Rozhnama

‫ئۆپۆزسیۆن‪ :‬لەبەر گه‌ڕاندنەوەی بودجە؛ سازش ناكەین‬

‫رۆژن�����ام�����ە‪ :‬ه���ەرچ���ەن���دە‬ ‫چ��اوەڕوان��دەك��رێ��ت كۆبوونەوەی‬ ‫پێنج قۆڵی لەنێوان دەس��ەاڵت‌و‬ ‫ئۆپۆزسیۆندا ئەنجامبدرێت‪ ،‬بەاڵم‬ ‫كات‌و شوێنەكەی دیاریی نەكراوە‪،‬‬

‫الی��ەن��ەك��ان��ی ئۆپۆزسیۆنیش‬ ‫ئامادەیی گفتوگۆیان دەربڕیوەو‬ ‫ه��ەر دەنگۆیەكی لەوجۆرەیش‬ ‫رەت����دەك����ەن����ەوە؛ ك���ە بڕینی‬ ‫بودجەكەیان "سازش"یان پێبكات‪.‬‬

‫سه‌نته‌ره‌کانی‬ ‫مه‌ساج‪ :‬شوێنێک بۆ‬ ‫چاره‌سه‌رکردن‪ ،‬یان چێژ؟‬

‫ژمارە (‪ )635‬سێشەممە ‪2011/5/24‬‬

‫كۆمپانیای وشە هەفتانە دەریدەكات‬

‫ئەبوبەكر عەلی‪ ،‬لەیەكگرتووی‬ ‫ئ��ی��س�لام��ی��ی ك���وردس���ت���ان‪،‬‬ ‫وت���ی‪" :‬ب��ودج��ە م��اف��ی یاسایی‬ ‫ئۆپۆزسیۆنە‌و دەبێت بگەڕێتەوە‪،‬‬ ‫بەاڵم ئێمە پێش بڕین‌و دوای بڕینی‬

‫بودجەكەمان‪ ،‬یەك ئامانج‌و یەك‬ ‫چوارچێوەی ئیشكردن‌و پرۆژەی‬ ‫هاوبەشمان ه��ەی��ەو سازشمان‬ ‫لەسەر نەكردووە"‪.‬‬ ‫بۆ ل(‪...)4‬‬

‫عیماد ئەحمەد‪ :‬پێنج‬ ‫سەركردەكە؛ كۆنابنەوە‬

‫‪21‬‬

‫نرخ (‪ )750‬دینار‬

‫‪7‬‬

‫فراكسیۆنی "گۆڕان" لە هەڵسەنگاندنێكدا‪ :‬تەخشان‌و پەخشانێكی زۆر لە بودجەی ئەمساڵدا كراوە‬

‫پارە بۆ (‪)1275‬پڕۆژەی ساڵی رابردوو؛ تەرخاندەكرێتەوە‬

‫رۆژنامە‪ :‬زیاتر لە (‪ )1275‬پرۆژەی‬ ‫ساڵی رابردوو‪ ،‬ئەمساڵیش بودجەیان‬ ‫ب��ۆ ت��ەرخ��ان��ك��راوەت��ەوە‪ ،‬بێئەوەی‬ ‫چارەنووسی بودجەی تەرخانكراوی‬ ‫ساڵی رابردوویان دیاربێت‪.‬‬ ‫كوێستان م��ح��ەم��ەد‪ ،‬ئەندامی‬ ‫فراكسیۆنی "گ��ۆڕان" لە پەرلەمانی‬ ‫ك���وردس���ت���ان‪ ،‬ب���ۆ "رۆژن����ام����ە"ی‬ ‫ئاشكراكرد‪ 1275" :‬پ��رۆژەی ساڵی‬ ‫رابردوو هەیە‪ ،‬كە پارەی تەرخانكراوی‬ ‫ساڵی رابردوویان بۆ خەرجنەكراوەو‬ ‫ئەمساڵیش خ��راون��ەت��ە ن��او پ��رۆژە‬ ‫بەردەوامەكانی ساڵی (‪)2011‬ەوە‪،‬‬ ‫كە كۆی پارەی ئەو پرۆژانە نزیكەی‬ ‫(‪ )660‬ملیار دینارەو ئەمساڵیش‬ ‫هەمان بڕیان بۆ دان��راوەت��ەوە‪ ،‬بەو‬ ‫پێیەش؛ حكومەت كەمتر (‪)%34‬ی‬ ‫بودجەی ک ‌ه پرۆژەكانی خستووەتە‬ ‫ب��واری جێبەجێكردنەوە" ‌و ب��ڕوای‬ ‫خۆیشی نیشاندا‪" :‬دەب����وو‪ ،‬ئەو‬ ‫بودجەیەی ک ‌ه ن��ەخ��راوەت��ە ب��واری‬ ‫ج��ێ��ب��ەج��ێ��ك��ردن��ەوە‪ ،‬ل��ە ب��ودج��ەی‬ ‫ئەمساڵدا وەكو بودجەی (مدور)‪ ،‬لە ساڵێك‌و تائێستا تەواو نەكراون‌و لە‬ ‫خانەی داهاتەكاندا ئاماژەی پێبدرایە‪ ،‬بودجەی (‪)2011‬یش‪ ،‬پارەی تەواویان‬ ‫بەاڵم تائێستا چارەنووسی دیارنییە‌و بۆ دانەنراوە‪ ،‬بەو مانایەش پرۆژەیەكی‬ ‫لە حساباتی كۆتایشدا هیچ ئاماژەیەكی ی��ەك ساڵیی‪ ،‬بە سێ س��اڵ ت��ەواو‬ ‫دەكرێت‪ ،‬تەنانەت هەندێك پرۆژە‬ ‫پێ نەكراوە"‪.‬‬ ‫ئ��ەو پ��ەرل��ەم��ان��ت��ارە‪ ،‬ئەوەشی هەیە م��اوەی تەواوبوونەكەی (‪)2‬‬ ‫ئاشكراكرد‪" :‬جگە ل��ەو پ��رۆژان��ە‪ ،‬مانگە‪ ،‬بەاڵم بە سێ ساڵ پارەی بۆ‬ ‫(‪ )489‬پرۆژەی دیكەش لە بودجەی تەرخاندەكرێت‪.‬‬ ‫ه��ەر لەبودجەی ئەمساڵدا‌و لە‬ ‫پاردا ماوەی تەواوبوونیان كەمترە لە‬

‫ ‬

‫پێشینەی خانووبەرە و‬ ‫هاوسەرگیریی نزیكەی‬ ‫(‪ )%50‬زیاد دەكات‬

‫خانەی پ��رۆژە پێشنیازكراوەكاندا‪،‬‬ ‫پرۆژە هەیە ماوەی تەواوبوونەكەی‬ ‫سێ ساڵەو گوژمەكەی (‪ )45‬ملیار‬ ‫دی��ن��ارە‪ ،‬ئەمساڵ تەنیا ملیارێك‬ ‫دیناری بۆ تەرخانكراوە‪ ،‬پرۆژەی دیكە‬ ‫هەیە بڕی (‪ )20‬ملیار‌و (‪ )500‬ملیۆن‬ ‫دیناری پێویستەو ئەمساڵ تەنیا‬ ‫ملیارێكی بۆ تەرخانكراوە‪.‬‬ ‫ل��ە ت��ازەت��ری��ن پێشهاتیشدا‪،‬‬

‫؛ بەدواداچوونێكی تر بۆ كەیسەكەی دەكات‬

‫ئه‌ندامانی تیمی پارێزه‌رانی به‌رگریی‬ ‫له‌ عه‌مید ئاسۆ زیاد ده‌کرێن‬

‫رۆژن�����ام�����ە‪ :‬پ���ارێ���زەری‬ ‫لەسكااڵكارەكان‬ ‫داكۆكیكردن‬ ‫لەدۆسیه‌ی عەمید ئاسۆ شێخ‬ ‫تەها‪ ،‬بەڕێوەبەری پۆلیسی كارەبا‬ ‫ت‬ ‫لە سلێمانی‪ ،‬ب��ەدووری نازانێ ‌‬ ‫سزای عەمید ئاسۆ زیندانیكردنی‬ ‫هەتاهەتایی لێبكەوێتەوە‪.‬‬ ‫لەبەدواداچوونێكی ژمارەی‬ ‫پێشووی "رۆژن���ام���ە"دا لەسەر‬ ‫دۆس��ی �ه‌ی دەستبەسەركردنی‬ ‫ناوبراو‪ ،‬دەس��ەاڵت ناچاردەكات‬ ‫ژمارەی دەستەی پارێزگاریكردن‬ ‫ل��ەع��ەم��ی��د ئ��اس��ۆ زی��ادب��ك��ات‌و‬ ‫دادوەریش لەسەر داوای دەستەی‬ ‫پارێزگاریكردن لەسكااڵكاران‪،‬‬ ‫مادەكە لە (‪)405‬وە بۆ (‪)406‬‬

‫(كوشتنی بەئانقەست) دەگۆڕێت‪.‬‬ ‫ه��ەر ل��ەو ب��ەدواداچ��وون��ەی‬ ‫"رۆژن������ام������ە"دا‪ ،‬پ���ارێ���زەری‬ ‫داكۆكیكردن لەسكااڵكارەكان‪،‬‬ ‫رایدەگەیەنێت‪ :‬ئەو بەڵگانەی‬ ‫لەالیەن تیمی بەرگریی لەدۆسیەی‬ ‫شەهیدەكانەوە پێشكەشكراون‪،‬‬ ‫زۆر بەهێزن‌و پێناچێت وتەی ئەو‬ ‫جۆرە شایەدحااڵنەی داكۆكی لە‬ ‫سكااڵلێكراو دەكەن‪ ،‬بەڵگەكانمان‬ ‫پووچەڵ بكەنەوە‪.‬‬ ‫كاروان رەزا‪ ،‬ئاماژە بەوەش‬ ‫دەك�����ات‪ :‬دەرب����ازب����وون ل��ەم‬ ‫تاوانە مەحاڵە‌و بەگوێرەی ئەو‬ ‫مادەیەشی كە دەستبەسەركردنی‬ ‫ێ درێژكراوەتەوە‪،‬‬ ‫عەمید ئاسۆی پ ‌‬

‫بڕیاری زیندانیكردنەكە زیاتر‬ ‫توند دەبێتەوە بۆ هەمیشەیی‌و‬ ‫هەتاهەتایی‪.‬‬ ‫بەدواداچوونەكە؛ لەالپەڕە‬ ‫(‪)2‬دا‪ ،‬دەخوێننەوە‪..‬‬

‫دوێ��ن��ێ فراكسیۆنی "گ����ۆڕان" لە‬ ‫پەرلەمانی كوردستان‪ ،‬لە راپۆرتێكی‬ ‫هەڵسەنگاندندا كە لە دووتوێی (‪)23‬‬ ‫م��ادەدا باڵویكردووەتەوەو دانەیەكی‬ ‫تایبەت بە "رۆژن��ام��ە" گەیشتووە‪،‬‬ ‫ب��ەش��ێ��ك��ی زۆری خ��ەوش��ەك��ان��ی‬ ‫"خەماڵندن"ەكەی حكومەتی هەرێم بۆ‬ ‫بودجەی ئەمساڵی خستووەتە روو و‬ ‫لە كۆتایی راپۆرتەكەشیدا فراكسیۆنی‬

‫"گۆڕان" بڕوای خۆی نیشانداوە‪" :‬بەو‬ ‫هەموو تەرحە زۆرو زەوەندەی لەسەر‬ ‫بودجەكە لەنێو تەالری پەرلەمان‌و لە‬ ‫دەرەوەیدا لەالیەن شیكەرەوانی بودجە‬ ‫خرانە بەرچاو‪ ،‬دەبوو ئەو بودجەیە‬ ‫بگەڕێندرێتەوە بۆ حكومەت؛ بۆئەوەی‬ ‫النیكەم وەك بودجەیەكی زانستیی‬ ‫بەرجەستە بكرێت؛ كە تەخشان‌و‬ ‫پەخشانی زۆری تێدا كراوە"‪.‬‬

‫بڕیارەكەی حكومەت؛‬ ‫كێشە بۆ مووچەخۆرانی هەولێر‌و دهۆك دروستدەكات‬ ‫رۆژن���ام���ە‪ :‬كێشە ب��ۆ ئ��ەو‬ ‫مووچەخۆرانە دروس��ت��ب��ووە؛ كە‬ ‫پێشتر لە سلێمانی دام���ەزراون‌و‬ ‫پاشان راژەی���ان گواستووەتەوە‬ ‫بۆ شارەكانی هەولێر‌و ده��ۆك‪،‬‬ ‫ل��ەب��ەرئ��ەوەی وەزارەت����ی دارای��ی‬ ‫تەنیا ب��ەڕێ��وەب��ەرێ��ت��ی گشتیی‬

‫دارای��ی سلێمانی راس��پ��اردووە بۆ‬ ‫راستكردنەوە‌و قەرەبووكردنەوەی‬ ‫مووچەخۆرانی سنووری پارێزگای‬ ‫سلێمانی‪.‬‬ ‫بەپێی ئەو زانیارییانەی بە‬ ‫"رۆژن��ام��ە" گەیشتوون‪ ،‬تەنیا لە‬ ‫بەڕێوەبەرێتی پەروەردەی مەڵبەندی‬

‫رۆژنامە‪ -‬تایبەت‪ :‬لەماوەی‬ ‫س�ێ‌ مانگدا زی��ات��ر ل��ە (‪)136‬‬ ‫دەفتەر دۆالر بەڕێگەی نایاسایی‬ ‫لە دەروازەی مەرزی "پەروێزخان"‬ ‫ل��ە ش��ۆف��ێ��ران وەردەگ��ی��رێ��ت‌و‬ ‫دواتریش ئەو پارەیە دیارنامێنێت‪.‬‬ ‫لە نووسراوێكی تایبەت بە‬ ‫ژمارە (‪ )72‬لە رۆژی ‪،2011/5/2‬‬ ‫ك����ە ل����ەالی����ەن (ی��ەك��ێ��ت��ی��ی‬ ‫س��ەن��دی��ك��اك��ان��ی ك��رێ��ك��اران��ی‬ ‫كوردستان‪ -‬مەكتەبی تەنفیزی‬ ‫لقی گ��ەرم��ی��ان) ب��ۆ داواك����اری‬

‫هەولێردا‪ ،‬زیاتر لە (‪ )750‬مامۆستا‌و‬ ‫فەرمانبەر كێشەیان بۆ دروستبووە‌و‬ ‫پێیان وت��وون‪ ،‬مووچەكانتان بۆ‬ ‫راستدەكەینەوە‪ ،‬بەاڵم قەرەبووەكە‬ ‫وەرناگرن‌و ناتوانین كاربكەین بۆ‬ ‫ئەو بابەتە‪ ،‬بەگشتیش دەیان هەزار‬ ‫فەرمانبەر لە هەموو وەزارەتەكانی‬

‫بڕیارێكی ئاسایشی پارتی لە كەركوك؛ كاردانەوەی لێدەكەوێتەوە‬

‫رۆژن��ام��ە‪:‬ب��ەڕێ��وەب��ەرێ��ت��ی��ی‬ ‫ئاسایشی ك��ەرك��وك (پ��ارت��ی)‪،‬‬ ‫بڕیاریداوە ل��ەم��ەودوا سەربەخۆ‬ ‫كاربكات‪ ،‬بەبێ گوێدانە رۆڵی هێزە‬ ‫ئەمنییەكانی شارەكە‪ ،‬هاوكات‬

‫بەرپرسانی ئەمنیی كەركوك‪،‬‬ ‫ب��ڕی��ارەك��ە ب��ە ن��اڕاس��ت وەس��ف‬ ‫دەك��ەن‌و بە هۆكاری خراپبوونی‬ ‫ئەمنییەتی شارەكەی دادەنێن‪.‬‬ ‫ع��ەم��ی��د ه��ەڵ��ۆ ن��ەج��ات‪،‬‬

‫بەڕێوەبەری ئاسایشی كەركوك‬ ‫(پارتی)‪ ،‬رایگەیاند‪" :‬بڕیارمانداوە‬ ‫لەمەودوا سەربەخۆ كار دەكەین‌و‬ ‫هەوڵی پاراستنی ئەمنییەتی‬ ‫شارەكە دەدەی �ن‌و گوێ نادەینە‬

‫(‪ )136‬دەفتەر دۆالر؛ بە نایاسایی لە شۆفێران وەردەگیرێت‬ ‫گشتیی ن��ێ��ردراوە‌و كۆپییەكی‬ ‫دەست "رۆژنامە" كەوتووە‪ ،‬تێیدا‬ ‫ه��ات��ووە‪ :‬م���ەرزی پ��ەروێ��زخ��ان‪،‬‬ ‫دەروازەیەكی گرنگە بۆ ئاڵوگۆڕی‬ ‫ب��ازرگ��ان��ی��ی ل��ەن��ێ��وان هەرێمی‬ ‫كوردستان‌و ئێراندا‪ ،‬ئەم مەرزە‬ ‫دەك��ەوێ��ت��ە خ��ۆره��ەاڵت��ی ش��اری‬ ‫ك��ەالر؛ كە بەپێی ئەو ئامارەی‬ ‫الی ئێمەیە‪ ،‬رۆژانە (‪ 600‬تا ‪)700‬‬ ‫ئۆتۆمبێلی بارهەڵگری جۆراوجۆر‬ ‫كار دەكەن‌و هاتوچۆ لە دەروازەی‬ ‫ناوبراودا دەكەن‪.‬‬

‫كوردە جەمال‪ :‬لەسەروبەندی تاوتوێكردنی پرۆژەی‬ ‫بودجەی ساڵی (‪)2011‬دا‪ ،‬هه‌موو فراكسیۆنەكان‬ ‫كۆكن لەسەر پێشنیازكردن بۆ زیادكردنی پێشینەی‬ ‫هاوسەرگیریی‌و خانووبەرە‪.‬‬ ‫س����ۆزان ش���ەه���اب‪ ،‬س���ەرۆك���ی فراكسیۆنی‬ ‫كوردستانیی‪ ،‬لە لێدوانێكدا بۆ "رۆژن��ام��ە" وتی‪:‬‬ ‫"لەكاتی تاوتوێكردنی بودجەدا چەند پێشنیازێكمان‬ ‫خستووەتە بەردەم ئەندامانی پەرلەمان‌و حكومەت‪،‬‬ ‫كە بڕی بودجەی تەشغیلی (‪ )%10‬كەمبكرێتەوەو لە‬ ‫بەرامبەردا قەرزی هاوسەرگیریی بكرێتە (‪ )5‬ملیۆن‬ ‫دینارو ق��ەرزی خانووبەرەش بكرێتە (‪ )20‬ملیۆن‬ ‫دینار"‪.‬‬ ‫وتیشی‪" :‬ئەوە نیەتی ئێمەیە‌و پێمانوایە‪ :‬وەك‬ ‫ئەوەی تەرحمان كردووە لە بەرژەوەندیی هاواڵتییان‬ ‫پەسەند دەكرێت‌و وەزارەت���ی داراییش رەزامەندە‬ ‫لەسەری"‪.‬‬ ‫لە بەرامبەردا‪ ،‬د‪.‬سەباح بەرزنجی‪ ،‬پەرلەمانتاری‬ ‫كۆمەڵی ئیسالمیی‪ ،‬بۆ "رۆژنامە" وتی‪" :‬پرۆژەیاسای‬ ‫پێشینەی هاوسەرگیریی هی ئێمە بوو‪ ،‬كە لە مادەیەكدا‬ ‫داوامانكردبوو قەرزی پێشینەی هاوسەرگیریی بكرێتە‬ ‫(‪ )5‬ملیۆن دینارو ئۆپۆزسیۆن پشتگیرییان كرد‪.‬‬

‫ل�����ە ب���ەش���ێ���ك���ی ت����ری‬ ‫نووسراوەكەدا‪ ،‬كە بۆ داواكاری‬ ‫گشتیی ن���ێ���ردراوە‪ ،‬ه��ات��ووە‪:‬‬ ‫بەڕێزان‪ ،‬بەپێی ئەو زانیارییانەی‬ ‫دەس�����ت ئ��ێ��م��ە ك����ەوت����وون‪،‬‬ ‫سەرۆكایەتی شارەوانیی كەالر‪،‬‬ ‫لە ناوەڕاستی مـــــــــانگی (‪)12‬‬ ‫ی (‪ )2009‬تاكو (‪)2010/2/7‬‬ ‫رۆژان�������ە (‪)%4‬ی ك��رێ��ی��ان‬ ‫وەرگرتووە لە شۆفێرانی مەرزی‬ ‫ناوبراو‪ ،‬بە پسووڵەیەك كە هیچ‬ ‫مەرجێكی یاسایی پێوە دیارنییە‪،‬‬

‫ك��ە م��ەزەن��دە دەك��رێ��ت رۆژان��ە‬ ‫زیاتر لە (‪ )19‬ملیۆن دیناریان‬ ‫وەرگرتووە‪ ،‬گومانمان هەیە ئەو‬ ‫پارەیە چەند كەسێك سوودمەند‬ ‫بووبێت لێی‪ ،‬بۆیە داواكارین لە‬ ‫بەڕێزتان لەڕێگەی خۆتانەوە‬ ‫لێكۆڵینەوەی یاسایی بكەن‌و‬ ‫چاودێریی دارای���ی لێ ئاگادار‬ ‫بكرێتەوە؛ بۆ لێكۆڵینەوە لەو‬ ‫پارەیە‌و پسووڵەكان‪.‬‬ ‫نووسراوەكە‪ ،‬حسابی گشتیی‬ ‫ئ��ەو س�ێ‌ مانگەی خستووەتە‬

‫روو‪ ،‬ك���ە ت��ێ��ی��دا (‪)673‬‬ ‫ئۆتۆمبێل رۆژان���ە هاتوچۆیان‬ ‫ك����ردووەو ه��ەروەه��ا رۆژان���ەش‬ ‫ب��ڕی (‪ )19355000‬دیناریش‬ ‫بە"نایاسایی" وەرگ��ی��راوە‪ ،‬كە‬ ‫تێكڕای ئ��ەم سێ‌ مانگە‪ ،‬ئەو‬ ‫ب��ڕە پ��ارەی��ەی ب��ە"ن��ای��اس��ای��ی"‬ ‫وەرگیراوەو دواتریش دیارنەماوە‪،‬‬ ‫دەگ��ات��ە ملیۆنێك‌و سێسەد‌و‬ ‫شەست ه���ەزار‌و هەشتا دۆالر‪،‬‬ ‫واتە (‪ )136‬دەفتەرو (هەشتا)‬ ‫دۆالر‪.‬‬

‫هیچ رۆڵ‌و بنكەیەكی هێزە‬ ‫ئەمنییەكانی دیكە"‪.‬‬ ‫لەالپەڕە (‪)3‬دا‪،‬‬ ‫بەدواداچوونێك دەخوێننەوە‪...‬‬

‫دی��ك��ەدا‪ ،‬ه��ەم��ان كێشەیان بۆ‬ ‫دروست دەبێت‪.‬‬ ‫یەكێك ل��ەو مامۆستایانەی‬ ‫س��ەردان��ی پ���ەروەردەی هەولێری‬ ‫ك��ردب��وو‪ ،‬ب��ەن��اوی (ئ��ـ ‪ .‬ع) بە‬ ‫"رۆژنامە"ی راگەیاند‪ :‬لە پەروەردە‪،‬‬ ‫پێیان وتین رێنمایی پێویستمان‬ ‫لەبەردەستدا نییە‌و دەبێت بڕۆنەوە‬ ‫ل��ە سلێمانی ك��ارەك��ان��ی خۆتان‬ ‫تەواوبكەن‪ ،‬لەكاتێكدا ئێمە لە‬ ‫سنووری هەولێر مامۆستاین‪ ،‬جگە‬ ‫لەوەی راشكاوانە پێیان وتین‪ :‬تەنیا‬ ‫مووچەكانتان بۆ راستدەكەینەوە‌و‬ ‫ك��ارن��اك��رێ��ت ب��ۆ ت��ەواوك��ردن��ی‬ ‫مامەڵەكانی قەرەبووكردنەوە‪.‬‬ ‫له‌ژماره‌ی داهاتوودا‬ ‫راپۆرتێک باڵوده‌که‌ینه‌وه‌‪...‬‬

‫؛ گـرانـفـرۆشـیـیـەكـی تـری‬ ‫ ‬ ‫حكومەتی هەرێم ئاشكرادەكات‬ ‫رۆژنامە‪:‬‬ ‫ت��ەن��ی��ا ش��ۆف��ێ��ران��ی ش��اری‬ ‫سلێمانی؛ رۆژان��ە زیاتر لە (‪)57‬‬ ‫ملیۆن دینار زی��ادە دەدەن��ە ئەو‬ ‫بەنزینە حكومییەی دەبرێتە‬ ‫ش���ارەك���ەوە‪ ،‬ئ����ەوەش ب��ەه��ۆی‬ ‫خ��س��ت��ن��ەس��ەری ئ���ەو ك��رێ��ی��ەی‬ ‫ب��ۆ گ��واس��ت��ن��ەوەی��ان دەدرێ����ت‬ ‫ل��ە پ��ااڵوگ��ەك��ان��ەوە ب��ۆ هەرێمی‬ ‫كوردستان‪.‬‬ ‫نرخی هەر لیترێك بەنزینی‬

‫پارەی (‪ )600‬خانووەكەی كەسوكاری ئەنفالكراوەكان؛ بۆ مووچەی فەرمانبەران سەرفدەكرێت‬

‫ح��ك��وم��ی��ی؛ ل��ە پ��ارێ��زگ��اك��ان��ی‬ ‫ك��وردس��ت��ان‪ )500( ،‬دی��ن��ارە‪،‬‬ ‫لەكاتێكدا نرخی لیترێك بەنزینی‬ ‫حكومیی (‪ )450‬دی��ن��ارە‪ ،‬بەو‬ ‫پێیەش تەنیا ئەو ب��ڕەی رۆژان��ە‬ ‫دەبرێتە شاری سلێمانییەوە‪ ،‬لە‬ ‫ئێستادا ملیۆنێك‌و (‪ )150‬هەزار‬ ‫لیترە‪ )57( ،‬ملیۆن‌و (‪ )500‬هەزار‬ ‫دی��ن��ار زی��ات��ر ل��ەس��ەر شۆفێرانی‬ ‫سلێمانی دەكەوێت‪.‬‬ ‫الپەڕە (‪)16‬؛ بخوێنەره‌وە‪...‬‬

‫ل‪9‬‬

‫‪www.rozhnama.net‬‬

‫‪hewal.rozhnama@gmail.com‬‬

‫ذمارة (‪ )635‬سيَشةممة ‪2011/5/24‬‬

‫د‪.‬ئەحمەد ئەنوەر‪ ،‬ئەندامی مەكتەبی سیاسیی حیزبی‌ زەحمەتكێشان‪:‬‬ ‫كێشەمان لەگەڵ پرۆژە (‪ )22‬خاڵییەكەی ئۆپۆزسیۆندا نییه‌و له‌گه‌ڵ پرۆژه ‌چاکسازییه‌کانی تردا پێمانباشه‌‪.‬‬

‫كۆمپانیایەكی ئەڵمانی؛ شكات لە وەزارەتی بازرگانیی هەرێم دەكات‬ ‫هەستیار قادر‬

‫‪........................................................................‬‬

‫كۆمپانیایەك لە جێبەجێكردنی‬ ‫پ��ڕۆژەی سایلۆی سلێمانی بێبەش‬ ‫دەكرێت‌و پەنا دەباتە بەر دادگاو‬ ‫وەزارەتی بازرگانیش‪ ،‬بێبەشكردنی‬ ‫ئەو كۆمپانیایە بۆ زۆری��ی ماوەی‬ ‫جێبەجێكردنی پڕۆژەكەو بودجەكەی‬ ‫دەگەڕێنێتەوە‪.‬‬ ‫بەپێی چەند بەڵگەنامەیەك‪،‬‬ ‫كە دەس��ت «رۆژن��ام��ە» كەوتوون‪،‬‬ ‫لیژنەیەكی تایبەتی وەزارەت����ی‬ ‫ب��ازرگ��ان��ی��ی ح��ك��وم��ەت��ی هەرێمی‬ ‫ك��وردس��ت��ان‪ ،‬هەڵسەنگاندنی بۆ‬ ‫سێ كۆمپانیا بە ناوی «وای��ت»ی‬ ‫ئەڵمانی‌و «نیڤیگیتری» ئەمریكی‌و‬ ‫«ن���ۆراڵ»ی توركی‪ ،‬ك���ردووە‪ .‬كە‬ ‫تەندەریان پێشكەش ك���ردووە بە‬ ‫مەستی دروستكردنی سایلۆی نوێی‬ ‫سلێمانی‌و لە هەڵسەنگاندنەكەدا‬ ‫كۆمپانیای «وای����ت» ل��ەڕووی‬ ‫ه��ون��ەری��ی‌و دی��زای��ن��ەك��ان��ی��دا بە‬ ‫«باشترین» وەسفكراوە‌و ئاماژە‬ ‫بەوە كراوە‪« :‬لەگەڵ داوەتنامەی‬ ‫وەزارەتدا‪ ،‬زۆرگونجاوە» لە رووەكانی‬ ‫بیناسازیی‌و كارەبایی‌و میكانیكییەوە‪،‬‬ ‫ب��ەاڵم رەخ��ن��ەی لێگیراوە ل��ەڕووی‬ ‫وردەك��اری��ی ت��ەن��دەری دارای��ی��ەوە‪.‬‬ ‫لەبەرامبەردا‪ ،‬هەردوو كۆمپانیاكەی‬ ‫ت��ر‪ ،‬ب��ە «ب���اش نییە» ل��ەالی��ەن‬ ‫لیژنەكەوە وەسفی الیەنی هونەرییان‬

‫كراوە‪ ،‬بەاڵم دواتر پرۆژەی سایلۆی‬ ‫نوێی سلێمانی‪ ،‬كە لە ناحیەی‬ ‫پ��ی��رەم��ەگ��روون دروس��ت��دەك��رێ��ت‪،‬‬ ‫دراوەتە كۆمپانیای «نۆراڵ»‪ ،‬كە بە‬ ‫«باش نییە» وەسفكراوە‪.‬‬ ‫س����ەرچ����اوەی����ەك����ی ن��زی��ك‬ ‫ل��ە ك��ۆم��پ��ان��ی��ای «وای������ت»‪ ،‬بۆ‬ ‫«رۆژنامە»ی روونكردەوە‪« :‬لەسەر‬ ‫ئەو كێشەیە‪ ،‬پەنایان بردووەتەوە‬

‫لۆگۆی وه‌زاره‌تی بازرگانی هه‌رێم‬ ‫بەر دادگا‌و داواكاری گشتیی لەدژی‬ ‫وەزارەت��ی بازرگانیی‌و پیشەسازیی‬ ‫هەرێم‌و داواشیان بۆ ئەو وەزارەتە‬ ‫ناردووە‪ ،‬بەاڵم وەاڵم نەدراونەتەوە»‪.‬‬ ‫ئ��ەو س��ەرچ��اوەی��ە‪ ،‬ئەوەیشی‬ ‫ئ��اش��ك��راك��رد‪ :‬س��ك��ااڵی یاساییان‬ ‫ت��ۆم��ارك��ردووە س��ەب��ارەت ب��ەوەی‬ ‫كۆمپانیای «م��ۆڵ��م��ێ��ك��س»‪ ،‬كە‬

‫بەشێك‬ ‫ ‬ ‫لە كۆبوونەوەی (‪ )5‬حیزبەكە‬ ‫لەگەڵ «ده‌سه‌اڵت»دا؛ باڵودەكاتەوە‬ ‫رۆژنامە‬

‫‪.......................................................................‬‬

‫حیزبە بچووكەكانی ب��ەش��دار لە‬ ‫كۆبوونەوەكەی (یەكێتی‌و پارتی)‪،‬‬ ‫هاوشانی هەرسێ الیەنی ئۆپۆزسیۆن‪،‬‬ ‫داوای��ان لە (یەكێتی‌و پارتی) كردووە‬ ‫دەست بە چاكسازیی بكەن‌و هەریەكەو‬ ‫چ��ەن��د پێشنیاز‌و بۆچوونێكیشیان‬ ‫خستووەتەڕوو‪.‬‬ ‫رۆژی یەكشەممە‪ ،‬ه��ەردوو حیزبی‬ ‫دەس�����ەاڵت‪ ،‬ل��ە ب��ارەگ��ای مەكتەبی‬ ‫سیاسیی «یەكێتی» لە سلێمانی‪،‬‬ ‫كۆبوونەوەیەكیان لەگەڵ شەش حیزبی‬ ‫بەشدار لە كابینەی شەشەم‪ ،‬ئەنجامدا‌و‬ ‫بەپێی زانیارییەكانی «رۆژن��ام��ە»ش‪،‬‬ ‫ئەو شەش حیزبە ئەوەیان بە دەسەاڵت‬ ‫راگەیاندووە‪ :‬كێشەیان لەگەڵ پرۆژە‬ ‫(‪ )22‬خاڵییەكەی ئۆپۆزسیۆندا نییە‌و‬ ‫داوای��ان ك��ردووە ئەو پرۆژەیەو بڕیارە‬ ‫(‪ )17‬خاڵییەكەی پەرلەمان‌و پرۆژەی‬ ‫(یەكێتی‌و پارتی)‪ ،‬یەكدەنگییەكی لەسەر‬ ‫بێت‌و دەست بە چاكسازیی بكرێت‪.‬‬ ‫پێشنیازی جۆراوجۆر بۆ چاكسازیی‬ ‫ده‌خرێتەڕوو‬ ‫بەپێی زانیارییەكانی «رۆژنامە»‪ ،‬لە‬ ‫كۆبوونەوەكەدا‪ ،‬بیروبۆچوونی جۆراوجۆر‬ ‫هەبووە لەسەر چۆنییەتی ئەنجامدانی‬ ‫ك��ۆب��وون��ەوە (‪ )5‬قۆڵییەكەی نێوان‬ ‫دەسەاڵت‌و هەرسێ الیەنی ئۆپۆزسیۆن‪،‬‬ ‫ئەو شەش الیەنە پشتیوانیی خۆیان‬ ‫ب��ۆ ك��ۆب��وون��ەوەی ن��ێ��وان دەس���ەاڵت‌و‬ ‫ئ��ۆپ��ۆزس��ی��ۆن دەرب���ڕی���وە‪ ،‬ه��ەروەه��ا‬ ‫داواش��ك��راوە لە دەس��ەاڵت چاكسازیی‬ ‫دەستپێبكات‪.‬‬ ‫ش����وان ق����ەاڵدزێ����ی‪ ،‬وت��ەب��ێ��ژی‬ ‫م��ەك��ت��ەب��ی سیاسیی ب��زووت��ن��ەوەی‬ ‫ئیسالمیی كوردستان‪ ،‬كە حیزبەكەی‬ ‫بەشداریی كۆبوونەوەكەی ك��ردووە‪،‬‬ ‫بۆ «رۆژنامە»‪ ،‬وتی‪« :‬كۆبوونەوەكە‬ ‫زیاتر بۆ زەمینەسازكردن بوو لەبارەی‬ ‫ئەنجامدانی كۆبوونەوە (‪ )5‬قۆڵییەكەی‬ ‫نێوان دەس��ەاڵت‌و ئۆپۆزسیۆن‪ ،‬هەموو‬

‫الیەنەكان بۆچوونی خۆیان لەوبارەیەوە‬ ‫دەربڕیوە»‪.‬‬ ‫ناوبراو ئاماژەی بەوەدا‪ :‬كە هەموو‬ ‫الیەنەكان لە كۆبوونەوەكەدا پێشنیار‌و‬ ‫بۆچوونی خۆیان لەبارەی چۆنیەتی‬ ‫ئەنجامدانی چاكسازیی دەرب��ڕی��وە‌و‬ ‫بەشێوەیەكی گشتیی الیەنەكانی بەشدار‬ ‫لە كۆبوونەوەكە لەگەڵ ئ��ەوەداب��وون‬ ‫دەسەاڵت دەست بە چاكسازیی بكات‪.‬‬ ‫ح��ی��زب��ە ب��ەش��دارب��ووەك��ان�� ‌ی ن��او‬ ‫ی سلێمانی‌‪ ،‬جگە‬ ‫ی شار ‌‬ ‫كۆبوونەوەكە ‌‬ ‫لە (پارتی‌‌و یەكێتی‌) بریتیبوون لە‪:‬‬ ‫ی ئیسالمیی‌‪ ،‬حیزب ‌ی شیوعی‌‬ ‫(بزووتنەوە ‌‬ ‫كوردستان‪ ،‬حیزب ‌ی زەحمەتكێشانی‌‬ ‫كوردستان‪ ،‬سۆسیالیست دیموكراتی‬ ‫كوردستان‪ ،‬بەیت نەهرەین‌و بزووتنەوەی‌‬ ‫ئاشووری)‌‪.‬‬ ‫د‪.‬ئەحمەد ئەنوەر‪ ،‬ئەندامی مەكتەبی‬ ‫سیاسیی حیزب ‌ی زەحمەتكێشانی‌‬ ‫ك���وردس���ت���ان‪ ،‬ئ���ام���اژەی ب�����ەوەدا‪:‬‬ ‫(یەكێتی‌و پارتی) بەر لە ئەنجامدانی‬ ‫كۆبوونەوەكەیان لەگەڵ ئۆپۆزسیۆن‪،‬‬ ‫ویستوویانە رای الیەنەكانی تری بەشدار‬ ‫لە حكومەت وەربگرن‪.‬‬ ‫بەپێی زان��ی��اری��ی��ەك��ان‪ ،‬حیزبی‬ ‫زەحمەتكێشان‪ ،‬لە كۆبوونەوەكەدا‬ ‫دوو پێشنیازی هەبووە بۆ (یەكێتی‌و‬ ‫پارتی)‌و كۆبوونەوە (‪ )5‬قۆڵییەكەی‬ ‫ن��ێ��وان دەس�����ەاڵت‌و ئ��ۆپ��ۆزس��ی��ۆن‌و‬ ‫داوای��ان��ك��ردووە یەكدەنگییەك هەبێت‬ ‫ل��ەس��ەر پ���رۆژە چاكسازییەكان بە‬ ‫پرۆژەكەی ئۆپۆزسیۆنیشەوە‌و دواتر‬ ‫ئالەتێكیش هەبێت لەبارەی چۆنییەتی‬ ‫جێبەجێكردنی ئەو پرۆژەیە لە حاڵەتی‬ ‫رێكەوتندا‪.‬‬ ‫ئەحمەد ئ��ەن��وەر‪ ،‬وت��ی‪« :‬ئێمە‬ ‫كێشەمان لەگەڵ پرۆژە (‪ )22‬خاڵییەكەی‬ ‫ئۆپۆزسیۆندا نەبوو لە چوارچێوەی‬ ‫چاكسازیداو داوام��ان��ك��رد ئ��ەو پ��رۆژە‬ ‫(‪ )22‬خاڵەو بڕیارە (‪ )17‬خاڵییەكەی‬ ‫پەرلەمان‌و پرۆژەی (یەكێتی‌و پارتی)‌و‬ ‫الیەنەكانی ت��ر‪ ،‬یەكدەنگیی لەسەر‬ ‫بكرێت‌و دواتر ئالیەتێكیش هەبێت بۆ‬ ‫جێبەجێكردنی»‪.‬‬

‫ئامێرەكان بۆ كۆمپانیای «نۆراڵ» ب��ازرگ��ان��ی �ی‌و پیشەسازیی ك��ردو‬ ‫داب���ی���ن���دەك���ات‌و دروس��ت��ك��ردن��ی ئەوانیش بە نووسراوێكی رەسمیی‬ ‫سایلۆی هەولێری وەرگ��رت��ووە‪ ،‬لە وەاڵمیان داینەوەو تێیدا ئاماژەیان‬ ‫بەڕێوەبەرێتیی تۆماری كۆمپانیاكان‪ ،‬ب���ەوەداوە‪ :‬هۆكاری بێبەشكردنی‬ ‫كۆمپانیای «وای����ت»‪ :‬ب��ۆ ئ��ەوە‬ ‫تۆمار نەكراوە‪.‬‬ ‫بۆ ئەو مەبەستە «رۆژنامە» دەگەڕێنێتەوە ئەو ماوەیەی كە بۆ‬ ‫پەیوەندیكرد بە ك��وردۆ محەمەد‪ ،‬جێبەجێكردنی پڕۆژەكە دایناوە‪،‬‬ ‫زیاتر ب��ووە لەو ماوەیەی كە دوو‬ ‫كۆمپانیاكەی تر دای��ان��ن��اوە‌و بڕی‬ ‫بودجەی جێبەجێكردنیشی زیاتر‬ ‫بووە؛ لەو بودجەیەی كە بۆ پڕۆژەی‬ ‫سایلۆی نوێی سلێمانی دانراوە‪.‬‬ ‫س��ەب��ارەت بە تۆمارنەكردنی‬ ‫كۆمپانیای «م��ۆڵ��م��ۆك��س»ی��ش‪،‬‬ ‫وەزارەت��ی بازرگانیی‌و پیشەسازیی‬ ‫«ئەگەر زۆرە بۆ‬ ‫دەڵ��ێ��ت‪« :‬ئ��ەگ��ەر تێبینییەكیش‬ ‫جارێكی تر تەندەری‬ ‫ه��ەب��ێ��ت ل���ەس���ەر ئ�����ەوەی ئ��ەو‬ ‫كۆمپانیایە تۆمارنەكرابێت‪ ،‬دەڵێین‪:‬‬ ‫دروستكردنی‬ ‫ئ��ام��ادەك��ردن‌و واژۆی گرێبەستی‬ ‫سایلۆی نوێی هەولێر‪ ،‬لە سەردەمی‬ ‫سایلۆی سلێمانی‬ ‫وەزارەتی بازرگانیی پێشوودا بووەو‬ ‫پێویست بوو ئ��ەوان ئەو كارەیان‬ ‫دووبارەبكرێتەوە»‬ ‫جێبەجێ بكردایە‌و جێبەجێكردنی‬ ‫ئەو خاڵەش‪ ،‬نابێت بخرێتە ئەستۆی‬ ‫جێبەجێكردنی وەزارەت��ی بازرگانیی‌و پیشەسازیی‬ ‫ب���ەڕێ���وەب���ەری‬ ‫كۆمپانیای «وای���ت»ی ئەڵمانی‌و ئێستا»‪.‬‬ ‫ل��ە ت��ازەت��ری��ن پێشهاتیشدا‪،‬‬ ‫ئەویش لەالی خۆیەوە جەختی لەسەر‬ ‫راستیی ئەو زانیارییانە ك��ردەوە‪ ،‬لەوبارەیەوە سەرچاوەیەكی ئاگادار‬ ‫ب��ەاڵم ئ��ام��ادە نەبوو لەوبارەیەوە ل��ەو كێشەیە‪ ،‬ب��ە «رۆژن��ام��ە»ی‬ ‫راگەیاند‪« :‬ئەگەر زۆرە بۆ جارێكی‬ ‫لێدوان بدات‪.‬‬ ‫بۆ هەمان مەبەست‪« ،‬رۆژنامە» تر تەندەری دروستكردنی سایلۆی‬ ‫پ��رس��ی��اری ئ��اڕاس��ت��ەی وەزاره‌ت����ی سلێمانی دووبارەبكرێتەوە»‪.‬‬

‫بڕیارێك؛ وەزارەتی داد پەرت دەكات‬ ‫ن‪ .‬هەولێر‬

‫‪....................................................................‬‬

‫كێشەی سەرفكردنی دەرماڵە‬ ‫بۆ فەرمانبەرانی وەزارەت���ی داد؛‬ ‫چ���ارەس���ەرن���ەك���راوە‌و بەپرسێكی‬ ‫وەزارەتەكەش پێیوایە‪ :‬بە بڕیارێك؛‬ ‫وەزارەت���ەك���ە ب��ەس��ەر دووب��ەش��دا‬ ‫دابەشكراوە‪.‬‬ ‫نەجات عەلی‪ ،‬فەرمانبەر لە بەشی‬ ‫(هاتوو و رۆیشتوو) لە وەزارەت��ی‬ ‫داد‪ ،‬بە «رۆژن��ام��ە»ی راگەیاند‪:‬‬ ‫چەندینجار پێیانوتووین؛ دانیشتن‬ ‫ل��ەس��ەر چ��ارەس��ەرك��ردن��ی كێشەی‬ ‫دەرماڵە دەكەین‪ ،‬بەاڵم تائێستا ئەم‬ ‫زیادەیەمان بۆ سەرفنەكراوە‪ ،‬ناشزانین‬ ‫هۆكارەكەی چییە‪ ،‬بەگوێرەی قسەی‬ ‫بەرپرسانیش‪ ،‬سەرفنەكردنی زیادەی‬ ‫مووچە بۆ فەرمانبەرانی وەزارەت‪ ،‬لە‬ ‫بەغداوە بڕیاری لەسەر نەدراوە‪.‬‬ ‫بەپێی بڕیارێكی حكومەتی‬ ‫هەرێمی كوردستان‪ ،‬مووچەی دادوەرو‬ ‫لێكۆڵەری داد‌و داواكارە گشتییەكان‪،‬‬ ‫رێ����ژەی (‪ )%50‬م��ووچ��ەك��ان��ی��ان‬ ‫زیادكراوەو دەرچووی كۆلێژی یاساش‬ ‫(‪ )%30‬مووچەكانیان زی��ادك��راوە‪،‬‬ ‫ئەوانی تر (‪ )%20‬زیاد بووە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫ب��ڕی��ارەك��ە ف��ەرم��ان��ب��ەران��ی دیوانی‬ ‫وەزارەت‌و تاپۆو فەرمانگە دادییەكانی‬ ‫نەگرتووەتەوە‪.‬‬ ‫ئەو فەرمانبەرەی وەزارەتی داد‪،‬‬ ‫وتیشی‪« :‬ئەو دەزگایانەی ئەو زیادانە‬

‫نەیگرتوونەتەوە‪ ،‬سەر بە وەزارەتی‬ ‫دادن‪ ،‬لەكاتێكدا هەندێك دەزگا ئەم‬ ‫بڕیارەیان بۆ جێبەجێكراوە‪ ،‬بۆیە‬ ‫جێگەی سەرسووڕمانی ئێمەیە‪ ،‬كە‬ ‫لە ئێستادا ئەم زیادبوونە ئێمەی‬ ‫نەگرتووەتەوە»‪.‬‬ ‫ك��اروان محەمەد‪ ،‬بەڕێوەبەری‬ ‫راگەیاندنی وەزارەتی داد‪ ،‬ئەوەی بە‬ ‫كێشە زانی‌و بە «رۆژنامە»ی وت‪:‬‬ ‫«دووجار كۆبوونەوەی گەورە لەسەر‬ ‫ئاستی وەزیری داد كراوە‪ ،‬كۆنووس‬ ‫كراوە بە نووسراوی فەرمیی وەزارەتی‬ ‫دادو نێردراوەتە ئەنجومەنی وەزیران‪،‬‬ ‫بەاڵم تاكو ئێستا لەالیەن ئەنجومەنی‬ ‫وەزی���ران���ەوە وەاڵم ن���ەدراوەت���ەوە‪،‬‬ ‫بەمەش بڕیاری كۆتایی نەدراوە‪ ،‬كە‬ ‫دەكرێت‪ ،‬یان نا»‪.‬‬ ‫بەڕێوەبەری راگەیاندنی وەزارەتی‬ ‫داد‪ ،‬بەالیەوە سەیربوو بەهۆی ئەو‬ ‫كێشەیەوە وەزارەت��ەك��ەی��ان بكرێتە‬ ‫دوو بەشەوە‌‪ ،‬وتیشی‪ :‬لە پێكهاتەی‬ ‫وەزارەتی داد ‪-‬دا‪ ،‬داواكاری گشتیی‌و‬ ‫سەرپەرشتیاری داد‪ ،‬دوو دەزگ��ای‬ ‫سەر بە وەزارەت��ی دادن‪ ،‬لەكاتێكدا‬ ‫ئەم دەزگایە بەبێ مەرج زیادبوونەكە‬ ‫دەیانگرێتەوە‪ ،‬ب��ەاڵم فەرمانگەی‬ ‫تاپۆو دیوانی وەزارەت‌و ئەنجومەنی‬ ‫شورا سەر بە وەزارەتی دادن‪ ،‬بۆچی‬ ‫ئەم دەزگایانە دەگرێتەوە‪ ،‬بۆچی‬ ‫دەزگاكانی تر نایانگرێتەوە؟ كە‬ ‫ئەمەش وەزارەتی دادی كردووە به‌دوو‬ ‫بەشەوە‪.‬‬

‫ئاسایشی پارتی‪ :‬لەمەودوا؛ لە كەركوك سەربەخۆ كار دەكەین‬

‫ی ئه‌منیی ئاڵۆزتر ده‌کات‬ ‫ئاسایشی یه‌کێتی‌و پۆلیس‪ :‬ئه‌و بڕیار ‌ه ره‌وش ‌‬ ‫رۆژنامە‬

‫‪........................................................................‬‬

‫بەڕێوەبەرێتی ئاسایشی كەركوك‬ ‫«پارتی» بڕیاریداوە لەمەودوا سەربەخۆ‬ ‫ك��ار بكات بەبێ گوێدانە رۆڵ��ی هێزە‬ ‫ئەمنییەكانی شارەكە‪ ،‬هاوكات بەرپرسانی‬ ‫ئەمنیی كەركوك بڕیارەكە بە ناڕاست‬ ‫وەسف دەكەن‌و بە هۆكاری خراپبوونی‬ ‫ئەمنییەتی شارەكەی دادەنێن‪.‬‬ ‫عەمید هەڵۆ نەجات‪ ،‬بەڕێوەبەری‬ ‫ئاسایشی كەركوك (پارتی)‪ ،‬رایگەیاند‪:‬‬ ‫«بڕیارمانداوە لەمەودوا سەربەخۆ كار‬ ‫بكەین‌و هەوڵی پاراستنی ئەمنییەتی‬ ‫شارەكە بدەین‌و گوێ نادەینە هیچ رۆڵ‌و‬ ‫بنكەیەكی هێزە ئەمنییەكانی دیكە»‪.‬‬ ‫لیوا جەمال تاهیر‪ ،‬فەرماندەیی‬ ‫گشتیی پۆلیسی كەركوك‪ ،‬لەگەڵ ئەو‬ ‫بڕیارەی ئاسایشی «پارتی»دا نەبوو‪،‬‬ ‫پێیوابوو‪ :‬خزمەت بە رەوشی ئەمنیی‬ ‫ش��ارەك��ە ن��اك��ات‌و ب��ە «رۆژن��ام��ە»ی‬ ‫راگەیاند‪ :‬بە پێویستی دەزانین هەموومان‬ ‫بە ی��ەك گ��رووپ ك��ار بكەین‪ ،‬چونكە‬ ‫پێكەوە كاركردنمان سەركەوتنە‪.‬‬ ‫ه��ەروەه��ا‪ ،‬عەقید سمكۆ شوانی‪،‬‬ ‫ئەفسەری ئاسایشی «یەكێتی» لە‬ ‫ك��ەرك��وك‪ ،‬وت���ی‪ :‬ئ��ەگ��ەر ئاسایشی‬ ‫«پ��ارت��ی» بە سەربەخۆ ك��ار بكەن‪،‬‬ ‫كاریگەریی خراپی بۆ س��ەر رەوش��ی‬ ‫ئەمنیی كەركوك دەبێت»‪.‬‬ ‫بە تەقینەوەكەی دوێنێوە‪ ،‬تەنیا‬ ‫لە دە رۆژی راب��ردوودا‪ ،‬نزیكەی (‪)50‬‬ ‫هاواڵتی گیانیان لەدەستداوە‌و زیاتر لە‬ ‫(‪)150‬ی دیكەش بەهۆی خراپیی رەوشی‬ ‫ئەمنییەوە‪ ،‬بریندار‌و ك���وژراون‪ ،‬بەو‬ ‫هۆیەشەوە دەزگا ئەمنییەكانی شارەكە‬ ‫رووبەڕووی رەخنەیەكی زۆر بوونەتەوە‪.‬‬ ‫لیوا جەمال تاهیر‪ ،‬بۆ «رۆژنامە»ی‬ ‫روون��ك��ردەوە‪« :‬پاراستنی ئەمنییەتی‬ ‫ش��اری كەركوك‪ ،‬لە ئەستۆی هەموو‬ ‫الیەكدایە‌و ئەگەر الوازیی هەبێت‪ ،‬ئەوا‬ ‫هەموو هێزە ئەمنییەكان الوازن‪ ،‬هەربۆیە هاواڵتییان‪ ،‬قوربانیی سه‌ره‌کی خراپیی‬ ‫پێشتر هاوكاریی یەكترمان كردووە لە‬ ‫كەسێك ئەو بڕیارە بدات‪ ،‬ئەوا راست‬ ‫پاراستنی ئەمنییەتی شارەكە»‪.‬‬ ‫ه��ەروەه��ا‪ ،‬عەقید یادگار شكور‪ ،‬نییە‌و دوورە لە كاری پاراستنی ئەمن‌و‬ ‫ب��ەڕێ��وەب��ەری سەنتەری هەماهەنگیی ئاسایش لە كەركوكدا»‪ .‬وتیشی‪ :‬هیچ‬ ‫پۆلیسی ك���ەرك���وك‪ ،‬س���ەب���ارەت بە هێزێكی ئەمنیی لەم شارەدا‪ ،‬بە تەنیا‬ ‫بڕیارەكەی ئاسایشی «پ��ارت��ی»‪ ،‬بە ناتوانێت كار بكات‪ ،‬چونكە هەر كەس‌و‬ ‫«رۆژنامە»ی راگەیاند‪« :‬ئەگەر هەر الیەنێك ئ���ەرك‌و ك��اری خ��ۆی هەیە‪،‬‬

‫ره‌وشی ئه‌منین ‬

‫فۆتۆ‪daylife :‬‬

‫مەحاڵە هێزێك بتوانێت‪ ،‬هەموو كارەكان‬ ‫بگرێتە ئەستۆ‪ ،‬هەروەها بەریەككەوتنی‬ ‫هێزە ئەمنییەكان شتێكی خراپە‪ ،‬بۆیە‬ ‫پێویستە هەموومان بە یەك دەنگ‌و‬ ‫رەنگ پێكەوە كار بكەین»‪.‬‬ ‫ل��ە پ��ارێ��زگ��ای ك��ەرك��وك��دا‪)12( ،‬‬

‫ج��ۆر هێزی ئەمنیی هەیە‪ ،‬جگە لە‬ ‫بەڕێوەبەرێتیی ئاسایشی كەركوك‬ ‫(پارتی)‪ ،‬ئاسایشی كەركوك (یەكێتی)‪،‬‬ ‫هێزە ئەمنییەكانی تر سەر بە حكومەتی‬ ‫عێراقن‪ ،‬بەاڵم تائێستا حكومەتی عێراق‬ ‫دانی بە دەزگاكانی ئاسایشی كەركوكدا‬ ‫نەناوە‪.‬‬ ‫لیوا جەمال تاهیر‪ ،‬ئاماژە بەوە‬ ‫دەك��ات‪ :‬ئەگەر ئاسایش بڕیاری داوە‬ ‫سەربەخۆ كار بكات‪ ،‬ئەوە پەیوەندیی بە‬ ‫خۆیەوە هەیە‪ ،‬بەاڵم تائێستا حكومەتی‬ ‫عێراق دان بە ئاسایشی كەركوكدا نانێت‪.‬‬ ‫هاوكات‪ ،‬عەقید شێرزاد موەفەری‪،‬‬ ‫ب��ەڕێ��وەب��ەری بنكەی پۆلیسی عروبە‬ ‫ل���ە ك���ەرك���وك‪ ،‬ب���ە «رۆژن����ام����ە»ی‬ ‫راگەیاند‪ :‬كەركوك شارێكە لە عێراق‌و‬ ‫نەگەڕاوەتەوە سەر هەرێمی كوردستان‌و‬ ‫ئاسایشیش‪ ،‬ك��ە تائێستا ل��ەالی��ەن‬ ‫حكومەتی عێراقییەوە وه‌ک دەزگایەكی‬ ‫رەسمیی نەناسراوه‌‪ ،‬چۆن دەتوانێت ئەو‬ ‫بڕیارە بدات؟!‬ ‫سەبارەت بە بڕیارەكەی ئاسایشی‬ ‫كەركوك‪ ،‬م��وەف��ەری‪ ،‬دەڵێت‪ :‬ئەگەر‬ ‫ئەو برادەرانە بیانەوێت بە تاكالیەنە‬ ‫كار بكەن‪ ،‬سەركەوتوو نابن‌و خزمەتی‬ ‫شارەكە ناكات‪ ،‬بە پێچەوانەوە رەوشەكە‬ ‫ئاڵۆزتر دەك��ات‪ .‬وتیشی‪« :‬هیوادارم‬ ‫ك��اك ه��ەڵ��ۆ‪ ،‬زۆر ب��ە ع��ەق�ڵ‌و مەنتق‬ ‫مامەڵە لەگەڵ ئەو بڕیارەدا بكات؛ كە‬ ‫دەریكردووە‪ ،‬چونكە ئەو بڕیارە خزمەتی‬ ‫كەركوك ناكات‪ ،‬دەبوایە بیوتایە‪ ،‬لە‬ ‫ئێستاوە باشتر كار دەكەین بە هاوكاریی‬ ‫دەزگاكانی پۆلیس»‪.‬‬ ‫خراپیی رەوش���ی ئەمنیی ش��اری‬ ‫ك���ەرك���وك‪ ،‬ی��ەك��ێ��ك��ە ل���ە ه��ۆك��ارە‬ ‫سەرەكییەكانی كۆچی پێچەوانەی‬ ‫كوردی شارەكە‪ .‬بەپێی ئەو زانیارییانەی‬ ‫«رۆژنامە» دەستی كەوتوون‪ ،‬ژمارەی‬ ‫خێزانە كوردەكان‪ ،‬كە لەم چەند ساڵەدا‬ ‫كەركوكیان بەجێهێشتووە‪ ،‬زیاترە لە‬ ‫(‪ )2‬هەزار خێزان‪ ،‬گەر بەمشێوەیەیش‬ ‫خراپیی رەوشی ئەمنیی بەردەوام بێت‪،‬‬ ‫ژمارەكە ب��ەرەو رێژەیەكی مەترسیدار‬ ‫هەڵدەكشێت‪.‬‬ ‫لەتیف فاتیح فەرەج‪ ،‬رۆژنامەنووس‬ ‫بە «رۆژنامە»ی وت‪« :‬كۆچی پێچەوانە‬ ‫بەشێوەیەكی مەترسیدار درێژەی هەیەو‬ ‫گەر پالن نەبێت بۆ بەرپێگرتنی‪ ،‬وەك‬ ‫كورد زۆر شتمان لەدەست دەچێت»‪.‬‬

‫ذمارة (‪ )635‬سيَشةممة ‪2011/5/24‬‬

‫‪hewal.rozhnama@gmail.com‬‬

‫لیژنەی دارایی پەرلەمان؛ (‪ )20‬تێبینی لەسەر پرۆژەیاسای بودجەی ئەمساڵ هەیە‬ ‫رۆژن��ام��ە‪ :‬راپ��ۆرت��ی ب��ودج��ەی‬ ‫خەمڵێنراوی ساڵی (‪)2011‬ی‬ ‫حكومەتی هەرێمی كوردستان‪،‬‬ ‫ك���ە (‪ )11‬ه�����ەزار‌و (‪)245‬‬ ‫وشەیە‌و لەالیەن لیژنەی دارایی‌و‬

‫كاروباری ئابووریی لە پەرلەمانی‬ ‫ك��وردس��ت��ان‪ ،‬لە (‪)2011/5/3‬‬ ‫ئ���ام���ادەك���راوە‪ ،‬ت��ای��ب��ەت��ە بە‬ ‫ب��ۆچ��وون‌و تێبینی‌و پێشنیازی‬ ‫لیژنە هەمیشەییەكانی پەرلەمان‪،‬‬

‫كە ژم��ارەی��ان (‪ )18‬لیژنەیە‪،‬‬ ‫لـــــە دانیشتەكــــــــــــــــــــانی‬ ‫راب�����������ردووی پ���ەرل���ەم���ان���ی‬ ‫كـــــــوردستاندا تاوتوێی ئەو‬ ‫راپۆرتانە كراوە‪.‬‬

‫دامه‌زراندنی بەڕێوەبەری پاسپۆرتی سلێمانی؛‬ ‫بە سەرپەرشتیاری ئیدارەی راپەڕین به‌دوور نازانرێت‬ ‫رۆژنامە‬

‫‪............................................ .......‬‬

‫چ��اوه‌ڕوان��ده‌ک��رێ��ت لەچەند‬ ‫رۆژی داهاتوودا‪ ،‬عەمیدی روكن‬ ‫س��اڵ��ح عوسمان ب��ەڕێ��وەب��ەری‬ ‫پ��اس��پ��ۆرت��ی سلێمانی‪ ،‬وەك‬ ‫سەرپەرشتیاری ئیدارەی راپەڕین‌و‬ ‫ئ��ازاد خالیدیش وەك قایمقامی‬ ‫قەزای رانیە دەستبەكارببن‪.‬‬ ‫بەپێی ئ��ەو زانیارییانەی‬ ‫ل��ەس��ەرچ��اوەی��ەك��ی تایبەتەوە‬ ‫دەس��ت «رۆژن��ام��ە» كەوتوون‪،‬‬ ‫دوای ب���ڕی���اری ح��ك��وم��ەت��ی‬ ‫هەرێم بۆ پێكهێنانی ئیدارەی‬ ‫سەربەخۆی راپەڕین بۆ ناوچەی‬ ‫(پشدەرو بتوێن)‪ ،‬لە ئێستادا‬ ‫عەمید روكنی یاسایی‪ ،‬ساڵح‬ ‫عوسمان‪ ،‬بەڕێوەبەری پاسپۆرتی‬ ‫پارێزگای سلێمانی‪ ،‬پاڵێوراوە بۆ‬ ‫سەرپەرشتیاری ئیدارەكەو لەگەڵ‬

‫ئ��ێ��س��ت��ای ق���ەزاك���ەش دەس��ت‬ ‫لەكاردەكێشێتەوە‪.‬‬ ‫ل�����ەوب�����ارەی�����ەوە‪ ،‬ع��ەل��ی‬ ‫ح���ەم���ەد ب�����ەگ‪ ،‬ق��ای��م��ق��ام��ی‬ ‫ران���ی���ە‪ ،‬ل��ەل��ێ��دوان��ێ��ك��ی��دا بۆ‬ ‫«رۆژن���ام���ە»‪ ،‬ئ��اش��ك��رای��ك��رد‪:‬‬ ‫(‪)2010/7/7‬‬ ‫«ل��ـ��ـ��ـ��ـ��ـ��ـ��ە‬ ‫ەوە پ��ێ��ش��ن��ی��ازم��ك��ردووە بۆ‬ ‫س��ەرۆك��ی حكومەت‪ ،‬ک�ه‌ وەك‬ ‫قایمقامێكی (معوم) بمێنمەوە‪،‬‬ ‫یان پۆستێكی دیكەم بدرێتێ‪،‬‬ ‫ئێستا ج��ارێ��ك��ی دی��ك��ە ئ��ەو‬ ‫داوای���ەم پێشكەشكردووه‌تەوە‬ ‫لەڕێی پارێزگاری سلێمانییەوە‪،‬‬ ‫ب���ەاڵم تائێستا ب��ە رەسمیی‬ ‫وەاڵمنەدراومەتەوە‪ ،‬تا ئەوكاتەی‬ ‫كەسێكی دیكە دادەن��رێ��ت بۆ‬ ‫عه‌مید ساڵح عوسمان‬ ‫قایمقامی ران��ی��ەو م��ن دەورو‬ ‫دەستبەكاربوونیشیدا قایمقامێكی تەسلیمی لەگەڵ دەكەم‌‪ ،‬بەردەوام‬ ‫نوێ بۆ ق��ەزای مەركەزی رانیە دەبم لەسەركار»‪.‬‬ ‫سەبارەت بە دەستبەكاربوونی‬ ‫قایمقامی‬ ‫دەستبەكاردەبێت‌و‬

‫سەرجەم پرۆژەكانی كەركوك؛‬ ‫لەسەر حسابی سلێمانی دەكرێن‬ ‫رۆژنامە‬

‫‪.................................................‬‬

‫لـــــــــە ئەمساڵدا كەمتر‬ ‫(‪)%001‬ی ب��ودج��ەی هەرێمی‬ ‫ك���وردس���ت���ان ب���ۆ ك���ەرك���وك‬ ‫ت���ەرخ���ان���ك���راوەو س���ەرج���ەم‬ ‫پرۆژەكانی كەركوكیش بە تەنیا‬ ‫لەسەر پارێزگای سلێمانی پارەیان‬ ‫بۆ تەرخانكراوە‪.‬‬ ‫بەپێی ب��ەدواداچ��وون��ێ��ك��ی‬ ‫«رۆژنامە»‪ ،‬لە بودجەی ساڵی‬ ‫راب��ردووی هەرێمی كوردستاندا‪،‬‬ ‫ك��ە ب��ڕەك��ەی (‪ )11‬ترلیۆن‌و‬ ‫(‪ )432‬ملیار دینار بووە‪ ،‬تەنیا‬ ‫(‪ )5‬ملیار دینار بۆ پرۆژەكانی‬ ‫پارێزگای كەركوك تەرخانكراوە‪،‬‬ ‫كە (‪)%00.4‬ی بودجەی گشتیی‬ ‫هەرێمی كوردستانه‌‌و سەرجەمی‬ ‫ئەوپارەیەش كە خەرجكراوە‪،‬‬

‫لەسەر بودجەی پارێزگای سلێمانی‬ ‫بووە‪ ،‬بەاڵم لە بودجەی ئەمساڵی‬ ‫هەرێمی كوردستاندا‪ ،‬كە بڕەگەی‬ ‫(‪ )13‬ترلیۆن‌و (‪ )940‬ملیار‬ ‫دینارە‪ )8( ،‬ملیارو (‪ )414‬ملیۆن‬ ‫دینار بەناوی فریاكەوتنی ئاوارە‪،‬‬ ‫لە بودجەی پارێزگای سلێمانی‬ ‫بۆ كەركوك تەرخانكراوە‪ ،‬كە‬ ‫ب��ڕەك��ەی (‪)%00،5‬ی بودجەی‬ ‫گشتیی ه��ەرێ��م��ی ك��وردس��ت��ان‬ ‫دەك��ات‪ ،‬كەمتر لە ه��ەزار یەكی‬ ‫بودجەی كوردستان بۆ پرۆژەكانی‬ ‫كەركوكە‪.‬‬ ‫ل����ەوب����ارەی����ەوە خ��ەل��ی��ل‬ ‫عوسمان‪ ،‬پەرلەمانتاری یەكێتی‬ ‫ب��ە «رۆژن���ام���ە»ی راگ��ەی��ان��د‪:‬‬ ‫پێویستە بۆ لەمەودوا بودجەی‬ ‫ناوچەدابڕێنراوەكان بە عەدالەت‬ ‫بەسەر ناوچەكاندا دابەشبكرێت‌و‬ ‫لە بودجەی گشتیی بدرێت»‪.‬‬

‫بە سلێمانی‌و گەرمیان‪،‬‬ ‫(‪ )10‬هەزار كەس دادەمەزرێن‬ ‫سەنگەر كوردە‬

‫‪......................................... ........‬‬

‫بڕیارە (‪ )10‬هەزارو (‪)250‬‬ ‫ك��ەس ل��ە س��ن��ووری پارێزگای‬ ‫سلێمانی‌و گەرمیان دابمەزرێن‪،‬‬ ‫بەاڵم هێشتا یەكالیی نەبووەتەوە‪،‬‬ ‫كە ئەو ژمارەیە تەنیا بۆ فەرمانگە‬ ‫مەدەنیی‌و خزمەتگوزارییەكانە‪،‬‬ ‫یان پشكی هێزە چەكدارەكانیشی‬ ‫تێدا دەبێت‪.‬‬ ‫دوێن ‌ێ ل ‌ه دیوانی پارێزگای‬ ‫سلێمانی‌و ل��ە كۆنگرەیەكی‬ ‫رۆژنامەوانیدا‪ ،‬كە بۆ ئەندامانی‬ ‫ل��ی��ژن��ەی ب���ااڵی ئ��ام��ادەك��ردن��ی‬ ‫ف��ۆرم‌و دامەزراندنی هاواڵتییان‬ ‫ل��ە فەرمانگە حكومییەكاندا‬ ‫رێكخرابوو‪ ،‬راگەیەنرا‪ :‬لەو (‪)25‬‬ ‫ه���ەزار ك��ەس��ەی سەرۆكایەتی‬ ‫ئەنجومەنی وەزیران بڕیاری لێداوە‬ ‫دایانبمەزرێنێت‪ )10( ،‬ه��ەزارو‬ ‫(‪ )250‬كەسیان ل��ە سنووری‬ ‫سلێمانی‌و ئ��ی��دارەی گەرمیان‬ ‫دەبن‪.‬‬ ‫م���ەح���م���ود ع���وس���م���ان‪،‬‬

‫بەڕێوەبەری ئاماری سلێمانی‬ ‫كە ئەندامی لیژنەكەیە‪ ،‬ئەوەی‬ ‫خستەڕوو‪ :‬لە (‪ 5/25‬تا ‪)6/8‬‬ ‫فۆرمی دامەزراندن دابەش دەكەن‪،‬‬ ‫كە قۆناغی یەكەم؛ دەرچووانی‬ ‫زانكۆو پەیمانگەكان دەگرێتەوە‌و‬ ‫وتیشی‪ )51(« :‬بنكەمان لە‬ ‫پارێزگای سلێمانی دان��اوە‪ ،‬كە‬ ‫(‪)22‬یان بۆ ناو شارەو لەوەش‬ ‫(‪)11‬یان بۆ دەرچووانی كۆلێژ‌و‬ ‫(‪)11‬شیان بۆ پەیمانگەكانە»‪.‬‬ ‫ل���ە ل��ێ��دوان��ێ��ك��ی��ش��ی��دا بۆ‬ ‫«رۆژن���ام���ە»‪ ،‬وت���ی‪ :‬یەكالیی‬ ‫ن���ەب���ووەت���ەوە ل���ەو رێ��ژەی��ەی‬ ‫دایدەمەزرێنن‪ ،‬هێزە چەكدارەكان‬ ‫دەگرێتەوە یان نا‪ .‬رونیشیکرده‌وه‌‪:‬‬ ‫«لەو ژمارەیەی دانراوە‪ ،‬سەرجەم‬ ‫چین‌و توێژەكان دەگرێتەوە‪ ،‬بە‬ ‫مەدەنییەكانی سەر بە وەزارەتی‬ ‫ن��اوخ��ۆش��ەوە‪ ،‬ب���ەاڵم هێشتا‬ ‫ئ��ەوە یەكالیی نەبووەتەوە كە‬ ‫سلكی سەربازیی‌و چەكدار لەو‬ ‫پشكەدابێت‪ .‬لەو بڕوایەدام ئەوەی‬ ‫ئێمە تەنیا بۆ خەڵكی مەدەنیی‬ ‫بێت»‪.‬‬

‫س��ەرپ��ەرش��ت��ی��اری ئ���ی���دارەی‬ ‫راپەڕینیش‪ ،‬قایمقامی رانیە وتی‪:‬‬ ‫«ئ���ەوەی ب��اس دەك��رێ��ت تەنیا‬ ‫قسەیەو شتی ناڕەسمییە‪ ،‬تەنیا‬ ‫ئەوەندە هەیە بەمنزیكانە ئیدارەی‬ ‫راپەڕین دەستبەكار دەبێت‪ ،‬بەاڵم‬ ‫تائێستا هیچ كەسێك بۆ ئەو‬ ‫پۆستە یەكالیی نەكراوەتەوە»‪.‬‬ ‫ب��ەپ��ێ��ی س���ەرچ���اوەك���ەی‬ ‫«رۆژنامە»ش‪( ،‬ئازاد خالید) كە‬ ‫لەواڵتی هۆڵەندا دەژی‌و (هیوا‬ ‫قەرەنی)‪ ،‬كە پێشتر بەڕێوەبەری‬ ‫ناحیەی‌ س��ەرك��ەپ��ك��ان‌و دوات��ر‬ ‫سەنگەسەر ب��ووە‪ ،‬پاڵێوراوی‬ ‫سەرەكین بۆ وەرگرتنی پۆستی‬ ‫قایمقامی نوێی رانیە‪.‬‬ ‫«رۆژنامە» لەماوەی چوار‬ ‫رۆژی راب���ردوودا‪ ،‬چەندجارێك‬ ‫پەیوەندیی بە عەمید ساڵحەوە‬ ‫ك���رد‪ ،‬ب���ەاڵم پەیوەندییەكەی‬ ‫بەردەست نەبوو‪.‬‬

‫لەنێو راپ��ۆرت��ەك��ەدا‪ ،‬لیژنەی‬ ‫دارای����ی‌و ك��اروب��اری ئابووریی‬ ‫خستووەتەڕوو؛‬ ‫تێبینییەكانی‬ ‫كە لە (‪ )20‬خاڵدا ئاماژەیان‬ ‫پێكراوە‌و دیارترینیان تایبەتە‬

‫ب��ە ج��ی��اوازی��ی ن��ێ��وان بودجەی‬ ‫وەگەڕخستن‌و وەبەرهێنان‪.‬‬ ‫ل��ەژم��ارەی داه���ات���وودا‪ ،‬چه‌ند‬ ‫ب��ەدواداچ��وون��ێ��ك ل��ەوب��ارەی��ەوە‬ ‫باڵودەكه‌ینەوە‪.‬‬

‫دوو بودجە؛ بۆ دوو ئاسایشی جیاواز‬

‫په‌رله‌مانتارێک‪ :‬تەرخانكردنی دوو بودجەی جیا؛ نایاساییە‬ ‫ێ عەبدوڵاڵ‬ ‫هاوڕ ‌‬

‫‪............................................ .......‬‬

‫تائێستا ئاسایشی هەولێر‌و‬ ‫سلێمانی ی��ەك��ن��ەخ��راون��ەت��ەوەو‬ ‫ئەمساڵیش حكومەتی هەرێم‪،‬‬ ‫بەجیا ب��ودج��ەی��ان ب��ۆ ت��ەرخ��ان‬ ‫دەكات‪ ،‬سەرۆكی لیژنەی ناوخۆ‪،‬‬ ‫رایدەگەیەنێت‪ :‬هیچ بیانوویەك نییە‬ ‫بۆ یەكنەگرتنەوەی ئەو دەزگایانە‪.‬‬ ‫ل��ە پ��رۆژەی��اس��ای ب��ودج��ەی‬ ‫ساڵی (‪)2011‬دا‪ ،‬بەجیا بودجە‬ ‫بۆ ه��ەردوو ئاسایشی سلێمانی‌و‬ ‫هەولێر تەرخانكراوە‪ ،‬بەشێوەیەك‪،‬‬ ‫ئاسایشی هەولێر بڕی (‪ )223‬ملیار‬ ‫دینار‌و ئاسایشی سلێمانی بڕی‬ ‫(‪ )189‬ملیار‌و (‪ )200‬ملیۆن دیناری ئیسماعیل مه‌حمود‬ ‫بۆ تەرخانكراوە‪ ،‬هەروەك هەریەكەو‬ ‫بەجیا رێژەیەك فەرمانبەریان بۆ ئەنجومەنە خۆجێییەكان لە‬ ‫پەرلەمانی كوردستان‪ ،‬هۆكاری‬ ‫دادەمەزرێنرێت‪.‬‬ ‫نەریمان عەبدوڵاڵ‪ ،‬ئەندامی یەكنەگرتنەوەی ئ��ەو دەزگایانە‬ ‫ل��ی��ژن��ەی ن���اوخ���ۆ‌و ئ��اس��ای �ش‌و بۆ تێڕوانینی ج��ی��اوازی ه��ەردوو‬

‫پارتی دەسەاڵتدار‌و بەرژەوەندییە‬ ‫حیزبییەكانیان دەگەڕێنێتەوە‪.‬‬ ‫پ��ەرل��ەم��ان��ی ك��وردس��ت��ان‬ ‫لـــــــەدانیشتنی رۆژی (‪)2011/5/3‬‬ ‫دا پڕۆژەیاسای دەزگای ئاسایشی‬ ‫گشتیی لە هەرێمی كوردستان‬ ‫پەسەند كرد‌و بە بڕوای ئیسماعیل‬ ‫مەحمود‪ ،‬سەرۆكی لیژنەی ناوخۆ‌و‬ ‫ئاسایش‌و ئەنجومەنە خۆجێییەكان‪،‬‬ ‫لە پەرلەمانی كوردستان‪« ،‬دوای‬ ‫دەرچوونی ئەو یاسایە‪ ،‬پێویستە‬ ‫حكومەتی هەرێم هەنگاو بنێت بۆ‬ ‫یەكخستنەوەی ئەو دوو دەزگایە‪،‬‬ ‫ئێستا هیچ بیانوویەك نییە بۆ‬ ‫یەكنه‌گرتنەوەیان‪ ،‬چونكە پێشتر‬ ‫هۆكاری یەكنەگرتنەوەیان نەبوونی‬ ‫یاسایەك بوو»‪.‬‬ ‫س����ەب����ارەت ب���ە ب��ودج��ەی‬ ‫دەزگ��اك��ان��ی ئ��اس��ای��ش‪ ،‬وت��ی‪:‬‬ ‫«تەرخانكردنی دوو بودجەی جیا‬ ‫بۆ دەزگاكانی ئاسایشی هەولێر‌و‬ ‫سلێمانی‪ ،‬نایاساییە»‪.‬‬

‫ژمارەی پارێزەرانی عەمید ئاسۆ؛ زیاد دەكرێن‬ ‫بەرهەم عومەر‬

‫‪................................................ .........‬‬

‫ب��ەپ��ێ��ی ب��ەدواداچ��وون��ێ��ك��ی‬ ‫«رۆژن������ام������ە» ب���ۆ ك��ەی��س��ی‬ ‫بەدادگاییگەیاندنی تۆمەتبارانی‬ ‫کوشتنی (سوركێو زاهیر‌و شێرزاد‬ ‫تەها)‪ ،‬پێدەچێت بەپێی مادەی‬ ‫(‪)406‬ی یاسای سزادانی عێراقی‪،‬‬ ‫تۆمەتبار (عەمید ئاسۆ شێخ تەها)‬ ‫سزای لەسێدارەدان‪ ،‬یان زیندانی‬ ‫هه‌تا هه‌تایی بەسەردا بسەپێنرێت‪،‬‬ ‫دەسەاڵتیش ژمارەیەكی زۆر پارێزەر‬ ‫زیاد دەكات بۆ تیمی بەرگریی لە‬ ‫تۆمەتبارەكە‪.‬‬ ‫لە چەند رۆژی رابردوودا‪ ،‬دادوەر‬ ‫بڕیاریدا ماوەی دەستبەسەركردنی ئه‌و جێگا‌یه‌ی که (سورکێو) ‌و (شێرزاد)ی تیا پێکرا‬ ‫تۆمەتبار (عەمید ئاسۆ شێخ‬ ‫تەها)‪ ،‬درێژ بكرێتەوە‪ ،‬ئەگەرچی سلێمانی) فەرمانی دەستگیركردنی نەكردووە لە تەقەكردن‌و فەرمانی تۆمەتبارانە لەو سزادانە رزگاریان‬ ‫خۆپیشاندەران‪ ،‬بێت؛ كە بەپێی مـــــــــادەی‬ ‫بڕیاربوو سبەینێ (چوارشەممە) بۆدەرچووبوو لەگەڵ چەند كەسێكی شەهیدكردنی‬ ‫ك���ۆت���ای���ی ب��ێ��ت ب���ە وادەی دی��ك��ەدا‪ ،‬كە تائێستا دەس��ەاڵت بەاڵم پێی واب��وو‪ :‬ئەو بەڵگانەی (‪)406‬ی س���زادان���ی ع��ێ��راق��ی‬ ‫دەستبەسەركردنی بەپێی مادەی ئامادە نەبووە رادەستی یاسایان لەالیەن تیمی بەرگریی لە دۆسیەی رووبەڕوویان كراوەتەوە‪.‬‬ ‫بەپێی یاسای خۆپیشاندان‪،‬‬ ‫(‪)405‬ی سزادانی عێراقی‪ ،‬ئەوەش بكات‪ ،‬بەاڵم سەرجەمیان ناویان «شەهید»ەكانەوە پێشكەشكراون‪،‬‬ ‫پ��اش ئ��ەوە ه��ات‪ ،‬كە دەستەی لەناو دۆسیەی تۆمەتباركردنەكەدا بەڵگەی زۆر بەهێزن‌و پێناچێت نابێت بەهیچ شێوەیەك چەكی‬ ‫وت����ەی ئ���ەو ج����ۆرە ش��ای��ەدان��ە ئاگریی بەرامبەر خۆپیشاندەران‬ ‫پارێزەرانی خۆبەخش بۆ بەرگریی هاتووە‪.‬‬ ‫بەكاربهێنرێت‪ ،‬ئەو تاوانەش كە لەم‬ ‫كاروان‪ ،‬ئاماژەی بەوەشكرد‪ :‬بەڵگەكانمان پووچەڵ بكاتەوە‪.‬‬ ‫لە كەیسی شەهید‌و بریندارانی‬ ‫دۆسیەیەدا (کوشتنی سوركێو‌و‬ ‫(‪)17‬ی شوبات‪ ،‬داوایەكی نوێیان لە چەند رۆژی راب��ردوودا عەمید‬ ‫شێرزاد)دا رووی��داوە‪ ،‬بریتییە لە‬ ‫پێشكەشی دادگا كرد بۆ گۆڕینی ئ��اس��ۆ‪ ،‬ل��ەب��ەردەم��ی دادوەردا‬ ‫كوشتنی بەئەنقەستی خەڵكی‬ ‫م���ادەی یاسایی دادگاییكردنی ئ���ام���ادەب���ووە‌و ئ��ی��ف��ادەی لێ‬ ‫بێتاوانی خۆپیشاندەرو بەوتەی‬ ‫عەمید ئاسۆ و تۆمەتبارەكانی دیكە وەرگ���ی���راوە‌و چ��ەن��دی��ن بەڵگە‌و‬ ‫كاروان‪« :‬دەربازبوون لەم تاوانە‪،‬‬ ‫لە م��ادەی (‪)405‬و‌ه بۆ م��ادەی شایەدحاڵی پێشكەشكردووە بۆ‬ ‫مەحاڵە»‪.‬‬ ‫(‪ ،)406‬بەوپێیەی «لە كەیسەكەدا سەلماندنی ئەستۆپاكیی خۆی‪.‬‬ ‫ب��ەپ��ێ��ی م�����ادەی (‪،)406‬‬ ‫بەپێی مادەی (‪ )405‬لە یاسای‬ ‫ب��ە ئ��اش��ك��را خ��ۆئ��ام��ادەك��ردن‬ ‫هەركەسێك یەكێكی دیكەی‬ ‫دەردەك����ەوێ����ت ب���ۆ كوشتنی سزادانی عێراقی بڕیاری راگرتن‪،‬‬ ‫كوشت بە ئەنقەست‪ ،‬بەشێوازێك‬ ‫«كاتی»یە‪ ،‬بەاڵم بەپێی مادەی‬ ‫بەئەنقەستی خۆپیشاندەران»‪.‬‬ ‫لە شێوازەكانی (پێشتر خۆی بۆ‬ ‫لەالیەن كەسوكاری برینداران‌و (‪)406‬ی هەمان یاسا‪ ،‬بڕیاری‬ ‫حازركردبێت‪ ،‬یان كەسێك زیاتر‬ ‫شەهیدانی خۆپیشاندانەكــــــانی زیندانیكردن زیاتر توند دەبێتەوە‌و‬ ‫بەیەكەوە تاوانی كوشتن ئەنجام‬ ‫سلێمانیه‌وه‌‪ ،‬سكااڵ لەسەر تۆمەتبار بەهیچ شێوەیەك زیندانیكراوەكە بە‬ ‫بدەن‪...‬هتد)‪ ،‬ئەوا سزا دەدرێت‬ ‫(عەمید ئاسۆ شێخ تەها)‪ ،‬تۆمار كەفالەت ئازاد ناكرێت‪.‬‬ ‫ب��ە س��زای ل��ەس��ێ��دارەدان‪ ،‬یان‬ ‫كاروان‪ ،‬وتی‪« :‬بەپێی مادەی‬ ‫كراوە‪ ،‬لەبەر ئەوەی بە ئامادەبوونی‬ ‫زیندانیكردنی هەتاهەتایی‪.‬‬ ‫خۆی‌و لەناو هێزەكانییەوە تەقە لە (‪)406‬ی یاسای سزادانی عێراقی‪،‬‬ ‫ك����اروان ك��ەم��ال‪ ،‬ئ���ەوەی‬ ‫خۆپیشاندەران كراوە‌و دوو گەنج بە ئ��ەگ��ەر بەپێی ئ��ەو بەڵگانه‌ی‬ ‫خ��س��ت��ەڕوو‪ :‬ئ���ەو ك��ەس��ان��ەی‬ ‫ناوەكانی (سوركێو زاهیر‪ ،‬شێرزاد خراونەتە بەردەستی دادوەر‪ ،‬سزای‬ ‫كاروان‪ ،‬ئاماژەی بەوەشكرد‪ :‬سكااڵیان لەسەر تۆماركراوە‪،‬‬ ‫تەها) شەهیدكران‌و چەندین كەسی تۆمەتبار بدرێت‌و بەتەواویی تاوانەكە‬ ‫دیكەش برینداربوون لــــە رۆژی ساغ ببێتەوە‪ ،‬ئ��ەوا س��زای توند الیەنی سكااڵ ل��ەس��ەرك��راو‪ ،‬دان بەپێی مادەی (‪ )406‬پێدەچێت‪،‬‬ ‫بەسەر تاوانبارەكەدا دەسەپێنرێت‪ ،‬ب��ەوەدا دەنێن كە تەقەكراوە لە ك���ە ل���ە چ���وارچ���ێ���وەی «خ��ۆ‬ ‫(‪)19‬ی شوباتدا‪.‬‬ ‫ك����اروان ك��ەم��ال‪ ،‬ئەندامی تەنانەت دەگاتە سزای لەسێدارەدان خۆپیشاندەران‪ ،‬ب��ەاڵم لەالیەكی ئامادەكردن بۆ كوشتن» سزا‬ ‫دیكەوە ب��اس ل��ەوە دەك��ەن‪ ،‬كە بدرێن‪ ،‬كە عەمید ئاسۆی شێخ‬ ‫دەس��ت��ەی پ��ارێ��زەران��ی بەرگریی لەم دۆسیەیەدا»‪.‬‬ ‫ئەو پارێزەرە‪ ،‬هیچ زانیارییەكی عەمید ئاسۆی شێخ تەها‪ ،‬بێتاوانە تەها‪ ،‬یەكێكە لە سكااڵ لەسەر‬ ‫لە كەیسی شەهید‌و بـــریندارانی‬ ‫(‪)17‬ی شوبات‪ ،‬بە «رۆژنامە»ی نەخستەڕوو لەسەر ئەو بەڵگە‌و لەو تاوانەدا كە ئەنجامدراوە‪ ،‬بەاڵم تۆماركراوەكان‪ ،‬لەبەر ئ��ەوەی‬ ‫راگەیاند‪ :‬پێشتر بەپێی مادەی شایەدحااڵنەی تۆمەتبار عەمید بەڵگەكان هەمووی سەلمێنەری حاڵەتی كوشتنەكە «لەناكاو‪-‬‬ ‫(‪)405‬ی یاسای سزادانی عێراقی‪ ،‬ئاسۆ شێخ ت��ەه��ا‪ ،‬پێشكەشی ئ����ەوەن ك��ە ئ���ەو ت��ۆم��ەت��ب��اران��ە دەستودەم» نییە‌و تۆمەتباران‬ ‫(ع��ەم��ی��د ئ��اس��ۆی شێخ تەها‪ ،‬دادگ����ای ك�����ردووە‪ ،‬ب��ۆ ئ���ەوەی بەرپرسیارێتی تەواویان دەكەوێتە ل��ەگ��ەڵ ش��ەه��ی��دان (ش��ێ��رزاد‌و‬ ‫بەڕێوەبەری پۆلیسی كارەبا لە بیسەلمێنێت ئەستۆپاكە‌و بەشداریی ئەستۆ‌و ناشێ‌و ناكرێت ئەو جۆرە سوركێو) بەشەڕهاتبن‌و هەردوو‬

‫«دەربازبوون‬ ‫لەم تاوانە‪،‬‬ ‫مەحاڵە»‬

‫الیەن تەقەیان لەیەكتر كردبێت‪،‬‬ ‫بەڵكو ئەوان (تۆمەتبارەكان)‪،‬‬ ‫ه���ەر ل��ە س���ەرەت���اوە خ��ۆی��ان‬ ‫ئامادەكردووە بۆ ئەوەی تەقە لە‬ ‫خۆپیشاندەران بكەن‪.‬‬ ‫ب���ەپ���ێ���ی ب��ەڵ��گ��ەن��ام��ە‬ ‫ڤ���ی���دی���ۆی���ی���ەك���ان‪ ،‬ت���اوان���ی‬ ‫كوشتنی (ش��ێ��رزاد‌و سوكێو)‪،‬‬ ‫خ��ۆپ��ی��ش��ان��دەران ب��ەر ل��ەوەی‬ ‫ب��گ��ەن��ە ب���ەردەم���ی هێزەكانی‬ ‫عەمید ئاسۆ‌و پێكداهەڵپژان‬ ‫رووبدات‪ ،‬تەقە لە خۆپیشاندەران‬ ‫دەكرێت‪ ،‬دواتر هێزەكانی پۆلیسی‬ ‫چاالكییە مەدەنییەكان دەگەنە‬ ‫شوێنی رووداوەك���ە‌و رووب���ەڕووی‬ ‫خۆپیشاندەران دەبنەوە‪.‬‬ ‫پ��ارێ��زەرەك��ە‪ ،‬پێی واب���وو‪:‬‬ ‫بەرلەوەی پێكداهەڵپژان دروست‬ ‫ببێت‪ ،‬ت��ەق��ە ل��ە خۆپیشاندەر‬ ‫ك����راوە ب��ەم��ەب��ەس��ت��ی كوشتنی‬ ‫چ��ەن��د خۆپیشاندەرێك‪ ،‬ب��ەاڵم‬ ‫بە رێ��ك��ەوت (‪ )2‬ك��ەس شەهید‬ ‫دەكرێن‪ ،‬پاشان هێزی چاالكییە‬ ‫مەدەنییەكان دەگ��ەن��ە شوێنی‬ ‫رووداوەك����ە‌و پ��ێ��ك��دادان دروس��ت‬ ‫دەبێت‪ ،‬كەواتە ئەو دەستەیەی‬ ‫لەگەڵ عەمید ئاسۆی شێخ تەهادا‬ ‫بوون‪ ،‬خۆیان پێشت‌ر ئاماده‌كردووەو‬ ‫ب��ڕی��اری��ان��داوە‌و پالنیان دان���اوە؛‬ ‫تەقە لە خۆپیشاندەران بكەن‌و‬ ‫خۆپیشاندەران بكوژن‪ ،‬ئەمەش‬ ‫ه��ۆك��اری ئ��ەوەب��ووە‪ ،‬ك��ە دۆخ��ی‬ ‫یاسایی تاوانەكە لە مـــــادەی‬ ‫(‪)405‬ەوە بگۆڕدرێت بۆ مادەی‬ ‫(‪)406‬ی یاسای سزادانی عێراقی‪.‬‬ ‫بەپێی ئەو زانیارییانەی بە‬ ‫«رۆژن��ام��ە» گەیشتوون‪ ،‬لەپاش‬ ‫باڵوبوونەوەی راپۆرتێك لەسەر‬ ‫بەندكردن‌و ئەگەری سزادانی عەمید‬ ‫ئاسۆی شێخ تەها؛ لە ژم��ارەی‬ ‫پێشووی «رۆژن��ام��ە»دا‪ ،‬ژمارەی‬ ‫پارێزەرانی تۆمەتبار زیادیكردووە‪،‬‬ ‫ب��ۆ ئ����ەوەی ب��ت��وان��ن ب��ەه��ەم��وو‬ ‫ت��وان��ای��ەك��ی��ان��ەوە ئەستۆپاكیی‬ ‫تۆمەتبار بسەلمێنن‪.‬‬ ‫«رۆژن��ام��ە»‪ ،‬پەیوەندیكرد‬ ‫بە تیمی پارێزەرانی بەرگریی لە‬ ‫عەمید ئاسۆ شێخ تەها‪ ،‬بەاڵم‬ ‫ئ��ام��ادە ن��ەب��وون ل��ێ��دوان ب��دەن‌و‬ ‫هۆکاره‌که‌شیان بۆ ئه‌و‌ه گه‌ڕانده‌وه‌‬ ‫«كەیسەكە لەبەردەمی دادوەردایە‌و‬ ‫لە قۆناغی لێكۆڵینەوەدایە‌‪ ،‬تا‬ ‫ئەنجامی لێكۆڵینەوە رانەگەیەنرێت‪،‬‬ ‫ناتوانن هیچ لێدوانێك بدەن»‪.‬‬

‫‪www.rozhnama.net‬‬

‫‪hewal.rozhnama@gmail.com‬‬

‫ذمارة (‪ )635‬سيَشةممة ‪2011/5/24‬‬

‫فه‌رید ئه‌سه‌سه‌رد‪ :‬ئەم رێكەوتننامەیە بریتییە لە هاوپەیمانێتییەكی سیاسیی‪ ،‬لەبەرئەوە بمانەوێت‌و نەمانەوێت‪،‬‬ ‫ئەو جۆرە رێكەوتنانە جۆرێك لە دابەشكردنی دەسەاڵتی تێدایە‪.‬‬

‫لەبری دادگا‪ ،‬دوو حیزبەكە بڕیار لە چارەنووسی بێسەروشوێنانی شەڕی ناوخۆ دەدەن‬ ‫راپۆرتی‪ :‬ن‪ .‬هەولێر‬

‫‪...............................‬‬ ‫«یەكێتی‌و پارتی» لەبری‬ ‫دادگا‪ ،‬بڕیار لەسەر چارەنووسی‬ ‫بێسەروشوێنانی شەڕی ناوخۆ‬ ‫دەدەن‌و پـــــــــەرلەمانتارێكی‬ ‫«كوردستانیی»ش هەڵوێستی‬ ‫داواك��اری گشتیی لەسەر ئەو‬ ‫پرسە ئاشكرا دەكات‪ ،‬هاوكات‬ ‫بێسەروشوێنێكیش‬ ‫ب���رای‬ ‫دەڵێت‪« :‬دەب��وو ئاگادارمان‬ ‫بكەنەوە كە چۆن ك��وژراون‌و‬ ‫داوای ل��ێ��ب��ووردن��ی��ش��م��ان‬ ‫لێبكەن»‪.‬‬ ‫كوردە غازی‪ ،‬برای هاشم‬ ‫غ����ازی‪ ،‬ك��ە لـــــە ساڵی‬ ‫(‪)1996‬ەوە لە شەڕی ناوخۆدا‬ ‫ب��ێ��س��ەروش��وێ��ن��ە‪ ،‬دەن��گ��ۆی‬ ‫ب��ەش��ەه��ی��د ه��ەژم��ارك��ردن��ی‬ ‫بێسەروشوێنانی شەڕی ناوخۆی‬ ‫لە كەناڵەكانی راگەیاندنەوە‬ ‫ب���ی���س���ت���و‌وە‪ ،‬پ���ێ���ی���وای���ە‪:‬‬ ‫كۆبوونەوەی نهێنی «یەكێتی‌و‬ ‫پارتی»‌و بڕیاردان لەسەر ئەو‬ ‫پرسە‪« ،‬جێگای قبووڵكردن‬ ‫نییە» و بۆ «رۆژنامە» وتی‪:‬‬ ‫«مەسەلەی بێسەروشوێنەكانی‬ ‫ش���ەڕی ن��اوخ��ۆ شتێكی وا‬ ‫ب��چ��ووك نییە‪ ،‬ت��ا یەكێـتی‌و‬ ‫پارتی بە ئ��ارەزووی خۆیان‬ ‫بڕیاری لەسەر ب��دەن‪ ،‬دەبێت‬ ‫كەسوكاری بێسەروشوێنەكان‬ ‫پێمانبڵێن؛‬ ‫ئاگاداربكەنەوە‌و‬ ‫ك��ەس��وك��ارەك��ان��م��ان چ��ی��ان‬ ‫بەسەرهاتووەو چۆن كوژراون‌و‬ ‫داوای ل��ێ��ب��ووردن��ی��ش��م��ان‬ ‫لێبكەن»‪.‬‬ ‫ن��اوب��راو ئ��ام��اژە ب��ەوەش‬

‫برای بێسه‌روشوێنێک‪:‬‬ ‫دەبێت پێمان بڵێن؛‬ ‫كەسوكارەكانمان‬ ‫چیان بەسەرهاتووەو‬ ‫چۆن كوژراون‌و داوای‬ ‫لێبووردنیشمان لێبكەن‬

‫که‌سوکارێکی بێسه‌روشوێنانی شه‌ڕی ناوخۆ‬ ‫دەك�����ات‪ :‬ب���ەدرێ���ژای���ی ئ��ەو‬ ‫ماوەیە لە چاوەڕانیدا ژیانیان‬ ‫ب���ەس���ەرب���ردووە‪ ،‬ل��ە رێ��گ��ای‬ ‫ئەندامانی‬ ‫كەسێتییەكان‌و‬ ‫مەكتەبی سیاسیی «یەكێـتی‌و‬ ‫پ����ارت����ی»ی����ەوە‪ ،‬ه��ەوڵ��ی‬

‫سۆراغكردنیان داوە‪ ،‬بەاڵم هیچ‬ ‫ئەنجامێكیان دەست نەكەوتووە‪.‬‬ ‫وتیشی‪« :‬راگ��ەی��ان��دن��ی برا‬ ‫بێسەروشوێنەكەم بە شەهید‪،‬‬ ‫ك��ارەس��ات��ێ��ك��ی گ���ەورەی���ە‌و‬ ‫تائێستاش ه���ەر ب��ەت��ەم��ای‬

‫فۆتۆ‪ :‬ئه‌رشیف‌‬ ‫گەڕانەوەی براكەمانین‪ ،‬ئەگەر پێیانوایە‪ :‬داوای لێبووردن لە‬ ‫بە شەهیدیش هەژماربكرێن‪ ،‬كەسوكاری بێسەروشوێنانی‬ ‫ئ��ەوا ده‌ب��ێ��ت ك��ات‌و شوێن‌و ش��ەڕی ناوخۆ‪ ،‬كۆتایی بەو‬ ‫ه��ۆك��اری شەهیدبوونەكەی پرسە ناهێنێت كە لە ماوەی‬ ‫چ���وار س��اڵ��ی ئ��ەو ش���ەڕەدا‬ ‫دیاریی بكرێت»‪.‬‬ ‫ه���ەن���دێ���ك���ی ت��ری��ش چەندین هەزار كەس كوژران‌و‬

‫زیاد لە (‪)100‬كەسی تریش‬ ‫بێسەروشوێن كران‪.‬‬ ‫ڤ��ی��ان ع��ەب��دول��ڕەح��ی��م‪،‬‬ ‫ئەندامی لیژنەی مافی مرۆڤی‬ ‫پ��ەرل��ەم��ان��ی ك��وردس��ت��ان‪،‬‬ ‫ئ��ام��اژەی ب����ەوەدا‪ :‬ه��ەردوو‬ ‫ح����ی����زب ل����ە ئ��ێ��س��ت��ادا‬ ‫رێكەوتوون‌و چەندینجار لە‬ ‫الیەن سەركردایەتی هەردوو‬ ‫حیزبەوە داوای لێبووردن‬ ‫كراوە‪ ،‬بەاڵم «داوای لێبووردن‬ ‫ك��ۆت��ای��ی پ��رس��ەك��ە نییە»و‬ ‫بۆ «رۆژن��ام��ە» وت��ی‪« :‬ئەو‬ ‫كەسانە ماوەی چواردە ساڵە‬ ‫چ��ارەن��ووس��ی��ان دی��ار نییەو‬ ‫هیچ كەس‌و الیەنێك خۆی بە‬ ‫بەرپرسیار دانانێت»‪.‬‬ ‫ڤ����ی����ان‪ ،‬ك����ە ل���ەس���ەر‬ ‫ف��راك��س��ی��ۆن��ی «گ�����ۆڕان»‬

‫پەرلەمانتارە‪ ،‬ئاشكرایكرد‪:‬‬ ‫ل��ەگ��ەڵ داواك�����اری گشتیی‬ ‫دانیشتوون‌و داوایان لێكردوون‬ ‫ك���ار ل���ەس���ەر ئ���ەو پ��رس��ە‬ ‫ب��ك��ەن‪ ،‬داواك����اری گشتیش‬ ‫ب��ە ن��ووس��راوێ��ك وەاڵم��ی��ان‬ ‫داون��ەت��ەوە‪ ،‬كە «گوایە ئەو‬ ‫پرسە كێشەیەكی سیاسییەو‬ ‫لە توانای ئەواندا نییە كاری‬ ‫لەسەر بكەن»‪.‬‬ ‫ئەو پەرلەمانتارە‪ ،‬دەڵێت‪:‬‬ ‫«گریمان ئ��ەوان��ە تۆمەتبار‬ ‫بوون‪ ،‬بەاڵم دەبوایە لە رێگەی‬ ‫دادگ��اك��ەوە تۆمەتبار‪ ،‬یان‬ ‫بێتاوانییان روونبكرایەتەوە»‪.‬‬ ‫ب������ڕی������اردان ل���ەس���ەر‬ ‫چارەنووسی بێسەروشوێنانی‬ ‫ش����ەڕی ن��اوخ��ۆ ل��ە الی��ەن‬ ‫مەكتەبی سیاسیی «یەكێتی‌و‬ ‫پ���ارت���ی»ش���ەوە‪ ،‬ب��ووه‌ت��ە‬ ‫جێگەی رەخنەی چاودێران‪،‬‬ ‫كە بەشێوەیەك لە شێوەكان‬ ‫لەبری دادگا بڕیاریانداوە‪.‬‬ ‫د‪ .‬ك���ام���ەران م��ەن��ت��ك‪،‬‬ ‫م���ام���ۆس���ت���ای زان���س���ت���ە‬ ‫سیاسییەكان ل��ە زان��ك��ۆی‬ ‫سەاڵحەدین‪ ،‬جەخت لەسەر‬ ‫ئەوە دەكاتەوە‪ :‬بۆ مەكتەبی‬ ‫سیاسیی «یەكێتی‌و پارتی»‬ ‫نییە؛ بڕیار لە چارەنووسی‬ ‫ب��دەن‪،‬‬ ‫بێسەروشوێنەكان‬ ‫بەڵكو پێویستە دادگ��ا ئەو‬ ‫مەسەلەیە یەكالیی بكاتەوەو‬ ‫بۆ «رۆژنامە»ی روونکرده‌وه‌‪:‬‬ ‫«ئەوانەی شەڕی براكوژییان‬ ‫ك����ردو ئ���ەو خ��ەڵ��ك��ان��ەی��ان‬ ‫بێسەروشوێن كرد‪ ،‬لە ژیاندا‬ ‫م���اون‪ ،‬بۆیە پێویستە ئەو‬ ‫كەسانە دادگایی بکرێن»‪.‬‬

‫یەكێتی‌و پارتی؛ رێكەوتنی ستراتیژیی نێوانیان ناگۆڕن‬

‫ئەندامێكی (م‪.‬س) یەكێتی‪ :‬ئەو رێكەوتنە؛ بۆ پارێزگارییە لە سیستمی عەلمانیی هەرێم‬ ‫راپۆرتی‪ :‬بەرزان عەلی حەمە‬

‫‪...............................‬‬ ‫دوای تێپەڕبوونی چوار ساڵ‬ ‫به‌سه‌ر ئیمزاكردنی‪« ،‬یەكێتی‌و‬ ‫پارتی»‪ ،‬بە دووری دەزانن چاو‬ ‫بە «رێكەوتنی ستراتیژیی»ی‬ ‫نێوانیاندا بخشێننەوە‪ ،‬پسپۆڕێكی‬ ‫سیاسییش ئاماژە بەوە دەكات‪:‬‬ ‫رێكەوتنی ستراتیژیی لەنێوان‬ ‫ح��ی��زب��ەك��ان��دا ن��اك��رێ��ت‪ ،‬بەڵكو‬ ‫هاوپەیمانێتیی هەڵبژاردن هەیە‪.‬‬ ‫لــــــــــە (‪)2007/7/27‬دا‪،‬‬ ‫یەكێتیی نیشتمانیی كوردستان‌و‬ ‫پ��ارت��ی دیموكراتی كورستان‪،‬‬ ‫رێكەوتنێكیان ئیمزا كرد‪ ،‬كە دواتر‬ ‫بە ناوی رێكەوتنی ستراتیژییەوە‬ ‫ناسێنرا‪ ،‬ك��ە چەند الیەنێكی‬ ‫سیاسیی‌و پەرلەمانیی‌و حكومیی‌و‬ ‫راگەیاندنی لەخۆگرتبوو‪.‬‬ ‫گرنگترین خاڵەكانی بە‬ ‫ه��اوب��ەش��ی ب��ەش��داری��ك��ردن لە‬ ‫هەڵبژاردن‌و هێنانەكایەی گوتاری‬ ‫راگەیاندنی هاوبەش‌و دامەزراندنی‬ ‫دەستەیەكی هاوبەشی نێوانیان بۆ‬ ‫جێبەجێكردنی ئەو رێكەوتننامەیە‪،‬‬ ‫ك��ە وردەك���اری���ی رێكەوتنەكە‬ ‫تا ساڵی (‪ )2010‬بەهێمنی و‬ ‫رانەگەیەنراو مایەوەو چوارساڵیش‬ ‫بەسەر ئەو رێكەوتنەدا تێپەڕبووە‪،‬‬ ‫ه��اوش��ان ل��ەگ��ەڵ گ��ۆڕان��ك��اری��ی‬ ‫سیاسیی هەرێم گۆڕانگاریی تێدا‬ ‫نەكراوە‬ ‫ع��ەل��ی ح��وس��ێ��ن‪ ،‬ئەندامی‬ ‫س���ەرك���ردای���ەت���ی‌و ب��ەرپ��رس��ی‬ ‫ن��وێ��ی ل��ق��ی (دوو)ی پ��ارت��ی‬ ‫دیموكراتی كوردستان‪ ،‬پێیوایە‪:‬‬ ‫مەترسییەكانی س��ەر هەرێمی‬ ‫كوردستان لە ئێستادا وا دەخوازێت‬

‫رێكەوتنامەی ستراتیژیی لەنێوان‬ ‫ه����ەردوو ه��ێ��زدا بمێنێتەوەو‬ ‫دەڵێت‪« :‬م��ادام ئەو رێكەوتنە‬ ‫دەستبەسەراگرتنی دەسەاڵت نییە‬ ‫بەشێوەیەكی دیكتاتۆریی‪ ،‬بۆیه‌‬ ‫پێموایە؛ ئەو رێكەوتنەی نێوانمان‬ ‫زۆر ئاساییە‪ ،‬زەروورە بۆ ئەوەی‬ ‫ئەزموونی هەرێمی كوردستان‬ ‫بەهێز بكەین»‪.‬‬ ‫ئەندامەكەی سەركردایەتی‬ ‫پارتی‪ ،‬بە «رۆژنامە»ی راگەیاند‪:‬‬ ‫«ئەگەر بزانین هیچ مەترسیی‬ ‫لەسەر وەزعی سیاسیی كوردستان‬ ‫نەما‌و (ئێمەو یەكێتی) گەیشتینە‬ ‫قەناعەت‪ ،‬كە پێداچوونەوە بە‬ ‫رێكەوتنەكەی نێوانمان بكەین‪،‬‬ ‫بێگومان رەنگە بەشێوەیەكی تر‬ ‫تەعامول بكەین»‪.‬‬ ‫ب����ەاڵم‪ ،‬م��ح��ەم��ەدی مەال‬ ‫قادر‪ ،‬ئەندامی پێشووی مەكتەبی‬ ‫سیاسیی «پ���ارت���ی»‪ ،‬ئ��ام��اژە‬ ‫ب��ەوە دەك���ات‪ :‬ه��ەر رێكەوتن‌و‬ ‫پ��رۆت��ۆك��ۆل��ێ��ك ل��ەن��ێ��وان ه��ەر‬ ‫الیەنێكدا بكرێـت‪ ،‬ئەگەر كاتی‬ ‫بەسەردا تێپەڕی‪ ،‬رەنگە پێویستی‬ ‫بە چاوپێداخشاندنەوە هەبێت‪،‬‬ ‫یان هەندێك گۆڕانكاریی پێویست‬ ‫بێت بەپێی ئەو هەلومەرجانەی‬ ‫لە ناوچەكەدا س��ەره��ەڵ��دەدات‌و‬ ‫بۆ «رۆژنامە» وتی‪« :‬پێموایە‬ ‫پ���ێ���داچ���وون���ەوەی���ەك ب��ەس��ەر‬ ‫رێكەوتننامەی ستراتیژییدا بكەن‬ ‫شتێكی باشە‪ ،‬ئەو رووداوانەی لە‬ ‫كوردستان‌و ناوچەكەدا روویانداوە‪،‬‬ ‫بوونەتە هۆی ئەوەی كە بێگومان‬ ‫پێداچوونەوەی دەوێت‪ ،‬بەاڵم هەر‬ ‫دوو قیادە خۆیان دەزانن لەكوێدا‬ ‫پێویستە گۆڕانكاریی بكرێت‪،‬‬ ‫ئەوەش دەمێنێتەوە سەر دیدی‬

‫د‪.‬دلێر ئه‌حمه‌د‪:‬‬ ‫ئەو رێكەوتنە‬ ‫ستراتیژییە؛ رۆحی‬ ‫ركابەریی لە هەرێمی‬ ‫كوردستاندا كوشتووە‬ ‫سەركردایەتیی هەردووال»‪.‬‬ ‫ئ�����ەگ�����ەرچ�����ی ه��ێ��ڵ��ە‬ ‫سەرەكییەكانی رێكەوتننامەی‬ ‫ستراتیژیی ن��ێ��وان «یەكێتی‌و‬ ‫پ���ارت���ی»‪ ،‬وەك ئ��ام��اژەی��ان‬ ‫پ�����ێ�����داوە ل����ەس����ەر ب��ن��ەم��ا‬ ‫نیشتمانییەكان بونیادنراوە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫گەورەبەرپرسێكی «یەكێتی»‪،‬‬

‫محه‌م ‌هد‌ی مه‌ال قادر‪:‬‬ ‫سه‌عدی ئه‌حمه‌د پیره‌‪ :‬هەر رێكەوتنێک لەنێوان‬ ‫ئەوەی دەڵێت خراپه‌و هەر الیەنێكدا بكرێـت‪،‬‬ ‫كاتی بەسەردا تێپەڕی‪،‬‬ ‫به‌دیلی نه‌بێت‪،‬‬ ‫رەنگە پێویستی بە‬ ‫ب ‌ه نیمچ ‌ه موئامه‌ره‌ی‬ ‫چاوپێداخشاندنەوە‬ ‫ده‌زانین‬ ‫هەبێت‬ ‫دەستكەوتی ئ��ەو رێكەوتنە لە‬ ‫«پاراستنی سیستمی عەلمانیدا»‬ ‫چڕ دەكاتەوە‪.‬‬ ‫س��ەع��دی ئ��ەح��م��ەد پ��ی��رە‪،‬‬ ‫ئ��ەن��دام��ی مەكتەبی سیاسیی‬ ‫«یەكێتی»‪ ،‬ئاماژە بەوە دەكات‪:‬‬ ‫پێویستە رێكەوتننامەی نێوان‬ ‫«ئ��ەوان‌و پارتی» بمێنێت‪ ،‬تا‬

‫ئەو كاتەی هەڕەشە لەسەر هەرێم‬ ‫نامێنێت‌و بۆ «رۆژنامە» وتی‪:‬‬ ‫«ئەگەر ئیسالمییەكان رەخنە‬ ‫لە رێكەوتننامەی ستراتیژیی‬ ‫بگرن شتێكی ئاساییە‪ ،‬چونكە‬ ‫بەدڵنیاییەوە ئەو رێكەوتننامەیە بۆ‬ ‫پارێزگارییە لە سیستمی سیاسیی‬ ‫عەلمانی لە هەرێمی كوردستاندا‪،‬‬

‫ب��ەاڵم ئەگەر «گ��ۆڕان» رەخنە‬ ‫بگرێت ئاسایی نییە‪ ،‬چونكە‬ ‫كاتی خ��ۆی ئەوانیش بەشێك‬ ‫ب��وون ل��ەوان��ەی ك��ە بەشداریی‬ ‫ئ���ەو رێ��ك��ەوت��ن��ەی��ان ك����ردووەو‬ ‫راشیگەیاند‪« :‬ئەوەی كە دەڵێت‬ ‫پێویستە چاوی پێدابخشێنرێتەوە‪،‬‬ ‫باپێمانبڵێت‌ چی‌و كوێی خراپە؟‬ ‫بەڵكو پێشنیازەكەی ئەو باش‬ ‫بێت! بەاڵم ئەگەر ئەو هەر بڵێت‬ ‫خراپەو خۆشی بەدیلی پێ نەبێت‪،‬‬ ‫ئێمە ئەوە بە نیمچە موئامەرەیەك‬ ‫دەزانین»‪.‬‬ ‫ب��ەردەوام��ی��ی رێكەوتنی‬ ‫ستراتیژیی ن��ێ��وان «یەكێتی‌و‬ ‫پ��ارت��ی» لەكاتێکدایە تائێستا‬ ‫سیستمی دووئ��ی��دارەی��ی بوونی‬ ‫هەیەو بەشێكی بەرچاوی ئەو‬ ‫خ��ااڵن��ەش ك��ە ل��ە رێكەوتنەدا‬ ‫ه�����ات�����وون‪ ،‬وەك خ���ۆی���ان‬ ‫جێبەجێناكرێن‪.‬‬ ‫فەرید ئەسەسەرد‪ ،‬ئەندامی‬ ‫سەركردایەتیی یەكێتی‪ ،‬پێشبینی‬ ‫ناكات رێكەوتننامەی ستراتیژیی‬ ‫ن��ێ��وان «ی��ەك��ێ��ت��ی‌و پ��ارت��ی»‬ ‫گۆڕانكاریی تێدا بكرێت‌و پێیوایە‪:‬‬ ‫یەكەم رۆژ چۆن بووە‪ ،‬ئێستاش‬ ‫ه���ەروای���ەو ب��ە «رۆژن���ام���ە»ی‬ ‫راگەیاند‪« :‬ئەم رێكەوتننامەیەی‬ ‫نێوان یەكێتی‌و پارتی بۆ دوو‬ ‫مەسەلەی سەرەكییە‪ ،‬یەكەمیان‪:‬‬ ‫شێوەی رێكەوتنی دەس��ەاڵت لە‬ ‫هەرێمی كوردستاندا بە جۆرێك كە‬ ‫هەردوو حیزب وەكو دوو حیزبی‬ ‫بااڵدەست لە هەرێمی كوردستاندا‬ ‫بمێننەوە‪ ،‬ئ���ەوی تریشیان‪:‬‬ ‫پەیوەندیی بە یەكهەڵوێستیی‬ ‫هەیە لە بەغدا»‪.‬‬ ‫ئ���ەس���ەس���ەرد‪ ،‬پ��اس��اوی‬

‫س���ەرەك���ی���ی م����ان����ەوەی ئ��ەو‬ ‫دەبەستێتەوە‬ ‫رێكەوتننامەیە‬ ‫ب��ە ب��ەرق��ەرارب��وون��ی ئاشتیی‌و‬ ‫ب��ەرژەوەن��دی��ی��ەك��ان��ی ك���ورد لە‬ ‫ع���ێ���راق���داو وت��ی��ش��ی‪« :‬ئ���ەم‬ ‫رێكەوتننامەیە‪ ،‬بریتییە لە‬ ‫سیاسیی‪،‬‬ ‫هاوپەیمانێتییەكی‬ ‫لەبەرئەوە بمانەوێت‌و نەمانەوێت‪،‬‬ ‫ئەو جۆرە رێكەوتنانە جۆرێك لە‬ ‫دابەشكردنی دەسەاڵتی تێدایە»‪.‬‬ ‫ل��ەب��ەرام��ب��ەردا‪ ،‬هەندێك‬ ‫پێیانوایە‪ :‬رێكەوتنی ستراتیژیی‬ ‫لە واڵتانی دیموكراسیدا لەسەر‬ ‫ئاستی حیزبەكان نییە‪ ،‬بەڵكو‬ ‫هاوپەیمانێتی هەڵبژاردن هەیە‬ ‫له‌نێوان حیزبه‌کاندا‪.‬‬ ‫د‪ .‬دل����ێ����ر ئ���ەح���م���ەد‪،‬‬ ‫پسپۆڕی سیاسیی‌و مامۆستای‬ ‫زانكۆی‬ ‫زانستەسیاسییەكانی‬ ‫سلێمانی‪ ،‬ئاماژە بەوە دەكات‪:‬‬ ‫نەیبیستووە رێكەوتنی ستراتیژیی‬ ‫لەنێوان دوو حیزبدا بكرێت‪،‬‬ ‫بەڵكو هاوپەیمانێتی لەنێوان‬ ‫حیزبەكاندا هەیە بۆ هەڵبژاردن‌و‬ ‫بۆ «رۆژنامە» وتی‪« :‬گەر ئەو‬ ‫رێكەوتنە ستراتیژییەی نێوان‬ ‫یەكێتی‌و پارتی بۆ ریگرتن لە‬ ‫ش���ەڕی ن��اوخ��ۆ‌و بنەبڕكردنی‬ ‫گەندەڵیی بێت‪ ،‬هەنگاوێكی باشە‪،‬‬ ‫بەاڵم ئەو رێكەوتنە بۆ پاراستنی‬ ‫بەرژەوەندیی ئەو دوو حیزبەیە‪،‬‬ ‫بە تایبەت سەركردەكانیان»‪.‬‬ ‫د‪ .‬دل��ێ��ر‪ ،‬ئاشكراشیكرد‪:‬‬ ‫«ئەو رێكەوتنە ستراتیژییە رۆحی‬ ‫ركابەریی لە هەرێمی كوردستاندا‬ ‫ك��وش��ت��ووە‪ ،‬ك��ە دوو حیزبی‬ ‫زلهێز پێكەوە لە هەڵبژاردندا‬ ‫بەشداریی دەكەن‌و ركابەری الیەنە‬ ‫بچووكەكانی تر دەكەن»‪.‬‬

‫ذمارة (‪ )635‬سيَشةممة ‪2011/5/24‬‬

‫‪hewal.rozhnama@gmail.com‬‬

‫نوسینگەی كۆمسیۆنی مافی مرۆڤی عێراق؛ لە هەرێم دەكرێتەوە‬ ‫رۆژن�����ام�����ە‪ :‬ب���ەپ���ێ���ی ئ���ەو‬ ‫زانیارییانەی دەس��ت «رۆژن��ام��ە»‬ ‫كەوتوون‪ ،‬لەئێستادا هەریەكە لە‬ ‫فراكسیۆنەكانی ئەنجومەنی نوێنەرانی‬ ‫عێراق‪ ،‬سەرگەرمی دانانی نوێنەرێكن‬

‫بۆ دەستەی تایبەت بە كۆمسیۆنی‬ ‫بااڵی مافی مرۆڤی عێراقی‪.‬‬ ‫ه��ەر بەپێی ئ��ەو زانیارییانە‪،‬‬ ‫تائێستا زیاد لە (‪ )4‬ه��ەزار كەس‬ ‫لەسەرجەم پارێزگاكانی عێراقەوە‬

‫(سی ڤی) تایبەت بە وەرگرتنیان لەو‬ ‫دەستەبااڵیە‪ ،‬پێشكەش كردووە‪.‬‬ ‫كوێستان هەمەوەندی‪ ،‬ئەندامی‬ ‫لیژنەی مافی مرۆڤی ئەنجومەنی‬ ‫نوێنەرانی عێراق‪ ،‬جەختی لەسەر‬

‫دروستیی ئەو زانیارییانە كردەوەو‬ ‫بۆ «رۆژنامە»ی ئاشكراكرد؛ دوای‬ ‫پێكهێنانی دەستەبااڵكە‪ ،‬نووسینگەی‬ ‫خۆی لە هەر ه��ەژدە پارێزگاكەی‬ ‫ع��ێ��راق��دا دەك��ات��ەوە؛ ب��ە هەرێمی‬

‫كوردستانیشەوە‪.‬‬ ‫كوێستان‪ ،‬كە پەرلەمانتاری‬ ‫فراكسیۆنی «گۆڕان»یشە‪ ،‬وتی‪:‬‬ ‫«بەرپرسی نووسینگەی پارێزگاكان‬ ‫دەبێت خەڵكی هەمان پارێزگا بێت»‪.‬‬

‫بەرپرسەكانی یەكێتی‌و پارتی؛ چی لەسەر بڕینی بودجەی الیەنە ئۆپۆزسیۆنەكان دەڵێن؟‬ ‫راپۆرتی‪ :‬شارا عەبدولڕەحمان‬

‫‪..............................‬‬

‫لەكاتێكدا رەوشی سیاسیی‬ ‫هەرێم‪ ،‬روو لەهێوربوونەوەیە‪،‬‬ ‫سەركردەكانی «یەكێتی‌و پارتی»‪،‬‬ ‫دان ب��ە «ن���اڕەوای���ی» بڕینی‬ ‫بودجەی الیەنە ئۆپۆزسیۆنەكاندا‬ ‫نانێن‌و بەپێویستی دەزان���ن‪،‬‬ ‫ئۆپۆزسیۆن لەكۆبوونەوەی لەگەڵ‬ ‫دەسەاڵتدا‪ ،‬باس لەو بابەتە بكات‪.‬‬ ‫كۆبوونەوەی چاوەڕوانكراوی‬ ‫دەسەاڵت لەگەڵ هەر سێ الیەنی‬ ‫ئۆپۆزسیۆندا‪ ،‬لەكاتێكدایە كە‬ ‫زیاتر لە دوو مانگە بودجەی‬ ‫گ���ۆڕان‌و یەكگرتوو ‌و كۆمەڵی‬ ‫ئیسالمیی‪ ،‬لەالیەن حكومەتەوە‬ ‫بڕدراوە‌و چاودێرانیش پێیانوایە‪:‬‬ ‫پێویستە دەس���ەاڵت ئ��ەو مافە‬ ‫ب��ۆ الی��ەن��ەك��ان��ی ئۆپۆزسیۆن‬ ‫بگەڕێنێتەوە‪.‬‬ ‫عیماد ئەحمەد‪ ،‬ئەندامی‬ ‫مەكتەبی سیاسیی یەكێتیی‬ ‫نیشتمانیی ك��وردس��ت��ان‪ ،‬لەو‬ ‫بارەیەوە بۆ «رۆژن��ام��ە» وتی‪:‬‬ ‫«ئۆپۆزسیۆن‪ ،‬دەتوانێت لەو‬ ‫ك��ۆب��وون��ەوەی��ەدا‪ ،‬ب��اس��ی ئەو‬ ‫بابەتە بكات‌و گلەیی‌و رەخنەی‬ ‫خۆیان ئاراستەی یەكێتی‌و پارتی‬

‫فەرەیدون جوانڕۆیی‪:‬‬

‫عیماد ئەحمەد‪:‬‬

‫دڵشاد شەهاب‪:‬‬

‫پارتی‌و یەكێتی‬

‫پێویستە ئەو‬

‫هیچ الیەنێكی‬

‫هیچ پەیوەندییان‬

‫كۆبوونەوەیە ببێتە‬

‫ئۆپۆزسیۆن‪ ،‬تائێستا‬

‫بەو مەوزووعەوە‬

‫هۆكارێك بۆ چاككردنی‬

‫بەڕەسمیی وەك سكااڵ‪،‬‬

‫نییە‪ ،‬حكومەت ئەو‬

‫پەیوەندییەكانی‬

‫پەرلەمانیان ئاگادار‬

‫ئیجرائاتانە دەكات‬

‫دەسەاڵت‌و ئۆپۆزسیۆن‬

‫بكەن»‪.‬‬ ‫ئ��ەن��دام��ەك��ەی مەكتەبی‬ ‫سیاسیی یەكێتی‪ ،‬باسی ئەوەشی‬ ‫كرد‪ ،‬كە بودجەی ئۆپۆزسیۆن‪،‬‬ ‫لەسەردەمێكدا بڕدراوە كە داوای‬ ‫رووخ��ان��ی حكومەتیان دەك��رد‪،‬‬ ‫«ئێستا سەردەمەكە جیاوازە لەو‬ ‫كاتە‪ ،‬پێویستە ئەو كۆبوونەوەیە‬ ‫ببێتە هۆكارێك بۆ چاككردنی‬ ‫پەیوەندییەكانی نێوان دەسەاڵت‌و‬ ‫ئۆپۆزسیۆن»‪.‬‬

‫ه��ەرچ��ەن��دە ل��ە هەفتەی‬ ‫رابردوودا‪ ،‬الیەنە ئۆپۆزسیۆنەكان‬ ‫قسەیان ل��ەس��ەر ئ��ەوەك��رد كە‬ ‫ل���ەدادگ���ای ئ��ی��داری��ی‪ ،‬شكات‬ ‫ل��ە ح��ك��وم��ەت دەك����ەن‪ ،‬ب��ەاڵم‬ ‫لەئێستادا ن��ازان��رێ��ت‪ ،‬كە ئایا‬ ‫ئۆپۆزسیۆن لەكۆبوونەوەكەدا‪،‬‬ ‫باس لە گەڕاندنەوەی بودجەكەیان‬ ‫دەكەن‪ ،‬یان نا‪.‬‬ ‫ف����ەرەی����دون ج��وان��ڕۆی��ی‪،‬‬ ‫ئ �ه‌ن��دام��ی م�ه‌ک��ت�ه‌ب��ی سیاسی‬

‫نەكردووە‬ ‫پارتی دیموکراتی کوردستان‪،‬‬ ‫لەوبارەیەوە رایگەیاند‪« :‬نازانم‪،‬‬ ‫كە بودجەی ئۆپۆزسیۆن بڕابێت‪،‬‬ ‫بەاڵم ئەگەر بڕابێتیش‪ ،‬پارتی‌و‬ ‫یەكێتی ه��ی��چ پ��ەی��وەن��دی��ی��ان‬ ‫ب��ەو م��ەوزووع��ەوە نییە‪ ،‬بەڵكو‬ ‫حكومەت ئەو ئیجرائاتانە دەكات‪،‬‬ ‫ئێمە لەگەڵ دیالۆگ‌و دانیشتنداین‪،‬‬ ‫ب��ۆی��ە ئ��ۆپ��ۆزس��ی��ۆن دەت��وان��ن‬ ‫لەدانیشتنەكەدا پرسیاربكەن‪،‬‬ ‫ت��ا یەكێتی‌و پ��ارت��ی وەاڵم��ی��ان‬

‫سەعدی پیرە‪:‬‬

‫محەمەد قەرەداغی‪:‬‬

‫ئۆپۆزسیۆن‬

‫وەستاندنی بودجەی‬

‫لەجەزیرەیەك‪ ،‬یان‬

‫ئۆپۆزسیۆن‪،‬‬

‫قاڕەیەكی ترەوە‬

‫پەیوەندیی بەوەزعی‬

‫نەهاتووە‬

‫سیاسیی هەرێمەوەیە‬

‫بدەنەوە»‪.‬‬ ‫ه��اوك��ات‪ ،‬دڵشاد شەهاب‪،‬‬ ‫ئەندامی سەركردایەتیی پارتی‌و‬ ‫جێگری س��ەرۆك��ی فراكسیۆنی‬ ‫ك��وردس��ت��ان��ی��ی‪ ،‬وت���ی‪« :‬هیچ‬ ‫الیەنێكی ئۆپۆزسیۆن‪ ،‬تائێستا‬ ‫ب��ەڕەس��م��ی��ی وەك س��ك��ااڵ‪،‬‬ ‫پەرلەمانیان ئاگادار نەكردووە‬ ‫كە بڵێن‪ ،‬حكومەت تەجاوزی‬ ‫مافی ئێمەی كردووە»‌‪ ،‬وتیشی‪:‬‬ ‫«ئ��ەگ��ەر س��ك��ااڵی��ەك��ی وای���ان‬

‫هەبوایە‪ ،‬بێگومان وەك پەرلەمان‪،‬‬ ‫قسەیەكمان دەبوو»‪.‬‬ ‫ب����ەاڵم‪ ،‬ئ��ەن��دام��ێ��ك��ی ت��ری‬ ‫مەكتەبی سیاسیی یەكێتی‪ ،‬پێی‬ ‫باش نییە لەپێش ئەو كۆبوونەوە‬ ‫«گ��رن��گ��ە»دا‪ ،‬ب��اس لەبڕینی‬ ‫بودجەی ئۆپۆزسیۆن بكرێت‪.‬‬ ‫سەعدی ئەحمەد پیرە‪ ،‬وتی‪:‬‬ ‫«پێویستە ب��ەه��ەم��وو الی��ەك‪،‬‬ ‫كێشەكان چارەسەربكرێن‪ ،‬خۆ‬ ‫ئ��ۆپ��ۆزس��ی��ۆن ل��ەج��ەزی��رەی��ەك‪،‬‬

‫یان قاڕەیەكی ترەوە نەهاتووە‪،‬‬ ‫ه���ەم���ووی خ��ەڵ��ك��ی ه��ەرێ��م��ە‪،‬‬ ‫ب���ودج���ەك���ەش���ی���ان ل���ەالی���ەن‬ ‫ح��ك��وم��ەت��ەوە راگ���ی���راوە‪ ،‬نەك‬ ‫یەكێتی‌و پارتی‪ ،‬بۆیە دەبێت‬ ‫لەگەڵ حكومەتدا‪ ،‬ئەو بابەتە‬ ‫تاوتوێ بكەن‌و پێویستیش ناكات‬ ‫لەم كاتەدا كە ئەم كۆبوونەوە‬ ‫گرنگە ه��ەی��ە‪ ،‬ئ��ەو بابەتانە‬ ‫بورووژێنرێت‪ ،‬هەرچەندە ئێمە‬ ‫مەشكوك نین لەئۆپۆزسیۆن‌و‬ ‫دەزانین نیەتیان باشە‌و نیازیان‬ ‫پاكە‪ ،‬بەاڵم گەڕاندنەوەی بودجەكە‬ ‫بۆیان‪ ،‬پەیوەندیی بەحكومەتەوە‬ ‫هەیە‪ ،‬نەك یەكێتی‌و پارتی»‪.‬‬ ‫لەكۆتایی هەموو ئەمانەشدا‪،‬‬ ‫سكرتێری یاسایی ئەنجومەنی‬ ‫وەزیران‪ ،‬جه‌خت لەوە دەكاتەوە‪،‬‬ ‫بڕینی ب��ودج��ەی ئ���ەو الیەنە‬ ‫ئ��ۆپ��ۆزس��ی��ۆن��ان��ە‪ ،‬پەیوەندیی‬ ‫بەئیجرائاتی وەزارەتی داراییەوە‬ ‫ه��ەی��ە‪ .‬م��ح��ەم��ەد ق���ەرەداغ���ی‪،‬‬ ‫دەڵ��ێ��ت‪« :‬ئ���ەو وەس��ت��ان��دن��ی‬ ‫بودجەیە‪ ،‬ئیجرائاتێكی وەزارەتی‬ ‫داراییە‌و تەنیا پێداچوونەوەیەكی‬ ‫بۆ دەكرێت‪ ،‬پەیوەندیی بەوەزعی‬ ‫سیاسیی هەرێمەوە هەیە‌و هەر‬ ‫خۆشیان رێوشوێن دەگرنەبەر بۆ‬ ‫گه‌ڕاندنەوەی»‪.‬‬

‫کۆبوونه‌وه‌ی ئۆپۆزسیۆن‌و ده‌سه‌اڵت‬

‫ئۆپۆزسیۆن‪ :‬مەسەلەی بڕینی بودجەمان نەخستووەتە ئەجێندای كۆبوونەوەوە‬

‫راپۆرتی‪ :‬رۆژنامە‬

‫‪..............................................................‬‬

‫هەرچەندە چاوەڕواندەكرێت‬ ‫ك���ۆب���وون���ەوەی پ��ێ��ن��ج قۆڵیی‬ ‫لەنێوان دەسەاڵت‌و ئۆپۆزسیۆندا‬ ‫ئ���ەن���ج���ام���ب���درێ���ت‪ ،‬ب����ەاڵم‬ ‫تائامادەكردنی ئ��ەم راپ��ۆرت��ە‪،‬‬ ‫كات‌و شوێنەكەی دیاریی نەكراوە‪،‬‬ ‫الی��ەن��ەك��ان��ی ئۆپۆزسیۆنیش‬ ‫ئامادەیی گفتوگۆیان دەربڕیوە‪،‬‬ ‫ب���ەاڵم رەت��ی��دەك��ەن��ەوە بڕینی‬ ‫ب��ودج��ەك��ەی��ان «س��ازش»ی��ان‬ ‫پێبكات‪ ،‬لە داواكارییەكانیان‪.‬‬ ‫ئەبوبەكر عەلی‪ ،‬ئەندامی‬ ‫مەكتەبی سیاسیی یەكگرتوو‪،‬‬ ‫دووپ���ات���ی���دەك���ات���ەوە‪ :‬وادەی‬ ‫دیاریكراو نییە‪ ،‬بەاڵم بەدووری‬ ‫نەزانی‪ ،‬لەم هەفتەیەدا شوێن‌و‬ ‫ك��ات��ی ك��ۆب��وون��ەوەك��ە دی��اری��ی‬ ‫بكرێت‪.‬‬ ‫ل��ە ئ��ەگ��ەری ك��ۆب��وون��ەوەی‬ ‫دەسەاڵت بەجیا لەگەڵ الیەنەكانی‬ ‫ئۆپۆزسیۆنیش‪ ،‬جەختی لەوە‬ ‫ك��ردەوە‪« :‬كۆبوونەوەكە پێنج‬ ‫ێ‬ ‫قۆڵیی دەبێت‪ ،‬لەنێوان هەرس ‌‬ ‫الیەنی ئۆپۆزسیۆن‌و دوو پارتی‬ ‫دەسەاڵتداردا»‪.‬‬ ‫دوای پێداگریی ئۆپۆزسیۆن‬ ‫ل����ەس����ەر پ��������رۆژەی (‪)22‬‬ ‫خاڵییەكەیان‌و پشتیوانیی لە‬ ‫داوای ش��ەق��ام‌و داواك����ردن بۆ‬ ‫هەڵوەشانەوەی حكومەت‪ ،‬لە‬ ‫دوو مانگی راب���ردووداو لەكاتی‬ ‫ێ‬ ‫ج���ی���اوازدا‪ ،‬ب��ودج��ەی هەرس ‌‬ ‫الی��ەن��ی ئ��ۆپ��ۆزس��ی��ۆن ل��ەالی��ەن‬ ‫حكومەتەوە ب���ڕدراو ئێستاش‬ ‫دەن��گ��ۆی ئ��ەوە هەیە بەرامبەر‬ ‫گەڕانەوەی بودجەكەیان‪ ،‬سازش‬ ‫لە هەندێك داواك��اری��ی بكەن‪،‬‬ ‫بەاڵم ئۆپۆزسیۆن ئەو دەنگۆیانە‬ ‫رەتدەكاتەوە‪.‬‬ ‫ئەبوبەكر عەلی‪ ،‬لەو رووەوە‬ ‫بۆ «رۆژن��ام��ە» وت��ی‪« :‬بودجە‬

‫ ‬ ‫دیمه‌نێک له‌ ناڕه‌زاییه‌کانی هاواڵتییان؛ دژ به‌ ئه‌دای حکومه‌ت‬ ‫م��اف��ی یاسایی ئۆپۆزسیۆنە‌و‬ ‫دەب��ێ��ت ب��گ��ەڕێ��ت��ەوە‪ ،‬ب��ەاڵم‬ ‫ئێمە پێش بڕین‌و دوای بڕینی‬ ‫بودجەكەمان‪ ،‬یەك ئامانج‌و یەك‬ ‫چوارچێوەی ئیشكردن‌و پرۆژەی‬ ‫هاوبەشمان ه��ەی��ەو سازشمان‬ ‫لەسەر نەكردووە»‪.‬‬ ‫ب��ڕواش��ی وای���ە‪ :‬ئ��ەو قسەو‬ ‫دەنگۆیانە‪ ،‬یان ئاوات خواستنە بۆ‬ ‫ئەوەی الیەنەكانی ئۆپۆزسیۆن بەو‬ ‫جۆرەیان لێبێت‪ ،‬یان لێكدانەوەی‬ ‫ه��ەڵ��ەو ب��ەرم��ەب��ن��ای زان��ی��اری��ی‬ ‫هەڵە‌و كەرەستەی پڕوپاگەندەی‬ ‫سیاسییە‪ ،‬كە «هیچ بنەمایەكی‬ ‫راستی نییە»‪ ،‬وتیشی‪« :‬ئێمە‬ ‫ل��ە راگ��ەی��ەن��راوەك��ەش��م��ان��دا‪ ،‬لە‬ ‫وەاڵم���ی پەیامەكەی سەرۆكی‬ ‫هەرێمدا‪ ،‬ئامادەییمان دەربڕیوە‬

‫بۆ بەشداریكردن لە گفتوگۆكان‌و‬ ‫وتوومانە بە پرۆژەی خۆمانەوە‬ ‫بەشداریی دەكەین»‪.‬‬ ‫الی خ����ۆی����ەوە س��ەرك��ۆ‬ ‫ع���وس���م���ان‪ ،‬ه���ەڵ���س���ووڕاوی‬ ‫بزووتنەوەی «گۆڕان»‌و ئەندامی‬ ‫لیژنەی هەماهەنگیی ئۆپۆزسیۆن‪،‬‬ ‫رای���دەگ���ەی���ەن���ێ���ت‪ :‬دەن��گ��ۆی‬ ‫كشانەوەی داواكانیان بەرامبەر‬ ‫گەڕانەوەی بودجەكەیان‪ ،‬دوورە‬ ‫لە راستییەوەو بۆ «رۆژنامە»‬ ‫وت��ی‪« :‬ئێمە مەسەلەی بڕینی‬ ‫بودجەمان نەخستووەتە ئەجێندای‬ ‫ك��ۆب��وون��ەوەك��ان��م��ان��ەوە‪ ،‬بەڵكو‬ ‫ئەجێندای ئێمە ئەو پرۆژەیەیە‬ ‫كە دەمێكە ئامادەكراوەو ئەوەش‬ ‫بۆ گفتوگۆیەو هەمووالیەكیش‬ ‫دەتوانن پرۆژەی خۆیان هەبێت‬

‫بۆ گفتوگۆ»‪.‬‬ ‫محەمەد حەكیم‪ ،‬ئەندامی‬ ‫مەكتەبی سیاسیی كۆمەڵی‬ ‫ئیسالمیی‪ ،‬ئاماژەی بەوەكرد‪:‬‬ ‫كە دوای بڕینی بودجەكەشیان‬ ‫لێدوان‌و بیروبۆچوونیان دیارەو‬ ‫نەگۆڕاوە‪ ،‬وتی‪« :‬ئەگەر باسی‬ ‫ئەو بابەتەكەشمان كردبێت‪ ،‬وەك‬ ‫رەخنە باسمان كردووە‪ ،‬كە حیزبە‬ ‫حكومەت بەڕێوە دەبات‪ ،‬چونكە‬ ‫سەرۆكی حكومەت وتی‪ :‬حیزب‬ ‫پێشنیازی ئەوەی كردووە‪ ،‬كەواتە‬ ‫پێشنیازو فەرمان لە حیزبەوە‬ ‫دەدرێ��ت»‪ .‬وتیشی‪« :‬گرنگیی‬ ‫ب��ودج��ەم��ان ب��ەس��ەر یەكێك لە‬ ‫داخ��وازی��ی��ەك��ان��ی ج���ەم���اوەردا‬ ‫نەداوە‪ ،‬كە لە پرۆژەكەماندا جێی‬ ‫كراوەتەوە»‪.‬‬

‫داوای شەقام‌و‬ ‫هەڵوێستی دەسەاڵت‬ ‫لە ئێستادا‪ ،‬ئەو هەڵوێستەی‬ ‫(یەكێتی‌و پارتی) هەیانبوو لەسەر‬ ‫پ��رۆژەك��ەی ئۆپۆزسیۆن‪ ،‬بەرەو‬ ‫هێوربوونەوە دەڕوات‌و وتەبێژی‬ ‫مەكتەبی سیاسیی «پ��ارت��ی»‬ ‫رایدەگەیەنێت‪« :‬پ��رۆژە (‪)22‬‬ ‫خاڵییەكە؛ بە مەرجی پێشوەخت‬ ‫نازانین‌و پرۆژە بۆ دەوڵەمەندكردنی‬ ‫ك��ۆب��وون��ەوەك��ان‌و چ��ارەس��ەری‬ ‫قەیرانەكەیە»‪ ،‬ئەوە لەكاتێكدایە‬ ‫پێشتر بە مەرجی پێشوەخت لەو‬ ‫پرۆژەیە دەڕوانرا‪.‬‬ ‫سەركۆ عوسمان‪ ،‬لەو رووەوە‬ ‫وتی‪« :‬پرۆژەكەی ئێمە داواكاریی‬ ‫خەڵك‌و ئۆپۆزسیۆنە بۆ چاكسازیی‬ ‫لە هەرێمدا‪ ،‬لەو چوارچێوەیەشدا‬

‫ ‬ ‫بەشێك لە داواكارییەكانی شەقام‬ ‫لە پرۆژەكەی ئۆپۆزسیۆندایەو هەر‬ ‫ێ بێتە پێشەوە‪،‬‬ ‫داواكارییەكی نو ‌‬ ‫ل��ەگ��ەڵ داواك��اری��ی��ەك��ان��ی ت��ردا‬ ‫دەیكەینە یەك»‪.‬‬ ‫ناوبراو‪ ،‬ئەوەش دەخاتە روو‪:‬‬ ‫پرۆژە (‪ )22‬خاڵییەكەیان ئامادەیە‬ ‫بۆ گفتوگۆو وتیشی‪« :‬سەرباری‬ ‫ئ���ەوە‪ ،‬كارنامەشمان هەیە بۆ‬ ‫جێبەجێكردنی هەر خاڵێك لەو‬ ‫خااڵنەو ئەگەر بگەینە ئەنجام‬ ‫لە كۆبوونەوەكەدا‪ ،‬میكانیزمی‬ ‫جێبەجێكردنیشیان ئامادەیە»‪.‬‬ ‫سەركۆ؛ خۆشحاڵیی خۆشی‬ ‫دەربڕی لەسەر گۆڕینی هەڵوێستی‬ ‫دەسەاڵت‌و دەڵێت‪« :‬هیواداربووین‬ ‫لە سەرەتاوە پرۆژەكەی ئێمەیان‬ ‫بە ئیجابیی بزانیایەو بە مەرج‬

‫فۆتۆ‪ :‬رۆژنامه‌‬ ‫وەریان نەگرتایە»‪.‬‬ ‫ئ��ەن��دام��ەك��ەی م��ەك��ت��ەب��ی‬ ‫سیاسیی ی��ەك��گ��رت��ووش‪ ،‬ل��ەو‬ ‫بارەیه‌وە وتی‪« :‬هیچ داواكارییەكی‬ ‫حیزبی‌و تایبەتمان نییە لەگەڵ‬ ‫پ��رۆژەك��ەم��ان��دا‪ ،‬ئ��ەوەی هەمانە‬ ‫داواك�����اری گشتییەو زۆرب���ەی‬ ‫داواكارییەكانی شەقامیش لە‬ ‫پ��رۆژەك��ەم��ان��دا بوونی هەیە»‪.‬‬ ‫دووپ��ات��ی��ش��ی��دەك��ات��ەوە‪ :‬هەمان‬ ‫پرۆژەیان دەبێت بۆ ئەو كۆبوونەوە‌‬ ‫چاوەڕوانكراوە‪« ،‬بەاڵم پرۆژەی‬ ‫تریشمان ئامادەیە كە میكانیزمی‬ ‫جێبەجێكردنی خاڵەكانی پرۆژە‬ ‫ه��اوب��ەش��ەك��ەن‪ ،‬ل��ە ق��ۆن��اغ��ی‬ ‫داه��ات��وودا‪ ،‬ئ��ەوان��ەش دەخرێنە‬ ‫بەردەم الیەنی بەرامبەر‌و بۆ رای‬ ‫گشتیش رادەگەیەنرێن»‪.‬‬

‫‪hewal.rozhnama@gmail.com‬‬

‫‪www.rozhnama.net‬‬

‫ذمارة (‪ )635‬سيَشةممة ‪2011/5/24‬‬

‫شێخ جه‌عفه‌ر ئەمری سەرۆكایەتیی هەرێم‌و حكومەتی جێبەجێكردووە‪.‬‬

‫عیماد ئەحمەد‪ ،‬ئه‌ندامی مه‌کته‌بی سیاسیی (ی‪.‬ن‪.‬ک)‪ :‬ئەوانەی دەنگیان بە ئۆپۆزسیۆن‬ ‫داوە‪ ،‬هۆشیارترن لە هەندێك لەوانەی دوای یەكێتی‌و پارتی كەوتوون‬ ‫سازدانی‪ :‬هیوا جەمال‬

‫‪........................................................‬‬

‫عیماد ئەحمەد؛ لەبارەی‬ ‫دانوستاندنەوە دەڵێت‪:‬‬ ‫دەرگامان دانەخستووە‌و‬ ‫ڤیتۆمان نییە لەسەر هیچ‬ ‫بۆچوونێك‪.‬‬ ‫ئەو‪ ،‬كە ئەندامی مەكتەبی‬ ‫سیاسیی یەكێتیی‬ ‫نیشمانیی كوردستانە‪،‬‬ ‫لەم چاوپێكەوتنەی‬ ‫«رۆژنامە»دا‪ ،‬دەڵێت‪:‬‬ ‫شێخ جەعفەر‪ ،‬ئەمری‬ ‫سەرۆكایەتیی هەرێم‌و‬ ‫سەرۆكی حكومەتی‬ ‫جێبەجێكردووە‪.‬‬

‫رۆژن����ام����ە‪ :‬خ��وێ��ن��دن��ەوەت‬ ‫ب��ۆ ك��ۆب��وون��ەوە چ��اوەڕوان��ك��راوە‬ ‫پێنجقۆڵییەكە چییە‪ ،‬لەو بڕوایەدایت‬ ‫ك���ە ئ��ۆپ��ۆزس��ی��ۆن دەت��وان��ێ��ت‬ ‫دانوستاندن بكات؟‬ ‫* بۆ ئۆپۆزسیۆن‪ ،‬دەبێت‬ ‫پرسیار لەخۆیان بكەیت‪ ،‬بەاڵم‬ ‫ئێمە وەك دەسەاڵت‪ ،‬ئامادەین بۆ‬ ‫دانوستاندن‪ ،‬ئامادەین بۆ چاككردنی‬ ‫بارودۆخەكە‌و پەیوەندیی نێوانمان‪.‬‬ ‫رۆژنامە‪ :‬دەوترێت‪ ،‬دەسەاڵت‬ ‫ئ��ام��ادەی��ە گفتوگۆ ب��ك��ات‪ ،‬ب��ەاڵم‬ ‫ئامادە نییە دانوستاندن بكات‪ ،‬ئێوە‬ ‫دەتوانن دانوستاندن بكەن؟‬ ‫* بەڵێ‌‪.‬‬ ‫رۆژن�����ام�����ە‪ :‬ل���ەس���ەر چی‬ ‫ب �ه‌ش��ێ��ک ل���ەوان���ەی ل��ەس��ەر‬ ‫رۆژنامە‪ :‬ئۆپۆزسیۆن دەڵێت‪،‬‬ ‫رۆژنامە‪ :‬كەواتە‪ ،‬حكومەتی دووم��ان��گ ل��ەم��ەوب��ەر ن��ا‪ ،‬ئ��ەوە‬ ‫دانوستاندن دەكەن؟‬ ‫بەهێز كۆتایی پێ هێنراوە‪ ،‬ئەوە فەیسبووك كاردەكەن‪ ،‬الیەنگری‬ ‫ئۆپۆزسیۆنیی نەبوو‪.‬‬ ‫* ناتوانین پێشوەخت هیچ تەوافوقتان قبووڵ نییە؟‬ ‫ئۆپۆزسیۆنن‪ ،‬پێچەوانەكەشی هەیە‪،‬‬ ‫وایە؟‬ ‫رۆژنامە‪ :‬ئەی چی بوو؟‬ ‫* لەگەڵ ئەوەین كە دانیشتن‬ ‫دیاریی بكەین‪ ،‬بەاڵم ئێستا لەگەڵ‬ ‫* نا‪ ،‬بەو شێوەیە نییە‪ ،‬لە الیەنگری دەسەاڵتن‪.‬‬ ‫* نازانم‪ ،‬ئەوە بە هەڵچوون‌و‬ ‫برایانی پارتیدا خەریكین‪ ،‬بەرنامەی بكەین‌و بەتەوافوق پشكی هەڵبژاردن‬ ‫ئەو شتانە بە بڕیار ناكرێن‪،‬‬ ‫خۆمان دادەنێین‪ ،‬داخوازییەكان‌و داب��ەش بكەین‪ ،‬ن��ەك حكومەتی چاولێكەریی دەزان����م‌و پێموایە رۆژەك��ان��ی پێش كۆتاییدا‪ ،‬رۆژ‬ ‫ت��ەق��دی��ری ه��ەڵ��ەی��ان ك��ردب��وو بۆ هەبووە (‪ )200‬كەس برینداربووە‪ ،‬ئەگەر وابوایە‪ ،‬ئەوا وەك میسر‌و‬ ‫بەرنامەی (‪ )17‬خاڵەكەی پەرلەمان تەوافوق پێكبهێنین‪.‬‬ ‫ئەوەی جاران‬ ‫رۆژنامە‪ :‬باشە‪ ،‬ئێستا گۆڕان ب���ارودۆخ���ی م���ەوزوع���ی‌و زات��ی دوای كۆتایی پێهێنان‪ ،‬لەو رۆژەوە تونسمان ل��ێ��دەه��ات‪ ،‬خ��ۆ هێزی‬ ‫تاوتوێ دەك��ەی��ن‪ ،‬لەگەڵ حیزبە‬ ‫هاوپەیمانەكانی خۆمان‪ ،‬گفتوگۆ (‪ )25‬كورسی هەیە لەپەرلەماندا‪ ،‬ك��وردس��ت��ان‪ ،‬ب��ڕوان��اك��ەم ئ��ەوە تا ئێستا‪ )200( ،‬ك��ەس بریندار سەربازیی ئێمە لە تونس‌و میسر‬ ‫بەهێزتر نییە‪ ،‬چیمان بەكارهێناوە‪،‬‬ ‫دەكەین‪ ،‬لەم ماوەیەشدا گوێمان لە یەكێتی‌و پارتیش هەریەكەیان لە ئەزموونێكی سەركەوتوو بووبێت‪ ،‬نەبووە‪.‬‬ ‫ئۆپۆزسیۆن پێیان‬ ‫رۆژن��ام��ە‪ :‬كەواتە پێتانوایە‪ ،‬تۆ دەڵێیت هێزت بەكارهێناوە‪،‬‬ ‫خەڵكانی بێالیەن‌و ناوەوە‌و دەرەوە نێوان (‪ 2‌ 8‬و ‪ )29‬كورسیین‪ ،‬دەبێت دەرسی لێوەرگرین‪ ،‬ئەگینا‬ ‫هێنانی ئەو هێزانە‪ ،‬خێری تێدا بوو ن ‌ه ئه‌وسا ئه‌ژنۆمان شکابوو‪ ،‬نه‌‬ ‫گرتووە‪ ،‬پێویستیمان بە چاكسازیی ئەگەر گ��ۆڕان داوای یەكێك لە دەكەوینە هەڵەی ترەوە‪.‬‬ ‫ئێستاش له‌خۆمان بایی بووین‪ ،‬دەكرا لەبەر دەركی‬ ‫رۆژن����ام����ە‪ :‬ئ����ەی ن��اك��رێ��ت بۆ سلێمانی؟‬ ‫هەیە‪ ،‬پێویستمان بە گۆڕانكاریی وەزارەتەكانی (ناوخۆ‪ ،‬پێشمەرگە‪،‬‬ ‫* بێگومان‪ ،‬ب��ڕوام وای��ە كە ده‌ب��ێ��ت ه �ه‌م��وو الی���ه‌ک ه�ه‌وڵ��ی‬ ‫لە پەیوەندییەكانی نێوان خۆمان‌و دارایی) بكات‪ ،‬ئێوە هێڵی سوورتان دەسەاڵتیش‪ ،‬په‌ندی لێوەربگرێت؟‬ ‫* ب����ه‌ڵ����ێ‪ ،‬دەرس����م����ان خێری تێدابوو بۆ ك��وردو شاره‌ چ��اره‌س��ه‌ری کێشه‌کان ب��ده‌ی��ن‪،‬‬ ‫هەیە بۆئەوە؟‬ ‫حكومەت‌و پەرلەمان هەیە‪.‬‬ ‫سەرا‪ ،‬ئێستا‬ ‫* ئێستا‪ ،‬ناتوانم لەوبارەیەوە لێوەرگرتووە‌و سەرگەرمی كاری خۆشه‌ویسته‌که‌‪ ،‬ك��ە تەشەنەی چونک ‌ه ب ‌ه نه‌مانی خۆپیشانده‌رانی‬ ‫ن��اڵ��ێ��ی��ن‪ ،‬ك��ەم��وك��ووڕی��ی��م��ان‬ ‫به‌رده‌رکی سه‌را‪ ،‬دنیا نه‌بوو‌ه به‌‬ ‫نییە‪ ،‬ئەوەشمان نەشاردووەتەوە‪ ،‬قسە بكەم‪ ،‬چونكە بڕیاری وامان خۆمانین‪ .‬ئێستا سیاسەتمان نەكرد‌و ئینفالتی ئەمنی نەبوو‪.‬‬ ‫پێیان ناكرێت‬ ‫لەبەردەركی سەرا‪ ،‬داخوازیی شامی شه‌ریف‌و کێشه‌کان ماون‌و‬ ‫كاتێكیش لە كاردا هەڵە دەكەین‪ ،‬ن��ەداوە‪ ،‬وات��ا رام��ان لەوبارەیەوە ئەوەیە‪ ،‬ئۆپۆزسیۆن بێنە پێش‌و‬ ‫دەتوانین چارەسەری بكەین‪ ،‬پێمان نییە‪ ،‬بەاڵم كاتی خۆی‪« ،‬گۆڕان» پێشوازییان لێدەكەین‪ ،‬نەیەنە رەوای تێدابوو‪ ،‬بەاڵم خەڵك هەبوو ده‌بێت چاره‌سه‌ر بکرێن‪.‬‬ ‫رۆژنامە‪ :‬نوكتەیەكی سیاسیی‬ ‫خۆشە كە هەمووالیەك بەشدار بن كە نەهاتە ناو حكومەته‌وه‌‪ ،‬لەوەوە پیش‪ ،‬ئێمە ئیشی خۆمان دەكەین‪ .‬كە دەی���وت‪ ،‬پ��ارەم��ان پێ نییە‪،‬‬ ‫لە چارەسەركردندا‪ ،‬پێمان خۆش نەبووە كە پشكی كەم بووە‪ ،‬ئەو ل���ەم���ەودوا ك���اری خ��ۆم��ان پەك بۆناچێت ئیش بكات‌و پارە پەیدا ه���ەی���ە‪ ،‬ب���ا ب���ۆت ب��گ��ێ��ڕم��ەوە‪ ،‬دەسەاڵتن‪ ،‬ب��ەاڵم ئەوانەی لەناو‬ ‫نییە‪ ،‬كەس وەال بنێین‪ ،‬جا ئێمە پێشتر رەتی ك��ردووەت��ەوە‪ ،‬بەاڵم ناخەین‪ ،‬لەبەرئەوەی ئۆپۆزسیۆن بكات‪ ،‬یانی لەم واڵتەدا ئیش نییە دەڵ��ێ��ن‪ :‬بەشار ئ��ەس��ەد‪ ،‬جوابی دەس��ەاڵت��ن‪ ،‬وا نییە‪ ،‬نموونەش‬ ‫ت��ا خەڵك بتوانێت رۆڵ��ی خۆی بۆ مام ج��ەالل ن���اردووە‪ ،‬وەزی��ری بەوە دەهێننەوە كە رۆژنامەنووسان‬ ‫چی وەردەگ��ری��ن‪ ،‬چی دەدەی��ن‪ ،‬كۆمەڵ بۆچوونی تری هەبوو‪ ،‬وتی دێت‪ ،‬یان نا‪.‬‬ ‫پێشمەرگەی بۆ بنێرێت‪ ،‬چونكە دەدرێ��ن��ە دادگ����ا‌و ت��ۆم��ەت��ب��اران‬ ‫رۆژن����ام����ە‪ :‬س���ەب���ارەت بە ببینێت؟‬ ‫ناتوانم پێشوەخت بڕیار لەوە بدەم‪« ،‬دێم»‪ ،‬بەاڵم داوای شتی زیاتری‬ ‫رۆژن��ام��ە‪ :‬وا بیردەكەنەوە‪ ،‬موعجەب بووە بەوەی كە لەو ماوە بەكوشتنی خ��ەڵ��ك‪ ،‬دەستگیر‬ ‫دەمێنێتە سەر ئەوانەی كە دێن‪ ،‬ك��رد‪ ،‬یەكگرتوو وت��ی «نایەم»‪ ،‬ئاساییبوونەوەی بارودۆخ‪ ،‬پێتوایە‬ ‫ئەوانەی نەهاتوونەتە سەر جادە‪ ،‬كەمەدا‪ ،‬خۆپیشاندانەكانی سەركوت ن���ەك���راون‪ ،‬س���ەروەری���ی یاسا‬ ‫داوای چی دەك���ەن‪ ،‬بۆ نموونە‪ ،‬بەاڵم ئایا ئێستا هەموویان بۆچوونی ئێستا بارودۆخ ئاساییبووەتەوە؟‬ ‫لەكوێدایە؟‬ ‫كردووە‪...‬‬ ‫* ب���ەراورد بە چەند مانگی واتا لە حكومەتەكە رازین؟‬ ‫ماوەیەك داوای هەڵوەشاندنەوەی ساڵ‌ونیوێك پێش ئێستایان هەیە‪،‬‬ ‫* ئ��ەوە ب��ە هەڵە دەزان���م‪.‬‬ ‫* چ كەسێكی تیاكوژرا؟ چ‬ ‫* لەوانەیە لە دەسەاڵت ناڕازیی‬ ‫پێشوو‪ ،‬زۆر جیاوازە‪ ،‬بەاڵم كتومت‬ ‫دامودەزگا شه‌رعییه‌كانیان دەكرد‪،‬‬ ‫بن‪ ،‬بەاڵم لە شێوازی ئۆپۆزسیۆنیش خوێنێك رژا؟ بەاڵم من نوكتەیەكی ناكرێت لە شوێنێكدا ناحەقییەك‬ ‫نا‪.‬‬ ‫ئەوە قبووڵ ناكەین‪.‬‬ ‫رۆژنامە‪ :‬پێتوایە‪ ،‬بارودۆخی ناڕازین‪ .‬دوایان نەكەوتوون‪ ،‬ئەوانەی ت���رت ب��ۆ ب��گ��ێ��ڕم��ەوە‪ ،‬دەڵ��ێ��ن‪ :‬هەبێت‪ ،‬تەعمیم بكرێت‪ .‬پێویستە‬ ‫رۆژنامە‪ :‬ئەڵتەرناتیڤتان هەیە‬ ‫هەرێمی كوردستان‪ ،‬دەگەڕێتەوە بۆ دەنگیان بە ئۆپۆزسیۆن داوە‪ ،‬وتوویانە‪ ،‬بۆچی لە هەولێر‪ ،‬خەڵك ئەوانەی تەقەیان كردووە‪ ،‬لەهەردوو‬ ‫بۆ هەڵنەوەشاندنەوە؟‬ ‫نایەتە س��ەرج��ادە‪ ،‬دەڵێن‪ ،‬كاك بەش بدرێنە دادگا‪.‬‬ ‫(‪)%20‬ی نەهاتووەتە سەر جادە‪.‬‬ ‫پێش (‪)17‬ی شوبات؟‬ ‫* پێمان خۆشە حكومەت‬ ‫رۆژنامە‪ :‬پرسیارەكە لێرەدایە‪..‬‬ ‫ئ����ەوان����ەی دەن���گ���ی���ان بە ن��ەوش��ی��روان‪ ،‬ك��اك سەاڵحەدین‌و‬ ‫* بەرەو باشتر دەگەڕێتەوە‪.‬‬ ‫ف�����راوان ب��ك��ەی��ن‪ ،‬ب��ا بێنە ن��او‬ ‫* نەكراوە‪ ،‬هەڵەیە‪.‬‬ ‫رۆژن��ام��ە‪ :‬ب���ڕوات وای���ە‪ ،‬ئەو ئۆپۆزسیۆن داوە‪ ،‬هۆشیارترن لە كاك عەلی باپیر‪ ،‬وتوویانە ئێمە‬ ‫حكومەتەوە‪.‬‬ ‫رۆژنامە‪ :‬بۆ ناكرێت؟‬ ‫ناڕەزاییانە كە وەك ئۆپۆزسیۆن هەندێك لەوانەی دوای یەكێتی‌و خۆمان بسووتێنین لەسەر جادە‪،‬‬ ‫رۆژن��ام��ە‪ :‬ف��راوان‪ ،‬مەبەستت‬ ‫* دەنگی خۆم دەخەمە پاڵ‬ ‫دەڵێت‪ ،‬بەهۆی هێزەوە كۆتایی پارتی كەوتوون‪ ،‬چونكە بۆهەموو بۆئەوەی ئێوە خۆپیشاندان بكەن؟‬ ‫چییە‪ ،‬وەزارەت زیاد دەكەن‪ ،‬یان‬ ‫خەڵكیش وتوویانە‪ ،‬نا وەڵاڵ‪ ،‬ئێمە ئەو دەنگانەی داوای لێپێچینەوە‬ ‫شتێك دوای ئۆپۆزسیۆن ناكەون‪.‬‬ ‫پێهێنرا‪ ،‬ئێستا نەمابن؟‬ ‫واز لە هەندێك وەزارەت دەهێنن بۆ‬ ‫رۆژن���ام���ە‪ :‬دەوت���رێ���ت‪ ،‬ئ��ەو خۆمان دەسووتێنین‪ ،‬ئێوە وەرنە دەكەن‪ .‬بیستوومە دەڵێن‪ ،‬چوونەتە‬ ‫* ئ���ەوەی ك��ە ئۆپۆزسیۆن‬ ‫ئۆپۆزسیۆن؟‬ ‫دادگ��ا‌و ئیفادەیان داوە‪ .‬ناكرێت‬ ‫ك��ردووی��ەت��ی‪ ،‬ه��ەر ب��ەردەوام��ە‪ ،‬ناڕەزاییانەی پێشتر لەسەر جادە سەرجادە‪.‬‬ ‫* پێمان خۆشە‪ ،‬ئۆپۆزسیۆن‬ ‫چ رەوای��ی��ەك��ی ح��ەق��ە‪ ،‬ئەو واش بوترێت كە یاسا لە واڵتی‬ ‫بەاڵم شێوەی ئیشكردنیان گۆڕانی هەبوون‪ ،‬ئێستا لەفەیسبووكدان‪..‬‬ ‫هەموویان بەشداریی لە وەزارەتدا‬ ‫* پێشتریش هەبوون‪ ،‬بەاڵم بەراوردە بكرێت‪ ،‬من ناڵێم تەجاوز ئێمە سەروەر نییە‌و وەك سۆماڵە‪،‬‬ ‫بەسەردا هاتووە‪.‬‬ ‫بكەن‪.‬رۆژنامە‪ :‬لەم وەزارەتانەی كە بڕوام وایە‪ ،‬لەم‬ ‫چەند ك��ەس لەسەر فەیسبووك ن��ەك��راوە‪ ،‬تۆ یەكێكیت لەوانەی نا برا‪ ،‬تۆش وای لێمەكە‪ .‬بێعەیب‬ ‫رۆژنامە‪ :‬لە چیدا گۆڕاوە؟‬ ‫ئەزیەتیان داویت‪ ،‬پێمان ناخۆش نین‪ ،‬بەاڵم بەو شێوەیە نییە‪ ،‬بەس‬ ‫* ئەوەی جاران پێیان دەكرا كاردەكه‌ن؟‬ ‫ه��ەن‪ ،‬ی��ان وەزارەت���ی دیكە زیاد‬ ‫رۆژن���ام���ە‪ :‬ل��ەوان��ەی��ە دەی��ان ب��ووە‪ ،‬ب��ەاڵم ناكرێت بەراوردمان ئێوە مێش دەكەنە گامێش‌و كەی‬ ‫لەبەردەركی س��ەرا‪ ،‬ئێستا پێیان‬ ‫بكەن؟* نا‪ ،‬لەم وەزارەتانەی كە هەن‪ ،‬ئەزموونەدا‪ ،‬ئەو سێ‌‬ ‫ه���ەزارك���ەس ل��ەف��ەی��س��ب��ووك��ەوە‪ ،‬بكەن بە س��وری��ا‪ ،‬ئاخر ئەوەیە بشتانەوێت‪ ،‬گامێش دەكەنە مێش‪.‬‬ ‫ناكرێت‪.‬‬ ‫رۆژنامە‪ :‬هەر لەسەر وەزیری‬ ‫ئ���ەوەی ك��ە ه��ەب��وو‪ ،‬هەموو بەردەوام ناڕەزایی دەرببڕن‪ ،‬ئێوە بەراوردەكەتان‪.‬‬ ‫ئەگەر پێویستیش بكات‪ ،‬وەزارەت‬ ‫پێشمەرگە‪ ،‬لەماوەی راب��ردوودا‪،‬‬ ‫رۆژنامە‪ :‬بەراوردی خەڵكە‪..‬‬ ‫جەماوەر نەبوو‪ ،‬بڕوام وایە‪ ،‬هەر حساب بۆ ئەو ناڕەزاییانە دەكەن؟‬ ‫ف���راوان بكەین‪ ،‬ی��ان تەقلیسی حیزبە زەرەریان كرد‪،‬‬ ‫* ن��ا‪ ،‬ئێوەن‪ ،‬خەڵك سەد لێدوانی «توند»ی دا‪ ،‬دەوترێت‬ ‫* بەڵێ‌‪ ،‬ب��ەاڵم ئەوانەی كە‬ ‫الیەنە سیاسییەكان خۆیان بوون‪،‬‬ ‫بكەین (كە پێشتر خۆمان كەممان‬ ‫لە پەرلەمان‌و راگەیاندن كردیان‪ ،‬لەفەیسبووكن‪ ،‬هه‌موویان لەگەڵ جار دەستخۆشیی لە شێخ جەعفەر كە مەكتەبی سیاسیی ئاگاداری‬ ‫ك��ردووەت��ەوە) ئ��ەوا دەیكەین‪ ،‬با‬ ‫لەگەڵ ئۆپۆزسیۆن دانیشین‪ ،‬بزانین دەسەاڵت قازانجی كرد دوای��ی هێنایانە بەردەركی سەرا‪ ،‬گۆڕانن؟ ناتوانین بڵێین‪ ،‬ناڕەزایی دەك��ات‪ .‬بینیت كە لەبازاڕ چەند كردووەتەوە كە لێدوانی لەو شێوەیە‬ ‫ئەوەی لە واڵتانی دەوروبەر قەوما‪ ،‬ن��ەم��اوە‪ ،‬ب��ەاڵم ب��ڕوام وای��ە‪ ،‬لەم كەس باوەشی بۆ ك��ردەوە‪ ،‬ئەوە نەدات‪ ،‬تا چەند ئێوە ئەو رۆڵەتان‬ ‫ئ��ەوان بۆچوونیان چییە‪ ،‬بەڵكو‬ ‫بینیوە؟‬ ‫وتیان لێرەش دەقەومێت‪ ،‬بەاڵم ئ��ەزم��وون��ەدا‪ ،‬ئ��ەو س � ‌ێ حیزبە خەڵك نین؟‬ ‫ئ��ەوان بڵێن‪ ،‬كەمتر یان زیاتری‬ ‫* ئ��ێ��م��ە‪ ،‬ش���ان���ازی���ی بە‬ ‫رۆژنامە‪ :‬با لەبارەی یاساوە‬ ‫زەرەری��ان كرد‪ ،‬دەسەاڵت قازانجی‬ ‫بكەنەوە‪ ،‬لەوانەیە بڵێین باشە‪ ،‬یان گۆڕاون‪ ،‬ئەوە وەاڵمەكەی الی دەركەوت دوو شتی جیاوازە‪.‬‬ ‫قسە بكەین‪ ،‬پێتوایە‪ ،‬ئێستا یاسا خه‌باتی شێخ جەعفەر‌و خەباتی‬ ‫رۆژن��ام��ە‪ :‬پێتانوایە‪ ،‬ئ��ەوە كرد‪.‬‬ ‫بەاڵم بە ئیقناع‪ ،‬كامیان خزمەتی خۆیانە‪.‬‬ ‫ئ����ەوەوە دەك��ەی��ن‪ ،‬ئ��ەو ئەمری‬ ‫رۆژنامە‪ :‬ل��ەوە ناترسن‪ ،‬ئەو سەروەرە؟‬ ‫رۆژن��ام��ە‪ :‬دەوت��رێ��ت‪ ،‬الیەنی ن���اڕەزای���ی خ��ەڵ��ك ن��ەب��ووە‪ ،‬هی‬ ‫ك��ورد‌و كەمكردنەوەی گەندەڵیی‌و‬ ‫* ئێستا لە (‪ )10‬ساڵ‌و (‪ )3‬جێبەجێكردووە‪.‬‬ ‫ناڕەزایەتییانەی لە فەیسبووكەوە‬ ‫چاكسازیی تێدابوو‪ ،‬ئەوە دەكەین‪ ،‬دەسەاڵت‪ ،‬حكومەتی بنكەفراوان‪ ،‬ئۆپۆزسیۆن بووە؟‬ ‫رۆژنامە‪ :‬ئەمری كێ‌؟‬ ‫* ئۆپۆزسیۆن ب��وو‪ ،‬ویستی دەردەب�����ڕدرێ�����ن‪ ،‬ج��ارێ��ك��ی تر س��اڵ لەمەوبەر كە گ��ۆڕان لەناو‬ ‫دەرگامان دانەخستووە‌و ڤیتۆمان یاخود ئۆپۆزسیۆنبوونی لەو سێ‬ ‫* ئ��ەم��ری س��ەرۆك��ای��ەت��ی��ی‬ ‫حیزبە دەوێ��ت‪ ،‬جگە لەم دووانە‪ ،‬بە راگەیاندن بیكاتە هی خەڵك‪ ،‬خۆپیشاندان دروس���ت بكەنەوە یەكێتی ب��ووە‪ ،‬س��ەروەرت��رە‪ .‬كە‬ ‫نییە لەسەر هیچ بۆچوونێك‪.‬‬ ‫كۆمەڵ‌و یەكگرتووش لە كابینەی هەرێم‪ ،‬ئەمری سەرۆكی حكومەت‪،‬‬ ‫رۆژن���ام���ە‪ :‬هێڵی س��وورت��ان هیچ هەڵبژاردەیەكی تر هەیە قسەی نەكرا‪ ،‬چونكە نە تەشەنەی كرد لەسەر جادە؟‬ ‫* نه‌خێر‪ ،‬ئەوەی لە واڵتانی ئێمە بوون (كابینەی پێنجەم)‪ ،‬ئیجرائاتێكی ك���ردووە‪ ،‬بۆ خۆی‬ ‫هەموو كوردستان بگرێتەوە‪ ،‬نە‬ ‫هەیە بۆئەوەی هەندێك وەزارەت لەبارەوە بكرێت؟‬ ‫* ه���ەر ئ���ەوەی���ە‪ ،‬دەب��ێ��ت ژمارەكەشی ئەوەندە زیادیكرد كە تردا روودەدات‪ ،‬هۆكاری دەرەكی ئێستا ئ��ەگ��ەر یاسا س��ەروەرت��ر ن��ەك��ردووە‪ .‬ئێمە چه‌ندین جۆر‬ ‫(س��ی��ادی) ن���ەدەن ب��ە دەرەوەی‬ ‫هەواڵمان بۆ هاتووە‪ ،‬كە چەك‬ ‫ئۆپۆزسیۆن شەریك بن لەگەڵماندا‪ ،‬خەڵك حسابی بۆ بكات‪ ،‬رۆژ بەڕۆژ هەیە‪ ،‬لێرە پێچەوانەیە‌و زرووفی نەبێت‪ ،‬كەمتر نییە‪.‬‬ ‫یەكێتی‌و پارتی؟‬ ‫رۆژن��ام��ە‪ :‬دەوت��رێ��ت‪ ،‬یاسا كڕدراوە‌و دابەشكراوە‪ ،‬ئەی وەزیری‬ ‫* مامەڵە بە ئیستیحقاقی یان بە ئۆپۆزسیۆنیی بمێننەوە‪ ،‬بەرەو كەمبوونەوە دەچوو‪ .‬بۆ بەم كوردستان تایبەتمەندیی خۆی‬ ‫س��ەروەرە بۆئەوانەی ل��ەدەرەوەی پێشمەرگە چی بكات‪ ،‬ئ��ەی بۆ‬ ‫هەیە‪.‬‬ ‫ب��ەاڵم وەك ئ��ەو ئۆپۆزسیۆنەی شێوەیە كۆتایی پێهات؟‬ ‫هەڵبژاردن دەكەین‪.‬‬

‫وەزی��ری پێشمەرگە چ��ووە ب��ازاڕ‪،‬‬ ‫هەموو باوەشیان بۆ كردەوە‪.‬‬ ‫بۆ ئێوە وا تەسەوری دەكەن‪،‬‬ ‫دژ بەگەلەكەی ئیشی كردووە‪ ،‬نا‪،‬‬ ‫ئەو ئیشێكی نیشتمانیی كردووە‪.‬‬ ‫رۆژنامە‪ :‬لە قسەكانتدا‪ ،‬باسی‬ ‫دابەشكردنی چەكتان ك��رد‪ ،‬هیچ‬ ‫بەڵگەیەكتان هەیە بۆئەوە؟‬ ‫* نەمبینیوە‪ ،‬ب���ەاڵم ئەو‬ ‫هەوااڵنەمان بۆ هاتووە‪ ،‬من ئەو‬ ‫دەزگایە نیم كە ئەو زانیارییانەم‬ ‫البێت‪ ،‬لەكۆبوونەوەكاندا باسی‬ ‫ك��راوە‪ ،‬بزانە قاچاخچییەكان چ‬ ‫چەكێكیان فرۆشتووە‪ .‬ك ‌ێ ئەوە‬ ‫قبووڵ دەك��ات كە دەستدرێژیی‬ ‫بكرێتە سەر یاسا‌و دەسەاڵت‪.‬‬ ‫رۆژن��ام��ە‪ :‬لە زۆر شوێن كە‬ ‫خۆپیشاندان دەكرێت‪ ،‬توندوتیژیی‬ ‫روودەدات‌و شووشە دەشكێنرێت‪،‬‬ ‫ب����ەاڵم ل���ەب���ەرام���ب���ەردا خەڵك‬ ‫ناكوژرێت‪..‬‬ ‫* ئ ‌ێ ئیجرائات دەكرێت‪...‬‬ ‫رۆژنامە‪ :‬بەاڵم خوێنی كەس‬ ‫ناڕێژرێت‪..‬‬ ‫* دەكەوێتە سەر شێوازەكە‪.‬‬ ‫زۆرج���ار ل��ە زۆر ش��وێ��ن‪ ،‬خوێن‬ ‫رژاوە‪ ،‬ل��ە ئەمریكا‌و بەریتانیا‬ ‫ه��ەب��ووە‪ .‬خۆپیشاندانێك بچێتە‬ ‫سەر پێنتاگۆن‪ ،‬یان كۆشكی سپی‪،‬‬ ‫ه��ەروا دەهێڵن كە كۆشكی سپی‬ ‫بسووتێنن‪.‬‬ ‫رۆژن��ام��ە‪ :‬ب���ەاڵم‪ ،‬خ��ۆ لێرە‬ ‫كۆشكی سپی نەسووتاوە؟‬ ‫* ئەگەر بۆیان بچوایەتەسەر‪،‬‬ ‫دەی��ان��س��ووت��ان��د‪ .‬دەی��ان��وی��س��ت‬ ‫چ��ەن��د ب��ارەگ��ای��ەك بسووتێنن‪،‬‬ ‫من ناڵێم كۆشكی سپییە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫دەیانوت دەچینە سەر ئاسایش‪،‬‬ ‫قایمقامییەت‌و پارێزگا‪..‬‬ ‫ئێمە نە پشتگیریی توندوتیژیی‬ ‫دەسەاڵت دەكەین‪ ،‬نە ئۆپۆزسیۆن‪،‬‬ ‫هەموو جارێك دەم��ان��وت‪ ،‬بچنە‬ ‫پاركی ئازادیی‪ ،‬هەر جوێن بدەن‪،‬‬ ‫گەردنتان ئازاد بێت‪.‬‬ ‫رۆژن��ام��ە‪ :‬ئێستا‪ ،‬دەهێڵن‬ ‫خۆپیشاندان لە پاركی ئازادیی‬ ‫بكرێت؟‬ ‫* بەڵێ‌‪.‬‬ ‫رۆژن����ام����ە‪ :‬س���ەب���ارەت بە‬ ‫كۆبوونەوە پێنجقۆڵییەكە‪ ،‬چاوەڕێی‬ ‫چی دەكەن؟‬ ‫* خۆمان ئامادە دەكەین‪،‬‬ ‫بەرنامەی خۆمان دادەنێین‪ ،‬وەفدی‬ ‫خۆمان دادەنێین‪ ،‬هەموو هیوامان‬ ‫ئەوەیە كە بگەینە ئەنجامێكی باش‪.‬‬ ‫ئ��ێ��م��ە پ��ێ��م��ان خ��ۆش��ە كە‬ ‫دەس��ەاڵت دەستاودەست بكرێت‪،‬‬ ‫پێمان خۆشە هەڵبژاردنێكی تریش‬ ‫بێتە ئاراوە‪.‬‬ ‫رۆژن��ام��ە‪ :‬ئ��ام��ادەی ئ��ەوەن‪،‬‬ ‫دەستاودەستی دەسەاڵت بكەن‪.‬‬ ‫* بەڵێ‌‪ ،‬زۆر ئاساییە‪ ،‬ببینە‬ ‫ئۆپۆزسیۆن‪ ،‬ب��زان��ن‪ ،‬دەبینە چ‬ ‫ئۆپۆزسیۆنێك‪.‬‬ ‫رۆژن��ام��ە‪ :‬ح��ەزدەك��ەی��ن كە‬ ‫بتانبینین بە ئۆپۆزسیۆنیی‪ ،‬بزانین‬ ‫چۆنن؟‬ ‫* زۆر ئاساییە‪ ،‬ناڵێم تەمەننای‬ ‫دەكەم‪ ،‬بەاڵم یەكتر قبووڵ بكەین‪.‬‬ ‫رۆژن�����ام�����ە‪ :‬ك���ۆب���وون���ەوە‬ ‫پێنجقۆڵییەكە لە چ ئاستێكدا‬ ‫دەبێت؟‬ ‫* بڕواناكەم‪ ،‬جارێك ئاستە‬ ‫ب��ەرزەك��ان لەبەرنامەدا هەبێت‪.‬‬ ‫ل��ەوان��ەی��ە ل��ە ئاستی مەكتەبی‬ ‫سیاسیدا بێت‪.‬‬ ‫رۆژنامە‪ :‬ب��ڕوات وایە كە لەو‬ ‫ئاستەدا چارەسەر بدۆزرێتەوە؟‬ ‫* ن��ە ئێمە‌و پ��ارت��ی بەبێ‬ ‫سەرۆكەكانمان بڕیار دەدەی��ن‪ ،‬نە‬ ‫ئۆپۆزسیۆنیش بەب ‌ێ سەرۆكەكانیان‬ ‫بڕیار دەدەن‪.‬‬

‫ذمارة (‪ )635‬سيَشةممة ‪2011/5/24‬‬

‫‪hewal.rozhnama@gmail.com‬‬

‫كۆمسیۆنی هەڵبژاردنەكان‪ :‬ئەگەر كێشەیەك هەبێت‪ ،‬لێكۆڵینەوەی لێدەكەین‪.‬‬ ‫رۆژن�������ام�������ە‪ :‬س�������ەردار‬ ‫عەبدولكەریم‪ ،‬ئەندامی ئەنجومەنی‬ ‫كۆمسیۆنی ب��ااڵی سەربەخۆی‬ ‫هەڵبژاردنەكان‪ ،‬بە «رۆژنامە»ی‬ ‫راگەیاند‪« :‬ئەگەر كێشەیەكی‬

‫یاسایی‌و دارای��ی لە كۆمسیۆندا‬ ‫هەبێت‪ ،‬لێكۆڵینەوەی لێدەكەین‌و‬ ‫رێوشوێنی یاسایی دەگرینەبەر»‪.‬‬ ‫ل��ێ��دوان��ی ئ��ەو ب��ەرپ��رس��ەی‬ ‫ك��ۆم��س��ی��ۆن‪ ،‬ل�����ەدوای ئ���ەوە‬

‫دێ��ت ك��ە ل��ەالی��ەن ئەنجومەنی‬ ‫نوێنەرانی عێراقەوە‪ ،‬لێكۆڵینەوە‬ ‫ل��ە ك��ۆم��س��ی��ۆن ك���را‌و ب��ەه��ۆی‬ ‫«ب��ەك��اره��ێ��ن��ان��ی زاراوەی‬ ‫ناشایستە»شەوە لە پەرلەماندا‪،‬‬

‫ئ���ەی���اد ك��ی��ن��ان��ی‪ ،‬ئ��ەن��دام��ی‬ ‫ئەنجومەنی ئ��ەو كۆمسیۆنە‪،‬‬ ‫لەسەر كار البرا‪.‬‬ ‫س�����ەردار ع��ەب��دول��ك��ەری��م‪،‬‬ ‫ئ��اش��ك��راش��ی ك�����رد‪ :‬ئ����ەوان‬

‫وەك كۆمسیۆن‪ ،‬چ��اوەڕوان��ی‬ ‫كۆتاییهاتنی پشووی ئەنجومەنی‬ ‫نوێنەرانن‪ ،‬كە ب��ڕی��ارە تیایدا‬ ‫كۆتایی بە پرسی لێپرسینەوەی‬ ‫كۆمسیۆن بهێنرێت‌‪.‬‬

‫بۆ هەڵبژاردنی ئه‌نجومه‌نی پارێزگاكان؛ ئۆپۆزسیۆن لەگەڵ لیستی كراوەدایە‬ ‫راپۆرتی‪ :‬هێمن مامەند‬ ‫‪...............................‬‬ ‫ئۆپۆزسیۆنەكان‬ ‫حیزبە‬ ‫داوا دەك����ەن‪ ،‬ه��ەڵ��ب��ژاردن��ی‬ ‫ئەنجومەنی پارێزگاكان‪ ،‬بە‬ ‫«لیستی ك����راوە» ئەنجام‬ ‫بدرێت‪ ،‬بەوپێیەی وەك ئەوان‬ ‫باسیدەكەن؛ بەو میكانیزمە‬ ‫هاواڵتییان دەتوانن نوێنەری‬ ‫راستەقینەی خۆیان هەڵبژێرن‪.‬‬ ‫ل������������ە(‪)2005/1/30‬دا‪،‬‬ ‫ه��ەڵ��ب��ژاردن��ی ئ��ەن��ج��وم��ەن��ی‬ ‫پارێزگاكان بە لیستی داخراو‬ ‫ل��ە ه��ەرێ��م��ی ك��وردس��ت��ان��دا‬ ‫ب��ەڕێ��وەچ��وو‪ ،‬بڕیاریشوایە؛‬ ‫(‪)9/10‬ی‬ ‫لـــــــــــــــــە‬ ‫ئەمساڵدا‪ ،‬هەڵبژاردنی ئەو‬ ‫ئەنجومەنانە لەدوای دووساڵ‬ ‫دواكەتن‪ ،‬ئەنجام بدرێتەوە‪.‬‬ ‫ه��اواڵت��ی‪ ،‬زان���ا خەلیل‪،‬‬ ‫كە قوتابی قۆناغی چوارەمی‬ ‫كۆلێژی ی��اس��او رامیارییە‪،‬‬ ‫پێیوایە؛ ئەگەر هەڵبژاردنی‬ ‫داه����ات����ووی ئ��ەن��ج��وم��ەن��ی‬ ‫پ��ارێ��زگ��اك��ان‪ ،‬ب��ه‌ لیستی‬ ‫داخ��راو بێت‪ ،‬ئ��ەوا كوشتنی‬ ‫دەنگی دەنگدەرو فەرزكردنی‬ ‫كۆمەڵێك كەسە‪ ،‬كە رەنگە‬ ‫الی هاواڵتییان خۆشەویست‬ ‫ن��ەب��ن‪ ،‬ب���ەاڵم حیزبەكانیان‬ ‫دەیانەوێت ئیش‌و پلەیان بۆ‬ ‫بدۆزنەوە‪.‬‬ ‫زان��ا‪ ،‬دەڵێت‪« :‬پێویستە‬ ‫الی���ەن���ە س��ی��اس��ی��ی��ەك��ان بە‬ ‫ئ��ۆپ��ۆزس��ی��ۆن‌و دەس��ەاڵت��ەوە‬ ‫ل���ەس���ەر ئ����ەوە ك����ۆك ب��ن‪،‬‬ ‫ك��ە ه��ەڵ��ب��ژاردن��ی داه��ات��ووی‬ ‫ئ��ەن��ج��وم��ەن��ی پ��ارێ��زگ��اك��ان‬

‫ب��ە لیستی ك���راوە بێت‪ ،‬بۆ‬ ‫ئ��ەوەی هاواڵتییان كاندیدی‬ ‫راس���ت���ەق���ی���ن���ەی خ���ۆی���ان‬ ‫هەڵبژێرن»‪.‬‬ ‫ب���ەف���ری���ن ح����ەس����ەن‪،‬‬ ‫فەرمانبەر‪ ،‬وتی‪« :‬هەڵبژاردن‬ ‫بە لیستی داخ��راو‪ ،‬دەنگدەر‬ ‫ب��ێ ئومێد دەك���ات‪ ،‬چونكە‬ ‫جاری وا هەیە تۆ حیزبێكت‬ ‫خۆش دەوێت‌و دەنگ دەدەیت‬ ‫بەو حیزبە‪ ،‬بەاڵم ئەو حیزبە‬

‫كەسێكی لە لیستەكەدا داناوە‪،‬‬ ‫تۆ خۆشت ناوێت‌و ئەو كەسە‬ ‫ل��ەو ئ��اس��ت��ەدا نییە ك��ە تۆ‬ ‫دەنگت پێداوە‪ ،‬یان كەسێك‬ ‫لەو لیستەدا دەردەچێت‪ ،‬كە‬ ‫بە ویستی تۆ نییە»‪.‬‬ ‫ل��ە ئ��ێ��س��ت��ادا‪ ،‬خواستی‬ ‫ه��ەن��دێ��ك ل��ە ه��اواڵت��ی��ی��ان��ی‬ ‫ك�����وردس�����ت�����ان‌و الی���ەن���ە‬ ‫ئ��ۆپ��ۆزس��ی��ۆن��ەك��ان��ی ه��ەرێ��م‬ ‫ئ��ەوەی��ە‪ ،‬پێویستە یاسای‬

‫ه��ەڵ��ب��ژاردن��ی ئ��ەن��ج��وم��ەن��ی‬ ‫پارێزگاكان‪ ،‬هەمواربكرێتەوەو‬ ‫هەموو الیەنەكان لەسەر ئەوە‬ ‫رێكبكەون‪ ،‬كە هەڵبژاردنی‬ ‫داهاتوو بە سیستمی كراوە‪،‬‬ ‫ی����ان ن��ی��م��چ��ەك��راوە ب��ێ��ت‪،‬‬ ‫بەوپێیەی سیستمی ك��راوە‪،‬‬ ‫دیموكراسیی راستەقینە زیاتر‬ ‫بەرجەستە دەكات‪.‬‬ ‫ی��ەك��ێ��ت��ی��ی نیشتمانیی‬ ‫ك���وردس���ت���ان‪ ،‬ه��ەڵ��وێ��س��ت��ی‬

‫خ���ۆی ل���ەب���ارەی سیستمی‬ ‫هەڵبژاردنەكان ناخاتەڕوو‪ ،‬لەو‬ ‫بارەیەوە ئەندامێكی مەكتەبی‬ ‫سیاسیی «یەكێـتی»‪ ،‬كە‬ ‫نەیویست ن���اوی بهێنرێت‪،‬‬ ‫وت��ی‪« :‬هەڵبژاردنی راب��ردوو‬ ‫بە سیستمی داخ��راو بوو‪ ،‬بۆ‬ ‫ئەو هەڵبژاردنەش پێویستە‬ ‫الیەنەكان رێكبكەون لەسەر‬ ‫ئ��ەوەی كە بە چ سیستمێك‬ ‫هەڵبژاردن بكرێت»‪.‬‬

‫س��ەب��ارەت ب���ەوەی وەك��و‬ ‫«ی���ەك���ێ���ت���ی» ل���ەگ���ەڵ چ‬ ‫سیستمێكن؟ ئ���ەو ئ��ەن��دام‬ ‫م���ەك���ت���ەب س��ی��اس��ی��ی��ەی‬ ‫«یەكێـتی» وتی‪« :‬پێمانوایە‬ ‫پێویستە الیەنە سیاسییەكان‬ ‫ل��ەس��ەر سیستم رێكبكەون‪،‬‬ ‫ئێمە ل��ەب��ارەی سیستمەكە‬ ‫قسەمان نییە»‪.‬‬ ‫بەپێچەوانەی ئەو قسانەی‬ ‫ئحاو سه‌رکرده‌یه‌ی ئەندامەكەی‬ ‫«یەكێتی»ه‌وه‌ فەرهاد مەال‬ ‫ساڵح‪ ،‬ئەندامی سەركردایەتی‬ ‫ی���ەك���گ���رت���ووی ئ��ی��س�لام��ی��ی‬ ‫كوردستان‪ ،‬پێیوایە‪ :‬دەبێت‬ ‫پەرلەمان‬ ‫فراكسیۆنەكانی‬ ‫مەسەلەی سیستمی هەڵبژاردن‬ ‫یەكالیی بكەنەوە‪.‬‬ ‫ف��ەره��اد‪ ،‬وت��ی‪« :‬لەگەڵ‬ ‫ئەوەدانییم حیزبە سیاسییەكان‬ ‫لەسەر سیستمی هەڵبژاردن‬ ‫رێ��ك��ب��ك��ەون‌و ئ���ەو مەسەلە‬ ‫یەكالیی ب��ك��ەن��ەوە‪ ،‬چونكە‬ ‫ئەمە مانای بچووكکردنەوەی‬ ‫پ��ەرل��ەم��ان��ە‪ ،‬پێویستە لە‬ ‫پەرلەماندا‪ ،‬فراكسیۆنەكانی‬ ‫پ��ەرل��ەم��ان ئ��ەو مەسەلەیە‬ ‫یەكالیی بكەنەوەو ئەوان بڕیار‬ ‫لەسەر چۆنییەتی سیستمەكە‬ ‫ب��دەن‌و پرۆژەیاساكە هەموار‬ ‫بكەنەوە»‪.‬‬ ‫ناوبراو‪ ،‬دەڵێت‪« :‬وەكو‬ ‫یەكگرتووی ئیسالمیی لەگەڵ‬ ‫ئ����ەوەدای����ن‪ ،‬ه��ەڵ��ب��ژاردن��ی‬ ‫داه����ات����ووی ئ��ەن��ج��وم��ەن��ی‬ ‫پارێزگاكان بە سیستمی كراوە‪،‬‬ ‫یان نیمچە كراوە بێت‪.»،‬‬ ‫ه�����اوك�����ات‪ ،‬ك��ۆم��ەڵ��ی‬ ‫ئیسالمیش‪ ،‬پشتگیریی لە‬

‫سیستمی ك����راوە دەك���ات‪،‬‬ ‫لەو بارەیەوە زانا رۆستایی‪،‬‬ ‫ل��ێ��پ��رس��راوی دام������ەزراوەی‬ ‫ه��ەڵ��ب��ژاردن��ەك��ان��ی كۆمەڵی‬ ‫ئیسالمیی وت���ی‪« :‬ل��ەگ��ەڵ‬ ‫ئ����ەوەدای����ن ه��ەڵ��ب��ژاردن��ی‬ ‫ئەنجومەنی پارێزگاكان بە‬ ‫سیستمی كراوە بێت‪ ،‬چونكە‬ ‫ئەو كاتە دەنگدەر دەتوانێت‬ ‫نوێنەری راستەقینەی خۆی‬ ‫هەڵبژێرێت‌و كەسی بەسەردا‬ ‫فەرز ناكرێت»‪.‬‬ ‫رۆس��ت��ای��ی‪ ،‬رای وای���ە‪:‬‬ ‫«ی��ەك��ێ��ت�ی‌و پ��ارت��ی» بۆیە‬ ‫لەگەڵ هەڵبژاردنی داخراودان‪،‬‬ ‫چونكە كەسە حیزبییەكانیان‬ ‫ال گرنگەو دەیانەوێت بەسەر‬ ‫دەنگدەردا فەرزیان بكەن‪.‬‬ ‫حاكم س���ەردار‪ ،‬ئه‌ندامی‬ ‫ئه‌نجومه‌نی بااڵی کۆمسیۆنی‬ ‫ع��ێ��راق��ی‪ ،‬ل��ەو ب��ڕوای��ەدای��ە‪:‬‬ ‫«س��ی��س��ت��م��ی ه���ەڵ���ب���ژاردن‪،‬‬ ‫بە هەموو جۆرەكانیانەوە‪،‬‬ ‫ع��ەدال��ەت��ێ��ك��ی رەه����ای تێدا‬ ‫نییە‪ ،‬هەموو سیستمەكانی‬ ‫هەڵبژاردن باشیی‌و خراپیی‬ ‫خۆیان هه‌یه‌»‪.‬‬ ‫هاوکات‪ ،‬كاردۆ محەمەد‪،‬‬ ‫س����ەرۆك����ی ف��راك��س��وێ��ن��ی‬ ‫«گ�����ۆڕان» ل��ە پ��ەرل��ەم��ان��ی‬ ‫كوردستان‪ ،‬باسی لەوە كرد‪:‬‬ ‫«ئ��ەوان پشنیازو پشتگیریی‬ ‫لە هەڵبژاردنی كراوە‪ ،‬یاخود‬ ‫نیمچەكراوە دەك��ەن‪ ،‬چونكە‬ ‫ئ���ەو دوو سیستمە زی��ات��ر‬ ‫سیمای دی��م��وك��راس��ی پێوە‬ ‫دیارەو دەنگدەر لەو رێگەیەوە‬ ‫دەتوانێت نوێنەری راستەقینەی‬ ‫خۆی هەڵبژێرێت»‪.‬‬

‫«پرۆسەی چاكسازیی لە هەرێمدا؛ بە پینەو پەڕۆ ناكرێت»‬ ‫راپۆرتی‪ :‬ن‪ .‬هه‌ولێر‬ ‫‪..............................‬‬ ‫بڕیارە حكومەتی هەرێمی‬ ‫كوردستان كۆمەڵیك گۆڕانكاریی‬ ‫بكات بە البردنی چەند وەزیر‌و‬ ‫بەڕێوەبەرێکی گشتیی‪ ،‬الیەنەكانی‬ ‫ئۆپۆزسیۆنیش پێیانوایە‪ :‬ئەمە‬ ‫چ��ارەس��ەری قەیرانەكە ناكات‪،‬‬ ‫بەڵكو كۆمەڵێك هەنگاوی تر‬ ‫هەن دەبێت بنرێن‪،‬‬ ‫ئاشتی عەزیز‪ ،‬ب��ڕی��اردەری‬ ‫ف��راك��س��ی��ۆن��ی «گ�����ۆڕان» بە‬ ‫«رۆژن��ام��ە»ی راگەیاند‪ :‬وەكو‬ ‫دەب��ی��ن��رێ��ت ئ��ەو ه��ەن��گ��اوان��ەی‬ ‫بەناوی چاكسازییەوە لەالیەن‬ ‫حكومەتەوە دەنرێن‪ ،‬مانای ئەوە‬ ‫نییە بە گومانەوە لێی بڕوانین‌و‬ ‫تانوت ل��ەو هەنگاوانە بدەین‪،‬‬ ‫بەاڵم كێشە لەوەدایە لە هەرێمی‬ ‫كوردستاندا‪ ،‬هیچ دامەزراوەیەك‬ ‫نییە‪ ،‬دادگ��اك��ان سەروەرنیین‌و‬ ‫حكومی یاسا نییە‪ ،‬هەروەها‬ ‫بەردەوام كێشەكان بە شێوەیەكی‬ ‫گ��ەن��دەاڵن��ە چ��ارەس��ەری��ان بۆ‬ ‫دەكرێت‌و لێكۆڵینەوە لە تاوان‌و‬ ‫گەندەڵییەكان ناكرێت‪ ،‬هیچ‬ ‫كەسێك نابینرێت بدرێتە دادگا‬ ‫لەسەر گەندەڵیی‪ ،‬بۆیە ئەمە‬ ‫ك��ێ��ش��ەی سیستمەكەیە‪ ،‬كە‬ ‫گەندەڵە لە هەرێمی كوردستاندا‪،‬‬ ‫بۆیە دەبێت چاكسازیی بكرێت‬ ‫لەناو هەناوی سیستمەكە‪ ،‬نەك‬ ‫بەتەنیا البردنی دەموچاوەكان‪.‬‬ ‫ن���اوب���راو‪ ،‬ب���ڕوای خۆیشی‬ ‫ن��ی��ش��ان��دا‪ ،‬ئ���ەو هێڵكارییە‬ ‫كارگێڕییەی حكومەتی هەرێم‬ ‫ك��اری ل��ەس��ەر دەك���ات‪ ،‬ئەگەر‬

‫گ���ۆڕان���ك���اری���ی ه��ەن��گ��اون��ان��ی‬ ‫دوورخ���س���ت���ن���ەوەی دەس��ت��ی‬ ‫حیزب لە كاروباری حكومەت‌و‬ ‫بەتایبەت لەناو دامەزارەوەكانی‬ ‫جێبەجێكردندا بنبڕ نەكات‪،‬‬ ‫گ���ۆڕی���ن���ی دەم����وچ����اوەك����ان‬ ‫ك��اری��گ��ەری��ی��ان ن��اب��ێ��ت‪« ،‬ه��ەر‬ ‫كەسایه‌تییەكانی ناو ئەم پارتەن‬ ‫كە جێبەجێكاری راستەقینەی‬ ‫پارتەكانیانن‪ ،‬بۆیە گۆڕینی‬ ‫دەم��وچ��اوەك��ان وەك��و گۆڕینی‬ ‫شوێنی بتەكان وای��ە‪ ،‬بەمەش‬ ‫سیستمی بەكۆیلەكردنی خەڵك‬ ‫هەر بەردەوام دەبێت»‪.‬‬ ‫سەمیر سەلیم‪ ،‬ئەندامی‬ ‫ف��راك��س��ی��ۆن��ی ی��ەك��گ��رت��وو‪،‬‬ ‫رای��دەگ��ەی�ه‌ن��ێ��ت‪ ،‬پێمانوانییە‬ ‫پرۆسەی چاكسازیی لە هەرێمی‬ ‫كوردستاندا بە پینەو پەڕۆ بکرێت‪،‬‬ ‫«وەكو ئۆپۆزسیۆن پێمانوایە؛‬

‫هەندێ كەس هەن‬ ‫لە دەسەاڵتدا بوونەتە‬ ‫كارەكتەرێك‪ ،‬كە‬ ‫زۆربەی شوێنەكانی‬ ‫دەسەاڵتیان كردووە‪ ،‬كە‬ ‫لەگەڵ پسپۆڕییەكان‌و‬ ‫كارەكەیاندا نزیك نییە‬

‫ح��ك��وم��ەت��ێ��ك ن��ەی��ت��وان��ی��ب��ێ��ت‬ ‫كارنامەی خۆی جێبەجێ بكات‌‪،‬‬ ‫لەسەر دەستی ئەودا كۆمەڵێك‬ ‫كێشە ه��ات��ووەت��ە ئ����اراوە‪ ،‬كە‬ ‫زەقترینیان رژانە سەر شەقامی‬ ‫جەماوەرە‪ .‬حكومەت كارنامەكەی‬ ‫شكستی خواردووە‪ ،‬پێكهاتەكانی‬ ‫نەیانتوانیوە كارەكانی سەرشانی‬ ‫خۆیان جێبەجێ بكەن»‪.‬‬ ‫ن��اب��راو وت���ی‪« :‬ه��ەن��گ��اوی‬ ‫یەكەم بۆ چاكسازیی‌و چارەسەری‬ ‫كێشەكان بە هەڵوەشانەوەی‬ ‫حكومەت‌و پێكهێنانی حكومەتێكی‬ ‫نوێی ئینتیقالیی‌و ئەجێندای تازە‬ ‫دەبێت‪ ،‬بە پێچەوانەوە گۆڕینی‬ ‫دەموچاوەكان كاریگەریی نابێت‬ ‫بۆ ئەوەی ئەم دۆخە بە ئاراستەی‬ ‫چاكسازیی‌و چارەسەر بەرێت»‪.‬‬ ‫دڵ��ش��اد ش��ەه��اب‪ ،‬جێگری‬ ‫سەرۆكی فراكسیۆنی كوردستانیی‬ ‫ل��ە پەرلەمانی ك��وردس��ت��ان بۆ‬ ‫«رۆژنامە»‪ ،‬ئەوەی خستەڕوو‪:‬‬ ‫گۆڕانكاریی كارێكی باشە‪ ،‬رەنگە‬ ‫ببێتە هۆی پەیدابوونی گڕو تین‪،‬‬ ‫ ‬ ‫ ‬ ‫ئەگەر لەسەر بنەمایەك بێت‪ ،‬به‌رهه‌م ساڵح‌و ئازاد به‌رواری‬ ‫ك��ە ئ��ەو كەسانەی دادەن��رێ �ن‌و‬ ‫س���ەرج���ەم گ��ەن��دەڵ��ی��ی��ەك��ان��ی‬ ‫الدەبرێن‪ ،‬زانستیان ‌ه بێت‌و توانا‌و حوكمڕانیی لە كوردستان ئێجگار مرۆڤ الدەرە»‪.‬‬ ‫ب���ڕی���اردەری فراكسیۆنی حیزبەكانیان رووپۆش بكەن‪.‬‬ ‫شارەزایی‌و پسپۆڕیی لەبەرچاو دواكەتوو نییە‪ ،‬بەاڵم هەمووشی‬ ‫روونیشیكردەوە‪ :‬لە ئێستادا‬ ‫گوناهی دەموچاوەكان نییە‪ ،‬بۆیە «گ������ۆڕان» ل���ە پ��ەرل��ەم��ان��ی‬ ‫بگیرێت‪.‬‬ ‫كوردستان‪ ،‬ئاماژەی بەوەشدا؛ ل���ە ه��ەرێ��م��ی ك��وردس��ت��ان��دا‪،‬‬ ‫دڵشاد‪ ،‬باس لەوە دەكات‪ :‬هەمووی تەواوكەری یەكترن‪.‬‬ ‫دڵ��ش��اد وت��ی��ش��ی‪ :‬بەشێك هەندێ كەس هەن لە دەسەاڵتدا فۆكس زیاتر لەسەر دەسەاڵتی‬ ‫ئەگەر جوانترین سیستمی دونیا‬ ‫بێنین‪ ،‬كەسانێكی وان��ەب �ن‌و لە سیستمەكەش پێویستی بە بوونەتە كارەكتەرێك‪ ،‬كە زۆربەی جێبەجێكردنە‪ ،‬بۆیە پێشنیاز‬ ‫ب��ەش��ێ��وەی��ەك��ی زان��س��ت��ی��ی بە هەمواركردن‌و چاككردن هەیە‪ ،‬شوێنەكانی دەسەاڵتیان كردووە‪ ،‬دەكەم دەسەاڵتی جێبەجێكردن‬ ‫بەرژەوەندیی لە هەمووشی گرنگتر چاالككردنی ك��ە ل��ەگ��ەڵ پ��س��پ��ۆڕی��ی��ەك��ان‌و هەنگاو بنێت لەسەر زانیاریی‬ ‫لەبەرچاوگرتنی‬ ‫گ��ش��ت��ی��ی ك����ار ن���ەك���ەن‌و لە دەزگاكانی چاودێرییە‪ ،‬چونكە ك��ارەك��ەی��دا نزیك نییە‪ ،‬بۆیە پێدان سەبارەت بە گەندەڵیی‌و‬ ‫بەرژەوەندیی حیزبیی‌و شەخسیی ئەگەر سیستمی باش‌و خەڵكی ئ����ەم ك��ەس��ان��ە ب���ە ك��ۆم��ەڵ��ە دەس����ت����وەردان����ی ح��ی��زب��ی �ی‌و‬ ‫كاربكەن‪ ،‬ئەو گۆڕانكارییانە تەنیا باشیش هەبن‪ ،‬ئەگەر دەزگ��ای كاسانێكی جۆكەر ناو دەبرێن‪ ،‬پێشكەشی دادگ���او دەس��ت��ەی‬ ‫دەچێتە سەر كاغەز‪ ،‬سیستمی چاودێریی نەبێت‪ ،‬ئەوا سروشتی ل��ەم چوارچێوەیه‌شدا ئامادەن نەزاهە‌و لیژنەی نەزاهەی پەرلەمان‬

‫فۆتۆ‪ :‬رۆژنامه‌‬ ‫بكرێت‪ ،‬بۆ ئەوەی دواتر گلەیی‬ ‫نەكەین ل��ەوەی زانیاریمان پێ‬ ‫نادرێت‪ ،‬هەروەها گه‌ڕاندنەوەی‬ ‫موڵك‌و ماڵی گشتیی‪ ،‬نەك وەكو‬ ‫ئ���ەوەی ئێستا ه��ەی��ە‪ ،‬چونكە‬ ‫حكومەت داوای ئ��ەم موڵك‌و‬ ‫مااڵنە دەك��ات كە ل���ەدەرەوەی‬ ‫یاسادایە‪ ،‬بەاڵم بەرپرسەكان زۆر‬ ‫بە زیرەكانە موڵك‌و ماڵەكانیان‬ ‫داگ��ی��رك��ردووەو فێڵی یاساییان‬ ‫بۆ دۆزیوەتەوەو چوارچێوەیەكی‬ ‫یاسایی بۆ داڕێژراوە‪.‬‬

‫‪hewal.rozhnama@gmail.com‬‬

‫ذمارة (‪ )635‬سيَشةممة ‪2011/5/24‬‬

‫‪www.rozhnama.net‬‬

‫بورهان رەشید‪ :‬ئەو پارەیەی بۆ خانووەكان دانرابوو‪ ،‬بۆ مووچە سەرفكراوە‪،‬ئەمە بیانوویەكی‬ ‫بڕوا پێ نەكراوە الی ئێمە‬

‫بۆچی (‪ )600‬خانووەكەی كەسوكاری‬ ‫ئەنفالكراوەكان‪ ،‬جێبەجێ نەكرا؟‬

‫به‌ڕێوه‌به‌ری پێشووی ده‌زگای شه‌هیدان‪ :‬به‌هۆی گه‌نده‌ڵییه‌و ‌ه‬

‫ت‬ ‫حکومه‌ت ناتوانێت خزمه‌ت بکا ‌‬

‫رۆژی ‪ 2011/4/25‬دانانی به‌ردی بناغه‌ی (‪ )200‬خانوو ل ‌ه قه‌زای دوکان‬ ‫بەدواداچوونی‪ :‬ئاریان حەسەن‬

‫‪........................................................‬‬

‫دوای ئەوەی ساڵی رابردوو‬ ‫زیاتر لە (‪ )21‬ملیار دینار‌و (‪)600‬‬ ‫ملیۆنی بۆ تەرخانكرا‪ ،‬تائێستا‬ ‫(‪ )600‬خانووەكەی كەسوكاری‬ ‫ئەنفالكراوەكان دروستنەكراوە‌و‬ ‫لە پرۆژەبودجەی ئەمساڵیشدا‪،‬‬ ‫(‪ )5‬م��ل��ی��ارو (‪ )500‬ملیۆن‬ ‫دیناری بۆ داواكراوە‪.‬‬ ‫ئەو (‪ )600‬خانووەی‪ ،‬كە‬ ‫ب��ڕی��ارب��وو ساڵی (‪ )2010‬بۆ‬ ‫ك��ەس��وك��اری ئەنفالكراوەكان‬ ‫ل��ە س���ن���ووری چ��ەم��چ��ەم��اڵ‌و‬ ‫پ��ی��رەم��ەگ��روون‌و ع��ەرەب��ەت‌و‬ ‫ق������ەاڵدزێ‪ ،‬دروس��ت��ب��ك��رێ��ن‪،‬‬ ‫پ����ارەك����ەی ب���ۆ م���ووچ���ەی‬ ‫ف��ەرم��ان��ب��ەران س��ەرف��ك��راوە‌و‬ ‫دروستنەكرا‪ ،‬بڕیاربوو لە ماوەی‬ ‫(‪ )365‬رۆژدا تەواوبن‪.‬‬ ‫ئاریان محەمەد‪ ،‬كەسوكاری‬ ‫ئەنفالكراوەكان لە چەمچەماڵ‪،‬‬ ‫وت��ی‪« :‬وا دوو س��اڵ بەسەر‬ ‫ئەو بڕیارەدا دەڕوات‪ ،‬ئێستا‬ ‫دەرك��ەوت پارەكە دیارنەماوە‌و‬ ‫بۆ كەسوكاری ئەنفالیش سەرف‬ ‫نەكراوە»‪.‬‬ ‫كەسوكاری ئەنفالكراوەكان‬

‫گرووپێكی فشاریان بۆ ئەو‬ ‫مەبەستە پێكهێناوە‪ ،‬ئاریان‪،‬‬ ‫وت����ی‪« :‬وەك����و گ��رووپ��ەك��ە‬ ‫سەردانی سەرۆكی حكومەتمان‬ ‫كرد بۆ چارەسەركردنی ئەو‬ ‫كێشەیەو سەرۆكی حكومەت‬ ‫ئ���ام���اژەی ب����ەوە ك����رد؛ كە‬ ‫كارەكانی ئ��ەو پ��رۆژەی��ە الی‬ ‫ئەوان تەواوبووەو چووەتە الی‬ ‫وەزارەتی شەهیدان»‪.‬‬ ‫ئ���ەن���دام پ��ەرل��ەم��ان��ێ��ك��ی‬ ‫هەرێمی كوردستان ئاماژە‬ ‫ب���ەوە دەك����ات؛ ك��ە پ��ارەك��ە‬ ‫ب��ۆ م��ووچ��ەی ف��ەرم��ان��ب��ەران‬ ‫سەرفكراوە‪ ،‬بەهۆی ئ��ەوەی‬ ‫بودجە كەمی هێناوە‪.‬‬ ‫ب���وره���ان رەش���ی���د‪ ،‬لە‬ ‫فراكسیۆنی «گ��ۆڕان»‪ ،‬وتی‪:‬‬ ‫«ئەو پارەیەی بۆ خانووەكان‬ ‫دان�����راب�����وو‪ ،‬ب���ۆ م��ووچ��ە‬ ‫سەرفكراوە‪ ،‬ئەمە بیانوویەكی‬ ‫بڕوا پێ نەكراوە الی ئێمە»‪.‬‬ ‫ئ����ەو پ��ەرل��ەم��ان��ت��ارە‪،‬‬ ‫پێیوایە؛ ئەوە بەهۆی نەبوونی‬ ‫پالنەوەیەو وت��ی‪« :‬هەندێك‬ ‫پ��رۆژە هەموو ساڵێك بڕێك‬ ‫پ��ارەی بۆ س��ەرف دەكرێت‪،‬‬ ‫ب���ەاڵم ئ��ەوەت��ا خ��ان��ووەك��ان‬ ‫دروس��ت ناكرێن‌و پارەكەش‬

‫ل ‌ه ئارایشتگه‌کان‪،‬‬ ‫قژ‌و گیرفان بەیەكەوە دەبڕدرێن‬ ‫راپۆرتی‪ :‬شادان عەبدول‬

‫‪........................................................‬‬

‫‌ ‬

‫دی��ارن��ام��ێ��ن��ێ��ت‪ ،‬ئێستا لە‬ ‫ب��ودج��ەی ئەمساڵدا (‪)%29‬‬ ‫بۆ وەبەرهێنانە‪ ،‬كــــــــــە‬ ‫ئ���ەوەش زۆر ك��ەم��ە‪)%7( ،‬‬ ‫ی ئەو بودجەیەش بودجەی‬ ‫ب��ووژان��دن��ەوەی پارێزگاكانە‪،‬‬

‫راگەیاندنی وەزارەتی‬ ‫شەهیدان‪ :‬ئەو‬ ‫(‪ )600‬خانووە لە‬ ‫چوارچێوەی ئەو‬ ‫(‪ )3600‬خانووەدایە‬ ‫كە لە دەورووبەری‬ ‫سلێمانی دروست‬ ‫دەكرێت‬

‫فۆتۆ‪pukmidea :‬‬ ‫واتە خۆی بودجەیەكی كەمە‪،‬‬ ‫ئینجا كە بۆ پرۆژەیەكیش‬ ‫سەرفدەكرێت دوایی پرۆژەكە‬ ‫جێبەجێ ناكرێت‌و پارەكەی‬ ‫دیارنامێنێت»‪.‬‬ ‫فوئاد عوسمان‪ ،‬بەرپرسی‬ ‫راگەیاندنی وەزارەتی شەهیدان‬ ‫دەڵێت‪ :‬ئەو (‪ )600‬خانووە‬ ‫لە چوارچێوەی ئەو (‪)3600‬‬ ‫خانووەدایە كە لە دەورووبەری‬ ‫سلێمانی دروس��ت دەكرێت‪،‬‬ ‫وتی‪« :‬ئێستا بەردی بناغەی‬ ‫(‪ )200‬خانوو لە شارۆچكەی‬ ‫پیرەمەگروون دانراوە»‪.‬‬ ‫عه‌بدولكەریم هەڵەدنی‪،‬‬ ‫بەڕێوەبەری پێشووی دەزگای‬ ‫شەهیدانی پارێزگای سلێمانی‪،‬‬ ‫پێیوایە؛ بەهۆی گەندەڵییەوە‬ ‫حكومەت ناتوانێت خزمەت‬ ‫بە خەڵكەكەی بكات‌و وتی‪:‬‬ ‫«كارەساتەكە لەوەدایە‪ ،‬كە‬ ‫حكومەت گەندەڵیی دەك��ات‬ ‫لە خزمەتكردنی بەشخوراوترین‬ ‫چین‌و توێژی كۆمەڵگەی كوردی‪،‬‬ ‫كە كەسوكاری ئەنفالە»‪.‬‬ ‫هەڵەدنی‪ ،‬وت��ی‪« :‬ئ��ەوان‬ ‫دەچ����ن ب����ەردی ب��ن��اغ��ەك��ەی‬ ‫دادەن��ێ��ن‌و دوات��ر جێبەجێی‬ ‫ناكەن»‪.‬‬

‫خۆیان لە مەسەلەی نرخ نادەن‪،‬‬ ‫چونكه ‌بازاڕ ئ��ازادەو هەركەس‬ ‫خۆی نرخ بۆ خزمەتگوزارییەكەی‬ ‫خۆی دادەنێت‌و مشتەریش ئازاده‬ ‫‌ل���ەوەی نەچێت ب��ۆ ئ��ەوان��ەی‬ ‫گرانن››‪.‬‬ ‫ب��ەپ��ێ��ی زان��ی��اری��ی��ەك��ان��ی‬ ‫«رۆژنامە»‪ ،‬لەم وەرزدا الیەنی‬ ‫پ��ەی��وەن��دی��دار ل��ە حكومەتی‬ ‫هەرێمی كوردستان‪ ،‬بە باشی‬ ‫ئاگاداری بەرزبوونەوەی نرخی‬ ‫ئارایشتگەكان ب��وون‪ ،‬بەاڵم‬ ‫دوای ت��ەواوب��وون��ی بەشێكی‬ ‫زۆر لە ئاهەنگی دەرچوونی‬ ‫خوێندكاران‪ ،‬بەنیازن نرخ بۆ‬ ‫ئارایشتگەكان دابنێن‪.‬‬ ‫ئ��ەن��دام��ێ��ك��ی ل��ی��ژن��ەی‬ ‫چاودێریی ئارایشتگەكان‪ ،‬كە‬ ‫نەیویست ناوی بهێنرێت‪ ،‬بۆ‬ ‫«رۆژنامە» جەختی كردەوەو‬ ‫رایگه‌یاند‪« :‬ئێمە ئاگادارین لەم‬ ‫ماوەیەدا نرخەكان بەرزبوونەوەو‬ ‫خ��اوەن ئارایشتگەكان (بەد‬ ‫ئیستیفاده)‌لە زۆریی مشتەری‬

‫دەك���ەن‪ ،‬ب��ەم هۆیەشەوە لە‬ ‫بەرنامەماندایه ‌نرخ دابنێین بۆ‬ ‫ئارایشتگەكان‪ ،‬ئەو نرخانەش‬ ‫بەپێی پلەی ئارایشتگەكان‬ ‫دەبێت»‪.‬‬ ‫دەرچ�����ووان�����ی زان���ك���ۆ‌و‬ ‫پ��ەی��م��ان��گ��ەك��ان‪ ،‬ك���ە ل��ەم‬ ‫وەرزەدا ئاهەنگی دەرچوونیان‬ ‫گ��ێ��ڕاوە‪ ،‬جگە ل��ەوەی نرخی‬ ‫ئارایشتگەكان بەزۆر دەزانن‪ ،‬لە‬ ‫هەمانكاتدا نیگەرانن لەوەی كە‬ ‫ئەو كەرەستانەی لە جوانكاریی‬ ‫بەكاردەهێنرێن‪،‬‬ ‫خانماندا‬ ‫كوالێتیان زۆر نزمە‌و خانمانیش‬ ‫بەدڵی خۆیان جوان ناكەن»‪.‬‬ ‫سكااڵ عەلی‪ ،‬تەمەن (‪)25‬‬ ‫س��اڵ‪ ،‬بۆ «رۆژن��ام��ە» وتی‪:‬‬ ‫«خ��وێ��ن��دك��اران مەبەستیانه‬ ‫‌ه��ەرچ��ی��ی��ەك ب��ێ��ت ش���از‌و‬ ‫ج����وان دەرب����ك����ەون‪ ،‬ب��ەاڵم‬ ‫نابێت ‌ئارایشتگەكان مافی‬ ‫ئیستغاللكردنیان هەبێت‌و لە‬ ‫بێدەنگیی حكومەتدا گیرفانی‬ ‫خەڵك بتەكێننەوە»‪.‬‬

‫هۆڵەكان ئاهەنگیان گەرمە‌و‬ ‫ئارایشتگە‌و چێشتخانەكانیش‬ ‫ب����ەه����ۆی ئ��اه��ەن��گ��ەك��ان��ی‬ ‫دەرچوونی خوێندكارانی زانكۆ‌و‬ ‫پەیمانگەكانەوە رۆژ ل��ەدوای‬ ‫رۆژ ب��ازاڕی��ان گەرمتر دەبێت‪،‬‬ ‫خ��وێ��ن��دك��اران��ی��ش ه��ەس��ت بە‬ ‫«ئیستغالل»كردن دەكەن‪.‬‬ ‫ك��چ��ە خ��وێ��ن��دك��ارێ��ك��ی‬ ‫پەیمانگەی تەكنیكی سلێمانی‪،‬‬ ‫كە هەفتەی پێشوو ئاهەنگی‬ ‫دەرچوونیان گێڕا‪ ،‬نیگەران بوو‬ ‫لەوەی یەكێك لە ئارایشتگەكانی‬ ‫(س��اڵ��ۆن) سلێمانی دووق��ات‬ ‫پ��ارەی لێسەندووە‪« ،‬كاتێك‬ ‫زانیویانە ئەم خوێندكارە خۆی‬ ‫بۆ ئاهەنگی دەرچ���وون جوان‬ ‫دەكات»‪.‬‬ ‫شێنێ م��ح��ەم��ەد‪ ،‬تەمەن‬ ‫(‪ )22‬س��اڵ‪ ،‬ب��ۆ «رۆژن��ام��ە»‬ ‫وت��ی‪« :‬ئ��ەوەی ئارایشتگەكان‬ ‫دەی��ك��ەن‪ ،‬كارێكی ناهەقییە‌و‬ ‫خۆدەوڵەمەندكردنێكی ناڕەوایه‬ ‫‌لەسەر حسابی مشتەرییەكان»‪.‬‬ ‫ئ���ەو ك��چ��ە خ��وێ��ن��دك��ارە‌و‬ ‫ه�����ەزاران خ��وێ��ن��دك��اری ت��ری‬ ‫زانكۆ‌و پەیمانگەكانی هەرێمی‬ ‫كوردستان لەم وەرزەدا ئاهەنگی‬ ‫دەرچ�����وون دەگ���ێ���ڕن‪ ،‬ئ���ەوان‬ ‫ئەگەرچی بەئاشكرا هەست بە‬ ‫«ئیسغالل»كردن دەكەن‪ ،‬بەاڵم‬ ‫ئامادەن هەر بڕە پارەیەك بدەن‬ ‫كە لەم ئاهەنگەدا لێیان داوا‬ ‫دەكرێت‪.‬‬ ‫كچە خوێندكارێكی زانكۆ‬ ‫‌‌پێی وایه‪ :‬نرخی ئارایشتگەكان‬ ‫لەالیەن حكومەتەوە یەكنەخراوە‪،‬‬ ‫ئەو ئارایشتگه‌یانەی ناوبانگیان‬ ‫زۆرت���رە‌و خوێندكاران دەچ��ن‬ ‫بۆالیان‪ ،‬تا دەتوانن نرخی زۆریان‬ ‫لێوه‌رده‌گرن‪.‬‬ ‫ل��ە ب��ه‌‌رام��ب��ەردا‪ ،‬خاوەنی‬ ‫یەكێكە ل��ە ئارایشتگەكانی‬ ‫سلێمانی باسی له‌وه‌کرد‪ ،‬کاتێک‬ ‫الیەنی پەیوەندیدار سەردانی‬ ‫ئارایشتگەكان دەكەن‪ ،‬خۆیان لە‬ ‫دانانی نرخی جوانكاریی نادەن‪.‬‬ ‫ن��اه��ی��ده ‌ئ���ەح���م���ەد‪ ،‬بۆ‬ ‫«رۆژنامە» وتی‪« :‬چاودێریی‬ ‫تەندروستیی‌و چاودێریی نرخەكان‬ ‫زوو زوو سەردانمان دەكەن‪ ،‬بەاڵم ساڵۆنه‌کان پار‌ه ب ‌ه ده‌رچووانی زانکۆ ناهێڵن‬

‫دانیشتووانی «كەڵەكچی»‪ ،‬خه‌ون به‌ خزمه‌تگوزارییه‌و‌ه ده‌بینن‬

‫بەدواداچوونی‪ :‬دیاری خالید‬

‫‪..........................................................‬‬

‫گ���ەن���ج���ان���ی ك��ۆم��ەڵ��گ��ای‬ ‫«ك����ەڵ����ەك����چ����ی»؛ دەڵ���ێ���ن‪،‬‬ ‫هەمووشت‬ ‫لەشارۆچكەكەیاندا‪،‬‬ ‫بەحیزبیی كراوە‌و «شوێنێك نییە»‬ ‫بەبێ دەس��ت��ێ��وەردان��ی حیزبیی‌و‬ ‫تەنیا ی��ەك یاریگای (ت��ارت��ان)‬ ‫لەكۆمەڵگاكەدا هەیە‪ ،‬ب��ەاڵم بۆ‬ ‫یاریكردن‪ ،‬دەبێت باجی یەكێتیی‬ ‫الوان «هەڵگریت»‪.‬‬ ‫ع��ەدن��ان میكایل‪ ،‬گەنجێكی‬ ‫دان���ی���ش���ت���ووی ك��ۆم��ەڵ��گ��ەی‬ ‫«كەڵەكچی»یە‪ ،‬تەمەن (‪ )20‬ساڵ‪،‬‬ ‫پێیوایە‪ :‬دەس��ەاڵت لەناوچەكەی‬ ‫ئ��ەوان��دا‪ ،‬ه��ەوڵ��ی ئ��ەوە دەدات‪،‬‬ ‫كۆنترۆڵی هەموو گەنجەكان بكات‪.‬‬ ‫ئەو‪ ،‬ئاماژەی بۆ كۆمەڵێك گەنج‬ ‫ك��رد ك��ە ل��ە یاریگایەكی ق��وڕی‬ ‫شارۆچكەكەیاندا یارییان دەكرد‌و‬ ‫ئەوانەشی حیزبین‪ ،‬لەیاریگای‬ ‫تارتاندا یاریی دەكەن‪.‬‬ ‫میكایل‪ ،‬پیشەی مامۆستایە‪،‬‬

‫وت����ی‪« :‬ل��ەش��ارۆچ��ەك��ەم��ان��دا‪،‬‬ ‫شوێنێكی تایبەت نییە بۆ گەنجان‌و‬ ‫حكومەتیش هیچ ئاوڕێك لەگەنجان‬ ‫ناداتەوە»‪.‬‬ ‫ل���ەن���زی���ك م���اڵ���ی ئ�����ەوان‌و‬ ‫ل��ەش��ارۆچ��ك��ەك��ەی��ان��دا‪ ،‬تەنیا‬ ‫یاریگایەكی (تارتان) هەیە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫وت��ی‪« :‬ئ��ەوی��ش ل��ەالی��ەن حیزبی‬ ‫دەس��ەاڵت��دارەوە دەستی بەسەردا‬ ‫گ��ی��راوە‌و لــــــەزۆركاتدا دەبێت‬ ‫(ب��اج)ی یەكێتیی الوان��ی سەر بە‬ ‫پ��ارت��ی دیموكراتی كوردستانت‬ ‫پێبێت‪ ،‬تا یاریی تێدا بكەیت»‪.‬‬ ‫ئ��ەوەی عەدنان مكایل باسی‬ ‫ك���رد‪ ،‬ك��ێ��ش��ەی دەی����ان گەنجی‬ ‫كۆمەڵگەی «كەڵەكچی»یە‪ ،‬كە‬ ‫بە وتەی خۆیان‪ ،‬لەهەموو مافێكی‬ ‫گەنجێتی بێبەشن‪.‬‬ ‫«كەڵەكچی»‪،‬‬ ‫كومەڵگەی‬ ‫ل��ەس��اڵ��ی (‪)1975‬دا ل��ەالی��ەن‬ ‫حكومەتی عێراقەوە دروستكراوە‌و‬ ‫لەئێستادا ژم��ارەی دانیشتووانی‬ ‫زیاتر لە (‪ )25000‬ه��ەزار كەسە‪،‬‬ ‫كە سەر بە پــــــــــــــــارێزگای‬

‫(ده�����ۆك)ە‪ ،‬ب���ەدووری���ی (‪)73‬‬ ‫كیلۆمەتر‪ ،‬كە بە وت��ەی خۆیان‪،‬‬ ‫لەسەردەمی حوكمڕانیی كوردیدا‪،‬‬ ‫بەتەواویی پشتگوێخراون‪.‬‬ ‫هەرچەندە لەئێستادا‪ ،‬باسی‬ ‫ه��ۆش��ی��ارب��وون��ەوەی گەنجانی‬ ‫ك��وردس��ت��ان دەك���رێ���ت‪ ،‬ب��ەه��ۆی‬ ‫تەكنۆلۆژیاو باڵوكراوەو ناوەندەكانی‬ ‫زانیارییەوە‪ ،‬ب��ەاڵم گەنجانی ئەو‬ ‫كۆمەڵگەیە دەڵ��ێ��ن‪ ،‬ل��ەو شتانە‬ ‫بێبەشین‪.‬‬ ‫جەالل ئیسماعیل‪ ،‬تەمەن (‪)30‬‬ ‫ساڵ‪ ،‬گەنجێكی ئەو كۆمەڵگایە‪ ،‬بۆ‬ ‫«رۆژنامە» وتی‪« :‬لێرە‪ ،‬پارك‌و‬ ‫شوێنێك نیی ‌ه بۆ دانیشتنی گەنجان‪،‬‬ ‫ئێم ‌ه لەكتێبخانەو ئینتەرنێت‬ ‫بێبەشین»‪ .‬ه��ەروەه��ا پێیوایە‪:‬‬ ‫«دەسەاڵتیش دەیەوێت‪ ،‬گەنجان‬ ‫هۆشیار نەبن»‪.‬‬ ‫گەنجانی ناوچەكە‪ ،‬بەهۆی‬ ‫نەبوونی ئینتەرنێت‌و كتێبخانەو‬ ‫باڵوكراوەی پێویستەوە‪ ،‬بەتەواوی‬ ‫لە رووداوەكانی كوردستان بێئاگان‪.‬‬ ‫لەگەڵ‬ ‫جەالل‪ ،‬وتی‪« :‬ژیانمان‬ ‫ل ‌ه چاوه‌ڕوانیی خزمه‌تگوزارید ا‬

‫فۆتۆ‪Javid Tafazoli :‬‬

‫گەنجانی ناوچەكانی دیكە‪ ،‬زۆر‬ ‫جیاوازە‌و هەر لەئێستاوە لەگەنجێتی‬ ‫داماڵراوین»‪.‬‬ ‫خالید عەبدولكەریم‪ ،‬سەرۆك‬ ‫شارەوانیی «كەڵەكچی»‪ ،‬ئەوەی‬ ‫رەت��ك��ردەوە‪ ،‬كە كار بۆ گەنجان‬ ‫نەكرابێت‌و رایدەگەیەنێت‪ :‬ئیشی‬ ‫باشیان بۆ كراوە‪ ،‬بەڵینی ئەوەشی‬ ‫دا كە كار بۆ گەنجانی ناوچەكە‬ ‫بكەن‪.‬‬ ‫س����ەرۆك����ی ش���ارەوان���ی���ی‬ ‫«كەڵەكچی»‪ ،‬بە «رۆژن��ام��ە»ی‬ ‫راگەیاند‪« :‬گەنجان‪ ،‬ئیشی زۆریان‬ ‫بۆ كراوە‪ ،‬هەر لەیاریگاو سەنتەری‬ ‫رۆشنبیریی‪ ،‬تا شوێنی دانیشتنی‬ ‫گەنجان‪ ،‬لەماستەرپالنماندایە پاركی‬ ‫گەنجان دیاریی بكەین‌و ئیشی لەسەر‬ ‫بكەین‪ ،‬هەموو شتێكی تەواو بووە‌و‬ ‫دەچێتە بواری جێبەجێكردنەوە»‪.‬‬ ‫لەبارەی كردنەوەی كتێبخانەو‬ ‫سەنتەری رۆشنبیرییەوە‪ ،‬خالید‬ ‫عەبدولكەریم‪ ،‬دەڵێت‪« :‬مەسەلەی‬ ‫پەرتوكخانە‪ ،‬پەیوەندیی بەئێمەوە‬ ‫نییە‌و شوێنی پەرتوكخانەمان نییە‪،‬‬

‫چونكە كۆمەڵگایەكی بەرتەسكە»‪.‬‬ ‫شوان خالید‪ ،‬رۆژنامەنووسێكی‬ ‫كۆمەڵگای «كەڵەكچی»یە‪ ،‬ئاماژە‬ ‫بەوە دەكات‪ ،‬ئەو كۆمەڵگایە تەنیا‬ ‫سەنتەرێكی رۆشنبیریی بۆ كراوە‌و‬ ‫وت��ی‪« :‬ب��ەاڵم لەالیەن دەسەاڵتی‬ ‫حیزبەوە سیخناخ كراوە»‪.‬‬ ‫زیاتر روونیكردەوە‪« :‬هەموو‬ ‫ئیشی حكومەت بۆ گەنجان لەم‬ ‫ناوچەیەدا‪ ،‬تەنیا سەنتەرێكی بەناو‬ ‫رۆشنبیرییە‪ ،‬كە ئ��ەوەی حیزبی‬ ‫نەبێت‪ ،‬ناتوانێت لەو سەنتەرەدا‬ ‫بێت‪ ،‬ئەوەندەی شوێنی پێگەیاندنی‬ ‫كادیری حیزبییە‪ ،‬ئەوەندە شوێنی‬ ‫گەشەپێدانی تواناكانی گەنجان‬ ‫نییە»‪.‬‬ ‫گەنجانی «كەڵەكچی»‪ ،‬وا‬ ‫هەستدەكەن بە بەرنامە كار بۆ‬ ‫ئ���ەوە بكرێت‪ ،‬ئ���ەوان بێئاگابن‬ ‫لە رووداوەك����ان‪ ،‬بەهۆی ئ��ەوەی‬ ‫دووكانێكی باڵوكراوەكانیشی لێ‬ ‫نییەو دەڵ��ێ��ن‪ :‬تەنیا ب�ڵاوك��راوە‬ ‫حیزبییەكان ه���ەن‪ ،‬ك��ە بەسەر‬ ‫الیەنگرانی خۆیاندا دابەشی دەكەن‪.‬‬

‫ذمارة (‪ )635‬سيَشةممة ‪2011/5/24‬‬

‫‪hewal.rozhnama@gmail.com‬‬

‫بەدواداچوون بۆ بینا داگیركراوەكانی كەركوك دەكرێت‬ ‫رۆژن��ام��ە‪ :‬پارێزگاری كەركوك‬ ‫رایگەیاند‪ :‬بڕیارەكەی حكومەتی‬ ‫ه��ەرێ��م‪ ،‬ب��ۆ گ �ه‌ڕان��دن��ەوەی موڵكە‬ ‫داگیركراوەكانی حكومەت‪ ،‬سنووری‬ ‫پارێزگای كەركوك ناگرێتەوە‪ ،‬بەاڵم‬

‫ئ���ەوان ه��ەوڵ��ی گ �ه‌ڕان��دن��ەوەی ئەو‬ ‫موڵكانە دەدەن‪.‬‬ ‫د‪ .‬نەجمەدین كەریم‪ ،‬ئه‌وه‌یشی‬ ‫ب� ‌ه «رۆژن��ام��ە» راگ �ه‌ی��ان��د‪« :‬ئ��ەو‬ ‫ب���ڕی���ارەی ح��ك��وم��ەت‪ ،‬ك��ەرك��وك‬

‫ناگرێتەوە‪ ،‬چونكە ئێمە بە تەواوی‬ ‫سەر بە حكومەتی هەرێم نین‪ ،‬بەاڵم‬ ‫بەرچاو روونییەكە بۆ ئێمەش»‪.‬‬ ‫ه��ەروەه��ا وت��ی‪« :‬یەكێك لە‬ ‫كارەكانم هەوڵدەدەم ئەولەویەت بدەم‬

‫بەوەی موڵكە گشتییەكان بگەڕێنمەوە‬ ‫بۆ شوێنی سەرەكیی خۆیان‪ ،‬بێگومان‬ ‫هەوڵی تەواو دەدەم‪ ،‬بەاڵم بڕیاری لەو‬ ‫شێوەیەش ئاسان نییە»‪.‬‬ ‫«رۆژن����ام����ە»‪ ،‬ل��ە ژم����ارەی‬

‫داهاتوودا‪ ،‬بەدواداچوونێك لەبارەی‬ ‫ئەو بینا داگیركراوانەوە باڵودەكاتەوە‪،‬‬ ‫كە لەالیەن (پارتی‌و یەكێتی‌و حیزبی‬ ‫شیوعی‌و حیزبە عەرەبییەكان)ەوە‬ ‫داگیركراون‪.‬‬

‫سه‌رۆکی ئه‌نجومه‌نی پارێزگاکه‌‪ :‬مه‌ترسی جه‌نگی تایفی لێده‌کرێت‬

‫ل ‌ه که‌رکوک‪ ،‬دوو ملیۆن دۆنم زەویی؛ كێشەی نەتەوەكان لە تەقینەوە نزیكدەكاتەوە‬ ‫بەدواداچوونی‪ :‬ئارام جەمال‬

‫زەوی��ی توركمانەكانن‌و دەكەونە‬ ‫ناوچەكانی بەشیرو تازەو تسعین‪،‬‬ ‫بەاڵم تائێستا بە دەست جوتیارە‬ ‫عەرەبەكانەوەن‪.‬‬ ‫ل��ە م��اوەك��ان��ی راب�����ردوودا‪،‬‬ ‫چەندینجار شەڕ لەنێوان نەتەوەی‬ ‫توركمان‌و عەرەبدا دروستبووە‌و‬ ‫له‌ئاکامدا كوژراوی لێكەوتووەتەوە‪،‬‬ ‫ئێستاش مەترسیی زیاتر هەیە بۆ‬ ‫روودانی توند‌وتیژیی زیاتر‪.‬‬ ‫ن��ەج��ات ح��وس��ێ��ن‪ ،‬وت��ی‪:‬‬ ‫«دانبەخۆداگرتن سنووری هەیەو‬ ‫ئێستا جوتیاران‌و هاواڵتییانی‬ ‫ت��ورك��م��ان زۆر ت���وڕەن‪ ،‬ئەگەر‬ ‫پەلە لە گەڕانەوەی زەوییەكانیان‬ ‫نەكرێت»‪.‬‬

‫‪........................................................‬‬

‫«دانبەخۆداگرتن سنووری‬ ‫هەیە‌و زۆر تووڕەین»‪ ،‬بەرپرسێكی‬ ‫بااڵی توركمان لە وەاڵمی بڕیارێكی‬ ‫حكومەتی عێراقدا‪ ،‬كە ئاماژەیە‬ ‫بۆ درێژكردنەوەی ماوه‌ی موڵكە‬ ‫«زەوتكراوەكان»‪ ،‬وایوت‪ .‬ترسی‬ ‫ئه‌وه‌شی هه‌ی ‌ه یه‌کالیی نه‌کردنه‌وه‌ی‬ ‫ئ���ه‌و ک��ێ��ش��ان �ه‌‪ ،‬ت��ەق��ی��ن��ەوەی‬ ‫نەتەوەكانی لێبكه‌وێته‌وه‌‪.‬‬ ‫درێژەدان بە «زەوتكردن»‬ ‫حكومەتی عێراق‪ ،‬لە نوێترین‬ ‫بڕیاردا‪ ،‬وەزارەت��ەك��ان سەرپشك‬ ‫دەكات لە هەر موڵكێكی سنووری‬ ‫كەركوك‪ ،‬وەبەرهێن بكەن‪ ،‬ئەو‬ ‫بڕیارەش بەرپرسانی پارێزگای‬ ‫كەركوك بە تایبەت توركمان‌و‬ ‫ك��ورد نیگەران دەك��ات‪ ،‬چونكە‬ ‫پێشتر بەپێی ب��ڕی��ارێ��ك؛ ئەو‬ ‫زەوییانەی كێشەی موڵكداریەتییان‬ ‫هەیە نابێت كاری وەبەرهێنانی لێ‌‬ ‫ئەنجام بدرێت‪.‬‬ ‫ك�����ورد‌و ت���ورك���م���ان‪ ،‬ئ��ەو‬ ‫ب��ڕی��ارەی حكومەتی ب��ەغ��دا‪ ،‬بە (‪)%5‬ی زەوییە كێشەلەسەرەكان‬ ‫كۆسپێكی دیكە لەبەردەم زەوییە‬ ‫ك��ێ��ش��ەل��ەس��ەرەك��ان��ی ك��ەرك��وك دی��اری��ك��راوی خ��ۆی��ان��ەوە‪ ،‬الیەنە‬ ‫دادەن��ێ �ن‌و رەتیدەكەنەوە رێگە ت��ورك��م��ان��ی��ی��ەك��ان گ��وێ��ی��ان بە‬ ‫بە هەر كۆمپانیایەكی وەبەرهێن داواك��اری��ی��ەك��ەم ن��ەدا‪ ،‬ئێستاش‬ ‫بدەن كە وەبەرهێنان لەو زه‌وییانه‌ عەرەبەكان بەردەوامن لە تەعریبی‬ ‫ناوچە توركمانییەكان‌و بە یاساش‬ ‫ئەنجام بدەن‪.‬‬ ‫ن������ەج������ات ح���وس���ێ���ن‪ ،‬ئامادەنین چۆڵی بكەن»‪.‬‬ ‫ب��ەپ��ێ��ی زان��ی��اری��ی��ەك��ان��ی‬ ‫سەركردەیەكی توركمانەو ئەندامی‬ ‫ئەنجومەنی پارێزگای كەركوكە‪« ،‬رۆژن��ام��ە»‪ ،‬تائێستا (‪)%5‬ی‬ ‫بۆ «رۆژنامە» وتی‪« :‬بە هێزو زەوییە كێشەلەسەرەكان بۆ خاوەنە‬ ‫الیەنە توركمانییەكانم راگەیاند؛ با رەسەنەكانیان یەكالییكراوەتەوە‌و‬ ‫دۆستایەتیی براكوردەكان بكەین‌و زیاتر لە دوو ملیۆن دۆنم زەویی‬ ‫نەچینە ب���ەرەی ع��ەرەب��ەوە بۆ كێشەی موڵكدارییان هەیە‪.‬‬ ‫بڕیارێكی حكومەتی عێراقی‪،‬‬ ‫دژایەتی كورد‪ ،‬ئەوكات دەمانتوانی‬ ‫ب���ە پ��ش��ت��ی��وان��ی��ی ك���وردەك���ان ئ��ەو كێشەیەی قوڵتركردەوە‪،‬‬ ‫زەوییەكانی توركمان بگەڕێنینەوە‪ ،‬چونكە حكومەت وەزارەتەكانی‬ ‫ب���ەاڵم ب��ەه��ۆی ب��ەرژەوەن��دی��ی سەرپشك كردووە بۆ هەڵبژاردنی‬

‫ ‬ ‫بۆ خاوەنە رەسەنەكانیان یەكالییكراوەتەوە‬ ‫هەر پارچەزەوییەك‪ ،‬كە بیانەوێت‬ ‫وەبەرهێنانی تیادا ئەنجام بدەن‪.‬‬ ‫رێ��ب��وار تاڵەبانی‪ ،‬جێگری‬ ‫سەرۆكی ئەنجومەنی پارێزگای‬ ‫ك���ەرك���وك‪ ،‬وت���ی‪« :‬ناهێڵین‬ ‫ئ��ەو ب��ڕی��ارە جێبەجێبكرێت»‪.‬‬ ‫بەرپرسانی شارەكە رەخنە لە‬ ‫حكومەت دەگرن‪ ،‬كە نەیانتوانیوە‬ ‫موڵكدارێتی ئەو زەوییانە یەكالیی‬ ‫بكەنەوە‪.‬‬ ‫زۆری��ن��ەی ئ��ەو دوو ملیۆن‬ ‫دۆنم زەوییە‪ ،‬زەویی كشتوكاڵین‌و‬ ‫نەتەوەكانی كورد‌و توركمان ئاماژە‬ ‫بەوە دەدەن‪ :‬بەدرێژایی دەسەاڵتی‬ ‫رژێمی بەعس‪ ،‬بە بەرنامە بەسەر‬ ‫عەرەبەكاندا دابەشكراوە‪.‬‬

‫رێ��ب��وار ت��اڵ��ەب��ان��ی‪ ،‬وت��ی‪:‬‬ ‫«ح��ك��وم��ەت��ی ع��ێ��راق ل��ەب��ری‬ ‫ئ��ەوەی بڕیاری یەكالییكەرەوەی‬ ‫دەرب���ك���ردای���ە‪ ،‬ب��ۆ مه‌به‌ستی‬ ‫گ���ەڕان���ەوەی ئ��ەو زەوی��ی��ان��ە بۆ‬ ‫خ��اوەن��ە رەسەنەكانیان‪ ،‬بەاڵم‬ ‫بەم بڕیارە جارێكی تر درێژە بە‬ ‫زەوت��ك��ردن��ی مافی هاواڵتییانی‬ ‫غەدرلێكراو دەدات‌‪ ،‬ه�ه‌ر بۆیه‌‬ ‫ئێمە وەك ئەنجومەنی پارێزگای‬ ‫كەركوك‪ ،‬بڕیارەكە قبوڵناكەین‌و‬ ‫رێگە لە جێبەجێكردنی دەگرین»‪.‬‬ ‫ت����اڵ����ەب����ان����ی‪ ،‬وت�����ی‪:‬‬ ‫«دەب�����وو ح��ك��وم��ەت خ��اوەن��ە‬ ‫رەسەنەكانیانی سەرپشكبكردایە‪،‬‬ ‫ك��ە ئ���ەوان رازی دەب��ن بیدەنە‬

‫پ���ڕۆژەی وەزارەت���ەك���ان‪ ،‬یاخود‬ ‫لەبەرامبەر قەرەبووكردنەوە بە‬ ‫پارە‪ ،‬لە خاوەنە رەسەنەكانەوە‬ ‫بیگوازنەوە بۆ وەزارەتەكان‪ ،‬بەاڵم‬ ‫بەمشێوەیەی ئێستا پێشێلكردنی‬ ‫مافی خاوەندارێتیی راستەقینەی‬ ‫زەوییەكانە»‪.‬‬ ‫ترسی تەقینەوەی نەتەوەكان‬ ‫ی��ەك�لای��ی��ن��ەك��ردن��ەوەی ئەو‬ ‫زەوییانە‪ ،‬ئێستا بە گەورەترین‬ ‫ت ل��ەب��ەردەم‬ ‫ك��ۆس��پ دادەن���رێ��� ‌‬ ‫ئیدارەی شارەكەو لەدوای هەشت‬ ‫س��اڵ لە رووخ��ان��ی ئ��ەو رژێمە‪،‬‬ ‫هێشتا دۆسیەی موڵكایەتیی ئەو‬ ‫زەوییانە بۆ خاوەنە رەسەنەكانیان‬

‫فۆتۆ‪ :‬رۆژنامه‌‬

‫یەكالیی نەبووەتەوە‪ ،‬مەترسی‬ ‫ئ������ەوەش دەك����رێ����ت ب��ەه��ۆی‬ ‫ش��ەڕی‬ ‫یەكالیینەكردنەوەیان‬ ‫تایفیی دروست بێت‪.‬‬ ‫ح��ەس��ەن ت���ۆران‪ ،‬سەرۆكی‬ ‫ئەنجومەنی پارێزگای كەركوك‪،‬‬ ‫وت����ی‪« :‬زۆرج������ار مەترسیی‬ ‫جەنگی تایفی لێدەكرێت‌و ئەو‬ ‫دەزگایەشی كە حكومەتی عێراق‬ ‫بە ناوی (دەستەی چارەسەری‬ ‫كێشە موڵكایەتییەكان) دایناوە‪،‬‬ ‫زۆر س��س��ت��ەو ب��ەه��ۆی ب��ڕی��ارو‬ ‫راس��پ��اردەك��ان��ی ح��ك��وم��ەت��ەوە‬ ‫دەستبەستراوە»‪.‬‬ ‫«ت���ۆران»‪ ،‬وتیشی‪)150(:‬‬ ‫ه����ەزار دۆن����م ل���ەو زەوی��ی��ان��ە‬

‫جوتیاران بێبەشده‌کرێن‬ ‫لە هەشت ساڵی راب��ردوودا‪،‬‬ ‫خ���اوەن���ە رەس��ەن��ەك��ان��ی ئ��ەو‬ ‫زەوی��ی��ان��ە‪ ،‬ب��ە تایبەت زەوییە‬ ‫كشتوكاڵییەكان‪ ،‬نەیانتوانیوە لە‬ ‫سلفەی كشتوكاڵیی‌و دەستگیرۆیی‬ ‫حكومەت سوودمەندبن‪.‬‬ ‫مەهدی موبارەك‪ ،‬بەڕێوەبەری‬ ‫فەرمانگەی كشتوكاڵی كەركوك‬ ‫وتی‪« :‬هەرچەندە بەشێكی كەمی‬ ‫زەوییەكان نەبێت‪ ،‬زۆرینەیان بە‬ ‫دەست خاوەنەكانیانەوەن‪ ،‬بەاڵم‬ ‫تائێستا ئیمتیازاتەكانی وەزارەتی‬ ‫كشتوكاڵ نەیگرتوونەتەوەو ئێستا‬ ‫لە هەوڵی ئەوەداین بە شێوەیەكی‬ ‫كاتیی‌و تا كاتی یەكالییكردنەوەی‬ ‫دۆسیەكان‪ ،‬جوتیارانی رەسەن‬ ‫سوودمەندبن»‪.‬‬ ‫دوای ئەو گۆڕانكارییەی لە‬ ‫ئ��ی��دارەو ئەنجومەنی پارێزگادا‬ ‫رووی���دا‪ ،‬بڕیارە لە ئایندەیەكی‬ ‫ن����ادی����اردا‪ ،‬وەف��دێ��ك��ی ب��ااڵی‬ ‫ئیدارەو ئەنجومەنه‌که‌‪ ،‬سەردانی‬ ‫ب��ەغ��دا ب��ك��ەن‌و ب��ە مەبەستی‬ ‫ی��ەك�لای��ی��ك��ردن��ەوەی زەوی��ی��ە‬ ‫كێشەلەسەرەكان‪ ،‬لەگەڵ الیەنە‬ ‫پەیوەندیدارەكاندا كۆببنەوە‪.‬‬

‫كورد؛ پێنج ئه‌ندامی هه‌یه‌و هەوڵدەدات سەرۆكایەتی لیژنەكەش وەربگرێت‬

‫له‌سه‌ر داوای فراکسیۆنی گۆڕان؛ لیژنه‌ی ماده‌ی (‪ )140‬پێکهێنرا‬

‫بەدواداچوونی‪ :‬هاوڕێ‌ عەبدوڵاڵ‬

‫‪.........................................................‬‬

‫كورد؛ داوا دەكات سەرۆكایەتی‬ ‫ئ��ەو لیژنەیەی پێبدرێت كە بۆ‬ ‫چ��اودێ��ری��ك��ردن��ی هەنگاوەكانی‬ ‫جێبەجێكردنی م���ادەی (‪)140‬‬ ‫ل��ەالی��ەن ئەنجومەنی نوێنەرانی‬ ‫ع��ێ��راق��ەوە پێكهێنراوە‌و بەپێی‬ ‫زانیارییەكانیش كورد (‪ )5‬ئەندامی‬ ‫بەردەكەوێت‪.‬‬ ‫(‪،)2011/5/12‬‬ ‫رۆژی‬ ‫ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق‪،‬‬ ‫بە زۆری��ن��ەی دەن��گ‪ ،‬پێكهێنانی‬ ‫لیژنەیەكی پەرلەمانیی تایبەت بە‬ ‫مادەی (‪)140‬ی پەسەند كرد‪ ،‬كە‬ ‫ئەركی لیژنە نوێیەكە چاودێریكردن‌و‬ ‫بەدواداچوون دەبێت بۆ كارەكانی‬ ‫لیژنەی بااڵی جێبەجێكردنی مادەی‬ ‫(‪.)140‬‬ ‫پێكهێنانی لیژنە نوێیەكە‪ ،‬لە‬ ‫كاتێكدایە‪ ،‬كە فراكسیۆنی گۆڕا ‌ن لە‬ ‫(‪)4/16‬دا‪ ،‬نووسراوێكی ئاراستەی‬ ‫سەرۆكایەتیی ئەنجومەنی نوێنەرانی‬ ‫عێراق ك��ردووەو داوای پێكهێنانی‬ ‫لیژنە تایبەتەكەی كردووە‪.‬‬ ‫لەتیف مستەفا‪ ،‬ئەندامی‬ ‫ئەنجومەنی ن��وێ��ن��ەران��ی عێراق‬ ‫ل��ەف��راك��س��ی��ۆن��ی گ������ۆڕان‪ ،‬بە‬ ‫«رۆژنامە»ی راگەیاند‪« :‬دەبوو‬

‫به‌رپرسانی ئیداره‌ی که‌رکوک؛ له‌لیژنه‌‌که‌دا نین فۆتۆ‪ :‬ده‌ی الیف‬

‫لەمانگی شوباتدا‪ ،‬لیژنە كاتییەكەی‬ ‫ت��ای��ب��ەت ب���ە م�����ادەی (‪)140‬‬ ‫پێكبهێنرایە‪ ،‬ئێمە لە فراكسیۆنی‬ ‫گۆڕان‪ ،‬چەندینجار داوای پێكهێنانی‬ ‫لیژنەكەمان ك���ردووە‪ ،‬ب��ەاڵم ئەو‬ ‫مەسەلەیە پشتگوێخراوە»‪.‬‬ ‫لیژنە تایبەتەكەی ئەنجومەنی‬ ‫ن��وێ��ن��ەران��ی ع��ێ��راق‪ ،‬ل��ە (‪)20‬‬ ‫پەرلەمانتاری ناوچەجێناكۆكەكان‬ ‫پ��ێ��ك��دێ��ت‪ ،‬ب����ەاڵم ت��ەن��ی��ا (‪)5‬‬ ‫كوردی تیایە‪ )4( ،‬پەرلەمانتاری‬ ‫فراكسیۆنی هاوپەیمانیی‌و (‪)1‬‬ ‫پەرلەمانتاری فراكسیۆنی گۆڕان‪.‬‬ ‫موحسن سەعدون‪ ،‬ئەندامی‬ ‫لیژنە نوێیەكە‪ ،‬ئەوە دەخاتەڕوو‪:‬‬ ‫کاری لیژنەكەیان‪ ،‬چاودێریكردنی‬ ‫كارەكانی لیژنە حكومییەكەی‬ ‫تایبەت بە مادەی (‪ )140‬دەبێت‌و‬ ‫پێشیوایە‪ ،‬لیژنەكەیان ئەنجامی‬ ‫دەبێت‌و ب��ەدەردی لیژنەكانی تر‬ ‫ناچێت‪.‬‬ ‫س��ەب��ارەت بە سەرۆكایەتیی‬ ‫ل��ی��ژن��ە ن��وێ��ی��ەك��ە‪ ،‬م��وح��س��ن‬ ‫س���ەع���دون‪ ،‬ب��ە «رۆژن���ام���ە»ی‬ ‫راگەیاند‪« :‬پێمانباشە سەرۆكی‬ ‫لیژنەكە بدرێتە كورد‪ ،‬چونكە بە‬ ‫جێبەجێكردنی م��ادەی (‪،)140‬‬ ‫بەشێكی زۆر لە كێشەكانی نێوان‬ ‫هەرێم‌و بەغدا چارەسەر دەكرێن»‪.‬‬ ‫هەرچەندە بڕیاری پێكهێنانی‬

‫دراوە‪ ،‬ب��ەاڵم تائێستا لیژنەكە‬ ‫دەستبەكار ن��ەب��ووەو س��ەرۆك‌و‬ ‫ئەندامانی دیاری نەكراون‪ ،‬هاوكات‬ ‫ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق لە‬ ‫(‪ )6/12 - 5/12‬ل��ە پ��ش��وودا‬ ‫دەبێت‪ .‬بەپێی چەند زانیارییەك‪،‬‬ ‫فراكسیۆنی هاوپەیمانی كوردستانیی‬ ‫لەئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق‪ ،‬كاری‬ ‫بۆ ئەوە كردووە كە لەلیژنەكەدا هیچ‬ ‫پەرلەمانتارێكی «گ��ۆڕان»ی تێدا‬ ‫نەبێت‪ ،‬ب��ەاڵم هەوڵەكە س��ەری‬ ‫نەگرتووە‪.‬‬ ‫سەبارەت بەكارەكانی لیژنەكە‪،‬‬ ‫ل��ەت��ی��ف م��س��ت��ەف��ا‪ ،‬رای��گ��ەی��ان��د‪:‬‬ ‫«پێویستە لیژنە بااڵكە سەردانی‬ ‫هەموو نووسینگەكانی مادەی (‪)140‬‬ ‫بكات‌و بزانێت چی ك���راوەو چی‬ ‫نەكراوەو لەكێشەكان بكۆڵێتەوە‌و‬ ‫كۆسپەكان ئاشكرا بكات»‪.‬‬ ‫وتیشی‪« :‬ئ��ەو لیژنانەی كە‬ ‫ل���ەراب���ردوودا ب��ۆ م���ادەی (‪)140‬‬ ‫پێكهێنراون‪ ،‬هیچیان نەكردووەو‬ ‫رۆڵیان نەبووە‪ ،‬چارەنووسی ئەم‬ ‫لیژنەیەش ب��ەن��دە ب��ە كارەكانی‬ ‫لیژنەكەوە‪ ،‬كە تاچەند لە كارەكانیدا‬ ‫جدیی دەبێت»‪.‬‬ ‫س��ەردار عەبدوڵاڵ‪ ،‬كە وەكو‬ ‫نوێنەری فراكسیۆنی «گ��ۆڕان»‬ ‫لەو لیژنەیەدا ئه‌ندامه‌‪ ،‬پێكهێنانی‬ ‫لیژنەكە بەهەنگاوێكی گرنگ‬

‫وەسفدەكات‌و ئاماژە بەوە دەكات‬ ‫فراكسیۆنەكەیان‪ ،‬هەموو هەوڵێك‬ ‫دەدات بۆ جێبەجێكردنی مادەی‬ ‫(‪.)140‬‬ ‫س���ەردار وت��ی‪« :‬دواكەوتنی‬ ‫جێبەجێكردنی م���ادەی (‪،)140‬‬ ‫بە زیانی كورد دەشكێتەوەو هیچ‬ ‫سازشێك لەسەر ئەو مەسەلەیە‬

‫دەبوو لەمانگی‬ ‫شوباتدا‪ ،‬لیژنە‬ ‫كاتییەكەی تایبەت‬ ‫بە مادەی (‪)140‬‬ ‫پێكبهێنرایە‬ ‫ن��اك��ەی�ن‌و دەب��ێ��ت چارەسەرێكی‬ ‫ع��ادی�لان��ەی ب��ۆ ب���دۆزرێ���ت���ەوە‪،‬‬ ‫ك��ە ب���ەرژەوەن���دی���ی���ە ب��ااڵك��ان��ی‬ ‫میللەتەكەمانی تێدا بێتەدی»‪.‬‬ ‫مادەی (‪ ،)140‬كە لەكارنامەی‬ ‫سێ كابینەی حكومەتی عێراقدا‬ ‫ئاماژەی پێكراوە‌و هەرچەندە دەبوو‬ ‫لەكۆتایی ساڵی (‪)2007‬دا جێبەجێ‬

‫بكرایە‪ ،‬ب��ەاڵم لە دوو كابینەی‬ ‫راب������ردوودا‪ ،‬جێبەجێنەكراوەو‬ ‫تائێستا قۆناغی یەكەمی كارەكانی‬ ‫تەواونەكردووە‪ ،‬لە كابینە نوێیەكەی‬ ‫نوری مالیكیشدا‪ ،‬بەالوازیی باسی‬ ‫ل��ێ��ك��راوە‌و ل��ە خ��ول��ی راب����ردووی‬ ‫ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراقدا‌و لە‬ ‫كۆتایی ساڵی (‪)2009‬دا‪ ،‬لیژنەیەكی‬ ‫پەرلەمانی تایبەت بە مادەی (‪)140‬‬ ‫پێكهێنرا‪ ،‬ب��ەاڵم ك��اری لیژنەكە‬ ‫بێئەنجام بوو‪.‬‬ ‫دانا عەسكەر‪ ،‬رۆژنامەنووس‪،‬‬ ‫پێیوایە‪ :‬پێكهێنانی لیژنە‪ ،‬هیچ‬ ‫كاریگەرییەكی نابێت ب��ۆ زوو‬ ‫جێبەجێكردنی م���ادەی (‪،)140‬‬ ‫بەڵكو تەنیا درێژكردنەوەی كاتە‪،‬‬ ‫له‌به‌رئه‌وه‌ی هیچ ئیرادەیەك نییە بۆ‬ ‫جێبەجێكردنی مادەكە‪.‬‬ ‫وتیشی‪« :‬پێویستە نوێنەرانی‬ ‫كورد لە بەغدا‪ ،‬بەجدیی هەڵوێست‬ ‫وەرب���گ���رن ل��ەس��ەر دواك��ەوت��ن��ی‬ ‫ج��ێ��ب��ەج��ێ��ك��ردن��ی ئ����ەو م���ادە‬ ‫دەستوورییە»‪.‬‬ ‫ه�����ەروەك‪ ،‬راب����ەر رەش��ی��د‪،‬‬ ‫رۆژنامەنووس لە كەركوك‪ ،‬وتی‪:‬‬ ‫«ئ��ەو لیژنەیە‪ ،‬هیچ ئەنجامێكی‬ ‫نابێت‌و لەم قۆناغەدا كورد هیچی‬ ‫نەكردووە بۆ جێبەجێكردنی ئەو‬ ‫مادەیە‌و هەمان هەڵەكانی رابردوو‬ ‫دووبارە دەكاتەوە»‪.‬‬

‫‪hewal.rozhnama@gmail.com‬‬

‫ذمارة (‪ )635‬سيَشةممة ‪2011/5/24‬‬

‫‪www.rozhnama.net‬‬

‫«لەبەخشینەكەی سەرۆكی هەرێم‪ ،‬خەڵكی خراپتر ل ‌ه من ئازاد کراوه‌و ئێمه‌ی نەگرتووەتەوە»‪.‬‬

‫چۆنێتیی تێكەڵبوون بە باندەكانی تلیاكەوە‬

‫«ئەوانەی تلیاكەكەیان پێدام؛ بە ئازادیی دەسووڕێنەوە»‬

‫ستۆری‪ :‬فه‌رمان چۆمانی‬

‫بەو داوە‪.‬‬ ‫ئ��ەو‪ ،‬وت��ی‪« :‬ئەوكاتەی كە‬ ‫دەستگیركرام‪ ،‬تەنیا وەك الیەنگر‬ ‫لەگەڵیان مابوومەوەو جارجارە‬ ‫س��ەردان��ی بارەگاكەیانم دەك��رد‪،‬‬ ‫رەنگە ئەوەیان لێ گەورە كردبم»‪.‬‬ ‫ناوبراو‪ ،‬خاوەنی دوو كچە بە‬ ‫ناوەكانی (گەردوون‌و هێڤین)‪ ،‬كە‬ ‫(‪ )8‬س��اڵ‌و (‪ )10‬ساڵن‪ ،‬ئێستا‬ ‫خ��ەڵ�ك‌و ب��راك��ان��ی بژێوییان بۆ‬ ‫پەیدادەكەن‪.‬‬

‫‪.............................................................‬‬

‫مەعەسكەر‬ ‫زیندانییەكی‬ ‫سەالم لە سلێمانی‪ ،‬تۆمەتبار بە‬ ‫مامەڵەكردن بەتلیاكەوە‪ ،‬نهێنیی‬ ‫سەیر دەگێڕێتەوە لە چۆنێتیی‬ ‫تێكەڵبوونی بەباندێكی تلیاكەوە‌و‬ ‫وەك خ��ۆی دەیگێڕێتەوە‪ ،‬وەك‬ ‫ب��ان��دی «س��ی��خ��وڕ»ی‪ ،‬تووشی‬ ‫مامەڵەی تلیاكی دەكەن‪.‬‬ ‫تێكەڵبوون بە باندەكە‬ ‫ساڵی (‪ ،)2003‬بــــــــۆ (م‪.‬‬ ‫ع)ی تەمەن (‪ )33‬ساڵ‪ ،‬ساڵێكی‬ ‫پڕنەهامەتیی بوو‪ ،‬بەهۆی ئەوەی‬ ‫تێكەڵ بە باندێكی تلیاك دەبێت‌و‬ ‫لەئەنجامدا‪ )20( ،‬ساڵ زیندانیی‬ ‫بەسەردا دەسەپێنرێت‪.‬‬ ‫ناوبراو‪ ،‬كە ئێستا ماوەی (‪)8‬‬ ‫ساڵ‌و دوو مانگە لە مەعەسكەر‬ ‫سەالمی سلێمانی زیندانییە‪ ،‬دوای‬ ‫ئ��ەوەی بۆ م��اوەی هەفتەیەك بە‬ ‫مۆڵەت دەگەڕێتەوە سەنگەسەر‪،‬‬ ‫نهێنیی توشبوونی بەتلیاكەوە‬ ‫دەگ��ێ��ڕێ��ت��ەوە‪ .‬ئ���ەو‪ ،‬دەڵ��ێ��ت‪:‬‬ ‫(م‪ .‬ع)‬ ‫ ‬ ‫«ناهەقییان ب��ەرام��ب��ەر ك��ردم‪ ،‬دوای ‪ 8‬ساڵ ل ‌ه زیندان‪ ،‬بۆ هه‌فته‌یه‌ک گه‌ڕایه‌و‌ه ناو خێزانه‌که‌ی‬ ‫لەبەرئەوەی ئ��ەوان��ەی تووشیان‬ ‫كردم‪ ،‬بە ئازادیی دەسووڕێنەوە»‪ .‬لەسەنگەسەر‪ ،‬دەردەدڵی خۆی بۆ چۆنەو زۆر بەسادەیی تێگەیشتم‪ ،‬لەهەولێر‪ ،‬چەندینجار تلیاكمان بە رۆژ‪ ،‬ئەو دوو كەسە تلیاكەكەی بۆ داواك����ەی����دا‪( ،‬م)‪ ،‬دەڵ��ێ��ت‪:‬‬ ‫ئازادیی كڕیوەو بۆ نەخۆشخانەیەكی دەهێننەوە‌و پێیدەڵێن‪ ،‬نامانەوێت‌و ئیفادەكەیان گۆڕیوەو ئەو تلیاكەیان‬ ‫بەهۆی نەزانییەوە‪ ،‬تووشبووم»‪.‬‬ ‫سەرەتای چیرۆكی توشبوونی دەگێڕێتەوە‪.‬‬ ‫دوای سێ رۆژ لەو رووداوە‪ ،‬ئیماراتی دەبەین‪ ،‬تا ئەو كەسانەی هەر ئەوكاتیش دەستگیری دەكەن‪ .‬ك����ردووە ب��ە م��اڵ��ی ئ���ەو‪ .‬وت��ی‪:‬‬ ‫ن��اوب��راو‪ ،‬دەڵ��ێ��ت‪« :‬رۆژان���ە‬ ‫(م)‪ ،‬بە سەردانێكی دۆستانە‬ ‫(م)‪ ،‬گومانی هەیە كە بە «ئ��ەوان��ە نەگیران‌و ب��ەئ��ارەزووی‬ ‫بۆ ماڵە دۆستێكی لەچوارقوڕنە تەنیا (‪ )15‬دی��ن��اری سویسریم كەسێكی تر لەسەنگەسەر‪ ،‬بەناوی كە نەشتەرگەرییان بۆ دەكرێت‪،‬‬ ‫ب��ەرن��ام��ە ئ��ەو ك���ارەی لەگەڵدا خۆیان دەسووڕێنەوە‪ ،‬لەبەرئەوەی‬ ‫دەستپێدەكات‪ ،‬بەاڵم ئەو سەردانە‪ ،‬دەستدەكەوت‪ ،‬دەبوایە بژێویی (ه��ـ) دێتە دووكانەكەی‌و داوای بەو تلیاكە بێهۆش بكرێن»‪.‬‬ ‫ئەو دوو كەسە‪ ،‬بــــــــــــە ك��راب��ێ�ت‌و تووشكرابێت‌و وت��ی‪ :‬كەسێك لەپشتیان بوو»‪.‬‬ ‫بۆ ئەو دەبێتە نەگبەتی‌و بووه‌ ژیانم‌و كرێی ئاو ‌و كارەباو خانوو لێدەكات‪ ،‬ك��اری لەگەڵدا بكات‌و‬ ‫(م)یان وتووە‪ :‬دەفتەرێك دۆالرت «رەنگە تلیاكیش نەبووبێت»‪.‬‬ ‫ی��ەك��ەم رۆژی توشبوونی بەو ‌و دووكانم لێبدایەو خەریكبوو لەبەر تلیاكی بۆ پەیدا بكات‪.‬‬ ‫«الیەنگری بزووتنەوەی‬ ‫ناوبراو‪ ،‬دەڵێت‪« :‬ئەو كەسانە‪،‬‬ ‫(م)‪ ،‬وت��ی‪« :‬باسی تلیاكی بۆ دەخەوێنین‪ ،‬بەب ‌ێ ئەوەی (م)‬ ‫گرفتەی هەشت ساڵە پێوەی هەژاریی‪ ،‬مێشكم لەدەست بدەم»‪.‬‬ ‫ئیسالمیی بووە»‬ ‫بە بەرنامە وایان لێكردم‪ ،‬حكومەت‬ ‫(ی)‪ ،‬هەژاریی‌و نەخوێندەواریی لەگەڵ كردم‌و وازی لێنەهێنام»‪ ،‬داوای هیچ بكات‪.‬‬ ‫دەناڵێنێت‪.‬‬ ‫ئ��ەو هاواڵتییە‪ ،‬وەك خۆی‬ ‫پشتگیرییان لێدەكات‪ ،‬الی دادوەر‬ ‫(م)‪ ،‬دوای ئەوەی دەچێت بۆ (م) بەدەرفەت دەزانێت‌و داوای دواتر (هـ) كەسێكی تر بەناوی (ا)‬ ‫راستیی تووشبوونم بەو كەسانەوە دەیگێڕێتەوە‪ :‬ل��ەن��ەوەدەك��ان��دا‪،‬‬ ‫محەمەد‪ ،‬دەستگیر دەكرێت‬ ‫ماڵی ناسیاوەكەی بەناوی (ی)‪ ،‬ل��ێ��دەك��ات‪ ،‬هەندێك تلیاكی بۆ لەگەڵ خۆی دەهێنێتە دووكانەكەی‬ ‫(م‪ .‬ع)‪ ،‬دەچ��ێ��ت��ە الی وت‪ ،‬بەاڵم ئەوان زۆریان لێدام‌و بە ئەندامی بزووتنەوەی ئیسالمیی‬ ‫لەبارەی گوزەرانییەوە پرسیاری بفرۆشێت‪ .‬ئەو‪ ،‬بە وتەی خۆی‪( ،‬م)‪ .‬ناوبراو‪ ،‬وتی‪« :‬ئەو كەسە‪،‬‬ ‫لێدەكرێت‪ ،‬ئەویش بەهۆی ئەوەی بەهۆی ئ���ەوەی «نەخوێندەوار ئەفسەری ئاسایش ب��وو‪ ،‬بەاڵم دۆستەكەی لەچوارقوڕنە‪ ،‬بە ناوی تەلەفۆنێک بۆ ماوەی (‪ )20‬ساڵ ب���ووە‌و ل��ەك��ات��ی ك��وژران��ی مەال‬ ‫عەبدوڵاڵی قەسرێدا‪ ،‬دژی ئەو‬ ‫(ی)‌و لەوێ هەندێك تلیاك بۆ (هـ)‌و حوكمدرام»‪.‬‬ ‫گوزەرانی زۆر خراپ بووە‌و تەنیا ب��ووم‌و هیچ زانیارییەكم لەسەر ئەوكات نەمدەزانی»‪.‬‬ ‫ل��ەك��ات��ی ت��ەم��ی��زك��ردن��ەوەی كەسانە قسەی كردووە كە جنێویان‬ ‫ناوبراو‪ ،‬وتی‪(« :‬هـ‪ ،‬ا)‪ ،‬وتیان (ی) دەهێنێت‪ ،‬بەاڵم دوای سێ‌‬ ‫دووكانێكی لەنگەفرۆشی هەبووە تلیاك نەبوو‪ ،‬ئێستاش نازانم تلیاك‬

‫«ئەگەر تلیاكفرۆشم‪،‬‬ ‫با لەسێدارەم بدەن»‬ ‫ژیانی ن��او زیندان بۆ (م)‪،‬‬ ‫هەر رۆژەو مردنێكە‪ ،‬لەو ماوەیەی‬ ‫ئ��ەو لەوێیە‪ ،‬دوو ك��ەس خۆیان‬ ‫سووتاندووە‌و شیرازەی خێزانی‬ ‫چەند كەسێكیشیان تێكچووە‌و‬ ‫جیابوونەتەوە‪.‬‬ ‫(م)‪ ،‬وتی‪« :‬زۆر هەوڵمداوە‬ ‫كێشەی خ��ۆم بگەیەنمە الیەنە‬ ‫پ��ەی��وەن��دی��دارەك��ان‪ ،‬ب��ەاڵم كەس‬ ‫بەدەممەوە نەهاتووە‪ ،‬داواك��ارم‬ ‫بەكێشەكەمدا بچنەوە‪ ،‬ئەگەر تلیاكم‬ ‫فرۆشتبێت‪ ،‬با لە سێدارەم بدەن‪،‬‬ ‫ئ��ەو كەسانەش لێپرسینەوەیان‬ ‫لەگەڵ بكرێت؛ كە خەڵكی هەژار‬ ‫تووشی كێشە دەك��ەن»‪ .‬ئاماژە‬ ‫بەوەش دەكات كە لەبەخشینەكەی‬ ‫س���ەرۆك���ی ه��ەرێ��م��دا‪ ،‬خەڵكی‬ ‫«خراپتر» ئ��ازادک��راون‌و ئەوانی‬ ‫نەگرتووەتەوە‪.‬‬ ‫ئەو‪ ،‬ئێستا ترسی هەیە كە‬ ‫شیرازەی خێزانەكەی تێكبچێت‌و‬ ‫وتی‪« :‬خەریك بوو لەگەڵ ژنەكەم‬ ‫جیاببمەوە‪ ،‬ب��ەاڵم بەهاوكاریی‬ ‫كەسوكاری ه���ەردووال‪ ،‬كێشەكە‬ ‫چارەسەر كرا»‪.‬‬ ‫تێبینی‪ :‬ئەوانەی ناویان‬ ‫بەپیت هاتووە‪ ،‬ناوەكانیان الی‬ ‫«رۆژنامە» پارێزراوە‪.‬‬

‫سێ پشت بە دیار «پینەدۆزیی»یەوە‬ ‫ستۆری‪ :‬هونەر كەریم‬

‫«تا هەژاریی مابێت‪ ،‬پینەدۆزیی هەر دەمێنێت»‬ ‫ب��اوك��ی م��ح��ەم��ەد‪ ،‬لەگەڵ‬ ‫باوكیدا بەردەوامیی بەو پیشەیە‬ ‫دەدات‌و س��اڵ��ەك��ان��ی ت���ەواوی‬ ‫تەمەنی‪ ،‬ب��ەو پیشەیە بژێویی‬ ‫ژیانی خێزانەكەی پەیدا دەكات‪،‬‬ ‫ئەویش پیشەكەی بۆ كوڕەكەی‪،‬‬ ‫«م��ح��ەم��ەد» بەجێدەهێڵێت‌و‬ ‫نزیكەی (‪ )20‬ساڵە محەمەد‬ ‫ئیشی «پینەدۆزیی» دەكات‪.‬‬

‫‪........................................................‬‬

‫م��ح��ەم��ەد‪ ،‬ه��ەس��ت دەك��ات‬ ‫كە ئاسوودەترین پیشەوەری‬ ‫گوزەرەكەیە‪ ،‬دەڵێت‪ :‬دڵخۆشترین‬ ‫پیشەوەرم‪ ،‬چونكە «پیشەكەم‪،‬‬ ‫لەباپیرانمەوە بۆم ماوەتەوە»‪،‬‬ ‫ب��ەاڵم دووكانەكەی ئ��ەو‪ ،‬تەنیا‬ ‫هەندێك ب��زم��ار‌و چەكوشێك‌و‬ ‫پارچەیەك ئاسن‌و چەند تاكە‬ ‫پێاڵوێكی تێدایە‪.‬‬ ‫درێژیی‌و پانیی ئەو شوێنەی‬ ‫محەمەد‪ ،‬ئیشی «پینەدۆزیی»‬ ‫لێدەكات‪ ،‬دوو مەتر تێپەڕ ناكات‌و‬ ‫بەزەحمەت جێگەی خۆی‌و ئەو‬ ‫پارچە ئاسنانەی لێدەبێتەوە‬ ‫ك��ە ك���اری «پ��ێ��ن��ەدۆزی��ی»ی��ان‬ ‫پ��ێ��دەك��ات‪ ،‬ب��ەاڵم ئ��ەو شوێنە‬ ‫نزیكەی (‪ )20‬ساڵە بژێویی ژیانی‬ ‫خێزانەكەی دابیندەكات‌و لەسێ‬ ‫پشتییەوە بۆی ماوەتەوە‪.‬‬ ‫محەمەد ك��ەری��م‪ ،‬ك��ە قژ‌و‬ ‫ریشی‪ ،‬م��اوەی چەند ساڵێكە‬ ‫بەدیار ئەو پیشەیەوە‪« ،‬ماش‌و‬ ‫برنج»ی بووە‪ ،‬خەریكە بەهۆی‬ ‫كەمبوونەوەی ژم��اره‌ی ئەوانەی‬ ‫س��ەردان��ی دەك���ەن‪ ،‬بەتەواویی‬ ‫پیشەكەی لەدەستبدات‪ ،‬بەاڵم‬ ‫هێشتا ناچار نەبووە دەستبەرداری‬ ‫بێت‪.‬‬ ‫پێشەی پینەدۆزیی‪ ،‬بەپێی‬ ‫وت���ەی پ��ی��ن��ەدۆزەك��ان‪ ،‬هێشتا‬ ‫وەكو پیشە ماوە‪ ،‬بەاڵم بەشێكی‬

‫ ‬ ‫ئه‌و پیشه‌یه‌ی هێشتا بژێویی ده‌یان خێزانی له‌سه‌ر‌ه‬ ‫زۆری ئەوانەی سااڵنێكە بژێویی‬ ‫ژیانیانی لەسەرە‪ ،‬دەستبەرداری‬ ‫پیشەكەیان بوون‪.‬‬ ‫م��ح��ەم��ەد‪ ،‬ك���ە دووك���ان���ە‬ ‫ب��چ��ك��ۆالن��ەك��ەی دەك��ەوێ��ت��ە‬ ‫الكۆاڵنێكی چەقی بازاڕی ناو شاری‬ ‫كەركوكەوە‪ ،‬وتی‪« :‬منداڵەكانم‬ ‫بەم پیشەیە گەورەكرد‪ ،‬ئێستاش‬ ‫ژیانی خۆم‌و هاوسەرەكەم هەر‬ ‫لەسەر ئەو پیشەیەیە»‪.‬‬ ‫مێژووی پینەدۆزیی‬ ‫س���ەرچ���اوە مێژووییەكان‬ ‫پێشەی پینەدۆزیی دەگەڕێننەوە‬

‫ب��ۆ س���ەرەت���ای پ��ەی��داب��وون��ی‬ ‫شارستانییەت‪ ،‬ك��ە لەپێستی‬ ‫ئ��اژەڵ پێاڵویان دروستدەكرد‪،‬‬ ‫ب��ەاڵم ئ��ەو پیشەیە بەشێوەی‬ ‫جیاوازتر بووە‌و وردە وردە لەگەڵ‬ ‫پێشكەوتنی شارستانییەت پەرەی‬ ‫پێدراوە‪.‬‬ ‫دوای زیاتر لە سەدەیەك‪،‬‬ ‫هێشتا ئ��ەو پیشەیە لەشاری‬ ‫كەركوكدا‪ ،‬بژێویی ژیانی دەیان‬ ‫خێزانی لەسەرە‌و وەك ئەوەی‬ ‫دەڵێن‪ :‬هێشتا پیشەیەك ماوە‬ ‫بەناوی پینەدۆزییەوە‪.‬‬ ‫م���ح���ەم���ەد‪ ،‬ك���ە ه����اوڕێ‬

‫فۆتۆ‪ :‬رۆژنامه‌‬

‫دووكاندارەكانی بە مامەحەمە‬ ‫بانگی دەكەن‪ ،‬پیشەی پینەدۆزیی‬ ‫لە باپیرییەوە بۆ ماوەتەوە‪ ،‬دوای‬ ‫ئ��ەوەی لە س��ەرەت��ای (‪)1991‬‬ ‫لەگوندەكانی «ن��اوش��وان»ەوە‪،‬‬ ‫ماڵی دەب��ات��ە ك��ەرك��وك‌و لەوێ‬ ‫دەست بەو پیشەیە دەكات‪.‬‬ ‫ئەو‪ ،‬وتی‪« :‬ئەوكات باپیرم‪،‬‬ ‫وەك باوكم ب��ۆی دەگێڕامەوە‪،‬‬ ‫زی��ات��ر خەریكی دروستكردنی‬ ‫پێاڵوی ئاسایی ب��وو لەپێستی‬ ‫ئاژەڵ‌و دواتر گوندنشینەكان لێیان‬ ‫دەكڕی‪ ،‬یان خۆی بۆ فرۆشتن‪،‬‬ ‫بۆی دەبردن»‪.‬‬

‫«تا هەژاریی مابێت‪،‬‬ ‫پینەدۆزیی هەر دەمێنێت»‬ ‫ل��ەگ��ەڵ باشبوونی ژیانی‬ ‫هاواڵتییاندا‪ ،‬بەبەراورد بە سااڵنی‬ ‫ن���ەوەدەك���ان‪ ،‬هێشتا خەڵك‬ ‫پێویستیان بە پێنەدۆز هەیە‬ ‫بۆ دوری��ن��ەوەی پیاڵوەكانیان‪،‬‬ ‫ئەگەرچی نرخی بەشێك لەو‬ ‫پیاڵوانە‪ ،‬لە (‪ )10‬هەزار دینار بۆ‬ ‫(‪ )12‬هەزار زیاتر نییە‪.‬‬ ‫م��ح��ەم��ەد‪ ،‬وت���ی‪« :‬هێشتا‬ ‫خەڵكی هەژار زۆر ماوە كە توانای‬ ‫كڕینی پێاڵوێكی (‪ )10‬هەزاریی‬ ‫نەبێت‪ ،‬ت��ا ه��ەژاری��ی هەبێت‪،‬‬ ‫پینەدۆزیش هەر دەمێنێت»‪.‬‬ ‫هێمن‪ ،‬كە دراوس ‌ێ دووكانی‬ ‫محەمەدە‪ ،‬دەڵ��ێ��ت‪« :‬خەڵكی‬ ‫واهەیە‪ ،‬پێاڵوەكانی هیچی بەسەر‬ ‫یەكەوە نەماوە‪ ،‬نە سەری ماوە‬ ‫نە بن‪ ،‬بەاڵم بە هەزار دینارێك‪،‬‬ ‫چاكی دەكاتەوە‌و لەوە رزگاری‬ ‫دەبێت كە بچێت (‪ )10‬هەزاری‬ ‫تری پێبدات‪( ،‬بەپێكەنینەوە)‪،‬‬ ‫بۆیە خوا رسقی محەمەد دەدات»‪.‬‬

‫محەمەد‪ ،‬بە وت��ەی خۆی‪،‬‬ ‫رۆژان���ە نزیكەی (‪ )25‬ه��ەزار‬ ‫دی��ن��اری دەستدەكەوێت‌و وەك‬ ‫خۆی دەڵێت‪ ،‬ئەویش تاڕادەیەك‬ ‫بژێویی ژیانی خۆی‌و خێزانەكەی‬ ‫پێ دابیندەكات‪ ،‬بەهۆی ئەوەی‬ ‫«كرێی خانوو‌و دووكان نادات»‪.‬‬ ‫سەربازەكان‪ ،‬بازاڕی‬ ‫محەمەدیان بوژاندووەتەوە‬ ‫جگە لە ئ���ارەزووی خۆی‪،‬‬ ‫ئەوانەی بەردەوامیی بەمانەوەی‬ ‫پیشەكەی م��ح��ەم��ەد دەدەن‪،‬‬ ‫زۆری��ن��ەی��ان س��ەرب��از‌و ئافرەت‌و‬ ‫كەسە بەتەمەنەكانن‪.‬‬ ‫ئ���ەوان���ەی رۆژان�����ە دەب��ن��ە‬ ‫ه��ۆی ب��ەردەوام��ی��دان بەپیشەی‬

‫«هێشتا خەڵكی‬ ‫هەژار زۆر ماوە‬ ‫كە توانای كڕینی‬ ‫پێاڵوێكی (‪ )10‬هەزاریی‬ ‫نەبێت‪ ،‬تا هەژاریی‬ ‫هەبێت‪ ،‬پینەدۆزیش‬ ‫هەر دەمێنێت»‬

‫«پ����ێ����ن����ەدۆزی����ی»‪ ،‬وەك‬ ‫پ��ی��ن��ەدۆزەك��ان باسی دەك��ەن‪،‬‬ ‫بەشێكی زۆری پۆلیس‌و كەسانی‬ ‫عەسكەرین كە پێاڵوەكانیان زۆرتر‬ ‫پێویستە‌‪،‬‬ ‫«پینەدۆزیی»یان‬ ‫ه��ەروەه��ا ل��ەگ��ەڵ «پ��اپ��وج»ی‬ ‫ئافرەتان‌و كەسە بەتەمەنەكان كە‬ ‫زۆرتر سەردانیان دەكەن‪.‬‬ ‫ه�����ەژار ی���وس���ف‪ ،‬ت��ەم��ەن‬ ‫(‪ )35‬ساڵ‪ ،‬كە ماوەی زیاتر لە‬ ‫حەوت ساڵە پیشەی پینەدۆزیی‬ ‫دەكات‪ ،‬دەڵێت‪ :‬دەستڕەنگینی‌و‬ ‫بوونی تەمەنێكی زۆر لەگەڵ‬ ‫پیشەكەیدا‌و باشیی مامەڵەكردنی‪،‬‬ ‫وای لەخەڵكی كردووە‪ ،‬زیاتر بۆ‬ ‫چاككردنەوەی پێاڵوەكانیان‪ ،‬بچنە‬ ‫الی محەمەد‪.‬‬ ‫كۆتایی بە پیشە‬ ‫‪ 100‬ساڵییەكە دەهێنرێت‬ ‫ه���ەرچ���ەن���دە م��ح��ەم��ەد‪،‬‬ ‫هەست ب��ەئ��اس��وودەی��ی دەك��ات‬ ‫لەپیشەكەیدا‌و هەمووكات شانازیی‬ ‫بەوەوە دەكات‪ ،‬كە لەسێ پشتەوە‬ ‫پیشەیەكی بۆ ماوەتەوە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫ئ��ەو پیشەیە كۆتایی پێدێت‪،‬‬ ‫چونكە دوو كوڕەكەی ئامادە نین‪،‬‬ ‫درێژە بەو پیشەیە بدەن‪.‬‬ ‫ناوبراو‪ ،‬وتی‪« :‬دوو كوڕەكەم‬ ‫دەخ��وێ��ن �ن‌و یەكێكیان ئێستا‬ ‫لەزانكۆیە‪ ،‬ئ��ەوان ئامادە نین‬ ‫بەردەوامیی بەم پیشەیە بدەن‪،‬‬ ‫ب���ەاڵم ت��ا ب��ت��وان��م‪ ،‬ك���اری تێدا‬ ‫دەكەم»‪.‬‬

‫ذمارة (‪ )635‬سيَشةممة ‪2011/5/24‬‬

‫‪hewal.rozhnama@gmail.com‬‬

‫یەكێتیی قوتابییان؛ زانیاری لەسەر عەشیرەت‌و بنەماڵەش كۆدەكاتەوە‬ ‫رۆژن��ام��ە‪ :‬بەپێی ئ��ەو زانیارییانەی‬ ‫دەس���ت «رۆژن���ام���ە» ك��ەوت��وون‪،‬‬ ‫یەكێتیی قوتابییانی پارتی‪ ،‬جگە‬ ‫لە پرسیاركردنی ئینتیمای حیزبیی‬ ‫لەڕێگەی فۆرمەوە‪ ،‬پرسیاری بنەماڵەو‬

‫عەشیرەتیش لە قوتابییانی زانكۆكانی‬ ‫سەاڵحەدین‌و دهۆك دەكات‪.‬‬ ‫م���اوەی چ��ەن��د رۆژێ��ك��ە‪ ،‬یەكێتیی‬ ‫قوتابییانی كوردستان‪ ،‬لە لەوحەی‬ ‫كۆلێژ‌و زان��ك��ۆك��ان��ی س��ەاڵح��ەدی�ن‌و‬

‫دهۆكدا‪ ،‬قوتابییان ئاگادار دەكاتەوە‪،‬‬ ‫سەردانی بارەگا حیزبییەكانی بكەن بۆ‬ ‫نوێكردنەوەی فۆرمی حیزبی‌و بەپێی‬ ‫وت��ەی چەند قوتابییەك‪ ،‬پرسیاری‬ ‫بنەماڵەو عەشیرتیش لە قوتابییان‬

‫كراوە‪.‬‬ ‫فوئاد عەلی‪ ،‬وتەبیژی وەزارەت���ی‬ ‫خوێندنی بااڵو توێژینەوەی زانستی‪ ،‬بە‬ ‫«رۆژنامە»ی وت‪« :‬بەدواداچوونمان‬ ‫بۆ ئەو مەسەلەیە كرد‌و هیچ شتێكی‬

‫وا لەئارادا نییە‌و نەبووە‪ ،‬ئێمە وەكو‬ ‫وەزارەت‪ ،‬هەڵوێستمان روون‌و ئاشكرایە‬ ‫بەرامبەر هەر رێكخراو‌و الیەنێك كە‬ ‫دەست لەكاروباری زانكۆ وەرب��دات‌و‬ ‫بەهەموو شێوەیەك رەتیدەكەینەوە»‪.‬‬

‫‪6/1‬ی دانیشتووانی هەرێم ئۆتۆمبێل لێدەخوڕن‬

‫به‌هۆی خراپیی رێگه‌وبانه‌کانه‌وه‌‪ ،‬هه‌زاران که‌س ده‌بن ‌ه «قوربانی»‬ ‫ریپۆرتاژی‪ :‬ئەكرەم تۆفیق‌و‬ ‫شۆڕش خالید‬

‫‪.........................................................‬‬

‫لەكاتێكدا ه��اواڵت��ی��ی��ان بە‬ ‫تووشبوونی (‪)7‬ه��ەزار كەس بە‬ ‫شێرپەنجە نیگەران ب��وون‪ ،‬بەاڵم‬ ‫تەنیا لە م��اوەی ساڵێك‌و پێنج‬ ‫مانگدا‪ ،‬رووداوەك���ان���ی هاتوچۆ‬ ‫(‪)15‬ه����ەزار كەسی كەمئەندام‬ ‫كردووە‌و (‪)1200‬كەسی كوشتووە‪.‬‬ ‫پسپۆڕێكی بواری رێگاوبانیش بە‬ ‫مەترسی گه‌ور‌ه ‌ی دەزانێت‪.‬‬ ‫لە هەرێمی كوردستاندا‪)6/1( ،‬‬ ‫ی دانیشتووانەكەی ئۆتۆمبێل‬ ‫لێیدەخوڕن‪ ،‬لە كاتێكدا هۆشیاریی‬ ‫هاتوچۆ‌و رێگاوبانەكان بەپێی‬ ‫پێویست نین‪ .‬بەهۆی رووداوەكانی‬ ‫هاتوچۆشەوە‪ ،‬تەنیا لە ساڵێك‌و‬ ‫پێنج مانگدا (‪)15‬ه����ەزار كەس‬ ‫كەمئەندام بوون‌و (‪)1200‬كەسیش‬ ‫گیانیان لەدەستداوە‪.‬‬ ‫كەمئەندامبوونی‬ ‫ل����ەدوای‬ ‫فۆتۆ‪ :‬رۆژنامه‌‬ ‫ ‬ ‫مانگانه‌؛ ده‌یان که‌س به‌هۆی رووداوی هاتوچۆو‌ه ده‌بن ‌ه قوربانی‬ ‫ه��ەزاران كەس‌و مردنی هەزارانی‬ ‫(‪)2011‬دا‪ ،‬ژم���ارەی پێیوانەیی پێنجەشممەی راب���ردوو‪ ،‬بەهۆی بە دەرئەنجامەكانی رووداوەكانی‬ ‫تر لە چەند ساڵی راب��ردوودا‪ ،‬بۆ هاتوچۆ دەكەن‪.‬‬ ‫ئەو (‪)500‬ه���ەزار ئۆتۆمبێلە‪ ،‬شكاندووە‪ ،‬حكومەتیش هەفتەی رووداوێ��ك��ی هاتوچۆوە لەرێگای ه��ات��وچ��ۆ‪ ،‬چ��ەن��د لیژنەیەكی‬ ‫یەكەمجار سەرۆكایەتی هەرێم‌و‬ ‫حكومەتی هەرێم لە رووداوەكانی پێكهاتوون لە ئۆتۆمبێلی (تایبەت‌و راب���ردوو لەسەر داوای سەرۆكی ن��ێ��وان (ت��ەق��ت��ەق ـ ن��اح��ی��ەی جۆراوجۆر دروستكراوە»‪.‬‬ ‫بە وت��ەی ئ��ەو‪ ،‬لیژنەكان لە‬ ‫هاتوچۆ دەكۆڵنەوە‪ ،‬پسپۆڕێكی تەكسی‌و هێڵەكانی دەرەوەی شار)‪ ،‬هەرێم لیژنەیەكی بۆ ئەنجامدانی سێگردكان)‪ ،‬چوار هاواڵتی گیانیان‬ ‫بواری رێگاوبانیش لە سوید دەڵێت‪ :‬ئەمە لەكاتێكدایە ئەوانەی بەپێی لێكۆڵینەوەیەكی زانستیی لەو لەدەستدا‌و رۆژی دوای ئەویش‪ ،‬الیەن رێكخراوەكانی بواری هاتوچۆ‌و‬ ‫بەهۆی روداوێكی ت��رەوە لەنێوان الیەنی تەندروستیی‌و وەزارەت��ی‬ ‫بەپێی پ��ڕۆژەی��ەك كە سێ ساڵ یاسا دەتوانن مۆڵەتی شۆفێریی رووداوە‪ ،‬پێکهێناوە‪.‬‬ ‫بەڕێوەبەری گشتیی راگەیاندنی رێگای (كەركوك ـ هەولێر)‪ 28 ،‬ناوخۆوە سەرپەرشتیی دەكرێن‪ ،‬بە‬ ‫لەمەوبەر پێشكەشی حكومەت‌و وەرب���گ���رن‌و ل���ەس���ەرووی (‪)18‬‬ ‫هاوكاریی لەگەڵ چەند رێكخراوێكی‬ ‫س��ەرۆك��ای��ەت��ی ه��ەرێ��م��م ك��رد‪ ،‬ساڵییەوەن‪ ،‬نزیكەی (‪)2‬ملیۆن‌و هاتوچۆی هەرێم‪ ،‬بۆ «رۆژنامە» كەس برینداربوون‪.‬‬ ‫ع��ێ��راق�ی‌و ك��ۆم��ەڵ��ەی سەالمەتی‬ ‫دەمانتوانی رێ��ژەی رووداوەك��ان��ی (‪)700‬ه���ەزار كەسن‪ ،‬بەوپێیەش وتی‪« :‬لە ساڵی (‪)2010‬دا جگە‬ ‫هاتوچۆ‌و سەندیكای شۆفێران‪ ،‬لە‬ ‫حكومەت لیژنە پێكدەهێنێت‬ ‫هاتوچۆ بۆ (‪)%50‬كەمبكەینەوە‪ ،‬بێت زیاتر لە (‪)6/1‬ی دانیشتووانی لە گیانلەدەستدانی (‪)870‬ك��ەس‬ ‫دوای ئەوەی «گیانلەدەستدان» رووداوەكان دەكۆڵنەوە‪.‬‬ ‫ه��ەرێ��م خ��اوەن��ی ئۆتۆمبێلن‌و بە رووداوی هاتوچۆ‪ ،‬نزیكەی (‪)12‬‬ ‫بەاڵم گوێی ل ‌ێ نەگیرا‪.‬‬ ‫ق����ادر‪ ،‬وت���ی‪« :‬ل��ی��ژن��ەك��ان‬ ‫بە رووداوەكانی هاتوچۆ ژمارەی‬ ‫هەزار كەس كەمئەندام بوون»‪.‬‬ ‫ئۆتۆمبێل لێدەخوڕن‪.‬‬ ‫ل��ە (‪)11‬ی ئ��ەم م��ان��گ��ەدا‪ ،‬پێیوانەیی شكاند‪ ،‬بە ب��ەراورد بە ب��ەش��ێ��وەی��ەك��ی زان��س��ت��ی �ی‌و بە‬ ‫عەمیدی هاتوچۆ‪ ،‬قادر سەعید‪،‬‬ ‫(‪)850‬هەزار ئۆتۆمبێل هەیە‬ ‫ب����ەپ����ێ����ی ئ���ام���ارێ���ك���ی بەڕێوەبەری گشتیی راگەیاندن‌و بەپێی ئامارێكی راگەیەنراو‪ ،‬كە سااڵنی راب��ردوو‪ ،‬سەرۆكی هەرێم بەرنامەیەكی تۆكمەوە كار دەكەن‌و‬ ‫هاتوچۆ‪ ،‬پەیوەندییەكانی هاتوچۆی هەرێم‪ ،‬ل��ە كۆنگرەیەكی رۆژن��ام��ەوان��ی��دا بڕیاریدا؛ بەدواداچوون بۆ ئەو پرسە بەرنامەیان دەبێت بۆ چۆنییەتی‬ ‫بەڕێوەبەرێتییەكانی‬ ‫لە هەرسێ پارێزگاكەی هەرێمی لە لێدوانێكیدا بۆ «رۆژن��ام��ە»‪ ،‬وەزیری تەندروستیی‌و بەڕێوەبەری بكرێت‌و لێكۆڵینەوەیەكی زانستیی چارەسەركردنی ئەو گرفتە»‪.‬‬ ‫كوردستاندا‪ ،‬كە دەست «رۆژنامە» وتی‪« :‬تا ئەم مانگە لە هەرێمی راگ��ەی��ان��دن��ی ه��ات��وچ��ۆی هەرێم سەبارەت بە كەموكورتییەكانی‬ ‫حكومەت سێ ساڵە گوێی‬ ‫كەوتووە‪)850( ،‬ه��ەزار ئۆتۆمبێل كوردستاندا‪ ،‬ژم��ارەی ئۆتۆمبێلی ئ���ام���اژەی���ان پ��ێ��دا‪ .‬ت��ەن��ی��ا لە هاتوچۆو رێگاوبان بكرێت‪.‬‬ ‫بە پڕۆژەیەكی تۆكمە نەداوە‬ ‫ب��ەپ��ێ��ی راگ��ەی��ەن��راوەك��ەی‬ ‫ه��ەی �ە‌و ئێستا ل��ە كوردستاندا ئیشكەر بە هەموو جۆرەكانییەوە م���اوەی پێنج مانگی راب���ردووی‬ ‫پسپۆڕێكی بواری رێگەوبان لە‬ ‫ب��ە رێگاوبانەكاندا هاتوچۆیان (‪)850‬ه�������ەزار ئ��ۆت��ۆم��ب��ێ��ل��ە»‪ .‬ئ��ەم��س��اڵ��دا‪ )337( ،‬هاواڵتیی سەرۆكایەتی هەرێم‪ ،‬بارزانی داوای‬ ‫(‪ )3720‬لە ئەنجومەنی وەزی���ران ك��ردووە سوید‪ ،‬ماوەی سێ ساڵە پڕۆژەیەكی‬ ‫پێشیوایە‪)%90( :‬ی هۆكارەكانی گیانیانلەدەستداوە‌و‬ ‫پێدەكرێت‪.‬‬ ‫بەپێی ئامارەكان‪ ،‬لەو رێژەیەی هاتوچۆ پەیوەندیی ب��ە زۆری��ی هاواڵتیی تریش برینداربوون‪ .‬بەو لیژنەیەك پێكبهێنن بە مەبەستی ب��ەم��ەب��ەس��ت��ی ك��ەم��ك��ردن��ەوەی‬ ‫ئۆتۆمبێل‪ )250( ،‬ه��ەزاری��ان لە ئۆتۆمبێل‌و خودی شۆفێرەوە هەیە‪ .‬پێیەش بێت لە ساڵێك‌و پێنج ك��ەم��ك��ردن��ەوەی رووداوەك���ان���ی رووداوەكانی هاتوچۆ پێشكەشی‬ ‫ب��ەرپ��رس��ە ب��ااڵك��ان��ی هەرێمی‬ ‫مانگی رابردوودا (‪)15‬هەزار كەس هاتوچۆ‪.‬‬ ‫ئۆتۆمبێلی حكومیی‌و ئۆتۆمبێلی‬ ‫عەمیدی هاتوچۆ‪ ،‬قادر سەعید‪ ،‬كوردستان كردووە‪ ،‬بەاڵم دەڵێت‪:‬‬ ‫بەهۆی رووداوەك��ان��ی هاتوچۆوە‬ ‫«تیرۆری سپی»‬ ‫بارهەڵگرن‌و (‪)500‬ه��ەزاری��ش��ان‬ ‫ژمارەی گیانلەدەستدان بەهۆی كەمئەندام‌و برینداربوون‪ )1200( ،‬لە لێدوانێكیدا بۆ «رۆژنامە» وتی‪ :‬پڕۆژەكەی پشتگوێخراوە‌و گوێی‬ ‫ئ��ەو ئۆتۆمبێالنەن ك��ە رۆژان���ە‬ ‫«لیژنەكە ل��ە الی��ەن حكومەتی لێنەگیراوە‪.‬‬ ‫هاواڵتییان كاری رۆژانەی خۆیانی رووداوەكانی هاتوچۆوە‪ ،‬لە ساڵی كەسیش گیانیانلەدەستداوە‪.‬‬ ‫پشتگوێخستنی ئەو پڕۆژەیە‬ ‫لەنوێترین رووداویشدا‪ ،‬رۆژی هەرێمەوە پێكهێنراوە‌و بۆ گەیشتن‬ ‫پێ راییدەكەن‌و بە شەقامەكاندا (‪)2010‬ەو پێنج مانگی سەرەتای‬

‫لەكاتێكدایە‪ ،‬س��اڵ دوای ساڵ‬ ‫رێ��ژەی ئەوانەی بە رووداوەكانی‬ ‫ه��ات��وچ��ۆ گ��ی��ان��ل��ەدەس��ت��دەدەن‪،‬‬ ‫رووی لە زیادیی كردووە‌و ژمارەی‬ ‫بەكارهێنەرانی ئۆتۆمبێلیش زۆر‬ ‫زیادی كردووە‪.‬‬ ‫سەرباز شێخ نەجیب‪ ،‬باس‬ ‫لەوە دەكات‪ :‬لە بواری چاكسازیی‬ ‫رێ���گ���ەوب���ان���ەك���ان‪ ،‬س���ێ س��اڵ‬ ‫لەمەوبەر پڕۆژەیەكی پێشكەشی‬ ‫سەرۆكایەتی هەرێم‌و حكومەت‌و‬ ‫پارێزگاری هەولێر كردووە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫كاریان پێ ن��ەك��ردووە‌و دەڵێت‪:‬‬ ‫«بەپێی پڕۆژەكە‪ ،‬كە لە واڵتانی‬ ‫پێشكەوتوودا ك��اری پێكراوە‪،‬‬ ‫دەتوانرا رووداوەكانی هاتوچۆ بۆ‬ ‫رێ��ژەی (‪ )%50‬لە م��اوەی پێنج‬ ‫ساڵدا كەمبكاتەوە‪.‬‬ ‫س��ەرب��از‪ ،‬هاوكات لێكۆڵەرە‬ ‫لە زانكۆی «شاڵلرشی» سوید‪،‬‬ ‫وت��ی‪« :‬لە ساڵی (‪)2009‬وه‌وه‌‪،‬‬ ‫پڕۆژەیەكی تێروتەسەلم پێشكەش‬ ‫ب��ە س��ەرۆك��ی ه��ەرێ �م‌و سەرۆكی‬ ‫حكومەت‌و پ��ارێ��زگ��اری هەولێر‬ ‫ك���ردووە‪ ،‬بۆ س��وودوەرگ��رت��ن لە‬ ‫دوایین لێكۆڵینەوەكانی واڵتانی‬ ‫پێشكەوتوو‪ ،‬بۆ كەمكردنەوەی‬ ‫رووداوی هاتوچۆ بە رێژەی (‪)%50‬‬ ‫لە ماوەی پێنج ساڵدا»‪.‬‬ ‫ئاماژەی بەوەشدا؛ لە الیەن‬ ‫هیچ ی��ەك ل��ەو ب��ەرپ��رس��ان��ەوە‪،‬‬ ‫وەاڵم نەدراوەتەوە‌و هۆكارەكەشی‬ ‫بۆ بەهەندوەرنەگرتنی ئەو پرسە‬ ‫دەگەڕێنێتەوە‪.‬‬ ‫ئەو پسپۆڕە‪ ،‬وتی‪« :‬ئەگەر‬ ‫لە واڵتی سوید (‪)10‬ك��ەس ببێت‬ ‫بە قوربانیی هاتوچۆ‪ ،‬ئەوا هەموو‬ ‫بەرپرسان دەكەونە ژێر پرسیارەوە‪،‬‬ ‫ئ���ااڵی ئ���ەو واڵت����ەش ت��ا نیوە‬ ‫دادەگیرێت‪ ،‬بەاڵم دەبینین رۆژانە‬ ‫لە كوردستاندا چەندین رووداوی‬ ‫دڵ��ت��ەزێ��ن روودەدات‪ ،‬كەسیش‬ ‫هەوڵێك نادات بۆ چارەسەری ئەو‬ ‫گرفتە»‪.‬‬ ‫هەمزە حامد‪ ،‬بەڕێوه‌بەری‬ ‫راگ��ەی��ان��دن��ی دی��وان��ی پارێزگای‬ ‫هەولێر‪ ،‬بێئاگایی خۆی لە بوونی‬ ‫ه��ەر پ��ڕۆژەی��ەك��ی ل��ەو شێوەیە‬ ‫دەردەبڕێت‌و وتی‪« :‬هەوڵدەدەم‬ ‫بەدواداچوون بۆ ئەو بابەتە بكەم‪،‬‬ ‫چونكە ئەوە بە قازانجی خۆمان‬ ‫دەگەڕێتەوە»‪.‬‬ ‫هۆكارەكانی رووداوی هاتوچۆ‬

‫بەرپرسانی هاتوچۆی هەرێم‪،‬‬ ‫چەند هۆكارێك دەخ��ەن��ەڕوو كە‬ ‫كاریگەرییان لەسەر رووداوەكانی‬ ‫هاتوچۆ هەیە‪ .‬ئەوانیش؛ (شۆفێر‌و‬ ‫رێ��گ��اوب��ان‌و ئۆتۆمبێل)ن‪ ،‬بەاڵم‬ ‫پسپۆڕێكی ب���واری رێ��گ��اوب��ان‪،‬‬ ‫دەڵێت‪ :‬كەمتەرخەمییەكە حكومەت‬ ‫خۆیەتی‪.‬‬ ‫ل��ی��وا رزگ����ار‪ ،‬ب��ەڕێ��وەب��ەری‬ ‫هاتوچۆی هەرێمی كوردستان‪،‬‬ ‫وتی‪« :‬هاواڵتییان پابەند نابن‬ ‫ب��ە رێنماییەكانی ه��ات��وچ��ۆوە‌و‬ ‫بەخێراییەكی زۆر ئۆتۆمبێل‬ ‫لێدەخوڕن‪ ،‬هەندێكجار تێكچوونی‬ ‫ك���ەش‌و ه���ەواش كاریگەرییان‬ ‫دەبێت»‪.‬‬ ‫ئەو‪ ،‬وتی‪« :‬پێویستە رادەی‬ ‫هۆشیاریی هاواڵتییان بەشێوەیەكی‬ ‫دیار بەرزبكرێتەوە بۆ كەمبوونەوەی‬ ‫رووداوەكان»‪.‬‬ ‫ق���ادر س��ەع��ی��د ‪-‬ی���ش وت��ی‪:‬‬ ‫«‪ %90‬ـ ‪ %95‬ه��ۆك��ارەك��ەی‬ ‫قائیدی ئۆتۆمبێلە‪ ،‬دوای ئەوانیش‬ ‫هۆكارەكانی خراپیی رێگاوبانەكانی‬ ‫دەرەوەی شار‌و دواتری زۆربوونی‬ ‫ئۆتۆمبێلن»‪.‬‬ ‫بەڕێوەبەری گشتیی راگەیاندن‌و‬ ‫پ��ەی��وەن��دی��ی��ەك��ان��ی ه��ات��وچ��ۆی‬ ‫ه��ەرێ��م‪ ،‬وت��ی‪« :‬پیادەنەكردنی‬ ‫رێنماییەكانی هاتوچۆ‌و كەمیی‬ ‫هۆشیاریی هاتوچۆ‌و گرنگی نەدانی‬ ‫راگەیاندنەكانی هەرێم بە باری‬ ‫هاتوچۆ‪ ،‬هۆكاری ترن بۆ زۆربوونی‬ ‫رووداوی هاتوچۆ»‪.‬‬ ‫بەاڵم سەرباز شێخ نەجیب‪،‬‬ ‫پ��س��پ��ۆڕی رێ��گ��اوب��ان‪ ،‬رای��ەك��ی‬ ‫پ��ێ��چ��ەوان��ەی ه��ەی��ە‌و دەڵ��ێ��ت‪:‬‬ ‫«كەمتەرخەمییەكە زیاتر بەرۆكی‬ ‫ح��ك��وم��ەت دەگ���رێ���ت‪ ،‬ئ��ەرك��ی‬ ‫ح��ك��وم��ەت��ە ه��ۆش��ی��اری��ی بداتە‬ ‫ش��ۆف��ێ��ران»‪ .‬ه���ەروەه���ا‪ ،‬وت��ی‪:‬‬ ‫«هۆشیاركردنەوەش‪ ،‬تەنیا بە‬ ‫بەرنامەیەكی تەلەفزیۆنیی كە‬ ‫هەفتانە پێشكەشبكرێت نابێت‪،‬‬ ‫بەڵكو دەبێت بەدواداچوونی بۆ‬ ‫بكەیت ئایا هەوڵەكان سەركەوتوون‪،‬‬ ‫یان نا»‪.‬‬ ‫ن���اوب���راو‪ ،‬ب���اس ل��ە رۆڵ��ی‬ ‫زان��ك��ۆك��ان دەك�����ات‪ ،‬دەڵ��ێ��ت‪:‬‬ ‫بەپێچەوانەی واڵتانی پێشكەوتوو‪،‬‬ ‫زانكۆ لەم پڕۆژەیە دوورخراوەتەوە‪،‬‬ ‫«لەكاتێكدا دەبوایە گیروگرفتی‬ ‫لەمجۆرە بە زانكۆ رابسپێردرایە»‪.‬‬

‫هێشتا «چرا» رەواجی هەیە‬ ‫رۆژنامە‬

‫‪.........................................................‬‬

‫ب��ەه��ۆی ب��ێ��ك��ارەب��ای��ی��ەوە‪،‬‬ ‫دوای (‪)20‬س��اڵ لە حوکمڕانیی‬ ‫كوردیی‪ ،‬هێشتا لە گوندەكانی‬ ‫چەمچەماڵ‪ ،‬بۆ رووناككردنەوەی‬ ‫ماڵەكانیان‪ ،‬گوندنشینان شەوان‬ ‫چرا بەكاردەهێنن‪.‬‬ ‫گوندنشینانی سنووری قەزای‬ ‫چەمچەماڵ‪ ،‬كێشەی بێكارەباییان‬ ‫هەیەو لە ك��ۆی (‪)354‬گ��ون��د‪،‬‬ ‫ئ��ەوان��ەی تائێستا ك��ارەب��ای��ان‬ ‫پێگەیشتووە‪ ،‬بە پەنجەی دەست‬ ‫دەژمێردرێن‪.‬‬ ‫ئ���ەوان؛ حكومەت‌و الیەنە‬ ‫پەیوەندیدارەكان بە كەمتەرخەم‬ ‫دەزان��ن‪ ،‬بەهۆی ئەوەی لەكاتی‬ ‫هەڵبژاردنەكاندا ئەو بەڵێنانەی‬ ‫پێیانداون‪ ،‬نەیانبردووەتەسەر‪.‬‬ ‫محەمەد سیامەند‪ ،‬دانیشتووی‬ ‫یەكێك لە گوندەكانی سەر بە‬

‫ق���ەزای چ��ەم��چ��ەم��اڵ‪ ،‬دەڵ��ێ��ت‪:‬‬ ‫«بەناو گوندەكەماندا تاوەرێكی‬ ‫گ��ەورەی كارەبا تێپەڕدەبێت‪،‬‬ ‫بەاڵم بۆ ئەو شوێنانە دەڕوات كە‬ ‫بەرپرسان خۆیان مەبەستیانە»‪.‬‬ ‫ئ����ەو‪ ،‬وت����ی‪« :‬زۆری���ن���ەی‬ ‫گوندەكانی سنووری چەمچەماڵ‬ ‫ك��ێ��ش��ەی ك���ارەب���ای���ان ه��ەی �ە‌و‬ ‫ب���ەوه���ۆی���ەش���ەوە‪ ،‬ب��ەش��ێ��ك‬ ‫ل��ە ه��اواڵت��ی��ی��ان ن��اچ��ارب��وون‬ ‫گوندەكانیان چۆڵ بكەن»‪ .‬ئێستا‬ ‫ئەوان «چرا» بۆ رووناككردنەوە‬ ‫بەكاردەهێنن‪.‬‬ ‫ح��ك��وم��ەت؛ ل��ە دوو ساڵی‬ ‫راب���ردوودا‪ ،‬بۆ رزگ��ارب��وون لەو‬ ‫قەیرانە‪ ،‬لە زۆرێك لە گوندەكان‬ ‫م��وه‌ل��ی��دەی وەك چ��ارەس��ەر‬ ‫بەكارهێنا‪ ،‬بەاڵم محەمەد وتی‪:‬‬ ‫«لەبەر زۆری��ی تێچوونەكەی‪،‬‬ ‫ل��ە ت��وان��ای زۆرێ��ك��م��ان��دا نییە‬ ‫بەكاریبهێنین»‪.‬‬ ‫بێخزمەتگوزاریی‌و گوێنەدانی‬

‫حكومەت بە گوندنشینان‪ ،‬لەدوای‬ ‫س��اڵ��ی (‪)2003‬وە‪ ،‬زۆری��ن��ەی‬ ‫گوندەكانی ئەو سنوورەی بەرەو‬ ‫چۆڵبوون ب��ردووە‪ ،‬بەشێوەیەك‬ ‫بەشێك ل��ە گ��ون��دەك��ان چەند‬ ‫ماڵێكی كەمن‪ ،‬یان بە تەواویی‪،‬‬ ‫چۆڵبووە‪.‬‬ ‫هەرێم لوقمان‪ ،‬دانیشتووی‬ ‫گوندی «كانی ب��ن��اوی» سەر‬ ‫بە ناحیەی تەكیە‪ ،‬ئاماژەی بە‬ ‫گوندەكەی خۆیان‌و دەوروب��ەری‬ ‫ك���رد‪« ،‬دوای (‪)20‬س����اڵ لە‬ ‫دروستبوونی دەسەاڵتی كوردیی‪،‬‬ ‫تائێستا زۆری��ن��ەی گوندەكانی‬ ‫كوردستان لە خزمەتگوزارییە‬ ‫سەرەتاییەكان بێبەشكراون‪ ،‬لە‬ ‫كاتێكدا پێویستبوو حكومەت‬ ‫ب��ەوپ��ەڕی ت��وان��ای��ەوە هەوڵی‬ ‫خزمەتكردنی گوندەكانی بدایە»‪.‬‬ ‫هەرێم وای وت‪.‬‬ ‫ئ����ەو ب��ێ��ك��ارەب��ای��ی��ە لە‬ ‫گوندەكانی ئ��ەو س��ن��وورە‪ ،‬لە‬

‫كاتێكدایە‪ ،‬وێستگەی كارەبای‬ ‫چ��ەم��چ��ەم��اڵ‪ ،‬رۆژان����ە ت��وان��ای‬ ‫دابینكردنی (‪)500‬م��ێ��گ��اوات‬ ‫ك��ارەب��ای ه��ەی��ە‪ .‬هاواڵتییانی‬ ‫ناوچەكەش داوا دەكەن؛ بەشێك‬ ‫لەو بڕەكارەبایە بۆ گوندەكان‬ ‫دابین بكرێت‪.‬‬ ‫ح��ك��وم��ەت؛ بەڵێنی ئ��ەوە‬ ‫دەدات؛ كـــــە ل��ە بودجەی‬ ‫(‪)2011‬دا‪ ،‬زۆرینەی گوندەكانی‬ ‫سنووری چەمچەماڵ كارەبای‬ ‫نیشتمانییان بۆ دابین بکرێت‪.‬‬ ‫ئ���������ەردەاڵن م���ح���ەم���ەد‪،‬‬ ‫ب���ەڕێ���وه‌ب���ەری داب��ەش��ك��ردن��ی‬ ‫كارەبای قەزای چەمچەماڵ‪ ،‬بۆ‬ ‫«رۆژن��ام��ە» وت��ی‪« :‬نەبوونی‬ ‫كارەبا لە زۆرێك لە گوندەكانی‬ ‫س��ەر ب��ە ق���ەزای چەمچەماڵ‪،‬‬ ‫پ��ەی��وەس��ت ب���ووە ب��ە كێشەی‬ ‫داب��ەش��ك��ردن��ی ك��ارەب��ا ل��ەن��او‬ ‫چەمچەماڵدا‪ ،‬بۆیە نەتوانراوە‬ ‫وەك���و پ��ێ��وی��س��ت ك���ارەب���ا بە‬

‫گوندەكان بگەیەنرێت»‪.‬‬ ‫ئ��ەردەاڵن‪ ،‬وەك دەستپێكی‬ ‫ب���ەرن���ام���ەك���ەی���ان‪ ،‬دەڵ��ێ��ت‪:‬‬ ‫«لەئێستادا راكێشانی كارەبای‬ ‫(‪)10‬گوند دراوە بە دوو كۆمپانیاو‬ ‫ل��ە چ��ەن��د رۆژی داه���ات���وودا‬ ‫كارەكانی تەواودەبێت»‪ .‬وتیشی‪:‬‬ ‫«لــــە ب��ودج��ەی (‪،)2011‬‬ ‫پارە بۆ چەندین گوندی دیكە‬ ‫تەرخانكراوە‪ ،‬پاش تەواوبوونی‬ ‫ب��ڕی��اری پ��ەرل��ەم��ان دەكەوێتە‬ ‫بواری جێبەجێكردنەوە»‪.‬‬ ‫هاواڵتییان؛ گلەیی ئ��ەوە‬ ‫دەك���ەن؛ ل��ە هەڵبژاردنەكانی‬ ‫رابردوودا بەڵێنی جۆراوجۆریان‬ ‫پێدراوە‪ ،‬بەاڵم جێبەجێنەكراون‪.‬‬ ‫رزگ��ار عەولە‪ ،‬دانیشتووی‬ ‫یەكێك ل��ە گ��ون��دەك��ان��ی ئەو‬ ‫س��ن��وورە‪ ،‬وت���ی‪« :‬دەرك����ەوت‬ ‫ئەوانە تەنیا بۆ مەرامی سیاسیی‬ ‫خ��ۆی��ان ب���ووە‌و ه��ەر بەڵێنی‬ ‫حکومه‌ت؛ به‌ڵێن ده‌دات کاره‌با بۆ گونده‌کانی چه‌مچه‌ماڵ رابکێشێت‬ ‫بریقەدارو بێبنەما بوون»‪.‬‬

‫ذمارة (‪ )635‬سيَشةممة ‪2011/5/24‬‬

‫‪www.rozhnama.net‬‬

‫‪hewal.rozhnama@gmail.com‬‬

‫هۆگر چه‌تۆ‪ :‬شێوازی دانانی دادوەرو ئەو سیستمەی كاری پێدەكرێت‪ ،‬دواكەوتووە‪ ،‬ئەو كەسانە زۆرتر‬ ‫لەسەر بنەمای حیزبیبوون دانراون‪ ،‬كەلەبنەمادا نابێت دادوەر حیزبیی بێت‪.‬‬

‫رۆژنامەنووسانی هەولێر‪ ،‬متمانە بە دادگاكان ناكەن‬

‫ئه‌ندامێکی په‌رله‌مانی کوردستان‪ :‬رۆژنامه‌نووسان هه‌قی خۆیانه‌‬ ‫راپۆرتی‪ :‬ن ‪ -‬هەولێر‬

‫‪.....................................................‬‬

‫چ�ه‌ن��د رۆژن��ام��ەن��ووس��ێ��ک‪،‬‬ ‫دەس���ەاڵت���ی دادوەری�������ی بە‬ ‫ك���ەم���ت���ەرخ���ەم دەزان������ن لە‬ ‫ب��ەرام��ب��ەر ب��ەدوادان��ەچ��وون��ی‬ ‫ئ��ەو پێشێلكاریی‌و تاوانانەی‬ ‫ب��ەرام��ب��ەر رۆژن��ام��ەن��ووس��ان‬ ‫دەك���رێ���ن‌و ی��اس��ان��اس��ێ��ك��ی��ش‬ ‫«س���ەرب���ەخ���ۆن���ەب���وون���ی»‬ ‫دادوەرەك����������ان ب��ەه��ۆك��اری‬ ‫كەمبوونەوەی ئ��ەو متمانەیە‬ ‫دەزانێت‪.‬‬ ‫به‌پێی دوای��ی��ن راپ��ۆرت��ی‬ ‫سه‌نته‌ری «میترۆ»‪ ،‬له‌ماوه‌ی‬ ‫دوای خ��ۆپ��ی��ش��ان��دان �ه‌ک��ان��ی‬ ‫‪17‬ی ش���وب���ات‪ ،‬زی���ات���ر ل ‌ه‬ ‫«‪ »200‬پێشێلکاریی به‌رامبه‌ر‬ ‫رۆژنامه‌نووسان کراوه‌‪.‬‬ ‫رۆژن��ام��ەن��ووس مەحمود‬ ‫یاسین كوردی‪ ،‬بە «رۆژنامە»ی‬ ‫وت‪« :‬بەشێوەیەكی گشتیی لە‬ ‫هەرێمی كوردستاندا‪ ،‬دادگاكان‬ ‫ل��ەژێ��ر پ��رس��ی��اردان‪ ،‬ئەویش‬ ‫ب��ەه��ۆی ئ��ەو دەس��ت��ێ��وەردان��ە‬ ‫حیزبییەی كە هەیە‪ ،‬تاڕادەیەكی‬ ‫زۆر گلەیم لە دادگاكانی هەولێر‬ ‫هەیە‪ ،‬كە نەیانتوانیوە خۆیان‬ ‫لەژێر دەسەاڵتی حیزبیی رزگار‬ ‫بكەن‪ ،‬بۆیە متمانەی تەواوم بە‬ ‫دادگاكان نییە»‪.‬‬ ‫دوای ساڵێك تێپەڕبوون‬ ‫بەسەر تیرۆركردنی رۆژنامەنووس‬ ‫(س���ەردەش���ت ع��وس��م��ان)دا‪،‬‬ ‫تائێستا بكوژانی راستەقینەی‬ ‫ت��اوان��ەك��ە ئاشكرا ن��ەك��راون‌و‬ ‫رۆژنامەنووسانیش داوا دەكەن‬ ‫دادگایەكی «سەربەخۆ» ئەركی‬ ‫بەدواداچوونی دۆسیەكە بگرێتە‬ ‫ئەستۆ‪.‬‬ ‫م��ەس��ع��ود ع��ب��دول��خ��ال��ق‪،‬‬ ‫خاوەنی دەزگ��ای رۆژنامەوانی‬ ‫«ستانده‌ر» روونیكردەوە‪« :‬لە‬ ‫هەولێر دادگاكان زۆر جێگەی‬ ‫متمانەی ت���ەواو ن��ی��ن‪ ،‬ئەمە‬ ‫مانای ئەوە نییە‪ ،‬كەوا هەموو‬ ‫دادوەرەكان دەسەاڵتی حیزبیی‬ ‫بەسەردا زاڵە‪ ،‬بەڵكو دادەوەری‬ ‫بەڕێزیش هەن‪ ،‬بێالیەنیی خۆیان‬

‫فریای دەسەاڵتی‬ ‫دادوەریی بكەون‬ ‫زانا رۆستایی *‬

‫ ‬ ‫دوو رۆژنامه‌نووس له‌کاتی رووماڵکردنی خۆپیشاندانه‌کانی سلێمانیدا‬ ‫نواندووە»‪.‬‬ ‫ناوبراو‪ ،‬ئ��ەوەی گێڕایەوە؛‬ ‫پێش ئەم رووداوانەی ئەم دواییە‬ ‫دادگاكان خەریك بوون لەژێر‬ ‫دەس��ەاڵت��ی حیزبیی رزگاریان‬ ‫دەب���وو‪« ،‬ب���ەداخ���ەوە ئ��ەوەی‬ ‫ئێستا دەیبینین‪ ،‬ئێمە پێشتر‬ ‫ئومێدمان هەبوو بێتەدی‪ ،‬بەاڵم‬ ‫نەهاتەدی‪ ،‬بەڵكو هەر حیزب‬ ‫دەس��ەاڵت��دارە‌و زۆرب���ەی زۆری‬ ‫دەزگاكان كارتۆنین»‪.‬‬ ‫یاسای‬ ‫جێبەجێنەكردنی‬ ‫پێشێلكردنی‬ ‫رۆژنامەگەریی‌و‬ ‫ئاشكرای یاساكەو كارپێنەكردنی‬ ‫ل��ەالی��ەن دەس���ەاڵت‌و س��زادان��ی‬ ‫رۆژن��ام��ەن��ووس��ان ب��ە یاسای‬ ‫دیكە‪ ،‬ئەوەندەی تر دەسەاڵتی‬ ‫دادگ��اك��ان��ی ل��ە ك��وردس��ت��ان‬ ‫خستووەتە ژێر پرسیارەوە‪.‬‬ ‫ك��اردۆ محەمەد‪ ،‬ئەندامی‬ ‫لیژنەی یاسایی لە پەرلەمانی‬ ‫كوردستان‪ ،‬هەمان بۆچوونی‬ ‫ئەو رۆژنامەنووسانەی هەیە‪ ،‬كە‬ ‫دەسەاڵتی حیزبیی لە سەرووی‬ ‫دەس��ەاڵت��ی دادگ��اك��ان��ەوەی��ە‪،‬‬ ‫«دەس��ەاڵت��ی حیزبیی بەسەر‬ ‫دەسەاڵتی دادوەریدا زاڵە‪ ،‬چۆن‬ ‫لە كوردستاندا یاسا س��ەروەر‬ ‫دەبێت‪ ،‬لەكاتێكدا سەرۆكی‬ ‫دەس��ەاڵت��ی دادوەری�����ی پلەی‬ ‫وەزیری هەبێت؟ ئەمە یەكێكە‬

‫لە گرفتە گەورەكان»‪.‬‬ ‫رۆژنامەنووسانی هەولێر‪،‬‬ ‫بۆچوونێكیان ال دروست بووە‪،‬‬ ‫كە دادگاكان یاساكانیان تەنیا‬ ‫ب��ەس��ەر ه���ەژاران���دا جێبەجێ‬ ‫دەك����ەن‌و ه��ەن��دێ��ك��ی ت��ر ل��ەو‬ ‫بڕوایەدان‪ :‬دادگاكان ناتوانن هیچ‬ ‫لێپرسینەوەیەك بەرامبەر بە‬ ‫دەسەاڵتداران بكەن‪.‬‬ ‫خ������اوەن������ی دەزگ��������ای‬ ‫«ستانده‌ر»‪ ،‬وەك بەراوردێك‬ ‫ل��ەن��ێ��وان دەس���ەاڵت���ی دادگ���ا‬ ‫بەرامبەر خەڵكی بەدەسەاڵت‌و‬ ‫بێدەسەاڵت‪ ،‬ئەوەی خستەڕوو‪:‬‬ ‫«یاسا بەرامبەر بێدەسەاڵت‬ ‫بەهێزە‪ ،‬بەاڵم بۆ دەسەاڵتدارەكان‬ ‫یاسا هەربوونی نییە»‪.‬‬ ‫مەحمود ك��وردی‪ ،‬پێیوایە؛‬ ‫دادگاكانی كوردستان بەگشتیی‬ ‫رۆڵی كۆمەاڵیەتی دەبینن «یاسا‬ ‫تەنیا بۆ پیاوە بچووكەكانە‪،‬‬ ‫نەك خاوەن دەسەاڵتەكان»‪.‬‬ ‫رۆژنامەنووسان‪ ،‬چەندین‬ ‫ن��م��وون��ە دەه���ێ���ن���ن���ەوە‪ ،‬كە‬ ‫تێیدا بێدەسەاڵتیی دادگاكان‬ ‫دەردەخ���ات لە بەرامبەر ئەو‬ ‫كەیسانەی كە هەبوون‪ ،‬بەاڵم‬ ‫دادگ��اك��ان هیچ رۆڵێكیان لە‬ ‫چارەسەركردنیاندا نەگێڕاوە‪،‬‬ ‫بۆیە رۆژنامەنووسان نیشانەی‬ ‫پرسیاریان لەسەر دادگ��اك��ان‬

‫داناوە‪.‬‬ ‫ئاسۆ حامید‪ ،‬رۆژنامەنووس‬ ‫لەوبارەیەوە دەڵێت‪« :‬دەسەاڵتی‬ ‫دادوەریی نەیتوانیوە لێكۆڵینەوە‬ ‫لە هۆكارەكانی شەڕی ناوخۆ‌و‬ ‫هەڵگیرسێنەرانی بكات‌و بیانداتە‬ ‫دادگ��ا‪ ،‬ی��ان لێكۆڵینەوە لەوە‬ ‫بكات چۆن كۆمەڵێك بەرپرس‬ ‫لە سفرەوە بەرزبوونەتەوە بۆ‬ ‫ئاسمان»‪ ،‬باس لەوەش دەكات‪:‬‬ ‫لە بیست ساڵی راب���ردووەوە‪،‬‬ ‫كۆمەڵێك كوشتاری سیاسیی‬ ‫كراون «تائێستا رووننەبووتەوە‬ ‫ێ ك��ردوون�ی‌و‬ ‫ئ��ەم تیرۆرانە ك ‌‬ ‫بەچی مەبەستێك كراون»‪.‬‬ ‫مەحمود ك���وردی‪ ،‬هەمان‬ ‫ب��ۆچ��وون��ی ه��ەی��ە‌و دەڵ��ێ��ت‪:‬‬ ‫«ل���ەو ك��ێ��ش��ان��ەی بینیمان‪،‬‬ ‫وەك تێهەڵدانی خوێندكاران‌و‬ ‫ش��ەه��ی��دك��ردن��ی (س��ەردەش��ت‬ ‫ع��وس��م��ان)‪ ،‬دادگ���اك���ان وەك‬ ‫پێویست رۆڵی خۆیان نەبینی»‪.‬‬ ‫ك���������اردۆ م���ح���ه‌م���ه‌دی‬ ‫پەرلەمانتاریش‪ ،‬رای وای��ە‪:‬‬ ‫رۆژنامەنووسان لەبارەی متمانە‬ ‫ن��ەب��وون بە دادگ��اك��ان لەسەر‬ ‫ه��ەق��ن‪« ،‬منیش متمانەم بە‬ ‫دادگاكان نییە‪ ،‬چونكە الی من‬ ‫كردار شەرتە‪ ،‬رۆژنامەنووسانیش‬ ‫هەقی خۆیانە متمانەی تەواو بە‬ ‫دادگاكان نەكەن»‪.‬‬

‫فۆتۆ‪ :‬زمناکۆ ئیسماعیل‬ ‫ه��اوك��ات‪ ،‬یاساناس هۆگر‬ ‫چەتۆ‪ ،‬چاالكوانی رێكخراوەكانی‬ ‫ك���ۆم���ەڵ���گ���ەی م���ەدەن���ی���ی‬ ‫لەوبارەیەوە بە «رۆژنامە»ی‬ ‫وت‪« :‬كێشمەكێشمێكی زۆر‬ ‫لەسەر دادپەروەریی دادگا هەیە‬ ‫لەكوردستان‌و كایەیەكی الوازە‬ ‫لەكۆمەڵگای ئێمەدا‪ ،‬چونكە‬ ‫شێوازی دانانی دادوەرو ئەو‬ ‫سیستمەی ك��اری پێدەكرێت‪،‬‬ ‫دواكەوتووە‪ ،‬ئەو كەسانە زۆرتر‬ ‫ل��ەس��ەر بنەمای حیزبیبوون‬ ‫دان���راون‪ ،‬كەلەبنەمادا نابێت‬ ‫دادوەر هیچ الی��ەن��ی حیزبی‬ ‫ه��ەب��ێ��ت‪ ،‬ب���ەاڵم الی ه��ەم��وو‬ ‫ك��ەس روون��ە كە دادوەرەك���ان‬ ‫ب��ە ت��ەزك��ی��ەی ح��ی��زب��ی‪ ،‬ی��ان‬ ‫بەپاڵپشتی حیزبیی دانراون»‪.‬‬ ‫ێ بوونی‬ ‫وت��ی��ش��ی‪« :‬ب��ەب � ‌‬ ‫سیستمێكی دادپ���ەروەران���ە‪،‬‬ ‫رۆژنامەنوس‌و هاواڵتی‪ ،‬دڵنیا‬ ‫نییە كە دادپەروەرانە مامەڵەی‬ ‫لەگەڵدا دەكرێت‪ ،‬لەكاتی هەر‬ ‫سەرپێچییەك كە رووب��ەرووی‬ ‫دەبێتەوە‪ ،‬تائێستا لەهەرێمی‬ ‫كوردستان یــــــــــاسای هێز‬ ‫هەیـــــــــــــــــە نەك هێزی‬ ‫ی��اس��ا‪ ،‬ئ����ەوەی ب��ەه��ێ��زە ئ��ەو‬ ‫ی��اس��اك��ان دادەڕێ���ژێ���ت‪ ،‬نەك‬ ‫یاسایەك كە هەمووكایەكانی تر‬ ‫رێكبخات»‪.‬‬

‫ئەگەر دەسەاڵتی چاكسازیكردنم هەبێت لە كوردستان‪ ،‬لە‬ ‫دەسەاڵتی دادوەرییەوە دەست پێدەكەم‪ ،‬چونكە سەرچاوەی‬ ‫چاكسازیی ریشەیی‪ ،‬دەبێ‌ لە دادگاكانەوە دەست پێبكات‌و‬ ‫هەموو دەس��ەاڵت��ی دادوەری���ی بگرێتەوە‪ ،‬ه��ەر لەوێشەوە‬ ‫دەتوانین هەموو كێشەكانمان یەكالیی بكەینەوە‪.‬‬ ‫بەپێی یاسای دەسەاڵتی دادوەریی‪ ،‬ئێستا ئەم دەسەاڵتە‬ ‫تەواو سەربەخۆیەو بە هیچ شێوەیەك لەژێر ركێفی دەسەاڵتی‬ ‫جێبەجێكردندا ن��ەم��اوەو س��ەرۆك��ی حكومەت‌و سەرۆكی‬ ‫پەرلەمان‌و سەرۆكی دەس��ەاڵت��ی دادوەری���ی وەك��و یەكن‌و‬ ‫هەریەك لەوانە لە لوتكەی دەسەاڵتێكی دەستووریی هەرێمی‬ ‫كوردستاندایە‪ ،‬هیچیان ل��ەوی تر كەمتر نین‌و دەتوانن‬ ‫رۆڵی خۆیان ببینن‪ ،‬بەاڵم لە واقیعدا زۆرب��ەی هاواڵتییان‬ ‫دەزانن سەرۆكی حكومەت‌و سەرۆكی پەرلەمان هەن‌و ناویان‬ ‫چییە‪ ،‬بەاڵم زۆربەی ئەوانەی ئەم وتارەی من دەخوێننەوەو‬ ‫هاواڵتییانی دیكەش نازانن سەرۆكی ئەنجومەنی دادوەریی‬ ‫هەرێمی كوردستان كێیە‌و ناوی چییە‪.‬‬ ‫ئەوەی سەرەوە سادەترین بەڵگەیە‪ ،‬كە ئەو دەسەاڵتە بە‬ ‫رۆڵی خۆی هەڵنەستاوە‪ ،‬ئەگەر دەسەاڵتی دادوەریی كارا‬ ‫بێت‌و جێی متمانەی هاواڵتییان بێت‪ ،‬رێگە بە كەس نەدات‬ ‫كاریگەرییان لەسەر دروست بكات‪ ،‬جگە لە جێبەجێكردنی‬ ‫دادگەریی‪ ،‬هیچ شتێكی تریان ال مەبەست نەبێت‌و دادوەرە‬ ‫بەڕێزەكان كەسێتیی خۆیان بەهێزو بەڕێز رابگرن‪ ،‬دڵنیام‬ ‫گۆڕانكارییەكی گرنگ لەم كۆمەڵگەیە دێتە ئاراوە‪.‬‬ ‫هەنووكە‪ ،‬خۆشبەختانە دەبینین بەرپرسان چەندین جار‬ ‫رێگەی دادگاكانیان گرتووەتەبەر‪ ،‬الیەنەكانی تریش بەرامبەر‬ ‫بە ئ��ەوان رێگای دادگایان گرتووەتە بەر‪ ،‬ئەمە خۆی لە‬ ‫خۆیدا ئاماژەیەكی باشە كە ئیرادەیەك هەیە بۆ گەڕانەوە بۆ‬ ‫دادگاكان بە مەبەستی یەكالییكردنەوەی كێشەكان‪ ،‬ئەوەی‬ ‫ماوەتەوە ئەوەیە؛ دادگاكانمان‌و دادوەرە بەڕێزەكانمان خۆیان‬ ‫ئازاد بكەن لە هەر پابەندییەكی ترو تەواو خۆیان تەرخان‬ ‫بكەن بۆ راپەڕاندنی ئەركەكانیان‪.‬‬ ‫ئێمە دەزان��ی��ن لە قۆناغی راب����ردوودا‪ ،‬دام��ەزران��دن��ی‬ ‫دادوەرەكانمان لەڕێی پشتگیریی حیزبییەوە بووەو دانانی‬ ‫ئەندامانی هەندێك دادگای بااڵش بەپێی رێكەوتنی سیاسیی‬ ‫الیەنەكان بووەو تائێستاش پەیمانگەی دادوەریی (كە یاساشی‬ ‫بۆ دەرچووە) لە كوردستان دانەمەزراوە بۆ ئەوەی ببێتە تاكە‬ ‫كارخانەی پێگەیاندنی دادوەران‪ ،‬بۆیە لێرەدا روودەكەینە‬ ‫هەموو ئەوانەی بەرنامەی چاكسازییان هەیە لە كوردستان‪،‬‬ ‫تكایە ئاوڕێك لە دەسەاڵتی دادوەری��ی بدەنەوەو لەوێوە‬ ‫دەست بە چاكسازیی بكەن‌و دادوەرە بەتواناو شارەزاكان‌و‬ ‫خاوەن كەسێتی بەهێزو چاونەترسەكان بدۆزنەوە‪ ،‬ئەو دەزگا‬ ‫هەستیارە پاكبكەنەوە لە هەموو ئەو كەسانەی كە ناتوانن لە‬ ‫ئاست داخوازییەكانی ئەم قۆناغەدا بن‪.‬‬ ‫* پارێزەر‬

‫لە دادگای سلێمانی؛ «داد» نانووسرێتەوە‬ ‫بەدواداچوونی‪ :‬الڤە بەشارەت‬ ‫‪............................................‬‬ ‫«چ��ەن��د رۆژێ���ك ك��ارەك��ان��م‬ ‫ل���ەدادگ���ا دواك���ەت���ووە‪ ،‬بەهۆی‬ ‫ئ����ەوەی دادن�����ووس ل��ە خ��ان��ەی‬ ‫دادی سلێمانی نییە‌و بەهۆی‬ ‫دووری��ی دادن���ووس‌و قەرەباڵغیی‬ ‫شەقامەكانەوە‪ ،‬كارەكانم ئەوەندەی‬ ‫تر دواكەوتوون»‪.‬‬ ‫ئ��ازاد ئەمین‪ ،‬هاواڵتییەكە‪،‬‬ ‫كە بەهۆی نەبوونی دادنووسەوە‬ ‫كارەكانی دواك��ەوت��ووەو گرفتی‬ ‫زۆری بۆ دروستكردووە‪« :‬لەبری‬ ‫ئەوەی بۆ مامەڵەیەك (‪ )2‬رۆژ‪،‬‬ ‫یان (‪ )3‬رۆژمان پێ بچێت‪ ،‬بتوانین‬ ‫بە رۆژێك تەواوی بكەین‪ ،‬زۆربەی‬ ‫كات ئیشم هەبووە‪ ،‬ماوەیەكی زۆرم‬ ‫پێچووە‪ ،‬ئ �ه‌وه‌ش وای��ك��ردووە لە‬ ‫كارەكەم دوابكەوم‌و بووەتە هۆی‬ ‫ئەوەی لە دەوامی رەسمیی خۆشم‬ ‫دوا بكەوم»‪.‬‬ ‫ن���ەب���وون���ی دادن�������ووس لە‬ ‫ن���زی���ك خ���ان���ەی «داد» لە‬ ‫سلێمانی‪ ،‬وایكردووە‪ ،‬هاواڵتییان‬ ‫مامەڵەكانیان بە كاتێكی زۆر تەواو‬ ‫بكرێت‪ ،‬هەربۆیە داوا لە وەزارەتی‬

‫داد دەك��ەن‪ ،‬كە فه‌رمانگه‌یه‌کی‬ ‫دادن��ووس��ی��ان ل��ە نزیك خانەی‬ ‫داد بۆ بكاتەوە؛ ئه‌مه‌ش لەپێناو‬ ‫زوو رای��ی��ك��ردن‌و ت��ەواوك��ردن��ی‬ ‫مامەڵەكانیان‪.‬‬ ‫پ��ێ��ش��ەوا ف��ەت��اح‪ ،‬یەكێكە‬ ‫لەو هاواڵتییانەی لە خانەی داد‬ ‫سه‌رگه‌رمی راییكردنی كارەكانی‬ ‫بوو‪ ،‬بە «رۆژنامە»ی وت‪« :‬وەك‬ ‫چۆن ناكرێت مرۆڤ بیر لە نووسین‬ ‫بكاتەوە لەسەر كاغەز‪ ،‬لەكاتێكدا‬ ‫ق��ەڵ��ەم��ی پ � ‌ێ نییە‪ ،‬بەهەمان‬ ‫شێوەش ناتوانرێت بیر لە كاروباری‬ ‫دادگا بكرێتەوە بەب ‌ێ ئەوەی بیر لە‬ ‫دادنووس (كاتب عدل) نەكاتەوە»‪.‬‬

‫وتیشی‪« :‬م��ن س��ەرەت��ا كە‬ ‫بینای دادگا گواسترایـــــــــــــەوە‬ ‫رێم كەوتە ئەو بینایە‪ ،‬بەاڵم بەهۆی‬ ‫ئەوەی دادنووسی لێنەبوو‪ ،‬ناچار‬ ‫گەڕاومەتەوە شوێنە كۆنەكەو لەوێ‬ ‫عەریزەم نووسی‪ ،‬یان دەبێت بچینە‬ ‫بەكرەجۆ بۆ ئەنجامدانی كاری‬ ‫دادنووس»‪.‬‬ ‫بینای نوێی دادگای سلێمانی‪،‬‬ ‫كە لە مانگی تشرینی دووەم��ی‬ ‫ساڵی راب����ردووەوە ك��راوەت��ەوە‪،‬‬ ‫دەكەوێتە چوارڕیانی سەرچناری‬ ‫شاری سلێمانییەوە‪ ،‬كە دەروازەی‬ ‫سەرەكییە‌و رێڕەوێكی قەرەباڵغەو‬ ‫ئ��ەو قەرەباڵغییەش كێشەی بۆ‬ ‫هاواڵتییان دروستكردووە‪.‬‬ ‫سیروان محەمەد‪،‬‬ ‫چ���ەن���د‬

‫رۆژێكە كارەكانی دواك��ەوت��ووە؛‬ ‫بەهۆی ئ��ەوەی كە دادن��ووس لە‬ ‫نزیك دادگ��ای سلێمانی نەبووە‪،‬‬ ‫ناچاربووە بگەڕێتەوە بۆ ناو شار بۆ‬ ‫تەواوكردنی كارەكەی‌و قەرەباڵغیی‬ ‫شەقامەكانیش ب��ە هۆكارێكی‬ ‫سەرەكیی دانا‪« :‬كاتێك ئیشێكمان‬ ‫دەكەوێتە ئێرە‪ ،‬دەبێت بگەڕێینەوە‬ ‫ب��ۆ ن���او ش���ار ب��ۆ دادن�����ووس‪،‬‬ ‫قەرەباڵغیی شەقامەكانیش وای‬ ‫ك���ردووە‪ ،‬ك��ە ئ��ەوەن��دەی ت��ر لە‬ ‫مامەڵەكانمان دوا بكەوین»‪.‬‬ ‫قەرەباڵغیی شەقامەكان‌و زۆریی‬ ‫ژم��ارەی ئۆتۆمبێلەكان‌و خراپیی‬ ‫رێگەوبانەكان‪ ،‬هۆكاری سەرەكیی‬ ‫هاتوچۆیەو‬ ‫رووداوەك��ان��ی‬

‫ب��ەپ��ێ��ی ئ��ام��ارێ��ك��ی ه��ات��وچ��ۆی‬ ‫سلێمانیش لە ماوەی چوار مانگی‬ ‫راب�����ردوودا‪ )1192( ،‬ك��ەس بە‬ ‫رووداوی هاتوچۆ بریندار بوون‌و‬ ‫(‪ )83‬كەسیش گیانیان لەدەست‬ ‫داوە‪.‬‬ ‫ه��اواڵت��ی��ی��ەك‪ ،‬ك��ە ب���ەرەو‬ ‫بینای سەرەكیی دادگ��ا دەچ��وو‬ ‫بە «رۆژن��ام��ە»ی وت‪« :‬ئەگەر‬ ‫كەسێك مامەڵەیەكی هەبێت‌و‬ ‫لە سه‌عات (‪)11:00‬دا بگاتە ئەو‬ ‫فەرمانگەیەو پێویستی بە دادنووس‬ ‫بێت‪ ،‬ئ��ەوا بە دڵنیاییەوە ئەو‬ ‫رۆژە تەنیا فریای ئەوە دەكەوێت‬ ‫بچێت ئیمزایەكی عەریزەكەی الی‬ ‫دادنووس بكات‌و كاتێك دەگاتەوە‬ ‫مەحكەمە دەوام نەماوە»‪.‬‬

‫ناسكە كەریم‪ ،‬بەهۆی زۆری‬ ‫تەمەنیەوە ناتوانێت زۆربەی كات‬ ‫ئەو هاتوچۆیە بكات لە دادگاوە بۆ‬ ‫دادن��ووس‪ ،‬باسی لەوەكرد‪« :‬لەم‬ ‫چەند رۆژەدا كارم لە دادگا هەبوو‪،‬‬ ‫دەب���وو بچوومایەتە دادن���ووس‪،‬‬ ‫لەبەر ئ��ەوەی شوێنەكه‌ی دوور‬ ‫ب��وو‪ ،‬نەمتوانی كارەكانم بكەم‌و‬ ‫لە م��اڵ��ەوەش كێشەیەكی زۆرم‬ ‫بۆ دروست بووە‪ ،‬چونكە ناتوانم‬ ‫چەند رۆژێ��ك لەسەر ی��ەك ماڵ‬ ‫بەجێبهێڵم»‪.‬‬ ‫بەرپرسانی دادگای سلێمانیش‪،‬‬ ‫بوونی دادنووس لە خانەی داد بە‬ ‫پێویست دەزان��ن بۆ ئاسانكاریی‬

‫كاری هاواڵتییان‪.‬‬ ‫دارا جەزا محەمەد‪ ،‬بەڕێوەبەری‬ ‫كارگێڕیی لە دادگای سلێمانی بە‬ ‫«رۆژنامە»ی راگەیاند‪ :‬كردنەوەی‬ ‫دادنووس لە نزیك دادگا‪ ،‬كارێكی‬ ‫باشە بۆ ئاسانكاریی مامەڵەی‬ ‫هاواڵتییان‌و پێویستە بینایەكی‬ ‫نوێیان بۆ دروس��ت بكرێت‪ ،‬یان‬ ‫بینایەكیان بۆ بەكر ‌ێ بگیرێت‬ ‫وەكو ئەوەی بەكرەجۆو بیناكەش‬ ‫لە گەڕەكی شەكرەكە بێت‪ ،‬یان لە‬ ‫نزیكی گردی سەرچنار باشترە بۆ‬ ‫كاری هاواڵتییان‪.‬‬ ‫باسی لەوەش كرد؛ كە زۆربەی‬ ‫كات پرسیاری ئەوەمان لێدەكرێت‪،‬‬ ‫كە بۆچی لە ئێستادا فەرمانگەی‬ ‫دادن����ووس نییە ل��ەن��او دادگ���ا‪،‬‬ ‫لەكاتێكدا پێشتر تا ساڵی (‪)2007‬‬ ‫دادگا‌و دادنووس هەردووكیان سەر‬ ‫بە وەزارەتی داد بوون‪ ،‬بەاڵم دواتر‬ ‫جیا كرایەوە‪ ،‬ئێستا ئەنجومەنی‬ ‫دادوەریی سەربەخۆیە‪ ،‬بۆیە ناكرێت‬ ‫بڵێین؛ دادگا‌و دادنووس دەبێت لە‬ ‫یەك بینادا بن‪ ،‬یان بەیەكەوە كار‬ ‫بكەن‪ ،‬بەاڵم باشتر وایە وەزارەتی‬ ‫داد‪ ،‬بینایەكیان له‌نزیک دادگادا بۆ‬ ‫دروست بكات‪.‬‬

‫ذمارة (‪ )635‬سيَشةممة ‪2011/5/24‬‬

‫‪hewal.rozhnama@gmail.com‬‬

‫پەرلەمانتارێك؛ داوای پێكهێنانی لیژنەی لێكۆڵینەوە دەكات‬ ‫رۆژنامە‪ :‬لەبەرامبەر ئەو بودجە‬ ‫زۆرەی‌ هەرێمدا كە گوایه‌ بەناوی‌‬ ‫پڕۆژەكان‌و نادیارییەوە بەهەدەر‬ ‫دەڕوات‪ ،‬داوا دەكرێت لیژنەیه‌کی‌‬ ‫لێكۆڵینەوە پێكبهێنرێت‪.‬‬

‫پەیمان عیزەدین‪ ،‬پەرلەمانتار ‌‬ ‫ی‬ ‫فراكسیۆنی‌ گ��ۆڕان‪ ،‬بە سایتی‬ ‫«سبەی»ی راگەیاندووه‌‪ :‬داوا‬ ‫لە پەرلەمان دەكەین‪ ،‬لیژنەیەك‬ ‫پێكبهێنێت ب��ۆ لێكۆڵینەوە‬

‫ل��ەو بودجەیەی‌ كە بەهەدەر‬ ‫دەدرێ��ت‪ ،‬چونكە دەردەكەوێت‬ ‫ح��ك��وم��ەت س��ی��اس��ەت �ی‌ خ��ۆی‌‬ ‫ه��ەی��ە ل���ە پشتگوێخستن‌و‬ ‫دووب���ارەك���ردن���ەوەو‌ نادیاریی‌‬

‫پڕۆژەكاندا‪.‬‬ ‫ناوبراو‪ ،‬وتیشی‌‪ :‬بە ملیار دینار‬ ‫بۆ هەندێك‌ پ��ڕۆژەی دووب��ارە‬ ‫تەرخانكراوەتەوە‌‪ ،‬بۆ نموونە لە‬ ‫ساڵی‌ (‪)2009‬دا‪ ،‬وێڕای‌ ئەوەی‌‬

‫ك��ۆم��ەڵ��ێ��ك پ����ڕۆژە جێبەجێ‬ ‫ن���ەك���راون‪ ،‬ك��ەچ �ی‌ دووب����ارە‬ ‫بودجەیان‌ بۆ تەرخانكراوەتەوەو‬ ‫لەساڵی‌ (‪‌2010‬و ‪)2011‬ش���دا‪،‬‬ ‫پڕۆژەكان جێبەجێ نەكراون‪.‬‬

‫(‪ )3‬پەرلەمانتارەكەی گۆڕان‪ ،‬بڕیاری كۆتایی دەدەن‬ ‫ئا‪ :‬ئەسعەد عەلی‬

‫ئەم پەرلەمانەی ئێمە‬ ‫لە چی دەپرسێتەوە؟‬ ‫ئەلەند مەحوی‬ ‫هه‌موومان كۆكین لەسەر ئ��ەوەی‪ ،‬كە ئەركەكانی پەرلەمان‬ ‫وەك دەسەاڵتی یاسادانان‪ ،‬خۆی لە چاودێریكردنی دەسەاڵتی‬ ‫جێبەجێكردن‌و یاسادانان‌و پەسەندكردنی بودجەدا دەبینێتەوە‪،‬‬ ‫بەاڵم هەموو كێشەیەكی خەڵكیش‪ ،‬كێشەی پەرلەمانە‌و دەبێت‬ ‫پەرلەمانتاران بەدواداچوونی بۆ بكەن‌و لێی بپرسنەوە‪.‬‬ ‫زۆربەمان لە (‪)7/25‬دا‪ ،‬بەهیوایەوە دەژیاین‪ ،‬كە خوولی سێیەمی‬ ‫پەرلەمان كوردستان‪ ،‬بەهۆی هەمەڕەنگیی لیستەكانییەوە‪ ،‬ئەو هەاڵنە‬ ‫تێدەپەڕێنێت‪ ،‬كە لە خوولی دووەمی پەرلەماندا ئەنجامیدابوون‪ ،‬بەاڵم‬ ‫من وەك خۆم هەر زوو لەو ئومێدەم پەشیمان بوومەوە‪.‬‬ ‫خوولی سێیەمی پەرلەمانی كوردستان‪ ،‬ئەگەرچی لە رووی‬ ‫ب��ی �ر‌وڕاوە هەمەڕەنگ‌و هەمەدەنگە‪ ،‬ب��ەاڵم ملمالنێی سیاسیی‬ ‫بەشێوەیەك بین ‌ه قاقای پەرلەمانی گرتووە‪ ،‬كە هەندێكجار پەرلەمان‬ ‫بەوە ناگات لە خۆشی بپرسێتەوە‪ ،‬چ جای ئەوەی لە هاونیشتمانیانی‬ ‫بپرسێتەوە‪.‬‬ ‫هەر دوێن ‌ێ بوو؛ لەناو حەرەمی پەرلەماندا‪ ،‬پاسەوانەكانی فازیل‬ ‫بەشارەتی‪ ،‬پەرلەمانتاری «كوردستانیی» پەالماری بورهان رەشید‪،‬‬ ‫پەرلەمانتاری «گۆڕان»یان دا‌و برینداریانكرد‪ ،‬ئەو پەرلەمانە لێی‬ ‫نەپرسییەوە‪ ،‬لە كەالر پەالماری نەریمان عەبدوڵاڵ‪ ،‬پەرلەمانتاری‬ ‫«گۆڕان» درا‌و برینداركرا‪ ،‬پەرلەمان لێی نەپرسییەوە‪ ،‬لەناو هەولێری‬ ‫پایتەختدا‪ ،‬تەقە لە پەرلەمانتارانی «گۆڕان» كرا‪ ،‬پەرلەمان لێی‬ ‫نەپرسییەوە‪...‬هتد‪.‬‬ ‫ئاخۆ خەڵكێك‪ ،‬كە لەنیوەی شەودا ئۆتۆمبێلەكەی دەسووتێنرێت‪،‬‬ ‫یان لە كۆاڵنێكدا پەالماری دەدرێت‌و لێیدەدرێت‌و هەڕەشەی كوشتنی‬ ‫لێدەكرێت‪ ،‬چ ئومێدێكی بەم پەرلەمانە خۆشبێت‪ ،‬تا بەدواداچوون‬ ‫بۆ كێشەكەی بكات؟ پەرلەمانێك لێپرسینەوەی لەگەڵ پاسەوانێكدا‬ ‫پێ نەكرێت‪ ،‬چۆن ئومێدی ئەوەی بۆ بخوازیت لە بكوژانی شەهیدانی‬ ‫(‪)17‬ی شوبات بپرسێتەوە‌و لێپرسینەوە لە سووتێنەرانی که‌ناڵی‬ ‫(‪ )NRT‬بكات‪.‬‬ ‫پەرلەمانێك‪ ،‬پەیڕەوی ناوخۆكەی خۆی (كە لێی ناڕازین)‬ ‫هەموار نەكاتەوە‌و لەبەرامبەردا‪ ،‬بەهەڵەداوان‌و بەب ‌ێ ئامادەبوونی‬ ‫ئۆپۆزسیۆن‪ ،‬یاساكانی وەكو‪ :‬دەستەی نەزاهە‌و ئەنجومەنی ئاسایش‬ ‫تێبپەڕێنێت‪ ،‬دەبێت بۆچی باشبێت‪ ،‬جگە لە هەڵوەشاندنەوە؟‬ ‫بەبڕوای من؛ لەژێر چاودێریی ئەم خوولەی پەرلەماندا‪ ،‬ئیتر‬ ‫خەڵك هیچ دەرگایەكی نەماوە تا لێی بدات‪ ،‬ئیتر خەڵك سەر‬ ‫ناكات بەهیچ نووسینگەیەكی پەرلەماندا؛ بەو ئومێدەی خەمەكانی‬ ‫بڕەوێنێتەوە‪ ،‬چونكە دەزانێت پەرلەمانی كوردستان‪ ،‬نوێنەرایەتیی‬ ‫راستەقینەی خەڵك ناكات‪ ،‬بەڵكو زۆربەی پەرلەمانتاران نوێنەری‬ ‫راستەقینەی حیزب‌و دەسەاڵتن‌و لە ئاست داواكارییەكانی ئەواندان‪،‬‬ ‫نەك هاونیشتمانییان‪.‬‬ ‫نەوشیروان مستەفا‪ ،‬لە وتارێكیدا كە ساڵی (‪ )2007‬ئاڕاستەی‬ ‫خوولی دووەمی پەرلەمانی كوردستانی كردبوو‪ ،‬دەڵێت‪« :‬ئێوە‬ ‫ئەی ئەندامانی بەڕێزی پەرلەمانی كوردستان‪ ،‬لەبەردەم پرسیارێكی‬ ‫مێژووییدان‪ ،‬لە خەمی كێدان جگە لە خۆتان؟»‪ ،‬من ئەوكاتە بڕوای‬ ‫تەواوم بەم بۆچوونەی بەڕێزیان هەبوو‪ ،‬بەاڵم ئەمڕۆ دوای (‪)4‬ساڵ‬ ‫بەسەر ئەو وتارەدا‪ ،‬ترسی گەورەی من ئەوەیە؛ ئەم پەیامە خوولی‬ ‫سێیەم‌و خوولەكانی داهاتووتری پەرلەمانیش بگرێتەوە‪.‬‬

‫‪.........................................................‬‬

‫ه��ەرس��ێ‌ پ��ەرل��ەم��ان��ت��اری‬ ‫گــــــــۆڕان‬ ‫ف��راك��س��ی��ۆن��ی‬ ‫(د‪ .‬شاهۆ سەعید‪ ،‬د‪ .‬زانا‬ ‫رەئــــــــووف‪ ،‬د‪ .‬جەعفەر‬ ‫عەلی)‪ ،‬دانیشتنەكانی پەرلەمانی‬ ‫كوردستانیان بایكۆتكردووە‌و‬ ‫بەم نزیكانە‪ ،‬بڕیاری یەكالیی‬ ‫كەرەوە دەدەن كە دەگەڕێنەوە‬ ‫ناو دانیشتنەكان‪ ،‬یان بەردەوام‬ ‫دەبن‪.‬‬ ‫د‪ .‬زان������ا رەئ�������ووف‪،‬‬ ‫پەرلەمانتاری فراكسیۆنی گۆڕان‬ ‫ل��ە پ��ەرل��ەم��ان��ی ك��وردس��ت��ان‪،‬‬ ‫ك��ە ئ��ام��ادەی دانیشتنەكانی‬ ‫پەرلەمان نابێت‪ ،‬ئامادەنەبوونی‬ ‫خ��ۆی��ان��ی ل���ە پ��ەرل��ەم��ان��ی‬ ‫ك��وردس��ت��ان‪ ،‬بە بایكۆتكردن‬ ‫ن���اوب���رد‌و ب��ە «رۆژن���ام���ە»ی‬ ‫راگەیاند‪« :‬سەرۆكی پەرلەمان‪،‬‬ ‫ئاگادارە لەو بایكۆتكردنە‌و ئێمە‬ ‫وەك ئەم سێ پەرلەمانتارە‪،‬‬

‫ ‬ ‫شاهۆ سه‌عید‬ ‫نووسراوێكمان داوەتە سەرۆكی‬ ‫پەرلەمان‌و رامانگەیاندووە‪ ،‬ئێمە‬ ‫ئەم سێ پەرلەمانتارە‪ ،‬لەبەر‬ ‫چەند هۆكارێك‪ ،‬بۆ ماوەیەك‬ ‫ناتوانین ئامادەی دانیشتەكانی‬ ‫پ���ەرل���ەم���ان‌و ك��ۆب��وون��ەوەی‬ ‫لیژنەكانیان ببین‌و سەرۆكایەتیی‬ ‫پ��ەرل��ەم��ان��ی��ش س��ەرپ��ش��ك��ە‬ ‫لەبڕیاردان دەربارەی ئێمە»‪.‬‬ ‫هەفتەی راب��ردوو‪ ،‬هەرسێ‌‬ ‫ف��راك��س��ی��ۆن��ی ئ��ۆپ��ۆزس��ی��ۆن‬ ‫(گ��ۆڕان‪ ،‬كۆمەڵ‪ ،‬یەكگرتوو)‪،‬‬

‫ ‬ ‫زانا ره‌ئووف‬ ‫ب���ەه���ۆی گ��ف��ت��وگ��ۆك��ردن��ی‬ ‫پ���ڕۆژە ب��ودج��ەی ه��ەرێ��م��ەوە‪،‬‬ ‫دانیشتنەكانی‬ ‫بایكۆتكردنی‬ ‫پەرلەمانیان شكاند‪ ،‬بەاڵم ئەو‬ ‫سێ‌ پەرلەمانتارەی «گۆڕان»‪،‬‬ ‫بەردەوام بوون لەبایكۆتكردنی‬ ‫دانیشتنەكانی پەرلەمان‪.‬‬ ‫د‪ .‬ج���ەع���ف���ەر ع��ەل��ی‪،‬‬ ‫پ��ەرل��ەم��ان��ت��اری فراكسیۆنی‬ ‫گ��ۆڕان‪ ،‬لەبارەی بەردەوامیی‬ ‫ب���ای���ك���ۆت���ەك���ەی���ان���ەوە‪ ،‬بە‬ ‫«رۆژن����ام����ە»ی راگ��ەی��ان��د‪:‬‬

‫جه‌عفه‌ر عه‌لی‬ ‫«چەندین هۆكار هەن بۆ ئەوەی‬ ‫ب��ەردەوام بین لەبایكۆتكردنی‬ ‫دانیشتنەكانی پەرلەمان‪ ،‬یەكێك‬ ‫ل��ەو ه��ۆك��اران��ە‪ ،‬ئیفلیجبوونی‬ ‫پەرلەمانە»‪.‬‬ ‫ئ���ەو پ��ەرل��ەم��ان��ت��اران��ە‪،‬‬ ‫بەپێویستیان‬ ‫ل��ەئ��ێ��س��ت��ادا‬ ‫نەزانی هۆكاری بایكۆتكردنی‬ ‫دانیشتنەكانی پەرلەمان ئاشكرا‬ ‫ب��ك��ەن‌و جەختیشیانكردەوە‬ ‫كە بەم نزیكانە‪ ،‬هۆكارەكانی‬ ‫دانیشتنەكانی‬ ‫بایكۆتكردنی‬

‫پەرلەمانی كوردستان‌و بڕیاری‬ ‫كۆتایی خۆیان ئاشكرادەكەن‪.‬‬ ‫الی خ���ۆی���ەوە‪ ،‬جێگری‬ ‫س��ەرۆك��ی فراكسیۆنی گ��ۆڕان‬ ‫لە پەرلەمانی كوردستان‪ ،‬ئەم‬ ‫هەڵوێستەی ئەو پەرلەمانتارانە‬ ‫بە ئازادیی ناو فراكسیۆنەكەیان‬ ‫دەزانێت‌و بڕوای وایە‪« :‬ئەمە‬ ‫شانازییەكە ب��ۆ فراكسیۆنی‬ ‫گ���ۆڕان‪ ،‬ك��ە چیتر پ��ەی��ڕەوی‬ ‫الساییكردنەوە‌و مودێلە كۆنەكان‬ ‫نییە‌و پەرلەمانتارەكانیش لە ناو‬ ‫خودی فراكسیۆندا‪ ،‬ئازادییان‬ ‫پێدراوە»‪.‬‬ ‫د‪ .‬رێ����ب����از ف����ەت����اح‪،‬‬ ‫رەتیشیكردەوە‪ ،‬ئامادەنەبوونی‬ ‫ئ����ەو (‪ )3‬پ��ەرل��ەم��ان��ت��ارە‬ ‫پەرلەماندا‪،‬‬ ‫لەدانیشتنەكانی‬ ‫ج��ی��اواز ل��ە ب��ۆچ��وون��ی (‪)22‬‬ ‫پ���ەرل���ەم���ان���ت���ارەك���ەی ت��ری‬ ‫فراكسیۆنی گ��ۆڕان‪ ،‬نیشانەی‬ ‫ناكۆكیی نێو فراكسیۆنەكەبێت‪،‬‬ ‫وت��ی‪« :‬تەنیا جیاوازیی بیر‌و‬ ‫بۆچوونە»‪.‬‬

‫یاسای ده‌سته‌ی نه‌زاه ‌ه نه‌گه‌یشتووه‌ت ‌ه سه‌رۆکایه‌تیی هه‌رێم‬ ‫بەدواداچوونی‪ :‬رۆژنامە‬

‫‪.......................................................‬‬

‫ب��ەڕێ��وەب��ەرێ��ت��ی ك��اروب��اری‬ ‫یاسایی سەرۆكایەتی هەرێمی‬ ‫كوردستان ئاشكرای دەك��ات‪،‬‬ ‫تائێستا یاسای دەستەی نەزاهە‬ ‫سەرۆكایەتیی‬ ‫نەگەیشتووه‌تە‬ ‫هەرێمی كوردستان‌و (یاسای‬ ‫ئەنجومەنی ئاسایشی هەرێم‌و‬ ‫دەزگ������ای ئ��اس��ای��ش)ی��ش بۆ‬ ‫ب��ەردەس��ت��ی س��ەرۆك��ی هەرێم‬ ‫ئامادەدەكرێت‪.‬‬ ‫د‪ .‬تاڵب ئاكرەیی‪ ،‬راوێژكاری‬ ‫ی��اس��ای��ی س���ەرۆك���ی ه��ەرێ��م��ی‬ ‫كوردستان وێڕای جەختكردنەوە‬ ‫لەوەی كە یاسای دەستەی نەزاهە‬ ‫بەڕێوەبەرێتی‬ ‫نەگەیشتووه‌تە‬ ‫كاروباری یاسایی سەرۆكایەتی‬ ‫هەرێمی كوردستان‪ ،‬لەهەمانكاتدا‬ ‫بە «رۆژنامە»ی راگەیاند‪« :‬ئەو‬ ‫داواكارییەشمان پێنەگەیشتووە كە‬ ‫ئۆپۆزسیۆن داوای لەسەرۆكایەتیی‬ ‫هەرێمی كوردستان كردبێت ئەو‬ ‫یاسایانە واژۆ نەكات»‪.‬‬ ‫ل��ەس��ەره‌ت��ای ئ��ەم مانگەدا‬ ‫ه��ەرس��ێ الی��ەن��ی ئۆپۆزسیۆن‬

‫بەپێویستی دەزانین؛‬ ‫ئەو یاسایانە‬ ‫بە رێكەوتنی‬ ‫نیشتمانیی تێبپەڕێنرێن‬ ‫«گۆڕان‪ ،‬یەكگرتووی ئیسالمیی‪،‬‬ ‫كۆمەڵی ئیسالمیی» لەپەرلەمانی‬ ‫ك��وردس��ت��ان‪ ،‬لەیاداشتێكدا كە‬ ‫ئاراستەی سه‌رۆكی هەرێمیان‬ ‫ك��ردووە‪ ،‬داوایانكردووە كە واژۆ‬ ‫ل��ەس��ەر رەش��ن��ووس��ی ی��اس��ای‬ ‫(دەستەی نەزاهە‪ ،‬ئەنجومەنی‬ ‫ئاسایش‪ ،‬ئاسایشی گشتیی)‬ ‫ن���ەك���ات‌و ب��ی��ان��گ��ەڕێ��ن��ێ��ت��ەوە‬ ‫ب��ۆ پ��ەرل��ەم��ان‪ ،‬ت��ا دووب����ارەو‬ ‫بەئامادەبوونی ئەو سێ الیەنە‪،‬‬

‫دەنگدانیان لەسەر بكرێتەوە‪.‬‬ ‫د‪ .‬س���ەب���اح ب��ەرزن��ج��ی‪،‬‬ ‫پ��ەرل��ەم��ان��ت��اری فراكسیۆنی‬ ‫كۆمەڵی ئیسالمیی لە پەرلەمانی‬ ‫كوردستان‪ ،‬بە «رۆژن��ام��ە»ی‬ ‫راگەیاند‪« :‬بەپێویستی دەزانین‪،‬‬ ‫ئ��ەو یاسایانە ب��ە رێكەوتنی‬ ‫نیشتمانیی ت��ێ بپەڕێنرێن‪،‬‬ ‫هەربۆیە ئەو داوایەمان لە سەرۆكی‬ ‫هەرێم ك���ردووە‪ ،‬تا پ��رۆژەك��ان‬ ‫بگەڕێنێتەوە ب��ۆ پ��ەرل��ەم��ان‌و‬

‫ئ���ەو تێبینییانەی ئێمەش‬ ‫هەمانە لەسەریان‪ ،‬دەستكاریی‬ ‫بكرێت‌و دووب���ارە دەنگدانیان‬ ‫لەسەر بكرێتەوە‪ ،‬بەاڵم تائێستا‬ ‫وەاڵمەكه‌ی سەرۆكی هەرێممان‬ ‫بەدەست نەگەیشتووەتەوە»‪.‬‬ ‫هەر سێ پرۆژە رەشنووسی‬ ‫ی��اس��ای (دەس���ت���ەی ن��ەزاه��ە‪،‬‬ ‫ئەنجومەنی ئاسایش‪ ،‬ئاسایشی‬ ‫گشتیی) لەناوەڕاست‌و کۆتایی‬ ‫مانگی نیسانی ئەمساڵدا‪ ،‬لە‬

‫پەرلەمان‪ ،‬بەبێ ئامادەبوونی‬ ‫ئۆپۆزسیۆن‪،‬‬ ‫فراكسیۆنەكانی‬ ‫ل��ەالی��ەن لیستەكانی ب��ەش��دار‬ ‫لەحكومەتدا‪ ،‬پ��ەس��ەن��دك��ران‌و‬ ‫لەئێستاشدا ئەو پرۆژەیاسایانە‪،‬‬ ‫ئاراستەی سەرۆكی هەرێم كراون‬ ‫بۆ واژۆكردنیان‪ ،‬بەاڵم تائێستا‬ ‫رانەگەیەنراوە كە ئاخۆ سەرۆكی‬ ‫هەرێم ئەو یاسایانە واژۆ دەكات‪،‬‬ ‫یان لەسەر خواستی ئۆپۆزسیۆن‪،‬‬ ‫دەیانگەڕێنێتەوە بۆ پەرلەمان‪.‬‬

‫كەموكورتییەكانی بودجە؛ گۆڕان ل ‌ه هه‌ڵوێستی فراكسیۆنی «كوردستانیی»دا ده‌کات‬ ‫راپۆرتی‪ :‬دیاری کرمانج‬

‫‪........................................................‬‬

‫فراكسیۆنی «كوردستانیی»‬ ‫لە پەرلەمانی كوردستان‪ ،‬كە‬ ‫زۆری��ن��ە پێكدەهێنێت‪ ،‬جیاواز‬ ‫لە پڕۆژەیاساكانی تر‪ ،‬رەخنەی‬ ‫ت��ون��د ل��ە كەموكورتییەكانی‬ ‫پڕۆژە بودجەی (‪)2011‬ی هەرێم‬ ‫دەگرێت‪.‬‬ ‫پەرلەمانی كوردستان؛ كە‬ ‫لە (‪)2009/7/25‬دا هەڵبژاردنی‬ ‫ب���ۆ ك����را‪ ،‬ل���ە (‪ )10‬لیستی‬ ‫پەرلەمانیی پێكدێت‪ ،‬فراكسیۆنی‬ ‫«كوردستانیی» كە زۆرینەی‬ ‫كورسییەكانی بەدەستهێناوە‪،‬‬ ‫لەپێشتردا ك��اری لەسەر ئەوە‬ ‫ك��ردووە زۆرب��ەی ئەو یاسایانەی‬ ‫دەهاتنە پەرلەمان‪ ،‬بەقازانجی‬ ‫دەسەاڵت تێیان بپەڕێنێت‪ ،‬بەاڵم‬

‫لەگفتوگۆكردنی پڕۆژەبودجەی‬ ‫هەڵوێستەكانیان‬ ‫ئەمساڵدا‪،‬‬ ‫گۆڕاوە‪.‬‬ ‫ئ��ەن��دام��ێ��ك��ی پ��ەرل��ەم��ان��ی‬ ‫كوردستان لەسەر فراكسیۆنی‬ ‫ك���وردس���ت���ان���ی���ی‪ ،‬ل���ەب���ارەی‬ ‫ئ���ەم ه��ەڵ��وێ��س��ت��ە ج���ی���اوازەی‬ ‫ل��ی��س��ت��ەك��ەی��ان��ەوە‪ ،‬ب����ڕوای‬ ‫وای����ە‪« :‬ب���ودج���ەی ئ��ەم��س��اڵ‪،‬‬ ‫م��ەس��ئ��ول��ی��ی��ەت��ێ��ك��ی زی��ات��ری‬ ‫تێدابووە»‪.‬‬ ‫فازیل بەشارەتی‪ ،‬ئاماژەی‬ ‫ب���ەوەش دا‪ )17( :‬خاڵەكەی‬ ‫پەرلەمان‪ ،‬هۆكارێكی تر بوو‪،‬‬ ‫بۆ ئەوەی زیاتر گفتوگۆ لەسەر‬ ‫بودجە بكرێت‪ ،‬چونكە لەكاتی‬ ‫خ��ۆپ��ی��ش��ان��دان��ەك��ان��دا‪ ،‬بەڵێن‬ ‫بەخەڵكی درابوو‪.‬‬ ‫پ��ێ��ش دەس��ت��پ��ێ��ك��ردن��ی‬ ‫گفتوگۆكردنی پ��ڕۆژەب��ودج��ەی‬

‫لۆگۆی لیستی کوردستانیی بۆ هه‌ڵبژاردنی په‌رله‌مان (‪)2009/7/25‬‬ ‫(‪)2011‬ی هەرێمی كوردستان؛‬ ‫ێ‬ ‫فراكسیۆنی كوردستانیی‪ ،‬بەب ‌‬ ‫ئامادەبوونی (‪ )3‬فراكسیۆنی‬ ‫ئ��ۆپ��ۆزس��ی��ۆن‪ ،‬ه���ەری���ەك لە‬

‫یاساكانی دەس��ت��ەی ن��ەزاه �ە‌و‬ ‫ئەنجومەنی ئاسایشی تێپەڕاند‪،‬‬ ‫لەكاتێكدا ب��ڕی��اری پێشوەخت‬ ‫هەبوو بۆ تەوافوقكردن لەسەر ئەو‬

‫یاسایانەی رەهەندی نیشتمانییان‬ ‫هەیە‪ ،‬پێش پەسەندكردنیان‪.‬‬ ‫هاژە سڵێمان‪ ،‬پەرلەمانتاری‬ ‫فراكسیۆنی عەدالەت‌و چاكسازیی‬ ‫لە پەرلەمانی كوردستان‪ ،‬بە‬ ‫«رۆژنامە»ی راگەیاند‪« :‬بودجەی‬ ‫ئەمساڵ‪ ،‬گفتوگۆی زۆری لەسەر‬ ‫كرا‪ ،‬بەتایبەت لەالیەن فراكسیۆنی‬ ‫كوردستانییەوە‪ ،‬ئ��ەم��ەش بۆ‬ ‫ئ��ەوە دەگ��ەڕێ��ت��ەوە كە خەڵكی‬ ‫چوونە سەرشەقام‌و ناڕەزاییان‬ ‫بەرامبەر بەو حكومەتە هەبوو‪،‬‬ ‫ك��ە فراكسیۆنی كوردستانی‬ ‫متمانەی پ��ێ داب���وو‪ ،‬ئەمەش‬ ‫وایكرد فراكسیۆنی كوردستانیش‪،‬‬ ‫كەموكورتییەكان دیاریی بكات»‪.‬‬ ‫ل���� ‌ه الی����ه‌ک����ی ت������ره‌وه‌‪،‬‬ ‫پەرلەمانتارێکی فراكسیۆنی گۆڕان‪،‬‬ ‫ب��ڕوای وای��ه‌‪« :‬ئ��ەوە راستە كە‬ ‫فراكسیۆنی كوردستانیی‪ ،‬ئەمساڵ‬

‫بەشداریكردووە لەدیاریكردنی‬ ‫كەموكووڕییەكانی بودجەدا‪ ،‬ئەوە‬ ‫خاڵێكی رۆشنەو گۆڕانكارییەكە‬ ‫لەپەرلەمانی كوردستاندا‪ ،‬بەاڵم‬ ‫ئەوە بەس نییە‪ ،‬گرنگ ئەوەیە‬ ‫بەشداریی بكەن لە چارەسەری‬ ‫كەموكورتییەكاندا»‪.‬‬ ‫ئ��ی��س��م��اع��ی��ل گ��ه‌اڵڵ��ه‌ی��ی‪،‬‬ ‫هۆكاری هەوڵەكانی فراكسیۆنی‬ ‫ك��وردس��ت��ان��ی��ی ل��ەدی��اری��ك��ردن��ی‬ ‫كەموكورتییەكانی بودجەدا‪ ،‬بۆ‬ ‫هۆشیاریی ئۆپۆزسیۆن گەڕاندەوە‪،‬‬ ‫كە كەموكورتییەكان باس دەكەن‪،‬‬ ‫كوردستانیی‪،‬‬ ‫«فراكسیۆنی‬ ‫ناچاربوون خۆیان بەشداریی لە‬ ‫دیاریكردنی كەموكورتییەكاندا‬ ‫بكەن»‪.‬‬ ‫س��اڵ��ی راب�����ردوو‪ ،‬لەكاتی‬ ‫گفتوگۆكردنی پ��ڕۆژەب��ودج��ەی‬ ‫(‪)2010‬دا‪ ،‬فراكسیۆنی گۆڕان رۆڵی‬

‫بەرچاوی هەبوو لەئاشكراكردنی‬ ‫كەلێنەكانی پ��ڕۆژەك��ەدا‪ ،‬بەاڵم‬ ‫لیستی زۆرین ‌ه «کوردستانیی»‪،‬‬ ‫لەكەموكورتییەكان‬ ‫چ��اوی��ان‬ ‫دەپۆشی‌و وەك ئەمساڵ رەخنەیان‬ ‫لە پڕۆژەكە نەدەگرت‪.‬‬ ‫گ��ۆران ئ��ازاد‪ ،‬پەرلەمانتاری‬ ‫فراكسیۆنی كوردستانیی‪ ،‬جەخت‬ ‫له‌وه‌دەكاتەوە‪« :‬ساڵی پار‪ ،‬یەكەم‬ ‫پ��ڕۆژەی��اس��ا ب��وو‪ ،‬حكومەتیش‬ ‫ت��ازە دروس���ت ب��وو ب��وو‪ ،‬جگە‬ ‫لەوەش‪ ،‬ئەندام پەرلەمانەكانیش‬ ‫پڕۆفیشناڵ نەبوون»‪.‬‬ ‫ئه‌و په‌رله‌مانتاره‌‪ ،‬وتیشی‪:‬‬ ‫«بودجە‪ ،‬پەیوەندیی بە ژیانی‬ ‫هەموو خەڵكەوە هەیە‪ ،‬ئێمەش كە‬ ‫خەڵك هەڵیبژاردووین‪ ،‬دەمانەوێت‬ ‫ل��ەوێ��وە دەس��ت��م��ان هەبێت لە‬ ‫باشكردنی ژیانیاندا‌و لەسەر ئەم‬ ‫بنەمایە كارمان كردووە»‪.‬‬

‫ذمارة (‪ )635‬سيَشةممة ‪2011/5/24‬‬

‫‪www.rozhnama.net‬‬

‫لەتیف شێخ مستەفا‬

‫وێڵبوون بەدوای ژمارەكاندا!‬ ‫ئازاد چاالك‬

‫*‬

‫ب���اس ه���ەر ب��اس��ی ژم���ارەو‬ ‫خانەكانی ب��ودج��ەی��ە‪ ،‬گ���ەورەو‬ ‫بچووك‪ ،‬خوێندەوارو بێسەواد‪،‬‬ ‫كاسبكارو خانمی م��اڵ‪ ،‬هەموو‬ ‫هەر باسی ژم��ارە دەك��ەن‪ ،‬بەاڵم‬ ‫ژم���ارەی س��ەر ك��اغ��ەز‪ ،‬لەجیاتی‬ ‫یەكان‌و دەی��ان‌و س��ەدان‪ ،‬باس لە‬ ‫ملیارو ترلیۆنە‪ .‬ئەم ژمارانە‪ ،‬چین‪،‬‬ ‫لەكوێوە دێ �ن‌و بۆ ك��و ‌ێ دەچ��ن؟‬ ‫بۆ هاواڵتییان هەستی پ ‌ێ ناكەن‌و‬ ‫نایانبینن؟‬ ‫هەموو هەر قسە دەكەین‪ ،‬بە‬ ‫ئەندام پەرلەمان‌و ئۆپۆزسیۆن‌و‬ ‫بەرپرسانیشەوە‪ ،‬هەموو هەر باسی‬ ‫ژمارە دەكەین‪ ،‬بەاڵم كەس نییە‬ ‫وەاڵم بداتەوە! دەب ‌ێ چی بكەین بۆ‬ ‫ئەوەی هاوسەنگیی بۆ ئەم هاوكێشە‬ ‫نالەبارە بدۆزرێتەوە؛ كە بەردەوام‬ ‫الی��ەك��ی ل��ە الك��ەی ت��ر كەمترەو‬ ‫تای تەرازوو هەر السەنگ دەبێت‪،‬‬ ‫مەتەڵێكی كەموێنەو قورسە‪.‬‬ ‫ش��ارەزای��ان دەڵێن‪ ،‬تەنیا لە‬ ‫ب��ودج��ەی ب��ەك��ارب��ردن��دا‪ ،‬زی��اد لە‬ ‫(‪ )2‬ترلیۆن بەهەدەر دراوە؛ كە‬ ‫هەر خودی ئەو بودجەیە‪ ،‬دەبوایە‬

‫(‪ )%50‬كەمبكرایەتەوەو بخرایەتە‬ ‫سەر بودجەی وەبەرهێنان‪.‬‬ ‫ح��ك��وم��ەت��ەك��ەم��ان‪ ،‬بەڵێنی‬ ‫دا كە شەفاف بێت‌و بە ك��ردار‬ ‫دەیسەلمێنێت كە پارێزگاریی لە‬ ‫موڵك‌و ماڵی هاواڵتییان دەكات‌و‬ ‫خەرجییەكانی ه���ەردوو حیزبی‬ ‫دەس����ەاڵت‌و دەزگ��اك��ان��ی سێبەر‬ ‫وشك دەكات‪ ،‬كەچی هەر بە كردار‬ ‫پێچەوانەكەی سەلماند‌و هاواڵتییانی‬ ‫هەرێم (هەزار رەحمەت بۆ كفندز‬ ‫دەنێرن)‪.‬‬ ‫هەندێك دەڵێن‪ ،‬دەبێت بودجە‬ ‫بگەڕێتەوە بۆ حكومەت‌و هەندێكیش‬ ‫دەڵێن‪ ،‬هەرچۆنێك بێت‪ ،‬با ئەم‬ ‫بودجەیەش بەڕێبكەین‌و دەنگی‬ ‫ل��ەس��ەر ب��دەی��ن‌و ب���وار ن��ەدەی��ن‬ ‫ئۆپۆزسیۆن ت��رش‌و پیازی پێوە‬ ‫بخۆن!‬ ‫لە ی��اس��ادا‪ ،‬ئەگەر تاوانێك‬ ‫بە پ�لان‌و نەخشەی پێشوەخت‬ ‫ئەنجامدرا‪ ،‬ئەوا دەبێتە تاوانێك كە‬ ‫سزاكەی زۆر قورس دەبێت‌و وەكو‬ ‫ئەوە نابێت كە تاوانبار لە بێئاگایی‪،‬‬ ‫یاخود نەزانیی‌و بەبێ مەبەست‪ ،‬ئەو‬

‫ئەم دوو دەزگا گرنگ‌و‬ ‫پڕبایەخە‪ ،‬بەدەستی‬ ‫ئەنقەست ئیفلیج‬ ‫كراون‌و بەدواداچوون بۆ‬ ‫راپۆرتەكانیان ناكرێت‬ ‫تاوانەی ئەنجام دابێت‪.‬‬ ‫شارەزایانی وەزارەتی دارایی‌و‬ ‫حكومەتی هەرێمی كوردستان‪،‬‬ ‫ل��ە ن��ەزان��ی�ی‌و بێئاگاییەوە ئەم‬ ‫بودجەیەیان نەناردووەتە پەرلەمان‪،‬‬ ‫بەڵكو ئاراستەكان بۆ ئەوە دەچن‬ ‫كە زۆر بیریان لێكردبێتەوە كە‬

‫چ���ۆن‌و ب��ە چ رێ��گ��ای��ەك چەند‬ ‫((تریلیۆنێك)) بخەنە ئ��ەوالوە‪،‬‬ ‫ب��ۆ ئ���ەوەی حیزبەكان‌و دەزگ��او‬ ‫مەكتەبەكان‌و رێكخستنەكانیان‬ ‫بژیه‌نن‌و كارە نایاساییەكانی حیزبی‬ ‫پ ‌ێ ئەنجام بدەن‪.‬‬ ‫ل���ەم ه��ەرێ��م��ەدا‪ ،‬ج��گ��ە لە‬ ‫حكومەت خۆی‌و وەزارەتەكانی كە‬ ‫دەبێت چاودێربن بەسەر بودجەو‬ ‫س��ام��ان��ی گ��ش��ت��ی��ی��ەوە‪ ،‬دی��وان��ی‬ ‫چاودێریی دارایی‌و داواكاری گشتیی‬ ‫ه��ەی��ە‪ ،‬ئ��ەم دوو دەزگ���ا گرنگ‌و‬ ‫پڕبایەخە‪ ،‬بەدەستی ئەنقەست‬ ‫ئیفلیج ك��راون‌و ب��ەدواداچ��وون بۆ‬ ‫راپۆرتەكانیان ناكرێت‌و رێگە نادرێت‬ ‫بە داواكاری گشتیی كە لەم هەموو‬ ‫كەموكورتییەی بودجە‌و حكومەت‬ ‫بكۆڵێتەوەو بزانێت ئایا پسپۆڕانی‬ ‫ب��واری بودجە‌و وەزارەت��ەك��ان‪ ،‬لە‬ ‫نەزانییەوە ئەم كارەیان كردووە‪ ،‬یان‬ ‫زۆر بەئاگاییەوە بودجەیان گەاڵڵە‬ ‫ك��ردووە؟ ئایا لە بودجەی ساڵی‬ ‫پارو چەند ساڵی رابردوودا‪ ،‬ك ‌ێ لە‬ ‫پرۆژە وەهمییەكانی كۆڵیوەتەوە؟‬ ‫ك�� ‌ێ ب��ەح��ی��س��اب��ات��ی ك��ۆت��ای��ی��دا‬

‫چووەتەوە؟ پارەی ئەو پرۆژانەی‬ ‫كە جێبەج ‌ێ نەكراون‪ ،‬گەڕاونەتەوە‬ ‫سەر بودجە؟ ئایا پارەی فرۆشتنی‬ ‫ن��ەوت‌و شیرینیی گرێبەستەكان‌و‬ ‫باجە جۆراوجۆرەكان‌و داهاتی خاڵە‬ ‫سنوورییەكان‪ ،‬چەندن‌و خراونەتە‬ ‫سەر بودجە؟ ئەگەر لەم هەرێمەی‬ ‫ئ��ێ��م��ەدا‪ ،‬یاسا س���ەروەر بوایە‪،‬‬ ‫دەبوو بەرپرسانی بااڵی حكومەت‪،‬‬ ‫لەجیاتی ئامادەبوونیان لە هۆڵی‬ ‫پەرلەمان‪ ،‬رووب���ەڕووی داواك��اری‬ ‫گشتیی‌و یاسا بوونایە؟‬ ‫ئەوەی كە ئەمڕۆ زۆر بە زەقی‬ ‫بۆ هەمووان دیارو روونە‪ ،‬ئەوەیە كە‬ ‫هەرێم‌و ئەزموونەكەی‪ ،‬بەمشێوەیە‬ ‫بەڕێوەناچن‌و پێش ناكەون‪ ،‬بۆیە‬ ‫دەبێت گفتوگۆ چاوەڕوانكراوەكانی‬ ‫نێوان ئۆپۆزسیۆن‌و دەسەاڵت‪ ،‬ئەم‬ ‫الیەنە بگرنەخۆو وەك كێشەیەكی‬ ‫س��ەرەك��ی��ی ن���ێ���وان ه���اواڵت���ی‌و‬ ‫ح��ك��وم��ەت‪ ،‬ب��ای��ەخ��ی زۆری پێ‌‬ ‫بدرێت‌و چارەسەری بنەڕەتی بۆ‬ ‫بدۆزرێتەوە‪.‬‬ ‫*ئ �ه‌ن��دام��ی خ��ول��ی پێشووی‬ ‫په‌رله‌مانی عێراق‪.‬‬

‫سەرەتاكانی دانوستاندن‬ ‫مەم بورهان قانع‬ ‫چ��اوەڕوان��دەك��رێ��ت لەچەند‬ ‫رۆژی داه���ات���وودا‪ ،‬وتوێژەكانی‬ ‫ن��ێ��وان دەس����ەاڵت‌و ئۆپۆزسیۆن‬ ‫دەستپێبك ‌هن‌و ئاماژەكانیش بۆ ئەوە‬ ‫دەچن كۆبوونەوەكان‪ ،‬كۆبوونەوەی‬ ‫لوتكە نابن‪ ،‬بەڵكو سەرەتا لەئاستی‬ ‫نزمتردا بەڕێوەدەچن‪.‬‬ ‫ه���ەری���ەك���ە ل����ەدەس����ەاڵت‌و‬ ‫ئۆپۆزسیۆن‪ ،‬ئامادەیی خۆیان‬ ‫ب��ۆ دان��وس��ت��ان��دن ن��ی��ش��ان��داوە‌و‬ ‫ئۆپۆزسیۆنیش سوورە لەسەر ئەوەی‬ ‫ب��ەوەرەق��ەی ك��ارەوە دانوستاندن‬ ‫دەستپێبكات‌و دەسەاڵتیش دەڵێت‪:‬‬ ‫ئ��ام��ادەی دانوستاندنین‪ ،‬ب��ەاڵم‬ ‫با لێگەڕێین وردەكارییەكان بۆ‬ ‫وتوێژەكان بەجێبهێڵین‪.‬‬ ‫ه��ەرچ��ۆن��ێ��ك ب��ێ��ت‪ ،‬تەمی‬ ‫ه��ەاڵی��س��ان��ی ش�����ەڕی ن��ێ��وان‬ ‫دەس���ەاڵت‌و شەقام‪ ،‬تاڕادەیەكی‬ ‫زۆر رەوی��وەت��ەوە‌و ئ��ەو گرژیی‌و‬ ‫ئاڵۆزییانەیشی لەدەرەنجامی بردنی‬ ‫هێزی پێشمەرگەوە بۆ ناو شاری‬

‫سلێمانی‌و دەوروبەری دروستبووبوو‪،‬‬ ‫ت���اڕادەی���ەك ه��ێ��ورب��ووەت��ەوە‌و‬ ‫زمانی راگەیاندنیش‪ ،‬بە ب��ەراورد‬ ‫بەساتەوەختی بردنی ئەو هێزە بۆ‬ ‫ناو سلێمانی‌و قەزا‌و ناحیەكانی‪،‬‬ ‫ت���اڕادەی���ەك هێمنتربووەتەوە‌و‬ ‫لێدوانی سیاسییەكانیش‪ ،‬بەهەمان‬ ‫ئاڕاستەن‪.‬‬ ‫پرسیاری جەوهەریی ئەوەیە‪:‬‬ ‫ئ��ای��ا دان��ی��ش��ت��ن��ی دەس�����ەاڵت‌و‬ ‫ئۆپۆزسیۆن‪ ،‬تەنیا بۆ كوشتنی‬ ‫كاتە‌و تەنیا ب��ەو ئامانجەیە كە‬ ‫وەها نیشانی رای گشتیی بدرێت؛‬ ‫كە دەسەاڵت‌و ئۆپۆزسیۆن لەسەر‬ ‫ی��ەك مێز ك��ۆب��وون��ەت��ەوە‪ ،‬ئیتر‬ ‫ب ‌ێ ئ��ەوەی هەنگاوێكی جدیی بۆ‬ ‫چارەسەركردنی ریشەیی كێشەكان‬ ‫بنرێت‪ ،‬وەك��چ��ۆن هەمیشە ئەو‬ ‫نیگەرانییە ه��ەب��ووە؛ سەبارەت‬ ‫بە بەێێكردنی ك��ات‪ ،‬ب ‌ێ ئەوەی‬ ‫چ��ارەس��ەری ریشەیی‌و هەنگاوی‬ ‫ج��دی��ی ل��ەئ��اراداب��ێ��ت (وەك��چ��ۆن‬

‫یەكێكە لەنیگەرانییەكانی هێزەكانی‬ ‫ئ��ۆپ��ۆزس��ی��ۆن)‪ ،‬ی���ان ئ��ەم��ج��ارە‬ ‫بەفیعلیی ئیرادەیەكی جدیی بۆ‬ ‫ریشەكێشكردنی ت����ەواوی ئەو‬ ‫خەوش‌و هۆكارانە هەن؛ كە بوونەتە‬ ‫هۆی درێ��ژەدان بەناشەفافییەت‌و‬ ‫گەندەڵیی‌و‬ ‫ریشەكێشنەكردنی‬ ‫ه��ەروەه��ا لێسەندنەوەی رۆح��ی‬ ‫چاودێریكردن‌و فشاری په‌رلەمان‌و‬ ‫دەزگای داواكاری گشتیی‌و دەزگای‬ ‫چاودێریی دارای���ی‪ ،‬كە لەدەزگا‬ ‫چاودێریكردنی‬ ‫هەستیارەكانی‬ ‫بەرپرسیارێتیی‬ ‫دەس���ەاڵت���ن‌و‬ ‫ئیداریی‌و ئەخالقیی هەریەكە لەو‬ ‫دەزگایانەیشە‪ ،‬بەر لەدەزگاكانی‬ ‫ت��ر‪ ،‬ش���ەڕی س��ەن��دن��ەوەی مافە‬ ‫زەوتكراوەكانی خەڵك بكەن‪.‬‬ ‫ب�����ەڕای م����ن‪ :‬ب���ۆ ئ����ەوەی‬ ‫گفتوگۆكانی دەسەاڵت‌و ئۆپۆزسیۆن‬ ‫ئامانجبەخش ب��ن‪ ،‬یەكێك لەو‬ ‫هەنگاوانەی ك��ە وادەك���ات ئەم‬ ‫وتوێژانە بەدەستكەوتەوە لێی‬

‫بچنە دەرەوە‪ ،‬بوونی ئیرادەیەكی‬ ‫ه��اوب��ەش��ە؛ ب��ۆ گ��ه‌ڕان��دن��ەوەی‬ ‫ح��ورم��ەت ب��ۆ رۆڵ��ی په‌رلەمان‌و‬ ‫رۆڵی دەزگای چاودێریی دارایی‌و‬ ‫دەزگای داواكاری گشتیی‌و هەروەها‬ ‫سەروەریی قەزا لەكوردستان‪ ،‬كە‬ ‫راموایە لەبوونی ئەو ئیرادەیە‌و ئەو‬ ‫متمانەبوونەوە بە رۆڵ��ی گرنگی‬ ‫ئەو دەزگایانە‌و دوورخستنەوەی‬ ‫ئەقڵییەتی ح��ی��زب��ای��ەت��ی ل��ەو‬ ‫دەزگایانە‪ ،‬سەرەتایەكی بەهێز‬ ‫دەبێت بۆ سەرخستنی دانوستانە‬ ‫چاوەڕوانكراوەكانی چەند رۆژی‬ ‫داهاتووی دەسەاڵت‌و ئۆپۆزسیۆن‬ ‫(كە تا نووسینی ئەم وتارە‪ ،‬وادەی‬ ‫ئەو دانوستاندنانە دیارینەكراوە)‪.‬‬ ‫ك����ەوات����ە‪ :‬س��ەرەت��اك��ان��ی‬ ‫دانوستاندنی نێوان دەس��ەاڵت‌و‬ ‫ئ��ۆپ��ۆزس��ی��ۆن‪ ،‬دەب��ێ��ت ل��ەوێ��وە‬ ‫سەرچاوە بگرێت؛ كە هاودەنگی‌و‬ ‫ه���اوڕای���ی‌و ه��اوئ��ی��رادەی��ی بۆ‬ ‫گه‌ڕاندنەوەی حورمەت بۆ ئەو دەزگا‬

‫چیتر رێگا بەحیزب‌و‬ ‫كارەكتەرە حیزبییەكان‬ ‫نەدرێت؛ دەست لەكاروباری‬ ‫ئەو دەزگایانە وەربدەن‬ ‫هەستیارانە لەئارادابێت‌و جورئەتی‬ ‫ئ��ەوەم��ان هەبێت؛ چیتر رێگا‬ ‫بەحیزب‌و كارەكتەرە حیزبییەكان‬ ‫نەدرێت؛ دەست لەكاروباری ئەو‬ ‫دەزگایانە وەرب��دەن‪ ،‬كە رام وایە‬ ‫لەبوونی ئەم سەرەتایەوە‪ ،‬البردنی‬ ‫هەموو بەربەستەكانی تری بەردەم‬ ‫دان��وس��ت��ان��دن‪ ،‬كارێكی ئاسان‬ ‫دەبێت‪.‬‬

‫*‬

‫ئۆپۆزسیۆن‌و‬ ‫سەرفکردنی مووچەی‬ ‫خوراوی فەرمانبەران‬ ‫م���اوەی زی��ات��ر ل��ە (‪ )7‬س��اڵ��ە‪ ،‬ل��ەالی��ەن حکومەتی‬ ‫سلێمانییەوه‪ ،‬رێژەیەک لە مووچەی فەرمانبەرانی دەڤەرەکە‪،‬‬ ‫بە ناهەق دەخورێت‪ ،‬جیاواز لە هەولێرو هەموو ناوچەکانی تری‬ ‫عێراق‪ ،‬کە لە راستیدا ئەمە کاریکی ناویژدانییەو پێچەوانەی‬ ‫بنەماکانی مافی مرۆڤ‌و دەستووری عێراقیشە‪ ،‬کە جەخت لە‬ ‫کرێی یەکسان بۆ هەموو فەرمانبەران‪ ،‬بەرامبەر بە هەمان کار‪،‬‬ ‫دەکەنەوە‪ .‬جگە لەوانەش‪ ،‬ئەم کارە‪ ،‬بە گوێرەی مادەکانی‬ ‫(‪‌315‬و ‪‌316‬و ‪ 317‬و‪411‬و ‪ )446‬کۆمەڵێک مادەی تر لە‬ ‫یاسای سزادان‪ ،‬تاوانە‪ .‬دیارە‪ ،‬گه‌ڕاندنەوەی پارەخوراوەکە‪،‬‬ ‫نەک هەر تاوانەکە النابات‪ ،‬بەڵکو دەبێتە بەڵگەیەکی بەهێزی‬ ‫سەلماندنیشی‪ ،‬هەروەها کارێکی نائەخالقیشە كە حکومەتێک‬ ‫مافی هاواڵتییانی خۆی بخوات‌‪ ،‬دیارە ئەم کارە ساڵی پار‬ ‫لەالیەن ئۆپۆزسیۆنەوە کەشف کرا‌و ئەگەر ئۆپۆزسیۆن وەک‬ ‫سااڵنی پێشوو نەبوایە‪ ،‬تا ئێستاش ئەو زووڵمە ب��ەردەوام‬ ‫دەبوو‪ ،‬ئەوەبوو کە کەشف کراو خەڵک لەو ناهەقییە ئاگادار‬ ‫کرایەوە‌و حکومەتی تووشی ئیحراجییەکی گەورە کردو لەژێر‬ ‫فشاری ئۆپۆزسیۆن‌و میدیای ئازادو رای گشتیدا‪ ،‬بڕیاری دا‬ ‫ئەو جیاوازییە نەهێڵێت‪ ،‬بۆیە لەوساوە داواکاریی خەڵک لە‬ ‫ئۆپۆزسیۆن‪ ،‬ئەوە بوو کە کارەکە تەواو بکات‌و خەبات بەردەوام‬ ‫بکات بۆ گه‌ڕاندنەوەی مووچە فەوتاوەکانیشیان‪ .‬ئۆپۆزسیۆن‪،‬‬ ‫وای کرد‌و توانی لەگەڵ میدیای ئازاددا‪ ،‬فشارێکی راستەقینە‬ ‫دروست بکەن‌و دواجار حکومەت ناچار بکەن كە لە بودجەی‬ ‫ئەمساڵدا‪ ،‬ئەو ناهەقییانە بەرامبەر فەرمانبەران کۆتایی‬ ‫پێبهێنێت‌و بڕیاری سەرفکردنی مووچە فەوتاوەکانیش بدات‪،‬‬ ‫کە بووە مایەی دڵخۆشیی خەڵک بە نەمانی ئەو ناعەدالەتییە‪،‬‬ ‫بەاڵم ئ��ەوەی لە هەمانکاتدا مایەی سەرنج‌و پێکەنینیشە‪،‬‬ ‫ئەوەیە کە تەلەفزیۆنەکانی حیزب‪ ،‬دەچن چاوپێکەوتن لەگەڵ‬ ‫هەندێک فەرمانبەردا دەکەن‌و داوایان لێدەکەن کە دەستخۆشیی‬ ‫لە حکومەت بکەن‌و سوپاسی بکەن لەسەر ئەم (دەستکەوتە‬ ‫مەزنە)‪ ،‬وەک ئەوەی کەسێک ماڵی یەکێکی تر بخوات‪ ،‬یان‬ ‫بدزێت‪ ،‬یان داگیری بکات‌و دوای ئەوەی کە کەشف بوو‪ ،‬داوا‬ ‫لە خاوەن ماڵ بکات‪ ،‬لەجیاتی دادگایی‌و سزا‪ ،‬سوپاسی بکات‪،‬‬ ‫ئەمە رێک وایە‪ ،‬لە جیاتی سزادان‌و دادگاییکردنی ئەوانەی کە‬ ‫چەند ساڵە بەشداربوون لەم ناهەقییە گەورەیەدا؛ بەرامبەر بە‬ ‫چینێکی داماو و خزمەتگوزاری ئەم میللەتە‪ ،‬کەچی ئەوەندە‬ ‫چاوقایمن‪ ،‬داوا دەکەن‪ ،‬سوپاس بکرێن‪ ،‬کە بەڕاستی ئەوە‬ ‫ئەوپەڕی بێڕێزییە بەرامبەر هەستی خەڵک‌و فەرمانبەران‪،‬‬ ‫چونکە ئێستا ئەو فەرمانبەرانەی ئەو ناهەقییەیان بەرامبەر‬ ‫کراوە‪ ،‬دەتوانن داوای سزایی بەرامبەر ئەو بەرپرسانە بەرز‬ ‫بکەنەوە کە دەستیان لەم کارە دزێوەدا هەبووە‪ ،‬بۆئەوەی‬ ‫لەداهاتوودا کەسی تر زاتی ئەوە نەکات‪ ،‬دەستدرێژیی‌و تەماع‬ ‫بکاتە سەر قوتی فەرمانبەران‌و ماڵ‌و منداڵیان‪ ،‬هەروەها‬ ‫داواکاری گشتیش دەتوانێت‌و ئەرکی سەرشانی خۆشیەتی‪ ،‬ئەو‬ ‫کارە بکات‪ .‬هەروەها فەرمانبەران‪ ،‬دەتوانن داوای قەرەبووش‬ ‫بکەنەوە‪ ،‬جگە لە داواکردنی قازانجی پارەکە (سعر الفائدة)‬ ‫کە چەند ساڵە چی پەیدا ک��ردووه‪ .‬هیوادارم‪ ،‬فەرمانبەران‬ ‫دەستەیەکی پارێزەری داکۆکیکار بگرن‌و رایانسپێرن بە هەستان‬ ‫بەم کارەو ئیدی چیتر رێگا نەدەین‪ .‬سەرەڕای دەستدرێژیی بۆ‬ ‫سەر مافەکانمان‪ ،‬یاریی بە هەست‌و نەستیشمان بکەن‪.‬‬ ‫* ئه‌ندامی په‌رله‌مانی عێراق‬

‫دەستپێشخەرییەكەی سەرۆكی هەرێم‌و چەند سەرەقەڵەمێك‬ ‫پشتیوان ئەحمەد‬

‫*‬

‫سەرەتا دەبێت راستییەك بزانین‪،‬‬ ‫كە ئەویش ئەمەی خوارەوەیە‪:‬‬ ‫دەس��ت��ووری عێراق‪ ،‬س��ەرەڕای‬ ‫ناوەڕۆكێكی‬ ‫كەموكوڕییەكانی‪،‬‬ ‫دیموكراتییانەی هەیەو لە قازانجی‬ ‫ه��ەم��وو خەڵكی ع��ێ��راق��دای��ە‪ ،‬بە‬ ‫تایبەتی هەردوو پێكهاتەی عەرەبی‬ ‫شیعەو كورد‪ ،‬یان دەكرێت بڵێین؛‬ ‫پتر موشەریعی كوردو شیعە‪ ،‬لە‬ ‫غیابی عەرەبی سوننە رۆڵیان لە‬ ‫داڕشتنی جومگە سەرەكییەكانی‬ ‫دەس���ت���ووری ع��ێ��راق ه��ەب��ووە‪،‬‬ ‫لە كاتێكدا ع��ەرەب��ی سوننە بە‬ ‫تایبەتی باڵە شۆڤێنییەكەی هەموو‬ ‫هەوڵەكانیان لەوە چڕكردووه‌تەوە‪،‬‬ ‫كە دەس��ت��وور هەڵبوەشێننەوە‪،‬‬ ‫یاخود هەمواری بكەن بە شێوازێك‬ ‫لەگەڵ ئامانجەكانیاندا یەكبگرێتەوە‪،‬‬ ‫دەب��ێ��ت ك���وردو ع��ەرەب��ی شیعە‬ ‫داك��ۆك��ی��ی ل��ە دەس��ت��وور بكەن‌و‬ ‫نەهێڵن لە ناوەرۆكە فیدڕاڵییەكەی‬ ‫پ��وچ��ەڵ ب��ك��رێ��ت��ەوە‪ ...‬ل��ەب��ەر‬ ‫رۆشنایی ئ��ەم راستییە‪ ،‬دەبێت‬ ‫ئەنجامی یەكەم دەستپێشخەریی‬ ‫سەرۆكی هەرێم هەڵبسەنگێنین‌و‬ ‫دوای����ی زەم��ی��ن��ەس��ازی��ی دووەم‬ ‫دەستپێشخەریی سەرۆكی هەرێم‬

‫بەیان بكەین‪.‬‬ ‫یەكەم دەستپێشخەریی سەرۆكی‬ ‫ه��ەرێ��م‪ ،‬پێچەوانەی ن��اوەرۆك��ی‬ ‫دەستووری عێراق بوو‪ ،‬لەبەر ئەم‬ ‫هۆیانەی خوارەوە‪:‬‬ ‫ی�����ەك�����ەم‪ :‬ل����ە ئ��ەن��ج��ام��ی‬ ‫دەستپێشخەرییەكە ب��ڕی��اردرا؛‬ ‫ئەنجومەنێك پێكبێت بەناوی‬ ‫«ئ��ەن��ج��وم��ەن��ی نیشتمانیی بۆ‬ ‫سیاسەتە ب��ااڵك��ان»‪ ،‬كە ئەمە‬ ‫پێچەوانەی دەستوورەو لە دووتوێی‬ ‫دەستووری عێراقدا‪ ،‬ئەنجومەنێك‬ ‫بەم ناوەوە نییە‪.‬‬ ‫دووەم‪ :‬ل����ە ئ��ەن��ج��ام��ی‬ ‫دەستپێشخەرییەكەی س��ەرۆك‪،‬‬ ‫كابرایەكی وەكو «ئوسامە نجێفی»‬ ‫بوو بە سەرۆكی پەرلەمانی عێراق‪،‬‬ ‫كە نە بڕوای بە فیدڕالیەتەو نە بە‬ ‫مادەی (‪.)140‬‬ ‫س��ێ��ی��ەم‪« :‬س��اڵ��ح موتڵەگ‌و‬ ‫زافرلعانی»‪ ،‬دوو كەسی عەرەبی‬ ‫شۆڤێنیستن‪ ،‬ه��ەردووك��ی��ان لە‬ ‫الی���ەن ه��ەی��ئ��ەی لێپرسینەوە‌و‬ ‫دادپەروەرییەوە «هيئة المسائلة‬ ‫و العدالة» ریشەكێش كرابوون‪،‬‬ ‫لە ئەنجامی دەستپێشخەرییەكەی‬ ‫س��ەرۆك��ی ه��ەرێ��م��ەوە ب��ڕی��اردرا؛‬

‫هەردووكیان بگەڕێنەوە بۆ نێو‬ ‫دەزگا فەرمییەكانی دەس��ەاڵت لە‬ ‫عێراق‪ ،‬بە هەڵوەشاندنەوەی بڕیاری‬ ‫هەیئەی لێپرسینەوەو دادپەروەریی‪،‬‬ ‫بە سیناریۆی دەنگدان لەنێو هۆڵی‬ ‫پ��ەرل��ەم��ان‪ ،‬لە كاتێكدا بڕیاری‬ ‫هەڵوەشاندنەوە بڕیارێكی كۆنی‬ ‫ت لە الیەن‬ ‫دەزگای پەیوەست‪ ،‬دەبێ ‌‬ ‫خ��ودی دەزگ��اك��ەوە بێت‪ ،‬ئەویش‬ ‫ئەگەر هەندێك دەرهاویشتەی تازە‬ ‫دەركەوت‪.‬‬ ‫كوتلەی «ئەلعێراقیە»‪ ،‬كە‬ ‫ه��ەن��ووك��ە نوێنەرایەتیی باڵی‬ ‫شۆڤێنیزمی عەرەبی دەك��ات‪ ،‬بە‬ ‫چەندین شێوازو ئاستی جیا جیا‪،‬‬ ‫پ��ەالم��اری دەس��ت��ووری ع��ێ��راق‌و‬ ‫ناوەرۆكەكەی دەدات‪.‬‬ ‫ش���ێ���وازی ی���ەك���ەم‪ :‬ب��ەه��ۆی‬ ‫بەرەنگاریی‌و كاری توندوتیژیی‌و‬ ‫چەكدارییەوە‪.‬‬ ‫شێوازی دووەم‪ :‬پەالماردانی‬ ‫دەس�����ت�����وورو ه�����ەوڵ�����دان بۆ‬ ‫پووچەڵكردنی ب��ەه��ۆی م��ادەی‬ ‫((‪))142‬ی دەستووری عێراق‪ ..‬ئەو‬ ‫مادەیەی كە لە دوایەمین چركەساتی‬ ‫تەواوكردنی پ��رۆژەی دەستووری‬ ‫عێراق‪ ،‬لە الی��ەن نوێنەرانی ئەو‬

‫یەكێتی‌و پارتی ئەوەندەی‬ ‫خەمی لەناوبردنی‬ ‫ئۆپۆزسیۆن دەخۆن‪ ،‬خەمی‬ ‫كەركوك‌و سەربەخۆیی‬ ‫هەرێمی كوردستان ناخۆن‬ ‫باڵەوە سەپێنرا‪ ،‬وەكو مەرجێكی‬ ‫پێشوەخت بۆ بەشداریكردنیان لە‬ ‫پرۆسەی سیاسیی لە عێراق‪.‬‬ ‫شێوازی سێیەم‪ :‬پەالماردانی‬ ‫دەستوور‪ ،‬بە سەپاندنی هەندێك‬ ‫دەزگ���ای ن��ادەس��ت��ووری��ی وەك��و؛‬ ‫دەزگ��ای ئەنجومەنی نیشتمانیی‬ ‫بۆ سیاسەتە بااڵكان‪ ،‬كەوا بڕیارە‬ ‫یەكێك ل��ە ه���ەرە شۆڤێنیزمە‬ ‫عەرەبەكان‪ ،‬كە ئەویش «ئەیاد‬ ‫عەالویە» سەرۆكایەتیی بكات‪،‬‬ ‫مەترسیی ئەم دەزگایە لەوەدایە‬ ‫ئەگەر شۆڤێنیزمەكانی ع��ەرەب‬ ‫توانییان بە هاوكاریی سەركردایەتیی‬

‫پارتی‌و یەكێتی هەندێك دەسەاڵتی‬ ‫ی���اس���ادان���ان‌و راپ���ەڕان���دن ب��ۆی‬ ‫بتاشن‪ ،‬بڕیاری هەڵوەشاندنەوەی‬ ‫مــــــادەی (‪)140‬ی دەستووری‬ ‫ع��ێ��راق ب���دات‪ ،‬چونكە كوتلەی‬ ‫«عێراقیە» ئیعتراف بە مادەی‬ ‫(‪ )140‬ناكات‪ ،‬یاخود هەوڵ دەدات‬ ‫سەرجەم مافەكانی هەرێمەكان‌و‬ ‫پارێزگاكانی دەرەوەی هەرێم‪ ،‬كە‬ ‫لە دەستووری عێراقدا سەلمێنراون‪،‬‬ ‫هەڵبوەشێننەوە‪.‬‬ ‫ئێستا ئەو ئاڵۆزییەی لەنێوان‬ ‫كوتلەی مالیكی خ��اوەن (‪)145‬‬ ‫ك���ورس���ی‌و ك��وت��ل��ەی ع����ەالوی‬ ‫خ�������اوەن (‪ )89‬ك���ورس���ی‪،‬‬ ‫لەتەشەنەسەندندایە‪ ...‬ع��ەالوی‬ ‫دەی��ەوێ��ت ك��ورد وەك��و گورگێگ‬ ‫پیشانی مالیكی ب��دات‌و مالیكی‬ ‫پ ‌ێ بترسێنێت‪ ....‬ئەمریكا لەم‬ ‫یارییەدا‪ ،‬هاوكاریی عەالوی دەكات‪،‬‬ ‫بە مەبەستی جڵەوگرتنی شیعە‪،‬‬ ‫ك��ە س��ەرەن��ج��ام ب��ە جڵەوكردن‌و‬ ‫كەمتركردنی نفوزی ئێران لە عێراق‬ ‫دەش��ك��ێ��ت��ەوە‪ ،‬چونكە ئەمریكا‬ ‫دەی��ەوێ��ت وەخ��ت��ێ��ك ل��ە عێراق‬ ‫پاشەكش ‌ێ بە هێزەكانی بكات‪،‬‬ ‫عێراقێكی سەقامگیر دوور لە‬

‫دەستتێوەردانی ئێران لەدوای خۆی‬ ‫بەجێبهێڵێت‪ ...‬ئەمریكاو عەالوی‬ ‫بۆ جڵەوكردنی مالیكی‌و شیعەو‬ ‫ئێران‪ ،‬پێویستیان بە هاوكاریی‬ ‫سەركردایەتیی یەكێتی‌و پارتییە‪،‬‬ ‫سەركردایەتیی یەكێتی‌و پارتیش‬ ‫بۆ ئەوەی بتوانن ئەو رۆڵە بگێڕن‌و‬ ‫دەستپێشخەریی دووەمی سەرۆكی‬ ‫ه��ەرێ��م‪ ،‬یاخود نۆژەنكردنەوەی‬ ‫دەستپێشخەریی پێشوو بەیان‬ ‫بكەن‪ ،‬لەسەر داوای ئەمریكاو‬ ‫عەالوی پێویستیان بە هەرێمێكی‬ ‫بێدەنگ‌و ئۆپۆزسیۆنێكی بێدەنگ‬ ‫هەیە‪ ،‬بۆ هاتنەكایەی بارودۆخێكی‬ ‫لەم جۆرە دەبێ‌ت ئەمریكاو عەالوی‬ ‫هاوكاریی حوكمڕانانی هەرێمی‬ ‫كوردستان بكەن‪ ..‬بۆیە ئەمریكا‬ ‫هاتە سەر خ��ەت‌و چ��رای سەوزی‬ ‫بۆ ئ��ەم دوو حیزبە هەڵكرد بۆ‬ ‫ئەوەی سەركوتی خۆپیشاندانەكانی‬ ‫سلێمانی‌و دەورووب��ەری��ی بكەن‌و‬ ‫هەندێك ئاماژەی دیبلۆماسییانەش‬ ‫پیشانی ئۆپۆزسیۆن ب��دەن‪ ،‬كە‬ ‫ئ��ەوان ئەو دەزگایانەی لە هەرێم‬ ‫هەن بە شەرعیی دەزانن‪ ،‬عەالویش‬ ‫دەس��ەاڵت��ی خ��ۆی بەكارهێنا بە‬ ‫مەبەستی گ��ەم��ارۆدان��ی جوڵەی‬

‫نوێنەرانی «گ��ۆڕان» لە بەغدا‪،‬‬ ‫ب��ەس��وودوەرگ��رت��ن ل��ە مەوقیعی‬ ‫«ئ��وس��ام��ە ن��وج��ێ��ف��ی»‪ ،‬وەك��و‬ ‫سەرۆكی پەرلەمانی عێراق‪ ،‬ئەمەش‬ ‫ئەوە دەردەخات كە سەركردایەتیی‬ ‫یەكێتی‌و پارتی ئەوەندەی خەمی‬ ‫لەناوبردنی ئۆپۆزسیۆن دەخۆن‪،‬‬ ‫خەمی ك��ەرك��وك‌و سەربەخۆیی‬ ‫هەرێمی كوردستان ناخۆن‪ ،‬ئەگینا‬ ‫ئەم دەستپێشخەرییەی سەرۆكی‬ ‫هەرێمی كوردستان‪ ،‬كە لە مەودای‬ ‫ستراتیژیدا لە قازانجی شۆڤێنیزمی‬ ‫عەرەبی دەشكێتەوە‪ ،‬ب ‌ێ سێ‌‌و دوو‬ ‫بە ب ‌ێ مەنتیق‌و لۆژیك بە زەرەری‬ ‫كورد دەشكێتەوە‪.‬‬ ‫لە كۆتاییدا‪ ،‬دەكرێت ئەوە بڵێین؛‬ ‫كە ئەم «دەستپێشخەرییانە»ی‬ ‫س��ەرۆك��ی ه��ەرێ��م‪ ،‬ل��ە راستیدا‬ ‫دەستپێشخەرییەو ئەمریكاو عەالوی‬ ‫راستەقینەن‪،‬‬ ‫دەستپێشخەریی‬ ‫ئەگینا مەعقولە سەرۆكی هەرێم‬ ‫لە كاتێكدا هەرێمەكەی لێوانلێوە‬ ‫لە قەیران‌و تەنگژەو ستەم‪ ،‬هەوڵی‬ ‫چ��ارەس��ەری قەیرانەكانی عێراق‬ ‫بدات؟!‬ ‫*ئ �ه‌ن��دام��ی خ��ول��ی پێشووی‬ ‫په‌رله‌مانی عێراق‪.‬‬

‫ذمارة (‪ )635‬سيَشةممة ‪2011/5/24‬‬

‫‪nawxo.rozhnama@yahoo.com‬‬

‫گەڕەكێکی هه‌زار ماڵی؛ بێخزمەتگوزارییە‬ ‫رۆژنامە‪ :‬دانیشتووانی گەڕەكی‬ ‫بەختیاریی لە قەزای سۆران‪ ،‬كە‬ ‫گەورەترین گەڕەكی ئەو قەزایەیەو‬ ‫نزیكەی ه���ه‌زار م��اڵ��ی تێدایە‪،‬‬ ‫نیگەرانن بەرامبەر بە نەبوونی‬

‫خزمەتگوزاریی لە گەڕەكەكەیاندا‪،‬‬ ‫ت��ەه��ا ج��ەل��ی��ل‪ ،‬ی��ەك��ێ��ك��ە لە‬ ‫دانیشتووانی گەڕەكی بەختیاریی‪،‬‬ ‫بۆ «رۆژنامە» وتی‪« :‬لە رووی‬ ‫خزمەتگوزارییە سەرەتاییەكانەوە‪،‬‬

‫هیچ پ��ڕۆژەی��ەك��ی پێویستمان‬ ‫بۆ نەهاتووە‪ ،‬لەوانە؛ باخچەی‬ ‫ساوایان‌و بنكەی تەندروستیی‌و‬ ‫رێگاوبان‌و ئاوەڕۆ‪ ،‬ئەگەرچی زۆر‬ ‫ێ‬ ‫بەڵێنیشمان پێدراوە‪ ،‬بەاڵم ب ‌‬

‫سوود بووە»‪.‬‬ ‫لەبەرامبەردا‪ ،‬كرمانج عێزەت؛‬ ‫قایمقامی ق���ەزای س���ۆران‪ ،‬بە‬ ‫«رۆژنامە»ی راگەیاند‪« :‬بەپێی‬ ‫پێویست پڕۆژەی خزمەتگوزاریمان‬

‫ب��ۆ ئ��ەو گ��ەڕەك��ە ب����ردووە‌و لە‬ ‫پالنی ساڵی داهاتوودا‪ ،‬تەواوی‬ ‫سەرەتاییەكان‬ ‫خزمەتگوزارییە‬ ‫بۆ هەموو گەڕەكەكانی س��ۆران‬ ‫دەبەین‪.‬‬

‫سلێمانی‪ :‬سه‌دان دۆنم زه‌ویی بێ تاپۆ ده‌فرۆشرێن‬ ‫قەربووی مووچەو‬ ‫مەتەڵەكانی‬ ‫هەڵمەت كەریم‬ ‫لەوەتەی بڕیاری سەرفكردنی زی��ادەی مووچەی فەرمانبەرانی‬ ‫سنووری ئیدارەی سلێمانی دراوە‪ ،‬كە ماوەی حەوت ساڵ كەمتر لە‬ ‫هاوشێوەكانیان وەریانگرتووە‪ ،‬مشتومڕی نێو فەرمانبەران لەسەر‬ ‫میکانیزمی سەرفكردنی زیادەی ئەو حەوت ساڵە‪ ،‬هێندەی كاركردنیان‬ ‫لە فەرمانگەكانیاندا سەرقاڵی كردوون‪ ،‬هەندێك خەونی گەوره‌ی پێوە‬ ‫دەبینن‌و پێیانوایە؛ رێژەكە هێندە زۆرە دەتوانن لەماوەی یەك ساڵی‬ ‫سەرفكردنیدا ئۆتۆمبێلێكی پێبكڕن‪ ،‬هەندێكی تریش خانووەكانیانی‬ ‫پێ نۆژەن دەكەنەوە‌و هەندێكی تریش سەفەری دەرەوەی هەرێمی پێ‬ ‫ئەنجام دەدەن‪ ،‬بەدەر لەو خەونانە حەقیقەتی شێوازی سەرفكردنی‬ ‫بڕی زیادەكە تائێستا نادیارە‌و چەند تێڕوانینێك هەیە لەسەر چۆنییەتی‬ ‫سەرفكردنی لەوانە‪:‬‬ ‫یەكەم‪ :‬زیادەی مووچەی فەرمانبەر بۆ مانگێك‪ ،‬كە لە مانگی‬ ‫كانوونی دووەمی (‪)2011‬ەوە سەرفكراوە‪ ،‬كە رێژەی زیادەی مووچەی‬ ‫بنەڕەتی‌و رێژەیەكی سەدیی دەرماڵەی بڕوانامەیە دیاریی دەكرێت‌و لە‬ ‫مانگی(‪ )7‬دەدرێت؛ بۆ هەرمانێگ كە تا ساڵێك هەموو مانگێك ئەو‬ ‫زیادەیە وەردەگرێت‪.‬‬ ‫دووەم‪ :‬زیادەی مووچەی یەك مانگەكە‪ ،‬بە جیاكردنەوەی دەرماڵەی‬ ‫بڕوانامە‪ ،‬دیاریی دەكرێت‌و ئەوجا لە مانگی (‪ )7‬دەدرێت بۆ ماوەی‬ ‫ساڵێك‪ ،‬واتە كەمتر دەكات لە رێژەی تێڕوانینی یەكەم‪ ،‬بەوپێیەی لە‬ ‫ساڵی (‪)2008‬ەوە دەرماڵەی بڕوانامەی فەرمانبەران سەرفكراوە‌‪.‬‬ ‫ئەوەی لەم دواییەدا دەبیسترێت لەسەر كەیسی سەرفكرنی زیادەی‬ ‫مووچەی فەرمانبەران‪ ،‬حەوت ساڵی رابردوو حكومەت وەك دەستكەوت‬ ‫بە فەرمانبەرانی دەفرۆشێتەوە‪ ،‬لەكاتێكدا یەكەم‪ :‬ئەو زیادەیە مافی‬ ‫خۆیەتی‌و زەوتكراوە‪.‬‬ ‫سێیه‌م‪ :‬دەبێت لێكۆڵینەوە لەالیەنی كەمتەرخەم بكرێت لە‬ ‫دروستبوونی ئەو جیاوازییە‪ ،‬كە كێیەو چۆنكراوە‌و بۆ دوای حەوت ساڵ‬ ‫بیری ئەو «غەدر»ەیان كەوتەوە‪ ،‬كە لە فەرمانبەرانی سلێمانی كراوە؟‬ ‫بۆ یەكەمیان‪ ،‬كێشەكە لەوەدایە‪ :‬كه‌لتوورێك هەیە لەم واڵتەدا‬ ‫بەشێوەیەك هاواڵتییانی خۆی راهێناوە كە مافەكانیان بە منەت پێ‬ ‫بفرۆشرێتەوە‌و بەشێوەیەكی ئاسایی وەریبگرن‌‪ ،‬ئەم كه‌لتوورە پرسیارێكی‬ ‫لەالی تاكی ئەم كۆمەڵگەیە دروستكردووە‪ ،‬كە بووەتە جۆرێك لە‬ ‫پاساوهێنانەوە بۆ ئەو منەتە‌و لە زیهنییەتی خۆیدا دەپرسێت‪«:‬ئه‌گەر‬ ‫پێشیاننەداینایە وەك ئێستا وابوو‪ ،‬یان خۆ دەشیانتوانی نەماندەنێ!»‪.‬‬ ‫بۆ دووەمیشیان‪ ،‬تائێستاش حكومەت بێدەنگە‌و نازانرێت وەزارەتی‬ ‫دارایی ئیدارەی هەولێر‪ ،‬یان سلێمانی تۆمەتبارە بە دروستكردنی ئەو‬ ‫جیاوازییانەی هاوشێوەی جیاوازییەكانی تری سیستمی دووئیدارەیی‬ ‫دروست بووە‪ ،‬لەكاتێكدا لە (‪)2006/6/30‬ەوە «یەكێتی‌و پارتی»‬ ‫حكومەتی یەكگرتوویان راگەیاندووە‌و جیاوازیی مووچەی فەرمانبەرانیش‬ ‫لەگەڵ جیاوازییەكانی تردا گەورە بووە‪.‬‬

‫كار ب ‌ه تاپۆی عوسمانیی‪ ،‬ناكرێت‬

‫راپۆرتی‪ :‬ئاكام ئەبوبەكر‬ ‫‪...............................................‬‬ ‫ت��ائ��ێ��س��ت��ا زەوی��ی��ەك��ان��ی‬ ‫ناحیەی سیتەك تاپۆ نەكراون‌و‬ ‫چ���ارەن���ووس���ی گ��رێ��ب��ەس��ت��ی‬ ‫كشتوكاڵی جوتیارانیش دیار‬ ‫نییە‌و بەڕێوەبەری ناحیەكەش‬ ‫دەڵ��ێ��ت‪%85« :‬ی باخەكانی‬ ‫سیتەك بێ ئاگاداریی حكومەت‬ ‫دروستكراون»‪.‬‬ ‫ناحیەی سیتەك‪ ،‬که‌وتووه‌ت ‌ه‬ ‫س��ن��ووری ق��ەزای شارباژێڕی‬ ‫ب��اك��ووری ش���اری سلێمانی‪،‬‬ ‫ماوەی چەند ساڵێكە بە گرانیی‬ ‫ن��رخ��ی زەوی��ی��ەك��ان �ی‌و باخی‬ ‫ق��ەش��ەن�گ‌و ڤێلالی م��ۆدێ��رن‌و‬ ‫گەشتوگوزاریی‬ ‫ناوچەیەكی‬ ‫دەناسرێتەوە‪ ،‬ب��ەاڵم تائێستا‬ ‫زەوی��ی��ەك��ان��ی ئ��ەو ناحیە بە‬ ‫رەسمیی تاپۆ ن��ەك��راون‪ ،‬كە‬ ‫كێشەی بۆ جوتیارانی ناوچەكەو‬ ‫خاوەنی ئێستای ئەو زه‌وییانە‬ ‫دروستكردووە‪.‬‬ ‫ئەمە لەكاتێكدایە بەپێی‬ ‫ئەو زانیارییانەی پەیامنێری‬ ‫«رۆژنامە» لە نووسینگەكانی‬ ‫كڕین‌و فرۆشتنی زەویی سنووری‬ ‫ناحیەكەوە دەستی كەوتوون‪،‬‬

‫لە ئێستادا نرخی ی��ەك دۆنم‬ ‫زەویی لەوێ گەیشتووەتە زیاد‬ ‫لە (‪ )60‬ه��ەزار دۆالر‌و زەویی‬ ‫(‪ )150‬مەتریش (‪ )10‬ه��ەزار‬ ‫دۆالر دەكات‪.‬‬ ‫نووسینگەیەكی‬ ‫خ����اوەن‬ ‫ف���رۆش���ت���ن���ی زەوی��������ی ب��ۆ‬ ‫«رۆژن���ام���ە»ی روون��ك��ردەوە؛‬ ‫هەرچەندە زۆرێ��ك لە خ��اوەن‬ ‫زەوییەكان تاپۆی عوسمانییان‬ ‫هەیە‪ ،‬بەاڵم لەالیەن حكومەتەوە‬ ‫ك���اری پ��ێ ن��اك��رێ �ت‌و ل��ەگ��ەڵ‬ ‫ئەوەی چەندینجار داوای تاپۆ‬ ‫كراوە‪ ،‬بەاڵم هیچ ئەنجامیكی‬ ‫ن��ەب��ووە‪ ،‬وت��ی��ش��ی‪« :‬ب���ازاڕی‬ ‫كڕین‌و فرۆشتنی زەویی‌و خانوو‬ ‫و باخی سیتەك زۆر گەرمە‪،‬‬ ‫ب��ەاڵم ش��ێ��وازی مامەڵەكردنی‬ ‫زۆرێ���ك ل��ە زەوی��ی��ەك��ان‪ ،‬هیچ‬ ‫ئەوەلیاتێكی رەسمیی نییە‌و‬ ‫ف��رۆش��ی��ار ب��ە مشتێك خ��ۆڵ‬ ‫دەیفرۆشێت»‪.‬‬ ‫سیتەك‪ ،‬لە ساڵی (‪)2005‬‬ ‫ب��ە ف��ەرم��ان��ێ��ك��ی ك��ارگ��ێ��ڕی��ی‬ ‫ك���راوە ب��ە ناحیە‌و هەریەك‬ ‫لە فەرمانگەكانی (پۆلیس‪،‬‬ ‫ش�����ارەوان�����ی‪ ،‬ك��ش��ت��وك��اڵ‪،‬‬ ‫بەرگریی شارستانیی‪ ،‬پۆلیسی‬ ‫دارستان)‪ ،‬لە‬

‫فۆتۆ‪ :‬رۆژنامه‌‬

‫دیمه‌نێکی نێو ناحیه‌ی سیته‌ک‬

‫لە قەاڵدزێ‌؛ «فێڵ» لە نەخۆش دەكرێت‬ ‫راپۆرتی‪ :‬ئومێد خدر‬

‫‪........................................................‬‬

‫كێشەكانی نەخۆشخانەی‬ ‫گشتیی ق��ەالدزێ‪ ،‬هاواڵتییان‬ ‫ناچار دەك��ات‪ ،‬پەنا بۆ عیادە‬ ‫ئەهلییەكان ب��ب�ه‌ن‪ ،‬ك��ە بڕی‬ ‫تێچوونی زیاترەو بەرپرسانی‬ ‫تەندروستی ئ��ەو س��ن��وورەش‬ ‫ل��ێ��دوان ل��ەس��ەر ئ��ەو كێشانە‬ ‫نادەن‪.‬‬ ‫ب��ە ن��ەخ��ۆش��ی��ی دەچێتە‬ ‫الی یەكێك ل��ە دكتۆرەكانی‬ ‫نەخۆشخانەی گشتیی قەالدزێ‪،‬‬ ‫بە پاساوی نەبردنی پسووڵەی‬ ‫«ئیحالە»‪ ،‬نێردراوەتەوە بۆ‬ ‫بنكەی تەندروستی (ئیڤیریا)‬ ‫ی ئ���ەو ق���ه‌زای���ه‌‪ ،‬ب����ەاڵم تا‬ ‫گ����ەڕاوەت����ەوە دك��ت��ۆرەك��ەی‬ ‫ل��ەوێ نەماوە‪ ،‬ئەمە چیرۆكی‬ ‫ئیسماعیل محەمەدە‪ ،‬كە دوای‬ ‫بەدینەكردنی دكتۆر ل��ەدوای‬ ‫گ��ەڕان��ەوە بۆ نەخۆشخانەكە‪،‬‬ ‫ناچار بووە روو بكاتە عیادە‬ ‫ئەهلییەكان بۆ چارەسەركردنی‬ ‫نەخۆشییەكەی‪.‬‬ ‫ئیسماعیل به‌ «رۆژنامە»ی‬ ‫وت‪« :‬ت���ا گ����ەڕاوم����ەوە بۆ‬

‫نەخۆشخانە‪ ،‬دكتۆرەكە لەوێ‬ ‫نەمابوو‪ ،‬بۆیە بە ناچاریی رووم‬ ‫كردە عیادە ئەهلییەكان»‪.‬‬ ‫ئ��ەم��ە یەكێكە ل��ە كێشە‬ ‫سەرەكییەكانی نەخۆشخانەی‬ ‫گ��ش��ت��ی��ی ق�������ەاڵدزێ‪ ،‬وەك‬ ‫س���ەرچ���اوەی���ەك���ی ئ���اگ���ادار‬ ‫ل���ە ن��ەخ��ۆش��خ��ان��ەك��ەوە بۆ‬ ‫«رۆژن��ام��ە»ی روون��ک��رده‌وه‌‪:‬‬ ‫ك��ەم��ت��ەرخ��ەم��ی �ی‌و ه��ەوڵ��ێ��ك‬ ‫ه��ەی��ە ل���ەالی���ەن ه��ەن��دێ��ك لە‬ ‫دك���ت���ۆرەك���ان ب��ە مەبەستی‬ ‫راپێچكردنی نەخۆشەكان بۆ‬ ‫عیادە ئەهلییەكانی خۆیان‪ ،‬كە‬ ‫دوای ن��ی��وەڕوان نەخۆشی لێ‬ ‫دەبینن‪ ،‬لەكاتێكدا دەتوانرێت‬ ‫لە نەخۆشخانەكان خزمەتی زۆر‬ ‫زیاتر بە نەخۆش بكرێت‪ ،‬چونكە‬ ‫ب��ە وت���ەی ئ��ه‌و س �ه‌رچ��اوه‌ی �ه‌‪،‬‬ ‫زۆرب�����ەی ئ��ام��ێ��رو دەرم���ان���ی‬ ‫چارەسەری لە نەخۆشخانەكاندا‪،‬‬ ‫زۆر ب��اش��ت��رن ل���ەو ئ��ام��ێ��رو‬ ‫دەرمانانەی كە لە دەرمانخانەی‬ ‫عیادە ئەهلییەكان دەدرێت»‪.‬‬ ‫بەپێی وتەی ئەو سەرچاوەیە‬ ‫دكتۆرەكان ماوەیەكی كەم دەوام‬ ‫دەكەن‌و لە هەفتەیەكدا تەنیا دوو‬ ‫رۆژ دەوامی هەیە‪ ،‬كە تایبەتە‬

‫سنووری ئەو ناحیەیەدا هەیە‌و‬ ‫تێكڕای زەوییەكانی (‪)24514‬‬ ‫دۆن��م‌و تەنیا (‪ )48‬جوتیار‬ ‫گریبەستی زەویی هەیە‪.‬‬ ‫س����ی����روان س����ەرح����ەد‪،‬‬ ‫بەڕێوەبەری ناحیەی سیتەك‬ ‫وێ���ڕای ئ���ام���اژەدان ب���ەوەی؛‬ ‫ك��ە زەوی��ی��ەك��ان��ی ناحیەكەی‬ ‫تاپۆیان نییە‪ ،‬بۆ «رۆژنامە»ی‬ ‫روون���ك���ردەوە؛ چەند جارێك‬ ‫ل��ی��ژن��ەی��ان ل��ەس��ەر ئاستی‬ ‫ناحیە پێكهێناوە‪ ،‬بەاڵم لەبەر‬ ‫نەبوونیی نەخشەی بنەڕەتیی‌و‬ ‫تەسویە‪ ،‬بێ ئەنجام ب��ووە‌‪،‬‬ ‫ب�����ەرل�����ەوەی س��ی��ت��ەك��ی��ش‬ ‫ب��ك��رێ��ت��ە ن��اح��ی��ە داوای����ان‬ ‫ك���ردووە لیژنەیەك لەسەر‬ ‫ئاستی وەزارەت����ی ناوخۆ‌و‬ ‫پ��ارێ��زگ��ا پێكبهێنرێت بۆ‬ ‫یەكالییكردنەوەی زەوییەكان‌و‬ ‫زەرەرمەندەكانیش قەرەبوو‬ ‫ب���ك���رێ���ن���ەوە ت��ەس��وی��ەی‬ ‫س���ن���وورەك���ەی���ان ب��ك��رێ �ت‌و‬ ‫بنەڕەتیشیان‬ ‫نەخشەیەكی‬ ‫دیاریی بكات‌‪ ،‬وتیشی‪« :‬لە‬ ‫ساڵی (‪ )2007‬بڕیارێك لە‬ ‫پەرلەمانی كوردستان دەرچوو‬ ‫بۆ تاپۆكردنی زەوییەكانی‬

‫سیتەك‪ ،‬بەاڵم لەبەر گرفتی‬ ‫نەبوونی نەخشەو تەسویە‪،‬‬ ‫ن���ەت���وان���راوە ئ���ەو ب��ڕی��ارە‬ ‫ك��ارا بكرێت‌و ئ��ەم باخانەی‬ ‫دروس���ت���ك���راون‪)%85( ،‬ی‬ ‫بەبێ ئاگاداریی حكومەت‬ ‫دروستكراون»‪.‬‬ ‫ه������اوك������ات ل����ەگ����ەڵ‬ ‫كێشەی تاپۆنەكردنی ئەو‬ ‫زەوی���ی���ان���ەی ب���ەم دوای��ی��ە‬ ‫ل��ەالی��ەن ه��اواڵت��ی��ی��ان��ەوە لە‬ ‫سنووری ناحیەی سیتەكدا‬ ‫ك����ڕاون‪ ،‬ج��وت��ی��اری زەوی��ی��ە‬ ‫ك��ش��ت��وك��اڵ��ی��ی��ەك��ان��ی ئ��ەو‬ ‫ناوچەیەش هەمان كێشەیان‬ ‫هەیە‪.‬‬ ‫ف��ازی��ل ع��ی��زەت ف����ەرەج‪،‬‬ ‫موختاری ناحیەی سیتەك‬ ‫دەڵێت‪« :‬موڵكەكانی كە لە‬ ‫سنووری سیتەكە‪ ،‬بە دەیان‬ ‫ساڵە بەدەست جوتیارەكانەوە‬ ‫ب����ووە‌و زۆرێ����ك ل��ە خ���اوەن‬ ‫جوتیارەكان تاپۆی سەردەمی‬ ‫عوسمانییان ه��ەی��ە‪ ،‬ب��ەاڵم‬ ‫كاری پێ ناكرێت»‪.‬‬ ‫لە ساڵەكانی حەفتاكانی‬ ‫سەدەی رابردوودا (‪ )22‬دۆنم‬ ‫زەویی بەسەر (‪ )45‬جوتیاری‬

‫سیتەكدا بەشێوەی گرێبەستی‬ ‫كشتوكاڵیی دابەشكرا‪ ،‬بەاڵم‬ ‫وەك موختاری ناحیەكە بۆ‬ ‫«رۆژن���ام���ە» وت���ی‪« :‬م��اڵ‬ ‫ه��ەی��ە (‪ )100‬دۆن���م زەوی��ی‬ ‫ه��ەی��ە» ئ��اش��ك��رای��ك��رد؛ ئەو‬ ‫په‌یوه‌ستنامانەی جوتیارەكان‬ ‫هەیانە‪ ،‬شوێنی زەوییەكەی‬ ‫دی��اری��ی ن��ەك��ردووە‪ ،‬جوتیار‬ ‫بەدڵی خۆی دەتوانێت شوێنی‬ ‫زەوییەكەی بگۆڕێت لە كۆی‬ ‫ئەو زەوییەی كە بە موڵكی‬ ‫خۆی دەزانێت»‌و پێشیوایە؛‬ ‫«دروستكردنی باخ‌و ڤێلال لە‬ ‫سنوورەكە رێگریی كردووە لە‬ ‫تاپۆكردنی زەوییەكانی»‪.‬‬ ‫لە بەرامبەردا بەڕێوەبەری‬ ‫ناحیەی سیتەك‪ ،‬دانی بەوەدا‬ ‫ن��ا‪ ،‬تائێستا ج��وت��ی��ارەك��ان‬ ‫قەرەبوویان وەرنەگرتووە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫وت��ی‪« :‬لە هەوڵی وەرگرتنی‬ ‫ق��ەرەب��ووی جوتیارەكانین»‪،‬‬ ‫وەك ئەو دەڵێت؛ قەرەبووەكە‬ ‫ب��ەش��ێ��وەی (‪ )%3‬دەب��ێ �ت‌و‬ ‫ب��ەگ��رن��گ��ی��ش��ی دەزان����ێ����ت‬ ‫حكومەتی هەرێم ئەو بڕیارە‬ ‫هەموار بكات‪ ،‬تا جوتیاران‬ ‫زەرەرمەند نەبن‪.‬‬

‫بە بینینی نەخۆش‪ ،‬لەكاتێكدا‬ ‫دەوام��ی دكتۆر چوار سه‌عاتە‪،‬‬ ‫ئ��ەم��ە ج��گ��ە ل����ەوەی بەپێی‬ ‫زانیارییەكانی «رۆژنامە»‪ ،‬كە‬ ‫لەسەر زاری هاواڵتییانی ناحیەی‬ ‫ق����ەاڵدزێ ‪-‬وە وەری��گ��رت��ووە‪،‬‬ ‫هەرسێ مەڵبەندی تەندروستی‬ ‫راپــــــەڕین‪،‬‬ ‫(ه���ەن���ارۆك‪،‬‬ ‫ش��ەه��ی��دان)ی ش��ارەك��ە‪ ،‬هیچ‬ ‫دك��ت��ۆرێ��ك��ی پ��ل��ەب��ەن��دی نییە‬ ‫ب��ۆ بینینی ن��ەخ��ۆش‪ ،‬تەنیا‬ ‫یاریدەدەری پزیشكیان هەیە‪.‬‬ ‫ی��ەك��ێ��ك ل���ە كێشەكانی‬ ‫تر رووب����ەڕووی نەخۆشەكانی‬ ‫نەخۆشخانەی گشتیی قەاڵدزێ‬ ‫دەبێتەوە‪ ،‬كەمیی ئەنجامدانی‬ ‫پشكنینی «س���ۆن���ەر»ە بۆ‬ ‫ه���اواڵت���ی���ی���ان‪ ،‬ك���ە ژم����ارەی‬ ‫ئەنجامدانی سۆنەر لە رۆژێكدا‬ ‫لە (‪ )20‬سۆنەر تێپەڕنابێت‪،‬‬ ‫لەكاتێكدا وەك هاواڵتییەك‬ ‫كە سەردانی نەخۆشخانەیەكی‬ ‫ئەهلیی ك�����ردووە‪ ،‬ئ��ام��اژەی‬ ‫پ��ێ��دا؛ «ل��ەم��اوەی كەمتر لە‬ ‫دەوامی نەخۆشخانەی حكومیی‬ ‫دكتۆرێكی عیادەی ئەهلیی (‪)50‬‬ ‫سۆنەری كردووە»‪.‬‬ ‫ئامینە خدر‪ ،‬قوربانییەكی‬

‫دەس��ت��ی دره‌ن���گ ئەنجامدانی‬ ‫سۆنەرە ‪ ،‬ئەو بە ناڕەزاییەوە‬ ‫ب����ۆ «رۆژن������ام������ە» وت����ی‪:‬‬ ‫«رۆژی سێشەممە س��ەردان��ی‬ ‫نەخۆشخانەم كردووە بۆ سۆنەر‪،‬‬ ‫ب��ەاڵم ئیزنیان داوم��ەت��ەوە بۆ‬ ‫رۆژی شەممەی داه��ات��وو‪ ،‬كە‬ ‫دەتوانرا هەر ئەو رۆژە سۆنەرم‬ ‫بۆ بكەن‪ ،‬بۆیە ناچارم سەردانی‬ ‫ع��ی��ادەك��ان ب��ك��ەم‪ ،‬چونكە لە‬ ‫ن�ه‌خ��ۆش��خ��ان��ە ت��ەن��ی��ا دەس��ت��ی‬ ‫دەستیت پێدەكەن»‪.‬‬ ‫ب��ە مەبەستی وەرگ��رت��ن��ی‬ ‫لێدوانی الیەنی ب��ەرپ��رس لەو‬ ‫كێشانە پەیامنێری «رۆژنامە»‬ ‫س���ەردان���ی د‪.‬ه��ێ��م��ن پ��ی��رۆت‬ ‫شێخە‪ ،‬بەڕێوەبەری گشتیی‬ ‫نەخۆشخانەی ق��ەاڵدزێ��ی كرد‪،‬‬ ‫بەاڵم ئامادە نەبوو هیچ لێدوانێك‬ ‫بدات‪ ،‬بە پاساوی ئەوەی كە‬ ‫«نووسراویان لە بەڕێوەبەرێتی‬ ‫تەندروستی رانیەوە بۆ چووە‪،‬‬ ‫كە نابێت هیچ لێدوانێك بدەن بۆ‬ ‫هیچ كەناڵێكی راگەیاندن‌»‪ ،‬بۆ‬ ‫هەمان مەبەستیش پەیوەندیمان‬ ‫كرد بە بەڕێوەبەرانی تەندروستی‬ ‫رانیەوە‪ ،‬بەاڵم هەوڵه‌كان بێ‬ ‫ئاكام بوون‪.‬‬

‫ناوچەی پیشەوەرانی سۆران؛‬ ‫بێ خزمەتگوزارییە‬

‫راپۆرتی‪ :‬پەیامنێری سۆران‬

‫‪........................................................‬‬

‫دوای ش������ەش م���ان���گ‬ ‫ل���ە گ��واس��ت��ن��ەوەی ن��اوچ��ەی‬ ‫پیشەوەرانی ق��ەزای س��ۆران‪،‬‬ ‫خزمەتگوزاریی «ئ��اوو كارەبا»‬ ‫پێویست بۆ پ��ش��ەوەران دابین‬ ‫نەكراوە‌و قایقامیش دەڵێت‪« :‬لە‬ ‫بەرنامەماندایە»‪.‬‬ ‫م��اوەی دوو ساڵە لەالیەن‬ ‫ش��ارەوان��ی��ی ق��ەزای س��ۆران��ەوە‬ ‫زەویی بەسەر پیشەوەرەكانی ئەو‬ ‫قەزایەدا دابەشكراوە‪ ،‬بە مەبەستی‬ ‫دروس��ت��ك��ردن��ی ن��اوچ��ەی��ەك��ی‬ ‫پیشەوه‌رانی نوێ لەسەر رێگەی‬ ‫دەره‌وه‌ی س���ۆران ‪-‬رەوان����دوز‪،‬‬ ‫بەاڵم وەك پیشەوەران ئاماژەی‬ ‫بۆ دەك���ەن؛ بۆ م���اوەی زیاتر‬ ‫ل��ە (‪ )6‬م��ان��گ��ە شوێنەكەی‬ ‫خۆیان گ��واس��ت��ووەت��ەوە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫هیچ پرۆژەیەكی خزمەتگوزاریی‬ ‫سەرەتاییان بۆ دابین نەكراوە‪.‬‬ ‫وەس��ت��ا س��ەم��ەد رەش��ی��د‪،‬‬ ‫پ����ی����ش����ەوەر ل����ە ن���اوچ���ەی‬ ‫پ��ی��ی��ش��ەوەران��ی ن��وێ��ی ق���ەزای‬

‫س���ۆران‪ ،‬جەخت لەسەر ئەوە‬ ‫دەكاتەوە؛ كە تائێستا حكومەت‬ ‫هیچ پرۆژەیەكی خزمەتگوزاریی‬ ‫پێویست بە ناوچەكەیانی دابین‬ ‫نەكردووەو بۆ «رۆژنامە» وتی‪:‬‬ ‫«سەرەتا بەڵێنیان بە ئێمە دا‬ ‫ك��ەوا ئەگەر شوێنەكەی خۆتان‬ ‫بگوازنەوە‪ ،‬هەموو پرۆژەیەكی‬ ‫خزمەتگوزارییتان بۆ دەبەین‪،‬‬ ‫بەاڵم ئێستا جگە لە قیرتاوكردنی‬ ‫بەشێك لە شەقامەكان نەبێت‪،‬‬ ‫هیچمان ب��ۆ ن���ەك���راوە‪ ،‬وەك‪:‬‬ ‫كارەبای نیشتمانیی‌و ئاو»‪.‬‬ ‫كرمانج ع��ی��زەت‪ ،‬قایمقامی‬ ‫قەزای س��ۆران بە «رۆژنامە»ی‬ ‫راگەیاند‪« :‬ل��ە بەرنامەماندایە‬ ‫شوێنی نوێژكردن بۆ پیشەوەران‬ ‫دروس���ت���ب���ك���ەی���ن‌و ك���ارەب���ای‬ ‫نیشتمانیشیان بۆ ب��ەری��ن‪ ،‬ئەو‬ ‫كۆاڵنانەی كە قیرتاویش نەكراون‬ ‫تەواویان بكەین»‪.‬‬ ‫«ئێمە بە زۆر گواستراینەوە»‬ ‫ب��ە وت���ەی (م��س��ت��ەف��ا ع��ەزی��ز)‬ ‫ی��ش‪ ،‬ك��ە پ��ی��ش��ەوەرێ��ك��ی تری‬ ‫قەزای سۆرانە‪ ،‬دەردەكەوێت‪ ،‬كە‬ ‫گواستنەوەی ناوچەی پیشەوەرانی‬

‫ئەو قەزایە لەسەر ویستی خۆیان‬ ‫نەبووە‪ ،‬بەڵكو حكومەت ناچاری‬ ‫گواستنەوەی شوێنی كارەكانیان‬ ‫كردووە‪ ،‬ئەو ئاماژە بەوە دەكات‪،‬‬ ‫كە تائێستا حكومەت نەیتوانیوە‬ ‫ه��ەم��وو ك��ۆاڵن��ەك��ان��ی ن��اوچ��ەی‬ ‫پیشەوەرانیان بۆ قیرتاو بكات‪،‬‬ ‫جگە لەوەی كەوا تا ئێستا شوێنی‬ ‫نوێژكردنیان نییە‪ ،‬بۆ «رۆژنامە»‬ ‫وت���ی‪« :‬ك��ارەب��ام��ان نییە‪ ،‬كە‬ ‫كارەكانی ئێمەش هەمووی لەسەر‬ ‫كارەبایە‌و بۆ چوونە تەوالێتێكیش‬ ‫دەبێت بچینەوە ناو شاری سۆران‪،‬‬ ‫كەی ئەمە راستە»‪.‬‬ ‫كێشەی گ��واس��ت��ن��ەوەی بە‬ ‫«زۆر»ی پشەوەران بۆ ناوچەی‬ ‫ك��اری نوێی دوور ل��ە سنووری‬ ‫ش���ارەك���ان‌و داب��ی��ن ن��ەك��ردن��ی‬ ‫خ��زم��ەت��گ��وزاری��ی س��ەرەت��ای �ی‌و‬ ‫پێویستی بەڕێكردنی كارەكان وەك‬ ‫پیشەوەر لە زۆربەی پارێزگاو شارو‬ ‫شارۆچكەكان‪ ،‬دووبارە بووەتەوە‬ ‫لە زۆربەی بارەكاندا وەاڵمی الیەنە‬ ‫پەیوەندیدارەكان بۆ ئەو رەخنانە‬ ‫بەڵێندان یان بوونی ئەو پرۆژانەیه‌‬ ‫لە بەرنامەیاندا‪.‬‬

‫‪nawxo.rozhnama@yahoo.com‬‬

‫‪www.rozhnama.net‬‬

‫ذمارة (‪ )635‬سيَشةممة ‪2011/5/24‬‬

‫عه‌دنان عوسمان‪ :‬لە رێگای وەزارەتی داراییەوە‪ ،‬سااڵنە پارەیەكی زۆر دەچێتە گیرفانی حیزبەوە‪.‬‬

‫هەر فەرمانبەرێكی؛ مانگانە (‪ )2‬ملیۆن دیناری بەردەكەوێت‬

‫عەلی حەمە ساڵح‬

‫وەزارەتی دارایی؛ (‪)%13‬ی بودجەی ئەمساڵ بۆ خۆی داده‌نێت‬

‫به‌دوداچونی‪ :‬پشتیوان سەعدوڵاڵ‬ ‫‪....................................‬‬ ‫لە بودجەی (‪)2011‬ی هەرێمی‬ ‫كوردستاندا‪ ،‬بودجەی وەزارەتی دارایی‬ ‫بریتییە لە نزیكەی (‪)2‬ترلیۆن دینار‪،‬‬ ‫لەو رێژەیەش نزیكەی ترلیۆنێک دینار‬ ‫بۆ مووچەی فەرمانبەرانی هەمان‬ ‫وەزارەت تەرخانكراوە‪.‬‬ ‫ب��ودج��ەی وەزارەت����ی دارای���ی‌و‬ ‫ئابووریی لە ساڵی (‪)2010‬دا بریتی‬ ‫بووە لە‪ :‬ترلیۆنێک‌و (‪ )822‬ملیار‌و‬ ‫(‪ )254‬ملیۆن دینار‪ ،‬بەاڵم لە ساڵی‬ ‫(‪)2011‬دا بودجەكە بەرزبووەتەوە‬ ‫بۆ ترلیۆنێک‌و (‪ )904‬ملیار‌و(‪)652‬‬ ‫ملیۆن دینار‪ ،‬كە لەو رێژەیە (‪)816‬‬ ‫ملیار‌و (‪ )118‬ملیۆن دی��ن��اری بۆ‬ ‫مووچە تەرخانكراوە‪ ،‬بەوپێیە؛ هەر‬ ‫فەرمانبەرێكی وەزارەت����ی دارای��ی‬ ‫لە ساڵێكدا (‪ )22‬ملیۆن‌و (‪)906‬‬ ‫هەزار‌و (‪ )646‬دینار وەردەگرێت‌و لە‬ ‫مانگێكدا ملیۆنێک‌و (‪ )808‬هەزار‌و‬ ‫(‪ )887‬دیناری به‌رده‌که‌وێت‪.‬‬ ‫ع��ەدن��ان ع��وس��م��ان‪ ،‬ئەندامی‬ ‫لیژنەی دارای �ی‌و كاروباری ئابووریی‬ ‫لە پەرلەمانی كوردستان‪ ،‬پیێوایە‪:‬‬ ‫«ل��ە رێگەی وەزارەت���ی دارای��ی��ەوە‪،‬‬

‫‌‬ ‫وه‌زاره‌تی دارایی حکومه‌تی هه‌رێمی کوردستان‬ ‫س��ااڵن��ە پ��ارەی��ەك��ی زۆر دەچێتە فەرمانبەر لە سەرجەم وەزارەتەكانی‬ ‫گیرفانی حیزبەوەو خەڵكی حیزبیی هەرێمدا دادەم��ەزرێ��ن��رێ��ت‪ ،‬كە لەو‬ ‫دامەزرێنرێت‌و مووچە بە كارمەدانی رێژەیە وەزارەتی دارایی پێشنیازی‬ ‫حیزبیی دەدرێت‪ ،‬ئەوە جێی گومانە‌و دامەزراندنی (‪ )5332‬فەرمانبەری‬ ‫پێویستە لێكۆڵینەوەی ورد لەسەر كردووە‪ ،‬كە دەكاتە (‪)%21‬ی رێژەی‬ ‫دەسەاڵت‌و بودجەی وەزارەتی دارایی دامەزراندنی فەرمانبەر‪ ،‬لەكاتێكدا‬ ‫وەزارەت����ی ك��اروب��اری شەهیدان‌و‬ ‫بكرێت»‪.‬‬ ‫بەپێی پرۆژەیاسای بودجەی ساڵی ئەنفالكراوەكان پێشنیازی دامەزراندنی‬ ‫(‪)2011‬ی هەرێم‪ ،‬ئەمساڵ (‪ )25‬هەزار (‪ )150‬فەرمانبەری ك���ردووە‪ ،‬كە‬

‫فۆتۆ‪ :‬ئینته‌رنێت‬ ‫دەكاتە (‪ ،)%0,6‬هەروەها وەزارەتی‬ ‫ئ��اوەدان��ك��ردن��ەوەو نیشتەجێكردن‬ ‫پێشنیازی (‪ )300‬ف��ەرم��ان��ب��ەری‬ ‫كردووە‪ ،‬كە دەكاتە (‪)%2,1‬ی ئەو‬ ‫(‪ )25‬هەزار فەرمانبەرە‪.‬‬ ‫ب��ە ب���ڕوای ع��ەدن��ان عوسمان‪:‬‬ ‫«دام��ەزران��دن��ی رێ��ژەی��ەك��ی زۆری‬ ‫فەرمانبەر بۆ وەزارەت����ی دارای���ی‪،‬‬ ‫كارێكی نامەعەقولە‌و جێی گومانە‪،‬‬

‫چونكە ئەو وەزارەت���ە فەرمانبەری‬ ‫زۆرە‌‪ ،‬كەچی ئەمساڵ زیاتر لە (‪)5‬‬ ‫هەزار فەرمانبەری بۆ دادەمەزرێنرێت‪،‬‬ ‫گومانی ئەوە دەكرێت‪ ،‬ئەو رێژەیە بە‬ ‫خەڵكانی حیزبیی پڕبكرێتەوە»‪.‬‬ ‫بەپێی خشتەی رێژەی میالكاتی‬ ‫وەزارەتەكانی هەرێمی كوردستان‪،‬‬ ‫بۆ ساڵی (‪ )2010‬میالكاتی وەزارەتی‬ ‫دارای��ی‌و ئابووریی بریتیی ب��ووە لە‬ ‫(‪ )30‬ه��ەزار‌و (‪ )296‬فەرمانبەر‪،‬‬ ‫بەاڵم بەپێی خشتەیەكی تری ژمارەی‬ ‫میالكاتی وەزارەتی دارایی‌و ئابووریی‬ ‫بۆ ساڵی (‪ ،)2010‬بریتییە لە (‪)37‬‬ ‫هەزار‌و (‪ )780‬فەرمانبەر‪.‬‬ ‫هەروەها لە پرۆژەیاسای بودجەی‬ ‫(‪)2011‬دا بۆ ئەمساڵ پێشنیازی‬ ‫(‪ )5332‬فەرمانبەر بۆ وەزارەت��ی‬ ‫دارای���ی ك���راوە‪ ،‬ب��ەاڵم رێ��ژەك��ە لە‬ ‫ئەمساڵدا كەمبووەتەوە بۆ (‪)35628‬‬ ‫فەرمانبەر‪ ،‬كە لە چاو میالكاتی ساڵی‬ ‫رابردوودا‪ ،‬میالكاتی وەزارەتی دارایی‬ ‫(‪)2152‬فەرمانبەر كەمی ك��ردووە‪،‬‬ ‫لە كاتێكدا بودجەكەی (‪)82‬ملیار‌و‬ ‫(‪)398‬ملیۆن دینار زیادی كردووە‪.‬‬ ‫» هه‌وڵیدا‬ ‫له‌وباره‌یه‌وه‌‪« ،‬رۆژنامه ‌‬ ‫لێدوانی وه‌زاره‌تی دارایی وه‌ربگرێت‪،‬‬ ‫به‌اڵم هه‌وڵه‌ک ‌ه بێ ئاکام بوو‪.‬‬

‫توێژینه‌وه‌یه‌ک لە باره‌ی پڕۆژەبودجەی (‪)2011‬وه‌‬

‫له‌مووچه‌و پابه‌نده‌کانیدا گه‌نده‌ڵی ئاشکراو گه‌وره‌ هه‌یه‌‬

‫تایبەت بە رۆژنامە‬ ‫‪....................................‬‬ ‫بەشی دووەم‬ ‫گرووپێك لە ئەندازیار‌و ژمێریاری‬ ‫شارەزا لە توێژینەوەیەكیاندا لەسەر‬ ‫پڕۆژەبودجەی (‪)2011‬ی هەرێمی‬ ‫كوردستان‪ ،‬له مووچه‌و پابه‌نده‌کانیدا‬ ‫گه‌نده‌ڵی ئاشکراو گه‌ور‌ه هه‌یه‌‌‬ ‫خەرجی وەگەڕخستن‬ ‫‪ - 1‬ئ���ەگ���ەر چ���اوێ���ك بە‬ ‫ژمارەكاندا بخشێنینەوە‌و ب��ەراورد‬ ‫ل��ەن��ێ��وان خ��ەرج��ی وەزارەت���ەك���ان‬ ‫ل��ە ساڵی (‪‌)2009‬و (‪ )2010‬بە‬ ‫پشتبەستن بە خەرجیی تا (‪)6/30‬‬ ‫و بڕی بڕیاردراو بۆ ساڵی (‪)2011‬‬ ‫بكەین‪ ،‬لە موازەنەی جاریی لەسەر‬ ‫ئاستی پۆلەكان (فصول)‪ ،‬شتی‬ ‫سەیرو سەمەرەمان بۆ دەردەكەوێت‪،‬‬ ‫زی��ات��ری��ش ل��ەو ب��ەش��ان��ەی ب��واری‬ ‫گەندەڵییان تێدایە وەك؛ بەخشین‬ ‫(منح)‪ ،‬منافع اجتماعیە‪ ،‬مصروفات‬ ‫اخری و ‪...‬هتد‪.‬‬ ‫‪ - 2‬پۆلێنی خەرجییەكان لە‬ ‫ئامادەكردنی (الموازنة الجارية)ی‬ ‫حكومەتی هەرێم لە ساڵی (‪)2011‬‬ ‫دا‌و ئەو بڕانەی بۆی دیاریكراون‪،‬‬ ‫كۆمەڵێك زانیاریی‌و ژمارەی تیایە‪،‬‬ ‫كە واقیعی نین‌و گومان دروستكەرن‪،‬‬ ‫ئەگەر بە وردیی دیاریی بكرێن زۆرن‪،‬‬ ‫لەوانە‪:‬‬ ‫* لە بەشی (‪ )1-2‬كە مووچەو‬ ‫گەندەڵییەكی‬ ‫پابەندەكانیەتی‪،‬‬ ‫گ��ەورەو ئاشكرا هەیە‪ ،‬بەكورتیی‬ ‫بۆ (‪)616302‬فەرمانبەر لە ساڵی‬ ‫(‪ ،)2009‬بڕی (‪)3‬ترلیۆن‌و (‪)819‬‬ ‫ملیار دینار خەرجكراوە‪ ،‬لەكاتێكدا‬ ‫ب��ۆ (‪)625849‬ف���ەرم���ان���ب���ەر تا‬ ‫(‪ ،)2010/6/30‬بڕی (‪)2‬ترلیۆن‌و‬ ‫(‪)687‬ملیار‌و (‪)717‬ملیۆن دینار‬ ‫خەرجكراوە‪ ،‬واتە بۆ ساڵی (‪)2010‬‬ ‫النیكەم (‪)5‬ترلیۆن‌و (‪)375‬ملیار‬ ‫دینار خەرجكراوە‌و بۆ ساڵی (‪)2011‬‬ ‫بۆ (‪ )650847‬فەرمانبەر‪ ،‬بڕی (‪)6‬‬ ‫ترلیۆن‌و (‪ )190‬ملیار‌و (‪)422‬‬ ‫ملیۆن دینار دانراوە‪.‬‬ ‫وات���ا‪ ،‬ب��ۆ زی��ادب��وون��ی كەمتر‬

‫لە (‪ )10000‬فەرمانبەر لە ساڵی‬ ‫(‪)2010‬دا (هەرچەندە دەوترێت‬ ‫(‪ )35000‬فەرمانبەر دامەزرێنراوە‌و‬ ‫لەو خشتانەدا (‪)25000‬یان بوونیان‬ ‫نییە)‪ ،‬كە بەدڵنیاییەوە لەسەرەتای‬ ‫ساڵەوە دان��ەم��ەزراون‪ ،‬ب��ڕی (‪)1‬‬ ‫ت��رل��ی��ۆن‌و (‪)556‬م��ل��ی��ار مووچە‬ ‫زی��ادی��ك��ردووە‪ ،‬بۆ ساڵی (‪)2011‬‬ ‫ش (‪)25000‬ف��ەرم��ان��ب��ەر ك��ە لە‬ ‫ناوەڕاستی ساڵدا دادەمەزرێن‪ ،‬بڕی‬ ‫مووچەی زیادەی داواكراو بۆیان (كە‬ ‫‪ 6‬مانگە) بریتییە لە (‪)815‬ملیار‬ ‫دینار‪.‬‬ ‫هەروەها لە ماوەی دوو ساڵدا‬ ‫بۆ نزیكەی (‪ )35000‬فەرمانبەری‬ ‫زیادە‪ ،‬بڕی (‪ )2‬ترلیۆن‌و (‪)371‬‬ ‫ملیار دینار زیادكراوە‪.‬‬ ‫سەبارەت بە مووچەی بنەڕەتیی‬ ‫فەرمانبەرانیش‪ ،‬ژمارەكان بریتین‬ ‫لە‪ )1( :‬ترلیۆن‌و (‪ )622‬ملیاری‬ ‫(‪‌)2009‬و (‪ )2‬ترلیۆن‌و (‪)294‬‬ ‫ملیاری (‪‌)2010‬و (‪ )2‬ترلیۆن‌و‬ ‫(‪ )933‬ملیاری (‪ .)2011‬وات��ە‪،‬‬ ‫زیادبوونی بڕی (‪)1‬ترلیۆن‌و (‪)311‬‬ ‫ملیار ب��ۆ (‪ )35000‬فەرمانبەر‬ ‫زی��ادك��راوە‪ ،‬لەگەڵ بەرزبوونەوەی‬ ‫سااڵنە‪ ،‬ئەگەر هەر فەرمانبەرێك لەو‬ ‫دوو ساڵە (‪)200‬هەزار دینار مووچەی‬ ‫زیادی كردبێت‪)125( ،‬ملیار دینار‬

‫لە بڕگەی «اعانات» دا‬ ‫بۆ كۆمپانیاكانی تر‪،‬‬ ‫بڕی (‪)10‬ملیار دینار‬ ‫دانراوە‪،‬‬ ‫كە نازانرێت ئەو‬ ‫كۆمپانیایانە كێن!‬

‫مووچە زیاد بووە‪ ،‬واتا (‪)1‬ترلیۆن‌و‬ ‫(‪)186‬ملیار بۆ (‪)35000‬فەرمانبەری‬ ‫تازەدامەزراو‪ ،‬كە هەریەكەو نزیكەی‬ ‫(‪)34‬ملیۆن دیناریان بەردەكەوێت‬ ‫بۆ نزیكەی (‪)15‬مانگ‌و هەر مانگەی‬ ‫مووچەكەیان نزیكەی (‪)2‬ملیۆن‌و‬ ‫(‪)260‬هەزار دینارە‪.‬‬ ‫* لە بەش‌و ئاستی (‪،)1-1-2‬‬ ‫كە مووچەو كرێی فەرمانبەرانە‪،‬‬ ‫دەرم���اڵ���ەی ت��ای��ب��ەت ه��ەی��ە (‪)3‬‬ ‫ملیارو (‪)865‬ملیۆن دیناری بۆ‬ ‫دان����راوە‪ ،‬ل��ە كاتێكدا دەرم��اڵ��ەی‬ ‫ئیستیسنائی (‪)260‬ملیار‌و (‪)975‬‬ ‫ملیۆنی ب��ۆ دان�����راوە‪ ،‬ه��ەروەه��ا‬ ‫دەرماڵەی ترسناكیی (‪)200‬ملیارو‬ ‫(‪)882‬ملیۆن دینار‌و خەرجی بڕی‬ ‫ترسناكیی ئەمنیی (نفقات بدل‬ ‫خطورة أمنية) بڕی (‪)743‬ملیار‌و‬ ‫(‪)637‬ملیۆن دیناری بۆ دان��راوە‪،‬‬ ‫كە تەنیا ئەو بڕە (‪)%5‬ی هەموو‬ ‫خەرجییەكانە‪.‬‬ ‫* لە بڕگەی (السلع واخلدمات‬ ‫والصيانة) بەش‌و ئاستی (‪)1-2-2‬‬ ‫دا‪ ،‬بڕگەی كرێی كارەبا (‪)392‬ملیار‌و‬ ‫(‪)767‬ملیۆن دینار دانراوە‪ ،‬كە ئەو‬ ‫كرێیەیە كە تەنیا فەرمانگەكانی‬ ‫حكومەت دەیدەنە وەزارەتی كارەبا‪،‬‬ ‫لە كاتێكدا لە داهاتی وەزارەت��ی‬ ‫كارەبا بۆ ساڵی (‪ ،)2011‬تەنیا‬ ‫(‪)151‬ملیار دینار دانراوە‪ .‬هەروەها‬ ‫بڕی (‪)484‬ملیارو (‪)945‬ملیۆن‬ ‫دینار بۆ سووتەمەنیی دانراوە‪ ،‬جگە‬ ‫لە (‪)43‬ملیار‌و (‪)500‬ملیۆن دینار بە‬ ‫ناوی كڕینی سووتەمەنیی هاوردە بۆ‬ ‫وێستگەكانی كارەبا‪ .‬ئەمە لەكاتێكدا‬ ‫حكومەتی هەرێم‪ -‬وەزارەتی سامانە‬ ‫سروشتییەكان خۆی سووتەمەنیی‬ ‫ێ پ���ارە داب��ی��ن دەك����ات‪ .‬هیچ‬ ‫ب�� ‌‬ ‫گ��ون��ج��او نییە ن��زی��ك��ەی (‪)%4‬ی‬ ‫هەموو ب��ودج��ەی هەرێم دابنرێت‬ ‫بۆ كڕینی سووتەمەنیی‪ ،‬لە هەمان‬ ‫بڕگەو بەش‌و ئاستی پێشوودا‪ ،‬بڕی‬ ‫(‪)92‬ملیارو (‪)594‬ملیۆن دینار‪،‬‬ ‫واتـــە نزیكەی (‪)%0.7‬ی بودجە‬ ‫دانراوە بۆ (أغذية أخري)‪ ،‬ئەمە چ‬ ‫خواردنێك دەگرێتەوە‪.‬‬ ‫* لە زۆربەی بڕگەكاندا‪ ،‬ئەگەر‬ ‫ب��ەراوردی خەرجی ساڵی (‪)2009‬و‬ ‫خەرجی ساڵی (‪ )2010‬ئەژماركراو‬

‫لەسەر خەرجی تا (‪)2010/6/30‬‬ ‫و ساڵی (‪ )2011‬دەبینین خەرجی‬ ‫ساڵی (‪)2009‬و (‪ )2010‬ئەژماركراو‬ ‫لەسەر خەرجی تــــــا (‪)2010/6/30‬‬ ‫و ساڵی (‪ )2011‬دەبینین‪ ،‬كە‬ ‫نێوانی سااڵنی (‪)2009‬و (‪)2010‬‬ ‫گونجاون‌و نزیكن لەیەكتر‪ ،‬بەاڵم‬ ‫بۆ ساڵی (‪ )2011‬دوو قات‌و چەند‬ ‫ێ بوونی هۆكاری‬ ‫قات دان��راوە بەب ‌‬ ‫مەعقول‪ ،‬بۆ نموونە؛ ئەگەر سەیری‬ ‫بڕگەكانی (مخصصات‌و نفقات‬ ‫السفر)و (مخصصات‌و نفقات‬ ‫االيفاد)و بەشەكانیان بكەین‌و ئەو‬ ‫بەراوردە بكەین‪ ،‬ئەو نامەعقوولیەتە‬ ‫هەستپێدەكەین‪.‬‬ ‫* ب��ەرن��ام��ەی پ��ەرەپ��ێ��دان��ی‬ ‫ه���ەرێ���م���ەك���ان‌و خ��ێ��راك��ردن��ی‬ ‫ئاوەدانكردنەوەی پارێزگاكان‪ ،‬بە‬ ‫ب��ڕی (‪ )149‬ملیار دی��ن��ارەو ئەو‬ ‫بڕە ئەگەر ئەوە بێت بۆ دەستەی‬ ‫وەب��ەره��ێ��ن��ان خ���ەرج دەك��رێ��ت‪،‬‬ ‫نازانرێت بۆچی پێویستە‪ ،‬لە كاتێكدا‬ ‫دەستەكە خۆیان داوایان نەكردووە‌و‬ ‫وەك بەخشین دەدرێتە كێ‌؟‬ ‫* ب��ڕگ��ەی «م��ن�ح‌و تحویالت‬ ‫اخری» (‪ )4-6-1-2-8-2‬بڕەكەی‬ ‫(‪)221‬ملیار‌و (‪)255‬ملیۆن دینارە‌و‬ ‫یەكێكە ل���ەو ب��ڕگ��ان��ەی ب���واری‬ ‫پارەبەخشینەوەی نایاساییە‪.‬‬ ‫* لە بڕگەی «اع��ان��ات» بۆ‬ ‫كۆمپانیاكانی تر (شركات اخری)‬ ‫بڕی (‪)10‬ملیار دینار دان��راوە‪ ،‬كە‬ ‫نازانرێت ئەو كۆمپانیایانە كێن!!‬ ‫ل���ەوەش سەیرتر ئ��ەوەی��ە؛ ساڵی‬ ‫(‪ )2010‬تا (‪ ،)6/30‬بڕی (‪)409‬‬ ‫ملیارو (‪)988‬ملیۆن بۆ هەمان بڕگە‬ ‫خەرج كراوە‪ ،‬پێویستە بەدواداچوونی‬ ‫بۆ بكرێت‪.‬‬ ‫‪ -3‬كاتێك سەیری بڕی دیاریكراو‬ ‫بۆ بەشەكانی خەرجییەكان دەكرێت‬ ‫بۆ ساڵی (‪)2009‬و خەرجی ساڵی‬ ‫(‪ ،)2010‬پشتبەستوو بە خەرجی تا‬ ‫(‪ ،)6/30‬بۆ زۆربەی وەزارەتەكان‬ ‫هەستدەكرێت گونجاویی هەیە‬ ‫لەنێوانیان‌و بەنزیكەیی هەمان بڕە‪،‬‬ ‫بەاڵم بۆ ساڵی (‪ )2011‬زۆر زیاد‬ ‫دانراوەو لۆجیكیی نییە‪ ،‬لێرەدا تەنیا‬ ‫دوو نموونە روونكراوەتەوە‪:‬‬ ‫* سەبارەت بە سەرۆكایەتی‬

‫هەرێم لە بڕگەی بەخشین (منح)‬ ‫ساڵی (‪ ،)2009‬ب��ڕی (‪)2‬ملیارو‬ ‫(‪)500‬م��ل��ی��ۆن‌و ساڵی (‪ )2010‬تا‬ ‫(‪ ،)6/30‬ب��ڕی ی��ەك ملیار دینار‬ ‫خ��ەرج��ك��راوە‪ ،‬كەچی (‪)7‬ملیار‌و‬ ‫(‪)128‬م��ل��ی��ۆن دی��ن��ار ب��ۆ ساڵی‬ ‫(‪)2011‬دانراوە‪.‬‬ ‫• هەروەها بۆ املصروفات االخری‬

‫بۆ (‪)616302‬فەرمانبەر لە‬ ‫ساڵی (‪ ،)2009‬بڕی (‪)3‬‬ ‫ترلیۆن‌و (‪)819‬ملیار دینار‬ ‫خەرجكراوە‪ ،‬لەكاتێكدا‬ ‫بۆ (‪)625849‬فەرمانبەر ‬ ‫تا (‪)2010/6/30‬بڕی‬ ‫(‪)2‬ترلیۆن‌و (‪)687‬‬ ‫ملیار‌و (‪)717‬ملیۆن دینار‬ ‫خەرجكراوە‬ ‫ساڵی (‪ )2009‬بڕی (‪)450‬ملیۆن‬ ‫دینار‌و ساڵی (‪ )2010‬تا (‪)6/30‬‬ ‫بڕی (‪)250‬ملیۆن دینار خەرجكراوە‪،‬‬ ‫كەچی بۆ ساڵی (‪)2011‬ب��ڕی (‪)2‬‬ ‫ملیارو (‪ )970‬ملیۆن دانراوە‪.‬‬ ‫* سەبارەت بە پەرلەمان‪ ،‬بۆ‬ ‫بڕگەی (سلع‌و خدمات‌و صيانة)‬ ‫لە ساڵی (‪)2009‬دا بڕی (‪)3‬ملیارو‬ ‫(‪)593‬ملیۆن‌و ساڵی (‪ )2010‬تا‬ ‫(‪ )6/30‬بڕی (‪)1‬ملیارو (‪)267‬‬ ‫ملیۆن دینار خەرجكراوە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫بۆ ساڵی (‪ )2011‬بڕی (‪)10‬ملیار‬ ‫دینار دان��راوە‪ ،‬هەروەها لە بڕگەی‬ ‫(م��وج��ودات غیر مالية) ساڵی‬ ‫(‪ )2009‬بڕی (‪)226‬ملیۆن‌و ساڵی‬ ‫(‪ )2010‬تا (‪ )6/30‬بڕی (‪)195‬‬ ‫ملیۆن دی��ن��ار‪ ،‬كەچی ب��ۆ ساڵی‬ ‫(‪ )2011‬بڕی (‪)12‬ملیار دینارە‪.‬‬

‫بەهەدەردان‬ ‫لەچاككردنەوەدا‬ ‫یەكێك لەحەوت خەرجییەكەی بودجەی‬ ‫ب���ەك���ارب���ردن‪ ،‬ش��م��ەك‌و خ��زم��ەت��گ��وزاری �ی‌و‬ ‫چاككردنەوەیە‪ ،‬كە سااڵنە پارەیەكی زۆر بۆ ئەم‬ ‫خانەیە تەرخاندەكرێت‌و خەرج دەكرێت‌و بەشێك‬ ‫لەو خەرجییانەش‪ ،‬خەرجیی ناپێویستن‪.‬‬ ‫خەرجكردنی بەشێكی زۆری ئەم پارەیەی‬ ‫بەناوی شمەك‌و خزمەتگوزاریی‌و چاككردنەوەوە‬ ‫دەچێتە چوارچێوەی بەهەدەردانی سامانی‬ ‫گشتییەوە‪ ،‬لەم دۆخ��ەدا كە داخوازییەكانی‬ ‫خەڵك زیادیان كردووەو ناڕەزایی شەقەمەكانی‬ ‫كوردستانی گرتووەتەوە‪ ،‬پێویستە ئەم شمەك‌و‬ ‫خزمەتگوزارییانەی ك��ە ب��ۆ وەزارەت��ەك��ان‌و‬ ‫فەرمانگەكانی حكومەتی هەرێمی كوردستان‪،‬‬ ‫سااڵنە دەكڕدرێن‪ ،‬كەمتر بكرێنەوە‪ ،‬بەاڵم ئەگەر‬ ‫بەراوردێك بكرێت لەنێوان پارەی تەرخانكراو بۆ‬ ‫ئەم خانەیە لەنێوان پارساڵ‌و ئەمساڵدا‪ ،‬بە بڕی‬ ‫(‪ )861‬ملیار دینار زیادی كردووە‪ ،‬واتە ئەگەر‬ ‫وەك پارساڵیش پارە بۆ ئەم ب��وارە تەرخان‬ ‫بكرایەتەوە‪ )861( ،‬ملیار دینار دەگەڕایەوە‬ ‫بۆ خەزێنەی حكومەت‪ ،‬چونكە بۆ شمەك‌و‬ ‫خزمەتگوزاریی‌و چاككردنەوە لە (‪)2010‬دا‪،‬‬ ‫(‪ )837‬ملیار دینارەو پارەی تەرخانكراو بۆ‬ ‫شمەك‌و خزمەتگوزاریی‌و چاككردنەوە لە (‪)2011‬‬ ‫دا‪ ،‬ترلیۆنێك‌و (‪ )698‬ملیار دینار تەرخانكراوە‪.‬‬ ‫ئەگەر ئەو پارانە وردبكەینەوە كە بۆ شمەك‌و‬ ‫خزمەتگوزاریی‌و چاككردنەوە تەرخانكراوەو‬ ‫ب��ەراوردی بكەین بە ساڵی راب��ردوو‪ ،‬دەبینین‬ ‫كە بەشێوەیەكی سەرنجڕاكێش زیادی كردووەو‬ ‫بەئاشكراش كۆمەڵێك ب��ەه��ەدەردان��م��ان بۆ‬ ‫دەردەك���ەوێ���ت‌و ل��ێ��رەدا چەند نموونەیەكی‬ ‫دەخەینەڕوو‪.‬‬ ‫لە ساڵی (‪)2009‬دا‪ ،‬بڕی (‪ )12‬ملیار دینار‬ ‫بۆ پەڕاوگەو چاپەمەنی تەرخانكراوە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫لەمساڵدا بۆ (‪ )21‬ملیار دینار زیادی كردووە‪.‬‬ ‫لەساڵی ‪2009‬دا‪ )471( ،‬ملیۆن دینار بۆ‬ ‫كرێی ئاوەڕۆ تەرخانكراوەو لە ساڵی (‪)2011‬‬ ‫دا‪ ،‬بووە بە ملیارێك‌و (‪ )154‬ملیۆن دینار‪ ،‬ئایا‬ ‫ئاوەڕۆ لە كوردستاندا كرێی هەیە؟‬ ‫ساڵی رابردوو‪ ،‬حكومەتی هەرێمی كوردستان‬ ‫(‪ )77‬م��ل��ی��ار دی��ن��اری ب��ۆ ك��رێ��ی ك��ارەب��ا‬ ‫تەرخانكردووە‪ ،‬بەاڵم لە (‪ )6‬مانگی یەكەمیدا‪،‬‬ ‫(‪ )122‬ملیار دیناری خەرجكردووە‪ ،‬ئەگەر‬ ‫(‪ )6‬مانگی یەكەمی ساڵی راب��ردوو بكرێتە‬ ‫پێوەر‪ ،‬دەب��وو (‪ )244‬ملیار دینار بۆ كرێی‬ ‫كارەبا دابنرێت‪ ،‬ب��ەاڵم لەمساڵدا حكومەتی‬ ‫هەرێمی كوردستان‪ )392( ،‬ملیار دیناری‬ ‫تەرخانكردووە‪.‬‬ ‫ئەگەر ئەم پارەیە بۆ دانی كرێی كارەبایە‬ ‫لە بەرامبەر بەكارهێنانی كارەبادا‪ ،‬جێگای‬ ‫سەرسوڕمانە‪ ،‬چونكە لە بەشی داه��ات��دا‪،‬‬ ‫حكومەتی ه��ەرێ��م��ی ك��وردس��ت��ان‪ ،‬داه��ات��ی‬ ‫وەزارەت���ی كارەبای بە (‪ )120‬ملیۆن دینار‬ ‫تەرخانكردووە‪ ،‬واتە لە جێیەك دەڵێت‪ ،‬بەس‬ ‫دەزگاكانی حكومەت بۆ ساڵی (‪ ،)2011‬بڕی‬ ‫(‪ )392‬ملیار دینار دەداتە كرێی كارەبا‪ ،‬لە‬ ‫الیەكی دیكەش دەڵێت‪ ،‬داهاتی وەزارەت��ی‬ ‫كارەبا‪ )120( ،‬ملیۆن دینارە‪ ،‬ئەگەر بوترێت‬ ‫ئەم پارەیەش بۆ كڕینی ت��ەزووی كارەبایە‪،‬‬ ‫دروست نییە‪ ،‬چونكە بۆ كڕینی تەزووی كارەبا‬ ‫(نفقات استيراد طاقة الكهربا‌)‪ ،‬بڕی (‪)44‬‬ ‫ملیۆن دینار تەرخانكراوە‪.‬‬ ‫لە پارساڵدا‪ )10( ،‬ملیار دینار بۆ هۆیەكانی‬ ‫گواستنەوە تەرخانكراو لە (‪ )6‬مانگی یەكەمدا‪،‬‬ ‫(‪ )3‬ملیار دینار خەرجكرا‪ ،‬ب��ەاڵم ئەمساڵ‬ ‫پارەی تەرخانكراو بۆ هەمان مەبەست‪ ،‬بووە بە‬ ‫(‪ )15‬ملیار دینار‪.‬‬ ‫لە (‪)2009‬دا‪ ،‬حكومەتی هەرێم (‪ )24‬ملیار‬ ‫دیناری بۆ كرێی بینا تەرخانكردووە‌و لـــە‬ ‫(‪)2010‬دا‪ ،‬بووەتە (‪ )33‬ملیارو لەمساڵدا‬ ‫بووەتە (‪ )42‬ملیار دینار‪ ،‬پێویست بوو ئەم‬ ‫پارەیە كەمبكرێتەوە‪ ،‬چونكە ئەو بودجە زۆرەی‬ ‫لە سااڵنی رابردوودا لەبەردەستدا بووە‪ ،‬دەبوو‬ ‫لەدروستكردنی بینادا سوودی لێوه‌ربگیرایە‌و‬ ‫ئەم كرێیانە كەم بكرێنەوە‪ ،‬كە دەیان بینای‬ ‫حكومیی لەالیەن حیزبەوە دەستیان بەسەردا‬ ‫گیراوە‪ ،‬بەاڵم دەبینین حكومەت كرێچییە‪ ،‬ئەمە‬ ‫جگە لەوەی حكومەت بڕیاریداوە ئەو بینایانەی‬ ‫كە لەالیەن حیزبەوە داگیركراون‪ ،‬بگەڕێنرێنەوە‌و‬ ‫ئەگەر بگەڕێنەوە‪ ،‬پێویستە ئەم كرێیانە كەم‬ ‫بكرێنەوە‪ ،‬نەك زیاد بكرێن‪.‬‬ ‫لە (‪ )6‬مانگی یەكەمی پارساڵدا‪)9( ،‬‬ ‫ملیار دینار دراوەتە كرێی ئامێر‌و ئامراز‪ ،‬بەاڵم‬ ‫لەمساڵدا زیادی كردووە بۆ (‪ )27‬ملیار دینار‪.‬‬

‫‪nawxo.rozhnama@yahoo.com‬‬

‫ذمارة (‪ )635‬سيَشةممة ‪2011/5/24‬‬

‫عێراق؛ پێنج ملیۆن دۆالر قەرز بە رێكخراوی فاو دەداتەو‌ە‬ ‫رایگەیاندووە‪« :‬عێراق هەنگاوێك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی بوو»‪.‬‬ ‫ی خ���ۆراك‌و ئەمریكی ‌‬ ‫رۆژن��ام��ە‪ :‬رێ��ك��خ��راو ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ن���اوە ل��ە هەوڵەكان ‌‬ ‫له‌مباره‌یه‌و‌ه ماڵپه‌ری «ئەسوات گرنگی ‌‬ ‫ی نەتەوەیەكگرتووەكان‬ ‫كشتوكاڵ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی نێودەوڵەتی ‌‬ ‫ی پێگە ‌‬ ‫ی حەسەن گەڕاندنەوە ‌‬ ‫ی ئ��ەل��ع��ێ��راق» ل � ‌ه زار ‌‬ ‫(فاو) ئاشكرای كرد‪« :‬قەرزەكان ‌‬ ‫ی ق��ەرزە‬ ‫ی دان���ەوە ‌‬ ‫ی ع��ێ��راق لە خ��ۆی‌‪ ،‬بەهۆ ‌‬ ‫ی لە عێراق وەرگرتووەتەوە‪ ،‬ج��ەن��اب��ی‪ ،‬ب��اڵ��ی��ۆز ‌‬ ‫خۆ ‌‬ ‫ی بۆ رێكخراوی‌‬ ‫ی رۆم��اوە كەڵەكەبووەكان ‌‬ ‫كە زیاتر لە پێنج ملیۆن دۆالری‌ رێكخراوەكە‪ ،‬لە ش��ار ‌‬

‫«قەرەبووكردنەوە»‬ ‫محەمەد شێخ فاتح‬

‫*‬

‫س��ەرەن��ج��ام‌و دوای تێپەڕبوونی (‪ )84‬م��ان��گ‪ ،‬حكومەت‬ ‫بەئاگاهێنرایەوە لەوەی كە ئەو هەرێمەی لە سێ‌ پارێزگا پێكهاتووە‪،‬‬ ‫ئەگەرچی بازاڕیان یەكە‪ ،‬بەاڵم وەك یەك مووچە وەرناگرن‪.‬‬ ‫ئێستا‪ ،‬حكومەت بڕیاری داوە‪ ،‬ئەو فەرمانبەرانەی كە ژمارەیان‬ ‫دەگاتە نزیكەی (‪ )150‬هەزار فەرمانبەرو ماوەی (‪ )7‬ساڵە مووچە‬ ‫كەمتر وەردەگ��رن لە هاوكوفەكانی خۆیان‪ ،‬لەماوەی (‪ )1‬ساڵدا‬ ‫هەموویان بە بڕی (‪ )300‬ملیارد دینار «قەرەبوو» بكاتەوە‪.‬‬ ‫دیارە مەبەست لە قەرەبووكردنەوە‪ ،‬ئەوەیە كە دوای ئەوەی‬ ‫الیەنێك‪ ،‬یان كەسێك‪ ،‬مافی الیەكی تر دەخوات‪ ،‬دواتر مافەكەی‬ ‫بۆ دەگەڕێنێتەوە‪ ،‬ئەویش بە رەچاوكردنی رێوشوێنی تایبەت‪ .‬خۆ‬ ‫ئەگەر تۆسقاڵێك لەو «قەرەبووكردنەوە»یە بڕوانین كە حكومەت‬ ‫ناوی ناوەو بەدەستكەوتیشی دەزانێت‪ ،‬ئەوا دەزانین كە ئەوە‬ ‫رەنگبێت زۆرشت بێت جگە لەقەرەبووكردنەوە‪.‬‬ ‫چونكە شتێك هەیە لە ئابووریدا كە پێی دەوترێت‪« ،‬هێزی‬ ‫كڕین»‪ ،‬واتە «ق��ووەی شیرائی پ��ارە»‪ ،‬بەو مانایەی ئەو بڕە‬ ‫پارەیەی كە بە كەسێكە‪ ،‬بەشی كڕینی چەندە شتومەك دەكات؟‬ ‫بۆ نموونە‪ ،‬ئەگەر فەرمانبەرێك لە ساڵی (‪)2004‬دا‪ ،‬بڕی (‪)70‬‬ ‫هەزار دینار بچووایەتە سەر مووچەكەی‪ ،‬ئەوا دەیتوانی بەو حەفتا‬ ‫هەزارە‪ ،‬چی بكڕێت‪ ،‬ئەی كە ئێستا دەیدرێتەوە‪ ،‬دەتوانێت چی‬ ‫پێبكرێت؟‬ ‫روونتر قسە بكەین‪ ،‬نرخی یەك كیلۆ گۆشت لە ساڵی (‪)2007‬‬ ‫دا‪ ،‬شەش هەزار دینار بوو‪ ،‬ئێستا بە حەڤدە هەزار دینارە‪ ،‬واتە‬ ‫(‪ )%128‬نرخی یەك كیلۆ گۆشت زیادیكردووە‪ ،‬توێژینەوەكان‬ ‫باس لەوە دەكەن كە بە شێوەكی گشتیی‪ ،‬نرخی كااڵكان (‪)%500‬‬ ‫بەرزبووەتەوە‪ ،‬كە (‪ )%1‬یان (‪ )%2‬زیاتر بەتەندروست نازانن‪ ،‬لە‬ ‫ساڵی (‪)2005‬دا‪ ،‬نرخی یەك تۆن چیمەنتۆ‪ )20( ،‬دۆالر بوو‪ ،‬ئێستا‬ ‫بە (‪ )125‬دۆالرە‪..‬‬ ‫كەواتە‪ ،‬ئەگەر فەرمانبەرێك لەساڵی (‪)2007‬دا‪ ،‬حەفتا هەزاری‬ ‫بۆ زیاد بكرایە‪ ،‬كە مافی خۆیەتی‪ ،‬ئەوا دەیتوانی (‪ )10‬كیلۆ گۆشتی‬ ‫بەرخی پێبكڕێت‪ ،‬بەاڵم ئێستا كە بە حیساب قەرەبوودەكرێتەوە‪،‬‬ ‫ئەوا دەتوانێت تەنیا (‪ )4‬كیلۆ گۆشتی پێ بكڕێت‪.‬‬ ‫بۆیە ئەمە ناوی «قەرەبووكردنەوە» نییە‌و بەپێی شەرع‌و‬ ‫یاساش‪ ،‬دانەوەی قەرز بەپێی بەهای ئەو رۆژەیە كە قەرزەكەی‬ ‫تێدا كراوە‪ ،‬بەو مانایەی بەهای دینارێك لەساڵی (‪)2003‬دا‪ ،‬چەند‬ ‫بووە‪ ،‬دەبێت بەهەمان بەها بدرێتەوە لەساڵی (‪)2011‬دا‪ ،‬خۆ ئەوە‬ ‫ئەگەر قەرز بێت‪ ،‬خۆ ئەگەر قەرزیش نەبێت وەك ئەوەی كە ئێستا‬ ‫بەسەر حكومەتەكەی لەمەڕ ئێمەدا هاتووە‪ ،‬ئەوا دەبێت لیژنەیەكی‬ ‫شارەزاو تایبەتمەند لە بواری خەماڵندن‌و شارەزا لەئابووریی بازاڕ‬ ‫پێكبهێنرێت بۆ ئەو مەبەستە‪ ،‬چونكە ئەگەر بڕیار وابێت حكومەت‬ ‫فێڵ لەهەموو كەسێك بكات‪ ،‬ئەوا نابێت لەو فەرمانبەرانەی بكات‪ ،‬كە‬ ‫لەناو خەڵكدا بە «پیاوی حكومەت» ناودەبرێن‪ ،‬چونكە حكومەتێك‬ ‫دەستی بچێتە قوتی ئەوانەی كە ئیشەكانی بۆ رادەپەڕێنن‪ ،‬ئەی‬ ‫دەبێت چی بكات بەرامبەر ئەوانیتر؟‬ ‫*رۆژنامەنووسی ئابووریی‪.‬‬

‫ی لە رۆمایە»‪ .‬ك��ەڵ��ەك��ەب��ب��وون‪ ،‬ك��ە زی��ات��ر لە‬ ‫(فاو)‪ ،‬كە بارەگاكە ‌‬ ‫روون��ی��ش��ی��ك��ردووەت��ەوە‪ :‬ئەم پێنج ملیۆن دۆالر ب��وو‪ ،‬ب��ەاڵم‬ ‫ی (‪)2004‬‬ ‫ی عێراق لە ساڵ ‌‬ ‫ی حكومەت ‌‬ ‫ی پ��ارە ‌‬ ‫ی ن��ەدان� ‌‬ ‫ق��ەرزان��ە بەهۆ ‌‬ ‫هاوبەشبوون ل��ە رێكخراوەكە‪ ،‬ەوە‪ ،‬دەستیكردووە بە پ��ارەی‌‬ ‫ی لەم رێكخراوەدا‪.‬‬ ‫ی (‪ )1991‬ب��ەس��ەرەوە بەشداربوونەكە ‌‬ ‫ل��ە ساڵ ‌‬

‫شۆفێرانی سلێمانی‬ ‫رۆژانە (‪ )57‬ملیۆن دینار زیاده‌ی به‌نزین ده‌ده‌ن‬ ‫راپۆرتی‪ :‬سەنگەر كوردە‬

‫‪..........................................................‬‬

‫ت��ەن��ی��ا ش��ۆف��ێ��ران��ی ش��اری‬ ‫سلێمانی‪ ،‬رۆژانە زیاتر لە (‪)57‬‬ ‫ملیۆن دینار بە زی��ادە دەدەن��ە‬ ‫ئ��ەو بەنزینە حكومییەی دێتە‬ ‫ش���ارەك���ەوە‪ ،‬ئ���ەوەش بەهۆی‬ ‫ئ���ەو ك��رێ��ی گ��واس��ت��ن��ەوەی��ەی‬ ‫ل��ە پ���ااڵوگ���ەك���ان���ەوە دەگ��ات��ە‬ ‫بەنزینخانەكان‪.‬‬ ‫گرانیی نرخی سووتەمەنیی‌و‬ ‫بەتایبەت بەنزینی حكومیی لە‬ ‫كوردستان بەراورد بە ناوچەكانی‬ ‫دی��ك��ەی ع��ێ��راق‪ ،‬نیگەرانیی‬ ‫لێدەكەوێتەوە‪ ،‬هەرچەندە ئەو‬ ‫زی����ادەی ن��رخ��ە ت��ەن��ی��ا (‪)50‬‬ ‫دینارە بۆ لیترێك بەنزین‪ ،‬بەاڵم‬ ‫ك��ۆی گشتییەكەی زۆر دەك��ات‬ ‫بەشێوەیەك تەنیا ئەو بەنزینە‬ ‫حكومییەی رۆژانە دەچێتە شاری‬ ‫سلێمانییەوە‪ )57( ،‬ملیۆن‬ ‫دیناری دەچێتە سەر‪.‬‬ ‫فۆتۆ‪ :‬رۆژنامه‌‬ ‫‌‬ ‫جەمال عەلی‪ ،‬بەڕێوەبەری شۆفێرانی سلێمانی ل ‌ه سه‌ره‌ی به‌نزیندا‬ ‫دابەشكردنی به‌رهه‌م ‌ه نه‌وتییه‌کان‬ ‫ل ‌ه سلێمانی‪ ،‬بە «رۆژنامە»ی كەركوكەوە دێت‪ ،‬دەبێت خۆمان گواستنەوەی سووتەمەنیی لە ب��ەن��زی��ن‪ ،‬ق���ەی���ران‌و كەمیی (‪ )135‬ه���ەزاری داب��ەش��ك��راوە‪،‬‬ ‫راگ��ەی��ان��د‪« :‬ن��رخ��ی بەنزین‌و دابینی بكەین‌و لەسەر حكومەتی پااڵوگەكانی نەوتەوە بۆ سەرجەم سووتەمەنی‌و بەنزین یەكێكە لەو لەو ژمارەیەش (‪ )12.5‬هەزاری‬ ‫پارێزگاكانی عێراق‪ ،‬لەسەر ئەركی گرفتانەی بەرۆكی هاواڵتییانی تایبەتە بە گەاڵبەو ئۆتۆمبێلی‬ ‫نەوت‌و گاز بە بڕیاری وەزارەتی هەرێمە»‪.‬‬ ‫ب��ەاڵم ئ��ەوەی قەیرانەكەی حكومەتی ناوەندییە‪« ،‬بۆیە كوردستان دەگرێت‪ ،‬بەتایبەت گ���ەورە‪ ،‬باقیەكەشی دراوەت���ە‬ ‫س��ام��ان��ە س��روش��ت��ی��ی��ەك��ان بۆ‬ ‫ئۆتۆمبێلی بەنزین‪.‬‬ ‫هەرس ‌ێ پارێزگاكەی كوردستان‪ ،‬دروستكردووە‪ ،‬حكومەتی هەرێم دەكرێت ئ��ەوەی كوردستانیش شاری سلێمانی‪.‬‬ ‫ب��ەڕێ��وەب��ەری دابەشكردنی‬ ‫جەمال عەلی‪ ،‬هۆكاری ئەو‬ ‫دیاریكراوە‪ ،‬كە نرخی لیترێك كرێی ئەو گواستنەوەیە ناخاتە لە ئەستۆی ئەو حكومەتە بێت‪،‬‬ ‫بەنزین (‪ )500‬دی��ن��ارە نرخی ئەستۆی خ��ۆی‪ ،‬بەڵكو كرێكە ئەگەر ئەوەش بۆ كوردستان نییە‪ ،‬قەیرانانە بۆ كەمیی هاتنی بەنزینی ب��ه‌ره��ه‌م�� ‌ه ن��ه‌وت��ی��ی��ه‌ک��ان له‌‬ ‫بەرمیلێك نەوتی (‪ )216‬لیتری دەخرێتە سەر ئەو سووتەمەنییەی ئ��ەوا كەمتەرخەمیی حكومەتی حكومیی‌و كەم هاتنی بەنزینی سلێمانی‪ ،‬ئاماژە بەزیادبوونی‬ ‫بۆ ناو شار (‪ )40‬هەزار دینارەو كە هاواڵتییان دەی��ك��ڕن‪ ،‬واتە هەرێمە كە بەدواداچوون بۆ ئەو بازرگانیی لە م��اوەی راب��ردوودا ئ��ەو ب��ڕە بەنزینە دەدات كە‬ ‫«پێچەوانەی بۆ پارێزگاكە دێت ب��ەراورد بە‬ ‫دەگەڕێنێتەوە‪،‬‬ ‫ب��ۆ دەرەوەی ش��اری��ش (‪ )41‬لەسەر هاواڵتییان دەك��ەوێ��ت‪ ،‬مەسەلەیە ناكات»‪.‬‬ ‫ئەو پەرلەمانتارە‪ ،‬پێیوایە‪ :‬شارەكانی دیكە لە سلێمانی‪ ،‬راب��ردوو‪ ،‬روونیشیدەكاتەوە‪ :‬تا‬ ‫هەزار دینارە‪ ،‬لیترێك گازیش بە ن���ەك ح��ك��وم��ەت‪ ،‬بەوپێیەی‬ ‫(‪ )400‬دینارە‪ ،‬كە لە وێستگەكان بەشێكی بڕی پارەی گواستنەوەی ب��ەه��ۆی ن��ەب��وون��ی سیستمی كارتی پێدانی بەنزینی حكومیی (‪ )3/28‬ئەو سووتەمەنییەی بۆ‬ ‫گازەكە دەخرێتە سەر بەنزینەكە‪ ،‬چاودێریشەوە گومانەكان زیاتر بۆ هەموو تابلۆكانی سلێمانی‌ سلێمانی دەهات‪ ،‬زۆر كەم بوو‪،‬‬ ‫دەیدەنە (‪ )415‬دینار»‪.‬‬ ‫ب��ەڕێ��وەب��ەری دابەشكردنی چونكە گاز بە زەرەر دەدرێتە دەبن‪« ،‬هەندێك قەزا هەیە لە ه��ەول��ێ��رو ده���ۆك‌و ش��ارەك��ان��ی بەشێوه‌یەك نزیكەی (‪ )700‬هەزار‬ ‫سنووری هەرێمی كوردستان؛ ن���اوەڕاس���ت‌و ب��اش��وور ك���راوە‪ ،‬لیتر بەنزین دەهات لە رۆژێكدا‪،‬‬ ‫به‌رهه‌م ‌ه نه‌وتییه‌کان جیاوازیی وێستگەكان‪.‬‬ ‫ع���ەب���دوڵ�ڵ�ا م����ەالن����وری‪ ،‬كە ئەو كرێیەیان ناچێتە سەرو بەوپێیەی دانیشتووی سلێمانی ب��ەاڵم ئێستا رۆژان��ە ملیۆنێک‌و‬ ‫ل��ەن��ێ��وان ن��رخ��ەك��ەدا لەنێوان‬ ‫هەرێمی كوردستان‌و پارێزگاكانی پ��ەرل��ەم��ان��ت��اری فراكسیۆنی لەالیەن حكومەتی ناوەندییەوە ب��ن‪ ،‬وت���ی‪« :‬ئ��ەگ��ەر بەنزینی (‪ )150‬هەزار لیترمان بۆ دێت‪.‬‬ ‫هەرچەندە ل��ەو بڕوایەدایە‬ ‫دیكەی ن��اوەڕاس �ت‌و باشوور لە «گ����ۆڕان»‌و ئ��ەن��دام��ی لیژنەی سووتەمەنییەكەیان بۆ رەوان��ە حكومیمان تەنیا بدایەتە تابلۆی‬ ‫حكومەتی عێراقی فیدراڵی‪ ،‬بۆ پیشەسازیی‌و وزە‪ ،‬نیگەرانیی دەكرێت‪ ،‬وەك‪ :‬ك��ەالرو كفری‌و سلێمانی‪ ،‬كێشەمان بۆ دروست ئەو رێژەیە لەگەڵ بوونی بەنزینی‬ ‫جیاوازیی كرێی گواستنەوەكەی ل��ەو زی����ادەی ن��رخ��ە دەرب���ڕی‌و كۆیە‪ ،‬بەاڵم بۆ ئەو ناوچانەش ن���ەدەب���وو»‪ ،‬ن��ەش��ی��ش��اردەوە‪ :‬بازرگانیی‪ ،‬هۆكارن لەبەردەم‬ ‫دەخ��ات��ە هەمان بڕو هەمان پارەی دەچێتە هەندێك ساختەكاریی لە دەفتەری سەرهەڵنەدانی دووبارەی قەیرانی‬ ‫دەگ��ەڕێ��ت��ەوە‌و دەڵێت‪« :‬كرێی كەمتەرخەمییەكەی‬ ‫گواستنەوە بۆ ئ��ەو ناوچانەی ئەستۆی حكومەتی هەرێمی س��ەر‌و بەنزین بە (‪ )500‬دینار دووبارەو س ‌ێ بارە‪ ،‬قه‌یرانەكەی كەمیی‌و ق��ەرەب��اڵ��غ��ی��ی‪ ،‬ب��ەاڵم‬ ‫ئەوە دەخاتە روو‪ :‬رۆژانە شاری‬ ‫دەدرێ��ت��ە هاواڵتییان‪ ،‬كەواتە زیاتر كردووە‪.‬‬ ‫دی��ك��ە‪ ،‬ح��ك��وم��ەت��ی ع��ی��راق��ی كوردستان‪.‬‬ ‫لە شاری سلێمانیدا‪ )140( ،‬سلێمانی پێویستی بە ملیۆنێک‌و‬ ‫ئەو باس لەوە دەكات‪ :‬بەپێی ئەگەر پاساو هەبێت بۆ سلێمانی‪،‬‬ ‫خ��ۆی دابینی دەك���ات‪ ،‬ك��ە لە‬ ‫ه���ەزار ك��ارت��ی پێدانی بەنزین (‪ )500‬ه��ەزار لیتر بــــــەنزین‬ ‫پااڵوگەكانەوە بۆیان دەنێرێت‪ ،‬ب��ەدواداچ��ووون��ەك��ان��ی��ان بۆ ئەو ئەوا بۆ ئەو قەزایانە نییە»‪.‬‬ ‫س��ەرب��اری گ��ران��ی��ی نرخی چاپكراوە‪ ،‬لەو رێژەیەش نزیكەی دەبێت‪.‬‬ ‫بەاڵم بۆ كوردستان كە لە بێجی‌و مەسەلەیە‪ ،‬بۆیان دەركەوتووە‪،‬‬

‫بزنسمانێك‪ :‬مەرجەكانی پۆلێنكردنەوە؛ ئاستەنگ بۆ كۆمپانیاكان دروست دەكات‬ ‫بەدواداچوونی‪ :‬بەرهەم عومەر‬

‫‪.........................................................‬‬

‫بەگوێره‌ی رێنماییەکی نوێی‬ ‫وەزارەت���ی بازرگانیی‪ ،‬دەبێت‬ ‫كۆمپانیا پلە یەكەكان لە (حسابە‬ ‫بانكییەكەیاندا بڕی زیاتر لە یەك‬ ‫ملیۆن دۆالری تێدابێت)‪ ،‬ئەم‬ ‫مەرجەش ئاستەنگ بۆ كۆمپانیا‬ ‫ناوخۆییەكان دروس��ت دەك��ات‌و‬ ‫ناتوانن ركابەرێتی كۆمپانیا‬ ‫بیانییەكان بكەن‪.‬‬ ‫ه�����ه‌ر ب����ەگ����وێ����ره‌ی ئ���ەو‬ ‫زانیارییانەی بە «رۆژن��ام��ە»‬ ‫گ��ەی��ش��ت��وون‪ ،‬هەندێك بانك‬ ‫لە هەرێمی كوردستاندا‪ ،‬ئەو‬ ‫مەرجەی وەزارەت��ی بازرگانییان‬ ‫قۆستووەتەوە‌و بۆ ماوەی چەند‬ ‫رۆژێك قەرز دەخەنە سەر حسابە‬ ‫بانكییەكانی ئەو كۆمپانیایانە‌و‬ ‫پ��اش ت��ەواوك��ردن��ی رسوماتی‬ ‫ت���ازەك���ردن���ەوەی م��ۆڵ��ەت��ەك��ە‪،‬‬

‫بەپێی ئامارێكی بەڕێوەبەرێتی‬ ‫تۆماری كۆمپانیاكان لە وەزارەتی‬ ‫پ��ی��ش��ەس��ازی��ی‌و ب��ازرگ��ان��ی��ی‬ ‫ه���ەرێ���م‪ ،‬زی��ات��ر ل��ە (‪)1340‬‬ ‫كۆمپانیای بیانیی‌و (‪ )9‬هەزار‬ ‫كۆمپانیای ناوخۆیی تۆماری‬ ‫خۆیان نوێكردووەتەوە‌و لەدوای‬ ‫دەرچوونی رێنماییە نوێیەكان‪.‬‬ ‫كامیل حەمە شەریف‪ ،‬بزنسمان‌و‬ ‫پەیوەندییەكانی‬ ‫ب��ەرپ��رس��ی‬ ‫ی��ەك��ێ��ت��ی��ی خ���اوەن���ك���اران���ی‬ ‫بڕیارێكی وەزارەت����ی پالندانانی حكومەتی ه��ەرێ��م‪ ،‬بۆ كوردستان‪ /‬لقی سلێمانی‪ ،‬بە‬ ‫چاوخشاندنەوە بە پلەی كۆمپانیا وەبەرهێنەكاندا‪ ،‬كێشە «رۆژن��ام��ە»ی راگەیاند‪« :‬ئەو‬ ‫دروس��ت��دەك��ات‌و بزنسمانێكیش ب���ڕوای خ��ۆی نیشانده‌دات؛ كۆمپانیا ناوخۆییانەی چەندین‬ ‫«حكومەت دەیەوێت بەم هەنگاوەی‪ ،‬تەنیا ئیش بۆ چەند بانكێك ساڵە لە بواری خزمەتگوزاریی‌و‬ ‫ب��ی��ن��اس��ازی �ی‌و پ��ی��ش��ەس��ازی��دا‬ ‫بدۆزێتەوە»‪.‬‬ ‫كاردەكەن بە چەندین قۆناغی‬ ‫س��ەخ �ت‌و ئ��اڵ��ۆزدا تێپەڕیون‪،‬‬ ‫قەرزەكە وەردەگ��رن��ەوە لەگەڵ هێشتا نەبوونەتە خاوەنی ئەو بڕە ئ��ەو یاسایەی تائێستا ك��اری‬ ‫رێكخستووە‬ ‫ب��ڕێ��ك ق��ازان��ج��ی دی��اری��ك��راو‪ ،‬پارە زۆرە نووستووە‌و ناچارن بۆ کۆمپانیاكانیشی‬ ‫ئەمەش لەبەر ئەوەی كۆمپانیا بەدەستهێنانەوەی پلەی یەكەم زی��ات��ر ف��ش��اری خ��س��ت��ووەت��ە‬ ‫س��ەر كۆمپانیا ناوخۆییەكان‌و‬ ‫ناوخۆییەکان‪ ،‬بەشێكی زۆریان ئەو قەرزە لەو بانكانە بكەن‪.‬‬

‫ك��ارئ��اس��ان��ی��ی زۆری ك���ردووە‬ ‫بۆ كۆمپانیا بیانییەكان‪ ،‬ئەم‬ ‫رێنماییە نوێیەی وەزارەت���ی‬ ‫ب��ازرگ��ان��ی��ی ئاستەنگی نوێی‬ ‫ب��ۆ كۆمپانیا ن��اوخ��ۆی��ی��ەك��ان‬ ‫دروستكردووە‪.‬‬ ‫كامیل‪ ،‬كە لە هەمان كاتدا‬ ‫خ��ۆی خاوەنی كۆمپانیایەكە‪،‬‬ ‫وت�����ی‪ :‬ل��ەك��ات��ێ��ك��دا ئێمە‬ ‫(كۆمپانیا ناوخۆییە كۆنەكان)‬ ‫سەرمایەكەمان هەبووە‌و ئیشمان‬ ‫پێوەكردووە‪ ،‬كەم كەس هەبووە‬ ‫خاوەنی ئەو سەرمایەیە بێت‪،‬‬ ‫ب��ەاڵم ئێستا ئەو سەرمایەیەی‬ ‫ئێمە كە كاری پێكراوە‌و چەندین‬ ‫خزمەتگوزاریی پێ ئەنجام دراوە‪،‬‬ ‫ناتوانێت ركابەرێتی بكات لەگەڵ‬ ‫ئەو سەرمایەدارە نوێیانەی كە‬ ‫چەند بەرامبەری سەرمایەكەی‬ ‫ئێمەیان هەیە‌و هیچ ئەزموونێكیان‬ ‫ن��ی��ی �ە‌و دەت���وان���ن ب��ەرزت��ری��ن‬ ‫پلەبەندیی بەدەستبهێنن‪.‬‬

‫پێشنیازێكمان‬ ‫وت��ی��ش��ی‪:‬‬ ‫ئ��اراس��ت��ەی وەزی���ری پالندانان‬ ‫ك��ردووە‪ ،‬بۆ ئەوەی «كەفائەی‬ ‫مالیی‪ -‬بڕی پارەی ناو حسابی‬ ‫بانكی كۆمپانیاكە» نەكرێتە‬ ‫پێوەر‪ ،‬بەڵكو جموجووڵی حسابە‬ ‫بانكییەكەی ئ��ەو كۆمپانیایە‪،‬‬ ‫(وات���ە ئ��ەم ك��ەس��ە چەندێك‬ ‫ئیشی ك��ردووە‌و جموجووڵی بە‬ ‫سەرمایەكەی خۆیەوە كردووە)‪،‬‬ ‫چەندێك سلفە وەردەگ��رێ��ت‪،‬‬ ‫چ��ەن��دێ��ك خ��ەرج��ی��ی ه��ەی��ە‪...‬‬ ‫هتد‪ ،‬ئەمانە پێوەری باشترن‬ ‫بۆ ب��ەرزك��ردن��ەوەی ریزبەندیی‬ ‫كۆمپانیاكان‪ ،‬چونكە كۆمپانیا‬ ‫ه��ەی��ە چ��ەن��د ك��ارێ��ك��ی باشی‬ ‫ك���ردووە‌و بەبێ هیچ گرفتێك‬ ‫تەواوی كردوون‪ ،‬بۆیە بەپێی ئەم‬ ‫كارانەی شایەنی ئەوەیە پلەكەی‬ ‫ب��ەرز بكرێتەوە‪ ،‬كۆمپانیاش‬ ‫هــــــــەیە پلە (یەك)ە‌و تائێستا‬ ‫هیچ پرۆژەیەكی گەورەی ئەنجام‬

‫نەداوە‌و جوڵەی بانكیی نییە‪.‬‬ ‫پەیوەندییەكانی‬ ‫بەرپرسی‬ ‫یەكێتیی خاوەنكارانی كوردستان‪/‬‬ ‫لقی سلێمانی‪ ،‬ئەوەشی خستەڕوو‪:‬‬ ‫ی��اس��ای ت��ۆم��اری كۆمپانیاكان‬ ‫ل���ە س���اڵ���ی (‪‌)1997‬و لە‬ ‫سەردەمــــــــی بڕیاری (‪)986‬ی‬ ‫نەتەوەیەكگرتووەكانەوە‪ ،‬لەالیەن‬ ‫ئ��ی��دارەی سلێمانی حكومەتی‬ ‫هەرێمی كوردستانەوە دەرچووە‪،‬‬ ‫بەپێی ئەم یاسایە‪ ،‬باج خرابووە‬ ‫س��ەر كۆمپانیا ناوخۆییەكان‌و‬ ‫كۆمپانیا بیانییەكانیش هیچ‬ ‫باجێكیان ل��ێ وەرن��ەدەگ��ی��را‪،‬‬ ‫ئ��ەم��ەش ناعەدالەتییەك بوو‬ ‫بەرامبەر كۆمپانیا خۆماڵییەكان‪،‬‬ ‫ل���ەب���ەر ئ�����ەوەش ك��ۆم��پ��ان��ی��ا‬ ‫ناوخۆییەكان ناتوانن كێبەركێی‬ ‫كۆمپانیا بیانییەكان بكەن‪،‬‬ ‫ئ���ەوەش دەبێتە ه��ۆی ئ��ەوەی‬ ‫ئیشەكان زیاتر ب��ەرەو الی ئەو‬ ‫كۆمپانیایانە بڕوات‪.‬‬

‫‪nawxo.rozhnama@yahoo.com‬‬

‫‪www.rozhnama.net‬‬

‫ذمارة (‪ )635‬سيَشةممة ‪2011/5/24‬‬

‫هێمن میرانی‪ :‬وته‌کانی ئۆجه‌الن؛ کارتی فشاره‌و به‌شێک ‌ه ل ‌ه هه‌ڵمه‌تی هه‌ڵبژاردن‪.‬‬

‫هەڵبژاردنی‬ ‫گشتیی توركیا‬ ‫رۆژنامە‬ ‫بۆ یەكەمجارو لە ماوەی (‪)34‬‬ ‫ساڵدا‪ ،‬توركیا یەكەمین هەڵبژاردنی‬ ‫گشتیی ئه‌نجام ده‌دات‪ ،‬كە پێشوەخت‬ ‫نییەو لەكاتی ئاسایی خۆیدایە‪،‬‬ ‫ئەویش حەڤدەیەمین هەڵبژاردنی‬ ‫گشتییە لە (‪)12‬ی ح��وزەی��ران��دا‪،‬‬ ‫ه��ەڵ��ب��ژاردن��ی ئ��ەم��ج��ارەی توركیا‬ ‫هێندەی چ��ارەن��ووس��س��ازە‪ ،‬هێندە‬ ‫پڕ ركابەری نییە‪ .‬چارەنووسسازە‪،‬‬ ‫چ��ون��ك��ە دەس���ت���وورێ���ك���ی ن���وێ‌‌و‬ ‫گۆڕینی سیستمی پەرلەمانیی‌و‬ ‫ئ��ەگ��ەری رووب��ەڕووب��وون��ەوەی��ەك��ی‬ ‫یەكالییكەرەوەی ل��ەگ��ەڵ كێشەی‬ ‫كورددا بەدوادا دێت‪ ،‬بەاڵم پڕ ركابەری‬ ‫نییە لەبەر پێگەی جەماوەری بەهێزی‬ ‫(پارتی دادو گەشە) «ئەكەپە»‌و‬ ‫داب��ەزی��ن��ی ئ��اس��ت��ی ج��ەم��اوەری��ی‬ ‫پ��ارت��ە بەهێزەكانی ئۆپۆزسیۆنی‬ ‫وەك (پ���ارت���ی گ �ه‌ل��ی ك��ۆم��اری)‬ ‫«جەهەپە»‌و (پارتی بزووتنەوەی‬ ‫رەگەزپەرست) «مەهەپە» بەهۆی‬ ‫گ��رت��ە ڤیدیۆییەكانەوە‪ ،‬هەرچی‬ ‫پەیوەندیی ب��ە كێشەی ك���وردەوە‬ ‫هەبێت لەو واڵتە گەیشتووەتە دوا‬ ‫خاڵی خ��ۆی‌و رێ��ك��خ��راوە كوردییە‬ ‫نافەرمییەكان بڕیاری (ی��ان شەڕ‪،‬‬ ‫یان چارەسەر)یان‪ ،‬داوە‪ ،‬ئەمەش لە‬ ‫زمانی عەبدوڵاڵ ئۆجەالنی سەرۆكی‬ ‫زیندانیكراوی (پ��ارت��ی كرێكارانی‬ ‫كوردستان)ەوە پشتڕاستكراوەتەوە‪،‬‬ ‫نائومێدبوونی كوردەكان بەرەنجامی‬ ‫كشانەوەی سەرۆك وەزیرانی ئێستای‬ ‫توركیا رەج��ەب تەیب ئەردۆغانە‪،‬‬ ‫لە چارەسەركردنی كێشەی كورد‪،‬‬ ‫ئۆجه‌الن (‪)15‬ی ح��وزەی��ران‪ ،‬واتە‬ ‫(‪ )3‬رۆژ دوای هەڵبژاردنی وەك دوا‬ ‫وادە داناوە بۆ بڕیاردانی تەواو لەسەر‬ ‫كێشەی كورد‪.‬‬ ‫بەپێی لێدوانێكی ئەنجومەنی‬ ‫بااڵی هەڵبژاردنەكان‪ )27( ،‬پارتی‬ ‫سیاسیی بەشداریی هەڵبژاردن دەكەن‪.‬‬ ‫لە بەهێزترین پارتەكانی بەشداریی‬ ‫هەڵبژاردن‪ .‬هەریەكە لە؛ «ئەكەپە»‪،‬‬ ‫«ج���ەه���ەپ���ە»‪« ،‬م���ەه���ەپ���ە»و‬ ‫«بەدەپە»ن‪ .‬جەماوەری «ئەكەپە»‬ ‫فرەجۆرن‌و لە كۆنزەرڤاتیڤەكانەوە‬ ‫ت��ا لیبراڵەكانی تێدایە‪ ،‬هەرچی‬ ‫«جەهەپە»یه‌‪ ،‬لەدوای باڵوبوونەوەی‬ ‫كاسێتێكی سێكسییەوە‪ ،‬ده‌نیز‬ ‫بایكاڵ‪ ،‬دەستی لەكاركێشایەوەو‬ ‫كەمال كلیچدار ئۆغڵو‪ ،‬سەرۆكایەتی‬ ‫دەك����ات‪« ،‬م��ەه��ەپ��ە»ش ل��ەالی��ەن‬ ‫پرۆفیسۆر دەوڵ��ەت بەخچەلییەوە‪،‬‬ ‫سەرۆكایەتی دەكرێت‌و «بەدەپە»ش‬ ‫سیستمی ه��اوس��ەرۆك��ی هەیە‪ ،‬كە‬ ‫ل��ەالی��ەن زی���اد ل��ە س��ەرۆك��ێ��ك��ەوە‬ ‫سەرۆكایەتی دەكرێت‪ ،‬كە لە ئێستادا‬ ‫سەاڵحەدین دەم��ی��رت��اش‌و گوڵتەن‬ ‫كیشناكن‪ ،‬ه���ەروەك ش��ارەزای��ان‌و‬ ‫چ��اودێ��ران��ی سیاسیی پێشبینیان‬ ‫ك���ردووە‪ ،‬ئ��ەم��ج��ارەش ئ��ەردۆغ��ان‪،‬‬ ‫دەتوانێت بۆ جاری سێیەم ببێتەوە‬ ‫سەرۆك وەزیرانی توركیاو پارتەكەشی‬ ‫رێژەیەكی بەرچاو بەدەستبێنێت‪،‬‬ ‫بەاڵم لە ناوچە كوردییەكاندا دوورنییە‬ ‫دەنگەكانی پارتی دەسەاڵت روو لە‬ ‫كەمییەكی بەرچاو بكات‪.‬‬ ‫بەهێزترین پارێزگاكان بریتین؛‬ ‫لە ئەستەنبوڵ‪ ،‬كە (‪ )85‬كورسی‬ ‫ێ هەرێمی‬ ‫پەرلەمانیی بەسەر س ‌‬ ‫هەڵبژاردندا دابەشكراوە‪ ،‬ئەنكەرەش‪،‬‬ ‫(‪ )31‬كورسی پەرلەمانیی هەیەو‬ ‫بەسەر دوو هەرێمدا دابەشكراوە‪ ،‬دوای‬ ‫ئەنكەرەش‪ ،‬ئیزمیر‪ ،‬دێت كە (‪)26‬‬ ‫كورسی پەرلەمانیی هەیە‌و بە یەك‬ ‫هەرێمی هەڵبژاردن لەقەڵەمدراوە‪،‬‬ ‫هەرچی ناوچە كوردییەكانە دیاربەكر‬ ‫«ئ��ام��ەد» بەهێزترین پارێزگایەو‬ ‫تێیدا (‪ )11‬كورسی پەرلەمانیی وەك‬ ‫هەرێمی هەڵبژاردن بۆ تەرخانكراوە‪.‬‬

‫«ئەكەپە»؛ لەبەردەم زریانی دەنگەكاندا‬ ‫ئاماده‌کردنی‪ :‬شااڵو فەتاح‬

‫دەردەخ�����ات ت��اچ��ەن��دێ��ك ش��ەڕ‬ ‫روودەدات‪ ،‬ی��اخ��ود ن���ا‪ ،‬ئ��ەو‬ ‫پێیوابوو‪ :‬لە حاڵەتی پێكهێنانی‬ ‫حكومەتێكی دژەكورددا «بێگومان‬ ‫ملمالنێ‌ دروستدەبێت»‪ .‬پێشترو‬ ‫لە چاوپێكەوتنێكی «رۆژنامە»دا‪،‬‬ ‫ج��ۆش��وا وۆڵ���ك���ەری پ��س��پ��ۆڕی‬ ‫ک��اروب��اری ت��ورك��ی��ا‪ ،‬پێیوابوو‪:‬‬ ‫كە توندوتیژیی «نائومێدبوونە‬ ‫ل��ە ه��ەوڵ��ەك��ان��ی ح��ك��وم��ەت بۆ‬ ‫چارەسەركردنی چەند كێشەیەكی‬ ‫درێژخایەن»‪ .‬وۆڵكەر‪ ،‬رای وابوو‪:‬‬ ‫خودی س��ەرۆك وەزی��ران رەجەب‬ ‫تەیب ئ��ەردۆغ��ان‌و پ��ارت��ەك��ەی‪،‬‬ ‫دەستیان كرد بە پێشكەشكردنی‬ ‫ئ��ەوەی پێیدەوترا –ك��ران��ەوەی‬ ‫ك����وردی‪ -‬ئ���ەوە ب��ە هەوڵێكی‬ ‫ریفۆرم‌و ئاشتەوایی راستەقینە‬ ‫لەقەڵەم دەدرا‪ ،‬ب��ەاڵم كاتێك‬ ‫«سەركەوتنی بەرچاو نابینین»‪،‬‬ ‫وا دەردەك��ەوێ��ت كە «ئەكەپە»‬ ‫رۆحی ریفۆرمی بۆ كێشەی كورد‬ ‫ن��ەم��اوەو ك��وردەك��ان��ی توركیاش‬ ‫ئێستا لەپشت «ب��ەدەپ��ە»وەن‪،‬‬ ‫كە پارتێكی سیاسیی تاڕادەیەك‬ ‫رێكخراو و بەدەسەاڵتە‌و پێشتر لە‬ ‫توركیادا لەمجۆرە كەمبووە‪.‬‬ ‫پ��ێ��ش��ت��رو «ئ���ەك���ەپ���ە»‬ ‫ن��ەخ��ش��ەڕێ��گ��ەی چ���ارەس���ەری‬ ‫ب���ۆ ك��ێ��ش��ەی ك����ورد داڕش����ت‪،‬‬ ‫هەرچەندە هیوایەكی زۆر هەبوو‬ ‫ب��ە پێشكەوتنی ئ���ەم پ�لان��ە‪،‬‬ ‫بەاڵم بەهۆی جێبەجێ نەكردنی‬ ‫پالنەكەوە‪ ،‬نائومێدیی دەبینرێت‪.‬‬ ‫بەتایبەت دوای ئەوەی پارتێكی‬ ‫سیاسیی كوردی بەناوی (پارتی‬ ‫كۆمەڵگەی دی��م��وك��رات��ی)‪ ،‬وات��ە‬ ‫«دەتەپە» لە ســـــاڵی (‪)2008‬‬ ‫دا داخ��راو هەوڵی قەدەغەكردنی‬ ‫سیاسەت لە چەند كاندیدێك درا‪.‬‬

‫‪............................................................‬‬

‫(‪)12‬ی حوزەیران؛ جارێكی‬ ‫ت��ر خەڵكی ت��ورك��ی��ا دەچ��ن��ەوە‬ ‫بەردەم سندووقەكانی دەنگدان بۆ‬ ‫پێكهێنانی كابینەو پەرلەمانێكی‬ ‫ن���وێ‌‪ .‬ه��ەڵ��ب��ژاردن��ی ئ��ەم��ج��ارە‪،‬‬ ‫گۆڕانی دەستووریشی بەدوادادێت‌و‬ ‫بەمشێوەیە هەڵبژاردنەكە زۆر‬ ‫چارەنووسساز دەبێت بۆ گەالنی‬ ‫ت��ورك��ی��ا‪ ،‬ه��ەڵ��ب��ژاردن��ی پ��ارت��ی‬ ‫دەسەاڵتدار‪ ،‬هەڵبژاردنی شێوەو‬ ‫سیستمی حوكمی توركیایە لە‬ ‫داهاتوودا‪.‬‬

‫پێشبینییەكان‬

‫ه��ەرچ��ەن��دە راپرسییەكان‬ ‫تائێستاش ئاماژە بە سەركەوتنێكی‬ ‫ب��ەرچ��اوی (پارتی دادو گەشە)‬ ‫«ئەكەپە» دەك��ەن‪ ،‬بەاڵم ئەمە‬ ‫مانای ئ��ەوە نییە‪ ،‬دەنگەكانی‬ ‫ئەم پارتە لە تەواوی ناوچەكانی‬ ‫توركیادا‪ ،‬وەك خۆی دەمێنێتەوە‪.‬‬ ‫هێمن میرانی‪ ،‬توێژەری كاروباری‬ ‫توركیا پێیوابوو‪« :‬گۆڕانكاریی لە‬ ‫پێگەی «ئەكەپە»و «بەدەپە»‬ ‫(پ��ارت��ی ئاشتی‌و دیموكراسی‬ ‫پ���رۆك���ورد)دا روودەدات‪ ،‬ئەمە‬ ‫جگە لە گۆڕانكاریی لە بااڵنسی‬ ‫دەن��گ��دان لەنێوان «مەهەپە»و‬ ‫«جەهەپە»ی ئۆپۆزسیۆندا»‪.‬‬ ‫ه��اوک��ات ف��ەری��د ئ��ەس��ەس��ەرد‪،‬‬ ‫بەڕێوەبەری سەنتەری لێكۆڵینەوەی‬ ‫ستراتیژیی كوردستان‪ ،‬پێیوابوو‪:‬‬ ‫كە «ئەكەپە» زۆرینە دەهێنێت‪،‬‬ ‫بەاڵم ئێستا ملمالنێ‌ لەسەر ئەوەیە‬ ‫ك��ە زۆری��ن��ەی رەه��ا بێنێت‪ ،‬بۆ‬ ‫ئەوەی بتوانێت بەتەنیا حكومەت‬ ‫پێكبێنێت‌و هەنگاوەكانی دیكەی‬ ‫وەك گۆڕینی دەس��ت��ووری��ش لە‬ ‫ب���ەرژەوەن���دی���ی خ���ۆی یەكالیی‬ ‫بكاتەوە‪ ،‬گۆڕانكاریی لە دەنگی‬ ‫ن��اوچ��ە ك��وردی��ی��ەك��ان ب��ەه��ۆی‬ ‫نائومێدیی ك����وردەوە دێ��ت لە‬ ‫بەڵێنەكانی «ئەكەپە»‪ ،‬بەوەی‬ ‫كە تائێستاش ئەم حیزبە تەنیا‬ ‫پ��ەی��م��ان دەدات‌و هەنگاوێكی‬ ‫ئەوتۆی نەناوە بۆ چارەسەركردنی‬ ‫كێشەی كورد‪« ،‬تائێستاش ئەم‬ ‫پارتە یەك هەنگاوی جدیی نەناوە‬ ‫بۆ چارەسەركردنی كێشەی كورد‪،‬‬ ‫بەڵێ‪ ‌،‬كەناڵی كوردی دەكرێتەوە‪،‬‬ ‫ب��ەاڵم ئەمە ئەنجامی خەبات‌و‬ ‫هۆشیاریی سیاسیی كوردەكان‬ ‫خ��ۆی��ان��ە‪ ،‬ن��ەك ئ��ازای��ەت��ی ئاك‬ ‫پارتی» وه‌ک میرانی وت��ی‪ :‬لە‬ ‫راپرسییەكی كۆمپانیای «ئای‪.‬‬ ‫ك��ەی‪.‬س��ارا»دا‪ ،‬كە لە رۆژنامەی‬ ‫«ئ��اك��ش��ام��ی» ئ��ۆپ��ۆزس��ی��ۆن��دا‬ ‫ب�ڵاوك��رای��ەوە‪ ،‬هێشتاش «ئ��اك‬ ‫پارتی» توانای بەدەستهێنانی‬ ‫(‪)%45.5‬ی دەنگەكانی هەیە‪.‬‬ ‫ل��ە ئ��ێ��س��ت��ادا ملمالنێكانی‬ ‫هەڵبژاردن لەنێوان «ئەكەپە»‪،‬‬ ‫«ج���ەه���ەپ���ە»‪« ،‬م��ەه��ەپ��ە»‪،‬‬ ‫«ب����ەدەپ����ە»دان‪« ،‬ئ��ەك��ەپ��ە»‬ ‫پارتێكی سیاسیی میانڕەوەو لە‬ ‫ئێستادا خاوەنی (‪ )334‬كورسی‬ ‫پەرلەمانە‪ ،‬هەریەكە لە سەرۆك‬ ‫وەزیرانی توركیاو سەرۆكی توركیا‬ ‫س��ەر ب��ەم پ��ارت��ەن‪ ،‬ئ��ەم پارتە‬ ‫خاوەنی «روانگە بۆ ‪»2023‬ی��ە‬ ‫ب��ۆ ت��ورك��ی��ا‪ ،‬ك��ە پالنێكە بۆ‬ ‫بەرزكردنەوەی پێگەی ئابووریی‬ ‫توركیا بۆ ئاستێكی نێودەوڵەتیی‪.‬‬

‫كوردو هەڵبژاردنەكان‬

‫پ���ێ���ش���ت���رو «ع���ەب���دوڵ�ڵ�ا‬ ‫ئۆجەالن»ی سەرۆكی زیندانیكراوی‬ ‫پ��ارت��ی ك��رێ��ك��اران��ی كوردستان‬ ‫«پەكەكە»‪ ،‬لە لێدوانێكدا ئاماژەی‬ ‫ب��ەوەك��رد‪ :‬چیدی زەمینەسازیی‬ ‫ئاشتی ناكات‌و گەر توركیا لە (‪)15‬‬ ‫ی حوزەیران‪ ،‬واتە سێ‌ رۆژ دوای‬ ‫هەڵبژاردن‪ ،‬بڕیاری تەواو نەدات‬ ‫لەسەر چارەسەركردنی كێشەی‬

‫سێكس‌و سكانداڵ‬

‫که‌مپه‌ینی به‌ده‌پ ‌ه‬ ‫ك���ورد‪ ،‬ئ��ەوە جەنگێكی گ��ەورە‬ ‫دەقەومێت‌و خودی ئۆجەالنیش‪،‬‬ ‫چیتر جڵەوی «پەكەكە» ناكات‪.‬‬ ‫فەرید ئەسەسەرد‪ ،‬لە لێدوانێكیدا‬ ‫ب��ۆ «رۆژن����ام����ە» پ��ێ��ی��واب��وو‪:‬‬ ‫كێشەكە ئ��ەوەی��ە بیركردنەوەی‬ ‫«ئەكەپە» لە كورد جیاوازە بۆ‬ ‫چ��ارەس��ەری��ی��ەك��ان‪ ،‬تەنیا وەك‬ ‫هەنگاوی بچووك دەبینرێت‪ ،‬نەك‬ ‫چارەسەری تەواوەتی‪« ،‬ئەكەپە»‬ ‫بەڵێنی ئەوەی داوە‪ ،‬كە كێشەی‬ ‫كورد چارەسەر بكات‪ ،‬بەاڵم دیدی‬ ‫ئەوان جیاوازیی لەگەڵ كورد خۆی‬ ‫زۆرە‪ ،‬بۆنموونە ئەوان تائێستاش‬ ‫نەچوونەتە سەر سەلماندنی مافە‬ ‫سیاسییەكانی ك���ورد‪ ،‬ئ��ەوەی‬ ‫هەیە چەند مافێكی كه‌لتوورییە‪،‬‬ ‫ئەسەسەرد‪ ،‬پێیوابوو‪ :‬دوورنییە‬ ‫لە داهاتوودا «ئەكەپە» كێشەكە‬ ‫بە ئیداریی بكات‌و بیەوێت لە‬ ‫رێگەی بەهێزكردنی ئیدارەكانەوە‪،‬‬ ‫كێشەكە چارەسەر بكات «رەنگە‬ ‫بیخەنە قاڵبی ئیدارییەوە‌و ویالیەتە‬ ‫جیاوازەكانی توركیا بەهێز بكەن‪،‬‬ ‫بەاڵم ئەم حیزبە تائێستاش ئامادە‬ ‫نییە باس لە ئۆتۆنۆمی بکات بۆ‬ ‫ك��وردەك��ان»‪ .‬ئەسەسەرد‪ ،‬ئەم‬ ‫ش��ێ��وازه‌ی ب��ە عێراقی سااڵنی‬ ‫شەستەكان چواند‪ ،‬كە لە رێگەی‬ ‫هەنگاوی ئیدارییەوە دەیویست‬

‫فۆتۆ‪ :‬ئینته‌رنێت‬ ‫ئ��ۆت��ۆن��ۆم��ی ل��ەب��ی��ر ك��وردەك��ان‬ ‫بباتەوە‪.‬‬ ‫لـــــــە ساڵـــــــــــــــــی‬ ‫(‪)1984‬ه‌وە‪« ،‬پەكەكە»‌و سوپای‬ ‫توركیا لە جەنگدان‌و س��ەرەڕای‬ ‫ئاگربەستەكان‪ ،‬نزیكەی (‪)40‬‬ ‫ه��ەزار ه��اواڵت��ی ل��ەم جەنگانەدا‬ ‫كوژراون‪ ،‬لە ساڵی (‪)1999‬یشه‌وە‪،‬‬ ‫ئۆجەالنی سەرۆكی «پەكەكە»‬ ‫دەستگیركراوه‌‪ ،‬بەاڵم تائێستاش بە‬ ‫نافەرمیی سەرۆكایەتی «پەكەكە»‬ ‫دەك���ات‪ ،‬ئ��ۆج��ەالن‪ ،‬لە ئێستادا‬ ‫بەنهێنیی لەگەڵ دەوڵەتی توركیا‬ ‫لە گفتوگۆدایە بۆ چارەسەركردنی‬ ‫كێشەی كورد‪.‬‬ ‫هێمن م��ی��ران��ی‪ ،‬دەرب����ارەی‬ ‫وتەكانی ئۆجەالن‪ ،‬پێیوابوو‪ :‬كارتی‬ ‫فشارەو بەشێكە لە هەڵمەتەكانی‬ ‫ه��ەڵ��ب��ژاردن‪« ،‬م��اوەی��ەك��ی زۆرە‬ ‫«پەكەكە» زەمینەسازیی ئاشتی‬ ‫دەكات‪ ،‬بەاڵم ئەم زەمینەسازییە‬ ‫بە الوازیی لێكدراوەتەوە لەالیەن‬ ‫دەسەاڵتدارانی توركیاوە‪ ،‬لەبەر‬ ‫ئەوە دوورنییە ئۆجەالن‪ ،‬وازبێنێت‬ ‫لە جڵەوكردنی «پەكەكە»‪ ،‬بەاڵم‬ ‫پێموایە‪ :‬باسكردنی شەڕێكی‬ ‫گ���ەورە‪ ،‬ب��ۆ فشارخستنە سەر‬ ‫دەسەاڵتی توركیایە»‪ .‬ئەسەسەرد‪،‬‬ ‫بەپێچەوانەی میرانییەوە پێیوابوو‪:‬‬ ‫ئەنجامی هەڵبژاردنەكان ئەوە‬

‫ی��ەك��ێ��ك ل��ە ه��ۆك��ارەك��ان��ی‬ ‫داب��ەزی��ن��ی ئاستی ج��ەم��اوەری��ی‬ ‫ئۆپۆزسیۆنی توركیا‪ ،‬ئاشكرابوونی‬ ‫چ��ەن��د كاسێتێكی ڤیدیۆیی‬ ‫سێكسییە‪ ،‬ك��ە تێیدا ئ��ەن��دام‬ ‫پ��ەرل��ەم��ان��ەك��ان��ی ئۆپۆزسیۆن‪،‬‬ ‫یاخود كاندیدەكانیان بەشدارن‪،‬‬ ‫ئەم دی��اردەی��ەش كاریگەرییەكی‬ ‫تەواوی لەسەر سیاسەتی توركیا‬ ‫دروس���ت���ك���ردووەو ب��ە ئ��اش��ك��را‬ ‫هەڕەشە لە چەند سەركردەیەكی‬ ‫سیاسیی دەكرێت به‌ باڵوكردنەوەی‬ ‫گ��رت��ه‌ی ڤ��ی��دی��ۆی��ی سێكسیی‬ ‫دیکه‌‪ ،‬پێشترو ساڵی راب��ردوو‪،‬‬ ‫«دەن��ی��ز ب��ای��ك��اڵ»ی س��ەرۆك��ی‬ ‫«جەهەپە»‪ ،‬بەهۆی كاسێتێكی‬ ‫ڤیدیۆیی لەوشێوەیەوە‪ ،‬دەستی‬ ‫لەكاركێشایەوەو بەمشێوەیەش‬ ‫كەمال كلیچدار ئۆغڵو‪ ،‬بوو بە‬ ‫سەرۆكی «جەهەپە»‪ ،‬بەاڵم لە‬ ‫ئێستادا هێرشەكان زیاتر بۆ سەر‬ ‫«مەهەپە»ن‌و چەند كاندیدێكی‬ ‫پەرلەمانی ئ��ەو پ��ارت��ە‪ ،‬لەپاش‬ ‫باڵوبوونەوەی كاسێتی ڤیدیۆیی‬ ‫هەڵوەشانەوەی كاندیدێتی خۆیان‬ ‫لەو پارتە راگەیاند‪ ،‬ئ��ەوەی كە‬ ‫روونە ئەوەیە؛ ئاستی جەماوەریی‬ ‫ئەو پارتانە بەهۆی ئەو كاسێتە‬ ‫ڤیدیۆییانەوە دادەبەزێت‪.‬‬ ‫پ��ارت��ە ئ��ۆپ��ۆزس��ی��ۆن��ەك��ان��ی‬ ‫توركیا‪ ،‬بەوە دەناسرێنەوە هەستی‬ ‫نەتەوەیی توركی‌و عەلمانییەتیان‬ ‫ئێجگار ب��ەه��ێ��زەو خ��ۆی��ان بە‬ ‫میراتگری «كەمال ئەتاتورك»ی‬ ‫دام��ەزرێ��ن��ەری ك��ۆم��اری توركیا‬ ‫دەزان��ن‪ .‬ئەم پارتانە‪ ،‬رەخنەی‬ ‫ئەوە لە «ئەكەپە» دەگ��رن‪ ،‬كە‬ ‫دەیەوێت توركیا بەرەو خەالفەت‬ ‫ب��ەرێ��ت��ەوە‪ ،‬توركیا هەرچەندە‬ ‫دەوڵەتێكی عەلمانییە‪ ،‬ب��ەاڵم‬ ‫كۆنزەرڤاتیڤی‬ ‫كۆمەڵگەیەكی‬ ‫موسڵمانی ه��ەی��ەو ئ��ەو ج��ۆرە‬ ‫كاسێتانە‪ ،‬كاریگەرییەكی ئێجگار‬ ‫نێگەتیڤی لەسەر ناوبانگی پارتە‬ ‫سیاسییەكان دروستكردووە‪.‬‬

‫پرۆفایلی‬ ‫«بەدەپە»‬ ‫(پارتی ئاشتی‌و دیموكراسی)‬ ‫«بەدەپە» پارتێكی سیاسییە لە‬ ‫توركیا‪ ،‬بانگه‌شه‌ی ئ �ه‌وه‌ده‌ک��ات‬ ‫بەرگریی لە بەرژەوەندییەكانی كورد‬ ‫دەك��ات لەو واڵت��ەدا‪ .‬ئەم پارتە‪،‬‬ ‫ئایدیۆلۆژیای سۆسیال دیموكراتی‬ ‫هەیەو دوای داخستنی (پارتی‬ ‫كۆمەڵگەی دیموكراتی) «دەتەپە»‬ ‫لە (‪11‬ی كانوونی یەكەمی ‪)2009‬‬ ‫و لەالیەن دادگای بااڵی توركیاوە‬ ‫بە تۆمەتی بوونی پەیوەندیی لەگەڵ‬ ‫«پەكەكە»‪ ،‬دروستبوو‪ .‬لە ئێستادا‪،‬‬ ‫«ب��ەدەپ��ە» پێگەی چاودێری لە‬ ‫سۆسیال ئینتەرناسیۆنالدا هەیە‪،‬‬ ‫پێشترو هەوڵێكیش ه��ەب��وو بۆ‬ ‫داخ��س��ت��ن��ی «ب���ەدەپ���ە»‪ ،‬ب��ەاڵم‬ ‫سەرینەگرت‪.‬‬ ‫«ب���ەدەپ���ە»‪ ،‬ب��ە سیستمی‬ ‫هاوسەرۆكی سەرۆكایەتی دەكرێت‪،‬‬ ‫هەربۆیە لە ئێستادا هەریەكە لە‬ ‫س��ەاڵح��ەدی��ن دەم��ی��رت��اش حوکم‬ ‫ده‌کرێت‪ ،‬كە سیاسییەكی كوردی‬ ‫ت��ەم��ەن (‪ )38‬س��اڵ��ەو خ��اوەن��ی‬ ‫بڕوانامەی یاسایە‪ ،‬هاوشانی گوڵتەن‬ ‫كیشاناك‪ ،‬كە سیاسییەكی تەمەن‬ ‫(‪)46‬ی ساڵی ناوچەی ئیالزیغەو لە‬ ‫زازاییەكانە‪ ،‬كیشاناك‪ ،‬دەرچووی‬ ‫خوێندنی رۆژنامەوانییە‪ .‬هەریەكە‬ ‫لەم دوو سەرۆكە خاوەنی مێژوویەكن‬ ‫لە پشتگیریكردن لە كێشەی كورد‬ ‫لە توركیاداو باڵوكراوەی بەرچاویان‬ ‫هەیە لەوبارەیەوە‪.‬‬ ‫ل���ە ك���ۆی (‪ )550‬ك��ورس��ی‬ ‫پ��ەرل��ەم��ان‪« ،‬ب���ەدەپ���ە» (‪)20‬‬ ‫پەرلەمانتاری هەیە‪ ،‬كە سەربەخۆ‪،‬‬ ‫یاخود سەر بە پارتی یاساغكراوی‬ ‫«دەت����ەپ����ە» ب������وون‌و دوات����ر‬ ‫پەیوەندییان كرد بە «بەدەپە»وە‪،‬‬ ‫ل��ە ه��ەڵ��ب��ژاردن��ەك��ان��ی (‪)12‬ی‬ ‫حوزەیراندا‪ ،‬ئەم پارتە پەیمانی‬ ‫بەدەستهێنانی رێژەیەكی بەرچاو لە‬ ‫كورسییەكانی هێناوە‪ ،‬كە (‪ 30‬تا‬ ‫‪ )40‬كورسییەو بڕیاریداوە پێگەی‬ ‫جەماوەریی لە ناوچە كوردییەكاندا‬ ‫لە «ئەكەپە» بسەنێتەوە‪.‬‬ ‫بۆ چارەسەری كێشەی كورد لە‬ ‫توركیا‪ ،‬حكومەتی توركیا راسته‌وخۆ‬ ‫گفتوگۆ لەگەڵ ئەم پارتەدا ده‌كات‪،‬‬ ‫ب���ەاڵم گ��ف��ت��وگ��ۆك��ان تائێستاش‬ ‫نەگەیشتوونەتە ئەنجام‪ ،‬چونكە‬ ‫«بەدەپە» رازی نییە لەو ئاستی‬ ‫چارەسەرییەی كە حكومەتی توركیا‬ ‫پێشكەشی دەكات‪ ،‬لە بەرامبەرداو‬ ‫لەسەر وێبسایتی فەرمیی خۆی‪،‬‬ ‫«بەدەپە» پرۆژەی ئەڵتەرناتیڤی‬ ‫خ����ۆی پ��ێ��ش��ك��ەش��ك��ردووە بۆ‬ ‫چارەسەركردنی كێشەی كورد لەژێر‬ ‫ناونیشانی‪« :‬پ��رۆژەی ئۆتۆنۆمی‬ ‫دی��م��وك��رات��ی»‪ .‬ئ���ەم پ��رۆژەی��ە‬ ‫بەگوێرەی «بەدەپە»‪ ،‬دەتوانێت‬ ‫كۆتایی بە كێشەی درێژخایەنی‬ ‫كورد بێنێت‪ ،‬لە توركیادا‪.‬‬ ‫لە ئێستاداو پێگەی «بەدەپە»‬ ‫ب���ەوەوە پەیوەستە ت��ا چەندێك‬ ‫كاریگەریی دەبێت لەسەر ناوچە‬ ‫ك��وردی��ی��ەك��ان‪ ،‬گ��ەر «ب��ەدەپ��ە»‬ ‫بتوانێت ئاستێكی ب��ەرچ��او لە‬ ‫ك��ورس��ی ن��اوچ��ە ك��وردی��ی��ەك��ان‬ ‫بەدەستبێنێت‪ ،‬ئ��ەوا حكومەتی‬ ‫ت��ورك��ی��اش ن��اچ��اردەب��ێ��ت وەك‬ ‫نوێنەری كورد رووی تێبكات‪ ،‬بەاڵم‬ ‫پێشترو بەهۆی الوازی���ی ئاستی‬ ‫جەماوەریی حیزبەكەو بەهێزیی‬ ‫پێگەی «ئەكەپە»وە‪ ،‬كەمتر وەك‬ ‫نوێنەری کورد رووی تێدەكرا‪ ،‬بۆ‬ ‫ئەمەش ئەم پارتە پشت بە چەند‬ ‫كەسێتییەكی بەناوبانگ دەبەستێت‬ ‫لەناو ك��وردو توركیادا بەگشتیی‪،‬‬ ‫وەكو‪ :‬لەیال زانای سیاسەتمەداری‬ ‫بەناوبانگ‪.‬‬

‫‪nawxo.rozhnama@yahoo.com‬‬

‫ذمارة (‪ )635‬سيَشةممة ‪2011/5/24‬‬

‫پەرلەمانتارێك؛ ته‌نیا یەكێتی‌و پارتی پشتیوانی حکومه‌ته‌که‌ی مالیکی ده‌که‌ن‪.‬‬ ‫هێمن مامەند‪ :‬ئوسامە جەمیل‪،‬‬ ‫ئەندامی ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق‬ ‫لە فراكسیۆنی یەكگرتووی ئیسالمیی‬ ‫پێیوایە؛ حكومەتەكەی نوری مالیكی‬ ‫بێسەروبەرەو ك��ەس متمانەی بە‬

‫ك��ەس ن��ەم��اوە‪ ،‬هەریەك خەریكی‬ ‫بەدەستهێنانی كورسی‌و كۆكردنەوەی‬ ‫سامانە بە شێوەیەكی ناشەرعیی‪.‬‬ ‫ناوبرا‌و بۆ «رۆژنامە»ی روونکرده‌وه‌‪:‬‬ ‫«كەس پشتگیریی حكومەتەكەی‬

‫ن���وری مالیكی ن��اك��ات‪ ،‬جگە لە‬ ‫لیستەكەی خ��ۆی‌و ك��ورد نەبێت‪،‬‬ ‫پشتگیریی كوردیش لەسەر بنەمای‬ ‫بەرژەوەندیی نەتەوەیی كورد نییە‪،‬‬ ‫بەڵكو لەسەر بنەمای بەرژەوەندیی‬

‫یەكێتی‌و پارتییە»‪.‬‬ ‫ئ��وس��ام��ە‪ ،‬ئ��ام��اژەی ب��ەوەش��ك��رد؛‬ ‫مانەوەی حكومەتەكەی مالیكی‬ ‫لەژێر فشاری ئێران‌و ئەمریكادایە‪،‬‬ ‫چونكە‪ « ،‬ئەمریكا فشار ده‌خاته‌‬

‫س��ه‌ر عیراقییە ‪ ،‬ب��ۆئ��ه‌وه‌ی لە‬ ‫حكومەتەكەی مالیكی نەكشێنەوە‪،‬‬ ‫ئ��ێ��ران��ی��ش ف��ش��ار دەخ��ات��ە س��ەر‬ ‫سەدرییەكان‪ ،‬كە لەو حكومەتەدا‬ ‫بمێننەوە‪،‬‬

‫وتەبێژی هێزەكانی ئەمریكا لە عێراق‪:‬‬

‫داوامان لێکراو‌ه مه‌شق ب ‌ه پێشمه‌رگ ‌ه بکه‌ین؛ بۆ رووبه‌ڕووبوونه‌وه‌ی خۆپیشانده‌ران‬

‫سازدانی‪:‬عەلی ناجی‬

‫‪........................................................‬‬

‫رۆژن��ام��ە‪ :‬هێزی پێشمەرگە‬ ‫بەوە تۆمەتبار دەكرێت‪ ،‬كە بۆ‬ ‫سەركوتكردنی خۆپیشاندانەكانی‬ ‫س��ل��ێ��م��ان��ی ت��ون��دوت��ی��ژی��ی��ان‬ ‫بەكارهێناوە‪ ،‬لەكاتێكدا ئێوە‬ ‫وەك هێزەكانی ئەمریكا یارمەتی‬ ‫ئ��ەو هێزانە دەدەن‪ ،‬رای ئێوە‬ ‫لەوبارەیەوە چییە؟‬ ‫* بەشێوەیەكی گشتیی‬ ‫ئێمە هاوكارییان دەك��ەی��ن‪ ،‬بۆ‬ ‫جێبەجێكردنی یاساو كار لەگەڵ‬ ‫وەزارەتەكانی‪ :‬بەرگریی‌و ناوخۆو‬ ‫مافی مرۆڤ‌و داد ‪-‬دا‪ ،‬دەكەین‪،‬‬ ‫بۆ گرەنتیكردنی ئ��ەوەی هەر‬ ‫هەنگاوێك روودەدات بەپێی یاسا‬ ‫بێت‌و هەموو كەسێكیش ملكەچی‬ ‫یاسایەو هەموو رێوشوێنەكانیش‬ ‫بەپێی ئەو یاسا عێراقییە دەبن‪،‬‬ ‫ه��ەر ل��ە دەرچ��وون��ی فەرمانی‬ ‫دەستگیركردن‌و رادەستكردنیان‬ ‫ب��ە دادگ����ا‌و زیندانیكردنیان‌و‬ ‫كاتێكیش ئەو رووداوانە لە شاری‬ ‫سلێمانی رووی��ان��دا‪ ،‬هێزەكانی‬ ‫ه��ەرێ��م��ی ك��وردس��ت��ان داوای���ان‬ ‫لێكردین؛ مەشقیان پێ بكەین‬ ‫لەسەر چۆنێتی رووبەڕووبوونەوەی‬ ‫ئەو جۆرە كارانە‪.‬‬ ‫ل������ەب������ەر رۆش����ن����ای����ی‬ ‫دیموكراسییدا‪ ،‬هاواڵتییان مافی‬ ‫ئازادیی دەربڕینیان هەی ‌ە لە بیرو‬ ‫بۆچوونەكانیان‌و لە ماوەی شەش‬ ‫ساڵی راب��ردووش��دا‪ ،‬حكومەتی‬

‫لە چاوپێكەوتنێكی‬ ‫«رۆژنامە»دا‪ ،‬جیفری‬ ‫بیوكانان‪ ،‬وتەبێژی‬ ‫هێزەكانی ئەمریكا لە‬ ‫عێراق ئاشكرایدەكات؛‬ ‫«هێزەكانی هەرێمی‬ ‫كوردستان‪ ،‬داوایان لێكردووین‬ ‫مەشقیان پێبكەین لەسەر‬ ‫چۆنێتی رووبەرووبوونەوەی‬ ‫خۆپیشاندانەكانی سلێمانی»‪.‬‬

‫جیفری بیوكانان‬ ‫ساڵی (‪ )1982‬بەكالۆریۆسی‬ ‫لە زانكۆی ئاریزۆنا‬ ‫بەدەستهێناوە‪.‬‬ ‫ماستەری لە زانستی‬ ‫پەرەپێدانی سەركردایەتیی‬ ‫سەربازیی لە ئەكادیمیای‬ ‫سەربازیی ئەمەریكا‬ ‫بەدەستهێناوە‪.‬‬ ‫لە ساڵی ‪ 2003‬دا‪،‬‬ ‫بەڕێوەبەری چاالكیەكانی‬ ‫هێزەكانی ئەمەریكا بووە‬ ‫لە عێراق‪.‬‬

‫عێراقی فێری ئ��ەوە ب��وو‪ ،‬كە ن��ێ��وان ح��ك��وم��ەت��ی ن��اوەن��دی‌و گ��رووپ��ە «تیرۆریستیەكان»‪،‬‬ ‫رێ��ز ل��ە رای خ��ەڵ �ك‌و ویست‌و هەرێمە‪ ،‬بۆ وەاڵم��دان��ەوەی ئەو دووەم‪ :‬دروستكردنی متمانە‬ ‫ئازادییەكانیان بگرێت‌‪ ،‬هەڵەش پرسیارەش‪ ،‬پێویستە بگەڕێینەوە لەنێوان ئەو هێزانەدا لە الیەك‌و‬ ‫روویداوە لە رێگەی بەركارهێنانی بۆ ه��ۆی بوونی ئ��ەو دوو هێزە ئەو هێزانەو هاواڵتییانیش لە‬ ‫توندوتیژیی گ���ەورەوەو ئ��ەوەی لەو ناوچانەدا‪ ،‬لە كۆتایی ساڵی الیەكی تر‌‪ ،‬لە ئێستاشدا هەوڵی‬ ‫ئێمە دڵخۆش دەك��ات ئەوەیە؛ (‪)2009‬دا بۆشایی ئەمنیی لەنێوان هێنانەدی دەكەین تا هێزی سێ‌‬ ‫كە حكومەت په‌ند لەو رووداوانە الیەنی عێراقی‌و هێزە كوردییەكاندا الیەنی بكەینە دوو الیەنی كاری‬ ‫وەردەگرێت‪ ،‬لە ئایندەدا سوودی هەبوو‪ ،‬گرووپی «تیرۆریست»ی‌و نێوان هێزە كوردستانییەكان‌و‬ ‫لێدەبینێت ب��ۆ خ�����ۆالدان لە رێ��ك��خ��راوی ق��اع��ی��دەو غ��ەی��ری حكومەتی ناوەندی‪ ،‬یەكەم ئامانج‬ ‫ئەوان ئەو بۆشاییە ئەمنییەیان هاتەدی‪ ،‬دووەم��ی��ش جێبەجێ‬ ‫كێشەكان‪.‬‬ ‫رۆژنامە‪ :‬چۆن لە دۆسیەی قۆستبووه‌وە ب��ۆ دروستكرنی دەك��ەی��ن‪ ،‬سێیەم‪ :‬ل��ە الیەنی‬ ‫ئەمنیی ناوچەدابڕاوەكان دەڕوانن‌و كێشەو ئەوەش هۆكاری سازدانی سەربازییدا كورت نابێتەوە‪ ،‬بەڵكو‬ ‫هێزی دەزگائەمنییەكانی عێراق‌و رێكەوتنی ئەو س ‌ێ الیەنە بوو‪ ،‬بۆ الیەنی سیاسیی دەگرێتەوە‪ ،‬كە‬ ‫پێشمەرگە ل��ەو ناوچانە چۆن فەراهەمكردنی ئاسایش‌و پاراستنی چۆنێتی دروستكردنی دەرفەتی‬ ‫ناوچە كێشەلەسەرەكان‪ ،‬ئێمە دیالۆگ ‌ه بۆ سەقامگیریی ناوچەكە‪.‬‬ ‫دەبینن؟‬ ‫رۆژنامە‪ :‬كام الیەن بە هۆكاری‬ ‫* ئێمە بازگەی سەربازیمان لەو كارە س ‌ێ ئامانجمان هەیە؛‬ ‫لەو ناوچانەدا هەیەو بوونیشمان یەكەمیان‪ :‬داخستنی بۆشاییەكان‌و دروستبوونی ئاڵۆزییەكان دەزانن‬ ‫لەو ناوچانە‪ ،‬بەپێی رێكەوتنێكی رێگرتن لە جوڵەو موناوەرەی ل ‌ه ناوچ ‌ه کێش ‌ه له‌سه‌ره‌کاندا؟‬

‫* ناتوانم ئەوە جیابكەمەوە دی��ال��ۆگ��ەوەو دوات���ر هێزەكانی‬ ‫ك���ە ك����ام الی�����ەن‌و پێكهاتە پێشمەرگە لە كەركوك كرانە‬ ‫دروستكەری كێشەو ناكۆكییەكانە‪ ،‬دەرەوە‪ .‬‬ ‫رۆژنامە‪ :‬ئێوە وەك هێزەكانی‬ ‫ب��ەاڵم بینیمان گ���رووپ هەبوو‬ ‫لەدەرەوە دەهات بۆ دروستكردنی ئەمریكا‪ ،‬نیەتی تەواوتان هەیە‬ ‫توندوتیژیی لە ناوچەكەو بەهۆی بۆ كشاندنەوە لە عێراق‪ ،‬داوای‬ ‫ئەو توندوتیژییانەشەوە ملمالنێی مانەوەتان پێگەیشتووە؟‬ ‫* رێ��ك��ەوت��ن��ەك��ەی ساڵی‬ ‫تایفیی دروست بوو‪.‬‬ ‫رۆژنامە‪ :‬بەر لە چەند مانگێك (‪)2008‬مان هەیە‪ ،‬كە مەرجەكانی‬ ‫هێزی پێشمەرگە چوونە سنووری چۆنێتی مانەوەو كاری هێزەكانی‬ ‫كەركوك‌و دواتر كشانەوە‪ ،‬ئێوە لە ئەمریكای لەنێوان ساڵی (‪2009‬‬ ‫بۆ ‪ )2011‬تێدایە‪ ،‬ئێمەش لەسەر‬ ‫هەردوو بارەكە ئاگاداربوون؟‬ ‫* چ��وون��ەن��اوەوەی هێزی داوای حكومەتی عێراقی لە‬ ‫پێشمەرگە لەسەر داوای ئێمە عێراقدا كاردەكەین‌و بەپێی ئەو‬ ‫نەبووە‪ ،‬بەاڵم چوونەدەرەوەیان مەرجانەش فۆرمەڵەی كاركردنمان‬ ‫بەپێی رێكەوتنی س ‌ێ الیەنی كراوەتەوە‪ ،‬یەكێك لەو مەرجانەش‬ ‫«ئەمریكی‪ ،‬عێراقی‪ ،‬هەرێمی ئ��ەوەی��ە؛ كە هەڵوێستمان لە‬ ‫ك��وردس��ت��ان»ب��وو‪ ،‬ل��ە رێگەی ب��واری سەربازیدا دەگۆڕێت بۆ‬

‫دەسەاڵتی مـــەدەنیی تا كۆتایی‬ ‫ساڵی (‪)2011‬و پەیوەستیش‬ ‫بووین بە هەموو بڕگەو مادەكانی‬ ‫ئەو رێكەوتنەوە‪ ،‬تائێستا هیچ‬ ‫داوایەكمان لە الیەن حكومەتی‬ ‫پێنەگەیشتووە‪ ،‬‬ ‫عێراقییەوە‬ ‫س���ەب���ارەت ب��ە هێشتنەوەی‬ ‫سەربازانی ئەمریكا لە عێراق‪،‬‬ ‫دوای كۆتایی ئەمساڵ‌و گەر‬ ‫داوایەكی لەو جۆرەمان پێگەیشت‬ ‫حكومەتی ئەمریكا تاوتوێی‬ ‫دەكات‪.‬‬ ‫رۆژنامە‪ :‬بیرتان لە ئاستی‬ ‫ئامادەیی هێزە ئەمنییەكانی‬ ‫عێراق كردووه‌تەوە؟‬ ‫* بەڵێ‪ ،‬بارودۆخەكە ئاڵۆزە‪،‬‬ ‫بەاڵم تا كۆتایی ئەمساڵ عێراق‬ ‫توانای بوونی راداری دەبێـت‪ ،‬كە‬ ‫پێشتر نەیبووەو بەهەمانشێوەش‬ ‫سیستمی پەیوەندیكردنی دەبێت‬ ‫بۆ دۆزینەوەی مەترسیی بەر لە‬ ‫روودانی‪ ،‬بەاڵم ئەوەی لە كۆتایی‬ ‫ئەمساڵدا عێراق نایبێت فڕۆكەی‬ ‫ش��ەڕك��ەری رۆڵ ج��ی��اوازە‌و گەر‬ ‫عێراق نەیتوانی پارێزگاریی لە‬ ‫ئاسمانی خۆی بكات‪ ،‬رێگەچارەی‬ ‫تر هەیە؛‬ ‫دیالۆگكردنی‬ ‫یەكەمیان‪:‬‬ ‫دبلۆماسییانە لەگەڵ الیەنەكانی‬ ‫ت����ردا‪ ،‬ك��ە پ��ەن��ا ن��ەب��ەن��ە ب��ەر‬ ‫توندوتیژیی‪.‬‬ ‫دووەم‪ :‬ه���ێ���زێ���ك ب��ۆ‬ ‫پارێزگاریكردن لە ئاسمان هەبێت‪،‬‬ ‫سێیەم‪ :‬پرسیار لە الیەنی‬ ‫دووەم بكەین‪ ،‬كە ئاسمانەكەت بۆ‬ ‫بپارێزێت‪.‬‬

‫که‌متر ل ‌ه دوو هه‌فته‌ی ماوه‌و راپۆرتێكیش لەسەر ئەدای وەزارەتەكانی ئامادە دەكرێت‬ ‫راپۆرتی‪ :‬رۆژنامه‌‬

‫دوای ‪ 100‬رۆژەكە؛ ئەگەری گۆڕانكاریی له‌ حکومه‌تدا ده‌کرێت‬

‫‪.......................................................‬‬

‫(‪ )100‬رۆژەك��ەی مالیكی بۆ‬ ‫هەڵسەنگاندنی حكومەتەكەی‪،‬‬ ‫بەرەو كۆتایی دەڕوات‌و ئەگەری‬ ‫ك��ەم��ك��ردن��ەوەی وەزارەت��ەك��ان‌و‬ ‫گۆڕانكارییان هەیە‌و وتەبێژی‬ ‫هاوپەیمانیش دەڵێت‪« :‬ئەگەر بە‬ ‫بەڵگەوە دەركەوێت كە وەزیرێكمان‬ ‫باش نییە‪ ،‬بەرگریی لێ ناكەین»‪.‬‬ ‫(‪)2011/2/28‬داو‬ ‫ل���ە‬ ‫دوای زنجیرەیەك خۆپشاندان‬ ‫لە پارێزگاكانی عێراقدا‪ ،‬نوری‬ ‫مالیكی‪ ،‬سەرۆك وەزیران عێراقی‪،‬‬ ‫(‪ )100‬رۆژی وەك م��اوەی��ەك‬ ‫ب��ۆ هەڵسەنگاندنی كارەكانی‬ ‫حكومەت‌و ئ��ەدای وەزیرەكانی‬ ‫دیاریی كرد‪.‬‬ ‫لە ئێستادا‪ ،‬ئ��ەو وادەی��ە‬ ‫كەمتر لە دوو هەفتەیەكی ماوە‌و‬ ‫ل��ە نوێترین دەرەن��ج��ام��ی��ش��دا‪،‬‬ ‫عەلی عەالقی ئەمینداری گشتیی‬ ‫ئەنجومەنی وەزی��ران‪ ،‬ناوی (‪)6‬‬ ‫وەزارەت��ی راگەیاند‪ ،‬كە لە كۆی‬ ‫(‪ )43‬وەزیرەكەی ئەو حكومەتە‪،‬‬ ‫توانیویانە لە هەڵسەنگاندنی‬ ‫ئەدایاندا سەركەوتووبن‪ ،‬ئەوانیش‬ ‫وەزارەتەكانی داد‌و پشەسازیی‌و‬ ‫كانزاكان‌و دارایی‌و شاره‌وانییەكان‌و‬ ‫گ��ەن��ج��ان‌و وەرزش ب���وون‪ ،‬كە‬ ‫توانیویانە پالنی كاری خۆیان لە‬ ‫ماوەی (‪ )100‬رۆژەكەدا پێشكەش‬ ‫ب��ك��ەن‌و ل��ە ك���ۆی ئ���ەو ش��ەش‬ ‫وەزارەتەش‪ ،‬تەنیا یەك وەزیریان‬ ‫كوردە‪ ،‬كە وەزیری تەندروستییە‪.‬‬ ‫عەلی موسەوی‪ ،‬راوێژكاری‬ ‫راگەیاندنی ن��وری مالیكی‪ ،‬بۆ‬

‫نوری مالیکی‬ ‫«رۆژن���ام���ە»ی ئ��اش��ك��را ك��رد‪:‬‬ ‫«لیژنەیەكی هونەری كە لەالیەن‬ ‫ئەنجومەنی وەزیرانەوە پێكهاتووە‪،‬‬ ‫لە كاری سەرجەم وەزارەتەكان‬ ‫دەكۆڵێتەوە»‪.‬‬ ‫م��وس��ەوی وتیشی‪« :‬ئەو‬ ‫لیژنەیە‪ ،‬هەڵسەنگاندنی كۆتایی‬ ‫ك���اری وەزارەت���ەك���ان���ی ت���ەواو‬ ‫نەكردووە‌و ئەو (‪ )100‬رۆژەش‪،‬‬ ‫وەزارەت�����ی ن���ەوت ناگرێتەوە‪،‬‬ ‫ته‌نیا بریكاری ئ��ەو وەزارەت���ەو‬ ‫ب��ەڕێ��وەب��ەرەگ��ش��ت��ی��ی��ەك��ان��ی‬ ‫دەگرێتەوە»‪.‬‬ ‫لەالیەكی ت���رەوە‪ ،‬زۆرب��ەی‬

‫ئەگەر‌و ئاماژەكان بەرەو ئەوەن كە‬ ‫لەدوای ئەو وادەیە‪ ،‬مالیكی پەنا‬ ‫بباتە بەر كەمكردنەوەی ژمارەی‬ ‫وەزارەت��ەك��ان��ی حكومەتەكەی‪،‬‬ ‫ه��ەرچ��ەن��دە راوێ���ژك���ارەك���ەی‬ ‫مالیكی‪ ،‬رەتیكردەوە‪ ،‬كە مالیكی‬ ‫باسی هەنگاوێكی ل��ەوج��ۆرەی‬ ‫كردبێت‪ ،‬بەاڵم خالید ئەسەدی‬ ‫پەرلەمانتاری عێراق‌و كەسایەتیی‬ ‫نزیك لە مالیكی‪ ،‬بۆ «رۆژنامە»ی‬ ‫روون��ك��ردەوە‪ :‬ئەو رێوشوێنانەی‬ ‫كە س��ەرۆك وەزی���ران‪ ،‬ل��ەدوای‬ ‫ئەو (‪ )100‬رۆژە دەیانگرێتەبەر‪،‬‬ ‫بریتی دەب��ن لە كەمكردنەوه‌ی‬

‫وەزارەت����ەك����ان����ی ح��ك��وم��ەت‌و‬ ‫الب��ردن��ی چەند پۆستێكی تر‪،‬‬ ‫وتیشی‪« :‬مالیكی‪ ،‬داواك��ارە بە‬ ‫ئەنجامدانی زنجیرەیەك چاكسازیی‬ ‫لە دام���ەزراوە حكومەییەكاندا‌و‬ ‫پێویستیشە ح��ك��وم��ەت ئ��ەو‬ ‫گۆڕانكارییانە بكات‪ ،‬بەتایبەت‬ ‫كەمكردنەوەی وەزارەتەكان»‪.‬‬ ‫ی����ەك����ێ����ك ل�����ە ه���ێ���زە‬ ‫سەرەكییەكانی ب��ەش��دارب��ووی‬ ‫حكومەتی عێراق‪ ،‬رەوتی سەدرە‪،‬‬ ‫تێڕوانینی جیاوازە بۆ ئەو (‪)100‬‬ ‫رۆژەی كە مالیكی دیاریكردووەو‬ ‫وەك خۆیان ئاماژەی پێدەدەن‪،‬‬

‫پابەند نابن بەو وادەیەوە‪ ،‬بەڵكو‬ ‫پەیوەست دەبن بەو ماوەیەوە كە‬ ‫موقتەدا سەدری سەرۆكی رەوتەكە‬ ‫بۆی داناون ک ‌ه شه‌ش مانگه‌‪.‬‬ ‫راف��ع عەبدولجەبار نوشی‪،‬‬ ‫ئەندامی كوتلەی س��ەدری��ی لە‬ ‫ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق‪،‬‬ ‫ئ��اش��ك��رای ك���رد‪ :‬وەزی��رەك��ان��ی‬ ‫رەوت���ەك���ەی ل��ە ح��ك��وم��ەت��دا‪،‬‬ ‫ئ���ەو (‪ )100‬رۆژەی مالیكی‬ ‫نایانگرێتەوەو بۆ «رۆژنامە» وتی‪:‬‬ ‫«پەیوەست نین ب��ەو وادەی��ەی‬ ‫مالیكییەوە‪ ،‬ئەوە بەڵێنێكە كە‬ ‫مالیكی داویەتی بە خۆی‪ ،‬ئەو‬

‫ماوەیەی كە موقتەدا سەدریش‬ ‫دایناوە‪ ،‬بە گونجاوی دەزانین‌و‬ ‫دوای ئ��ەوە خ��ۆم��ان رێوشوێن‬ ‫دەگرینە بەر»‪.‬‬ ‫ی��ەك��ێ��ك ل��ە وەزی��رەك��ان��ی‬ ‫حكومەتی عێراقیش‪ ،‬بە دووری‬ ‫دەزانێت كە دوای ئەو وادەی��ە‪،‬‬ ‫كەمكرنەوەی وەزی��ره‌ك��ان‪ ،‬یان‬ ‫ه��ەڵ��وەش��ان��دن��ەوەی حكومەتی‬ ‫لێبكەوێتەوە‪.‬‬ ‫دی��ن��دار ن��ەج��م��ان‪ ،‬وەزی��ری‬ ‫ك���ۆچ‌و ك��ۆچ��ب��ەران‪ ،‬لەپشكی‬ ‫یەكگرتووی ئیسالمیی كوردستان‪،‬‬ ‫بە «رۆژنامە»ی راگەیاند‪« :‬ئەو‬ ‫ماوەیە‪ ،‬بۆ ئەوەیە كە وەزارتەكان‬ ‫بچنە ناوخەڵكەوە‌و ئەدایان باش‬ ‫بكەن‌و پێناچێت گۆڕانگاریی لە‬ ‫حكومەتدا بكرێت»‪.‬‬ ‫زی����اد ت���اری���ق‪ ،‬ئ��ەن��دام��ی‬ ‫ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراقیش‬ ‫لەسەر كوتلەی عێراقییە‪ ،‬هاوڕایە‬ ‫لەگەڵ دیندار نەجمان لە دووری‬ ‫ئەگەری كەمكردنەوەی ژمارەی‬ ‫وەزارەتەكان‌و بۆ «رۆژنامە» وتی‪:‬‬ ‫«حكومەت‪ ،‬بەشێوەكی راست كار‬ ‫ناكات‌و هەرچەندە كەمكردنەوەی‬ ‫وەزارەتەكانیش بە دوور دەزانین‪،‬‬ ‫بەاڵم لەگەڵ ئەوەداین كە ئەوكارە‬ ‫بكرێت‌و وەزارەت��ە لێكنزیكەكان‬ ‫ی��ەك��ب��خ��رێ��ن��ەوە‌و وەزارەت������ی‬ ‫دەوڵ��ەت��ی��ش نەمێنێت‪ ،‬دەب��وو‬ ‫مالیكی لەكاتی دانوستاندنەكانی‬ ‫پێكهێنانی حكومەتدا‪ ،‬ئەوكارەی‬ ‫بكردایە»‪.‬‬ ‫داواك����اری����ی����ەك����ان‪ ،‬ب��ۆ‬ ‫كەمكردنەوەی (‪ )43‬وەزارەتەكەی‬ ‫حكومەتی عێراقی‪ ،‬لەكاتكێكدان‬ ‫ك���ە ل����ە‌و واڵت����ان����ەی رێ����ژەی‬

‫دانیشتووان‌و رووبەریان لەعێراق‬ ‫زۆرت���رە‪ ،‬وەزارەت��ی��ان كەمترە‪،‬‬ ‫لەوانە‪ :‬ئەمریكا (‪ )16‬وەزارەت‌و‬ ‫چین (‪ )15‬وەزارەتی هەیە‪.‬‬ ‫ه��اوك��ات‪ ،‬محەمەد ئیقبالی‬ ‫ئەندامی كوتلەی ت��ەواف��وق‪ ،‬بە‬ ‫گرنگی دەزانێت كە كەمكردنەوە‬ ‫لە ژمارەی وەزارەتەكاندا بكرێت‪،‬‬ ‫ب��ۆ ك��ەم��ك��ردن��ەوەی ئ��ەو پ��ارە‬ ‫زۆرەی بۆ وەزارەتەكان دانراوە‌و‬ ‫بە «رۆژنامە»ی راگەیاند‪« :‬بەو‬ ‫كارە‪ ،‬تواناكان بەهەدەر ناچن‌و‬ ‫ملمالنێكانیش لەنێو ئەنجومەنی‬ ‫وەزیراندا نامێنن»‪.‬‬ ‫لەگەڵ نزیكبوونەوەی كۆتایی‬ ‫ئ��ەو وادەی����ەدا‪ ،‬ب��ڕی��ارە مالیكی‬ ‫راپۆرتێك لەسەر هەڵسەنگاندنی‬ ‫ئەدای وەزارەتەكانی ئامادە بكات‪،‬‬ ‫هەربۆیە پرسیار لەسەر ئاستی‬ ‫ئامادەیی كوتلەكان دەكرێت بۆ‬ ‫گۆڕینی وەزیرەكانیان‪ ،‬ئەگەر لەو‬ ‫راپۆرتەدا بە كەمتەرخەم ناوبران‪.‬‬ ‫موئەیەد تەیب‪ ،‬وتەبێژی‬ ‫كوتلەی هاوپەیمانیی كوردستان‬ ‫ل��ە ئ��ەن��ج��وم��ەن��ی ن��وێ��ن��ەران‪،‬‬ ‫لەلێدوانێكیدا بۆ رۆژنامە؛ جەخت‬ ‫لەسەر ئەوە دەكاتەوە كە ئەگەر‬ ‫بە بەڵگەوە سەلمێنرا‪ ،‬ئ��ەدای‬ ‫وەزیرێكیان باش نییە‪ ،‬ئامادەن‬ ‫بیگۆڕن‌و وت��ی‪« :‬مەبدەئییەن‪،‬‬ ‫ئێمەو س��ەرج��ەم كوتلەكانی‬ ‫تریش‪ ،‬لەگەڵ ئەوەداین كە ئەگەر‬ ‫وەزیرێكمان ئ��ەدای خ��راپ بوو‪،‬‬ ‫بەبەڵگە سەلمێنرا‪ ،‬ئامادە نین‬ ‫سومعەی كوتلەكەمان بۆ ئەو‬ ‫وەزی��رە بدۆڕێنین‪ ،‬بەاڵم دەبێت‬ ‫بزانرێت كە هەڵسەنگاندنی ئەو‬ ‫راپۆرتەی مالیكی‪ ،‬بابەتییانەیه‌»‪.‬‬

‫‪nawxo.rozhnama@yahoo.com‬‬

‫‪www.rozhnama.net‬‬

‫ذمارة (‪ )635‬سيَشةممة ‪2011/5/24‬‬

‫فازیل عومه‌ر‪ :‬ئەگەر هیچ ئاستەنگێك نەیەتە پێش‪،‬لە ساڵی (‪)2016‬دا رێژەی بێكاریی بۆ (‪ )%4‬كەمدەبێتەوە‪.‬‬

‫وەزیری كارو كاروباری كۆمەاڵیەتی‪:‬‬

‫(‪ )14‬هەزار منداڵ؛ لەسەر شەقامه‌کان كار دەكەن‬

‫سازدانی‪ :‬بەرزان عەلی حەمە‬

‫‪........................................................‬‬

‫رۆژنامە‪ :‬دەوترێت كە تەنیا‬ ‫لە بەڕێوه‌بەرێتییەكانی سەر بە‬ ‫وەزارەتەكەتان‪ ،‬زیاتر لە (‪)50‬‬ ‫هەزار كەس ناویان بۆ پەیداكردنی‬ ‫هەلی كار نووسیوە‪ ،‬ئێوە چیتان‬ ‫كردووە بۆ كەمكردنەوەی رێژەی‬ ‫بێكاریی؟‬ ‫* ل���������ە رێ������گ������ەی‬ ‫ب��ەڕێ��وەب��ەرێ��ت��ی��ی��ەك��ان��ی ك��ارو‬ ‫دەس��ت��ەب��ەری كۆمەاڵیەتییەوە‪،‬‬ ‫بەردەوام هانی كرێكاران دەدەین‬ ‫ناوی خۆیان تۆمار بكەن‪ ،‬تا لە‬ ‫رێگای ئەو بەڕێوه‌بەرێتییانەوە‬ ‫كاریان بۆ بدۆزرێتەوە‪ .‬لەساڵی‬ ‫(‪)2004‬ەوە تا سەرەتای ئەمساڵ‪،‬‬ ‫نزیكەی (‪ )52‬هەزار بێكار ناوی‬ ‫خۆیان لەم بەڕێوه‌بەرێتییانە تۆمار‬ ‫كردووە بۆ رەخساندنی دەرفەتی‬ ‫ك���ارك���ردن‪ ،‬ك��ە ل��ەو رێ��ژەی��ەدا‬ ‫ژمارەیەكی بەرچاویان كاریان‬ ‫بۆ دۆزراوەت����ەوەو بەشێكیشیان‬ ‫چوونەتە سەركار‌و بەشێكیشیان‬ ‫بەهۆی كەمیی كرێوە نەچوون‪.‬‬ ‫پرۆژەی كار بۆ هەمووان‪ ،‬یەكێكە‬

‫ئاسۆس نەجیب‪ ،‬وەزیری كارو كاروباری كۆمەاڵیەتی‪ ،‬لە دیمانەیەكی «رۆژنامە»دا‪ ،‬تیشك دەخاتە سەر‬ ‫دیاردەی بێكاریی لە كوردستاندا‌و رایدەگەیەنێت‪ :‬رێژەی بێكاریی‪ ،‬گەیشتووەتە (‪ ،)‌%14‬هەروەها ئەوەی خستەڕوو‪:‬‬ ‫نزیكەی (‪ )41‬هەزار خێزانی هەژار‪ ،‬سوودمەندن لە مووچەی چاودێریی خێزان‪ ،‬كە لەالیەن وەزارەتەكەیانەوە‬ ‫مووچەیان بەسەردا دابەشدەكرێت‪.‬‬ ‫لە پ��رۆژەك��ان��ی وەزارەت���ی كارو‬ ‫كاروباری كۆمەاڵیەتی‌و ئەم پرۆژەیە‬ ‫خراوەتە بواری جێبەجێكردنەوە‪،‬‬ ‫كە سروشتی پرۆژەكە‪ ،‬بریتییە‬ ‫لە دابینكردنی (‪ )3000‬هەلی كار‬ ‫بۆ پ��رۆژەو كۆمپانیاكانی كەرتی‬ ‫تایبەت لە ماوەی (‪ )3‬ساڵدا بۆ‬ ‫بێكاران لە دەرچ��ووان��ی كۆلێژو‬ ‫پەیمانگاو مەشقە پیشەییەكان‪.‬‬

‫رۆژنامە‪ :‬بەرپرسانی حیزبە‬ ‫بااڵكان‪ ،‬بێكاریی بە كێشەیەكی‬ ‫گ�����ەورە وەس����ف دەك�����ەن لە‬ ‫كوردستاندا‪ ،‬بەاڵم ئێوە دەڵێن‪،‬‬ ‫رێژەی بێكاریی تەنیا (‪)%14‬یە‪،‬‬ ‫دەكرێت بزانین كە بەدروستی‬ ‫رێ��ژەی بێكاریی لە تۆمارەكانی‬ ‫ئێوەدا لە چ ئاستێكدایە؟‬ ‫* ل��ە وەزارەت‪ ،‬پالنمان‬

‫هەیە بۆ كەمكردنەوەی دیاردەكە‬ ‫(بێكاریی) لەكوردستاندا‪ .‬لەبارەی‬ ‫رێ��ژەك��ەش��ی‪ ،‬بەپێی ئامارێكی‬ ‫وەزارەت��ی پالندانانی عێراقی كە‬ ‫لەساڵی (‪)2007‬دا ئەنجامدراوە‪،‬‬ ‫ئەم رێژەیە لە هەرێمی كوردستاندا‪،‬‬ ‫تەنیا (‪)%14‬بووە‪.‬‬ ‫رۆژن���ام���ە‪ :‬ئ��ێ��وە ل��ە ت��ۆڕی‬ ‫ك��ۆم��ەاڵی��ەت��ی‪ ،‬ه��اوك��اری چەند‬

‫خێزانی ه���ەژار‌و ك��ەم��دەرام��ەت‬ ‫دەكەن؟‬ ‫* لە هەرێمی كوردستاندا‪،‬‬ ‫نزیكەی (‪ )41‬ه���ەزار خێزانی‬ ‫هەژار‌و كەمدەرامەت سوودمەندن‬ ‫لە مووچەی چاودێریی خێزان‌و‬ ‫لەالیەن وەزارەت���ەوە مووچەیان‬ ‫ب����ەس����ەردا داب���ەش���دەك���رێ���ت‪.‬‬ ‫خۆشبەختانە‪ ،‬لە پرۆژەیاسای‬ ‫بودجەی ئەمساڵدا‪ ،‬بڕیار دراوە‬ ‫بە زیادكردنی بڕی ئەم هاوكارییە‪،‬‬ ‫لە (‪ )30‬هەزارەوە بۆ (‪ )75‬هەزار‬ ‫دینار‪ .‬دوای جێبەجێكردنی ئەم‬ ‫بڕیارەو دەركردنی رێنمایی‪)12( ،‬‬ ‫هەزار خێزانی تر سوودمەند دەبن‬ ‫لەم پ��رۆژەی��ەدا‪ .‬ئەوانەشی لێی‬ ‫سوودمەندن‪ ،‬بریتین لەو كەسانەی‬ ‫كە بێداهاتن‪ ،‬یاخود بێوەژنن‪ ،‬یان‬ ‫تەاڵقدراون‪ ،‬یاخود ئەو كەسانەی‬ ‫ب��ەه��ۆی پیریی‌و نەخۆشییەوە‬ ‫ب��ەت��ەواوەت��ی پەكیانكەوتووە‪،‬‬ ‫هەروەها ئەوانەشی كە خوێندكارن‌و‬ ‫ژن��ی��ان ه��ێ��ن��اوەو ب���ەردەوام���ن‬ ‫لەخوێندن‪ ،‬تا زانكۆ تەواو دەكەن‪،‬‬ ‫ئەم مووچە دەیانگرێتەوە‪.‬‬ ‫رۆژنامە‪ :‬یاسای هاریكاریی‬ ‫گەنجان دەرچ��وو لە پەرلەمان‪،‬‬

‫ئەمە زۆر هەڵاڵی بۆ كرا‪ ،‬كە گوایە‬ ‫زۆر باشە‪ ،‬ئێستا دوای دەرچوونی‬ ‫ئەو یاسایە‪ ،‬چی گۆڕاوەو چ شتێك‬ ‫بەو یاسایە ئەنجام دراوە؟‬ ‫* ئەنجومەنێك پێكدێت‬ ‫ب��ە ن��وێ��ن��ەرای��ەت��ی��ی س��ەرج��ەم‬ ‫الی���ەن���ە پ���ەی���وەن���دی���دارەك���ان‌و‬ ‫سەرپەرشتیكردنی وەزارەت���ی‬ ‫ك��اروك��اروب��اری كۆمەاڵیەتی بۆ‬ ‫پێدانی قەرزەكە‌و دەستنیشانكردنی‬ ‫رێنماییەكانی وەرگ��رت��ن��ی بڕی‬ ‫پارەكە‪ .‬وەك لە بەشێكی مادەكانی‬ ‫ئەو پرۆژەیەدا ئاماژەی بۆ كراوە‪،‬‬ ‫ه��ەر هاواڵتییەك بێكار بێت‌و‬ ‫فەرمانبەر نەبێت‌و تەمەنی لەنێوان‬ ‫(‪ 16‬بۆ ‪ )35‬ساڵدا بێت‪ ،‬دەتوانێت‬ ‫سوودمەند بێت لەم پرۆژەیە‪ ،‬كە‬ ‫ب��ڕی ملیۆنێک بۆ (‪ )15‬ملیۆن‬ ‫دیناری پێدەدرێت؛ بۆ ئەنجامدانی‬ ‫پرۆژەیەكی بەرهەمهێن‌و لەماوەی‬ ‫(‪ )5‬ساڵیشدا‪ ،‬دەیگەڕێنێتەوە‬ ‫بۆ حكومەت‌و ب��اج‌و سوودیشی‬ ‫ناچێتە سەر‌و بۆ سااڵنی دواتریش‬ ‫بەردەوام دەبێت‪.‬‬ ‫رۆژنامە‪ :‬بەپێی ئامارەكان‪،‬‬ ‫ژمارەیەكی زۆری منداڵ لەسەر‬ ‫شەقامەكان كار دەك��ەن‪ ،‬بیرتان‬

‫ل��ە چ���ارەس���ەری ئ��ەو كێشەیە‬ ‫كردووەتەوە؟‬ ‫* ئ��ێ��م��ە ل���ە وەزارەت‪،‬‬ ‫بەهاوكاریی رێكخراوی منداڵپارێزی‬ ‫كوردستان‪ ،‬لەساڵی راب��ردوودا‪،‬‬ ‫رووپ��ێ��وێ��ك��م��ان ئ��ەن��ج��ام��دا بۆ‬ ‫كەمكردنەوەی دیاردەی ئیشكردنی‬ ‫منداڵ لەسەر شەقام‪ ،‬ئەنجامی‬ ‫رووپێوییەكە ئەوەی بۆ دەرخستین‬ ‫كە نزیكەی (‪ )14‬ه��ەزار منداڵ‬ ‫لەهەرێمی كوردستاندا‪ ،‬لەسەر‬ ‫ش��ەق��ام‌و شوێنە گشتییەكان‬ ‫ك���اردەك���ەن‪ .‬دوای دەرچ��وون��ی‬ ‫ئەنجامی رووپێوییەكە‪ ،‬ئێمە‬ ‫لە وەزارەت‪ ،‬بە ئامادەبوونی‬ ‫شارەزایان‌و پسپۆڕانی بوارەكە‪،‬‬ ‫س��ی��م��ی��ن��ارێ��ك��م��ان س���ازك���رد‌و‬ ‫چەندین رێوشوێن دیاریكران بۆ‬ ‫كەمكردنەوەی ئەم رێژەیە‌و بۆ ئەم‬ ‫مەبەستە‪ ،‬لەئێستادا لیژنەیەك‬ ‫دەستبەكارن‪ .‬هەروەها لە رێگای‬ ‫لیژنەی پاراستنی منداڵەوە لە‬ ‫وەزارەت كە نوێنەری سەرجەم‬ ‫الیەنەكانی تیادایە‪ ،‬كار بۆ ئەوە‬ ‫دەك��رێ��ت ك��ە ل��ە رێ��گ��ای یاساو‬ ‫ه��اوك��اری��ی ه��ەم��وو الی��ەك��ەوە‪،‬‬ ‫مافەكانی منداڵ بپارێزرێن‪.‬‬

‫زیادبوونی (‪)%1‬ی بێكاریی‌؛ خۆكوشت ‌ن ب ‌ه رێژەی (‪)%4‬و تاوان ب ‌ه رێژەی (‪ )%6‬زیاد دەكه‌ن‬ ‫راپۆرتی‪ :‬ن‪ .‬هه‌ولێر‬

‫‪........................................................‬‬

‫ب���ە ب�����ڕوای ب��ەش��ێ��ك لە‬ ‫ئ��اب��ووری��ن��اس��ان‌و ش��ارەزای��ان‪،‬‬ ‫بێكاریی وەك���و دی��اردەی��ەك��ی‬ ‫كۆمەاڵیەتی كاریگەریی زۆری‬ ‫هەیە لەسەر ئاشتیی كۆمەاڵیەتی‪،‬‬ ‫بەوپێیەی بارگرژییەكانی چەند‬ ‫مانگی راب����ردوو یەكێك بوو‬ ‫لە دەرك��ەوت��ەك��ان��ی زۆرب��وون��ی‬ ‫دی��اردەی بێكاریی لە هەرێمی‬ ‫كوردستاندا‪.‬‬ ‫د‪.‬خالد حەسەن‪ ،‬مامۆستای‬ ‫بەشی ئ��اب��ووری��ی ل��ە زانكۆی‬

‫سلێمانی ل��ە لێدوانێكدا بۆ‬ ‫«رۆژنامە» ئەوەی خستەڕوو؛‬ ‫ب��ێ��ك��ارب��ی ب���ەه���ۆی الوازی����ی‬ ‫بەڕێوەبردنی ئابووریی لەالیەن‬ ‫حكومەتەوە‪ ،‬پەرە دەسەنێت‪،‬‬ ‫بۆیە دەبێت كەرتی تایبەت‌و‬ ‫كەرتی گشتیش هاوكاریی یەك‬ ‫بن بۆ لەخۆگرتن‌و كەمكردنەوەی‬ ‫دیاردەكە‪.‬‬ ‫ئاماژەی بەوەدا‪ ،‬ناڕەزایی‌و‬ ‫هاتنە س��ەر شەقامی خەڵك‪،‬‬ ‫یەكێكە لە دەركەوتە گرنگەكانی‬ ‫بێكاریی‪ ،‬بۆیە ئەگەر بێكاریی‬ ‫بەردەوام بێت‪ ،‬كاریگەریی خراپ‬ ‫بەدوای خۆیدا دەهێنێت لەبواری‬

‫سیاسیی‌و كۆمەاڵیەتیشدا‪.‬‬ ‫ئ��ەو مامۆستایەی زانكۆ‪،‬‬ ‫ئەوەشی روون��ك��ردەوە؛ بەپێی‬ ‫ئامارە نێودەوڵەتییەكان‪ ،‬ئەگەر‬ ‫بێكاریی سااڵنە بە بڕی (‪)%1‬‬ ‫زیاد بكات‪ ،‬ئەوا لە بەرامبەردا‬ ‫رێ��ژەی خۆكوشتن‌و تێكچوونی‬ ‫باری دەروونیی (‪‌)%4‬و تاوان بە‬ ‫ڕێژەی (‪ )%6‬زیاد دەكەن‪.‬‬ ‫ی��ون��س ع��ەل��ی ئ��ەح��م��ەد‪،‬‬ ‫هەڵگری ب��ڕوان��ام��ەی ماستەر‬ ‫ل����ەب����واری ئ���اب���ووری���ی‪ ،‬بە‬ ‫«رۆژن����ام����ە»ی راگ��ەی��ان��د‪:‬‬ ‫ك��اری حكومەت ئەوەیە هەلی‬ ‫ك��ار ب��دۆزێ��ت��ەوە‪ ،‬ن��ەك خەڵك‬

‫دابمەزرێنێت‪ ،‬وتیشی‪« :‬لە‬ ‫هەرێمی كوردستاندا‪ ،‬بێكاریی‬ ‫ه���ۆك���ارەك���ەی ب���ۆ ك��ەم��ی��ی‬ ‫گەشەی كەرتەكانی كشتوكاڵ‌و‬ ‫پیشەسازیی دەگەڕێتەوە‪ ،‬بۆیە‬ ‫پێویستە سااڵنە ئەم كەرتانە‬ ‫(‪ )%1‬گەشە بكەن»‪.‬‬ ‫ناوبراو‪ ،‬ئاماژەی بەوەشكرد‪:‬‬ ‫لە ساڵی (‪)2008‬ەوە‪ ،‬لە هەرێمی‬ ‫كوردستانداو بەپێی ئامارەكان‬ ‫رێژەی بێكاریی كەمی نەكردووە‪،‬‬ ‫وەكو دەركەوتووە لە شارێكی‬ ‫وەك��و هەولێر ل��ەگ��ەڵ ئ��ەوەی‬ ‫وەبەرهێنانی تێدا زۆرە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫نەبووەتە ه��ۆی كەمبوونەوی‬

‫بێكاریی‪ ،‬بۆیە دەبێت دەستی‬ ‫كرێكاری بیانیی كەمبكرێتەوە‪.‬‬ ‫ف��ازڵ ع��وم��ەر‪ ،‬راوێ��ژك��اری‬ ‫سەرۆكی حكومەتی هەرێم بۆ‬ ‫ك��اروب��اری گەنجان‪ ،‬ئ��ام��اژەی‬ ‫ب��ەوەدا‪ :‬حكومەتی هەرێم دان‬ ‫بە بوونی بێكارییدا دادەنێت‬ ‫ل��ە ه��ەرێ��م��ی ك��وردس��ت��ان��دا‪،‬‬ ‫«ب��ەپ��ێ��ی ئ��ام��ارێ��ك��ی��ش لە‬ ‫هەرێمی كوردستاندا‪ ،‬رێ��ژەی‬ ‫بێكاریی (‪)%14‬ی�����ە‪ ،‬بەپێی‬ ‫پالنی حكومەتیش‪ ،‬ئەگەر هیچ‬ ‫ئاستەنگێك نەیەتە پێش‪ ،‬لە‬ ‫ساڵی (‪ ،)2016‬رێژەی بێكاریی‬ ‫كەمدەبێتەوە بۆ (‪.»)%4‬‬

‫ب��ەپ��ێ��ی راپ��رس��ی��ی��ەك��ی‬ ‫رێكخراوی كۆمەڵەی خەڵك بۆ‬ ‫گەشەپێدان (‪ ،)PDA‬كە لە‬ ‫شارەكانی هەولێر‌و سلێمانی‬ ‫ئەنجامیان داوە‪ ،‬لە نێوان (‪)965‬‬ ‫كەسی (نێرو مێ)دا‪)%54.5( ،‬ی‬ ‫بەشداربووانی راپرسییەكە‪ ،‬كار‬ ‫دەكەن‌و (‪ )%44,5‬كار ناكەن‪،‬‬ ‫ه��ەروەه��ا بەپێی راپرسییەكە‬ ‫(‪ )%22.1‬ئەو كەسانە لە كەرتی‬ ‫حكومیدا كار دەكەن‌و (‪)%18.9‬‬ ‫لە كەرتی تایبەت‌و (‪)%7,5‬‬ ‫ك���ادی���ری ح��ی��زب‌و الی��ەن��گ��ری‬ ‫حیزبن‌و (‪ )%4,5‬لە رێكخراوە‬ ‫مەدەنییەكاندا كار دەكەن‪.‬‬

‫س���ەب���ارەت ب���ە ه��ۆك��اری‬ ‫ك��ارن��ەك��ردن��ی گەنجانیش‪ ،‬لە‬ ‫راپرسییەكەدا دەرك��ەوت��ووە‪،‬‬ ‫ه���ۆك���ارەك���ەی‬ ‫(‪)%44,8‬‬ ‫ب���ۆ ن���ەب���وون���ی ه���ەل���ی ك��ار‬ ‫دەگ��ەڕێ��ن��ن��ەوەو‪ )%6.1( ،‬بۆ‬ ‫نەگونجانی پسپۆڕییان‌و (‪)%3‬‬ ‫ب��ۆ زۆری���ی ژم���اره‌ی كرێكاری‬ ‫بیانیی دەگەڕێننەوە‪ ،‬هەروەها‬ ‫(‪ )%16,3‬بۆ خراپیی سیستمی‬ ‫ئابووریی دەگەڕێننەوە‪.‬‬ ‫هەر ل���ەم راپ��رس��ی��ی��ەدا‪،‬‬ ‫دەرك��ەوت��ووە زۆرب��ەی ئەوانەی‬ ‫بێكارن‪ ،‬دەرچووانی (ئامادەیی‌و‬ ‫پەیمانگەو زانكۆ) بوون‪.‬‬

‫سەنتەرەكانی مەساجكردن‪ :‬شوێنێك بۆ چارەسەر‪ ،‬یان چێژ؟‬ ‫بەدواداچوونی‪ :‬ساالر خواڕەحم‬

‫‪.........................................................‬‬

‫تادێت ژمارەی سەنتەرەكانی‬ ‫مەساجی چینی‌و كۆری‌و لوبنانی‪،‬‬ ‫روو لە زیادبوونە‌و بەپێی تۆماری‬ ‫ئ��ەو س��ەن��ت��ەران��ەش‪ ،‬گەنجان‬ ‫زۆرت��ری��ن سەردانكەرەكانیان‬ ‫پێكدەهێنن‪ ،‬ئەگەرچی گومانی‬ ‫ئەوەش دەكرێت لەو سەنتەرانەدا‬ ‫ك��اری سێكسیی بكرێت‪ ،‬بەاڵم‬ ‫بەڕێوەبەری كاروباری گەشتیاریی‬ ‫ل��ە سلێمانی‪ ،‬دەڵ��ێ��ت‪« :‬لە‬ ‫سەنتەرەكانی مەساجدا‪ ،‬كاری‬ ‫سێكسیی ئەنجام نادرێت»‪.‬‬ ‫رێبین ئەحمەد‪ 15( ،‬ساڵ)‪،‬‬ ‫خەڵكی شاری سلێمانی‪ ،‬یەكێك‬ ‫ب��وو ل��ەو گەنجانەی سەردانی‬ ‫یەكێك لەو سەنتەرانەی دەكرد لە‬ ‫گەڕەكی قاالوا‪ ،‬وتی‪« :‬هەفتانە‬ ‫دێم بۆ ئەم مەساجە‪ ،‬ئافرەت‬ ‫مەساجت بۆ دەكات‪ ،‬زۆر خۆشە‪،‬‬ ‫بە دەست‌و پەنجەی نەرمی هەموو‬ ‫گیانت بۆ نەرم دەكات»‪.‬‬ ‫ك�����اردۆ ع��ەب��دول��ل��ەت��ی��ف‪،‬‬ ‫(‪ 23‬س��اڵ)‪ ،‬یەكێكی دیكەبوو‬ ‫ل��ەو گەنجانەی س��ەردان��ی ئەو‬ ‫سەنتەرەی كردبوو وتی‪« :‬من‬ ‫خۆم چەند جارێك هەوڵمداوە‬ ‫ك��اری سێكسیی ئەنجام بدەم‬ ‫لەگەڵیاندا‪ ،‬رازی نەبوون‪ ،‬بەاڵم‬

‫له‌ سلێمانیدا‪ )12( ،‬سه‌نته‌ری مه‌ساجکردن هه‌ی ‌ه‬ ‫مەساجی گشتیی ئاساییە‌و بۆیان‬ ‫ئەنجامداوم»‪.‬‬ ‫ل���ە ش����اری س��ل��ێ��م��ان��ی��دا‪،‬‬ ‫(‪ )12‬سەنتەری مەساج هەیە‌و‬ ‫سەرجەمیان بەپێی رێنماییە‬ ‫مۆڵەتیان‬ ‫تەندروستییەكان‪،‬‬ ‫وەرگرتووە‪ ،‬نرخی یەك خولەك‬ ‫مەساجكردن بە ه��ەزار دینار‬ ‫دیاریكراوەو مەساجی گشتییش‬ ‫تەنیا (‪ )40‬هەزار دینارە‪.‬‬ ‫م��س��ت��ەف��ا ح��ەم��ەڕەح��ی��م‪،‬‬

‫بەڕێوەبەری كاروباری گەشتیاریی‬ ‫لە بەڕێوەبەرێتی گەشتوگوزاری‬ ‫سلێمانی‪ ،‬ب��ە «رۆژن��ام��ە»ی‬ ‫راگ��ەی��ان��د‪ :‬مەرجەكانی ئێمە‬ ‫ئەوەیە؛ شوێنەكەیان پاكوخاوێن‬ ‫بن‌و كارمەندەكانیشیان پشكنینی‬ ‫تەندروستییان بۆ ئەنجامدرابێت‌و‬ ‫بەڵگەی ئ��ەوەش��ی��ان هەبێت‪،‬‬ ‫كە ئەمانە پێشتر ك��اری��ان لە‬ ‫مەساجكردندا كردبێت‌و زانیارییان‬ ‫هەبێت‪ ،‬جگە لەمە ئەو جێگەیەی‬

‫فۆتۆ‪ :‬ئینته‌رنێت‬ ‫تەرخان دەكرێت بۆ ئەم كارە‪،‬‬ ‫نابێت ل��ە ك��ۆاڵن��ەك��ان��دا بێت‌و‬ ‫دراوس��ێ��ی م��اڵ ب��ن‪ ،‬ه��ەروەه��ا‬ ‫سەنتەرەكانی مەساج پلەی دوو‬ ‫ئەستێرەن‪ ،‬لە كاتێكدا تا پلەی‬ ‫پێنج ئەستێرە هەیە‪.‬‬ ‫ناوبراو‪ ،‬ئەوەشی خستەڕوو‪:‬‬ ‫بەشێكی زۆری ئەو سەنتەرانەی‬ ‫مەساجیان تێدا ئەنجام دەدرێت‪،‬‬ ‫داخ���راون‪ ،‬بەهۆی ئ��ەوەی پلە‬ ‫دووی گەشتیارییان پێدراوە‪،‬‬

‫لەكاتێكدا ئ��ەگ��ەر هاوشێوەی‬ ‫ش��ارە پێشكەوتووەكان پلەی‬ ‫چوارو پێنجی پێ بدرێت‪ ،‬دەبێت‬ ‫مەلەوانگە‌و ج��اك��وزی‌و ساونا‌و‬ ‫كۆمەڵێك مەرجی دیكە لە شوێنی‬ ‫سەنتەرەكەدا رەچاو بكرێت‪.‬‬ ‫ب���ەڕێ���وەب���ەری ك���اروب���اری‬ ‫گەشتیاریی ئاماژەی بەوەشكرد‪:‬‬ ‫تیمێكی چوار كەسیی هاوبەش‬ ‫وەكو لیژنەی پشكنین پێكهێنراوە‬ ‫لە گەشتوگوزار‌و تەندروستیی‬ ‫سەردانی ئەو شوێنانە دەكەن‌و‬ ‫ئەگەر مەرجەكانی تەندروستیی‌و‬ ‫گەشتوگوزاریان تێدا نەبێت‪،‬‬ ‫ئ����ەوا م��ام��ەڵ��ەی ی��اس��ای��ی��ان‬ ‫ل��ەگ��ەڵ��دا دەك��رێ��ت‪ ،‬ه��ەروەه��ا‬ ‫ت��ائ��ێ��س��ت��ا ی���ەك م��ەس��اج��م��ان‬ ‫داخستووە‪ ،‬لەبەرئەوەی لە رووی‬ ‫كەموكوڕیی‬ ‫تەندروستییەوە‬ ‫هەبوو‪ ،‬هەندێك تێبینیی تریشمان‬ ‫لەسەری هەبوو‪.‬‬ ‫سەبارەت بە بەكارهێنانی‬ ‫ئەم شوێنانە بۆ كاری سێكسیی‪،‬‬ ‫مستەفا‪ ،‬وتی‪« :‬له‌م سەنتەرانەدا‪،‬‬ ‫كاری سێكسیی ئەنجام نادرێت»‪،‬‬ ‫ئ���ەو ش��وێ��ن��ان��ەش��ی ب��ە گرنگ‬ ‫وەسفكرد بۆ گەیاندنی خزمەتی‬ ‫زیاتر لە بواری گەشتوگوزاردا‪،‬‬ ‫بەوپێیەی ش��اری گەشتیاریی‪،‬‬ ‫تەنیا پشت نابەستێت بە ئوتێل‌و‬ ‫مۆتێل‌و م��ەل��ەوان��گ�ە‌و شوێنی‬

‫خواردنەوە‌و یانەكان‪.‬‬ ‫د‪.‬رزگار عەلی‪ ،‬بەڕێوەبەری‬ ‫خ��ۆپ��اراس��ت��ن��ی تەندروستیی‬ ‫سلێمانی‪ ،‬ب��ە «رۆژن��ام��ە»ی‬ ‫راگ��ەی��ان��د‪ :‬تیمی چ��اودێ��ری��ی‬ ‫تەندروستیمان هەیە‌و ب��ەردەوام‬ ‫پشكنین ب��ۆ ك��ارم��ەن��دەك��ان‬ ‫دەكەین‌‪ ،‬لەبەرامبەر ئەمەشدا‬ ‫لێپێچینەوە لە كەموكورتییەكانیان‬ ‫دەك���ەی���ن‪ ،‬ل��ەس��ەر ن��ەب��وون��ی‬ ‫م��ەرج��ی ت��ەن��دروس��ت��ی��ی چەند‬ ‫ش��وێ��ن��ێ��ك��م��ان داخ���س���ت���ووە‪،‬‬ ‫ل��ەب��ەرئ��ەوەی ئەمە پیشەیەكی‬ ‫ت��ازەی��ەو لە كتێبی سەرچاوە‬ ‫پزیشكییەكانی‬ ‫زان��س��ت��ی �ی‌و‬ ‫ســـــــاڵی(‪)1981‬ی عێراقدا‪،‬‬ ‫ئەم پیشەیەی تیادا نەبووە‪ ،‬ئێمە‬ ‫خۆمان ب��ەم ك��ارە هەستاوین‌و‬ ‫تەندروستییەكانیان‬ ‫م��ەرج��ە‬ ‫ێ دەكەین‪.‬‬ ‫بەسەردا جێبەج ‌‬ ‫س���ەب���ارەت ب���ەو م���ەرج‌و‬ ‫بنەمایانەش كە بۆ سەنتەرەكان‬ ‫دانراون‪ ،‬فاروق ساڵح‪ ،‬لێپرسراوی‬ ‫تیمەكانی چاودێریی تەندروستیی‬ ‫سلێمانی‪ ،‬بۆ «رۆژنامه‌» وتی‪:‬‬ ‫«بەالمانەوە باشە ئەو جێگەیانەی‬ ‫كە مەساجی تێدا دەكرێت‪ ،‬له‌‬ ‫ژووری داخ���راودا نەبن‪ ،‬بەڵكو‬ ‫لە هۆڵی كراوەدابن‪ ،‬بۆ ئەوەی‬ ‫مەساج تێیدا تەندروستتر بێت‪،‬‬ ‫ه��ەروەه��ا ئ��ەگ��ەر بكرێت ژن‌و‬

‫پیاو بەكاری مەساج هەڵسن‌و‬ ‫تەنیا ئافرەت مەساج نەكات‪،‬‬ ‫چونكە داب‌و نەریت‌و دەستووری‬ ‫كۆمەڵگەی ئێمە لەسەر بنەمای‬ ‫شەریعەتی ئیسالمیی بنیاتنراوە‪،‬‬ ‫چونكە هەندێك كار لەوانەیە لەم‬ ‫كۆمەڵگەیەدا نامۆبێت‪.‬‬ ‫ش����ارەزای����ەك����ی ب����واری‬ ‫چ���ارەس���ەری س��روش��ت��ی��ی‪ ،‬كە‬ ‫لەسەر خواستی خۆی نەیویست‬ ‫ناوی باڵوبكرێتەوە‪ ،‬لە لێدوانێكدا‬ ‫ب��ۆ «رۆژن���ام���ە» وت���ی‪« :‬ل��ە‬ ‫كوردستاندا بەهۆی ئەوەی مه‌ساج‬ ‫بەپێی رێنمایی‌و نوسراوی پزیشك‬ ‫ئەنجام نادرێت‪ ،‬ئێستا زیاتر بۆ‬ ‫الیەنی كاتبەسەربردن‌و خۆشیی‬ ‫(تەرفیهی)ە‪ ،‬بەاڵم ئەگەر پزیشك‬ ‫بۆی بنووسێت لە نه‌خۆشخانە‪،‬‬ ‫یان لەو شوێنانەی بۆ چارەسەری‬ ‫سروشتیی كراونەتەوە‪ ،‬سوودی‬ ‫زیاتری ده‌بێت‪.‬‬ ‫ئ����ەو ش����ارەزای����ە ب��اس��ی‬ ‫ل��ەوەش��ك��رد‪ :‬ئێستا ب��ەه��ۆی‬ ‫پێشكەوتنی ت��ەك��ن��ۆل��ۆژی��ای‬ ‫زانستییەوە‪ ،‬كورسی مەساج‬ ‫هەیەو مەساجی كارەبایی هەیە‪...‬‬ ‫بەشێوەیەكی زانستیی مەساجت‬ ‫بۆ دەكات‪ ،‬بەاڵم ئەو گەنجانەی‬ ‫سەردانی ئەو سەنتەرانە دەكەن‪،‬‬ ‫پێدەچێت زی��ات��ر ب��ۆ چێژێكی‬ ‫دەروونیی رووی تێبكەن‪.‬‬

‫ذمارة (‪ )635‬سيَشةممة ‪2011/5/24‬‬

‫‪nawxo.rozhnama@yahoo.com‬‬

‫داوای دامەزراندنی حه‌وت هەزار مامۆستا دەكرێت‬

‫رۆژن������ام������ە‪ :‬ل���ی���ژن���ەی‬ ‫«پ���ەروەردە‌و فێركردنی بااڵ»‬ ‫ل��ە پ��ەرل��ەم��ان��ی ك��وردس��ت��ان‬ ‫داوادەك����ات؛ ئەمساڵ حه‌وت‬ ‫ه��ەزار فەرمانبەر بۆ وەزارەت��ی‬ ‫پەروەردە دابمەزرێنرێن‪.‬‬

‫م�������اوەی ه��ەف��ت��ەی��ەك��ە‬ ‫پەرلەمانی كوردستان سەرقاڵی‬ ‫ت��اوت��وێ��ك��ردن��ی پ��رۆژەی��اس��ای‬ ‫ب���ودج���ەی س��اڵ��ی (‪)2011‬ی‬ ‫هەرێمی كوردستانە‌و بەپێی‬ ‫پ��رۆژەی��اس��اك��ە؛ ب��ۆ ئەمساڵ‬

‫پێشنیازی دامەزراندنی (‪)6‬هەزار‬ ‫فەرمانبەر بۆ وەزارەتی پەروەردە‬ ‫كراوە‪ ،‬بەاڵم لە راپۆرتی لیژنەی‬ ‫پ����ەروەردە‌و فێركردنی ب��ااڵدا‪،‬‬ ‫داوای زی��ادك��ردن��ی رێ��ژەك��ە بۆ‬ ‫حه‌وت هەزار كراوە‪.‬‬

‫عەزیمە نەجمەدین‪ ،‬ئەندامی‬ ‫لیژنەی پ���ەروەردەو فێركردنی‬ ‫بااڵ لە پەرلەمانی كوردستان‪،‬‬ ‫ب��ە «رۆژن���ام���ە»ی راگ��ەی��ان��د‪:‬‬ ‫«تائێستا رێژەیەك لە دەرچووانی‬ ‫پەیمانگا‌و زانكۆكان دانەمەزراون‌و‬

‫وەزارەتی پەروەردەش پێویستی‬ ‫ب���ە م��ام��ۆس��ت��ا ه���ەی���ە‪ ،‬ب��ۆی��ە‬ ‫داوامانكردووە رێژەی دامەزراندن‬ ‫ل��ە وەزارەت���ی پ���ەروەردە زی��اد‬ ‫بكرێت‪ ،‬چونكە لە دامەزراندندا‬ ‫نادادپەروەریی تێدایە»‪.‬‬

‫بەڕێوەبەری پەروەردەی چەمچەماڵ‪:‬‬

‫دەبێت لە پەروەردەوە دەست بە گۆڕان‌و چاكسازیی بكەین‬

‫بەشداریم‬ ‫پێ بكە فێردەبم‬ ‫عەتا سەلیم‬ ‫پرۆسەی پ��ەروەردەو فێركردن لەسەر چوار بنەمای سەرەكی‬ ‫پێكدێت؛ (مامۆستا‪ ،‬قوتابخانە‪ ،‬پرۆگرامی خوێندن‪ ،‬قوتابی)‪ ،‬هەرسێ‌‬ ‫بنەمای یەكەم لەپێناو فێركردن‌و پێگەیاندنی قوتابی‌و خوێندكاردان‪.‬‬ ‫بڕوام وایە دوای چوار ساڵ لە راگەیاندن‌و پراكتیككردنی سیستمی‬ ‫نوێی پەروەردە‪ ،‬هەریەك لە (مامۆستاو قوتابخانەو پرۆگرامەكان)‬ ‫كەموكورتی‌و خاڵی الوازیان هەیە‪ ،‬هەڵبەت بەڕێژەی جیاواز‪.‬‬ ‫سەرەتا ئەگەر باس لە مامۆستا بكەین‪ ،‬دەزانین كە مامۆستا رۆڵێكی‬ ‫گەورەو كاریگەر دەگێڕێت لەبواری پەروەردەو فێركردنداو بەب ‌ێ بوونی‬ ‫ئەم كارەكتەرە پرۆسەكە تووشی شەلەل‌و پووكانەوە دەبێت‪ ،‬ئەوەی‬ ‫پەیوەندیی بە مامۆستاوە هەبێت‪ ،‬ئەوەیە كە مامۆستایانی هەرێم‬ ‫ئەگەرچی نكۆڵیی لە باشتربوونی باری گوزەرانیان ناكرێت بەراورد‬ ‫بە پێش ساڵی (‪ ،)2003‬بەاڵم نكۆڵیی لەوەش ناكرێت كە بەراورد بە‬ ‫مووچەی مامۆستایانی واڵتانی پێشكەوتوو‪ ،‬تەنانەت زۆربەی واڵتانی‬ ‫ناوچەكەش‪ ،‬ئەو مووچەیەی مامۆستایەك وەریدەگرێت‪ ،‬كەمەو لەگەڵ‬ ‫هەاڵوسانی بەردەوامی نرخەكان‌و بارودۆخی بازاڕدا ناتەبایەو وای لە‬ ‫مامۆستا كردووە كە بیر لە سەرچاوەی دووەمی بژێویی بكاتەوە‪،‬‬ ‫كە بێگومان ئەمەش وا لە مامۆستا دەكات كە ئامادەیی رۆحیی‌و‬ ‫دەروونیی وەك پێویست نەبێت‪ ..‬الیەنەكەی تر پەیوەندیی بە خودی‬ ‫مامۆستاوە هەیە‪ ،‬كە هەوڵی گەشەپێدانی خودی لەالی الوازە‪ ،‬چ‬ ‫لە بواری رۆشنبیریی گشتیی‌و چ لە بوارە تایبەتەكەی خۆیدا وەك‬ ‫كارەكتەرێكی پەروەردەیی‪.‬‬ ‫پرۆگرامی خوێندن وەكو یەكێكی تر لە بنەماكانی پرۆسەی‬ ‫پ���ەروەردە رۆڵ‌و كاریگەریی گ��ەورەی هەیە لە رووی فێربوون‌و‬ ‫وەرگرتنی ئەو بابەتەی قوتابی دەیخوێنێت‪ ،‬بۆیە هاوشان لەگەڵ‬ ‫گۆڕینی سیستمی پ���ەروەردەدا وەزارەت��ی پ��ەروەردە گۆڕانكاریی‬ ‫لە سەرجەم بابەتەكانی خوێندندا كردووە‪ ،‬بڕوام وایە كە گۆڕینی‬ ‫بابەتەكانی خوێندن تا رادەیەكی باش سەركەوتووە‪ ،‬بەاڵم خاڵی‬ ‫ێ لە پرۆگرامەكانی خوێندن‪ ،‬نەگونجانیانە لەگەڵ ژینگەی‬ ‫الوازی هەند ‌‬ ‫قوتابخانەكان‌و رەوشی پۆلەكانی خوێندن لە كوردستان‪.‬‬ ‫بینای قوتابخانەو پۆلەكانی خوێندن‪ ،‬ئەگەر رۆڵ‌و كاریگەریی‬ ‫لە دوو بنەماكەی تر زیاتر نەبێت كەمتر نییە‪ ،‬قوتابخانەكانی ئێمە‬ ‫بریتین لە چوار دیوارو گۆڕەپانێكی وشك‌و برینگ‌و ب ‌ێ باخ‌و بێ‌‬ ‫سەوزایی‌و خەسڵەتی قوتابخانەی سەردەمیان تێدا نییە‪ ،‬هیچ هاندەر‬ ‫نییە بۆ ئەوەی قوتابی‌و خوێندكار حەوسەڵەی مانەوەو خوێندنی تێدا‬ ‫هەبێت‪ ،‬ئەمە سەرباری كەمیی ژمارەی بینای قوتابخانە بەراورد بە‬ ‫زۆری ژمارەی قوتابییان‪ ،‬كە وای كردووە لەگەڵ بوونی دوو دەوامیی‌و‬ ‫س ‌ێ دەوامیی‪ ،‬كەچی پۆلەكانی خوێندن جمەیان دێت لە قوتابی‪،‬‬ ‫بۆیە ئەمەش راستەوخۆ كاردەكاتە سەر رادەی وەرگرتن‌و فێربوونی‬ ‫خوێندكار‪ .‬قەرەباڵغیی پۆل رێگە بەوە نادات قوتابی زۆرترین‬ ‫بەشداریی بكات‪ ،‬یان زۆرترین قوتابی بەشداریی پێبكرێت‪ ،‬هەروەها‬ ‫نەبوونی تاقیگەو هۆكاری روونكردنەوەی پێویست‪ ،‬گەورەترین خاڵی‬ ‫الوازین‪ ،‬كە لەگەڵ بابەتە نوێكانی خوێندندا ناگونجێت‪ ،‬هەروەك‬ ‫وتراوە؛ «پێم بڵ ‌ێ لەبیری دەكەم‪ ،‬نیشانم بدە‪ ،‬رەنگە لەبیری بكەم‪،‬‬ ‫بەشداریم پێ بكە فێردەبم»‪.‬‬

‫سازدانی‪ :‬پشتیوان سەعدوڵاڵ‬

‫‪.......................................................................‬‬

‫رۆژن���ام���ە‪ :‬پ��ێ��ت��وای��ە‪ ،‬پەیوەندیی‬ ‫نێوان مامۆستا‌و قوتابی پەیوەندییەكی‬ ‫ناتەندروستە؟‬ ‫* ت��ا رادەی���ەك���ی زۆر دی����اردەی‬ ‫توندوتیژیی جەستەیی ب��ەرام��ب��ەر بە‬ ‫قوتابییان نەماوە‪ ،‬بەاڵم بنه‌بڕ نەكراوە‪،‬‬ ‫رەنگە جۆری توندوتیژییەكان لە كاتێكەوە‬ ‫بۆ كاتێكی تر بگۆڕێت‪ ،‬ئێستا زۆرترینی‬ ‫ئەو توندوتیژییانەی بەرامبەر بە قوتابییان‬ ‫دەکرێن‪ ،‬توندوتیژیی دەروونین‪ .‬لە سیستمی‬ ‫نوێدا‪ ،‬ئازاردانی جەستەیی بەرامبەر بە‬ ‫قوتابی قەدەغەكراوە‪ ،‬بە داخەوە دەبوایە‬ ‫گرنگی بە الیەنی دەروونی بدرایە‪ ،‬تا ئەم‬ ‫ساتە پەیوەندیی نێوان مامۆستا‌و قوتابی‬ ‫زۆر باش نییە‌و پەیوەندییەكی تەندروستانە‬ ‫نییە‪ ،‬بۆیە رەخنەمان لەو پەیوەندییە‬ ‫هەیە‪.‬‬ ‫رۆژن��ام��ە‪ :‬ب��اس��ی ئ���ەوە دەك��رێ��ت‪،‬‬ ‫كە تائێستاش قوتابخانەكانی هەرێم‬ ‫دۆزه‌خێكن بۆ قوتابی‌و خوێندكار‪ ،‬ئەمە‬ ‫دروستە؟‬ ‫* با بە ویژدانەوە قسە بكەین‪ ،‬بینا‌و‬ ‫باڵەخانە‌و باخچەی باش دروستكراون‪،‬‬ ‫ب���ەاڵم ب��ەش��ێ��وەی��ەك��ی گشتیی وەك��و‬ ‫پێویست نییە‌و جێی تموحی ئێمە نییە‌و‬ ‫زیاترمان دەوێ��ت‪ ،‬جگەلەوەش زۆرب��ەی‬ ‫قوتابخانەكان كۆنن‌و دیزانەكانیان بۆ‬ ‫قوتابخانە نەگونجاون‪ ،‬ئەمە وایكردووە‪،‬‬ ‫لە قوتابخانەكاندا ئامرازەكانی پەروەردە‌و‬ ‫فێركردن كەم ببن‌و تەنیا مامۆستا قسە‬ ‫دەكات‌و قوتابی گوێگرە‪ ،‬ئەمانە كۆمەڵێك‬ ‫فاكتەرن كە بوونەتە هۆی ئەوەی‪ ،‬قوتابی‬ ‫حەزی لە قوتابخانە نەبێت‌و دەرەوەی‬ ‫پێ خۆشتربێت‪ ،‬وەكو ئەوەی لە زیندان‬ ‫بێت‪ .‬پێویستە كار بكرێت‪ ،‬بۆ ئەوەی‬ ‫قوتابی‌و قوتابخانە ئاشتبكەینەوەو چیتر‬ ‫قوتابی لە قوتابخانە نەتۆرێت‌و قوتابخانەی‬ ‫خۆشبووێت‪ ،‬راستە هەڵمەتی نیشتمانیی‬ ‫دروستكردنی قوتابخانە دەستی پێكردووە‪،‬‬ ‫بەاڵم ئەم هەڵمەتە كەمە‪ ،‬بۆ نموونە لە‬ ‫سنووری قەزای چەمچەماڵدا‪ ،‬لە (‪ )10‬بینا‪،‬‬ ‫حكومەت (‪ )3‬بینای بۆ دروستكردووین‪،‬‬ ‫ئەمە لە ناوچەكانی تریشدا هەیە‪.‬‬ ‫رۆژنامە‪ :‬بە بۆچوونی دەروونناسان‪،‬‬ ‫ئازاردانی دەروونیی قوتابی كاریگەریی‬ ‫زیاترە لە ئازاردانی جەستەیی‪ ،‬لەگەڵ ئەو‬ ‫بۆچوونەدایت؟‬ ‫* بە دڵناییەوە ئەو بۆچوونە تەواوە‌و‬ ‫زۆر لەگەڵ ئەوەدام‪ ،‬كورد وتەنی؛ «جێی‬

‫ئاكۆ حەمە خەسرەو‪ ،‬بەڕێوەبەری پ��ەروەردەی چەمچەماڵ‪ ،‬لەم دیدارەیدا لەگەڵ‬ ‫«رۆژنامە»‪ ،‬باس لە نادروستی پەیوەندیی نێوان مامۆستا‌و قوتابی دەكات‌و بە پێویستی‬ ‫دەزانێت‪ ،‬حكومەتی هەرێم هەنگاوی خێراتر بنێت بۆ پێشخستنی پەروەردە‪.‬‬ ‫گوللە ساڕێژ دەبێت‪ ،‬جێی قسە ساڕێژ‬ ‫نابێت»‪ ،‬الیەنی دەروونیی هیچی كەمتر‬ ‫نییە لە الیەنی جەستەیی‪.‬‬ ‫رۆژن��ام��ە‪ :‬چاودێرانی پ���ەروەردە بە‬ ‫پێویستی دەزانن‪ ،‬هاوشان لەگەڵ گۆڕینی‬ ‫سیستمی پ���ەروەردە‪ ،‬پێداچوونەوە بە‬ ‫توانا‌و كەسێتیی مامۆستادا بكرێت‪ ،‬ئەم‬ ‫بۆچوون ‌ه مەنتقییە؟‬ ‫* كاراكتەری مامۆستا رەگەزێكی‬ ‫گرنگی نێو پرۆسەی پەروەردە‌و فێركردنە‪،‬‬ ‫دەبێت كەمێك فرەالیەنتر قسەبكەین‪،‬‬ ‫مامۆستا «رۆبۆت»ێك نییە‌و كۆنترۆڵی‬ ‫بكەین‌و هەرچیمان بوێت بە قسەمان بكات‌و‬ ‫داوای زۆرم��ان لێی هەبێت‪ ،‬لە كاتێكدا‬ ‫خودی مامۆستا كێشەی هەیە‌و پێویستی‬ ‫بە كاری دووەم هەیە‪ ،‬ئەگەر مامۆستا‬ ‫كێشەی هەبێت‌و ژیانی دابینكراو نەبێت‪،‬‬ ‫ئەوا كاردەكاتە سەر سلوك‌و رەفتاری‬ ‫مامۆستا‪ ،‬پێویستە ژیانی مامۆستا دابین‬ ‫بكەین‌و نابێت مامۆستا كاری تر بكات‪،‬‬ ‫دەبێت ژیانی مامۆستا لە ژیانی وەزیر‌و‬ ‫ئەندام پەرلەمان خۆشتربێت‪ ،‬لەالیەكی‬ ‫ت���رەوە (‪)%80‬ی گۆڕانكارییەكان بە‬ ‫توانای مرۆڤەوە بەندن‪ ،‬كەواتە دەتوانین‬ ‫لەناو ئەم ژینگەیەدا مامۆستاكان ئامادە‬ ‫بكەین‪ ،‬بۆیە دەبێت بەردەوام خولیان بۆ‬ ‫بكەینەوەو توانایان بەرزبكەینەوە‪ ،‬جگە‬ ‫لەوە پێویستە سیستمی نوێی پەروەردە‌و‬ ‫فێركردن بكەینە واقیع‪ ،‬نابێت ئەو سیستمە‬ ‫لەنێو كتێبەكاندا بمێنێتەوە‪،‬‬ ‫رۆژن����ام����ە‪ :‬ه��ەڵ��ن��ەس��ەن��گ��ان��دن‌و‬ ‫لێنەپرسینەوە ل��ە ت��وان �ا‌و كەسایەتی‬

‫مامۆستا‪ ،‬ب��ە یەكێك ل��ە كێشەكان‬ ‫ناودەبرێت‪ ،‬لەگەڵ ئەو بۆچوون ‌ه دایت؟‬ ‫* سااڵنە هەڵسەنگاندنی مامۆستایان‬ ‫هەیە‪ ،‬بەاڵم ئەو هەڵسەنگاندنە جدیی‬ ‫نییە‌و دەچ��ێ��ت��ە خ��ان��ەی رۆت��ی��ن��ەوە‪،‬‬ ‫نەمانتوانیوە هەڵسەنگاندنێكی ورد بۆ‬ ‫توانای مامۆستا بكەین‪ ،‬بۆنموونە لە‬ ‫پەروەردەكەی ئێمەدا نەمانتوانیوە ئەوە‬ ‫دەربخەین‪ ،‬كە مامۆستایەك توانای ئەوەی‬ ‫نییە ببێتە مامۆستا‌و پیشەكەی بگۆڕن‪،‬‬ ‫هەروەها زۆربەی دەرچووانی كۆلێژەكان‬ ‫نابێت ببنە مامۆستا‪ ،‬بەاڵم ئێمە ناچارین‬ ‫وەری���ان بگرین‪ ،‬لە كاتێكدا پێویستە‬ ‫مامۆستا دەرچ��ووی ئەو كۆلیژ‌و بەشانە‬ ‫بێت كە دەكرێنە مامۆستا‌و هەروەها‬ ‫پێویستە سااڵنە خول ببینن‪.‬‬ ‫رۆژن��ام��ە‪ :‬تاچەند ئ��ەو قسەیە بە‬ ‫راست دەزانیت‪ ،‬كە دەڵێت؛ بەشێك لە‬ ‫مامۆستایان‪ ،‬وەكو كۆیلە مامەڵە لەگەڵ‬ ‫قوتابییاندا دەكه‌ن؟‬ ‫* ئ���ەوە دەك��ەوێ��ت��ە س��ەر ئاستی‬ ‫هۆشیاریی مامۆستاكان‪ ،‬زۆرجار ناتوانین‬ ‫تەنیا بە بڕیار‌و رێنمایی كۆمەڵێك شت‬ ‫بگۆڕین‪ ،‬عەقڵییەتی چەند سەد ساڵی‬ ‫پێشوو كە پێیوایە؛ مامۆستا پیرۆزە‌و‬ ‫نابێت رەخ��ن��ەی ل��ێ بگیرێت‌و دەبێت‬ ‫قوتابی لەسەر كورسییەكی رەق دابنیشێت‬ ‫وەكو تاوانبارێك‌و مامۆستاش وەكو حاكم‪،‬‬ ‫گۆڕینی ئەم عەقڵییەتە كاتی دەوێت‪ ،‬لەبەر‬ ‫ئەوەی خودی مامۆستاش بە جۆرێك لە‬ ‫جۆرەكان قوربانییە‪ ،‬بۆیە كاتی دەوێت‪،‬‬ ‫بەاڵم لەگەڵ ئەوەشدا نابێت رابوەستین تا‬

‫ئەو مامۆستایە دەگۆڕێت‪ ،‬هیوادارم ئەو‬ ‫مامۆستا گەنجانەی كە ئێستا دادەمەزرێن‪،‬‬ ‫بە عەقڵییەتێكی نوێوە بیربكەنەوە‪،‬‬ ‫چونكە ئەمان ك��وڕی سەردەمی نوێن‪،‬‬ ‫هەروەها پێویستە قوتابییان هاوكاریی‬ ‫ئەو مامۆستایانە بكەن كە بە شێوازێكی‬ ‫سەردەمییانە‌و ن��وێ مامەڵە دەك��ەن‌و‬ ‫ئازادیی بە قوتابییان دەدەن‪ ،‬چونكە ئەم‬ ‫گۆڕانكارییە بە هەردووال دەكرێت‪.‬‬ ‫رۆژنامە‪ :‬پێتوایە حكومەتی هەرێم‬ ‫لە پێشخستنی پ���ەروەردەدا‪ ،‬كەمتەرخ‬ ‫بووبێت؟‬ ‫* حكومەتی ه��ەرێ��م كۆمەڵێك‬ ‫هەنگاوی ن��اوە‪ ،‬كە دەبێت جوان سەیر‬ ‫بكرێن‪ ،‬ب��ەاڵم هەنگاوەكان تۆزێك بە‬ ‫خاویی رۆیشتوون‌و وەكو پێویست نین‪،‬‬ ‫چونكە زۆرترمان دەوێت‪ ،‬بۆیە پێویستە‬ ‫حكومەتی هەرێم بە جدیی بێتە سەر خەت‌و‬ ‫هەنگاوی خێراتر بنێت‪ .‬هیوادارم وەزارەتی‬ ‫پ��ەروەردە زیاتر كار لەسەر ئەو الیەنە‬ ‫بكات‪ ،‬چونكە مرۆڤ شایستەی زیاترە‪،‬‬ ‫داوا لە حكومەتی هەرێمی كوردستان‬ ‫دەكەین‪ ،‬زۆرترین توێژەری كۆمەاڵیەتی‬ ‫دابمەزرێنێت‌و س��ەرج��ەم قوتابخانە‌و‬ ‫خوێندنگەكان توێژەریان بۆ دابنرێت‪،‬‬ ‫چونكە قوتابخانە شوێنی پەروەردەكردنی‬ ‫مرۆڤە‪ ،‬ئەگەر بمانەوێت چاكسازیی‌و‬ ‫گۆڕانكاریی لە كۆمەڵگەدا بكەین‪ ،‬دەبێت‬ ‫لە پەروەردەوە دەستپێبكەین‪ ،‬لە هەرێمی‬ ‫كوردستاندا نزیكەی (‪ )1‬ملیۆن‌و (‪)400‬‬ ‫هەزار قوتابی‌و خوێندكار هەن‌و نزیكەی‬ ‫(‪)3/1‬ی كۆمەڵگە ل��ەن��او سیستمی‬ ‫پەروەردەدایە‪ ،‬بۆیە دەبێت یەكەم هەنگاو‬ ‫لە پ��ەروەردەوە دەستپێبكات‪ ،‬پێویستە‬ ‫بە چاوی رێزەوە سەیری قوتابییەكانمان‬ ‫بكەین‌و بەشێوەیەكی باش پەروەردەیان‬ ‫بكەین‪ ،‬بۆ ئەوەی لە داهاتوودا وەزیرێكی‬ ‫باش‌و سەرۆكێكی باشمان هەبێت‪ ،‬دەبێت‬ ‫پەروەردە چاكبكەین‪.‬‬ ‫رۆژن���ام���ە‪ :‬ئ��ێ��وە ل��ە پ����ەروەردەی‬ ‫چەمچەماڵ‪ ،‬تاچەند گرنگیی بە باشكردنی‬ ‫پەیوەندیی نێوان مامۆستا‌و قوتابی‬ ‫دەدەن؟‬ ‫* لەگەڵ توێژەرانی كۆمەاڵیەتی‬ ‫سنوورەكەدا چەندین كۆڕ‌و سیمینارمان‬ ‫س��ازك��ردووە‌و خەڵكانی ش��ارەزام��ان بۆ‬ ‫سنوورەكە بانگکردووەو لەم هاوینەشدا‬ ‫ب��ەردەوام دەبین لەو چاالكییانە‪ ،‬خۆشم‬ ‫ب���ەردەوام لەگەڵ ئ��ی��دارەی قوتابخانە‌و‬ ‫مامۆستایانی س��ن��وورەك��ەدا باسم لەو‬ ‫پەیوەندییە كردووەو داوام لێكردوون بە‬ ‫دروستیی مامەڵە لەگەڵ قوتابیدا بكەن‪.‬‬

‫کۆمه‌ڵه‌ی خوێندکاران‪ :‬ل ‌ه ئاکرێ؛ یه‌کێتیی قوتابییان رێگا‌نادات چاالکی بکه‌ین‬ ‫یەكێتیی قوتابییان‪ :‬هه‌رچه‌ند‌ه شه‌رعییه‌تمان هه‌یه‌‪،‬به‌اڵم رێگا‌ی چاالکیمان له‌که‌س نه‌گرتووه‌‬ ‫راپۆرتی‪ :‬دیاری كرمانج‬

‫‪............................................................‬‬

‫رێ���ك���خ���راوی ی��ەك��ێ��ت��ی��ی‬ ‫قوتابییانی كوردستان‪ ،‬رێگە‬ ‫نادات هیچ رێكخراوێك چاالكیی‬ ‫لەنێو زان��ك�ۆ‌و پەیمانگەكانی‬ ‫هەولێر‌و دهۆكدا ئەنجام بدات‪.‬‬ ‫ل���ە س���اڵ���ی (‪)2004‬دا‬ ‫هەڵبژاردنی رێكخراوە قوتابی‌و‬ ‫خوێندكارییەكان ل��ە زانكۆ‌و‬ ‫پ��ەی��م��ان��گ��ەك��ان‌و خوێندنگە‬ ‫ئامادەییەكاندا ئەنجام درا‪،‬‬ ‫رێكخراوی یەكێتیی قوتابییانی‬ ‫كوردستان‪ ،‬كە سەر بە (پارتی‬ ‫دیموكراتی ك��وردس��ت��ان)ە‪ ،‬لە‬ ‫س��ن��ووری ه���ەردوو پارێزگای‬ ‫هەولێر‌و دهۆك پلەی یەكەمی‬ ‫هەڵبژاردنەكەی بەدەستهێنا‪.‬‬ ‫عیرفان عەزیز‪ ،‬سكرتێری‬

‫یەكێتیی قوتابییانی كوردستان‪،‬‬ ‫ب��ە «رۆژن���ام���ە»ی راگ��ەی��ان��د‪:‬‬ ‫«ئ��ێ��م��ە ل��ە ه��ەول��ێ �ر‌و ده��ۆك‬ ‫براوەی هەڵبژاردنی (‪)2004‬ین‌و‬ ‫شەرعییەتی كاركردنمان لەنێو‬ ‫زانكۆ‌و پەیمانگەكاندا پێدراوەو‬ ‫نوێنەرایەتیمان هەیە‪ ،‬مافی‬ ‫خۆمانە تا هەڵبژاردنی داهاتوو‬ ‫نوێنەرایەتی ئ��ەو زانكۆیانە‬ ‫بكەین كە تێیدا دەرچووین»‪.‬‬ ‫بەپێی چەند زانیارییەكی‬ ‫«رۆژنامە»‪ ،‬لە ماوەی رابردوودا‬ ‫یەكێتیی قوتابییان‪ ،‬رێگەی‬ ‫ن��ەداوە رێكخراوەی قوتابیی‌و‬ ‫خوێندكارییەكانی تر لە زانكۆ‌و‬ ‫پەیمانگەكانی هەولێر‌و دهۆكدا‬ ‫چاالكیی بكەن‪.‬‬ ‫ل��ە ك��ۆل��ێ��ژی پ����ەروەردەی‬ ‫بونیاتی ئاكرێ‪ ،‬كە س��ەر بە‬ ‫زانكۆی دهۆكە‪ ،‬لە ساڵیادی‬

‫دامەزراندنی رێكخراوی كۆمەڵەی‬ ‫خ��وێ��ن��دك��اران��ی ك��وردس��ت��ان��دا‪،‬‬ ‫رێگەی یادكردنەوە ن��ەدراوەو‬ ‫ئەندامانی كۆمەڵەی خوێندكاران‬ ‫دەركراون‪.‬‬ ‫یوسف جەواد‪ ،‬كارگێڕی لقی‬ ‫ئاكرێی كۆمەڵەی خوێندكاران‪،‬‬ ‫ب��ە «رۆژن���ام���ە»ی راگ��ەی��ان��د‪:‬‬ ‫«ب��ە مەبەستی ی��ادك��ردن��ەوە‪،‬‬ ‫سەردانی راگری كۆلێژەكەمان‬ ‫كرد‪ ،‬بەاڵم ئەو داوای لێكردین‬ ‫كە پێویستمان بە رەزامەندیی‬ ‫یەكێتیی قوتابییانە‪ ،‬دوات��ر‬ ‫یەكێتیی قوتابییان رێگرییان لێ‬ ‫كردین‌و پێیانوتین‪ :‬بۆتان نییە‬ ‫لێرە چاالكیی بكەن‪ ،‬تەنانەت لە‬ ‫كۆلێژەكە دەریان كردین»‪.‬‬ ‫ئەو بەرپرسەی كۆمەڵەی‬ ‫خوێندكاران‪ ،‬وتیشی‪« :‬یەكێتیی‬ ‫ق��وت��اب��ی��ی��ان‪ ،‬رێ��گ��ەن��ادات لە‬

‫بادینان هیچ چاالكییەك بكەین‪،‬‬ ‫تەنیا خۆیان نەبێت»‪.‬‬ ‫ه���ەروەك‪ ،‬حەمید زوبێر‪،‬‬

‫ئەنجامنەدانی‬ ‫هەڵبژاردن‬ ‫پەیوەندیی‬ ‫بە كێشەو‬ ‫ملمالنێكانەوە هەیە‬

‫بەرپرسی نووسینگەی دهۆكی‬ ‫رێ���ك���خ���راوی گ��ەش��ەپ��ێ��دان��ی‬ ‫قوتابییانی ك��وردس��ت��ان‪ ،‬بە‬ ‫«رۆژن��ام��ە»ی راگەیاند‪« :‬لە‬ ‫بادینان رێگە بە رێكخراوەكانی‬ ‫تر نادرێت كارو چاالكیی بكەن‪،‬‬ ‫ئیهانەی ئەوانەش دەكرێت ئیش‬ ‫بۆ رێكخراوەكانی دیكە دەكەن‪،‬‬ ‫ئەمە بەسەر ئێمەدا هاتووە»‪.‬‬ ‫ه�����اوك�����ات‪ ،‬ب����ە وت����ەی‬ ‫خوێندكارانی ناوچەی بادینان‪،‬‬ ‫یەكێتیی ق��وت��اب��ی��ی��ان‪ ،‬ل��ەو‬ ‫ن��اوچ��ان��ەدا دەس��ەاڵت��ی ب��ااڵی‬ ‫هەیە‌و بە ن��اوی نوێنەرایەتی‬ ‫ق��وت��اب��ی��ی��ان��ەوە ل��ە زان��ك��ۆ‌و‬ ‫پەیمانگەكاندا بارەگای تایبەت‬ ‫بەخۆیان هەیە‌و بێ رەزامەندیی‬ ‫ئەو رێكخراوە زۆر شت ناكرێت‪.‬‬ ‫بەاڵم‪ ،‬سكرتێری یەكێتیی‬ ‫قوتابییان‪ ،‬ئاماژە بەوە دەكات‪:‬‬

‫كە ئ��ەوان نوێنەری شەرعیی‬ ‫قوتابییانن لە ناوچەكانی ژێر‬ ‫دەسەاڵتیان‪ ،‬بەاڵم رێگریی لە‬ ‫هیچ رێكخراوێك ناكەن‪ ،‬هەر‬ ‫رێكخراوێك بیەوێت دەتوانێت‬ ‫ل���ە زان��ك��ۆك��ان��ی س��ن��ووری‬ ‫پ��ارێ��زگ��ای ده����ۆك‌و هەولێر‬ ‫ك��ارو چاالكیی بكات‪« ،‬ئێمە‬ ‫رێگریمان نەكردووە‪ ،‬هەرچەندە‬ ‫شەرعییەتمان هەیە»‪.‬‬ ‫م�������اوەی (‪ )7‬س��اڵ��ە‬ ‫هەڵبژاردنی رێكخراوە قوتابیی‌و‬ ‫خ��وێ��ن��دك��اری��ی��ەك��ان ئ��ەن��ج��ام‬ ‫ن��ەدراوە‪ ،‬لە كاتێكدا بە پێی‬ ‫بۆردی فیدراسیۆنی رێكخراوە‬ ‫خوێندكارییەكان‬ ‫قوتابیی‌و‬ ‫ش��ەرع��ی��ی��ەت��ی ن��وێ��ن��ەرای��ی‬ ‫خ��وێ��ن��دك��اران تەنیا ب��ۆ (‪)4‬‬ ‫س��اڵ �ە‌و پێویستە ه��ەر (‪)4‬‬ ‫ساڵ جارێك هەڵبژاردن ئەنجام‬

‫بدرێت‪.‬‬ ‫حەمید زوب��ێ��ر‪ ،‬وتیشی‪:‬‬ ‫«دەسەاڵتی یەكێتیی قوتابییان‬ ‫لە نێو زانكۆ‌و پەیمانگەكاندا‬ ‫شەرعییەتی نەماوە‌و یاسایی‬ ‫نییە‪ ،‬چونكە ماوەی (‪ )7‬ساڵە‬ ‫هەڵبژاردن نەكراوە‌و نوێنەرەكان‬ ‫نەگۆڕاون»‪.‬‬ ‫هەروەها ناوبراو پێیوایە‪:‬‬ ‫ه���ۆك���اری ئ��ەن��ج��ام ن��ەدان��ی‬ ‫ه��ەڵ��ب��ژاردن‪ ،‬پ��ەی��وەن��دی��ی بە‬ ‫كێشەو ملمالنێكانەوە هەیە‪.‬‬ ‫بە پێچەوانەوە‪ ،‬عیرفان‬ ‫عەزیز‪ ،‬ئاماژە ب��ەوە دەك��ات‪:‬‬ ‫راستە چەند ساڵێكە هەڵبژاردن‬ ‫ن����ەك����راوە‪ ،‬ب����ەاڵم ه��ۆك��اری‬ ‫سەرەكیی بریتییە؛ لە كێشەی‬ ‫ناوچەدابڕاوەكان‪ ،‬كە قوتابییانی‬ ‫ئەو ناوچانە ناتوانن بەشداریی‬ ‫ئەو هەڵبژاردنە بكەن‪.‬‬

‫‪www.rozhnama.net‬‬

‫‪nawxo.rozhnama@yahoo.com‬‬

‫ذمارة (‪ )635‬سيَشةممة ‪2011/5/24‬‬ ‫موحسین عەبدولڕەحمان‬

‫گرووپەكانی نائومێدیی‬ ‫هەورامان وریا قانع‬ ‫‪2-1‬‬

‫بەداخەوە لە هەرێمی كوردستاندا‬ ‫سەرچاوەی سەرەكی نائومێدییەكان‪،‬‬ ‫تەنیا ناگەڕێتەوە بۆ دەس��ەاڵت��داران‌و‬ ‫ئەوانەی حوكمی واڵت دەكەن‪ .‬ئەوە تەنیا‬ ‫باوكە سیاسییە پیرەكان نین كە رۆڵێكی‬ ‫بەرچاو لە دروستكردنی نائومێدیی‌و‬ ‫ك��ارەس��ات‌و ت��راژی��دی��اك��ان��دا دەبینن‪.‬‬ ‫ئ��ەوە تەنیا بەرپرسە گەندەڵەكان‌و‬ ‫پیاوكوژەكانی بەردەستیان نین كە‬ ‫تاپێیانبكرێت‌و بۆیان بلوێت‪ ،‬واڵت ناشرین‬ ‫دەك��ەن‌و پێ بەسەر هەموو بەهایەكی‬ ‫مرۆڤانەدا دەنێن‪ .‬نا نائومێدییەكانی‬ ‫ئەم نیشتیمانە‪ ،‬تەنیا یەك كەناڵ‌و یەك‬ ‫سەرچاوە‌و یەك مەرجەعی نییە‪ ،‬یەك‬ ‫پنت‌و یەك چەق‌و یەك ناوەندی نییە‪،‬‬ ‫بەڵكو نائومێدییەكان لە زیاد لە كەناڵ‌و‬ ‫سەرچاوە‌و مەرجەعێكەوەدێن‌و چەندین‬ ‫پنت‌و چەق‌و ناوەندی هەیە‪.‬‬ ‫ب��ەم��ان��ای��ەك��ی دی��ك��ە ج��گ��ە لە‬ ‫دەس����ەاڵت����دارە زل���ەك���ان‌و ب��ەرپ��رس��ە‬ ‫گەورەكان‌و لێپرسراوە حكومییە ئاست‬ ‫بەرزەكان‪ ،‬كۆمەڵێ گرووپ كە لە تەنیشت‬ ‫ئەواندا‪ ،‬كار بۆ بەرهەمهێنانی نائومێدیی‬ ‫دەكەن‌و بوونەتە بەشێكی سەرەكی ئەو‬ ‫شەمەندەفەرە گ��ەورەی��ەی نائومێدیی‬ ‫كە دەسەاڵت خستویەتیەگەڕ‪ .‬بوونەتە‬ ‫تۆڕێكی ف���راوان‌و ك��اری سەرەكییان‬ ‫بریتییە لە نائومێدكردنی بەشی هەرە‬ ‫زۆری هاواڵتییانی كوردستان‪ .‬دەكرێ‬ ‫ئەوانەی لەپاڵ دەسەاڵتدا سەرگەرمی‬ ‫بەرهەمهێنانی نائومێدین‪ ،‬ل��ەم چوار‬ ‫گرووپەی خوارەوەدا دەستنیشانیان بكەم‬ ‫گرووپی یەكەم‪:‬‬ ‫قەڵەمبەدەستەكانی دەسەاڵت‬

‫لێرە‪ ،‬لەپاڵ هەر سەرۆكێك‪ ،‬یان‬ ‫سەركردەیەكدا‪ ،‬كۆمەڵێ قەڵەمبەدەست‬

‫هەیە؛ بۆ داپۆشینی هەڵە‌و كەموكوڕیی‬ ‫س��ەرك��ردەك��ان‪ ،‬س��ڵ ل��ە وت��ن��ی هیچ‬ ‫چەواشەكاریی‌و ناڕاستی‌و ناحەقییەك‬ ‫ن��اك��ەن��ەوە‌و ئ��ام��ادەن وەك خ��وداوەن��د‬ ‫ب��ە ك��ۆم��ەڵ��گ��ای��ان ب��ن��اس��ێ��ن�ن‌و وەك‬ ‫موقەدەسێكی هەتاهەتایی بێ هەڵە‌و‬ ‫كەموكوڕیی باسیان لێوەبكەن‪ .‬ئامادەن‬ ‫سەركردەكان وەك كەسانی ئازادیخواز‌و‬ ‫دیموكراسخواز‌و میهرەبان‌و پیاوی قۆناغ‪،‬‬ ‫وێنابكەن‌و بەپەردەیەك لە هەڵەنەكەر‌و‬ ‫بێ گوناهـ‌‌ ‌و نیشتیمانپەروەر‌و پیرۆز‬ ‫دایانپۆشن‪ .‬ئەمەش دوورە لەڕاستییەوە‌و‬ ‫سەركردەكان بەو شێوەیە نین كە ئەو‬ ‫قەڵەمبەدەستانە باسیاندەكەن‪ .‬الی‬ ‫كەسمان شاراوەنییە‌و هەموومان دەزانین‬ ‫ئەو سەركردانە‪ ،‬چەندە خەباتیان بۆ‬ ‫رزگ��اری��ی‌و س��ەرك��ەوت��ن ك���ردووە‪ ،‬بەو‬ ‫ئەندازەیەش خەباتیان پڕە لە كارەساتی‬ ‫گەورە‌و ماڵوێرانكردن‪ .‬چەندە گولله‌یان‬ ‫بە داگیركەر‌و رژێمی بەعسەوە ناوە‪،‬‬ ‫هێندەی ئ��ەوەش گولله‌یان بە خۆیان‌و‬ ‫میللەتەوە ناوە‪ .‬لە رۆژگاری خەباتیاندا‪،‬‬ ‫چەند رەبایە‌و مقەڕی بەعسیان گرتووە‪،‬‬ ‫ل���ەدوای وەرگرتنی دەس���ەاڵت‪ ،‬بەقەد‬ ‫ئەوەش لە شار‌و شارۆچكەكاندا‪ ،‬بارەگا‌و‬ ‫مقەڕ‌و باڵەخانە‌و خانووی یەكتریان‬ ‫گرتووە‌و وێرانكردووە‪ .‬چەند بۆ تەبایی‌و‬ ‫یەكڕیزیی هەوڵیانداوە‪ ،‬بارتەقای ئەوەش‬ ‫دووبەرەكی‌و ناكۆكییان ناوەتەوە‪ .‬چەند‬ ‫كەناڵی راگەیاندنەكانیان بۆ قسە وتن‬ ‫بە رژێمی پێشوو تەرخانكردبوو‪ ،‬زۆر‬ ‫لەوە زیاتر ئەو كەنااڵنەیان بۆ قسەوتن‌و‬ ‫تەشهیر‌و سوكایەتیكردن بە یەكتری‌و بە‬ ‫چەندین توێژی كۆمەڵگا تەرخانكردووە‪.‬‬ ‫ئەوەی واڵتی گەیاندووەتە لێواری‬ ‫ئەم مەرگە‌و ئ��ەوەی هاواڵتییانی ئەم‬ ‫كوردستانەی شەهید ك��ردووە‌و ئەوەی‬ ‫ئەم هەرێمەی كردووەتە سەرزەمینی ئەم‬

‫هەموو ناحەقی‌و بێڕێزیی‌و نایەكسانییە‪،‬‬ ‫كێن جگە لە دەسەاڵتدارە گەورەكان‌و‬ ‫ئەوانەی دەوروب��ەری��ان! كێن جگە لەو‬ ‫بەرپرسە حیزبی‌و حكومیانەی لە بردن‌و‬ ‫بەهەدەردانی سامانی واڵت‌و لە شكاندنی‬ ‫كەرامەتی مرۆڤەكان‌و شەق‌و تێاڵ وەشاندن‪،‬‬ ‫هیچی دیكە نازانن‪ .‬كێن جگە لەو وەزیر‌و‬ ‫پلەدارە سەربازییانەی‪ ،‬شارەزای هونەری‬ ‫ه��ەڕەش��ەی كوشتن‌و سوكایەتیكردن‌و‬ ‫رف��ان��دن‌و داپڵۆسینی هاواڵتییانن‪.‬‬ ‫ئەوەی نیشتیمانی بەم دەردە بردووە‌و‬ ‫ئەم دۆخە پڕ قەیرانەی بەرهەمهێناوە‪،‬‬ ‫ئەوەی ترس‌و تۆقاندن دەچێنێت‌و مەرگ‬ ‫دابەشدەكات‪ ،‬ئەوەی دەڵێ تەقەبكەن‪،‬‬ ‫بگرن‪ ،‬بكوژن‪ ،‬خێمەكان‌و كەناڵەكانی‬ ‫راگەیاندن بسووتێنن‪ ،‬نە منم نە رێبین‌و‬ ‫براكەیەتی‪ ،‬نە فاروق‌و هاوسەرەكەیەتی‪،‬‬ ‫نە ئاسنگەرەكەی سەرای ئازادییە‪ ،‬نە‬ ‫كاسبكار‌و دەستگێڕەكانن‪ ،‬نە مامۆستا‌و‬ ‫خوێندكارانی زانكۆن‌و نە ئەو گەنجانەن‬ ‫لە سەراكانی ئ��ازادی��دا كۆدەبوونەوە‪.‬‬ ‫بەڵكو ئ���ەوە ئ��ەو دەس��ەاڵت��داران��ەن‬ ‫ك��ە ل��ەالی��ەن قەڵەمبەدەستەكانەوە‪،‬‬ ‫پێیاندەوترێ سیاسەتمەدار‌و نوێنەری‬ ‫دیبلۆماسیەتی كوردی‌و قارەمانی دێرین‌و‬ ‫قاڵبووی ناو كۆڕی خەبات‪ .‬ئەو رابەر‌و‬ ‫تێكۆشەرە كۆنانەن كە لە ئێستادا‬ ‫بوونەتە س��ەرم��ای��ەدار‌و دەوڵەمەندی‬ ‫نێودەوڵەتی‌و پارەداری جیهانی‪ .‬كەچی‬ ‫گرووپی قەڵەمبەدەستەكانی دەسەاڵت‬ ‫دێن‌و هەموو ئەو ناحەقیانەمان بە حەق‬ ‫پێدەفرۆشنەوە‪ ،‬هەموو ئەو كوشتن‌و‬ ‫بڕین‌و گەندەڵی‌و رەشبگیرییەی‪ ،‬لەژێر‬ ‫س��ای��ەی دەس��ەاڵت��داران��ەوە دووچ���اری‬ ‫میللەت هاتووە‪ ،‬بە پێویست دەزان�ن‌و‬ ‫وەك سەروەریی بۆیان تۆماردەكەن‪ .‬دێن‌و‬ ‫تابێت تۆوی نائومێدیی‌و چاكنەكردنی ئەم‬ ‫بارودۆخە دەچێنن‪.‬‬

‫گرووپی دووەم‪ :‬دادگاكان‬

‫زیادەڕۆیی نییە گەر بڵێین لەپاڵ‬ ‫هەر بەرپرسێكی گەندەڵدا‪ ،‬دادوەرێكی‬ ‫كەمتەرخەم هەیە كە چاوی نوقاندووە‌و‬ ‫كاری بەسەر لێپرسینەوەی ئەو بەرپرسە‬ ‫گەندەڵەوە نییە‪ .‬لەپاڵ دزینی هەر‬ ‫س���ەروەت‌و سامانێكی واڵت���دا‪ ،‬لەپاڵ‬ ‫بەفیڕۆدان‌و بە هەدەردانی بەشێك لەو‬ ‫بودجە زەبەالحەی دێتە واڵتەوە‪ ،‬لەوانەش‬ ‫ترسناكتر لە تەنیشت شەهیدكردن‌و‬ ‫برینداركردن‌و گرتنی هەڕەمەكیانە‌و‬ ‫ئەشكەنجەدانی ه��ەر هاواڵتییەكدا‪،‬‬ ‫دادگایەكمان هەیە خۆی ناكات بە خاوەنی‬ ‫هیچ یەكێك لەو كێشانە‌و ئامادەنییە بە‬ ‫ئەركی هەرە سەرەكی خۆی هەستێت‪ ،‬كە‬ ‫بریتییە لە گرتن‌و دادگاییكردنی ئەوانەی‬ ‫ش��ەڕی ناوخۆیان نایەوە‌و تەقەیان لە‬ ‫خۆپیشاندەران ك����ردووە‌و خەڵكیان‬ ‫شەهید‌و برینداركردووە‌و لێپێچینەوەش‬ ‫لەو ت��ااڵن‌و بڕۆیە بكات كە لەئەمڕۆدا‬ ‫كوردستانی تێدا نوقمبووە‪ .‬بێباكی‌و‬ ‫گوێنەدانی بەشی هەرە زۆری دادوەر‌و‬ ‫دادگ��اك��ان‪ ،‬نەك دووچ��اری نائومێدیی‬ ‫قووڵ‌و بێ هیواییەكی گەورەمان دەكات‪،‬‬ ‫نەك رەشبینیمان بەرامبەر بە بارودۆخی‬ ‫پڕ فەوزا‌و شێواوی هەرێم زیاتر‌و زیاتر‬ ‫دەك��ات‪ ،‬بەڵكو ئ��ەوان ب��ەو بێباكیی‌و‬ ‫گوێنەدانەیان‪ ،‬بەجۆرێك لە جۆرەكان‪،‬‬ ‫بەشدارن لە دروستكردنی ئەم شەپۆلی‬ ‫ناحەقی‌و گەندەڵییەی سااڵنێكە بەسەر‬ ‫ئەم هەرێمەدا هەڵیكردووە‪ .‬لە مێژە‬ ‫باس لەوە ك��راوە ئێمە ئەگەر خاوەنی‬ ‫دادگایەكی سەربەخۆ‌و بوێر بوینایە‪،‬‬ ‫ئێستا رۆژمان نەدەگەیشت بەمڕۆ‪.‬‬ ‫ئ����ەو ن��ائ��وم��ێ��دی��ی‌و ب��ێ��ب��اك �ی‌و‬ ‫كەمتەرخەمییەی دادگاكان بە كۆمەڵگای‬ ‫دەب��ەخ��ش��ن‪ ،‬زۆر ل���ەو نائومێدیی‌و‬ ‫بێباكی‌و كەمتەرخەمییە ناخۆشتر‌و بێ‬

‫هیواتر‌و دڵڕەقترە كە دەس��ەاڵت��داران‬ ‫دەیبەخشن‪ .‬بەدەمەوەنەچوونی دادگاكان‬ ‫بۆ كێشە س��ەرەك �ی‌و بنەڕەتییەكان‪،‬‬ ‫وایكردووە دەسەاڵتداران سووربن لەسەر‬ ‫ناحەقییەكان‌و درێ��ژە ب��ەم سیستمە‬ ‫حوكمڕانییە ب��دەن كە لێوانلێوە لە‬ ‫ناشرینی‪ .‬ت��ا دادگ��اك��ان بێدەنگبن‌و‬ ‫ل��ەب��ەرام��ب��ەر ت��ۆڕەك��ان��ی گ��ەن��دەڵ��ی‬ ‫هەڵوێستی نێگەتیڤانەیان هەبێت‪،‬‬ ‫گەندەڵكاران دەستكراوەتردەبن‌و بێترس‬ ‫ب��ەردەوام��ی ب��ە ك��ارە نایاساییەكانی‬ ‫خۆیان دەدەن‪ .‬قەڵەوبوونی گەندەڵی‌و‬ ‫پەلهاویشتنی ف��راوان��ی دۆزەخیانەی‬ ‫بەهەمووالیەكدا‪ ،‬بەندە لەسەر الوازیی‌و‬ ‫كەمتەرخەمی دادگاكان‪ .‬گەشەكردن‌و‬ ‫پ��ەرش��وب�ڵاوب��ون��ەوەی گەندەڵی‪ ،‬وەك‬ ‫ئەوەی ئێستا دەبینین‪ ،‬مانای پەككەوتن‬ ‫یان ئیفلیجبوونی دادگاكانە لەبەرامبەر‬ ‫ئەو پەتا كوشندەیەی واڵت��ی تەنیوە‪.‬‬ ‫ئ��ەوەی دادگ��اك��ان پشتگوێی دەخ��ەن‌و‬ ‫بەكاری خۆیانی نازانن‪ ،‬ئەوەی دادگاكان‬ ‫مەلەفی بۆ ناكەنەوە‌و نایانخەنە سەر‬ ‫مێزەكانی ب��ەردەم��ی��ان‪ ،‬ئ��ەو كێشە‌و‬ ‫قەیران‌و گەندەڵیانەن كەتابێت واڵت‬ ‫وێ��ران‌و كاولتر‌و هاواڵتییان نائومێدتر‬ ‫دەك���ات‪ .‬لێنەپرسینەوە ل��ەو كێشە‬ ‫سەرەكی‌و جەوهەرییانە وادەك��ات ئەو‬ ‫كێشانە تابێت بە شێوەیەك رەگدابكوتن‬ ‫مەگەر دواجار هێزێكی گەردوونی بێت‌و‬ ‫لە ریشەوە دەریانبێنێت‪ .‬لێرەوە دادگاكان‬ ‫ب��ەو هەڵوێستانەیان دەب��ن��ە بەشێك‬ ‫لەو ماشێنە گەورەیەی نائومێدیی كە‬ ‫عەیامێكە بەم هەرێمەدا گوزەردەكات‪.‬‬ ‫ماشێنێك دەبوایە دادگاكان رایانگرتایە‌و‬ ‫نەیانهێشتایە چیدی تێپەڕێت‪ .‬دەبوایە‬ ‫ئەو شەمەندەفەرە درێژەی نائومێدییان‬ ‫راوەستانایە‌و لێنەگەڕانایە توزقاڵێكی‬ ‫دیكە بچێتەپێش‪.‬‬

‫جەوهەری راستەقینەی مرۆڤ؛ ئازادییە‬ ‫شنە پێنجوێنی‬ ‫مۆنتیسكۆ‪ ،‬دەڵێت‪ :‬هەموو گەلێك‬ ‫ناتوانێ بە ئازادیی بگات‪.‬‬ ‫ئ��ەو گ��ەالن��ەی بەگشتیی بەهۆی‬ ‫داگیركردن‌و ژێردەستەیی درێژخایەنەوە‬ ‫ه��ەروەه��ا بەهۆی ئ��ەو گیروگرفتانەی‬ ‫‌سەرئەنجامی كۆیلەتی‌و ژێردەستەیین‪،‬‬ ‫س��ەری��ان ل��ێ دەش��ێ��وێ��ت‌و رێ���ڕەوی‬ ‫تەندروستی خۆیان‪ ،‬هەر لە هەستی‬ ‫خۆشەویستی بۆ نیشتمان‌و دۆزینەوەی‬ ‫بەختیاریی‌و ئازادیی بزر دەكەن‪‌ ،‬یان‬ ‫زۆرینەی دانیشتووانی هەر میللەتێك‪،‬‬ ‫یاساو یەكسانیی‌و ئازادیی‌و بەختیاریی‬ ‫خۆش نەوێت‪ ،‬بە پێچەوانەوە خۆی‬ ‫بۆ بەرژەوەندییە تایبەتییەكان تەرخان‬ ‫كرد‌و هەركەسەو لەسەر حسابی ئەویتر‬ ‫بەشێكی زۆر گ��ەورەی دەستبكەوێت‌و‬ ‫خ��اوەن پێگەو دەسەاڵتی خۆی بێت‪،‬‬ ‫تائەو ناتەباییە زۆر بەڕوونی‌و ئاشكرا‬ ‫هەستیپێبكرێ‌و پیادە بكرێت‪ ،‬ئەم‬ ‫دیاردەو قەیرانە رووبەڕووی دەسەاڵتێكی‬ ‫تاكڕەویی بەهێزیان دەك��ات��ەوە‪ ،‬بە‬ ‫ش��ێ��وەی��ەك��ی گشتیی خ��ۆی��ان لەناو‬ ‫بێموباالتی‌و رووك��ەش��ی‬ ‫ژیانێكی‬ ‫بۆگەندا بەسەربرد‪ ،‬ئەوسا تەنیا هێزیان‬ ‫دەسەاڵتێكی تاكڕەوییانەیە لەناو ئەو‬ ‫كۆمەڵەدا جێی دەبێتەوە‪ .‬ئەمجۆرە‬ ‫میللەتانە پێوستیان بە جۆرە سەرۆكێكە‬ ‫فەرمانیان ب��ەس��ەردا ب��دات‪ ،‬ئەمەش‬ ‫دەرئەنجامی بۆگەنبوونی گەل خۆیەتی‪.‬‬ ‫رۆس����ۆ‪ ،‬دەڵ���ێ���ت؛ گەیشتن بە‬

‫قەوارەیەكی سیاسیی‪ ،‬واتای ئازادیی بۆ‬ ‫گەلێك نا‌بەخشێت‪ ،‬بەڵكو دەسەاڵتدارو‬ ‫حكومەت‌و هاواڵتی دەبێت تەواوكەری‬ ‫ئەم ئازادییە بن بۆ مرۆڤەكان‪.‬‬ ‫سێ ئەڵقەكەی ك��ۆم��اری رۆس��ۆ‪،‬‬ ‫وات��ا سۆڤەرین‌و حكومەت‌و هاواڵتی‪،‬‬ ‫هەریەكەیان ئەركی تایبەتی خۆی هەیە‪.‬‬ ‫سۆڤەرین‪ ،‬بااڵترین ئەركی بریتییە؛‬ ‫لە فێركردنی هاواڵتییان بۆ خۆشویستنی‬ ‫یاسا وەك دەربڕاوی گشتیی‌و چەسپاندنی‬ ‫ئاشتیی‌و ئاسایش لەنێو حكومەتدا‪،‬‬ ‫لەوە گرنگتر كێشەی خاوەنداریی لە‬ ‫بەرژەوەندیی هاواڵتییەكاندا چارەسەر‬ ‫بكات‪ .‬داواكاریی‌و پێداویستییە ‌هەرە‬ ‫سروشتییەكانی م���رۆڤ لەپێناوی‬ ‫مانەوەیدا دابین بكات بۆ نموونە‪ ،‬خۆراك‪،‬‬ ‫ئاو‪ ،‬كارەبا‪ ،‬شوێنی گوزەران‪...،‬هتد‪،‬‬ ‫ئەوە ئەركی سەرەكیی دەسەاڵتدارانە‪،‬‬ ‫كە لەكەڵەكەكردنی بێمافی موڵك‬ ‫بووەستێ‌و زەویی لەپێناوی چەسپاندنی‬ ‫ئاشتیی‌و ئاسایشدا بەسەر هاواڵتییاندا‬ ‫دابەش بكات‪ ،‬ئەوا شێوەی خاوەندارێتی‬ ‫تایبەتی لە دۆخی سروشتیدا دەبینین‪،‬‬ ‫گەر سۆڤەرێن گرنگیی بەم بنەمایە‬ ‫ن��ەدات‪ ،‬ئ��ەوا بە پێجەوانەی ویستی‬ ‫ژێردەستەكانییەوە‪( ،‬واتە دەنگدەر‪ ،‬یان‬ ‫میللەتەوە) هەڵوێست دەنوێنێت‪ ،‬واتە‬ ‫ئەو كەسانەی كە ئاشتیی‌و ئازادییان‬ ‫بە سۆڤەرێن س��پ��اردووە لە ئەنجامی‬ ‫خراپبەكارهێنانی‬ ‫سۆڤەرین‪ ،‬ئەو‬

‫كؤمثانياى وشة هةفتانة دةريدةكات‬

‫سکرت َيرى نووسين‬ ‫هيوا جةمال‬

‫‪07701576906‬‬

‫‪hiwa.jamal@yahoo.com‬‬

‫دەرئەنجامە خراپەی لێدەكەوێتەوە‪ ،‬كە‬ ‫ئێمەی كورد ئێستا تێیداین‪.‬‬ ‫هەروەها گرنگترین رۆڵی حكومەت‬ ‫ئەوەیە‪ ،‬هەژار لە دەوڵەمەند بپارێزێت‪.‬‬ ‫كاتێك حكومەت ئەركەكانی خۆی‬ ‫بەجێدەهێنێت‪ ،‬گەر لەسەر رێنمایی‌و‬ ‫داواكانی‌ویستی گشتیی بڕوات‪.‬‬ ‫لەو واڵتی ئێمەدا ئەوەندەی سامان‬ ‫زۆرب��ووە‪ ،‬دوو بەرابەریشی هەژاریش‬ ‫قەیرانە‬ ‫‌‬ ‫ل��ە زۆرب��وون��دای��ە‪ ،‬گ��ەر ئ��ەم‬ ‫دروستبوو‪ ،‬یاسا س��ەروەر نابێت‪ ،‬ئەو‬ ‫كات حكومەت‌و ئۆتۆرێتی لێكدەترازێن‪،‬‬ ‫دەس�����ەاڵت ب���ە رواڵ�����ەت ل��ەدەس��ت‬ ‫كاربەدەستاندا دەب��ێ��ت‪ ،‬لە راستیدا‬ ‫دەكەوێتە دەستی دەوڵەمەندەكانەوە‪،‬‬ ‫ب��ەم��ەش پێگەی هاواڵتییان ب��ەرەو‬ ‫نایەكسانیی كۆمەاڵیەتی هەنگاو دەنێت‌و‬ ‫هەژاریی لە زۆربووندا دەبێت‌و ئازادیی‌و‬ ‫زەمینەی دیموكراسی پیادە ناكرێت‪ ،‬كە‬ ‫ئەمەش روویدا‪ ،‬ئەوا قەیرانی رامیاریی‬ ‫بەرەو قەیرانی كۆمەاڵیەتی‌و ئابووریی‌و‬ ‫ك��ل��ت��ووری��ی دەڕوات‌و دەب��ێ��ت��ە هۆی‬ ‫پشێویی‌و نایەكسانیی كۆمەاڵیەتی‪.‬‬ ‫سۆڤەرێن دەبێ هەمیشە بەئاگابێت‬ ‫لەو راستییە‪ ،‬كە هیچ ژێردەستەیەك نابێ‬ ‫كەمی لەو پێداوستییە سەرەكییانەدا‬ ‫هەبێ كە بۆ مانەوەی پێویستن‪ ،‬گەر‬ ‫ئ��ەم س��ت��ەم‌و نایەكسانییە دروس��ت‬ ‫ب��وو‪ ،‬هەستكردن‌و پەنگخواردنەوەی‬ ‫بەرزبوونەوەی دەنگی ناڕەزایی دروست‬ ‫دەبێت‪ ،‬ئەم دەنگ هەڵبڕینەش لەالیەن‬

‫خاوةنى ئيمتياز‪ :‬كؤمثانياى وشة‬

‫ل َيثرسراوى هونةرى‬ ‫شاخةوان ئةنوةر‬

‫‪07701361826‬‬

‫‪shakhawan.shdn@gmail.com‬‬

‫نووسەران‌و رووناكبیران‌و خەڵكییەوە‬ ‫سەرهەڵدەدات‪ ،‬لەپێناو بەدەستهێنانی‬ ‫ئ���ازادی���ی‌و دادپ����ەروەری����دا‪‌،‬ل��ەگ��ەڵ‬ ‫دروستبوونی ئەم ب��ارودۆخ��ەدا جۆرە‬ ‫كلتوورێكیش دێتە ئ��اراوە‪ ،‬كە روونتر‬ ‫بپەیڤین‌و بنووسین مانای‪ ،‬ئەوەی كە‬ ‫جاران تابۆ بوو‪ ،‬ئێستا بە ئاشكرا باسی‬ ‫بكەین‪ .‬واتە زەمینەی گۆڕان دروست‬ ‫دەبێت‪ ،‬ئاشكرایه زەمینەی تازە‌و داوای‬ ‫ریفۆرم‌پەشێویی‌و ماڵوێرانیی كۆمەاڵنی‬ ‫خەڵكی لێدەكەوێتەوە‪ ،‬بەاڵم لە هەمان‬ ‫كاتدا میللەت هۆشیار دەبێتەوەو چیتر لە‬ ‫دۆخی بێئاگایی‌و بێهۆشیدا نامێنێتەوە‪،‬‬ ‫ئەمەش بەرهەمی نائارامییە‪.‬‬ ‫ئ��ەم گ��ۆڕان��ان��ەی ل��ەم دوای��ی��ی��ەدا‬ ‫رووی���دا‪ ،‬كەلێنێكی گ���ەورەی خستە‬ ‫نێو دەس��ەاڵت��داران‌و سیاسەتمەدارانی‬ ‫ك����وردەوە‪ ،‬ل��ە هەمانكاتدا خەڵكی‬ ‫ه���ەژاری���ش ب��ێ��ب��ەش ن���ەب���وون ل��ەو‬ ‫كاریگەریی‌و ماڵوێرانییە‪ ،‬بەاڵم هەمیشە‬ ‫لەپێناوی بەدەستهێنانی هەر كارێكی‬ ‫پ��ی��رۆزدا قوربانی دەوێ���ت‪ .‬هەروەكو‬ ‫گاندی‪ ،‬دەڵێت‪ :‬ئەم هەڵوێستوەرگرتنە‬ ‫پێویست‌و گرنگ بوو بۆ قۆناغی ئێمە‪،‬‬ ‫هەستكردنمان بەنائارامیی یارمەتیمان‬ ‫دەدات بۆ تێپەڕاندنی ئ��ەو قۆناغەو‬ ‫كاتێكیش بێدار دەبین‪ ،‬چیتر لە قۆناغی‬ ‫بێئاگایدا نامێنینەوە بۆ بەدیهێنانی‬ ‫ژیانێكی ئاسوودە‌و ئارام‪.‬‬ ‫گوێ نەدان بە داخوازیی خەڵك‌و‬ ‫بگرە خۆخەڵەتاندن بۆ گوێگرتن لە‬

‫داوای رەوای شەقام‪ ،‬جێبەجێكردنی ئەو‬ ‫خواستانەی دەسەاڵت خۆیان‪.‬‬ ‫هەرچەندە ئێستا دەسەاڵتدارانی‬ ‫ك���ورد دەزان���ن ه��ێ��ورك��ردن��ەوەی ئەم‬ ‫بارودۆخانەو تێپەڕاندنی بە هەر هۆیەكی‬ ‫دەرەكی دەستێوەردانی واڵتانی جیهان‌و‬ ‫واڵتانی دراوس��ێ بێت‪ ،‬كەڵكی نییەو‬ ‫ئ���ەوەی دەمێنێتەوەو گ��وزارش��ت لە‬ ‫راستی دەكات‪ ،‬هەڵوەشاندنەوەی ئەم‬ ‫ئیمپراتۆرە بەسااڵچووە‌و ‌كپكردنی‌و‬ ‫رازیكردنی هەندێك الیەن ئەو راستییە‬ ‫حاشاهەڵنەگرە ن��اش��ارن��ەوە‪ ،‬داواو‬ ‫بڕیاری هەڵوەشاندنەوەی حكومەت‌و‬ ‫بەشداریكردنی هاواڵتییان‪ ،‬واتە داخوازیی‬ ‫ئازادیی‌و یەكسانیی‌و سەربەخۆیی‪.‬‬ ‫رۆس���ۆ‪ ،‬دەڵ��ێ��ت؛ زەب��ر ی��ان هێز‬ ‫هیچ دەسەاڵتێك نییە‪ ،‬كە پێكەوە‬ ‫ژیانی هاواڵتییان بە تۆقاندن‌و سزادان‬ ‫رابگرێت‪ ،‬تەنیا یاسا دەتوانێت ویستێكی‬ ‫گشتیی بێت‪ ،‬ئەویش یاسای سروشتیی‪،‬‬ ‫یان دادپەروەرییە‪ ،‬تەنیا ئەوانەی دوای‬ ‫ویستی گشتیی دەكەون‪ ،‬سۆڤەرین‪ ،‬واتە‬ ‫دەسەاڵتدارێتی پێكدەهێنن‪.‬‬ ‫گەر ئێمه بمانەوێت هۆكاری نەخۆشیی‬ ‫خ��راپ بەكارهێننانی دەس��ەاڵت��دارن��ی‬ ‫كوردی لە پەتای دەسەاڵتدارێتی پاك‬ ‫بكەینە‌وە‪ ،‬پێویستە ‌سۆراخی هۆكارە‬ ‫راستەقینەكەی نەخۆشییەكەی بكەین‪،‬‬ ‫كە ئێمە خۆمان بەئاشكراو نهێنیی‪ ،‬واتە‬ ‫میللەت‪ ،‬بەشدارە لە دروستكردنی ئەم‬ ‫دەسەاڵتەدا‪.‬‬

‫راگەهاندنەك‬ ‫شەرمینانە‬ ‫هەر ژ سەرهلدانا بهارا‬ ‫ێ رزگاركرنا‬ ‫‪1991‬ێ‌ تا شەر ‌‬ ‫ئیراقێ‌ هێزێن سیاسیێن‬ ‫ێ لسەر‬ ‫ك����وردی داك��وك��ی�� ‌‬ ‫كوردستانیەتا دەڤەرێن ماین‬ ‫لژێر دەستهەالتا حوكمەتا‬ ‫ب��ەغ��دا‌و پشكەك م���ەزن ژ‬ ‫گ��وت��ارا ك���وردی ل��دور ڤان‬ ‫دەڤ���ەران ب��ووی��ە‪ ،‬ك��و لژێر‬ ‫فشارێن ب�ێ‌ راوەستیانێن‬ ‫دژوارێ���ن ئەرەبكرنا رژێما‬ ‫ێ‬ ‫بەعس دنالین‪ ،‬پشتی ‪‌ 2003‬‬ ‫ب ژناڤچوونا رژێما بەعس‌و‬ ‫پەیدابوونا ب��ار‌و سەقایەك‬ ‫نوو‪ ،‬قوناغەك نوو دەستپێكر‬ ‫ێ‬ ‫ك���و گ��ەه��ێ��ن دەول���ەت��� ‌‬ ‫ژب��ەرئ��ێ��ك��چ��ووی ب���وون‪ ،‬ب‬ ‫ێ‬ ‫ێ خەلك ‌‬ ‫هەالتنا ئەلندا ئازادی ‌‬ ‫ڤان دەڤەران ئومێدەكا مەزن‬ ‫هەبوو بتایبەت پشتی دانان‬ ‫دەستوورێ‌ یەك ژ ماددەیێن‬ ‫ێ‬ ‫سەرەكی تێدا هاتی مادد ‌‬ ‫(‪ )140‬ل���ەورا مللەتی ب‬ ‫گەشبینی چاڤەرێی ئاسایكرنا‬ ‫باری دكر‪ ،‬ب قەرەبووكرنا‬ ‫هەر دو الیەنان چ ئەرەبێن‬ ‫ه��اوردە كو ڤەگەرن جهێن‬ ‫ژێ‌ هاتین یان كوردێن ب‬ ‫ساالن دەرب��دەرك��ری‪ ،‬د ڤی‬ ‫ماوەی دا دەڤەرێن ڤەقەتیای‬ ‫بوونە دەڤەرێن رزگاركری‪،‬‬ ‫ێ ئیراقی‬ ‫لژنەك ژ پەرلەمان ‌‬ ‫ێ ‪ 140‬ڤە‬ ‫تایبەت ب م��ادد ‌‬ ‫ه��ات��ە پێكئینان‪ ،‬جیكێن‬ ‫ق���ەرەب���ووك���رن���ێ‌ ه��ات��ن��ە‬ ‫ب��ەالڤ��ك��رن‌و ب���ەردەوام���ە‪،‬‬ ‫ل�ێ‌ بكریار‌و لسەر ئ��ەردی‬ ‫ئەرەبكرن یا ب��ەردەوام��ە‌و‬ ‫گوتارا ئەرەبی د ڤی بواری‬ ‫دا توندترە‌و ئ��ەو كوردێن‬ ‫ل وان دەڤ�����ەران ژ ه��ەر‬ ‫دەم��ەك�ێ‌ ب��ووری پتر لژێر‬ ‫فشار‌و گڤاشتنێن گرۆپێن‬ ‫توندرەو‌و شوفینی نە‪ ،‬كو‬ ‫هەر ژ پشتی ‪2003‬ێ‌ بهزاران‬ ‫خێزانێن كورد نەچاربووینە‬ ‫ێ هەلبهێن‪،‬‬ ‫ب��ەرەڤ هەرێم ‌‬ ‫ێ‬ ‫ێ هەڤكێش ‌‬ ‫یا بالكێش د ڤ ‌‬ ‫دا گ��وت��ارا شەرمینووكا‬ ‫كوردییە ل بەرامبەر كوتارا‬ ‫دژ ئەوا هێزێن پێشمەرگەی‬ ‫ب میلیشیا ناڤدكەت‌و هەر‬ ‫هەبوونەكا هێزێن ك��وردی‌و‬ ‫ێ هێزێن‬ ‫ئەگەر د چارچوڤ ‌‬ ‫ئ��ی��راق��ی ژی داب���ی���ت‪ ،‬ب‬ ‫هێزەك داگیركەر‌و نا شەرعی‬ ‫دناسیت‪.‬‬ ‫ێ دا پرس‬ ‫د ڤێ‌ قوناغ ‌‬ ‫ئەڤەیە ئەرێ‌ (اسكندرونە‬ ‫املغتصبة‪ ،‬جوالن المحتلە‪،‬‬ ‫اه���واز‪ ،‬سبتە‌و ملیلە‪)...‬‬ ‫ێ‬ ‫د راگ��ەه��ان��دن‌و پ��ەی��رەو ‌‬ ‫ێ ئەرەبی‬ ‫خویندنێ‌‌و د ئەقل ‌‬ ‫دا دەڤ��ەرێ��ن ئ��ەرەب��ی یێن‬ ‫داگێركرینە‪ ،‬لێ‌ گەنگی ل‬ ‫ێ دێ‌ پ��ەی��ام ل‬ ‫كوردستان ‌‬ ‫ێ دەینە‬ ‫ئاست بیت‌و وێرەكی ‌‬ ‫ێ بلند ل‬ ‫خ��ۆ‌و ب��دەن��گ��ەك� ‌‬ ‫جهێ‌ دەڤەرێن (ڤەقەتیای‪،‬‬ ‫رزگ��ارك��ری‪ ،‬كێشەدار) بێی‬ ‫ترس‌و شەرم بێژین دەڤەرێن‬ ‫داگێركری‪.‬‬

‫‪www.rozhnama.net‬‬

‫سه‌رنووسه‌ر‪ :‬مه‌م بورهان قانع‬

‫کارگ َي ِريی‌و ريکالم‌و ئاگاداريى‪:‬‬

‫ناونيشان‪:‬‬

‫‪info. rozhnama@gimail.com‬‬ ‫‪riklam.rozhnama@gimail.com‬‬

‫سل َيمانی‪ :‬زه‌رگه‌ته‌‪ .‬گردی زه‌رگه‌ته‌‪.‬‬ ‫کؤمپانيای وشه‬

‫‪07480121144 - 07701203949‬‬

‫دابه‌شکردن‪:‬‬

‫کؤمپانيای پةيپه‌ر‬

‫‪07708649210‬‬ ‫‪07504483631‬‬

‫ذمارة (‪ )635‬سيَشةممة ‪2011/5/24‬‬ ‫ئەمین جاف‬

‫سێ وتاری دەستە خوشك‬

‫سروشتی سیستمی حوکمڕانی له‌ کوردستان‬ ‫كێشەكە‪ ،‬نەك‬ ‫بودجەیە‪ ..‬حكومەتەكە‬ ‫بێ ئامارو بێبەرنامەیە!‬ ‫لەم رۆژانەدا‪ ،‬باس باسی بودجەی هەرێمی‬ ‫كوردستانە‌و گرنگترین هەواڵی ئەم باسە‪ ،‬لە‬ ‫راگەیاندنێكی سكرتێری رۆژنامەوانیی سەرۆكی‬ ‫حكومەتی هەرێمدا كە دەڵێت‪ :‬حكومەت‪،‬‬ ‫ئیجرائاتی یاسایی لەگەڵ ئەو كەسانەدا دەكات‬ ‫كە باسی مەسلەی بودجە‪ ،‬بۆ چەواشەكاریی‬ ‫بەكاردەهێنن‪ ...‬باشە ئەگەر بودجەیەك‬ ‫خۆی (كامڵ) بێت‪ ،‬خەڵك چۆن دەتوانێت‬ ‫بۆ چەواشەكاریی‌و لەسەری بنووسێت‪ ،‬یاخود‬ ‫باسی بكات‪ .‬لێرەدا‪ ،‬بەدڵنیاییەوە دەڵێم‪،‬‬ ‫حكومەت‪ ،‬هەر وەك چۆن یاساكانی تری‬ ‫جێبەجێدەكات‪ ،‬بەتایبەت یاسای خۆپیشاندان‪،‬‬ ‫هەر بەوشێوەش دەتوانێت س��زای یاسایی‬ ‫دەیان كەس‌و الیەن بدات بۆ دەمكوتكردنی‬ ‫خەڵك‪ ،‬بۆ بەڕێكردنی بودجە بەپێی خواست‌و‬ ‫ویستەكانی ه��ەردوو حیزبی دەس��ەاڵت��دار‪.‬‬ ‫لێرەدا‪ ،‬دڵنیام لەوەی‪ ،‬خەڵكانێك سزا دەدرێن‬ ‫لە سەر ئەو مەسەلەیە‪ ،‬چونكە هەموو دەزانین‪،‬‬ ‫دەسەاڵت‪ ،‬یاساكان بەو شێوەیە دەردەكات كە‬ ‫جێبەجێكردنەكەشیان هەر بە خۆی بكرێت‪،‬‬ ‫لێرەدا كۆمەاڵنی خەڵكی كوردستان‪ ،‬قسەكانی‬ ‫سەركردایەتیی رژێمی بەعسیان وەبیردێتەوە‪..‬‬ ‫(كە هیوادارم ئەمە بەراورد نەبێت) دەیانوت‪:‬‬ ‫(یاسا خۆمان دروستی دەكەین‌و وەك الستیك‬ ‫وایە‪ ،‬بمانەوێت درێژی دەكەینەوە‪ ،‬بمانەوێت‬ ‫ك��ورت��ی دەك��ەی��ن��ەوە‪ ،‬چۆنمان بوێت وای‬ ‫لێدەكەین‪ ،)...‬هەر واشیانكرد‌و بەو یاسایانە‪،‬‬ ‫كوردیان بەو هەموو دەردە برد‪.‬‬ ‫بودجەی واڵتانی دونیای پێشكەوتوو‪،‬‬ ‫بەگەڕانەوە بۆ ئامارەكان‌و پالن‌و پڕۆگرامەكانی‬ ‫كاری حكومەت‪ ،‬داڕشتنی بۆ دەكرێت‌و بودجە‬ ‫لەسەر بنەمای پێویستییەكانی واڵت لەو‬ ‫ساڵەدا‪ ،‬دابەشدەكرێت بەسەر كەرتەكانی كارو‬ ‫خزمەتگوزاریی پڕۆژەكاندا‪.‬‬ ‫واڵتێك‪ ،‬كە ئامارێكی زانستیی لەسەر گشت‬ ‫كەرتەكان نەبێت‪ ،‬كە لە ئاكامی سەرژمێرییەكی‬ ‫گشتیدا ئەنجامدرابێت‪ ،‬بۆئەوەی لە ئاكامی‬ ‫ئەو سەرژمێرییەدا بەرنامەیەكی درێژخایەن‪،‬‬ ‫مامناوەندیی‌و كورتخایەنت هەبێت‪ ،‬كەواتە تۆ‬ ‫تفەنگ بە تاریکییەوە دەنێیت‌و لە تاریكیدا‬ ‫هەنگاو دەنێیت‪.‬‬ ‫باشە‪ ،‬وا هەشت ساڵە كوردستان بودجە‬ ‫لە بەغدا وەردەگرێت‌‪ ،‬جگە لە داهاتەكانی‬ ‫كوردستان‪ ،‬كۆی داهاتی ئەوسااڵنە خۆی‬ ‫دەدات لە (‪ )٥٠‬ملیار دۆالر‪ ،‬باشە كام‬ ‫پڕۆژەی ستراتیژیی كە بچێتە خانەی بنەمای‬ ‫ئابوورییەوە‪ ،‬لە كوردستاندا جێبەجێكراوە؟‬ ‫لەم رۆژانەدا‪ ،‬لە كەناڵێكی تەلەفزیۆنییەوە‪،‬‬ ‫گ��وێ��م ل��ێ��ب��وو‪ ،‬خ��وێ��ن��دك��ارەك��ان��ی گوندی‬ ‫(هۆمەرامان) لە ق��ەرەداغ‪ ،‬مزگەوتەكەیان‬ ‫كردووە بە ژووری قوتابخانە بۆ خۆێندن!‬ ‫لە كۆی چوار هەزار گوندی كاول‌و وێران‪،‬‬ ‫چەند لەو گوندانە ئاوەدانن‪ ،‬چەند لەو گوندانە‬ ‫رێگای قیرتاویان بۆ كراوە‪ ،‬چەند لەو گوندانە‬ ‫بنكەی تەندروستی‌و قوتابخانه‌یان هەیە‪،‬‬ ‫ئەی بودجە بۆچییە‪ ،‬چەند لە رێگاكانمان‬ ‫دووس���ای���دن‪ ،‬چ��ەن��د پ����ڕۆژەی ئ��اودێ��ری �ی‌و‬ ‫كشتوكاڵی لەم واڵت��ەدا بەو (‪ )٥٠‬ملیارە‬ ‫دروستكراون‪ ،‬كام لەو پڕۆژانەی كە حكومەت‬ ‫شانازییان پێوە دەك��ات‪ ،‬بەسەركەوتوویی‬ ‫جێبەجێكراون‌و چوونەتە بواری كاركردنەوە؟‬ ‫حكومەتێك‪ ،‬كە گشت هەوڵەكانی بۆ‬ ‫بێدەنگكردنی هاواڵتییان بێت‪ ،‬بە پەنابردن‬ ‫بۆ زیادكردنی مووچەو دام��ەزران��دن‪ ،‬بەبێ‬ ‫گ��ەڕان��ەوە بۆ بەرنامەیەكی ئابوورییانەی‬ ‫زیندوو‪ ،‬كە لەالیەن سەنتەرێكی بەرپرسی‬ ‫پسپۆڕی پالندانانەوە دانرابێت‪ ،‬ئیتر چۆن‬ ‫باس لە بودجەیەكی موتەكامیل دەكات؟‬ ‫بەرپرسانێك كە ماف بەخۆیان بدەن‪،‬‬ ‫بەهەر ناوچەیەكدا تێپەڕین‪ ،‬بۆیان هەبێت‬ ‫بڕیار لە سەر پڕۆژەیەك بده‌ن لەو ناوچەیەدا‪،‬‬ ‫بەبێ گەڕانەوە بۆ پالنەكانی حكومەت‪ ،‬ئیتر‬ ‫چۆن بودجە كاری پێدەكرێت؟‬ ‫پ��رس��ی��ارێ��ك��ی زۆر گ��رن��گ‪ ،‬پێویستە‬ ‫ئاراستەی ئەم حكومەتە بكرێت‪ ،‬باش ‌ه خۆ‬ ‫كوردستان لەو واڵتانەیە كە كاولكاریی جەنگی‬ ‫بەسەردا هاتووە‪ ،‬نموونەی وێرانكارییەكانیش‬ ‫لە جیهاندا كەمن‪ ،‬مەگەر بەسەر ئەڵمانیادا‬ ‫هاتبێت لە جەنگی جیهانییدا‪ ،‬ئ��ەی كوا‬ ‫نەخشەو پالنی ئاوه‌دانكردنەوەی بەردەوامی‬ ‫ئەم حكومەته‌؟ خۆدەبێت لە بودجەدا ئاماژەی‬ ‫بۆ كرابێت‪.‬‬

‫(‪)3‬‬ ‫‪4-1‬‬

‫ل ‌ه ده‌ستپێکی نوسینێکدا ب ‌ه ناونیشانی‬ ‫(کوردستان‪ :‬دیمۆکراسی ئیشکالیه‌ت ‌ه گه‌وره‌که‌)‬ ‫ک ‌ه ل ‌ه ئۆکتۆبه‌ری ‪- 2010‬دا‪ ،‬ب ‌ه پێنج ئه‌ڵق ‌ه له‌‬ ‫ماڵپه‌ڕی سبه‌ی دا باڵوکرایه‌وه‌‪ ،‬پرسیبوم‪ « :‬ئایا‬ ‫سیستمی حوکم ل ‌ه کوردستان دیمۆکراسییه‌‪ ،‬یان‬ ‫نا دیمۆکراسی؟»‪.‬‬ ‫دوای ته‌یکردنی دنیای نزیکه‌ی ‪ 13000‬وشه‌‪،‬‬ ‫گه‌یشتم ‌ه ئه‌وبڕوایه‌ی ئه‌م چه‌ند دێڕ‌ه بکه‌م ‌ه قفڵی‬ ‫نوسینه‌که‌م‪ « :‬سیستمی سیاسیی هه‌رێم له‌‬ ‫قۆناغی گواستنه‌و‌ه دا‪ ،‬له‌باتی ئه‌وه‌ی بۆ پێشه‌وه‌‬ ‫بچێ‪ ،‬ل ‌ه پاشه‌کش ‌ه دای��ه‌‪ .‬ئێستا سیستمی‬ ‫حوکمڕانی ب ‌ه ته‌واوی نادیمۆکراسییه‌‪...‬هتد»‪.‬‬ ‫ل �ه‌و نوسینه‌دا دی��اری��م نه‌کردبو‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر‬ ‫دیمۆکراسی نیه‌‪ ،‬چیه‌؟ پ��اش تێپه‌ڕینی ‪6‬‬ ‫مانگ به‌سه‌ر ب�ڵاوک��ردن�ه‌وه‌ی ئ�ه‌و نوسینه‌دا‬ ‫و‪ ،‬پاش روداوه‌ک��ان��ی ‪17‬ی شوبات و رۆژانی‬ ‫دوایی‪ ،‬ب ‌ه پێویستم زانی بگه‌ڕێمه‌و‌ه سه‌ر ئه‌م‬ ‫باسه‌‪ .‬به‌نیازی دیاریکردنی سروشتی ئێسته‌ی‬ ‫حوکمڕانی ل ‌ه هه‌رێمی کوردستان‪.‬‬ ‫ئه‌زمونی هه‌رێمی کوردستان‪ ،‬ساڵی ‪1992‬‬ ‫ب ‌ه دیمۆکراسییه‌کی الواز و پڕ ل ‌ه که‌موکوڕی‬ ‫ده‌ستی پێکرد‪ .‬خه‌ڵکی کوردستان چاوه‌ڕێ‬ ‫بون‪ ،‬پاش بڕینی قۆناغی گواستنه‌وه‌‪ ،‬ببێ به‌‬ ‫سیستمێکی دیمۆکراسیی دامه‌زراو‪ .‬حوکمڕانانی‬ ‫پارتی و یه‌کێتی ل ‌ه ماوه‌ی قۆناغی گواستنه‌وه‌دا‬ ‫ب ‌ه هوشیارییه‌و‌ه به‌الڕێیاندا برد (بڕوان ‌ه ئه‌م‬ ‫وت��اره‌م‪ :‬مام ج�ه‌الل ده‌زانێت بۆ وا ده‌ک��ات‪،‬‬ ‫رۆژن��ام��ه‌ی ه��اواڵت��ی‪ ،‬ژ‪ 722‬و ‪ 13 ،723‬و‬ ‫‪ ،2011/4/17‬ل‪ .)12‬خزاندیان ‌ه ناو تونێلێکی‬ ‫تاریک‪ .‬له‌و س �ه‌ره‌و‌ه ک ‌ه هات ‌ه ده‌رێ‪ ،‬له‌باتی‬ ‫قه‌واره‌یه‌کی دیمۆکراسی‪ ،‬سیستمێکی تێکه‌اڵو‬ ‫ل ‌ه ناشیرینییه‌کانی ئۆلیگارشی و تۆتالیتاری و‬ ‫بلۆتۆکراتی ‪...‬هاته‌ده‌ر‪.‬‬ ‫ل ‌ه مێژوی کۆن و نوێدا‪ ،‬شێوازی جۆراو‬ ‫جۆری حوکمڕانیی نادیمۆکراسی هه‌بون‪ ،‬وه‌کو‪:‬‬ ‫ئۆلیگارشی‪ ،‬تۆتالیتاری‪ ،‬ئوتۆکراتی‪ ،‬بلۆتۆکراتی‪،‬‬

‫پێوکراتی‪ ...‬هی تر‪ .‬به‌راوردکردنی سیستمی‬ ‫حوکمڕانیی هه‌رێمی کوردستان به‌و شێوازه‌‬ ‫نادیمۆکراسییانه‌‪ ،‬مرۆڤ ده‌گه‌یه‌نێت ‌ه ئه‌و بڕوا‌یه‌ی‬ ‫ک ‌ه شێوازی حوکمڕانیی هه‌رێم سه‌روده‌ری له‌گه‌ڵ‬ ‫هه‌مویاندا هه‌یه‌‪ .‬به‌مانا‪ :‬ل ‌ه هه‌ر یه‌کێک له‌و‬ ‫شێواز‌ه نادیمۆکراسییانه‌دا کۆمه‌ڵێک سیفات‬ ‫هه‌ن‪ ،‬هه‌ندێک ل ‌ه سیفاتی هه‌مویان ل ‌ه شێوازی‬ ‫حوکمڕانیی هه‌رێمی کوردستاندا بونیان هه‌یه‌‪.‬‬ ‫لێ‪ ،‬له‌ناو هه‌مویاندا‪ ،‬زیاتر ل ‌ه شێوازی‬ ‫حوکمڕانیی ئۆلیگارشی نزیکه‌‪ .‬ئۆلیگارشی ئه‌گه‌ر‬ ‫ته‌مه‌نی درێژ بێ و فریا بکه‌وێ‪ ،‬وه‌کو ئه‌رستۆ‬ ‫وتویه‌تی «هه‌میش ‌ه ب ‌ه تۆتالیتاری کۆتایی دێ»‪.‬‬ ‫ئۆلیگارشی‪:‬‬

‫ئۆلیگارخیا وشه‌یه‌کی کۆنی یۆنانییه‌‪.‬‬ ‫پێکهاتو‌ه ل ‌ه دوو بڕگه‌‪ :‬ئۆلیخۆس یانی که‌مین ‌ه و‪،‬‬ ‫ئارخیا یانی حوکم‪ .‬به‌سه‌ریه‌که‌و‌ه ئه‌کات ‌ه حوکمی‬ ‫که‌مینه‌‪ .‬ل ‌ه ئینگلیزیدا بو‌ه ب ‌ه ‪.Oligarchie‬‬ ‫ئۆلیگارشی جۆرێک ‌ه ل ‌ه جۆره‌کانی شێوازی‬ ‫به‌ڕێوه‌بردنی حوکم‪ .‬فه‌یله‌سوفی یۆنانی‪،‬‬ ‫ئه‌فالتۆن (‪ 348 -428‬پ‪.‬ز) یه‌که‌م که‌س بوه‌‬ ‫ک ‌ه وه‌کو شێوازێک ل ‌ه شێوازه‌کانی به‌ڕێوه‌بردنی‬ ‫ک��اروب��اری ده‌وڵ��ه‌ت باسی ک��ردوه‌‪ .‬دوای ئه‌و‬ ‫ئه‌رستۆ (‪ 322 -384‬پ‪.‬ز) درێژ تر لێی دواوه‌‪.‬‬ ‫نیشانه‌کانی ن��اس��ی��ن�ه‌وه‌ی ئۆلیگارشی‬ ‫به‌رده‌وام ل ‌ه زیادبوندان‪ .‬ئه‌فالتۆن پێی وابوه‌‪:‬‬ ‫« ئه‌و که‌مین ‌ه کۆمه‌اڵیه‌تیه‌ی ‌ه ک ‌ه له‌رێگه‌ی‬ ‫پار‌ه یان نه‌سه‌ب یان عه‌سکه‌ره‌وه‌‪ ،‬ده‌سه‌اڵت‬ ‫ده‌گرێت ‌ه ده‌ست‪ ...‬ده‌سه‌اڵت به‌کارئه‌هێنێ بۆ خۆ‬ ‫ده‌وڵه‌مه‌ند کردن»‪.‬‬ ‫ئ �ه‌رس��ت��ۆ‪ ،‬ل � ‌ه ب��ۆچ��ون�ه‌ک�ه‌ی ئه‌فالتۆنی‬ ‫زی��اد ک��ردوه‌و نوسیوێتی‪...« :‬ئ���ه‌و که‌مینه‌‬ ‫کۆمه‌اڵیه‌تیی ‌ه حوکمڕانه‌ی ‌ه ک ‌ه ته‌نیا داراکان به‌‬ ‫هاوواڵتی ئه‌زانێ؛ موڵک و سامان جۆری توانای‬ ‫دی��اری ئه‌که‌ن؛ فراوانیی بنکه‌ی حوکمڕانیی‬ ‫په‌یوه‌ندی ب ‌ه فراوانیی بنکه‌ی موڵکداره‌کانه‌وه‌‬ ‫هه‌یه»‪.‬‬ ‫له‌م چه‌رخه‌دا‪ ،‬ئۆلیگارشی ژماره‌یه‌کی زۆر‬ ‫سیفه‌تی له‌خۆ گرتوه‌‪ .‬ئه‌مانه‌ی خواره‌و‌ه هه‌ندێک‬ ‫له‌و نیشانانه‌ن ک ‌ه ئه‌و که‌مین ‌ه کۆمه‌اڵیه‌تییه‌‬

‫هه‌ڵگریان ‌ه و له‌ڕێگه‌یانه‌و‌ه حوکمی ئۆلیگارشی‬ ‫دائه‌مه‌زرێنێ‌‪:‬‬ ‫‪ - 1‬خاوه‌نی سامان ی��ان نه‌سه‌ب یان‬ ‫سوپا‪ /‬میلیشیایه‌‪ .‬ته‌واوی جومگه‌کانی حوکمڕانی‬ ‫ئه‌گرێت ‌ه ده‌ست و ب�ه‌رژه‌وه‌ن��دی که‌مینه‌یه‌کی‬ ‫کۆمه‌اڵیه‌تی ئه‌پارێزێ‪.‬‬ ‫‪ - 2‬ل ‌ه رێگه‌ی شۆڕش‪ ،‬بنه‌ماڵه‌‪ ،‬کوده‌تای‬ ‫سه‌ربازی‪ ،‬دابونه‌ریتی کۆمه‌اڵیه‌تی یان دینی‪،‬‬ ‫هه‌ژمون په‌یا ئه‌کا‪ .‬به‌ڕێگه‌ی دیمۆکراسی یان‬ ‫نادیمۆکراسی حوکم ئه‌گرێت ‌ه ده‌ست‪.‬‬ ‫‪ - 3‬سیاسه‌تبازه‌کان رێبه‌رایه‌تی ئه‌که‌ن‪.‬‬ ‫ئ �ه‌و سیاسییانه‌ی‪ ،‬سیاسه‌تیان ک���ردو‌ه به‌‬ ‫پیش ‌ه بۆ به‌رزکردنه‌وه‌ی پایه‌ی کۆمه‌اڵیه‌تی و‬ ‫زامنکردنی ژیانی خۆیان و نه‌وه‌کانیان‪ .‬خۆیان‬ ‫ئه‌خه‌ن ‌ه جێگه‌ی نه‌ته‌وه‌‪ ،‬ک ‌ه به‌بێ ئه‌وان واڵت‬ ‫و نه‌ته‌و‌ه توشی قه‌یرانی گه‌وره‌و سه‌رگه‌ردانی‬ ‫ده‌بن‪.‬‬ ‫‪ - 4‬تێکه‌اڵویی دروس��ت ئه‌کا ل ‌ه نێوان‬ ‫ده‌س�ه‌اڵت��ی سیاسی و س�ه‌رب��ازی و ساماندا‪.‬‬ ‫له‌ڕێگه‌ی به‌کارهێنانی هێزی سامان‪ ،‬قۆرخکردنی‬ ‫بازاڕ و به‌کارهێنانی میلیشیا (یان سوپای نیزامی‬ ‫وه‌رگێڕدراو ب ‌ه میلیشیا) و هه‌مو ئامرازه‌کانی‬ ‫تری توندوتیژییه‌وه‌‪ ،‬زۆرینه‌ی کۆمه‌ڵ سه‌رکوت‬ ‫ئه‌کا و درێژ‌ه ب ‌ه ته‌مه‌نی حوکمڕانی ئه‌دا‪ .‬گه‌ر‬ ‫پێویستیی تێی بکه‌وێ‪ ،‬جاش به‌کرێ ئه‌گرێ بۆ‬ ‫سه‌رکوتکردن و پاراستنی ئۆلیگارشییه‌که‌ی‪.‬‬ ‫‪ - 5‬ئایدێولۆجیا و پره‌نسیپی سیاسی‬ ‫و ئه‌خالقی له‌الی «سه‌رکرد‌ه مێژوییه‌کان»ـی‬ ‫ئه‌وه‌ند‌ه بایه‌خیان هه‌ی ‌ه ک ‌ه به‌رژه‌وه‌ندییه‌کانیان‬ ‫بپارێزێ‪ .‬به‌رده‌وام وه‌کو حه‌ربا ئه‌توانن ره‌نگی‬ ‫خ��ۆی��ان ب��گ��ۆڕن‪ .‬ی��ان وه‌ک��و گ��وڵ �ه‌ب �ه‌ڕۆژه‌ن‪،‬‬ ‫ب �ه‌رژه‌وه‌ن��دی تایبه‌تی ل ‌ه کوێ بو‪ ،‬رو له‌وێ‬ ‫ئه‌که‌ن‪ .‬ئه‌گه‌ر خه‌ڵک به‌دڵیان نه‌بێ و بیانه‌وێ‬ ‫بیڕوخێنن‪ ،‬په‌نا بۆ هێز و ده‌وڵه‌تانی بێگان ‌ه ئه‌با‬ ‫بۆ مانه‌وه‌و خۆسه‌پاندن به‌سه‌ریاندا‪.‬‬ ‫ئۆلیگارشی چۆن درێژ‌ه ب ‌ه ژیانی ئه‌دا؟‬

‫ب ‌ه کۆمه‌ڵێک رێگ ‌ه درێ��ژ‌ه ب ‌ه ژیانی ئه‌دا‪،‬‬ ‫له‌وانه‌‪:‬‬ ‫‪ - 1‬به‌کارهێنانی توندوتیژیی ل ‌ه راده‌‬

‫مەحمود رەزا ئەمین‬ ‫ب��ه‌ده‌ر‪ .‬ب ‌ه نیازی تێکشکاندنی یه‌کجاره‌کی‬ ‫ناڕه‌زایی کۆمه‌اڵیه‌تی‪.‬‬ ‫‪ - 2‬گردکردنه‌وه‌ی پار‌ه و سه‌رچاوه‌کانی‬ ‫زان��ی��اری و پ �ه‌ی��وه‌ن��دی ل�ه‌ده‌س��ت��ی ه�ه‌ڕه‌م��ی‬ ‫ده‌سه‌اڵتدا‪.‬‬ ‫‪ - 3‬به‌کارهێنانی به‌رتیل‪ ،‬خزمخزمێن ‌ه و‬ ‫کڕینی وه‌ال و وی��ژدان‪ ،‬بۆ به‌هێزکردنی نفوزی‬ ‫«سه‌رکرده‌ی مێژویی»‪.‬‬ ‫‪ - 4‬خۆ رێکخستن ب ‌ه شێوه‌ی که‌لله‌شه‌کری‬ ‫(هرمی)‪« :‬س�ه‌رک��رده‌ی مێژویی» ل ‌ه سه‌ری‬ ‫سه‌ره‌وه‌‪ ،‬خه‌ڵک ل ‌ه خواری خواره‌وه‌‪.‬‬ ‫‪ - 5‬ب ‌ه دواکه‌وتویی هێشتنه‌وه‌ی کۆمه‌ڵ‬ ‫ل ‌ه هه‌مو رویه‌که‌وه‌‪ .‬کۆمه‌ڵی دواکه‌وتو ئاسان‬ ‫کۆنترۆڵ ئه‌کرێ‪ .‬تاقمێ ئه‌توانێ بۆ ماوه‌ی درێژ‬ ‫حوکمڕانیی بکا‪.‬‬ ‫‪ - 6‬به‌ش به‌شکردن و تێکدانی یه‌کڕیزیی‬ ‫کۆمه‌ڵ به‌ناوی دین و مه‌زه‌ب و خێڵ و عه‌شیره‌ت و‬ ‫گروپی ئه‌تنی و کلتوریی جیاوازه‌وه‌‪ .‬ب ‌ه مه‌به‌ستی‬ ‫پارچ ‌ه پارچه‌کردنی‪ ،‬بۆ ئاسان کۆنترۆڵکردنی‪.‬‬ ‫‪ - 7‬به‌رتیلدان ب ‌ه کۆمه‌ڵ‪ .‬ئه‌م رێگه‌یه‌‬ ‫تایبه‌ت ‌ه ب ‌ه ئۆلیگارشیی نه‌وت‪ .‬ئه‌و ده‌سه‌اڵته‌ی‬ ‫ئابوری پشتگوێ ئه‌خا‪ ،‬به‌اڵم ب ‌ه به‌خشینه‌وه‌ی‬ ‫ره‌یعی نه‌وت ب ‌ه ئاره‌زوی خۆی‪ ،‬خه‌ڵک ده‌مکوت‌و‬ ‫ده‌سته‌مۆ ئه‌کا‪.‬‬ ‫‪ - 8‬خ��ۆ نمایشکردن وه‌ک���و نوێنه‌ری‬ ‫ن�ه‌ت�ه‌وه‌ی��ی ی��ان کۆمه‌اڵیه‌تی هه‌مو کۆمه‌ڵ‪.‬‬ ‫به‌رزکردنه‌وه‌ی دروشمی بریقه‌دار بۆ چه‌واشه‌کردن‬ ‫نه‌ک بۆ جێبه‌جێکردن‪.‬‬ ‫‪ - 9‬موماره‌سه‌کردنی رواڵه‌تیی دی��ارده‌‬ ‫دیمۆکراسییه‌کان‪ .‬وه‌کو‪ ،‬هه‌ڵبژاردنی رواڵه‌تی‪،‬‬ ‫پارله‌مانی رواڵه‌تی‪ ،‬موئه‌سه‌ساتی رواڵه‌تی‪،‬‬ ‫ئازادیی رواڵه‌تی و ‪...‬هتد‪.‬‬ ‫‪ - 10‬دروستکردنی چینێکی مشه‌خۆری‬ ‫ئیمتیازخۆر‪ .‬سپاردنی به‌ڕێوه‌بردنی هه‌مو‬ ‫جومگه‌کانی حوکمڕانیی پێی‪ .‬ئه‌یکا ب ‌ه په‌رژینی‬ ‫پاراستنی کورسییه‌که‌ی و به‌رژه‌وه‌ندییه‌کانی‪.‬‬ ‫تێبینی‪ :‬بەشەكانی تری ئەم زنجیرە وتارە‪،‬لەهه‌ردوو‬ ‫سایتی «سبەی»و «رۆژنامە»دا ده‌خوێننەوە‪.‬‬

‫سەبارەت بە لیژنەی كاتیی بۆ مادەی (‪)140‬‬ ‫هەڤاڵ كوێستانی‬

‫*‬

‫بەپێی مادەی (‪)140‬ی دەستووری عێراق‪،‬‬ ‫دەبوایە حكومەتی عێراقی‪ ،‬هەموو هەنگاوێكی‬ ‫پێویستی بنایه‌ بۆ جێبەجێكردنی هەموو بڕگەو‬ ‫خاڵەكانی مادەی (‪ )58‬لە یاسای بەڕێوەبردنی‬ ‫دەوڵەتی عێراقی لە قۆناغی گواستنەوەدا‪.‬‬ ‫هەروا بەگوێرەی بڕگەی (‪)22‬ش لە بەرنامەی‬ ‫ساڵی (‪)2006‬ی حكومەتی مالیكی‪ ،‬دەبوایە‬ ‫ئ��ەو م��ادەی��ە بە هەموو الیەنەكانییەوە‪ ،‬تا‬ ‫(‪ )2007/12/31‬جێیەجێ بكرایه‌‪ ،‬واتە دەبوایە‬ ‫هەرسێ‌ قۆناغەكە‪ ،‬تا ئەو ب��ەروارە جێبەجێ‌‬ ‫كرابان‪ ،‬ئاساییكردنەوە‪ ،‬ئامارو دواجاریش‬ ‫راپرسیی لە كەركوك‌و ناوچەدابڕاوەكانی تردا‪.‬‬ ‫ئەگەر سەرنجی پانتایی ناوچەدابڕاوەكانی‬ ‫ك��وردس��ت��ان ب��دەی��ن ك��ە م����ادەی (‪)140‬‬ ‫دەیانگرێتەوە‪ ،‬لەو پانتاییە زیاترە كە ئێستا‬ ‫لەژێر دەسەاڵتی حكومەتی هەرێمدایە‪ ...‬لە‬ ‫هەشتاوپێنج هەزار كیلۆمەتر چوارگۆشەی خاكی‬ ‫كوردستان (باشووری كوردستان)‪ ،‬تەنیا (‪)40‬‬ ‫هەزار كیلۆمەتر چوارگۆشەی لەژێر دەسەاڵتی‬ ‫حكومەتی هەرێمدایە‪ ،‬باقیەكەی كە (‪ )45‬هەزار‬ ‫كیلۆمەتر چوارگۆشەیە‪ ،‬هێشتاو دوای ئەو هەموو‬ ‫سااڵنە كە مادەی (‪)140‬ی تیا دەرچووە‪ ،‬یەك‬ ‫مەتر چوارگۆشەش نەگەڕاوەتەوە بۆ خەڵكی‬ ‫كورد‪.‬‬ ‫لیژنەی جێبەجێكردنی مادەی (‪)140‬یش‬ ‫وەك لیژنەیەكی جێبەجێكردنی دەستووریی‌و‬ ‫یاسایی‪ ،‬بەگوێرەی فەرمانی دیوانیی ژمارە‬ ‫(‪ )46‬لە (‪)2006/8/9‬دا دەرچ��ووە‪ ،‬دەبوایە‬ ‫تا ‪ 2007/12/31‬كەركوك‌و ناوچەدابڕاوەكانی‬ ‫دیكەشی بگێڕایەته‌وە سەر سنووری دەسەاڵتی‬ ‫هەرێم‪.‬‬ ‫دوای دەرچ��وون��ی م���ادەی (‪)140‬ی����ش‪،‬‬ ‫ژمارەیەك یاسای تر دەرچ��وون‪ ،‬كە زیاتر لە‬ ‫خزمەتی جێبەجێكردنی ئەو مادەیەدا بوون‪،‬‬ ‫لەوانە‪:‬‬ ‫یاسای ژمارە (‪)2‬ی ساڵی (‪ )2006‬كە بە‬ ‫یاسای دەستەی چارەسەركردنی كێشەكانی‬ ‫خاوەندارێتی عەقاریی ناسراوە‌و لە (‪)2006/1/9‬‬ ‫دا دەرچ���ووەو دوات��ری��ش لیژنەی كاتیی لە‬

‫پەرلەمانی عێراق پێكهات‪ ،‬كە ئەویش هەر بۆ‬ ‫چاودێریی‌و بەدواداچوونی جێبەجێكردنی مادەی‬ ‫(‪ )140‬دامەزرا‪ ،‬بەاڵم لەگەڵ هەموو ئەو یاساو‬ ‫بڕیارانەشدا‪ ،‬دەسەاڵتی كوردیی لە رووخانی‬ ‫رژێ��م��ی س���ەدام حوسێنەوە ت��ا ئ��ەم خولەی‬ ‫پەرلەمان‪ ،‬خۆی لە نوێنەرایەتیی یەكێتی‌و‬ ‫پارتیدا دی��وەو نوێنەرایەتییەكی بەهێزیش‬ ‫ب���ووەو زۆرج���ار ئ���ەوان پارسەنگی راگرتنی‬ ‫دەسەاڵت بوون لە بەغدا‪ ،‬بەاڵم لە بەرامبەردا‪،‬‬ ‫هیچ هەنگاوێكی جدیی بۆ جێبەجێكردنی ئەو‬ ‫مادەیە نەنراوەو هیچ قۆناغێك لە قۆناغەكانی‬ ‫ئەو جێبەجێكردنە كاریان بۆ نەكراوە‪ ،‬دیارە‬ ‫دەبێت لە قۆناغی یەكەمەوە دەستپێبكرێت‌‌و‬ ‫قۆناغی یەكەمیش لە بەخشینی هەندێك چەكی‬ ‫پارە‪ ،‬بەبێ‌ گه‌ڕاندنەوەی چەكپێدراوەكان بۆ‬ ‫ناوچەكانی خۆیان‪ ،‬هیچی تر نەكراوە‪ ...‬دەبوایە‬ ‫چوار ساڵ بەر لە ئێستا‪ ،‬بۆ ئەوەی قۆناغی‬ ‫یەكەم ئەنجامبدرایه‌‪ ،‬ئەم كارانە بكرانایه‌ كە‬ ‫هیچیان نەكراون‪ .‬كارەكان‪:‬‬ ‫* هەڵوەشاندنەوەی هەموو بڕیارەكانی‬ ‫(ئەنجومەنی سەركردایەتیی شۆڕشی) بەعس‌و‬ ‫هەموو بڕیارەكانی لیژنەی كاروباری سەروو‪،‬‬ ‫كە بە مەبەستی گۆڕینی دیمۆگرافی كەركوك‌و‬ ‫ناوچەدابڕاوەكانی تر دەركراون‪.‬‬ ‫* هەڵوەشاندنەوەی هەموو گرێبەستە‬ ‫كشتوكاڵییەكان‪ ،‬كە ئەمانیش هەر لە چوارچێوەی‬ ‫سیاسەتی بەعەرەبكردنی كوردستاندا دەركراون‪.‬‬ ‫* گه‌ڕاندنەوەی هەموو ئەو قەزاو ناحیەو‬ ‫دێهاتانەی كە هەر بۆ مەبەستی تەعریب‪ ،‬یان‬ ‫خراونەتە سەر ناوچەكانی ژێر دەسەاڵتی هەرێم‪،‬‬ ‫یان بە پێچەوانەوە‪.‬‬ ‫* گ �ه‌ڕان��دن��ەوەی ه��ەم��وو ئ��ەو كرێكارو‬ ‫كارمەندانەی لەسەر كارەكانیان الب��راون بۆ‬ ‫شوێنەكانی كاری خۆیان‪.‬‬ ‫* دەرچ��وون��ی ه��ەم��وو خێزانە عەرەبە‬ ‫ه��اوردەك��ان‌و گ �ه‌ڕان��دن��ەوەی خێزانە ك��ورد‌و‬ ‫ت��ورك��م��ان��ەك��ان��ی��ش ب���ۆ زێ�����دی خ���ۆی���ان‌و‬ ‫قەرەبووكردنەوی هەموو زیانلێكەوتووانی ئەو‬ ‫سیاسەتە شۆڤێنییەی تەعریب‪.‬‬

‫ب��ەاڵم‪ ،‬بە دانپیانانی ئەندامانی لیژنەی‬ ‫جێبەجێكردنی مـــــادەی (‪)140‬ی����ش‪،‬‬ ‫هێشتا ل��ەس��ەرەت��ای ق��ۆن��اغ��ی ی��ەك��ەم��دان‪،‬‬ ‫لەسەرەتابوونەكەشدا تەنیا سەرفكردنی چەكی‬ ‫پارەیە بۆ عەرەبە هاوردەكان‪ ،‬بێئەوەی هیچ لەو‬ ‫عەرەبە هاوردانە گەڕابنەوە ناوچەكانی خۆیان‪...‬‬ ‫خۆ ئەگەر ئەو لیژنەیە هەندێ‌ بڕیاریشیان‬ ‫دابێت‪ ،‬هیچ لەو بڕیارانە جێبەجێ‌ نەكراون‪...‬‬ ‫ئەگەر بەشێك لە هۆكارەكان بۆ بەرهەڵستی‬ ‫شۆڤێنییەتی عەرەبیی بگەڕێنەوە‪ ،‬بەشی‬ ‫هەرە زۆری‌و لە پلەی یەكەمدا بۆ دەسەاڵتی‬ ‫كوردی‌و نوێنەرەكانیان لە بەغدا دەگەڕێنەوە‪،‬‬ ‫نوێنەرەكانیان چ لە دامودەزگاكانی حكومەتداو‬ ‫چ لە پەرلەمانیشدا‪.‬‬ ‫ئەمان كە خۆیان بە هێزێكی كاریگەرو خاوەن‬ ‫قسە لە حكومەت‌و لە پەرلەمانیشدا دەزانن‪،‬‬ ‫سەبارەت بە جێبەجێكردنی مادەی (‪ ،)140‬نەك‬ ‫هەر هیچی وایان نەكردووە جێگەی وتن بێت‪،‬‬ ‫بەڵكو لە هەمانكاتداو بەبەرچاوی خۆشیانەوە‪،‬‬ ‫ژم��ارەی��ەك م��ادەی مەترسیدار س��ەب��ارەت بە‬ ‫پرسی ناوچەدابڕاوەكان‪ ،‬لە پەرلەماندا دەنگیان‬ ‫لەسەر دراوەو پەسەند كراون‪ ،‬كە لە بنچینەدا‬ ‫بۆ پووچەڵكردنەوەی ناوەڕۆكی مادەی (‪)140‬‬ ‫سازكراون‪ .‬بۆ نموونە‪:‬‬ ‫لە (‪)2008/7/28‬دا‪ ،‬م��ادەی (‪ ،)23‬لە‬ ‫پەرلەمانی عێراقدا دەنگی لەسەردراو پەسەندكرا‪.‬‬ ‫هەروەها لە مانگی (‪)2‬ی ساڵی (‪)2010‬دا‪،‬‬ ‫ل��ەدواڕۆژەك��ان��ی خولی پێشووی پەرلەماندا‪،‬‬ ‫یاسای ژمارە (‪ )13‬تێپەڕێنرا‪.‬‬ ‫پەسەندكردنی ئەم دوو یاسایە‪ ،‬سەرباری‬ ‫ئەوەی زەبری كوشندە بوون لە مادەی (‪)140‬‬ ‫دران‪ ،‬ئەگەر جێبەجێش بكرێن‪ ،‬دەبنە مایەی‬ ‫ئەوەی كە ملیۆنێك‌و دووسەد‌و پەنجا هەزار دۆنم‬ ‫لە زەویوزاری كوردستان لە دەست كورد بچێت‪.‬‬ ‫ئ��ەم��ان ئ��ام��ادەب��وون ل��ەس��ەر گرێبەستە‬ ‫ن��ەوت��ی��ی��ەك��ان‌و ل��ەس��ەر وەرگ��رت��ن��ی پۆستی‬ ‫سیادیی‌و وەزیران‌و پۆستەكانی دیكە‌و تەنانەت‬ ‫لەسەر ئیمتیازات‌و دەرماڵەی سەرۆك كۆمارو‬ ‫دواجاریش لەسەر ئەگەری بەشداریكردنی گۆڕان‬

‫لە پێكهێنانی حكومەتدا‪ ،‬هەڕەشەی بەشداریی‬ ‫نەكردنیان لە حكومەتی عێراقیدا كرد‪.‬‬ ‫ئەوەی دەسەاڵتی كوردی لە كوردستاندا‬ ‫بانگەشەی بۆ دەكات‌و كەركوك بە قودس‌و بە‬ ‫دڵی كوردستان دەچووێنن‪ ،‬جگە لە بانگەشەیەكی‬ ‫رووت‌و موزایەدەیەكی نەتەوەیی بەوالوە‪ ،‬شتێكی‬ ‫تر نییە‪ ،‬تەنانەت دوای دروستبوونی لیژنەی‬ ‫جێبەجێكردنی مادەی (‪ ،)140‬لیژنەكە داوای‬ ‫سەد ملیۆن دۆالری لە هەریەك لە یەكێتی‌و‬ ‫پارتی كرد بۆ قەرەبووكردنەوەی هاوردەكان‌و بۆ‬ ‫خێراكردنی قۆناغی یەكەمی جێبەجێكردنەكە‪،‬‬ ‫ئامادەنەبوون ب��ەو پ��ارەی��ەش بەشداریی لە‬ ‫جێبەجێكردنی مادەكەدا بكەن‪ ،‬كەچی هەر‬ ‫رووداوێك‪ ،‬یان هەنگاوێك بێتە پێشێ‌‪ ،‬ئەمان‬ ‫بۆ بانگەشەی حیزبیی‌و موزایەدەی نەتەوەیی‪،‬‬ ‫لەدەست خۆیانی نادەن‪.‬‬ ‫ل������ەوەش ن���اخ���ۆش���ت���ر‪ ،‬ئ����ەوەی����ە كە‬ ‫لەدواكۆبوونەوەی ئەم خولەی پەرلەماندا لە‬ ‫رۆژی (‪)2011 /5/9‬دا‪ ،‬پێكهێنانی لیژنەی كاتیی‬ ‫بۆ چاودێریی‌و بەدواداچوونی جێبەجێكردنی‬ ‫م��ادەی (‪ )140‬هێنرایە ناو پەرلەمان‌و دەنگ‬ ‫لەسەر پێكهێنانی درا‌و بەپەلە نوێنەرەكانیان‌و‬ ‫میدیاكانیان‪ ،‬كردیانە هەڵاڵو بە دەستكەوتێكی‬ ‫گەورەیان لە قەڵەمدا‪ ،‬ئەمە لە كاتێكدا كە‬ ‫پێكهێنانی ئەم لیژنەیە‪ ،‬نەدەبوایە بخرێتە‬ ‫دەنگدانەوە‪ ،‬ئەم لیژنەیە لیژنەیەكی یاساییە‌و‬ ‫ب��ەگ��وێ��رەی م���ادەی (‪)71‬ی���ش ل��ە پ��ەی��ڕەوی‬ ‫ناوخۆی پەرلەمان‪ ،‬بۆ چاودێریی‌و بەدواداچوونی‬ ‫جێبەجێكردنی مادەی (‪ )140‬دروست دەكرێت‌و‬ ‫پێویست ناكات بخرێتەوە دەنگدانەوە‪ ،‬بەڵكو‬ ‫ناوی ئەندامانی لیژنەكە دەخرێتە دەنگدانەوە‪.‬‬ ‫ئەوەی ئەمان كردیان‪ ،‬یان لە نەشارەزاییەوە‬ ‫ب���وو‪ ،‬ی���ان ه���ەر ب��ۆ م���وزای���ەدە سیاسیی‌و‬ ‫نەتەوایەتییەكە بوو‪ ،‬كە نابێت بە هیچ شێوەیەك‪،‬‬ ‫مەسەلەی نەتەوایەتی بە خەڵك‌و بە خاكیشەوە‬ ‫ببێتە كەرەستەی موزایەدە‪ ،‬ئەگەر كرا‪ ،‬دەچێتە‬ ‫خانەی تاوانی گەورەوە‪.‬‬ ‫* ئه‌ندامی په‌رله‌مانی عێراق‬

‫ذمارة (‪ )635‬سيَشةممة ‪2011/5/24‬‬

‫‪Reklam‬‬