Rozhnama

‫له‌گه‌ڵ ئه‌م ژماره‌یه‌دا "په‌یک"و "گۆڵ" ده‌خوێنیته‌وه‌‬

‫تورکیا و سیناریۆکانی‬ ‫جه‌نگی هه‌ڵبژاردن‬ ‫ژمارە (‪ )637‬سێشەممە ‪2011/6/7‬‬

‫كۆمپانیای وشە هەفتانە دەریدەكات‬

‫دیوه‌خانه‌کان؛ جێگای‬ ‫هۆڵی دادگا ده‌گرنه‌وه‌‬

‫‪25‬‬

‫‪21‬‬

‫نرخ (‪ )1000‬دینار‬

‫ناوەرۆكی دانوستانەكەی سبەینێ‌؛ ئاشكرادەكرێت‬

‫رۆژن�����ام�����ە‪ :‬رۆژن����ام����ەی‬ ‫"رۆژن���ام���ە"‪ ،‬لەسەرچاوەیەكی‬ ‫نزیك لەدانوستانەكەی سبەینێی‬ ‫ئ���ۆپ���ۆزس���ی���ۆن‌و دەس������ەاڵت‪،‬‬ ‫ئەجێندای دانیشتنەكەی سبەینێ‌؛‬ ‫ئاشكرادەكات‪.‬‬

‫ب��ەگ��وێ��رەی زانیارییەكانی‬ ‫"رۆژن��ام��ە"‪ ،‬لەدانوستانەكاندا‪،‬‬ ‫ل���ەب���ارەی ش���ەش پ��اك��ێ��ج��ەوە‬ ‫وت��وێ��ژدەك��رێ��ت؛ ك��ە ل��ەالی��ەن‬ ‫ئۆپۆزسیۆنەوە رادەستی "یەكێتی‌و‬ ‫پ��ارت��ی" ك���راون‌و چ��اوەڕوان��ی��ش‬

‫بەرپرسێكی‪ ،‬هیومان رایتس وۆچ بۆ ‬

‫دەك��رێ��ت دان��وس��ت��ان��ەك��ان لەو‬ ‫داواكارییانەوە دەستپێبكەن‪ ،‬كە‬ ‫ناكۆكیی زۆریان لێناكەوێتەوە‪.‬‬ ‫ل��ەو ش��ەش پاكێجەدا‪ ،‬كە‬ ‫ئۆپۆزسیۆن پێشكەشی دەسەاڵتی‬ ‫ك����ردووە‪ ،‬تێیدا ئ��ام��اژەك��راوە‬

‫ب��ەچ��اك��س��ازی��ی لەسیستمی‬ ‫س��ی��اس��ی��ی ه���ەرێ���م‪ ،‬پ����ڕۆژەی‬ ‫دەس���ت���وری ه��ەرێ��م‪ ،‬پ���ڕۆژەی‬ ‫دەستەی بااڵی هەڵبژاردنەكانی‬ ‫هەرێم‪ ،‬بێالیەنكردنی پێشمەرگە‌و‬ ‫س��ەرب��ەخ��ۆك��ردن��ی پێشمەرگە‌و‬

‫ئاسایش‌و دەزگا هەواڵگرییەكان‪ ،‬جێبەجێكردنی ئەو چاكسازییانە‌و‬ ‫ئەكتیڤكردنی دەسەاڵتی دادوەریی‪ ،‬تەواوی ئەو چاكسازییانەی تری‬ ‫ب��ەگ��ژاچ��وون��ەوەی گەندەڵیی‌و هەبێت‪ ،‬كە لەشەش پاكێجەكەدا‬ ‫ن��ەه��ێ��ش��ت��ن��ی دەس���ت���ی ح��زب خراونەتەڕوو‪.‬‬ ‫ب��ەپ��ێ��ی زان��ی��اری��ی��ەك��ان‪،‬‬ ‫لەسیستمی پەروەردە‪ ،‬سەرباری‬ ‫پێكهێنانی حكومەتێك؛ كە توانای ئۆپۆزسیۆن م��اوەی دوو مانگ‬

‫چله‌ی‬ ‫"شه‌هید هه‌ردی"‬ ‫رێکده‌خرێت‬

‫‪:‬‬

‫حكومەتی هەرێم؛ ناتوانێت هەڵە‬ ‫لە راپۆرتەكەماندا بدۆزێتەوە‬

‫ش����ااڵو ف���ەت���اح‪ :‬ه��ی��وم��ان‬ ‫رایتس وۆچ‪ ،‬بەرگریی لە راست‌و‬ ‫دروستیی دوایین راپۆرتی دەكات؛‬ ‫كە لەبارەی هەوڵەكانی دەسەاڵت‬ ‫لە دژی رۆژنامەنووسان لە هەرێمی‬ ‫كوردستان باڵویكردووەتەوه‌‪.‬‬ ‫ج����ۆی س���ت���ۆرك‪ ،‬ج��ێ��گ��ری‬ ‫ب��ەڕێ��وەب��ەری بەشی خۆرهەاڵتی‬ ‫ن��اوەڕاس��ت‌و ب��اك��ووری ئەفریقای‬ ‫رێكخراوی نێودەوڵەتیی هیومان‬ ‫رایتس وۆچ‪ ،‬لە لێدوانێكیدا بۆ‬ ‫"رۆژن��ام��ە" دەڵ��ێ��ت‪" :‬حكومەتی‬ ‫هەرێمی ك��وردس��ت��ان نكوڵیی لە‬ ‫راپۆرتەكەی ئێمە دەكات‪ ،‬لەكاتێكدا‬ ‫ناتوانێت یەك خاڵی هەڵەی تێدا‬ ‫بدۆزیتەوە"‪.‬‬ ‫دەرب���ارەی ئ��ەوەی بانگەشەی‬ ‫یەكالیەنیی راپۆرتەكەیان دەكرێت‪،‬‬

‫س��ت��ۆرك‪ ،‬وت���ی‪" :‬گ��ران��ە بزانین‬ ‫مەبەستیان چییە لە الیەنگریی‬ ‫بۆ یەك الیەن‪ ،‬ئەگەر مەبەستیان‬ ‫ئەوەیە ئێمە الیەنگری قوربانییانی‬ ‫پێشێلكاریی مافی مرۆڤین‪ ،‬ئەوا‬ ‫قبووڵی دەكەین"‪.‬‬ ‫(‪)5/24‬ی‪ ،‬رێكخراوی "هیومان‬ ‫رایتس وۆچ" راپۆرتێكی لەسەر‬ ‫پێشێلکردنی مافه‌کانی مرۆڤ‌و دۆخی‬ ‫رۆژنامەنووسانی هەرێمی كوردستان‬ ‫ب�ڵ�اوك���ردەوە‪ ،‬ل��ەژێ��ر ناونیشانی‬ ‫"ك��وردس��ت��ان��ی ع��ێ��راق‪ :‬ه��ەوڵ��ی‬ ‫بەردەوام بۆ بێدەنگكردنی میدیا"‪،‬‬ ‫كە مشتومڕێكی گ��ەورەی نایەوەو‬ ‫دەسەاڵتدارانی هەرێمیش نكوڵییان‬ ‫لە بەشێكی زۆر لە زانیارییەكانی‬ ‫راپۆرتەكە كرد‪ ،‬بەوەی یەكالیەنەیەو‬ ‫راستییەكانی نەپێكاوە‪.‬‬

‫‌شه ده‌کات‬ ‫نه‌خۆشییه‌ک؛ هه‌ڕه ‌‌‬

‫ل‪16‬‬

‫‪...‬ل‪2‬‬

‫(‪ )3/18‬رۆژی بریندارکردنی هه‌ردی فاروق‬

‫ ‬

‫ناوی تەقەکه‌رەكانی لقی چواری پارتی؛ ئاشكرادەبێت‬

‫رۆژنامە‪ :‬ئەندامێكی دەستەی‬ ‫پارێزەرانی بەرگریی لەكەیسی‬ ‫شەهید‌و ب��ری��ن��داران��ی (‪)17‬ی‬ ‫ش��وب��ات‪ ،‬رایگەیاند‪" :‬چەندین‬ ‫سكااڵ لەسەر تەقەكەرانی (‪)17‬ی‬ ‫شوبات‌و رۆژانی دوایی پێشكەشی‬ ‫دادگا كراون‌و لەالیەن دادگاشەوە‪،‬‬ ‫چەند بڕیارێك بۆ دەستگیركردنی‬ ‫تۆمەتبارەكان دەركراوە"‪.‬‬ ‫ك�����ام�����ەران ع���ەب���دوڵ�ڵ�ا‪،‬‬

‫خوێندکاران‬ ‫ده‌کرێنه‌‬ ‫پێشمه‌رگه‌‬ ‫‪...‬ل‪8‬‬

‫ئەوەشی بە "رۆژنامە" راگەیاند‪:‬‬ ‫لەنێو ئ��ەو كەسانەی بڕیاری‬ ‫دەستگیركردنیان بۆ دەرچووە‪،‬‬ ‫ن��اوی ه��ەری��ەك ل��ە؛ "بەرپرسی‬ ‫لقی چ��واری (پ‪.‬د‪.‬ك)‌و چەند‬ ‫چ��ەك��دارێ��ك��ی ئ��ەو ل��ق�ە‌و چەند‬ ‫چەكدارێكی یەكێتی‌و هێزەكانی‬ ‫ناوخۆی" تێدایە‪ ،‬بەاڵم "پارتی"‬ ‫ت��ەح��ەدام��ان دەك���ات لەڕێگەی‬ ‫راگ��ەی��ان��دن��ەك��ان��ی خ��ۆی��ان��ەوە‌و‬

‫بەئاشكرا ل��ە راگەیاندنەكانی‬ ‫خۆیانەوە دەڵێن؛ رادەستیان‬ ‫ناكەین‪.‬‬ ‫ن��اوب��راو‪ ،‬وت��ی��ش��ی‪" :‬ن��اوی‬ ‫س���ەرج���ەم ت��ەق��ەك��ەرەك��ان��ی‬ ‫ل���ق���ی چ�������واری (پ‪.‬د‪.‬ك)‬ ‫كەوتووەتە بەردەستمان‌و ئەمڕۆ‬ ‫(سێشەممە)‪ ،‬سكااڵیان لەسەر‬ ‫تۆماردەكەین‪ ،‬بۆئەوەی فەرمانی‬ ‫دەستگیركردنیان بۆ دەربچێت"‪.‬‬

‫د‪ .‬فاروق رەفیق‪ :‬بارزانی‪،‬‬ ‫بێڕێزیی دەكات‬ ‫رۆژنامە‪ :‬یەكێك لە رێبەری‬ ‫(‪)17‬ی‬ ‫خۆپیشاندانەكانی‬ ‫شوبــــــات‌و رۆژان���ی دوای��ی‪،‬‬ ‫بۆچوونەكانی سەرۆكی هەرێم‬ ‫سەبارەت بۆ خۆپیشاندەران‪ ،‬بە‬ ‫"بێڕێزییكردن" وەسف دەكات‪.‬‬ ‫د‪ .‬ف����اروق رەف���ی���ق‪ ،‬لە‬ ‫لێدوانێكیدا ب��ۆ "رۆژن��ام��ە"‬ ‫دەڵ��ێ��ت‪" :‬پێویستە بێدەنگ‬ ‫نەبین لەو وتەیەی كاك مەسعود‬ ‫بارزانی‪ ،‬كە دەڵێت "كێشەكە‬ ‫تەنیا لە سلێمانییە"‪ ،‬چونكە‬ ‫ئەوە بێڕێزییكردنە بە سیاسەت‬ ‫ل��ەم واڵت����ەدا‌و بێنرخكردنی‬ ‫ئازادیخوازانی ئەم واڵتەیە‌و ئینجا‬ ‫بێنرخكردنی مرۆڤی كوردە‪.‬‬ ‫ن����اوب����راو‪ ،‬ك���ە ی��ەك��ێ��ك‬ ‫ب��وو ل��ە رێ��ب��ەرە دی��ارەك��ان��ی‬

‫سەرگەرمی ئامادەكردنی ئەو‬ ‫پرۆژەیە بووە‌و دەیان كۆبوونەوەی‬ ‫لەگەڵ چین‌و توێژە جیاجیاكاندا‪،‬‬ ‫لەوبارەیەوە ئەنجام داوە‪.‬‬ ‫وردەكارییەكان‪ ،‬لەالپەڕە‬ ‫(‪)2‬دا‪ ،‬دەخوێننەوە‪..‬‬

‫خۆپیشاندەران‪ ،‬لەو بڕوایەدایە‪،‬‬ ‫كۆبوونەوە‌و ناڕەزایی جەماوەریی‬ ‫ب���ەردەوام���ە‌و خەڵك ل��ە دژی‬ ‫ن��ادادپ��ەروەری��ی خۆپیشاندانی‬ ‫ك����ردووە‌و ئێستا حیزبەكەی‬ ‫س��ەرۆك��ی ه��ەرێ��م كەسانێكی‬ ‫داڵ���دەداوە كە تۆمەتبارن بە‬ ‫كوشتنی هاونیشتمانییان‪.‬‬ ‫ل���ەب���ارەی ئ��اگ��ادارب��وون��ی‬ ‫سەرۆكــــی هەرێم لە كێشەكان‪،‬‬ ‫د‪ .‬ف����اروق‪ ،‬وت���ی‪ :‬ئ���ەو‪ ،‬كە‬ ‫ێ پ��ارێ��زگ��ای��ە‪،‬‬ ‫س���ەرۆك���ی س�� ‌‬ ‫ئەگەر نەزانێت چی روودەدات‪،‬‬ ‫كارەساتە‌و ئەگەریش دەزانێت‌و‬ ‫خۆی لێ بێئاگا دەك��ات‪ ،‬هەر‬ ‫كارەساتە‪.‬‬

‫بۆ ل ‪3‬‬

‫هەروەها ئاشكرایكرد‪ :‬بڕیاری‬ ‫ئازادكردنی "عەمید ئاسۆی شێخ‬ ‫تەها"مان تەمییز كردووەتەوە‪.‬‬ ‫بە وتەی كامەران عەبدوڵاڵ‪،‬‬ ‫تائێستا داواك�����اری گشتیی‪،‬‬ ‫بەڕۆڵی خۆی هەڵنەساوە‌و هیچ‬ ‫رێوشوێنێكی نەگرتووەتەبەر بۆ‬ ‫دەستبەسەركردنی تۆمەتباران‪،‬‬ ‫زی��ات��ر رۆڵ���ی چ��اودێ��ری��ك��ردن��ی‬ ‫گێڕاوە‪.‬‬

‫فۆتۆ‪ :‬زمناکۆ ئیسماعیل‬

‫‪ 30‬ملیار دیناری وەزارەتی‬ ‫رۆشنبیریی‌والوان دیار نامێنێت‬ ‫رۆژنامە‪ :‬راپۆرتی لیژنەیەكی‬ ‫پەرلەمانی كوردستان ئاشكرای‬ ‫دەك����ات‪ )30( ،‬ملیار دی��ن��اری‬ ‫وەزارەت����ی رۆشنبیریی‌و الوان��ی‬ ‫حكومەتی هەرێمی كوردستان‪ ،‬لە‬ ‫چوارچێوەی بودجەی (‪)2010‬دا‬ ‫دیار نییە‪.‬‬

‫ل���ە ب���ەدواداچ���وون���ێ���ك���ی‬ ‫"رۆژن��ام��ە"دا‪ ،‬ئەندامێكی لیژنەی‬ ‫رۆشنبیریی لە پەرلەمان ئاشكرای‬ ‫دەكات‪ :‬پرسیارێكیان لە وەزیری‬ ‫رۆشنبیریی ك���ردووە س��ەب��ارەت‬ ‫بە دیارنەمانی ئ��ەو بڕەپارەیە‪،‬‬ ‫ب���ەاڵم ب��ەش��ێ��وەی��ەك��ی گشتیی‬

‫وەاڵمیداونەتەوە‪.‬‬ ‫هاوكات‪ ،‬وەزیری رۆشنبیریی‌و‬ ‫الوان‪ ،‬لە لێدوانێكیدا بۆ "رۆژنامە"‪،‬‬ ‫بێئاگایی خۆی لەو راپۆرتە نیشان‬ ‫دەدات‪.‬‬ ‫بەدواداچوونەكە‪ ،‬لە الپەڕە‬ ‫(‪)5‬دا دەخوێننەوە‪...‬‬

‫زیاتر لە چوار هەزار مەتر زەویی؛ لەسەر ئەرسەالن‬ ‫بایز‌و دوو كوڕی كۆسرەت رەسوڵ‪ ،‬تۆماردەكرێت‬ ‫تایبەت بە رۆژنامە‪ :‬بەپێی‬ ‫چەند بڕیارێكی سەرۆكایەتیی‬ ‫ئەنجومەنی وەزی��ران��ی هەرێمی‬ ‫ك��وردس��ت��ان‪ ،‬ك��ە ل��ە ســــاڵی‬ ‫(‪)2005‬دا دەری���ك���ردوون‪ ،‬سێ‌‬ ‫پارچە زەویی لەسەر هەریەك لە‬ ‫(ئەرسەالن بایز‌‪ ،‬دەرباز عەبدوڵاڵ‬ ‫رەس��وڵ عەلی‌‪ ،‬ش��ااڵ‌و عەبدوڵاڵ‬ ‫رەسوڵ عەلی) تۆماردەكرێن‪.‬‬ ‫لە بڕیارێكیاندا‪ ،‬كە ژمارە‬ ‫(‪)641‬ی رۆژی (‪)2005/11/15‬ی‬ ‫لــــــــــــەسەرە‌و عومەر فەتاح‪،‬‬ ‫سەرۆكی ئەوكاتەی ئەنجومەنی‬ ‫وەزیران ئیمزای كردووە‪" ،‬پارچە‬

‫زەویی ژمارە (‪)3222/20‬ی كەرتی‬ ‫(‪)43‬ی دووكان‪ ،‬لەسەر ئەرسەالن‬ ‫بایز ئیسماعیل‪ ،‬بەدەر لە مەرج‌و‬ ‫رێنماییەكان" تۆماركراوە‪ ،‬بەبێ‌‬ ‫ئ����ەوەی ه��ۆك��اری ئ���ەو موڵك‬ ‫پێبەخشینە روون��ك��راب��ێ��ت��ەوە‪،‬‬ ‫یان ناونیشانی وەزیفیی ناوبراو‬ ‫دەستنیشانكرابێت‪.‬‬ ‫ل���ە ب���ڕی���ارێ���ك���ی دی��ك��ەی‬ ‫س��ەرۆك��ای��ەت��ی��ی ئ��ەن��ج��وم��ەن��ی‬ ‫وەزی��ران��دا‪ ،‬كە ژم��ارە (‪)494‬ی‬ ‫رۆژی (‪)2005/8/11‬ی لەسەرە‪،‬‬ ‫"ه���ەردوو پارچە زەوی��ی ژم��ارە‬ ‫(‪)145/139‬ی ك��ەرت��ی (‪)1‬ی‬

‫دەباشان‌و ژم��ارە (‪)76/139‬ی‬ ‫كەرتی (‪)1‬ی دەباشان‪ ،‬بەناوی‬ ‫ه��ەری��ەك ل��ە دەرب���از عەبدوڵاڵ‬ ‫رەس��وڵ عەلی‌و ش��ااڵ‌و عەبدوڵاڵ‬ ‫رەس��وڵ عەلی تەملیك ك��راون"‪،‬‬ ‫بەبێ‌ ئەوەی هۆكاری ئەو موڵك‬ ‫پێبەخشینە روونكرابێتەوە‪ ،‬یان‬ ‫ناونیشانی وەزیفییان دەستنیشان‬ ‫كرابێت‪ ،‬تێكڕای رووب���ەری ئەو‬ ‫زەوییانە زیاتر لە (‪ )4000‬مەتر‬ ‫دووج��ا دەب��ن‌و جێگاكانیش لە‬ ‫سنووری شارەوانییەكاندان‪.‬‬ ‫ب��ە (‪ )12‬رۆژ دوای ئەو‬ ‫بڕیارەی پێشوو‪ ،‬سەرۆكایەتیی‬

‫ئەنجومەنی وەزیران‪ ،‬لە بڕیارێكی‬ ‫دیكەدا كە ژمارە (‪)310‬ی رۆژی‬ ‫(‪ )2005/8/23‬لەسەرە‪ ،‬زەویی‬ ‫ژم��ارە (‪)578/250‬ی كـــەرتی‬ ‫(‪)5‬ی ئ��اب�ڵاخ دەف��رۆش��ێ��ت بە‬ ‫ه��ەری��ەك ل��ە‪ :‬ئ���اراس جەنگی‬ ‫ب��وره��ان‪ ،‬ب��ە رووب����ەری (سێ‌‬ ‫دۆنم‌و سێ‌ ئۆلك‌و ‪72‬م دووجا)‪،‬‬ ‫كاكە حەمە ئەحمەد حسێن‪ ،‬بە‬ ‫رووب���ەری (دوو دۆن���م)‪ ،‬اله��وور‬ ‫جەنگی بورهان‪ ،‬بە رووبەری (دوو‬ ‫دۆنم)‪ ،‬بەبێ‌ ئەوەی لەو بڕیارەدا‬ ‫نرخی فرۆشتنەكە‌و ناونیشانی ئەو‬ ‫كەسانە روونكرابێتەوە‪.‬‬

‫لە هەولێر‪ ،‬هیچ موڵكێكی حكومیی نه‌گەڕێنراوەته‌وه‌‬

‫ل‪5‬‬

‫ذمارة (‪ )637‬سيَشةممة ‪2011/6/7‬‬

‫‪www.rozhnama.net‬‬

‫‪hewal.rozhnama@gmail.com‬‬

‫سەرۆكی هەرێم لەڕێگەی ئەمجۆرە لێدوانانەوە‪ ،‬هەوڵدەدات سنووری كێشەكان بچووك بكاتەوە بۆ سنوورێكی‬ ‫داخراوی بچووك‌و پارچەپارچەی بكات‪.‬‬

‫«پێداویستی تەواو بۆ‬ ‫رووبەڕووبوونەوەی ئاگركەوتنەوە؛‬ ‫ئامادە نەكراوە»‬ ‫ێ عەبدوڵاڵ‬ ‫هاوڕ ‌‬

‫پەرلەمانتارێك‪ :‬پێویستە بارزانی ئەو راستییە بۆ هەرێمیش بسەلمێنێت‬ ‫رۆژنامە‪:‬‬

‫‪..............................................................‬‬

‫پەرلەمانتارێك داوا دەكات‪،‬‬ ‫سەرۆكی هەرێم ئەوەی بۆ عێراق‬ ‫دەخ���وازێ���ت؛ ل��ەب��ارەی دان��ان��ی‬ ‫كەسانی سەربەخۆ‌و بێالیەن بۆ‬ ‫پۆستە ئەمنییەكان‪ ،‬بۆ هەرێمی‬ ‫ك��وردس��ت��ان��ی��ش ئ���ەو ش��ێ��وازە‬ ‫بگرێتەبەر‪.‬‬ ‫دوای ئ�����ەوەی س��ەرۆك��ی‬

‫‪............................................................‬‬

‫لێپرسراوی بەشی هونەریی‬ ‫بەڕێوەبەرێتی بەرگریی شارستانیی‬ ‫سلێمانی‪ ،‬ئ���ەوە دەخ���ات���ەڕوو‪،‬‬ ‫فەرمانگەكەیان پالنی دان��اوە بۆ‬ ‫رووبەڕووبوونەوەی هەر حاڵەتێكی‬ ‫ئاگركەوتنەوە‌و ه��ەروەه��ا ئاماژە‬ ‫ب��ەوە دەك���ات‪ ،‬تائێستا سەرجەم‬ ‫پێداویستییەكانیان بۆ دابین نەكراوه‌‪.‬‬ ‫بەپێی ئامارە رەسمییەكان‪،‬‬ ‫لە ساڵی (‪)2010‬دا لە سنووری‬ ‫پارێزگای سلێمانی‪ ،‬نزیكەی (‪)1100‬‬ ‫حاڵەتی ئاگركەوتنەوە رووی��ان‬ ‫داوە‌و بەو هۆیەوە بەشێكی زۆر لە‬ ‫رەز‌و باخ‌و دەغڵودانی هاواڵتییان‬ ‫س���ووت���اون‪ ،‬ه����ەروەك ل��ە چەند‬ ‫رۆژی راب��ردوودا‪ ،‬چەند حاڵەتێكی‬ ‫ئاگركەوتنەوە روویانداوە‪.‬‬ ‫نەقیب خ��ەڵ��وەت ئەحمەد‪،‬‬ ‫ل��ێ��پ��رس��راوی ب��ەش��ی ه��ون��ەری��ی‬ ‫بەڕێوەبەرێتی بەرگریی شارستانیی‬ ‫س��ل��ێ��م��ان��ی‪ ،‬ب��ە «رۆژن���ام���ە»ی‬ ‫راگەیاند‪« :‬پالنی تایبەتمان بۆ‬ ‫رووب��ەڕووب��وون��ەوەی ئاگركەوتنەوە‬ ‫دان����اوەو ب��ۆ ه��ەر رووداوێ�����ك لە‬ ‫ئامادەباشیدان‌و رێنمایی نو ‌ێ بە‬ ‫سەرجەم كارمەندانی فەرمانگەكە‬ ‫دراوە»‪.‬‬ ‫ب��ەڕێ��وەب��ەرێ��ت��ی ب��ەرگ��ری��ی‬ ‫شارستانیی پارێزگای سلێمانی‪،‬‬ ‫لەنێو شاری سلێمانی (‪ )4‬بنكە‌و‬ ‫لە قەزاو ناحیەكاندا نزیكەی (‪)30‬‬ ‫بنكەی هەیە‪.‬‬

‫بارزانی‪ :‬پشتگیریی كەسانی بێالیەن دەكەین بۆ پۆستە ئەمنییەكانی بەغدا‬

‫سەبارەت بە پێداویستییەكانی‬ ‫فەرمانگەكەیان‪ ،‬نەقیب خەڵوەت‪،‬‬ ‫ئ��ام��اژەی ب��ەوەك��رد‪ :‬لە ناوشاری‬ ‫سلێمانیدا كێشەمان نییە‪ ،‬بەاڵم لە‬ ‫دەرەوەی ش��اردا كێشەمان هەیە‌و‬ ‫پێویستمان بە ئامێری تر هەیە‪،‬‬ ‫ه��ەروەه��ا داوام���ان ك��ردووە لە ناو‬ ‫شاری سلێمانیدا چەند بنكەیەكی تر‬ ‫بكرێتەوە‪ ،‬هه‌رچه‌ند‌ه بڕیاریان لەسەر‬ ‫دراوە‪ ،‬بەاڵم تائێستا نەكراونەتەوە»‪.‬‬ ‫وتــــیشی‪« :‬داوای (كۆڵەپشت)‬ ‫مان ك��ردووە‪ ،‬كە ئامێرێكی نوێیە‌و‬ ‫دەتوانێت بڕێكی زۆر ئاگر كۆنترۆڵ‬ ‫بكات‪ ،‬رەزامەندیی لەسەر دراوە‪،‬‬ ‫بەاڵم تائێستا نەكڕدراوە‪ ،‬جگە لەوە‬ ‫دوێن ‌ێ چەند ئامێرێكی دەستیی‬ ‫(هەژپ)مان كڕی بۆ كوژاندنەوەی‬ ‫ئاگر»‪.‬‬ ‫س��ەب��ارەت ب��ە رووداوەك���ان���ی‬ ‫ئ��اگ��رت��ن��ەوە ل��ە م��س��اڵ��دا نەقیب‬ ‫خ��ەڵ��وەت‪ ،‬ئاشكرایكرد‪ :‬بەهۆی‬ ‫زۆری �ی‌و دواكەوتنی بارانبارینەوە‪،‬‬ ‫هێشتا پووش زۆر نەبووە‪ ،‬بەاڵم تا‬ ‫ئێستا چەند حاڵەتێكی ئاگركەوتنەوە‬ ‫هەبووە‪.‬‬

‫هەرێم لەچاوپێكەوتنێكیدا لەگەڵ‬ ‫رۆژنامەی «شەرقولئەوسەت»‪،‬‬ ‫رایگەیاند‪ :‬پشتگیریی كەسانی‬ ‫س��ەرب��ەخ��ۆ‌و ب��ێ�لای��ەن دەك���ەن‬ ‫ب���ۆ پ��ۆس��ت��ە ئ�ه‌م��ن��ی��ی�ه‌ك��ان��ی‬ ‫حكومەتی عێراق‌و وتی‪« :‬ئەگەر‬ ‫واب��ێ��ت رەخ��ن��ەم��ان نابێت»‪،‬‬ ‫پەرلەمانتارێكی لیژنەی ئەمنیی‌و‬ ‫ئ��ەن��ج��وم��ەن��ە خ��ۆج��ی��ی��ەك��ان��ی‬ ‫پەرلەمانی كوردستان‪ ،‬داوا دەكات‬

‫سەرۆكی هەرێم ئەو شێواز‌ه بۆ‬ ‫هەرێمی كوردستانیش بخوازێت‪،‬‬ ‫نەك تەنیا حكومەتی عێراق‪.‬‬ ‫ن���ەری���م���ان ع���ەب���دوڵ�ڵ�ا‪،‬‬ ‫پەرلەمانتاری فراکسیۆنی گۆڕان‪،‬‬ ‫لەلێدوانێكیدا بۆ «رۆژن��ام��ە»‪،‬‬ ‫وت��ی‪« :‬ئ��ەو وتەیەی سەرۆكی‬ ‫ه��ەرێ��م ل��ەج��ێ��گ��ەی خ��ۆی��ەت�ی‌و‬ ‫دەیسەلمێنێت‌و دركی پێدەكات‪،‬‬ ‫كە پۆستە ئەمنییەكان پێویستە‬

‫بەكەسانی سەربەخۆ‌و بێالیەن‬ ‫بدرێت‪ ،‬بەاڵم هەمان پێوەر بۆ‬ ‫كوردستانیش دەبێت‌و پێویستە‬ ‫س��ەرۆك��ی هەرێم ئ��ەو راستییە‬ ‫بسەلمێنێت لەهەرێمشدا ئەوە‬ ‫جێبەجێبكرێت»‪.‬‬ ‫ن��اوب��راو ئ��ام��اژەی ب��ەوەش‬ ‫دا‪ :‬ئەو شێوازە راستەقینەیەی‬ ‫سەرۆكی هەرێم دركی پێدەكات‌و‬ ‫س��ی��س��ت��م��ی دی��م��وك��راس��ی وا‬

‫دەخوازێت‪ ،‬پێویستە لەهەرێمی‬ ‫كوردستانیشدا پەیڕەو بكرێت‌و‬ ‫سەرۆكی هەرێم داوای بكات‪.‬‬ ‫نەریمان‪ ،‬وتی‪« :‬ئاواته‌خوازم‬ ‫لەم هەنگاوە چاكسازییەی كە‬ ‫باسی دەك��ات‪ ،‬ئەو كارە بكات‌و‬ ‫هەنگاوێكی درەوش��اوەدەب��ێ��ت‬ ‫ب���ۆی‪ ،‬ب���ەاڵم م��ن وای نابینم‪،‬‬ ‫چونكە تێڕوانینی سەركردەكان‬ ‫حیزبییانەیە‪ ،‬نەك نیشتمانییانە»‪.‬‬

‫چه‌ند ئه‌فسه‌رێکی پۆلیس؛ داوای (‪ )100‬هه‌زار دیناره‌ک ‌ه دەكەن‬

‫رۆژنامە‬

‫‪..............................................................‬‬

‫چ����ه‌ن����د م���ف���ەوەزێ���ک���ی‬ ‫خانەنشین داوادەك����ەن‪ ،‬ئەو‬ ‫(‪ )100‬ه���ەزار دی��ن��ارەی��ان بۆ‬ ‫س �ه‌رف��ك��رێ��ت ك��ە پێشتر بۆ‬ ‫چ��ەن��د ب��ەڕێ��وەب��ەرێ��ت��ی��ی�ه‌ك��ی‬ ‫وەزارەت��ی ناوخۆ سه‌رفكراوە‪،‬‬ ‫الی خ��ۆش��ی��ه‌وه‌ وەزارەت�����ی‬ ‫ناوخۆ رەتی دەكاتەوە كە ئەو‬ ‫دەرماڵەیە ئەوان بگرێتەوە‪.‬‬ ‫ل��ە داواك��اری��ی��ەك��ەی��ان��دا‬ ‫ك���ە ب���ۆ «رۆژن����ام����ە››ی����ان‬ ‫ن�����اردووە‪ )11( ،‬م��ف��ەوەزی‬ ‫خانەنشین لە بەڕێوەبەرێتی‬ ‫گشتی پۆلیسی ب��ەرگ��ری�ی‌و‬ ‫فریاكەوتن‪ ،‬داوادەكەن «رێژەی‬ ‫خانەنشینیی ئەو (‪ )100‬هەزار‬ ‫دینارەیان بۆ سه‌رفكرێت كە‬ ‫پێشتر بە بڕیارێرێكی نهێنی‬ ‫(ع��وم��ەر ف���ەت���اح)‪ ،‬جێگری‬

‫ب‪.‬گ‪ .‬پۆلیسی هاتوچۆ‪ ،‬ب‪.‬گ‪.‬‬ ‫پۆلیسی رەگەزنامە‌و سەفەر‪،‬‬ ‫ب‪.‬گ‪ .‬ئاسایش)‌‪ ،‬بڕیارەكە لە‬ ‫(‪ )2007/2/1‬چووه‌تە بواری‬ ‫جێبەجێكردنەوە‪.‬‬ ‫لەوبارەیەوە‪ ،‬عەمید جوامێر‬ ‫ئ��ەوڕەح��م��ان‪ ،‬ب��ەڕێ��وەب��ەری‬ ‫ب��ەڕێ��وەب��ەرێ��ت��ی ك���اروب���اری‬ ‫هێزەكانی ناوخۆ لە وەزارەتی‬ ‫ناوخۆی هەرێمی كوردستان‪،‬‬ ‫ب��ە «رۆژن��ام��ە»ی راگەیاند‪:‬‬ ‫ب��ڕی��اره‌ك��ە ل��ە بنچینەدا ئەو‬ ‫ب��ەڕێ��وەب��ەرێ��ت��ی��ی��ەی ئ���ەوان‬ ‫ناگرێتەوە‌و بەرگریی‌و فریاكەوتن‬ ‫بەری نەكەوت‪.‬‬ ‫وت��ی��ش��ی‪ :‬ب��ڕی��ارەك��ە‪ ،‬تا‬ ‫(‪ )2008/8/1‬س�ه‌رف��ك��را‪ ،‬تا‬ ‫باره‌گای به‌ڕێوه‌به‌رێتی پۆلیسی کۆیه‌‬ ‫مووچەكان تەعدیل كرا‌و دواتر‬ ‫پێشووی سەرۆكی ئەنجومەنی دانه‌یەكی الی «رۆژنامە»یە‌و بە سه‌رفكردنی بڕی (‪ )100‬هەزار ئەوەش بڕا‌و ئەو بڕە تەنیا بۆ‬ ‫ژمارەی (‪)166‬ی (‪ )2007/2/6‬دینار وەك دەرماڵەی تایبەت بەڕێوەبەرێتی گشتیی ئاسایش‬ ‫وەزیران سه‌رفكراوە»‪.‬‬ ‫بەپێی بڕیارە نهێنییەكە‪ ،‬كە دەرك�����راوە‪ ،‬ب��ڕی��ار دراوە بە بۆ هەریەك بە (ب‪.‬گ‪.‬پۆلیس‪ ،‬مایەوە‪.‬‬

‫بارزانی‪ :‬هۆكاری خۆپیشاندانەكان؛ ناكۆكیی نێوان گۆڕان‌و یەكێتییە‬

‫فاروق رەفیق‪ :‬بۆچوونەكەی بارزانی؛ وتەیەكی ناسیاسییەو بێڕێزیی ‌ه بەرامبەر شەهیدان‬ ‫رۆژنامە‬

‫‪..............................................................‬‬

‫سەرۆكی هەرێمی كوردستان‪،‬‬ ‫رایگەیاند‪ :‬بنچینەی كێشەكانی‬ ‫هەرێمی كوردستان دەگەڕێتەوە‬ ‫ب��ۆ ئ��ەو ج��ی��اوازی�ی‌و پەرتبوونە‬ ‫حیزبییەی ل��ەش��اری سلێمانیدا‬ ‫رووی��������داوە‪ ،‬س��ەرك��ردەك��ان��ی‬ ‫«ئۆپۆزسیۆن»‌و چاالكوانەكانیش‬ ‫ئەم لێدوانەی «مەسعود بارزانی»‪،‬‬ ‫بە «بچووككردنەوەی كێشەكانی‬ ‫هەرێم» وەسف دەكەن‪.‬‬ ‫«م���ەس���ع���ود ب����ارزان����ی»‪،‬‬ ‫رۆژی (ش��ەم��م��ە‪ ،)5/4 -‬لە‬ ‫چاوپێكەوتنێكیدا لەگەڵ رۆژنامەی‬ ‫«الشرق االوس��ط»دا‪ ،‬دەڵێت‪:‬‬ ‫«بنچینەی كێشەكان لەڕێگەی‬ ‫ئەو ناكۆكییەوە (ناكۆكی نێوان‬ ‫ب��زووت��ن��ەوەی گ���ۆڕان‌و ی‪.‬ن‪.‬ك)‬ ‫دەركەوت‪ ،‬بەهۆی ئەو پەرتبوونەی‬ ‫كە لە (ی‪.‬ن‪.‬ك) روویدا‪« ،‬گۆڕان»‬ ‫بنچینەیەك بوو لە «یەكێتی»دا‌و‬ ‫لێی جیابووەوە‪ ،‬كێشەكە لێرەوە‬ ‫دەستی پێكرد»‪.‬‬ ‫پاشان لەوەاڵمی ئەوەی‪ :‬دواتر‬ ‫كێشەكان تەشەنەیان ك��ردووە‌و‬ ‫سەرتاپای هەرێمی كوردستانی‬ ‫گرتووەتەوە‪« ،‬مەسعود بارزانی»‪،‬‬ ‫جه‌خت لەسەر ئ��ەوە دەكاتەوە‪:‬‬ ‫«سەرتاپای هەرێم ن��ا»‪ ،‬بەڵكو‬ ‫«كێشەكە لە بنچینەدا لە شاری‬ ‫سلێمانییە»‪.‬‬ ‫لەالیەكی دیكەوە‪ ،‬وتەبێژی‬ ‫بزووتنەوەی «گۆڕان»‪ ،‬سەبارەت‬ ‫بە لێدوانەكەی سەرۆكی هەرێم‬ ‫رایدەگەیەنێت‪« :‬گ��ۆڕان‪ :‬بەهۆی‬ ‫ناكۆكیی حیزبێكی سیاسیی‬ ‫هەرێمەوە دروست نەبووە‪ ،‬بەڵكو‬

‫لەپێناوی چاكسازییدا دروستبووە‪.‬‬ ‫م��ح��ەم��ەد ت��ۆف��ی��ق رەح��ی��م‪،‬‬ ‫وتیشی‪ :‬لێدوانەكەی سەرۆكی‬ ‫هەرێم بچووككردنەوەی ئەو قەیران‌و‬ ‫كێشانەیه‪ ،‬كە ئێستا لەهەرێمی‬ ‫كوردستاندا هەیە‪.‬‬ ‫لەهەمانكاتدا‪ ،‬ئەو لێدوانەی‬ ‫سەرۆكی هەرێم‪ ،‬جارێكی دیكە‬ ‫ن���اڕەزای���ی ش��ەق��ام��ی ج��واڵن��د‪،‬‬ ‫ب��ەوپ��ێ��ی��ەی ئ����ەم ل��ێ��دوان��ەی‬ ‫لەكاتێكدایە؛ كە هێشتا نەیتوانیوە‬ ‫پێگەی خ��ۆی بەكاربهێنێت بۆ‬ ‫سزادانی تاوانباران‌و گەندەڵکاران‌و‬ ‫لەسەركار البردنی ئەو بەرپرسانەی‬ ‫ئاستەنگن لەبەردەم چاكسازیی‬ ‫لە هەرێمی كوردستاندا‪ ،‬هەروەها‬ ‫كاری نەكردووە‪ ،‬بۆ چاالکكردنی‬ ‫دەسەاڵتی دادوەریی‪ ،‬بۆ سزادانی‬ ‫ئ��ەو ك��ەس��ان��ەی ه��ۆك��ارب��وون بۆ‬ ‫شەهیدكردن‌و برینداركردنی سەدان‬ ‫ك��ەس‌و ناشرینكردنی ئەزموونی‬ ‫هەرێمی كوردستان لەسەر ئاستی‬ ‫ناوچەكە‌و جیهان‪.‬‬ ‫ناسك قادر‪ ،‬وتەبێژی پێشووی‬ ‫ئەنجومەنی كاتیی سەرای ئازادیی‪،‬‬ ‫وتی‪ :‬لێدوانەكانی سەرۆكی هەرێم‬ ‫ب��ۆ گەوجاندنی راستییەكانە‌و‬ ‫سەیركردنی هاونیشتمانییانە وەكو‬ ‫ژێردەستە‪.‬‬ ‫ن����اوب����راو‪ ،‬دەڵ���ێ���ت‪ :‬ئ��ەو‬ ‫دابەشكردنەی س��ەرۆك��ی هەرێم‬ ‫كردوویەتی بۆ داواكارییەكان‪،‬‬ ‫(بەشێكی بە داواكاریی خەڵك‌و‬ ‫بەشێكی بەداواكاریی ئۆپۆزسیۆن)‬ ‫لەو گۆشەنیگایەوەیە‪ ،‬كە سەرۆكی‬ ‫هەرێم هاونیشتمانییانی كورد بە‬ ‫هاونیشتمانیی ژێردەست دەبینن‪،‬‬ ‫كە خاوەنی ئیرادە نییە‪.‬‬ ‫وت��ەب��ێ��ژەك��ەی ئەنجومەنی‬

‫س��ەرای ئازادیی‪ ،‬پێیوابوو‪ :‬ئەو‬ ‫هاونیشتمانییانەی كە چوونە سەر‬ ‫شەقام‪ ،‬پرسیاری گەورەیان هەیە‌‬ ‫ل��ەس��ەر ش��ێ��وازی حكومڕانێتیی‬ ‫ئەم دوو حیزبە سیاسییە‪ ،‬لەبەر‬ ‫ئ��ەوە گ��ەر خۆپیشاندان بخرێتە‬ ‫پاڵ «ئۆپۆزسیۆن»‪ ،‬هەوڵدانە‬ ‫ب��ۆ گ��ەوج��ان��دن��ی راستییەكان‌و‬ ‫شێواندنی راستییەكان‪ ،‬ئەمەش‬ ‫كێشەیەكی گەورەیە‌و ئێمە وەك‬ ‫هاونیشتمانییان سوورین لەسەر‬ ‫داواكارییەكانمان‪ ،‬كە هەندێكیان‬ ‫تەنیا جێبەجێكردنی حوكمی‬ ‫یاسایه‪.‬‬ ‫ب��ی�لال سڵێمان‪ ،‬ئەندامی‬ ‫سەركردایەتی كۆمەڵی ئیسالمیی‪،‬‬ ‫لە لێدوانێكدا بۆ «رۆژنامە» وتی‪:‬‬ ‫ناڕەزاییەكانی شەقام سەرتاسەریی‬ ‫بوو‪ ،‬بەاڵم لە سلێمانی هەرچۆنێك‬ ‫بوو خۆپیشاندانەكان ئەنجامدران‌و‬ ‫لە هەولێر خەڵك هەوڵیان دا‌و رێگە‬ ‫نەدرا شەقام رای خۆی دەرببڕێت‪.‬‬ ‫ناوبراو‪ ،‬پێی وابوو‪ :‬سەرۆكی‬ ‫ه���ەرێ���م ل��ەڕێ��گ��ەی ئ��ەم��ج��ۆرە‬ ‫لێدوانانەوە هەوڵ دەدات سنووری‬ ‫كێشەكان ب��چ��ووك بكاتەوە بۆ‬ ‫سنوورێكی داخ����راوی بچووك‌و‬ ‫پارچەپارچەی بكات‪.‬‬ ‫لە وەاڵمێكدا بۆ لێدوانەكانی‬ ‫س��ەرۆك��ی ه��ەرێ��م ل��ە رۆژن��ام��ەی‬ ‫(الشرق االوسط)‪ ،‬د‪.‬فاروق رەفیق‪،‬‬ ‫نووسەر‌و توێژەری بواری فەلسەفە‌و‬ ‫ئەندامی پێشووی ئەنجومەنی‬ ‫سەرای ئازادیی‪ ،‬لە لێدوانێكدا بۆ‬ ‫«رۆژنامە» وتی‪« :‬ئەم وتەیەی‌‬ ‫ئێو‌ە كێشەیەكی گ��ەورەی هەیە‪،‬‬ ‫ئەویش نەبینینی بنەچە‌و بناغەی‬ ‫كێشە سیاسییەكانە‪ ،‬كە خۆی‌‬ ‫لەچەند خاڵێكدا دەبینێتەوە‌و‬

‫دیمه‌نێک ل ‌ه خۆپیشاندانه‌کانی سه‌رای ئازادی‬ ‫بریتیین لەوەی؛ (یەكێتی‌‌و پارتی)‬ ‫بە بنەمای (وەهمێك)‪ ،‬كە ناوی‬ ‫(شەرعیەتـــــــــــــیشۆڕشگێریی)‬ ‫یە‪ ،‬حوكم دەك��ەن‪ ،‬بۆیە دەڵێم‪:‬‬ ‫وەهم‪ ،‬چونكە لە زانست‌و فیكری‬ ‫سیاسییدا شتێك نییە بەناوی‬ ‫شۆڕشگێرییەوە‪،‬‬ ‫شەرعییەتی‬ ‫بەڵكو ئ��ەو بنەمایە داهێنانی‬ ‫دیكتاتۆر‌و حیزبە شمولییەكانە‪،‬‬ ‫داهێنانێكی فاشیزم‌و نازیزم‌و ئەو‬ ‫گرووپانەی ترە‪ ،‬كە ستەمكارییان‬ ‫وەك خەاڵت بە دیاریی هێناوە بۆ‬ ‫هاونیشتمانیی خۆیان»‪.‬‬ ‫ل����ە ب��ەش��ێ��ك��ی دی���ك���ەی‬ ‫وەاڵمەكەیدا‪،‬فاروق رەفیق‪ ،‬ئەوەش‬ ‫ش لە‬ ‫دەخ���ات���ەڕوو‪« :‬كێشەكە ‌‬ ‫سلێمانید‌ا نییە‪ ،‬كێشەكە لە هەموو‬ ‫كوردستاندایە‪ ،‬كێشەكە لە هەولێری‌‬

‫پایتەختە‪ ،‬كێشەكە ئ��ێ��وەن‪،‬‬ ‫ی حكومڕانییه موخابەراتیی‌و‬ ‫شێواز ‌‬ ‫پ��ۆل��ی��س��ی��ی��ەك��ەی ئ��ێ��وەی��ە‪،‬‬ ‫چارەسەركردنی كێشەكانیش تەنیا‬ ‫لەوكاتەدا دەبێت‪ ،‬ئێوە لەو راستییە‬ ‫تێبگەن‌و گوێ لەئێمە بگرن‌و بیر‬ ‫لەوە بكەنەوە دەسەاڵت رادەستی‬ ‫نەوەی نوێ بكرێت‪ ،‬بەاڵم نەوەی‬ ‫نوێی (بێالیەن)‪ ،‬نەك نەوەی نوێی‬ ‫ناو خانەوادەكانتان»‪.‬‬ ‫توێژەرەكەی بواری فەلسەفە‪،‬‬ ‫ئ��ەوەش��ی خ��س��ت��ەڕوو‪ :‬خەڵك‬ ‫ك���وژراون‌و برینداركراون‪ ،‬كۆڕو‬ ‫كۆبوونەوەكان هەیە‌و خەباتی‬ ‫مەدەنیی بەردەوامە‪ ،‬بەاڵم ئەو‬ ‫دەڵێت كێشەكە لە سلێمانییە‪،‬‬ ‫وەكو ئەوەی هیچ رووینەدابێت‪،‬‬ ‫ئەمە سوككردنی ئازادیخوازانی‬

‫فۆتۆ‪ :‬ئه‌کام ئه‌بوبه‌کر‬ ‫ئەم واڵت�ە‌و سوككردنی خەباتی‬ ‫خەڵكە‪.‬‬ ‫فاروق‪ ،‬پێی وابوو‪ :‬ئەم پیاوە‬ ‫(سەرۆكی هەرێم)‪ ،‬بێئاگایە لەوەی‬ ‫چیی دەگوزەرێت‌و لە هیچ نازانێت‬ ‫لەم واڵتەدا‪ ،‬چۆن ئەمە سەرۆكی‬ ‫هەرێمە؟! بەڕێزیان سەرۆكی سێ‬ ‫پ��ارێ��زگ��ان‪ ،‬ب��ەاڵم نازانێت چی‬ ‫ل��ەم واڵت���ەدا دەگ��وزەرێ��ت‪ ،‬یان‬ ‫ئەگەر دەزانێت‌و خۆی لێ گێل‬ ‫دەكات‪ ،‬خۆی لێ الدەدات‪ ،‬ئەمە‬ ‫ك��ارەس��ات�ە‌و دەرخ���ەری ئەوەیە‬ ‫كە مەسعود ب��ارزان��ی ناتوانێت‬ ‫حوكمڕانیی ئ��ەم واڵت��ە بكات‪،‬‬ ‫لەكاتێكدا وەزیفەیەكی گەورەی‬ ‫لەسەرشانە‪.‬‬ ‫ن���اوب���راو‪ ،‬وت���ی‪« :‬بەهیچ‬ ‫شێوەیەك لە ئەدای سەرۆكی هەرێم‬

‫رازی��ی نیم‌و لە فرسەتێكی تردا‬ ‫قسە لەسەر ئەداكەی دەكەم»‪،‬‬ ‫هەروەها‪ ،‬دەردەكەوێت ئەم پیاوە‬ ‫ناخوێنێتەوە‪ ،‬لەكاتێكدا كۆمەڵێك‬ ‫نووسەر‌و رۆژنامەنووسی چاكمان‬ ‫هەیە چەندین ساڵە لەسەر ئەم‬ ‫هەلومەرجە قسە دەكەین‪ ،‬بەاڵم‬ ‫كە دەڵێت كێشەكە لە سلێمانییە‪،‬‬ ‫بێرێزییەكی گەورەمان پێدەكات‪،‬‬ ‫وەك��و واب��ێ��ت ئێمە هەموومان‬ ‫دێوانە بین‌و لەخۆمانەوە باسی‬ ‫دوورگ��ەی��ەك��ی دی��ك��ە بكەین‪،‬‬ ‫ی��ان ئ��ەوەت��ا دەیانخوێنێتەوە‌و‬ ‫ئیعتیباریان بۆ دانانێت (ئەمەش‬ ‫بێڕێزییە)‪.‬‬ ‫فاروق‪ ،‬ئاماژەی بەوەشكرد‪:‬‬ ‫حیزبەكەی ئەم پیاوە (مەسعود‬ ‫ب��ارزان��ی) كۆمەڵێك پیاوكوژی‬ ‫داڵ��دەداوە (لەكۆنەوە تائێستا)‬ ‫ل���ەك���ۆن���ەوە زۆرب�����ه‌ی ج���اش‌و‬ ‫موستەشارەكانی ئەنجامدەری‬ ‫ئەنفال الی پارتین‌و ئێستاش‬ ‫ژمارەیەك لە چەكدارەكانی خۆی‪،‬‬ ‫تەقەیان لە خەڵك ك��ردووە‪ ،‬لە‬ ‫هەولێریش دەزگا ئاسایشییەكەی‬ ‫خەڵكی س��ەرك��وت ك����ردووە‪...‬‬ ‫ئەمانەش هەمووی نادیدە دەكات‪.‬‬ ‫ئەو توێژەرەی بواری فەلسەفە‪،‬‬ ‫پێی واب��وو‪ :‬وتەكەی سەرۆكی‬ ‫هەرێم لەسەر كورتكردنەوەی‬ ‫ك��ێ��ش��ەك��ان ل���ە س��ل��ێ��م��ان��ی��دا‪،‬‬ ‫«وت��ەی��ەك��ی ن��اس��ی��اس��ی��ی»ە‌و‬ ‫پێویستە هەموو الیەك بەڕاستی‬ ‫لەسەری بێنە دەن��گ‪ ،‬چونكە‪،‬‬ ‫به‌وته‌ی ناوبراو‪ ،‬بێڕێزییەكی زۆری‬ ‫تێدا ب��ەدی دەك��رێ��ت؛ بەرامبەر‬ ‫شەهیدان‌و برینداران‌و نووسەران‌و‬ ‫رۆژنامەنووسان‌و هاونیشتمانیانی‬ ‫ئەم واڵتە‪.‬‬

‫ذمارة (‪ )637‬سيَشةممة ‪2011/6/7‬‬

‫‪hewal.rozhnama@gmail.com‬‬

‫دوای بەدواداچوونێكی «رۆژنامە»‪ ،‬نەخۆشخانەیەك دەخرێتە بواری جێبەجێكردنەوە‬ ‫رۆژن��ام��ە‪ :‬هەفتەی راب���ردوو‪،‬‬ ‫دەس��ت��ك��را ب��ەدروس��ت��ك��ردن��ی ئەو‬ ‫نەخۆشخانەیەی‪ ،‬كە «رۆژنامە»‬ ‫بەدواداچوونێكی لەبارەی دواكەوتنی‬ ‫دروستكردنییەوە باڵوكردبووەوە‪.‬‬

‫ل����ەوب����ارەی����ەوە‪ ،‬رێ���ك���ەوت‬ ‫ح���ەم���ەڕەش���ی���د‪ ،‬ب���ەڕێ���وەب���ەری‬ ‫گشتیی تەندروستیی سلێمانی‪،‬‬ ‫لەلێدوانێكیدا بۆ «رۆژنامە» وتی‪:‬‬ ‫«ئێستا دەستكراوە بەدروستكردنی‬

‫وردەكاریی پێشنیازی لیژنه‌ی‬ ‫هەمواركردنی یاسای پارێزگاكان‬ ‫بەهادین یوسف‬

‫‪.................................................. ........‬‬

‫پێشنیاز دەكرێت هەڵبژاردنی‬ ‫ئ��ەن��ج��وم��ەن��ی پ��ارێ��زگ��اك��ان بە‬ ‫ل��ی��س��ت��ی «ن���ی���م���چ���ەك���راوە»‬ ‫بێت‌و ئەنجومەنی پارێزگاكان‬ ‫دەسەاڵتی دارای��ی‌و هەڵبژاردنی‬ ‫«جێگری پارێزگار»یان هەبێت‌و‬ ‫نوێنەری «ئەنجومەنی پارێزگای‬ ‫س��ل��ێ��م��ان��ی»ش (ت��ەح��ەف��وز)‬ ‫لەسەر خاڵێكی هەمواركردنەكان‬ ‫دادەنێن‪.‬‬ ‫ل����ەس����ەر راس�����پ�����اردەی‬ ‫«سەرۆكی هەرێمی كوردستان»‪،‬‬ ‫«ئەنجومەنی وەزیران» لیژنەیەكی‬ ‫بۆ ه��ەم��وارك��ردن��ەوەی «یاسای‬ ‫ئەنجومەنی پارێزگاكانی هەرێم»‬ ‫بەسەرۆكایەتیی ئازاد مەالفەندی‪،‬‬ ‫راوێ���ژك���اری یاسایی س��ەرۆك��ی‬ ‫ه��ەرێ��م‪ ،‬پێكهێنا‪ ،‬لیژنەكەش‬ ‫راپۆرتی كۆتایی خۆی ئاراستەی‬ ‫سەرۆكایەتیی ئەنجومەنی وەزیران‬ ‫كرد‪.‬‬ ‫لە راپۆرتەكەیدا‪ ،‬لیژنەكە چەند‬ ‫پێشنیازێكی بۆ هەمواركردنەوەی‬ ‫ی��اس��اك��ە خ���س���ت���ووەت���ه‌ڕوو‪،‬‬ ‫ک�� ‌ه ت��ای��ب �ه‌ت � ‌ه ب��ە دەس��ەاڵت��ی‬ ‫«ئەنجومەنی پ��ارێ��زگ��اك��ان»‌و‬ ‫هەڵبژاردنی «جێگری پارێزگار»‌و‬ ‫دەسەاڵتی دارای �ی‌و كاركردن بە‬ ‫یاسای ژمارە (‪)3‬ی ئەنجومەنی‬ ‫پارێزگاكان‪ ،‬كە دان��راوە خولی‬ ‫داهاتوو كاریانپێبكرێت‪.‬‬ ‫محەمەد ئیبراهیم حاجی‪،‬‬ ‫نوێنەری ئەنجومەنی پارێزگای‬

‫س��ل��ێ��م��ان��ی ل��ە ل��ی��ژن��ەك��ە‪ ،‬بە‬ ‫«رۆژن�����ام�����ە»ی راگ���ەی���ان���د‪:‬‬ ‫پ��ێ��ش��ن��ی��ازەك��ان وردەك���اری���ی‬ ‫زۆری لەخۆگرتووە س��ەب��ارەت‬ ‫ب���ەدەس���ەاڵت���ی ئ��ەن��ج��وم��ەن��ی‬ ‫پارێزگاكان‌و داوامانكردووە یاسای‬ ‫ئەنجومەنی پارێزگاكان چاالك‬ ‫بكرێت‪ ،‬بۆ ئەم خولە كاری پێ‬ ‫بكرێت تا ئەوكاتەی هەڵبژاردن‬ ‫ئەنجامدەدرێت»‪.‬‬ ‫س��ەب��ارەت ب��ە «ئ��ی��دارەی‬ ‫گەرمیان»یش وت��ی‪« :‬ئ��ەوان‬ ‫داواكارییان هەبوو چارەسەرێكیان‬ ‫بۆ بدۆزرێتەوە‪ ،‬ئێمەش ئەوەمان‬ ‫بۆخۆیان دانا‪ ،‬كە پێشنیازەكانیان‬ ‫بنێرن ب��ۆ ل��ی��ژن��ەك�ە‌و ئێمەش‬ ‫پێشنیازەكانیان بنێرین بۆ‬ ‫ئەنجومەنی وەزیران»‪.‬‬ ‫ئ����ام����اژەی ب���ەوەش���ك���رد‪،‬‬ ‫ئ���ی���دارەك���ە داوای���ان���ك���ردووە‬ ‫ه��اوش��ێ��وەی‬ ‫ئەنجومەنێكیان‬ ‫ئ��ەن��ج��وم��ەن��ی پ��ارێ��زگ��اك��ان��ی��ان‬ ‫هەبێت‪ ،‬بەاڵم بەپێی یاساكانی‬ ‫عێراق «ئ��ی��دارەی سەربەخۆ»‬ ‫ش��ت��ێ��ك��ی ت����ازەی����ە‌و ن��اوی��ان‬ ‫نەهاتووە‪ ،‬لەبەر بەرژەوەندیی‬ ‫نەتەوەیی‌و كێشەی «كەركوك»‪،‬‬ ‫رەن��گ��ە ئێستا گونجاو نەبێت‬ ‫«گەرمیان» بكرێتە پارێزگا‌و تا‬ ‫چارەسەركردنی «مادەی ‪،»140‬‬ ‫دەبێت میكانزمێك بۆ كارەكانیان‬ ‫بدۆزرێتەوە‪.‬‬ ‫حاجی‪ ،‬وتیشی‪« :‬ئیدارەی‬ ‫گەرمیان ئێستا كێشەی قانوونی‌و‬ ‫دەستوورییان هەیە‪ ،‬نەمانتوانی‬ ‫ئەو پێشنیازەیان قبووڵ بكەین»‪.‬‬

‫هەرچەندە بەپێی یاسای‬ ‫ژم���ارە (‪)4‬ی «ه��ەڵ��ب��ژاردن��ی‬ ‫ئ��ەن��ج��وم��ەن��ی پ��ارێ��زگ��اك��ان»‪،‬‬ ‫ه��ەڵ��ب��ژاردن��ەك��ە ب��ە «لیستی‬ ‫داخ�����راو»دەب�����ێ�����ت‪ ،‬ب���ەاڵم‬ ‫پێشنیازیانكردووە‬ ‫لیژنەكە‬ ‫سستمەكە بگۆڕێت بۆ «لیستی‬ ‫ن��ی��م��چ��ەك��راوە» ه��اوش��ێ��وەی‬ ‫ه��ەڵ��ب��ژاردن��ی «ئ��ەن��ج��وم��ەن��ی‬ ‫پ��ارێ��زگ��اك��ان»‌و «ئەنجومەنی‬ ‫نوێنەرانی عێراق»‪.‬‬ ‫ئەندامەكەی «ئەنجومەنی‬ ‫پارێزگای سلێمانی»‪ ،‬ئ��ەوەی‬ ‫ب��ۆ «رۆژن��ام��ە»ئ��اش��ك��راك��رد‪:‬‬ ‫پێشنیازەكان زیاتر بە ئاراستەی‬ ‫سیستمی المەركەزییە‪ ،‬بەاڵم وەكو‬ ‫نوێنەری ئەنجومەنی پارێزگای‬ ‫سلێمانی (تەحەفوزمان) لەسەر‬ ‫مادەی پێنجی یاساكە نووسی‌و‬ ‫بڕوامانوایە دەبێت دەسەاڵتی‬ ‫زی��ات��ر ب��درێ��ت��ە ئەنجومەنی‬ ‫پارێزگاكان‌و ئەندامانی دیكەی‬ ‫لیژنەكە كۆك نەبوون لەگەڵ ئێمە‬ ‫كە ئه‌و دەسەاڵتانە زیادبكرێت‪،‬‬ ‫بەاڵم لەسەر كۆی پێشنیازەكانی‬ ‫دیكە رەزامەندبووین»‪.‬‬ ‫ل���ی���ژن���ەی ه���ەم���وارەك���ە‬ ‫بەسەرۆكایەتیی ئازاد عیزەدین‬ ‫مەالفەندی‪ ،‬راوێژكاری یاسایی‬ ‫سەرۆكی هەرێمی كوردستان‪،‬‬ ‫پێكهێنرا‪ ،‬بەئەندامێتی دوو‬ ‫ت‌و‬ ‫راوێژكاری سەرۆكی حكومە ‌‬ ‫ی‌و‬ ‫نوێنەر وەزارەت��ەك��ان��ی دارای � ‌‬ ‫ن���اوخ���ۆ‪ ،‬ن��وێ��ن��ەری ه��ەرس��ێ‬ ‫ئەنجومەنی پارێزگاكەی هەرێم‌و‬ ‫نوێنەری ئیدارەی گەرمیان‪.‬‬

‫نەخۆشخانەی «دڵ��ی م��ن��دااڵن»‪،‬‬ ‫ب��ەاڵم ئامادەنەبوو زانیاریی زیاتر‬ ‫ئاشكرابكات‪.‬‬ ‫«رۆژنامە»‪ ،‬لــــــــــــەژمارەی‬ ‫بەدواداچوونێكـــــی‬ ‫(‪)632‬دا‪،‬‬

‫ب�ڵ�اوك���ردەوە س��ەب��ارەت ب���ەوەی؛‬ ‫نەخۆشخانەی «دڵ��ی م��ن��دااڵن»‪،‬‬ ‫بەبڕیاری سەرۆكی حكومەت‪ ،‬زیاتر لە‬ ‫(‪ )6‬میلۆن یۆرۆی بۆ تەرخانكرابوو‪،‬‬ ‫بەاڵم دوای زیاتر لەساڵێك‪ ،‬دەست‬

‫بەجێبەجێكردنی نەكراوە‪.‬‬ ‫نەخۆشخانەی «دڵی مندااڵن»‬ ‫لەسلێمانی‪ ،‬لەمانگی چواری ساڵی‬ ‫(‪)2010‬ه‌وە ب���ەردی بناغەكەی‬ ‫دانراوە‪.‬‬

‫‪UN‬؛ راپۆرتێك لەسەر هەرێم باڵودەكاتەوە‬ ‫رۆژنامە‬

‫‪............................................ .......‬‬

‫ل��ی��ژن��ەی م��اف��ی م��رۆڤ‬ ‫ل��ە پ��ەرل��ەم��ان��ی ك��وردس��ت��ان‪،‬‬ ‫راپ���ۆرت���ێ���ك���ی «ی��ون��ام��ی»‬ ‫پێگەیشتووە‌و بەنیازە لەگەڵ‬ ‫رێكخراوەكەدا تاووتوێی بكات‪.‬‬ ‫ب���ڕی���ارە؛ ل���ەی���ەك دوو‬

‫رۆژی داه���ات���وودا‪ ،‬لیژنەی‬ ‫م��اف��ی م���رۆڤ ل��ە پەرلەمانی‬ ‫كوردستان‪ ،‬لەگەڵ بەرپرسانی‬ ‫نێردەی نەتەوەیەكگرتووەكان‬ ‫لەعێراق «یونامی»‪ ،‬ناوەرۆكی‬ ‫رەشنووسی راپۆرتێكی سااڵنە‬ ‫ت���اووت���وێ ب��ك��ەن‪ ،‬ك��ە ئ��ەو‬ ‫رێكخراوە سەبارەت بەبارودۆخی‬ ‫ع��ێ��راق‌و هەرێمی كوردستان‬

‫باڵوی دەكاتەوە‪.‬‬ ‫لەوبارەیەوە‪ ،‬سەرگوڵ رەزا‪،‬‬ ‫ئەندامی لیژنەكە‪ ،‬جەختی لەسەر‬ ‫راستیی ئەو زانیارییانە كردەوەو‬ ‫بۆ «رۆژن��ام��ە» وت��ی‪« :‬دوای‬ ‫ت��اووت��وێ��ك��ردن��ی راپ��ۆرت��ەك��ەو‬ ‫چاككردنی كەموكورتییەكانی‪،‬‬ ‫ئ��ەو راپ���ۆرت���ەی «ی��ون��ام��ی»‬ ‫باڵودەكرێتەوە»‪.‬‬

‫رێككەوتنێكی‬ ‫ب��ەپ��ێ��ی‬ ‫پێشوەختی نێوان «لیژنەی‬ ‫م��اف��ی م���رۆڤ ل � ‌ه پەرلەمانی‬ ‫ك���وردس���ت���ان‌و ی��ون��ام��ی»‪،‬‬ ‫رەشنووسی راپۆرتی سااڵنەی‬ ‫«یونامی» بۆ ماوەی (‪ )10‬رۆژ‬ ‫دەدرێتە ئەندامانی لیژنەكە‪،‬‬ ‫تا تێبینیی خۆیان لەسەر ئەو‬ ‫راپۆرتە بخەنەڕوو‪.‬‬

‫وەزارەتی ناوخۆ؛ چه‌ند رێكخراوێک دادەخات‬ ‫رۆژنامە‬

‫‪............................................ .......‬‬

‫وەزارەت������������ی ن����اوخ����ۆی‬ ‫حكومەتی هەرێمی كوردستان‪،‬‬ ‫م��ۆڵ��ەت ل��ەژم��ارەی��ەك كۆمەڵە‌و‬ ‫سەنتەر‌و رێكخراو دەسێنێتەوە‌و‬ ‫«سەرپێچییان‬ ‫رایدەگەیەنێت‪:‬‬ ‫كردووە»‪.‬‬

‫خ��ەل��ی��ل ع���ەب���اس ن����ادر‪،‬‬ ‫بەڕێوەبەری كۆمەڵە‌و رێكخراوەكان‬ ‫لەوەزارەتی ناوخۆ‪ ،‬بە «رۆژنامە»ی‬ ‫راگەیاند‪« :‬لیژنەیەك پێكهێنراوە‬ ‫بۆ پێداچوونەوە ب��ەو كۆمەڵە‌و‬ ‫سەنتەر‌و رێكخراوانەی كە مۆڵەتیان‬ ‫وەرگ���رت���ووە‌و ك��ار ب��ەپ��ەی��ڕەوی‬ ‫ناوخۆیان ناكەن»‪.‬‬ ‫ئ��ەو ب��ەڕێ��وەب��ەرە‪ ،‬وتیشی‪:‬‬

‫تائێستا (‪ )5‬رێكخرا‌و مۆڵەتیان‬ ‫ل��ێ��وەرگ��ی��راوەت��ەوە‪ ،‬لەبەرئەوەی‬ ‫پەیڕەوی ناوخۆیان پێشێلكردووە‪،‬‬ ‫ی��ان ل��ەم��اوەی ی��ەك ساڵدا هیچ‬ ‫چاالكییەكیان نەبووە‪.‬‬ ‫ئ��ەوەش��ی روون���ك���ردەوە‪ :‬لە‬ ‫ئێستادا ل��ەه��ەوڵ��ی ئ����ەوەدان‪،‬‬ ‫«بزووتنەوەی دیموكراسیخوازانی‬ ‫ك���وردس���ت���ان» ب��دەن��ە دادگ����ا‪،‬‬

‫ئینشیقاقیان‬ ‫ل���ەب���ەرئ���ەوەی‬ ‫تێكەوتووە‌و هیچ الیەكیان رازیی‬ ‫ن��ەب��وون دەس���ت���ب���ەرداری ن��اوی‬ ‫حیزبەكە ببن‪.‬‬ ‫لەهەرێمی كوردستاندا‪ ،‬تائێستا‬ ‫(‪ )1202‬كۆمەڵە‌و سەنتەر‌و رێكخراو‬ ‫مۆڵەتی رەسمیی كاركردنیان‬ ‫لەوەزارەتی ناوخۆ وەرگرتووە‪ ،‬كە‬ ‫(‪)37‬یان حیزبی سیاسیین‪.‬‬

‫چلەی «شه‌هید هەردی» رێکدەخرێت‬

‫ویستیان چلەی ماتەمینییەكە لە‬ ‫پ‪ .‬سلێمانی‬ ‫‪ ............................................ .......‬هۆڵی راپەڕینی زانكۆی سلێمانی‬ ‫ئەنجام بدرێت‪ ،‬ب��ەاڵم رێگەیان‬ ‫ب������ڕی������اروای������ە رۆژی پێنەدرا‪.‬‬ ‫ ه����ەڵ����م����ەت ع���ەل���ی‪،‬‬ ‫(پێنجشەممە)‪ ،‬ك��ۆڕی چلەی‬ ‫«ش��ەه��ی��د ه����ەردی» ل��ە هۆڵی سەرپەرشتیاری چلەی «شەهید‬ ‫رۆشنبیریی سلێمانی سازبكرێت‪ ،‬ه�����ەردی» ب��ە «رۆژن���ام���ە»ی‬ ‫ئەوە لەكاتێكدایە ماوەیەكی زۆر راگەیاند‪« :‬چلەی شەهیدبوونی‬ ‫ه��ەردی ف��اروق‪ ،‬لەالیەن دەزگای‬ ‫رێگریی لە سازكردنی کرا‪.‬‬ ‫س����ەرەت����ا‪ ،‬ه���اوڕێ���ی���ان‌و سەردەمەوە سەرپەرشتی دەكرێت‪،‬‬ ‫كەسوكاری «شەهید ه��ەردی» لەهۆڵی رۆشنبیریی سلێمانی»‪.‬‬

‫وتیشی‪« :‬نیگەران بووین‬ ‫ب��ەوەی‪ ،‬كە سەرۆكایەتیی زانكۆ‬ ‫رێ��گ��رب��وون ل���ەوەی چ��ل��ەی ئەو‬ ‫ش��ەه��ی��دە خ��وێ��ن��دك��ارە بەرینە‬ ‫نێو هۆڵی (راپ��ەڕی��ن)ی زانكۆی‬ ‫سلێمانی»‪.‬‬ ‫س���ەرپ���ەرش���ی���اری چلەكە‬ ‫وت��ی��ش��ی‪« :‬دوای ئ����ەوەی بە‬ ‫ن���ووس���راوی رەس��م��ی��ی دەزگ���ای‬ ‫چاپ‌و پەخشی سەردەم چووینە‬ ‫الی ع��ەل��ی س��ەع��ی��د‪ ،‬س��ەرۆك��ی‬

‫زانكۆی سلێمانی‌و چەندین جار‬ ‫ه��ات��وچ��ۆك��ردن‪ ،‬ب��ەاڵم رێگربوو‬ ‫لە سازكردنی چلەكە لە زانكۆ‪،‬‬ ‫بەبیانووی ئ��ەوەی ئەنجومەنی‬ ‫زانكۆ كۆبوونەتەوەو بڕیاریانداوە‬ ‫ەو هۆڵە نەدرێت بەهیچ بۆنەیەكی‬ ‫دەرەوەی زانكۆ»‪.‬‬ ‫واب��ڕی��ارە ل��ە رۆژی (‪)6/9‬‬ ‫سەعات (‪)4‬ی پاش نێوەڕۆ‪ ،‬چلەی‬ ‫دوا شەهیدی خۆپیشاندانەكان‬ ‫بەڕێوە بچێت‪.‬‬

‫ێ دەكات‬ ‫بۆ جێبەجێكردنی چاكسازییەكان؛ ئۆپۆزسیۆن داوای پێكهێنانی حكومەتێكی نو ‌‬ ‫راپۆرتی‪ :‬هیوا جه‌مال‬

‫‪.............................................................‬‬

‫ب����ڕی����اروای����ە؛ س��ب��ەی��ن � ‌‬ ‫ێ‬ ‫«چوارشەممە»‪ ،‬ه��ەردوو الیەنی‬ ‫«ئ��ۆپ��ۆزس��ی��ۆن‌و دەس����ەاڵت»‪،‬‬ ‫كۆبوونەوەی دووەم بۆ گفتوگۆكردن‬ ‫لەسەر پڕۆژەكان ئەنجام بدەن‪.‬‬ ‫«رۆژنامه‌» ئاشکرای ده‌کات‬ ‫ل��ەك��ۆب��وون��ەوەك��ەدا‪ ،‬ل��ەب��ارەی ‬ ‫پڕۆژەیەكی ش��ەش پاكێجییەوە‬ ‫گفتوگۆ دەكرێت‪ ،‬كە پڕۆژەیەكی‬ ‫ئۆپۆزسیۆنە‌و رۆژی شەممەی‬ ‫رابردوو گەیەنراوەتە دەسەاڵت‪.‬‬ ‫ب��ەپ��ێ��ی زان��ی��اری��ی��ەك��ان‪،‬‬ ‫لەپاكێجی شەشەمدا‪ ،‬ئۆپۆزسیۆن‬ ‫داوایكردووە؛ كار بۆ جێبەجێكردنی‬ ‫ئەو پڕۆژەیە بكرێت‪ ،‬بۆ «پێكهێنانی‬ ‫حكومەتێك ك��ە بتوانێت ئەو‬ ‫چاكسازییانە جێبەج ‌ێ بكات»‪.‬‬ ‫ئۆپۆزسیۆن‪( .‬بزووتنەوەی‬ ‫گ��ۆڕان‪ ،‬یەكگرتووی ئیسالمیی‪،‬‬ ‫كۆمەڵی ئیسالمیی)‪ ،‬پڕۆژەیەكیان‬ ‫لەشەش پاكێجدا داوەت��ە الیەنی‬ ‫دەس��ەاڵت؛ (یەكێتی نیشتمانیی‌و‬ ‫پارتی دیموكرات)‪ ،‬بەمەبەستی‬ ‫خ��وێ��ن��دن��ەوە‌و گ��ف��ت��وگ��ۆك��ردن‬ ‫لەبارەیەوە‪ ،‬بەاڵم دەس��ەاڵت هیچ‬ ‫پڕۆژەیەكی نەداوەتە ئۆپۆزسیۆن‪.‬‬ ‫ه �ه‌ر بەپێی زانیارییەكانی‬ ‫«رۆژنامە»‪ ،‬ئۆپۆزسیۆن ماوەی‬ ‫دوو مانگ سەرگەرمی ئامادەكردنی‬ ‫ئ���ەو پ���ڕۆژەی���ە ب����ووە‌و دەی���ان‬ ‫كۆبوونەوەی لەگەڵ چین‌و توێژە‬ ‫جیاجیاكاندا‪ ،‬لەوبارەیەوە ئەنجام‬ ‫داوە‪.‬‬ ‫بەرپرسێك‪ ،‬كە بەشداریی‬ ‫داڕشتنەوەی پڕۆژەكەی كردووە‪،‬‬

‫بە «رۆژنامە»ی راگەیاند‪« :‬جگە‬ ‫لەو كۆبوونەوانە‪ ،‬زیاتر لە (‪)50‬‬ ‫پسپۆڕ‌و شارەزا لەسەرجەم بوارە‬ ‫جیاجیاكاندا گفتوگۆیان لەگەڵدا‬ ‫ئەنجامدراوە‌و بەبۆچوونەكانیان‬ ‫پڕۆژەكەیان دەوڵەمەند كردووە»‪.‬‬ ‫ب��ەپ��ێ��ی داواك��اری��ی��ەك��ان��ی‬ ‫ئۆپۆزسیۆن؛ پێویستە لەماوەی‬ ‫دانوستاندنەكاندا بۆ نیشاندانی‬ ‫ن��ی��ازپ��اك��ی�ی‌و چ��ارەس��ەرك��ردن��ی‬ ‫گ��رف��ت��ە ه��ەن��ووك��ەی��ی��ەك��ان‪،‬‬ ‫دەستبكرێت بەجێبەجێكردنی‪:‬‬ ‫(راگ���رت���ن���ی راوەدوون�����ان�����ی‬

‫هاواڵتییان‪ ،‬گرتنی بكوژەكان‌و‬ ‫ئ��ەوان��ەی تەقەیان لەهاواڵتییان‬ ‫ك�����ردووە‪ ،‬ق��ەرەب��ووك��ردن��ەوەی‬ ‫بریندار‌و قوربانییان‌و زیانمەندان‬ ‫لەڕووداوەكانی پاش ‪،2011/2/17‬‬ ‫سه‌رباری راگرتنی فشاری سەر‬ ‫میدیای سەربەخۆ)‪.‬‬ ‫ئ����ەگ����ەرچ����ی ل���ەی���ەك���ەم‬ ‫ك��ۆب��وون��ەوەدا‪ ،‬تەنیا ل��ەب��ارەی‬ ‫پڕۆژەوە گفتوگۆكرا‌و هیچ بڕیارێك‬ ‫ن���ەدرا‌و دانوستان ن��ەك��را‪ ،‬بەاڵم‬ ‫ێ دەكرێت؛ لەكۆبوونەوەی‬ ‫چاوەڕ ‌‬ ‫سبەینێدا گفتوگۆ ل��ەب��ارەی‬

‫پڕۆژەكەوە ئەنجامبدرێت‪.‬‬ ‫چ���اودێ���ران���ی ب����وارەك����ە‪،‬‬ ‫بڕوایان وایە‪« :‬ئاسۆیەكی روون‬ ‫بەدیناكرێت‪ ،‬لەالیەن دەسەاڵتەوە»‪،‬‬ ‫نموونەش بۆ ئەوە دەهێننەوە‪ ،‬كە‬ ‫لەدوو چاوپێكەوتندا‪ ،‬دوو بەرپرسی‬ ‫بااڵ‪ ،‬لێدوانی «توند»یان لەبارەی‬ ‫خۆپیشاندانەكان‌و ئۆپۆزسیۆنەوە‬ ‫داوە‪.‬‬ ‫لەچاوپێكەوتنێكی رۆژنامەی‬ ‫«ش��ەرق��ول��ئ��ەوس��ەت»ی��ش��دا‪،‬‬ ‫ك��ە رۆژی (‪)4‬ی ئ���ەم مانگە‬ ‫ب�ڵ�اوك���رای���ەوە‌و ه���اوك���ات ب��وو‬

‫لەگەڵ دانیشتنی پێنج قۆڵیی‬ ‫الیەنەكان‪« ،‬مەسعود بارزانی»‪،‬‬ ‫سەرۆكی هەرێم‌و سەرۆكی پارتی‬ ‫دیموكراتی كوردستان‪ ،‬دەڵێت‪:‬‬ ‫«لەخۆپیشاندانەكانی سلێمانیدا‬ ‫دوو ئەجێندا هەبوون‪ :‬یەكەمیان‪:‬‬ ‫بریتیی ب��وو لەئەجێندای ئەو‬ ‫هاواڵتییانەی كە داوای باشكردنی‬ ‫خزمەتگوزارییەكان‌و دروستكردنی‬ ‫هەلی كارو چاكسازییان دەكرد‪،‬‬ ‫ئێمەش یەكەم كەس بووین‪ ،‬كە‬ ‫داوای ئەو چاكسازییانەمان كردو‬ ‫بەپێی تواناش ئەو داواكارییانەیان‬

‫بۆ جێبەج ‌ێ دەك��ەی��ن‪ .‬دووەم‪:‬‬ ‫ئەجێندای حیزبە سیاسییەكانی‬ ‫ئۆپۆزسیۆن بوو‪ ،‬كە دەیانەوێت‬ ‫دەس��ەاڵت بگرنەدەست‪ ،‬بێگومان‬ ‫ئەوەش مافی خۆیانە‪ ،‬بەاڵم بەپێی‬ ‫رێكارە شەرعییەكان»‪ .‬هەروەها‬ ‫دەڵێت‪ :‬بنچینەی كێشەكە بەهۆی‬ ‫ئەو پەرتبوونەبوو‪ ،‬كە لەیەكێتیی‬ ‫نیشتمانیدا رووی���دا‪« ،‬گ��ۆڕان»‬ ‫بنچینەیەك بوو لەیەكێتیداو لێی‬ ‫ج��ی��اب��ووه‌وە‪ ،‬كێشەكە ل��ێ��رەوە‬ ‫دەستیپێكرد‪.‬‬ ‫ئ��ەم لێدوانەی «ب��ارزان��ی»‪،‬‬ ‫ب���ەش���ێ���ك ل����ە رێ����ب����ەران����ی‬ ‫خۆپیشاندانەكانی ت��ووڕەك��رد‪،‬‬ ‫لەوبارەیەوە؛ «د‪ .‬فاروق رەفیق»‪،‬‬ ‫وەك یەكێك لە رێبەرە دیارەكانی‬ ‫خۆپیشاندانە (‪ )63‬رۆژییەكەی‬ ‫سلێمانی‪ ،‬ب��ە «رۆژن���ام���ە»ی‬ ‫راگەیاند‪« :‬كاك مەسعود بارزانی‪ ،‬لە‬ ‫خۆپیشاندانەكانی كەمكردووەتەوە‪،‬‬ ‫ئ��ەوە بێڕێزیكردنێكی گەورەیە‬ ‫ب��ەس��ی��اس��ەت ل����ەم واڵت�����ەدا‌و‬ ‫بێنرخكردنی خەباتی مرۆڤی كوردە‬ ‫دژ بەستەمكاریی»‪.‬‬ ‫ج���ەالل ت��اڵ��ەب��ان��ی‪ ،‬س��ەرۆك‬ ‫ك���ۆم���اری ع���ێ���راق‌و سكرتێری‬ ‫یەكێتیی نیشتمانیی كوردستان‪،‬‬ ‫لەچاوپێكەوتنێكدا كە پێر ‌ێ هەر‬ ‫لە رۆژنامەی «شەرقولئەوسەت»دا‬ ‫ب�ڵاوك��رای��ەوە‪ ،‬هێرشی توندی‬ ‫ك���ردووەت���ە س��ەر ئۆپۆزسیۆن‪،‬‬ ‫ب���ەت���ای���ب���ەت «ن���ەوش���ی���روان‬ ‫مستەفا»‪ ،‬چ��اودێ��ران ئ��ەوەش‬ ‫بە بەرتەسككردنەوەی ئاسۆی‬ ‫گفتوگۆكان داده‌نێن‪.‬‬ ‫بەپێی ئ��ەو زان��ی��اری��ی��ان��ەی‬ ‫الی «رۆژن��ام��ە»ی��ە‪ ،‬پ��ڕۆژەك��ەی‬

‫ئ��ۆپ��ۆزس��ی��ۆن ل��ەش��ەش پاكێج ‬ ‫پێكهاتووە‪ ،‬بەمشێوەیە پاكێجەكان‬ ‫دابەشكراون‪( :‬پاكێجی یەكەم‪:‬‬ ‫چاكسازیی لەسیستمی سیاسیی‬ ‫هەرێم‪ ،‬كە «پڕۆژەی دەستووریی‬ ‫ه���ەرێ���م‪ ،‬پ���ەی���ڕەوی ن��اوخ��ۆی‬ ‫پەرلەمان‪ ،‬پڕۆژەیاسای دەستەی‬ ‫ب��ااڵی هەڵبژاردنەكانی هەرێم‪،‬‬ ‫ی��اس��ای خ��ۆپ��ی��ش��ان��دان‪ ،‬یاسای‬ ‫پ��ارێ��زگ��اك��ان��ی ه��ەرێ��م‌و یاسای‬ ‫هەڵبژاردنی ئەنجومەنی پارێزگاو‬ ‫قەزاو ناحیەكان»‪ ،‬لەخۆدەگرێت‪.‬‬ ‫پاكێجی دووەم‪ :‬سەربەخۆو‬ ‫بێالیەنكردنی پێشمەرگەو ئاسایش‌و‬ ‫دەزگا هەواڵگرییەكان لەخۆدەگرێت‪.‬‬ ‫پاكێجی سێیەم‪ :‬سەربەخۆو‬ ‫ئەكتیڤكردنی دەسەاڵتی دادوەریی‪،‬‬ ‫ك��ە چ��اك��س��ازی��ی لەئەنجومەنی‬ ‫دادوەریی‌و سەربەخۆو ئەكتیڤكردنی‬ ‫داواكاری گشتیی لەخۆدەگرێت‪.‬‬ ‫پ���اك���ێ���ج���ی چ����������وارەم‪:‬‬ ‫بەگژداچوونەوەی گەندەڵیی‪ ،‬كە‬ ‫دامەزراندنی دەستەیەكی نەزاهەی‬ ‫بێالیەن‌و ئەكتیڤ‌و چاالككردنی‬ ‫دی���وان���ی چ��اودێ��ری��ی دارای����ی‌و‬ ‫شەفافكردنی داهات‌و خەرجییەكانی‬ ‫هەرێم‪ ،‬لەخۆدەگرێت‪.‬‬ ‫پاكێجی پێنجەم‪ :‬چاكسازیی‬ ‫ئیداریی ل��ەوەزارەت��ی پ��ەروەردەو‬ ‫نەهێشتنی دەستی حیزب تیایدا‪،‬‬ ‫لەخۆدەگرێت‪.‬‬ ‫پاكێجی شەشەم‪ :‬پێكهێنانی‬ ‫حكومەتێك‪ ،‬ك��ە بتوانێت ئەم‬ ‫چاكسازییانە جێبەجێبكات‪.‬‬ ‫بڕیاروای ‌ه ئه‌م پاکێجان ‌ه بکرێته‌‬ ‫ئه‌جێندای کۆبوونه‌وه‌ی سبه‌ینێ‌و‬ ‫یه‌ک ب ‌ه یه‌ک گفتوگۆیان له‌باره‌وه‌‬ ‫بکرێت‪.‬‬

‫‪hewal.rozhnama@gmail.com‬‬

‫ذمارة (‪ )637‬سيَشةممة ‪2011/6/7‬‬

‫‪www.rozhnama.net‬‬

‫حاکم عوسمان یاسین‪ :‬ئه‌گەر موڵكێك بەناوی الیەنێكەوە كرابێت‪ ،‬ناتوانین داوای گەڕانەوەی بكەین‪.‬‬

‫وەزارەت؛ وەاڵمی پەرلەمان ناداتەوە‬

‫(‪ )30‬ملیار دیناری وەزارەتی رۆشنبیریی‌و الوان؛ دیار نامێنێت‬

‫ئا‪ :‬ئەسعەد عەلی‬

‫‪...............................‬‬ ‫بەپێی راپۆرتێكی لیژنەی‬ ‫رۆش��ن��ب��ی��ری��ی پ��ەرل��ەم��ان‪،‬‬ ‫پ��ارەی��ەك��ی زۆری وه‌زاره‌ت���ی‬ ‫رۆشنبیریی‌و الوان لە بودجەی‬ ‫ساڵی راب��ردوو‪ ،‬دیار نه‌ماوه‌و‬ ‫پاش پەسەندكردنی بودجەی‬ ‫ت��ائ��ێ��س��ت��ای��ش‪،‬‬ ‫(‪)2011‬و‬ ‫وەزارەتی رۆشنبیریی‪ ،‬وەاڵمی‬ ‫ئەو راپۆرتەی نەداوەتەوە‪.‬‬ ‫ل��ە ب��ودج��ەی (‪)2011‬ی‬ ‫حكومەتی هەرێمدا‪ ،‬داواكراوە‬ ‫بودجەیەك ت��ەرخ��ان بكرێت‬ ‫بۆ ناوەندی وەرزش‌و الوانی‬ ‫دۆمیز لە پارێزگای دهۆك‪ ،‬كە‬ ‫بووەتە جێگەی پرسیار الی‬ ‫ئەندامانی لیژنەی رۆشنبیریی‌و‬ ‫راگەیاندن‌و پەیوەندییەكانی‬ ‫پ��ەرل��ەم��ان��ی ك��وردس��ت��ان‪،‬‬ ‫بەوپێیەی بەپێی راپۆرتێكی‬ ‫ئەو لیژنەیە‪ ،‬ئەم ناوەندە‪ ،‬نە‬ ‫لە پ��ڕۆژە پێشنیازكراوەكانی‬ ‫فۆتۆ‪ :‬ماڵپه‌ڕی وه‌زاره‌تی رۆشنبیری‌‬ ‫(‪‌)2010‬و ن���ە ل���ە پ����ڕۆژە بینای وه‌زاره‌تی رۆشنبیریی‌و الوان‬ ‫بەردەوامەكانی هەمان ساڵدا‪،‬‬ ‫ئاماژەی پێ نەكراوە‪ ،‬كەچی «رۆژنامە»ی راگەیاند‪« :‬لە وەزارەتی رۆشنبیریی‌و الوان‪ )2010( ،‬لە وەزارەتی وەرزش‌و ب���ە ش��ێ��وەی��ەك��ی گشتیی‪،‬‬ ‫ئێستا ب��اس ل��ەوە دەكرێت‪ ،‬پڕۆژەكانی وەزارەتدا بۆ ساڵی وەزارەتی پالندانان‌و چاودێریی الوان‪ ،‬وەك ئەحمەد وەرتێ‪ ،‬وەاڵم����دراوەت����ەوە‌و وەزی���ری‬ ‫(‪‌2008‬و ‪ ،)2009‬بڕێك پارە دارای��ی‪ ،‬لە مانەوەی ئەو بڕە ئ��ەن��دام��ی ئ���ەو ل��ی��ژن��ەی��ە بۆ دارای��ی��ش پێی راگەیاندوون‪،‬‬ ‫بودجەی بۆ تەرخان بكرێت‪.‬‬ ‫ك��ەن��ار سەعد عەبدوڵاڵ‪ ،‬م��اوەت��ەوە‌و وەزارەت��ی��ش لەو پارەیە ئاگادار نەكردووەتەوە‪« .‬رۆژن���ام���ە»ی ئاشكراكرد‪ :‬دەبێت چاوەڕێی هاتنی حسابی‬ ‫راپ���ۆرت���ەك���ە‪ ،‬ب���اس لە «لیژنەكەیان‪ ،‬ئەو پرسیارەی خیتامی شەش مانگی دووەمی‬ ‫ل��ێ��پ��رس��راوی ن��ەخ��ش��ەدان��ان‌و پ��ارەی��ە‪ ،‬ن��اوەن��دی وەرزش��ی‬ ‫دیارنەمانی (‪)30‬ملیار دینار ئاڕاستەی وەزیری رۆشنبیریی (‪ )2010‬بكەن»‪.‬‬ ‫ب���ەدواداچ���وون���ی وەزارەت����ی دۆمیزی دروستكردووە»‪.‬‬ ‫ل��ە الی��ەك��ی دیكـــەوە‪،‬‬ ‫ئەمەش لە كاتێكدایە كە ده‌ک���ات؛ ل��ە ب��ودج��ەی ساڵی كردووە‪ ،‬بەاڵم پرسیارەكەیان‬ ‫رۆش��ن��ب��ی��ری��ی‌و الوان‪ ،‬بە‬

‫د‪ .‬ك��اوە مەحمود‪ ،‬وەزی��ری‬ ‫رۆشنبیریی‌و الوانی حكومەتی‬ ‫هەرێمی كوردستان‪ ،‬بێئاگایی‬ ‫خۆی لە راپۆرتەكەی لیژنەی‬ ‫رۆش��ن��ب��ی��ری �ی‌و راگ��ەی��ان��دن‌و‬ ‫پەرلەمان‪،‬‬ ‫پەیوەندییەكانی‬ ‫راگەیاند‌و بۆ «رۆژنامە» وتی‪:‬‬ ‫«ئەگەر راپۆرتێكی لەو شێوەیە‬ ‫لەئارادا بێت‪ ،‬ئێمە بەرلەوەی‬ ‫وەاڵم�����ی راگ��ەی��ان��دن��ەك��ان‬ ‫بدەینەوە‪ ،‬وەاڵمی خۆمان لە‬ ‫رێگای ئەنجومەنی وەزیرانەوە‬ ‫ئاراستەی پەرلەمان دەكەین»‪.‬‬ ‫ه����اوك����ات‪ ،‬ب���ودج���ەی‬ ‫ساڵی (‪ ،)2011‬لەپەرلەمانی‬ ‫كوردستان پەسەندكرا‪ ،‬بەاڵم نە‬ ‫لەالیەن پەرلەمان‌و نە لەالیەن‬ ‫ئەنجومەنی وەزیرانەوە‪ ،‬داوای‬ ‫وەاڵم لە وەزی��ری رۆشنبیریی‬ ‫نەكرا‪.‬‬ ‫ل���ە خ��اڵ��ێ��ك��ی دی��ك��ەی‬ ‫راپ����ۆرت����ەك����ەی ل��ی��ژن��ەی‬ ‫رۆشنبیریی‌و پەیوەندییەكانی‬ ‫پەرلەماندا‪ ،‬ئاماژە بە كوالێتیی‬ ‫خراپیی پڕۆژەكانی وەزارەتی‬ ‫ن��اوب��راو‌ و ت��ەواو نەبوونیان‬ ‫لە كاتی دیاریكراودا‪ ،‬كراوە‪،‬‬ ‫بەاڵم كەنار سەعد‪ ،‬لێپرسراوی‬ ‫نەخشەدانان‌و بەدواداچوونی‬ ‫وەزارەت�������ی رۆش��ن��ب��ی��ری �ی‌و‬ ‫الوان‪ ،‬ه��ۆك��اری ئەوكێشەیە‬ ‫دەگ��ەڕێ��ن��ێ��ت��ەوە ب��ۆ ئ��ەوەی‬ ‫ك��ە وەزارەت����ی رۆشنبیریی‪،‬‬

‫به‌رپرسێکی وه‌زاره‌ت‪:‬‬ ‫ساڵی (‪‌2008‬و‬ ‫‪ ،)2009‬بڕێك پارە‬ ‫ماوەتەوە‌و وەزارەتیش‬ ‫لەو پارەیە‪ ،‬ناوەندی‬ ‫وەرزشی دۆمیزی‬ ‫دروستكردووە‬ ‫ئەندازیاری كەمی هەیە؛ بۆ‬ ‫ئ���ەوەی بتوانێت چاودێریی‬ ‫پ��ڕۆژەك��ان ب��ك��ات‌‪ ،‬وتیشی‪:‬‬ ‫«ئ���ەگ���ەر ك��ێ��ش��ەی كەمیی‬ ‫ئەندازیار لە وەزارەتەكەماندا‬ ‫چارەسەر نەكرێت‪ ،‬ئەوا كێشەی‬ ‫كوالێتیی نزمی پڕۆژەكانیان‬ ‫ب���ەردەوام دەبێت‪ ،‬بەتایبەت‬ ‫ل���ە پ���ارێ���زگ���ای ده����ۆك كە‬ ‫بەڕێوەبەرێتیی رۆشنبیریی ئەو‬ ‫پارێزگایە‪ ،‬یەك ئەندازیاریشی‬ ‫نییە»‪.‬‬

‫«ئەوالیەنەی بینای حكومیی داگیركردووە‪ ،‬دەبێت كرێکه‌ی بدات»‬

‫تائێستا هیچ موڵكێكی داگیركراو لە سنووری پارێزگای هەولێر نەگەڕاوەتەوە‬

‫سازدانی‪ :‬ن‪ .‬هەولێر‬ ‫‪..............................‬‬ ‫رۆژنامە‪ :‬گەڕانەوەی موڵك‌و‬ ‫ماڵی گشتیی لەشاری هەولێر‬ ‫بەچ شێوازێكە؟‬ ‫* ل��ی��ژن��ەی گ���ەڕان���ەوەی‬ ‫موڵكی گشتیی لەپارێزگاكان‪،‬‬ ‫لەوانەش «پارێزگای هەولێر»‪،‬‬ ‫بەپێی فەرمانێكی ئەنجومەنی‬ ‫وەزیران دروستبووە‌و دادوەرێك‬ ‫س��ەرپ��ەرش��ت��ی��ی دەك�����ات‪،‬‬ ‫ك��ە ن��وێ��ن��ەری ش��ارەوان��ی��ی‌و‬ ‫ب��ەڕێ��وب��ەرێ��ت��ی ت��ۆم��ارك��ردن��ی‬ ‫خ��ان��وووب��ەرەو خ��ان��وووب��ەرەی‬ ‫میریی لەپارێزگای هەولێر‪،‬‬ ‫ئەندامن تێیدا‪ .‬كۆبوونەوەی‬ ‫بەئامادەبوونی‬ ‫لیژنەكەش‪،‬‬ ‫ن��وێ��ن��ەری داواك����اری گشتیی‬ ‫دەبێت‪.‬‬ ‫لەو فەرمانەی ئەنجومەنی‬ ‫وەزی�����ران�����دا‪ ،‬چ��ۆن��ی��ی��ەت��ی‬ ‫گەڕاندنەوەی موڵكی گشتیی‌و‬ ‫ئەركی لیژنەكە دیاریكراوە‌و‬ ‫دەب����ێ����ت وەزارەت������ەك������ان‬ ‫شوێنەكانیان‌ دی��اری بکه‌ن‌و‬ ‫زان���ی���اری���ی ل���ەوب���ارەی���ەوە‬ ‫بنێرن ب��ۆ وەزارەت����ی دارای��ی‬ ‫خانوووبەرەی‬ ‫بەڕێوەبەرێتی‬ ‫م���ی���ری ل���ەپ���ارێ���زگ���اك���ان‪،‬‬ ‫ل��ی��ژن��ەك��ەم��ان ن���ووس���راوی‬ ‫ئاراستەی خانوووبەرەی میریی‬ ‫ك��ردووە‪ ،‬كە چەند وەزارەتێك‬ ‫زانیارییان ئاراستە كردبوون‌و‬ ‫خ����ان����وووب����ەرەی م��ی��ری��ی��ش‬ ‫زان��ی��اری��ی��ەك��ەی��ان ئ��اراس��ت��ەی‬ ‫لیژنەكەمان ك��ردووە‪ ،‬ئێمەش‬ ‫بەدواداچوونی بۆ دەكەین‪ ،‬واتە؛‬ ‫یەكەم خاڵی گەڕانەوەی موڵك‌و‬ ‫ماڵی گشتیی‪ ،‬ج���ەردی ئەو‬ ‫شوێنانەیە كە موڵكی گشتین‪،‬‬ ‫ب��ەم��ەش دەب��ێ��ت س��ەرج��ەم‬

‫ح��اك��م ع��وس��م��ان ی��اس��ی��ن‪،‬‬ ‫سەرۆكی لیژنەی گەڕانەوەی موڵك‌و‬ ‫ماڵی گشتیی لەپارێزگای هەولێر‪،‬‬ ‫ئاشكرایدەكات‪ :‬تاكو ئێستا ژمارەی‬ ‫ئەو موڵك‌و ماڵە گشتییانە نازانن؛‬ ‫كە لەسنووری پارێزگای هەولێردا‬ ‫دەس��ت��ی��ان ب���ەس���ەردا گ��ی��راوەو‬ ‫دەشڵێت‪« :‬دەبێت سنوورێك بۆ‬ ‫دەستبەسەرداگرتنی موڵك‌و ماڵی‬ ‫گشتیی دابنرێت»‪.‬‬ ‫ن��اوب��راو‪ ،‬لەچاوپێكەوتنێكی‬ ‫«رۆژن��������ام��������ە»دا‪ ،‬ج��ەخ��ت‬ ‫له‌وه‌دەكاتەوە‪ :‬دەبێت ئەو الیەنەی‬ ‫بینای حكومیی داگیركردووە‪ ،‬كرێی‬ ‫ئەو چەند ساڵەش بدات كە تیایدا‬ ‫بووە‪.‬‬ ‫وەزارەت‌و بەڕێوبەرێتییەكان‬ ‫زان��ی��اری��ی ل��ەس��ەر ئ��ەو بینا‬ ‫گشتییانەی حكومەت بدەن؛‬

‫دەبێت سنوورێك بۆ‬ ‫دەستبەسەرداگرتنی‬ ‫موڵك‌و ماڵی گشتیی‬ ‫دابنرێت‪ ،‬ئەم‬ ‫سنوورەش بەدەرچوونی‬ ‫یاسای تایبەت بێت‬

‫كە دەستیان بەسەرداگیراوە‪،‬‬ ‫یان بەنایاسایی بەكاردەهێنرێن‪،‬‬ ‫لەم زانیارییانەش‪ ،‬كۆمەڵێك‬ ‫م���وڵ���ك‌و م���اڵ���ی گشتییان‬ ‫دەس��ت��ن��ی��ش��ان��ك��ردووە‪ ،‬كە‬ ‫ل���ەپ���ارێ���زگ���ای ه���ەول���ێ���ردا‪،‬‬ ‫دەس��ت��ی��ان ب��ەس��ەرداگ��ی��راوەو‬ ‫بەدواداچوونیشمان ك��ردووە‬ ‫ل����ەوەی ك��ە ئ���ەم م��وڵ��ك��ان��ە‬ ‫پێشتر ب��ەن��اوی كێوە ب��وون‌و‬ ‫ئێستا بەناوی كێوەن‌‪ ،‬ئەگەر‬ ‫ب��ەن��اوی��ان��ەوە ت��ۆم��ارك��راوە‪،‬‬ ‫چۆن بەناویانەوە ك��راون‪ .‬ئەو‬ ‫شوێنانەی بینای گشتیین‪ ،‬كە‬ ‫الیەنێك بەناوی حكومەتەوە‪،‬‬ ‫داگیری ك��ردوون‪ ،‬بۆمان هەیە‬ ‫ئەو الیەنە ئاگاداربكەینەوە بۆ‬ ‫ئەوەی لەماوەی شەش مانگدا‪،‬‬ ‫چۆڵی بكات‌و بگەڕێتەوە بۆ‬ ‫ح��ك��وم��ەت‪ ،‬ئ��ەم��ە لەكاتێكدا‬ ‫ئەم شوێنە نەكرابوو بەناوی‬ ‫الی���ەن���ەك���ەوه‌‪ ،‬ب���ەاڵم ئ��ەگ��ەر‬ ‫موڵكێك ب��ەن��اوی شوێنەكە‪،‬‬

‫ی��اخ��ود الی��ەن��ەك��ەوه‌ ك��راب��وو‪،‬‬ ‫ناكرێت ئ��اگ��اداری شوێنەكە‬ ‫بكرێتەوە‪ ،‬چونكە بەشێوەیەكی‬ ‫ف��ەرم��ی��ی ب��ەن��اوی��ەوەی��ەت��ی‪،‬‬ ‫خاوەندارێتی فەرمیی موڵك‬ ‫ح��ەس��ان��ەی ی��اس��ای��ی خ��ۆی‬ ‫هەیە‪ ،‬كە یاسای تۆماركردنی‬ ‫خ��ان��ووب��ەرەی ژم����ارە( ‪)43‬‬ ‫لەساڵی (‪ )1971‬هەمواركراوە‬ ‫رێكیخستووە‪ ،‬ب���ەاڵم شوێن‬ ‫هەبووە بەناوی بەرپرسێكەوە‬ ‫ك���������راوە‪ ،‬خ��ۆب��ەخ��ش��ان��ە‬ ‫لەوانەیە‬ ‫گەڕاندوویەتییەوە‪،‬‬ ‫لەكاتی خ��ۆی��دا بەڵگەنامەی‬ ‫فەرمیی لەبارەیەوە بەتەواویی‬ ‫بگاتە لیژنەكە‪ ،‬ئه‌گه‌ر پێویست‬ ‫بكات‪ ،‬بەفەرمیی لیژنەكە رای‬ ‫ده‌گەیەنێت‪.‬‬ ‫رۆژن��ام��ە‪ :‬چەند موڵكی‬ ‫گشتیی لەسنووری پارێزگای‬ ‫هەولێردا هەیە؛ كە لەالیەن‬ ‫حیزب‌و رێكخراو و كەسەكانەوە‬ ‫داگیركراون؟‬

‫* ناتوانین لەئێستادا‬ ‫دی��اری��ی ب��ك��ەی��ن‪ ،‬ك��ە چەند‬ ‫موڵكی گشتیی لەسنووری‬ ‫پارێزگای هەولێردا داگیركراون‪،‬‬ ‫چونكە كۆمەڵێك نووسراومان‬ ‫ئ��اڕاس��ت��ەی الی��ەن��ی فەرمیی‬ ‫پەیوەندیدار كردووە‌و هەندێك‬ ‫گ���ەڕاوەت���ەوەو ت��اك��و ئێستا‬ ‫وردب��ی��ن��ی��ی دەك��ەی��ن‪ ،‬ب��ەاڵم‬ ‫كۆمەڵێكن‪ ،‬ئ��ەو موڵكانەش‬ ‫ل��ەالی��ەن كۆمەڵێك الیەنەوە‬ ‫دەستیان ب��ەس��ەردا گیراوە‪.‬‬ ‫ئەمە جگەلەوەی هێشتا كاری‬ ‫جەردكردنی الیەنە فەرمییەكان‬ ‫بەردەوامە‪.‬‬ ‫رۆژن���ام���ە‪ :‬ب��ۆچ��ی تاكو‬ ‫ئێستا لەسنووری پارێزگای‬ ‫ه��ەول��ێ��ردا‪ ،‬ه��ی��چ موڵكێكی‬ ‫گشتیی نەگەڕاوەتەوە دەست‬ ‫حكومەت؟‬ ‫* ب��ەپ��ێ��ی رێ��ن��م��ای��ی‬ ‫ئەنجومەنی وەزی��ران‪ ،‬دەبێت‬ ‫م��وڵ��ك��ی گ��ش��ت��ی��ی ب��ەپ��ێ��ی‬

‫چ��ەن��د ئالییەت‌و بنەمایەك‬ ‫ب��گ��ەڕێ��ت��ەوە‪ ،‬هێشتا زۆری‬ ‫ماوە وەاڵم بدرێینەوە‪ ،‬چونكە‬ ‫ل��ەف��ەرم��ان��گ��ەی تایبەتمەند‬ ‫وردب���وون���ەوەی لێدەكرێت‪،‬‬ ‫ئ��ەوك��ات��ە دەت��وان��ی��ن ك��ار بۆ‬ ‫گەڕانەوەی بكەین‪ ،‬بەاڵم وەكو‬ ‫وتم؛ ئەگەر موڵكێك بەناوی‬ ‫الیەنێكەوە كرابێت‪ ،‬ناتوانین‬ ‫داوای گ���ەڕان���ەوەی بكەین‪،‬‬ ‫ئەمەش كاتی زۆری دەوێ��ت‪،‬‬ ‫تاكو وەاڵمدەدرێینەوە‪ ،‬لەكاتی‬ ‫كاركردنیشماندا لەلیژنەكەدا‪،‬‬ ‫لەوانەیە پێویستمان بەوەبێت‪،‬‬ ‫پێشنیاز بۆ ئەنجومەنی وەزیران‬ ‫بكەین ب��ۆ ئ���ەوەی ك��اری تر‬ ‫بكرێت‪ ،‬یاخود رێكاریی یاسایی‬ ‫دیكە پێویستە‪ ،‬تاوەكو موڵكی‬ ‫گشتیی بەشێوەیەكی گونجاوتر‬ ‫بگەڕێتەوە‪.‬‬ ‫رۆژن��ام��ە‪ :‬ئ��ەو الیەنانەی‬ ‫چەند ساڵێكە دەستیان بەسەر‬ ‫شوێنێكی حكومیدا گرتووە‪،‬‬ ‫دەب��ێ��ت ك��رێ��ی چ��ەن��د ساڵی‬ ‫رابردوو بدەن؟‬ ‫* بەپێی ی��اس��ا‪ ،‬بەڵێ‪،‬‬ ‫دەب��ێ��ت ك��رێ��ی ئ���ەو چ��ەن��د‬ ‫س��اڵ��ە ب�����دەن‪ ،‬ك���ە ل��ەن��او‬ ‫ئ��ەو ب��ی��ن��ای��ەداب��وون‪ ،‬ئەگەر‬ ‫بەشێوەیەكی فەرمیی بەناویان‬ ‫ن��ەب��ووب��ێ��ت‪ ،‬ب���ەاڵم ئ��ەوك��ات‬ ‫لەلیژنەكەدا ئ��ەوەش دیراسە‬ ‫دەكەین‪.‬‬ ‫رۆژن�������ام�������ە‪ :‬ئ���ەگ���ەر‬ ‫ه���ات‌و دادپ���ەروەری���ی نەبوو‬ ‫لەگەڕاندنەوەی موڵك‌و ماڵی‬ ‫گشتیدا‪ ،‬ئێوە ئامادەن دەست‬ ‫لەكارەكەتان بكێشنەوە؟‬ ‫* ئەو بابەتە فەرمانێكە‬ ‫پێماندراوە‪ ،‬وات��ە ئەركێكی‬ ‫وەزیفییە‪ ،‬رێنمایی كاركردنی‬ ‫ل��ی��ژن��ەك��ە ئ���ەو ف��ەرم��ان��ەی‬

‫ئەنجومەنی وەزیرانە كە باسكرا‪،‬‬ ‫لیژنەكە ئەركی ئاگاداركردنەوەو‬ ‫پێشنیازكردنە‪ ،‬الیەنێك هەیە‬ ‫دەب��ێ��ت جێبەجێی ب��ك��ات‪.‬‬ ‫دی��ارە ئەگەر الیەنێك ئامادە‬ ‫نەبوو پیادەی یاسا بكات‪،‬‬ ‫ئەو كات راگەیاندن هەیە‪ ،‬بۆ‬ ‫راستییەكان‪،‬‬ ‫خستنەڕووی‬ ‫ب��ەاڵم خۆزگە راگەیاندنێكی‬ ‫ب��ێ�لای��ەن‌و چ��اوت��ی��ژ ب��ێ��ت‪،‬‬ ‫ه��ەرچ��ۆن��ێ��ك ب��ێ��ت ك���اری‬ ‫ئێمەش زیاتر پێشنیازكردنە‪،‬‬ ‫بەتایبەتی سەبارەت بەو موڵكە‬ ‫گشتییانەی ب��ەن��او ك���راون‪،‬‬ ‫سەبارەت بەخۆشم؛ ئامادەنیم‬ ‫ك��ارێ��ك بكەم لەچواچێوەی‬ ‫یاسادا نەبێت‪.‬‬ ‫رۆژن����ام����ە‪ :‬پ��ێ��ت��ان��وای��ە‬ ‫گ���ەڕان���ەوەی م��وڵ��ك‌و ماڵی‬ ‫گشتیی‪ ،‬بەشێوەیەكی گشتیی‬ ‫بەم كارە كۆتایی پێبێت؟‬ ‫* دی������ارە ل��ەم��ی��ان��ەی‬ ‫ئەركێكی پیرۆزی نیشتمانییەوە‬ ‫دەڵێین؛ دەبێت سنوورێك بۆ‬ ‫دەستبەسەرداگرتنی موڵك‌و‬ ‫ماڵی گشتیی دابنرێت‪ ،‬ئەم‬ ‫س���ن���وورەش ب��ەدەرچ��وون��ی‬ ‫یاسای تایبەت بێت‪ ،‬چونكە‬ ‫هیچ یاسایەك نییە قەدەغەی‬ ‫ب���ەن���اوەوەك���ردن���ی م��وڵ �ك‌و‬ ‫ماڵی گشتیی كردبێت‪ ،‬كە‬ ‫الیەنەكان بەناویان ك��ردووە‪،‬‬ ‫بۆ چارەسەری ئەم كێشەیەش‬ ‫گ��ەڕان��ەوەی��ە ب��ۆ پ��ەرل��ەم��ان‪،‬‬ ‫ك��ە چ���ارەس���ەری داه��ات��ووی‬ ‫كێشەكە دەك���ات‌و ی��اس��ا بۆ‬ ‫ئەم مەبەستە دەردەكات‪ ،‬بەم‬ ‫كارە؛ لەوانەیە ئەو موڵكانەش‬ ‫ب��ەه��ۆی ب��ەن��اوك��ردن��ی��ان��ەوە‪،‬‬ ‫ئەگەر نەگەڕانەوە‪ ،‬بتوانرێت‬ ‫بگەڕێنەوە‪ ،‬ئەگەر بەرژەوەندیی‬ ‫گشتی تێدابێت‪.‬‬

‫ذمارة (‪ )637‬سيَشةممة ‪2011/6/7‬‬

‫‪hewal.rozhnama@gmail.com‬‬

‫لە پێشێلكاریی یاسای رۆژنامەگه‌ریدا‪ ،‬الیەنە ئەمنییەكان پشك ‌ی شێریان بەردەكەوێت‬ ‫ی‬ ‫رۆژن�����ام�����ە‪ :‬س �ه‌ن��دی��ك��ا ‌‬ ‫ی كوردستان‪ ،‬لە‬ ‫رۆژنامەنووسان ‌‬ ‫راپۆرتێكدا‪ ،‬رایگەیاندووە‪ :‬یاسای‬ ‫ی لە كوردستان‪ ،‬بە‬ ‫رۆژنامەگەری ‌‬ ‫ی رۆژنامەنووسان‌و‬ ‫شاهیدیی زۆربە ‌‬

‫ی شێریان ب��ەردەك��ەوێ��ت‪،‬‬ ‫ی پێشكەوتووە‪ ،‬پشك ‌‬ ‫چاودێران‪ ،‬یاسایەك ‌‬ ‫ی نیگەرانییە كە ئەوە بۆ ناوبانگ‌و ئەزموون ‌‬ ‫ی‬ ‫ی جێ ‌‬ ‫ب��ەاڵم ئ���ەوە ‌‬ ‫ئ����ەوەی����ە‪ ،‬الی���ەن���ە ئەمنییە كوردستان مەترسیدارە‪.‬‬ ‫ئ��ەو راپ��ۆرت��ە‪ ،‬كە سێیەمین‬ ‫ی حكومەت‪ ،‬هەتا‬ ‫پەیوەندیدارەكان ‌‬ ‫ی لە‬ ‫ی داك��ۆك��ی� ‌‬ ‫ئێستا لە پێشێلكاریی ئەم یاسایەدا راپ��ۆرت��ی لیژنە ‌‬

‫ئ��ازادی��ی رۆژن��ام��ەن��ووس�ی‌و مافی راپۆرتەكانیاندا‪ ،‬كە سەبارەت‬ ‫رۆژن��ام��ەن��ووس��ان��ە‪ ،‬ک�� ‌ه پێرێ ب��ەع��ێ��راق پێشكەشی دەك���ەن‪،‬‬ ‫ب�ڵاوک��راوه‌ت��ه‌وه‌‪ ،‬ئ��ەوەش��ی تێدا بەڕوونیی ئاماژەیان بەپێشێلكاریی‬ ‫هاتووە‪« :‬بەم دواییانە ناوەندو یاسایی بەرامبەر رۆژنامەنووسا ‌ن له‌‬ ‫رێكخراوە نێودەوڵەتییەكان‪ ،‬لە هه‌رێم كردووە»‪.‬‬

‫«کاتی ئه‌و ‌ه هاتووه‌؛ سەندیكایەكی تری رۆژنامه‌نووسی پێکبهێنرێت»‬

‫چەند ئەندامێكی ئه‌نجومه‌نی سه‌ندیکا؛ لەگەڵ روونكردنەوەکه‌ی لیژنەی داکۆکیدا نین‬ ‫راپۆرتی‪ :‬شارا عەبدولڕەحمان‬

‫‪...............................‬‬

‫ئەندامانی لیژنەی داكۆكیی‬ ‫لەمافی رۆژنامەنووسان‪ ،‬رەخنە‬ ‫ل��ەڕوون��ك��ردن��ەوەك��ەی سەرۆكی‬ ‫لیژنەی داك��ۆك��ی��ك��ردن لەمافی‬ ‫رۆژنامەنووسان دەگرن‪ ،‬كە بەناوی‬ ‫لیژنەكەوە لەسەر راپۆرتەكەی‬ ‫«ه���ی���وم���ان رای���ت���س ۆوچ»‬ ‫ب�ڵاوی��ك��ردەوە‪ ،‬ئ��ام��اژە ب��ەوەش‬ ‫دەكەن‪ :‬دەبوو حكومەت وەاڵمی‬ ‫ئەو راپۆرتەی بدایەتەوە‪ ،‬نەك‬ ‫لیژنەكەی ئەوان‪.‬‬ ‫هەفتەی راب��ردوو‪ ،‬رێكخراوی‬ ‫«ه��ی��وم��ان رای��ت��س وۆچ»ی‬ ‫ن��ێ��ودەوڵ��ەت��ی��ی‪ ،‬راپ��ۆرت��ێ��ك��ی‬ ‫ل��ەس��ەر رەوش���ی مافی م��رۆڤ‌و‬ ‫رۆژن��ام��ەن��ووس��ی��ی لەهەرێمی‬ ‫كوردستان باڵوكردەوەو رەخنەی‬ ‫لەئەدای حكومەتی هەرێم گرتبوو‬ ‫لەبەرامبەر ئەو پێشێلكارییانەی‬ ‫بەرامبەر هاواڵتییان ئەنجامی‬ ‫دەدەن‪.‬‬ ‫راپ��ۆرت��ەك��ە‪ ،‬كە كۆمەڵێك‬ ‫كاردانەوەی لەهەرێمدا لێكەوتەوە‪،‬‬ ‫ل��ی��ژن��ەی داك��ۆك��ی��ی ل��ەم��اف��ی‬ ‫رۆژنامەنووسان لە «سەندیكای‬ ‫رۆژنامەنووسانی كوردستان»‪،‬‬ ‫روون���ك���ردن���ەوەی���ەك���ی ل��ەس��ەر‬ ‫راپ��ۆرت��ەك��ەی ئ���ەو رێ��ك��خ��راوە‬ ‫ب�ڵ�اوك���ردەوە‌و تێیدا ئ��ام��اژەی‬ ‫بەچەند خاڵێك كردووە؛ كە بەپێی‬ ‫روون��ك��ردەوەك��ە بێت‪ ،‬ناهەقییە‬ ‫بەرامبەر بەرەوشی رۆژنامەگەریی‬ ‫لەهەرێمدا‪.‬‬ ‫لە روونكردنەوەكەی لیژنەی‬ ‫داكۆكیی لەمافی رۆژنامەنووسان‪،‬‬ ‫ه���ات���ووە‪« :‬ب��ەش��ێ��ك��ی گرنگی‬ ‫راپ���ۆرت���ەك���ە ب��ەش��ێ��وەی��ەك��ی‬

‫رووكەشانەو ئاوێتەبوو بەمەرامی‬ ‫سیاسیی خ���راوەت���ەڕوو‪ ،‬دوور‬ ‫لەئیتیكی رۆژنامەگەریی‌‪ ،‬بگرە‬ ‫بەپێچەوانەی پەیڕەوی ناوخۆی‬ ‫رێ��ك��خ��راوەك��ە ب����ازی ب��ەس��ەر‬ ‫كۆمەڵێك هەقیقەتی تایبەت‬ ‫بەدۆخی رۆژنامەنووسان لەهەرێمی‬ ‫كوردستاندا داوەو پەڕیوەتەوە بۆ‬ ‫نێو كۆمەڵێك كایەی سیاسیی‪ ،‬كە‬ ‫لەم دواییانەدا هەرێمی كوردستان‬ ‫بەخۆیەوە بینیوە»‪.‬‬ ‫روونكردنەوەی «سەندیكای‬ ‫رۆژنامەنووسان»‪ ،‬دەبێتە جێگای‬ ‫ن��اڕەزای �ی‌و ك��اردان��ەوەی زۆرێ��ك‬ ‫لێدەكەوێتەوە‪،‬‬ ‫لەمیدیاكارانی‬ ‫ئ��ەم��ە ج��گ��ە ل�����ەوەی چەند‬

‫ئاسۆس هه‌ردی‪:‬‬

‫زۆر لەمێژە كاتی‬ ‫ئەوە هاتووە؛‬ ‫سەندیكایەكی نوێ‬ ‫بۆ رۆژنامەنووسان‬ ‫دروست بكرێت‬

‫ئەندامێكی ئەو لیژنەی داكۆكییە‬ ‫لە رۆژنامەنووسانیش‪ ،‬ئاگایان‬ ‫لەنووسینی روون��ك��ردن��ەوەك��ە‬ ‫نەبووەو پێشی رازی نەبوون‪.‬‬ ‫«ش������وان ه����ەورام����ی»‪،‬‬ ‫ئه‌ندامی ئه‌نجومه‌نی سه‌ندیکاو‬ ‫ئەندامی لیژنەی داكۆكیی لەمافی‬ ‫رۆژنامەنووسان‪ ،‬ئاماژەی بەوەكرد‪:‬‬ ‫ك��ە لەنووسینی راپ��ۆرت��ەك��ەدا‬ ‫بەشدار نەبووەو دوای نووسینی‬ ‫ب��ە ئیمه‌یڵ ل��ەالی��ەن سەرۆكی‬ ‫لیژنەكەوە بۆی نێردراوە‪ ،‬وتیشی‪:‬‬ ‫«ئاگادارم كردنەوە كە من لەگەڵ‬ ‫دەرك��ردن��ی ئ��ەو بەیاننامەیەدا‬ ‫نیم‪ ،‬چونكە «هیومان رایتس‬ ‫وۆچ» رووی دەم��ی ك��ردووەت��ە‬ ‫حكومەتی هەرێمی كوردستان‌و‬ ‫دەبێت ئەوان وەاڵمیان بدەنەوە‪،‬‬ ‫ئێمە رێكخراوێكی كۆمەڵگەی‬ ‫مەدەنین‪ ،‬كارمان داكۆكیكردنە‬ ‫ل���ە رۆژن���ام���ەن���ووس���ان‪ ،‬ن��ەك‬ ‫وەاڵمدانەوەی ئەو رێكخراوە»‪.‬‬ ‫ئ���ەن���دام���ەك���ەی ل��ی��ژن��ەی‬ ‫داكۆكیی‪ ،‬ئەوەشی بیرهێنایەوە‪:‬‬ ‫ك��ە لیژنەكەی ئ���ەوان تائێستا‬ ‫شەش راپۆرتیان لەسەر رەوشی‬

‫رۆژنامەگەریی‌و رۆژنامەنووسان‬ ‫ل��ەه��ەرێ��م��دا ب�ڵاوك��ردووەت��ەوە‪،‬‬ ‫بەاڵم تائێستا حكومەتی هەرێم‬ ‫ب��ەدواداچ��وون��ی بۆ هیچكام لەو‬ ‫راپۆرتانە نەكردووە‪« ،‬بە بەرچاوی‬ ‫خۆمانەوە پێشێلكاریی بەرامبەر‬ ‫بەڕۆژنامەنووسان دەكرێت‪ ،‬ئیتر‬ ‫چ��ۆن بەرگریی ل��ەو حكومەتە‬ ‫بكەین؛ كە پێشێلكارییەكانی‬ ‫بەردەوامەو بەدواداچوونیش ناكات‬ ‫بۆ راپۆرتەكانی ئێمە»‪.‬‬ ‫ئ�ه‌و ئه‌ندامه‌ی ئه‌نجومه‌نی‬ ‫سه‌ندیکا جه‌ختی لەوەشكردەوە‪:‬‬ ‫روون��ك��ردن��ەوەك��ە‪« ،‬سەندیكای‬ ‫رۆژن��ام��ەن��ووس��ان» دەخاتە ژێر‬ ‫پرسیارەوە‌و لیژنەكەی پێ لەكەدار‬ ‫دەبێت‪.‬‬ ‫روون��ك��ردن��ەوەك��ەی لیژنەی‬ ‫داكۆكیی لەمافی رۆژنامەنووسان‪،‬‬ ‫ن��ووس��ەران‌و رۆژنامەنووسانی‬ ‫نیگەران ك���ردووەو ك��اردان��ەوەی‬ ‫جیاجیایان ل��ەس��ەری هەبوو‪،‬‬ ‫تەنانەت ك��ار گەیشتە ئ��ەوەی‬ ‫ج �ه‌خ��ت ل��ەس��ەر حیزبیبوونی‬ ‫س��ەن��دی��ك��ای رۆژن��ام��ەن��ووس��ان‬ ‫بكەنەوەو بەداكۆكیكار لەحكومەت‌و‬

‫پشتكردنە رۆژن��ام��ەن��ووس��ان‬ ‫تۆمەتباری بكەن‪.‬‬ ‫بەپێی وتارێكی‪ ،‬كە لە پەیجی‬ ‫تایبەتی خ��ۆی ل��ە فەیسبووك‬ ‫باڵوی كردووەتەوە‪« ،‬د‪.‬مەریوان‬ ‫وریا قانع» نووسەرو رووناكبیر‬ ‫ئاماژەی ب��ەوە ك��ردووە‪ :‬لیژنەی‬ ‫داكۆكیی لەمافی رۆژنامەنووسان‬ ‫دوای���ەم���ی���ن ف��ی��ش��ەك��ی ن���اوە‬ ‫بەسەر هەموو مسداقییەتێكی‬ ‫پیشەیی‌و ئەخالقییەوە‪ .‬هه‌روه‌ها‬ ‫نووسیویەتی‪« :‬بۆئەوەی تۆزێك‬ ‫رێ��زی بۆ خ��ۆی بهێشتایەتەوە‪،‬‬ ‫ب�����ەدرۆش ب��وای��ە دەم��ام��ك��ێ��ك‬ ‫لەدەمامكەكانی بهێشتایەتەوە‪،‬‬ ‫ن���ەدەب���وو ئ���ەو قسانە لەسەر‬ ‫راپ��ۆرت��ەك��ەی «هیومان رایتس‬ ‫وۆچ» بكات‪ ،‬بەم كارەی‪ ،‬سەندیكا‬ ‫رۆژنامەنووسان‪،‬‬ ‫حیزبییەكەی‬ ‫دوای��ەم��ی��ن فیشەكی ن��ا بەسەر‬ ‫هەموو میسداقییەتێكی پیشەیی‌و‬ ‫ئەخالقییەوە»‪.‬‬ ‫ب��ەب��ڕوای ئەندامێكی تری‬ ‫لیژنەی داك��ۆك��ی��ك��ردن لەمافی‬ ‫رۆژنامەنووسان‪ ،‬روونكردنەوەی‬ ‫لیژنەكەیان بەزمانی هێرشكردن‬

‫ن��ووس��راوە‪ ،‬ن��ەك روونكردنەوە‪،‬‬ ‫چونكە روونكردنەوەكە تانەی لەو‬ ‫راپۆرتە داوە‪.‬‬ ‫«ئاكۆ محەمەد»‪ ،‬لەوبارەیەوە‬ ‫ب��ۆ «رۆژن��ام��ە» وت��ی‪« :‬ئاگام‬ ‫لەناوەڕۆكی ئەو روونكردنەوەیە‬ ‫نەبووە‌و لەگەڵیشیدا نیم‪ ،‬چونكە‬ ‫ئەو رێكخراوە نەیوتووە‪ ،‬سەندیكای‬ ‫رۆژن��ام��ەن��ووس��ان پێشێلكاریی‬ ‫ب��ەرام��ب��ەر ب��ەڕۆژن��ام��ەن��ووس��ان��ی‬ ‫كوردستان كردووە‪ ،‬ئەو رەخنەی‬ ‫ئ��اراس��ت��ەی حكومەتی هەرێم‬ ‫ك��ردووە‌و پێویستیشە حكومەت‬ ‫وەاڵم��ی هەبێت‪ ،‬نەك سەندیكا‪،‬‬ ‫یان لیژنەكە»‪.‬‬ ‫ئاماژەی بەوەشكرد‪ :‬پێویست‬

‫شوان هه‌ورامی‪:‬‬

‫ئاگادارمكردنەوە؛‬ ‫كە من لەگەڵ‬ ‫دەركردنی ئەو‬ ‫بەیاننامەیەدا نیم‬

‫بوو «سەندیكای رۆژنامەنووسان»‬ ‫راپ��ۆرت��ەك��ەی «هیومان رایتس‬ ‫وۆچ»ی وەك راپرسییەك بۆ‬ ‫راپۆرتەكانی خ��ۆی بناسێنێت‪،‬‬ ‫نەك بكەوێتە هێرشكردنە سەری‪،‬‬ ‫«چونكە ئ��ەو زمانەی كە پێی‬ ‫نووسراوە‪ ،‬هێرش‌و تانەلێدانە لەو‬ ‫راپۆرتە»‪.‬‬ ‫س��ەب��ارەت ب���ەوەی ك��ە ئایا‬ ‫بۆچی گوێ لەئەندامانی لیژنەكە‬ ‫نەگیراوەو بەبێ رازیبوونی ئەوان‬ ‫روونكردنەوەكە باڵوكراوەتەوە‪،‬‬ ‫«شوان هەورامی» وتی‪« :‬ئێمە‬ ‫پێكهاتەیەكین‪ ،‬هەموو ئەندامەكانی‬ ‫ئەنجومەن ئایدیایەكی حیزبیی‬ ‫لەپشتییەوە هەیە‪ ،‬ئەو بیركردنەوە‬ ‫سیاسییانەش‪ ،‬كاریگەریی هەیە‬ ‫لەسەر هەندێك هەڵوێست كە‬ ‫لەسەندیكادا دەردەبڕێت‪ ،‬بەداخەوە‬ ‫كە نەدەبوو وابێت»‪.‬‬ ‫روون����ك����ردن����ەوەی����ەك����ەی‬ ‫«سەندیكای رۆژنامەنووسان»‪،‬‬ ‫هەندێك ل��ە رۆژن��ام��ەن��ووس��ان��ی‬ ‫سوورتر كرد لەسەر ئەو راستییەی‬ ‫كە دروستكردنی سەندیكایەكی تر‬ ‫بۆ داكۆكیكردن لە رۆژنامەنووسان‬ ‫پێویستییەكی حەتمییە‪ ،‬بەاڵم ئەو‬ ‫كارە هەروا ئاسان نابێت‪.‬‬ ‫ه�����ەروەه�����ا «ئ���اس���ۆس‬ ‫هەردی» بەڕێوەبەری كۆمپانیای‬ ‫«ئ��اوێ��ن��ە»‪ ،‬ب��ۆ «رۆژن���ام���ە»‬ ‫وت��ی‪« :‬زۆر لەمێژە كاتی ئەوە‬ ‫هاتووە‪ ،‬سەندیكایەكی نوێ بۆ‬ ‫رۆژنامەنووسان دروست بكرێت‪،‬‬ ‫بەاڵم ئەستەمیی‌و بەربەستی ئەو‬ ‫ك��ارە لەوێدایە؛ ه��ەردوو حیزبی‬ ‫دەسەاڵتدار دەستیان خستووەتە‬ ‫سەرجەم جومگەكانی كۆمەڵگەی‬ ‫كوردییەوە‪ ،‬ک ‌ه بەو هۆیەوە ئەو‬ ‫كارە هەروا ئاسان نابێت»‪.‬‬

‫ێ پارتەكوردییەكان لەگەڵ «بەشار ئەسەد»دا كۆدەبنەوە‬ ‫سبەین ‌‬

‫چاودێرێكی كورد‪ :‬مەبەستی رژێمی سوریا؛ پەرتەوازەکردنی ئۆپۆزسیۆن ‌ه‬ ‫دیاری كرمانج‬

‫‪..............................................................‬‬

‫كۆبوونەوەی پارتەكوردییەكانی‬ ‫سوریا‪ ،‬لەگەڵ «بەشار ئەسەد»‪،‬‬ ‫ن��اڕازی��ب��وون��ی شەقامی كوردیی‬ ‫ئ���ەو واڵت����ەی ل��ێ��دەك��ەوێ��ت��ەوە‌و‬ ‫پارتەكوردییەكانیش كۆبوونەوەكە‬ ‫بەئیجابیی ناودەبەن‪.‬‬ ‫رۆژی ش��ەم��م��ەی راب����ردوو‬ ‫(‪ ،)6/3‬بەشار ئەسەد‪ ،‬سەرۆك‬ ‫كۆماری سوریا لەڕێگەی پارێزگاری‬ ‫«حەسەكە»وە‪ ،‬داوای لەپارتە‬ ‫ك��وردی��ی��ەك��ان��ی واڵت��ەك��ەی كرد‬ ‫لەگەڵیدا كۆببنەوە‪ ،‬ئەمەش دوای‬ ‫فراوانبوونی ناڕەزاییەكانی شەقامی‬ ‫س��وری��ی ل���ەدژی سیاسەتەكانی‬ ‫«پارتی بەعسی» دەسەاڵتدار‪.‬‬ ‫ش����ەالل گ�����ەدۆ‪ ،‬ئ��ەن��دام��ی‬ ‫سەركردایەتیی‌و نوێنەری «پارتی‬ ‫چەپی كوردیی سوریا»‪ ،‬لەهەرێمی‬ ‫ك��وردس��ت��ان‪ ،‬ب��ە «رۆژن��ام��ە»ی‬ ‫راگەیاند‪« :‬سبەی چوارشه‌ممه‌‬ ‫(‪ )12‬پارتی كوردی سوریا لەگەڵ‬ ‫بەشار ئەسەد‪ ،‬سەرۆكی سوریا‬ ‫ك��ۆدەب��ن��ەوە‪ ،‬ك��ە بەمەبەستی‬ ‫داواكردنی مافەكانی كورد لەسوریا‪،‬‬ ‫ئەم داوایانەیان قبووڵكردووە»‪.‬‬

‫كۆبوونەوە؛ لەبەرژەوەندیی‬ ‫كورددا دەبێت؟‬

‫ئ��ەو س��ەرك��ردە سیاسییەی‬

‫كوردستانی سوریا (خ��ۆرئ��اوا)‪،‬‬ ‫ئاماژەی ب��ەوەدا‪ :‬ئەم دانیشتنە‬ ‫ئەگەر قازانجی كوردی تێدانەبێت‪،‬‬ ‫ئ��ەوا زەرەر بەكورد ناگەیەنێت‪،‬‬ ‫ك��ە داواك���ان���ی ك���ورد دەدرێ��ن��ە‬ ‫سەرۆكی ئەو واڵتە‪ ،‬ئەگەر بەڵێنی‬ ‫چ��ارەس��ەری ن��ەدا‪ ،‬ئ��ەوا شۆڕش‬ ‫بەردەوام دەبێت‪ ،‬لەهەموو دونیاش‬ ‫هەر واب��ووە‪ ،‬لەكاتی بەردەوامیی‬ ‫ش��ۆڕش گفتوگۆ ه��ەب��ووە‪ ،‬ئەوە‬ ‫شتێكی ئاسایی دەبێت‪« .‬گەدۆ»‬ ‫زیاتر وتی‪« :‬ئێمە هەر لەپشتی‬ ‫خ��ۆپ��ی��ش��ان��دان��ەك��ان دەب��ی��ن‌و‬ ‫هاوكارییان دەكەین‪ ،‬دانیشتن بۆ‬ ‫چەسپاندنی مافەكانی كوردە»‪.‬‬ ‫ك����وردس����ت����ان����ی س���وری���ا‬ ‫«خۆرئاوا»‪ ،‬لەدوای رێكەوتننامەی‬ ‫(س��ای��ك��س‪-‬ب��ی��ك��ۆ)وە لەساڵی‬ ‫(‪ )1916‬لكێنراوە بەدەوڵەتی‬ ‫س��وری��اوە‪ ،‬كە لە (‪ )1920‬ئەو‬ ‫دەوڵ��ەت��ە دام���ەزراوە‪ ،‬لەئێستادا‬ ‫ك���وردەك���ان‪ ،‬رێ���ژەی (‪)%13‬ی‬ ‫دانیشتووانی ئەو واڵتە پێكدەهێنن‪،‬‬ ‫كە ژمارەیان زیاتر لە (س ‌ێ ملیۆن)‬ ‫كەس دەب �ن‌و زۆرینەی ك��ورد لە‬ ‫پارێزگای «حەسەكە»دان‪.‬‬

‫دانیشتنەكە ناكۆكیی دەخاتە‬ ‫نێو پارتە كوردییەكانەوە‬

‫پارتە كوردییەكانی سوریا‬ ‫ژمارەیان لەسەروو (‪ )15‬پارتی‬ ‫س��ی��اس��ی��ی��ەوەن‌و لەئێستاشدا‬

‫داواك��اری��ی كوردەكان رەگەزنامە‬ ‫بێت‌و وتی‪« :‬پێدانی ره‌گه‌زنامه‌‌و‬ ‫كۆمەڵێك شتی تر كێشەی ئێمە‬ ‫نییە‪ ،‬بەڵكو ئێمە كێشەی كەرامەت‌و‬ ‫ددانپێدانانی دەستووریمان دەوێت‪،‬‬ ‫كە دووەم نەتەوەی واڵتەكەین»‪.‬‬

‫مەبەستی «ئەسەد»‬

‫دیمه‌نێک له‌ خۆپیشانده‌رانی سوریا‬ ‫هەموویان كۆك نین لەگەڵ دانیشتن‌و‬ ‫گفتوگۆ لەگەڵ دەس��ەاڵت��داران��ی‬ ‫واڵت��ەك��ەدا‪ .‬د‪.‬مەحمود عەرەبۆ‪،‬‬ ‫س��ەرك��ردە لە «پ��ارت��ی ئازادیی‬ ‫كورد» لەسوریا‪ ،‬بۆ «رۆژنامە»‬ ‫وت���ی‪« :‬ئێمە ب��ەش��داری��ی ئەو‬ ‫كۆبوونەوەیە ناكەین‪ ،‬چونكە ئەو‬ ‫رژێمە خەڵك دەكوژێت‌و خوێنڕێژە‪،‬‬ ‫ل��ەب��ەرئ��ەوە نامانەوێت قسەیان‬

‫لەگەڵدا بكەین»‪.‬‬ ‫دوای ئەوەی حیزبی بەعسی‬ ‫لە سوریا‪ ،‬ساڵی (‪ )1963‬هاتە‬ ‫س��ەرح��وك��م‪ ،‬دەس���ت���ووری ئ��ەو‬ ‫واڵتەیان گۆڕی‌و چەند خاڵێكیان‬ ‫لەدژی كوردی واڵتەكە چەسپاند‪،‬‬ ‫كە بەرچاوترینیان؛ بێبەشكردنی‬ ‫مافی هاواڵتیبوونی كوردەكان بوو‪،‬‬ ‫كە رەگەزنامەیان لە ژماره‌یه‌کی زۆر‬

‫فۆتۆ‪ :‬ئینته‌رنێت‬ ‫لە كوردەكانی ئەو واڵتە سەندەوە‌و‬ ‫ئێستا زیاتر لە (‪ )500‬هەزار كورد‬ ‫لەسوریا رەگەزنامەی ئەو واڵتەیان‬ ‫نییە‪.‬‬ ‫ش��ەالل گ���ەدۆ‪ ،‬باسی ئ��ەوی‬ ‫ك��رد‪ :‬ئێمە ل��ەو كۆبوونەوەیه‌دا‬ ‫هەوڵدەدەین بۆ دەستەبەركردنی‬ ‫مافەكانی كورد‪ ،‬بەاڵم د‪.‬مەحمود‬ ‫ع��ەرەب��ۆ‪ ،‬ئ���ەوەی رەت��ك��ردەوە‪:‬‬

‫هەندێك لە چاودێرانی سیاسیی‪،‬‬ ‫بەگومانن ل��ەو ك��ۆب��وون��ەوەی��ەی‬ ‫س��ب��ەی��ن��ێ��ی ن���ێ���وان س����ەرۆك‬ ‫«ئەسەد»و پارتە كوردییەكانی‬ ‫ئۆپۆزسیۆنی واڵتەكەی‪ ،‬پێیانوایە‪:‬‬ ‫دەسەاڵتدارێتیی سوریا دەیەوێت‬ ‫ب��ەك��ۆب��وون��ەوە ل��ەگ��ەڵ پ��ارت��ە‬ ‫كوردییەكاندا‪ ،‬شەقامی ناڕازیی‬ ‫كورد لەو واڵتە خامۆش بكات‪.‬‬ ‫داود چیچەك‪ ،‬چ��اودێ��ری‬ ‫سیاسیی سوریی‪ ،‬بە «رۆژنامە»ی‬ ‫وت‪« :‬دی���ارە مەبەستی رژێمی‬ ‫سوریا ئەوەیە‪ ،‬ئینشقاق لەنێوان‬ ‫نەتەوەی كورد‌و عەرەبدا دروست‬ ‫ب��ك��ات‌و ئۆپۆزسیۆن پ��ەرت��ەوازە‬ ‫بكات»‪.‬‬ ‫ن��زی��ك��ەی س�� ‌ێ م��ان��گ��ە لە‬ ‫س���وری���ا؛ خ��ۆپ��ی��ش��ان��دان دژی‬ ‫سیستمی حوكمڕانیی ئەو واڵتە‬ ‫دەستیپێكردووەو بەپێی هەواڵی‬ ‫میدیا جیهانییەكانیش تائێستا زیاتر‬ ‫لە (‪ )1500‬كوژراو و زیاتر لە (‪)10‬‬ ‫ه��ەزار كەسیش ده‌ستگیرکراون‪،‬‬ ‫س��ەرەڕای برینداربوونی ه��ەزاران‬

‫كەس‪.‬‬ ‫د‪.‬م��ەح��م��ود ع��ەرەب��ۆ‪ ،‬وت��ی‪:‬‬ ‫«لە هەینی رابردووەوە‪ ،‬بەتەواویی‬ ‫ك���وردەك���ان خ��ۆپ��ی��ش��ان��دان��ی��ان‬ ‫دەستپێكردووەو داوای رووخانی‬ ‫ئ��ەو رژێ��م��ەی��ان دەك���رد‪ ،‬ل��ەدوای‬ ‫شەش سه‌عات‪ ،‬حكومەتی سوریی‬ ‫داوای ك��رد ك��ۆب��وون��ەوە لەگەڵ‬ ‫كوردەكاندا بكات‪ ،‬ئەوەش روونە‪،‬‬ ‫ک ‌ه مەبەستیانە شەقامی كوردی‬ ‫ساردبكەنەوە‌و‬ ‫لەخۆپیشاندان‬ ‫كۆتایی بەخۆپیشاندانەكان بهێنن»‪.‬‬

‫هەڵوێستی پارتە سیاسییەكان؛‬ ‫شەقام توڕە ده‌كات‬

‫چاودێران؛ ئاماژە بەوەدەكەن‪:‬‬ ‫ئ���ەو ه��ەڵ��وێ��س��ت��ەی س��ەرك��ردە‬ ‫ك��وردەك��ان‪ ،‬لێكترازانی لەنێوان‬ ‫شەقامی ك���وردی‌و حیزبەكاندا‬ ‫دروس���ت���ك���ردو‌وە‪ ،‬ئ����ەوەش بە‬ ‫هەڵەیەكی گەورە ناودەبەن‪ .‬داود‬ ‫چیچەك‪ .‬وت��ی‪« :‬ل �ه‌ب �ه‌رئ �ه‌وه‌ی‬ ‫شەقامی ك��وردی داوای رووخ��ان‬ ‫دەكات‪ ،‬قبووڵی ناكەن ئەو رژێمە‬ ‫لەسەر حوكم بمێنێتەوە‪ ،‬بۆیە‬ ‫ب��اوەڕی��ان بەچاكسازیی نییە»‪.‬‬ ‫ه���ەروەه���ا وت��ی��ش��ی‪« :‬دەب��ێ��ت‬ ‫سەركردە كوردەكان بزانن‪ ،‬بەشار‬ ‫راست ناكات‪ ،‬موراوەغە دەكات‌و‬ ‫مەبەستی چاكسازیی نییە‪ ،‬ئەو‬ ‫چەندین جار بەڵێنی داوە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫نەیبردووەتە سەر»‪.‬‬

‫‪hewal.rozhnama@gmail.com‬‬

‫‪www.rozhnama.net‬‬

‫ذمارة (‪ )637‬سيَشةممة ‪2011/6/7‬‬

‫ئەو سەردەمە كۆتاییهات؛ كە رژێمە دیكتاتۆرەكان بەناوی بیانووی تیرۆریسم‌و ئەنتیگریسمەوە‪،‬‬ ‫دەیان ساڵ لە دەسەاڵتدا بمێننەوە‪.‬‬

‫عەلی حسێن‪ ،‬ئەندامی سەركردایەتیی (پ‪.‬د‪.‬ك)‪:‬‬

‫ئه‌مه‌ی ئێستا هه‌یه‌؛ قه‌یرانێکی سیاسیی‌و دروستکراوه‌‬ ‫سازدانی‪ :‬بەرزان عەلی حەمە‬

‫‪........................................................‬‬

‫عەلی حسێن‪ ،‬ئەندامی ئەنجومەنی سەركردایەتیی «پارتی دیموكراتی كوردستان»‪ ،‬بڕوای وایە‪:‬‬ ‫رۆژنامە‪ :‬ئێوە بەرنامەیەكی قەیرانی كوردستان دروستكراوە‌و «ئۆپۆزسیۆن» دروستیكردووە‪ .‬ئەو‪ ،‬كە بەرپرسی نوێی‬ ‫ل��ەوەی ئۆپۆزسیۆن باشترتان لقی (‪)2‬ی ئەو حیزبەیە لەهەولێر‪ ،‬لەم چاوپێكەوتنەی «رۆژنامە»دا‪ ،‬دەڵێت‪« :‬رەنگە ئەگەر‬ ‫لەبەردەستدایە بۆ دەرچوون لەم‬ ‫كابینەی پێنجەم بووایە‪ ،‬مامه‌ڵه‌ی ئۆپۆزسیۆن بەجۆرێكی تر بووایە»‪.‬‬ ‫قەیرانە؟‬

‫* بەرنامەی ئێمە‪ ،‬تەنیا‬ ‫گەڕانەوەیە بۆ مێزی گفتوگۆ‪،‬‬ ‫ب��ا ه��ەوڵ��ب��دەی��ن ل��ەس��ەر خاڵە‬ ‫هاوبەشەكان رێكبكەوین‪.‬‬ ‫رۆژن����ام����ە‪ :‬ئ��ەن��دام��ێ��ك��ی‬ ‫س���ەرك���ردای���ەت���ی���ی پ���ارت���ی‪،‬‬ ‫پێیوایە؛ ئەم قەیرانەی ئێستا‬ ‫دەرهاویشتەی كەموكورتییەكانی‬ ‫حكومەتە‪ ،‬ئ��ەی بۆچوونی تۆ‬ ‫چۆنە؟‬ ‫* رەن��گ��ە بەشێكی ئ��ەو‬ ‫قەیرانە ئەوە بێت‪ ،‬بەاڵم هەمووی‬ ‫نییە‪ ،‬بەڕای من؛ رەنگە بەشێكی‬ ‫قەیرانەكە كەموكورتییەكان بێت‪،‬‬ ‫بەاڵم بەشەكەی تری مەسەلەیەكی‬ ‫سیاسییە‪ ،‬تموحی خەڵكێكە بۆ‬ ‫گەیشتن بەدەسەاڵت‪.‬‬ ‫رۆژنامە‪ :‬بەبۆچوونی ئێوە‬ ‫(پ��ارت��ی)‪ ،‬كابینەی پێنجەم‬ ‫سەركەوتووتر بووە‪ ،‬یان كابینەی‬ ‫شەشەم؟‬ ‫* دەكرێت ئ��ەوە لەخەڵك‬ ‫بپرسن‪ ،‬بەاڵم هەموو الیەك دەزانن‬

‫دەستكەوتەكانی كابینەی پێنجەم لەئێستادا بەرامبەر بزووتنەوەی‬ ‫دیاربوون‌و كابینەی شەشەمیش «گۆڕان» چۆنە؟‬ ‫* ب���ڕوام وای���ە؛ چ ئێمەو‬ ‫تەواوكەری كابینەی پێنجەمە‪،‬‬ ‫ب���ەڕای م��ن؛ ح��ك��وم��ەت ك��اری چ ئۆپۆزسیۆن‪ ،‬ه��ەردووالم��ان‬ ‫باشی ك���ردووەو كەموكورتیش سەرەتاین‪ ،‬هەندێكجار رەنگە‬ ‫ه�����ەب�����ووە‪ ،‬ب������ەاڵم ه���ەم���وو دەس���ەاڵت بەچاوێكی غەیری‬ ‫كەموكورتییەكەش پەیوەندیی م�����وع�����ارەزەب�����وون س��ەی��ری‬ ‫بەحكومەت‌و پەرلەمانەوە نییە‪ ،‬ئۆپۆزسیۆن ب��ك��ات‌و هەندێك‬ ‫بەڵكو بەشێكیشی پەیوەندیی ك��ات��ی��ش ئ��ۆپ��ۆزس��ی��ۆن وەك‬ ‫نیشتمانیی‬ ‫بە كه‌لتووری خەڵكی هەرێمی ئۆپۆزسیۆنێكی‬ ‫مامەڵە ناكات‌و بەچاوی كاردانەوە‬ ‫كوردستانەوە هەیە‪.‬‬ ‫رەنگە ئەگەر كابینەی پێنجەم م��ام��ەڵ��ە دەك������ات‪ ،‬ئ����ەوەش‬ ‫ب��وای��ە‪ ،‬مامەڵەی ئۆپۆزسیۆن ئەنجامی پێنەگەیشتنی ئێمەیە‬ ‫ئیدارەكردن‪.‬‬ ‫ب��ەج��ۆرێ��ك��ی ت��ر ب���ووای���ە‪ ،‬جا بەدیموكراسیی‌و‬ ‫بەباشتر‪ ،‬یان خراپتر‪ ،‬ملمالنێی ه��ەر الیەنێك بەپێی قەبارەی‬ ‫سیاسیی ل��ەك��وردس��ت��ان وای��ە‪ ،‬خ��ۆی‪ ،‬رۆڵ��ی ه��ەب��ووە تێیدا‪،‬‬ ‫رەنگە كەسێك سەرۆك وەزیر‪ ،‬بەاڵم بەبۆچوونی من؛ قەیرانەكە‬ ‫یان پارێزگار‪ ،‬یان هەر شتێك ئۆپۆزسیۆن دروستیكرد‪ .‬ئەوە‬ ‫بێت‪ ،‬كەسانێكی تر حەساسێتی قەیرانێكی دروستكراو‌و سیاسیی‬ ‫ب��وو‪ ،‬تا ئ��ەوەی میللیی بێت‪،‬‬ ‫حیزبییان بەرامبەری هەبێت‪.‬‬ ‫رۆژن���ام���ە‪ :‬ت��ێ��ڕوان��ی��ن��ت��ان چونكە ئەگەر میللیی بوایە‪،‬‬

‫داوای رووخ��ان��دن��ی حكومەت‬ ‫لەسندووقی دەنگدانەوە دەكرا‪.‬‬ ‫رۆژنامە‪ :‬جگە له‌ هەڵبژاردنی‬ ‫پ��ێ��ش��وەخ��ت‪ ،‬ی��ان حكومەتی‬ ‫بنكەفراوان‪ ،‬رێگاچارەی دیكەتان‬ ‫هەیە؟‬ ‫* ئ����������ەوەی ئ��ێ��س��ت��ا‬ ‫لەكوردستان هەیە‪ ،‬قه‌یرانێكی‬ ‫سیاسییەو دەبێت بەسیاسیش‬ ‫چارەسەربكرێت‪.‬‬ ‫رۆژن����ام����ە‪ :‬ل��ەئ��ێ��س��ت��ادا‬ ‫پەیوەندیتان لەگەڵ «یەكێتی»دا‬ ‫چۆنە؟‬ ‫* پ��ەی��وەن��دی��م��ان ل��ەگ��ەڵ‬ ‫«یەكێتی»دا زۆرباشە‪.‬‬ ‫رۆژنامە‪ :‬چەند رۆژی رابردوو‪،‬‬ ‫لەیەكێك لەبازگەكانی ئێوەدا‪،‬‬ ‫رێگەنەدرا «كۆسرەت رەسوڵ»‬ ‫بچێتە هەولێرەوە‪ ،‬بۆچی؟‬ ‫* ئەوەی لەبازگەكە روویدا‬ ‫لێكتێنەگەیشتن ب��وو‪ ،‬زۆرج��ار‬

‫هەندێك ئۆتۆمبێلی چەكدار دێت‌و‬ ‫زۆر ئاساییە كە بازگەكە بپرسێـت‪،‬‬ ‫رەنگە هەر نەشیانزانیبێت كێیە‪،‬‬ ‫هیچ مەسەلەیەكی سیاسیی نییە‪.‬‬ ‫رۆژنامە‪ :‬هەندێك پێیوایە؛‬ ‫گۆڕانكاریی لــــەپۆستی لقی‬ ‫(‪)2‬دا‪ ،‬پەیوەندیی بەوەوە هەیە‬ ‫كە لەكۆبوونەوەكەی (ی��ازدەی‬ ‫ئازاردا) لەبەردەم قەاڵی هەولێر‪،‬‬ ‫رێژەی یەكێتییەكان زیاتر بوون‬ ‫لەپارتییەكان؟‬ ‫* نەخێر شتی وا نییە‪ ،‬ئەو‬ ‫خەڵكە كە هاتبوون بەپارتی‌و‬ ‫یەكێتی‌و ه��ەم��وو الیەنەكانی‬ ‫ت��رەوە‪ ،‬بۆ ئ��ەوە هاتوون كاك‬ ‫«مەسعود ب��ارزان��ی» قسەیان‬ ‫ب��ۆ ب��ك��ات‪ ،‬ج��ا ه��ەر كەسێك‬ ‫بێت ه��ات��ووە‪ ،‬ب��ۆئ �ه‌وه‌ی گوێ‬ ‫لەجەنابی سەرۆك بگرێت‪ ،‬ئیتر‬ ‫بۆچی پێی نیگەران دەبین‪،‬‬ ‫گۆڕانكارییەكانیش لەبەر ئەوە‬ ‫ن��ی��ی��ە‪ ،‬ب��ەرپ��رس��ی پێشووتر‬ ‫گەنجێكی چ��االك‌و رۆشنبیرە‪،‬‬ ‫بەاڵم من شەش ساڵ لەسۆران‬ ‫ب��ووم‌و ئەو هەڤاڵە شەش ساڵ‬ ‫لێرە بوو‪ ،‬لەكۆنگرەش بوو‪ ،‬بۆیه‌‬ ‫هەر دەبێت گۆڕانكاریی بكرێت‪،‬‬ ‫ئ��ەی ئ��ێ��وەی رۆژن��ام��ەن��ووس��ان‬ ‫خۆتان ناڵێن؛ دەبێت كەسێك‬ ‫لەشوێنێك ئەوەندە نەمێنێتەوە‪ .‬عه‌لی حسێن‪ ،‬به‌رپرسی لقی (‪)2‬ی (پ‪ .‬د‪ .‬ک)‬

‫د‪ .‬عادل باخەوان‪ :‬عه‌قاڵنییه‌ت؛ ده‌ستنیشانی هه‌ڵوێسته‌کانی ده‌سه‌اڵت ناکات‬ ‫سازدانی‪ :‬ئەلەند مەحوی‬

‫‪........................................................‬‬

‫د‪.‬عادل باخەوان‪ ،‬رۆشنبیر‌و‬ ‫سۆسیۆلۆگ‪ ،‬بڕوای‬ ‫وایه‌‪ :‬چه‌نده‌ بزووتنه‌و‌ه‬ ‫ئیسالمییه‌کان تێکه‌ڵ ب ‌ه ژیانی‬ ‫سیاسی کوردی ببن‪ ،‬هێنده‌ش‬ ‫له‌ پرۆسێسی «پیرۆزیی ‌ه‬ ‫ئایینیه‌کان» دوور ده‌که‌ونه‌وه‌‪.‬‬ ‫هه‌ر له‌م چاوپێکه‌وتنه‌دا‪،‬‬ ‫باخه‌وان روونیده‌کاته‌وه‌‪:‬‬ ‫تێکه‌ڵبوونی بزووتنه‌و‌ه‬ ‫ئیسالمییه‌کان ب ‌ه ژیانی‬ ‫سیاسیی کوردی‪ ،‬چانسی‬ ‫دروستکردنی سیاسه‌ت وه‌ک‬ ‫کرده‌یه‌کی ئۆتۆنۆم‬ ‫له‌ کوردستاندا دروستده‌بێت‪.‬‬

‫‪2-2‬‬ ‫رۆژنامە‪ :‬كاریگەریی ئیسالمی‬ ‫سیاسیی لە دنیای ئێمەدا‪ ،‬لەنێو‬ ‫هاوكێشە سیاسییەكاندا چۆن‬ ‫دەبینیت‪ ،‬بەتایبەتی ل���ەدوای‬ ‫رووداوەكانی (‪)17‬ی شوباتەوە؟‬ ‫* ب��ۆئ��ەوەی نەكەوینە ئەو‬ ‫داوانەی كە ئەكتەرە سیاسییەكان‪،‬‬ ‫ب��ە ئیسالمیی‌و عەلمانییەوە‬ ‫بۆمان دادەنێن‪ ،‬پێویستە هەر لە‬ ‫سەرەتاوە ئێمە دوو شت لەیەك‬ ‫جیابكەینەوە‪.‬‬ ‫ئ��ی��س�لام‪ ،‬وەك ئایینێكی‬ ‫تەوحیدیی جیهانیی‪ ،‬ئایینی‬ ‫زۆری����ن����ەی رەه������ای خ��ەڵ��ك��ی‬ ‫ك���وردس���ت���ان���ە‌و چ���وارچ���ێ���وە‬ ‫بەشێوەیەكی‬ ‫ئیعتیقادییەكانی‬ ‫هاوبەش دابەشبوون بەسەر گوند‌و كۆمەڵگەی كوردیدا دروستبوون‪ .‬بزووتنەوەكانی ئیسالمی سیاسییە ئەم ساتەش هەمان ئەم بزووتنەوانە ب��دەن ب��ە پراكتیكە سیاسیی‌و‬ ‫ش��ارەك��ان��ی ك��وردس��ت��ان��دا‌و هیچ بەپێچەوانەی ئەو نەخوێندەوارانەوە وەك ك��ۆم��ەڵ��ێ��ك ئ��ەك��ت��ەری لە بەرامبەر پرسیارەكانی دەوڵەت‌و كۆمەاڵیەتییەكانیان‪ ،‬دەسەاڵتی‬ ‫هێزێكی كۆمەاڵیەتی‌و سیاسیی كە رۆژان��ە رۆژنامەكان پڕدەكەن س��ەرك��ەوت��وو؟ بێگومان نەخێر‪ .‬كۆمەڵگە‌و كێڵگەی سیاسیی‌و ت��ی��ۆری��زەك��ردن��ی ج��واڵن��ەوەك��ان��ی‬ ‫«بەتەنیا» شەرعیەتی ئەوەی نییە ل��ە جەنگی ئایدیۆلۆژیا‪ ،‬ئێمە پ��ێ��ش (‪)17‬ی ف��ێ��ب��ری��وەری‪ ،‬ئ��ی��ش��ك��ال��ی��ەت��ی دی��م��وك��راس��ی‌و ژیانی هەموو رۆژێكیان نییە‪ ،‬هەر‬ ‫بەناویەوە قسە بكات‌و «بەتەنیا» لەڕێگەی زانستە كۆمەاڵیەتی‌و ئ��ەم ب��زووت��ن��ەوان��ە ل��ە كۆمەڵێك پ��ێ��ك��ەوەژی��ان‌و‪ ...‬س��ەرگ��ەردان��ن‪ ،‬بزووتنەوەیەكی سیاسیی نەیتوانی‬ ‫خۆی بە نوێنەری بزانێت‪ ،‬بایەخی سیاسییەكانەوە‌و پاش چەندین ق��ەی��ران��ی ب��ك��وژدا دەژی����ان‌و لە بزووتنەوەكانی ئیسالمی سیاسیی‪ ،‬كۆنسێپتیوالیزەی كردە‌و جواڵنەوە‬ ‫ئەم ئایینە لەوەدایە‪ :‬كەنیسەیەكی پرۆژەی توێژینەوەی بابەتییانەی چركەساتی خۆپیشاندانەكانیشدا بێگومان وەك بزووتنەوەكانی سیاسیی‌و كۆمەاڵیەتییەكانی بكات‪،‬‬ ‫نییە ب��ەن��اوی��ەوە قسە بكات‪ ،‬بێالیەنانە گەشتووینەتە ئەو دەرەنجامەكانی ئ��ەو قەیرانانە ناسیۆنالیسم‌و چەپی كوردیش‪ ،‬رووبەڕووی چەندین تراژیدیای بكوژ‬ ‫وات��ە گ��رووپ��ێ��ك‪ ،‬ی��ان كەسێكی دەرەنجامەی كە گوتاری بەشێك بەڕوونی دەركەوتن‪ ،‬ئەم بزووتنەوە قەیرانی سەرەكییان لەوەدایە؛ كە دەبێتەوە‪.‬‬ ‫لە (‪)17‬ی فێبریوەریەوە تا‬ ‫سێكیوالریسمپەرستەكانی سیاسیی‌و كۆمەاڵیەتییە‪ ،‬پاش توانای بەرهەمهێنانی مەعریفەیان‬ ‫دەستنیشان نەكردووە نوێنەرایەتی ل��ە‬ ‫بكات‪ .‬لەكاتێكدا ئایینی هەموو ك��وردس��ت��ان‪ ،‬بەهیچ شێوەیەك هاتنە دەرەوەی لە چوارچێوە نییە ل��ەس��ەر خ���ودی ئەكشنە كۆتایی ئەپریل‪ ،‬بزووتنەوەكانی‬ ‫كۆمەاڵیەتییەكانیان‪ ،‬ئیسالمی سیاسیی بە چەندین‬ ‫ئیسالمیسم ساسیی‌و‬ ‫كەسێكە‪ ،‬رێگە بەهیچ كەسێكیش خزمەت بە كۆمەڵگەی ك��وردی ئایدیۆلۆژییەكانی‬ ‫نادات سنوورەكانی تەسكبكاتەوە‌و ناكه‌ن‪ ،‬مەبەستم لەو بەشەیە‪ ،‬كە وەك ئ���ەوەی پێشنیاز كرابوو ن��ات��وان��ن چ��وارچ��ێ��وەی فیكریی لێكدژی‪/‬كۆنترادیكسیۆندا تێپەڕین‌و‬ ‫نەیانتوانی چوارچێوەیەكی گونجاو‬ ‫دەرگ��اك��ان��ی ل��ەس��ەر داب��خ��ات‪ ،‬دەیەوێت بزووتنەوەكانی ئیسالمی ل��ەالی��ەن ح��ەس��ەن بەننا‌و سەید‬ ‫(كۆێرانس) بدەنە كاردانەوەكانیان‪.‬‬ ‫ئەمەش یەكێكە لە هۆكارە هەرە سیاسیی كوردی وەك سەرەتان‌و قوتبەوە‪ ،‬تائێستاش بەدوای خۆیدا‬ ‫ئ��ەوان لە س��ەرەت��اوە «فاعیل»‬ ‫گرنگەكانی بەجیهانیبوونی‌و وا زۆڵ‌و بێگانە بە كۆمەڵگەی كوردی دەگەڕێت‌و هەوڵدەدات لەكۆی ئەو‬ ‫نەبوون‪ ،‬بەڵكو «مفعول به‌» بوون‪،‬‬ ‫ده‌کات‪ ،‬فەڕەنسییەكی چاوشینی بناسێنێت‪ ،‬ئ��ەم بیركردنەوەیە قەیرانانە خۆی رزگ��ار بكات‪ ،‬كە‬ ‫تازە سەرۆكی هەرێم ئ��ەوان كۆنسێپتێكیان پێنەبوو‪،‬‬ ‫سپی پێست‌و كاتۆلیكی ت��وڕە هیچ بنەمایەكی زانستی‌و بابەتی‌و چوونە دەرەوە لە ئیسالمیسم بۆی‬ ‫ك��ە ل��ەڕێ��گ��ەی��ەوە دەستنیشانی‬ ‫ل��ە هەیمەنەی پ��اپ‌و كەنیسە‌و واقیعیانەی نییە‌و مەترسییەكی دروستكردووە‪.‬‬ ‫تا ئەو چركەیەی كە ئیسالمیسم ئومێد دەكات‪ ،‬كوردستان چاو چوارچێوەی ئەكشنی خۆپیشاندان‬ ‫چوارچێوە داخراوەكانی روو لە جدییە بەسەر داهاتووی كۆمەڵگەی‬ ‫بكەن‪ ،‬بەڵكو خۆپیشاندان وەك‬ ‫ك��وردی��ی��ەوە‪ ،‬چ��ون��ك��ە ب��ەن��اوی دەستنیشانی پ���رۆژەی ئەكشنە‬ ‫ئیسالم بكات‪.‬‬ ‫لە باشووری سودان بكات‪ ،‬كردەیەكی كارا هات‌و دەستنیشانی‬ ‫كۆمەاڵیەتییەكانی‬ ‫دەبێت ئێمە ئەم چوارچێوە بەرگریكردن لە سێكیوالریسمەوە‪ ،‬سیاسیی‌و‬ ‫چوارچێوەی ك��اردان��ەوەی ئەوانی‬ ‫گشتییەی ئیسالم جیابكەینەوە؛ لە لەهەر چركەیەكدا گریمانەی ئەوە دەكردن‪ ،‬بزووتنەوەكانی ئیسالمی‬ ‫كە تائێستاش لە گوندە كرد‪.‬‬ ‫بزووتنەوەكانی ئیسالمی سیاسیی‪ ،‬هەیە كە ئەم ئەكتەرانە پەالماری سیاسیی وەاڵمێكیان هەبوو بە‬ ‫ئاستێكی دیكەی راڤەكردنی‬ ‫كە منداڵی شەرعیی كۆمەڵگەی چەك بدەن‌و جارێكی دیكە نیشتمان پرسیاری دەوڵ���ەت‌و كۆمەڵگە‌و‬ ‫هەرە داڕزاوەكانی پێش هەڵوێستی بزووتنەوەكانی ئیسالمی‬ ‫كوردین‌و لەنێو كارەسات‌و تراژیدیا‌و بكەنەوە بە قەسابخانەیەكی كراوە‪ .‬دوژمن‌و دۆست‌و ملمالنێ‌و ئامانج‌و‬ ‫لەدایكبوونی مێژوو دەچێت! سیاسیی‪ ،‬دیسانەوە ئەو تێزەی‬ ‫ب��ەاڵم ئایا ئ��ەم راڤ��ەك��ردن‌و پەیوەندییەكان‌و‪ ..‬هتد‪ ،‬بەاڵم لە‬ ‫لێكترازان‌و دڕان��ەك��ان��ی مێژووی‬ ‫ئێمە دووب��ارە دەكاتەوە‪ ،‬كە ئەم‬ ‫سیاسیی‌و كۆمەاڵیەتی خ��ودی لێكدانەوەیە مانای پێناسەكردنی چركەساتی پۆست ئیسالمیسمدا‪ ،‬تا‬

‫ئەكتەرانە بە گۆشت‌و ئێسقانەوە‬ ‫تێكەڵبوون بە یارییەكانی كێڵگەی‬ ‫سیاسیی كوردی (كە كێڵگەیەكی‬ ‫پ��ڕ ل��ە ف���ه‌وزای���ە‌و تائێستاش‬ ‫یاساكانی چۆنیەتی یاریكردنی‬ ‫رێكنەخستووە‌و لەگەڵ گۆڕینی‬ ‫خواستەكانی چینی هەیمەنەداردا‬ ‫دەگۆڕێن)‪ ،‬چەند ئەم بزووتنەوانە‬ ‫تێكەڵ بە ژیانی سیاسیی كوردی‬ ‫ب��ب��ن‪ ،‬ه��ێ��ن��دەش ل��ە پرۆسێسی‬ ‫«پ��ی��رۆزی��ی��ە ئ��ای��ی��ن��ی��ی��ەك��ان»‬ ‫دووردەك�����ەون�����ەوە‪ ،‬چ��ەن��د ل��ەو‬ ‫پیرۆزییانەش دوورب��ك��ەون��ەوە‪،‬‬ ‫هێندەش چانسی دروستكردنی‬ ‫سیاسەت وەك كردەیەكی ئۆتۆنۆم‬ ‫لە كوردستاندا دروستدەبێت‪.‬‬ ‫رۆژنامە‪ :‬بۆچی دەس��ەاڵت بە‬ ‫توندتر لە جاران مامەڵەی لەگەڵ‬ ‫هێزە ئیسالمییە ئۆپۆزسیۆنەكاندا‬ ‫ك��رد‪ ،‬بەشێوەیەك بە «تیرۆر»‬ ‫تۆمەتباری كردن‪ ،‬ئایا بزووتنەوە‬ ‫ئیسالمییەكانی كوردستان بوونەتە‬ ‫مەترسیی بۆ سەر دەسەاڵت‪ ،‬یان‬ ‫دەسەاڵت چەمكی «تیرۆر» وەك‬ ‫داردەستێك بۆ ت��رس‌و تۆقاندن‬ ‫بەكاردەهێنێت؟‬ ‫* ه��ەڵ��وێ��س��ت��ی دەس����ەاڵت‬ ‫لەسەر ئامادەبوونی بزووتنەوەكانی‬ ‫ئ���ی���س�ل�ام���ی س���ی���اس���ی���ی ل��ە‬ ‫خۆپیشاندانەكاندا‌و تاوانباركردنیان‬ ‫بە تیرۆر‪ ،‬بەڵگەیە لەسەر ئەوەی‬ ‫ك��ە عەقاڵنییەت دەستنیشانی‬ ‫هەڵوێستەكانی ناكات‪ ،‬بەڵگەیە‬ ‫ل��ەس��ەر ن��اب��ەرپ��رس��ی��ارب��وون��ی لە‬ ‫بەرامبەر كۆی كۆمەڵگە‌و ئاشتی‬ ‫كۆمەاڵیەتیدا‪ ،‬ئایا لە بەرژەوەندیی‬ ‫كۆمەڵگەی كوردیدایە‪ ،‬كە بەڕێز‬ ‫عەلی باپیر‪ ،‬ئەندامی پەرلەمان بێت‪،‬‬ ‫یان وەك ئەیمەن زەواهیری لەو‬ ‫شاخانەوە جهیاد دژ بە حكومەتی‬ ‫هەرێمی كوردستان رابگەیەنێت؟‬ ‫ئایا لە بەرژەوەندیی كۆمەڵگەی‬ ‫كوردیدایە‌‪ ،‬كە بەڕێز سەاڵحەدین‬ ‫بەهادین‪ ،‬لەسەر شاشەی كەناڵی‬ ‫سپێدەوە رەخنە لە گەندەڵیی‬ ‫ب��گ��رێ��ت‪ ،‬ی��ان وەك زەرق���اوی‬ ‫لەژێرزەمینەكاندا تەكفیری كۆمەڵگە‬ ‫بكات‌و شانەكانی یەكگرتوو بكات بە‬

‫بۆمب‌و كوردستان بكات بە گۆمی‬ ‫خوێن؟ بەداخەوە ئەو نوخبەیەی‬ ‫كە لە ئێستادا دەس��ەاڵت دەبەن‬ ‫بەڕێوە‪ ،‬هەمان ئەو ئەكتەرانەن كە‬ ‫لەنێو زەبروزەنگ‌و خوێن‌و كوشتن‌و‬ ‫لەناوبردن‌و قەسابخانەكانی سەدەی‬ ‫راب���ردوودا گ��ەورەب��وون‌و وادی��ارە‬ ‫توانای ئەوەیان تیادا نییە‪ ،‬كە لە‬ ‫سیستمی ئامادەباشی قەسابخانە‬ ‫بڕۆنە دەرەوە‪.‬‬ ‫ئ��ەو جەنگەی دەس���ەاڵت بە‬ ‫بزووتنەوەكانی ئیسالمی سیاسیی‬ ‫دەف��رۆش��ێ��ت‪ ،‬ئێكسپایەربووە‌و‬ ‫جیهانی پ��ۆس��ت ج���ۆرج ب��ۆش‪،‬‬ ‫ب��ە فلسێكی ق��ەڵ��ب نایكڕێت‪،‬‬ ‫ئەحمەقیی ئەم دەسەاڵتە لەوەدایە‪،‬‬ ‫كە پێیوایە‪ :‬خۆرئاوا بە ئاسانیی‬ ‫ب��اوەڕ بە حیكایەتەكانی دەكات!‬ ‫ئەو سەردەمە كۆتاییهات كە رژێمە‬ ‫دیكتاتۆرەكان بەناوی بیانووی‬ ‫تیرۆریسم‌و ئەنتیگریسمەوە دەیان‬ ‫ساڵ لە دەسەاڵتدا بمێننەوە‪.‬‬ ‫لەكاتێكدا جیهان بەسەر‬ ‫خۆیدا دەكرێتەوە‪ ،‬بەداخەوە تازە‬ ‫سەرۆكی هەرێم ئومێد دەك��ات‪،‬‬ ‫ك��وردس��ت��ان چ��او ل��ە ب��اش��ووری‬ ‫س��ودان بكات‪ ،‬كە تائێستاش لە‬ ‫گوندە ه��ەرە داڕزاوەك��ان��ی پێش‬ ‫لەدایكبوونی مێژوو دەچێت! ئێمە‬ ‫بۆ دەبێت خ��ەون بە باشووری‬ ‫س��ودان��ەوە ببینین‪ ،‬ل��ەب��ری بە‬ ‫پاریس‌و لەندەن‌و بەرلین! جگە‬ ‫ل��ە گ��ەن��دەڵ��ی��ی‪ ،‬ك��ێ رێ��گ��ەی لە‬ ‫دەسەاڵتی كوردی گرتووە‪ ،‬كە سێ‬ ‫پارێزگاكەی كوردستان بكات بە‬ ‫بەهەشتی خۆرهەاڵتی ناوەڕاست!‬ ‫ئێران‪ ،‬توركیا‪ ،‬سوریا‪ ،‬عێراق!‬ ‫بێگومان بەرپرسیاری یەكەم‌و‬ ‫سەرەكیی شكستەكانی خۆمان‪،‬‬ ‫تەنیا خۆمانین‪.‬‬ ‫ت���ا ئ���ەو س���ات���ەی خ��ەون��ی‬ ‫ن��وخ��ب��ەی س��ی��اس��ی��ی ك����وردی‬ ‫باشووری س��ودان‪ ،‬ئەو هەرێمەی‬ ‫كە تائێستاش لەدەرەوەی مێژوودا‬ ‫دەژی‪ ،‬تێنەپەڕێنێت‪ ،‬حیكایەتی‬ ‫تراژیدیاكانی ئێمە بەردەوامدەبن‌و‬ ‫ن����ەوە ب���ە ن����ەوە ب���ۆ ی��ەك��ت��ری‬ ‫دەگێڕینەوە‪.‬‬

‫ذمارة (‪ )637‬سيَشةممة ‪2011/6/7‬‬

‫‪hewal.rozhnama@gmail.com‬‬

‫ئەنجومەنی «بەڵ ‌ێ بۆ دیالۆگ»‪ :‬بارودۆخی كوردستان پێویستی بە گۆڕانكاریی هەیە‬ ‫رۆژن���ام���ە‪ :‬ئەنجومەنی «بەڵێ‬ ‫بۆ دی��ال��ۆگ» شەممەی راب��ردوو‬ ‫كۆبوونەوەیەكی بە بەشداریی (‪)120‬‬ ‫كەسێتیی‌و نوێنەری (‪ )10‬پارتی‬ ‫كوردستان رێكخست‪ ،‬بەناونیشانی‬

‫«بەڵێ بۆ ئاشتیی‌و چارەسەری‬ ‫دیموكراسی ‪ -‬نا بۆ توندوتیژیی‌و‬ ‫سەپاندنی بێچارەیی»‌و چەند بڕیارو‬ ‫راسپاردەیەكەیان دەكرد‪.‬‬ ‫ب��ەپ��ێ��ی ب��ەی��ان��ن��ام��ەی��ەك��ی ئ��ەو‬

‫ئەنجومەنە‪ ،‬گرنگترین ناوەڕۆكی ئەو‬ ‫بڕیارو و راسپاردانە‪ ،‬بریتی بوون لە‪:‬‬ ‫پێویستیی هەرێم بە گۆڕانكاریی‌و‬ ‫س��ەرل��ەن��وێ ب��وون��ی��ادن��ان��ەوەی‬ ‫دیموكراتیی‌و چاكسازیی سیاسیی‌و‬

‫ئ��ی��داری��ی ل��ەڕێ��گ��ای دی��ال��ۆگ‌و‬ ‫دانوستاندنی دیموكراتییانەوه‌‪.‬‬ ‫ه��ەر ل ‌ه به‌یاننامه‌که‌دا‪ ،،‬ئاماژە‬ ‫بەوەكراوە‪ :‬كە پێویستە ئالییەتی‬ ‫گ��ۆڕان��ك��اری �ی‌و دی��ال��ۆگ ف���راوان‌‌و‬

‫دەوڵەمەند بكرێت‌و پێشنیازیش‬ ‫دەكات‪ ،‬كۆنفرانسێك بە بەشداریی‬ ‫نوێنەرانی دەسەاڵت‌و ئۆپۆزسیۆنی‬ ‫ن����اوەوەو دەرەوەی پ��ەرل��ەم��ان‌‬ ‫سازبدرێت‪.‬‬

‫ئایا چاكسازیی كراوە؟‬ ‫راپۆرتی ‪ :‬هێمن مامەند‬

‫‪...............................‬‬ ‫پ���ەرل���ەم���ان���ت���اران���ی‬ ‫ئ��ۆپ��ۆزس��ی��ۆن‪ ،‬پ��ێ��ی��ان��وای��ە‪:‬‬ ‫ئ������ەوەی ل���ە ك���وردس���ت���ان‬ ‫دەك�����رێ�����ت‪ ،‬چ��اك��س��ازی��ی‬ ‫ن��ی��ی��ەو پ��ەرل��ەم��ان��ت��ارێ��ك��ی‬ ‫«كوردستانیی»ش‪ ،‬چاكسازیی‬ ‫لەسەرەوە‪ ،‬بە كارێكی قورس‬ ‫دەزانێت‪.‬‬ ‫خۆپیشاندانەكانی‬ ‫دوای‬ ‫(‪)17‬ی شوباتی پارێزگای‬ ‫س���ل���ێ���م���ان���ی‌و ب���ەش���ێ���ك‬ ‫لەپارێزگای هەولێر‪ ،‬مەسعود‬ ‫ب��ارزان��ی س��ەرۆك��ی هەرێمی‬ ‫كوردستان‪ ،‬لەپەیامێكیدا ک ‌ه‬ ‫ئ���ازاردا‪،‬‬ ‫لـــــــــــە(‪)11‬ی‬ ‫ب��ەب��ۆن��ەی ی���ادی راپ��ەڕی��ن��ی‬ ‫رزگ���ارك���ردن���ی ه��ەول��ێ��رەوە‬ ‫رای���گ���ه‌ی���ان���د‪ ،‬ل��ەه��ەرێ��م��ی‬ ‫ك��وردس��ت��ان��دا‪ ،‬چ��اك��س��ازی��ی‬ ‫دەك��رێ��ت‌و «ل��ەم��اوەی چ��وار‬ ‫مانگی داهاتوودا‪ ،‬ئەنجامەكانی‬ ‫ئەو چاكسازییە دەردەكەون»‪.‬‬ ‫لەئێستادا‪ ،‬گۆڕانكاریی‬ ‫لەچەند پۆستێكی ئیداریدا‬ ‫دەستی پێكردووەو هەریەك‬ ‫لە سەرۆكی دیوانی ئەنجومەنی‬ ‫وەزی������ران‌و چ��ەن��د س���ەرۆك‬ ‫شارەوانییەك‪ ،‬لەپۆستەكانیان‬ ‫البراون‌و نێردراونەتە ماڵەوە‪،‬‬ ‫بەاڵم هەندێك پێیانوایە‪ :‬ئەوانە‬ ‫گۆڕانكاریی الوەكین‌و تائێستا‪،‬‬ ‫دەس����ت ب���ە گ��ۆڕان��ك��اری��ی‌و‬ ‫چاكسازیی نەكراوە‪.‬‬ ‫پەرلەمانتارێكی كۆمەڵی‬ ‫ئیسالمیی‪ ،‬ئاماژە بەوە دەكات‪:‬‬ ‫ن��اردن��ەوەی ئ��ەو بەرپرسانە‬ ‫بۆماڵەوە‪ ،‬بەبێ ئ��ەوەی هیچ‬ ‫لێپێچینەوەیەكیان‬ ‫ج���ۆرە‬ ‫ل��ەگ��ەڵ��دا ب��ك��رێ��ت‪ ،‬ناچێتە‬ ‫خانەی چاكسازییەوە‪ ،‬بەڵكو‬ ‫«ئ���ەوە ئیمتیازە‌و دەدرێ��ت‬ ‫بەوكەسانە»‪.‬‬ ‫ب��ی�لال س��ڵ��ێ��م��ان‪ ،‬بە‬ ‫«رۆژن����ام����ە»ی راگ��ەی��ان��د‪:‬‬ ‫«ئەوەی ئەمڕۆ دەكرێت‪ ،‬رۆژانە‬

‫بیالل سڵێمان‬

‫رەوانەكردنەوەی‬ ‫هەندێك بەرپرس‬ ‫بۆ ماڵەوە‪ ،‬پێدانی‬ ‫ئیمتیازە بەو‬ ‫كەسانە‪ ،‬نەك‬ ‫چاكسازیی‪.‬‬ ‫چەند كەسێك دەنێرنە ماڵەوە‪،‬‬ ‫ئ��ەوە چاكسازیی نییە‪ ،‬ئەوە‬ ‫پێدانی ئیمتیازە بەوكەسانە‪،‬‬ ‫چونكە ئەوكەسانەی الدەبرێن‬ ‫پێویستە‬ ‫لەپۆستەكانیان‪،‬‬ ‫لێپێچینەوەیان لەگەڵدا بكرێت‌و‬ ‫دەب��ێ��ت ئ��اش��ك��رای ب��ك��ەن بۆ‬ ‫رای گشتیی‪ ،‬كە ئەو كەسانە‬ ‫لەسەر چی لە پۆستەكانیان‬ ‫دووردەخرێنەوە»‪.‬‬ ‫پەرلەمانتارەكە‪ ،‬وتیشی‪:‬‬ ‫«م���ان���ەوەی ئ���ەو ك��ەس��ان��ە‪،‬‬ ‫ن���اون���ان���ێ���م چ��اك��س��ازی��ی‪،‬‬ ‫چونكە م���ەرج نییە هەموو‬ ‫گۆڕانكارییەك بۆ چاكسازیی‬ ‫بێت‪ ،‬بەڵكو بەپێچەوانەوە‪،‬‬ ‫ن��اردن��ەوەی ئەوكەسانە بەبێ‬ ‫لێپێچینەوە‪ ،‬وا دەكات ئەوانەی‬

‫د‪ .‬کامه‌ران مه‌نتک‬

‫ئەو‬ ‫گۆڕانكارییانەی‬ ‫دەكرێن؛ زۆر‬ ‫سەرەتایین‪.‬‬ ‫دوای ئەوانیش دێن‪ ،‬بەهەمان‬ ‫شێوە كاربكەن»‪.‬‬ ‫س�������ەرەڕای ه��ەڵ��م��ەت��ی‬ ‫راگەیاندنی حكومەت‌و دوو‬ ‫ح��ی��زب��ە دەس���ەاڵت���دارەك���ەی‬ ‫ه��ەرێ��م ب��ۆ بانگەشەكردنی‬ ‫چ��اك��س��ازی��ی ب��ن��ەڕەت��ی��ی لە‬ ‫هەرێمی كوردستاندا‪ ،‬گومان‬ ‫الی ه��اواڵت��ی��ی��ان دروس���ت‬ ‫ب��ووە سەبارت بە راستگۆیی‬ ‫ل���ەو چ��اك��س��ازی��ی �ە‌و ب��وون��ی‬ ‫دەرئه‌نجامێكی باش‪.‬‬ ‫د‪ .‬رەف����ی����ق س��اب��ی��ر‪،‬‬ ‫پەرلەمانتار لە فراكسیۆنی‬ ‫«ك��وردس��ت��ان��ی��ی»‪ ،‬ك��ە وەك‬ ‫سەربەخۆ‬ ‫پەرلەمانتارێكی‬ ‫خۆی دەناسێنێت‪ ،‬پێیوایە‪:‬‬ ‫چ��اك��س��ازی��ی ل���ەپ���ڕۆس���ەی‬

‫عه‌بدوڵاڵ مه‌ال نوری‬

‫تائێستا‬

‫چاكسازیی؛‬

‫نەمانبینیوە؛‬

‫ده‌ستیپێکردووه‪،‬‬

‫كەسێك لەسەر‬

‫به‌اڵم ره‌نگه قورس‬

‫گەندەڵیی‪ ،‬بدەنە‬

‫بێت لەسەر ئاستی‬

‫دادگا‪.‬‬

‫بااڵ دەستیپێبكرێت‪.‬‬

‫سیاسیی‌و ئیداریی لەهەرێمی‬ ‫ك���وردس���ت���ان���دا‪ ،‬ب���ووەت���ە‬ ‫پێویستییەكی ژی��ان‌و ئەركی‬ ‫دەسەاڵتە هەنگاوی چاكسازیی‬ ‫بنێت‪ ،‬چونكە «م��ان��ەوەی‬ ‫ئەزموونی هەرێمی كوردستان‪،‬‬ ‫ب����ەن����دە ب����ە چ��اك��س��ازی��ی‬ ‫ریشەییەوە»‪.‬‬ ‫رەف����ی����ق س���اب���ی���ر‪ ،‬ب��ە‬ ‫«رۆژن����ام����ە»ی راگ��ەی��ان��د‪:‬‬ ‫«ب����ەداخ����ەوە‪ ،‬ئ����ەوەی من‬ ‫دەیبینم‪ ،‬چاكسازیی نییەو‬ ‫تائێستا چاكسازیی دەستی‬ ‫پێنەكردووە»‪.‬‬ ‫ب��ە رای ع��ەب��دوڵ�ڵای مەال‬ ‫نوری‪ ،‬پەرلەمانتاری فراكسیۆنی‬ ‫«گۆڕان»‪ ،‬بە بەراورد لەگەڵ‬ ‫ئەوبارە ناهەموارە ئابووریی‌و‬

‫«هه‌شت مه‌رجی خستووه‌ته‌ڕوو»‬

‫سەرۆكی ئەنجومەنی قەزای داقوق‪:‬‬

‫فۆتۆ‪ :‬زانیار داقوقی‬ ‫ك��ۆت��ای��ی��م��ەو ت��ەن��ی��ا بەچەند‬ ‫مەرجێك‪ ،‬ئەگەری گەڕانەوەم‬ ‫هەیە»‪.‬‬ ‫سەرۆكی ئەنجومەنی قەزای‬

‫كۆمەاڵیەتی‌و سیاسییەی كە‬ ‫ئ��ەم��ڕۆ ل��ەن��اوچ��ەك��ەدا هەیە‪،‬‬ ‫ل��ەدوای‬ ‫ئەوگۆڕانكارییانەی‬ ‫بەڵێنەكەی سەرۆكی هەرێمەوە‬ ‫رووی���ان���داوە‪ ،‬جگە لەچەند‬ ‫گ��ۆڕان��ك��اری��ی��ەك��ی الوەك��ی��ی‪،‬‬ ‫«هیچی تر نین»‪.‬‬ ‫پ���ه‌رل���ه‌م���ان���ت���اره‌ک���ه‌ی‬ ‫«گ����ۆڕان»‪ ،‬ب��ۆ «رۆژن��ام��ە»‬ ‫وت����ی‪« :‬ئ���ەگ���ەر دەس����ەاڵت‬ ‫نییەتی چ��اك��س��ازی��ی هەیە‪،‬‬ ‫دەب��ێ��ت چاكسازیی ریشەیی‬ ‫بكرێت‪ ،‬ئێستا گەندەڵیی لە‬ ‫هەرێمدا‪ ،‬لەمانا تایبەتییەكەی‬ ‫خ���ۆی ت��ێ��پ��ەڕی ك�����ردووەو‬ ‫تائێستا نەمانبینیوە‪ ،‬نە‬ ‫سەرۆكی هەرێم‌و نە دادگاكان‪،‬‬ ‫كەسێك ل��ەس��ەر گەندەڵیی‪،‬‬

‫تا ئێستا؛‬ ‫چاکسازیی‬ ‫ده‌ستیپێنه‌کردووه‌‪.‬‬

‫بدەنە دادگا»‪ .‬عه‌بدوڵاڵ مه‌ال‬ ‫نوری؛‪ ،‬رەخنەی ئەوە دەگرێت‬ ‫ك��ە «ك��ۆم��ەڵ��ێ��ك ب��ەرپ��رس‪،‬‬ ‫لەمیانەی خۆپیشاندانەكاندا‪،‬‬ ‫تەقەیان لەخەڵك ك��ردووە‌و‬ ‫هاواڵتیی مەدەنییان كوشتووە‪،‬‬ ‫ك���ەچ���ی ت��ائ��ێ��س��ت��ا‪ ،‬ن��ەك‬ ‫دەستگیر ن��ەك��راون‪ ،‬بەڵكو‬ ‫بەپێچەوانەوە‪ ،‬پۆستەكانیشیان‬ ‫ب����ەرزك����راوەت����ەوە»‪ ،‬ب��ۆی��ە‬ ‫دەڵ��ێ��ت‪« :‬ه��ی��چ ئومێدێكم‬ ‫ب��ەوچ��اك��س��ازی��ی��ان��ە نییەو‬ ‫ك���ات���ك���وش���ت���ن‌و خ���ەڵ���ك‬ ‫هەڵخەڵەتاندنە»‪.‬‬ ‫ب���ەپ���ێ���چ���ەوان���ەش���ەوە‪،‬‬ ‫گ��ۆران ئ��ازاد‪ ،‬پەرلەمانتاری‬ ‫فراكسیۆنی «كوردستانیی»‪،‬‬ ‫پێیوایە‪ :‬چاكسازیی دەستی‬

‫به‌ مه‌رج ده‌گه‌ڕێمه‌وه‌‬

‫راپۆرتی‪ :‬زانیار داقوقی‬ ‫‪..............................‬‬ ‫س���ەرۆك���ی ئ��ەن��ج��وم��ەن��ی‬ ‫ق��ەزای داق��وق‪ ،‬لەنامەیەكدا‪،‬‬ ‫دەستلەكاركێشانەوەی خۆی‬ ‫ل��ە پ��ۆس��ت��ەك��ەی راگ��ەی��ان �د‌و‬ ‫ب��ۆ گ���ەڕان���ەوەش���ی ب��ۆ ئ��ەو‬ ‫پ��ۆس��ت��ە‪ ،‬ه��ەش��ت م��ەرج��ی‬ ‫ه��ەی��ە‪ ،‬ب���ەاڵم تائێستا‪ ،‬نە‬ ‫دەس��ت��ل��ەك��ارك��ێ��ش��ان��ەوەك��ەی‬ ‫قبووڵكراوە‌و نە مەرجەكانی‬ ‫گەڕانەوەشی‪.‬‬ ‫ه���ەف���ت���ەی راب��������ردوو‪،‬‬ ‫ئەمیر خواكەرەمی سەرۆكی‬ ‫ئەنجومەنی ق���ەزای داق��وق‪،‬‬ ‫دەس��ت��ل��ەك��ارك��ێ��ش��ان��ەوەی‬ ‫خ��ۆی پێشكەش ب��ە الی��ەن��ە‬ ‫پەیوەندیدارەكان كرد «بەهۆی‬ ‫ئ��ەوەی‪ ،‬بڕیارەكانی جێبەجێ ئه‌میر خواکه‌ره‌م‬ ‫ناكرێن»‪.‬‬ ‫ئ���ەم���ی���ر خ�����واك�����ەرەم‪ ،‬كەركوكەوە‪ ،‬پەسەند نەكراوە‪،‬‬ ‫ك�����ە ت���ائ���ێ���س���ت���ا داوای مەرجی هه‌یه‌ بۆ گەڕانەوە بۆ‬ ‫دەس��ت��ل��ەك��ارك��ێ��ش��ان��ەوەك��ەی پۆستەكەی‪ ،‬وەك خۆی دەڵێت‪:‬‬ ‫لەالیەن ئەنجومەنی پارێزگای «ئەوە دەستلەكاركێشانەوەی‬

‫گۆران ئازاد‬

‫د‪ .‬ره‌فیق سابیر‬

‫پێكردووەو «ئ��ەوەی ئێستا‬ ‫دەكرێت‪ ،‬ناكرێت ناوی لێبنێین‬ ‫چاكسازیی الوەكیی‪ ،‬بەڵكو‬ ‫ئەوەش بەشێكە لەچاكسازیی‌و‬ ‫لەسەر داوای خەڵك‪ ،‬سەرۆك‬ ‫شارەوانییەكان گۆڕاون»‪.‬‬ ‫گ������ۆران ئ�������ازاد‪ ،‬ب��ە‬ ‫«رۆژن����ام����ە»ی راگ��ەی��ان��د‪:‬‬ ‫«دەكرێت‪ ،‬خەڵك ئەو پرسیارە‬ ‫بكات‪ ،‬كە بۆچی چاكسازیی‬ ‫گشتیی ل��ەس��ەر ئاستی بااڵ‬ ‫دەستی پێنەكردووە‌‪ ،‬ئەمەش‬ ‫راستە‪ ،‬چونكە چاكسازیی‪،‬‬ ‫وات��ە لێدانی ب��ەرژەوەن��دی�ی‌‪،‬‬ ‫رەن���گ���ە ق����ورس ب��ێ��ت ئ��ەم‬ ‫ج����ۆرە چ��اك��س��ازی��ی��ان��ە كە‬ ‫لەسەر ئاستی بااڵ دەستیان‬ ‫پێبكرێت‌و ل��ەب��ەرژەوەن��دی��ی‬ ‫ك��ەس��ە ب���ااڵك���ان ب��درێ��ت‪،‬‬ ‫چونكە دەرئ��ەن��ج��ام دەبێتە‬ ‫ه��ۆی ت��ەن��گ��ەژەی سیاسیی‌و‬ ‫چاكسازیبوونی‬ ‫ئیفلیجیی‬ ‫لێبكەوێتەوە»‪.‬‬ ‫پسپۆڕێكی سیاسیش‪،‬‬ ‫پ����ێ����ی����وای����ە‪ :‬گ���ۆڕی���ن���ی‬ ‫دەم��وچ��اوەك��ان‪ ،‬گرفت نین‌و‬ ‫ئەوەی كراوە‪ ،‬سەرەتاییترین‬ ‫داواكاریی خەڵك نییە‪.‬‬ ‫د‪ .‬ك���ام���ەران م��ەن��ت��ك‪،‬‬ ‫م���ام���ۆس���ت���ای زان����ك����ۆی‬ ‫سەاڵحەدین‪ ،‬بۆ «رۆژنامە»ی‬ ‫روونكردەوە‪ :‬ئەوانەی تائێستا‬ ‫كراون‪ ،‬بەشێكن لەگۆڕانكاریی‪،‬‬ ‫ب��ەاڵم گرفتەكان لەهەرێم‪،‬‬ ‫دەموچاوی چەند كەسێك نین‌و‬ ‫وتی‪« :‬ئەوەی تائێستا كراوە‪،‬‬ ‫بەشێكە لەگۆڕانكاریی‪ ،‬بەاڵم‬ ‫گۆڕانكاریی زۆر سەرەتایین‌و‬ ‫وەاڵمی داخوازییەكانی خەڵك‬ ‫نین»‪.‬‬ ‫مەنتك‪ ،‬ئ��ام��اژە ب��ەوەش‬ ‫دەك����ات‪ :‬ئ����ەوەی تائێستا‬ ‫كراوە‪ ،‬ریكالم‌و پڕوپاگەندەو‬ ‫دەرخ��س��ت��ن��ی س���ەرك���ردەی‬ ‫ح��ی��زب��ەك��ان �ە‌و بەپێویستی‬ ‫دەزان���ێ���ت‪« ،‬گ��ۆڕان��ك��اری��ی‬ ‫ستراتیژیی‪ ،‬لەسەر ئاستی‬ ‫نەتەوەییدا بكرێت»‪.‬‬

‫داقوق‪ ،‬ئاشكرای كرد‪ ،‬یەكێك‬ ‫لەمەرجەكانی گ��ەڕان��ەوەم بۆ‬ ‫ئەو پۆستە‪ ،‬لەسەر كارالبردنی‬ ‫(ئ��ەح��م��ەد ح��ه‌س��ون ع��زی)‬

‫قایمقامی قەزای داقوقەو وتی‪:‬‬ ‫«تائێستا ئ��ەو ك��ەس��ە‪ ،‬بە‬ ‫بڕوانامەی ساختە لەو كارەدا‬ ‫ماوەتەوە‪ ،‬ئەوەش بە كارێكی‬ ‫نایاسایی دەزانم»‪.‬‬ ‫یەكێك لە داواكارییەكانی‬ ‫ئەمیر خواكەرەم‪ ،‬گەڕاندنەوەی‬ ‫پەیمانگای مامۆستایانی داقوقە‬ ‫كە لەالیەن محەمەد جبوری‪،‬‬ ‫وەزیری پەروەردەی حكومەتی‬ ‫عێراقەوە‪ ،‬گ��وازراوەت��ەوە بۆ‬ ‫قەزای حەویجە‌و سەبارەت بەو‬ ‫داواك��اری��ی��ەش��ی وت��ی‪« :‬بۆیە‬ ‫گ���وازراوەت���ەوە ب��ۆ حەویجە‪،‬‬ ‫چونكە وەزیر خۆی خەڵكی ئەو‬ ‫شارۆچكەیەیە»‪.‬‬ ‫ب���ە وت�����ەی س���ەرۆك���ی‬ ‫ئەنجومەنی پارێزگای داقوق‪،‬‬ ‫مەرجێكی ت��ری گ��ەڕان��ەوەی‬ ‫بۆ پۆستەكەی‪ ،‬دابینكردنی‬ ‫پ�����ڕۆژەی خ��زم��ەت��گ��وزاری��ی �ه‌‬ ‫ب���ۆ گ���ەڕەك���ی ئ����اوارەك����ان‌و‬ ‫گ����ەڕان����دن����ەوەی زەوی���ی���ە‬ ‫تەعریبكراوەكانە بۆ ئ��اوارە‬ ‫گەڕاوەكان‪.‬‬

‫ئەمیر خواكەرەم‪ ،‬دەڵێت‪:‬‬ ‫«دووم���ەرج���ی ت��رم ئ���ەوەن‪،‬‬ ‫گەندەڵیی نەمێنێت‌و گۆڕانكاریی‬ ‫لەبەرپرسەكانی ئەو قەزایەدا‬ ‫بكرێت‌و دەس��ەاڵت��ی سەرجەم‬ ‫خزمەتگوزارییەكان‬ ‫پ���ڕۆژە‬ ‫وەربگرم»‪.‬‬ ‫ب��ەپ��ێ��ی زان��ی��اری��ی��ەك��ان��ی‬ ‫«رۆژن�������ام�������ە»‪ ،‬ی��ەك��ێ��ك‬ ‫ل������ەه������ۆك������ارەك������ان������ی‬

‫ئه‌نجومه‌نی پارێزگای‬ ‫که‌رکوک هاوکارمان نین‌و‬ ‫ئه‌ندامانی په‌رله‌مانیش‬ ‫به‌ڵێنه‌کانیان بۆ‬ ‫ناوچه‌ک ‌ه نه‌برد‌ه سه‌ر‬

‫دەستلەكاركێشانەوەی ناوبراو‪،‬‬ ‫پەیوەندیی بە دام��ەزران��دن��ی‬ ‫(‪ )500‬مامۆستاوە هەبووە بۆ‬ ‫قەزای حەویجە‪ ،‬كە تەنیا (‪)34‬‬ ‫كەس بۆ داقوق دامەزرێنراون‌و‬ ‫ئ��ەوەش��ی ك���ردووە بە یەكێك‬ ‫لەمەرجەكانی تری گەڕانەوەی‬ ‫بۆ پۆستی سەرۆكی ئەنجومەنی‬ ‫قەزای داقوق‪.‬‬ ‫ن��اوب��راو‪ ،‬رەخنەیشی لە‬ ‫حكومەتی هەرێم‌و حكومەتی‬ ‫ناوەند گرت؛ بەوەی «پڕۆژەی‬ ‫خزمەتگوزارییان بۆ ناوچەكە‬ ‫ن����ەك����ردووە‌و پ��ش��ت��گ��وێ��ی��ان‬ ‫خستووە»‌‪ .‬وتیشی‪« :‬چەند‬ ‫وەزیرێكی حكومەتی عێراق‪،‬‬ ‫ب��ە ب��ڕی��ارەك��ان��ی س��ەردەم��ی‬ ‫ب���ەع���س‪ ،‬م��ام��ەڵ��ە ل��ەگ��ەڵ‬ ‫ناوچەكەدا دەكەن»‌‪ .‬وەكچۆن‬ ‫رەخ��ن��ەش��ی ل��ە ئ��ەن��دام��ان��ی‬ ‫ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق‬ ‫گرت؛ بەوەی بەڵێنەكانیان بۆ‬ ‫ناوچەكە‪ ،‬ن��ەب��ردووەت��ەس��ەر‌و‬ ‫وتی‪« :‬ئەنجومەنی پارێزگای‬ ‫كەركوكیش؛ هاوكارمان نین»‪.‬‬

‫‪hewal.rozhnama@gmail.com‬‬

‫‪www.rozhnama.net‬‬

‫ذمارة (‪ )637‬سيَشةممة ‪2011/6/7‬‬

‫«تەواونەبوونی ئەو پڕۆژەیە‪ ،‬لەبەرئەوەیە كە بینایەكی حیزبیی‪ ،‬یان دەزگایەكی عەسكەریی نییە»‬

‫«بێپالنیی هەیەو ترس هەیە شكستبهێنێتەوە»‬

‫پڕۆژه‌یه‌کی سلێمانی؛ هه‌شت هێنده‌ی جاری پێشوو؛ پارەی بۆ سه‌رفده‌کرێته‌وه‌‬ ‫بەدواداچوونی‪ :‬ئاریان حەسەن‬

‫‪........................................................‬‬

‫زیاتر لە (‪ )23‬ملیار دیناری‬ ‫تر بۆ «س��ەوزك��ردن��ی بلواری»‬ ‫شەقامی بازنەیی مەلیك مەحمود‪،‬‬ ‫سەرفدەكرێتەوە‌و سەرپەرشتیاری‬ ‫پڕۆژەكەش دەدرێتە سەرۆكایەتیی‬ ‫شارەوانیی سلێمانی‪ ،‬ئەندازیارێكی‬ ‫ش��ارەزای بواری ماستەرپالنیش‪،‬‬ ‫پێیوایە‪ :‬كێشەی «ریشەیی»‌و‬ ‫«بێپالنیی» لەپڕۆژەكەدا هەیەو‬ ‫جارێكی تر هەڵدەوەشێتەوە‪.‬‬ ‫دوای ئەوەی (‪ )3‬ملیار دینار‬ ‫بۆ پ���ڕۆژەی بە رێكوپێككردن‌و‬ ‫سەوزكردنی بلواری دووسایدی‬ ‫سلێمان ‌ی ‪ -‬تاسڵوجە‌و «سەوزكردنی‬ ‫ب���ل���واری» ش��ەق��ام��ی ب��ازن��ەی��ی‬ ‫مەلیك مەحمود‪ ،‬تەرخانكرا‌و‬ ‫دوای نۆژەنكردنەوەی شەقامەكە‪،‬‬ ‫پ���ڕۆژەك���ە ه��ەڵ��وەش��ێ��ن��رای��ەوە‌و‬ ‫ئێستا (‪ )23‬م��ل��ی��ار دی��ن��اری‬ ‫دی��ک �ه‌ی ب��ۆ س��ەرف��ك��راوەت��ەوە‪،‬‬ ‫بەاڵم سەرپەرشتیاریی پڕۆژەكە‪،‬‬ ‫دراوەتە سەرۆكایەتیی شارەوانیی‬ ‫سلێمانی‌و لەئێستادا دەستكراوە‬ ‫بەجێبەجێكردنی‪.‬‬ ‫ئ��ەن��دازی��ار عەلی محەمەد‪،‬‬ ‫ش��ارەزا لەبواری ماستەرپالندا‪،‬‬ ‫ئ��ام��اژە ب���ەوە دەك����ات‪« :‬ئ��ەو‬ ‫كێشانەی رووب����ەڕووی پ��ڕۆژەی‬ ‫شەقامی بازنەیی مەلیك مەحمود‬ ‫ب��وون��ەت��ەوە‪ ،‬كێشەی ریشەیین‬ ‫لەپڕۆژەكاندا»‪ ،‬بۆیە گومانی هەیە‬ ‫سەركەوتن بەدەستبهێنێت‌‪ ،‬وتی‪:‬‬ ‫«هەڵدەوەشێتەوە»‪.‬‬ ‫بەبۆچوونی ئەو ئەندازیارە‪،‬‬ ‫ك��ێ��ش��ە س��ەرەك��ی��ی��ەك��ان��ی ئ��ەو‬ ‫شكستدەهێنن‌و‬ ‫پ����ڕۆژان����ەی‬ ‫هەڵدەوەشێنەوە‪ ،‬پەیوەندیی بە‬ ‫الوازی��ی بەڵێندەرەكانەوە هەیەو‬ ‫وت��ی‪« :‬یەكێتیی بەڵێندەران‪،‬‬ ‫كەسانی جۆراوجۆریان تێدایە‪،‬‬ ‫كەسانێك هێشتا كە ل��ەب��ازاڕدا‬ ‫دووك��ان��داری��ی دەك����ەن‪ ،‬ئێستا‬ ‫بوونەتە بەڵێندەرو لەئیشەكە‬ ‫ن��اگ��ەن‌و س���ەری ل��ێ��دەرن��اك��ەن‪،‬‬

‫«بەرپرسیاری‬ ‫یەكەمی‬ ‫شكستهێنان‌و‬ ‫تێكدانەوەی‬ ‫پڕۆژەكان‪،‬‬ ‫حكومەتە»‬

‫کارکردن ل ‌ه شه‌قامی بازنه‌یی مه‌لیک مه‌حموددا فۆتۆ‪ :‬رۆژنامه‌‬ ‫بۆیە تەندەرەكان كەم لێدەدەن‌و‬ ‫لەئەنجامیشدا كە دەبینن زەرەر‬ ‫دەكەن‪ ،‬چەند بڕگه‌یەكی پڕۆژەكە‬ ‫الدەبەن‌و لەدواجاردا پڕۆژەكان بە‬ ‫ناتەواویی جێبەجێدەكرێن»‪.‬‬ ‫ئ �ه‌و ئ �ه‌ن��دازی��اره‌‪ ،‬پێیوایە‪:‬‬ ‫شكستهێنانی ئ��ەو پ��ڕۆژەی��ەی‬ ‫ب��ازن��ەی��ی م��ەل��ی��ك م��ەح��م��ود‪،‬‬ ‫پەیوەندیی بە بێپالنییەوە هەیە‌و‬ ‫وت��ی‪« :‬ب��ەرپ��رس��ی��اری یەكەمی‬ ‫ت��ێ��ك��دان��ەوەی‬ ‫شكستهێنان‌و‬ ‫پڕۆژەكان‪ ،‬حكومەتە‪ ،‬بەتایبەت‬ ‫ل��ەم��ەس��ەل��ەی م��اس��ت��ەرپ�لان��ی‬ ‫ش��ارەك��ان‌و پ��ڕۆژەك��ان��دا‪ ،‬چونكە‬ ‫هەموو ئەو ماستەرپالنانەی تائێستا‬ ‫دانراون‪ ،‬شكستیانهێناوە»‪.‬‬ ‫ب���ەڕێ���وەب���ەری پ���ڕۆژەك���ان‬ ‫لەپارێزگای سلێمانی‪ ،‬ئاماژە‬ ‫بەوە دەكات‪ :‬بەهەدەردانێكی زۆر‬ ‫هەیە لە بودجەدا‪ ،‬وتی‪« :‬ئەگینا‬

‫هەردوو پڕۆژەی سەوزكردنی بلواری‬ ‫دووسایدی سلێمانی ‪ -‬تاسڵوجە‌و‬ ‫شەقامی بازنەیی مەلیك مەحمود‪،‬‬ ‫پێویستی نەدەكرد سەرلەبەری‬ ‫هەڵبوەشێنرێتەوە‪ ،‬بەڵكو دەتوانرا‬ ‫چاكسازیی تێدابكرایە»‪.‬‬ ‫دانا عه‌بدولكەریم‪ ،‬بەڕێوه‌بەری‬ ‫پڕۆژەكان ل ‌ه ئه‌نجومه‌نی پارێزگای‬ ‫سلێمانی‪ ،‬ئ��ام��اژە ب��ەوەدەك��ات‪:‬‬ ‫هەڵوەشاندنەوەی ئەو پڕۆژەیە‬ ‫ل��ەوك��ات��ەدا‪ ،‬زی��ات��ر كێشەیەكی‬ ‫سیاسیی ب���ووە‪ ،‬ن��ەك ئ��ەوەی‬ ‫پ��ڕۆژەك��ەی پێشوو بەتەواویی‬ ‫ش��ك��س��ت��ی ه��ێ��ن��اب��ێ �ت‌و وت���ی‪:‬‬ ‫«ئەوكات دەت��وان��را‪ ،‬چاكسازیی‬ ‫تیابكرێت‌و رێكوپێك بكرێت‪ ،‬بەاڵم‬ ‫لەبەرئەوەی ئەو پڕۆژەیە ئەوكاتە‬ ‫ل��ەالی��ەن پ��ارێ��زگ��اری پێشووەوە‬ ‫ئەنجامدرابوو‪ ،‬بۆیە هەموویان‬ ‫هەڵوەشاندەوە‪ ،‬تا ئەوەی بوترێت‪،‬‬

‫پڕۆژەكە شكستی هێناوە لەسەر‬ ‫دەستی پارێزگاری ئەوكاتە‪ ،‬بۆیە‬ ‫ئێمە زۆرباش دەزانین‪ ،‬لەوكاتەدا‬ ‫ئ��ەو پ��ڕۆژەی��ە تێكەڵ ب��ەك��اری‬ ‫سیاسیی كرا»‪.‬‬ ‫ئەو پارەیەی ئێستا بۆ تەواوی‬ ‫ئەو پڕۆژەیە تەرخانكراوەتەوە‪،‬‬ ‫(‪ )23‬ملیار دینارە‪ ،‬كە دەكاتە‬ ‫نزیكی (‪ )8‬ئەوەندەی ئەو پارەیەی‬ ‫یەكەمجار بۆی تەرخانكرا‪.‬‬ ‫دانا‪ ،‬وتی‪« :‬بەپێی ئەو پارەیە‬ ‫بێت‪ ،‬دەبێت ئەمجارە بەتەواوەتی‬ ‫س��ەرك��ەوت��ن بەدەستبهێنێت‪،‬‬ ‫بەاڵم ئێستا ئەو پڕۆژەیە لەژێر‬ ‫چاودێریی شارەوانیی سلێمانیدایەو‬ ‫دوورو نزیك ئاگامان لێی نییەو‬ ‫چاودێریكردنی الی ئێمە نییە‪ ،‬بۆیە‬ ‫ئەگەر شكستیش بهێنێتەوە‪ ،‬ئێمە‬ ‫لێی بەر پرسیار نین»‪.‬‬ ‫ب��ەپ��ێ��ی وت����ەی ن���اوب���راو‪،‬‬

‫ئەنجومەنی وەزیران‪ ،‬بەب ‌ێ لیژنەو‬ ‫ب��ەدواداچ��وون��ی راستەوخۆ‪ ،‬ئەو‬ ‫ئیشانەی تێكداوەتەوەو رەفزی‬ ‫ك��ردوون‌و دووب��ارە كاری تازەیان‬ ‫تێدا دەكاتەوە‪ ،‬وتی‪« :‬ئەمەش‬ ‫بریتییە لە بێبەرنامەیی‌و بێپالنیی‬ ‫پڕۆژەكانی حكومەتی هەرێمی‬ ‫كوردستان»‪.‬‬ ‫م�������اوەی ئ��ی��ش��ك��ردن��ەوە‬ ‫لەپڕۆژەكەدا‪ ،‬بۆ ئه‌مجار‌ه (‪)500‬‬ ‫رۆژە‌و ل��ەدوو بەشی سەرەكیی‬ ‫پێكدێت‪ ،‬لەوانە‪ :‬رووناككردنەوەی‬ ‫شەقامەكەو جوانكاریی ناوەندی‬ ‫بلواری‪.‬‬ ‫سەرۆكی شارەوانیی سلێمانی‪،‬‬ ‫پێشتر رایگەیاندبوو‪ ،‬جوانكاریی‬ ‫ش��ەق��ام��ەك��ە‪ ،‬چ��ەن��د بڕگەیەك‬ ‫ل��ەخ��ۆدەگ��رێ��ت‪ ،‬وەك ب��ڕگ��ەی‬ ‫شارستانی‪ ،‬كە پێكهاتووە لەدانانی‬ ‫ك��رب��س��ت��ۆن‌و ش��ت��ای��گ��ەرو (‪)21‬‬

‫نافورە‪ ،‬بڕگەی دووەم ئاودێرییە‬ ‫كە (‪ )15‬بیری ئیرتیوازیی‌و (‪)21‬‬ ‫تانكی كۆنكرێتی قەبارە گەورەی‬ ‫ژێرزەویی پێكەوە بەستراونەتەوەو‬ ‫بەشێوازێكی ئۆتۆماتیكی ئاودێریی‬ ‫دەك����ات‪ ،‬ب��ەش��ی س���ەوزك���ردن‌و‬ ‫رواندنی نەمام‌و درەخت لەبلواری‬ ‫ناوەندی شەقامەكە‪ ،‬بەشێوازێكی‬ ‫مۆدێرن‪ ،‬بەشێكی گرنگی دیكەی‬ ‫پڕۆژەكەیە كە زیاتر لە هەزار جۆر‬ ‫نەمام‌و (‪ )650‬گوڵی وەرزی �ی‌و‬ ‫باخ‌و نەمامەكانی ئەمبەرو ئەوبەری‬ ‫شەقامەكەش ئاودێریی دەكرێن‪.‬‬ ‫ئ��ەن��دازی��ارێ��ك��ی پ����ڕۆژەی‬ ‫سەوزكردنی شه‌قامی «بازنه‌یی‬ ‫م�ه‌ل��ی��ک م��ه‌ح��م��ود»‪ ،‬گومانی‬ ‫ه��ەی��ە ل����ەوەی پ���ڕۆژەك���ە كە‬ ‫جارێكی تر سەركەوتوو نەبێت‌و‬ ‫شكستبهێنێتەوە‪.‬‬ ‫ئەو ئەندازیارە‪ ،‬كە نەیویست‬ ‫ناوی باڵوبكرێتەوە‪ ،‬وتی‪« :‬كێشەی‬ ‫هەرەگەورەی ئەم پڕۆژەیە‪ ،‬ئاودانی‬ ‫چیمەنەكەیە‪ ،‬لەبەرئەوەی پشت‬ ‫بەئاوی بیرەكان بەستراوە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫ئاوی بیرەكان كەمیكردو وشكیان‬ ‫كرد لەهاویندا‪ ،‬بۆیە ئەم پڕۆژەیە‪،‬‬ ‫ئەمجارەش تووشی شكستهێنان‬

‫دەب��ێ��ت��ەوە‪ ،‬چونكە دیسانەوە‬ ‫پشت بەستراوەتەوە بەئاوی ئەو‬ ‫بیرانە»‪.‬‬ ‫هەروەها ئاماژەی بەوەش دا‪:‬‬ ‫پانیی بلواری جووتسایدەكان‪،‬‬ ‫ه���ۆك���ارن ب���ۆ شكستهێنانی‬ ‫پ���ڕۆژەك���ان‌و ن��م��وون��ەی ئ��ەوەی‬ ‫هەولێری هێنایەوە‪ ،‬كە بەوشێوەیە‬ ‫ف�����راوان ن��ی��ی��ەو س��ەرك��ەوت��ن��ی‬ ‫بەدەستهێناوە‪.‬‬ ‫ب����ەاڵم‪ ،‬ئ��ەب��وب��ەك��ر ت��ەی��ب‪،‬‬ ‫سەرۆكی بۆردی سەرپەرشتیاری‬ ‫نۆژەنكردنەوەی شەقامی «بازنه‌یی‬ ‫مه‌لیک مه‌حمود»‪ ،‬جەختی لەوە‬ ‫كردەوە‪ ،‬ئەو پرۆژەیە سەركەوتن‬ ‫بەدەستدەهێنێت‌و گوڕانكارییەكی‬ ‫گەورە لە سیمای شاری سلێمانیدا‬ ‫دروستدەكات‪.‬‬ ‫ناوبراو‪ ،‬وتی‪« :‬بەمەبەستی‬ ‫دڵ��ن��ی��اب��وون ل��ەس��ەرك��ەوت��ن��ی‪،‬‬ ‫كۆمپانیاكە ت��ا دووس���اڵ خۆی‬ ‫هەڵدەستێ ب��ە ب��ەڕێ��وەب��ردن‌و‬ ‫خ��زم��ەت��ك��ردن��ی ئ���ەو ج���ەزرە‬ ‫وەس���ەت���ی���ان���ە‌و ل������ەدوای ئ��ەو‬ ‫دووس�����اڵ�����ەوە‪ ،‬دەدرێ����ت����ەوە‬ ‫ب��ەس��ەرۆك��ای��ەت��ی��ی باخچەكانی‬ ‫سلێمانی‪ ،‬بۆئەوەی ئەگەر هەر‬ ‫كەموكووڕیی‌و كێشەیەكی هەبوو‪،‬‬ ‫لەو دوو ساڵه‌دا دەربكەوێت»‪.‬‬ ‫ع��ەل��ی م��ح��ەم��ەد‪ ،‬ش���ارەزا‬ ‫لەبواری ماستەرپالندا‪ ،‬پێیوایە‪:‬‬ ‫ت����ەواوی پ���ڕۆژەك���ان‪ ،‬كێشەی‬ ‫گەورەیان لەدیزانیكردندایە‪ ،‬وتی‪:‬‬ ‫«پێویستە ئەو ئەندازیارەی دیزاین‬ ‫دەكات‪ ،‬نۆ ساڵ خزمەتی هەبێت‌و‬ ‫هاوكات پلەی ئیمتیازیشی هەبێت‪،‬‬ ‫بەاڵم لێرە ئەندازیارێك كە ساڵێكە‬ ‫ت��ەخ��ەروج��ی ك����ردووە‪ ،‬دی��زای��ن‬ ‫دەك��ات‪ ،‬ئ��ەوەش دوات��ر كێشەی‬ ‫بەدواوەیە»‪.‬‬ ‫س�������ەرۆك�������ی ب��������ۆردی‬ ‫سەرپەرشتیاری نۆژەنكردنەوەی‬ ‫ش��ەق��ام��ی «ب��ازن��ه‌ی��ی مه‌لیک‬ ‫م �ه‌ح��م��ود»‪ ،‬ئ���ەو گ�ڵان��ەی لێ‬ ‫الدەبەین كە بۆی دانراوە‌‪ ،‬بۆئەوەی‬ ‫ئەمجارە سەركەوتوو بێت‪« ،‬گڵی‬ ‫ترمان بۆ هێناوە»‪.‬‬

‫بەچوار بەڵێندەر‌و چوار ساڵ‪ ،‬ته‌نیا (‪)%65‬ی بنکه‌ی رۆشنبیریی که‌رکوک تەواوده‌کرێت‬ ‫بەدواداچوونی‪ :‬شااڵو محه‌م ‌هد‌‌‬

‫‪..........................................................‬‬

‫پڕۆژەی دروستكردنی بنكەی‬ ‫رۆشنبیریی كەركوك‪ ،‬دوای چوار‬ ‫ساڵ‪ ،‬تەنیا (‪)%65‬ی كارەكانی‬ ‫ت���ەواو ب���ووە‪ ،‬لەكاتێكدا بەپێی‬ ‫گرێبەستەكە‪ ،‬دەبێت لەكۆتایی‬ ‫ئەمساڵدا تەواو ببێت‪.‬‬ ‫ئ���ەو پ����ڕۆژەی����ە‪ ،‬ل��ەس��اڵ��ی‬ ‫(‪)2007‬ەوە كاری تێدا دەكرێت‌و‬ ‫زیاتر لە (‪ )14‬ملیۆن دۆالری بۆ‬ ‫سەرفكراوە‪ ،‬بەاڵم وەك ئەندازیاران‌و‬ ‫سەرپەرشتیارانی پڕۆژەكە ئاماژەی‬ ‫پێدەدەن‪ ،‬بەهۆی كەموكووڕیی‌و‬ ‫رۆتینیات‌و ئاڵوگۆڕكردن بەچەندین‬ ‫ب��ەڵ��ێ��ن��دەری جێبەجێكارەوە‪،‬‬ ‫ن��ەت��وان��راوە كارەكانی بەباشی‌و‬ ‫لەكاتی خۆیدا تەواوبكرێن‪.‬‬ ‫پ��ڕۆژەك��ە‪ ،‬لەالیەن ئیدارەی‬ ‫پێشووی سلێمانییەوە‪ ،‬گوژمەی‬ ‫(‪ )14‬ملیۆن‌و نیوی ب��ۆ دان��را‪،‬‬ ‫سەرەتا تەنیا (سێ) ملیۆن دۆالری‬ ‫بۆ سەرفكرا‪ ،‬بەاڵم بەهۆی بوونی‬ ‫كێشە لەزەوییەكەیدا كە كێشەی‬ ‫موڵكداریی ه��ەب��وو‪ ،‬حكومەتی‬ ‫عێراقی ئامادەنەبوو هیچ پارەیەكی‬ ‫بۆ سەرفبكات‪ ،‬بۆیە دواب��ەدوای‬ ‫دەستبەكاربوونی كابینەی شەشەمی‬ ‫حكومەتی هەرێم‪ ،‬ئ��ەو پڕۆژەیە‬

‫گ��وازرای��ەوە ب��ۆ س��ەر وەزارەت���ی‬ ‫پالندانان‌و بڕە بودجەكەی تری كە‬ ‫(‪ )11‬ملیۆن‌و (‪ )400‬دۆالرە‪ ،‬بۆی‬ ‫دانرا‌و بەدوو قۆناغ بۆی سەرفكرا‪.‬‬ ‫ئەندازیار‪ ،‬ئەحمەد عەسكەری‪،‬‬ ‫ئەندامی ئەنجومەنی پارێزگای‬ ‫كەركوك‪ ،‬بە «رۆژن��ام��ە»ی وت‪:‬‬ ‫«ه��ەرچ��ەن��دە دروستكردنی ئەو‬ ‫پ��ڕۆژەی��ە‪ ،‬بە یەكێك لە پ��ڕۆژە‬ ‫گرنگەكان دادەنرێت‪ ،‬بەاڵم كاتی‬ ‫ت��ەواوك��ردن��ی دواك��ەت��ووە‪ ،‬ئەگەر‬ ‫بەهۆی چەند گرفتێكەوە نەبوایە‪،‬‬ ‫ئەو ماوە درێژەی نەدەویست»‪.‬‬ ‫عەسكەری‪ ،‬ئاماژە بەگرفتەكانی‬ ‫تەواونەكردنی پڕۆژەكە دەك��ات‪:‬‬ ‫«نەتوانرا بەیەكجار پارەكەی بۆ‬ ‫دیاریبكرێت‌و هەر جارەو بەشێكی‬ ‫پ���ارەك���ەی دەه����ات‪ ،‬س����ەرەڕای‬ ‫نەبوونی بەڵێندەرێك بۆ دانانی‬ ‫س��ەق��ف��ی ب��ی��ن��اك��ە‪ ،‬ك��ە (‪)75‬‬ ‫ت��ەن ب��وو‪ ،‬كە ل��ەس��ەرەت��اوە دوو‬ ‫كۆمپانیا وەریانگرت‪ ،‬هەر جارەو‬ ‫یەكێكیان دوایاندەخست‌و لێیان‬ ‫وەردەگیرایەوە»‪.‬‬ ‫ب��ەپ��ێ��ی زان��ی��اری��ی��ەك��ان��ی‬ ‫«رۆژن���ام���ە»‪ ،‬پ����ڕۆژەی بنكەی‬ ‫رۆشنبیریی كەركوك‪ ،‬زەوییەكەی‬ ‫(‪ )16‬دۆنمە‌و بەپێوانەی (‪)27‬‬ ‫ه��ەزار مەتر چوارگۆشە دان��راوە‬ ‫بۆ دروستكردنی بینای پڕۆژەكەو‬

‫پاركی ئۆتۆمبێل‌و دروستكردنی‬ ‫باخچە‌و هۆڵێكی تێدایە بە رووبەری‬ ‫(دوو) ه����ەزارو (‪ )150‬مەتر‬ ‫چوارگۆشە‪ ،‬كە دەتوانرێت جێگای‬ ‫(‪ )1200‬كورسی تیابکرێته‌وه‌‪.‬‬ ‫ب��ەپ��ێ��ی ب��ەدواداچ��وون��ێ��ك��ی‬ ‫«رۆژن�������ام�������ە»‪ ،‬ب��ەش��ێ��ك��ی‬ ‫دواكەوتنەكەی دەگ��ەڕێ��ت��ەوە بۆ‬ ‫كەمتەرخەمیی الیەنی ئیداریی‬ ‫ك��ە ن��ەی��ت��وان��ی��وە بەشێوەیەكی‬ ‫سەركەوتوو‪ ،‬چاودێریی كارەكانی‬ ‫بكات‪ ،‬چونكە تەنیا لەو (‪ )11‬ملیۆن‬ ‫دۆالرەی وەزارەتی پالنداناندا كە بۆ‬ ‫تەواوبوونی پڕۆژەكە نێردرا‪ ،‬بەسەر‬ ‫چوار بەڵێندەردا دابەشكراوە‪.‬‬ ‫ه���������ەوری ت���اڵ���ەب���ان���ی‪،‬‬ ‫س���ەرپ���ەرش���ت���ی���اری پ�����ڕۆژەی‬ ‫(بنكەی رۆشنبیریی كەركوك)‬ ‫بۆ «رۆژن��ام��ە» وت��ی‪« :‬ل��ەدوای‬ ‫ئەوەی بودجەی ماوەی پڕۆژەكە‬ ‫بەتەواویی گەیشتە كەركوك‪ ،‬ئێمە‬ ‫دەستبەكاربووینەوە‪ ،‬لەئێستادا‬ ‫بەشێوەیەكی گشتیی‪ ،‬توانراوە‬ ‫(‪)%65‬ی ك��ارەك��ان��ی پ���ڕۆژەی‬ ‫بنكەی رۆشنبیریی ك��ەرك��وك‪ ،‬‬ ‫تەواوبكرێت»‪.‬‬ ‫ه���ەوری‪ ،‬ئ��ام��اژەی ب���ەوەدا‪:‬‬ ‫هەوڵدەدەن پڕۆژەكە لەكاتی خۆیدا‬ ‫ت��ەواوب��ێ��ت‪ ،‬لەكاتێكدا (ش �ه‌ش)‬ ‫مانگیان لەبەردەستدا ماوە‌و تەنیا‬

‫(‪ )%65‬تەواوكراوە‪.‬‬ ‫ن���ووس���ەران‌و روون��اك��ب��ی��ران‪،‬‬ ‫ه���ەرچ���ەن���دە ب��ەگ��رن��گ��ی��ی��ەوە‬ ‫لەپڕۆژەكەوە دەڕوانن‪ ،‬بەاڵم ئاماژە‬ ‫بە الوازیی دەسەاڵتی جێبەجێكار‬ ‫دەدەن لەئاستی تەوابوونی ئەو‬ ‫پڕۆژەیەدا‪.‬‬ ‫ی��وس��ف غ����ازی‪ ،‬ن��ووس��ەرو‬ ‫شاعیر‪ ،‬وتی‪« :‬خەڵكی كەركوك‌و‬ ‫ب��ەت��ای��ب��ەت گ��ەن��ج��ان‪ ،‬ب��ەه��ۆی‬ ‫دەس��ەاڵت��ێ��ك��ی دی��ك��ات��ۆری��ی��ەوە‪،‬‬ ‫ل���ەرووی فیكرییەوە رووخ���اون‪،‬‬ ‫ب��ۆی��ە ل��ەئ��ێ��س��ت��ادا پێویستیان‬ ‫بەناوەندێكی رۆشنبیریی هەیە بۆ‬ ‫دروستكردنەوەی‬

‫عەقڵێكی ن��و ‌ێ‌و دوور لەترس‌و‬ ‫دڵ��ەڕاوك�ێ‌‪ ،‬لەبەرئەوە سەنتەری‬ ‫رۆشنبیریی كەركوك‪ ،‬رۆڵێكی گرنگ‬ ‫دەبینێت لەبنیاتنانەوەی عەقڵی‬ ‫رۆشنبیریی شارەكە‌و كۆبوونەوەی‬ ‫جەماوەریی‌و رۆشنبیریدا»‪.‬‬ ‫ئ�����ەو‪ ،‬رەخ����ن����ەی گ���رت‪:‬‬ ‫«ت��ەواون��ەب��وون��ی ئ��ەو پ��ڕۆژەی��ە‪،‬‬ ‫لەبەرئەوەیە كە بینایەكی حیزبیی‪،‬‬ ‫یان دەزگایەكی عەسكەریی نییە‪،‬‬ ‫ب��ۆی��ە دەس��ەاڵت��ی جێبەجێكار‪،‬‬ ‫بەهەنگاوی كیسەاڵنە‬ ‫هەنگاوی‬

‫بۆ دەنێت بۆ تەواوبوونی پڕۆژەكە»‪.‬‬ ‫هەرچەندە ئەو پێیوابوو‪ :‬چەند‬ ‫ساڵێكی تری دەوێت تا تەواوبكرێت‪،‬‬ ‫ب��ەاڵم سەرپەرشتیاری پڕۆژەكە‬ ‫وت��ی‪« :‬ك��اری ئێمە‪ ،‬وەرگرتنی‬ ‫ب��ودج��ەو جێبەجێكردنییەتی‪،‬‬ ‫هەركاتێك بودجە گەیشتبێت‪،‬‬ ‫راس��ت��ەوخ��ۆ دەستبەكاربووین‌و‬ ‫لەئێستاشدا هەوڵێكی زۆرمانداوە‬ ‫كە دەبێت ئەم پڕۆژەیە لەكۆتایی‬ ‫ئەمساڵدا تەواو بكرێت»‪.‬‬

‫ئ��ەن��دام��ەك��ەی ئەنجومەنی‬ ‫پ��ارێ��زگ��ای ك��ەرك��وك‪ ،‬ه��اوڕای��ە‬ ‫لەگەڵ بۆچوونی ئەو نووسەرەداو‬ ‫وت��ی‪« :‬ل��ەم ش��ارەدا‪ ،‬تەنیا بینا‬ ‫نەڕووخاوە‪ ،‬فیكریش رووخاوە‪ ،‬بۆیە‬ ‫دەبێت پەلەبكرێت لەتەواوبوونی‬ ‫ئەو پڕۆژەیەدا‪ ،‬بۆئەوەی فیكری‬ ‫مرۆڤایەتی دروستبكرێتەوە»‪.‬‬

‫ذمارة (‪ )637‬سيَشةممة ‪2011/6/7‬‬

‫‪hewal.rozhnama@gmail.com‬‬

‫بڕی سوتەمەنیی نێوان هەولێرو سلێمانی بۆ مۆلیدەكان؛ (‪ )20‬سەعات جیاوازە‬ ‫بێستون محەمەد‪ :‬بڕیاردرا‪ ،‬سوتەمەنیی ن��ێ��وان هەولێرو‬ ‫لەپێناو ئ���ەوەی ماننەگرن‪ ،‬س��ل��ێ��م��ان��ی‪ )20( ،‬س��ەع��ات��ی‬ ‫مانگانە بەشی (‪ )130‬سەعات جیاوازە‪.‬‬ ‫ك��اوە م��ح��ەم��ەد‪ ،‬س��ەرۆك��ی‬ ‫ك��ارك��ردن‪ ،‬گاز بدرێتە مۆلیدە‬ ‫ئەهلییەكان‪ ،‬بەاڵم هێشتا بڕی سەندیكای مۆلیدە ئەهلییەكان‪،‬‬

‫لەلێدوانێكیدا بۆ «رۆژنامە»‪،‬‬ ‫وتی‪« :‬دوای ئەوەی هەڕەشەی‬ ‫م��ان��گ��رت��ن��م��ان ك����رد‪ ،‬الی��ەن��ی‬ ‫پەیوەندیدار‪ ،‬رەزامەندیی نیشاندا‬ ‫ب����ەوەی‪ ،‬ب��ۆ ه��ەر ئەمپێریك‬

‫كارەبای مۆلیدە ئەهلییەكان‪« ،‬هێشتا بڕی سوتەمەنیی نێوان‬ ‫چوار هەزار دینار بێت‪ ،‬لەگەڵ هەولێرو سلێمانی بۆ مۆلیدەكان‪،‬‬ ‫ئەوەشدا مانگانە بەشی (‪ 20 )130‬سەعاتی ج��ی��اوازە‌و ئەگەر‬ ‫س��ەع��ات ك��ارك��ردن گ��ازم��ان بۆ جیاوازییەكە درێ��ژە بكێشێت‪،‬‬ ‫دابین بكەن»‪ .‬هەروەها وتی‪ :‬قبوڵی ناكەین»‪.‬‬

‫دوای نووسینی راپۆرتێك بووه‌؛ لەبارەی بێكاریی لەكۆمەڵگەی «شیالدزێ»‬

‫«خوێندكاران بەپێشمەرگە داده‌مەزرێنرێن‌و مووچەی بێدەوامییان دەدرێتێ»‬ ‫زی��ات��ر ل��ه‌ ك��ەس��ێ��ك��ی��ان ن��اوی‬ ‫هاتووەتەوە‪ ،‬بەاڵم من‌و براكانم‬ ‫كەسمان ناومان نەهاتووەتەوە‪،‬‬ ‫لەبەرئەوەی لەحیزبی دەسەاڵت‬ ‫نین»‪.‬‬ ‫ب������ەره������ەم دۆس����ك����ی‪،‬‬ ‫بەرپرسی هێزی پێشمەرگەی‬ ‫«سیدەكان»‪ ،‬رەتیكردەوە؛ هیچ‬ ‫كەسێكیان دامەزراندبێت‌و وتی‪:‬‬ ‫«خوێندكاریش لەناو هێزەكەماندا‬ ‫نییە»‪.‬‬ ‫دۆس��ك��ی ب��ۆ «رۆژن��ام��ە»‪،‬‬ ‫دەڵ��ێ��ت‪« :‬ئ����ەوەی گەنجانی‬ ‫ئ��ەو كۆمەڵگایە دەیڵێن‪ ،‬هیچ‬ ‫راس��ت��ی��ی��ەك��ی ت��ی��ا ن��ی��ی��ە‪ ،‬من‬ ‫ئاگادارنیم»‪.‬‬ ‫«رۆژن���ام���ە»‪ ،‬یەكێك لەو‬ ‫خوێندكارانەی دواند‪ ،‬كە مووچەی‬ ‫وەرگ��رت��ووە‌و گەڕاوەتە ماڵەوە‪،‬‬ ‫بەبێئەوەی هیچ ئەركێكی پێ‬ ‫بسپێردرێت‪.‬‬

‫بەدواداچوونی‪ :‬دیاری کرمانج‬

‫‪.........................................................‬‬

‫بەدواداچوونێكی «رۆژنامە»‬ ‫ئ���ەوە ئ��اش��ك��را دەك����ات‪ ،‬دوای‬ ‫ن��ووس��ی��ن��ی راپ���ۆرت���ێ���ك بۆ‬ ‫پەرلەمانی كوردستان‪ ،‬لەبارەی‬ ‫بێكاریی گەنجانی كۆمەڵگەی‬ ‫«ش�����ی��ل��ادزێ»وە‪ ،‬گەنجانی‬ ‫ك��ۆم��ەڵ��گ��ەك��ە ب��ەپ��ێ��ش��م��ەرگ��ە‬ ‫دام����ەزرێ����ن����راون‌و م��ووچ��ەی‬ ‫بێدەوامیشیان پێدراوە‪.‬‬ ‫«رۆژنامە»‪ ،‬وتەی بەشێك‬ ‫ل���ەو گ��ەن��ج��ان��ەی ك��ۆم��ەڵ��گ��ەی‬ ‫«ش���ی�ل�ادزێ» ب�ڵاودەك��ات��ەوە‪،‬‬ ‫كە ماوەیەك لەمەوبەر لەالیەن‬ ‫دەسەاڵتەوە ناویان نووسراوە بۆ‬ ‫«پێشمەرگایەتیی»‪ ،‬بەاڵم بەشێك‬ ‫ل��ەوان��ەی ن��اوی��ان ه��ات��ووەت��ەوە‪،‬‬ ‫خوێندكاری ئامادەیین‌و تەمەنیان‬ ‫لەخوار (‪ )18‬ساڵییەوەیە‪.‬‬ ‫بەپێی وت���ەی گەنجەكان‬ ‫لەسنووری ئه‌و كۆمەڵگایە‪ ،‬زیاتر‬ ‫لە (‪ )400‬خوێندكارو دووكاندار‬ ‫دامەزرێنراون‌و یەكەم مووچەشیان‬ ‫وەرگ�����رت�����ووە‪ ،‬ب��ەب��ێ��ئ��ەوەی کێشه‌ی بێکاریی گه‌نجانی کوردستان به‌رده‌وام ‌ه ‌‬ ‫هیچ دەوام‌و ئەركێكیان پێ‬ ‫سپێردرابێت‪ .‬بڕیاریشە رێژەیەكی پ���ێ���دراوە‌و وت����ی‪« :‬ت��ەم��ەن��ی زیاتر لە (‪ )6‬مانگ لەمەوبەر‪،‬‬ ‫هەندێكیان لەخوار (‪ )18‬ساڵە‌و لیژنەیەك لەپەرلەمانتارانی لیستی‬ ‫زیاتری خەڵك دابمەزرێنرێن‪.‬‬ ‫سەرچاوەیەك‪ ،‬كە نەیویست خوێندكاری بنەڕەتین»‪ .‬هەریەكە «گۆڕان»‪ ،‬سەردانی كۆمەڵگەی‬ ‫ن��اوی بهێنرێت‌و ن��اوەك��ەی الی ل���ەو ك��ەس��ان��ە ب���ڕی (‪« )333‬ش��ی�لادزێ»ی س��ەر ب��ەق��ەزای‬ ‫«رۆژن��ام��ە» پ��ارێ��زراوە‪ ،‬ئاماژە هەزاریان لەهێزی پێشمەرگەی «ئامێدی» كردو لەراپۆرتێكیدا‬ ‫بەوە دەكات‪ :‬لەسەرەتای مانگی «سیدەكان» پێدراوە‌و گەڕاونەتە باسی بێكاریی ئ��ەو ناوچەیە‌و‬ ‫گیروگرفتی هاواڵتییانی كردبوو‪.‬‬ ‫رابردوودا‪ ،‬ئەو (‪ )400‬خوێندكارو ماڵەوە‪.‬‬ ‫ئ������ەو س����ەرچ����اوەی����ەی‬ ‫ئەو دامەزراندنە لەكاتێكدایە‪،‬‬ ‫دووك��ان��دارە یەكەم مووچەیان‬

‫فۆتۆ‪Daylife :‬‬ ‫«رۆژن��ام��ە»‪ ،‬روونیشیکرده‌وه‌‪:‬‬ ‫«ئەو دامەزراندنە پەیوەندیی بەو‬ ‫راپۆرتەوە هەبووە‌و ترسی ئەوە‬ ‫ه��ەب��ووە‪ ،‬ئ��ەو گەنجە بێكارانە‬ ‫پ��ەی��وەن��دی��ی بەالیەنێكی تری‬ ‫سیاسییەوە بكەن»‪.‬‬ ‫گ��ەن��ج��ان��ی «ش���ی�ل�ادزێ‌»‪،‬‬ ‫ئەوانەی ناویان نەهاتووەتەوە‪،‬‬

‫دەڵ�����ێ�����ن‪ :‬دام�����ەزران�����دن�����ی‬ ‫ئ�������ەو پ���ێ���ش���م���ەرگ���ان���ە‪،‬‬ ‫ب���ەپ���ێ���ی «خ���زم���ای���ەت���ی»‌و‬ ‫«عەشیرەتچێتی»‌و «ئینتما»ی‬ ‫حیزبییەوه‌یه‌‪.‬‬ ‫سیهاد حاجی‪ ،‬گەنجێكی‬ ‫«شیالدزێ»یەو یەكێكە لەوانەی‬ ‫ن����اوی خ���ۆی ت��ۆم��ارك��ردب��وو‪،‬‬

‫ب����ۆ «رۆژن������ام������ە» وت����ی‪:‬‬ ‫«نایەكسانییەكی زۆر هەبووە‬ ‫لەگەڕاندنەوەی ناوەكاندا‪ ،‬بەشێكی‬ ‫زۆر لەوانەی ناویان گەڕاوەتەوەو‬ ‫مووچه‌یان وەرگ��رت��ووە‪ ،‬لەیەك‬ ‫عەشیرەت بوون‌و سەر بەحیزبی‬ ‫دەسەاڵتن»‪.‬‬ ‫هەروەها وتی‪« :‬ماڵ هەبووە‬

‫ئ��ەو خوێندكارە نەیویست‬ ‫ن��اوی باڵوبێتەوە‌و دەنگەكەی‬ ‫الی «رۆژن���ام���ە» پ���ارێ���زراوە‪،‬‬ ‫وتی‪ )333(« :‬هەزار دیناریان‬ ‫پێداین‌و لەالیەن خودی بەرپرسی‬ ‫هێزەكەوە دابەشدەكرا‪ ،‬تائێستاش‬ ‫هیچ واجبمان نەگرتووە»‪.‬‬ ‫جەبار یاوەر مەندە‪ ،‬وتەبێژی‬ ‫رەسمیی هێزەكانی پاراستنی‬ ‫هەرێم‪ ،‬بێئاگایی خۆی لەبوونی‬ ‫حاڵەتێكی لەوشێوەیە دەربڕی‌و‬ ‫وتی‪« :‬ئەوە پەیوەندیی بەمنەوە‬ ‫نییە»‪.‬‬

‫بەڕێوەبەری گشتیی هاتوچۆی سلێمانی به‌وه‌کاله‌ت‪:‬‬

‫خراپییه‌کانی گۆڕانكارییە نوێیەكانی سیستمی هاتوچۆ؛ زۆرن‬

‫سازدانی‪ :‬سیروان عەول‬

‫‪........................................................‬‬

‫رۆژن����ام����ە‪ :‬ل���ەگ���ەڵ ئ��ەو‬ ‫ب����ارودۆخ����ەی ل��ەك��وردس��ت��ان‬ ‫دروس���ت���ب���وو‪ ،‬س����وڕان����ەوەی‬ ‫ئۆتۆمبێلی جامڕەش لەناو شاردا‬ ‫دروس��ت��ب��ووەت��ەوە‪ ،‬ئێوە چۆن‬ ‫رێگریی لێ دەكەن؟‬ ‫* بەپێی بڕیاری وەزارەت��ی‬ ‫ناوخۆ‪ ،‬هەموو ئەو ئۆتۆمبێالنەی‬ ‫جامەكانیان رەشە‌و هەر كەس‌و‬ ‫الیەنێك بێت‪ ،‬ئەگەر لەزگەبێت‪،‬‬ ‫دەبێت لەزگەكەی لێبكاتەوە‪،‬‬ ‫ئەگەر جامەكەی رەشبێت دەبێت‬ ‫جامەكان بگۆڕێت‪ ،‬لەگەڵ ئەوەشدا‬ ‫ئێمە هاتووین ئەو ئۆتۆمبێالنەی‬ ‫لەشەریكەوە جامەكانیان رەش‬ ‫بووبێت‪ ،‬ماوەیەكمان پێداوە‪ ،‬بۆ‬ ‫ئ��ەوەی لەو ماوەیەدا جامەكەی‬ ‫دەس��ت��ب��ك��ەوێ��ت‌و ب��ی��گ��ۆڕێ��ت‪،‬‬ ‫ه���ەروەه���ا ئێمە كێشەكەمان‬ ‫لەگەڵ ئەوانەدایە؛ كە لەزگەی‬ ‫رەش ب��ەك��اردەه��ێ��ن��ن‪ ،‬ن��ەك‬ ‫لەبیالدەوە رەش��ە‪ ،‬بۆ ئ��ەوەش‬ ‫ئێمە لەگەڵ ه��ەردوو توێژەكەدا‬ ‫لێكۆڵینەوەمان كردووە‌و نزیكەی‬ ‫(‪)2‬هەزار بەڵگەنامە لەو شۆفیرانە‬ ‫وەرگیراوە‪ ،‬كە ئۆتۆمبێلەكانیان‬ ‫جامڕەشن‪ ،‬ئیجرائاتی یاساییان‬ ‫ل��ەگ��ەڵ��دا ك����راوە‌و هەندێكیان‬ ‫لەزگەكانمان بۆ لێكردوونەتەوە‪،‬‬ ‫بەتایبەت ئەوانەی كەوتوونەتە‬ ‫مەفرەزەكانەوە‪.‬‬ ‫رۆژن��ام��ە‪ :‬ئیجرائات لەگەڵ‬ ‫بەرپرسەكانیش ك���راوە‪ ،‬رێگا‬ ‫لەوانیش دەگرن؟‬

‫* رێ���گ���ان���ەگ���رت���ن���م���ان‬ ‫ل���ەب���ەرپ���رس���ەك���ان‪ ،‬ب����ەوەی‬ ‫م��وق��ەدەم عومەر نامیق‬ ‫ئۆتۆمبێلەكانیان جامی رەشە‪،‬‬ ‫ت��ەن��ی��ا ب���ەه���ۆی ب���ارودۆخ���ی حەسەن‪ ،‬بەڕێوەبەری گشتیی‬ ‫ئ��ەم��ن��ی��ی��ەوەی��ە‪ ،‬ب��ۆی��ە جامی هاتوچۆی سلێمانی به‌وه‌کاله‌ت‪،‬‬ ‫ب���اش���ی‌و خ��راپ��ی��ی��ەك��ان��ی‬ ‫ئۆتۆمبێلی بەرپرسەكان رەشە‪.‬‬ ‫رۆژن��ام��ە‪ :‬لەناو سلێمانی‪ ،‬پ��ڕۆژەی یەكخستنی تابلۆی‬ ‫ئۆتۆمبێلی خواروو و ناوەڕاستی ئۆتۆمبێلەكانی هەموو عێراق‬ ‫عێراق‪ ،‬مەبەستم زیاتر ئەوانەی رووندەكاتەوە‌و چەند گرفتێكی‬ ‫پێیاندەوترێت؛ «ئ���اڕم»‪ ،‬یان ت���ری ب����واری ه��ات��وچ��ۆی��ش‬ ‫«علوج» دەس��ووڕێ��ن��ەوە‪ ،‬ئەوە باسدەكات‪.‬‬ ‫نایاسایی نییە؟‬ ‫* ب��ەڵ��ێ‌‪ ،‬م����اوەو ئێستا‬ ‫لەناوشاردا رێگایان پێدەدەین‪ ،‬پ����ڕۆژەی وەزارەت�����ی ن��اوخ��ۆی كوردیی لەسەر نییە‪ .‬الیەنێكی بەوشێوەیە‪.‬‬ ‫رۆژنامە‪ :‬بەراوردی ئەو جۆرە‬ ‫بەهیچ شێوەیەكیش نایاسایی عێراقە‌و ئێمەش الی خۆمانەوە ت��ری ئ��ەوەی��ە؛ ئ��ەو سیستمەی‬ ‫ئەو ئامادەكارییانەمان كردووە‪ ،‬ك��ە ئێمە لەسلێمانی ك��اری مۆڵەتانەی لێدەدرێت لەگەڵ ئەو‬ ‫نییە‪.‬‬ ‫ێ دەستی پێ نەكراوە‪ .‬پێدەكەین‪ ،‬نامێنێت‪ ،‬مۆڵەتی فیئانەی باستكرد چۆنە؟‬ ‫رۆژنامە‪ :‬یەكخستنی تابلۆی بەاڵم جار ‌‬ ‫* ئ��ەو كەسانەی مۆڵەتی‬ ‫رۆژن��ام��ە‪ :‬تاچەند پێتوایە ع���ادی‌و ئۆتۆماتیك نامێنێت‪،‬‬ ‫ئۆتۆمبێلەكانی هەموو عێراق‬ ‫بەچی گەیشت‪ ،‬پێشتر ئەگەری ئەو پڕۆژەیە سەركەوتوو دەبێت‌و واتە یەك شێواز مۆڵەت هەیە‪ ،‬كاتییان هەیە‪ ،‬وەك ئەوە وایە‬ ‫زۆر هەبوو دەست بەو كارەبكرێت؟ بۆچوونت لەسەر پڕۆژەكە چۆنە؟ ئ��ەوەش كۆمەڵێك كێشه‌ی بۆ كە فیئەی (ج)ی هەبێت‪ ،‬بۆیان‬ ‫* ئەو پڕۆژەیە‪ ،‬كۆمەڵێك ئێمە دروس��ت��ك��ردووە‪ ،‬چونكە هەیە هەموو جۆرە ئۆتۆمبێلێك‬ ‫* دیارە دوای ئەو كەلوپەل‌و‬ ‫ئ��ام��ێ��ران��ەی ب��ۆ ئ��ەو مەبەستە الیەنی ب��اش‌و خراپیشی هەیە‪ ،‬ئەوان بەپێی فیئات كاردەكەن‪ ،‬لێبخوڕن‪ ،‬بەاڵم گرفتی ئێمە لەگەڵ‬ ‫پێویست ب��وون‪ ،‬بۆ هەر (‪ )18‬بۆ نموونە؛ هەموو پارێزگاكانی ئەمەش پێكهاتووە لە (ا‪-‬ب‪-‬ج‪ -‬ئەواندا لەوەدایە‪ ،‬كە فیئەی (ا ‪،‬‬ ‫پارێزگاكەی عێراق ئامادەكران‪ ،‬ه��ەرێ��م ئ��ی��ج��ب��ار دەك�����ات‪ ،‬كە ز‪-‬د‪-‬و‪-‬ه)‪ ،‬كە ئ��ەوەی هەڵگری ب) نازانین بەچ جۆرێك دایبنێین‪،‬‬ ‫ئێمەش وەك ب��ەڕێ��وەب��ەرێ��ت��ی پەیوەستبن بە ب��ەغ��داوە‪ ،‬بۆیە مۆڵەتی فیئاتی (ا) بێت‪ ،‬بۆی بۆیە دەبێت دیراسەیەك بكرێتەوە‬ ‫هاتوچۆی سلێمانی‪ ،‬بەتایبەتی پێموایە‪ ،‬ئ��ەو سەربەخۆییەی هەیە ئۆتۆمبێلی كرێ‌‌و ئۆتۆمبێلی بەرامبەر بەمۆڵەتی ئاسایی لەوەی‬ ‫ك��اروب��اری ه��ون��ەری��ی‪ ،‬نزیكەی لەهەرێمی كوردستاندا هەمانەو (بار)یش لێبخوڕێت‪ ،‬بەمەرجێك چۆن دابنرێت‪.‬‬ ‫رۆژن��ام��ە‪ :‬الیەنە باشەكانی‬ ‫چەند ئەفسەرو كارمەندێكمان س���ەر ب����ەوەزارەت����ی ن��اوخ��ۆی ئیشی پێنەكات‪ .‬هەركەسێك‬ ‫نارد بۆ ناوچەكانی تری عێراق‪ ،‬هەرێمین لەم كاتەدا‪ ،‬ئەوەمان هەڵگری فیئەی (ا) بێت‪ ،‬پاش چین؟‬ ‫* الی��ەن��ە باشەكانی ئەم‬ ‫ب��ۆئ��ەوەی خ��ول��ی تایبەت بەو نامێنێت‌و دەبێت لەمەركەزەوە‪ )2( ،‬ساڵ بۆی هەیە داوای فیئەی‬ ‫ب��وار‌ه ببینن‪ ،‬هەروەها شوێنی وات���ە ل��ەب��ەغ��داوە‪ ،‬راس��ت��ەوخ��ۆ (ب) بكات‪ ،‬بەمەش دەتوانێت مۆڵەتە ئەوەیە‪ ،‬كە ئەم مۆڵەتە‬ ‫وەرب��گ��ری �ن‌و ئۆتۆمبێلی كرێی نەفەر لێبخوڕێت‪ ،‬پالستیكییەو زۆر ب��چ��ووك�ە‌و‬ ‫پێویستمان لەسلێمانی بۆ ئەو رێنماییەكانمان‬ ‫ب��وارە ئامادەكردووە‌و كۆمەڵێك پەیوەستە بەبڕیاردانی ئەوانەوە‪ ،‬تا (‪ )22‬ن��ەف��ەرو بۆشی هەیە تەزویركردنی زەحمەتە‪ ،‬مۆڵەتەكە‬ ‫ئامێر‌و كۆمپیوتەری پێویستمان ئەمە یەكێكە لەالیەنە خراپەكانی‪ .‬ئۆتۆمبێلی بارهه‌ڵگریش لێبخوڕێت كۆدێكی هەیەو لەهەر شوێنێك‬ ‫ئ����ام����ادەك����ردووە‪ ،‬ئ��ەف��س��ەری ه��ەروەه��ا ئ��ەو مۆڵەتانەی كە تا (‪ )16‬نەفەر‪ ،‬هەروەها دوای بتەوێت دەتوانیت لەبەڕێوەبەرێتی‬ ‫هاتوچۆشمان راهێنان‌و مەشقی ئێستا هەن‪ ،‬دەگۆڕدرێن بۆ كارتی (‪ )3‬س��اڵ‪ ،‬فیئەی (ب) بۆی ئەو پارێزگایە نوێی بكەیتەوە‪،‬‬ ‫تایبەتیان پێكراوە‪ ،‬ئەم پڕۆژەیە پالستیكیی‪ ،‬كە ئەمەش رەنووسی هەیە داوای فیئەی (ج) بكات‌و لەپشت م��ۆڵ��ەت��ەك��ەش هەموو‬

‫مۆڵەتی عادی‌و‬ ‫ئۆتۆماتیك‬ ‫نامێنێت‬ ‫فیئەكانی لەسەر دیاریكراوە‪.‬‬ ‫رۆژنامە‪ :‬سااڵنە ئۆتۆمبێلێكی‬ ‫زۆر دەهێنرێنە كوردستانەوە‪ ،‬هیچ‬ ‫پالنێكتان هەیە بۆ كەمكردنەوەی‬ ‫هێنانی ئۆتۆمبێل‪ ،‬بڕیارێك هەبوو‬ ‫لەبارەی ئ��ەوەی نابێت لەخوار‬ ‫مۆدێلی (‪)2008‬ەوە بهێنرێتە‬ ‫كوردستان؟‬ ‫* بڕیاری هێنانی ئۆتۆمبێل‪،‬‬ ‫بڕیارێكی مەركەزییە‪ ،‬ئەمەش‬ ‫لەئەنجومەنی وەزیرانی بەغداوە‬ ‫دەرچووە‪ ،‬ئێمەش پابەندین بەو‬ ‫ب��ڕی��ارەوە‪ .‬بەمشێوەیە‪ ،‬ماتۆڕ‪،‬‬ ‫ل��ەی��ەك م��ۆدێ��ل زی��ات��ر نابێت‬ ‫داخڵبكرێت‪ ،‬بۆ ئۆتۆمبێلیش‪،‬‬ ‫جۆری تایبەت‌و بارو تەكسی‌و تا‬ ‫دووتەنی لە (‪ )3‬مۆدێلی کۆتایی‪،‬‬ ‫واتە دوای ساڵی (‪ )2008‬نابێت‬ ‫زیاتر داخڵبكرێت‪ ،‬لەئۆتۆمبێلی‬ ‫دووت��ەن��ی ب��ەرەوس��ەرەوە (‪)10‬‬

‫مۆدێلیش دانراوە‪ ،‬كە لەوە زیاتر‬ ‫نابێت بهێنرێتە ناوەوە‪ ،‬هەروەها‬ ‫م��ۆدێ��ل��ی ئینشائی‌و زراع��ی��ش‬ ‫دابەزیوە بۆ (‪ )15‬مۆدێل‪ ،‬لەو‬ ‫مۆدێلە زیاتر نابێت بهێنرێت‪ ،‬كە‬ ‫ئەمەش بەبڕیاری مەركەزی بەغدا‬ ‫هاتووەو ئێمەش ناتوانین رێگە‬ ‫لەوە بگرین‪.‬‬ ‫رۆژنامە‪ :‬ده‌وترێت ئۆتۆمبێل‬ ‫مراندن نەماوه‌؟‬ ‫* ئەو بڕیارە هەیەو ئێمە‬ ‫كاری پێدەكەین‪ ،‬پێدانی ژمارە‬ ‫بەئۆتۆمبێل ب��ەدوو رێگا هەیە؛‬ ‫بەشێوازی رس��وم��ات‌و شێوازی‬ ‫مراندن‪ ،‬بەاڵم ئەوەش كەوتووەتە‬ ‫سەر خواستی هاواڵتییان‪.‬‬ ‫رۆژنامە‪ :‬پێدانی قیست بۆ‬ ‫گۆڕینی ئۆتۆمبێل بەهاواڵتییان‬ ‫لەمۆدێلێكی نزمەوە بۆ مۆدێلێكی‬ ‫بەرزتر بۆ بەتەواویی نەماوە؟‬ ‫* ئێمە وەك بەڕێوەبەرێتی‬ ‫هاتوچۆی سلێمانی‪ ،‬بڕیاردەرنین‬ ‫لەو بارەیەوە‪ ،‬هەموو بڕیارەكان‬ ‫ناگەڕێتەوە بۆ ئێمە‪ ،‬هەرچەندە‬ ‫ئ��ەو ب��ڕی��ارە زۆر ك��ۆن��ە‪ ،‬ب��ەاڵم‬ ‫ئێمە رووبەڕووی كێشەیەكی زۆر‬ ‫ب��ووی��ن��ەوە ل��ەگ��ەڵ هاواڵتییان‌و‬ ‫ئەوانەی پێشتر قیستیان وەرگرت‪،‬‬ ‫چونكە زۆرێ���ك لەهاواڵتییان‬ ‫تائێستا م���اوەی ت��ەواوب��وون��ی‬ ‫قیستەكانیان تەواو بووە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫پارەیەكەیان بۆ نەگێڕاوینەتەوە‪.‬‬ ‫وەك��و خۆم پێمباش نەبوو ئەو‬ ‫ب��ڕی��ارە ب��ەردەوام��ب��ێ��ت‪ ،‬لەگەڵ‬ ‫ئ��ەوەداب��ووم لەبەرامبەر هەموو‬ ‫ت��ۆم��ارك��ردن��ی ئۆتۆمبێلێكدا‪،‬‬ ‫ئۆتۆمبێلێك بمرێنرێت‪.‬‬

‫‪www.rozhnama.net‬‬

‫‪hewal.rozhnama@gmail.com‬‬

‫ذمارة (‪ )637‬سيَشةممة ‪2011/6/7‬‬

‫«دوای چاكبوونەوەم‪ ،‬كاتێك بۆ یەكه‌مجار چوومەوە ئەو شوێنەی لێی برینداركرام‪،‬‬ ‫شڵەژام‌و ترسێكی زۆر دایگرتم»‬

‫لەسلێمانی‪ ،‬تەزبیحی «جولەكە» دەفرۆشرێت‬

‫بیانییەكان‪ ،‬بەبێ تەزبیحی «ئەبڵەق» ناگەڕێنەوە‬

‫ستۆریی‪ :‬رۆژنامە‬

‫‪.............................................................‬‬

‫فرۆشیارە بەتەمەنەكانی‬ ‫ب���ه‌رده‌م م��زگ��ەوت��ی گ���ەورەی‬ ‫سلێمانی‪ ،‬ب��ە رازان��دن��ەوەی‬ ‫پەنجەكانیان ب��ە تەزبیحی‬ ‫ئ��ەب��ڵ��ەق��ی «ج���ول���ەك���ە»‌و‬ ‫«مسوڵمان»‪ ،‬سەرنجی سەدان‬ ‫گەنجی ش��ارەك��ەی��ان ب��ۆ الی‬ ‫خۆیان راكێشاوە‪.‬‬ ‫ئ����ەو ب��ەت��ەم��ەن��ان��ە كە‬ ‫زۆرینەیان ل��ەس��ەرووی (‪)60‬‬ ‫ساڵییەوەن‪ ،‬ح��ەزو خولیای‬ ‫دەی���ان گەنجیان ب��ۆ كڕینی‬ ‫تەزبیحی «ئەبڵەق‌و قەزوان»‪،‬‬ ‫راكێشاوە‪ ،‬بەجۆرێك كە ئەو‬ ‫گەنجانەی ئێستا بە تەزبیحی‬ ‫«ئەبڵەق» «مەست»دەبن‪،‬‬ ‫كەمتر نین لەو بەتەمەنانەی‬ ‫«زیكر» بە تەزبیحی قەزوانەوە‬ ‫دەكەن‪.‬‬ ‫ب���ه‌رده‌م بینای مزگەوتی‬ ‫گ�����ەورە‪ ،‬ب���ووەت���ە شوێنی‬ ‫ك��ەس��اب��ەت��ی دەی����ان كەسی‬ ‫ب��ەت��ەم��ەن ك��ە ب��ە فرۆشتنی‬ ‫تەزبیحی ج��ۆراوج��ۆر‪ ،‬خۆیان‬ ‫سەرقاڵكردووە‪.‬‬ ‫تەزبیحی ئەبڵەقی «جولەكە»‬ ‫ژی��ان��ی ئ���ەو ف��رۆش��ی��ارە‬ ‫ب���ەت���ەم���ەن���ان���ەی ب��ژێ��وی��ی‬ ‫ژیانیان لەسەر مامەڵەكردن‬ ‫بەتەزبیحەوەیە‪ ،‬سادە نییە‪،‬‬ ‫نهێنیی «س���ەی���ر» لەنێو‬ ‫مامەڵەكردن‌و جۆری تەزبیح‌و‬ ‫كڕیارەكانیاندا هەیە‪.‬‬ ‫پ��ی��اوێ��ك��ی ب��ەت��ەم��ەن��ی‬ ‫ف��رۆش��ی��ار‪ ،‬ب��ەه��ێ��واش��ی بە‬ ‫كڕیارەكان دەڵێت‪ ،‬ئەبڵەقی‬ ‫«جولەكە»شمان هەیە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫زۆرێ��ك لە فرۆشیارەكان‪ ،‬بۆ‬ ‫یەكەمجاربوو‪ ،‬ئ��ەو ج��ۆرەی‬

‫تەزبیحیان بیستبێت‪.‬‬ ‫ح��ەم��ەع��ەل��ی م��ح��ەم��ەد‪،‬‬ ‫تەمەن (‪ )69‬س��اڵ‪ ،‬دەڵێت‪:‬‬ ‫ك�����ەم ك�����ەس ب���اس���ی ئ���ەو‬ ‫ج����ۆرەی ت��ەزب��ی��ح دەك����ات‪،‬‬ ‫چونكە زان��ی��اری��ی��ان لەسەر‬ ‫نییە‪ ،‬ب��ەاڵم ئەو باسی كرد‪:‬‬ ‫«ئەو تەزبیحانە دوو نەوعن‪،‬‬ ‫موسڵمانیی»‪.‬‬ ‫جولەكەیی‌و‬ ‫تەزبیحی جولەكەیی‪ ،‬وەك‬ ‫ت��ەزب��ی��ح��ف��رۆش��ەك��ان ب��اس��ی‬ ‫دەك����ەن‪ ،‬زی��ات��ر گەنجەكان‬ ‫دەیكڕن‪.‬‬ ‫«ج��ول��ەك��ەی��ی»‪ ،‬ج��ۆری‬ ‫تەزبیحەكەی ك��ورت�ە‌و تەنیا‬ ‫سی‌و سێ دەنكە‌و گەنجەكان‬ ‫پێوەی مەست دەب��ن‪ ،‬بەاڵم‬ ‫«م��وس��ڵ��م��ان��ی��ی»‪،‬‬ ‫درێ��ژەو س��ەدو یەك‬ ‫دەنكە‌و بەتەمەنەكان‬ ‫زی����ك����ری‬

‫پێدەكەن‪.‬‬ ‫ح��ەم��ەع��ەل��ی‪،‬‬ ‫دەڵ��ێ��ت‪ :‬ئ��ەوان��ەی‬ ‫ك��ڕی��اری ئەبڵەقی‬ ‫ج��������ۆراوج��������ۆرن‪،‬‬ ‫لەئێستادا زۆربەیان گەنجن‌و‬ ‫لەتەمەنی (‪ 28‬ـ ‪ )40‬ساڵیدان‪،‬‬ ‫زیاتریش تەزبیحە گرانبەهاكان‬ ‫دەكڕن‪.‬‬ ‫ئەگەرچی تەزبیح بەهێمای‬

‫«زی��ك �ر‌و پ��اڕان��ەوە» لەخوا‬ ‫دەن��اس��رێ��ت‪ ،‬ب��ەاڵم ئ��ەوان��ەی‬ ‫تەزبیحی «جولەكە» دەكڕن‪،‬‬ ‫ب���ۆ خ��ۆش��ی ب��ەدەس��ت��ی��ەوە‬ ‫دەگ���رن‌و پ��ێ��وەی «مەست»‬ ‫دەبن‪.‬‬ ‫ئ��������ەو ب����ەت����ەم����ەن����ە‬ ‫ت���ەزب���ی���ح���ف���رۆش���ە‪ ،‬وت����ی‪:‬‬ ‫«گەنجەكان‪ ،‬بۆ خۆدەرخستن‌و‬ ‫دەیكڕن‌و‬ ‫خۆبەگەورەزانین‪،‬‬ ‫دەیگرن بەدەستیانەوە»‪.‬‬ ‫(‪ )600‬دۆالر بۆ تەزبیحێك‬ ‫ه���ەرچ���ەن���دە ب�����ەردەم‬ ‫مزگەوتی گ��ەورە‪ ،‬سارد‌وسڕ‬ ‫دەردەكەوێت‪ ،‬بەاڵم مامەڵەی‬ ‫ب��ەت��ەم��ەن��ە‬

‫خو ێنگە ر مە كا ن‌و‬ ‫گەنجە ئالودەبووەكان‬ ‫بە تەزبیح‪ ،‬گەرموگوڕیی‬ ‫پێ بەخشیوە‪.‬‬ ‫ب��ەدرێ��ژای��ی زیاتر‬ ‫ل��ە (‪ )50‬م��ەت��رێ��ك؛‬ ‫ت��ەزب��ی��ح��ف��رۆش��ەك��ان‪،‬‬ ‫ل����ەس����ەر زەوی������ی‪،‬‬ ‫ی�����ان ب����ەدەس����ت����ەوە‪،‬‬ ‫تەزبیحەكانیان نمایش دەكەن‌و‬ ‫بەشێك ل��ەو تەزبیحانەش‪،‬‬ ‫ب����ەرزی����ی ن��رخ��ەك��ان��ی��ان‪،‬‬ ‫ب��ەپ��ێ��چ��ەوان��ەی چ���اوەڕوان���ی‬

‫كڕیارەكانەوەیە‪.‬‬ ‫ه��ەن��دێ��ك ل��ەك��ڕی��ارەك��ان‪،‬‬ ‫بەدوای جۆری تایبەت‌و جوان‌و‬ ‫بە «رەون����ەق»دا دەگ��ەڕێ��ن‪،‬‬ ‫بەبێ ئەوەی گوێ بە بەهاكەی‬ ‫بدەن‪.‬‬ ‫ل���ەوش���وێ���ن���ە‪ ،‬ج��گ��ە لە‬ ‫تەزبیحی «میروو»‪ ،‬زۆرینەی‬ ‫كڕیارەكان‪ ،‬ب��ەدوای تەزبیحی‬ ‫ئەبڵەق‌و قەزوانەوەن‪ ،‬بەاڵم ئەو‬ ‫دووانە بەالی هەندێك كەسەوە‪،‬‬ ‫ئەوەندە جیاوازییان نییە‪.‬‬ ‫ح��ەم��ەع��ەل��ی‪ ،‬پ��ارەی��ەك��ی‬ ‫ئەوتۆی نییە تا بتوانێت مامەڵە‬ ‫بە تەزبیحی گرانبەهاوە بكات‪،‬‬ ‫ئەوانەی ئەو دەیانفرۆشێت‪،‬‬ ‫ل���ەن���رخ���دا (‪ )30‬ه����ەزار‬ ‫تێپەڕناكەن‪ ،‬ب��ەاڵم هەندێك‬ ‫مامەڵەچی‪ ،‬تەزبیحی (‪)100‬‬ ‫دۆالری��ی بۆ (‪ )600‬دۆالرییان‬ ‫پێیە‪.‬‬ ‫ئەو‪ ،‬وتی‪« :‬ئەو تەزبیحەی‬ ‫كەمێك باش بێت‪ ،‬لە (‪)15‬‬ ‫ه���ەزارەوە دەستپێدەكات تا‬ ‫دەگاتە (‪ )600‬دۆالر‪ ،‬بەاڵم‬ ‫ئ��ەوە ب��ۆ خواپێداوەكانە»‪.‬‬ ‫هەروەها وتی‪« :‬هەموو كەس‬ ‫پ��ارەی ئ��ەوەی نییە مامەڵە‬ ‫بەو جۆرانەوە بكات كە پێیان‬ ‫دەوترێت‪ ،‬ئەبڵەقی ئەسڵ»‪.‬‬ ‫بیانییەكان‪ ،‬بەبێ «ئەبڵەق»‬ ‫ناڕۆنەوە‬ ‫گ��وزەرەك��ە‪ ،‬لەگوزەرێكی‬ ‫س��ادەی س��ەر شەقامێكەوە‪،‬‬ ‫«خەریكە» دەبێتە گوزەرێكی‬ ‫ج��ی��ه��ان��ی��ی‪ ،‬ل���ەگ���ەرم���ەی‬ ‫م��ام��ەڵ��ەی ه��اواڵت��ی��ی��ان��دا‪،‬‬ ‫بیانییەك خۆی دەكات بەنێو‬ ‫چەند‬ ‫تەزبیحفرۆشەكاندا‌و‬ ‫دان��ەی��ەك ه��ەڵ��دەگ��رێ��ت‪ .‬ئەو‬ ‫عەرەبانەی بۆ هەر كارێكیش‬

‫دێ��ن��ە س��ل��ێ��م��ان��ی‪ ،‬خ��ول��ی��ای‬ ‫تەزبیحی‬ ‫بەدەستەوەگرتنی‬ ‫قەزوان‌و ئەبڵەقن‪.‬‬ ‫ه��ی��وا م��ح��ەم��ەد‪)25( ،‬‬ ‫س����اڵ ك���ە ف���ەرم���ان���ب���ەرە‪،‬‬ ‫هەركات رێگەی بكەوێتە ئەو‬ ‫ش��وێ��ن��ە‪ ،‬پ��ی��اس��ەی��ەك بەناو‬ ‫تەزبیحفرۆشەكاندا دەك��ات‌و‬ ‫وەك خ��ۆی دەڵ��ێ��ت‪ :‬س��ەری‬ ‫س��وڕم��اوە ل���ەوەی بییانیی‌و‬ ‫ع��ەرەب��ەك��ان‪ ،‬بەبێ تەزبیحی‬ ‫ئەبڵق‪ ،‬سلێمانی جێناهێڵن‪.‬‬ ‫حەمەعەلی‪ ،‬وتی‪« :‬عەرەب‪،‬‬ ‫تەزبیحی قەزوان زۆر دەكڕن‪،‬‬ ‫چونكە كلتورو تێكەاڵویمان‬ ‫زۆرە‪ ،‬ئەوروپییەكانیش لەگەڵ‬ ‫ك���وردەك���ان دێ����ن‌و ت��ەزب��ی��ح‬ ‫دەكڕن»‪.‬‬ ‫قەزوانی شارباژێڕ‪،‬‬ ‫لەكوردستان باڵودەبێتەوە‬ ‫تەزبیحفرۆشەكان دەڵێن‪:‬‬ ‫م���اوەی پێنج س��اڵ��ە‪ ،‬ب��رەوی‬ ‫تەزبیحی ق��ەزوان زۆر زیادی‬ ‫كردووە‌و باشیی جۆری قەزوانی‬ ‫ش��ارب��اژێ��ڕی��ش‪ ،‬گەیشتووەتە‬ ‫هەموو كوردستان‪.‬‬ ‫ئ������ەو ق�����ەزوان�����ان�����ەی‬ ‫ل��ەش��ارب��اژێ��ڕەوە دەهێنرێن‪،‬‬ ‫جۆرەكانیان جیاوازن‪ ،‬باش‌و‬ ‫خ��راپ��ی��ان ه��ەی��ە‪ ،‬ئ��ەوان��ەی‬ ‫قەزوانەكەیان باش دەردەچێت‪،‬‬ ‫ب��ە داری «رەس����ەن» ن��اوی‬ ‫دەب�����ەن‌و پ��ێ��ی��ان دەوت��رێ��ت‬ ‫«ئەبڵەق»‪.‬‬ ‫«بۆ دڵ باشە»‬ ‫هێشتا ل��ەگ��وزەرەك��ەدا‪،‬‬ ‫وتەیەكی كۆن لەبارەی ئەوەی‬ ‫ق����ەزوان ب��ۆ دڵ «ب��اش��ە»‪،‬‬ ‫كاریگەریی ل��ەس��ەر بەشێك‬ ‫لەكڕیارەكان هەیە‪ ،‬بەاڵم ئەم‬ ‫وتەیە‪ ،‬زیاتر بەتەمەنەكان لە‬

‫«عائیشە»؛ خەڵكی تریش بۆ «مردن» دەبات‬ ‫پ‪ .‬سۆران‌‬

‫‪........................................................‬‬

‫كەسوكاری بریندارەكانی‬ ‫ك���ی���م���ی���اب���اران���ی دۆڵ����ی‬ ‫«خۆشناوەتی»‪ ،‬دەترسن كە‬ ‫گیانله‌ده‌ستدانی (‪)49‬یەمین‬ ‫ب��ری��ن��داری ئ��ەو ك��ارەس��ات��ە‪،‬‬ ‫گیانله‌ده‌ستدانی بریندارەكانی‬ ‫تر ب��ەدوای خۆیدا بهێنێت‪،‬‬ ‫ب��ەه��ۆی ئ����ەوەی ژی��ان��ی��ان‬ ‫لەمەترسیدایە‪.‬‬ ‫دوای ئ�����ەوەی رۆژی‬ ‫عـــــــــائیشە‬ ‫(‪،)6/1‬‬ ‫(‪)49‬ی��ەم��ی��ن‬ ‫تـــــــەها‪،‬‬ ‫ب���ری���ن���داری ك��ی��م��ی��اب��اران��ی‬ ‫دۆڵ��ی خۆشناوەتی‪ ،‬گیانی‬ ‫ل����ەدەس����ت دا‪ ،‬ئ��ێ��س��ت��ا‬ ‫بەهۆی خراپیی ب��ارودۆخ��ی‬ ‫لەبریندارەكانەوە‪،‬‬ ‫هەندێك‬ ‫ك��ەس��وك��اری��ان دەت���رس���ن‪،‬‬ ‫گیانله‌ده‌ستدانی تر بەدوای‬ ‫خۆیدا بهێنێت‪.‬‬ ‫«عائیشە تەها»‪ ،‬چەند‬ ‫ساڵێكە بارودۆخی تەندروستی‬ ‫خ��راپ ب��وو‪ ،‬ب��ەاڵم حكومەت‬ ‫نەیتوانی بۆ چارەسەركردن‪،‬‬ ‫بیبات بۆ ئێران‌و خۆیشی ئەو‬ ‫توانا مادییەی نەبوو‪.‬‬ ‫ل���ەك���ۆت���ای���ی س���ااڵن���ی‬ ‫ه��ەش��ت��اك��ان��دا‪ ،‬حكومەتی‬

‫یه‌کێک ل ‌ه که‌سوکاری کیمیابارا ن‬

‫فۆتۆ‪:‬‬

‫‪www.momakrg.org‬‬

‫بەعس‪ ،‬دۆڵ��ی خۆشناوەتی‬ ‫سنووری پارێزگای هەولێری‬ ‫كیمیاباران كرد‌و بەوهۆیەوە‬ ‫چ��ه‌ن��د ک �ه‌س��ێ��ك گ��ی��ان��ی��ان‬ ‫ل��ەدەس��ت��داو ب��ری��ن��دارب��وون‌و‬ ‫ئێستاش ش��وێ��ن��ەواری ئەو‬ ‫رووداوە ل��ەس��ەر جەستەی‬ ‫خەڵكەكەی ماوە‪.‬‬ ‫دۆڵ��ی‬ ‫كیمیابارانەكەی‬ ‫خۆشناوەتی‪ ،‬لەئێوارەی رۆژی‬ ‫(‪)1987/4/16‬دا رووی��داو‬ ‫ب��ەپ��ێ��ی چ��ەن��د ئ��ام��ارێ��ك‪،‬‬ ‫بەهۆی ئەو كیمیابارانەوە‪،‬‬ ‫(‪ )302‬ك����ەس گ��ی��ان��ی��ان‬ ‫لەدەستداوە‌و تائێستاش زیاتر‬ ‫لە (‪ )400‬كەس‪ ،‬بەبرینداریی‬ ‫ماونەتەوە‌و باری تەندروستیی‬ ‫زۆرینەیان‪ ،‬لەبار نییە‌و لەو‬ ‫بریندارانەش‪ ،‬تائێستا (‪)49‬‬ ‫یان گیانیان لەدەستداوە‪.‬‬ ‫گ���ی���ان���ل���ه‌ده‌س���ت���دان���ی‬ ‫«ع��ائ��ی��ش��ە ت���ەه���ا»‪ ،‬ئ��ەو‬ ‫رۆژەی ب���ۆ ك��ەس��وك��اری‬ ‫خۆشناوەتی‬ ‫بریندارەكانی‬ ‫زی����ن����دووك����ردەوە‪ ،‬كاتێك‬ ‫هەواڵی ئەوەیان پێگەیشت‪،‬‬ ‫لەنەخۆشخانەی فریاكەوتنی‬ ‫هەولێر‪« ،‬عائیشە» گیانی‬ ‫لەدەستداوە‪ ،‬چونكە بارودۆخی‬ ‫بەشێكی تر لەبریندارەكان‬ ‫خ����راپ ب����ووە‌و پێشتریش‬

‫ژن‌و پیاو‪،‬‬ ‫ب��اوەڕی��ان‬ ‫پێیەتی‪.‬‬ ‫ح����ەم����ە‬ ‫عەلی‪ ،‬وتی‪:‬‬ ‫«كۆمەڵێك‪،‬‬ ‫ب����ۆ ئ����ەوە‬ ‫ت��ەزب��ی��ح��ی‬ ‫ق����������ەزوان‬ ‫دەك��ڕن‪ ،‬دەڵێن ق������ەزوان‬ ‫بۆ دڵ باشە‪ ،‬چونكە سووڕی‬ ‫خوێن خێرا دەك���ات‪ ،‬ئەمە‬ ‫هۆكاری زۆر كڕینی تەزبیحی‬ ‫قەزوانە لەئێستادا»‪.‬‬

‫فریاد؛ بۆئەو شوێنە دەچێتەوه‌؛‬

‫عائیشە‪ ،‬مێردەكەی‌و كوڕێكی‬ ‫بەو كارەساتە لەدەستدابوو‪.‬‬ ‫توانا موسلیح‪ ،‬چاالكوانی‬ ‫ك��ۆم��ەڵ��ەی ق��ورب��ان��ی��ی��ان��ی‬ ‫كیمیاباران‌و ئەنفال‪ ،‬وتی‪:‬‬ ‫«ع��ائ��ی��ش��ە‪ ،‬ل���ەوك���ات���ەی‬ ‫برینداربووە‪ ،‬بارودۆخی باش‬ ‫ن��ەب��ووە‪ ،‬ب��ەاڵم حكومەتیش‬ ‫نه‌چووه‌ به‌هانایه‌وه‌‪ ،‬تا رۆژی‬ ‫(‪)1‬ی ئ��ەم مانگە‪ ،‬گیانی‬ ‫لەدەستدا»‪.‬‬ ‫ه��ەروەه��ا‪ ،‬وت��ی‪« :‬ئێمە‬ ‫ل��ەو س��ن��وورە‪ ،‬ب��ارودۆخ��ی‬ ‫ب���ری���ن���دارەك���ان���م���ان ب��اش‬ ‫نییە‌و ب��اری تەندروستییان‬ ‫ب��ەرەو خراپبوون دەڕوات‌و‬ ‫پێویستیان بەچارەسەركردنە‪،‬‬ ‫بۆیە داوا لەحكومەت دەكەین‪،‬‬ ‫بەهانامانەوە بێت»‪.‬‬ ‫ئێستا بەشێكی كەمی‬ ‫بریندارەكانی ئەو رووداوە‪،‬‬ ‫ل���ەژی���ان���دا م�����اون‪ ،‬ب���ەاڵم‬ ‫پێویستیان بەچارەسەركردن‬ ‫هەیە‌‪ ،‬توانا وتی‪ « :‬ئێستا‪،‬‬ ‫دەبێت حكومەت‪ ،‬زیاتر بیر لەو‬ ‫كەسانە بكاتەوە كە لەژیاندا‬ ‫ماون‌و بریندارن‪ ،‬نەك تەنیا‬ ‫ئەوانەی گیانیان لەدەستداوە‪،‬‬ ‫بۆیە لەپاڵ ئەوەی شەهیدەكان‬ ‫مووچەیان هەیە‪ ،‬دەبێت ئاوڕ‬ ‫لەبریندارەكانیش بدرێتەوە»‪.‬‬

‫ک ‌ه تێیدا بریندار كرا‬ ‫زمناكۆ ئیسماعیل‬

‫‪........................................................‬‬

‫م��ن��داڵ��ت��ری��ن ب��ری��ن��داری‬ ‫سلێمانی‪،‬‬ ‫خۆپیشاندانەكانی‬ ‫وەك «خ���وو»ی���ەك‪ ،‬ج��ارج��ار‬ ‫دەچ��ێ��ت��ەوە ئ��ەو شوێنەی كە‬ ‫لەخۆپیشاندانەكانی دوو مانگی‬ ‫رابردوودا‪ ،‬لێی برینداركراوە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫ترسێكی «زۆر» دایدەگرێت‪.‬‬ ‫فریاد جەبار‪ ،‬تەمەن (‪)14‬‬ ‫س��اڵ‪ ،‬منداڵترین بریندارەكانی‬ ‫خۆپیشاندانەكانی سلێمانییە‌و‬ ‫دوای نەمانی خۆپیشاندانەكان‪،‬‬ ‫كاتێك دەی��ەوێ��ت بەشەقامی‬ ‫«پیرەمێرد»دا بڕوات‪ ،‬ترسێكی‬ ‫زۆر دایدەگرێت‪ ،‬بەهۆی ئەوەی‬ ‫لەكاتی خۆپیشاندانەكاندا‌و لەو‬ ‫شەقامەدا‪ ،‬سەربازەكان بە «جلی‬ ‫مەدەنییەوە»‪ ،‬دوای كەوتوون‌و‬ ‫گولله‌یان ب��ەس��ەرووی دڵییەوە‬ ‫ناوە‪.‬‬ ‫هێشتا شوێنه‌واری گولله‌كە‪،‬‬ ‫ب��ەس��ەر ج��ەس��ت��ەی ف��ری��ادەوە‬ ‫دی���ارە؛ ك��ە لەپێشەوە‌و چەند‬ ‫سانتیمێك لەسەروو دڵییەوەیە‪،‬‬ ‫بەاڵم ئەو‪ ،)5/29( ،‬یەكێك بوو‬ ‫لەو خۆپیشاندەرانەی بەشداریی‬

‫یه‌کێتی که‌مئه‌ندامانی کوردستان ماڵ‌و قوتابخانه‌و هه‌م ناوه‌ندی داکۆکیکردن ‌ه ل ‌ه که‌مئه‌ندامان‌و مافه‌کانیان‪.‬‬

‫ك��ردو داوای��ك��رد‪ :‬لەكۆبوونەوە‬ ‫(‪)5‬قۆڵییەكەدا‪ ،‬سازش لەداوای‬ ‫خ��ۆپ��ی��ش��ان��دەران ن��ەك��رێ��ت‪،‬‬ ‫ه��ەرچ��ەن��دە وت���ی‪« :‬ئ��وم��ێ��دم‬ ‫بەوە نییە‪ ،‬داواكانمان جێبەجێ‬ ‫بكەن»‪.‬‬ ‫ف���ری���اد‪ ،‬وت����ی‪« :‬دوای‬ ‫چ��اك��ب��وون��ەوەم‪ ،‬ك��ات��ێ��ك بۆ‬ ‫یەكه‌مجار چوومەوە ئەو شوێنەی‬ ‫لێی ب��ری��ن��دارك��رام‪ ،‬ش��ڵ��ەژام‌و‬ ‫ترسێكی زۆر دایگرتم»‪ ،‬هەروەها‬ ‫وتی‪« :‬ئەوكاتانەم دێتەوە یاد؛‬ ‫كە چەكدارەكان میلی تفەنگیان‬ ‫لەخەڵك دەهێنایەوە‌و تەقەیان‬ ‫لێدەكردن‌و پەالماریان دەدان‪،‬‬ ‫ئەوانیش بریندار دەب��وون‪ ،‬یان‬ ‫دەكوژران»‪.‬‬

‫پانزه‌هه‌مین ساڵیادی یه‌کێتی که‌مئه‌ندامانی کوردستان ‪2011/6/6‬‬

‫ذمارة (‪ )637‬سيَشةممة ‪2011/6/7‬‬

‫‪hewal.rozhnama@gmail.com‬‬

‫دوای (‪ )12‬ساڵ‪ ،‬مۆڵەتیان نادرێتێ‬ ‫رۆژن��ام��ە‪ :‬دوو زیندانی ك��وردی‬ ‫ئێران‪ ،‬لەگرتووخانەی «مەعەسكەر‬ ‫س��ەالم»‪ ،‬دەڵێن؛ بەهۆی ئەوەی‬ ‫ئەو زیندانییانەی خەڵكی هەرێمی‬ ‫كوردستان نین‪ ،‬مۆڵەتیان پێنادرێت‬

‫چەند رۆژێك بچنە ماڵەوە‌و ماوەی‬ ‫(‪ )12‬ساڵیشە دەرەوەی زیندانیان‬ ‫نەبینیوە‪.‬‬ ‫(ع‪ .‬ع)‌و (م‪ ،‬ح)‪ ،‬م��اوەی (‪)12‬‬ ‫ساڵە لەسلێمانی بەتۆمەتی ئەوەی‬

‫بازرگانیان بەتلیاكەوە ك��ردووە‪،‬‬ ‫زیندانیی ك��راون‌و مۆڵەتی چەند‬ ‫رۆژییان پێنادرێت‪.‬‬ ‫(ع‪ .‬ع) دەڵێت‪ :‬خەریكە شێت‬ ‫دەبین‪ ،‬چونكە (‪ )12‬ساڵە تەنیا‬

‫بەتەلەفون ئاگاداری ماڵەوەین‪.‬‬ ‫ئ��ەو زیندانییانەی حكومدراون‪،‬‬ ‫دەتوانن لەماوەی س ‌ێ مانگدا جارێك‬ ‫بچنەو‌ه ماڵەوە‪ ،‬بەاڵم ئەو بڕیاره‌‬ ‫زیندانییەكانی ئێران ناگرێتەوە‪.‬‬

‫سەرچاوەیەك لەزیندانی مەعەسكەر‬ ‫س��ەالم‪ ،‬وت��ی‪« :‬ئ���ەوەی خەڵكی‬ ‫هەرێم نەبێت‪ ،‬ناتوانرێت مۆڵەتیان‬ ‫پ��ێ��ب��درێ��ت‪ ،‬چ��ون��ك��ە زەم��ان��ەت��ی‬ ‫هاتنەوەیان نییە»‪.‬‬

‫پیاوان لەبەرامبەر ژنە شۆفێرەكاندا؛ خۆیان دەنوێنن‬ ‫ریپۆرتاژی‪ :‬شادان عەبدول‬

‫‪.........................................................‬‬

‫ئ��اف��رەت��ان دەڵ��ێ��ن‪ :‬شۆفێرە‌‬ ‫پیاوە‌كان لەشەقامەكاندا خۆیان‬ ‫دەنوێنن‌و دەبنە رێگر لەبەردەم‬ ‫ئ���ەو ئ��اف��رەت��ان��ەی دەی��ان��ەوێ��ت‬ ‫فێری شۆفێریی ببن‪ ،‬بەخێرایی‬ ‫بەسەریاندا‬ ‫ئۆتۆمبێلەكانیان‬ ‫دەشكێننەوە‌و هۆڕین لێدەدەن‌و‬ ‫دەیانترسێنن‪.‬‬ ‫رۆژان��ە لەشەقامەكاندا‪ ،‬ژنان‬ ‫ب��ە ئۆتۆمبێلی نووسینگەكانی‬ ‫فێربوونی شۆفێریی دەسووڕێنەوە‌و‬ ‫هەوڵی فێربوون دەدەن‪ ،‬بەاڵم‬ ‫خراپیی مامەڵەی بەشێك لەپیاوان‬ ‫ترسی ال دروستكردوون‌و دەڵێن‪:‬‬ ‫بەو هۆیەوە ناتوانن بەتەواویی‬ ‫فێری شۆفێریی ببن‪.‬‬ ‫چەند ساڵێكە دیاردە‌یە‌كی‬ ‫مە‌دە‌نیی‌و دڵخۆشكە‌ر بۆ ئافرەتان‬ ‫رەخساوە‪ ،‬كە لە‌ترافیك الیتەكانداو‬ ‫لە‌پشتی س��وك��ان�ە‌و‌ە دابنیشن‌و‬ ‫سیمای جادە‌كانیان لە‌و وێنە‌یە‬ ‫رزگ��ار ك��ردووە‪ ،‬كە تەنیا پیاوان‬ ‫شۆفێریی بكەن‪ ،‬بەاڵم قۆستنەوەی‬ ‫ئەو دەرفەتە‪ ،‬رەنج‌و ماندووبوون‌و‬ ‫توانای ژنانی دەویست‪ ،‬بەهۆی‬ ‫ئەوەی پیاوان هێشتا لەشەقامەكاندا‬ ‫بوونەتە رێگر لەبەردەمیاندا‪.‬‬ ‫شۆفێر‌ە پیاوە‌كان‪ ،‬هە‌ندێكیان‬ ‫بە‌وتەی ناشیرین كچانی شۆفێر‬ ‫ه�ە‌راس��ان��دە‌ك� ‌ەن‌و هە‌ندێكیشیان‬ ‫ب��ە‌ن��وان��دن��ی ت���وان���ای خ��ۆی��ان‬ ‫لە‌شۆفێرییدا ئافرەتان بێزار دەكەن‪،‬‬ ‫بەسەریاندا‬ ‫ئۆتۆمبێلەكانیان‬ ‫دەشكێننەوە‌و بەخێرایی پێشیان‬ ‫دەدەنەوە‌و پێیان پێدەكەنن‪.‬‬ ‫فریشتە‌عە‌لی‪‌،‬كچێكی تە‌مە‌ن‬ ‫(‪ )24‬ساڵە‌و سەرقاڵی فێربوونی‬ ‫لەنووسینگەیەكدا‪،‬‬ ‫شۆفێرییە‬

‫ب���ۆئ���ەوەی م��ۆڵ �ە‌ت��ی شۆفێریی‬ ‫وە‌ربگرێت‪ ،‬ئەویش بەشێك لەپیاوە‬ ‫شۆفێرەكان بێزاریان كردووە‪ ،‬وتی‪:‬‬ ‫«بەشێك لەپیاوان لەبەردەم ئێمەدا‬ ‫خۆیان دەنوێنن‌و ئابڕووی خۆیان‬ ‫دە‌ب�ە‌ن‪ ،‬كاتێك كچە شۆفێرەكان‬ ‫دەب��ی��ن��ن ب��ەدەرف��ەت��ی دەزان���ن‌و‬ ‫بێزاریان دەكەن»‪.‬‬ ‫چۆپی س�ە‌ردار‪ ،‬كچێكی تری‬ ‫تە‌مە‌ن (‪ )32‬ساڵە‌‪ ،‬لەوەتەی‬ ‫دەستی داوەتە شۆفێریی‪ ،‬ئەوەندە‬ ‫ت��ەرك��ی��زی ب��ۆ الی چۆنییەتی‬ ‫فێربوونی شۆفێریی نییە‪ ،‬بەهۆی‬ ‫پچڕاندنی تەركیزی لەالیەن شۆفێرە‬ ‫پیاوەكانەوە‪.‬‬ ‫ك��ات��ێ��ك ل����ەم رۆژان�������ەدا‬ ‫چۆپی‪ ،‬چ��ووە نووسینگەیەكی‬

‫«لەبەرامبەر‬ ‫ئەو «خوو»ەی‬ ‫پیاواندا‪ ،‬واز لەو‬ ‫خە‌ونە‌م ناهێنم»‬ ‫شۆفێریی‌و دەستی بە لێخۆڕینی‬ ‫ئۆتۆمبێل ك���رد‪‌ ،‬شۆفێرێكی‬ ‫پیاو بە ئۆتۆمبێلەكەیەوە ‌لێی‬ ‫نزیكدەبێتەوە‌و توانجی لێدەداو پێی‬

‫پێدەكەنێت‪ ،‬ئەویش لەوكاتەوە‬ ‫دەترسێت‌و ترسی هەیە بەوهۆیەوە‬ ‫ن��ەت��وان��ێ��ت ب��ەت��ەواوی��ی فێری‬ ‫شۆفێریی بێت‪ ،‬بۆیە داوایكرد چیتر‬ ‫ئەو جۆر‌ه پیاوانە خۆیان نەنوێنن‌و‬ ‫نەبنە رێگر لەبەردەم ژناندا بۆ‬ ‫فێربوونی شۆفێریی‪.‬‬ ‫هیچ ی��اس��ای��ەك‌و بڕیارێكی‬ ‫تایبەت بەو شۆفێرە پیاوانە نییە‪،‬‬ ‫كە دەبنە هۆی هەراسانكردنی ژنە‬ ‫شۆفێرەكان‪ .‬ئەوەش دەرفەتێكی‬ ‫ت��رە ب��ۆ پ��ی��اوان‪ ،‬ك��ە ترسیان‬ ‫لەلێپرسینەوە نەبێت‪.‬‬ ‫هێمن ق��ادر‪ ،‬مامۆستایەكی‬ ‫وان���ەی پراكتیكیی فێربوونی‬ ‫ش��ۆف��ێ��ری��ی��ە‪ ،‬پ��ێ��ی��وای��ە‪‌:‬ئ �ە‌و‬ ‫زی��ادە‌ڕۆی��ی��ە‌ی رۆژان���� ‌ە پ��ی��اوان‬ ‫ب��ە‌رام��ب��ە‌ر ب��ە ‌ژن��ان��ی شۆفێر‬ ‫دە‌یكەن‪ ،‬پەیوەندیی بەنە‌بوونی‬ ‫ل��ێ��پ��رس��ی��ن��ەوه‌‌وەی��ە‌ل��ە‌الی��ە‌ن‬ ‫دە‌سە‌اڵتدارانە‌وە‌‪.‬‬ ‫هێمن‪ ،‬وت���ی‪« :‬پێویستە‬ ‫یاسایەك هەبێت بۆ لێپرسینەوە‌و‬ ‫سزای ئەو شۆفێرە پیاوانە بدات‪،‬‬ ‫چونكە ئ��ە‌و ك�ە‌س��ان� ‌ە رێگریی‬ ‫دروستدە‌كە‌ن ل�ە‌ب�ە‌ردە‌م ئە‌وە‌ی‬ ‫كچان ئە‌و ماف ‌ە مە‌دە‌نییە‌ی خۆیان‬ ‫مومارە‌سە‌بكە‌ن»‪.‬‬ ‫ئ��ەو مامۆستایە‪ ،‬دەڵ��ێ��ت‪:‬‬ ‫ئەوان ئە‌زموونیان ‌لە‌گە‌ڵ بێباكیی‬ ‫دە‌سە‌اڵتداراندا هەیە؛ لە‌ئاست ئە‌و‬ ‫دیاردە‌یە‌دا‌و باسی ئە‌و‌ە دە‌كات‪:‬‬ ‫كاتێك كچان‪ ،‬یان نووسینگە‌كان‬ ‫سکااڵ تۆمار دە‌كە‌ن‪ ،‬سکااڵ‌كانیان‬ ‫پشتگوێ دە‌خرێت‪.‬‬ ‫هێمن‪ ،‬وت��ی‪‌« :‬لە‌سە‌ر یاسا‬ ‫شكێنییە‌ك‪ ،‬س��اڵ��ی (‪)2004‬‬ ‫سکااڵیه‌كه‌م تۆماركردووە‌‪ ،‬بەاڵم‬ ‫ئە‌مساڵ (‪ )2011‬ئینجا وە‌اڵمی‬ ‫سکااڵكە‌م پێ گە‌یشتووەتە‌وە»‌‪.‬‬ ‫ئ�������ە‌ردە‌اڵن ئ��ی��س��م��اع��ی��ل‪،‬‬

‫ ‬ ‫ژنان؛ نایانه‌وێت باجی خۆنواندنی پیاوان بده‌ن‬ ‫بە‌ڕێوەبە‌ری مۆڵە‌تی هاتوچۆ لە‬ ‫بەڕێوەبەرێتی هاتوچۆی سلێمانی‪،‬‬ ‫رەتیكردەوە بە‌ڕێوه‌بە‌رێتییە‌كە‌ی‬ ‫ئ��ە‌وان ئ��اگ��اداری ئەوەبێت؛ ‌ژنە‬ ‫شۆفێرەكان بەو شێوەیە مامەڵەیان‬ ‫لەگەڵ بكرێت‪ ،‬ئەو وتی‪‌« :‬گرفتە‌كە‬ ‫‌ئە‌وە‌یە ‌تائێستا یاسایە‌ك نییە‌‬ ‫ب��ۆ س��زادان��ی ئ��ە‌و شۆفێرانە‌ی‬ ‫تە‌حە‌ڕووش بە‌و ژنانەوە دەكەن‪،‬‬ ‫كە شۆفێریی دەكەن‪ ،‬یان خواستی‬ ‫فێربوونی دەكەن»‪.‬‬ ‫ن��اوب��راو‪ ،‬داوای ل��ەو كچانە‬

‫ ‬

‫كرد ‌رووب���ە‌ڕووی ئە‌و رێگرییان ‌ە‬ ‫ب��ب��ن�ە‌وە‌‪ ،‬بەنووسینی ژم��ارە‌ی‬ ‫ئۆتۆمبێلەكان‌و گەیاندنی بە‬ ‫بەڕێوەبەرێتییەكەیان‪ ،‬بۆئەوەی‬ ‫ئ��ەوان بتوانن لێپرسینەوەیان‬ ‫لەگەڵدا بكەن‪.‬‬ ‫ت��وان��ا خ �ە‌س��رە‌و‪ ،‬ت��وێ��ژەری‬ ‫كۆمەاڵیەتی‪ ،‬پێیوایە‪‌‌ :‬پیاوانی‬ ‫كوردستان تائێستا نە‌گە‌یشتوونە‌ت ‌ە‬ ‫ئە‌و ئاستە‌ی ‌وە‌كو مرۆڤ سە‌یری‬ ‫ئافرە‌ت بك ‌ەن‌و هە‌ستبكە‌ن‌ئە‌وانیش‬ ‫خاوە‌نی كە‌سێتیی خۆیانن‌و مافی‬

‫فۆتۆ‪Metrography :‬‬

‫خۆیانە لە‌شە‌قامە‌كاندا شۆفێریی لەفێربوونی شۆفێریی بهێنێت‌و‬ ‫وتی‪« :‬لەم چەند رۆژەدا دەچمەوە‬ ‫بكەن‪.‬‬ ‫ن���اوب���راو‪ ،‬وت���ی‪« :‬دەب��ێ��ت نووسینگە بۆ تەواوكردنی وانەی‬ ‫‌لە‌ڕاگە‌یاندنە‌كانە‌وە ‌ئە‌و گە‌نجانە پراكتیكیی»‪.‬‬ ‫فریشتە‪ ،‬زیاتر قسەی كردو‬ ‫‌هۆشیار ب��ك��رێ��ن�ە‌وە‌و ئ �ە‌وە‌ی��ان‬ ‫ت��ێ��ب��گ �ە‌ی �ە‌ن��رێ��ت‪ ،‬ك��ە‌ئ���ە‌وە‌ی وتی‪« :‬واز لەو خە‌ونە‌م ناهێنم‬ ‫دە‌یكە‌ن شتێكی ناشارستانییە‌‌و ل��ەب��ەرام��ب��ەر ئ��ەو «خ���وو»ەی‬ ‫پێشێلكردنی مافێكی مە‌دە‌نیی پیاوان‪ ،‬من باجی خۆنواندنی ئەوان‬ ‫نادەم‌و دەمەوێت ببمە شۆفێرێكی‬ ‫سە‌رە‌تایی ژنانە»‪.‬‬ ‫سەره‌ڕای بەردەوامیی بەشێك س��ەرك��ەوت��وو»‪ .‬بڕواشی واب��وو‪:‬‬ ‫ل��ەپ��ی��اوان ل��ەو «خ���وو»ەی���ان‪ ،‬رۆژێ��ك ه �ە‌ر دێ��ت ئ��ەو كەسانە‬ ‫فریشت ‌ە عە‌لی‪ ،‬ئامادەنییە واز بە‌خۆیاندا بچنەوە‪.‬‬

‫«لەبەرپرسە بااڵكانەوە؛ دەستیپێكرد»‬

‫هـــاواڵتییــان؛ كــەركــوك جـێده‌هـــــێڵن‬

‫ریپۆرتاژی‪ :‬ئارام جەمال‬

‫‪.............................................................‬‬

‫«خەڵك ماوەیەكە كۆچی‬ ‫دەستپێكردووە‌و بیری لە رۆیشتن‬ ‫ك��ردووەت��ەوە‪ ،‬چونكە ناتوانن‬ ‫چاوەڕوانی مەرگ بكەن»‪ ،‬ئه‌م ‌ه‬ ‫وت �ه‌ی س��ەاڵح محەمەده‌‪ ،‬دوای‬ ‫روودان���ی دوای��ی��ن تەقینەوە لە‬ ‫شاره‌که‌‪.‬‬ ‫روودانی دوو تەقینەوەی یەك‬ ‫ل���ەدوای ی��ەك لە دوو هه‌فته‌ی‬ ‫راب���ردوودا‪ ،‬كە زیاتر لە (‪)100‬‬ ‫ك��وژراو و برینداری لێكەوتەوە‪،‬‬ ‫بێئومێدیی خەڵكی كەركوكی‬ ‫زیاتر كرد‪ ،‬بەوهۆیەوە هاواڵتییان‬ ‫دەڵێن‪ :‬كۆچی پێچەوانە لەناو‬ ‫شاری كەركوكەوە بۆ شارەكانی‬ ‫تری هەرێم‪ ،‬دەستیپێكردووەتەوە‪.‬‬ ‫س���ەاڵح م��ح��ەم��ەد‪ ،‬تەمەن‬ ‫(‪ )39‬ساڵ‪ ،‬دانیشتووی گەڕەكی‬ ‫فۆتۆ‪daylife :‬‬ ‫«واست»ی شاری كەركوك‪ ،‬وتی‪ :‬هاواڵتییان ده‌بن ‌ه قوربانیی کرده‌و‌ه توندوتیژییه‌کا ن ‬ ‫«بێئومێدیی لەناو دانیشتووانی‬ ‫شاری كەركوكدا سەریهەڵداوە‪ ،‬ناسیاوم ب��وون م��اوه‌ی �ه‌ک به‌ر ب���ەرەو ه��ەرێ��م��ی ك��وردس��ت��ان‪ ،‬كەركوكدا م��اوەی ساڵێكە كۆچ مۆبایلەكەم دەك���ەم‪ ،‬زیاتر لە‬ ‫(‪ )10‬كەس لەدۆست‌و ه��اوڕێ‌و‬ ‫بەهۆی بەردەوامیی تەقینەوەو ل � ‌ه ئێستا ش��اری كەركوكیان ب��ەاڵم س��ەرەت��ای سەرهەڵدانی دەستیپێكردووە‪.‬‬ ‫ئاری رەئوف‪ ،‬تەمەن (‪ )28‬كەسە نزیكەكانم‪ ،‬خۆیان نەماون‌و‬ ‫ئ��ەو كۆچە ل���ەدوای تەقینەوە‬ ‫ك���ردەوە تیرۆریستییەكانەوە‪ ،‬بەجێهێشتووە»‪.‬‬ ‫ئەمەش وای��ك��ردووە خەڵك بیر‬ ‫ئەمدواییە س���اڵ‪ ،‬دان��ی��ش��ت��ووی گ��ەڕەك��ی ژم��ارەك��ان��ی��ان م���اون «چونكە‬ ‫ه����ەرچ����ەن����دە ت��ائ��ێ��س��ت��ا «خوێناوییەكە»ی‬ ‫هەرچەندە «ئیسكان»ی شاری كەركوك‪ ،‬بەهۆی خراپیی ب��اری ئەمنیی‬ ‫لەڕۆیشتن بكاتەوە‪ ،‬من چەندین ئامارێكی رەسمیی لەشارەكەدا دەستیپێكردووە‪.‬‬ ‫خ��ێ��زان دەن��اس��م ك��ە دراوس���ێ‌و نییە بۆ ئ��ەوان��ەی ك��ۆچ دەك��ەن ل����ەالدێ‌و ق��ەزاك��ان��ی س��ن��ووری دەڵ����ێ����ت‪ :‬ك��ات��ێ��ك س��ەی��ری لەژیاندا نەماون»‪.‬‬

‫به‌رزو پیرۆزبێت (‪ )15‬ساڵه‌ی دامه‌زراندنی یه‌کێتیی که‌مئه‌ندامانی کوردستان‪.‬‬

‫ج���ارج���ار ئ����ەو رووداوە‬ ‫وا ل��ە «ئ����اری»‪ ،‬دەك���ات بیر‬ ‫لەجێهێشتنی شارەكە بكاتەوە‌و‬ ‫ب��ەرەو شارەكانی تری هەرێمی‬ ‫كوردستان ك��ۆچ بكات‪ ،‬وتی‪:‬‬ ‫«بێئومێدبووم ل��ە باشبوونی‬ ‫بارودۆخی ئەمنیی»‪.‬‬ ‫ئەو كۆچە‪ ،‬خەڵكی شارەكە‬ ‫بەكۆچی پێچەوانە ناوی دەبەن‪،‬‬ ‫چونكە ئ���ەوان ل���ەدوای هاتنی‬ ‫هێزەكانی هاوپەیمانان‌و رووخانی‬ ‫رژێ��م��ی ب��ەع��س گ��ەڕاون��ەت��ەوە‬ ‫ب��ۆ ك���ەرك���وك‪ ،‬ب���ەاڵم ئێستا‬ ‫بەپێچەوانەوە شارەكە جێدەهێڵن‪.‬‬ ‫لەدوایین تەقینەوەدا هێزە‬ ‫ئەمنییەكانی شارەكە بەڕوونی‬ ‫ئ���ام���اژەی���ان ب������ەوەدا‪ :‬پالنی‬ ‫پاراستنی ئەمنییەتی شارەكە‬ ‫ش��ك��س��ت��خ��واردووە‌و كۆنترۆڵی‬ ‫ئەمنییەتی شارەكەیان پێناكرێت‪.‬‬ ‫ل��ەت��ی��ف ف��ات��ی��ح ف����ەرەج‪،‬‬ ‫چاودێری سیاسیی لەشارەكە‪،‬‬ ‫دەڵ���ێ���ت‪ :‬دوای گ���ەڕان���ەوەی‬ ‫ئ����اوارەك����ان ب���ۆ ك���ەرك���وك‪،‬‬ ‫هەستمان بەكۆچی پێچەوانەو‬ ‫مەترسییەكانی دەك���رد‪ ،‬وتی‪:‬‬ ‫«ئەو كۆچە لەبەرپرسە بااڵكانی‬ ‫ش����ارەك����ەوە دەس��ت��ی��پ��ێ��ك��ردو‬ ‫شارەكەیان بۆ خەڵكی ه��ەژار‬

‫جێهێشت»‪.‬‬ ‫لەتیف‪ ،‬وتی‪« :‬ئێستا كۆچی‬ ‫پێچەوانە بەشێوەیەكی مەترسیدار‬ ‫درێژەی هەیەو ئەگەر پالن نەبێت‬ ‫بۆ بەرپێگرتنی‪ ،‬ئەوا وەك كورد‬ ‫زۆر شتمان لەدەستدەچێت»‪.‬‬ ‫ن����اوب����راو‪ ،‬ئ��ۆب��اڵ��ی ئ��ەو‬ ‫ك��ۆچ��ە م��ەت��رس��ی��دارە دەخ��ات��ە‬ ‫ئەستۆی الی��ەن��ەك��ان‌و دەڵێت‪:‬‬ ‫«هیچكام لە حیزب‌و الیەنەكانی‬ ‫ك��وردس��ت��ان لەئۆپۆزسیۆنەوە‬ ‫ت��اك��و دەس���ەاڵت���دار‪ ،‬لەخەمی‬ ‫كەركوكییەكاندا‬ ‫ك���ەرك���وك‌و‬ ‫نەبوون‌و نەیانتوانیوە دۆخێكی‬ ‫گونجاو لەئیدارەدان‌و ئەمنییەت‌و‬ ‫پێكەوەژیان دروستبكەن»‪.‬‬ ‫«رۆژن����ام����ە» ژم���ارەی���ەك‬ ‫نووسینگەی كڕین‌و فرۆشتنی‬ ‫خ��ان��وو ‌و زەوی����ی‌و بنكەكانی‬ ‫پۆلیس‌و موختاری گەڕەكەكانی‬ ‫ب��ەس��ەرك��ردووەت��ەوە‌و بەپێی‬ ‫ئامارێكی ناڕەسمیی كە دەستی‬ ‫كەوتووە‪ ،‬زیاتر لە (دوو هەزار)‬ ‫ك��ەس كۆچیان ك���ردووە‌و ئەو‬ ‫رێژەیە رۆژ له‌دوای رۆژ زیادی‬ ‫كردووە‪ .‬هاواڵتیانیش پێیانوایە‪:‬‬ ‫چ��ارەس��ەر بۆ ئ��ەو مەبەستە‪،‬‬ ‫دەبوو لەدوای (‪)2003‬وە هەوڵی‬ ‫بۆ بدرایە‪.‬‬

‫پانزه‌هه‌مین ساڵیادی یه‌کێتیی که‌مئه‌ندامانی کوردستان ‪2011/6/6‬‬

‫‪hewal.rozhnama@gmail.com‬‬

‫‪www.rozhnama.net‬‬

‫ذمارة (‪ )637‬سيَشةممة ‪2011/6/7‬‬

‫د‪ .‬ئیحسان محه‌مه‌د‪ :‬سواڵكردن دیاردەیەكی خراپە‌و بەیەكێك لەتەحەداكانی بەردەم‬ ‫گه‌شه‌کردنی كۆمەڵگە ئەژماردەكرێت‬

‫«ده‌یان سواڵکه‌ری ئێرانیی‌و عه‌ره‌بیی ل ‌ه شاره‌که‌دان»‬

‫سواڵكەرەكان؛ شار داگیردەكەن‬ ‫بەدواداچوونی‪ :‬رۆژنامه‌‬

‫‪.....................................................‬‬

‫س���ۆران سەعید‪ ،‬ت��وێ��ژەری‬ ‫كۆمەاڵیەتیی ل��ە بەڕێوبەرێتی‬ ‫گشتیی گەشەپێدانی چاودێریی‬ ‫كۆمەاڵیەتیی سلێمانی‪ ،‬وت��ی‪:‬‬ ‫«بەپێی ئەنجامەكانی رووپێوییەك‪،‬‬ ‫كە لەساڵەكانی (‪)2009-2008‬‬ ‫ئەنجاممانداوە‪ ،‬بۆمان دەرك��ەوت؛‬ ‫دەیان سواڵكەری ئێرانی‌و عەرەب‪،‬‬ ‫لەناوخۆی هەرێمدا هەن‌و داوامان‬ ‫لەالیەنە پەیوەندیدارەكان كردووە‪،‬‬ ‫كاربكەن بۆ گرتنەبەری رێوشوێنی‬ ‫پێویست ب��ۆ ب��ن��ب��ڕك��ردن��ی ئ��ەو‬ ‫دیاردەیە‪.‬‬ ‫س��ۆران‪ ،‬ئەوەشی خستەڕوو‪:‬‬ ‫لەهەرس ‌ێ پارێزگاكه‌ی هەرێم‪،‬‬ ‫لیژنەیەك دروس��ت��ك��را‌وە‪ ،‬یەكەم‬ ‫دانیشتنمان ئەنجامدا بەئامادەبوونی‬ ‫پارێزگاری شارەكان‪ ،‬لەئێستاشدا‬ ‫لیژنەكە دەس��ت��ی بەكارەكانی‬ ‫ك����ردووە‌و چ��ەن��دی��ن چاالكیمان‬ ‫ئەنجامداوە‪ ،‬لەپێناوی بنبڕكردنی‬ ‫دی���اردەی سواڵكردن لەهەرێمی‬ ‫كوردستاندا‪.‬‬ ‫سۆران‪ ،‬هۆكاری بنبڕنەبوونی‬ ‫دیاردەكەی بۆ ئەوە گەڕاندەوە‪:‬‬ ‫بوونی ئارامیی‌و ئاسایش لەهەرێمدا‪،‬‬ ‫وایكردووە كە سواڵكەرە گەڕۆكەكان‬ ‫ فۆتۆ‪ :‬ئه‌رشیف‬ ‫لەناوەراست‌و باشووری عێراقەوە سواڵکه‌ره‌کان منداڵه‌کانی خۆیان به‌کارده‌هێنن بۆ راکێشانی سۆزی خه‌ڵک‌‬ ‫روو لەهەرێمی كوردستان بكەن‪،‬‬ ‫بەپێی رێساكانی وەزارەتی كار‌و ئازادكراوەتەوە‪ ،‬لەكاتێكدا پێویست ژم�����ارەی س���واڵ���ك���ەران‪ ،‬ب��ەاڵم پۆلیسی ن��ەوج��ەوان��ان دەیتوانی سواڵدەكەن لەشوێنە گشتییەكانی‬ ‫ب��ەت��ای��ب��ەت ش����اری سلێمانی‪،‬‬ ‫دەس���ەاڵت���ی جێبەجێكردنیش كاروباری كۆمەاڵیەتیی‪ ،‬سواڵكردن بوو ئەو كەسانە دادگایی بكرانایە‪ ،‬جەختی ل��ەس��ەرئ��ەوە ك���ردەوە؛ سواڵكەرەكان بۆ ماوەی تەنیا (‪ )3‬ش���ارەك���ان���دا‪ ،‬ب�����اری خ��راپ��ی‬ ‫وەك پێویست نەیتوانیووە ئەو لەهەرێمی كوردستاندا قەدەغەیە‪ ،‬ئەوەش پێویستیی هەمواركردنەوەی ك��ە رێ���ژەی س��واڵ��ك��ەران زی��ادی رۆژ دەستگیربكات‪ ،‬پاشان لەو ت��ەن��دروس��ت��ی��ی‌و ك��ەس��ای��ەت��ی‬ ‫ك����ردووە ل��ەش��اری سلێمانیدا‌و ماوەیەدا بۆ كەسوكاریان دەگەڕان‌و منداڵەكانیان بۆ راكێشانی سۆزی‬ ‫سواڵكەرانە لەشارەكە دەربكەن‪ ،‬ئ���ەو ك��ەس��ان��ەش ك��ە ل��ەك��ات��ی یاساكە زۆرتر دەكات‪.‬‬ ‫بەپێی تۆمارێكی بەڕێوەبەرێتی ئێستاش ل���ەدادگ���ای سلێمانی بە (بەڵێننامە)‌و كەفالەت ئازاد خەڵك بەكاردەهێنن‪ ،‬بۆئەوەی‬ ‫لەبەرئەوە سواڵكەرەكانیش ئەو سواڵكردندا دەستگیردەكرێن‪ ،‬وەكو‬ ‫پ��ارەی��ان پ ‌ێ ببه‌خشن‪ ،‬ئەمەش‬ ‫دۆخەیان قۆستووەتەوە‌و تادێت سەرپێچیكار مامەڵەیان لەگەڵدا گشتیی گەشەپێدانی چاودێریی دادوەرێ��ك دەستنیشانكراوە‪ ،‬بۆ دەكران‪.‬‬ ‫ئ���ەو ئ��ەف��س��ەرە‪ ،‬ب��ەب��اش��ی ك��اری��گ��ەری��ی ن��ەرێ��ن��ی��ی ل��ەس��ەر‬ ‫كۆمەاڵیەتیی‪ ،‬لە م��اوەی سااڵنی جێبەجێكردنی ئەو یاسایەی سزای‬ ‫دەكرێت‪.‬‬ ‫ژمارەیان زیاد دەكات‪.‬‬ ‫نزیكـــــــــەی سواڵكەران دەدات‌و بۆ ماوەی (‪ )15‬زان��ی‪ :‬وەزارەت���ی ك��ار‌و كاروباری تەندروستیی‌و كەسایەتیی ئەو‬ ‫س���ۆران سەعید‪ ،‬پێیوابوو‪،)2009-2008( :‬‬ ‫ئەو توێژەرە كۆمەاڵیەتییە‪،‬‬ ‫س���واڵ���ك���ەرەك���ان رۆژ سواڵكەرەكان (رادەگرێت)‌و كۆمەاڵیەتیی لە رێگەی بەرنامەی مندااڵنە‌و كردنی سواڵكردن بەپیشە‪،‬‬ ‫ئاستی بژێویی‌و خراپیی گوزەرانی دەزگاكانی جێبەجێكردن ئەگەرچی (‪)%80‬ی‬ ‫ئاگاداركراونەتەوە تۆڕی چاودێریی كۆمەاڵیەتییەوە لەالی ئەو خێزانانە دەبێت‪.‬‬ ‫ه��ەن��دێ��ك ل���ەو س��واڵ��ك��ەران��ەی ه��ەوڵ��ی زۆری���ان���داوە ب��ۆئ��ەوەی دەس��ت��گ��ی��رك��راون ل��ەه��ەرێ��م��دا‪ ،‬بازگەكانیش‬ ‫ئەفسەرەكە‪ ،‬ئەو زانیارییەشی‬ ‫ب��ەه��ۆك��ارێ��ك��ی دی��ك��ە زان���ی بۆ سەرپێچیكاران سزا ب��دەن‪ ،‬بەاڵم ك���ە ل��ەش��وێ��ن��ە گ��ش��ت��ی��ی��ەك��ان‌و بۆ رێگەنەدان بەهاتن ‌ه ن��اوەوەی هاوكاریی بۆ ئەو خێزانانە ببڕێتەوە‪،‬‬ ‫لەسواڵكردن‪ ،‬بەپێی یاساكە‪ ،‬ئەو سواڵكەرەی ب��ەردەم مزگەوت‌و سەر شەقامە سواڵكەران بۆ شارەكانی هەرێم‪ .‬ك��ە ك��ەم��دەرام��ەت �ن‌و بەڕاستیی خستەڕوو‪ :‬هەموو ساڵێك دیاردەی‬ ‫بەردەوامبوونیان‬ ‫یەكێك ل���ەو ئ��ەف��س��ەران��ەی هۆكاری سواڵكردنەكەیان لەبەر سواڵكردن لەكاتی پشووی هاوینەی‬ ‫وتیشی‪« :‬ئ��ەگ��ەرچ��ی هەندێك دەستگیردەكرێت‪ ،‬دواتر دەتوانێت سەرەكییەكان‌و بازاڕەكان سواڵیان‬ ‫پێشتر ك��اری��ك��ردووە ل��ەب��واری هەژارییە‪ ،‬بۆئەوەی جێبەجێكردنی قوتابخانەكاندا زۆر زیاتر دەبێت‪،‬‬ ‫لەو سواڵكەرانە بڕێك پارە وەكو بە «ك��ەف��ال��ەت» ئ���ازاد بكرێت‪ ،‬كردووە‪.‬‬ ‫ت��وێ��ژەرە كۆمەاڵیەتییەكەی قەدەغەكردنی سواڵكردن لەشاری یاسا بەسەریاندا ماناداربێت‌و بۆیە پێویستە باری بژێویی ئەو‬ ‫هاوكاریی وەردەگ���رن‪ ،‬ب��ەاڵم ئەو ئەمەش هۆكارە بۆئەوەی دووبارە‬ ‫پارەیە لەئاستی پێویستدا نییە‌و بگەڕێنەوە بۆ سواڵكردن‌و گۆڕینی ب��ەڕێ��وەب��ەرێ��ت��ی گەشەپێدانی سلێمانی‪( ،‬لەسەر خواستی خۆی خەڵك هۆشیاربن لەبەرامبەر ئەو خێزانانە رێكبخرێت‌و مندااڵنی‬ ‫لەمەودوا هەوڵدەدرێت بەشێوەیەكی شوێنی سواڵكردنەكەی خۆیان‪ ،‬چاودێریی كۆمەاڵیەتیی‪ ،‬ئەوەشی نەویست ن��اوی باڵوبكرێتەوە) بە ئیجرائاتانەی پۆلیس دەیانكات‪ ،‬بێسەرپەرشت‌و بێالنە لەخانە‬ ‫تایبەتەكاندا بگیرێتە خۆ‪ ،‬هەروەها‬ ‫جدیی ل��ەوب��وارەدا كاربكەین‪ ،‬بۆ ت��ەن��ان��ەت س��واڵ��ك��ەر ه��ەب��ووە خستەڕوو‪ :‬لەئێستادا ئامارێك «رۆژنامە»ی راگەیاند‪« :‬بەبڕیاری دژی دیاردەی سواڵكردن‪.‬‬ ‫ه��ەن��دێ��ك ل���ەو خ��ێ��زان��ان��ەی یاسایەكی تایبەت دەربكرێت بۆ‬ ‫(‪ )4-3‬ج��ار دەس��ت��گ��ی��رك��راوە‌و ل���ەب���ەردەس���ت���دا ن��ی��ی��ە ل��ەس��ەر پارێزگاری شارەكان‪ ،‬بەڕێوەبەری‬ ‫ئەوەی بژێوییان مسۆگەر بێت‪.‬‬

‫بنبڕكردنی دی��اردەی سواڵكردن‪،‬‬ ‫كە لەهەموو الیەكەوە رێوشوێنی‬ ‫گرتبێتەبەر‪ ،‬بۆ بنبڕكردنی دیاردەی‬ ‫سواڵكردن‪.‬‬ ‫ك��ۆم��ەڵ��ن��اس��ان‌و پسپۆڕانی‬ ‫ب����واری ك��ۆم��ەاڵی��ەت��ی��ی‪ ،‬ئ��ام��اژە‬ ‫بەوەدەكەن؛ سواڵكردن بەربەستە‬ ‫لەبەردەم گەشەكردنی كۆمەاڵیەتیی‬ ‫لەكۆمەڵگەدا‌و پێویستی بەهەوڵی‬ ‫دەس��ت��ەج��ەم��ع��ی��ی ه���ەی���ە‪ ،‬بۆ‬ ‫رووبەڕووبوونەوەی‪.‬‬ ‫به‌پێی یەكێك لەوتارەكانی‬ ‫پرۆفیسۆر د‪.‬ئیحسان محەمەد‬ ‫ئەلحەسەن‪ ،‬كۆمەڵناسی عێراقیی‪:‬‬ ‫«س���واڵ���ك���ردن دی���اردەی���ەك���ی‬ ‫خراپە‌و بەیەكێك لەتەحەداكانی‬ ‫ب���ەردەم گه‌شه‌کردنی كۆمەڵگە‬ ‫ئ��ەژم��اردەك��رێ��ت‪ ،‬كاتێكیش ئەم‬ ‫دیاردەیە زیاد دەكات؛ كە كۆمەڵگە‬ ‫بەشێوەیەكی خ��راپ رێكبخرێت‪،‬‬ ‫یان بەهۆی ئاشوب‌و شەڕو باری‬ ‫ن��ائ��ارام��ی��ی واڵت‌و گ��ەم��ارۆدان��ی‬ ‫سیاسیی‌و هەندێك ل��ەو كێشە‬ ‫بۆماوەییانەی كۆمەڵگە پێوەی‬ ‫دەناڵێنێت‪ ،‬وەك���و؛ ه��ەژاری��ی‪،‬‬ ‫ن��ەخ��وێ��ن��دەواری��ی‌و ل��ەب��ەری��ەك‬ ‫هەڵوەشانی خێزان سواڵكردن زیاد‬ ‫دەكات»‪.‬‬ ‫ئ��ەو كۆمەڵناسە پێیوایە‪:‬‬ ‫چارەسەركردنی دیاردەی سواڵكردن‬ ‫بە هاوكاریی دەوڵ��ەت‌و لە رێگەی‬ ‫ه��ەوڵ��ە دەستەجەمعییەكانەوە‬ ‫دەبێت‪ ،‬ئەوەش بەپێدانی رۆڵێكی‬ ‫كارا بە رێكخراوەكانی كۆمەڵگەی‬ ‫م��ەدەن��ی�ی‌و ك��ەرت��ی تایبەت‪ ،‬بۆ‬ ‫دەستنیشانكردن‌و چارەسەركردنی‬ ‫دیاردەكە‪.‬‬ ‫ن�����م�����وون�����ەی ئ�������ەوەش‬ ‫دەهێنێتەوە‪ :‬بەپێی لێكۆڵینەوە‬ ‫كۆمەاڵیەتییەكان‪ ،‬پەیوەندییەكی‬ ‫یەكترتەواوكەر لەنێوان زیادبوونی‬ ‫رێژەی سواڵكردن لەگەڵ زیادبوونی‬ ‫رێژەی دزیكردن لە كۆمەڵگاكاندا‬ ‫هەیە‪ ،‬هەروەها بەهۆی زیادبوونی‬ ‫ه���ۆك���ارەك���ان���ی رێ��ك��خ��س��ت��ن��ی‬ ‫كۆمەاڵیەتیی وەك���و‪ :‬پۆلیس‪،‬‬ ‫ئاسایش‪ ،‬دادگ �ا‌و دامەزراوەكانی‬ ‫چاككردن‪ ،‬دی���اردەی سواڵكردن‬ ‫كەمدەبێتەوە‪ ،‬ئەگەر بەتوندیی‬ ‫رێوشوێنە پێویستەكان بگرنەئەستۆ‬ ‫لەدژی دیاردەی سواڵكردن‪.‬‬

‫فەیسبووك؛ تۆڕێكی ترسێنەری كچان‬ ‫بەدواداچوونی‪ :‬الڤە بەشارەت‬ ‫‪............................................‬‬ ‫بەپێی ب��ەدواداچ��وون��ێ��ك��ی‬ ‫«رۆژن����ام����ە»‪ ،‬ب���ۆ چۆنێتی‬ ‫ب��ەش��داری��ك��ردن��ی ك��چ��ان‌و ژن��ان‬ ‫لەنێو ت��ۆڕە كۆمەاڵیەتییەكانی‬ ‫ئ��ی��ن��ت��ەرن��ێ��ت��دا‪ ،‬ب��ەت��ای��ب��ەت��ی‬ ‫«فەیسبووك»‪ ،‬دەرده‌ك��ەوێ��ت‬ ‫بەشێكی زۆری رەگەزی «مێ»‬ ‫لەنێو هەرێمی كوردستاندا‪،‬‬ ‫وێنەی تایبەتیی خۆیان لەسەر‬ ‫فەیسبووكەكانیان‬ ‫الپ����ەڕەی‬ ‫دانانێن‪ ،‬لەبەرئەوەی بەمەترسیی‬ ‫دەزانن لەسەر كەسێتییان‪ ،‬بەاڵم‬ ‫كچانی كورد لەهەندەران‪ ،‬وێنە‌و‬ ‫زانیارییەكانی خۆیان دەخەنەڕوو‪.‬‬ ‫رێ��ن��اس ب��ەه��ادی��ن‪ ،‬كچە‬ ‫خوێندكارێكی زانكۆی سلێمانییە‪،‬‬ ‫وێنەی خۆی لەنێو فەیسبووكە‬ ‫تایبەتەكەی دان��ەن��اوە‪ ،‬وت��ی‪:‬‬ ‫«ب��ەه��ۆی ئ��ەو كێشە زۆران��ەی‬ ‫لەكۆمەڵگەی ئێمەدا دروستبوون‪،‬‬ ‫ل��ەك��ات��ی ب�ڵاوب��وون��ەوەی وێنە‬ ‫تایبەتەكانی كچان‌و ئەو كێشانەش‬ ‫كە لەو بوارەدا رووبەڕووی كچان‬ ‫دەبنەوە‪ ،‬وێنەی خۆمم لەسەر‬

‫فەیسبووكەكەم دانەناوە‪.‬‬ ‫رێناس‪ ،‬ئاماژەی بەوەشكرد‪:‬‬ ‫ب��ەه��ۆی خ���راپ بەكارهێنانی‬ ‫وێنەی كچان لەالیەن خەڵكەوە‌و‬ ‫بەكارهێنانی لەشوێنی نەشیاودا‪،‬‬ ‫وامانلێهاتووە نەتوانین وێنەی‬ ‫لەمۆبایلەكانیشماندا‬ ‫خ��ۆم��ان‬ ‫دابنێین‪ ،‬ل��ەوە دەترسین كە‬ ‫«میمۆری»ەكەمان ون بێت‌و‬ ‫وێنەكانمان باڵوبێتەوە‪ ،‬چونكە‬ ‫زۆربەی كات گوێمان لەو چیرۆكانە‬ ‫دەبێت‪ ،‬كە بەهۆی دانانی وێنەوە‪،‬‬ ‫كچان لەالپەڕە تایبەتەكانی تۆڕە‬ ‫كۆمەاڵیەتییەكاندا هاك كراون‪،‬‬ ‫ی��ان بەشێوەیەك لەشێوەكان‬ ‫وێ���ن���ەك���ان وەردەگ����ی����رێ����ن‌و‬ ‫دەستاودەست دەكرێن‌و گرفتی‬ ‫زۆر بۆ كچان دروست دەكەن‪.‬‬ ‫ئ����ەگ����ەرچ����ی ت��ائ��ێ��س��ت��ا‬ ‫لێكۆڵینەوەیەكی تایبەت لەم‬ ‫ب����وارەدا ن��ەك��راوە ب��ۆ زانینی‬ ‫رەهەندە جیاجیاكانی بەكارهێنانی‬ ‫تۆڕە كۆمەاڵیەتییەكان لەالیەن‬ ‫رەگەزی «مێ‌»ەوە‪ ،‬بەاڵم بەپێی‬ ‫بەدواداچوونێكی «رۆژن��ام��ە»‪،‬‬ ‫دەردەك��ەوێ��ت بەشێكی زۆری‬ ‫كچانی كورد لەهەندەران‪ ،‬زیاتر‬

‫وێنەكانی خۆیان لەسەر تۆڕە‬ ‫دادەن��ێ��ن‪،‬‬ ‫كۆمەاڵیەتییەكان‬ ‫شارەزایانی بواری كۆمەاڵیەتیش‬ ‫ه���ۆك���ارەك���ەی ب��ۆ ج��ی��اوازی��ی‬ ‫ئاستی ئازادییە تاكەكەسییەكان‬ ‫دەگەڕێننەوە لەكۆمەڵگەدا‪.‬‬ ‫رەز ك��ازم‪ ،‬كچێكی كوردەو‬ ‫ل��ەدەرەوەی واڵت دەژی‪ ،‬وێنەی‬ ‫تایبەتی خۆی لەسەر الپەڕەی‬ ‫ف��ەی��س��ب��ووك��ەك��ەی دان�����اوە‪،‬‬

‫بەهۆی خراپ‬ ‫بەكارهێنانی وێنەی‬ ‫كچان لەالیەن‬ ‫خەڵكەوە‌‪ ،‬وامانلێهاتووە‬ ‫نەتوانین وێنەی خۆمان‬ ‫لەمۆبایلەكانیشماندا‬ ‫دابنێین‬

‫لەلێدوانێكدا بۆ «رۆژنامە» باسی‬ ‫ئەوەی كرد‪ :‬هیچ بەالیەوە گرنگ‬ ‫نییە وێنەی خۆی دابنێت‪ ،‬یان‬ ‫نا‪ ،‬لەبەرئەوەی ئەو وێنانەی كە‬ ‫دایدەنێت‪ ،‬زۆرب��ەی كات وێنەی‬ ‫خزم‌و كەسوكارەكەشی تێدایە‌و‬ ‫بەمەترسییان نازانێت‪.‬‬ ‫رەز‪ ،‬پێیوابوو‪ :‬ئەو جۆرە‬ ‫كارانە هیچ بەهایەكی نییە‪ ،‬كە‬ ‫دەوت��رێ��ت ك���وڕان دەستكاریی‬ ‫وێنەكانیان دەك���ەن‌و ب��ەدوای‬ ‫زانیارییەكانیاندا دەچن‪.‬‬ ‫شوانە عوسمان‪ ،‬توێژەری‬ ‫ك��ۆم��ەاڵی��ەت��ی��ی‪ ،‬لەلێدوانێكدا‬ ‫بۆ «رۆژن��ام��ە»‪ ،‬وت��ی‪« :‬زی��اد‬ ‫لەهۆكارێك هەیە ب��ۆ ئ��ەوەی‬ ‫ك��چ��ان وێ��ن��ەی خ��ۆی��ان لەسەر‬ ‫فەیسبووك دانەنێن‪ ،‬دیارترینیان‬ ‫نەبوونی هۆشیاریی بەكارهێنانی‬ ‫ت��ەك��ن��ۆل��ۆژی��ای ن����وێ‌و ت��ۆڕە‬ ‫ك��ۆم��ەاڵی��ەت��ی��ی��ەك��ان��ە ل��ەالی��ەن‬ ‫خ�ه‌ڵ��ك��ەوە بەگشتیی‪ ،‬چونكە‬ ‫هەمیشە ئەو بازدانە كۆمەاڵیەتیی‌و‬ ‫ت��ەك��ن��ۆل��ۆژی��ی��ان��ەی بەكتوپڕ‬ ‫لەكۆمەڵگەدا روودەدەن‪ ،‬گرفتی‬ ‫دەروونیی‌و كۆمەاڵیەتیی لەگەڵ‬ ‫خۆیاندا دەهێنن‪.‬‬

‫شوانە‪ ،‬ئاماژەی بەوەشكرد‪:‬‬ ‫لەكۆمەڵگەی كوردیدا‪ ،‬دەسەاڵتی‬ ‫دابونەریت بەهێزە‪ ،‬بەتایبەتی‬ ‫ب��ەس��ەر رەگ����ەزی «م����ێ»دا‪،‬‬ ‫هەروەها لەكاتی باڵوبوونەوەی‬ ‫وێنە‌و ڤیدیۆی تایبەتی كچان‪،‬‬ ‫ئەگەر دیمەنێكی سەرنجڕاكێشی‬ ‫تێدابێت‪ ،‬بە «ئ��اب��ڕووچ��وون»‬ ‫وەس����ف دەك���رێ���ن‪ ،‬ه��ەروەه��ا‬ ‫ئ���ەو س��زای��ان��ەش ك��ە بەپێی‬ ‫نەریتەكۆمەاڵیەتییەكان بۆ (كچ‪،‬‬ ‫یان ژنێك)ی «ئابڕووچوو» هەن‪،‬‬ ‫زۆر سەخت‌و قورسن‌و گرفتی‬ ‫زۆر گ��ەورەی كۆمەاڵیەتییان لێ‬ ‫دەكەوێتەوە‪.‬‬ ‫ئەو توێژەرە كۆمەاڵیەتییە‪،‬‬ ‫بەمافی كچانی زانی‪ ،‬كە لەبەر ئەو‬ ‫هۆكارە مەترسیدارانە‪ ،‬وێنەكانی‬ ‫خۆیان باڵونەكەنەوە لەسەر تۆڕە‬ ‫لەكاتێكدا‬ ‫كۆمەاڵیەتییەكان‪،‬‬ ‫بەپێی تیۆرە دەروونییەكان؛‬ ‫چەپاندنێكی دەروونیی ئاستبەرز‬

‫ل��ەن��اخ��ی ه��ەن��دێ��ك ل��ەت��اك��ی‬ ‫ك��ورددا هەیە‌و «چێژ لەئازاری‬ ‫ب��ەرام��ب��ەرەك��ان��ی��ان» دەبین ‌ن‌و‬ ‫بەشێوەی نەشیاو دەستكاریی‬ ‫وێنەكانیان دەكرێت‪ ،‬بۆئەوەی‬ ‫ئابڕووی ئەو كچانە ببەن‪ ،‬كە‬ ‫دەیانەوێت‌و زیان بەكەسێتییان‬ ‫بگەیەنن‪.‬‬ ‫راس��ت��ی م��ح��ەم��ەد س��اڵ��ح‪،‬‬ ‫ش���ارەزای ب���واری (ئ��ای ت��ی)‌و‬ ‫(ن��ێ��ت��ۆرك)‪ ،‬بە «رۆژن��ام��ە»ی‬ ‫راگەیاند‪ :‬فەیسبووك یەكێكە لەو‬ ‫تۆڕە كۆمەاڵیەتییانەی زۆرترین‬ ‫بەكارهێنەری هەیە‪ ،‬بەاڵم چەندین‬ ‫كێشەی جۆربەجۆریشی لەگەڵ‬ ‫خۆیدا هێناوە‪ ،‬كە دیارترینیان‬ ‫ب��ری��ت��ی��ی��ە ل���ە‪« :‬ه��اك��ك��ردن��ی‬ ‫ن����ا‌و و ژم������ارەی نهێنیی»‬ ‫بەكارهێنەرەكانی‌و باڵوبوونەوەی‬ ‫زۆرخێرای زانیارییەكان‪.‬‬ ‫راس����ت����ی‪ ،‬پ���ێ���ی���واب���وو‪:‬‬ ‫ب��ەه��ۆی ئ��ەو ئاسانكارییانەی‬

‫كۆمەاڵیەتییەكانی‬ ‫ل��ەت��ۆڕە‬ ‫ئینتەرنێتدا هەیە ب��ۆ زانینی‬ ‫زان����ی����اری����ی‌و وردەك�����اری�����ی‬ ‫ناونیشان‌و تایبەتمەندییەكانی‬ ‫ب��ەك��اره��ێ��ن��ەرەك��ان��ی‪ ،‬زۆرج���ار‬ ‫كێشەی كۆمەاڵیەتیی زۆر بۆ‬ ‫بەكارهێنەرەكانی دروستدەبێت‬ ‫(لەكۆمەڵگەی ك��وردی��دا)‪ ،‬هەر‬ ‫بۆیە كچان لەكوردستاندا وێنە‌و‬ ‫ڤیدیۆیه‌كانی خۆیان ناخەنە نێو‬ ‫تۆڕەكۆمەاڵیەتییەكانەوە‪.‬‬ ‫ئەو شارەزایەی بواری (ئای‬ ‫ت��ی)‪ ،‬پێیوابوو‪ :‬دەتوانرێت لە‬ ‫رێگەی بەكارهێنانی هەندێك‬ ‫(سانسۆر‌و فلتەر‌و ئۆپشن)‪ ،‬رێگا‬ ‫لەباڵوبوونەوەی زانیارییەكان‌و‬ ‫نەكەوتنە دەستی هەندێك كەس‬ ‫بگیرێت‪ ،‬بەاڵم بەهۆی نەبوونی‬ ‫هۆشیاریی‌و نەبوونی شارەزایی‬ ‫لەالیەن بەكارهێنەرەكانییەوە‪،‬‬ ‫گ��رف��ت ب��ۆ بەكارهێنەرەكانی‬ ‫دروستدەبێت‪.‬‬

‫ذمارة (‪ )637‬سيَشةممة ‪2011/6/7‬‬

‫‪hewal.rozhnama@gmail.com‬‬

‫له‌ سۆران‪ )12( ،‬ژن خۆیان دەرمانخوارد ده‌كەن‬ ‫پ‪ .‬س����ۆران‪ :‬ب��ەپ��ێ��ی ئامارێكی‬ ‫نەخۆشخانەی گشتیی سۆران‪ ،‬لەپێنج‬ ‫مانگی یەكەمی ئەمساڵ (‪،)2011‬‬ ‫چەندین حاڵەتی دەرمانخوادبوونی‬ ‫ژن تۆماركراوە‪ ،‬كە زۆرینەیان بەهۆی‬

‫گرفتی دەروونییەوە بووە‪.‬‬ ‫ئەحمەد جندۆ‪ ،‬بەرپرسی بەشی ئامار‬ ‫لەنەخۆشخانەی گشتیی س��ۆران‪،‬‬ ‫بە «رۆژنامە»ی راگەیاند‪« :‬لەنێو‬ ‫س��ۆران‌و سەرجەم ناحیەكانی سەر‬

‫بەم قەزایە‪ )12( ،‬ئافرەت بەهۆی‬ ‫حەبخواردن‪ ،‬بەبێهۆشیی گەیه‌ندراونەتە‬ ‫بەشی فریاكەوتنی نەخۆشخانەی‬ ‫سۆران‪ ،‬كە زۆربەیان كچ بوون‌و بەهۆی‬ ‫كێشەی كۆمەاڵیەتییەوە‪ ،‬پەنایان بۆ‬

‫ئەم كارە ب��ردووە‪ ،‬دوای رێوشوێنی‬ ‫پزیشكیی‪ ،‬چارەسەری پێویستیان‬ ‫بۆ ئەنجامدراوەو لەمەترسی مردن‬ ‫رزگاركراون‪.‬‬ ‫بەپێی ئامارەكە؛ (‪ )88‬رووداوی‬

‫سووتان لەرەگەزی نێرو م ‌ێ هەبووە‪،‬‬ ‫گومانی ئ��ەوەش دەكرێت؛ زۆر لەو‬ ‫ئافرەتانە بەهۆی كێشەی كۆمەاڵیەتیی‌و‬ ‫تێكچوونی باری دەرونییانه‌و‌ه ئەو‬ ‫كارەیان ئەنجامدابێت‪.‬‬

‫زیندووبوونەوەی شیربایی‌و ژن بەژن‬

‫لە دەڤەری «گۆران»‪ ،‬نەریتە كۆمەاڵیەتییەكان؛ بەسەر شەریعەت‌و یاساكاندا سەردەكەون‬

‫بەدواداچوونی‪ :‬دیاری خالید‬

‫‪........................................................‬‬

‫بەپێی ب��ەدواداچ��وون��ێ��ك��ی‬ ‫«رۆژن�����ام�����ە»‪ ،‬ل��ەن��اوچ��ەی‬ ‫«گ������ۆران»ی س���ەر ب��ەق��ەزای‬ ‫ب���ەردەڕەش‌و شێخان‪ ،‬دی��اردەی‬ ‫(ژن بەژن‌و سەندنی شیربایی)‪،‬‬ ‫پ����ەرەی س���ەن���دووە‌و گەنجان‬ ‫بەدەست كاریگەرییە نەرێنییەكانی‬ ‫ئەو دیاردەیەوە‪ ،‬دووچاری چەندین‬ ‫گرفت بوون‪.‬‬ ‫ب����ەب����ڕوای ب��ەش��ێ��ك لە‬ ‫شارەزایانی كۆمەڵناسیی‪)20( ،‬‬ ‫ساڵی رابردوو‪ ،‬سەرەتایەك بووە‬ ‫بۆ روودان��ی چەندین گۆڕانكاریی‬ ‫كۆمەاڵیەتیی‌و ئابووریی‌و سیاسیی‬ ‫لەهەرێمی كوردستاندا‪ ،‬بەوپێیەی‬ ‫هەندێك لەدامەزراوە مەدەنییەكان‬ ‫بەشدارییانكردووە لەرێكخستنی‬ ‫ژیانی كۆمەاڵیەتیی خەڵك بەپێی‬ ‫یاسا‪ ،‬به‌اڵم ل ‌ه هه‌ندێک ناوچه‌دا‪،‬‬ ‫بڕیار‌ه نه‌ریتییه‌کان بااڵده‌ستن‪.‬‬ ‫«ژن ب����ەژن»‪ ،‬نەریتێكی‬ ‫ك��ۆم��ەاڵی��ەت��ی��ی �ە‌و لەكۆمەڵگە‬ ‫تەقلیدییەكاندا‪ ،‬یەكێكە لەرێگاكانی‬ ‫ئەنجامدانی هاوسەرگیریی‪ ،‬تیایدا‬ ‫دوو خێزان رێكدەكەون‪( ،‬كوڕی‬ ‫یەكەم خوشكی خۆی بەشوودەدات‬ ‫ب��ەك��وڕی دووەم‪ ،‬بەمەرجێك‬ ‫كوڕی دووەم خوشكەكەی خۆی‬

‫بكات بەهاوسەری كوڕی یەكەم‌و‬ ‫لەپرۆسەكەدا داوای مارەیی‌و‬ ‫شیربایی نەكرێت)‪ ،‬بەمەرجێك‬ ‫هەر چوار كەسەكە (كوڕەكان‌و‬ ‫كچەكان) لەپرۆسەكە رەزامەندبن‪.‬‬ ‫ش����ی����رب����ای����ی‪ ،‬وەك�����و‬ ‫دەرك���ەوت���ەی���ەك���ی پ��رۆس��ەی‬ ‫ه��اوس��ەرگ��ی��ری��ی‪ ،‬بریتییە لە‪:‬‬ ‫داواك���ردن���ی ب��ڕێ��ك پ���ارە‪ ،‬یان‬ ‫خشڵ‌و زێڕ‪ ،‬لەبری پێدانی كچێك‬ ‫بەشوو‪ ،‬بەبێئەوەی بەشێك بێت‬ ‫لەمارەیی‌و مافە بنەڕەتییەكانی‬ ‫ژن��ەك��ە‪ ،‬بەڵكو تەنیا لەبری‬ ‫ئەو تێچوون‌و خەرجییانەیە كە‬ ‫ل��ەب��ەخ��ێ��وك��ردن‌و گ��ەورەك��ردن��ی‬ ‫كچەكەدا خەرجكراون‪.‬‬ ‫په‌ره‌سه‌ندنی‬ ‫ژن بەژن‬ ‫عەدنان گ��ۆران‪26( ،‬س��اڵ)‪،‬‬ ‫گەنجێكی كۆمەڵگەی «كەڵكچی»‬ ‫ناوچەی گۆرانە‪ ،‬ئاماژە بەخراپیی‬ ‫بارودۆخی كۆمەاڵیەتیی گەنجان‌و‬ ‫كچانی دەڤ��ەرەك��ەی��ان دەك��ات‪،‬‬ ‫لەرووی بەزۆر بەشودانیان‌و وتی‪:‬‬ ‫«هه‌ندێك لەخێزانەكانی ئێرە‪،‬‬ ‫ئاستی رۆشنبیرییان زۆر الوازە‪،‬‬ ‫وادەزانن ئەگەر كچەكەیان بەشوو‬ ‫ب��دەن‪ ،‬وەك ئ��ەوە وای��ە زیانی‬ ‫زۆر گەورەیان كردبێت‪ ،‬تەنانەت‬ ‫وەكو نەنگییەك لە بەشوودانی‬

‫كچەكانیان دەڕوان�����ن‌و داوای‬ ‫بڕێك پ��ارەی زۆر دەك��ەن وەكو‬ ‫شیربایی»‪.‬‬ ‫ناوبراو‪ ،‬ئاماژەی بەوەشكرد‪:‬‬ ‫ئ��ەو خێزانانەی لەناوچەكەیان‬ ‫شیربایی ل��ەب��ری ب��ەش��وودان��ی‬ ‫كچەكانیان وەردەگ��رن‪ ،‬بیانووی‬ ‫ئ���ەوە دەه��ێ��ن��ن��ەوە ك��ە ژن بۆ‬ ‫كوڕەكانیان دەهێنن بەو شیرباییە‪.‬‬ ‫ئەو گەنجە باسی ئەوەشیكرد‪:‬‬ ‫جاری وا هەیە بڕی ئەو شیرباییەی‬ ‫داوادەكرێت‪ ،‬زیاترە لە (‪ )10‬هەزار‬ ‫دۆالر‪ ،‬هەر بۆیە زۆرجار خێزانەكان‬ ‫لەبری ئەو بڕە پارەیە‪ ،‬ئامادەن‬ ‫كچەكانیان زۆر زوو بەشوو بدەن‪،‬‬ ‫ت��اڕادەی ئەوەی كچەكان لەسەر‬ ‫«بێشكە»بەشوو دەدرێن‪.‬‬

‫بنەماڵە؛ بڕیار لەسەر‬ ‫ژنهێنان دەدات‬ ‫پەروین محەمەد‪ ،‬مامۆستایە‬ ‫لەناحیەی «چ���ڕە»ی گ��ۆران‪،‬‬ ‫لەلێدوانێكدا ب��ۆ «رۆژن��ام��ە»‬ ‫وتی‪« :‬ئەگەر بنەماڵە خواستیان‬ ‫لەسەر ئەو هاوسەرگیرییە نەبێت‪،‬‬ ‫ئ��ەوا رێكناكەوێت‪ ،‬كاتێكیش‬ ‫بزانن پەیوەندیی خۆشەویستیی‬ ‫لەنێوان ئەو كوڕ‌و كچانەدا هەیە‬ ‫كە دەیانەوێت بەخواستی خۆیان‬ ‫ژن‌و ژنخوازیی بكەن‪ ،‬هەڕەشە‬ ‫ل��ەس��ەر ژی��ان��ی ه��ەردووك��ی��ان‬

‫دروستدەبێت»‪.‬‬ ‫ع��ەدن��ان‪ ،‬ب��اس ل��ە رەوش��ی‬ ‫گەنجانی ن��اوچ��ەك��ەی خۆیان‬ ‫دەكات‌و دەڵێت‪ :‬ناوچەكەمان بە‬ ‫«عەشائیر سەبعە» ناسراوە‪،‬‬ ‫ب��ۆی��ە ه��ەم��وو رێ��وڕەس��م��ێ��ك‪،‬‬ ‫بنەماڵە‌و عەشرەت بڕیاری لەسەر‬ ‫دەدات‪ ،‬بەتایبەتی لەكاتی «ژن‌و‬ ‫ژن��خ��وازی��ی»دا‪ ،‬بڕیاری كۆتایی‬ ‫لەدەستی كوڕ‌و كچدا نییە‪.‬‬ ‫وت���ی���ش���ی‪« :‬ك�������وڕو كچ‬ ‫هەبووە‪ ،‬لەبەرئەوەی یەكتریان‬ ‫خۆشویستووە‌و بنەماڵە رەزامەند‬ ‫ن��ەب��وون ب��ەه��اوس��ەرگ��ی��ری��ی��ان‪،‬‬ ‫ناچاربوون هەاڵتوون بۆ الی ئاغا‪،‬‬ ‫بەمەش كێشەكە گەورەتر بووەو‬ ‫هەتا مردن بەچاوی كەم تێیان‬ ‫روانیوون»‪.‬‬ ‫كچ بەشوودان؛‬ ‫وەكو تۆڵەی عەشایەریی‬ ‫یەكێك لەو گەنجانەی لەكاتی‬ ‫ژنخوازیدا كێشەی بۆ دروستكرابوو‬ ‫لەالیەن بنەماڵەكەیەوە‪ ،‬لەسەر‬ ‫خواستی خۆی نەیویست ناوی‬ ‫باڵوبكرێتەوە‪ ،‬بۆ «رۆژن��ام��ە»‬ ‫وت���ی‪ :‬زۆرێ����ك ل���ەو ك��وڕان��ەی‬ ‫شیرباییەكی زۆریان داوە‪ ،‬ئێستا‬ ‫لەگەڵ هاوسەرەكانیان زۆر توندن‌و‬ ‫خ��ۆی��ان ب��ەخ��اوەن��ی��ان دەزان���ن‪،‬‬ ‫ل��ەب��ەرئ��ەوەی ه��ەس��ت دەك���ەن‬

‫كڕیویانن‪ ،‬ئەمەش زۆرجار تۆران‌و‬ ‫كێشەی خێزانیی زۆر گ��ەورەی‬ ‫دروستكردووە؛ لەنێوان هەردوو‬ ‫بنەماڵەكەدا‪.‬‬ ‫ئاماژەی بەوەشكرد‪ :‬ئەگەرچی‬ ‫ئەم حاڵەتە لەئێستادا تاڕادەیەك‬ ‫كەمبووەتەوە‪ ،‬بەاڵم لەنێوان دوو‬ ‫عەشیرەتدا‪ ،‬ئ��ەو حاڵەتە هەر‬ ‫ماوە‌و ئەو عەشیرەتەی ژن بەشوو‬ ‫دەدات‪ ،‬داوای بڕێکی زۆر پاره‌ی‬ ‫شیربایی دەكات‪.‬‬ ‫هۆكارێك‬ ‫بۆ نەفرەتلێكردن‬ ‫ه��ێ��دی‪ ،‬ن���اوی خ����وازراوی‬ ‫گەنجێكی دانیشتووی یەكێك‬ ‫ل��ە گ��ون��دەك��ان��ی ن��زی��ك ق��ەزای‬ ‫ب��ەردەڕەش��ە‪ ،‬بۆ «رۆژن��ام��ە»‪،‬‬ ‫باسی لەژنهێنانی خ��ۆی كرد‪:‬‬ ‫بەهۆی زانكۆوە كچێكم ناسی‌و‬ ‫ه��ێ��ن��ام‪ ،‬ب���ەاڵم ه��ەم��وو الی��ەك‬ ‫بەچاوی سووك سەیریان دەكردم‌و‬ ‫نەفرەتیان لێدەكردم‪ ،‬كە بۆچی‬ ‫كچێكی دەرەوەی بنەماڵەكەم‬ ‫هێناوە‪ ،‬ئەمە م��اوەی��ەك��ی زۆر‬ ‫بێزاری كردم‪ ،‬لەهەر شوێنێكەوە‬ ‫دەڕۆیشتم؛ لێم دوور دەكەوتنەوە‪،‬‬ ‫وەك ئ���ەوەی هەڵەیەكی زۆر‬ ‫گەورەم كردبێت‪ ،‬هەرچەندە ئەمە‬ ‫كارێكی ئاساییەو مافی خۆمە‪ ،‬كار‬ ‫گەیشتە ئ��ەوەی كە نەهێڵن لەو‬

‫ناوچەیە دانیشم»‪.‬‬ ‫شیربایی‌و‬ ‫كەسێتی كچەكە‬ ‫حەمەی ئەحمەد رەس��وڵ‪،‬‬ ‫ت����وێ����ژەری ك��ۆم��ەاڵی��ەت��ی��ی‪،‬‬ ‫لەلێدوانێكدا بۆ «رۆژنامە»‪ ،‬باسی‬ ‫ئەوەیكرد‪ :‬وەرگرتنی شیربایی‬ ‫«پارە‌و ئاڵتوون» لەكۆمەڵگەی‬ ‫ك��وردی��دا‪ ،‬نەریت ب���ووە‌و وەكو‬ ‫مەرجێك بەكاردەهێنرێت‪ ،‬كە‬ ‫ب��ن��ەم��اڵ��ەی ك��چ��ەك��ە‪ ،‬زاواك���ەی‬ ‫خۆیانی پ ‌ێ ناچاردەكەن قوربانیی‬ ‫ب��دات؛ لەپێناوی بەدەستهێنانی‬ ‫متمانەی ئ��ەو م��اڵ��ەدا‪ ،‬ب��ەاڵم‬ ‫ب����ەردەوام ه��ۆك��ارێ��ك ب���ووە بۆ‬ ‫دروستبوونی كێشە لەنێوان ئەو‬ ‫خێزان‌و بنەماڵە‌و عەشیرەتانەی‬ ‫بەو كارە هەڵساون‪.‬‬ ‫ئەو توێژەرە كۆمەاڵیەتییە‪،‬‬ ‫پ��ێ��ی��واب��وو‪ :‬دان��ان��ی شیربایی‬ ‫لەسەر كچان؛ وەكو مەرجێك بۆ‬ ‫شووكردنیان‪ ،‬وەكو دانانی نرخ‬ ‫وایە لەسەر كااڵ‌و كەلوپەل‪ ،‬ئەوەش‬ ‫بووەتە پێشمەرجێك‌و هۆكاربووە‬ ‫بۆ سەرهەڵدانی چەندین كێشەی‬ ‫كۆمەاڵیەتیی‌و دیاردەی نامۆ‪.‬‬ ‫حەمەی ئەحمەد ره‌س��وڵ‪،‬‬ ‫وت��ی��ش��ی‪ :‬ب��ەه��ۆی ژن ب���ەژن‌و‬ ‫وەرگرتنی شیرباییەوە‪ ،‬كچان‬ ‫دەبنە قوربانیی‪ ،‬بۆ ئەوەی برا‪،‬‬ ‫یان گەورەكانیان ببنە خاوەنی‬

‫ژن‌و منداڵ‪ ،‬ئەوەش پەیوەندییەكی‬ ‫ن��اب��ەرام��ب��ەر دروس���ت دەك���ات‌و‬ ‫ب��ەخ��ت��ەوەری�ی‌و خۆشەویستیی‬ ‫نێوان ژن‌و مێردەكە كەمدەكاتەوە‪.‬‬ ‫نەریتە حەرامەكان‬ ‫م���ەال م��س��ت��ەف��ا رێ��ك��ان��ی‪،‬‬ ‫مامۆستای ئاینیی لە ده��ۆك‪،‬‬ ‫بە «رۆژنامە»ی راگەیاند‪ :‬ئەو‬ ‫ب��ڕە پ��ارەی��ەی وەك شیرباییی‬ ‫وەردەگیرێت‪ ،‬حەرامە‪ ،‬چونكە‬ ‫ب��ەزۆر وەردەگ��ی��رێ �ت‌و خواستی‬ ‫كچەكەو م��اڵ��ی زاوای لەسەر‬ ‫نییە‪ ،‬ئەگەر كچ داوای بكات‪،‬‬ ‫ئەوە شتێكی ترە‪ ،‬بەاڵم لەسەر‬ ‫خواستی دای�ك‌و باوكی كچەكە‪،‬‬ ‫دەب��ێ��ت��ە دەرچ����وون لەشەرعی‬ ‫خودایی‪.‬‬ ‫ئەو مامۆستا ئاینییە‪ ،‬دەڵێت‪:‬‬ ‫«ئێمە چەندینجار باسمانكردووە؛‬ ‫ئ��ەگ��ەر ك��چ‌و ك��وڕ بەخواستی‬ ‫یەكتر هاوسەرگیریی نەكەن‌و‬ ‫داواكاریی خۆیان نەبێت بۆ هەر‬ ‫شتێكی م��ادی��ی‪ ،‬ئ���ەوە ش��ەرع‬ ‫رێگەی پێنادات‪ ،‬ب��ەاڵم خەڵكی‬ ‫خۆیان چیان ویست‪ ،‬دەیكەن‪،‬‬ ‫بەب ‌ێ گوێدان بە حەاڵڵ‌و حەرام‪،‬‬ ‫ئێستا ئەوەی لەناوچەی «گۆران»‬ ‫باوە‪ ،‬بەڕاستی تاوانە‪ ،‬هەرچەندە‬ ‫مامۆستایانی ئاینیی زۆر خۆیان‬ ‫ماندوو دەكەن‪ ،‬بەاڵم بێسوودە»‪.‬‬

‫بەسااڵچوویەك‪ :‬نە دەژین‪ ،‬نە دەمرین‬ ‫بەدواداچوونی‪ :‬ئومێد خدر‬

‫لەبری حکومه‌ت‪ ،‬خێرخوازان خزمەتی بەسااڵچووان دەكەن‬

‫‪.........................................................‬‬

‫م�����ام رەس�������ول ح���ه‌م���ە‪،‬‬ ‫پیاوێكی بەسااڵچووە‪ ،‬بەهۆی‬ ‫پەككەوتەییەوە ژیانیكی پڕ‬ ‫لەناسۆر‌و ناخۆشیی بەسەردەبات‪،‬‬ ‫بەوپێیەی لە كەالوەی خانوویەكدا‬ ‫دەژی���ی ل���ەق���ەاڵدزێ‌‪ ،‬ك��ە هیچ‬ ‫نیشتەجێبوونی‬ ‫م��ەرج��ێ��ك��ی‬ ‫تێدانییە‪.‬‬ ‫ئه‌م پیاو‌ه به‌سااڵچووه‌‪ ،‬بەهۆی‬ ‫ئەو نەخۆشییانەی دووچاری بووە‬ ‫(ئیفلیجیی)‪ ،‬ناتوانێت خزمەتی‬ ‫خۆی بكات‌و پاشماوە‌و پاشەڕۆكان‬ ‫لەچواردەوری خۆی پاكبكاتەوە‪،‬‬ ‫الیەنە بەرپرسەكانیش تائێستا‬ ‫بەهیچ شێوەیەك هاوكارییان‬ ‫پێشكەش نەكردووە‪.‬‬ ‫مام رەسوڵ‪ ،‬ماوەی (‪ )5‬ساڵە‬ ‫تەنیا خەڵكی خێرخواز خێری‬ ‫پێدەكەن‌و هاوكاریی دەكەن‪.‬‬ ‫جەعفەر زرار‪ ،‬یەكێكە لەو‬ ‫خێرخوازانەی لە چەند ساڵی‬ ‫راب����ردوودا ه��اوك��اری��ی «مـــام‬ ‫رەس������وڵ»ی ك�����ردووە وەك���و‬ ‫دراوسێیەك‪ ،‬بۆ «رۆژن��ام��ە»‪،‬‬ ‫وتی‪« :‬تەنیا خەڵكی خێرخواز‬ ‫دێ��ن بۆ الی ئ��ەو پیرە پیاوەو‬ ‫فۆتۆ‪ :‬ئومێد‬ ‫ ‬ ‫ی��ارم��ەت��ی دەدەن‪ ،‬چ��ەن��دی��ن نه‌بوونی خانه‌ی به‌سااڵچووان له‌ قه‌زاو ناحیه‌کان‪ ،‬نیشانه‌ی پرسیار له‌سه‌ر حکومه‌ت دروست ده‌کات‬ ‫ساڵە ل��ەم ك��ەالوەی��ەدای��ە‪ ،‬هیچ‬ ‫هیمداد‪ ،‬ئاماژەی بەوەشكرد‪:‬‬ ‫«رۆژنامە»‪ ،‬پەیوەندیی كرد چ���اودێ���ری���ی گ��ەش��ەپ��ێ��دان��ی‬ ‫ئ��ەو ب��ەس��ااڵچ��ووە‪ ،‬كاتێك‬ ‫الیەنێكی رەسمیی خزمەتكردنی جلوبەرگی بۆ بشوات‌و ریشی بۆ‬ ‫ب��ەس��ەره��ات��ی گ��وزەران��ی خۆی بە حەسەن عەبدوڵاڵ‪ ،‬قایمقامی ك��ۆم��ەاڵی��ەت��ی��ی ل��ە ران��ی��ە‪ ،‬بە ل��ەب��ەرئ��ەوەی س��ن��وورەك��ەم��ان‬ ‫ئەم پەككەوتەیەی نەگرتووەتە بتاشێت»‪.‬‬ ‫مەال غەفور‪ ،‬یەكێكی دیكەیە دەگێڕایەوە‪ ،‬چاوەكانی پڕبوون ق����ەزای پ��ش��دەر‪ ،‬ب���ەاڵم وت��ی‪« :‬رۆژنامەی» راگەیاند‪« :‬تائێستا ب����ەردەوام ل��ە ف��راوان��ب��وون��دای��ە‪،‬‬ ‫ئ��ەس��ت��ۆی خ����ۆی‌و ه��اوك��اری��ی‬ ‫لەو بەسااڵچووە پەككەوتانەی لە فرمێسك‌و وتی‪« :‬لەو هەموو «ئ��ەوە پەیوەندیی بە ئێمەوە ئێمە لە سنوورەكەمان خانەی داوامان لە وەزارەتی كار كردووە‬ ‫پێشكەش نەكردووە‪.‬‬ ‫زۆرج��ار (جەعفەر) ئەركی شارۆچكەی ق���ەاڵدزێ‪ ،‬چەندین پ��ارەی��ەی ل��ەم واڵت��ەدای��ە‪ ،‬كەس نییە‪ ،‬پەیوەندیی ب��ەوەزارەت��ی پیرانمان نییە‌و تەنیا لە سلێمانی خ��ەڵ��وەت��گ��ەی��ەك��ی پ��ی��ران لە‬ ‫خ��اوێ��ن��ك��ردن��ەوەی ئ��ەو شوێنە ساڵە لە مزگەوتەكاندا ژیان بەسەر نازانێت چارەنووسی ئێمەومانان كارو كاروباری كۆمەاڵیەتییەوە هەیە‪ ،‬بۆ ئەو حاڵەتانەش ئەگەر سنوورەكەماندا بكاتەوە‪ ،‬بۆ ئەم‬ ‫دەگرێتە ئەستۆی خۆی‪ ،‬كە مام دەب���ات‪ ،‬بۆ «رۆژن��ام��ە» وتی‪ :‬چییە‌و چ��ۆن خزمەت بە پیرو هەیە‪ ،‬لەم شارەی ئێمەشدا‪ ،‬ئەو الی��ەن��ێ��ك��ی رەس��م��ی��ی (وەك���و مەبەستەش راستەوخۆ قسەمان‬ ‫بەڕێوەبەرێتی ل��ەگ��ەڵ س��ەرۆك��ی حكومەتدا‬ ‫رەسوڵی تێدایە‪ ،‬چونكە بەوتەی «كەسوكارەكەم كەمتەرخەمن‪ ،‬پەككەوتە دەكرێت‪ ،‬لەبەرئەوەی وەزارەت���ە خەڵوەتگەی پیرانی قایمقامییەت‌و‬ ‫ئەو خێرخوازە‪« ،‬ئەو جێگایەی تەنیا كەسانی خێرخواز هاوكاریم هیچ بەرپرسێك ناناسم‌و نایانەوێت نییە‪ ،‬بۆ حەوانەوەو چاودێریكردنی پۆلیس) بە نووسراو بۆمان بنێرن‪ ،‬ك��ردووە‪ ،‬بۆئەوەی لە بودجەی‬ ‫رەوان���ەی خەڵوەتگەی پیرانی ئەمساڵ (‪ ،)2011‬خانەیەكی‬ ‫ئەو پەككەوتەیەی تێدایە‪ ،‬بۆگەنی دەكەن‌و تائێستا حكومەت بەهیچ بمناسن‪ ،‬ژیانم بەمشێوەیەیە‪ ،‬كە پیرو پەككەوتەكان»‪.‬‬ ‫ب��ەس��ااڵچ��ووان دروستبكرێت‪،‬‬ ‫هیمداد رەفیق‪ ،‬بەڕێوەبەری سلێمانیی دەكەین»‪.‬‬ ‫ك����ردووە‌و هیچ كەسێك نییە شێوەیەک هاوكاریی نەكردووم»‪ .‬نە دەژیم‌و نەدەمرم»‪.‬‬

‫ئ��ێ��س��ت��اش دی���زای���ن���ەك���ەی لە‬ ‫وەزارەت������ی ك����ارو ك���اروب���اری‬ ‫كۆمەاڵیەتییە‌و بڕیارە بچێتە بواری‬ ‫جێبەجێكردنەوە؛ بۆ چاودێریی‬ ‫خێزان‌و بێسەرپەرشتان‪.‬‬ ‫ب���ەڕێ���وەب���ەری چ��اودێ��ری��ی‬ ‫گەشەپێدانی كۆمەاڵیەتیی لە رانیە‪،‬‬ ‫ئاماژەی بەوەشكرد‪ :‬لیژنەیەكیان‬ ‫پێكهێناوە ب��ۆئ��ەوەی سەردانی‬ ‫سەرجەم ئەو مااڵنە بكات؛ كە‬ ‫پێویستیان بەهاوكاریكردن هەیە‪،‬‬ ‫ل��ەم رێ��گ��ای��ەش��ەوە هاریكاریی‬ ‫پێشكەشی ئەو پیرو پەككەوتە‌و‬ ‫ب��ەس��ااڵچ��ووان��ە دەك���رێ���ت‪ ،‬كە‬ ‫گرفتی ژیانی رۆژان���ە‌و شوێنی‬ ‫نیشتەجێبون‌و حەوانەوەیان هەیە‪.‬‬ ‫خالید قوربانی‪ ،‬توێژەری‬ ‫كۆمەاڵیەتیی‪ ،‬لەلێدوانێكدا بۆ‬ ‫«رۆژنامە» وتی‪« :‬كاریگەرییە‬ ‫دەروونییەكانی ئەو جۆرە ژیانە‪،‬‬ ‫زۆر مەترسیدارە لەسەر كەسایەتی‬ ‫ئەو پیرو پەككەوتانە»‪ ،‬بەوپێیەی‬ ‫مرۆڤ لەتەمەنی پیرییدا هەستی‬ ‫زۆر ناسك دەبێتەوە‌و بەخراپیی‬ ‫گ�����وزەران‌و سەختی بژێویی‌و‬ ‫پەككەوتەیی‪ ...‬زۆر دەشكێن‌و‬ ‫ه��ەس��ت ب��ەك��ەم��ی��ی دەك����ەن‌و‬ ‫پێویستی زۆریان بەچاودێریكردن‬ ‫دەبێت‪.‬‬ ‫ناوبراو‪ ،‬بەپێویستیشیزانی‬ ‫حكومەتی هەرێم زۆر بەجدیی‬ ‫ك��ارب��ك��ات ب��ۆ ب��ەس��ااڵچ��ووان‌و‬ ‫هۆشیاركردنەوەیان‪ ،‬بۆ ئەوەی بزانن‬ ‫چۆن دەتوانن لەرێگای دامەزراوە‬ ‫حكومییەكانەوە سوودمەندبن لەو‬ ‫لەئایندەدا‬ ‫خزمەتگوزارییانەی‬ ‫پێشكەشیان دەك��رێ��ت‪ ،‬وەك��و‬ ‫كردنەوەی خانەی بەسااڵچوان لە‬ ‫قەزا‌و ناحیەكاندا‪ ،‬چونكە‪ ،‬به‌وته‌ی‬ ‫ناوبراو‪ ،‬لەئێستادا حكومەت تەنیا‬ ‫گرنگیی بە ن��اوەن��دی شارەكان‬ ‫دەدات‪.‬‬

‫ذمارة (‪ )637‬سيَشةممة ‪2011/6/7‬‬

‫‪www.rozhnama.net‬‬

‫وه‌سیه‌ت ده‌که‌م سروودی «مه‌یدانی کوردایه‌تیی» بخرێت ‌ه گۆڕه‌که‌مه‌وه‌‬

‫دیدار‪ :‬زمن‬ ‫ا‬ ‫ك‬ ‫ۆ‬ ‫ئ‬ ‫ی‬ ‫س‬ ‫م‬ ‫ا‬ ‫عیل‬

‫ب‬ ‫و‬ ‫ر‬ ‫ه‬ ‫ا‬ ‫ن‬ ‫م‬ ‫‌‬ ‫ه‬ ‫ج‬ ‫ی‬ ‫د‬ ‫؛‬ ‫س‬ ‫ر‬ ‫و‬ ‫و‬ ‫د‬ ‫ێ‬ ‫ک‬ ‫ب‬ ‫ۆ‬ ‫ه‬ ‫ە‬ ‫و‬ ‫لێریش دەڵێت‬

‫ب �ڕ‬ ‫مەجی لەدوای سلێ‬ ‫ك���و ی �ارە ه�ون�‬ ‫م‬ ‫ە‬ ‫ر‬ ‫ان‬ ‫م‬ ‫�‬ ‫ی‬ ‫؛‬ ‫ەن‬ ‫�‬ ‫ه‬ ‫د‬ ‫ە‬ ‫ی‬ ‫ر‬ ‫ول‬ ‫ێر‬ ‫هونە د‪ ،‬ب��وره��ان م �ەج �ی ن�اس�راوی سروودێ د‪ ،‬ل�ە ئ‬ ‫ەل‬ ‫ب‬ ‫و‬ ‫و‬ ‫م‬ ‫ە‬ ‫رمەند‬ ‫كی بۆ‬ ‫�د‪ ،‬ك‬ ‫نوێكەی‬

‫ئەوە‬ ‫دا‪ ،‬مەبەست ش دەخاتەڕ‬ ‫ی‬ ‫��ە‬ ‫و‬ ‫و‬ ‫‪،‬‬ ‫ل‬ ‫ە‬ ‫و‬ ‫ی‬ ‫سروودێك ب خۆپیشاندان ناس بە وەفایەك دەزانێ سلێمانی وت‬ ‫سرو‬ ‫‪،‬‬ ‫و‬ ‫د‬ ‫خ‬ ‫ئ‬ ‫ە‬ ‫�‬ ‫ر‬ ‫ە‬ ‫ۆ‬ ‫دا‬ ‫و‬ ‫‪،‬‬ ‫ش‬ ‫ە‬ ‫ان‬ ‫ب‬ ‫ی‬ ‫را‬ ‫ۆ‬ ‫تب‬ ‫وە‬ ‫ساڵە‬ ‫ه‌ نی‬ ‫دوای ئەوەی هەولێر بڵێت‪ ،‬ئەوە ‪ ،‬ساڵ لەمەوبەر لە گ ۆ ئەوشارەی‬ ‫یەو دەڵێت‪« :‬هەولێری خەڵكی هەولێر هۆ ‪ ،‬كاری بۆ‬ ‫ك‬ ‫ب‬ ‫ە‬ ‫و‬ ‫ر‬ ‫(‬ ‫‪0‬‬ ‫ها‬ ‫‪5‬‬ ‫ن‬ ‫)‬ ‫ە‬ ‫م‬ ‫د‬ ‫كا‬ ‫ی‬ ‫ش‬ ‫ڕ‬ ‫ە‬ ‫ە‬ ‫ر‬ ‫ە‬ ‫سروو‬ ‫ەكی‬ ‫لە‬ ‫كەنەوە ئەوە ئارەزوو كان‪ ،‬چۆن بیر خۆپ ی ئەوەش‪ ،‬بۆ پشتگی جید كرد»‪،‬‬ ‫«سەرای ئازادیی» دی بۆ سل‬ ‫دایكبووەو تێیدا ژیاوە مەڵكەندی ت‬ ‫ێ‬ ‫ێ‬ ‫«ئ‬ ‫ی‬ ‫م‬ ‫ە‬ ‫ان‬ ‫دا‬ ‫م‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫و‬ ‫س‬ ‫ی‬ ‫ی‬ ‫د‬ ‫ر‬ ‫ری‬ ‫ە‬ ‫ش‬ ‫و‬ ‫ی‬ ‫خ‬ ‫و‬ ‫س‬ ‫ان‬ ‫دەك‬ ‫ۆیان‬ ‫ەاڵت‬ ‫دەك�‬ ‫‪ ،‬ئە‬ ‫نە ت‬ ‫دەرا‬ ‫وت‪.‬‬ ‫ب ���و‬ ‫تۆ �ات‪ ،‬كە س�روودێ�ك وەش ئاشكرا شارە‌و ەی زیاتر خۆشەویستیی ە‪ ،‬بەاڵم «ئەگەر ئین ن دەگەڕێنێتەوەو ەوەو ك�����ردوون‌و چ ە گەندەڵە‪،‬‬ ‫د‬ ‫ە‬ ‫رب‬ ‫�‬ ‫ه�ون�ەر ره ���ان م���‬ ‫ە‬ ‫ە‬ ‫د‬ ‫ج‬ ‫ە‬ ‫�‬ ‫�‬ ‫س‬ ‫ما‬ ‫ر‬ ‫ب‬ ‫��‬ ‫ە‬ ‫ر‬ ‫ر‬ ‫ە‬ ‫و‬ ‫ۆ‬ ‫ی‬ ‫ی‬ ‫و‬ ‫سا‬ ‫و‬ ‫�‬ ‫ت‬ ‫ب‬ ‫و‬ ‫��‬ ‫ن‬ ‫ۆ‬ ‫س‬ ‫ی‬ ‫د‬ ‫ه‬ ‫د‬ ‫�‬ ‫دێ‬ ‫‪:‬‬ ‫ل‬ ‫ە‬ ‫‪،‬‬ ‫ە‬ ‫ئ‬ ‫ان‬ ‫ك‬ ‫ك‬ ‫ە‬ ‫�‬ ‫م�ەن�د‬ ‫ولێریش‬ ‫ەو بێ‬ ‫ی��ەك��‬ ‫ی نەتە‬ ‫��ات‌و ل‬ ‫سەنگەر‬ ‫دوون �ی �‬ ‫ه �ەرچ‬ ‫«م���ەی���دان� ب��وو ك �ە ب �ە س���روو ەم «دوای سروودی ەو بارەیەشەوە وتی شوبهاندووە بەهەموو وەییە‪ ،‬من هەولێرم ب ت‪ ،‬س�ەرك�ەوت�ن ب ی نەتەوەكەیدا نەتە �ەن �دە ه�ەس�ت دەك��� ەت �ی �ی �ەوە‪،‬‬ ‫‪:‬‬ ‫ە‬ ‫و‬ ‫��‬ ‫ە‬ ‫ە‬ ‫د‬ ‫پشتگیریی ی ك���وردای���ەت���ی���ی ی س�ەدای�ەك�ی زۆر (سلێمانی) كە دەنگ‌ دەڵێم‪ ،‬هەولێر‪ ،‬تۆ س كوردستان‪ ،‬من ئ اڵم ئەگەر پشتی كر دەستدەهێنێت‪ ،‬خۆ ەی ك �ورد‪ ،‬ئەم گۆر م‪ ،‬زۆرب���ەی‬ ‫و‬ ‫ش‬ ‫د‬ ‫ە‬ ‫ن‬ ‫ب‬ ‫ان‬ ‫ەی‬ ‫»‪،‬‬ ‫گەر‬ ‫سل‬ ‫ە م‬ ‫خۆپ‬ ‫ی ه�‬ ‫وو»‪.‬‬ ‫ییەیان پی‬ ‫ێمانیت‪ ،‬تۆ كەركوكی ت‪ ،‬قامیشلۆیت‪ ،‬سەر سەركەوتنیشی بەد یللەتەكەی‪،‬‬ ‫رۆژان����ە گ� ۆران � یشاندەرانی كردو ئامادە كردووە بۆ شار ەب �وو‪ ،‬سر‬ ‫و‬ ‫و‬ ‫دێ‬ ‫ك‬ ‫م‬ ‫ه‬ ‫ە‬ ‫ر‬ ‫ت‬ ‫ك‬ ‫چ‬ ‫ە‬ ‫ە‬ ‫»‪.‬‬ ‫بۆ وتنەكانی دەبنە ش ستهێنابێت‪ ،‬مەجی ەندە ئ�ە‬ ‫ئ �ازادی �ی‌و ك ی �ی �ەك �ە ل‬ ‫بەخوا‪ ،‬بەدڵی خەڵ ی هەولێر‪،‬‬ ‫و‬ ‫��‬ ‫پ‬ ‫ە‬ ‫ش‬ ‫س‬ ‫�‬ ‫ت‬ ‫��‬ ‫س‬ ‫ی‬ ‫�‬ ‫ر‬ ‫��‬ ‫وا‬ ‫و‬ ‫ە‬ ‫و‬ ‫ن‬ ‫د‬ ‫را‬ ‫د‬ ‫ك‬ ‫ی‬ ‫كی‬ ‫ەناڵ‬ ‫ی»‪.‬‬ ‫ست‌و دۆڕاندن گوێگ ‪ ،‬دەنگدانەوەی زۆری ەی بورهان‬ ‫مەیدانی‬ ‫دەنگدانەوەیەكی ەكانەوە ل�ێ�دەدراو كوردستان دەبێت»‪ .‬ئەو شارە‌و‬ ‫ك‬ ‫ه‬ ‫و‬ ‫ە‬ ‫ر‬ ‫م‬ ‫د‬ ‫و‬ ‫ای‬ ‫و‬ ‫ە‬ ‫ر‬ ‫ت‬ ‫ل‬ ‫ان‬ ‫ی‬ ‫ێ‬ ‫و‬ ‫ی‬ ‫ە‬ ‫ك‬ ‫ی‬ ‫‪،‬‬ ‫بور‬ ‫كخۆ‬ ‫گەور‬ ‫ترس‬ ‫ل‬ ‫ەوتەوە‌و‬ ‫هان مەجید‪ ،‬لە دیدار سەركەوت س��ەرك��ە ی دەڵێت‪:‬‬ ‫بەشدارانی دی ی ئەوەیان‬ ‫�ەئ �ێ �س� ت �اش �دا‪ ،‬س ەی لێكەوتەوە‪ ،‬زۆ ئەو‪ ،‬ئاشك‬ ‫ئ‬ ‫را‬ ‫ە‬ ‫ه‬ ‫ش‬ ‫و‬ ‫ب‬ ‫ەب‬ ‫ی‬ ‫ە‬ ‫و‬ ‫د‬ ‫و‬ ‫‪،‬‬ ‫ك‬ ‫ەن‬ ‫«‬ ‫ر‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫و‬ ‫گ‬ ‫د‬ ‫ك‬ ‫ت‬ ‫و‬ ‫‪:‬‬ ‫سا‬ ‫ی‬ ‫دان‬ ‫س‬ ‫��ن��‬ ‫��ەر‬ ‫رج‬ ‫ەك‬ ‫كە ی‬ ‫بات»دا‪ ،‬بە‬ ‫ەوەو ب��ەر‬ ‫تایبەت ئ�‬ ‫روودێكە بۆ هەولێر‌ ق��اڵ��ی وتنی شاع وانەو لەالیەن ئیسماع تێكسته‌که‌ی‬ ‫ە‪ ،‬وای ك���‬ ‫خۆپیشاندا‬ ‫ی‬ ‫ی‬ ‫خ‬ ‫و‬ ‫ر‬ ‫بە س��روودی «مەی شانازییەوە ئاماژە ب ەل�ب�ووم�ەك�ەش�ی ل �ە ��ردووە‪ ،‬ن��اوی درو ش ��ااڵوی گ �رت �ن‪ ،‬ی��ا ن‪ ،‬بكەوێتە‬ ‫ل‬ ‫ۆ‬ ‫خورماڵی‬ ‫پیشاندانەكانیشەوە شانازیی بە بەق ەوە نووس‬ ‫ی‬ ‫خ‬ ‫ن‬ ‫د‬ ‫س‬ ‫گ‬ ‫را‬ ‫�‬ ‫ت‬ ‫و‬ ‫ان‬ ‫ۆ‬ ‫ە‬ ‫ب‬ ‫د‬ ‫ە‬ ‫ك‬ ‫م‬ ‫ی‬ ‫ڕێ‬ ‫ك‬ ‫‪،‬‬ ‫ێ‬ ‫�‬ ‫ە‬ ‫رێ‬ ‫ت‬ ‫ی‬ ‫ش‬ ‫كا‬ ‫ك‬ ‫ە‬ ‫«‬ ‫ت‬ ‫ت‬ ‫‌‬ ‫و‬ ‫خ‬ ‫‪،‬‬ ‫ی‬ ‫و‬ ‫ب‬ ‫�‬ ‫ش‬ ‫ر‬ ‫ۆ‬ ‫یع‬ ‫لە‬ ‫ەد‬ ‫دای‬ ‫بۆ‬ ‫بە‬ ‫�اك�ە‬ ‫دەكات‪.‬‬ ‫«مەیدانی‬ ‫دامنا ەر بااڵی هەولێر‪ ،‬ئاواز رێكی جوانە لە هەموو و بڕوایەدایە‪ ،‬تەنیا ئەو ەتیی» ئا‬ ‫اڵم وەكخۆ‬ ‫وە «بەرن‬ ‫ە‬ ‫و‬ ‫ماژە بەوەش دەكات كوردایەتیی»‪ ،‬دوو ەكەوتووین‪ ،‬بەاڵم ر ی دەڵێت‪:‬‬ ‫س‬ ‫ك‬ ‫ە‬ ‫‌‬ ‫ب‬ ‫روودە «‬ ‫ەن‬ ‫و بەم نزیكانە تۆماری ەشی خۆم هونەریی سروودەكانی‬ ‫كە‬ ‫چەندساڵی كاری پ خەیاڵیی» ف �رۆش �راو ئەو سیدیەی ئەوە ەیانی‪ ،‬ئێمەش بەر بكە گە بەیانی‌و‬ ‫خ�‬ ‫دە‬ ‫ە‌‬ ‫وی‬ ‫ێی‬ ‫كەم»‪ .‬بەدەستهێناو ۆی‪ ،‬سەرك‬ ‫ە‬ ‫و‬ ‫ت‬ ‫ن‬ ‫ی‬ ‫انوتووە‪ ،‬سەرەمان ب و تۆمارگاكان دەڵێ شدا‪ ،‬پەشیمان نییە لە ن»‪ .‬لەگەڵ‬ ‫ز‬ ‫ە‌و «هێن‬ ‫ۆ‬ ‫یاتری سی‬ ‫س‬ ‫دەی ئ�ەو چەند ك دییە داناوە‪ ،‬پێشیوای فرۆشتنی ئەو شانا ت‪« :‬لەو دونیاش زین روودەكەی‌و‬ ‫ە‬ ‫د‬ ‫زی‬ ‫ە‪،‬‬ ‫سانە گرنگییان بەو گ گەنجان‌و ئەو لێی ی بەخۆپیشاندانەكان وو ببمەوە‪،‬‬ ‫ە‬ ‫ۆ‬ ‫و‬ ‫پ‬ ‫ر‬ ‫ە‬ ‫ە‬ ‫ان‬ ‫ی‬ ‫شیمان‬ ‫یە دا‬ ‫دەكەم‌و‬ ‫وە كە بخرێته‌ گۆڕه‌ک نیم‌و وه‌س‬ ‫�‬ ‫ی‬ ‫�‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫ت‬ ‫د‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫ک �ه‌م‬ ‫ه‌مه‌وه‌‪.»...‬‬

‫ج‬ ‫ا‬ ‫ك‬ ‫د‬ ‫ۆ‬ ‫ر‬ ‫س‬ ‫ی‬ ‫؛ شۆڕشگێڕە!‬ ‫سابات‬

‫دۆرس��‬ ‫سااڵنەو ی‪ ،‬پرۆگرا‬ ‫م‬ ‫ە‬ ‫ر‬ ‫و‬ ‫ب‬ ‫زن‬ ‫سمان‬ ‫خاوە‬ ‫رۆڵێكی كا ن‌و دروستكاری سایتی ێكی ئەمری‬ ‫ك‬ ‫ی‬ ‫(‬ ‫‪5‬‬ ‫‪3‬‬ ‫)‬ ‫شۆڕشەك ریگەری گێڕا لە هەڵ «تویتەرە‬ ‫»‬ ‫‪.‬‬ ‫«‬ ‫ت‬ ‫وی‬ ‫ت‬ ‫گیر‬ ‫انی‬ ‫ەر»‬ ‫ن‬ ‫ساندن‌و بەرد‬ ‫خۆرهەاڵتی‬ ‫اوبراو‪ ،‬لە رۆژی نەورۆ ناوەڕاست‌و باكوور ەوامیپێدانی‬ ‫ز‬ ‫ی‬ ‫ل‬ ‫ە‬ ‫ی‬ ‫«تویتەر» (كە ئە ساڵی (‪)2006‬دا‪ ،‬ی ئەفریقادا‪.‬‬ ‫ە‬ ‫ن‬ ‫و‬ ‫�ووس�ی‪« :‬ئێستا ت كات پێیدەوترا توتر) كەم پۆستی‬ ‫و‬ ‫ت‬ ‫ب‬ ‫«‬ ‫ر‬ ‫ت‬ ‫اڵ‬ ‫ەكەم‬ ‫ویتەر‬ ‫وكردەوەو‬ ‫«ت » رۆژانە پەنجا ملیۆن رێكخست»‬ ‫‪،‬‬ ‫ل‬ ‫ە‬ ‫ئ‬ ‫ێ‬ ‫ستادا‬ ‫سەردان‬ ‫ویتەر»؛‬ ‫لە شوێنە جی پێگەیەكی نێتۆركی كاری هەیە‪.‬‬ ‫اوازەكانی‬ ‫كۆمەاڵیەتی‬ ‫ب‬ ‫یرۆكەكەی لە كورت جیهانەوە بەیەكەوە د یەو خەڵكی‬ ‫ەن‬ ‫د‬ ‫ا‬ ‫ەب‬ ‫ە‬ ‫م‬ ‫ە‬ ‫ت‬ ‫ە‬ ‫ستێتەوە‪،‬‬ ‫ب وانن پۆستێك كە ل وە وەرگ�‬ ‫ی‬ ‫�‬ ‫را‬ ‫و‬ ‫ە‬ ‫و‬ ‫ب‬ ‫كەن‪ ،‬ئەم پێگەیە ب ە (‪ )140‬وشە زیاتر ن ەكارهێنەران‬ ‫ە‬ ‫ه‬ ‫ەواڵییەو توانای كاتب پێچەوانەوەی فەیسبو ەبێت‪ ،‬تویت‬ ‫ە‬ ‫و‬ ‫ئ‬ ‫ۆفیسی سەرەكیی «ت سەربردنی تێدا كەمترە كەوە زیاتر‬ ‫‪،‬‬ ‫وی‬ ‫كا‬ ‫تەر» لە سانفرانسیس لە ئێستادا‬ ‫رمەندی هەی‬ ‫ە‬ ‫‪.‬‬ ‫ك‬ ‫ۆیەو (‪)450‬‬

‫سابات‬

‫ه�ەرچ�ەن�دە‬ ‫ب�اب�ل چ�ەن�دج��ا شێرەكەی‬ ‫هەوڵی دزین رێ�ك لە‬ ‫ب �������ووە رزگاری‬ ‫پ���ێ���د ‪ ،‬ب����ەاڵم‬ ‫بە ه ەچ���ێ���ت‬ ‫ۆی‬

‫كا‬ ‫جگریگەریی ژی‬ ‫ن‬ ‫گ‬ ‫ە‬ ‫و‬ ‫ك‬ ‫ە‬ ‫شوهەواوە‬ ‫ەلە بەردێك‬ ‫بە پێشبینیی پ هیچی دیكەی نەمێنێتە لەناوبچێت‌و‬ ‫شێرەكەی سپۆڕانی شوێنەوار‪ .‬وە‪ ،‬ئەوەش‬ ‫بابل‬ ‫مێژوویی ناوازەی ‌ەو ل ‌ه عێراق‪،‬‬ ‫ك‬ ‫ە‬ ‫ش‬ ‫وێ‬ ‫ن‬ ‫ب�‬ ‫هەزاران ساڵە د ەوارێكی‬ ‫ەاڵم بە ب �ڕ‬ ‫كەشوهەوایەی توای پسپۆڕانی ژینگە‪ ،‬روستكراوە‪،‬‬ ‫سەدەیەكی دی یایدایە بمێنێتەوە‪ ،‬تەم ئەگەر لەو‬ ‫كە‬ ‫ەنی چارەكە‬ ‫بڕناكات‪،‬‬

‫سابات‌‪:‬‬

‫ئەوەش بەه‬ ‫ۆ‬ ‫ی‬ ‫ژی‬ ‫ن‬ ‫گ‬ ‫ە‬ ‫ی‬ ‫جاب‬ ‫شاری بابلە‬ ‫ری‪ ،‬پسپۆ‬ ‫بۆ سایتی ڕی شوێنەواریش لە وە‪ ،‬قەیسەر‬ ‫دەكاتەوەو دەڵێ«ئیالف» جەخت لەو لێدوانێكیدا‬ ‫لێ دەمێنێتەوە ت‪« :‬بە تێپەڕبوونی كا زانیارییانە‬ ‫بەب ‌‬ ‫ێ شك ‌ڵو شێوەكە ت بەردێكی‬ ‫ی‬ ‫»‬

‫میدیاكار‌و شاعیر‪ ،‬رەنج سەنگاوی‪ ،‬بەنیازە‬ ‫لە وێستگەیەكی نوێی‌و لە كەناڵی ئاسمانیی‬ ‫(‪ )NRT‬بەردەوامیی بە كاری راگەیاندن بدات‪،‬‬ ‫ئەوەش دوای ئەوەی لە نیسانی رابردوودا بەهۆی‬ ‫باڵوكردنەوەی شیعرێكی رەخنەئامێز لە دەسەاڵتی‬ ‫كوردی لە سەروبەندی خۆپیشاندانەكاندا‪ ،‬لە كەناڵی‬ ‫«كوردسات» دوورخرایەوە‪.‬‬ ‫سەنگاوی‪ ،‬بۆ هەڵبژاردنی ئەو وێستگەیە پشتی‬ ‫بە راپرسیی بەست‌و لە پەیجی تایبەتی خۆی لە‬ ‫فەیسبووك‪ ،‬راپرسییەكەی سەبارەت بەوەرگرتنی‬ ‫رای خەڵك لەسەر درێژەدان بە كاری رۆژنامەوانیی‬

‫لە كەناڵێكی راگەیاندن‪ ،‬لە راپرسییەكەدا‪ ،‬كە‬ ‫(‪ )1869‬كەس بەشدارییان تێدا كردبوو‪)NRT( ،‬‬ ‫بە پلەی یەكەم هات‪ ،‬بە پێدانی دەنگی (‪)1081‬‬ ‫دەن��گ‪ ،‬دوای ئەویش كەناڵی (‪ )KNN‬پلەی‬ ‫دووەم بوو‪ ،‬بە كۆی (‪ )511‬دەنگ‪.‬‬ ‫رەنج سەنگاوی‪ ،‬لەو بارەیەوە بە «سابات»ی وت‪:‬‬ ‫«راپرسییەكە وەك نەریتێكی تازەی رۆژنامەوانیی‬ ‫بوو‪ ،‬بەمەبەستی توندوتۆڵكردنی پەیوەندیی لەنێوان‬ ‫میدیاو خەڵك‪ ،‬سەبارەت بە ئەنجامەكەشی؛ من‬ ‫وەك رێزگرتنێك لەڕای ئەو بەشداربووانە‪ ،‬بەمزووانە‬ ‫گرێبەستێكی ش��ەش مانگیی ل��ەگ��ەڵ كەناڵی‬ ‫(‪ )NRT‬مۆر دەكەم بۆ پێشكەشكردنی بەرنامەی‬

‫گرافیک نیوز ‪ -‬رۆژنامه‌‬

‫«لەگەڵ رەنج»(به‌کراوه‌یی له‌گه‌ڵ ره‌نج ‪ -‬سابات)‪،‬‬ ‫كەناڵی «كوردسات»‬ ‫ك����ە پ��ێ��ش��ت��ر ل��ە‬ ‫پ���ێ���ش���ك���ەش���م‬ ‫دەكرد»‪.‬‬

‫ل ‌ه پانزه‌هه‌مین ساڵیادی دامه‌زراندنی یه‌کێتیی که‌مئه‌ندامانی کوردستاندا‪ ،‬داواکارین ل ‌ه په‌رله‌مانی کوردستان په‌ل ‌ه بکات ل ‌ه ب ‌ه یاساییکردنی ‬ ‫ پانزه‌هه‌مین ساڵیادی یه‌کێتیی که‌مئه‌ندامانی کوردستان ‪2011/6/6‬‬ ‫مافه‌کانی که‌مئه‌ندامانی کوردستان ‬

‫ذمارة (‪ )637‬سيَشةممة ‪2011/6/7‬‬

‫‪nawxo.rozhnama@yahoo.com‬‬

‫ئەبوشوارب؛ خوازیاره‌ حکومه‌ت بینێرێت ‌ه پێشبڕكێی جیهانییه‌وه‌‬ ‫ئەحمەد باڵەكی‪ :‬ئەبوشوارب‪،‬‬ ‫پیاوە ناسراوەكەی قەزای سۆرانە‪ ،‬كە‬ ‫درێژی سمێڵی (‪110‬س��م)ە‪ ،‬ئەو كە‬ ‫دوای سووتانی سمێڵی دووبارە درێژی‬ ‫ك��ردووەت��ەوە‪ ،‬ئێستاش خ��وازی��ارە‬

‫بەشداریی پێشبڕكێی درێژترین سمێڵ‬ ‫بكات‪.‬‬ ‫حوسێن عەبدوڵاڵ‪ ،‬لە ساڵی (‪)1949‬‬ ‫لە ناحیەی گەاڵڵەی قەزای چۆمان‬ ‫لەدایكبووە‌و خولیای درێژكردنەوەی‬

‫سمێڵی هەیە‪ ،‬ئ��ەو بۆ «سابات»‬ ‫وت���ی‪ :‬ئ���ەوە ب��ۆ خ��ەون��ی منداڵیم‬ ‫دەگەڕێنمەوە‪.‬‬ ‫باسی لەوەشكرد‪ :‬ساڵی (‪)1994‬‬ ‫سمێڵی سووتاوە‪ ،‬دوای ئەوە دووبارە‬

‫خزمەتی سمێڵەكانی كردووەتەوە‪ ،‬تا‬ ‫درێژییەكەیان گەیشتووەتە (‪110‬سم)‪.‬‬ ‫ئەو خۆی بە خاوەن درێژترین سمێڵ‬ ‫دەزانێت لە كوردستان‌و عێراقداو‬ ‫خ���وازی���ارە ب��ەش��داری��ی ب��ك��ات لە‬

‫جادەی «پۆزەكە»؛ جمەی دێت‪...‬‬ ‫سیروان عەول‬ ‫ئەوێ‌‪ ،‬جادەیەكی ئاساییە‬ ‫ل��ە گ��ەڕەك��ێ��ك��ی ئ��اس��ای��ی��دا‪،‬‬ ‫ب��ەب �ێ‌ ئ����ەوەی ه��ی��چ شتێكی‬ ‫ت��ازەو جیاوازی لێبێت‪ ،‬تەنیا‬ ‫شەقامێكی «تەسك»‪ ،‬كە لە‬ ‫سەرەتاكەیەوە تا كۆتاییەكەی‪،‬‬ ‫ب���ە ب��ەرب��ەس��ت��ی ه��ات��وچ��ۆ‬ ‫لێكجیاكراوەتەوە‪ ،‬بەاڵم ناتوانیت‬ ‫بە ئاسایی پێیدا تێپەڕبیت‌و‬ ‫هەرگیز لەكاتی كارێكی خێرادا‪،‬‬ ‫نابێت ئەو رێگەیە هەڵبژێریت‪،‬‬ ‫چونكە تێپەڕاندنی ئەو (‪ 2‬كم)‬ ‫رێگایە‪ ،‬هەندێكجار نیو سەعاتی‬ ‫دەوێت‪.‬‬ ‫ئەو شەقامە راستەڕێیە كە‬ ‫بە ج��ادەی پۆزەكە ناسراوە‪،‬‬ ‫دەكەوێتە گەڕەكی بەختیاریی‌و‬ ‫ل��ە نزیك گ��ردی (‪)UN‬ەوە‬ ‫دەس��ت��پ��ێ��دەك��ات‌و ت��ا ت��ەالری‬ ‫هونەر درێژ دەبێتەوە‪ ،‬ناونانی‬ ‫ب��ە ج����ادەی پ���ۆزەك���ەش‪ ،‬بۆ‬

‫ئەوە دەگەڕێتەوە‪ ،‬كە رۆژانە‬ ‫دەمەوئێوارە‪ ،‬ژمارەیەكی زۆر‬ ‫كوڕ‌و كچی گەنج‪ ،‬بە ئۆتۆمبێلی‬ ‫ج��ۆراوج��ۆری «ئاخر مۆدێل»‬ ‫بەو شەقامەدا پیاسە دەكەن‪،‬‬ ‫ئەوەش قەرەباڵغی دەنێتەوە‪.‬‬ ‫ه��اوك��ار ح��ەس��ەن��ی (‪22‬‬ ‫س��اڵ)‪ ،‬ئۆتۆمبێلێكی رەشی‬ ‫ك��ری��زل��ەر (ئ��ۆب��ام��ای) ئاخر‬ ‫مۆدێلی پێیە‪ ،‬یەكێكە لەو‬ ‫گەنجانەی هەموو عەسرانێك‪،‬‬ ‫بەشەقامەكەدا پیاسە دەكات‪.‬‬ ‫ئ���ەو‪ ،‬ب��ۆ «س���اب���ات» وت��ی‪:‬‬ ‫«ساڵێكە بەم شێوەیە‪ ،‬گەنجان‬ ‫روو لەم شەقامە دەكەن» ‪.‬‬ ‫ئ��ەو‪ ،‬ب��اس ل��ەوە دەك��ات‪،‬‬ ‫هەموو رۆژێك‪ ،‬ئۆتۆمبێلەكەی‬ ‫پاك دەكاتەوەو لە سەعات (‪)3‬‬ ‫وە لە سەرچنارەوە بەرەو جادەی‬ ‫پۆزەكە دێت‌‪ ،‬وتیشی‪« :‬پێشتر‬ ‫ت��ەل��ەف��ۆن ب��ۆ هاوڕێكانیشم‬ ‫دەكەم‪ ،‬هەندێک كات یەكێكمان‬ ‫دەهێنێت‌و‬ ‫ئۆتۆمبێلەكەی‬

‫هەندێك رۆژی���ش هەموومان‬ ‫ب��ەدوای یەكدا دەڕۆی��ن‪ ،‬رۆژی‬ ‫وا هەیە ل��ەم ش��ەق��ام��ەدا‪ ،‬بە‬ ‫سەعاتێك دەرناچین ئەوندە‬ ‫ق��ەرەب��اڵ��غ دەب��ێ��ت‪ ،‬حەزیش‬ ‫دەكەین زیاتر قەرەباڵغ بێت‌و‬ ‫زۆرتر بمێنینەوە»‪.‬‬ ‫ك���چ���ان‌و ك����وڕە گ��ەن��ج��ە‬ ‫شۆفێرەكان‪ ،‬باس لەوە دەكەن‬ ‫ك��ە ه��ەر كەسێك دێ���ت‪ ،‬بە‬ ‫ئۆتۆمبێلی ئاخر مۆدێلەوە‪،‬‬ ‫لێرەدا پۆز لێدەدات‪ ،‬بۆیە بە‬ ‫ش��ەق��ام��ی «پ��ۆزەك��ە» ن��اوی‬ ‫دەركردووە‪.‬‬ ‫مەریوان ئەحمەد‪ ،‬لەسەر‬ ‫شەقامەكە دووك��ان��ی هەیە‪،‬‬ ‫باس ل��ەوە دەك��ات‪ ،‬رۆژان��ە لە‬ ‫سەعات(‪ ،)7 - 4‬قەرەباڵغی‬ ‫دەس��ت��پ��ێ��دەك��ات‌و وت���ی‪ :‬كام‬ ‫ئۆتۆمبێلی ج���وان‌و ت��ازەی��ە‪،‬‬ ‫دێتە ئێرەو زۆرب��ەی��ان دەنگی‬ ‫تەسجیلیان زی���ادک���ردووه‌‌و‬ ‫گۆرانیی خێرا لێدەدەن‪.‬‬

‫مزگەوتی گەورە؛ هێندەی سلێمانی كۆنە‬ ‫سابات‬ ‫مزگەوتی گ��ەورەی شاری سلێمانی‪ ،‬كە‬ ‫دەكەوێتە ناوجەرگەی شارەكەوە‪ ،‬مێژووەكەی‬ ‫هێندەی مێژووی شاری سلێمانی كۆنە‪.‬‬ ‫مزگەوتی گ��ەورە‪ ،‬لەگەڵ دروستكردنی‬ ‫ش��اری سلێمانی‌و لەساڵی (‪)1785‬ەوە‪،‬‬ ‫ل��ەالی��ەن «ئیبراهیم پ��اش��ای ب��اب��ان»ەوە‬ ‫بنیاتنراوە‌و یەكێكە لە مەعالیمە دیارەكانی‬ ‫شاری سلێمانی‌و تائێستاش هیچ مزگەوتێك‬ ‫نییە لەشارەكەدا‪ ،‬گه‌وره‌ییه‌كەی هێندەی‬ ‫«مزگەوتی گەورە» بێت‪.‬‬ ‫ب��ەوپ��ێ��ی��ەی م��زگ��ەوت��ەك��ە دەك��ەوێ��ت��ە‬ ‫ناوجەرگەی بازاڕیشەوە‪ ،‬رۆژانە قەرەباڵغییەكی‬ ‫زۆری ل��ەس��ەرەو خەڵكێكی زۆر سەردانی‬

‫سازدانی‪ :‬ن‪ .‬هەولێر‬ ‫ئەیام ئەكرەم‪ ،‬هونەرمەندی دیاری‬ ‫كۆمیدیی شاری هەولێر‪ ،‬كە بە (شەمۆ)‬ ‫ناسراوە‪ ،‬لە دیدارێكی «سابات»دا‪ ،‬باس‬ ‫ل��ەوە دەك��ات‪ ،‬كەس یارمەتی ن��ەداوە‪،‬‬ ‫ئەوەش دەخاتەڕوو كە بەهۆی هەژارییەوە‪،‬‬ ‫(سیدی فیلمی) باڵوكردووەتەوە‪ ،‬دەنا‬ ‫ئەو كەیفی بە شانۆ دێ‌‪.‬‬ ‫شەمۆ‪ ،‬لەكاتی قسەكردندا‪ ،‬وەك‬ ‫ئەوە وایە كە تەماشای فیلمەكانی بكەیت‪،‬‬ ‫چونكە بەردەوام دەجوڵێت‌و بەردەوامە‬ ‫لەسەر قسەی كۆمیدیی‪ ،‬ئ��ەوەش بە‬ ‫كەسێتی‌و خولیای خۆی دەزانێت‌و دەڵێت‪:‬‬ ‫«لەسەرەتاوە‪ ،‬خولیای هونەری كۆمیدیی‬ ‫بووم‌و هەوڵمداوە ببم بەهونەرمەند‪ ،‬بە‬ ‫هەوڵی خۆشم پێگەیشتم‌و تائێستا كەس‬ ‫یارمەتی نەداوم»‪.‬‬ ‫ئەو هونەرمەندە‪ ،‬كە بەشی شانۆی‬ ‫هونەرەجوانەكانی موسڵی تەواوكردووە‪،‬‬ ‫ح��ەز ب��ە ك��ارك��ردن ده‌ک���ات ل��ە ب��واری‬ ‫شانۆداو تائێستا بەشداریی دەیان فیلم‌و‬ ‫شانۆو ك��اری هونەریی ك��ردووە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫سەرەتای دەرك��ەوت�ن‌و ناسراویی ئەو‪،‬‬ ‫بۆ ساڵی (‪ )1993‬دەگەڕێتەوە‪ ،‬كاتێك‬ ‫بەشداریی لەزنجیرە درامـــای (كەوەكانی‬

‫دەك���ەن‪ ،‬بەتایبەت رۆژان���ی «هەینی»‪،‬‬ ‫كە لەناوەوە جێگا نامێنێت‌و نوێژخوانان‬ ‫لەدەرەوەی مزگەوتەكە نوێژدەكەن‪ .‬هەروەها‬ ‫بوونی جێ نزرگەو مەزارگەی چەند زاناو‬ ‫شێخێكی وەك‪« :‬ك��اك ئەحمەدی شێخ‪،‬‬ ‫شێخ مەحمودی حەفید‪ ،‬ئەمیرەكانی بابان‌و‬ ‫بنەماڵەی شێخان»‪ ،‬وایكردووە؛ رۆژانی‬ ‫دی���ك���ەو‬

‫ق���ەرەچ���وغ)دا ك���رد؛ ب��ە رۆڵبینینی‬ ‫پۆلیسێك‌و لە دیمەنێكی دراماكەدا‪ ،‬وتی‪:‬‬ ‫«‪ 13‬ساڵە پۆلیسم‪ ،‬كەسم نەبینیوە‬ ‫لە پێشم ب��ك��وژرێ��ت»‪ ،‬دوای ئ��ەوەش‬ ‫بەشداریی چەند شانۆگەرییەكی كردووە‪.‬‬ ‫بەاڵم‪ ،‬وەك خۆی دەڵێت‪ :‬هەژاریی‪،‬‬ ‫ناچاری ك��ردووە‪ ،‬فیلمی كۆمیدیی بە‬ ‫(سیدی) باڵوبكاتەوەو لەو روەوە بۆ‬ ‫«سابات» وتی‪« :‬بەهۆی هەژارییەوە‪،‬‬ ‫دەستم كرد بە دەركردنی فیلم بەشێوەی‬ ‫سیدی‪ ،‬ئێستاش گوزه‌رانم باشترەو كار‬ ‫لە بواری شانۆدا دەك��ەم‪ ،‬بەاڵم ئەگەر‬ ‫برسیبم‪ ،‬ئەوا سیدی دەردەكەمەوە‪ ،‬تێر‬ ‫بم‪ ،‬دەست بەشانۆ دەكەمەوە‪ ،‬چونكە‬ ‫شانۆ سوودێكی دارایی ئەوتۆی نییەو دوو‬ ‫مانگە پڕۆڤەی شانۆییەك دەكەم‌و رۆڵی‬ ‫سەرەكیی دەبینم بە بەگرێبەستی (‪)500‬‬ ‫هەزار‪ ،‬ئایا ئەوە بەشی جگەرەو بەنزین‌و‬ ‫خەرجیی خێزان دەكات؟‪ ،‬لەگەڵ ئەوەشدا‬ ‫من بەردەوام پارەی كەمم وەرگرتووە»‪.‬‬ ‫بەاڵم‪ ،‬هیچكات هەژاریی‪ ،‬خەندەی‬ ‫لە سەر لێوی شەمۆ نەبڕیوەو وەكخۆی‬ ‫دەڵێت‪ ،‬بەردەوام پێدەكەنێت‌و هێندەش‬ ‫بەسەرهاتی خۆشی هەیە‪ ،‬باس ناكرێن‪،‬‬ ‫بۆیە «هەست پێ ناكەم لە خەم‌و مەئساتدا‬ ‫دەژیم»‪ ،‬پێكەنین‌و بەسەرهاتەكانیش‪ ،‬بە‬

‫پێشبڕكێی جیهانیی تایبەت بە سمێڵ‌و‬ ‫وتیشی‪« :‬ئەگەر حكومەت تەنیا‬ ‫بلیت‌و پاسپۆرتم بۆ ئامادەبكات‪ ،‬من‬ ‫لەسەر ئەركی خۆم دەچم‌و بەشداریی‬ ‫دەكەم»‪.‬‬

‫سه‌فین خەراجیانی‪:‬‬ ‫هونەرمەندان‬ ‫پەشیمان بوونەوە‬ ‫هونەرمەندی‬ ‫ت‬ ‫سابا ەندە بڕیاربوو‪ )22( ،‬شارەكەیان‬ ‫ۆرانییەك بۆ‬ ‫چ‬ ‫هەر بەیەكەوە گ‬ ‫ەند مانەوەو‬ ‫‪،‬‬ ‫م‬ ‫سلێمانی اڵم تەنیا (‪ )9‬هونەر ەو ئامادەیە‬ ‫كە كلیپكراو‬ ‫بڵێن‪ ،‬بە‬ ‫دا‪ ،‬گۆرانییە‬ ‫ەئێستاش‬ ‫و دەرهێنەر‪،‬‬ ‫ل اڵوكردنەوە‪.‬‬ ‫‪ ،‬هونەرمەند‌‬ ‫بۆ ب‬ ‫ی‬ ‫ن بە (‪)21‬‬ ‫سەفین خەراجیان «پەیوەندیما‬ ‫ن ئامادەییان‬ ‫بات» وتی‪:‬‬ ‫بۆ «سا ەوە كرد كە سەرجەمیا گۆرانیی بۆ‬ ‫د‬ ‫هونەرمەن وو‪ ،‬ب�ۆئ�ەوەی پێكەوە یان پەشیمان‬ ‫ب�‬ ‫دواتر بەشێك‬ ‫دەرب�ڕی� بڵێین‪ ،‬بەاڵم‬ ‫د ماینەوە»‪.‬‬ ‫سلێمانی تەنیا (‪ )9‬هونەرمەن یعری شێركۆ‬ ‫ش‬ ‫بوونەوەو ی «ئاپۆرەی تووڕە»‪ ،‬قای سەفین‬ ‫ی‬ ‫�اوازو مۆسی‬ ‫رادیۆكانەوە‬ ‫گۆران شاعیرەو ئ�‬ ‫ە‬ ‫بێكەسی یە‪ ،‬که‌ چەند رۆژێكە‪ ،‬ل ێت‪ :‬كلیپی‬ ‫سەفین دەڵ‬ ‫خەراجیانی‬ ‫دا ئامادەیە‬ ‫ك‬ ‫ە‬ ‫و‬ ‫و‬ ‫‌‬ ‫ە‬ ‫ەو‬ ‫ەو لەئێستا‬ ‫باڵوكراوەت ش تەواوبوو‬ ‫انییەكە‬ ‫تیڤییەكاندا‪.‬‬ ‫گۆر وكردنەوە لە‬ ‫بۆ باڵ‬

‫ب��ەت��ای��ب��ەت چ��وارش��ەم��م��ان‪،‬‬ ‫هاواڵتییان لەناوەوەو دەرەوەی‬ ‫شارەكەوه‌ سەردانی بكەن‪.‬‬

‫هۆكاری ئەو نهێنییە دەزانێت كە پیر‬ ‫نابێت‌و چەند ساڵێكە وەكخۆیەتی‪.‬‬ ‫ئ���ەوەش���ی گ���ێ���ڕای���ەوە‪ ،‬مانگێك‬ ‫لەمەوبەر‪ ،‬بۆ نیشاندانی شانۆییەك‪ ،‬لە‬ ‫واڵتی ئەڵمانیا بووە‌و پێشبینی نەكردووە‬ ‫هەموو كوردەكان بیناسن‪ ،‬بەاڵم «كاتێك‬ ‫بەسەر شەقامێكەدا دەڕۆیشتم‪ ،‬دەتوت لە‬ ‫هەولێر پیاسە دەكەم‌و هەموو كوردەكان‬ ‫دەی��ان��ن��اس��ی��م»‪ .‬وت��ی��ش��ی‪« :‬خەڵكی‬ ‫سلێمانیم زۆر زۆر خۆشدەوێت‪ ،‬لەبەرئەوی‬ ‫منیان خۆشدەوێت»‪.‬‬ ‫لەبارەی سەركەوتوویی‌و دەنگدانەوەی‬ ‫بەرهەمەكانیشییەوە‪ ،‬پێیوایە‪ :‬لە‬ ‫شانۆگەرییەكانیدا‪ ،‬زۆر سەركەوتوو بووە‪،‬‬ ‫بەاڵم دەڵێت‪« :‬لە ژیانمدا‪ ،‬لە فیلمی‬ ‫«لەزگە» بەهێزترم دەرنەكردووە»‪.‬‬ ‫ه���ەروەه���ا ل���ە وەاڵم���ی‬ ‫چۆنێتیی ئ���ەو وش��ە‬ ‫ك��ۆم��ی��دی��ی��ان��ەی‬ ‫ل��ە ش��ان��ۆو‬

‫ف��ی��ل��م��ەك��ان��ی��دا ب��ەك��اری��ان‬ ‫دەه��ێ��ن��ێ��ت‪ ،‬وت����ی‪« :‬ب��ە‬ ‫سروشتی خۆم‪ ،‬ئەم وشانەم‬ ‫بۆ دێ �ت‌و ك��ار هەبووە سێ‬ ‫بەشی وشەكان خۆم دامناون‪،‬‬ ‫بۆیە بۆخۆم لۆم دێ‪ ،‬لۆم‬ ‫دێ‪ ،‬لۆم دێ‪.»....‬‬

‫یه‌کێتیی که‌مئه‌ندامانی کوردستان‪ ،‬تێده‌کۆشێت ل ‌ه پێناو خۆشگوزه‌رانیی که‌مئه‌ندامان‌و ب ‌ه یاساییکردنی مافه‌کانیان‌‪.‬‬

‫پانزه‌هه‌مین ساڵیادی یه‌کێتیی که‌مئه‌ندامانی کوردستان ‪2011/6/6‬‬

‫ذمارة (‪ )637‬سيَشةممة ‪2011/6/7‬‬

‫‪www.rozhnama.net‬‬

‫پڕۆژەیەك بۆ دەوڵەمەندكردن‌و گفتوگۆكردن‬

‫ئومێد محەمەد‬

‫ئێتیكی رۆژنامەنووسیی؛ میدیاكاران لەكوردستان‬

‫ب��ۆ رای��ی��ك��ردن��ی ئ��ەرك��ەك��ان��ی‬ ‫رۆژن��ام��ەن��ووس��ی��ی بەشێوەیەكی‬ ‫دروس�����ت‪ ،‬ك��ە ت��ی��ای��دا رەچ����اوی‬ ‫پرەنسیپەكانی ئێتیكی پیشەیی‬ ‫بكرێت‌و میدیا نەبێتە سەكۆیەك بۆ‬ ‫سووكایەتیپێكردن‌و تەسفییەكردنی پێویست ‌ه میدیا‬ ‫حساباتی شەخسیی‌و حیزبیی‌و‬ ‫رێكخراوەیی‪‌..‬و‪ ،‬هەر نییەتێكی تری نەبێتە سەكۆیەك بۆ‬ ‫دوور لەكاری پیشەیی‪ ،‬كە تیایدا میدیا‬ ‫پڕۆژەیە‪:‬‬ ‫بەسیاسیی بكرێت‪ ،‬ئەم‬ ‫سووكایەتیپێكردن‌و‬ ‫وەك “ئێتیكی رۆژنامەنووسیی؛‬ ‫میدیاكاران لەكوردستان”‪ ،‬پێشكەشی تەسفییەكردنی حساباتی‬ ‫رۆژنامەنووسان‌و پسپۆڕانی بواری‬ ‫بۆ‬ ‫میدیا لەكوردستانی دەك���ەم‪،‬‬ ‫شەخسیی‌و حیزبیی‌و‬ ‫ئەوەی بەبۆچوون‌و پێشنیازەكانیان‬ ‫دەوڵەمەندی بكەن‌و دوات��ر بكرێتە رێكخراوەیی‪...‬‬ ‫ن��ام��ەی ك��ارك��ردن��ی م��ی��دی��اك��اران‬ ‫ل���ەڕووی پرەنسیپەكانی ئێتیكی‬ ‫رۆژنامەنووسییەوە‪.‬‬ ‫بەپێویستی دەزانم ئاماژە بەوەیش رۆژنامەنووسانی بریتانیا‪ ،‬سەندیكای‬ ‫بكەم‪ ،‬لەگەاڵڵەكردنی ئەم پرەنسیپانەی نیشتمانیی رۆژن��ام��ەن��ووس��ان��ی‬ ‫ئێتیكی رۆژنامەنووسیی میدیاكاراندا فەڕەنسا‪ ،‬میدیای ژاپ��ۆن‌و سوێندی‬ ‫لەكوردستان‪ ،‬سوودم لەپرەنسیپەكانی رۆژنامەنووسان)‪ ،‬وەرگرتووە‪.‬‬ ‫ئێتیكی رۆژنامەنووسیی هەریەكە‬ ‫ئەمەیش پرەنسیپەكانی ئێتیكی‬ ‫ل��ە‪( :‬فیدراسیۆنی نێودەوڵەتیی‬ ‫رۆژن���ام���ەن���ووس���ان‪ ،‬ك��ۆم��ەڵ��ەی رۆژن��ام��ەن��ووس��ی��ی؛ م��ی��دی��اك��اران��ە‬ ‫سەرنووسەرانی رۆژنامەكانی ئەمریكا‪ ،‬لەكوردستان‪:‬‬ ‫‪ - 1‬ره‌چاوكردن‌و داكۆكیكردن‬ ‫كۆمەڵەی رۆژنامەنووسانی پڕۆفێشناڵی‬ ‫ئەمریكی‪ ،‬رێ��ك��خ��راوی یۆنیسكۆ‪ ،‬لە ئازادیی راگەیاندن‌و هەوڵدان بۆ‬ ‫ئاژانسی هەواڵی ئەسۆشەیتدپرێس گەیشتن بەسەرچاوەكانی زانیاریی؛‬ ‫(‪ ،)AP‬یونایتدپرێس ئینتەرناشیۆناڵ بەڕێگایەكی دروست‪.‬‬ ‫‪ -2‬رەچ��اوك��ردن‌و داكۆكیكردن‬ ‫(‪ ،)UPI‬یەكێتیی نیشتمانیی‬

‫ل��ەدادپ��ەوەری��ی ل��ەب�ڵاوك��ردن��ەوەی‬ ‫زانیاریی‌و بابەتە رۆژنامەنووسییەكاندا‪.‬‬ ‫‪ -3‬خۆ دوورگرتن لەالیەنگیریكردن‬ ‫ل��ەب�ڵاوك��ردن��ەوەی ه���ەواڵ‌و بابەتە‬ ‫رۆژنامەنووسییەكاندا‪.‬‬ ‫‪ -4‬رەچاوكردنی بەرپرسیارێتیی‬ ‫لەپێدانی زانیاریی‌و باڵوكردنەوەی‬ ‫بیر‌وڕادا بۆ جەماوەر‪.‬‬ ‫‪ -5‬تێكەڵنەكردنی ب��ی��روڕای‬ ‫شەخسیی؛ لەكاتی داڕش��ت��ن��ەوەی‬ ‫هەواڵ‌و خۆدوورگرتن لەڕەخنەگرتنی‬ ‫راس���ت���ەوخ���ۆی رۆژن��ام��ەن��ووس��ان‬ ‫لەپرسیاركردندا (وات���ە هەمیشە‬ ‫رەخنەكان بەناوی كەسی سێیەم‪،‬‬ ‫یان الیەنی سێیەمەوە بكرێت) لەگەڵ‬ ‫ئەو كەسانەی چاوپێكەوتنیان لەگەڵدا‬ ‫دەكرێت‪.‬‬ ‫‪ -6‬خ����راپ ب��ەك��ارن��ەه��ێ��ن��ان��ی‬ ‫نییەتباشی هیچ كەسێك‪.‬‬ ‫‪ -7‬پ��اراس��ت��ن��ی ن����اوی ئ��ەو‬ ‫س��ەرچ��اوان��ەی زان��ی��اری��ی نهێنیت‬ ‫پێدەبەخشن‪.‬‬ ‫‪ -8‬رەچ��اوك��ردن��ی وردبینیی؛‬ ‫ل��ەب�ڵاوك��ردن��ەوەی ه��ەر بابەتێكی‬ ‫رۆژنامەنووسیدا‪.‬‬ ‫‪ -9‬خۆماندووكردن بۆ گەیشتن‬ ‫بەڕاستییەكان‌و باڵوكردنەوەیان بۆ‬ ‫جەماوەر‪ ،‬لەو روانگەیەوە كە مافی‬ ‫گەلە لەنهێنیی‌و راستییەكان ئاگادار‬ ‫بێت‪ .‬باڵونەكردنەوەیشیان تەنیا‬ ‫لەوكاتەدا بێت؛ كە ناكۆك بێت لەگەڵ‬ ‫بنەماكانی ئێتیكدا‪.‬‬

‫ئا‪ :‬مەم بورهان قانع‬

‫‪ -10‬زاڵ��ن��ەك��ردن��ی پرەنسیپی‬ ‫بەرژەوەندیی كەسیی؛ لەخستنەڕووی‬ ‫زانیاریی راست‌و باوەڕپێكراودا‪.‬‬ ‫‪ -11‬رێزگرتن لەژیانی تایبەتی‌و‬ ‫ئابڕووی مرۆیی‌و بەهێندوەرگرتنی‬ ‫مافەكانی مرۆڤ‪.‬‬ ‫‪ -12‬ب�ڵاون��ەك��ردن��ەوەی ن��اوی‬ ‫تۆمەتباران (بەتاوانباركردن)‪ ،‬تەنانەت‬ ‫باڵونەكردنەوەی هەر ئاماژەیەك‪ ،‬یان‬ ‫پیتێك‪ ،‬كە لەڕێیانەوە تۆمەتبارەكە‬ ‫بناسرێتەوە‪ ،‬تا ئەوكاتەی بڕیاری‬ ‫دادگ����ای ب��ۆ دەردەچ�����ێ‌‌و ل��ەالی��ەن‬ ‫دادگ��ای پێداچوونەوە (تەمیز)ەوە‪،‬‬ ‫تۆمەتباركردنەكەی دەسەلمێنرێت‌‪.‬‬ ‫‪ -13‬نابێت لەهیچ دەسكەوتێكی‬ ‫شەخسیی سوودمەندبێت؛ لەبەرامبەر‬ ‫ئەو زانیارییانەدا كە لەكاتی راپەڕاندنی‬ ‫ئەركەكانیدا دەستیكەوتوون‌و هێشتا‬ ‫بۆ جەماوەر باڵونەكراونەتەوە‪.‬‬ ‫‪ -14‬وەرنەگرتنی هەر پاداشت‌و‬ ‫كۆمەكێك لە بەرامبەر باڵوكردنەوەی‬ ‫زان��ی��اری��ی‪ ،‬ی���ان ه���ەر بابەتێكی‬ ‫رۆژنامەنووسیدا‪.‬‬ ‫‪ -15‬ب�ڵ�اون���ەك���ردن���ەوەی ئ��ەو‬ ‫ریكالمانەی پێچەوانەی راستین‪،‬‬ ‫س��ەرب��اری ب�ڵاون��ەك��ردن��ەوەی ئەو‬ ‫ریكالمانەی زیانیان بۆ كۆمەڵگە‌و‬ ‫تەندروستیی مرۆڤ هەیە‪.‬‬ ‫‪ -16‬ب�ڵاون��ەك��ردن��ەوەی هیچ‬ ‫وتارێك‪ ،‬كە ریكالمكردنی بازرگانیی‪،‬‬ ‫لەخۆبگرێت‪.‬‬ ‫‪ -17‬خ���ۆدوورگ���رت���ن ل��ەه��ەر‬

‫شێواندن‌و ساختەكارییەك؛ لەكاتی‬ ‫باڵوكردنەوەدا‪.‬‬ ‫‪ -18‬رەچاوكردنی الیەنی یاسایی‬ ‫لە باڵوكردنەوەی هەر بابەتێك‪ ،‬یان‬ ‫هەر هەواڵ‌و ژانرێكی رۆژنامەنووسیدا‪،‬‬ ‫ل������ەدەرەوەی ئ���ەو ك��ەن��اڵ��ەی كە‬ ‫باڵویدەكاتەوە‪.‬‬ ‫‪ -19‬راستكردنەوەی ئەو زانیاریی‌و‬ ‫بابەتانەی بەهەڵە باڵوكراونەتەوە‌و‬ ‫زیانیان (م��ادی��ی‪ ،‬ی��ان مەعنەویی)‬ ‫بەكەسێك‪ ،‬یان الیەنێك گەیاندووە‌و‬ ‫ل��ەب�ڵاوك��ردن��ەوەك��ەی��ش��دا رەچ���اوی‬ ‫دادپ��ەروەری��ی بكرێت‌و لەشوێنێكی‬ ‫بەرچاودا باڵوبكرێتەوە‪.‬‬ ‫‪ -20‬خ���ۆدوورگ���رت���ن ل��ەه��ەر‬ ‫ئ���اژاوەن���ان���ەوەی���ەك���ی ن���ەژادی���ی‪،‬‬ ‫رەگەزپەرستیی‪ ،‬تائیفی‌و ئایینی‪.‬‬ ‫‪ -21‬پاراستنی نهێنییەكانی‬ ‫پ��ی��ش��ەی رۆژن��ام��ەن��ووس��ی��ی؛ ئ��ەو‬ ‫دەزگایەی كاری تێدا دەكات‪.‬‬ ‫‪ -22‬لەڕاپەڕاندنی ئەركەكانیدا‪،‬‬ ‫خۆی لەهەر بیروڕایەكی شەخسیی‌و‬ ‫سیاسیی‌و ئایینی دووردەگ��رێ��ت‌و‬ ‫رەچاوی دڵسۆزیی دەكات‪.‬‬ ‫‪ -23‬خ��ۆ ل��ەه��ەر چ��االك��ی �ی‌و‬ ‫دەع��وەت��ك��ردن��ێ��ك دووردەگ���رێ���ت؛‬ ‫ئەگەر بزانێت لەڕووی دادپەروەریی‌و‬ ‫بێالیەنیی‌و بابەتیبوون‌و دڵسۆزییەوە‪،‬‬ ‫زیانی بۆ سەر پیشەكەی دەبێت‌و‬ ‫ئابڕووی لەكەدار دەكات‪.‬‬ ‫‪ -24‬خۆدوورگرتن لەداگیركردنی‬ ‫جێگا (پۆست)ی هاوپیشەكەی‪.‬‬

‫نوێنەرایەتییەكانی حكومەتی هەرێم؛ لە هەندەران‬ ‫هیوا ناسیح‬ ‫بۆ ئێمەمانانێك‪ ،‬كە سااڵنێكی‬ ‫زۆرە دوور ل����ەواڵت ب��اب��ردەڵ��ەو‬ ‫ئ��اواره‌و پەڕاگەندەی زێدی خۆمان‬ ‫ب��ووی��ن‪ ‌ ،‬بینینی كۆشكێك‪ ،‬یان‬ ‫خانوویەك لە ناوەڕاستی پایتەختی‬ ‫ئ��ەو واڵت��ان��ەی تێدا نیشتەجێی‪،‬‬ ‫لەپاڵ باڵیۆزخانەی واڵتانی تردا‪،‬‬ ‫ك��ە ئ���ااڵی پ��ی��رۆزی كوردستانی‬ ‫بە‌سەرەوە بشه‌كێتەوە‌و له ‌رووكاری‬ ‫سەردەرگای دەرەوەی��دا نووسرابێت‪:‬‬ ‫(نوێنەرایەتی حكومەتی هەرێمی‬ ‫كوردستان)‪ ،‬جێگەی خۆشحاڵیی‌و‬ ‫باوەڕبەخۆكردنمانە‪،‬‬ ‫ش��ان��ازی �ی‌و‬ ‫هەروەها سیمبوڵی بیری نەتەوایەتی‌و‬ ‫دروستكردنەوە‌ی كەسێتیی بە كەم‬ ‫سەیركرا‌و و تێكشكاوی كوردیمانە‪.‬‬ ‫رەنگه تا دەساڵێك لەمەوبەر‪‌،‬‬ ‫ئەوە تەنیا وەك خەونێك بووبێت‪،‬‬ ‫چونكە تا ئەوكات تەنیا نوێنەرایەتی‬ ‫ح��ی��زب��ەك��ان��ی دەس���ەاڵت���ی ك���وردی‬ ‫ل �ە‌م واڵت��ان��ەدا ه��ەب��وون‪ ،‬ئەوانەش‬ ‫بارەگایان نەبوو‪ ،‬بۆیە هیچ كوردێكی‬ ‫نەتەوەیی نییە‪ ،‬جا لەهەر پارچەیەكی‬ ‫كوردستانەوە بێت‪ ،‬بە یەكەمجار‬ ‫بینینی ئ��ەو دی��م��ەن��ەی س���ەرەوە‪،‬‬ ‫ئۆخژنی خۆشیی‌و كامەرانیی بە‬ ‫دەمارەكانیدا نەهاتبێت‌و ت��ەزووی‬ ‫شادیی گیانی نەسمیبێت‪ ،‬ئاخر تا‬ ‫دەوڵەتێكی سەربەخۆی كوردیمان‬ ‫نەبێت‪ ،‬ئەو نوێنەرایەتییانە دەكرێت‬ ‫وە‌ك مەڵبەند‌و باڵیۆزخانەی كوردانی‬ ‫دوورەواڵت سەیر بكریت‪ ،‬دەتوانێت‬ ‫رۆڵی خۆی ببینێت‌و خۆی بەخاوەنی‬ ‫تاكەكانی گەلی كوردستان بە كورد‌و‬ ‫كەمەنەتەوایەتییەكانی ترەوە بزانێت‌و‬ ‫ئەوانیش بە مەرجەع‌و پشتوپەنا‌و‬ ‫یارمەتیدەر‌و ئاسانكاری كارەكانییانی‬ ‫بزانن‪.‬‬ ‫ئ��ەم��ڕۆ ل���ەزۆرب���ەی واڵت��ان��ی‬ ‫ئ���ەوروپ���ای خ���ۆرئ���اوادا‪ ،‬نوێنەر‌و‬ ‫نوێنەرایەتی حكومەتی هەرێم هەیە‪،‬‬ ‫لەزۆربەی باریشدا خانوویەكی رازاوە‌و‬ ‫گرانبەها‌و لەنێو سەنتەری پایتەخت‌و‬ ‫شەقامی نێو باڵیۆزخانەی واڵتەكانی‬ ‫جیهاندایە‪ ،‬الی كەمیی ل��ەڕووی‬ ‫دەروونیی‌و رۆحییەوە‪ ،‬دەكرێت وەك‬ ‫رەمزێكی نیشتمانیی‌و نەتەوایەتی‬ ‫سەیری بكەین‌و بیبینین‪.‬‬ ‫ب������ەاڵم گ�����ەر س��ەرن��ج��ێ��ك��ی‬ ‫بابەتییانەی ئ��ەو نوێنەرایەتییا‌نە‬

‫ب��دەی �ن‌و هەڵسەنگاندنێكی دوور‬ ‫لەهەست‌و سۆزێكی رووتی نەتەوایەتی‬ ‫ب��ۆ ب��ك��ەی��ن‪ ،‬رەن��گ��ە ل��ەچ��او ئ��ەو‬ ‫چاوەڕوانییەی لێمان دەكردن‪ ،‬تەواو‬ ‫نائومێد ببین‪ ،‬ئاخر ئێستا بووەتە‬ ‫شتێكی حاشاهەڵنەگر‪ ،‬كە زۆربەی‬ ‫گەر نەڵێم هەموو‪ ،‬ئەو نوێنەرایەتییانە‬ ‫وەك نووسینگەی بازرگانیی سەرۆك‌و‬ ‫سەركردەكانی (پارتی‌و یەكێتی)ن‪،‬‬ ‫لەباشترین حاڵیشدا وەك نووسینگەی‬ ‫پەیوەندییەكانی دەرەوەی ئەو‬ ‫حیزبەی نوێنەرەكە ئەندامە تێیدا‪،‬‬ ‫دەردەك����ەوێ����ت‪ ،‬ی���ان دەش��ك��رێ��ت‬ ‫وەك نووسینگەی كارئاسانیی‌و‬ ‫كارڕاییكردنی سەركردەی حیزبەكەی‬ ‫سەیری بكەین‪ ،‬كاتێك سەردانی ئەم‬ ‫واڵتانە دەكەن‪ .‬ئاشكراشە زۆرێك لە‬ ‫نوێنەرایەتییەكان لەالی دامودەزگا‬ ‫فەرمییەكانی واڵتی خانەخوێ‪ ،‬وەك‬ ‫(نووسینگەی بازرگانیی) تۆماركراون‪،‬‬ ‫نەك وەك نوێنەرایەتی حكومەتی‬ ‫هەرێمی كوردستان لە عێراق‪.‬‬ ‫ئەم بۆچوونەم لەخۆوە الدروست‬ ‫نەبووە‪ ،‬ئاخر پێش نووسینی ئەم‬ ‫بابەتە‪ ،‬لە چەندان هاوڕێ‌و دۆستی‬ ‫خۆم پرسیووە لەواڵتەكانی تر‪ ،‬كە ئایا‬ ‫لەو واڵتانەی ئەوانیشدا نوێنەرایەتی‬ ‫حكومەتی هەرێم وەك الی ئێمە‬ ‫هیچ كارێكی وای ن��ەك��ردووە‪ ،‬بۆ‬ ‫بەرژەوەندیی رەوەندی كوردی‪ ،‬یان‬ ‫پڕۆژەیەكی نەتەوایەتی‌و نیشتمانیی‬ ‫وا‪ ،‬كە بۆ ستراتیژی بزووتنەوەی‬ ‫رزگاریخوازی كوردستان بەگشتیی‌و‬ ‫دروستكردنی دەوڵەتی سەربەخۆی‬ ‫كوردستان س���وودی هەبێت‪ ،‬یان‬ ‫الی كەمیی بەرژەوەندیی رەوەن��دی‬ ‫كوردیی تێدابێت؟ بەداخەوە وه‌اڵمی‬ ‫هاوڕێیانم جیاوازییەكی نەبوو لەكار‌و‬ ‫هەڵسوكەوتی نوێنەرایەتییەكەی ئەم‬ ‫واڵتەی لێی دەژیم (سویسرا)!!‪.‬‬ ‫دی����ارە ل���ەم هە‌ڵسەنگاندن‌و‬ ‫بۆچوونەمدا مەبەستم لە خودی‬ ‫كەسەكان نییە‪ ،‬ئ��ەوەن��دەی نیاز‬ ‫لێی‌‪ ،‬پلە‌و پایە رەسمییەكەیانە‪،‬‬ ‫ت بوو خودی نوێنەر‌و‬ ‫دەكرا‌و پێویس ‌‬ ‫نوێنەرایەتییەكانیش رۆڵیكی زۆر‬ ‫ئیجابیی‌و گرنگ ببینن‪ ،‬كە من لەم‬ ‫خااڵنەی خوارەوە كورتی دەكەمەوە‌‪:‬‬ ‫‪ -1‬خۆبەخاوەنكردنی الی كەم‬ ‫دانیشتووانی باشووری كوردستان‬

‫بە كۆمەكی مادییە‪ ،‬بۆم باسكرد‪:‬‬ ‫كە هەرچەندە وەزی��ری شەهیدان‌و‬ ‫ئەنفالكراوان‌و سەرۆكایەتیی حكومەتی‬ ‫هەرێمیش بەڵێنیان پێداوین‪ ،‬كەچی‬ ‫هیچ كۆمەكیان نەكردووین‪ ،‬بۆیە داوام‬ ‫كرد گەر بكرێت‪ ،‬بەڕێزی هەندێك‬ ‫باربوومان بكات‪ ،‬یان كۆمەكمان بۆ‬ ‫لە سەرۆكایەتیی هەرێم وەربگرێت‪،‬‬ ‫بینیم هەر خۆی لەمەسەلەی پارەدان‬ ‫الدەدا‪ ،‬پاشان پێموت‪ :‬باشە من وەك‬ ‫رێكخەری كۆنفرانسەكە‪ ،‬بەنوێنەرایەتی‬ ‫«چاودێریی كوردۆساید» (چاك)‬ ‫نامەیەكی فەرمیی دەنووسم‌و دەینێرم‬ ‫بۆتان‪ ،‬بەڕێزتان پشتگیریی خۆتانی‬ ‫لەسەر بنووسن بۆ سەرۆكایەتیی‬ ‫هەرێم‌و بەرزی بكەنەوە‪ ،‬تا كۆمەكمان‬ ‫بكەن‪ ،‬كەچی هەر رازی نەبوو! هەستم‬ ‫كرد دەیویست چەند سەد دۆالرێك‬ ‫یارمەتیمان بدات (دیارە لە سااڵنی‬ ‫پێشوودا‪ ،‬چەند جارێك وەك شەخسی‬ ‫خۆی یارمەتی كەم‌و سنوورداری وای‬ ‫دابووین)‪ ،‬من وتم‪ :‬كاك دكتۆر‪ ،‬كاری‬ ‫ئێمە بە دووس���ەد‌و سێسەد دۆالر‬ ‫سەرناگرێت‪ ،‬پێویستمان بە كۆمەكی‬ ‫زۆرت���ر هەیە‌و ئێوە دەیخەنەسەر‬ ‫كۆنتۆی رێكخراوەكەمان‪ ،‬نەك بیدەنە‬ ‫من‪ ،‬كەچی رازی نەبوو! تەنانەت‬ ‫ئ��ام��ادەش نەبوو ئ���ەدرەس‌و ژم��ارە‬ ‫تەلەفۆنی سكرتێری سەرۆكایەتیی‬ ‫هەرێمیشم بداتێ‌و دەیوت‪ :‬بۆ خۆت‬ ‫بگەڕێ‪ ،‬لە سایتەكەیان دەیدۆزیتەوه‪.‬‬ ‫پرسیاری من لێرەدا ئەوەیە‪ ،‬ئایا‬ ‫(پارتی‌و یەكێتی)‪ ،‬كە بەبەردەوامیی‬ ‫خ��ت��وك��ەی ه��ەس��ت��ی ك��وردای��ەت��ی‌و‬ ‫نەتەوایەتی میللەت دەدەن‪ ،‬گوایا‬ ‫پ���ڕۆژەی دروس��ت��ك��ردن��ی دەوڵ��ەت��ی‬ ‫نەتەوەییان هەیە‪ ،‬ئایا دەكرێت بەم‬ ‫ج��ۆرە رەف��ت��ار‌و هەڵسوكەوتانەی‬ ‫دی��ارە‬ ‫نوێنەرایەتییەكانیانەوە‪،‬‬ ‫بودجەیەكی زۆریشیان بۆ سەرف‬ ‫دەك��رێ��ت‪ ،‬دەوڵ��ەت��ی ك���وردی چێ‬ ‫بكەن؟؟؟‬

‫(بە كورد‌و كەمەنەتەوەكانییەوە) لە‬ ‫كێشە‌و گرفتی پەنابەریی‌و یاسایی‌و‬ ‫نیشتەجێبوون‌و خوێندن‪.‬‬ ‫‪ -2‬یارمەتیدانیان لە پرۆسەی‬ ‫ئ��اوێ��زان��ب��وون «ئینتیگراسیۆن»‬ ‫لەگەڵ كۆمەڵگەی ئەو واڵتانە‪ ،‬وەك‬ ‫زمان فێربوون‪ ،‬بۆ نموونە كردنەوەی‬ ‫زۆرێك‬ ‫كۆرس‪ ،‬یان رێنوێنیی‌و رێپیشاندان‪،‬‬ ‫ئەم كارانە بە دەركردنی چەند كتێب‌و‬ ‫لە نوێنەرایەتییەكان‬ ‫نامیلكەیەكیش دەكرێت‪.‬‬ ‫لۆبییەكی‬ ‫�ی‬ ‫‪ -3‬دروس��ت��ك��ردن�‬ ‫لەالی دامودەزگا‬ ‫كوردیی بەهێز‌و رێكخراو‌و ئامادە بۆ‬ ‫مەسەلە نەتەوایەتیی‌و نیشتمانییەكان‌و‬ ‫فەرمییەكانی‬ ‫هاندانیان بە گیانی كوردپەروەرانە‌و‬ ‫مرۆڤدۆستانە‪ ،‬تا وەك هێزێكی دیار‌و‬ ‫واڵتی خانەخوێ‪،‬‬ ‫كاریگەر لە هەندەران‌و لەو واڵتانەی‬ ‫لێی دەژین‪ ،‬بتوانن رۆڵێكی كاریگەر‬ ‫وەك(نووسینگەی‬ ‫ببینن بۆ پشتگیریی لە دۆزی رەوای‬ ‫خەڵكی كوردستاندا‪.‬‬ ‫بازرگانیی)‬ ‫‪ -4‬ه���������ەوڵ���������دان ب���ۆ‬ ‫بەجینۆسایدناساندنی گەلكوژییەكانی‬ ‫كارەساتەكانی تۆماركراون‪ ،‬نەك وەك‬ ‫وەك ئەنفال‌و هەڵەبجە‌و‬ ‫كە‬ ‫واڵتانەدا‪،‬‬ ‫تری گەلەكەمان لەو‬ ‫لێییە‪ ،‬ئەمە‌ش بە نوێنەرایەتی حكومەتی‬ ‫نووسینگەكەی‬ ‫‌و‬ ‫ر‬ ‫سیمینا‬ ‫‌و‬ ‫س‬ ‫كۆنفران‬ ‫سازكردنی‬ ‫هەرێمی كوردستان‬ ‫چاپكردنی كتێبی دۆكیۆمێنتی‌و‬ ‫سیدی‌و فیلمی بەڵگەنامەیی‌و‪...‬هتد‪،‬‬ ‫لە عێراق‬ ‫بە زمانی ئەو واڵتانە‪.‬‬ ‫‪ -5‬دووركەوتنەوە لە عەقڵییەتی‬ ‫ح��ی��زب��گ��ەرای��ی ل��ە ه��ەڵ��س��وك��ەوت‌و هەرێم‌و سەرۆكایەتیی هەرێمە‪ ،‬هەر‬ ‫رەفتاردا‪ ،‬كاركردن بە گیانی كوردانە‌و كەسێك‌و رێكخراوێكیش لەم بوارانەدا‬ ‫سەیركردنی كەسانی بێالیەن‌و حیزبی كار بكەن‪ ،‬دەبێت بەوپەڕی تواناوە‬ ‫ب��ە ی��ەك چ���او‪ ،‬ی��ان الی كەمیی هاریكاریی‌و پشتگیریی بكرێن‪.‬‬ ‫لە كۆتایی مانگی دوو و سەرەتای‬ ‫نوێنەرایەتی ت���ەواوی حیزبەكانی‬ ‫ب��اش��ووری كوردستان بكات‪ ،‬نە‌ك مانگی سێدا‪ ،‬بەچڕیی لە هەوڵی‬ ‫نوێنەرایەتیكردنی تەنیا ئەو حیزبەی ئامادەكاریی كۆنفرانسی (هەڵەبجە‌و‬ ‫ئەنفال‌و گۆڕەبەكۆمەڵەكان) بووین‪،‬‬ ‫نوێنەرەكە ئەندامێتی تێیدا‪.‬‬ ‫ئ��ەم خ��ااڵن��ەی س���ەرەوە بۆیە كە لە (‪)18‬ی ئ��ازاردا لە بارەگای‬ ‫دەن��ووس��م‪ ،‬چونكە دڵ��ن��ی��ام‪ ،‬گەر سەرەكیی نەتەوەیەكگرتووەكان لە‬ ‫كەسانی پسپۆڕ‌و دڵسۆز‌و بەتوانا‌و ژنێڤ‪ ،‬سازمان كرد‪ ،‬لەبەر ئەوەی‬ ‫زمانزان ببنە نوێنەر‌و بودجەیەكی كێشەی الی��ەن��ی مادیمان هەبوو‪،‬‬ ‫گونجاویان هەبێت‪ ،‬ئەم كارانە ئەستە‌م تەلەفونم بۆ بەڕێز «د‪.‬فەوزی قەدور»‬ ‫نوێنەری حكومەتی هەرێم لە سویسرا‬ ‫نین‌و ئەگەری ئەنجامدانیان زۆرە‪.‬‬ ‫با نموونەیەك بهێنمەوە لەسەر كرد‪ ،‬هاوكات بێ ئەوەی ئاگاداربم‪،‬‬ ‫تێبینی‪ :‬بۆ زانیاریی زیاتر لەسەر‬ ‫ك��ارن��ەك��ردەی �ی‌و ناچاالكیی یەك وەك دواتر زانیم‪ ،‬سەرۆكی هەرێمی‬ ‫ل��ەم نوێنەرایەتییانە‪ ،‬ئاشكرایە كوردستانیش ل��ەم واڵت��ە ب��وو‪ ،‬كە كۆنفرانسەكەی (‪)18‬ی ئ���ازاری‬ ‫كاركردن بۆ بەجینۆسایدناساندنی نوێنەری ناوبراو ئەندامی حیزبەكەی ئەمساڵ لە نەتەوەیەكگرتووەكان‬ ‫سازكرا‌‪ ،‬ئه‌م لینک ‌ه ببینه‌‌‪:‬‬ ‫گەلكوژییەكانی بەسەر میللەتەكەمان سەرۆكی هەرێمە‪.‬‬ ‫پاش باسكردنی كۆنفرانسەكە‪،‬‬ ‫هاتووە‌و ناساندنییان بە گەالنی ئەم‬ ‫‪.http://www.awene.com/Direje‬‬ ‫واڵتانە‪ ،‬ئەركی سەرشانی حكومەتی هاتمه ‌س��ەر ئ���ەوەی پێویستمان‬

‫ئۆپۆزسیۆن‌و‬ ‫كابینەكانی حكومەت‬ ‫جاروبار لەناوەندەكانی میدیاوە‪ ،‬گوێبیستی‬ ‫لێدوان‌و بۆچوونی هەندێ‌ كارەكتەری سیاسیی‬ ‫نێو دەسەاڵت‪ ،‬بەتایبەتی بەرپرسانی حزبیی‬ ‫پارتی دیموكراتی كوردستان دەب��ی��ن‪ ،‬كە‬ ‫دەڵ��ێ��ن‪ :‬ئ��ەگ��ەر كابینەی پێنجەم بوایە‪،‬‬ ‫ئۆپۆزسیۆن ب��ەم��ج��ۆرەی ئێستا ن��ەدەب��وو‪.‬‬ ‫یان‪ :‬كاركردنی ئۆپۆزسیۆن بەمشێوەیە؛ كە‬ ‫داوای هەڵوەشاندنەوەی حكومەت دەك��ات‪،‬‬ ‫هۆكارەكەی بۆ كابینەكەی بەرهەم ساڵح‌و‬ ‫خودی بەرهەم ساڵح دەگەڕێتەوە‪ ..‬هتد‪.‬‬ ‫ئەم روانینانەی ئەو بەرپرسە حزبییانە‪،‬‬ ‫دەشێ‌ لەم چەند خاڵەدا لێكبدرێنەوە‪:‬‬ ‫‪-1‬ئەو بەرپرسانە دەیانەوێت بەم قسانەیان‪،‬‬ ‫لەبایەخ‌و گرنگیی‌و كاریگەریی ئۆپۆزسیۆن‬ ‫كەمبكەنەوە‌و بەشتی شەخسییەوە گرێی‬ ‫بدەنەوە‪ ،‬وەك ئ��ەوەی ئۆپۆزسیۆن كێشەی‬ ‫شەخسیی لەگەڵ خودی بەرهەم ساڵح‪ ،‬یان‬ ‫كابینەی شەشەمدا هەبێت‪.‬‬ ‫‪-2‬ئ��ەو بەرپرسە حزبییانە‪ ،‬پێیانوایە‪:‬‬ ‫كابینەی پێشوو (واتە كابینەی پێنجەم؛ كە‬ ‫لەالیەن نێچیرڤان بارزانییەوە سەرۆكایەتی‬ ‫دەك����را)‪ ،‬ه��ەرێ��م��ی ك��وردس��ت��ان��ی ك��ردب��ووە‬ ‫به‌هه‌شت‌و ه��ەرێ��م لێوانلێوبوو ل��ەپ��ڕۆژەی‬ ‫خزمەتگوزاریی‌و نەبوونی گەندەڵیی‌و هەروەها‬ ‫بەرزبوونەوەی ئاستی بژێویی‌و گوزەرانی هەر‬ ‫تاكێكی هەرێمی كوردستان‌‪ ،‬بوونی كەسانی‬ ‫شیاو لەجێگای شیاو‌‪ ،‬هەروەها زامنكردنی‬ ‫شەفافییەت لەهەرێمی كوردستان‌‪ ،‬رێزگرتنی‬ ‫یاسا‌و س��ەروەری��ی دادگ��ا‌و بەهێندوەرگرتنی‬ ‫یاساكانی پارلەمانی كوردستان‌و فراوانكردنی‬ ‫فەزای ئازادیی رۆژنامەنووسیی‪‌...‬و هتد‪.‬‬ ‫‪-3‬ئ���ەم ب��ان��گ��ەش��ەك��ردن‌و روان��ی��ن��ان��ە بۆ‬ ‫چۆنیەتیی مامەڵەكردنی ئۆپۆزسیۆن لەگەڵ دوو‬ ‫كابینەی حكومیدا‪ ،‬ئامانج لێی‪ ،‬كەمكردنەوەی‬ ‫بەرنامەی سیاسیی ئۆپۆزسیۆنە‪.‬‬ ‫‪-4‬نیشاندانی ئەو روانینەیە؛ كە گوایە‬ ‫كابینەكەی پێشوو (واتە كابینەی پێنجەم)‬ ‫ت��وان��ی��وی��ەت��ی پ��ەی��وەن��دی��ی��ەك��ی ت��ەن��دروس��ت‬ ‫لەگەڵ ئۆپۆزسیۆندا دروستبكات‪ ،‬لەكاتێكدا‬ ‫لەدایكبوونی ئۆپۆزسیۆنی كردەیی (فیعلی)‪،‬‬ ‫لەكۆتاییەكانی ئەو كابینەیەدا دروستبوو‪،‬‬ ‫كە تەنیا بزووتنەوەی گۆڕان (وەك یەكێك‬ ‫لەهێزە گرنگ‌و تازەكانی ئۆپۆزسیۆن)‪ ،‬توانی‬ ‫زی��ات��ر ل���ە(‪ )400‬ه���ەزار دەن��گ��ی دەن��گ��دەری‬ ‫كوردستان بۆ خۆی زامن بكات‪ .‬كە ئەوەیش‪،‬‬ ‫بێ‌ ل��ەوەی بەشێكی پەیوەندیی بەبەرنامە‌و‬ ‫گوتاری سیاسیی ئەم بزووتنەوەیەوە هەبوو‪،‬‬ ‫بەشێكی تریشی پەیوەندیی راستەوخۆی بەو‬ ‫ناعەدالەتیی‌و بێخزمەتگوزاریی‌و گەندەڵییانەوە‬ ‫هەبوو؛ كە لەكابینە یەكلەدوای یەكەكانی‬ ‫حكومەتی هەرێمەوە‪ ،‬بەمیراتی ماونەتەوە‌و‬ ‫كابینەی پێنجەمیش‪ ،‬لەبری ریشەكێشكردنیان‪،‬‬ ‫درێژەی بەو «كاروان»ە دا‌و تا ئەم كابینەی‬ ‫شەشەمەیش‪ ،‬هەر بەردەوامیی هەیە‪.‬‬ ‫ب��ەرای من‪ :‬تەماشاكردنی رۆڵ‌و پێگە‌و‬ ‫گوتار‌و سیاسەتی ئۆپۆزسیۆن؛ ل��ەوەی كە‬ ‫هەڵسەنگاندن‌و چۆنێتیی مامەڵەكردنی لەگەڵ‬ ‫دوو كابینەی جیای حكومەتی هەرێمدا‪ ،‬كە‬ ‫بەمەسەلەی شەخسیی ئاوێتە بكرێت‌و هەروەها‬ ‫وەه���اش لێكبدرێتەوە؛ گ��وای��ە كابینەكەی‬ ‫پ��ێ��ش��وو‪ ،‬خ��اوەن��ی دەسكەوتێكی ئێجگار‬ ‫زۆر ب��ووە بۆ خەڵكی هەرێمی كوردستان‪،‬‬ ‫روانینێكی زانستییانە نییە‪ ،‬ئەمە لەكاتێكدایە‪،‬‬ ‫هەڵسەنگاندن‌و رەخنەكانی ئۆپۆزسیۆن‪ ،‬بۆ‬ ‫خراپیی ئەدای حكومەت‌و دەسەاڵتەكانی تری‬ ‫ئەم هەرێمە‪ ،‬هەڵسەنگاندنێك نییە؛ هەڵگری‬ ‫روانینی شەخسیی بێت‪ ،‬هێندەی كە كێشەكان‬ ‫لەبوونی سیستمی كاركردندایە لەم هەرێمەدا‪،‬‬ ‫كە هەریەكە لەپارتی‌و یەكێتی پێكەوە‌و لەژێر‬ ‫چەتری «رێكەوتنی ستراتیژیی»دا دروستیان‬ ‫كردووە‪ ..‬بۆیە‪ ،‬ئیتر ئەگەر نێچیرڤان بارزانی‬ ‫سەرۆكی حكومەت بێت‪ ،‬یان بەرهەم ساڵح‪،‬‬ ‫یاخود هەر بەرپرسێكی تری ئەو دوو حزبە‪،‬‬ ‫لەحاڵەتی ب��ەردەوام��ی��دان��دا ب��ەم سیستمەی‬ ‫كاركردن‪ ،‬شتێك نامێنێتەوە كە فەزڵی فاڵن‬ ‫كابینە‪ ،‬بەسەر كابینەیەكی تردا بدرێت‪ ،‬بەڵكو‬ ‫ئەمە وایكردووە‌و وادەكات‪ ،‬كابینە یەكلەدوای‬ ‫یەكەكانی حكومەتی هەرێم‪ ،‬هەڵگری هەمان‬ ‫نەخۆشییەكانی بەڕێوەبردن‌و حوكمڕانیكردن‬ ‫بن‪.‬‬ ‫هه‌ربۆیه‌‪ ،‬كێشەی سەرەكیی حوكمڕانیكردن‌و‬ ‫بەڕێوەبردنی هەرێم‪ ،‬وەكچۆن ئۆپۆزسیۆن‬ ‫یەكێك لەداواكانی هەڵوەشاندنەوەی حكومەت‌و‬ ‫گۆڕانكارییكردنە لەسیستمی حوكمڕانیكردندا‪،‬‬ ‫ل��ەوەدا بەرجەستە دەبێت؛ كە ئیرادەیەكی‬ ‫بەهێز نییە بۆ كۆتاییهێنان ب��ەم سیستمە‬ ‫حزبییەی یەكێتی‌و پارتی؛ لەبەڕێوەبردنی‬ ‫حكومەت‌و پارلەمان‌و قەزادا لەكوردستان‪.‬‬

‫‪nawxo.rozhnama@yahoo.com‬‬

‫ذمارة (‪ )637‬سيَشةممة ‪2011/6/7‬‬

‫حکومه‌تی هه‌رێم؛ رێوشوێنی پێویست ل ‌ه دژی نه‌خۆشی سه‌وز‌ه ده‌گرێته‌به‌ر‬ ‫رۆژن����ام����ە‪ :‬وه‌زاره‌ت������ی‬ ‫ت���ه‌ن���دروس���ت���ی ح��ک��وم �ه‌ت��ی‬ ‫ه���ه‌رێ���م���ی ک����وردس����ت����ان‪،‬‬ ‫ل���ه‌ روون���ک���ردن���ه‌وه‌ی���ه‌ک���دا‬ ‫ئاشکرایده‌کات؛ ژوورێکیان بۆ‬

‫به‌دواداچوونی نه‌خۆشی سه ‌‌‬ ‫‌وزه‬ ‫پێكهێناوه؛‪ .‬ئ���ه‌وه‌ش دوای‬ ‫باڵوبوونه‌وه‌ی ئه‌و نه‌خۆشییه‌‬ ‫له‌ هه‌ندێک واڵتدا‪ ،‬که‌ بووه‌ته‌‬ ‫ه��ۆی نه‌خۆشکه‌وتنی س�ه‌دان‬

‫زیاتری سه‌المه‌تیی ئاوخواردن‪ ،‬ک��ش��ت��وك��اڵ‌و س��ه‌رچ��اوه‌ك��ان��ی‬ ‫که‌س‪.‬‬ ‫هه‌ر له‌و روونکردنه‌وه‌یه‌دا‪ ،‬به‌تایبه‌تی له‌شوێنه‌ گشتییه‌كان»‪ .‬ئ��او و ب��ازرگ��ان �ی‌و الیه‌نه‌كانی‬ ‫ه�ه‌روه‌ه��ا حکومه‌تی هه‌رێم ت��ر‪ ،‬رێ��وش��وێ��ن��ی پێویست بۆ‬ ‫هاتووه‌‪« :‬تیمه‌كانی چاودێریی‬ ‫ئاو و خۆراك كاره‌كانیان چڕتر ل��ه‌خ��اڵ��ه‌س��ن��ووری��ی �ه‌ك��ان��ی��ش سه‌المه‌تیی خ���ۆراك ل �ه‌ خاڵ ‌ه‬ ‫ده‌كه‌نه‌وه‌؛ بۆ ده‌سته‌به‌ركردنی ب��ه‌ه��ه‌م��اه��ه‌ن��گ��ی وه‌زاره‌ت������ی سنوورییه‌كان ده‌گرێته‌به‌ر‪.‬‬

‫وەزیری تەندروستی‪ :‬دەرمانی كۆمپانیا ئەهلییەكان؛‬ ‫كۆنتڕۆڵی كوالێتییان بۆ ناكرێت‬ ‫نەخۆشی بەڵەكی‬ ‫د‪.‬مەحمود فەقێ‌ رەسوڵ‬

‫*‬

‫یەكێك لەو نەخۆشییانەی كە ئێستا رووی لەزیادبوونە‪ ،‬نەخۆشی‬ ‫«بەڵەكی»یە‪ ،‬كە هاواڵتییان زۆر پێیناڕەحەتن‌و لێیدەترسن‪ ،‬تەنانەت‬ ‫لەكۆمەڵگەدا كاریگەریی لەسەر پەیوەندییە كۆمەاڵیەتییەكانیان هەیە‪.‬‬ ‫نەخۆشیی بەڵەكی‪ ،‬لەدێر زەمانەوە هەبووە‪ ،‬بەاڵم خەڵكی‬ ‫ئێستا زیاتر گرنگیی پێدەدات‪ ،‬لەبەرئەوەی ئەم نەخۆشییە لەڕووی‬ ‫رواڵەتەوە ناشرینە‌و پێستی نەخۆشەكە بەشێوەی پەڵەی سپی‪ ،‬یان‬ ‫ناوچەی سپی دەردەكەوێت‪.‬‬ ‫نەخۆشیی بەڵەكی بریتیە؛ لەگۆڕینی رەنگی پێست بۆ سپییەكی‬ ‫تەواو‪ ،‬چونكە ئەو خانانەی رەنگی پێست دروستدەكەن‪ ،‬خانەی‬ ‫«میالنۆساید» كە لەبەشی خ��وارەوەی پێستن رەنگی «میالین»‬ ‫دروست دەكەن‪ ،‬كە دواتر دەچێتە خانەكانی توێژی سەرەوە‌و رەنگ‬ ‫بەپێست دەدات‪ ،‬بەپێی رەگ��ەزی كەسەكە‪ ،‬بۆ نموونە؛ ئەوانەی‬ ‫رەشپێستن‪ ،‬لەوكەسانەدا هەڵگرتنی ئەو رەنگە چڕترە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫بەپێچەوانەی سپیپیستەكانەوە كە چڕی ئەم رەنگە لەخانەی توێژی‬ ‫سەرەوەی پێستیاندا كەمترە‪.‬‬ ‫بەڵەكی‪ ،‬دووجۆری سەرەكی هەیە؛ جۆرێكیان بۆماوەییە‪ ،‬كە‬ ‫دەتوانین بڵێین (‪)%50‬ی ئەوانەی تووشدەبن بەهۆكاری بۆماوەیی‬ ‫ت��ووش دەب��ن‪ ،‬جۆرەكەی تر بۆماوەیی نییە‪ ،‬هۆكاری تر هەن‬ ‫وەك؛ بەرگریی دژەخۆیی (امراض مناعة الذاتية)‪ ،‬واتە؛ ئەو‬ ‫كۆئەندامی بەرگرییەی جەستەی مرۆڤ هەڵدەستێت بەكوشتنی‬ ‫خانە میالنۆسایدەكان‪ ،‬وەك نەخۆشیی رۆماتیزمی دڵ‪ ،‬نەخۆشیی‬ ‫رۆماتیزمی جومگەكان‪ ،‬ئەگەر بەڵەكیەكە لەرەگی مووەكان بدات‪،‬‬ ‫تووشی دەردە رێوی دەبێت (داء الثعلب)‪ ،‬هۆكاری پەالماردانی‬ ‫خانە بەرگرییەكان نەزانراوە كە بۆچی ئەو خانانە لەناو دەبات‪ ،‬وەك‬ ‫زۆربەی نەخۆشییەكانی كۆئەندامی بەرگریی لەش كە بۆچی هێرش‬ ‫دەكاتە سەر ئەو خانانە نەزانراوە‪ ،‬بەتایبەت لەو كەسانەی بەردەوام‬ ‫تووشی هەوكردنی قورگ‌و جومگەكان دەبن‪.‬‬ ‫ئەگەر بەڵەكیەكە لەتەمەنێكی زوودا دەرك��ەوت‌و بەخێرایی‬ ‫باڵوبووەوە‌و بەهۆكاریی بۆماوەیی بوو‪ ،‬لەم حاڵەتەدا؛ چارەسەركردنی‬ ‫گرانترە‪ ،‬بەاڵم ئەگەر یەك دوو پەڵە بێت‌و بۆ ماوەی چەند ساڵێك‬ ‫لەو ناوچەیە سەقامگیربوو زیاتر باڵونەبوەوە‪ ،‬ئەوا؛ ئەم جۆرەیان‬ ‫چارەسەركردنی ئاسانترە‪ ،‬بەاڵم بەڵەكی دەست‌و پەنجەكان‌و پێ‌‪،‬‬ ‫لەهەموویان زەحمەتتر چارەسەر دەكرێت‪ ،‬چونكە خۆر زۆر لێی‬ ‫دەدات‌و جووڵەشیان تێدایە‪.‬‬ ‫هۆكاری گواستنەوەی نەخۆشیەكە لەكەسێكەوە بۆ كەسێكی تر‪،‬‬ ‫بۆتە هۆی ئەوەی كە زۆرجار خەڵكانی تر ناوێرن دەست لەدەستی‬ ‫ئەو كەسانە بدەن‪ ،‬كە بەڵەكیان هەیە‪ ،‬بەاڵم بەدڵنیاییەوە؛ زانست‬ ‫سەلماندویەتی كەس لەكەسێكەوە تووشی ئەم نەخۆشیە نابێت‪ ،‬واتە‬ ‫ناگوازرێتەوە‪.‬‬ ‫بەكورتیی؛ چارەسەری بەڵەكی بەپێی تەمەنی نەخۆش‌و قەبارەی‬ ‫باڵوی نەخۆشەكە‌و توانای مادیی نەخۆشەكەیە‪ ،‬زۆر چارەسەر بۆ‬ ‫چارەسەركردنی نەخۆشەكە هەیە‪ ،‬هەندێكیان دەگەڕێنەوە بۆ هۆكاری‬ ‫دروستبوونی نەخۆشیەكە‪ ،‬وەك لەڕووی بۆماوەییەوە‪ ،‬یان بەهۆكاری‬ ‫تر‪ ،‬دەبێت ئەوانەی تووشی ئەم نەخۆشیە دەبن خۆیان بپارێزن‬ ‫لەتیشكی خۆر‌و دژەخۆر بەكاربهێنن‪.‬‬ ‫*پسپۆڕی نەخۆشییەكانی پێست‌و زوهری‪.‬‬

‫ح���ك���وم���ەت���ی ه��ەرێ��م��ی‬ ‫كوردستان‪ ،‬لەماوەی راب��ردوودا‬ ‫نەیتوانیووە كۆنترۆڵی فرۆشتنی‬ ‫دەرم��ان��ی بەسەرچوو بكات لە‬ ‫بازاڕەكانی هەرێمدا‪ ،‬بەشێوەیەك‬ ‫لە زۆربەی دووكانەكانی وردەواڵە‬ ‫فرۆشتنی الكۆاڵنیشدا دەتوانرێت‬ ‫بەشێك لە دەرمانەكان بفرۆشرێن‪.‬‬ ‫س������ەرچ������اوەی������ەك ل��ە‬ ‫ب��ەڕێ��وەب��ەرێ��ت��ی ت��ەن��دروس��ت��ی‬ ‫سلێمانی‪ ،‬كە نەیویست ناوی‬ ‫ئاشكرا بكرێت‪ ،‬بە «رۆژنامە»ی‬ ‫راگەیاند‪« :‬وەزارەتی تەندروستی‬ ‫حكومەتی ه��ەرێ��م‪ ،‬بەشێكی‬ ‫زۆری دەرمانەكانی ل���ەدەرەوە‬ ‫دەك��ڕێ��ت‌و پشت ب��ە كۆمپانیا‬ ‫الوازەكان دەبەستێت‪ ،‬بۆیە ناچارە‬ ‫چاوپۆشیی لە كوالێتیی هەندێک‬ ‫دەرمان بكات»‪.‬‬ ‫ل��ەب��ەرام��ب��ەردا‪ ،‬د‪.‬ت��اه��ی��ر‬ ‫هەورامی‪ ،‬جەخت لەوەدەكاتەوە‪:‬‬ ‫وەزارەت��ی تەندروستی (‪)%40‬ی‬ ‫دەرمانەكانی لە (‪ )25‬سەرچاوەی‬ ‫باوەڕپێكراو دەكڕێت‪ ،‬ئەگەر لەگەڵ‬ ‫پێوه‌ری ستاندارد (‪)M.O.H‬‬ ‫گونجاو نەبێت‪ ،‬رێگە نادرێت بێتە‬ ‫ناو هەرێمی كوردستانەوە‪.‬‬

‫ئا‪ :‬ئەسعەد عەلی‬

‫‪..........................................................‬‬

‫گ��رف��ت��ێ��ك��ی س���ەرەك���ی���ی‬ ‫تەندروستی لەهەرێمی كوردستاندا‪،‬‬ ‫دەرمان‌و چۆنییەتی كۆنترۆڵكردنی‌و‬ ‫كوالێتییەكەیەتی‪ ،‬شارەزایانی‬ ‫ت��ەن��دروس��ت��ی��ش ئ���ەم كێشەیە‬ ‫بۆ گرفتی هونەریی‌و نەبوونی‬ ‫رێوشوێنی زانستی پەیوەست بەم‬ ‫بوارەی دەگەڕێننەوە‪.‬‬ ‫بەپێی وت��ەك��ان��ی وەزی���ری‬ ‫تەندروستی‪ :‬حكومەتی هەرێم‪،‬‬ ‫تائێستا تەنیا (‪ )40‬جۆر دەرمان‬ ‫لەكوردستان كوالێتی كۆنترۆڵیان‬ ‫بۆ دەكرێت‌و بۆ ساڵی داهاتووش‪،‬‬ ‫(‪ )80‬جۆری دیكە ئەم كارەیان بۆ‬ ‫دەكرێت‪.‬‬ ‫د‪.‬تاهیر ه��ەورام��ی‪ ،‬وەزی��ری‬ ‫تەندروستی حكومەتی هەرێم‪،‬‬ ‫لە لێدوانێكیدا بۆ «رۆژنامە»‪،‬‬ ‫س��ەرەڕای ئاماژەدان ب��ەوەی؛ كە‬ ‫(‪)%17‬ی دەرم��ان��ی كوردستان‬ ‫لەحكومەتی عێراق وەردەگیرێت‪،‬‬ ‫جەختیش له‌وه‌دەكاتەوە‪« :‬ئەو‬ ‫بڕە دەرمانە لەبەغدا كۆنترۆڵی‬ ‫د‪ .‬تاهیر هه‌ورامی‬ ‫كوالێتییان بۆ دەكرێت»‪.‬‬

‫ب��ەاڵم ئەندامێكی لیژنەی‬ ‫ت��ەن��دروس��ت��ی ل��ە پ��ەرل��ەم��ان��ی‬ ‫كوردستان‪ ،‬ئ��ەوە رەتدەكاتەوە‬ ‫دەرم��ان بەشێوەیەكی زانستیی‬ ‫بهێنرێتە هەرێمی كوردستانەوە‪.‬‬ ‫هاوڕاز شێخ محەمەد‪ ،‬ئەندامی‬ ‫ل��ی��ژن��ەی ت��ەن��دروس��ت �ی‌و ژینگە‬ ‫لە پەرلەمانی ك��وردس��ت��ان‪ ،‬بە‬ ‫«رۆژنامە»ی راگەیاند‪« :‬بەشێكی‬ ‫زۆری دەرمانە هاوردەكراوەكانی‬ ‫حكومەتی هەرێم‪ ،‬بەپێچەوانەی‬ ‫رێ��وش��وێ��ن��ە زان��س��ت��ی��ی��ەك��ان��ی‬ ‫هەڵگرتن‌و گواستنەوەی دەرمانەوە‬ ‫مامەڵەیان لەگەڵدا دەك��رێ��ت‪،‬‬ ‫تەنانەت زۆر جار لە گومرگەكان‬ ‫بۆ چەندین رۆژ رادەگیرێن»‪.‬‬ ‫الی خ��ۆش��ی��ەوە‪ ،‬وەزی���ری‬ ‫تەندروستی ئەوەی نەشاردەوە؛‬ ‫كە ئ��ەو دەرم��ان��ان��ەی لەڕێگەی‬ ‫كۆمپانیا ئەهلییەكانەوە دێنە‬ ‫ن��او ك��وردس��ت��ان�ه‌وه‌‪ ،‬كونترۆڵی‬ ‫كوالێتییان بۆ ناكرێت‪ ،‬وتیشی‪:‬‬ ‫«هیچ ئاگام لە بەقاچاخ بردنی‬ ‫دەرمان نییە‪ ،‬ئەو دەرمانانەش كە‬ ‫لەڕێگەی كۆمپانیا ئەهلییەكانەوە‬ ‫دێنە ناو كوردستانەوە‪ ،‬كونترۆڵی‬ ‫كوالێتییان بۆ ناكرێت»‪.‬‬

‫بەشێكی نوێ‌؛ كێشە بۆ نەخۆشخانەی فریاكەوتن دروستدەكات‬ ‫بەدواداچوون‪ :‬عەبدوڵاڵ گۆران‬

‫‪..........................................................‬‬

‫ب��ەڕێ��وەب��ەرێ��ت��ی گشتیی‬ ‫تەندروستیی سلێمانی‪ ،‬بەشێكی‬ ‫ن���و ‌ێ ب���ەن���اوی «راوێ����ژك����اری‬ ‫ئیستیشاریی»‪ ،‬لەناو نەخۆشخانەی‬ ‫فریاكەوتن «تەواری»دا دەكاتەوە‌و‬ ‫شارەزایانی تەندروستیش ئەو كارە‬ ‫بەنایاسایی دەزانن‪.‬‬ ‫سەرچاوەیەك لەنەخۆشخانەی‬ ‫ف��ری��اك��ەوت��ن‪ ،‬ب��ە «رۆژن��ام��ە»ی‬ ‫راگەیاند‪« :‬لەناو نەخۆشخانەی‬ ‫فریاكەوتنی سلێمانیدا‪ ،‬ئێواران‬ ‫شێوەیەك ل��ەدەوام��ك��ردن هەیە‪،‬‬ ‫كە ناویان لێناوە «راوێ��ژك��اری‬ ‫ئیستیشاریی فریاكەوتن»‪ ،‬كە‬ ‫ئەمە بۆ خ��ۆی لەناو وەزارەت��ی‬ ‫تەندروستیدا شتێك نییە بەو‬ ‫ناوەوە‪ ،‬واتە یاسایی نییە»‪.‬‬

‫هەمان س��ەرچ��اوە ئەوەشی‬ ‫ئاشكراكرد‪« :‬ل��ەو ب��ەش��ەدا بۆ‬ ‫هەر نەخۆشێكی كتوپڕ‪ ،‬یان هەر‬ ‫نەخۆشێكی تر‪ ،‬بڕی (‪ )3‬هەزار‬ ‫دی��ن��ار وەردەگ��ی��رێ��ت‪ ،‬ئ��ەم بڕە‬ ‫پارەیەش تەنیا بۆ پزیشكەكان‬ ‫دەبێت‪ ،‬بەاڵم بەدەرمان‌و سەرجەم‬ ‫ک��ه‌ره‌س��ت��ه‌ی ف��ری��اك��ەوت��ن��ەوە‪،‬‬ ‫ئەمەش ناگونجێت ئیستیشاریی‬ ‫ب��ێ��ت‌‌و ک �ه‌ره‌س��ت �ه‌ی فریاكەوتن‬ ‫بەكاربهێنێت»‪.‬‬ ‫لەبەرامبەردا‪ ،‬بەڕێوەبەری‬ ‫ن��ەخ��ۆش��خ��ان��ەی ف��ری��اك��ەوت��ن��ی‬ ‫سلێمانی‪ ،‬جه‌ختی له‌ڕاستی‬ ‫ه���ه‌واڵ���ه‌ک��� ‌ه ب���ۆ «رۆژن���ام���ە»‬ ‫كردەوە‌و وتی‪« :‬ئەو راوێژكارییە‬ ‫بۆیە ك��راوەت��ەوە‪ ،‬لەسلێمانیدا‬ ‫نەخۆشخانە كەمە‌و ژمارەی نەخۆش‬ ‫روو لەزیادبوونە‪ ،‬ئەو پزیشكانە كە‬ ‫هەموویان پزیشكی تایبەتمەندن‪،‬‬

‫ب��ۆی��ان ه��ەی��ە کلینک دابنێن‪،‬‬ ‫ئێمە سوودیان لێوەردەگرین بۆ‬ ‫بەرژەوەندیی خەڵكی كەمدەرامەت‪،‬‬ ‫كە بڕی پارەكە (‪ )3‬هەزار دینارە‌و‬ ‫بۆ پزیشكەكان دەبێت»‪.‬‬ ‫دكتۆر ه��اوار نەقشبەندی‪،‬‬ ‫لەبارەی بەكارهێنانی دەرم��ان‌و‬ ‫ك��ەل��وپ��ەل��ی ن��ەخ��ۆش��خ��ان��ەی‬ ‫فێركارییەوە لەالیەن پزیشكەكانی‬ ‫ب��ەش��ی راوێ��ژك��اری��ی��ەوە‪ ،‬وت��ی‪:‬‬ ‫«ب��ەڵ��ێ‪ ،‬یاساییە‌و لەسیستمی‬ ‫تەندروستیدا هەیە»‪.‬‬ ‫ب��ەپ��ێ��ی زان��ی��اری��ی��ەك��ان��ی‬ ‫«رۆژن��ام��ە»‪ ،‬ژم��ارەی پزیشك‌و‬ ‫ك��ارم��ەن��دان��ی ئیستیشاریی‬ ‫فریاكەوتن‪ )52( ،‬كەسن؛ شكاویی‬ ‫(‪ )3‬پ��زی��ش��ك‪ ،‬ه��ەن��اوی��ی (‪)2‬‬ ‫پزیشك‪ ،‬نەشتەرگەریی گشتیی‬ ‫(‪ )2‬پ��زی��ش��ك‪ ،‬تراماتۆلۆجی‬ ‫«رووداوەك�����ان» (‪ )3‬پزیشك‪،‬‬

‫سۆنەر (‪ )3‬پزیشك‪ ،‬یاریدەدەری‬ ‫دەرمانساز (‪ )6‬كارمەند‪ ،‬وێنەگری‬ ‫تیشك (‪ )13‬ك��ارم��ەن��د‪ ،‬فیلم‬ ‫ش��ۆرەوە (‪ )5‬كارمەند‪ ،‬بلیتبڕ‬ ‫(‪ )15‬كارمەند‪ ،‬ئەمانە هەمووی‬ ‫م��ووچ��ەی��ان ل��ەس��ەر تاقیگەی‬ ‫هاوسەرگیرییە‪ ،‬بەاڵم (‪ )3‬هەزار‬ ‫دی��ن��اری نەخۆشەكان تەنیا بۆ‬ ‫پزیشكەكان دەبێت‪.‬‬ ‫الی خۆشیەوە‪ ،‬د‪ .‬رێكەوت‬ ‫ح��ەم��ە رەش��ی��د‪ ،‬ب��ەڕێ��وەب��ەری‬ ‫گشتیی تەندروستیی سلێمانی‪،‬‬ ‫بە «رۆژنامە»ی راگەیاند‪« :‬ئەو‬ ‫ئیستیشارییەی ناو فریاكەوتنی‬ ‫سلێمانی‪ ،‬یاساییە‌و بۆ خزمەتی‬ ‫خ��ەڵ��ك��ە‪ ،‬م��ووچ��ەی پزیشك‌و‬ ‫ك��ارم��ەن��دەك��ان��ی��ش ب��ۆخ��ۆم��ان‬ ‫دەیدەین‪ ،‬بۆئەوەی خزمەتی خەڵك‬ ‫بكەن»‪.‬‬ ‫پ��س��پ��ۆڕان��ی تەندروستیش‬

‫ب��ڕوای��ان��وای��ە‪ :‬ك��ردن��ەوەی بەشی‬ ‫راوێ��ژك��اری��ی لەنەخۆشخانەی‬ ‫تەندروستیی‪ ،‬كارێكی نایاساییە‌و‬ ‫ن��اب��ێ��ت دەرم������ان‌و ك��ەل��وپ��ەل��ی‬ ‫حكومیی لەخزمەتی پزیشكه‌کاندا‬ ‫بەكاربهێنرێت‪.‬‬ ‫پ���س���پ���ۆرێ���ك���ی ی��اس��ای��ی‬ ‫تەندروستیی‪ ،‬لەبارەی كردنەوەی‬ ‫راوێژكاریی لەناو نەخۆشخانەی‬ ‫فریاكەوتندا‪ ،‬ب��ۆ «رۆژن��ام��ە»‬ ‫جەختی له‌وه‌كردەوە‪« :‬ئەو كارە‬ ‫نایاساییە‌و نابێت بەردەوامیی‬ ‫هەبێت»‪.‬‬ ‫ئەو پسپۆڕە‪ ،‬كە نەیویست‬ ‫ناوی بهێنرێت‪ ،‬وتیشی‪« :‬وەزارەتی‬ ‫تەندروستیی ئەم هەرێمەی ئێمە‪،‬‬ ‫بووەت ‌ه وەزارەت���ی تەندروستیی‬ ‫پزیشكان‪ ،‬هەر كارێك قازانجی‬ ‫تێدابێت بۆ پزیشك‪ ،‬دەیكات‪،‬‬ ‫ئەگەر نایاساییش بێت»‪.‬‬

‫نەخۆشییەكی ترسناك؛ هەڕەشە لەهەڵەبجە دەكات‬ ‫راپۆرتی‪ :‬ئارام نەجیم‬

‫‪...........................................................‬‬

‫نەخۆشیی «هەوكردنی جگەر‬ ‫ب���ەڤ���ای���رۆس» نەخۆشییەكی‬ ‫ت����رس����ن����اك����ەو ل���ەس���ن���وری‬ ‫ق�����ەزای ه��ەڵ��ەب��ج��ەی شەهید‬ ‫لەپەرەسەندندایەو تەنیا لەماوەی‬ ‫(‪ )6‬مانگدا‪ )16( ،‬حاڵەتی‬ ‫نەخۆشیی «ه��ەوك��ردن��ی جگەر‬ ‫ب���ەڤ���ای���رۆس» ت���ۆم���ارك���راون‌و‬ ‫گومانیشدەكرێت؛ دوو كەس‬ ‫بەهۆی ئەو نەخۆشییەوە گیانیان‬ ‫لەدەستدابێت‪.‬‬ ‫ئ��ارام خ��ەس��رەو‪ ،‬ی��اری��دەدەری‬ ‫پزیشك لە سێكتەری بایەخدانی‬ ‫تەندروستیی بەرایی هەڵەبجەی‬ ‫ش��ەه��ی��د‪ ،‬ئ��اش��ك��رای��دەك��ات‪:‬‬ ‫«نیشانەكانی ئ��ەم نەخۆشییە‪،‬‬ ‫لەهەندێك نەخۆشدا بەئاشكرا‬ ‫دەرن��اك��ەوێ��ت‪ ،‬بۆیە هەندێكجار‬

‫نەخۆشەكان شیكاری خوێنیان بۆ‬ ‫دەكرێت»‪.‬‬ ‫ن���اوب���راو‪ ،‬ب��ۆ «رۆژن���ام���ە»ی‬ ‫روون���ک���رده‌وه‌‪« :‬ل��ەم��اوەی (‪)6‬‬ ‫مانگی رابردوودا‪ )16( ،‬حاڵەتی‬ ‫ن��ەخ��ۆش��ی��ی ه��ەوك��ردن��ی جگەر‬ ‫بەڤایرۆس‪ ،‬لەهەڵەبجە تۆماركراون‌و‬ ‫دوان لەو تووشبووانەش گیانیان‬ ‫لەدەستداوە»‪.‬‬ ‫ل��ەب��ەرام��ب��ەردا‪ ،‬ب��ەڕێ��وەب��ەری‬ ‫گشتیی تەندروستیی ش��ارەزوور‪،‬‬ ‫رەت���ی���ك���ردەوە؛ ه��ی��چ كەسێك‬ ‫بەهۆی ئەم نەخۆشییەوە گیانی‬ ‫لەدەستدابێت‌‪ ،‬وت��ی‪« :‬ئ��ەو دوو‬ ‫ح��اڵ��ەت��ە‪ ،‬ب��ەه��ۆی سستبوونی‬ ‫گورچیلەوە گیانیان لەدەستداوە»‪.‬‬ ‫ع����ادل ك���ەری���م ف���ەت���اح‪ ،‬بە‬ ‫«رۆژن��ام��ە»ی راگەیاند‪)14(« :‬‬ ‫حاڵەتمان هەیە‪ ،‬كە لەئێستادا‬ ‫تووشی ئ��ەو حاڵەتە ب��وون‪ ،‬لە‬ ‫سلێمانیش ئەم حاڵەتە هەیە‪ ،‬لەم‬

‫رووەشەوە؛ هەڵمەتێكی پشكنینمان‬ ‫دەستپێكردووە‌و پێدەچێت رێژەكە‬ ‫بەرزبێتەوە»‪.‬‬ ‫هەوكردنی جگەر بەڤایرۆس؛‬ ‫ئ��ێ��س��ت��ا ب���ووەت���ە گرفتێكی‬ ‫تەندروستیی گ��ەورەی جیهانیی‪،‬‬ ‫چونكە ئەم نەخۆشییە هۆكارەكانی‬ ‫گواستنەوەی تەشەنەكردنی زۆرە‪،‬‬ ‫بەچەندین رێگە دەگوازرێتەوە‌و‬ ‫زیاتر لەشەش جۆری هەیە‪ ،‬جۆری‬ ‫(‪)B‬؛ ئەم جۆرەیان بەزۆریی لە‬ ‫خۆرهەاڵتی ناوەڕاستدا باڵوە‪.‬‬ ‫بەپێی زانیارییەكانی سێكتەری‬ ‫بایەخدانی تەندروستیی بەرایی‬ ‫ه��ەڵ��ەب��ج��ەی ش��ەه��ی��د‪« ،‬ت���ا‪،‬‬ ‫سەرئێشە‪ ،‬ئازاری جومگە‪ ،‬نەمانی‬ ‫ئارەزووی خۆراك‪ ،‬بێهێزیی‪ ،‬هێڵنج‌و‬ ‫رشانەوە‪ ،‬زەردبوونی سپێنەی چاو‬ ‫و ژێرزمان‌و پێست‪ ،‬سووربوونەوەو‬ ‫خورانی پێست‌و دروستبوونی ئازار‬ ‫لەبەشی الی راستی سەرەوەی سك‪،‬‬

‫لەنیشانەكانی ئەم نەخۆشییەن»‪.‬‬ ‫ئومێد محەمەد‪ ،‬ی��اری��دەدەری‬ ‫پزیشك لە سێكتەری بایەخدانی‬ ‫تەندروستیی بەرایی هەڵەبجەی‬ ‫شەهید‪ ،‬پێیوایە‪ :‬گواستنەوەی‬ ‫خوێن‌و پێكهاتەكانی‪ ،‬ك��رداری‬ ‫سێكس‪ ،‬دەرزی����ی‌و كەلوپەلی‬ ‫پزیشكیی پیسبوو بەم نەخۆشییە‪،‬‬ ‫دەردراوەكانی لەش وەك (سپێرم‌و‬ ‫لیكی ناودەم‌و خوێنی بێنویژیی‌و‬ ‫شیری دایك)‪ ،‬لەو هۆكارانەن كە‬ ‫دەبنە ه��ۆی گواستنەوەی ئەم‬ ‫نەخۆشییە»‪.‬‬ ‫ئ��������������ەو‬ ‫ی����اری����دەدەرە‬ ‫پ��زی��ش��ك��ی��ی��ە‪،‬‬ ‫هۆشداریدەدات‪:‬‬ ‫«ن��ەخ��ۆش��ی��ی‬ ‫ه���ەوك���ردن���ی‬ ‫ج�������گ�������ەر‬ ‫ب���ەڤ���ای���رۆس‪،‬‬

‫زۆر بەئاسانیی لەڕێگەی دایكەوە‬ ‫بۆ كۆرپەكەی‌و لەنێوان ئەندامانی‬ ‫خێزانداو لەنێوان هاوسەرەكانیدا‬ ‫دەگوازرێتەوە»‪.‬‬ ‫س��ێ��ك��ت��ەری ب��ای��ەخ��دان��ی‬ ‫تەندروستیی بەرایی هەڵەبجە‪،‬‬ ‫ب��ە ب���ەردەوام���ی���ی ه��ۆش��ی��اری��ی‬ ‫تەندروستیی بۆ ئەم نەخۆشییەو‬ ‫جۆرەكانی تری هەوكردنی جگەر‬ ‫بەڤایرۆس‪ ،‬دەخاتەڕوو‪ ،‬لەوانە‪:‬‬ ‫دووركەوتنەوە لەلوتسمین‌و‬ ‫خاڵكوتان‌و كەڵەشاخ‪.‬‬

‫ئ���ارام خ��ەس��رەو‪ ،‬ئ��ام��اژەی‬ ‫بەوەشكرد‪:‬‬ ‫تا ئێستا‬ ‫نەزانراوە‬ ‫ئ������ەم‬

‫نەخۆشییە لەڕێگەی چییەوە‬ ‫دروس���ت���دەب���ێ���ت‌و ه��ی��چ��ك��ام‬ ‫ل��ەن��ەخ��ۆش��ەك��ان��ی��ش جێگەی‬ ‫تایبەتییان بۆ دیاریی نەكراوە‪،‬‬ ‫بەاڵم بەردەوام ئاگاداریان دەبین‬ ‫لەپێدانی چارەسەر‪.‬‬ ‫س��ێ��ك��ت��ەری ب��ای��ەخ��دان��ی‬ ‫تەندروستیی بەرایی هەڵەبجە‪،‬‬ ‫لەئێستادا چەند دەرمانێكی‬ ‫وەكو؛ ئینتەرڤیرون‪ ،‬الموفیدین‪،‬‬ ‫بیج‪ ،‬ئینتەر ڤیرون ئەلفا‪ ،‬بۆ‬ ‫تووشبووانی هەوكردنی جگەر‬ ‫بەڤایرۆس بەكاردەهێنن‪.‬‬ ‫ئارام خەسرە‌و لەمبارەیەوە‬ ‫وت��ی‪« :‬ك��اری��گ��ەری��ی باشیان‬ ‫ب���ەڕێ���ژەی ج���ی���اواز‪ ،‬ل��ەس��ەر‬ ‫وەس��ت��ان��دن��ی گ��ەش��ەی ئ��ەم‬ ‫ڤایرۆسە هەیە‪ ،‬بەاڵم تائێستا‬ ‫چ���ارەس���ەری ی��ەك��ج��ارەك��ی��ی‬ ‫ئ��ەم نەخۆشییە لەجیهاندا‬ ‫نەدۆزراوەتەوە»‪.‬‬

‫‪nawxo.rozhnama@yahoo.com‬‬

‫‪www.rozhnama.net‬‬

‫ذمارة (‪ )637‬سيَشةممة ‪2011/6/7‬‬

‫سوهاد فازل‪ :‬خزمەتگوزاریی كۆمپانیاكانی مۆبایل بێتوانان‌و تێبینیی زۆرمان لەسەریان هەیە‬

‫كۆمپانیایەكی حكومیی؛ بۆ ركابەریی كۆمپانیاكانی مۆبایل دروست دەكرێت‬ ‫راپۆرتی ‪ :‬عەلی ناجی‬ ‫‪.................................‬‬ ‫ح���ك���وم���ەت���ی ع���ێ���راق‬ ‫ك��ۆم��پ��ان��ی��ای��ەك��ی م��ۆب��ای��ل بۆ‬ ‫ركابەریی كۆمپانیاكانی مۆبایل‬ ‫ل��ە عێراقدا دروس���ت دەك��ات‌و‬ ‫ل��ی��ژن��ەی��ەك��ی پ��ەرل��ەم��ان��ی��ش‬ ‫پشتگیریی لێدەكات‪.‬‬ ‫هاوكات لەگەڵ رەخنەی‬ ‫الیەنە پەیوەندیدارەكانی عێراق‪،‬‬ ‫بەتایبەت وەزارەتی پەیوەندیی‌و‬ ‫دەس����ت����ەی راگ����ەی����ان����دن‌و‬ ‫پەیوەندییەكان‪ ،‬لە كوالێتی‬ ‫شێوازی كاركردنی كۆمپانیاكانی‬ ‫م��ۆب��ای��ل ل��ە ع��ێ��راق‪ ،‬ب��ڕی��ارە‬ ‫لەمساڵدا حكومەتی عێراقی‬ ‫كۆمپانیایەكی حكومیی لەهەمان‬ ‫بواردا‪ ،‬بۆ ركابەری كۆمپانیاكانی‬ ‫تر‪ ،‬دروستبكات‪.‬‬ ‫س��ەم��ی��ر ع��ەل��ی ح��ەس��ون‪،‬‬ ‫وتەبێژی رەسمیی وەزارەت���ی‬ ‫حكومەتی‬ ‫پەیوەندییەكانی‬ ‫ع��ێ��راق��ی‪ ،‬ب��ۆ «رۆژن���ام���ە»ی‬ ‫ئاشكراكرد‪« :‬وەزارەت��ەك��ەی‬ ‫پ����رۆژەی����ەك����ی ل����ەب����ارەی‬ ‫دروستكردنی ئەو كۆمپانیایە‬ ‫داوەت��ە ئەنجومەنی وەزی��ران‌و‬ ‫ئەوانیش رازی بوون لەسەری‪،‬‬ ‫ب���ەاڵم دەس��ت��ەی راگ��ەی��ان��دن‌و‬ ‫پەیوەندییەكانی عێراق‪ ،‬رازی‬ ‫ن���ەب���ووە؛ م��ۆڵ��ەت��ی چ���وارەم‬ ‫بدرێتە ئەو كۆمپانیا حكومییە‪،‬‬ ‫ب���ەپ���اس���اوی م��ی��ك��ان��ی��زم��ی‬ ‫فریكوێنسی‌و كاركردنی وەزارەتی‬

‫په‌رله‌مانی عێراق؛ ل ‌ه خزمه‌تگوزارییه‌کانی کۆمپانیاکانی مۆبایل ناڕازییه‌‬ ‫پەیوەندییەكان بەبێ بوونی‬ ‫یاسایەكی تایبەت پێی‪ ،‬بەاڵم‬ ‫لیژنەیەكی هاوبەش لەهەردووال‬ ‫بۆ چارەسەركردنی ئەو كێشە لە‬ ‫گفتوگۆدان»‪.‬‬ ‫وت��ەب��ێ��ژەك��ەی وەزارەت����ی‬ ‫پەیوەندییەكانی عێراق‪ ،‬ئاماژەی‬

‫بەوەشدا‪ :‬كە لەڕووی ئیدارییەوە‬ ‫وەزارەت���ەك���ەی پشكی شێری‬ ‫ل��ەو كۆمپانیـــایەدا دەبێت‌و‬ ‫(‪)%10‬ی سەرمایەكەشی وەك‬ ‫پشك بۆ هاواڵتییان دەبێت‌‪.‬‬ ‫لەبارەی هۆكاری دامەزراندنی‬ ‫ئ��ەو كۆمپانیایەشەوە‪ ،‬وت��ی‪:‬‬

‫«خزمەتگوزاریی كۆمپانیاكانی‬ ‫م���ۆب���ای���ل‪ ،‬ك���ە ئ��ێ��س��ت��ا لە‬ ‫عێراقدا ك��اردەك��ەن‪ ،‬خراپن‌و‬ ‫تۆڕەكانیشیان بێهێز بووە‪ ،‬بۆیە‬ ‫پێشنیازكرا كە كۆمپانیایەكی‬ ‫ل��ەوج��ۆرە دابنرێت بۆ ئ��ەوەی‬ ‫خزمەتی هاواڵتییان بكات»‪.‬‬

‫ل��ەدوای رووخاندنی رژێمی‬ ‫ب���ەع���س���ەوە‪ ،‬ب���ۆ ی��ەك��ەم��ج��ار‬ ‫كەرتی پەیوەندیی مۆبایل لە‬ ‫عێراقدا دەرك���ەوت‌و كۆمپانیا‬ ‫ئەهلییەكان ركابەرییان لەسەر‬ ‫ب��ەدەس��ت��ه��ێ��ن��ان��ی گرێبەستی‬ ‫ك���ارك���ردن ك���رد ل��ە ع��ێ��راق‌‪،‬‬

‫س��ەرەت��ا ه��ەرس��ێ كۆمپانیای‬ ‫«ئاسیا سێڵ»‌و «عێراقونا»‌و‬ ‫«ئەسیر» مۆڵەتیان لەالیەن‬ ‫ح��ك��وم��ەت��ی ع��ێ��راق��ی��ی��ەوە لە‬ ‫زیادكردنێكی نهێنیدا پێدرا‌و‬ ‫دوات �ر‌و لە زیادكردنێكی تردا‪،‬‬ ‫ك��ۆم��پ��ان��ی��اك��ان��ی «ك����ۆرەك‬ ‫«ئاسیاسیڵ»‌و‬ ‫تیلیكۆم»‌و‬ ‫«زەی��ن» گرێبەستیان لەگەڵدا‬ ‫كراو بڕیاریشە كۆتایی ئەمساڵ‬ ‫زیادكردنێكی تر بۆ ئەو كەرتە‬ ‫ئەنجام بدرێت‪.‬‬ ‫ب��وره��ان ش���اوی‪ ،‬سەرۆكی‬ ‫دەزگای جێبەجێكردنی دەستەی‬ ‫راگ��ەی��ان��دن‌و پەیوەندییەكانی‬ ‫عێراق‪ ،‬وێڕای ئاماژەدان بە چەند‬ ‫تێبینییەك لەسەر پرۆژەكەی‬ ‫وەزارەت�����ی پ��ەی��وەن��دی��ی��ەك��ان؛‬ ‫س��ەب��ارەت بەپێكهێنانی ئەو‬ ‫كۆمپانیا حكومییەی كەرتی‬ ‫م��ۆب��ای��ل‪ ،‬ب��ە «رۆژن���ام���ە»ی‬ ‫راگ��ەی��ان��د‪« :‬بەپێی فەرمانی‬ ‫(‪)65‬ی دەسەاڵتی ئیئتیالفی‬ ‫س��اڵ��ی (‪ ،)2004‬دەس��ت��ەی‬ ‫راگەیاندن‌و پەیوەندییەكان‪ ،‬تاكە‬ ‫الیەنە كە دەسەاڵتی رێكخستنی‬ ‫ه��ۆك��ارەك��ان��ی ب�ڵاوك��ردن��ەوەو‬ ‫مۆڵەتی ت��ۆڕەك��ان��ی السلكیی‬ ‫هەیە‌و ئەو دەسەاڵتەی حكومەت‬ ‫بە وەزارەت��ی پەیوەندییەكانی‬ ‫داوە سەبارەت بە نوێكردنەوەی‬ ‫مۆڵەتی كۆمپانیاكانی مۆبایل‪،‬‬ ‫نایاساییە»‪.‬‬ ‫الی خ�����ۆی�����ان�����ەوە‪،‬‬ ‫ل��ی��ژن��ەی خ��زم��ەت��گ��وزاری��ی‌و‬ ‫ئاوەدانكردنەوەی ئەنجومەنی‬

‫ن���وێ���ن���ەران���ی ع��ێ��راق��ی��ش‪،‬‬ ‫پشتیگریی لەپێكهێنانی ئەو‬ ‫كۆمپانیا حكومییە دەك��ات؛‬ ‫بۆ كەرتی مۆبایل‪ ،‬بەوپێیەی‬ ‫وەك ئ��ەن��دام��ێ��ك��ی لیژنەكە‬ ‫ئاماژەی پێدەكات‪« :‬كۆمپانیا‬ ‫كاركەرەكانی ئێستا بێتوانان»‪.‬‬ ‫س��وه��اد ف���ازل‪ ،‬ئەندامی‬ ‫ئەو لیژنەیە بە «رۆژنامە»ی‬ ‫راگ��ەی��ان��د‪« :‬خ��زم��ەت��گ��وزاری��ی‬ ‫كۆمپانیاكانی مۆبایل بیتوانان‌و‬ ‫تێبینیی زۆرم���ان لەسەریان‬ ‫هەیە‌و لیژنەیەكی لێكۆڵینەوەش‬ ‫سەبارەت بە قەرزەكانی سەر‬ ‫ئەو كۆمپانیایانە‌و الدانەكانیان‬ ‫پ��ێ��ك��ه��ێ��ن��راون‪ ،‬ك��ە زۆرج����ار‬ ‫بەشێوەیەكی زیرەكانە دزیی لە‬ ‫هاواڵتییان دەكەن»‪.‬‬ ‫لەالیەكی ت��رەوە‪ ،‬سەالم‬ ‫سمێسم‪ ،‬پسپۆڕی ئابووریی‬ ‫عێراقی‪ ،‬پێیوایە‪ :‬هاتنەكایەی‬ ‫كۆمپانیایەكی ت��ری مۆبایل‪،‬‬ ‫ركابەریی زیاتر دروست دەكات‬ ‫بۆ فەراهەمكردنی خزمەتگوزاریی‬ ‫زیاتر بۆ هاواڵتییان‪.‬‬ ‫سمێسم‪ ،‬بە «رۆژنامە»ی‬ ‫راگ���ەی���ان���د‪« :‬ل���ە ع��ێ��راق��دا‪،‬‬ ‫كێشەی رێ��وش��وێ�ن‌و نەبوونی‬ ‫ش��ەف��اف��ی��ی��ەت‌و چ��اودێ��ری��ی‬ ‫هەیە لەسەر ئ��ەدای ركابەریی‬ ‫كۆمپانیاكان‌و پێشكەشكردنی‬ ‫خزمەتگوزاریی بەهاواڵتییان‪،‬‬ ‫بەپێی پێوەرە ئابوورییەكانیش‪،‬‬ ‫پێویستە ل��ە ركابەرییەكاندا‬ ‫بەكارهێنەر سوودمەند بێت‪،‬‬ ‫نەك بەپێچەوانەوە»‪.‬‬

‫بازرگانیکردن بەگەنمەوە؛ قەدەغە دەكرێت خەڵكی بادینان؛ ناڕه‌زایی به‌رامبه‌ر بودجەی (‪ )2011‬ده‌رده‌بڕن‬ ‫راپۆرتی‪ :‬شارا عەبدولڕەحمان‬ ‫‪.................................‬‬

‫راپۆرتی‪ :‬ئەیاز نهێلی‬ ‫‪.................................‬‬

‫ب����ەڕێ����وەب����ەری گشتیی‬ ‫كشتوكاڵی گەرمیان ئاشكرای‬ ‫دەكات‪ :‬بڕیاریان بۆ قەدەغەكردنی‬ ‫بازرگانیكردن بەگەنمی ئەمساڵی‬ ‫ج��وت��ی��اران��ەوە‪ ،‬دەرك�����ردووەو‬ ‫وەزارەت�����ی ن��اوخ��ۆش ب��ۆ ئ��ەو‬ ‫مەبەستە هاوكارییان دەكات‪.‬‬ ‫ب��ڕی��ارە ل��ەم ه��ەف��ت��ەی��ەوە‪،‬‬ ‫ح��ك��وم��ەت��ی ع���ێ���راق گ��ەن��م��ی‬ ‫جوتیارانی ن��اوچ��ەی گەرمیان‬ ‫وەرب��گ��رێ��ت‪ ،‬ئ��ەوی��ش لەڕێگەی‬ ‫كردنەوەی بنكەیەكەوە كە سەر‬ ‫بە سایلۆی سلێمانی دەبێت‪،‬‬ ‫لەئێستاشدا بەڕێوەبەرێتی گشتیی‬ ‫كشتوكاڵی گەرمیان‪ ،‬رێگریی‬ ‫لەبردنە دەرەوەی گەنم دەكات بۆ‬ ‫ناوچەكانی دەرەوەی هەرێم‪.‬‬ ‫رەحیم حەمید‪ ،‬بەڕێوەبەری‬ ‫گشتیی كشتوكاڵی گەرمیان بە‬ ‫«رۆژنامە»ی راگەیاند‪ :‬وەزارەتی‬ ‫بازرگانیی عێراق بنكەیەك لە‬ ‫ك��ەالر دەكەنەوە بۆ وەرگرتنی‬ ‫ه���ەم���وو گ��ەن��م��ی ئ��ەم��س��اڵ��ی‬ ‫جوتیارانی گەرمیان‪.‬‬ ‫ه��ەم��وو ئ���ەو دام�����ەزراوەو‬ ‫سایلۆیانەی كە پەیوەندییان‬ ‫بەوەرگرتنی گەنم‌و دابەشكردنی‬ ‫ئ�����اردی م��ان��گ��ان��ەوە ه��ەی��ە؛‬ ‫بەسەر هاواڵتییانی هەر (‪)18‬‬ ‫پارێزگاكەی عێراق‪ ،‬بە هەرێمی‬ ‫ك��وردس��ت��ان��ی��ش��ەوە‪ ،‬س���ەر بە‬ ‫‌و‬ ‫وەزارەت���ی بازرگانیی عێراقن گه‌نم فرۆشێک ل ‌ه بازاڕی (سه‌عید‬ ‫هەر ئەو وەزارەتەش ئەو ئیش‌و‬ ‫ت��ر ل���ەالی���ەن ج��وت��ی��اران��ەوە‪،‬‬ ‫كارانە جێبەجێ دەكات‪.‬‬ ‫ب����ەڕێ����وەب����ەری گشتیی ل��ەڕێ��گ��ەی پشتگیریی هۆبە‬ ‫دەبێت‪،‬‬ ‫كشتوكاڵی گەرمیان‪ ،‬ئەوەشی كشتوكاڵییەكانەوە‬ ‫ئاشكراكرد‪ :‬رێنماییان داوە ئەگەرنا هەموو ئاڵوگۆڕپێكردنێك‬ ‫ب��ەس��ەرج��ەم ب��ازگ��ەك��ان‪ ،‬كە بەبێ ئەو پشتگیرییە بە بازرگانیی‬ ‫رێگریی بكەن لەبردنەدەرەوەی هەژماردەكرێت‌و رێگریی دەكرێت‪،‬‬ ‫گەنم لەڕێگەی بازگەكانەوە‪ ،‬بۆ ئەو مەبەستەش وەزارەت��ی‬ ‫وتیشی‪« :‬گواستنەوەی گەنم ناوخۆ هاوكاریمان دەكات»‪.‬‬ ‫بڕیارە وەزارەت��ی بازرگانیی‬ ‫لەشوێنێكەوە ب��ۆ شوێنێكی‬

‫دوای نزیکه‌ی (‪ )5‬مانگ‬ ‫ل��ەدواك��ەوت��ن��ی په‌سه‌ندکردنی‬ ‫ب��ودج��ەی (‪)2011‬ی هەرێمی‬ ‫كوردستان‪ ،‬دواج��ار پەرلەمانی‬ ‫ك��وردس��ت��ان ب��ەزۆری��ن��ەی دەن��گ‬ ‫پەسەندی كرد‪ ،‬بەاڵم ئەو بودجەیه‌‬ ‫بەبۆچوونی هاواڵتییانی دەڤەری‬ ‫بادینان‪ ،‬ناڕوونیی زۆری تێدایە‪.‬‬ ‫بەشێك لەو كەموكورتییانەی‬ ‫هاواڵتییانی ئەو دەڤ��ەرە باسی‬ ‫دەكەن‪ ،‬تەرخانكردنەوەی پارەیە‬ ‫بۆ پڕۆژەكانی سااڵنی پێشوو‪.‬‬ ‫چ��ەك��دار م��ح��ەم��ەد تاهیر‪،‬‬ ‫رۆژنامەنووسێكی دەڤەرەكەیە‪،‬‬ ‫ئاماژە بەوە دەكات‪« :‬لەبودجەی‬ ‫ئەمساڵدا‪ ،‬پ��ارە ب��ۆ (‪)1275‬‬ ‫پ��������ڕۆژەی س���اڵ���ی پ��ێ��ش��وو‬ ‫تەرخانكراوەتەوە‪ ،‬كە نازانرێت‬ ‫ئەو پارەیه‌ی ساڵی پێشوو چی‬ ‫لێهاتووە‌و چەند بووە‪ ،‬جگەلەوەی‬ ‫هەندێك پ���ڕۆژە چەند جارێك‬ ‫پارەیان بۆ تەرخانكراوەتەوە»‪.‬‬ ‫ئ���ەو رۆژن���ام���ەن���ووس���ە له‌‬ ‫لێدوانێکیدا ب��ۆ «رۆژن��ام��ە»‬ ‫وتیشی‪« :‬هیوادارم كاربەدەستانی‬ ‫ئ��ەم واڵت��ە بەخۆیاندا بچنەوە‌و‬ ‫ل��ەس��ەر دی��ارن��ەم��ان��ی ئ��ەو پ��ارە‬ ‫زۆرە بێدەنگ نەبن‪ ،‬ئاشكرای‬ ‫بكەن كە چۆن خ��وراوە‪ ،‬چونكە‬ ‫بودجە ماڵی خەڵكە‪ ،‬نەك حیزب‌و‬ ‫دەسەاڵتداران»‪.‬‬ ‫بەبۆچوونی بازرگانێكیش‪،‬‬ ‫س��ەرەڕای هەبوونی كەموكورتی‬ ‫لەبودجەی (‪)2011‬ی هەرێمی‬ ‫كوردستان‪ ،‬بەاڵم فراكسیۆنەكانی‬ ‫ئۆپۆزسیۆن‪ ،‬رۆڵ��ی بەرچاویان‬ ‫ه��ەب��وو‌ه ل��ە فشارخستنە سەر‬ ‫دەسەاڵت‪.‬‬ ‫ئەحمەد بەرواری‪ ،‬بازرگانێكی‬ ‫ده��ۆك��ە‪ ،‬بۆ «رۆژن��ام��ە» وتی‪:‬‬ ‫«ئێستا ب����اوەڕم ب���ەوە هەیە‬ ‫ئۆپۆزسیۆن دەتوانێت بەشێكی‬ ‫زۆری ئ��ەو نایەكسانییە قبووڵ‬

‫ته‌ها کۆیی) له‌ سلێمانی‬ ‫عێراق‪ ،‬بۆ ئەمساڵ هەر تەنێك‬ ‫گەنمی دەرەجە یەك بە (‪)720‬‬ ‫هەزار دینارو گەنمی دەرەجە دوو‬ ‫بە (‪ )620‬هەزار دینارو گەنمی‬ ‫دەرەج��ە سێ بە (‪ )520‬هەزار‬ ‫دینار لەجوتیاران وەربگرێت‪،‬‬ ‫ئەمەش لەكاتێكدا لەبازاڕی رەش‬ ‫تەنی گەنمی دەرەج��ە یەك لە‬ ‫(‪ )550‬هەزار دینار تێناپەڕێت‪.‬‬

‫ددیمه‌نێک ل ‌ه شاری دهۆک ‬

‫ ‬

‫نەكات كە لە بودجەی ئەمساڵدا‬ ‫هەیە»‪.‬‬ ‫دانیشتووانی دەڤەری بادینان‪،‬‬ ‫بەردەوام هەست بە پەراوێزخستن‬ ‫دەكەن لەنێوان ئیدارەی سلێمانی‌و‬ ‫هەولێردا‪ ،‬بەتایبەت لەدابەشكردنی‬ ‫بەشە بودجەی پارێزگاكاندا‪.‬‬ ‫ئامینە زیكری‪ ،‬پەرلەمانتاری‬ ‫ل��ی��س��ت��ی ك��وردس��ت��ان��ی��ی‪ ،‬به‌‬ ‫«رۆژن�����ام�����ە»ی راگ���ه‌ی���ان���د‪:‬‬ ‫«ب����ودج����ەی پ���ەرەپ���ێ���دان���ی‬ ‫پارێزگاكان‪ ،‬نایەكسانیی تێدایە بۆ‬

‫پارێزگای دهۆك‪ ،‬نە ئەمساڵ‌و نە‬ ‫پار بەهەقی خۆی نەبووە‪ ،‬چونكە‬ ‫(‪ )%20‬ب��ودج��ەی پەرەپێدانی‬ ‫پارێزگاكانی بەركەوتووە‪ ،‬ئەگەر‬ ‫بەپێی ژمارەی دانیشتووان بوایە‪،‬‬ ‫(‪)%24‬ی بەردەكەوت»‪.‬‬ ‫ئ��ەو ئ��ەن��دام پ��ەرل��ەم��ان��ەی‬ ‫«ك���وردس���ت���ان���ی»‪ ،‬ئ���ام���اژەی‬ ‫بەوەشكرد؛ ئەو كەسانەی تایبەتن‬ ‫بەم الیەنەوە‪ ،‬شارەزایی باشیان‬ ‫نەبووە‌و ئامادەكاریی بۆ نەكراوە‪،‬‬ ‫ج��گ��ەل��ەوەی ج��ی��اوازی��ی ك��راوە‬

‫فۆتۆ‪ :‬رۆژنامه‌‬

‫لەگەڵ ه��ەردوو پارێزگاكەی تر‪،‬‬ ‫كە دەبوایە وەك ئەوان بودجەی‬ ‫هەبوایە بەپێی رێژەی دانیشتووان‪.‬‬ ‫ل���ەب���ەرام���ب���ەردا‪ ،‬ج��اس��م‬ ‫عه‌بدولوحید‪ ،‬كە هاواڵتییەكی‬ ‫ش��اری دهۆكە‪ ،‬ئومێد دەك��ات‪:‬‬ ‫«بەرپرسانی هەرێم هەست بەوە‬ ‫بكەن؛ خەڵك ئەوانی هەڵبژاردووە‪،‬‬ ‫بۆ خەڵكیش كاربكەن‪ ،‬ئەو بودجە‬ ‫زۆرەی لەبەردەستیاندایە‪ ،‬بۆ‬ ‫هەژاران سەرفبكرێت‪ ،‬تاكو سااڵنی‬ ‫پێشووی لێنەیەت»‪.‬‬

‫‪nawxo.rozhnama@yahoo.com‬‬

‫ذمارة (‪ )637‬سيَشةممة ‪2011/6/7‬‬

‫لە بەریتانیا‪ ،‬كۆنفرانسێك بۆ ئابووریی هەرێمی كوردستان دەبەسترێت‬ ‫رۆژنامە‪ :‬وابڕیارە رۆژی ‪،2011/6/25‬‬ ‫نوێنەرایەتی حكومەتی هەرێمی‬ ‫كوردستان لە بەریتانیا‪ ،‬كۆنفرانسێك‬ ‫بۆ پەرەپێدانی ئابووریی هەرێمی‬ ‫كوردستان لە لەندەنی پایتەختی‬ ‫بەریتانیا ببەستێت‌و خاوەنكارانی‬

‫هەرێمیش بەشداریی تێدادەكەن‪.‬‬ ‫ه���ەڤ���اڵ ئ��ەم��ی��ر س��اڵ��ح زەك���ی‬ ‫ساحێبقڕان‪ ،‬سەرۆكی یەكێتیی‬ ‫خ��اوەن��ك��اران��ی ك��وردس��ت��ان‪ /‬لقی‬ ‫سلێمانی بە «رۆژنامە»ی راگەیاند‪:‬‬ ‫«ئ��ەو كۆنفرانسە نوێنەرایەتی‬

‫حكومەتی هەرێمی كوردستان لە‬ ‫بەریتانیا رێكیدەخات‌و تایبەتە‬ ‫بەهاندانی كۆمپانیا بەریتانییەكان‪،‬‬ ‫بۆ بەشداریكردنیان لەوەبەرهێنان‌و‬ ‫بووژاندنەوەی ژێرخانی ئابووریی‬ ‫هەرێم‌و پەرەپێدانی پەیوەندییەكانی‬

‫ه��ەردووال ده‌بێت‪ ،‬لەسەر بنەمای‬ ‫بەرژەوەندیی هاوبەش»‪.‬‬ ‫ساحێبقڕان‪ ،‬وتیشی‪« :‬لەسەر‬ ‫ئاستی هەرێمی كوردستانیش‪ ،‬ئەو‬ ‫كۆنفرانسە بەسەرۆكایەتیی وەزیری‬ ‫پیشەسازیی‌و بازرگانیی هەرێمی‬

‫ك��وردس��ت��ان دەب��ێ��ت‌و دەس��ت��ەی‬ ‫وەبەرهێنانی ه��ەرێ �م‌و یەكێتیی‬ ‫خاوەنكارانی هەرێمی كوردستان‌و‬ ‫ژوورە بازرگانییەكانی هەرێم‪،‬‬ ‫بەشداریی تێدادەكەن»‪.‬‬

‫فەرمانگە حكومییەكانی پشدەر‌و بتوێن؛ قەرزارن‬ ‫بەدواداچوونی‪ :‬فەرمان چۆمانی‬

‫‪..........................................................‬‬

‫گفتوگۆیەكی‬ ‫ێ ئەنجام‬ ‫ب‌‬ ‫عەلی حەمە ساڵح‬ ‫كاتێك كە قسە لەسەر ئەوە دەكەین گفتوگۆكانی پەرلەمانی‬ ‫ێ سوود» دەبێت‪،‬‬ ‫ێ ئەنجام‌و ب ‌‬ ‫كوردستان لەبارەی بودجەوە «ب ‌‬ ‫مانای ئ��ەوە نییە لە ه �ه‌وڵ‌و ماندووبوونی پەرلەمانتاران كەم‬ ‫بكەینەوە‪ ،‬بەاڵم ئەم گفتوگۆیانە هیچ ئەنجامێكی ئەوتۆی نییە‪،‬‬ ‫چونكە حكومەت ئەوە خەرجناكات پەرلەمان پەسەندی دەكات‪،‬‬ ‫بەڵكو حكومەت ئەوە خەرجدەكات‪ ،‬كە خۆی ویستی لەسەریەتی‪.‬‬ ‫هەرچەندە ئێمە تێبینیی زۆرمان هەبوو لەسەر ئەو بودجەیەی‬ ‫كە پەرلەمانی كوردستان لەماوەی سااڵنی راب��ردوودا پەسەندی‬ ‫ك��ردووە‪ ،‬بە بودجەی ئەمساڵیشەوە‪ ،‬بەاڵم گرفتەكە لەوەدایە‪،‬‬ ‫حكومەت ئەو پارەیەی كە خەرجی دەكات‪ ،‬وەك ئەوە نییە پەرلەمان‬ ‫پەسەندی كردووە‪ ،‬بەڵكو گرفتی سەرەكیی ئەوەیە‪ ،‬كە خەرجییە‬ ‫ناپێویستییەكان‪ ،‬كە حكومەت پارەی بۆ خەرجدەكات‪ ،‬زۆر زیاترە‬ ‫لەوەی كە پەرلەمانی كوردستان پەسەندی دەكات‪.‬‬ ‫ئەگەر بەدیوێكی دیكەدا لەم بابەتە بڕوانین‪ ،‬دەبینین حكومەت‬ ‫چۆن نەیتوانیوە چەندین یاسا جێبەجێبكات كە پەرلەمان پەسەندی‬ ‫كردووە‪ ،‬بەوشێوەیە یاسای بودجەشی جێبەجێنەكردووە‪ ،‬با چەند‬ ‫نموونەیەكی زیندوو وەربگرین‪:‬‬ ‫بگەڕێینەوە بۆ حیساباتی خیتامی ساڵی (‪ ،)2009‬دەبینین (‪)704‬‬ ‫ملیار دیناری پرۆژەكان (بودجەی وەبەرهێنان) خەرجنەكراوەو ئەم‬ ‫پارەیەش گوازراوەتەوە بۆ بودجەی بەكاربردن‪ ،‬چونكە بە بڕی‬ ‫(‪ )701‬ملیار دینار زیادەڕەویی لە بودجەی بەكاربردندا كراوە‪.‬‬ ‫ئایا دەكرێت پارەی نەخۆشخانەو قوتابخانەو رێگەوبانەكان‬ ‫خەرجنەكرێن‌و بگوازرێتەوە بۆ بودجەی بەكاربردن‌و لە بەخشین‌و‬ ‫باربوودا خەرجبكرێت‌و نەزانرێت بەچی میكانیزمێك خەرجكراوە؟!‬ ‫لە ب��ودج��ەی ساڵی (‪)2010‬دا‪ ،‬بەشێكی زۆری پ��رۆژە‬ ‫پێشنیازكراوەكان‪ ،‬كە پارەیان بۆ تەرخانكرا‪ ،‬پارەكەیان تێدا‬ ‫خەرجنەكراوەو پارەكە گ��وزراوەت��ەوە بۆ خەرجی بەكاربردن‪،‬‬ ‫بەشێوەیەك (‪ )660‬ملیار دیناری پرۆژەكان‪ ،‬كە پارەی (‪)1275‬‬ ‫پرۆژەیە‪ ،‬خەرجنەكراوە‪.‬‬ ‫ساڵی رابردوو (‪ )7‬ترلیۆن‌و (‪ )240‬ملیار دینار بۆ خەرجی‬ ‫بەكاربردن تەرخانكرا‪ ،‬بەاڵم تەنیا لە شەش مانگی یەكەمدا‪)4( ،‬‬ ‫ترلیۆن (‪ )477‬ملیار دینار خەرجكراوە‪ ،‬ئەگەر شەش مانگی‬ ‫دووەمیش‪ ،‬وەك شەش مانگی یەكەم پارەی تێدا خەرجكرابێت‪،‬‬ ‫ئەوا لە پارساڵدا‪ )8( ،‬ترلیۆن‌و (‪ )945‬ملیار دینار بۆ بودجەی‬ ‫بەكاربردن خەرجكراوەو ئەم پارەیەش بە بڕی ترلیۆنێک‌و (‪)714‬‬ ‫ملیار دینار زیادەڕەویی تێدا كراوە‪ ،‬ئەو پارەیەش كە زیادەڕەویی‬ ‫تێدا كراوە‪ ،‬نزیكەی دوو ئەوەندەی هەموو ئەو پارانەیە بۆ پرۆژە‬ ‫پێنشنیازكراوەكانی پار ساڵ تەرخانكرابوو‪.‬‬ ‫پار س��اڵ؛ بۆ باربوو (اع��ان��ات)‪ ،‬بڕی (‪ )384‬ملیار دینار‬ ‫تەرخانكرابوو‪ ،‬بەاڵم تەنیا لە شەش مانگی یەكەمی پار ساڵدا‪)512( ،‬‬ ‫ملیار دینار خەرجكراوە‪ ،‬بەهەمان شێوە بۆ شمەك‌و خزمەتگوزاریی‌و‬ ‫چاككردنەوە‪ )837( ،‬ملیار دینار تەرخانكراوە‪ ،‬بەاڵم تەنیا لە (‪)6‬‬ ‫مانگی یەكەمدا‪ )558( ،‬ملیار دینار خەرجكراوە‪ ،‬بەمپێیە تەنیا‬ ‫لەم دوو خانەدا‪ ،‬ئەگەر (‪ )6‬مانگی یەكەم بكرێتە پێوەرو كەڕەتی‬ ‫دوو بكرێت‪ )407( ،‬ملیار دینار زیادەڕەویی ده‌كرێت‪.‬‬

‫قایمقامیەتی قەزای رانیە‪،‬‬ ‫لە نووسراوێكدا كە ئاڕاستەی‬ ‫چەند فەرمانگەیەكی پشدەر‌و‬ ‫بتوێنی ك����ردووە‪ ،‬ئاشكرای‬ ‫كردووە‪ :‬زیاتر لە (‪)125‬ملیۆن‬ ‫دینار قەرزاری پارەی كارەبان‌و‬ ‫پێویستە بەزووترین كات ئەو‬ ‫پارەیە بدەن‪.‬‬ ‫ئەو نووسراوەی قایمقامیەتی‬ ‫ق���ەزای ران��ی��ە‪ ،‬كـــە ژم��ارە‬ ‫(‪)939‬ی رۆژی (‪)2011/3/9‬‬ ‫ی ل��ەس��ەرە‌و وێنەیەكی الی‬ ‫«رۆژن����ام����ە» پ����ارێ����زراوە‪،‬‬ ‫تێیدا ه��ات��ووە «لیستی ئەو‬ ‫فـــەرمانگانەتان بۆ دەنێرین‬ ‫كە بەڕێوەبەرێتی دابەشكردنی‬ ‫كارەبای رانیە بە ژمارە (‪488‬‬ ‫لە ‪)2011/3/7‬دا داوای پارە‬ ‫قەرزەكەی لێكردوون»‪.‬‬ ‫ه��ەر ل��ەو ن��ووس��راوەدا‪ ،‬كە‬ ‫واژۆی ع��ەل��ی ح��ەم��ەد وس��و‪،‬‬ ‫ق��ای��م��ق��ام��ی ق����ەزای ران��ی��ەی‬ ‫لەسەرە‪ ،‬ن��اوی ئەو فەرمانگە‬ ‫قەرزارانە‌و بڕی قەرزەكەشیانی‬ ‫دی��اری��ك��ردووە‪« ،‬فەرمانگەی‬ ‫ئاوی رانیە (‪)16‬ملیۆن‌و (‪)774‬‬ ‫هەزار‌و (‪)900‬دینار‪ ،‬فەرمانگەی‬ ‫ئ��اوی چوارقوڕنە (‪)3‬ملیۆن‌و‬ ‫(‪)574‬ه�����ەزار‌و (‪)200‬دی��ن��ار‪،‬‬ ‫ف��ەرم��ان��گ��ەی ئ���اوی‬ ‫حاجیاوا (‪)37‬ملیۆن‌و‬ ‫(‪)260‬ه����ەزار‌و (‪)200‬‬ ‫دینار‪ ،‬فەرمانگەی‬ ‫ئ������������اوی‬

‫بێتواتە (‪)26‬ملیۆن‌و (‪)413‬‬ ‫هەزار‌و (‪)750‬دینار‪ ،‬فەرمانگەی‬ ‫ئ��اوی ق��ەاڵدزێ (‪)116‬ه���ەزار‌و‬ ‫(‪)800‬دی����ن����ار‪ ،‬ف��ەرم��ان��گ��ەی‬ ‫ئ��اوی سەنگەسەر (‪)2‬ملیۆن‌و‬ ‫(‪)419‬ه�����ەزار‌و (‪)400‬دی���ن���ار‪،‬‬ ‫پ��ەروەردەی رانیە (‪)3‬ملیۆن‌و‬ ‫(‪)38‬ه������ەزار‌و (‪)450‬دی���ن���ار‪،‬‬ ‫پەروەردەی قەاڵدزێ (‪)4‬ملیۆن‌و‬ ‫(‪)197‬ه�����ەزار‌و (‪)300‬دی��ن��ار‪،‬‬ ‫بەڕێوەبەرێتی تەندروستیی رانیە‬ ‫(‪ )697‬هەزار دینار‪ ،‬كازیوەی‬ ‫م��ن��دااڵن (‪)450‬ه����ەزار دینار‪،‬‬ ‫بنكەی تەندروستیی سەنگەسەر‬ ‫(‪)6‬م��ل��ی��ۆن‌و (‪)407‬ه�����ەزار‌و‬ ‫(‪)350‬دی��ن��ار‪ ،‬تەندروســــتیی‬ ‫ق��ەاڵدزێ (‪)733‬ه���ەزار دینار‪،‬‬ ‫تەندروستیی حاجیاوا (‪)498‬‬ ‫ه���ەزار دی��ن��ار‪ ،‬تەندروستیی‬ ‫ران��ی��ە (‪)190‬ه������ەزار‌و (‪)200‬‬ ‫دینار‪ ،‬تەندروستیی چوارقوڕنە‬ ‫(‪)48‬هەزار دینار‪ ،‬تەندروستیی‬ ‫بێتواتە (‪)195‬ه���ەزار‌و (‪)450‬‬ ‫دینار‪ ،‬ئەوقافی راپەڕین (‪)22‬‬ ‫ملیۆن‌و (‪)685‬هەزار دینار‪.‬‬ ‫كاكەڕەش مستەفا حاجی‪،‬‬ ‫لێپرسراوی فەرمانگەی ئاوی‬ ‫چ���وارق���وڕن���ە‪ ،‬س���ەب���ارەت بە‬ ‫دواك��ەوت��ن��ی ق��ەرزەك��ەی��ان‪ ،‬بە‬ ‫«رۆژنامە»ی راگەیاند‪« :‬ئێمە‬ ‫ت��ەن��ی��ا ئ��ەم��س��اڵ ق���ەرزاری���ن‪،‬‬ ‫ك��ە ئ��ەم��ەش پ��ەی��وەن��دی��ی بە‬ ‫دواك��ەوت��ن��ی پ��ەس��ەن��دك��ردن��ی‬

‫دوادەخەن‪.‬‬ ‫ئەندازیار عەلی محەمەد‪،‬‬ ‫ب��ەڕێ��وەب��ەری بەڕێوەبەرایەتی‬ ‫كارەبای رانیە‪ ،‬بە «رۆژنامە»ی‬ ‫راگ��ەی��ان��د‪« :‬ئێمە ك��ارەب��ا بە‬

‫ب��ودج��ەوە ه��ەی��ە‪ ،‬ك��ە بودجە‬ ‫پەسه‌ندكرا‪ ،‬قەرزەكە دەدەین‪،‬‬ ‫وەك چۆن سااڵنی تر پارەكەمان‬ ‫داوە»‪.‬‬ ‫كاكەڕەش وتیشی‪« :‬دەبێت‬ ‫ب���ە ن���ووس���راوێ���ك س����ەرووی‬ ‫خ��ۆم��ان‪ ،‬ك��ە ب��ەڕێ��وەب��ەرێ��ت��ی‬ ‫ئ��اوی دەوروب���ەری سلێمانییە‪،‬‬ ‫ئ��اگ��ادار ب��ك��ەی��ن��ەوە‪ ،‬چونكە‬ ‫ئ��ەوان دەسەاڵتی خەرجكردنی‬ ‫ئ��ەو ه��ەم��وو ب��ڕە پ��ارەی��ەی��ان كۆمەڵێك فەرمانگە؛‬ ‫هەیە‪ ،‬ئێستا قەرزەكەی ئێمە‬ ‫گ��ەی��ش��ت��ووه‌ت��ە ن��زی��ك��ەی‬ ‫دینار‪ )5( .‬بەهەر هۆكارێك بێت‪،‬‬ ‫ملیۆن‌و (‪)700‬هەزار‬ ‫لێپرسراوی فەرمانگەی ئاوی‬ ‫چوارقوڕنە‪ ،‬باسی لەوەشكرد‪ :‬پارەیان دوادەكەوێت‪،‬‬ ‫(‪)57‬‬ ‫بەڕێوەبەرێتییەكەیان‬ ‫ف��ەرم��ان��گ��ەی ه��ەی��ە‌و پ���ارەی‬ ‫هەموویان بەیەكەوە دەدەن‪ ،‬هەندێكیشیان قەرزی‬ ‫بەاڵم تا بودجە پەسه‌ند نەكرێت‪،‬‬ ‫ن��ات��وان��ن ئ��ەو پ��ارەی��ە ب��دەن‪ ،‬ساڵەكانی تریان‬ ‫«رەنگە تا نزیكەی مانگی ئاب‬ ‫نەتوانین قەرزەكەمان‬ ‫بدەینەوە‪ ،‬لەسەر كۆبووه‌تەوە‬ ‫ساڵی رابردووش هەروا بووە‪ ،‬كە‬ ‫پارەكەشمان دا هۆكارەكەشی بە‬ ‫فەرمانگەی كارەبا دەڵێین»‪.‬‬ ‫پ��ارەی كارەبا‪ ،‬یەكێكە لە نرخێكی تایبەت دەفرۆشین بە‬ ‫داهاتەكانی مانگانە‌و سااڵنەی فەرمانگە حكومییەكان‪ ،‬بەشێكی‬ ‫حكومەتی هەرێمی كوردستان‪ ،‬ف��ەرم��ان��گ��ەك��ان بەشێوەیەكی‬ ‫ب�����ەاڵم ب���ەه���ۆی ن��ەب��وون��ی ئاسایی‌و بەڕێكی‪ ،‬بەپێی ئەو‬ ‫لێپرسینەوەوه‌‪ ،‬بەشێكی زۆر دەسەاڵتەی لە بودجەدا بۆیان‬ ‫ل��ە فەرمانگە حكومییەكان‌و دی��اری��ك��راوە‪ ،‬پ��ارەك��ە دەدەن‪،‬‬ ‫هاواڵتییانیش پ��ارەی كارەبا ب�����ەاڵم ك��ۆم��ەڵ��ێ��ك‬

‫فەرمانگە‪ ،‬بەهەر هۆكارێك بێت‪،‬‬ ‫پارەیان دوادەكەوێت‪ ،‬هەندێكیان‬ ‫قەرزی ساڵەكانی تریان لەسەر‬ ‫كۆبووه‌تەوە»‪.‬‬ ‫ن���اوب���راو‪ ،‬وت��ی��ش��ی‪« :‬ب��ۆ‬ ‫وەرگ��رت��ن��ەوەی قەرزەكانمان‪،‬‬ ‫كۆمەڵێك رێگا ده‌گرینه‌به‌ر‪،‬‬ ‫وەك ئەوەی لە رێگای قایمقام‌و‬ ‫پ���ارێ���زگ���ا‪ ،‬ی���ان ل���ە رێ��گ��ای‬ ‫بەڕێوەبەرێتییەكانیان‪ ،‬یاخود‬ ‫وەزارەتی كارەبا‪ ،‬دوا هەوڵیش‬ ‫ئەوە بوو ئەگەر پەسه‌ند بكرێت‬ ‫لە رێگای وەزارەت��ی داراییه‌وه‌‪،‬‬ ‫راستەوخۆ لەو بودجه‌یەی بۆ‬ ‫ئەو فەرمانگانە دادەنرێن‪ ،‬پارەی‬ ‫كرێی كارەبا بگه‌ڕێننەوە‪ ،‬كە‬ ‫ئەمە باشترین چارەسەرە»‪.‬‬ ‫ن��ەدان��ی كرێی ك��ارەب��ا لە‬ ‫الیەن فەرمانگە حكومییەكانەوە‪،‬‬ ‫ل��ەك��ات��ێ��ك��دای��ە‪ ،‬ك���ە بەپێی‬ ‫زانیارییەكانی «رۆژن��ام��ە»‪،‬‬ ‫حكومەت ب��ۆ ب��ڕی ه��ەر یەك‬ ‫كیلۆ وات��ێ��ك ك��ارەب��ا‪)120( ،‬‬ ‫دی��ن��ار دەدات���ە كۆمپانیاكانی‬ ‫وەبەرهێنانی كارەبا‪ ،‬هاواڵتییان‌و‬ ‫فەرمانگە حكومییەكانیش بۆ‬ ‫هەر یەك كیلۆ واتێك كارەبا‪،‬‬ ‫لە (‪)15‬دینارە بۆ (‪)60‬دینار‬ ‫دەدەنەوە بە حكومەت‪.‬‬

‫ژنان بەدوای سەرچاوەیەكی داهاتدا دەگەڕێن‬ ‫راپۆرتی‪ :‬ئاریان حەسەن‬

‫‪.............................................................‬‬

‫كاتێك سەردانی ماڵپەڕەكانی‬ ‫دۆزینەوەی هەلی كار دەكەین‪،‬‬ ‫زۆرب��ەی دەرفەتەكانی ك��ار بۆ‬ ‫ژنان‌و پیاوان وەكیەكن‌و بەشێك‬ ‫لە دەرفەتەكانیش‪ ،‬كە تایبەتن‬ ‫«بەسۆپەرماركێت‌و رێستۆرانت‌و‬ ‫شوێنە گەشتیارییەكان»‪ ،‬تەنیا‬ ‫بۆ ژنانن‪.‬‬ ‫كوێستان رەفیق‪ ،‬تەمەن (‪)34‬‬ ‫ساڵ‪ ،‬كە خاوەنی (‪ )4‬منداڵە بۆ‬ ‫«رۆژن��ام��ە» دەڵێت‪ :‬هەمیشە‬ ‫خەریكی كاركردنم لەماڵەوە‪ ،‬دوو‬ ‫ئەوەندەی ژنی فەرمانگەكانیش‬ ‫ماندوو دەبم‪ ،‬كەچی هەر چاوەڕێی‬ ‫دەستی هاوسەرەكەمم»‪.‬‬ ‫كوێستان‪ ،‬ئاماژە بەوەشدەكات‪:‬‬ ‫پشت بە مێردەكەی دەبەستێت‬ ‫بۆ دابینكردنی پێداویستییەكانی‌و‬ ‫ه��ۆك��اری ك��ارن��ەك��ردن��ی��ش��ی بۆ‬

‫ژنان حه‌ز به‌ دامه‌زراندن ده‌که‌ن له‌‬ ‫بەخێوكردنی منداڵ گەڕاندەوە‪،‬‬ ‫چ��ون��ك��ە «ه��اوس��ەرەك��ەش��ی‌و‬ ‫كومەڵگەش ت��اڕادەی��ەك��ی زۆر‬

‫فۆتۆ‪ :‬رۆژنام ‌ه‬ ‫ ‬ ‫فه‌رمانگ ‌ه حکومییه‌کاندا‬ ‫بەڕوویاندا بەدوای دەرفەتەكانی‬ ‫رێگرن لەبەردەم كاركردنیدا»‪.‬‬ ‫ژن��ان��ی هەرێمی كوردستان كاردا دەگەڕێن‌و چیتر نایانەوێت‬ ‫ب��ەه��ۆی ك��ران��ەوەی كۆمەڵگە ل��ەم��اڵ��ەوە وەك «ژن��ی م��اڵ»‬

‫بمێننەوە‪ ،‬ئەو ژنانەش‪ ،‬كە ئێستا‬ ‫لەكاردان شانازیی بەخۆیانەوە‬ ‫دەكەن‪.‬‬ ‫شێنێ‌ محەمەد‪ ،‬تەمەن (‪)20‬‬ ‫ساڵ یەكێكە لەو كچانەی‪ ،‬كە لە‬ ‫بازاڕی «كاسۆمۆڵ» لەسلێمانی‬ ‫م�����اوەی س��اڵ��ێ��ك��ە دووك���ان���ی‬ ‫پۆشاكی ئافرەتانی هەیە‪ ،‬لەگەڵ‬ ‫ئەوەشدا خاوەنی (‪ )3‬منداڵە‌و‬ ‫ش��ان��ازی��ی ب��ەك��ارەك��ەش��ی��ەوە‬ ‫دەكات‪« ،‬شانبەشانی مێردەكەم‬ ‫ك��اردەك��ەم‌و چ��اوەڕێ��ی دەستی‬ ‫كەس ناكەم»‪.‬‬ ‫ناوبراو‪ ،‬بۆ «رۆژنامە» وتی‪:‬‬ ‫«چەند هۆكارێك ه��ەب��ووە بۆ‬ ‫ئەوەی پەنا بۆ كاركردن بەرم‪،‬‬ ‫ل��ەوان��ە «ه��ەژاری��ی»‪ ،‬چونكە‬ ‫كرێچین»‪.‬‬ ‫ئەگەرچی ژنان بەدوای زۆرترین‬ ‫دەرفەتی كاردا دەگەڕێن‪ ،‬بەاڵم‬ ‫زی��ات��ر گرنگیی ب��ەدام��ەزران��دن‬ ‫دەدەن‪ ،‬زۆربەی ژنانیش بڕوایان‬

‫وای���ە‪« :‬دام���ەزران���دن ه��ەر بۆ‬ ‫ئافرەتان باشە»‪.‬‬ ‫ك��وێ��س��ت��ان‪ ،‬چ��ەن��دی��ن ج��ار‬ ‫هەوڵیداوە داب��م��ەزرێ��ت‪ ،‬بەاڵم‬ ‫وەك خ��ۆی دەڵ��ێ��ت‪ :‬بەهۆی‬ ‫منداڵەكانمەوە‬ ‫بەخێوكردنی‬ ‫ب���ۆم ن����ەك����راوە‪ ،‬ن��اش��ت��وان��م‬ ‫لەكەرتی تایبەت دابمەزرێم‪،‬‬ ‫چ��ون��ك��ە ل��ەك��ەرت��ی تایبەتدا‬ ‫رێگەنادەن مۆڵەت وەربگریت بۆ‬ ‫منداڵبوون»‪.‬‬ ‫الی خۆشیەوە‪ ،‬چاالكوانێكی‬ ‫مەدەنیی لەبواری ژن��ان‪ ،‬ئەوە‬ ‫دەخ���ات���ەڕوو‪ :‬داب��ون��ەری��ت لە‬ ‫كۆمەڵگەی كوردیدا‪ ،‬كاری ژنانی‬ ‫لە پیاوان جیاكردووەتەوە‪.‬‬ ‫چیا یاسین‪ ،‬بە «رۆژنامە»ی‬ ‫راگەیاند‪« :‬ئێمە لەم كۆمەڵگەیەدا‬ ‫دەزان���ی���ن ك���ۆت‌و ب��ەن��دەك��ان��ی‬ ‫بەردەم ئافرەتان چین‪ ،‬هەمیشە‬ ‫كارەكانی ژنان دیاریكراوە‪ ،‬بۆ‬ ‫نموونە‪ :‬ژنان كاری ئارایشت‌و‬

‫دورووم���ان���ە»‪ ،‬ئ��ەو ك��اران��ەی‪،‬‬ ‫كە زیاتر لەكۆمەڵگەی ئێمەدا‬ ‫كاری بەرسێبەری پێدەوترێت‪،‬‬ ‫پ��ی��اوان��ی��ش ك���ارە ق��ورس��ەك��ان‬ ‫دەكەن»‪.‬‬ ‫ناوبراو‪ ،‬باس لە رەتكردنەوەی‬ ‫پ��ڕۆژەی��اس��ای بڕینەی مووچە‬ ‫بۆ كابانی ماڵ دەك��ات‌و بڕوای‬ ‫وایە‪ :‬ئەم پرۆژەیە دووالیەنەیە‪،‬‬ ‫الیەنێكیان ئ��ەوەی��ە‪ ،‬ك��ە ئەم‬ ‫پارەپێدانە بۆ ئ��ەو كەسانەی‬ ‫كە بێكارن‪ ،‬لە هەموو واڵتێكی‬ ‫پێشكەوتوودا هەیە‌و واڵتانیش‬ ‫سوودیان لێ بینیوە‌و وا لە ژنان‬ ‫دەك��ات‪ ،‬كە تەنیا چ��اوەڕوان��ی‬ ‫كەسانی بەرامبەر نەكەن بۆ‬ ‫دابینكردنی پێداویستییەكانیان‪،‬‬ ‫الیەنێكی ت��ری ئ��ەم پ��رۆژەی��ە‬ ‫ئ��ەوەی��ە‪ ،‬ك��ە وا ل��ە ئافرەتان‬ ‫دەكات ساردببنەوە لە كاركردن‌و‬ ‫چاوەڕوانی مووچەیەك بكەن كە‬ ‫پێوەی هیالك نەبن‪.‬‬

‫‪hewal.rozhnama@gmail.com‬‬

‫ذمارة (‪ )637‬سيَشةممة ‪2011/6/7‬‬

‫‪www.rozhnama.net‬‬

‫سامان فه‌وزی‪ :‬بۆ ئەو سكااڵیانەی بەهۆی باڵوكردنەوە لە رۆژنامە‌و كەناڵە بیستراو و بینراوەكاندا‬ ‫تۆمار دەكرێن‪ ،‬دەبێت دادوەرەكان كار بە یاسای ژمارە (‪ )35‬بكەن‪ ،‬نەك یاسایەكی دیكە‪.‬‬

‫دیوەخانەكان؛ جێگای هۆڵی دادگا ده‌گرنه‌وه‌‬ ‫راپۆرت‪ :‬ئومێد خدر‬

‫‪....................................................‬‬

‫كۆمەاڵیەتی‬ ‫كێشەیەكی‬ ‫ك��وش��ت��ن��ی ل���ێ���ك���ەوت���ەوە‪،‬‬ ‫هەرچەندە لە رێگای «سوڵحی‬ ‫عەشایەریی»ەوە چارەسەر كرا‪،‬‬ ‫بەاڵم هەردووال لەیەك بەگومانن‌و‬ ‫سەرەڕای ئەوەی بكوژەكە واڵتی‬ ‫جێهێشتووە‪ ،‬هێشتا بنەماڵەکه‌ی‬ ‫چاوەڕێن تۆڵەیان لێبكرێتەوە‪.‬‬ ‫ه��اواڵت��ی��ی��ەك��ی ن��اوچ��ەی‬ ‫پ���ش���دەر‪ ،‬ب��ەس��ەره��ات��ی ئ��ەو‬ ‫ك��ێ��ش��ەی��ەی ب��ۆ «رۆژن���ام���ە»‬ ‫گێڕایەوەو وتی‪« :‬مامێكم پێش‬ ‫چەند ساڵێك كوژرا‪ ،‬لەدەرەوەی‬ ‫دادگ��ا كێشەكە چارەسەر كرا‪،‬‬ ‫دوای ئەوەی چەندین كەسێتی‬ ‫حیزبیی‌و پیاوماقوڵ بەشدارییان‬ ‫بێت‪ ،‬ب��ەاڵم‪ ،‬به‌وته‌ی ناوبراو‪،‬‬ ‫ل��ە چ���ارەس���ەری کێشه‌که‌دا «هەندێكجار ئەو دەستوەردانە دووبارەبوونەوەی تاوانەكان»‪.‬‬ ‫س���������������ەرۆك ه��������ۆزو ئێستا خ��ەڵ��ك زی��ات��ر پەنا‬ ‫ك���رد‪ ،‬ب��ك��وژەك��ە ئێستا لێرە دەبێتەهۆی مافخواردنی الیەنێكی‬ ‫نەماوەو ناتوانێت بە ئازادیی ك��ێ��ش��ەك��ان‌و دەس����ت����وەردان كەسێتییەكانیش‪ ،‬لەگەڵئەوەی بۆ دادگ��ا دەب���ات‪ ،‬ب��ەب��ەراورد‬ ‫ب��ژی‪ ،‬هەرچەندە ئێمە ئێستا لەكێشەی دادگاكان‌و ونبوونی بەپێویستی دەزان����ن خەڵك ب��ەس��ااڵن��ی پێشوو‪ .‬وتیشی‪:‬‬ ‫رێ��ك��ک��ەوت��ووی��ن‪ ،‬ب���ەاڵم ئ��ەوان ت���اوان���ب���اری راس��ت��ەق��ی��ن��ەو لەڕێگای دادگاكانەوە كێشەكانیان «كێشە هەیە ئێمە بە دووهەفتە‬ ‫ه��ەر لێمان ب��ەگ��وم��ان��ن»‪ ،‬بۆ ه��ێ��ش��ت��ن��ەوەی ك��ێ��ش��ەك��ان چارەسەربكەن‪ ،‬خۆیان بەهاوكارو یەكالیی دەك��ەی��ن��ەوە‪ ،‬ئەگەر‬ ‫یارمەتیدەری دادگاكان دەزانن‌و بچێتە دادگ��ا بەپێنج مانگیش‬ ‫چارەسەرکردنی ئەو كێشانەش بەهەڵپەسێردراوی‪.‬‬ ‫خالید قوربانی‪ ،‬توێژەری دەڵێن‪ :‬زۆرجار دادگا‌و پۆلیس چارەسەرنابێت»‪.‬‬ ‫بەیەكجاریی‪ ،‬ئ��ەو هاواڵتییە‬ ‫ئیسماعیل دارەشمانەیی‪،‬‬ ‫ب��ۆچ��وون��ی وای�����ە‪« :‬خ��ەڵ��ك كۆمەاڵیەتی لەسنووری پشدەر‪ ،‬داوای هاوكاریمان لێدەكەن‪.‬‬ ‫ع����ەب����دوڵ��ڵ�ا م��س��ت��ەف��ا یەكێكی دیكەیە لەكەسێتییەكانی‬ ‫كێشەكانیان لەڕێگەی قانوونەوە بەشێك لەهۆكارەكانی پەنابردن‬ ‫چارەسەر بكەن‪ ،‬چونكە ئەگەری ب��ۆ چ��ارەس��ەری عەشایەریی‪ ،‬ئیبراهیم‪ ،‬یەكێكە لە كەسێتی‌و قەاڵدزێ‌‪ ،‬بە «رۆژنامە»ی وت‪:‬‬ ‫دەگ��ەڕێ��ن��ێ��ت��ەوە ب��ۆ ئ���ەوەی‪ :‬پیاوماقوڵەكانی ناوچەی پشدەر‪ ،‬زۆركەس كە كێشەی كۆمەاڵیەتی‬ ‫سەرهەڵدانەوەی هەیە»‪.‬‬ ‫چارەسەركردنی كێشەكان «ه��ۆش��ی��اری��ی ی��اس��ای��ی لە س��ەب��ارەت بەچارەسەركردنی تووشدەبێت‪ ،‬پرسمان پێدەكات‌و‬ ‫لەڕێگەی سازانی عەشایەریی‌و كوردستان لە ئاستێكی نزمدایە»‪ ،‬كێشەكان‪ ،‬بە «رۆژن��ام��ە»ی دەب��ێ��ت��ە «ئ���ەم���ری واق��ی��ع»‬ ‫ل��ەدەرەوەی دادگاكان‪ ،‬تائێستا ح��ی��زب��ەك��ان��ی ك��وردس��ت��ان��ی��ش وت‪ :‬چەندین كێشەم یەكالیی‌ بەسەرمانەوە‪ ،‬ئێمەش بەپیر‬ ‫لە زۆربەی ناوچەی كوردستاندا لەوبارەیەوە تۆمەتبار دەكات‌و ك���ردووەت���ەوە‪ ،‬وەك��و كێشەی داواكانیانەوە دەچین‪ ،‬ئەوەندەی‬ ‫ب���ەردەوام���ە‪ ،‬ب��ەت��ای��ب��ەت لەو دەڵێت‪« :‬لەماوەی (‪ )20‬ساڵی كوشتنی ژن‌و كێشەی موڵك‪ ،‬پێمانبكرێت هاوكارییان دەكەین‪،‬‬ ‫لەكوردستاندا‪ ،‬جاری واهەبووە كوژراو و بریندار زی��ات��ر روون��ك��ردن��ەوە دەدات‌و‬ ‫ش���وێ���ن���ان���ەی‪ ،‬ك���ە دی�����اردە حوكمڕانییان‬ ‫كۆمەاڵیەتییەكان وەك خۆیان هەرگیز ك��اری��ان لەسەر ئەوە لەهەردووال هەبوون‪ ،‬قەناعەتمان دەڵێت‪« :‬جاری وا هەیە كێشە‬ ‫ماونەتەوە‪ ،‬مەسەلەی عەشیرەت‌و ن��ەك��ردووە یاسا سەروەربێت‪ ،‬پێكردوون‌و لەیەكتر خۆشبوون‪ ،‬چارەسەر دەكەین‪ ،‬بەاڵم لەدوایدا‬ ‫خێڵ گرنگییان پ��ێ��دەدرێ�ت‌و دادگا بەڕۆڵی خۆی هەستێت‪ ،‬ه�����ەردووالش رەزام��ەن��دب��وون سەرهەڵدەداتەوە‪ ،‬بۆیە پێموایە‪:‬‬ ‫س��ەرۆك ه��ۆزو كەسێتییەكان تەنیا لەخەمی ئەوەدابوون‪ ،‬چۆن بەناوبژیوانیی ئێمە‪ ،‬بێئەوەی پەنابردنە بەر قانوون باشترە‬ ‫هێشتا ب���ڕی���اردەری یەكەمن بچنە ناو هەموو جومگەكانی بگەنە ب��ەردەم دادگ��ا‪ ،‬كۆتایی بۆ چارەسەری كێشەكان‪ ،‬بەاڵم‬ ‫پێهێنراوە‪ ،‬رێگامان گرتووە خەڵكی ئێمە كۆمەاڵیەتین‌و‬ ‫لەچارەسەركردنی كێشەكان‌و ژیانی خەڵكەوە»‪.‬‬ ‫ئ���ام���اژە ب���ەوەش���دەك���ات‪ :‬ل��ەوەی كێشەكە گەورەتربێت‪ ،‬رێزی قسەی یەكتر دەگرن‪ ،‬بۆیە‬ ‫یەكالییكردنەوەی ناكۆكییەكاندا‪.‬‬ ‫ت���وێ���ژەران‌و پ���ارێ���زەران‪« ،‬چارەسەری كێشەكان لەڕێگەی ب��ەاڵم هێشتا پێشمان باشە زیاتر كێشەكان بە كۆمەاڵیەتی‬ ‫رۆڵ����ی ك��ەس��ێ��ت �ی‌و س���ەرۆك سوڵحی عەشایه‌رییه‌و‌ه دەبێتە ق��ان��وون كێشەكان یەكالیی‌ چارەسەر دەكرێن»‪.‬‬ ‫یاساناسان‌و پارێزەرانیش‬ ‫هۆزەكان لەبەشێكی چارەسەری هۆی ئەوەی خەڵك سڵنەكاتەوە بكاتەوە»‪.‬‬ ‫ئەو كەسێتییە نەیشاردەوە‪ :‬پێیانوایە‪ :‬چ��ارەس��ەرك��ردن��ی‬ ‫كێشەكاندا‪ ،‬بەگرنگ دەزان��ن‪ ،‬لەتاوانكردن‪ ،‬چونكە دەزان��ن‬ ‫ب��ەت��ای��ب��ەت ل����ەڕووی رێگرتن كێشەكانیان لەڕێگای سوڵحی ج��اری واهەیە دادگ��او پۆلیس كێشەكان بەڕێگەی عەشایەریی‪،‬‬ ‫ل��ە گ��ەورەب��وون��ی كێشەكان‌و عەشایەرییەوە بۆ چارەسەر داوای��ان لێدەكەن هاوكارییان الی��ەن��ی ب��اش‌و خ��راپ��ی هەیە‪،‬‬ ‫ب��ەرگ��رت��ن ل�������ەڕووداوی ن��او دەبێت‪ ،‬بێئەوەی سزای یاسایی ب���ك���ەن‪ ،‬ئ���ەگ���ەر ك��ێ��ش��ەك��ە جگەلەوەی تائێستاش چەندین‬ ‫خێزان‪ ،‬لەگەڵئەوەی پێیانوایە‪ :‬بدرێن‪ ،‬ئەمەش دەبێتە هۆی گەورەبێت‌و الی دادگ��ا قورس لیژنەو دەستە هەیە لەدەرەوەی‬

‫دەسەاڵتی دادگاكان‪ ،‬كێشەكان‬ ‫چارەسەر دەكەن‪ ،‬لەوانە لیژنەی‬ ‫كۆمەاڵیەتی حیزبەكان‌و لیژنەی‬ ‫فەتوای ئایینی‪.‬‬ ‫پێشەوا ئەحمەد عەبدوڵاڵ‪،‬‬ ‫سەرۆكی (ژووری پ��ارێ��زەران‬ ‫لەدادگای ق��ەاڵدزێ‌)‪ ،‬سەبارەت‬ ‫بەكاری ئەو الیەنانە لەدەرەوەی‬ ‫دادگ��ا وت��ی‪« :‬هەندێك كێشە‬ ‫هەیە بەبڕیاری دادگا چارەسەر‬ ‫نابێت‪ ،‬لەوانە كێشەی خێزانیی‪،‬‬ ‫كە بەهۆی لەیەك نەگەیشتنی‬ ‫ژن‌و پ��ی��اوەوە روودەدات‪ ،‬بە‬ ‫دانیشتنی چ��ەن��د كەسێك‌و‬ ‫گوێگرتن لێیان كێشەكەیان‬ ‫چارەسەر دەبێت‪ ،‬یان كێشەی‬ ‫كوشتن‪ ،‬زۆرج��ار ئەو دەستەو‬ ‫لیژنانە رێ��گ��ری��ی دەك���ەن لە‬ ‫گەورەبوونی‪ ،‬چونكە لەوكاتانەدا‬ ‫بیری تۆڵەسەندنەوە لە ئارادایە‪،‬‬ ‫بەاڵم بەشێوەیەكی عەشایەریی‬ ‫دانیشتن دەكرێت‌و کۆتایی ب ‌ه‬ ‫كێشەک ‌ه دەهێنرێت»‪.‬‬ ‫ئ��ەو پ��ارێ��زەرە الیەنێكی‬ ‫دیكەی كێشەكانی خستەڕوو‪،‬‬ ‫وت��ی‪« :‬زۆرج���ار ئ��ەو دەستەو‬ ‫لیژنانە ئاراستەی چارەسەرەكان‬ ‫بەالیەكدا دەب��ەن‪ ،‬كە الیەكەی‬ ‫دی��ك��ە زەرەرم���ەن���د دەب��ێ��ت‪،‬‬ ‫بۆنموونە جیابوونەوەی ژن‌و‬ ‫پیاو زۆرك��ات لیژنەی (فەتوا)‬ ‫بەشێوەیەك كۆتایی پێدەهێنێت‪،‬‬ ‫ئەوەش ئافرەتان نایزانن‪ ،‬تیایدا‬ ‫زەرەرمەند دەبن‌و بێبەشدەكرێن‬ ‫لە مافی م��ارەی��ی پاشەكیی‪،‬‬ ‫زۆرج���ار م��ارەی��ی پێشەكیشی‬ ‫لێدەسەنرێتەوە‪ ،‬هەروەها بژێویی‬ ‫پێنادرێت‌و مافی بەخێوكردنی‬ ‫منداڵ‌و كرێی بەخێوكردنەكەی‬ ‫بۆ دابین ناكرێت‪ ،‬لەداگا ژنەكە‬ ‫دەتوانێت داوایان بكات‪ ،‬هەروەها‬ ‫لەزۆر شوێن بەرپرسەكان سوڵح‌و‬ ‫كۆمەاڵیەتی‬ ‫پێكهاتنەوەی‬ ‫رێكدەخەن بۆ كەسانێك كە‬ ‫تۆمەتبارن بەتاوانی كوشتن‌و‬ ‫تاوانباران سزا وەرناگرن‪ ،‬بەهۆی‬ ‫ئەو رێككەوتنەوە سەرەداوەكانی‪،‬‬ ‫تاوان تێیدا وندەبێت‌و بەڵگەكان‬ ‫دەش��اردرێ��ن��ەوە‪ ،‬لە ئەنجامدا‬ ‫كەسی سەركێش‌و خراپەكار‬ ‫ب��ەره��ەم��دێ��ت‪ ،‬ك��ە هەمیشە‬ ‫ت��اوان دەك��ات‌و س��زای یاسایی‬ ‫وەرناگرێت»‪.‬‬

‫یاسای رۆژنامەگەریی‬ ‫پارێزەر‪ :‬نەوزاد مەجید شەریف‬ ‫بواری رۆژنامەو رۆژنامەگەریی لە جیهان‌و ناوچەكەو كوردستانیشدا‪،‬‬ ‫بوارێكی گرنگ‌و فراوان دەگرێتەوە‌و لە واڵتانی دیموكراسی‌و پێشكەوتوودا‪،‬‬ ‫وەك دەسەاڵتی چوارەم دەناسرێت؛ شانبەشانی سێ دەسەاڵتەكەی تر‪.‬‬ ‫لە عێراق‌و كوردستاندا‪ ،‬پێشتر ئەم بوارە زۆر بەرتەسك بوو‪ ،‬لەخزمەتی‬ ‫دەسەاڵت‌و دەسەاڵتداراندا بەكاردەهات‌و ئازادیی زۆر بەرتەسك بوو‪،‬‬ ‫وەك نەبوو وابوو‪ ،‬بەاڵم لەدوای راپەڕینی ساڵی (‪‌)1991‬و رزگاركردنی‬ ‫بەشێكی زۆری كوردستان‌و دامەزراندنی پەرلەمان‌و حكومەتی هەرێمی‬ ‫كوردستان‌و دوای رووخاندنی رژێمی بەعسی بەغدا لـــــــــــە ساڵی‬ ‫(‪)2003‬دا‪ ،‬ئەم بوارە دەرگای بە روودا كرایەوە‪ ،‬هۆكارەكانی پەیوەندیی‬ ‫بە جیهان‌و ناوخۆو دەستكەوتنی زانیاریی‌و هۆشیاریی‌و پێشكەوتن‪،‬‬ ‫كرانەوە بە رووی عێراق‌و كوردستاندا‪ ،‬ئەم بوارەش بەهەوڵی رۆژنامە‬ ‫ئازاد‌و ئازاكان‌و رۆژنامەنووسە سەربەخۆكان‌و میدیای ئازاد پێشكەوتنی‬ ‫بەرچاوی بەخۆیەوە بینی‪ ،‬دەیان‌و بگرە سەدان رۆژنامەنووسی ئازادو‬ ‫سەربەخۆ دەركەوتن‌و شەونخونییان كرد لەپێناو ئەم بوارەدا‪.‬‬ ‫دوای مشتومڕی زۆرو نووسینی دەیان وتارو قسەكردن لەسەر بوونی‬ ‫یاسایەكی تایبەت بە بواری رۆژنامەگەریی‪ ،‬كە لە ئاستی ئەم قۆناغەی‬ ‫ئێستاماندا بێت‪ ،‬بە كەموكووڕییەكی زۆرەوە‪ ،‬یاسای ژمارە (‪)35‬ی ساڵی‬ ‫(‪ )2007‬لەپەرلەمانی كوردستان دەرچوو‪ ،‬كە تاڕادەیەك ئازادیی بۆ‬ ‫رۆژنامەنووسان فەراهەم دەكات‌و دەیانپارێزێت لەبەندكردن‪ ،‬چونكە بەپێی‬ ‫ئەو یاسایە لە (مادەی نۆیەمدا)‪ ،‬تەنیا سزای «غەرامە»ی داناوە لەكاتی‬ ‫تووشبوون بە هەڵەو كەموكووڕیی‪ ،‬یان الدان لە یاسای رۆژنامەگەریی‪.‬‬ ‫لەچاو یاساكانی پێشتر‪ ،‬بەتایبەت «یاسای سزادانی عێراقی»‬ ‫ژمارە (‪)111‬ی ساڵی (‪ ،)1969‬لەمادەكانی (‪‌)433‬و (‪ )434‬كە سزای‬ ‫قورسی داناوە‪ ،‬هەتا «بەندكردن»‌و «غەرامە»ش بەیەكەوە‪ ،‬ئەمەش‬ ‫مەبەست لێی ترسناندنی رۆژنامەنووسانە‪ ،‬بۆئەوەی نەتوانن ئازادانە‬ ‫بیربكەنەوە‌و بەدوای راستییەكاندا بگەڕێن‪ ،‬بەاڵم بەداخەوە‪ ،‬دەسەاڵتی‬ ‫هەرێمی كوردستان‪ ،‬ئەمەشی بە رۆژنامەنووسان رەوا نەبینی‌و بەرگەی‬ ‫ئەو نووسین‌و دۆكیۆمێنتانەی نەگرت‪ ،‬كە رۆژنامەنووسان‪ ،‬سەرەڕای‬ ‫نەبوونی سەرچاوەو پێنەدانی زانیاریی‪ ،‬لەهەوڵی خۆیاندا بوون بۆ ئەوەی‬ ‫راستییەكان وەك خۆیان‌و لە رێگەی میدیاوە بگوازرێنەوە بۆ جەماوەر‪،‬‬ ‫كە ئەمە ئەركی سەرەكیی رۆژنامەنووسانە‌و ئەركی حكومەت‌و دەسەاڵتی‬ ‫جێبەجێكردنە كە هاوكاریی تەواوی رۆژنامەنووسان بكات بۆ دەستكەوتنی‬ ‫زانیاریی راست‌و دروست‪ ،‬هەروەها ئەركی دەسەاڵتی جێبەجێكردنە‪،‬‬ ‫داكۆكی بكات لە جێبەجێبوونی «یاسای رۆژنامەگەریی»‪ ،‬بەاڵم كاتێك‬ ‫هەردوو حیزبی دەسەاڵتدارو حكومەتەكەیان‪ ،‬زانییان ئەم یاسایە «زیانی‬ ‫بۆ پەزەكان هەیە»‪ ،‬هەرزوو كەوتنە دژایەتیی ئەو یاسایەی لەپەرلەمانی‬ ‫كوردستان‪ ،‬بەدەنگی نوێنەرەكانی خۆیان دەرچوو‪ ،‬بەئیمزای سەرۆكی‬ ‫هەرێم كەوتە بواری جێبەجێكردنەوە‌و گەڕانەوە بۆ یاسا كۆنەكانی‬ ‫س��ەردەم��ی «رژێ��م��ی دیكتاتۆری رووخ���او» بۆ بەرتەسكردنەوەی‬ ‫دیموكراسی‌و ئازادیی‌و داخستنی دەمی رۆژنامەنووسان‌و رۆژنامەگەریی‬ ‫ئ��ازادو شكاندنی قەڵەمە ئازاكانیان‪ ،‬لەپێناو پاراستنی دەسەاڵتی‬ ‫خۆیان‌و رێگرتن لە گواستنەوەی راستییەكان بۆ جەماوەر‪ ،‬لە ترسی‬ ‫هۆشیاركردنەوەی جەماوەرو لەدەستدانی دەسەاڵتەكەیان‌و گواستنەوەی‬ ‫دەسەاڵت بەشێوەی ئازادو ئاشتییانە‪ ،‬كە ئەمە الی دەسەاڵت قبووڵ‬ ‫نییە‪ ،‬ئەمەش ئەوەمان پێدەڵێت كە ئەم دەسەاڵتە بڕوای بە ئازادیی‌و‬ ‫دیموكراسی نییە‪.‬‬

‫«دادوەرەكان؛ كار بە یاسای رۆژنامه‌گەریی ناكەن»‬ ‫بەدواداچوونی‪ :‬پ‪ .‬سلێمانی‬ ‫‪............................................‬‬ ‫بەشێك ل��ە دادوەرەك�����ان‪،‬‬ ‫ت��ائ��ێ��س��ت��ا ك����ار ب���ە ی��اس��ای‬ ‫رۆژنامەگەریی ناكەن‌و پەنا دەبەنە‬ ‫به‌ر یاسا كۆنەكان‌و شارەزایانی‬ ‫یاسایش پێیانوایە‪ :‬جگەلە یاسای‬ ‫دادگاییكردنی‬ ‫رۆژنامەگەریی‪،‬‬ ‫رۆژن��ام��ەن��ووس بەهەر ده‌قێكی‬ ‫دیكە‪ ،‬پێشێلكردنی یاسایە‪.‬‬ ‫لەدوای دەرچوونی «یاسای‬ ‫رۆژنامەگەریی لە كوردستان»‬ ‫چه‌ند رۆژنامەنووسێک رووبەڕووی‬ ‫دادگ��ای��ی��ك��ردن ب��وون��ەت��ەوە‪،‬‬ ‫بەشێكیان ب��ە ی��اس��ای دیكە‬ ‫سكااڵیان لەسەر تۆماركراوە‪،‬‬ ‫بەتایبەتی مادەكانی (‪‌)433‬و‬ ‫(‪)434‬ی «ی��اس��ای س��زادان��ی‬ ‫عێراقی»‪.‬‬ ‫د‪.‬سامان ف��ەوزی‪ ،‬پسپۆڕی‬ ‫ی��اس��ای راگ��ەی��ان��دن‪ ،‬پێیوایە‪:‬‬ ‫ل��ەگ��ەڵ دەرچ���وون���ی ی��اس��ای‬ ‫كاری رۆژنامەگەریدا‪ ،‬كە سزاو‬ ‫تاوانەكانی دیاریكردووە‪ ،‬دەبێت‬ ‫دادوەران پابەندی بن‌‪ ،‬ئەوەشی‬ ‫ب��ۆ «رۆژن��ام��ە» روون��ك��ردەوە‪:‬‬

‫بنەمایەكی قانوونی هەیە حوكمی‬ ‫ت��ای��ب��ەت‪ ،‬م���ادە گشتییەكان‬ ‫رادەگ���رێ���ت‪ ،‬ی���ان ت���ازە ك��ۆن‬ ‫ده‌سڕێتەوە»‪.‬‬ ‫بەپێویستیشی زانی بۆ ئەو‬ ‫سكااڵیانەی بەهۆی باڵوكردنەوە‬ ‫لە رۆژن��ام �ە‌و كــــــــــــەناڵە‬ ‫بیستراو و بینراوەكاندا تۆمار‬ ‫دەكرێن‪ ،‬دەبێت دادوەرەكان كار‬ ‫بە یاسای ژم��ارە (‪ )35‬بكەن‪،‬‬ ‫نەك یاسای دیكە‪ ،‬ب��ەاڵم ئەوە‬ ‫مانای ئەوە ناگه‌یەنێت‪ ،‬لەكاتی‬ ‫لێكۆڵینەوەكاندا‪ ،‬نابێت ئاماژە بە‬ ‫هیچ مادەیەكی تر بدات»‪.‬‬ ‫بەپێی راپ��ۆرت��ی رێكخراوە‬ ‫نێودەوڵەتییەكان‌و‬ ‫ناوخۆیی‌و‬ ‫ل��ەن��ێ��وی��ش��ی��ان��دا «رێ��ك��خ��راوی‬ ‫پەیامنێرانی بێسنوور»‌و رێكخراوی‬ ‫«هیومان رایتس وۆچ»‪ ،‬لەماوەی‬ ‫چەند مانگی رابردووی قەیرانەكانی‬ ‫هەرێمی كوردستان‌و ئەنجامدانی‬ ‫زۆرترین‬ ‫خۆپیشاندانەكانەوە‪،‬‬ ‫رۆژن��ام��ەن��ووس پێشێلكارییان‬ ‫بەرامبەر كراوە‪.‬‬ ‫د‪.‬س������ام������ان ف�������ەوزی‪،‬‬ ‫چ��اودێ��ری��ك��ردن��ی دادگ���اك���ان‬ ‫بەپێویست دەزان��ێ �ت‌و دەڵێت‪:‬‬

‫«هەندێكجار لە سلكی دادوەریدا‬ ‫رەوت���ێ���ك دەگ��ی��رێ��ت��ەب��ەر‪ ،‬لە‬ ‫دادگ�����ای ت��ەم��ی��ز ئ���ەو رەوت���ە‬ ‫راس��ت دەك��رێ��ت��ەوە»‪ ،‬وتیشی‪:‬‬ ‫«دەسەاڵتی دادوەریی تائێستاش‬ ‫زیاتر لەهەر دەسەاڵتێكی دیكە لە‬ ‫هەرێمدا كەوتووەتە بەر تێبینیی‌و‬ ‫رەخەنە لێگرتن لە لێكدانەوەی‬ ‫بڕیارەكاندا‪ ،‬بۆیە دەبێت هەموو‬ ‫دەسەاڵتەكان لەهەرێمدا بكەوێتە‬ ‫ژێ��ر ب��اری رەخنەگرتن‪ ،‬ب��ەاڵم‬ ‫ێ بەكارهێنانی وشەی زبرو‬ ‫بەب ‌‬ ‫تەشهیركردن»‪.‬‬ ‫سەرۆكی فەرمانگەی داواكاری‬ ‫گشتیی لە سلێمانیش‪ ،‬هاوڕایە‬ ‫لەگەڵ ئ��ەو پسپۆڕەی یاسای‬ ‫راگەیاندن‪ ،‬بەوەی بە دەرچوونی‬ ‫یاسا تایبەتمەندەكان‪ ،‬ناكرێت كار‬ ‫بەیاسا گشتییەكان بكرێت‪.‬‬ ‫دادوەر فەرهاد حاتەم‪ ،‬بە‬ ‫«رۆژن���ام���ە»ی وت‪« :‬ئ��ەگ��ەر‬ ‫ی��اس��ای��ەك دەرب��چ��ێ��ت دەب��ێ��ت‬ ‫ه��ەم��وو دادوەرێ�����ك ك���اری پێ‬ ‫بكات‪ ،‬ناتوانێت بە میزاجی خۆی‬ ‫بەكاریبهێنێت‪ ،‬هیچ بەندێكیش لە‬ ‫یاسای رۆژنامەگەریدا نییە‪ ،‬كە‬ ‫رێگەبدات دادوەر كار بە یاسا‬

‫سزادانی عێراقی بكات»‪.‬‬ ‫رەخ��ن��ەی ل��ە دەرچ��وون��ی‬ ‫بەشێكی یاساكان گرت بەوەی‪:‬‬ ‫«یاساكە وردەك��اری��ی تێدایە‪،‬‬ ‫بەاڵم بەداخەوە هەر یاسایەك لەم‬ ‫واڵتەدا دەردەچێت‪ ،‬دیراسەیەكی‬ ‫ب��اش��ی ب��ۆ ن��اك��رێ��ت‪ ،‬كەسانی‬

‫بەشێك‬ ‫لە دادوەرەكان‬ ‫لە ئاگاییەوە‬ ‫كار بە یاسای‬ ‫رۆژنامەگەریی‬ ‫ناكەن‌‬

‫پسپۆڕ داینانێن‪ ،‬پەرتەوازەیی‌و‬ ‫پەلەی پێوەدیارە‌و كەلێنی زۆری‬ ‫پێوەدیارە‪ ،‬بەاڵم لەگەڵئەوەشدا‬ ‫ئەوە مەرجێك نییە دادوەر ئەو‬ ‫یاسایە جێبەجێ نەكات‌و بڵێت‪:‬‬ ‫كەموكوڕیی هەیە‪ ،‬دەبێت یاساكە‬ ‫ێ بكرێت» ‪.‬‬ ‫وەك خۆی جێبەج ‌‬ ‫پارێزەرێك رەخنە لەبەشێك‬ ‫لە دادوەرەك��ان دەگرێت‪ ،‬بەوەی‬ ‫تائێستاش ك��ار بە بەندەكانی‬ ‫یاسای سزادانی عێراقی دەكەن‌و‬ ‫پەنا دەبەنەوە بەر یاسا كۆنەكان‪،‬‬ ‫نەك یاسای رۆژنامەگەریی‪.‬‬ ‫پارێزەر كارزان عەبدولفازیل‪،‬‬ ‫پەنابردن‌و كارنەكردن بە یاسای‬ ‫رۆژن��ام��ەگ��ەری��ی‪ ،‬بەپێچەوانەی‬ ‫ی��اس��ا دەزان����ێ����ت‌و دەڵ��ێ��ت‪:‬‬ ‫«كێشەكە ل��ەدوو ب��واردا خۆی‬ ‫دەبینێتەوە‪ ،‬الی��ەن��ی یەكەم‪:‬‬ ‫ئەوەیە كە كار بە بەندەكانی ئەو‬ ‫یاسایە ناكرێت بۆ لێكۆڵینەوە‬ ‫لەكێشەكانی رۆژنامەنووسان‪،‬‬ ‫الیەنی دووەمیش‪ :‬دەگەڕێتەوە‬ ‫بۆ هۆشیاریی دادوەرەكان خۆیان‬ ‫بەرامبەر بەكاری رۆژنامەوانی‪.‬‬ ‫بۆیە پێویستە دادوەران هۆشیار‬ ‫بكرێنەوە لەوەی كە ئەو یاسایە‬

‫لەگەڵ رۆژنامەنووساندا ناگونجێت‪،‬‬ ‫بەڵكو یاسای سزدانی عێراقی‬ ‫دان��راوە بۆ س��زای «تەشهیر»‌و‬ ‫«ناوزڕاندن»‪ ،‬نەك بۆ سزادانی‬ ‫رۆژنامەنووسان»‪.‬‬ ‫ب���ەپ���ێ���چ���ەوان���ەی ئ���ەو‬ ‫بۆچوونانە‪ ،‬سەرۆكی «لیژنەی‬ ‫داكۆكیی لەماف‌و ئازادییەكانی‬ ‫رۆژنامەنووسان لە سەندیكای‬ ‫رۆژن��ام��ەن��ووس��ان»‪ ،‬پێیوایە‪:‬‬ ‫ب��ەش��ێ��ك ل��ە دادوەرەك������ان لە‬ ‫ئ��اگ��ای��ی��ەوە ك���ار ب��ە ی��اس��ای‬ ‫رۆژنامەگەریی ناكەن‌و پەنا بۆ‬ ‫یاساكانی دیكە دەبەن بۆ سزادانی‬ ‫رۆژنامەنووسان»‪.‬‬ ‫ئ�������ەن�������وەر ح���س���ێ���ن‪،‬‬ ‫روون��ی��ش��ی��ک��رده‌وه‌‪« :‬ئ��ەم��ە لە‬ ‫ناهۆشیارییەوە نییە‪ ،‬لە ئاگاییەوە‬ ‫دەك���رێ���ت‪ ،‬ی��اس��ای��ەك ه��ەی��ە‬ ‫پەرلەمان دەنگی ل��ەس��ەرداوەو‬ ‫سەرۆكی هەرێم ئیمزای كردووە‪،‬‬ ‫ل��ە «وەق��ای��ی��ع��ی رەس��م��ی��دا»‬ ‫باڵوبووەتەوە‪ ،‬ئ��ەوە یاسایەكی‬ ‫تایبەتە بە رۆژنامەنووسان‪ ،‬ناكرێت‬ ‫لەگەڵ پۆلیس‪ ،‬یان هاواڵتییەك‬ ‫م��ام��ەڵ��ەی پێوەبكرێت‪ ،‬بۆیە‬ ‫كاركردن بەهەر یاسایەكی دیكە‪،‬‬

‫بە هۆشیارییەوەیە‪ ،‬بەمەبەستێكی‬ ‫تر دەكرێت‌‪ ،‬ئەوەش لەقازانجی‬ ‫رۆژنامەنووس نییە»‪.‬‬ ‫ئ��ەن��دام��ەك��ەی ئەنجومەنی‬ ‫سەندیكای رۆژن��ام��ەن��ووس��ان‪،‬‬ ‫وت��ی��ش��ی‪« :‬دەب���ێ���ت دادگ����ا‌و‬ ‫دادوەرەك��ان ئەوە راستبكەنەوە‪،‬‬ ‫ك��ە رۆژن��ام��ەن��ووس ب��ە یاسای‬ ‫رۆژنامەگەریی دادگایی بكرێت‪،‬‬ ‫ئەگەر وابێت دەركردنی یاسای‬ ‫تایبەتمەند بۆ چییە‪ ،‬بۆ ئەوەی‬ ‫ئەو توێژەی كۆمەڵگە بەو یاسایە‬ ‫م��ام��ەڵ��ەی��ان ل��ەگ��ەڵ��دا بكرێت‪،‬‬ ‫رۆژن��ام��ەن��ووس ل��ەس��ەر ئ��ەوەی‬ ‫نووسیویەتی بەپێی یاسایەك‬ ‫سزا دەدرێت‪ ،‬كە (نــــــاوزڕاندن‌و‬ ‫تشهیر)ە‪ ،‬زۆرج��ار تووشی ئەو‬ ‫كێشەیە دەبین كە بەمیزاج كار‬ ‫بە یاسا دەكرێت‪ ،‬پێویستە یاسای‬ ‫كاری رۆژنامەگەریی لە «ئەلف تا‬ ‫یای»‪ ،‬پێوەی پابەندبن‪ ،‬چونكە‬ ‫ئەم یاسایە دەتوانێت خزمەت‬ ‫بە سكااڵكارو سكااڵلێكراویش‬ ‫بكات‌و خزمەت بە رۆژنامەنووس‌و‬ ‫الیەنەكانی تریش دەكات‪ ،‬چونكە‬ ‫ل��ەس��ەرەت��ا تاكۆتایی سزاكان‬ ‫بریتییە لە «غەرامەكردن»‪.‬‬

‫ذمارة (‪ )637‬سيَشةممة ‪2011/6/7‬‬

‫‪hewal.rozhnama@gmail.com‬‬

‫پەرلەمان؛ به‌بێ ده‌سه‌اڵت تۆمه‌تبار ده‌كرێت‬ ‫رۆژنامە‪ :‬ئەندامێكی لیژنەی یاسایی‬ ‫لەپەرلەمانی ك��وردس��ت��ان‪ ،‬ب��ڕوای‬ ‫وای��ە؛ لەهەرێمی كوردستاندا یاسا‬ ‫جێبەجێناكرێت‌و مافی هاواڵتییان‬ ‫پێشێل دەكرێت‌و لەم بارودۆخه‌یشدا‪،‬‬

‫پەرلەمان هیچی پێناكرێت‪.‬‬ ‫ب��وره��ان رەش��ی��د گ��وڵ��ە‪ ،‬ئەندامی‬ ‫پەرلەمانی ك��وردس��ت��ان‪ ،‬ل��ەب��ارەی‬ ‫لێنەپرسینەوە ل��ە تۆمەتبارانی‬ ‫رووداوەكانی (‪)17‬ی شوبات‌و رۆژانی‬

‫دوایی‪ ،‬ل ‌ه لێدوانێکیدا بۆ «رۆژنامە»‬ ‫جەختی ل��ه‌وه‌ك��ردەوە‪« :‬دادگ��اك��ان‬ ‫فەرمانی دستگیركردنی تۆمەتبارانیان‬ ‫دەركردووە‪ ،‬بەاڵم ئەو فەرمانە نێردراوە‬ ‫بۆ پۆلیس‪ ،‬كە س��ەر بە وەزارەت��ی‬

‫ناوخۆیە‪ ،‬ئەوان جێبەجێی ناكەن»‪.‬‬ ‫ئەو پەرلەمانتارەی لیژنەی یاسایی‪،‬‬ ‫ه��ۆك��اری جێبەجێنەكردنی یاسا‬ ‫لەهەرێمی كوردستاندا دەگەڕێنێتەوە‬ ‫بۆ الوازی��ی دام��ەزراوە حكومییەكان‌و‬

‫بەپێویستی دەزانێت «ئەنجومەنی‬ ‫دادوەری��ی روونكردنەوەیەك بۆ رای‬ ‫گشتیی دەرب��ك��ات‪ ،‬ك��ە حكومەت‬ ‫بڕیارەكانی دادگا جێبەجێناكات‌و كێشە‬ ‫لە دادگاكانەوە نییە»‪.‬‬

‫ساڵێك‌و هەشت مانگە‪ ،‬جێگری نییە‬

‫لیژنەی مافی مرۆڤ له‌په‌رله‌مان‌؛ دوو مانگە سەرۆكی نییە‬

‫باڵەخانەی پەرلەمان‌و‬ ‫كۆبوونەوەی حیزبەكان‬ ‫عەدنان عوسمان *‬ ‫چەند جارێكە حیزبە سیاسییەكان‪ ،‬كۆبوونەوەكانی خۆیان‬ ‫لەباڵەخانەی پەرلەمانی كوردستان دەك��ەن‪ ،‬پێشتر چەند‬ ‫كۆبوونەوەیەكی دوو قۆڵیی لەالیەن دوو حیزبی خاوەن دەسەاڵت‪،‬‬ ‫لەگەڵ الیەنە رەسمییەكانی ئۆپۆزسیۆن‌و رۆژی شەممەش‬ ‫كۆبوونەوەی پێنج الیەنیی سازدرا‪.‬‬ ‫هۆكاری بەستنی ئەو كۆبوونەوانە لەپەرلەمانی كوردستان‪،‬‬ ‫ێ بەشداریی سەرۆك‪ ،‬یان ئەندامانی پەرلەمان‪ ،‬لەهیچ یەك لەو‬ ‫بەب ‌‬ ‫دانیشتنانە‪ ،‬تائێستا نە لەالیەن پەرلەمان‌و نە لەالیەن حیزبەكانەوە‬ ‫ێ ئەو جێگایەی هەڵبژاردووەو بەچ‬ ‫باس نەكراوە‌و نازانرێت ك ‌‬ ‫مەبەستێك بووە؟‬ ‫لەبەرئەوەی لێرەدا تەنیا بواری پیشاندانی سەرخەتەكانم‬ ‫هەیە‪ ،‬بۆیە دەڵێم؛ پەرلەمان تاكە جێگای شەرعیی ملمالنێ‌‌و‬ ‫خستنەڕووی كێشە سیاسییەكان‌و بەرنامە‌و تێگەیشتن‌و ئایدیۆلۆژییە‬ ‫ێ‬ ‫جیاوازەكانە‪ ،‬لەوێدا رووبەڕووی یەكتر دەبنەوە‪ ،‬ناكرێت‌و ناش ‌‬ ‫پەرلەمان وەك دامەزراوەیەكی سەربەخۆ سەیربكرێـت‪ .‬بۆیە‪ ،‬زۆر‬ ‫ئاساییە حیزبەكان‪ ،‬بەتایبەت كە خاوەنی (‪ )94‬كورسین لەكۆی‬ ‫(‪ )111‬كورسی‪ ،‬لەوێدا كۆببنەوە‪ .‬ئەوە‪ ،‬هیچ ئیشكالییەتێكی‬ ‫لەگەڵ دوورخستنەوەی حیزب لەدەزگاكانی دەوڵەتدا نییە‪ ،‬چونكە‬ ‫پەرلەمان دەزگای ملمالنێی حیزبییەكان‌و بەرنامە جیاوازەكانێتی‪.‬‬ ‫ئەسڵی كێشەكە لێرەدا نییە‪ ،‬مەسەلەكە لەم كێشانەدا دەبێت‬ ‫بەئاڕاستەی قسەكردن لەسەر رۆڵی پەرلەمان بێت‪ ،‬ئەوە پەرلەمانە‬ ‫لەئێستادا كێشەكانی بۆ سەركردایەتیی حیزبەكان بەجێهێشتووەو‬ ‫سەرقاڵی كارە رۆتینییەكانی خۆیەتی‪ ،‬بێئەوەی هیچ جۆرە‬ ‫هەڵوێستێك لەسەر ئەو كێشانە دەرببڕێت‪ .‬رەخنەكە دەبێت لەوە‬ ‫بگیرێت؛ بۆ سەرۆكایەتیی پەرلەمان‌و فراكسیۆنەكان‌و ئەندامان‪،‬‬ ‫لەالیەن سەركردایەتیی حیزبەكانەوە پشتگوێ‌‌و فەرامۆش خراون؟‬ ‫رۆڵی پەرلەمان لەشەرعییەتدان بەهەر رێككەوتنێكی سیاسیی‬ ‫الیەنەكان چییە‪ ،‬چۆن موبارەكی دەكات؟‬ ‫بۆیە ئەسڵی قسە دەبێـت لەسەر ئەوە بێت‪ ،‬پەرلەمان لەم‬ ‫مەسەلەیەدا تەنیا شوێنە‪ ،‬نەك دام��ەزراوەی تەشریعیی بااڵی‬ ‫هەرێم‪ ،‬كە نابێت هیچ مەسەلەیەك پەیوەندیی بەژیانی خەڵكەوە‬ ‫ێ بەشداریی‌و بڕیاری ئ��ەو‪ ،‬قسەی لەسەر بكرێت‪،‬‬ ‫هەبێت‪ ،‬ب ‌‬ ‫مەوقیعی پەرلەمان لێرەدا هیچ جیاوازییەكی نییە لەهەر ماڵێكی ‬ ‫ئاسایی‪ ،‬یان بارەگایەكی حیزبیی‌و تەنانەت دەاللەتێكی رەمزیی‌و‬ ‫شكڵیشیی نییە‪.‬‬ ‫رۆڵی پەرلەمان‌و پەرلەمانتاران‪ ،‬لەئێستادا جگە لەرۆڵی‬ ‫تەماشاكەرێك‌و پەرلەمانیش جگە لەجێگایەك‪ ،‬هیچی تر نییە‬ ‫لەگەمەی حیزبەكاندا‪ ،‬كە باس لەچاكسازیی‌و رۆڵی هەستیاری‬ ‫پەرلەمان لەو پرۆسەیەدا دەكەن‪.‬‬ ‫دوای (‪ )19‬س��اڵ‪ ،‬پ��ەرل��ەم��ان هێشتا وەك دیكۆرێك‌و‬ ‫جەستەیەكی بێگیان تەماشادەكرێت‌و تەنانەت لەباڵەخانەكەشیدا‪،‬‬ ‫تەنیاو تەنیا تەماشاكەرە‪.‬‬

‫* ئه‌ندامی په‌رله‌مانی کوردستان‪.‬‬

‫به‌دوداچوونی‪ :‬رۆژنامە‬

‫‪.........................................................‬‬

‫زیاد لە دوو مانگە‪ ،‬لیژنەی‬ ‫م��اف��ی م���رۆڤ ل��ەپ��ەرل��ەم��ان��ی‬ ‫ك��وردس��ت��ان‪ ،‬ب��ێ س��ەرۆك��ەو‬ ‫لەدەستپێكردنی ئ��ەم خولەی‬ ‫پەرلەمانیشەوە‪ ،‬ئەو لیژنەیە‬ ‫ج��ێ��گ��ری س���ەرۆك���ی ن��ی��ی��ە‪ ،‬‬ ‫ب��ڕی��ادەری لیژنەكەش دەڵێت‪:‬‬ ‫«لەوڕووەوە گرفتمان هەیە»‪.‬‬ ‫لە (‪)27‬ی مانگی ئ��ازاری‬ ‫راب����ردووەوە س��االر مەحمود‪،‬‬ ‫سەرۆكی لیژنەی مافی مرۆڤی‬ ‫پ���ەرل���ەم���ان���ی ك���وردس���ت���ان‪،‬‬ ‫داوای دەستلەكاركێشانەوەی‬ ‫سەرۆكایەتیی ئ��ەو لیژنەیەی‬ ‫پێشكەش ب��ە سەرۆكایەتیی‬ ‫پەرلەمان كردووە‪ ،‬بەاڵم تائێستا‬ ‫ب��ەڕەس��م��ی��ی ق��ب��ووڵ��ن��ەك��راوە‌و‬ ‫لیژنەكەش بێ سەرۆكە‪.‬‬ ‫پەیمان عیزەدین ئەندامی‬ ‫ئەو لیژنەیە‪ ،‬بۆ «رۆژنامە»ی‬ ‫روون�����ك�����ردەوە‪« :‬داوام������ان‬

‫ساالر مه‌حمود‪ ،‬سه‌رۆکی ده‌ستله‌کارکێشاوه‌ی لیژنه‌ی مافی مرۆڤ‬ ‫ل��ەس��ەرۆك��ای��ەت��ی��ی پ��ەرل��ەم��ان‬ ‫ك����ردووە‪ ،‬ك��ە ه��ەڵ��ب��ژاردن بۆ‬ ‫دیاریكردنی سەرۆكی لیژنەی‬ ‫مافی م��رۆڤ ئەنجامبدرێت‪،‬‬ ‫ب�������ەاڵم پ���ێ���ی���ان���وت���ووی���ن‪:‬‬ ‫دەستلەكاركێشانەوەی ساالر‬ ‫مەحمود؛ قبووڵنەكراوە»‪.‬‬ ‫ئەو پەرلەمانتارە‪ ،‬ئەوەشی‬ ‫خستەڕوو‪« :‬لەوكاتەوە یەك‬ ‫ك��ۆب��وون��ەوەی ل��ی��ژن��ەی مافی‬

‫مرۆڤمان ك��ردووە‌‪ ،‬كاك ساالر‬ ‫رێكینەخستووەو ل��ە شوێنی‬ ‫سەرۆكیش دانەنیشتووەو وەك‬ ‫سەرۆكیش لەو كۆبوونەویەدا‬ ‫مامەڵەی نەكردووە»‪.‬‬ ‫بۆ ئەو مەبەستە‪« ،‬رۆژنامە»‬ ‫پەیوەندیكرد بە ساالر مەحمود‪،‬‬ ‫سەرۆكی ده‌ستله‌کارکێشاوه‌ی‬ ‫لیژنەی مافی م���رۆڤ‪ ،‬ب��ەاڵم‬ ‫ئ��ام��ادەن��ەب��وو ل��ەس��ەر بڕیاری‬

‫دەستلەكاركێشانەوەكەی لێدوان‬ ‫بدات‪.‬‬ ‫دەس��ت��ل��ەك��ارك��ێ��ش��ان��ەوەی‬ ‫ساالر مەحمود لەسەرۆكایەتیی‬ ‫ئ����ەو ل���ی���ژن���ەی���ە‪ ،‬ل�����ەدوای‬ ‫س��ەردان��ێ��ك��ی ل��ی��ژن��ەك��ەه��ات‬ ‫ب��ۆ گ��رت��ووخ��ان��ەی��ەك��ی ش��اری‬ ‫ی زانیارییەكانی‬ ‫سلێمانی‪ ،‬بەپێ ‌‬ ‫«رۆژن�����ام�����ە»‪ ،‬ل���ە ن��ام��ەی‬ ‫دەستلەكاركێشانەوەكــــــەیدا‪،‬‬ ‫ئ���ام���اژەی ب��ەك��ێ��ش��ەی (‪)61‬‬ ‫بەندكراوی ئ��ەو گرتووخانەیە‬ ‫كردووە‪ ،‬كە بڕیاری لێبووردنی‬ ‫سەرۆكی هەرێمی كوردستان‬ ‫ن��ەی��گ��رت��وون��ەت��ەوە‪ ،‬س���ەرەڕای‬ ‫ئەوەی سەرۆكایەتیی پەرلەمانیان‬ ‫لەو كێشەیە ئاگاداركردووەتەوەو‬ ‫دەشڵێت‪« :‬دەنگی ئێمە گوێی‬ ‫لێنەگیراوە»‪.‬‬ ‫ن���ەب���وون���ی س��ەرۆك��ێ��ك‬ ‫ب��ۆ ل��ی��ژن��ەی م��اف��ی م���رۆڤ‪،‬‬ ‫لەكاتێكدایە‪ ،‬ل��ە س��ەرەت��ای‬ ‫دەستبەكاربوونی ئەم خولەی ‬ ‫پەرلەمانی كوردستانەوە لە‬

‫‪ ،2009/8/23‬جێگری سەرۆكی‬ ‫لیژنەكەش بە بەتاڵی ماوەتەوە‬ ‫ك��ە پێشتر رزگ���ار محەمەد‬ ‫ئەمین‪-‬ی بۆ دان��راب��وو‪ ،‬دواتر‬ ‫دەستی لە ئەندامێتی پەرلەمان‬ ‫كێشایەوە‪.‬‬ ‫بەفرین حسێن‪ ،‬بڕیاردەری‬ ‫لیژنەی مافی مرۆڤی پەرلەمانی‬ ‫ك��وردس��ت��ان‪ ،‬جەختی لەسەر‬ ‫ئ���ەوەك���ردەوە‪ :‬هێشتا داوای‬ ‫دەستلەكاركێشانەوەی سەرۆكی‬ ‫قبووڵنەكراوەو‬ ‫لیژنەكەیان‬ ‫لەسەرەتاشەوە جێگری نەبووە‬ ‫«لەو رووەوە گرفتمان هەیە»‪.‬‬ ‫ب��ڕی��ادەری لیژنەی مافی‬ ‫م��رۆڤ‪ ،‬كە بەپێی پەیڕەوی‬ ‫ناوخۆی پەرلەمان‪ ،‬لە باری‬ ‫نەبوونی س��ەرۆك‌و جێگریدا‪،‬‬ ‫كارەكانی لیژنەكە بەڕێوەدەبات‪،‬‬ ‫بۆ «رۆژنامە»ی ئاشكراكرد‪:‬‬ ‫«تائێستا جێگەی هیچكام لەو‬ ‫دوو پۆستە پڕنەكراونەتەوەو‬ ‫ك��ەس��ی��ش��ی��ان ب���ۆ دی���اری���ی‬ ‫نەكراوە»‪.‬‬

‫ئاڕاستەی «ئۆپۆزسیۆن»؛ بەرە‌و شكاندنی بایكۆت دەڕوات‬ ‫بەدواداچوونی‪ :‬رۆژنامە‬

‫‪........................................................‬‬

‫ه����ەرس����ێ‌ ف��راك��س��ی��ۆن��ی‬ ‫«ئۆپۆزسیۆن» لە پەرلەمانی‬ ‫كوردستان (گ��ۆڕان‪ ،‬یەكگرتوو‪،‬‬ ‫كۆمەڵ)‪ ،‬چاوەڕوانی ئەنجامەكانی‬ ‫دانیشتنە پێنج قۆڵییەكەی الیەنە‬ ‫سیاسییەكان دەكەن‪ ،‬لە ئەگەری‬ ‫لێكنزیكبوونەوەی هەڵوێستەكاندا‪،‬‬ ‫بایكۆتی دانیشتنەكانی پەرلەمان‬ ‫دەشكێنن‪.‬‬ ‫ك���اردۆ محەمەد‪ ،‬سەرۆكی‬ ‫فراكسیۆنی «گ��ۆڕان»‪ ،‬لەبارەی‬ ‫بەشداریكردنیان لەدانیشتنەكانی لۆگۆی سێ الیه‌نه‌که‌ی ئۆپۆزسیۆن‬ ‫داهاتووی پەرلەمانی كوردستاندا‪،‬‬ ‫ه����ەرس����ێ‌ ف��راك��س��ی��ۆن��ی‬ ‫ب��ە «رۆژن���ام���ە»ی راگ��ەی��ان��د‪ :‬كێشە ه��ەی��ە‪ ،‬ل��ەه��ەم��ان كاتدا‬ ‫«رەنگە ئەنجامەكانی كۆبوونەوە گفتوگۆ هەیە‌و هەموو الیەكیش «ئۆپۆزسیۆن» لە پەرلەمانی‬ ‫پێنج قۆڵییەكە‪ ،‬كاریگەریی كۆكن لەسەر ئەوەی چاكسازیی ك�����وردس�����ت�����ان (گ���������ۆڕان‪،‬‬ ‫هەبێت لەسەر هەڵوێستەكانمان»‪ .‬ب��ك��رێ��ت‪ ،‬ئ���ەم چ��ەن��د رۆژەی یەكگرتوو‪ ،‬ك��ۆم��ەڵ)‪ ،‬ل��ەدوای‬ ‫س���ەرۆك���ی ف��راك��س��ی��ۆن��ی راب��ردووش بەهۆی گفتوگۆكانی خ��ۆپ��ی��ش��ان��دان��ەك��ان��ی (‪)17‬ی‬ ‫«گ��ۆڕان»‪ ،‬ئەوەشی خستەڕوو‪ :‬الیەنە سیاسییەكانەوە دانیشتنی ش��وب��ات��ەوە‪ ،‬وەك هەڵوێستێك‬ ‫ل��ەب��ەرام��ب��ەر س��ەرك��وت��ك��ردن��ی‬ ‫«ل��ەئ��ێ��س��ت��ادا چ���ۆن ق��ه‌ی��ران‌و پەرلەمان دواخراوە»‪.‬‬

‫خ��ۆپ��ی��ش��ان��دەران‪ ،‬بایكۆتی‬ ‫دانیشتنەكانی پەرلەمانیان كردو‬ ‫تەنیا لە گفتوگۆكردنی بودجەی‬ ‫ئەمساڵدا‪ ،‬بایكۆتەكەیان شكاند‪.‬‬ ‫ب��ی�لال سڵێمان‪ ،‬ئەندامی‬ ‫پ���ەرل���ەم���ان���ی ك���وردس���ت���ان‬ ‫ل���ە ف��راك��س��ی��ۆن��ی ك��ۆم��ەڵ��ی‬

‫ئیسالمیی‪ ،‬لەبارەی بەرنامەی‬ ‫داه��ات��ووی فراكسیۆنەكەیانەوە‬ ‫ب��ە «رۆژن���ام���ە»ی راگ��ەی��ان��د‪:‬‬ ‫«چ���اوەڕوان���ی سەرۆكایەتیی‬ ‫پەرلەمانی كوردستان دەكەین‪،‬‬ ‫بزانین ك��ار ب��ە ب��ڕگ��ەی دووی‬ ‫بڕیاری ژمارە دوو دەكات‪ ،‬كە لە‬ ‫دانیشتنی (‪ )3/17‬بەزۆرینەی‬ ‫دەن��گ��ی ئ��ەن��دام��ان��ی پەرلەمان‬ ‫دەرك���راوە‌و بەپێی ئ��ەو بڕگەیە‬ ‫ئەو پڕۆژەیاسایانەی كە رەهەندی‬ ‫سیاسیی نیشتمانییان هەیە‪،‬‬ ‫بەتەوافوق دەردەكرێن»‪.‬‬ ‫ئەو پەرلەمانتارەی كۆمەڵی‬ ‫ئیسالمیی‪ ،‬ئەوەشی نەشاردەوە‪:‬‬ ‫«دانیشتنە پێنج قۆڵییەكەی‬ ‫الیەنە سیاسییەكان لەپەرلەمانی‬ ‫كوردستان‪ ،‬ئەگەر ب��ووە هۆی‬ ‫الیەنەكان‪،‬‬ ‫لێكنزیكبوونەوەی‬ ‫ئەوەش جۆرێكە لە تەوافوق‌و رۆڵی‬ ‫لەبەشداریكردنەوەمان‬ ‫دەبێت‬ ‫پەرلەمانی‬ ‫لەدانیشتنەكانی‬ ‫كوردستان»‪.‬‬

‫«ئۆپۆزسیۆن»؛ داوای هەمواركردنەوەی یاسای هەڵبژاردنەكان دەكات‬ ‫ئا‪ :‬رۆژنامه‌‬

‫‪........................................................‬‬

‫هێزە ئۆپۆزسیۆنەكانی‬ ‫ه���ەرێ���م���ی ك���وردس���ت���ان‪،‬‬ ‫بەپێویستی دەزان����ن ل��ەم‬ ‫خولەی پەرلەماندا‌و پێش‬ ‫هەڵبژاردنەكانی ئەنجومەنی‬ ‫پارێزگاكان‪ ،‬په‌رله‌مان یاسای‬ ‫ه��ەڵ��ب��ژاردن��ەك��ان��ی هەرێمی‬ ‫كوردستان هەمواربكاتەوە‪.‬‬ ‫واب�����ڕی�����ارە س��ب��ەی��ن �ێ‌‬ ‫چوارشەممە‪ ،‬دووەم دانیشتنی‬ ‫پێنج الیەنە سیاسییەكەی‬ ‫هەرێمی كوردستان (پارتی‪،‬‬ ‫یەكێتی‪ ،‬گ���ۆڕان‪ ،‬كۆمەڵ‪،‬‬ ‫ی��ەك��گ��رت��وو) لەپەرلەمانی‬ ‫بەڕێوەبچێت‪.‬‬ ‫كوردستاندا‬ ‫شارەزایانی سیاسیی؛ بڕوایان‬ ‫وای��ە‪ :‬لەئەگەری رازیبوونی‬

‫«ئەم یاسایە‪،‬‬ ‫لەئێستادا لەگەڵ‬ ‫داخوازیی‌و گۆڕانە‬ ‫سیاسییەكانی‬ ‫كوردستاندا‬ ‫ناگونجێت‌»‬

‫الیەنەكاندا بۆ هەڵبژاردنی‬ ‫پ��ێ��ش��وەخ��ت��ی پ��ەرل��ەم��ان‪،‬‬ ‫هەڵبژاردن‬ ‫میكانیزمەكانی‬ ‫گونجاو نین‪.‬‬ ‫ئ����ارام ش��ێ��خ م��ح��ەم��ەد‪،‬‬ ‫بەرپرسی دەزگای هەڵبژاردنی‬ ‫بزووتنەوەی «گ��ۆڕان»‪ ،‬لە‬ ‫لێدوانێكیدا بۆ «رۆژنامە»‪،‬‬ ‫ئ���ام���اژەی ب��ە هەڵوێستی‬ ‫«ئ��ۆپ��ۆزس��ی��ۆن» ل��ەس��ەر‬ ‫مەسەلەی هەڵبژاردن كرد‌و‬ ‫رایگەیاند‪« :‬بەشداریكردنی‬ ‫قبووڵكردنی‬ ‫ئۆپۆزسیۆن‌و‬ ‫ه��ەڵ��ب��ژاردن��ی پێشوەخت‪،‬‬ ‫پەیوەستە بەچاكسازییەوە»‪.‬‬ ‫ن���اوب���راو‪ ،‬لەبەشێكی‬ ‫دی���ك���ەی ل��ێ��دوان��ەك��ەی��دا‬ ‫دەرب��������ارەی چ��ۆن��ی��ی��ەت��ی‬ ‫ب��ەش��داری��ك��ردن��ی لیستی‬ ‫الی��ەن��ەك��ان لەهەڵبژاردندا‪،‬‬

‫ئ��ەوەی خستەڕوو‪« :‬بەپێی‬ ‫یاسای ژمارە یەكی ســــــاڵی‬ ‫پ��ەرل��ەم��ان��ی‬ ‫(‪)1992‬ی‬ ‫ك��وردس��ت��ان‪ ،‬ك��ە تائێستا‬ ‫(‪ )5‬جاریش هەمواركراوە‪،‬‬ ‫هەڵبژاردنەكان بەپێی لیستی‬ ‫داخراو ده‌بێت»‪.‬‬ ‫الی خۆشیەوە‪ ،‬سلێمان‬ ‫مستەفا‪ ،‬جێگری بەرپرسی‬ ‫دەزگ�������ای ه���ەڵ���ب���ژاردن���ی‬ ‫(ی��ەك��ێ��ت��ی��ی نیشتمانیی)‬ ‫ب��ۆچ��وون��ێ��ك��ی پ��ێ��چ��ەوان��ەی‬ ‫هەیە‌و بۆ «رۆژنامە» ئەوە‬ ‫دەخ��ات��ەڕوو‪« :‬ه��ەڵ��ب��ژاردن‬ ‫ب��ە لیستی ك����راوە بێت‪،‬‬ ‫ی��ان داخ���راو‪ ،‬ی��ان ك��راوەی‬ ‫سنووردار‪ ،‬هەر زەمینەسازیی‬ ‫دەوێ��������ت‪ ،‬ب������ەاڵم ئ��ێ��م��ە‬ ‫هەڵبژاردنەكە‬ ‫پێمانباشە‪،‬‬ ‫بەلیستی داخراو بێت»‪.‬‬

‫ه������ه‌ر س�����ێ الی���ه‌ن���ی‬ ‫ئ��ۆپ��ۆزس��ی��ۆن (گ�����ۆڕان‪،‬‬ ‫ک��ۆم��ه‌ڵ‪ ،‬ی �ه‌ک��گ��رت��وو)‪ ،‬له‌‬ ‫(‪)17‬‬ ‫خۆپیشاندانه‌کانی‬ ‫ی ش����وب����ات����دا‪ ،‬داوای‬ ‫هه‌ڵوه‌شاندنه‌وه‌ی په‌رله‌مانی‬ ‫ک��وردس��ت��ان‌و ه�ه‌ڵ��ب��ژاردن��ی‬ ‫پ��ێ��ش��وه‌خ��ت��ی��ان ده‌ک����رد‪،‬‬ ‫ده‌س��ه‌اڵت��ی��ش ل��ه‌وک��ات��ه‌دا‬ ‫له‌وباره‌یه‌وه‌ ئاماده‌ی گفتوگۆ‬ ‫بوو‪.‬‬ ‫زانا رۆستایی‪ ،‬بەرپرسی‬ ‫ناوەندی هەڵبژاردنی كۆمەڵی‬ ‫ئیسالمیی‪ ،‬رەخنە لەو یاسایە‬ ‫دەگ��رێ��ت‌و ب��ۆ «رۆژن��ام��ە»‬ ‫دەڵ��ێ��ت‪« :‬ئ���ەم ی��اس��ای��ە‪،‬‬ ‫لەئێستادا لەگەڵ داخوازیی‌و‬ ‫گ���ۆڕان���ە س��ی��اس��ی��ی��ەك��ان��ی‬ ‫ك��وردس��ت��ان��دا ناگونجێت‌و‬ ‫دەبێت هەموار بكرێتەوە»‪.‬‬

‫«بەشداریكردنی‬ ‫ئۆپۆزسیۆن‌و‬ ‫قبووڵكردنی‬ ‫هەڵبژاردنی‬ ‫پێشوەخت‪ ،‬پەیوەستە‬ ‫بەچاكسازییەوە»‬

‫ن��������اوب��������راو‪ ،‬ب����اس‬ ‫لەوەشدەكات‪« :‬ئەگەر یەكێك‬ ‫لەداواكارییەكانی ئۆپۆزسیۆن‬ ‫كۆبوونەوەكانیدا‬ ‫لەزنجیرە‬ ‫ل����ەگ����ەڵ ح���ی���زب���ەك���ان���ی‬ ‫دەس����ەاڵت ه��ەم��وارك��ردن‪،‬‬ ‫ی��ان هەڵوەشاندنەوەی ئەو‬ ‫ی��اس��ای��ە ب��ێ��ت‪ ،‬هاوكاتیش‬ ‫ئەنجامدانی هەڵبژاردنیش لە‬ ‫ئارادا دەبێت‪ ،‬نازانرێت ئایا‬ ‫هەمواركردنی ئ��ەو یاسایە‬ ‫دەك��ەوێ��ت��ە ئ��ەس��ت��ۆی ئ��ەم‬ ‫خولەی ئێستای پەرلەمان‪،‬‬ ‫یان خولی داهاتوو»‪.‬‬ ‫رۆستایی‪ ،‬ب��ڕوای وای��ە‪:‬‬ ‫دەب��ێ��ت ب��ەر لەئەنجامدانی‬ ‫ه��ەڵ��ب��ژاردن��ی پێشوەختی‬ ‫پەرلەمان‪ ،‬ئ��ەم یاسایە لە‬ ‫خولی ئێستای پەرلەمانی‬ ‫كوردستاندا هەموار بكرێته‌وه‌‪.‬‬

‫‪nawxo.rozhnama@yahoo.com‬‬

‫‪www.rozhnama.net‬‬

‫ذمارة (‪ )637‬سيَشةممة ‪2011/6/7‬‬

‫عومه‌ر نوره‌دینی‪ :‬ل ‌ه (‪ )120‬ملیار دینار‪ ،‬كەمتر لە (‪ )60‬ملیار دیناری سەرفكراوە‪ ،‬ئەوەشی كە سەرفكراوە‪ ،‬تەنیا بۆ بواری (ناردن‪،‬‬ ‫زەمالە)بووە‌و هیچ پارەیەك بۆ بوارەكانی (توێژینەوەی زانستی‪ ،‬راهێنانی مامۆستا) سەرف نەكراوە‪.‬‬

‫ ؛ كێشە پەروەردەییەكانی «سۆران» دەخاتەڕوو‬ ‫بەدواداچوونی‪ :‬پ‪ .‬سۆران‬

‫‪........................................................‬‬

‫كەمیی‌و نەبوونی بینای‬ ‫قوتابخانە‌و خوێندنگە‪ ،‬یەكێكە‬ ‫لەكێشە گ��ەورەك��ان��ی ق��ەزای‬ ‫«سۆران‌»ه‌و بە وتەی بەرپرسە‬ ‫پ��ەروەردەی��ی��ەك��ان‪ ،‬لەئێستادا‬ ‫قەزاكە پێویستی بەدروستكردنی‬ ‫(‪ )83‬قوتابخانە هەیە‪.‬‬ ‫ق���ەزای س���ۆران‪ ،‬ك��ە سەر‬ ‫بە پارێزگای هەولێرە‪ ،‬ژمارەی‬ ‫دانیشتووانەكەی نزیكەی (‪)200‬‬ ‫هەزار كەس دەبن‌و هەریەك لە‬ ‫ناحیەكانی (سیدەكان‪ ،‬خەلیفان‪،‬‬ ‫دیانە)‌و نزیكەی (‪ )500‬گوند سەر‬ ‫بەقەزای سۆرانن‪.‬‬ ‫بەپێی ئامارە رەسمییەكان‪،‬‬ ‫كە «رۆژنامە» لەبەڕێوەبەرێتی‬ ‫پ����������ەروەردەی س����ۆران����ەوە‬ ‫دەس��ت��ی��ك��ەوت��ووە‪ ،‬لەسنووری‬ ‫ق�����ەزای س����ۆران����دا‪)233( ،‬‬ ‫قوتابخانە‌و خوێندنگە هەن‪ ،‬كە‬ ‫(‪ )73‬خوێندنگەیان ئامادەیین‪،‬‬ ‫هەروەها (‪ )32‬هەزار‌و (‪)744‬‬ ‫خ��وێ��ن��دك��ار ه���ەن‪ ،‬ك��ە (‪)16‬‬ ‫ه��ەزارو (‪ )881‬خوێندكاریان‬ ‫ك��وڕن‌و (‪)15‬ه����ەزار‌و (‪)863‬‬ ‫خوێندكاریان كچن‪ ،‬هەروەها‬ ‫زی��ات��ر ل��ە (‪ )2600‬مامۆستا‬ ‫لەقۆناغە جیاوازەكاندا‪ ،‬وانە‬ ‫دەڵێنەوە‪ ،‬بەوتەی مامۆستایان‌و‬ ‫خ��وێ��ن��دك��اران‪ ،‬ق��وت��اب��خ��ان�ە‌و‬ ‫خوێندنگەكان زۆر قەرەباڵغن‌و‬ ‫گرفتی گەورەیان بۆ سیستمی‬ ‫نوێی خوێندن دروستكردووە‪.‬‬ ‫مامۆستایەك‪ ،‬لە یەكێك لە‬ ‫قوتابخانەكانی ناوشاری سۆران‪،‬‬ ‫وان ‌ه ده‌ڵێته‌وه‌و نەیویست ناوی‬ ‫باڵوبكرێتەوە‪ ،‬بە «رۆژنامە»ی‬ ‫راگەیاند‪« :‬ئەگەرچی لەئێستادا‬ ‫سیستمی نوێی خوێندن لەهەرێمی‬ ‫كوردستان پەیڕەودەكرێت‪ ،‬بەاڵم‬ ‫قوتابخانەكانی سۆران دوو‪ ،‬یان‬ ‫ێ دەوامی تێدادەكرێت‌و زیاتر‬ ‫س‌‬ ‫لە (‪ )40‬خوێندكار لەپۆلێكدا‬ ‫دادەنیشن‪ ،‬كە ئ��ەوەش رێگرە‬ ‫سیستمە‬ ‫لەجێبەجێكردنی‬ ‫نوێیەكە‪ ،‬بۆیە دەبوایە حكومەتی‬ ‫هەرێم بیری لەوە بكردایەتەوە‌و‬ ‫ئامادەكاریی بۆ بكرایە‪ ،‬ئەوكات‬ ‫سیستمی نوێی پەیڕەوبكردایە»‪.‬‬ ‫ئەو مامۆستایە‪ ،‬ئەوەشی‬ ‫خستەڕوو‪ :‬بینای قوتابخانەكان‬

‫هەموو دەرگاكانمان‬ ‫لێ‌ دامەخەن‬ ‫عەتا سەلیم‬

‫ ‬ ‫یه‌کێک له‌ قوتابخانه‌کانی قه‌زای «سۆران»‬ ‫زۆر كۆنن‌و لەزیندان دەچن‪ ،‬بۆ‬ ‫نموونە؛ من لەقوتابخانەیەكدام‬ ‫ه��ی��چ م��ەرج��ێ��ك��ی خوێندنی‬ ‫تێدانییە‪ ،‬نە باخچەو نە یاریگەو‬ ‫نە هۆڵ‌و نە تاقیگەی تێدانییە‪.‬‬ ‫ئ����ارام زرار‪ ،‬مامۆستای‬ ‫ئامادەیی‪ ،‬كۆنیی‌و كەمیی بینای‬ ‫لەهەمانكاتدا‬ ‫قوتابخانەكان‌و‬ ‫زۆری��ی ژم���ارەی خوێندكاران‪،‬‬ ‫ب��ەك��ێ��ش��ەی��ەك��ی گ�����ەورەی‬ ‫پ��ەروەردەی��ی وەس��ف دەك��ات‌و‬ ‫پێیوایە‪ :‬ئ��ەو كێشەیە رێگرە‬ ‫لەبەردەم سیستمی نوێی خوێندن‬ ‫لەهەرێمی كوردستان‪.‬‬ ‫وتیشی‪« :‬سیستمی نوێی‬ ‫خوێندن پێویستی بەسازاندنی‬ ‫ژینگەیەكی ن��وێ هەیە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫سیستمه‌كە تەنیا بەڕووكەش‬ ‫جێبەجێكراوە‪ ،‬چونكە تائێستاش‬ ‫قوتابخانەكان هەر بینا كۆنەكانن‌و‬ ‫پێداویستی خوێندنیان تێدا‬ ‫نییە‌و(‪ )60‬خوێندكار لەپۆلێكدا‬ ‫دادەنیشن»‪.‬‬ ‫ب�����ەوت�����ەی ب���ەرپ���رس���ە‬ ‫پەروەردەییەكانی «س��ۆران»‪:‬‬ ‫لەساڵی راب�����ردوودا‪ ،‬ب��ڕی��اری‬ ‫دروستكردنی چه‌ند قوتابخانەیه‌ک‬ ‫بۆ سنوورەكە دەرچ��ووە‪ ،‬بەاڵم‬

‫لە ئێستادا قەزاكە پێویستی‬ ‫بەدروستكردنی (‪ )83‬قوتابخانە‬ ‫هەیە‪.‬‬ ‫م‪.‬ف�����اخ�����ر ح����ەس����ەن‪،‬‬ ‫بەڕێوەبەری پەروەردەی سۆران‪،‬‬ ‫ب��ە «رۆژن���ام���ە»ی راگ��ەی��ان��د‪:‬‬ ‫«بەشێك لەبینای قوتابخانەكان‬ ‫كۆنن‌و پێداویستی خوێندنیان‬ ‫تێدانییە‪ ،‬بەتایبەتی لەسنووری‬ ‫ناحیەی سیدەكان‪ ،‬كە گەورەترین‬ ‫ناحیەیە‪ ،‬زۆرێك لەقوتابخانەكان‬ ‫كۆنن‌و دوو پۆلین‪ ،‬كە ئەوانیش‬ ‫(‪ )60‬قوتابخانە دەب���ن‌و ئەو‬ ‫قوتابخانانە كەڵكی ئەوەیان‬ ‫نەماوە خوێندن تیایاندا بەردەوام‬ ‫بێت»‪.‬‬ ‫ب��ەڕێ��وەب��ەری پ���ەروەردەی‬ ‫س���ۆران‪ ،‬وتیشی‪« :‬ب��ۆئ��ەوەی‬ ‫كێشەكانمان چ��ارەس��ەر بێت‪،‬‬ ‫بەدروستكردنی‬ ‫پێویستمان‬ ‫(‪ )83‬قوتابخانە هەیە»‪.‬‬ ‫مامۆستایەكی تر لەسنووری‬ ‫ناحیەی سیدەكان‪ ،‬كە پێی باش‬ ‫نەبوو ناوی بنووسرێت‪ ،‬ئاماژە‬ ‫بەوە دەكات‪ :‬زۆربەی هەرە زۆری‬ ‫قوتابخانەكانی ناوچەكە زۆر‬ ‫بچووكن‌و دوو پۆلین‌و لەبینای‬ ‫گڵدان‪ ،‬هیچ تایبەتمەندییەكی‬

‫خوێندکارانی زانکۆکانی دهۆک‌و زاخۆ؛‬ ‫رێگرییان لێده‌کرێت بچن ‌ه سلێمانی‬ ‫پەیامنێری بادینان‬ ‫‪...............................‬‬ ‫ئ��ەم��س��اڵ زان��ك��ۆك��ان��ی‬ ‫ده��ۆك‌و زاخ��ۆ رێگەیان نەدا‬ ‫گەشتی‬ ‫خوێندكارەكانیان‬ ‫زان��س��ت��ی��ی ب���ۆ پ��ارێ��زگ��ای‬ ‫ئەنجام ب��دەن‌و‬ ‫سلێمانی‬ ‫وەزارەت����ی خوێندنی ب��ااڵ‌و‬ ‫س��ەرۆك��ای��ەت��ی زان��ك��ۆك��ان‪،‬‬ ‫رەخنە لەیەكتر دەگرن‪.‬‬ ‫ل��ەم��اوەی چ��ەن��د رۆژی‬ ‫راب�����ردوودا‪ ،‬خوێندكارانی‬ ‫زانكۆی دهۆك‌و زاخۆ گەشتی‬ ‫زان��س��ت��ی��ی س��ااڵن��ەی��ان بۆ‬ ‫پارێزگای هەولێر ئەنجامدا‪،‬‬ ‫هەرچەند لە سااڵنی رابردوودا‪،‬‬ ‫گ��ەش��ت��ەك��ە ب��ۆ پ��ارێ��زگ��ای‬ ‫سلێمانی ئەنجام دەدرا‪ ،‬بەاڵم‬ ‫ئەمساڵ رێگە بە خوێندكاران‬ ‫ن���ەدرا س��ەردان��ی سلێمانی‬ ‫بكەن‌و هاوكات خوێندكاران‬

‫هۆكاری رێگرییەكە بۆ هۆکاری‬ ‫سیاسیی دەگەڕێننەوە‪.‬‬ ‫ساالر عادل‪ ،‬خوێندكاری‬ ‫كۆلێژی پ��ەروەردەی زانكۆی‬ ‫زاخ����ۆ‪ ،‬ب��ە «رۆژن���ام���ە»ی‬ ‫راگ��ەی��ان��د‪« :‬بەشێوەیەكی‬ ‫ت����ر وێ����ن����ەی س��ل��ێ��م��ان��ی‬ ‫پیشانی قوتابییان دراوە‪،‬‬ ‫گ��وای��ە ب��ارودۆخ��ی شارەكە‬ ‫بەهۆی خۆپیشاندانەكانەوە‬ ‫تائێستاش نائارامە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫ئ��ەم��ە راس���ت ن��ی��ی��ە‪ ،‬ئەمە‬ ‫پ��ەی��وەن��دی��ی ب��ە ه��ۆک��اری‬ ‫سیاسییەوە هەیە»‪.‬‬ ‫دادڤ��������ان ح��ەك��ی��م‪،‬‬ ‫خوێندكاری زانكۆی دهۆك‪،‬‬ ‫پ��ێ��ی��وای��ە‪ :‬رێ��گ��ری��ك��ردن لە‬ ‫خ��وێ��ن��دك��اران ل��ە چوونیان‬ ‫ب��ۆ س��ل��ێ��م��ان��ی‪ ،‬ب��ڕی��ارێ��ك��ی‬ ‫پێشوەخت بووە‪ ،‬كە لەسەری‬ ‫رێكەوتوون‪ ،‬ئەوەش هەستی‬ ‫ناوچەگەرێتی دروستدەكات‪.‬‬

‫د‪.‬لەزگین عەبدی جەمیل‪،‬‬ ‫س��ەرۆك��ی زان��ك��ۆی زاخ���ۆ‪،‬‬ ‫ئ����ەوەی رەت����ك����ردەوە‪ :‬كە‬ ‫ئەوان دەسەاڵتیان هەبێت لە‬ ‫دیاریكردنی ئەو شوێنانەی‬ ‫خ��وێ��ن��دك��اران گ��ەش��ت��ی بۆ‬ ‫دەك�������ەن‌و ه���ۆك���ارەك���ەی‬ ‫گ���ەڕان���دەوە ب��ۆ وەزارەت����ی‬ ‫خوێندنی بااڵ‪ ،‬كە بڕیاری داوە‬ ‫خوێندكاران بۆ م��اوەی دوو‬ ‫شەو بمێننەوە‪ ،‬لەبەر ئەوە‬ ‫فریای سلێمانی ناكەون»‪.‬‬ ‫ف��وئ��اد ع��ەل��ی‪ ،‬وتەبێژی‬ ‫وەزارەت����ی خوێندنی ب��ااڵو‬ ‫توێژینەوەی زانستیی‪ ،‬بە‬ ‫«رۆژن���ام���ە»ی راگ��ەی��ان��د‪:‬‬ ‫«ئەو بڕیارە پەیوەندیی بە‬ ‫وەزارەت��ەوە نییە‌و ئێمە لەو‬ ‫ب��ڕی��ارە ئاگادارنین‪ ،‬بەڵكو‬ ‫لەدەستی زانكۆ‌و كۆلێژەكان‬ ‫خ��ۆی��ان��دای��ە‪ ،‬س��ەردان��ی كام‬ ‫ناوچە دەكەن»‪.‬‬

‫فۆتۆ‪ :‬ئه‌حمه‌د باڵه‌کی‌‬ ‫قوتابخانەیان تێدانییە‪ ،‬كە‬ ‫ئ����ەوەش ك��ێ��ش��ەی زۆری بۆ‬ ‫دروستكردوون‪.‬‬ ‫ئەو مامۆستایە بەپێویستی‬ ‫دەزان��ێ��ت‪ ،‬حكومەتی هەرێم‬ ‫ئاوڕێك لەو ناوچەیە بداتەوەو‬ ‫قوتابخانەیان بۆ دروستبكات‪،‬‬ ‫بۆ ئ��ەوەی ئەو ناوچانە بەرەو‬ ‫چۆڵبوون نەچن‪.‬‬ ‫م‪.‬س��االر س��ادق‪ ،‬بەرپرسی‬ ‫بەشی راگەیاندنی پ��ەروەردەی‬ ‫س�����ۆران‪ ،‬ب��ە «رۆژن���ام���ە»ی‬ ‫راگەیاند‪« :‬لەساڵی راب��ردوودا‪،‬‬ ‫(‪ )14‬قوتابخانە بۆ سنووری‬ ‫پ��ەروەردەك��ەم��ان دەرچ���ووە‌و‬ ‫ئێستا لەبواری جێبەجێكردندان‪،‬‬ ‫زۆربەیان ساڵی داهاتوو لەگەڵ‬ ‫دەس��ت��پ��ێ��ك��ردن��ەوەی دەوام���ی‬ ‫خوێندندا‪ ،‬تەواودەكرێن»‪.‬‬ ‫ه��ەر بەپێی ئ��ام��ارەك��ان‪،‬‬ ‫ل��ەس��ن��ووری ق���ەزای س���ۆران‪،‬‬ ‫(‪ )33‬قوتابخانەو (‪ )4‬باخچەی‬ ‫س��اوای��ان ل��ەخ��ان��ووی ك��رێ��دان‪،‬‬ ‫ه��ەروەك لەناحیە‌و گوندەكاندا‬ ‫قوتابخانەكان لەخانووی گڵدان‌و‬ ‫بچووكن‌و زۆربەیان دوو پۆلین‪.‬‬ ‫عەلی فەرهاد‪ ،‬خوێندكاری‬ ‫قۆناغی بنەڕەتیی لە «سۆران»‪،‬‬

‫بە «رۆژنامە»ی وت‪« :‬بینای‬ ‫قوتابخانەكان لەزیندان دەچن‪،‬‬ ‫بۆیە هەموو ك��ات چ��اوەڕوان��ی‬ ‫ئ��ەوەی��ن؛ دەوام تەواوبێت‌و‬ ‫یەكسەر بچینەوە م��اڵ��ەوە»‪،‬‬ ‫وت��ی��ش��ی‪« :‬ه��ەن��دێ��ك بینای‬ ‫ێ دروستكراون‪ ،‬بەاڵم وەك‬ ‫نو ‌‬ ‫پێویست نین‪ ،‬من لەپۆلێكدام‬ ‫زیاتر لە (‪ )40‬قوتابی تێدایە‪،‬‬ ‫سیستمی نوێی خوێندن وانابێت‪،‬‬ ‫بەڵكو دەب��وو ئامادەكاریی بۆ‬ ‫بكرایە»‪.‬‬ ‫ئەو خوێندكارە‪ ،‬باسی لەوەش‬ ‫كرد‪ :‬ئێمە لەزۆر شت بێبەشین‪،‬‬ ‫وەكو؛ نەبوونی هۆڵێكی تایبەت‬ ‫بەوانە زانستییەكان‌و نەبوونی‬ ‫(یاریگەو باخچەی قوتابخانە)‪.‬‬ ‫ئاریان خالید‪ ،‬خوێندكاری‬ ‫قۆناغی ئامادەیی لە س��ۆران‪،‬‬ ‫بە «رۆژنامە»ی وت‪« :‬تادێت‬ ‫ژمارەی خوێندكاران زیاتر دەبێت‪،‬‬ ‫ب��ەاڵم قوتابخانەكان زی��ادی��ان‬ ‫ن��ەك��ردووەو حكومەتی هەرێم‬ ‫لەدروستكردنی‬ ‫كەمتەرخەمە‬ ‫بینای قوتابخانە»‪ .‬وتیشی‪:‬‬ ‫«سیستمی ن���وێ‪ ،‬پێویستی‬ ‫بە بینای نوێ هەیە بەهەموو‬ ‫پێداویستییەكانەوە»‪.‬‬

‫لەكۆتایی مانگی نیساندا‪ ،‬بەڕێوەبەرێتیی گشتیی سەرپەرشتیاری‬ ‫پەروەردەیی لە وەزارەتی پەروەردە‪ )431( ،‬پلەی سەرپەرشتیاری بۆ‬ ‫سەرجەم پەروەردەكانی هەرێم‪ ،‬راگەیاند‪.‬‬ ‫ئەوەی مایەی سەرنج‌و تێڕامانە‪ ،‬ئەوەیە كە هەموو مامۆستایان‪،‬‬ ‫ناتوانن داوای پلەی سەرپەرشتیاریی بكەن‪ ،‬بەڵكو بەشێكی گەورەی‬ ‫مامۆستایان‪ ،‬لێی بێبەش دەب��ن‪ ،‬چونكە بەپێی مەرجەكانی ئەو‬ ‫بەڕێوەبەرێتییە‪ ،‬دەبێت مامۆستای داواك��ار‪ ،‬هەڵگری بڕوانامەی‬ ‫بەكالۆریۆس بێت‪ ،‬بەمەش دەرچووانی پەیمانگاو خانەی مامۆستایان‪،‬‬ ‫بێبەش دەكرێن لە داواكردن‌و بەدەستهێنانی پلەی سەرپەرشتیاری‬ ‫پەروەردەیی‪.‬‬ ‫لێرەدا‪ ،‬ئەوەی سەیرە‌و دەبێت لەبارەیەوە بپرسین‪ ،‬ئەوەیە‪:‬‬ ‫یەكەم‪ :‬ساڵی پار‪ ،‬دەرچووانی پەیمانگاو خانەی مامۆستایان‪،‬‬ ‫بۆیان ه��ەب��وو‪ ،‬داوا پێشكەش بكەن‌و پلەی سەرپەرشتیاریی‬ ‫بەدەستبهێنن‪ ،‬هاوڕێی خۆم هەبوو كە دەرچووی خانەی مامۆستایانەو‬ ‫لەتاقیكردنەوەكاندا بەسەركەوتوویی دەرچووە‌و ئێستا سەرپەرشتیاری‬ ‫بیركارییە‪ ،‬ئەمساڵ بووەتە جێگەی سەرسامیی مامۆستایان‌و‬ ‫سەرپەرشتیارانی هاوڕێی‪ ،‬مەرج نییە‪ ،‬ئەوەی هەڵگری بڕوانامەی‬ ‫بەكالۆریۆس نەبێت‪ ،‬ئیتر دەرگاكانی لەبەردەمدا دابخرێن‪.‬‬ ‫دووەم‪ :‬رێزێكی زۆرم بۆ دەرچووانی خانەی مامۆستایان هەیە‪،‬‬ ‫بەاڵم بۆچی بڕوانامەی خانە‌و پەیمانگای مامۆستایان‪ ،‬هاوسەنگ‬ ‫بكرێن بەیەك‪ ،‬لەكاتێكدا دەرچووانی پەیمانگا‪ ،‬دووساڵ زیاتر لە‬ ‫خانەی مامۆستایان دەخوێنن‌و ماندوو دەبن‪ ،‬ئەمە جگە لەوەی كە‬ ‫دەرچووانی پەیمانگای مەڵبەندی مامۆستایان‪ ،‬دوای بڕینی پۆلی‬ ‫شەشەمی ئامادەیی‪ ،‬لەو پەیمانگایە وەردەگیرێن كە لە زۆر بواردا‬ ‫بەپێی یاسا‪ ،‬ئیمتیازیان لە پەیمانگاكانی تر زیاترە‪ ،‬چ لە مووچەی‬ ‫یەكەم دامەزاندندا‪ ،‬كە بە مووچەیەكی زیاتر دادەمەزرێنرێن‪ ،‬چ ئەوەی‬ ‫كە دەتوانن لە زانكۆ درێژە بەخوێندن بدەن‪ ،‬بەاڵم دەرچووانی خانەی‬ ‫مامۆستایان‌و پەیمانگاكانی تر‪ ،‬ناتوانن‪.‬‬ ‫سێیەم‪ :‬ئەوەی مایەی پێكەنینە‪ ،‬ئەوەیە كە لەم هەرێمەدا‪ ،‬وەزیر‬ ‫هەیە بڕوانامەی ئامادەیشی نییە‪ ،‬چجای زانكۆ‌و پەیمانگا‪ ،‬بەاڵم لە‬ ‫بەختی هەڵگرانی بڕوانامەی دبلۆم‪ ،‬واڵت دەبێتە شامی شەریف‌و‬ ‫دەوڵەتی موئەسەسات‪ ،‬هەڵگرانی بڕوانامەی دبلۆمیش‪ ،‬تواناو‬ ‫كەفائەتی خۆیان تاقیبكەنەوە‌و بۆیان هەبێت داوا پێشكەش بكەن‪.‬‬ ‫چوارەم‪ :‬لەهەمووی گرنگتر‪ ،‬ئەوەیە كە لە كۆنگرەی پەروەردەیی‬ ‫ساڵی (‪)2007‬دا‪ ،‬دوای بڕیاری تێكەڵكردنی قۆناغی سەرەتایی‌و‬ ‫ناوەندیی‌و كردنیان بە قۆناغی بنەڕەتی‪ ،‬بڕیاربوو كۆلێژێك بۆ‬ ‫مامۆستایانی هەڵگری بڕوانامەی دبلۆم بكرێتەوە؛ بە مەبەستی‬ ‫درێژەدان بە خوێندن‌و بەدەستهێنانی بڕوانامەی بەكالۆریۆس‪ ،‬بەاڵم‬ ‫كوا كۆلێژەكە؟‬ ‫دەبێت بە بەرپرسانی پەروەردە بڵێین‪ :‬كۆلێژەكە بكەنەوە تا‬ ‫هەڵگرانی بڕوانامەی دبلۆم‪ ،‬ئەوانەی ئارەزووی تەواوكردنی زانكۆیان‬ ‫هەیە‪ ،‬درێژە بەخوێندن بدەن‪ ،‬بەاڵم كاتێك بەرپرسان بەبێ سڵه‌مینەوە‪،‬‬ ‫دێن‌و هەموو دەرگاكان بەسەر هەڵگرانی بڕوانامەی دبلۆمدا دادەخەن‪،‬‬ ‫ئەم بڕیارە هیچ پاساوێكی نییە‪ ،‬جگە لەوەی بڵێین‪ ،‬ئەمە ستەمێكی‬ ‫گەورەیە لەو مامۆستایانە دەكرێت؛ كە دەرچووی زانكۆ نین‪.‬‬

‫(‪)%50‬ی بەرنامەی تواناسازیی؛ جێبەجێده‌کرێت‬ ‫بەدواداچوونی‪ :‬رۆژنامه‌‬ ‫‪.................................‬‬ ‫زیاتر لە ساڵێكە «بەرنامەی‬ ‫تواناسازیی»‪ ،‬خراوەتە بواری‬ ‫جێبەجێكردنەوە‪ ،‬بەاڵم تائێستا‬ ‫كەمتر (‪ )%50‬جێبەجێ كراوەو‬ ‫ه��اوك��ات ب��وارەك��ان��ی (خ��ول��ی‬ ‫راه��ێ��ن��ان‪ ،‬ت��وێ��ژی��ن��ەوە)ی نێو‬ ‫بەرنامەكە‪ ،‬پەراوێزخراون‪.‬‬ ‫ساڵی راب���ردوو‪ ،‬حكومەتی‬ ‫هەرێمی كوردستان‪« ،‬بەرنامەی‬ ‫ت��وان��اس��ازی��ی» راگ��ەی��ان��د‌و لە‬ ‫بودجەی پارساڵدا‪ ،‬بڕی (‪)120‬‬ ‫ملیار دی��ن��اری ب��ۆ تەرخانكرا‬ ‫ل���ەوم���اوەی���ەدا‪ ،‬ن��زی��ك��ەی (‪)2‬‬ ‫هەزار خوێندكار بۆ تەواوكردنی‬ ‫خوێندنی بااڵ‪ ،‬چوونەتە دەرەوەی‬ ‫هەرێم‪.‬‬ ‫ل��ە راپۆرتێكیدا ب��ە ژم��ارە‬ ‫(‪ )50‬ل���ە (‪،)2011/4/24‬‬ ‫لیژنەی پ����ەروەردە‌و خوێندنی‬ ‫ب��ااڵ‌و توێژینەوەی زانستیی لە‬ ‫پەرلەمانی كوردستان‪ ،‬رەخنە‬ ‫دەگرێت ل��ەوەی كە نەتوانراوە‬ ‫پڕۆژەی تواناسازیی‪ ،‬بەتەواویی‬ ‫جێبەجێ بكرێت‪.‬‬

‫عومەر نورەدینی‪ ،‬سەرۆكی‬ ‫لیژنەی پەروەردەو خوێندنی بااڵو‬ ‫توێژینەوەی زانستیی لە پەرلەمانی‬ ‫ك��وردس��ت��ان‪ ،‬بە «رۆژن��ام��ە»ی‬ ‫راگ��ەی��ان��د‪« :‬ئ��ەو ب��ڕەپ��ارەی��ەی‬ ‫كە ساڵی راب��ردوو بۆ بەرنامەی‬ ‫تواناسازیی تەرخانكراوە‪ ،‬كەمتر‬ ‫لە نیوەی جێبەجێكراوە‪ ،‬واتا‬ ‫لە (‪ )120‬ملیار دینار‪ ،‬كەمتر لە‬ ‫(‪ )60‬ملیار دیناری سەرفكراوە‪،‬‬ ‫ئەوەشی كە سەرفكراوە‪ ،‬تەنیا‬ ‫بۆ بواری (ناردن‪ ،‬زەمالە)بووە‌و‬ ‫هیچ پ��ارەی��ەك ب��ۆ ب��وارەك��ان��ی‬ ‫(توێژینەوەی زانستی‪ ،‬راهێنانی‬ ‫م��ام��ۆس��ت��ا) س���ەرف ن��ەك��راوە‪،‬‬ ‫لەكاتێكدا ئەو دوو ب��وارە‪ ،‬زۆر‬ ‫گرنگ‌و پێویستن»‪.‬‬ ‫«ب��ەرن��ام��ەی تواناسازیی»‬ ‫ك���ە وەزارەت���������ی خ��وێ��ن��دن��ی‬ ‫ب���ااڵ‌و ت��وێ��ژی��ن��ەوەی زانستیی‬ ‫سەرپەرشتی دەكات‪ ،‬بوارەكانی‬ ‫(زەم����ال����ە‪ ،‬ن���ێ���ردە‪ ،‬خ��ول��ی‬ ‫راهێنان‪ ،‬توێژینەوەی زانستیی)‬ ‫لەخۆدەگرێت‌و دەب��وو ئەو چوار‬ ‫بوارە‪ ،‬هاوشانی یەكتر جێبەجێ‬ ‫بكرانایه‌‪.‬‬ ‫ب��ەب��ڕوای د‪ .‬دان���ا سەعید‬

‫س���ۆف���ی‪ ،‬ئ���ەن���دام���ی ل��ی��ژن��ەی‬ ‫پ����ەروەردەو خوێندنی ب��ااڵ لە‬ ‫پەرلەمانی كوردستان‪ ،‬بەرنامەی‬ ‫تواناسازیی‪ ،‬یەكێكە لە بەرنامە‬ ‫گرنگەكانی پەرەپێدانی توانای‬ ‫م��رۆی��ی‪ ،‬ب��ەاڵم ن��ەت��وان��راوە ئەو‬ ‫بودجەیەی كە ساڵی پار بۆی‬ ‫تەرخانكرابوو‪ ،‬س��ەرف بكرێت‌و‬ ‫بەرنامەی تواناسازیی هەموو‬ ‫بوارەكانی ن��ەگ��رت��ووەت��ەوەو بە‬ ‫تەواوی جێبەجێ نەكراوە‪.‬‬ ‫ن��اوب��راو‪ ،‬هۆكاری جێبەجێ‬ ‫ن��ەك��ردن��ی��ش��ی‪ ،‬گ���ەڕان���دەوە بۆ‬ ‫«ب��ێ��ت��وان��ای��ی وەزارەت���ەك���ان‌و‬ ‫كەمتەرخەمیی»‪.‬‬ ‫وتیشی‪« :‬ب��واری راهێنان‪،‬‬ ‫كاری لەسەر نەكراوەو مەسەلەی‬ ‫ت��وێ��ژی��ن��ەوەش بەهەمانشێوە‬ ‫بایەخی پ��ێ ن����ەدراوە‪ ،‬گرفتی‬ ‫سەرەكیی ئەوەیە‪ ،‬لە كوردستاندا‬ ‫س��ەن��ت��ەرێ��ك��ی ت��وێ��ژی��ن��ەوەی‬ ‫زانستیمان نییە‪ ،‬تا بمانبەسێتەوە‬ ‫بە جیهانی دەرەوە»‪.‬‬ ‫ه�����������ەروەك‪ ،‬پ���ەی���م���ان‬ ‫عەبدولكەریم‪ ،‬ئەندامی لیژنەی‬ ‫پ�������ەروەردەو خ��وێ��ن��دن��ی ب��ااڵ‬ ‫ل��ە پ��ەرل��ەم��ان��ی ك��وردس��ت��ان‪،‬‬

‫ب��ە «رۆژن���ام���ە»ی راگ��ەی��ان��د‪:‬‬ ‫«بوارەكانی (خولی راهێنان‪،‬‬ ‫ت��وێ��ژی��ن��ەوەی زان��س��ت��ی��ی) دوو‬ ‫ت���ەوەری سەرەكیی بەرنامەی‬ ‫تواناسازیی بوون‪ ،‬بەاڵم بەرنامەكە‬ ‫تەنیا (زەمالە‪ ،‬ناردن)ی گرتەوەو‬ ‫بوارەكانی تر فەرامۆشكراون‪،‬‬ ‫ئ��ەوەش��ی ك��ە خ��راوەت��ە ب��واری‬ ‫جێبەجێكردنەوە‪ ،‬كەموكورتی‌و‬ ‫ن��اه��اوس��ەن��گ��ی��ی ت��ێ��داب��ووەو‬ ‫هۆكارەكەشی بۆ كەمتەرخەمیی‌و‬ ‫نەبوونی پالن دەگەڕێتەوە»‪.‬‬ ‫بەهۆی سەرفنەكردنی زیاتر‬ ‫لە نیوەی ئ��ەو بودجەیەی كە‬ ‫ساڵی راب���ردوو بۆ «بەرنامەی‬ ‫تەرخانكرابوو‪،‬‬ ‫تواناسازیی»‬ ‫لە ب��ودج��ەی (‪)2011‬دا‪ ،‬جگە‬ ‫لەو بڕەپارەیەی ساڵی رابردوو‪،‬‬ ‫هیچ پارەیەكی تر بۆ بەرنامەكە‬ ‫دانەنراوە‪.‬‬ ‫دان�����ا س��ەع��ی��د س��ۆف��ی‪،‬‬ ‫بەپێویستی دەزانێت‪ :‬بەرنامەكە‪،‬‬ ‫سەرجەم ب��وارەك��ان بگرێتەوەو‬ ‫سەنتەرێكی زانستیی بۆ توێژینەوە‬ ‫دروستبكرێت‪ ،‬بۆئەوەی بتوانرێت‬ ‫سوود لەو بودجەیە وەربگیرێت‬ ‫كە بۆی تەرخانكراوە‪.‬‬

‫ذمارة (‪ )637‬سيَشةممة ‪2011/6/7‬‬

‫‪nawxo.rozhnama@yahoo.com‬‬

‫خشتەی كارەبا؛ بەپێی مانگەكان دەگۆڕدرێت‬ ‫رۆژنامە‪ :‬بەپێی خشتەی وەزارەتی‬ ‫كارەبا‪ ،‬رۆژانە (‪ )20‬سەعات كارەبای‬ ‫نیشتیمانیی‌و چوار سەعات كارەبای‬ ‫م��وەل��ی��دە ئەهلییەكان دەدرێ��ت��ە‬ ‫هاواڵتییان‪ ،‬ئەگەر هەیە لە مانگی‬

‫تەمموزدا‪ ،‬گۆڕانكاریی بەسەردا بێت‪.‬‬ ‫دوابەدوای تێكچوونی خشتەی كارەبا‬ ‫لە شاری سلێمانی‪ ،‬سیروان محەمەد‪،‬‬ ‫بەڕێوەبەری راگەیاندنی كارەبای‬ ‫سلێمانی‪ ،‬بە «رۆژنامە»ی رایگەیاند‪:‬‬

‫«مانگانە خشتەی نو ‌ێ بۆ پێدانی‬ ‫كارەبا دیاریدەكرێت‌و ئه‌مه‌یش بەپێی‬ ‫رەچ��اوی پلەی گەرمیی‌و خواستی‬ ‫بەكارهێنان ده‌ب��ێ��ت»‪ .‬ئەوەشی‬ ‫خستەڕوو‪ :‬ئەو خشتەیەی ئێستا‬

‫دان���راوە‪ ،‬لە هەرس ‌ێ پارێزگاكەی‬ ‫هەرێمی كوردستاندا‪ ،‬لە مانگی‬ ‫حوزەیراندا‪ ،‬جێبەجێدەكرێت‪.‬‬ ‫بۆ جێبەجێكردنی ئ��ەو خشتەیە‪،‬‬ ‫شاری سلێمانی كراوەتە س ‌ێ بەش‌و‬

‫چۆنییەتی پێدانی كارەبایان جیاوازە‪،‬‬ ‫بەشێوەیەك پێدانی كارەبای موەلیدە‪،‬‬ ‫كە چوار سەعاتە‪ ،‬لە سەعات (‪12‬‬ ‫تا ‪)4‬ی عەسر‪ ،‬سەعات (‪ 4‬تا ‪)8‬‬ ‫ی ئێوارە‪)12- 8( ،‬ی شەو دەبێت‪.‬‬

‫بێ ئینته‌رنێتی؛ شارەزوور لە جیهان دادەبڕێت‬ ‫حكومەتی هەرێم و‬ ‫المەركەزییەت‬ ‫سۆز عه‌بدولقادر *‬ ‫سیستمی المەركەزییەت‪ ،‬شێوازێكی بەڕێوەبردنی سەردەمییانەیە‪،‬‬ ‫كە حكومەتە جیاجیاكانی دنیا دەیگرنەبەر بۆ بەڕێوەبردنی واڵت‌و بووەتە‬ ‫ئەلتەرناتیڤێكی بەهێز بۆ سیستمی بەڕێوەبردنی ناوەندی‪.‬‬ ‫كارایی ئەم سیستمە‪ ،‬لەسەر ئاستی جیهان سەلمێنراوە‪ ،‬بەتایبەت‬ ‫لە واڵتە تازەگەشەكردووەكاندا كە بەهۆی ئاستی گەشەی ئابووریی‌و‬ ‫كۆمەاڵیەتییانەوە‪ ،‬پێویستیان بە گەشەی خێرا هەیە بۆ پەیوەستبوونیان‬ ‫بەرەوتی گەشەی نێودەوڵەتییەوە‪.‬‬ ‫سیستمی المەركەزییەت‪ ،‬لەسەر بنەمای گۆڕینی بەرپرسیارێتیی‬ ‫بەڕێوەبردن لە تاكەكەس‌و دەستەیەكی دیاریكراوەوە بۆ دابەشكردنی‬ ‫دەس���ەاڵت بە س��ەر ئاستە ج��ی��اوازەك��ان��دا‌و رێكخستنی دەس��ەاڵت‌و‬ ‫بەرپرسیارێتییەكانە بە یاسا‪ .‬ئەو یاسایانە‪ ،‬بەجۆرێك رێكدەخرێن كە‬ ‫زامنی بەشداربوونی هاواڵتییان بن‪ ،‬وەك كۆڵەكەی بنەڕەتیی حوكمكردن‌و‬ ‫چەمكی هاواڵتیبوون بەرجەستە دەكەنەوە‪.‬‬ ‫كە ئەم سیستمە رۆڵی هەبێت لەگەشەسەندنی كۆمەڵدا‪ ،‬دەبێت‬ ‫حكومەتی هەرێم‪ ،‬بۆچی سڵی لێبكاتەوەو دەسەاڵتی یاسایی‌و كارگێڕیی‬ ‫خۆی بەكاربهێنێت بۆ لەناوبردنی‪ ،‬ئەوەجگە لەوەی كە لە دەزگاكانی‬ ‫حكومەتەوە‪ ،‬باسی المەركەزییەت ناكرێت‌و تەنیا باسی دەسكەوتەكانی‬ ‫حكومەتی هەرێم‌و كار‌وكرداری سەرۆكەكانە «كە ئەوە ئاشكراترین‬ ‫خەسڵەتی ناسینەوەی سیستمی حوكمڕانیی مەركەزییە»‌و بۆ وەاڵمی‬ ‫ئەم پرسیارەش‪ ،‬دەبێت هەڵسەنگاندنێك بكەین كە تا چ ئاستێك‬ ‫سیستمی بەڕێوەبردن‌و ئەدای حكومەت‪ ،‬هاواڵتییانی كوردستان تێیدا‬ ‫بوونەتە سەرچاوەی بڕیار؟ دوای بیست ساڵ لە ئەزموونی حوكمڕانیی‬ ‫كوردیی‪ ،‬تائێستا حكومەت لەژێر كاریگەریی پاراستنی بەرژەوەندیی‬ ‫حیزبیی‌و تاكەكەسیدا‌و لە چوارچێوەی حوكمڕانیی مەركەزییدا‪،‬‬ ‫ماوەتەوە‌و پیادەكارێكی سەرسەختێتی‪ ،‬هەربۆیە سیستمی كارگێڕیی‬ ‫ئێستای حكومەت‪ ،‬سیستمێكی ناوەندی هەڵئاوساوە‪ ،‬كە لەالیەك‬ ‫كۆكردنەوەی دەسەاڵت لە دەست چەند كەسێكی دیاریكراودایە‌و لەالیەكی‬ ‫تر‪ ،‬ژمارەیەكی زۆر لە فەرمانبەران‪ ،‬بەشێوەیەكی ناڕێك‌و هەڕەمەكییانە‪،‬‬ ‫دابەش بوون بەسەر فەرمانگاكاندا‪ ،‬ئەمە شێوازی كاركردن بێت‪ ،‬دەبێت‬ ‫پیادەكار‌و فەرمانبەرانی ك ‌ێ بن؟ ئەوانەی كە دەسەاڵتیان بەدەستە‪،‬‬ ‫كەسانێكن لە حیزبەكانی دەسەاڵتن‪ ،‬یان نزیكن لێیانەوە‪ ،‬كە خاڵی‬ ‫سەرەكیی كاركردنیان‪ ،‬پاراستنی بەرژەوەندییەكانی حیزبی دەسەاڵتە‌و‪،‬‬ ‫دەرەئەنجام لە سایەی ئەم سیستمەدا‪ ،‬دامەزراوە حكومییەكان بوونەتە‬ ‫ناوەندی گەندەڵیی‌و زۆریی رۆتین‌و بێزاربوونی هاواڵتییان‪ ،‬كە ئەمەش‬ ‫حاڵی حكومەتی هەرێم بێت‪ ،‬بێشك سیستمێكی المەركەزیی‪ ،‬بنەمای ئەم‬ ‫حكومەتە هەڵدەوەشێنێتەوە‌و بەرژەوەندییە بااڵكانی حیزبەكانی دەسەاڵتی‬ ‫ئێستا دەخاتە ژێر مەترسییەوە‌و بەپێچەوانەی ئێستاوە‪ ،‬المەركەزییەت‪،‬‬ ‫هاواڵتی لە حكومەت نزیك دەكاتەوە‪ ،‬بۆیە جێی سەرسوڕمان نییە كە‬ ‫حكومەتی هەرێم‪ ،‬سیستمی المەركەزیی ال بووەتە دێوەزمە‌و لەهەمووشت‬ ‫زیاتر پێی قاڵسە‪.‬‬

‫* ئه‌ندامی ئه‌نجومه‌نی پارێزگای سلێمانی‪.‬‬

‫راپۆرتی‪:‬عادل مەریوانی‬ ‫‪...............................................‬‬ ‫«زۆرم ح��ەز لەبەكارهێنانی‬ ‫ئینتەرنێتە‪ ،‬بەاڵم نیمە‌و دەستم‬ ‫ن��ای��گ��ات �ێ‌»‪ ،‬دی���ە دارا‪ ،‬كچە‬ ‫خوێندكاری پەروەردەی بنەڕەتیی‬ ‫ش���ارەزوور‪ ،‬بەوشێوەیە گلەیی‬ ‫لە نەبوونی هێڵی ئینتەرنێت‬ ‫ك��رد لە قەزاكەیدا‌و پێشیوایە‪:‬‬ ‫كچانی ش��ارەزوور‪ ،‬بێبەشن لەو‬ ‫مافە سەرەتاییانە‌و لەتوانای‬ ‫حكومەتدایە‪ ،‬ئینتەرنێت بە‬ ‫نرخێكی «ه��ەرزان»‪ ،‬بگەیەنێتە‬ ‫هەموو ماڵێك‪.‬‬ ‫دی��ە‪ ،‬ب��ۆ «رۆژن��ام��ە» وت��ی‪:‬‬ ‫«وەك ك��چ� ‌ه خ��وێ��ن��دك��ارێ��ك‪،‬‬ ‫پێویستم ب��ە زانیارییە ك��ە لە‬ ‫رێگەی ئینتەرنێتەوە وەریبگرم‌و‬ ‫باشترین شتیش بۆ ئێمەی كچان‪،‬‬ ‫بەكارهێنانیه‌تی‪ ،‬چونكە نازانین‬ ‫چۆن كاتەكانمان بەسەر بەرین»‪.‬‬ ‫بێهێزیی هێڵی ئینتەرنێتەكانی «کرێی مانگانەی زۆرەو بەهەموو‬ ‫كەرتی تایبەت لە قەزای شارەزوور‌و كەس دابین ناكرێت‪ ،‬بەتایبەت‬ ‫دابیننەكردنی ئەو خزمەتگوزارییە گەنجان‌و خوێندكاران‌‪ ،‬هێڵەكانیش‬ ‫لەالیەن حكومەتەوە‪ ،‬هاواڵتییانی ئەو خێراییەیان نییە كە سوودی‬ ‫قەزاكەی نیگەرانكردووە‌و بەپیێ‌ ت��ەواوی��ان لێ ببینین‌‪ ،‬ئەمەش‬ ‫زانیارییەكانی «رۆژن��ام��ە»‪ ،‬لە ب��ۆ كەمتەرخەمیی حكومەت‬ ‫کۆی نزیكەی (‪ )85000‬كەس‪ ،‬دەگ��ەڕێ��ت��ەوە ب��ه‌وه‌ی دەتوانێت‬ ‫تەنیا ن��زی��ك��ەی (‪ )150‬كەس سەنتەرێكی ئینتەرنێت بكاتەوە‬ ‫ب��ەن��رخ��ێ��ك‪ ،‬ك��ە ه��ەم��وو كەس‬ ‫ئینتەرنێت بەكاردەهێنن‪.‬‬ ‫ف��ری��اد م��ح��ەم��ەد‪ ،‬دەرچ���ووی بتوانێت‪ ،‬سوودی لێ ببینێت»‪.‬‬ ‫س��ەرەڕای نەبوونی یانەیەكی‬ ‫زان��ك��ۆ‪ ،‬ئ��ام��اژە ب��ەوە دەك��ات‪:‬‬ ‫نەبوونی هێڵی ئینتەرنێت لە ئینتەرنێت ل���ەش���ارەزووردا‪ ،‬كە‬ ‫شارەزوور‪ ،‬كاریگەرییەكی خراپی هاواڵتییان بتوانن بۆ ماوەیەك‬ ‫الی گ��ەن��ج��ان‌و خ��وێ��ن��دك��اران ئەو خزمەتگوزارییە بەكاربهێنن‪،‬‬ ‫دروستكردووە‌و بۆشاییەكی زۆری راكێشانی هێڵی ئینتەرنێت بۆ‬ ‫خستووەتە نێو ژیانیانەوە‌و دەڵێت‪ :‬ماڵەكان‪ ،‬پێویستی بە (‪ )80‬دۆالر‬ ‫«ئ��ەگ��ەر هێڵێكی ئینتەرنێتی وەك سەرەتاو مانگانەی (‪)35‬‬ ‫ب��اش‌و گونجاو لە قەزاكەماندا هەزار دینار هەیە‪.‬‬ ‫ك���ەرت���ی ت��ای��ب��ەت��ی هێڵی‬ ‫هەبێت‪ ،‬لەجیاتی ئەوەی گەنجان‬ ‫خۆیان بە چایخانەو بلیاردەوە ئینتەرنێتی شارەزووریش‪ ،‬گرانیی‬ ‫سەرقاڵ بكەن‪ ،‬دەتوانن سوود لە نرخەكانیان بۆ زۆریی ئەو باجە‬ ‫زانیارییەكانی ئەم تەكنۆلۆژیایە دەگ��ەڕێ��ن��ن��ەوە؛ ك��ە حكومەت‬ ‫لەسەری داناون‪.‬‬ ‫وەربگرن»‪.‬‬ ‫گۆران حەسەن‪ ،‬بەڕێوەبەری‬ ‫لەگەڵ ئەوەی دوو كۆمپانیای‬ ‫كەرتی تایبەتی هێڵی ئینتەرنێت ن��ووس��ی��ن��گ��ەی داب��ەش��ك��ردن��ی‬ ‫لە شارەزووردا هەن‪ ،‬بەاڵم فریاد «زانیارنێت»‪ ،‬كە لــــەساڵی‬ ‫ئاماژەی پێدا‪« :‬وەك پێویست (‪)2006‬ەوە هێڵی ئینتەرنێتیان‬ ‫ن��ی��ن»‌و ب��ۆ «رۆژن��ام��ە» وت��ی‪ :‬بردووەتە ش���ارەزوورەوە‪ ،‬وێڕای‬

‫داهاتی نه‌وتی سنووره‌که‌؛ بۆ چاککردنه‌وه‌ی به‌کارناهێنريت‬

‫رێگای مه‌رزی حاجی ئۆمەرانیش‪ ،‬کاره‌ساتی لێده‌که‌وێته‌وه‌‬ ‫راپۆرتی‪ :‬پەیامنێری سۆران‬

‫‪........................................................‬‬

‫بارهەڵگرەكانی‬ ‫شۆفێرە‬ ‫م�����ەرزی ح��اج��ی ئ���ۆم���ەران‪،‬‬ ‫رەخنە لە خراپیی رێگای ئەو‬ ‫م��ەرزە نێودەوڵەتییە دەگ��رن‪،‬‬ ‫كە بەهۆیەوە ساڵی راب��ردوو‪،‬‬ ‫(‪ )32‬رووداوی هاتوچۆو دەیان‬ ‫قوربانیی لێكەوتووەتەوە‪.‬‬ ‫رۆژان���ە‪ ،‬چەندین كاروانی‬ ‫بازرگانیی لەنێوان ئێران‌و هەرێمی‬ ‫ك��وردس��ت��ان��دا‪ ،‬ل��ەس��ەر رێگای‬ ‫گشتیی «هاملتۆن»و نێوان‬ ‫ق��ەزای س��ۆران‌و م��ەرزی حاجی‬ ‫ئ��ۆم��ەران��ی س��ەر ب��ە پارێزگای‬ ‫هەولێر‪ ،‬ئاڵوگۆڕ دەكرێن‪ ،‬بەاڵم‬ ‫وەك شۆفێرەكانی ئەو سنوورە‬ ‫ئاماژەی پێدەدەن‪ ،‬رێگاكە وەك‬ ‫پێویست نییە‌و ب��ەوه��ۆی��ەوە‪،‬‬ ‫سااڵنە چەندین رووداوی هاتوچۆ‬ ‫لەو رێگایە روودەدەن‪.‬‬ ‫ش���وان س����ەالم‪ ،‬شۆفێری‬ ‫بارهەڵگر ل��ە م���ەرزی حاجی‬ ‫ئ��ۆم��ەران‪ ،‬ئاماژە ب��ەوەدەك��ات‪،‬‬

‫سەرەڕای ئەوەی رۆژانە كەلوپەلە‬ ‫خۆراكیی‌و ناخۆراكییەكان‪ ،‬لەو‬ ‫م��ەرزەوە بۆ شارەكانی هەرێم‬ ‫دەگ���وازن���ەوە‪ ،‬رێگاكانی ئەو‬ ‫س��ن��وورە وەك پێویست نین‌و‬ ‫س��ااڵن��ە ب��ەوه��ۆی��ەوە‪ ،‬چەندین‬ ‫رووداوی هاتوچۆش روودەدەن‌و‬ ‫ب��ەن��ی��گ��ەران��ی��ی��ەوە وت���ی‪« :‬لە‬ ‫س��ااڵن��ی راب�����ردوودا‪ ،‬چەندین‬ ‫ب��رادەری خۆمان‪ ،‬لەو رێگایەدا‬ ‫ب��ەه��ۆی رووداوی هاتوچۆوە‬ ‫گیانیان لەدەست داوە»‪.‬‬ ‫ن��زی��ك��ەی (‪ )700‬ل��ۆری‬ ‫ب��اره��ەڵ��گ��ر‪ ،‬ل��ەڕێ��گ��ای م��ەرزی‬ ‫ح��اج��ی ئ��ۆم��ەران ك��اردەك��ەن‪،‬‬ ‫كە بەمەرزێكی نێودەوڵەتیی‬ ‫ن��اس��ێ��ن��راوە‪ .‬ش��ۆف��ێ��رەك��ان‪،‬‬ ‫رەخ��ن��ەی ئ���ەوە ل��ە حكومەت‬ ‫دەگرن‪ ،‬سەرەڕای هه‌نارده‌كردنی‬ ‫نەوت لەڕێگای ئەو سنوورەوە‪،‬‬ ‫حكومەت بەشێك لە داهاتەكانی‬ ‫بۆ چاككردنی ئەو رێگایە‪ ،‬سەرف‬ ‫نەكردووە‪.‬‬ ‫ش�������وان‪ ،‬وت������ی‪« :‬ب���ە‬ ‫بەردەوامیی لەو مەرزەوە‪ ،‬نەوتی‬

‫رەش دەبرێت بۆ واڵتانی تر‪،‬‬ ‫ب��ەاڵم نازانین بۆچی حكومەت‬ ‫ب��ەزەی��ی��ەك��ی ب��ەم ن��اوچ��ەی��ەدا‬ ‫ن��ای��ەت��ەوە‪ ،‬تا رێگاكە ف��راوان‬ ‫بكات»‪.‬‬ ‫م����والزم ع��ەب��دول��ڕەح��م��ان‬ ‫سوڵتان‪ ،‬بەڕێوەبەری بنكەی‬ ‫ه��ات��ۆچ��ۆی ق����ەزای چ��ۆم��ان‪،‬‬ ‫بەپێویستی دەزانێت‪ ،‬حكومەت‬ ‫كە سااڵنە داهاتێكی زۆری لەو‬ ‫رێگایە دەس��ت دەك��ەوێ��ت‪ ،‬ئەو‬ ‫رێگایە ف��راوان بكات‌و بیكاتە‬ ‫دووساید‪ ،‬بۆ ئەوەی رووداوەكانی‬ ‫هاتوچۆ كەمببنەوە ‪.‬‬ ‫بەپێی ئامارەكانیش‪ ،‬لە‬ ‫ساڵی (‪)2010‬دا‪)32( ،‬رووداوی‬ ‫هاتوچۆ لەو سنوورە روویانداوەو‬ ‫ب���ەه���ۆی���ەوە (‪ )29‬ك��ەس‬ ‫ب��ری��ن��دارب��وون‌و (‪)6‬ی كەسی‬ ‫تریش گیانیان لەدەست داوە‪.‬‬ ‫عوسمان بایز‪ ،‬شۆفێرێكی‬ ‫تری بارهەڵگرە‪ ،‬نموونەیەكی‬ ‫كاریگەریی خراپی نەشیاویی‬ ‫رێ���گ���ای ح���اج���ی ئ���ۆم���ەران‬ ‫دەگێڕێتەوە‪« :‬كاتێك بۆماوەی‬

‫زی��ات��ر لەمانگێك‪ ،‬لۆرییەك‬ ‫لەشەقامی سەرەكیی دابڕا‪ ،‬بەاڵم‬ ‫بەهۆی خراپی رێگاكان‌و بارینی‬ ‫بەفرو بارانێكی زۆر‪ ،‬نەتوانرا‬ ‫لۆرییەكە بهێننەوە»‪.‬‬ ‫ئەو‪ ،‬بۆ «رۆژنامە» وتی‪:‬‬ ‫«نازانم بۆچی حكومەت‪ ،‬ئەم‬ ‫رێگایە ناكاتە دووس��ای��د‪ ،‬كە‬ ‫رۆژانە ئەو هەموو خێرو بێرە لەم‬ ‫مەرزەوە بۆ حكومەت دەچێت»‪.‬‬ ‫لەبەرامبەردا‪ ،‬عەبدولواحید‬ ‫گ���وان���ی‪ ،‬ق��ای��م��ق��ام��ی ق���ەزای‬ ‫چ��ۆم��ان‪ ،‬س��ەب��ارەت بە رێگای‬ ‫هاملتۆنی نێوان هەولێرو حاجی‬ ‫ئۆمەران‪ ،‬ئاشكرای كرد‪ :‬لەپالنی‬ ‫حكومەتدایە‪ ،‬بكرێتە دووسایدو‬ ‫بۆ «رۆژنامە» وتی‪« :‬لەڕێگەی‬ ‫دروس���ت���ك���ردن���ی ت��ون��ێ��ل��ەوە‪،‬‬ ‫رێگاكە نزیك دەكەینەوە‪ ،‬كە‬ ‫تائێستا چەندین قۆناغی لێ‬ ‫جێبەجێ‌ ك��راوە‌و لەئێستاشدا‪،‬‬ ‫پ����ڕۆژەی دووس���ای���دی حاجی‬ ‫ئ��ۆم��ەران ‪ -‬چ��ۆم��ان‪ ،‬ل��ەب��واری‬ ‫جێبەجێكردندایە‌و ل��ە ساڵی‬ ‫(‪)2012‬دا تەواو دەبێت»‪.‬‬

‫ئ��ام��اژەدان ب��ە راستیی گلەیی‬ ‫هاواڵتییان سەبارەت بە گرانیی‬ ‫نرخی ئینتەرنێت‌و خاویی هێڵەكە‪،‬‬ ‫ب��ۆ «رۆژن��ام��ە» وت��ی‪« :‬ئێمە‬ ‫هۆكاری ئەمە نین‪ ،‬بەڵكو خودی‬ ‫كۆمپانیای زانیارنێتە كە ئەویش‬ ‫ب��ۆخ��ۆی گرفتی ئ���ەوەی هەیە‬ ‫كە حكومەتی هەرێم‪ ،‬باجێكی‬ ‫زۆری ل��ەس��ەر دان���اوەو ئەویش‬ ‫ن��اچ��ارە نرخی ئ��ەم باجەی كە‬ ‫حكومەت دایناوە‪ ،‬لە هاواڵتییان‬ ‫وەربگرێتەوە»‪.‬‬ ‫«ل��ەب��ەرن��ام��ەم��ان��دای��ە‪ ،‬ی��ان‬ ‫نووسراومان ك��ردووە» هەمیشە‬ ‫بەرپرسە ئیدارییەكان‪ ،‬ئەم جۆرە‬ ‫وەاڵمانەیان بۆ بوونی كێشەیەك‪،‬‬ ‫یان نەبوونی خزمەتگوزارییەك‬ ‫هەیە ل��ە ناوچەكانیاندا‌و لەو‬ ‫چوارچێوەیەشدا‪ ،‬دارا كەریم‪،‬‬ ‫بەڕێوەبەری پۆستەو گەیاندنی‬ ‫قەزای شارەزوور‪ ،‬بە «رۆژنامە»ی‬ ‫راگەیاند‪ :‬هەڵمانداوە لەڕێگای‬ ‫تەلەفۆنی نۆرماڵەوە هاواڵتییان‬ ‫سوود لە هێڵی ئینتەرنێت ببینن‌و‬ ‫بۆ ئەو مەبەستەش‪ ،‬نووسراوی‬ ‫فەرمیمان بەرزكردووەتەوە»‪.‬‬ ‫ئ��ەو بەرپرسە‪ ،‬ئاشكراشی‬ ‫كرد كە دوو كۆمپانیاكەی هێڵی‬

‫ئینتەرنێتی ك��ەرت��ی تایبەتی‬ ‫ش����ارەزوور‪ ،‬ل��ەالی��ەن وەزارەت���ی‬ ‫گ��ەی��ان��دن��ەوە رەزام��ەن��دی��ی��ان‬ ‫وەرگ���رت���ووە ك��ە ل��ەن��او بینای‬ ‫پۆستەو گەیاندنی ق��ەزاك��ەدا‪،‬‬ ‫ئەو خزمەتگوزارییە پێشكەش‬ ‫دەك��ەن‌و لەبەرامبەردا وەزارەت��ی‬ ‫گەیاندنیش‪ ،‬س��ااڵن��ە باجیان‬ ‫لێوەردەگرێت‌و «بەهۆی دانانی‬ ‫ئەو باجە زۆرەوە‪ ،‬گرانتر لەسەر‬ ‫بەكاربەرانی دەكەوێت»‪.‬‬ ‫ئاكار س��ەردار‪ ،‬كە مامۆستای‬ ‫ی��ەك��ێ��ك ل��ە خوێندنگەكانی‬ ‫ق���ەزای ش����ارەزوورە‪ ،‬ئاشكرای‬ ‫دەك����ات‪ :‬ق���ەزاك���ەی ل��ە رووی‬ ‫خزمەتگوزاریی ئینتەرنێتەوە‪ ،‬هیچ‬ ‫گرنگی پێنەدراوە‌و حكومەتیش‬ ‫نەیتوانیوە‪ ،‬تەنیا سەنتەرێكیش‬ ‫دابنێت‪.‬‬ ‫ئ��ەو مامۆستایە‪ ،‬ئ��ام��اژەی‬ ‫ب��ەوەش��دا‪ :‬لەم ق��ەزای��ەدا‪ ،‬چەند‬ ‫رێكخراوێكی «پاشكۆی حیزب»‬ ‫ه��ەن‪ ،‬كە هێڵی ئینتەرنێتیان‬ ‫راك��ێ��ش��اوە‪ ،‬ب���ەاڵم تەنیا ئەو‬ ‫كەسە دیاریكراوانە دەتوانن لەو‬ ‫خزمەتگوزارییە سوودمەند ببن كە‬ ‫لەو بارەگایانەدان‪ ،‬یان ئەندامی‬ ‫خۆیان ب�ن‌و وەك ئ��ەو دەڵێت‪:‬‬

‫«ئەمانە كار بۆ بەحیزبیكردنی‬ ‫گەنج‌و داگیركردنیان دەكەن»‪.‬‬ ‫ه��ەن��دێ��ك ل��ەدان��ی��ش��ت��ووان��ی‬ ‫ش�������ارەزووری�������ش‪ ،‬گ���وم���ان‬ ‫لەدابیننەكردنی خزمەتگوزاریی‬ ‫ئینتەرنێت دەكەن وەك ترسێك‬ ‫لە هۆشیاربوونەوەی گەنجەكان‪.‬‬ ‫ئ�����ەك�����رەم ه���������ەژار‪ ،‬ك��ە‬ ‫ه��ون��ەرم��ەن��دێ��ك��ی میللیی ئەو‬ ‫سنوورەیە‪ ،‬بەگرنگی دەزانێت‪،‬‬ ‫حكومەت كاری بۆ ئەوە بكردایە‪،‬‬ ‫گەنج‌و نەوەی نوێی ئەم واڵتە‪ ،‬لە‬ ‫سیستمی تەكنۆلۆژیی‌و جیهانی‬ ‫سەردەم دانەبڕێت‌و «ئەگەر بیر لە‬ ‫سەركوتكردنی نەوەی فەیسبووك‬ ‫بكرێتەوە‪ ،‬دواجار نیشتمانەكەمان‬ ‫زەرەمەند دەبێت»‪.‬‬ ‫ئ��ەك��رەم‪ ،‬وت��ی‪« :‬ب��ۆ دابین‬ ‫نەكردنی ئ��ەم خزمەتگوزارییە‬ ‫لەالیەن حكومەتەوە‪ ،‬وای دەبینم‬ ‫كە نایەوێت گەنج‌و نەوەی نوێ‪،‬‬ ‫چاوكراوەو پێشكەوتووخوازبن‪،‬‬ ‫بەاڵم ئەم بیركردنەوەیەی الوازە‪،‬‬ ‫لەبەرئەوەی بە كلیكێك‪ ،‬ژیان‌و‬ ‫جیهان دەگ��ۆڕێ �ت‌و هەموو ئەو‬ ‫شۆڕشە سپییەی كە لە خۆرهەاڵتدا‬ ‫بینیمان‪ ،‬هەمووی لە ئینتەرنێتەوە‬ ‫رێكخرا»‪.‬‬

‫هاواڵتییان‪ :‬پۆستەی حكومەت؛ درەنگ دەگات‬ ‫راپۆرتی‪ :‬رۆژنامه‌‬

‫‪........................................................‬‬

‫ه��اواڵت��ی��ی��ان‪ ،‬رەخ��ن��ە لە‬ ‫درەنگگەیشتنی ئەو كەلوپەالنەیان‬ ‫دەگ���رن كە لەڕێگای پۆستەی‬ ‫حكومییەوە دەینێرنە دەرەوە‌و‬ ‫بەرپرسێكی پۆستەش دەڵێت‪:‬‬ ‫«ب��ەب� ‌ێ ه��ەڵ��ە‪ ،‬ناونیشانەكان‬ ‫بنووسن»‪.‬‬ ‫دەوەن سەاڵح‪ ،‬كە لەبەردەم‬ ‫بەڕێوەبەرێتیی پۆستەی سلێمانیدا‬ ‫وەستابوو‪ ،‬دوای ئەوەی هەندێك‬ ‫كەلوپەلی بۆ یەكێك لە كەسە‬ ‫نزیكەكانی لە هەندەران ناردبوو‪،‬‬ ‫وت���ی‪« :‬ل���ە ن����اردن����ەدەرەوەی‬ ‫كەلوپەلەكانماندا بۆ دەرەوەی‬ ‫واڵت‪ ،‬هیچ كێشەیەكی وام��ان‬ ‫نایەتەڕێ‪ ،‬تەنیا ئەوە نەبێت كە‬ ‫ماوەیەكی زۆری پێدەچێت تا‬ ‫دەگاتە جێی خۆی‪ ،‬بۆیە خواردن‬ ‫نانێرین‪ ،‬چونكە بەسەر دەچێت»‪.‬‬ ‫ل��ەه��ەرێ��م��ی ك��وردس��ت��ان��دا‪،‬‬ ‫ناردنی پۆستە‪ ،‬لەدوای ســــــاڵی‬ ‫(‪)1992‬ەوە ب��رەوی سەندووە‪،‬‬ ‫بەشێوەی ل ‌ه كوردستانه‌و‌ه بۆ‬ ‫ه��ەن��دەران‌و بەپێچەوانەشەوە‪،‬‬ ‫س��ەرەت��ا ل��ەڕێ��گ��ای كۆمپانیا‬ ‫ئەهلییەكانەوە دەستی پێكرد‌و‬

‫بەمدواییەش حكومەت فەرمانگەی‬ ‫پۆستەی سلێمانی ب��ۆ هەمان‬ ‫مەبەست زیندووكردەوە‪.‬‬ ‫حەالوە سابیر‪ ،‬كە سااڵنێكی‬ ‫زۆرە پۆستە بۆ دەرەوەی واڵت‬ ‫دەنێرێت‪ ،‬وەك ئاماژەی پێدەكات‪،‬‬ ‫ئەو كەلوپەالنەی كە دەینێرن بۆ‬ ‫دەرەوەی واڵت‪ ،‬شتی «وشكەو‬ ‫جلوبەرگ»ن‪.‬‬ ‫ئ��ەو‪ ،‬ئ��ام��اژەی بەكێشەی‬ ‫ناونیشانی پ��ۆس��ت��ەك��ان كرد‬ ‫ك���ە زۆرج�������ار ك��ێ��ش��ەی بۆ‬ ‫دروستكردوون‌و بۆ «رۆژنامە»‬ ‫وت����ی‪« :‬ن��اون��ی��ش��ان��ەك��ەم بە‬ ‫هەڵەنووسیبوو‪ ،‬پۆستەكەم بۆ‬ ‫گەڕایەوە»‪.‬‬ ‫جیاوازیی پرۆسەی ناردنی‬ ‫پ��ۆس��ت��ە ل��ەن��ێ��وان كۆمپانیا‬ ‫ئ��ەه��ل��ی��ی��ەك��ان‌و ف��ەرم��ان��گ��ە‬ ‫حكومییەكاندا‪ ،‬لە كات‌و نرخی‬ ‫پۆستەكەدایە‪ ،‬لەكاتێكدا ناردنی‬ ‫پۆستەی ئەهلیی (‪ )5-3‬رۆژی‬ ‫پێدەچێت‌و نرخەكەشی لەچاو‬ ‫ن��رخ��ی پ��ۆس��ت��ەی حكومەیدا‬ ‫گرانترە‪ ،‬بەاڵم پۆستەی حكومیی‪،‬‬ ‫وەك سەردانیكەرانی ئاماژەی‬ ‫پ��ێ��دەك��ەن‪ )25 - 7( ،‬رۆژی‬ ‫پێدەچێت ت��ا دەگ��ات��ە شوێنی‬ ‫مەبەست‌و نرخەكەشی بەپێی‬

‫بەجیاوازیی واڵت��ەك��ان‪ ،‬جیاواز‬ ‫دەبێت‪ ،‬بەشێوەیەك كە كلیۆیەك‬ ‫پۆست بۆ ئاسیاو توركیا‪)10( ،‬‬ ‫ه��ەزار دینارە‌و ئەگەر ببێت بە‬ ‫دوو كلیۆ‪ ،‬كەمتر دەبێتەوە بۆ‬ ‫(‪ )8‬هەزار‌و بۆ واڵتانی ئەوروپاش‬ ‫كلیۆیەك پۆست‪ )12( ،‬هەزارو‬ ‫ئەگەر زیاتر ب��وو دەك��رێ��ت بە‬ ‫(‪ )10‬ه���ەزار‌و ب��ۆ ئەمریكاش‬ ‫كلیۆیەك بە (‪ )15‬هەزار دینار‬ ‫دەنێردرێت‌و پۆستەكان راستەوخۆ‬ ‫لە فڕۆكەخانەی سلێمانییەوە‬ ‫رەوانەی دەرەوە ناكرێن‪ ،‬بەڵكو بە‬ ‫ئۆتۆمبێل دەنێردرێن بۆ سەنتەری‬ ‫ئاڵوگۆڕی نێودەوڵەتیی هەولێرو‬ ‫لەوێشەوە دەنێردرێن بۆ واڵتی‬ ‫ئوردن‌و دواتر بەسەر واڵتەكاندا‬ ‫دابەش دەكرێن‪.‬‬ ‫سەبارەت بەو كێشانە‪ ،‬حسێن‬ ‫عەزیز‪ ،‬لێپرسراوی جموجۆڵی‬ ‫پۆستەی دەرەكی لەبەڕێوەبەرێتیی‬ ‫پۆستەی سلێمانی‪ ،‬ئ��ام��اژەی‬ ‫ب��ەوەدا‪ :‬داوای��ان لە هاواڵتییان‬ ‫ك���ردووە ك��ە ناونیشانەكە بە‬ ‫«راستی» بنووسن‪ ،‬بۆ ئەوەی‬ ‫پۆستەكەیان دوا نەكەوێت‪ ،‬یان‬ ‫بگەڕێتەوە‌و وتیشی‪« :‬شلەمەنی‌و‬ ‫گوێزان‌و چەقۆ‌و داودەرمان‌و پارە‌و‬ ‫ئاڵتونیش‪ ،‬قەدەغەن»‪.‬‬

‫‪nawxo.rozhnama@yahoo.com‬‬

‫‪www.rozhnama.net‬‬

‫ذمارة (‪ )637‬سيَشةممة ‪2011/6/7‬‬

‫«رێژه‌ی كوردەكان؛ (‪ )30- 24‬كورسی گۆڕانكاریی بەسەردا نایەت‪ ،‬چونكە ب ‌ه کاندیدی سەربەخۆ به‌شدارن»‪.‬‬

‫توركیاو سیناریۆكانی جەنگی هەڵبژاردن‬ ‫زمناكۆ جه‌الل‬

‫*‬

‫‪......................................................‬‬

‫رۆژی (‪)12‬ی حوزەیرانی‬ ‫(‪ ،)2011‬زیاتر لە (‪ )50‬ملیۆن‬ ‫دەن��گ��دەری توركی لە (‪)85‬‬ ‫ب��ازن��ەی هەڵبژاردندا روو لە‬ ‫(‪ )200‬هەزار سندوقی دەنگدان‬ ‫دەك���ەن ب��ۆ بەدەستهێنانی‬ ‫(‪ )550‬ك��ورس��ی پەرلەمانی‬ ‫توركیا‪ .‬لەئێستادا (‪ )15‬پارتی‬ ‫سیاسیی بە فەرمی (‪)7492‬‬ ‫پاڵێوراویان هەیە‪ ،‬س��ەرەڕای‬ ‫(‪ )203‬پاڵێوراوی سەربەخۆ‪،‬‬ ‫كە هەندیك پ��ارت لە رێگەی‬ ‫كاندیدی سەربەخۆوە بەشداریی‬ ‫دەكەن‪ ،‬بە تایبەت كوردەكان‪.‬‬ ‫ب���ۆ ئ����ەم م��ەب��ەس��ت��ەش‬ ‫گۆرەپانی سیاسیی لە توركیا‬ ‫گەرمترین رۆژەكانی هەڵمەتی‬ ‫ه��ەڵ��ب��ژاردن ب��ەڕێ��دەك��ات‌و بە‬ ‫نزیكبوونەوە ل��ە رۆژەك��ان��ی‬ ‫كۆتایی هەڵمەتەكان‪ ،‬تا دێت‬ ‫جەنگی راگەیاندن‌و تاكتیكەكانی‬ ‫بانگەشەی هەڵبژاردن گەرمتر‬ ‫دەبن‪ .‬بەخشینەوەی تۆمەت‪،‬‬ ‫ب��ە الوازپ��ی��ش��ان��دان��ی الیەنی‬ ‫ركابەر‪ ،‬بایكۆتكردنی كۆبوونەوە‬ ‫جەماوەرییەكانی پارتەكان‪،‬‬ ‫باڵوبوونەوەی گرتەی سێكسی‬ ‫س��ەرك��ردەك��ان‌و گاڵتەجاڕیی‬ ‫س���ەرۆك���ەك���ان ب���ە ی��ەك��ت��ر‪،‬‬ ‫هەموو ئەمانە رووداوەك��ان��ی‬ ‫هەڵمەتەكانی هەڵبژاردنن كە‬ ‫لە سەر گۆڕەپانەكەن‪ .‬لەناو‬ ‫سەرجەم پارتە بەشداربووەكاندا‬ ‫بەپێی پێشبینییەكان پێدەچێت‬ ‫تەنیا دوو یان سێ پارت بتوانن‬ ‫بەربەستی یاسای هەڵبژاردن‬ ‫تێپەڕ بكەن‌و نوێنەر بنێرنە‬ ‫پەرلەمان‪ .‬شانبەشانی ئەمەش‪،‬‬ ‫چەند ئەندام پەرلەمانێك بە‬ ‫شێوەی سەربەخۆ دەگەنە‬ ‫ناو پەرلەمان‪ .‬ئەو پارتانەی‬ ‫كە پێشبینی دەكرێت بگەنە‬ ‫پەرلەمان‪:‬‬

‫دادو گەشەپێدان‬

‫پ���ارت���ی دەس����ەالت����داری‬ ‫ت��ورك��ی��ای��ە ل���ە ئ��ی��س��ت��اداو‬ ‫باكگراوندێكی ئیسالمییانەی‬ ‫میانڕەوی هەیەو سەرجەمی‬ ‫راپرسییەكان ئ��ام��اژە ب��ەوە‬ ‫دەك�����ەن‪ ،‬ن��زی��ك��ەی ن��ی��وەی‬ ‫دەنگەكانی توركیا بۆخۆی‬ ‫مسۆگەر دەك���ات‌و حكومەت‬ ‫ب����ۆ س���ێ���ی���ەم ج�����ار پ��ێ��ك‬ ‫دەهێنێتەوە‪ ،‬ب��ەاڵم جیاواز‬ ‫ل��ە پ��ارت��ە ب��ەش��دارب��ووەك��ان��ی‬ ‫تری گۆرەپانەكە‪ ،‬ئەم پارتە‬ ‫تەنیا مەبەستی بردنەوە نییە‪،‬‬ ‫بەڵكو دەیەوێت سەركەوتنی‬ ‫وا ب��ەدەس��ت بهێنێت كە‬ ‫ئامانجە سیاسیی‌و ئابووریی‌و‬ ‫ك��ۆم��ەاڵی��ەت��ی��ی��ەك��ان��ی وەدی‬ ‫بهێنێت‪ .‬بۆ ئەم مەبەستەش‬ ‫ل��ە ه��ەڵ��م��ەت��ەك��ان��ی��دا پشتی‬ ‫ب��ەس��ت��ووە ب��ە خستنەڕووی‬ ‫پڕۆژەی سەرشێتانەو ئابووریی‬ ‫زەب���ەالح‪ ،‬وەك هەڵكەندنی‬ ‫نۆكەندی گەورەو بەستنەوەی‬ ‫دەریاكانی مەڕمەڕەو دەریای‬ ‫رەش پێكەوە‪ ،‬دروستكردنی‬ ‫پ���ڕۆژەی ئابووریی گ��ەورەو‬ ‫ب��ی��ره��ێ��ن��ان��ەوەی ج��ەم��اوەری‬ ‫دەن���گ���دەر ب��ە پێشكەوتنە‬ ‫ئابووریی‌و پیشەسازییەكان‌و‬ ‫دووپ��ات��ك��ردن��ەوەی پ���ڕۆژەی‬ ‫كرانەوەی دیموكراسیی‌و هێنانە‬ ‫ئارای نوسینەوەی دەستورێكی‬ ‫ێ لە بەرنامەكانی هەڵبژاردنی‬ ‫نو ‌‬ ‫پ��ارت��ی دەس���ەاڵت���دارن‪ .‬دادو‬ ‫گەشە ئامانجی گ��ەورەی بەم‬ ‫ه��ەڵ��ب��ژاردن��ەی��ە‌و ئامانجی‬ ‫س���ەرەك���ی‌و گ�����ەورەی ئ��ەم‬ ‫پارتە بەدیهێنانی گۆڕانكارییە‬ ‫ل��ە دەس���ت���ووری ت��ورك��ی��اداو‬

‫دەستوورێكی‬ ‫نووسینەوەی‬ ‫ن��وێ��ی��ە‪ .‬ئ��ەم ك���ارەش چەند‬ ‫ئامانجێك دەپێكێت‪ ،‬لەوانە‬ ‫بەرەو كۆتابردنی رۆڵی سوپای‬ ‫توركیا لە گەمە سیاسییەكان‪.‬‬ ‫هەرچەندە توركیا لەم بوارەدا‬ ‫هەنگاوی گەورەی ناوە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫بەڕێگایەكی‬ ‫مەبەستییەتی‬ ‫عەقاڵنییانەو خۆ بەدوورگرتن‬ ‫لە هەر رووبەڕووبوونەوەیەكی‬ ‫راس��ت��ەوخ��ۆی ل��ەگ��ەڵ ب��ەرەی‬ ‫سەربازیی‪ ،‬دەیەوێت هێندەی‬ ‫تر رۆڵیان لە گۆڕەپانەكەدا الواز‬ ‫بكات‪ .‬ئەم ئامانجەش دەتوانێت‬ ‫ل��ە رێ��گ��ەی ن��ووس��ی��ن��ەوەی‬ ‫دەستوورێكی نوێوە دەستەبەر‬ ‫بكات‪.‬‬ ‫ ی��ەك��ێ��ك��ی دی ل��ە‬‫گ��ەورەت��ری��ن ئامانجەكانی‬ ‫سەركردە كاریزمییەكەی ئەم‬ ‫پارتە‪ ،‬ئەردۆغانی س��ەرۆك‪،‬‬ ‫ب��وون��ە ب��ە س���ەرۆك ك��ۆم��ار‪.‬‬ ‫ئ��ەردۆغ��ان دەی��ەوێ��ت كاتێك‬ ‫چ��ووە ن��او كۆشكی چانقایە‪،‬‬ ‫بە بێدەسەاڵتی هەنگاو نەنێت‌و‬ ‫وەك س����ەرۆك كۆمارێكی‬ ‫تەشریفاتی كارنەكات‪ ،‬بەڵكو‬ ‫دەیەوێت سەرۆكێكی وا بەهێز‬ ‫بێت كە بتوانێت بە كەسێتییە‬ ‫بەهێزەكەی پێگەیەكی بەهێزی‬ ‫سەرۆكایەتیی دەستەبەربكات‪.‬‬ ‫بۆیە ئارەزوو دەكات شێوازی‬ ‫هەڵبژاردنی س���ەرۆك كۆمار‬ ‫لە بری ئ��ەوەی لە ناو هۆڵی‬ ‫پ��ەرل��ەم��ان��ەوە هەڵبژێرێت‪،‬‬ ‫راستەوخۆ گەل هەڵیبژێرێت‪.‬‬ ‫بێگومان ئەم ك��ارەش گەلێک‬ ‫ل��ە پشتەوەیە‪،‬‬ ‫مەبەستی‬ ‫لەوانە‪ :‬هەر سەرۆك كۆمارێك‬ ‫راستەوخۆ لە الی��ەن گەلەوە‬ ‫ه��ەڵ��ب��ژێ��رێ��ت‪ ،‬ئ���ەوا دەبێتە‬ ‫خاوەن شەرعیەتی راستەقینەو‬ ‫بەهێزترین پێگەی دەبێت لە‬ ‫گ��ۆڕەپ��ان��ی سیاسیی واڵت��دا‪.‬‬ ‫پاشان ئەردۆغان دڵنیایە لەوەی‬ ‫گەر لە سەردەمی ئەم كەسە‬ ‫كاریزمییەدا ئەو خەونەی بێتە‬ ‫دی‪ ،‬ئ��ەوا ركابەریی بەهێزی‬ ‫ت��ووش نابێت‪ .‬تا رادەی��ەك‬ ‫دڵنیایی هەیە لەوبارەیەوە‪،‬‬ ‫بۆیە دەیەوێت ئەم ئامانجەش‬ ‫ل��ە دەس���ت���وورە ن��وێ��ی��ەك��ەدا‬ ‫بەدەستبێنێت‪.‬‬ ‫ لەگەڵ گوتاری گۆڕانكاریی‬‫دەستووریدا‪ ،‬كۆمەڵە گوتارێكی‬ ‫دی��ك��ەش��ی ه��ەی��ە ل���ەوان���ە‪:‬‬ ‫دروستكردنی دیموكراتییەتێكی‬ ‫بەهێزو ئابوورییەكی بەهێز‬ ‫ب���ۆ ت��ورك��ی��ای��ەك��ی ب��ەه��ێ��ز‬ ‫ل��ەگ��ەڵ گەلێكی ئ��اس��وودەو‬ ‫خۆشگوزەران‪.‬‬ ‫ ب��ۆ ئ��ەم مەبەستەش‪،‬‬‫پشتی قایمە بەو دەرەنجامانەی‬ ‫حكومەتەكەی كە لە دوو خولی‬ ‫رابردوویدا بەدەستی هێناوە‪،‬‬ ‫ل��ەوان��ە زی��ادك��ردن��ی ژم��ارەی‬ ‫زانكۆكانی توركیا بۆ (‪)250‬‬ ‫زانكۆ‪ .‬هەروەها بنیاتنانی (‪)500‬‬ ‫ه��ەزار یەكەی نیشتەجێبون‌و‬ ‫بەستنەوەی سەرجەم شارەكانی‬ ‫توركیا بە هێڵی ئاسمانییەوە‪.‬‬ ‫هەروەها لەسەر ئاستی كرانەوە‬ ‫هەندێك‬ ‫دیموكراتیەكانیان‪،‬‬ ‫ك��اری��ان ك���ردووە‪ ،‬بۆ نموونە‬ ‫ئێستا لە س��ای��ەی هەموارە‬ ‫دەستوورییەكانی ئەم پارتەدا‪،‬‬ ‫ه���ەم���وو ن���ەت���ەوەی���ەك لە‬ ‫توركیا‪ ،‬دەتوانێت بە زمانی‬ ‫خ��ۆی بانگەشەی هەڵبژاردن‬ ‫بكات‪ ،‬بێئەوەی رووب���ەڕووی‬ ‫گرتن ببێتەوە‪ .‬ئەمانە چەكی‬ ‫هەڵمەتەكانی هەڵبژاردنی ئەم‬ ‫پارتەن‪.‬‬ ‫ ئ��ەو ش��اران��ەی ناوچەی‬‫جێنفوزی سیاسیی ئەم پارتەن‪،‬‬ ‫وی�لای��ەت��ەك��ان��ی ن��اوەڕاس��ت��ی‬ ‫ئ���ەن���ادۆڵ‌و دەری����ای رەش‌و‬

‫ئەستەنبوڵ‌و بۆرسەیە‪ ،‬لەگەڵ‬ ‫شارە كوردییەكان‪.‬‬

‫پارتی گەلی كۆماریی‬

‫ئ���ەم پ��ارت��ە م��ی��رات��گ��ری‬ ‫مێژووی دامەزرێنەری توركیای‬ ‫نوێ‪ ،‬مستەفا كەمال ئەتاتوركەو‬ ‫پارتێكی عەلمانییە‌و گەورەترین‬ ‫ركابەری ئاك پارتییە‪ .‬چاوی‬ ‫ل��ە دەس����ەاڵت ب��ڕی��وە‪ ،‬ب��ەاڵم‬ ‫س��ەرج��ەم��ی راپرسییەكانی‬ ‫توركیا ل��ەم م��اوەی��ەدا ئاماژە‬ ‫ب��ەوە دەك��ەن‪ ،‬كە دەنگەكانی‬ ‫ئەم پارتە لە چارەكی دەنگی‬ ‫دەنگدەران خۆی دەگرێتەوە‪.‬‬ ‫بەمەش هیوای گەیشتنی بە‬ ‫دەس���ەاڵت كەمە‪ .‬ئ��ەم پارتە‬ ‫دابینكردنی بیمەی كۆمەاڵیەتی‬ ‫كردووەتە بنەمای هەڵمەتەكانی‬ ‫ه��ەڵ��ب��ژاردن‪ ،‬ب��ە پشتبەستن‬ ‫بەشاره‌زایی سەرۆكەكەیان لەو‬ ‫بوارەدا پەیمانی داوە لە كاتی‬ ‫ب��ردن��ەوەی زۆری��ن��ەدا‪ ،‬مانگانە‬ ‫(‪ )400‬دۆالری ئەمریكی سۆشیال‬ ‫ب��دات بە هەموو هاواڵتییەكی‬ ‫توركی‪ ،‬بەاڵم هەر زوو لە الیەن‬ ‫نەیارەكانییەوە‪ ،‬ب��ەوە وەاڵم‬ ‫درایەوە؛ كە ئەم كارە بودجەی‬ ‫توركیا بەشی ناكات‪ ،‬مەگەر بە‬ ‫باج‌و رسومات لەسەر هاواڵتییان‬ ‫بتوانێت دابینی بكات‪ .‬سەرانی‬

‫ئ��ەم پ��ارت��ە‪ ،‬ئ��ام��اژە ب��ەوە‬ ‫دەكەن‪ :‬لە ماوەیه‌کی كورتدا‪،‬‬ ‫كە (‪ )400‬رۆژ تێپەر نەكات‪،‬‬ ‫ك��ێ��ش��ە ك��ەڵ��ەك��ەب��ووەك��ان��ی‬ ‫(‪ )50‬ساڵی راب��ردووی توركیا‬ ‫چ��ارەس��ەر ب��ك��ەن‪ .‬ه��ەروەه��ا‬ ‫دەس��ەاڵت��ی دادوەری����ی بەهێز‬ ‫بكەن‌و چاودێریی پەرلەمان‬ ‫بەسەر سوپاوە‪ ،‬زی��اد بكەن‌و‬ ‫م��اف��ی ك��وردەك��ان��ی توركیا‬ ‫بدەن‪ .‬گۆڕانكارییەكی گەورە‬ ‫ل��ەس��ەر ب��ی��رك��ردن��ەوەی ئەم‬ ‫پارتە روویداوە لەسەر دەستی‬ ‫سەرۆكە بە رەگەز كوردەكەی‬ ‫كەمال كلیچدارئوغڵو‪.‬‬ ‫ناوچەی جه‌ماوه‌ری‬ ‫ ‪-‬‬ ‫ئ��ەم پ��ارت��ە‪ ،‬ل��ە‌و ن��اوچ��ان��ەدا‬ ‫خۆی دەبینێتەوە كە بیرۆكەی‬ ‫عەلمانییەت الی��ان پەسەندە‪.‬‬ ‫وەك ویالیەتەكانی ئیزمیرو‬ ‫ئەنتالیاو زۆربەی ویالیەتەكانی‬ ‫دەری��ای ئیجەو دەری��ای سپی‬ ‫ناوەڕاست‪.‬‬

‫پارتی بزووتنەوەی نەتەوەیی‬

‫پارتێكی نەژادپەرستەو لە‬ ‫الی��ەن دەوڵ��ەت بەخچەلییەوە‬ ‫سەركردایەتیی دەكرێت‪ .‬زۆربەی‬ ‫بەرنامە سیاسییەكانی لەسەر‬ ‫بناغەی رەخنە لە پارتەكانی‬ ‫دیكەی وەك ئاك پارتی‌و گەلی‬ ‫كۆماریی بنیادناوە‪ .‬كەمتر باس‬

‫ێ بۆ دەنگدەری‬ ‫لەپڕۆژەی نو ‌‬ ‫ت��ورك��ی��ا دەك����ات‪ .‬ئ��ەك��ەپ��ەو‬ ‫جەهەپە ب��ە س��ازش��ك��ردن بۆ‬ ‫كوردو نەتەوەكانی تر تۆمەتبار‬ ‫دەك��ات‪ .‬هەرچەندە ئەم پارتە‬ ‫لە سەرەتادا پێگەی تاڕادەیەك‬ ‫باش بوو‪ ،‬بەاڵم لەم دواییانەدا‬ ‫بەهۆی باڵوبوونەوەی گرتەی‬ ‫سێكسیی سەركردەكانی ئەم‬ ‫پارتە موحافیزكارە‪ ،‬وایكردووە‬ ‫داڕووخ����ان����ی ج��ەم��اوەری��ی‌و‬ ‫پەرتبوونی ناوخۆیی وازهێنانی‬ ‫ه��ەن��دێ��ك س���ەرك���ردە رووی‬ ‫تێكردووە‪ .‬سەرانی پارتەكە‬ ‫ترسی ئەوەیان هەیە نەتوانن‬ ‫بەربەستی یاسای هەڵبژاردن‬ ‫تێپەڕ بكەن‪ ،‬كە لە (‪)%10‬ی‬ ‫دەنگی جەماوەرە‪.‬‬ ‫گ���رن���گ���ی ئ�����ەم پ���ارت���ە‬ ‫ل���ەوەدای���ە‪ ،‬ك��ە ب��ە ژم���ارەی‬ ‫ك��ورس��ی‌و دەن��گ��ەك��ان��ی ئ��ەم‬ ‫پارتە‪ ،‬شێوازی دابەشبوونی‬ ‫كورسییەكانی دووپارتەكەی‬ ‫تری پەرلەمانی توركیا یەكالیی‬ ‫دەبێتەوە‪ .‬ئەگەر بەربەستی‬ ‫یاسای هەڵبژاردن تێپەڕێنێت‪،‬‬ ‫ئ��ەوا نزیكەی (‪ )50‬كورسی‬ ‫پەرلەمانیی دەبێت‪ ،‬ئەگەرنا‬ ‫كورسییەكانی دەبنە بەشێك‬ ‫لە پشكی دوو پارتەكەی تر‪.‬‬ ‫بۆیە لەالیەن هەردوو پارتەكەوە‬

‫هەوڵی كەنارگیركردنی دەدەن‌و‬ ‫دەیانەوێت بەهەر نرخێك بێت‬ ‫نەگاتە پەرلەمان‪.‬‬

‫كاندیدە سەربەخۆ‬ ‫كوردەكان‌و پارتی ئاشتی‌و‬ ‫دیموكراسی‬

‫پ��ارت��ە ك��وردی��ی��ەك��ان لە‬ ‫ترسی بەربەستی هەڵبژاردن‬ ‫لە توركیا‪ ،‬لەم هەڵبژاردنانەی‬ ‫دواییدا رێگەیەكی سەركەوتوو‬ ‫پ���ی���ادە دەك������ەن‪ ،‬ئ��ەوی��ش‬ ‫خ��ۆپ��ااڵوت��ن��ە ب���ە ش��ێ��وەی‬ ‫سەربەخۆ بۆ ناو پەرلەمان‪،‬‬ ‫لەجیاتی دروستكردنی كوتلەی‬ ‫پ��ەرل��ەم��ان�ی‌و ب��وون��ە بەشێك‬ ‫ل��ەك��ان��دی��دای ح��ی��زب��ەك��ان‪.‬‬ ‫پارتی ئاشتی و دیموكراسی‬ ‫(ب��ەدەپ��ە) میراتگری پارتی‬ ‫كۆمەڵگەی دیموكرات (دەتەپە)‬ ‫ی ه��ەڵ��وەش��اوەی��ەو لەڕێگەی‬ ‫پ��ش��ت��گ��ی��ری��ی ل���ە ك��ان��دی��دە‬ ‫س��ەرب��ەخ��ۆك��ان ب��ەش��داری��ی‬ ‫ه��ەڵ��م��ەت��ەك��ان��ی ه��ەڵ��ب��ژاردن‬ ‫دەك���ات‪ .‬پەیامەكانی زیاتر‬ ‫نەتەوەیین‌و خۆیان لە پێدانی‬ ‫مافە نەتەوەییەكانی میللەتی‬ ‫كورد لە توركیادا دەبینێتەوە‪،‬‬ ‫لەگەڵ پێشكەشكردنی پڕۆژەی‬ ‫خزمه‌تگوزاریی زیاتر بە ناوچە‬ ‫كوردنشینەكان‪ .‬جەماوەرێتی‬ ‫ئ��ەم پارتە لە هەڵكشاندایە‬ ‫ل��ە ن��اوچ��ە ك��وردی��ی��ەك��ان��داو‬ ‫ملمالنێیەكی توندی دادو گەشە‬ ‫دەكات لەو ناوچانه‌دا‪ .‬پێدەچێت‬ ‫ژم�����ارەی ك��ورس��ی��ی��ەك��ان��ی��ان‬ ‫بەرزتربكەنەوە لە پەرلەمانی‬ ‫ئ��ای��ن��دەداو ب��ەرپ��رس��ان��ی ئەم‬ ‫پارتە ئاماژە بەوە دەدەن‪ ،‬كە‬ ‫ژمارەی كورسییەكانیان نزیك‬ ‫دەبێتەوە لە (‪ )30‬كورسی لەم‬ ‫هەڵبژاردنەدا‪.‬‬

‫ئەگەرەكانی هەڵبژاردن‪:‬‬

‫ئه‌ردۆغان سه‌رۆکی ئه‌که‌په؛‌ ل ‌ه کاتی که‌مپه‌یندا‬

‫فۆتۆ‪Daylife :‬‬

‫ ‬ ‫که‌مال کلیچدار ئۆغڵو؛ کۆتری ئاشتی هه‌ڵده‌دات‬

‫فۆتۆ‪Daylife :‬‬

‫ ‬ ‫ده‌وڵه‌ت به‌خچه‌لی؛ گوڵی سوور بۆ جه‌ماوه‌ر هه‌ڵده‌دات‬

‫فۆتۆ‪Daylife :‬‬

‫هەلبژارتنێن ‪2011‬و‬ ‫پرسا كوردا‬

‫ب����ه‌گ����وێ����رەی دوای���ی���ن‬ ‫راپ��رس��ی��ەك��ان‪ ،‬ل��ە چەندین‬ ‫دام��������ەزراوەی ج���ی���اوازەوە‬ ‫ئ��ەن��ج��ام��دراوە‪ ،‬دەن��گ��ەك��ان‬ ‫بەشێوەیەك دابەشدەبێت كە‬ ‫ئاك پارتی نزیـــــــــــــــــكەی‬ ‫دەن���گ���ەك���ان‬ ‫(‪)%50‬ی‬ ‫بەدەستدێنێت‪ .‬هەروەها پارتی‬ ‫گەلی كۆماریی نزیكەی (‪)%26‬ی‬ ‫دەنگەكان بەدەستدێنێت‪ .‬پارتی‬ ‫بزووتنەوەی نەتەوەیی (‪)%10‬‬ ‫ی دەنگەكان بەدەستدێنێت‪.‬‬ ‫ك��وردەك��ان��ی��ش (‪)30 - 25‬‬ ‫كورسی دەستەبەر دەك��ەن‪.‬‬ ‫ب��ەم پێیەش كورسییەكانی‬ ‫پەرلەمانی ئایندە بەم شێوەیە‬ ‫دابەشدەبێت‪:‬‬ ‫س��ی��ن��اری��ۆی ی��ەك��ەم‪ :‬لە‬ ‫كاتێكدا پارتی بزووتنەوەی‬ ‫ن��ەت��ەوەی��ی (‪ )%10‬بهێنێت‌و‬ ‫بگاتە پەرلەمان ‪:‬‬ ‫ دادو گەشە‪)315- 312(:‬‬‫كورسی‬ ‫ گەلی كۆماری‪)154 -150(:‬‬‫كورسی‬ ‫ نەتەوەیی ‪)55 - 50( :‬‬‫كورسی‬ ‫ ك��وردەك��ان ‪)30- 24(:‬‬‫كورسی‬ ‫س��ی��ن��اری��ۆی دووەم‪ :‬لە‬ ‫كاتێكدا پارتی بزووتنەوەی‬ ‫ن��ەت��ەوەی��ی (‪)%10‬ی دەن��گ‬ ‫نەهێنێت و نەگاتە پەرلەمان ‪.:‬‬ ‫ دادو گەشە‪)355 -350(:‬‬‫كورسی‬ ‫گ��ەل��ی ك���ۆم���اری‪:‬‬ ‫ ‪-‬‬ ‫(‪ )173 - 168‬كورسی‬ ‫ كوردەكان ‪)30- 24( :‬‬‫كورسی ( گۆڕانكاریی بەسەردا‬ ‫نایەت‪ ،‬چونكە سەربەخۆن)‬

‫*شارەزا لە بواری‬ ‫هەڵبژاردنەكان ‪.‬‬

‫مەتین محەمەد‬ ‫جڤاكا توركیا ب تەڤ چین‌و‬ ‫تەخان‪ ،‬خوە ژبۆ هەلبژارتنێن ‪24‬‬ ‫هەمین خ��وال پارلەمانێ ئامادە‬ ‫دكە و د بانگاشەیا هەلبژارتنێ دە‬ ‫هەڤركیەك دژوار د ناڤبەرا پارتیا‬ ‫دەسهەالتدار و پارتێن ئۆپۆزیسیۆن‌و‬ ‫نامزەتێن سەربخوە یێن باۆكا كەد‪،‬‬ ‫ئازادی و دەمۆكراسیێ دە دوروست‬ ‫بویە‪.‬‬ ‫چەند رۆژەك ژب��ۆ ئەنجامدانا‬ ‫هەلبژارتنێن ‪ 12‬هەزیرانێ مایە و‬ ‫هەڤركیەك دژوار د ناڤبەرا پارتیا‬ ‫داد و گەشەپێدانا دەسهەالتدار و‬ ‫پارتیا كۆمارا گەل و پارتیا بزاڤا‬ ‫نەتەوپەرەست یێن ئۆپۆزیسیۆن دە‬ ‫تێ ژیان كرن‪.‬‬ ‫ئالیێ كورد ژی كو ژبەر بەندا‬ ‫هەلبژبژارتنێ (‪ )%10‬ب ئاوایێ‬ ‫سەربخوە ب��ەش��داری هەلبژارتنان‬ ‫دكە‪ ،‬ب چاالكییێن جوربەجور ماف‌و‬ ‫داخوازێن گەلێ كورد تینێ زمان و‬ ‫تێكەزتی لسەر چارەسەر كرنا پرسا‬ ‫كوردا دكن‪.‬‬ ‫ئەنیا ك��ەد د واری رێڤەبرنا‬ ‫دەولەتێ دە ژی ب پرۆژەیێن خوە‬ ‫یێن گونجاو كو ل وەالتێن پێشكەتی‬ ‫كار پێ تێ كرن‪ ،‬دخوازە رێ ل پێش‬ ‫جەمۆكراتیزە كرنا توركیا خوەش‬ ‫بكە‪.‬‬ ‫ب��ل��ۆك��ا ك�����ەد‪ ،‬ئ�������ازادی و‬ ‫دەمۆكراسیێ ژی د پێڤاژۆیەك واها‬ ‫هەستیار دە هاتیە پێكئانین كو بەندا‬ ‫هەلبژارتنان (‪ )%10‬رێگریەك مەزنە‬ ‫ل پێش ب ئاوایێ ئادیالنە تەمسیل‬ ‫كرنا پێكهاتێن جڤاكی توركیە كو‬ ‫ب «بەندا كوردا» تێ بناڤكرن‪ .‬لێ‬ ‫بالكێشە نها تەنێ سەرۆك وەزیرێ‬ ‫توركیا خوەدی ل بەندا هەلبژارتنان‬ ‫دەردكەڤە و وەك بەندا « ئیستیكرارا‬ ‫توركیا» بناڤ دكە‪.‬‬ ‫وەك پ��ران��ی��ا هەلبژارتنێن‬ ‫پارلەمانێ یێن دیرۆكا نێزیك یێن‬ ‫كۆمارا توركیا‪ ،‬د ڤێ هەلبژارتنێ دە‬ ‫ژی رۆال ك��وردا لبەر چاڤە و ژبەر‬ ‫ڤێیا ژی ئالیێ سیاسی هەولێن خوە‬ ‫خ��ورت دك��ن‪ ،‬دا كو دەنگێ كوردا‬ ‫بدەست بینن‪.‬‬ ‫هەرچەندا د هەلبژارتنان دە نە‬ ‫یەكسانیەك مەزن د ناڤبەرا ئالیین‬ ‫سیاسی دە ه��ەی��ە‪ 15 ،‬پارتیێن‬ ‫سیاسی ب ‪ 7‬هەزار و ‪ 492‬كاندیدان‬ ‫بەشداری هەلبژارتنان دبن‪ .‬ژمارەیا‬ ‫كاندیدێن سەربخوە ژی ‪ 203‬یە كو‬ ‫‪ 61‬یەك ژ وانا كاندیدێن سەربخوە‬ ‫یێن ئەنیاكەد‪ ،‬ئازادی دەمۆكراسیێ‬ ‫نە‪.‬‬ ‫هەلبژارتنێن پارلەمانێ كو ژبۆ‬ ‫چارەسەر كرنا پرسا كوردا و هەڤركیا‬ ‫ناڤبەرا سەكولەر و ئیسالمیان‬ ‫خوەدان گرینگیەك تایبەتە‪ ،‬پشتی‬ ‫هەلبژارتنان دێ گەلەك پێشكەتنێن‬ ‫نو بخوە رە بینە‪.‬‬ ‫هەڤدەم پێویستە نەیێ ژ بیر‬ ‫كرن كو تێگیهشتنا نەتەوی یا كوردا‬ ‫گهیشتیە ئاستەكی بلند‪ ،‬ل��ەورا‬ ‫پشتی هەلبژارتنان رێژەیا دەنگێ‬ ‫ك��ورد چ دبە بال ببە‪ ،‬ئاشكەرەیە‬ ‫كو دێ ب��ان��دۆرەك م��ەزن ل سەر‬ ‫تابلۆیا سیاسی یا توركیا بكە‪ .‬یان‬ ‫وێ نەخشەیا چارەسەریا ئاشتیانە‬ ‫بكەڤە ك��ار‪ ،‬یان ئالیێ ك��ورد دێ‬ ‫جاردن بەردومیێ بدە دوروستكرنا‬ ‫تابلۆیا خوە یا سیاسی و ئیداری‬ ‫ل توركیا‪.‬‬

‫ذمارة (‪ )637‬سيَشةممة ‪2011/6/7‬‬

‫‪nawxo.rozhnama@yahoo.com‬‬

‫سێ هۆكاری دەستلەكاركێشانەوەی عەبدولمەهدی‪ ،‬ئاشكرا دەكرێن‬ ‫رۆژن���ام���ە‪ :‬ح��ام��د خ����زری‪ ،‬ئ��ەن��دام��ی‬ ‫پەرلەمانی عێراق لە كوتلەی ئەنجومەنی‬ ‫ب��ااڵی ئیسالمیی‪ ،‬ئ��ەوەی رەت��ك��ردەوە‪:‬‬ ‫پاڵێوراوێكی تر بۆ جێگره‌وەی عادل‬ ‫عەبدولمەهدی دیاریی بكەن؛ كە هەفتەی‬

‫رابردوو دەست لەكاركێشانەوەی خۆی لە‬ ‫پۆستی جێگری سەركۆمار پێشكەشكرد‪.‬‬ ‫ئه‌و په‌رله‌مانتاره‌‪ ،‬بۆ «رۆژن��ام��ە»ی‬ ‫ئ��اش��ك��راك��رد‪ :‬س��ێ ه��ۆك��ار لەپشت‬ ‫دەس���ت���ل���ەك���ارك���ێ���ش���ان���ەوەی ع���ادل‬

‫عەبدولمەهدییەوە بوون لەپۆستەكەی‪ ،‬كە‬ ‫بریتین لە‪ :‬نیگەرانیی ئەنجومەنی بااڵ لە‬ ‫ئالییەتی دەنگدان لەسەر سێ جێگرەكەی‬ ‫س���ەرۆك ك��ۆم��ار ل��ەی��ەك س��ەب��ەت��ەدا لە‬ ‫پەرلەمان‌‪ ،‬جیانەكردنەوەی پاڵێوراوەكان‌و‬

‫فشاری جەماوەریی بۆ كەمكردنەوەی‬ ‫پۆستەكانی دەوڵەت‌و بەیاننامەی عەلی‬ ‫سیستانی‪ ،‬كە تیادا داوای كردبوو‬ ‫پۆستی نوێ دانەتاشرێت‪.‬‬ ‫ئەو ئەندامەی ئەنجومەنی بااڵی ئیسالمیی‪،‬‬

‫ئ��ام��اژەی ب��ەوەش��دا‪ :‬كوتلەكەی داوای‬ ‫بچووككردنەوەی هەیكەلی حكومەتی‬ ‫عێراقی ك��ردووە‌و پێیانوایە‪ :‬زیادكردنی‬ ‫وەزارەتەكان ئیدارەدانی قورس دەكات‌و‬ ‫گەندەڵیی زیاد دەكات‪.‬‬

‫سەرۆكی لیژنەی مافی مرۆڤ ل ‌ه پەرلەمانی عێراق‪ :‬رێیان نەدا؛ سەردانی هەرێم بكەین‬

‫سازدانی‪ :‬هەستیار قادر‬

‫‪........................................................‬‬

‫رۆژنامە‪ :‬دوای رووداوەكانی‬ ‫(‪)17‬ی ش��وب��ات��ی ه��ەرێ��م��ی‬ ‫كوردستان‪ ،‬بڕیار بوو لیژنەی‬ ‫م��اف��ی م��رۆڤ��ی ئ��ەن��ج��وم��ەن��ی‬ ‫نوێنەرانی ع��ێ��راق‪ ،‬س��ەردان��ی‬ ‫ه���ەرێ���م‪ ،‬ب��ەت��ای��ب��ەت ش���اری‬ ‫سلێمانی بكه‌ن بۆ لێكۆڵینەوە لە‬ ‫رووداوەك��ان‌و پێشێلكارییەكانی‬ ‫مافی مرۆڤ‌و چەند وادەیەكیش‬ ‫دانرا‪ ،‬بۆچی نەچوون؟‬ ‫* ت��ائ��ێ��س��ت��ا‪ ،‬ب���ڕی���اری‬ ‫هاتنمان بۆ هەرێمی كوردستان‪،‬‬ ‫كارپێكراوە‌و ماوە‌‪ ،‬ویستیشمان‬ ‫بۆ ئەنجامدانی ئ��ەو سەردانە‬ ‫هەیە بۆ شاری سلێمانی‪ ،‬ئەوكات‬ ‫وەاڵمێكمان پێگەیشت لە هەرێمی‬ ‫ك��وردس��ت��ان��ەوە‪ ،‬ك��ە ناتوانن‬ ‫پێشوازیمان لێبكەن‌و داواشیان‬ ‫لێكردین نەچین ب��ۆ هەرێمی‬ ‫كوردستان‪ ،‬بە شێوازێك پێمان‬ ‫وترا كە هەستمان كرد‪ ،‬چوونمان‬ ‫بۆ هەرێم‪ ،‬پێشوازیی لێنەكراوە‌و‬ ‫هیچمان لەبەردەمدا نەما‪ ،‬ئەوە‬ ‫نەبێت لەگەڵ سەرۆكایەتیی‬ ‫ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراقدا‬ ‫دابنیشین‪ ،‬ئەوانیش داوای��ان‬ ‫لێكردین‪ ،‬سەردانەكە بۆ هەرێمی‬ ‫ك��وردس��ت��ان‪ ،‬دواب��خ��ەی��ن بۆ‬ ‫كاتێكی تر‌و هیواخوازین‪ ،‬دوای‬ ‫كۆتاییهاتنی پشووی ئەنجومەنی‬

‫د‪ .‬سەلیم جبوری‪ ،‬سەرۆكی لیژنەی‬ ‫مافی مرۆڤ ل ‌ه ئەنجومەنی نوێنەرانی‬ ‫عێراق‪ ،‬وردەكاریی رێگریكردنیان‬ ‫لە سەردانێكی چاوەڕوانكراوی‬ ‫لیژنەكەیان بۆ شاری سلێمانی‪ ،‬لەالیەن‬ ‫بەرپرسانی هەرێمەوە ئاشكرا دەكات‌‪.‬‬ ‫سەبــــــــــــارەت بە رووداوەكانی دوای‬ ‫(‪)17‬ی شوبات‪ ،‬دەڵێت‪« :‬هەستمانكرد‪،‬‬ ‫پێشوازیی لە سەردانەكەمان ناكرێت»‪.‬‬ ‫سەلیم جبوری‪ ،‬لەچاوپێكەوتنێكی‬ ‫«رۆژنامە»دا‪ ،‬جەخت لەوە دەكاتەوە‬ ‫ئەنجامنەدانی ئەو سەردانە‪ ،‬مانای‬ ‫بێدەنگبوونیان نیییەو وتیشی‪:‬‬ ‫«ویستمان ئەوەیە‪ ،‬ئەو سەردانە‬ ‫ئەنجام بدەین»‪.‬‬

‫نوێنەران‪ ،‬ئەندامانی لیژنەكە‪،‬‬ ‫لەسەر دیاریكردنی وادەی��ەك‬ ‫بۆ ئەنجامدانی ئەوسەردانە‪،‬‬ ‫رێكبكەوین‪.‬‬ ‫رۆژنامە‪ :‬گەڕانەوە بۆ الیەنی‬ ‫هەرێم س��ەب��ارەت بە هۆكاری‬ ‫پێشوازیی لێنەكردنتان‪ ،‬ئایا‬ ‫ه��ۆك��اری ئەمنیی ب���وو‪ ،‬یان‬ ‫دەستووریی‌و یاسایی؟‬ ‫* وەاڵم������������ی ئ����ەو‬ ‫پ����ێ����ش����وازی����ن����ەك����ردن����ە‪،‬‬ ‫پەیوەستكرابوو بە سەرقاڵیی‬ ‫ئ���ەن���دام���ان���ی پ��ەرل��ەم��ان��ی‬ ‫كوردستانەوە كە رێگر بووە‬ ‫ل��ەب��ەردەم ئەنجامدانی ئەو‬

‫د‪ .‬سەلیم عەبدوڵاڵ جبوری‬ ‫ساڵی ‪ ،1971‬لەدیالە لەدایك‬ ‫بووە‪.‬‬ ‫پلەی ماستەرو دكتۆرای‬ ‫لەیاسادا‪ ،‬لەزانكۆی موسڵ‬ ‫بەدەستهێناوە‪.‬‬ ‫لەخولی پێشووی پەرلەمانی‬ ‫عێراقدا‪ ،‬جێگری سەرۆكی‬ ‫لیژنەی یاسایی بووە‌و ئێستا‬ ‫سەرۆكی لیژنەی مافی مرۆڤی‬ ‫پەرلەمانە‪.‬‬

‫سەردانەدا‪.‬‬ ‫رۆژنامە‪ :‬هەڵسەنگاندنت‬ ‫بۆ هەڵوێستی لیژنەی مافی‬ ‫مرۆڤی پەرلەمانی كوردستان‪،‬‬ ‫ل��ەس��ەر رووداوەك��ـ��ان��ی دوای‬ ‫(‪)17‬ی شوبات‪ ،‬چۆنە؟‬ ‫* بەشێوەیەكی گشتیی‪،‬‬ ‫راپۆرتی روونمان لەوبارەیەوە‬ ‫پێنەگەیشتووە‪ ،‬بەاڵم هەست‬ ‫دەكەین هەڵوێستی ئەو لیژنەیە‪،‬‬ ‫پێویستی بە ئاوێتەبوونی زیاتری‬ ‫ئ��ەو واقیعەیە كە لەهەرێمی‬ ‫كوردستاندا بوونی هەیە‪.‬‬ ‫رۆژنامە‪ :‬هەندێك پێیانوایە‪،‬‬ ‫ئەنجامنەدانی ئەو سەردانە‪،‬‬

‫پەیوەندیی بە رێگریی عارف‬ ‫ت��ەی��ف��ور‪ ،‬ج��ێ��گ��ری س��ەرۆك��ی‬ ‫ئ��ەن��ج��وم��ەن��ی ن��وێ��ن��ەران��ی‬ ‫عێراق‌و كێشەی نێوان كوتلە‬ ‫كوردییەكانەوە هەیە‪ ،‬وێنەكە‬ ‫بەو شێوەیەیە؟‬ ‫* راس��ت��ە‪ ،‬كێشە هەیە‪،‬‬ ‫ب���ەاڵم ن��ەب��ووەت��ە بەربەست‬ ‫ل��ەب��ەردەم ئ��ەو س��ەردان��ەدا‌و‬ ‫هەندێك هەڵسوكەوت لەالیەن‬ ‫هەندێك ب��ەڕێ��زەوە‪ ،‬روویاندا‬ ‫كە ناقایل بوون بە ئەنجامدانی‬ ‫ئ��ەو س��ەردان��ە‪ ،‬ب��ەاڵم ئەمانە‬ ‫بنچینەی كێشەی ئەنجامنەدانی‬ ‫ئەو سەردانە نەبوون‪ ،‬بەڵكو‬

‫بەرپرسیارێتیی‬ ‫سیستمەكە‬ ‫دەكەوتێتە س��ەرش��ان‌و كاری‬ ‫گرنگ ئ��ەوەی��ە هەموو الیەك‬ ‫لەبەردەم ئەو قەیران‌و كێشانەدا‬ ‫بوەستین كە لە عێراق‌و هەرێمی‬ ‫كوردستاندا روودەدەن‪.‬‬ ‫رۆژن��ام��ە‪ :‬ئ��ەگ��ەر لیژنەی‬ ‫مافی مرۆڤ‪ ،‬نەتوانێت سەردانی‬ ‫شارێك بكات بۆ لێكۆڵینەوە‬ ‫لە پێشێلكاریی مافی مرۆڤ‪،‬‬ ‫زەروورییەتی بوونی ئەو لیژنەیە‬ ‫لەپەرلەماندا‪ ،‬دەمێنێت؟‬ ‫* مەسەلەكە بەوشێوەیە‬ ‫نییە‪ ،‬لیژنەی مافی م��رۆڤ‪،‬‬ ‫ئ��ەرك��ی ج��ی��اوازی ه��ەی�ە‌و لەو‬

‫گ��ۆش��ەی��ەوە س��ەی��ری هەرێمی‬ ‫ك���وردس���ت���ان دەك������ات كە‬ ‫لەچوارچێوەی رەهەندەكانی‬ ‫چ��اودێ��ری �ی‌و بەرپرسیارێتیی‬ ‫ئەنجامنەدانی‬ ‫لیژنەكەدایە‌و‬ ‫س��ەردان��ە چ��اوەڕوان��ك��راوەك��ەی‬ ‫ل��ی��ژن��ەی م��اف��ی م��رۆڤ��ی��ش بۆ‬ ‫هەرێمی كوردستان‪ ،‬مانای ئەوە‬ ‫نییە هەرگیز سەردانی نەكات‪،‬‬ ‫ویستی راستەقینەی لیژنەی‬ ‫مافی مرۆڤ‪ ،‬بەرەو ئاراستەی‬ ‫سەردانیكردنەكەیە‪ ،‬ئێمە وەك‬ ‫لیژنەی مافی مرۆڤ‪ ،‬چەندین‬ ‫بەیاننامەمان دەرك��رد‌و دەیان‬ ‫رۆژنامەوانیشمان‬ ‫كۆنگرەی‬

‫نەهاتنمان‬ ‫بۆ هەرێمی‬ ‫كوردستان‪ ،‬مانای‬ ‫بێدەنگبوونمان‬ ‫نییە‬ ‫سازكردووە‌و تێڕوانینی خۆشمان‬ ‫لەسەر ئەو رووداوان���ە ئاشكرا‬ ‫ك���ردووە‌‪ ،‬هەرگیز نەهاتنمان‬ ‫بۆ هەرێمی كوردستان‪ ،‬مانای‬ ‫بێدەنگبوونمان نییە‪.‬‬ ‫رۆژن���ام���ە‪ :‬هەڵوێستی‬ ‫لیژنەی مافی مرۆڤی عێراقی‬ ‫ل��ە رووداوەك����ان����ی هەرێمی‬ ‫كوردستاندا‪ ،‬بە بێهێز لەقەڵەم‬ ‫دەدرا‪ ،‬رات لەوبارەیەوە چییە؟‬ ‫* ن����ازان����م‪ ،‬وەزارەت‬ ‫سیاسەتی خۆی هەیەو شێوازی‬ ‫مامەڵەی خ��ۆی هەیە لەگەڵ‬ ‫رووداوەكاندا‌‪ ،‬ئێمەش لەگەڵیاندا‬ ‫كاردەكەین‪.‬‬

‫وەزارەتی پالندانان‪ :‬كوتلە سیاسییەكان؛ بەرپرسن‬

‫ســـەرژمـێریـی؛ بـــــێدەنــــگیـــی لــێدەكــــرێت‬

‫راپۆرتی‪:‬عەلی ناجی‪ -‬به‌غدا‬

‫‪.......................................................‬‬

‫وەزارەت��ی پالندانان‪ ،‬ئۆباڵی‬ ‫ئ��ەن��ج��ام��ن��ەدان��ی س��ەرژم��ێ��ری��ی‬ ‫دانیشتووان‪ ،‬دەخاتە ئەستۆی‬ ‫كوتلە سیاسییەكان‌و ئەندامێكی‬ ‫«عێراقییە»ش‪ ،‬ئەنجامدانی لە‬ ‫ئێستادا‪ ،‬بەگرنگ نازانێت‌و وته‌بێژی‬ ‫هاوپەیمانی كوردستانیش دەڵێت‪:‬‬ ‫«وەزیری پالندانان پێیوتم‪ ،‬بەبێ‬ ‫سەرژمێریی‪ ،‬وەزیریی ناكەم»‪.‬‬ ‫ش��ەش مانگە‪ ،‬حكومەتی‬ ‫نوێی عێراق پێكهێنراوە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫تائێستا‪ ،‬چارەنووسی ئەنجامدانی‬ ‫سەرژمێریی گشتیی دانیشتووان‪،‬‬ ‫دی��ار نییە‪ ،‬كە دەب��وو لە ساڵی‬ ‫رابردوودا‪ ،‬ئەنجامبدرایە‪.‬‬ ‫زەه��رە هینداوی‪ ،‬وتەبێژی‬ ‫وەزارەت���ی پالندانانی عێراقی‪،‬‬ ‫كێشە سیاسییەكانی ه��ەردوو‬ ‫پارێزگای كەركوك‌و نەینەوا‪ ،‬بە‬ ‫هۆكاری سەرەكیی ئەنجامنەدانی‬ ‫ئەو سەرژمێرییە لەقەڵەم دەدات‌و‬ ‫بە «رۆژنامە»ی راگەیاند‪« :‬كوتلە‬ ‫سیاسییەكان ب���وون داوای���ان‬ ‫ك��رد؛ سەرژمێریی دانیشتووان‬ ‫دواب��خ��رێ��ت‪ ،‬ك��ە ه��ۆك��ارەك��ان��ی‬ ‫پ��ەی��وەن��دی��ی��ان ب��ە ب��ارودۆخ��ی‬ ‫ك��ەرك��وك‌و ن��ەی��ن��ەواوە هەبوو‪،‬‬ ‫چونكە ناوچەی كێشەلەسەر‪ ،‬لەو‬ ‫دوو پارێزگایەدا هەن»‪.‬‬ ‫ن���اوب���راو‪ ،‬ئ��اش��ك��رای ك��رد‪:‬‬ ‫تائێستا‪ ،‬وادەیەك دیاریی نەكراوە‬ ‫ب��ۆ ئ��ەن��ج��ام��دان��ی سەرژمێریی‬ ‫گشتیی دان��ی��ش��ت��ووان‌و لیژنە‬ ‫پێكهێنراوەكانیش بۆ ئەو مەبەستە‪،‬‬ ‫كارەكانیان ت��ەواو ن��ەك��ردووە‪،‬و‬ ‫وتیشی‪« :‬وەزارەت��ی پالندانان‪،‬‬ ‫كار بۆ نەهێشتنی بەربەستەكانی‬ ‫ب���ەردەم ئ��ەو پرۆسەیە دەك��ات‬ ‫ل��ە رێ��گ��ەی لێكنزیككردنەوەی‬ ‫تێڕوانینی پێكهاتەكانی كەركوك‌و‬

‫موئه‌یه‌د ته‌یب‪:‬‬

‫وه‌زیری پالندانان‬ ‫پێیوتم؛ به‌بێ‬ ‫سه‌رژمێریی‬ ‫وه‌زیریی ناکه‌م‬ ‫نەینەواوە»‪.‬‬ ‫تائێس����تا ل���� ‌ه عێراق����دا‪ ،‬لـە‬ ‫س����اڵەكانی (‪1927،1934،1947‬‬ ‫‪)1957،1965،1977،1987،1997‬‬ ‫دا‪ ،‬س����ەرژمێریی ئەنجامدراوە كە‬ ‫بە رای چاودێ����ران‪ ،‬وردترینیان‪،‬‬ ‫س����ەرژمێریی گش����تیی س����اڵی‬ ‫(‪ )1957‬بووە‪ ،‬ب����ۆ ئەنجامدانی‬ ‫س����ەرژمێریی نوێ����ی عێراقیش‪،‬‬ ‫(‪ )235‬هەزار بژمێر‌و (‪ )15‬ملیۆن‬ ‫فۆڕم����ی زانیاریی س����ەرژمێریی‪،‬‬ ‫ئامادە دەكرێن‪.‬‬ ‫ک��ێ��ش��ە س��ی��اس��ی��ی��ەك��ان‪،‬‬ ‫بەربەستی سەرەكین لەبەردەم‬ ‫ئەم پرۆسەیەدا‪ ،‬بەاڵم هینداوی‬ ‫دەڵێت‪« :‬سەرژمێریی‪ ،‬ئامانجی‬ ‫مرۆیی هەیە‌و ئامانجی سیاسیی‬ ‫وەك م����ادەی (‪ )140‬نییە‌و‬

‫یاسین عوبێدی‪:‬‬

‫ فۆتۆ‪ :‬ئه‌رشیف‬ ‫هاواڵتییانی هه‌رێمی کوردستان؛ له‌ چاوه‌ڕوانیی سه‌رژمێریدان‬ ‫دادگای بااڵی دەستووریش‪ ،‬ئەو‬ ‫مادەیەو سەرژمێریی لەیەكتر جیا‬ ‫كردووەتەوە»‪.‬‬ ‫ه������اوك������ات‪ ،‬ج��ی��ن��ان‬ ‫عەبدولجەبار‪ ،‬ئەندامی فراكسیۆنی‬ ‫دەوڵ��ەت��ی یاسا لە ئەنجومەنی‬ ‫نوێنەران‪ ،‬داوای لە وەزارەت��ی‬ ‫پالندانان‌و ئەنجومەنی پارێزگاكان‬ ‫ك��رد؛ كارەكانیان بە مەبەستی‬ ‫ئ��ەن��ج��ام��دان��ی س��ەرژم��ێ��ری��ی‪،‬‬ ‫ت��ەواو بكەن‌و بە «رۆژنامە»ی‬ ‫راگەیاند‪« :‬سەرژمێریی‪ ،‬پرسێكی‬ ‫هونەرییەو دەب��ێ��ت وەزارەت���ی‬ ‫پالندانان بڕیاری لەبارەوە بدات‌و‬ ‫جێبەجێی ب��ك��ات‌و پێویستە‬ ‫ئ��ەو وەزارەت�����ەش‪ ،‬كێشەكانی‬ ‫ناوچەكێشەلەسەرەكان‪ ،‬یەكالیی‬ ‫بكاتەوە‌و هەركاتێك ئەو كارەش‬

‫ك����را‪ ،‬ك��وت��ل��ە سیاسییەكان‬ ‫ل���ەو ب���ارەی���ەوە دان��وس��ت��ان��دن‬ ‫دەستپێدەكەن»‪.‬‬ ‫ل���ەب���ەرام���ب���ەردا‪ ،‬الی��ەن��ە‬ ‫س��ون��ن��ەك��ان ب��ە دژای��ەت��ی��ك��اری‬ ‫سەرەكیی ئەنجامدانی سەرژمێریی‬ ‫لەقەڵەم دەدرێ��ن‪ ،‬بەتایبەت لە‬ ‫ناوچەكێشەلەسەرەكاندا‪.‬‬ ‫یاسین عوبێدی‪ ،‬ئەندامی‬ ‫فراكسیۆنی «عێراقییە» لە‬ ‫ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق‪،‬‬ ‫جەختی لەوە كردەوە‪ ،‬كەشێكی‬ ‫گ��ون��ج��او ب��ۆ ئەنجامدانی ئەو‬ ‫سەرژمێرییە نییە‌و بۆ «رۆژنامە»‬ ‫وتی‪« :‬لە سەروبەندی خراپیی‬ ‫بارودۆخی ئەمنیدا‪ ،‬هیچ پێویست‬ ‫نییە سەرژمێریی ئەنجامبدرێت»‪.‬‬ ‫ع��وب��ێ��دی‪ ،‬ك��ە ن��وێ��ن��ەری‬

‫پ��ارێ��زگ��ای ك��ەرك��وك��ە‪ ،‬ئ��ام��اژە‬ ‫ب���ەوەدەك���ات‪ :‬گ��ۆڕان��ك��اری��ی لە‬ ‫سروشتی ج��وگ��راف�ی‌و تۆماری‬ ‫دەن��گ��دەران��دا‪ ،‬ل����ەدوای ساڵی‬ ‫(‪ )2003‬ك���راوە‪ ،‬بەتایبەت لە‬ ‫نەینەوادا‪ ،‬كە بە وتەی ناوبراو‪،‬‬ ‫(‪ )12‬ناوچەی لەژێر كۆنترۆڵی‬ ‫ئیدارەی پارێزگادا نین‪.‬‬ ‫ب���ڕی���ارب���وو س��ەرژم��ێ��ری��ی‬ ‫لــــــــە‬ ‫دان���ی���ش���ت���ووان‪،‬‬ ‫س��اڵ��ی (‪)2007‬دا‪ ،‬ل��ە عێراق‬ ‫ئەنجامبدرایە‪ ،‬بەاڵم بە پاساوی‬ ‫خراپیی بارودۆخی ئەمنییەوە‪،‬‬ ‫دواخرا بۆ مانگی تشرینی یەكەمی‬ ‫ساڵی (‪ ،‌)2009‬ئەوكاتەش بەهۆی‬ ‫مەترسیی لە بەسیاسییكردنی‪ ،‬ئەو‬ ‫پرسە دوا خرا بۆ (‪،)2010/10/24‬‬ ‫بەاڵم جارێكی تر بەهۆی كێشەی‬

‫الیەنە سیاسییەكانی عێراقەوە‪،‬‬ ‫دواخ���را ب��ۆ (‪)12/5‬ی هەمان‬ ‫س��اڵ‪ ،‬ب��ەاڵم ئ��ەو وادەی���ەش بۆ‬ ‫ئەنجامدانی سەرژمێریی سەری‬ ‫نەگرت‌‪ ،‬ئەمەش لەكاتێكدایە كە‬ ‫چاودێران پێیانوایە‪ :‬لە دواخستنی‬ ‫سەرژمێریدا‪ ،‬ك��ورد زەرەمەندی‬ ‫یەكەمە‪ ،‬بەوپێیەی بە ئەنجامدانی‪،‬‬ ‫ژم��ارەی دانیشتووانی ك��ورد لە‬ ‫كەركوك‌و نەینەوا دەردەكەوێت‪،‬‬ ‫ك��ە دوات���ر كاریگەریی لەسەر‬ ‫دەره‌نجامی راپرسیی نێو مادەی‬ ‫(‪)140‬ی دەستووری هەمیشەیی‬ ‫عێراق دەبێت‪ ،‬بەاڵم جۆرێك لە‬ ‫بێدەنگیی ك��ورد بەرامبەر بەو‬ ‫دواخستنانە‪ ،‬بەدیدەكرێت‪.‬‬ ‫موئەیەد ت��ەی��ب‪ ،‬وتەبێژی‬ ‫ف��راك��س��ی��ۆن��ی ه��اوپ��ەی��م��ان��ی��ی‬

‫که‌شێکی گونجاو‬ ‫بۆ سه‌رژمێریی‬ ‫نییه‌‬

‫ك��وردس��ت��ان ل��ە ئەنجومەنی‬ ‫ن��وێ��ن��ەران‪ ،‬ده‌ڵ��ێ��ت «بێدەنگ‬ ‫نەبووین»‌و بۆ «رۆژنامە» وتی‪:‬‬ ‫«ماوه‌یه‌ک به‌ر ل ‌ه ئێستا‪ ،‬وەزیری‬ ‫نوێی پالندانان‪ ،‬هاتەالمان‌و بەڵێنی‬ ‫ئەنجامدانی سەرژمێریی پێداین‌و‬ ‫پێی وتین بەبێ سەرژمێریی‪،‬‬ ‫وەزیریی ناكەم»‪.‬‬ ‫ن��اوب��راو‪ ،‬بە گرنگی زانی؛‬ ‫كار لەسەر ئ��ەوە بكرێت الیەنە‬ ‫ع��ەره‌ب��ەك��ان ق��ای��ل ب��ك��ەن بە‬ ‫ئەنجامدانی سەرژمێریی‪ ،‬ئه‌مه‌ش‬ ‫وەك س��وودێ��ك ب��ۆ دەوڵ��ەت��ی‬ ‫عێراقی‪ ،‬بەوپێیەی ب��ە وت��ەی‬ ‫ناوبراو‪« :‬ئەو الیەنانە‪ ،‬ئەنجامدانی‬ ‫سەرژمێریی‪ ،‬ب��ە لەدەستدانی‬ ‫كەركوك‌و ناوچەكێشەلەسەرەكانی‬ ‫تر دەزانن»‪.‬‬

‫‪www.rozhnama.net‬‬

‫‪nawxo.rozhnama@yahoo.com‬‬

‫ذمارة (‪ )637‬سيَشةممة ‪2011/6/7‬‬

‫خوێندنەوەیەك بۆ كردەی‬

‫موڵكداری كانزاكان؛‬ ‫لەنێوان حكومەتی مەركەزیی‌وحكومەتی هەرێمدا‬

‫كوشتنەكانی كەركوك‬

‫سەرگوڵ مستەفا ئەحمەد *‬

‫ئەوەی جێگای خۆشحاڵییە كانزایەكی زۆر‌و‬ ‫بەشێوەیەكی ت��اڕادەی��ەك یەكسان بەسەرجەم‬ ‫پارێزگاكانی عێراقدا دابەش بووە‪ ،‬هەرپارێزگایەك‬ ‫بەپێی خەسڵەت‌و سروشتی ناوچەكەی كانزای‬ ‫تێدایە‪ ،‬سەبارەت بەو كانزایانەی بەشێوەیەكی‬ ‫فەرمیی باس لەبونیان دەكرێت لە عێراقدا وەك‬ ‫ئەوەی لەیاسای وەبەرهێنانی كانزای ژمارە (‪)91‬‬ ‫ساڵی (‪‌)1988‬و رێنمایی وەبەرهێنانی كانزاكانی‬ ‫ساڵی (‪ )1999‬باس كراوە‪ ،‬بریتییە لە (ئاسن‬ ‫– كبریت ‪ -‬قوڕ ‪ -‬فۆسفات ‪-‬خوێ ‪-‬قیر ‪-‬یۆرانیوم‪-‬‬ ‫پوریوم)‌و هەرێمی كوردستانیش بەشێكی باشی‬ ‫لەم سامانە خۆرسكە بەركەوتووە‪ ،‬بەاڵم ئەوەی‬ ‫ب��ەدی دەكرێت تائێستا عێراق بەشێوەیەكی‬ ‫سەرەكی پشت بەداهاتی نەوت‌و غاز دەبەستێ‌‌و‬ ‫سوودی لە داهاتی كەرتی كانزا نەبینیوە‪.‬‬ ‫راستە پشتبەستن بەداهاتی ن��ەوت‌و گاز‬ ‫لەواڵتیكی خاوەن سامانێكی نەوتی زۆری وەك‬ ‫عێراق كارێكی ئاساییە‪ ،‬بەاڵم لەهەمان كاتیشدا‬ ‫هەڵەیەكی كوشندەیە كە تەنیا پشت بەداهاتی‬ ‫نەوت ببەستی‌و بەردەوام بیر لە دەرهێنانی نەوت‬ ‫بكریتەوە‪ ،‬بەاڵم دەبێت لەدەرهێنان‌و بەكارهێنانی‬ ‫زۆر بە وریایی مامەڵە بكەین‌و كااڵی نەوت‌و گاز‬ ‫هەرچونێك بێت تەنیا موڵكی ئەم نەوەیە نیە‬ ‫بەڵكو موڵكی نەوەكانی داهاتووشە‪ ،‬بۆیە دەبێت‬ ‫زۆربەووریاییەوە مامەڵەی لەگەڵدابكریت‌و نابێت‬ ‫س��ازش لەم سامانە سروشتییانە‌و داهاتەكەی‬ ‫بكریت لەبەرامبەر بەرژەوەندیی تاكە كەسیدا‪ ،‬یان‬ ‫بەرژەوەندی بیانی‪.‬‬ ‫گرنگیدان بەم كەرتە بۆ ئێمەی نەتەوەی‬ ‫كورد‪ ،‬زیاتر بایەخی هەیە‪ ،‬هەرچەندە ئێمە تائێستا‬ ‫ئەزمونمان نەبووە لەبواری ئابووری‌و پیشەسازی‬ ‫ێ كورد تائیستا‬ ‫كانزاكاندا بەاڵم ئەوەی بەدیدەكر ‌‬ ‫ئەوەندەی زەرەر مەندبووە لەبوونی ئەم كااڵیە بەو‬ ‫رادەیە سوودمەند نەبووە‪ ،‬ئەوەندەی داهاتی ئەم‬ ‫كەرتە به‌سوودی كەسانی بیانی‌و كومپانیای بیانی‬ ‫بووە‪ ،‬بۆ نەتەوەی كورد نەبووە‪.‬‬ ‫بۆیە دەبێت لەهەوڵی زی��ن��دووك��ردن��ەوەی‬ ‫ئەومافانە بین كە لەبڕیارو یاسا نیودەوڵەتییەكاندا‬ ‫هاتووە‪ ،‬هەروەها ئەومافەی دەستووری هەمیشەیی‬ ‫عێراق بەخشیویەتی بەنەتەوەی كورد ئەومافانەش‬ ‫لەڕێی شیكردنەوەی دەقە دەستوو‌رییەكانەوە‬ ‫بۆمان دەردەك��ەوی��ت كەهەموو ئەوكانزایانەی‬ ‫لەهەریمی كوردستان هەیە موڵكی نەتەوەی‬ ‫كوردە‪ ،‬چونكە ئەگەر بگەڕێنەوە بۆ دەستووری‬ ‫هەمیشەیی عێراق ساڵی (‪)2005‬لەمادەی (‪)111‬‬ ‫تەنیا باسی مۆڵكدارێتی نەوت‌و گاز دەكات كە‬ ‫تیایدا هاتووە (نەوت‌و گاز موڵكی هەموو نەتەوەی‬ ‫عێراقە لە هەموو بەشێكی عێراق)‪ ،‬بەهیچ جۆرێك‬

‫باسی مۆڵكداریتی ئەو كانزایانی ناكات كە لە‬ ‫سەرتاسەری عێراقدا هەیە‪ ،‬لەبەرئەوەی مادە‬ ‫(‪ )115‬دەستووری عێراقی بەشێوەیەكی روون‬ ‫باسی ل��ەوەك��ردووە‪ :‬هەر دەسەاڵتی لە ئەركی‬ ‫حكومەتی مەركه‌زیدا نەبوو ئەوا حكومەتی هەرێم‌و‬ ‫پاریزگاكان خاوەنی ئەو دەس��ەاڵت��ەن‌و لەكاتی‬ ‫بوونی دەسەاڵتی هاوبەش لەنیوان حكومەتی‬ ‫مەركەزیی‌و هەرێمەكاندا لەكاتی بوونی ناكۆكیی‬ ‫لەنێوان یاسای حكومەتی مەركەزو یاسای هەرێمدا‬ ‫لەسەر بابەتێكی دیاریكراو‪ ،‬ئەوا یاسای هەرێم‬

‫دەبێت لەهەوڵی‬ ‫زیندووكردنەوەی‬ ‫ئەو مافانەدا بین؛‬ ‫كە لە بڕیارو یاسا‬ ‫نێودەوڵەتییەكاندا‬ ‫هاتوون‪ ،‬هەروەها‬ ‫ئەو مافەی دەستووری‬ ‫هەمیشەیی عێراقیش‬ ‫جێبەجێ دەكریێت‪.‬‬ ‫سەبارەت بە هەرێمەكانیش لەچوارچێوەی‬ ‫عێراقی فیدراڵدا‌و بەو پێیەی هەرێمی كوردستان‬ ‫تەنیا هەرێمە تائیستا دروس���ت بووبێت لە‬ ‫چوارچێوەی عێراقی فیدراڵداو بەپێی یاسای‬ ‫ژمارە (‪ )13‬ساڵی (‪ )2008‬تایبەت بە دروست‬ ‫بوونی هەرێمەكان‪ ،‬هەرێم لەڕێی دەستووری‬ ‫تایبەت بەخۆیەوە دەستنیشانی ئ��ەو مافانە‬ ‫دەكات‪ ،‬كە خەڵی ئەو هەرێمە هەیەتی بەمەرجێك‬ ‫لەچوارچێوەی سنووری دەسەاڵتە دەستوورییەكان‬

‫دەرنەچێت‪ ،‬كە دەستووری عێراقی دەستنیشانی‬ ‫كردووە بۆ هەرێمەكان‪.‬‬ ‫هەرلەو چوارچێوەشدا لە پرۆژەی دەستووری‬ ‫تایبەت بە هەریمی كوردستان‌و لەمادەی (‪)17‬‬ ‫ئەم پرۆژەیەدا مافی موڵکدارێتی ئەو كانزایانه‌ی‬ ‫لەم هەرێمەیە دراوە بە خەڵكی هەرێم‪.‬‬ ‫لەپاڵ ئەو گۆڕانكارییە سیاسییەی لەعێراقدا‬ ‫رووی����داوە‪ ،‬پ��اش گۆڕینی عێراق بۆ واڵتێكی‬ ‫فیدراڵیی‪ ،‬پەرلەمانی‪ ،‬دەبێت سیاسەت‌و پالنی‬ ‫حكومەتی هەرێمی كوردستان لەچوارچێوەی‬ ‫دەوڵەتێكی فیدراڵی ل��ەب��واری وەبەرهێنانی‬ ‫كانزاكاندا پشتئەستوور بێت بەو مافانەی كە یاساو‬ ‫بڕیارە نێودەوڵه‌تەكان بە نەتەوە سەربەخۆكانیان‬ ‫داوە كە خاوەنی سامانی سروشتین‪ ،‬پێویستە‬ ‫لەسەر حكومەتی عێراق بەگشتیی‌و حكومەتی‬ ‫هەرێمی كوردستان بەتایبەت لەڕێی وەزارەتی‬ ‫سامانە سروشتییەكانەوە واز لە سیاسەتی تاك‬ ‫ت لە تەنیا پشت بەستن بەداهاتی‬ ‫جەمسەری بهێنێ ‌‬ ‫نەوتەوە بیر لەپالنێكی ستراتیژی بكاتەوە بۆ‬ ‫بەگەڕخستنی ئەو كانزایانەی لەناو خاكی عێراقدا‬ ‫هەیە بەگشتی‪ ،‬لەخاكی كوردستان بەتایبەتی‪،‬‬ ‫لەكاتی داڕشتنی پالنی ستراتیژی لەبواری‬ ‫وەبەرهێنانی كانزاكان لەهەرێمی كوردستاندا دەبێت‬ ‫گرنگیدان بەم دەرامەتە هەنگاونان بێت بەئامانجی‬ ‫سوودی وەرگرتن لە پرۆسەكانی بەرەوپێشبردنی‬ ‫ئابووری‌و بەرەوپێشبردنی كۆمەڵگای كوردی‪،‬‬ ‫ئەو ئامانجانەی پێویستە بەڕوونیی لە پالنی‬ ‫ستراتیژی بواری وەبەرههێنانی كانزاكاندا بوونی‬ ‫هەبێت‪ ،‬بریتییە لە‪ :‬هەر وەبەرهێنێك لەبواری‬ ‫كانزاكاندا كاریگەریی نەبێت لەسەر پیسبوونی‬ ‫ژینگەی هەرێم‌و سوودی هەبێت بۆ ئەو ناوچەیەی‬ ‫كە وەبەرهێنانی تێدا ئەنجام دەدرێ��ت‪ ،‬ئەویش‬ ‫بەتەرخانكردنی بڕێك لەداهاتی ئەم كانزایانە بۆ‬ ‫خۆشگوزەرانیی‌و ئاوەدانكردنەوەی ئەو ناوچەیە‪.‬‬ ‫لەمبارەیەوە دەبێت حكومەت پالنی دوور‬ ‫مەودای هەبێت‪ ،‬لەپاڵ هێنانی شارەزاو كەسانی‬ ‫لێهاتوو بۆ مەبەستی بەڕێوەبردنی ئەم كەرتە‪،‬‬ ‫دەب��ێ��ت س��وود ل��ەو سامانە مرۆییە زۆرەش‬ ‫وەربگیرێت‪ ،‬كە لە هەرێمی كوردستاندا هەیە‌و‬ ‫لەو رێگەیەوە هەوڵبدرێت هەلی كار بۆ گەنجان‬ ‫بدۆزرێتەوە‪.‬‬ ‫هاندانی كەرتی تایبەت یەكێكی تر بێت‬ ‫لەو ئامانجانە‪ ،‬كە دەبێت رەچاوبكرێت‪ ،‬ئەویش‬ ‫بۆ مسۆگەركردنی جۆری باش‌و داهاتی بەرز بۆ‬ ‫بەرژەوەندیی‌و سوودی گشتیی نەتەوەی كورد‪.‬‬ ‫* مامۆستا لە زانكۆی سلێمانی كولێژی‬ ‫یاسا‪ ،‬خوێندكاری دكتۆرا لە یاسای تایبەت‪.‬‬

‫دی��اردەی كوشتن؛ شتێك نییە تەنیا‬ ‫تایبەت بێت بە كۆمەڵگەیەك‪ ،‬بەڵكو‬ ‫دیاردەیەكی زەقی زۆربەی كۆمەڵگاكانی‬ ‫مرۆڤایەتییە‪ ،‬بەاڵم هۆكارو پاڵنەرەكانی‬ ‫لە سەرەدمێكەوە بۆ سەردەمێكی ترو‬ ‫لە كۆمەڵگایەكیشەوە بۆ یەكێكی تر‬ ‫دەگۆڕێت‪.‬‬ ‫چەندین فاكتەر رۆڵ دەبینن بەوەی‬ ‫كە مرۆڤ هەڵدەستێت بە كردەی كوشتن‪،‬‬ ‫لەوانە فاكتەرە ژینگەییەكان‪ ،‬یان ئەو‬ ‫هۆكارانەی تایبەتە بە خودی كەسەكە‬ ‫خۆی رۆڵیان هەبێت‪.‬‬ ‫ئەگەر سەیری رووداوەكانی كوشتنی‬ ‫ئەم دواییانەی كەركوك بكەین‪ ،‬ناتوانین‬ ‫بڵێین‪ ،‬ه��ەم��ووی��ان ی��ەك��ج��ۆر پاڵنەرو‬ ‫ه��ۆك��اری��ان ه���ەب���ووە‪ ،‬ب��ۆ ن��م��وون��ە كە‬ ‫هاواڵتییەكی مەسیحی دەڕفێنرێت‌و دواجار‬ ‫دەكوژرێت‪ ،‬یان كە لە گەڕەكێكی زۆرینە‬ ‫عەرەبنشیندا‪ ،‬كاتێك سێ‌ ئافرەتی شیعە‬ ‫مەزهەب دەكوژرێن‪ ،‬یان كاتێك لە گەڕەكی‬ ‫موسەاڵی زۆرینەی توركمان نشیندا دوو‬ ‫برا دەكوژرێن‪.‬‬ ‫ئ��ەگ��ەر وردب��ی��ن��ەوە ل��ەم كەیسانە‪،‬‬ ‫پاڵنەری ئاینیی‌و مەزهەبی‌و ئابووریی‬ ‫رۆڵیان هەبووە لەو كوشتنانەدا‪ .‬وه‌کچۆن‬ ‫ب��ك��وژی دوو ب��راك��ە‪ ،‬وت���ی‪ :‬ب��ۆ بیست‬ ‫ه��ەزار دۆالر كوشتومن‌و ئ��ەو كەسەش‬ ‫كە سێ‌ ئافرەتەكەی كوشتووە‪ ،‬جگە‬ ‫لە كوشتنیان‪ ،‬هەوڵی بردنی كەلوپەلی‬ ‫ماڵەكەیانی نەداوە‪.‬‬ ‫بە كورتی‪ ،‬دەتوانین بڵێین‪ :‬زۆرجار‬ ‫م��رۆڤ��ەك��ان رق‪ ،‬ی��ان ح��ەزو ئ���ارەزووی‬ ‫تایبەتیان هەیە‪ ،‬كە لەگەڵ یاساو ئاین‌و‬ ‫دابونەریتدا ناگونجێت‪.‬‬ ‫ب��ەاڵم‪ ،‬ئ��ەوە یاساو دامودەزگاكانی‬ ‫دەوڵەتە رێگریی دەكەن لەوەی كە مرۆڤ‬ ‫بتوانێت كەسە درندەكەی ناخی خۆی‬ ‫گوزارشت لێبكات‪.‬‬ ‫كاتێكیش حكومەت نەیتوانی ئەم‬ ‫ئ��ەرك��ەی خ��ۆی راپ�ه‌ڕێ��ن��ێ��ت‪ ،‬ئ��ەوە بە‬ ‫دڵنیاییەوە ئیتر مرۆڤەكان بە ئاسانیی‬ ‫لەپێناوی سادەترین ئامانجدا‪ ،‬یان بۆ‬ ‫تێركردنی ئارەزووییەك پەنا دەبەنه‌ به‌ر‬ ‫كوشتنی ئەوانی دیكە‪.‬‬ ‫دەت��وان��ی��ن ب��ڵ��ێ��ی��ن‪ :‬ئ���ەو شەپۆلە‬ ‫كوشتنەی ل��ەم��اوەی راب���ردوودا رووی��دا‪،‬‬ ‫هۆكارە سەرەكییەكەی دەگەڕێتەوە بۆ‬ ‫ئەمە‪.‬‬

‫هێمن كامیل‬

‫چونكە هاواڵتییەكانی ئەم شارە ئەو‬ ‫هەستەیان ال دروست نەبووە‪ ،‬كە حكومەت‬ ‫چاودێرە بە سەریانەوەو لەهەمان كاتدا‬ ‫دەتوانێت ژیانی هاواڵتییانیش بپارێزێت‪.‬‬ ‫ب����ەاڵم‪ ،‬ل���ەو ش��وێ��ن‌و جێگایانەی‬ ‫دامودەزگاكانی حكومەت ئامادەییەكی‬ ‫بەرجەستەیان ه��ەی��ە‪ ،‬ن��ەك رەم��زی �ی‌و‬ ‫خۆیان بە بەرپرسیاری سەرەكیی دەزانن‬ ‫ل��ە دابینكردنی ئ��ارام��ی‌و ئاسایش بۆ‬ ‫هاواڵتییان‪ ،‬ئەوە ناڵێین رووداوی كوشتن‬ ‫نییە‪ ،‬بەاڵم بەو رێژەو ئاستە نییە كە لە‬ ‫م��اوەی راب���ردوودا لە شارێكی ملیۆنێک‬ ‫كەسی وەك كەركوكدا ئەنجامدران‪.‬‬ ‫لەكوێی دن��ی��ادا هەیە ل��ەب��ەرئ��ەوەی‬ ‫مامۆستایەكی ژن ل��ە وان���ەی ئاییندا‬ ‫قسەی بەو گرووپانە وتووە؛ كە بە ناوی‬ ‫ئایینەوە خەڵك دەكوژن‪ ،‬كەچی دواتر لە‬ ‫ناو ماڵەكەی خۆیداو لە گەڵ دوو كەسی‬ ‫دیكەدا لە سەر ئەو قسانەی بكوژرێت؟!‬ ‫ئەم رووداوانە ئەوەمان پێدەڵێت‪ :‬كە‬ ‫سیستم‌و شیرازەی ژیان بە ت��ەواوی لەم‬ ‫شارەدا تێكچووەو كەشێكی ناجێگیرو فەوزا‬ ‫لە كەركوكدا هەیەو هیچ كەسێك دڵنیا‬ ‫نییە لەوەی كە ژیان‌و گیانی پارێزراوە‪،‬‬ ‫هەر بۆیە هەست بەبێ‌ نرخییەكی گەورەی‬ ‫خوێنی مرۆڤەكانیش دەكرێت‪ .‬چونكە‪،‬‬ ‫رۆژانە كردەی كوشتن لەم شارەدا دووبارە‬ ‫دەبێتەوەو دەسەاڵتدارانی ئەم شارەش‪،‬‬ ‫وەك ئەوەی هیچ رووینەدابێت‪ ،‬بە الیدا‬ ‫گوزەر دەكەن‌و ئامادە نین هەڵوێستێكی‬ ‫جدیی لەسەر بكەن‪ ،‬تاكو بزانرێت كە‬ ‫بۆچی جگە ل��ە ك���ردەوە تیرۆریستییە‬ ‫گەورەو مەترسیدارەكانی سەر شەقامەكان‪،‬‬ ‫كەچی خەڵكی لەناو ماڵەكانیشیان دڵنیا‬ ‫نین لە پاراستنی گیان و ماڵیان‪.‬‬ ‫دەب��ێ��ت ب��ەرپ��رس��ان��ی ئەمنیی؛ ئەو‬ ‫پرسیارە لە خۆیان بكەن‪ ،‬هۆی چییە‬ ‫پۆلیسێك بە هاوكاریی چەند كەسێك‬ ‫پەنا دەباتە بەر هەڕەشەكردن لە خزمێكی‬ ‫دەوڵەمەندی خۆی؛ بەوەی ئەگەر ئەوەندە‬ ‫بڕە پارەی بۆ نەهێنێت ئەوا ده‌یکوژێت‪.‬‬ ‫ئایا ئەگەر ئەمە رەفتارو بیركردنەوەی‬ ‫كەسێك بێت‪ ،‬كە خەڵك هیوای پێ هەبێت‪،‬‬ ‫كە ژیانی لە مەترسیی رزگار بكات‪ ،‬ئیتر‬ ‫دەبێت هاواڵتییان چ متمانەیەكیان بەم‬ ‫دەزگایانە مابێت؟‬ ‫‪hemnkamil@gmail.com‬‬

‫ب‬

‫اڵوکرا‬ ‫و‬ ‫‌‬ ‫ه‬ ‫ی نو‬

‫ێ‬

‫كؤمثانياى وشة هةفتانة دةريدةكات‬

‫سکرت َيرى نووسين‬ ‫هيوا جةمال‬

‫‪07701576906‬‬

‫‪hiwa.jamal@yahoo.com‬‬

‫خاوةنى ئيمتياز‪ :‬كؤمثانياى وشة‬

‫ل َيثرسراوى هونةرى‬ ‫شاخةوان ئةنوةر‬

‫‪07701361826‬‬

‫‪shakhawan.shdn@gmail.com‬‬

‫‪www.rozhnama.net‬‬

‫سه‌رنووسه‌ر‪ :‬مه‌م بورهان قانع‬

‫کارگ َي ِريی‌و ريکالم‌و ئاگاداريى‪:‬‬

‫ناونيشان‪:‬‬

‫‪info. rozhnama@gimail.com‬‬ ‫‪riklam.rozhnama@gimail.com‬‬

‫سل َيمانی‪ :‬زه‌رگه‌ت ‌ه ‪ -‬گردی زه‌رگه‌ته‌‪.‬‬ ‫کؤمپانيای وشه‬

‫‪07480121144 - 07701203949‬‬

‫دابه‌شکردن‪:‬‬

‫کؤمپانيای پةيپه‌ر‬

‫‪07708649210‬‬ ‫‪07504483631‬‬

‫ذمارة (‪ )637‬سيَشةممة ‪2011/6/7‬‬ ‫نازم سائیغ *‬

‫وەزارەت‪...‬‬ ‫حكومەت‪...‬‬ ‫راگەیاندن‬ ‫م����اوەی����ەك����ە دەزگ�����ا‬ ‫راگەیاندنەكان‪ ،‬بەوەزارەتی‬ ‫پییشەسازیی‬ ‫بازرگانیی‌و‬ ‫ه���ەرێ���م���ی ك���وردس���ت���ان‌و‬ ‫‌وەزیرەكەیانەوە گرتوویانە‪،‬‬ ‫كە‌وەزیرەكەی كەسێتییەكی‬ ‫ت��ورك��م��ان �ە‌و ك��ردووی��ان��ەت��ە‬ ‫بنێشتی س����ەرزار‪ ،‬گوایە‬ ‫گ��ەن��دەڵ��ی��ی ئ��ەن��ج��ام داوە‬ ‫بەڵگەشیان هەیە‪ ،‬جانازانم‬ ‫ئەم جۆرە تۆمەتانە تاچەند‬ ‫لەڕاستییەوە نزیكن‪ ،‬یاخود چ‬ ‫ئامانجێك‌و یارییەكی سیاسیی‬ ‫خۆی لەنێو ئەم تۆمەتانەدا‬ ‫حەشار داوە؟‬ ‫هەر چییەك بێت‪ ،‬ئەوا‬ ‫پێویستە ئ���ەم دۆسیەیە‬ ‫بپشكێنرێت‌و لێكۆلینەوەی‬ ‫دادوەران����ە لەگەڵ وەزی��ردا‬ ‫بكرێت‪ ،‬ئ��ەگ��ەر بەڵگەكان‬ ‫گەندەڵییەكانی سەلماند‪ ،‬ئەوا‬ ‫دەبێت وەزیر بدرێتە دادگاو‬ ‫ب��ەس��زای ع��ادی�لان��ەی خۆی‬ ‫بگات‪ ،‬بە پێچەوانەیشه‌وه‪‌،‬‬ ‫ت ئ����ەوان����ەی ئ��ەم‬ ‫دەب���ێ��� ‌‬ ‫ت��ۆم��ەت��ەی��ان خ��س��ت��ووه‌ت��ە‬ ‫پ��اڵ ‌وەزی���ری بازرگانیی‌و‬ ‫ت بدرێنە‬ ‫پیشەسازیی‪ ،‬دەبێ ‌‬ ‫دادگاو بە سزای خویان بگەن‪،‬‬ ‫بەاڵم ئەوەی جێگای سەرنجە‪،‬‬ ‫بێدەنگی حكومەتە بەرامبەر‬ ‫بەمجۆرە هەڵسوكەوتانەی‬ ‫راگەیاندنەكان دەره��ەق بە‬ ‫لێپرسراوەكانی حكوومەت‪،‬‬ ‫ئەمەش هەر لە خۆیدا گومان‬ ‫دروستكەرە‌و چەند پرسیارێك‬ ‫دروس���ت دەك���ات‪ ،‬ئەویش‪:‬‬ ‫ئ��ای��ا حكومەت ئ��اگ��ادارەو‬ ‫لێی بێدەنگە؟ یاخود چەند‬ ‫بەرپرسێكی بااڵ لە حكومەت‪،‬‬ ‫یان لە حیزب‪ ،‬لەم گەندەڵییانە‬ ‫تێوەگالون؟ چونكە ئەمەیان‬ ‫یەكەم تۆمەت نییە دەخرێتە‬ ‫پ���اڵ ئ���ەم‌وەزی�����رە‪ .‬پ��اش‬ ‫دامەزراندنی بە‌وەزیر بەچەند‬ ‫مانگێك‪ ،‬تۆمەتێكی تریشیان‬ ‫خستە پ��اڵ��ی ل��ە رێ��گ��ەی‬ ‫راگ��ەی��ان��دن �ه‌وه‌‪ ،‬ن��ە وەزی��ر‌و‬ ‫نە دەزگ��ای راگەیاندنه‌كەش‬ ‫ل��ێ��ك��ۆڵ��ی��ن��ەوەی��ان ل��ەگ��ەڵ‬ ‫ن��ەك��را‌و مەسەلەكە چ��ووە‬ ‫ق��وواڵی��ی ب��ی��رەوە‌و الیەنی‬ ‫راگ���ەی���ان���دن���ەك���ەش هیچ‬ ‫ب���ەدواداچ���وون���ێ���ك���ی بۆ‬ ‫ن��ەك��ردووه‌؛ ‌وەك بڵێی هەر‬ ‫باسیشی نەكردبێت‪.‬‬ ‫ئ��ێ��م��ە ك��ەدەڵ��ێ��ی��ن‬ ‫لێكۆڵینەوە نەكراوە‪ ،‬چونكە‬ ‫ب��ەه��ی��چ ج��ۆرێ��ك ب���اس لە‬ ‫ئەنجامی كارەكە نەكراوە‪،‬‬ ‫تەنیا گوێبیستی گەندەڵی‬ ‫دەب��ی�ن‌و هیچی ت��ر‪ .‬ئەگەر‬ ‫لێكۆڵینەوە بەشێوەیەكی‬ ‫نهێنیش بكرێت‪ ،‬ئەوا دەبێت‬ ‫ئەنجامەكەی بە ئاشكرا لە‬ ‫رێ��گ��ای راگەیاندنەكان بە‬ ‫میللەت بگەیه‌نرێت‪ ،‬ئەگەر‬ ‫نا‪ ،‬ئەم بێدەنگییە ئیهانەیەكە‬ ‫بۆ گەلی توركمان؛ كە تەنیا‬ ‫‌وەزی��رێ��ك��ی ه��ەی��ە‪ ،‬ئەویش‬ ‫بەمجۆرە ن��اوی بزرێنرێت‌و‬ ‫تەشهیری پێ بكرێت‪ ،‬ئەگەر‬ ‫ئێمە ئارام بگرین بەرامبەر بە‬ ‫پەڕاوێزخستن‌و كەموكوڕیی‬ ‫ل���ە م��اف��ەك��ان��م��ان‪ ،‬ئ���ه‌وا‬ ‫هەرگیزاو هەرگیز بەرامبەر‬ ‫بە ناوزڕاندن‌و تەشهیركردن‬ ‫بێ‌دەنگ نابین‪.‬‬ ‫* رۆژنامەنوس‌و چاالكوانی‬ ‫توركمان‪.‬‬

‫‪nazimsaig@yahoo.com‬‬

‫‪nawxo.rozhnama@yahoo.com‬‬

‫لە پێشـمەرجەكانی سـەركەوتنی گفتوگۆی سیاسیی‬ ‫گفتوگۆی سیاسیی؛ بریتییە لە دانیشتن‌و‬ ‫قسەكردن‌و بیروڕاگۆڕینەوەی دووالیەن یاخود‬ ‫زیاتری هاوتا (متكافئ) لە بارودۆخێكی‬ ‫هێمندا‪ ،‬بە مەبەستی گەیشتن بە دیدو‬ ‫چارەسەرێكی هاوبەش‌و كۆتاییهێنان بە‬ ‫كێشە‌و ملمالنێكان‪.‬‬ ‫ل��ەو پێناسەیەی س���ەرەوە‪ ،‬دەگەینە‬ ‫ئەوەی كە گفتوگۆ‌‪ ،‬بەتایبەتیش گفتوگۆی‬ ‫سیاسیی‪ ،‬كە هەستیاریی‌و بایەخی خۆی‬ ‫هەیە‪ ،‬بۆئەوەی سەركەوتوو بیت‪ ،‬دەبێت‬ ‫هەلومەرجی پێویستی بۆ ئامادەبكرێت‌و‬ ‫كۆمەڵێك خەسڵەتی تێدابێت‪ .‬دەنا ناتوانێت‬ ‫وەك رێكارێكی ئاشتیخوازانە رۆڵێكی‬ ‫بنەڕەتیی ل��ە چ��ارەس��ەرك��ردن��ی كێشەو‬ ‫ناكۆكییەكاندا بگێڕێت‪.‬‬ ‫ل��ە تایبەتمەندییەكانی گفتۆگۆی‬ ‫سەركەوتوو‪:‬‬ ‫گفتوگۆی راستەقینەو سەركەوتوو‬ ‫بەچەند تایبەتمەندییەك دەناسرێتەوە‪،‬‬ ‫لەوانەش‪:‬‬ ‫‪ .1‬ق��س��ەك��ردن��ی ت��ەرح��ی زانستیی‬ ‫بابەتیی‪ :‬دەبێت بابەتی گفتوگۆ لەسەركراو‬ ‫ئامانجەكان الی الیەنەكان رۆش��ن بێت‌و‬ ‫ه���ەری���ەك���ەش ب���ەج���وان���ی‌و وەك خ��ۆی‬ ‫لەخواستی بەرامبەرەكەی تێگەیشتبێت‪.‬‬ ‫قسەكردنەكانیش بە بەڵگە لەواقیع پشتڕاست‬ ‫بكرێتەوە‌و بتوانرێت وەك پێویستییەكی‬ ‫سەلمێنراوی چارەسەرو دەرچ��وون لەبازنە‬ ‫داخراوەكان بخرێنەڕوو‪.‬‬ ‫‪ .2‬قەناعەتبوون‌و دان��ن��ان بەمافی‬ ‫ج��ی��اوازب��وون‌و سەیركردنی وەك م��اف‌و‬ ‫راستییەكی گەردوونی‪ .‬دەبێت الیەنەكان‬ ‫لەم خاڵەوە دەستپێبكەن‌و لێرەشەوە بەدوای‬ ‫دۆزینەوەی چارەسەرێكی هاوبەشدا بگەڕێن‪.‬‬ ‫‪ .3‬ئازادیی الیەنەكان لەڕادەربڕین‌و‬ ‫گفتوگۆی راشكاوانەو رازیبوون‌و رەتكردنەوە‪:‬‬ ‫ب��ۆ هیچ الیەنێك نیە پەنا بەرێتە بەر‬ ‫زۆرلێكردن‌و ترساندن‌و فشاردروستكردن‬ ‫لەسەرالیەنەكانی تر‪.‬‬ ‫‪ .4‬دەستپێكردن لە خاڵە هاوبەشەكانەوە!‬ ‫بۆ ئەوەی ئیرادەی بەیەكگەیشتن‌و پێكهاتن‬ ‫لە نێوان الیەنەكاندا لە ئارادا بێت‪ .‬دەبێت‬ ‫سەرەتا لەو خاڵ‌و پرسانەوە دەستپێكەن‬ ‫كە بەخاڵی هاوبەشی نێوانیان دادەنرێت‌و‬ ‫لەسەریان ناكۆك نین‪ ،‬ب��ۆئ��ەوەی هەر‬ ‫لەسەرەتاوە ناكۆكی‌و خاڵە جیاوازییەكان‬ ‫گفتوگۆكان دووچ���اری ئاستەنگی جدیی‬ ‫نەكەن‌و الیەنەكانیش ب��ەرەو نائومێدیی‬ ‫نەبات‪ .‬خاڵە هاوبەشەكان هەست‌و زەمینەی‬ ‫هاوبەش دەخەنە ب��ەردەم الیەنەكان؛ بۆ‬ ‫ئەوەی لەسەرەتایەكی هاوبەش‌و بەهێزەوە‬ ‫دەستپێكەن‌و لەوێشەوە كار بۆ كەمكردنەوەی‬ ‫ناكۆكییەكان‌و گەیشتن بە دیدو چارەسەری‬ ‫هاوبەش بكەن‪ .‬گفتوگۆكاری سەركەوتوو‪،‬‬ ‫ه���ەر ل���ەس���ەرەت���اوە خ��اڵ��ە ن��اك��ۆك��ەك��ان‬ ‫ناوروژێنێت‌‌و گەیشتن بەچارەسەریش دەكاتە‬ ‫بەرەنجامی هەوڵی هاوبەشی الیەنەكان‪.‬‬ ‫‪ .5‬ج���وان گوێگرتن‪ :‬گفتوگۆكاری‬ ‫س��ەرك��ەوت��وو پێش ئ���ەوەی قسەكەرێكی‬ ‫سەركەوتوو بێت‪ ،‬گوێگرێكی سەركەوتووە‪،‬‬ ‫بەڕێزەوە بۆ رای بەرامبەرەكەی دەڕوانێ‌‌و‬ ‫دەی��ەوێ��ت لە بیركردنەوەو ئامانجەكانی‬ ‫وەك ئ��ەوەی هەیە تێبگات‌و لە میانەی‬ ‫دانیشتنەكانیدا‪ ،‬پەنا ناباتە بەر قسە پێ‌‬ ‫بڕینی زۆر‪ .‬بۆ ئ��ەوەی متمانەی بەرامبەر‬ ‫بۆ خۆی بەدەست بێنێت‌و وەك هاوبەشێک‌‬ ‫سەیری بكات‪.‬‬ ‫‪ .6‬دەستپێكردن لە گرنگترینەوە‪:‬‬ ‫گفتوگۆكاری س��ەرك��ەوت��وو ل��ە مەسەله‌‬ ‫گرنگ‌و بنەڕەتییەكانەوە دەست پێ دەكات‪،‬‬ ‫بەمەش حسابێكی زۆرت��ر بۆ كاتی خۆی‌و‬ ‫بەرامبەرەكانی دەك��ات‌و رێكەوتن لەسەر‬ ‫مەسەلە گرنگەكانیش خ��ۆی ل��ە خۆیدا‬ ‫زەمینە بۆ چارەسەركردنی سەرجەم مەسەلە‬ ‫الوەكییەكانی تر ساز دەكات‪.‬‬ ‫‪ .7‬رێزگرتن لە راستی‪ :‬گفتوگۆكار‬ ‫لە كاتی گفتوگۆدا‪ ،‬دەبێت رێز لە راستی‬ ‫بگرێت‪ .‬با لەسەر زمانی بەرامبەرەكانیشەوە‬ ‫گوزارشت لە خۆی بكات‪ ،‬چونكە رێزگرتن‬ ‫ل��ە راس��ت��ی پێشمەرجێكی سەركەوتنی‬ ‫گفتوگۆو چاككردنەوەی پەیوەندییەكان‌و‬ ‫دەستنیشانكردنی رەگ‌و ریشە‌و سروشتی‬ ‫كێشەكان‌و دانانی چارەسەری راستەقینەیە‬ ‫بۆیان‪ .‬ئەم خەسڵەتە ئاماژەیەكیشە بەوەی‬ ‫مەبەستی الیەنێك شكاندنی بەرامبەرەكەی‌و‬ ‫پەراوێزخستنی نییە‪ ،‬بەڵكو گەیشتنە بە‬ ‫راستی‪ .‬پشتكردنە راستییەكان‌و نەوەستان‬ ‫لە ئاستیاندا‪ ،‬كەشوهەوایەكی بێ متمانەیی‌و‬ ‫نا تەندروست بەسەر گفتوگۆو گفتوگۆكاراندا‬ ‫زاڵ دەكات‌و قەیرانی مەرجەعیەتیشیان بۆ‬

‫گفتوگۆ دەخوازێت‪ ،‬بەتایبەتیش لەوشوێن‌و‬ ‫كات‌و واقیعانەی چوارچێوە هاوبەشەكان‌و‬ ‫چەسپاوە سیاسی‌و یاسایی‌و نیشتمانییەكان‬ ‫هەرەسیان نەهێناوەو دۆخەكە نەگەیشتووه‌تە‬ ‫هەوڵی شكاندنی ئ��ی��رادەی یەكتر‪ ،‬بەاڵم‬ ‫گفتوگۆ بە حوكمی ئەوەی كارو چاالكییەكی‬ ‫عەقاڵنییەو ئارگیۆمێنت‌و بەڵگەهێنانەوەی‬ ‫عەقڵی بەشێكی ج��ی��ان��ەك��راوەی��ە لێی‪،‬‬ ‫ب��ەش��ێ��وازێ��ك��ی ع��ەق�لان��ی ئ��ی��دارەك��ردن��ی‬ ‫ملمالنێكان‌و گ��ەڕان ب��ەدوای چ��ارەس��ەردا‬ ‫ل��ەق��ەڵ��ەم دەدرێ����ن‪ .‬خ��وازی��اری دۆخێكە‬ ‫لەگەڵ ئ��ەم پێناس‌و ئەركانەدا سازگارو‬ ‫گونجاوبێت‪ .‬كەشوهەوای هێمن‪ ،‬یارمەتی‬ ‫گفتوگۆكار دەدات؛ خۆی لەگرژیی دەروونی‌و‬ ‫هەڵچون‌و بڕیارو داوەریكردنی خێراو توند‬ ‫دوربخاتەوە‌و بەپشوودرێژانەتر مامەڵە لەگەڵ‬ ‫بەرامبەرەكاندا بكات‪ ،‬ماف بەتاوتوێكردن‌و‬ ‫بیرو راگۆڕینەوەكان بدات‪ .‬واشی لێدەكات‬ ‫جوانتر گوێ لە بۆچوونی بەرامبەر بگرێت‌و‬ ‫باشتر ل��ەئ��ام��ان�ج‌و مەبەستی تێبگات‌و‬ ‫بەهاوبەشی گەیشتن بەچارەسەریش‪ ،‬سەیری‬ ‫بكات‪ .‬ئەگەر گفتوگۆ چاالكی‌و رێگای رێكبێت‬ ‫پەیوەندیی بە كۆی رووداوەكانەوە هەبێت‪،‬‬ ‫ئەگەرچی لەژوور یاخود هۆڵێكی دیاریكراودا‬ ‫بەڕێوە دەچێت‪ ،‬بەاڵم لە حەقیقەتدا‪ ،‬كۆمەڵگا‬ ‫هۆڵی گەورەیەتی‌و رووداوو كەشوهەوای زاڵ‌و‬ ‫زمان‌و جۆری مامەڵەی الیەنە ناكۆكەكان‌و‬ ‫هێزو تەوژمە جیاوازەكان‪ ،‬لەگەڵ یەكدی‬ ‫بەشێوازی جۆراوجۆرو لەئاستی جیاوازدا‪،‬‬ ‫ك��اری ت��ێ��دەك��ەن‪ ،‬چونكە لەبەره‌نجامی‬ ‫ك��ۆت��ای��دا‪ ،‬گ��ف��ت��وگ��ۆك��اران نوێنەرایەتی‬ ‫شەبەنگەكانی كۆمەڵگاو هێزو تێڕوانین‌و‬ ‫ب��ەرژەوەن��دی�ی‌و ئایدیۆلۆژیا جیاوازەكانی‬ ‫دەك��ەن‌و لە ف��ەزای گشتیی كۆمەڵ دابڕاو‬ ‫نین‪ .‬بۆیە دەبێت پێش ئەوەی بەكردەوە‬ ‫دەست بەگفتوگۆ بكرێت‪ ،‬جۆرێک لە هێوریی‌و‬ ‫ئارامیی دەروونیی‌و سیاسیی‌و كۆمەاڵیەتیی‬ ‫ب��ۆ دابینكرابێت‌و رای گشتیی‌و الیەنە‬ ‫ناكۆكەكانیش‪ ،‬گەیشتبنە ئەو قەناعەتەی‬

‫دەخوڵقێنێت‪.‬‬ ‫دوای ئاماژەكردن بەو چەند خاڵەی‬ ‫سەرەوە‪ ،‬كە زۆر ‌ێ لەو توێژینەوە زانستییانەی‬ ‫لەم رووەوە ئەنجامدراون ئاماژەی پێ دەكەن‪،‬‬ ‫حەز دەكەم لەبەرتیشكی ئەو پێناسەی بۆ‬ ‫گفتوگۆ خستمانە روو‪ ،‬قسەیەكی كورتیش‬ ‫لەسەر هەلومەرجە پێویستەكان‌و كەشوهەوای‬ ‫گفتوگۆ بكەین‪ ،‬لەم رووەش��ەوە دەتوانین‬ ‫ئاماژە بەم چەند خاڵەی خوارەوە بكەین‪:‬‬ ‫‪ . 1‬هاوتابوونی الیەنەكان‪ :‬گفتوگۆ‬ ‫لە نێوان كۆمەڵ ‌ێ الیەنی هاوتا (متكافئ)‬ ‫دا بەڕێوەدەچێت‪ .‬الیەنەكان لە دەوری‬ ‫مێزێكی بازنەییدا كۆدەبنەوە‌و هەریەكەیان‬ ‫ل��ە ئاستی ئ��ەوی ت��ردای��ەو ه��ەم��ان مافی‬ ‫قسەكردن‌و رادەربڕین‌و بەرگریی لەخۆكردن‌و‬ ‫رازیبوونی هەیە‪ .‬واتە هیچ الیەنێك هەژموون‌و‬ ‫بااڵدەستی بەسەر ئەوی تردا نییە‪ ،‬ئەمەش‬ ‫وا دەكات تا راددەیەك هێڵێكی جیاكەرەوە‬ ‫لە نێوان هەند ‌ێ فۆڕمی تری هەوڵدان بۆ‬ ‫چارەسەركردنی كێشەو ناكۆكییەكان لە‬ ‫وێنەی دانوستان (مفاوضات)دا بهێنین‪.‬‬ ‫دانوستان‪ ،‬هەروەك لەناوەكەیدا روونە‪ ،‬باس‬ ‫لە (دان)و (ستاندن)ە‪ .‬لە وتوێژەكاندا‪،‬‬ ‫گ��ەر بە رواڵەتیش الیەنەكان لە رووی‬ ‫كڵێشەیی‌و پڕۆتۆكۆلییەوە بەدەوری مێزێكی‬ ‫بازنەییدا كۆببنەوە‪ ،‬لەجەوهەردا‪ ،‬مەسەلەكە‬ ‫بەو جۆرە نییە‌و پەنا دەبەنە بەر جۆرەها‬ ‫كارتی فشارو زۆرلێكردن‌و تەنانەت لە هەندێ‌‬ ‫كات‌و شوێنیدا‪ ،‬پەنا دەبەنە بەر ئاماژەكردن‬ ‫بە بەكارهێنانی هێز‪ ،‬بەڵكو بەكارهێنانی‬ ‫بەكردەیی‪ .‬ئەگەر دانوستانەكان باس لە‬ ‫(دان)و (ستاندن) بێت‪ ،‬ئەوا قەوارەی هەر‬ ‫یەكەیان بۆ الیەنە بەشداربووەكان‪ ،‬لەوی دی‬ ‫جیادەكاتەوە‪ .‬واتە الیەنی بەهێزتر‪ ،‬كە كارتی‬ ‫فشاری زۆرتری لەبەردەستدا بێت‪ ،‬دەتوانێت‬ ‫زۆرت��ری��ن (امتیاز) وەربگرێت‌و كەمترین‬ ‫(سازش) بكات‌و ئیرادەی خۆی بەسەر الیەنە‬ ‫الوازەكاندا بسەپێنێت‪ .‬بە واتایەكی تر‪ ،‬هەر‬ ‫هێزو الیەنێكی بەشداربوو‪ ،‬بە ئەندازەی ئەو‬ ‫هێزو كارتانەی هەیەتی‪ ،‬توانای گەیشتن بە‬ ‫ئامانجەكان‌و بەرەوپێشبردنی ئەجێنداكانی‬ ‫هەیە‪ .‬ئەمەش رەنگە زۆر جێگای سەرسوڕمان‬ ‫نەبێت‪ ،‬چونكە زۆرجار وتوێژەكان بەرەنجامی‬ ‫جەنگێكی خوێناویی یاخود ملمالنێیەكی‬ ‫ت��ون��دن‌و لە میانەی دانوستانەكانیشدا‪،‬‬ ‫سیاسەت دەبێت بەدرێژكراوە‪ ،‬یان النیكەم‬ ‫جێگرەوە (بدیل)ی جەنگ‪ .‬هەند ‌ێ الیەن‬ ‫دەیانەوێت ئ��ەوەی لە جەنگدا دەستیان‬ ‫نەكەوتووە‪ ،‬لە دانوستانەكاندا بە تێچوون‌و‬ ‫باجێكی كەمتر دەستیان بكەوێت‪ .‬ئەم‬ ‫واقیعەش‪ ،‬لەمەڕ هەند ‌ێ پرس‌و كێشەوه‌‪،‬‬ ‫وادەكات دانوستانەكان نەتوانن چارەسەرێكی‬ ‫ق��وڵ‌و ب���ەردەوام بۆ كێشەكان بدۆزنەوە‪،‬‬ ‫چونكە چارەسەرەكان لە هەموو كاتێكدا‪،‬‬ ‫بەرەنجامی رەزامەندیی‌و هەوڵی هاوبەشی‬ ‫نێوان الیەنەكان نییە‪ ،‬بەڵكو سەپاندن‌و‬ ‫بە بڕیاركردن‌و پیادەكردن‌و بااڵدەستكردنی‬ ‫دی��دو تێڕوانینی الیەنی زاڵ‌و بە هێزی‬ ‫هاوكێشەكەیە‪ .‬چ��ارەس��ەری ل��ە سایەی‬ ‫دۆخێكی لەم جۆرەدا‪ ،‬مەرج نییە دادپەروەرانە كە پێویستە هەوڵی هاوبەش بخەنەگەڕو‬ ‫بێت‌و رەچاوی مافی الیەنەكانی تێدا كرابێت‪ .‬دیدگاكانیان لێك نزیك بكەنەوە؛ بەمەبەستی‬ ‫هەربۆیە‪ ،‬لە هەر دەرفەتێكدا ت��ەرازووی دۆزینەوەی چارەسەری گونجاو و دڵخواز بۆ‬ ‫هێزەكان گۆڕانی بەسەردا بێت‪ ،‬ئەگەری كێشەو قەیرانەكان‪ .‬هێمنیی بارودۆخ‪ ،‬پانتایی‬ ‫س��ەرل��ەن��و ‌ێ س��ەره��ەڵ��دان��ەوەی كێشەكان ئومێد فراوانتر دەكات‌و گەشبینی بەرامبەر‬ ‫دێتەوە ئارا‪ .‬لە گفتوگۆدا‪ ،‬النیكەم لە رووی گەیشتن بەڕێكەوتنیش زۆرت���ر دەك��ات‪،‬‬ ‫تیۆرییەوە مەسەلەكە جیاوازە‪ ،‬الیەنەكان بەاڵم دەبێت لێرەدا كەشوهەوایەكی هێمنی‬ ‫هەوڵی سەپاندنی ئیرادەو ئەجێندای خۆیان سروشتی‌و راستەقینە لە هێمنییەكی ساختەو‬ ‫نادەن‌و دۆزینەوەی چارەسەریش بەرهەمی رواڵەتیی جیابكەینەوە‪ ،‬چونكە هەندێك جار‬ ‫هەوڵی هاوبەشی ه��ەردووال‪ ،‬یاخود الیەنە بێدەنگكردن‌و سەركوتی ناڕەزایی خەڵك‪،‬‬ ‫بەشدارەكانی گفتوگۆیە‪ .‬ئەمەش وادەكات بەهێمنیی لەقەڵەم دەدرێت‪.‬‬ ‫لە كاتێكدا هێمنیی راستەقینە لە بوونی‬ ‫لە بەرەنجامی كۆتایدا‪ ،‬هیچ الیەك هەست‬ ‫بە شكست‌و ستەملێكراویی نەكات‪ ،‬بەڵكو قەناعەتی الیەنەكان‌و جەماوەر بە پەنابردنە‬ ‫هەموویان خۆیان بەسەركەوتوو بزانن‪ .‬چونكە ب��ەر رێگای ئاشتی بۆ چارەسەركردنی‬ ‫بەرەنجامی گفتوگۆ لە سایەی نەبوونی فشارو كێشەكانەوە سەرهەڵدەدات‌و دێتە كایەوە‪،‬‬ ‫زۆرلێكردندا‪ ،‬یاخود كەمترین پەنابردن بۆیان‪ ،‬یاخود النیكەم بەشێكی باشی ئەو هێمنییەی‬ ‫گرەوكردن لەسەر گەیشتن بە چارەسەری هەیە‪ ،‬بەرەنجامی رەف��ت��ار‌و هەڵوێست‌و‬ ‫ه��اوب��ەش‪ ،‬وادەك����ات الی��ەن��ەك��ان وێنەی ب��ی��رك��ردن��ەوەی��ەك��ی ع��ەق�ڵان��ی سیاسی‌و‬ ‫خۆیان بەسیفەتی هاوبەش ل ‌ێ ون نەبێت‌و كۆمەاڵیەتییە‪ .‬بۆئەوەی زەمینەی سەركەوتن‬ ‫هەستبكەن باری سەرنجی هەریەك لەوان بخەنە بەردەمی گفتوگۆكارانەوە‪ ،‬ئەوەش لە‬ ‫بەهەند وەرگیراوە‌و ئەوەی دەستكەوتووەو سۆنگەی پەرۆشییان بۆ كۆمەڵگا‌و ئاشتی‬ ‫پێی گەیشتوون‪ ،‬بەری رەنجی بەیەكەوەی كۆمەاڵیەتی‌و دوورخستنەوەی واڵت‌و گەل‪ ،‬لە‬ ‫الیەنەكانە‪ .‬ئ��ەم هەست‌و بەشدارییەش‪ ،‬چوونە نێو بازنەی داخراوی ملمالنێی توند‌و‬ ‫دەبێتە دەستەبەریەكی بەهێزی پیادەكردنی سەرهەڵدانی توند‌وتیژیی‌و پارچەپارچەبوون‪.‬‬ ‫‪3‬ـ بڕوابوون بە چارەسەری هاوبەش‪:‬‬ ‫بڕیارو چارەسەرەكان‪.‬‬ ‫‪ . 2‬بوونی كەشوهەوایەكی هێمن‪ :‬هەروەك پێشتر ئاماژەمان پێكرد‪ ،‬ئامانجی‬ ‫گفتوگۆ‪ ،‬كەشوهەوایەكی ئ���ارام‪ ،‬یاخود گفتوگۆ لە نێوان دوو الیەن‪ ،‬یاخود چەند‬ ‫النی كەم نیمچە ئارام دەخوازێت‪ .‬گرژیی‌و الیەنێكدا؛ دەرب��ارەی دۆس��ێ‌‌و كێشەیەكی‬ ‫نا ئارامی بارودۆخ‌و هەلومەرجی پێكدادانی دیاریكراو‪ ،‬گەیشتنە بە چارەسەری هاوبەش‪.‬‬ ‫هێزەكان‌و توندبوونی ملمالنێكان‪ ،‬گەرچی ئامانجێكی ل��ەم شێوەیەش‪ ،‬دەخوازێت‬ ‫خ��ۆی ل��ە خ��ۆی��دا گ��ەڕان��ەوە ب��ۆ لۆژیكی سەرجەم الیەنەكان خۆیان بە خاوەنی‬

‫ئاكامی هەر‬

‫گفتوگۆیەكی جدیی؛‬ ‫دەبێت گەیشتن‬

‫بە چارەسەربێت‬

‫كێشەكە بزانن‌و پەرۆشی چارەسەركردنیشی‬ ‫بن‪ .‬دیارە گفتوگۆ ملمالنێكان ناسڕێتەوە‪،‬‬ ‫بەڵكو ل��ە توندییان ك��ەم دەك��ات��ەوە‌و‬ ‫دەیەوێت بیانگێڕێتەوە بۆ فۆرمی كێبڕكێ‌‪.‬‬ ‫چارەسەرێكیش بە چ��ارەس��ەر نازانرێت؛‬ ‫بەرەنجامی خۆسەپاندنی دید‌و تێڕوانینی‬ ‫ئیرادەی الیەنێكی دیاریكراوی هاوكێشەكە‬ ‫بێت‪ ،‬ب��ەاڵم كات ‌ێ الیەن ‌ێ توانای ئەوەی‬ ‫هەبێت بەش ‌ێ لە دیدی خۆی بكات بە دیدی‬ ‫بەرامبەر‪ ،‬بە رەچاوكردنی رێسا‌و ئەخالقیاتی‬ ‫گفتوگۆ‪ ،‬لە رێ��ی هێزی لۆژیكی خۆی‌و‬ ‫خستنەڕووی مەترسی‌و ئەڵتەرناتیڤەكان‪،‬‬ ‫بەمەش وا لەبەرامبەر بكات بە هەند ‌ێ لەو‬ ‫چارەسەرانە رازی بێت‪ ،‬كە پێشتر پێی رازی‬ ‫نەبووە یاخود رەتی كردووه‌تەوە‪ ،‬ئەوە بە‬ ‫سەپاندن دانانرێت‪ .‬بەڵكو بەشێكە لە ئاكامە‬ ‫سروشتییەكانی گفتوگۆ‪ .‬بوونی عەقڵییەتی‬ ‫گەڕان بە دوای چارەسەری هاوبەشدا‪ ،‬وزە‌و‬ ‫توانایەكی زۆر بۆ كۆمەڵگا دەگه‌ڕێنێتەوە‌و‬ ‫زووت��ری��ش دەتوانرێت دەوری كێشەكان‬ ‫بدرێت‌و سنوور بۆ ئاڵۆزبوون‌و پەرەسەندنیان‬ ‫داب��ن��رێ��ت‪ ،‬ب��ەڵ��گ��ەی ئ���ەوەش���ە الی��ەن��ە‬ ‫بەشدارەكان‪ ،‬بەرزبوونەوە بۆ هەند ‌ێ ئاستی‬ ‫لێپرسراوێتی لە ئەستۆگرتن‌و سەرقاڵبوون بە‬ ‫بەدیهێنانی ئامانجە گشتییەكان‌و خەمەكانی‬ ‫كۆمەڵگا‌و دوورك��ەوت��ن��ەوە لە هەموو ئەو‬ ‫ئامانجە تاكە كەسی‌و گرووپانەی لەگەڵ‬ ‫ئەواندا ناكۆكن‪.‬‬ ‫ه���ەر ل���ێ���رەش���دا‪ ،‬ج��ێ��ی خ��ۆی��ەت��ی‬ ‫ئاماژەیەك ب��ەوە بكەین‪ ،‬كە م��ەرج نییە‬ ‫الیەنە بەشدارەكانی گفتوگۆ وەك یەك‌و‬ ‫هەموویان لە یەك ئاستدا‌و بە یەك قەوارە‬ ‫لە بوونی كێشەكاندا لێپرسراو بن‪ ،‬بۆ ئەوەی‬ ‫ب��ەدوای چ��ارەس��ەری هاوبەشدا بگەڕێن‪،‬‬ ‫چونكە داواك��ردن��ی مەرجێكی لەو جۆرە‪،‬‬ ‫زۆرجار بناغەی گفتوگۆكان هەڵدەتەكێنێ‌‪.‬‬ ‫خاوەندارێتی لەكێشەیەكدا مەرج نییە لەوەوە‬ ‫سەرچاوەی گرتبێت؛ كە ئەو كەس‌و الیەنەی‬ ‫خاوەندارێتییەكە دەك��ات‪ ،‬هەر خۆی لە‬ ‫پشت خوڵقاندنییەوە بێت‪ ،‬بەڵكو زۆرجار‬ ‫ئ��ەو خاوەندارێتییە بەرەنجامی هەست‬ ‫بە لێپرسراوێتی ئەخالقی‌و نیشتمانیی‌و‬ ‫سیاسیی‌و فكرییە‪ .‬ه��ەرب��ۆی��ە دەكرێت‬ ‫لەچوارچێوەی گفتوگۆیەكدا‪ ،‬هەندێك لە‬ ‫هێزەكان تۆمەتبار بن بە دەستبوون لە‬ ‫خوڵقاندنی كێشەكان‌و هەندێكی تریان لەو‬ ‫سۆنگەوە داوای��ان لێدەكەن لێپرسراوێتی‬ ‫بگرنە ئەستۆ‌و لە پێگەی دروستكردنی‬ ‫كێشەوە بگوازنەوە بۆ پێگەی ب��وون‪ ،‬بە‬ ‫بەش ‌ێ لە چارەسەر‌و وازهێنان لەو شێواز‌و‬ ‫عەقڵییەت‌و رێ��ك��اران��ەی بوونەتە هۆی‬ ‫سەرهەڵدانی قەیرانەكان‪ ،‬دەشكرێت هێزەكان‬ ‫بەئاستی جیاواز بەشدارییان لە دروستكردنی‬ ‫كێشەكاندا هەبێت‪ ،‬بەاڵم رۆڵی هەندێكیان‬ ‫سەرەكی‌و هی هەندێكی تریان الوەكی بێت‪.‬‬ ‫هەندێكیان بە كار لە پشت كێشەكانەوەبن‌و‬ ‫هەندێكی تریان بە كاردانەوە‪ ،‬یاخود بە‬ ‫كەوتنە هەڵەوە‪ ،‬لە میانەی هەوڵدان بۆ‬ ‫رووبەڕووبوونەوەیان‌و چارەسەركردنیان‪.‬‬ ‫ه��ەم��وو ئ��ەم دۆخ‌و ئاستە ج��ی��اوازان��ەی‬ ‫لێپرسراوێتی لە پەیوەندی بەسەرهەڵدانی‬ ‫كێشە‌و ناكۆكی‌و تەنگژەكانەوە‪ ،‬لە سایەی‬ ‫رەتنەكردنەوەی یەكتر‌و بڕوابوون بەسەرەتای‬ ‫بەیەكەوە ژیان‌و لەگەڵ یەكدا هەڵكردن‪ ،‬ر ‌ێ‬ ‫لەوە ناگرێت الیەنەكان یارمەتی یەكتر بدەن‬ ‫لە پێناو گەیشتن بە چارەسەر‌و دەرچەی‬ ‫هاوبەش‪ ،‬بە حوكمی ئەوەی درێژەكێشانی‬ ‫ك��ێ��ش��ەك��ان‪ ،‬س��ەرج��ەم��ی��ان‌و ل��ەس��ەروو‬ ‫هەمووشیانەوە‪ ،‬كۆمەڵگا لێی زیانمەندە‪.‬‬ ‫بەاڵم‪ ،‬ئاكامی هەر گفتوگۆیەكی جدیی؛‬ ‫دەبێت گەیشتن بە چارەسەربێت‪ ،‬كە لە‬ ‫گەیشتن بە دیدی هاوبەشەوە دەست پێدەكات‌و‬ ‫دوات��ر دەگاتە رێككەوتن لەسەر ئامانجە‬ ‫هەنووكەیی‌و ستراتیژییەكان‌ومیكانیزمەكانی‬ ‫پ��ی��ادەك��ردن‪ .‬گفتوگۆ دەرف��ەت��ێ��ك نییە‪،‬‬ ‫لێپرسراو خۆی لە لێپرسراوێتی بدزێتەوە‪،‬‬ ‫ک ل��ە س��ەرك��ەوت��ن��ی ه��ەر‬ ‫ب��ەڵ��ك��و ب��ەش��ێ� ‌‬ ‫گفتوگۆیەك‪ ،‬لەوەدایە هەر كەس‌و الیەنێك‬ ‫بە گوێرەی بەشداریكردنی لە خوڵقاندنی‬ ‫رووداوەك��ان‌و لێپرسراوێتی لەناو كۆمەڵگا‌و‬ ‫ئەو پێگەیەی هەیەتی‪ ،‬بوێرانە لێپرسراوێتی‬ ‫لە ئەستۆ بگرێت‪ ،‬گەر بەو جۆرە نەبێت‬ ‫مەسەلەكە دەبێت بە هەند ‌ێ لە سات‌و سەودا‌و‬ ‫گەر بەڕواڵەتیش باس لە چارەسەركردن‬ ‫لە گۆڕێدا بێت‪ ،‬هێندەی پ ‌ێ ناچێت لەبەر‬ ‫زەب��رو فشاری دووب���ارە سەرهەڵدانەوەی‬ ‫ملمالنێكان‌و مانەوەی عەقڵییەت‌و فۆرم‌و‬ ‫ش��ێ��وازە ك��ۆن��ەك��ان ه��ەرەس��دەه��ێ��ن��ێ��ت‌‌و‬ ‫دووب���ارە دەرگ��ای چوونە نێو بێشەاڵنی‬ ‫كێشە‌و تەنگژەكان دەكرێتەوە‪ .‬دیسانەوەک‬

‫ئەبوبەكر عەلی *‬ ‫گفتوگۆ شوێن ‌ێ نییە بۆ پەردەپۆشكردنی‬ ‫كەموكورتییەكان‌و چاوپۆشین لە مافەكان‪،‬‬ ‫چونكە دەك��رێ��ت الیەنێك‪ ،‬یاخود چەند‬ ‫الیەنێكی كێشەیەك‪ ،‬خاوەن هەق‌و ماف بن‌و‬ ‫ئەوانی تر مافیان البێت‌و پێشێلیان كردبێت‪،‬‬ ‫كاتێك الیەنێك ئامادە دەبێت رێگای گفتوگۆ‬ ‫بۆ دەستكەوتنەوەی مافەكانی‌و چارەسەری‬ ‫كێشەكان بگرێتە ب���ەر‪ ،‬م��ان��ای وانییە‬ ‫دەستبەرداری مافەكانی بووە‪ ،‬بەڵكو ئەوە‬ ‫دەگەیەنێت دەستبەرداری شێوازەكانی تری‬ ‫داواكردنی ماف‌و ئەڵتەرناتیڤەكانی گفتوگۆ‌و‬ ‫لەوانەش پەنابردن بۆ هێز‌و هەند ‌ێ رێكاری‬ ‫تر ب��ووە‪ .‬خۆشی دەزان��ێ��ت لە روانگەی‬ ‫خوێندنەوەی بۆ پەیامی خۆی‌و بەرژەوەندیی‬ ‫گشتیی‌و ئایندەی چاالكییەكانی‪ ،‬تاچەند‬ ‫پ ‌ێ لەسەر سەرجەم ئەو مافانە دادەگرێت‪،‬‬ ‫یاخود لە پێناو پێكهاتندا‪ ،‬چاو لە هەندێكیان‬ ‫دەپۆشێت‪ ،‬بەاڵم خۆ ئەگەر مافەكان مۆركی‬ ‫گشتیان پێوەبوو هی هاواڵتییان‌و كۆمەڵگا‬ ‫بوون‪ ،‬ئەوە هیچ هێز‌و الیەنێك بۆی نییە‬ ‫سازشیان لەسەر بكات‌و دەست لە بەشێكیان‬ ‫هەڵبگرێت‪ ،‬چونكە ه��ەر لە بنەڕەتەوە‪،‬‬ ‫خ��اوەن��ی ئ��ەو مافە نییە‪ ،‬بەڵكو تەنیا‬ ‫دەتوانێت لەسەر پلەبەندیی‌و قۆناغبەندیی‌و‬ ‫میكانیزمی بەدیهێنانیان گفتوگۆ بكات‪.‬‬ ‫بەاڵم لەم شوێنەشدا هۆشیاریمان دەوێت‬ ‫بۆ دەستنیشانكردنی ئەو ماف‌و دۆسیانەی‬ ‫پەیوەندییان بە كۆی كۆمەڵ‌و چارەنووسی‬ ‫كۆمەڵگا‌و هاواڵتییانەوە هەیە‪ ،‬هێزەكانیش‬ ‫نابێت ئەو مافە بەخۆیان بدەن بە رەهایی‬ ‫بە ناوی بەرژەوەندیی گشتیی‌و كۆمەڵگاوە‬ ‫ک بۆ‬ ‫قسە بكەن‪ ،‬چونكە ئەو كاتە بوارێ ‌‬ ‫گفتوگۆ‌و بیناكردنی دیدی هاوبەش دەربارەی‬ ‫چۆنیەتی دەربازبوون لە كێشە‌و قەیرانەكان‬ ‫نامێنێتەوە‪.‬‬ ‫لێرەوە‪ ،‬مەسەلەیەكی گرنگ دەبێتە‬ ‫دیاریكردنێكی روونیی ئەو بابەتەی گفتوگۆی‬ ‫لەسەر دەكرێت‌و لەم رووەش��ەوە پێویستە‬ ‫هەر لە سەرەتاوە‪ ،‬رێكەوتنێكی سەرەتایی‬ ‫لە نێوان الیەنەكاندا بێتە ئ��اراوە‪ ،‬چونكە‬ ‫تا پرسی دی��ال��ۆگ لەسەر ك��راو یەكالیی‬ ‫نەكرێتەوە‌و پێناسە نەكرابێت‪ ،‬ناكۆكیەكان‬ ‫لەسەر دیاریكردنی سروشتی كێشەكان كەم‬ ‫نەبووبنەوە‪ ،‬ئاسان نییە الیەنەكان پ ‌ێ بنێنە‬ ‫قۆناغی دووەم��ی كاری هاوبەشیانەوە‪ ،‬كە‬ ‫ئەویش بریتییە لە قۆناغی گەڕان بەدوای‬ ‫ک لە‬ ‫چ��ارەس��ەردا‪ .‬ل��ەو سۆنگەوە‪ ،‬بەشێ ‌‬ ‫جیاوازیی نێوان الیەنەكان لەمەڕ چۆنیەتی‬ ‫چارەسەرەكانەوە‪ ،‬هەڵقواڵوی جیاوازیی‬ ‫تێڕوانینیانە ب��ۆ سروشتی كێشەكان‪،‬‬ ‫رەگوڕیشە‌و رەه��ەن�د‌و رەنگدانەوەكانیان‬ ‫بەسەر ژیان‌و كۆمەڵگەدا‪.‬‬ ‫‪ - 4‬بوونی مەرجەع‌و پێوەری هاوبەش‪:‬‬ ‫گفتوگۆ‪ ،‬كاركردنێكی هاوبەوشە لە پێناو‬ ‫دۆزینەوەی چارەسەر‌و گەیشتن بە رێكەوتن‬ ‫لە نێو چوارچێوەیەكی هاوبەشدا‪ .‬ئەوەش‬ ‫دەگەیەنێت كە ناكۆكیەكان نەگەیشتوونەتە‬ ‫ئاستی هەڵتەكاندن‌و رووخ��ان��دن��ی ئەو‬ ‫چ��وارچ��ێ��وە‌و چەسپاو ‌و مەرجەعیەت‌و‬ ‫پێوەرانەی زەمینەی بە یەكەوە ژیان‌و بە‬ ‫یەكگرتوو مانەوەی كۆمەڵگا دەخەنە بەردەم‬ ‫الیەنەكان‪.‬‬ ‫بەو ئەندازەی مەرجەع‌و پێوەرەكانیش‬ ‫بەهێز‌و روون‌و بێالیەن بن‌و كۆدەنگیان لەسەر‬ ‫بێت‪ ،‬دەت��وان��ن خزمەتێكی زۆرت��ر بكەن‪،‬‬ ‫بایەخی مەرجەعیەت‌و پێوەری هاوبەش‬ ‫لەوێوە سەرچاوە دەگرێت كە سنوور بۆ‬ ‫ناكۆكییەكان دیاری دەكەن‌و رێگا نادەن بۆ‬ ‫ئاستێكی ترسناك قوڵببنەوە‪ .‬لە كاتی بوونی‬ ‫دید‌و چارەسەری جیاوازیشدا‪ ،‬دەتوانن رۆڵی‬ ‫یەكالییكردنەوە‌و بە الدا خستنی كێشەكان‬ ‫ببینن‪ ،‬ئەوەش ئەركی گفتوگۆكار ئاسانتر‬ ‫دەكات‌و پرسەكان لە هەموو ئاستەكاندا بە‬ ‫كراوەیی بەج ‌ێ ناهێڵێت‪ .‬لەم خاڵەوە‪ ،‬بوونی‬ ‫رێكەوتنێكی مەدەنی‪ ،‬كە دەستوورێكی‬ ‫هاوچەرخ بەرجەستەی دەكات گرنگی خۆی‬ ‫پەیدا دەك��ات‪ .‬لەگەڵ بوونی مەرجەعێكی‬ ‫لەم ج��ۆرەدا‪ ،‬ناكۆكی‌و جیاوازی الیەنەكان‬ ‫دادەبەزێت؛ بۆ ئاستی لێكدانەوەی دەقەكانی‬ ‫دەستوور‪ ،‬گەر لەم ئاستەشدا نەیانتوانی‬ ‫بگەنە خاڵی رێكەوتن‌و پێكنەهاتن‪ ،‬ئەوا‬ ‫دام��ودەزگ��ا دەستوورییەكانی‪ ،‬لە وێنەی‬ ‫دادگ���ای دەس��ت��ووری ب���ااڵ‪ ،‬دەبێتە ئەو‬ ‫مەرجەعەی داوەری��ی لە نێوان بۆچوون‌و‬ ‫لێكدانەوە جیاوازەكاندا دەكات‌‪ ،‬بەوەی یەكێ‌‬ ‫لەو راڤانە‪ ،‬یاخود لێكدانەوەی سێیەم‪ ،‬بە‬ ‫فەرمی‌و یاسایی بناسێنێت‌و بخاتە روو‪.‬‬

‫* ئه‌ندامی مه‌کته‌بی سیاسی یه‌کگرتووی‬ ‫ئیسالمی کوردستان‪.‬‬

‫«مارادۆنا»؛ نهێنیی دوو سەعاتەكەی ئاشكرا دەكات‬ ‫ئۆلێ‌‪ :‬دیگۆ ئەرماندۆ مارادۆنا‪ ،‬ئەستێرەی مێژووی تۆپی پێی ئەرجەنتین‪ ،‬لەزۆربەی كاتەكاندا دوو‬ ‫سەعات لەدەستەكانیدایە‌و بۆ یەكەمجاریش ئەو نهێنییە لەواڵتی ئیمارات ئاشكرادەكات‪.‬‬ ‫رۆژنامەی «بەیان»ی ئیماراتی‪ ،‬چاوپێكەوتنێكی لەگەڵ «مارادۆنا»ی راهێنەری ئێستای یانەی‬ ‫«وەسڵ»ی ئیماراتی ئەنجامداوە‌و چەندین پرسیاری كاریگەری ئاڕاستەكردووە‪.‬‬ ‫لەوەاڵمی پرسیاری ئەو دوو سەعاتەی دەستی‪« ،‬مارادۆنا» وتی‪« :‬هەمیشە كە ل��ەدەرەوەی‬ ‫ئەرجەنتین دەبم‪ ،‬دوو سەعات دەكەمە دەستم‪ ،‬یەكێكیان‪ :‬بەكاتی ئەو واڵتەیە كە لێی دەژیم‌و‬ ‫ئەویتریان‪ :‬بەكاتی ئەرجەنتینە‪ ،‬بۆ ئەوەی هەمیشە ئاگاداری ئەرجەنتین بم‌و بزانم لەواڵتی دایكم‬ ‫چی دەگوزەرێت»‪.‬‬ ‫«مارادۆنا»‪ ،‬كە ماوەیەكی كەمە پۆستی راهێنەرایەتیی یانەی «وەسڵ»ی ئیماراتیی گرتووەتەدەست‪،‬‬ ‫هاوشێوەی «خۆز ‌ێ مۆرینیۆ»ی پرتوگالیی‪ ،‬چەند وتەیەكی توندی ئاڕاستەی یەكێتیی تۆپی پێی‬ ‫جیهان كردو وتی‪« :‬ئەو كەسانەی لەنێو فیفا كاردەكەن‪ ،‬دەیناسووڕن‪ ،‬تەنانەت «پالتەر»ی‬ ‫سەرۆكیش بۆ یەك جار شەقی لەتۆپێك نەداوە»‪.‬‬ ‫باڵوکراوه‌یه‌کی وه‌رزشییه‪ ‌،‬هه‌فتانه‌ ده‌ریده‌کات‬

‫ذمارة (‪ )1‬سَيشةممة ‪2011/6/7‬‬

‫وەرزی داهاتوو؛ ریاڵ مەدرید دەبێتە بەرشەلۆنە‬ ‫گۆڵ‪ :‬یانەی «ریاڵ مەدرید» لەوەرزی رابردوودا سەرەڕای بوونی چەندین ئەستێرەی جیهان‌و لەسەرو‬ ‫هەمووشیانەوە باشترین راهێنەری جیهان‪ ،‬تەنیا جامی شای ئیسپانیای بردەوە‪ ،‬بۆیە ئەو یانەیە نایەوێت‬ ‫جارێكی تر شەرمەزاری الی هاندەران‌و میدیاكانی جیهان بێت‌و دەیەوێت بەپشتبەستن بەیاریزانانی‬ ‫قوتابخانەكەی‪ ،‬نازناوەكانی وەرزی داهاتوو كۆبكاتەوە‪.‬‬ ‫ئەم یاسایەی ئێستا‪ ،‬كە یانەی «ریاڵ مەدرید» بەنیازە پەیڕەوی بكات‪ ،‬چەندین ساڵە یانەی‬ ‫«بەرشەلۆنە» لەسەری دەڕوات‌و بەرهەمەكەشی خواردووە‪.‬‬ ‫«میسی‪ ،‬چاڤی‪ ،‬ئینێستا‪ ،‬پیدرۆ‪ ،‬بۆسكێتس‌و پویۆڵ»‪ ،‬گرنگترین ئەو یاریزانانەن كە «بەرشەلۆنە»‬ ‫لەقوتابخانەی «الماسیا»وە‪ ،‬گەیاندییە تیپی یەكەم‌و ئێستاش هەموو جیهانیان سەرسام كردووە‪.‬‬ ‫یانەی ریاڵ مەدرید‪ ،‬بەدرێژایی مێژوو پشتی بەیاریزانی قوتابخانەكانی نەبەستووە‪ ،‬گەر یاریزانیشی‬ ‫لێوەرگرتبێت‪ ،‬ئەوا ژمارەیان زۆر كەم بووە‪ ،‬بۆیە ئێستا «مۆرینیۆ» دەیەوێت «ریاڵ مەدرید»ی راستیی‬ ‫پیشانی جیهان بدات‌و بیری لەوە كردووەتەوە‪ :‬رۆژانە سەردانی قوتابخانەكەی ریاڵ مەدرید بكات‪ ،‬تاوەكو‬ ‫یاریزانە الوە بەهرەمەندەكان پەلكێشی ریزەكانی بكات‌و لەوەرزی داهاتوودا یارییان پێ بكات‪.‬‬ ‫بەپێی راپۆرتێكی رۆژنامەی «ماركا»ی ئیسپانییش‪ ،‬گەڕانەوەی «زەینەدین زیدان» بۆ یانەكە‌و‬ ‫بەدیاریكراویی وەك بەڕێوه‌بەری گشتیی‪ ،‬بیرۆكەكەی «مۆرینیۆ» ئاسانتر دەكات‪ ،‬چونكە زیدان باوەڕی‬ ‫بەوە هەیە؛ كە هیچ یانەیەك ناتوانێت سەركەوتنەكانی درێژخایەن بێت‪ ،‬تاوەكو پشت بەبناغەیەكی خۆی‬ ‫نەبەستێت‪.‬‬

‫«دڵی هەولێر» نەشتەرگەریی بۆ ده‌کرێت‬ ‫تایبەت‪ ،‬گۆڵ‬

‫رافد بەدرەدین‪ ،‬یاریزان‌و كاپتنی پێشووی یانەی هەولێر‪ ،‬لە پێشهاتێكی لەناكاودا دوای پشكنین‬ ‫دەركەوت؛ كە تووشی نەخۆشیی دڵ بووەو بۆ ئەنجامدانی نەشتەرگەریی‪ ،‬چووە ئەڵمانیاو بەسەركەوتوویی‬ ‫ئەو نەشتەرگەرییەی بۆ ئەنجام درا‪.‬‬ ‫رافد بەدرەدین‪ ،‬كە (‪ )20‬ساڵە لەنێو كایەی وەرزشیی كوردستاندایەو زیاتر لە (‪ )15‬ساڵە لە هێڵی‬ ‫بەرگریی یانەی هەولێر یاریی دەكات‌و بەیەكێك لە یاریزانە هەرە بێدەنگەكان‌و رەوشتبەرزەكان دادەنرێت‪،‬‬ ‫هەفتەی رابردوو بەمەبەستی ئەنجامدانی «نەشتەرگەریی دڵ»ی چووە ئەڵمانیاو ئەو نەشتەرگەرییەیان‬ ‫بەسەركەوتوویی بۆ ئەنجامداو ئێستا باری تەندروستیی جێگیرە‪.‬‬ ‫سەرچاوەیەكی نزیك لەو یاریزانە‪ ،‬ئەو زانیارییانەی بۆ «گۆڵ» پشتڕاستكردەوەو وتی‪« :‬بۆ ماوەیەكی‬ ‫دیكە لەژێر چاودێریی تەندروستیدا دەبێت‌و دواتر دەگەڕێتەوە كوردستان»‪.‬‬

‫گۆڵێكی یاسایی‬ ‫دەكەین‬

‫سه‌رپه‌رشتیار‬

‫رۆژنامەی «رۆژنامە» كۆرپەیەكی‬ ‫نوێی بوو‪ ،‬ئەو كۆرپەیەش ناونرا (گۆڵ)‪.‬‬ ‫لەدایكبوونی ئەو كۆرپەیە‪ ،‬بۆ ئەو‬ ‫مەبەستە دروست نەبوو‪ ،‬بەبێ ئیش‌و كار‬ ‫لەنێو شەقامەكاندا بسووڕێتەوە‪ ،‬بەڵكو‬ ‫بۆ ئەوە دروستبووە بەیاسایی ئەژمار‬ ‫بكرێت‌و دەست بخاتە سەر برینەكانی‬ ‫وەرزشی كوردستان‪.‬‬ ‫ك��اری ئێمە رەخنە گرتن دەبێت‪،‬‬ ‫ب����ەاڵم رەخ���ن���ەی دروس��ت��ك��ەر ن��ەك‬ ‫رووخێنەر‪ ،‬بەكاری باشە دەڵێین باش‪،‬‬ ‫بەاڵم هەڵوەستە لەسەر كارە خراپەكان‌و‬ ‫گەندەڵییەكانی وەرزش دەك��ەی��ن‪،‬‬ ‫هیوادارین بتوانین سوچێكی وەرزشی‬ ‫كوردستان بگرین‌و دەستمان هەبێت‬ ‫لەبەرەوپێشبردنی وەرزشی هەرێمەكەمان‪،‬‬ ‫تاكو ل��ەدوارۆژدا رووی ئەوەمان هەبێت‬ ‫شانازیی بەوەرزشەكەمانەوە بكەین‪.‬‬ ‫باڵوکراوه‌ی وەرزشیی «گۆڵ»‪ ،‬وەك‬ ‫پاشكۆیەك‪ ،‬كارەكانی خۆی بەڕێوەدەبات‪،‬‬ ‫بەاڵم جارێكی تر سەربەخۆ‌و بێالیانانە‬ ‫وتار‌و هەواڵەكانی باڵودەكاتەوە‪ ،‬هەواڵی‬ ‫ناوخۆیش ل��ەم پاشكۆیەدا‪ ،‬گرنگی‬ ‫تایبەتی دەبێت‪ ،‬چونكە هەواڵی جیهانیی‬ ‫خزمەت بەوەرزشی كوردستان ناكات‌و‬ ‫باڵوكردنەوەی رووداوە ناوخۆییەكان‪،‬‬ ‫باشترین ك��ارە كە بتوانین وەرزش��ی‬ ‫واڵتەكەمانی پێبناسێنین‪ ،‬س �ه‌ره‌ڕای‬ ‫ب��ه‌دواداچ��وون بۆ ئ�ه‌و خه‌وشانه‌ی ل ‌ه‬ ‫ب��واری وه‌رزش��دا ل ‌ه کوردستاندا هه‌ن‪،‬‬ ‫ب��ۆئ �ه‌وه‌ی س�ه‌رک�ه‌وت��وو بین‪ ،‬ئێوه‌ش‬ ‫پشتیوانمان بن‪.‬‬

‫پێدەچێت‬ ‫هەڵبژاردنەكانی‬ ‫یەكێتیی تۆپی پێی‬ ‫عێراق ئەنجامنەدرێت‬

‫تایبه‌ت‪ :‬گۆڵ‬ ‫بڕیارە ئەمڕۆ هەڵبژاردنی یەكێتیی تۆپی پێی عێراق‪ ،‬لەشاری‬ ‫«بەغدا» بەڕێوەبچێت‌و «فیفا»ش مەرج بۆ ئەنجامدانی‬ ‫ئ��ەو هەڵبژاردنە دادەن��ێ��ت‪ ،‬ئەندامێكی ئ��ەو یەكێتییەش‬ ‫ئاشكرایدەكات؛ پێدەچێت هەڵبژاردنەكان دوابخرێن‪.‬‬ ‫لەلێدوانێكیدا بۆ «گ��ۆڵ»‪ ،‬ئیبراهیم قاسم‪ ،‬ئەندامی‬ ‫یەكێتیی تۆپی پێی عێراق‪ ،‬رایگەیاند‪« :‬فیفا» نووسراوێكی‬ ‫ئاڕاستەی یەكێتیی تۆپی پێی عێراق كردووەو داوای كردووە؛‬ ‫حكومەتی عێراق‪ ،‬دەست نەخاتە كاروبارەكانی وەرزش‌و خۆی‬ ‫لەهەڵبژاردنەكان بێبەریی بكات‪ ،‬هەروەها گرەنتیی ئەوەش‬ ‫بدات؛ كە هیچ كاندیدێك رووب��ەڕووی هەڕەشەو تیرۆركردن‬ ‫نەبێتەوە‪.‬‬ ‫وتیشی‪« :‬فیفا لەبەڕێوەچوونی هەڵبژاردنەكە لەشاری‬ ‫بەغداد الریی نییە‪ ،‬بەاڵم بەمەرجێك حكومەت سەالمەتیی‬ ‫هەموو ئەندامەكان بپارێزێت»‪.‬‬ ‫ئاماژەی بەوەشكرد؛ ئەگەر حكومەت گرەنتیی ژیانی ئەو‬ ‫ئەندامانە لەئەستۆ نەگرێت‪ ،‬ئەوا هەڵبژاردنەكە بۆ (‪)31‬ی‬ ‫مانگی داهاتوو دوادەخرێت‪.‬‬

‫لەسلێمانی‬ ‫بێگانەكانیش دەیكڕن‬

‫“مەیدانی‬ ‫ئازادیی” دەخرێتە‬ ‫گۆڕەكەیەوە‬

‫ل‪11‬‬

‫دەڤەری "گۆران"‪" ،‬نەیگۆڕی"‬ ‫لەدەڤەری "گ��ۆران" خەڵكەكەی‬ ‫زۆرشتیان نەگۆڕیوە‪ ،‬تائێستا بەشێكی‬ ‫زۆریان ئامادەنین شەریعەت‌و یاساكان‬ ‫بەسەر نەریتە كۆمەاڵیەتییەكانیاندا‬ ‫سەربخەن‪.‬‬ ‫ل��ەو دەڤ����ەرەدا‪ ،‬دی���اردەی "ژن‬

‫ب����ەژن"‌و "ش��ی��رب��ای��ی" ل��ەپ��رۆس��ەی‬ ‫هاوسەرگیردا تائێستا بوونی ماوە‪،‬‬ ‫گەنجێك گلەیی دەك���ات‪" :‬كچێكی‬ ‫زانكۆم هێنا‪ ،‬سوكیان كردم‪ ،‬بەهۆی‬ ‫ئ���ەوەی ل����ەدەرەوەی بنەماڵە ژنم‬ ‫هێناوە"‪.‬‬ ‫الپەڕە (‪ )12‬بخوێنەوە‪.‬‬

‫‪Reklam‬‬

‫ ‬ ‫كۆمپانیای وشە هەفتانە دەریدەكات‬

‫رازیبوون بەكەم؛ پاشەكشەیە‬ ‫سیروان رەشید‬

‫ك��ۆپ��ی��ی��ەك��ی‬ ‫سروودی "مەیدانی ئازادیی" هونەرمەندی‬ ‫بەناوبانگ "بورهان مەجید" دەخرێتە‬ ‫گ���ۆڕەك���ەی���ەوە‪ ،‬چ��ون��ك��ە خ���ۆی ئ��ەو‬ ‫وەسیەتەی كردووە‪ ،‬ئیستاش سەرقاڵی‬ ‫تۆماركردنی سروودێكە بۆ هەولێر‪.‬‬

‫ب��وره��ان م��ەج��ی��د وت���ی‪" :‬ل��ەو‬ ‫دونیاش زیندوو ببمەوە‪ ،‬شانازیی‬ ‫بەخۆپیشاندانەكانەوە دەكەم‌و لێی‬ ‫پەشیمان نیم‌و وەسیت دەكەم بخرێتە‬ ‫گۆڕەكەمەوە"‪ .‬ئاماژەی بەوەشدا‪ :‬لەو‬ ‫سروودەی بۆ هەولێر ئامادەی دەكات‪،‬‬ ‫ئەو شارەی بەكوردستان شوبهاندووە‌و‬ ‫ل��ەس��روودەك��ەدا دەڵ��ێ��ت‪ :‬هەولێر تۆ‬ ‫سنەیت‪ ،‬قامیشلۆیت‪ ،‬سلێمانیت‪ ،‬تۆ‬ ‫كەركوكیت‪.‬‬ ‫الپەڕە (‪ )15‬بخوێنەوە‪.‬‬

‫ ‬ ‫ژمارە (‪ )637‬سێشەممە ‪2011/6/7‬‬

‫نرخ (‪ )1000‬دینار‬

‫گفتوگۆ (دانوستان)‪ ،‬هونەرێكی دیپلۆماسیی‌و بەڕێوەبردنی ملمالنێیە لە‬ ‫چارەسەركردنی ناكۆكییەكانی نێوان دووالیەن‪ ،‬یاخود چەند الیەنێكی ناكۆكدا‪.‬‬ ‫پەندێكی كوردی هەیە؛ لە چارەسەركردنی ناكۆكییەكاندا بەكاردێت‪ ،‬دەڵێت‪:‬‬ ‫سوارو پیادە كە ئەگەن بەیەك‪ ،‬ئەگەر بیانەوێت دەستمۆچێن بكەن‪ ،‬ئەبێ سوارەكە‬ ‫نەختێ خۆی دانەوێنێ‌و پیادەكەش كەمێ خۆی هەڵبڕێ‪.‬‬ ‫لەئێستادا‪ ،‬تەرازووی هێز لەنێوان الیەنە ناكۆكەكانی دەسەاڵت‌و ئۆپۆزسیۆندا‬ ‫زۆر السەنگ نییە‪ ،‬هەربۆیە دەشێ بەچەند گفتوگۆیەك بگەنە تەوافوقێكی سیاسیی‌و‬ ‫كۆتایی بەقەیرانەكە بهێنرێت‪.‬‬ ‫ئەم دەسەاڵتە‪ ،‬لەالیەك تووشی قەیران‌و ئیشكالیەتی بێ سیستمیی بووەو‬ ‫لەالیەكی تریشەوە لەژێر هەڕەشەی داڕماندایە‪ .‬كاردانەوەی شەقام‌و نەوەی نوێ‬ ‫دەریخست؛ خۆپارێزیی لە گۆڕانكاریی مەحاڵەو دەسەاڵت ناتوانێت رێگەی لێبگرێت‪،‬‬ ‫هەربۆیە ئێستا (پارتی‌و یەكێتی) لەژێر فشارێكی گەورەی ناوخۆیی‌و نێودەوڵەتیدان‪،‬‬ ‫بە ئاراستەی هەنگاونانیان بۆ چاكسازیی‌و پێكهێنانی سیستمێكی حوكمڕانیی‬ ‫تەندروست‪.‬‬ ‫لەئاستی ناوخۆدا‪ ،‬بەپێی تازەترین راپرسیی‌و توێژینەوە‪ ،‬كە رێكخراوێكی‬ ‫ئەمریكی لە (‪)24‬ی شوبات‪ ،‬تا (‪)23‬ی ئایاری ئەمساڵ لە كوردستانی عێراق‬ ‫ئەنجامیداوە‪ ،‬ناڕەزایی خەڵك لە گەندەڵیی‌و بێكاریی‌و كەمیی خزمەتگوزارییەكان‪،‬‬ ‫لەچاو راپرسییەكەی مانگی (‪)11‬ی ساڵی پاریاندا‪ ،‬بەڕێژەی (‪ %7‬تا ‪ )%15‬رووی لە‬ ‫زیادبوون‌و هەڵكشان كردووە‌و ئەم ئەنجامەشیان بە دەسەاڵت‌و ئۆپۆزسیۆن گەیاندووە‪.‬‬ ‫راستە لەئێستادا خۆپیشاندانەكان وەستاون‪ ،‬بەاڵم ناڕەزایی لەناو شەقام‌و‬ ‫ئۆپۆزسیۆندا زیادیان كردووە‌و لەحاڵەتی بەدەمەوەنەچوونی دەسەاڵتدا بۆ ئەنجامدانی‬ ‫چاكسازییەكی ریشەیی‪ ،‬ئەگەری ئەوە هەیە خۆپیشاندانەكان دەستپێبكەنەوەو‬ ‫بەهێزتریش ببن‪...‬‬ ‫لەئاستی نێودەوڵەتیشدا‪ ،‬دەسەاڵت لەژێر فشارێكی گەورەی دەرەكیدایە‪ ،‬چ‬ ‫بەبینین‌و سەردانی كاربەدەستە گەورەكانی واڵتانی زلهێزی جیهانیی‌و چ بەهۆی‬ ‫دەركردنی چەندین بەیاننامە لەئاستی نێودەوڵەتیدا سەبارەت بەو پێشێلكارییانەی‬ ‫دەسەاڵتدارانی هەرێم بەرامبەر هاواڵتییان ئەنجامی دەدەن‪ ،‬وەكچۆن لەماوەی سێ‌‬ ‫مانگی رابردوودا چەندین رێكخراوی نێودەوڵەتیی‪ ،‬زیاد لە راپۆرت‌و‌بەیاننامەیه‌کیان‬ ‫ی‬ ‫ی گشتی ‌‬ ‫ی هەرێمەوە‪ ،‬بۆ را ‌‬ ‫ی مرڤ لەالیەن دەسەاڵتداران ‌‬ ‫ی مافەكان ‌‬ ‫لەسەر پێشێلكردن ‌‬ ‫ی جیهاندا وەك‬ ‫ی واڵتان ‌‬ ‫ی ئەم رێكخراوانە لە زۆربە ‌‬ ‫دنیا خستووه‌ته‌ڕوو‪ ،‬كە راپۆرت ‌‬ ‫ی حسابی لەسەر دەكرێت‪.‬‬ ‫ی سیاسیی‌و رادەربڕین‌و‌رۆژنامەوانی ‌‬ ‫پێوەرێك بۆ ئازادی ‌‬ ‫لەم ئاڵۆزییە سیاسییەدا ئیرادەیەكی جدیی بۆ چارەسەر‪ ،‬بەالی دەسەاڵتەوە‬ ‫بەدیناكرێت‪ ،‬هەربۆیە بەڕای من (یەكێتی‌و پارتی) لەئێستادا كار لەسەر دوو شت‬ ‫دەكەن؛ كە یەكێكیان یاریكردنە بەكات بۆ دواخستنی هەنگاونان بەرەو چاكسازیی‪،‬‬ ‫دووەمیشیان‪ ،‬پەرتەوازەكردنی بەرەی ئۆپۆزسیۆن‌و جیاكردنەوەی الیەنە ئیسالمییەكانە‬ ‫لە بزووتنەوەی "گۆڕان"‪ .‬كە لەماوەی رابردوودا یەكێك لە جوانییەكانی سیاسەتی‬ ‫كوردی ئەوەبوو‪ ،‬بەرەی ئۆپۆزسیۆن دروستكرا‪.‬‬ ‫ئەو بارودۆخەی ئێستا لەكوردستاندا هەیە‪ ،‬بەرەنجامی خەباتی مەدەنییانەی دوای‬ ‫(‪)17‬ی شوباتە و خۆی لەخۆیدا بەرهەمهێنەرو هۆشیاركەرەوەیە‪ .‬هەربۆیە‪ ،‬نابێت‬ ‫ئەوەی لەسەر شەقام بەدەستهاتووە‪ ،‬ئۆپۆزسیۆن لەسەر مێزی گفتوگۆ بیدۆڕێنێت‪.‬‬ ‫پێویستە ئۆپۆزسیۆن ئەوە بزانێت‪ :‬لەدانوستانەكاندا‪ ،‬رازیبوون بەكەم؛‬ ‫پاشەكشەیەكی جدیی دەبێت‪ ،‬هەربۆیە دەبێت پێداگریی لەسەر داوا سەرەكییەكانی‬ ‫شەقام‌و پڕۆژە چاكسازییەكانی بكات‪.‬‬

‫‪Reklam‬‬

‫‪3‬‬

‫ذمارة (‪ )1‬سَيشةممة ‪2011/6/7‬‬

‫سەرۆكی یانەی بروسك‪:‬‬

‫نازانین خاوەنی وەرزشی كوردستان‬ ‫مەال بەختیارە‪ ،‬یان وەزارەتی رۆشنبیریی؟‬

‫تایبەت بە «گۆڵ»‬ ‫تاریق عەبدولڕەحمان‪ ،‬سەرۆكی‬ ‫یانەی بروسك‌و سەرۆكی لقی هەولێر‬ ‫یەكێتیی تۆپی پێی عێراق‪ ،‬پێیوایە‪:‬‬ ‫نازانن خاوەنی وەرزشی كوردستان‪،‬‬ ‫كێییە‌و راشیده‌گه‌یه‌نێت؛ بودجەی‬ ‫ی�����ان�����ەك�����ان‪،‬‬ ‫ن��اع��ەدال��ەت��ی��ی‬ ‫تێدا دەكرێت‪.‬‬

‫س��ەرۆك��ی ی��ان��ەی ب��روس��ك‪ ،‬وتیشی‪:‬‬ ‫«ح���ەزدەك���ەم كەسانێك ه��ەب��ن ك��ە ببنە‬ ‫رێنیشاندەری ئێمە‌و بەرچاوڕوونیمان بكەن‪،‬‬ ‫بەاڵم تائێستا كەسێكی وامان نییە‌و كارەكانمان‬ ‫هەڕەمەكییان پێوه‌دیاره‌»‪.‬‬ ‫وت��ی��ش��ی‪« :‬ت��ائ��ێ��س��ت��ا ل��ە وەرزش���ی‬ ‫كوردستاندا‪ ،‬سیاسەتێكمان نییە لەسەری‬ ‫ك��ار بكەین‪ ،‬خۆزگە بمزانیایە بەرپرسی‬ ‫یەكەمی وەرزشی كوردستان كێیە‪ ،‬نازانین‬ ‫چ الیەنێك خاوەنی وەرزشە‪ ،‬مەال بەختیار‪،‬‬ ‫س��ەرۆك��ی لیژنەی ئۆڵۆمپی كوردستانە‌و‬ ‫وەزارەت��ی رۆشنبیریی‌و الوانیشمان هەیە‪،‬‬

‫یانەی نەوتەكە‪ ،‬بودجەی بۆ تەرخان نەكراوە‬ ‫هەولێر‪ ،‬چیاڤان‬ ‫ی��ان��ەی ك��ەرك��وك‪ ،‬گلەییەكی زۆری لە‬ ‫بەشە بودجەی ئەمساڵ هەیە‪ ،‬ب��ەوەی هیچ‬ ‫بڕەپارەیەكیان بۆ تەرخان نەكراوە‌و تەنانەت‬ ‫باسی ئەو یانەیەش نەكراوە‪.‬‬ ‫ن��ەوزاد ق��ادر‪ ،‬بەرپرسی لقی كەركوكی‬ ‫یەكێتیی تۆپی پێی عێراق‌و بەرپرس لە یانەی‬ ‫كەركوك‪ ،‬گلەیی ئەوەی لە حكومەتی هەرێمی‬ ‫كوردستان ك��رد‪ :‬لە كۆی ئەو (‪ )20‬ملیارد‬ ‫دی��ن��ارەی بۆ یانە وەرزشییەكان‌و ژێرخانی‬ ‫وەرزشیی دابینكراوە‪ ،‬هیچ ئاماژەیەك بە یانەی‬ ‫كەركوك‌و یانەكانی تری ئەو شارە نەكراوە‪ ،‬كە‬ ‫لە زۆر كاتدا‪ ،‬جه‌خت لەسەر كوردستانیبوونی‬ ‫ئەو شارە دەكرێتەوە‪.‬‬ ‫قادر‪ ،‬ئاماژەی بۆ ئەوەیش كرد‪ :‬ئەوان‪،‬‬ ‫بڕەپارەیەكی ئێجگار كەم لە الیەن وەزارەتی‬ ‫وەرزش‌و الوان��ی عێراقەوە وەردەگ���رن‌و گەر‬ ‫حكومەتی هەرێم یارمەتییان ن��ەدات‪ ،‬ئەوا‬ ‫تووشی كێشەی دارایی دەبنەوە‪.‬‬ ‫شێردڵ تەحسین‪ ،‬ئەندامی لیژنەی وەرزش‌و‬ ‫الوانی پەرلەمانی كوردستان‪ ،‬لەبارەی چۆنێتیی‬ ‫خەرجكردنی ئەو (‪ )20‬ملیارد دینارەی كە بۆ‬

‫وەرزش تەرخان‬ ‫ك�������راوە‪ ،‬بە‬ ‫«گ�����ۆڵ»ی‬ ‫وت‪« :‬ئ��ەو‬ ‫بڕەپارانەمان‬ ‫دیاریكردووە‬ ‫بـــەشێوەیەك‬ ‫ك�����������ە ب����ۆ‬ ‫ن��وێ��ك��ردن��ەوەی‬ ‫یاریگەكانی هەولێر‪،‬‬ ‫ده�����ۆك‌و س��ل��ێ��م��ان��ی‪،‬‬ ‫ل���ی���ژن���ەی‬ ‫ل��ی��ژن��ەی پ��ارائ��ۆڵ��ۆم��پ �ی‌و‬ ‫ئۆڵۆمپی‌و ئەو یانانەی كە پلەكانی یەكەمی‬ ‫سەرئاستی كوردستان‌و عێراق بەدەستدەهێنن‌و‬ ‫دەگەنە یارییەكانی جامی یەكێتیی ئاسیا‪،‬‬ ‫هەروەها ئەو پارەیە لە شوێنێكی سەربەخۆی‬ ‫سەر بە وەزارەتی دارایی دادەنرێت‌و دواتر لە‬ ‫بارەی چۆنێتیی میكانیزمی جێبەجێكردنییەوە‬ ‫دادەنیشین»‪.‬‬ ‫ساڵی راب��ردوو‪ ،‬بەشە پارەی وەرزش لە‬ ‫بودجەی هەرێمی كوردستاندا‪ )10( ،‬ملیارد‬ ‫دینار بوو‪ ،‬بەاڵم چاودێران ده‌ڵێن‪ :‬ئەو پارەیە‬ ‫هیچ كێماسییەكی وەرزشیی پێ پڕ نەكرایەوە‪.‬‬

‫ ‬ ‫تیپی تۆپی پێی یانه‌ی وه‌رزشی که‌رکوک‬

‫نازانین كامیان بەرپرسی یەكەمی وەرزشن‪،‬‬ ‫كارەكانیش لەنێوان ئەو دوو الیەنەدا تێكه‌اڵو‬ ‫بوون»‪.‬‬ ‫بەپێی قسەكانی تاریق عەبدولڕەحمان‪،‬‬ ‫لەدابەشكردنی بودجەدا بەسەر یانەكاندا‪،‬‬ ‫ع��ەدال��ەت پ��ەی��ڕەو ناكرێت‪ ،‬بۆیە ناوبراو‬ ‫دەڵ��ێ��ت‪« :‬داب��ەش��ك��ردن��ی ب��ودج��ە بەسەر‬ ‫ی��ان��ەك��ان��دا‪ ،‬هیچ ع��ەدال��ەت��ی تێدا نییە‪،‬‬ ‫جیاوازیی لەنێوان یانەكاندا دەكرێت‪ ،‬بەاڵم‬ ‫لەهەندێ‌ ك��ات��دا‪ ،‬حاڵەتی ناوچەكان وا‬ ‫پێویست دەكات‪ ،‬بودجەی زیاتر بۆ هەندێك‬ ‫یانە تەرخانبكرێت»‪.‬‬

‫«نزیکه‌ی (‪ )450‬هه‌زار دۆالر قه‌رزاره‌»‬

‫یانەی هەولێر لەقەیراندایە‬ ‫سلێمانی‪ ،‬گۆڵ‬ ‫یانەی هەولێر‪ ،‬تووشی قەیرانی دارایی‬ ‫دەب��ێ �ت‌و بەرپرسانی ئ��ەو یانەیەش بۆ‬ ‫رزگاربوون لەو كێشەیە‪ ،‬داوای هاوكاری‬ ‫لەحكومەت دەك��ەن‌و تائێستاش یانەکە‬ ‫نزیكەی (‪ )450‬هەزار دۆالری قەرز كردووە‪.‬‬ ‫یانەی هەولێر‪ ،‬ئێستا بە قۆناغێكی‬ ‫هەستیاردا تێپەڕدەبێت‌و تووشی قەیرانی‬ ‫دارای��ی ب��ووە‪ ،‬جگە لەچەند یاریزانێكی‬ ‫ن��اوداری‪ ،‬مووچەی (‪ )2‬مانگی راب��ردووی‬ ‫یاریزانەكانی نەداوە‌و بەپێی بۆچوونەكانیش‪،‬‬ ‫ئ��ەو قەیرانە دارای��ی��ە كاریگەریی لەسەر‬ ‫ئەنجامەكانی ئەو یانەیە دەبێت‪.‬‬ ‫لەلێدوانێكیدا بۆ «گۆڵ»‪ ،‬د‪ .‬عەبدوڵاڵ‬ ‫مەجید‪ ،‬سەرۆكی یانەی هەولێر‪ ،‬ئاشكرای‬ ‫كرد‪ :‬یانەكەی تووشی قەیرانی دارایی بووەو‬ ‫ئەگەر چارەسەر نەكرێت‪ ،‬كاریگەریی خراپ‬ ‫لەسەر ئاستی یانەكە بەجێدەهێڵێت‪.‬‬ ‫ئاماژەی بەوەش كرد‪ :‬لەساڵی رابردوودا‪،‬‬ ‫(‪ )4‬ملیار دیناریان لەحكومەت وەك بودجە‬ ‫وەرگ��رت��ووەو ئەمساڵیش تائێستا‪ ،‬ئەو‬ ‫بودجەیەیان وەرنەگرتووە‪ ،‬بۆیە یانەكە‬ ‫نزیكەی (‪ )450‬هەزار دۆالری قەرز كردووە‪.‬‬ ‫بەپێی زانیارییەكانی «گ��ۆڵ»ی��ش‪،‬‬ ‫(‪ )3‬لیژنە پێكهێنراوە بۆ دیاریكردنی ئەو‬ ‫بڕەپارەیەی كە دەدرێت بەیانەكان‪ ،‬لیژنەی‬ ‫وەرزش��ی پەرلەمان‪ ،‬حكومەت‌و وەزارەت��ی‬ ‫رۆشنبیریی‌و الوانە‪.‬‬ ‫سەرۆكی یانەی هەولێر‪ ،‬ئاشكراشی‬ ‫كرد‪ :‬پارتی دیموكراتی كوردستان‪ ،‬هیچ‬ ‫بڕەپارەیەكیان ناداتێ‌‌و یارمەتییان نادات‪.‬‬ ‫وتیشی‪« :‬هەركەسێك یارمەتی یانەكە‬ ‫بدات‪ ،‬بەسوپاسەوە لێی وەردەگرین‪ ،‬چونكە‬ ‫ئەوە بۆ خزمەتی وەرزش��ە‪ ،‬نەك بۆ تاكە‬ ‫كەس»‪.‬‬

‫فۆتۆ‪ :‬چیا‌ڤان‬

‫بۆ گەشتەكانی دەرەوە؛‬

‫سه‌رۆکی یانه‌ی وه‌رزشی هه‌ولێر‬

‫هەڵبژاردنی یەكێتیی‬ ‫تۆپی پێی عێراق‌و‬ ‫بەشداریی كورد‬

‫حه‌مه‌ وریا‬ ‫ئاشكرایە‪ ،‬یەكێتیی تۆپی پێی هەر واڵتێك‬ ‫لەجیهاندا‪ ،‬یەكێكە لەو یەكێتییانەی گرنگی زۆری‬ ‫پێدەدرێت‪ ،‬ئەندامانی ئەو یەكێتییەش‪ ،‬دەبێت‬ ‫كەسانی پسپۆڕ‌و شارەزا بن لەبواری تۆپی پێدا‪.‬‬ ‫یەكێتی تۆپی پێی عێراق‪ ،‬هەڵبژاردن ئەنجام‬ ‫دەدات‪ ،‬ب��ەاڵم تائێستا وەرزش��ك��ارە دێرینەكان‪،‬‬ ‫یان كەسانی ش��ارەزای ك��ورد‪ ،‬بەشداریی خۆیان‬ ‫لەپرۆسەی هەڵبژاردن‪ ،‬یان خۆیان بۆ ئەندامێتیی‬ ‫ئەو یەكێتییە كاندید نەكردووە كە ئەمساڵ ژمارەی‬ ‫ئەندامەكانیشی زیاد دەكات‪ .‬پێشتر دوو ئەندامی‬ ‫كورد لەو یەكێتییەدا‪ ،‬بوونیان هەبوو‪ ،‬ئەوانیش‬ ‫(مەال عەبدولخاق لە هەولێر‌و مامۆستا ئیبراهیم‬ ‫قاسم لە سلێمانی) بوون‪ .‬وەرزشی كوردستان تا‬ ‫چەند سوود لەبوونی ئەندامانی كورد لەسەرجەم‬ ‫یەكێتییەكاندا وەردەگرێت‪ ،‬بە تایبەت یەكێتیی تۆپی‬ ‫پێ‪ ،‬بە بڕوای من‌و زۆربەی زۆری وەرزشكاران‪ ،‬ئەو‬ ‫ئەندامانەی لەیەكێتییەكانی عێراقدا بوونیان هەیە‪،‬‬ ‫هێندەی كار بۆ خودی خۆیان دەكەن‪ ،‬كار بۆ بەرەو‬ ‫پێشبردنی وەرزش��ی كوردستان ناكەن‪ ،‬هەڵبەت‬ ‫بەڵگەمان بۆ قسەكانمان هەیە‪ ،‬لێرەدا دوو نموونەی‬ ‫بچووك دەهێنمەوە‪ :‬لەكاتی یارییەكانی خولی‬ ‫بالەی عێراقدا‪ ،‬یانەی پێشمەرگە لەشاری بەغدا‪،‬‬ ‫یاریی هەبوو‪ ،‬یەكێك لە یاریزانەكانی ئەو یانەیە‪،‬‬ ‫ناسنامەكەی بەهۆی تەڕبوونییەوە خراپ بووبوو‪ ،‬بۆ‬ ‫بەشداریی پێكردنی ئەو یاریزانە‪ ،‬مشتومڕێكی زۆر‬ ‫لەنێوان ئەندامانی یەكێتیی بالەی عێراقدا دروست‬ ‫بوو‪ ،‬سەرەنجام هەموو ئەندامە عەرەبەكان رازیبوون‬ ‫بە یاریكردنی ئەو یاریزانە‪ ،‬تەنیا كەسێك كە رازیی‬ ‫نەبوو‪ ،‬ئەو یاریزانە بەشداریی بكات‪ ،‬بەكر مستەفا‬ ‫ب��وو كە خ��ۆی ئەندامی یەكێتیی بالەی عێراق‌و‬ ‫ئەندامی ئیدارەی یانەی پێشمەرگەشە‪.‬‬ ‫لەخولی پلەیەكەكانی عێراقیشدا لە یاریی‬ ‫تۆپی پێی ئەمساڵدا‪ ،‬بڕیارێك دەركرابوو كە هەموو‬ ‫یاریزانێك دوای وەرگرتنی سێ كارتی زەرد‪ ،‬لەیاریی‬ ‫داه��ات��وودا یاریی ناكات‪ ،‬ئ��ەوەش لەكۆبوونەوەی‬ ‫یەكێتیی تۆپی پێیدا باس كرابوو‪ ،‬بەاڵم تەنیا تیپە‬ ‫بەشداربووەكانی شاری سلێمانی‪ ،‬ئەو بڕیارەیان‬ ‫نەزانی‪ ،‬چونكە مامۆستا ئیبراهیم قاسم‪ ،‬بەهیچ‬ ‫شێوەیەك ئەو بڕیارەی بە یانەكانی شاری سلێمانی‬ ‫رانەگەیاندبوو‪ ،‬دواتر كە هەواڵەكە باڵوبووەوە‪ ،‬بە‬ ‫مامۆستایان وتبوو‪ ،‬وەاڵمت چییە بۆ ئەو رووداوە‪،‬‬ ‫ئەویش لەوەاڵمدا وتبووی «بەخوا بیرم نەبوو»‪،‬‬ ‫یەكێكیش لەو یانانەی زەرەرمەندی ئەو بڕیارە بوو‪،‬‬ ‫یانەی سلێمانی بوو‪.‬‬ ‫باشە ئەمانە‪ ،‬ئەندامانی كوردی یەكێتییەكانی‬ ‫عێراق ب��ن‪ ،‬دەبێت نه‌یارمان بۆچی بێت‪ ،‬بۆیە‬ ‫هیوادارین لەئەگەری بەشداریكردنی وەرزشكارە‬ ‫كوردەكانمان لە یەكێتییە جۆراوجۆرەكانی عێراقدا‪،‬‬ ‫بیرێك لەیانە‌و یاریزانەكانی خۆیان بكەنەوە‪ ،‬تەنیا‬ ‫كار بۆ مانەوەی خۆیان لەپۆستەكانیان نەكەن‪،‬‬ ‫چونكە كورسی‪ ،‬تا سەر بۆ كەس نابێت‪ ،‬گرنگ‬ ‫ئەوەیە كورسییەكەت بۆ خزمەتی میللەتەكەت‬ ‫بەكاربهێنیت‪ ،‬تا هەمیشە ناوت بە باشی لەسەر‬ ‫زمان بمێنێتەوە‪.‬‬

‫سبەینێ‪ ،‬دێربیی كوردستانە‬

‫یەكێتیی تۆپی پێی كوردستان‪ ،‬راگەیاندنكاران نابات هەولێر‪ ،‬هەوڵی كردنەوەی گرێكوێرەی دهۆك دەدات‬ ‫پ‪ .‬هەولێر‬ ‫یەكێتیی تۆپی پێی كوردستان كە‬ ‫خولێكی بەهێزكردنی بۆ راهێنەرانی‬ ‫نێوخۆیی لەواڵتی پۆڵەندا رێكخست‌و‬ ‫ش��ان��دێ��ك��ی گ����ەورە گ��ەش��ت��ی ئ��ەو‬ ‫واڵتەیان كرد‪ ،‬هیچ رۆژنامەنووسێكی‬ ‫وەرزشییان وەك ی��اوەری شاندەكە‪،‬‬ ‫نەبرد‌و لە بەریتانیاوە پەیامنێرێكی‬ ‫دیكەیان بردووە‪.‬‬ ‫دڵ���ش���اد س���اڵ���ح‪ ،‬س��ك��رت��ێ��ری‬ ‫یەكێتیی ت��ۆپ��ی پێی ك��وردس��ت��ان‬ ‫بەوەكالەت‪ ،‬بە «گۆڵ»ی راگەیاند‪:‬‬ ‫هیچ رۆژنامەنووسێك لەگەڵ شاندی‬ ‫ك��ارگ��ێ��ڕی��ی یەكێتیی ت��ۆپ��ی پێی‬ ‫كوردستان‌و راهێنەراندا نەچووەتە‬ ‫پۆڵەندا‌و تەنیا پەیامنێرێكی كوردستان‬ ‫تیڤی لە بەریتانیاوە چووەتە ئەو‬ ‫واڵتە‌و رووماڵی هەواڵەكان دەكات‪.‬‬ ‫ل��ە وەاڵم���ی ئ����ەوەی‪ ،‬ك��ە ئایا‬ ‫هیچ رۆژنامەنووسێكی وەرزش��ی��ی‬ ‫لەكوردستاندا نییە تا هاوگەشتی‬ ‫شاندەكە ب��ووای��ە؟ دڵ��ش��اد ساڵح‪،‬‬ ‫وتی‪« :‬ئێمە‪ ،‬ناوی رۆژنامەنووسێكی‬ ‫وەرزش��ی��ی ش���اری ك��ەرك��وك��م��ان بۆ‬

‫ی���اوەری���ك���ردن���ی‬ ‫ئ������ەو ش���ان���دە‬ ‫نووسیبوو‪ ،‬بەاڵم‬ ‫ب��ەه��ۆی ئ���ەوەی‬ ‫رۆژنامەنووسەكە‪،‬‬ ‫كەسێكی نزیكی‬ ‫لە تەقینەوەكانی‬ ‫ئ����ەم دوای���ی���ەی‬ ‫ب��وو‪ ،‬بۆیە‬ ‫كەركوكدا شەهید‬ ‫كاروبارەكانی پاسپۆرت‌و ڤیزای بۆ‬ ‫ت���ەواو ن��ەك��را‌و ف��ری��ای گەشتكردن‬ ‫نەكەوت»‪.‬‬ ‫پێشتریش لەپاڵەوانێتییەكانی‬ ‫ڤ��ی��ڤ��ای راب����ردووش����دا‪ ،‬یەكێتیی‬ ‫ت��ۆپ��ی پ���ێ ك���وردس���ت���ان‪ ،‬هیچ‬ ‫رۆژنامەنووسێكی وەرزشیی لەگەڵ‬ ‫خۆیدا نەبردە دەرەوە‪.‬‬ ‫لە الی خۆیەوە‪ ،‬دڵشاد ئەحمەد‪،‬‬ ‫سەرۆكی لیژنەی رۆژنامەنووسانی‬ ‫وەرزش�����ی‪ ،‬ب��ە «گ�����ۆڵ»ی وت‪:‬‬ ‫«پێشتر چەندین جار داوام��ان لە‬ ‫یەكێتیی تۆپی پێی كوردستان‬ ‫ك�����ردووە‪ ،‬ب��ۆ ئ����ەوەی ك��ارەك��ان‬ ‫جوانتر بەڕێوەبچن‌و رۆژنامەنووسان‬ ‫لەگەشتەكان بێبەش نەبن‪ ،‬لەهەر‬ ‫گەشتێكدا رۆژنـــامەنووسان لەگەڵ‬

‫ی رۆژنامەنووسان‪:‬‬ ‫سەرۆكی لیژنە‬ ‫ەنیا باڵوكردنەوەی‬ ‫ەسەاڵتمان نییە‪ ،‬ت‬ ‫د‬ ‫كردنەوەیەك نەبێت‬ ‫روون‬

‫خۆیاندا‬ ‫ببەن‪ ،‬یەكێتیی تۆپی پێی كوردستان‪،‬‬ ‫دەزگایەكی فەرمیی حكومەتە‪ ،‬بۆیە‬ ‫ك��ە دەچێتە دەرەوە‪ ،‬پێویستە‬ ‫رۆژنامەنووسی وەرزشیی هاوگەشتی‬ ‫بێت‌‪ ،‬ئەوەیش بە دادگەریی بێت‌و بۆ‬ ‫هەمووان وەك یەك بێت»‪.‬‬ ‫دڵشاد‪ ،‬ئەوەیشی روونكردەوە‪،‬‬ ‫ب��ۆ گەشتی ئ��ەم��ج��ارەی پۆڵەندا‪،‬‬ ‫یەكێتیی تۆپی پێی كوردستان‬ ‫ئ��اگ��اداری��ان ن��ەك��ردوون��ەت��ەوە بۆ‬ ‫یاوەریكردنی هیچ رۆژنامەنووسێكی‬ ‫وەرزشیی‪.‬‬ ‫ئەو كارگێڕییەی رۆژنامەنووسان‪،‬‬ ‫ل��ە ك��ۆت��ای��ی ق��س��ەك��ان��ی��دا‪ ،‬وت��ی‪:‬‬ ‫«ناتوانین هیچ كارێك بەسەر ئەو‬ ‫دەزگایانەدا بسەپێنین‌و تەنیا توانای‬ ‫باڵوكردنەوەی روونكردنەوەیەكمان‬ ‫هەیە»‪.‬‬

‫پ‪ .‬هەولێر‬ ‫لە چوارچێوەی ئەنجامدانی یارییە‬ ‫دواخراوەكانی خولی تۆپی پێی بژاردەی‬ ‫عێراقدا‪ ،‬سبەینێ (چوارشەممە) یاریی‬ ‫نێوان ه��ەردوو یانەی هەولێر‌و دهۆك‪،‬‬ ‫لەیاریگای «فڕەنسۆ ه��ەری��ری» لە‬ ‫هەولێر ئەنجام دەدرێ �ت‌و یانەی هەولێر‬ ‫دەیەوێت تۆڵەی دۆڕاندنەكانی وەرزی‬ ‫رابردوو لەو یانەیە بكاتەوە‪.‬‬ ‫یانەی هەولێر كە ئێستا گەیشتووەتە‬ ‫قۆناغی (‪)8‬ی پاڵەوانێتیی جامی یەكێتیی‬ ‫ئاسیا‌و وەك بەرپرسانی یانەكە ئاشكرایان‬ ‫ك��ردووە‪ ،‬تووشی كێشە بوون‪ ،‬دەیەوێت‬ ‫ل��ەو یارییەی بەرامبەر یانەی ده��ۆك‪،‬‬ ‫سەركەوتن تۆمار بكات‌و بەو بردنەوەیە‬ ‫دوو ئامانج بپێكێت‪ ،‬یەكەمیان‪ :‬كردنەوەی‬ ‫ئ��ەو گرێكوێرەیەیە كە چەند ساڵێكە‬ ‫لە بەردەمیدایە‌و ب��ەوەی لەنێو یاریگای‬ ‫خۆیدا‪ ،‬ناتوانێت لە یانەی دهۆك بباتەوە‪،‬‬ ‫دووەم��ی��ش��ی��ان‪ :‬خۆقایمكردنی زیاترە‬ ‫لەپێشەنگی گرووپی باكوور‌و كوردستانی‬ ‫خولی ب��ژاردەی عێراق‪ ،‬كە ئێستا یانەی‬ ‫سەناعە ركابەرییەكی سەختی دەكات‌و‬ ‫مەترسی لەسەر یانەكە دروستكردووە بۆ‬ ‫گرتنی پێشەنگ‪.‬‬

‫فۆتۆ‪ :‬گۆڵ‬ ‫یاری نێوان دهۆک‌و هه‌ولێر ل‌ه وه‌رزی رابردوودا ‬ ‫یانەی هەولێر كە وەرزی راب��ردوو (‪ )22‬ی��اری��دای��ە‪ ،‬ب����ەراورد بەئەنجامی‬ ‫پلەی چوارەمی خولی ب��ژاردەی عێراقی یانەكانی دیكە‪ ،‬رێژەیەكی زۆر باشە‌و لە‬ ‫بەدەستهێنا‌و ئێستا بەدەست كێشەی باری چارەسەركردنی كێشە داراییەكانی‬ ‫داراییەوە دەناڵێنێت‪ ،‬ماوەی دوو مانگە یانەكەدا‪ ،‬رێگەی لە بەردەمدا لێژ دەبێت بۆ‬ ‫مووچەی یاریزانانی نەداوە‌و ئەگەر یارمەتی بردنەوەی نازناوی خولی بژاردەی عێراق كە‬ ‫نەدرێن‪ ،‬پێدەچێت لەقۆناغی هەشتەمی (‪ )3‬جار لە مێژووی خۆیدا بەدەستیهێناوە‪.‬‬ ‫پێش ئەنجامدانی ئەو یارییە‪ ،‬یانەی‬ ‫جامی یەكێتیی ئاسیا بكشێنەوە‌و ئەگەر‬ ‫هەیە ئ��ەو ب���ارەش كاریگەریی لەسەر هەولێر بە (‪ )45‬خ��اڵ‪ ،‬پلەی یەكەمی‬ ‫ئەنجامی یارییەكانی لەخولی ب��ژاردەی كۆمه‌ڵەكەی گرتووە‌و سەناعەش بەجیاوازی‬ ‫گۆڵ لەپلەی دووەمدایە‪ ،‬دهۆكی پاڵەوانی‬ ‫عێراقدا دروست بكات‪.‬‬ ‫یانەی هەولێر‪ ،‬لەم وەرزەدا تائێستا‪ ،‬ساڵی رابردووش‪ ،‬بە (‪ )25‬خاڵەوە پلەی‬ ‫(‪ )3‬یاریی دۆڕان��دووە‪ ،‬ئەوەش لە كۆی نۆیەمی گرتووە‪.‬‬

‫‪2‬‬

‫‪warzsherozhnam@yahoo.com‬‬

‫ذمارة (‪ )1‬سَيشةممة ‪2011/6/7‬‬

‫«ئیبراهیمۆڤیچ»؛ دەچێتە ریزی «خائینە گەورەكان»ه‌وه‌‬ ‫ئاژانسەكان‪« :‬زالت��ان ئیبراهیمۆڤیچ»ی‬ ‫سویدی دەیەوێت هاوشێوەی «لویس فیگۆ»‬ ‫ناوی بچێتە ریزی خائینە گەورەكانی ئیسپانیا‌و‬ ‫بچێتە ریزی یانەی ریاڵ مەدرید‪ ،‬ئەمە بەپێی‬ ‫راپۆرتی رۆژنامەكانی ئیسپانیا‪ ،‬بەاڵم رۆژنامەكانی‬ ‫ئیتاڵیا‪ ،‬پێچەوانەی ئەوە قسە دەكەن‪.‬‬ ‫رۆژن��ام��ەی «ئەلمۆند‌و دیپۆرتیڤۆ»ی‬ ‫ئیسپانی باڵویكردەوە‪« :‬زالتان ئیبراهیمۆڤیچ»‬ ‫دەیەوێت تۆڵە لەیانەی بەرشەلۆنە بكاتەوە‌و‬ ‫بگەڕێتەوە بۆ ئیسپانیا‪ ،‬ب��ەاڵم ئەمجارە بۆ‬

‫یاریكردن لەگەڵ گەورەترین ركابەری بەرشە‪،‬‬ ‫كە ریاڵ مەدریدە‪.‬‬ ‫«ئەلمۆندۆ» كە رۆژنامەیەكی كەتەلۆنییە‪،‬‬ ‫باڵویشیكردەوە‪« :‬ئیبرا» بەهەر گرێبەستێك‬ ‫رازی دەبێت‪ ،‬كە لەالیەن بەرپرسانی یانەی ریاڵ‬ ‫مەدریدەوە پێی بگات‪ ،‬تاكو لەڕێگەیەوە تۆڵە لە‬ ‫«گواردیۆال»‌و یانەی بەرشەلۆنە بكاتەوە‪ ،‬كە‬ ‫وەرزی رابردوو دەستبەرداری بوون‪.‬‬ ‫بەپێی راپۆرتەكەی «ئەلمۆندۆ»‪ ،‬یانەی‬ ‫ریاڵ مەدرید بڕی‪ )40( ،‬ملیۆن یۆرۆی بۆ كڕینی‬ ‫«زالتان ئیبراهیمۆڤیچ» تەرخانكردووە‪ ،‬گەر‬

‫پارەی شنایدەر‪ ،‬رۆسی‌و سانچێز دەكات‬

‫«بالۆتێلی» ب ‌ه بازرگانیکردن‬ ‫ب ‌ه مادەهۆشبەرەكانەو ‌ه تۆمه‌تبار ده‌کرێت‬

‫ئ��اژان��س��ەك��ان‪ :‬راپۆرتێكی‬ ‫رۆژنامەكانی ئیتاڵیا‪ ،‬ئیتاڵیای‬ ‫هەژاند‪ ،‬بەوەی «ماریۆ بالۆتێلی»ی‬ ‫ی��اری��زان��ی ی��ان��ەی مانچستەر‬ ‫سیتی‪ ،‬پەیوەندیی بەگرووپێكی‬ ‫مادەهۆشبەرەكانەوە هەیە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫بریكاری كارەكانی ئەو یاریزانە‪،‬‬ ‫ئەم قسەیە رەتدەكاتەوە‪.‬‬ ‫رۆژن��ام��ەی «ئەلماتینۆ»ی‬ ‫ئیتاڵی‪ ،‬ب�ڵاوی��ك��ردەوە‪ :‬یەكێك‬ ‫لەڕاپۆرتەكانی پۆلیسی شاری‬ ‫ناپۆلی ئاماژە بۆ ئ��ەوە دەك��ات‪:‬‬ ‫«ب��ال��ۆت��ێ��ل��ی» پ��ەی��وەن��دی��ی‬ ‫بەگرووپێكەوە هەیە كە بازرگانیی‬ ‫بەمادەی هۆشبەرەوە دەكەن‪.‬‬ ‫ب���ەپ���ێ���ی راپ����ۆرت����ەك����ەی‬

‫پۆلیسی ناپۆلی‪ ،‬كە رۆژنامەكە‬ ‫باڵویكردووەتەوە‪« :‬بالۆتێلی»‬ ‫لەناوچەی سكامبیـا كە دەكەوێتە‬ ‫ش��اری ناپۆلیەوە‪ ،‬ل��ەگ��ەڵ دوو‬ ‫ك��ەس��دا ب��ی��ن��راوە‌و‬ ‫ئەو دوو كەسه‌ش‬ ‫پێشتر ل��ەالی��ەن‬ ‫پۆلیسەوە داواك���راون‪،‬‬ ‫بەو بیانووەی بازرگانیی‬ ‫بەمادەی هۆشبەرەوە دەكەن‪.‬‬ ‫ل������ەدوای ب�ڵ�اوب���وون���ەوەی‬ ‫ئ��ەو ه��ەواڵ��ە‪« ،‬مینۆ رای���ۆال»‪،‬‬ ‫بریكاری كارەكانی «بالۆتێلی»‬ ‫ئ��ەو راپ��ۆرت��ەی رۆژن��ام��ەك��ەی بە‬ ‫پ��ڕوپ��اگ��ەن��دە وەس��ف��ك��رد‌و وت��ی‪:‬‬ ‫«ب��ال��ۆت��ێ��ل��ی‪ ،‬پ��ەی��وەن��دی��ی بەو‬ ‫گرووپەوە نییە‌و بەهیچ شێوەیەك‬ ‫كاری لەو شێوە ناكات‪ ،‬دڵنیاش‬ ‫نیم ل���ەوەی ك��ە بالۆتێلی‪ ،‬لەو‬ ‫ناوچەیەدا سووڕابێتەوە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫ئەوە دەزانم كە ناوچەی سكامبیا‬ ‫شوێنێكی باش نییە»‪.‬‬ ‫چ��ەن��د رۆژن��ام��ەی��ەك��ی تری‬ ‫ئ��ی��ت��اڵ��ی��اش ئ���ەو ه��ەواڵ��ەی��ان‬ ‫باڵوكردووەتەوە‪ ،‬كە «بالۆتێلی»‬ ‫س���ەرق���اڵ���ی ب��ازرگ��ان��ی��ك��ردن��ە‬ ‫بەمادەی هۆشبەرەوە‌و ئاماژەیان‬ ‫ب���ەوەش���ك���ردووە‪ :‬س��ەرچ��اوەی‬ ‫هەواڵەكەیان باوەڕپێكراوە‪.‬‬

‫یانەی بەرشە بەو بڕە پارەیە رازینەبوو‪ ،‬ئەوا‬ ‫یانەی ریاڵ پەنا بۆ گۆڕینەوەیەك دەبات‪ ،‬ئەویش‬ ‫بەخشینی «كاكا»یە بەیانە كەتەلۆنییەكە‪.‬‬ ‫لەالیەكیتریشەوە‪ ،‬رۆژنامەكانی ئیتاڵیا‬ ‫بەئاراستەی پێچەوانە قسە لەسەر «ئیبرا»‬ ‫دەكەن‪.‬‬ ‫رۆژنامەی «كۆرێری دیلۆ سپۆرت»‌و «توتۆ‬ ‫سپۆرت» باڵویانكردەوە‪« :‬ئیبرا» نایەوێت‬ ‫بگەڕێتەوە بۆ ئیسپانیا‌و بەنیازە گرێبەستی‬ ‫خواستنەكەی لەگەڵ میالن بكاتە هەمیشەیی‌و‬ ‫بۆ ماوەی سێ ساڵ لەو یانەیەدا بمێنێتەوە‪.‬‬

‫ئ����اژان����س����ەك����ان‪:‬‬ ‫پ��ێ��دەچ��ێ��ت «وێسلی‬ ‫شنایدەر»ی هۆڵەندی‌و‬ ‫یاریزانی یانەی ئینتەر‬ ‫م���ی�ل�ان‪ ،‬ئ��ی��ت��اڵ��ی��ا‬ ‫بە جێبهێڵێت‌و‬ ‫ب�����ەرەو‬

‫چێڵسی دەكەم»‪.‬‬ ‫«گ�����ازێ�����ت�����ا»‬ ‫روونیشیكردووەتەوە‪،‬‬ ‫«ماسیمۆ م��ۆرات��ی‪:‬‬ ‫رازی��ی��ە بەفرۆشتنی‬ ‫«ش��ن��ای��دەر»‪،‬‬ ‫ب���ەاڵم‬

‫لەندەن بەڕێبكەوێت‪،‬‬ ‫«ماسیمۆ م��ۆرات��ی»‪،‬‬ ‫س�������ەرۆك�������ی ی���ان���ە‬ ‫ئیتاڵییەكەش ب��ەپ��ارەی‬ ‫ئەو هۆڵەندییە‪ ،‬دوو یاریزان‬ ‫دەكڕێت‪.‬‬ ‫رۆژنامەی «گازێتا دیلۆ»‬ ‫سپۆرتی ئیتاڵی باڵویكردەوە‪،‬‬ ‫«وێسلی ش��ن��ای��دەر» چەند‬ ‫ه��ەن��گ��اوێ��ك��ی م����اوە بگاتە‬ ‫لەندەن‪ ،‬تاكو گرێبەست لەگەڵ‬ ‫یانەی چێڵسی ئیمزا بكات‪.‬‬ ‫ب��ەپ��ێ��ی ه���ەواڵ���ەك���ەی‬ ‫«گ��ازێ��ت��ا»‪« ،‬ش��ن��ای��دەر»‬ ‫یەكێكە لەمەرجەكانی «گۆس‬ ‫ه��ی��دی��ن��ك»‪ ،‬ك���ە ئ��ەم��ەی‬ ‫دووەم��ی��ان پێدەچێت ببێتە‬ ‫راه��ێ��ن��ەری ی��ان��ەی چێڵسی‌و‬ ‫ئ���ەو راه��ێ��ن��ەره‌ش دەڵ��ێ��ت‪:‬‬ ‫«بەشنایدەرەوە راهێنەرایەتی‬

‫بەومەرجەی یانە ئینگلیزییەكە‬ ‫ب��ڕە پ��ارەی��ەك��ی ب��اش بداتە‬ ‫گ��رێ��ب��ەس��ت��ەك��ە‪ ،‬چ��ون��ك��ە‬ ‫«م�����ۆرات�����ی» دەی����ەوێ����ت‬ ‫بەپارەكەی «شنایدەر»‪ ،‬دوو‬ ‫گرێبەست ئەنجامبدات‪ ،‬كە‬ ‫ئەوانیش «جۆسیپی رۆسی»‬ ‫لەیانەی ڤیاریاڵ‌و «ئەلێكس‬ ‫س��ان��چ��ێ��ز» ل��ەی��ان��ەی‬ ‫ئۆدنیزی‪.‬‬

‫ك�����ۆرێ�����ری‪« :‬ل���وی���س‬ ‫ئیسپانیی‌و‬ ‫ئینریكیی»ی‬ ‫ئەستێرەی پێشووی یانەی‬ ‫بەرشەلۆنە بۆ گرتنە دەستی‬ ‫پ��ۆس��ت��ی راه��ێ��ن��ەرای��ەت��ی‬ ‫یانەی رۆم��ا پ��رس بە «پیپ‬ ‫گواردیۆال»ی هاوڕێی دەكات‪،‬‬ ‫كە پێشتر بەیەكەوە لەیانەی‬ ‫ب���ەرش���ە ی��اری��ی��ان��ك��ردووە‌و‬ ‫«ئ���ی���ن���ری���ك���ی» ك��اپ��ت��ن��ی‬ ‫«گواردیۆال» بووە‪.‬‬ ‫رۆژن����ام����ەی «ك���ۆرێ���ری‬ ‫دی��ل��ۆی س��پ��ۆرت»ی ئیتاڵی‬ ‫ب�ڵاوی��ك��ردەوە‪ :‬ت��اك��و ئێستا‬ ‫«ل�����وی�����س ئ��ی��ن��ری��ك��ی»‬

‫نادال‪ ،‬پادشای یاریگە لمییەكان‬ ‫دی پ��ی ئ��ەی‪ :‬رۆژی یەكشەممە‪ ،‬دوای��اری��ی‬ ‫پاڵەوانێتیی «رۆالند گارۆس» لەنێوان «رافایل‬ ‫نادالی» ئیسپانیی‌و رۆجێ‌ فێدرێری» سویسری‬ ‫بەڕێوەچوو‪« ،‬نادال» یەكەمی ریزبەندی جیهانە‪،‬‬ ‫توانی ئاستێكی نایاب پێشكەش بكات‌و بەئەنجامی‬ ‫(‪ )1-3‬كۆمەڵە یارییەكە بباتەوە‪« ،‬نادال» جگە‬ ‫لەوەی بووە پاڵەوانی «رۆالن��د گ��ارۆس»‪ ،‬توانی‬ ‫مێژوو بۆ خۆی تۆمار بكات‪ ،‬ئەویش توانی ژمارەی‬ ‫بردنەوەی ئەو پاڵەوانێتییە لەگەڵ «بیورن‬ ‫بورجی» سویدیدا یەكسان بكاتەوە‪،‬‬ ‫كە ئەمەی دووەم��ی��ان توانیبووی‬ ‫(‪ )6‬ج���ار ئ���ەو پ��اڵ��ەوان��ێ��ت��ی��ی��ە‬ ‫بەدەستبهێنێت‪.‬‬

‫«كاپیلۆ» خۆی ئێكسپایەر ده‌کات‬

‫بە پێی‬ ‫راپ������ۆرت������ی‬ ‫رۆژن��ام��ەك��ان��ی ئینگلتەراش‪،‬‬ ‫پێدەچێت یانەی چێڵسی (‪)21‬‬ ‫ملیۆن پ��اوەن��د بداتە یانەی‬ ‫ئینتەر‪ ،‬تاكو دەستبەرداری‬ ‫«ش��ن��ای��دەر» ببێت‪ ،‬ب��ەاڵم‬ ‫گەر بەرپرسانی یانەی بلوز‪،‬‬ ‫ئەو بڕە پارەیە زیاد نەكەن‪،‬‬ ‫ئ��ەوا ئەستەمە «م��ۆرات��ی»‬ ‫دەستبەرداری شنایدەر بێت‪،‬‬ ‫كە لەئێستادا ئەو یاریزانە‬ ‫ك��ل��ی��ل��ی ب���ردن���ەوەی‬ ‫ی�������ان�������ەی‬ ‫نیراتزۆرییە‪.‬‬

‫مامۆستاكەی بەرشە؛ پرس بە قوتابییەكەی دەكات‬ ‫نەگەیشتووەتە بڕیاری كۆتایی‬ ‫تاكو پۆستی راهێنەرایەتی‬ ‫یانەی رۆما بگرێتە دەست‪.‬‬ ‫بەپێی هەواڵەكەی كۆرێری‪،‬‬ ‫«ئینریكی» پەیوه‌ندیی بە‬ ‫«پیپ گواردیۆال»ی راهێنەری‬ ‫یانەی بەرشەلۆنەوە كردووە‪،‬‬ ‫تاكو پرسی پێبكات سەبارەت‬ ‫بەو كارە نوێیە‪.‬‬ ‫كۆرێری باڵویشیكردەوە‪:‬‬ ‫«گ���واردی���ۆال» ئ��ام��ۆژگ��اری��ی‬ ‫«ئینریكی» ك����ردووە؛ كە لەئاستی یاریزانەكان دڵنیا‬ ‫رازی��ب��ێ��ت بەگرێبەستەكەی بێت‪.‬‬ ‫یانەی رۆم�ا‌و بەزووترین كات‬ ‫ل���ەالی���ەك���ی ت��ری��ش��ەوە‪،‬‬ ‫بچێتە ئیتاڵیا‪ ،‬تاكو بەباشی رۆژن�����ام�����ەی «الگ���ازی���ت���ا‬

‫زەڕافەكەی ئینگلتەرا؛ لەڕقی‬

‫دی��ل��ۆ س���پ���ۆرت»ی ئیتاڵی‬ ‫ب�ڵ�اوی���ك���ردەوە‪« :‬ف��ران��ك��ۆ‬ ‫بالدینی»‪ ،‬بەڕێوەبەری گشتیی‬ ‫یانەی رۆما‪ ،‬كۆبوونەوەی لەگەڵ‬

‫«ئینریكی» ك���ردووە تاكو‬ ‫ببێتە راهێنەری گورگەكان‪.‬‬ ‫«ل���وی���س ئ��ی��ن��ری��ك��ی»‬ ‫لەكۆتایی ساڵی ن��ەوەدەك��ان‬ ‫لەیانەی بەرشەلۆنە بەهاوڕێیەتی‬ ‫«گ��واردی��ۆال» یاریی دەك��رد‌و‬ ‫ئ��ەو ك��ات��ەش كاپتنی یانەی‬ ‫بەرشە بوو‪ ،‬وەرزی رابردووش‬ ‫راهێنەری تیپی دووەمی یانەی‬ ‫بەرشەلۆنە ب��وو‪ ،‬توانی ئەو‬ ‫یانەیە بگەیەنێتە ریزی یانە پلە‬ ‫یەكەكان‪ ،‬بەاڵم ئەمساڵ نایەوێت‬ ‫گرێبەستەكەی نوێبكاتەوە‪ ،‬كە‬ ‫لەمانگی ح��ەوت��ی ئەمساڵدا‬ ‫كۆتایی پێدێت‪.‬‬

‫ئ���ەزرەق‪ :‬بەهۆی بەشداری‬ ‫پێ نەكردنی ل��ەالی��ەن «فابیۆ‬ ‫كاپیلۆ»ی راهێنەرەوە‪« ،‬پیتەر‬ ‫كراوچی» یاریزانی هەڵبژاردەی‬ ‫ئینگلتەرا بڕیاریدا؛ تاكو ئەو‬ ‫ئیتاڵییە راهێنەر بێت‪ ،‬یاریی بۆ‬ ‫هەڵبژاردەی ئینگلتەرا ناكات‪.‬‬ ‫رۆژی ش��ەم��م��ەی راب���ردوو‬ ‫هەڵبژاردەی ئینگلتەرا لەیارییەكانی‬ ‫پااڵوتنی یۆرۆی (‪ )2012‬بەرامبەر‬ ‫سویسرا یارییكرد‌و یارییەكەش‬ ‫(‪ )2-2‬ك��ۆت��ای��ی��ه��ات‪ ،‬چەند‬ ‫سەعاتێك پێش یارییەكە «پیتەر‬ ‫كراوچ» لەپێكهاتەی هەڵبژاردەی‬ ‫سێ شێرەكە بوو‪ ،‬بەاڵم «فابیۆ‬ ‫ك��اپ��ی��ل��ۆ»ی راه��ێ��ن��ەر ل���ەدوا‬ ‫ساتەكانی پێش یارییەكە بڕیاریدا؛‬ ‫«ك�����راوچ» ب��ك��ات��ە دەرەوەی‬ ‫پێكهاتەی یارییەكە‌و بینێرێتە نێو‬

‫هاندەرانەوە‪ ،‬ئەوەش «كراوچ»ی‬ ‫نیگەران كرد‪.‬‬ ‫س���ەرچ���اوەی���ەك���ی���ش لە‬ ‫«پیتەر كراوچ»ەوە بەڕۆژنامەی‬ ‫«دەی��ل��ی م��ێ��ل»ی راگ��ەی��ان��د‪:‬‬ ‫«پیتەر ك���راوچ» ب��ڕی��اری��داوە‬ ‫چیتر نەگەڕێتەوە بۆ یاریكردن‬ ‫لەهەڵبژاردەی ئینگلتەرا‪ ،‬تاكو‬ ‫«كاپیلۆ» راهێنەر بێت‪.‬‬ ‫ب����ەپ����ێ����ی ق���س���ەك���ان���ی‬ ‫س��ەرچ��اوەك��ەی دەی��ل��ی مێل‪،‬‬ ‫«ك���راوچ» زۆر پەیوەست بوو‬ ‫ب��ەه��ەڵ��ب��ژاردەك��ەی��ەوە‪ ،‬هەموو‬ ‫هیوای ئەوە بوو لەیۆرۆی (‪)2012‬‬ ‫خزمەتی تۆپی پێی واڵتەكەی‬ ‫بكات‪ ،‬ب��ەاڵم بەهۆی مانەوەی‬ ‫«ك��اپ��ی��ل��ۆ» ل��ەپ��ۆس��ت��ەك��ەی‪،‬‬ ‫«كراوچ» بەشداریی یارییەكانی‬ ‫یۆرۆ ناكات‪.‬‬

‫لەژاپۆن‪ )21( ،‬كامێرا وێنەی یاریزانێك دەگرێت‬

‫«كلۆزە»‪ ،‬بایرن میونخ بەجێدێڵێت‬

‫كوورە‪ :‬كەناڵی (بی‪ .‬بی‪ .‬سی) باڵویكردەوە‪،‬‬ ‫یەكێتیی تۆپی پێی ژاپ��ۆن لەیاریی ئەمڕۆی‬ ‫هەڵبژادەكەیدا بەرامبەر چیك‪ ،‬سەرەڕای چەندین‬ ‫كامێرا لەنێو یاریگاكەدا‪ ،‬بڕیاریداوە (‪ )21‬كامێرا‬ ‫تەرخان بكات بۆ «تاكاچی ئۆسامی»ی یاریزانی‬ ‫الوی هەڵبژاردەكە‪ ،‬تاكو بەباشی ئاستی ئەو‬ ‫یاریزانە هەڵبسەنگێنن‪.‬‬ ‫بەپێی هەواڵەكەی (بی‪ .‬بی‪ .‬سی)‪ ،‬ئەم كارەی‬ ‫یەكێتیی تۆپی پێی ژاپۆن بەهۆی ئەوەوەیە‪ ،‬كە‬ ‫«ئۆسامی» یەكەم بەشداریكردنییەتی لەگەڵ‬ ‫هەڵبژاردەكەیدا‪ ،‬گ��ەر ل��ەو تاقیكردنەوەیەدا‬ ‫سەركەوتوو بێت‪ ،‬ئەوا بەشێوەیەكی یەكجاریی‬ ‫بانگهێشتی هەڵبژاردەكە دەكرێت‪.‬‬

‫گ��ۆڵ‪« :‬میرۆ س�لاڤ ك��ل��ۆزە»ی ئەڵمانی‌و‬ ‫هێرشبەری یانەی «بایرن میونخ» بڕیاریدا‬ ‫گرێبەستەكەی ن��وێ ن��ەك��ات��ەوە‌و ئەڵمانیا‬ ‫بەجێبهێڵێت‪.‬‬ ‫رۆژنامەی «بێڵد»ی ئەڵمانی باڵویكردەوە‪:‬‬ ‫«كلۆزە» سەركەوتوو نەبووە لەنوێكردنەوەی‬ ‫گرێبەستەكەی لەگەڵ یانەی «میونخ»‪،‬‬ ‫بۆیە بڕیاری كۆتاییداوە‌و لەهاوینی ئەمساڵدا‬ ‫ئەڵمانیا بەجێدێڵێت‪.‬‬ ‫«بیڵد» روونیشیكردووتەوە‪ ،‬هەریەكە لە یانەكانی‬ ‫(ئیڤەرتۆن‌و تۆتنهامی) ئینگلیزی‪« ،‬تربزۆن» سپۆڕی‬ ‫توركی‪« ،‬الزی��ۆ»ی ئیتاڵی‌و «ڤاالنسیا»ی ئیسپانی‬ ‫لەهەوڵی كڕینی ئەو هێرشبەرە ئەڵمانییەدان‪.‬‬

‫«پەیك» نامەیەكی بەختیار عەلی باڵودەكاتەوە‬

‫‪13‬‬

‫)ی ‌ه مانگی دووجار ده‌رده‌چێت‬

‫ڕۆژنامه‌یه‌کی فه‌رهه‌نگیی ‪ -‬کلتووریی (‬

‫بەختیار عەلی لە نامەیەكدا‪ ،‬باس لە سەرەتاكانی بەركەوتنی خۆی‬ ‫دەكات لەگەڵ‌غوربەتدا‪.‬‬ ‫ل ‌ە نامەیەكیدا‪ ،‬كە زیاد لە (‪ )15‬ساڵ پێش ئێستا نووسەرو ڕووناكبیر‪،‬‬ ‫بەختیار عەلی لە ئەڵمانیا بۆ هاوڕێی شاعیری‪ ،‬بەرزان هەستیاری ناردووە‌‪،‬‬ ‫دەنووسێت‪« :‬ڕەنگە فێربوونی زمان‪ ،‬تاكە هۆیەك بێ لە ڕێگەیەوە ئێمە‬ ‫هەستبكەین كە لەسەر زەوی بەتەواوی دەر‌نەكراوین»‪.‬‬ ‫به‌ختیار‪ ،‬لە نامەكەیدا دووركەوتنەوەی شاعیرێك لە زمانی خۆی بە‬ ‫گەورەترین‌كارەسات دەزانێت و دەنووسێت‪« :‬دووری لە زمان فڕێتدەداتەوە‬ ‫پەراوێزی هەموو شتەكان‪ ،‬سەرلەنوێ دەبیتەوە بە منداڵێكی بێهێز»‪،‬‬ ‫لەبەشێكی تری نامەكەدا‪ ،‬باس لە خۆئامادەكردن دەكات بۆ دەركردنی‬ ‫ژمارەیەكی گۆڤاری (ڕەهەند)؛ كە تایبەت بێت بە تێكستی ئەدەبیی‪.‬‬ ‫نامەكە بەشێك لە سەختیی ‌‌ژیانی تایبەتیی نووسەر لە ‌سەرەتای‬ ‫سااڵنی پەناهەندەییدا نیشان دەدات و وەك نامەیەك كە سەنگی ئەدەبیی‬ ‫خۆی هەیە‪.‬‬ ‫نامه‌که‌؛ لە الپەڕە (‪)7‬دا‪ ،‬ده‌خوێننه‌وه‌‪..‬‬

‫سێشەممە ‪2011/6/7‬‬

‫شیعرەكانی بێكەس ب ‌ە ئیسپانی‬ ‫پەیك‬ ‫یەڵدا داالی��ی‪ ،‬مامۆستای زانكۆو‌ وەرگێڕی زمانی‬ ‫ئیسپانی‪ ،‬ئێستا لەگەڵ ه��اوس��ەرەك��ەی��دا سەرقاڵی‬ ‫وەرگ��ێ��ڕان��ی ه��ەڵ��ب��ژاردەی��ەك ل��ە شیعرەكانی شێركۆ‬ ‫بێكەس‪-‬ن لە كوردی و فارسییەوە بۆ ئیسپانی‪.‬‬ ‫لە چەند ڕۆژی ڕاب��ردوودا‪ ،‬داالیی ‌سەردانی‌ شاری‬ ‫سلێمانی كرد و لە نزیكەوە بۆ یەكەمجار لەگەڵ شاعیر‬ ‫«شێركۆ بێكەس›› چاویان بەیەكتر كەوت‪.‬‬ ‫شیركۆ بێكەس‪‌ ،‬هەواڵەكەی‌ پشتڕاستكردەوەو لە‬ ‫لێدوانێكیدا بۆ «پەیك›› وتی‪« :‬هاتوونەتە سلێمانی‌‬ ‫و باسی پڕۆژەكەیان كردووە»‪.‬‬ ‫یەڵدا داالی��ی‪ ،‬چەندین كتێبی لە ئیسپانییەوە‬

‫بۆسەر زمانی فارسی و بە پێچەوانەشەوە وەرگێڕاوە‪،‬‬ ‫لە پەیوەندییەكدا لەگەڵ «پەیك»‪ ،‬داالی��ی وتی‪:‬‬ ‫«وەرگێڕان هۆكاری پێكەوەگرێدانی كەلتووری خۆرهەاڵت‬ ‫و خۆرئاوایەو ئەم كارەی ئێمەش خەریكین دەیكەین‪،‬‬ ‫نزیككردنەوەیەكی ‌ كەلتووری كوردی و ئیسپانییە»‪.‬‬ ‫بە بڕوای ئەو‪« :‬خاڵە هاوبەشەكانی ه��ەردوو زمان و‬ ‫كەلتووری كوردی و ئیسپانی زۆرزۆرن»‪ ،‬ئەو سەبارەت‬ ‫بە گرنگی ئەم وەرگێڕانە‪ ،‬وتی‪« :‬بێگومان رۆڵێكی‬ ‫ئێجگار گرنگی دەبێت لە ناساندنی شیعری كوردی‬ ‫لە جیهانی ئەدەبیاتی التیندا»‪ .‬وەرگێڕانی كتێبی‬ ‫(هەڵبژاردەیەك لە شیعرەكانی شێركۆ بێكەس) بە سێ‬ ‫زمانی كوردی‪ -‬فارسی‪ -‬ئیسپانی لە ژێر چاپدایە و بەم‬ ‫زووانە باڵودەبێتەوە‪.‬‬

‫ئەندازیارێك؛ بە فۆتۆ شیعر دەنووسێتەوە‬ ‫پەیك‬

‫ئەندازیار مەسعود ئەحمەد‪ ،‬سەرقاڵی بە فۆتۆكردنی بەشێك لە شیعری‬ ‫كوردییە‪.‬‬ ‫ئەو ئەندازیارە‪ ،‬كە بڕوانامەی بەكالۆریۆسی لە ئەندازەی بیناكاریی‪-‬دا‬ ‫هەیەو ئێستا وەك خولیا‪ ،‬سەرەڕای كاری ئەندازیاریی‪ ،‬وەك فۆتۆگرافەرێك كار‬ ‫دەكــــات و لە یەكەم هەوڵێشیدا وەك مەیلێكی توندی بۆ ئەدەبیات‪ ،‬دەستی‬ ‫كردووە بە وێنەگرتن لەسەر ڕیتمی شیعر‪.‬‬ ‫لە لێدوانێكیدا بۆ «پەیك» مەسعود ئەحمەد وتی‪« :‬لە ئێستادا لەسەر‬ ‫شیعری كالسیكی كوردی كاردەكەم‪ ،‬شیعرەكە دەخوێنمەوەو وێنایەك لە زەینمدا‬ ‫لەسەری دروست دەبێت‪ ،‬هەوڵدەدەم ئەم سكێچە زەینییەم بكەم بە فۆتۆ»‪.‬‬ ‫لەبارەی ئ��ەوەی‪ ،‬كە ئایا ئەم پڕۆژەیە تەنیا شیعر دەگرێتەوەو تەنیا‬ ‫كالسیكیش‪ ،‬مەسعود وتی‪« :‬نەخێر‪ ،‬تەنیا بە كالسیكەوە ناوەستم و لەو ناوانەی‬ ‫لە پڕۆژەكەدان بۆ كاركردن‪ :‬شیركۆ بێكەس‪ ،‬دالوەر قەرەداغی و چەند ناوێكی‬ ‫تریش هەن»‪.‬‬ ‫ئەمە نموونەی یەكێك لەو پرۆژەیەیە لەسەر نیوەدێڕی یەكەمی ئەم شیعرەی‬ ‫نالی دروستكراوە‪:‬‬

‫شەربەتی عونابی لێوی شەكەرو بادامی چاو‬ ‫سەرووی قەددت ڕاستە ئەنواعی ثيماری گرتووە‬

‫ئەفالتوون؛ بۆ خورماڵ دەچێت‬ ‫پەیك‪ -‬خورماڵ‬ ‫ل���ە م��ی��ان��ی دووەم���ی���ن‬ ‫پ��������ڕۆژەی ف��ەل��س��ەف��ی��دا‪،‬‬ ‫گ����رووپ����ی خ���وێ���ن���دن���ەوەی‬ ‫كتێب‪( ،‬فەلسەفــــــــــــەی‬ ‫ئەفالتوون)ی د‪ .‬محەمەد كەمال‬ ‫برایە شارۆچكەی خورماڵ‪.‬‬ ‫(گرووپی خوێندنەوەی‬ ‫كتێب) بە هاوكاریی (ناوەندی‬ ‫ڕووناكبیریی خ��ورم��اڵ)‪ ،‬لە‬ ‫دووەمین پ��ڕۆژەی فەلسەفیی‬

‫خۆیاندا وەرزی خوێندنەوەی‬ ‫كتێبی فەلسەفەیان دەستپێكرد‪.‬‬ ‫ب���اب���ەت���ی ئ���ەم���ج���ارەی‬ ‫پڕۆژەكە‪( ،‬فەلسەفـــــــــــەی‬ ‫ئ��ەف�لات��وون)ی د‪ .‬محەمەد‬ ‫كەمال‪-‬بوو بە میواندارێتیی‬ ‫(ه����اوژی����ن م����ەال ئ��ەم��ی��ن)‬ ‫مامۆستای زانكۆ و (ئ��اوات‬ ‫ئه‌حمەد)ی وەرگ��ێ��ڕی ب��واری‬ ‫فەلسەفە‪ ،‬ك��ە م���اوەی سێ‬ ‫هەفتەی خایاند‪.‬‬ ‫ی���ەك���ەم���ی���ن پ������ڕۆژەی‬

‫خوێندنەوەی كتێب لەسەر‬ ‫(بوونی مرۆڤ و دەركەوتەكانی)‬ ‫عیرفان مستەفا‪-‬بوو‪ ،‬بەهەمان‬ ‫ش��ێ��وە پسپۆڕانی ب��وارەك��ە‬ ‫بانگێشت كرابوون‪.‬‬ ‫لەو پ��ڕۆژەی��ەدا‪ ،‬سەرەتا‬ ‫كتێبەكە دەخرێتە بەردەست‬ ‫خوێنەر و بەشداربووان و دواتر‬ ‫گفتوگۆی لەبارەوە دەكرێت‪،‬‬ ‫بڕیارە ئەم پڕۆژەیە بەردەوام‬ ‫بێت و خ��وێ��ن��دن��ەوەی تری‬ ‫فەلسەفیی لەخۆ بگرێت‪.‬‬

‫سلێمانی جێگای‬

‫حه‌مه‌عومه‌ر‪-‬ی تێدا نابێته‌وه‌‬

‫پەیك‪ -‬زمناکۆ ئیسماعیل‬ ‫په‌یکه‌ری شاعیر «محه‌مه‌د عومه‌ر‬ ‫عوسمان» له‌به‌ر ‌ده‌رگایه‌کدا له‌سه‌ر‬ ‫شەقامی (‪ 30‬مەتریی) لە گەڕەکی‬ ‫هه‌واره‌به‌رز‌ه له‌شاری سلێمانی دانراوه‌‪،‬‬ ‫ئەوەش بنەماڵەکەی نیگەران دەکات‪.‬‬ ‫ک��ارزان عومه‌ر‪-‬ی برای شاعیر له‌‬ ‫په‌یوه‌ندییه‌کدا له‌گه‌ڵ «پەیك››‪،‬‬ ‫وتی‪« :‬ئێم ‌ه کاتێك بینیمان په‌یکه‌ره‌که‌‬ ‫له‌وێدایه‌‪ ،‬زۆر نیگه‌ران بووین‪ ،‬ل ‌ه کاتێكدا‬ ‫بڕیار‌ه ل ‌ه پارکی ئازادیی دابنرێت»‪.‬‬ ‫به‌ختیار هه‌ڵه‌بجه‌یی‪ ،‬په‌یکه‌رسازو‬

‫دروستکاری په‌یکه‌ره‌که‌‪ ،‬ب ‌ه «پەیك››ی‬ ‫وت‪« :‬له‌به‌ر بێ جێگایی له‌وێدا دامناوه‪،‬‬ ‫ئ �ه‌و‌ه بۆ نمایش نیی ‌ه و شاره‌وانیش‬ ‫جێگای بۆ ده‌سنیشان ک��ردووی��ن»‪،‬‬ ‫به‌ختیار ئاماد‌ه نه‌بوو ناوی ئه‌و جێگایه‌‬ ‫بڵێت ک ‌ه بڕیار‌ه په‌یکه‌ره‌ک ‌ه ‌ی لێدابنرێت‪.‬‬ ‫په‌یکه‌ره‌ک ‌ه ب ‌ه به‌رزیی دوو مه‌تر و به‌‬ ‫ماده‌ی فایبه‌ر گاڵس دروستکراوه‌‪.‬‬ ‫م��ح �ه‌م �ه‌د ع��وم��ه‌ر ع��وس��م��ان‪-‬ی‬ ‫ناسراو ب ‌ه ژه‌ن�ه‌راڵ��ی پایز‪ ،‬به‌یەکێک‬ ‫لە سیمبوولەکانی شیعریی کوردیی لە‬ ‫شاری سلێمانیی داده‌نرێت ‌و له‌ئێستادا‪،‬‬ ‫ل ‌ه ده‌ره‌وه‌ی واڵته‌‪.‬‬

‫هونەر بۆ هونەر و‬ ‫ئەدەب بۆ دونیا‪...‬‬ ‫«من لە داكوكیكارەكانی سەربەخۆیی‬ ‫ه��ون��ەرم‪ ،‬ب��ۆ م��ن ه��ون��ەر میكانیزم نییە‪،‬‬ ‫بەڵكو خ��ودی ئامانجەكەیە‪ ،‬هەربۆیە هەر‬ ‫هونەرمەندێك لە بیری شتێكی تردا بێت‪ ،‬جگە‬ ‫لە جوانیی‪ ،‬بە بڕوای من هونەرمەند نییە»‪.‬‬ ‫گۆتێ‬ ‫چەند ساڵێك لەمەوبەر كە یەكەم ژمارەی‬ ‫ڕۆژنامەی «رۆژنامە» دەرچوو و من بوومە‬ ‫بەرپرسی الپەڕەی ئەدەب و دواتریش لەگەڵ‬ ‫هاوڕێ و نووسەران (یاسین عومەر ئیبراهیم)‬ ‫و (محەمەد كوردۆ) و (شاخەوان سدیق) ‪،‬‬ ‫هەروەها (دیاری محەمەد) وەك دیزاینەر لە‬ ‫الپەڕەیەكەوە كردمانە هەشت الپەڕەو وەك‬ ‫پاشكۆیەكی هەفتانەی فەرهەنگیی ناومان‬ ‫نا «پەیك» و دوانزە ژمارەمان لێ خستە‬ ‫كتێبخانەی كوردییەوە‪...‬‬ ‫لەیادمە‪ ،‬لە دوا ژمارەیدا لە بۆكسدا‪،‬‬ ‫چ��وون كۆتایی ساڵیش ب��وو نوسیبوومان‬ ‫((لە ساڵی نوێدا پەیك لە فۆڕمێكی نوێدا‬ ‫دەردەچێت))‪ ،‬ئەوكاتەی پاشكۆكە وەستا‪،‬‬ ‫خشتە و پالنی كار و سكێچی پاشكۆیەكی‬ ‫كەلتووریی جدیی لە زەینماندا هەر دەهات و‬ ‫دەچوو‪ ،‬وەك شتێ ئەم خەیاڵە ئۆقرەی بە‬ ‫خۆی نەدەگرت‪ .‬دوای ئەو سااڵنە هەریەك‬ ‫لەو دۆستانەی ناویان هات‪ ،‬كەوتنە جێگا و‬ ‫شوێنێكی ترو ئێمەش لەم واڵت��ەدا نەماین‪،‬‬ ‫بەاڵم ئ��ەوەی ئێرەی بەجێنەهێشت خەونی‬ ‫«پەیك» بوو وەك قاسیدێكی گ��ەورە‪...‬‬ ‫ئەم الپەڕانە وەك فۆیلیتۆنێك ئێستا و بە‬ ‫هەناسەیەكی تازە و لە فۆڕمێكی ئێجگار نوێدا‬ ‫كاردەكات و خواستییەتی لە هەموو سوچ و‬ ‫قوژبنێكی ئەم دونیا گەورەیەدا دەنگ و ڕەنگ‬ ‫و تێكستی جیاواز بە باشترین كوالێتیی بە‬ ‫زۆرترین خوێنەر بگەیەنێت‪...‬‬ ‫ب���ەاڵم ئ��ەم��ج��ارەو ب��ۆ درێ������ژەدان بە‬ ‫«پەیك»ی جاران‪ ،‬وامان پێباش بوو كاروان‬ ‫لەكوێدا وەس��ت��اوە لەوێدا بیخە‌ینە‌وە ‌ڕێ‪،‬‬ ‫هەربۆیە مادام لە ژمارە (‪)12‬دا وەستاوین‪،‬‬ ‫ئ��ەوا ئێمە ژم���ارە (‪)13‬م���ان ل��ەس��ەر ئەم‬ ‫ژمارەیە نووسی‪ ،‬ئێستا لەگەڵ سەرنووسەری‬ ‫«رۆژنامە» و سكرتارییەتی نووسینەكەی‬ ‫كۆكین لەسەر ئەوەی «پەیك»ی ئەمجارە‬ ‫وەك ڕۆژنامەیەكی فەرهەنگیی‪-‬كەلتووریی‬ ‫هاوچەرخ كاری تێۆریی‪ ،‬ڕەخنەی ئەدەبیی‪،‬‬ ‫شانۆ‪ ،‬شێوەكاریی‪ ،‬میوزیك‪ ،‬سینەما و كتێب‬ ‫وەك پەیكێكی دەستپاك و خێرا بگەیەنێت‬ ‫بە خوێنەری كورد لە سەرانسەری جیهان‪...‬‬ ‫تەنیا كەسێك و تەنیا ستافێك ناتوانێت ئەم‬ ‫خەونە بكاتە واقیع‪ ،‬لێرەوە داوا لە هەموو‬ ‫ڕووناكبیرو نووسەر و وەرگێڕو هونەرمەندە‬ ‫ئازیزەكان دەكەین «پەیك» بە هی خۆیان‬ ‫بزانن‪.‬‬ ‫سەرپەرشتیار‬

‫سه‌رپه‌رشتیار‬

‫ی‪ .‬سه‌رپه‌رشتیار‬

‫دیزاین‬

‫به‌همه‌ن غه‌ریب‬

‫بڕیار عه‌باس‬

‫یاسین حه‌مه‌عه‌لی‬

‫بۆ په‌یوه‌ندیکردن‪:‬‬ ‫‪bahman.gharib@yahoo.com‬‬

‫‪07701945188‬‬

‫ذمارة (‪ )1‬سَيشةممة ‪2011/6/7‬‬

‫مەكینەی گۆڵەكەی ریاڵ؛‬

‫ئەی ئاڕ تی‪ :‬كریستیانۆ‬ ‫رۆناڵدۆی پرتوگالی‌و گۆڵكاری‬ ‫ئەوروپا‌و یانەی ریاڵ مەدرید‪،‬‬ ‫س�����ەرەڕای ئ���ەو ناوبانگە‬ ‫گەورەیەی لەژیانی وەرزشیدا‬ ‫هەیەتی‪ ،‬ب��ەاڵم ماڵپەریكی‬ ‫جیهانی‪ ،‬ئابڕوچوونەكانی ئەو‬ ‫ئەستێرەیە باڵودەكاتەوە‪،‬‬ ‫ب��ەوەی لەژیانی وەرزشیدا‪،‬‬ ‫لەگەڵ (‪ )13‬كچدا هاوڕێیەتی‬ ‫ك�������ردووە‌و پ��ەی��وەن��دی��ی‬ ‫سێكسیشی هەبووە‪.‬‬ ‫ماڵپەری ‪aprilleflye.‬‬ ‫ن��او‬ ‫‪blogspot.com‬‬ ‫‌و وێ��ن��ەی ئ���ەو ك��چ��ان��ەی‬ ‫ب��ڵ��اوك�����ردووەت�����ەوە كە‬ ‫رۆناڵدۆ لەژیانی وەرزشیدا‪،‬‬ ‫پ��ەی��وەن��دی��ی لەگەڵیاندا‬ ‫هەبووە‌و سێكسیشی لەگەڵدا‬ ‫كردوون‪.‬‬ ‫ب��ەپ��ێ��ی ه��ەواڵ��ەك��ەی‬ ‫ئەو ماڵپەڕە‪ ،‬رۆناڵدۆ لەو‬ ‫ك��ات��ەوەی دەس��ت��ی��ك��ردووە‬ ‫ب��ەژی��ان��ی پ��ی��ش��ەگ��ەری�ی‌و‬ ‫ل���ەی���ان���ەی س��پ��ۆرت��ی��ن��گ‬ ‫لیشبۆنە ی��اری��ی��ك��ردووە‪،‬‬ ‫ك��ە س��اڵ��ی (‪ )2001‬ب��وو‪،‬‬ ‫تائێستا لەگەڵ (‪ )13‬كچدا‬ ‫پەیوندیی هەبووە‌و لەچەند‬ ‫كەسێكیشیان منداڵی هەیە‪.‬‬ ‫رۆن��اڵ��دۆ ك��ە لەساڵی‬ ‫(‪ )2009‬لەیانەی مانچستەر‬ ‫ی��ون��ای��ت��دەوە رووی���ك���ردە‬ ‫ی���ان���ەی ری����اڵ م���ەدری���د‪،‬‬ ‫ل��������ەوەرزی(‪)2011-2010‬ی‬ ‫اللیگادا‪ ،‬توانیی زۆرترین‬ ‫گۆڵ تۆمار بكات‌و بە (‪)40‬‬ ‫گۆڵ‪ ،‬ببێتە گۆڵكاری مێژووی‬ ‫یانەی ری��اڵ مەدرید‪ ،‬بەاڵم‬ ‫لەگەڵ ئەو یانەیەدا‪ ،‬تەنیا‬ ‫توانیی جامی شای ئیسپانیا‬ ‫بەدەستبهێنێت‪.‬‬

‫هەڵبژاردەی تۆپی پێی كچانی ئێران؛ بەدۆڕاو داده‌نرێت‬

‫هه‌ڵبژارده‌ی کچانی ئێران پاش بڕیاره‌که‌ی فیفا‬ ‫یارییەكانی پااڵوتنی تۆپی‬ ‫پێی كچان بۆ ئۆڵمپیادی لەندەن‪،‬‬ ‫بەردەمەوامە‌و لەو چوارچێوەیەشدا‪،‬‬ ‫وا بڕیار بوو‪ ،‬هەڵبژاردەی كچانی‬ ‫ئێران‪ ،‬بە جل‌و بەرگی ئیسالمییەوە‬ ‫بەرامبەر ئ��ەردەن یاریی بكەن‪،‬‬ ‫بەاڵم بەبڕیارێكی فیفا‪ ،‬ئەو یارییە‬ ‫ئەنجام نەدرا‌و هەڵبژاردەی ئێران‬ ‫بەدۆڕا‌و ئەژماركرا‪.‬‬ ‫رۆژی ه��ەی��ن��ی��ی راب����ردوو‬ ‫كە وا بڕیار ب��وو‪ ،‬هەڵبژاردەی‬ ‫كچانی ئێران‪ ،‬بەرامبەر كچانی‬ ‫ئ����ەردەن ی��اری��ی ب��ك��ەن‌و پێش‬ ‫دەستپێكردنی یارییەكە‪ ،‬كچانی‬ ‫هەڵبژاردەی ئێران بە جل‌و بەرگی‬ ‫ئیسالمییەوە‪ ،‬هاتنە نێو یاریگا‪،‬‬ ‫بەاڵم سەرپەرشتیاری یارییەكە‬ ‫كە نێردراوی یەكێتیی تۆپی پێی‬ ‫جیهان بوو‪ ،‬بڕیاری یارییەكەی دا‌و‬

‫نەیهێشت یارییەكە بەڕێوەبچێت‪.‬‬ ‫ئ��اژان��س��ی دی پ���ی ئ��ەی‬ ‫ئەڵمانییش‪ ،‬باڵویكردەوە‪ ،‬پاش‬ ‫ئ��ەوەی بەرپرسانی تۆپی پێی‬ ‫ئێران رەتیانكردەوە كە ئەو جل‌و‬ ‫بەرگە ئیسالمییە الببەن‪ ،‬یەكێتیی‬ ‫تۆپی پێی جیهان‪ ،‬بڕیاریدا كە‬ ‫یارییەكە بـــەبردنەوەی ئەردەن‬ ‫(‪ )0- 3‬كۆتایی پێبهێنێت‪.‬‬ ‫ل��ەپ��اش ئ���ەم ب���ڕی���ارەش‪،‬‬ ‫یەكێتیی ت��ۆپ��ی پێی ئ��ێ��ران‪،‬‬ ‫داوایەكی رەسمیی پێشكەشی فیفا‬ ‫كردووە كە لەو بڕیارەی پاشگەز‬ ‫ببێتەوە‌و بڕیار بدات‪ ،‬ئێران بەجل‌و‬ ‫بەرگی ئیسالمییەوە یارییەكە‬ ‫ئەنجامبدات‪.‬‬ ‫عەلی كافاشیان‪ ،‬سەرۆكی‬ ‫یەكێتیی تۆپی ئێران‪ ،‬بەئاژانسی‬ ‫هەواڵی (دی پی ئەی) راگەیاند‪:‬‬

‫ئەگەر یەكێتیی تۆپی پێی‬ ‫جیهان‪ ،‬ل��ەو ب��ڕی��ارەی‬ ‫پاشگەز نەبێتەوە‪ ،‬ئەوا‬ ‫سكااڵی یاساییان لەسەر‬ ‫تۆمار دەكەن‪.‬‬ ‫پیاوانی ئاینیی واڵتی‬ ‫ئێرانیش‪ ،‬دوای ئ��ەو ب��ڕی��ارەی‬ ‫فیفا‪ ،‬رایانگەیاند‪ :‬بەهۆی ئەوەی‬ ‫چەندین پیاو لەنێو یاریگاكەدا‬ ‫هەن‌و یارییەكان بەڕێوە دەبەن‪،‬‬ ‫لەگەڵ ئاینی ئیسالمدا ناگونجێت‬ ‫ك���ە ك���چ���ان ب���ەج���ل‌و ب��ەرگ��ی‬ ‫نائیسالمییەوە یاریی بكەن‪.‬‬ ‫رۆژی یەكشەممەی رابردووش‪،‬‬ ‫بەهەمان ه��ۆك��ار‪ ،‬هەڵبژاردەی‬ ‫كچانی ئێران بەشداریی یارییەكەی‬ ‫بەرامبەر ڤێتنام نەكرد‌و ئەنجامی‬ ‫ی��اری��ی��ەك��ەش (‪ )0- 3‬ب��وو بۆ‬ ‫ڤێتنامیەكان‪.‬‬

‫پێش ئەوەی بكەونە‬

‫بێوەی ئەحمەد‬

‫بەر رقی هاندەران‪،‬‬

‫كورسییەكانتان چۆڵبكەن‬

‫لەگەڵ (‪ )13‬كچدا په‌یوه‌ندیی سێكسی ده‌به‌ستێت‬

‫بەهۆی لەچكەكانیانەوە بووه‌‪..‬‬

‫فــــا و ڵ‬

‫چەند ساڵێكە لێرەو لەوێ‌و لەسات‌و كاتی جیاوازدا‬ ‫باسی قەیرانی دارایی یانە وەرزشییەكانی هەرێمی ك���وردس���ت���ان‬ ‫دەكرێت‪ ،‬ئەگەر هەڵەش نەبین سەرجەم یانەكانمان دووچاری ئەو‬ ‫قەیرانە هاتوون‌و چەند یانەیەكیش چۆكیان داداوە‪.‬‬ ‫مەبەستمانە لێرەدا ئەگەر بەكورتیش بێت هۆكاری ئەو قەیرانانەو‬ ‫دواتر رێگاكانی چارەسەری قەیرانەكە بخەینە روو‪ ،‬بەبۆچوونی ئێمە‬ ‫هۆكاری سەرەكی قەیرانی دارای��ی یانەكان‪ ،‬نەبوونی سەرچاوەی‬ ‫دارایی تایبەت بەخۆیان‌و پشتبەستنیان بووە بەو یارمەتییەی كە‬ ‫لەالیەن حكومەت‌و لیژنەی ئۆڵۆمپی‌و چەند دەزگایەكەوە دەیاندرێتێ‪،‬‬ ‫ئەم یارمەتییەش هەمیشە لەیاریكردندا بووەو سەردەمێك ژمارەی‬ ‫خەیاڵی‌و سەردەمێكیش بۆ سفر دابەزیوە‪ ،‬هۆكارەكانیشی جیاوازە‪،‬‬ ‫لە سیاسییەوە بۆ ئابووریی‌و بۆ مەزاج‌و تەنانەت دەموچاوەكانیش‬ ‫كاریگەر بوون لەسەر دیاریكردنی مینحەی یانەكان‪.‬‬ ‫بۆ دەربازبوون لەو كێشەیە‪ ،‬پێویستە بەرپرسانی یانە وەرزشییەكان‬ ‫چیتر چاویان لەو خێرە نەبێت‌و پشت بەداهاتی خۆیان ببەستن‪،‬‬ ‫لەبەرامبەردا پێوستە لەسەر لیژنەی ئۆڵۆمپی كە لەرێگەی‬ ‫یەكێتییەكانییەوە سەرپەرشتیكردن‌و رێكخستنی خولەكان بكات‪،‬‬ ‫خەاڵتی بەنرخ‌و بە بەها بۆ یانە سەركەوتووەكان دابین بكات‪،‬‬ ‫چونكە لەچەندین الوە بەسوود دەبێت بۆ یانە وەرزشییەكان‪،‬‬ ‫هەروەها لیژنەی ئۆڵۆمپیش بۆ هەریانەیەك بە پێی سەنگ‌و قورسایی‬ ‫ئەو یانەیە لەمەیدانەكەدا پرۆژەی بۆ بنیاد بنێت‌و دواتر بەداهاتی‬ ‫پرۆژەكان یانەكان خەرجییەكانی خۆیان دابین بكەن‪ ،‬بەمەش هەم‬ ‫یانەكان چیتر چاوەڕێی خێرو سەدەقە نابن‪ ،‬هەم حكومەت‌و لیژنەی‬ ‫ئۆڵۆمپیش گرفتی دابینكردنی بودجەی یانەكانیان لەكۆڵ دەبێتەوە‪،‬‬ ‫لەنموونەی ئەو پرۆژانەش‪ ،‬مەلەوانگە‌و یاریگای فوتساڵ‌و هۆڵی یارییە‬ ‫كەسییەكان‌و كۆمەڵگەی وەرزشی‌و جۆرەها پرۆژەی تر كە هەم سوود‬ ‫بەیانەكان‌و هەم سوودیش بەوەرزشكاران دەگەیەنێت‪.‬‬ ‫لەالیەكی ترەوە‪ ،‬پێویستە لەسەر یانەكان هەوڵ بدەن كارێك بكەن‬ ‫چەند پشكێك لەیانەكانیان بەكەسانی خاوەن كار‌و بازرگان بفرۆشن‌و‬ ‫بڕە پارەی دەستكەوتوو لەپرۆژەی جاریدا خەرجبكەن‪ ،‬راستەوخۆ‬ ‫خاوەن پشكە نوێكانیش هەوڵی پێشخستنی یانەكە دەدەن‪ ،‬كە‬ ‫ئەمەش لەبەرژەوەندیی خۆیان‌و یانەكەشدا دەبێت‪ ،‬هەروەها لەگەڵ‬ ‫كۆمپانیا گەورەكاندا رێكبكەون بەمەبەستی ئەنجامدانی ریكالم‬ ‫بۆیان لەنێو یاریگاو هۆڵ‌و تەنانەت لەسەر درێسی یاریزانەكانیش‪،‬‬ ‫هەنگاوێكی تر ئەنجامدانی گرێبەست لەگەڵ یاریزانانی دەرەوەی‬ ‫هەرێمی كوردستاندا‪ ،‬ئەمەش كاریگەر دەبێت بۆسەر بەهێزی خولە‬ ‫ناوخۆییەكان‌و دواتر لەڕێی ئامادەبوونی هاندەرانەوە سوودی تری‬ ‫دەست دەكەوێت‪.‬‬ ‫ماوەتەوە بڵێین‪ ،‬ئەزموونی پراكتیكی یانە گەورەكان‪ ،‬سەلمێنەری‬ ‫ئەو راستییەن كە دەبێت یانەكان پشت بەخۆیان ببەستن‌و خۆیان‬ ‫دابینكەری سەرچاوەی داهاتیان بن‪.‬‬ ‫لەماوەی راب��ردوودا‪ ،‬كەوتنی یانەی سیروانی نوێمان بینی‪ ،‬ئەوەتا‬ ‫هەولێریش هاتە ریزەوە‌و سەرۆكەكەی قەرزی بۆ دەكات‪ ،‬بۆیە تاكو‬ ‫زووە فریای خۆتان بكەون با نەكەونە بەر رقی هاندەران‪ ،‬چونكە‬ ‫لەئێستادا هاندەرانی وەرزشیی تووڕەن‌و چیتر لێتا قبووڵ ناكەن‪،‬‬ ‫گەر دەتوانن ئاستی یانەكانتان بەرەو پێشەوە ببەن ئەوا جێگەی‬ ‫دەستخۆشین‪ ،‬گەر ناتوانن ئەوا كورسییەكان چۆڵ بكەن‌و بیدەنە‬ ‫دەست كەسانی بەئەزموون‪.‬‬

‫نانی مۆرینیۆ؛ ده‌كەوێتە دەستی ئەرجەنتینییەكانه‌و‌ه‬ ‫ئ����ەی ئ����اڕ ت����ی‪ :‬خ���ۆز ‌‬ ‫ێ‬ ‫مۆرینیۆی پرتوگالی‌و راهێنەری‬ ‫یانەی ریاڵ مەدرید‪ ،‬پێیوایە‪:‬‬ ‫كە ئەگەر سەرۆكی یانەكەی‪،‬‬ ‫دوو یاریزانی ئەرجەنتینی بۆ‬ ‫نەكڕێت‪ ،‬ئەوا ناتوانێت خولی‬ ‫یانە پاڵەوانەكانی ئ��ەوروپ��ا‬ ‫بەدەستبهێنن‪.‬‬ ‫م�������اڵ�������پ�������ەڕی‬ ‫‪DEFENSA‬‬ ‫‪C e n t r a l‬‬ ‫ی ئ��ی��س��پ��ان��ی��ی‬ ‫ب��ڵ�اوی����ك����ردەوە‪،‬‬ ‫خ��ۆزێ‌ مۆرینیۆ‪،‬‬ ‫فلۆرەنتینۆ پیرێزی‬ ‫سەرۆكی یانەكەی‬

‫ئاگاداركردووەتەوە كە ناتوانرێت‬ ‫خ��ول��ی ی��ان��ە پ��اڵ��ەوان��ەك��ان��ی‬ ‫ئ����ەوروپ����ا‪ ،‬ب���ەب���ێ ك��ڕی��ن��ی‬ ‫ئەرجەنتینییەك ببرێتەوە‪.‬‬ ‫ب���ەپ���ێ���ی ه���ەواڵ���ەك���ەی‬ ‫‪،DEFENSA Central‬‬ ‫مۆرینیۆ كۆبوونەوەی لەگەڵ‬ ‫پیرێز ك���ردووە‌و پێی وت��ووە‪:‬‬ ‫«پێویستە گرێبەست لەگەڵ‬ ‫ی��ەك��ێ��ك ل���ە سێرجیۆ‬ ‫ئ��ەگ��وێ��رۆ‌و ك��ارل��ۆس‬ ‫تیڤێز ئیمزا بكرێت‪،‬‬ ‫چ��ون��ك��ە بەكڕینی‬ ‫یەكێك لەو دووانە‪،‬‬ ‫هێڵی هێرشبردن‬ ‫ت��ۆك��م��ەت��ر دەب��ێ �ت‌و‬ ‫دەت���وان���ی���ن خ��ول��ی‬ ‫یانە پاڵەوانەكانی‬

‫ئەوروپا ببەینەوە»‪.‬‬ ‫ئ���ەم وت���ان���ەی م��ۆری��ن��ی��ۆ‬ ‫لەكاتێكدان‪ ،‬كە یانەی ئەتلەتیكۆ‬ ‫م��ەدری��د‪ ،‬رەت��ی��دەك��ات��ەوە كە‬ ‫ئەگوێرۆ بفرۆشێت‪ ،‬بۆیە مۆرینیۆ‬ ‫دەیەوێت لەكاتی شكستخواردنی‬ ‫لەكڕینی ئەگوێرۆدا‪ ،‬پەنا بۆ‬ ‫یانەی مانچستەر سیتی ببات تا‬ ‫كارلۆس تیڤێزی پێبفرۆشێت‪.‬‬ ‫رۆژن������ام������ەی م���ارك���ای‬ ‫ئیسپانیاش‪ ،‬ب�ڵاوی��ك��ردەوە‪:‬‬ ‫پ��ێ��دەچ��ێ��ت ك��ڕی��ن��ی تیڤێز‬ ‫ل��ەالی��ەن ری��اڵ م��ەدری��دەوە‪،‬‬ ‫ئ��اس��ان ب��ێ��ت‪ ،‬چونكە ئەو‬ ‫ئەرجەنتینییە‪ ،‬رایگەیاندووە‬ ‫ك��ە وەرزی داه��ات��وو‬ ‫ب��ەه��ی��چ ش��ێ��وەی��ەك‪،‬‬

‫نامێنێتەوە‌و‬ ‫لەئینگلتەرا‬ ‫مانچستەر بەجێدەهێڵێت‪.‬‬ ‫یانەی ریاڵ مەدرید‪ ،‬لەساڵی‬ ‫(‪)2002‬ەوە نەیتوانیوە نازناوی‬ ‫خولی یانە پاڵەوانەكانی ئەوروپا‬ ‫بباتەوە‪ ،‬لەو ساڵەدا توانیی‬ ‫لەیاریی كۆتاییدا‪ )1-2( ،‬گۆڵ‬ ‫ل��ەی��ان��ەی ب��ای��ەر لیڤەركوزنی‬ ‫ئەڵمانی ب��ب��ات��ەوە‪ ،‬ك��ە لەو‬ ‫ك��ات��ەدا‪ ،‬زەیندەین‬ ‫زیدانی ئەستێرەی‬ ‫ت���ۆپ���ی پێی‬ ‫ف��ەڕەن��س��ی‬ ‫ل���ەی���ان���ەی‬ ‫ش����اه����ان����ە‬ ‫یاریی دەكرد‌و‬ ‫گۆڵی دووەم‌و‬ ‫ب��ردن��ەوەی بۆ‬ ‫تۆماركرد‪.‬‬

‫پێویستیی هاوكاریی و پەروەردەی ئەدەبیی‬ ‫عەتا نەهایی‬

‫بەشێكی زۆر لە شاعیران و نووسەرانی‬ ‫پڕبەهرە و بەرهەمی ئەم سی ساڵەی ئێران‪،‬‬ ‫نووسینگە و كارگە و وۆركشۆپی شیعر‪ ،‬یان‬ ‫چیرۆكیان هەیە و بە‌ مانگانەی دەیان فێرخوازی‬ ‫گەنجی شیعر و چیرۆك‪ ،‬ژیانیان بەڕێوە دەبەن‪.‬‬ ‫خورافەیەكی گەورە ‌كە لە‌ كۆمەڵگەی‬ ‫ئێمەدا باوە و لە‌ئیفلیجیی سیستمی پەروەردە و‬ ‫قوتابخانە و كۆلێژە ئەدەبیی و هونەرییەكانەوە‬ ‫سەری هەڵداوە‪ ،‬ئەوەیە كە داهێنەری ئەدەبیی‬ ‫(شاعیران و نووسەران) پێویستیان بە فێرگە و‬ ‫خوێندكاریی و قوتابییەتی نییە‪ .‬ئەڵبەت گەلێك‬ ‫بەڵگە و پاساو بۆ ئەم بیروبۆچوونە هەڵەیە‬ ‫هەیە‪ .‬بۆ نموونە دەگوترێت‪ :‬داهێنانی بەرهەمی‬ ‫ئەدەبیی كردەیەكی تاكەكەسییە كە پشتی بە‬ ‫حەز و بەهرە و ئەزموونی شەخسیی و ئاستی‬ ‫ڕۆشنبیریی و مەعریفە و دنیابینی شاعیر‬ ‫و نووسەرەكەی بەستووە‪ ،‬ئەم ئەزموون و‬ ‫ڕۆشنبیرییە فرەڕەهەندەش لە فێرگە و لەبەر‬ ‫دەستی مامۆستایەكی شاعیر یان نووسەر و‬ ‫ئەدیب بە دەست نایەت‪ ...‬یان دەگوترێت‪:‬‬ ‫داهێنانی بەرهەمی ئەدەبیی مۆدێرن و شیعر‬ ‫و چیرۆك و ڕۆمانی هاوچەرخ‪ ،‬داهێنانی‬ ‫جیهانێكی شەخسییە كە مل بە هیچ یاسا و‬ ‫ڕێسا و چوارچێوە و ساختارێكی دیاریكراوی‬ ‫ڕەنگ بۆ ڕژاو نادات و هیچ مامۆستایەك‬ ‫ناتوانێت و بۆی نییە بە ناوی پەروەردە و‬ ‫فێركاریی‪ ،‬یان تەنانەت بە ‌ناوی پێشنیار‬

‫كۆڕ و‬ ‫دانیشتنە‬ ‫ئە د ە بییە‬ ‫نافەرمیی و‬ ‫ناحكوومییانە‬ ‫بوون كە لە ماڵ‬ ‫و نووسینگەكانی‬ ‫هەر كام‬ ‫خۆیان بەڕێوەووە‪،‬‬ ‫و‬ ‫بەردەوام‬ ‫لەم كۆڕ و دانیشتنە‬ ‫حەفتانە‪ ،‬یان مانگانەیە النیكەم دە پانزە‪ ،‬یان‬ ‫بیست سی شاعیر و نووسەر و ڕەخنەگری دیار‬ ‫و ناوداری لە دەوری یەكتر كۆكردووەتەوە‪.‬‬ ‫ئەوان جگە لە‌باس و خواسی فەرهەنگیی و‬ ‫ئەدەبیی‪ ،‬شیعر و چیرۆك و نووسینەكانی‬ ‫خۆشیان بۆ یەكتر خوێندووەتەوە و بەبێ‬ ‫هیچ جۆرە ڕووگیربوونێك ڕەخنەی توندیان لە‬ ‫‌یەكتر گرتووە و ئامۆژگاریی یەكتریان كردووە‬ ‫و هەڵە و پەڵەی یەكتریان ڕاست كردووەتەوە‪.‬‬ ‫بێگومان ئەمە تەنیا نەریتی شارێكی وەك‬

‫چیرۆكنووس و‬ ‫ڕۆماننووسی پڕبەهرە‬ ‫و بەرهەمی شیرازی‪ ،‬كە ‌ئێستا‬ ‫لە دەرەوەی واڵت دەژی و وەرگێڕانی‬ ‫بەرهەمەكانی بە زمانی ئینگلیزیی خەاڵتی‬ ‫گەورەیان وەرگرتووە‪ ،‬تا چەند ساڵ پاش‬ ‫مەرگی گوڵشیریش هیچ بەرهەمێكی باڵو‬ ‫نەدەكردەوە‪ .‬من‪ ،‬شەش حەوت ساڵ‬ ‫لەمەوبەر‪ ،‬كاتێك هۆی ئەو باڵو نەكردنەوەم‬ ‫لێ پرسی‪ ،‬بە تەوازوعێكی پڕ شكۆی‬ ‫داهێنەرانەوە پێی گوتم‪« :‬من لە سەرەتاوە تا‬ ‫ئەمڕۆ هیچ بەرهەمێكم باڵو نەكردووەتەوە‪ ،‬كە‬ ‫پێشتر لە ماڵەوە‪ ،‬یان لە‌ كارگەكەی گوڵشیری‬ ‫نەمخوێندبێتەوە و ڕاوبۆچوونی هاوڕێكانم‬ ‫وەرنەگرتبێت و بە ‌پێی ئامۆژگارییەكانی‬ ‫مامۆستا دەسكاریم نەكردبێت‪ ،‬بەاڵم ئێستا‪،‬‬ ‫لەوەتی گوڵشیری نەماوە‪ ،‬بەبێ ئامۆژگاریی‬

‫بەشێكی زۆر لە شاعیران و نووسەرانی پڕ بەهرە و‬ ‫بەرهەمی ئەم سی ساڵەی ئێران‪ ،‬نووسینگە و كارگە و‬ ‫وۆركشۆپی شیعر‪ ،‬یان چیرۆكیان هەیە و ب ‌ە مانگانەی دەیان‬ ‫فێرخوازی گەنجی شیعر و چیرۆك‪ ،‬ژیانیان بەڕێوە دەبەن‬ ‫و هاوكارییەوە دەست لەو جیهانە داهاتە‬ ‫شەخسییەی وەر بدات‪ ...‬یان دەگوترێت‪:‬‬ ‫هەر نووسەر و شاعیرێك بۆی هەیە بەوپەڕی‬ ‫ئازادییەوە بەر بۆ خەیاڵ و ئەندێشە و‬ ‫قەڵەمی شل بكات و تا چاپ و باڵوبوونەوەی‬ ‫بەرهەمەكەی‪ ،‬گوێ بە پێشنیار و ڕاوبۆچوونی‬ ‫سلبیی و ئیجابیی كەس نەدات‪ ...‬دیار‌ە‬ ‫من گومان لە ڕاستیی بەشێك لەم گوتە و‬ ‫بۆچوونانە ناكەم‪ ،‬بەاڵم ڕاستییەكی دیكەش‬ ‫هەیە كە هەوڵ دەدەم لە درێژەی یاداشتەكەدا‬ ‫باسی بكەم‪.‬‬ ‫لە واڵتێكی وەك ئێراندا‪ ،‬ئەگەرچی سیستمی‬ ‫پەروەردە و زانكۆ و پەیمانگە ئەدەبییەكان‪،‬‬ ‫دەورێكی ئەوتۆیان لە پەرەسەندنی ئەدەبیی‬ ‫و بەرز كردنەوەی ئاستی توانای داهێنەرانەی‬ ‫شاعیر و نووسەر و پێگەیاندنی خوێنەری‬ ‫جدیی و چاالك و هوشیار نییە‪ ،‬بەاڵم خودی‬ ‫شاعیران و نووسەران توانیویانە‌تا ڕادەیەكی‬ ‫زۆر ئەم كەلێنە پڕ بكەنەوە‪ .‬بە بڕاوی من‬ ‫یەكێك لە‌ هۆكارە سەرەكییەكانی پێشكەوتنی‬ ‫شیعر و چیرۆك و ڕۆمانی هاوچەرخی‬ ‫فارسی‪ ،‬گرینگیدانی شاعیران و نووسەران ب ‌ە‬ ‫پەروەردە و فێركاری ئەدەبیی و گوێزانەوەی‬ ‫ئەزموونی شیعریی و داستانی لە‌نەوەیەكەوە‬ ‫بۆ نەوەكانی دیكەیە‪ .‬پێشتریش گوتوومە كە‬ ‫نیما یووشیجی باوكی شیعری مۆدێرن و نوێی‬ ‫فارسی‪ ،‬زیاتر لە كۆی بەرهەمە شیعرییەكانی‪،‬‬ ‫نووسینی پەروەردەیی و فێركارانەی لە‬ ‫بارەی چۆنییەتی داڕشتنی شیعری خۆیەوە‬ ‫باڵوكردووەتەوە‪ .‬لە‌ پاش نیماش كەم شاعیر‬ ‫و نووسەری جدیی و ناوداری فارس هەیە‬ ‫كە بێجگە لە ‌باڵوكردنەوەی ئەزموونەكانی‬ ‫كاركردنی لە ‌دوو توێی كتێب و گۆڤارەكاندا‪،‬‬ ‫كارگە و وۆركشۆپێكی شیعریی‪ ،‬یان چیرۆكی‬ ‫بۆ پەروەردەی نەوەیەكی نوێی شاعیر و‬ ‫چیرۆكنووس نەبووبێت‪ .‬خۆش ئەوەیە ك ‌ە‬ ‫ئەم مامۆستا شاعیر و نووسەرانە لە ‌هەمان‬ ‫كاتدا كە خاوەنی فێرگە و وۆركشۆپی شیعر و‬ ‫چیرۆك بوون‪ ،‬خۆشیان ئەندامی چاالكی ئەو‬

‫تاران نەبووە و نییە‪ ،‬لە زۆربەی شارە گەورە‬ ‫و بچووكەكاندا ئەم نەریتە بووە و هەیە‪.‬‬ ‫هووشەنگی گوڵشیری كۆچكردوو‪ ،‬كە خۆی‬ ‫یەكێك لە چیرۆكنووسە دیار و ناودارەكانی‬ ‫ئێران و خەڵكی شاری ئەسفەهان بووە‪ ،‬ل ‌ە‬ ‫چەند گوتار و دیمانەیەدا باسی ئەوە دەكات‪،‬‬ ‫كە بە درێژایی ژیانی ئەدەبیی خۆی‪ ،‬بەرلەوە‬ ‫هیچ چیرۆك و ڕۆمانێكی باڵو بكاتەوە‪ ،‬لە‬ ‫‌یەكێك لەم كۆڕ و دانیشتنانەدا بۆ هاوڕێ‬ ‫شاعیر و نووسەر و ڕەخنەگرەكانی و تەنانەت‬ ‫بۆ قوتابییەكانیشی خوێندۆتەوە و لەسەر داوا‬ ‫و پێشنیاری ڕەوای ئەوان هەندێك دەسكاری‬ ‫پێویستی كردووە‪ .‬ئەم نەریتە پەسندە‬ ‫ئەدەبییە لە پاش شۆڕشی ئیسالمیی ساڵی‬ ‫(‪ )1979‬و لەم سی ساڵەی دواییشدا‪،‬‬ ‫وێڕای داخراوتر بوونی فەزای فەرهەنگیی و‬ ‫ئەدەبیی و گەلێك كێشە و گرفتی قورس كە‬ ‫هاتووەتە سەر ڕێی شاعیران و نووسەران‪،‬‬ ‫هەروا بەردەوام و تەنانەت زیاتریش پەرەی‬ ‫سەندووە‪ .‬وەها كە بەشێكی زۆر لە شاعیران‬ ‫و نووسەرانی پڕ بەهرە و بەرهەمی ئەم سی‬ ‫ساڵەش‪ ،‬ك ‌ە ئێستا هەر یەكە و بۆ خۆیان‬ ‫و لە ماڵ و نووسینگەی خۆیان كارگە و‬ ‫وۆركشۆپی شیعر‪ ،‬یان چیرۆكیان هەیە و‬ ‫بە‌ مانگانەی دەیان فێرخوازی گەنجی شیعر‬ ‫و چیرۆك‪ ،‬ژیانیان بەڕێوە دەبەن‪ ،‬خۆیان‬ ‫قوتابیی و چاالكی كارگە و وۆركشۆپی شیعر‬ ‫و چیرۆكی ناودارانێكی وەك ڕەزا بەراهەنی‬ ‫و هووشەنگ گوڵشیری و جەمال میرسادقی‬ ‫و‪ ...‬بوون و بەبێ پرس و ڕای مامۆستاكانیان‬ ‫و لە هێڵەكدرانی نووسینەكانیان‪ ،‬هیچ‬ ‫بەرهەمێكیان باڵو نەكردووەتەوە‪.‬‬ ‫عەباس مەعرووفی‪ ،‬نووسەری ناودار‪،‬‬ ‫كە چەند چیرۆك و ڕۆمانیشی كراوە بە‬ ‫كوردیی‪ ،‬لە زۆر شوێن گوتوویەتی كە ئێمە‬ ‫(خۆی و هاوڕێ نووسەرەكانی) قوتابیی و‬ ‫دەست پەروەردەی كەسانێكی وەك هووشەنگ‬ ‫گوڵشیری بووین و لە بن پاڵتۆكەی ئەوەوە‬ ‫هاتووینەتە دەر‪ .‬شەهریار مەندنی پووری‬

‫و ئیجازەی ئەو‪ ،‬جورئەتی باڵو كردنەوەم‬ ‫نییە»‪ .‬مەندنی پوور‪ ،‬كاتێك ئەوەی بە‬ ‫من دەگوت‪ ،‬كە ‌زۆر خوێنەر و تەنانەت‬ ‫ڕەخنەگریش بەرهەمەكانی ئەویان لە بەرهەمی‬ ‫مامۆستاكەی بەالوە پەسەندتر بوو‪.‬‬ ‫ئەم ڕۆحییەتی فێركاریی و فێرخوازییە‪،‬‬

‫كە‌ هاوكات لە‌ زۆربەی شاعیران و نووسەرانی‬ ‫ئێرانیدا هەبووە و هەیە و دەورێكی بااڵی‬ ‫لە پێگەیشتن و پێگەیاندنی شاعیران و‬ ‫نووسەرانی فارسدا بینیوە و دەبینێت‪ ،‬بەو‬ ‫مانایە نییە كە هیچ كێشە و گرفت و شەڕ‬ ‫و ناتەباییەك لە ‌مابەینی ئەواندا نەبێت و‬ ‫هەموویان وەك یەك بیر بكەنەوە و وەك‬ ‫یەك بنووسن و دابهێنن‪ .‬بێگومان فەزای‬ ‫ئەدەبی فارسیش‪ ،‬وەك هەموو فەزایەكی‬ ‫زیندوو و چاالكی ئەدەبیی تر‪ ،‬پڕە لە‬ ‫جیاوازیی بیروڕا و تەنانەت ‌كێشمەكێش‬ ‫و دژایەتی و شەڕ و چەند بەرەكەیی‪.‬‬ ‫ئەم جیاوازیی و كێشمەكێش و شەڕ‬ ‫و ناتەباییە لە ‌ئاستی بەرز و لە‬ ‫‌نێوان دیارترین و بەهرەمەندترین‬ ‫شاعیران و نووسەرانیشدا هەیە و‬ ‫دەبێت لە شوێنی خۆی باسی‬ ‫لێ بكرێت‪ ،‬بەاڵم ئەوەندەی‬ ‫كە ‌پەیوەندیی بە بابەتی ئەم یاداشتە‬ ‫و زەروورەت و پێویستیی فێرگە و كۆڕ و‬ ‫كۆبوونەوە و كارگە و وۆركشۆپی ئەدەبییەوە‬ ‫هەیە‪ ،‬دەبێت بڵیم كە زۆربەی ئەو شاعیر‬ ‫و نووسەرە دیار و ناودارانە كە بڕوایان ب ‌ە‬ ‫پەروەردە و فێركاری داهێنانی ئەدەبیی بووە‬ ‫و هەوڵیان بۆ لێكنزیككردنەوەی شاعیران و‬ ‫نووسەران و گوێزانەوەی ئەزموونی داهێنان و‬ ‫برەودان بە ڕۆحییەتی پێكەوەیی و قوتابییەتی‬ ‫ئەدەبیی داوە‪ ،‬هەوڵیان بۆ سەپاندنی بیر و‬ ‫باوەڕی خۆیان و فۆڕم و شێوازی كاركردنی‬ ‫ئەدەبیی خۆیان بەسەر هاوڕێ و هاوكار و‬ ‫تەنانەت قوتابییەكانیان نەداوە‪ ،‬بەڵكو بە‬ ‫پێچەوانەوە‪ ،‬زۆرترین خەباتیان بۆ عەینی و‬ ‫بەرهەستكردنەوەی پێویستیی فرەدەنگیی و‬ ‫فرەڕەنگیی و فرەشێوازیی ئەدەبیی كردووە‪،‬‬ ‫كە خواست و پەیامی سەرەكی ئەدەبی مۆدێرن‬ ‫و بە تایبەت چیرۆك و ڕۆمانی هاوچەرخە‪ .‬بۆ‬ ‫سەلماندنی ئەم ڕاستییەش‪ ،‬ئەوەندە بەسە‬ ‫كە بڵێم بەشێكی زۆر لە هاوڕێ و هاوكار‬ ‫و قوتابییانی كەسانێكی وەك بەراهەنی و‬ ‫گوڵشیری كە ‌ئێستا لە ناودارترین شاعیران‬ ‫و نووسەرانی ئێرانین‪ ،‬زۆرترین جیاوازیی‬ ‫بیر و بۆچوونی فكریی و ئەدەبییان هەیە‬ ‫و هەركامیان بە شكڵ و شێوازێكی جیاواز‬ ‫لەوانیتر دەنووسن‪...‬‬ ‫بە داخەوە مەجالی كەمی ئەم گۆشەیە‪،‬‬ ‫ڕێگەی ئەوەم پێ نادات كە درێژەی باسەكەم‬ ‫بگوێزمەوە بۆ كەش و فەزای ئەدەبی كوردیی‪،‬‬ ‫وێڕای قسەكردن لە ‌پێویستیی ئەم جۆرە‬ ‫چاالكییە ئەدەبییە‪ ،‬لە هۆكارەكانی نەبوونی‬ ‫ئەم كەلتوور و نەریتە پەسەند و پێویستە لە‬ ‫ناو فەزای ئەدەبی خۆمان بكۆڵمەوە‪ .‬هیوادارم‬ ‫لە یاداشتێكی دیكە و گۆشەیەكی دیكەدا ئەم‬ ‫كارە بكەم‪.‬‬

‫لێره‌ به‌دواوه‌ ئه‌مه‌ گۆشه‌یه‌کی مانگانه‌ی‬ ‫ڕۆماننووس‌و وه‌رگێڕ (عه‌تا نه‌هایی) ده‌بێت‬ ‫له‌م الپه‌ڕه‌یه‌دا‪.‬‬

‫ڕێگایەك تەژی لە ئازار‬

‫لەبارەی نۆڤڵێتی ((خاک و خۆڵەمێش))ی عەتیق ڕەحیمی‪-‬یەوە‬ ‫ئازا‬ ‫د بەرزنجی‬

‫بەم دێڕانە نۆڤڵێتـی((خاك و‬ ‫خۆڵەمێش))ی نووسەرو سینەماكاری ئەفغانی‬ ‫((عەتیق ڕەحیمی)) دەستپێدەكات‪.‬‬ ‫عەتیق ڕەحیمی كە لە ساڵی ‪1962-‬دا‬ ‫لە شاری كابول هاتووەتە دونیا‌وە‪ ،‬لە ساڵی‬ ‫‪1985‬ەوە لە فەڕەنسا وەكو پەنابەر دەژی‪.‬‬‫ڕۆمانی ((بەردی سەبر))ی لە ساڵی‬ ‫‪2008‬دا خەاڵتی گۆنكۆری بردەوە‪ ،‬كە‬‫یەكێكە لە خەاڵتە دیارەكانی فەڕەنسا بۆ‬ ‫ئەدەب‪ .‬هەڵبەت جێی ئاماژەیە كە بڵێین‪،‬‬ ‫ڕەحیمی ئەم ڕۆمانەی بە زمانی‬ ‫فەڕەنسی نووسیوەو دواتر‬ ‫بۆ سەر چەند زمانێكی‬ ‫وەرگێڕدراوە‪.‬‬ ‫دی‬ ‫بەر لەوەی باس لە‬ ‫((خاك‬ ‫نۆڤڵێتی‬ ‫خۆڵەمێش))‬ ‫و‬ ‫بكەین‪ ،‬دەمانەوێت‬ ‫ئەوە بڵێین‪ ،‬كە‬ ‫لەم دەیەیەی‬ ‫دوا ییـــــــداو‬ ‫بە تا یبە تیش‬ ‫لە پاش‬

‫((ـ‬ ‫سێوێ من برسیمە‪.‬‬ ‫ك لە‬ ‫پیستر دەبێ بوخچە سوو‬ ‫ر‬ ‫ە‬ ‫ك‬ ‫ە‬ ‫ی‬ ‫د‬ ‫ە‬ ‫ت‪ .‬د‬ ‫ستت دە‬ ‫بە یاسینی كوڕەزاەیخەیتەوە ناو بووخچه‌كە ردەهێنیت و‬ ‫ب‬ ‫ە‬ ‫جل‬ ‫ە‬ ‫خ‬ ‫و دان‬ ‫ت كە‬ ‫ۆاڵوییە‬ ‫لە تەنیشتتە‬ ‫ەیەكی تر دەر‬ ‫كەت دەیسڕی‬ ‫وە دانیشتووەو سەری خدەهێنیت‪ .‬دانەیەكی پاكت ت‪ .‬سێوەكە‬ ‫ستۆتە سەر قۆڵە ماندو رو دەیدەیت‬ ‫ڕووداوەكەی‬ ‫وەكەت))‪.‬‬ ‫یانزدەی سێپتەمبەرەوە‪ ،‬خۆرئاوا‌‬ ‫بە ڕۆحێكی الپرەسەن و بە چاوێكی ترەوە لێی‬ ‫دەڕوانێتە ئەو كەلتوورانەی كە ئایینی ئیسالم دەدوێین‪.‬‬ ‫((خاك و خۆڵەمێش)) ڕۆمانێكی درێژ‬ ‫یەكێكە لە ڕەگەزە سەرەكییە پێكهێنەرەكانی‬ ‫و هەوڵدەدات تێگەیشتنێكی وردی هەبێت نییە‪ ،‬بەڵكو نۆڤڵێتێكە ژمارەی الپەڕەكانی‬ ‫بۆ ئەوەی كە لەو دونیایەدا ڕوودەدات‪ .‬لە دەقە ئینگلیزییەكەدا نزیكەی حەفتا‬ ‫تێگەیشتن لەسەر ئاستی سیاسیی و ئابووریی الپەڕەیەكەو ڕووداوەكانیشی لە ڕۆژێكدا‬ ‫و كۆمەاڵتی و ڕۆشنبیریی‪ .‬هەر لێرەوەیە كە ڕوودەدەن‪ .‬داستاگویری پیرەمێرد لەگەڵ‬ ‫خۆرئاوا بایەخێكی تایبەت بەو كارە ئەدەبیی یاسینی كوڕەزایدا بەڕێوەن بۆ الی مورادی‬ ‫و ئیبداعییانە دەدات كە قسە لەسەر كێشەو كوڕی‪ ،‬كە باوكی یاسینە‪ ،‬تاهەواڵی كارەساتی‬ ‫ملمالنێ و گرفتەكانی ناو ئەو كەلتوورانە مردنی ژنەكەی (واتە ژنەكەی موراد)‬ ‫و دایكی بداتێ‪ .‬هاوسەرەكەی‬ ‫دەكات‪.‬‬ ‫یەكێك لەو كەلتوورانەی كە لەم مورادو هەروەها دایكی دەبنە‬ ‫دەساڵەی دواییدا بووە جێی سەرنجی قوربانیی كارەساتی وێرانكردن‬ ‫نێوەندە ڕۆشنبیریی و ئەدەبییەكانی خۆرئاوا‪ ،‬و سووتاندنی الدێكەیان لەسەر‬ ‫كەلتووری ئەفغانی بوو‪ ،‬لەبەر ئەوەی دەستی هێزەكانی سۆڤێت‪،‬‬ ‫كەلتووری ئەفغانی و كۆمەڵگای ئەفغانی بەو بیانووەی كە كۆمەڵێك‬ ‫یەكێكە لە نموونە بەرجەستەكەرەكانی ئەو كەسی نەیار بە دەسەاڵتی‬ ‫ملمالنێ سیاسیی و كۆمەاڵیەتییانەی كە سۆڤێت لە الدێكەدا خۆی‬ ‫لەئەنجامی بەریەككەوتنەكانی نێوان ئایینی حەشارداوە‪( .‬هەڵبەت‬ ‫ئیسالم و بەتایبەتیش ئیسالمی توندڕەو و پەیبردن بەم حاڵەتە‬ ‫دونیای مۆدێرنەوە هاتوونەتە گۆڕێ‪ .‬ئەفغان بۆ ئێمەی كورد‬ ‫هێند‬ ‫بە درێژایی سی چل ساڵی ڕابردوو بووە شتێكی‬ ‫مەیدانی جۆرەها ملمالنێی سیاسیی و ڕووداو و گران نییەو بگرە‬ ‫كارەساتی جۆراوجۆر‪ ،‬كە تائێستاش درێژەی هەموومان پێی‬ ‫هەیە‪ .‬هەر بۆیە ئەم واقیعەی ئەفغانستان ئــــــا شنا ین ‪،‬‬ ‫و ملمالنێ و كێشمەكێشەكانی بووە هەوێنی‬ ‫كۆمەڵێك كاری ئەدەبیی‪ ،‬كە توانییان‬ ‫سەرنجی خۆرئاوا بەالی خۆیاندا ڕابكێشن‪،‬‬ ‫لەوانەش هەردوو ڕۆمانەكەی ((خالید‬ ‫حوسەینی))‪ ،‬واتە ((كۆالرەباز)) و ((هەزار‬ ‫خۆری درەوشاوە)) و هەروەها ڕۆمانەكانی‬ ‫((عەتیق ڕەحیمی))‪ ،‬لەوانەش ((بەردی‬ ‫سەبر)) و ((هەزارماڵ بۆ خەون‬ ‫و ترس)) و ((خاك و‬ ‫خۆڵەمێش))‪ ،‬كە‬ ‫لێر ە د ا بە حوكمی ئەو ئەزموونەی الدێكانی‬ ‫كوردستانیش لەگەڵ دەسەاڵتی بەعسدا‬ ‫هەیانبوو)‪ .‬ئەمە لەسااڵنی هەشتاكاندا‬ ‫كە ئەفغانستان لەالیەن یەكێتیی‬ ‫سۆڤێتەوە داگیركرابوو‪.‬‬ ‫مورادیش لە كانێكدا‬ ‫كاردەكات كە سەر‬ ‫دەسەاڵتی‬ ‫بە‬ ‫سۆڤێتەو چوار‬ ‫ساڵە لەگەڵیاندا‬ ‫و‬ ‫كاردەكات‬ ‫لە ماوەی ئەو‬ ‫چو ا ر سا ڵە شد ا‬ ‫چوارجار گەڕاوەتەوە‬ ‫ژنەكەی‬ ‫بۆالی‬ ‫و منداڵەكەی‪ ،‬كە‬ ‫مانگێك‬ ‫دواجاریان‬ ‫لەوەوبەر بووە‪.‬‬ ‫داستاگویر بەدرێژایی‬ ‫ئەو ڕێگایە شەپۆلەكانی‬ ‫نیگەرانیی دەروونی دەهێنن‬ ‫و دەبەن و دوودڵیی ناخی‬

‫و دووكاندارێك‪ .‬پاش ئەوەی لە ڕێی‬ ‫تێفكرین و بەیادهێنانەوەكانی داستاگویرەوە‬ ‫لە وردودرشتی ڕووداو و كەسێتییەكان‬ ‫دەگەین‪ ،‬دواجار كاتێك هەواڵی موراد‬ ‫لە پاسەوانەكە دەپرسێت و پێی دەڵێت‬ ‫كە هاتووە تا ئەو هەوااڵنەی پێ بڵێت‪،‬‬ ‫پاسەوانەكە دەڵێت كە ئەو هەوااڵنەیان‬ ‫بە موراد گەیاندووەو پێویست ناكات لەوە‬ ‫زیاتر موراد بەوەوە خەریك بكرێت‪ ،‬چونكە‬ ‫ئەو ئێستا یەكێكە لە كرێكارە چاالكەكانی‬ ‫كانەكەو بەتەمان بینێرن بۆ دەورەی‬ ‫نەهێشتنی نەخوێندەواریی و ئەوسا‬ ‫پلەوپایەی بەرزتر دەبێتەوە‪.‬‬ ‫(جەنگ) پاڵەوانی زۆربەی كارەكانی‬ ‫عەتیق ڕەحیمییە‪ .‬هەرچۆن لە(بەردی‬ ‫سەبر)و هەروەها لە (هەزار ماڵ بۆ خەون‬ ‫و ترس)دا ئەمە بەزەقی ڕەنگیداوەتەوە‪.‬‬ ‫هەریەكەو‬ ‫ڕەحیمی‪،‬‬ ‫كاراكتەرەكانی‬ ‫بەشێوەیەك لە شێوەكان قوربانیی‬ ‫دەست بێڕەحمییەكانی جەنگن‪ .‬جەنگێك‬ ‫كە بێبەزەییانە مرۆڤەكان لە‬ ‫دەرەوەو ناوەوە دەخوات‬ ‫و پانتاییەك بۆ‬ ‫ژیان و‬

‫خۆشەویستی‬ ‫و جوانیی ناهێڵێتەوە‪.‬‬ ‫دیسانەوە لەم نۆڤڵێتەشدا‪،‬‬ ‫جەنگ دەبێتەوە بەو دێوەزمەیەی‬ ‫كە ‌سێبەری قورسی خۆی بەسەر ژیانی‬ ‫كاراكتەرەكانەوە جێدەهێڵێت‪ ،‬تا دەگەنە ئەو‬ ‫قەناعەتەی كە (ئەوانەی مردن بەختەوەرن‬ ‫و ئەوانەی ماون لە عەزابدان)‪ .‬ئەم‬ ‫سێبەرەش بەتەنها توێژێك‪ ،‬یان نەوەیەكی‬ ‫كۆمەڵگاكەی نەگرتووەتەوە‪،‬بەڵكو هەموو‬ ‫توێژو نەوەكان‪ .‬ئەوەتانێ ژنان بە هەردوو‬ ‫نەوەكەوە‪ ،‬نەو‌ەی كۆن (كە خۆی لە دایكی‬ ‫موراددا دەبینێتەوە) و نەوەی نوێ (كە لە‬ ‫هاوسەرەكەی موراددا بەرجەستەبووە)‪.‬‬ ‫هەروەها ئەوەتانێ پیاوانیش بە پیر‬ ‫(داستاگویر) و الو (موراد)ەوە و هەروەها‬ ‫مندااڵنیش كە لە نۆڤڵێتەكەدا (یاسین)‬ ‫بووەتە سیمبوولیان‪.‬‬ ‫تارمایی جەنگ بەسەر ژیانی‬

‫یەك هەفتەی ڕەبەقە بەئارامیی نەخەوتوویت‪.‬‬ ‫هەر كە چاوانت دەنووقێنیت مورادو دایكی‬ ‫دەبینیت‪ ،‬یاسین و دایكی‪ ،‬خاك و ئاگر‪،‬‬ ‫هاوارو فرمێسك)‪.‬‬ ‫ڕەحیمی دەڵێت‪ ،‬كە ئەم ڕۆمانەی لە‬ ‫ماوەی هەفتەیەكدا نووسیوە‪ ،‬بەاڵم یەك‬ ‫ساڵی تەواو كاری لەسەر زمانەكەی كردووە‬ ‫تا بەو شێوەیە دەرچووە‪.‬‬ ‫هەڵبەت پێویستە ئاماژە بۆ ئەوەش بكەین‬ ‫كە ڕەحیمی لەم ڕۆمانەدا زیرەكانە هەندێ‬ ‫سیمبوولی بەكارهێناوە‪ .‬لەوانە ئەو ڕێگایەی‬ ‫كە داستاگویرو یاسینی كوڕەزای دەیبڕن‪ ،‬كە‬ ‫دەكرێ وەكو سیمبوولێك بۆ مێژووە پڕ لە‬ ‫نەهامەتییەكانی ئەفغانستانی لەقەڵەم بدەین‪،‬‬ ‫بەتایبەتی لە هەشتاكانی سەدەی ڕابردوودا‪،‬‬ ‫چونكە ڕووداوەكانی ڕۆمانەكە لەوسااڵنەدا‬ ‫ڕوودەدەن‪ .‬هەروەها ئەو ماشێنە سەربازییە‬ ‫سۆڤێتییەی كە بە ڕێگاكەدا دەڕوات و وێنەی‬ ‫ئەستێرەیەكی سووری لەسەرە‪ .‬دیسانەوە‬ ‫كەڕبوونی ((یاسین))ی منداڵ كە هەموو‬ ‫شتەكان دەبینێت‪ ،‬بەاڵم هیچ نابیستێت‪،‬‬ ‫بەاڵم لەهەموو ئەمانە گرنگتر بێباكییەكەی‬ ‫((موراد))ە‪ ،‬کاتێک پاسەوانەكە دەڵێت كە‬ ‫موراد هەواڵی مەرگی دایكی و هاوسەرەكەی‬ ‫و وێرانبوونی الدێكەشیانی بیستووە‪ ،‬كەچی‬ ‫لەخۆی نەگرتووە سەردانێكی دێكەشیان‬ ‫بكاتەوە‪ .‬ئەمە لە كاتێكدا‬ ‫بەدرێژایی ڕێگاكە باوكی‬ ‫موراد بەقووڵیی‬

‫نیگە ر ا نە‬ ‫كە چۆن و‬ ‫لە و ە ی‬ ‫ئەو هەواڵەی‬ ‫بەچ شێوازێك‬ ‫بە بیستنی‬ ‫پێ ڕابگەیەنێت‪ ،‬نەبا‬ ‫شێت بێت‪ .‬بێگومان ڕۆمانەكە دەیەوێت‬ ‫پێمان بڵێت‪ ،‬كە ((موراد))یش بەجۆرێك‬ ‫لەجۆرەكان قوربانییە‪ ،‬بەاڵم ئەم قوربانیی‬ ‫دەست ئەو مێشكشۆرییەیە كە بەدرێژایی‬ ‫حەفتاساڵ ئایدیۆلۆجیەتی سۆڤێتی بەرامبەر‬ ‫بە خەڵك و هاواڵتییانی پیادەی دەكرد‪.‬‬ ‫مورادیش فریوخواردووی ئەوەیە كە وەكو‬ ‫كرێكارێكی نموونەیی دەستنیشان كراوەو بۆ‬ ‫خولی خوێندن دەنێردرێت و دواتر پلە‌كەی‬ ‫بەرز دەكرێتەوە‪ .‬لێرەوە خوێنەر هەست بەو‬ ‫پارادۆكسە تراجیكە دەكات كە كۆتایی بە‬

‫ڕه‌‌حیمی ئه‌م ڕۆمانه‌ی ل ‌ه ماوه‌ی هه‌فته‌یه‌کدا‬ ‫نووسیوه‌‪ ،‬به‌اڵم یه‌ک ساڵی ته‌واو کاری له‌سه‌ر‬ ‫زمانه‌که‌ی کردووه‌ تابه‌و شێوه‌یه‌ ده‌رچووه‌‬

‫ژمــارە (‪)13‬‬ ‫سێشەممە ‪2011/6/7‬‬

‫دەكێڵێت‪ ،‬كە ئاخۆ ئەم هەواڵە بەكوڕەكەی‬ ‫بگەیەنێت‪ ،‬یان نا؟ وتنی هەواڵێكی‬ ‫جەرگبڕی وا‪ ،‬گەلێ دژوارەو ڕەنگە موراد‬ ‫بەرگەی نەگرێت و شێت بێت‪ ،‬لەبەرئەوەی‬ ‫هاوسەرەكەی و دایكی زۆر خۆشدەویست‪.‬‬ ‫ئەمە جگە لەوەی لە ئەنجامی دەنگی‬ ‫بۆمبەكانەوە گوێیەكانی یاسینیش كەڕبوون‪.‬‬ ‫ڕێگاكە ڕێگایەكی وشك و برنگی ناو كێوە‬ ‫ڕووتەكانی ئەفغانستانە‪ .‬داستاگویرو یاسین‪،‬‬ ‫لەسەر ڕێیاندا كەسانێكی ئەوتۆ نابینن جگە‬ ‫لە چەند كەسێك نەبێت‪ ،‬لەوانە پاسەوانێك‬

‫كاراكتەرەكانی ڕەحیمییەوە كارێكی كردووە‬ ‫كە لەو ڕۆمانانەدا ئەتۆسفێرێكی غەمگین باڵ‬ ‫بەسەر تەواوی ڕووداوەكاندا بكێشێت‪ ،‬بەاڵم‬ ‫نابێت ئەوەمان لەیاد بچێت كە ڕەحیمیی‬ ‫بە زمانێكی پەخشانئامێزی سەرنجڕاكێش‬ ‫خوێنەر بۆ ناو ڕووداوەكانی ڕۆمانەكانی‬ ‫پەلكێش دەكات و ئەم ڕۆمانە‌شی لەسەر‬ ‫زمانی كەسی دووەم دەگێڕێتەوە‪.‬‬ ‫هەست‬ ‫دەكرێنەوە‪.‬‬ ‫(چاوەكانت‬ ‫دەكەیت ئارەقەیەكی ساردت كردۆتەوە‪.‬‬ ‫ناتوانیت بخەویت‪ ،‬بەئارامیی بخەویت‪.‬‬

‫ڕۆمانەكە دەهێنێت و چەندەها پرسیاری ال‬ ‫دەورووژێنێت‪.‬‬ ‫شایانی باسە‪ ،‬كە ئەم ڕۆمانە لەالیەن‬ ‫سینەماكاری ئێرانی (كامبوزیا پرتوی)ەوە‬ ‫كراوە بە فیلمێكی سینەمایی و پتر لە دە‬ ‫خەاڵتی سینەمایی بەدەستهێناوە‪.‬‬ ‫* تێبینی‪ :‬ئەم ڕۆمانە لە الیەن‬ ‫نووسەری ئەم چەند دێڕەوە كراوە بە كوردی‬ ‫و لە ئایندەیەكی نزیكدا لە چاپ دەدرێت‪.‬‬

‫وه‌رگێڕانی له‌سویدییه‌وه‌‪ :‬هیوا قادر‬

‫چیرۆكی‬ ‫چیرۆكەكانم‬

‫م‬

‫چۆن له‌ده‌ستی هه‌ندێک له‌کتێبه‌کانم ڕزگارم بوو؟‬

‫دوای ئەو دووەمین بوومەلەرزە گەورەیەی كە‬ ‫لەو ماوەیەی دواییدا بەر توركیا كەوت‪ ،‬ئەوەی‬ ‫مانگی نۆڤەمبەری ساڵی (‪ )1999‬دای لەبولیو‪.‬‬ ‫لە سوچێكی كتێبخانەكەمەوە گوێم لە دەنگی‬ ‫كرتەكرتێك بوو‪ .‬من كتێبێكم بەدەستەوەبوو‪،‬‬ ‫لەسەر جێگاكەم ڕاكشابووم و دیقەتی ئەو‬ ‫گڵۆپەڕووتەی سەقفەكەم ‌ئەدا‬ ‫كە بەسەر سەرمەوە‬ ‫هە ڵو ا سر ا‬

‫سزام دابن‪.‬‬ ‫ئەم هەستكردن بەخۆشییە بیانوویەكی باش‬ ‫بوو تا باسی پەیوەندیی خۆم لەگەڵ ئەم كتێبانەی‬ ‫ناو كتێبخانەكەمدا بكەم‪ .‬حەزئەكەم هەندێك قسە‬ ‫لەسەر كتێبخانەكەم بكەم‪ ،‬بەاڵم نامەوێت لەم‬ ‫ڕێیەوە جیاوازیی و دانسقەیی و تایبەتمەندیی‬ ‫كتێبەكانم باسبكەم كە چین‪ ،‬هەروەها ناشمەوێت‬ ‫فشەش بەوەوە بكەم كە گوایە چۆن ئەم كتێبە‬ ‫گرانبەهایانەم بۆ نموونە لە كتێبفرۆشییەكی پراخ‬ ‫كڕیوە‪ ،‬چونكە من لە واڵتێكدا ئەژیم الی هەندێك‬ ‫كەس نەخۆشییەكی گەورەیە كتێب بخوێنیتەوە‪،‬‬ ‫هەروەها ناشتوانم ڕێزی ئەو گرووپە كەمەش بگرم‬ ‫كە شەیدای كتێبن و لە ژیانی ڕۆژانەدا لەڕووی‬ ‫هەستەوە خۆیان بەسەر ئینسانەكانی تردا‬ ‫بائەدەن‪ .‬لە ئێستادا كێشەكەی من ئەوە نییە‬ ‫ئەوە ڕوون بكەمەوە كە چەندە حەزم لە كتێبە‪،‬‬ ‫بەڵكە ئەوەیە كە پێتان بڵێم چەندە ڕقم لێیانە‪.‬‬ ‫باشترین ڕێیەكیش بۆ ئەوەی ئەمە ڕوون بكەمەوە‬ ‫ئەوەیە كەباسی ئەوە بكەم چۆن لە دەستی‬ ‫هەندێك لەو كتێبانە ڕزگارم بوو‪.‬‬ ‫كتێبگەلێكی زۆرم فڕێدان‪ ،‬چونكە كەس‬ ‫باوەڕ بەوە ناكات كە كاتی خۆی بەچ چاوێكی‬ ‫جدییەوە سەیرم كردوون‪ .‬ئەمەش خولیایەك بوو‬ ‫بۆ ئەوەی لە كوڕێكەوە ببمە پیاوێكی گەنج‪ .‬خۆم‬ ‫قوتاركرد لە دەستی ژمارەیەكی زۆر لە‬ ‫ڕۆمانی توركی‪ ،‬شیعری خراپ و‬ ‫‌كتێبی كۆمەڵناسی‪،‬‬ ‫ڕ ۆ ما نی‬

‫سیاسیی‪ ،‬وەرگێڕانێكی خراپ‪ ،‬ڕۆمانێكی مۆدێل‪،‬‬ ‫گفتوگۆیەكی سواو» بێت‪ ،‬بەڵكە ناڕەحەتی‬ ‫من لەوەوەیە من چۆن ئەم كتێبانەم كڕیوون و‬ ‫لەناو كتێبخانەكەمدا شاردوومنەتەوە‌‪ ،‬تەنانەت‬ ‫هەندێكیشیانم خوێندوونەتەوە‪ .‬لە ڕاستیدا من‬ ‫شەرم نامگرێت لە بەرامبەر ئەو كتێبانەدا‪ ،‬بەڵكە‬ ‫لەبەردەم خۆمدا شەرم ئەمگرێت كە من بۆچی‬ ‫هێندە بەبایەخەوە سەیرمكردوون‪.‬‬ ‫ئێستا گەیشتوومەتە بەردەم پرسیارە‬ ‫سەرەكییەكە‪ :‬ئەویش ئەوەیە من هەست بەهیچ‬ ‫شانازییەك ناكەم لەبەردەم كتێبخانەكەمدا‪،‬‬ ‫ڕاسترە بڵێم كتێبخانەكەم بۆتە سەرچاوەی‬ ‫نائارامیی و بێتاقەتیم‪ .‬كاتێك كە گەنج بووم‬ ‫خەونم بەوەوە ئەبینی ئەگەر ببمە نووسەر‪ ،‬ئەوا‬ ‫پۆز بەسەر كتێبخانەكەمەوە لێ بدەم‪ ،‬بەاڵم‬ ‫ئێستا ‌كتێبخانەكەم تەنها تووشی خەمۆكیی‬ ‫كردووم و بیر لەو هەموو پارەو كاتە ئەكەمەوە‬ ‫بۆم تەرخانكردووە‪ .‬لەمەودوا ئیتر ئەوە گرنگ‬ ‫نییە كتێبی باشم هەبێت‪ ،‬بەڵكە گرنگ ئەوەیە كە‬ ‫كتێبی باش بنووسم‪.‬‬ ‫مەرجە كە تۆ تا ئاستێكی زۆر كات لەگەڵ‬ ‫كتێبی باشدا بەسەربەریت‪ ،‬بەاڵم خوێندنەوە‬ ‫نیشانەی ئەوە نییە كە تەنها چاو و هۆشیاریت‬ ‫بەسەر الپەڕەكانەوەبن‪ ،‬بەڵكە ئەوەیە هەموو‬ ‫ڕۆحی خۆت بخەیتە ناو نووسینەكەوە‪ .‬هەر هۆی‬ ‫ئەم نەتوانینەشە كەمتر ئینسان حەزی لە كتێب‬ ‫بێت‪ .‬هەموو كتێبخانەیەكی تاكەكەسی باش‬ ‫ئەبێت هەندێك لەو كتێبانەی تێدابێت كە لەگەڵ‬ ‫یەكتریدا كێبەركێ ئەكەن‪ .‬ئەم جۆرە كێبەركێیەش‬ ‫گرژییەكی گەورە الی نووسەری داهێنەر‬ ‫دروست ئەكات‪ .‬فلۆبێر‬ ‫جارێكیان وتوویەتی‪،‬‬ ‫بۆ ئەوەی ببیت بە‬ ‫پیاوێكی تێگەیشتوو‪ ،‬زۆر‬ ‫باشە بتوانیت دە كتێبی‬ ‫باش بژمێریت‪ ،‬كە زۆر‬ ‫بەوردیی خوێندووتنەتەوە‪،‬‬ ‫بەاڵم زۆرینەی ئینسانەكان‬ ‫ئەم توانا زۆرەیان نییە‪ ،‬بەڵكە‬ ‫بەوەندە ڕازین كتێب كۆبكەنەوەو شانازیی بە‬ ‫كتێبخانەكەیانەوە بكەن‪ ،‬بەاڵم من بیانوویەكی‬ ‫باشم هەیە لەكۆكردنەوەی ئەم كتێبانە‪ ،‬ئەویش‬ ‫هەژاریی كتێب و كتێبخانە‌یە لە واڵتەكەمدا‌‪ .‬ئەم‬ ‫دوانزە هەزار كتێبەی لە كتێبخانەكەمدا هەیە‪،‬‬ ‫بۆ من سەرچاوەیەكە بۆ ئیلهامێكی بەردەوام لە‬ ‫كارەكەمدا‪.‬‬ ‫لەناو سەرجەم كتێبەكانی كتێبخانەكەمدا‪،‬‬ ‫دە تا پانزە كتێب هەن لە ڕاستیدا خۆشمئەوێن‪،‬‬ ‫بەاڵم ئەمە نیشانەی ئەوە نییە كتێبخانەكەم‬ ‫بتوانێت بمكات بە كەسێكی زۆر هەستیار‪.‬‬ ‫بەڵكە كتێبخانەكەم تەنها پشكێك و سەروەتێكی‬ ‫پەرشوباڵوە‪ ،‬خۆڵ و خاشاكێكی كەڵەكەبووەیان‬ ‫بارێكی شانە كە من بەهیچ شێوەیەك حەزم‬ ‫لێی نییە‪ .‬ئەوەی من دڵخۆش ئەكات ئەوەیە‬ ‫هەرچ كاتیك بمەوێت ئەتوانم بخوێنمەوەو لە‬ ‫كتێبەكانەوە نزیك بم‌‪ ،‬هەروەك چۆن ئینسان‬ ‫بە بیركردنەوە لەو ئافرەتەی كە خۆشی ئەوێت‬ ‫دڵخۆش ئەبێت‪.‬‬ ‫لەبەرئەوەی‌ئەم مەیلی حەزلێكردنەم بۆ كتێب‬ ‫وەك عەشق ئەمترسێنێت‪ ،‬بۆیە هەموو جارێك‬ ‫هێندەی ئەو عەشقە پێمخۆشە كە لە دەستی‬ ‫هەندێك لە كتێبەكانم ڕزگارم ئەبێت‪ .‬من لەو‬ ‫ماوەیەی پێشوودا ئەم بیانووی فڕێدانی كتێبانەم‬ ‫دۆزییەوە كە پێشتر نەمبوو‪ .‬ئەو هەموو كتێبەی‬ ‫ئەو نووسەرانەی كە لە كاتی گەنجیمدا ئایكۆنێكی‬ ‫ناشیونالیستی بوون‪ ،‬لەم سااڵنەی دواییدا هەموو‬ ‫وزەی خۆیان تەرخانكردبوو بۆ ئەوەی بڵێن‬ ‫كتێبەكانی من چەندە خراپن‪ .‬سەرەتا من وەك‬ ‫پەسنێك قسەكانی ئەوانم بۆ خۆم وەرئەگرت‪،‬‬ ‫بەاڵم ئێستا ئەوان هۆیەكی زۆر باشتریان‬ ‫لە بوومەلەرزەكە خستە بەردەستی من‪ ،‬كە‬ ‫كتێبخانەكەم لە كتێبەكانی ئەوان پاك بكەمەوە‪،‬‬ ‫ئەو نووسەرە دەرەجە دوو نیمچەناسراوانەی‬ ‫تەمەنیان لەنێوان پەنجا تا حەفتا ساڵ ئەبێت و‬ ‫یەك لەدوای یەك لە ئەدەبیاتی نووسراوی توركیدا‬ ‫بەرەو نەمان ئەچن‪.‬‬

‫ئ‬ ‫ی‬ ‫ت‬ ‫ر‬ ‫ئ‬ ‫‌‬ ‫ه‬ ‫و‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫گ‬ ‫ر‬ ‫ن‬ ‫ب‬ ‫‌‬ ‫ه‬ ‫گ‬ ‫ڵ‬ ‫ک‬ ‫ن‬ ‫ی‬ ‫ه‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫گ‬ ‫‌ه‬ ‫ر‬ ‫ن‬ ‫ک‬ ‫ت‬ ‫گ‬ ‫ێ‬ ‫ب‬ ‫ئ‬ ‫‌‬ ‫ه‬ ‫ی‬ ‫و‬ ‫‌‬ ‫ه‬ ‫ب‬ ‫ا‬ ‫ی‬ ‫ش‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫م‬ ‫ک‬ ‫‌‬ ‫ه‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫ه‬ ‫ک‬ ‫ب‬ ‫ت‬ ‫ێ‬ ‫ێ‬ ‫بی باش ت‪،‬‬ ‫بنووسم‬

‫بو و ‪.‬‬ ‫كتێبخا نە كە ی‬ ‫منیش لەم بوومەلەرزە بەهێزە‬ ‫قوتاری نەبوو‪ .‬بوومەلەرزەكە خۆشمی‬ ‫ڕاتەكاند و لە جێگاكەی خۆم ڕایپەڕاندم‪ ،‬هەروەك‬ ‫چۆن لە بوومەلەرزەكەی پێشوودا ڕوویدا‪،‬‬ ‫ئەمجارەش بەجۆرێك ترسام هەستمكرد ‌فێڵە‪،‬‬ ‫دوای ئەوە بڕیارمدا كتێبخانەكەم سزا بدەم‪.‬‬ ‫لەبەر ئەم هۆیە‪‌،‬بەهەستێكی ڕازیبوونی‬ ‫سەیرەوە دووسەد و پەنجا كتێبم لە كتێبخانەكەم‬ ‫خێرا هەڵبژارد و فڕێمدان‪ .‬وام ئەزانی سوڵتانێكم‬ ‫و لەناو قەرەباڵغییەكی گەورەدا خێرا هێما بۆ‬ ‫ئەو خەڵكانە ئەكەم كە ئەبێت لەسێدارە بدرێن‪،‬‬ ‫یان وەك خاوەنكارێك ئەو كەسانە هەڵئەبژێرم‬ ‫كە ئەبێت دەربكرێن‪ .‬ئەمویست بەمە سزای‬ ‫ڕابردووی خۆم بدەم‪ ،‬لەهەمان كاتیشدا لەزەتم‬ ‫لە فەنتازیاكردنی هەڵبژاردنی ئەو كتێبانە ئەبینی‬ ‫كە كاتی خۆی‌كڕیبووم و هێنابوومنە ماڵەوە‪ ،‬تا‬ ‫دواتر بیانخوێنمەوە‪ .‬دوای فڕێدانیان زیاتر هەستم‬ ‫بە ئاسودەیی كرد‪ ،‬بەقەدەر ئەوەی هەستبكەم‬

‫سۆڤییەتی‪ ،‬ڕۆمانی‬ ‫خۆماڵیی دەرەجە دوو‪ ،‬گۆڤارە‬ ‫چەپەكان كە بەشانازییەوە كۆم ئەكردنەوە‬ ‫و ‌وەك لە ڕۆمانەكەی خۆمدا «كتێبەڕەشەكە»‬ ‫ئەرشیفم ئەكردن‪ .‬بیۆگرافی‪ ،‬گۆڤاری نیمچەڕووت‬ ‫و كتێبە بەناوبانگە زانستییەكان كە جارجارێك‬ ‫ئەمكڕین‪ ،‬چونكە بێ ئەوان نەمئەكرا و لە‬ ‫سوچێكی كتێبخانەكەدا دامئەنان‪ ،‬بۆ ئەوەی‬ ‫دواتر فڕێیان بدەم‪.‬‬ ‫ئەو هەستی بەكەمزانینەم بۆ كتێبێك و‬ ‫سەیركردنە سەرپێیانەكەم لەوەوە سەرچاوەی‬ ‫گرتبوو‪ ،‬كە ئەو كتێبە برینێكی قووڵی نادیار‬ ‫و ئازاراویی تێكردبووم‪ .‬بەكەمگرتنی من بۆ‬ ‫كتێبێك تەنها هەر لەوەوە نایەت كە «بیروڕایەكی‬

‫سەرچاوە‪:‬‬ ‫‪Andra Färger. Orhan Pamuk.‬‬ ‫‪Norstedts 2010‬‬

‫ــ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ـ‬ ‫ــ‬

‫امز‬

‫هەمیشە لەپشت هەر چیرۆكێكدا‪ ،‬چیرۆكێك هەیە‪ ،‬بەتایبەتی گەر بڕوامان بەوەبێت‬ ‫كە بابەت لەناو هەر چیرۆكێكدا وەك دڵێك وایە كە بێ ئەو ئەندامە چاالكە‪ ،‬مرۆڤ‬ ‫بێجگە لە تەنێكی مردوو‪ ،‬هیچیدیكە نییە‪ ،‬بۆ هەندێك نووسەر ڕووداوێكی پڕ لە ملمالنێ‌‬ ‫گرنگە‪ :‬ملمالن ‌ێ لەناو خودی مرۆڤەكەدا بێت‪ ،‬ملمالن ‌ێ لەنێوان مرۆڤێك و مرۆڤدا ‪ ،‬مرۆڤ‬ ‫و دەوربەر یاخود سروشت و هەموو ڕەگەزە دژوارەكانی‪ ،‬دواجار لەناوئاخندا چیرۆكنووس‬ ‫پەنا دەباتە بەر تانوپۆ و گرێچنێكدا تاوەكو بە هەناسەسواریی بەخۆیەوە هەڵماننواسێت‪،‬‬ ‫هەر لەسەرەتاوە تاوەكو كۆتایی‪.‬‬ ‫لەوانەیە ئەمەیان ڕوانینێكی كالسیكییانە بێت بۆ چیرۆكنووسین‪ ،‬بە كەڵكی هەموو‬ ‫نووسەرێك نەیەت‪ ،‬بەاڵم من بۆخۆم باوەڕم پێیەتی‪ ،‬تا هەنووكەش لەسەری دەڕۆم‪ ،‬هەتا‬ ‫بۆ ڕۆمانیش هەمان سیاسەت بەڕاست دەبینم‪ ،‬ناوەرۆك هەرچییەك بێت‪ ،‬پەیامەكەمان‬ ‫چەندە پیرۆز بێت‪ ،‬بەب ‌ێ جیهانبینییەكی ڕۆشن‪ ،‬چیرۆكەكە بێ مانا دەردەچێت‪ ،‬بۆ‬ ‫ساختمانێكی تۆكمەی ئەو چیرۆكە‪ ،‬بێجگە لە زمان هیچ كەرەستەیەكی دیكە شك‬ ‫نابەین‪ ،‬ڕەنگە بێ ئەو زمانەی كە دەیخوازین‪ ،‬گەر نەگەینە ئەو مەرامەی ئەدەبی چیرۆك‬ ‫دەیەوێت‪ ،‬هەرهەموو ئەفسوونەكە بەتاڵ بێتەوە‪ ،‬بۆخۆم لە سەرەتادا پەنام دەبردەبەر‬ ‫هەموو ڕەگەزەكانی چیرۆك‪ ،‬بەاڵم ئەو زمانەم دەستنەدەكەوت كە ئەو پەیامە ئینسانییەی‬ ‫تێدا بەرجەستەبكەم كە دەمخواست‪ ،‬هەر لە سەرەتاوە هەوڵمدا خەمە كۆمەاڵیەتییەكان‬ ‫بنووسمەوە‪ ،‬دەتوانم بڵێم هەژاریی من لە بەرامبەر زمانی كوردیدا‪ ،‬هی ئەوەبوو كە من‬ ‫وەك زۆربەی كەسانی نەوەكەی خۆم بۆ خوێندنەوەو نووسین پتر بە زمانی عەرەبی ئاشنا‬ ‫بووین‪ ،‬بەتایبەتی كە پرۆگرامی خوێندن لەو سەردەمەدا بە عەرەبی بوو‪ ،‬ڕاستی بەجۆرێك‬ ‫كەوتبوومە ژێر سیحری عەرەبی كە سەرەتا چەندەها دەقم بەو زمانە نووسی‪ ،‬بێجگەلەوەی‬ ‫كە من لە تەمەنی دوازدە ساڵیدا “قورئان”م خەتم كرد‪ ،‬ئەو هەستەشیان لەال دروستكردم‬ ‫كە زمانی عەرەبی لە كوردی پیرۆزترەو جوانترە‪ ،‬مادامەك ‌ێ خودا خۆی دواكتێبی خۆی‬ ‫بەو زمانە ناردووە‪ ،‬سەرباری ئەوەش كە پێیانوتم زمانی خەڵكانی بەهەشتنشین هەر‬ ‫عەرەبییە‪ .‬فێربوونی زمانێكی بااڵی نووسین بە زمانی دایكم بۆ من سەفەرێكی درێژو‬ ‫كوشندەبوو‪ ،‬تاهەنووكەش بەردەوامە‪.‬‬ ‫لە سەرەتای حەفتاكانەوە بە شیعر گوزارشتم لەخۆم دەكرد‪ ،‬بەاڵم دوای یەك‪ -‬دوو‬ ‫ساڵ چیرۆك بوو بە خولیام‪ ،‬لە ناوەڕاستی حەفتاكاندابوو كە بەو زمانە هەژارەو بە‬ ‫تەكنیكێكی بێنموود یەكەم چیرۆكم بە ناوی “مامز”ەوە نووسی‪ ،‬كە پتر دەربڕی خەمێكی‬ ‫كۆمەاڵیەتی خۆم بوو‪ ،‬كە هەر بەڕاستی دەمویست كچێك لە كێشەیەكی كۆمەاڵیەتی ڕزگار‬ ‫بكەم كە دەیانویست بەزۆر بەشووی بدەن‪ ،‬لەو گەڕەكە هەژارنشین و ماندووەی خۆماندا‪،‬‬ ‫گەڕەكی “كوران” لە هەولێر‪ .‬ئەوە چل ساڵ بەسەر ئەو ڕووداوەدا تێپەڕیوە و كەچی‬ ‫هێشتا لە كوردستان‪-‬دا بەزۆر بەشوودانی كچان وەك دیاردە هەرماوە‪ ،‬هەروەك زۆر نۆرمی‬ ‫كۆمەاڵیەتی داڕزیو و دواكەوتووانە كە نەگۆڕاون‪.‬‬ ‫من پتر لە “دۆن كیخۆتە”دەچووم‪ ،‬پاڵەوانەكەی “سێرڤا نتس”ی ڕۆماننووس كە بە‬ ‫خەیاڵی خۆی دەستدەكات بە سەركێشییەكی گەورە‪ ،‬گوایە دەیەوێت دونیا لە خراپەكاریی‬ ‫ڕزگار بكات‪ ،‬هەتا وا هەستدەكات لە شوێنێكی دوورەدەستەوە كچێك هاواری بۆ دەكات‪،‬‬ ‫تاوەكو لە داو و تەڵەو گۆبەندێك كە تێیكەوتووە‪ ،‬قوورتاری بكات‪ ،‬پێموایە ژمارەیەكی زۆر‬ ‫لە نووسەران خەیاڵێكی وا خۆشیان هەیە كە دونیا لە پیسیی و بەدكاریی پاكدەكەنەوە‪،‬‬ ‫بەاڵم زۆر نابات و ئەو خەیاڵە دەڕەوێتەوە‪ ،‬چونكە دواجار خودی نووسەر بۆ خۆی‬ ‫دەستەپاچەو گیرۆدەیە‪ .‬دیارە “دۆن كیخۆتە” لەپای خوێندنەوەی دەیەها داستانی‬ ‫سوارچاكی ئەم خۆشخەیاڵییەی بۆ دروست دەبێت‪ ،‬كە پاڵەوانەكانی بە جوامێریی و‬ ‫نەبەردیی ناسراون‪ ،‬كە هەمیشە فریای لێقەوماوان دەكەون و لە هیچ ناترسن‪ ،‬خودی ئەم‬ ‫دۆخە دەمانباتەوە ناو سیحری ئەدەب و هونەر كە خەیاڵی گۆڕانێك لە مرۆڤدا فەراهەم‬ ‫دەكات‪ ،‬یان وەك “ ئۆسكار وایەڵد” واتەنی‪ :‬دەكرێت ژیان السایی هونەر بكاتەوە‪.‬‬ ‫من دەیەها چیرۆك و ڕۆمانم خوێندبۆوە كە پڕ بوون لە جوانیی و جوامێریی و‬ ‫سەركێشیی‪ ،‬بێجگە لەو فیلمە هیندییانەی پڕ بوون لە ئەڤینداریی و قوربانیی تا ڕادەی‬ ‫خۆتڕاندن و مەرگ‪ ،‬ئەو فیلمانە پتر لە كتێبەكان خووی منیان شڕ كرد‪ ،‬هەر لە هیچە‬ ‫بۆ خۆم بە كەمترین ڕووداو دڵگەرم دەبووم و خۆم دەكرد بە خاوەنی‪ ،‬كە كچەو‬ ‫كوڕە بەیەكدی نەدەگەیشتن من چەندین ڕۆژ نەخۆش دەكەوتم‪ ،‬تاوەكو فیلمەكە كۆتایی‬ ‫دەهات‪ ...‬هەر دەگریام‪ ،‬بۆ بەدبەختیش چەندبارە دەچوومەوە ئەو فیلمانە‪ ،‬دایكم خەمی‬ ‫بۆ دەخواردم كە لەجێگادا كەوتووم‪ ،‬بێئەوەی بزانێت كوڕەكەی نەخۆشی دەستی ئەو‬ ‫چیرۆك و فیلمە غەمناكانەیە‪.‬‬ ‫هەر ئەو خولیاو خەیاڵ و خەمە وای لێكردم كە خۆم بە جوامێر بزانم و نەهێڵم‬ ‫ئەو كچە تازەباڵقبووەی گەڕەك ‌ێ بەزۆر بەشوو بدەن كە ناوی “نەخشین” بوو‪ ،‬لەترسی‬ ‫ئەوەی نەبا ئاشكرا بم و كەسێك چیرۆكەكەم بخوێنێتەوە كە دەمویست دواتر باڵوی‬ ‫بكەمەوە‪ ،‬چونكە هەم خۆم و هەم ئەو كچەم بەدناو دەكرد‪ ،‬ناوەكەییم گۆڕی و كردم بە “‬ ‫مامز”‪ ،‬چونكە ئەوەم خوێندبۆوە كە “جۆیس” لەسەر كۆمەڵە چیرۆكی “خەڵكانی دەبلن”‬ ‫داركاریی كراوە‪ .‬دایكیشم هەواڵێكی وا جەرگبڕی بۆ هێنام‪ ،‬كە گوایە ئەو كچە بەستەزمان‬ ‫و هەتیوە دەدرێت بە پیرەپیاوێك كە سیل و وەرمییەتی و خاڵێكی مڵۆزمی لەبری ئەو‬ ‫كچە دەبانچەیەك لەو پیرە زاوایە وەردەگرێت‪ ،‬ئەمەیان تەواو غیرەتی ئاگردام و بڕیارمدا‬ ‫من بچمە خوازبێنی و لەو مەرگەساتە قورتاری بكەم‪ ،‬كە جگە لە چاكوچۆنی و نیگایەكی‬ ‫شەرمنانە هیچ ڕازو نیازێكی عاشقانەمان نەبوو‪ ،‬بەاڵم لەژێرەوە سۆزێكی كەمم لەدڵدا‬ ‫دەگەڕا‪ ،‬بەتایبەتی كە دەمزانی بێكەسەو ستەمی دەرهەق دەكەن‪ ،‬من هێشتا قوتابی زانكۆ‬ ‫بووم و لە خانوویەكی گڵین و پەڕپووتی ژوورێك و نیوی زیاتر هیچمان نەبوو‪ ،‬ماڵێكی پڕ‬ ‫لە منداڵی سەركەوبنكە كە بەزۆر جێمان دەبۆوە‪ ،‬دەرامەتێكی كەمی باوكە كە جاروبار لە‬ ‫قومارێكدا دەیدۆڕاند‪ ،‬توانیم دایكم قایل بكەم كە بە باوكم بڵ ‌ێ و ئەو كچە لەو چارەنووسە‬ ‫ڕەشە ڕزگار بكەم‪ .‬وەاڵمەكەی باوكم كە لە زمانی دایكمەوە بیستم جەرگبڕتر بوو‪،‬‬ ‫كۆتاییەكەی وەك فیلمی هیندی و چیرۆكە غەمهێنەكان كوشندەبوو‪ .‬باوكم كە هەمیشە و‬ ‫ئاسان تووڕە دەبوو‪ ...‬كە ئەمەی بیستبوو‪ ،‬وتبووی‪ :‬ئەو هەتیمە عەقڵی هەیە؟‪ ...‬با لۆ‬ ‫خۆی گوو بخواتن‪ !...‬ئەو كچە چووە ڕێگای خۆی‪ ...‬دایكم واتەنی‪ ...‬بەاڵم چ ڕێگایەك؟!‬ ‫هەر بەڕاستیش سۆزو بەزەیی و خۆبەجوامێرزان كوێری كردبووم‪ ...‬عەقڵی چی‪!...‬‬

‫*گۆشه‌یه‌که‌؛ دوو ژمار‌ه جارێک شێرزاد حه‌سه‌ن ده‌ینووسێت‪.‬‬

‫ژمــارە (‪) 13‬‬ ‫سێشەممە ‪2011/6/7‬‬

‫شاعیر و ڕەخنەگر‪ -‬عەبدولموتەڵیب عەبدوڵاڵ‪:‬‬

‫هێزی دەركەوتن‪ ،‬لە خوێندنەوەی ئەویدیكە و بەشداریكردنی داهێناندایە‬ ‫سەرچاوە دەگرێت‪ ،‬بە تەنگەوەهاتنی ژیانیش بریتییە لە ئاسۆیەكی كۆتادارە و لە منی‬ ‫وەرەقە درێژ دەبێتەوە و لە خوێنەردا دووبارە‬ ‫لە بە تەنگەوەهاتنی پەژارەوە!‬ ‫لەو شوێنەی تۆ دەتەوێت پرسیارەكەتی زیندوو دەبێتەوەو بەردەوام چاوەڕێی خوێنەری‬ ‫لێوە بخەیتە ڕوو‪ ،‬دەتوانم بڵێم‪ ،‬لەبەرئەوەی یەك لەدوایەكی دیكە دەكات‪.‬‬ ‫لێرەوە ئەوەی پێویستە ڕەخنەگر كەشفی‬ ‫شیعری ئیبداعیی بە شێوەیەكی ستوونیی‬ ‫دادەبەزێت‪ ،‬نەك ئاسۆیی‪ ،‬لەبەرئەوەی شیعر بكات ئیبداعی ئەدەبییە‪ ،‬بە مانایەكی دیكە‬ ‫زیاتر پەیوەندیی بە دەرككردنی ناوەكییەوە كاری خوێندنەوەو بەدواداچوون و لێكۆڵینەوە‪،‬‬ ‫هەیە و لەوێوە فەزایەك بۆ هەستكردن و بەقەد ئەوەی كارێكە بۆ بەرجەستەكردنی‬ ‫دەرككردن بە پەژارە دەسازێنێت‪ ،‬ئاستە جیاوازەكانی زمان و هونەری گوتن‬ ‫هەموو و شیعرییەت‪ ،‬ئەوەندە بەدوای تێگەیشتن و‬ ‫لەبەرئەوەی‬ ‫شـــیعر ێكی تێنەگەیشتنەوە نییە‪ ،‬هونەری خوێندنەوە‬ ‫میتۆدێكی دەكات‪ ،‬ئ عەبدولمو لەم گ‬ ‫ف‬ ‫ت‬ ‫و‬ ‫گ‬ ‫ئەمڕۆ هەرگیز خۆی لە چوارچێوەی تەسكی مانا‬ ‫بوونناسی ەو‪ ،‬هەوڵد تەڵیب عەب ۆیەدا‪،‬‬ ‫ش‬ ‫ا‬ ‫ع‬ ‫ی‬ ‫و بەدواداچوونی مەبەستێكی دیاریكراودا‬ ‫یانەوە بەپ ەدات ڕەهە دوڵاڵ‬ ‫ر و‬ ‫ب‬ ‫و‬ ‫ا‬ ‫ە‬ ‫ر‬ ‫س‬ ‫بەڵكو‬ ‫هەڵناگرێتەوە‪،‬‬ ‫لە پە گێڕ‬ ‫شتبەست ندە‬ ‫ف‬ ‫و‬ ‫ە‬ ‫ل‬ ‫ڕ‬ ‫ی‬ ‫ن‬ ‫س‬ ‫ە‬ ‫و‬ ‫جوڵەی پەیوەندییە‬ ‫بە تیۆرەك ەفییەكانی ەندیی نێ خەگر‬ ‫ی‬ ‫ئ‬ ‫و‬ ‫ئیستێتیكی‬ ‫وا‬ ‫ان‬ ‫پ‬ ‫ەد‬ ‫ی هایدگەر شتی تێكس ن بوون و ەبیی‪،‬‬ ‫د ە ال لییە كـــــــا نی‬ ‫بخوێنێتەوە تێكی شیعر شیعر‬ ‫زمان و وێنە و‬ ‫ئیبداعیی زەمەنی‬ ‫ی‬ ‫‪.‬‬ ‫ی‬ ‫دووبارە‬ ‫شیعرییەت‬ ‫درووست‬ ‫تایبەت بەخۆی‬ ‫بە‬ ‫بەشێوەیەكی دیكەی نوێ‬ ‫دەكات‪ ،‬بۆیە مانای شیعر دەشێ‬ ‫هەرگیز‬ ‫ڕێكدەخاتەوە‪،‬‬ ‫زیاتر لە نێو زەمەندا بەرجەستە بكەین‪ .‬هەر‬ ‫بەدواداچوونی سۆز و‬ ‫لەوێشەوە دەگەڕێمەوە سەر پرسیارەكەت و خۆی لە‬ ‫لەگەڵ تۆ داوای یارمەتی لە (هایدگەر) دەكەم‪ ،‬هەڵچوون و پەیوەندییە ڕووكارئامێزەكاندا‬ ‫چونكە لە ڕێگەی بوونی هایدگەرییەوە‪ ،‬یان كورت ناكاتەوە‪ ،‬بەڵكو كۆی ئەو پەیوەندییانە‬ ‫بوون بە مانا هایدگەرییەكەیەوە دەتوانین لە ئاستێكی دیكەی زمان و جوانیی و‬ ‫بڵێین شیعر تەعبیركردنە لە بوون‪ ،‬چونكە بۆچوونی جیاوازدا درێژ دەكاتەوە و هەر‬ ‫بوون تەعبیركردنە لە ژیان یان پرۆسەی بوون‪ ،‬لەوێشەوە هاوبەشی داهێنان و دووبارە داهێنان‬ ‫كەواتە شیعر تەعبیركردنە لە پرۆسەی بوون‪ /‬ڕادەگەیەنێت‪.‬‬ ‫ژیان؟! بە مانایەكی دیكە لەبەر ئەوەی بوون‬ ‫پەیك‪ :‬پێتوایە زۆرێك لە شاعیرانی‬ ‫الی هایدگەر بریتییە لە كات و شیعریش‬ ‫بریتییە لە كات‪ ،‬كەواتە شیعر بوونە‪ .‬وەك كورد ئەوەندەی ئایدیۆلۆژیا دەیبزوێنێت ‌و‬ ‫دەزانین ژیانی هەموو تاكێك زەمەنی تایبەت شیعری پێدەنووسێت‪ ،‬ئەوەندە بوون شیعری‬ ‫بەخۆی بەرجەستە دەكات‪ ،‬كەواتە هەموو پێنووسیبێت ‌و بوونی پێ دەربخات‪ ،‬لێرەوە‬ ‫تاكێكی نێو ژیان شاعیرە! نەبوونگەرایی وامان شیعری ئایدیۆلۆژیی توانیویەتی چێژی‬ ‫لێدەكات لە بەرامبەر ژیان هەست بە خوێنەری ئێمە بشێوێنێت؟‬ ‫* ئایدیۆلۆژیی بەو مانایەی كە جوڵەیەكە بە‬ ‫دەستەوەستانی بكەین‪،‬‬ ‫شیعر حاڵەتی ئاگایی‪ ،‬یان بەو مانایەی كە كردەیەكی‬ ‫بەاڵم‬ ‫هوشیارخواز و ڕۆشنبیرگەرا و ورووژێنەرخوازی‬ ‫سیاسییە‪ ،‬بەو مانایەی كە هەمیشە نیاز و‬ ‫مەبەستی دیاریكراو و بەخشش و‬ ‫كردەی لۆژیكیی و‬ ‫عەقڵیی و‬

‫ه‬ ‫ە‬ ‫م‬ ‫و‬ ‫و‬ ‫شی‬ ‫ع‬ ‫ر‬ ‫ێ‬ ‫ك‬ ‫ی ئی‬

‫ب‬ ‫د‬ ‫ا‬ ‫ع‬ ‫ی‬ ‫شی‬ ‫ع‬ ‫ر‬ ‫ێ‬ ‫ك‬ ‫یع‬

‫پەیك‪ :‬گەر ورد بڕوانین‪ ،‬ئەوا بە ئاسانیی‬ ‫ئەوە بەدیدەكرێت‪ ،‬هەنووكە سەردەمی‬ ‫لەبیركردن ‌و لەیادكردنی (بوون)ە‪ ،‬لێرەوە‬ ‫گەر دوو الیەن وەربگرین‪ ،‬ئەوەی چەند لە‬ ‫تێكستی كوردیدا (شیعر) كار بۆ دەرخستن‬ ‫‌و بەرجەستەكردنی ڕاستیی بوون دەكات‪،‬‬ ‫واتە شیعر بوون دەربڕێت‪ ،‬نەك لەیادی بكات‪،‬‬ ‫لەالیەكی دیەوە ڕەخنەگران ‌و خۆشتان چەند‬ ‫بە تەنگ ئەم بنەڕەتەی بوونی مرۆڤەوە چوون‪،‬‬ ‫ئایا زۆرێك لەو نووسینانەی لە بواری ڕەخنەی‬ ‫ئەدەبیدا دەنووسرێن‪ ،‬ئەم بابەتە سەرەكییەیان‬ ‫فەرامۆش نەكردووە؟‬ ‫* ئەمڕۆی دنیا و ژیان‪ ،‬هەرگیز خۆی‬ ‫لە تاكە بابەتێكی سەرەكیی و پەرگیر و‬ ‫تاكڕەهەند و گشتگیردا هەڵناگرێتەوە‪ ،‬ئەمڕۆی‬ ‫دنیای پۆستەكان لە شەفافییەت و فرەڕەنگیی‬ ‫و جیاوازییەكاندا بەرجەستەیە‪ .‬دەمەوێت بڵێم‬ ‫لەمڕۆدا ناشێ تەواوی بیركردنەوەو حەز و‬ ‫خەون و خەیاڵمان شێوەیەكی ئاڕاستەكراویی‬ ‫بوون لەخۆ بگرێت‪ ،‬مرۆڤی ئاگا و هوشیار‬ ‫خوێندنەوەی خۆی بۆ شتەكان و دنیا و بوون‬ ‫هەیە و هەمیشە لە هەڵبژاردن و تێڕوانین و‬ ‫دنیابینیی خۆیەوە جوڵەی خۆی لەگەڵ شتەكان‬ ‫و دنیا و بوون دادەمەزرێنێت‪ .‬بەو مانایەش بە‬ ‫تەنگ هاتنی بوون لە بە تەنگەوەهاتنی ژیانەوە‬

‫‪4‬‬

‫ژمــارە (‪)13‬‬ ‫سێشەممە ‪2011/6/7‬‬

‫بر یتییە‬ ‫لە جولەی مرۆڤ بە‬ ‫كاتەوە! كەواتە دووبارە شیعر‬ ‫بوونە‪ .‬لەنێوان شیعر بوونە‪ ،‬یان شیعر ژیانە‪،‬‬ ‫دەمەوێت بڵێم پاڕانەوەی هەموو دایكانی‬ ‫دنیا‪ ،‬هەرا و هۆریای مندااڵن‪ ،‬مەالكان‪،‬‬ ‫كەشیشەكان‪ ،‬ڕاستگۆ و ساختەكاران‪ ،‬هەوڵی‬ ‫هەموو پزیشكانی دنیا‪ ،‬زانایان‪ ،‬فەیلەسوفان‪،‬‬ ‫سواڵكەران‪ ...‬بۆ چارەسەركردنی پەژارەی‬ ‫بوون و نزیكبوونەوەیە لە ژیان‪ ،‬ئەو جۆرەش‬ ‫لە چارەسەریی‪ ،‬جگە لە جوڵەیەكی شیعریی‪،‬‬ ‫شتێكی دیكە نییە! هەر لە ڕێگەی ئەو جوڵە‬ ‫شیعرییەوە دەمانەوێت خۆمان لە پەژارە و‬ ‫نەبوونگەرایی و مەرگ دوور بخەنەوە‪ ،‬وەك‬ ‫چۆن هەر لە ڕێگەی بەرجەستەكردنی ئەو‬ ‫پەژارەو نائومێدیی و ئازارو ژانەوە (كە لە‬ ‫ڕێگەی شیعرەوە دەیخەینە ڕوو)‪ ،‬دەمانەوێت‬ ‫خۆمان لە ژیان نزیك بكەینەوە (لەو خاڵەوەیە‬ ‫دەڵێم دووبارە شیعر بوونە)‪.‬‬ ‫شیعری ئیبداعیی كراوەیە بەسەر پەژارە‬ ‫و ژیاندا‪ ،‬یان ناوكی شیعر پەژارە قەڵەمكێشی‬ ‫دەكات و بازنەكانیش‪ ،‬ژیان‪ .‬وەك چۆن ناوكی‬ ‫بوون لە نەبوونگەراییە و بازنەكانیشی لە بوون‪.‬‬ ‫بەو مانایە دەمەوێت بڵێم هەموو شیعرێكی‬ ‫ئیبداعیی شیعرێكی عەدەمییە‪.‬‬ ‫لە ڕێگەی شیعرەوە‪ ،‬مرۆڤ دەتوانێت دەرك‬ ‫بە زەمەن بكات و هەست بە تێپەڕینی زەمەن‬ ‫بەالی خۆیدا بكات‪ ،‬هەر ئەوەشە وا لە شاعیر‬ ‫دەكات هەمیشە نیگەران بێت‪ .‬نیگەرانیی شاعیر‬ ‫دەرككردن بە كات ڕوونتر دەكاتەوە‪ .‬لەالیەكی‬ ‫دیكە ئەوە هەستكردن بە تێپەڕینی زەمەنە وا‬ ‫دەكات شاعیر هەمیشە بە كراوەیی بمێنێتەوە‪.‬‬ ‫ئەگەر كرانەوەی شاعیر بە تەرجەمەی (رۆالن‬ ‫بارت) تەعبیر لە مەرگی شاعیر دەكات‪ ،‬مەرگی‬ ‫شاعیر بایی لەدایكبوونی خوێنەرە‪ ،‬یان بە‬ ‫مانایەكی دیكە لە پرۆسەی نووسینی ئیبداعیدا‬ ‫منی دانەر هەر تەنها منی وەرەقەیە‪ .‬لەبەر‬ ‫ئەمەیە ئاسۆی ئایندەی نووسەر‪ ،‬یان ئاسۆی‬ ‫لەدایكبوونی دەق لە هەمان كاتدا و هەمیشە‬

‫خۆی بەسەر هەموواندا بسەپێنێت‪ ،‬كە پێیوایە‬ ‫حەقیقەتەكان تەنها موڵكی ئەوە‪ ،‬كە خۆی‬ ‫بە سێنتەر و ئەویدیكە بە پەراوێز دەبینێت‪،‬‬ ‫كە دەڵێت من تەنها دەنگدانەوەی ئەو منەی‬ ‫خۆی گوێ لێدەبێتەو بە هەند دەگرێ و‬ ‫هەموو منەكانی دیكە پەراوێز دەخات‪ ...‬هەر‬ ‫لەوێشەوە پانتایی چێژی شیعری ئایدیۆلۆژیی‬ ‫تەنها دەتوانێت جەماوەرەكەی ڕازی بكات‪،‬‬ ‫تەنها الیەنگرانی حەزی پێدەكەن‪ ...‬كەواتە‬ ‫شیعری ئایدیۆلۆژیی بە قەد جەماوەرەكەیەتی‬ ‫و لە ئاستی جەماوەرەكەیدا بیر دەكاتەوە و‬ ‫مەبەستی جەماوەرەكەی دەخاتە ڕوو و لە‬ ‫ڕووكاردایە‪ ،‬چونكە هەمیشە دەیەوێت فریای‬ ‫تەواوی جەماوەرەكەی بكەوێت‪.‬‬ ‫بە بڕوای من‪ ،‬ئەمڕۆی شیعر لەو جۆرە‬ ‫دابەشكردنەی تێپەڕ كردووە‪ ،‬دەمەوێت بڵێم‬ ‫شیعری ئایدیۆلۆژیی ڕەنگە لە زۆر ڕووەوە‬ ‫بایەخی خۆی لە دەستدابێت‪ .‬وەك دەزانین‬ ‫ئەو شێوە بیركردنەوەی ‌ه لەبارەی شیعر و‬ ‫ئەدەبەوە‪ ،‬زیاتر لەگەڵ قۆناغی هەستی‬ ‫نەتەوایەتیی و ناسیونالیزم ڕۆڵی خۆی‬ ‫پیادە دەكرد‪ ،‬بەاڵم ئەمڕۆ لەبەرئەوەی‬ ‫پێفرۆشتنەوەی ئەو هەستە كڕیاری نەماوە‪،‬‬ ‫بۆیە ئەو جۆرە پرسانەش ئەوەندە بێبازاڕن‬ ‫كە مرۆڤی هوشیار گوناهە جارێكی دیكە‬ ‫ئاوڕیان لێبداتەوە‪ ،‬لەوەش گوناهتر ئەوانەن‬ ‫كە لەڕووی ئەدەبیاتەوە پەیڕەویان دەكەن!‬ ‫پەیك‪ :‬ئایا توانیومانە دەست بۆ ئەو‬ ‫گرفت‌و تەلیسمانە بەرین كە ئەدەبی كوردیی‬ ‫‌و ڕەخنەی ئەدەبیی تێیدایە‪ ،‬بە واتایەكی دی‪،‬‬ ‫تاچەند توانیومانە دروستكەر ‌و خولقێنەری‬ ‫پرسیاری سەردەمی خۆمان بین‪ ،‬توانیومانە‬ ‫وەاڵمی پرسیاری سەردەمی خۆمان بدەینەوە‪،‬‬ ‫یان بەجێماوین لە كاروانەكە؟‬ ‫ بۆ ئەوەی بتوانیت گرفت و ئیشكالەكان‬‫دەستنیشان بكەیت‪ ،‬پێویستە ئامادەیی‬ ‫تەواوت لە پانتاییە مەعریفییە جیاوازەكانی‬ ‫سەردەم و دنیای ئەمڕۆدا هەبێت‪ .‬ئەوەی‬ ‫پێویستە ئەمڕۆ پەرەی پێبدەین‪ ،‬شەفافییەت‬ ‫و نەرمینواندن و مەعریفەنواندنە بەرامبەر‬ ‫ئەویدیكەی جیاواز‪ ،‬بۆئەوەی لە ئیشكالەكان‬ ‫سەردەر بكەین‪ ،‬دەبێت بڕوامان بە جیاوازیی‬ ‫هەبێت‪ ،‬بێ ئەوەی بتوانین‬ ‫(بیركردنەوە) ئازاد بكەین‪،‬‬ ‫مەحاڵە بیر لە چارەسەری‬ ‫گرفتەكان بكەینەوە‪ ،‬ئەگەر‬ ‫خەمی بیركردنەوەمان نەبێت‪،‬‬ ‫ئەگەر خەمی بەدواداچوون و‬ ‫ڕاڤەكردن و لێپرسینەوەمان نەبێت‪،‬‬ ‫چۆن دەتوانین قسە لە گرفتەكانی‬ ‫كۆمەڵگە و هاوژیانیی و بەیەكەوە‬ ‫گونجان بكەین‪ ...‬دەمەوێت بڵێم‬ ‫هەتا هەوڵی بیركردنەوە و بەدواداچوون و‬ ‫هەڵسەنگاندن نەدەین‪ ،‬هەتا هەست بە ئەرك‬ ‫و بەرپرسیاریی نەكەین‪ ،‬هەتا ئەویدیكەی‬ ‫جیاواز قبووڵ نەكەین‪ ...‬مەحاڵە بتوانین‬ ‫گیروگرفتەكانمان دیاریی بكەین‪ ،‬مەحاڵە‬ ‫بتوانین ئەویدیكە بدوێنین و سوود لە‬ ‫بەخششەكانیان وەرگرین‪ .‬كەواتە ئەوەی‬ ‫نەتوانێت دوێنێی خۆی هەرس بكات‬ ‫و سلبییاتەكانی تێپەڕێنی و سوود لە‬ ‫ئیجابییاتەكانی وەرگرێت‪ ،‬ئەوەی نەتوانێت‬ ‫بەشداریی لەمڕۆی داهێنانەكان بكات و‬ ‫نەتوانێت بەشداریی گفتوگۆ جیاوازەكانی دنیا‬ ‫بكات‪ ،‬مەحاڵە بتوانێت پرسی تایبەت بەخۆی‬ ‫بخاتە ناوەوە‪ ،‬مەحاڵە بتوانێت پانتاییەك بۆ‬ ‫بوونی خۆی فەراهەم بكات‪ ...‬چەسپاندنی‬ ‫بوون‪ ،‬بە گفتوگۆ و بڕوابوون بە جیاوازیی و‬ ‫فرەڕەنگیی و فرەدەنگیی دێتە ئاراوە‪ ...‬ئەمڕۆ‬ ‫هێزی دەركەوتن‪ ،‬لە خوێندنەوەی ئەویدیكە و‬ ‫بەشداریكردنی داهێناندایە‪ ،‬ئەمڕۆ سەلماندنی‬ ‫بوون بەندە بە قبووڵكردنی جیاوازییەوە‪.‬‬ ‫هەتا نەتوانین یەكتر قبووڵ بكەین‪ ،‬چۆن‬ ‫دەتوانین ئەویدیكەی جیاواز قبووڵ بكەین‪،‬‬ ‫هەتا نەتوانین یەكتر بخوێنینەوە‪ ،‬هەتا نەتوانین‬ ‫ڕابردووی خۆمان و ئێستای خۆمان دەرك‬ ‫بكەین‪ ،‬چۆن دەتوانین ئەویدیكە بخوێنینەوە‬ ‫و بەشداریی داهێنانەكانیان بكەین‪ .‬كەواتە‬ ‫ئەوەی ئەمڕۆ پێویستە بیری لێبكەینەوە‪،‬‬ ‫بیرلێكردنەوەیە‪ ،‬لە ئەزموونەكانمان چۆن‬ ‫دەردەكەون؟ ئەو بیرلێكردنەوەیە وەك چۆن‬ ‫تەماشامان لە دەرەوە بۆ ناوەوە دەبات‪ ،‬بە‬ ‫دیوەكەی دیكەش ماوەی بیركردنەوەمان بۆ‬ ‫دەرەوە ئەوەندە دەوڵەمەند و بەرفرەوانتر‬ ‫دەكاتەوە‪ ،‬ئەو ڕستە سوكراتییەی كە دەڵێت‪:‬‬ ‫خۆت بناسە‪ ،‬بەڵگەیەكی گومان هەڵنەگرە بۆ‬ ‫ئەویدیكە ناسین‪ ،‬هەر لەو ڕستەیەوە دەتوانین‬ ‫ماوەی نێوان خۆمان ئەویدیكەی جیاواز‪،‬‬ ‫جوانتر نیشان بدەینەوە‪.‬‬

‫ە‬ ‫د‬ ‫ە‬ ‫م‬ ‫ی‬ ‫ی‬ ‫ە‬

‫د نیا بینی‬ ‫تایبەت بەخۆی و مانا و‬ ‫دەاللەتی سیاسیی و پەیڕەو پرۆگرامی‬ ‫سیاسیی تایبەت بەخۆی دەخاتە ڕوو‪،‬‬ ‫لەبەرئەوەی ئایدیۆلۆژیا ئیش لەسەر جەماوەر‬ ‫و دنیابینیی جەماوەر و ماناگەریی دەكات‪،‬‬ ‫لەبەرئەوەی كۆی درووشم و هەست و نەست‬ ‫و هەوڵەكانی لەپێناو (سەركەوتن) بەمانا‬ ‫سیاسییەكەی بەكاردەهێنێت‪ ،‬لەبەرئەوەی‬ ‫هەر ئایدیۆلۆژیایەك جەماوەری دیاریكراوی‬ ‫خۆی هەیە‪ ...‬بۆیە هەمیشە لەگەڵ داهێنانی‬ ‫هونەریی و خوێندنەوەی هونەریی ناكۆك‬ ‫و لێكدوور و ناتەبا دەكەوێتەوە‪ ...‬پرۆسەی‬ ‫داهێنان‪ ،‬پرۆسەیەكی ئاڵۆز و خەیاڵیی و‬ ‫نەستییە‪ ،‬پرۆسەیەكە ناكەوێتە دووتوێی‬ ‫جەماوەر و ورووژانی سیاسیی و ئاڕاستەكردنی‬ ‫مانا و ئاگایی سیاسییانەی ئاڕاستەكراوەوە‪...‬‬ ‫من‪ ،‬هەمیشە لەگەڵ هونەری جوانگوتن‬ ‫و چیگوتن و بەرزكردنەوەی ئاستەكانی‬ ‫زمان و خەیاڵی وشە و دەاللەتەكان و‬ ‫ڕەهەندی مەعریفی جیاوازم‪ ،‬هەمیشە‬ ‫هونەری چیگوتن دەخەمە پێش گوتنە‬ ‫مەبەستدارو جەماوەرئامێزەكانەوە‪ ،‬بۆ من‬ ‫لە شیعردا جوانیی و چێژگەرایی و قوڵیی و‬ ‫فرە دەاللیبوون‪ ...‬دەكەوێتە پێش جەماوەر‬ ‫و مانا و مەبەستی دیاریكراو و ورووژاندنی‬ ‫سیاسییانە و دروشمخوازییەوە!‬ ‫من‪ ،‬لە ژیاندا هەمیشە دژی مەرگدۆستیی‬ ‫و تاریكخوازیی و پەڕگیریی دەبمەوە‪،‬‬ ‫لە شیعریشدا دژ بە مەبەستگەرایی و‬ ‫سوودگەرایی و تاكڕەهەندیی‪ ...‬هەمیشە لە‬ ‫ناخەوە حەز بە سەركەوتنی جوانیی دەكەم‬ ‫و بەخشش و هەوڵی خاكەڕایانەی ئەویدیكە‬ ‫بە هەند وەردەگرم‪ ،‬بۆیە مەرج نییە هەمیشە‬ ‫لەگەڵ ئەویدیكە دژ بكەومەوە‪ ،‬دەمەوێت‬ ‫بڵێم بەالی من‪ ،‬شیعری ئایدیۆلۆژیی ئاساییە‬ ‫ئەگەر هاتوو توانی ئاستی زمان و مەعریفە و‬ ‫فیكری مرۆڤ بەرەو پێش ببات‪ ،‬ئەگەر دژ بە‬ ‫مرۆڤایەتیی نەبێت‪ ،‬ئەگەر ئەویدیكە بەهەند‬ ‫هەڵبگرێت‪ .‬بەاڵم پێموایە شیعری ئایدیۆلۆژیی‬ ‫لەوێوە كورتی دێنێت كە هەوڵدەدات فیكری‬

‫“له‌هه‌ر جێگایه‌کدا بزانم ده‌توانم شتێک بکه‌م‪ ،‬درێغی ناکه‌م”‬

‫نامه‌یه‌کی به‌ختیار عه‌لی بۆ به‌رزان هه‌ستیار‬

‫ب ‌ه‬

‫رزا‬ ‫نه‬

‫ه‌‬

‫ستی‬

‫ار‬ ‫‪ -‬به‌‬

‫خ‬ ‫تیار‬

‫ع‬ ‫ه‌لی‬

‫بۆ‬ ‫ک‬ ‫‌‬ ‫ه‬ ‫س‬ ‫ت‬ ‫ان‬ ‫ا‬ ‫ک‬ ‫ی‬ ‫ه‌‬ ‫و‬ ‫‌‬ ‫ه‬ ‫س‬ ‫ک‬ ‫و‬ ‫و‬ ‫و‬ ‫د‬ ‫ئ‬ ‫ل ‌ه‬ ‫ێ‬ ‫ی‬ ‫م‬ ‫ک‬ ‫ت‬ ‫ێ‬ ‫ڕا‬ ‫ه ‌‪،‬‬ ‫ب‬ ‫س‬ ‫خ‬ ‫ت‬ ‫ا‬ ‫‌‬ ‫ه‬ ‫ن‬ ‫ق‬ ‫‌‬ ‫ه‬ ‫کانی ینه‬ ‫و‬ ‫اڵ‬ ‫ت‬ ‫‌ه‬ ‫د‬ ‫ا‬ ‫‌‬ ‫ئ ‌هم‬ ‫ی‬ ‫ه‌‌‬ ‫ئه‌م نامه‌ی ‌ه ساڵی ‪1996‬‬

‫به‌ختیار عه‌لی بۆ به‌رزان‬ ‫هه‌ستیار‪-‬ی ناردووه‌‬

‫كام نەوە دەتوانێت دەقی گەورە بەرهەم بهێنێت؟‬

‫ئاوا‬ ‫ت محەمەد‬

‫یەكێك لەو كێشمەكێشە كالسیكییانەی‬ ‫تاكو لەناو كایەی نووسینی ئێمەدا بوونی‬ ‫هەیە‪ ،‬بریتییە لەجیاوازیی نەوەكان و ئەو‬ ‫كێشمەكێشانەی هەر نەوەیەك بەرامبەر ئەویتر‬ ‫هەڵیگرتووە‪ ،‬كە ئەمیان بریتییە لە نەخۆشییەك‬ ‫و تەنها ئەفراندن تێیدا الواز دەبێت‪ ،‬ئەم كەشە‬ ‫وەك مۆتەكەیەك هەموو كایەكانی بیركردنەوەی‬ ‫ئەدەبی ئێمەی گرتووەتەوە‪ ،‬بۆ نموونە یەكێتیی‬ ‫نووسەران وەربگرە‪ ،‬ئەوەتا لەدوای ڕاپەڕینەوە‬ ‫بەپێی ستانداردی ئەوان یەك نووسەر لەدایك‬

‫نەبووە و ناكرێت بەشێك بێت لەو یەكێتییە‬ ‫گرنگەی ئەوان‪ ،‬تەماشای كۆلێژە تایبەتەكانی‬ ‫زمان بكە‪ ،‬تاكو ئێستا لە گۆرانی شاعیردا‬ ‫وەستاون و لەدوای ئەوەوە كورد شاعیری تری‬ ‫بەرهەم نەهێناوە‪ ،‬تەماشای نێوەندە ئەدەبییەكان‬ ‫بكەن‪ ،‬كە تەنها پیرەكان قسەیان تێدا دەڕوات‪،‬‬ ‫لەكاتێكدا ئەوەی زۆرترین و باشترین بەرهەمەكانی‬ ‫هەیە‪ ،‬نەوەی نوێیە بەهەموو پێوەرەكانی نەوەی‬ ‫نوێ‪ ،‬كە ماوەیەك بەر لەئێستا نەوەی نوێیان‬ ‫بەوە تاوانبار دەكرد‪ ،‬كە نەوەیەكە جگە لە زمانی‬ ‫كوردی‪ ،‬هیچی تر نازانێت‪ ،‬ئەوەتا ئەو نەوەیە‬ ‫ئەو بەڕەیەشیان لەژێر پێی‬ ‫ئەو نەوە كۆنە دەرهێنا و‬ ‫ئەوانە زیندووترین زمانی‬ ‫دنیا دەزانن و لەگەڵ‬ ‫گەورەكانی‬ ‫دەقە‬ ‫ئەوان بەرەو ڕوون‬ ‫و ڕاستەوخۆ ئەوان‬ ‫دەخوێننەوە‪ ،‬ئەمە جگە‬ ‫لەوەی ئەدەبێكمان هەیە‪ ،‬ئەدەبی‬ ‫تاراوگە‪ ،‬یان ئەو ئەدەبەی ئەدیبە‬ ‫تاراوگەییەكان دەینووسن‪ ،‬كە‬ ‫ئێستا بەشێكی زیندووی ناو‬ ‫ئەدەبی كوردییە و ناكرێت‬ ‫نكوڵیی لەو دەقانە بكرێت كە‬ ‫لە دەرەوەی ئەم هەرێمە بەرهەم‬ ‫دەهێنرێن‪.‬‬ ‫ئێستا كێشەیەكی تر‬ ‫سەریهەڵداوە‪ ،‬ئەوەش كێشەی‬ ‫ئەوەیە نەوەی نوێ زمانی كوردی‬ ‫بە باشی نازانێت‪ ،‬با سەرەتا ئەو‬ ‫پرسیارە بكەین‪ ،‬نەوەی نوێی چی‬ ‫زمانی كوردی نازانێت‪...‬؟ ئایا‬ ‫وشەكانی زۆر نییە؟ ئایا كاتێك‬ ‫دەقێكی شیعریی دەنووسێت‪،‬‬ ‫مانا بە واژەكان نادات؟ ئایا‬ ‫بیركردنەوەی كورتە و ناتوانێت‬ ‫بەشێوەیەكی باش بیر بكاتەوە‪،‬‬ ‫یان ئەوەیە ئەو یەكە زمانەوانییە‬ ‫نازانێت كە سەردەمی بەسەرچووە و هەندێكجار‬ ‫تەنها لەناو فەرهەنگەكاندا مانایەكیان هەیە و لە‬ ‫ئەرزی واقیعدا بە دەردی كەس ناخوات‪ ،‬جاران‬ ‫ئەدەبی كوردی بە زمانێكی سروشتییانە‪ ،‬یان‬ ‫زمانێك لە دەرەوەی جیهانی نوێ‪ ،‬دەقەكانی‬ ‫دەنووسی و ئەو یەكە نوێیانەی لە ژیانی‬ ‫ڕۆژانەدا هەبوو كە مترین گرنگی پێدەدرا‪،‬‬ ‫تەنانەت هەندێكجار الی نەوەی پێشتر ئەو كەسە‬ ‫ئەدیبێكی باش بوو كە زۆرترین وشەی كوردی‬ ‫لەناو دەقەكانیدا بەكاردەهێنا‪ ،‬ئەمەش بەدەر‬

‫لەوەی چ مانایەك بەرهەم دەهێنێت‪ ،‬كە زۆرجار‬ ‫بەوە ڕەخنە لە گۆرانی شاعیر دەگیرا كە وشەی‬ ‫سادە بەكاردەهێنێت‪ ،‬بەاڵم كەمترین لێكدانەوە‬ ‫بۆ ئەو فرە ماناییە دەكرا كە دەقی گۆران لەناو‬ ‫خۆیدا هەڵیگرتبوو‪ ،‬دواتر لەناو نەوەی‬ ‫هەشتاكاندا ئەوە هاتە گۆڕێ‪ ،‬كێ‌‬ ‫دەتوانێت كێشە سیاسیی‬ ‫و كۆمەاڵیەتییەكان‬ ‫بكا تە‬

‫هەرە ئاڵۆزەكان و پەیوەستە بە دنیابینیی‬ ‫نووسەرەوە‪ ،‬دواتر پەیوەستە بەو تەكنیكانەی‬ ‫نووسەر بۆ گەیاندنی ئەو مانایانە بەكاریدەهێنێت‪،‬‬ ‫ئەگەر شیعر بە نموونە وەربگرین‪ ،‬ئێستاش‬ ‫ئیشكالییەتی گەورە لە دەقی شیعرییدا ئەوەیە‪،‬‬ ‫زۆرترین وشە بۆ كەمترین مانا بەكاردەهێنرێت‪،‬‬ ‫لێرەوەیە كە زۆرجار بەكەمیی دەقێكت دەست‬ ‫دەكەوێت ماناكەی فراوان و كەمترین وشەی‬ ‫تێدا بەكارهاتبێت‪ ،‬واتە كەمێك لەو شاعیرانە‬ ‫ئەو توانایەیان هەیە‪ ،‬كە لە چەند دێڕێكی كەمدا‬ ‫پرسیارێكی گەورە بكات‪ ،‬بەڵكو بۆ تەنها ئەوەی‬ ‫بە كەسێك بڵێت خۆشم دەوێیت‪ ،‬چەند‬ ‫الپەڕەیەك پڕ لەوشە دەكات‪ ،‬كە‬ ‫ئەم دوو وشەیە بەسە‬ ‫بۆ ئەوەی لەوە‬ ‫تێبگە ین‬

‫شاعیرەكان یەك شیعر دەنووسنەوە‪ ،‬بەڵكو بەو‬ ‫مانایەی لێكدانەوەی دەق ئەوەمان بۆ ئاشكرا‬ ‫دەكات‪ ،‬كە زۆربەی ئەو دەقانە خاوەنی تاكمانایین‬ ‫و ناتوانن چەند مانایەك بەرهەم بهێنن‪.‬‬ ‫ئەوەی مەبەستمانە لەم چەند دێڕەدا باسی‬ ‫لێوە بكەین‪ ،‬ئەوەیە كام نەوە دەتوانێت خاوەنی‬ ‫دەنگی تایبەتی خۆی بێت‪ ،‬ئەو نەوەیەی خاوەنی‬ ‫یان هەڵگری یەك مانایە‪ ،‬یان ئەو نەوەیەی بەسەر‬ ‫كۆمەڵێك مانای جیادا كراوەتەوە‪ ،‬ئەو نەوەیەی‬ ‫تەنها كەرەستە لۆكاڵییەكانی لەبەردەستدا بوو‪،‬‬ ‫یان ئەو نەوەیەی هەموو كەرەسەتە گلۆباڵییەكانی‬ ‫لەبەردەستدایە و خاوەنی بیركردنەوەی‬ ‫فەنتازییانەیە و لە توانایدا هەیە بەرهەمی‬ ‫نابەرهەمهێنراوەكان بهێنێت‪ ،‬ئەم دوو نەوەیە‬ ‫نەك دنیابینییان‪ ،‬بەڵكو تەماشاكردنیان‬ ‫بۆ شتەكان جیاوازیی هەیە‪ ،‬ئەم نەوەیە‬ ‫بەوەاڵمەكان ڕازیی نییە‪ ،‬بەاڵم نەوەی‬ ‫پێشتر خاوەنی هەموو وەاڵمە ئامادەكان‬ ‫بوو‪ ،‬ئەمە جگەلەوەی نەوەی نوێ‬ ‫ژیانێكی خێرا دەگوزەرێنێت‬ ‫و چەند ساڵ بەدیار‬ ‫گە و ر ە بو و نی‬ ‫درەختێكەوە‬ ‫د ا نا نیشێت ‪،‬‬ ‫نەوەی پێشتر‬ ‫ساڵێك بەدیار‬ ‫باخێكی بچووكەوە‬ ‫شەونخونیی دەكرد‪،‬‬ ‫بەاڵم تەكنییەكەكانی‬ ‫الواز‬ ‫بەرهەمهێنانی‬ ‫بووە‪ ،‬ئەمەش بووەتە‬ ‫هۆی ئەوەی بەرهەمەكەی‬ ‫لە كەمترین ماوەدا نەتوانێت‬ ‫درێژە بە ژیانی خۆی بدات‪ ،‬ئەمە‬ ‫لەوەی ئەمڕۆ كێبڕكێكە قورسترە‪،‬‬ ‫جگە‬ ‫هەموو كەس ناتوانێت لەو نێوەندەدا بوونی‬ ‫خۆی بەئاسانیی بسەلمێنێت‪ ،‬كە هۆكارەكانی‬ ‫پەیوەندیگرتن و باڵوكردنەوە ئەوەندە‬ ‫پەرەیسەندووە بۆ ئەوەی بخوێنرێیتەوە‪،‬‬ ‫پێویستە خوێنەر لە خاڵێكدا ڕاگریت و‬ ‫شتێكی نوێی پێشكەش بكەیت‪ ،‬ئەگەر نا‪ ،‬زوو‬ ‫بەجێتدەهێڵێت‪.‬‬

‫ن‬ ‫ە‬ ‫و‬ ‫نەوە ە‬ ‫ی‬ ‫ن‬ ‫تێز یەكی و‬ ‫ێ‬ ‫؛‬ ‫گلۆ ن‬ ‫ێ‬ ‫ە‬ ‫ك‬ ‫و‬ ‫ی‬ ‫ە‬ ‫ی‬ ‫ب‬ ‫ا‬ ‫ڵ‬ ‫ە‬ ‫د‬ ‫ی‬ ‫ك‬ ‫ی‬ ‫ا‬ ‫ی‬ ‫ر‬ ‫ی‬ ‫ە‬ ‫ی‬ ‫‪،‬‬ ‫كراودا ناتو ل‬ ‫ۆ‬ ‫ك‬ ‫ا‬ ‫ڵ‬ ‫ا‬ ‫‪،‬‬ ‫ی‬ ‫ن‬ ‫ێ‬ ‫د‬ ‫ن‬ ‫ر‬ ‫ی‬ ‫ت‬ ‫ێ‬ ‫ی‬ ‫ژ‬ ‫ل‬ ‫ە‬ ‫‪،‬‬ ‫ە‬ ‫ە‬ ‫ن‬ ‫بەه ا‬ ‫ب‬ ‫و‬ ‫ە‬ ‫ڵ‬ ‫ك‬ ‫چ‬ ‫ەمان وارچێ و‬ ‫جەنگ ب وەی‬ ‫دات‬

‫دەق‪،‬‬ ‫ز ۆ ر جا ر‬ ‫دەقەكە چ زمانێك‬ ‫یان یەكەیەكی زمانەوانیی‬ ‫تێدا بەكاردەهات‪ ،‬گرنگ نەبوو‪،‬‬ ‫ئەوە گرنگ بوو لەو تێڕوانینەوە نزیك بێت‬ ‫كە زۆربەی نووسەرانی ئەو كاتە هەڵگری بوون‪،‬‬ ‫ئێستاش كێشە لەوە گەورەترە‪ ،‬لەبەرئەوەی‬ ‫نەوەی نوێ نەوەیەكی لۆكاڵیی نییە‪ ،‬بەڵكو‬ ‫نەوەیەكی گلۆباڵییە‪ ،‬ناتوانێت لەناو چوارچێوەی‬ ‫تێزێكی دیاریكراودا درێژە بە هەمان جەنگ بدات‪،‬‬ ‫ئەمەش وایكرد نەوەی نەوەدەكانیش بیر لەوە‬ ‫بكەنەوە‪ ،‬كە دوای ئەم شەپۆلە نوێیە بكەون‪،‬‬ ‫ئەویش بەو ئومێدەی كە بیر نەچنەوە و پاش‬ ‫دەساڵێك مۆدێلیان كۆتایی نەیەت و خاوەنی‬ ‫دەقێك بن‪ ،‬نەوەكان بتوانن بیخوێننەوە‪ ،‬دواتر‬ ‫بەسەر چەندەها مانادا كرابێتەوە‪ ،‬نەك ئەوەی‬ ‫هەڵگری یەك مانای ڕاستەوخۆ بێت‪.‬‬ ‫سەرەتای كێشەكە لێرەوەیە‪ ،‬ئەو نەوەیەی كە‬ ‫تاكو ئێستا لەژێر سێبەری دەسەاڵتێكی سیاسیدا‬ ‫دەژی‪ ،‬دەبێت لەوە تێبگات‪ ،‬ئەوە یەكێتی و‬ ‫كۆمەڵەكان نیین ناسنامەی نووسەربوون‪ ،‬یان‬ ‫نەبوون دەبەخشنەوە‪ ،‬كە دەزانین زۆربەی‬ ‫ئەوانەی لە دەرەوەی ئەو ڕێكخراوانە كاردەكەن‪،‬‬ ‫بریتین لەو دەنگانەی سەنگی تایبەتی خۆیان‬ ‫هەیە‪ ،‬هەندێك لەوانەی لەناو ئەو ڕێكخراوانەدا‬ ‫دەژین‪ ،‬بیریتین لەو كەسانەی لەسەر مێژوویەك‬ ‫دەژین‪ ،‬بۆ ئەمڕۆ شتێكی ئەوتۆ ناگەیەنێت‪،‬‬ ‫كەواتە مەسەلەی نووسین یەكێكە لە پرۆسە‬

‫ئە و‬ ‫كە سە ت‬ ‫خۆش دەوێت‪ ،‬دواتر‬ ‫خۆشەویستی چۆن تەوزیف‬ ‫دەكەیت و چی لە خۆشەویستی‬ ‫دەكەیت‪ ،‬ئەویان بە ئەستەم لەناو دەقەكاندا‬ ‫جێگەی دەبێتەوە‪ ،‬كە ئەمەش ئیشكالییەتێكی‬ ‫گەورەی نووسینی شیعرییە‪ ،‬كە ئەوەش‬ ‫دەزانین ڕۆشنبیر ئێمە ئەوەندەی دەقی شیعریی‬ ‫بەرهەمهێناوە‪ ،‬ئەوەندە لێكدانەوەی بۆ شیعر‬ ‫و سەنعەتی شیعریی نەكردووە‪ ،‬كە مەرج نییە‬ ‫هەمیشە دەقی شیعریی بتوانێت وەاڵمی سەرجەم‬ ‫پرسیارەكانمان بداتەوە‪ ،‬لەبەرئەوەی ئێمە‬ ‫چەندەها ژانری ترمان هەیە بۆ ئەوەی بتوانین‬ ‫كارێكی لەوەی پێشتر بكەین‪ ،‬كە ئەم نائامادەییە‬ ‫بۆ لێكدانەوەی مانا‪،‬‬ ‫بووەتە هۆكار ئەوەی‬ ‫كە دەقی شیعریی‬ ‫زۆرجار لەیەكتری‬ ‫بچێت‪ ،‬ئەمەش بەو‬ ‫مانا پاراسییە نا‬ ‫كە دەڵێت هەموو‬

‫‪7‬‬ ‫ژمــارە (‪) 13‬‬ ‫سێشەممە ‪2011/6/7‬‬

‫گوناهی میتافیزیكیی لە شارێكی گەردوونیی بێشووناسدا‬

‫ڕواڵەتی پۆلیسییانەو ناوەڕۆكی قوڵی كەلتووریی فیلمی «حەوت»‬ ‫دل‬ ‫ێر محەمەد‬

‫گوازراوەتەوە بۆ ئەو شارە بێشووناسەی كە بەبێ‬ ‫هیچ پێشبینییەك دەبێتە ‌سەحنەی ڕوودانی‬ ‫دڵڕەقانەی هەر حەوت تاوانەكە‪ ،‬كە دیارە ‌لە‬ ‫فیلمەكەدا «مورگان فریمان›››ی ئەكتەری‬ ‫ئەمریكی ڕەشپێست و خاوەنی خەاڵتی ئۆسكار‪،‬‬ ‫ڕوڵی سۆمەرست‪-‬ی پشكنەرو‪« ،‬برادپیت››ی‬ ‫ئەكتەری ئەمریكیش ڕۆڵی پشكنەرە الوەكە‬ ‫دەبینێت‪.‬‬ ‫« بێباكیی پێویستە‪ ،‬بۆئەوەی مرۆڤ لەم‬ ‫شارەدا درێژە بە ژیان‬ ‫بدات!!»‬ ‫مورگان فریمان‬

‫«نەمویست لە جێگایەكدا بژیم كە بێباكیی و‬ ‫كەمتەرخەمیی تیایدا چاكەو فەزیلەت بێت!!!!»‌‬ ‫(جۆن دۆ)ی بكوژ و تاوانبار لە فیلمەكەدا‬ ‫هەڵبەت لە ئێستادا پرۆسەی بەرهەمهێنانی‬ ‫هەرفیلمێكی سینەمایی‪ ،‬لە ژمارەیەك توخم و‬ ‫ڕەگەزی هونەریی و تەكنیكی دەستەجەمعی‪،‬‬ ‫پێكڕا جۆرە هارمۆنیایەك دروستدەكەن‪ ،‬كە‬ ‫گرنگترینیان لە بیرۆكە‪ ،‬یان چیرۆكی بنەڕەتی‬ ‫فیلم‪ ،‬سیناریۆ‪ ،‬دەرهێنان‪ ،‬نواندن‪ ،‬وێنەگرتن‪،‬‬ ‫میوزیك‪ ،‬مونتاژ‪ ،‬ماكیاژ‪ ،‬مۆنتیر‪ ،‬ستۆدیۆ‪،‬‬ ‫بینەر‪ ...‬پێكدێن‪ .‬دیارە لێرەدا ئێمە بۆ‬ ‫خوێندنەوەی فیلمی حەوت‪ ،‬یان حەوت تاوانەكە‪،‬‬ ‫زیاتر تیشك دەخەینە سەر سیناریۆی فیلمەكە‪،‬‬ ‫بە دەربڕینێكی تر لەم وتارەدا‪ ،‬سیناریۆی فیلمەكە‬ ‫دەكەینە دەروازەیەكی گشتیی بۆ خوێندنەوەی‬ ‫هەمەالیەنی بەرهەمەكە‪...‬‬ ‫سیناریۆی فیلمەكە‪ :‬سیناریۆی فیلمی‬ ‫«حەوت››ی «داڤیدفینچە‌ر››ی دەرهێنەری‬ ‫ئەمریكی‪ ،‬لەالیەن «ئەندرۆكیڤن وۆكەر››ەوە‬ ‫لە نیوەی یەكەمی‬ ‫نووسراوە‪ ،‬كە ‌ئەگەر‬ ‫فیلمەكەدا بەهۆی‬ ‫شێوازە ڕواڵەتییە‬ ‫پۆ لیسییە كە یە و ە‬ ‫تاڕادەیەك بینەر‬ ‫بكات‪،‬‬ ‫بێزار‬ ‫لەگەڵ‬ ‫ئەوا‬ ‫بە ر ە و پێشچو و نی‬ ‫كات و نامەئلوفییەتی‬ ‫دەقی سیناریۆكەدا‬ ‫قووڵی‬ ‫ڕەهەندی‬ ‫ئیستاتیكی و كەلتووریی‬ ‫خۆی‬ ‫بەرهەمەكە‬ ‫بەیاندەكات‪ ،‬واتە ‌بینەر‬ ‫لەگەڵ تێپەڕبوونی كاتدا‬ ‫زیاتر هەست بە چێژوەرگرتن‬ ‫لەجۆرە ‌ستاتیكایەكی قووڵی‬ ‫نیمچە شاراوە دەكات‪ ،‬كە بە‬ ‫رووپۆشی شێوازێكی پۆلیسیی و‬ ‫بە چەشنێكی فریودەرانەی كاریگەر‬ ‫و دەستی ئەنقەستی سیناریست و‬ ‫بە هەمئاهەنگیی دەرهێنەری فیلمەكە‬ ‫حەشاردراوە‪‌.‬بە كورتی سیناریۆی ئەم بەرهەمە‪،‬‬ ‫باس لە كوشتنی زنجیرەی‪ ،‬یان بەدوایەكداهاتنی‬ ‫حەوت كەس دەكات لە شارێكی گەورەو‬ ‫هاوچەرخی خۆرئاوادا لەالیەن بكوژێكی لوتبەرزو‬ ‫لەخۆڕازییەوە‪ ،‬كە بەوپەڕی متمانە ‌و دڵنیایی‬ ‫و بەرنامەڕێژییەوە كارەكەی ئەنجامدەدات‪ ،‬كە‬ ‫ناوی «جۆن دۆ››یەو ئەكتەری ئەمریكی «كیڤن‬ ‫سپەیسی›› لەم فیلمەدا ڕۆڵەكەی بەرجەستە‬ ‫دەكات‪ ،‬هەروەها لەم بەرهەمەدا و لەسەر شانۆی‬ ‫ڕووداوەكان‪ ،‬بینەر زیاتر بەر دوو كاراكتەری‬ ‫سەرەكی دیكە دەكەوێت‪ ،‬كە ڕۆڵی دووپشكنەر‬ ‫دەبینن و پێكهاتوون لە «ولیام سۆمەرست››ی‬ ‫بەئەزموون لە پیشەكەیدا كە لە كۆتایی‬ ‫هەفتەی كاركردنی پێش خانەنشینبوونیدایە و‬ ‫كاراكتەرەكەی دیكەش پشكنەرێكی تری الوی‬ ‫سپی پێستە بە ناوی «دایڤدمیڵز››‪ ،‬كە تازە‬

‫‪6‬‬ ‫ژمــارە (‪)13‬‬ ‫سێشەممە ‪2011/6/7‬‬

‫وەك لە سەرەوە‬ ‫پێدا‪،‬‬ ‫ئاماژەمان‬ ‫كاراكتەری بكوژ لە‬ ‫فیلمەكەدا‪ ،‬هەڵدەستێ‬ ‫بە كوشتنی حەوت‬ ‫كەس‪ ،‬كە دەكرێت لە‬ ‫‌هەر شارێكی گەورە ‌و‬ ‫هاوچەرخی خۆرئاوا‪،‬‬ ‫یان ڕاستتر ئەمریكادا‬ ‫بژین و لە هەمانكاتیشدا‬ ‫لە‬ ‫هەریەكێك‬ ‫قو ر با نییە كا ن‬ ‫هەڵگری گوناهێكی‬ ‫وەك‬ ‫میتافیزیكیی‬ ‫«حەزی لەڕادەبەدەر بۆ خواردن‪ ،‬هەڵپەی زۆر و‬ ‫خراپ‪ ،‬تەمەڵیی و تەوەزەلیی‪ ،‬حەز و ئارەزووی‬ ‫لەڕادەبەدەری سێكسیی‪ ،‬لووتبەرزیی‪ ،‬بەخیلیی‬ ‫یان ئیرەیی‪ ،‬تووڕەیی‪››...‬بن‪.‬‬ ‫وەك چۆن لە مەزهەبی كاتۆلیكیدا‪ ،‬ئاماژە‬ ‫‌بەم حەوت گوناهە دراوە‪« ،‬جۆن دۆ››ی بكوژیش‬ ‫وەك كەسێكی پەڕگیری ئایینی‪ ،‬بەتووندیی ئەو‬ ‫هەستەی لەال دروستبووە‪ ،‬كە بەهۆی بوونی‬ ‫لەڕادەبەدەری ئەم حەوت گوناهەو كەمتەرخەمیی‬ ‫و بێباكیی هەموانەوە ‌لە ئاستیاندا ژیان لەو‬ ‫شارەدا گەندەڵ و خراپ بووە و بووەتە دۆزەخێك‬ ‫كە چیتر تەحەمول ناكرێت‪ ،‬بۆیە‌پێویستە لەسەر‬ ‫ئەم كاراكتەرە‪ ،‬وەك كەسێك مامەڵە بكات كە‬ ‫‌لەالیەن یەزدانەوە ڕاسپێردرابێت بۆ كوشتنی‬ ‫تاوانباران‪ ،‬واتەبۆ‌كو‌شتنی ئەوانەی لەفیلمەكەدا‬ ‫هەڵگری یەكێك لە حەوت گوناهەكەن‪ ،‬بەپێی ئەو‬ ‫پڕانسیپەی كە خودی خۆی بڕوای پێیەتی كە‬ ‫دەڵێت‪« :‬بەپێی گوناهەكەی سزای تاوانباربدە!››‪،‬‬ ‫پاش ئەنجامدانی تاوانی یەكەم‪ ،‬كە ئەویش‬ ‫كوشتنی پیاوێكی زۆر قەڵەوە لەژێرزەمینێكی‬ ‫نیمچەڕووناكدا‪ ،‬كە بەزەبری چەك تاڕادەی‬ ‫تەقینی گەدەی ماكەرۆنی‬ ‫دەرخوارد داوە و بكوژ وەك‬ ‫هەركەسێك كە بییەوێت بەم‬ ‫فزوڵیی‬ ‫گەمەیە‬ ‫زیاتر‬ ‫دووپشكنەرەكە‬ ‫بورووژێنێت و سەرنجی ڕای‬ ‫گشتیی كۆمەڵگاكەی بەالی‬ ‫خۆیدا ڕابكێشێت‪ ،‬تەنیا‬ ‫«حەزی‬ ‫وشەی‬ ‫لەڕادەبەدەر بۆخواردن‬ ‫«الشراهە››ی لە‬ ‫خۆی‬ ‫پاش‬ ‫بەجێهێشتووە‬ ‫و‬

‫د و ا تر یش‬ ‫ڕۆژی دووەمدا هەردوو‬ ‫كە لە‬ ‫پشكنەرەكە دەگەنە‌سەر تەرمی قوربانیی دووەم‬ ‫«كە ئەویش تەرمی پارێزەرێكی جوولەكەی‬ ‫سەركەوتوو و پڕۆفیشناڵە لە ڕوانگەی یاساناسان‬ ‫و تێڕوانینی گشتیی كۆمەڵگاكەی››‪ ،‬كەچی‬ ‫كاتێك دووپشكنەرەكە لە پەنا تەرمی ئەم‬ ‫قوربانییەشدا وەك تاكە بەڵگەیەك چاویان بە‬ ‫وشەی «هەڵپەی بەدكارانە «الجشع›› دەكەوێت‪،‬‬ ‫ئیدی بینەری وردو جدیی فیلمەكە بەهۆی‬ ‫سەرسامبوونی هەردوو پشكنەرەكەو گۆڕینەوەی‬ ‫چەندجارەی نیگای پڕ ئاماژەیاندا‪ ،‬بەبێ گوتنی‬ ‫هیچ وشەیەكی ئەوتۆ‪ ،‬هەروەها سەرەڕای جووڵەی‬ ‫خێرای كامێرا‪ ،‬تێدەگات كە هەردوو پشكنەرەكە‬ ‫دەیانەوێت بەم شێوازە ‌بێدەنگە بڵێن كە ئەوان‬

‫دەستوپەنجە ‌لەگەڵ چ بكوژێكی پڕۆفیشناڵ و‬ ‫ترسناكدا نەرمدەكەن‪ ،‬هەروەها خوێندنەوە و‬ ‫بینینی ئەم وشەیەش بەسە ‌بۆئەوەی كە بینەر‬ ‫تێڕوانینی جیاوازی «جۆن دۆ››ی تاوانباریش‬ ‫ببینێت لە بەرامبەر ڕوانگەی گشتیی یاساناسان و‬ ‫زۆرینەی تاكەكانی كۆمەڵگادا‪ ،‬كە ئەزموونی‬ ‫تەماعكار و بەدكارانەی پارێزەرێك‪ ،‬وەك‬ ‫ئەزموونێكی نموونەیی بەرگریكار لە یاساو‬ ‫دادپەروەریی ناسیوە‪ .‬ئەمە لەكاتێكدا گەر بزانین‬ ‫هەردوو پشكنەرەكە چاوەڕوانی بەڕێكردنی‬ ‫هەفتەیەكی ئارام و بێدەنگیان دەكرد‪ ،‬تا‬ ‫یەكەمیان‪ ،‬واتە «سۆمەرست›› لە بارودۆخێكی‬ ‫هێوردا خۆی بۆ ژیانی خانەنشینی ئامادە بكات و‬ ‫ئۆفیسی كاركردنی چەندین ساڵەی تەسلیمی‬ ‫پشكنەرە‌الوەكە‪ ،‬واتە «میڵز›› بكات‪ ،‬كە ئەویش‬ ‫بە ڕۆڵی خۆی خوازیاربوو هەفتەیەكی ئارام بەڕێ‬ ‫بكات‪ ،‬تاكو لەگەڵ هاوسەرە جوانەكەیدا بەوردیی‬ ‫و هێمنیی ئاشنای كارو شوێنی نشتەجێبوونی‬ ‫نوێیان ببن‪ .‬بە كورتی‪ ،‬لەدوای خوێندنەوەی‬ ‫بەڵگەی دووەمەوە‪ ،‬كە بكوژ لە پەنا تەرمی‬ ‫قوربانیی دووەمدا بەجێیهێشتووە‪ ،‬ئیدی‬ ‫هەردووپشكنەرەكە بەجیاو بەبێ ئەوەی هیچ‬ ‫شتێك لەالی یەكتری بدركێنن و زیاتریش‬ ‫بەمەبەستی دۆزینەوەی پاڵنەری ئەنجامدانی‬ ‫تاوانەكان ڕوو لە كتێبخانەیەكی گەورەی شار‬ ‫دەكەن و لەوێ بەهۆی خوێندنەوەی چەند‬ ‫بڕگەیەكی ناو دوو شاكاری مەزن و كالسیكی‬ ‫كەلتووری خۆرئاوای وەك «بەهەشتی‬ ‫لەدەستچوو››ی جۆن میڵتۆن و شاكاری‬ ‫«كۆمیدیای ئیالهی›› دانتی‪ -‬یەوە‪،‬‬ ‫بەبێ‬ ‫هەردووپشكنەرەكە‬ ‫یەكتری‪،‬‬ ‫ئاگاداركردنەوەی‬ ‫هاوكات پەی بەوە دەبەن كە‬ ‫بكوژ گەر دەستگیر نەكرێت‪،‬‬ ‫درێژە ‌بە تاوانەكانی دەدات‪ ،‬تا‬ ‫ئەوكاتەی كە ژمارەی قوربانییەكانی‬ ‫دەگاتە حەوت كەس‪ ،‬هەروەها‬ ‫تاڕادەیەكیش هەردووكیان درك بەوە دەكەن‬ ‫كە پاڵنەری تاوانەكانیش لەالی ئەم تاوانبارە‬ ‫ئەوەیە‪ ،‬كە ئەو بەتەواوەتیی بڕوای وایە كە‬ ‫قوربانییەكانی هەڵگری یەكێك لە حەوت‬ ‫گوناهەكەن و ئەو وەك ئیماندارێكی كاتۆلیكی‬ ‫پەڕگیر بە كوشتنیان شار لە گەندوگووی‬ ‫گوناهەكانیان پاكدەكاتەوە‪ ،‬چونكە ئەوی بكوژ‪،‬‬ ‫گەیشتووەتە ئەو قەناعەتەی كە فاكتەری‬ ‫سەرەكی بەهەشتی ونبوویان لەدەستچوو‪ ،‬بوون و‬ ‫ئامادەیی ئەو هەموو گوناهەیە ‌لە كۆمەڵگا‬ ‫بێشوناس و بێباكەكەیدا‪ ،‬كە‌لە‌بنەڕەتدا بریتین‬ ‫لە درێژكراوەی یەكەمین گوناهی ئادەم و حەوا‪،‬‬ ‫كە ‌بووە مایەی لەدەستدانی بەهەشت‪ .‬هەروەها‬ ‫ئەوی بكوژ هاوكات ناتوانێت وەك ئەوانی تر چاو‬ ‫لە گوناهبارا ‌ن بپۆشێت‪ ،‬یان كەمتەرخەم و بێباك‬ ‫بێت لە ئاستیاندا وەك چۆن دواجار لە دیدارە‬ ‫سەیرەكەیدا لەگەڵ هەردوو پشكنەرەكەدا و لە‬ ‫كۆتایی فیلمەكەدا دان بەم حاڵەتەدا دەنێت و‬ ‫دەڵێت‪« :‬نەمویست لە شوێنێكدا بژیم كەبێباكیی‬ ‫و كەمتەرخەمیی تێیدا بووبێتە چاكە ‌و‬ ‫فەزیلەت!››‪ ،‬بەم ڕســــــــتە سەرەتانییەش بكوژ‬ ‫لە ڕەهەندی هەستیاری بیركردنەوەی‬ ‫سۆمەرست‪-‬ی پشكنەر دەدات‪ ،‬كە لە ئاوێنەی‬ ‫پێشەوەی ماشێنەكەدا نیگایەكی سەرسامكەرانەی‬ ‫تێبڕیووە‪ .‬ئەمەش لەبەرئەوەی كە پشكنەرە‬ ‫ڕ ە شپێستە كە ‪،‬‬

‫ڕۆژیك بەر‬ ‫لە دەستگیركردنی‬ ‫تاوانبار‪ ،‬لە مشتومڕێكیدا‬ ‫لەگەڵ پشكنەرە الوەكەی‬ ‫هاوڕێی بە شێوازێكی جیاواز لە‬ ‫دەربڕینەكەی «جۆن دۆ›› گوزارشتی‬ ‫لە‌و حاڵەتە ‌كردووە‪ ،‬كە دەڵێت‬ ‫«بێباكیی شتێكی پێویستە‪‌ ،‬بۆئەوەی‬ ‫مرۆڤ لەم شارەدا درێژە بە ژیان بدات››‪،‬‬ ‫كەچی لە بەرامبەر ئەم دەربڕینەی سۆمەرست‪-‬‬ ‫دا‪« ،‬میڵز››ی پشكنەر هاوشێوەی تاوانبار‪،‬‬ ‫بەاڵم بەهەڵچوونەوە لەوەاڵمدا دەڵێت‪« :‬من‬ ‫هەرگیز بڕوام بە بێباكیی و كەمتەرخەمیی‬ ‫نییە!››‪ ،‬ئەم دەربڕینە لەالیەك و دواجاریش‬ ‫كوشتنی «جۆن دۆ››ی تاوانبار لەالیەن‬ ‫«میلز››ەوە لە كۆتایی فیلمەكە و لە چركەساتی‬ ‫تووڕەیی و تۆڵە‌سەندنەوەدا‪ ،‬دوای ئەوەی كە‬ ‫دەزانێت‪ ،‬هاوسەرەكەی قوربانیی شەشەمی ئەم‬ ‫تاوانبارەیە‪ ،‬ئیدی لە تووڕەیی و هەڵچوونی‬ ‫پێشبینی نەكراودا‪ ،‬پاش بینینی سەری بڕاوی‬ ‫هاوسەرەكەی‪ ،‬پشكنەرە الوەكە هاوسەنگیی‬ ‫لەدەستدەدات و بە گوللەیەك تووڕەیی خۆی لە‬ ‫سەری بكوژدا بەتاڵدەكاتەوە‪ .‬ئامادەیی ئەم‬ ‫دووحاڵەتەش لەالی هەردوو كاراكتەری بكوژ و‬

‫پشكنەر‪ ،‬واتە خۆبەبێباك نەزانین و دواتریش‬ ‫لەدەستدانی هاوسەنگیی و كوشتن لە ڕەهەندێكی‬ ‫قووڵی فیلمەكەدا‪ ،‬وایكردووە كە ئەم دووكاراكتەرە‬ ‫تاڕادەیەك چوونییەك وێنابكرێن‪ ،‬یان ڕاستتر‬ ‫وەك دوو دیوی یەك دراو بێنە بەرچاو‪ ،‬سەرەڕای‬ ‫ڕواڵەتە تەواو لێكدژ و پێچەوانەكەیان لە جێكەوتی‬ ‫فیلمەكەدا‪ .‬لەالیەكی دیكە‌وە‪ ،‬دەشێ ئاماژە بەوە‬ ‫بدەین كە خاڵی ناوازە و جیاكەرەوەی فیلمی‬ ‫حەوت‪ ،‬لەو ستراكتورەوە سەرچاوەی گرتووە كە‬ ‫‌بەقووڵیی پەیوەستە ‌بە هەردوو ڕەهەندی‬ ‫كەلتووریی و هونەرییەوە‪ ،‬هەرئەم دوو ڕەهەندەش‬ ‫فیلمەكەیان كردووەتە بەرهەمێكی ناوازە و وایان‬ ‫لە دەرهێنەرەكەی كردووە‪ ،‬كە ‌لە ڕێرەوی‬ ‫سینەمای جیهاندا‪ ،‬بوون و ئامادەیی هەبێت‪.‬‬ ‫بەشێكی بەرچــــــــاوی ڕووداوەكانی ئــــــــەم‬ ‫فیلمە‪ ،‬كە ‌لە شوێنگە‌لێكدا ڕوودەدەن‪ ،‬كە‬ ‫لەژێرزەمین و سەرداب دەچێت‪ ،‬هەڵبەت جگە‬ ‫لەڕووداوی كۆتایی كە ‌لە دەشتاییەكی‬ ‫چۆڵی دەرەوەی شاردایەو لەبەر‬ ‫ڕووناكییەكی گەورەدایەو بەهۆی‬ ‫بوونی كۆپتەرەكانیشەوە كە‬ ‫ناوچەكەیان تەوقداوە‪،‬‬ ‫بینەر لەبەرزاییەوە‬ ‫و بەشێوەی‬ ‫ستو و نیی‬ ‫گرتەو‬

‫ۆڤ‬ ‫ی مر ت’’‬ ‫ه‌و‌ه بدا‬ ‫بۆئ ژیان‬ ‫ته؛‌ به‌‬ ‫ویس ێژ‌ه‬ ‫پێ در‬ ‫کی ر‌هدا‬ ‫شتێ شا‬ ‫ی له‌م‬ ‫کی‬

‫بێبا‬

‫‘’‬

‫سەرەتا دەبێتە مایەی جۆرە ‌هێدمەیەكیش بۆ‬ ‫هەردوو پشكنەرەكە‪ ،‬ئەوەیە كە لەدوای‬ ‫ئەنجامدانی تاوانی پێنجەمەوە‪ ،‬كتوپڕ جۆن دۆ‬ ‫خۆی تەسلیمی پشكنەرەكان دەكات‪ ،‬وەك جۆرە‬ ‫‌تەحەدایەكیش ڕوودەكاتە ‌«میڵز›› و‬ ‫ڕایدەگەیەنێت كە ‌ئەوان لە دەستگیركردنیدا‬ ‫شكستیانخوارد‪ ،‬بۆیە بۆخۆی هاتووەتە‬ ‫بەردەمیان‪ ،‬تا كەلەپچەی لەدەست بكەن‪ ،‬بەاڵم‬ ‫دەرئەنجامەیان‬ ‫هەردوو پشكنەر ئەم‬ ‫‌لە وەاڵمی‬ ‫بۆ قووت ناچێت‪ ،‬بۆیە‬ ‫د و و‬ ‫پر سیا ر ی‬ ‫تا و ا نە كە ی‬ ‫تر د ا ‪،‬‬ ‫جۆن‬

‫د یمە نە كا نی‬ ‫دەبینێت‪ ،‬ئیدی‬ ‫زۆربەی ڕووداوەكانی تر‬ ‫لەبەر ڕۆشناییەكی كز و‬ ‫نیمچە خامۆشی فەزای دژوارو‬ ‫نیگەرانكەری شاردا گوزەر دەكەن‪،‬‬ ‫بەجۆرێك كە چاوی كامێرا لەكاتی‬ ‫نمایشكردنی گرتەو دیمەنی تاوانەكاندا‪ ،‬لەبەر‬ ‫هەستیارییان بەخێرایی تێپەڕدەبێت و كەمتر ئاوڕ‬ ‫لەخۆی دەداتەوە‪ ،‬ئەمەش وایكردووە‪‌،‬كە چاوی‬ ‫بینەر بەئاسانی نەتوانێت شوێن پێی دیمەن و‬ ‫گرتەكان هەڵگرێت‪ .‬هەروەها لە كاتی نمایشكردنی‬ ‫كۆی تاوانە یەكبەدوای یەكەكانی ئەم فیلمەشدا‪،‬‬ ‫ژمارەیەك سیمبوولی نێو مێژووی كەلتووری‬ ‫خۆرئاوا دەردەكەون‪ ،‬بۆ نموونە وەك پێشتر‬ ‫ئاماژەمان پێدا‪ ،‬لە پاش تاوانی دووەمەوە‪،‬‬ ‫هەردووپشكنەرەكە بەهۆی خوێندنەوەی‬ ‫«كۆمیدیای ئیالهی›› دانتێ‪-‬ی ئیتاڵییەوە بەجیاو‬ ‫بەبێ ئەوەی هیچ بەیەكتری بڵێن‪ ،‬پەی بەشێواز‬ ‫و پاڵنەری سەرەكیی تاوانەكان دەبەن و دركیش‬ ‫بەوە ‌دەكەن كە ‌تاوانبار جگە لەو دوو تاوانە‪،‬‬ ‫دەبێت پێنج تاوانی دیكە ئەنجامبدات‪ ،‬ئەمە‬ ‫لەكاتێكدا گەر بزانین كە «دانتێ›› لە بەشی‬ ‫دووەمی سێینەی كۆمیدیای ئیالهی‪-‬دا باس لە‬ ‫حەوت گوناهەكە دەكات‪ ،‬دوو پشكنەرەكەش‬ ‫بەهۆی ئەو دوو دۆكیۆمێنتەی كە تاوانبار بە‬ ‫دەستی ئەنقەست بەتەنیشت دووتەرمەكەوە‬ ‫بەجێیهێشتوون‪ ،‬هەرزوو دەزانن كە ‌تاوانبار‬ ‫سەرقاڵی كوشتنی گوناهبارانە‪ ،‬واتە كوشتنی‬ ‫حەوت كەس‪ ،‬كە هەریەكێكیان هەڵگری یەكێك‬ ‫لەو گوناهانەیە‪ .‬بەاڵم ئەوەی‬ ‫تەشویقێك‬ ‫جۆرە‬ ‫دەبەخشێتەوە بە‬ ‫فیلمە كە و‬ ‫وەك‬

‫د ۆ‬ ‫پێیا ن‬ ‫ڕادەگەیەنێت‪،‬‬ ‫دەبێت‬ ‫كە‬ ‫هەرسێكیان بەجیا بچنە‬ ‫ئەو شوێنە چۆڵەی كە خۆی‬ ‫بۆیان دیاریی دەكات‪ ،‬بۆئەوەی‬ ‫بیانباتە ‌سەر شوێنی تەرمی دوو‬ ‫قوربانییەكەی تری‪ ،‬ئیدی لەكاتی‬ ‫دیاریكراو بەرنامە بۆداڕێژراودا ماشێنێك‬ ‫دەگات و بە پۆست لە كارتۆنێكدا سەری بڕاوی‬ ‫هاوسەرەكەی «میڵز›› دەگەیەنێتە دەستی‬ ‫تاوانبار و لە تووڕەیی و هەڵچوونی دوای بینینی‬ ‫قوربانییەكەشدا‪ ،‬میڵز بە دەمانچەكەی تاوانبار‬ ‫دەكوژێت‪ .‬بە كورتیی سەرەڕای ئەوەی كە‬ ‫سۆمەرست زۆر هەوڵدەدات كە پشكنەرە الوەكە‬ ‫لە كوشتنی جۆن دۆ بەدوور بگرێت‪ ،‬بەاڵم‬ ‫سەركەوتوو نابێت و ناتوانێت وا بكات كە میڵز‬ ‫بەسەر ڕق و توڕەیی و هەستی تۆڵە‌سەندنەوەدا‬ ‫زاڵبێت و دەستی نەچێتە خوێنی جۆن دۆ‪-‬ی‬ ‫تاوانبار‪ .‬بۆیە ‌دواجار پشكنەرە ‌الوەكە لە‬ ‫چركەساتی لەدەستدانی هاوسەنگید‌ا بە فیشەكێك‬ ‫كۆتایی بە ژیانی تاوانبار دەهێنێت‪ .‬هەروەها لەم‬ ‫فیلمەدا كاریگەریی هەریەك لە «شكسپیر›› و‬ ‫هەروەها لە كۆتاییشدا «هەمەنگوای›› وەك دوو‬ ‫سیمبولی ناومێژووی كەلتووری خۆرئاوا‬ ‫بەدیدەكرێت‪ ،‬لێرەوە ‌گەر ئامادەیی یەكەمیان‬ ‫پەیوەست بێت بە شانۆگەریی «بازرگانی‬ ‫ڤینیسیا››وە‪ ،‬كە لێرەدا بوار نییە ئاماژەی‬ ‫پێبدەین‪ ،‬ئەوا ئامادەیی «هەمەنگوای›› لە‬ ‫خواستنی ڕستەیەكەوە سەرچاوەی گرتووە لەم‬ ‫ڕۆماننووسە ‌ئەمریكییە كە دەكەوێتە كۆتایی‬ ‫فیلمەكەوە‪ ،‬كە تیایدا دەڵێت‪« :‬جیهان شوێنێكی‬ ‫جوانەو پێویستە‌لەپێناویدا تێبكۆشین!››‪ ،‬بەاڵم‬ ‫سۆمەرست‪-‬ی پشكنەر بەمەبەست سەبارەت بەم‬ ‫ڕستەیە‌دەڵێت‪« :‬بەالیەنی كەمەوە لەگەڵ بەشی‬ ‫دووەمی ئەم گوتەیەدا هاوڕام!››‪ ،‬مەبەستی‬ ‫پشكنەرەكە ئەوەیە‪ ،‬كە شارە بێشوناس و‬ ‫گەردوونییەكەی ناو فیلمەكە‪ ،‬كە بووەتە سەحنەی‬ ‫نمایشكردنی تاوانەترسناك و تراژیدییەكان و وەك‬ ‫جیهان‪ ،‬یان ڕاستتر وەك جیهانی پێشكەوتوو و‬ ‫شارستانی خۆرئاوا وێنادەكرێت لەم بەرهەمەدا‪،‬‬ ‫كە دیارە جێگایەكی جوان نییە‪ ،‬سەرەڕای‬ ‫ئەوەش ئەم كاراكتەرەی فینچەر خوازیارە یان‬ ‫دەیەوێت لە پێناویدا تێبكۆشێت‪ ،‬یان بجەنگێت‪،‬‬ ‫بۆچی؟ هەڵبەت وەاڵمی ئەم پرسیارە پەیوەستە‬ ‫‌بە سەرلەنوێ چاوخشاندنەوە بە ژیانی دژوار و‬ ‫ئاڵۆز و تەنیا و ڕەبەنی ئەم كاراكتەرە و دەربڕینە‬ ‫فرە ڕەهەندەكانییەوە‪...‬‬ ‫لەكۆتاییدا دەكرێت بڵێین «دایڤدفینچەر››‪،‬‬ ‫سەرەڕای ئەم فیلمە كە بەرهەمی ساڵی (‪)1995‬‬ ‫ە‪ ،‬خاوەنی چەند بەرهەمێكی دیكەی ناوازەی‬ ‫وەك‪« :‬نامۆ ‪ ،1992‬گەمە ‪،1997‬‬ ‫یانەی جەنگان ‪ ،1999‬زۆدیاك‬ ‫‪ ،2007‬بونیامین بۆتۆن ‪2008‬‬ ‫و‪ ...‬هتد››یە‪.‬‬

‫*هیچ نووسه‌رێک به‌ناردنی ده‌ق (شیعر‪ -‬چیرۆک) زه‌حمه‌ت نه‌کێشێ و‬ ‫«په‌یک‌» خۆی شاعیر و چیرۆکنووسه‌کان بۆ ئه‌ومه‌به‌سته‌ ته‌کلیف ده‌کات‪.‬‬ ‫* ئه‌و بابه‌تانه‌ی بۆ «په‌یک»ی ده‌نێرن‪ ،‬هه‌وڵبده‌ن ل ‌ه ‪ 700‬وشه‌ تێنه‌په‌ڕێت‪.‬‬

‫سه‌رنووسه‌ر‬ ‫مه‌م بورهان قانع‬

‫سکرتێری نووسین‬ ‫هیوا جه‌مال‬

‫سه‌رپه‌رشتیار‬ ‫توانا ئه‌مین‬

‫‪twanaamin2@yahoo.com‬‬

‫لێپرسراوی هونه‌ریی‬ ‫شاخه‌وان ئه‌نوه‌ر‬