حیزب نەبوایە‪ ،‬ئایا دەیانتوانی لە‬ ‫رێگەی داهاتی تر پارە پەیدا بكەن؛ بۆ بەڕێوەبردنی ملمالنێكانیان‬ ‫لەگەڵ الیەنە ركەبەرەكانیان؟ بێگومان نەخێر‪ ،‬چونكە وەك چۆن‬ ‫سەدام جگە لە نەوت‪ ،‬مقەوماتێكی ئەوتۆی لە بەردەستدا نەبوو بۆ‬ ‫ئیدارەكردنی ملمالنێكانی لەگەڵ ئێران لە كاتی جەنگدا‪ ،‬بە هەمان‬ ‫شێوە‪ ،‬ئەوانیش جگە لە پارە بەخشینەوە كە لە داهاتی بەشە نەوتی‬ ‫كوردستان چنگیان كەوتووە‪ ،‬مقەوماتێكی وایان پێ نییە بۆ ملمالنێ‌و‬ ‫پەیداكردنی ئەندام‌و دەنگەدەر‪ ،‬بەم هۆیەوە هەم هێزێكی كاری زۆریان‬ ‫پەكخستووە‪ ،‬هەم ئەو داهاتە بۆ پەرەپێدان‌و پرۆژەی ستراتیژیی‬ ‫بەكار ناهێنن‪ ،‬هێندەی كە بۆ بەرژەوەندیی‌و مانەوەی خۆیانە‪.‬‬

‫نرخ (‪ )750‬دینار‬

‫حكومەت؛ پارە بۆ سۆپەرماركێت تەرخاندەكات‬ ‫ح��ك��وم��ەت��ی ه����ەرێ����م‪ ،‬لە‬ ‫بودجەی ئەمساڵدا‪ ،‬بڕێك پارە‬ ‫بۆ سوپەرماركێتێك لە شاری‬ ‫زاخ��ۆ ت��ەرخ��ان��دەك��ات‪ ،‬ئ��ەوەش‬ ‫لـــەكـــاتێكدایە ك��ە ساڵی‬ ‫(‪)2010‬ش‪ ،‬هەمان بڕەپارەی بۆ‬ ‫تەرخانكردووە‪.‬‬ ‫سوپەرماركێتەكە‪ ،‬ن��ە هی‬ ‫كۆمەڵەی هەرەوەزییە‌و نە سەر بە‬ ‫ئەنجومەنی وەزیرانە‪ ،‬بودجەكەی‬ ‫لەسەر دەستەی وەبەرهێنان بۆ‬ ‫تەرخانكراوە‪ ،‬بەاڵم هی ئەوانیش‬ ‫نییە‪.‬‬ ‫بۆئەوەی بزانیت هی كێیە‪،‬‬ ‫وا حكومەت مەرحەمەتی لەگەڵدا‬ ‫نواندووە‪.‬‬ ‫سەردانی الپەڕە (‪ )17‬بكە‪.‬‬

‫بـــادیــنــان؛ بێده‌نگــــــده‌کرێت‬

‫بۆ‪...‬ل‪6‬‬

‫به‌ڕێوه‌به‌رێک چه‌ندین کاری ساخته‌و سه‌رپێچی ل ‌ه رێنمایی ‌ه داراییه‌کاندا ده‌کات‬

‫الپەڕە (‪ )9‬بخوێنەرەوە‪...‬‬

‫تووشبووانی نەخۆشییە دەروونییەكان‬ ‫لە پشدەر‌و بتوێن چی دەكەن؟‬

‫چۆن ئەنجومەنی كاتی "مەیدانی‬ ‫ئازادی"‪ ،‬چاالك ده‌كرێتەوە؟‬

‫بەپێی ئامارێك‪ ،‬لە دەڤەری پشدەر‌و بتوێن‪ ،‬نزیكەی (‪ )800‬كەس‪،‬‬ ‫كێشەی دەروونییان هەیە‪.‬‬ ‫لە بەدواداچوونێكی “رۆژنامە”دا‪ ،‬رووندەكرێتەوە كە ئەو نەخۆشە‬ ‫دەروونییانە‪ ،‬چی دەكەن‌و حكومەت چ پرۆژەیەكی بۆ كردون‪.‬‬ ‫ ‬

‫بگەڕێوە بۆ ل(‪.)21‬‬

‫دوای ئەوەی لە (‪ )4/26‬سەكۆی‬ ‫"س����ەرای ئ����ازادی" ل��ەالی��ەن هێزە‬ ‫چەكدارەكانەوە تێكدرا‌و دواتر سوتێنرا‪،‬‬ ‫ئەو مەیدانە تا ئێستا نەبووەتەوە‬ ‫مەیدانی خۆپیشاندەران‪.‬‬ ‫سەبارەت بەوەی چۆن ئەنجومەنی‬ ‫مەیدانەكە چ��االك بكرێتەوە رۆژی‬ ‫(‪ ،)2011/4/26‬س �ی‌و ی��ەك كەس‬

‫ل��ە ئەندامانی ئەنجومەنی كاتی‪،‬‬ ‫كۆبوونەوەیەكیان ك��رد‌و دەرب��ارەی‬ ‫چارەنووس‌و ئایندەی ئەنجومەن قسە‬ ‫كرا‪ ،‬س ‌ێ بۆچوون لەسەر چارەنووسی‬ ‫ئەنجومەن هەبوو‪.‬‬ ‫بۆ خوێندنەوەی بۆچوونەكان‬ ‫الپەڕە (‪ )15‬بخوێنه‌ره‌وه‌‪.‬‬

‫پارێزگاری كەركوك‬ ‫ژێر بەڕە دەخاتە سەر بەڕە‬ ‫د‪ .‬ن��ەج��م��ەدی��ن ك��ەری��م‪،‬‬ ‫ل�����ەب�����ارەی گ��رف��ت��ەك��ان��ی‬ ‫پارێزگاكەیەوە‪ ،‬بۆ “رۆژنامە”‬ ‫دەدوێت‪.‬‬ ‫پ��ارێ��زگ��اری ك��ەرك��وك‪ ،‬كە‬ ‫ه��اوك��ات ئ��ەن��دام��ی مەكتەبی‬ ‫سیاسیی یەكێتیی نیشتمانیی‬ ‫ك��وردس��ت��ان��ە‪ ،‬ب��ەراش��ك��اوی��ی‬ ‫ل��ە گ��رف��ت��ەك��ان��ی پ��ارێ��زگ��اك��ە‬ ‫دەدوێت‪ .‬لە چاوپێكەوتنێكی‬ ‫“رۆژن����ام����ە”دا‪ ،‬دەڵ��ێ��ت‪ :‬لە‬ ‫كەركوكدا‪ ،‬كێشەی سیاسیی‌و‬ ‫ئیداریی هەیە‪.‬‬ ‫بگەڕێوە بۆ ل(‪..)8‬‬ ‫ ‬

‫رۆژنامەنووسان‪ ،‬بەدوای هەواڵی "راست"دا دەگەڕێن‬ ‫ئ��ەم��ڕۆ‪ ،‬لەكاتێكدا رۆژی‬ ‫جیهانیی ئازادیی رۆژنامەگەرییە‪،‬‬ ‫میدیای كوردیی دەستەوەستانە‬ ‫ل��ە گەیاندنی راستییەكان‌و‬ ‫رۆژن��ام��ەن��ووس��ان��ی��ش ب���ەدوای‬ ‫هەواڵە “راست”ەكاندا دەگەڕێن‪.‬‬ ‫بەپێی ئامارە نافەرمییەكان‪،‬‬ ‫لە هەرێمی كوردستاندا‪ ،‬زیاتر‬ ‫ل��ە (‪ )800‬كەناڵی میدیایی‬ ‫(ن��ووس��راو‪ ،‬بیستراو‪ ،‬بینراو)‬ ‫ه����ەن‪ ،‬ب����ەاڵم ه��ی��چ��ك��ام ل��ەو‬ ‫كەنااڵنە‪ ،‬هەموو راستییەكانیان‬ ‫ال نییە‪.‬‬ ‫ریپۆرتاژێک له‌ ل(‪)10‬دا‪،‬‬ ‫ده‌خوێننه‌وه‌‪.‬‬

‫شوێنی (‪ )25‬هەزار فەرمانبەر‪ ،‬دیار نییە‬ ‫بەپێی بەدواداچوونێكی “رۆژنامە”‪ ،‬نازانرێت‬ ‫حكومەت (‪ )25‬هەزار فەرمانبەری چی لێكردووە‪.‬‬ ‫ئەو بڕە پارەیەی بە ناوی دامەزراندنەوە‬ ‫لە بودجەی ئەمساڵدا تەرخانكراوە‪ ،‬ترلیۆنێك‌و‬ ‫(‪ )588‬ملیار دینارە‪ ،‬ئەوەش بەهۆی زیادبوونی‬ ‫مووچەی ئەو (‪ )25‬هەزار كەسەوەیە‪ ،‬بۆ دەبێت‬ ‫هەریەك لەو (‪ )25‬هەزار كەسە‪ ،‬مانگانە (‪)5‬‬ ‫ملیۆن‌و (‪ )293‬هەزار دینار مووچەیان هەبێت‪،‬‬ ‫كە ئەمەش جێگەی سەرسوڕمانە‪ .‬‬ ‫ ‬ ‫الپه‌ڕه‌(‪ )17‬بخوێنه‌ره‌وه‌‪.‬‬