Rozhnama

‫چەندین ئەفسەر‌و پۆلیس؛ هەڕەشە لە حكومەت دەكەن‬

‫رۆژنامە‪ :‬كارمەندانی وەزارەتی‬ ‫ناوخۆ‪ ،‬داوای ئەو بڕە خانەنشینییە‬ ‫دەكەنەوە‪ ،‬كە لەالیەن حكومەتی‬ ‫ه��ەرێ��م��ەوە ل��ە م��ووچ��ەك��ان��ی��ان‬

‫گەڕێنراوەتەوە‌و بە پێچەوانەشەوە‬ ‫ه��ەڕەش��ەی ت��ۆم��ارك��ردن��ی سكااڵ‬ ‫دەكەن لەسەر حكومەتی هەرێم‪.‬‬ ‫ع��ەق��ی��د ش��ێ��رزاد ئ��ەح��م��ەد‪،‬‬

‫فه‌رماند ‌ه خانه‌نشینکراوه‌که‌ی‬ ‫"یه‌کێتی" ده‌ستگیرنه‌کراوه‌‬ ‫كۆمپانیای وشە هەفتانە دەریدەكات‬

‫ژمارە (‪ )645‬سێشەممە ‪2011/8/2‬‬

‫بۆ بگەڕێننەوە‪ ،‬ئەگەر نا؛ پەنا‬ ‫دەبه‌ینە ب��ەر دادگ���ای فیدڕاڵیی‬ ‫عێراق"‪.‬‬ ‫ورده‌کاریی ل ‌ه ل‪ 5‬دایه‌‪..‬‬

‫ئەفسەر لە بەڕێوەبەرێتی هاتوچۆی‬ ‫پ��ارێ��زگ��ای ك��ەرك��وك‪ ،‬دەڵێت‪:‬‬ ‫"لەئێستادا‪ ،‬داواك��اری��ن مووچەی‬ ‫فەوتاوی شەش ساڵی رابردوومان‬

‫داوای دادگاییكردنی وەزیری‬ ‫تەندروستی دەكرێت‬

‫‪6‬‬

‫نرخ (‪ )1000‬دینار‬

‫‪16‬‬

‫توركیا؛ داوای ناوی هاواڵتییە دەستگیركراوەكانی ل ‌ه هه‌رێم‪ ،‬دەكات‬

‫فەرمانی دەستگیركردنی داواكراوان دەردەچێت‬

‫رۆژن��ام��ە‪ :‬ئەمینداری گشتیی وەزارەت���ی‬ ‫پێشمەرگە‪ ،‬ئاشکرایکرد‪ :‬پێنج لیست ناو‪،‬‬ ‫لەوانەی لەالیەن دادگاوە داواكراون؛ گەیەنراونەتە‬ ‫لیژنەیەكی هاوبەش بەمەبەستی دەستگیركردنیان‪.‬‬ ‫گەیشتنی ناوی ئەو داواكراوانە‪ ،‬بۆ لیژنەیەكی‬ ‫هاوبەشی نێوان وەزارەت��ی ناوخۆ‌و پێشمەرگە‪،‬‬ ‫دوای نامه‌یه‌كی ره‌سمیی سەرۆكی هەرێمە بۆ‬ ‫وەزیرانی هەردوو وەزارەتی ناوبراو‪ ،‬كە فەرمانی‬ ‫كردبوو ئەو كەسانە دەستگیربكەن كە لەالیەن‬ ‫دادگاكانەوە داواكراون‪.‬‬ ‫رۆژی (‪ ،)2011/7/2‬سەرۆكی هەرێمی‬ ‫ك��وردس��ت��ان‪ ،‬نامەیەكی رەسمیی ئاراستەی‬ ‫ه��ەردوو وەزی��ری ناوخۆو پێشمەرگە دەك��ات‌و‬ ‫داوای��ان لێ دەك��ات‪ :‬ئەو كەسانەی لە دادگا‬ ‫فەرمانی دەستگیركردنیان بۆ دەرچووەو خۆیان‬ ‫بەدەستەوە ن��ەداوە‪ ،‬دەستگیربكرێن‌و كەسیش‬ ‫بۆی نییە هیچ داواكراوێك داڵدە بدات‪.‬‬ ‫جەبار یاوەر‪ ،‬ئەمیندارو وتەبێژی وەزارەتی‬ ‫پێشمەرگەی هەرێم‪ ،‬لەبارەی نامەكەی سەرۆكی‬ ‫هەرێمەوە‪ ،‬بۆ ‌"رۆژنامە"ی روونکرده‌وه‌‪ :‬لەسەر‬ ‫ئاستی حكومەتی هەرێم‪ ،‬لیژنەیەكی بااڵمان‬ ‫دروستكردووە لە وەزارەتی ناوخۆو پێشمەرگە‪،‬‬ ‫بۆ ئەوەی هەماهەنگیی بكەین لەگەڵ پارێزگاكان‌و‬ ‫دادگ��اك��ان‪ ،‬بۆ دەستگیركردنی ئەو كەسانەو‬ ‫هەفتەی رابردوو یەكەمین كۆبوونەوەمان كرد‪.‬‬ ‫وتیشی‪ :‬پێنج لیستی داواك��راوم��ان الی��ە‪ ،‬كە‬ ‫لەالیەن دادگاكانی هەرسێ پارێزگاكەو گەرمیان‌و‬ ‫سۆرانەوە ئاراستەی لیژنەكە ك��راون‌و بەشێك‬ ‫ل��ەوان��ەی فەرمانی دەستگیركردنیان هەیە؛ یه‌کێک ل ‌ه دروشمه‌کانی خۆپیشانده‌ران‬ ‫لەزۆربەی حیزبە سیاسییەكان‌‪ ،‬دەزگا ئەمنیی‌‪،‬‬ ‫سەربازیی‌و ئیدارییەكانن‪.‬‬

‫پێکهێنانی کۆمسیۆنێک‬ ‫به‌دوور نازانرێت‬ ‫‪4‬‬

‫به‌ نیازی سوڵحی‬ ‫عه‌شایریین‬

‫‪6‬‬

‫(‪ )2000‬بزنسمان‬ ‫هه‌ڕه‌شه‌ ده‌که‌ن‬ ‫فۆتۆ‪ :‬هیوا جه‌مال‬

‫راپۆرتێك لە الپەڕە (‪)2‬دا دەخوێننەوە‪.‬‬

‫‪18‬‬

‫(‪ )30‬خانه‌ی‬ ‫له‌شفرۆشیی داده‌خرێن‬

‫حكومەت؛ بە مەرج (‪ )150‬هەزاره‌ک ‌ه دەداتە دەرچووانی زانكۆو پەیمانگه‌كان‬

‫بریكاری وەزارەتی‬ ‫ناوخۆی هەرێم‪ :‬ئاگاداری‬ ‫ئەو نووسراوه‌ی وەزیر نیم‪...‬ل‪7‬‬

‫‪2‬‬

‫‪13‬‬

‫‪3‬‬

‫په‌رله‌مانتارێکی گۆڕان؛ ورده‌کاریی‬ ‫"گەندەڵییەكان"ی كۆمسیۆن باڵوده‌کاته‌وه‌ لە دهۆك پۆلیسێكمان هەیە‪،‬‬ ‫رۆژن��ام��ە‪ :‬ئەندامێكی تایبەتی ب��ۆ س��ەرف��ك��راوە‪ ،‬شتێكی ناوماڵیان تێدایە‪ ،‬بۆ (‪ )12‬جار گواستراوەتەوە‬ ‫لێپرسراوێکی یەكگرتوو‪:‬‬

‫لیژنەی نەزاهە ل ‌ه پەرلەمانی‬ ‫عێراق؛ ئەو گەندەڵییە دارایی‌و‬ ‫ئیدارییانە ئاشكرا دەكات‪ ،‬كە‬ ‫كۆمسیۆنی هەڵبژاردنەكانی‬ ‫پێ تۆمەتباركراوە‪.‬‬ ‫ه���ەڤ���اڵ ك��وێ��س��ت��ان��ی‪،‬‬ ‫رایگەیاند‪ :‬فەرەج حەیدەری‬ ‫تەنیا لە ساڵی (‪)2010‬دا‪،‬‬ ‫(‪ )206‬رۆژ دەوامی نەكردووە‪،‬‬ ‫یان ئیجازەی بەخۆی داوە‪،‬‬ ‫یاخود خۆی ئیفاد كردووەو‬ ‫بۆ هەر ئیفادێكیش دەرماڵەی‬

‫جێگرەكەشی ب��ە هەمان‬ ‫شێوە‪.‬‬ ‫ئ���ەو پ��ەرل��ەم��ان��ت��ارەی‬ ‫فراکسیۆنی "گ����ۆڕان"‪ ،‬لە‬ ‫وتارێكی الپ��ەرە (‪)27‬دا‪،‬‬ ‫كە بۆ "رۆژنامە"ی نووسیوە‪،‬‬ ‫ئاماژەی بەوەش كردووە‪ :‬بۆ‬ ‫هەر كۆمسیارێك (‪ )20‬هەزار‬ ‫دۆالر بۆ مەسرەفی ماڵدانان‬ ‫خەرج كراوە‪ ،‬ئەمە لەكاتێكدا‬ ‫لە گرێبەستی بەكرێگرتنەكەدا‬ ‫هاتووە؛ كە ماڵەكان هەموو‬

‫هەر یەكێكیان (‪ )10‬هەزار‬ ‫دۆالر بۆ كڕینی موه‌لیدەو‬ ‫مانگانەش نزیكی (‪)2000‬‬ ‫دۆالر بۆ مەسرەفی گاز‪.‬‬ ‫لـە خاڵێكی تریشدا‪،‬‬ ‫ئ��ام��اژە ب��ۆ ئ��ەوە دەك��ات‪:‬‬ ‫كۆمسیار هەیە (‪ )32‬ملیۆن‬ ‫دی��ن��اری بۆ س��ەرف ك��راوە‬ ‫بۆ كرێی خانوو‪ ،‬كە هیچ‬ ‫سەنەدێكی یاسایی نییە‬ ‫راس��ت��ی��ی ئ��ەو گرێبەستە‬ ‫بسەلمێنێت‪.‬‬

‫(‪ )146‬كچ لەخوار (‪ )18‬ساڵییەوە‪ ،‬شوو دەكەن‬

‫‪16‬‬

‫رۆژنامە‪ :‬لێپرسراوی مەڵبەندی‬ ‫سێی یەكگرتووی ئیسالمیی لە‬ ‫دهۆك‪ ،‬باس لە "خراپیی" مامەڵەی‬ ‫"پارتی" دەكات لەگەڵیانداو دەڵێت‪:‬‬ ‫لە دهۆك پۆلیسێكمان هەیە‪)12( ،‬‬ ‫جار گواستراوەتەوە‪.‬‬ ‫غ��ازی سەعید‪ ،‬كە ئەندامی‬ ‫سەركردایەتیی ئەو حیزبەشە‪ ،‬بە‬ ‫"رۆژنامە"ی راگەیاند‪ :‬تائێستاش‬ ‫لە پارێزگای ده��ۆك‪ ،‬فشاریان‬ ‫لەسەرە‌و الیەنگرانیان رووبەڕووی‬ ‫سزای سیاسیی دەبنەوە‪.‬‬ ‫چاوپێكەوتنەكە‪،‬‬ ‫لە الپەڕە (‪)7‬دا دەخوێننەوە‪.‬‬

‫مەال بەختیار‌و مەحمود محەمەد لەگەڵ ئۆپۆزسیۆندا كۆدەبنەوە‬ ‫رۆژن��ام��ە‪ :‬لیژنەیەكی "یەكێتی‌و‬ ‫پارتی" سەردانی ئۆپۆزسیۆن دەكەن؛‬ ‫ب��ەم��ەب��ەس��ت��ی گ���ەڕان���دن���ەوەی���ان بۆ‬ ‫كۆبوونەوەی پێنجقۆڵیی‌و رۆژنامەی‬ ‫"رۆژنامە" زانیویەتی لیژنەكەی "پارتی‌و‬ ‫یەكێتی" لە مەحمود محەمەد‪ ،‬ئەندامی‬ ‫وەفدی دانوستانكاری پـــــــــــارتی‌و مەال‬ ‫بەختیار‪ ،‬ئەندامی وەفدی دانوستانكاری‬ ‫یەكێتی پێكهاتوون‪.‬‬ ‫چەند رۆژێ��ك لەمەوبەر‪ ،‬مەحمود‬ ‫محەمەد‪ ،‬ئەندامی مەكتەبی سیاسیی‬ ‫پ��ارت��ی دی��م��وك��رات��ی ك��وردس��ت��ان‪ ،‬بە‬

‫ن��وێ��ن��ەرای��ەت��ی م��ەك��ت��ەب��ی سیاسیی‬ ‫حیزبه‌که‌ی‪ ،‬سەردانی مەكتەبی سیاسیی‬ ‫یەكگرتووی كردووە‪.‬‬ ‫لەو ب��ارەی��ەوە‪ ،‬ئەبوبەكر عەلی‪،‬‬ ‫ئەندامی مەكتەبی سیاسیی یەكگرتوو‪،‬‬ ‫بە "رۆژن��ام��ە"ی راگەیاند‪ :‬سەردانەكە‬ ‫ل��ە چ��وارچ��ێ��وەی دەستپێكردنەوەی‬ ‫ك��ۆب��وون��ەوە پێنجقۆڵییەكاندا ب��ووە‪.‬‬ ‫وت��ی��ش��ی‪" :‬پ��ەرۆش��ی��ی ح��ی��زب��ەك��ەی‬ ‫ب��ۆ دەستپێكردنەوەی گفتوگۆكان‌و‬ ‫چارەسەركردنی كێشەكان دەربڕیوە"‪.‬‬ ‫چەند رۆژێك لەمەوبەریش هەمان‬

‫وەفد تەلەفۆنیان بۆ بزووتنەوەی گۆڕان‬ ‫كردووە‪ ،‬بەمەبەستی سەردانیكردنیان‪.‬‬ ‫لەو بارەیەوە‪ ،‬قادر حاجی عەلی‪،‬‬ ‫ئەندامی وەفدی دانوستانكاری "گۆڕان"‬ ‫بە "رۆژنامە"ی وت‪ :‬هیچ گۆڕانكارییەك‬ ‫لە هەڵوێستی ئۆپۆزسیۆندا رووی نەداوە‌و‬ ‫تا ئەو داواكارییانە جێبەجێ نەكرێن‪ ،‬كە‬ ‫كۆبوونەوەكانی لەسەر هەڵپەسێردراون‪،‬‬ ‫كۆبوونەوەكانی ئۆپۆزسیۆن‌و دەسەاڵت‬ ‫دەست پێناكەنەوە‪.‬‬ ‫هاوكات‪ ،‬ئەبوبەكر عەلی‪ ،‬دەڵێت‪:‬‬ ‫ئێمە پەرۆشین بۆ دەستپێكردنەوەی‬

‫گفتوگۆكان‌و ئ��ەوەش الی دەسەاڵتە‪.‬‬ ‫ج��ەخ��ت ل���ەوەش دەك���ات���ەوە‪ ،‬لەگەڵ‬ ‫نوێنەرەكەی "پارتی"دا‪ ،‬جەختیان لەسەر‬ ‫داواكارییەكانی پێشوو ك��ردووەت��ەوەو‬ ‫رایانگەیاندووە "هەر كات ئەو بەربەستانە‬ ‫البران‪ ،‬گفتوگۆكان دەست پێدەكەنەوە"‪.‬‬ ‫رۆژی (‪ ،)2011/7/11‬ه��ەر‬ ‫س � ‌ێ الی��ەن��ی ئ��ۆپ��ۆزس��ی��ۆن (گ���ۆڕان‪،‬‬ ‫كۆمەڵ‌و یەكگرتوو) لە بەیاننامەیەكدا‪،‬‬ ‫كۆبوونەوەی پێنجقۆڵییان لەگەڵ "پارتی‌و‬ ‫یەكێتی"دا هەڵپەسارد‌و چوار مەرجیشیان‬ ‫بۆ دەستپێكردنەوە راگەیاند‪.‬‬

‫ذمارة (‪ )645‬سيَشةممة ‪2011/8/2‬‬

‫‪www.rozhnama.net‬‬

‫‪hewal.rozhnama@gmail.com‬‬

‫وه‌زیری کارو کاروباری کۆمه‌اڵیه‌تی‪ :‬ئەو پارەیە نادەینە گەنجان؛ تا بچن لە ماڵەوە دانیشن‪.‬‬

‫حكومەت بە مەرجی كاركردن لە فەرمانگەیەكدا؛‬ ‫(‪ )150‬هەزاره‌ک ‌ه بە دەرچووانی زانكۆو پەیمانگه‌كان دەدات‬

‫الپه‌ڕه‌ی راپۆرت‬

‫‪..............................................................‬‬

‫ل��ەگ��ەڵ ئ����ەوەی ل��ەك��ات��ی‬ ‫گ���ف���ت���وگ���ۆك���ردن ل����ەب����ارەی‬ ‫پڕۆژەیاسای بودجەی هەرێم‪،‬‬ ‫داوای په‌رلەمانتارێكی لیستی‬ ‫«گۆڕان» سەبارەت بە پێدانی‬ ‫بیمەی بێكاریی ب��ە گەنجان‬ ‫فەرامۆش كرا‪ ،‬بەاڵم لەئێستادا‬ ‫حكومەتی ه��ەرێ��م یەكالیەنەو‬ ‫بەبێ‌ گ��ەڕان��ەوە بۆ په‌رلەمان‪،‬‬ ‫بڕیار دەدات بیمەی بێكاریی بۆ‬ ‫گەنجان سه‌رف بكرێت‪.‬‬ ‫(‪)2011/7/7‬‬ ‫رۆژی‬ ‫ئەنجومەنی وەزی��ران��ی هەرێم‪،‬‬ ‫ب���ڕی���اری���دا م��ان��گ��ان �ه‌ (‪)150‬‬ ‫ه����ه‌زار دی��ن��ار وه‌ک بیمەی‬ ‫بێكاریی بۆ دەرچووانی زانكۆو‬ ‫پەیمانگه‌كان دابین بكات‪ ،‬كە‬ ‫لەالیەن لیژنەیەكی تایبەتەوە‬ ‫ئامادەكرابوو‪ ،‬بۆ ئەم بڕیارەش تا ئەوكاتەی كارێكیان دەست راگەیاندنی ئەنجومەنی وەزیران‪ ،‬زانكۆو پەیمانگه‌ حكومییەكان‬ ‫وەزارەت������ی ك���ارو ك���اروب���اری دەك��ەوێ��ت‪ ،‬حكومەتی هەرێم لە لێدوانێكیدا بۆ «رۆژنامه‌»‪ ،‬دەگرێتەوە‪.‬‬ ‫پ���ێ���دان���ی ئ����ەم ب��ی��م��ەی��ە‬ ‫كۆمەاڵیەتی راس��پ��ێ��ردراوە بۆ مانگانە لە چوارچێوەی تۆڕی جەخت لەوە دەكاتەوە‪ :‬ئەو بڕە‬ ‫ئامادەكردنی وردەكارییەكان‌و پاراستنی كۆمەاڵیەتیدا‪ ،‬بڕی پارەیە بۆ ئەو دەرچووانەیە‪ ،‬كە لەكاتێكدایە‪ ،‬كە لەسەرەتای‬ ‫(‪ )150‬هەزار دیناریان پێدەدات‪ .‬زانكۆو پەیمانگه‌یان تەواوكردووەو ئ���ەم���س���اڵ���داو ل���ە م��ی��ان��ەی‬ ‫رێنماییەكانی بڕیارەكە‪.‬‬ ‫ئاسۆس نەجیب‪ ،‬وتی‪ :‬ئێمە هیچ ئیشێكیان نییە لە كەرتی كۆبوونەوەكانی تاوتوێكردنی‬ ‫ئاسۆس نەجیب‪ ،‬وەزی��ری‬ ‫ك��ارو ك��اروب��اری كۆمەاڵیەتی‪ ،‬ئەو پارەیە نادەینە گەنجان تا تایبەت‌و حكومییدا‪ ،‬هەروەها بودجەی هەرێمی كوردستاندا‪،‬‬ ‫فراكسیۆنی‬ ‫لە لێدوانێكیدا بۆ «رۆژنامە» بچن لە ماڵەوە دانیشن‪ ،‬بەڵكو خاوەنی پیشەی خۆشیان نین‪ ،‬په‌رلەمانتارێكی‬ ‫«گۆڕان» ئەو پێشنیازەی خستە‬ ‫ئ��ام��اژەی ب���ەوەدا‪ :‬لەئێستادا‪ ،‬ه��ەوڵ��ی ئ��ەوە دەدەی���ن داخڵی واتە هیچ ئیشوكارێكیان نییە‪.‬‬ ‫وتیشی‪ :‬ئەوانەی بەگوێرەی بەردەم سەرۆكایەتیی په‌رلەمان؛‬ ‫سەرقاڵی دانانی میكانیزمێكین خولەكانی مەشقی پیشەیی‬ ‫ب���ۆ پ��ێ��دان��ی ه���اوك���اری���ی بە بن‌و دوای ئەوە وایان لێبكەین رێ��ن��م��ای��ی��ەك��ان ئ���ەم بیمەیە بە مەبەستی ئەوەی لە یاساكەدا‬ ‫دەرچووانی زانكۆو پەیمانگه‌كان‌و پڕۆژەیان هەبێت‌و بتوانن قەرزی دەیانگرێتەوە‪ ،‬دەبێت رازی بن بڕێك بودجە تەرخان بكرێت‪ ،‬بە‬ ‫بەو پیشەیەی وەزارەت��ی كارو مەبەستی پێدانی بە گەنجان‪،‬‬ ‫روونیشیکرده‌وه‌‪ :‬پێدانی ئەو بۆ وەربگرن‪.‬‬ ‫وەزی����ری ك���ارو ك��اروب��اری ك��اروب��اری كۆمەاڵیەتی بۆیان ب��ەاڵم ئ��ەو پێشنیازە لەالیەن‬ ‫ب��ڕە پ��ارەی��ە‪ ،‬بۆ ئەوەیە ئێمە‬ ‫بتوانین پەیوەندییەك لەگەڵ كۆمەاڵیەتی‪ ،‬پێشیوابوو‪ :‬تەنیا دەدۆزێ��ت��ەوە‪ ،‬دەبێت خۆشیان سەرۆكایەتیی پ�ه‌رل��ەم��ان��ەوە‬ ‫دەرچ���ووان���دا دروس���ت بكەین بە یەك پڕۆژە رێژەی بێكاریی ب���ەدوای ئیشدا بگەڕێن‪ ،‬جگە نەخرایە دەنگدانەوە‪.‬‬ ‫رێ��ب��از ف��ەت��اح‪ ،‬ئ��ەن��دام��ی‬ ‫بەڕێوەبەرێتییەكانی كەمنابێتەوەو وتی‪« :‬لە هەموو لەوەش وەزارەت خول‌و راهێنانی‬ ‫لەڕێگای‬ ‫ب���ەك���ارخ���س���ت���ن���ەوە داخ��ڵ��ی وەزارەتەكاندا پڕۆژەی جۆراوجۆر تایبەتی دەب��ێ��ت‌و پێویستە په‌رلەمانی كوردستان لەسەر‬ ‫فراكسیۆنی «گۆڕان»‪ ،‬پێدانی‬ ‫بنكەكانیان بكەین‪ ،‬ت��اوەك��و پێشكەش دەك��رێ��ن‌و پ��ڕۆژەی ئامادەی ئەو خوالنە بن‪.‬‬ ‫ب��ەرپ��رس��ی راگ��ەی��ان��دن��ی بیمەی بێكاریی بە گەنجان؛‬ ‫ج��ۆراوج��ۆر جێبەجێ‌ دەكرێن‪،‬‬ ‫كاریان بۆ بدۆزینەوە‪.‬‬ ‫ئەو دەرچووانەی لە كەرتی ب��ە ك���ۆی ه��ەم��وو پ��ڕۆژەك��ان ئ���ەن���ج���وم���ەن���ی وەزی��������ران‪ ،‬بە بڕیارێكی «گرنگ» وەسف‬ ‫حكومیی‌و ت��ای��ب��ەت��دا ك��اری��ان رێ����ژەی ب��ێ��ك��اری��ی ل��ە ه��ەرێ��م ئ��اش��ك��راش��ی��ك��رد‪ :‬پ��ێ��دان��ی دەك��ات‌و دەڵێت‪« :‬ئەم بڕیارە‬ ‫ئ���ەو پ��ارەی��ە ب��ۆ م��اوەی��ەك��ی دەتوانێت خزمەت بكات بەو‬ ‫دەس��ت ن��ەك��ەوت��ووەو خاوەنی كەمدەكرێتەوە»‪.‬‬ ‫توانا ئەحمەد‪ ،‬بەرپرسی دیاریكراوەو تەنیا دەرچووانی كەسانەی بێكارن»‪.‬‬ ‫هیچ پیشەیەكی تایبەتی نین‪،‬‬

‫لە سلێمانی‪ ،‬بڕیارێکی وه‌زیری‬ ‫ناوخۆ؛ جێبه‌جێ ناکرێت‬ ‫الپه‌ڕه‌ی راپۆرت‬

‫‪.........................................................‬‬

‫دوای ئ���ەوەی س��ەرۆك��ی‬ ‫حكومەتی هەرێمی كوردستان‪،‬‬ ‫ب����ڕی����اری����دا؛ ه���ەم���وو ئ��ەو‬ ‫فەرمانبەرانەی سزای سیاسیی‬ ‫دراون‪ ،‬ل���ە س��ەروب��ەن��دی‬ ‫په‌رلەمانی‬ ‫هەڵبژاردنەكانی‬ ‫بگەڕێنرێنەوە‬ ‫كوردستاندا‪،‬‬ ‫س��ەر كارەكانیان‌و مووچەی‬ ‫ئ���ەو م��اوەی��ەی��ان ب��ۆ خ��ەرج‬ ‫ب��ك��رێ��ت��ەوە ك��ە «ن��ان��ب��ڕاو»‬ ‫ك��راب��وون‪ ،‬ب��ەاڵم تائێستا ئەو‬ ‫مووچەیە بۆ «نانبڕاوەكان»‬ ‫نەگەڕێنراوەتەوە‪.‬‬ ‫سەرچاوەیەكی ئاگادار كە‬ ‫نەیویست ناوی باڵوبكرێتەوە‪،‬‬ ‫بە «رۆژن��ام��ە»ی راگەیاند‪:‬‬ ‫ئ���ەو ب���ڕی���ارە ل��ە ئ��ی��دارەی‬ ‫ێ نەكراوەو‬ ‫سلێمانی جێبەج ‌‬ ‫ئ��اش��ك��راش��ی��ك��رد؛ وەزی����ری‬ ‫ناوخۆ بە ن��ووس��راوی ژم��ارە‬ ‫(‪ )706‬ل��ە (‪،)2011/7/7‬‬ ‫كە ئاراستەی سەرۆكایەتیی‬ ‫ئەنجومەنی وەزیرانی كردووەو‬ ‫وێنەیەكیشی ب��ۆ په‌رلەمان‬ ‫ناردووە‪ ،‬ئەوەی خستووەتەڕوو؛‬ ‫ب��ەرپ��رس��ان��ی وەزارەت���ەك���ەی‬

‫ل��ە سلێمانی ب��ڕی��ارەك��ەی��ان‬ ‫ێ نەكردووەو مووچەی‬ ‫جێبەج ‌‬ ‫«نانبڕاوەكان» خەرج نەكراوە‪.‬‬ ‫ئەوە لەكاتێكدایە؛ بەپێی‬ ‫فەرمانی سەرۆكی حكومەت‌و‬ ‫وەزیری ناوخۆ‪ ،‬دەبوو بڕیارەكە‬ ‫لە ماوەی راب��ردوودا جێبەجێ‌‬ ‫بكرایەو لە هەردوو پڕۆژەیاسای‬ ‫بودجەی ســــاڵی (‪‌)2010‬و‬ ‫(‪)2011‬ش�����دا‪ ،‬ب��ە م��ادەی��ەك‬ ‫جەخت لەوە كراوەتەوە‪.‬‬ ‫ج��ێ��ب��ەج��ێ ن��ەك��ردن��ی‬ ‫ف���ەرم���ان���ەك���ەی س���ەرۆك���ی‬ ‫ح��ك��وم��ەت‪ ،‬ل��ەك��ات��ێ��ك��دای��ە؛‬ ‫بەپێی ف��ەرم��ان��ەك��ە‪ ،‬ئ��ەوەی‬ ‫جێبەجێی نەكات بەرپرسیار‬ ‫دەب��ێ��ت‪ ،‬ب��ەاڵم تائێستا هیچ‬ ‫لێپێچینەوەیەك بەرامبەر ئەو‬ ‫بەرپرس‌و فەرمانگانە نەكراوە‬ ‫ك��ە ب���ڕی���ارەك���ەی س��ەرۆك��ی‬ ‫حكومەتیان فەرامۆش كردووە‌و‬ ‫ب��ەپ��ێ��ی وت����ەی س���ەرچ���اوە‬ ‫ئاگادارەكە‪« :‬لە نووسراوەكەی‬ ‫وەزارەت�����ی ن��اوخ��ۆش��دا‪ ،‬كە‬ ‫ئ��اراس��ت��ەی س��ەرۆك��ای��ەت��ی��ی‬ ‫ئەنجومەنی وەزیرانی كردووە‪،‬‬ ‫ئاگاداریان دەكاتەوە ئیدارەی‬ ‫سلێمانی بڕیارەكەی ئەنجومەنی‬ ‫وەزیران جێبەجێ ناكات»‪.‬‬

‫ئ����ەو پ���ه‌رل���ەم���ان���ت���ارە‪،‬‬ ‫سەرسووڕمانی خۆشی نیشاندا‬ ‫لە دواخستی ئەو بڕیارەو وتی‪:‬‬ ‫لەالیەن په‌رلەمانتارانی سەر‬ ‫ب��ە فراكسیۆنی «گ���ۆڕان»‌و‬ ‫ب��ە ت��ای��ب��ەت ل��ەس��ەر داوای‬ ‫س��ی��وەی��ل خ����ان‪ ،‬ئ��ەن��دام��ی‬ ‫لیژنەی ك��ۆم��ەاڵی��ەت��ی لەناو‬ ‫دانیشتنی په‌رلەمان؛ تایبەت‬ ‫ب��ە ب��ودج��ە‪ ،‬ئ��ەو پێشنیازە‬ ‫خرایە ب��ەردەم سەرۆكایەتیی‬ ‫په‌رلەمان‪ ،‬بەاڵم بە بیانووی‬ ‫ئ����ەوەی ت��ەن��ی��ا ی���ەك ی��ەك‬ ‫باسی ئەو بابەتەی ك��ردووە‪،‬‬ ‫س��ەرۆك��ای��ەت��ی��ی پ �ه‌رل��ەم��ان‬ ‫نەیخستە دەنگدانەوە‪.‬‬ ‫پ��ڕۆژەی بیمەی بێكاریی‪،‬‬ ‫ك��ە ن��زی��ك��ەی (‪ )30‬ه���ەزار‬ ‫گەنجی دەرچ����ووی زان��ك��ۆو‬ ‫پەیمانگه‌كان دەگ��رێ��ت��ەوە‌و‬ ‫ب��ڕی��ارە لە (‪)2011/9/1‬وه‌‪،‬‬ ‫دوای دیاریكردنی میكانیزمی‬ ‫پ����ڕۆژەك����ە‌و ت���ەواوك���ردن���ی‬ ‫رێوشوێنەكان‪ ،‬كاری پێبكرێت‪.‬‬ ‫س����������ەب����������ارەت ب���ە‬ ‫رێوشوێنەكانی پێدانی بیمەی‬ ‫بێكاریی‪ ،‬ئاسۆس نەجیب‪،‬‬ ‫ئاشكرایكرد‪ :‬گەنجان دەتوانن‬ ‫بەڕێوەبەرێتییەكانی‬ ‫بچنە‬ ‫بەكارخستن‌و لەوێ‌ لەڕێگەی‬ ‫ك���ۆم���پ���ی���وت���ەرەوە ف��ۆڕم��ی‬ ‫ئامادەكراو پڕ بكەنەوە؛ بە‬ ‫سیستمی دات��ا بەیس‪ ،‬دواتر‬ ‫هەر بەپێی ئەو سیستمە كار‬ ‫دەكرێت بۆ ئەوەی ئیشی بۆ‬ ‫بدۆزنەوە‪.‬‬ ‫وتیشی‪« :‬ئەوانەی كاریان‬ ‫بۆ دەدۆزرێتەوە؛ داخڵی خولی‬ ‫مەشقی پیشەیی دەكرێن‪ ،‬كە‬ ‫س��ەر ب��ە ه��ەم��ان وەزارەت���ەو‬ ‫ل���ە ه���ەم���ان وەزارەت����ی����ش‬ ‫ل��ە ب��ەڕێ��وەب��ەرێ��ت��ی��ی��ەك��ان��ی‬ ‫گ��ەش��ەپ��ێ��دان‌و چ��اودێ��ری��ی‬ ‫ك���ۆم���ەاڵی���ەت���ی ب��ی��م��ەك��ە‬ ‫وەردەگرن»‪.‬‬

‫ماوەی یاسایی ئیمزاكردنی یاسای‬ ‫توندوتیژیی خێزانیی تەواودەبێت‬ ‫ێ عەبدوڵاڵ‬ ‫راپۆرتی‪ :‬هاوڕ ‌‬

‫‪.............................................................‬‬

‫هێشتا روون نییە‪ ،‬سەرۆكی‬ ‫هەرێم یاسای بەرەنگاربوونەوەی‬ ‫ت���ون���دوت���ی���ژی���ی خ��ێ��زان��ی��ی‬ ‫ئیمزاكردووە یان نا‪ ،‬لەكاتێكدا‬ ‫چەند رۆژێكە م��اوەی یاسایی‬ ‫ئیمزاكردنی یاساكە لەالیەن‬ ‫سەرۆكی هەرێمەوە تەواوبووە‪.‬‬ ‫(‪،)6/21‬‬ ‫رۆژی‬ ‫پەرلەمانی كوردستان یاسای‬ ‫«بەرەنگاربوونەوەی توندوتیژیی‬ ‫خێزانیی» پەسەندكرد‪ ،‬رۆژی‬ ‫(‪ )7/13‬ی��اس��اك��ە رەوان����ەی‬ ‫سەرۆكایەتیی هەرێمی كوردستان‬ ‫كرا‪ ،‬كە لە ئێستادا ماوەی (‪)20‬‬ ‫رۆژە «یاسای بەرەنگاربوونەوەی‬ ‫توندوتیژیی خێزانیی» رەوانەی‬ ‫سەرۆكایەتیی هەرێم ك��راوەو‬ ‫ل��ە رووی یاساییەوە‪ ،‬ئێستا‬ ‫ی��اس��اك��ە ك��ەوت��ووەت��ە ب���واری‬ ‫ج��ێ��ب��ەج��ێ��ك��ردن��ەوە‪ ،‬ه���ەروەك‬ ‫بەپێی م��ادەی یەكەمی یاسای‬ ‫«هەمواركردنی دووەمی یاسای‬ ‫سەرۆكایەتیی هەرێمی كوردستان‬ ‫ـ عێراق‪ ،‬لە ساڵی ‪« ،2009‬ئەو‬ ‫یاسا‌و بڕیارانەش بە دەرچ��وو‬ ‫دادەن��رێ��ن‪ ،‬كە ل��ەو حاڵەتەی‬ ‫س��ەرۆك��ی ه��ەرێ��م ل��ە م���اوەی‬ ‫(‪ )15‬رۆژدا دەری نەچوواندن‌و‬ ‫ناڕەزایشی لەسەریان نەبووە»‪.‬‬ ‫د‪.‬تالیب ئاكرەیی‪ ،‬راوێژكاری‬ ‫ی��اس��ای��ی س���ەرۆك���ی هەرێمی‬ ‫كوردستان‪ ،‬بە «رۆژن��ام��ە»ی‬ ‫راگ���ەی���ان���د‪« :‬ی���اس���اك���ە لە‬ ‫نووسینگەی سەرۆكی هەرێمە‌و‬ ‫بەڕێزی م��اوەی چەند رۆژێكە‬ ‫سەرقاڵی پرسەیە‌و دەرفەتی‬ ‫نەبووە‪ ،‬ئێمە ئاگاداری ئەوەنین‪،‬‬ ‫كە یاساكەی ئیمزا كردووە‪ ،‬یان‬ ‫نا‪ ،‬تائێستا یاساكەی نەناردووە‬ ‫بۆ ئێمە»‪.‬‬ ‫راوێژكاری یاسایی سەرۆكی‬ ‫ه���ەرێ���م‪ ،‬وت��ی��ش��ی‪« :‬م����اوە‬ ‫یاساییەكەی تەواوبووە»‪.‬‬

‫هەروەك‪ ،‬ئەحمەد وەرتێ‌‪،‬‬ ‫ئ��ەن��دام��ی ل��ی��ژن��ەی یاسایی‬ ‫پ��ەرل��ەم��ان��ی ك��وردس��ت��ان‪ ،‬بە‬ ‫«رۆژن����ام����ە»ی راگ��ەی��ان��د‪:‬‬ ‫«ی��اس��اك��ە ل��ە (‪)7/13‬ەوە‬ ‫سەرۆكایەتیی‬ ‫گەیشتووەتە‬ ‫هەرێم‌و ماوەی یاسایی تێپەڕیوە‪،‬‬ ‫ئەگەر تائێستا سەرۆكی هەرێم‬ ‫ئیمزای نەكردبێت‪ ،‬یان رەتی‬ ‫نەكردبێتەوە‪ ،‬ئ��ەوا دەبێتە‬ ‫یاسا‌و پێویستە لە رۆژنامەی‬ ‫(وقایع)دا باڵوبكرێتەوە»‪.‬‬ ‫هەر لەو بارەیەوە‪ ،‬سەرۆكی‬ ‫لیژنەی یاسایی پەرلەمانی‬ ‫كوردستان‪ ،‬بە «رۆژنامە»ی‬ ‫راگ���ەی���ان���د‪« :‬م���اوەی���ەك���ی‬ ‫زۆرە ی��اس��اك��ە رەوان�����ەی‬ ‫سەرۆكایەتیی هەرێم ك��راوە‌و‬ ‫تائێستا نەگەڕێنراوەتەوە بۆ‬ ‫پەرلەمان»‪.‬‬ ‫لەدوو هەفتەی راب��ردوودا‪،‬‬ ‫یەكێتیی زان��ای��ان��ی ئاینی‬ ‫ئیسالمیی‪ ،‬لە نامەیەكدا داوای‬ ‫لە سەرۆكی هەرێم كرد؛ واژۆ‬ ‫لەسەر یاسا نەكات‪ ،‬بەپاساوی‬ ‫ئ����ەوەی ش���ی���رازەی خ��ێ��زان‬ ‫تێكدەدات‪.‬‬ ‫لەئێستاشدا‪ ،‬كە یاساكە‬ ‫ب���ەپ���ەس���ەن���دك���ردوو ح��س��اب‬ ‫دەك��رێ��ت‪ ،‬یەكێتیی زان��ای��ان‪،‬‬ ‫بەنیازن رێگای یاسایی دیكە‬ ‫بگرنەبەر‪.‬‬ ‫جەعفەر گوانی‪ ،‬وتەبێژی‬ ‫یەكێتی زان��ای��ان��ی ئیسالمی‬ ‫كوردستان‪ ،‬بە «رۆژنامە»ی‬ ‫راگ��ەی��ان��د‪ « :‬دەس��ت��ب��ەرداری‬ ‫ئەو مەسەلەیە نابین‌و بەدوای‬ ‫رێگایەكی یاساییدا دەگەڕێین‌و‬ ‫ئ��ەگ��ەر توانیمان پ��رۆژەی��ەك‬ ‫بۆ هەمواركردنەوەی یاساكە‬ ‫ئامادە دەكەین»‪.‬‬ ‫وتەبێژی یەكێتیی زانایان‪،‬‬ ‫روون��ی��ك��ردەوە‪ :‬ك��ارك��ردن بەو‬ ‫یاسایە دەبێتە هۆی تێكدانی‬ ‫شیرازەی خێزان لە كوردستان‌و‬ ‫رێژەی تەاڵقیش زیاد دەكات‪.‬‬

‫دوو حیزب‌و كۆمپانیایەك؛ سەرۆكی حكومەت دەدەنە دادگا‬ ‫الپه‌ڕه‌ی راپۆرت‬

‫‪.............................................................‬‬

‫بڕیارە ئەمڕۆ دووەم دانیشتنی‬ ‫دادگاییكردنی سەرۆكی حكومەت‬ ‫«س���ەرەڕای ك��ارەك��ەی» لەسەر‬ ‫داوای��ەك��ی (كۆمەڵی ئیسالمیی‬ ‫ئەنجام بدرێت)‪ ،‬ئەوە لەكاتێكدایە‬ ‫یەكشەممەی رابردوو دادگاییەكی‬ ‫دی��ك��ەی س���ەرۆك���ی ح��ك��وم��ەت‬ ‫ب���ەڕێ���وەچ���وو‪( ،‬ی��ەك��گ��رت��ووی‬ ‫ئیسالمی)یش چاوەڕوانی جواڵندنی‬ ‫سكااڵكەیەتی لەسەر ناوبراو‪.‬‬ ‫دانا دارا‪ ،‬راوێژكاری یاسایی‬ ‫كۆمەڵی ئیسالمیی‪ ،‬لە لێدوانێكدا‬ ‫ب��ۆ «رۆژن��ام��ە» جەختی ل�ه‌و‌ه‬ ‫كردەوە‪ :‬كە ئەمڕۆ سێشەممە رۆژی‬ ‫دادبینییەكەیانە‪ ،‬كە (‪‌)7/25‬و‬ ‫لەسەر داوای نوێنەری یاسایی‬ ‫سەرۆكی حكومەت دواخرابوو‪.‬‬ ‫ناوبراو‪ ،‬نیگەرانیی خۆی لە‬ ‫دواخستنی دانیشتنی داگاییەكەیان‬ ‫دەرب���ڕی‌و وت��ی‪« :‬ئ��ەم بابەتەی‬ ‫ئێمە كە سكااڵمان لەسەر تۆمار‬ ‫ك���ردووە‪ ،‬پەیوەندیی بە مافی‬ ‫سەدان كەس‌و چەند دەزگایەكەوە‬ ‫هەیە‌و ناكرێت دادگا موماتەڵەی‬ ‫پێ بكات‪ ،‬چونكە ئەمە وەك‬ ‫كێشەیەكی نێوان دووكەس نییە‌و‬ ‫دواخستنی ئەم داوای��ە شتێكی‬ ‫چارەنووسسازەو پەیوەندیی بە‬

‫حیزبێكەوە هەیە‪ ،‬كە مۆڵەتی‬ ‫رەسمیی هەیەو مینحەی بڕاوە‪،‬‬ ‫بۆیە من ئەمڕۆ بە روونیی دادگا لە‬ ‫كێشەكە ئاگادار دەكەمه‌وه‌‪ ،‬بۆیە‬ ‫دەبێت دەستوبردی تێدا بكات»‪.‬‬ ‫دواخستنی ئەو دانیشتنەی‬ ‫دادگ������ا ل��ەك��ات��ێ��ك��دای��ە‪ ،‬كە‬ ‫یەكشەممەی راب���ردووش دووەم‬ ‫دانیشتنی دادگ��ای��ی حكومەت‬ ‫بەهۆی سكااڵی كەناڵی ئاسمانیی‬ ‫(‪ ،)NRT‬جارێكی دیكە لەسەر‬ ‫داوای بریكارو بە بڕیاری دادوەر‬ ‫بۆ (‪)17‬ی مانگی داهاتوو دواخرا‪،‬‬ ‫ئ��ەوەش ترسی دەستی دەستی‬ ‫پێكردنی الی س��ك��ااڵك��ارەك��ان‬ ‫دروستكردووە‪.‬‬ ‫داوا یاساییەكەی كۆمپانیای‬ ‫«نالیا» دوای ئ��ەوە دێ��ت‪ ،‬كە‬ ‫لە بەرەبەیانی (‪)20‬ی شوباتی‬ ‫ئ��ەم��س��اڵ هێزێكی چ��ەك��داری‬ ‫«ده‌مامکدار» پەالماری كەناڵی‬ ‫ئاسمانیی (‪)NRT‬ی�����ان داو‬ ‫س��ووت��ان��دی��ان‪ ،‬بەپێی بڕگەی‬ ‫(‪)4‬ی ب��ڕی��اری ژم���ارە (‪)17‬ی‬ ‫په‌رلەمانی كوردستانیش‪ ،‬دەبێت‬ ‫هەموو ئ��ەو دەزگ���ا‌و الیەنانەی‬ ‫زەرەرەمەند بوون لە رووداوەكانی‬ ‫(‪)17‬ی ش��وب��ات‌و رۆژان���ی تر‪،‬‬ ‫قەرەبوو بكرێنەوە‪ ،‬بەاڵم تائێستا‬ ‫حكومەت رەزامەندیی دەرنەبڕیوە‌و‬ ‫ق��ەرەب��ووەك��ەی ن��ەك��ردووەت��ەوە‪،‬‬

‫بۆیە كۆمپانیای «نالیا»‪ ،‬بە‬ ‫داوای ژمارە (‪/2103‬ب‪ )2011/‬لە‬ ‫رۆژی (‪ ،)2011/7/5‬لە دادگای‬ ‫بەرایی سلێمانی داوای یاسایی‬ ‫لەسەر د‪.‬ب��ەره��ەم ساڵح تۆمار‬ ‫كرد‌و ئەمڕۆش دووەم دانیشتنی‬ ‫دادگاییكردنەكە بەڕێوەده‌چێت‪.‬‬ ‫لەالیەكی دیكەوەو لەبارەی‬ ‫س���ك���ااڵك���ەی ی���ەك���گ���رت���ووی‬ ‫ئ��ی��س�لام��ی��ی��ەوە‪( ،‬د‪.‬م��ح��ەم��ەد‬ ‫ئەحمەد)‪ ،‬بۆ «رۆژنامە» وتی‪:‬‬ ‫«دوای ئەوەی حكومەتی هەرێم‬ ‫بڕیارێكی نایاسایی داوە وەك‬ ‫سزایەكی سیاسیی‪ ،‬ئابووریی‪،‬‬ ‫ئیداریی بەسەر داوایەكی رەوادا‪،‬‬ ‫كە وەك ئۆپۆزسیۆن داوام��ان‬ ‫كردووە‪ ،‬ئێمە ناچاربووین رێگای‬ ‫یاسایی ب��دۆزی��ن��ەوە‪ ،‬بەتایبەت‬ ‫ب��ەه��ۆی «ب��ڕی��ن��ی ق��وت��ی ئ��ەو‬ ‫خەڵكە‪ ،‬ك��ە وەك حیزبەكان‬ ‫لەسەر ئ��ەو مینحەیەی بەپێی‬ ‫یاسای حیزبەكان‌و بودجەی ساڵی‬ ‫(‪ )2010‬دیاریكراوە‪ ،‬پێمان بدرێت‪،‬‬ ‫بەاڵم لەالیەن حكومەتەوە بڕاوە»‪.‬‬ ‫ئ���ەو ب���اس ل���ەوە دەك���ات‪:‬‬ ‫حیزبەكەی پێیوایە؛ غه‌درێكی‬ ‫گ��ەورەی��ان ل��ێ��ك��راوە‪ ،‬ب��ۆی��ە لە‬ ‫دادگای ئیداریی سکااڵیان لەسەر‬ ‫حكومەت ت��ۆم��ارک��ردووە‪ ،‬وەك‬ ‫وەزارەت���ی دارای���ی‌و ئەنجومەنی‬ ‫وەزی����ران‪ ،‬ب��ەو پێیەی ب��ڕی��ارو‬

‫سه‌رۆکی حکومه‌تی هه‌رێمی کوردستان‬ ‫«نایاساییان»‬ ‫ئیجرائاتێكی‬ ‫كردووەو دەسەاڵتیان بەكارهێناوە‬ ‫بۆ كارێكی نایاسایی‪.‬‬ ‫ئەوەی الیەنەكانی سكااڵكاری‬ ‫ن��ی��گ��ەران ك����ردووە‪ ،‬داواك��ردن��ی‬ ‫دانیشتنەكانی‬ ‫دواخ��س��ت��ن��ی‬ ‫دادگ��ای��ە لەسەر كەیسەكانیان‪،‬‬ ‫بۆ وەرگرتنەوەی مافەكانیشیان‬ ‫چ����اوەڕوان����ی دادگ����ا دەك����ەن‌و‬ ‫پێیانوایە‪ :‬كەیسەكانیان سەنگی‬

‫م��ەح��ەك��ە ب��ۆ هەڵسەنگاندنی‬ ‫تەواوی رۆڵی دادوەریی لە هه‌رێمی‬ ‫كوردستاندا‪.‬‬ ‫ل��ەو ب��ارەی��ەوە‪ ،‬دان��ا دارا‪،‬‬ ‫دەڵێت‪« :‬هەموو بەڵگەنامەیەكمان‬ ‫پێشكەشی دادگا كردووە‌و تۆپەكە‬ ‫لە قاچی دادگادایە‪ ،‬ئەمڕۆ روونتر‬ ‫دەتوانین نزیكبینەوە لە نیەتی‬ ‫دادگ����ا‪ ،‬چونكە هێشتا دادگ��ا‬ ‫نەچووەتە قوواڵیی بابەتەكەوە»‪.‬‬

‫ذمارة (‪ )645‬سيَشةممة ‪2011/8/2‬‬

‫‪hewal.rozhnama@gmail.com‬‬

‫كرێكارانی كێڵگەی نەوتی تەقتەق؛ ماندەگرن‬ ‫ئاری سابیر‪ :‬سەرلەبەیانی‬ ‫دوێنێ‌ (دوو شەممە) زیاتر لە‬ ‫(‪ )200‬كرێكاری كێڵگەی نەوتی‬ ‫ت��ەق��ت��ەق ب��ۆ جێبەجێكردنی‬ ‫داواكارییەكانیان دەستیان دایە‬ ‫مانگرتن‌و كاری كۆمپانیاكەیان‬

‫راگرت‪.‬‬ ‫ی��ەك��ێ��ك ل���ە ك��رێ��ك��ارە‬ ‫مانگرتووەكانی كێڵگەی نەوتی‬ ‫ت��ەق��ت��ەق ب��ە «رۆژن���ام���ە»ی‬ ‫راگ��ەی��ان��د‪« :‬رۆژان����ە س��ەدان‬ ‫ت��ان��ك��ەر ن���ەوت ل��ەو كێڵگەیە‬

‫دەردەه��ێ��ن��رێ��ت‌و داه��ات��ەك��ەی‬ ‫چەندین ملیار دۆالرە‪ ،‬سەرەڕای‬ ‫ئەوەی گەرەنتی كۆمەاڵیەتیمان‬ ‫ن��ی��ی��ە‪ ،‬تائێستا ن��ەت��وان��راوە‬ ‫مووچەیەكی باش بۆ كرێكارە‬ ‫ك���وردەك���ان داب��ی��ن ب��ك��رێ�ت‌و‬

‫جیاوازییەكی زۆر لەگەڵ كرێكارە‬ ‫بیانییەكاندا دەكرێن»‪.‬‬ ‫«رۆژن��ام��ە» چەند جارێك‬ ‫هەوڵیدا لێدوانی بەرپرسانی‬ ‫كێڵگەكە وەرب��گ��رێ��ت‪ ،‬ب��ەاڵم‬ ‫ئامادە نەبوون هیچ لێدوانێك‬

‫بدەن‪.‬‬ ‫كێڵگەی ن��ەوت��ی تەقتەق‬ ‫ل��ە ق���ەزای ك��ۆی��ە‪ ،‬گەورەترین‬ ‫كێڵگەیە لەهەرێم‌و لە (‪ )13‬بیر‬ ‫پێكدێت‌و زیاتر لە (‪ )200‬كرێكار‬ ‫كاری تێدا دەكەن‪.‬‬

‫نرخی خۆراك‌و سووتەمەنیی؛ روو لە هەڵكشان دەكه‌ن‬ ‫ئاكام ئەبوبەكر‬

‫‪....................................................‬‬

‫لەسەرەتای ئەم هەفتەیەوە‌و تا‬ ‫ئامادەكردنی ئەم راپۆرته‌‪ ،‬نرخی‬ ‫مادە خۆراكییەكان‌و سووتەمەنی‪،‬‬ ‫بەتایبەت بەنزین‪ ،‬بەشێوەیەكی‬ ‫بەرچاو بەرزبوونەتەوە‪.‬‬ ‫جەمیل كەریم‪ ،‬فرۆشیاری‬ ‫مریشكی ب��ەس��ت��ووی ت��ورك �ی‌و‬ ‫بەرازیلی لە ب���ازاڕی سلێمانی‪،‬‬ ‫بە «رۆژن��ام��ە»ی وت‪ :‬كیلۆیەك‬ ‫مریشك نزیكەی ه��ەزار دینار‬ ‫زیادی كردووە‪ ،‬ئەوەش پەیوەندیی‬ ‫بە حكومەتەوە هەیە‪ ،‬كە ناتوانێت‬ ‫چاودێربێت‌و س��زای گرانفرۆشان‬ ‫بدات‪.‬‬ ‫ب��ەرزب��وون��ەوەی ن��رخ تەنیا‬ ‫كەلوپەلی وشكەی نەگرتووه‌تەوە‪،‬‬ ‫بەڵكو میوە‌و س��ەوزە‌و هەروەها‬ ‫ب��ەروب��ووم��ی ش��ی �ر‌و خورماشی‬

‫گرتووەتەوە‪.‬‬ ‫پیشڕەو ف��ای��ەق خ��واڕەح��م‪،‬‬ ‫بەڕێوه‌بەری چاودێریی بازرگانیی‬ ‫سلێمانی‪ ،‬بە «رۆژنامە»ی وت‪:‬‬ ‫چاودێرەكانمان زیاد ك��ردووە لە‬ ‫بازاڕەكاندا‪ ،‬هەروەها لە مانگی‬ ‫رەمەزاندا دەوام��ی ئێواران زیاد‬ ‫دەك��ات‪ .‬داوایشی لە هاواڵتییان‬ ‫كرد‪ ،‬لە هەر بەرزبوونەوەیەكی نرخ‌و‬

‫كاتی بەرسەرچوونی خۆراكەكاندا‪،‬‬ ‫ئاگادارییان بكەنەوە‪.‬‬ ‫ل���ەب���ارەی ب���ەرزب���وون���ەوەی‬ ‫نرخی بەنزینەوە‪ ،‬جەمال عەلی‬ ‫ئەحمەد‪ ،‬بەڕێوەبەری دابەشكردنی‬ ‫سووتەمەنیی سلێمانی دەڵێت‪:‬‬ ‫تەنیا نرخی بەنزینی وێستگە‬ ‫ئەهلییەكان بەرزبووەتەوە‌و وێستگە‬ ‫حكومییەكان بڕو جۆرو نرخەكەی‬

‫جێگیرە‌و رۆژانە زیاتر لە ملیۆنێك‬ ‫لیتر دابەش دەكرێت‪.‬‬ ‫س����ەب����ارەت ب���ە وێ��س��ت��گ��ە‬ ‫ئەهلییەكانیش وت��ی‪« :‬وێزگە‬ ‫ئەهلییەكان خۆیان بە بازرگانیی‪،‬‬ ‫بەنزین هاوردە دەكەن‌و هۆكاری‬ ‫بەرزیی نرخەكەش ئەوەیە‪ ،‬چەند‬ ‫رۆژێكە كەمتر بەنزینی بازرگانییان‬ ‫پێدەگات‪.‬‬

‫ژماره‌ی‬

‫ژماره‌ی‬

‫فەرمانی دەستگیركردن بۆ پێنج لیست له‌ داواكراوان دەردەچێت تائێستا؛ حكومەت دۆسێیەكەی‬ ‫ب��ۆ جێبەجێكردنی‌و ئ��ام��اژەی چەند پێشنیازێكیان ئاراستەی وتیشی‪« :‬داوامانكردووە سەرجەم سەرۆكی هەرێم‌و پێكهێنانی‬ ‫رۆژنامە‬ ‫لیژنە (‪ )NRT‬نەخوێندووەتەوە‬ ‫ب���ەوەك���ردووە‪« :‬سەرپێچیكار ه�������ەردوو وەزی������ر ك������ردووەو الی��ەن��ە سیاسیی‌و س��ەرب��ازی �ی‌و بااڵكاندا‪ ،‬پارێزەرێك بەپێویستی‬

‫‪............................................. .......‬‬

‫سەرۆكی هەرێم فەرمان بە‬ ‫هەردوو وەزیری ناوخۆو پێشمەرگە‬ ‫دەكات‪ ،‬ئەو كەسانە دەستگیر بكەن‬ ‫كە لەالیەن دادگاكانەوە داواكراون‌و‬ ‫پێنج لیستی داواكراوانی دادگاكانی‬ ‫هەرسێ پارێزگاكەو گەرمیان‌و‬ ‫سۆرانیش لەالیەن دادگاكانەوە‬ ‫ئاراستەی لیژنەیەك دەكرێن‪.‬‬ ‫رۆژی (‪ )2011/7/2‬مەسعود‬ ‫ب���ارزان���ی‪ ،‬س���ەرۆك���ی هەرێمی‬ ‫كوردستان‪ ،‬لە نامەیەكی رەسمیدا‬ ‫كە بۆ ه��ەردوو وەزی��ری ناوخۆو‬ ‫پێشمەرگەی ناردووە‪ ،‬داوا دەكات‬ ‫ئەو كەسانەی لەدادگا فەرمانی‬ ‫دەستگیركردنیان بۆ دەرچ��ووەو‬ ‫خ��ۆی��ان ب��ەدەس��ت��ەوە ن����ەداوە‪،‬‬ ‫دەستگیربكرێن‌و كەسیش بۆی نییە‬ ‫هیچ داواكراوێك داڵدە بدات‪.‬‬ ‫دوای فەرمانەكەی سەرۆكی‬ ‫هەرێمیش‪ ،‬شێخ جەعفەر شێخ‬ ‫مستەفا‪ ،‬وەزی���ری پێشمەرگە‪،‬‬ ‫ب��ە ن���ووس���راوی ژم���ارە (‪)139‬‬ ‫نهێنیی ل���ە (‪،)2011/7/5‬‬ ‫الی���ەن���ە پ��ەی��وەن��دی��دارەك��ان��ی‬ ‫وەزارەتەكەی ئاگادار كردووەتەوە‬

‫گەورەترین سزا دەدرێت»‪.‬‬ ‫ج��ەب��ار ی����اوەر‪ ،‬ئەمیندارو‬ ‫وتەبێژی وەزارەت��ی پێشمەرگەی‬ ‫ه��ەرێ��م‪ ،‬ل��ەب��ارەی فەرمانەكەوە‬ ‫ب��ە «رۆژن����ام����ە»ی راگ��ەی��ان��د‪:‬‬ ‫لەسەر ئاستی حكومەتی هەرێم‪،‬‬ ‫لیژنەیەكی بااڵمان دروستكردووە‬ ‫لە وەزارەت��ی ناوخۆو پێشمەرگە؛‬ ‫بۆ ئ��ەوەی هەماهەنگیی بكەین‬ ‫لەگەڵ پارێزگاكان‌و دادگاكاندا؛‬ ‫بۆ دەستگیركردنی ئەو كەسانەو‬ ‫هەفتەی رابردوویش یەكەمین‬ ‫كۆبوونەوەمان ئه‌نجام دا‪.‬‬ ‫یاوەر‪ ،‬ئاماژەی بەوەش‬ ‫كرد‪ :‬لیژنە بااڵكە پێكهاتووە‬ ‫لە ئەمینداری وەزارەت‌و‬ ‫فەرمانگەی یاسایی‌و‬ ‫س��ەرۆك��ی دادگاكانی‬ ‫وەزارەتی پێشمەرگەو‬ ‫ب�����ەڕێ�����وەب�����ەری‬ ‫گشتیی پۆلیس‌و‬ ‫ب���ەڕێ���وەب���ەری‬ ‫پ����ۆل����ی����س����ی‬ ‫پ���ارێ���زگ���اك���ان‌و‬ ‫فەرمانگەی یاسایی وەزارەتی‬ ‫ناوخۆو لە یەكەم كۆبوونەوەشدا‪،‬‬

‫داوایانكردووە سەرۆكی دەسەاڵتی‬ ‫دادوەری������ی ه���ەرێ���م‌و س��ەرۆك��ی‬ ‫دادگاكانی پارێزگاكانیش ئەندامی‬ ‫ژووری عەمەلیاتەكەیان بن‪.‬‬ ‫ج����ەب����ار‬ ‫ی��اوەر‪،‬‬

‫ل ‌ه رواندز‪« ،‬ناعەدالەتیی»‬ ‫لە قەره‌بووكردنەوەی زیانلێكەوتوواندا دەكرێت‬ ‫هەژار ئەنوەر ـ هەولێر‬

‫‪....................................................‬‬

‫یەكێك لە زیانلێكەوتووانی‬ ‫الفاوەكەی بەهاری رابردوو لە قەزای‬ ‫رواندز‪ ،‬قایمقامی قەزاكە تۆمەتبار‬ ‫دەك��ات ب���ەوەی‪ ،‬كە ق��ەرەب��ووی‬ ‫«زۆری» ب��ۆ ك��ەس��وك��ارەك��ەی‬ ‫وەرگرتووە‪ ،‬قایمقامیش ئەو تۆمەتە‬ ‫بە «ناوزڕاندن» ناودەبات‪.‬‬ ‫گوندی سیرینی سەر بە قەزای‬ ‫رواندز‪ ،‬یەكێك بوو لەو گوندانەی‬ ‫بەهۆی الفاوی بەهاری ئەمساڵەوە‬ ‫زیانی ماڵیی زۆری ب��ەرك��ەوت‌و‬ ‫زیان لێكەوتووانیش رایدەگەیەنن‪:‬‬ ‫«ناعەدالەتیی لە قەرەبووكردنەوەدا‬ ‫هەیە»‪.‬‬ ‫ئیسماعیل ئیبراهیم‪ ،‬كە وەك‬

‫رۆژنامەنووسێكیش لە دەڤ��ەری‬ ‫س����ۆران ك���اردەك���ات‪ ،‬دەڵ��ێ��ت‪:‬‬ ‫«محەمەد عەبدوڵاڵ ئیسماعیل‪،‬‬ ‫برای قایمقام‪ ،‬دانیشتووی واشنتۆنە‬ ‫لە ئەمریكا‌و ب��ڕی (‪ )25‬ملیۆن‬ ‫دیناری وەك قەرەبوو وەرگرتووە‪،‬‬ ‫ئەوە جگە لەوەی خەڵك هەبووە‬ ‫زیانی زۆری بەركەوتووە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫بڕێكی كەم قەرەبووی وەرگرتووە»‪.‬‬ ‫باسی لەوەش كرد‪« :‬كەسە‬ ‫نزیكەكانی قایمقام» بەتایبەت‬ ‫ئەوانەی قەرەبووكراونەتەوە‪ ،‬بڕە‬ ‫پارەكەیان زۆر زیاتر بووە لەگەڵ‬ ‫ئەو كەسانەی خزمی قایمقام نین‪.‬‬ ‫الی خۆشیەوە‪ ،‬سیروان سیرین‪،‬‬ ‫قایمقامی رواندز‪ ،‬بە «رۆژنامە»ی‬ ‫راگەیاند‪ :‬هەندێك لە خزمەكانی‬ ‫ئەو‪ ،‬قەرەبوو كراونەتەوە‌و ئەوان‬

‫كە بەر زیانی الفاوەكەی بەهاری‬ ‫ئەمساڵ ك��ەوت��وون‪ ،‬بە ب��ەراورد‬ ‫لەگەڵ زیانەكانیان‪ ،‬كەمتر قەرەبوو‬ ‫كراونەتەوە‪.‬‬ ‫وتیشی‪« :‬ئەو كەسانەی باس‬ ‫لەپێدانی قەرەبووی كەسی نزیكی‬ ‫من دەكەن‪ ،‬بێئەوەی دانیشتووی‬ ‫ناوچەكە بن‪ ،‬دەیانەوێت تەشهیرم‬ ‫پ ‌ێ بكەن»‪.‬‬ ‫لە بەهاری ئەمساڵدا‪ ،‬بەهۆی‬ ‫بەهێزی شەپۆلی بارانبارین‌و‬ ‫الفاوەوە هەندێ لە گوند‌و گەڕەكی‬ ‫شارەكانی كوردستان‪ ،‬زیانیان‬ ‫بەركەوت‪ ،‬گوندی «سیرین»ی سەر‬ ‫بە قەزای رواندزیش‪ ،‬یەكێك بوو لە‬ ‫زیانلێكەوتووان‌و دواتریش لەالیەن‬ ‫پارێزگاری هەولێرەوە‪ ،‬لیژنەیەك‬ ‫پێكهێنرا بۆ قەرەبووكردنەوە‪.‬‬

‫ئ��ەم��ن��ی��ی‌و ح��ك��وم��ی��ی��ەك��ان‪،‬‬ ‫ب���ەش���ێ���وەی���ەك���ی رەس��م��ی��ی‬ ‫ئ��اگ��ادارب��ك��رێ��ن��ەوە‪ ،‬ئ��ەگ��ەر هەر‬ ‫تاوانبارو داواكراوێكیان الیە‪ ،‬لەهەر‬ ‫پۆست‌و پلەیه‌كدا بن‪ ،‬رادەستی‬ ‫دادگا بكرێن»‪.‬‬ ‫روون��ی��ش��ی��ك��ردەوە‪ :‬پێنج‬ ‫لیستی داواك���راوی���ان‬ ‫الیە‪ ،‬كە لەالیەن‬ ‫دادگاكانی هەرسێ‬ ‫پ����ارێ����زگ����اك����ەو‬ ‫گەرمیان‌و سۆرانەوە‬ ‫ئ��اراس��ت��ەی لیژنەكە‬ ‫ك��������راون‌و ب��ەش��ێ��ك‬ ‫ل����ەوان����ەی ف��ەرم��ان��ی‬ ‫دەس��ت��گ��ی��رك��ردن��ی��ان‬ ‫هەیە‪ ،‬ل��ەزۆرب��ەی حیزبە‬ ‫سیاسییەكان‌و دەزگا ئەمنیی‌و‬ ‫س��ەرب��ازی�ی‌و ئیدارییەكانن‪،‬‬ ‫وتیشی‪« :‬تائێستا ناوەكان‬ ‫تەتەڵە ن��ەك��راون‪ ،‬ت��ا بەسەر‬ ‫ژووری عەمەلیاتی ش��ارەك��ان‌و‬ ‫بەپێی تاوانەكانیان دابەشبكرێن‌و‬ ‫جیاوازییش ناكەین لەنێوان هیچ‬ ‫كەس‌و الیەنێكدا»‪.‬‬ ‫لەبەرامبەر ئ��ەو فەرمانەی‬

‫دەزانێت سەرەتا ه��ەردوو حیزبی‬ ‫دەسەاڵتدارو دامودەزگاكانی هەرێم‬ ‫داواكراوەكانی الی خۆیان رادەستی‬ ‫دادگا بكەن‪.‬‬ ‫نەوزاد مەجید شەریف‪ ،‬ئەندامی‬ ‫دەستەی پارێزەرانی سەربەخۆ‪ ،‬بە‬ ‫«رۆژنامە»ی وت‪« :‬بەرپرسانی‬ ‫هەرێم ل��ەزۆر كۆبوونەوەو بۆنەدا‬ ‫باسی دەستگیركردنی تۆمەتباران‬ ‫دەك���ەن‪ ،‬ب��ەاڵم ه���ەردوو حیزبی‬ ‫دەسەاڵتدار ئامادەنین ئەو كەسانە‬ ‫رادەستی دادگا بكەن‌و لەژێر باڵی‬ ‫خۆیاندا دەیانهێڵنەوە‪ ،‬ئەمەش‬ ‫دەیسەلمێنێت نایانەوێت یاسا‬ ‫س��ەروەر بێت‌و خۆیان دەستیان‬ ‫خ��س��ت��ووەت��ە ن���او دەس���ەاڵت���ی‬ ‫دادوەریی‌و دادگانەوە»‪.‬‬ ‫وتیشی‪« :‬تائێستا بەشێك لە‬ ‫داواكراوەكانی رووداوەكانی دوای‬ ‫(‪)17‬ی ش��وب��ات‪ ،‬كە بەرپرسی‬ ‫ئەمنیین‪ ،‬دەزگ��ای جێبەجێكردن‬ ‫ئامادەنییە بیانباتە بەردەم دادگا‌و‬ ‫داڵدەیان دەدەن‌و ژمارەیەكی زۆری‬ ‫داواك���راوی���ش‪ ،‬ل��ەالی حیزبەكان‬ ‫داڵ������دەدراون‌و رادەس��ت��ی دادگ��ا‬ ‫ناكرێن»‪.‬‬

‫ئەكرەم تۆفیق‬

‫‪....................................................‬‬

‫ب�����ۆ ج��������اری دووەم؛‬ ‫دادگاییكردنی دۆسێیەی سووتانی‬ ‫كەناڵی «‪ »NRT‬دوادەخرێت‌و‬ ‫بریكاری ئەنجومەنی وەزیرانیش‪،‬‬ ‫دەڵێت‪ :‬تائێستا دۆسێیەكەمان‬ ‫نەخوێندووەتەوە‪.‬‬ ‫تەحسین حەمید‪ ،‬بریكاری‬ ‫ئەنجومەنی وەزیرانی حكومەتی‬ ‫ه���ەری���م���ی ك����وردس����ت����ان‪ ،‬بە‬ ‫«رۆژنامە»ی راگەیاند‪ :‬داوام��ان‬ ‫ك��رد دۆسێیەكە دواب��خ��رێ��ت بۆ‬ ‫كاتێكی تر‪ ،‬بۆ ئەوەی دۆسێیەكە بە‬ ‫باشی بخوێنینەوەو رای ئەنجومەنی‬ ‫وەزیرانی لەسەر وەربگرین‪.‬‬ ‫رێ��ب��از مەحمود‪ ،‬پ��ارێ��زەری‬ ‫كۆمپانیای «نالیا» وتی‪« :‬ئێمە‬

‫لە دادگا ئامادەی دادگاییكردنەكە‬ ‫بووین‪ ،‬بەاڵم لەسەر داوای بریكاری‬ ‫ئەنجومەنی وەزی��ران‪ ،‬دۆسێیەی‬ ‫دادگاییكردنەكە ب��ۆ (‪)8/17‬‬ ‫دواخرا»‪.‬‬ ‫ب���ەرەب���ەی���ان���ی (‪)20‬ی‬ ‫ش��وب��ات‪ ،‬هێزێكی دەمامكداری‬ ‫چ��ەك��دار هەڵیانكوتایە س��ەر‬ ‫كەناڵی (‪)NRT‬و س��ەرج��ەم‬ ‫كەلوپەلەكانی تەلەفیزیۆنەكەیان‬ ‫س��ووت��ان��د‪ ،‬ه��اوك��ات ل��ە رۆژی‬ ‫(‪)23‬ی شوبات بەپێی بڕیارە‬ ‫(‪ )17‬خاڵییەكەی پەرلەمانی‬ ‫كوردستان‌و لەخاڵی چوارەمدا‪،‬‬ ‫دەبێت ق��ەرەب��ووی كۆمپانیای‬ ‫«نالیا» بكرێتەوە‪ ،‬لەبەرامبەر‬ ‫سووتانی كەناڵەكەیاندا‪ ،‬بەاڵم‬ ‫تائێستا ئ��ەو ب��ڕی��ارە لەالیەن‬ ‫حكومەتەوە جێبەجێ نەكراوە‪.‬‬

‫ونبوون‬ ‫باجێكی كامێرامانی كەناڵی (‪ )KNN‬ونبووە بەناوی (ئاری‬ ‫عەلی رەزا)‪ ،‬هەركەس دۆزییەوە بیگەڕێنێتەوە بۆ كەناڵەكە‪ ،‬یان‬ ‫پەیوەندیی بكات بە ژمارەی‪07701490049 -‬‬ ‫لەگەڵ رێزدا‬

‫توركیا؛ داوای ناوی هاواڵتییە دەستگیركراوەكانی دەكات‬ ‫هێمن مامەند‬

‫‪....................................................‬‬

‫وەزارەت����ی دادی توركیا‪،‬‬ ‫لەڕێگای كونسوڵگەریی توركیا‬ ‫لە هەولێر‪ ،‬داوا لە حكومەتی‬ ‫هەرێم دەكات زانیاریی تەواویان‪،‬‬ ‫ل���ەب���ارەی ئ���ەو ه��اواڵت��ی��ی��ان��ەی‬ ‫ت��ورك��ی��اوە ب��درێ��ت��ێ‌‪ ،‬ك��ە لە‬ ‫زیندانەكانی هەرێمدا زیندانیی‬ ‫كراون‪.‬‬ ‫سەرۆكایەتیی ئەنجومەنی‬ ‫وەزی��ران‪ ،‬لەڕێگای فەرمانگەی‬ ‫پ��ەی��وەن��دی��ی��ەك��ان��ی دەرەوە‌و‬ ‫پاڵپشت بە هاوپێچی نووسراوی‬ ‫وەزارەتی دادی توركیا‪ ،‬لەڕێگای‬ ‫كونسوڵگەریی ت��ورك��ی��اوە لە‬ ‫هەولێر‪ ،‬داوا لە وەزارەتی ناوخۆی‬ ‫هەرێم دەكات زانیاریی تەواویان‬ ‫ل���ەب���ارەی ئ���ەو ه��اواڵت��ی��ی��ان��ەی‬ ‫توركیاوە بدرێتێ‌‪ ،‬كە لە هەرێمی‬

‫كوردستان زیندانیی كراون‪.‬‬ ‫بەپێی چەند نووسراوێكی‬ ‫تایبەت‪ ،‬ك��ە كۆپییان دەس��ت‬ ‫«رۆژنامە» كەوتووە‪ ،‬لە رۆژی‬ ‫(‪ ،)2011\6\26‬ئایدن سەلجەن‪،‬‬ ‫ك��ون��س��وڵ��ی گشتیی ك��ۆم��اری‬ ‫توركیا لە هەولێر‪ ،‬نووسراوێكی‬ ‫بۆ فەرمانگەی پەیوەندییەكانی‬ ‫دەرەوەی ن��اوچ��ەی هەرێمی‬ ‫ك��وردس��ت��ان��ی ع��ێ��راق ك���ردووە‌و‬ ‫داواكراوە زانیاریی كۆبكرێتەوە‪،‬‬ ‫س��ەب��ارەت ب��ەو هاواڵتییانەی‬ ‫كۆماری توركیا‪ ،‬كە لە واڵتی‬ ‫بیانیی بەندكراون‪.‬‬ ‫لە نووسراوەكەدا‪ ،‬هاتووە‪:‬‬ ‫س��ەب��ارەت ب��ەو هاواڵتییانەی‬ ‫كۆماری توركیا‪ ،‬كە لە واڵتی‬ ‫بیانیی ب��ەن��دك��راون‪ ،‬ی��اخ��ود‬ ‫دەس��ت��گ��ی��رك��راون س��ەب��ارەت‬ ‫ب���ە (ن���اوەك���ان���ی���ان‪ ،‬شوێنی‬ ‫بەندكردنیان‪ ،‬ئەو تاوانانەی كە‬

‫كردوویانە‌و ماوەی بەندكردنیان)‪،‬‬ ‫ب���ەگ���وێ���رەی ئ����ەو خ��ش��ت��ەی‬ ‫ك��ە هاوپێچی ن��ووس��راوم��ان��ە‪،‬‬ ‫زانیاریمان بدرێتێ‌‪ ،‬هەروەها‬ ‫داواك���راوە‪ ،‬ئەگەر لەماوەیەكی‬ ‫كورتدا ئەم زانیارییانە ئاراستەی‬ ‫كونسوڵگەریی كۆماری توركیا‬ ‫ب��ك��رێ��ت ل��ەه��ەول��ێ��ر‪ ،‬دەبێـتە‬ ‫جێگەی خۆشحاڵیی‌و دواتریش‬ ‫پەیوەندییەكانی‬ ‫فەرمانگەی‬ ‫دەرەوە بەنووسراوێك داوا لە‬ ‫وەزارەتی ناوخۆی هەرێم دەكات؛‬ ‫زانیاریی تەواویان لەو بارەیەوە‬ ‫بۆ بنێرێت‪.‬‬ ‫لە نووسراوەكەی فەرمانگەی‬ ‫پەیوەندییەكانی دەرەوەدا‪ ،‬كە‬ ‫ب��ە ژم���ارە (‪ )1465‬ل��ە رۆژی‬ ‫(‪ )2011/7/3‬ب��ۆ وەزارەت����ی‬ ‫ن��اوخ��ۆی حكومەتی هەرێمی‬ ‫ناردووە‪ ،‬تێیدا هاتووە‪« :‬هاوپێچ‬ ‫نووسراوی كونسوڵگەریی گشتیی‬

‫ك��ۆم��اری ت��ورك��ی��ا ل��ەه��ەول��ێ��ر‪،‬‬ ‫ل��ە رۆژی (‪،)2011/6/26‬‬ ‫ك��ە ئ��اراس��ت��ەی ف��ەرم��ان��گ��ەی‬ ‫پەیوەندییەكانی دەرەوەی هەرێم‬ ‫ك���راوە‪ ،‬لەگەڵ هاوپێچەكەی‌و‬ ‫دەقەكەی بە زمانی ك��وردی بۆ‬ ‫بەڕێزتان دەنێرین‪ ،‬كە تیایدا‬ ‫داوای زانیاریی دەكەن دەربارەی‬ ‫ئ���ەو ه��اواڵت��ی��ی��ان��ەی ت��ورك��ی��ا‪،‬‬ ‫ك��ە ل��ە ه��ەرێ��م��ی ك��وردس��ت��ان��دا‬ ‫ده‌س��ت��گ��ی��رک��راون‪ ،‬ه��ەروەه��ا‬ ‫ئەوانەی كە حوكم دراون»‪.‬‬ ‫ل�����ەوب�����ارەی�����ەوە‪ ،‬ف���ەالح‬ ‫مستەفا‪ ،‬بەرپرسی فەرمانگەی‬ ‫پەیوەندییەكانی دەرەوەی هەرێم‪،‬‬ ‫ب��ە «رۆژن���ام���ە»ی راگ��ەی��ان��د‪:‬‬ ‫ئامادە نییە بە تەلەفۆن قسە‬ ‫ب��ك��ات‪ ،‬ب���ەاڵم وت��ی‪« :‬لەگەڵ‬ ‫ئەوەشدا ئەمجۆرە داواكارییانە‬ ‫لەڕووی دیپلۆماسییەوە كارێكی‬ ‫ئاساییە»‪.‬‬

‫‪hewal.rozhnama@gmail.com‬‬

‫‪www.rozhnama.net‬‬

‫ذمارة (‪ )645‬سيَشةممة ‪2011/8/2‬‬

‫فه‌تاح زاخۆیی‪ :‬ئەگەر ئەم دۆخە بەمجۆرە بمێنێتەوە‪ ،‬ئاڵۆزییەكان چڕتر دەبن‌و رەنگە دەرهاویشتەی خراپی لێ بكەوێتەوە‪.‬‬

‫داوای مووچەی فەوتاوی شەش ساڵی رابردوویان دەكەنەوە‬

‫چه‌ند ئەفسەر‌و پۆلیسێک؛ هەڕەشە لە حكومەتی هەرێم دەكەن‬

‫بەدواداچوونی ‪ :‬رێباز محەمەد‬

‫‪.............................................................‬‬

‫كارمەندانی وەزارەتی ناوخۆ‪،‬‬ ‫داوای ئ��ەو ب��ڕە خانەنشینییە‬ ‫دەكەنەوە كە لەالیەن حكومەتی‬ ‫ه��ەرێ��م��ەوە ل��ە مووچەكانیان‬ ‫گەڕێنراوەتەوە‪.‬‬ ‫دوای پ��رۆس��ەی «ئ��ازادی��ی‬ ‫ع��ێ��راق»‪ ،‬بە ب��ڕی��اری مەكتەبی‬ ‫سیاسیی (پ‪.‬د‪.‬ك)و (ی‪.‬ن‪.‬ك)‬ ‫ب��ڕی��اردرا؛ بە گ��ەڕان��ەوەی (‪)68‬‬ ‫ئ��ەف��س��ەرو (‪ )449‬ك��ارم��ەن��دی‬ ‫وەزارەت����ی ن��اوخ��ۆی (ئ��ی��دارەی‬ ‫هەولێرو سلێمانی) بۆ كەركوك‌‪،‬‬ ‫كە دواتر لە شارەكە جێگیر بوون‪،‬‬ ‫بەاڵم ئەوەی بەردەوام بووە گرفتی‬ ‫سەرەكیی ئەو كارمەندانە‪« ،‬نا‬ ‫شەفافیی‌و لێڵیی لە مووچەو‬ ‫جێگیر نەبوونی پلەی سەربازییان‬ ‫بوو»‪ ،‬ئەو ئەفسەرو پۆلیسانە كە‬ ‫سەر بە وەزارەتی ناوخۆی هەرێمی‬ ‫كوردستان ب��وون‌و چەندین جار‬ ‫بە بڕیارێكی وەزارەت��ی ناوخۆی‬ ‫عێراق‪ ،‬ئەفسەرە پلە بااڵكانی‬ ‫كورد دەكران بە پۆلیسی ئاسایی‬ ‫«ش‪.‬م»‪.‬‬ ‫دوای جێگیربوونی پلەی‬ ‫س��ەرب��ازی��ی��ان ل��ەم��اوەی ساڵی‬ ‫راب���ردوودا‪ ،‬دەرك��ەوت حكومەتی‬ ‫هەرێم بە ناوی خانەنشینییەوە‪،‬‬ ‫(‪)%19‬ی مووچەكەی پێ نەداون‪،‬‬ ‫بەپێی دۆكیۆمێنتێكی وەزارەت��ی‬ ‫ن���اوخ���ۆی ه��ەرێ��م (ئ���ی���دارەی‬ ‫سلێمانی)‪ ،‬بەناوی «هاتوچۆی‬ ‫كەركوكی ئازادكراو «كە بە لیستی‬ ‫ژم��ارە (‪ 1‬و ‪ )2‬ن��اوی هاتووە‪،‬‬ ‫تەنیا لە (‪ )30‬ئەفسەرو پۆلیسی‬

‫كورد لە بەڕێوەبەرێتی هاتوچۆی‬ ‫پ��ارێ��زگ��ای ك��ەرك��وك‪ ،‬مانگانە‬ ‫(پێنج) ملیۆن‌و (‪ )470‬هەزاریان‬ ‫بەناوی خانەنیشینییه‌و‌ه لێ بڕاوە‪،‬‬ ‫بەو هۆیەوە‪ ،‬لە ماوەی (‪ )6‬ساڵی‬ ‫رابردوودا‪ )328( ،‬ملیۆن‌و (‪)200‬‬ ‫ه��ەزار دینار دەك��ات‪ ،‬هەرچەندە‬ ‫ئ��ەو (‪ )512‬ئەفسەرو پۆلیسە‬ ‫ك��وردەی كە بەشێكیان م��اوەی‬ ‫س��اڵ‌و نیوێكە چ��وون��ەت��ە سەر‬ ‫میالكی وەزارەتی ناوخۆی عێراق‪،‬‬ ‫بەاڵم داواكارن مووچەی فەوتاوی‬ ‫ش��ەش س��اڵ��ی راب���ردووی���ان بۆ‬ ‫بگەڕێننەوە‪ ،‬كە لەالیەن حكومەتی‬ ‫هەرێمی كوردستانەوە بە ناوی‬ ‫خانەنشینییەوە لێیان بڕاوە‪.‬‬ ‫ئ��ەن��دام��ێ��ك��ی پ��ەرل��ەم��ان��ی‬ ‫كوردستانیش‪ ،‬پێیوایە‪« :‬بڕینی‬ ‫هەر جۆرە مووچەیەك نایاسایەو‬ ‫قەدەغەیە»‪ ،‬هەرچەندە بریكاری‬ ‫وەزی�����ری ن���اوخ���ۆی ه��ەرێ��م��ی‬ ‫كوردستان‪ ،‬ئاماژە بەوە دەكات‪:‬‬ ‫«ئ��ەو ئەفسەرە ك��وردان��ەی لە‬ ‫كەركوك دەوام دەكەن‌و مووچەی‬ ‫كەم وەردەگ��رن‪ ،‬ئەو ئەفسەرانە‬ ‫دۆكیۆمێنت‌و پلەی سەربازییان‬ ‫ت��ەواو نییە‪ ،‬مووچەكەیان تەواو‬ ‫ن��ەك��راوە‪ ،‬ئ��ەوە پەیوەندیی بە‬ ‫هەرێمی كوردستانەوە نییە»‪.‬لە‬ ‫بەرامبەردا‪ ،‬بەشێك لە ئەفسەرانی‬ ‫كەركوك هەڕەشەی تۆماركردنی‬ ‫سكااڵی یاسایی دەك��ەن‪ ،‬ئەگەر‬ ‫ق��ەرەب��وو نەكرێنەوە‪ ،‬ئەمە لە‬ ‫كاتێكدایە تائێستا روون نییە‬ ‫حكومەتی هەرێمی كوردستان‬ ‫ق��ەرەب��ووی م��ووچ��ەی ف��ەوت��اوی‬ ‫ئەفسەرانی كەركوك دەكاتەوە‪،‬‬ ‫یان نا‪.‬‬

‫ ‬ ‫هێزێکی ئاسایش له‌کاتی مه‌شقدا‬

‫فۆتۆ‪ :‬ئه‌له‌ند مه‌حوی‬

‫گ���ۆڕان ب��ەس��ەر مووچەكەیاندا‬ ‫هاتووە‪ ،‬لە ساڵی (‪ )2007‬تائێستا‪،‬‬ ‫(‪ )200‬هەزار دینار مووچەكەیان‬ ‫زی��ادی ك��ردووە‪ .‬وتیشی‪« :‬ئەو‬ ‫ئەفسەرە كوردانەی لە كەركوك‬ ‫دەوام دەك��ەن‌و مووچەی كەم‬ ‫وەردەگ����رن‪ ،‬ئ��ەو ئەفسەرانە‬ ‫دۆكیۆمێنت‌و پلەی سەربازییان‬ ‫تەواو نییە‪ ،‬مووچەكەیان تەواو‬ ‫نەكراوە‪ ،‬ئ��ەوە پەیوەندیی بە‬ ‫هەرێمی كوردستانەوە نییە»‪.‬‬ ‫عەقید ش��ێ��رزاد ئەحمەد‪،‬‬ ‫دەڵێت‪« :‬لە ئێستادا داواكارین‬ ‫مووچەی فەوتاوی شەش ساڵی‬

‫راب��ردووم��ان بۆ بگەڕێننەوە‪،‬‬ ‫ئەگەر ن��ا؛ پەنا دەبه‌ینە بەر‬ ‫دادگای فیدڕاڵیی عێراق‪ ،‬چونكە‬ ‫هێزی نیزامیی هەموو عێراق لە‬ ‫بەسرەوە تا زاخ��ۆ‪ ،‬یەك جۆر‬ ‫سیستمی مووچەی هەیە‪ ،‬بۆ‬ ‫حكومەتی عێراقیی مووچەكەیان‬ ‫وەكو خۆی پێی دەدات‪ ،‬بەاڵم‬ ‫حكومەتی هەرێمی كوردستان‬ ‫بڕیویەتی‪ ،‬لە كاتێكدا ئەفسەرە‬ ‫كوردەكان بەردەوام هەڕەشەیان‬ ‫لەسەر بووە»‪.‬‬ ‫هەرچەندە بریكاری وەزارەتی‬ ‫ناوخۆی هەرێمی كوردستان‪،‬‬

‫عەقید ش��ێ��رزاد ئەحمەد‪،‬‬ ‫ئ��ەف��س��ەر ل���ە ب��ەڕێ��وەب��ەرێ��ت��ی‬ ‫هاتوچۆی پارێزگای كەركوك‪ ،‬بە‬ ‫«رۆژنامە»ی راگەیاند‪« :‬بەردەوام‬ ‫گرفتی ناشەفافیی مووچەكەمان‬ ‫ل��ەگ��ەڵ ح��ك��وم��ەت��ی ه��ەرێ��م��دا‬ ‫هەبووە»‪ ،‬وتیشی‪« :‬عەقیدێكی‬ ‫حكومەتی عێراقیی ملیۆن‌و پەنجا‬ ‫هەزار دینار وەردەگرێت‪ ،‬هەمان‬ ‫مووچە بۆ عەقیدێكی كوردستان‬ ‫س��ەرف��ك��راوە‪ ،‬ب��ەاڵم حكومەتی‬ ‫ه��ەرێ��م تەنیا (‪ )830‬ه��ەزار‬ ‫دیناریان بۆ سەرف دەكات»‪.‬‬ ‫لە بەرامبەردا؛ جەالل شێخ‬

‫كەریم‪ ،‬بریكاری وەزیری ناوخۆی‬ ‫حكومەتی هەرێمی كوردستان‪،‬‬ ‫لە لێدوانێكیدا بۆ «رۆژنامە»‪،‬‬ ‫جەختی لەسەر ئ��ەوە ك��ردەوە‪:‬‬ ‫ئ��ەو ه��ێ��زان��ەی ل��ە ك��ەرك��وك�ن‌و‬ ‫لەسەر هەرێمی كوردستان مووچە‬ ‫وەردەگ��رن‪ ،‬هیچ جیاوازییەكیان‬ ‫نییە لەگەڵ مووچەی ئەو هێزانەی‬ ‫ل��ە ه��ەرێ��م م��ووچ��ە وەردەگ���رن‌و‬ ‫دەكرێت ئەو ئەفسەرانەی كە لە‬ ‫ساڵی (‪( )2007‬ئەمری ئیدارییان)‬ ‫بۆ دەرچ��ووب��ێ��ت‪ ،‬مووچەكەیان‬ ‫لەگەڵ ئێستادا جیاوازیی هەبێت‪،‬‬ ‫چونكە ل��ەدوای ساڵی (‪،)2007‬‬

‫رەخنە لەو ئەفسەرانە دەگرێت‬ ‫ك��ە ل��ە م���اوەی ش��ەش ساڵی‬ ‫راب���روودا ب��ەدواداچ��وون��ی��ان بۆ‬ ‫راستیی مووچەكانیان نەكردووە‪،‬‬ ‫دەڵێت‪« :‬ئەگەر ئەوان شەش‬ ‫ساڵە مووچەیان لێ دەبڕدرێت‪،‬‬ ‫ب��ۆ ن��ەه��ات��وون ئێمە ئ��اگ��ادار‬ ‫بكەنەوە؛ تا هاوكارییان بكەین»‪.‬‬ ‫بە پێچەوانەی لێدوانەكەی‬ ‫بریكاری وەزارەت����ی ناوخۆی‬ ‫هەرێمی ك��وردس��ت��ان‪ ،‬عەقید‬ ‫ش��ێ��رزاد ئ��ەح��م��ەد‪ ،‬دەڵ��ێ��ت‪:‬‬ ‫«ل��ەگ��ەڵ وەزی����ری پێشووی‬ ‫ن��اوخ��ۆی هەرێمی كوردستان‬ ‫(ئیدارەی سلێمانی)و بریكاری‬ ‫وەزی�����ری ن���اوخ���ۆی ئێستاو‬ ‫ك��ۆس��رەت رەس����وڵ‪ ،‬جێگری‬ ‫سكرتێری یەكێتی‌و دواجاریش‬ ‫سكااڵیەكمان گەیاندووەتە كەمال‬ ‫كەركوكی وەكو جێگری پێشووی‬ ‫سه‌رۆکی پەرلەمانی كوردستان‪،‬‬ ‫ب��ەاڵم ن��ەت��وان��راوە چ��ارەس��ەری‬ ‫كێشەكەمان بۆ بكرێت»‪.‬‬ ‫هەر لەو بارەیەوە؛ نەریمان‬ ‫ع��ەب��دوڵ�ڵا‪ ،‬ئ��ەن��دام��ی لیژنەی‬ ‫ناوخۆو ئاسایشی پەرلەمانی‬ ‫كوردستان‪ ،‬بۆ «رۆژنامە»‪،‬‬ ‫وت����ی‪ :‬ب��ڕی��ن��ی م��ووچ��ە بە‬ ‫هەموو شێوەیەك قەدەغەیەو‬ ‫نایاساییە‪ ،‬دەتوانرێت بڵێین‬ ‫بڕینی مووچە دەچێتە خانەی‬ ‫پێشێلكاریی مافی مرۆڤەوە‪،‬‬ ‫بۆیە هیچ كەسێك دەسەاڵتی‬ ‫بڕینی مووچەی نییە»‪ .‬وتیشی‪:‬‬ ‫«ئ��ەو ئەفسەرانە دەتوانن لە‬ ‫دادگای ئیداریی‪ ،‬داوای یاسایی‬ ‫تۆمار بكەن‌و ئەگەر مووچەكەیان‬ ‫بڕابێت‪ ،‬قەرەبوو دەكرێنەوە»‪.‬‬

‫«پێویست ‌ه یه‌کێتی‌و پارتی مل بۆ هه‌ندێ ل ‌ه داخوازییه‌کانی ئۆپۆزسیۆن بده‌ن»‬ ‫راپۆرتی‪ :‬بەرزان عەلی حەمە‬

‫‪.............................................................‬‬

‫ئه‌ندامێکی مه‌کته‌بی راگه‌یاندنی‬ ‫یه‌کێتی ب ‌ه پێو‌یستی ده‌زانێت‬ ‫یه‌کێتی‌و پارتی مل بۆ هه‌ندێ له‌‬ ‫داخوازییه‌کانی ئۆپۆزسیۆن بد‌هن‌و‬ ‫چاودێرانی سیاسیش‪ ،‬هۆشداریی‬ ‫ئ���ەوە دەدەن؛ ئ��ەگ��ەر دۆخ��ی‬ ‫ئێستای حوكمڕانیی هەرێم وەك‬ ‫خۆی بمێنێتەوەو دەسەاڵت مل بۆ‬ ‫چاكسازییەكان نەدات‪ ،‬قەیرانەكان‬ ‫قوڵتر دەبنەوە‪.‬‬ ‫ل������ەدوای (‪ )62‬رۆژ لە‬ ‫خۆپیشاندانی خەڵكی كوردستان‌و‬ ‫«سەركوتكردن»ی خۆپیشاندەران‪،‬‬ ‫هێشتا ئاسۆیەكی روون بەدی‬ ‫ناكرێت بۆ دەربازبوون لەو قەیرانە‬ ‫سیاسییەی هەرێمی تێكەوتووە‪،‬‬ ‫ب��ەم��ەب��ەس��ت��ی ه��ات��ن��ەك��ای��ەی‬ ‫سیستمێكی حوكمڕانیی تەندروست‬ ‫لە هەرێمەكەدا‪.‬‬ ‫س���ەرەن���ج���ام‪ ،‬دووالی���ەن���ە‬ ‫ناكۆكەكەی هەرێم (دەس��ەاڵت‌و‬ ‫ئۆپۆزسیۆن)‪ ،‬پەنابردنیان بۆ‬ ‫گفتوگۆو دانوستان‪ ،‬بە رێگاچارە‬ ‫زانی و سه‌رئه‌نجام بایکۆتکردنی‬ ‫دانیشتنه‌کانی لێکه‌وته‌وه‌‪.‬‬ ‫الیەنە ئۆپۆزسیۆنەكان‪ ،‬لە‬ ‫راگەیاندنی ئەو هەڵپەساردنەدا‬ ‫ئاماژەیان بۆ ئ��ەوەك��ردووە؛ هەر‬ ‫ی دانیشتنەكانەوە داوایان‬ ‫لەسەرەتا ‌‬ ‫لە هەردوو حیزب ‌ی دەسەاڵت كردووە‪،‬‬ ‫كە «بۆ پیشاندان ‌ی نیازپاكی ‌ی ئەو‬ ‫ی كە لە خۆپیشانداندا‬ ‫كەسانە ‌‬ ‫خەڵكیان شەهید‌و بریندار كردووە‪،‬‬ ‫دەستگیر بكرێن‌و رادەست ‌ی دادگا‬ ‫ی راوەدوونان‌‪،‬‬ ‫بكرێن‌و دەست لە كار ‌‬ ‫گ��رت �ن‌‪ ،‬دەس��ت��درێ��ژی��ی��ك��ردن بۆ‬ ‫س��ەر ئەندامان ‌ی ئۆپۆزسیۆن‪،‬‬

‫رۆژن��ام��ەن��ووس��ان‌‪ ،‬چاالكوانان ‌‬ ‫ی‬ ‫خ��ۆپ��ی��ش��ان��دان‌‪ ،‬پ��ەی��ڕەوك��ردن �ی‌‬ ‫سیاسەت ‌ی برسیكردن‌‪ ،‬سەپاندنی‌‬ ‫ی ئابووریی‌‌و سیاسیی‪‌،‬‬ ‫گ��ەم��ارۆ ‌‬ ‫لەسەر الیەنەكان ‌ی ئۆپۆزسیۆن‬ ‫هەڵبگرن»‪.‬‬ ‫ه��ەروەه��ا دەڵ��ێ��ن‪« :‬بۆیە‬ ‫�ێ الی��ەن � ‌ی ئۆپۆزسیۆن‪،‬‬ ‫ه��ەرس� ‌‌‬ ‫بڕیارمان دا؛ كە تا ئەو كاتەی‌‬ ‫ی لەبار‬ ‫ك��ەش��وه��ەوا‌و زەم��ی��ن��ە ‌‬ ‫خۆش نەكرێت‪ ،‬بەشداریمان لە‬ ‫كۆبوونەوەكان لەگە ‌ڵ دەس��ەاڵت‬ ‫هەڵدەپەسێرین»‪.‬‬ ‫نەوشیروان مستەفا‪ ،‬رێكخەری‬

‫گشتیی بزووتنەوەی گۆڕان‪ ،‬لەدوا‬ ‫دیداری رۆژنامەوانیدا‪ ،‬رایگه‌یاند‪:‬‬ ‫دەس����ەاڵت گ��ەم��ەی كاتكوشتن‬ ‫دەكات‌و کات بەسەر دەبەن‪ ،‬بەاڵم‬ ‫تێپەڕینی كات بە قازانجی ئەوان‬ ‫نییە»‪.‬‬ ‫ب��ە بۆچوونی هەندێك لە‬ ‫چ��اودێ��ران��ی سیاسیی‪ ،‬ئ��ەوەی‬ ‫ئێستا دەگ���وزەرێ���ت‪ ،‬دۆخێكی‬ ‫مەترسیدارەو پێویستە رێگریی لە‬ ‫تەشەنەسەندنی بكرێت‪.‬‬ ‫ف��ەت��اح زاخ��ۆی��ی‪ ،‬چ��اودێ��ری‬ ‫سیاسیی‌و وەزی����ری پێشووی‬ ‫رۆشنبیریی هه‌رێم‪ ،‬پێیوایە‪ :‬بۆ‬

‫ئەوەی گفتوگۆ لەپێناوی گفتوگۆدا‬ ‫نەبێت‌و ئەنجامی هەبێت‪ ،‬پێویستە‬ ‫زەمینەسازیی بۆ گفتوگۆی جدیی‬ ‫بكرێت‌و متمانە لەنێوان الیەنەكانی‬ ‫گفتوگۆدا دروست بێت‪« ،‬ئەگەر‬ ‫ئەم دۆخە بەم جۆرە بمێنێتەوە‪،‬‬ ‫ئ��اڵ��ۆزی��ی��ەك��ان چ��ڕت��ر دەب���ن‌و‬ ‫رەنگە دەرهاویشتەی خراپی لێ‬ ‫بكەوێتەوە‪ ،‬كە دواتر بەئاسانیی‬ ‫كۆنترۆڵ نەكرێت»‪.‬‬ ‫زاخۆیی‪ ،‬هوشیاری دەدات‪:‬‬ ‫لە ئەنجامی مانەوەی دۆخەكە بەم‬ ‫جۆرەی ئێستا‪ ،‬هەرچی رووبدات‪،‬‬ ‫بەرپرسیارێتییەكەی دەكەوێتە‬

‫ئەستۆی دەس��ەاڵت‪ .‬ئەو دەڵێت‪:‬‬ ‫«ئەگەر ئیرادەی ئەوەیان هەبێت‬ ‫كێشەكان چارەسەر بكەن‪ ،‬ئەوان‬ ‫دەتوانن زەمینەسازیی بكەن بۆ‬ ‫دروستبوونی گفتوگۆ»‪.‬‬ ‫ع���ارف ق��ورب��ان��ی‪ ،‬ئەندامی‬ ‫مەكتەبی راگەیاندنی یەكێتیی‬ ‫نیشتمانیی كوردستان‪ ،‬پێیوایە‪:‬‬ ‫ئ��ەم دۆخ���ەی كە ئێستا هەیە‪،‬‬ ‫رەوشەكە بەرەو ئاڵۆزیی دەبات‌و‬ ‫پێویستە دەسەاڵت تۆزێك مل بۆ‬ ‫داخوازییەكانی ئۆپۆزسیۆن بدات‪.‬‬ ‫ق��ورب��ان��ی‪ ،‬وت��ی‪« :‬ناكرێت‬ ‫ه��ێ��زەك��ان ب��ەوج��ۆرە یەكتریی‬

‫ن��ەخ��وێ��ن��ن��ەوە‪ ،‬گ��ف��ت��وگ��ۆك��ان‬ ‫سەرەتایەكی دڵخۆشكەر بوون‪،‬‬ ‫بەاڵم هەڵپەساردنی كۆبوونەوەكان‬ ‫وا دەزانم كارێكی خراپەو ناكرێت‬ ‫دەرگای گفتوگۆ لەیەك دابخەین‪،‬‬ ‫باشتر وایە گفتوگۆكان دەست پێ‬ ‫بكەنەوەو (یەكێتی‌و پارتی)ش‪ ،‬مل‬ ‫بدەن بۆ هەندێك لە داخوازییەكانی‬ ‫ئۆپۆزسیۆن»‪.‬‬ ‫ق��ورب��ان��ی‪ ،‬ئ���ام���اژە ب��ەوە‬ ‫دەكات‪ :‬ئەم سیستمە سیاسییەی‬ ‫ئێستا ه��ەی��ە‪ ،‬دەب��ێ��ت بگۆڕێت‬ ‫ب��ۆ سیستمێكی ل��ەم��ە باشترو‬ ‫ده‌ڵێت‪« :‬پێموایە واقیعی ئەمڕۆی‬ ‫كوردستان سیستمێكی لەمەی‬ ‫ئێستا باشتر دەخوازێت‪ ،‬جا ئەگەر‬ ‫ئۆپۆزسیۆن بەربەست بێت‪ ،‬یان‬ ‫دەسەاڵت‪ ،‬ئەوا زیانی بۆ خەڵكی‬ ‫كوردستان دەبێت»‪.‬‬ ‫ل���ەب���ەرام���ب���ەردا‪ ،‬عوسمان‬ ‫بانی مارانی‪ ،‬هەڵسوڕاوی دیاری‬ ‫بزووتنەوەی گ��ۆڕان‪ ،‬رەخنە لە‬ ‫دەس��ەاڵت دەگرێت؛ كە ئیرادەی‬ ‫چاكسازیكردنی نییەو پێشبینی‬ ‫ئ����ەوەش دەك�����ات؛ درێ����ژە بە‬ ‫توندوتیژییەكان بدات‪.‬‬ ‫ب���ان���ی���م���اران���ی‪ ،‬دەڵ���ێ���ت‪:‬‬ ‫«دەسەاڵت دەتوانێت ئەو پڕۆژانە‬ ‫جێبەجێ بكات؛ كە ئۆپۆزسیۆن‬ ‫داویەتێ‌‪ ،‬یان لەگەڵ پڕۆژەكانی‬ ‫خۆیدا تێكەڵیان بكات‪ ،‬یاخود‬ ‫دەتوانێت جێبەجێیان نەكات‌و‬ ‫دۆخەكە ب��ەرەو ئاڵۆزیی بەرێت‪،‬‬ ‫بۆیە ده‌ستپێشخه‌ریی ئاشتیی‌و‬ ‫هێوركردنەوە‪ ،‬یان توندوتیژیی‪،‬‬ ‫ه���ەردووك���ی���ان ل���ە ئ��ەس��ت��ۆی‬ ‫دەسەاڵتدان»‪.‬‬ ‫چ��اودێ��ران ل��ەو ب��ڕوای��ەدان‪:‬‬ ‫ئەگەر دۆخەكە روون نەكرێتەوە‪،‬‬ ‫كە كێشەكان لە هەرێمی كوردستان‬

‫پ��ەی��وەن��دی��ی ب��ە گ��ەن��دەڵ��ی �ی‌و‬ ‫سەروەریی یاسا‌و جیاكردنەوەی‬ ‫حیزب لە حكومەتەوە هەیە‪ ،‬ئەوا‬ ‫دۆخەكە بەرەو ئاڵۆزتر دەڕوات‌و‬ ‫خەڵك جارێكی تر بەمەبەستی‬ ‫ناڕەزایی دەربڕین‪ ،‬دەچنەوە سەر‬ ‫شەقامەكان‪.‬‬ ‫ه��ۆگ��ر چ��ەت��ۆ‪ ،‬چ��االك��وان��ی‬ ‫كۆمەڵی مەدەنیی لە شاری هەولێر‪،‬‬ ‫وتی‪« :‬ئەوەی ئێستا دەبینرێت‪،‬‬

‫عوسمان بانیمارانی‪:‬‬

‫موبادەرەی ئاشتیی‌و‬ ‫هێوركردنەوە‪،‬‬ ‫یان توندوتیژیی‪،‬‬ ‫هەردووكیان لە ئەستۆی‬ ‫دەسەاڵتدان‬ ‫شەقام لە خەڵك قەدەغەكراوە‬ ‫ت��ا خۆپیشاندانی ئاشتییانەی‬ ‫خۆی بكات‪ ،‬ئەمەش هەر لەخۆوە‬ ‫نەبووەو پالنی بۆ دانراوە»‪.‬‬ ‫ئەو چاالكوانەی كۆمەڵگەی‬ ‫مەدەنیی‪ ،‬پێشیوایە‪« :‬ئەو دۆخەی‬ ‫ئێستا هەیە‪ ،‬بەنج كراوەو ماوەیەكی‬ ‫تر بە مۆدێلێكی تر قه‌یرانێكی تر‬ ‫دروست دەبێت‪ ،‬لەبەر ئەوە؛ ئەوەی‬ ‫لە كوردستان هەیە‪ ،‬پێویستی بە‬ ‫چارەسەركردنێكی ریشەییە»‪.‬‬

‫ذمارة (‪ )645‬سيَشةممة ‪2011/8/2‬‬

‫‪hewal.rozhnama@gmail.com‬‬

‫«بۆ هەڵبژاردنی پارێزگاكان‪ ،‬پشت بە ئامار دەبەسترێت نەك فۆڕمی‌ خۆراك»‬

‫رۆژنامە‪ :‬پەرلەمانتارێكی‬ ‫عێراق ئاشكرایكرد‪ :‬لەمەودوا‬ ‫بۆ هەڵبژاردنی ئەنجومەنی‬ ‫پارێزگاو ق��ەزاو ناحیەكان‪،‬‬ ‫ك��ۆم��س��ی��ۆن ل��ەب��ری ف��ۆڕم��ی‬ ‫بایەعی‪ ،‬پشت بە داتاكانی‬

‫دەزگای ئامار دەبەستێت‪.‬‬ ‫د‪.‬م��ح��ەم��ەد ك��ی��ان �ی‌‪ ،‬بۆ‬ ‫«رۆژن��ام��ە»ی روون��ک��رده‌وه‌‪:‬‬ ‫یاسای‌ ئەنجومەنی‌ پارێزگاكان‌‌و‬ ‫قەزاو ناحیەكان بەشێوەیەك‬ ‫ه��ەم��وار ك��رای��ەوە‪ ،‬ك��ە ئەو‬

‫نوێنەرەی‌ دەچێتە ئەنجومەن ‌‬ ‫ی‬ ‫پارێزگاكان‌‌و قەزاو ناحیەكان‪،‬‬ ‫لێهاتوویی‌ باشتریان هەبێت‪.‬‬ ‫دوێ��ن �ێ‌ (دووش��ەم��م��ە)‪،‬‬ ‫ی����اس����ای‌ ئ���ەن���ج���وم���ەن���ی‌‬ ‫پارێزگاكان‌‌و قەزاو ناحیەكان‬

‫نوێنەرانی‌‬

‫ل��ە ئەنجومەنی‌‬ ‫عێراق هەمواركرا‪.‬‬ ‫محەمەد كیانی‪ ،‬كە هاوكات‬ ‫فراكسیۆنی‬ ‫پەرلەمانتاری‬ ‫«گۆڕان»ە‪ ،‬سەبارەت بەوەی‬ ‫ئ��ەو ‌ ئ��ەو یاسایە هەرێمی‌‬

‫ك��وردس��ت��ان دەگ��رێ��ت��ەوە‪،‬‬ ‫وتی‌‪« :‬ئەوە دەكەوێتە سەر‬ ‫هەرێمی‌ ك��وردس��ت��ان‌‌و رۆڵی‌‬ ‫ئۆپۆزسیۆن‪ ،‬ب��ەوەی‌ ئەوان‬ ‫رازیی دەبن هەموار بكرێتەوە‬ ‫یان هەروەك خۆی‌ بمێنێتەوە‪.‬‬

‫بانگێشتکردنی مالیکی بۆ به‌رده‌م په‌رله‌مانی عێراق؛ له‌سه‌ر پێشنیازی په‌رله‌مانتارێکی «گۆڕان» بووه‌‪..‬‬

‫مالیكی؛ «تەرشیقی وەزاریی» كردو باس ل ‌ه قه‌ره‌بووکردنه‌وه‌ی زیانلێکه‌وتووانیش ناکرێت‬ ‫راپۆرت ‌ه هه‌واڵ‬

‫‪............................................................‬‬

‫ل����ە ق���ۆن���اغ���ی ی��ەك��ەم��ی‬ ‫ك��ەم��ك��ردن��ەوەی وەزارەت��ەك��ان��ی‬ ‫ع��ێ��راق��دا‪ ،‬ك���ورد س��ێ وەزی���ری‬ ‫لەدەستدا‪ ،‬ئەوە لەكاتێكدایە لەسەر‬ ‫پێشنیازی ئه‌ندامێکی فراكسیۆنی‬ ‫«گۆڕان»؛ مالیكی چووە پەرلەمان‌و‬ ‫شێوازی تەرشیقەكە گۆڕانكاریی‬ ‫بەسەردا هاتووە‪.‬‬ ‫ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق‪،‬‬ ‫دەن��گ��ی ل��ەس��ەر ك��ەم��ك��ردن��ەوەی‬ ‫وەزارەتەكانی عێراق دا‪ ،‬لەقۆناغی‬ ‫یەكەمیدا‪ ،‬حه‌وت وەزیری دەوڵەت‬ ‫ك��ەم��ك��ران��ەوە‪ ،‬ب��ەو ه��ۆی��ەش��ەوە‬ ‫هەریەكە لە كۆمەڵی ئیسالمیی‪،‬‬ ‫(یەك) وەزی �ر‌و پارتی دیموكراتی‬ ‫كوردستانیش‪( ،‬دوو) وەزیریان‬ ‫لەدەستداو بەوپێیەش؛ «پارتی»‪،‬‬ ‫جگە لەجێگری سەرۆك وەزی��ران‪،‬‬ ‫تەنیا یەك وه‌زی��ری لەكابینەكەی‬ ‫مالیكیدا بۆ مایەوە‪.‬‬ ‫بەپێی ب��ڕی��ارەك��ە‪ ،‬سەرجەم‬ ‫وەزی��رەك��ان��ی دەوڵ����ەت‪ ،‬جگەلە‬ ‫(كاروباری ئەنجومەنی نوێنەران‌و‬

‫ه��ەرێ��م‌و پ��ارێ��زگ��اك��ان‌و ژن���ان)‪،‬‬ ‫كەمكرانەوەو ئەو الیەن‌و كوتالنەشی‪،‬‬ ‫كە پۆستی وەزیریان لەدەست داوە‪،‬‬ ‫قەرەبوو دەكرێنەوە بە پۆستێكی‬ ‫ب���ااڵی وەك���و س��ەرۆك��ی دەستە‬ ‫سەربەخۆكان‌و دەستە گشتییەكان‪.‬‬ ‫فاتیح داراغایی‪ ،‬پارلەمانتاری‬ ‫كۆمەڵی ئیسالمیی لە ئەنجومەنی‬ ‫نوێنەرانی عێراق‪ ،‬بە «رۆژنامە»ی‬ ‫راگەیاند‪ :‬تائێستا قسە لەسەر ئەوە‬ ‫نەكراوە‪ ،‬كە كۆمەڵی ئیسالمیی‪ ،‬یان‬ ‫هەر الیەنێكی دیكە بە چ پۆستێك‬ ‫قەرەبوو دەكرێنەوە‌و قەرەبووەكە‬ ‫چ���ۆن‌و چ��ی دەب��ێ��ت‪ ،‬دوات���ر لە‬ ‫چ��وارچ��ێ��وەی ئیئتیالفی كوتلە‬ ‫كوردستانییەكاندا گفتوگۆی لەسەر‬ ‫دەكەین»‪.‬‬ ‫ئ���ی���ئ���ت���ی�ل�اف���ی ك���وت���ل���ە‬ ‫كوردستانییەكان‪ ،‬ب��ە جێگری‬ ‫س��ەرۆك وەزی���ران‌و هەشت وەزی��ر‬ ‫بەشداریی حكومەتی نوری مالیكی‬ ‫بوو‪ ،‬بەمشێوەیە‪( :‬پارتی جێگری‬ ‫سەرۆك وەزی��ران‌و سێ وەزی��ر‪ ،‬كە‬ ‫ئێستا تەنیا وەزیری دەرەوەی ماوە‪،‬‬ ‫یەكگرتووی ئیسالمیی یەك وەزیر‬ ‫(كۆچ‌و كۆچبەران)‪ ،‬یەكێتی (دوو)‬

‫وەزیر (تەندروستی‪ ،‬بازرگانیی)‪،‬‬ ‫كۆمەڵی ئیسالمیی (یەك) وەزیری‬ ‫دەوڵ��ەت‪ ،‬كە بەر كەمكردنەوەكە‬ ‫كەوتووە‪.‬‬ ‫س����ەب����ارەت ب���ە ئ���ەگ���ەری‬ ‫ه��ەڵ��وەش��ان��دن��ەوەی ئیئتیالفی‬ ‫كوتلە كوردستانییەكان ل��ەدوای‬ ‫ك��ەم��ك��ردن��ەوەی وەزارەت���ەك���ان‪،‬‬ ‫داراغ��ای��ی‪ ،‬وت��ی‪« :‬ئیئتیالفەكە‬ ‫تائێستا وەك خ��ۆی م��اوەت��ەوە‪،‬‬ ‫بەاڵم هیچ كۆبوونەوەو دانیشتنێک‌و‬ ‫هەماهەنگییەكمان نییە‪ ،‬تەنیا لەناو‬ ‫هۆڵی په‌رلەماندا‪ ،‬كە شتی گرنگ‬ ‫دێ��ت��ە پ��ێ��ش��ەوە‪ ،‬ق��س��ەی لەسەر‬ ‫دەكەین»‪.‬‬ ‫بەپێی ی��اس��ای ئەنجومەنی‬ ‫وەزی���ران���ی���ش‪ ،‬ئ���ەو وەزی���ران���ەی‬ ‫پۆستەكانیان لەدەست دەدەن‪ ،‬یان‬ ‫دەست لەكار دەكێشنەوە بە (‪)%80‬‬ ‫ی مووچەكانیان خانەشین دەكرێن‪،‬‬ ‫بە وتەی فاتیح داراغایی‪« :‬تائێستا‬ ‫روون نەبووەتەوە‪ ،‬ئەو وەزیرانە‬ ‫خانەنشین دەكرێن‪ ،‬یان نا؟‪ ،‬ئەگەر‬ ‫پۆستێكی دیكە وەربگرن‪ ،‬ئەوكاتە‬ ‫م��ووچ��ەی ئ��ەو پۆستە نوێیەیان‬ ‫وەردەگرن»‪.‬‬

‫قۆناغی دووەمی كەمكردنەوەی‬ ‫وەزارەتەكانی حكومەتی عێراق‪،‬‬ ‫تێكەڵكردنی ئ��ەو وەزارەت���ان���ە‬ ‫دەگرێتەوە كە لەڕووی كاركردنەوە‬ ‫لەیەكەوە نزیكن‌و ئەگەریش هەیە‬ ‫لەو قۆناغەدا (‪ )12‬وەزاره‌تی دیكە‬ ‫تێكەڵ بكرێن‪.‬‬ ‫بە وتەی نوری مالیكی‪ ،‬سەرۆك‬ ‫وەزیرانی عێراق‪ ،‬لە كەمكردنەوەكەدا‪،‬‬ ‫م��اف��ی ك��ەم��ی��ن��ەك��ان ل��ەب��ەرچ��او‬ ‫دەگ��ی��رێ �ت‌و بەپێ ‌ی رێككەوتنی‌‬ ‫الیەنەكان‪ ،‬پۆستەكان دەدرێت بە‬ ‫پێكهاتەكان‪ ،‬نەك كوتلەكان‪ ،‬پالنی‌‬ ‫ی وەزارەتەكان‪ ،‬دەستە‬ ‫كەمكردنەوە ‌‬ ‫سەربەخۆكانیش دەگرێتەوە‪ ،‬وەكو‬ ‫ی دادوەری���ی‌‪ ،‬كۆمسیۆنی‌‬ ‫دەستە ‌‬ ‫ی هەڵبژاردنەكان‌و‬ ‫ی سەربەخۆ ‌‬ ‫بااڵ ‌‬ ‫ی موڵكدارێت ‌ی گشتیی‌‪.‬‬ ‫دەستە ‌‬ ‫د‪ .‬محەمەد كیانی‪ ،‬ئەندامی‬ ‫فراكسیۆنی «گۆڕان» لەپەرلەمانی‬ ‫عێراق‪ ،‬بە «رۆژنامە»ی راگەیاند‪:‬‬ ‫ل��ەس��ەر داواو م��وداخ��ەل��ەی من‌و‬ ‫فراكسیۆنەكەم‪ ،‬فیكرەی تەرشیقی‬ ‫وەزاریی لە پەرلەمان گەاڵڵە بوو»‪.‬‬ ‫وتیشی‪« :‬داوام���ان ك��رد س��ەرۆك‬ ‫وەزیران بێتە پەرلەمان‌و روونكردنەوە‬

‫ل��ەس��ەر نامەكەی ب���دات‌و باسی‬ ‫هۆكاری تەرشیقەكەی بكات‪ ،‬كە‬ ‫ئایا هۆكارەكەی بۆ ئەوەیە دەسەاڵت‬ ‫لەدەستی وەزارەتەكان دەربێنێت‌و‬ ‫بكەوێتە دەس��ت شەخسێك‪ ،‬كە‬ ‫ئەگەر نیەتەكە ئەوەبێت‪ ،‬واڵت‬ ‫بەرەو دیكتاتۆرییەت دەروات‌‪ ،‬بۆیە‬ ‫پێویستە س��ەرۆك وەزی��ران بێتە‬ ‫پەرلەمان‪ ،‬كە سەرەنجام بەزۆرینەی‬ ‫دەنگ قبووڵكرا»‪.‬‬ ‫محەمەد كیانی‪ ،‬كە هاوكات‬ ‫س���ەرۆك���ی ل��ی��ژن��ەی ه���ه‌رێ���م‌و‬ ‫پارێزگاكانە لەئەنجومەنی نوێنەران‪،‬‬ ‫وتی‪« :‬مانەوەی پۆستی وەزیری‬ ‫دەوڵەت بۆكاروباری پارێزگاكان‪،‬‬ ‫ل��ەس��ەر داوای م��ن ب �و‌و س��ەرۆك‬ ‫وەزی����ران‌و س��ەرۆك��ی پەرلەمانم‬ ‫رازیكرد‪ ،‬ئەو وەزارەتە بمێنێتەوە‪،‬‬ ‫كە ئەگەر ئەو وەزارەتە نەمێنێت‪،‬‬ ‫هیچ میكانیزمێك نامێنێت لەنێوان‬ ‫لیژنەی پارێزگاكانی پەرلەمان‌و‬ ‫پارێزگاكانداو ناتوانین ئاگاداری‬ ‫كاروباری پارێزگاكان بین‪ ،‬لەكاتێكدا‬ ‫دەم��ان��ەوێ��ت زی��ات��ر دەس���ەاڵت‬ ‫بدرێتە پارێزگاكان‌و المەركەزییەت‬ ‫نوری مالیکی‪ ،‬سه‌رۆک وه‌زیرانی عێراق‬ ‫بەرقەراربێت»‪.‬‬

‫پێکهێنانی كۆمسیۆنێكی تازە بۆ هەڵبژاردنی داهاتوو؛ به‌دوور نازانرێت‬

‫شۆڕش حاجی‪ :‬پێمان باش بوو متمانە له‌م کۆمسیۆن ‌ه بسەنرێتەوەو كۆمسیۆنێكی سەربەخۆ دابمەزرێت‬ ‫راپۆرتی‪ :‬شارا عەبدولڕەحمان‬

‫‪...............................‬‬

‫هەرچەندە ژم��ارەی��ەك��ی زۆر‬ ‫لەتێوەگالنی ب��ە «گەندەڵیی‬ ‫ئیداریی‌و دارایی»‪ ،‬خرایە بەردەم‬ ‫ئەنجومەنی ن��وێ��ن��ەران‪ ،‬ب��ەاڵم‬ ‫كۆمسیۆنی بااڵی هەڵبژاردنەكان‬ ‫دەن��گ��ی پێویستی ب��ۆ م��ان��ەوە‬ ‫بەدەستهێنا‪ ،‬ئەمەش ناڕەزایی‬ ‫ئۆپۆزسیۆنەكانی‬ ‫فراكسیۆنە‬ ‫ك��وردس��ت��ان‌و دووەم��ی��ن كوتلەی‬ ‫گ����ەورەی ن��او ئەنجومەنەكەی‬ ‫لێكەوتەوە‪.‬‬ ‫كۆتایی هەفتەی راب���ردوو‪،‬‬ ‫لیستی عێراقییەو هاوپەیمانیی‬ ‫كوردستانیی‌و چەند كوتلەیەكی‬ ‫ت��ر ل��ە ئەنجومەنی نوێنەرانی‬ ‫عێراق‪ ،‬متمانەیان بەخشییەوە بە‬ ‫كۆمسیۆنی بااڵی هەڵبژاردنەكانی‬ ‫ع��ێ��راق‪ ،‬ئ��ەم��ە س�����ەرەڕای ئ��ەو‬ ‫«گەندەڵییانەی» كۆمسیۆن كە‬ ‫لە چەند دانیشتنێكی پێشتری‬ ‫ئەنجومەنەكەدا خ���راب���ووەڕوو‪،‬‬ ‫ل��ە ب��ەرام��ب��ەری��ش��دا ئەندامانی‬ ‫لیستی دەوڵەتی یاساو هەر سێ‬ ‫فراكسیۆنی (گ��ۆڕان‪ ،‬یەكگرتووی‬ ‫ئیسالمیی‪ ،‬كۆمەڵی ئیسالمیی)‪،‬‬ ‫دەنگیان دا بە سەندنەوەی متمانە‬ ‫لەو كۆمسیۆنە‪ ،‬هۆكارەكەشیان‬ ‫گەڕاندەوە بۆ ئەوەی كە لەكاتی‬ ‫لێپێچینەوە لە دەستەكە‪ ،‬ئەوەیان‬ ‫بۆ دەرك��ەوت��ووە «گەندەڵیی لە‬ ‫رادەبەدەر» هەیە لەو كۆمسیۆنەداو‬ ‫شایەنی ئەوە نەبوون متمانەیان پێ‬ ‫ببه‌خشرێتەوە‪.‬‬ ‫ش���ۆڕش ح��اج��ی‪ ،‬س��ەرۆك��ی‬ ‫فراكسیۆنی «گۆڕان» لە ئەنجومەنی‬ ‫ن��وێ��ن��ەران��ی ع���ێ���راق‪ ،‬ه��ۆك��اری‬ ‫دەنگنەدانیان بەپێدانەوەی متمانە‬ ‫بە كۆمسیۆنی هەڵبژاردنەكان‪،‬‬ ‫گ����ەڕان����دەوە ب��ۆ دوو ه��ۆك��ار‪،‬‬ ‫یەكەمیان ئ��ەوەی��ە؛ پێیانوابووە‬

‫چه‌ند کارمه‌ندێکی کۆمسیۆن له‌کاتی جیاکردنه‌وه‌ی ده‌نگه‌کانی هه‌ڵبژاردندا‬ ‫ئەو وەاڵمانەی كە ئەو دەستەیە‬ ‫لەبەرامبەر ئەو پرسیارو تۆمەتانەی‬ ‫باسی لەتێوەگالنیان بەگەندەڵیی‬ ‫ئیداریی‌و دارایی دراوەتە پاڵیان‪،‬‬ ‫ب��ڕوا پێهێنەر ن��ەب��ووە‪ ،‬هۆكاری‬ ‫دووەمیشیانی گەڕاندەوە بۆئەوەی؛‬ ‫وەك فراكسیۆنی «گ����ۆڕان»‪،‬‬ ‫خ��ۆی��ان چ��ەن��دی��ن گ��ەن��دەڵ��ی�ی‌و‬ ‫بێالیەنیان ل��ەو كۆمسیۆنەدا‬ ‫بەدیكردووەو بەڵگەشیان هەبووە‪،‬‬ ‫ه����ەروەك‪ ،‬وت���ی‪« :‬ل��ە ه���ەردوو‬ ‫ه��ەڵ��ب��ژاردن��ی (‪)2009/7/25‬ی‬ ‫په‌رلەمانی كوردستان‌و هەڵبژاردنی‬ ‫ئەنجومەنی‬ ‫(‪)2010/3/7‬ی‬ ‫نوێنەرانی عێراقدا‪ ،‬ئەو كۆمسیۆنە‬ ‫نەیتوانیوە وەك كۆمسیۆنێكی‬ ‫بێالیەن‌و پیشەیی ك��ار بكات‌و‬ ‫رێنمایی دەربكات‪ ،‬بۆ ئەوەش ئێمە‬ ‫بەڵگەمان هەبووە‪ ،‬بۆیە پێمان باش‬ ‫ب��وو‪ ،‬كە متمانە لەو كۆمسیۆنە‬ ‫بسەنرێتەوەو یاساكەی هەموار‬ ‫بكرێت‌و كۆمسیۆنێكی سەربەخۆی‬ ‫پڕۆفیشناڵ دابمەزرێت»‪.‬‬

‫سەبارەت بەو بەڵگانەش كە‬ ‫ئەو فراكسیۆنە لەبەردەستیاندایە‪،‬‬ ‫حاجی‪ ،‬وتی‪« :‬لەكاتی هەڵبژاردنی‬ ‫ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراقدا‪،‬‬ ‫كۆمسیۆن خۆی نوێنەرێكی هەبوو‬ ‫لەكوردستان بۆ سەرپەرشتیكردنی‬ ‫هەڵبژاردن‪ ،‬بەاڵم كۆمسیۆن هاتن‬ ‫كەسێكی تریان ن��ارد‪ ،‬بۆئەوەی‬ ‫سەرپەرشتی هەڵبژاردن بكات‪،‬‬ ‫ئەمەش بۆخۆی جێگای گومانی‬ ‫ئێمە بوو‪ ،‬ئەمە جگە لەوەی ئەو‬ ‫هەموو خروقاتەی لەالیەن حیزبە‬ ‫دەس��ەاڵت��دارەك��ان��ی ه��ەرێ��م��ەوە‬ ‫بەرامبەرمان كرا‪ ،‬ئێمە بەشكاتی‬ ‫فەرمیی رادەستی كۆمسیۆنمان‬ ‫كرد‪ ،‬بەاڵم كۆمسیۆن تەنیا كاریان‬ ‫ل��ەس��ەر ئ��ەو شكاتانە ك��رد‪ ،‬كە‬ ‫حیزبە دەسەاڵتدارەكان لەسەر ئێمە‬ ‫تۆماریان كردبوو‪ ،‬ئەمانەو چەندین‬ ‫نموونەی تریش»‪.‬‬ ‫ئ��ەن��دام��ێ��ك��ی ف��راك��س��ی��ۆن��ی‬ ‫ی��ەك��گ��رت��ووی ئیسالمییش لە‬ ‫ئەنجومەنی نوێنەران‪ ،‬ئامادەیی‬

‫فراكسیۆنەكەیان بۆ باڵوكردنەوەی‬ ‫ئەو گەندەڵییانە خستەڕوو‪ ،‬كە‬ ‫لەسەر كۆمسیۆن كۆیانكردووەتەوە‪.‬‬ ‫ب��ەك��ر ح��ەم��ە س���دی���ق‪ ،‬بە‬ ‫«رۆژن����ام����ە»ی راگ��ەی��ان��د‪ :‬لە‬ ‫ل��ێ��ك��ۆڵ��ی��ن��ەوەو پ��رس��ی��ارەك��ان��دا‬ ‫سەلمێنران؛ دەستەكە تیوەگالوە‬ ‫لە گەندەڵیی ئیداریی‌و داراییەوە‪،‬‬ ‫ئەمانەش بەس ب��وون بۆ ئەوەی‬ ‫متمانە لەو كۆمسیۆنە وەربگرینەوە‪،‬‬ ‫چونكە ئەوان نەیانتوانی بێتاوانیی‬ ‫خ���ۆی���ان ب��س��ەل��م��ێ��ن�ن‌و وەاڵم‌و‬ ‫بەڵگەكانیان زۆر الوازب����وون‪،‬‬ ‫بۆیە پێموایە لەڕووی ئەخالقیی‌و‬ ‫ویژدانیشەوە‪ ،‬ناكرێت دەنگ بدەیت‬ ‫بە دەستەیەك كە سوور بزانیت‬ ‫ل��ە گەندەڵییەوە گ�ل�اوە‪ ،‬ئێمە‬ ‫سوێندمان خواردووە لە ئەنجومەنی‬ ‫نوێنەران بۆ ئەنجامدانی هەرچی‬ ‫كاری باشە»‪.‬‬ ‫ئەو په‌رلەمانتارە‪ ،‬ئاماژەی‬ ‫بەوەشكرد‪ :‬هەرچەندە سەرۆكی‬ ‫ك��ۆم��س��ی��ۆن كەسێكی ك���وردە‪،‬‬

‫ب��ەاڵم ئ��ەوان نایانەوێت سەرۆكی‬ ‫ئ��ەو دەستەیە كەسێك بێت كە‬ ‫تێوەگالبێت لەگەندەڵیی‌‪ ،‬وتیشی‪:‬‬ ‫«ب���ا س��ەرۆك��ی كۆمسیۆنەكە‬ ‫هەركەسێك بێت‪ ،‬ی��ان لە هەر‬ ‫نەتەوەو كوتلەیەك بێت‪ ،‬گرنگ‬ ‫ئ��ەوەی��ە تۆمەتی راس��ت��ەوخ��ۆی‬ ‫گەندەڵیی ئیداریی‌و دارایی لەسەر‬ ‫نەبێت‪ ،‬بۆیە پێمانوایە‪ :‬فەرەج‬ ‫حەیدەری‪ ،‬كەسێكی شیاو نییە بۆ‬ ‫ئەو شوێنە»‪.‬‬ ‫جه‌ختی ل���ەوەش ك���ردەوە‪:‬‬ ‫ژمارەیەكی زۆر بەڵگەیان لەسەر‬ ‫گ��ەن��دەڵ��ی�ی‌و ك��ارن��ەك��ردن بەبێ‬ ‫الیەنیی كۆمسیۆن لەبەردەستدایەو‬ ‫بەنیازن لەئایندەدا باڵوی بكەنەوە‪.‬‬ ‫ب��ەاڵم‪ ،‬لیستی هاوپەیمانیی‬ ‫ك��وردس��ت��ان (یەكێتی‌و پارتی)‬ ‫س����وورن ل��ەس��ەر ئ����ەوەی ئ��ەو‬ ‫ك��ۆم��س��ی��ۆن��ە وەك پێویست‬ ‫توانیویەتی كارەكانی راپەڕێنێت‌و‬ ‫ئ���ەو ب��ەڵ��گ��ان��ەی ك��ە ل��ەس��ەری‬ ‫هەبووە‪ ،‬بەسەریدا نەسەلماوە‪،‬‬ ‫ئەمە جگە لەوەی بە وتەی خۆیان‬ ‫لەبەرخاتری ئەو هەڵبژاردنانەی كە‬ ‫كوردستان لەبەردەمیدایە‪ ،‬دەنگیان‬ ‫بەپێدانەوەی متمانە بەو كۆمسیۆنە‬ ‫داوە‪.‬‬ ‫حەسەن جیهاد‪ ،‬په‌رلەمانتاری‬ ‫ف��راك��س��ی��ۆن��ی «ه��اوپ��ەی��م��ان��ی��ی‬ ‫كوردستانیی» ل��ە ئەنجومەنی‬ ‫نوێنەرانی عێراق‪ ،‬لەو بارەیەوە‬ ‫رای��گ��ەی��ان��د‪« :‬ئ����ەم ق��ۆن��اغ��ە‬ ‫قۆناغێكی ئینتیقالییە‪ ،‬كۆمسیۆنی‬ ‫هەڵبژاردنەكان ش��ەش مانگ لە‬ ‫تەمەنی كاركردنی ماوە‪ ،‬بۆیە ئێمە‬ ‫لەگەڵ ئەوەداین بمێنێتەوە‪ ،‬لەبەر‬ ‫ئ��ەوەی هەڵبژاردنی ئەنجومەنی‬ ‫پارێزگاكانی هەرێممان له‌پێشە‪،‬‬ ‫لە كەركوكیش رەنگە هەڵبژاردن‬ ‫بكرێت‌و پێشمانوایە؛ كە ئەو‬ ‫كۆمسیۆنە دەتوانێت لەم شەش‬ ‫مانگەی كە ماویەتی‪ ،‬ئەركەكانی‬

‫خۆی راپەڕێنێت‪ ،‬تا ئەو كاتەی‬ ‫كۆمسیۆنێكی تر دادەنرێت‪ ،‬ئەمە‬ ‫جگەلەوەی وەزارەت��ی دارای��ی بە‬ ‫نووسراوی فەرمیی بۆی ناردووین‪،‬‬ ‫ئ��ەو ه��ەڵ��ب��ژاردن��ان��ەی ل��ەم��اوەی‬ ‫راب��ردوودا كۆمسیۆن كردوویەتی‪،‬‬ ‫ه���ەم���ووی ل�����ەڕووی ئ��ی��داری �ی‌و‬ ‫داراییەوە كارێكی یاسایی بووە‪،‬‬ ‫ئەمەش وایكرد زۆرینەی كوتلەكان‬ ‫بڕوا بهێنن بەوەی ئەو كۆمسیۆنە‬ ‫شایستەی متمانە پێدانەوەیە»‪.‬‬ ‫بەاڵم شۆڕش حاجی‪ ،‬هۆكاری‬ ‫دەنگدان بەمانەوەی كۆمسیۆنەكەی‬ ‫لەالیەن لیستی هاوپەیمانییەوە‬ ‫گەڕاندەوە بۆ ئەوەی ئەو كۆمسیۆنە‬ ‫بەموحاسەسەی حیزبیی دانراوەو‬ ‫«یەكێتی‌و پارتی» بەشیان هەیە‬ ‫لە ئەندامانی ئەو ئەنجومەنەدا‪.‬‬ ‫پ�����ێ�����دان�����ەوەی م��ت��م��ان��ە‬ ‫بەكۆمسیۆنی هەڵبژاردنەكان‪ ،‬هەر‬ ‫ل��ەو خ��اڵ��ەدا ن��ەوەس��ت��اوە‪ ،‬لەبەر‬ ‫ئ��ەوەی په‌رلەمانتارێكی لیستی‬ ‫دەوڵەتی یاسا هەموو فایلەكانی‬ ‫«گەندەڵیی» دارای���ی‌و ئیداریی‬ ‫كۆمسیۆنی هەڵبژاردنەكانی داوەتە‬ ‫دەست دەستەی دەستپاكیی‪.‬‬ ‫ح���ەن���ان ف����ەت��ل�اوی‪ ،‬ژن��ە‬ ‫په‌رلەمانتاری لیستی دەوڵەتی‬ ‫ق��ان��ون‪ ،‬ك��ە خ��اوەن��ی بیرۆكەی‬ ‫ل��ێ��پ��رس��ی��ن��ەوەی ك��ۆم��س��ی��ۆن‬ ‫ب���وو‪ ،‬رای��گ��ەی��ان��د‪ :‬ه��ەم��وو ئەو‬ ‫ف��ای�لان��ەی ل��ەب��ارەی تێوەگالنی‬ ‫كۆمسیۆنه‌و‌ه بەگەندەڵبی دارایی‌و‬ ‫ئیداریی ل��ەالی ب��وون‪ ،‬رادەستی‬ ‫دەستەی دەستپاكیی ك��ردوون‪،‬‬ ‫تا لێكۆڵینەوەیان تێدا بكات‌و‬ ‫رێوشوێنی یاساییان لەبەرامبەر‬ ‫بگرێتەبەر‪.‬‬ ‫ب������ەاڵم‪ ،‬ح���اك���م س�����ەردار‬ ‫عەبدولكەریم‪ ،‬ئەندامی ئەنجومەنی‬ ‫كۆمسیۆنی بااڵی هەڵبژاردنەكانی‬ ‫عێراق‪ ،‬پێیوایە‪ :‬لەالی دەستەی‬ ‫دەستپاكییش هەر هەمان ئەنجامی‬

‫ناو ئەنجومەنی نوێنەران بەدەست‬ ‫دەه��ێ��ن��ن��ەوە‪ ،‬ه����ەروەك وت��ی‪:‬‬ ‫«تائێستا هیچ فایلێكی گەندەڵیی‬ ‫ب��ەس��ەر دەس��ت��ەی كۆمسیۆنی‬ ‫هەڵبژاردنەكاندا ئیسپات نەبووە‪،‬‬ ‫لەبەرئەوە پێموایە‪ :‬هەمان ئەنجامی‬ ‫ناو ئەنجومەنی نوێنەرانمان دەبێت‪،‬‬ ‫خۆ ئامادەشین هاوكاریی دەستەكە‬ ‫بكەین بۆ لێكۆڵینەوە لە فایلەكانی‬ ‫كۆمسیۆن‌و گەندەڵییش بەسەر‬ ‫هەركام لە ئەندامانی ئەنجومەنەكەدا‬ ‫چەسپا‪ ،‬ئەوا ئامادەین بیدەینە‬ ‫دەست لێپێچینەوەی یاسایی»‪.‬‬ ‫ساڵی (‪ ،)2007‬كۆمسیۆنی‬ ‫بااڵی هەڵبژاردنەكان بەڕێكکەوتنی‬ ‫ك��وت��ل��ەك��ان��ی ن���او ئەنجومەنی‬ ‫نوێنەرانی عێراق (موحاسەسەی‬ ‫حیزبیی‌و م�ه‌زه�ه‌ب��ی) پێكهات‪،‬‬ ‫ب��ڕی��اری��ش��ە ل��ە مانگی نیسانی‬ ‫(‪)2012‬دا‪ ،‬كۆتایی بەكارەكانی‬ ‫بهێنرێت‌و كۆمسیۆنێكی تر بۆ ئەو‬ ‫مەبەستە پێكبهێنرێت‪.‬‬ ‫حاكم س��ەردار‪ ،‬لەو بارەیەوە‬ ‫وتی‪« :‬رەنگە كوتلە سیاسییەكانی‬ ‫ناو په‌رلەمان‪ ،‬بیانەوێت شێوازی‬ ‫دانانەوەی كۆمسیۆن بۆ ئەمجارە‬ ‫ب��گ��ۆڕن‪ ،‬ب��ۆ ئ��ەو مەبەستەش‬ ‫پێویستە قسەی لەسەر بكرێت‪،‬‬ ‫ل��ەوان��ەش��ە ی��اس��ای كۆمسیۆن‬ ‫هەمواربكرێتەوە‪ ،‬لەبەر ئەوە جارێ‬ ‫هیچ روون نییە لەوبارەیەوە»‪.‬‬ ‫ل ‌ه تازه‌ترین پێشهاتیشدا‪،‬‬ ‫سه‌رچاوه‌یه‌کی ب�ه‌رپ��رس له‌ناو‌‬ ‫پ��ه‌رل��ه‌م��ان��ی ع���ێ���راق���ه‌وه‌‪ ،‬به‌‬ ‫«رۆژنامه‌»ی راگه‌یاند‪ :‬ژێربه‌ژێر‬ ‫دان��وس��ت��ان له‌نێوان نوێنه‌رانی‬ ‫کوتله‌کانی په‌رله‌ماندا دروست بووه‌‬ ‫بۆ پێکهێنانی کۆمسیۆنێکی دیکه‌ی‬ ‫هه‌ڵبژاردن‪ .‬سه‌رچاوه‌ک ‌ه ئه‌وه‌یشی‬ ‫ئ��اش��ک��راک��رد‪ :‬ئ���ه‌م دانیشتنه‌‬ ‫ژێربه‌ژێرانه‌؛ له‌دوای ده‌نگدانه‌وه‌ی‬ ‫په‌رله‌مانی عێراق ب ‌ه کۆمسیۆنی‬ ‫ناوبراو‪ ،‬زیاتر چڕبوونه‌ته‌وه‌‪.‬‬

‫‪www.rozhnama.net‬‬

‫‪info@rozhnama.net‬‬

‫ذمارة (‪ )645‬سيَشةممة ‪2011/8/2‬‬

‫غازی سه‌عید‪ :‬چاكسازیی بووەتە شتێكی زۆر پێویست‪ ،‬كە دەبێت ئەنجام بدرێت‪.‬‬

‫بریكاری وەزیری ناوخۆی هەرێم‪ :‬خۆپیشاندان لەم كاتەدا ئاژاوەی لێدەكەوێـتەوە‬ ‫سازدانی‪ :‬بەرزان عەلی حەمە‬

‫‪.........................................................‬‬

‫رۆژنامە‪ :‬چوار پۆلیسی هاتوچۆ‬ ‫ل��ەالی��ەن دادگ���اوە داوادەك��رێ��ن‪،‬‬ ‫بەتۆمەتی ئەوەی لێپێچینەوەیان‬ ‫لەگەڵ دادوەرێكدا ك��ردووە‪ ،‬ئێوە‬ ‫ئەو پۆلیسانەتان رادەستی دادگا‬ ‫نەكردووە‪ ،‬لەو نێوانەدا كێ لەسەر‬ ‫هەقە؟‬ ‫* ناكرێت ه��ەر پۆلیسێك‬ ‫لەكاتی ئەنجامدانی ئەركی رەسمیی‬ ‫خۆیدا داواك��را‪ ،‬یان شكاتی لێكرا‬ ‫ئێمە بینێرین بۆ دادگا‪ ،‬یاسایەك‬ ‫ئێستا لەبەغدا پەیڕەو دەكرێت‬ ‫(پشت بەخوا لە كوردستانیش‬ ‫دەك��ەوێ��ت��ە ك���ار)‪ ،‬ل��ەی��اس��اك��ەدا‬ ‫ه��ات��ووە‪ :‬ك��ە ب��ۆ رادەستكردنی‬ ‫ه���ەر ك��ارم��ەن��دێ��ك��ی هێزەكانی‬ ‫ن��اوخ��ۆ‪ ،‬دەبێت وەزی���ری ناوخۆ‬ ‫رازی���ی بێت‪ ،‬وەزی��ری��ش سەیری‬ ‫حاڵەتەكە دەكات‪ ،‬ئەگەر بزانێت‬ ‫لەسەر جێبەجێكردنی ئەركی خۆی‬ ‫وای لێ هاتووە‪ ،‬دەتوانێت رێگا‬ ‫نەدات بچێتە بەردەم دادگا‪ ،‬بەاڵم‬ ‫دادگاكان دەڵێن‪ :‬بینێرین ئێمە‬ ‫دەزانین ئەركی خۆیان جێبەجێ‬ ‫ك��ردووە‪ ،‬یان نا‪ ،‬ئەو پۆلیسانە‬ ‫ئەركی خۆیان جێبەجێ كردووەو‬ ‫نایان دەینە دەستی دادگا‪.‬‬ ‫رۆژنامە‪ :‬پاش دروستكردنی‬ ‫لیژنە بۆ كەمكردنەوەی پاسەوانی‬ ‫بەرپرسەكان‪ ،‬ئێستا چەند پاسەوان‬ ‫هەیە؟‬ ‫* ژم����ارەی پ��اس��ەوان��ەك��ان‬ ‫ناتوانم بەتەواویی بڵێم‪ ،‬چونكە‬ ‫هەندێكی لە ف��ەوج‌و س��ری��ەدان‪،‬‬ ‫بەتایبەت پاسەوانی حیزبەكان‪ ،‬یان‬ ‫پاسەوانی بەرپرسە حیزبییەكان‪،‬‬ ‫كە پێكهاتەی جیاوازیان هەیە‪،‬‬ ‫ئێستا لیژنەكە دیاریی دەك��ات‪،‬‬ ‫كە چەند پاسەوان بۆ بەرپرسێك‬ ‫پێویستە‪.‬‬

‫رۆژنامە‪ :‬لەدیدارێكدا دەڵێیت‪:‬‬ ‫ئەندامێكی مەكتەبی سیاسیی‬ ‫لەناو ئۆتۆمبێلەكەی خۆیدا لە (سەربازگەی س��ەالم)ەوە بۆ بەردەم باخی گشتیی‪ ،‬هەموو ئەم‬ ‫دەبێت (‪ )15‬پاسەوانی هەبێت‪ ،‬پرسیارانەی خوارەوەمان لە بریكاری وەزیری ناوخۆ كرد‪ ،‬زۆربەی كات ئیستۆپ گرتنێك‪ ،‬یان هۆڕنێكی‬ ‫ك��ام��ان��ەن ئ��ەو ئ��ەن��دام مەكتەب توند‪ ،‬هەم پرسیارەكانی من‌و هەم وەاڵمەكانی ئەوی تێكدەدا‪ ،‬بە دەم رێگاوە جەالل شێخ كەریم‪،‬‬ ‫سیاسییانەی كە دەبێت بەو جۆرە‬ ‫بریكاری وەزارەتی ناوخۆی حكومەتی هەرێم‪ ،‬دەڵێت‪ :‬ناكرێت كەسێك سەر بە ئۆپۆزسیۆن بێت‌و ئێمە لە‬ ‫بن؟‬ ‫* ئەندامی مەكتەبی سیاسیی حكومەتدا پلەی پێ بدەین‪ ،‬لەبارەی كەمكردنەوەی پاسەوانی بەرپرسانیشەوە دەڵێت‪ :‬هەندێك بەرپرس‬ ‫ئەو حیزبانەی كە پێشتر مۆڵەتیان پاسەوانی بۆ بەخێو ناكرێت‪.‬‬ ‫هەبووەو پێش راپەڕین هەبوون‪،‬‬ ‫بەاڵم حیزبی وا هەیە خۆی هەر‬ ‫(‪ )15‬ك��ەس��ە‪ ،‬ب��ەاڵم شتێكیش دەڵ��ێ��ی��ت؛ ح��ك��وم��ەت ب��ەدەس��ت پۆلیس «گۆڕان» بێت‪ ،‬ناتوانێت بۆ دەكەینەوەو رەنگە لەماوەی‬ ‫دەب��ێ��ت بیزانین ك��ە پ��اس��ەوان ئێمەوەیەو هەركەسێك سەر بە ئەركەكان جێبەجێ بكات‪ ،‬چونكە ساڵێكی تردا تەواو ببێت‪.‬‬ ‫رۆژن���ام���ە‪ )210( :‬ه���ەزار‬ ‫بەهەموو كەس بەخێو ناكرێت‪« ،‬گ��ۆڕان» بێت الیدەبەین‪ ،‬ئەمە حیزبەكەی ناهێڵێـت بیكات‪ ،‬ئەو‬ ‫چونكە دەبێت شوێن‌و رێگەی بۆ هەڵوێستی خۆتە‪ ،‬یان رێنمایی سەر بەحیزبێكە كە ب��ڕوای بەو دینارەكە چی بەسەر هات‪ ،‬ئایا‬ ‫رێنمایی‌و كارانەی حكومەت نییەو سەرف دەكرێـت بۆ پۆلیس؟‬ ‫دابین بكرێت‪ ،‬لەبەر ئەوە ئەندامی سەرەوەیە؟‬ ‫* (‪ )210‬هەزار دینار بەناوی‬ ‫* ناكرێت بەڕێوەبەری پۆلیسی پێی دەڵێت؛ بڕوخێ‪.‬‬ ‫مەكتەبی سیاسیی هەیە خۆی‬ ‫رۆژن��ام��ە‪ :‬بریكاری وەزی��ری خ��واردن��ەوە دەدرا بەهێزەكانی‬ ‫دەڵێت‪ :‬من (‪ )15‬پاسەوانم ناوێت‌و ئەم شارە بدەین بە كابرایەك كە‬ ‫ش��ەش دان���ەم ب��دەن��ێ‪ ،‬لیژنەكە سەر بە ئۆپۆزسیۆنە‌و فەرمانەكانی دارای�����ی وت���ی‪ :‬ن��ە م��ن ئ��اگ��ام ع��ێ��راق‪ ،‬ل ‌ه هه‌رێمیش ب��ڕی��اردرا‬ ‫پاسەوانی زۆری كەمكردووەتەوە‪ ،‬خۆیان جێبەجێ بكات‪ ،‬تۆ لە لەكارەكانی وەزی��رەو نە ئەویش ئەمساڵ لە بودجەی ساڵی (‪)2011‬‬ ‫ئەفسەرەكاندا ئ��اگ��ای لەكارەكانی منە‪ ،‬ئەی ئەو پارەیە سەرف بكرێت‪ ،‬ئێستا‬ ‫بەرپرسی وا هەیە (‪ )30‬پاسەوانی سوێندخواردنی‬ ‫لێ كەمكراوەتەوە‪ ،‬هەیە (‪ )10‬ببینە كە سوێند دەخۆن بەخوای بەڕێزت‌و كەریم سنجاری‪ ،‬ئاگاتان ئه‌و (‪ )210‬هەزار دینارە دەدرێت‪.‬‬ ‫رۆژنامە‪ :‬كانی گۆمە چییە‌و دەیكەم‪ ،‬خۆپیشاندان لەم كاتەدا‬ ‫گ���ەورە‪ ،‬كە رێنمایی‌و یاساكان لەكارەكانی یەكتری هەیە؟‬ ‫پاسەوان‪ ،‬ئیتر بەو جۆرە‪.‬‬ ‫* هەندێ شتی دیپلۆماسی‌و بۆ لەكاتی رووداوەك��ان��دا خەڵك ئ��اژاوەی لێ دەكەوێـتەوە وەك‬ ‫رۆژن������ام������ە‪ :‬س����ەب����ارەت جێبەجێ بكەن‪ ،‬جا من یەكێك‬ ‫ئ��ەوەی (‪ ،)2/17‬ئەو كوشتارە‬ ‫ب���ەن���ان���ب���ڕاوەك���ان‌و ئ���ەوان���ەی دابنێم یاسا‌و رێنماییەكان جێبەجێ سیادیی هەیە‪ ،‬كە پەیوەندیی دەبرێت بۆ ئەوێ؟‬ ‫* كانی گۆمە دێیە‪ ،‬مقەڕی هیچ موبەڕیرێكی نەبوو‪.‬‬ ‫مووچەكەیان بۆ نەگەڕاوەتەوە‪ ،‬نەكات‌و بڕوای بە ئۆپۆزسیۆن بێت‪ ،‬ب��ەك��ارەك��ان‌و دەس��ەاڵت��ەك��ان��ی‬ ‫رۆژنامە‪ :‬پێشتر لەلێدوانێكدا‬ ‫دەبێت الی ببەم‌و بیگۆڕم‪ ،‬ئه‌وه‌ش وەزی��رەوە هەیەو پێویست ناكات فەوجی چاالكییە مەدەنییەكان‬ ‫چی دەڵێیت؟‬ ‫* ك��ەس نانی ن��ەب��ڕدراوە‪ ،‬رێنماییە‪ ،‬چونكە كابرا ب��ڕوای م��ن ئ��اگ��ام ل��ێ��ی ب��ێ��ت‪ ،‬ب��ەاڵم لەوێیە‪ ،‬ئەوان هۆڵیان هەیە لەوێ‪ ،‬وتت‪ :‬لەبەر سەرا بەس هێزەكانی‬ ‫ئ����ەوەی ه��ەب��ووە ک�ه‌م��وک��وڕی��ی بەو حكومەتە نییەو معارەزەیە ئیشوكاری ئیداریی‌و عەسكەریی‌و ئەو رۆژانەی كە خەڵكیان دەگرت پۆلیسی لێیە‪ ،‬بەاڵم لەبەر سەرا‬ ‫بووە لەڕێنماییەكاندا‪ ،‬بۆنموونە بەرامبەری‪ ،‬ئیتر چۆن دەكرێت رۆتینیاتی دائ��ی��رە م��ن ئاگام دەیانبردە الی خۆیان‪ ،‬هەتاكو خەڵك درای��ە بەر شەق‌و خەڵك‬ ‫بەڕێوەبەری پۆلیسی فریاكەوتن پشتی پێ ببەسترێت بۆ پاراستنی لێیەتی‌و زۆرجار كاك كەریم‪ ،‬خۆی نەبرێنە ب��ەردەم دادوەر‌و دادگا‌و داركاریی كرا‌و شوێنێك كرابوو بە‬ ‫لەسەر هەندێ كیتاب دەنووسێت‪ ،‬تەوقیفیان نەكات‪ ،‬ئێمە ناتوانین فەالقەخانەی هاواڵتییان‪ ،‬كەواتە‬ ‫دەرچ����ووی كۆلێژی سەربازیی حكومەت‪.‬‬ ‫رۆژنامە‪ :‬كتابێكی رەسمیی رەئ���ی ك��اك ج���ەالل وەرب��گ��رن‪ ،‬بیانبەین بۆ زی��ن��دان‪ ،‬بۆیە لەو هەموو ئەو پێشێلكارییانە پۆلیس‬ ‫بووە‌و البراوە‌و بەسوتفە «گۆڕان»‬ ‫بووە‪ ،‬بەاڵم بەڕێوەبەری پۆلیسی كەریم سنجاری‪ ،‬وەزی��ری ناوخۆ هەرچی ئیشێك پەیوەندیی بە هۆڵەی خۆیان دای��ان دەن��ان تا كردوویەتی؟‬ ‫* ئ��ەوە رۆژنامەنووسەكان‬ ‫گەرمیان‪ ،‬وەك ئ��ەو دەرچ��ووی ه��ەی��ە س��ەب��ارەت ب��ە م��ووچ��ەی ئەرك‌و واجباتەكانی وەزارەت��ەوە دادگا بڕیاری لێ دەدا‪.‬‬ ‫رۆژنامە‪ :‬بابێینە سەر شتێكی ناویان نابوو فەالقەخانە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫كۆلێژی سەربازیی بووەو البراوەو نانبڕاوەكان كە بۆیان بگەڕێتەوە‪ ،‬هەبێـت‪ ،‬ئیمزای منیش لە دهۆك‬ ‫«گۆڕان»یش نەبووە‪ ،‬خەڵكیش ن���اردووی���ەت���ی ب��ۆ پ��ەرل��ەم��ان‌و كاری پێ دەكرێت‪ ،‬وەك چۆن لە تر‪ ،‬ئەگەر ئێستا كۆمەڵێك كەس ئ��ەوە شوێنێك ب��وو بۆ ئ��ەوەی‬ ‫داوای مۆڵەتی خۆپیشاندان بكەن كاتێك پۆلیسەكان كەسێكیان‬ ‫هەیە لەسەر شتی تر دەرك��راوەو ئەنجومەنی وەزی�����ران‌و تێیدا گەرمیان كاری پێ دەكرێت‪.‬‬ ‫دەگ�������رت ل����ەوێ����وە س�����واری‬ ‫رۆژن��ام��ە‪ :‬پۆلیس لەبینا‌و دەیاندەنێ؟‬ ‫پ��ەی��وەن��دی��ی ب��ە «گ����ۆڕان»ەوە رەخ��ن��ەی ئ���ەوە دەگ��رێ��ت‪ ،‬كە‬ ‫* یاسای خۆی هەیە‪ ،‬دەبێت ئۆتۆمبێلەكەی بكەن‌و بیبەن‪،‬‬ ‫ن���ەب���ووە‪ ،‬ب���ەاڵم چ��ووەت��ە الی ئیدارەی سلێمانی فەرمانەكانی شوێندا زۆر پ��ەرپ��ووت دی��ارە‪،‬‬ ‫«گ������ۆڕان»‌و ك��ت��اب��ی ه��ێ��ن��اوەو وەزارەت جێبەجێ ناكات‪ ،‬بۆچی؟ بۆچی شوێنێكی باشی نییە‪ ،‬گرووپێك‪ ،‬یان رێكخراوێك‪ ،‬یان كابرایەك لەوێ جنێوی دابێت‌و‬ ‫حیزبێك‪ ،‬یان هەر كەسێكی تر بۆكسی ل��ە پۆلیسێك دابێت‪،‬‬ ‫* ئەو كتابەم نەدیوە‪ ،‬كتاب بۆنموونە بنكەكانی پۆلیس؟‬ ‫گەڕاندوومانەتەوە سووریش دەزانم‬ ‫* لەسلێمانی ح��ەوت بنكە تەبەنی ئەو خۆپیشاندانە بكات‌و خۆ پۆلیسەكەش ئینسانە ئیتر‬ ‫هاتووە‌و جێبەجێ ك��راوە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫كە وانییە‪.‬‬ ‫رۆژنامە‪ :‬تۆ لە چاوپێكەوتنێكدا ئەوەی كە هەیە ئەوەیە بەڕێوەبەری لەجێبەجێكردندان‪ ،‬كە بینایان بڵێت‪ :‬لەبەر ئەم هۆكارانە من قسە دەكات‪ ،‬وەك ئەو كابرایەی‬

‫رۆژەك�����ە چ���ووب���ووە ب����ەردەم‬ ‫مەحكەمەو لەوێ جنێوی دابوو‪،‬‬ ‫كەس ئاگادار نەكراوەو كەسیش‬ ‫رێگەی پێ ن��ەدراوە فەالقەخانە‬ ‫دابنێت‪ ،‬ئەو كەسەی لێی دراوە‬ ‫بابچێت سكااڵ تۆمار بكات‪ ،‬یان‬ ‫بابێتە الم من ئیجرائات لەگەڵ‬ ‫ئەو هێزە دەكەم‪ ،‬كە لێی داوە‪،‬‬ ‫ئەفسەرێكی مەركەزی رزگاریی‬ ‫لەم رۆژانەدا لە که‌سێكی دابوو‪،‬‬ ‫یەكسەر تەلەفۆنم بۆ بەڕێوەبەری‬ ‫پۆلیس ك��ردووەو لیژنەی لەسەر‬ ‫داناوەو گواستوشیەتییەوەو ئەگەر‬ ‫لیژنەكەش سزای تریشی بەسەردا‬ ‫بسەپێنێت‪ ،‬ئەویشی بەسەردا‬ ‫جێبەجێ دەكەین‪ ،‬لەبەر ئەوەی‬ ‫لەخەڵكی داب��وو‪ ،‬ئێمە ئەبەدەن‬ ‫فەرمانمان بە هێزەكان نەكردووە‪،‬‬ ‫كە لەخەڵك ب��دەن‪ ،‬بۆیە ئەگەر‬ ‫كەسێك ب��ێ�ت‌و س��ك��ااڵ لەسەر‬ ‫هێزێك تۆمار بكات‪ ،‬ئێمە ئەبەدەن‬ ‫لەو هێزەی قبووڵ ناكەین‪.‬‬

‫بەرپرسی مەڵبەندی سێی یەكگرتووی ئیسالمیی‪:‬‬

‫لە دهۆك‪ ،‬یەك پۆلیسمان هەیە‪ ،‬دوانزە جار گواستراوەتەوە‬

‫سازدانی‪ :‬الپه‌ڕه‌ی چاوپێکه‌وتن‬

‫‪.........................................................‬‬

‫غازی سەعید سڵێمان‪،‬‬‫لە ساڵی (‪ )1967‬لەدهۆك‬ ‫لەدایك بووە‪.‬‬ ‫هەڵگری بڕوانامەی‬‫ماستەرە لە خوێندنی‬ ‫ئیسالمییدا‪.‬‬ ‫لە ساڵی (‪)2005‬ەوە‬‫ئەندامی ئەنجومەنی پارێزگای‬ ‫دهۆكە‌و لە ساڵی (‪)2008‬ەوە‬ ‫بەرپرسی مەڵبەندی دهۆكی‬ ‫یەكگرتووە‪.‬‬

‫غازی سەعید‪،‬‬ ‫ئەندامی سەركردایەتیی‌و‬ ‫بەرپرسی مەڵبەندی سێی‬ ‫یەكگرتووی ئیسالمیی لە‬ ‫دهۆك‪ ،‬لەم چاوپێكەوتنەی‬ ‫«رۆژنامە»دا‪ ،‬ئەوە‬ ‫دەخاتەڕوو‪ :‬تائێستاش لە‬ ‫پارێزگای دهۆك فشاریان‬ ‫لەسەرە‌و الیەنگرانیان‬ ‫رووبەڕووی سزای سیاسیی‬ ‫دەبنەوە‪.‬‬

‫رۆژن��ام��ە‪ :‬بۆچی دەوت��رێ��ت‪،‬‬ ‫یەكگرتوو لە دهۆكدا كاریگەریی‬ ‫نییە؟‬ ‫* ل��ە ده����ۆك س��ی��اس��ەت‬ ‫بەشێوەیەكی ئاسایی دەكرێت‌و‬ ‫وەك كاتی هەڵبژاردن نییە‪ ،‬لەم‬ ‫دەڤ����ەرەدا (پ��ارت��ی‌و یەكێتی‌و‬ ‫یەكگرتوو) زیاتر رۆڵیان هەیە‪،‬‬ ‫چونكە ناوچە كاریگەریی لەسەر‬ ‫حیزبەكان هەیە‪ ،‬هەندێك حیزب‬ ‫لەسلێمانی كاریگەریی هەیە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫لە دهۆك ئەو كاریگەرییەی نییە‪.‬‬ ‫رۆژن��ام��ە‪ :‬ئ��ەی ب��ۆ زۆرج��ار ف��ش��ارەك��ان ت����اڕادەی����ەك ك��ەم‬ ‫باسی ئەوە دەكەن‪ ،‬كە رووبەڕووی بوونەتەوە‪ ،‬ب��ەاڵم جاربەجاریش‬ ‫ه��ەڕەش��ە‌و ف��ش��ار دروس��ت��ك��ردن گ��رت��ن��ی ك��ەس��ێ �ك‌و ئ��ەن��دام��ێ��ك‬ ‫ل��ەالی��ەن ئاسایشەوە هەرهەیە‪،‬‬ ‫دەبنەوە؟‬ ‫* ی���ەك���گ���رت���وو وەك����و ئەمانە لە دهۆك هەر بەردەوامن‪،‬‬ ‫ئۆپۆزسیۆنێكی پەرلەمانیی رێزی بۆنموونە لەم ماوەیەی پێشوودا‬ ‫لێدەگیرێت‪ ،‬هەرچەندە لەهەندێك دوو ئەنداممان ده‌ستگیرکران‪،‬‬ ‫شوێندا ناكۆكیی لەگەڵ حیزبەكانی لەناوچەیەكی پارێزگای دهۆك‪،‬‬ ‫دەسەاڵتدا پەیدابێت‌و لەهەندێك فشار زۆرت��رە لەناوچەیەكی تر‪،‬‬ ‫ش��وێ��ن��ی��ش رێ��ك��ک��ەوت��ن‪ ،‬ئێمە ئەمە بۆ ئاستی تێگەیشتنی كەسی‬ ‫كارەكانمان بەشێوەی بەرفراوان بەرپرسی ناوچەكە‌و بۆ دیموكراتی‬ ‫ئەنجامدەدەین‌و دەتوانین پەیامی دەگ��ەڕێ��ت��ەوە‪ ،‬لەبەر ئ��ەوە لەناو‬ ‫خۆمان بگەیەنین‪ ،‬فشاری زۆرمان دهۆك لەیەك ناوچە ئەو فشارەمان‬ ‫لەسەر نییە‌و بەو شێوەیە نییە لەسەرە‪.‬‬ ‫رۆژن����ام����ە‪ :‬ب��ەپ��ێ��ی چ��ەن��د‬ ‫كارمان بۆ نەكرێت‪.‬‬ ‫رۆژن��ام��ە‪ :‬ك��ەوات��ە‪ ،‬ئێستاش زان��ی��اری��ی��ەك رێ��گ��ا ن��ادرێ��ت بە‬ ‫ژمارەیەك لە هەڵگرانی بڕوانامەی‬ ‫فشارتان لەسەرە؟‬ ‫* ئەگەر ب���ەراورد لەنێوان م��اس��ت��ەر‌و دك���ت���ۆرا‪ ،‬ك��ە س��ەر‬ ‫سااڵنی (‪2005‬ـ‪ )2011‬بكەین‪ ،‬بەیەكگرتوون لە زانكۆی دهۆك وانە‬ ‫ج��ی��اوازی��ی زۆرە‪ ،‬ه��ەڕەش��ە‌و بڵێنەوە‪ ،‬تاچەند لەوە ئاگادارن؟‬

‫* زۆر داوام����ان ك���ردووە‌و‬ ‫هەوڵمان داوە بۆ چارەسەركردنی‬ ‫ئ����ەو ك��ێ��ش��ان��ە‌و نەهێشتنی‬ ‫«تەزكیە»ی حیزبیی‪ ،‬چونكە‬ ‫خەڵكێكی زۆر بوونەتە قوربانیی‬ ‫«ت��ەزك��ی��ە»ی حیزبیی‌و هیچ‬ ‫كەسێك دانامەزرێت‌و ناگوازرێتەوە‬ ‫بۆ شوێنێكی تر‪ ،‬بە «تەزكیە»ی‬ ‫حیزبیی نەبێت‪ ،‬ئەمە گرفتێكە لە‬ ‫دهۆكدا لەشوێنەكانی تر زیاترە‪،‬‬ ‫بۆ نەهێشتنی پێویستە پەرلەمان‬ ‫یاسایەك دەربكات‪.‬‬ ‫رۆژن��ام��ە‪ :‬ك��ەوات��ە هەمیشە‬ ‫رووب������ەڕووی س���زای سیاسیی‬ ‫بوونەتەوە؟‬ ‫* ل��ەق��ەزای ئ��اك��رێ زیاتر‬ ‫ل��ە (‪« )10‬م���ەال»ی س��ەر بە‬ ‫ئێمە «فەسڵ» ك��راون‪ ،‬هەندێك‬ ‫مامۆستامان ل��ەزاخ��ۆ هەیە بۆ‬ ‫شوێنی زۆر دوور گواستراونەتەوە‌و‬

‫دوات���ر «ف��ەس��ڵ»ی��ان ك���ردوون‪،‬‬ ‫لەپارێزگای دهۆك یەك پۆلیسمان‬ ‫هەیە‪ ،‬دوانزە جار گواستراوەتەوە‪.‬‬ ‫رۆژنامە‪ :‬بۆچی تەنیا لە دهۆك‬ ‫فشاری زۆرتان لەسەرە؟‬ ‫* ئ���ەم���ە ب���ۆ ه���ۆك���اری‬ ‫مێژوویی‌و سیاسیی دەگەڕێتەوە‪،‬‬ ‫ئەو گۆڕانكارییانەی لە سلێمانی‬ ‫رووی�����داوە ل��ە ده���ۆك‌و هەولێر‬ ‫رووی���ان ن����ەداوە‪ ،‬ل��ە سلێمانی‬ ‫حیزبی دەسەاڵتدار دابەش بووە‌و‬ ‫هێزێكی زۆر پ��ەی��داب��وون‪ ،‬ئەم‬ ‫واقیعە ل��ەده��ۆك پەیدانەبووە‪،‬‬ ‫تائێستا حیزبێكی دەس��ەاڵت��دار‬ ‫لە ده��ۆك حكوم دەك���ات‪ ،‬بۆیە‬ ‫رەن��گ��ە ج��ۆرە فشارێكی زۆرت��ر‬ ‫بكات‪ ،‬هۆكارەكەشی پەیوەندیی‬ ‫بە بابەتی مێژوویی‌‪ ،‬سیاسیی‌‪،‬‬ ‫كه‌لتووریی‌و رۆشنبیرییەوە هەیە‌و‬ ‫جیاوازیی دروست دەكات‪.‬‬

‫رۆژنامە‪ :‬دەوترێت هەڵوێستی‬ ‫ئۆپۆزسیۆن لەبادینان نەرمە‪ ،‬ئەمە‬ ‫راستە؟‬ ‫* نا هەڵوێستی یەكگرتوو لە‬ ‫هەموو كوردستان وەك یەكە‪ ،‬ئێمە‬ ‫لە ساڵی (‪)2005‬دا‪ ،‬لێرە باسی‬ ‫چاكسازیمان كردووە‌و لەسەر ئەو‬ ‫هەڵوێستانە بارەگامان سووتاوە‪،‬‬ ‫بۆیە شێوازی هەڵوێستی یەكگرتوو‬ ‫لەبادینان بۆ ئەوە دەگەڕێتەوە كە‬ ‫لە ناوچەكەدا رووداوی دڵتەزێن‬ ‫روویداوە‪.‬‬ ‫رۆژنامە‪ :‬دەوترێت‪« ،‬پارتی»‬ ‫دەی��ەوێ��ت لەڕێگای ئیمتیازات‌و‬ ‫زەوییەو‌ه بێدەنگتان بكات‪ ،‬ئەمە‬ ‫وایە؟‬ ‫* ئەگەر پارچە زەوییەك‬ ‫بدرێتە مەڵبەند‪ ،‬ئ��ەوە مافێكی‬ ‫رەوای��������ە‪ ،‬ئ��ێ��م��ە ل���ە ده���ۆك‬ ‫ئۆپۆزسیۆنین لە ئاستێكی بااڵدا‪،‬‬

‫چونكە لێرە قوربانیی زۆرم��ان‬ ‫داوە‪ ،‬ئەوەش ئاساییە كە زەویی‬ ‫بۆ بارەگا وەربگرین‪ ،‬چونكە ئەوە‬ ‫تەنازول ناگەیەنێت لە داواكانمان‪.‬‬ ‫رۆژنامە‪ :‬باسی ئەوە دەكرێت‪،‬‬ ‫لە دهۆكدا «ناعەدالەتیی» زۆرە‪،‬‬ ‫لەو بارەیەوە تێڕوانینی ئێوە چۆنە؟‬ ‫* ناعەدالەتیی گرێدراوی تەنیا‬ ‫دهۆك نییە‪ ،‬لەو رووەوە دهۆك‌و‬ ‫سلێمانی‌و هەولێر جیاوازییەكی‬ ‫زۆر لەنێوانیاندا نییە‪ ،‬ناعەدالەتیی‬ ‫دوو حیزبی دەسەاڵتدار دروستیان‬ ‫كردووە‪ ،‬رەنگە لە دهۆك جیاوازیی‬ ‫هەبێت‌و رێژەكە بەرزتر بێت‪ ،‬كە‬ ‫ئەوەش بۆ بەرپرسیارێتی كەسەكان‬ ‫دەگەڕێتەوە‪.‬‬ ‫رۆژنامە‪ :‬بۆچی خەڵكی دهۆك‬ ‫ناڕەزایی دەرنابڕن‌و خۆپیشاندان‬ ‫ناكەن؟‬ ‫* ئ��ەو زەمینەسازییەی لە‬ ‫سلێمانی بۆ خۆپیشاندان هەیە‪،‬‬ ‫بەو شێوەیە لەدهۆك نییە‪ ،‬ئەمە‬ ‫بۆ چەند شتێك دەگەڕێتەوە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫خوێندنەوەی دهۆك جیاواز نییە‬ ‫لە سلێمانی بۆ بارودۆخەكە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫شێوەی سەیركردنی ئەو ناڕەزاییانە‬ ‫لە سلێمانی‌و دهۆك جیاوازن‪.‬‬ ‫رۆژنامە‪ :‬دەوترێت‪ ،‬ئەنجومەنی‬ ‫پارێزگای ده��ۆك‪ ،‬سستە‪ ،‬ئەمە‬ ‫واقیعە؟‬ ‫* ئەنجومەنی پارێزگاكان‬ ‫س��س��ت �ن‌و ن��ات��وان��ن ب��ەئ��ەرك��ی‬ ‫چاودێریی هەستن‪ ،‬چونكە ئەو‬ ‫یاسایەی لە پەرلەمان دەرچووە‪،‬‬ ‫دەستی ئەنجومەنی پارێزگاكانی‬

‫بەستووە‪ ،‬پێویستە ئەو یاسایە‪،‬‬ ‫یان هەڵبوەشێنرێتەوە‌و دەسەاڵت‬ ‫بەئەنجومەنی پارێزگاكان بدرێت‪،‬‬ ‫یاخود بەزوویی هەڵبژاردن بكرێت‪،‬‬ ‫ك��ە م��اوەی��ەك��ی زۆرە ن��ەك��راوە‪،‬‬ ‫لەبەر ئەوە لەهەموو كوردستاندا‪،‬‬ ‫دەسەاڵتی ئەنجومەنی پارێزگاكان‬ ‫لەحاڵەتێكی خراپدایە‪.‬‬ ‫رۆژن��ام��ە‪ :‬پێتوایە دەس��ەاڵت‬ ‫خواستی چاكسازیی هه‌بێت؟‬ ‫* چاكسازیی بووەتە شتێكی‬ ‫زۆر پێویست‪ ،‬كە دەبێت ئەنجام‬ ‫ب��درێ��ت‪ ،‬ئ��ەگ��ەر ئەمە نەكرێت؛‬ ‫كوردستان بەرە‌و خراپتر دەبات‪،‬‬ ‫چونكە ئەو سیستمەی بیست ساڵە‬ ‫ئەم واڵتە بەڕێوەدەبات‪ ،‬بۆ ئێستا‬ ‫ناگونجێت‌و كەموكورتیی‌و هەڵەی‬ ‫تێدایە‪ ،‬تائێستاش شوێنەواری‬ ‫شەڕی ناوخۆ‌و دووئیدارەیی پەیڕەو‬ ‫دەك��رێ��ت‪ ،‬ئەمە مومكین نییە‬ ‫بەردەوام بێت‪.‬‬ ‫رۆژن��ام��ە‪ :‬ئ��ەگ��ەر (پ��ارت�ی‌و‬ ‫ی��ەك��ێ��ت��ی) خ��واس��ت��ی خ��ەڵ �ك‌و‬ ‫ئۆپۆزسیۆن جێبەجێ نەكەن‪ ،‬چی‬ ‫روودەدات؟‬ ‫* پێشبینیی توندوتیژیی‬ ‫ناكەم‪ ،‬چونكە میللەتی ئێمە زۆر‬ ‫ناخۆشیی بینیوە‌و «تەحەمول»ی‬ ‫ناخۆشیی زیاتر ناكات‪ ،‬كوردستان‬ ‫نابێتە واڵتانی عەرەبی‪ ،‬بەاڵم لەو‬ ‫ب��ڕوای��ەدام دەس���ەاڵت دێتە سەر‬ ‫ئ��ەو قەناعەتەی كە چاكسازیی‬ ‫بكات‪ ،‬بۆیە ئەگەر وەاڵمی باشی‬ ‫نەبێت سبەی لە هەڵبژاردندا زیانی‬ ‫لێدەكەوێت‪.‬‬

‫ذمارة (‪ )645‬سيَشةممة ‪2011/8/2‬‬

‫‪info@rozhnama.net‬‬

‫رۆژنامەیەكی فەڕەنسی‪ :‬ئێران‌و توركیا‪ ،‬هێرش دەكەنە سەر كوردستان‬

‫بەرپەرچدانەوەیان لەگەڵ ی م��ان��گ��ی ت��ەم��م��ووزی‬ ‫رۆژن��ام��ە‪ :‬رۆژن��ام��ەی ب���ۆ ب���ۆردوم���ان���ك���ردن���ی هاوپەیمانێتییە‪.‬‬ ‫رۆژن�����ام�����ەک�����ه‌‪« ،‬پ����ژاك»‪ ،‬س��ەرك��ەوت��وو راب��������ردووەوە رەوان����ەی‬ ‫«لۆپۆست»ی فەرەنسی ن��اوچ��ە سنوورییەكانیان‬ ‫ب�ڵاوی��ك��ردەوە؛ ه��ەری��ەك لەگەڵ عێراقدا‌و هەڵمەتە ئ��اش��ك��رای��ك��ردووە‪ :‬هێزە نەبوون‪ ،‬هاوكات سوپای ئێران ك��ردووە؛ بۆ ئەوەی‬ ‫سوپای سەربازییەكانی ئ��ێ��ران‪ ،‬ت����ورك����ی����اش‪ ،‬س�����ەدان بەشداریی لەو هەڵمەتەدا‬ ‫ل��ە ح��ك��وم��ەت��ی ك��ۆم��اری سەربازییەكانی‬ ‫ئیسالمیی ئێران‌و توركیا‪ ،‬ئێرانیش دژ بە هێزەكانی دەیانەوێت سنووری عێراق سەرباز‌و زرێپۆش‌و (‪ )300‬بكەن»‪.‬‬ ‫رۆژنامە فەرەنسییەكە‪،‬‬ ‫هاوپەیمانێتییان بەستووە «پ���ژاك»‪ ،‬بەشێكن لەو ببەزێنن‪ ،‬ب���ەاڵم بەهۆی ك��ۆم��ەن��دۆس��ی ل��ە (‪)21‬‬

‫ئ���ام���اژەی ب���ەوەش���داوە‪:‬‬ ‫توركیا دەیەوێت كۆتایی‬ ‫بە بوونی (پەكەكە‌و پژاك)‬ ‫بهێنێت‌و دوات��ر گەمارۆی‬ ‫ه��ەرێ��م��ی كوردستانیش‬ ‫بدات‪.‬‬

‫ئەندامێكی سەركردایەتیی «یەكێتی»‪ :‬هه‌وڵمانداو ‌ه ب ‌ه رێگا‌ی عەشایریی کێشه‌ک ‌ه چاره‌سه‌ربكەین‬

‫تائێستا فەرماندە خانەنشینكراوەكەی «یەكێتی»؛ دەستگیر نەكراوە‬

‫راپۆرتی‪ :‬ئومێد خدر‬

‫‪.............................................................‬‬

‫ك��ەس��وك��اری قوربانییانی‬ ‫رووداوەك���������ەی دووم��ان��گ��ی‬ ‫راب�����ردووی ش���اری ق���ەاڵدزێ‪،‬‬ ‫داوای ده‌س��ت��گ��ی��رك��ردن��ی‬ ‫فەرماندەیەكی خانەنشینكراوی‬ ‫(یەكێتی) دەكەن‌و ئەندامێكی‬ ‫سەركردایەتیی (یەكێتی)یش‬ ‫دەڵ��ێ��ت‪« :‬بەنیازین سوڵحی‬ ‫عەشایریی بكەین»‪.‬‬ ‫ش��ەڕی دوو مێردمنداڵ لە‬ ‫شاری قەاڵدزێ‌ لە (‪)6/21‬دا‪،‬‬ ‫گـــــــــــەورە بوو بۆ شەڕی‬ ‫ن��ێ��وان دوو بنەماڵە‌و دوات��ر‬ ‫كوژرانی ئافرەتێكی دووگیان‌و‬ ‫برینداربوونی چواركەسی دیکه‌ی‬ ‫لێكەوتەوە‌و ل��ەو نێوەندەدا‪،‬‬ ‫یەكێك لە بنەماڵەكان‪ ،‬بەو‬ ‫تۆمەتە سكااڵی یاساییان لەسەر‬ ‫عەبدوڵاڵ وسوو‪ ،‬تۆمار كرد؛ كە‬ ‫فەرماندەیەكی خانەنشینكراوی‬ ‫(یەكێتی)یە بە پلەی ئامر لیوا‪،‬‬ ‫بەاڵم تائێستا ناوبراو دەستگیر‬ ‫نەكراوە‪.‬‬

‫ ‬ ‫یه‌کێک ل ‌ه بریندارانی رووداوه‌که‌ی مانگی رابردووی قه‌اڵدزێ‬ ‫قادر محەمەد‪ ،‬یەكێكە لە‬ ‫بریندارەكانی ئەو رووداوە‪ ،‬كە‬ ‫چوار گوللەی پێوەیە‌و تائێستا‬ ‫چ��اك ن��ەب��ووەت��ەوە‪ ،‬ئ��ام��اژەی‬ ‫ب���ەوەدا‪ :‬ل���ەدوای رووداوەك���ە‪،‬‬ ‫چووە بۆ ماڵی برا گەورەكەی‌و‬

‫وتی‪« :‬بەاڵم عەبدوڵاڵ وسوو‪،‬‬ ‫ت��ەق��ەی لێكردین‌و م��ن چ��وار‬ ‫گوللەم بەركەوت‌و ئامۆزایەكیشم‬ ‫كوژرا كە دووگیان بوو»‪.‬‬ ‫ق��ادر‪ ،‬ئاشكرای ك��رد‪ :‬لە‬ ‫دووەم رۆژی دوای رووداوەكەوە‪،‬‬

‫لەكەركوك‪ ،‬هەڵبژاردن بەپێی مادەی‬ ‫(‪)23‬؛ سەرهەڵدەداتەوە‬

‫راپۆرتی‪ :‬زانیار داقوقی‬ ‫‪..................................‬‬

‫الی��ەن��ی ع��ەرەب��ی��ی ل��ەش��اری‬ ‫لەبەیاننامەیەكدا‪،‬‬ ‫ك��ەرك��وك‪،‬‬ ‫م��ەس��ەل��ەی ه��ەڵ��ب��ژاردن بەپێی‬ ‫مادەی (‪ ،)23‬زیندوودەكەنەوە‌و‬ ‫كوردەكانیش دەڵێن‪ ،‬ئەو مادەیە‬ ‫مردووە‌و الیەنی عەرەبیی‪ ،‬مەبەستی‬ ‫تری هەیە لەو بەیاننامەیەدا‪.‬‬ ‫ه����ەف����ت����ەی راب����������ردوو‪،‬‬ ‫ئەنجومەنی سیاسیی عەرەبیی‪،‬‬ ‫لەبەیاننامەیەكدا‪،‬‬ ‫ئ��ام��اژەی��ان خۆپیشاندانێکی عه‌ره‌به‌کانی که‌رکوک‬ ‫ب��ەوە دا كە دەبێت هەڵبژاردنی‬ ‫دلێر ق���ادر‪ ،‬پەرلەمانتاری‬ ‫دوای تێپەڕبوونی نزیكەی‬ ‫پارێزگای كەركوك‪ ،‬بەپێی مادەی‬ ‫(‪ )23‬ئەنجامبدرێت‪ ،‬بەاڵم الیەنی ساڵێك بەسەر ئ��ەو م��ادەی��ەدا؛ ف��راک��س��ی��ۆن��ی ه��اوپ �ه‌ی��م��ان��ی��ی‬ ‫ك��وردی��ی‪ ،‬دژی ئ��ەو بەیاننامەیە كوردەكان‪ ،‬مادەكەیان بەمردوو کوردستان لەئەنجومەنی نوێنەرانی‬ ‫زانی‪ ،‬بەهۆی ئەوەی لیژنەكە هیچ عێراق‪ ،‬بە «رۆژنامە»ی وت‪« :‬ئەو‬ ‫دەوەستنەوە‪.‬‬ ‫بەیاننامەكە‪ ،‬چەند خاڵێك ئەنجامێكی نەبوو‪ ،‬بەاڵم عەرەبەكان بەیاننامەیەی الیه‌نی عەرەبیی‪،‬‬ ‫هەوڵێكە بۆ زیندوكردنەوەی ئەو‬ ‫ل���ەخ���ۆدەگ���رێ���ت‌و ب���اس ل���ەوە كار بۆ زیندووكردنەوەی دەكەن‪.‬‬ ‫ئ�����ازاد س��اب��ی��ر ج���ەب���اری‪ ،‬م��ادەی��ە‪ ،‬ب��ۆئ��ەوەی جارێكی تر‬ ‫دەكات‪ ،‬گوایە نەجمەدین كەریم‪،‬‬ ‫پ��ارێ��زگ��اری ك��ەرك��وك‪ ،‬بەڵێنی ئەندامی ئەنجومەنی پارێزگای هەڵبژاردن دوابخرێت‪ ،‬یان كێشە‬ ‫پێداون بە دابەشكردنی تەواوی كەركوك لە لیستی برایەتی‪ ،‬بە بۆ كورد دروست بكەن»‪.‬‬ ‫هەروەها‪ ،‬وتی‪« :‬لەئەنجومەنی‬ ‫پۆستە ئەمنییەكانی شارەكە «رۆژنامە»ی وت‪« :‬وەك الیەنی‬ ‫ل��ەن��ێ��وان ه��ەرس � ‌ێ ن��ەت��ەوەك��ەدا كوردیی‪ ،‬هەڵبژاردنی پارێزگای نوێنەراندا‪ ،‬هیچ كۆبوونەوەیەكی‬ ‫بەپێی ئ��ەوەی لەمادەی (‪)23‬ی كەركوك لەسەر م��ادەی (‪ ،)23‬نوێ لەوبارەیەوە ئەنجام نەدراوە‪،‬‬ ‫یاســـــای هه‌ڵبژاردنی ئه‌نجومه‌نی رەتدەكەینەوە‌و بەهیچ جۆرێك ئەو مادەیەش مادەیەكی مردووە‌و‬ ‫هەڵبژاردن بەپێی ئ��ەو مادەیە‬ ‫پارێزگاکانی پەرلەمانی عێراقدا ئەوە قبووڵ ناكەین»‪.‬‬ ‫ه����ەروەه����ا م��ادەك��ەی��ش��ی قبووڵ ناكەین»‪.‬‬ ‫ه��ات��ووە‪ ،‬لەگەڵ ئ��ام��اژەدان بە‬ ‫ب��ەپ��ێ��ی ب��ەی��ان��ن��ام��ەك��ەی‬ ‫هەڵبژاردنی پارێزگاكە بەپێی بەمادەیەكی مردوو ناوبردو وتی‪:‬‬ ‫«پێشتر ئەوەمان وتووە‪ ،‬بەشداریی ئەنجومەنی سیاسیی عەرەبیی‪،‬‬ ‫هەمان مادە‪.‬‬ ‫بەپێی مادەی (‪ ،)23‬لیژنەیەك هەڵبژاردنێك ناكەین‪ ،‬ئەگەر بەپێی پێکهاته‌ی عەرەب لە كەركوك‪ ،‬بۆ‬ ‫لەهەموو نەتەوەكانی كەركوك مادەی (‪ )23‬ئەنجامبدرێت‪ ،‬كورد هەڵبژاردنی ئەنجومەنی پارێزگاكە‪،‬‬ ‫پێكدەهێنرێت‪ ،‬لەبارەی بڕیاردان الیەنێكی سەرەكییە لەشارەكەو بەشیعەو سوننەوە‪ ،‬بەیەك لیست‬ ‫لەسەر هەڵبژاردنی ئەنجومەنی ب��ەب� ‌ێ ب��ەش��داری��ی ك���ورد‪ ،‬هیچ بەشداریی دەكەن‪.‬‬ ‫ن��ەج��ات حوسێن‪ ،‬ئەندامی‬ ‫هەڵبژاردنێك سەركەوتوو نابێت»‪.‬‬ ‫پارێزگای كەركوك‪.‬‬ ‫ب��ەپ��ێ��ی زان��ی��اری��ی��ەك��ان��ی لیستی توركمانی لەئەنجومەنی‬ ‫بەپێی ئ��ەو م��ادەی��ە‪ ،‬كاری‬ ‫لیژنەكە ئەوەیە‪ ،‬لەماوەی سێ «رۆژن��ام��ە»‪ ،‬ئەو بەیاننامەیەی پارێزگای كەركوك‪ ،‬رەتیكردەوە‬ ‫مانگدا‪ ،‬بەتۆماری دەنگدەرانی ئەنجومەنی سیاسیی عەرەبیی‪ ،‬ت����ورك����م����ان����ەك����ان ل���ەگ���ەڵ‬ ‫ش��ارەك��ەدا ب��ڕوات��ەوە‌و مەسەلەی دوای پێشنیازێكی نوێی هێزەكانی زیندووكردنەوەی ئەو مادەیەدا بن‌و‬ ‫زیادەڕۆییەكانی شارەكە یەكالیی هاوپەیمانان هاتوو‌ه لەكەركوك‪ ،‬وتی‪« :‬ئێمە‪ ،‬بەهیچ شێوەیەك‪،‬‬ ‫بكاتەوە‌و هەڵبژاردنی پارێزگاكەش ب��ۆ پ��ەل��ەك��ردن ل��ە هەڵبژاردنی قبووڵی ناكەین»‪ .‬ئــــاماژەی‬ ‫دوادەخرێت بۆ دوای تەواوبوونی ئەنجومەنی پارێزگای كەركوك‪ ،‬ب�����ەوەش دا‪ :‬ئ���ەو داوای�����ەی‬ ‫چ��ون��ك��ە ل���ەم م���اوەی���ەدا‪ ،‬هیچ عەرەبەكان‪ ،‬بەشیعەو سوننەوە‪،‬‬ ‫كارەكانی ئەو لیژنەیە‪.‬‬ ‫لیژنەكە‪ ،‬لەنوێنەری كورد‌و ك��ۆب��وون��ەوە‌و پێشنیازێكی نوێ نابێت بەهێند وەربگیرێت‌و كاری‬ ‫ع���ەرەب‌و ت��ورك��م��ان‌و مەسیحی نه‌بوو‌ه لەئەنجومەنی نوێنەرانی لەسەر بكرێت‪« ،‬چونكە ئەوان‪،‬‬ ‫پێكهاتبوو‪ ،‬كە هەموویان ئەندامی عێراق لەبارەی هەڵبژاردن لەو رێژەیان بەقەد ك��ورد‌و توركمان‬ ‫نییە»‪.‬‬ ‫پارێزگایە‪.‬‬ ‫پەرلەمانی عێراق بوون‪.‬‬

‫فۆتۆ‪ :‬رۆژنامه‌‬

‫سكااڵی یاساییمان تۆماركردووە‪،‬‬ ‫«بەاڵم تائێستا هیچ ئیجرائاتێك‬ ‫نەكراوە»‌‪ ،‬وتیشی‪« :‬یەكێتی‪،‬‬ ‫نایەوێت عەبدوڵاڵ وسوو بگیرێت‌و‬ ‫پیشتیوانیی لێدەكات‌و ئێستا لە‬ ‫هاوینە هەواری (كبۆ)ی ناوچەی‬

‫پ��ش��دەر دان��ی��ش��ت��ووە‌و (‪)50‬‬ ‫پاسەوانی لەگەڵدایە‪ ،‬داواكارم‬ ‫رادەستی دادگا بكرێت»‪.‬‬ ‫محەمەد ئەحمەد‪ ،‬ئامۆزای‬ ‫بریندار‌و كوژراوەكان‪ ،‬ئاشكرای‬ ‫ك����رد‪ :‬دادوەر‪ ،‬ف��ەرم��ان��ی‬ ‫دەستگیركردنی بۆ ئەو بەرپرسە‬ ‫(یەكێتی)‬ ‫خانەنشینكراوەی‬ ‫دەرك���ردووە‪ ،‬بەاڵم كەس نییە‬ ‫فەرمانەكە جێبەجێ بكات‌و‬ ‫وت���ی‪« :‬ل��ەالی��ەن دەس��ەاڵت��ی‬ ‫جێبەجێكردنەوە‪ ،‬كەمتەرخەمیی‬ ‫هەیە‌و دەستگیرناكرێت‌و رۆژانە‬ ‫چەندین لێپرسراوی حیزبیی‌و‬ ‫حكومیی س��ەردان��ی دەك��ەن‌و‬ ‫بەڕێوەبەری پۆلیسی قەاڵدزێش‬ ‫دەڵ��ێ��ت‪ ،‬ن��ازان��ی��ن لەكوێیە‪،‬‬ ‫ئەگەر نازانێت لەكوێیە‪ ،‬من‬ ‫لەگەڵی دەچم‌و پیشانی دەدەم‬ ‫لەكوێیە»‪.‬‬ ‫م���ح���ەم���ەد م���ه‌ح���م���ودی‬ ‫هاوسەری ئافرەتە كوژراوەكە‪،‬‬ ‫كە سێ منداڵی ل��ەدوای خۆی‬ ‫بەجێهێشتووە‪ ،‬دەڵێت‪« :‬هەموو‬ ‫بەیانییەك‪ ،‬منداڵەكانم داوای‬ ‫دایكیان دەكەن»‪.‬‬

‫محەمەد‪ ،‬بەسەرسوڕمانەوە‬ ‫وت��ی‪« :‬پێم س��ەی��رە‪ ،‬هەموو‬ ‫ل��ێ��پ��رس��راوەك��ان پشتگیریی‬ ‫ئەو تۆمەتبارە‌و دژایەتیی من‬ ‫دەكەن‪ ،‬خۆ منیش كوردم‌و لە‬ ‫واڵتێكی ت��رەوە نەهاتووم‪ ،‬با‬ ‫قانوون بەسەر هەمووماندا‌و بەبێ‬ ‫جیاوازیی جێبەجێ ببێت»‪.‬‬ ‫بۆ ئەومەبەستە‪« ،‬رۆژنامە»‬ ‫پەیوەندیی كرد بە هه‌ریه‌ک له‌‬ ‫عەمید عەبدولئەمیر ئەحمەد‪،‬‬ ‫بەڕێوەبەری پۆلیسی پشدەر‌و‬ ‫عەبدوڵاڵ وس��وو‪ ،‬فەرماندەی‬ ‫(یەكێتی)‪،‬‬ ‫خانەنشینكراوی‬ ‫ب��ەاڵم هچیان ئ��ام��ادە نەبوون‬ ‫لەوبارەیەوە لێدوان بدەن‪.‬‬ ‫ل��ەب��ەرام��ب��ەردا‪ ،‬محەمەد‬ ‫وەتمان‪ ،‬ئەندامی سەركردایەتیی‬ ‫یەكێتیی نیشتمانیی كوردستان‌و‬ ‫لێپرسراوی مەڵبەندی (‪)24‬‬ ‫ی راپ��ەڕی��ن��ی ئ���ەو حیزبە‪،‬‬ ‫رایگه‌یاند‪ :‬ه���ەردوو بنەماڵە‬ ‫بەشەڕهاتووەكە‪( ،‬یەكێتی)ن‌و‬ ‫پشتگیریــــــی‌و پشتیوانیی لە‬ ‫هیچیان ناكەن‌و بۆ «رۆژنامە»‬ ‫وت��ی‪« :‬ئێمە‪ ،‬هەوڵمانداوە‬

‫بەڕێگای عەشایریی‪ ،‬كێشەكەیان‬ ‫بۆ چارەسەر بكەین‌و كۆتایی‬ ‫پێبهێنین‌و عەبدوڵاڵ وسووش لە‬ ‫هیچ بارەگایەكی یەكێتی‪ ،‬یان‬ ‫حكومەت خۆی حەشارنەداوە‪،‬‬ ‫تا ئێمە پارێزگاریی لێ‌ بكەین‌و‬ ‫دەستگیركردنیشی‬ ‫ئ��ەم��ری‬ ‫دەرنەچووە‌و ئاگادارنەكراوەتەوە‬ ‫ب��ۆ ئ����ەوەی بچێتە ب���ەردەم‬ ‫دادگا‌و بنەماڵەی بەرامبەریش‪،‬‬ ‫تائێستا س��ك��ااڵی یاساییان‬ ‫تۆمارنەكردووە»‪.‬‬ ‫هاوكات‪ ،‬محەمەدی ئامۆزای‬ ‫قوربانییەكانی ئەو رووداوەی‬ ‫ق��ەاڵدزێ��ش‪ ،‬جەختی لەسەر‬ ‫راستیی ئەو هەوااڵنە كردەوە‬ ‫بۆ چارەسەركردنی ئەو كێشەیە‬ ‫بەڕێگای عەشایریی‌و وتیشی‪:‬‬ ‫«دەیانەوێت لەڕێگای پارەوە‬ ‫س��وڵ��ح��م��ان ل��ەگ��ەڵ��دا ب��ك��ەن‪،‬‬ ‫ب��ەاڵم ئ��ەوان باكیان لە پارە‬ ‫نییە‌و پ��ارەی ئەو میللەتەیە‌و‬ ‫دەیانەوێت سوڵحی پێ‌ بكەن‪،‬‬ ‫دەشمانكوژن‌و هەر بە پارەی‬ ‫خۆشمان‪ ،‬دەیانەوێت سوڵحمان‬ ‫لەگەڵدا بكەن»‪.‬‬

‫چاودێریی دارایی؛ چاودێریی رێكخراوەكان ناكات‬ ‫الپه‌ڕه‌ی راپۆرت‬

‫‪..................................‬‬ ‫بەپێچەوانەی دوو یاسای‬ ‫پەرلەمانی كوردستانەوە‪ ،‬دیوانی‬ ‫چاودێریی دارایی‪ ،‬وردبینیی لە‬ ‫الیه‌نی دارای��ی رێكخراوەكانی‬ ‫كۆمەڵگەی مەدەنیی ناكات‌و‬ ‫ب��ەرپ��رس��ی رێ��ك��خ��راوێ��ك��ی��ش‪،‬‬ ‫دەڵێت‪« :‬پریشكی گەندەڵیی‬ ‫رێكخراوەكانی كۆمەڵی مەدەنیی‬ ‫گرتووەتەوە»‪.‬‬ ‫تائێستا دیوانی چاودێریی‬ ‫دارای���ی هەرێمی كوردستان‪،‬‬ ‫لێكۆڵینەوەو وردبینیی له‌ الیه‌نی‬ ‫دارایی ئەو رێكخراوانە نەكردووە‪،‬‬ ‫كە پ��ارە لە حكومەتی هەرێم‬ ‫وەردەگرن وەك بەرپرسێكی ئەو‬ ‫دیوانەش‪ ،‬ئاماژەی پێدەدات‪:‬‬ ‫«فریایان ناكەون»‪.‬‬ ‫تاجەدین ساحیب‪ ،‬جێگری‬ ‫س��ەرۆك��ی دی��وان��ی چاودێریی‬ ‫فۆتۆ‪ :‬رۆژنامه‌‬ ‫ ‬ ‫دارای��ی سلێمانی بە وەكالەت‪ ،‬بینای چاودێریی دارایی سلێمانی‬ ‫ئاشكرایكرد‪ :‬دیوانەكەی زیاتر‬ ‫گرنگیی دەدات ب��ە دەزگ���ا روونكردەوە‪ :‬ئەوان چاودێریی لە هەرێم‪ ،‬وردبینیی دەكرێت»‪ .‬دیوانی چاودێریی ب��ۆی هەیە‬ ‫لێپرسراوی ریكخراوێكیش‪ ،‬چ��اودێ��ری �ی‌و لێپرسینەوەیان‬ ‫حكومییەكان‌و بەتەنیا «فریای ئەو دەزگا‌و فەرمانگانە دەكەن؛‬ ‫چاودێریكردنی ئەو دەزگایانە كە پارە لە حكومەت وەردەگرن‪ ،‬ك���ە ئ���ام���ادە ن���ەب���وو ن���اوی لەگەڵدا بكات‪.‬‬ ‫ئ�������ارام ج����ەم����ال‪ ،‬ب��ە‬ ‫دەك��ەون‪ ،‬بەو پێیەی ژم��ارەی بەتایبەت ئ��ەو فەرمانگانەی باڵوبکرێته‌وه‌‪ ،‬ب��ە پێویستی‬ ‫ئەو دەزگا حكومییانە زۆرن»‪ .‬مامەڵەی زیاتر بە داهاتەكان‌و ن��ەزان��ی دی��وان��ی چ��اودێ��ری��ی «رۆژن����ام����ە»ی راگ��ەی��ان��د‪:‬‬ ‫ت��اج��ەدی��ن س��اح��ی��ب‪ ،‬بە چ��ۆن��ی��ی��ەت��ی س��ەرف��ك��ردن��ی دارای��ی‪ ،‬چاودێریی كارەكانیان دەب���ێ���ت ئ����ەو دەزگ����ای����ەش‬ ‫بكات‪ ،‬چونكە وەك ئاماژەی ئه‌رکه‌کانی راپه‌ڕێنێت‪ ،‬بەاڵم‬ ‫«رۆژنامە»ی راگەیاند‪« :‬نازانین داهاتەكانیانه‌وه‌ دەكەن‪.‬‬ ‫ئ���ەو س���ەرچ���اوەی���ە‪ ،‬كە پ��ێ��دا‪ :‬مینحەیەكی ك��ەم لە ئ��ەگ��ەر چ��اوپ��ۆش��ی��ی ب��ك��ات‪،‬‬ ‫گەندەڵیی لە رێكخراوەكاندا‬ ‫ئ��ەوا كارێكی هەڵە دەك��ات‪،‬‬ ‫هەیە‪ ،‬یان نا؟و رێكخراوەكان نەیویست ناوی ئاشكرا بكرێت‪ ،‬حكومەتەوە وەردەگرن‪.‬‬ ‫ئ���ەو‪ ،‬ب��ە «رۆژن���ام���ە»ی چونكە پریشكی گەندەڵیی‬ ‫منحەیەكی زۆر كەم وەردەگرن وت��ی‪« :‬دەتوانین ساڵی یەك‬ ‫ل��ەچ��او دەزگ���ا حكومییەكان‌و ج���ار‪ ،‬ك��ۆم��ەڵ��ێ��ك فەرمانگە راگەیاند‪« :‬ئێمە سەربەخۆین‌و رێ��ك��خ��راوەك��ان��ی كۆمەڵگه‌ی‬ ‫ژمارەی رێكخراوەكانیش كەمن‪ ،‬ب��ەس��ەرب��ك��ەی��ن��ەوە‪ ،‬ئ��ەوی��ش یەكێكین ل��ە رێكخراوەكانی م��ەدەن��ی��ش��ی گ���رت���ووەت���ەوە‌و‬ ‫بۆیە كەمتر بەسەركراونەتەوە»‪ .‬ل��ە رێ��گ��ای ئ���ەو ل��ی��ژن��ەی��ەی كۆمەڵگه‌ی مەدەنیی‌و بەپێی یەكێك ل��ە ه��ەوڵ��ەك��ان��ی ئەم‬ ‫بەپێی ی��اس��ای دی��وان��ی ك��ە پێكهاتووە ل��ە كۆمەڵێك یاسای (‪)15‬ی رێكخراوەكان‪ ،‬سیستمە حكومڕانییە ئەوەیە‪،‬‬ ‫چ��اودێ��ری��ی دارای����ی هەرێمی فەرمانبەر‌و ش��ارەزا لە بواری بە شێوەیەكی سەربەخۆ كار رێ��ك��خ��راوەك��ان��ی كۆمەڵگه‌ی‬ ‫مەدەنیی‌و لەناویشیاندا رێكخراوە‬ ‫دەكەین»‪.‬‬ ‫ك��وردس��ت��ان‪ ،‬ك��ە ل��ە ساڵی ئابووریدا»‪.‬‬ ‫ه��اوك��ات‪ ،‬ئ���ارام ج��ەم��ال‪ ،‬ناحكومییەكان‪ ،‬گەندەڵ بكات»‪.‬‬ ‫ئەمە لەكاتێكدایە بەپێی‬ ‫(‪)2008‬دا پارلەمانی كوردستان‬ ‫ب��ەاڵم‪ ،‬وەك بەڕێوەبەری‬ ‫دەری��ك��ردووە‪ ،‬دەبێت دیوانی بڕگەی سێیەمی مادەی چوارەمی بەڕێوەبەری پەیمانگەی كوردی‬ ‫چاودێریی دارای��ی‪ ،‬وردبینیی یاسای رێكخراوە ناحكومییەكان ب��ۆ ه��ەڵ��ب��ژاردن‪ ،‬ك��ە یەكێكە پ��ەی��م��ان��گ��ەی ك������وردی بۆ‬ ‫ل���ەو س��ەن��دی��ك��او رێ��ك��خ��راو‌و ل��ە هەرێمی ك��وردس��ت��ان‪ ،‬كە لە رێكخراوەكانی كۆمەڵگەی ه��ەڵ��ب��ژاردن‪ ،‬ئ��ام��اژەی پێدا‪:‬‬ ‫پ��ارل��ەم��ان��ی مەدەنیی‪ ،‬جەختی لەسەر ئەوە گەندەڵیی لە رێكخراوەكاندا‬ ‫یەكێتییانەدا بكات‪ ،‬كە حكومەت (‪)2011/4/6‬‬ ‫مۆڵەتی پ��ێ��داون و هاوكاریی ك��وردس��ت��ان دەری����ك����ردووە‪ ،‬ك����ردەوە‪ :‬ی��اس��ای رێكخراوە ب��ەرێ��ژەی��ەك��ی كەمتر لەچاو‬ ‫«رێ��ك��خ��راوەك��ان‌و ت��ۆڕەك��ان‪ ،‬ناحكومییەكان ل��ە هەرێمی دەزگا‌و فەرمانگە حكومییەكاندا‬ ‫داراییان دەكات‪.‬‬ ‫ه��اوك��ات س��ەرچ��اوەی��ەك��ی راپۆرتێكی س��ااڵن��ەی دارای��ی كوردستان‪ ،‬ئەوەی دیاریكردووە‪ ،‬بەدی دەكرێت‪ ،‬وتیشی‪« :‬راستە‬ ‫ئ��اگ��ادار لە دیوانی چاودێریی پێشكەش بە فەرمانگە دەكەن‌و كە ئەو رێكخراوانەی منحە لە ئەمەش گەندەڵییە‪ ،‬ب��ەاڵم لە‬ ‫دارای�����ی‪ ،‬ب��ۆ «رۆژن���ام���ە»ی لەالیەن دیوانی چاودێریی دارایی حكومەتەوە وەردەگرن‪ ،‬دەزگای ئاستێكی نزمتردایه‌»‪.‬‬

‫‪www.rozhnama.net‬‬

‫‪hewal.rozhnama@gmail.com‬‬

‫ذمارة (‪ )645‬سيَشةممة ‪2011/8/2‬‬

‫بەپێی رێنماییەكان‌‪ ،‬هەر غەسالەیەك یان كارگەیەك؛ بەمەرجێك مۆڵەتی كاركردنی پێ دەدرێت‪،‬‬ ‫(‪)%50‬ی ئەو زەوییەی هەڵیدەكەنێت‪ ،‬پڕی بكاتەوە‪.‬‬

‫داواكاری گشتیی؛ رۆژنامه‌ نابینێت‌و دۆسێیه‌که‌ ده‌جوڵێنێت‬

‫حکومه‌ت باج ل ‌ه خاوه‌ن غەسالەكان ده‌سێنێ‌و ئه‌وانیش «چاڵی مەرگ» هەڵدەكەنن‬

‫بەدواداچوونی‪ :‬فەرمان چۆمانی‬ ‫‪.................................‬‬ ‫دوای ئ���ەوەی س���ێ گەنج‪،‬‬ ‫بەوتەی كەس���وكاریان؛ لە گۆمە‬ ‫«قووڵ»ەكانی رانیەدا خنكان‪.‬‬ ‫داواكاری گشتیی رانیە‪ ،‬دەڵێت‪:‬‬ ‫بەدواداچ���وون بۆ «چاڵ»ەكانی‬ ‫غەس���الەكانی رانی���ە دەك���ەن‪،‬‬ ‫ئەگەر بزانن بوونەتە هۆكاری ئەو‬ ‫رووداوانە‪.‬‬ ‫بەدەیان دۆن���م زەویی لەناو‬ ‫زێی بچووك‪ ،‬لە سنووری رانیەو‬ ‫قەاڵدزێ‪ ،‬بەس���ەر غەسالەكانی‬ ‫كۆكردن���ەوەی ل���م‌و چ���ەودا‬ ‫دابەشكراون‌و مانگانەیش بەدەیان‬ ‫چاڵ‌و گۆمی قووڵ لەناو زێیەكەدا‬ ‫دروس���ت دەكەن‪ .‬هاواڵتییانیش‬ ‫گلەیی دەكەن لەوەی چاڵ‌و گۆمە‬ ‫قووڵەكان‪ ،‬دوای دەرهێنانی چەو‬ ‫و لم‪ ،‬پڕ ناكرێنەوە‪.‬‬ ‫ل���ە ناوەڕاس���تی مانگ���ی‬ ‫حوزه‌یراندا‪ ،‬گەنجێكی (‪)18‬ساڵ‬ ‫بەناوی ئەحمەد عومەر خدر‪ ،‬بۆ‬ ‫مەلەكردن دەچێتە رووباری زێی‬ ‫بچووك‌و دواتر دەخنكێت‪.‬‬ ‫مامۆستا عومەر خدر‪)44( ،‬‬ ‫س���اڵ‪ ،‬باوك���ی ئەحم���ەد وتی‪:‬‬ ‫«كوڕەكەم چووەتە ناو ئاوەكە‪،‬‬ ‫ب���ەاڵم كاتێ���ك ویس���توویەتی‬ ‫بێت���ە دەرەوە‪ ،‬نەیتوانی���وە‪،‬‬ ‫چونك���ە ئاوەكە به‌خ���وڕ بووە‌و‬ ‫لەخوارەوەیش غەس���الە ئیش���ی‬ ‫كردووە»‪.‬‬ ‫ئەحم���ەد‪ ،‬لەن���او ئاوەك���ە‬ ‫رێگای ل���ێ دەگیرێ���ت‪ ،‬ئاوەكە‬ ‫بەرەو خوارەوەی دەبات‌و تادێت‬ ‫لەغەسالەكانیش نزیك دەبێتەوە‪.‬‬ ‫باوكی‪ ،‬وت���ی‪« :‬كوڕەكەم‪،‬‬ ‫بەپێ���ی وت���ەی هاوڕێكان���ی‪،‬‬ ‫گردێك ب���ەدی دەكات كە لەگەڵ‬ ‫غەس���الەكان بەرز بووەتەوە‌و بۆ‬ ‫دەربازبوون پەن���ای بۆ دەبات‪،‬‬ ‫وای زانی���وە رێگای���ە‌و بەوێ���دا‬ ‫س���ەر دەكەوێت‪ ،‬لەپڕ دەكەوێتە‬ ‫خ���وارەوەو تووش���ی (نەزی���ف‬ ‫داخل���ی – خوێنبەربوون���ی‬ ‫هەناویی) دەبێت»‪.‬‬

‫ ‬ ‫رووباری زێی بچووک ل ‌ه سنووری قه‌اڵدزێ‬ ‫ناوب���راو‪ ،‬گرتن���ی ت���ەواوی‬ ‫ئاوی دەربەن���دی رانیە لەالیەن‬ ‫«غەس���الەكان»ەوە بە هۆكاری‬ ‫مردن���ی كوڕەك���ەی دەزانێ���ت‪.‬‬ ‫وتی‪« :‬ئۆباڵی گیانلەدەستدانی‬ ‫كوڕەك���ەم‪ ،‬ئ���ەو غەس���الەیەیە‬ ‫كە ل���ەو س���نوورە كار دەكات‪،‬‬ ‫چونكە بەهۆی ئەو چەو و لمەوه‌‬ ‫هی���چ رێگایەك ل���ەدەم زێیەكە‬ ‫نەماوەت���ەوە؛ كە هاتوچۆی پێدا‬ ‫بكرێت»‪.‬‬ ‫بەپێی ئامارێكی ناڕەسمیی‪،‬‬ ‫تەنی���ا لەماوەی س���اڵێكدا (نۆ)‬ ‫كەس ل���ە س���نووری دەربەندی‬ ‫رانیەو قەاڵدزێ خنكاون‪.‬‬ ‫رۆژی (‪ ،)7/10‬نوێتری���ن‬ ‫رووداوی خنكان لەو س���نوورەدا‬ ‫رووی دا‪ ،‬كاتێك گەنجێك بەناوی‬ ‫شارۆخ محەمەد‪ ،‬دوای مانەوەی‬ ‫بۆ ماوەی (س���ێ) سه‌عات لەناو‬

‫ئاودا‪ ،‬تەرمەكەی دەرهێنرا‪.‬‬ ‫«ش���ەهرام»ی ب���رای ب���ە‬ ‫«رۆژنام���ە»ی وت‪« :‬نەبوونی‬ ‫مەلەوانگە لە قەاڵدزێ‌‌و نەبوونی‬ ‫تابل���ۆی هۆش���یاریی لەنزی���ك‬ ‫چەمەكان‌و زۆریی غەس���الەكان‌و‬ ‫نەبوونی (غ���ەواس ‪ -‬مەلەوانی‬ ‫فریاگوزار)‪ ،‬هۆكارن بۆ خنكانی‬ ‫گەنجان»‪.‬‬ ‫رێنماییەكان���ی‬ ‫بەپێ���ی‬ ‫رووپێ���وی جیۆلۆج���ی‌و بەپێی‬ ‫یاس���ای وەبەرهێنان���ی كانزایی‪،‬‬ ‫هەر غەسالەیەك یان كارگەیەك‬ ‫بەمەرجێك مۆڵەت���ی كاركردنی‬ ‫پ���ێ دەدرێ���ت‪)%50( ،‬ی ئەو‬ ‫زەویی���ەی هەڵیدەكەنێت‪ ،‬پڕی‬ ‫بكاتەوە‪.‬‬ ‫پێدان���ی مۆڵ���ەت ب���ە‬ ‫غەس���الەكان‪ ،‬بەپێی لیژنەیەكه‌‬ ‫كە پێكدێت لە س���ەرۆكی یەكەی‬

‫ئیداریی ئەو ش���وێنەو نوێنەری‬ ‫رووپێوی جیۆلۆج���ی‌و نوێنەری‬ ‫موڵكایەت���ی‌و رووپێوی پارێزگا‪،‬‬ ‫ك���ە تێیدا كەش���فی ش���وێنەكە‬ ‫دەكەن‪.‬‬ ‫محەمەد حەسیب نەجمەدین‪،‬‬ ‫بەڕێوەبەری رووپێوی جیۆلۆجی‬ ‫س���لێمانی‪ ،‬وت���ی‪« :‬ئەگ���ەر‬ ‫دەركەوت ش���وێنەكە لە پشكنین‬ ‫دەرچووه‌‪ ،‬غەس���الەكە دەس���ت‬ ‫دەكات بەكارك���ردن‌و ئەو مەوادە‬ ‫دەردەهێنێ���ت لەن���او زێیەك���ە‪،‬‬ ‫ك���ە بەهۆی الفاو و ئ���اوه‌وه‌ كۆ‬ ‫دەبێتەوە»‪.‬‬ ‫هەروەه���ا‪ ،‬وت���ی‪« :‬ئ���ەو‬ ‫چاڵەی ل���ە ئەنجامی هەڵكەندن‌و‬ ‫دەرهێنان���ی چ���ەو و لمەك���ەوه‌‬ ‫دروس���ت دەبێت‪ ،‬دەبێت (‪)%50‬‬ ‫ی پڕبكرێتەوە»‪.‬‬ ‫محەمەد حەس���یب‪ ،‬ئاماژەی‬

‫ ‬ ‫بەوەیش���دا‪ :‬لەكات���ی داواكردنی‬ ‫مۆڵەت���دا‪ ،‬دەبێ���ت خاوەن���ی‬ ‫غەس���الەكە بارمتەی یاس���ایی‬ ‫دابنێت‪ ،‬كە نوێش���ی دەكاتەوە‪،‬‬ ‫لیژنەكە جارێك���ی تر دەچێتەوە‬ ‫ئەو شوێنەو بەڕێوەبەری یەكەی‬ ‫ئیدارییەكە واژۆی دەكاتەوە‪.‬‬ ‫وتیش���ی‪« :‬چەندینج���ار‬ ‫داوام���ان ك���ردووە‪ ،‬بەڕێوەبەری‬ ‫ئیدارەكە كۆنووسەكە واژۆ نەكات‬ ‫ت���ا (‪)%50‬ی چـــــــاڵەكان پڕ‬ ‫نەكرابێتنەوە»‪.‬‬ ‫خاوەن غەسالەكان؛ هۆكاری‬ ‫ئەو رووداوانە بۆ كەمتەرخەمیی‬ ‫حكومەت دەگەڕێننەوە‌و دەڵێن‪:‬‬ ‫تابلۆی ئاگاداریی‌و هۆشیاریی بۆ‬ ‫هاواڵتییان دانەنراوە‪.‬‬ ‫حەم���ەد كالج‪ ،‬خاوەن���ی‬ ‫غەس���الەی كاروان‪ ،‬وتی‪« :‬جگە‬ ‫لە تابلۆی ئاگاداریی‪ ،‬پێویس���ت‬

‫فۆتۆ‪ :‬فه‌رمان‬

‫ب���وو (غ���ەواس – مەلەوان���ی‬ ‫فریاگوزار) هەبوایە لەو شوێنانە‪،‬‬ ‫یان پاسەوان دابنرێت»‪.‬‬ ‫ئ���ەو خ���اوەن غەس���الەیە‪،‬‬ ‫ئەوان���ەی‬ ‫به‌پێویس���تیزانی‬ ‫ده‌چ���ن بۆ مەلەكردن؛ پرس���یار‬ ‫لەخاوەن غەس���الەكان بكەن بۆ‬ ‫رێنوێنیكردنی شوێنەكان‪.‬‬ ‫خاوەنی غەسالەی (كاروان)‪،‬‬ ‫رەتیدەكات���ەوە‪ ،‬ك���ە مەرج���ی‬ ‫پڕكردنەوەی گۆمەكانیان لەالیەن‬ ‫یەك���ەی ئیدارییەوە بەس���ەردا‬ ‫سەپابێت‌و وتی‪« :‬هیچ مەرجێك‬ ‫نییە بۆ پڕكردنەوەی ئەو گۆمانە‪،‬‬ ‫ئێم���ە چەو و لم لە ناوەڕاس���تی‬ ‫زێیەك���ە دەردەهێنی���ن‪ ،‬دوات���ر‬ ‫بەشێوەیەكی سروشتیی بەهۆی‬ ‫هاتنی ئاوەكەوه‌ پڕدەبێتەوە»‪.‬‬ ‫حەمەس���اڵح مەحم���ود‪،‬‬ ‫ئەندام���ی داواكاری گش���تیی‬

‫لەرانیە‪ ،‬وتی‪« :‬ئه‌گه‌ر س���كااڵو‬ ‫راپۆرتێك هەبێت‪ ،‬دەیجووڵێنین‌و‬ ‫لەخۆمان���ەوە ناتوانی���ن كار‬ ‫بكەین»‪ .‬هەروەها وتی‪« :‬لەكاتی‬ ‫هەبوونی راپۆرتێك لەسەر مردنی‬ ‫كەسێك بەهۆی ئەو غەساالنەوه‌‪،‬‬ ‫داوای لێكۆڵین���ەوە دەك���ەم‪ ،‬بۆ‬ ‫داواكاری گش���تیی دەنووس���م‪،‬‬ ‫ب���ۆ ئەوەی دیراس���ەی بابەتەكە‬ ‫بكەین»‪.‬‬ ‫لەب���ارەی ئ���ەوەی چەندین‬ ‫راپ���ۆرت لەوبارەی���ەوە ل���ە‬ ‫رۆژنامەكان���دا باڵوكراونەت���ەوە‪،‬‬ ‫حەمەس���اڵح وتی‪« :‬بە تەنیام‌و‬ ‫رۆژنامەم بۆ نای���ەت‌و ناپەرژێمە‬ ‫سەر س���ەیركردنی رۆژنامەكان‌و‬ ‫كاتم���ان كەم���ە‪ ،‬ب���ەاڵم ئەگەر‬ ‫خاوەن مردووەكان سكااڵ بكەن‪،‬‬ ‫ن���ەك بەعەش���ایەریی كۆتای���ی‬ ‫پێبێن���ن‪ ،‬ئێمەیش دۆس���یەكە‬ ‫دەجوڵێنین»‪.‬‬ ‫بەڕێوەبەرێت���ی رووپێ���وی‬ ‫س���لێمانی‪ ،‬بڕیاریان داوە جۆری‬ ‫غەس���الەكان بگ���ۆڕن‌و جۆرێكی‬ ‫پێشكەوتووتر دابنێن‪.‬‬ ‫س���ااڵنە؛ حكوم���ەت لەبری‬ ‫ئیش���كردنی هەر غەس���الەیەك‪،‬‬ ‫(‪)3‬ملی���ۆن‌و (‪ )500‬هەزار دینار‬ ‫لەخاوەن غەسالەكان دەسێنێت‌و‬ ‫هەر غەس���الەیەك چ���وار دۆنم‬ ‫زەوی���ی لەن���او ئاوەك���ەدا پێ‬ ‫دەدرێت‪.‬‬ ‫باوك���ی ئەحمەد‪ ،‬داوای كرد‬ ‫دەسەاڵت بیر لەوە بكاتەوە ئەو‬ ‫ش���وێنانەی كە ئیش���یان لەسەر‬ ‫دەكرێت‪ ،‬بوارێ���ك بۆ هاتوچۆی‬ ‫هاواڵتییان دابنێن‪ .‬بەتایبەت بۆ‬ ‫ئەوانەی ل���ەوەرزی هاویندا مەلە‬ ‫دەكەن‪.‬‬ ‫پێش���تر‪ ،‬عەبدوڵ�ڵ�ا می���ر‬ ‫ئەحم���ەد می���رە‪ ،‬بەڕێوەب���ەری‬ ‫پۆلیسی پشدەر‪ ،‬لە لێدوانێكیدا‬ ‫بۆ «رۆژنامە»ی ئاشکراکردبوو‪:‬‬ ‫«بۆ ئەو غەس���االنە ئیجرائاتمان‬ ‫هەیەو ل���ە رێ���گای قایمقامه‌وه‌‬ ‫ئاگادار كراونەتەوەو ئیجرائاتیش‬ ‫لەگ���ەڵ ئەو كەس���انەدا ده‌که‌ین‬ ‫که‌ دەبنە ه���ۆكاری لەناوچوونی‬ ‫كەسێك»‪.‬‬

‫سه‌نته‌ری گەنجانی چەمچەماڵ داگیرده‌کرێت‌و‬ ‫گه‌نجانیش حکومه‌ت تۆمه‌تبار ده‌که‌ن‬ ‫بەدواداچوونی‪ :‬سەروەر محەمەد‬ ‫‪.................................‬‬ ‫س���ەنتەری گەنجان���ی قەزای‬ ‫چەمچەم���اڵ‪ ،‬كراوە ب���ە كۆلێژی‬ ‫زانس���تە رامیارییەكان‌و گەنجانی‬ ‫قەزاكەش‪ ،‬داوا دەكەن سەنتەرێكی‬ ‫تریان بۆ دروس���تبكرێت‪ ،‬یان ئەو‬ ‫كۆلێژە چۆڵبكرێت‪.‬‬ ‫دانیشتووانی سنووری قەزای‬ ‫چەمچەماڵ‪ ،‬نزیكەی (‪ )200‬هەزار‬ ‫ك���ەس دەبێ���ت‪ ،‬بەاڵم تائێس���تا‬ ‫گەنجانی قەزاكە‪ ،‬كێشەی نەبوونی‬ ‫ش���وێنێكیان هەیە بۆ پەرەپێدانی‬ ‫تواناكانیان‪.‬‬ ‫گەنج���ان‪ ،‬لەكوچ���ەو كۆاڵن‌و‬ ‫س���ەر ش���ەقامەكان دەوەس���تن‌و‬ ‫كات بەس���ەردەبەن‪ ،‬بەپێچەوانەی‬ ‫قەزاكان���ی تری كوردس���تانەوە‪،‬‬ ‫ك���ە زۆربەیان س���ەنتەری تایبەت‬ ‫بەگەنجانیان هەیە‪.‬‬ ‫هی���وا لەتیف‪ ،‬دانیش���تووی‬ ‫ئ���ەو قەزای���ە‪ ،‬نیگەرانی���ی خۆی‬ ‫لەوە دەربڕی‪ ،‬كە سەنتەرەكەیان‬ ‫لەالی���ەن وەزارەت���ی خوێندن���ی‬

‫ب���ااڵوە داگیرك���راوە‌و حكوم���ەت‬ ‫دەزانێ���ت‬ ‫بەكەمتەرخ���ەم‬ ‫لەپەرەپێدانی تواناكانی الوان‪.‬‬ ‫ناوبراو‪ ،‬وت���ی‪« :‬حكومەتی‬ ‫هەرێ���م‪ ،‬تائێس���تا هی���چ‬ ‫خزمەتگوزارییەك���ی پێش���كەش‬ ‫نەكردووی���ن لەبارەی پ���ڕۆژە بۆ‬ ‫گەنجان���ی قەزاك���ە‌و نەبوون���ی‬ ‫س���ەنتەری تایبەت‬

‫بەپەرەپێدان���ی تواناكانی الوان‪،‬‬ ‫وایكردووە لەشارەكەماندا‪ ،‬ئاستی‬ ‫روش���نبیریی گەنجانم���ان‪ ،‬وەكو‬ ‫پێویست نەبێت»‪.‬‬ ‫هیوا‪ ،‬داوای لە حكومەت كرد‬ ‫سەنتەرێكی تایبەت بەگەنجان لە‬ ‫قەزاكە بكاتەوە‪.‬‬ ‫ئەو س���ەنتەرە‪ ،‬ماوەی چەند‬ ‫س���اڵێكە كراوەت ‌ه بینای كۆلێژی‬ ‫ز ا نس���تـــــە‬

‫بینا داگیرکراوه‌که‌ی سه‌نته‌ری گه‌نجان‬

‫رامیاریی���ەكان‌و حكومەتی���ش‬ ‫به‌و‌ه تۆمه‌تب���ار ده‌کرێت ک ‌ه هیچ‬ ‫پڕۆژەیەكی تایبەت بە گەنجانی لە‬ ‫قەزاكەدا‪ ،‬دروست نەكردووە‪.‬‬ ‫س���ەلیم م���ارف‪ ،‬گەنجێكی‬ ‫ت���ری قەزاكە‪ ،‬وت���ی‪« :‬نەدەبوو‬ ‫بین���ای س���ەنتەری گەنج���ان لە‬ ‫ش���ارەكەدا‪ ،‬بكرێته‌ كۆلێژ‪،‬‬ ‫به‌ڵکو پێویس���تبوو‬ ‫لەڕووی پڕۆژەوە بۆ گەنجان‪،‬‬

‫زۆرترین خزمەتگوزاریی پێشكەش‬ ‫بەشارەكە بكرایە»‪.‬‬ ‫ئاماژەی بەوەش دا‪ :‬خەڵكی‬ ‫چەمچەم���اڵ‪ ،‬بەه���ۆی ئەنف���ال‌و‬ ‫ئەو «نەهامەتی»یانەی بەس���ەر‬ ‫ناوچەكەدا هاتووە‪ ،‬پێویس���تبوو‬ ‫زیاتر لەس���ەنتەرێكی گەنجان بۆ‬ ‫پەروەردەكردنی گەنجانی شارەكە‬ ‫بكرایەتەوە‪.‬‬ ‫شێرزاد حافز‪ ،‬پەرلەمانتاری‬

‫فراكس���یۆنی گ���ۆڕان‪ ،‬پێیوایە‪:‬‬ ‫ئەوس���ەنتەرە كە كراوەتە بینای‬ ‫كۆلێ���ژ‪ ،‬الیەنی باش���ی‌و خراپی‬ ‫هەیەو وتی‪« :‬الیەنە خراپییەكانی‪،‬‬ ‫پێش���ێلكردنی ماف���ی كۆمەڵێك‬ ‫گەنجی ش���ارەكەیە لەو سەنتەرە‬ ‫رۆش���نبیرییە‪ ،‬ب���ەاڵم بەدیوێكی‬ ‫تریش���دا‪ ،‬الیەن���ە باش���ییەكەی‪،‬‬ ‫خزمەتكردنە بەو كۆلێژە»‪.‬‬ ‫ناوب���راو‪ ،‬وت���ی‪:‬‬ ‫«دروس���تـــــــكردنی‬ ‫بینای���ەك بۆ‬ ‫كۆ لێ���ژ ی‬ ‫ز ا نستە‬

‫رامیاریی���ەكان‪ ،‬كاری وەزارەت���ی‬ ‫خوێندنی بااڵیە‪ ،‬نەك سەنتەرێكی‬ ‫تایبەت بەگەنجان داگیربكرێت»‪.‬‬ ‫ش���ێرزاد حاف���ز‪ ،‬گلەی���ی‬ ‫ئەوەی كرد‪ :‬حكومەت‪ ،‬گەنجانی‬ ‫س���نووری ق���ەزای چەمچەماڵی‬ ‫وت���ی‪:‬‬ ‫پشتگوێخس���تووە‌و‬ ‫«پڕۆژەیەك���ی وای ب���ۆ گەنجان‬ ‫نەكردووە كە جێگەی باس���كردن‬ ‫بێت»‪.‬‬ ‫قایمقامی چەمچەماڵ‪ ،‬بەڵێن‬ ‫دەدات لەماوەیەكی كەمدا‪ ،‬ئەو‬ ‫س���ەنتەرە بۆ گەنجانی قەزاكە‬ ‫بگەڕێنێت���ەوە‌و ئ���ەو كۆلێ���ژە‪،‬‬ ‫بینای س���ەنتەرەكە جێبهێڵن‪.‬‬ ‫تاری���ق رەش���ید‪ ،‬وت���ی‪:‬‬ ‫«تائێس���تا‪ ،‬گەنجان نەهاتوون‌و‬ ‫بەڕەس���میی داوای س���ەنتەری‬ ‫گەنجانی���ان نەك���ردووە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫لەماوەیەك���ی كەم���دا‪ ،‬كۆلێژی‬ ‫زانس���تە رامیاریی���ەكان ئ���ەو‬ ‫بەجێدەهێڵ���ن‌و‬ ‫س���ەنتەرە‬ ‫س���ەنتەرەكە‬ ‫ئەوكاتەی���ش‬ ‫دەگەڕێت���ەوە ب���ۆ گەنجان���ی‬ ‫ش���ارەكە»‪.‬‬

‫ذمارة (‪ )645‬سيَشةممة ‪2011/8/2‬‬

‫ماسییه‌کانی سیروان؛ ژەهراویی ده‌بن‬ ‫پ‪ .‬سیروان‪ :‬چەند رۆژێكە؛‬ ‫ماسییەكی زۆری رووباری سیروان‪،‬‬ ‫ژەهراویی بوون‌و خەڵك مەترسی‬ ‫ئ���ەوەی هەیە ژەهراوییكرابن‌و‬ ‫رێكخراوێكی ب��واری پاراستنی‬ ‫ئاویش‪ ،‬لەوڕووداوە دەكۆڵێتەوە‪.‬‬

‫عەباس ه��ادی‪38( ،‬س��اڵ)‪،‬‬ ‫ك���ە ب���ۆ راوك����ردن����ی م��اس��ی‪،‬‬ ‫لەسەر رووب��ارەك��ە ب��وو‪ ،‬وتی‪:‬‬ ‫«چەند رۆژێ��ك��ە‪ ،‬ماسییەكانی‬ ‫نێو رووب��اری سیروان‪ ،‬تووشی‬ ‫مرداربوونەوە بوون‌و بەبەرچاوی‬

‫‪hewal.rozhnama@gmail.com‬‬

‫م��اس��ی��گ��رەك��ان��ەوە‪ ،‬س���ەر ئ��او‬ ‫دەكەون»‪.‬‬ ‫هەروەها وتی‪« :‬ترسمان هەیە‬ ‫ئەو ماسییانە‪ ،‬ژەهراوییكرابن‌و‬ ‫خەڵكیش بەگومانەوە ئەوماسییانە‬ ‫ده‌خۆن»‪.‬‬

‫نەبیل ئیبراهیم‪ ،‬ش���ارەزا‬ ‫لەبواری پاراستنی ئاو‪ ،‬جەختی‬ ‫لە راستیی هەواڵەكە ك��ردەوە‌و‬ ‫وت�����ی‪« :‬دەس���ت���م���ان���ك���ردووە‬ ‫ب��ە لێكۆڵینەوە ل��ە رووداوی‬ ‫مرداربوونەوەی ماسییەكانی نێو‬

‫رووب���اری س��ی��روان»‌و ئ��ام��اژەی‬ ‫بەوەش دا‪« :‬لەهەوڵی ئەوەداین‪،‬‬ ‫ئەو پیسبوونە هەڵبسەنگێنین‌و‬ ‫ل��ەگ��ەڵ رێ��ك��خ��راوی (‪)TRI‬ی‬ ‫تایبەت بەپاراستنی ئاو‪ ،‬ئەو كارە‬ ‫دەكەین»‪.‬‬

‫«وردەكاریی هەڵسەنگاندنی پڕۆژەكان روون نییە»‬

‫پڕۆژەی قەرزی بچووك؛ بواری «واستەو واستەكاریی» تێدایە‬ ‫بەدواداچوونی‪ :‬نیاز‌و‬ ‫شێن ‌ێ محەمەد‬

‫‪.................................‬‬ ‫شارەزایانی ب��واری پڕۆژەی‬ ‫وەبەرهێنان‪ ،‬دەڵێن‪ :‬ناڕوونیی‌و‬ ‫ناشەفافیی لەبڕیار‌و چۆنییەتی‬ ‫پێدان‌و جێبەجێكردنی ق��ەرزی‬ ‫بچووكدا هەیە‌و ئاماژە بەوەش‬ ‫دەك����رێ����ت؛ ب�����واری واس��ت��ەو‬ ‫واستەكاریی تێدایە‪.‬‬ ‫پ����ڕۆژەی پ��ێ��دان��ی ق���ەرزی‬ ‫ب���چ���ووك ب���ۆ الوان ل��ەالی��ەن‬ ‫حكومەتی هەرێمەوە‪ ،‬بە گرنگ‬ ‫وەس����ف ك����را‪ ،‬ب����ەاڵم ب��ەه��ۆی‬ ‫رێنماییەكانەوە‪،‬‬ ‫«قورسیی»‬ ‫زۆرب��ه‌ی گەنجان لەو پڕۆژەیە‬ ‫بێبەش دەبن‌و هەندێكیان ترسیان‬ ‫هەیە لەوەی خەماڵندنی پارەكە‬ ‫لەپڕۆژەیەكەوە بۆ پڕۆژەیەكی‬ ‫تر بەپێی واستەو واستەكاریی‬ ‫جیاوازیی تێبكەوێت‪.‬‬ ‫ب �ه‌گ��وێ��ره‌ی رێنماییه‌كانی‬ ‫پ���ڕۆژەك���ە‪ ،‬ه���ه‌ر ه��اواڵت��ی��ی�ه‌ك‬ ‫دانیشتووی هه‌رێمی كوردستان‬ ‫بێت‌و ته‌مه‌نی له‌نێوان (‪ 16‬بۆ‬ ‫‪ )35‬ساڵ بێت‪ ،‬هاوکات كارمه‌ند‬ ‫نه‌بێت له‌ده‌زگا حكومییه‌كان‌و‬ ‫كه‌رتی تایبه‌تدا‪ ،‬لەگەڵ ئەوەشدا‬ ‫خاوه‌نی توانای دارایی الواز یان‬ ‫سنوردار بێت‪ ،‬ئ �ه‌وا ده‌توانێت‬ ‫سوودمه‌ند بێت لە وه‌رگرتنی‬

‫قه‌رزی بچووك‪.‬‬ ‫پێشەوا حەسەن‪22( ،‬ساڵ)‪،‬‬ ‫لەچاوەڕوانیی وەرگرتنی فۆڕمی‬ ‫ق���ەرزی بچووكدا ب��وو‪ ،‬هێشتا‬ ‫دڵینا نەبوو ل��ەوەی قەرزەكەی‬ ‫پێ دەدرێت‪ ،‬یان نا‪ .‬ئەو‪ ،‬وتی‪:‬‬ ‫«ه��ی��وادارم رێنماییەكانی ئەم‬ ‫قەرزە ئێمە بگرێتەوە‪ ،‬بتوانین‬ ‫پیشەكەمان فراوانتر بكەین»‪.‬‬ ‫پ���ێ���ش���ەوا‪ ،‬ك��ارگ��ەی��ەك��ی‬ ‫ئەلەمنیۆمی ه��ەی��ەو دەی��ەوێ��ت‬ ‫پڕۆژەكەی فراوانتر بكات‪ ،‬تاكو‬ ‫هەلی كاركردن بۆ كەسێكی تریش‬ ‫بڕەخسێنێت‪.‬‬ ‫ئەو‪ ،‬وتی‪« :‬لەبڕی پارەكە‬ ‫ڕازی��ی نین‪ ،‬ب��ەاڵم ناچاریشین‬ ‫وەریبگرین»‪ .‬ه��ەروەه��ا ترسی‬ ‫ل����ەوەش ه���ەب���وو؛ ج��ی��اوازی��ی‬ ‫لەپڕۆژەی كەسێك بۆ كەسێكی‬ ‫ت��ر بەپێی گرنگیی پ��ڕۆژەك��ە‬ ‫نەبێت‪.‬‬ ‫پ��ێ��ش��ەوا‪ ،‬وت���ی‪« :‬بەپێی‬ ‫رێنماییەكان‪ ،‬لیژنەیەك كە خۆیان‬ ‫رەوانەی سەر پڕۆژەكەی دەكەن‪،‬‬ ‫بڕی پارەكە دیاریی دەكات‪ ،‬بەاڵم‬ ‫ترسمان هەیە ئەگەر پڕۆژەكە بۆ‬ ‫فراوانبوونی‪(،‬پێنج) ملیۆنی بوێت‬ ‫ئەوان دوو ملیۆن دابنێن»‪.‬‬ ‫ئاسۆس نه‌جیب عه‌بدوڵاڵ‪،‬‬ ‫وه‌زی������ری ك�����ارو ك���اروب���اری‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تیی‪ ،‬لە لێدوانێكیدا بۆ‬ ‫«رۆژن��ام��ە» وت��ی‪« :‬رێژەیەكی‬

‫گه‌نجان ده‌یانه‌وێت پیشه‌کانیان فراوانتر بکه‌ن‬ ‫ب��ەرچ��او لەگەنجان س��ەردان��ی‬ ‫ب��ن��ك��ەك��ان��ی��ان ك�������ردووە بۆ‬ ‫پڕكردنەوەی ف��ۆڕم‌و وەرگرتنی‬ ‫قەرز بۆ پڕۆژەكانیان»‪.‬‬ ‫وه‌ك له‌پڕۆژەكه‌دا ئاماژه‌ی‬ ‫بۆ كراوه‌‪ :‬به‌رزترین ئاستی قه‌رز‬

‫فۆتۆ‪ :‬رۆژنامه‌‬

‫(‪ )15‬ملیۆن دیناره‌‪ ،‬هه‌روه‌ها‬ ‫خه‌ماڵندنی بڕی پاره‌ی پێویست‬ ‫ب��ۆ پ��ڕۆژه‌ك �ه‌ ل �ه‌الی �ه‌ن لیژنه‌ی‬ ‫س����وودی ئ��اب��ووری��ی (ج���دوی‬ ‫اقتصادی) ده‌ب��ێ��ت‌و پێدانی‬ ‫قه‌رزیش به‌ دوو قۆناغ ده‌درێت‪.‬‬

‫قۆناغی ی�ه‌ك�ه‌م‪)%50( :‬ی‬ ‫قه‌رزه‌كـــــــه‌ ده‌درێـت‪ ،‬له‌دوای‬ ‫گرێبه‌سته‌كه‌و ده‌بێت له‌ ماوه‌ی‬ ‫(‪ )90‬رۆژدا ده‌ستبه‌كار بێت‪،‬‬ ‫به‌ پێچه‌وانه‌وه‌ ق �ه‌رزه‌ك �ه‌ی لێ‬ ‫وه‌رده‌گیرێته‌وه‌‪.‬‬ ‫قۆناغی دووه‌م‪)%50( :‬ی‬ ‫قه‌رزه‌كـــــــه‌ ده‌درێ��ت‪ ،‬له‌دوای‬ ‫جێبه‌جێكردنی قۆناغی یه‌كه‌م‪،‬‬ ‫هه‌روه‌ها میكانیزمی داواكردنی‬ ‫قه‌رز له‌قۆناغی یه‌كه‌مدا‪ ،‬داواكار‬ ‫فۆڕمی ئاماده‌كراو و به‌ڵگه‌نامه‌‬ ‫فه‌رمییه‌كان پێشكه‌ش ده‌كات‌و‬ ‫ده‌سته‌به‌رێكیش ل �ه‌الی �ه‌ن ئه‌و‬ ‫كه‌سه‌ی كه‌ قه‌رزه‌كه‌ وه‌رده‌گرێت‪،‬‬ ‫دابین ده‌كرێت‪.‬‬ ‫یادگار میراودەلی‪ ،‬ش��ارەزا‬ ‫لە بواری پڕۆژەی وەبەرهێنان بۆ‬ ‫الوان‪ ،‬سەرەڕای ئەوەی پڕۆژەكە‬ ‫ب��ە ك��ارێ��ك��ی «ب���اش‌و گرنگ»‬ ‫وەسف دەكات‪ ،‬پێیوایە‪ :‬شێوازی‬ ‫پێدانی ق��ەرزەك��ە روون نییەو‬ ‫هیچ ئاسانكارییەك لەو بارەیەوە‬ ‫نەخراوەتە روو بۆ گەنجان‪.‬‬ ‫ئ���������ەو‪ ،‬وت���������ی‪« :‬ل����ە‬ ‫راگ��ەی��ەن��راوەک��ه‌ی وەزارەت����ی‬ ‫ك��ارو ك��اروب��اری كۆمەاڵیەتیدا‪،‬‬ ‫میكانیزمەكانی جێبەجێكردنی‬ ‫پڕۆژەكە روون نەكراونەتەوە‪ ،‬ئایا‬ ‫گەنجان چ پڕۆژەیەك پێشكەش‬ ‫بكەن‪ ،‬یاخود گەنجانی الدێ‌‌و‬ ‫ق��ەزاو ناحیەكان چۆن دەتوانن‬

‫س��وود ل��ەو ب��ڕی��ارە وەرب��گ��رن‌و‬ ‫كێ‌ هاوكارییان دەك��ات لەوەی‬ ‫پڕۆژەیان هەبێت»‪.‬‬ ‫وه‌زی����ری‌ ك���ارو ك��اروب��اری‌‬ ‫کۆمه‌اڵیه‌تیی‪ ،‬لەوبارەیەوە وتی‪:‬‬ ‫«قه‌رزه‌كه‌ ده‌درێته‌ ئه‌و كه‌سانه‌ی‬ ‫توانای‌ به‌ڕێوه‌بردنی‌ پڕۆژه‌یان‬ ‫هه‌بێت‪ ،‬هه‌روه‌ها به‌ سوودمه‌ندانی‌‬ ‫تۆڕی‌ پاراستنی‌ كۆمه‌اڵیه‌تیی‌و ئه‌و‬ ‫الوانه‌ی‌ ‌بڕوانامه‌یان نییه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫توانای‌ به‌ڕێوه‌بردنی‌ پڕۆژه‌یان‬ ‫هه‌یه‌و ئه‌وانه‌ی‌ پڕۆژه‌یان هه‌یه‌‪،‬‬ ‫ده‌یانه‌وێت گه‌شه‌ی‌ پێ بده‌ن‪ ،‬به‌‬ ‫مه‌رجێك هه‌لی‌ كاری‌ نوێ‌‌ دابین‬ ‫بكه‌ن»‪.‬‬ ‫مه‌رجه‌ ئه‌و الوه‌ی‪ ،‬یاخود‬ ‫ئه‌و بێكاره‌ی سوودمه‌ند ده‌بێت‬ ‫بۆ وه‌رگرتنی ق �ه‌رزی بچووك‌و‬ ‫پ��ڕۆژه‌ی��ه‌ك جێبه‌جێ‌ ده‌ك��ات‪،‬‬ ‫پڕۆژه‌كه‌ی بریتی بێت له‌بواری‬ ‫پیشه‌سازیی‪ ،‬ی��ان بازرگانیی‬ ‫ی���اخ���ود ك��ش��ت��وك��اڵ��ی��ی‪ ،‬ی��ان‬ ‫خزمه‌تگوزاریی‌و گه‌شتوگوزار‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ها ئه‌و پ��ڕۆژان�ه‌ی ده‌بن ‌ه‬ ‫مایه‌ی گه‌شه‌ی ئابووریی هه‌رێم‌و‬ ‫كه‌مكردنه‌وه‌و سنوورداركردنی‬ ‫بێكاریی له ‌هه‌رێمی كوردستان‪،‬‬ ‫قه‌رزی بچووك ده‌یانگرێته‌وه‌‪.‬‬ ‫ئاسۆس نه‌جیب‪ ،‬ئاشكرایكرد‪:‬‬ ‫لیژنه‌ی‌ س��وودی‌ ئابووریی‌ ئه‌و‬ ‫هه‌ڵده‌سه‌نگێنێت‌‌و‬ ‫پ���ڕۆژان���ه‌‬ ‫پڕۆژه‌کانیش سه‌رمایه‌كانیان ل ‌ه‬

‫(‪ )40‬ملیۆن تێپه‌ڕ ناكات‪.‬‬ ‫‌ب���ەپ���ێ���ی پ�����ڕۆژەك�����ە؛‬ ‫وه‌رگرتنه‌وه‌ی‌ قه‌رزه‌كه‌ شه‌ش‬ ‫م��ان��گ ج���ارێ���ك ده‌ب���ێ���ت ب ‌ه‬ ‫ی‬ ‫یه‌كسانیی‪ ‌،‬جگه‌ ل �ه‌ قیست ‌‬ ‫ی‬ ‫ی��ه‌ك��ه‌م‌و دوای‌ ت��ه‌واوب��وون�� ‌‬ ‫ساڵێك به‌سه‌ر قۆناغی‌ یه‌كه‌مدا‪،‬‬ ‫غ���ه‌رام���ه‌ش‌ ب��ۆ ئ���ه‌و كه‌سان ‌ه‬ ‫ی‬ ‫داده‌ن��رێ��ت كاتێك ل �ه‌دان �ه‌وه‌ ‌‬ ‫قیسته‌كه‌دا دوا ده‌ك���ه‌ون؛ که‬ ‫‌بڕی‌ (‪ )50‬هه‌زار دیناره‌ بۆ هه‌ر‬ ‫رۆژێك‌و دوای‌ تێپه‌ڕبوونی (‪)30‬‬ ‫رۆژی���ش‪ ،‬ده‌بێت خ��اوه‌ن قه‌رز‬ ‫ته‌واوی‌ قه‌رزه‌كان به ‌یه‌ك جار‬ ‫بدات‪.‬‬ ‫بە بڕوای یادگار میراودەلی‪،‬‬ ‫ل��ە راگ��ەی��ەن��راوەك��ەدا دەب��وو‬ ‫وردەكاریی‌و جۆری ئەو پڕۆژانە‬ ‫روونبكرانایەتەوە‌و وتی‪« :‬ئەوەش‬ ‫دیاریی نەكراوە كەی‌و چۆن ئەو‬ ‫پڕۆژانە هەڵدەسەنگێنرێن»‪.‬‬ ‫ئ���ەو ش���ارەزای���ەی ب���واری‬ ‫پ��ڕۆژەی وەبەرهێنان بۆ الوان‪،‬‬ ‫مەترسی خۆی نیشان دا بەوەی؛‬ ‫«ناڕوونیی‌و ئاڵۆزیی بڕیارەكە‬ ‫وا بكات‪ ،‬لە بەرژەوەندیی الوان‬ ‫بەكار نه‌هێنرێت»‪.‬‬ ‫هەروەها وتی‪« :‬ترس هەیە‬ ‫وەك سەرجەم پڕۆژەو بڕیارەكانی‬ ‫دیكە‪ ،‬ئ��ەم پ��ڕۆژەی��ەش خاترو‬ ‫خۆترانەو نادیاریی‌و ناشەفافیی‬ ‫تێ بكەوێت»‪.‬‬

‫هاواڵتییان؛ له‌بری چوون بۆ سه‌یرانگه‌‪ ،‬ده‌چنه‌ سه‌رقه‌بران‬

‫داوای چۆڵکردنی سه‌ربازگه‌ی سەرای سوبحان ئاغا ده‌کرێت‬

‫زمناکۆو عادل‬

‫‪.................................‬‬ ‫س���ەیرانگای «س���ەرای‬ ‫س���وبحان ئاغ���ا» س���ااڵنێكە‬ ‫س���ەربازگەو‬ ‫كراوەت���ە‬ ‫ئێس���تاش كەتیب���ەی دەبابەو‬ ‫فەرماندەیەكی سەر بەوەزارەتی‬ ‫پێش���مەرگەی لێ نیش���تەجێ‬ ‫كراوە‌و لە گەش���تیاران بێبەش‬ ‫ك���راوە‪.‬‬ ‫هاواڵتیی���ان داوا دەك���ەن‬ ‫ئەو س���ەربازگەیە لەو شوێنە‬ ‫نەمێنێ���ت‪ ،‬بەه���ۆی ئ���ەوەی‬ ‫خەڵكی سەیدسادق‌و شارەزوور‬ ‫ناتوانن لە رووی گەشتیارییەوە‬ ‫س���وودی لێ ببینن‪.‬‬ ‫ئەو سەیرانگایە‪ ،‬دەكەوێتە‬ ‫ناوچەی شارەزوور‪ ،‬لەباكوری‬ ‫خۆرئاوای قەزای سەید سادق‪،‬‬ ‫هاواڵتیی���ان دەڵێ���ن‪ :‬ئەگ���ەر‬ ‫بایەخ ب���ە ناوچەك���ە بدرێت‌و‬ ‫خزمەتگوزاریی پێویس���تی پێ‬ ‫ب���گات‪ ،‬دەبێت���ە یەكێ���ك لە‬ ‫هاوینەهەوارە «دڵڕفێنەكان»‪.‬‬ ‫دوو س���ەرچاوەی ئ���اوی‬ ‫خاوێ���ن ب���ە س���ەیرانگاكەدا‬ ‫تێده‌په‌ڕێ���ت‌و بەه���ۆی ئەوەی‬ ‫بڕی ئاوەكەش���ی ك���ەم نییە‪،‬‬ ‫لەهاوینان���دا‬ ‫هاواڵتیی���ان‬ ‫سەردانی دەكەن‪ ،‬بەاڵم بەهۆی‬ ‫ئەوەی س���ەربازگەو كەتیبەی‬ ‫دەبابە لەنزیك سەریانگاكەدان‪،‬‬ ‫هاواڵتیی���ان كەمتر س���ەردانی‬ ‫دەك���ەن‪.‬‬ ‫س���ەیرانگاكە ل���ە كۆتایی‬ ‫نەوەدەكان���ەوە‪ ،‬كراوەت���ە‬ ‫س���ەربازگەو ت���ا ئێس���تاش‬ ‫ناوچەكەیان چۆڵ نەك���ردووە‪.‬‬

‫بەپێ���ی بەدواداچوونێك���ی‬ ‫«رۆژنام���ە»‪ ،‬دەركەوت���ووە‪:‬‬ ‫لیوایەك���ی س���ەر بەوەزارەتی‬ ‫پێشمەرگە لەو سەیرانگایەدان‪،‬‬ ‫لەگ���ەڵ كەتیب���ەی دەبابات‌و‬ ‫هاوكات گەنجین���ەی ئازووقەو‬ ‫خۆراكی هێ���زە چەكدارەكانی‬ ‫س���نووری ئیدارەی گەرمیانی‬ ‫لێی���ە‬ ‫‪.‬‬ ‫س���ەالم عەزیز‪ ،‬گەنجێكی‬ ‫ش���ارۆچكەی سەیدس���ادق‪،‬‬ ‫«هاواڵتیی���ان‬ ‫وت���ی‪:‬‬ ‫بەه���ۆی داگیركردن���ی ئ���ەو‬ ‫س���ەیرانگایەوە‪ ،‬ناچ���ارن بۆ‬ ‫پش���وودان لەبری سەیرانگاكە‪،‬‬ ‫روو بكەنە س���ەرقەبرانی نزیك‬

‫ش���ارەكەیان»‪.‬‬ ‫هەروەه���ا‪ ،‬وت���ی‪« :‬ئێمە‬ ‫ناتوانی���ن س���وود لەس���ەرای‬ ‫س���وبحان ئاغ���ا وەربگری���ن‪،‬‬ ‫چونك���ە كراوەتە س���ەربازگە‌و‬ ‫خزمەتگوزاریش���ی ب���ۆ دابین‬ ‫نەك���راوە»‪.‬‬ ‫س���ەالم‪ ،‬وت���ی‪« :‬جگ���ە‬ ‫لەوەی كراوەتە سەربازگەیەكی‬ ‫هەمیش���ەیی‪ ،‬بووەتە جێگەی‬ ‫مەش���قی كەتیبەی دەبابات»‪.‬‬ ‫ب���ەر لە راپەڕی���ن‪ ،‬بەپێی‬ ‫وت���ەی خەڵك���ی ناوچەك���ە‪،‬‬ ‫س���ەرای س���وبحان ئاغ���ا‬ ‫یەكێ���ك ب���ووە لەخۆش���ترین‬ ‫س���ەیرانگاكانی ناوچەك���ە‪،‬‬ ‫بەجۆرێ���ك لەناوەڕاس���ت‌و‬

‫خ���وارووی عێراق���ەوە خەڵك‬ ‫س���ەردانیان كردووە‪.‬‬ ‫جەب���ار ج���ەالل‪ ،‬ئەندامی‬ ‫پارێ���زگای‬ ‫ئەنجومەن���ی‬ ‫س���لێمانی‪ ،‬دەڵێ���ت‪ :‬لەدوای‬ ‫شەڕی ناوخۆوە س���ەیرانگاكە‬ ‫بەه���ۆی ئ���ەوەی كراوەت���ە‬ ‫سەربازگە‪ ،‬خەڵك كەمتر رووی‬ ‫تێ دەكه‌ن‪ .‬وت���ی‪« :‬بەراورد‬ ‫بەپێ���ش راپەڕی���ن‪ ،‬لەچەندین‬ ‫شوێنەوە خەڵك سەردانی ئەو‬ ‫س���ەیرانگایەی كردووە»‪.‬‬ ‫س���ااڵنێكە خەڵكی قەزای‬ ‫سەیدس���ادق داوای البردن���ی‬ ‫ئەو سەربازگەیەیان كردووە‪،‬‬ ‫ب���ە اڵ م‬

‫حكومەت ئام���ادە نییە چۆڵی‬ ‫ب���كات‪.‬‬ ‫جەب���ار‪ ،‬وت���ی‪« :‬ل���ە‬ ‫ئەنجومەنی پارێزگای سلێمانی‬ ‫باس���ی ئەو س���ەیرانگایەمان‬ ‫كردووە‪ ،‬تەنانەت لەسەردەمی‬ ‫كابینەكەی (عوم���ەر فەتاح)‬ ‫ی���ش بەنوێنەرایەت���ی خەڵكی‬ ‫سەیدس���ادق‪ ،‬ئ���ەو داوایەمان‬ ‫ئاراستەی حكومەت كرد‪ ،‬بەاڵم‬ ‫بێدەن���گب���وون»‪.‬‬ ‫ش���ەفیق‪،‬‬ ‫ه���ەردی‬ ‫چاالكوانێكی كۆمەڵی مەدەنیی‬ ‫ل���ە ناوچەكە‪ ،‬داوا دەكات‬ ‫دەوروبەری‬

‫سەیرانگاكە سەرباز نەمێنێت؛‬ ‫ب���ۆ ئەوەی خەڵ���ك بتوانن بە‬ ‫ئازادیی لەسەرای سوبحان ئاغا‬ ‫پش���ووبده‌ن‪.‬‬ ‫ناوب���راو‪ ،‬وت���ی‪« :‬ئ���ەم‬ ‫ش���ارە نە مەلەوانگەی تێدایە‪،‬‬ ‫نە س���ەیرانگای تر‪ ،‬بەش���ێك‬ ‫سەیدس���ادق‬ ‫لەخەڵك���ی‬ ‫بەناچاریی روو دەكەنە شوێنە‬ ‫دوورەكانی زۆنگی شارەزوور‪،‬‬ ‫بەاڵم ئەو كەس���انەی هەژارن‌و‬ ‫ناتوان���ن ب���ەرە‌و دەرەوەی‬ ‫ئ���ەو ش���ارە گەش���ت بكەن‪،‬‬ ‫بێبەش بوون لە سە یر ا نگا ‪،‬‬

‫بۆی���ە داوای چۆڵكردن���ی‬ ‫س���ەیرانگاكە دەكەین»‪.‬‬ ‫ئەركان حەس���ەن غەفور‪،‬‬ ‫قایمقامی قەزای سەیدس���ادق‪،‬‬ ‫دەڵێت‪ :‬سەیرانگاكە سەربازی‬ ‫تێدا نیی���ە‪ ،‬بەڵكو لە دووریی‬ ‫سەیرانگاكە سەربازو كەتیبەی‬ ‫دەبابەی لێیە‌و وتی‪« :‬دەبێت‬ ‫قس���ەیان لەگ���ەڵ بكەی���ن بۆ‬ ‫ئ���ەوەی‪،‬چۆڵ���یبك���ەن»‪.‬‬ ‫ناوبراو وتی‪« :‬سەیرانگاكە‬ ‫زیات���ر پێویس���تی ب���ە‬ ‫خزمەتگوزاری���یهەی���ە»‪.‬‬ ‫حەس���ەن‪،‬‬ ‫ئ���ەركان‬ ‫ئەوەش���ی وت‪« :‬ئ���ەو هێزەی‬ ‫ل���ەو ناوچەی���ەدان‪ ،‬س���ەر‬ ‫ب���ە فەرماندەیی���ن‌و لەهێ���زی‬ ‫پێش���مەرگەی كوردس���تان‬ ‫پێكهات���وون»‪.‬‬ ‫س���ەرای س���وبحان ئاغا‪،‬‬ ‫جگ���ە ل���ەوەی ناوچەیەك���ی‬ ‫گەش���تیارییە‪ ،‬رێژەیەك���ی زۆر‬ ‫خانووی ل���ێ دروس���تكراوە‌و‬ ‫ئەوانی���ش ناڕەزای���ی دژی ئەو‬ ‫س���ەربازگایە دەردەبڕن‪.‬‬ ‫هاواڵتییەكی نیش���ته‌جێی‬ ‫س���نووره‌که‌ نەیویس���ت ناوی‬ ‫باڵوبكرێت���ەوە‪ ،‬وتی‪« :‬بەهۆی‬ ‫ئەو سەربازگەیەوە‪ ،‬ئازاد نین‌و‬ ‫ناتوانین بەئازادیی بچینە سەر‬ ‫ئاوی س���ەیرانگاكە»‪.‬‬ ‫پێش���تر بەش���ێكی زۆر له‌‬ ‫ئاهەنگی بووك گواس���تنەوە‌و‬ ‫هەر بۆنەیەكی تری خێزانیی لەو‬ ‫سەیرانگایە س���ازده‌کرا‪ ،‬بەاڵم‬ ‫ماوەیەك���ە بە ه���ۆی مانەوەی‬ ‫رێژەیەكی زیاتری س���ەرباز لەو‬ ‫ناوچەیە‪ ،‬هاواڵتییانیش كەمتر‬ ‫س���ەردانی ناوچەكە دەكەن‪.‬‬

‫‪www.rozhnama.net‬‬

‫‪info@rozhnama.net‬‬

‫ذمارة (‪ )645‬سيَشةممة ‪2011/8/2‬‬

‫ئامین ئه‌حمه‌د‪ :‬نانمان خواردو نوێژمان کرد‪ ،‬فریای چاخواردن نه‌که‌وتین‪ ،‬رامانکرد‪.‬‬

‫دایکێکی (‪ )70‬ساڵ؛ (‪ )11‬ساڵە چاوەڕێی هاتنه‌وه‌ی كوڕەكەی ده‌کات‬ ‫ستۆریی‪ :‬هاوڕێ‌‌و دیاری‬

‫‪.............................................................‬‬

‫ماوەی (‪ )11‬ساڵە؛ مەعاز‬ ‫تەها‪ ،‬لەالیەن هێزێكی چەكدارەوە‬ ‫لە ئامێدی‪ ،‬بێسەروشوێنكراوە‪،‬‬ ‫ب���ەاڵم چ��ارەن��ووس��ی ن��ادی��ارەو‬ ‫كەسوكارەكەیشی بۆ دڵنیابوون‬ ‫لە م��ان‌و نەمانی كوڕەكەیان؛‬ ‫شوێنێك ن��ەم��اوە س��ەری پێدا‬ ‫نەكەن‪.‬‬ ‫میسری خان عەبدولكەریم‪،‬‬ ‫(‪ 70‬س��اڵ)‪ ،‬كە دایكی مەعاز‬ ‫تەهایە‪ ،‬تائێستاش ب��اوەڕ بە‬ ‫نەمانی كوڕەكەی ناكات‌و هەموو‬ ‫كات چاوەڕوانی گەڕانەوەیەتی‪،‬‬ ‫ه����ەروەك دەڵ��ێ��ت‪« :‬خ���ەو‌ و‬ ‫خەیاڵم‪ ،‬هەر مەعازە‌و تائێستا‬ ‫خەیاڵم الی كوڕەكەمە‪ ،‬رۆژ نییە‬ ‫بۆی نەگریم»‪.‬‬ ‫م��ەع��از ت��ەه��ا‪ ،‬دانیشتووی‬ ‫ن��اح��ی��ەی دێ��رەل��وك ب���ووە لە‬ ‫ق����ەزای ئ��ام��ێ��دی‪ ،‬ل��ە ساڵی‬ ‫(‪ )1977‬لەدایكبووە‪ ،‬لە ساڵی‬ ‫(‪1998‬ـ‪ )2000‬لە سوپای یەكی‬ ‫ده���ۆك ب��ووەت��ە پێشمەرگەی‬ ‫(پارتی)‌و لە (‪)2000/11/10‬ەوە‬ ‫بێسەروشوێن كراوە‪.‬‬ ‫میسری خان عەبدولكەریم‪،‬‬ ‫بێسەروشوێنكردنی‬ ‫رووداوی‬ ‫كوڕەكەی دەگێڕێتەوەو دەڵێت‪:‬‬

‫«م���اوەی���ەك هەستمان ب��ەوە‬ ‫ك��رد كە پاراستنی (پ��ارت��ی)‪،‬‬ ‫چاودێریی مەعازیان دەك��رد‌و‬ ‫ب��ەدوای��دا دەگ���ەڕان‪ ،‬لە ترسی‬ ‫ئ���ەوەی دەس��ت��گ��ی��ری ن��ەك��ەن‪،‬‬ ‫چەند شەوێك نەهاتەوە بۆ ماڵ‪،‬‬ ‫بەاڵم دوای ئ��ەوە‪ ،‬بەیەكجاریی‬ ‫دیارنەماو نەگەڕایەوە ماڵەوە‪،‬‬ ‫ئ���ەوەب���وو دوات����ر ه��ێ��زەك��ان��ی‬ ‫پ��اراس��ت��ن‪ ،‬ل���ەدوای چەند رۆژ‬ ‫چ��اودێ��ری��ی‪ ،‬بێسەروشوێنیان‬ ‫كردو لەگەڵیدا پێناس‌و ناسنامە‌و‬ ‫زانیاریی گشتیی‌و پارە‌و شتەكانی‬ ‫كوڕەكەمیان برد»‪.‬‬ ‫زۆربەی ئەندامانی بنەماڵە‌و‬ ‫خێزانی مەعاز‪( ،‬یەكێتی)ن‌و‬ ‫هـــــــــــەرچەند ئەوەیان پێ‬ ‫وت��راوە‪ ،‬كە مەعاز پەیوەندیی‬ ‫ب��ە (پ��ەك��ەك��ە)ەوە هـــــەیە‪،‬‬ ‫ب���ەاڵم ك��ەس��وك��ارەك��ەی ئ��ەوە‬ ‫رەتدەكەنەوەو هۆكاری رفاندنی‬ ‫كوڕەكەیان‪ ،‬بۆ وازهێنانی لە‬ ‫(پارتی)‌و بوونی پەیوەندیی بە‬ ‫(یەكێتی)یەوە دەگەڕێننەوە‪،‬‬ ‫چونكە پێشتر (یەكێتی) بووە‪.‬‬ ‫لەوبارەیەوە‪ ،‬دایكی مەعاز‬ ‫وت��ـ��ـ��ـ��ـ��ـ��ی‪« :‬خ��ێ��زان��ەك��ەم��ان‬ ‫(ی��ەك��ێ��ت��ی)ن‌و لـــەپێناوی‬ ‫(ی��ەك��ێ��ت��ی)دا دوو ك��وڕم��ان‬ ‫بێسەروشوێن ك���راون‌و وەك��و‬ ‫شەهیدی (یەكێتی) مووچەیان‬

‫بۆ ب��ڕدراوەت��ەوە‪ ،‬ب��ەاڵم كاتێك‬ ‫ه��ەردوو ئیدارە یەكیانگرتەوە‌و‬ ‫(ی����ەك����ێ����ت����ی‌و پ����ارت����ی)‬ ‫ستراتیژییان‬ ‫رێككەوتننامەی‬ ‫بەست‪ ،‬بەتەواویی پشتگوێخران‌و‬ ‫ت��ەن��ان��ەت دوات����ر ب��ە ف��ش��اری‬ ‫(پارتی) مووچەكەیان بڕی»‪.‬‬ ‫ئ��ەو پ��ی��رەژن��ە‪ ،‬پێیوایە‪:‬‬ ‫لە دەڤ���ەری (پـــــــــارتی)‪،‬‬ ‫(یەكێتی)یەكان حسابی هاواڵتیی‬ ‫پلە دووی��ان بۆ دەكرێت‌و هیچ‬ ‫شتێكیان پێ ناكرێت‪.‬‬ ‫میسری خ��ان‪ ،‬كە م��اوەی‬ ‫(‪ )11‬ساڵە رەش دەپۆشێت‌و‬ ‫ه��ی��چ ك��ات��ێ��ك ف��رم��ێ��س��ك لە‬ ‫چاوەكانی نابڕێت‪ ،‬تەنانەت‬ ‫لەبەر گریان‪ ،‬نەیدەتوانی بە‬ ‫باشی قسە بۆ «رۆژنامە» بكات‪،‬‬ ‫ئەوە رادەگەیەنێت‪« :‬هەرچەند‬ ‫دەڵێن‪ ،‬مەعاز نەماوە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫باوەڕناكەم‪ ،‬تائێستا خەیاڵم‬ ‫الی كوڕەكەمە‪ ،‬رۆژ نییە بۆی‬ ‫نەگریم‪ ،‬تائێستا بەخەفەتیەوە‬ ‫دەناڵێنین‌و خ��ەو‌ و خەیاڵم‬ ‫هەر مەعازە‌و لەدوای كوڕەكەم‬ ‫ئ��ارەزووی ژیانم نەماوە‪ ،‬نازانم‬ ‫چی دەكەم‌و چۆن كات بەسەر‬ ‫دەبەم»‪.‬‬ ‫ك��ەس��وك��اری م��ەع��از‪ ،‬باس‬ ‫لەوە دەكەن هەوڵی زۆریان داوە‪،‬‬ ‫ب��ۆ دیاریكردنی چارەنووسی‬

‫ك��وڕەك��ەی��ان‪ ،‬ب���ەاڵم تائێستا‬ ‫هیچیان دەست نەكەوتووە‪.‬‬ ‫ه����ەروەك دای��ك��ی م��ەع��از‪،‬‬ ‫وت����ی‪« :‬ش��وێ��ن��ێ��ك ن��ەم��اوە‬ ‫س��ەرم��ان پ��ێ��دا ن��ەك��ردب��ێ�ت‌و‬ ‫تەنانەت چووینەتە الی زۆربەی‬ ‫ب��ەرپ��رس��ان��ی (پ��ارت��ی)‌و هیچ‬ ‫ئەنجامی نەبووە‪ ،‬هەوڵمان داوە‬ ‫سەردانی سەرۆكی هەرێم بكەین‪،‬‬ ‫ب��ەاڵم رێگایان پ��ێ ن��ەداوی��ن‪،‬‬ ‫تەنانەن بەرپرسێكی (پارتی)‪،‬‬ ‫ه��ەڕەش��ەی ل��ێ ك��ردووی��ن‪ ،‬كە‬ ‫ب����ەدوای چ��ارەن��ووس��ی ك��وڕە‬ ‫ب��ێ��س��ەروش��وێ��ن��ك��راوەك��ەم��ان��دا‬ ‫نەگەڕێین»‪.‬‬ ‫ئ������ەو پ����ی����رەژن����ە‪ ،‬ب��ە‬ ‫حەسرەتەوە ئاماژەی بەوە كرد‪:‬‬ ‫«پێمان خۆش بوو‪ ،‬راستە‌وخۆ‬ ‫ك���وڕەك���ەی���ان ب��ك��وش��ت��ای �ە‌و‬ ‫الشەكایان بناردایەتەوە بۆمان‪،‬‬ ‫بەس نەبوو دەمانتوانی سەردانی‬ ‫گۆڕەكەی بكەین»‪.‬‬ ‫ك���ەس���وك���اری م���ەع���ازی‬ ‫بێسەروشوێنكراو‪ ،‬رەخنەی توند‬ ‫رووب���ەڕووی پارتی دیموكراتی‬ ‫كوردستان دەكەنەوەو ونبوونی‬ ‫چارەنووسی ك��وڕەك��ەی��ان‪ ،‬بۆ‬ ‫نەبوونی ئازادیی لەژێر دەسەاڵت‬ ‫(پارتی)دا دەگەڕێننەوە‪.‬‬ ‫دایكی مەعاز‪ ،‬ب��اس لەوە‬ ‫دەك��ات‪« :‬ل��ە ناوچەكانی ژێر‬

‫دەسەاڵتی (پ��ارت��ی)دا‪،‬‬ ‫ئ��ازادی��ی نییە‌و بەهیچ‬ ‫ج���ۆرێ���ك ف��ك��رەی��ەك‬ ‫قبووڵناكات پێچەوانەی‬ ‫فكرەی (پارتی) بێت‪،‬‬ ‫ته‌نانه‌ت بەعس ئەگەر‬ ‫زیانت لێنەدایە‪ ،‬كەسی‬ ‫نەدەگرت»‪.‬‬ ‫ه��ەروەه��ا ئ��ەوەش‬ ‫دەڵێت‪« :‬عەشیرەتی‬ ‫ئێمە‪( ،‬رێكانی)یە‌و الی‬ ‫(پارتی) خۆشەویست‬ ‫ن��ی��ی��ە‌و ح��س��اب��م��ان‬ ‫ب����ۆن����اك����ەن‪ ،‬ئ��ێ��م��ە‬ ‫بێكەسین لەناوحیزبدا‪،‬‬ ‫ب����ۆی����ە ن���اوێ���ری���ن‬ ‫داوای چ��ارەن��ووس��ی‬ ‫كوڕەكەمان بكەینەوە‪،‬‬ ‫ب��اوەڕب��ك��ەن‪ ،‬ئەمە‬ ‫ج���اری ی��ەك��ەم��ە لە‬ ‫راگ��ەی��ان��دن��ەك��ان��دا‬ ‫ئ�������ەم ب���اب���ەت���ە‬ ‫ب�ڵ�اودەك���ەی���ن���ەوە‌و‬ ‫باسمان‬ ‫تائێستا‬ ‫نەكردووە»‪.‬‬ ‫میسری خ��ان‪،‬‬ ‫وتیشی‪« :‬هەرگیز‬ ‫لە (پارتی) خۆش‬ ‫نابین‌و داوادەكەین‬ ‫ئ�����ەو ه���ەق���ەم���ان‬ ‫نەفەوتێت»‪.‬‬

‫ئه‌و کوڕه‌ی (‪ )11‬ساڵ‬ ‫‌ه دایکی چاو‌هڕێی هاتنه‌وه‌ی د‌هکات‬

‫لەسەر زەمینی هەرێم‌و لەژێر بۆردومانی ئێراندا‪..‬‬

‫ژیان؛ لە خێوەتی رێكخراوێكی بیانیدا‬

‫ستۆریی‪ :‬فەرمان چۆمانی‬

‫‪........................................................‬‬

‫ژیان لەژێر خێوەت‌و كەپردا‪،‬‬ ‫لەوپەڕی سەختیدا دەگوزەرێت‪،‬‬ ‫لە الیەك دەنگی منداڵی ساوا‌و‬ ‫لەالیەك ناڵەی پیروپەككەوتەكان‌و‬ ‫لەالیەكیتریشەوە ترسی تۆپباران‌و‬ ‫دووپشك‌و مار‪ ،‬تێكەڵ بەیەكتر‬ ‫ب��وون‪ ،‬ه��ەم��ووان ی��ەك گرفتیان‬ ‫هەیە‪ ،‬ئەویش ئاوارەبوونە‪.‬‬ ‫ب���ۆ ی��ـ��ـ��ـ��ـ��ەك��ەم��ج��ار‪ ،‬لە‬ ‫ك��ۆم��اری‬ ‫(‪)2007/5/1‬دا‪،‬‬ ‫ئیسالمیی ئ��ێ��ران‪ ،‬گوندەكانی‬ ‫سنووری پشدەری تۆپباران كرد‌و‬ ‫ئیتر لەوێوە چیرۆكی ئاوارەبوون‬ ‫دەستیپێكرد‌و هەموو ساڵێك لەو‬ ‫وەرزەدا‪ ،‬گوندنشینان ئاوارە دەبن‪.‬‬ ‫مینە ئەحمەد‪70( ،‬س��اڵ)‪،‬‬ ‫دان��ی��ش��ت��ووی گ��ون��دی سونێ‌‬ ‫ل��ە ق���ەزای ق����ەاڵدزێ‌‪ ،‬دەڵ��ێ��ت‪:‬‬ ‫«ئێمە‪ ،‬سەرگەرمی كاسبین‌و بە‬ ‫كشتوكاڵەوە سەرقاڵین‪ ،‬بەاڵم‬ ‫بەهۆی تۆپبارانەوە‪ ،‬زیانی زۆرمان‬ ‫بەركەوتووە‪ ،‬هەرچی كشتوكاڵی‬ ‫ك��ردب��ووم‪ ،‬ف��ەوت��ا‪ ،‬كوڕەكەشم‬ ‫بنێشتی ك��ردب��وو‪ ،‬لێی خ��راپ‬ ‫بووە‌و بەجێمان هێشتووە‌و ناوێرین‬ ‫بچینەوە كە بایی (‪ )20‬وەرقە‬ ‫دەبوو»‪.‬‬ ‫م���ام م��ی��ن��ە‪ ،‬ل��ە خێوەتی‬ ‫رێكخراوێكی بیانیدا‪ ،‬كە قەرەوێڵە‌و‬ ‫ه���ەن���د ‌ێ ق��اپ��وق��اچ��اخ��ی��ش��ی��ان‬ ‫پێدابوون‪ ،‬لەسەر زەمینی هەرێمی‬ ‫ك��وردس��ت��ان‌و لەژێر بۆردومانی‬ ‫ك���ۆم���اری ئیسالمیی ئ��ێ��ران��دا‬ ‫دانیشبوو‪.‬‬ ‫لەگەڵ ئ��ەوەش��دا كە ترسی‬ ‫لە ب��ۆردوم��ان هەبوو‪ ،‬ترسی لە‬ ‫م��ێ��رووە زیانبەخشەكانی وەك‬ ‫م���ار‌و دووپ��ش��ك��ی��ش‪ ،‬ه��ەب��وو‪،‬‬ ‫هەرچەند دەیویت‪ ،‬تەنیا وەستانی‬ ‫تۆپبارانەكە‪ ،‬بۆ ئێمە گرنگە‪.‬‬ ‫مام مینە‪ ،‬خەمێكی تری كە لە‬ ‫ئەنجامی بۆردومانەكە بۆی دروست‬

‫بووبوو‪ ،‬منداڵی س��اوا ب��وو‪ ،‬كە‬ ‫«هەموویان نەخۆش كەوتبوون‪،‬‬ ‫چونكە شوێن نییە تێیدا بیانشۆن‌و‬ ‫حەمام‌و تەوالێتیان نییە»‪ ،‬ئەوە‬ ‫جگە لەوەی چەند ماڵێك‪ ،‬لەسەر‬ ‫بەرمیلێك ئاو دەژین‪ ،‬هەروەها تینی‬ ‫گەرما‪ ،‬زیاتر تەنگی پێهەڵچنیون‪،‬‬ ‫بۆیە بە «ناچاریی»‪ ،‬كەپریان‬ ‫دروستكردووە‪.‬‬ ‫ژاڵ��ە محەمەد مینە‪19( ،‬‬

‫ئامین محه‌مه‌د‬

‫ ‬

‫ساڵ)‪ ،‬ژنی ماڵەوەیە‌و منداڵێكی‬ ‫ه��ەی��ە ب��ەن��اوی (م��ەت��ی��ن)‪ ،‬كە‬ ‫تەمەنی تەنیا (‪ )45‬رۆژە‌و لە‬ ‫كەمپی گۆجار دەژین‪.‬‬ ‫منداڵەكەی ژاڵ��ە‪ ،‬ب��ەردەوام‬ ‫دەگ��ری‪ ،‬بە هۆی «گەرما»وە‪،‬‬ ‫ن���ەخ���ۆش ك����ەوت����ووە‪ ،‬ل��ەش��ی‬ ‫ت��ووش��ی حەساسییەت ب��ووە‪،‬‬ ‫پزیشكەكانیش «چارەسەری ئەو‬ ‫حەساسییەتەیان النییە»‪.‬‬ ‫ئامین محەمەد‪ 35( ،‬ساڵ)‪،‬‬ ‫دان��ی��ش��ت��ووی گ��ون��دی سونێ‌‪،‬‬ ‫ئەو ماوەی دە ساڵە (گواڵلە‌و‬ ‫شێواز‌و محەمەد) بە بێباوكی‌و‬ ‫بە هاوكاریی خەڵكی خێرخواز‬ ‫بەخێو دەك��ات‪ ،‬مێردەكەی بە‬ ‫مین گیانی ل��ەدەس��ت داوە‌و‬ ‫مووچەیەكی (‪ )30‬هەزار دیناریی‬ ‫هەیە‪« ،‬منداڵەكانی بەهاوكاریی‬ ‫خەڵك ژی��ان��دووە»‌و دەڵێت‪:‬‬ ‫«دەم���ەوێ���ت ئ��ەو تۆپبارانە‬ ‫بوەستێ‌‪ ،‬چونكە من ناتوانم لە‬

‫شار بژیم»‪.‬‬ ‫ئ��ام��ی��ن‪ ،‬ل���ەوك���ات���ەدا كە‬ ‫ویستوویەتی بچێتە ق��ەاڵدزێ‌‬ ‫مووچەی بێوەژنانە وەربگرێت‪،‬‬ ‫كچەكانی نەیانهێشتووە‌و وتوویانە‪:‬‬ ‫«دەب��ێ��ت ماكسییەكانمان بۆ‬ ‫ب���دوری»‪ ،‬لەكاتی تەواوبوونی‬ ‫دورینی ماكسییەكاندا بووە‪ ،‬لەپڕ‬ ‫دەنگی تۆپێك هات‪ ،‬لە هەمانكاتدا‬ ‫كوڕەكەیشی لەگەڵ ئامۆزایەكی‬ ‫چووبوو بۆ الی مەڕ‪ ،‬ئیدی دوای‬ ‫ئەوە ژیان لەباری ئاسایی خۆی‬ ‫تێكچوو‪ ،‬تۆپێك لە ماڵی حاجی‬ ‫یەزدینی‪ ،‬شوبرای ئامینی دا‪،‬‬ ‫بەاڵم زیانی گیانیی بەدواوە نەبوو‪.‬‬ ‫ل��ەوك��ات��ەدا‪ ،‬ن��ی��وەڕۆ ب��وو‪،‬‬ ‫ك��چ��ەك��ەی ئ��ام��ی��ن س��ەرق��اڵ��ی‬ ‫ئامادەكردنی خواردنی نیوەڕۆ‬ ‫بوو‪ ،‬ه��ەروەك دەڵێت‪« :‬نانمان‬ ‫خوارد‌و نوێژمان كرد‪ ،‬سەماوەرمان‬ ‫هەڵكردبوو‪ ،‬چامان نەخواردەوە‌و‬ ‫بە هەڵكراویی جێمانهێشت‌و تا‬

‫پڵیتەكەی مابوو نەكوژابووەوە»‪.‬‬ ‫بە وتەی ئامین‪ ،‬تۆپبارانەكە‬ ‫ئ�����ەوەن�����دە خ���ەس���ت ب����وو‪،‬‬ ‫نەیاندەتوانی بە پیادە ب��ڕۆن‪،‬‬ ‫بۆیە «پەیوەندیمان بە چەند‬ ‫شۆفێرێكەوە كرد‪ ،‬كەس نەیدەوێرا‬ ‫بێت‪ ،‬تادواجار خزمێكمان هات‌و‬ ‫چەند خێزانێكی بردین»‪.‬‬ ‫م����ن����دااڵن‌و ژن���ان���ی ئ��ەو‬ ‫كەمپانە‪ ،‬لە هەموو ناز‌و سۆزێك‬ ‫بێبەشبوون‌و هەموو ئاواتێكیان‬ ‫بووەتە گەڕانەوە بۆ زێدی خۆیان‪.‬‬ ‫رامان مینە‪13( ،‬ساڵ‌)‪ ،‬خەڵكی‬ ‫زێوكەیە‪ ،‬وت��ی‪« :‬رۆژێكی زۆر‬ ‫ناخۆشبوو‪ ،‬تۆپ لەناو ماڵەكانی‬ ‫ئێمەی دا‪ ،‬بۆیە هەاڵتین‌و هەموو‬ ‫شتەكانمان جێهێشت‪ ،‬ژێر ئەو‬ ‫خێوەتانە زۆر گەرمایە‌و چەقه‌ڵی‬ ‫زۆری لێیە‪ ،‬رۆژان����ە دەچینە‬ ‫چۆمێكی نزیك خێوەتگاكەمان‬ ‫مەلەوانی دەكەین لەبری خۆشتن‪،‬‬ ‫تا لە تۆز‌و بۆنی ئارەقە رزگارمان‬

‫بێت»‪.‬‬ ‫ن��ازەن��ی��ن ح��وس��ێ��ن ئ��ەڵ�ڵا‪،‬‬ ‫(‪ 28‬س���اڵ)‪ ،‬خەڵكی گوندی‬ ‫پ��ردەب��ەردی��ن��ەی �ە‌و م��ێ��ردەك��ەی‬ ‫كەمئەندامە‌و وەك ئەو سەدان‬ ‫خ��ێ��زان��ە‪ ،‬ل��ە ت��رس��ی تۆپباران‬ ‫رای��ك��ردووە‪ ،‬وەك خ��ۆی باسی‬ ‫لێوەكرد‪« :‬هەموو كەلوپەلەكانی‬ ‫م��اڵ��ەوە‌و واڵخ‌و مێش‌و كاسبی‬ ‫جێهێشتووە»‌و‬ ‫كشتوكاڵیان‬ ‫دەڵ���ێ���ت‪« :‬ل���ەگ���ون���د‪ ،‬هیچ‬ ‫كێشەیەكمان ن��ەب��ووە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫ناتوانین لە ش��ارەك��ان بژین‪،‬‬ ‫چونكە مێردەكەی بە ئەڵغام‬ ‫كەمئەندام بوو ‌و الق‌و چاوی‬ ‫ل��ەدەس��ت��داوە‌و ل��ەو كەمپەش‪،‬‬ ‫لەوپەڕی ناخۆشیدا دەژین»‪.‬‬ ‫ن����ازەن����ی����ن‪ ،‬دەڵ���ێ���ت‪:‬‬ ‫«گەریالكانی (پژاك)‪ ،‬لە ئێمە‬ ‫دوورن‌و هیچ زیانێكیان بۆ ئێمە‬ ‫نییە‌و لەگەڵمان باشن‪ ،‬بەاڵم ئێران‬ ‫وازمان لێناهێنێ‌‪ ،‬بۆیە داوكارین‬

‫تۆپباران بوەستێ‌‌و ئەمساڵ بەم‬ ‫هۆیەوە بەرهەمەكانمان فەوتاون‌و‬ ‫تەماتە‌و خەیارمان بۆ فرۆشتن‬ ‫ك��ردب��وو‪ ،‬مێشهەنگه‌كانمان لێ‬ ‫خراپ بووە‌و بنێشتیشمان كردبوو‪،‬‬ ‫ئەویش خراپبووە‌و زیانمان زۆر‬ ‫پێگەیشتووە‪ ،‬ئەگەر ه��ەر ئاوا‬ ‫بڕوات‌و نەگەڕێینەوە‪ ،‬كاسبیمان‬ ‫نامێنێت‌و دەبێت زستان دەست‬ ‫لەخەڵك پانبكەینەوە»‪.‬‬

‫مین ‌ه ئه‌حمه‌د‬

‫ذمارة (‪ )645‬سيَشةممة ‪2011/8/2‬‬

‫كەمئاویی «شۆڕش»؛ چارەسەر ناکرێت‬

‫دڵشاد خورشید‪ :‬كێشەی‬ ‫كەمئاویی ناحیەی شۆڕشی سەر‬ ‫بەقەزای چەمچەماڵ‪ ،‬بەردەوامەو‬ ‫دەس���ت���ل���ەك���ارك���ێ���ش���ان���ەوەی‬ ‫بەڕێوەبەری فەرمانگەی ئاوی ئەو‬ ‫ناحیەیەش‪ ،‬بەوهۆیەوە پەسەند‬

‫دەكرێت‪.‬‬ ‫ت��اه��ی��ر ن��ەج��م��ەدی��ن‪،‬‬ ‫بەڕێوەبەری پێشووی فەرمانگەی‬ ‫ئاوی شۆڕش‪ ،‬بە «رۆژنامە»ی‬ ‫راگ��ەی��ان��د‪« :‬ل��ە (‪)7/5‬ەوە‬ ‫لــــەكاركێشایەوە‌و‬ ‫دەس��ت��م‬

‫‪hewal.rozhnama@gmail.com‬‬

‫دەستلەكاركێشانەوەكەم قبوڵكرا‪،‬‬ ‫ب��ەاڵم تائێستا بەشێوەیەكی‬ ‫گشتیی‪ ،‬كێشەی كەمئاویی لە‬ ‫ناحیەی شۆڕشدا ماوە‌و ماڵەكان‬ ‫(‪ )7-6‬رۆژ‪ ،‬یـــــــەكجار ئاویان‬ ‫بۆ به‌رده‌درێته‌وه‌»‪.‬‬

‫تاهیر‪ ،‬وتیشی‪« :‬لەبەر‬ ‫ب��وون��ی كێشەی كەمئاویی لە‬ ‫ش��ۆڕش‌و رازی نەبوونی خەڵك‬ ‫لێم‪ ،‬دەستم لەكاركێشایەوە‪،‬‬ ‫چونكە وایاندەزانی‪ ،‬من هۆكاری‬ ‫كەمئاویی بووم»‪.‬‬

‫ب���ۆ ئ����ەو م��ەب��ەس��ت��ە‪،‬‬ ‫«رۆژنامە» پەیوەندیی كرد بە‬ ‫عەسكەر ئەحمەد‪ ،‬بەڕێوەبەری‬ ‫ف��ەرم��ان��گ��ەی ئ����اوی ش��ۆڕش‬ ‫بەوەكالەت‪ ،‬بەاڵم ئامادەنەبوو‬ ‫لێدوان بدات‪.‬‬

‫لە چەمچەماڵیش‪ ،‬حکومه‌ت کرێچییه‌‬

‫فه‌رمانگه‌یه‌کی حکومیی ل ‌ه بینایه‌کی ‪ 100‬مه‌ترییدا‬

‫ریپۆتاژی‪ :‬دڵشاد خورشید‬

‫‪.............................................................‬‬

‫خ���ان���ووی���ەك���ی (‪)100‬‬ ‫مەتریی س��ەر رێگای نێوان‬ ‫چەمچەماڵ ‪ -‬كەركوك‪ ،‬چەند‬ ‫ه��اواڵت��ی��ی��ەك��ی ل��ەب��ەردەم��دا‬ ‫دەب��ی��ن��را‪ ،‬ك��ە ب��ە مامەڵەوە‬ ‫دەچ���وون���ە ژوورەوە‪ ،‬ی��ان‬ ‫دەهاتنەدەرەوە‪ .‬ئەو شوێنە‪،‬‬ ‫لە دوورەوە لە فەرمانگەیەكی‬ ‫حكومیی ناچێت‪ ،‬بەاڵم لەگەڵ‬ ‫ن��زی��ك��ب��وون��ەوە‪ ،‬تابلۆیەكی‬ ‫ه��ەڵ��واس��راو ب��ە رووك����اری‬ ‫ب��ی��ن��اك��ەوە دەب��ی��ن��رێ��ت‪ ،‬كە‬ ‫لێی نووسراوە «فەرمانگەی‬ ‫رەگەزنامەو باری شارستانی‬ ‫چەچەماڵ»‪.‬‬ ‫ت���وان���ا س�����ەاڵح‪22( ،‬‬ ‫س���اڵ)‪ ،‬ل����ەدەرەوەی بینای‬ ‫ئەو فەرمانگەیە چاوەڕوانی‬ ‫دەرەنجامی مامه‌ڵەكەی بوو‪،‬‬ ‫ئ��ەو‪ ،‬وت��ی‪« :‬كارمەندەكان‬

‫فه‌رمانگه‌ی ناسنامه‌و باری شارستانیی چه‌مچه‌ماڵ‬ ‫ك�����اری خ���ۆی���ان دەك�����ەن‪،‬‬ ‫ب��ەاڵم بیناكە زۆر بچووكە‌و‬ ‫شوێنێكی نییە‪ ،‬كە خەڵك‬

‫لێی دابنیشێت‌و خەڵك لەبەر‬ ‫خۆرەكە دادەنیشن‪ ،‬بچووكیی‬ ‫ب��ی��ن��اك��ە ب���ەه���ۆك���اری ئ��ەم‬

‫باری شارستانیی چەمچەماڵ‬ ‫دروستكراوە‌و لە سەردەمی‬ ‫رژێمی بەعسدا لەنێو بینای‬ ‫(تەجنید)دا‬ ‫بەڕێوەبەرێتی‬ ‫بووە‪ ،‬بەاڵم لەدوای راپەڕینەوە‬ ‫تائێستا ئ��ەم فەرمانگەیە‬ ‫ك��رێ��چ��ی��ی��ە‪ ،‬ل��ەك��ات��ێ��ك��دا‬ ‫كاروباری هاواڵتییانی قەزای‬ ‫چەمچەماڵ بەڕێوە دەبات‪ ،‬كە‬ ‫دانیشتووانی زیاتر لە (‪)140‬‬ ‫ه��ەزار ك��ەس دەب��ن‌و رۆژان��ە‬ ‫زیاد لە (‪ )100‬هاواڵتی ئەو‬ ‫ناوچەیە روو لەو فەرمانگەیە‬ ‫دەكەن‪ .‬‬ ‫ناسیح عەزیز‪ 37( ،‬ساڵ)‪،‬‬ ‫ب��ە مەبەستی دەرهێنانی‬ ‫رەگ��ەزن��ام��ە ب��ۆ ك��وڕەك��ەی‪،‬‬ ‫س����ەردان����ی ف��ەرم��ان��گ��ەی‬ ‫رەگەزنامەو باری شارستانیی‬ ‫چەمچەماڵی كردبوو‪ ،‬دوای‬ ‫سەعات‌و نیوێك لە چاوەڕوانیی‬ ‫دەی��وت‪« :‬زۆر هیالك بووم‪،‬‬ ‫قەرەباڵغییە دەزانم»‪.‬‬ ‫لە ساڵی (‪)1934‬ەوە‪ ،‬چ��ون��ك��ە ق��ەرەب��اڵ��غ��ی��ی��ەك��ی‬ ‫ف��ەرم��ان��گ��ەی رەگ��ەزن��ام��ەو زۆری ل��ەس��ەرە‪ ،‬ئ��ەم بینایە‬

‫جێگەی دائیرە نییە‪ ،‬چونكە‬ ‫جێگەی ئەوەی نییە بەپێوە‬ ‫بوەستیت‪ ،‬نەوەك دانیشین»‪.‬‬ ‫ف��ەرم��ان��گ��ەی ناسنامەو‬ ‫باری شارستانیی چەمچەماڵ‬ ‫لەگەڵ سێ فەرمانگەی تردا لە‬ ‫خانوویەكی (‪ )600‬مەتریدان‪،‬‬ ‫ب����ەو پ��ێ��ی��ەش رووب������ەری‬ ‫ئ��ەو بینایەی فەرمانگەی‬ ‫ناسنامەی چەمچەماڵی تێدا‬ ‫كرێچییە‪ ،‬تەنیا (‪ )100‬مەترە‪،‬‬ ‫كە مانگانە ملیۆنێک‌و (‪)500‬‬ ‫هەزار كرێ دەدات‪.‬‬ ‫بەیان جەبر‪ 17( ،‬ساڵ)‪،‬‬ ‫ل���ە س���ەع���ات (ه���ەش���ت)ی‬ ‫بەیانییەوە‪ ،‬تا سەعات (‪)12‬ی‬ ‫نـــــــــــیوەڕۆ لە فەرمانگەی‬ ‫رەگ��ەزن��ام��ەی چەمچەماڵ‬ ‫چ����اوەوڕان����ی ت��ەواوب��وون��ی‬ ‫مامەڵەی رەگەزنامەكەی بوو‪،‬‬ ‫ئ��ەو ب��ەدەم باوەشێنكردنی‬ ‫خ��ۆی��ەوە وت���ی‪« :‬زۆرم����ان‬ ‫گەرمایە‪ ،‬لەبەر بێجێگەیی‪ ،‬لە‬ ‫دائیرەكە هاتینە دەرەوە‪ ،‬ئەو‬

‫بینایە بۆ دائیرەی فەرمانگەی‬ ‫رەگ���ەزن���ام���ە ن��اگ��ون��ج��ێ��ت‪،‬‬ ‫ك��ە خ��ەڵ��ك زۆرت��ری��ن ك��اری‬ ‫پێیەتی»‪.‬‬ ‫عەقید محەمەد عەبدوڵاڵ‪،‬‬ ‫ب��ەڕێ��وەب��ەری بەڕێوەبەرێتی‬ ‫رەگەزنامە‌و باری شارستانیی‬ ‫گەرمیان‪ ،‬ئاماژەی ب��ەوەدا‪:‬‬ ‫ك��ە س��ێ س���اڵ ل��ەم��ەوب��ەر‬ ‫هەوڵیانداوە پارچە زەوییەك‬ ‫بۆ بیناكە وەرب��گ��رن‪ ،‬بەاڵم‬ ‫لەنێوان بەڕێوەبەرێتییەكەی‌و‬ ‫ب��ەڕێ��وەب��ەرێ��ت��ی كشتوكاڵی‬ ‫چ���ەم���چ���ەم���اڵ���دا ك��ێ��ش��ەی‬ ‫تێكەوتووە‪.‬‬ ‫وت���ی���ش���ی‪« :‬ل���ەالی���ەن‬ ‫وەزارەتی ناوخۆوە زەوییەكی‬ ‫ت��رم��ان ب��ۆ ت��ەرخ��ان��ك��راوە‌و‬ ‫فەرمانیان پێ‌ كردووین كەوا‬ ‫ن��ەخ��ش��ەك��ەی‌و شوێنەكەی‬ ‫دیاریی بكەین‌و بۆیان بنێرین‪،‬‬ ‫ئەو كارەمان ك��ردووە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫تا ئێستا وەزارەت���ی ناوخۆ‬ ‫وەاڵمیان نەداوینەتەوە»‪.‬‬

‫رێساكانی لە نێوان هەولێرو سلێمانیدا جیاوازە‬ ‫الپه‌ڕه‌ی رێپۆرتاژ‬

‫‪.............................................................‬‬

‫(‪ )ok‬بەواتای «باشە» یان‬ ‫«چ��اك��ە»‪ ،‬دێ��ت‪ ،‬ب��ەاڵم كاتێك‬ ‫دەبێتە یارییەكی دروستكراوی‬ ‫ت��ورك��ی �ی‌و دێ��ت��ە ك��وردس��ت��ان‪،‬‬ ‫وەك یاریزانانی باسی لێدەكەن؛‬ ‫ئ����ال����وودەب����وون‌و ب��ێ��زاب��وون��ی‬ ‫خێزانەكانیانی لێ دەكەوێتەوە‪،‬‬ ‫ئەو یارییە بۆ دووركەوتنەوەیە‬ ‫ل��ە ك��ەش��ی س��ی��اس��ەت‪ ،‬ب��ەاڵم‬ ‫لەوێش «جاشایەتی» رۆڵی خۆی‬ ‫دەبینێت‪.‬‬ ‫ئەمین ح��ەم��ەع��ەل��ی‪49( ،‬‬ ‫ساڵ)‪ ،‬لە یەكێك لە گازینۆكانی‬ ‫شاری هەولێر‪ ،‬بەدەم یاریكردن بە‬ ‫یاریی (ئۆكەی)ەوە وتی‪« :‬هەشت‬ ‫ساڵە بە بەردەوامی ئەم یارییە‬ ‫دەك���ەم‌و لەگەڵ خوێنم تێكەڵ‬ ‫بووە‌و ناتوانم دەستبەرداریبم»‪.‬‬ ‫ئەمین‪ ،‬ب��ە گازینۆكانەوە‬ ‫ناوەستێت‌و بۆ بەتاڵكردنەوەی‬ ‫حەزەكەی لە یاریی (ئۆكەی)دا‪،‬‬ ‫دەیبــــاتە ماڵەكانەوەو دەڵێت‪:‬‬ ‫«ئێمە كۆمەڵێك ب��رادەری��ن كە‬ ‫ئەم یارییە دەكەین‌و هەر شەوێك‬ ‫لەماڵی یەكێكمان یاریی دەكەین‌و‬ ‫جاری وا هەیە تا سەعات سێ‌‌و‬ ‫چ���واری بەیانی ی��اری��ی ئۆكەی‬ ‫دەكەین‌و بەم هۆیەشەوە زۆرجار‬ ‫ژن‌و منداڵەكانمان گلەییمان لێ‬ ‫دەكەن»‪.‬‬ ‫یاریی «ئۆكەی» دروستكراوی‬ ‫توركییەو بیرۆكەكەی لە یاریی‬ ‫كۆنكەن ی��ان وەك لە كوردیدا‬ ‫بە(وەرەق) ناسراوە‪ ،‬هاتووە؛ كە‬ ‫لە بری وەرەق��ە ب��ووە بە پول‌و‬ ‫وشەی ئینگلیزی (‪ )ok‬لەسەر‬ ‫پولی (ج��ۆك��ەر)ی ئ��ەو یارییە‬ ‫ه��ەی��ە‪ ،‬ب��ەو هۆیەشەوە ناوی‬ ‫لێنراوە ئۆكەی‌و لە نێوان چوار‬ ‫ك��ەس ی��ان كەمتردا دەك��رێ�ت‌و‬ ‫هەریەكێك لە یاریزانەكان بڕی‬ ‫(‪ )14‬پول رادەكێشن بەشێوەی‬

‫گـەنجـــان؛ ئـالـودەی (‪ )OK‬ده‌بــــن‬

‫پولی لێكچووی رەن��گ جیاواز‪،‬‬ ‫یان پولی لێكچووی ریزبەند كۆی‬ ‫دەكەنەوە كە بە «پێڕ» ناسراوە‬ ‫تا دەگاتە ژمارەیەك‪ ،‬كە دەتوانن‬ ‫بیخەنە روو كە بە دابەزین ناو‬ ‫دەبرێت‪ ،‬تا ئەو كاتەی یەكێك‬ ‫ل��ە یاریزانەكان هیچ پۆلێكی‬ ‫پێنامنێنی‌و گەمەكە كۆتایی دێت‌و‬ ‫هاوار دەكات «تەقیم»‪.‬‬ ‫سۆران كەریم‪ 27( ،‬ساڵ)‪،‬‬ ‫كرێكارە لە هەولێر‪ ،‬هەموو رۆژێك‬ ‫لەسەعات (چ���وار)ی عەسرەوە‬ ‫ت��ا (ه��ەش��ت)ی ئ��ێ��وارە ی��اری‬ ‫«ئۆكەی» كردووە بە پیشە‪.‬‬ ‫س��ۆران وت��ی‪« :‬ئ��ەم یارییە‬ ‫لەگەڵ خوێنم تێكەڵ بووەو زۆر‬ ‫ح��ەزی پێ دەك��ەم‪ ،‬زۆرجاریش‬ ‫بەهۆی دۆڕانمەوە لەگەڵ برادەرانم‬ ‫بووەتە عاجزیم‌و رۆژانە (‪ )10‬تا‬ ‫(‪ )15‬هەزار لەرێگای ئەم یارییە‬ ‫دادەنێم‪ ،‬بەاڵم گوێم لەپارە نییە‪،‬‬ ‫چونكە كاتێك ئەویارییەم كرد؛‬ ‫ئاسوودە دەبم»‪.‬‬ ‫ك��چ��ان��ی��ش ب���ەدەرن���ی���ن لە‬ ‫خولیابوون بە یاریی «ئۆكەی»و‬ ‫«رۆن��دك» ناوی خ��وازراوی كچە‬ ‫فەرمانبەرێكی هەولێرە كە ئەو‬ ‫یارییە دەكات‌و دەڵێت‪« :‬هەموو‬ ‫شەوێك لەگەڵ ب��راو ئامۆزاكانم‬ ‫ئەم یارییە دەكەین‪ ،‬بە راستی‬ ‫یارییەكی زۆر خۆشە»‪.‬‬ ‫كڕیارەكانی «ئۆكەی» وەك‬ ‫خ���اوەن ك��ۆگ��اك��ان باسی لێوە‬ ‫دەكەن؛ زیادیان كردووە‌و موزەفەر‬ ‫ئیسماعیل‪ ،‬خاوەنی پەڕاوگەی‬ ‫زانای هەولێر لەو بارەیەوە وتی‪:‬‬ ‫«مشتەرییەكانمان زۆرن هەر لە‬ ‫مامۆستاو فەرمانبەرو خەڵكی‬ ‫ئاسایی تا دكتۆریش»‪.‬‬ ‫ی���اری���ی «ئ����ۆك����ەی» لە‬ ‫بازاڕەكانی هەرێمی كوردستاندا‬ ‫زی��ات��ر دروس��ت��ك��راوی توركیی‌و‬ ‫چینین‪ ،‬چینییەكان نرخیان (‪)10‬‬ ‫هەزار دینارە‌و توركییەكانیش دوو‬ ‫ج��ۆرن؛ یەكێكیان پالستیكییەو‬

‫نرخەكەی (‪ )18‬ه��ەزار دینارە‬ ‫كە ویستێكی زۆری لە سەرە‪،‬‬ ‫بەاڵم جۆری دووەمی دروستكراوی‬ ‫توركییە لە تەختە دروستكراوەو‬ ‫بەهۆی زۆری نرخەكەیەوە كە‬ ‫(‪ )36‬هەزارە‪ ،‬كڕیكاری كەمترە‪.‬‬ ‫ل���ە ن���اوەڕاس���ت���ی س��اڵ��ی‬ ‫نەوەدەكانەوە‪ ،‬یەكەمجار یاریی‬ ‫«ئ���ۆك���ەی» گ��ەی��ش��ت��ە ش��اری‬ ‫هەولێرو دواتر لــــــــە سەرەتای‬ ‫ساڵی (‪ )2000‬ەوە گوازرایەوە‬ ‫بۆ گازینۆكانی شاری سلێمانی‪،‬‬ ‫ب��ەاڵم ئ��ەم گواستنەوەیە بەبێ‬ ‫هەندێك رێسای ئەو یارییە بوو‬ ‫كە تا ئێستاش لە نێوان هەولێرو‬ ‫سلێمانیدا جیاوازە‪ ،‬بۆ نموونە لە‬ ‫شاری هەولێر بە پێڕی‬ ‫( ‪)8 1‬‬ ‫خاڵییەوە‬ ‫ی��اری��زان‬ ‫ت���وان���ای‬ ‫د ا بە ز ینی‬ ‫هەیە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫ل����ەش����اری‬ ‫سلێمـــا نی‬ ‫یاریزان تەنیا‬ ‫پێویستی بە‬ ‫(‪ )51‬خاڵە بۆ‬ ‫دابەزین»‪.‬‬ ‫س���������ەالم‬ ‫ن������وری‪21( ،‬‬ ‫س���اڵ���ە‬ ‫س���������اڵ)‪ ،‬س��ێ‬ ‫لەیەكێك لە گازینۆكانی شاری‬ ‫سلێمانی ی��اری��ی «ئ��ۆك��ەی»‬ ‫دەك���ات‪ ،‬وەك خ��ۆی دەڵ��ێ��ت‪:‬‬ ‫ئەگەر كاری نەبێت‪ ،‬رۆژانە زیاتر‬ ‫لە (هەشت) سەعات بەوریاییەوە‬ ‫كات بەسەر دەبات‪.‬‬ ‫سەالم وتی‪« :‬چێژێكی زۆر‬ ‫لەو یارییە وەردەگرم‌و هەستیش‬ ‫دەكەم رۆژ لە دوای رۆژ گەنجان‬ ‫گرنگیی بەم یارییە دەدەن»‪.‬‬ ‫زۆرب��ەی ئ��ەو كەسانەی كە‬ ‫لەكافتریاكاندا یاریی «ئۆكەی»‬ ‫دەكەن‪ ،‬تەمەنیان لە نێوان (‪)19‬‬

‫بۆ (‪ )45‬ساڵیدایە‌و یاریزانانیشی‬ ‫بێكاریی بە هۆكاری سەرەكی‬ ‫پەنابردنە بەر ئەم یارییە دەزانن‪.‬‬ ‫ئەحمەد رەزا‪ 29( ،‬ساڵ)‪،‬‬ ‫دانیشتووی شاری‬ ‫سلێمانییە‪ ،‬كە‬ ‫زی��ات��ر ل��ە (‪)10‬‬ ‫س���اڵ���ە ی���اری���ی‬ ‫«ئۆكەی» كردووە‬ ‫بە پیشەی‌و دەڵێت‪:‬‬

‫«لە برادەرەكانمەوە‬ ‫فێری ئەم یارییە بووم‪ ،‬هۆكاری‬ ‫ك��ردن��ی ئ��ەم ی��اری��ی��ە ب��ۆ كات‬ ‫بەسەربردنە‌و دووركەوتنەوەیە لە‬ ‫كاری نەشیاو‪ ،‬یاریی (ئۆكەی)‬ ‫کێبڕکێی زۆری تێدایە‪ ،‬ئەمەیش‬ ‫چێژی یارییەكە خۆشتر دەكات»‪.‬‬ ‫یەكێك لەسەمەرەكانی یاریی‬ ‫«ئۆكەی» ئەو دەستەواژانەن‬ ‫ك��ە تیایدا ب��ەك��اردێ��ت‪ ،‬ك��ە لە‬ ‫چەمكەكانی كۆمەڵگەی كوردییەوە‬ ‫هاتوون؛ لەوانە كوێستانی بوون‪،‬‬ ‫كە بەكەسێك دەوترێت زیاتر‬ ‫یان كەمتر لەرێژەی پێویستی‬ ‫پ��ول��ەك��ان��ی ئ��ەو ی��اری��ی��ەی پێ‬

‫بێت كە دەستبەجێ‬ ‫لەگەمەكە دەچێتە دەرەوەو زۆرجار‬ ‫دەبێتە مایەی گاڵتە پێكردن‌و پێی‬ ‫دەوترێت «كوێستانیی»‪.‬‬ ‫ج��اش��ای��ەت��ی��ك��ردن بەتەنیا‬ ‫لەسیاسەتدا نییەو ل��ە یاریی‬ ‫«ئ���ۆك���ەی»ش���دا ب��ە كەسێك‬ ‫دەوترێت كە ل���ەدەرەوەی چوار‬ ‫كەسی یاریكەرە‪ ،‬بەاڵم پول بۆ‬ ‫یەكێك لە یاریكەرەكان رادەكێشێت‬ ‫بە هیوای تاقیكردنەوەی چانسی‬ ‫خۆی كە هەندێكجار دەستخۆشی‬ ‫ل��ێ��دەك��رێ�ت‌و هەندێك جاریش‬ ‫بەهۆی نەگونجاویی ئەو پوالنەی‬ ‫كە رایدەكێشێت‪ ،‬بە «شوم»ناو‬ ‫دەبرێت‌و رووبەڕووی سەرزەنشت‌و‬ ‫هەندێكجاریش دەركردن دەبێتەوە‬

‫هەڵویست‪ ،‬ناوی‬ ‫خوازراوی ئەو گەنجە (‪ 17‬ساڵ)‬ ‫ەی شاری سلێمانییە كە شەوان‬ ‫بە بێ ئاگاداریی خێزانەكەی لە‬ ‫یەكێك لە كافتریاكاندا یاریی‬ ‫«ئۆكەی» دەكات‪.‬‬ ‫هەڵوێست‪ ،‬وت���ی‪« :‬دوو‬ ‫ساڵە شەوانە زیاتر لە سەعاتێك‬ ‫ی��اری��ی «ئ���ۆك���ەی» دەك���ەم‌و‬ ‫م��اڵ��ەوەم��ان ئ��اگ��ادار نین كە‬ ‫شەوانە روو لە كافتریا دەكەم‌و‬ ‫یاریی «ئۆكەی» دەكەم‪ ،‬ئێستا‬ ‫كافتریا بووەتە ماڵی یەكەمی‬ ‫گەنج»‪.‬‬ ‫سەربەست كەریم‪25( ،‬‬ ‫س���اڵ)‪ ،‬ك��ە ب���ەدەم نێرگەلە‬ ‫كێشانەوە یاریی «ئۆكەی»‬ ‫دەكرد وتی‪« :‬زۆر جار لەسەر‬ ‫پ���ارە ی��ان ن��ان��خ��واردن یاریی‬

‫دەكەین‪ ،‬من دوو ساڵە‬ ‫خوێندنم تەواو كردووە‪ ،‬بێكارم‌و‬ ‫لەسەر گیرفانی ماڵەوە دەژیم‪،‬‬ ‫ئ��ەگ��ەر ئ��ەم ی��اری��ی كافتریایە‬ ‫ن��ەب��وای��ە‪ ،‬دەم��ی��ك ب��وو‪ ،‬شێت‬ ‫ببووم»‪.‬‬ ‫ف���ەرەی���دون محەمەد‪،‬‬ ‫(‪ 29‬ساڵ)‪ ،‬خاوەن دوكانێكی‬ ‫پێداویستییە وەرزشیەكان لە‬ ‫شاری سلێمانی‪ ،‬ئاشكرای كرد‪:‬‬ ‫كە لەئێستادا زۆرترین داخوازیی‬ ‫لەسەر یاریی «ئۆكەی»ەو وتی‪:‬‬ ‫«ئ��ەوان��ەی زیاتر سەردانمان‬ ‫دەك��ەن بۆ كڕینی ئ��ەو یارییە‌‬ ‫خاوه‌ن كافتریاو ئەو گەنجانەن‪،‬‬ ‫كە خوێندنیان ت��ەواو ك��ردووەو‬ ‫بێكارن»‪.‬‬ ‫هەستیار‌و ئاكام‌و هێمن لە‬ ‫سلێمانی‌و هەولێر‪ ،‬بەشدراییان‬ ‫لە ئامادەكردنی ئەم ریپۆتاژەدا‬ ‫كردووە‪.‬‬

‫‪hewal.rozhnama@gmail.com‬‬

‫‪www.rozhnama.net‬‬

‫ذمارة (‪ )645‬سيَشةممة ‪2011/ 8/2‬‬

‫«گەنجان‪ ،‬سەردانمان دەكەن‌و دەڵێن‪ ،‬بۆئەوەی تووشی تاوان نەبین‪ ،‬دەمانەوێت هاوسەرگیریی مسیار بكەین»‪.‬‬

‫لەكوردستان؛ هاوسەرگیریی مسیار په‌ره‌ده‌سێنێ‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ری نووسینگه‌ی په‌یمان‪ :‬هه‌ندێک له‌و ژنانه‌ی نه‌خۆشن‪ ،‬رێگا ب ‌ه پیاوه‌کانیان ده‌ده‌ن بچن هاوسه‌رگیریی مسیار بکه‌ن‬ ‫راپۆرتی‪ :‬دانێر قەرەداغی‬ ‫‪..............................‬‬ ‫ك���وڕان‪ ،‬ل��ە «نووسینگەی‬ ‫پ��ەی��م��ان» ب��ۆ هاوسەرگیریی؛‬ ‫ب��ەدوای هاوسەرگیریی مسیاردا‬ ‫دەگ��ەڕێ��ن‌و بەپێی راپۆرتێكی‬ ‫«رۆژن��ام��ە»ی��ش‪ ،‬دەرك��ەوت��ووە‬ ‫ل��ەك��وردس��ت��ان‪ ،‬هاوسەرگیریی‬ ‫مسیار هەیە‪.‬‬ ‫پیاوانی ئایینی‪ ،‬هاوسەرگیریی‬ ‫مسیار بە «ناپەسەند» دەزانن‌و‬ ‫پ��ێ��ی��ان��وای��ە‪ ،‬ب��ەه��ۆی ئ���ەوەی‬ ‫بەنهێنیی‬ ‫ئەوهاوسەرگیرییە‪،‬‬ ‫ئەنجامدەدرێت‪« ،‬قبووڵكراو»‬ ‫نییە‪ .‬لەكاتێكدا لەهەندێك واڵتانی‬ ‫ئیسالمیی‪ ،‬بە «پشتبەستن»‬ ‫بەبنەماكانی ش��ەرع‪ ،‬رێگە بەو‬ ‫جۆرە هاوسەرگیرییە دراوە‪.‬‬ ‫سۆیبە كەریم‪ 37( ،‬ساڵ)‪،‬‬ ‫ژنێكی بااڵپۆشی بااڵبەرز‪ ،‬دوای‬ ‫ئ���ەوەی دووج���ار ش��وو دەك��ات‌و‬ ‫لەهیچ كامێكیان سەركەوتوو‬ ‫نابێت‪ ،‬پەنا بۆ زەواج��ی مسیار‬ ‫دەبات‪.‬‬ ‫ئەو ژن��ە‪ ،‬وت��ی‪« :‬لەسێیەم‬ ‫هاوسەرگیریمدا‪ ،‬شووم بەپیاوێكی‬ ‫بەتەمەن كردو (‪)32‬ساڵ‪ ،‬لەخۆم‬ ‫گەورەتربوو‪ ،‬هەر زوو لەسەر جێگا‬ ‫كەوت‪ ،‬توانای ژن‌و مێردایەتیی‬ ‫نەما‪ ،‬بەاڵم من بەخێوم دەكرد‪،‬‬ ‫بەومەرجەی تەاڵقی لێوەرگرم‌و‬ ‫لەساڵی ‪ 2007‬تەاڵقی دام»‪ ،‬بەاڵم‬ ‫ئ��ەم ك��ارە تەنیا نهێنیی نێوان‬

‫ئەو ژن‌و پیاوە دەبێت‌و هەروەها‬ ‫وتی‪« :‬تەنیا وەكو دوو هاوڕێ‪،‬‬ ‫لەماڵیكدا دەژیاین»‪.‬‬ ‫سۆیبە‪ ،‬بەوەرگرتنی بۆچوونی‬ ‫پیاوێكی ئایینی‌و خوێندنەوەی‬ ‫چەند كتێبێك لەسەر ئەو جۆرە‬ ‫رێگەپێدانی‬ ‫هاوسەرگیرییە‌و‬ ‫ل��ەالی��ەن «واڵتێكی ئیسالمیی‬ ‫وەكو سعودییە»‪ ،‬بڕیار دەدات‪،‬‬ ‫هاوسەرگیریی مسیار بكات‪،‬‬ ‫ب���ەاڵم ب��ەب��ێ��ئ��ەوەی چۆنێتیی‬ ‫دەستپێكردنی ئەو هاوسەرگیرییە‬ ‫ئاشكرا بكات‪.‬‬ ‫وت�����ی‪« :‬ن���ای���ش���ارم���ەوە‪،‬‬ ‫لەبەرئەوەی كەس پێم نەزانێت‪،‬‬ ‫بەشێوەی نهێنیی هاوسەرگیریی‬ ‫(مسیار)م كرد»‪.‬‬ ‫هاوسەرگیریی مسیار‪ ،‬بۆ‬ ‫ی��ەك��ەم ج��ار پیاوێكی ئایینی‬ ‫لەواڵتی سعودییە‪ ،‬بەناوی (فهد‬ ‫اغنیم) لەناوچەی (القسیم)دا‬ ‫دایهێنـــــاو مەبەستی سەرەكیی‬ ‫مارەكردنی ئەو ئافرەتانەبوو كە‬ ‫ماونەتەوە‌و شوویان نەكردووە‪،‬‬ ‫یان ئەوانەی تەاڵق دراون‪.‬‬ ‫بەپێی ئەو هاوسەرگیرییەی‬ ‫ل��ەچ��ەن��د واڵت��ێ��ك��دا دەك��رێ��ت‪،‬‬ ‫هاوسەرگیریی مسیار‪ ،‬رێككەوتنی‬ ‫ژن‌و پیاوێكە بۆ دەستپێكردنی‬ ‫ژیانی هاوسەرگیریی بەنهێنی‌و‬ ‫ب���ەئ���اگ���ادارب���وون���ی پ��ی��اوێ��ك��ی‬ ‫ئایینی‌و رێگەپێدانیان‪ ،‬بەبێ‬ ‫ئ��ەوەی پیاوەكە ئەركی پێدانی‬ ‫«نەفەقە»ی ژنەكەی بكەوێتە‬ ‫ئەستۆ‪ ،‬ب��ەاڵم هەندێك دەڵێن‪،‬‬

‫پێویستە وەك��و هاوسەرگیریی‬ ‫ئاسایی‪ ،‬دوو كەس ببنە شاهید‪.‬‬ ‫ف����ای����ەق ح�����ەمەس�����وور‪،‬‬ ‫ب���ەڕێ���وەب���ەری «نووسینگەی‬ ‫پ��ەی��م��ان» ب��ۆ هاوسەرگیریی‪،‬‬ ‫دەڵ��ێ��ت‪ :‬داخ���وازی���ی ئ��ەوان��ەی‬ ‫دەیانەوێت هاوسەرگیریی مسیار‬ ‫بكەن‪ ،‬زیاتربووە‪.‬‬ ‫ئ����ەو‪ ،‬وت����ی‪« :‬گ��ەن��ج��ان‪،‬‬ ‫س��ەردان��م��ان دەك����ەن‌و دەڵ��ێ��ن‪،‬‬ ‫بۆئەوەی تووشی ت��اوان نەبین‪،‬‬ ‫دەمانەوێت هاوسەرگیریی مسیار‬ ‫بكەین»‪.‬‬ ‫ه��ەروەه��ا‪ ،‬وت��ی‪« :‬ئەوانەی‬

‫داوای ئەو هاوسەرگیرییە دەكەن‪،‬‬ ‫لەتەمەندا گەنجن‌و باری داراییان‬ ‫ب��اش نییە‪ ،‬ی��ان هەندێك پیاو‬ ‫ژن��ەك��ەی ن��ەخ��ۆش��ەو ناتوانێت‬ ‫ب��ەئ��ەرك��ی ژن‌و م��ێ��ردای��ەت��ی��ی‬ ‫هەڵسێت»‪.‬‬ ‫لە «نووسینگەی پەیمان»‪،‬‬ ‫كە ماوەی سێ ساڵە كراوەتەوە‬ ‫بۆ ئەو كچ‌و كوڕانەی دەیانەوێت‬ ‫هاوسەرگیریی ب��ك��ەن‪ ،‬رێ��ژەی‬ ‫ئەو گەنجانە زی��ادی ك��ردووە كە‬ ‫هاوسەرگیریی مسیاریان دەوێت‪.‬‬ ‫فایەق‪ ،‬وتی‪« :‬ئەو ژنانەی‬ ‫نەخۆشن‌و حەزناكەن پیاوەكانیان‬

‫ژنیان بەسەردا بهێنن‪ ،‬بۆیە رێگەیان‬ ‫پ��ێ��دەدەن بچن هاوسەرگیریی‬ ‫مسیار بكەن»‪.‬‬ ‫لەخولی دووەم��ی پەرلەمانی‬ ‫ك��وردس��ت��ان��دا‪ ،‬پڕۆژەیاسایەكی‬ ‫تایبەت راوان��ەی پەرلەمان كرا‪،‬‬ ‫بەمەبەستی ئەوەی هاوسەرگیریی‬ ‫مسیار لە كوردستان‪ ،‬بەیاسایی‬ ‫بكرێت‪ ،‬بەپاساوی ئەوەی بەهۆی‬ ‫شەڕە یەك لەدوای یەكەكانەوە‪،‬‬ ‫رێ���ژەی ب��ێ��وەژن‌و كچی قەیرە‬ ‫زۆرب��وون‪ ،‬بەاڵم ئەو یاسایە‪ ،‬بە‬ ‫زۆرینەی دەنگ رەتكرایەوە‪.‬‬ ‫تائێستا‪ ،‬سێ جۆر بۆچوون‬

‫ل��ەب��ارەی حوكمی شەرعیی بۆ‬ ‫ه��اوس��ەرگ��ی��ری��ی مسیار هەیە‪،‬‬ ‫ب��ۆچ��وون��ێ��ك ل��ەن��ێ��و بەشێك‬ ‫ل��ەزان��ای��ان��ی ئایینیدا ه��ەی�ە‌و‬ ‫دەڵێت‪« :‬زەواجێكی سەحیحە‌و‬ ‫موباحە‪ ،‬ب��ەاڵم مەكروهە» بەو‬ ‫مانایە پەسەندكراو نییە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫بۆچوونێكی ت���ر‪ ،‬ب��ەت��ەواوی��ی‬ ‫رەتیدەكاتەوە‌و بەقەدەغەكراوی‬ ‫دادەنێت‌و پێیانوایە‪ ،‬نابێت ئەو‬ ‫هاوسەرگیرییە بكرێت‪.‬‬ ‫بۆچوونی سێیەم‪ ،‬كە زۆرێك‬ ‫ل��ەزان��ای��ان ل��ەس��ەری وەس��ت��اون‌و‬ ‫قسەیان لەسەری نەكردووە‪ ،‬نە‬

‫بەقەدەغەكراو نە بە رێگەپێدراو‪.‬‬ ‫م��ام��ۆس��ت��ا ئ����اری ع��ەزی��ز‬ ‫بۆسكانی‪ ،‬بەكالۆریۆس لەیاساو‬ ‫شەریعەتی ئیسالمدا‪ ،‬پێیوایە‪ :‬ئەو‬ ‫سێ بۆچوونە‪ ،‬ئەوە رووندەكەنەوە‬ ‫ك��ە تائێستا ب��ەت��ەواوی��ی‪ ،‬ئەو‬ ‫هاوسەرگیرییە رێگەپێدراو نییە‪.‬‬ ‫وەك����و ب��ۆچ��وون��ی خ���ۆی‪،‬‬ ‫مامۆستا ئاری دەڵێت‪« :‬ئەو جۆرە‬ ‫هاوسەرگیرییە‪ ،‬موباحەو مەكروهە‬ ‫ل��ە ش��ەرع��دا»‪ .‬ه��ەروەه��ا وت��ی‪:‬‬ ‫«بەهۆی ئەوەی هاوسەرگیریی‪،‬‬ ‫مەبەستی تایبەتی خۆی هەیە‪،‬‬ ‫بەسەرپەرشتی پیاو لەسەر ماڵ‌و‬ ‫م��ن��داڵ‌و نەفەقەكەی م��ەرج��دار‬ ‫كراوە لەسەر پیاوەكەو مانەوەی‬ ‫پیاوەكە لەماڵدا‪ ،‬ئەو فەلسەفەیه‌ی‬ ‫ل��ەزەواج��دا ه��ەی��ە‪ ،‬بریتییە لە‬ ‫«خۆشەویستی‌و پێكەوەژیانی‬ ‫م����اڵ‌و م��ن��داڵ ب���ەڕێ���وەب���ردن‌و‬ ‫پەروەردەكردنی منداڵ»‪.‬‬ ‫مامۆستا ئ���اری‪ ،‬دەڵ��ێ��ت‪:‬‬ ‫«ئ���ەو م��ەرج��ان��ەی س����ەرەوە‪،‬‬ ‫لەهاوسەرگیریی مسیاردا نین‪ ،‬بۆیە‬ ‫قبووڵ نییە»‪.‬‬ ‫ل����ەب����ارەی م��ەرج��ەك��ان��ی‬ ‫مسیاریشەوە‪ ،‬مامۆستا ئ��اری‬ ‫وتی‪« :‬پێویستە كوڕو كچ‪ ،‬وەلی‬ ‫ئەمر‌و شاهید لەنێوانیاندا هەبێت‪،‬‬ ‫بەاڵم ئ��ەوەی لەزەواجی ئاسایی‬ ‫جیادەكاتەوە‪ ،‬ئەوەیە ئەم زەواجە‪،‬‬ ‫ئاشكراناكرێت‌و بەدزییەوە دەبێت‪،‬‬ ‫ب��ەاڵم لەپەیمانی زەواج��ەك��ەدا‪،‬‬ ‫كێشەی نییە»‪.‬‬ ‫تێبینی‪ :‬ناوی (سۆیبه‌) خوازراوه‌‪.‬‬

‫هاوسەرگیریی نێوان نەتەوەكانی كەركوك؛ كەمدەبێتەوە‬ ‫راپۆرتی‪ :‬شااڵو محەمەد‬ ‫‪..............................‬‬ ‫دادوەرانی دادگای كەركوك‪،‬‬ ‫دەڵێن؛ لە چەند ساڵی رابردوودا‪،‬‬ ‫رێ��ژەی پرۆسەی هاوسەرگیریی‬ ‫ن��ێ��وان ن��ەت��ەوە ج��ی��اوازەك��ان‬ ‫كەمبووەتەوە‪.‬‬ ‫دادوەر ح���ەم���دی گ��ل��ی‪،‬‬ ‫وەك خۆی دەڵێت‪ :‬هیچ جۆرە‬ ‫پرۆسەیەكی مارەبڕینی نێوان‬ ‫نەتەوەكانی شارەكەی نەبینوە‌و‬ ‫ئ����ەوەی دێ��ت��ە ب��ەردەس��ت��ی��ان‪،‬‬ ‫تەنیا هاوسەرگیریی نێوان یەك‬ ‫نەتەوەیە‌‪ ،‬ئەوەش بووەتە جێگای‬ ‫سەرسوڕمانی‪.‬‬ ‫گ���ل���ی‪ ،‬س��ااڵن��ێ��ك��ە ل��ەو‬ ‫دادگ��ای��ە ك��ار دەك����ات‪ ،‬وت��ی‪:‬‬ ‫«سیاسییەكانی كەركوك خۆیان‬ ‫شكستیان هێناوە‪ ،‬بۆیە ئەو‬ ‫شكستە سیاسییەیان كردووەتە‬ ‫خ��ۆراك��ێ��ك��ی دەم��ارگ��ی��ری��ی‌و‬ ‫دەرخ��واردی خەڵكی شارەكەیان‬ ‫داوە»‪ .‬ه��ەروەه��ا وت��ی‪« :‬هەر‬ ‫ئ��ەوەش��ە ب��ووەت��ە ه��ۆی ترس‬ ‫لەنێوان نەتەوەكانی شارەكەو‬ ‫كاریگەریی لەسەر كەمبوونەوەی‬ ‫پ����رۆس����ەی ه��اوس��ەرگ��ی��ری��ی‬ ‫هەبووە»‪.‬‬ ‫لەماوەی سااڵنی راب��ردووداو‬ ‫بەتایبەت بەر لە ساڵی (‪،)2003‬‬ ‫دیاردەی ژن‌و ژنخوازیی لەنێوان‬ ‫ن��ەت��ەوەك��ان��ی ك��ەرك��وك��دا‪ ،‬بە‬ ‫دی���اردەی���ەك���ی گ��ەش��ەك��ردن��ی‬ ‫كۆمەاڵیەتیی دەبینرا‪ ،‬بەاڵم لە‬ ‫چەند ساڵی رابردوودا‪ ،‬دادوەرانی‬ ‫دادگ�����ای ك���ەرك���وك دەڵ��ێ��ن؛‬ ‫پرۆسەكە لەنێوان نەتەوەكانی‬ ‫ش��ارەك��ە ب��ە ك���وردو ع���ەرەب‌و‬ ‫توركمانەوە‪ ،‬كەمتر بووەتەوە‪.‬‬ ‫ت����وێ����ژەران����ی ب�����واری‬

‫که‌مبوونه‌وه‌ی هاوسه‌رگیریی نێوان نه‌ته‌وه‌کان‪ ،‬بۆ ملمالنێ سیاسییه‌کان ده‌گه‌ڕێنرێته‌وه‌‬ ‫ك��ۆم��ەاڵی��ەت��ی �ی‌و پ���ارێ���زەران‪،‬‬ ‫ه��ۆك��اری ك��ەم��ب��وون��ەوەی ئەو‬ ‫پرۆسەیە لەنێوانیاندا‪ ،‬بۆ گرژیی‌و‬ ‫ب��ارودۆخ��ی سیاسیی كەركوك‬ ‫دەگەڕێننەوە‪.‬‬ ‫بەشێك لەو كچ‌و كوڕانەی‬ ‫پێشتر ل����ەدەرەوەی ن��ەت��ەوەی‬ ‫خۆیاندا هاوسەرگیرییان كردووە‪،‬‬ ‫ئ���ام���اژە ب��ە س��ەرك��ەوت��ووی��ی‬ ‫دەدەن‪،‬‬ ‫هاوسەرگیرییەكەیان‬ ‫بەاڵم بەشێكیان جیابوونەوەی‬ ‫لێكەوتووەتەوە‪.‬‬ ‫جوان عەبدولڕەحمان‪35( ،‬‬ ‫س��اڵ)‪ ،‬چەند ساڵێك ب��ەر لە‬ ‫رووخانی رژێمی بەعس‪ ،‬لەگەڵ‬ ‫ك��وڕێ��ك��ی ت��ورك��م��ان ب��ە ن��اوی‬ ‫«سوڵتان»‪ ،‬ژیانی هاوسەرگیریی‬ ‫پێكهێناوەو ئێستا خ��اوەن��ی‬

‫دوو منداڵە‪ ،‬بەدڵخۆشییەوە‬ ‫باسی ئ��ەو هاوسەرگیرییەیان‬ ‫دەكات‌و ئاماژە بەوەش دەكات‪:‬‬ ‫هاوسەرگیرییەكەیان سوودی بۆ‬ ‫منداڵەكانیان هەبووە‪.‬‬ ‫ج��وان‪ ،‬وت��ی‪« :‬منداڵەكانم‬ ‫ه������ەردوو زم���ان���ی ك���وردی���ی‌و‬ ‫توركمانی دەزان����ن‌و ئێستاش‬ ‫لە خوێندنی بەشی عەرەبی‬ ‫دەخوێنن‌و نەوەیەكی كامڵمان‬ ‫پێگەیاندووە»‪.‬‬ ‫بەپێی گێڕانەوەكانی ئەو ژنە‪،‬‬ ‫پێشووتر لە رێگای پەیوەندیی‬ ‫خۆشەویستیی‌و نەبوونی رق‌و‬ ‫ك��ی��ن��ەوە‪ ،‬زۆرب���ه‌ی ك��چ‌و ك��وڕە‬ ‫ك��ورد‌و توركمانەكان‪ ،‬تەنانەت‬ ‫ع��ەرەب��ەك��ان��ی��ش‪ ،‬پەیوەندیی‬ ‫خۆشەویستی‬ ‫هاوسەرگیریی‌و‬

‫لەنێوانیاندا هەبووە‪.‬‬ ‫جوان لە رێگای خوێندنەوە‪،‬‬ ‫لە زان��ك��ۆ؛ سوڵتانی ناسیوەو‬ ‫دوات��ر بڕیاری هاوسەرگیرییان‬ ‫داوە‌و خێزانی ه��ەردووالش��ی��ان‬ ‫بەوە رازیبوون‌و وتی‪« :‬ئێستاش‬ ‫بێ كێشەین»‪.‬‬ ‫ب��ەه��ۆی ملمالنێی ن��ێ��وان‬ ‫نەتەوەكانی كەركوك‌و زیادبوونی‬ ‫ئەو ملمالنێیە لە چەند ساڵی‬ ‫راب���ردوودا‪ ،‬كاریگەریی لەسەر‬ ‫پەیوەندیی نێوانیان هەبووە‌و‬ ‫ك���ەم���ب���وون���ەوەی پ���رۆس���ەی‬ ‫ه��اوس��ەرگ��ی��ری��ش دی��ارت��ری��ن‬ ‫نموونەیە‪.‬‬ ‫ئەگەر بۆ ج��وان پرۆسەی‬ ‫هاوسەرگیریی رۆڵێكی گرنگ‌و‬ ‫باشی لە پێكەوه‌نانی خێزانێكی‬

‫پتەودا هەبێت‪ ،‬ئەوا بۆ زۆرێكی‬ ‫تر‪ ،‬دوای رووخانی رژێمی بەعس‪،‬‬ ‫پرۆسەی هاوسەرگیرییەكەیان‬ ‫بووه‌تە «كارەسات»‪.‬‬ ‫عومەر ساڵح‪42( ،‬س��اڵ)‪،‬‬ ‫پیاوێكی ع���ەرەب‌و سەمیرەی‬ ‫ه���اوس���ەری ك��ە ل��ە ن��ەت��ەوەی‬ ‫ك����وردە‪ ،‬ل���ەب���ەردەم دادگ���ای‬ ‫ك��ەرك��وك چ��اوەڕێ��ی ئ��ەوەب��وون‬ ‫دادوەر بیانكاتە ژوورەوە‌و‬ ‫كۆتایی بە ژیانی هاوسەرگیرییان‬ ‫بهێنێت‪ ،‬دوای ئەوەی (‪ )11‬ساڵە‬ ‫پێكەوەن‪.‬‬ ‫وەك خۆیان دەیگێڕنەوە‪،‬‬ ‫وتەی كەسوكاریان‌و كەوتنە ژێر‬ ‫كاریگەریی ئەوان‪ ،‬وای لێكردن‬ ‫بڕیاری جیابوونەوە بدەن‪ ،‬چونكە‬ ‫تەنانەت هاتوچۆی خێزانیش‬

‫ل��ەن��ێ��وان ب���اوك‌و دای��ك��ی ئەو‬ ‫خێزانەدا نەمابوو‪.‬‬ ‫ع���وم���ەر س���اڵ���ح‪ ،‬وت���ی‪:‬‬ ‫«گ���ەورەت���ری���ن ه��ەڵ��ەی��ە لە‬ ‫نەتەوەی خۆت دووربكەویتەوەو‬ ‫لەگەڵ نەتەوەیەكی تر ژیانی‬ ‫پێكبهێنیت»‪،‬‬ ‫هاوسەرگیریی‬ ‫ه��ەروەه��ا وت��ی‪« :‬ئ��ەوەی ئێمە‬ ‫كردمان‪ ،‬دروستكردنی كارەسات‬ ‫بوو»‪.‬‬ ‫«رۆژن����ام����ە»‪ ،‬ه��ەوڵ��ی��دا‬ ‫ئ��ام��ارێ��ك��ی دروس���ت ل��ەب��ارەی‬ ‫ك��ەم��ب��وون��ەوەی هاوسەرگیریی‬ ‫لەنێوان نەتەوەكان دەستبكەوێت‪،‬‬ ‫ب��ەاڵم ب��ەه��ۆی ئ���ەوەی نەتەوە‬ ‫ل���ە ف���ۆڕم���ی پ���ڕك���ردن���ەوەی‬ ‫هاوسەرگیریدا نییە‪ ،‬نەتوانراوە‬ ‫ئامارێك لەوبارەیەوە باڵوبكاتەوە‪.‬‬

‫دادوەر ح���ەم���دی گ��ل��ی‪،‬‬ ‫ل��ە دادگ���ای ك��ەرك��وك‪ ،‬وت��ی‪:‬‬ ‫«ب��ەراورد بە راب��ڕدوو‪ ،‬پرۆسەی‬ ‫هاوسەرگیریی نێوان نه‌ته‌وه‌کان‬ ‫زۆر كەمبووەتەوە‪ ،‬بەپێچەوانەوە‬ ‫پێشووتر بەشێوەیەكی ف��راوان‬ ‫هاوسەرگیریی دەكرا»‪.‬‬ ‫ب��ە ب���ڕوای ئ��ەو دادوەرە‪:‬‬ ‫«ئەركی كۆمەڵگەی مەدەنیی‌و‬ ‫رێ��ك��خ��راوەك��ان��ە‪ ،‬ج��ی��اواز لە‬ ‫س��ی��اس��ی��ی��ەك��ان��ی ك���ەرك���وك‪،‬‬ ‫ب��ن��اغ��ەی م��رۆڤ��ای��ەت��ی��ی ن��ەك‬ ‫نەتەوەپەرستیی‪ ،‬نیشانی خەڵكی‬ ‫ش��ارەك��ە ب���دەن‪ ،‬ل��ە روان��گ��ەی‬ ‫هاوسەرگیرییەوە»‪.‬‬ ‫ت�����وێ�����ژەران�����ی ب������واری‬ ‫كۆمەاڵیەتیی‪ ،‬بوونی پەیوەندیی‬ ‫نێوان نەتەوەكان‌و ئەنجامدانی‬ ‫هاوسەرگیریی بە بنەمایەكی‬ ‫گرنگی ئاشتیی كۆمەاڵیەتیی‬ ‫وەسف دەكەن‪.‬‬ ‫عالیە ت��ۆف��ی��ق‪ ،‬ت��وێ��ژەری‬ ‫كۆمەاڵیەتیی‪ ،‬وتی‪« :‬ئەنجامدانی‬ ‫پرۆسەی هاوسەرگیریی‪ ،‬ئەگەر‬ ‫لە رابردوودا تاڕادەیەك كارێكی‬ ‫ئاسایی بووبێت‪ ،‬ئەوا ئێستا دوای‬ ‫ئاڵۆزیی سیاسیی نەتەوەكان‪،‬‬ ‫جۆریك لە دەمارگیریی لەنێوان‬ ‫ن��ەت��ەوەك��ان دروس��ت��ب��ووە‌و وای‬ ‫ل��ێ��ه��ات��ووە ئ��ەو دەمارگیرییە‬ ‫چ��ووەت��ە نێو خێزانی ی��ەك بە‬ ‫یەكی ئەم شارە‪ ،‬ئەوەش بووەتە‬ ‫هۆی ئەوەی ئەو هاوسەرگیرییەی‬ ‫جاران ئەستەم بووە»‪.‬‬ ‫ئ��ەو ت���وێ���ژەرە‪ ،‬پێیوایە‪:‬‬ ‫ب��وارێ��ك��ی ف�����راوان ه��ەی��ە بۆ‬ ‫ل��ە یەكتێگەیشتن‌و ناسینی‬ ‫نەتەوەكان لە الیەن گەنجانەوە‪،‬‬ ‫ئ��ەوەش بەهۆی تێكەڵبوونیان‬ ‫لە زانكۆ‌و پەیمانگه‌كان‌و وتی‪:‬‬ ‫«دەت����وان����ن ه��اوس��ەرگ��ی��ری��ی‬ ‫ئەنجامبدەن»‪.‬‬

‫ذمارة (‪ )645‬سيَشةممة ‪2011/ 8/2‬‬

‫‪hewal.rozhnama@gmail.com‬‬

‫گەنجێك بە دەست‌و قاچ بەستراویی؛ تەرمەكەی دەدۆزرێتەوە‬ ‫س��ەروەر سەعدوڵاڵ‪ :‬ئێواره‌ی‬ ‫(‪)7/30‬و لەگوندی (ش��اك��ەل)ی‬ ‫سەر بە ناحیەی رزگاری‪ ،‬گەنجێكی‬ ‫(‪ 27‬س��اڵ) تەرمەكەی بەدەست‌و‬ ‫ق��اچ ب��ەس��ت��راوی دەدۆزرێ���ت���ەوە‌و‬

‫بەپێی وت��ەی سەنتەری رێكخەری‬ ‫پەیوەندییەكان بۆ فریاكەوتن‪ ،‬ئەو‬ ‫گەنجە خنكێنراوە‪.‬‬ ‫بەرپرسێكی سەنتەری رێكخەری‬ ‫پ��ەی��وەن��دی��ی��ەك��ان ب��ۆ فریاكەوتن‬

‫ل��ەك��ەالر‪ ،‬ب��ە «رۆژن��ام��ە»ی وت‪:‬‬ ‫«ئ��ەو گەنجە ن��اوی (محەمەد)ەو‬ ‫پیشـــــــەی پێشمەرگەیە‪ ،‬بەپێی‬ ‫زانیارییەكان ل��ەالی��ەن كەسێكی‬ ‫نەناسراوە پەیوەندیی پێوەكراوەو‬

‫ل��ەم��اڵ چ����ووەت����ەدەرەوە‪ ،‬دوات��ر‬ ‫سه‌عات (‪)8:30‬ی شەو تەرمەكەی‌و‬ ‫ئۆتۆمبێلەكەی لەگوندی شاكەل‬ ‫دۆزراوه‌تەوە»‪.‬‬ ‫ه����ەروەه����ا وت�����ی‪« :‬ه��ی��چ‬

‫شوێنه‌وارێکی گولله‌ بەجەستەیەوە‬ ‫نەبووە‪ ،‬دەركەوتووە خنكێنراوە‪ ،‬هەر‬ ‫دوو دەست‌و قاچیشی بەسترابوو»‪.‬‬ ‫ئ��ەو گەنجە‪ ،‬لەدەربەندیخان‬ ‫ده‌وامی ده‌کرد‪.‬‬

‫دوای ئاشكرابوونی خانەكانی لەشفرۆشیی‌و لەژێر فشاری كەمپه‌ینێكدا‬

‫(‪ )30‬خانەی لەشفرۆشیی داده‌خرێن‌و (‪ )104‬لەشفرۆشیش دەستگیرده‌کرێن‬ ‫بەدواداچوونی‪ :‬نیاز نایف‬ ‫‪..............................‬‬ ‫دوای ئاشكرابوونی خانەكانی‬ ‫ل��ەش��ف��رۆش��ی��ی لەسلێمانی‌و‬ ‫هەڵمەتێك دژی داخستنی‬ ‫ئ���ەو خ��ان��ان��ە‪ )30( ،‬خانەی‬ ‫لەشفرۆشیی داخ���ران‌و (‪)104‬‬ ‫لەشفرۆشیش دەستگیركراون‪.‬‬ ‫كەمپه‌ینی داخستنی خانەكانی‬ ‫لەشفرۆشیش رەخ��ن��ەی ئ��ەوە‬ ‫ل��ەئ��اس��ای��ش دەگ������رن‪ ،‬ئ��ەو‬ ‫زانیارییانەیان الب��ووە‌و بێدەنگ‬ ‫بوون لە تەشەنەسەندنی‪.‬‬ ‫«ن��ا ب��ۆ دەس��ەاڵت��ێ��ك كە‬ ‫بێدەنگە لەئاست ئ��ەم تاوانە‬ ‫قێزەونە»‪ ،‬دوابەدوای راگەیاندنی‬ ‫كەمپه‌ینی داخستنی خانەكانی‬ ‫لەشفرۆشیی‪ ،‬حەسەن محەمەد‪،‬‬ ‫لەكۆمێنتێكیدا پشتگیریی خۆی‬ ‫بۆ هەڵمەتەكە راگەیاند‪.‬‬ ‫ب��ڵ�اوب����وون����ەوەی چ��ەن��د‬ ‫ئامارێك سەبارەت بەزیادبوون‌و‬ ‫ب�ڵ�اوب���وون���ەوەی خ��ان��ەك��ان��ی‬ ‫ل��ەش��ف��رۆش��ی��ی لەسلێمانی‪،‬‬ ‫ن��ی��گ��ەران��ی��ی الی ب��ەش��ێ��ك‬ ‫لەهاواڵتییان دروستكردو لەژێر‬ ‫فشاری بەشێك لە چاالكوانانی‬ ‫كۆمەڵگەی مەدەنیی‌و كەمپه‌ین‌و‬ ‫ئیمزا كۆكردنەوە بۆ داخستنی‬ ‫ئەو خانانە‪ ،‬حكومەت بڕیاری‬ ‫داخستنی ئەو خانانەی دا‪.‬‬ ‫نەجیبە لەتیف‪ ،‬ئەندامی‬ ‫ك��ەم��پ��ه‌ی��ن��ی «خ��ان��ەك��ان��ی‬

‫لەشفرۆشیی دابخەن»‪ ،‬لەگەڵ‬ ‫ئ��ەوەی پێیوایە‪ :‬ئەو حاڵەتانە‬ ‫ناتوانرێت بنەبڕ بكرێت‪ ،‬بەاڵم‬ ‫ئاماژە بەوە دەكات‪ :‬راگەیاندنی‬ ‫بوونی ژمارەیەكی زۆری خانەی‬ ‫رێگەپێدانیان‬ ‫لەشفرۆشیی‌و‬ ‫جێگەی پرسیارە‪.‬‬ ‫نەجیبە‪ ،‬وت���ی‪« :‬پێشتر‬ ‫زانیومانە ك��ە ئ��ەو حاڵەتانە‬ ‫هەیە‪ ،‬بەاڵم نەمانزانیوە قەبارەی‬ ‫دی��اردەك��ە‪ ،‬هێندە تەشەنەی‬ ‫سەندووە»‪.‬‬ ‫ه��ەروەه��ا رەخ��ن��ەی گ��رت؛‬ ‫«ئ��اس��ای��ش ك��ە وردەك���اری���ی‬ ‫ژیانی تاكەكان دەزانێت‪ ،‬چۆن‬ ‫نەیزانیوە ئەو هەموو ماڵە هەیە‪،‬‬ ‫ئەگەر زانیویەتی؛ بۆ تائێستا‬ ‫ئیجرائاتی نەكردووە؟»‪.‬‬ ‫ئەو ئەندامەی كەمپه‌ینی‬ ‫«خ��ان��ەك��ان��ی ل��ەش��ف��رۆش��ی��ی‬ ‫داب��خ��ەن» دژای��ەت��ی خ��ۆی بۆ‬ ‫تێڕوانینی ئەو كەسانە نیشاندا‪،‬‬ ‫ك���ە داوادەك��������ەن دی�����اردەی‬ ‫لەشفرۆشیی لەڕێگای یاساوە‬ ‫رێكبخرێت‌و وت��ی‪« :‬پێویستە‬ ‫دی���اردەی لەشفرۆشیی بنەبڕ‬ ‫بكرێت‪ ،‬نەك یاسا دەربچێت بۆ‬ ‫رێكخستنی»‪.‬‬ ‫ب��ە وت����ەی ب��ەڕێ��وەب��ەری‬ ‫ئاسایشی سلێمانی‪ ،‬زیاتر لە‬ ‫(‪ )500‬ماڵ لە سلێمانیدا هەیە‪،‬‬ ‫ك��ە ك���اری لەشفرۆشیی تێدا‬ ‫دەكرێت‪.‬‬ ‫لەژێر فشاری ئەو كەمپه‌ینەو‬

‫به‌مه‌به‌ستی‌ رێزگرتن له‌مانگی‌‬ ‫ره‌م���ه‌زان‪ ،‬سه‌رجه‌م سه‌نته‌رو‬ ‫یانه‌ شه‌وانه‌كان ل�ه‌و مانگه‌دا‬ ‫داده‌خرێن‪.‬‬ ‫م��س��ت�ه‌ف��ا ح �ه‌م �ه‌ڕه‌ح��ی��م‪،‬‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ری‌ كاروباری‌ گه‌شتیاریی‌‬

‫پشتگیریی بەشێك لەهاواڵتییان‬ ‫ب��ۆ داخ��س��ت��ن��ی ئ���ەو خ��ان��ان��ە‪،‬‬ ‫حكومەت ب��ڕی��اری��دا خانەكان‬ ‫دابخات‪ ،‬لەكاتێكدا پێشتر ئەو‬ ‫زانیارییانەیان البووە‌و رێگرییان‬ ‫لێ نەكردووە‪.‬‬ ‫زانا حه‌مه‌ساڵح‪ ،‬قایمقامی‌‬ ‫ق�ه‌زای‌ مه‌ركه‌زی‌ سلێمانی‌‪ ،‬بە‬ ‫«رۆژن��ام��ە»ی راگەیاند‪:‬‬ ‫«به‌فه‌رمانی‌ دادوه‌رو له‌سه‌ر‬ ‫مه‌زبه‌ته‌ی‌ هاواڵتییان‪،‬‬ ‫(‪ )30‬ماڵ‪ ،‬كه ‌شوێنی‌‬ ‫له‌شفرۆشیی‌ ب��وون‪،‬‬ ‫ل���ەچ���ەن���د رۆژی‬ ‫رابردوودا داخراون‌و‬ ‫ك��ه‌س��ه‌ك��ان��ی��ش��ی‌‬ ‫رووب�����ه‌ڕووی‌ دادگ��ا‬ ‫ك���راون���ه‌ت���ه‌وه‌و ئ�ه‌و‬ ‫كه‌سانه‌شی‌ ‌ هاواڵتیی‌‬ ‫ه��ه‌رێ��م‬ ‫ده‌ره‌وه‌ی‌‬ ‫بـــــــوون‪ ،‬نێردراونه‌ته‌وه‌‬ ‫بۆ شوێنه‌کانی خۆیان»‪.‬‬ ‫ه���ەروەه���ا ئ��ام��اژەی‬ ‫ب��ەوەش دا‪ )104( :‬ك �ه‌س كه‌‬ ‫له‌و شوێنانه‌ ده‌ستگیركراون‪،‬‬ ‫له‌ به‌ڕێوه‌به‌رێتی‌ گه‌شتوگوزار له‬ ‫رووبه‌ڕووی‌ دادگا كراونه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫ل���ەگ���ەڵ ف���راوان���ب���وون���ی ‌پارێزگای‌ سلێمانی‌‪ ،‬وتی‌‪« :‬له‌‬ ‫خ��ان��ەك��ان��ی ل��ەش��ف��رۆش��ی��ی؛ ه �ه‌ر (‪ )30‬رۆژه‌ك���ه‌ی‌ مانگی‌‬ ‫له‌ئێستادا چه‌ندین سه‌نته‌رو ره‌مه‌زانی‌ پیرۆزداو به‌مه‌به‌ستی‌‬ ‫ی��ان�ه‌ی‌ ش �ه‌وان��ه‪ ‌،‬ك�ه‌ تایبه‌تن رێزگرتن له‌و مانگه‌‪ ،‬سه‌رجه‌م‬ ‫ب��ه «‌م��ه‌س��اج» له‌شاره‌كانی‌ سه‌نته‌ره‌كانی‌ م �ه‌س��اج‌و یانه‌‬ ‫ك��وردس��ت��ان��دا ب��ەش��ێ��وەی��ەك��ی شه‌وانه‌كان داده‌خ��رێ �ن‌و دوای‬ ‫یاسایی كراونه‌ته‌وه‌‪ ،‬ب��ەاڵم بە مانگی رەمەزان دەكرێنەوە»‪.‬‬ ‫ل����ە ئ���ێ���س���ت���ادا‪)10( ،‬‬ ‫وتەی بەرپرسانی گەشتوگوزار‪،‬‬

‫ی��ان��ەی ش��ەوان��ە ك��ە تایبەتن‬ ‫بەخواردنەوەو سەماكردن لەگەڵ‬ ‫(‪ )14‬سەنتەری مەساج لەشاری‬ ‫س��ل��ێ��م��ان��ی��دا‪ ،‬ب��ەش��ێ��وەی��ەك��ی‬ ‫رەسمیی مۆڵەتی كاركردنیان‬ ‫پێدراوە‪ ،‬كە بە وتەی بەرپرسانی‬ ‫ئاسایش ئەو شوێنانە زۆركات بۆ‬ ‫كاری لەشفرۆشیی بەكارهێنراون‪.‬‬ ‫پ��ەی��م��ان ع��ی��زەدی��ن‪،‬‬ ‫ئ��ەن��دام��ی ل��ی��ژن��ەی مافی‬ ‫م���رۆڤ���ی پ �ه‌رل��ەم��ان��ی‬ ‫ك��وردس��ت��ان‪ ،‬ئاماژە‬ ‫ب������ەوە دەك������ات‪:‬‬ ‫(‪ )10‬س��اڵ زیاترە‬ ‫رێكخراوەكانی ژنان‬ ‫ق��س��ەی��ان ل��ەس��ەر‬ ‫ت��ەش��ەن��ەس��ەن��دن��ی‬ ‫دی������������������اردەی‬ ‫ل���ەش���ف���رۆش���ی���ی‬ ‫ك���ردووە‪ ،‬ب��ەاڵم هیچ‬ ‫الیەنێك بەدەنگییانەوە‬ ‫نەهاتوون‪.‬‬ ‫ئ���ەو پ �ه‌رل��ەم��ان��ت��ارە‪،‬‬ ‫پێیوایە‪ :‬بەداخستن‌و گرتنی ئەو‬ ‫كەسانە‪ ،‬دیاردەی لەشفرۆشیی‬ ‫بنبڕنابێت‌و وت��ی‪« :‬پێویستە‬ ‫یاسایەك لە په‌رلەمانی كوردستان‬ ‫دەربچێت بۆ رێگرییكردن لە‬ ‫لەشفرۆشیی‌و بازرگانییكردن بە‬ ‫ژنان‌و مندااڵنەوە»‪.‬‬ ‫گومانی ئەوەی هەیە‪ ،‬بەهۆی‬ ‫بێدەنگیی هێزەكانی ئاسایش‌و‬ ‫حكومەتەوە‪ ،‬كەسانێك پاڵپشتی‬ ‫ئەو خانانەیان كردبێت‪ ،‬بەاڵم‬

‫ئ��اس��ای��ش پێشووتر پ��اس��اوی‬ ‫ئەوەیان هەبوو لەبەر ئەوەی‬ ‫ی��اس��ای��ەك نییە ب��ۆ رێگرتن‬ ‫لەدیاردەی لەشفرۆشیی‪ ،‬بۆیە‬ ‫دەسەاڵتی رێگریكردنیان نەبووە‪.‬‬ ‫پ��ەی��م��ان‪ ،‬رەخ��ن��ەش��ی لە‬ ‫یاساكانی عێراق گرت‪ ،‬لەوەی‬ ‫بەپێی یاسای سزادانی عێراقی‬ ‫تەنیا سزای لەشفرۆشیی دیاریی‬ ‫ك����ردووە‪ ،‬ب��ەب�ێ‌ ئ���ەوەی هیچ‬ ‫سزایەك بۆ «لەشكڕ» هەبێت‪.‬‬ ‫بەپێی دەستووری عێراقیی‪،‬‬ ‫ن��اب��ێ��ت ل��ەع��ێ��راق‌و ه��ەرێ��م��ی‬ ‫كوردستاندا یاسایەك دەربچێت‬ ‫پێچەوانەی بنەماكانی ئایینی‬ ‫ئ��ی��س�لام ب��ێ��ت‪ ،‬ب��ەوپ��ێ��ی��ەش‬ ‫دەرك����ردن����ی ی���اس���ای���ەك بۆ‬ ‫رێكخستنی ك��اری لەشفرۆشیی‬ ‫پ��ێ��چ��ەوان��ەی��ە ل��ەگ��ەڵ ئایین‌و‬ ‫دەستووردا‪.‬‬ ‫یاسین دەروێ���ش غ��ەف��ور‪،‬‬ ‫ئ��ەن��دام��ی ل��ی��ژن��ەی ف��ەت��واو‬ ‫وتاربێژی مزگەوتی خانەقای‬ ‫س��ل��ێ��م��ان��ی‪ ،‬پ��ێ��ی��وای��ە‪ :‬ئ��ەو‬ ‫دی��اردەی��ە لەگەڵ دابونەریتی‬ ‫كوردەواریدا نەگونجاوە‌و دەڵێت‪:‬‬ ‫«لەئیسالمدا بەهیچ شێوەیەك‌و‬ ‫ل��ەژێ��ر هیچ پ��اس��اوێ��ك��دا رێگا‬ ‫ب��ەك��اری لەوشێوەیە نادرێت‌و‬ ‫نابێت بەیاسایی بكرێت»‪.‬‬ ‫ئ��ەو مامۆستا ئایینییە‪،‬‬ ‫دەڵ��ێ��ت‪ :‬بێئاگایی حكومەت‌و‬ ‫الی��ەن��ە پ��ەی��وەن��دی��دارەك��ان‌و‬ ‫كۆمەڵگەیە‪ ،‬وایانكردووە ئەو‬

‫دیاردەیە تەشەنە بكات‌و وتی‪:‬‬ ‫«داخ��س��ت��ن��ی ئ���ەو شوێنانە‪،‬‬ ‫باشترین چ���ارەس���ەرن‪ ،‬نەك‬ ‫سزادان»‪.‬‬ ‫ك�����ارزان ع��ەب��دول��ف��ازی��ل‪،‬‬ ‫پارێزەرو چاالكوانی بواری مافی‬ ‫مرۆڤ‪ ،‬جەخت لەوە دەكاتەوە‪:‬‬ ‫یاساكانی ع��ێ��راق ب��ە روونیی‬ ‫باسی دی���اردەی لەشفرۆشیی‬ ‫كردووەو سزای ئەو كەسانەشی‬ ‫دیاریی كردووە‪.‬‬ ‫ئەو پارێزەرە‪ ،‬سەرسووڕمانی‬ ‫خ���ۆی ن��ی��ش��ان��دا ل��ە ل��ێ��دوان��ی‬ ‫بەرپرسانی ئاسایش سەبارەت‬ ‫بە پاساوی ئیجرائات نەكردنیان‬ ‫بەرامبەر بەو دیاردەیەو دەڵێت‪:‬‬ ‫«ه��ەم��وو كارێكی سێكسیی‪،‬‬ ‫ئەگەر باسی كڕین‌و فرۆشتنی‬ ‫تێدابێت‪ ،‬ئ���ەوا بەپێی یاسا‬ ‫قەدەغە كراوە»‪.‬‬ ‫بەپێی یــــاسای ژم��ارە‬ ‫(‪)8‬ی ساڵی (‪ ،)1988‬كەسی‬ ‫لەشفرۆش‌و خاوەنی ئەو خانووەی‬ ‫كارەكەی تێدا دەكرێت‌و لەگەڵ‬ ‫ئ��ەو كەسەی دەاڵڵ��ی��ی دەك��ات‬ ‫بۆیان‪ ،‬هەر سێكیان سزا دەدرێن‬ ‫بە زیندانیكردن‪ ،‬كە لە ماوەی‬ ‫حه‌وت ساڵ كەمتر نەبێت‪.‬‬ ‫رزگ������ار خ���ۆش���ن���او‪ ،‬كە‬ ‫ل���ەم���اڵ���پ���ەڕی ف��ەی��س��ب��ووك‬ ‫پشتیوانیی خۆی بۆ گرووپەكە‬ ‫دەربڕیوە‪ ،‬دەڵێت‪« :‬دایانخەن‪،‬‬ ‫چونكە ڤایرۆسی ئایدز لەوێدا‬ ‫گەشە دەكات»‪.‬‬

‫دادگا بە «غیابی»‪ ،‬حوكمی بكەرەكان دەدات‬

‫بەدواداچوونی‪ :‬ئاریان حەسەن‬

‫مۆبایلەكان پڕدەبن لە گرتەی ڤیدیۆیی‌و وێنەی رووت‬

‫‪..............................................‬‬ ‫گ���رت���ەی ڤ���ی���دی���ۆ‌و وێ��ن��ە‬ ‫ت��ای��ب��ەت��ی��ی��ەك��ان‪ ،‬مۆبایلەكان‬ ‫پڕدەكەن‌و چەندین كێشەو گرفتی‬ ‫جۆراوجۆریش ب��ەدوای خۆیاندا‬ ‫دەهێنن‪.‬‬ ‫م���اوەی���ەك���ە ل���ە ه��ەرێ��م��ی‬ ‫ك��وردس��ت��ان��دا‪ ،‬چەندین گرفتی‬ ‫گەورە بەهۆی گرتە تایبەتییەكانی‬ ‫مۆبایلەوە‪ ،‬لەجۆری «كوشتن‌و‬ ‫ه��ەڕەش��ەك��ردن»‪ ،‬رووب����ەڕووی‬ ‫هاواڵتییان بووەتەوە‌و تادێت ئەو‬ ‫دیاردەیە زیاتر دەبێت‪.‬‬ ‫ب���ەه���ۆی ف���راوان���ب���وون���ی‬ ‫ب��ەك��اره��ێ��ن��ەران��ی م��اڵ��پ��ەڕی‬ ‫فەیسبووك‌و هاككردنییەوە‪ ،‬شتە‬ ‫تایبەتییەكانی هاواڵتییان زیاتر‬ ‫باڵودەبنەوە‪ ،‬سزای بكەرەكانیش‬ ‫بە «غیاب»ی دەدرێت‪.‬‬ ‫نزیكەی ساڵێك لەمەوبەر‪،‬‬ ‫(مه‌هدی ته‌ها) ناوی خ��وازراوی‬ ‫گ��ەن��ج��ێ��ك��ە‪ ،‬رق ل���ە ب��اوك��ی‬ ‫هەڵدەگرێت‌و بەرنامەی گرتنی‬ ‫گرتەی ڤیدیۆیی باوكی دادەنێت‪.‬‬ ‫گ����ەن����ج����ەك����ە‪ ،‬ب��ەپ��ێ��ی‬ ‫دانپێدانانەكانی الی پۆلیس‪،‬‬ ‫لەدوای ئەوەی باوكی ژن بەسەر‬ ‫دایكیدا دەهێنێت‪ ،‬رق لە باوك‌و‬ ‫ب���اوەژن���ەك���ەی ه��ەڵ��دەگ��رێ �ت‌و‬ ‫ك���اردان���ەوەی خ��راپ��ی ل��ەس��ەری‬ ‫دەبێت‪.‬‬ ‫گەنجەكە‪ ،‬رۆژێ��ك لەڕێگای‬ ‫مۆبایلەكەیەوە‪ ،‬وێنەی ڤیدۆیی‬ ‫ب���اوك‌و ب��اوەژن��ەك��ەی دەگ��رێ��ت‬ ‫لەوكاتەی سەرقاڵی كاری شەرعیی‬ ‫خۆیان ب��وون‌و دوات��ر ئ��ەو گرتە‬ ‫ڤیدۆییە باڵودەكاتەوە‌و ئێستاش‬

‫وێنه‌ی یه‌کێک ل ‌ه گرته‌ ڤیدیۆییه‌کانی مۆبایل‬ ‫زیندانیی كراوە‪.‬‬ ‫ئەمە نموونەی یەكێك لەو‬ ‫س���ەدان گرتە ڤیدۆییەیە‪ ،‬كە‬ ‫ب�ڵاوك��راون��ەت��ەوە‌و بەشێكیشیان‬ ‫گەیشتوونەتە حاڵەتی كوشتنی‬ ‫كەسەكان‪.‬‬ ‫ل����ەواڵت����ان����ی ج��ی��ه��ان��دا‪،‬‬ ‫باڵوكردنەوەی ئەو گرتە ڤیدیۆو‬ ‫وێنە تایبەتییانە‪ ،‬زیاتر كەسە‬ ‫بەناوبانگەكان دەگرێتەوە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫لەهەرێمی كوردستاندا‪ ،‬كەسی‬ ‫ئاسایی رووبەڕووی ئەو دیاردەیە‬ ‫دەبێتەوە‪.‬‬ ‫ب���ەه���ۆی ئ�����ەوەی ب��ك��ەری‬ ‫بەشێك ل��ەك��ارەك��ان دیارنین‪،‬‬

‫كاری دادگاییكردنی ئەو كەسانە‬ ‫قوورس بووە‌و كۆنترۆڵكردنی ئەو‬ ‫كارانەش ئاسان نییە‪ ،‬دادگ��اش‬ ‫بە «غیاب»ی سزای بكەرەكان‬ ‫دەدات‪.‬‬ ‫پارێزەر ئامانج عەلی‪ ،‬دەڵێت‪:‬‬ ‫«یاسا مامەڵە لەگەڵ بینراو ‌و‬ ‫دەستلێدراودا دەكــــــات‪ ،‬یاسا‬ ‫كردارێك دەبینێت‌و ئەگەر تاوان‬ ‫بوو بەپێی ئەو یاسایانەی لەو‬ ‫كۆمەڵگەیەدا ه��ەن‪ ،‬بكەرەكەی‬ ‫دادگایی دەكات‪ ،‬ئەمە بەو مانایە‬ ‫نییە یاسا باز بەسەر ئەو تاوانانەدا‬ ‫ب���دات‪ ،‬ك��ە بكەرەكانیان دی��ار‬ ‫نیــن»‪.‬‬

‫س���ەب���ارەت ب���ەس���زای ئ��ەو‬ ‫كەسانەی هەڵدەستن بەو كارانە‪،‬‬ ‫ئامانج‪ ،‬وتی‪« :‬رۆژانە ئاگاداری‬ ‫ئ��ەوەی��ن ك��ە گ��رت��ە ڤیدیۆیی‌و‬ ‫وێنە تایبەتەكان باڵودەبنەوە‌و‬ ‫هێرشدەكرێتە سەر كەسەكان‪،‬‬ ‫ب��ەاڵم لەبەر ئ��ەوەی بكەرەكان‬ ‫دیارنین‪ ،‬ئەو دیاردەیە كۆنترۆڵ‬ ‫ناكرێت‌و هەندێكجاریش بەغیابی‬ ‫حوكمی ب��ك��ەرەك��ە دەدرێ����ت‌و‬ ‫هەندێجاریش تا ساتی دۆزینەوەی‬ ‫بكەرەكە‪ ،‬سزاكەی رادەگیرێت»‪.‬‬ ‫ه���ەروەه���ا‪ ،‬وت����ی‪« :‬ئ��ەم‬ ‫كێشەیە رووی لەهەمووانە‌و بەر لە‬ ‫هەمووانیش رووی لەیاسایە‪ ،‬بۆیە‬

‫كۆنترۆڵكردنی ئاسان نییە»‪.‬‬ ‫بەشێكی زۆری ئ��ەو گرتە‬ ‫ڤ��ی��دۆی��ی��ان��ەی «رۆژن����ام����ە»‬ ‫ده‌ستیکه‌وتوون‪ ،‬تێبینی ده‌کرێت‬ ‫ل��ەالی��ەن هاواڵتییان خۆیانەوە‬ ‫دەگیرێن‌و دواتر بەهەر رێگایەك‬ ‫بێت بەشێكیان بەبێ ئ��ارەزوو ‌و‬ ‫ئاگاداریی كەسەكە باڵودەبێتەوە‪.‬‬ ‫س��ەروەر سه‌عید‪ ،‬توێژەری‬ ‫دەروون���ی���ی‪ ،‬پ��ێ��ی��وای��ە‪ ،‬چەند‬ ‫هۆكارێك لەپشت باڵوبوونەوەی‬ ‫ئ����ەو گ����رت����ان����ەوەن‪ ،‬وت���ی‪:‬‬ ‫«بەشێكیان‪ ،‬كە گرنگترینیان‬ ‫لەالیەن خودی كەسەكە خۆیەوە‬ ‫دەگ��ی��رێ��ت‌و ئ����ەوەش ب��ەه��ۆی‬

‫هەستی خ��ۆ بینینەوەیە لەو‬ ‫گرتە ڤیدۆییانە‪ ،‬چونكە كاتێك‬ ‫ئ��ەو كەسانە خۆیاندەبیننەوە‪،‬‬ ‫هەستدەكەن كارێكی شایستەیان‬ ‫ئەنجامداوە»‪.‬‬ ‫هەروەها‪ ،‬وتی‪« :‬هۆكارێكی‬ ‫تر ئ��ەوەی��ە‪ ،‬ئ��ەو كەسانە بۆیە‬ ‫ئ��ەو گرتە ڤیدیۆییانە دەگ��رن‪،‬‬ ‫بۆئەوەی هەركاتێك ویستیان ئەو‬ ‫كەسانەی بەرامبەریان ئازار بدەن‌و‬ ‫بیانترسێنن‪ ،‬ب��ەوەی ئەو گرتە‬ ‫ڤیدیۆییانە باڵو دەكەنەوە»‪.‬‬ ‫گرتە ڤیدۆییەكان بەشێكی‬ ‫هەرە زۆری��ان گرتەی سێكسین‪،‬‬ ‫ی��ان وێ��ن��ەی رووت����ن‪ ،‬گەنجان‬ ‫لەمۆبایلێكەوە بۆ مۆبالێكی تر‬ ‫دەیگوازنەوە‪.‬‬ ‫ماوەیەك لەمەوبەر گرتەی‬ ‫دادوەرێ��ك��ی دادگ���ای سلێمانی‬ ‫بینرا‪ ،‬كە لەڕێگای ئینتەرنێتەوە‬ ‫وێنەكەی بەڕووتی گیرابوو و دواتر‬ ‫لەماڵپەڕەكاندا باڵوكرایەوە‪.‬‬ ‫ب��ەب��ۆچ��وون��ی س�����ەروەر‪،‬‬ ‫بۆ رێگریكردن ل��ەو دی��اردان��ە‪،‬‬ ‫«دەب��ێ��ت هوشیاریی گشتیی‬ ‫دروسبێت‌و تاكەكانی ناو كۆمەڵگە‬ ‫بەتەواوەتی هوشیاربن‌و هەستی‬ ‫بەرپرسیارێتییان هەبێت‪ ،‬بۆ‬ ‫ئەوەی هەرگیز نەبنە هۆی كێشە‬ ‫بۆ بەرامبەرەكانیان»‪.‬‬ ‫لەخولی دووەم��ی پارلەمانی‬ ‫كوردستاندا‪ ،‬یاسایەكی تایبەت‬ ‫ل��ەب��ارەی خ���راپ بەكارهێنانی‬ ‫مۆبایل پەسەندكرا‪ ،‬بەاڵم یاساكە‬ ‫نەیتوانیوە رێگریی لەمەسەلەی‬ ‫خراپ بەكارهێنانی مۆبایل بكات‪.‬‬ ‫س��ەرگ��وڵ رەزا‪ ،‬ئەندامی‬ ‫لیژنەی مافی مرۆڤ لە په‌رلەمانی‬ ‫كوردستان‪ ،‬وتی‪« :‬یاسای خراپ‬

‫بەكارهێنانی مۆبایل پێویستی‬ ‫بەدەستكاریی ه��ەی��ە‪ ،‬چونكە‬ ‫ب��ەراورد ب ‌ه ئێستا‪ ،‬كەموكورتی‬ ‫تێدایە»‪.‬‬ ‫ئەو‪ ،‬پێیوایە‪ :‬ئەو دیاردەیە‬ ‫لەڕێگای مۆبایل‌و ماڵپەڕەكانی‬ ‫ئینتەرنێتەوە‪ ،‬پەرەیسەندووە‌و‬ ‫لەحاڵەتەوە ب��ووە ب��ەدی��اردەو‬ ‫ب����ەردەوام����ب����وون����ی ئ����ەوەش‬ ‫بەمەترسیی دەزانێت‪.‬‬ ‫سەرگوڵ‪ ،‬وتی‪« :‬په‌رلەمان‬ ‫هەموو ئەركێكی ئەخالقیی لەسەر‬ ‫شانە‪ ،‬كە یاسایەك دەربكات ببێتە‬ ‫رێگر لەبەردەم باڵوبوونەوەی ئەو‬ ‫وێنە‌و گرتە ڤیدۆییانە»‪.‬‬ ‫ه���ەس���ت���ی م�����ەری�����وان‪،‬‬ ‫رۆژن����ام����ەن����ووس‌و چ���االك���وان‬ ‫لەبواری ئافرەتان‪ ،‬پێیوایە‪ :‬بە‬ ‫باڵوبوونەوەی ئەو گرتە ڤیدیۆیانە‪،‬‬ ‫قوربانیی یەكەم توێژی ژنانن‪،‬‬ ‫بەهۆی ئەوەی بەشێك لە كوڕان‬ ‫وێنەی ئ��ەو كچانە دەگ��رن‪ ،‬كە‬ ‫بەناوی خۆشەویستییەوە لێیان‬ ‫نزیكبوونەتەوە‪.‬‬ ‫ن����اوب����راو‪ ،‬ب��ەپ��ێ��وی��س��ت��ی‬ ‫دەزان��ێ��ت ب��ۆ بنبڕكردنی ئەو‬ ‫دیاردەیە لەئێستادا‪ ،‬سزای ئەو‬ ‫كەسانەی وێنە‌و گرتەڤیدۆییەكان‬ ‫باڵودەكەنەوە‪ ،‬زۆر قوورس بێت‌و‬ ‫وتی‪« :‬بۆ ئەوەی خەڵكی تووشی‬ ‫كێشە نەكەن»‪.‬‬ ‫ئ���ەو چ��االك��وان��ەی ب���واری‬ ‫مافەكانی ژن��ان‪ ،‬زانیاریی هەیە‬ ‫لەوەی هەندێك كەس بازرگانیی‬ ‫بەو گرتە ڤیدیۆییانەوە بكەن‌و‬ ‫بیانفرۆشن‪ ،‬وت��ی‪« :‬مەترسیی‬ ‫هەیە بابەتەكە تەشەنە بسێنێت‪،‬‬ ‫ب��ۆی��ە دەب��ێ��ت رێگــــــای لێ‬ ‫بگیرێت»‪.‬‬

‫ذمارة (‪ )645‬سيَشةممة‬

‫‪www.rozhnama.net‬‬

‫زانا جه‌به‌لی‪ :‬بە ئەكادیمی نەبوونی هونەر لە كوردستان‪ ،‬بەربەستێكی دیكەیە بۆ پێشنەكەوتنی‪.‬‬

‫كانیاو؛ ئیشی دەست‌و هونەر تێكەڵ دەكات‬ ‫سابات – ناسیح عەلی خەیات‬ ‫ك��ان��ی��او؛ ئ��ەو هونەرمەندە‬ ‫شێوەكارەیە كە خەونی گەورەی‬ ‫هەیەو جگە لە كارە هونەرییەكان‌و‬ ‫ب��ەش��داری��ی ل��ە پ��ێ��ش��ان��گ�ه‌دا‪،‬‬ ‫دەیەوێت بە هونەر ئیشی دەست‬ ‫بكات‪ ،‬لەوەیشدا سەركەوتنی‬ ‫بەدەستهێناوەو كارەكانی لە‬ ‫دوكانی پۆشاكه‌کاندا دەفرۆشرێن‪.‬‬ ‫ك��ان��ی��او ب��ەخ��ت��ی��ار‪)29( ،‬‬ ‫س��اڵ ل��ە گ��ەڕەك��ی مەڵكەندی‬ ‫سلێمانی‪ ،‬لە خێزانێكی هونەریی‬

‫ل��ە دای���ك ب���ووە‌و پەیمانگه‌ی‬ ‫هونەرەجوانەكانی سلێمانی بەشی‬ ‫شێوەكاریی‪ ،‬تەواو كردووە‪.‬‬ ‫ئ��ەو‪ ،‬لە ساڵی (‪)2007‬ەوە‬ ‫تــــائێستا بـەشداریی (‪)10‬‬ ‫پێشانگه‌ی ك��ردووەو كارەكانی‬ ‫ت��ێ��دا نمایش ك����ردوون‪ ،‬ب��ەاڵم‬ ‫سەرباری كارە هونەرییەكانی‪ ،‬بە‬ ‫كۆمەڵێك كاری دیكەوە سەرقاڵە؛‬ ‫وەك خولیایەك بە سوودوەرگرتن‬ ‫لە ئەكادیمیا‪.‬‬ ‫وەك خۆی دەڵێت؛ سەرەتا‬ ‫نەخشەی شێوازێكی نوێ‌‪-‬ی لە‬

‫جلوبەرگی كوردیی داهێناوەو‬ ‫ل��ە لێدوانێكدا ب��ۆ «س��اب��ات»‬ ‫وت���ی‪« :‬ق��وم��اش‌و جلوبەرگی‬ ‫هیندیی سەرنجی منی راكێشا‪،‬‬ ‫ب��ۆی��ە ه��ەوڵ��م��دا ئ���ەو ش��ێ��وە‬ ‫دیزاینە لە جلوبەرگی كوردیدا‬ ‫بەكاربهێنمەوە‌و لەوەیشدا تا‬ ‫رادەی��ەك سەركەتوو ب��ووم‪ ،‬بەو‬ ‫پێیەی س��ەرن��ج��ی زۆر كەسی‬ ‫راكێشا»‪.‬‬ ‫لە ئێستایشدا‪ ،‬كانیاو سەرقاڵی‬ ‫دروستكردنی «ئێكسسوارات»ەو‬ ‫لەو رووەیشەوە دەڵێت‪« :‬ئەویش‬

‫ئ��ارەزووی��ەك��ی تایبەتیمە‌و لە‬ ‫م��ن��داڵ��ی��ی��ەوە خ��ول��ی��ام ب���ووە‪،‬‬ ‫ه��ەرك��ات��ێ��ك شتێكم شكابێت‬ ‫ی���ان پ��چ��ڕاب��ێ��ت‪ ،‬خ���ۆم چاكم‬ ‫كردووەته‌وه‌‪ ،‬تا وای لێهات خۆم‬ ‫شتی تازە مۆدێلم دروست دەكرد‌و‬ ‫بە رێكەوت كەسێكم ناسی كە‬ ‫ت��ازەت��ری��ن ك��ەرەس��ت �ە‌و ب��ەردی‬ ‫بەنرخ‌و مرواریی ‪-‬م لە توركیاوە‬ ‫بۆ بهێنێت‪ ،‬منیش شتی نوێی لێ‬ ‫دروست دەكەم بەشێوەیەك كە‬ ‫ئێستا كارەكانم الی ئەو كەسە‬ ‫دەفرۆشرێن‌و رەواجیان هەیە»‪.‬‬

‫هێشتا کازم خه‌اڵته‌که‌ی پێ نه‌دراوه‌‬ ‫سابات ‪ -‬سەروەر سەعدوڵاڵ‬ ‫ك��ازم‪ ،‬خۆشحاڵ ب��وو كە لەناو‬ ‫دەی��ان گەنجدا توانی پلەی دووەم‬ ‫بەدەستبێنێت‪ ،‬ل��ە بەرنامەیەكی‬ ‫تایبەت بە هەڵسەنگاندنی دەنگ‌و‬ ‫گۆرانی وتن‪ ،‬بەاڵم تائێستا خەونی‬ ‫بوون بە گۆرانبێژیی‪ ،‬نەهاتووەتە دی‪،‬‬ ‫چونكە به‌ وته‌ی خۆی‪ ،‬ئه‌و بەڵێنانه‌ی‬ ‫که‌ پێیدرابوون‪ ،‬جێبەجێ نەكران‌و ئەو‬ ‫بڕە پارەیەشی پێ نەدراوە كە دەبوو‬ ‫وەك خەاڵتی دووەمیی بیدرێتێ‌‪.‬‬ ‫ك���ازم ئیبراهیم‪41( ،‬س����اڵ)‪،‬‬ ‫هونەرمەندێكی ش��اری سلێمانییە‪،‬‬ ‫كاتێك ل��ە س��اڵ��ی (‪)2006‬دا لە‬ ‫بەرنامەی «كورد ستار» بەشداریی‬

‫ك��ردو پلەی دووەم��ی بەدەستهێنا‪،‬‬ ‫ناوی دەركردو چاوەڕوان دەكرا سیدی‬ ‫تایبەت بە خۆی باڵوبكاتەوە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫تائێستا بەرهەمی نییە‪.‬‬ ‫لە لێدوانێكیدا بۆ «سابات»‪،‬‬ ‫هۆكاری ئەنجامنەدانی كاری هونەریی‬ ‫دەخاتەڕوو‪ ،‬وتی‪« :‬كەس هاوكاریی‬ ‫ن���ەك���ردووم‪ ،‬ج��گ��ە ل��ە وەزارەت����ی‬ ‫رۆش��ن��ب��ی��ری�ی‌و الوان‪ ،‬ك��ە ب��ڕی��ارە‬ ‫سیدییەكم بۆ تۆمار بكەن»‪.‬‬ ‫ئەو‪ ،‬نەیشاردەوە كە تائێستاش‬ ‫ئ���ەو (‪ )15‬م��ل��ی��ۆن دی��ن��ارەش��ی‬ ‫پ��ێ ن����ەدراوە‪ ،‬ك��ە ب��ڕی��ارب��وو وەك‬ ‫بەدەستهێنانی پ��ل��ەی دووەم��ی��ی‬ ‫بەرنامەكە بیدرێتێ‌‪ ،‬وتیشی‪« :‬ئەو‬ ‫كەسەی بەڵێنی بڕە پارەكەی پێدام‪،‬‬

‫زانا جەبەلی ‪ :‬سیاسەت رێگرە‬

‫سابات ‪ -‬هەژار ئەنوەر‬ ‫زان�������ا ج���ەب���ەل���ی‪،‬‬ ‫ه��ون��ەرم��ەن��د‪ ،‬پێیوایە‪:‬‬ ‫ل��ە ك��وردس��ت��ان سیاسەت‬ ‫ك��اری��گ��ەری��ی ك��ردووەت��ە‬ ‫س��ەر ه��ون��ەرو «زۆرج���ار‬ ‫حیزبەكانی ك��وردس��ت��ان‬ ‫دەی��ان��ەوێ��ت ج��ەم��اوەری‬ ‫هونەرمەندە گۆرانیبێژەكان‬

‫لە رێگای هونەرمەندەكەوە‬ ‫بۆ خۆیان كۆنتڕۆڵ بكەن»‪.‬‬ ‫لە لێدوانێكی تایبەتدا‬ ‫بۆ «سابات»‪ ،‬زانا جەبەلی‪،‬‬ ‫نیگەرانیی خۆی لەم دۆخە‬ ‫دەرب����ڕی ك��ە ه��ون��ەری��ش‬ ‫ێ‬ ‫خ���راوەت���ە ن���او ملمالن ‌‬ ‫سیاسیی‌و حیزبییەكانەوەو‬ ‫وت���ی‪« :‬ئ���ەم ب��ارودۆخ��ە‬

‫سیاسییەی ل��ە هەرێمی‬ ‫كوردستاندا هەیە‪ ،‬بووەتە‬ ‫رێگر لەبەردەم گەشەكردنی‬ ‫بواری هونەری كوردیی»‪.‬‬ ‫ئ����ەو‪ ،‬ج��ەخ��ت ل��ەوە‬ ‫دەك��ات��ەوە‪ :‬لە سەردەمی‬ ‫ش�������ەڕی ن�����اوخ�����ۆوە‪،‬‬ ‫سیاسەت‪،‬‬ ‫حیزبایەتیی‌و‬ ‫ك��اری��گ��ەری��ی خ��راپ��ی��ان‬

‫ك��ردووەت��ە س��ەر هونەرو‬ ‫داه��ێ��ن��ان��ی ه��ون��ەرم��ەن��دە‬ ‫ك���وردەك���ان‌و ئ���ەوەش بە‬ ‫رێگرێكی سەخت دەزانێت‪،‬‬ ‫جگە ل��ەوەش وت��ی‪« :‬بە‬ ‫ئەكادیمی نەبوونی هونەر‬ ‫ل���ە ك���وردس���ت���ان‪،‬‬ ‫ب��ەرب��ەس��ت��ێ��ك��ی‬ ‫دی����ك����ەی����ە ب��ۆ‬ ‫پێشنەكەوتنی»‪.‬‬

‫له‌ ( )ـــه‌وه‌‬

‫دەڵ��ێ��ت؛ م��ن ن��ات��وان��م لە‬ ‫بودجەی ت��ازەدا پارەكەت‬ ‫ب���دەم���ێ‌‪ ،‬ب����ەاڵم م���ن وا‬ ‫ه��ەس��ت دەك�����ەم منیان‬ ‫ل��ەب��ی��رچ��ووب��ێ��ت��ەوە»‪.‬ئ��ەو‬ ‫گەنجە‪ ،‬كە خولیای بۆ هونەر‬ ‫ه��ەی��ە‪ ،‬پێیوایە‪ :‬كەسێك‬ ‫نییە لەو ش��ارەدا هاوكاریی‬ ‫بكات‌و «تەنانەت كەسیش‬ ‫نەبووە گۆرانییه‌کم بۆ تۆمار‬ ‫بكات»‪ ،‬ئەوەشی راگەیاند‪:‬‬ ‫ئێستا سەرقاڵی كاركردنە لە‬ ‫سیدییە نوێكەیدا‌و ده‌ڵێت‪:‬‬ ‫«ه��ی��وادارم لە ماوەیەكی‬ ‫كەمدا بگاتە ب��ەر گوێی‬ ‫ئارەزوومەندانی دەنگم»‪.‬‬

‫ذمارة (‪ )645‬سيَشةممة ‪2011/8/2‬‬

‫هێلكەیەكی خێزانیی‬

‫س��اب��ات‪ :‬رۆژ ب���ەڕۆژ داواك��اری��ی‬ ‫بۆ هێلكەی نەعامە زیاد دەك��ات‪ ،‬كە‬ ‫هێندەی (‪ )24‬هێلكەی ئاسایی دەبێت‪.‬‬ ‫لە ئێستادا‌و لە واڵتی بەریتانیا‌و‬ ‫چەند شوێنێكی دیكەش‪ ،‬فرۆشتنی‬ ‫هێلكەی نەعامە بووەتە باو‌و لە زۆربەی‬

‫بازاڕو شوێنە گشتییەكاندا ئەو جۆرە‬ ‫هێلكەیە نمایش دەكرێت‌و بە كڕیاران‬ ‫دەفرۆشرێت‪.‬‬ ‫هێلكەكە تەنیا ئەوەیە شێوەی‬ ‫«هێلكەییە»‪ ،‬دەنا لە قەبارەدا زۆر‬ ‫ل��ەو هێلكانە ج��ی��اوازت��رە‪ ،‬كە رۆژان��ە‬

‫دەیانبینین وەك هێلكەی مریشك‌و‬ ‫بەشێوەیەك‬ ‫باڵندە ماڵییەكان‪،‬‬ ‫هێلكەی نەعامە درێژییەكەی (‪)16‬سم‬ ‫دەبێت‌و پانییەكەشی (‪)12‬سم دەبێت‌‪،‬‬ ‫كێشیشی نزیكەی (‪ )2‬كیلۆیە‪ ،‬كە یەك‬ ‫هێلكەی هاوتای (‪ )24‬هێلكەی ئاساییە‪،‬‬

‫هەر بۆیە بە گەورەترین جۆری هێلكە‬ ‫دادەنرێت‪ ،‬كە نرخەكەی (‪ )32‬دۆالرە‪.‬‬ ‫هێلكەی نەعامە‪ ،‬توانای بەرگەگرتنی‬ ‫نزیكەی (‪ )132‬كیلۆگرام پەستانی‬ ‫هەیە‌و دوای (‪ )90‬خولەك لە كواڵندنی‬ ‫تەواو‪ ،‬ئینجا بۆ خواردن ئامادە دەبێت‪.‬‬

‫پێكەنینە «سەیرەكەی» نەگبەتیی بۆ دەهێنێت‬

‫هادی مەحمود‪ :‬دووشەش لە دەستمدا تۆپیوە‬

‫سابات ‪ -‬سەروەر سەعدوڵاڵ‬ ‫ه���ەرچ���ەن���دە ه���ادی‬ ‫م �ه‌ح��م��ود ی���ەك ك��اری‬ ‫ه��ون��ەری��ی ك����ردووەو‬ ‫چ�����ووەت�����ە س���ەر‬ ‫شاشەی (تیڤی)‬ ‫م���اڵ���ەك���ان‪،‬‬ ‫ب��ەاڵم زوو‬ ‫ن�����اوی‬

‫منارە مێژووییەكەی ناو مزگەوتی‬

‫نەخشە‬ ‫وەك واقیع نییە‬

‫لە یەكەم گریمانە لە زانستی پرۆگرامكردنی‬ ‫زمانەوانییدا‪ ،‬دەمارگیریی ئەوەیە (نەخشە‪،‬‬ ‫وەك واقیع نییە)‪ ،‬ئەم گریمانەیە دان��راوە بۆ‬ ‫تێگەیشتن لە دەروونی مرۆڤ‪ .‬ئەم رووداوە بۆ‬ ‫تیگشتنە لەم گریمانەیە؛ كچێكی گەشتیار‪ ،‬پاش‬ ‫كڕینی گۆڤارێك‌و پاكەتێك بسكیت‪ ،‬لە هۆڵی‬ ‫چاوەڕوانیی فڕۆكەخانە دانیشت‪ ،‬سەرقاڵی‬ ‫خوێندنەوەی گۆڤارەكە بوو‪ ،‬دەستی دەبرد بۆ‬ ‫پاكەتی بسكیتەكە‪ ،‬بەاڵم سەیر بوو بەالیەوە‪،‬‬ ‫كاتێك ئەو منداڵەی لە تەنیشتییەوە دانیشتبوو‪،‬‬ ‫ئەویش لە پاكەتە بسكیتەكەی دەخوارد‪.‬‬ ‫كچەكە‪ ،‬بسكیتێك هەڵدەگرێت‌و منداڵەكەش‬ ‫دانەیەكی تر هەڵدەگرێت‪ ،‬كچەكە زۆری پێ‌‬ ‫ناخۆش دەبێت‌و لەدڵی خۆیدا دەڵێت‪ ،‬ئەم‬ ‫منداڵە زۆر بێئەدەبەو باش پەروەردە نەكراوە‪،‬‬ ‫بەاڵم خۆی دەگرێت‌و سەرنجی خۆی دەدات بە‬ ‫گۆڤاركە‪ ،‬تا دوا بسكیت لە پاكەتەكەدا دەمێنێت‪،‬‬ ‫كچەكەش چاوەڕوان بوو‪ ،‬منداڵەكە چی دەكات؟‬ ‫ئایا ئەوەندە چاوقایم دەبێت‌و دوادانەش دەبات؟‬ ‫بەاڵم منداڵەكە‪ ،‬بسكیتەكەی هەڵگرت‌و كردی بە‬ ‫دوو بەشەوە‪ ،‬بەشێكی دا بە كچەكەو بەشێكی‬ ‫بۆ خۆی! كچەكە‪ ،‬پێی ناخۆش بوو‪.‬‬ ‫پاشان كاتی فڕینی فڕۆكەكە هات‌و كچەكە‬ ‫خۆی ئامادە كرد‪ ،‬منداڵەكە وتی‪ :‬وابزانم‪ ،‬تۆ‬ ‫لەگەڵ مندایت لە فڕۆكەكەدا‪ ،‬بەاڵم كچەكە‬ ‫ئ��اوڕی ن��ەدای��ەوە‌و لە فڕۆكەكەدا لە شوێنی‬ ‫خ��ۆی دانیشت‌و ل��ە كاتی فڕیندا‪ ،‬ویستی‬ ‫گۆڤارەكە بخاتە ناو جانتاكەیەوە‪ ،‬بینی پاكەتی‬ ‫بسكیتەكەی خۆی لەناو جانتاكەیدایەو وەك‬ ‫خۆیەتی‪ ،‬ئەو پاكەتەش كە لێی دەخوارد‪ ،‬هی‬ ‫منداڵەكە بوو‪.‬‬ ‫ل��ەوەوە تێدەگەین كە هەموو رووداوێ �ك‌و‬ ‫هەموو زانستێك‪ ،‬چەند روویەكی هەیەو ئێمەی‬ ‫م��رۆڤ «ئ��ەگ��ەر فێر نەكرابین»‪ ،‬تەنیا لە‬ ‫یەك رووەوە دنیا دەبینین‌و ئەگەر رووەكانی‬ ‫تریش نەبینین‪ ،‬ئەوا بڕیاری هەڵە دەدەی�ن‌و‬ ‫رەوشتی نابەرپرسانە دەكەین وەك دوو حیزبی‬ ‫دەسەاڵتدار كە یەك روو دەبینن «خۆیان لەسەر‬ ‫كورسیی دەسەاڵتن‌و دەبێت پاداشتی تێكۆشان‌و‬ ‫خەباتیان وەربگرن»‪ ،‬ئەوەی ئۆپۆزسیۆنە‪ ،‬بە‬ ‫مەترسی سەیری دەكەن‌و وا دەزانن لە دژیان‬ ‫كار دەكەن‌و نابێت كەموكورتییان باس بكرێت‪،‬‬ ‫بەاڵم وا بیر ناكەنەوە‪ ،‬لە روویەكی ترەوە‪ ،‬كە‬ ‫ئۆپۆزسیۆن بۆ ئەوە كار دەكات‪ ،‬بەگشتیی واڵت‬ ‫بەرەو پێشەوە بڕوات‌و كەموكورتیی نەمێنێت‌و‬ ‫بوونی لە سوودی «گەل»دایە‪.‬‬

‫گەشەپێدانی مرۆیی‬

‫سمكۆ جاف‬

‫دەرك���ردو تەنانەت هه‌ندێ‬ ‫ل��ە بینەران الس��ای��ی رۆڵ‌و‬ ‫پێكەنینەكەی‬ ‫ش���ێ���وازی‬ ‫ده‌که‌نه‌وه‌‌‪.‬‬ ‫ه�������ادی م���ەح���م���ود‪،‬‬ ‫(‪41‬ساڵ)‪ ،‬كە بۆ یەكەمجار‬ ‫ل����ە زن���ج���ی���رە درام������ای‬ ‫«گ���ەردەل���وول» ب��ە رۆڵ��ی‬ ‫«حەمەتاڵ» دەركەوت‌و ئەو‬ ‫ناوەیشی بەسەردا ب��ڕا‪ ،‬لە‬ ‫دیدارێكی كورتی «سابات»دا‬ ‫ئ��ام��اژە ب���ەوە دەك���ات‪ :‬بە‬ ‫رێ��ك��ەوت ك���اری ه��ون��ەری��ی‬ ‫ه��ەڵ��ب��ژاردووە‪ ،‬وت��ی‪« :‬تا‬ ‫ئێستا گ��ەردەل��وول‪ ،‬یەكەم‬ ‫كاری هونەرییمەو توانیومە‬ ‫سەركەوتوو بم»‪ .‬ئەوەیش‬ ‫دەخ��ات��ە روو لە «بەشی‬ ‫سێی گەردەلوول»دا رۆڵ‬ ‫دەب��ی��ن��ێ��ت��ەوەو ه��ی��وادارە‬ ‫رۆڵێكی جوان بگێڕێت‪.‬‬ ‫ئەو‪ ،‬كە‬

‫لە بەڕێوه‌بەرێتیی سینەمای‬ ‫سلێمانی فەرمانبەرە‌و تەنیا‬ ‫دوو ساڵە سەرقاڵی كاری‬ ‫ه��ون��ەری��ی��ە‪ ،‬ئ��ام��اژە ب��ەوە‬ ‫دەك����ات‪ :‬رۆڵ بینینیشی‬ ‫ب���ە «رێ����ك����ەوت» ب���ووە‌و‬ ‫ل����ەو رووەوە دەڵ���ێ���ت‪:‬‬ ‫«لەسەرەتادا‪ ،‬وابڕیار بوو لە‬ ‫پشت كامێراوە ئیش بكەم‪،‬‬ ‫دواج���ار هاتە س��ەر ئ��ەوەی‬ ‫جەلیل زەنگەنەی دەرهێنەر‪،‬‬ ‫داوای لێكردم رۆلێك بگێڕم‪،‬‬ ‫ئیتر حەمەتاڵ ‪-‬م هەڵبژارد‌و‬ ‫سەرەتایش زۆر ترسام‪ ،‬بەاڵم‬ ‫دوات���ر توانیم سەركەوتوو‬ ‫بم»‪.‬‬ ‫«ح������ەم������ەت������اڵ»‪،‬‬ ‫ئێستا ه��اوڕێ��ی ه�ه‌ن��دێ لە‬ ‫هونەرمەندەكانەو زۆرب��ەی‬ ‫رۆژەك���ان���ی���ش س���ەردان���ی‬ ‫چ��ای��خ��ان��ەی «ش���ەع���ب»‬ ‫دەكات‌و وەك خۆیشی‬

‫سابات – عادل مەریوانی‬ ‫مزگەوتی گ��ەورەی خورماڵ‪،‬‬ ‫مێژوویەكی كۆنی هەیە‌و هەندێك‬ ‫س��ەرچ��اوە؛ دروس��ت��ك��ردن��ەك��ەی‬ ‫دەگەڕێننەوە بۆ سەرەتای هاتنی‬ ‫ئایینی ئیسالم بۆ ناوچەكە‪.‬‬ ‫مزگەوتە كۆنەكە‪ ،‬كە ئێستا‬ ‫تەنیا بەشێكی له‌منارەو دیوارێكی‬ ‫ماوەتەوە‪ ،‬باس لەوە دەكرێت؛‬ ‫ل��ەالی��ەن (ع��ه‌ب��دوڵ�ڵای ك��وڕی‬ ‫عومه‌ر)ه‌وه‌ دروستكراوە‌و لــــــە‬ ‫سەردەمی خەالفەتی عوسمانی‌و‬ ‫ل���ەالی���ەن س��وڵ��ت��ان سەلیمی‬ ‫عوسمانی لە ساڵی (‪ 865‬ك)‬ ‫نۆژەنكراوەتەوە‪.‬‬ ‫لە ژمارە (‪)639‬ی رۆژنامەی‬ ‫«ژی�����ن»دا‪ ،‬پ��ارچ��ە شیعرێك‬ ‫ب�ڵ�اوك���راوەت���ەوە‪ ،‬ك��ە كۆنیی‬ ‫مێژووی دروستكردنی مزگەوتەكە‬

‫دەسەلمێنێت‌و هاتووە‪« :‬دەورەی‬ ‫ئەسحابان سێ مزگەوت كران‪...‬‬ ‫یەكێكی ل��ە نگڵ‪ ،‬دووەم لــە‬ ‫ك��رم��ان‪ ...‬سێیەم ل��ە خورماڵ‬ ‫سەرچاوەی كوردان»‪.‬‬ ‫ل���ەدوای ن��ۆژەن��ك��ردن��ەوەی‪،‬‬ ‫مزگەوتەكە‪ ،‬چەند جارێكی دیكە‌و‬ ‫ل��ە س��اڵ��ی (‪ )1164‬ل��ەالی��ەن‬ ‫(موسا بەگ)ەوە لە سەردەمی‬ ‫دەسەاڵتدارێتی بابانەكان‌و‬ ‫فەرمانڕەوایەتی «سلێمان‬ ‫پ���اش���ای ب����اب����ان»ه‌وه‌‬ ‫نۆژەنكراوەتەوە‪.‬‬ ‫م���������ن���������ارەی‬ ‫مزگەوتەكە لە خشت‌و‬ ‫قسڵ دروستكراوە‪،‬‬ ‫بەرزییەكەی (‪13‬‬ ‫مەتر) بووە‌و ئێستا‬ ‫بەشێكی ماوەتەوە‪،‬‬ ‫س���اڵ���ی (‪)1993‬‬

‫دەڵێت‪ :‬لەوێ‌ یاریی «تاوڵەو‬ ‫دۆمینە» دەكات‪ ،‬هەرچەندە‬ ‫ب���اس ل����ەوە دەك����ات ل��ەو‬ ‫یارییانەدا بەخت یاوەریەتی‌و‬ ‫زۆربەی كات براوەیە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫نایشارێتەوە ك��ە زۆرب��ەی‬ ‫ج��اری��ش «دووش����ەش» لە‬ ‫دەستیدا «دەتۆپێت»‪.‬‬ ‫ئ������ەوەی ه�����ادی زۆر‬ ‫خۆشەویست‌و سەرنجڕاكێش‬ ‫ك��ردووە‪ ،‬پێكەنینە جیاوازو‬ ‫ت��ای��ب��ەت��ەك��ەی��ەت��ی‪ ،‬ب��ەاڵم‬ ‫پێیوایە ئەو پێكەنینە بووەتە‬ ‫نەگبەتیی ب��ۆی‪« ،‬چونكە‬ ‫ل���ەزۆر ش��وێ��ن��دا ئاشكرای‬ ‫كردووم كە من ئەو كەسەم‬ ‫لە درامای گەردەلوول رۆڵم‬ ‫بینیوە‪ ،‬ل��ە زۆر شوێندا‬ ‫ب��ووم��ەت��ە ج��ێ��ی س��ەرن��ج‪،‬‬ ‫هەندێك جاریش خ��ۆم پێ‬ ‫پێدەكەنم‬ ‫ناگیرێت‪،‬‬

‫خۆم پێم ناخۆشە‪ ،‬كەچی‬ ‫خەڵكی پێیان خۆشە»‪.‬‬ ‫ه��اوڕێ��ك��ان��ی��ش��ی ب��اس‬ ‫ل�����ەوە دەك�������ەن‪ ،‬ه���ادی‬ ‫بەردەوام پێدەكەنێت‌و قسە‬ ‫دەك���ات‪ ،‬ل��ەو رووەی��ش��ەوە‬ ‫بە «سابات»ی وت‪« :‬من‬ ‫لە شەشی بەیانییەوە‪ ،‬تا‬ ‫(‪)12‬ی شـــــــەو دەمـم‬ ‫ناوەستێ‌‌و تا بتوانم قسە‬ ‫دەكەم»‪.‬‬ ‫ل������ەب������ارەی ژی���ان���ی‬ ‫ت��ای��ب��ەت��ی��ش��ی��ی��ەوە‪ ،‬وت��ی‪:‬‬ ‫«(‪ )16‬ساڵ لەمەوبەر بە‬ ‫رێكەوت ژنم هێنا‪ ،‬نەك بە‬ ‫دڵداریی‪ ،‬بەاڵم لێشی رازیم‪،‬‬ ‫ه��ەروەه��ا لەخۆیشم رازی �م‌و‬ ‫تا رادەی��ەك خۆم بە جوان‬ ‫دەزانم (بە پێكەنینەوە)»‪.‬‬

‫خورماڵ‬

‫«دەزگای فریاكەوتنی ئیسالمیی‬ ‫جیهانیی» مزگەوتەكەی جارێكی‬ ‫دی��ك��ە دروس���ت���ك���ردووەت���ەوە‪،‬‬ ‫ب��ەاڵم بەشێوە كۆنەكەی نییەو‬ ‫ب���ە چ��������واردەوری م��زگ��ەوت��ە‬ ‫سەرەتاییەكەدا دروستكراوەتەوە‪.‬‬

‫شانۆ؛ لە رۆژی جیهانیی «شانۆ»دا لەدایكبووە‬ ‫سابات‪-‬شارا‬ ‫كچە شانۆكاری الو‪ ،‬شانۆ‬ ‫غەریب‪ ،‬كە بەردەوام لەگەڵ كۆڕی‬ ‫شانۆی «با» دەردەكەوێت‪ ،‬پێی‬ ‫خۆش نییە «كۆڕ»ەكە جێبێڵێت‪،‬‬ ‫ئامادەش نییە جگە لە «شانۆ»‪،‬‬ ‫لە هیچ كارێكی هونەریی تردا‬ ‫بەشداریی بكات‪.‬‬ ‫شانۆ (‪ 24‬ساڵ)‪ ،‬لە ئێستادا‬ ‫هیچ بەرهەمێكی نوێی بەدەستەوە‬ ‫نییەو هەموو كارە هونەرییەكانی‬ ‫خۆی بۆ ساڵی (‪ )2011‬راگرتووە‪،‬‬ ‫چونكە بە كاری ترەوە سەرقاڵە‬ ‫كە دوورە لە هونەر‪.‬‬ ‫ئەو گەنجە‪« ،‬كۆڕی شانۆی‬ ‫ب��ا»‪ ،‬بە خاڵی دەستپێكردنی‬ ‫خۆی دادەنێت‌‌و وەك قوتابخانە‬ ‫لێی دەڕوان��ێ��ت‪ .‬ل��ە دیدارێكی‬ ‫كورتی «س��اب��ات»دا‪ ،‬دەڵێت‪:‬‬

‫«ح����ەزی م��ن ب��ۆ ش��ان��ۆ‪ ،‬ئ��ەو‬ ‫ستایلە بوو كە (ك��ۆڕی شانۆی‬ ‫با) كاری پێدەكات‪ ،‬بۆیە ئەوێ‌‬ ‫ماڵی منە‌و دووركەوتنەوەم لێی‬ ‫ئەستەمە»‪ ،‬ئەمە لەكاتێكدایە‬ ‫كە ئەو شانۆكارە كاری هونەریی‬ ‫ت��ری وەك(درام����ا‪ ،‬سینەما)ی‬ ‫هاتـــــووه‌تە بەردەست‪ ،‬بەاڵم‬ ‫وەك خ���ۆی دەڵ���ێ���ت‪ :‬ح��ەزی‬ ‫نەكردووە بەشداربێت‪« ،‬چونكە‬ ‫ئ��ەو سەركەوتنەی هەمە‪ ،‬هی‬ ‫شانۆیە‪ ،‬هەركەسێ‌ هونەر بكات‪،‬‬ ‫م��ەرج نییە لە هەموو كارێكی‬ ‫هونەرییدا بەشدار بێت‪ ،‬هاوكات‬ ‫هەر كارێك ئەگەر بەشداربم لە‬ ‫دەرەوەی (ك��ۆڕی شانۆی با)‪،‬‬ ‫دەبێت رەزامەندیی ئەندامانی‬ ‫ئ���ەو گ���رووپ���ەی ل��ەس��ەرب��ێ��ت‪،‬‬ ‫ئەمەش ئەو پەیمانە ئەخالقییە‬ ‫هونەرییەیە كە هەموو ئەندامان‬

‫پێوەی پەیوەستن»‪.‬‬ ‫شانۆ غەریب‪ ،‬تائێستا جگە‬ ‫لە بەشداریكردنی لە چاالكیی‌و‬ ‫بەرهەمی قوتابخانەیدا‪ ،‬بەشداریی‬ ‫لە شانۆكانی (كۆڕی شانۆی با)‬ ‫كردووە كە بریتین لە شانۆكانی‪:‬‬ ‫(ئ��ەو دەم��ەی دنیا بێتامە‪...‬‬ ‫حەیرانێ‌ (‪ ،)2004‬دەسێ‌ جلی‬ ‫ت���ر‪ ...‬رەش رەش (‪،)2005‬‬ ‫چ��وارەم نیوەڕۆ پێش مەحشەر‬ ‫(‪ ،)2007‬بەفری رەش دەبارێ‌‬ ‫(‪.)2010‬‬ ‫لەبارەی رێكەوتی ناوەكەی‌و‬ ‫پیشەكەشییەوە‪« ،‬شانۆ» وتی‪:‬‬ ‫«ل��ە رۆژی شانۆی جیهانییدا‬ ‫ل�����ە(‪)3/27‬دا ل��ەدای��ك��ب��ووم»‪،‬‬ ‫ه��ەرب��ۆی��ە ل���ەالی���ەن خ��ێ��زان��ە‬ ‫ن��اون��راوە‬ ‫هونەردۆستەكەیەوە‬ ‫شانۆ‪ ،‬وەك دەڵێت‪« :‬ناوەكەم‬ ‫رێكەوت نەبووە»‪.‬‬

‫‪www.rozhnama.net‬‬

‫ذمارة (‪ )645‬سيَشةممة ‪2011/8/2‬‬

‫«قوتابیانی دهۆك لە ماڵەوە بە شێوەزارێك‌و لە قوتابخانە بە شێوەزارێكی تر قسه‌ ده‌که‌ن»‬

‫پەروەردەی دهۆك‪ :‬پێویستمان بە (‪ )330‬بینا‌و (‪ )5000‬مامۆستا هەیە‬

‫«پێویستە حكومەت بە یه‌ک چاو سەیری هەموو كوردستان بكات»‬ ‫سازدانی‪ :‬دیاری‌و پشتیوان‬

‫‪........................................................‬‬

‫وارتكیس موسیس‪ ،‬بەڕێوەبەری‬ ‫گشتیی پ���ەروەردەی ده��ۆك‪،‬‬ ‫پێیوایە‪ :‬حكومەتی هەرێم‬ ‫جیاوازیی لەنێوان (هەولێر‌و‬ ‫سلێمانی‌و ده��ۆك)دا دەكات‌و‬ ‫هاوکات كەمیی بینا‌و مامۆستا‪،‬‬ ‫بە كێشەی سەرەكیی ناوچەكە‬ ‫وەس���ف دەك����ات‪ .‬ه��ەروەه��ا‬ ‫دەڵ��ێ��ت‪« :‬پێویستمان بە‬ ‫(‪ )330‬بینا‌و (‪)5000‬مامۆستا‬ ‫هەیە»‪.‬‬ ‫رۆژنامە‪ :‬تاچەند حكومەتی‬ ‫ه��ەرێ��م گرنگیی ب��ە ب��واری‬ ‫پەروەردە داوه‌ لە دهۆك؟‬ ‫* رەوشی پەروەردە باشە‪،‬‬ ‫بەاڵم وەك ئەوە نییە كە ئێمە‬ ‫دەمانەوێت‪ ،‬چونكە چەندین‬ ‫پێویستیمان هەیە كە كێشەیان‬ ‫دروس��ت ك��ردووە‪ ،‬وەك بینا‪،‬‬ ‫كە دەمانەوێت دەوامەكان لە‬ ‫سێ‌ دەوامییەوە بكەینە یەك‬ ‫دەوام‪.‬‬ ‫رۆژنامە‪ :‬پێتوایە جیاوازیی‬ ‫دەكرێت لەنێوان پ��ەروەردەی‬ ‫دهۆك‌و سلێمانی‌و هەولێردا؟‬ ‫* ئەو ئیشانەی بۆ هەولێرو‬ ‫سلێمانی دەك��رێ��ن‪ ،‬زیاترن‬ ‫ل��ەوەی ده��ۆك‪ ،‬بە تایبەتیی‬ ‫ئەو دوو ساڵەی پێشوو ئێمە‬ ‫زۆر زەرەرمەندبووین‪ ،‬ئێستا‬ ‫باشترە‪ ،‬چونكە بودجەمان‬ ‫بۆ دابین دەكرێت‪ ،‬بەاڵم هەر‬ ‫كەمە بەهۆی ئەوەی بەشێك‬ ‫لە ناوچە رزگاربووەكان لەسەر‬ ‫دهۆكن‪.‬‬ ‫رۆژن���ام���ە‪ :‬ب��وون��ی ئ��ەو‬ ‫جیاوازییە لەنێوان ده��ۆك‌و‬ ‫پ��ارێ��زگ��اك��ان��ی ت���ر‪ ،‬بۆچی‬ ‫دەگەڕێتەوە؟‬ ‫* لەبەرئەوەی سەرژمێریی‬ ‫ن���ەك���راوە‪ ،‬ك��ات��ێ��ك حسابی‬ ‫سەرژمێریی پارێزگای دهۆكیان‬ ‫ك���ردووە‪ ،‬زۆر ل��ەو رێژەیەی‬ ‫ئێستا كەمتر بووە‪ ،‬پێویستە‬ ‫حكومەتی هەرێم بە یەك چاو‬ ‫س��ەی��ری ه��ەم��وو كوردستان‬ ‫بكات‪ ،‬لەكوێ‌ كەموكورتیی‬ ‫هەبوو چارەسەری بكەن‪.‬‬ ‫رۆژن��ام��ە‪ :‬كەمیی بینا‌و‬

‫پرۆفایل‬

‫ وارتكیس موسیس سركیسیان‪.‬‬‫ لە ساڵی(‪ )1943‬لە دهۆك لەدایكبووە‪.‬‬‫ ماوەی چوار ساڵە بەڕێوەبەری گشتیی پەروەردەی دهۆكە‪.‬‬‫م��ی�لاك��ات ت��ا چ��ەن��د گرفتی‬ ‫سەرەكیی ئێوەیە؟‬ ‫* ه��ەردووك��ی��ان گرفتی‬ ‫گەورەن‪ .‬لە ئێستادا پێویستمان‬ ‫ب��ە (‪ )330‬ب��ی��ن��او (‪)5000‬‬ ‫مامۆستای بنەڕەتیی‌و ئامادەیی‌و‬ ‫ئەندازیارو فەرمانبەر هەیە‪ ،‬ئەم‬ ‫گرفتانە زیاتر لە قەزاكانی دهۆك‬ ‫ه��ەن‪ ،‬س���ەرەڕای ناوچەكانی‬ ‫(تەلەغفەر‌و زومار)‪ ،‬كە سەر بە‬ ‫پەروەردەی دهۆكن‌و كێشەیەكی‬ ‫زۆریان هەیە‪.‬‬ ‫رۆژن��ام��ە‪ :‬ب��ۆچ��ی رێ��ژەی‬ ‫دەرچ��ووان��ی خوێندكـــارانی‬ ‫(‪)12‬ی ئامادەیی پارێزگای‬ ‫ده��ۆك لە هەولێرو سلێمانی‬ ‫نزمترە؟‬

‫* چەند هۆكارێك هەن‪،‬‬ ‫وەك كەمیی میالك‪ ،‬لە زۆربه‌ی‬ ‫هۆڵەكانی خوێندندا‪ ،‬زیاتر‬ ‫لە (‪ )45‬خوێندكاری تێدایە‌و‬ ‫مامۆستا ناتوانێت بە باشیی‬ ‫وان��ە بڵێتەوە‌و پەیامی خۆی‬ ‫بگەیەنێت‪ ،‬ه��ەروەه��ا بوونی‬ ‫چەند دەوام��ی��ی‪ ،‬بە دەگمەن‬ ‫ق��وت��اب��خ��ان��ەم��ان ه��ەی��ە ی��ەك‬ ‫دەوام���ی تێدا بێت‪ ،‬هەروەها‬ ‫شێوەزاریش كاریگەریی خۆی‬ ‫هەیە‪ ،‬چونكە قوتابییانی دهۆك‬ ‫بە دوو شێوەزار قسە دەكەن‌‪،‬‬ ‫لە ماڵەوە بە شێوەزارێك‌و لە‬ ‫قوتابخانە بە شێوەزارێكی تر‪.‬‬ ‫رۆژنامە‪ :‬بۆ جێبەجێكردنی‬ ‫سیستمی نوێی خوێندن‪ ،‬چ‬

‫گرفتێكتان بۆ دروست بووە؟‬ ‫* ئ��ەم سیستمە نوێیە‬ ‫جوانە‪ ،‬بە تایبەت خوێندنی‬ ‫ك��ردووەت��ە چ��ەن��د قۆناغێک‌و‬ ‫پرۆگرامێكی باشیان هێناوە‪،‬‬ ‫ب��ەاڵم ئەمانە پێویستیان بە‬ ‫بینا‌و مامۆستای باش هەیە‪،‬‬ ‫ه��ەروەه��ا ك��ات��ی دەوام زی��اد‬ ‫بكرێت بۆ ئەوەی پرۆگرامەكان‬ ‫ت����ەواو ب��ك��رێ��ن‪ ،‬ئ��ەم��ە جگە‬ ‫ل��ە پێداویستییەكانی وەك؛‬ ‫كافتریا‌و تاقیگە‌و هۆڵ لەناو‬ ‫قوتابخانەكاندا‪.‬‬ ‫رۆژن��ام��ە‪ :‬لەچوارچێوەی‬ ‫ه���ەڵ���م���ەت���ی ن��ی��ش��ت��م��ان��ی��ی‬ ‫دروس��ت��ك��ردن��ی قوتابخانەی‬ ‫هاوچەرخدا‪ ،‬بایەخ بە دهۆك‬ ‫دراوە؟‬ ‫* ل��ە ساڵی راب����ردوودا‪،‬‬ ‫(‪ )23‬ق��وت��اب��خ��ان��ەم��ان بۆ‬ ‫دروستكراوە‪ ،‬ئەمساڵیش لەو‬ ‫چوارچێوەیەدا نزیكەی (‪)37‬‬ ‫ملیار دینار لەو پارەیە دەگاتە‬ ‫ب��ەڕێ��وەب��ەرێ��ت��ی��ی ده���ۆك بۆ‬ ‫دروستكردنی قوتابخانە‪.‬‬ ‫رۆژن����ام����ە‪ :‬ب��ەش��ێ��ك لە‬ ‫مامۆستایان رەخ��ن��ەی ئ��ەوە‬ ‫دەگ����رن‪ ،‬ك��ە ل��ەب��ەر الی��ەن��ی‬ ‫سیاسیی ج��ی��اوازی��ی لەنێوان‬ ‫مامۆستایاندا دەك��رێ��ت‪ ،‬ئەوە‬ ‫چۆنە؟‬ ‫* ئێمە وەك بەڕێوەبەرێتیی‬ ‫پ���ەروەردەی گشتیی ده��ۆك‪،‬‬ ‫ئەم جیاوازییەمان نەكردووەو‬ ‫هەر كاتێك كەسێك بێت بۆ‬ ‫دام��ەزران��دن‪ ،‬داوای ئینتیمای‬ ‫سیاسیی لێ ناكرێت‪.‬‬ ‫رۆژن���ام���ە‪ :‬ئ���ەی بۆچی‬ ‫دەوت�����رێ�����ت؛ ل���ە ده���ۆك���دا‬ ‫ه��ی��چ ق��وت��اب��خ��ان��ەی��ەك نییە‬ ‫بەڕێوەبەرەكەی پارتی نەبێت؟‬ ‫* ب��ەڕێ��وەب��ەرم��ان هەیە‬ ‫پارتی نییە‌و هەیە بێالیەنە‪ ،‬هەر‬ ‫كەسێك بێت وەك بەڕێوەبەر‌و‬ ‫ی���اری���دەدەرو سەرپەرشتیار‬ ‫دایدەنێین‪ ،‬ئەگەر ئینتیمای‬ ‫حیزبیی‌و ك��اری سیاسیی لە‬ ‫پارێزگاكانی‬ ‫قوتابخانەكانی‬ ‫تردا هەبێت‪ ،‬لە دهۆكدا نییە‪.‬‬ ‫رۆژن��ام��ە‪ :‬ب��ەاڵم بەشێك‬ ‫لەو مامۆستایانەی پارتی نین‬ ‫دوورخراونەتەوە‪ ،‬لەوبارەیەوە‬ ‫چی دەڵێیت؟‬

‫* ئەمانە هەمووی قسەی‬ ‫خەڵكن‌و ئێمە ك��ە كەسێك‬ ‫دادەمەزرێنین بەپێی نمرەیە‪،‬‬ ‫ئ��ەگ��ەر ن��م��رەی ك���ەم بێت‪،‬‬ ‫دەچێتە شوێنی تر‪.‬‬ ‫رۆژن���ام���ە‪ :‬ب��ەش��ێ��ك لە‬ ‫بەڕێوەبەرێتی پەروەردەكانی‬ ‫دەرەوەی ده��ۆك گلەیی لە‬ ‫بوونی ناعەدالەتیی دەكەن‪ ،‬تا‬ ‫چەند گلەییەكانیان واقیعین؟‬ ‫* وان���ی���ی���ە ك���ە ب��اس‬ ‫دەك��رێ��ت‪ ،‬چونكە ژمێریاری‬ ‫ه��ەم��وو پ���ەروەردەك���ان دێنە‬ ‫ئێرە‌و خۆیان بودجەكانیان‬ ‫دەستنیشان دەكەن‌و دواتر لە‬ ‫رێگەی وەزارەت��ی پ��ەروەردەوە‬ ‫دەچێتە وەزارەت����ی دارای���ی‪،‬‬ ‫رەنگە ئەو پارەیەی ئەوان داوای‬ ‫دەكەن‪ ،‬هەمووی نەیەت‌و كەم‬ ‫دەبێتەوە‪ ،‬لەم كاتەدا بەپێی‬ ‫پێداویستیی پ��ەروەردەك��ان‬ ‫دابەشی دەك��ەی��ن‪ ،‬س��ەرەڕای‬ ‫ئ���ەوە بەشێك ل��ە ب��ودج��ەی‬ ‫خۆمان بۆ ناوچە دابڕاوەكان‬ ‫دابین دەكەین‪.‬‬ ‫رۆژن�������ام�������ە‪ :‬دوای‬ ‫كرایتەوە‬ ‫خانەنشینكردنت‬ ‫بە ب��ەڕێ��وەب��ەری پ���ەروەردە‪،‬‬ ‫دەوترێت گەڕانەوەت بە هەوڵی‬ ‫بەرپرسێكی پارتی بووە‪ ،‬ئەمە‬ ‫تا چەند راستە؟‬ ‫* من هەوڵم نەداوە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫خزمەتێكی زۆرم كردووە‪ ،‬رەنگە‬ ‫حكومەتی هەرێم ئەم خزمەتەی‬ ‫منی لەبەرچاو گرتبێت‪.‬‬ ‫رۆژن���ام���ە‪ :‬ئ���ەی بۆچی‬ ‫خەڵك هۆكاری گەڕاندنەوەت‬ ‫ب��ۆ پ��ۆس��ت��ەك��ەت‪ ،‬ب��ۆ ئ��ەوە‬ ‫دەگ���ەڕێ���ن���ن���ەوە ك���ە ك���اری‬ ‫زمانەوانیت بۆ كتێبێكی (ق‪.‬‬ ‫ق)‪ ،‬كە ئەندامی سەركردایەتی‬ ‫پارتییە‪ ،‬كردووە؟‬ ‫* ئەم قسەیە كێ‌ كردی‪،‬‬ ‫ئەم شتانە نابێت رۆژنامەنووس‬ ‫باسیان بكات‪ ،‬ئێمە حەزناكەین‬ ‫شتی وا بڵێن‪( ،‬ق‪،‬ق) بێت‪ ،‬یان‬ ‫هەر بەپرسێكی تر‪ ،‬من شتێكم‬ ‫بۆ كردبن ئ��ەوان پاداشتیان‬ ‫كردبم‪ ،‬شتی وا بوونی نییە‪ ،‬من‬ ‫خزمەتی زمانی كوردیم كردووە‬ ‫لە كاتی پێویستدا كە خەڵك‬ ‫نەیدەتوانی بەباشیی وان��ەی‬ ‫كوردیی بڵێنەوە‪.‬‬

‫سیستمێكی شكستخواردوو‬ ‫سەمیر شێخ مەموندی‬ ‫نوزەمان لێبڕا‪ ،‬ئەوەندە لە رادیۆو تیڤییەكان‌و كۆڕو كۆنفرانسەكانه‌و‌ه‬ ‫هاوار بكەین‪ ،‬دەستمان شل بوو ئەوەندە لە سایت‌و رۆژنامە‌و گۆڤارەكاندا‬ ‫بنووسین‌و بڵێین‪ :‬سیستمی پەروەردە پڕە لە هەڵەو كەموكورتیی‌و ئەوانەی‬ ‫هەڵساون بە گۆڕینی ئەم سیستمە‌و هەڵسەنگاندن‌و سەرپەرشتیكردنی‬ ‫كەسانی لێهاتوو‪ ،‬شایستەو شارەزا نین‌و تەنیا حیزبین‌و لەدوای ئیمتیازی‬ ‫مادیی‌و مەعنەوییدا دەگەڕێن‌و سەدان جار وتمان؛ پارەو قووتی ئەم‬ ‫میللەتەیان بەهەدەر دا لە بواری پەروەردەدا‪.‬‬ ‫لە ساڵی(‪)2007‬دا‪ ،‬كۆنگرەی پەروەردەیی سازكراو ئەوانەی بەشدارییان‬ ‫كرد لەو كۆنگرەیەدا‪ ،‬كەسانی نزیك لە هەردوو حیزبە بااڵدەستەكە بوون‌و‬ ‫شتی ئەوتۆیان لە بواری پەروەردە نەدەزانی‪ .‬لە كۆتایی كۆنگرەكەدا‪،‬‬ ‫دەیان بڕیارو راسپاردە هاتنە ئاراوە‪ ،‬بەاڵم تائێستا جێبەجێ نەكراون‌و‬ ‫نەچوونەتە بواری جێبەجێكردنەوە‪ ،‬چونكە جێبەجێكردنیان هەژموونی‬ ‫(یەكێتی‌و پارتی) لە ناوەندەكانی خوێندندا كۆتایی پێدێنێت‪ ،‬دوو حیزبە‬ ‫دەسەاڵتدارەكەی هەرێم هێندەی خەمی بااڵدەستیی خۆیانە‪ ،‬چارەكی ئەوە‬ ‫خەمی پێشكەوتنی پرۆسەی پەروەردەو فێركردنیان نییە‪ ،‬تائەمڕۆش لە‬ ‫ناوچەو لق‌و كۆمیتەو مەڵبەندەكانەوە بەڕێوەبەرو یاریدەدەری قوتابخانەكان‬ ‫دادەنێن‌و وەكو بەردی دامە دەیانهێنن‌و دەیانبەن‌و ئەوەندە كاری حیزبییان‬ ‫پێدەكەن‪ ،‬هیچ بوارێك بۆ ئەوە ناهێڵنەوە كە ئەو كەسانە سەرقاڵی كاری‬ ‫پەروەردەیی ببن‪.‬‬ ‫بەپێی یەكێك لە بڕیارەكانی كۆنگرە؛ دەبوو بەڕێوەبەری قوتابخانەكان‬ ‫بە تاقیكردنەوەو كێبڕك ‌ێ دابنرێن‌و ئەو قوتابخانانەی كە لە پۆلی (‪ 1‬تا‬ ‫‪ )9‬یان هەیە‪ ،‬دەبوو بەڕێوەبەرەكانیان هەڵگری بڕوانامەی بكالۆریۆس بن‪،‬‬ ‫ساڵ لەدوای ساڵ رێژەی دەرچوونی قوتابییان‌و ئاستی زانستیی قوتابییان‬ ‫لە دابەزیندایەو كەسیش گوێی پێ نادات! تائێستاش حیزب بەڕێوەبەرو‬ ‫یاریدەدەرو مامۆستایان وەكو بەردی دامە بێنێت‌و ببات‪ ،‬چاوەڕێی چی‬ ‫لەم مامۆستایانە بكەین؟ منداڵێك لە پۆلی چوارەمی بنەڕەتیی بێت‌و‬ ‫نەزانێت ناوی خۆی بنووسێت‪ ،‬چاوەڕێی چی لەم سیستمە نوێیە دەكرێت؟‬ ‫زۆرن ئەوانەی لە رووخساردا بۆ ئاستی زانستیی‌و سیستمی پەروەردە‬ ‫دەگرین‪ ،‬بەاڵم لەناخەوە پێدەكەنن‪ ،‬زۆرن ئەوانەی بە ناوی شارەزاو‬ ‫پسپۆڕەوە سەرپەرشتیی سیستمی نوێی پ��ەروەردە دەك��ەن‌و راست‌و‬ ‫چەپی ل ‌ێ دەخۆن‌و ناشیانەوێت بەرژەوەندییەكەیان تێكبچێت‪ ،‬تائێستا‬ ‫وەزارەتی پەروەردە نەیتوانیوە لەسەر نووسراوە فەرمییەكانی؛ تەنیا یەك‬ ‫وشە لە (قوتابی – خوێندكار)و (قوتابخانە – خوێندنگە) بەكاربهێنێت‪،‬‬ ‫چاوەڕوانی چ هەنگاوێكی تر لەم وەزارەت��ە دەكرێت؟‪ ،‬شەرمە بە زۆر‌و‬ ‫بە ئیجباریی ئابوونە لە مامۆستایان وەردەگیرێت! زۆربەی پەرتووكەكان‬ ‫بوونەتە دوو بەرگ‌و س ‌ێ بەرگ‪ ،‬كە قوتابی‌و مامۆستایان سەریان لێ‬ ‫دەرناچێت‌و سەریان لێ شێواوە‪ ،‬دانیشتنی س ‌ێ تا چوار قوتابی لەسەر یەك‬ ‫رەحلەی دارو ئاسنی رەقوتەق‪ ،‬دانانی زۆربەی زۆری سەرپەرشتیارەكان‬ ‫لە رابردوودا لەالیەن یەكێتی‌و پارتی ‪-‬یەوەو هەڵلوشینی پارەی فرۆشگای‬ ‫قوتابخانەكان‌و كۆنیی بینای قوتابخانەكان‌و نەبوونی توێژەری كۆمەاڵیەتیی‬ ‫لە قوتابخانەكان‌و نەگەیشتنی پەرتووكەكان لە وادەی خۆی‌و وتنەوەی‬ ‫زۆربەی وانەی قوتابخانەكان لەالیەن كەسانی ناشایستەوه‌‪ ،‬دوو دەوامیی‌و‬ ‫س ‌ێ دەوامیی‌و چوار دەوامیی‪ ،‬بوونی (‪ )10‬مامۆستای پسپۆڕ لە یەك‬ ‫قوتابخانەو نەبوونی یەك پسپۆڕ لە قوتابخانەیەك‪ ،‬دەوامكردنی قوتابییان‬ ‫لە بینای كرێ‌‌و قوڕو سیستمێكی ناوەرۆك نزم‌و قەبارە گەورە‪ ،‬نەبوونی‬ ‫خولی بەردەوام‌و پێویست بۆ مامۆستایان‪ ،‬بوونی (‪50‬ـ‪ )60‬قوتابی لە یەك‬ ‫پۆلدا‌و كۆبوونەوەی حیزبیی لە قوتابخانەكان‌و دەستوەردانی حیزبیی لە‬ ‫ێ فەزاحەت‌و كەموكورتییەكانی‬ ‫ناوەندەكانی خوێندن‪ ،‬مشتێكن لە خەروار ‌‬ ‫نێو سیستمی پەروەردە‪.‬‬

‫قەرەبووكردنەوەی مامۆستایان‪ ،‬دوادەكەوێت‬ ‫ئا‪ :‬په‌روه‌رده‌و خوێندن‬

‫‪........................................................‬‬

‫ه��ەرچ��ەن��دە ب��ڕی��ارب��وو‪،‬‬ ‫پێشتر قەرەبووبكرانایەتەوە‪،‬‬ ‫ب��ەاڵم تائێستا مامۆستایانی‬ ‫سلێمانی‪ ،‬قەرەبووی مووچەی‬ ‫ف����ەوت����اوی ح����ەوت س��اڵ��ی‬ ‫راب���ردووی���ان‪ ،‬پ��ێ ن���ەدراوە‌و‬ ‫وادەكەی دیار نییە‪.‬‬ ‫ئ�����ی�����دارەی پ��ێ��ش��ووی‬ ‫سلێمانی‪ ،‬بەشێك لە مووچەی‬ ‫ح����ەوت س��اڵ��ی راب�����ردووی‬ ‫ف��ەرم��ان��ب��ەران��ی خ����واردووە‌و‬ ‫دوای ئ���ەوەی فەرمانبەران‬ ‫ناڕەزاییان دەربڕی‪ ،‬حكومەتی‬ ‫هەرێم بڕیاری دا‪ ،‬قەرەبووی‬ ‫مووچەی فەوتاویان بكاتەوەو‬ ‫بەپێی رێنماییەكانی وەزارەتی‬ ‫دارای��ی هەرێم‪ ،‬بڕیاربوو لە‬

‫مانگی تەمموزەوە دەستبكرێت‬ ‫بە قەرەبووكردنەوە‪.‬‬ ‫هەرچەند بڕیاربوو لەگەڵ‬ ‫مووچەی مانگی ته‌ممووزدا‪،‬‬ ‫ق���ەرەب���ووی ش���ەش مانگی‬ ‫یەكەمی ئەمساڵ‌و بەشێك‬ ‫لە ق��ەرەب��ووی ح��ەوت ساڵی‬ ‫رابردوو بدرێت بە مامۆستایانی‬ ‫سلێمانی‪ ،‬ب��ەاڵم بڕیارەكە‬ ‫جێبەجێ ن��ەك��راو تائێستا‬ ‫بەڕێوەبەرێتیی پ���ەروەردەی‬ ‫س��ل��ێ��م��ان��ی‪ ،‬ك���ارەك���ان���ی‬ ‫ت����ەواون����ەك����ردووەو بەپێی‬ ‫چەند زانیارییەك‪ ،‬پێناچێت‬ ‫ل��ەم مانگەشدا مامۆستایان‬ ‫قەرەبووبكرێنەوە‪.‬‬ ‫م‪ .‬ك����ەم����ال ن�����وری‪،‬‬ ‫ب��ەڕێ��وەب��ەری پ�����ەروەردەی‬ ‫سلێمانی‪ ،‬بە «رۆژن��ام��ە»ی‬ ‫راگەیاند‪« :‬ب��ەردەوام��ی��ن لە‬

‫روونكردنەوە‬

‫كارەكان‌و لە تەواوبوونداین‪،‬‬ ‫ئەگەر ت��ەواوب��ووی��ن‪ ،‬لیستی‬ ‫ق��ەرەب��ووەك��ە دەن��ێ��ری��ن بۆ‬ ‫خ��ەزێ��ن��ە‪ ،‬ب���ەاڵم ویستمان‬ ‫م���ووچ���ەی م��ان��گ��ی ح���ەوت‬ ‫دوان���ەك���ەوێ���ت‪ ،‬ل��ەب��ەرئ��ەوە‬ ‫ق���ەرەب���ووەك���ە ب���ە لیستی‬ ‫جیا دەك��ەی �ن‌و ل��ەم مانگەدا‬ ‫ق���ەرەب���ووی ش���ەش مانگی‬ ‫ی��ەك��ەم��ی ئ��ەم��س��اڵ داب���ەش‬ ‫دەكەین»‪.‬‬ ‫س����������ەب����������ارەت ب���ە‬ ‫قەرەبووكردنەوەی مووچەی‬ ‫ح����ەوت س��اڵ��ی ف���ەوت���اوی‬ ‫مامۆستایان‪ ،‬ب��ەڕێ��وەب��ەری‬ ‫پ��ەروەردەی سلێمانی‪ ،‬وتی‪:‬‬ ‫«تائێستا رێنماییمان بۆ‬ ‫چۆنێتیی قەرەبووكردنەوەكە‬ ‫ب��ۆ ن��ەه��ات��ووەو چ��اوەڕێ��ی‬ ‫رێنمایی دەكەین»‪.‬‬

‫لە الپەڕەی «پەروەردە‌و خوێندن»ی ژمارە (‪)644‬ی «رۆژنامە»دا‪ ،‬وێنەی خولێكی خێرخوازی‬ ‫وانەوتنەوە لە ناحیەی شۆڕش دانراوە‪ ،‬كە پەیوەندی نیی ‌ه بە خولی وانەوتنەوەو‌ه لە رانیە‪ ،‬به‌ڵکو‬ ‫الپەڕەی پەروەردە‌و خوێندن‬ ‫ته‌نها وه‌ک وێنه‌ی خولێکی وانه‌وتنه‌و‌ه خراوه‌ته‌ڕوو ‪.‬‬

‫قوتابخانه‌ی «سونێ»ی بنه‌ڕه‌تی‪ ،‬دوای بۆردومانکردنی له‌الیه‌ن تۆپخانه‌کانی ئێرانه‌وه‌ ‬

‫فۆتۆ‪ :‬زمناکۆ ئیسماعیل‬

‫خزمەتی سەربازیی (‪ )1700‬مامۆستای كەركوك؛ هەڵدەوەشێنرێتەوە‬ ‫زانیار داقوقی‬

‫‪........................................................‬‬

‫بە بڕیارێكی وەزارەتی دارایی‬ ‫هەرێم‪ ،‬خزمەتی سەربازیی چەند‬ ‫ساڵێك زیاتری (‪ )1700‬مامۆستای‬ ‫س��ن��ووری پ��ارێ��زگ��ای ك��ەرك��وك‬ ‫ه��ەڵ��دەوەش��ێ��ن��رێ��ت��ەوە‌و دەبێت‬ ‫مامۆستایان پارەكە بۆ حكومەت‬ ‫بگەڕێننەوە‪.‬‬ ‫خوێندنی كوردیی لە پارێزگای‬ ‫ك���ەرك���وك‪ ،‬ن��زی��ك��ەی (‪)9000‬‬

‫مامۆستای ه��ەی��ە‪ ،‬ك��ە س��ەر بە‬ ‫میالكی وەزارەت����ی پ���ەروەردەی‬ ‫هەرێمی كوردستانن‪ ،‬زیاتر لە‬ ‫(‪ )1700‬مامۆستای سنوورەكە‪،‬‬ ‫كە پێشتر خزمەتی سەربازییان‬ ‫بۆ حساب ك��راوە‪ ،‬خراوەتە سەر‬ ‫مووچەكەیان‪.‬‬ ‫م‪.‬ئ��ازاد سابیر‪ ،‬لە داق��وق‪،‬‬ ‫بە «رۆژن��ام��ە»ی راگەیاند‪« :‬لە‬ ‫ساڵی (‪)2006‬ەوە بە نووسراوی‬ ‫پ���ەروەردەی سلێمانی‪ ،‬خزمەتی‬ ‫(چوار) ساڵی سەربازیی خراوەتە‬

‫سەر مووچەكەم»‪.‬‬ ‫ب��ە وت��ەی ش��ێ��رزاد رەشید‪،‬‬ ‫بەڕێوه‌بەری خوێندنی كوردیی لە‬ ‫كەركوك‪« :‬وەزارەتی دارایی هەرێم‬ ‫نووسراوی بۆ ناردووین‪ ،‬كە تایبەتە‬ ‫بە هەڵوەشاندنەوەی خزمەتی‬ ‫سەربازیی ئەو مامۆستایانەی كە‬ ‫لە چەند ساڵی رابردوودا خزمەتی‬ ‫سەربازییان بۆ حساب كراوە»‪.‬‬ ‫ش��ێ��رزاد رەش��ی��د‪ ،‬ئ��ەوەش��ی‬ ‫بە «رۆژن��ام��ە» راگەیاند‪« :‬لە‬ ‫س��ن��ووری پارێزگای كەركوكدا‪،‬‬

‫زی��اد لە (‪ )1700‬مامۆستا ئەو‬ ‫بڕیارە دەیانگرێتەوە‌و پێشووتر‬ ‫بەپێی بڕیاری ئەنجومەنی وەزیران‪،‬‬ ‫خزمەتی سەربازییان بۆ كراوە‪.‬‬ ‫م‪.‬ئ�����ازاد س��اب��ی��ر‪ ،‬یەكێكە‬ ‫ل���ەو م��ام��ۆس��ت��ای��ان��ەی ب��ڕی��اری‬ ‫ه��ەڵ��وەش��ان��دن��ەوەی خزمەتی‬ ‫س��ەرب��ازی��ی دەی��گ��رێ��ت��ەوە‌و وەك‬ ‫خ���ۆی ئ���ام���اژەی پ�� ‌ێ دەك���ات‪:‬‬ ‫«خزمەتی (‪)4‬ساڵی سەربازیی‬ ‫هەڵوەشێنراوەتەوە‌و بڕی ملیۆنێك‌و‬ ‫(‪ )600‬هەزار دیناریان ل ‌ێ بڕیوە»‪.‬‬

‫‪nawxo.rozhnama@yahoo.com‬‬

‫ذمارة (‪ )645‬سيَشةممة ‪2011/8/2‬‬

‫زیاتر له‌ دوو ملیار دینار؛ بەسەر چوار جۆر نەخۆشیدا دابەشدەكرێت‬

‫رۆژن��ام��ە‪ :‬هەفتەی داهاتوو‪،‬‬ ‫وەزارەت��ی تەندروستیی حكومەتی‬ ‫هەرێمی ك��وردس��ت��ان‪ ،‬هاوكاریی‬ ‫بەسەر نەخۆشەكانی (دڵ‌و خوێن‌و‬ ‫مێشك‌و شێرپەنجە)دا دابەشدەكات‪.‬‬

‫به‌پێی راگه‌یاندراوێکی ئه‌و‬ ‫وه‌زاره‌ت����ه‌‪« :‬هەفتەی داه��ات��وو‪،‬‬ ‫بڕی (دوو) ملیار‌و (‪ )296‬ملیۆن‌و‬ ‫(‪ )500‬هەزار دینار‪ ،‬وەك هاوكاریی‬ ‫بەسەر نەخۆشەكانی دڵ‌و خوێن‌و‬

‫ش��ێ��رپ��ەن��ج�ە‌و مێشكدا داب���ەش‬ ‫دەكرێت‪.‬‬ ‫بۆ ئەم مەبەستەش‪ ،‬وەزارەتی‬ ‫تەندروستی‪ ،‬داوا لەو هاواڵتییانە‬ ‫دەك���ات ك��ە پشكنینی لیژنەی‬

‫تایبەتی پزیشكییان ئەنجامداوە‪،‬‬ ‫لەهەفتەی داه��ات��وودا‪ ،‬سەردانی‬ ‫فەرمانگەكانی تەندروستیی هەولێر‌و‬ ‫سلێمانی‌و دهۆك‌و گەرمیان بكەن‪،‬‬ ‫ب��ەم��ەب��ەس��ت��ی وەرگ��رت��ن��ی ب��ڕی‬

‫پارەكانیان‌‪ ،‬ئ��ەم هاوكارییەش‪،‬‬ ‫تەنیا ئەو هاواڵتییانە دەگرێتەوە؛‬ ‫كە لەماوەی پێنج مانگی یەكەمی‬ ‫ساڵی (‪)2011‬دا‪ ،‬پشكنینی لیژنەی‬ ‫تایبەتی پزیشكییان ئەنجامداوە‪.‬‬

‫له‌سه‌ر خه‌رجکردنی زیاتر ل ‌ه (چوار) ملیۆن دۆالره‌‪..‬‬ ‫پرخاندن‬ ‫د‪ .‬ئاالن رەحیم كەریم *‬ ‫پرخاندن‪ :‬بەهۆی لەرینەوەی مەاڵشووی نەرم (‪،)Soft palate‬‬ ‫زمانە بچكۆلە (‪ ،)Uvula‬بنكەی زمان‌و بەشە نەرمەكانی تری قوڕگ‌و‬ ‫بەهۆی هەوای رێلێگیراوی كاتی هەناسە وەرگرتن لە نووستندا‪ ،‬دەنگی‬ ‫هێمن‌و نەرم‪ ،‬یان بەرزو ناخۆش لە لووت‌و دەمەوە دەردەچێت‌و بە رێژەی‬ ‫(‪ )%50-%30‬لە كۆمەڵداو بە رێژەی (‪ )%65-%60‬لە تەمەندارەكاندا‬ ‫روودەدات‪.‬‬ ‫پرخاندن‪ ،‬بە دەنگی هێمن‌و نەرم‪ :‬لە زۆرینەی خەڵكدا روودەدات‪،‬‬ ‫كاتێك بە بەراورد بە مل‪ ،‬كەللەی سەر بە شێوەیەكی ناڕێك دادەنرێت‌و‬ ‫دەنگی پرخاندن هێمن دەبێت‪ ،‬بەاڵم پرخاندن بە دەنگی بەرزو‬ ‫ناخۆش‪ :‬هەناسەدان پچڕپچڕ دەبێت‌و لە ئەنجامی گیرانی تەواو لە‬ ‫رێڕەوی هەناسەدا‪ ،‬مرۆڤ بۆ ماوەی (‪ )10‬چركە توانای هەناسەدانی‬ ‫دەوەستێت‪.‬‬ ‫هەناسەدان لەڕێگای لووتەوە‪ :‬رێگای راست‌و ئاسایی هەناسەدانەو‬ ‫بۆ گازگۆڕكێ‌‪ ،‬گونجاوترین بوار بۆ كاركردنی سییەكان دەڕەخسێت‪.‬‬ ‫بەاڵم‪ ،‬هەناسەدان لەڕێگای دەمەوە‪ :‬نەریتێكی وەرگیراوەو لە ئەنجامی‬ ‫گیرانی لووتەوە‪ ،‬مرۆڤ بەناچاریی پەنا دەباتەبەر رێگای دەم‪.‬‬ ‫لە كاتی نووستندا‪ ،‬مرۆڤ لەڕێگای لووتەوە هەناسە دەدات‪ ،‬بەاڵم‬ ‫بەهۆی هەرهۆكارێكەوە بێت‪ ،‬كاتێك رێگا لە هەوا لە رێی لووتەوە‬ ‫دەگیرێت‪ ،‬دەنگی پرخاندن سەرهەڵدەدات‌و بڕی هەوای پێویست بۆ‬ ‫سیی كەمدەبێتەوەو دەرئەنجام كاری كۆئەندامی هەناسە بە جۆرێك‬ ‫دەشێوێت كە سیی توانای كشانی كەمدەبێتەوەو خوێن تێزان تیایدا‬ ‫بەدی دەكرێت‌و رێژەی تێربوونی خوێن بە ئۆكسجین كەمدەبێتەوە‪،‬‬ ‫دواتر كاریگەریی خراپی بۆ هەموو ئەندامەكانی لەش‪ ،‬بەتایبەتی‬ ‫سووڕی خوێن‌و كۆئەندامی دەمار‪ ،‬دەبێت‪.‬‬ ‫لەمنداڵدا‪ ،‬پرخاندن چەند هۆكارێكی هەیە‪ ،‬وەك‌و زگماكیی‌و گیرانی‬ ‫الیەكی لووت‪ ،‬هەروەها هەڵئاوسانی ئەدینۆید لە بەشی پشتەوەی‬ ‫لووتدا‪ ،‬لەگەڵ هەڵئاوسانی ئاڵوو‪ ،‬منداڵ لە دەمەوە هەناسەدەدات‌و‬ ‫دەبێتە هۆی لەرزاندنی زمانە بچكۆلەو دروستبوونی دەنگی تایبەتیی‬ ‫پرخاندن‪ .‬لە بەتەمەنەكانیشدا‪ ،‬پرخاندن چەند هۆكارێكی هەیە‪،‬‬ ‫لەوانە خواریی بەربەستی لووت (لەوانەیە زگماك‪ ،‬یان لە ئەنجامی‬ ‫رووداوێكەوە دروستبووبێت)‪ ،‬هەروەها بەهۆی هەڵئاوسانی توێژاڵی‬ ‫ناوپۆشی لووتەوە‪ ،‬یان بوونی زیادە گۆشتی ناو لووت‪ ،‬یان هەوكردنی‬ ‫درێژخایەن بەهۆی شێرپەنجەی لووت‌و قوڕگەوە‪ ،‬یان زیادبوونی كێش‬ ‫كە دەبێتە هۆی شۆڕبوونەوەی مەاڵشو‌و و ئاوسانی بەشی پشتەوەی‬ ‫زمان‪.‬‬ ‫بەپێی جیاوازیی هۆكارەكانی پرخاندن‪ ،‬چارەسەر جیاوازە‪ ،‬هەندێك‬ ‫كەس نەشتەرگه‌رییان بۆ دەكرێت بۆ راستكردنەوەی بەربەستی خواری‬ ‫لووتیان‪ ،‬یان نەشتەرگەرییان بۆ دەكرێت بۆ البردنی گۆشتی زیادە‬ ‫لەناو لووتداو ناردنی گۆشتە زیادە لێكراوەكە بۆ پشكنینی شانەیی‪،‬‬ ‫تا جۆرەكەی دیاریی بكرێت‪ .‬هەروەها بە نەشتەرگەریی‪ ،‬دەتوانرێت‬ ‫ئەدینۆید‪ ،‬یان ئاڵووی هەڵئاوساو الببرێت‪ ،‬دابەزاندنی كێشیش‬ ‫چارەسەرێكی ترە‪ ،‬ئەگەر قەڵەویی هۆكاری پرخاندنەكە بێت‪.‬‬ ‫* پزیشكی پسپۆڕی تیشك‌و سۆنار‬

‫داوای دادگاییكردنی وەزیری تەندروستی ده‌کرێت‬

‫راپۆرتی‪ :‬الپه‌ڕه‌ی ته‌ندروستی‬

‫‪..........................................................‬‬

‫پ��اش بەستنی كۆنگرەی‬ ‫ت��ەن��دروس��ت �ی‌و خ��ەرج��ك��ردن��ی‬ ‫ن��زی��ك��ەی «(چ����وار) ملیۆن‌و‬ ‫(‪ )200‬ه��ەزار دۆالر» لەمانگی‬ ‫ش��وب��ات��ی ئ��ەم��س��اڵ��دا‪ ،‬ئ��ەو‬ ‫ك��ۆن��گ��رەی��ە دەك��ەوێ��ت��ە ب��ەر‬ ‫رەخنەی چاودێران‌و شارەزایەكی‬ ‫سیاسەتی تەندروستیش‪ ،‬ئاماژە‬ ‫بەوە دەكات‪ :‬پێویستە وەزیری‬ ‫تەندروستی‪ ،‬بدرێتە دادگا‪.‬‬ ‫لەماوەی رابردوودا‪ ،‬وەزارەتی‬ ‫ت��ەن��دروس��ت��ی‪ ،‬كۆنگرەیەكی‬ ‫ت��ەن��دروس��ت��ی ب��ە مەبەستی‬ ‫سیستمی‬ ‫«بەرەوپێشبردنی‬ ‫ت��ەن��دروس��ت�ی‌و جیاكردنەوەی‬ ‫كەرتی تایبەت‌و كەرتی گشتیی» د‪ .‬تاهیر هه‌ورامی‪ ،‬وه‌زیری ته‌ندروستی‬ ‫ئ��ەن��ج��ام��دا‌و لەچەندین واڵت��ی‬ ‫دنیاوە میوانی بۆ بانگێشتكرا‌و نەبینی‪ ،‬ئەو پارە زۆرەیشی تیا لەبەرامبەر ئەوەی ناوی وەزیری‬ ‫بڕی تێچووی ئەو كۆنگرەیە‪ ،‬بە سەرف كرا‪ ،‬كەچی لەبری ئەوەی تەندروستی زڕاندووە‪.‬‬ ‫لەبەرامبەردا‪ ،‬بەرپرسانی‬ ‫وتەی چاودێرانی تەندروستی‪ ،‬بەرەو پێش بچێت‪ ،‬بەرەو دواوە‬ ‫تەندروستی‪ ،‬رەت��ی دەكەنەوە‬ ‫«(چوار) ملیۆن‌و (‪ )200‬هەزار گەڕایەوە»‪.‬‬ ‫ل���ەب���ارەی ئ��ەوئ��ام��ان��ج��ەی ئ��ەو پ��ارەی��ە بەفیڕۆچووبێت‌و‬ ‫دۆالر ب��ووە»‪ ،‬ب��ەاڵم ه��ەر ئەو‬ ‫چاودێرانە‪ ،‬ئاماژە بەوە دەكەن‪ :‬ك��ۆن��گ��رەی ت��ەن��دروس��ت��ی كە كۆنگرەكە هیچ ئەنجامێكی‬ ‫ك��ۆن��گ��رەك��ە‪ ،‬هیچ سوودێكی جیاكردنەوەی كەرتی تایبەت‌و نەبووبێت‪.‬‬ ‫د‪ .‬خالید عەلی‪ ،‬بەڕێوه‌بەری‬ ‫نەبووەو تەنیا ئەو قەبارە زۆرەی كەرتی گشتیی‌و گۆڕانكارییكردن‬ ‫بووە لە سیستمی تەندروستیدا‪ ،‬گشتیی تەندروستی هەولێر‪،‬‬ ‫پارە بەفیڕۆدراوە‪.‬‬ ‫د‪ .‬گۆران عەبدوڵاڵ‪ ،‬شارەزا لە د‪ .‬گ��ۆران‪ ،‬رەخنەی «توند» ئ��ام��اژە ب��ەوە دەك���ات‪« :‬ه��ەر‬ ‫سیاسەتی تەندروستی‪ ،‬یەكێكە دەگرێت‌و ئاماژە بەوە دەكات‪ :‬كۆبوونەوەو كۆنگرەیەك لەبارەی‬ ‫لەو رەخنەگرانەی كۆنگرەكە‌و ئەو دوو هەنگاوە‪ ،‬پێویستی بە تەندروستییەوە ئەنجام بدرێت‪،‬‬ ‫ئاماژە بەوە دەكات‪ :‬كۆنگرەكە‪ ،‬بەفیڕۆدانی ئەو پارە زەبەالحەو سوودی هەیە»‪.‬‬ ‫ن��اوب��راو‪ ،‬پێیوایە‪ :‬هاتنی‬ ‫هیچ ئەنجامێكی نەبووە‌و ئەو بەستنی كۆنگرە ن��ەدەك��رد‪،‬‬ ‫پارەیە بەفیڕۆدراوەو ده‌ڵێت‪« :‬پێویستە پەرلەمان‌و داواكاری ئەو هەموو پسپۆڕە جیهانییە‬ ‫«ئەو كۆنگرەیە‪ ،‬وەك نمایشێكی گشتیی‪ ،‬لێپێچینەوە لەوەزیری ب��ۆ كۆنگرەكە‪ ،‬یەكێكی ترە‬ ‫سیاسیی بوو‪ ،‬بۆئەوەی بەخەڵك ت��ەن��دروس��ت��ی ب��ك��ەن‌و بیدەنە لەو سوودانەی كۆنگرە «ئێمە‬ ‫بڵێن‪ ،‬وەزارەت���ی تەندروستی دادگا‪ ،‬لەسەر ئەو بەهەدەردانە زۆر شتمان بۆ روون ب��ووەوە‬ ‫لەخەمی هاواڵتییاندایە‪ ،‬ئێمە گەورەیەی لەبودجەی ئەم واڵتەو كە ئێستا هەندێ شتمان هەیە‬ ‫ك��ە رەخ��ن��ەم��ان ل��ە سیستمی ئەو بودجە كەمەی وەزارەت��ی زۆر باشەو ئەوە نییە كە خراپ‬ ‫ب��وو ب��ەالم��ان��ەوە‪ ،‬بۆنموونە‪،‬‬ ‫تەندروستی دەگرت‪ ،‬دەیانوت‪ ،‬تەندروستیدا كردوویەتی»‪.‬‬ ‫پ��ێ��ش��ت��ر‪ ،‬ل���ەس���ەر ئ��ەم لەهەموو جیهاندا‪ ،‬هەوڵ دەدرێت‬ ‫رەخ��ن��ە م��ەگ��رن ت��ا كۆنگرە‬ ‫ێ‬ ‫دەبەستین‌و لەمانگی دوودا رەخنانەی؛ د‪.‬گ��ۆران‪ ،‬لەالیەن خزمەتگوزاریی تەندروستی بەب ‌‬ ‫سیستمێكی نوێ دەخەینەكار‪ ،‬وەزی��ری تەندروستییەوە درای ‌ه ب��ەرام��ب��ەر پێشكەش بكرێت‪،‬‬ ‫ب���ەاڵم ئ���ەوە مانگی دووی��ش دادگاو داوای قەرەبووی (‪ )200‬ئێمەش پێشتر پێمانوابوو‪،‬‬ ‫رۆیشت‌و سیستمێكی نوێمان م��ل��ی��ۆن دی��ن��اری ل��ێ دەك���را؛ وا س��ەرك��ەوت��وو دەب��ی��ن كە‬

‫بیكەین بەپارە‪ ،‬لەكاتێكدا ئێمە‬ ‫خزمەتگوزاریی تەندروستیمان‬ ‫لەئێستادا بەبێ ب��ەرام��ب��ەرە‪،‬‬ ‫واتە ئێمە بەو كۆنگرەیە‪ ،‬بۆمان‬ ‫روونبووەوە كە هەندێ شتمان‬ ‫هەیە‪ ،‬دەستكاریی نەكرێت‌و‬ ‫باشترە وەكو خۆی بمێنێتەوە»‪.‬‬ ‫ل��ەئ��ێ��س��ت��ادا‪ ،‬ه��ەرێ��م��ی‬ ‫ێ‬ ‫كوردستان كە تەنیا لە س ‌‬ ‫پارێزگا پێكهاتووە‪ ،‬بە یەكێك‬ ‫لە گەورەترین مەڵبەندەكانی‬ ‫س���اغ���ك���ردن���ەوەی دەرم���ان���ی‬ ‫كوالێتیی ن���زم‌و ب��ەس��ەرچ��وو‬ ‫دەژمێردرێت‌و رێ��ژەی هەندێك‬ ‫نەخۆشیی مەترسیداری وەك‬ ‫شێرپەنجەیش‪ ،‬ب����ەردەوام لە‬ ‫بەرزبوونەوەدایە‪ ،‬بەشێوەیەك‬ ‫رۆژان��ە تەنیا لە نەخۆشخانەی‬ ‫(ه��ی��وا)‪ ،‬چ��وار كەسی نوێی‬ ‫ت���ووش���ب���وو ب���ە ش��ێ��رپ��ەن��ج��ە‬ ‫داخڵدەكرێن‪.‬‬ ‫دک���ت���ۆر رێ���ب���از ف��ەت��اح‪،‬‬ ‫ئەندامی لیژنەی تەندروستی‬ ‫لەپەرلەمانی كوردستان‪ ،‬لەگەڵ‬ ‫ئ���ەوەدا ك��ە پێیوایە‪ :‬گ��ۆڕان‬ ‫لەسیستمی تەندروستیدا‪ ،‬كاتی‬

‫دەوێ��ت‪ ،‬ب��ەاڵم ئاماژە بەوەش‬ ‫دەك��ات‪ :‬لەپاش ئەو ماوەیەی‬ ‫كە بەسەر كۆنگرەدا تێپەڕیوە‪،‬‬ ‫دەب����وو ه��ەن��دێ گ��ۆڕان��ك��اری��ی‬ ‫ل��ە سیستمەكەدا رووی��ب��دای��ەو‬ ‫له‌و رووه‌وه‌ وت��ی‪« :‬تائێستا‪،‬‬ ‫بیانووی دەس��ەاڵت بۆ خراپیی‬ ‫تەندروستی‪،‬‬ ‫خزمەتگوزاریی‬ ‫ئ���ەوە ب���ووە ك��ە سیستمەكە‬ ‫خراپە‪ ،‬بەاڵم ئەوە ناكاتە ئەوەی‬ ‫خ��ۆی ب��دزێ��ت��ەوە لەكێشەكە‪،‬‬ ‫ئەوان نزیكەی دووساڵ ئێمەیان‬ ‫لەچاوەڕوانیی ئەوەدا هێشتەوە‬ ‫كە كۆنگرەیەك دەكرێت‌و لەوێدا‬ ‫هەوڵدەدرێت‪ ،‬هەندێ گۆڕانكاریی‬ ‫ئەنجام بدرێت‪ ،‬بەاڵم تائێستا هیچ‬ ‫گۆڕانكارییەكمان نەبینیوە»‪.‬‬ ‫ئەوپەرلەمانتارە‪ ،‬پێیوایە‪:‬‬ ‫ئ���ەن���ج���ام���دان���ی ك���ۆن���گ���رەی‬ ‫تەندروستی‪ ،‬وەك��و كااڵیەكی‬ ‫راگەیاندن بەكارهێنرا‪ ،‬چونكە‬ ‫«دوای تێپەڕبوونی پێنج مانگ‬ ‫بەسەر ئەو كۆنگرەیەدا‪ ،‬تائێستا‬ ‫هیچ كاریگەرییەكی پێشنیازەكانی‬ ‫ئەو كۆنگرەیەمان لەسەر ئەرزی‬ ‫واقیعدا نەبینیوە»‪.‬‬

‫پشكنینی جەستەیی بۆ كوڕ‌ان‌و كچانی خوار (‪ )18‬ساڵ؛ دەكرێت‬ ‫راپۆرتی‪ :‬ئاریان حەسەن‬

‫‪..........................................................‬‬

‫بەپێی بڕیارێكی وەزارەتی‬ ‫تەندروستی‪ ،‬ئەو كوڕو كچانەی‬ ‫پ���رۆس���ەی ه��اوس��ەرگ��ی��ری��ی‬ ‫ئ��ەن��ج��ام��دەدەن‌و تەمەنیان‬ ‫ل��ەخ��وار (‪ )18‬س��اڵ��ەوەی��ە‪،‬‬ ‫دەبێت پشكنینی جەستەییان‬ ‫ب��ۆب��ك��رێ��ت‪ ،‬ب��ەم��ەب��ەس��ت��ی‬ ‫دڵ��ن��ی��اب��وون ل���ە كامڵیی‬ ‫جەستەی ئەو كەسانە‪.‬‬ ‫س��روت كامیل‪ ،‬یەكێكە‬ ‫لەو كچانەی تەمەنی لەخوار‬ ‫(‪)18‬وەیە‌و لە بەڕێوەبەرێتیی‬ ‫ل��ی��ژن��ە پ��زی��ش��ك��ی��ی��ەك��ان��ی‬ ‫س��ل��ێ��م��ان��ی‪ ،‬چ����اوەڕوان����ی‬ ‫پشكنینی جەستەیی دەكرد‪،‬‬ ‫ب����ۆئ����ەوەی رەزام���ەن���دی���ی‬ ‫دەرب���ب���ڕن ب��ۆ ئەنجامدانی‬ ‫هاوسەرگیرییەكەی‪.‬‬ ‫س��روت‪ ،‬بۆ «رۆژن��ام��ە»‬ ‫وتی‪« :‬ئەم پشكنینە‪ ،‬كارێكی‬ ‫ب��اش��ە ب��ۆ ئ���ەو ك��ەس��ان��ەی دادوه‌ر به‌بێ پشکنینی جه‌سته‌یی کوڕان‌و کچانی خوار ‪ 18‬ساڵ‪ ،‬ماره‌یا ‌ن ناکات‬ ‫ن��ەگ��ەی��ش��ت��وون��ەت��ە تەمەنی‬ ‫ئەو خانمە‪ ،‬كە تەمەنی‬ ‫ی��اس��ای��ی ب��ۆ ئ���ەوەی زەواج چونكە ئەو لیژنەیەی کاری دادەنیشێت‪ ،‬ئەمەش بووەتە‬ ‫بكەن‪ ،‬ب��ەاڵم ئ��ەم پڕۆسەیە پشكنینەكە ئه‌نجام ده‌دات‪ ،‬هۆی قەرەباڵغییەكی زۆر‌و زوو (‪ )15‬س���اڵ���ە‌و پ��رۆس��ەی‬ ‫زۆر بەخاویی بەڕێوەدەچێت‪ ،‬ت��ەن��ی��ا رۆژی یەكشەممان بەڕێوە نەچوونی پڕۆسەكە»‪ .‬هاوسەرگیریی ئەنجامدەدات‪،‬‬

‫پزیشكی ب��ڕی��ارب��دات لەسەر‬ ‫هاوسەرگیرییەكەیان‪.‬‬ ‫ل��ەو ری���زەی ك��ە س��روت‌و‬ ‫هاوسەرەكەی سەرەیان تێدا‬ ‫گرتبوو‪ ،‬نزیكەی (‪ )16‬كەسی‬ ‫ت��ر چ���اوەڕوان���ی پشكنینی‬ ‫جەستەییان دەك���رد‪ ،‬دوای‬ ‫س��ەع��ات��ێ��ك ل��ە پشكنین‪،‬‬ ‫سروت كە هاتەدەرەوە‪ ،‬وتی‪:‬‬ ‫«پشكنینەكەم بۆ ئەنجام‬ ‫دراوە‪ ،‬ب��ەاڵم پێیانوتووم‪،‬‬ ‫دەبێت بوەستی تا وه‌اڵم��ی‬ ‫پشكنینەكەت ب��ۆ دێ��ت��ەوە‌و‬ ‫ئ��ێ��م��ە راپ���ۆرت���ی خ��ۆم��ان��ی‬ ‫لەسەردەدەین»‪.‬‬ ‫ب���ەپ���ێ���ی ئ���ام���ارێ���ك���ی‬ ‫ب���ەڕێ���وب���ەرێ���ت���ی���ی ل��ی��ژن��ە‬ ‫سلێمانی‪،‬‬ ‫پزیشكییەكانی‬ ‫لە سەرەتای ئەمساڵەوە تا‬ ‫رۆژی (‪ ،)2011/7/1‬ئەو‬ ‫پشكنینانەی بۆ ئ��ەو كوڕ‌و‬ ‫كچانە ك��راون‪ ،‬كە تەمەنیان‬ ‫ل��ەخ��وار (‪ )18‬ساڵەوەیە‌و‬ ‫پ���ڕۆس���ەی ه��اوس��ەرگ��ی��ری��ی‬ ‫ئ��ەن��ج��ام��دەدەن‪ ،‬ژم��ارەی��ان‬ ‫لە خانەی دادی سلێمانییەوە گ���ەی���ش���ت���ووەت���ە (‪)146‬‬ ‫ن����ێ����ردراوە ب���ۆ پشكنینی حاڵەت‪ .‬بەڕێوه‌بەری لیژنە‬ ‫جەستەیی‪ ،‬تا ئەوەی لیژنەی پزیشكییەكانی سلێمانیش‪،‬‬

‫ج��ەخ��ت ل���ەوەدەك���ات���ەوە‪:‬‬ ‫تائێستا هیچ ك �چ‌و كوڕێك‬ ‫ن����ەب����ووە ل���ە پشكنینی‬ ‫لیژنەكەیاندا دەرنەچووبن‪.‬‬ ‫د‪ .‬س��ەب��اح ن��ەس��رەدی��ن‪،‬‬ ‫ب�����ەڕێ�����وەب�����ەری ل��ی��ژن��ە‬ ‫سلێمانی‪،‬‬ ‫پزیشكییەكانی‬ ‫بە «رۆژن��ام��ە»ی راگەیاند‪:‬‬ ‫«ئەم پشكنینەی كە دەكرێت‬ ‫بۆ ئ��ەو كەسانەی پرۆسەی‬ ‫هاوسەرگیریی ئەنجامدەدەن‌و‬ ‫تەمەنیان ل��ە خ��وار (‪)18‬‬ ‫ساڵەوەیە‪ ،‬بۆ ئەوەیە دڵنیایی‬ ‫تەندروستیمان هەبێت لەسەر‬ ‫ئەو كەسانە»‪.‬‬ ‫ناوبراو‪ ،‬ئاماژەی بەوەش‬ ‫ك���رد‪« :‬ئ���ەو پشكنینانەی‬ ‫ئێمە دەیكەین‪ ،‬پێكهاتووە لە‬ ‫پشكنینی سۆنەر‌و هۆڕمۆنات‪،‬‬ ‫ئەم پشكنینەش بۆ هەردوو‬ ‫رەگ��ەزەك��ە ئەنجامدەدرێت‪،‬‬ ‫كە تەمەنەكەیان كەمتربێت‬ ‫لەتەمەنی رێگەپێدراو‪ ،‬چونكە‬ ‫دادگ����ا‪ ،‬ت��ا ب��ڕی��اری لیژنە‬ ‫پزیشكییەكە نەبینێت‪ ،‬بڕیار ‬ ‫بەئەنجامگەیاندنی‬ ‫ل�ه‌س�ه‌ر‬ ‫پ��ڕۆس��ەی هاوسەرگیرییەكە‬ ‫نادات»‪.‬‬

‫‪nawxo.rozhnama@yahoo.com‬‬

‫‪www.rozhnama.net‬‬

‫ذمارة (‪ )645‬سيَشةممة ‪2011/8/2‬‬

‫حەمەسەعید حەمەعەلی‪ :‬ئەوە كەمتەرخەمیی حكومەتە‪ ،‬حكومەت لە بەرژەوەندیی هاواڵتییان كار ناكات‪،‬‬ ‫جێبەجێ نەكردنی ئەو یاسایەیش‪ ،‬نیشانەی گوێنەدانە بەو قەیرانە گەورەیەی ئێستا لەهەرێمدا هەیە‪.‬‬

‫زەوییە كشتوكاڵییەكان دەكرێنە پڕۆژەی وەبەرهێنان‬

‫«ئەگەر وا بڕوات؛ زەویی كشتوكاڵیی لە كوردستان نامێنێت»‬

‫راپۆرتی‪ :‬سەروەر محەمەد‬

‫‪.....................................‬‬ ‫لە م��اوەی چەند ساڵی راب��ردوودا‪،‬‬ ‫هەزاران دۆنم زەویی كشتوكاڵیی كراونه‌ته‌‬ ‫شوێنی نیشتەجێبوون‌و وەبەرهێنان‪،‬‬ ‫هاوكات بە بڕوای شارەزایانی كشتوكاڵ؛‬ ‫بەكارهێنانی زەوی��ی كشتوكاڵیی بۆ‬ ‫وەبەرهێنان‪ ،‬كاریگەرییەكی خراپی‬ ‫لەسەر ئابووریی هەرێمی كوردستان‬ ‫دەبێت‪.‬‬ ‫د‪ .‬محه‌مه‌د ئەمین گەناویی‪،‬‬ ‫مامۆستای كۆلێژی كشتوكاڵ لە‬ ‫زانكۆی سلێمانی‪ ،‬بە «رۆژنامە»ی‬ ‫راگەیاند‪« :‬ئ��ەو شوێنانەی جێگای‬ ‫كشتوكاڵیی بوون‪ ،‬كراونەتە شوێنی‬ ‫نیشتەجێبوون‌و وەبەرهێنان‪ ،‬لە دوو‬ ‫رووەوە خراپە‪ ،‬لە رووی ژینگه‌ییەوە؛‬ ‫چونكە ئەو زەوییانەی كە تا ئێستا‬ ‫كراون بە شوێنی نیشتەجێبوون‪ ،‬زیاتر‬ ‫ئەو زەوییە كشتووكاڵییانەن كە لە‬ ‫دەوروبەری شارەكانن‪ ،‬بەمەیش ژینگەی‬ ‫سەوزایی دەوروب��ەری شارەكان تێك‬ ‫دەچن‌و سیمای شارەكە دەشێوێنێت‪.‬‬ ‫گەناویی‪ ،‬ئەوەیشی وت‪ :‬لە رووی‬ ‫ئابووریشەوە كارێكی وای ك��ردووە‬ ‫خەڵك لە دەرەوەی دێهاتەكانیش بێن بۆ‬ ‫ناو شارەكان‪ ،‬لەهەمان كاتیشدا‪ ،‬ئێمە؛‬

‫زەویی كشتووكاڵیی شارەكان وێران‬ ‫دەكەین بۆ شوێنی نیشتەجێبوون‪،‬‬ ‫ب��ەاڵم بەشی ه��ەرە زۆری خەڵكی‬ ‫كوردستان‪ ،‬كە لە گوندەكان دەژین‪،‬‬ ‫زەوییە كشتوكاڵییەكانیان وێران بوون‌و‬ ‫بەرهەمهێن نیین‪.‬‬ ‫وت��ی��ش��ی‪ :‬ئ���ەو پ���ارەی���ه‌ی بۆ‬ ‫نیشتەجێبوون ت��ەرخ��ان دەك��رێ��ت‪،‬‬ ‫دەت��وان��رێ��ت بكرێت ب��ە پێشینە بۆ‬ ‫الدێ��ك��ان‪ ،‬ب��ۆئ��ەوەی خەڵكی بتوانن‬ ‫لە گوندەكاندا بمێننەوەو بەرهەم‌و‬ ‫كشتوكاڵیان هەبێت‌و هەم قەیرانی‬ ‫نیشتەجێبوون‌و ژینگەش دروس��ت‬ ‫نه‌بێت‪ ،‬ك��ە ل��ە ه��ەم��وو شارەكانی‬ ‫كوردستاندا هه‌یه‌‪.‬‬ ‫ب��ەپ��ێ��ی ئ��ام��ارێ��ك��ی دەس��ت��ەی‬ ‫وەبەرهێنانی هەرێمی كوردستان‪،‬‬ ‫ل���ەم���اوەی ن��ێ��وان (‪)2006/8/1‬‬ ‫ت��ا (‪ ،)2010/10/31‬لەهەرێمی‬ ‫كوردستاندا؛ (‪ )32,669‬دۆنم زەویی‬ ‫بۆ پڕۆژەكانی وەبەرهێنان تەرخان پڕۆژه‌یه‌کی نیشته‌جێبوون ل ‌ه زه‌وییه‌کی کشتوکاڵیی قه‌راخ سلێمانیدا‬ ‫ك���راون‪ ،‬ئ��ەو رێ��ژەی��ەش ت��ا مانگی‬ ‫لەكاتێكدا خراپە‪ ،‬كە ئێمە دوو زەوییمان‬ ‫دۆنم زەویی‪.‬‬ ‫(‪ )2011/8‬بەرەو هەڵكشان چووە‪.‬‬ ‫ف��ەرم��ان غ��ەری��ب‪ ،‬ب��ەڕێ��وه‌ب��ەری هەیە‪ ،‬زەوییەكیان كشتوكاڵیی نییە‪،‬‬ ‫بەپێی هەمان دات��ا‪ ،‬كە دەست‬ ‫«رۆژن��ام��ە» ك��ەوت��ووە‪ ،‬ل��ەو رێژەیە گشتیی وەب��ەره��ێ��ن��ان��ی سلێمانی‪ ،‬ئەوی تریان كشتوكاڵییە‪ ،‬ئەگەر بێت‌و‬ ‫زۆرب�����ەی ئ���ەو رووب������ەرەی ك��ە بۆ ب��ەوەك��ال��ەت ب��ۆچ��وون��ی وای���ە‪ :‬ئەو دەس��ت��ەی وەب��ەره��ێ��ن��ان‌و حكومەت‪،‬‬ ‫وەبەرهێنان تەرخانكراوە‪ ،‬لە سنووری شوێنانەی زەویی كشتوكاڵیی بوون‌و زەوییە كشتوكاڵییەكە بكەنە شوێنی‬ ‫پارێزگای هەولێرە‌و دەكاتە (‪ )22,338‬ئێستا كراونەتە جێگای نیشتەجێبوون‪ ،‬نیشتەجێبوون‪ ،‬ئەوكاتە زەرەرێكی‬

‫گەورەی هەیە‪.‬‬ ‫بە ب��ڕوای ب��ەڕێ��وه‌ب��ەری گشتیی‬ ‫وەبەرهێنان؛ كاتێك سنووری شارەكان‬ ‫گ����ەورە دەب����ن‪ ،‬ئ��اس��ای��ی��ە زەوی��ی��ە‬ ‫كشتوكاڵییەكان تەرخان بكرێن بۆ‬ ‫پڕۆژەی تر‪.‬‬

‫فەرمان غەریب‪ ،‬س��ەب��ارەت بەو‬ ‫زەوی��ی��ان��ەی تەرخانیان ك���ردووە بۆ‬ ‫پڕۆژەكانی وەبەرهێنان‪ ،‬وتی‪« :‬ئەو‬ ‫زەوییانەی كە ئێمە تەرخانی دەكەین بۆ‬ ‫پڕۆژەكانی وەبەرهێنان‪ ،‬بەدڵنیاییەوە‬ ‫دەیڵێم؛ لەوانەیە (‪ )50‬ساڵیش بێت‪،‬‬ ‫تەنێك گەنم‌و جۆی تێدا نەڕوێنرابێت‪،‬‬ ‫بەاڵم كاتێك ئێمە باخێك یان رەزێك‬ ‫لەناو ببەین‌و بیكەینە پڕۆژەیەكی‬ ‫نیشتەجێبوون‪ ،‬ئەمە بێگومان زیانێكی‬ ‫گ��ەورە بە ب��ەروب��ووم��ی كشتوكاڵیی‬ ‫دەگەیەنێت»‪.‬‬ ‫جووتیارانی‌ هەرێمی كوردستان‬ ‫ئاماژە بەوە دەدەن؛ پیشەی‌ كشتوكاڵ‬ ‫چیتر ل��ەرووی‌ ئابوورییەوە كەڵكی‌‬ ‫نەماوە‪ ،‬بەهۆی‌ ئەو س��ەوزە‌و میوە‬ ‫هاوردەیەی‌ لـــــەپاش ساڵی‌ (‪)2003‬‬ ‫وە لە سوریا‪ ،‬توركیا‪ ،‬ئێران‌و میسره‌وه‌‬ ‫دەگاتە عێراق‪.‬‬ ‫د‪ .‬محەمەد گەناویی‪ ،‬بەپێچەوانەی‬ ‫ق��س��ەك��ان��ی ب���ەڕێ���وه‌ب���ەری گشتیی‬ ‫وەبەرهێنانی سلێمانییەوە‪ ،‬بڕوای وایە‪:‬‬ ‫باشترین جۆری زەویی كشتووكاڵیی‬ ‫لە دەوروب���ەری شارەكاندایە‪ ،‬بۆیە‬ ‫بە پێویستی دەزانێت دەورووب���ەری‬ ‫شارەكان تەرخان بكرێن بۆ بەروبوومی‬ ‫كشتوكاڵیی‪ ،‬ن��ەك بكرێنە شوێنی‬ ‫نیشتەجێبوون‌و وەبەرهێنان‪.‬‬

‫به‌رزترین رێژه‌ی کرێچێتی ل ‌ه سلێمانییه‌و ‪%17‬ی تێپه‌ڕاندووه‌‬

‫سه‌رۆکی لیژنه‌ی ئاوه‌دانکردنه‌وه‌‪ :‬حکومه‌ت؛ کار بۆ به‌رژه‌وه‌ندیی هاواڵتییان ناکات‬

‫«دروستکردنی یه‌که‌کانی نیشته‌جێبوون‪ ،‬چاره‌سه‌ری کێشه‌ی نیشته‌جێبوون ناکه‌ن»‬ ‫راپۆرتی‪ :‬شارا عەبدولڕەحمان‬ ‫‪.......................................‬‬ ‫دوای س��ێ س��اڵ ل��ەدەرچ��وون��ی‪،‬‬ ‫تائێستا یاسای دابینكردنی خانووی‬ ‫نیشتەجێبوون بۆ هاواڵتییان لەالیەن‬ ‫ح��ك��وم��ەت��ەوە‪ ،‬ن��ەچ��ووەت��ە ب���واری‬ ‫جێبەجێكردنەوە‌‪ ،‬بەمەش قەیرانی‬ ‫نیشتەجێبوون‪ ،‬ب��ەردەوام��ی��ی هەیە‌و‬ ‫رێ��ژەك��ەی��ش لەسلێمانی‪ ،‬ل��ەه��ەردوو‬ ‫پارێزگاكەی تری هەرێم زیاترە‪.‬‬ ‫هەرچەندە لەمانگی حوزەیرانی‬ ‫(‪)2008‬ەوە‪ ،‬پەرلەمانی كوردستان‪،‬‬ ‫ی��اس��ای ژم���ارە (‪)7‬ی دابینكردنی‬ ‫خانووی نیشتەجێبوونی بۆ هاواڵتییان‬ ‫لەهەرێمی كوردستان دەرچ��وان��دووە‪،‬‬ ‫بەاڵم تائێستا ئەو یاسایە‪ ،‬نەچووەتە‬ ‫بواری جێبەجێكردنەوەو رۆژ بە رۆژیش‬ ‫ژمارەی كرێچیی لەهەرسێ پارێزگاكەی‬ ‫ه��ەرێ��م‪ ،‬ب��ەه��ۆی زی��ادب��وون��ی ژم��ارەی‬ ‫دانیشتووانەوە‪ ،‬لەبەرزبوونەوەدایە‪.‬‬ ‫پ���ێ���ش���ڕەو رەئ�������وف‪ ،‬ی��ەك��ێ��ك‬

‫ل��ەداڕێ��ژەران��ی ی��اس��ای دابینكردنی‬ ‫خانووی نیشتەجێبوون بۆ هاواڵتییان‪،‬‬ ‫بۆ «رۆژنامە»ی روونكردەوە‪ :‬لەساڵی‬ ‫(‪)2008‬دا‪ ،‬رێژەی كرێچیی لە كوردستاندا‬ ‫زۆر بەرز بوو‪ ،‬هەربۆیە لەگەڵ كۆمەڵەی‬ ‫داكۆكیكردن لەمافی كرێنشینان‌و چه‌ند‬ ‫رێكخراوێکی كۆمەڵگه‌ی مەدەنیی‪،‬‬ ‫بیریان لەوە كردووەتەوە پڕۆژەیەك بۆ‬ ‫چارەسەركردنی قەیرانی نیشتەجێبوون‬ ‫داب���ڕێ���ژن‌و ب��ۆ ئ���ەو م��ەب��ەس��ت��ەی��ش‬ ‫یاداشتێكیان داوەت���ەوە پەرلەمان بۆ‬ ‫یارمەتیدان لەدەرچوواندنی یاسایەكی‬ ‫لەو جۆرەو ده‌ڵێت‪« :‬بەهەموو الیەك‪،‬‬ ‫توانیمان یاساكە دەربكەین‪ ،‬كە ئەگەر‬ ‫وەك خۆی جێبەجێبكرێت‪ ،‬دەتوانێت تا‬ ‫رادەیەكی باش‪ ،‬قەیرانی نیشتەجێبوون‬ ‫لەكوردستاندا كەم بكاتەوە»‪.‬‬ ‫لەبڕگەی یەكەمی مادەی دووەمی‬ ‫ی��اس��ای ژم���ارە (‪)7‬ی دابینكردنی‬ ‫خانووی نیشتەجیبوون بۆ هاواڵتییاندا‪،‬‬ ‫ه��ات��ووە‪« :‬وەزارەت������ی ش��ارەوان��ی‪،‬‬ ‫زەوی��ی نیشتەجێبوون بۆ وەزارەت���ی‬

‫ئاوەدانكردنەوەو نیشتەجێكردن تەرخان‬ ‫دەكات بەبێ بەرامبەر‪ ،‬بۆئەوەی شوقەو‬ ‫خانووی نیشتەجێبوونیان لەسەر دروست‬ ‫بكات»‪ ،‬بەاڵم ئەم یاسایە نەچووەتە‬ ‫ب��واری جێبەجێكردنەوەو ئ��ەو ژم��ارە‬ ‫كەمەی یەكەی نیشتەجێبوونیش‪ ،‬كە‬ ‫تائێستا جێبەجێكراوە‪ ،‬لەڕێگای دەستەی‬ ‫وەبەرهێنان‌و كۆمپانیاكانەوە بووە‪.‬‬ ‫ه��ەرب��ۆی��ە چ��االك��وان��ەك��ەی ب��واری‬ ‫داك��ۆك��ی��ك��ردن لەمافی كرێنشینان‪،‬‬ ‫ئاماژە بەوە دەك��ات‪ :‬حكومەت‪ ،‬خۆی‬ ‫هیچ هەنگاوێكی نەناوەو ئەو ئەركەی‬ ‫نەخستووەتە سەرشانی خۆی‌‪ ،‬وتیشی‪:‬‬ ‫«ئەو خەڵكە هەژارو كەمدەرامەتەی كە‬ ‫هەن‪ ،‬ئەگەر حكومەت دەستگیرۆییان‬ ‫نەكات‪ ،‬ناتوانن لەپڕۆژەكانی كەرتی‬ ‫بازرگانیدا سوودمەند ببن‪ ،‬بەشێكی‬ ‫زیاتری ئەم كۆمەڵگایە‪ ،‬هیچ سەرمایەو‬ ‫دەستمایەیەكیان نییە‌و پێویستە‬ ‫ئ��ەو ی��اس��ای��ە‪ ،‬وەك خ��ۆی جێبەجێ‬ ‫بكرێت‪ ،‬ئەگەرنا قەیرانەكە وەك خۆی‬ ‫دەمێنێتەوە»‪.‬‬

‫لەئێستاداو بەپێی ئ��ەو ئامارەی‬ ‫لەبەردەستی «رۆژن��ام��ە» ل ‌ه لیژنه‌ی‬ ‫ئ���اوه‌دان���ک���ردن���ه‌وه‌ی پ �ه‌رل �ه‌م��ان �ه‌و‌ه‬ ‫ده‌س��ت��ی��ک �ه‌وت��ووه‌‪ ،‬رێ���ژەی كرێچیی‬ ‫ل��ە پ��ارێ��زگ��ای ده���ۆك‪)%13( ،‬و لە‬ ‫پارێزگای هەولێر‪)%14( ،‬و ئەو رێژەیە‬ ‫ل��ە سلێمانی بەرزترینەو (‪)%17‬ی‬ ‫تێپەڕاندووە‪ ،‬بەمەش سلێمانی‪ ،‬ژمارەی‬ ‫پێوانەیی لەوبارەیەوە بەدەستهێناوە‪،‬‬ ‫ه��اوك��ات بەهۆی زی��ادب��وون��ی ژم��ارەی‬ ‫دانیشتووانیشەوە‪ ،‬بەردەوام ئەم رێژەیە‬ ‫لەبەرزبوونەوەدایە‪ ،‬هەربۆیە لیژنەی‬ ‫ئ��اوەدان��ك��ردن��ەوەو نیشتەجێكردنی‬ ‫پەرلەمانی كوردستان‪ ،‬پڕۆژەبڕیارێكیان‬ ‫پێشكەش بە سەرۆكایەتیی پەرلەمان‬ ‫ك���ردووە‪ ،‬بە مەبەستی چاالككردنی‬ ‫یاسای ژم��ارە (‪)7‬ی ساڵی (‪،)2008‬‬ ‫بۆئەوەی جێبەجێ بكرێت‪.‬‬ ‫حەمەسەعید حەمەعەلی‪ ،‬سەرۆكی‬ ‫ئەو لیژنە پەرلەمانییە‪ ،‬لەو بارەیەوە‬ ‫بۆ «رۆژنامە» وتی‪« :‬بەپێی پڕۆژە‬ ‫بڕیارەكە؛ داوامانكردووە‪ ،‬ئەو یاسایە‬ ‫وەك خۆی جێبەجێ بكرێت‌و حكومەت‬ ‫خانووی نیشتەجێبوون بۆ فەرمانبەران‌و‬ ‫مووچەخۆران‌و خەڵكی كەمدەرامەت‬ ‫دروست بكات‪ ،‬كە بەپێی رێنماییەكانی‬ ‫پڕۆژەكەیش‪ ،‬زەویی لە شارەوانییەوە‬ ‫ت���ەرخ���ان���دەك���رێ���ت ب���ۆ وەزارەت������ی‬ ‫ئاوەدانكردنەوە‪ ،‬یان هەر لیژنەیەك كە‬ ‫لە حكومەت پێكدەهێنرێت‪ ،‬بۆئەوەی‬ ‫یەكەی نیشتەجێبوون دروس��ت بكات‪،‬‬ ‫پڕۆژەكەیشمان خوێندنەوەی یەكەمی بۆ‬ ‫كراوە‌و نێردراوە بۆ لیژنە تایبەتەكان‌و‬ ‫چاوەڕێی گفتوگۆین»‪.‬‬ ‫سەبارەت بە جێبەجێنەكردنی ئەو‬ ‫یاسایەی كە زیاتر لەچوار ساڵە لەالیەن‬ ‫پەرلەمانەوە دەرك���راوە‪ ،‬حەمەسەعید‬ ‫وتی‪« :‬ئەوە كەمتەرخەمیی حكومەتە‪،‬‬ ‫ح��ك��وم��ەت ک���ار ب��ۆ ب���ەرژەوەن���دی���ی‬ ‫هاواڵتییان ناكات‪ ،‬جێبەجێ نەكردنی‬ ‫ئەو یاسایەیش‪ ،‬نیشانەی گوێنەدانە بەو‬ ‫قەیرانە گەورەیەی ئێستا لەهەرێمدا هەیە‌و‬ ‫یاسا لە پەرلەمان دەردەچێت‌و حكومەت‬ ‫پێشێلی دەك��ات‪ ،‬كەسیش نییە لێی‬ ‫بپرسێتەوە‪ ،‬ئەمە لەكاتێكدا كە پێویستە‬ ‫لەسەر حكومەت‪ ،‬یەكەی نیشتەجێبوون‬ ‫بۆ هاواڵتییانی كەمدەرامەت دروست‬ ‫بكات»‪.‬‬ ‫لەماوەی چەند ساڵی راب��ردووداو‬

‫بەتایبەت ل��ەدوای دەرچ��وون��ی یاسای‬ ‫ژم��ارە (‪)4‬ی ســــــاڵی (‪)2006‬ی‬ ‫وەبەرهێنان لەپەرلەمانی كوردستان‪،‬‬ ‫چەند كۆمپانیایەك‪ ،‬دەستیان كرد بە‬ ‫دروستكردنی یەكەی نیشتەجێبوون‬ ‫(خ��ان��وو‪ ،‬ش��وق��ە)‪ ،‬كە زەوییەكەیان‬ ‫لەحكومەت وەردەگ���رت‌و بەپاڵپشتی‬ ‫سندووقی نیشتەجێبوون‪ ،‬كە ئەویش‬ ‫لە حكومەتەوە دەدرا بە هاواڵتییان‪،‬‬ ‫یەكەیان بۆ هاواڵتییان دروستكردووە‪،‬‬ ‫ب��ەاڵم ئەمانە وێ���ڕای ئ���ەوەی قسەی‬ ‫خراپیی كوالێتیی‌و گرانیی نرخیان‬ ‫هاتووەتە سەر‪ ،‬هاوكات نەشیانتوانیوە‬ ‫وەك پێویست‪ ،‬قەیرانی نیشتەجێبوون‬ ‫چارەسەر بكەن‪.‬‬ ‫سەرۆكی لیژنەی ئاوەدانكردنەوە‬ ‫لەپەرلەمانی كوردستان‪ ،‬لەو بارەیەوە‬

‫دەڵێت‪« :‬ئەو یەكە نیشتەجێبوونانەی‬ ‫دروس��ت��ك��راون‪ ،‬ی��ان دروس��ت دەكرێن‪،‬‬ ‫ك���اری ب��ازرگ��ان��ی �ن‌و كۆمپانیاكان‌و‬ ‫ئ���ەو ب��ەرپ��رس��ان��ەی ل��ەپ��ش��ت��ی ئ��ەو‬ ‫ك��ۆم��پ��ان��ی��ای��ان��ەوەن‪ ،‬س��وودم��ەن��دن‬ ‫ل��ێ��ی‪ ،‬ئ��ەم��ان��ە چ���ارەس���ەری كێشەی‬ ‫نیشتەجێبوون ناكەن‪ ،‬چونكە هەم نرخی‬ ‫یەكەكان زۆرە‌و هەم كوالێتییان كەمە‪،‬‬ ‫بۆ ئەو مەبەستەش بەدواداچوونمان‬ ‫ك���ردووە‌و تێبینی‌و سەرنجی خۆمان‬ ‫لەسەریان‪ ،‬داوە بەدەستەی وەبەرهێنان‬ ‫ل��ەڕووی ئەندازیاریی‌و ن��رخ‌و رووب��ەر‌و‬ ‫كوالێتییەوە‪ ،‬كۆمەڵێك ئیجرائاتیشمان‬ ‫كردووە بەرامبەر ئەو كۆمپانیایانە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫حكومەت‌و كەسانی بەرپرس‪ ،‬لەپشت‬ ‫ئەو كۆمپانیایانەوەن‪ ،‬بۆیە یاساشكێنی‬ ‫دەكەن»‪.‬‬

‫‪nawxo.rozhnama@yahoo.com‬‬

‫ذمارة (‪ )645‬سيَشةممة ‪2011/8/2‬‬

‫ئەندازیاران‪ ،‬داوای (‪ )1000‬پارچە زەویی (‪)250‬مەتریی دەكەن‬ ‫رۆژن��ام��ە‪ :‬سەندیكاو یەكێتیی‬ ‫ئەندازیارانی كوردستان‪ ،‬داوا‬ ‫لەئەنجومەنی وەزی��ران دەكەن‪،‬‬ ‫بەپێدانی (‪ )1000‬پارچە زەویی بە‬ ‫رووبەری (‪250‬م) بۆ دابەشكردنی‬

‫بەسەر ئەندامەكانیاندا‪.‬‬ ‫بەنووسراوی ژمارە (‪،)362‬‬ ‫ك���ە ل���ە رۆژی (‪‌)6/30‬دا‪،‬‬ ‫سەرۆكایەتیی‬ ‫ئــــاراستەی‬ ‫ئەنجومەنی وەزی����ران ك��راوە‪،‬‬

‫س��ەن��دی��ك��ای ئ���ەن���دازی���اران���ی‬ ‫كوردستان‪ ،‬داوا دەكات (‪)1000‬‬ ‫پارچە زەویی (‪ )250‬مەترییان پێ‬ ‫بدرێت بە مەبەستی دابەشكردنی‬ ‫بەسەر ئەندامەكانیاندا‪.‬‬

‫رەن�����ج ع��ەب��دول��ح��ەم��ی��د‪،‬‬ ‫سەرۆكی یەكێتیی ئەندازیارانی‬ ‫ك���وردس���ت���ان‪ ،‬ل���ەوب���ارەی���ەوە‬ ‫ب��ە «رۆژن���ام���ە»ی راگ��ەی��ان��د‪:‬‬ ‫داواكارییەكە بۆ پێدانی (‪)1000‬‬

‫پارچە زەویی‪ ،‬هاوبەشە لەنێوان‬ ‫سەندیكاو یەكێتیی ئەندازیاراندا‬ ‫ل��ە ه��ەول��ێ��رو س��ل��ێ��م��ان�ی‌و بۆ‬ ‫ئەندامانی هەردوو المان داوامان‬ ‫كردووە‪.‬‬

‫نوێنه‌ری حکومه‌تی هه‌رێم ل ‌ه تاران؛ب ‌ه فشارێکی واقیعی نازانێت‬ ‫سەالمەتیی بازاڕی ناوخۆ‬ ‫محەمەد ئەمین گەناویی *‬ ‫لەگەڵ پەیدابوونی چەمكی كڕین‌و فرۆشتن‬ ‫لە مێژووی ئابووریدا‪ ،‬تەنانەت پێش پەیدابوونی‬ ‫دراو بۆ كڕین‪ ،‬واتە هەر لەوكاتەوە كە گۆڕینەوەی كااڵ بەكاردەهات‬ ‫بۆ كڕین‌و فرۆشتن لەجیاتی دراو‪ ،‬چەمكی بازاڕو بەرهەم تەواوكەری‬ ‫یەكتر بوون‪.‬‬ ‫ت بۆ زیادكردن‌و‬ ‫لە ئابووریی نوێدا‪ ،‬بازاڕ رۆڵی سەرەكیی دەبینێ ‌‬ ‫چاككردنی بەرهەم‪ ،‬بۆیە چەمكی خستنە بازاڕ (‪،)marketing‬‬ ‫وەكو زانست پێناسە كرا‌و هەر لە سااڵنی شەستەكانی سەدەی‬ ‫راب��ردووەوە تا ئەمڕۆش‪ ،‬وەكو رەگەزێكی سەرەكیی لە زانستی‬ ‫ئابوورییدا دەخوێنرێتەوە‌و لێكۆڵینەوەی لەسەر دەكرێت‪.‬‬ ‫لە ژیانی هاوچەرخدا‪ ،‬زۆر بە سادەیی ناتوانیت شتێك بەرهەمبهێنیت‬ ‫ت زۆر بە جدیی‌و‬ ‫كە ب��ازاڕت نەبێت‌‪ ،‬كە بەرهەمیشت هێنا‪ ،‬دەبێ ‌‬ ‫وردیی لێكۆڵینەوە لەسەر بازاڕ بكەیت‪ ،‬بۆئەوەی بیخەیتە بازاڕەوە‪،‬‬ ‫ئەمڕۆش لە سەدەی جیهانیبوونی جیهاندا (‪،)globalization‬‬ ‫چەمكی ئابووریی جیهانیمان هەیە (‪ ،)global economy‬كە‬ ‫پەیوەندیی بە فراوانبوونی ئابوورییەوە هەیە‪ ،‬لە دەرەوەی سنوورە‬ ‫نەتەوەییەكاندا‪ ،‬هەر لە بەرهەمی كااڵو بازاڕو هێزی كار تا بواری‬ ‫دارای �ی‌و تەمویل‌و سەرمایەگوزاریكردن‪ ،‬واتە گواستنەوەی دراو‪،‬‬ ‫كارخانەی بەرهەمهێن تا كرێكارو شارەزا لە واڵتێكەوە بۆ واڵتێكی تر‪،‬‬ ‫یان هەر لە كیشوەرێكەوە بۆ كیشوەرێكی تر‪.‬‬ ‫زۆر لە واڵتانی ئەمڕۆ‪ ،‬تەنانەت بە كوردستانیشەوە‪ ،‬گرفتی‬ ‫ئەوەیان هەیە ئەو كااڵ خۆراكیی‌و پیشەسازییانەی لە ناوخۆدا‬ ‫بەرهەمدێن‪ ،‬ناتوانن لەڕووی بەهاوە ركەبەرایەتی كااڵ دەرەكییەكان‬ ‫بكەن ل��ەڕووی نرخەوە‪ ،‬بۆیە ئەو واڵتانە لەناو خۆیاندا بازاڕی‬ ‫ناوخۆیان لەدەست داوە بۆ كااڵ خۆماڵییەكانیان‌‪ ،‬ئەمەش وایكردووە‪،‬‬ ‫ئەم واڵتانە لەڕووی بەرهەمهێنانەوە‪ ،‬هەم دوابكەون‪ ،‬ئەوەی كە‬ ‫پەیوەندیی بە باشتركردن‌و زیادكردنی بەرهەمەوە هەیە‪ ،‬هەم تووشی‬ ‫بەرزبوونەوەی رێژەی بێكاریی دەبن‪ ،‬بەهۆی لەدەستدان‌و نەمانی‬ ‫شوێنی كار‪ ،‬كە ئەمانە بۆخۆیان لە زۆر حاڵدا‪ ،‬كارەساتی ئابووریی‌و‬ ‫كۆمەاڵیەتیی‌و ژینگەیی دروست دەكەن كە چارەسەركردنی وزەو‬ ‫بەهایەكی زۆریان دەوێت‌‪ .‬ئەوەی كە ئەمڕۆ لە كوردستان وەكو لە‬ ‫زۆر شوێنی تری دنیاشدا هەیە‪ ،‬بازاڕی ناوخۆمان لەنزمترین ئاستی‬ ‫چاالكیی ئابووریدایە بۆ ساغكردنەوەی بەرهەمی ناوخۆو بەگەڕخستنی‬ ‫هێزی كاری ناوخۆ‪ ،‬چارەسەریشی پێویستی بە گەلێك لێكدانەوەی‬ ‫زیاتر هه‌یه‌‪ ،‬بەاڵم بەكورتیی دەتوانم‪ ،‬ئەم چەند خاڵە دیاریی بكەم‪.‬‬ ‫ بوونی حكومەتێكی خ��اوەن روانگە‌و بیری ئابووریی‪ ،‬كە‬‫ب��ەداخ��ەوە‪ ،‬ئێستا نە خەڵك‪ ،‬نە حكومەت‌و تەنانەت سەرۆك‬ ‫حكومەتەكانیش‪ ،‬بۆخۆشیان نازانن روانگەیان بۆ ئابووریی چییە‪.‬‬ ‫ هاندانی بەرهەمی ناوخۆ بەپێدانی یارمەتی (‪‌)subsid‬و بە‬‫یاساكردنی ئەو یارمەتییە‪.‬‬ ‫ باجی تایبەت (‪ )tariff‬لەسەر ئەو كااڵ هاوردانە كە زیان بە‬‫بەرهەمی ناوخۆ دەگەیەنن‪.‬‬ ‫* مامۆستای کۆلێژی كشتوكاڵ لە زانكۆی سلێمانی‪.‬‬

‫(‪ )2000‬بزنسمانی كوردستان؛ بازرگانیکردن‬ ‫لەگەڵ ئێراندا بایكۆت دەكەن‬

‫راپۆرتی‪ :‬بەرزان عەلی‬ ‫‪.................................‬‬ ‫لەبەرامبەر تۆپبارانكردنی‬ ‫س���ن���وورەك���ان���ی ه��ەرێ��م��ی‬ ‫ك��وردس��ت��ان ل��ەالی��ەن كۆماری‬ ‫ئیسالمیی ئێرانەوە‪)2000( ،‬‬ ‫بزنسمانی هەرێمی كوردستان‪،‬‬ ‫بازرگانیکردن لەگەڵ ئێراندا‪،‬‬ ‫بایكۆت دەكەن‪.‬‬ ‫به‌وته‌ی سه‌رۆکی یه‌کێتی‬ ‫خاوه‌نکارانی کوردستان‪ ،‬نزیكەی‬ ‫دووهەزار بازرگان‌و سەرمایەدار‬ ‫ل��ە ه���ەرچ���وار پ��ارێ��زگ��اک �ه‌ی‬ ‫ب���اش���ووری ك��وردس��ت��ان‪ ،‬كە‬ ‫ئەندامی یەكێتیی خاوەنكارانن‪،‬‬ ‫ئامادەییان نیشانداوە هەموو‬ ‫مامەڵەیەكیان لەگەڵ كۆماری‬ ‫ئیسالمیی ئ��ێ��ران��دا راب��گ��رن‪،‬‬ ‫ئەگەر بێت‌و ئەو واڵتە دەست‬ ‫لە تۆپبارانكردنی سنوورەكانی‬ ‫هەرێمی كوردستان هەڵنەگرێت‪،‬‬ ‫م��اوەی��ەك پێش ئێستایش‪،‬‬ ‫لەالیەن مامۆستایەكی زانكۆوە‪،‬‬ ‫داوا کرا له‌ هه‌رێمی کوردستاندا‪،‬‬ ‫بایكۆتی كااڵی ئێرانیی بکرێت‪.‬‬ ‫ه��ێ��رش م��ح��ەم��ەد ت��ەی��ار‪،‬‬ ‫سەرۆكی یەكێتیی خاوەنكارانی‬ ‫ه��ەرێ��م��ی ك���وردس���ت���ان‪ ،‬بە‬ ‫«رۆژنامە»ی راگەیاند‪« :‬ئەگەر‬ ‫ب��ێ��ت‌و ك���ۆم���اری ئیسالمیی‬ ‫ئێران‪ ،‬تۆپبارانەكان رانەگرێت‪،‬‬ ‫سەرجەم بازرگانەكانی ئەوان‪ ،‬كە‬ ‫ژمارەیان دوو هەزار بزنسمانە‪،‬‬ ‫مامەڵە بازرگانییەكانیان لەگەڵ‬ ‫ئێراندا رادەگرن»‪.‬‬ ‫هێرش تەیار‪ ،‬دڵنیایە لەوەی‬ ‫ك��ە ئ��ەو هەڵوێستەی ئ��ەوان‪،‬‬ ‫كاریگەریی لەسەر ئێران دەبێت‪،‬‬ ‫«ئێمە‪ ،‬پێشتر زۆر بەتوندیی‬ ‫ئیدانەی ئەو تۆپبارانەمان كرد‌و‬ ‫وتوومانە‪ ،‬مامەڵە لەگەڵ كااڵی‬ ‫ئێرانیدا ناكەین‌و بەنووسراوی‬ ‫رەسمیش داوام���ان لەهەرسێ‬

‫س��ەرۆك��ای��ەت��ی��ی��ەك��ەی ه��ەرێ��م‬ ‫ك����ردووە‪ ،‬ك��ە مامەڵەكانیان‬ ‫لەگەڵ ئێراندا راب��گ��رن‪ ،‬ئێمە‬ ‫وەكو خۆمان‌و وەك سەرمایەدار‌و‬ ‫بازرگانەكانی سێ شارەكەی‬ ‫ه��ەرێ �م‌و ش���اری كەركوكیش‪،‬‬ ‫بڕیاری ئەوەمان داوە؛ كە چیتر‬ ‫مامەڵە ب��ەك��ااڵی ئێرانییەوە‬ ‫نەكەین‪ ،‬سەرجەم بازرگانەكانیش‬ ‫ئامادەییان نیشانداوە»‪.‬‬ ‫هێرش‪ ،‬ئاماژەی بەوەش‌دا‪:‬‬ ‫ئەو هەڵوێستەیان‪ ،‬ترسی الی‬ ‫سەرمایەدارەكانی‬ ‫كۆمپانیا‌و‬ ‫ئێران دروستكردووەو داوای��ان‬ ‫لێ كردوون لەبڕیارەكەیاندا نەرم‬ ‫ب��ن‪ ،‬چونكە «ل��ەڕێ��ی هەندێ‬ ‫بازرگانەوە‪ ،‬كۆمپانیاكانی ئێران‪،‬‬ ‫داوای��ان ك��ردووە نه‌ختێک نەرم‬ ‫بین لەبڕیارەكانماندا‪ ،‬دەڵێن‬ ‫ئ��ەو ت��ۆپ��ب��اران��ە؛ هەڵوێستی‬ ‫گەالنی ئێران‌و كۆمپانیاكانی ئەو‬ ‫واڵتە نییە‪ ،‬بەڵكو ئەوە تەنیا‬ ‫هەڵوێستی حكومەتە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫ئێمە سوورین لەسەر بڕیاری‬

‫هێرش محه‌مه‌د ته‌ییار‬ ‫خۆمان»‪.‬‬ ‫ب��ەپ��ێ��ی زان��ی��اری��ی��ەك��ان��ی‬ ‫«رۆژنامە»‪ ،‬كە لە سەرچاوەیەكی‬ ‫وەزارەت���������ی ب���ازرگ���ان���ی���ی‌و‬ ‫پیشەسازیی حكومەتی هەرێمەوە‬ ‫دەستیكەوتوون‪« ،‬سەرمایەی‬ ‫ئاڵوگۆڕی بازرگانیی كۆماری‬ ‫ئ��ی��س�لام��ی��ی ئ���ێ���ران ل��ەگ��ەڵ‬ ‫هەرێمی كوردستاندا‪( ،‬پێنج)‬ ‫ملیار دۆالرە‪ ،‬بۆیە ئەگەر ئەم‬ ‫بانگەوازە بچێتە سەر‪ ،‬زیانێكی‬ ‫گ��ەورەی ئابووریی بە كۆماری‬ ‫ئیسالمیی ئێران دەگات»‪.‬‬

‫وەك كاردانەوەیەكیش بۆ‬ ‫ئ��ەو هەڵوێستانەی ب��اس لە‬ ‫بایكۆتكردنی ك��ااڵی ئێرانیی‬ ‫دەك��ەن‪ ،‬سەنتەری بازرگانیی‬ ‫ئ��ێ��ران ل��ە سلێمانی‪ ،‬رۆژی‬ ‫(‪ ،)7/25‬بەمەبەستی زیاتر‬ ‫گرنگیدان بەبواری بازرگانیی‌و‬ ‫ئ��اب��ووری��ی ن��ێ��وان ه��ەرێ��م��ی‬ ‫كوردستان‌و كۆماری ئیسالمیی‬ ‫ئێران‪ ،‬كۆبوونەوەیەكی فراوانی‬ ‫ل��ەن��ێ��وان (‪ )60‬كۆمپانیای‬ ‫بازرگانیی كۆماری ئیسالمیی‬ ‫ئ��ێ��ران‌و چه‌ند كۆمپانیایه‌كی‬ ‫هەرێمی كوردستاندا سازكرد‌و‬ ‫ن��وێ��ن��ەری تاڵەبانی ‪ -‬ش بۆ‬ ‫بازرگانی‪ ،‬بەشداریی تێدا كرد‪.‬‬ ‫الی خۆشیەوە‪ ،‬نوێنەری‬ ‫حكومەتی هەرێمی كوردستان‬ ‫ل���ەئ���ێ���ران‪ ،‬رەت��ی��دەك��ات��ەوە‬ ‫بایكۆتكردنی ك��ااڵی ئێرانیی‬ ‫لەالیەن هەرێمەوە‪ ،‬كاریگەریی‬ ‫ل��ەس��ەر ئ��ێ��ران هەبێت‪ .‬ن��ازم‬ ‫ده‌باغ‪ ،‬وتی‪« :‬ئێران‪ ،‬چەندین‬ ‫مەرزی تری لەگەڵ واڵتی عێراقدا‬

‫ئاواره‌کانی بناری قه‌ندیل؛ به‌هۆی تۆپبارانه‌کانی ئێرانه‌و‌ه‬

‫هەیە‪ ،‬وەكو مەرزی مونزەرییەو‬ ‫میهران‌و شەلەمچە‪ ،‬بۆیە ئەم‬ ‫هەڵوێستەی ب��ازرگ��ان��ەك��ان��ی‬ ‫كورد‪ ،‬فشارێكی ئەوتۆی لەسەر‬ ‫ئێران نابێت‪ ،‬یان كاردانەوەكە‬ ‫زۆر گەورە نابێت‪ ،‬چونكە ئەو‬ ‫كەلوپەالنەی بازرگانەكان بڕیار‬ ‫دەدەن نەیهێنن‪ ،‬كەسێكی‬ ‫ت��ر دەیانهێنێت‪ ،‬نرخەكەی‬ ‫لەبازاڕی ناوخۆ گران دەبێت‌و‬ ‫ب���اری س��ەرش��ان��ی هاواڵتییان‬ ‫ق��ورس دەك���ات‪ ،‬دەك��رێ��ت ئەم‬ ‫هەوڵە وەك فشارێك حسابی‬ ‫بۆ بكرێت‪ ،‬بەاڵم بەالی منەوە‬ ‫فشارێكی واقیعی نییە‌و فشاری‬ ‫زۆر لەسەر ئێران ناكات»‪.‬‬ ‫ن���ازم دەب�����اغ‪ ،‬ن��وێ��ن��ەری‬ ‫حكومەتی هەرێمی كوردستان لە‬ ‫ئێران‪ ،‬ئاماژە بەوەش دەكات‪:‬‬ ‫ئ��ەگ��ەر ج��ارێ��ك مەترسیی بۆ‬ ‫بازرگانەكانی ئێران لەڕێگایەكدا‬ ‫دروست بكرێت‪ ،‬جارێكی تر وا‬ ‫بەئاسانیی‪ ،‬ناگەڕێتەوە سەر ئەو‬ ‫رێگایە‪.‬‬

‫فۆتۆ‪ :‬فه‌رمان چۆمانی‬

‫جوتیارەكانی پێنجوێن؛ قەرزی كشتوكاڵیی وەرناگرن‬ ‫راپۆرتی‪ :‬خالید مەحمود‬

‫‌‪.................................‬‬ ‫«دوو م��ان��گ زی��ات��رە بۆ‬ ‫وەرگرتنی ق��ەرزی كشتوكاڵیی‬ ‫ن���اوم ن��ووس��ی��وە‪ ،‬ب���ەاڵم نەك‬ ‫قەرزەكەیان نەداومەتێ‌‪ ،‬تەنانەت‬ ‫وەاڵمیشیان ن��ەداوم��ەت��ەوە»‪.‬‬ ‫ئەمە وت��ەی مەجید مەحمود‬ ‫ع��ەب��دوڵ�ڵا‪ 45( ،‬س��اڵ��ە)‪ ،‬كە‬ ‫دانیشتووی گوندی (ئاڵیاوا)یە‬ ‫لە قەزای پێنجوێن‪.‬‬ ‫مەجید‪ ،‬بەنیاز بوو باخەكەی‬ ‫بكاتە ت��ەم��ات��ەو ب��ەو ق��ەرزی‬ ‫كشتوكاڵییە پەرژینی بكات‌و‬ ‫بیرێكی ئیرتیوازیی بۆ لێ بدات‪،‬‬ ‫بەاڵم وەك خۆی باسی دەكات‪:‬‬ ‫«ق���ەرزەك���ە ئ��ەگ��ەر وەری��ش��ی‬ ‫بگریت‪ ،‬ناتوانیت بیدەیتەوە‪،‬‬ ‫چونكە ماوەكەی كەمە‌و النیكەم‬ ‫ه���ەق ب���وو م����اوەی دان����ەوەی‬ ‫قەرزەكە (‪)15-10‬ساڵ بوایە»‪.‬‬ ‫ئ��ەو جوتیارە‪ ،‬ب��اس لەوە‬ ‫دەك���ات‪ :‬زۆری��ی هاتوچۆكردن‬ ‫ب��ۆ م��ام��ەڵ��ەی وەرگ��رت��ن��ی ئەو‬

‫ق���ەرزە كشتوكاڵییە‪ ،‬بێزاری‬ ‫ك��ردوون‌و زۆرب��ەی جوتیارەكان‬ ‫وازی ل��ێ دەه��ێ��ن�ن‌و ق��ەرزەك��ە‬ ‫وەرناگرن‪ ،‬جگە لەوەی الیەنی‬ ‫پەیوەندیداریش لە حكومەت‬ ‫وەاڵم��ی��ان ن��ادات��ەوە‪ ،‬ئەمەیش‬ ‫ب��ەه��ۆی زۆری����ی م��ەرج��ەك��ان��ی‬ ‫وەرگرتنی ئەو قەرزەوە‪.‬‬ ‫بەپێی مەرجەكانی وەرگرتنی‬ ‫ق����ەرزی ك��ش��ت��وك��اڵ��ی��ی‪ ،‬ئ��ەو‬ ‫جوتیارەی ق��ەرزی كشتوكاڵیی‬ ‫وەردەگ���رێ���ت‪ ،‬دەب��ێ��ت موڵكی‬ ‫تاپۆی هەبێت‪ ،‬یان گرێبەستی‬ ‫كشتوكاڵیی ه��ەب��ێ��ت‪ .‬جگە‬ ‫لەوەیش‪ ،‬بۆ وەرگرتنی قەرزی‬ ‫كشتوكاڵیی‪ ،‬چەند مەرجێكی‬ ‫دیكە هەیە‪.‬‬ ‫ف���ەرەج رەش��ی��د عوسمان‪،‬‬ ‫(‪ 77‬س����اڵ)‪ ،‬ج��وت��ی��ارێ��ك��ی‬ ‫دان��ی��ش��ت��ووی گ��ون��دی (كێلو)‬ ‫ی ســـــــەر ب��ە ن��اح��ی��ەی‬ ‫«گەرمك»ی قەزای پێنجوێنە‌و‬ ‫ئ��ەم��س��اڵ ت��ێ��ك��ڕای م��وڵ��ك��ە‬ ‫كشتوكاڵییەكانی بە تەماتە‌و‬ ‫شووتی‌و گەنم‌و جۆ داچاندووە‪،‬‬

‫بەو ئومێدەی قەرزی كشتوكاڵیی‬ ‫وەربگرێت‪.‬‬ ‫ئ���ەو ج��وت��ی��ارە‪ ،‬كێشەی‬ ‫لەگەڵ ئەو مەرجەی وەرگرتنی‬ ‫قەرزەكەدا هەیە؛ که‌ باس لەوە‬ ‫دەك��ات‪ :‬پێویستە جوتیارەكە‬ ‫ن��ی��وەی ت��ێ��چ��ووی پ��ڕۆژەك��ەی‬ ‫هەبێت‌و حكومەتیش نیوەكەی‬ ‫تری بە قەرز پێ دەدات‪ .‬لەم‬ ‫رووەوە فەرەج رەشید‪ ،‬دەڵێت‪:‬‬ ‫«ئەوان دەڵێن نیوەی پارەكەی‬ ‫خ��ۆت��ان ه��ەت��ان ب��ێ��ت‪ ،‬ج��ا من‬ ‫نیوەی پارەكەیم هەبێت‪ ،‬بۆ‬ ‫تەكلیف لەحكومەت دەك��ەم‪،‬‬ ‫كوردواتەنی بە ق��ەدەر بەڕەی‬ ‫خ��ۆم پێ‌ رادەكێشم‌و گۆشتی‬ ‫الڕانی خۆم‪ ،‬لەمنەتی حكومەت‬ ‫باشترە»‪.‬‬ ‫بانكی كشتوكاڵیی لە هەرێمی‬ ‫كوردستان‪ ،‬بەپێی رێنماییەكان‬ ‫لە (‪ )14‬بواری كشتوكاڵیی قەرز‬ ‫بە جوتیاران دەدات‪ ،‬یەكەمیان‪:‬‬ ‫خانووی پالستیكییە‌و (‪)%60‬ی‬ ‫تێچووی ئـــــــەو خانووە دەدات‬ ‫بە جوتیاران‌و بە (پێنج) ساڵ‬

‫ئەو پارەیەی لێ‌ وەردەگیرێتەوە‌و‬ ‫بۆ هەر ملیۆنێک دیناریش (‪)10‬‬ ‫ه��ەزار دی��ن��اری رەم��زی��ی‪ ،‬وەك‬ ‫خەرجی كارگێڕیی لە جوتیارەكە‬ ‫وەردەگ��ی��رێ��ت‪ .‬دووەم‪ :‬بیری‬ ‫ئیرتیوازییە‌و (‪)%60‬ی تێچووی‬ ‫پ����ڕۆژەك����ەی پ���ێ دەدرێ�����ت‌و‬ ‫ب���ە (ش�����ەش) س��اڵ��ی��ش لێی‬ ‫وەردەگیرێتەوە‪ ،‬نابێت جوتیار‬ ‫لە (‪ )30‬دۆنم زەوی��ی كەمتری‬ ‫هەبێت‪ ،‬بۆ باخداریش(‪)%60‬ی‬ ‫تێچووی پڕۆژەكەی پێ دەدرێت‪،‬‬ ‫ب��ۆ ن��اوچ��ە شاخاوییەكانیش‬ ‫دەبێت باخچە لە (پێنج) دۆنم‬ ‫كەمتر نەبێت‪ ،‬بۆ ناوچەكانی‬ ‫دی��ك��ەش نابێت‌ زەوی��ی��ەك��ە لە‬ ‫(‪ )10‬دۆن���م كەمتر ب��ێ��ت‪ ،‬بۆ‬ ‫ن��ەم��ام��گ��ەی��ش (‪)%60‬ی پێ‬ ‫دەدرێت‌و بە ماوەی (چوار) ساڵ‬ ‫لێی وەردەگیرێتەوە‪.‬‬ ‫هەروەها بۆ ئامێر‌و كەلوپەلە‬ ‫(‪)%40‬ی‬ ‫كشتوكاڵییەكانیش‬ ‫قەرزی كشتوكاڵیی پێ دەدرێت‪،‬‬ ‫بۆ ئامێری وەك��و دەڕاس��ەی��ش‬ ‫(‪)%50‬ی پێ دەدرێ���ت‪ ،‬بەبێ‌‬

‫مەرجی دۆنمی زەوی��ی‪ ،‬بەاڵم‬ ‫بۆ ئامێری تراكتۆر پێویستە‬ ‫جوتیارەكە (‪ )25‬دۆنم زەویی‬ ‫هەبێت‪ ،‬بۆ كڕینی تراكتۆریش‬ ‫(‪)%40‬ی پڕۆژەكەی بۆ خەرج‬ ‫دەكرێت‪ ،‬بۆ سیستمی ئاودێریش‬ ‫(‪)%60‬ی پ��ێ دەدرێ�����ت‌و بە‬ ‫م��اوەی (پێنج) ساڵ پارەكەی‬ ‫ل �ێ‌ وەردەگ��ی��رێ��ت��ەوە‪ ،‬لەگەڵ‬ ‫پەرەپێدانی بەرهەمی ئاژەڵیشدا‬ ‫بەماوەی (چوار) ساڵ پارەكەیان‬ ‫لێ‌ وەردەگیرێتەوەو (‪)%60‬ی‬ ‫پێ دەدرێت‪.‬‬ ‫هەروەها پڕۆژەی پەلەوەرو‬ ‫(‪)%60‬ی تێچووی پڕۆژەكەی پێ‬ ‫دەدەرێت‌و بە (چوار) ساڵ لێیان‬ ‫وەردەگرێتەوە‪ ،‬لەبواری ماسی‬ ‫(‪‌)%60‬ی تێچووی پڕۆژەكەی پێ‬ ‫دەدرێ�ت‌و بە (چوار) ساڵ لێی‬ ‫وەردەگرێتەوە‪ ،‬لەگەڵ پڕۆژەی‬ ‫قارچك(‪)%60‬ی تێچووی پڕۆژەی‬ ‫پێ دەدرێت‪ ،‬بەماوەی (‪ )4‬ساڵ‬ ‫پارەكەی لێ‌ وەردەگیرێتەوە‪،‬‬ ‫ب���ەاڵم پ����ڕۆژەی س��اردخ��ان��ەو‬ ‫بەستێنەر ت���ازە زی��ادك��راوەو‬

‫ل���ە ه��ەرێ��م��ی ك��وردس��ت��ان��دا‬ ‫ت��ەرخ��ان دەك��رێ��ت‌و (‪)%60‬ی‬ ‫پـــــــڕۆژەكەی پێ دەدرێ �ت‌و‬ ‫قیستەكەیشی ب��ەم��اوەی (‪)8‬‬ ‫ساڵ لێ‌ وەردەگیرێتەوە‪.‬‬ ‫شیروان عەبدوڵاڵ محەمەد‪،‬‬ ‫ئ���ەن���دازی���اری كشتوكاڵیی‌و‬ ‫جێگری بەڕێوەبەری كشتوكاڵی‬ ‫پێنجوێن‪ ،‬جەختی لەوە كردەوە‬ ‫«جوتیاران بۆیان هەیە لەهەر‬ ‫پرۆژەیەكی كشتوكاڵییدا‪ ،‬لە‬ ‫ق���ەرزی كشتوكاڵیی ت��ا بڕی‬ ‫(‪ )50‬ملیۆن دینار سوودمەند‬ ‫بن‪ ،‬بــــڕی (‪)%40‬ی تێچووی‬ ‫پ��ڕۆژەك��ەی��ش خ��ۆی پ��ارەك��ەی‬ ‫دەدات»‪.‬‬ ‫ج��ێ��گ��ری ب���ەڕێ���وەب���ەری‬ ‫كشتوكاڵی پێنجوێن‪ ،‬باسی‬ ‫ل��ەوەی��ش ك��رد‪ :‬ل��ەچ��او زۆری��ی‬ ‫پ��ڕۆژەك��ە ج��ی��اواز‌ه‌ ل��ەو (‪ )100‬ڕێژەی جوتیاران‪ ،‬كەم جوتیار‬ ‫ملیۆنه‌و لەبەرئەوەی پڕۆژەیەكی ئ��ەو ق���ەرزەی���ان وەرگ���رت���ووە‪،‬‬ ‫گرنگە‌و تایبەتمەندیی هەیە‪ ،‬تا «پێموایە ب��ەه��ۆی ئ��ەوەوەی��ە‬ ‫جوتیارەكان ل��ەوەرزی هاویندا كە دەترسان لە «س��وود» كە‬ ‫بەرهەمەكانیان تێك نەچێت‪ ،‬دەچێتە سەری‪ ،‬گەرچی ئێستا‬ ‫بۆیە قەرز بۆ (‪ )18‬ساردخانە لەسەری نەماوە»‪.‬‬

‫لەچاو زۆریی‬

‫رێژەی جوتیاراندا‪،‬‬ ‫كەم جوتیار‬

‫ئەو قەرزەیان‬

‫وەرگرتووە‬

‫‪hewal.rozhnama@gmail.com‬‬

‫‪www.rozhnama.net‬‬

‫ذمارة (‪ )645‬سيَشةممة ‪2011/8/2‬‬

‫ئارام قادر‪ :‬تائێستا كۆمەڵێك دامودەزگا هەن‪ ،‬پێیانوایە‪ :‬پێویست ناكات داواكاری گشتیی رۆڵێكی ئەوتۆی هەبێت‪.‬‬

‫سەرۆكی لیژنەی گەڕاندنەوەی موڵكەكان لە دهۆك‪ :‬زۆربەی موڵكە‬ ‫دەست بەسەرداگیراوەکان‪ ،‬لەسەر حیزب‌و رێكخراوەكان تاپۆ كراون‬ ‫ده��ۆك‌و ئاكرێ‌‌و شارەكان ئەو‬ ‫زانیاریانەمان دەدەنێ‪ ،‬هەروەها‬ ‫الیەنی تایبەتمەند بەموڵكەكانی‬ ‫دەوڵەتیش كۆمەڵێك زانیاریمان‬ ‫دەدات �ێ‌‪ ،‬لەسەر ئەم بنەمایانە‬ ‫كار دەكەین‪.‬‬

‫سازدانی‪ :‬دیاری‌و پشتیوان‬

‫‪....................................‬‬

‫دادوەر سدقی سەلیم‪ ،‬سەرۆكی‬ ‫لیژنەی گ��ەڕان��دن��ەوەی موڵكی‬ ‫گشتیی لەپارێزگای دهۆك‪ ،‬لەم‬ ‫چاوپێكەوتنەی «رۆژن��ام��ە»دا‬ ‫ئ���ەوە دەخ��ات��ە روو؛ زۆرب���ەی‬ ‫ئ���ەو م��وڵ��ك��ان��ەی ل���ە ده���ۆك‬ ‫دەس��ت��ی��ان ب��ەس��ەرداگ��ی��راوە‪،‬‬ ‫لەسەر حیزب‌و رێكخراوەكان‬ ‫ت���ۆم���ار ك�����روان‌و ت���ا ئێستا‬ ‫دەستپێشخەرییان ن��ەك��ردووە‬ ‫بۆ گەڕاندنەوەی موڵكەكانیان‪.‬‬ ‫رۆژن��ام��ە‪ :‬ل��ە م���اوەی سێ‬ ‫مانگی ك��ارك��ردن��ت��ان��دا چیتان‬ ‫كردووە؟‬ ‫* زیاتر لەسێ‌ مانگە كار‬ ‫دەك��ەی��ن‪ ،‬موفاتەحاتەی ئەو‬ ‫حیزب‌و الی��ەن‌و رێكخراوانەمان‬ ‫كردووە‪ ،‬كە موڵكی گشتییان الیە‬ ‫یان دەستیان بەسەردا گرتووە‪،‬‬ ‫بیدەنەوە بە ئێمە‪ ،‬داوام��ان لە‬ ‫تاپۆ كردووە‪ ،‬سورەت قەیدمان‬ ‫ب��دەن �ێ‌‪ ،‬تاكو بتوانین ك��اری‬ ‫لەسەر بكەین‪ .‬هەموو قەزاكان‬ ‫ئامادەییان دەرب��ڕی��وە‪ ،‬ب��ەاڵم‬ ‫لە رووی كردەییەوە پێویستی‬ ‫ب��ە ئیجرائات‌و ب��ەدواداچ��وون‬ ‫هەیە‪ ،‬تا رادەی���ەك كۆمەڵێك‬ ‫زانیارییمان كۆ ك��ردووەت��ەوە‌و‬ ‫كارمان لەسەر كردوون‪ ،‬خاوەن‬ ‫موڵكی گشتیی‌و الیەنەكانمان‬ ‫ئاگادار كردووەته‌وه‌‪.‬‬ ‫رۆژن���ام���ە ‪ :‬ژم����ارەی ئ��ەو‬ ‫شوێنانەی دەستیان بەسەردا‬ ‫گیراوە چەندە؟‬ ‫* ل��ەئ��ێ��س��ت��ادا ناتوانین‬ ‫داتایەك بدەین‪ ،‬چونكە تا ئێستا‬ ‫بەشێكی ک��اره‌ک��ان��م��ان ت��ەواو‬ ‫بووە‪ ،‬لە گرنگەكانەوە دەستمان‬ ‫پ���ێ���ك���ردووە‌و ب����ەدواداچ����وون‬ ‫بەردەوامە‪.‬‬ ‫رۆژن����ام����ە‪ :‬ل��ەپ��ارێ��زگ��ای‬ ‫ده���ۆك داگ��ی��رك��ردن��ی موڵك‬ ‫چۆنە ئ��ەوەن��دەی زانیاریتان‬ ‫كۆكردووەتەوە؟‬ ‫* لە دهۆك‌و پارێزگاكانی‬ ‫ت���ری���ش‪ ،‬م��وڵ��ك��ی گشتیی‬ ‫دەستیان ب��ەس��ەرداگ��ی��راوە‪ ،‬چ‬ ‫لەالیەن حیزبەوە یان خەڵك‌و‬ ‫ك��ەس��ێ��ت��ی��ی��ەوە‪ ،‬تەعامولیان‬ ‫ل��ەگ��ەڵ��دا ك����راوە‌و دەس��ت��ی��ان‬

‫تەركیزمان لەسەر‬ ‫ئەو بینایانەدەبێت؛‬ ‫كە بۆ بەرژەوەندیی‬ ‫گشتیی‬ ‫دروستكراون‌و‬ ‫دەستیان‬ ‫بەسەردا گیراوە‬

‫دادوەر سدقی سەلیم‬ ‫دەرچووی زانكۆی موسڵە لە ساڵی (‪.)1988‬‬ ‫دوو ساڵە وەك دادوەری لێكۆڵینەوە لە دادگای دهۆك كار دەكات‪.‬‬ ‫بەسەرداگیراوە كە لەسەر ناوی‬ ‫دەزگ��ای میرییە‌و ن��اوی خۆیان‬ ‫لەسەر تۆمار نەكردووە‪.‬‬ ‫رۆژن�����ام�����ە‪ :‬دەوت����رێ����ت‪،‬‬ ‫حیزبەكان لەگەڕاندنەوەی موڵكی‬ ‫دەستپێشخەرییان‬ ‫گشتییدا‬ ‫نەكردووە؟‬ ‫* دەس��ت��پ��ێ��ش��خ��ەری��ی‬ ‫ئ����ەوان ه��ەن��دێ��ك ئ��ی��ج��رائ��ات‌و‬ ‫به‌دواداچوونی دەوێ��ت‪ ،‬ئەوەی‬ ‫تەملیكی كردووە‪ ،‬پێویستە بچنە‬ ‫تاپۆی تایبەتمەند ت��ەن��ازوول‬ ‫ب��ك��ەن‪ ،‬دەس��ەاڵت��ی لیژنەكەی‬ ‫ئ��ێ��م��ەش ب��ەپ��ێ��ی ف��ەرم��ان��ی‬ ‫ئەنجومەنی وەزیران‪ ،‬دیاریكراوە‬

‫لە رووی ئاگاداركردنەوەی ئەو‬ ‫الیەنانانەوە‪ ،‬حیزب‌و كەسەكان‬ ‫دەستپێشخەرییان‬ ‫تائێستا‬ ‫نەكردووە‪ ،‬هەرچەندە ئامادەییان‬ ‫دەربڕیوە‌و ئامادەن هەركاتێك‬ ‫لیژنەكە داوایان بكات‪ ،‬بەاڵم تا‬ ‫ئێستا دەستپێشخەریی نەكراوە‪.‬‬ ‫رۆژن�������ام�������ە‪ :‬ح���ی���زب‌و‬ ‫ك��ەس��ێ��ت��ی��ی �ه‌ك��ان ت���ا چ��ەن��دە‬ ‫هاوكاریی ئێوەیان كردووە؟‬ ‫* بەڕاستی ئەوان رێپێدراو‬ ‫نین زانیاریمان بدەنێ‌‪ ،‬بەڵكو‬ ‫دەزگ����ای ت��ای��ب��ەت��م��ەن��د هەیە‬ ‫زانیاریمان دەدات �ێ‌‪ ،‬ئەندامانی‬ ‫ئەو لیژنەیە‪ ،‬له‌ شارەوانی‌و تاپۆی‬

‫رۆژن��ام��ە‪ :‬پێشووتر باست‬ ‫لەوەكردووە‪ ،‬پێویستت بە كەسی‬ ‫تایبەتمەند ه��ەی��ە‪ ،‬نەبوونی‬ ‫كەسی تایبەتمەند چ گرفتێكی‬ ‫بۆ دروستكردوون؟‬ ‫* ئەگەر ئەندامانی لیژنەكە‪،‬‬ ‫سەرۆكی دەزگا پەیوەندیدارەكان‬ ‫بوونایە‪ ،‬نەك نوێنەریان هەبێت‪،‬‬ ‫لیژنەكە چاالكتر دەبوو‪ ،‬چونكە‬ ‫ن��وێ��ن��ەری دەزگ���ای���ەك وەك‬ ‫سەرۆكی دەزگایەك نییە‪ .‬وەك‬ ‫ئەوانەی باسمان ك��رد‪ ،‬پێشتر‬ ‫ئ��ەگ��ەر س���ەرۆك���ی ل��ی��ژن��ەك��ان‬ ‫بوونایە‪ ،‬ك��اری باشتر دەك��راو‬ ‫كاراتر دەبووین‪.‬‬ ‫رۆژن���ام���ە‪ :‬دەوت���رێ���ت‪ ،‬لە‬ ‫كارەكاندا رێگریتان بۆ دروست‬ ‫كراوە‪ ،‬ئەمە چۆنە؟‬ ‫* هیچ رێگرییەك لەبەردەم‬ ‫ك��ارەك��ان��م��ان��دا نییە‪ ،‬هەموو‬ ‫حیزبەكان هاوكارمانن‪ ،‬وەك‬ ‫ل��ە ك��ۆب��وون��ەوەی��ەك��دا لەگەڵ‬ ‫ح��ی��زب��ەك��ان��دا ب��اس��م ك���ردووە‪،‬‬ ‫ب��ەاڵم جارێكی تر دەیڵێمەوە‬ ‫دەس��ەاڵت��م��ان دی���اری ك���راوە‪،‬‬ ‫ناتوانین دەسەاڵتمان ف��راوان‬

‫بكەین‌و دەسەاڵتمان ره‌ها نییە‪.‬‬ ‫رۆژنامە‪ :‬ئەی بۆچی باست‬ ‫لەوە كردووە كاری لیژنەكەتان‬ ‫زۆر قورس‌و زەحمەتە؟‬ ‫* ك��اری لیژنەكە ل��ەوەدا‬ ‫ق��ورس��ە؛ كە ك��ات‌و ئیجرائاتی‬ ‫دەوێت‪ ،‬كاتێك دادگا بە كارێك‬ ‫ه��ەڵ��دەس��ت��ێ��ت ب���ەدواداچ���وون‬ ‫دەك�����ات‪ ،‬ب��ەپ��ێ��ی ری��زب��ەن��د‪،‬‬ ‫ئ��ی��ج��رائ��ات��ی ح���ەوت ق���ەزا لە‬ ‫سنووری پارێزگایەكدا دۆسیەو‬ ‫فایلی بۆ بكەرەوەو موفاتەحه‌ی‬ ‫بكە‌و وەاڵمی بدەرەوە‌و لەسەری‬ ‫راوەس��ت��ە‪ ،‬بەدڵنیایی ك��ات‌و‬ ‫فەرمانبەر‌و شوێنی دەوێت‪.‬‬ ‫رۆژنامە‪ :‬باس لەوە دەكرێت‬ ‫موڵكێكی زۆری حكومیی لە‬ ‫دهۆك رووخێنراون‌و ك��راون بە‬ ‫بینای بازرگانیی‌و دواتر بەناوی‬ ‫كەسانی ت��رەوە تاپۆ ك��راون‪،‬‬ ‫ئەمە كێشەی بۆ دروستكردوون؟‬ ‫* لێرە ئ��ەو كێشەیەمان‬ ‫نییەو رەنگە نۆژەنكرابنە‌وە‌و‬ ‫شتی دیكەیان بۆ زیاد كرابێت‪،‬‬ ‫بەاڵم ئێمە مامەڵە لەگەڵ حاڵەتی‬ ‫«ئینفرادی»‌و «ئیستسنائی»دا‬ ‫ناكەین‪ ،‬به‌ڵکو مامەڵە لەگەڵ‬ ‫واقیعدا دەكەین‪ ،‬تەركیز لەسەر‬ ‫كۆشكێك یان بینایەكە ناكەین‪،‬‬ ‫تەركیزمان لەسەر ئەو بینایانە‬ ‫دەب��ێ��ت ك��ە ب��ۆ ب���ەرژەوەن���دی‬ ‫گشتیی دروستكراون‌و دەستیان‬ ‫ب��ەس��ەرداگ��ی��راوە‪ ،‬كۆشكێك‌و‬ ‫ژوورێ�����ك‌و م��ەغ��زەن��ێ��ك ئ��ەوە‬ ‫كێشەی س��ەرەك��ی��م��ان نییە‪،‬‬ ‫ه��ەرچ��ەن��ده‌ ئ���ەوان���ەش ك��اری‬ ‫ئێمەیە‪ ،‬بەاڵم بەپێی ئەولەویه‌ت‬ ‫كاری گرنگتر دەكەین‪ ،‬ئەوانەی‬ ‫ل��ەب��ەرچ��اون‌و ه��ەم��وو خەڵك‬ ‫دەزان��ن‪ ،‬لەگرنگەكانەوە دەست‬ ‫پێدەكەین‪،‬‬ ‫رۆرژن������ام������ە‪ :‬زۆرب������ەی‬ ‫ئ���ەو م��وڵ��ك��ان��ەی دەس��ت��ی��ان‬ ‫ب�������ەس�������ەرداگ�������ی�������راوە‪،‬‬ ‫ل���ەالی���ەن ح���ی���زب���ەوەن‪ ،‬ی��ان‬ ‫كەسێتییه‌کانه‌وه‌؟‬ ‫* زۆرب��ەی ئەو موڵكانەی‬ ‫دەستیان بەسەرداگیراوە‪ ،‬تۆمار‬ ‫ك��راون‪ ،‬ئەمانەش جۆراوجۆرن‬ ‫ك��ە زۆرب��ەی��ان ل��ەس��ەر حیزب‌و‬ ‫رێ��ك��خ��راوەك��ان ت��ۆم��ارك��راون‪،‬‬ ‫ك��ەم��ت��ری��ان ل��ەس��ەر كەسێتی‬ ‫تۆماركراون‪.‬‬

‫پڕۆژەیاساكەی‬ ‫داواكاری گشتیی‬ ‫بەهادین یوسف‬ ‫«دەزگایەكی دادوەریی سەربەخۆیە‪ ،‬لەڕووی كارگێڕیی‌و دارایی‌و‬ ‫دەسەاڵتەكانییەوە‪ .‬ئەمە‪ ،‬پێناسەی دەزگای داواكاری گشتییە لە‬ ‫پڕۆژەیاسا نوێكەیدا‪ ،‬كە لە خولی رابردووی پەرلەمانی كوردستانەوە‬ ‫پێشكەشكراوە‌و تائێستا پەرلەمان پەسەندی نەكردووە‪.‬‬ ‫هەفتەی پێشووتر‪ ،‬لیژنەی یاسایی ل ‌ه پەرلەمانی كوردستان‪،‬‬ ‫لەگەڵ وەزی��ری دادو سكرتێری ئەنجومەنی وەزی��ران��ی هەرێم‪،‬‬ ‫گفتوگۆیان لەسەر پڕۆژەیاساكە كرد‪ ،‬بۆچوونی حكومەت وابوو‪،‬‬ ‫گۆڕینی سیستمی كاركردنی دەسەاڵتی دادوەریی‌و داواكاری گشتیی‪،‬‬ ‫پێویستی بە كۆنفراس‌و كۆبوونەوەی گشتیی‌و رای پسپۆڕانی‬ ‫بوارەكەیە‪ ،‬لەكاتێكدا ئەو پڕۆژەیاسایە‪ ،‬ماوەی چەند ساڵێكە‪،‬‬ ‫داواكاری گشتیی سەرقاڵێتی‌و كۆنفراسێكی گەوره‌ی لەسەر ئاستی‬ ‫دادوەران‌و داواكارانی گشتیی‌و یاساناسان‌و پارێزەران‌و شارەزایانی‬ ‫بوارەكە بۆ رێكخستووە‪.‬‬ ‫ئ��ەوەی لە هەڵوێستی حكومەت‌و دەس��ەاڵت دەخوێنرێتەوە‪،‬‬ ‫لەئێستادا نایانەوێت ئەو دەزگا گرنگ‌و هەستیارە چاالك بێت‌و ئەو‬ ‫پڕۆژەیاسا نوێیە بخرێتە بەر گفتوگۆی پەرلەمان‪ ،‬چونكە بەپێی‬ ‫پڕۆژە نوێیەكە‪ ،‬دەسەاڵتی داواكاری گشتیی فراوانكراوە‪ ،‬بە جۆرێك‬ ‫دەسەاڵتی لێكۆڵینەوەو بەدواداچوونی دۆسیەی بەفیڕۆدانی سەروەت‌و‬ ‫سامانی گشتیی‌و بەدواداچوونی دەستدرێژیكردنە سەر مافەكانی‬ ‫مرۆڤی هەیە‪.‬‬ ‫لەئەركەكانی داواكاری گشتییدا‪ ،‬هاتووە‪ :‬پارێزگاریی لە هەرێمی‬ ‫كوردستان‌و خاك‌و ئاو و ژینگەكەی دەكات‌و حاڵەتەكانی پێشێلكاریی‬ ‫مافەكانی مرۆڤ تۆمار دەكات‌و رێوشوێنی یاسایی دەگرێتەبەرو تانە‬ ‫لە بڕیارو فەرمانەكانی حكومەت‌و داموده‌زگاکانی دەدات‪ ،‬ئەگەر‬ ‫پێچەوانەی دەستوور‌و یاسا كارپێكراوەكان بوو‪ ،‬هەروەها پارێزگاریی‌و‬ ‫پشتیوانیی خێزان‌و ژن‌و منداڵ دەكات‪.‬‬ ‫گرنگترین خاڵی پڕۆژەیاساكە‪ ،‬ئەوەیە؛ كە دەزگای داواكاری‬ ‫گشتیی‪ ،‬یەكێك لە دامەزراوەكانی‪ ،‬دام���ەزراوەی راگەیاندنە بۆ‬ ‫باڵوكردنەوەی هۆشیاریی یاسایی‌و رێكخستنی كاروبارە میدیاییەكانی‬ ‫ئەو دەزگایە‪.‬‬ ‫ئەگەر لەكاتی گفتوگۆكردن لەسەر پڕۆژەیاساكە (كە لە ئێستادا‬ ‫بەپشتی كیسەڵ دەڕوات)‪ ،‬ئەوبڕگەیە وەك خۆی بهێڵرێتەوەو‬ ‫دەزگاكە پابەند بكرێت بە باڵوكردنەوەی زانیارییەكان‌و كردنەوەی‬ ‫دەرگای بە رووی میدیاكاندا‌و خۆیشی ببێتە میدیایەكی كراوە بۆ‬ ‫گەیاندنی زانیارییەكانی تایبەت بە كارەكانی داواك��اری گشتیی‌و‬ ‫رووب��ەڕووب��وون��ەوەی گەندەڵییەكان‌و پێشێلكارییەكان بەرامبەر‬ ‫مافەكانی م��رۆڤ‪ ،‬بەمەیش دەتوانێت رەخنەی رۆژنامەنووسان‬ ‫لەسەر سیستمی دادوەریی كەم بكاتەوە‪ ،‬كە لەئێستادا پێیانوایە‪،‬‬ ‫داخراوترین دامەزراوەیە بە رووی راگەیاندنەكاندا‪.‬‬ ‫سەرۆكی دەستەی داواكاری گشتیی‪ ،‬كە بەپێی پڕۆژەیاساكە‬ ‫بە مەرسومێكی سەرۆكایەتیی هەرێم دادەمەزرێت لەسەر بنەمای‬ ‫پااڵوتنی دەسەاڵتی دادوەری�ی‌و هەر لەبەردەم سەرۆكی هەرێمدا‪،‬‬ ‫سوێندی یاسایی دەخوات‪ ،‬بریا لە كاتی گفتۆكردنی ئەو مادەیە لەناو‬ ‫هۆڵی پەرلەماندا‪ ،‬ئەو مادەیە بەجۆرێك دابڕێژرایەتەوە كە سەرۆكی‬ ‫دەستەی داواكاریی گشتی‪ ،‬لەبەردەم پەرلەمانی كوردستاندا سوێندی‬ ‫یاسایی بخواردایەو ئەو متمانەپێدانەشی پابەندی یاسایی‌و ویژدانیی‌و‬ ‫ئەخالقیی بكات لەبەردەم خەڵكی كوردستاندا‪ ،‬كە ئەركەكانی خۆی‬ ‫بە باشی راپەڕێنێت‌و تا ئەوپەڕی‪ ،‬رووبەڕووی گەندەڵیی ببێتەوە‪.‬‬

‫«وه‌زاره‌تی داد؛ نایه‌وێت داواکاری گشتیی سه‌ربه‌خۆ بێت»‬ ‫راپۆرتی‪ :‬نیاز نایف‬

‫‪....................................‬‬

‫پ��س��پ��ۆڕان‌و ش��ارەزای��ان��ی‬ ‫ی���اس���ای���ی‪ ،‬ج���ەخ���ت ل��ەس��ەر‬ ‫پێویستیی گ��ۆڕی��ن��ی ی��اس��ای‬ ‫داواك����اری گشتیی دەك��ەن��ەوە‪،‬‬ ‫بەاڵم دەسەاڵتی جێبەجێكردن‌و‬ ‫حیزبە دەسەاڵتدارەكانی هەرێمی‬ ‫ك��وردس��ت��ان‪ ،‬تائێستا‪ ،‬س��وورن‬ ‫لەسەر رێگریكردن لە چاالككردنی‬ ‫ئەو دەزگایە‪.‬‬ ‫شارەزایانی ب��واری یاسایی‪،‬‬ ‫رەخنە لە رۆڵی داواكاری گشتیی‬ ‫دەگرن لە هەرێمی كوردستاندا‪،‬‬ ‫بەوەی كە س��ەرەڕای ئەو هەموو‬ ‫ن��اع��ەدال��ەت��ی �ی‌و پێشێلكاریی‬ ‫یاسایی‌و زیادەڕۆییانەی دەسەاڵت‪،‬‬ ‫نەیتوانیوە رۆڵی خۆی بگێڕێ‌و‬ ‫لەالیەن خۆشیانەوە‪ ،‬ئەندامانی‬ ‫داواك������اری گشتیی‪ ،‬الوازی���ی‬ ‫دەزگاكەیان بۆ «خراپی»ی یاسای‬ ‫داواك��اری گشتیی دەگەڕێننەوە‪،‬‬ ‫كە هیچ دەسەاڵتێكی ئەوتۆی بەو‬

‫دامەزراوەیە نەبەخشیوە‪.‬‬ ‫محەمەد رێكانی‪ ،‬ئەندامی‬ ‫داواك��اری گشتیی‪ ،‬ئاماژە بەوە‬ ‫دەكات‪ :‬یاسای داواكاری گشتیی‬ ‫لە هەرێمی كوردستان‪ ،‬دەستی‬ ‫داواك����اری گشتیی بەستووە‌و‬ ‫ناتوانێت بەپێی پێویست‪ ،‬رۆڵی‬ ‫خ��ۆی ببینێت‪« ،‬ب��ەپ��ێ��ی ئەو‬ ‫سیستمەی ك��اری پێدەكرێت‪،‬‬ ‫ئەركی داواك��اری گشتیی‪ ،‬تەنیا‬ ‫ج��واڵن��دن��ی س��ك��ااڵی گشتییە‪،‬‬ ‫نەك ئەوەی بەدواداچوون بكات‌و‬ ‫دەسەاڵتی لێكۆڵینەوەی هەبێت»‪.‬‬ ‫دوای ره‌ت����ک����ردن����ه‌وه‌ی‬ ‫پڕۆژه‌یاسای داواکاریی گشتی به‌‬ ‫زۆرینه‌ی ده‌نگ‪ ،‬ئێستا جارێکی‬ ‫دیک ‌ه پڕۆژه‌ک ‌ه دراوه‌ت � ‌ه لیژنه‌ی‬ ‫یاسایی‌و لیژنه‌کانی دیک ‌ه بۆ‬ ‫گفتوگۆکردن له‌سه‌ری‪.‬‬ ‫ئارام قادر‪ ،‬ئەندامی لیژنەی‬ ‫یاسایی له‌ پەرلەمانی كوردستان‪،‬‬ ‫لەوبارەیەوە ئاماژە بەوە دەكات‪:‬‬ ‫لەخولی دووەم���ی پەرلەمانی‬ ‫كوردستاندا‪ ،‬پڕۆژەیاسایەك بۆ‬

‫گۆڕینی یاسای داواكاری گشتیی‪،‬‬ ‫ل��ەالی��ەن فراكسیۆنی گ��ۆڕان��ەوە‬ ‫پێشكەشی پەرلەمان كرا‪ ،‬بەاڵم‬ ‫لەالیەن زۆرینەی پەرلەمانەوە‪،‬‬ ‫پڕۆژەكە رەتكرایەوە‪.‬‬ ‫ئەو پەرلەمانتارە‪ ،‬وتیشی‪:‬‬ ‫ئێستا‪ ،‬جارێكی دیكە ئەو پڕۆژەیە‪،‬‬ ‫پێشكەش بە پەرلەمان كراوە‌و لە‬ ‫لیژنەی یاسایی گفتوگۆی لە بارەوە‬ ‫ك��راوەو گفتوگۆ لەگەڵ وەزی��ری‬ ‫دادو دەسەاڵتی جێبەجێكردندا‬ ‫ك��راوە‪ ،‬بەاڵم تائێستا كۆمەڵێك‬ ‫دام���ودەزگ���ا ه���ەن‪ ،‬پێیانوایە‪:‬‬ ‫پێویست ن��اك��ات ئ��ەو یاسایە‬ ‫بگۆڕدرێت‪ ،‬بەڵكو كاروبارەكان‬ ‫وەك خۆیان بمێننەوەو داواكاری‬ ‫گشتیی رۆڵێكی ئەوتۆی نەبێت‪.‬‬ ‫داواك��اری گشتیی لەهەرێم‪،‬‬ ‫بە یاسای ژمارە (‪)159‬ی ساڵی‬ ‫(‪)1979‬ی عێراق كار دەك��ات‪،‬‬ ‫دوای چەندین داواكاریی‌و هەوڵ‪،‬‬ ‫لە ئێستادا پڕۆژەیاسای داواكاری‬ ‫گشتیی‪ ،‬لەبەردەم لیژنەی یاسایی‌و‬ ‫لیژنە پەیوەندیدارەكاندایە بۆ‬

‫گفتوگۆكردن لەسەری‪.‬‬ ‫م���حەم���ەد رێ���ك���ان���ی‪ ،‬كە‬ ‫خ��وێ��ن��دك��اری م��اس��ت��ەرە لە‬ ‫ی��اس��ای جینائی ل��ە زان��ك��ۆی‬ ‫بەیروت‪ ،‬بەپێویستی دەزانێت‪،‬‬ ‫سیستمی داواك��اری گشتیی‪ ،‬لە‬ ‫جواڵندنی سكااڵوە بگۆڕدرێت بۆ‬ ‫لێكۆڵینەوەو ب��ەدواداچ��وون‪ ،‬بە‬ ‫جۆرێك پۆلیسی تایبەت سەر بە‬ ‫داواك��اری گشتیی هەبێت‪ ،‬نەك‬ ‫سەر بە وەزارەتی ناوخۆ بن‪ ،‬تا‬ ‫بڕیارەكان راستەوخۆ جێبەجێ‌‬ ‫بكرێن‪ ،‬ن��ەك چ��ەن��دەه��ا بڕیار‬ ‫بدرێن‌و نەتوانرێت بەشێوەیەكی‬ ‫ێ بكرێن‪.‬‬ ‫ئەكتیڤ جێبەج ‌‬ ‫ئ���ەو پ��ڕۆژەی��اس��ا نوێیەی‬ ‫ك����ە ئ��ێ��س��ت��ا پ��ێ��ش��ك��ەش��ی‬ ‫پ��ەرل��ەم��ان ك���راوە‪ ،‬دەس��ەاڵت��ی‬ ‫لێكۆڵینەوەو زیاتر بەدواداچوون‬ ‫دەدات����ە داواك�����اری گشیی بۆ‬ ‫بەرەنگاربوونەوەی گەندەڵیی‌و‬ ‫بەرگریكردن لە م��اف‌و سامانی‬ ‫گشتیی‌و بەرگریكردن لە ژینگەو‬ ‫كه‌لتووری هەرێمی كوردستان‌و‬

‫سیستمی دیموكراسی‪.‬‬ ‫ه��ەروەك لەپڕۆژەیاساكەدا؛‬ ‫داواك��اری گشتیی‪ ،‬دەسەاڵتێكی‬ ‫سەربەخۆی پێدەدرێت‌و بودجەی‬ ‫تایبەت ب��ەخ��ۆی دەب��ێ �ت‌و جیا‬ ‫دەكرێتەوە لە وەزارەتی داد‪ ،‬ئەمە‬ ‫جگە لە زیادكردنی دەسەاڵتەكانی‬ ‫داواك����اری گشتیی‪ ،‬بەجۆرێك‬ ‫راستەوخۆ بتوانێت داوا لەسەر‬ ‫هەموو دامودەزگاكانی حكومەت‌و‬ ‫هەموو ناوەندەكان بەرز بكاتەوە‪.‬‬ ‫ئارام قادر‪ ،‬ئەندامی لیژنەی‬ ‫یاسایی له‌ پەرلەمانی كوردستان‪،‬‬ ‫نیگەرانیی خ��ۆی نیشاندەدات‬ ‫بەوەی‪ ،‬تائێستا ئەو دەزگایە‪ ،‬بە‬ ‫رۆڵی خۆی هەڵنەساوەو دەڵێت‪:‬‬ ‫«لەكاتێكدا ئەو پڕۆژەیاسایەی‬ ‫پێشكەشی پ��ەرل��ەم��ان ك��راوە‪،‬‬ ‫بۆ كاراكردنی ئەو دەزگایەیە‪،‬‬ ‫ب��ەاڵم وەزارەت���ی داد پێیوایە‪:‬‬ ‫پێویست ناكات گۆڕانكاریی تێدا‬ ‫بكرێت‌و پێویستە ئەو دەزگایە‬ ‫سەر بە وەزارەتی داد بێت‪ ،‬نەك‬ ‫سەربەخۆ”‪.‬‬

‫ذمارة (‪ )645‬سيَشةممة ‪2011/8/2‬‬

‫‪info@rozhnama.net‬‬

‫یاساكانی هاتوچۆ؛ هەموار دەكرێنەوە‬ ‫ئا‪ :‬هەنگاو هاشم‪ -‬هەولێر‪ :‬لیژنەی‬ ‫ن��اوخ��ۆ‌و ئ��اس��ای �ش‌و ئەنجومەنە‬ ‫خۆجێییەكانی پەرلەمانی كوردستان‪،‬‬ ‫لەگەڵ بەڕێوەبەرێتیی هاتوچۆی‬ ‫هەرێمدا‪ ،‬هەمواركردنەوەی یاساكانی‬

‫هاتوچۆی هەرێم‪ ،‬تاوتوێ دەكەن‪.‬‬ ‫ك���اروان ساڵح‪ ،‬ئەندامی لیژنەی‬ ‫ن��اوخ��ۆو ئ��اس��ای �ش‌و ئەنجومەنە‬ ‫خۆجێیەكان‪ ،‬بە «رۆژن��ام��ە»ی‬ ‫راگەیاند‪« :‬داوامان لە بەڕێوبەرێتیی‬

‫ه��ات��وچ��ۆی ه��ەرس��ێ پارێزگاكە‬ ‫ك����ردووە‪ ،‬ب��اروس��ەرن��ج��ی خۆیان‬ ‫لەڕێگای پسپۆڕكانەوە كۆبكەنەوەو‬ ‫بینێرن بۆ لیژنەكەمان‪ ،‬بۆئەوەی‬ ‫واژۆی بۆ كۆبكەینەوە‌و یاساكە‬

‫هەموار بكرێتەوە‪ ،‬ئەوانیش پێیان‬ ‫خۆشبووە‪ ،‬چونكە ئەم یاسایەی‬ ‫ک ‌ه هه‌یه‌‪ ،‬كۆنەو لەگەڵ ئێستادا‬ ‫ناگونجێت»‪.‬‬ ‫ئەو پەرلەمانتارە‪ ،‬روونیشیكردەوە‪:‬‬

‫«تائێستا لەهەر سێ پارێزگاكەی‬ ‫هەرێمی كوردستاندا‪ ،‬كۆمەڵێك‬ ‫یاسا‪ ،‬پێچەوانەی یەكتر كاریان‬ ‫پێكراوە‪ ،‬بۆیە دەبێت یەك یاسا‌و‬ ‫هێماو كاری هاتوچۆ هەبێت»‪.‬‬

‫«راپۆرته‌که‌ی لیژنە پەرلەمانییەكەی عێراق‬ ‫بۆ شاردنه‌وه‌ی راستییه‌کانه‌و به‌بێویژدانی ئاماده‌کراوه‌»‬ ‫(‪ )17‬خاڵەكەی پەرلەمان‬ ‫ئومێد محەمەد‬ ‫بەر لە زیاتر لە پێنج مانگ‌و (‪ )10‬رۆژ‪ ،‬دروست لە (‪،)2011/2/23‬‬ ‫پەرلەمانی كوردستان‪ ،‬بڕیاری ژمارە (‪)1‬ی ساڵی (‪)2011‬ی دەركرد‪ ،‬كە‬ ‫(‪ )17‬خاڵی لەخۆگرتبوو‌‪ ،‬تایبەت بوو بە دوایین گرژیی‌و ئاڵۆزییەكانی‬ ‫هەرێمی كوردستان‌و گرتنەبەری رێوشوێنی پێویست بۆ بەرگرتن لە‬ ‫كڵپەسەندنی وەزعەكە‌و چارەسەركردنی كێشەكانی ناوخۆی هەرێم‪.‬‬ ‫ئەم (‪ )17‬خاڵەی پەرلەمان‪ ،‬تا ئەم ساتەوەختە‪ ،‬كەمترین خاڵی‬ ‫لێ جێبەجێ نەكراوە‪ .‬بۆ نمونە‪ -1 :‬ئیدانە‌و تەحریم‌و تەجریمكردنی‬ ‫توندوتیژیی‌و تەقەكردن لە هاواڵتییان‌و هەڵكوتانەسەر‪ -2 ...‬حكومەت؛‬ ‫بەگوێرەی یاسا‪ ،‬قەرەبووی مادیی‌و مەعنەویی سەرجەم ئەو كەس‌و الیەن‌و‬ ‫دەزگا‌و هێزانە بكات‪ ،‬كە بەهۆی پەالمار‌و توندوتیژییەوە زەرەرمەندبوون‪.‬‬ ‫ئەوەتا‪ ،‬بارەگا‌و راگەیاندنەكانی بزووتنەوەی گ��ۆڕان لەناوچەكانی‬ ‫ژێر دەسەاڵتی ئیدارەی پێشووی هەولێردا‪ ،‬سوتێنران‌و لەسلێمانیش‬ ‫رادیۆ‌و تەلەفزیۆنی نالیا (‪ ،)NRT‬لەبەرەبەیانی (‪)2011/2/20‬دا‪،‬‬ ‫چەند چەكدارێك هەڵیانكوتایە سەری‌و ئاگریان تێبەردا‪ ،‬بەاڵم تائێستا‬ ‫قەرەبووی ئەوانە‌و هیچكام لەوانەیش نەكراوەتەوە كە لەوماوەیەدا‬ ‫زەرەرمەندبوون‪ .‬جگەلەوەی رۆژی (‪ ،)2011/7/31‬دووەمین دانیشتنی‬ ‫تایبەت بەسكااڵی (‪ )NRT‬لەسلێمانی بەڕێوەچوو‪ ،‬كە سكااڵی یاسایی‬ ‫لەسەر حكومەتی هەرێم تۆماركردووە‌و تائێستا قەرەبوو نەكراونەتەوە‪.‬‬ ‫‪ -3‬دوورخستنەوەی هێزی پێشمەرگەی كوردستان لەملمالنێ‬ ‫سیاسییەكاندا‪ .‬لەكاتێكدا‪ ،‬دەبینین بناری گۆیژەی سلێمانی‪،‬‬ ‫كراوەتە سەربازگە‌و ترسی ئەوە هەیە لەهەر كاتێكدا‪ ،‬خۆپیشاندان‬ ‫دەستپێبكاتەوە‪ ،‬هێزی پێشمەرگە بۆ سەركوتكردنی خۆپیشاندەران‌و‬ ‫دەنگە ناڕازییەكان بەكاربهێنرێنەوە‪ -4 .‬پێویستە ئەنجامی لیژنە‬ ‫بااڵكەی لێكۆڵینەوە‪ ،‬كە لەالیەن حكومەتەوە پێكدەهێنرێت‪ ،‬بۆ‬ ‫رای گشتیی ئاشكرابكرێت‌و تائێستا ئەوەیش نەكراوە‪ -5 .‬نابێت‬ ‫بەبێ بڕیاری دادگ��ا‪ ،‬هیچ خۆپیشاندەرێك بەهۆی بەشداریكردنی‬ ‫لەخۆپیشاندان‪ ،‬دەستگیربكرێ‌‪ .‬لەكاتێكدا‪ ،‬لەچەند رۆژی رابردوودا‬ ‫لەسلێمانی‪ ،‬بینیمان كە چۆن لە بەردەركی سەردا‪« ،‬فەالقەخانە»‬ ‫دانرا‌و تەنانەت فەالقەی ئەوانەیش كرابوو كە هەندێكیان بەڕێكەوت‬ ‫ب��ەب��ەردەم��ی فەالقەخانەكەدا تێپەڕیبوون‪ ،‬ن��ەك بەشدارییان‬ ‫لەخۆپیشانداندا كردبێت‪ -6 .‬دەستبەجێ دەركردنی چەند بڕیارێكی‬ ‫گرنگ لەالیەن حكومەتەوە بۆ بەدیهێنانی دادپەروەریی كۆمەاڵیەتیی‌و‬ ‫كرانەوەی زیاتری فەزای سیاسیی‌و ئازادیی‪ .‬تائێستاش بڕیاری وا‬ ‫دەرنەكراوە‌و تەنانەت لە دادپەروەرییدا هێشتا گەڕاندنەوەی پارەی‬ ‫ئەو فەرمانبەرانە دیار نییە‪ ،‬كە سااڵنێك لەفەرمانبەرانی ئیدارەی‬ ‫پێشووی سلێمانی بڕاوە‪ -7 .‬هەوڵدان بۆ هێوركردنەوەی بارودۆخەكە‌و‬ ‫راگرتنی هێرشی راگەیاندنی حیزب‌و الیەنە سیاسییەكان‪ .‬لەكاتێكدا‪،‬‬ ‫دەبینین راگەیاندنی دەس��ەاڵت‪ ،‬نەك هێرشی راگەیاندن دەكات‪،‬‬ ‫بەڵكو تا ئاستێكی نزم دابەزیوە‌و هه‌ندێکیان خەریكی بەخائینكردن‌و‬ ‫سوكایەتیپێكردنی رەمزە دیارەكانی ئۆپۆزسیۆنن‪.‬‬ ‫لەكۆتایی بڕیارەكەشدا‪ ،‬پەرلەمانی كوردستان‪ ،‬ئەنجومەنی‬ ‫وەزیرانی پەیوەست كردووە كە تەواوی خاڵەكانی نێو ئەو بڕیارە‬ ‫جێبەجێبكات‪ ،‬بەاڵم تا ئەم ساتەوەختە‪ ،‬نە ئەنجومەنی وەزیران پێیەوە‬ ‫پابەندبووە‪ ،‬نە ئەم پەرلەمانەیش لێپچێنەوەی كردووە لە جێبەجێ‬ ‫نەكردنی بڕیارەكەی‪ ،‬سەرەڕای ئەوەی تەنانەت روونكردنەوه‌یەكیشی‬ ‫ل��ەوب��ارەی��ەوە بۆ رای گشتیی ب�ڵاون��ەك��ردووەت��ەوە‪ ،‬كە ئەمەیش‬ ‫سوكایەتیكردنێكی ئاشكرایە بە رۆڵ‌و بڕیارەكانی پەرلەمان‪.‬‬

‫راپۆرتی‪ :‬دیاری كرمانج‬

‫‪........................................................‬‬

‫ئ��ەن��دام��ێ��ك��ی ئەنجومەنی‬ ‫نوێنەرانی عێراق‪ ،‬رەخنەی توند‬ ‫لە راپ��ۆرت��ی لیژنەی ئاسایش‌و‬ ‫ب��ەرگ��ری��ی پ��ەرل��ەم��ان��ی ع��ێ��راق‬ ‫دەگرێت؛ كە لەسەر بۆردومانی‬ ‫ئێران بۆ ناوچە سنوورییەكانی‬ ‫هەرێمی كوردستان ئامادەیان‬ ‫ك���ردووه‌‪ ،‬پێیوایە‪ :‬راپۆرتەكە‪،‬‬ ‫بێویژدانیی زۆری تێدایە‌و رەنگە‬ ‫بۆ شاردنەوەی كەموكورتییەكانی‬ ‫حكومەتی عێراق بێت‪.‬‬ ‫د‪.‬محەمەد كیانی‪ ،‬ئەندامی‬ ‫ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق‬ ‫لەسەر فراكسیۆنی گ��ۆڕان‪ ،‬بە‬ ‫«رۆژن��ام��ە»ی راگەیاند‪« :‬ئەو‬ ‫لیژنەیە‪ ،‬نەچووبووە ناو گوندەكانی‬ ‫ناوچە سنوورییەكانەوە‌و لەدوورەوە‬ ‫بڕیاریان لەسەرداوە‪ ،‬چونكە من‬ ‫سەردانی گوندەكانم كرد‪ ،‬چەند‬ ‫گوندێك مەڕ‌ومااڵتیان لەالیەن به‌هۆی تۆپبارانه‌کانی ئێرانه‌وه‌؛ ئاواره‌کانی بناری قه‌ندیل ماڵه‌کانیان‬ ‫لەشكری ئێرانییەوە دەستی‬ ‫بەسەرداگیرابوو‪ ،‬دوات��ر لەئێران ئ��ام��ادەك��راوە»‪ ،‬دوات��ر سەرۆكی راپۆرتەكەی لیژنەیی ئاسایش‌و‬ ‫بەواسیتە پێیان دراوەت����ەوە‪ ،‬پەرلەمان بڕیاری دا‪ ،‬ئەو راپۆرتە بەرگریی پەرلەمانی عێراق دێن‪،‬‬ ‫ك��ە رۆژی شەممە (‪،)7/30‬‬ ‫جگەلەوەی ئۆتۆمبێلی سەربازیی وەرنەگیرێت‪.‬‬ ‫ئەو پەرلەمانتارەی «گۆڕان»‪ ،‬حەسەن سنێد‪ ،‬سەرۆكی لیژنەی‬ ‫ئ��ێ��ران��ی��ی ل��ەخ��اك��ی ه��ەرێ��م��ی‬ ‫لەبارەی رەوشی ژیانی ئاوارەكانی لێكۆڵینەوە لە بۆردومانەكانی‬ ‫كوردستان وەرگەڕاوە»‪.‬‬ ‫ئ���ەو ئ��ەن��دام پ��ەرل��ەم��ان��ە‪ ،‬ئەو گوندانەوە‪ ،‬كە لە راپۆرتەكەدا ئێران بۆ سنوورەكانی هەرێمی‬ ‫ئ��ام��اژەی ب��ەوە دا‪ :‬توانیویەتی باسی نەكراوە‪ ،‬وتی‪« :‬ئەو ئاوارانە‪ ،‬ك��وردس��ت��ان‪ ،‬ل��ە كۆنگرەیەكی‬ ‫قەناعەت بە سەرۆكی پەرلەمان نە لەالیەن حكومەتی عێراق‌و نە رۆژن���ام���ەوان���ی���دا‪ ،‬رای��گ��ەی��ان��د‪:‬‬ ‫ب��ك��ات‪ ،‬ك��ە پ��ێ��داچ��وون��ەوە بەو هەرێمیشەوە‪ ،‬پێداویستییەكانیان «لیژنەكە‪ ،‬گەیشتە ئەو ئەنجامەی‬ ‫لە كاتی بەردەوامیی بۆردومانەكانی‬ ‫راپۆرتەدا بكرێت‪ ،‬چونكە به‌وته‌ی بۆ دابین نەكراوە»‪.‬‬ ‫وتەكانی ئەو پەرلەمانتارەی ئێراندا بۆ ناوچەسنوورییەكانی‬ ‫ئه‌و «ئەو راپۆرتە‪ ،‬بۆ شاردنەوەی‬ ‫راستییەكانە‌و ب��ە بێویژدانیی «گ��ۆڕان»‪ ،‬دوای ئاشكراكردنی هەرێمی كوردستان‪ ،‬تەنگژەی‬

‫ فۆتۆ‪ :‬فه‌رمان چۆمانی‬ ‫به‌جێده‌هێڵن‬ ‫سیاسیی لەنێوان ه��ەردوو واڵت‬ ‫س���ەره���ەڵ���دەدات»‌و ئ��ام��اژەی‬ ‫ب����ەوەش ك���رد‪ :‬ئێرانییەكان‬ ‫بەبێ هیچ پاساوێك‪ ،‬پەنایان‬ ‫ب��ۆ ب��ۆردوم��ان��ك��ردن��ی گ��ون��دە‬ ‫سنوورییەكانی هەرێم بردووە‪.‬‬ ‫ح���ەس���ەن س��ن��ێ��د‪ ،‬ب��اس��ی‬ ‫لەوەشكرد‪« :‬لیژنەكە‪ ،‬رێنوێنیی‬ ‫پاسەوانەكانی‬ ‫پاڵپشتیكردنی‬ ‫سنوور دەدات بە هەزار پۆلیس‌و‬ ‫ئ��ەف��س��ەر ب��ۆ كۆنترۆڵكردنی‬ ‫سنوورەكان»‌و ئـــــاماژەی بەوەش‬

‫دا‪« :‬ل��ە ئێستادا‪ ،‬فەوجێكی‬ ‫سەربازیی (‪)400‬كەسیی‪ ،‬ئەركی‬ ‫پاراستنی سنووری نێوان ئێران‌و‬ ‫عێراق دەگرنە ئەستۆ»‪.‬‬ ‫سنێد‪ ،‬روونیكردەوە‪« :‬چەند‬ ‫گوندێكی هەرێمی كوردستان‪،‬‬ ‫دووچاری بۆردومانی تۆپخانەكانی‬ ‫ئێران بوونه‌وە‌و چه‌ند ك��وژراو و‬ ‫بریندارێک هەن‌و چەند گرووپێكی‬ ‫چەكدارانی (پژاك)یش لە هیڵی‬ ‫س��ن��ووری نێوان ئ��ێ��ران‌و عێراق‬ ‫جموجۆڵ دەكەن»‪.‬‬

‫په‌رله‌مان؛ لێكۆڵینەوە لە جیاوازیی دامەزراندن دەكات‬ ‫ئا‪ :‬په‌رله‌مان‌و خه‌ڵک‬

‫‪........................................................‬‬

‫ل���ی���ژن���ەی پ�������ەروەردە‌و‬ ‫خوێندنی ب��ااڵ‌و توێژینەوەی‬ ‫زان��س��ت��ی��ی ل���ە پ��ەرل��ەم��ان��ی‬ ‫ك���وردس���ت���ان‪ ،‬ب��ەڵ��ی��ن��ی دا‪،‬‬ ‫ل��ێ��ك��ۆڵ��ی��ن��ەوە ل���ە كێشەی‬ ‫ج���ی���اوازی���ی دام���ەزران���دن���ی‬ ‫كۆمەڵناسان‌و دەروونناسان‌و‬ ‫ت���وێ���ژەران���ی ك��ۆم��ەاڵی��ەت��ی��ی‬ ‫سلێمانی بكات‪ ،‬پاش ئەوەی‬

‫كۆمەڵێك لە دەروونناسان‌و‬ ‫ك��ۆم��ەڵ��ن��اس��ان‪ ‌،‬س���ەردان���ی‬ ‫ن��ووس��ی��ن��گ��ەی‌ پ��ەرل��ەم��ان �ی‌‬ ‫كوردستانیان كرد له‌ سلێمانی‪.‬‬ ‫سه‌باح محەمەد نه‌جیب‪،‬‬ ‫ئەندامی لیژنەی پ��ەروەردە‌و‬ ‫خوێندنی ب��ااڵ‌و توێژینەوەی‬ ‫زانستیی‪ ،‬جەختی لەوەكردەوە‪:‬‬ ‫ل��ی��ژن��ەك��ەی��ان‪ ،‬پشتگیریی‬ ‫داواك���اری���ی ك��ۆم��ەڵ��ن��اس��ان‌و‬ ‫دەروون��ن��اس��ان‌و ت��وێ��ژەران��ی‬ ‫كۆمەاڵیەتیی سلێمانی دەكات‌و‬

‫بۆ ئەو مەبەستەیش‪ ،‬لەگەڵ‬ ‫الیەنی پەیوەندیداردا قسەیان‬ ‫كردووە‪.‬‬ ‫ئ��ەو پ��ەرل��ەم��ان��ت��ارە‪ ،‬بۆ‬ ‫«رۆژن���ام���ە»ی ئاشكراكرد‪:‬‬ ‫«كێشەكە‪ ،‬لەوەوە سەرچاوەی‬ ‫گرتووە‪ ،‬فۆڕمی دام��ەزران��دن‬ ‫ل��ە ه��ەول��ێ�ر‌و ده���ۆك‪ ،‬زۆرت��ر‬ ‫دابەشكراوە‪ ،‬بەاڵم لە سلێمانی‬ ‫زووت���ر داب��ەش��ك��راوە‪ ،‬بۆیە‬ ‫دەبێت لە میالكاتی فەرمانگە‬ ‫خزمەتگوزارییەكانی سلێمانی‪،‬‬

‫م��ی�لاك��ات��ی ك��ۆم��ەڵ��ن��اس��ان‌و‬ ‫دەروون��ن��اس��ان‌و ت��وێ��ژەران��ی‬ ‫كۆمەاڵیەتیی زیادبكرێت»‪.‬‬ ‫الی خ��ۆش��ی��ەوە‪ ،‬ج��ەزا‬ ‫ح���ەم���ەس���اڵ���ح‪ ،‬س���ەرۆك���ی‌‬ ‫ك��ۆم��ەڵ��ەی‌ ك��ۆم��ەڵ��ن��اس��ان‌و‬ ‫دەروون���ن���اس���ان‪ ،‬ل��ەب��ەردەم‬ ‫ن��ووس��ی��ن��گ��ەی سلێمانیی‬ ‫پەرلەمانی ك��وردس��ت��ان‪ ،‬بە‬ ‫رۆژن��ام��ەن��ووس��ان��ی راگەیاند‪:‬‬ ‫«(‪ )255‬ت��وێ��ژەر‌ی ب��واری‌‬ ‫ك��ۆم��ەاڵی��ەت��ی�ی‌ ل��ەگ��ەرم��ی��ان‌و‬

‫س��ل��ێ��م��ان�ی‌‪ ،‬دان����ەم����ەزراون‌و‬ ‫هاوكات‪ ،‬لیژنەی‌ پ��ەروەردەی‬ ‫پەرلەمان‪ ،‬بەدواداچوون بۆ ئەو‬ ‫كێشەیە بكات»‪.‬‬ ‫ناوبراو‪ ،‬ئاماژەی بەوەشدا‪:‬‬ ‫«(‪ )176‬ت��وێ��ژەری‌ ب��واری‌‬ ‫كۆمەاڵیەتیی‌ ل��ە سلێمانی‌‌و‬ ‫(‪ )79‬ت����وێ����ژەری‌ ب����واری‌‬ ‫كۆمەاڵیەتیی‌ لە گەرمیان‪ ،‬ئەو‬ ‫گرفتەیان هەیە‌و داوا دەكەن‪،‬‬ ‫بەزووترین كات ئەو كێشەیەیان‬ ‫بۆ چارەسەر بكرێت»‪.‬‬

‫پەرلەمانی كوردستان؛ لەسەر تۆپبارانەكانی ئێران‪ ،‬كۆنابێتەوە‬

‫راپۆرتی‪ :‬هێمن مامەند‪ ،‬هه‌ولێر‬

‫‪.......................................................‬‬

‫ف������راك������س������ی������ۆن������ە‬ ‫ئۆپۆزسیۆنەكانی پەرلەمانی‬ ‫ك���وردس���ت���ان‪ ،‬رەخ���ن���ە لە‬ ‫س��ەرۆك��ای��ەت��ی��ی پ��ەرل��ەم��ان‬ ‫دەگرن‪ ،‬كە بەهۆی «پەیوەندیی‬ ‫ژێ��رب��ەژێ��ری ه���ەردوو حیزبی‬ ‫دەسەاڵتداری هەرێم (پارتی‌و‬ ‫ی��ەك��ێ��ت��ی) ل��ەگ��ەڵ ك��ۆم��اری‬ ‫ئیسالمیی ئ��ێ��ران‪ ،‬پەرلەمان‬ ‫نایەوێت دانیشتنی نائاسایی‬ ‫س��ەب��ارەت بە تۆپبارانەكانی‬ ‫سنوور گرێ‌ بدات»‪.‬‬ ‫ئ����ارام ق����ادر‪ ،‬س��ەرۆك��ی‬ ‫فراكسیۆنی كۆمەڵی ئیسالمیی‬ ‫ل��ە پ��ەرل��ەم��ان��ی ك��وردس��ت��ان‪،‬‬ ‫ب��ە «رۆژن��ام��ە»ی راگەیاند‪:‬‬ ‫«ل���ەوچ���وارچ���ێ���وەی���ەدا كە‬ ‫پەرلەمان بریتییە لە بەستنی‬

‫دەسەاڵتی یاسایی‌و سیاسیی‪،‬‬ ‫پێویستە ه���ەر رووداوێ���ك���ی‬ ‫س��ی��اس��ی��ی دێ��ت��ە پ��ێ��ش��ەوە‪،‬‬ ‫س���ەرۆك���ای���ەت���ی���ی ه���ەرێ���م‪،‬‬ ‫س��ەرۆك��ای��ەت��ی��ی پ��ەرل��ەم��ان‬ ‫رابسپێرێت بۆ دانیشتنێكی‬ ‫نائاسایی‪ ،‬هەروەها پەرلەمان‬ ‫هەڵوێستیش وەربگرێت»‪.‬‬ ‫س���ەرۆك���ی ف��راك��س��ی��ۆن��ی‬ ‫ك��ۆم��ەڵ‪ ،‬وت��ی��ش��ی‪« :‬ل��ەگ��ەڵ‬ ‫ئەوەی سەرۆكایەتیی پەرلەمان‬ ‫ئەو هەنگاوەی نەناوە‪ ،‬ئێمە‬ ‫داوای دانیشتنی نائاساییمان‬ ‫كردووە‪ ،‬بەاڵم بەداخەوە‪ ،‬هیچ‬ ‫وەاڵمێكی ئیجابیمان نەبینیووەو‬ ‫پەرلەمانیش‬ ‫سەرۆكایەتیی‬ ‫هەڵوێستی نەبووە»‪.‬‬ ‫ه���اوك���ات‪ ،‬حەمەسەعید‬ ‫ح��ەم��ەع��ەل��ی‪ ،‬پەرلەمانتاری‬ ‫ف��راك��س��ی��ۆن��ی ی��ەك��گ��رت��ووی‬ ‫ئ��ی��س�لام��ی��ی ل��ە پ��ەرل��ەم��ان��ی‬

‫كوردستان‪ ،‬پێیوایە‪« :‬بەهۆی‬ ‫بەرژەوەندیی ژێربەژێری پارتە‬ ‫فەرمانڕەواكانی هەرێم لەگەڵ‬ ‫ك��ۆم��اری ئیسالمیی ئ��ێ��ران‪،‬‬ ‫س��ەرۆك��ای��ەت��ی��ی پ��ەرل��ەم��ان‪،‬‬ ‫ن��اج��وڵ��ێ��ت ب��ۆ دانیشتنێكی‬ ‫نائاسایی دژ بە تۆپبارانەكان»‪.‬‬ ‫ن��اوب��راو‪ ،‬بۆ «رۆژن��ام��ە»‬ ‫وتیشی‪« :‬دانیشتنی نائاسایی‪،‬‬ ‫ل��ەدەس��ەاڵت��ی سەرۆكایەتیی‬ ‫پەرلەماندایەو پێویست ناكات‬ ‫(‪ )27‬پ��ەرل��ەم��ان��ت��ار داوای‬ ‫دانیشتنی نائاسایی بكەن‪،‬‬ ‫بەڵكو پێویستە سەرۆكایەتیی‬ ‫پ��ەرل��ەم��ان‪ ،‬خ���ۆی ه��ەن��گ��او‬ ‫بنێت‌و هەڵوێست وەربگرێت‌و‬ ‫دانیشتنی نائاسایی گرێبدات»‪.‬‬ ‫ه����ەر ل����ەم ب����ارەی����ەوە‪،‬‬ ‫س����ەرۆك����ی ف��راك��س��ی��ۆن��ی‬ ‫ب��زووت��ن��ەوەی ئیسالمیی لە‬ ‫پ��ەرل��ەم��ان��ی ك���وردس���ت���ان‪،‬‬

‫پێیوایە‪« :‬مەسەلەی راگرتنی‬ ‫مەسەلەیەكی‬ ‫تۆپبارانەكان‪،‬‬ ‫سیادییەو ئەركی حكومەتی‬ ‫عێراقە‪ ،‬ئەم مەسەلەیە یەكالیی‬ ‫بكاتەوە»‪.‬‬ ‫د‪ .‬ئ��ەح��م��ەد وەرت�����ی‪،‬‬ ‫وتیشی‪« :‬بەداخەوە تائێستا‪،‬‬ ‫ئیدانەكردنەكانی تۆپبارانەكانی‬ ‫ه��ەرێ��م ل��ەالی��ەن ئ��ێ��ران��ەوە‪،‬‬ ‫الوازن»‪.‬‬ ‫وەرت���ی‪ ،‬جەختی لەسەر‬ ‫پەرلەمانتارەكەی‬ ‫قسەكانی‬ ‫ی��ەك��گ��رت��وو ك�����ردەوە‌و وت��ی‪:‬‬ ‫«ئەگەر هیچ پەرلەمانتارێكیش‬ ‫داوای دان��ی��ش��ت��ن ن��ەك��ات‪،‬‬ ‫س��ەرۆك��ای��ەت��ی��ی پ��ەرل��ەم��ان‪،‬‬ ‫دەس���ەاڵت���ی ئ�����ەوەی ه��ەی��ە‬ ‫دانیشتنی نائاسایی گرێ‌ بدات‪،‬‬ ‫بەاڵم پێدەچێت سەرۆكایەتیی‬ ‫پ��ەرل��ەم��ان‪ ،‬چ���اوەڕێ���ی ئ��ەو‬ ‫راپۆرتە مەیدانییە بكات كە‬

‫ل��ە چ��ەن��د رۆژی راب�����ردوودا‬ ‫چه‌ند پەرلەمانتارێکی عێراق‬ ‫ئەنجامیان دابوو‪ ،‬پەرلەمانیش‬ ‫چ��اوەڕێ��ی ئ��ەو راپۆرتەیە كە‬ ‫بگاتە دەستی»‪.‬‬ ‫بۆچوونی‬ ‫بەپێچەوانەی‬ ‫هەندێك ل��ە پەرلەمانتارانی‬ ‫ئۆپۆزسیۆنەوە‪ ،‬پەرلەمانتارێكی‬ ‫كوردستانیی‪،‬‬ ‫فراكسیۆنی‬ ‫پ��ێ��ی��وای��ە‪« :‬ف��راك��س��ی��ۆن��ە‬ ‫ئ��ۆپ��ۆزس��ی��ۆن��ەك��ان‪ ،‬گوناهی‬ ‫خ��ۆی��ان��ە داوای دانیشتنی‬ ‫ن��ائ��اس��ای��ی��ان ن���ەك���ردووە»‪،‬‬ ‫ب��ڕوای خۆیشی نیشانده‌ات‪:‬‬ ‫«پ����ەی����وەن����دی����ی الی���ەن���ە‬ ‫ئۆپۆزسیۆنەكان لەگەڵ كۆماری‬ ‫ئیسالمیی ئێراندا‪ ،‬زۆر زیاترە‬ ‫لەپەیوەندیی یەكێتی‌و پارتی‬ ‫ل��ەگ��ەڵ ك��ۆم��اری ئیسالمیی‬ ‫ئێران»‪.‬‬ ‫گۆران ئازاد‪ ،‬روونیكردەوە‪:‬‬

‫«ئ��ۆپ��ۆزس��ی��ۆن‪ ،‬رەخ��ن��ە لە‬ ‫س��ەرۆك��ای��ەت��ی��ی پ��ەرل��ەم��ان‬ ‫دەگرێت كە دانیشتنی نائاسایی‬ ‫گرێ نادات‪ ،‬بەاڵم ئەی ئەوان‬ ‫بۆچی رەخنە لەخۆیان ناگرن‪،‬‬ ‫كە واژۆی��ان كۆنەكردووەتەوەو‬ ‫داوای����ەك����ی ل���ەم ش��ێ��وەی��ان‬ ‫ن���ەك���ردووە‪ ،‬چ��ون��ك��ە بەپێی‬ ‫پەیڕەوی ناوخۆی پەرلەمان‪،‬‬ ‫(‪ )27‬پەرلەمانتار‪ ،‬دەتوانن‬ ‫داوای دانیشتنی نائاسایی‬ ‫بكەن»‪.‬‬ ‫سەبارەت بەو قسانەی كە‬ ‫دەوترێت‪( ،‬یەكێتی‌و پارتی)‬ ‫پەیوەندیی ژێربەژێریان لەگەڵ‬ ‫ئێراندا هەیە‪ ،‬بۆیە دانیشتنی‬ ‫نائاسایی گرێ‌ ن��ادەن‪ ،‬گۆران‬ ‫وتی‪« :‬ئەم قسانە‪ ،‬پێویستیان‬ ‫ب��ە بەڵگەیە‪ ،‬ئ��ەگ��ەر ئ��ەوان‬ ‫باس لە پەیوەندیش دەكەن‪،‬‬ ‫ئەوا پەیوەندیی ئەوان لەگەڵ‬

‫ك��ۆم��اری ئیسالمیی ئێراندا‪،‬‬ ‫زۆر باشترو زی��ات��رە وەك لە‬ ‫پەیوەندیی یەكێتی‌و پارتی‬ ‫ل��ەگ��ەڵ ك��ۆم��اری ئیسالمیی‬ ‫ئێراندا»‪.‬‬ ‫ه����ەڵ����وێ����س����ت����ی ئ����ەو‬ ‫پەرلەمانتارانە‪ ،‬لەكاتێكدایە؛‬ ‫ك��ە ب��ەپ��ێ��ی زان��ی��اری��ی��ەك��ان��ی‬ ‫«رۆژن������ام������ە»‪ ،‬ل���ەالی���ەن‬ ‫لیژنەی ن��اوخ��ۆو ئەنجومەنی‬ ‫پ��ەرل��ەم��ان��ی‬ ‫خۆجێییەكانی‬ ‫ك��وردس��ت��ان��ەوە «تائێستا‬ ‫لەبارەی تۆپبارانەكانی كۆماری‬ ‫ئیسالمیی ئێرانەوە بۆ سەر‬ ‫خاكی هەرێمی ك��وردس��ت��ان‪،‬‬ ‫دوو راپ������ۆرت پێشكەشی‬ ‫سەرۆكایەتیی پەرلەمان كراون‌و‬ ‫داوای دانیشتنی نائاسایی‬ ‫پ���ەرل���ەم���ان ك�����راوە‪ ،‬ب���ەاڵم‬ ‫سەرۆكایەتیی پەرلەمان‪ ،‬خۆی‬ ‫لێ بێدەنگ كردووە»‪.‬‬

‫‪www.rozhnama.net‬‬

‫ذمارة (‪ )645‬سيَشةممة ‪2011/8/2‬‬

‫هه‌ولێر الوازه‌‬

‫ئەنفالی سوڵتان هاشم؛ لەبەردەم سازشی تاڵەبانیدا‬ ‫محەمەد رەئوف‬ ‫لەئێستادا‪ ،‬پرسی ه��ەوڵ��دان‬ ‫ب��ۆ جێبەجێ ن��ەك��ردن��ی ب��ڕی��اری‬ ‫لەسێدارەدانی تاوانبارانی ئەنفال‪ ،‬كە‬ ‫لەالیەن دادگای بااڵی تاوانەكانەوە‬ ‫بڕیاریان بۆ دەرچ��ووە‪ ،‬نیگەرانیی‬ ‫زۆری كەسوكاری قوربانییانی ئەنفالی‬ ‫ل��ێ��ك��ەوت��ووەت��ەوە‌و نیگەرانییەكە‬ ‫تەنیا لەوێوە سەرچاوە ناگرێت‪ ،‬كە‬ ‫سوڵتان هاشم‪ ،‬سەرۆكی پرۆسەی‬ ‫ئەنفال بوو‪ ،‬بەڵكو لەوێوە سەرچاوە‬ ‫دەگرێت‪ ،‬كە كاراكتەرێكی كورد‪ ،‬لە‬ ‫هەوڵی جێبەجێ نەكردنی سزای ئەو‬ ‫تاوانبارانەدایە‪ ،‬كە نوێنەری هەموو‬ ‫خەڵكی كوردستانە لە بەغدا‪...‬‬ ‫هەوڵەكانی ج��ەالل تاڵەبانی‪،‬‬ ‫س�����ەرۆك ك���ۆم���اری ع���ێ���راق بۆ‬ ‫جێبەجێنەكردنی سزای تاوانبارانی‬ ‫ئەنفال‪ ،‬زۆربەی الیەنە سیاسییەكانی‬ ‫عێراقیشی نیگەرانكردووە‌و لە دوایین‬ ‫هەوڵیشدا‪ ،‬فراكسیۆنی دەوڵەتی‬ ‫قانون‪ ،‬كە نوری مالیكی سەرۆكایەتیی‬ ‫دەك���ات‪ ،‬سكااڵی یاسایی لەسەر قائیدی یەكەم پرۆسەی ئەنفال بوو‪ ،‬دەركردنی بارەگاكانی (یەكێتی)‬ ‫ج��ەالل تاڵەبانی ت��ۆم��ار دەك��ات‪ ،‬لەدوای سەركەوتنی ئەو لە قۆناغی بە ماڵ‌و بارەگاكەی تاڵەبانیشەوە‪،‬‬ ‫چونكە بەپێی مادەی (‪)73‬ی بەندی یەكەمی ئەنفال‪ ،‬قۆناغەكانی دیكەی ك���ە چ��ەن��دی��ن س���اڵ ب���وو رژێ���م‬ ‫هەشتەمی دەستووری عێراق‪ ،‬هەموو دەستیپێكرد؛ كە بەهۆیەوە سەرەڕای نەیدەتوانی بەفڕۆكەیش بە ئاسمانیی‬ ‫ئەو حوكمانەی لەالیەن دادگای بااڵی زیندەبەچاڵكردنی ه��ەزاران مرۆڤی ئ��ەو ن��اوچ��ەی��ەدا ب��س��ووڕێ��ت��ەوە‪،‬‬ ‫ت��اوان��ەك��ان��ەوە دەردەچ���ن‪ ،‬دەبێت كورد‪ ،‬وێرانكردنی ت��ەواوی ژینگەو رووخاندنی سەرجەم گوندەكانی‬ ‫حكومەت پابەند بێت پێیانەوە‪ .‬ئەو خ��اك‌و ئ��اوی گ��ون��دو ناحیەكانی ئەو ناوچەیەی لێكەوتەوە‌و نزیكەی‬ ‫هەوڵەی تاڵەبانی‪ ،‬تەواو پێچەوانەی ك��وردس��ت��ان ب��وو‪ ،‬ك��ە ت��ا ئەمڕۆ‌و (‪ )250‬پێشمەرگەو هاواڵتیی بوونە‬ ‫ئەو سوێندەشە كە بۆ سەرۆكایەتیی دەیان ساڵی دیكە‪ ،‬كاریگەرییەكانی قوربانیی‌و (‪ )160‬كەسیش لە‬ ‫بەفردا لەڕێی ئێران رەق بوونەوە‌و‬ ‫كۆمار خواردوویەتی‪ ،‬كە پەیوەستە دەمێنن‪.‬‬ ‫قۆناغی یەكەمی ئەنفال‪ ،‬كە ئەم سەركەوتنەی سوپای رژێم بە‬ ‫بە دەستوورەوە‪ ،‬بۆیە بەپێی مادەی‬ ‫(‪)61‬ی دەستوور‪ ،‬دەبێت لەسەركار لە (‪ ،)1988/2/23‬بەسەرپەرشتی فەرماندەیی‌و لێهاتوویی سوڵتان‬ ‫راستەوخۆی سوڵتان هاشم‪ ،‬بۆ سەر ه��اش��م ب���وو‪ ،‬ك��ە دوات���ر ل��ەالی��ەن‬ ‫الببرێت‪.‬‬ ‫سوڵتان ه��اش��م‪ ،‬ك��ە وەزی��ری بارەگاكانی (یەكێتیی نیشتمانیی س���ەدام���ەوە‪ ،‬چ��ەن��دی��ن نیشانەی‬ ‫بەرگریی رژێمی بەعس ب��وو‪ ،‬تا كوردستان) لە سەرگەڵو بەرگەڵو ئازایەتیی پێبەخشراو پلەكەیشی‬ ‫دواساتەكانی مەرگی ئەو ڕژێمە كە ئەنجامدراو لەماوەی یەك مانگدا‪ ،‬ب��ەرزك��رای��ەوە‌و ه��ەر ب��ەه��ۆی ئەم‬ ‫بە دڕندەترین سوپا لەسەر زەویدا ت��وان��ی��ی س��ەرج��ەم ب��ارەگ��اك��ان��ی سەركەوتنەشیەوە ب��وو‪ ،‬متمانەی‬ ‫وەسف دەكرا‪ ،‬لەناو هۆڵی دادگایشدا (یەكێتی) ل��ەو ن��اوچ��ەی��ە وێ��ران الی سەدام دروستكرد‌و دواتر كرا بە‬ ‫بەرگریی لە تاوانەكانی دەكرد‌و لە هیچ بكات‌و ب��ەردەوام چەكی كیمیایشی وەزیری بەرگریی‪ .‬دوای وێرانكردنی‬ ‫كردەوەیەكی پەشیمان نەبووەوە‌و بەكاردەهێنا‪ ،‬رژێم لەبەر لێهاتوویی ب��ارەگ��اك��ان��ی س��ەرك��ردای��ەت��ی��ی‬ ‫تەنانەت پرۆسەكانی ئەنفالیشی‪ ،‬بە س��وڵ��ت��ان ه��اش��م ل��ە ك����ردەوەی (یەكێتی)‌و گوندەكانی ناوچەكە‬ ‫جێبەجێكردنی ئەركی سەربازیی‌و دڕندانەدا‪ ،‬كردی بە سەرپەرشتیاری ل��ە رۆژی (‪)1988/3/19‬دا‪،‬‬ ‫نیشتمانیی دەدای��ە قەڵەم‪ ،‬كە دژ ئەو هێرشەی ئەنفال‪ ،‬ئەو هێرشەی سەركردایەتیی هێزە چەكدارەكانی‬ ‫بە بەكرێگیراوانی ئێران ئەنجامی كە بە بەشداریی (‪ )20‬لیواو (‪ )60‬عێراق‪ ،‬بە بەیانی (‪ )3087‬گیرانی‬ ‫داوە‪ ،‬ئەو بەرگرییەی سەرۆك كۆمار‪ ،‬ف���ەوج‌و (‪ )10‬ف��ەوج��ی س��ووك‌و ب��ارەگ��اك��ان��ی (ی��ەك��ێ��ت��ی) وەك��و‬ ‫ئەگەر بۆ هەموو قوربانییانی دەستی مەفرەزەی تایبەت ئه‌نجام دران‪ ،‬مژدەیەك لەسەرجەم كەناڵەكانی‬ ‫رژێم ئاسایی بێت‪ ،‬ئەوا بۆ كەسوكارو بە پاڵپشتی هێزی ئاسمانیی كە راگەیاندنەوە خوێندەوە‌و هەرئەو‬ ‫قوربانییانی ئەنفال تەواو نائاسایی‌و ب����ەردەوام ب��ە چ��ەك��ی كیمیاویی رۆژەی���ش‪ ،‬بروسكەی پیرۆزبایی‬ ‫نائینسانییە‪ ،‬چونكە سوڵتان هاشم‪ ،‬ناوچەكەیان دەبێژا‪ ،‬تیایدا وێڕای س��وڵ��ت��ان ه��اش��م��ی ف��ەرم��ان��دەی‬

‫لیوا روكن‬ ‫سوڵتان هاشم ئەحمەد‬ ‫فەرماندەی پرۆسەی ئەنفال‬ ‫‪/19‬ئازاری‪1998/‬‬

‫پ���رۆس���ەی ئ��ەن��ف��ال��ی ی��ەك��ەم بۆ‬ ‫سەدام‪ ،‬لە دەزگاكانی راگەیاندنەوە‬ ‫خوێنرایەوە‌و لە ژمارە (‪)6508‬ی‬ ‫رۆژنامەی (الثورة)‌و ژمارە (‪)959‬ی‬ ‫رۆژنامەی (هاوكاری)دا باڵوكرایەوە‌و‬ ‫تیایدا هاتووە‪« :‬بۆ بەڕێز سەرۆكی‬ ‫فەرماندە‪ ،‬موهیب روك��ن س��ەدام‬ ‫حوسێن‪ ،‬خوا بیپارێزێ‪ ،‬لە لیوا روكن‪،‬‬ ‫سوڵتان هاشم ئەحمەدی فەرماندەی‬ ‫پرۆسەی ئەنفالەوە‪ ..‬سەركەوتنی‬ ‫هێزە هاوبەشەكانی پرۆسەی ئەنفالت‬ ‫بەسەر چەتەو بەگرێگیراوەكانی‬ ‫ئێراندا پێ رادەگەیەنم‪ ،‬بە پشتیوانی‬ ‫خودا‪ ،‬توانیمان سەرجەم بارەگاكانی‬ ‫یاخیبووان لە ناوچەكانی (سەرگەڵو‪،‬‬ ‫بەرگەڵو‪ ،‬زێوێ‪ ،‬موالن‪ ،‬هەڵەدن‪،‬‬ ‫ك��ان��ی��ت��وو‪ ،‬ق��ەم��ەرخ��ان‪ ،‬چ���ااڵو‪،‬‬ ‫یاخیان‪ ،‬چوخماخ)‌و بەرزاییەكان‬ ‫لەو بەكرێگیراوانە پاكبكرێنەوە»‌و‬ ‫لەبەشێكی ت���ری ب��روس��ك��ەك��ەی‬ ‫س��وڵ��ت��ان ه��اش��م��دا‪ ،‬ب��ۆ س���ەدام‬ ‫هاتووە‪« :‬هێزە قارەمانەكانمان‪،‬‬ ‫ب��ە ه��اوك��اری��ی ف��ەی��ل��ەق��ی ی��ەك‌و‬ ‫پێنجی قارەمان‌و هێزەكانی بەدرو‬ ‫قەعقاع‌و موعتەسەم‌و بە چاودێریی‬ ‫راستەوخۆی جێگری فەرماندەی‬ ‫گشتیی هێزە چەكدارەكان‌و سەرۆكی‬ ‫ئەركانی سوپا‪ ،‬توانرا ئەو ناوچانە لە‬ ‫خیانەتكاران پاكبكرێنەوە»‪.‬‬

‫ئ����ەگ����ەر ه������ەوڵ������دان ب��ۆ‬ ‫ج��ێ��ب��ەج��ێ��ن��ەك��ردن��ی ب���ڕی���اری‬ ‫لەسێدارەدانی سوڵتان هاشم‪ ،‬جارێك‬ ‫سوكایەتیكردن بێت بە دادگا‪ ،‬ئەوا‬ ‫س��ەدان ج��ار سوكایەتیكردنە بە‬ ‫كەسوكارو قوربانییانی ئەنفال‪،‬‬ ‫چونكە ئەگەر لەسێدارەدانی سوڵتان‬ ‫هاشم‪ ،‬تەنیا سوكنایی بە دڵی‬ ‫ئەوان ببەخشێت‪ ،‬ئەوا لە ئاستی‬ ‫سیاسیی‌و یاسایی نێودەوڵەتیدا‪،‬‬ ‫تەواو ئەو راستییە دەخرێتەڕوو‪ ،‬كە‬ ‫پرسی ئەنفال لە رێی یاساو دادگاوە‬ ‫دەچەسپێ‌و هەر لەوێشەوە دەچێتە‬ ‫نێودەوڵەتییەكانەوە‪،‬‬ ‫ن��اوەن��دە‬ ‫بەاڵم بەرپرسانی كورد‪ ،‬لەبەرامبەر‬ ‫رازیكردنی دڵ��ی چەند الیەنێك‌و‬ ‫موجامەلەی چەند الیەنێكی تردا‪،‬‬ ‫س��ازش لەسەر گەورەترین مافی‬ ‫كورد دەكەن‪.‬‬ ‫كەسوكاری قوربانییانی ئەنفال‪،‬‬ ‫چ��اوەڕوان��ی بە دادگاییگەیاندنی‬ ‫ئ��ەو (‪)285‬ت��ۆم��ەت��ب��ارە ب��وون كە‬ ‫دادگ��ای بااڵی تاونەكان‪ ،‬فەرمانی‬ ‫دەستگیرگردنی بۆ دەرك��ردب��وون‪،‬‬ ‫ب��ەاڵم پاكانەكردن بۆ تاوانبارێك‬ ‫كە تا دواساتەكانی ژیانی‪ ،‬خزمەتی‬ ‫ب��ەع �س‌و رژێ��م��ی س��ەدام��ی ك��رد‌و‬ ‫پەشیمانیش نەبوو لەوتاوانانەی‬ ‫ئەنجامی داب��وون‪ ،‬پشتگوێخستن‌و‬ ‫بەهەند وەرنەگرتنی دۆسیەی ئەنفال‌و‬ ‫مافی ك��ەس��وك��اری ئەنفالەكانە‪.‬‬ ‫که‌سوکاری ئەنفالکراوان‪ ،‬لە ماوەی‬ ‫ئ��ەو (‪ )20‬س��اڵ��ەی راب�����ردوودا‪،‬‬ ‫پەراوێزترین‌و پشتگوێخراوترین چینی‬ ‫كۆمەڵگەی كوردی بوون‌و بەرپرسانی‬ ‫سیاسیی كوردستان لە ماوەی ئەو‬ ‫چەند ساڵەدا‪ ،‬نەیانتوانیوە كەمترین‬ ‫بزە‪ ،‬بخەنە سەر لێوی رۆڵەو دایكانی‬ ‫هەمیشە رەشپۆشی گەرمیــــان‪،‬‬ ‫دە لێگەڕێن‪ ،‬با بەرچاوی خۆیانەوە‬ ‫ل��ەس��ێ��دارەدان��ی ت��اوان��ب��اران��ی ئەو‬ ‫كارەساتە ببینن‪ ،‬با بۆ ساتێكیش‬ ‫بێت‪ ،‬دڵیان ئاسوودە بێت‪.‬‬ ‫‪Mrkurd76@yahoo.com‬‬

‫دیالۆگ وەك بەشێك لە گرفت‪ ،‬نەك چارەسەر‬ ‫ێ چارەسەر دەكرێت‌و چارەسەری ناكات)‬ ‫(كاتێك دەسەاڵت كێشەی پ ‌‬ ‫دیالۆگی نێوان هێزە سیاسییەكانی‬ ‫كوردستان‪ ،‬النیكەم لە (‪ )15‬ساڵی‬ ‫راب���ردوودا‪ ،‬چەند بەشێك ب��ووە لە‬ ‫چارەسەر‪ ،‬زیاتر لەوە‪ ،‬بەشێك بووە‬ ‫لە كێشە‪ ،‬بۆیە ب��ەردەوام دیالۆگی‬ ‫ك��وردی ل��ەدوو رووەوە سڕینەوەی‬ ‫بەرامبەری لێكەوتووەتەوە‪ ،‬یەكەم‪:‬‬ ‫لەپشت دیالۆگەوە نیازێكی شاراوەی‬ ‫خ��راپ هەبووە‪ ،‬لەكۆتاییدا الیەنی‬ ‫بەهێز‪ ،‬الیەنی الوازی سڕیوەتەوە‬ ‫(توانەوەی پارتە الوازەك��ان لەناو‬ ‫پارتە بەهێزەكاندا باشترین بەڵگەن)‪،‬‬ ‫دووەم‪ :‬دوو الیەنی نێو دیالۆگ‬ ‫لەدژی بەرژەوەندیی گشت بوونەتە‬ ‫كۆپی یەكدی‌و پێكەوە دژی ئەویدی‬ ‫(خەڵك‌و ئۆپۆزسیۆن) كەوتوونەتە‬ ‫كار (كۆبوونەوە شەمەندەفەرییەكانی‬ ‫دوای ‪ 1996‬نێوان یەكێتی‌و پارتی‌و‬ ‫بەڕێكکەوتننامە‬ ‫كۆتایهاتنیان‬ ‫ستراتیژییەكە باشترین بەڵگەیە)‪.‬‬ ‫بۆچی دیالۆگی كوردی بەم‬ ‫چارەنووسە دەگات؟‬ ‫بێگومان كەسێك لە ئەلفوبای‬ ‫سیاسەت بزانێت‪ ،‬ناتوانێت نكوڵیی‬ ‫لە سەنتراڵی كردەی دیالۆگ بكات‪،‬‬ ‫چونكە دی��ال��ۆگ پێمان دەڵێت‪:‬‬ ‫ئێمە هەین‌و لەبەر ئ��ەوەی هەشین‬ ‫جیاوازین‪ ،‬بەاڵم جیاوازییەكان وامان‬ ‫لێناكەن یەك بسڕینەوە‪ ،‬بۆیە پەنا‬ ‫بۆ دوان��دن��ی یەكدی دەب��ەی��ن‪ ،‬ئەم‬

‫دوان��دن��ەی یەكدیش دوو رەهەندی‬ ‫هەیە‪:‬‬ ‫ی����ەك����ەم‪ :‬ك��ێ��ش��ە ه���ەی���ە‌و‬ ‫بەحسابكردن ب��ۆ ی��ەك��دی هەوڵی‬ ‫چارەسەركردنیان دەدەین‪.‬‬ ‫دووەم‪ :‬ن��ی��ازێ��ك��ی پ���اك‌و‬ ‫ئیرادەیەكی بەهێز الی الیەنەكان‬ ‫هەیە بۆ چارەسەر‪ ،‬لێرەوە زەقترین‬ ‫رەهەندی دیالۆگ بریتییە لەوەی‬ ‫بەشێكە لە چارەسەر‪ ،‬نەوەك بەشێك‬ ‫لە كێشە‪.‬‬ ‫ل���ێ���رەوە‪ ،‬ئ��ەگ��ەر سەرنجێك‬ ‫لەكۆبوونەوە پێنجقۆڵییەكانی ئەم‬ ‫دواییە بدەین‪ ،‬زیاتر لەحسابكردن‬ ‫بۆ ئۆپۆزسیۆن‪ ،‬هەوڵی سڕینەوەی‬ ‫ئۆپۆزسیۆن دەبینین‪.‬‬ ‫تێبینیی بكە‪ ،‬دیالۆگی ئەم‬ ‫دواییەی دەس��ەاڵت‌و ئۆپۆزسیۆن‪،‬‬ ‫زی��ات��ر ل��ەس��ەر ج��ەخ��ت��ك��ردن��ەوەی‬ ‫دەس����ەاڵت ب���وو‪ ،‬وات���ە دەس���ەاڵت‬ ‫ل��ەت��ەن��گ��ەت��اوی��دا جەختی لەسەر‬ ‫دیالۆگ دەكردەوە‪ ،‬نەك لە بڕوایەكی‬ ‫راستەقینەوە بەدیالۆگ‪ ،‬لێرەوە‬ ‫دەس���ەاڵت دەیویست دوو مەسیج‬ ‫بگەیەنێت‪:‬‬ ‫ی�����ەك�����ەم‪ :‬ئ������ەو ه���ەس���ت‬ ‫بەبەرپرسیارێتی دەكات‪.‬‬ ‫دووەم‪ :‬ئەگەر ئۆپۆزسیۆن‬ ‫ئامادەی دیالۆگ نەبوو‪ ،‬بەئاژاوەگێڕ‬ ‫تۆمەتباری بكات‪ ،‬بۆیە سەرەنجام‬ ‫ئۆپۆزسیۆن مل بۆ ئەم سیناریۆیەی‬

‫دەسەاڵت دەدات‪ ،‬بەاڵم دوای چوار‬ ‫ك��ۆب��وون��ەوە؛ ئینجا ئۆپۆزسیۆن‬ ‫هەست ب��ەم هەڵە زەق���ەی خۆی‬ ‫دەكات‌و تاك الیەنە كۆبوونەوەكان‬ ‫هەڵدەپەسێرێت‪ .‬واتە‪ ،‬ئۆپۆزسیۆن‬ ‫دوای چ��وار ك��ۆب��وون��ەوە‪ ،‬هەست‬ ‫دەكات دەسەاڵت نە نیازی پاكه‌‪ ،‬نە‬ ‫ئیرادەیەكی بەهێزی بۆ چاكسازیی‬ ‫هەیە‪.‬‬ ‫ئۆپۆزسیۆن‪ ،‬نەدەبوو ئامادەی‬ ‫ك��ۆب��وون��ەوە بێت‪ ،‬ت��ا ئ��ەو كاتەی‬ ‫دەس���ەاڵت تۆمەتبارانی (‪)17‬ی‬ ‫شوبات‌و رۆژان��ی دوای��ی تەسلیمی‬ ‫دادگا نەكردایە‪ ،‬وازی لە ئیهانەكردنی‬ ‫نووسەران‌و رۆژنامەنووسان نەهێنایە‪،‬‬ ‫ت��ا ئ���ەو ك��ات��ەی مینحەكەی بۆ‬ ‫نەگه‌ڕاندایەتەوە‪ ،‬تا ئەو كاتەی یەكالیی‬ ‫دەبووەوە كە دەسەاڵت پابەند دەبێت‬ ‫بە پرەنسپیە گەردوونییەكانی وەك‬ ‫یاسا سەروەریی‌و عەدالەتخوازیی‌و‬ ‫یەكسانیی‌و چاكسازییەوە‪ ،‬چونكە‬ ‫راستە چاكسازیی كاتی دەوێت‪ ،‬بەاڵم‬ ‫پیشاندانی نیاز‌و ئیرادەی چاكسازیی‬ ‫كاتی ناوێت‪.‬‬ ‫كاتێكیش ب ‌ێ ئەم گرەنتییانە‬ ‫چ�����ووە ژوورە ت��اری��ك��ەك��ان��ی‬ ‫كۆبوونەوەوه‌‪ ،‬دەبوو چاوەڕێی ئەم‬ ‫دەرئەنجامانە بكات‪ ،‬دەب��وو زوو‬ ‫تێبگەیشتایە دەسەاڵت كات بەفیڕۆ‬ ‫دەدات‪ ،‬بۆیە كاتێك كۆبوونەوەكان‬ ‫ه��ەڵ��دەپ��ەس��ێ��رێ��ت‪ ،‬دەس����ەاڵت‬

‫ئۆپۆزسیۆنی ب��ەوە تۆمەتبار كرد‬ ‫كە پوولەكیی‌و ت��ون��دڕەون لەبەر‬ ‫ئەوەی داوای گێڕانەوەی مینحەیان‬ ‫ك��ردووە‪ ،‬بۆیە دەبوو نەچوونایەتە‬ ‫كۆبوونەوەوە‪ ،‬بەر لەگه‌ڕاندنەوەی‬ ‫ئەو مینحەیە‪ ،‬ئەمەش نەك لەبەر‬ ‫ئ���ەوەی ب � ‌ێ مینحە ن��اژی��ن‪ ،‬یان‬ ‫مافی ئ��ەوەی��ان هەیە (ب��ە پارتە‬ ‫دەس��ەاڵت��دارەك��ان��ی��ش��ەوە) قووتی‬ ‫خەڵك بۆخۆتان ب��ەرن‪ ،‬نا‪ ،‬بەڵكو‬ ‫لەبەر ئەوەی ئەوە هەنگاوێكە نیازی‬ ‫پاكیی ئەوان پیشاندەدات‪ .‬هاوكات‬ ‫ئ��ەوان هەقیانە ئێوە بەتوندڕەو‬ ‫لەقەڵەم ب��دەن‌و پێتان بڵێن؛ لە‬ ‫دانوستان نازانن‌و توندڕەون‪ ،‬چونكە‬ ‫ن��ە بەعەمەلیی‌و ن��ە بەتیۆرییش‬ ‫ئ��ۆپ��ۆزس��ی��ۆن ن��ەی��ت��وان��ی ئ��ەوە‬ ‫بسەلمێنێت‪ ،‬ئەوان داوای عەدالەت‌و‬ ‫یەكسانیی‌و سەروەریی یاسا دەكەن‪،‬‬ ‫ه��ەم��وو ئ��ەم��ان��ەش ن��اك��رێ��ت هیچ‬ ‫كەسێك سازشیان لەسەر بكات‪ ،‬نەك‬ ‫ئۆپۆزسیۆن‪ ،‬شتێك نییە پێی بوترێت‬ ‫نیوەعەدالەت‌و لەتێك یەكسانیی‌و‬ ‫پارچەیەك چاكسازیی‌و چارەكێك‬ ‫سەروەریی یاسا‪ ،‬چونكە لەبنەڕەتدا‬ ‫مەزنیی ئەو پرەنسیپانە لە كەرت‬ ‫كەرت نەبوونیاندایە‪ ،‬نیوەعەدالەت‬ ‫بەشێك نییە لە عەدالەت‪ ،‬بەڵكو‬ ‫ت����ەواوی س��ت��ەم��ك��اری��ی��ە‪ ،‬لەتێك‬ ‫یەكسانیی لەهیچ فەرهەنگێكدا بوونی‬ ‫نییە‪ ،‬یاسا‪ ،‬یان نابێت سەروەر بێت‪،‬‬

‫موحسین ئەدیب‬ ‫یان دەبێت بەڕەهایی‌و بۆ هەمووان‬ ‫س��ەروەرب��ێ��ت‪ ،‬ئەمە شتێك نییە‬ ‫مایەی سازش بێت‪.‬‬ ‫هەڵپەساردنەكە‪ ،‬نەمەیوویی‬ ‫عەقڵییەتی سیاسیی ئۆپۆزسیۆن‬ ‫ب��ەرج��ەس��ت��ە دەك������ات‌و جوملە‬ ‫س��ی��ح��راوی��ی��ەك��ەی دەس��ەاڵت��ی��ش‪،‬‬ ‫قسە زۆر هەڵدەگرێت (بەتایبەت‬ ‫لەڕوانگەی دەروونزانییەوە)‪ ،‬بۆیە‬ ‫ئەوەندەی لێرەدا جێگای دەبێتەوە‪،‬‬ ‫هەر دەتوانین بڵێین‪ :‬ئەو جوملەیە‬ ‫ئەوپەڕی خوێنساردیی‌و بێباكیی‌و‬ ‫غرورێكی بێتام‌و هاوكات جۆرێك‬ ‫ل��ە تەنازوولی مندااڵنەشی تێدا‬ ‫ب��ەرج��ەس��ت��ەی��ە‪ ،‬ل��ەڕێ��گ��ای ئ��ەو‬ ‫جوملەیەوە دەسەاڵت زۆر سادییانە‬ ‫پێمان دەڵێت‪ :‬جا ئەو كێشانە چین‪،‬‬ ‫مەگەر خۆم بە جەبەڕووتی خۆم‬ ‫دروستم نەكردوون؟ ئاواش دەتوانم‬ ‫چارەسەریان بكەم‪ ،‬بەاڵم نایكەم‪،‬‬ ‫ئەگەر تەنیا لەبەر ئ��ەوەش بێت‬ ‫پێمان بڵێت؛ ببڕ‌و بكوژی واڵت منم‪.‬‬ ‫ئەگەر ئۆپۆزسیۆن دەیەوێت‬ ‫دیالۆگێگ ئەنجامبدات‪ ،‬بەشێك بێت‬ ‫لە چ��ارەس��ەر‪ ،‬ن��ەوەك بەشێك لە‬ ‫كێشە‪ ،‬ئەوا دەبێت بەر لە دیالۆگ‬ ‫لەمسی نیازێكی پاك‌و ئیرادەیەكی‬ ‫بەهێز الی دەسەاڵت بكات‪ ،‬ئەگینا‬ ‫دەبێتە بەشێك لەگەمە ناشیرینەكەی‬ ‫دەسەاڵت‌و دواجار زیانێكی گەورەی‬ ‫لێدەكات‪.‬‬

‫یان به‌غدا؟‬

‫ئەمین فەرەج *‬

‫یەكێك ل��ەو ب��اس��ان��ەی ئ��ەم��ڕۆ ب��ە گەرموگوڕیی‬ ‫ناوەندە سیاسیی‌و رۆژنامەوانییەكانی عێراق‌و هەرێمی‬ ‫كوردستانی بەخۆیەوە سەرقاڵكردووە‪ ،‬تۆپبارانەكانی‬ ‫كۆماری ئیسالمیی ئێرانە بۆ ناوچە سنوورییەكانی‬ ‫هەرێمی كوردستان‪ ،‬لەگەڵ ئەوەشدا باس لەوە دەكرێت؛‬ ‫بۆچی حكومەتی عێراق‌و هەرێمی كوردستان ناتوانن‬ ‫ئەو تۆپبارانكردنە بوەستێنن‌و الوازو دەستەوەستانن‬ ‫لەو كارەدا؟ شیكردنەوەی هۆكاری الوازیی هەڵوێستی‬ ‫الیەنەكان لەبەرامبەر ئێراندا‪ ،‬بۆ چەند هۆكارێك‬ ‫دەگەڕێتەوە‪ ،‬كە دەتوانین بەمشێوەیە دەستنیشانیان‬ ‫بكەین‪:‬‬ ‫ ئاشكرایە پێكهێنەری سەرەكیی لە حكومەت‪،‬‬‫الیەنە شیعەكانن‪ ،‬كە بەرژەوەندیی‌و پەیوەندیی قووڵ‌و‬ ‫ستراتیژییان لەگەڵ ئێراندا هەیە‪ ،‬س���ەرەڕای ئەوە‬ ‫الوازیی خودی حكومەت‌و سەرقاڵبوونی بە كۆمەڵێك‬ ‫گرفتی سیاسیی‪ ،‬ئەمنیی‌و ئابوورییەوە‪ ،‬جگە لەوانەش‬ ‫لەوانەیە هەندێك الیەن لە عێراق‪ ،‬سوودمەندبن لەم‬ ‫پ��رس��ەدا‪ ،‬بە مەبەستی الوازك����ردن‌و سەرقاڵبوونی‬ ‫هەرێم ب��ەم كێشەیەوە‪ ،‬چونكە الوازب��وون��ی هەرێم‬ ‫ناڕاستەخۆ بەقازانجی بەهێزبوونی خۆیان دەشكێتەوە‪،‬‬ ‫ئاشكراشە زۆرجار باشبوونی پەیوەندییەكانی عێراق‌و‬ ‫واڵتانی دراوسێ‌ لەسەر حیسابی كێشەی كورد بووە‪،‬‬ ‫واتە هەركاتێك واڵتانی دراوس �ێ‌ (بەتایبەت ئێران)‬ ‫بەرژەوەندیی خواستبێتی هاوكاریی كوردی كردووە‪،‬‬ ‫ئەگەرنا‪ ،‬ئەوا هاوكاریی عێراقیان كردووە بۆ الوازكردن‌و‬ ‫شكستپێهێنانی بزووتنەوەی رزگاریخوازیی كورد‪.‬‬ ‫لێرەدا‪ ،‬نابێت هەڵوێستی ویالیه‌تە یەكگرتووەكان‬ ‫لەم كێشەیەدا نادیدە بگیرێت‪ ،‬چونكە ئەمریكییەكان‬ ‫دركیان بە بەهێزیی رۆڵ‌و پێگەی ئێران ک��ردووه‌ لە‬ ‫عێراقدا‪ ،‬هەروەها دووفاقیی سیاسەت‌و هەڵوێستەكانی‬ ‫ئەمریكا‪ ،‬بەرامبەر هەندێك كێشە‪ ،‬بۆ نموونە ناڕوونیی‬ ‫لەهەڵوێستیان بەرامبەر بە م��اف‌و خەباتی گەلی‬ ‫كوردستان لە پارچەكانی تری كوردستان‪ ،‬بۆ نموونە‬ ‫بەتیرۆریست ناساندنی (پارتی كرێكاران) لە باكووری‬ ‫كوردستان‌و «پ��ژاك» لە خۆرهەاڵت‪ .‬بەگشتیی ئەو‬ ‫هەڵوێستانەی ئەمریكاش هۆكار گەلێكن بۆ بەردەوامبوونی‬ ‫تۆپبارانەكان‪.‬‬ ‫ئەوەشی پەیوەندیی بەهەڵوێستی هەرێمی كوردستان‌و‬ ‫حكومەتەكەیەوە هەیە‪ ،‬كە راستەوخۆ تۆپبارانەكان‬ ‫كاریگەریی لەسەر ژیانی دانیشتووانەكەی هەیە‌و‬ ‫رەنگدانەوەی نێگەتیڤانەشی بەسەر سیاسەتەكانییەوە‬ ‫جێدەهێڵێت‪ ،‬ئەوا خاڵێكی الوازیی هەڵوێستی حكومەتی‬ ‫هەرێم پەیوەستە بەالوازیی هەڵوێستی ئەمریكا‌و عێراقه‌وه‌‪،‬‬ ‫چونكە الوازیی ئەو دووانە؛ راستەوخۆ كاریگەریی لەسەر‬ ‫الوازبوونی هەڵوێستی هەرێم جێدەهێڵێت‪ ،‬لەبەرئەوەی‬ ‫بەپێی دەستوور‪ ،‬پاراستنی سنوورەكانی عێراق‪ ،‬ئەركی‬ ‫حكومەتی ئیتیحادیی‌و بەپێی رێكەوتننامەی ئەمنیی‬ ‫نێوان بەغداو واشنتۆنیش‪ ،‬ئەركی ئەمریكایە‪.‬‬ ‫فاكتەرێكی ت��ری الوازی��ی هەرێم؛ پەیوەستە بە‬ ‫پشبەستن‌و وابەستەبوونی هەرێمی كوردستان بە ئێرانەوە‬ ‫لەڕووەكانی ئابووریی‪ ،‬بازرگانیی‪ ،‬ئاو‌و چەند مەسەلەیەكی‬ ‫تره‌وە‪ ،‬جگە لەوانەش ئێران پێگەیەكی گرنگ‌و بەهێزی‬ ‫سیاسیی‌و ئیستخباراتی لە هەرێمی كوردستاندا هەیە‪.‬‬ ‫خاڵێكی تر‪ ،‬كە زۆر گرنگە الوازیی دیبلوماسییەتی‬ ‫سیاسیی كوردیی‌و راگەیاندنی هەرێمە لەئاست ئەو پرسەدا‪،‬‬ ‫تەنانەت هەندێك ناوەندو بەڵگه‌نامە‪ ،‬كە لەم دواییانەدا‬ ‫ئاشكرا كران‪ ،‬باس لە تێوەگالن‌و هاوكاریی دەسەاڵتدارانی‬ ‫هەرێم بۆ ئێران دەكەن‪ ،‬لەپێناو لەناوبردن‪ ،‬یان النیكەم‬ ‫سنوورداركردنی چاالكییەكانی (پەكەكە‌و پژاك)‪ ،‬ئەم‬ ‫خاڵە جێی هەڵوەستە لەسەر كردنە‪ ،‬چونكە راستە پارتە‬ ‫كوردییەكان زۆرجار ناچاربوون بۆ بەدەستهێنانی مافی‬ ‫خەڵكی كوردستان‌و رووبەڕووبوونەوەی حكومەتەكانی‬ ‫عێراق‪ ،‬سوود لە هاوكاریی‌و یارمەتی واڵتانی دراوسێ‌‬ ‫وەرب��گ��رن‪ ،‬ب��ەاڵم هەندێكجاریش ئ��ەو پەیوەندییانە‬ ‫لەسەر حیسابی بەرژەوەندییە نەگۆڕو نیشتمانیی‌و‬ ‫نەتەوەییەكان ب��وون‪ ،‬بۆ نموونە (پارتی دیموكراتی‬ ‫كوردستان)‪ ،‬ئامادەبوو یارمەتی ئێران بدات بۆ لێدانی‬ ‫حیزبی دیموكرات لە خۆرهەاڵتی كوردستان‪ ،‬هەروەك‬ ‫(یەكێتیی نیشتمانیی كوردستان)یش‪ ،‬یارمەتی ئێرانی‬ ‫وەرگرت بۆ لێدانی «پارتی» لەشەڕی ناوخۆدا‪ ،‬ئەمەش‬ ‫ئەوە دەخاتەڕوو؛ پەیوەندییەكانی ئێران (ئێستاشی‬ ‫لەگەڵدابێت) زیاتر پەیوەندییەكی تاكتیكیی‪ ،‬شەخسیی‪،‬‬ ‫حیزبیی‌و ئیستیخباراتیی ب��ووە‪ ،‬نەك پەیوەندییەكی‬ ‫ستراتیژیی بەشێوەیەكی رەسمیی‌و دامەزراوەیی لەگەڵ‬ ‫هەرێمی كوردستاندا‪.‬‬ ‫ئ��ەم تۆپبارانكردنە س����ەرەڕای زی��ان��ە ماڵیی‌و‬ ‫گیانییەكانی؛ جێكەوتەو كاریگەرییەكانی لەسەر داهاتووی‬ ‫پەیوەندییەكانی عێراق‌و ئێران‪ ،‬ئێران‌و هەرێمی كوردستان‬ ‫دەبێت‪ ،‬كە بە كورتی ئاماژەی بۆ دەكەین‪ :‬ئێران‌و عێراق‬ ‫چەندین كێشەی كەڵەكەبوو و هەڵپەسێردراو لەنێوانیاندا‬ ‫هەیە‪ ،‬كە تاوەكو ئێستا چارەسەری بنەڕەتییان بۆ‬ ‫ن��ەك��راوەو داه��ات��ووی ئ��ەو كێشانەش نازانرێت چۆن‬ ‫دەبێت؟ ئاسۆیەكی روونیش نییە بۆ چارەسەرێكی‬ ‫بنەبڕی بۆ هەندێك لەو كێشانە بەتایبەتیش كێشەی‬ ‫سنوور‪ ،‬كە كێشەیەكی لەمێژینەی هەردوو واڵتە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫لەم سەروەختەدا عێراق توانای لەڕوو وەستانی ئێرانی‬ ‫نییە‪ ،‬بەاڵم لە ئەگەری بەهێزبوونەوەی عێراق بەرامبەر‬ ‫ئێران ئەوكات ئەم پرسانە بەزەقیی‌و لەجاران بەهێزتر‬ ‫سەرهەڵدەدەنەوە‪.‬‬ ‫• مامۆستای زانستە سیاسییەكان‬ ‫لە زانكۆی سەاڵحەدین‬

‫ذمارة (‪ )645‬سيَشةممة ‪2011/8/2‬‬

‫‪nawxo.rozhnama@yahoo.com‬‬

‫وردەكاریی خاڵەكانی دامەزراندن‪ ،‬دیار نییە‬ ‫ئ���ەك���رەم ت��ۆف��ی��ق‪ :‬تائێستا‪،‬‬ ‫وردەكارییەكانی خاڵی دامەزراندن‪،‬‬ ‫رانەگەیەنراون‌و ئەندامێكی لیژنەی‬ ‫دام��ەزران��دن��ی��ش دەڵ��ێ��ت‪« :‬پێش‬ ‫هاتنەوەی ناوەكان‪ ،‬وردەكارییەكان‬

‫رادەگەیەنرێن»‪.‬‬ ‫لەدوێنێوە‪ ،‬پرۆسەی دامەزراندنی‬ ‫دەرچ���ووی زانكۆو پەیمانگاكان لە‬ ‫سنووری پارێزگای سلێمانی‪ ،‬دەستی‬ ‫پێكردووە‪ ،‬ب��ەاڵم بەر لەوهەنگاوە‪،‬‬

‫وردەكاریی ژمارەی خاڵی دامەزراندن‬ ‫ئاشكرا نەكراوە؛ كە لەسەر نمرە‌و ساڵی‬ ‫دەرچوون‌و تەمەن‌و خێزانداریی‌و چەند‬ ‫الیەنێكی تر دانراوە‪ ،‬تا ئەو كەسانەی‬ ‫فۆرمی دامەزراندنیان پڕكردووەتەوە‪،‬‬

‫بەپێی ئەو خااڵنەی هەیانە‪ ،‬ئاستی‬ ‫دامەزراندنی خۆیان هەڵبسەنگێنن‪.‬‬ ‫م��ەح��م��ود ع��وس��م��ان‪ ،‬ئەندامی‬ ‫لیژنەی بااڵی دامەزراندن لە پارێزگای‬ ‫سلێمانی‪ ،‬بە «رۆژنامە»ی راگەیاند‪:‬‬

‫«دام���ەزارن���دن‪ ،‬بەپێی ریزبەندیی‬ ‫خاڵ دەبێت‌و پێش ئەوەی ناوی ئەو‬ ‫كەسانەی دادەمەزرێن بگەڕێنرێتەوە‪،‬‬ ‫سەرجەم وردەكارییەكانی دامەزراندن‪،‬‬ ‫لە راگەیاندنەكانەوە باڵودەكرێنەوە»‪.‬‬

‫هاواڵتییەك‪« :‬تاپۆكردنی ناحیەكه‌مان؛ خەونی شاعیرانەیە»‬ ‫چاكسازیی‪ ،‬یان‬ ‫شڵەژاویی حكومەت‬ ‫سۆز عه‌بدولقادر‬ ‫حكومەتی هەرێم‪ ،‬ه��ەروەك سیفەتی هەمیشەیی‪ ،‬بەردەوامە‬ ‫لەسەر پەیڕەوكردنی سیاسەتی دووفاقی‌و لەالیەك بێباك بەرامبەر‬ ‫هاواڵتییان‌و داواكارییەكانیان‪ ،‬فەزایەكی تۆقاندنی دروستكردووە‌و‬ ‫لەالیەكی ترەوە‪ ،‬بە دەركردنی كۆمەڵێك بڕیاری كارگێڕیی لەژێر ناوی‬ ‫دەسپێكی پرۆسەی چاكسازیی‪ ،‬لەوانە گۆڕینی بەڕێوەبەری ناحیەكان‌و‬ ‫جێگاگۆڕینیان‪ ،‬دروستكردنی سەرپەرشتیاری قەزاكان‌و دابەشكردنی‬ ‫شارەكان‪ ،‬رێگرتن لە ئۆتۆمبێلی جامڕەش‪ ،‬باسكردن لەگۆڕینی‬ ‫ژمارەیەك لە بەڕێوەبەرەگشتییەكان‪ ،‬منەتكردن بەسەرهاواڵتییاندا‪،‬‬ ‫بە بانگەشەكردن بۆ دامەزراندنی (‪ )25‬هەزار هاواڵتی ‪..‬هتد‪.‬‬ ‫ئەم بڕیارانە‪ ،‬وەكو خۆیان‌و دوور لەو هەلومەرج‌و ساتەوەختەی‬ ‫تێیدا دەرك����راون‪ ،‬بڕیارگەلێكی دڵخۆشكەرن‪ ،‬ب��ەاڵم كات ‌ێ لە‬ ‫چوارچێوەی هەلومەرجی بابەتییانەی خۆیاندا هەڵسەنگاندنیان بۆ‬ ‫بكەین‪ ،‬شڵەژاوییەكی زۆر‌و بێبەرنامەییان پێوە دیارە‌و هێندە بەپەلە‬ ‫دەركراون كە حكومەت خۆشی نازانێت‪ ،‬خزمەت بە بەرژەوەندییەكانی‬ ‫حیزب‌و حكومەتەكەی دەكەن‪ ،‬یان قەیرانی بەڕێوەبردنی بۆ قووڵتر‬ ‫دەكەنەوە؟ دەبێت ئەو پرسیارە بكەین‪ ،‬ئەم شڵەژاویی‌و شپرزەبوونە‬ ‫بۆ؟ دوای ئەوەی ده‌سه‌اڵت بە هێز وەاڵمی داخوازیی خۆپیشاندەرانی‬ ‫دای��ەوە‌‪ ،‬دەبوایە لێكدانەوە‌و چارەسەری هەبێت بۆ تێپەڕاندنی‬ ‫بارودۆخەكە‪ ،‬بەتایبەتی دوای ئەوەی ئۆپۆزسیۆن پڕۆژەی خۆی‬ ‫پێشكەش بە دەسەاڵت كرد‪ ،‬الی هەردوو حیزبی دەسەاڵت‪ ،‬باس‬ ‫بووە بە باسی چاكسازیی‌و ئەو كۆمەڵە بڕیارەی دەركران پەلەیان‬ ‫پێوە دیارە‪ ،‬هەندێکیان پێچەوانەی بڕیارەكانی پێشووی حكومەتن‌و‬ ‫هەندێكی تریان لەالیەن ئاستێكەوە دەرك��راون كە كاری ئەو نین‬ ‫(رێگرتن لە ئۆتۆمبێلی جامڕەش لەسەرۆكایەتیی هەرێمەوە)‪ .‬ئەمە‬ ‫چاكسازییەكە‪ ،‬نەك لەدیدو روانگە‌و بەرژەوەندیی هاواڵتییانەوە‪ ،‬بەڵكو‬ ‫ێ بۆ‬ ‫بەتەواوی لەبەرژەوەندیی بەرتەسكی حیزبایەتییەوەیە‌و سەرلەنو ‌‬ ‫درێژەدان بەشەرعییەتی شۆڕشگێڕانەی هەردوو حیزبی دەسەاڵت‌و‬ ‫خاوەندارێتی رەهایانە بۆ كوردستان‌و خۆڵكردنە چاوی هاواڵتییان‌و‬ ‫بەكارهێنانیان بۆ بەرژەوەندیی مەرامی سیاسیی خۆیان‪ .‬ئەمە‬ ‫جارێكی تر ئەو راستییە دەسەلمێنێت كە حكومەتی هەرێم‪ ،‬ئەزموونی‬ ‫لە رووداوەكان وەرنەگرتووە‌و هێندە دوورە لە هاواڵتییانەوە‪ ،‬نازانێت‬ ‫ێ بیزان ‌ێ كە كۆمەڵگای كوردیی‪ ،‬ئێستا هێندە هۆشیارە كە‬ ‫یان نایەو ‌‬ ‫فریودانی ئاسان نییە‌و خوێندنەوەی بۆ بڕیارو هەنگاوە سیاسییەكان‬ ‫هەیە‌و دەزان � ‌ێ لەبری سەرلەنوێ رێكخستنەوەی دامودەزگاكانی‬ ‫حكومەت‌و خەرجكردنی بودجە بۆ بەرەوپێشبردنی واڵت‪ ،‬جارێكی تر‬ ‫بەم پرۆسەیەی بەناو چاكسازییەی ئێستایان‪ ،‬رێگا بۆ مەحسوبییەت‌و‬ ‫مەنسوبییەتی زیاتر خۆشدەكەن‌و بودجە هەر بەفیڕۆ دەدرێ‌‌و رۆتین‬ ‫تاب ‌ێ زیاد دەكات‪.‬‬

‫دێرینترین ناحیەی قەزای كەالر؛ تاپۆی نییە‬

‫راپۆرتی‪:‬‬ ‫گەرمیانی حەمەی پوور‬ ‫‪...............................................‬‬ ‫دوای زیاتر لە سێچارەكە سەدە‬ ‫لە بەناحیەبوونی‪ ،‬تائێستا ناحیەی‬ ‫ێ تاپۆیەو هاواڵتییانیشی‬ ‫پێباز ب ‌‬ ‫لە وەرگرتنی پێشینەی خانووبەرە‬ ‫بێبەشن‪ .‬هاواڵتییەكیش ئەو‬ ‫هەنگاوە بە (خەونی شاعیرانە)‬ ‫دەچوێنێت‪.‬‬ ‫س��ەردار ئەحمەد‪ 32( ،‬ساڵ)‪،‬‬ ‫دان��ی��ش��ت��ووی ن��اح��ی��ەی پێباز‪،‬‬ ‫گەورەترین گرفتی ناحیەكەیان بە‬ ‫نەبوونی تاپۆ دەزانێت‌و دەڵێت‪:‬‬ ‫«دانیشتووانی ناحیەی پێباز‪،‬‬ ‫لە وەرگرتنی ق��ەرزی خانووبەرە‬ ‫سوودمەند نابن‪ ،‬چونكە نە وەك‬ ‫ێ حسابمان بۆ دەكرێت‪ ،‬كە‬ ‫الد ‌‬ ‫ێ دەدرێت ک ‌ه بەپێی‬ ‫پێشینەمان پ ‌‬ ‫ئەو رێنماییانە دەبێت كە الدێكان‬ ‫دەیانگرێتەوە‪ ،‬نە وەك شاریش‬ ‫مامه‌ڵه‌مان له‌گه‌ڵ ده‌ک��ه‌ن‪ ،‬گەر‬ ‫خانوو زەوییەكانمان بۆ تاپۆ بكەن‪،‬‬ ‫لەو گرفتە رزگارمان دەكەن»‪.‬‬ ‫ناحیەی پێباز‪ ،‬كە (باوەنور)‌یشی‬ ‫پ��ێ دەوت��رێ��ت‪ ،‬س��ەر ب��ە ق��ەزای‬ ‫ك���ەالری چ��وارچ��ێ��وەی ئ��ی��دارەی‬ ‫گەرمیانەو لە ساڵی (‪)1937‬ەوە‬ ‫بڕیاری بەناحیەبوونی دراوە‪ ،‬كە‬ ‫دەكەوێتە باكووری ناوەندی قەزای‬ ‫كەالرەوه‌‪.‬‬ ‫سامان محەمەد‪‌42( ،‬س���اڵ)‪،‬‬ ‫مامۆستایەكی ناحیەی پێبازەو‬ ‫پێیوایە‪ :‬ئ��ەگ��ەرچ��ی ل��ە ساڵی‬ ‫(‪)1937‬ه‌و‌ه بڕیاری بەناحیەكردنی‬ ‫پێباز دراوە‪ ،‬ب��ەاڵم ل��ە هەموو‬ ‫ناحیەكانی تری سنووری گەرمیان‪،‬‬ ‫ل��ە پ�����ڕۆژەی خ��زم��ەت��گ��وزاری��ی‬ ‫مەحروومترە»‪.‬‬ ‫ئ��ەو مامۆستایە‪ ،‬نیگەرانیی‬ ‫خۆیشی لەوە دەربڕی‪ ،‬كە ناتوانن‬ ‫لە وەرگرتنی ق��ەرزی خانووبەرە‬ ‫سوودمەندبن‌و وت��ی‪« :‬ناكرێت‬ ‫تەواوی شارو الدێكان مافی ئەوەیان‬

‫ناحیه‌ی پێباز‬ ‫هەبێت قەرزی خانووبەرە وەربگرن‪،‬‬ ‫بەاڵم ئێمە لە هیچ كام لەو دوو‬ ‫خانەیە دانەنرێین‌و ئەو مافەمان لێ‌‬ ‫وەربگرنەوە‪ ،‬لەبەر ئەوەی ناحیەكە‬ ‫تاپۆی نییە»‪.‬‬ ‫ت��اپ��ۆن��ەك��ردن��ی زەوی��ی��ەك��ان��ی‬ ‫ناحیەی پێباز‪ ،‬هاواڵتییانی ئەو‬ ‫ناحیەیه‌ی نیگەران‌و بێبەش كردووە‬ ‫لە وەرگرتنی پێشینەی خانووبەرە‪،‬‬ ‫كە ئەمەش كێشەی كرێچێتیی لەو‬ ‫ناحیەیە زیاتر كردووە‪.‬‬ ‫هیوا محەمەد‪ ،‬تەمەن (‪22‬ساڵ)‪،‬‬ ‫كە خوێندكاری زانكۆیە‪ ،‬دەڵێت‪:‬‬ ‫«دەب��وو ناحیەی پێباز؛ ئەگەر‬ ‫لە ناحیەكانی تر زیاتر نەبێت‪،‬‬ ‫كەمتر خزمەتی نەكرایە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫لە هەموویان خراپترە لە رووی‬ ‫پ���ڕۆژەی خزمەتگوزارییەوە‪ ،‬لە‬ ‫هەموویشی دیارتر؛ بێبەشكردنمانە‬

‫لە وەرگرتنی قەرزی خانووبەرە»‪.‬‬ ‫ل���ەب���ەرام���ب���ەردا‪ ،‬ئ��ەرس��ەالن‬ ‫ئەحمەد‪ ،‬س��ەرۆك��ی شارەوانیی‬ ‫پ��ێ��ی��از‪ ،‬ئ��ۆب��اڵ��ی ئ���ەو گرفتەی‬ ‫خستە ئەستۆی بەرپرسانی پێش‬ ‫خۆی‌و بە «رۆژنامە»ی راگەیاند‪:‬‬ ‫«ك����اری ب��اش��م��ان ك����ردووە بۆ‬ ‫تاپۆكردنی ناحیەی پێباز‪ ،‬بەاڵم‬ ‫ئەگەر ئەو بەرپرسانەی پێشووش‬ ‫هەندێك ك��اری باشیان بكردایە‪،‬‬ ‫ئێستا هەنگاوی باشتر نرابوو بۆ‬ ‫تاپۆكردنی ناحیەكە»‪.‬‬ ‫ئ��ەرس��ەالن‪ ،‬ئ��ام��اژەی ب��ەوەدا‪:‬‬ ‫لە ئێستادا‪)%75( ،‬ی كارەكانی‬ ‫تاپۆكردنی ناحیەی پێباز تەواو‬ ‫ك���راون‌و ك��ار دەك��ەن بۆ ئ��ەوەی‬ ‫لە كەمترین م��اوەدا ئەو كێشەیە‬ ‫چارەسەر بكرێت»‪.‬‬ ‫س��ەب��ارەت ب��ە بێبەشبوونی‬

‫ه��اواڵت��ی��ی��ان��ی ن��اح��ی��ەك��ەش لە‬ ‫وەرگرتنی ق���ەرزی خانووبەرە‪،‬‬ ‫بەهۆی نەبوونی تاپۆوە‪ ،‬سەرۆكی‬ ‫شارەوانیی پێباز؛ دان��ی ب��ەوەدا‬ ‫نا؛ كە بەو هۆیەوە‪ ،‬دانیشتووانی‬ ‫ناحیەكە نەیانتوانیوە س��وود لە‬ ‫پێشینەی خانووبەرە وەربگرن‌و‬ ‫ك��اری��ش��ی��ان ب��ۆ ئ���ەوە ك���ردووە‪،‬‬ ‫تایبەتمەندیی كێشەكە لەبەرچاو‬ ‫بگیرێت‌و وت���ی‪« :‬داوام�����ان لە‬ ‫حكومەتی هەرێم كردووە‪ ،‬بۆ ئەوەی‬ ‫بە لەبەرچاوگرتنی تایبەتمەندیی‬ ‫ناحیەكەمان‪ ،‬كارئاسانیی بكات‌و‬ ‫ق��ەرزی خانووبەرە ب��ەو كەسانە‬ ‫بدات‪ ،‬تا ئەو كاتەی تاپۆی ناحیەی‬ ‫پێباز؛ تەواو دەبێت»‪.‬‬ ‫«تاپۆكردنی پێباز‪ ،‬خەونی‬ ‫ش��اع��ی��ران��ەی��ە»‪ ،‬ئ��ەم��ە وت��ەی‬ ‫هاواڵتییەكی ناحیەی پێباز بوو‬

‫نەیویست ن��اوی ئاشكرابكات‪،‬‬ ‫ك��ە رەش��ب��ی��ن��ان��ە ل��ە ئ��ای��ن��دەی‬ ‫تاپۆكردنی زەوی��ی ناحیەكەیانی‬ ‫دەڕوان���ی‌و لەكاتی ئامادەكردنی‬ ‫ئەم راپۆرتەشدا‪ ،‬چەندین هاواڵتیی‬ ‫ناحیەی پێباز ئاشكرایان كرد‪ :‬بۆ‬ ‫چارەسەر‌و گەیاندنی كێشەی تاپۆی‬ ‫خانوو و موڵكەكانیان‪ ،‬چەندین‬ ‫ج��ار س��ەردان��ی بەڕێوەبەرێتی‬ ‫ناحیەو الیەنە پەیوەندیدارەكانیان‬ ‫ك��ردووە‪ ،‬بەاڵم تا ئەمڕۆ كێشەكە‬ ‫وەك خۆی بەردەوامە‪ .‬یەكێك لەو‬ ‫هاواڵتییانە‪ ،‬وتی‪« :‬لە سەروبەندی‬ ‫هەڵبژاردنەكاندا دەس��ەاڵت��داران‬ ‫دەیان بەڵنیان پێداون‪ ،‬بە تایبەت‬ ‫چ���ارەس���ەری ك��ێ��ش��ەی ت��اپ��ۆی‬ ‫ناحیەکه‌‪ ،‬ب��ەاڵم «ئ��ەو بەڵێنانە‬ ‫وەك دەیان بەڵێنی تر‪ ،‬نەبوون بە‬ ‫كردار»‪.‬‬

‫«بوون بەژێر مەرزی باشماخەوە»‬

‫(‪ )42‬خاوەن زەویی گوندێكی پێنجوێن؛ داوای قەرەبوو دەكەن‬

‫راپۆرتی‪ :‬خالید مەحمود‬

‫‪........................................................‬‬

‫(‪ )42‬خ������اوەن زەوی����ی‬ ‫كشتوكاڵیی گوندی بناوەسوتەی‬ ‫س���ن���ووری ق�����ەزای پێنجوێن‬ ‫ك��ە زەوی��ی��ەك��ان��ی��ان خ��راون��ەت��ە‬ ‫چوارچێوەی ماستەرپالنی مەرزی‬ ‫باشماخەوەو رووبەرەكەیان نزیكەی‬ ‫(‪ )300‬دۆن��م دەب��ێ��ت‪ ،‬تائێستا‬ ‫قەرەبوو نەكراونەتەوە‪.‬‬ ‫ئ����ەح����م����ەد ف���������ەرەج‪،‬‬ ‫ت��ه‌م��ه‌ن(‪60‬س��اڵ)‪ )20( ،‬ساڵ‬ ‫لەمەوبەر؛ حەوت دۆنم زەویی لە‬ ‫گوندی بناوەسوتە بە (‪ )3‬هەزار‬ ‫دی��ن��اری چاپی سویسری‪)4( ،‬‬ ‫ملیۆن‌و (‪ )500‬ه���ەزاری ئێستا‬ ‫دەكڕێت‪ ،‬بە ئومێدی ئ��ەوەی لە‬ ‫ئایندەدا بیكاتە مەزرایەكی بە‬ ‫ب��ەره��ەم‌و وەك خ��ۆی دەڵێت‪،‬‬ ‫(‪ )30‬هەزار دۆالری��ان داوەتێ تا‬ ‫ئەو پارچە زەوییەی بفرۆشێت‪،‬‬ ‫ب��ەاڵم نەیفرۆشتووە‌و دەرەنجام‬ ‫كەوتووەتە سنووری ماستەرپالنی‬ ‫م��ەرزی باشماخەوەو تائێستاش‬ ‫قەرەبوو نەكراوەتەوە‌‪ ،‬تەنها ئەو‬ ‫خانووەی بۆ قەرەبووكراوەتەوە كە‬

‫لەو باخەدا دروستی كردبوو‪.‬‬ ‫ئەحمەد‪ ،‬وت��ی‪« :‬چەندین‬ ‫ساڵە‪ ،‬چ��اوەڕوان��ی قەرەبووین‌و‬ ‫دوای ئ��ەوەی لەسەر ئەرزوئاوی‬ ‫خ��ۆم دەرك���راوم‪ ،‬ئێستا لەسەر‬ ‫زەوی��ی خەڵك كاسبی دەك��ەم‌و‬ ‫زۆرم پ ‌ێ سەیرە‪ ،‬دەستی دەستی‬ ‫بۆچییە؟ هەقەكەمان بدەنێ‌»‪.‬‬ ‫«دەستبەسەرداگرتنی» ئەو‬ ‫زەوییە كشتوكاڵییانە بۆ مەرزی‬ ‫باشماخ‪ ،‬وەك خاوەنەكانیان ناوی‬ ‫دەن����ێ����ن‪،‬‬

‫ل����ەدوای ئ���ەوەب���ووە ك��ە ساڵی‬ ‫(‪ ،)2010‬د‪.‬بەرهەم ئەحمەد ساڵح‪،‬‬ ‫س��ەرۆك��ی حكومەتی هەرێمی‬ ‫ك��وردس��ت��ان‪ ،‬س��ەردان��ی م��ەرزی‬ ‫باشماخی ك��رد‌و بڕیاری دانانی‬ ‫ماستەرپالنی ئ��ەو م��ەرزەی دا‪،‬‬ ‫كە ئوتێل‌و شوێنی چاوەڕانیی‌و‬ ‫چەند یەكەیەكی تر لەخۆدەگرێت‌و‬ ‫ت��ێ��ك��ڕای ئ���ەو ك��ەس��ان��ەی ل��ەو‬ ‫نێوەندەدا زەوییەكانیان چووەتە‬ ‫چوارچێوەی مەرزی باشماخەوە‪،‬‬ ‫(‪ )42‬كەسی گوندی‬

‫ب���ن���اوەس���وت���ەن‪ ،‬ك���ە چ��ەن��د‬ ‫كلیۆمەترێك لە مەرزی باشماخی‬ ‫سەر بە قەزای پێنجوێنه‌و‌ه دوورە‌و‬ ‫بەتێكڕا هەریەكەیان‪ )7( ،‬دۆنم‬ ‫زەوی��ی��ان ب��ەر ئ��ەو ماستەرپالنە‬ ‫كەوتووە‪.‬‬ ‫زانا كەریم باوەجان‪22(،‬ساڵ)‪،‬‬ ‫یەكێكی ت��رە لە دانیشتووانی‬ ‫گوندی بناوەسوتە‌و بانگەشەی‬ ‫ئەوە دەكات‪ ،‬زەوییەكەیان لەالیەن‬ ‫حكومەتی هەرێمەوە داگیركراوە‌و‪،‬‬ ‫دەڵێت‪« :‬زەویی كشتوكاڵیمان‬ ‫ه��ەب��وو‪ ،‬لەساڵی‬

‫(‪‌)1992‬ەوە لەالیەن حكومەتەوە‬ ‫داگیركراوە‪ ،‬كە پێشتر سوودمان‬ ‫ل��� ‌ێ دەب��ی��ن��ی ب���ۆ م��ەب��ەس��ت��ی‬ ‫ك��ش��ت��وك��اڵ��ك��ردن‌و دوات���ری���ش‬ ‫ێ بە سایەق لۆری‬ ‫دابوومان بەكر ‌‬ ‫سنوورەكان‪ ،‬كە بژێویی ژیانمانی‬ ‫پ ‌ێ دابین بكەین‪ ،‬ب��ەاڵم دوای‬ ‫ئەوەی لێیان زەوتكردووین‪ ،‬هەر‬ ‫پێمان دەڵێن قەرەبووتان‬ ‫ب��ۆ دەك��ەی��ن��ەوە‌و‬

‫دەستی دەستیمان پێدەكەن‌و‬ ‫دەڵێن‪ ،‬ئەمڕۆ نا سبەی‪ ،‬ئەمڕۆ نا‬ ‫سبەی»‪.‬‬ ‫زان���ا‪ ،‬باسی ل���ەوەش ك��رد‪،‬‬ ‫سەردانی زۆر الیەنی بەرپرسیشیان‬ ‫كردووە‌و بێسوود بووە‌‪ ،‬وتیشی‪:‬‬ ‫«مامەڵەكەمان‪ ،‬تا هەولێریش‬

‫به‌شێک له‌و زه‌وییانه‌ی که‌وتووه‌ته‌ چوارچێوه‌ی مه‌رزی باشماخه‌وه‌ ‬

‫فۆتۆ‪ :‬رۆژنامه‌‬

‫چ��ووە‪ ،‬بەم نزیكانە پێیانوتین‬ ‫كە ناوتان هاتووەتەوە‌و سەردانی‬ ‫فەرمانگەی كشتوكاڵی پێنجوێن‬ ‫بكەن بۆ قەرەبوو‪ ،‬چووین‌و هیچ‬ ‫نەبوو‪ ،‬تەنیا قسەبوو»‪.‬‬ ‫زان�����ا‪ ،‬پ��ێ��ی��وای��ە‪ :‬ئ���ەوە‪،‬‬ ‫«گەمە»یە‌و پێیان دەكرێت‌و وتی‪:‬‬ ‫«پێموابوو‪ ،‬ئەو ناوانە خۆیان‬ ‫نووسیبوویان بۆ رازیكردنمان‪،‬‬ ‫ئ���ەگ���ەرن���ا‪ ،‬ب���ۆ ق���ەرەب���ووی���ان‬ ‫نەكردینەوە؟»‪.‬‬ ‫كەریم سەعید‪ ،‬بەڕێوەبەری‬ ‫كشتوكاڵی پێنجوێن‪ ،‬سەبارەت‬ ‫بەو كێشەیە‪ ،‬ئاشكرای كرد‪)42( :‬‬ ‫ماڵ مامەڵەیان بۆ كراوە‪ ،‬كە تێكڕا‬ ‫(‪)7‬دۆنم بۆ یەك ماڵ دیاریكراوە‪،‬‬ ‫كە لەبەرامبەر یەك دۆنمیدا‪ ،‬بڕی‬ ‫(‪)7‬م��ل��ی��ۆن دی��ن��اری��ان بدرێتێ‌‪،‬‬ ‫ئەو مامەاڵنە‪ ،‬هەمووی دراونەتە‬ ‫وەزارەتی دارایی»‪.‬‬ ‫ك����ەری����م س���ەع���ی���د‪ ،‬ب��ە‬ ‫«رۆژنامە»ی راگەیاند‪« :‬ئەوەی‬ ‫لەسەر ئێمەیە‪ ،‬بۆمان ئەنجامداون‌و‬ ‫كاری یاساییمان بۆ كردوون‪ ،‬ئیتر‬ ‫پەیوەستە بە وەزارەتی داراییەوە‪،‬‬ ‫كە وەاڵمیان بدەنەوەو كاریان بۆ‬ ‫بكەن»‪.‬‬

‫‪nawxo.rozhnama@yahoo.com‬‬

‫‪www.rozhnama.net‬‬

‫ذمارة (‪ )645‬سيَشةممة ‪2011/8/2‬‬

‫شه‌الل گه‌دۆ‪ :‬كورد مەترسی پەراوێزخستنی هەیە لە دەستكەوتەكانی شۆڕش‪.‬‬

‫سیاسەتمەدارێكی كوردی سووریا‪:‬‬

‫ئۆپۆزسیۆنی كورد؛ رێكخراوترینە‬ ‫ئێمە لەئایندەدا دەتوانین زیاتر‬ ‫لەگەڵ ئۆپۆزسیۆنی عەرەبیش‬ ‫رێكبكەوین‪ ،‬لەسەر مافەكانی‬ ‫كورد لە سوریا‪ .‬دەتوانم بڵێم لە‬ ‫ئێستادا‪)%80( ،‬ی ئۆپۆزسیۆنی‬ ‫عەرەبی سوریایی‪ ،‬دانی بەمافی‬ ‫كورددا ناوە‪.‬‬

‫دیمانەی‪ :‬شەنكار عەبدوڵاڵ‬

‫‪.........................................................‬‬

‫بەپێی ئامارە بێالیەنەكان‬ ‫ژم��ارەی ك��ورد(‪)%13‬ی��ە‪ ،‬واتە‬ ‫زی��ات��ر ل��ە (‪ )3500000‬ك��ورد‬ ‫لەسوریادا هەیە‪ .‬لە ئێستادا‪،‬‬ ‫ش��ان��ب��ەش��ان��ی ع��ەرەب��ەك��ان‬ ‫ل��ە س���وری���ا‪ ،‬خ��ۆپ��ی��ش��ان��دان‬ ‫دەك���ەن‌و داوای دانپێدانانی‬ ‫دەستووریی بەمافی ك��ورددا‬ ‫دەكەن‪ .‬لەدیدارێكی رۆژنامەی‬ ‫«رۆژن��ام��ە»دا‪ ،‬ش��ەالل گەدۆ‪،‬‬ ‫ئەندامی سەركردایەتیی پارتی‬ ‫چ��ەپ��ی س���وری���ا‪ ،‬پ��ێ��ی��وای��ە؛‬ ‫خۆپیشاندان لە سوریا بەردەوام‬ ‫دەب��ێ��ت ت��ا رۆیشتنی بەشار‬ ‫ئەسەد‪ ،‬سەرۆكی سوریا‪.‬‬ ‫رۆژنامە‪ :‬خۆپیشاندانەكانی‬ ‫سوریا لەئێستادا لە چ ئاستێكدان؟‬ ‫شەالل گەدۆ‪ :‬خۆپیشاندانەكان‬ ‫ف��راوان��ت��ر ب����وون‪ ،‬ه��ەف��ت��ە بە‬ ‫هەفتە گ��ەورەت��ر دەب��ن‪ .‬ئێستا‬ ‫خۆپیشاندان هەموو شارەكانی‬ ‫سوریای گرتووەتەوەو ب��ەردەوام‬ ‫فراوانتر دەبێت‪ .‬داخوازیی خەڵك‬ ‫توندتر دەب��ێ��ت‪ ،‬ل��ەب��ەر ئ��ەوەی‬ ‫رژێمی سوریا بە توندیی مامەڵەی‬ ‫لەگەڵ خۆپیشاندەراندا كردووە‪.‬‬ ‫ئەگەر رژێمی سوریا لە سەرەتاوە‬ ‫ب��ە شێوەیەكی ب��اش مامەڵەی‬ ‫لەگەڵ خۆپیشاندەراندا بكردایە‪،‬‬ ‫ئێستا بارودۆخی سوریا زۆر باشتر‬ ‫دەبوو‪.‬‬ ‫رژێ���م���ی س���وری���ی ل��ەس��ەر‬ ‫توندوتیژیی بەردەوام دەبێت‪ ،‬بەاڵم‬

‫خۆپیشاندەرانی سوریا ناوەستن‌و‬ ‫داوای مافی خۆیان دەكەن‪ .‬بۆیە‬ ‫تا مافەكانیان بەدەست نەهێنن‪،‬‬ ‫واز لەخۆپیشاندان ناهێنن‪.‬‬ ‫رۆژنامە‪ :‬سەرەتا كوردەكان‬ ‫نەچوونە ناو خۆپیشاندانەكانه‌وه‌‪،‬‬ ‫بەاڵم دواتر بە شێوەیەكی فراوان‬ ‫بەشدارییان كرد‪ ،‬هۆكاری ئەمە‬ ‫چی بوو؟‬ ‫شەالل گەدۆ‪ :‬شۆڕشی سوریا‬ ‫ل��ە(‪)15‬ی ئ��ازار دەستی پێكرد‪،‬‬ ‫دوای (دوو) هەفتە كوردەكانیش‬ ‫بەشداریی خۆپیشاندانەكانیان كرد‪.‬‬ ‫ئێستا یەكگرتوویی بە شۆڕشی‬ ‫سوریاوە دەبینرێت‪ .‬لەدەرعاوە بۆ‬ ‫قامیشلو‪ ،‬هەموو داوای گۆڕینی‬ ‫رژێمی سوریا دەكەن‪.‬‬

‫رۆژنامە‪ :‬ئێوە وەك كوردانی‬ ‫خۆرئاوا‪ ،‬مەترسی ئەوەتان نییە لە‬ ‫دەستكەوتەكانی خۆپیشاندانەكان‬ ‫پەراوێز بخرێن؟‬ ‫شەالل گ��ەدۆ‪ :‬دۆخی سوریا‬ ‫لە ئێستادا زۆر هەستیارە‪ .‬ئێمە‬ ‫وەك تەڤگەری كورد لە سوریا‪،‬‬ ‫بە وردیی‌و بەعەقاڵنیی مامەڵەی‬ ‫لەگەڵدا دەك��ەی��ن‪ .‬دەبێت ئێمە‬ ‫هێندە پەلە نەكەین كە ببینە‬ ‫هۆی ئەوەی سەربازی سوریا بێنە‬ ‫ناوچە كوردییەكان‪ .‬بۆیە ئەگەر‬ ‫كوردەكانی خۆرئاوا هەر بەئارامی؛‬ ‫بەردەوامیی بەخۆپیشاندان بدەن‪،‬‬ ‫شتێكی زۆر باشە‪.‬‬ ‫ب���ێ���گ���وم���ان م���ەت���رس���ی‬ ‫پەراوێزخستنمان هەیە‪ ،‬چونكە‬

‫بەشێك لەئۆپۆزسیۆنی سوریا‬ ‫دان ب��ەم��اف��ی ك����ورددا نانێن‪.‬‬ ‫بەتایبەتی ئیخوان موسلمین‪،‬‬ ‫ك��ە ئێستا ت���ەواو كاریگەریی‬ ‫توركیایان لەسەرە‪ .‬بەاڵم ئێمە‬ ‫وەك ئۆپۆزسیۆنی ك��ورد‪ ،‬لەناو‬ ‫ئۆپۆزسیۆنی رژێمەكەی بەشار‪،‬‬ ‫ئۆپۆزسیۆنین‪.‬‬ ‫رێكخراوترین‬ ‫ئۆپۆزسیۆنی عەرەبیی زۆر بەهێز‬ ‫نییە‪ ،‬چونكە یەكگرتوو نییەو‬ ‫حیزبی گ��ەورەی عەرەبیی لەناو‬ ‫ئ��ەو ئۆپۆزسیۆنەدا نییە‪ .‬بە‬ ‫پێچەوانەی ئۆپۆزسیۆنی كوردیی‪،‬‬ ‫كە لە (‪ )11‬حیزب كوتلەیەكیان‬ ‫پێكهێناوە‌و زۆرب���ەی میللەتی‬ ‫كورد‪ ،‬پشتگیریی (تەڤگەرا كورد‬ ‫لە كوردستان ‌ێ سوریا) دەكات‪.‬‬

‫رۆژن��ام��ە‪ :‬م��اوەی��ەك بەشار‬ ‫ئەسەد‪ ،‬ویستی خۆپیشاندانەكان‬ ‫بكات ب��ە كێشەی عەشیرەت‌و‬ ‫تایەفە‪ ،‬تا چەند ئەوەی بۆ چووە‬ ‫سەر؟‬ ‫شەالل گ��ەدۆ‪ :‬رژێمی سوریا‬ ‫بەردەوامە لەو ك��ارە‪ ،‬بۆ ئەوەی‬ ‫كێشەیەكی تایەفی دروست بكات‬ ‫لەنێوان سوننەكان‌و عەلەوییەكاندا‪،‬‬ ‫لەنێو سنوورە هاوبەشەكانیاندا‪.‬‬ ‫لە رابردوویشدا (‪ )50‬كەس بەم‬ ‫هۆیەوە ك���وژراون‪ .‬رژێ��م هەوڵی‬ ‫گەورەی دا بۆ ئەوەی ئەو شەڕەیش‬ ‫لەنێوان كوردو عەرەبدا دروست‬ ‫بكات‪ ،‬بەتایبەتی لەو ناوچانەی كە‬ ‫هەردوو گەلەكەی تێدا دەژین‪.‬‬ ‫وات��ە‪ :‬هەموو هەوڵی رژێمی‬ ‫سوریا لەئێستادا‪ ،‬ئەوەیە ئەم‬ ‫خۆپیشاندانانە بكاتە كێشەیەكی‬ ‫تایەفی نێوان ك��وردو ع��ەرەب‪.‬‬ ‫بەداخەوە لەم پیالنەدا لە شاری‬ ‫ح��ەم��س كەمێك س��ەرك��ەوت��وو‬ ‫بووە‪ ،‬بەاڵم لە كوردستانی سوریا‬ ‫تائێستا ئ��ەم پیالنە شکستی‬ ‫هێناوەو نەیتوانیوە شەڕ بخاتە‬ ‫نێوان كوردو عەرەبەوە‪.‬‬ ‫ئەم پیالنەی سوریا ئومێدی‬ ‫سەركەوتنی لێ ناكرێت‪ ،‬چونكە‬ ‫ئەم شۆڕشە‪ ،‬شۆڕشی تایفەیەك‪،‬‬

‫ی��ان ن��ەت��ەوەی��ەك نییە‪ ،‬بەڵكو‬ ‫شۆڕشی كورد‪ ،‬عەرەب‌‪ ،‬توركمان‌‪،‬‬ ‫كلدان‌‪ ،‬ئیسالمیی‌‪ ،‬مەسیحیی‌و‬ ‫هەموو خەڵكی سوریایە‪ .‬بۆیە‬ ‫ئەم پیالنە لە بنەڕەتدا شكستی‬ ‫هێناوە‪.‬‬ ‫رۆژن�����ام�����ە‪ :‬ئ���ێ���وە وەك‬ ‫كوردانی خ��ۆرئ��اوا‪ ،‬چاوەڕێی چ‬ ‫دەستكەوتێكن لە سوریای نوێدا؟‬ ‫ش������ەالل گ�������ەدۆ‪ :‬ئ��ێ��م��ە‬ ‫ب��ەدەس��ەاڵت��ی��ش��م��ان وت����ووە؛‬ ‫داوای مافی خۆمان دەكەین‌و‬ ‫ل��ەو پێناوەیشدا تێدەكۆشین‪.‬‬ ‫پێویستە دان بەناسنامەی كورددا‬ ‫بنرێت‪ ،‬چونكە ژمارەیان زیاتر لە‬ ‫(‪ )3500000‬که‌س دەبێت‪ ،‬كورد‬ ‫دوای ع��ەرەب؛ دووەم نەتەوەی‬ ‫گەورەیە لە سوریا‪ .‬بۆیە پێویستە‬ ‫كورد بە رێژەی خۆی بەشدار بێت‬ ‫لەپۆستە حكومییەكانی واڵتدا‪.‬‬ ‫رۆژنامە‪ :‬چەند كۆنگرەیەك‬ ‫به‌سترا لەنێوان ئۆپۆزسیۆنی‬ ‫سوریایی‪ ،‬رای ئێوە چییە لەبارەی‬ ‫ئەو كۆنگرانەوە؟‬ ‫شەالل گەدۆ‪ :‬هەر كۆنگرەیەك‬ ‫ل��ەت��ورك��ی��ا ببەسترێت‪ ،‬ئێمە‬ ‫هەستیارییمان بەرامبەری هەیە‪،‬‬ ‫چونكە توركیا دژی مافەكانی‬ ‫ك���وردە‪ ،‬ن��ەك ه��ەر لەهەرێمی‬ ‫كوردستان‪ ،‬بەڵكو لە دەوڵەتانی‬ ‫ناوچەكەیش‪ .‬ئێمە سەرنجمان‬ ‫هه‌ی ‌ه ل��ەس��ەر كۆبوونەوەكانی‬ ‫نێوان الیەنەكان لە توركیا‪ .‬بۆیە‬ ‫س ‌ێ كۆنگرە لە توركیا ك��راوە‪،‬‬ ‫دووانیان لەئەستەنبوڵ‌و ئەویتریان‬ ‫لەئەنتاڵیا‪ ،‬بەاڵم ئێمە بەشداریمان‬ ‫تێدا نەكردووە‪.‬‬

‫رۆژنامە‪ :‬تائێستا چەندجارێك‬ ‫بەشار ئەسەد داوای كردووە لەگەڵ‬ ‫كوردەكان كۆ ببێتەوە‪ ،‬بەاڵم ئێوە‬ ‫نەچوون بۆ كۆبوونەوە‪ ،‬هۆكاری‬ ‫ئەوە چی بوو؟‬ ‫شەالل گەدۆ‪ :‬بەشار ئەسەد‪،‬‬ ‫س��ەرۆك كۆماری سوریا داوای‬ ‫لەكورد كرد بۆ ئەوەی دانیشتنی‬ ‫ل��ەگ��ەڵ��دا ب��ك��ەن‪ ،‬ب��ەاڵم حیزبە‬ ‫كوردییەكان ئەوەیان رەت‌كردەوە‪.‬‬ ‫هەرچەندە من دەڵێم؛ پێویستە‬ ‫ئێمە دانیشین ل��ەگ��ەڵ رژێمی‬ ‫سوریا‪ ،‬ب��ەو مەرجەی ژینگەی‬ ‫دیالۆگ دروس��ت بكەن‪ .‬چونكە‬ ‫ناكرێت ئێمە دانوستان بكەین‌و‬ ‫خەڵك دەستگیر بكرێت‌و بكوژرێت‪.‬‬ ‫ن��اك��رێ��ت ل��ەالی��ەك��ەوە گفتوگۆ‬ ‫لەگەڵ دەسەاڵت بكرێت‌و لەوالوە‬ ‫خەڵك بكوژرێت‌و بەشێوەیەكی‬ ‫دەستووریی دان نەنرێت بەمافی‬ ‫ك���ورددا‪ .‬ئیتر ئێمە لەسەر چ‬ ‫بنچینەیەك گفتوگۆ بكەین؟!‬ ‫رۆژن�����ام�����ە‪ :‬ك����اردان����ەوە‬ ‫نێودەوڵەتیی‌و هەرێمییەكان چۆن‬ ‫لێكدەدەیتەوە؟‬ ‫ش��ەالل گ��ەدۆ‪ :‬بەداخەوە تا‬ ‫ئێستا هاوكاریی نێودەوڵەتیی بۆ‬ ‫شۆڕشگێران لەئاستی پێویستدا‬ ‫نییە‪ .‬كۆمەڵگای نێودەوڵەتیی‌و‬ ‫دەوڵەتانی ناوچەكە پشتگیریی‬ ‫شۆڕشگێران ن��اك��ەن‪ .‬تائێستا‬ ‫هەڵوێستێكی یەكالیی ك��ەرەوە‬ ‫نییە لەبەرامبەر شۆڕشگێڕان‪.‬‬ ‫هەرچەندە كۆمكاری عەرەبیی‬ ‫هەڵوێستێكی زۆر باشیان لەسەر‬ ‫لیبیا وەرگ���رت‪ ،‬ب��ەاڵم تائێستا‬ ‫لەسەر سوریا بێدەنگن‪.‬‬

‫هێشتا عێراق نیوەی قەرەبووی كوەیتی نەكردووەتەوە‬

‫داگیركردنی كوەیت‪ ..‬كابووسێك تا ئێستا راوی ناوچەكە دەكات‬

‫شااڵو فەتاح‬

‫‪.........................................................‬‬

‫«چەند كاژێرێك پێش ئێستا‪،‬‬ ‫(‪ )100‬هەزار سەربازی عێراقیی‪،‬‬ ‫بەپشتیوانی (‪ )700‬ت��ان��ك‪،‬‬ ‫كوەیتیان داگیركرد»‪ .‬ئەمە ئەو‬ ‫هەواڵە بوو كە (بی‪.‬بی‪.‬سی) لە‬ ‫(دوو)ی ئابی (‪)1990‬دا جیهانی‬ ‫ل��ێ ئ��اگ��ادار ك����ردەوە‪ .‬ع��ێ��راق‪،‬‬ ‫هەرخێرا حكومەتێكی پرۆ‪-‬عێراقی‬ ‫دامەزراندو سەدامیش هەڕەشەی‬ ‫لە هەر جۆرە بەرهەڵستكارییەك‬ ‫كرد چ لەالیەن كوەیتەوە‪ ،‬یان‬ ‫ل��ەالی��ەن جیهانەوە‪ .‬ب��ەاڵم هەر‬ ‫زوو دوای هێرشەكە‪ ،‬هەریەكە لە‬ ‫نەتەوە یەكگرتووەكان‪ ،‬مارگرێت‬ ‫تاچەری سەرۆك وەزیرانی ئەوكاتی‬ ‫بریتانیاو «جۆرج بوش»ی باوكی‬ ‫سەرۆكی ئ��ەو كاتەی ئەمریكا‪،‬‬ ‫هێرشەكەیان بە «قبووڵ نەكراو»‬ ‫لەقەڵەم داو داوای كشانەوەی‬ ‫بێمەرجی هێزەكانی عێراقیان كرد‪.‬‬ ‫پێشترو چەندینجار عێراق‬ ‫كوەیتی تۆمەتبار كردبوو بەوەی‬ ‫كە نەوتی زۆر دەدات���ە ب��ازاڕی‬ ‫جیهانیی‌و بووەتە هۆی ئەوەی‬ ‫زەرەر لە عێراق بدات‪ ،‬بۆ ئەوەیش‬ ‫داوای قەرەبووی كردبوو‪ .‬ئەمە‬ ‫جگە ل��ەوەی كە عێراق كوەیتی‬ ‫تۆمەتبار دەكرد بە دزینی نەوتی‬ ‫سەرسنوورو نەوت دەرهێنان لە‬ ‫چەند ناوچەیەك كە بە جێناكۆك‬ ‫دادەن����ران‪ ،‬لەنێویاندا كێڵگەی‬ ‫رومەیلە كە عێراق دەیوت كوەیت‬ ‫بایی (‪ )2.4‬ملیۆن دۆالر نەوتی‬ ‫بردووە‪.‬‬ ‫ب���ەاڵم ه��ۆك��اری س��ەرەك��ی‬ ‫جەنگەكە ئ��ەوە ب��وو‪ ،‬كە عێراق‬

‫(‪ )80‬ملیار دۆالر ق��ەرزار بوو‪،‬‬ ‫بەهۆی جەنگی (هەشت) ساڵەی‬ ‫ئ��ێ��ران‪ -‬ع��ێ��راق��ەوە‪ .‬ل��ەو (‪)80‬‬ ‫ملیار دۆالرە‪ )14( ،‬ملیاری لە‬ ‫كوەیت قەرز كرابوو‪ ،‬كە بەهۆی‬ ‫پەیوەندیی هاوڕێیانەی لەگەڵ‬ ‫عێراقدا‌و لەكاتی جەنگدا‪ ،‬چەندین‬ ‫ج��ار ل��ەالی��ەن ئێرانییەكانەوە‬ ‫ك��راب��ووە ئامانج‪ .‬هەریەكە لە‬ ‫سعودییەو كوەیت قەرزێكی زۆریان‬ ‫دابووە عێراق‪ .‬دوای تەواوبوونی‬ ‫جەنگیش‪ ،‬سعودییە قەرزەكانی‬ ‫خۆی كرد بە خەاڵت‌و ئامادەبوو‬ ‫وەریان نەگرێتەوە‪ ،‬بەاڵم كوەیت‬ ‫سوور بوو لەسەر ئەوەی قازانجیش‬ ‫بچێتە سەر قەرزەكانی‪.‬‬ ‫ه����ەف����ت����ەی����ەك دوای‬ ‫داگ��ی��رك��اری��ی��ەك��ە‪ ،‬ئەنجومەنی‬ ‫ئاسایشی نەتەوە یەكگرتووەكان‬ ‫كۆبووەوەو بە پانزە‬ ‫دەنگ لەبەرامبەر‬ ‫ه��ی��چ��دا‪،‬‬

‫بڕیاریان دا كە زیادكردنی كوەیت‬ ‫وەك پارێزگای نۆزدەیەمی عێراق‪،‬‬ ‫«پوچ‌و نایاسایی»یە‪ .‬س ‌ێ مانگ‬ ‫دوای ئەوەیش هێزە هاوپەیمانەكان‬ ‫لە دوورگ���ەی عەرەبیدا جێگیر‬ ‫ب���وون‪ .‬یەكێتیی سۆڤییەت‪،‬‬ ‫لەو جەنگەدا بەشداریی نەكرد‪.‬‬ ‫لە (‪)17‬ی كانوونی دووەم��ی‬ ‫جـــــــــەنگی‬ ‫(‪‌)1991‬دا‪،‬‬ ‫دوورگ����ەی ع��ەرەب��ی��ی ب � ‌ه ن��اوی‬ ‫«گه‌رده‌لولی ‌بیابان» دەستی‬ ‫پ��ێ��ك��ردو ع��ێ��راق��ی��ش‬ ‫ب���ە م��ووش��ەك��گ��رت��ن��ە‬ ‫سعودییەو ئیسرائیل‬ ‫وەاڵم��ی دای��ەوە‪ .‬دوای‬ ‫زیاتر لە چل رۆژ لە‬ ‫جەنگ‌و زیانگەیشتنی‬ ‫ز ۆ ر ب�����ە‬

‫سوپای عێراقیی‪ ،‬سەدام حسێن‬ ‫ئامادەی ئاگربەست بوو‪ ،‬لە (‪)28‬‬ ‫ی شوباتی هەمان ساڵدا‪.‬‬ ‫هەرچەندە سووربوونی بۆشی‬ ‫باوك‪ ،‬لەسەر هێرشەكە وای كرد‬ ‫كۆتایی بە داگیركاریی (حەوت)‬ ‫مانگەی عێراق بێت‪ ،‬بەاڵم پێش‬ ‫دەستپێكی جەنگ‪ ،‬دیپلۆماتی‬ ‫ئەمریكا ب��ۆ ع��ێ��راق‪ ،‬چــەند‬ ‫لێدوانێكی ‌‌دا؛ كە بە هەڵكردنی‬ ‫گڵۆپی س���ەوز دان���را ل��ەالی��ەن‬ ‫عێراقییەكانەوە‪ .‬یەكێك لەو‬ ‫لێدوانانە ئەوە بوو‪ ،‬كە ئەمریكا‬ ‫بەشێك نابێت ل��ە «كێشەی‬ ‫ع�����ەرەب‪-‬ع�����ەرەب»‪ .‬لەكاتی‬ ‫جەنگدا‪ ،‬هەریەكە لە سەرۆكایەتی‬ ‫فەلەستین‌و عەلی عەبدوڵاڵ ساڵح‪،‬‬ ‫سەرۆكی یەمەن بە‬ ‫ئاشكرا پشتگیریی‬ ‫خ�����ۆی�����ان ب��ۆ‬

‫داگیركارییەكە دەربڕی‪ .‬سەدام‪،‬‬ ‫ه��ەم��وو ئاماژەیەكی دراب��ووی��ە‬ ‫بەوەی ئەمریكا دژایەتی ناكات‪.‬‬ ‫دوای جەنگ‪ ،‬گالسپی ئەپرێلی‬ ‫دپ��ی��ل��ۆم��ات��ك��اری ئەمریكی لە‬ ‫عێراق‪ ،‬كرایە قۆچی قوربانیی ئەو‬ ‫ئاماژانەی كە ئیدارەی ئەمریكیی‬ ‫پێش جەنگ دابوویانە عێراق‪،‬‬ ‫هەریەكە لە دیك چینی‌و جۆرج‬ ‫بۆش‪ ،‬وتیان لێدوانەكانی ئەپرێل‬ ‫رەنگدانەوەی پێگەی ئەمریكا نییە‬ ‫لە كێشەكەدا‪ .‬هەندێك ل�����ە‬ ‫پسپۆڕان پێیانوابووە‬ ‫جەنگەكە پالنێكی‬ ‫ئ��ەم��ری��ك��ی ب���ووە‬ ‫ب��ۆ ه��ات��ن��ە ن��او‬ ‫خ��ۆره��ەاڵت��ی‬ ‫ن���اوەڕاس���ت‌و‬ ‫رێ��گ��رت��ن لە‬

‫بەهێزبوونی عێراق‪.‬‬ ‫دوای تەواوبوونی جەنگیش‬ ‫عێراق بە «داگیركار» ناوبرا‪،‬‬ ‫بۆ ئەمەیش دەبوو قەرزی جەنگ‬ ‫ب��دات��ەوە‪ ،‬ئەمەیش ب��ۆ عێراق‬ ‫ق��ورس ب��وو‪ ،‬چونكە هێرشەكە‬ ‫لەسەر قەرزاریی عێراق كرابوو‪.‬‬ ‫ب��ۆی��ە ب��ەه��ۆی ئ��ەو جەنگەوە‬ ‫ژێرخانی ئابووریی واڵت داڕووخاو‬ ‫ل���ەڕووی سەربازیشەوە عێراق‬ ‫زیانێكی گەورەی بەركەوت‪ .‬بەاڵم‬ ‫كاریگەرییە ئابوورییەكانی ئەو‬ ‫جەنگە لە رۆژێ���ك‌و دوو رۆژدا‬ ‫ت���ەواو ن��ەب��وو‪ ،‬ت��ەن��ان��ەت تا‬ ‫ئێستایش عێراق قەرزاری‬ ‫ك��وەی��ت��ەو لە‬

‫س���ەرەت���ای ئ���ەم ه��ەف��ت��ەی��ەدا‬ ‫نەتەوەیەكگرتووەكان رەزامەندیی‬ ‫دەرب��ڕی لەسەر پێدانی ملیارێک‬ ‫دۆالر بە كوەیت لەالیەن عێراقەوە‪،‬‬ ‫وەك قەرەبووی جەنگ‪.‬‬ ‫لە ئێستادا‪ ،‬عێراق (‪)33‬‬ ‫ملیار دۆالر قەرەبووی كوەیتی‬ ‫كردووەتەوە بۆ قەرەبووكردنەوەی‬ ‫ئەو (‪ )19‬ملیارەی كە دەبێت‬ ‫بیدات‪ ،‬پێویستی بەوەیە (‪)%5‬ی‬ ‫بــــــــــــــەرهەمی نەوتی بخاتە‬ ‫خزمەتی قەرزەوە‪ .‬هەموو ئەو بڕە‬ ‫پارەیەش وەك قەرەبوویەك بۆ‬ ‫ئەو زەرەرو زیانانەی لە جەنگی‬ ‫عێراق‪-‬كوەیتدا كراون‪.‬‬ ‫ل��ەم��ەی��ش زی��ات��ر میراتی‬ ‫جەنگی عێراق‪-‬كوەیت بووەتە هۆی‬ ‫دروستكردنی بێمتمانەیی لەنێوان‬ ‫ئەو دوو واڵت��ەدا‪ .‬هەرچەندە لە‬ ‫ساڵی (‪)2003‬دا رژێمی سەدام‬ ‫حسێن رووخ��ێ��ن��را‪ ،‬ب��ەاڵم ئەم‬ ‫دوو واڵتە هێشتا لە ملمالنێدان‌و‬ ‫لەالیەن میدیاكانەوە شەڕی خۆیان‬ ‫درێ���ژە پ��ێ دەدەن‪ .‬دوایەمین‬ ‫ك��ێ��ش��ەی دی��پ��ل��ۆم��اس��ی ن��ێ��وان‬ ‫عێراق‌و كوەیت‪ ،‬كێشەی بەندەری‬ ‫(موبارەك ئەلكەبیر)ە كــــــــە‬ ‫عێراق بە ئاشكرا داوای وەستانی‬ ‫دەكات تا ئەوكاتەی دڵنیا دەبێت‬ ‫ل��ەوەی زی��ان لە بەرژەوەندییە‬ ‫ئاوییەكانی نادات‪ ،‬بەاڵم كوەیت‬ ‫ئەو هەڵوێستە بە دەستدرێژكاریی‬ ‫بۆ كاروباری ناوخۆیی واڵتەكەی‬ ‫دەزان���ێ���ت‌و پ��ەرل��ەم��ان��ت��ارێ��ك��ی‬ ‫كوەیتیش لەوبارەیەوە حكومەتی‬ ‫ك��وەی��ت ب��ە «ت��رس��ن��ۆك» ناو‬ ‫دەبات‪ ،‬گوایە ناتوانێت رووبەڕووی‬ ‫عێراق ببێتەوەو وەاڵمێكی دروستی‬ ‫بداتەوە‪.‬‬

‫ذمارة (‪ )645‬سيَشةممة ‪2011/8/2‬‬

‫‪info@rozhnama.net‬‬

‫مووچەی چەند بەرپرسێكی كۆمسیۆنی هەڵبژاردنەكان؛ رادەگیرێت‬ ‫رۆژنامه‌‪ :‬بەپێی نووسراوێكی‬ ‫رەسمیی‪ ،‬كە كۆپییەكی دەست‬ ‫«رۆژنامە» كەوتووە‪ ،‬ئەنجومەنی‬ ‫وەزیرانی عێراق‪ ،‬مووچەی چەند‬ ‫بەرپرسێكی كۆمسیۆنی ب��ااڵی‬

‫س��ەرب��ەخ��ۆی ه��ەڵ��ب��ژاردن��ەك��ان‪،‬‬ ‫بەنایاسایی ناودەبات‌و رایاندەگرێت‪.‬‬ ‫بەپێی ئ��ەو ن���ووس���راوە‪ ،‬كە‬ ‫ئیمزای عەلی موحسین‪ ،‬سكرتێری‬ ‫گشتیی ئەنجومەنی وەزی��ران��ی‬

‫ع��ێ��راق ب��ەوەك��ال��ەت��ی ل��ەس��ەرەو‬ ‫لە (‪)2011/7/17‬دا ئاراستەی‬ ‫كۆمسیۆن كراوە‪ ،‬ئاماژە بەوە دراوە‪:‬‬ ‫دامەزراندنی بریكاری كۆمسیاران‬ ‫لەالیەن ئەنجونی كۆمسیۆنی بااڵی‬

‫هەڵبژاردنەكانەوەو‬ ‫سەربەخۆی‬ ‫پێدانی مووچەی پلەی بەڕێوەبەری‬ ‫گشتیی پێیان‪ ،‬بەر لە هەمواركردنی‬ ‫یاسای كۆمسیۆنی ساڵی (‪،)2010‬‬ ‫بەنایاسایی داده‌نرێت‪.‬‬

‫بەپێی نووسراوەكە‪ ،‬داواکراو‌ه‬ ‫ئەو بەرپرسانەی كۆمسیۆن‪ ،‬كە ئەو‬ ‫بڕەمووچەیەیان لەماوەی رابردووداو‬ ‫ب��ه‌و پۆستان ‌ه وه‌رگ���رت���ووه‌‪ ،‬بۆ‬ ‫خه‌زێنه‌ی ده‌وڵه‌تی بگه‌ڕێننه‌وه‌‪.‬‬

‫بریكاری دەستلەكاركێشاوەی وەزارەتی بازرگانیی؛ نهێنیی بەشە خۆراكی مانگانە‪ ،‬ئاشكرا دەكات‬

‫«ده‌بوو به‌رگریم لێبکه‌ن‪ ،‬نه‌ک له‌به‌رده‌م مالیکیدا بچووکم بکه‌نه‌وه‌»‬

‫سازدانی‪ :‬هەستیار قادر‬

‫‪........................................................‬‬

‫رۆژن���������������ام���������������ە‪:‬‬ ‫دەستلەكاركێشانەوەت لە پۆستی‬ ‫بریكاری وەزارەت���ی بازرگانیی‬ ‫كتوپڕ بوو‪ ،‬خۆت دەستت لەكار‬ ‫كشاندەوە‪ ،‬یان دەستیان پێ‬ ‫لەكاركشاندیتەوە‪ ،‬هۆكارەكەی‬ ‫چی بوو؟‬ ‫• دەستلەكاركێشانەوەكەم‬ ‫لەسەر رەغبەتی نوری مالیكی‬ ‫ب��وو‪ ،‬من پێم قبووڵ ناكرێت‬ ‫خیانەت لە میللەتەكەم بكەم‪،‬‬ ‫چ��ون��ك��ە م��ال��ی��ك��ی دەی��ەوێ��ت‬ ‫وەزارەت�����ی ب��ازرگ��ان��ی��ی وەك‬ ‫ل��ەع��اب��ەی��ەك ل��ەژێ��ردەس��ت��ی��دا‬ ‫بێت‌و تەنیا گرێبەست بۆ ئەو‬ ‫ب��ازرگ��ان��ان��ە ب��ك��رێ��ت‪ ،‬ك��ە ئەو‬ ‫رەغبەتی لێیان هەیە‌‪ ،‬ئەمەش‬ ‫دوورە لە شەفافییەت‌و دادی‬ ‫ك��ۆم��ەاڵی��ەت��ی��ی��ەوە‌و الی من‬ ‫قبووڵناكرێت‪ ،‬هەندێك لەو‬ ‫بەڕێوەبەرە گشتییانەش‪ ،‬كە‬ ‫مالیكی دای��ان��دەم��ەزرێ��ن��ێ��ت‪،‬‬ ‫لێوەشاوەییان تیانییە‪ ،‬بەبێ‬ ‫ئەوەی رای وەزارەت وەربگرێت‪،‬‬ ‫جگە لەوە هەندێك مەوادی وەك‬ ‫شیری م��ن��داڵ دەك��ڕێ��ت‪ ،‬كە‬ ‫گ��ەر پشكنینێكی تایبەتی بۆ‬ ‫نەكرێت‪ ،‬رەنگە منداڵەكە دوای‬ ‫ماوەیەك تووشی شەلەل ببێت‌و‬ ‫ه��ەن��دێ��ك م���ادەی هەستیاری‬ ‫ت��ری وەك زەی���ت ه��ەی��ە‪ ،‬كە‬ ‫گ���ەر ك��ەرەس��ت��ەی ئۆكرانیی‬ ‫تیا بەكاربهێنرێت‌و م��ادەی‬ ‫«شێرپەنجە»ی‬ ‫موستەرتین‬ ‫تێدایە‪ ،‬ب��ەداخ��ەوە دەب���وو لە‬ ‫عێراقدا لێكۆڵینەوە لەو بابەتە‬ ‫بكرایە‪ ،‬كە ناهەقییەكە بەرامبەر‬ ‫بە میللەت دەكرێت‪.‬‬ ‫رۆژن���ام���ە‪ :‬ئ���ەو م��ادان��ەی‬ ‫ب��اس��ی دەك��ەی��ت‪ ،‬هاتوونەتە‬

‫سوێبە مەحمود زەنگەنە‬‫(‪ )1968‬لە سلێمانی لەدایك‬‫بووە‪.‬‬ ‫(‪ )1991‬كۆلێژی ئادابی‬‫تەواوكردووە‪.‬‬ ‫ تا ساڵی (‪ )1996‬لە‬‫نووسینگەی پەیوەندییەکانی‬ ‫دەرەوەی یەكێتی كاری كردووە‪.‬‬ ‫ لە (‪)1997‬ەوە لە رێكخراوی‬‫خۆراكیی جیهانیی كاریكردووە‪.‬‬ ‫ لە (‪)2007‬وە‪ ،‬بریكاری‬‫وەزارەتی بازرگانیی بووە‪.‬‬ ‫ لە (‪)2011/7/12‬دا دەستی‬‫لە پۆستەكەی كشاندووه‌تەوە‪.‬‬

‫س��ۆی��ب��ە زەن���گ���ەن���ە‪ ،‬ب��ری��ك��اری‬ ‫دەستلەكاركێشاوەی وەزارەتی بازرگانیی‬ ‫عێراق‪ ،‬نهێنیی مەترسیی تەندروستی‬ ‫بەشە خۆراكی مانگانەی چەند ساڵی‬ ‫راب��ردوو ئاشكرا دەكات‌و دەڵێت‪« :‬ئەو‬ ‫مادانە هێنراونەتە كوردستانیش»‪.‬‬ ‫زەن��گ��ەن��ە‪ ،‬وەاڵم��ی بەیاننامەیەكی‬ ‫ت����اڵ����ەب����ان����ی‪ ،‬س�������ەب�������ارەت ب��ە‬ ‫دەدات���ەوەو‬ ‫دەستلەكاركێشانەوەكەی‬ ‫پێیوایه‌‪ :‬مەكتەبی سیاسیی یەكێتی‪،‬‬ ‫نەیهێشت ببێت بە وەزیر‌و تاڵەبانیش‪،‬‬ ‫لەبەغدا پشتی نەگرتووه‌‪.‬‬ ‫كوردستانیش؟‬ ‫• بەدڵنیاییه‌وه‌ لە سااڵنی‬ ‫رابردوودا ئەو مادانە گەیشتوونەتە‬ ‫ك��وردس��ت��ان‪ ،‬كاتێك ف��ەالح‬ ‫س��ودان��ی‪ ،‬وەزی���ری بازرگانیی‬ ‫بوو‪ ،‬من بەرپرسی گرێبەستەكان‬ ‫نەبووم‌و لەو سەردەمەشدا كە‬ ‫سەفائەدین سافی‪ ،‬بەوەكالەت‬ ‫ئ���ەو وەزارەت��������ەی وەرگ����رت‬ ‫پاشەكشێم لە گرێبەستەكان‬ ‫ك����رد‪ .‬ل���ە م��ان��گ��ی ش��وب��ات��ی‬ ‫راب������ردووەوە‪ ،‬ب��ەوپ��ێ��ی��ەی كە‬ ‫شاره‌زاییم لە رێكخراوی خۆراكی‬ ‫جیهانیدا هەیە‪ ،‬ئەو ئەركەم‬ ‫وەرگرت‪ ،‬شێوەی گرێبەستەكان‌و‬ ‫پارەكانی كۆمپانیاكانم گۆڕی‪،‬‬ ‫چونكە ئ��ەو میكانیزمەی لە‬ ‫وەزارەت���ی بازرگانیدا هەبوو‪،‬‬ ‫تەنیا رێی بە كۆمپانیای ناوخۆیی‬ ‫دەدا‪ ،‬ئەو كارە بكەن‌و كۆمپانیا‬ ‫بیانییەكان ئەو میكانیزمەیان‬ ‫قبووڵ ن��ەدەك��رد‪ ،‬میكانیزمی‬ ‫نێودەوڵەتیی ئەوەیە پشت بە‬ ‫كۆمپانیا پشكنەرەكان ببەستیت‪،‬‬ ‫كە دوای پشكنینی لە بەندەری‬ ‫ئ��وم قەسری ب��اش��ووری عێراق‬ ‫(‪)%90‬ی پ��ارەك��ەی دەدرێتێ‪،‬‬

‫ب���ەاڵم ئ��ەم��ەی��ان پ��ێ ناخۆش‬ ‫بوو‪ ،‬جگەلەوە‪ ،‬گرێبەستەكان‬ ‫محەلیی ب���وون‌و م��ن شێوەی‬ ‫گرێبەستەكانیشم گ��ۆڕی‪ ،‬كە‬ ‫بەهۆیەوە مالیكی چ��وو بوو‬ ‫بۆ الی م��ام ج��ەالل‪ ،‬وتبووی‪:‬‬ ‫سۆیبە تەحه‌دای من دەكات‪ ،‬من‬ ‫سەرۆكی حیزبێك نیم تەحەدای‬ ‫ئەو بكەم‪ ،‬بەاڵم من لەسەرمە‬ ‫شێوەی گرێبەستەكانی وەزارەتی‬ ‫بازرگانیی ب��گ��ۆڕم‌و م��ادەك��ان‬ ‫لەسەر كوالێتی بهێنم بۆ خەڵك‪.‬‬ ‫رۆژن����ام����ە‪ :‬ب��ەرپ��رس��ان��ی‬ ‫هەرێمت لە مەترسیی ئەو مادانە‬ ‫ئاگادار كردەوە؟‬ ‫• ئ��ەوەن��دەی م��ن قسەم‬ ‫ك���ردووە ل��ە كۆبوونەوەكانی‬ ‫هاوپەیمانیی كوردستان‪ ،‬هیچ‬ ‫كەسێك ل��ەو ب��رادەران��ەی لە‬ ‫بەغدان‪ ،‬بەهێندەی من قسەی‬ ‫نەكرووەو راپۆرتی نەنووسیوە‬ ‫بۆ الیەنە پەیوەندیدارەكان‪.‬‬ ‫رۆژنامە‪ :‬ئەو مادانەی ئێستا‬ ‫لەهەرێمدا دابەشدەكرێن‪ ،‬خراپن‬ ‫بۆ تەندروستی؟‬ ‫• ن��ەخ��ێ��ر‪ ،‬ل���ە مانگی‬ ‫شوباتی راب���ردووەوە‪ ،‬كە ئێمە‬

‫گ��رێ��ب��ەس��ت��م��ان ب��ۆ ك����ردووە‪،‬‬ ‫تەندروستە‪ ،‬بەاڵم دوای ئەوەی‬ ‫لە (‪)7/12‬ەوە‪ ،‬بەجێمهێشتووە‬ ‫گرەنتی ناكەم‪ ،‬بەوپێیەی خولی‬ ‫هاوردەكردن سێ مانگە تا دەگاتە‬ ‫عێراق‪ ،‬لــــەدوای (‪)7/12‬ەوە‬ ‫ب��ەرپ��رس نییم ل��ەو م��ادان��ەی‬ ‫لەالیەن وەزارەت��ی بازرگانییەوە‬ ‫گرێبەستی بۆ دەكرێت‪.‬‬ ‫رۆژنامە‪ :‬پێشتر ئەو مادە‬ ‫خراپانە هاتوونەتە كوردستان؟‬ ‫• ب���ەڵ���ێ‪ ،‬ه���ات���ووەت���ە‬ ‫كوردستان‌و عێراق بەگشتیی‬ ‫قوربانیی بووە‪.‬‬ ‫رۆژنامە‪ :‬وەزیری بازرگانیی‪،‬‬ ‫كە ئەویش ك��وردە‪ ،‬هەڵوێستی‬ ‫چۆن بوو؟‬ ‫• ئ��ەوەن��دەی ئ��ەو وەزی��رە‬ ‫هەوڵیدا‪ ،‬كە لە پۆستەكەمدا‬ ‫بمێنمەوە‪ ،‬وابزانم هیچ برادەرێك‬ ‫لە ك��وردەك��ان هەوڵیان ن��ەدا‌و‬ ‫زۆریشی پێ ناخۆش ب��وو‪ ،‬لە‬ ‫كۆبوونەوەی كوتلەی كوردیدا‬ ‫وتی‪ :‬سۆیبە عەمودی فەقەری‬ ‫منە‪ ،‬تكا دەكەم با بمێنێتەوە‪.‬‬ ‫رۆژن����ام����ە‪ :‬ج��گ��ە ل���ەو‪،‬‬ ‫بەرپرسە بااڵكانی ت��ری كورد‬

‫لەبەغدا هەڵوێستیان چۆن بوو؟‬ ‫• د‪.‬رۆژ ن��وری شاوەیس‪،‬‬ ‫ش���ەڕی ل��ەس��ەر ك���ردم‪ ،‬ب��ەاڵم‬ ‫ئ��ەوەی پشتگیریی ت��ەواوی لێ‬ ‫نەكردم بەڕێز مام جەالل بوو‪.‬‬ ‫رۆژنامە‪ :‬هۆكارەكەی چی‬ ‫بوو؟‬ ‫• بەڕاستی ن��ازان��م‪ ،‬ئەوە‬ ‫هەڵدەگرم بۆ زەمەن‌و تەفسیراتی‬ ‫ئێوە‪.‬‬ ‫رۆژن�����ام�����ە‪ :‬ب������ەاڵم ل��ە‬ ‫(‪)2011/7/13‬دا‪ ،‬نووسینگەی‬ ‫س��ەرۆك كۆمار بەیاننامەیەكی‬ ‫دەرك�����رد‌و ت��ی��ای��دا ئ��ام��اژەی‬ ‫بەوەداوە‪ :‬دەستلەكاركێشانەوەی‬ ‫تۆ وەك هەڵوێست وەرگرتن بووە‬ ‫بەرامبەر بە بڕیارێكی مەكتەبی‬ ‫سیاسیی (یەكێتیی نیشتمانیی‬ ‫كوردستان) سەبارەت بە كاندید‬ ‫نەكردنت بۆ پۆستی وەزی��ری‬ ‫بازرگانیی؟‬ ‫• د‪.‬خ��ەی��روڵ�ڵا‪ ،‬وەزی���ری‬ ‫بازرگانیی لە مانگی شوباتدا‬ ‫دەس��ت��ب��ەك��ار ب���وو‪ ،‬ب���ەاڵم من‬ ‫مانگی ت��ەم��م��ووز وازمهێنا‪،‬‬ ‫ئێوە وەك راگەیاندنەكان ئەو‬ ‫تەفسیرە هەڵدەگرم بۆ خۆتان‪،‬‬

‫لەڕاستیدا من یەكێك بووم لە‬ ‫كاندیدەكان بۆ پۆستی ئــــــەو‬ ‫وەزارەتەو مام جەاللیش‪ ،‬وتی‪:‬‬ ‫«كچم من تۆ بەباش دەزانم»‪،‬‬ ‫ب���ەاڵم پێدەچێت ب��رادەران��ی‬ ‫مەكتەبی سیاسیی یەكێتی‪ ،‬ئەو‬ ‫بەربەرستەیان دروست كردبێت‬ ‫لەبەردەم ئەوەی من وەزیربم‪،‬‬ ‫پاش ئەوەش من لەگەڵ وەزیری‬ ‫ن��وێ وەك خ��وش �ك‌و ب��رای��ەك‬ ‫كارمانكردووەو هاوكاریم كردووە‪.‬‬ ‫رۆژنامە‪ :‬هەست ناكەیت ئەم‬ ‫بەرگرینەكردنە لە تۆ لەالیەن‬ ‫نوێنەرانی ك��وردەوە لە بەغدا‪،‬‬ ‫زیانی هەبووبێت؟‬ ‫• ناتوانم ئامۆژگارییان‬ ‫بكەم‪ ،‬بەاڵم وەك رای شەخسیی‬ ‫خ��ۆم دوای���ان ل��ێ��دەك��ەم؛ هیچ‬ ‫ئەندامێكی ك���ورد پشتگوێ‬ ‫ن���ەخ���ەن‪ .‬ب����ە ب����رادەران����ی‬

‫ئه‌و‬ ‫ماد‌ه‬ ‫خۆراکیی ‌ه‬ ‫خراپان ‌ه‬ ‫هاتوونه‌ت ‌ه‬ ‫کوردستانیش‬

‫هاوپەیمانیی كوردستانیم وت‪:‬‬ ‫زۆرم پێناخۆشە پشتتان لەمن‬ ‫ك���ردووە‪ ،‬من ئەگەر فەسادی‬ ‫مالیی‌و ئیداریی‌و تەنانەت ئەگەر‬ ‫ئەخالقیشم هەبایە‪ ،‬هەق نەبوو‬ ‫بەرگریم لێبكەن‪ ،‬ب��ەاڵم ئێوە‬ ‫دەنگتان زواڵڵە من بە ئیعترافی‬ ‫مام جەالل‪ ،‬كە وتی‪ :‬تۆ یەكێكیت‬ ‫لە ئەندامە سەركەوتووەكانمان‬ ‫لە بەغدا‪ ،‬دەبوایە پاداشتەكەم‬ ‫ب��ە پ��ێ��چ��ەوان��ەوە ب��وای��ە‪ ،‬كە‬ ‫بەرگرییەكی زۆرم لێبكەن‪،‬‬ ‫ن��ەك ب����ەوەی ل��ە ب��ەردەم��ی‬ ‫«مالیكی»دا بچووك بكرێمەوە‪،‬‬ ‫ئەمە رێخۆشكەر دەب��ێ��ت بۆ‬ ‫مالیكی‪ ،‬ك��ە دیكتاتۆرییانە‬ ‫رای خۆی بسەپێنێت بەسەر‬ ‫كوتلەی ك��وردی دا‌و لەمەودوا‬ ‫ه��ەر ئەندامێكی ت��ری ك��وردی‬ ‫بەدڵ نەبێت‪ ،‬یەكسەر داوای‬ ‫الب��ردن��ی ل��ە كوتلەی ك��وردی‬ ‫بكات‪ ،‬لەكاتێكدا كوتلەكانی‬ ‫تر ئەندامەكانیان گەندەڵییان‬ ‫ه��ەی��ە‪ ،‬ك��ەچ��ی ب��ەرگ��ری��ی��ان‬ ‫لێدەكەن‪ ،‬ئایا پاداشتی من‬ ‫ئەمەیە‪ ،‬كە بەوشێوەیە پشتم‬ ‫لێبكرێت؟‬ ‫رۆژن��ام��ە‪ :‬پێتوانییە ئەو‬ ‫كێشەیەی ب��ەڕێ��زت‪ ،‬بەشێك‬ ‫بوو بێت لە تەوافوقات‪ ،‬یان‬ ‫سەفقەی سیاسیی؟‬ ‫• ن���ازان���م ت��ەواف��وق��ات��ی‬ ‫سیاسیی لە چیدایە؟ من زۆر‬ ‫هەوڵمدا‪ ،‬وتم‪ :‬هۆكارەكە چییە‪،‬‬ ‫ئایا من بەشێكم لە تەوافوقاتی‬ ‫سیاسیی‪ ،‬ئ��ای��ا مالیكی كە‬ ‫وت��ب��ووی سۆیبە تەسفییەی‬ ‫رەگ��ەزەك��ان��ی حیزبی دەع��وە‬ ‫دەك���ات‪ ،‬نابێت لێكۆڵینەوە‬ ‫ب���ك���رێ���ت‪ ،‬گ����ەر م���ن وەك‬ ‫تاوانبارێكیش بوومایە پرسیارم‬ ‫لێبكرایە‪ ،‬ن��ەك گوێڕایەڵیی‬ ‫قسەی مالیكی بن‪.‬‬

‫«دەبێت چەكی عێراق؛ لە واڵتی مەشقپێكەری هێزە ئەمنییەكان بكڕدرێت»‬

‫گومان لە رێككەوتنێكی بەغداو واشنتۆن دەكرێت‬

‫راپۆرتی‪ :‬عەلی ناجی‪ -‬بەغدا‬

‫‪........................................................‬‬

‫پەیماننامەیەكی‬ ‫ب��ەپ��ێ��ی‬ ‫لێكگەیشتنی ن��ێ��وان ه���ەردوو‬ ‫حكومەتی بەغداو واشنتۆن‪ ،‬كڕینی‬ ‫چەك بۆ عێراق‪ ،‬دەبێت لە هەمان‬ ‫واڵتی رەگەزنامەی ئەو كەسانە بێت‬ ‫كە مەشق بە هێزە ئەمنییەكانی‬ ‫عێراق دەك��ەن‌‪ ،‬ئەمەش گومانی‬ ‫ئەوەی دروستكردووە هەنگاوێك‬ ‫بێت بۆ هێشتنەوەی هێزەكانی‬ ‫ئەمریكا لە عێراق‪.‬‬ ‫لەگەڵ بەرزبوونەوەی پلەی‬ ‫گەرمای بەغدادا‪ ،‬دەنگۆی رێككەوتنە‬ ‫نهێنییەكان ب��ۆ هێشتنەوەی‬ ‫هێزەكانی ئەمریكا لەعێراق‪،‬‬ ‫یان هێنانەوەیان لە پەنجەرەوە‬ ‫دوای دەرچوونیان لە دەرگ��اوە‪،‬‬ ‫گەرمتر بووە‪ ،‬نوێترینیان دەنگۆی‬ ‫لێكگەیشتنە‬ ‫پەیماننامەیەكی‬ ‫سەبارەت بە مەشقپێكردنی هێزە‬ ‫ئەمنییەكان‪ ،‬ك��ە ب��ڕی��ارە به‌م‬ ‫نزیکان ‌ه لەنێوان هەردوو حكومەتی‬ ‫بەغداو واشنتۆندا ئیمزابكرێت‌و‬ ‫بەپێی ئەو پەیماننامەیە‪ ،‬سەرۆك‬ ‫وەزیران وەك سەركردەی گشتیی‬ ‫ه��ێ��زەچ��ەك��دارەك��ان ل��ە ع��ێ��راق‪،‬‬ ‫دەت��وان��ێ��ت بەبێ گ��ەڕان��ەوە بۆ‬ ‫ئەنجومەنی ن��وێ��ن��ەران‪ ،‬بڕیاری‬

‫په‌رله‌مانتارێکی شیعه‌‪:‬‬

‫پێویسته‌ چه‌ک‬ ‫له‌ ئه‌مریکا‬ ‫نه‌کڕدرێت‬ ‫ل��ەس��ەرب��دات‪ ،‬ئ��ەم هەنگاوەش‬ ‫گ��وم��ان��ی الی ه��ەن��دێ��ك ل��ەو‬ ‫الی��ەن��ە س��ی��اس��ی��ی��ان��ەی دژ بە‬ ‫م��ان��ەوەی هێزەكانی ئەمریكان‪،‬‬ ‫دروستكردووە‪.‬‬ ‫ب��ەپ��ێ��ی پ��ەی��م��ان��ن��ام��ەی‬ ‫لێكگەیشتنەكە‪« ،‬دەب��ێ��ت ئەو‬ ‫چەكانەی بۆ هێزە ئەمنییەكانی‬ ‫عێراق دەك��ڕدرێ��ن‪ ،‬دروستكراوی‬ ‫واڵت����ی م��ەش��ق��پ��ێ��ك��ەری ه��ێ��زە‬ ‫ئەمنییەكان بن»‪.‬‬ ‫ئەسكەندەر وەتوت‪ ،‬ئەندامی‬ ‫فراكسیۆنی عێراقییە لە ئەنجومەنی‬ ‫نوێنەرانی عێراق‪ ،‬ئاشكرای كرد‪،‬‬ ‫بەپێی بەرنامەیەكی تایبەتی نێوان‬ ‫بەغداو واشنتۆن‪ ،‬كە بە بەرنامەی‬

‫(‪ )FMS‬ن��اس��راوە‪ ،‬چ��ەك بۆ‬ ‫ع��ێ��راق دەك���ڕدرێ���ت‌و پ��رۆس��ەی‬ ‫گۆڕینی چەكی سوك بە قورس‪،‬‬ ‫بۆ دەرچ��وون��ی عێراق لە بەندی‬ ‫حەوتەمی نەتەوە یەكگرتووەكان‬ ‫جێبەجێدەكرێت‪.‬‬ ‫وەت���وت‪ ،‬ب��ە «رۆژن��ام��ە»ی‬ ‫راگ��ەی��ان��د‪« :‬ئ��ەو پەیماننامەی‬ ‫لێكگەیشتنە‪ ،‬بەشێوەیەكی روون‬ ‫دەرن���ەك���ەت���ووەو خاڵەكانیشی‬ ‫رانەگەیەنراون‪ ،‬بەاڵم دەركەتووە‬ ‫ك��ە دەب��ێ��ت چ��ەك��ی ك����ڕدراو لە‬ ‫رەگ���ەزن���ام���ەی مەشقپێكەری‬ ‫هێزەئەمنییەكان بێت»‪.‬‬ ‫بەرنامەی‬ ‫جێبەجێكردنی‬ ‫(‪ )FMS‬ب��ۆ مەشقپێكردنی‬ ‫هێزەئەمنییەكان‪ ،‬بە رای خالید‬ ‫ع��ەل��وان��ی‪ ،‬ب���ڕی���اردەری لیژنەی‬ ‫نەزاهە لە ئەنجومەنی نوێنەران‪:‬‬ ‫«گ��ەن��دەڵ��ی��ی زۆری ت��ی��ای��ە»‌و‬ ‫ئاشكرای كرد لە ئێستادا‪ ،‬لیژنەكەی‬ ‫سەرگەرمی لێكۆڵینەوەیە لەو‬ ‫دۆسیەیە‪ ،‬تا رێوشوێن لەسەری‬ ‫بگرێتەبەر‪.‬‬ ‫عەلوانی‪ ،‬بە «رۆژن��ام��ە»ی‬ ‫راگەیاند‪ :‬لەالیەن پشكنەرەكانی‬ ‫وەزارەت���ی ناوخۆو بەرگرییەوە‪،‬‬ ‫راپۆرتمان س��ەب��ارەت بە بوونی‬ ‫گەندەڵیی ل��ەو دوو وەزارەت���ه‌دا‬ ‫پێگەیشتووە‪ ،‬بەتایبەت لە كڕینی‬

‫گوللەنەبڕو زرێ��پ��ۆش‌و ئامێری‬ ‫ئاشكراكردنی تەقەمەنی‪ ،‬كە‬ ‫هاوتای ئ��ەو شێوەیە نەبوو كە‬ ‫عێراق داوایكردووە‪.‬‬ ‫عەبد حسێن ریسان‪ ،‬ئەندامی‬ ‫كوتلەی س��ەدر ل��ە ئەنجومەنی‬ ‫ن��وێ��ن��ەران��ی ع��ێ��راق‪ ،‬بەگومانە‬ ‫ل��ە هەنگاوەكانی ئەمریكا بۆ‬ ‫كڕینی چەك‪ ،‬یان مەشقپێكردنی‬ ‫هێزەئەمنییەكانی ع��ێ��راق‌و بە‬ ‫«رۆژن�����ام�����ە»ی‬

‫راگەیاند‪« :‬پێویستە لە كڕینی‬ ‫چەكدا بۆ عێراق‪ ،‬مامەڵە لەگەڵ‬ ‫دەوڵەتانی تری غەیرە ئەمریكا‬ ‫بكرێت‪ ،‬چونكە متمانەی تەواومان‬ ‫بە ئەمریكا نییە»‪.‬‬ ‫ریسان‪ ،‬ئاماژەی بەوەشدا‪:‬‬ ‫نابێت كڕینی چەكی عێراق‪ ،‬بۆ‬ ‫جێبهێڵرێت‌و‬ ‫ئەمریكییەكان‬ ‫وت��������ی‪:‬‬

‫«م��ت��م��ان��ەی‬ ‫رەه����������او‬ ‫كوێرانە بە‬ ‫ئە مر یكا ‪،‬‬ ‫ئ��ێ��م��ەی ب��ەم‬ ‫ب������ارودۆخ������ە‬ ‫گ���ەی���ان���دو‬

‫نابێت مەشقپێكەران‪ ،‬یان كۆمپانیا‬ ‫ئەمنییەكان‪ ،‬ببنە بــــــــەرگێكی‬ ‫تر بـــــــــــــــــۆ مانەوەی‬ ‫هێزەكانی ئەمریكا لە‬ ‫عێراق»‪.‬‬

‫‪www.rozhnama.net‬‬

‫‪birura.rozhnama@yahoo.com‬‬

‫ذمارة (‪ )645‬سيَشةممة ‪2011/8/2‬‬ ‫حەمەی ئەحمەد رەسوڵ*‬

‫فەالقەو دەسەاڵت‬

‫ه سه‌ر گه‌نده‌ڵی ئیداریی‌و دارایی کۆمسیۆن‬ ‫پرسیارو به‌ڵگه‌کان؛ ل ‌‬ ‫هەڤاڵ كوێستانی‬ ‫بەپێی فەرمانی ژم��ارە (‪92‬ی‬ ‫رۆژی ‪)2004/5/31‬ی دەس��ەاڵت��ی‬ ‫ئیئتیالفی كاتی‪ ،‬كۆمسیۆنی بااڵی‬ ‫هەڵبژاردنەكان لەعێراقدا پێكهات‪،‬‬ ‫تا ببێتە تاكە دەسەاڵتی مەسیری‬ ‫هەڵبژاردن لە هەموو عێراقدا‪ .‬هەر‬ ‫بەپێی هەمان فەرمان‪ ،‬كۆمسیۆن‬ ‫دەزگ��ای��ەك��ی سەربەخۆی پیشەیی‬ ‫ناحیزبییە خ���ۆی خ���ۆی ب��ەڕێ��وە‬ ‫دەبات‪ ،‬هێزی یاسایی هەیەو هەموو‬ ‫دەسەاڵتێكی دان��ان‌و جێبەجێكردنی‬ ‫رێساو نیزام‌و ئیجرائاتێكی پەیوەندیدار‬ ‫بە هەڵبژاردنی هەیە‪ ،‬لەوەش زیاتر‬ ‫سەربەخۆیی تەواوی لە دەسەاڵتەكانی‬ ‫یاسادان‌و جێبەجێكردن‌و لە دەسەاڵتی‬ ‫دادوەری���ی هەیە‪ ،‬ئ��ەو كاتەش كە‬ ‫دروست بوو لە قۆناغی گواستنەوەدا‬ ‫هیچ لە هێزە سیاسییەكانی عێراق‬ ‫دەستیان لە هەڵبژاردنی ئەندامانی‬ ‫ئەنجومەنی كۆمسیۆندا نەبوو‪ ،‬رێك‬ ‫بە پێچەوانەی قۆناغی دوای ئەوە‪،‬‬ ‫بەتایبەتیش لەدوای هەڵبژاردنەكانی‬ ‫خ��ول��ی پ��ێ��ش��ووت��ری پ��ەرل��ەم��ان��ی‬ ‫ع��ێ��راق��ی��ی��ەوە‪ ،‬وات���ە ل��ە (‪)2006‬‬ ‫بەدواوە‪ ،‬پێكهاتەی كۆمسیۆن بوونە‬ ‫بەشێك ل��ەو بەشبەشێنەی حیزبە‬ ‫كاریگەرەكانی ناو پەرلەمان‪ ،‬بەمەش‬ ‫هەر هەموو كۆمسیارەكان بە سەرۆكی‬ ‫كۆمسیۆنیشەوە ب��وون��ە نوێنەری‬ ‫حیزبەكانی خۆیان‪ ،‬ئیدی لەوێوە‬ ‫ب���ەدواوە كۆمسیۆن لە پره‌نسیپە‬ ‫سەرەتاییەكەی خۆی دووركەوتەوەو‬ ‫ئ���ەو س��ەرب��ەخ��ۆی �ی‌و بێالیەنیی‌و‬ ‫پیشەییەی خۆی لەدەست دا‪ ،‬كە‬ ‫لەپێناویدا دروست ببوو‪.‬‬ ‫بزووتنەوەی «گۆڕان»یش‪ ،‬یەك‬ ‫لە زیان بەركەوتووە گەورەكانی ئەو‬ ‫خاسیەتەی لەدەستدانی پیشەییبوون‌و‬ ‫ناحیزبییبوون‌و كۆمسیۆنبوون لە‬ ‫ه���ەردوو هەڵبژاردنی پەرلەمانیدا‬ ‫ل��ە ك��وردس��ت��ان‌و ل��ە عێراقیش‪،‬‬ ‫ب���ەاڵم س��ەخ��ت��ی وەدەستهێنانی‬ ‫بەڵگەنامەی پێویست سەبارەت بەو‬ ‫غ��ەدرو پێشێلكارییانەی لە هەردوو‬ ‫هەڵبژاردنەكەدا دژی ك��راون‪ ،‬ئەو‬ ‫دەرفەتەیان بۆ «گ��ۆڕان» فەراهەم‬ ‫نەكرد كە كێشەكە بگەیه‌نێتە دادگا‪،‬‬ ‫بەاڵم رۆژ بە رۆژ گومان‌و پرسیاری‬ ‫زیاتر لەسەر سەربەخۆیی‌و پیشەیی‌و‬ ‫ناحیزبییبوونی ئەو دەزگایە دروست‬ ‫دەبوون‪ ،‬خۆ ئەگەر ئەو سازشكارییەی‬

‫نێوان حیزبەكان‌و شێوازی پێكهاتنی‬ ‫پ��ەرل��ەم��ان‌و دام��ودەزگ��اك��ان��ی تری‬ ‫دەوڵ��ەت نەبوایە‪ ،‬دەمێك بوو ئەم‬ ‫كۆمسیۆنە متمانەی ل ‌ێ سەنرابووەوه‌‪،‬‬ ‫ئەوكاتەش دكتۆرە حەنان فەتالوی‪،‬‬ ‫پەرلەمانتار لەسەر لیستی دەوڵەتی‬ ‫یاسا سەرۆكی كۆمسیۆن‌و تیمەكەی‬ ‫كێش ك��ردە ب��ەردەم پەرلەمان بۆ‬ ‫لێپرسینەوە‪ ،‬دەرفەتێكی باش بوو‬ ‫بۆ ئ��ەوەی هەمووان لە هەقیقەتی‬ ‫ئەو دەزگایە تێبگەن‪ ،‬دكتۆرە حەنان‬ ‫فەتالوی لە میانەی س ‌ێ دانیشتنی‬ ‫پەرلەماندا‪ ،‬لە رۆژانی (‪‌5/2‬و ‪‌6/12‬و‬ ‫‪‌)2011/6/29‬دا چەندین پرسیاری‬ ‫جدیی‌و گرنگی سەبارەت بە تۆمەتی‬ ‫گەندەڵیی ئیداریی‌و دارایی رووبەڕووی‬ ‫سەرۆكی كۆمسیۆن كردەوەو بۆ هەموو‬ ‫پرسیارەكانیش كۆمەڵ ‌ێ بەڵگەی‬ ‫بەهێزو حاشاهەڵنەگری دەخستە روو‪،‬‬ ‫بەشێوەیەكی وا ف��ەرەج حەیدەری‬ ‫تووشی شێواویی‌و خۆدزینەوە لە‬ ‫وەاڵمدانەوە دەبوو‪ ،‬پەرلەمانتارانیشی‬ ‫دەخستە شوێنێكەوە‪ ،‬كە قەناعەت بە‬ ‫زۆرینەی وەاڵمەكانی نەكەن‪ ،‬تەنانەت‬ ‫هەند ‌ێ ج��ارو هەند ‌ێ وەاڵم هۆڵی‬ ‫پەرلەمانی پڕ دەك��رد لە پێكەنین‪،‬‬ ‫جاریش هەبوو بۆ ئەوەی وەاڵمی یەك‬ ‫پرسیار بداتەوە دەبوایە چەندین جار‬ ‫هەمان پرسیاری ل ‌ێ بكرێتەوە‪ ،‬كە‬ ‫هەموو ئەمان ‌ه گومانی پەرلەمانیان بە‬ ‫وەاڵمەكانی حەیدەری زیاتر دەكرد‪ ،‬لە‬ ‫میانەی ئەو هەموو پرسیارو وەاڵمانەدا‬ ‫كۆمەڵێك راستیی كەوتنە روو‪ ،‬لەوانە‪:‬‬ ‫* ف��ەرەج حەیدەری تەنیا لە‬ ‫ساڵی (‪)2010‬دا‪ )206( ،‬رۆژ دەوامی‬ ‫ن��ەك��ردووە‪ ،‬ی��ان ئیجازەی بەخۆی‬ ‫داوە‪ ،‬یان خۆی ئیفاد ك��ردووەو بۆ‬ ‫هەر ئیفادێكیش دەرماڵەی تایبەتی‬ ‫بۆ س��ەرف ك��راوە جێگرەكەشی بە‬ ‫هەمان شێوە‪.‬‬ ‫* بۆ هەر كۆمسیارێك‪)20( ،‬‬ ‫هەزار دۆالر بۆ مەسرەفی ماڵدانان‬ ‫خ��ەرج ك��راوە‪ ،‬ئەمە لەكاتێكدا لە‬ ‫گرێبەستی بەكرێگرتنەكەدا هاتووە؛‬ ‫كە ماڵەكان هەموو شتێكی ناوماڵیان‬ ‫تێدایە بۆ هەر یەكێكیان (‪ )10‬هەزار‬ ‫دۆالر بۆ كڕینی موه‌لیدەو مانگانەش‬ ‫نزیكی (‪ )2000‬دۆالر بۆ مەسرەفی‬ ‫گاز‪ ،‬ئەمە لەكاتێكدا هەر نۆ كۆمسیار‬ ‫ك��������ە ل���ە ناوچەی س�������ەوزدا‬ ‫دەژی�����ن‌و‬

‫كؤمثانياى وشة هةفتانة دةريدةكات‬

‫سکرت َيرى نووسين‬ ‫هيوا جةمال‬

‫‪07701576906‬‬

‫‪hiwa.jamal@yahoo.com‬‬

‫ناوچەی سەوزیش زۆر بە دەگمەن‬ ‫ت ك���ارەب���ای ن��اب��ڕێ��ت‪ ،‬ه��ەر‬ ‫ن��ەب��ێ� ‌‬ ‫كۆمسیارێك (‪ )10‬هەزار دۆالری بۆ‬ ‫سەرف كراوە‪ ،‬بۆ كڕینی كەرەڤانەو‬ ‫مانگانەش (‪ 400‬بۆ ‪ )500‬دۆالریان‬ ‫بۆ مەسرەفی ئینتەرنێت وەرگرتووە‪،‬‬ ‫ئەمە لەكاتێكدا مەسرەفی خەتی‬ ‫ئینتەرنێت لە ناوچەی سەوزدا چل‬ ‫بۆ پەنجا دۆالرە‪ ،‬كۆمسیار هەیە‬ ‫وەسڵی كڕینی چوار سەالجەو پێنج‬ ‫تاقم قەنەفەی دانیشتن‌و شەش‬ ‫تەلەفزیۆنی پێشكەش ك���ردووە‪،‬‬ ‫ئەمە لەكاتێكدا زۆرینەیان لە فالتدا‬ ‫دەژین‌و فالتەكانیش جگە لە جێگەی‬ ‫سەالجەیەك‌و تەلەفزیۆنێك‌و تاقمێكی‬ ‫دانیشتن‪ ،‬جێگەی زیاتر نابێتەوە‪.‬‬ ‫* ك��ۆم��س��ی��ار ه��ەی��ە (‪)32‬‬ ‫ملیۆن دیناری بۆ س��ەرف ك��راوە‪،‬‬ ‫بۆ كرێی خانوو كە هیچ سەنەدێكی‬ ‫یاسایی نییە راستیی ئەو گرێبەستە‬ ‫بسەلمێنێ‌‌و هیچ لۆژیكێكیش نییە‬ ‫خانووی ئاوا گران بە كر ‌ێ بگیرێ‌‪.‬‬ ‫* دامەزراندنی ژمارەیەكی زۆر‬ ‫لە خزمو كەسوكاری خۆیان‪ ،‬كە نۆ‬ ‫لەوانە بە پلەی بەڕێوەبەری گشتیی‬ ‫دام��ەزراون‪ ،‬هەروەها دەی��ان كەسی‬ ‫وەهمییان دامەزراندووەو مووچەكانیان‬ ‫خواردووە‪.‬‬ ‫* پارەیەكی زۆر لە كۆمەڵێ‌‬ ‫گرێبەستدا خووراوە‪.‬‬ ‫* پارەیەكی زۆر خ��ووراوە بە‬ ‫ناوی زێدەكاریی‌و ختورە‪ ،‬بۆ خۆیان‌و‬ ‫چ بۆ حیمایەكانیشیان‪ ،‬هەروا (‪)20‬‬ ‫پاسەوانیان بە ناوی خولی راهێنانەوە‬ ‫ن���اردوووەت���ە ت��ورك��ی��ا‪ ،‬ب��ۆ م��اوەی‬ ‫دوو هەفتە كە زۆرینەیان لە خزمو‬ ‫كەسە نزیكەكانی خۆیانن‪ ،‬ئەمە لە‬ ‫كاتێكدا نە هیچ پەرلەمانتارو نە هیچ‬ ‫وەزیرێكیش هیچ لە پاسەوانەكانی‬ ‫خۆیان بۆ راهێنانە ن��ەن��اردووه‌ت��ە‬ ‫دەرەوەی واڵت‪.‬‬ ‫* سی ساڵ لەمەوبەر ئاگرێك‬ ‫لە بەشێكی باڵەخانەی كۆمسیۆن‬ ‫بەربووەو پتر لە (‪ )2‬ملیۆن دۆالر‬ ‫خەسارەتی ل ‌ێ كەوتووەتەوە‪ ،‬بێ‌‬ ‫ئ��ەوەی لێكۆڵینەوە ل��ەو رووداوە‬ ‫بكرێت‪ ،‬فایلەكەی داخراوە‪ ،‬ئەمەش بۆ‬ ‫خۆی كۆمەڵێك پرسیاری گوماناویی‬ ‫بەدوای خۆیدا دێنێت‪ ،‬وێڕای ئەوەش‬ ‫شكستهێنانی ف��ەرەج حەیدەری لە‬ ‫وەاڵمدانەوەی دوو پرسیاری تری زۆر‬

‫خاوةنى ئيمتياز‪ :‬كؤمثانياى وشة‬

‫ل َيثرسراوى هونةرى‬ ‫شاخةوان ئةنوةر‬

‫‪07701361826‬‬

‫‪shakhawan.shdn@gmail.com‬‬

‫گرنگ‪ ،‬هەقیقەتی كۆمسیۆنیان زیاتر‬ ‫بۆ پەرلەمانتاران خستە روو‪..‬‬ ‫ی��ەك��ەم‪ :‬م��ەس��ەل��ەی الب��ردن��ی‬ ‫بەرپرسی فەرمانگەی هەڵبژاردنەكانی‬ ‫ه��ەرێ��م��ی ك���وردس���ت���ان‪ ،‬ب���ەر لە‬ ‫هەڵبژاردنەكانی پەرلەمان‌و سەرۆكی‬ ‫هەرێمی كوردستان‌و دانانی حەمدیە‬ ‫حوسنی بە سەرۆكی ئەو فەرمانگەیە‪،‬‬ ‫لە كاتێكدا سەرۆكی پێشوو بەگوێرەی‬ ‫یاسا بۆ ئەو پۆستە هەڵبژێردرابوو‪.‬‬ ‫وەاڵمەكانی حەیدەری سەبارەت‬ ‫بەو پرسیارانەی لەسەر ئەم مەسەلەیە‬ ‫لێی كران‪ ،‬ئەوەندەی تر لەسەر خۆی‌و‬ ‫كۆمسیۆن دروست كرد‪.‬‬ ‫دووەم‪ :‬مەسەلەی مەڵبەندی‬ ‫داخڵكردنی داتاكان‪ ،‬ئەمە لەكاتێكدا‬ ‫ك��ە ه��ەم��ووم��ان دەزان��ی��ن ك��ە ئەو‬ ‫مەڵبەندە ب��ە نیسبەت پرۆسەی‬ ‫ه��ەڵ��ب��ژاردن‌و دەن��گ��دان��ەوە چەند‬ ‫گرنگ‌و هەستیارە‪ ،‬بە ئەندازەیەك‬ ‫كە پرۆسەی هەڵبژاردن‌و پرۆسەی‬ ‫سیاسیی هەر هەمووی لەسەر ئەو‬ ‫مەڵبەندە وەستاوە‪ ،‬هەر دەسكاریی‌و‬ ‫تەزویرێك لەو مەڵبەندانەدا بكرێت‪،‬‬ ‫دەش ‌ێ ئاكامی دەنگدانەكان بگۆڕێ‌و‬ ‫كاریگەریی زۆریش لەسەر پرۆسەی‬ ‫هەڵبژاردن‌و دەنگدان بكات‪.‬‬ ‫س���ەب���ارەت ب���ەم م��ەس��ەل��ەی��ە‪،‬‬ ‫حەیدەری رووبەرووی چەندین پرسیار‬ ‫بووەوە‪ ،‬هەموو جارێكیش حەیدەری‬ ‫بەشێوەیەك لە شێوەكان دەیویست‬ ‫خۆ لە وەاڵمدانەوە بدزێتەوە‌و وەاڵمی‬ ‫پرسیارەكەی نەدەدایەوە‪ ،‬تەنانەت‬ ‫ل��ە وەاڵمێكیدا وت��ی‪« :‬خ��ۆ ت��ازە‬ ‫هەڵبژاردن تەواو بووەو پەرلەمان‌و‬ ‫حكومەت دامەزراون‪ ،‬ئیتر چ پێویست‬ ‫دەك��ا ئێمە ئێستا بێین باسی ئەو‬ ‫مەسەالنە بكەین»‪.‬‬ ‫ئەمە سەرۆكی پەرلەمانی ناچار‬ ‫كرد‪ ،‬كە ئەویش بۆ (‪ )10‬جار زیاتر‬ ‫بوو‪ ،‬داوای لە فەرەج حەیدەری دەكرد‬ ‫هەمان پرسیار وەاڵم بداتەوە‪ ،‬كە‬ ‫فەتالوی (‪ )10‬جار زیاتر لێی كردبوو‪،‬‬ ‫بە حەیدەری بڵێ‌‪« :‬لەبەر ئەوەی ئەم‬ ‫پرسیارە زۆر گرنگ‌و هەستیارە‪ ،‬بۆیە‬ ‫دەب ‌ێ وەاڵمی ئەم پرسیارە بە روونیی‬ ‫بدەیتەوە»‪ ،‬بەاڵم ئێستاو ئەوساش‬ ‫نە سەرۆكی پەرلەمان‌و نە حەنان‬ ‫فەتالوی‌و نە پەرلەمانتارانیش وەاڵمی‬ ‫روونیان دەست نەكەوت‪..‬‬ ‫ه��ەر لە م��ەڕ ئ��ەو مەسەلەیە‪،‬‬

‫هەڵمەتی داخڵكردنی داتاكان‪ ،‬فەرەج‬ ‫ح��ەی��دەری‪ ،‬بە ئاگا بووب ‌ێ یان نا‬ ‫ئاگا‪ ،‬دانی بەوەدا نا كە پاسۆردی‬ ‫جیهازەكانی ئ��ەو مەڵبەندە‪ ،‬الی‬ ‫ئەمریكییەكان بوو‪ ،‬بەاڵم تائێستاش‬ ‫نەمانزانی ب��ۆ ئ��ەو پ��اس��ۆردە الی‬ ‫ئەمریكییەكان ب��وو‪ ،‬جگە ل��ەوەی‬ ‫ئێمەی خستە ناو گومانێكی زۆرترەوە‪.‬‬ ‫ب��ە ب����ڕوای م��ن ل��ەوێ��دا هیچ‬ ‫پەرلەمانتارێك نەبوو‪ ،‬لەسەربەخۆییی‬ ‫ن��ەب��وون‌و لە گەندەڵیی ئیداریی‌و‬ ‫دارایی‌و جێبەجێكردنی ئەو دەزگایە‬ ‫دڵنیا نەبێ‌‪ ،‬كەچی كە هاتە سەر‬ ‫متمانە لێسەندنەوە فەرمانی حیزب‌و‬ ‫ناكۆكییە سیاسییەكان جێی مۆڕاڵ‌و‬ ‫هەقبێژی پەرلەمانتارانیان گرتەوەو‬ ‫زۆری��ن��ە دەنگیان بە سەندنەوەی‬ ‫متمانە لە كۆمسیۆن نەدا‪.‬‬ ‫ب�����ەاڵم ل���ەگ���ەڵ ئ���ەوەش���دا‬ ‫لێپرسینەوەكەو دواتریش دەنگدانەكە‪،‬‬ ‫كۆمەڵێك راستیی زەقیان خستەڕوو‪،‬‬ ‫كە هەر هەموویان جەختیان لەسەر‬ ‫هەبوونی گەندەڵیی‌و ناسەربەخۆیی‌و‬ ‫حیزبییبوون‌و پیشەیی نەبوونی ئەو‬ ‫دەزگایە دەك��ردەوە‪ ،‬كە بە هەموو‬ ‫پێوەرەكان ئەگەر پەرلەمانتاران‌و‬ ‫ك��وت��ل��ەك��ان��ی��ان ل��ەن��او پ��ەل��ەم��ان��دا‬ ‫جدییەتێكیان تێدا با بۆ دژایەتیكردنی‬ ‫گەندەڵیی‪ ،‬دەنگیان بۆ سەندنەوەی‬ ‫متمانە لە كۆمسیۆن دەدا‪ ،‬بەاڵم زۆرینە‬ ‫وایان نەكرد‪ ،‬هەرچەندە هەریەك لەو‬ ‫كوتالنەی دەنگیان ن��ەدا‪ ،‬جگە لە‬ ‫لیستی هاوپەیمانی كوردستانی‪ ،‬كە‬ ‫ئەوان بە چاك‌و خراپ پشتیوانییان لە‬ ‫فەرەج حەیدەری‌و تیمەكەی دەكرد‪،‬‬ ‫دەن��ا كوتلەكانی تر چ عێراقییەو‬ ‫چ كوتلەی ئ��ەح��رارو چ كوتلەی‬ ‫ئەنجومەنی بااڵی ئیسالمیی‌و ئەوانی‬ ‫دیكەش‪ ،‬هەر هەموویان لە لێدوان‌و‬ ‫لە كۆنگرە رۆژنامەوانییەكانیاندا‬ ‫پاكانەیان دەك���رد پ��اس��اوی��ان بۆ‬ ‫دەنگ نەدانەكەیان دەهێنایەوەو هەر‬ ‫هەمووشیان بەئەندازەی جیا دانیان‬ ‫بە گەندەڵیی ئەو دەزگایەدا دەنا‪،‬‬ ‫هەرچەندە نەدەبوایە پەرلەمان لەبەر‬ ‫هیچ هۆكارێكی سیاسیی‌و ناتەبایی‬ ‫نێوان كوتلەكان رۆڵی چاودێریی خۆی‬ ‫لەدەست دابا‪.‬‬ ‫پەرلەمان بەم كردارەی بەشێك‬ ‫لە ناوبانگ‌و هەیبەتی خۆی وەك‬ ‫دەزگای چاودێریی لەدەست دا‪.‬‬

‫هەتا ئەم چركەساتەش دەس��ەاڵت‌و دامودەزگا‬ ‫ئەمنییەكانی زۆرێك لە واڵتە دیكتاتۆرو ستەمكارەكان‪،‬‬ ‫ف��ەالق��ەك��ردن ب��ە شیاوترین‌و باشترین شێوازی‬ ‫تەمێكردن‌و س��زادان دەزان �ن‌و زیندانییە سیاسیی‌و‬ ‫بیروڕا جیاوازەكانی پێ ئەشكەنجە دەدەن‪..‬‬ ‫ئێمەی كوردیش بەو شێوازە نامۆ نین‌و ئەو شێوازی‬ ‫سزادانەمان بەدەستی یەكێك لە دڕندەترین دیكتاتۆرو‬ ‫دەسەاڵتە ستەمكارەكەیەوە چێژ كردووەو زۆرێك لە‬ ‫رۆڵەی قارەمانی كوردستان لەژێر فەالقەكردنی تاقەت‬ ‫پڕوكێندا گیانی پاكیان لەدەست داوە‪ ..‬دیارە هەر بە‬ ‫یاسا فیزیكییە ناودارەكەی ( كردارو پەرچە كردار)‪،‬‬ ‫ئەو كردارە قێزەونە گواستراوەتەوە بۆ نێو دامودەزگا‬ ‫ئەمنییەكانی ناو ه��ەردوو حیزبە دەسەاڵتدارەكەی‬ ‫كوردستانی ئەمڕۆو زۆرن ئ��ەو كەسانەی لەسەر‬ ‫بیروڕای جیاوازو هەواداربوون بە حیزبی جیا لەو‬ ‫دوو حیزبە‪ ،‬بەشێوەیەكی زۆر توندو جەرگبڕ لەنێو‬ ‫زیندانەكانی یەكێتی‌و پارتیدا ئەوەندە فەالقە كراون‪،‬‬ ‫كە یان قاچ‌و دەستیان شكاوە‪ ،‬یان ئیتر كەمئەندام‬ ‫بوون‌و دواتریش هیچ قەرەبوو نەكراونەتەوە‪.‬‬ ‫ئەم دوو حیزبە‪ ،‬سەرەڕای ئەوەی لە بەكارهێنانی‬ ‫چەكدا وێنەیان دەگمەنە‪ ،‬سااڵنێكی دوورو درێژە‪،‬‬ ‫وەكو داهێنەرو مامۆستایەكیش توانیویانە كلتووری‬ ‫فەالقەكردن بە حوكمی الساییكردنەوە لە رژێمی‬ ‫بەعسی ج��ەل�لادەوە ب��گ��وازن��ەوە نێو دام��ودەزگ��ا‬ ‫ئەمنییەكانیان‪ ،‬تەنیا بۆ ئەشكەنجەدانی كەسانێك‬ ‫تەرخانكراوە‪ ،‬كە هەڵگری بیروڕای جیاوازن لەوان‌و یان‬ ‫هەواداری الیەن‌و حیزب‌و بزووتنەوەیەكی دیكەن‪ ،‬یان‬ ‫كەسانی سەربەخۆو ئازادن‪ ،‬نەك بۆ ئەشكەنجەدانی‬ ‫كەسانی تاوانبار بە دزین‌‪ ،‬بەرتیلخواردن‌‪ ،‬تەزویر‪،‬‬ ‫گ��ەن��دەڵ �ی‌‪ ،‬داوێ���ن پیسی‌‪ ،‬بەكارهێنانی م��اددە‬ ‫هۆشبەرەكان‌‪ ،‬دەاڵڵ��ی‌‪ ،‬لەشفرۆشی‌و ك��ردن��ەوەی‬ ‫شوێنی سەماكردن‌و قوماركردن‌و ئارەق خواردنەوە‪،‬‬ ‫بە پێچەوانەوە ئەم بەكاربەرو دەاڵاڵن��ه‌‪ ،‬الی ئەم‬ ‫دوو حیزبە جێگەی شیاوو پلەو پایەی بێهاوتایان‬ ‫هەیەو مانگانە بە دەفتەر دۆالر وەردەگرن‌و تەلەفۆنی‬ ‫تایبەتی بەرپرس‌و سەركردەكانی كوردستانیان لە‬ ‫باخەڵدایە‪ ..‬ئەمجۆرە تاوانبارانە واڵت‌و نیشتمانە‬ ‫هەتیوەكەیان بەرەو هەڵدێر بردووین‪ ،‬هاوەڵ‌و هاوڕێی‬ ‫گیانی بەگیانی جەلالدەكانی فەالقەكاریین‌و لەریزی‬ ‫پێشەوەی بۆنەو كۆڕو كۆنگرەكاندان‪.‬‬ ‫وەكو یاسایەكی ماتماتیكی‌و فیزیكیی‪ :‬كەلتووری‬ ‫ف��ەالق��ەك��ردن‪ ،‬ئاوێتەی پ��ەی��ڕەو و بەرنامەی ئەو‬ ‫حیزبە شمولی‌و تاكڕەوانەیە كە یەك سكرتێریان‬ ‫هەیە تا مردن‌و ئەویش لە هاوتای خاوه‌ن ده‌سه‌اڵتی‬ ‫ره‌هادایه‌‪ ..‬بكوژو ببڕ خۆیەتی‪ ..‬حاكم‌و زاڵمی بێكۆتا‬ ‫خۆیەتی‪ ..‬ئەوانەی دەورووب���ەری ئەو سكرتێرە‪،‬‬ ‫بریتین لە كەسانی بێناوەرۆك‌و نەفس نزم‌و ملكەچ‪،‬‬ ‫ئەوان هەموویان دەبێت خاوەنی چەك بن‌و بەچەكەوە‬ ‫دەن���ازن‪ ،‬لەجیاتی دێبەیت‌و دی��ال��ۆگ‪ ،‬بە گولله‬ ‫‌ئاخاوتنی پڕوپووچ ئەنجام دەدەن‪..‬‬ ‫ئەوەی لەم دواییەدا لەم كوردستانە هەناسەساردەدا‬ ‫رووی دا‪ ،‬بریتی بوو لە پیادەكردنی فەالقەكردن‪،‬‬ ‫جارێك بە چەك‌و جارێك بە حەیزەران‌و كێبڵ‪ ،‬جاری‬ ‫یەكەم‌و لە (‪)17‬ی شوباتەوە تاكو (‪)19‬ی نیسانی‬ ‫(‪)2011‬بە چەك بوو‪ ،‬ئەوەش كە لە (‪‌)2011/7/15‬دا‬ ‫رووی دا‪ ،‬فەالقەكردن بوو بە دارحەیزەران‌و كێبڵی‬ ‫دەستی ئاسایشەكان‌و دژە تیرۆرەكانی سەر بە‬ ‫یەكێتیی نیشتمانیی‪ ،‬كە لە بەرامبەر گردبوونەوەی‬ ‫هەندێك گەنجی بێكارو ناسوودمەند بوو لەخێرو بێری‬ ‫دزراوی ئەم حكومەتە‪ ،‬لە بەرامبەر وشەی ئازادیدا‪،‬‬ ‫فەالقە بەكار هات‪ ،‬كە سەردەمانێك بوو سكرتێری‬ ‫ئەم یەكێتییە پەندە ناودارەكەی ( نان و ئازادیی‬ ‫بۆ نووسەران‌و رۆشنبیران)ی بە هەموو دونیادا قانگ‬ ‫دابوو‪ ،‬وا ئەمڕۆیش ده‌بینین له‌ ژێر ده‌سه‌اڵتی ئه‌ودا‪،‬‬ ‫ئەم كه‌لتوورە قێزەونە زۆر نەفرەتلێكراوە‪ ،‬لە رۆژی‬ ‫رووناكداو لەنێو سەنتەری شارە حەیاتەكەدا‪ ،‬دەرهەق‬ ‫بە گەنجانی تووڕەو بێزار لە گەندەڵیی‌و خەمساردیی‬ ‫حكومەتێك بەكار هات‪ ،‬كە بەردەركی سەرای ئەمڕۆی‬ ‫ئازادیی هاوتاو هاوشێوە كرد بە بەردەركی سەرای‬ ‫سەروەختی عەسكەرتاریەتی ئینگلیزی داگیركەر‌و‬ ‫سەروەختی كوشتارەكەی زەعیم سدیق‪.‬‬ ‫ئەو فەالقەكردنەی ئەنجامدرا لە بەرامبەر بە وتنی‬ ‫وشەی ئازادیی‪ ،‬بۆ هەتاهەتایە بە نێوچاوانی رەشی‬ ‫دەسەاڵتی كوردییەوە دەمێنێتەوە‪ ،‬بۆ هەتاهەتایە‬ ‫دیموكراسییەتە كارتۆنییەكەتان نەفرەت لێدەكات‪.‬‬ ‫*كۆمەڵناس‪.‬‬

‫‪www.rozhnama.net‬‬

‫سه‌رنووسه‌ر‪ :‬مه‌م بورهان قانع‬

‫کارگ َي ِريی‌و ريکالم‌و ئاگاداريى‪:‬‬

‫ناونيشان‪:‬‬

‫‪info. rozhnama@gimail.com‬‬ ‫‪riklam.rozhnama@gimail.com‬‬

‫سل َيمانی‪ :‬زه‌رگه‌ت ‌ه ‪ -‬گردی زه‌رگه‌ته‌‪.‬‬ ‫کؤمپانيای وشه‬

‫‪07480121144 - 07701203949‬‬

‫دابه‌شکردن‪:‬‬

‫کؤمپانيای ثةيك‬

‫‪07701442556‬‬ ‫‪07701595855‬‬

‫ذمارة (‪ )645‬سيَشةممة ‪2011/8/2‬‬ ‫رۆڤان سەروەت‬

‫مه‌ترسییه‌که‌ له‌وێی ‌ه‬ ‫نه‌ک سلێمانی‬ ‫شەڕی دەیان ساڵەی كورد‪ ،‬لەسەر‬ ‫كێشە نەتەوایەتییەكان ب��ووە‪ ،‬وەك‬ ‫مەسەلەی كەركوك‌و خانەقی‌و خورماتوو‬ ‫ج���ەل���ەوالو م��ەن��دەل��ی‌و ق��ەرەت��ەپ��ەو‬ ‫ش��ەن��گ��ال‌و ح��ەم��ری��ن��ی س��ن��وور‪ ،‬زۆر‬ ‫چ��اوەڕێ بووین‪ ،‬هەموو ئاواتەكانمان‬ ‫بە رووخانی بەعسەوەو وامان دانابوو‪،‬‬ ‫خەونەكانمان بێنەدی‌و ئەو ناوچانە‬ ‫بگەڕێنەوە‪ ،‬بەاڵم زۆری پێ‌ نەچوو ئەو‬ ‫خەونە ئەوەندە ناخۆش‌و راچەڵەكێنەر‬ ‫بوو تاساندینی‪ ،‬كە بە مادەیەك‪ ،‬خاكی‬ ‫خۆمان كردە راپرسییەكی ناڕوونەوە‪،‬‬ ‫ل����ەدوای س��اڵ��ی (‪‌)2003‬وە‪ ،‬ئەو‬ ‫ناوچانە كە داگیركراون‪ ،‬لە هەموو‬ ‫روویەكەوە پشتگوێخراون‪ ،‬هەم لە الی‬ ‫ئەم حكومەتەی خۆمان‌و هەم ئەوەی‬ ‫بەغداشەوە‪ ،‬كەچی ئەو چەند ساڵەی‬ ‫بەرپرسانی كورد لەو بەغدایە‪ ،‬كەس‬ ‫نازانێت چیان كردووە بۆ ئەو ناوچانە‪،‬‬ ‫تەنیا ئەوەیان كردووە كە هەر باسی‬ ‫هەر شتێك بكەیت دەڵێن؛ با ماده‌ی‬ ‫(‪ )140‬جێبەجێ‌ ب��ك��رێ��ت‪ ،‬چ��اك‬ ‫دەبێت‌‪ ،‬ئەوە بۆ ماوەی هەشت ساڵە‬ ‫لە بەغدان‪ ،‬هەر دەڵێن دەستەكەوتەكان‬ ‫بپارێزن‌و مافەكان نەچەسپیوون‪ ،‬كەچی‬ ‫ئ��ەو شوێنانە س��اڵ ب��ە س��اڵ دەڵێن‬ ‫خۆزگەمان بە پار‪ ،‬لەدوای دەركەوتنی‬ ‫مەترسیی ت��ی��رۆر‪ ،‬دانیشتووانی ئەو‬ ‫ناوچە داگیركراوانە قوربانیی زۆریان‌دا‪،‬‬ ‫بەتایبەت كوردەكان تووشی كوشتن‌و‬ ‫ب��ڕی��ن‌و ئ���اوارەی���ی ب���وون‪ ،‬ئێستاش‬ ‫مەترسیی زۆریان لەسەرە بە تایبەتی‬ ‫ل��ە ناوچەكانی ج��ەل��ەوالو ش��ارەب��ان‌و‬ ‫مەندەلی‌و قەرەتەپە‪ ،‬هەڕەشەی تیرۆر‪،‬‬ ‫ك��وردەك��ان��ی ج��ەل��ەوالو دەوروب����ەری‬ ‫وال��ێ��ك��ردووە‪ ،‬رۆژان����ە زێ���دی ب��او و‬ ‫باپیرانیان جێبهێڵن‌و روو بكەنە هەرێم‪،‬‬ ‫بە دانپیانانی كاربەدەستە میرییەكانی‬ ‫ئەو سنوورە‪ ،‬وەزعی ئەمنیی لەبار نییە‪،‬‬ ‫تیرۆری هاواڵتییە كوردەكانیش وەكو‬ ‫دیاردەی رۆژانەیان لێهاتووە‪ ،‬چەندینجار‬ ‫لە رێگای میدیاكانەوە‪ ،‬هاواڵتییانی‬ ‫ئەو ناوچانە داوای هێزی كوردیان‬ ‫كردووە بۆ پاراستنی گیان‌و ماڵیان‌و‬ ‫خاكەكەیان‪ ،‬بەاڵم دەسەاڵتدارانی ئەم‬ ‫واڵتەی ئێمە‪ ،‬هەر كاتێك لە كوردستان‬ ‫كەشەكەیان بەدڵ نەبێت‪ ،‬ئەوكات ناوچە‬ ‫داگیركراوەكانیان دێتەوە یاد‪.‬‬ ‫خۆپیشاندانەكانی‬ ‫لـــــــــەدوای‬ ‫(‪)17‬ی شوباته‌وه‌‪ ،‬هەڵاڵیەكی زۆریان‬ ‫دروستكرد‪ ،‬بۆ ئ��ەوەی خەڵك دوای‬ ‫عاتیفە ب��ك��ەون‌و مافەكانی خۆیان‬ ‫وەالوە بنێن‪ ،‬مەسەلەی ك��ەرك��وك‌و‬ ‫خانەقی‌و جەلەوالیان هێنایەوە پێش‪،‬‬ ‫كە گوایە مەترسیی هەیە لەالیەن‬ ‫شۆفێنییەكانەوە‪ ،‬ئێمەش دەڵێین ئەو‬ ‫مەترسییە هەر بەردەوامە‪ ،‬تا ئێوە‬ ‫هەر لە خەمی خۆتان بن‪ ،‬كەچی زۆری‬ ‫پێ‌ نەچوو لوولەی تفەنگەكان راست‬ ‫پێچەوانەكرانەوە ب���ەرەو سلێمانی‌و‬ ‫گەرمیان‪ ،‬مەترسییەكانی ئەو ناوچانە‬ ‫نەمان‪ ،‬شۆفێنییەكان تاقەتیان چوو‪،‬‬ ‫گەڕانەوە ئەو شوفێنییانەی كە هەر‬ ‫خۆتان كردتان بە شت‪.‬‬ ‫بۆیە ناوچە داگیركراوەكان‪ ،‬زۆر لە‬ ‫جاران زیاتر پێویستیان بە هاوكاریی‬ ‫حكومەتی هەرێم هەیە‪ ،‬چونكە رۆژ‬ ‫دوای رۆژ‪ ،‬كوردی رەسەنی ئەو ناوچانە‪،‬‬ ‫زێدی خۆیان بە جێدەهێڵن‪ ،‬لە ترسی‬ ‫كوشتن‌و نەبوونی خزمەتگوزاریی‌و‬ ‫ف��ەرام��ۆش��ك��ردن��ی ك��ێ��ش��ەك��ان��ی��ان لە‬ ‫الی��ەن ئ��ەم حكومەتەی خۆیانەوە‪،‬‬ ‫كەچی لەمالشەوە ت��ازە بە ت��ازە لە‬ ‫سلێمانی‪ ،‬فەالقەخانە دروست دەكرێت‬ ‫بۆ لێدانی گەنجە ئ��ازادی��خ��وازەك��ان‌و‬ ‫ه��ێ��زی س��ەرب��ازی��ی ل��ە ب��ن��اری گوێژە‬ ‫جێگیر دەك��رێ��ت؛ بۆ سەركوتكردنی‬ ‫خۆپیشاندان‪ ،‬ب��ەاڵم لەباتی ئ��ەوەی‬ ‫خۆیان بە سەركوتی خۆپیشاندەرانەوە‬ ‫خ��ەری��ك دەك���ەن‪ ،‬پێشنیاز دەك��ەم‬ ‫هێزەكانیان ببه‌نە جەلەوالو سەعدییەو‬ ‫مەندەلی‌و قەرەتەپەو كەركوك‪ ،‬چونكە‬ ‫مەترسییەكە لەوێیە‪ ،‬لە سلێمانی نییە‪،‬‬ ‫ئەزموونەكە لەو ناوچانە تێكدەچێت‪،‬‬ ‫نەك لە سلێمانی‪ ،‬چونكە لەوێ‌ رۆژ بە‬ ‫رۆژ‪ ،‬رێژه‌ی كورد كەم دەكات‪ ،‬بەتایبەت‬ ‫لە جەلەوالو حەوزی حەمرین‪ ،‬لەترسی‬ ‫كوشتن‌و بڕین‪.‬‬

‫‪birura.rozhnama@yahoo.com‬‬

‫ه هێڵە سوورەكان دەهێنرێت؟‬ ‫چۆن كۆتایی ب ‌‬ ‫ق��س��ەك��ان��ی س��ەع��ی��د بخیتانی‬ ‫یاریدەدەری ئه‌مینداری گشتیی حیزبی‬ ‫بەعسی سووریی‪ ،‬ئەو راستییەی دووپات‬ ‫ك��ردەوە‪ ،‬كە لە نێوان ئەو دەسەاڵتەو‬ ‫هاوشێوەكانیدا‪ ،‬چەندین خاڵی هاوبەش‬ ‫هەیە‪ ،‬لە چەندین جۆگەوە دەچنەوە‬ ‫سەر یەك سەرچاوە‪ ،‬راستییەكەی وەك‬ ‫یەك بیر دەكەنەوەو وەك یەكیش بڕیار‬ ‫دەدەن‌و وەك یەكیش حوكم دەك��ەن‪،‬‬ ‫رەنگە یەك چارەنووسیش بیانگرێتەوە‪.‬‬ ‫بخیتان‪ ،‬لە كۆبوونەوەیەكیدا لەگەڵ‬ ‫كادێرانی حیزبەكەی‪ ،‬باسی لەوە كرد كە‬ ‫بەندی هەشتەم لە دەستووری سووریا‬ ‫هێڵی س���وورە‪ ،‬لە بەندی هەشتەمی‬ ‫دەستووری هەمواركراوی سووریا (ساڵی‬ ‫‪ ،)1973‬دان ب��ەوەدا ن��راوە‪ :‬حیزبی‬ ‫بەعسی عەرەبیی ئیشتراكیی‪ ،‬بریتییە‬ ‫لە حیزبی قائدی دەوڵ��ەت‌و كۆمەڵگا‪،‬‬ ‫هەڵبەت ئەم مادەیە لە ژێر فەرمانڕەوایی‬ ‫رەهای حیزبی بەعسی سووریی دارێژراوە‪،‬‬ ‫بەپێی ئەم بەندە دەستوورییە‪ ،‬حیزبی‬ ‫بەعس قائدی دەوڵ���ەت‌و كۆمەڵگایە‪،‬‬ ‫هەروەك سەرجەم ئەو مافانە دەدات بەم‬ ‫حیزبە تا بەشێوازێكی تاكالیەنە‌و دوور‬ ‫لە هەر عورفێكی سیاسیی سەردەمییانە‌و‬ ‫دیموكراسییانە مومارەسەی فەرمانڕەوایی‬ ‫دەسەاڵت بكات‪.‬‬ ‫بەشێوەیەكی گشتیی‪ ،‬حیزبە‬ ‫توتالیتار‌و دیكتاتۆرەكان‪ ،‬وەك یەك‬ ‫رەفتار دەكەن‪ ،‬وەك یەك زەبروزەنگ‌و‬ ‫ستەم بەكار دەهێنن؛ لە پێناو مانەوەیان‬ ‫لەسەر كورسیی دەس��ەاڵت‪ .‬بە بارێكی‬ ‫تردا ئەم جۆرە دەسەاڵتانە لە زۆربەی‬ ‫گوتار‌و یاسا‌و بەندە دەستوورییەكانیشدا‪،‬‬ ‫وەك یەك دەنووسن‌و بیر دەكەنەوە‪،‬‬ ‫دروس���ت جیاوازییەكی زۆر ك��ەم لە‬ ‫نێوان ئەقڵییەت‌و دنیابینی دەسەاڵتە‬ ‫توتالیتارییەكاندا دەبینرێت‪.‬‬ ‫بخیتان‪ ،‬كاتێك پرسیاری ئەوەی‬ ‫لێدەكەن داخۆ ئەو مادە دەستوورییە‬ ‫قابیلی ئ��ەوە نییە هەموار بكرێتەوە‪،‬‬ ‫لە وەاڵمدا دەڵێت‪“ :‬ئەوە لە كارەكانی‬ ‫ئەنجومەنی گەلە‪ ”..‬وەك ئەوەی بڵێیت‬ ‫ئەنجومەنی گەل (پەرلەمان) دەزگایەكی‬ ‫سەربەخۆ و دوور لە هەیمەنەی حیزبیی‬ ‫بێت‪ ،‬ئەمەلە كاتێكدا لە كۆی (‪)250‬‬ ‫كورسی پەرلەمان‪)126( ،‬یان سەر بە‬ ‫حیزبی قائیدن‪.‬‬ ‫هەر لەو كۆبوونەوەیەدا كە پرسیاریان‬ ‫لێکرد دەرب��ارەی گفتوگۆی نیشتمانیی‬ ‫ل��ەگ��ەڵ هێزە ئۆپۆزسیۆنەكاندا‪ ،‬لە‬

‫وەاڵم��ێ��ك��ی گشتگیر‌و ن��اڕۆش��ن��دا‪ ،‬بە‬ ‫رۆژنامەنووسەكانی راگەیاند “لیژنەیەكی‬ ‫دان��وس��ت��ان پێكهاتووە ل��ە بەرزترین‬ ‫ئاستدا‪ ،‬دانوستانەكان هەموو فیئە‬ ‫سیاسیی‌و كۆمەاڵیەتیی‌و ئابوورییەكان‌و‬ ‫هی تریش دەگرێتەوە‪ ،‬لە ژێر چەتری ئێمە پێویستمان بە‬ ‫نیشتماندا”‪ ،‬سەیر لەوەدایە ئەم جۆرە‬ ‫دەسەاڵتانە تەنیا لەكاتی تەنگاو و دیدێكی ئەقاڵنیی هەیە‬ ‫قەیرانەكاندا شتێكیان بیر دەكەوێتەوە‪،‬‬ ‫كە دەنگی جیاوازو ناڕازیی هاواڵتییانە‪ ،‬بۆ داڕشتنەوەی سەرجەم‬ ‫كە بیریشیان دەكەوێتەوە هەمیشە بە‬ ‫ئەقڵییەتی دەمارگیریی‌و دڵڕەقییەوە‪ ،‬ئەو پەیوەندییانەی لە‬ ‫وەك برا گەورە دێنە نێو دانوستانەكان‪،‬‬ ‫بەجۆرێك ئەوانەی ئەمان لەگەڵیاندا دنیای سیاسەتی ئێمەدا‬ ‫دانیشتوون‪ ،‬پێویستە گوێبیستی ئەوان‌و‬ ‫پڕۆژەكانیان ب��ن‪ ،‬بێگومان هەرچی باوەو كاری پێ دەكرێت‪،‬‬ ‫پرۆژەو رێگاچارەیە بەناوی بەرژەوەندیی‬ ‫نیشتماندا‬ ‫نەتەوەیی‌و لە ژێر چەتری‬ ‫پێویستمان بە ئیرادەیە بۆ‬ ‫گوزارشتی لێ دەك��ەن‪ ،‬ئەمەش وەك‬ ‫ئاماژه‌یه‌ک بۆ نەتەوەو پارێزگاریكردن هەستانەوەی تاكی كوردیی‬ ‫لەسەروەریی نیشتمان‪ ،‬ئەمە لە كاتێكدا‬ ‫ئەوان خۆیان وێرانكەری هەموو ئەو بەها ه��ەم��وو ئ���ەو ش��ت��ان��ەش ب��ە رستێك‬ ‫نیشتمانیی‌و نەتەوەییەن؛ كە رۆژگارێك سیاسەتی سەركوتكردن‌و تەسفییەكردنی‬ ‫هاواڵتییان ئ��ام��ادە ب��وون س��ەروم��اڵ‌و نەیارەكاندا تێدەپەڕێت‪ ،‬ئەمەش ئەو‬ ‫ت��رس‌و سێبەرە هەڕەشەئامێزەیە كە‬ ‫خۆیشیان لە پێناویدا فیدا بكەن!‬ ‫دوور لە تێگەیشتنی بەعسییانە‌و ب��ەردەوام حیزبە توتالیتارەكان بەسەر‬ ‫بیروبۆچوونەكانی بخیتان‪ ،‬دەپرسین‪ :‬كۆمەڵگادا جێبەجێی دەكەن‪.‬‬ ‫ئ��ەم حیزبانە ل��ەس��ەروو یاساو‬ ‫كۆی ئەم جۆرە بیركردنەوەیە لەكوێوە‬ ‫دێ���ت؟ ك��ێ م��اف ب��ەم��ج��ۆرە گ��رووپ��ە دەستوورو بیركردنەوەی ئاساییەوەن‪،‬‬ ‫سیاسییانە دەدات ببنە حیزبی قائد؟ چۆن ئەوان تەنیا هێڵێكی سوور بە دەوریاندا‬ ‫ژیانی سیاسیی‌و بەشداریی سیاسیی‌و نەكێشراوە‪ ،‬بەڵكو شتێكن وەك خلودو‬ ‫س��ەرج��ەم دام����ەزراوە سیاسییەكان‌و گەورەیی‪ ،‬لە راستیدا زۆر شت هەیە وا‬ ‫مەدەنییەكانی نێو كۆمەڵگا لەم واڵتانەدا دەك��ات لە ئێمە نەچن‪ ،‬ئێمەش لەوان‬ ‫ملكەچ دەكرێن؟ كێ هێڵی سوور بەم نەچین‪ ،‬بەاڵم ئەوان بەوەی حوكمی ئێمە‬ ‫دەكەن‪ ،‬كەواتە ئێمە دەبێت ملكەچیان‬ ‫سەركردانە دەبەخشێت؟‬ ‫هەڵبەت‪ ،‬مەبەست لە حیزبی قائدو بین‪ ،‬لە راستیدا لە ئێمە ناچن‪ ،‬چونكە‬ ‫س��ەرك��ردەی ك��ۆم��ەڵ ل��ە كۆمەڵگادا‪ ،‬هەموو شتێكیان لە ئێمە جیاوازە‪..‬‬ ‫چ��ڕك��ردن��ەوەو ك��ۆك��ردن��ەی س��ەرج��ەم لە شوێنی حەوانەوەو گەشتەكانیان‪،‬‬ ‫بەرپرسیارێتییە مەزنەكانی واڵتە لە تاكە جلوبەرگ‌و پێاڵو و ئۆتۆمبیلەكانیان‪،‬‬ ‫حیزبێكدا‪ ،‬هەروەك دیاریكردنی سەرجەم گ��ۆڕس��ت��ان‌و س��ەردان��ی پزیشك‪...‬لە‬ ‫جوڵەو هاوكێشە سیاسییەكانی واڵتە لە هەموو شتێكدا لە ئێمە ناچن! تەنیا‬ ‫الیەن سەركردەی ئەم حیزبانەوە‪ .‬ئەمجۆرە لەوەدا نەبێت بە كوردیی قسە دەكەن‪،‬‬ ‫مومارەسەیە لە فەزای سیاسییدا‪ ،‬تەنیا ئەم پەیوەندیی زمانە وای لێكردوون‬ ‫لەوەدا كورت نابێتەوە حیزبێكمان هەیەو حوكمی ئێمە بكەن‪ ،‬سەركردەكان كە‬ ‫سەركردایەتیی كۆمەڵگا دەكات‪ ،‬بەڵكو هیچ شتێكیان لە ئێمە ناچێت‪ ،‬دەبێت‬ ‫بۆ جێبەجێكردنی ئەم پرسە‪ ،‬حیزب هیچ سنوورێكیان نەبەزێنین‪ ،‬نە باسی‬ ‫پێویستی بە رستێك رێوشوێن‌و یاسا هەیە خۆیان‌و خێزان‌و كێشەكانیان بكەین‪،‬‬ ‫كە ئەم مافەی پێ ببەخشێت‪ ،‬پێویستی نەباسی ئەو كێشانەش بكەین كە بۆیان‬ ‫بە هێزێكی مرۆیی‌و سیاسیی‌و سەربازیی‌و دروس��ت كردووین‪ ،‬لەگەڵ دەركەوتنی‬ ‫هەواڵگریی هەیە تا لە رێگایانەوە ئەم ئەم مۆدێلەی فەرمانڕەوایەتیكردن‪ ،‬ئیدی‬ ‫مافە بۆ خۆی مسۆگەر بكات‪ ،‬بێگومان شتێك نامێنێت بەناوی دیموكراسیی‌و‬

‫ئازادییە گشتییەكانەوە قسەی لەسەر‬ ‫بكەین‪ ،‬ئەوەی هەیە دەبێت گوزارشتێكی‬ ‫راستەوخۆ بێت لە سەرۆك‌و حیزبەكەی‪.‬‬ ‫لەسەروبەندی دەرك��ردن��ی یاسای‬ ‫خۆپیشاندان‪ ،‬درك بەوە كرا‪ ،‬هەوڵێكی‬ ‫رێكخراو لە ئارادایە بۆ كپكردنەوەی‬ ‫دەن��گ��ی ن���اڕازی���ی‌و تەسکكردنەوەی‬ ‫سنوورەكانی ئازادیی رادەربڕین‪ ،‬هەوڵێك‬ ‫دژ بە هەر جوڵەیەكی مەدەنییانەی سەر‬ ‫شەقام‪ ،‬دەركردنی یاسایەك كە رێگریی‬ ‫لە خۆپیشاندا بكات‪ ،‬لەبنەڕەتدا لێدانە‬ ‫لە ئیرادەی كۆمەڵگا‪ ،‬لەوێیشەوە لێدانە‬ ‫لە هەر خەونێكی گەورەو هەر ئەگەرێكی‬ ‫گۆڕانكاریی‪ ،‬ئەگەرچی خۆپیشاندان‬ ‫سەرەكیترین‌و ساناترین مافی دەربڕینی‬ ‫ناڕەزایەتییەكانە‪ ،‬بەاڵم لە ژێر چەتری‬ ‫دەسەاڵتە توتالیتارەكان‪ ،‬خۆپیشاندەران‬ ‫بریتی نین لە هەموو كۆمەڵگا‪ ،‬الی‬ ‫بەرپرسەكان خۆپیشاندەران بریتین‬ ‫لە كۆمەڵێك چەقۆكێش‌و‪...‬و ‪ ،...‬الی‬ ‫بخیتانیش لە سووریا‪ ،‬خۆپیشاندەران‬ ‫ژم��ارەی��ان ل��ە (‪ )100‬ه���ەزار كەس‬ ‫تێناپەرێت‪ ،‬هەر ئەوانەن هەموو رۆژێك‬ ‫خۆپیشاندان ئەنجام دەدەن‪ ،‬ئەم شتە‬ ‫بووەتە مۆدێل (وەك بخیتان باسی‬ ‫كرد)‪ ،‬سەیرە لە ژێر جەبری دەسەاڵتێكدا‬ ‫كە خۆیان كۆشك‌و خێزان‌و عەزەمەتی‬ ‫دەسەاڵتیان‪ ،‬هەموویان هێڵی سوور بن!‬ ‫چۆن رێگە دەدرێت خۆپیشاندان بكرێت‪.‬‬ ‫لە راستیدا باوەڕم وایە هەموو ئەو‬ ‫ناشیرینی‌و نادادپەروەریی‌و ستەمەی لە‬ ‫ژێر سایەی ئەم دەسەاڵتانەدا ئەنجام‬ ‫دەدرێ����ت‪ ،‬ب��ەس��ن ب��ۆ ئ���ەوەی چەند‬ ‫چركەیەك حوكممان نەكەن‪ ،‬بەسن بۆ‬ ‫ئەوەی لەبری پیاهەڵدان‌و پاڕانەوە لێیان‪،‬‬ ‫تووڕیان بدەین‌و سزای توند بدرێن‪...‬‬ ‫بەاڵم چۆن ئەم هێڵە‬ ‫سوورانە دەبەزێنرێن؟‬ ‫وەك هەوڵێك بۆ تۆخكردنەوەی هێلە‬ ‫سوورەكان‪ ،‬بخیتان‪ ،‬وەك هاوشێوەكانی‬ ‫رەزامەندە بە خۆپیشاندانی ئاشتییانە‪،‬‬ ‫لەو بارەیەوە بخیتان دەڵێت‪”:‬پێویستە‬ ‫جیاوازیی بكەین لە نێوان خۆپیشاندانی‬ ‫ئاشتییانە لە پێناو داواك��اری��ی رەواو‬ ‫خۆپیشاندانی ئاژاوەگێڕ”‪ ،‬رەنگە زۆرمان‬ ‫لەو قسەیەی “بخیتان”یشمان بیستبێت‬ ‫كە دەڵێت‪ :‬لەپشتی ئەم خۆپیشاندانەوە‬ ‫دەستی ن��اح��ەزو دەرەك���ی هەیە‪ ،‬كە‬ ‫مەبەستییان ‌ه ی��ەك��ری��زی�ی‌و ئاشتیی‬ ‫كۆمەاڵیەتیی تێك بدەن‪.‬‬ ‫الی دەس����ەاڵت����ە س��ت��ەم��گ��ەرو‬

‫(‪) 7/25‬؛ وه‌ک باهۆزێک‬ ‫هەڵبژاردنەكانی (‪)2009/7/25‬ی‬ ‫پـــــــــــەرلەمانی كوردستان؛ دەكرێت لە‬ ‫زۆر گۆشەنیگاوە خوێندنەوەی بۆ بكرێت‌و‬ ‫رەهەندەكانی ئەو رووداوە‪ ،‬پێویستیان‬ ‫بە زیاتر لە خوێندنەوەیەكی زانستیی‌و‬ ‫كۆمەاڵیەتیی هەیە‪ .‬كاریگەرییەكانی‬ ‫رووداوی (‪ )7/25‬ل��ە س��ەر ئاستی‬ ‫س��ی��اس��ی�ی‌و ك��ۆم��ەاڵی��ەت��ی��ی ب��ۆ ه��ەر‬ ‫هاواڵتییەكی ئاسایی‪ ،‬شتێكی بەرجەستەو‬ ‫نكوڵیی لێنەكراوە‪ ،‬بەاڵم خاڵی قسە‬ ‫لەسەركردنی ئەم نووسینە‪ ،‬نكوڵیكردن‌و‬ ‫دانپێدانەنان‌و ملنەدانی نوخبەی سیاسیی‬ ‫فەرمانڕەواو كەسی یەكەمی هەڕەمی‬ ‫حیزبە دەسەاڵتدارەكانە‪ ،‬بە كاریگەریی‌و‬ ‫راس��ت��ی��ی رووداوی(‪ ،)7/25‬وەك‬ ‫رووداوێ��ك بە مانا راستەقینەكەی‪ ،‬كە‬ ‫سیاسەت‌و ئیدارەدان‌و ئاستی پێگەیشتنی‬ ‫كۆمەاڵیەتیی لەهەرێمی كوردستان‪ ،‬بە‬ ‫هیچ پێوەرێك ناتوانرێت بە عەقڵی پێش‬ ‫باهۆزی (‪ )7/25‬بپێورێت‪ ،‬بەاڵم ئەوە‬ ‫سیاسییە دەسەاڵتدارەكانی پارتەكانی‬ ‫دەسەاڵتن‪ ،‬بە مەنی پێش (‪ )7/25‬هەموو‬ ‫شت دەپێون‌و لەو كارەشیاندا كۆمەڵگای‬ ‫هەرێمی كوردستانیان تووشی پارچە‬ ‫پارچەبوونێكی ترسناك كردووەتەوەو‬ ‫ش��ی��رازەی پێكهاتەی كۆمەاڵیەتی‬ ‫كوردیان بە رادەیەكی ئێجگار خراپ‬ ‫شێواندووە‪ .‬ئەگەر بە خێرایی چاوێك‬ ‫بە هەڵمەتەكانی بانگەشەی (‪)7/25‬‬ ‫دا بخشێنین؛ لەو راستییە تێ دەگەین‪،‬‬

‫كە پارتەكانی دەس��ەاڵت چ��ۆن‌و بەچ‬ ‫شێوەیەك هەرچی رێگای نادیموكراتیی‌و‬ ‫ن��اس��ەردەم��ی �ی‌و ن��ال��ۆژی��ك��ی��ی ه��ەی��ە‪،‬‬ ‫گرتیانە بەر بۆ رێگرتن لە لەدایكبوونی‬ ‫بزووتنەوەیەكی سیاسیی نوێ‌‪ ،‬هەرچەندە‬ ‫رێگرییەكان توندو رووشێنەرو زۆرجاریش‬ ‫ئێسكشكێن بوون‪ ،‬بەاڵم بە ژانێكی زۆرو پاش دوو ساڵ لە یەكەم‬ ‫بەقوربانیدان‌و بوێریی ئیرادەی بەهێزی‬ ‫نزیكەی نیوملیۆن كەس‪( .‬گۆڕان) وەك دەركەوتنی سەرەتای‬ ‫بزووتنەوەیەكی سیاسیی‌و كۆمەاڵیەتیی‬ ‫ن����وێ‌‪ ،‬ه��ێ��ن��رای��ە ن��ێ��و ف��ەره��ەن��گ�‬ ‫�ی روودوای (‪ )7/25‬تا‬ ‫سیاسیی هەرێمی كوردستانەوە‪ ،‬بۆ‬ ‫ه��ەر چاودێرێكی رووداوەك��ان��ی كاتی‬ ‫هەڵبژاردنەكانی(‪ ،)7/25‬وەك باهۆزێك ئێستا‪ ،‬دەسەاڵت‬ ‫دەخوێنرایەوە كە لەگەڵ تێپەڕبوونی‬ ‫كاتدا وردە وردە تەپوتۆزی‬ ‫باهۆزەكە نەیتوانیوەو نەیویستووە‬ ‫دەنیشێتەوەو دۆخەكە ئاسایی دەبێتەوە‪،‬‬ ‫وەك ئەوەی دەرئەنجامەكانی رووداوەكە‬ ‫بەدوای خۆیدا دەیهێنێت؛ خوێندنەوەی مامەڵەی (‪ )7/25‬بكات‬ ‫بۆ دەكرێت‌و مامەڵەیەكی واقیعی لەگەڵ‬ ‫دەكرێت‪ ،‬بەاڵم بەپێچەوانەی پێشبینی‬ ‫ئەوانەی بە لۆژیك لەو رووداوان��ەی��ان نەهاتووەكە(گەڕانەوەی میلی رۆژگار‬ ‫دەڕوانی‪ ،‬بە تێپەڕینی كات پارتەكانی بۆ دواوە)‪ ،‬س��ەرەڕای سەرنەكەوتنیان‬ ‫دەسەاڵت‪ ،‬نەك رێگای ئاساییبوونەوەی لە خەونی رامكردنی تەواوی كۆمەڵگا‪،‬‬ ‫دۆخی دوای باهۆزەكەیان نەدا‪ ،‬بەڵكو پارتەكانی دەس���ەاڵت تا ئێستایشی‬ ‫بەڕادەیەكی زۆر دوور لە لۆژیك‌و لە لەگەڵدا بێت‪ ،‬پاش هەردوو هەڵبژاردنی‬ ‫خوێندنەوەی عاقڵمەندانە‪ ،‬نكوڵییان (‪7/25‬و‪‌)3/7‬و دەیان رووداوی گەورەو‬ ‫لە روودان���ی ب��اه��ۆزی (‪ )7/25‬كردو ب��چ��ووك ل��ەس��ەر ه��ەم��وو ئاستەكان‪،‬‬ ‫هەرچی ك��ارت‌و رێگا هەیە گرتیانەبەر پ���اش هێنانی ی���ەك ل��ەس��ەر سێی‬ ‫ب��ۆ ج��ێ��ب��ەج��ێ��ك��ردن��ی ك��ارەل��ەك��ردن كورسییەكانی پەرلەمانی كوردستان‬

‫مەریوان عەلی *‬ ‫توتالیتارەكان‪ ،‬یەكڕیزیی‌و ئاشتیی‬ ‫كۆمەاڵیەتیی هیچ نییە‪ ،‬جگە لە رازیبوون‬ ‫بە دەسەاڵتی رەهاو ئەو هێڵە سوورانەی‬ ‫ب���ەدەوری س��ەرك��ردەك��ان��دا كێشراون!‬ ‫هیچ نییە جگە لە پیادەكردنی جۆرێك‬ ‫لە ستەم‌و ن��ادادپ��ەروەری �ی‌و ناتەبایی‬ ‫ك��ۆم��ەاڵی��ەت��ی��ی‪ .‬ه��ەڵ��ب��ەت پرسیاری‬ ‫سەرەكیش ئەوەیە چۆن کۆتایی ب ‌ه هێڵە‬ ‫سوورەكان دەهێنرێت؟‬ ‫ئەگەر ئامانجێكی كێشانی هێڵە‬ ‫س��وورەك��ان‪ ،‬سەركردەكان بێت‪ ،‬ئەوا‬ ‫ئامانجێكی تری ئەو هێاڵنە؛ پاراستنی‬ ‫بەرژەوەندیی ئەو دارودەستەیەی ‌ه كە‬ ‫دەوری سەركردەكانیان داوە‪ ،‬هەوڵدان‬ ‫بۆ كۆتاییهێنان بە هێڵە سوورەكان‪،‬‬ ‫بەجۆرێك لە جۆرەكان پێداگرییە لەسەر‬ ‫ژیانی دیموكراسییانە‪ ،‬هەروەك لێدانە‬ ‫لەو ستراتیژەی دەسەاڵتی لەسەر بونیاد‬ ‫ن��راوە‪ ،‬بێگومان بۆ كۆتاییهێنان بەو‬ ‫هێڵە س��ووران��ەی رووب��ەری سیاسەتی‬ ‫تەنیوەتەوە‪ ،‬ئیرادەو بەرەنگاربوونەوەی‬ ‫مەدەنیی‌و پێداگریی لەسەر دیموكراسیی‬ ‫پێویستە!‬ ‫بە مانایەكی تر‪ ،‬ئێمە پێویستمان بە‬ ‫دیدێكی ئەقاڵنیی هەیە بۆ داڕشتنەوەی‬ ‫سەرجەم ئەو پەیوەندییانەی لە دنیای‬ ‫سیاسەتی ئێمەدا باوەو كاری پێ دەكرێت‪،‬‬ ‫پێویستمان بە ئیرادەیە بۆ هەستانەوەی‬ ‫تاكی كوردیی‪ ،‬پێویستمان بە جۆرێك له‌‬ ‫دیموكراسییە لە چوارچێوەی ئازادییە‬ ‫مەدەنیی‌و سیاسیی‌و فیكرییەكاندا‪ .‬بە‬ ‫كورتی پێویستمان بە رێنیسانسێك هەیە‬ ‫لەسەر ئاستی سیاسەت‌و فیكر‌و ئیرادە‪.‬‬ ‫هەموو ئەو پێداویستییانە‪ ،‬وامان‬ ‫لێدەكه‌ن سوور بین لەسەر سەندنەوەی‬ ‫ئەو مافە سیاسییانەی بەناوی هێڵە‬ ‫سوورەكانەوە بەسەر حەاڵڵ و حەرامدا‬ ‫داب���ەش ك����راون‪ ،‬س���وور بین لەسەر‬ ‫پێداگریی زی��ات��ری دیموكراسییەت‪،‬‬ ‫لە راستیدا پێویستمان بە راڤەكاریی‬ ‫جۆرێك سیاسەت هەیە كە لە بازنەی‬ ‫هێڵە سوورەكان بێتە دەرەوە‌و پێداگریی‬ ‫ب��ك��ات ل��ەس��ەر س��ەن��دن��ەوەی هەموو‬ ‫ئەو مافانەی هاواڵتییانی ك��وردی لێ‬ ‫بێبەش كراوە‪ ،‬لە بنەڕەتدا ئەم جۆرە‬ ‫بیركردنەوەیە‪ ،‬بریتییە لە تەماشاكردنی‬ ‫ئایندەو سیاسەت‌و ماف لە دەرەوەی‬ ‫دیدی ئەو سەركردە‌و حیزبانەی خۆیان‬ ‫بە سەركردەی دەوڵەت‌و كۆمەڵگا دەزانن‪.‬‬ ‫* سەرنووسەری گۆڤاری رۆشنگەریی‪.‬‬

‫پشکۆ حه‌م ‌ه فه‌ره‌ج‬ ‫لەالیەن نوێنەری الیەنە ئۆپۆزسیۆنەكان‌و‬ ‫هێنانی ژمارەیەكی بەرچاو لە كورسی‬ ‫ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق‪ ،‬بەاڵم‬ ‫پارتەكانی دەس��ەاڵت ئامادەی بینینی‬ ‫رووداوی باهۆزی (‪ )7/25‬نەبوون‌و‬ ‫نین‪ ،‬بە مەرجێك هەرێمی كوردستان‬ ‫ئێستا كارتێكراوە بە دەی��ان باهۆزی‬ ‫گەورەتر لەوەی ناوخۆی هەرێم‪ ،‬بەاڵم‬ ‫الی دەسەاڵتداران هێشتا مێشێك میوان‬ ‫نییەو ئەوەی لە ناوخۆو ناوچەكەو جیهان‬ ‫دەگوزەرێت‌و عەرشی دەیان دەسەاڵت‌و‬ ‫نیمچە ئیمپراتۆرییەتی گەورەو بچووكی‬ ‫لەرزاندووە‪ ،‬ناگاتە سنووری قەڵەمڕەوی‬ ‫لەرزۆكی ئەم بەڕێزانەو ئەمان خۆیان‬ ‫بەهێزتر لە هەر دەوڵ��ەت‌و قەوارەیەك‬ ‫دەبینن‪ ،‬كە خاوەنی قەیران‌و كێشەی‬ ‫ناوخۆیین‪ ،‬لەكاتێكدا بەچاوێكی وردو‬ ‫بە سەرپێیی لەم دەسەاڵتە ناوخۆیی‌و‬ ‫لۆكاڵییەی هەرێمی كوردستان بڕوانیت؛‬ ‫زیاتر لە كەپرێكی سیاسیی دەچێت وەك‬ ‫ئەوەی لە قەوارەیەكی بەهێزی خاوەن‬ ‫بنەمای خوبەڕێوەبردن‪ ،‬دەسەاڵتداری ئەم‬ ‫كەپرە سیاسییە‪ ،‬هەموو الكانی كراوەن‬ ‫بۆ كارتێكردنی رەشەبای هەڵكردووی‬ ‫باهۆزی دژی دەسەاڵتخوازیی‌و درێژەدان‬ ‫بە دەسەاڵتی نادادپەروەریی دژەهاواڵتی‪،‬‬ ‫دەسەاڵتی كوردیی لە هەمووان لەپێشترە‬ ‫بۆ گ���ۆڕان‌و كەوتنە ب��ەر كاریگەریی‬ ‫باهۆزە گەورەكانی ناوچەكە‪ ،‬مه‌خابن‬ ‫دەسەاڵتدارەكانی كورد‪ ،‬ئەوەندەی كات‌و‬

‫سەرچاوەی دارایی خەڵكیان بە هەدەر‬ ‫دا‪ ،‬بۆ شاردنەوەو نكوڵیكردن لەبینینی‬ ‫رووداوی باهۆزی (‪ ،)7/25‬زۆر بە كەمتر‬ ‫دەیانتوانی مامەڵە لەگەڵ باهۆزه‌كە‬ ‫بكەن‌و وەك ئ��ەوەی هەیەو رووی��داوەو‬ ‫لەئایندەدا روو دەدات مامەڵەی بكەن‪.‬‬ ‫پاش دوو ساڵ لە یەكەم دەركەوتنی‬ ‫سەرەتای روودوای (‪ )7/25‬تا ئێستا‪،‬‬ ‫دەس���ەاڵت نەیتوانیوەو نەیویستووە‬ ‫مامەڵەی (‪ )7/25‬بكات‪ ،‬وەك سەرەتای‬ ‫قۆناغێكی نو ‌ێ لە ژیانی سیاسیی‌و ئیداریی‬ ‫ئەم هەرێمە باجدەرو زەرەرمەنده‌ی ئەم‬ ‫كەللەڕەقیی‌و ناواقیعییەی دەس��ەاڵت‪،‬‬ ‫خەڵكی كوردستانە‪ ،‬بەگشتیی چینە‬ ‫ه���ەژارو ب��ەش��خ��وراوەك��ەی كۆمەڵگای‬ ‫كوردییە ب��ە تایبەتی ل��ەس��ەر ن��او و‬ ‫ناوبانگی هەرێمی كوردستانیش‪ ،‬لەم‬ ‫نەخوێندنەوەیه‌ی واقیعـــــی دوای‬ ‫(‪)7/25‬ەوە لەالیەن دەسەاڵتەوە چەند‬ ‫كەوتووەو چەند دۆست لەكیس میللەت‌و‬ ‫هەرێمەكەمان چووە‪ ،‬دەكرێت لەشوێنی‬ ‫دیكەدا قسەی لەبارەوە بكەین‪)7/25( .‬‬ ‫درەنگ بێت یان زوو‪ ،‬دەبێت دەسەاڵت‬ ‫دان بە گەورەیی رووداوەكـــــــەیدا بنێت‌و‬ ‫دەستوبرد بكات لە نەهێشتنی تەپوتۆزی‬ ‫باهۆزەكەو بەكارو هەڵوێستی وردو‬ ‫زانستیی‌و بە بەرنامەی سەردەمیی‪ ،‬رێگا‬ ‫لەروودانی باهۆزی گەورە بگرێت‪ ،‬باهۆزی‬ ‫گەورەش بە نكوڵیكردن‌و دانپێدانەنان‬ ‫رێگەی لێ ناگیرێت‬

‫«بەختیار عەلی»یش هاتە(‬

‫‪17‬‬

‫باڵوکراوه‌یه‌کی فه‌رهه‌نگیی ‪ -‬کلتووریی (‬

‫)یه‌‪ ،‬دوو هه‌فت ‌ه جارێک ده‌رده‌چێت‬

‫من خۆم ڕێدەكەم‬ ‫ڕایەڵەكانم بەردە‬ ‫بوشرا كەسنەزانی‬ ‫بە درێژایی مێژووی مرۆڤایەتیی‪ ،‬مرۆڤ هەمیشە‬ ‫بوونەوەرێكی ملكەچ بووە بۆ هێزێك لە دەرەوەی خۆی‪،‬‬ ‫هێزێك كە دەتوانێت ئەم ڕاگرێت و نەهێڵێت بكەوێت‪ ،‬ئەو‬ ‫هێزە لە دەرەوەی سنووری بینراودایە و دەسەاڵتەكەی‬ ‫دێتە ناو سنووری دیتراو و خودی خۆی لەو شوێنە‬ ‫نادیارەدایە‪ ،‬كە تەنها وێنادەكرێت‪ ،‬ڕێك وەك ئەو یارییە‬ ‫بووكەڵەیەی كە شارستانییەتی دێرینی چین و هیند‬ ‫و ژاپۆن و ناوچەكانی باشووری ئاسیا بۆ نیشاندانی‬ ‫گەمەكانی ژیان و دەسەاڵتی خالق بەسەر مەخلوقدا سازیان‬ ‫دەكرد‪ ،‬لەنێو سندووقێكدا كە تەنها بووكەڵەكان دەكەوتنە‬ ‫ڕوو و جوڵێنەرەكانی دیاریكەری قەدەری بووكەڵەكان لە‬ ‫دەرەوەی ئەو ڕووبەرە بینراوەدا بوون‪ ...‬ئەو نمایشە‪،‬‬ ‫وەك گەمەیەكی بچووك مەیلی نیشاندانی گەمەیەكی‬ ‫گەورەتری هەبوو‪ ،‬كە بریتیی بوو لە تاكە هێزی دەرەوەی‬ ‫شانۆكە و بووكەڵەكانی سەر شانۆكە لەژێر ناوی (شانۆی‬ ‫ژیان بە نمایشی مرۆڤ و بەڕێوەبەری خودا)‪ ،‬خودا؛ ئەو‬ ‫هێزە گەورەیەی ئایینە دێرین و بیروباوەڕە چەسپاوەكانە‪ ،‬بە یەكە جوڵێنەری هەموو شانۆكەی دادەنێن‬ ‫و سەرجەم جوڵە و بزاوت و ڕەوتی مرۆڤەكانیش ئەو ئەركە پێ سپێردراوە دەبینن كە لە دەستی‬ ‫خۆیاندا نییە و هێزی بااڵ لەو شانۆییەدا ئەوەی پێداون و ئەركی ئەمان جێبەجێكردنییەتی‪ .‬كاتێكیش‬ ‫یەكێك لەو كاراكتەرانە دەنگی بەرز دەكاتەوە بۆ ناڕەزایی‪ ،‬ئەوی دیكە وەیادی دەهێنێتەوە بەشی‬ ‫تۆ ئەوەیە‪ ،‬ڕەزامەند بە‪ ،‬چونكە ئەم شانۆیە كاتێكی دیاریكراوە و تەواو دەبێت‪ .‬ئەمە‪ ،‬پرۆڤەیەكە و‬ ‫وێنەیەكی ئەزموونییە‪ ،‬دواجار لە دەمێكی دیكەدا تۆ دەتوانی لەناو سنووری دەسەاڵتی ئەو هێزەدا‬ ‫ئازادیی وەربگریت و ئەو ڕۆڵە ببینی كە تاسەی دەكەیت‪ ،‬بۆ زیاتر دڵدانەوەی كەسە ڕۆڵقورسەكانیش‬ ‫وێنەی یۆتۆپی بەهەشتیان وەیاد دەهێنرێتەوە‪ ،‬كە پاش بەرگەگرتنی ئەم ڕۆڵە وەدەستی دەهێنن و‬ ‫هەركەسە و خۆی دەبێتە كاراكتەری سەرەكیی و دەستەیەكی نادیاریش لە دەرەوەی شانۆكە دەبنە‬ ‫خزمەتكاری‪ ...‬ئەم وێنە ئایینییە لەو بڕوایەوە سەرچاوە دەگرێت‪ ،‬كە مرۆڤ هێشتا دڵنیایە لەوەی‬ ‫بووكەڵەیە‪ ،‬دڵنیایە خودا بەڕێوەی دەبات و ئەو سەرپەرشتیاری گشتییە و لە سەرەوە (وەك چۆن‬ ‫لە فۆتۆگرافیكەكەدا دەبینرێت) كارەكان ڕادەپەڕێنێت‪ ،‬ئەو یارییەی كە پێت دەڵێت‪ ،‬تۆ لە سەرەوە‪،‬‬ ‫لە نەبوونەوە‪ ،‬لە نادیارەوە هاتوویت و لەوێشەوە فەرمانت پێدەكرێت‪ ،‬بەاڵم ئامادە بە لەپڕ سەر ئەو‬ ‫شانۆیە جێدێڵیت و بەرەو سەرەوە هەڵدەكێشرێیت‪ ،‬ئەگەر بەباشی ئەركەكەت نەبینی‪ ،‬ئەوا تووشی سزا‬ ‫دەبیت‪ .‬ئەم بڕوا قوڵە ئاینییە‪ ،‬بەردەوام شتەكان بە باش و خراپ دەباتەوە بۆ ئەوەی ئەم شانۆییە‬ ‫پێشتر ئامادەكراوە‪ ،‬شتەكان دەبێت بەو شێوەیە بەڕێوەبچن كە دانراون‪ ،‬تەنانەت ئەگەر یاخیبوون و‬ ‫هەاڵتنیش بكەوێتە نێو نەخشەی كەسەكانەوە‪ ،‬ئەوا دیسانەوە ئەوەش تۆمار كراوە و هەاڵتن نییە لەو‬ ‫قەدەرەی بۆی تۆماركراوە لە (لەوحی مەحفوز)دا‪ .‬نیشاندانی ئەم دیدە بۆ تۆماری نێو تابلۆی پارێزراو‬ ‫و تۆماركراو لەالیەن (دەیڤید لینچ)ەوە لە فیلمی (شەقامی مالهاڵند)دا دەبینرێت‪ ،‬ئەو كاتەی لەسەر‬ ‫ڕووی (شانۆیی بێدەنگی) بێژەری شانۆكە دەڵێت‪(( :‬هەموو شت فریوە‪ ،‬ئەمانە پێشتر هەمووی‬ ‫تۆمار كراوە))‪ ،‬بەوە‪ ،‬ئەو قەدەرە دیاریكراوە نیشاندەدات كە لە دەست مرۆڤدا نییە و مرۆڤ خۆیشی‬ ‫سەرلەنوێ دەبێتەوە بە بینەری ئەو شانۆییەی كە هیچی نوێ نییە و تۆمار كراوە‪.‬‬ ‫كاتێك تەماشای مرۆڤ و بووكەڵە دەكەین‪ ،‬دەشێ هاوشێوەیان لەو فیلم كارتۆنە بە بەهایەوە‬ ‫بدۆزینەوە كە تەنها بریتیی نییە لە كارتۆنێك بۆ مندااڵن‪ ،‬بەڵكو یەكێكە لە كارە بە بەهاكانی‬ ‫نووسەری ئیتاڵی (كارلۆ كڵۆدی) بە سەرلەنوێ ئامادەكارییەوە بە شێوەی كارتۆن نمایشكرا‪،‬‬ ‫ئەویش (پینۆكیۆ)یە‪ ،‬ئەو بووكەڵەیەی هەر لە سەرەتاوە توانای قسەكردنی هەیە و مەعدەنێكە‬ ‫جیا لە مەعدەنەكانی دی و مەیلێكی سەیری بۆ هاتنە بوون بە فۆڕمێكی دیكەوە هەیە‪ ،‬وەك چۆن‬ ‫لە ڕۆمانەكەدا ئەو بووكەڵەیە لە سەرەتاوە پارچەیەك تەختەیە‪ ،‬توانای قسەكردنی هەیە‪ ،‬ئەمەش‬ ‫بەڵگەی بوونی ئیرادەیە لەو بوونەوەرە دروست نەكراوەدا و گەرەكیەتی بێتە بوون‪ ،‬كاتێكیش‬ ‫دروستدەكرێت‪ ،‬ڕازی نابێت بەو قەدەرەی بووكەڵەكانی دیكە و تەنها بە ڕایەڵەكانی خالقە پیرەكەیەوە‬ ‫ببەسترێتەوە و یاخییانە دەست دەكات بە سەركەشیی‪ ،‬تا خۆی و خالقەكەشی تووشی دەردەسەریی‬ ‫دەكات‪ ،‬ئەم بووكەڵەیە وێنەی مرۆڤە لەو دەمەدا‪ ،‬كە جودایە لە دروستکراوەكانی دیكە و ئەو‬ ‫دەمەی لە دەست خوداوەندەكەی هەڵدێت و نایەوێت تەنها ئەو شتانە ئەنجام بدات كە ئەو بۆی‬ ‫دیاریی دەكات‪ ،‬بۆیە مەیلی دەربازبوون لە ناخیا قوڵپ دەدات و سەرەڕۆیانە دەكەوێتە جیهانێكەوە‬ ‫كە پێشتر بۆ ئەو ئامادە نەكراوە‪ ،‬ئەو جیهانەی خۆی بەرپرسە بەرامبەری و لەگەڵ لە چاوونبوونی‬ ‫لە خالق‪ ،‬ئیدی دەكەوێتە ناو ئەو كێشانەی كە دەبێت خۆی خۆی دەرباز بكات‪ .‬قسەی نەوتراوی‬ ‫پشت ئەو كارتۆنە لە بنەڕەتدا سەردەمی بەر لە مۆدێرنیتە و نیشاندانی وێنەی هەاڵتووەكانە لە‬ ‫دەست ئەفرێنەرەكان‪ ،‬سەرەنجام پێویستی بە هەبوونی هێزێكە كە هەمیشە بگاتە دادی‪ ،‬چونكە ئەو‬ ‫جگە لە بووكەڵەیەك‪ ،‬هیچی دی نییە و هەاڵتنیشی ناتوانێت لە بووكەڵەیی بخات‪ ،‬چونكە ئەو تەنها‬ ‫ڕایەڵەكانی پچراندووە‪ ،‬نەك هیچی دی‪ ...‬نووسەری پینۆكیۆ و تەنانەت دەرهێنەری كارتۆنەكەش‬ ‫دووپاتكەرەوەی دیدە ئایینییەكەیە بۆ چاكە و خراپە و هەاڵتن لە دەست خالق‪ ،‬ئەو دەمەی هەڵدێی‬ ‫لەو قەدەرە دانراوەی خۆت‪ ،‬ڕووبەڕووی قەدەرێكی دیكە دەبیتەوە كە زۆر بەدترە لەوەی هەبووە و‬ ‫ڕزگاربوونت بە پەشیمانبوونەوەیە و چوونەوە ناو بازنەی دەسەاڵتی ئەفرێنراوە بە ویست و ئیرادەی‬ ‫خۆت‪ ،‬تابتوانی سەرلەنوێ بە جۆرێكی دیكە بێیتەوە ناو گەمەكە‪ .‬ئەمە لە دەمی خۆیدا بەجێ بوو‬ ‫و وەك ئامۆژگارییەكیش بۆ مندااڵن و پەروەردەكردنیان نیشاندەدرا‪ ،‬بەاڵم لە سەردەمی مۆدێرنەداو‬ ‫لەگەڵ تێڕوانینە فەلسەفییەكانی بیرمەندانی وەك نیچە‪-‬دا ئەم گەمەیە دەبێتە نمایشیكی دیكە و‬ ‫مرۆڤەكان‪ ،‬ڕایەڵەكانی خۆیان دەپسێنن‪ ،‬چونكە لە بنەڕەتەوە وەك نیچە ڕایدەگەیەنێت (خودا‬ ‫مردووە)‪ ،‬بەو واتایەی ئیدی كەسێك لە سەرەوە نییە تۆی بووكەڵە ببات بەڕێوە‪ ،‬تۆ لە ڕایەڵە‬ ‫نادیارەكان دەترازێیت و دەكەویتە ناو جیهانێكەوە‪ ،‬كە تەنها خۆت بەرپرسیاری لەوەی ڕوودەدات‪،‬‬ ‫دواجار ئامادەكارێك لەسەرەوە بوونی نییە‪ ،‬ئەوەی هەیە سەر شانۆیەكە مرۆڤی مۆدێرن دەبێت بە‬ ‫ئیرادەی خۆی تیایدا هەڵ بكات‪ .‬لێرەشەوە پاش ئەو قەیرانە هێزەكان دەچنەوە ناو تاكەكانەوەو‬ ‫تاكەكان لە بوونەوەرێكی لە ڕووەوە دەبنە بوونەوەرێكی ناوەكیی و خۆیی و پاش وەالنانی خودا‪،‬‬ ‫كارەساتەكان و گیرۆدەییەكان مرۆڤی مۆدێرنە وەڕس دەكه‌ن‪ ،‬وەك چۆن دەرهێنەری سویدی‬ ‫(ئینگمار بێرگمان) لە فیلمی (لە ژیانی بووكەڵەكانەوە)‪ ،‬ئەو دەروونە نەخۆشەی مرۆڤ نیشاندەدات‬ ‫لە سەردەمی مۆدێرنەدا‪ ،‬كە چەندە ژیانێكی نوێ بژی‪ ،‬بێ خودا‪ ،‬بەاڵم هێشتا لە پێناسی بووكەڵەیی‬ ‫دەرباز نەبووە‪ ،‬بەاڵم ئەم جارە بووكەڵەی دەستی هەستەكان و دەروونی خۆیەتی‪ ،‬نەك خودا‪!...‬‬

‫سێشەممە ‪2011/8/2‬‬

‫دوای دەرچوونی تەنها چوار ژمارەی‬ ‫«پەیك» لە وەرزی نوێیدا و پاش‬ ‫بەشداریكردنی شاعیر و نووسەران‪ :‬شێركۆ‬ ‫بێكەس‪ ،‬عەتا نەهایی‪ ،‬شێرزاد حەسەن‪،‬‬ ‫هیوا قادر‪ ،‬ڕەزا عەلی پور و چەندین‬ ‫نووسەری تری بەتوانای كورد‪ ،‬ڕووناكبیر‬ ‫و ڕۆماننووس بەختیار عەلی‪-‬یش ئامادەیی‬ ‫خۆی نیشان دا بۆ بەشداریكردن و نووسین‬ ‫لەم باڵوكراوەیەدا‪.‬‬ ‫لە ژمارەكانی داهاتوودا‪ ،‬خوێنەرانی‬ ‫بەڕێز دەتوانن نوێترین نووسینی بەختیار‬ ‫عەلی‪ ،‬كە تایبەت بۆ «پەیك»ی دەنووسێت‪،‬‬ ‫لێرەدا بخوێننەوە‪.‬‬

‫)ــەوە‬

‫كۆنترینەو تاپۆی نییە‬

‫تەمەنی یەك ساڵ‌و روبعێك كەمە‪،‬‬ ‫تەنیا پانزە ساڵ لە دەوڵەتی عێراقی‬ ‫منداڵترە‪ ،‬كەچی تائێستا تاپۆی نییە‪،‬‬ ‫خەڵكەكەی ناتوانن خ��ان��وو دروس��ت‬ ‫بكەن‌و یەكێك لە دانیشتووانەكەشی‬ ‫دەڵێت‪" :‬نە شارین‪ ،‬نە الدێ"‬ ‫الپەڕە (‪.)22‬‬

‫"مسیار"‬ ‫دێتە كوردستان‬

‫پرسە‪ ،‬یان دەروازەیەك‬ ‫بۆ گفتوگۆ؟‬

‫‪...‬ل‪12‬‬

‫ ‬ ‫كۆمپانیای وشە هەفتانە دەریدەكات‬

‫مەهدی ئەبوبەكر‬

‫ ‬ ‫ژمارە (‪ )645‬سێشەممە ‪2011/8/2‬‬

‫(‪ )11‬ساڵە؛ دایکی‬ ‫چاوەڕێیه‌تی‬

‫نرخ (‪ )1000‬دینار‬

‫نەپێت دەفرۆشم‌و‬ ‫نە لێت ده‌كڕم‬ ‫ی��ەك‌و دووان نین‌و دوو ه��ەزار‬ ‫كەسن‪ ،‬دەتوانن لەم هەرێمەدا شتی‬ ‫زۆر بكڕن‌و بیفرۆشن‪ ،‬بەاڵم رقیان‬ ‫لە واڵتێك هەڵگرتووە بەنیازنین نە‬

‫هیچی لێبكڕن‌و نەهیچی پێبفرۆشن‪،‬‬ ‫بۆچی؟‬

‫ئەوە‪ ،‬لە الپەڕە (‪ )18‬دایە‪.‬‬

‫بایەعییەكە نەخۆن‬ ‫ژنێكی تەمەن (‪ )70‬ساڵە‪ ،‬یانزە ساڵە چاوەڕوانە كوڕە‬ ‫"رفێندراوەكەی" بگەڕێتەوە‪ ،‬ئەو سەری بەتەواویی سپی بووە‪،‬‬ ‫بەاڵم لەداخی دیار نەمانی كوڕەكەی سەرتاپا رەش دەپۆشێت‪.‬‬

‫الپەڕە (‪.)11‬‬

‫ئ��ەو‪ ،‬دەڵێت‪ :‬پێشتر هاتووەتە‬ ‫لە بەغدا بەرپرس ب��ووەو وازی‬ ‫هێناوە‪ ،‬زانیاریی سەیری الیە لەسەر كوردستان‪ ،‬بەاڵم لەمەودوا گرەنتی‬ ‫خۆراكی بایەعییەكە‪ ،‬وەك ئەو دەڵێت‪ :‬ناكرێت‪.‬‬ ‫الپەڕە (‪.)24‬‬ ‫"شێرپەنجەو شەلەلی لەگەڵدایە"‪.‬‬

‫مام جەالل‪ ،‬لەڕێوڕەسمی بەخاكسپاردنی دایكی سەرۆكی هەرێمدا‪ ،‬وتی‪:‬‬ ‫"من‪ ،‬زۆر باشم لەبیرە‪ ،‬كە دواجار شەرەفی دیداریمان پێبڕا‪ ،‬بە من‌و سەرۆك‬ ‫بارزانی وت‪ ،‬هەردووكتان وەك دوو كوڕی خۆم‪ ،‬داواتان لێدەكەم‪ ،‬دەست‬ ‫لەناودەست‪ ،‬درێژە بەبرایەتی‌و تەبایی بدەن‌و خەباتی میللەتەكەتان هەتاسەر‬ ‫بەرنە سەر‌و بەرەو سەركەوتنی بەرن"‪ .‬خۆزگە مام جەالل‪ ،‬تەواوی ئەو قسانەی‬ ‫لەو دیدارەدا‪ ،‬خاتوو حەمایل بە خۆی‌و سەرۆكی هەرێمی وتبوو‪ ،‬وەكو خۆی‬ ‫بگێڕایەتەوە‪ ،‬چونكە ئەوەندەی ئێمە بزانین‪ ،‬ئەو خاتوونە‪ ،‬زۆر شتی تری بە‬ ‫تاڵەبانی‌و بارزانی وتبوو‪ ،‬بەاڵم لەو رێوڕەسمەدا‪ ،‬هەرئەوەندەی گێڕایەوە كە‬ ‫بەكەڵكی خۆی دەهات‪.‬‬ ‫وەفات‌و پرسەی ئەو خانمە‪ ،‬دووبارە دەریخست؛ كوردستان‪ ،‬نەك هەر‬ ‫خاوەنی دام��ەزراوە نییە‪ ،‬بەڵكو دوای (‪ )20‬ساڵ لە حوكمڕانیی‪ ،‬هێشتا‬ ‫پەیوەندیی‌و بۆنە كۆمەاڵیەتییەكان‪ ،‬رۆڵی كارا لە پەیوەندییە سیاسییەكانی‬ ‫نێوان حیزبەكان‌و كارەكانی حكومەتیشدا دەگێڕن‪.‬‬ ‫نەوشیروان مستەفا‪ ،‬لە سلێمانی بەشداریی لە پرسەی حەمایل خاندا‬ ‫كرد‌و لەبەرامبەریشدا‪ ،‬بارزانی وەفدێكی بە نوێنەرایەتیی خۆی رەوانەی ماڵی‬ ‫سەرۆكی بزووتنەوەی "گ��ۆڕان" كرد‪ .‬سەردانی وەفدەكەی "پارتی"‪ ،‬وەكو‬ ‫خۆیان دەڵێن‪ :‬بۆ سوپاسكردنی بەشداریی كاك نەوشیروان بووە لە پرسەكەدا‪،‬‬ ‫بەاڵم نیه‌تی سەرەكیی ئەو سەردانە‪ ،‬تەنانەت ئەگەر لە كولەكەی تەڕیشدا‬ ‫باسی مەسەلە سیاسییەكانی تێدا نەكرابێت‪ ،‬بۆ سوپاسكردن نەبووە‪ ،‬بەڵكو‬ ‫"پارتی" دەیەوێت‪ ،‬ئەو بۆنە كۆمەاڵیەتییە بقۆزێتەوە بۆ كاریگەریی خستنەسەر‬ ‫الیەنەكانی ئۆپۆزسیۆن‪ ،‬تا بیانگه‌ڕێنێتەوە بۆ سەر مێزی گفتوگۆكردن‌و دەیەوێت‬ ‫ئەو پرسەیە بكاتە دەروازەیەك‪ ،‬بۆئەوەی سۆزی ئۆپۆزسیۆن بهەژێنێت تا واز‬ ‫لەومەرجانە بهێنن‪ ،‬كە بۆ گەڕاندنەوە بۆ گفتوگۆكان دایاننابوو‪ ،‬تەنانەت‬ ‫بەگوێرەی هەندێك سەرچاوەی نزیك لە ئۆپۆزسیۆنەوە‪( ،‬پارتی‌و یەكێتی)‪،‬‬ ‫ژێربەژێر پەیوەندییان بە الیەنەكانی ئۆپۆزسیۆنەوە كردووە‌و پێیانوتوون‪:‬‬ ‫ئەگەر بگەڕێنەوە بۆ گفتوگۆكردن‪ ،‬ئەوا راستەوخۆ بودجەكەتان پێدەدرێتەوە!‬ ‫واتە‪ :‬دەسەاڵت‪ ،‬دەیەوێت هەموو مەرجەكانی ئۆپۆزسیۆن‪ ،‬لە مەسەلەی‬ ‫بودجەدا كورت بكاتەوە‪ ،‬تا دوات��ر بە خەڵكی كوردستان بڵێت‪ :‬ئەوەتا‬ ‫هەڵپەساردنی گفتوگۆكان‪ ،‬تەنیا لەبەر خاتری پارەی بودجەكە بووە‪.‬‬ ‫پرسەكەی حەمایل خان‌و سەردانەكەی وەفدەكەی بارزانی‪ ،‬بۆ ماڵی‬ ‫سەرۆكی بزووتنەوەی "گۆڕان"‌و پەیوەندییە نهێنییەكانی (پارتی‌و یەكێتی)‬ ‫بە الیەنەكانی ئۆپۆزسیۆنەوە‪ ،‬ئەو راستییە دەردەخ��ەن‪ ،‬سیاسەتكردن لە‬ ‫كوردستاندا‪ ،‬گرێدراوی پەیوەندیی‌و بۆنە كۆمەاڵیەتیی‌و شەخسییەكانە‪.‬‬ ‫رۆڵ‌و گرنگیی ئ��ەو دەزگایانەی بە ن��اوی حكومەت‌و پەرلەمانەوە‬ ‫قوتكراونەتەوە‪ ،‬تەنیا شەرعییەتدانە بە رێككەوتن‌و بەیەكگەیشتنی‬ ‫بەرژەوەندییە شەخسیی‌و پەیوەندییە كۆمەاڵیەتییەكانی نێوان سیاسییەكان‪.‬‬ ‫لێرەدا پرسیارێك دێتەگۆ‪ :‬ئەگەر پرسەیەك ببێتە پاڵنەری دەستپێكردنەوەی‬ ‫گفتوگۆكان‌و ئەو هەموو كێشە سەرەتانییانەی بەرۆكی كوردستانیان گرتووە‪،‬‬ ‫پاڵنەری راستەوخۆ نەبن‪ ،‬دەبێت چ��اوەڕوان��ی چ ئەنجامێكی گرنگ لەو‬ ‫گفتوگۆیانە بكرێت؟‬

‫ئاواره‌کا‌نی بناری قه‌ندیل‬ ‫فۆتۆ ستۆری‪ :‬زمناکۆ ئیسماعیل‬

‫ەتا‬ ‫ع‬

‫له‌ دونیایه‌کی ئاوهادا غەمگینیی شتێكە لەنێو‬ ‫ئینساندا‪ ،‬دەنگێكە لە وجوودیدا‪ ...‬لە وتارێكی‬ ‫توانا ئه‌مین‬ ‫كورتی ئەم سااڵنەدا نووسیبووم؛ غەمگینیی‬ ‫تاریكیی نییە‪ ،‬نـــا‪ ،‬تەواو بە پێچەوانەوە‪،‬‬ ‫غەمگینیی شتێكە لە ئیشراق‪ ،‬تێكەڵەیەكە لە‬ ‫نوور‪ ،‬مەقامێكی ڕۆحییە‪ ،‬كە پێگەیشتنی ئاسان‬ ‫نییە‪ ،‬ئینسان عومرێك ڕەنج و زەحمەتی دەوێت‪،‬‬ ‫‌‌تا دەتوانێت كۆمەك لەم پاژە گەورە و قووڵەی‬ ‫ناو وجوودی خۆی وەردەگرێت‪...‬‬ ‫هیوادارم ئەم بارە ڕۆحییە ناو نووسین‬ ‫شۆڕبووبێتەوە‪ .‬ئەگەر وابوو‪ ،‬ئەمە شتێك ‌نییە بە‬ ‫خواستی نووسەر‪ ،‬بەڵكو شتێكە جەبرێك فەرزی‬ ‫دەكا‌ت؛ جەبری زبری دنیا‪ ...‬نووسین خۆی‌هەوڵی‬ ‫هەاڵتنە لەو بارە‪ ،‬بەاڵم هەوڵێكی شكستە‪ ،‬وێنەی‬ ‫بە داوەبوونی مێروویەك لە تەونی جاڵجاڵۆكەدا‪،‬‬ ‫ئەو چەند خۆی ڕاپسكێنێت و خەیاڵی دەربازبوون‬ ‫لنگەفرتێی پێ بكات‪ ،‬ئەوەندە زیاتر تاڵی‬ ‫تەونەكە لە خۆیەوە دەپێچێت‪ ...‬نووسینیش‬ ‫هەر وایە؛ شتێكە وەك قوم‪ ...‬وەك لیتەیەكی‬ ‫خەست‪ ،‬چەند تۆ كاتی تێدا بەفیڕۆ بدەیت‪ ،‬ئەو‪،‬‬ ‫ئەوەندە زیاتر تۆ هەڵدەلوشێت‪ ...‬چاری ئەوەڵ و‬ ‫ئاخیرت ئەوەیە لێی بێیتە دەرێ‪ ،‬بەاڵم تازە كێ‬ ‫ئەمەلی هاتنەدەرەوەی لە لیتەیەك لێ دەكرێت‪،‬‬ ‫كە هاتبێتە قوڕ‌قوڕاگەی‪ !...‬بەداخەوە‪ ،‬ئیتر‬ ‫درەنگە‪...‬‬ ‫لە نووسینی ئەو نەوە نوێیەو منیشدا‬ ‫«تەنیایی» تێمایەکی سێنتراڵه‌‌‪ ،‬له‌ڕاستیدا ئه‌وه‌ی‬ ‫مه‌سیح له‌سه‌ر خاچه‌که‌ی گوتبوو «باوکه‌‪ ..‬بۆ‬ ‫به‌جێتهێشتم؟»شتێکی تازه‌نه‌بوو‪،‬‬ ‫بەدەم ڕێگاوە‪ ،‬كە دەهاتم بۆ ئۆفیسی به‌اڵم ئه‌وه‌ی هێزێک‬ ‫کاره‌که‌م‪ ،‬لە خەیاڵمدابوو ئەو جێگایەی كە ئێستا له‌سه‌ر ه‌و ه‌‬ ‫پڕكراوەتەوە‪ ،‬بەتاڵە‪ ...‬سەیری بڕێك لەو بابەتانه‌م‬ ‫كرد كە چەند هەفتەیەكە خۆمیان لێدەدزمەوە‪،‬‬ ‫هیچیان هی ئەوە نەبوون ئاوی دڵم‬ ‫بدەن و ئەم جێگایەیان‬ ‫ڕەوا‬ ‫پێ‬

‫به‌جێتهێشتم‪...‬؟!‬ ‫بە باوەڕی چكۆالنەی من‪ ،‬تەنیایی تۆ‪،‬‬ ‫وەاڵمی تۆیە بۆ ژیان‪ ،‬ئیدی تۆ دەیكەیت بە‬ ‫نووسین‪ ،‬یەكێكی دی دەیكات بە خۆتەقاندنەوە‪،‬‬ ‫بەاڵم ‌هەردووكتان لەوەدا هاوبەشن‪ ،‬كە تووڕەن‬ ‫لە دنیا‪ ،‬كە غەمگینن‪ ...‬مێژووی فەلسەفە لە‬ ‫سۆفیستائییەكانەوە تا پۆستمۆدێرنیزم تا سەر‬ ‫«ڤاتیمۆ» و «ژیژەك» بخوێنەرەوە‪ ،‬تێدەگەیت‬ ‫مرۆڤایەتیی قەرزاری پیاوە غەمگینەكانی‬ ‫خۆیەتی‪ ...‬باوەڕم وایە هەركەس لە ئێمە كە‬ ‫تەشریف دێنێتە ئەم دنیا خراپەوە‪ ،‬خاچی‬ ‫خۆشی لەگەڵ خۆی دە‌هێنێت‪ ،‬من سی ساڵێكە‬ ‫بە شانمەوەیە‪ ،‬نازانم ئاخۆ كەی ڕۆژێ ئەو بارە‬ ‫دەخەم و ئینجا من دەچمە شانی‪...‬‬ ‫باسەكە بۆ ژیانی تایبەتیی شتێكی ترە‪...‬‬ ‫نازانم! بۆمن ئەوەندە شتێكی خۆش نییە‪،‬‬ ‫مەحوی وتەنی «سێبەری لێ بارە هەركەس‬ ‫مەیلی تەنیایی دەكا»‪ ،‬تەنیایی لەسەر كاغەز و‬ ‫تەنیایی لە ژیانی تایبەتییدا دووشتی جیاوازن‪...‬‬ ‫دووتەنیایین كە چارەی یەكتریان ناوێت‪ ،‬كارەكە‬ ‫سەختە‪ ،‬تۆ تووشی ئەم ئایرۆنییە دەبیت؛‬ ‫لەمەی دووەمیاندا پێوەندیی یەك دنیا گرێبەستی‬ ‫كۆمەاڵیەتییت‪ ،‬لێ لەسەر كاغەز‪ ،‬خۆتی‪ .‬ئەو‬ ‫كاتەشی الی تۆ نووسین دەبێت بە شەڕی بێ‬ ‫حورمەتیی‪ ،‬ئیتر ئەم ئایرۆنییە دەتەقێت‪...‬‬ ‫خاڵی نابێت لە موفرەدە‬ ‫شەڕێكی ئاوا‬ ‫و دەستەواژەی نائەدەبیی‬ ‫(بەو پێوەرەی تا بە حاڵ‬ ‫ئێمە لە «دەستەواژه‌ی‬ ‫ئە د ە بیی »‬ ‫تا‬ ‫حاڵیبووین)‪،‬‬ ‫دەگات بە جوێن‌و‬ ‫قسەی بازاڕییش‪...‬‬ ‫من كە ئەمە‬ ‫دەڵێم‪ ،‬الیەنگری‬ ‫ئەو ڕەوتە نیم‬ ‫كە لە دنیادا‬ ‫پێی دەوترێت‬ ‫(ئەدەبیاتی‬ ‫پۆ خڵ ) ‪.‬‬ ‫بڕ و ا نە‬ ‫«لۆدیڤ شانسكا»ی‬ ‫شاعیری بولگاریی‪ ،‬لە شیعرێكدا‌‬ ‫‌تێكەڵەیەك لە تانە و تەنز بۆ كچەهاوڕێكەی‬ ‫دەنووسێت «جگە لەوەی ئەندامی نێرینەم بخمە‬ ‫زەرفی نامەیەكەوە‪ ...‬چیتر پێویست دەكا‬ ‫بۆت بنێرم؟ تا خۆشەویستیم سەری گومانت‬ ‫بخوا‪ !»...‬دەبینی شەڕەكە وا دەخوازێت‌ و سەرنج‬ ‫بدە دواییش ئەم پەرتییە‪ ،‬ئەم پچڕپچڕییە‪ ،‬ئەم‬ ‫ناشوێن و نائاراستەییە‪ ،‬ئەم نابەردەوامیی و‬ ‫هەڕەمەكگەراییە‪ ...‬تا دەگات بەم دژەخودێتییەو‬ ‫لە ناویشیاندا بە ئامادەیی بەردەوامی تەنیاییەوە‪،‬‬ ‫لە تایبەتمەندییە سەرەتاییەكانی ئەدەبی‬ ‫پۆستمۆدێرنن‪ ...‬چوون بە‌بڕوای من ئینسانی‬ ‫تازە ناتوانێت‌وەك چۆن شەكسپیر لە سەدەی‬ ‫شانزەدا سەیری خۆشەویستی كردوو‌ە‪ ،‬ئێستا‬ ‫بێت لە تویتەر و فەیسبووكدا ئاوا بیر لە‬ ‫ڕۆمێو و جولێت‪-‬بوون بكاتەوە‪ ...‬نــــا‪،‬‬ ‫‌دڵنیام شەڕی ئەم هەموو ناشیرینییەی‬ ‫دنیا بە موحتەرەمی ناكرێت‪ ...‬جارێك‬ ‫كچێكی باش و میهرەبانی هاوڕێم‪،‬‬ ‫كۆمێنتێكی لەسەر تێكستێكم دابوو‪،‬‬ ‫كە كارەكەی زۆر پێ جوان و لەبەر دڵ‬ ‫بووە‪ ،‬بەاڵم نەدەبا دەستەواژەی «سانتی‬ ‫پیس» بەكاربهێنم‪‌ ...‬دڵگران بووم‪ ،‬بۆم‬ ‫نووسیی‪ :‬خانم‪ ،‬من دەتوانم لەسەر شەقام‪،‬‬ ‫لە كافێ و ئۆفیس‌و لەناو میترۆدا‪ ،‬كوڕێكی‬ ‫موحتەرەم بم‪ ،‬بەاڵم لە نووسیندا هەرگیز‬ ‫ئەو خیانەتەم لە خۆم پێ ناكرێت‪...‬‬ ‫‌‌نووسین شەڕی ڕاستەقینەی ئینسانە‬ ‫لەگەڵ خۆی و لەگەڵ خوداش‪.‬‬ ‫ئەوەی نووسەر دەبێت خاوەنی بێت‪ ،‬ئەوە‬ ‫نییە لە تێكستەكانی بچێت‪ ،‬لەهەر سوچێكی‬ ‫ئەم دنیایە سەرنج بدەیت‪ ،‬نووسەر و كارەكەی‬ ‫یەك شت نین‪ ،‬بەدەگمەن ئارسەر ڕامبۆ و جان‬ ‫دەمۆ و حەمە عومەر عوسمانێك دەبینیت خۆیان‬ ‫دروست پیاوی تێكستەكانی خۆیان بن‪ .‬وەزیفەی‬ ‫نووسەر ئەوە نییە ببێت بە كاراكتەری چیرۆكێكی‬ ‫خۆی‪ ،‬بەڵكو ئەوەیە ڕاستگۆبێت لەگەڵ تەواوی‬ ‫ئایدیا گشتییەكانی پشتی نووسینەكەیدا‪ ...‬نەك‬ ‫بەتەنها نووسەر و خوێنەر‪ ،‬تەواوی كاراكتەری‬ ‫كۆمەاڵیەتیی ئێمە‪ ،‬پشكێكی لەم پارادۆكسە‬ ‫بەركەوتووە‪ ...‬من ڕۆژێك لێرە لەناو تاكسییدا‬ ‫بووم‪ ،‬لەپڕ هەستم كرد لە شانۆیەكدام‬ ‫هەمووی ماسكە‪ ،‬دەبێت عومرێك خەسار‬ ‫بكەیت تا دەتوانیت ئەم هەموو ماسكە‬ ‫لەسەری ئەم هەموو خەڵكە داكەنیت!‬ ‫دواییش ‌بیرتدەكەوێتەوە ئەمە ئیشی تۆ‬ ‫نییە‪ ،‬وەهمێكی گەورەیە الت وابێت كتێب‬ ‫دنیا دەگۆڕێت‪ ،‬بەتایبەت دنیای نوێ‪ ،‬ئاشێكی‬ ‫نەزانە كە لە چاپە «نیچە»ییەكدا خوداش‬ ‫دەستبەرداری بووە‪...‬‬

‫نیزم‪ ،‬تا‬ ‫ر‬ ‫تا پۆستمۆدێ ایەتیی‬ ‫ت مرۆڤ‬ ‫كانەوە‬ ‫ستائییە‬ ‫ێدەگەی‬ ‫فە؛ لە سۆفی وێنەرەوە‪ ،‬ت خۆیەتی‬ ‫ك» بخ‬ ‫فەلسە‬ ‫نەكانی‬ ‫ە‬ ‫ژ‬ ‫غەمگی‬ ‫مێژووی » و «ژی‬ ‫ی پیاوە‬ ‫ۆ‬ ‫سەر «ڤاتیم قەرزار‬

‫ناچار‬ ‫بفەرمووین‪...‬‬ ‫هەندێ سەرە‌قەڵەم كە نوسیبووم‬ ‫و باڵو نەبووبووەوە لەگەڵ چەند ئایدیایەكی‬ ‫بچووكی نوێدا دام لەیەك و ئەم وتارە كورتەی‬ ‫بەردەستتانی لێ پێكهات‪ ،‬هەر خوێنەرێكیش بە‬ ‫دڵی نەبوو گلەیی خۆی بنێرێت‪.‬‬ ‫باوەڕێكم هەیە لەوەی ئێمە هەموومان لەم شارە‬ ‫تەنگانەدا دەبێت شتێك هەبێت ‌بمانخاڵفێنێت‪،‬‬ ‫بە خۆیەوە قاڵمان بكات‪ ،‬ئەگەر نا ڕۆژێك لەپڕ‬ ‫زرمە دەكەین و سێ چوار نەفەری گێژووێژی‬ ‫دەوروبەری خۆمان دەبەین بە ئاسماندا‪‌ ...‬بۆ‬ ‫من لەگەڵ ژیانی تەنیایی شتێكە لەو بابەتە؛‬ ‫بازیچەیەكە لە وێنەی تۆپێكی فشەوەبوو‪،‬‬ ‫بووكێكی بێ ڕۆح‪ ،‬سەیارەیەكی باغە‪ ...‬یاریی‬ ‫پێ دەكەم‪ ،‬كە تاقەتیشم لێی دەچێ‪ ،‬لە‬ ‫دوورەوە سەیری ئەو و خۆشم دەكەم‪ ،‬ڕێك وەكو‬ ‫ئەو وەرەقەی «بیستویەك»ە دێتە بەرچاوم‪ ،‬كە‬ ‫نازانرێت خاوەنەكەی یاریی بەو دەكات‪ ،‬یان ئەو‬ ‫بە خاوەنەكەی‪...‬‬ ‫هاوڕێكانم جاربەجار گلەییەك وەك بزمار‬ ‫بە سەرمدا دەچەقێنن؛ «ئەو هەموو ڕەشبینییە‬ ‫چییە؟!» من سەرم سووڕدەمێنێت‪ ،‬پرسیاری‬ ‫سادە دەكەم‌و وەاڵمی گەورە ڕازیم دەكات‪ :‬ئینسان‬ ‫چۆن دەتوانێت ئەو هەموو ناعەدالەتییە لەسەر ئەم‬ ‫زەمینی خوایە ببینێت و «گەشبین»یش بێت؟‬ ‫چۆن دەتوانێت مردنی منداڵێك بە دەم ئازارەوە‬ ‫و گیاندەرچوونی ببینێت و «گەشبین››یش‬ ‫بێت؟ چۆن دەتوانێت دوا ئیفادەی كچێكی‬ ‫سووتاو ببیستێت‪ ،‬كە دەڵێت «ئەمجارەش‬ ‫چاكببمەوە و هەستێمەوە‪ ،‬خۆم دەكەمەوە بە‬ ‫قەرەبرووت‪ »!...‬چۆن دەتوانێت هەڕەشەی شەڕی‬ ‫«ئەتۆم» بەسەریدا بێ و بڕوات و «گەشبین»یش‬ ‫بێت؟ بونیاده‌م چۆن دەتوانێت‌بەرگەی ئەو هەموو‬ ‫ئەحـمەقییەی دنیا بگرێت و «گەشبین»یش بێت؟‬ ‫چۆن دەتوانێت بە بەرچاوی خۆیەوە نزیكترین‬ ‫دۆستەكانی لە دڵییەوە‪ ،‬بمرن و ئەم نەتوانێت‬ ‫هیچیان بۆ بكات و «گەشبین»یش بێت؟‬ ‫لە ڕاستیدا‪ ،‬دیدی غەمگینان بۆ دنیا‪ ،‬دیدێكە‬ ‫كە هەڵبژاردە نییە‪ ،‬كەس ئەم هەموو مەلوولییە‬ ‫لە كۆڵ خۆی نانێت‪« .‬شۆپنهاوه‌ر» واته‌نیی‪:‬‬ ‫«ئه‌مه‌ خراپترین دونیایه‌که‌ که‌ ده‌بێ هه‌بێ»‪.‬‬

‫ناچاربکات‬ ‫گوێی لێبگرێ و‬ ‫حه‌یقه‌تێکی تاڵ و قورس‬ ‫بدات به‌ڕوویدا‪ ،‬ئه‌وه‌ «دووڕی یه‌تیم»ی‬ ‫ڕسته‌که‌ بوو‪ ،‬که‌ ئێستاش دوای دووهه‌زار ساڵ‬ ‫مرۆڤ نازانێ سه‌ر بۆ ئاسمان یا بۆ زه‌وی شۆڕ‬ ‫و‬ ‫بکات و به‌ کامه‌ شت‬ ‫کامه‌ هێز بڵی؛ ئـــــــاخر‬ ‫بــــــــۆ‬

‫یی‬ ‫ها‬ ‫نە‬

‫خه‌یاڵ بەدەم رێگاوە‬

‫له خۆرهه‌اڵته‌و ‌ه‬ ‫جێگای بەتاڵی تەوس‬ ‫چەند ساڵ لەمەوبەر‪ ،‬هاوڕێیەكی نووسەر و ڕوژنامەوانم بۆ ئەنجامدانی‬ ‫دیمانەیەكی ئەدەبیی دووراودوور چەند پرسیارێكی بۆ ناردم‪ .‬دوا پرسیار ئەوە بوو‬ ‫كە خەڵك وەك نووسەر و چاالكێكی ئەدەبیی چۆن هەڵسوكەوتت لەگەڵ دەكەن‌و‬ ‫لە ‌كاتی باڵوكردنەوەی كتێب و بەرهەمەكانتدا چ هەڵوێستێك دەنوێنن؟ لە‬ ‫وەاڵمی ئەو پرسیارەدا نووسیبووم‪ ،‬كە خەڵكی ئێمە خەڵكێكی چاك و لێبووردەو‬ ‫بە بەزەیین‪ .‬من تا ئێستا چەندین كتێبم باڵوكردووەتەوە‪ ،‬بەاڵم كەس بەرۆكی‬ ‫نەگرتووم‪ ،‬قسەی ناحەزیان پێ نەگوتووم و تەنانەت زللەیەكیشیان لێ نەداوم‪.‬‬ ‫هاوڕێ ڕۆژنامەوانەكەم نە پرسیار و نە وەاڵمەكەی باڵو نەكردەبووەوەو كاتێك لە‬ ‫هۆكارەكەیم پرسی گوتی‪« :‬راستت بوێ‪ ،‬وەاڵمەكەم بەالوە سەیرو بێمانا بوو‪.‬‬ ‫ڕەنگە تۆ لە پرسیارەكەم نەگەیشتبـی‪ ،‬یان بە هەڵە وەاڵمت دابێتەوە!»‪.‬‬ ‫لەو دەمەوە لە خۆم دەپرسم‪ ،‬كە بۆچی ئێمە‪ ،‬لە كاتێكدا پێشینەیەكی دوورو‬ ‫درێژمان لە نوكتەبێژیی‪ ،‬قسەی خۆش‪ ،‬هەجوو‪ ،‬تەشەر و توانج و قسەی بە‬ ‫تێكوڵی دوو پاڵوو هەیە‪ ،‬ڕۆژ لە دوای ڕۆژ زیاتر لە تەوس و دەربڕینی تەوساویی‬ ‫(نەك تەوسامێز!!) دوور دەكەوینەوە؟ بۆچی زمانی ئاخاوتن و نووسینمان‪،‬‬ ‫زمانی بەرهەمی ئەدەبیی و میدیا و ڕۆژنامەوانیمان‪ ،‬ڕۆژ ل ‌ە دوای ڕۆژ گرژ و مۆنتر‬ ‫و جیدیتر و تاكڕەهەندتر دەبێت؟ ئایا ئەم گرژیی و مۆنییە زمانییە مەوداكانی‬ ‫ناسین و تێگەیشتنمان بەرتەسك ناكاتەوە؟ ئایا ئێمەی شاعیر و نووسەر رۆڵمان‬ ‫لەم بەرتەسككردنەوەدا نەبووە؟ ئایا ئێمەی داهێنەری ئەدەبیی ناتوانین بەر بەم‬ ‫گرژیی و مۆنیی و تاكڕەهەندییەی زمان بگرین؟ بەرلەوە وەاڵمی ئەم پرسیارانە‬ ‫بدەمەوە پێویستە بڵێم‪ ،‬كە تەوس بە پێچەوانەی نەقڵ و نووكتەو هەجوو و‬ ‫تەشەر و توانج‪ ،‬تەنیا بۆ شادكردن و هێنانەپێكەنینی خەڵك‪ ،‬یان برینداركردن و‬ ‫ئازاردانی كەس‪ ،‬یان كەسانێكی تایبەت نییە‪ .‬تەوس هەڵوێستێكی هوشیارانە لە‬ ‫بەرامبەر ناتەواویی و ناتەباییەكانی كۆمەڵگەی پڕ لە كێشە و ئاڵۆزیی و دژوازیی‬ ‫ئەم سەردەمەیە‪.‬‬ ‫تەوس (گنز=‪ )Satire‬پەردە لەسەر گەوجییەتی‪ ،‬گرژیی و توندوتیژیی‬ ‫گوتار و كردار و هەڵوێستەكانی مرۆڤ و كۆمەڵگە و دامەزراوەكانی سەرچاوەی‬ ‫دەسەاڵت هەڵدەداتەوە و بە زمان و دەربڕینێكی نەرم و دوو پاڵوو (تا ڕادەیەك)‬ ‫كومێدیی و گاڵتەجاڕیی دەیانگێڕێتەوە‪ .‬الیەنی گاڵتەجاڕیی تەوس كە لە‬ ‫قێزەونی گەوجییەتی و توندوتیژیی و شەڕانخێوییەكانەوە سەرهەڵدەدات‪ ،‬لە‬ ‫‌الیەكەوە سەرنجی زۆرترین كەس بۆ بابەتەكە ڕادەكێشێت‪ ،‬لە الیەكی دیكەشەوە‬ ‫ڕێگە لە ‌بەرهەمهاتنەوە و دووبارەبوونەوەی بابەتەكە دەگرێت‪ .‬ئەگەر بمەوێت‬ ‫نموونەیەك بهێنمەوە‪ ،‬ناچارم ئاوڕێكی كورت لە ڕۆمانی قەسابخانەی ژمارە پێنج‬ ‫بدەمەوە‪ ،‬كە گێڕانەوەی كارەساتی كۆكوژییەكەی درێسدێن بە زمان و شێوازێكی‬ ‫تەوساویی‌و شێوە كۆمیدییە‪.‬‬ ‫كوورت ڤۆنێ گات‪ ،‬نووسەری ئەم ڕۆمانە‪ ،‬بە ئاشكرا دەڵێت‪ ،‬كە مەبەستی لە‬ ‫هەڵبژاردنی ئەم زمان و شێوازی گێڕانەوە تەوساویی و گاڵتەجارییە ئەوەیە‪ ،‬كە‬ ‫هیچ هەوڵێكی ئاشكرا و شاراوەی بۆ جوانكردنی شەڕ (بە مانا ستاتیكییەكەی‌و‬ ‫چاندنی تۆوی ڕق و نەفرەت لە دڵی خوێنەران و بەرهەمهێنانەوەی گرژیی و‬ ‫توندوتیژیی تێدا نییە‪ .‬تەوس هەمیشە و بەتایبەت لە سەد ساڵی ڕابردوودا یەكێك‬ ‫لە تایبەتمەندییەكانی سەبك و ستایلی بەشێكی زۆر لە شاعیران و نووسەران‬ ‫بووە‪ .‬تەنانەت نووسەرانێكی جدیی نووسی وەك باڵزاك‪ ،‬چیخۆف‪ ،‬كافكا‪ ،‬ئۆژن‬ ‫یۆنسكۆ‪ ،‬سادق هیدایەت و‪ ...‬لە زۆر بەرهەمیاندا سوودیان لە تەوس وەرگرتووە‪.‬‬ ‫ئەمڕۆكە تەوس یەكێك لە‌تایبەتمەندییە دیار و سەرەكییەكانی شیعر و چیرۆك‌و‬ ‫ڕۆمانی پۆست مۆدێرنیستییە‪.‬‬ ‫لە دەرەوەی ئەدەب و لە بواری كاری میدیایی و ڕۆژنامەوانیشدا‪ ،‬تەوس‬ ‫یەكێك لە سەرەنجڕاكێشترین و كاریگەرترین شێوازەكانی ڕەخنەگرتن و‬ ‫ڕیسواكردنی گەوجییەتی و توندوتیژیی و پێشێلكردنی ئازادیی و مافەكانی مرۆڤە‪.‬‬ ‫تەوس ئامێرێكی كاریگەرە بۆ پەروەردەكردنی كۆمەڵگە و بنیادنانی ڕۆحییەتێكی‬ ‫نەرمونیانی دوور لە گرژیی و توندوتیژیی و بەرزكردنەوەی ئاستی تەحەمول و‬ ‫لێكبووردنی تاكەكان و قبووڵكردنی دەنگ و ڕەنگی جیاوازە‪ .‬لە هەموو واڵتانی‬ ‫دنیا و بە تایبەت لەو واڵتانەی كە لە حاڵی تێپەڕین و پەرەسەندندان‪ ،‬ڕۆژانە‬ ‫سەدان و هەزاران تەوسی بیستراو و بینراو و نووسراو‪ ،‬لە مایكی ڕادیۆ و شاشەی‬ ‫تەلەفزیۆن و ڕووپەڕی ڕۆژنامە و گۆڤارەكاندا باڵو دەكرێتەوە‪.‬‬ ‫سەرنجڕاكێشیی و كاریگەریی ئەم شێوازی دەربڕینە لە ئاستێكدایە‪،‬‬ ‫كە بۆ نموونە لە واڵتێكی وەك ئێران‪ ،‬درامایەكی تەوسی وەك «بەڕەڕە»‬ ‫ملوێنەها كەس لە چین و توێژە جیاوازەكانی كۆمەڵگە لە دەوری شاشەی‬ ‫تەلەفزیۆن كۆ دەكاتەوە‪ .‬یان گۆشەیەكی بچووكی چل پەنجا وشەیی وەك‬ ‫«دوو كەلیمە قسەی حسێبـی» تیراژی ڕۆژنامەیەكی بەناوبانگ و حەفتا ساڵەی‬ ‫وەك «ئیتالعات» دوو سێ بەرامبەر زیاد دەكات‪ .‬ستوونێكی دووسەد سێسەد‬ ‫وشەیی تەوسنووسێكی وەك «ئیبراهیم نەبەوی» تیراژی ڕۆژنامەی «جامیعە»‬ ‫لە سەردەمی دەسەاڵتدارێتی ڕیفۆرمیست و چاكسازیخوازەكان لە ملیۆن نزیك‬ ‫دەخاتەوە‪.‬‬ ‫كۆمەڵگەی كوردیش لە قۆناغێكی هەستیاری پڕ لە كێشە و گرفتدایە‪.‬‬ ‫قۆناغی كێشەی نێۆان شێوەی ژیان و بیركردنەوە و بەها و بایەخە نەریتی و‬ ‫مۆدێرنەكان‪ ،‬قۆناغی سەرهەڵدانی بۆرژوازییەت و بەرژەوەندیخوازی تاكەكان‪ .‬لەم‬ ‫قۆناغەدا تەوس كاریگەرترین شێوازی دەربڕینە بۆ ئاشكراكردن و دژایەتیكردنی‬ ‫ناتەواوییەكان‪ .‬تەوس نەك هەر گەوجییەتی و شەڕانخێوی و توندوتیژیی‬ ‫هەموو بوارەكانی ژیانی سیاسیی و كۆمەاڵیەتیمان ڕیسوا دەكات‪ ،‬چاالكی‬ ‫ڕەخنەگرانەشمان بە‌ئاست و ئاقارێكی مەدەنییانەی دوور لە توندوتیژیدا دەبات‪.‬‬ ‫بێئەوە بمەوێت حاشا لە هەوڵ و تەقەالی چەند تەوسنووسێكی جدیی و‬ ‫بەتوانای وەك د‪.‬شێركۆ عەبدوڵاڵ بكەم‪ ،‬بە‌داخەوە دەیڵێم‪ ،‬كە جێگەی بەتاڵی‬ ‫تەوس لە چاالكی ئەدەبیی و فەرهەنگیی و ڕۆژنامەوانیی كوردییدا بە زەقیی‬ ‫دیارە‪.‬‬

‫ژمــارە (‪) 17‬‬ ‫سێشەممە ‪2011/8/2‬‬

‫«بێگەرد»‬ ‫ژیانی چیخۆف دەكاتە كوردیی‬ ‫چیرۆكنووس و وەرگێڕ ڕەئوف بێگەرد‪ ،‬كتێبێكی وێنەیی‬ ‫تایبەت بە ژیانی نووسەر و شانۆنووسی ڕووسی‪ ،‬ئەنتوان‬ ‫چیخۆف‪ ،‬وەردەگێڕێت‪.‬‬ ‫لە ئێستادا ڕەئوف بێگەرد سەرقاڵی دواپێداچوونەوەی وەرگێڕانی‬ ‫كتێبێكە بە ناونیشانی «ئەنتوان چیخۆف‪ ،‬ژیان لە وێنەدا»‪.‬‬ ‫كتێبەكە (‪ )330‬الپەڕەیەو پێكهاتووە لە (‪( )800‬تابلۆ‪ ،‬وێنە‪،‬‬ ‫سكێچ‪ ،‬نامە)‪.‬‬ ‫لەبارەی كتێبەكەوە‪ ،‬ڕەئوف بێگەرد تایبەت بە «پەیك»‬ ‫وتی‪« :‬ئەو كتێبە پڕە لەو زانیارییانەی ئێمە نەمانزانیون‪ ،‬یان بە‬ ‫هەڵە پێمان گەیشتوون»‪ ،‬نووسەری كتێبەكە (پیتەر ئوربان)‬ ‫ی ئەڵمانییە‪ ،‬كە بۆ نووسین و كۆكردنەوە لەم كتێبەدا (‪)20‬‬ ‫ساڵ بەدواداچوونی لەسەر ژیانی چیخۆف كردووە‪.‬‬ ‫ڕەئوف بێگەرد‪ ،‬لە زمانی عەرەبییەوە كتێبەكەی‬ ‫وەرگێڕاوە «بە هاوكاریی چەند ئەڵمانیزانێك» بەراوردی‬ ‫كردووە بە دەقە ئەڵمانییەكە‪.‬‬

‫«ونبووەكان» لە سلێمانی‪-‬ن‬ ‫ئاكام تاهیر‬ ‫ستافی شانۆیی «ونبووەكان»‪ ،‬زیاد لەمانگ‌و‬ ‫نیوێكە سەرقاڵی پرۆڤەن و لە داهاتوویەكی‬ ‫نزیكدا ئامادەی نمایش دەبن‪.‬‬ ‫شانۆگەرییەكە‪ ،‬لە نووسین و دەرهێنانی‬ ‫«شەماڵ حسێن»ەو بەرهەمی بەڕێوه‌بەرێتیی‬ ‫هونەری شانۆیە لە سلێمانی‪ ،‬لەبارەی‬ ‫كارەكەیانەوە «شەماڵ»ی دەرهێنەر تایبەت بە‬ ‫«پەیك» وتی‪« :‬لەڕووی بابەتییەوە‪ ،‬ئەم كارە‬ ‫تیشك دەخاتە سەر خەمی ئێستای كۆمەڵگەی‬ ‫كوردیی‪ ،‬نیشاندانەوەی ئەو بەمەرگخستنەی‬

‫خەون و مافە سەرەتاییەكانی گەنجانی ئەم‬ ‫واڵتە‪ ،‬لەچوارچێوەی سیستمێكی كۆمەاڵیەتیی‌و‬ ‫پەروەردەیی و سیاسییدا»‪ .‬هەروەها لەبارەی‬ ‫ستایلی ئیشكردن لە شانۆگەرییەكەدا‪ ،‬وتی‪:‬‬ ‫«لەڕووی شێوازو پڕاكتیزەكردنی ئەم كارەوە‪،‬‬ ‫هەوڵمان داوە بە ستایلێكی ڕیالیزمیی كار‬ ‫بكەین»‪.‬‬ ‫ئەكتەرەكانی شانۆییەكە‪ ،‬بریتین لە‪«‌:‬گۆران‬ ‫نامیق‪ ،‬بڕیار عەلی كەریم‪ ،‬نەوشیروان غەریب‪،‬‬ ‫ئاڤان غواڵم‪ ،‬كەیوان ڕەحمان‪ ،‬ڕەهێڵ سابیر»‪.‬‬

‫گرنگیی پێشانگەی كتێب بۆ كورد‬

‫پێشانگەی كتێبـی فرانكفۆرت بەنموونە‬ ‫یوسف مەنتك‪-‬ئەڵمانیا‬ ‫بەر لە داهێنانی ئامێری چاپ لەالیەن گۆتنبێرگی ئەڵمانی‪،‬‬ ‫كتێب زیاتر خانەدانەكان دەیانتوانی هەیانبێت‪ ،‬ئەوەش بەهۆی‬ ‫جیاوازیی پێگەی كۆمەاڵیەتی و توانای دارایی و دەسەاڵتییانەوە بوو‬ ‫كە كتێبیان بەڕادان دەدا یا بۆیان دروستدەكرا‪ ،‬بەاڵم دوای ئەوەی‬ ‫گۆتنبێرگ لە نیوەی سەدەی پانزەیەمدا‪ ،‬ئەم خزمەتەی پێشكەش‬ ‫بە مرۆڤایەتیی كرد‪ ،‬چەند ساڵێك دواتر یەكەم پێشانگەی كتێب‬ ‫لە فرانكفۆرتی ئەڵمانیا كرایەوە‪ ،‬ئەوەش بووە هۆی ئەوەی بایەخ‌و‬ ‫گرنگیی پێ بدرێت‪ ،‬بۆیە فرانكفۆرت بوو بە یەكەم ‌سەنتەری‬ ‫پێشانگەی كتێب لە ئەوروپا‪ ،‬تا ساڵەكانی ناوەڕاستی سەدەی‬ ‫حەڤدەیەم بەردەوام بوو‪ ،‬لەبەر بارودۆخی سیاسیی و كولتووریی‬ ‫ئەو سەردەمە پێشانگەكە گوێزرایەوە بۆ شاری الیبزیك‪ ،‬ئێستاش‬ ‫ئەم پێشانگەیە هەر بەردەوامە و ئاستێكی نێودەوڵەتیی باشی هەیە‪،‬‬ ‫بەاڵم دوای جەنگی دووەمی جیهانیی‪ ،‬جارێكی تر پێشانگەی كتێب‬ ‫لە فرانكفۆرت كرایەوە‪ .‬ئەوەبوو‪ ،‬لە (‪ 18‬تا ‪23‬ی ئەیلوولی ‪،)1949‬‬ ‫یەكەم پێشانگەی كتێب كرایەوە لە فرانكفۆرت لە كڵێسای پاول‪،‬‬ ‫لەبەرئەوەی یەكەم جار ئەنجومەنی نوێنەرایەتی گەلی ئەڵمانی لە‬ ‫ساڵی (‪ )1848‬لەم كڵێسایە كۆبووەوە‪ ،‬بەاڵم لە ساڵی (‪‌)1950‬دا‬ ‫بۆ یەكەمجار دەزگا چاپەمەنییە بیانییەكان بەشداریی پێشانگەی‬ ‫فرانكفۆرتیان كرد‪ ،‬ساڵ لەدوای‌ساڵ ئەم پێشانگەیە فراوانتر بوو‪،‬‬ ‫گرنگیی پێدراو وێنەیەكی نێودەوڵەتیی وەرگرت‪ ،‬ئێستا جگە لە‬ ‫پێشانگەی نێودەوڵەتیی فرانكفۆرت‪ ،‬دەیان پێشانگەی تری كتێبـی‬ ‫نێودەوڵەتیی لە سەرتاسەری جیهان دەكرێنەوە‪ ،‬سااڵنە زیاتر لە‬ ‫سەد واڵت و سەدان كۆمپانیای هەمەجۆری بەرهەمهێنی چاپەمەنیی و‬ ‫ڕێكخراو‪ ،‬زانكۆ جیهانییەكان‪ ،‬بەشداریی دەكەن‪ ،‬ئەم بەشداریكردنە‬ ‫بایەخی هەرەگرنگی بە مەبەستی‪ :‬بازرگانیی و سیاسیی و‬ ‫كولتوورییە‪ ،‬سااڵنە سەدان گرێبەستی بازرگانیی كڕین و فرۆشتنی‬ ‫كتێب و چاپەمەنیی و بەرهەمی كۆمپانیاكان لەم پێشانگەیە ئەنجام‬ ‫دەرێت‪ ،‬وەك نەریتێك سااڵنە واڵتێك داوەت دەكرێت وەك میوانی‬ ‫پێشانگەی فرانكفۆرت‪ ،‬ئەم واڵتەش زۆرترین دەزگای چاپەمەنیی و‬ ‫بەرهەمەكانی واڵتی خۆی بۆ زۆرێك لە زمانەكانی‪ :‬ئینگلیزیی‪،‬‬ ‫فەڕەنسی و زمانی تری بیانیی وەردەگێڕێت‬ ‫ئە ڵما نی ‪،‬‬ ‫و پێشانی دەدات‪ ،‬جگە لەوەش‬ ‫(‪ )25‬دەزگای چاپەمەنیی‬ ‫سا اڵ نە‬ ‫لە جیهان بەپێی‬ ‫و‬ ‫ئە‬

‫كوردستان لە ساڵی (‪)2004‬ەوە بەشداریكردووە‪.‬‬ ‫دەكرێت سەرەتاكانی بەشداریكردن لە پێشانگەی كتێبـی‬ ‫فرانكفۆرت بە ئامانجی ئەوە بووبێت‪ ،‬كە بلێین ئێمەش هەین‪ ،‬یان‬ ‫هەوڵێك بێت بە ئاڕاستەی گۆڕینی ئەو وێنە تەقلیدییە نەگەتیڤەی‬ ‫كە‌لە‌دەرەوەی خۆمان بۆمان دروستكراوە‪ ،‬بڵێین كورد ئەو مرۆڤە‬ ‫یاخیبووە تفەنگبەدەستە نییە كە ئێوە بە هەڵە ناسیوتانە‪ ،‬بەڵكو‬ ‫گەلێكی مرۆڤدۆست‪ ،‬ژیاندۆست‪ ،‬ژینگەدۆستە و خاوەنی كولتوور و‬ ‫مێژووی خۆیەتی‪.‬‬ ‫بەاڵم‪ ،‬ناكرێت بەشداریكردنی سااڵنە‪ ،‬تاكە ئامانج و ویست‬ ‫بێت‪ ،‬بەداخەوە دوای حەوت ساڵی بەشداریكردنی یەك بەدوای‬ ‫یەك‌‪ ،‬بەشداربووانی كورد لەم پێشانگەیە نەیانتوانیوه‌ لە سنووری‬ ‫خواستە سەرەتاییەكان هەنگاوێكی‌تر هەڵبێنن‪.‬‬ ‫پێشانگه‌ی كتێبـی فرانكفۆرت‪ ،‬ڕەخساندنی دەرفەتێكی زێڕینی‬ ‫مەزنە بۆ بەیەكگەیاندنی كولتووری گەالن و گۆڕینەوەی فیكرو‬ ‫دیدە جیاكان‪ ،‬ڕەخساندنی بوارە بۆ گفتوگۆی شارستانێتییەكان‪،‬‬ ‫سەنتەری كۆكردنەوەی نووسەران و ڕووناكبیرانی گەل و نەتەوە‬ ‫جیاجیاكانە‪ ،‬كە لەوێدا دوا بەرهەم و بیروبۆچوونیان لە ڕێگای كۆڕو‬ ‫سیمیناری سەكۆی ئازادی ئەم پێشانگەیە دەگەیەنێتە هاوشێوە و‬ ‫هەوادار و خوێنەرانیان‪ ،‬لەوێدا باشترین بابەتی فیكر و زانست و‬ ‫كولتور و سیاسەت دەكرێتە بابەتی گفتوگۆ‪.‬‬ ‫هەروەها دەرفەتێكی بە بەهایە بۆ نووسەران و دەزگاكانی‬ ‫چاپ و باڵوكردنەوە‪ ،‬بۆ واژۆكردنی چەندین پرۆتۆكۆڵ و گرێبەستی‬ ‫جیاجیا بۆ چاپ و وەرگێڕان و بەشداربوون لە پێشانگە و دەرفەتی‬ ‫هاوشێوەی پێشانگه‌ی فرانكفۆرت‪.‬‬ ‫ئەم گردبوونەوەیە بەم شێوە گەورەیە‪ ،‬دەرفەتێكی گەورەشە بۆ‬ ‫شارەزابوون و بەشداریكردن لە بازاڕی بازرگانیی بەرهەمی چاپ و‬ ‫وەرگێڕان‪ ،‬هەوڵدانە بۆ گەڕاندنەوەی بەهای كتێب‌ و جەختكردنەوە‬ ‫لەسەر كتێب وەك سەرچاوەی سەرەكی مەعریفە‪.‬‬ ‫لەو پێشانگه‌یەدا‪ ،‬سەدان پرۆتۆكۆلی بواری پیشەسازیی كتێب‬ ‫واژۆ دەكرێن و هەر واڵتێكی بەشداربوو هەوڵی ئەوە دەدات لەو‬ ‫دەرفەتە سوودی ئەوە وەربگرێت كە ببێتە سەنتەری چاپ و‬ ‫باڵوكردنەوە لە ناوچەی خۆیاندا‪.‬‬ ‫نەتەوە جیاجیاكان هەوڵدەدەن لەڕێگای ئەو پێشانگەیەوە‬ ‫ڕایەڵەی گۆڕینەوەی بیروڕاو لێكگەیشتنی بەردەوام لە باری چاالكدا‬ ‫بمێنێتەوە‪ ،‬هەر الیەو هەوڵی ئەوە دەدات كە لە واڵتەكەی خۆیدا‬ ‫زۆرترین خوێنەر بە بەرهەمە جیهانییەكان ئاشنا بكات‪ ،‬بەرهەمە‬ ‫ناوخۆییەكان وەربگێڕێت‌ بۆ زمانە بیانییەكان‌ و بیگەیەنێتە دەرەوەو‬ ‫خوێنەری بێگانەیان بۆ پەیدا بكەن‪ .‬هەر لەو پێشانگەیه‌دا‪ ،‬بەرهەم‌و‬ ‫شاكارە دانسقەكانی نووسەران ڕێككەوتنی چاپ و وەرگێڕانیان‬ ‫لەگەڵ خاوەنەكانیان دەكرێت‪.‬‬ ‫بەداخەوە‪ ،‬تا ئێستاش لەگەڵ ئەوەی كە كتێبـی كوردی‬ ‫باشوور حەوت ساڵە بەدوای یەك‌ بەشداریی ئەم پێشانگه‌یە‬ ‫دەكات‪ ،‬پێگەی جوگرافی خانەی كوردیی لەناو ئه‌و‬ ‫پێشانگەیه‌دا‪ ،‬هیچی لە واڵتانی تر كەمتر‬ ‫نییە‪ ،‬بەاڵم بۆ ئەو ئامانجانەی كە‬ ‫لەسەرەوە باسمان كردن‪،‬‬ ‫كە بەشداربووانی‬ ‫ی‬ ‫د‬

‫پ حەو‬ ‫ت‬ ‫ێشانگ ساڵ‬ ‫ی‬ ‫ب‬ ‫ەیه‌ نه‌ی ەش‬ ‫د‬ ‫ا‬ ‫ر‬ ‫ی‬ ‫توانیو ‌ه كر‬ ‫د‬ ‫ن‬ ‫ی‬ ‫لە سن یە‬ ‫ك‬ ‫ب‬ ‫ە‬ ‫د‬ ‫هەنگا وو‬ ‫و‬ ‫ر‬ ‫ا‬ ‫ی‬ ‫ی‬ ‫وێكی‌ خواست یە‬ ‫ک‬ ‫ی‬ ‫مەرجانەی كە‬ ‫ە‬ ‫ك‬ ‫ت‬ ‫و‬ ‫ر‬ ‫س‬ ‫ر‬ ‫فرانكفۆرت‬ ‫ئیدارەی‬ ‫هەڵبێ ەرەتا د‬ ‫ل‬ ‫‌‬ ‫ه‬ ‫شوێنیان‬ ‫و‬ ‫دەكرێن‬ ‫داوت‬ ‫دایناوە‪،‬‬ ‫ییەكا م‬ ‫ن‬ ‫ێ‬ ‫دەزگای‬ ‫(‪)2007‬‬ ‫ساڵی‬ ‫پێدەرێت‪،‬‬ ‫ن‬ ‫«خاك» ئەو شەرەفەی پێ بەخشرا‪.‬‬ ‫زیاتر‬ ‫كوردو پێشانگەی كتێب‬

‫دەستێكی كەژاڵ پڕە لە باران‬ ‫ژنە شاعیر (كەژاڵ ئیبراهیم‬ ‫كتێبـی‬ ‫(‪)14‬یەمین‬ ‫خدر)‪،‬‬ ‫خۆی بەچاپ دەگەیەنێت‪ ،‬كە (‪)33‬‬ ‫شیعری لەخۆی گرتووە‪ .‬كەژاڵ ئیبراهیم‬ ‫خدر‪ ،‬تایبەت بە «پەیك» ڕایگەیاند‪:‬‬ ‫«بەشێوەیەكی گشتیی‪ ،‬ئەم شیعرانە باس‬ ‫لە ئازاری ناوەوەی خۆم دەكەن»‪.‬‬

‫ژمــارە (‪)17‬‬ ‫سێشەممە ‪2011/8/2‬‬

‫بەر لە ڕاپەرین‪ ،‬لەبەر سەركوتی ڕژێمی بەعس و نەبوونی‬ ‫ئازادیی چاپەمەنیی بیروڕا‪ ،‬باشووری كوردستان بێبەش بوون‬ ‫لەم مافە ئەگەر هەشبووبێت‪ ،‬ئەوە وەك واڵتانی ئیشتراكیی لە‬ ‫چوارچێوەی فەرهەنگی ڕژێمی بەعس بووە‪ ،‬دوای ڕاپەڕینیش شتێك‬ ‫ئەگەر كرابێت‪ ،‬ئەوە وەك پێویست بە بەرنامەو مەبەستی ڕێكخراو‬ ‫نەبووە‪ ،‬هیچ كام لە یەكێك لە ئامانجە ئابووریی و سیاسیی و‬ ‫كولتوورییەكەی نەپێكاوە‪ .‬حكومەتی كوردستان تا ئێستا لە زۆر‬ ‫پێشانگەی‌ واڵتانی ناوچەكە بەشدار بووە‪ ،‬بەاڵم هیچ كامیان وەك‬ ‫پێشانگەی فرانكفۆرت فراوان و پڕبایەخ نییە‪.‬‬ ‫بەشداریی كوردیش لە پێشانگەی فرانكفۆرتی كتێب‪ ،‬لە دوای‬ ‫ساڵەكانی (‪)1994‬وە‪ ،‬چەند هەوڵێك و بەشداریكردنێك هەبووە‪،‬‬ ‫وەك‪ :‬هەوڵی تاكەكەسی د‪ .‬جەزا چنگیانی‪ ،‬جارێكیان لە وەاڵمی‬ ‫پرسیارێكی بەندەدا وتی‪ :‬تەنها مەبەستی پیشاندانی كتێبـی‬ ‫كوردیی و كولتووری كوردی بوو‪ ،‬كە كتێبەكانیشی لە كوردانی‬ ‫دانیشتووی ئەڵمانیا وەرگرتبوو‪ ،‬بەپێی لێدوانێكی پرۆفسۆر جەمال‬ ‫نەبەز بۆ بەندە‪ ،‬ئەویش جەختی له‌وه‌ كردەوە لە هەوڵەكەی د‪ .‬جەزا‬ ‫كە كارێكی كوردانەو باشی كرد‪ .‬لەسەر ئاستی دەزگاش هەردوو‬ ‫دەزگای میزۆپۆتامیای سەر بە پەكەكە و كۆمكار بووە‪ ،‬كۆمكار‬ ‫چەند ساڵێكە بەشدار نابێت‪ ،‬بەاڵم میزۆپۆتامیا هەر لە سەرەتای‬ ‫ساڵی (‪)1994‬ەوە سااڵنە بە بەردەوامیی و بە بەرنامەی داڕێژراو‬ ‫بەشدار دەبێت و هەر ساڵێكیش چەندین ناونیشانی بەرهەمی‬ ‫نوێی كتێب دادەنێن‪ ،‬دەتوانین بڵێین میزۆپۆتامیا توانیویەتی‬ ‫بگاتە ئاستی پەیوەندیی نێودەوڵەتیی ئامانجەكانی وەك پێویست‬ ‫پێكابێت‪.‬‬ ‫بەشداریی باشووری كوردستانیش دەگەڕیتەوە بۆ ساڵی‬ ‫(‪ ،)2003‬بە هەوڵی ئێمە‪ ،‬چەند كەسانێك كە ناوەندی زانین و‬ ‫ڕۆشنبیریی كوردیمان لە شاری مانهایم دامەزراند بۆ خزمەتی‬ ‫كولتووری كوردیی‪ ،‬دوای ئەوەی ئێمە گرووپێك لە ئەندامانی ناوەند‬ ‫چووین سەردانی پێشانگەمان كرد‪ ،‬لە ڕێگای گەڕانەوە قسەو باس‬ ‫لەوە كرا كە كار بۆ ئەوە بكرێت حكومەتی هەرێمی كوردستانیش‬ ‫بەشدار بێت‪ ،‬دوای كۆبوونەوەی دەستەی بەڕێوەبەری ناوەند‬ ‫بڕیارەكەمان دا‪ ،‬نامەیەك نووسرا بۆ فەتاح زاخۆیی‪ ،‬وەزیری‬ ‫ڕۆشنبریی (ئیدارەی پێشووی سلێمانی)‪ ،‬ئەویش ڕەزامەندیی‬ ‫لەسەر دەربڕی‪ ،‬بۆ یەكەم جار وەزارەتی ڕۆشنبیریی هەرێمی‬

‫مە بە ستیا نە‌‬ ‫بەدەستی بێنن‪ ،‬الی‬ ‫خانەی كوردیی هیچ هەنگاویان‬ ‫زۆر‬ ‫بۆ نەهاویشتووە‪ ،‬سااڵنە خەرجییەكی‬ ‫كە م ‪،‬‬ ‫و بێ دەستكەوت‪ ،‬یان دەستكەوتێكی‬ ‫بۆیە پێشنیاز دەكەم الیەنی پەیوندیدار چاوێك بە و‬ ‫بەشداربوونەدا بخشێنێتەوە‪ ،‬ئەو‌ پارە‌ سەرفكردنە لە بودجەی‬ ‫واڵت كە ئەنجامی نەبێت‪ ،‬دەكرێت ئەو بڕە پارەیە بۆ پڕۆژەیەكی‬ ‫خزمەتگوزاریی لە گوندێكی وێرانكراوی كوردستان بۆ ئاوەدانكردنەوە‪،‬‬ ‫یا هەر‌پڕۆژەیەكی تر سوودی گشتیی هەبێت‪ ،‬سەرف بكرێت‪.‬‬

‫گەندەڵیی و ملمالنێی حیزبی كوردیی‬ ‫لە پێشانگەی كتێبـی فرانكفۆرتدا‬

‫بەداخەوە‪ ،‬لەكاتێكدا واڵتان و دەزگا چاپەمەنییە جیهانییەكان‬ ‫بۆ ئەم ئامانجانەی سەرەوە ‌كە باسمان كردن‪ ،‬بەشداریی‬ ‫دەكەن‪ ،‬بەاڵم بەشداریی وەزارەتی ڕۆشنبیریی حكومەتی هەرێمی‬ ‫كوردستان‪ ،‬بەدەر نییە لەو هەموو گەندەڵییەی كە تائێستا كراوە‪،‬‬ ‫لەو ملمالنێ حیزبیی و پەنجا بە پەنجایەی كە هەردوو پارتی‬ ‫بااڵدەست بە درێژایی ماوەی حوكمڕانیی خۆیان پیادەی دەكەن‪،‬‬ ‫ڕێك هەمان وێنەیان گواستووەتەوە بۆ ناو ستاندی كوردیی لە‬ ‫پێشانگەی كتێبـی فرانكفۆرت‪ ،‬تائێستا شەش جار وەزارەتی‬ ‫ڕۆشنبیریی بەشداربووە‪‌ ،‬جارێكیشیان یەكێتیی نیشتمانیی لە‬ ‫ڕێگای ڕێكخراوەكانەوە بەشداربوون لەسەر حیسابی بودجەی‬ ‫خەڵكی كوردستان‪ ،‬دیارە سەرەتای بەشداربوونەكە لەالیەن هەندێ‬ ‫كەس و الیەن بۆ بەرژەوەندیی حیزبیی و كەسیی قۆسترایەوە‪،‬‬ ‫هەربۆیە هیچ كام لە ئامانجەكانی خۆی وەدەست نەهێنا‪ ،‬دوور‬ ‫لەوەی كەسانی تایبەتمەند بە بوارەكە بەشداریی بكەن‪ ،‬كەسانێك‬ ‫ئەو هەلەیان بۆ سەفەركردن و خۆدەرخستن لە ڕاگەیاندنەكان و‌‬ ‫سوودمەندبوون لە سەرمایەی مەسرووفی پێشانگەكە قۆسته‌وه‌‪،‬‬ ‫لەكاتێكدا بەڕێوەبەرێتیی تایبەتمەند هەیە بەم بوارە‪ ،‬هیوادارم‬ ‫چیتر ئەم دۆخە بەم شێوەیە درێژە نەكێشێت‪.‬‬

‫چیرۆكی چیرۆكەكانم‬

‫ستۆکهۆڵم جه‌هه‌ننه‌مه‌‬ ‫ئیسماعیل حه‌مه‌ئه‌مین‬ ‫لە كۆتایی مانگی مای‪ ،‬فڕۆكە هۆڵەندییەكە‬ ‫بەجێیهێشتم‪ ،‬كە من چوومە بەردەم شاڵتەرەكە‪،‬‬ ‫پیاوەكە بەپێكەنینەوە گوتی‪ :‬بەداخەوە فڕۆكەكە‬ ‫لە جوڵەدایە‪ ،‬بەڕێزتان درەنگوەخت هاتوون‪ ،‬من‬ ‫بەبێ بیركردنەوە‪ ،‬گوتم‪ :‬بەاڵم پانزە خولەكمان‬ ‫ماوە‪ ،‬كابرای هێڵە هۆڵەندییەكە گوتی‪ :‬لەوە ناچێت‬ ‫بەڕێزتان زۆر سەفەرتان بەفڕۆكە كردبێت‪ ،‬خۆت‬ ‫دەزانی فڕۆكە چارەكی دوایی دەجوڵێت و لەسەر‬ ‫هێڵی ئامادەباشییە بۆ فڕین‪ ،‬ببوورە فڕۆكەكەت‬ ‫ئێستا لە ئاسماندایە‪ ...‬ئەوە بۆ یەكەمجارە فڕۆكە‬ ‫بەجێم بهێڵێت‪ ،‬هەستێكی سەیر دایگرتمەوە‪ ،‬بەوەی‪،‬‬ ‫ئەم سەفەرە تەواوی بیرۆكەی ڕۆمانە نوێیەكەمی‬ ‫بەئاڕاستەیەكی تردا برد‪ ،‬دەبوایە پاڵەوانی ئەم‬ ‫ڕۆمانەم سواری فڕۆكەی هێڵی هۆڵەندیی بوایە لەوێ‬ ‫لە فڕۆكەخانەی ئەمستردام (سیخیپۆل) دابەزایەو‬ ‫جارێكی تر سواری فڕۆكە بوایەتەوە بۆ ستۆكهۆڵم‪.‬‬ ‫لەوێش بەپاپۆڕ بەرەو فیالند ڕێی بكردایە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫پالنی لەوێ‪ ،‬كاتێك پاپۆڕە زەبەالحەكەی (ڤیكالینە)‬ ‫بەنێو دەریادا ڕێدەكات‪ ،‬ئەو پالنەی ئەو چییە و‬ ‫چۆن ڕووداوەكان دەگۆڕێن‪ ،‬ئەوە نازانم!‪ ،‬بەاڵم گرنگ‬ ‫ئەوەیە لە نووسینی ڕۆماندا پاڵەوانەكە هەنگاوی‬ ‫یەكەم بنێت و دووەم خۆی بڕیار دەدات‪ ،‬بەاڵم‬ ‫كە هەنگاوی یەكەم تەگەرەی تێدەكەوێت‪ ،‬ئەوا‬ ‫سەرجەم ڕۆمانەكە تووشی گرفت دەبێت‪ ،‬لەبەرئەوە‬ ‫من ئەوەندە بێزار نەبووم لە بەجێهێشتنی فڕۆكەكە‪،‬‬ ‫بەقەد ئەوەندەی پاڵەوانەكەی نێوم دڵەخورپەی‬ ‫هەستم كرد شتەكان‬ ‫پێكەوت‪ ،‬ئیدی‬ ‫وەك‬ ‫ناڕوات‪،‬‬ ‫وەك خۆی‬ ‫ڕێگە نابڕێت‪،‬‬ ‫خۆ ی‬ ‫ی‬ ‫خۆ‬ ‫وەك‬ ‫ئا ڕ ا ستە ی‬ ‫خۆی وەر‬ ‫دنیای‬ ‫ناگرێت‪.‬‬ ‫لە‬

‫ستۆكهۆڵم؛ دوو چاوپێكەوتنی تەلەفزۆنییم‬ ‫هەبوو‪ ،‬یەكێكیان لەمەڕ تووڕەیی و زەمەن‪،‬‬ ‫كە پابەندم كردەوە بە خۆپیشاندانەكانی‬ ‫كوردستان‪ ،‬دووەمیان؛ لە مەڕ ڕۆمانەكەم كە خاتوو‬ ‫(تیشكە پوور) بەوردیی خوێندبوویەوەو دەیویست‬ ‫گفتوگۆی لەمەڕ بكەین‪ ...‬دەبوایە لە فڕۆكەخانەی‬ ‫نورنبێرگ تا چوار كاژێری تر بمێنمەوە و سواری‬ ‫فڕۆكەی دووەم بم‪ ،‬كە سێسەد ئیۆرۆم لەسەركەوت‪،‬‬ ‫نیوەی پاری بلیتەكە (نەورۆز تی ڤی) بۆیان قەرەبوو‬ ‫كردمەوەو بەپێكەنینەوە پێیان گوتم‪ ،‬جارێكی تر پێش‬ ‫دووكاژێر لە فڕۆكەخانە بە‪ ،‬منیش پێكەنیم‪ ،‬بەاڵم لە‬ ‫ناوەوە ئەو ڕاستییەم دەزانی كە زۆرجار جیاوازیی‬ ‫نێوان شتەكانم لێ تیكدەچێت‪ ،‬لەنێوان ڕاكردن‬ ‫بەدووی پاسدا و ڕاكردن بەدووی فڕۆكەدا‪ ،‬ئەمەو زۆر‬ ‫شتی تریش‪ ...‬ئێوارە لە سخیپۆڵ دابەزیم و دەبوایە‬ ‫سواری فڕۆكەكەی تر بوومایە بەرەو ستۆكهۆڵم‪ ،‬لە‬ ‫(سخیپۆل) بەسەر ئەو ڕاستییەدا كەوتم‪ ،‬كە سەفەری‬ ‫ئەمجارەم بۆ ستۆكهۆڵم جیاوازە لە سەفەرەكانی‬ ‫تر‪ ،‬ئەمجارە (هیوا قادر)ی هاوڕێمی لێ نییە‪ ،‬لە‬ ‫فڕۆكەكەدا بیرم لەوە كردەوە‪ ،‬غەمبار نەبووم‪ ،‬بەقەد‬ ‫هێندەی وێنەی هیوا لە من نەدەبووەوه‌‪ ،‬من هەمیشە‬

‫گ‬

‫وڵ‬ ‫ی‬ ‫ڕەش‬

‫گرنگ ئەوەیە‬ ‫لە نووسینی‬ ‫ڕۆماندا پاڵەوانەكە‬ ‫هەنگاوی یەكەم‬ ‫بنێت‪ ،‬دووەم‬ ‫خۆی بڕیار دەدات‪،‬‬ ‫بەاڵم كە هەنگاوی‬ ‫یەكەم تەگەرەی‬ ‫تێدەكەوێت‪ ،‬ئەوا‬ ‫سەرجەم ڕۆمانەكە‬ ‫تووشی گرفت‬ ‫دەبێت‬ ‫ستۆكهۆڵم و هیوا قادرم پێكەوە‬ ‫پابەند كردووە‪ ،‬ئەم زەمەنی شوێنە‬ ‫لە یادەوەریی مندا پابەندە بە زەمەنی‬ ‫هاوڕێ شاعیرەكەمەوە‪ ...‬نیوەشەو‬ ‫گەیشتم و خوشكەزا هونەرمەندەكەم‬ ‫(سەدا) باوەشی پێداكردم‪ ،‬كە كوردستانم‬ ‫جێهێشت‪ ،‬ئەو هێشتا منداڵ بوو‪ ،‬بەاڵم ئەویش‬ ‫بە تەمەنێكی هەرزەییەوە خۆی لە سنوورەكان داو‬ ‫بە خۆی و گیتارێكەوە لەنێو كیشوەرەكاندا خۆی‬ ‫پەرتكردووە‪ ،‬ئەو بەدوای میوزیكدا دەگەڕێت‪ ،‬بەدوای‬ ‫ڕستەیەكی میوزیكیدا كە لە چاوە شینەكانیدا‬ ‫دەردەكەوێت‪ ،‬هێمنیی و بزەكەی و سەیركردنە‬ ‫پڕبەسۆزەكەی سیمای خوشكە گەورەكەمی تێدا‬ ‫جێهێشتووە‪ .‬بەهەقەت وابوو‪ ،‬ئەو بەو سۆزەوە خەمی‬ ‫پەرەوازەیی منی هەڵگرتبوو‪ ،‬تەنانەت دەیگوت؛ خاڵە‬ ‫لێرە بمێنەوە‪ ،‬بەاڵم دوو كوڕەكەم سەردار گیان‪،‬‬ ‫دەبێت لەوان نێزێك بم‪ ،‬دەنا وشكدەبمەوە‪ ...‬كاتێك‬ ‫بیرم لە منداڵەكانم دەكردەوە‪ ،‬لە نالی بچكۆالنەو‬ ‫ژێنوام‪ ،‬كە بووەتە سیانزە ساڵ و كوڕێكی قۆزی‬ ‫بااڵبەرزی لێدەرچووە‪ ...‬ئەو ڕستەیەی هیوا قادرم‬ ‫بیركەتەوە‪ ،‬كە لە سەردانێكمدا بۆ ستۆكهۆڵم پێش‬ ‫چەندەها ساڵ لەمەوبەر‪ ،‬كاتێك لە قاوەخانەی‬ ‫كلتووری سەنتەری ستۆكهۆڵم دانیشتبووین‪ ،‬گوتی‪:‬‬ ‫هەمیشە هەست دەكەم منداڵەكانم لەدواوە بانگم‬

‫دەكەن‪ ،‬من لەو زەمەنەدا تەواوی دووریی ئەو ڕستەیە‬ ‫تێ نەدەگەیشتم‪ .‬ڕاستە هەندێك شت تێگەیشتنمان‬ ‫دەبێت بۆی‪ ،‬بەاڵم تەواوی ئەو ئازارەی ئەو ڕستەی ‌ه‬ ‫لەگەڵ خۆیدا هەڵیگرتووە‪ ،‬ئەوە شتیكی ترە‪،‬‬ ‫ئەوە زەمەنی ڕستەكەیە كە لەگەڵدا ژیانی‪ ،‬وەهات‬ ‫لێدەكات تێی بگەیت‪ ،‬كە ئەشق‪ ،‬ئیرەیی‪ ،‬ماڵئاوایی‬ ‫ئازیزان و جەنگ‪ ،‬ئەمانە و زۆر شتی تریش‪ ،‬وشەن‪،‬‬ ‫كاتێك تێیان دەگەین‪ ،‬كە دەچینە نێو زەمەنی‬ ‫وشەكانەوە‪ ،‬كاتێك لە جەنگداین‪ ،‬ئەو ساتە دەتوانین‬ ‫لە (هاینرخ بۆل)ی ڕۆماننووسی ئەڵمانی تێ بگەین‪،‬‬ ‫كاتیك ڕۆتین دەمانكوژێت ئەوسا لە (فرانزكافكا)‬ ‫تێدەگەین‪ ،‬كاتێك ئازارت دەدەن ئەوسا لە‬ ‫(سوكرات) تێدەگەیت‪ ...‬من ئێستا لە هیوا تێدەگەم‪،‬‬ ‫لەو ڕستەیەی كە منداڵەكان بانگی باوكیان دەكەن‪،‬‬ ‫باوكیان ئاوڕدەداتەوە‪ ،‬كەچی ئەوان لە هیچ شوێنێك‬ ‫نین و لە هەموو شوێنێكن‪ ...‬لەو چركەساتەدا بیرم‬ ‫لەو ماوەی شەش مانگە دەكردەوە كە لە كوردستان‬ ‫بووم‪( ،‬تەنانەت ئێستاش كە لەهەمان شاردا دەژیم)‪،‬‬ ‫شەوانە لە دەنگی نالی وەئاگا دەهاتم‪ ،‬دەیگوت‪ :‬بابە‬ ‫تۆ لەكوێیت‪ ...‬كوڕەكان لە هەموو شوێنێك بوون و‬ ‫لە هیچ شوێنێك نەبوون‪ .‬لەو چركەساتانەدا بیرم لەو‬ ‫دایك‪ ،‬باوك‪ ،‬خوشك‪ ،‬هاوسەر و ئاشقانە دەكرده‌وه‌‪،‬‬ ‫كە چاوەڕوانی گەڕانەوەی كەسەكانیانن لە ساراكانی‬ ‫باشوورەوە‪ ،‬ئەوانەی ئەنفالكران‪ ،‬ئەوانەی ناگەڕێنەوە‪،‬‬ ‫بەاڵم هەمیشە دەنگەكانیان‪ ،‬سرتەكانیان‪ ،‬چرپە‬ ‫و هەناسەیان لە هەموو شوێنێكدا جێهێشتووە‪،‬‬ ‫خودایە گەر من باوك بم‪ ،‬ئاوەها ئازار بچێژم‪ ،‬دەبێت‬ ‫دایكێكی ئەنفالكراو كە چاوەڕوانی ڕۆڵەكانێتی‪ ،‬چ‬ ‫ئازارێك بكێشێت‪ ...‬من لێرەدا دەگریم‪ ،‬وا هەست‬ ‫دەكەم ئەنفال بە چەندەها فۆڕم لەنێوماندا‪ ،‬لەنێو‬ ‫ژیاندا خۆی دووبارە دەكاتەوە‪...‬‬ ‫دوای كۆڕەكەم لە ستۆكهۆڵم لەمەڕ (زەمەن و‬ ‫توڕەیی) دوای چاوپێكەوتنەكانم‪ ،‬بەرەو فیالند سواری‬ ‫پاپۆڕەكە بووم‪ ،‬وەك خۆم‪ .‬نەك وەك پاڵەوانی‬ ‫ڕۆمانە نەنووسراوەكەم‪ ،‬هەرچەندە شەوێكی خۆش‬ ‫بوو‪ ،‬بەاڵم بۆئەوەی بیر لەو ساتە گەرمانە نەكەمەوە‪،‬‬ ‫كە من و هیوا لەسەر ئەم پاپۆڕە بەسەرمان برد‪ ،‬من‬ ‫تابەرەبەیان سەمام كرد‪ ،‬بەجۆرێك كە خۆم ناوم‬ ‫ناوە سەمای گورگێكی تاكڕەو‪ ،‬بێگومان كە خۆمم‪.‬‬ ‫سەمایەك ڕێگەم نەدا هیچ خانمێك بەشداربێت‬ ‫لەگەڵمدا‪ ،‬دەمەویست بە تەنێ لەسەر دەریا بم‪ ،‬بەبێ‬ ‫بەشداریكردنی ئەوی تری مێینە‪ ،‬بەبێ سێكس‪...‬‬ ‫ئەمە ئەوە كاتانەیە كە دەمەوێت خۆم و جیهان‪،‬‬ ‫جەستەو میوزیك لە فەزایەكی تردا بین‪ .‬من تا‬ ‫بەرەبەیان سەمام كرد‪ .‬كە گەیشتمە فینالند‪ ،‬هاوڕێی‬ ‫ڕۆمانووس و شاعیرمان (ئەنوەری ڕەشی عەواڵ)‬ ‫چاوەڕێی دەكردم‪ ،‬بەداخەوە ئەنوەر قاچی چەپی‬ ‫شكابوو‪ ،‬ئەنوەر بۆ بینینی كۆترێكی بێشومار بۆ‬ ‫قوبرس سەفەری كردبوو‪« ،‬دەبوایە كۆتری ئاوەها‬ ‫بێشومار ببینم»‪ ،‬ئەمە قسەی ئەو بوو‪ ،‬بێگومان‬ ‫ئەزموونێكە لەم ڕۆمانە تازەیەی خۆیدا كاری لەسەر‬ ‫دەكات‪ ،‬لەوێ؛ ئەنوەر لە قەدپاڵی شاخەكەدا‬ ‫لەنێو كۆترەكانی ڕۆمانەكەیدا قاچی دەترازێت و‬ ‫لەچەند الیەكەوە دەشكێت‪( .‬ڕیكا)ی هاوسەری‬ ‫ئەنوەر‪ ،‬ئۆتۆمبێلەكەی لێدەخوڕی‪ ،‬بێگومان‬ ‫هەمیشە سەرسام بووم بەو كوردییە جوانەی كە‬ ‫ڕیكا قسەی پێدەكات‪ .‬لەڕێگا بەرەو (تامپرێ) بە‬ ‫ئەنوەرم گوت‪ :‬ئەزانی واهەستدەكەم ستۆكهۆڵم‬ ‫بەبێ هیوا گیان جەهەننەمە‪ ...‬ئەنوەری گوتی‪ :‬من‬ ‫چیتر ناپەڕمەوە بۆئەوێ‪ ...‬هەردووكمان‬ ‫بێدەنگ بووین‪ ،‬ڕیكا ئۆتۆمبێلی لێدەخوڕی‬ ‫و سەیری ڕێگە درێژبووەوەكەی بەردەمی‬ ‫دەكرد‪ ،‬لەو بێدەنگییەدا گوتی‪ :‬تەواو وایە‪،‬‬ ‫جەهەننەمە‪...‬‬ ‫نورنبێرگ‬ ‫‪2011/ Juli /10‬‬

‫ساڵی هەزارو نۆسەد و هەشتا و س ‌ێ بوو‪ ،‬هێشتا گەرمەی جەنگی‬ ‫عێراق‪ -‬ئێران بوو‪ ،‬جەنگێك كە زۆربەمانی خستبووە سەر كەڵكەڵەی‬ ‫سەفەر‪ ،‬یان خۆشاردنەوە‪ ،‬من دووەمیانم هەڵبژارد‪ ،‬سەرەڕای دونیایەكی‬ ‫پڕ لە ترس و دڵەڕاوكێ‌‪ ،‬بوارێكی زۆرم بۆ ڕەخسا كە پتر بخوێنمەوەو‬ ‫جاروبار بنووسم‪ ،‬چونكە لە خانوویەكی ناو «گەڕەكی قەزازەكان»‬ ‫كرێگرتە بووم‪ ،‬كە باشترین حەشارگە بوو‪ ،‬پڕ بوو لە كون و كەلەبەرو‬ ‫ژێرزەمین و ژووری شاراوەی پشت ژووری ئاشكراو پێچیدە‪ ،‬كۆاڵنی‬ ‫تەنگەبەر و سەربانی نزم و بەیەكەوەنووساو ساز و شیاو بۆ هەاڵتن و‬ ‫گورگەلۆقە‪ ،‬ئاسوودە بە بۆنی گڵ و خشتە كۆن و داڕزیوەكان كە بۆنی‬ ‫سەردەمێكی دێرینی لێدەهات‪ ،‬لە سەرەتای جەنگەوە تاكو هەشتاو سێ‌‬ ‫لەو ماڵەدا خۆم لە چاوان بە دوور گرت‪ ،‬قەرزاری ئەو ڕۆژگارەم‪ ،‬چونكە‬ ‫بەتەنها كتێب دوو باڵی دەدام ‌ێ بۆ فڕین و سەدەها چاو و گو ‌ێ بۆ‬ ‫بینین و بیستنی جیهانێك لە دەرەوە‪ ،‬كە جەنگ نەیدەهێشت بیان بینم‪،‬‬ ‫دڵێكی گەورەو پڕ ئومێد بە بەیانی وەك قەرەبووی ڕۆژانێكی پڕ لە سام‬ ‫و بیم و بۆنی خوێن‪ ،‬تاكە هاودەمم هاوسەرەكەم بوو كە لەنێوان خەم‬ ‫و خولیاو خەون و ترسدا جۆالنەی دەكرد‪ ،‬ئەو جارجار دەبوو بە چاو‬ ‫و گو ‌ێ و پرد‪ ،‬تاوەكو تێ بگەم چی لە دونیای دەرەوەدا دەگوزەرێت‪،‬‬ ‫ڕۆژگاری جوامێریی بوو‪ ..‬دۆست و هاوخەم هەبوون كە خەمی نانت‬ ‫لە كۆڵ بكەنەوە‪ ،‬لەو ماڵەدا یەكەمین كۆمەڵە چیرۆكی «تەنیایی»م‬ ‫كە نۆبەرەم بوو‪ ،‬تەواو و ئامادە كرد‪ ،‬لەتەك نۆبەرەیەكی دیكە كە لە‬ ‫دایكبوونی «ڕەز»ی كچم بوو‪ ،‬كە ئەو دووانەش پتر جیهانە خامۆشەكەی‬ ‫منیان ئاوەدان كردەوە‪ ،‬وەلێ هەمیشە بۆنی خوێن‌و هاواری قوربانییان‬ ‫تا ناو ماڵەكان و دڵەكان و خەونەكانت دەهات و نیگەران و ب ‌ێ ئۆقرە‪،‬‬ ‫چاوەڕوانی هەر بەاڵیەكی ناگەهانیش دەبوویت‪!...‬‬ ‫تەنیایی وا لە مرۆڤ دەكات «شریتی عومری ڕابردووی وەكو خەون‬ ‫بێتەوە بەر چاوی»‪ ...‬خودی داهێنانیش جۆرێكە لە گەڕانەوەی بە‬ ‫زۆر ڕووەو منداڵی‪ ،‬بۆ من گرنگ بوو لە ناو جەنگێكی وا وێرانكەردا‬ ‫بگەڕێمەوە ناو زاتی خۆم‪ ،‬چونكە هۆكاری ئەو ڕووباری خوێنە پەیوەستە‬ ‫بە جەنگێكی دیكە كە لە كۆاڵنەكانی منداڵییەوە دەستی پێكردووە‪ ،‬چ‬ ‫لەسەر ئاستی واڵتی خۆمان و چ لەسەر ئاستی دونیادا‪ .‬ڕۆحی توندوتیژیی‬ ‫لەناو منداڵدان و سەر بێشكەو شەڕە گەڕەكەوە ڕێگا بۆ خۆی دەكاتەوە‪،‬‬ ‫هەموو جەنگەكان لەوەوە سەرچاوە دەگرن‪ ،‬كە دڵەكان ژەنگ دەگرن و‬ ‫ڕۆحەكان كرم ‌ێ دەبن‪ ،‬بۆ تێگەیشتن لە جیهانێكی خاپوور‪ ،‬هیچ ڕێگایەكی‬ ‫ئاسان نییە بێجگە لەوەی كە هێزت ببێت لەو شار‪ -‬وێرانەیەی ناو ڕۆح و‬ ‫دڵ و زاتی خۆت بڕوانیت‪ ،‬ئەو س ‌ێ ساڵە بۆ من گەشتێكی جەهەننەمی‬ ‫بوو بەناو ئەشكەوت و كەالوەكانی ناو خودی خۆمدا‪ .‬هەر بۆیە لەناو ئەو‬ ‫زەریای خوێن و ڕووباری فرمێسكەدا‪ ،‬من «گوڵی ڕەش»م نووسی‪ ،‬كە‬ ‫زۆر زاتیی بوو‪ ،‬بەاڵم هاوكێشەیەكی مەوزوعی جەنگ بوو‪ ،‬بۆ من مایەی‬ ‫خەم و هێدمە بوو كە لەناكاو هەستم بەوە كرد من ناوی ئەو گوڵەم‬ ‫نەدەزانی كە لە حەوشەكەدا لە وەرزی پایزدا دەگەشایەوە و تا پیربوونی‬ ‫وەرزەكە دەمایەوە و پاشان سیس دەبوو‪ ...‬هەڵدەوەری!‬ ‫گوڵێكی مۆر و هەتیو‪ ،‬تەنیا یەك گوڵ و بەس‪ ،‬لەناو حەوشەیەكی‬ ‫پەژموردەدا كە تەنها یەك مەتری چوارگۆشەی سنووردار بە خشت‪:‬‬ ‫باخچەكەی بوو‪ ،‬من و كەژاڵ پێكەوە سەیری ئەو تاقە گوڵەمان دەكردو‬ ‫خەونمان بەوەوە دەبینی گەر ماڵێكمان ببێت‪ ،‬پڕكردنی حەوشەكە لەو‬ ‫جۆرە گوڵە مایەی كەیف و خۆشییە‪ ،‬جارێكیان پرسیم‪ :‬ناوی ئەم گوڵە‬ ‫چییە؟ لە وەاڵمدا وتی‪ :‬نازانم‪ ...‬بۆ تۆ نایزانی؟ وتم‪ :‬نەخێر‪!...‬‬ ‫پاشان خامۆش بووین و من ڕامام كە بۆچی هەردووكمان ناوی ئەو‬ ‫گوڵە و سەدەها گوڵی دیكە نازانین‪ ،‬وەاڵمە ئاسانەكە ئەوە بوو‪ ،‬كە‬ ‫هەرگیز ماڵ و حەوشەی وامان نەبووە گوڵی تێدا بچێنین‪ ،‬یادم كەوتەوە‪،‬‬ ‫كە هەمیشە بە منداڵیی لەگەڵ هاوڕێكانم دەچووینە سەر گووفەكی‪-‬‬ ‫زبڵخانەی گەڕەكی «ئازادی» كە لەو ڕۆژگارەدا هی خواپێداوەكان بوو‪،‬‬ ‫دیارە گەڕەكی خۆمان «كوران» ب ‌ێ چیمەن و باخچە و گوڵزار بوو‪،‬‬ ‫لەسەر ئەو گووفەكانەی ئەو گەڕەكە خۆشەدا زۆر شتمان دەدۆزییەوە‬ ‫كە سەرسامی دەكردین‪ ،‬یەكێك لەو شتە سەیرانە دەیەها گوڵی سوور و‬ ‫زەدو مۆر و شین و سپی هەبوون‪ ،‬كە شەوی پێشووتر بڕابوونەوە‪ ...‬بۆ؟‬ ‫نەماندەزانی‪ ...‬من شەیدای ئەوە بووم كۆیان بكەمەوە و دایانتەكێنم تا‬ ‫پاك دەبنەوە‪ ...‬وەلێ نە ئێستاو نە ئەوساش نەمتوانی ناوی گوڵەكان‬ ‫بزانم‪ ،‬یەكێك لەو شوێنانەی كە سەرسامی كردبووین‪ ،‬حەوشی ڕازاوەی‬ ‫كۆشكەكەی «ئەحمەد چەلەبی» بوو لە هەولێر‪ ،‬كە بەسەر دیوارەكانی‬ ‫هەڵدەگەڕاین و بە دزیییەوە سەیری كچۆڵەیەكمان دەكرد كە لەناو ئەو‬ ‫گوڵزارو بەهەشتەدا بێئاگا لە ئێمە یاریی دەكرد‪ .‬لەوساوە تا ئێستا‬ ‫دەپرسم ئاخۆ دوورییمان لە گوڵێك‪ ،‬كە دەكات دوورییمان لە جوانیی‪،‬‬ ‫بەس نییە بۆ ئەوەی بمانكات بە دڕندەو عاشق بە كاولكاریی‪ ...‬ئاخۆ‬ ‫پانتایی ڕۆحی شەڕانگێزیی و زەبر و زەنگ هاوشان و یەكسان نییە بە‬ ‫نەبوونی جوانیی و خۆشەویستی؟ ڕۆحی وێرانكەر سەرچاوەكەی چییە‬ ‫بێجگە لە نەبوونی ژیانێك كە دەبوو جوان و خۆش بژین‪ ...‬كەچی‬ ‫نەژیاین‪ ...‬نەمانبوو‪ ...‬نەمانبینی‪ ...‬هەر نەهات‪!...‬‬ ‫(میونخ)‬ ‫ ‬

‫‪Sherzadhassan2003@yahoo.com‬‬

‫ژمــارە (‪) 17‬‬ ‫سێشەممە ‪2011/8/2‬‬

‫ئەدەبی‬ ‫لەنێوان‬ ‫ماردین ئیبراهیم‪:‬‬ ‫پوچگەرا‌و بونگەرادا‬ ‫شەهیدەكان بە مەرگی خۆیان ستایشی مردن ناكەن‬ ‫له‌ستونێكی كورتی رۆژنامەنوسیدا‪،‬‬ ‫زەحمەتە بتوانین لەبارەی ئەدەبی‬ ‫مەم بورهان قانع‬ ‫پوچگەرا (المعقول)ەوە بدوێین‪ ،‬كە‬ ‫لەدوای دوەمین جەنگی جیهانییەوە‬ ‫سەریهەڵدا‌و كەمتازۆر درێژكراوەی ئەدەبی‬ ‫دادائیزم‌و تارادەیەكیش سوریالیزم بو (كە‬ ‫لەهەناوی یەكەمین جەنگی جیهانیەوە‬ ‫لەدایكبون)‪ ،‬هەرچەندە لەنێوان دونیای‬ ‫دادائیزم‌و سوریالیزم‌و پوچگەرادا‪ ،‬خاڵە‬ ‫ناكۆكەكان زیاترن لەخاڵە هاوبەشەكان‪.‬‬ ‫هەر لەدوای دوەمین جەنگی جیهانییەوە‪،‬‬ ‫ئەدەبی بونگەرا (وجودیەت) بەتایبەتی‬ ‫لەسەر دەستی فەیلەسوف‌و بیرمەند‌و‬ ‫ئەدیبی گەورەی فەڕەنسی «جان پۆڵ‬ ‫سارتەر»دا سەریهەڵدا‪.‬‬ ‫«سارتەر»‪ ،‬بێ‌ لەوەی فەیلەسوفێكی‬ ‫گەورەبو‪ ،‬توانی لەرێی تێكستە‬ ‫ئەدەبییەكانیشیەوە‪ ،‬بەشێكی زۆری‬ ‫«هەڵوێست»ە فەلسەفیی‌و تەنانەت‬ ‫سیاسییەكانیشی (هەروەكچۆن ماوەیەك لەریزەكانی پارتی كۆمۆنیستیدا بوە‌و‬ ‫لەكاتی دووەمین جەنگی جیهانیدا‪ ،‬یەكێك بوە لەوانەی دروشمی دژی جەنگی‬ ‫بەرزكردوەتەوە‌و هوتافی بۆ عەدالەتی كۆمەاڵیەتی كێشاوە) رونبكاتەوە‌و بخاتەرو‪.‬‬ ‫«سارتەر»‪ ،‬بێ‌ لەوەی لەدەقەكانی وەك «دەرگا داخراوەكان»‪« ،‬دەستە‬ ‫قێزەونەكان»‪« ،‬ئاژاوەچێتیی‌و بلیمەتیی»‪« ،‬سۆزانییە بەشەرەفەكە»‪ ،‬تا دەگاتە‬ ‫«هێڵنج»‪ ،‬هەوڵیداوە فەلسەفەی بونگەرا‪ ،‬لەچوارچێوەیەكی ئەدەبیدا بخاتە رو‪،‬‬ ‫كە پێشتر لەكتێبی «بون‌و نەبون»‌و پاشانیش كتێبی «بونگەرا رێبازێكی مرۆییە»‬ ‫(الوجودية مذهب إنساني)دا‪ ،‬خسوەتەرو؛ كە لەمێژودا كەمترین فەیلەسوف هەن‪،‬‬ ‫ئەو بەهرەیەی «سارتەر»یان هەبوبێت‌و بتوانن لەرێی تێكستە ئەدەبییەكانیشیانەوە‪،‬‬ ‫بەزمانێكی ئەدەبی‪ ،‬فەلسەفەكەیمان بۆ بگوێزنەوە‪.‬‬ ‫هەڵبەتە‪ ،‬ئەدەبی پوچگسەرا‌و دواتریش ئەدەبی یاخی (كە لەسەر دەستی «ئەلبێر‬ ‫كامۆ»ی رەگەزنامە فەڕەنسی‌و بەرەچەڵەك جەزائیریدا سەریهەڵدا)‪ ،‬لەنێو بەشێكی‬ ‫زۆری ئەدیبان‌و رۆشنبیران‌و هونەرمەندانی شانۆدا لەكوردستان‪ ،‬بەدحاڵیبون بەرانبەر‬ ‫ئەم ئەدەبەی «كامۆ» هەیە‌و هەندێ‌ بەئەدەبی پوچگەرای هەژماردەكەن‌و هەندێكی‬ ‫تریشیان پێیانوایە ئەدەبی بونگەرایە‪ ،‬لەكاتێكدا دوو ئەدەبی جیان‌و هەردوكیشیان‬ ‫جیاوازن لەئەدەبی بونگەرا (كە سارتەر؛ یەكێكە لەسەرمەشقەكانی ئەم ئەدەبە)‪.‬‬ ‫ئەدەبی پوچگەرا‪ ،‬كە هەریەكە لە‪ :‬سامۆئیل پیكیت‪ ،‬ژان ژینێ‌‪ ،‬فرناندۆ ئاراپاڵ‪،‬‬ ‫یۆژین یۆنیسكۆ‌و چەندینی تر لەبواری نوسینی تێكستی شانۆییدا‪ ،‬سەرمەشقی ئەم‬ ‫ئەدەبە بون‪ ،‬ئەو ئەدەبەیە كە بەكورتی‪ :‬هەمو دیاردە‪ ،‬یان روداوێكی نائاسایی‪،‬‬ ‫یاخود ناباوی ناو كۆمەڵگە‪ ،‬دەكاتە روداوێكی ئاسایی‌و باو‪ ،‬واتە ئەگەر لەواقیعدا‬ ‫ژنێك لەبەردەم مناڵ‌و مێردەكەیدا میز بكات‌و بەروداوێكی نابا‌و یان نائاسایی‬ ‫هەژماربكرێت‪ ،‬ئەوا لەنێو تێكستی ئەدەبی پوچگەرادا‪ ،‬ئەم میزكردنەی ئەم دایكە‬ ‫لەبەردەم مناڵەكانی‌و مێردەكەیدا‪ ،‬دەبێتە روداوێكی ئاسایی‌و باو‪ ،‬هەروەكچۆن بۆ‬ ‫نمونە ئەگەر جنێودانی منداڵێك بە باوكی لەواقیعدا روداوێكی نائاسایی بێت‪ ،‬ئەوا‬ ‫لەنێو تێكستی ئەدەبی پوچگەرادا‪ ،‬دەبێتە روداوێكی ئاسایی‪ ،‬وەك لەتێكستی‬ ‫«كۆتایی گەمەكە»ی «سامۆئیل پیكێت»دا‪ ،‬دەیبینین‪ .‬یاخود‪ :‬ئەگەر لەواقیعدا‬ ‫بونی بۆمبێك‪ ،‬كە زۆرترین خەڵك بكوژێت‪ ،‬كارێكی نەفرەتلێكراو بێت‌و قبوڵكردنی‬ ‫ئەو بۆمبە شتێكی نائاسایی‌و ناباو بێت‪ ،‬ئەوا لەنێو تێكستی ئەدەبی پوچگەرادا‪،‬‬ ‫دەبێتە كارێكی ئاسایی‌و باو‪ ،‬وەكچۆن لەدەقی «درەختە پیرۆزەكە»ی «فرناندۆ‬ ‫ئارپاڵ»دا دەیبینین‪ ،‬كە «فرناندۆ ئارپاڵ» لەزاری یەكێك لەكارەكتەرەكانی‬ ‫شانۆییەكەوە دەڵێت‪« :‬ئەگەر بۆمبێك ژمارەیەكی كەم خەڵك بكوژێت‪ ،‬ئەوا‬ ‫بۆمبێكی خراپە‌و ئیتر لەسەری دروستناكرێت‪ ،‬بەاڵم كاتێك بۆمبێك ژمارەیەكی‬ ‫زۆر خەڵك بكوژێت‪ ،‬ئەوا بۆمبێكی چاكە‌و ئیتر لەسەری دروستدەكەن‪ .»...‬هەمو‬ ‫ئەمانەیش‪ ،‬لەو سۆنگەیەوەیە؛ كە ژیان لێوانلێوە لەحاڵەتی لەو شێوەیە‌و دەبێت‬ ‫ئاسایی وەربگیرێت (هەروەكچۆن ئەم روانینە لەالی نوسەرانی پوچگەرا‌و بەهۆی‬ ‫كارەساتی دووەمین جەنگی جیهانییەوە خەمڵی)‪.‬‬ ‫بەاڵم‪ ،‬لەنێو ئەدەبی بونگەرادا (بەتایبەتی لەالی سارتەر) زۆر بەكورتی‪ :‬ئەوەی كە‬ ‫دەمینێتەوە‪ ،‬مەسەلەی ئاساییكردن‌و باوكردنی روداوە نائاسایی‌و ناباوەكانی كۆمەڵگە‬ ‫نییە لەنێو تێكستی ئەدەبیدا‪ ،‬بەڵكو ئەوەیە مرۆڤ بەهەڵوێستەكان‌و ئیختیارەكانیەوە‬ ‫دەناسرێتەوە‪ ،‬سەرباری ئەوەی كەسانی دی دۆزخن (وەكچۆن سارتەر لەكتێبی‬ ‫«بون‌و نەبون»دا باسی لێوەدەكات‌و بەشێكی فەلسەفەكەیشی بۆ تەرخانكردوە)‪،‬‬ ‫دەبینین ئەم بەدۆزەخكردنەی ئەویدی‪ ،‬دواتر لەشانۆیی «دەرگا داخراوەكان»‪ ،‬یان‬ ‫«كۆبونەوەیەكی نهێنی»دا لەزاری پاڵەوانی شانۆییەكە (گارسان)‌ەوە دوبارە ئامادە‬ ‫دەبێتەوە‪ .‬سەرباری ئەوەی كەسانی دی دۆزەخن‪ ،‬بەاڵم «ناكرێت ئازادیی خۆمان‬ ‫بەئامانج بزانین‪ ،‬گەر ئازادیی كەسانی دی لەالمان نەبێتە ئامانج»؛ كە ئەوە یەكێكە‬ ‫لەگوتەزا فەلسەفی‌و قەناعەتە فەلسەفییەكانی «سارتەر» بۆ ئازادی‪.‬‬ ‫بۆیە‪ ،‬لەنێوان ئەدەبی پوچگەرا‌و ئەدەبی بونگەرادا‪ ،‬سپەیسێكی زۆر هەیە‌و تەنها‬ ‫خاڵێكی هاوبەشی گرنگ ئەگەر لەیەكیان نزیكبخاتەوە‪ ،‬ئەوەیە ئەم دوو ئەدەبە‪،‬‬ ‫هەردوكیان لەدایكبوی جەنگن (بەتایبەتی دووەمین جەنگی جیهانی)‌و ماڵوێرانی‌و‬ ‫كاولكاریی بونەتە هەوێنی لەدایكبونیان‪.‬‬ ‫ئەوەی لەكوردستاندا‌و لەنێو بەشێكی ئەدیب‌و رۆشنبیران‌و شانۆكارانی ئێمەدا‬ ‫بەدیدەكرێت‪ ،‬سەرباری تێكەڵ‌و پێكەڵكردنیان بۆ تێگەیشتن لەم دوو ئەدەبە‪ ،‬ئەوەیە‬ ‫پوچگەرا لەحەبخواردن‌و شروب خواردن‌و كاوبۆدڕاندن (وەكچۆن سەردەمانێك باوی‬ ‫بو)دا كورتدەكەنەوە‪ ،‬هەروەكچۆن هەمان روانینیان بۆ ئەدەبی بونگەرا‌و فەلسەفەی‬ ‫بونگەرا هەبوە‌و هەیە‪ ،‬كە سااڵنێك لەسەرەتای حەفتاكانی سەدەی رابردودا‪ ،‬هەندێك‬ ‫ئەدیبمان لەسەر جادە‌و بەبەرچاوی خەڵكەوە‪ ،‬میزیان دەكرد‌و دەیانگوت ئەمە‬ ‫وجودیەتە!‪ ،‬لەكاتێكدا فەلسەفەی بونگەرا‪ ،‬فەلسەفەیەكی مرۆیی‌و ئیرادەبەخشە‌و‬ ‫داكۆكیكاری ئازادیی مرۆییە (ئەمە بەدەربكرێت لەو روانینە فەلسەفییە ئیلحادییەی‬ ‫كە لەالی سارتەر هەبوە)‪.‬‬ ‫بۆیە‪ ،‬لەنێو كایەی ئەدەبی‌و رۆشنبیریی ئەدەبیماندا‪ ،‬بەدحاڵیبونێكی كوشندە‬ ‫بۆ تێگەشتن لەكایە جیاجیاكان‌و رێبازە جیاجیاكانی ئەدەب‌و هونەرەكاندا بەگشتی‬ ‫هەیە‪ ،‬هەروەكچۆن ئەم حاڵەتە‪ ،‬جۆرێك لەپاشاگەردانیی‌و بەدحاڵیبونی بۆ تێگەیشتن‬ ‫لەئەدەبەكانی «پوچگەرا»‌و «بونگەرا» لێكەوتوەتەوە‪.‬‬

‫‪4‬‬

‫ژمــارە (‪)17‬‬ ‫سێشەممە ‪2011/8/2‬‬

‫بەڵكو فێرمان دەكەن ئێمە ستایشی ژیان بكەین‬

‫سازدانی‪ :‬په‌یک‬

‫نووسەر و شاعیر‪ ،‬ماردین ئیبراهیم‪،‬‬ ‫لەم گفتوگۆیەدا وەاڵمی پرسیارگەلێكی‬ ‫«پەیك» دەداتەوە لەبارەی ڕۆمانی‬ ‫«خەونی پیاوە ئێرانییەكان»‪ ،‬كە‬ ‫یەكەم ئەزموونی ڕۆمانیەتی و لە ماوەی‬ ‫ڕابردوودا‪ ،‬جێگای سەرنج و خوێندنەوەی‬ ‫زۆر لە خوێنه‌ران‌و ڕۆشنبیران بووه‌‪.‬‬ ‫ماردین‪ ،‬گرنگیی تێكستی (مەم و زین)ی‬ ‫خانی‪ ،‬ب ‌ه كەمتر لە (ڕۆمیۆ و جولێت)‌ی‬ ‫شه‌کسپیر نازانێت‪.‬‬ ‫بۆچی لەنێو ئەو هەموو دەق و داستانە‬ ‫كوردییەدا (مەم و زین)تان كردە ژینگەی‬ ‫كاركردن‪ ،‬پێتوایە گەر ئەو دەقە كوردیی‬ ‫نەبایە‪ ،‬خوێنەری كورد دەیتوانی ڕۆمانەكە‬ ‫وەك ئێستا بخوێنێتەوە‪ ،‬یان دەتەوێت بڵێیت‬ ‫هەر دەقێك كە دێتە بوون‪ ،‬زەمینەی چەندین‬ ‫دەقی تری لە خۆیدا هەڵگرتووە؟‬ ‫* بیرمان نەچێت‪ ،‬ئەحمەدی خانی لە‬ ‫«مەم‌و زین»دا‪ ،‬توانایەكی گەورەی داهێنانی‬ ‫پێشكەش كردووە‪ .‬مایەی داخێكی زۆرە‬ ‫تێكستێكی وا گرنگ هیچ كارێكی جدیی لەسەر‬ ‫نەكراوە‪ .‬ئەگەر كلتووری ئێمە بەدەست هەژاریی‬ ‫نووسین‌و خوێندنەوەوە نەینااڵندبا‪ ،‬دەبووایە‬ ‫ئەو تێكستە لە زۆر ئاستی توێژینەوە و ئاستی‬ ‫دیكەشدا هێنرابایە زمان‪ .‬مەم‌و زین سیمبوولی‬ ‫تێكستە غەمگینەكانە‪ ،‬سیمبوولی ئەو‬ ‫تێكستانەیە كە نەك هەوڵ دەدرێت ئینكاریی‬ ‫جوانیی‌و توانای ئیبداعیان بكرێت‪ ،‬بەڵكو‬ ‫سیمبوولی ئەو تێكستانەشە كە بەشێوەیەكی‬ ‫سیستماتیك هەوڵی پەراوێزكردنیان دەدرێت‪.‬‬ ‫ئەی بۆ بەشێوەیەكی تر سەیری مەسەلەكە‬ ‫نەكەین؟ ئەگەر ئەو تێكستە بە زمانی كوردیی‬ ‫نەنووسرابایە‪ ،‬ئێستا لە ڕیزی «ڕۆمیۆ و‬ ‫جۆلێت»دا لە زانكۆ و قوتابخانەكانی دنیادا‬ ‫توێژینەوەمان لەسەر دەخوێندەوە‪.‬‬ ‫ئێمە بە مەبەست مەم‌ و زینمان‬ ‫هەڵبژاردووە‪ ،‬چونكە ئەگەر سەیر بكەن‪ ،‬دوای‬ ‫چەند سەد ساڵیك لە نووسینی ئەو تێكستە‪،‬‬ ‫نەوەكانی ئەحمەدی خانی بۆیان نییە بە‬ ‫كوردیی بنووسن‪ .‬مەم ‌و زین تا دوا ئەندازە‬ ‫بەرگریی لە خۆی دەكات‪ ،‬تاكە ئامرازێكیش‬ ‫بۆ ئەو بەرگریكردنە‪ ،‬توانا ستاتیكییەكانی‬ ‫خۆیەتی‪ .‬ئەگەر ئەو دەسەاڵتە ستاتیكییەی‬ ‫مەم‌ و زین وا دەكات هێزە ڕەشەكانی ناو‬ ‫ئیمپراتۆریایەك لە دژی بكەونە پیالنچنین‪،‬‬ ‫هەمان ئەو هێزە ستاتیكییەشە مرۆگەلێك‬ ‫والێدەكات بە درێژایی سەدەكان پەیدا ببن‌و‬ ‫بەرگریی لە بەهاو نرخە ستاتیكییەكەی‬ ‫بكەن‪ .‬ئێمە سەرەڕای ئەوەی مەم‌‌و زینمان‬ ‫كردووەتە بەهانەیەك بۆ ئەوەی لە ڕێگەیەوە‬ ‫كۆمەڵیك چیرۆكی دی بگێڕینەوە‪ ،‬لە هەمان‬ ‫كاتدا ویستوومانە لەسەر ئاستی سیمبوولیی‬ ‫ئیعتیبار بۆ ئەو تێكستە بگێڕینەوە‪.‬‬ ‫پیاوە‬ ‫«خەونی‬ ‫ڕۆمانەكەتدا‬ ‫لە‬ ‫ئێرانییەكان» تا ڕادەیەك بەرگریكردنێكی‬ ‫باشی لە موسڵمانان تێدایە‪ ،‬ئەم بەرگریكردنە‬ ‫لەچییەوە سەرچاوە دەگرێت‪ ،‬ئەمە بەرگرییە‬ ‫لە ستەملێكراوان‪ ،‬خۆت هاوڕا لەگەڵ ئێمە‬ ‫ناوی دەنێیت بەرگریی؟‬ ‫* یەكێك لە فەیلەسوفانی ڕۆشنگەریی‬ ‫پێم وایە مۆنتسیكۆیە‪ ،‬وتوویەتی‪« :‬من‬ ‫بە زەروورەت مرۆڤم‪ ،‬بەاڵم فەڕەنسیبوونم‬ ‫ڕێكەوتێكە»‪ .‬لە ڕاستیدا من كاتێك دەنووسم‪،‬‬ ‫كاتێك باسی موعانات و گرفتەكانی ئینسان‬ ‫دەكەم‪ ،‬ئینتیمای نەتەوەیی و دینیی‌و‬ ‫ئایدیۆلۆجی ئەو كەسانەی باسیان دەكەم‪ ،‬هیچ‬ ‫بەهایەكی نییە‪ .‬هەم لە ڕۆمانەكەمدا و هەم لە‬ ‫دنیای واقیعیشدا بەرگریی لە موسڵمانەكانی‬ ‫بۆسنیا دەكەم‪ ،‬نەك لەبەر موسڵمانبوونیان‪،‬‬ ‫بەڵكو لەبەر مرۆڤبوونیان‪ .‬من خۆم ئایین‬ ‫بە بەشێك لە ناسنامەی خۆم نازانم‪ ،‬بەاڵم‬ ‫خەڵكانێكی زۆر هەن ئایین بە بەشێكی‬ ‫گرنگ‌و دانەبڕاوی ناسنامە و كەسێتیی‬ ‫خۆیان دەزانن‪ ،‬كەسانێكی زۆر هەن ئایین‬ ‫ڕەگەزێكی گرنگی مانادانە بە ژیانیان‌و ئێمە‬ ‫دەبێت ڕێز لەو بژارەیە بگرین‪ .‬چما جگە لە‬

‫پرۆفایل‪:‬‬ ‫ به‌کالۆریۆس له زانکۆی سه‌اڵحه‌دین‬‫له هه‌ولێر له سۆسیۆلۆجیا ساڵی ‪.1997‬‬ ‫ به‌کالۆریۆس له په‌یوه‌ندییه‬‫نێوده‌وڵه‌تییه‌کان له زانکۆی بێرمینگهام‪/‬‬ ‫به‌ریتانیا ساڵی ‪.2009‬‬ ‫ ئێستا خوێندکاری ماسته‌ره له تیۆری‬‫سیاسی‪/‬په‌یوه‌ندییه نێوده‌وڵه‌تییه‌کان له‬ ‫زانکۆی بێرمینگهام به‌ریتانیا‬ ‫کتێبه چاپکراوه‌کانی‪:‬‬ ‫ یاسه‌مینه‌کانی مردن‪ ،‬شیعر ساڵی‬‫‪.1999‬‬ ‫ کراسڕه‌ش‪ ،‬شیعر‪(،‬له‌گه‌ڵ الزۆ)‬‫ساڵی ‪.2007‬‬ ‫ خه‌ونی پیاوه ئێرانییه‌کان‪ ،‬ڕۆمان‪،‬‬‫ساڵی ‪.2008‬‬

‫ڕێزگرتن هیچ ڕێگایەكی ترمان لە بەردەمدایە؟‬ ‫ئەوانەی لە ڕۆمانەكەدا ئازارەكانیان پیشان‬ ‫دراوە و بەرگرییان لێكراوە‪ ،‬كۆمەڵێك مرۆڤی‬ ‫ستەملێكراون كە موسڵمانبوونیان تەنیا‬ ‫ڕێكەوتێكە‪.‬‬ ‫لەبارەی كاراكتەرێكتەوە دەنووسیت‪:‬‬ ‫«ئیشماعیلۆڤ بە مردنەكەی دان بە‬ ‫ناكەسپەچەیی دنیادا دەنێت»‪ ،‬ئەمە لە‬ ‫ستایشكردنی مردنەوەیە بەرامبەر بە ژیان‬ ‫یان‪...‬؟‬ ‫* «ئیشماعیلۆڤ» لە بارودۆخێكی‬ ‫غەمناكدا دەمرێت‪ ،‬ئەوەی مردنەكەی غەمناكتر‬ ‫دەكات ئەوەیە‪ ،‬كە ئەو لە ماوەی ژیانیدا‬ ‫هەوڵێكی زۆریداوە ئەو هەلومەرجەی ئینسان‬ ‫تێیدایە لە دەوروبەرەكەی بگۆڕێت‪ .‬جەنگ لەو‬ ‫كەشوهەوایەدا بووەتە نەفرەتێك‪ ،‬كارەساتێك‬ ‫و ڕووداوێكی نامرۆیی‪ ،‬لەوەش واوەتر بووەتە‬ ‫گرفتێكی ئەخالقی‪ .‬ئیشماعیلۆڤ دوای ئەوەی‬ ‫بە برینداریی لە گوندەكەدا دەسوڕێتەوە و‬ ‫كەس دەرگای لێناكاتەوە‪ ،‬لە كاتێكدا ئەو‬ ‫بەرگریی لە گوندەكە و ئینسانەكانی ناوی‬ ‫كردووە‪ ،‬دەگەڕێتەوە بۆ جێگاكەی خۆی و‬ ‫دەمرێت‌و چارەنووسی خۆی قبووڵ دەكات‪،‬‬ ‫بەو مردنەش هەمووان دەخاتە هەڵوێستێكی‬ ‫دژوارەوە‪ .‬ئیشماعیلۆڤ ستایشی مردن ناكات‪،‬‬ ‫بەڵكو بە مردنی خۆی مانایەك بە ژیانی‬ ‫ئەوانی تر دەدات‪ .‬مردنی ئیشماعیلۆڤ زۆر‬ ‫دوورە لە مردنێكی عەدەمیی‪ ،‬ئەو نایەوێت‬ ‫مەرگەكەی مەرگێكی نێهلیستی بێت‪،‬‬ ‫ئیشماعیلۆڤ شەهیدە‪ ،‬شەهیدەكان بە مەرگی‬ ‫خۆیان ستایشی مردن ناكەن‪ ،‬بەڵكو فێرمان‬ ‫دەكەن ئێمە ستایشی ژیان بكەین‪.‬‬ ‫تا ئەو جێگایەی ئێمە ئاگادارین بەر لەچاپ‬

‫ڕۆمانەكە ناوی (یاداشتەكانی ئۆفیلیا) بوو‪،‬‬ ‫سەرەڕای بوونی ئەو هەموو ڕووداوە‪ ،‬بۆچی‬ ‫ناونیشانی ڕۆمانەكەتان بەخشییە ڕووداوی‬ ‫(خەونی پیاوە ئێرانییەكان)‪ ،‬گرنگی ئەم‬ ‫ناونیشانە بۆ ڕۆمانەكە لە چییەوە هات‪..‬؟‬ ‫* پێش ئەوەی ڕۆمانەكە چاپ بكرێت‌و‬ ‫تەنانەت پێش ئەوەی هیچ ناوێكیشی‬ ‫بۆ دابنرێت‪ ،‬بۆ چەند هاوڕێیەكم ناردو‬ ‫خوێندییانەوە‪ .‬لەو كاتەدا تەنیا بۆ سەیڤكردنی‬ ‫فایلەكە لەسەر كۆمپیوتەر ناوی فایلەكەم نابوو‬ ‫«یاداشتەكانی ئۆفیلیا»و هەر بەو شێوەیە بۆ‬ ‫هاوڕێكانمم ناردبوو‪ ،‬نەك ئەوەی ئەو ناوە‬ ‫ناوی ڕۆمانەكە بووبێت‪.‬‬ ‫سەرەڕای زۆریی ڕووداوەكان‪ ،‬لە‬ ‫ڕۆمانەكەدا من پێم وایە ئەو خەونەی پیاوە‬ ‫ئێرانییەكان دەیبینن‪ ،‬زۆر سێنتراڵەو سەرجەم‬ ‫ڕۆمانەكەی لەسەر بنیادنراوە‪ .‬هەرچەندە‬ ‫لە چاوپێكەوتنێكی دیشدا ئەو مەسەلەیە‬ ‫ڕوونكراوەتەوە‪ ،‬بەاڵم با لێرەشدا كەمێك‬ ‫لەسەری بوەستین‪.‬‬ ‫لە «كتێبـی پیرۆزدا»و بە دیاریكراویی‬ ‫لە پەیمانی نوێ‪ ،‬ئینجیلەكاندا‪ ،‬هاتووە ئەو‬ ‫كاتەی چەند پیاوێكی دانای ئێرانی خەون‬ ‫دەبینن‪ ،‬كە ئەستێرەیەك لە ئۆرشەلیم‬ ‫هەاڵتووە و پاشای بەڵێنپێدراوی جولەكە‬ ‫(مەبەست عیسای مەسیحە) لەدایك بووە‪.‬‬ ‫پیاوە حەكیمە ئێرانییەكان بۆ ڕاگەیاندنی‬ ‫پەیامی خەونەكە ڕوو دەكەنە ئۆرشەلیم‪ ،‬كە‬ ‫هیرۆدۆس ئەو كات پاشا دەبێت‪ .‬هیرۆدۆس‬ ‫كە دەنگوباسی خەونەكە و هاتنی پیاوە‬ ‫ئێرانییەكان دەبیستێت‪ ،‬فەرمان دەدات‬ ‫هەرچی منداڵێكی كوڕ لەو كاتەدا لە ناوچەی‬ ‫یەهودیا لە دایك بووە‪ ،‬بكوژرێن‪ ،‬ئەوەش بە‬ ‫مەبەستی پووچەڵكردنەوەی پەیامی خەونەكە‬ ‫و دوواجار بۆ مانەوەی خۆشی وەك پاشایەك‪.‬‬ ‫هەروەها هیرۆدۆس فەرمانی كوشتنی حەكیمە‬ ‫ئێرانییەكانیش دەدات‪ .‬دوای كوژرانی هەموو‬ ‫نێرەوەزەكانی یەهودیا‪ ،‬تەنیا منداڵێك كە‬ ‫ڕزگاری دەبێت‪ ،‬خودی عیسای مەسیحە‪ ،‬كە‬ ‫تازە لە دایك بووە‪ .‬دیارە پیاوە ئێرانییەكانیش‬ ‫ڕزگاریان دەبێت و هەڵدێن و دەگەڕێنەوە بۆ‬ ‫ناوچەی خۆرهەاڵت كە مەبەست ئێرانە‪ .‬ئەوە‬ ‫تا ئێرە باكگراوندی یەكەمی ڕۆمانەكەیە‪.‬‬ ‫كەواتە زۆر گرنگە بۆ تێگەیشتن لە ڕۆمانەكە‪،‬‬ ‫خوێنەر ئاگاداری ئەو چیرۆكەی ئینجیل بێت‪.‬‬ ‫لە ڕۆمانەكەدا و بە دیاریكراویی لە سەرەتای‬ ‫دەستپێكردنی جەنگی ئێران و عێراقدا سێ‬ ‫پیاوی تر لە شاری مەشهەدی ئێران خەونێك‬ ‫دەبینن و بۆ ڕاگەیاندنی پەیامی خەونەكە ڕوو‬ ‫دەكەنە قەاڵی ئەربائیلۆ لە عێراق‪ .‬ئەو سێ‬ ‫پیاوە دۆنادۆنی هەمان حەكیمە ئێرانییەكانی‬ ‫سەردەمی لە دایكبوونی عیسای مەسیحن‪.‬‬ ‫هەروەها دەسەاڵتداری عێراقیش دۆنادۆنی‬ ‫هیرۆدۆسە كە من لە ڕۆمانەكەمدا پێیان‬ ‫دەڵێم «نەوەكانی هیرۆدۆس»‪ .‬هەروەك‬ ‫چۆن حەكیمە ئێرانییەكانی ناو ئینجیل بۆ‬ ‫گەیاندنی پەیامی لەدایكبوونی مەسیح ڕوو‬ ‫دەكەنە ئۆرشەلیم‪ ،‬بە هەمان شێوە پیاوە‬ ‫مەشهەدییەكانی سەردەمی جەنگی ئێران‪-‬‬ ‫عێراقیش بۆ ڕزگاركردنی مەلۆتكەیەك (الس)‬ ‫ڕوو دەكەنە ئەربائیلۆ‪ ،‬بەاڵم ئەگەر لە ئینجیلدا‬ ‫پیاوە ئێرانییەكان چانسی ڕزگاربوونیان هەیە‬ ‫و هەڵدێن و دەگەڕێنەوە ئێران‪ ،‬ئەوا پیاوە‬ ‫مەشهەدییەكان ئەو چانسەیان نابێت و لە‬ ‫الیەن دەسەاڵتدارانی عێراقەوە دەگیرێن و‬ ‫سەردەبڕدرێن‪.‬‬ ‫مەیلی ستەمكاریی و جەنگ‌و ئاشووب لە‬ ‫ئینجیلدا لە هیرۆدۆسدا بەرجەستە دەبێت‪ ،‬لە‬ ‫ڕۆمانەكەی مندا لە دەسەاڵتدارانی ئەربائیلۆ‪،‬‬ ‫لە بەرامبەریشدا مەیلی خەمخۆریی بۆ ئەوانی‬ ‫دی و خۆنەویستی لە ئینجیلدا لە كەسێتی‬ ‫حەكیمە ئێرانییەكاندا بەرجەستە دەبێت‪ ،‬لە‬ ‫كاتێكدا لە ڕۆمانەكەی مندا لە كەسێتی سێ‬ ‫پیاوە مەشهەدییەكەدا بەرجەستە دەبێت‪.‬‬ ‫الس جۆرێكە لە سێبەری مەسیح‪ ،‬بەوەی كە‬ ‫بەشێوەیەكی ناڕەوا دەكوژرێت‪.‬‬ ‫لەگەل ئەو بەهانەیەشدا بەهۆی پڕ‬ ‫ڕووداویی ڕۆمانەكەوە‪ ،‬دەكرا ناونیشانی‬ ‫تریشی بۆ دابنرێت‪ .‬دیارە من هەمیشە حەز‬ ‫دەكەم لە ڕۆماندا جگە لە چەند ڕووداو‪ ،‬یان‬ ‫ڕوداوێكی سێنتراڵ‪ ،‬كۆمەڵێك ڕووداوی نا‪-‬‬ ‫سێنتراڵیش دروست بكەم‪ ،‬مەبەستیشم لەمە‬ ‫ئەوەیە‪ ،‬كە فەزایەكی گشتیی بخولقێنم كە‬ ‫خوێنەر لە كۆنتێكستێكی فراواندا سەیری‬ ‫ڕووداوە سەرەكییەكان بكات‪ ،‬لە الیەكی‬ ‫تریشەوە لە دنیای واقیعیشدا هیچ ڕووداوێكی‬ ‫گرنگ و سەرەكی نابینین نەتەنرابێت بە‬ ‫كۆمەڵێك ڕووداوی بچووك و وردە ڕووداوی‬ ‫ناسەرەكییەوە‪.‬‬

‫ژیان لێرە‬ ‫د‪.‬سه‌ردار عه‌زیز‬

‫ژوورەك��ە بۆ من نەكراوە‪ .‬ڕۆژانێكی‬ ‫زۆرە من لێرە نیم‪ .‬ئەگەر هەر جۆرێك‬ ‫لە ئامادەبوونم هەبووبێت‪ ،‬ئ��ەوا هیچ‬ ‫نەبووە جگە لە ی��ادەوەری��ی��ەك كە‬ ‫الی هەریەك لە ئەندامانی ئەم‬ ‫خێزانە؛ گەورە بەجۆرێك‬ ‫دەرك��ەوت��ووە‪ .‬لە‬ ‫ڕاستیا من‬

‫ئەبەدیی بە نیشتەجێبوونەوە دەگوزەرێ‪.‬‬ ‫ئەم گەڕیدەییە‪ ،‬سەرتاپا ڕەهەندەكانی‬ ‫ژیانمی تەنیوە‪.‬‬ ‫لە خەیاڵدانی منا وێنایەك هەیە بۆ‬ ‫ژوورێك‪ ،‬كە ڕەنگە ژوورێكی بەهەشتیی‬ ‫ب��ێ��ت‪ ،‬ل��ە وێ���دا هە‌میشە ل��ە تەنیشت‬ ‫قەرەوێڵەكەمەوە شوێنێكیش هەیە بۆ‬ ‫كتێب‪ .‬ئەم س��ۆزە بۆ بوونی كتێب لە‬ ‫نزیكمەوە‪ ،‬ل��ەو ڕۆح��ە بێئۆقرەییەوە‬ ‫س��ەره��ەڵ��ئ��ەگ��رێ��ت‪ ،‬ك��ە ه��ەم��ی��ش��ە لە‬ ‫تینووێتییەكی نوێدا خۆی ئەدۆزێتەوە‪.‬‬ ‫هەمیشە كە دەچوومە دۆبلن‪ ،‬لە‬ ‫نزیك دەروازە بچكۆلەكەی‬ ‫زان��ۆك��ی ترینیتی‬ ‫خۆم ئەخزانە‬

‫بەسەر باكوور و باشوور و خۆرئاوادا‬ ‫ئەڕوانن‪ .‬ڕەنگە لە پالنی دروستكردنیا بۆ‬ ‫ئەوە نەكرابێت ببێتە شوێنی خوێندنەوە‬ ‫و بیركردنەوە و نووسین و بڕێكی زۆر لە‬ ‫كتێب و گۆڤار و ڕۆژنامەی زمانی جیاواز‬ ‫جیاواز‪ .‬یان دیوارەكانی وێنای یادگاریی‬ ‫پێوە هە‌ڵواسرێت‪ .‬لەم سااڵنەی دواییدا‬ ‫لەگەڵ گەشەی ئیسالمی سیاسیدا دیواری‬ ‫ماڵەكان ڕووت بوونەوە‪ ،‬لە هەموو وێنا و‬ ‫دیمەن و تابلۆیەك‪ .‬ماڵ بووەتە شوێنێكی‬ ‫ڕەقی بێ ی��ادەوەری��ی‪ .‬بەجۆرێك مرۆڤ‬ ‫ئەگەر هات و ڕۆژێك جێیهێشت‪ ،‬هە‌ست‬ ‫ناكات كە هیچی جێهێشتووە‪ .‬دیارە ئەم‬ ‫كارە بچكۆالنە‪ ،‬لە ڕاستیا كاری بچكۆلە‬ ‫نین‪ ،‬سیاسەتی ی��ادەوەری��ی‪ ،‬بەشێكی‬ ‫گەورەی سیاسەتی ئەم ڕۆژگارەیە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫ئ���ەوەی ل��ێ��رەدا دەگ����وزەرێ‪ ،‬پڕكردنی‬ ‫یادەوەرییە‪ ،‬بۆ ڕێگەخۆشكردن بۆ تەنها‬ ‫ی��ەك تێڕوانین‪ ،‬كە ئەویش تێڕوانینی‬ ‫ئاینییە‪ .‬لەم ڕێگەیەوە مرۆڤ ئەكرێتە‬ ‫بیابانێكی چۆڵ‪ ،‬كە بە ئاسانی دەستەمۆ‬ ‫ئەكرێت‪.‬‬ ‫من ی��ادەوەری��م زۆرە لەگەڵ ژووری‬ ‫جوداجودا‪ .‬لە واڵتی جودا‪ ،‬لەژێر ناوی‬ ‫ج��ودادا‪ ،‬بە قەبارە و شێوە و هاوەاڵنی‬ ‫جودا‪ ،‬بەاڵم هەرگیز ژووری خۆم نەبووە‪.‬‬ ‫گ��ەڕی��دەی��ی��ەك ژی��ان��ی منی گ��رت��ەوە لە‬ ‫كۆتاییەكانی هە‌زار‌‌ەی ڕابردووەوە؛ ڕەنگە‬ ‫وەك شێرپەنجە هەتا مەرگ لێم نەبێتەوە‪.‬‬ ‫لە كاتێكا هە‌میشە خەونم بەوەوە دەبینی‬ ‫ژوورێكم هەبێت‪ ،‬لە هەمانكاتدا جواڵن و‬ ‫كۆچ و ڕۆشتن و ناسەقامگیریی ڕێگەیان‬ ‫نەدام‪ .‬ژیانی من بە شێوەیەكی گشتیی‬ ‫لەنێوان ڕۆشتنێكی هەمیشەیی؛ خەونێكی‬

‫ڕەدووكەوتنی گەیشتن؛ بەبێ گەیشتن‬ ‫بە گەیشتن‪ .‬كە لە ب��اك��ووری هۆڵەندا‬ ‫ئەژیام‪ ،‬پەنجەرەكەم بۆ ئاسمان ئەیڕوانی‬ ‫و لە بنییەوە شەمەندەفەرەكەم ئەدی‬ ‫خەمبارانە و تەنیا هە‌تا ق��ەراخ دەری��ا‬ ‫ئەچوو‪ ،‬هەمیشە پەنجەرەكانی پڕبوون لە‬ ‫ڕووناكیی‪ .‬لە تەنیشتی ئەم پەنجەرەیەدا‪،‬‬ ‫ماڵی كتێبەكانم بوو‪ ،‬ژوورەك��ەی من كە‬ ‫سەرتاپا تابووتئاسا لە تەختەبوو‪ ،‬لە‬ ‫نهۆمی س���ەرەوەی م��اڵ��ەگ��ەورەك��ەدا لە‬ ‫گۆشەی خۆرئاوادابوو‪ ،‬هێندە بچكۆلە بوو‬ ‫زوو زوو سەرم ئەیدا لە تەختەكەی سەری‪‌.‬‬ ‫ژوورەك��ەی ئێرە جودایە‪ .‬پنتێكە لە‬ ‫گەرمیان‪ ،‬دەڤەرێك كە خەسڵەتی تایبەتی‬ ‫هەیە‪ .‬لە دەروازەی گوندێكی بچكۆلەیە‬ ‫لەژێر سێبەری دارتوودا‪ ،‬ماندوو ماندوو لێی‬ ‫ڕاكشاوە‪ .‬لە سەرەتادا كە دروستكرا باوكم‬ ‫بۆ ڕاگیركردنی میوانان دروستیكردووە‪.‬‬ ‫میوان؛ پرۆسەی خانەوادەیی سیستمێكی‬ ‫ئ��اڵ��ۆزی ن��ەخ��وێ��ن��دراوەی��ە ل��ە دون��ی��ای‬ ‫ئێمەدا‪ .‬ڕۆژان��ە كە دەن��ووس��م كاتژمێر‬ ‫نەگەیشتووەتە پێنجی بەیانی‪ ،‬گوێم لە‬ ‫سەدای جیاواز جیاوازە‪ ،‬كەڵەشێرەكان لە‬ ‫خۆشیی گەیشتنی ڕووناكیی كردوویانەتە‬ ‫هەرا‪ .‬ساتێكی تر مانگاكانیش لە خەو‬ ‫ڕادێن‪ ،‬قاز‌‌ەكان دەقیژێنن و پاشان وەك‬ ‫خانمێكی سەالر بە لەنجەوالر بە قەراخ‬ ‫باخەكەدا ئەڕۆن بۆ سیروان‪.‬‬ ‫منیش ساتێ ت��ر وا ئ��ەك��ەم‪ .‬جلێ‬ ‫كەم ئەپۆشم و لە دەرگای حەوشەكە‌ی‬ ‫پشتەوە بە ئەسپایی ئەڕۆمە دەرەوە‪ ،‬لە‬ ‫تەنیشت تەنووری نانەكەوە كە باوەژنە‬ ‫وەجاخكوێرەكەم جار ج��ارێ كولێرەی‬ ‫خۆشی لێ ئەكات بۆ ڕاگرتنی دڵی باوكم‪،‬‬

‫دەس��ت ئەكەمە ڕاك���ردن‪ .‬پێش یەكەم‬ ‫هەنگاو ئاوڕێك لە گا زلەكە ئەدەمەو كە بە‬ ‫دار سنەوبەرەكەوە بەستراوەتەوە‪ ،‬چونكە‬ ‫شەهوەتی؛ تووشی سەرگەردانیی ئەكات‪.‬‬ ‫چ تراژیدیایەكە جەستە‪ ،‬چ گیرۆدەییەكە‬ ‫تەسلیمبوون بە خۆشیی‪ ،‬هەوا هەتا دێت‬ ‫فێنك دەبێت‪ ،‬لەنێوان سییەكانم و هەوادا‬ ‫ئاشناییەكی مناڵی هەیە‪ .‬بە پێچەوانەی‬ ‫هەوای شارە تەنیاكانی خۆرئاوا‪ ،‬لەگەڵ‬ ‫ڕاك��ردن��دا ه�ە‌س��ت ئ��ەك��ەم ئ��ەف��ڕم‪ .‬كە‬ ‫دەگەمە كۆتایی ڕێگاكە دەوەستم لەگەڵ‬ ‫ڕۆژێ��ك��ی نوێدا چاكوچۆنی ئ��ەك��ەم؛ لە‬ ‫دیمەنی گوندە نوستووەكە ئەڕوانم‪ .‬لە‬ ‫هێمنیی ئەو سەرەتایەدا هەمیشە بیر‬ ‫لە‌‌و شتانە ئەكەمە‌وە كە پێش نووستن‬ ‫خ��وێ��ن��دووم��ن��ەوە‪ .‬خ��وادی��ە گ��ەر كتێب‬ ‫نەبوایە‪ ،‬من بە تەنها چیم بكردایە لەم‬ ‫گ��ۆی زەوی��ی��ەدا‪ .‬پ��اش��ان مناڵئاسا بە‬ ‫خێرا دێمەوە‪ ،‬بە جۆگەكاندا بازئەدەم‪،‬‬ ‫لەشم لە خ��ەو ڕادێ��ت‪ ،‬كە دەگ��ەم��ەوە‪،‬‬ ‫ساڵوێك لە باوكم ئەكەم كە بەتەنها‬ ‫لەسەر كورسییەكی ئاسن دانیشتووە‪،‬‬ ‫دەنواڕێتە ڕووناكیی‪ .‬پاشان لە ژوورەكەی‬ ‫خۆما (ئەڵمان واتەنی) دوشێ ئەكەم‪،‬‬ ‫ئینجا دەچم بۆ ماڵی دایكم‪ .‬لەوێ ژنێ‬ ‫چاوشینی بچكۆلە لەسەر ڕاخەرێ تەنك‬ ‫چاوەڕێی دابەشكردنی ماستە‪« .‬دایە‬ ‫ئەم بەیانییە توێژی هەیە»؟‪ ،‬پرسیارە‬ ‫سادەكەی هەموو بەیانییەك؛ پاش بەیانی‬ ‫باش‪.‬‬ ‫من و دایكم وەك ئ��ەوەی یەكترمان‬ ‫دۆزیبێتەوە؛ لە سەفەرێكی پاش جەنگ‪،‬‬ ‫پاش تێپەڕبوونی زیاتر لە چواردە ساڵ‪،‬‬ ‫بە نزیك ی��ەك��ەوە دائەنیشین و باسی‬ ‫وردەخەمەكانی ژی��ان ئەكەین‪ .‬خێزان‪،‬‬ ‫وەك هەر سیستمێكی تر‪ ،‬خۆشبەخت‬ ‫و بە‌دبە‌خت دێنێتە ئ��اراوە‪ ،‬بۆیە وەك‬ ‫هەر سیستمێكی تر‪ ،‬سیستمێكی پڕ لە‬ ‫ئازارە‪ ،‬بەاڵم ئازار‌‌ەكان لێرە لەم قەراخ‬ ‫سیروانە؛ هێشتا سادەن‪ .‬من حەزئەكەم‬ ‫بزانم چی گوزەرا بێ من‪ ،‬ئەو حەز ناكات‬ ‫بزانێت چی گوزەرا بێ ئەو‪ ،‬نەبادا لەو‬ ‫مەملەكەتی دوور لە ئیمانە‪ ،‬شتێك‬ ‫ڕوویدابێت من لە بەهەشت‬ ‫دوورخاتەوە‪.‬‬ ‫ڕۆژەك���ان‬ ‫لێرە ئاوا‬

‫كورسیی چۆڵ‬ ‫ئەوەی بە ڕای ئێمە دووبارە دەبێتەوە‪،‬‬ ‫بەشێكە ل��ە پ��رۆس��ەی س��ەپ��ان��دن‪ ،‬بە‬ ‫خ���ووك���ردن‪ ،‬ب��ە ن��ۆرم��ك��ردن پ��اش��ان‬ ‫ڕەوایەتیی بەخشین‪ .‬هێنری لۆفیڤفێر‬ ‫بە كاركردن لەسەر میتۆدی ڕۆماننووسە‬ ‫ب��ەن��اوب��ان��گ��ەك��ەی ئ��ای��رل��ەن��دا‪ ،‬جیمس‬ ‫جویس‪ ،‬ئەم كرداری ڕۆژانەیەی هێناوەتە‬ ‫نیو پ��رۆس��ەی ڕاڤ��ەك��ردن��ی سیستمی‬ ‫سیاسییەوە‪ ،‬چونكە ئ��ەم��ڕۆ ڕۆژێكی‬ ‫ترە‪ ،‬كەواتە كاتی ئەوە هاتووە هەمان‬ ‫شتەكانی دوێنی بكەینەوە‪ ،‬بۆئەوەی‬ ‫ئەمڕۆش وەك دوێنێ بەڕێوەچێت‪ .‬كە‬ ‫هەمان شت ئەنجام ئەدەینەوە‪ ،‬جۆرێك‬ ‫لە پارێزگاریبوون دێنینە ئ��اراوە‪ .‬باوەڕ‬ ‫بەرهەمدێنین‪ ،‬لە ئەنجامدا سیستمەكان‬ ‫كە گەرەنتی دووبارەبوونەوەكان ئەكەن‪،‬‬ ‫دەبنە مایەی خۆشحاڵیمان‪.‬‬ ‫پ��اش ن��ان��خ��واردن‪ ،‬چونكە هێشتا‬ ‫كاتژمێرە بچكۆلەكانی ڕۆژە دەچمە سەر‬ ‫هێڵی ئینتەرنێت‪ ،‬هەتا هە‌واڵێكی دونیا‬ ‫و هاوەڵەكانم ب��زان��م‪ .‬كە لێدەبمەوە؛‬ ‫هەمیشە پ��اش ئ��ەوە دەخوێنمەوە‪ .‬لە‬ ‫ناوەڕاستی ژوورەك��ەم��ا قەرەوێڵەیەكی‬ ‫كۆنی تازە بۆیاخكراو هەیە‪ ،‬بە لەبادی لە‬ ‫كفری دروستكراو پۆشراوە و لە سەرووی‬ ‫ئ��ەوەی ڕاخ��ەری لە بەرگن دروستكراو‪.‬‬ ‫كە دەخوێنمەوە هەمیشە تینووی ئەوەم‬ ‫كە بیرێكی نوێم دەستكەوێت‪ .‬وشەیەك‬ ‫وەهام لێ بكات وەك كلیلێك دەروازەی‬ ‫كۆشكێك بكەمەوە‪ .‬هەندێجار دەچم بۆ‬ ‫كاری كشتوكاڵ‪.‬‬ ‫مامەڵە‌كردنی زەوی؛ تەنها لە ڕێگای‬ ‫خۆشەویستییە‌وە دەبێت‪ .‬زەوی��ی دەبێ‬ ‫بیپارێزی‪ ،‬خ��ۆراك��ی بدەیتێ‪ ،‬تینووی‬ ‫بشكێنی‪ ،‬بیكێڵی‪ ،‬ب���ژاری ك��ەی��ت‪ ،‬تا‬ ‫بەرهەمت بداتێ‪ .‬كۆكردنەوەی بەرهەم‬ ‫ساتەو‌ەختێكی شادییە ك��ە زەوی���ی و‬ ‫جوتیار وەك دوو عاشق مناڵیان بێت‪،‬‬ ‫بەیەكی ئەبەخشن‪ .‬سەیرانی و گرانیی‬ ‫ژیانی الدێ لێرەدا دەرئەكەوێت‪.‬‬ ‫م���ن ل���ە ژوورەك����ەم����ا دەم���ەوێ���ت‬ ‫م��ۆز‌‌خ��ان��ەی��ەك ب��ۆخ��ۆم ب��ون��ی��ادن��ێ��م‪.‬‬ ‫ئەرشیفخانەیەك بهێنمە ئ���اراوە‪ ،‬هە‌تا‬ ‫یادەوەریی و بوونم بپارێزم‪ ،‬هە‌تا بتوانم‬ ‫سەقامگیرتر بە دونیادا هە‌نگاو بنێم‪.‬‬ ‫وەك ژاك درێدا لە كتێبـی تای ئە‌رشیفی‬ ‫فرۆیدی پێمان دەڵێت‪ :‬وشەی ئەرشیف‬ ‫لە ئەرخی یۆنانییەوە هاتووە‪ ،‬كە هەردوو‬ ‫مانای دەستپێكردن و سەردارێتی لە‬ ‫خ��ۆی ئەگرێت‪ .‬ك�ە‌وات��ە ئەرشیف‬ ‫دەبێتە شوێنی دەستپێكردن‬ ‫بڕیاردان‪ .‬لە هەمانكاتدا‬ ‫ج��ێ��گ��ای �ە‌ك��ە بۆ‬ ‫گ���ەڕان���ەوە‪ ،‬بۆ‬ ‫نیشتە جێبو و ن ‪،‬‬ ‫ب��ۆ ئاشنایەتیی‪.‬‬ ‫ئەگەر مرۆڤ لەگەڵ‬ ‫جێگایەكدا ئ��ارەزووی‬ ‫گ��ەڕان��ەوە و ت��ام��ەزرۆی‬ ‫نیشتەجێبوون و عەشقی‬ ‫ئاشنایەتیی نەبێت‪ ،‬ئەوا‬ ‫پەیوەندیی ئەو بە شوێنەوە‪،‬‬ ‫پ��ەی��وەن��دی��ی م��رۆڤ��ی نییە‪.‬‬ ‫مەبە‌ستم لە مرۆڤی جودایە لە‬ ‫مرۆڤایەتی‪ .‬گەر ئەم شوێنە ماڵێك بێت بۆ‬ ‫من لە دونیادا‪ ،‬ئەوا خاڵی دەستپێكردنی‬ ‫منە ب��ۆ دون��ی��ا‪ ،‬خاڵی بەشداریكردنی‬ ‫منە بۆ دونیا‪ ،‬خاڵی ئامادەیی منە بۆ‬ ‫دونیا (وەك لیڤیناس بڕوای وای��ە)‪ .‬كە‬ ‫ئەم شوێنە دەبێتە م��اڵ؛ جێگایەك بۆ‬ ‫ڕاب��وورد و چێژ و تایبەتمەندێتی منێتی‬ ‫تیا هەڵئەگیرێت‪ .‬ئێمە ئەمڕۆ لە ماڵی‬ ‫ك��وردی��دا‪ ،‬لە پانتایی نیشتەجێبوونی‬ ‫ئێمەدا ئەم خەسڵەتانە بەدی ناكەین‪.‬‬ ‫ئەم قەیرانی یادەوەرییە‪ ،‬ئەم سڕینە‌وەی‬ ‫خ��ودە‪ ،‬ئەم بەكاریكاتێربوونە ئۆرهان‬ ‫پاموك لە ڕۆمانی مۆزەخانەیی پاكیزەیی‬ ‫كە وەرگێڕدراوەتە سەر كوردیی زۆر بە‬ ‫جوانیی دەیگێڕێتەوە‪.‬‬ ‫ئەم ژوورە؛ سەرەتا لە وەرزی بەهاردا‬ ‫هە‌تا هاتنی هاوین ماڵی من بوو‪ .‬وەرزەكان‬ ‫پەیوەندییەكانی منی لەگەڵ ئەم ژوورەدا‬ ‫گۆڕی‪.‬‬

‫خ‬ ‫و‬ ‫ێ‬ ‫ن‬ ‫د‬ ‫ن‬ ‫ە‬ ‫د‬ ‫و‬ ‫ە‬ ‫ە‬ ‫د‬ ‫ۆ‬ ‫ج‬ ‫ز‬ ‫ۆ‬ ‫ێ‬ ‫ر‬ ‫ت‬ ‫ێ‬ ‫ە‬ ‫وە بۆئ كە‬ ‫ل‬ ‫ە‬ ‫ئ‬ ‫ا‬ ‫ە‬ ‫ر‬ ‫و‬ ‫ە‬ ‫ە‬ ‫پ‬ ‫ز‬ ‫ر‬ ‫ی‬ ‫و‬ ‫ۆ‬ ‫و‬ ‫د‬ ‫س‬ ‫یە‬ ‫ە‬ ‫رێ‬ ‫ی‬ ‫ك‬ ‫ژ‬ ‫ە‬ ‫ە‬ ‫ی‬ ‫ك‬ ‫ی‬ ‫ت‬ ‫ی‬ ‫ێ‬ ‫پ‬ ‫ر‬ ‫ب‬ ‫ێ‬ ‫ێ‬ ‫ب‬ ‫ن‬ ‫ه‬ ‫د‬ ‫ە‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫ب‬ ‫ب���ەچ���ەن���د‬ ‫د‬ ‫و‬ ‫ت‬ ‫ە‬ ‫و‬ ‫‪،‬‬ ‫ی‬ ‫‪،‬‬ ‫ئامادە‬ ‫شێوەیەك‬ ‫ئ‬ ‫ە‬ ‫و‬ ‫ە‬ ‫ل‬ ‫ە‬ ‫م‬ ‫ئ���ەوەی‬ ‫ب��ەب��ێ‬ ‫ب�����ووم‪،‬‬ ‫ە‬ ‫ە‬ ‫ك‬ ‫ڕ‬ ‫ك‬ ‫ە‬ ‫ع‬ ‫ئەم‬ ‫بەهەرحاڵ‬ ‫بەاڵم‬ ‫ئامادەبم‪،‬‬ ‫ە‬ ‫دووكە رۆ‬ ‫ك‬ ‫ش‬ ‫خانووە بۆ من نەكراوە‪ .‬ڕەنگە لە ساتە‬ ‫ی‬ ‫ق‬ ‫ق‬ ‫و‬ ‫و‬ ‫ا‬ ‫‌وەختی‬ ‫وەختی كردنیا‪ ،‬تەنانەت لە ساتە‬ ‫ت‬ ‫ە‬ ‫ی‬ ‫ن‬ ‫ی‬ ‫ە‬ ‫ر‬ ‫ا‬ ‫‪،‬‬ ‫ی‬ ‫ن‬ ‫بۆ‬ ‫یان‬ ‫بیرلێكردنەوە لە دروستكردنی‪،‬‬ ‫م‬ ‫گ‬ ‫ی‬ ‫ر‬ ‫ە‬ ‫ن‬ ‫ی‬ ‫خانووە‬ ‫ئەم‬ ‫نموونە‪ ،‬قسەكردن دەربارەی‬ ‫ۆ‬ ‫ە‬ ‫ش‬ ‫گ‬ ‫ه‬ ‫كی‬ ‫یە‬ ‫نە‬ ‫كتێبخا‬ ‫یان‬ ‫نیوەڕۆ‬ ‫خواردنەوەی‬ ‫لە ساتی چایی‬ ‫ە‬ ‫ە‬ ‫نت‬ ‫ی‬ ‫م‬ ‫ب‬ ‫ی‬ ‫ش‬ ‫ە‬ ‫‌تا‬ ‫ە‬ ‫ه‬ ‫دووەوە‬ ‫�ی‬ ‫�‬ ‫�ت‬ ‫�‬ ‫‌‌ەس‬ ‫د‬ ‫من‪،‬‬ ‫بوونی‬ ‫شێوەیەك‬ ‫هیچ‬ ‫عەسردا‪ ،‬بە‬ ‫ت‬ ‫ب‬ ‫ش‬ ‫ن‬ ‫ە‬ ‫ە‬ ‫ێ‬ ‫‪،‬‬ ‫ب‬ ‫زیاتر‬ ‫ب��ڕێ‬ ‫و‬ ‫هێمنیی‬ ‫ب��ڕێ‬ ‫ئاگایی‬ ‫بە‬ ‫�ن‪،‬‬ ‫�‬ ‫م‬ ‫ئامادەبوونی‬ ‫دووب���ارە‬ ‫گ‬ ‫ب‬ ‫ە‬ ‫ە‬ ‫ۆ‬ ‫ی‬ ‫ه‬ ‫خوێندنەوە‬ ‫�ژم‪.‬‬ ‫�‬ ‫�م‬ ‫�‬ ‫�ەڵ‬ ‫�‬ ‫ه‬ ‫بێدەنگیی‬ ‫بەهەرحاڵ‬ ‫نەكردبێت‪.‬‬ ‫گ��وزەری‬ ‫كەسدا‬ ‫شنت بە خۆی نە انە‬ ‫من هێندە دوور ب��ووم‪ ،‬چ وەك كات و جۆرێكە لە ئ��ارەزووی��ەك��ی تێر نەبوو‪،‬‬ ‫چ وەك م���ەودا‪ ،‬ی��ادەوەری��ی دایكێتیی وەك عەشق وایە‪ ،‬مرۆ هەمیشە بەهانە‬ ‫گ‬ ‫گ‬ ‫ە‬ ‫ە‬ ‫ی‬ ‫ی‬ ‫�����ت‬ ‫�‬ ‫دەس‬ ‫نەبێت‪ ،‬هیچی تر بە یادی نەئەهێنامەوە‪ .‬ئەدۆزێتەوە بۆئەوەی درێ��ژەی پێبدات‪.‬‬ ‫شنت‬ ‫ئەكەن‪.‬مرۆلە قاڵبـێ شنت‬ ‫ژوورەك��ە‪ ،‬كە ئەم هاوینە بووەتە ماڵی ئەمە كرۆكی قەیرانی نەگەیشتنە‪ ،‬بۆخۆی پێ‬ ‫م��ن‪ ،‬الكێشەییە‪ ،‬پەنجەرە نزمەكانی نەگەیشتن پرۆسەیەكی بێهودەیە لە دەستپێكدا‬ ‫بۆ ڕۆژەك��ەی دائەڕێژێ‪ .‬كە‬ ‫سەرەتاش هات كۆتاییش بەڕێوەیە‪،‬‬ ‫بەاڵم سەختیی تەنها لە سەرەتادایە‪ ،‬وەك‬ ‫جۆیس لە یولیوسێسدا دەڵ��ێ‪ ،‬لەنێوان‬ ‫سەرەتاو كۆتایی ڕۆژێكا زۆر دەگوزەرێ‪.‬‬ ‫هەندێكیان دووبارەن‪ .‬ئەگەر دووبارەبوون‬ ‫بوونی هەبێت‪ .‬پاش كێركیگارد ئێمە بە‬ ‫مەحاڵەوە لەوە دەنواڕین‪ .‬مرۆ كە بیری‬ ‫كردەوە‪ ،‬هەرگیز تووشی دووبارەبوونەوە‬ ‫ن��اب��ێ��ت‪ .‬ڕەن���گ���ە دووب����ارەب����وون����ەوە‬ ‫دیاریدەیەكی تامەزرۆكراوبێت‪ .‬جارێكی تر‬ ‫بتوانی ساتەوەختێك بژیتەوە‪ ،‬پرۆسەی‬ ‫بەردەوامیی هەموو شتەكان پەكخەیت‪.‬‬ ‫من بەشبەحاڵی خۆم هەرگیز بێزار نیم‬ ‫لە دووب���ارە‪ .‬دەتوانم چەندین ساڵ بە‬ ‫ڕێگایەكدا ب��ڕۆم‪ .‬لە ڕۆژان��ی خوێندنی‬ ‫زانكۆم‪ ،‬ساڵ هەبوو سەرتاپا ڕۆژەكانی‬ ‫بەیەك ڕێ��گ��ادا ڕۆیشتم‪ ،‬بەبێ ئ��ەوەی‬ ‫تۆزقاڵێ بێزاریی ڕووم تێ بكات‪ .‬بۆ‬ ‫هاوسەرەكەم ئەمە مایەی بێزاریی بوو‪،‬‬ ‫بەاڵم من تێناگەم بۆچی كە من بە هەست‬ ‫و بەرنامە و پالنی جیاوازەوە بە شوێنێكا‬ ‫ب��ڕۆم‪ ،‬ئایا هەمان شوێنە‪ .‬ڕەنگە من‬ ‫تۆزێك زۆر كانتیانە بم‪ .‬كانت هەمیشە لە‬ ‫هەمانكاتدا‪ ،‬بە هەمان ڕێگادا دەڕۆیشت‪،‬‬ ‫تەنها جارێك ت��ۆزێ دواك��ەوت‪ ،‬ئەویش‬ ‫لەبەر ڕوودان��ی شۆڕشی فەڕەنسی بوو‪.‬‬ ‫تەنها ڕووداوێكی وەك شۆڕشی فەڕەنسی‬ ‫ت��وان��ی ئ��ەو ل��ە ژی��ان��ە كاتژمێرییەكەی‬ ‫دەركات‪ ،‬بەاڵم من ئەوەندە بوونەوەرێكی‬ ‫عەقاڵنیی نیم‪ .‬دۆلۆز دەڵێت‪ :‬هێندە ڕقم‬ ‫لە كانتە كتێبێكم دەرب���ارەی نووسی‪.‬‬ ‫منیش بەهەمان شێوە پێوەی پەیوەستم‪.‬‬ ‫بەاڵم ئەوەی لە ڕۆژیكا دەگ��وزەرێ‪،‬‬

‫سەهەند ڕەحمان‬ ‫«د‪.‬جیسیكا كاهوا» نووسەری پەیامی‬ ‫ڕۆژی جیهانیی شانۆ بۆ ساڵی (‪ ،)2011‬لە‬ ‫بەشێكی پەیامەكەیدا دەنووسێت‪« :‬شانۆ‬ ‫هونەرێكی گشتگیرە‪ ،‬دەتوانێت شارەزاییەكی‬ ‫وا پێشكەش بكات كە توانای تێپەڕاندنی‬ ‫تێگەیشتنە هەڵەكانی هەبێت‪ ،‬كە ڕۆژگارێكە‬ ‫جێگیرن»‪ ،‬بەشێك لە چاودێرە هونەرییەكان‪،‬‬ ‫قەیرانی بینەر و ‌هەڵە ڕوانینی لە هونەری‬ ‫شانۆدا بۆ مێژوویەكی دێریین دەگەڕێننەوە‪،‬‬ ‫مێژوویەك؛ كە بۆ یەكەمجار لە سەرەتای‬ ‫سااڵنی (‪)1920‬دا شانۆ وەك هونەرێكی‬ ‫نامۆ پێ دەنێتە عێراقەوە‪ .‬ئەوكاتی عێراق؛‬ ‫وەك دەوڵەتێكی تازە دامەزراو و ساوا‪ ،‬لەوە‬ ‫ماندووترە بتوانێت بەشێوەیەكی سیستماتیكیی‬ ‫چاوی خەڵك بەم هونەرە دێرینە ڕابێنێت‪.‬‬ ‫ی��اس��ی��ن ق���ادر ب��ەرزن��ج��ی‪ ،‬ل��ە كتێبـی‬ ‫(شانۆی كوردی؛ ئەرشیف‪ ،‬تێكست‪ ،‬بینەر)دا‌‬ ‫دەنوسێت‪ ،‬لە ساڵی (‪ )1926‬یەكەم شانۆی‬ ‫كوردی لەسەر دەستی (فوئاد ڕەشید بەكر)‬ ‫ەوە لە سلێمانی نمایشكراوە‪ ،‬كە «شانۆیەكی‬ ‫وەرگ��ی��راو ب���ووە»و دوات���ر ل��ەم نمایشەوە‬ ‫ب��ۆ سەرنجڕاكێشانی بینەرێكی زۆرت���ر‪،‬‬ ‫ئ��ەو دەس��ت��ەواژە و قسانەیان خواستووە‪،‬‬ ‫كە خەڵك دەخ��ات��ە پێكەنین‪ .‬بە ب��اوەڕی‬ ‫چاودێرانی هو‌نەری شانۆ «ئەمە سەرەتای‬ ‫كارەساتەكەیە»‪ ،‬ودواتر بەشێوەیەكی وردتر‬ ‫ئەم هەڕەمەكگەراییە لە باشووری عێراقەوە و‬ ‫لە ناوەڕاستی پەنجاكاندا نیمچەفەرمییانە دێتە‬ ‫ناو شانۆی كوردییەوە‪ ،‬بەمجۆرە بۆیەكەمجار‬ ‫كۆمیدیا سەر لە شانۆی كوردیی تێكدەدات و‬ ‫بینەری ئاسایی بەجۆرێك بە خۆی ڕادەهێنێت‪،‬‬ ‫كە شانۆ وەك جێگای پێكەنین و قاقا سەیر‬ ‫بكات‪ ،‬ئەمەش وابكات بینەری كوردیی هەموو‬ ‫(ئەكتەرێك)ی شانۆ لەگەڵ (ئەكرۆبات)‬ ‫تێكەڵ بكات‪.‬‬ ‫بەشێكی تر لەچاودێرە ئەكادیمییەكانی‬ ‫ش��ان��ۆ‪ ،‬كێشەكە ل��ەس��ەر شانی بینەرەوە‬ ‫دەگ����وازن����ەوە ب��ۆ س���ەر ش��ان��ی ئ��ەك��ت��ەرو‬ ‫دەر‌هێنەرەكان‪ ،‬بە پلەی یەك‪-‬یش گرووپ و‬ ‫تیپە میللییەكان‪ ،‬كە هێشتا لە سەرەتاكانی‬ ‫پەیامی شانۆ بۆ مرۆڤایەتی‪ ،‬بێ خەبەرن‪،‬‬ ‫بە هۆكاری سەرەكی ئەم زامە دەزان��ن‪ .‬لە‬ ‫بەرامبەردا هەندێك لەوانەی ك��اری شانۆی‬ ‫كۆمیدیی دەك���ەن‪ ،‬ڕەت���ی دەك��ەن��ەوە كە‬ ‫«بینەری كوردیی تەمەڵ بێت»و نەیەت بۆ‬ ‫نمایش‪( .‬ئەندرێ الگارد) لە مێژووی شانۆی‬ ‫فەڕەنسیدا دەنووسێت‪« :‬لەواڵتی ئێمە خەڵك‬ ‫بەشێوەیەكی گشتیی حەزیان لەگاڵتەوگەپە‪،‬‬ ‫كەمتر دەچنە سەر تراژیدیا‪ ،‬جا بۆ واڵتی‬ ‫من‪...‬؟ مەگەر خەڵك لەسەر زەویی هەمووی‬ ‫هەر وەها نین‪...‬؟»‪.‬‬ ‫ماهیر حەسەن‪-‬یش وەك شانۆكارێكی‬ ‫كوردی شانۆی كۆمیدیی‪ ،‬قسەكەی (الگارد)‬ ‫دەسەلمێنێت و ڕەتی دەكاتەوە كە خەڵك حەزی‬ ‫بە «پێكەنین» نەبێت‪ ،‬ئەو لە گفتوگۆیەكی‬ ‫لەگەڵ ڕۆژنامەی (نم نم)دا دەڵێت‪« :‬ئەوەی‬ ‫قەیرانەكەی دروس��ت��ك��ردووە؛ هونەرمەندو‬ ‫تیپەكان خۆیانن‪ ،‬نەك بینەر»‪ ،‬ئەو ژمارەی‬ ‫بینەرانی ئ��ام��ادەب��ووی لە شانۆییەكی‬ ‫خ��ۆی��ان ب��ە نموونە دەهێنێتەوە و‬ ‫دەڵێت‪« :‬تەنیا لە ماوەی (‪)28‬‬ ‫شەوی نمایشدا زیاد لە (‪)14‬‬ ‫هەزار بینەرمان هەبووە»‪.‬‬ ‫ك����ێ����ش����ەك����ە ت��ا‬ ‫هەنووكە خۆی درێژ‬ ‫دەكاتەوە‪ ،‬ئەگەر‬ ‫س��ی��س��ت��م��ی‬ ‫ن����وێ����ی‬ ‫ژ یا نی‬ ‫مرۆڤی‬ ‫هاوچەرخ‬ ‫و سینەماو‬ ‫س����ەت����ەالی����ت‬ ‫ب���ی���ن���ەری‬ ‫م�����وخ�����ۆرك�����ەی‬ ‫ب�������ن‪ ،‬ئ�����ەوا‬ ‫ڕاس��ت��ەق��ی��ن��ەی شانۆ‬ ‫مەعریفەی بینین و چاوی س����ادەی بینەری‬ ‫ئێمە؛ بەشێكی دیكەی ئەو ڕەنگكوێرییەی‬ ‫پێدەبڕدرێ‪ ،‬كە ناتوانێت شانۆی جدیی لە‬ ‫«مەهزەلە» جیابكاتەوە‪.‬‬

‫ژمــارە (‪) 17‬‬ ‫سێشەممە ‪2011/8/2‬‬

‫هونەرمەندی شێوەكار‪ ،‬باسم ڕەسام‪:‬‬

‫ماسی وەك مەوجودێك لە بووندا شایستەی بەزەییە‪ ،‬بەاڵم من‬ ‫ئەم سیمبوولەم تێكشكاندووە‪ ،‬لە قوربانییەوە كردومەتە جەلالد‬ ‫دەكەنەوە؟‬ ‫* سەرەتا چ��وار تابلۆم بە ئەندازەی‬ ‫چوارگۆشە دروست كرد و ئیتر لە سەر هەمان‬ ‫پێوانە و لەسەر هەمان بابەت بەردەوام بووم‬ ‫لە وێنەكێشاندا‪ ،‬وەك دەبینن لە كارەكاندا‬ ‫سەرجەمیان نیگای گرافیكیی باڵی كێشاوە‬ ‫و زاڵ��ە ب��ەس��ەری��ان��ەوە‪ ،‬دی��ار ئ��ەوك��ات لە‬ ‫كاتی ڕەسمكردنی ئەم تابلۆیانەدا‪ ،‬چەند‬ ‫خوێندكارێكم ئامادەبوونێكی بەردەوامیان‬ ‫هەبوو لەبەر ئ��ەوان و لەبەر ئیشكردنە‬ ‫ڕوایەتئامێزەكانی خۆم ئەم چەند تابلۆیە‬ ‫لەژێر ئەو ناوەدا بەرهەم هاتن‪.‬‬

‫سازدانی‪ :‬ستار قادر‬

‫ه��ون��ەرم��ەن��د ب��اس��م ڕەس����ام‪ ،‬ل��ەم‬ ‫گفتوگۆ هونەرییەدا لەمەڕ وێنەكێشان‬ ‫و تایبەتمەندیی فیگۆرەكانی و هونەری‬ ‫دی��زای��ن‪ ،‬ل��ەو پ��ڕۆژەی��ە دەدوێ��ت كە لە‬ ‫چەند ڕۆژی ڕابردوودا و لە چوارچێوەی‬ ‫پێشانگەیەكدا ل��ەژێ��ر ن��اوی «ه��اوڕێ‬ ‫ئێرانییەكەم ئ��ازار م��ەدە»‪ ،‬لە هۆڵی‬ ‫مۆزەخانەی سلێمانی نمایش كرا‪.‬‬ ‫سەرەتا پێش ئەوەی بێینە سەر قسەكردن‬ ‫لەسەر پڕۆژەی ئەم نمایشەت‪ ،‬دەكرێت باس لە‬ ‫وێنەكێشان بكەیت‪ ،‬كە چ مانایەك دەبەخشێت‬ ‫لەالت؟‬ ‫* لەالی من‪ ،‬ڕەسم دابەش بووە بەسەر‬ ‫دوو دونیادا‪ ،‬دونیایەكیان كە ئیشی ڕۆژانەم‬ ‫بووە‪ ،‬كە گرافیكە‪ ،‬واتە دیزاینە بۆ كتێب و‬ ‫گۆڤار و باڵوكراوەكان‪ ،‬ئ��ەوی تریان دونیای‬ ‫وێنەكێشان خۆیەتی وەك كاری هونەریی پەتیی‪.‬‬ ‫من بەردەوام لەنێوان ئەم دوو دونیایەدا ژیان‬ ‫دەكەم‪ ،‬زۆر كات هەبووە و ویستوومە ئەم دووانە‬ ‫لە نێومدا ج��ودا بكەمەوە‪ ،‬ب��ەاڵم پێ ناچێت‬ ‫توانیبێتم‪ ،‬ئەویش دەگەڕێتەوە بۆ لێكنزیكیی و‬ ‫پەیوەستییەكی دیالێكتیكییانە‪ ،‬كە هەریەك لە‬ ‫ڕەگەزە سەرەكییەكانی ئەم دووانە پێكدەهێنن‪.‬‬ ‫ئارەزوو دەكەم زیاتر لەسەر دونیای ڕەسم‬ ‫بدوێین‪ ،‬لەو پرۆسەیەدا پشت بە چی دەبەستیت؟‬ ‫* دی��ارە من لە وێنەكێشاندا ‪-‬وەك لە‬ ‫ئیشەكاندا دەبینیرێت‪ -‬پشت دەبەستم بە فیگەر‪،‬‬ ‫واتە فۆڕمی مەئلوف‪ ،‬كەرەستەیەكی هەمیشەیی‬ ‫من ب��ووە بە بەردەوامیی بۆ گوزارشتكردن‪،‬‬ ‫فیگەریش هەمیشە تووشی ڕیوایەتكردنێكی‬

‫چیرۆكئامێزی گێڕانەوەییت دەك���ات‪ ،‬بەاڵم‬ ‫بە ج��ۆری گێڕانەوەیەكی سیناریۆیی ڕووت‬ ‫ناڵێم‪ ،‬بەڵكو بەشێوەیەك ئایكۆنی فیگەرەكان‬ ‫تێدەشكێنم؛ تاكو ئەوەی خۆم مەبەستمە بیخەمە‬ ‫ڕوو لە دەرئەنجامی پرۆسەی ڕەسمكردنمدا‪.‬‬ ‫سەرەتاكانی ڕووبەڕووبوونەوەی هەڵبژاردنی‬ ‫فیگەرێك الی تۆ‪ ،‬چۆنە؟‬ ‫* هەر فیگەرێك ئیتر فیگەری ئینسان‪،‬‬ ‫دڕن���دە‪ ،‬م��اس��ی‪ ...‬هتد‪ ،‬كە من ئیشی تێدا‬ ‫دەكەم‪ ،‬ئەبستراكتی دەكەم لەو ماناو دەاللەتە‬ ‫كۆمەاڵیەتیی‪ ،‬سیاسیی و ئەخالقییەی كە‬ ‫بارگاوییە پێیان‪ ،‬وات��ە هەتا بۆم بكرێت لە‬ ‫ڕەمزییەتی ڕووت دەك��ەم��ەوە و ئیش لەسەر‬ ‫خودی فۆڕمی فیگەرەكە دەكەم‪ ،‬بۆیە زۆركات‬ ‫لە ئیشكردنمدا بەهای تایبەتی خۆمی پێ‬ ‫دەبەخشم‪ ،‬ب��ەاڵم لەبەرئەوەی خ��ودی خۆشم‬ ‫خ��اوەن كەسێتیی و باكگراوەندی كەلتووری‬ ‫تایبەتم‪ ،‬بۆیە ئەو فیگەرانە ڕەنگ و بۆی خۆم‬ ‫دەگ��رن‪ .‬وەك دەبینرێت؛ فیگەری سەرەكی‬ ‫ئەم نمایشە كە ئیشم لەسەر كردووە‪ ،‬فیگەری‬ ‫ماسییە‪.‬‬

‫باسم ڕەسام‪:‬‬ ‫ ‪ 1960‬لە بەغدا لەدایك بووە‪.‬‬‫ ‪ 1977‬نووسینی لە ڕۆژنامەو‬‫گۆڤارە عێراقییەكاندا‌باڵوكردووەتەوە‪.‬‬ ‫ ‪ 1982‬بووەتە پێشمەرگە و چووەتە‬‫شاخ‪.‬‬ ‫ ‪ 2000-1992‬زیاتر لە (‪)13‬‬‫پێشانگەی تایبەتیی كردووەتەوە‪.‬‬ ‫ دیزایینی زیاتر لە (‪ )2000‬بەرگی‬‫كتێبـی شیعری بۆ شاعیرانی ئێرانی‬ ‫كردووە‪.‬‬ ‫ تا ئێستا دوو كتێبـی بە فارسی‬‫بەچاپ گەیاندووە‪.‬‬ ‫ لە ‪2003‬دا‪ ،‬خەاڵتی باشترین دیزاینی‬‫بۆ بەرگی گۆڤار لە تاران وەرگرتووە‪.‬‬ ‫تا ئێستا لەسەر كارەكانی هونەرمەند‪،‬‬ ‫نامەیەكی دبلۆم و دوو نامەی بەكالۆریۆس‬ ‫نووسراون‪.‬‬

‫چ��ۆن ئ��ەم پ��ڕۆژەی��ەت بەئەنجامگەیاند‪،‬‬ ‫مەبەستم لە كاركردنە لە پێشانگەیەكدا كە‬ ‫سەرجەم تابلۆكان لەژێر ناونیشانێكدا خۆیان خڕ‬

‫كە دەستت پێكرد‪ ،‬ناوی پێشانگەكەت‬ ‫لەال فۆڕمەلە ببوو؟‬ ‫* ناودانان زیاتر پەیوەستە بە مانای‬ ‫گرافیكیی و كاریگەرییەكانی ئیشكردن بۆ‬ ‫دەق‪ ،‬چونكە لە ك��اری گرافیكدا سەرەتا‬ ‫ناوێك یان مەفهومێك هەیە بۆ ئیشكردن‪.‬‬ ‫مانای فیگور و بەهای فیگوری ماسی لە‬ ‫كۆی ئیشەكانی ئەم نمایەشەدا چییە؟‬ ‫* ف��ی��گ��وری م��اس��ی چ دەالل��ەت��ێ��ك‬ ‫هەڵدەگرێت‪ ،‬زۆرێ��ك لە مانا؛ لە خۆیدا‬ ‫هەڵدەگرێت‪ ،‬بەاڵم بەالی منەوە ماسی وەك‬ ‫مەوجودێك لە بووندا شایستەی بەزەییە‪،‬‬ ‫لێرەوە گوزارشتم لێكردووە‪ ،‬دوات��ر ئەم‬ ‫سیمبوولەم تێكشكاندووە لە قوربانییەوە‬ ‫ك��ردووم��ەت��ە ج��ەل�لاد و ئ��ەم��ە ل��ە خۆیدا‬ ‫دووالیەنەیە‪ ،‬واتە یەكێكیان ئەوەیە كە ماسی‬ ‫ئێمە هەڵدەخەڵەتێنێت ب��ەوەی كە وەك‬ ‫قوربانیی خۆیمان پێشاندەدات و ئەوی تریان‬ ‫لەالیەن ئێمەوەیە كە هەڵیدەخەڵەتێنین‪ ،‬لە‬ ‫پێشانگەكەی پێشووترمدا زیاتر كاری ڕەسمم‬ ‫كردبوو و هەندێك دڕندەییم پێشاندابوو‪ ،‬كە‬ ‫وەك دیوە دڕندەییەكانی نێومان ئامادەن‬ ‫وەك ئینسان‪ ،‬بەاڵم ئەم پێشانگەیە زیاتر‬ ‫لەسەر دوالیزمی ماناكانی ماسی بوون‪.‬‬ ‫لەگەڵ فیگەر و ڕەنگ و هێڵەكاندا و لەنێو‬ ‫تابلۆكانی ئەم نمایشەتدا‪ ،‬نووسینی ڕستە‬ ‫و وشەكان ڕۆڵێكی بەرچاویان هەیە‪ ،‬ئەم‬

‫ستایلە ئیشكردنە الی تۆ لە كوێوە هاتووە؟‬ ‫* دیارە وەك كاری نووسین‪ ،‬زۆر لەمێژە‬ ‫من دەنووسم و دەقی شیعریشم چاپ كردووە‪،‬‬ ‫ئەو نووسینانەی نێو تابلۆكان هەر هەموویان‬ ‫هی خۆمن‪ .‬حەز دەكەم پێت بڵێم كە پێشوەخت‬ ‫هیچ پالنێكم بۆ بەكاربردنی نووسین دانەناوە‪،‬‬ ‫بەڵكو لە چركەساتی ئیشكردنمدا ئەو ڕستە و‬ ‫وشانەم بەكاربردووە‪ .‬وەك پێشتر وتم ئایدیاو‬ ‫بیرۆكە؛ كاریگەرییان هەیە لەسەر كاتی‬ ‫ئیشكردنم‪ ،‬بۆیە لەم پرۆژەیەمدا كە تایبەتن‬ ‫بە بیرۆكەیەكی دیاریكراو‪ ،‬نووسینەكانیش‬ ‫بارگاویین ب��ەو بیرۆكانە و مامەڵەیەكی‬ ‫هونەریی هارمۆنییانەم لەتەكدا كردوون‪ ،‬بەاڵم‬ ‫جار هەیە لەدوای نووسینی تێكست‪ ،‬الیەنی‬ ‫پۆزەیشەن و الیەنی هونەریی بەدووی نووسین‬ ‫دەكەون‪ ،‬پێشم وایە كە پیت و وشەكان پێش‬ ‫ئەوەی هەڵگری مانا بن‪ ،‬فۆڕمێكی ئایكۆنین‬ ‫و من وەك ڕەس��ام مامەڵەیەكی شكڵیی‬ ‫لەگەڵدا دەكەم‪ ،‬بەداخەوە لێرە زۆرێك لە‬ ‫بینەران و هونەرمەندانیش هێندەی دوای مانا‬ ‫دەكەون‪ ،‬هێندە لەگەڵ الیەنی فۆڕمی پیت و‬ ‫ڕەنگەكاندا ناژین‪.‬‬ ‫بەشێك لە كاری سەرەكیی تۆ‪ ،‬دیزاینە‪،‬‬ ‫هەروەك كاریگەرییەكانی ئەم هونەرە بەسەر‬ ‫كارەكانی ئەم پیشانگەیەشەوە دەبینرێن‪،‬‬ ‫بۆچوونتان لەسەر دیزان وەك هونەرێكی تا‬ ‫ڕادەیەك نوێ لە كوردستاندا چییە؟‬ ‫* دیزاین خاوەن ناسنامەی خۆیەتی‪،‬‬ ‫كە پەیوەستە بە مێژوو و كەلتووری ئەو‬ ‫شوێنەی كە تێیدا بەرهەم دێت‪ .‬ئەو كات كە‬ ‫هاتمە كوردستان؛ هەندێك كتێبم بینی كە‬ ‫بڕێكی زۆریان لە كارەكانی خۆم دەچوون‪،‬‬ ‫واتە وەك شێواز و وەك ئەو موفرەدانەی‬ ‫كە بەكارم هێنابوون لە دیزایندا‪ ،‬دیارە لەژێر‬ ‫هەندێ ناودا ئەم كارە كرابوون‪ .‬بە بۆچوونی‬ ‫من‪ ،‬دیزاین هێندەی پێشەیەكی ئەندازەیی‬ ‫حیرەفییە‪ ،‬هێند كارێكی هونەریی نییە‪،‬‬ ‫بەاڵم ئەم ئەندازەییە بارگاوییە بە گرافیك‬ ‫و پشتئەستوورە بە ڕەگەزەكانی ڕەسم‪ .‬بۆیە‬ ‫دیزاین لێرە‪ ،‬لە هەنگاوە سەرەتاییەكەیدا‬ ‫وەك حیرفەیی ئەم كارە دێتە بەرچاو‪.‬‬

‫رۆڵی ڕەنگ لە ژیاندا‬ ‫لە فارسییەوە‪ :‬موسعەب ئەدهەم‬ ‫م��رۆڤ زاراوه‌ی ڕەن��گ��ی ل��ە س��روش��ت و‬ ‫دیاردەكانی سروشتەوە فێر ب��ووە‪ ،‬لەبەرئەوە‬ ‫ناسینی ڕەنگ هاوكاتە لەگەڵ مێژوویەكدا كە‬ ‫مرۆڤ دەركی بە توخم و پێكهاتەكانی سروشتی‬ ‫كردووە‪ .‬ڕەنگ و ڕووناكیی هەمیشە لە قاڵبـی‬ ‫بەشە بنەڕەتییەكانی ژیانماندا لەسەر ڕووی زەویی‬ ‫خراونەتە ڕوو‪ .‬دەتوانرێت یەكێك لە یەكەمین‬ ‫بەرهەمە تۆماركراوەكان لە هێزی جادوویی ڕەنگ‬ ‫لە ئەشكەوتەكانی «السكو» و « ئالتاهیر»‬ ‫ببینرێت‪ .‬لەم نموونە و نیشانانەدا وێنەگەلی‬ ‫جوانكاریی لە جۆرەكانی ئاژەڵەكان‪ ،‬بووەتە هۆی‬ ‫جوانكردنی دیوارەكانی ناوەوە‪ .‬ڕەنگەكان ئەو‬ ‫دیاردانەن كە بە جوانیان دەزانین و پێمان باشن‪،‬‬ ‫هەر بەو جۆرەی كە ئەمڕۆ بۆ هەموو تاكەكان‬ ‫شتێكی نا مومكینە كە جیهان بە بێ ڕەنگ‬ ‫وێنا بكەین‪ ،‬چونكە دیاردەیەكە كە لە هەموو‬ ‫جێگایەكدا ئامادەگی هەیە و ڕۆڵێك دەنوێنێت‬ ‫و لە نیگا و بینینێكدا هەموو پەیوەندییەكان‬ ‫بە هاوكاریی ڕەنگەكان ئەنجام دەدرێت‪ ،‬لەگەڵ‬ ‫ئ��ەوەش��دا ڕەنگەكان وا پێدەچێت بۆ ژیانی‬ ‫مرۆڤ پێویست بن و ڕۆڵێَكی گرنگیان لە‬ ‫ژیانی سۆزداریی و مەعنەویماندا هەبێت‪ .‬مرۆڤە‬ ‫سەرەتاییەكان خانووە ناشیرین و بچووكەكانیان‬ ‫بە ڕەنگەكان دەڕازاندەوە‪.‬‬ ‫مرۆڤ لە هەموو قۆناغەكاندا لەگەڵ ڕەنگدا‬ ‫س��ەروك��اری هەبوو و بە شێوەیەكی شایستە‬ ‫سەرنجی لێداوە و ڕەمز و هێماكانی ناسیوە‬

‫‪6‬‬ ‫ژمــارە (‪)17‬‬ ‫سێشەممە ‪2011/8/2‬‬

‫و س���وودی لە ڕەن��گ وەرگ��رت��ووە‪ .‬ئامانج و‬ ‫مەبەستی هەموو هەوڵ و كۆششە هونەرییەكان‪،‬‬ ‫هێنانەدەرەوە و پاككردنەوەی ماهییەت و‬ ‫چییەتی و سروشتی مەعنەویی فۆڕم و شێوە و‬ ‫ڕەنگ و ئازادییان بووە لە زیندانی دونیای ماددیی‬ ‫لە ئ��ارەزوو و حەزێكی لەمجۆرەیە‪ ،‬كە هونەر‬ ‫ناماددیی گەشە دەكات و دروست دەبێت‪ .‬دونیای‬ ‫ئێمە لەگەڵ داهێنان و داهێنانكاریی دروستبووە‪.‬‬ ‫ئێمە شتگەلێك دروست دەكەین كە پێكهاتەیان‬ ‫لە كاركردنیاندا شاردراوەتەوە‪ ،‬لە هەمانكاتدا‬ ‫بیناكان سیمبوولی بیرۆكە و بیروباوەڕ نین‪،‬‬ ‫بەڵكو بەرجەستەكردنی بیرۆكەی ئامانجدارن‪.‬‬ ‫ئەمڕۆ مرۆڤ لە ژیانی ڕۆژانەیدا پیشەسازیی و‬ ‫مۆدێرنی خۆی زۆر پێویستی بە هۆكاری جوانیی‬ ‫هەیە‪ .‬بێگومان یەكێك لە گرنگترین هۆكارەكانی‬ ‫دروستكردنی جوانیی‪ ،‬توخمی ڕەن��گ��ە‪ ،‬كە‬ ‫جۆراوجۆرییەتی ناسكیی و جوانیی تەواو بە ژیان‬ ‫دەبەخشێت‪ .‬ڕەنگەكان ڕۆحیان هەیە و زیندوون‪،‬‬ ‫ڕەنگەكان وشەن و هاوشێوەی وشەكان قسە‬ ‫دەكەن‪ ،‬لە سەوزیی جەنگەڵ و دارستانەكان‪ ،‬لە‬ ‫نهێنی شینیی ئاسمان و دەریاكان‪ ،‬لە ناسكیی و‬ ‫ڕوونیی و زواڵڵی دڵۆپەكانی ئاو و لە پاكیی و‬ ‫سپییەتی بەفر‪ ،‬دەبێت بوترێت كە قسە لەبارەی‬ ‫ڕەنگەكان لە ڕۆحی مرۆڤ و دونیای پڕ ڕەمز و‬ ‫هێمای مرۆڤ دەكەن‪ .‬لێكۆڵەرەوان‪ ،‬دەروونناسان‬ ‫و هونەرمەندان زۆر خەریكی خوێندنەوەی ڕەنگ‬ ‫بوون‪ ،‬توێژینەوە و لێكۆڵینەوەیان لە كاركردە‬ ‫جیاوازەكانی ڕەن��گ ك���ردووە و ل��ەم دی��اردە‬ ‫سەرسوڕهێنەر و جوانە و لە زەمینە و بوارە‬ ‫جیاوازەكانی هونەر و زانست بە شێوەیەكی‬ ‫باش سوودیان وەرگرتووە‪ ،‬دیاردەیەكی وەك‬ ‫هەروەبروسكە دەمانترسێنێت‪ ،‬بەاڵم ڕەنگەكانی‬

‫پەلكەزێڕینە و ڕووناكیی ئەستێرە بااڵیی بە ڕۆح‬ ‫دەبەخشێت و پاكی دەك��ات��ەوە‪ .‬پەلكەزێڕینە‬ ‫سیمبوولی ئاشتییە‪ .‬پەلكەزێڕینە نیشانەی‬ ‫ئەزموونی دەگمەنیی ڕەنگێكە‪ .‬تەنها كەسانێك‬ ‫كە عاشقی ڕەنگن‪ ،‬دەتوانن جوانیی و چۆنییەتی‬ ‫كەشف بكەن‪ .‬ڕووناكیی یەكەمین دیاردەیە لە‬ ‫جیهاندا كە لە ڕێگەی ڕەنگەكانی ڕۆح��ەوە و‬ ‫سروشت زیندوویەتی جیهانمان بۆ ئاشكرا‬ ‫دەكات‪ ،‬بەاڵم هەنگاونان بۆ ئەم دۆڵەش‬ ‫بە بێ پەرستشی دروستكەر «خالق»‬ ‫ڕووناكیی ئاسمانەكان و زەمین و لە‬ ‫بنەڕەتدا بە بێ مرۆڤبوونی‪ ،‬بوونی‬ ‫نابێت‪ .‬ڕەنگەكان هێز و وزەی‬ ‫درەوش���اوەن كە چە بە ئاگایی‬ ‫و چ بە نائاگایی كاریگەریی‬ ‫ئەرێنی و نەرێنییان لەسەرمان‬ ‫دادەن��ێ��ن‪ ،‬كاریگەرییەكانی‬ ‫ڕەنگ نەك تەنها لە ڕووی‬ ‫بینینەوە‪ ،‬بەڵكو لە ڕووی‬ ‫الی��ەن��ە دەروون��ن��اس��ی��ی و‬ ‫دەروون��ن��اس��ی��ن��ەوەش‬ ‫دەب��ێ��ت توێژینەوەیان‬ ‫ل����ەس����ەر ب��ك��رێ��ت‪،‬‬ ‫ڕەن����گ وەك����و ه��ەوا‬ ‫هەستێكە‪ .‬یەكێك‬ ‫ل��ە تێبینییەكانی‬ ‫دروونناسیی ڕەنگ‬ ‫كە لە بەكارهێنانی‬ ‫هونەری ڕەنگەوە‬ ‫ك��اری��گ��ەری��ی‬ ‫ه�������ەی�������ە‪،‬‬ ‫لێكۆڵینەوەی‬ ‫كا ر یگە ر یی‬

‫بەرامبەركێی ڕەنگەكانە‪ ،‬كە دەبوو هەندێك لە‬ ‫هۆكارە بنەڕەتییەكان «پارامترهای ڕەنگ»‬ ‫لەبەرچاو بگیرێن‪ .‬جیلوە یان كاریگەریی هەر‬ ‫ڕەنگێك لە تەنیشت ڕەنگێكی ترەوە‪ ،‬دەگۆڕێت‪.‬‬ ‫هەر ڕەنگێك بە بەراورد لەگەڵ ڕەنگێكی تردا‬ ‫لێڵیی یان ڕووناكیی خودی خۆی دەنوێنێت‪.‬‬ ‫پێچەوانەكردنەوەی ئەم ڕیزبەندییە‪ ،‬سرووشتییە‪،‬‬ ‫ناسازگاریی ڕەنگێك دروس��ت دەك���ات‪ .‬هەر‬ ‫ڕەنگێك خاوەنی سێ سیفەت‪ ،‬یان سێ‬ ‫الیەنی بینینی سەربەخۆیە‬ ‫ك��ە گ��ۆڕان��ی��ان‬ ‫ب���ەس���ەردا‬ ‫دێ������������ت‪،‬‬ ‫ئ���ەوان���ی���ش‪:‬‬ ‫ڕەن��گ��داری��ی‪،‬‬ ‫درەوش���اوەی���ی‬ ‫و دەرك��ەوت��ن��ه‌‪.‬‬ ‫ه��ەری��ەك لەمانە‬ ‫ج���ێ���گ���ەی���ەك���ی‬ ‫ل���ە ڕەن���گ���ەك���ان���دا‬ ‫ه����ەی����ە‪ .‬دی�������اردە‬ ‫بینین‪ ،‬مەعنەویی و‬ ‫دەروونییەكان لە دوو‬ ‫توێی ڕەنگ و هونەرەكانی‬ ‫ڕەن��گ��دا پ��ەی��وەن��دی��ی و‬ ‫هاوبەشی زۆری���ان هەیە‪.‬‬ ‫ئ��ەگ��ەر ڕەن���گ گرنگترین‬ ‫هۆكاری ڕوونكردنەوەی حاڵەت‬ ‫و تێگەیشتن بێت‪ ،‬دەبێت‬ ‫پێكهاتەی ڕەن���گ ل��ە ئاستی‬ ‫ڕووكەشی ڕەنگەوە دەس��ت پێ‬ ‫بكات و ئەو ئاستەی دەرەوەش‬ ‫هێڵەكان دیاریی دەك��ات‪ .‬كەسێك‬ ‫كە وێنەی یەكەم هێڵ دەك��ات و‬ ‫پاشتر ڕەنگی بۆ زیاد دەكات‪ ،‬هەرگیز‬ ‫ناتوانێت بەرهەمێكی ڕەنگجوان و ڕوون‬ ‫بكێشێت‪ .‬ڕەنگەكان‪ ،‬دووریی و الیەنی‬ ‫تایبەتی خۆیان هەیە و ئاستەكان بە‬ ‫شێوەی خۆیان وێنە دەكێشن‪ .‬ڕەنگە‬ ‫جێگەی سەرسوڕمان بێت كە لە حەوزەی‬

‫هە‬ ‫ر‬ ‫ڕ‬ ‫ە‬ ‫ن‬ ‫گ‬ ‫ێك‬ ‫خ‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫ە‬ ‫ن‬ ‫ی‬ ‫سێ‬ ‫ت‬ ‫ا‬ ‫ی‬ ‫ب‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫مت‬ ‫ه‌ندیی‪،‬‬ ‫یان‬ ‫س‬ ‫ێ‬ ‫ڕ‬ ‫ه‌‬ ‫هه‌ندی‬ ‫بین‬ ‫ی‬ ‫ن‬ ‫ی‬ ‫س‬ ‫ەر‬ ‫كە ب بەخۆیە‬ ‫گۆ ه‌رده‌وام‬ ‫ڕانی‬ ‫ا‬ ‫ن‬ ‫ب‬ ‫ە‬ ‫سەردا‬ ‫دێ‬ ‫ت‬ ‫‪،‬‬ ‫ئ‬ ‫ە‬ ‫ڕە وانیش‪:‬‬ ‫نگ‬ ‫داریی‪،‬‬ ‫درە‬ ‫و‬ ‫ش‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫ە‬ ‫یی و‬ ‫دە‬ ‫ر‬ ‫ك‬ ‫ە‬ ‫و‬ ‫ت‬ ‫ن‬ ‫ه‬

‫هەستی بینینی ڕەنگ‪ ،‬دەتوانرێت گەرمیی دیاریی‬ ‫بكرێت‪.‬‬ ‫شێوەكانیش تایبەتمەندیی تایبەت و ماناداری‬ ‫سیستمی جوانیناسی خۆیانن‪ .‬لە وێنەكێشان و‬ ‫كارە هونەرییەكاندا‪ ،‬ئەم شێوە مانادارانەی شێوە‬ ‫و ڕەنگ دەبێت لەگەڵ یەكتردا هاوڕا بكرێن‪ ،‬واتە‬ ‫شێوە و ڕەنگ لە ماناداربوون و چمكی خۆیاندا‬ ‫پاڵپشتی یەكتر و یەكتر بسەلمێنن‪ .‬سێ شێوەی‬ ‫سەرەكی چوارگۆشە و سێگۆشە و بازنەش وەكو‬ ‫سێ ڕەنگی سەرەكی س��وور‪ ،‬زەرد و ئاویی‪،‬‬ ‫خاوەنی تایبەتمەندیی دیاریكراون‪ .‬چوارگۆشە‪،‬‬ ‫دەرخەر و پیشاندەری ماددە‪ ،‬كێش و سنووری‬ ‫دی��اری��ك��راوە و هەستی كۆشش و ئەزموونی‬ ‫جووڵە دەنوێنێت‪ .‬چوارگۆشە لەگەڵ ڕەنگی‬ ‫سووردا هاوڕایە و كێش و قەبارەی سوور لەگەڵ‬ ‫كێشی قورس و وەستاوی چوارگۆشە هاوڕایە‪.‬‬ ‫سێگۆشە بە گۆشەی تیژ و بەهێز‪ ،‬كاریگەریی‬ ‫دژەگەڕان‪ ،‬هێرشكەر و هەڵچوو دروست دەكات‪.‬‬ ‫سێگۆشە سیمبوولی بیركردنەوەیە و حاڵەت و‬ ‫تایبەتمەندیی بێ كێشی لەگەڵ زەردی ڕووندا‬ ‫هەماهەنگە‪ .‬بازنە بە پێچەوانەی چوارگۆشەوە‪،‬‬ ‫هەستەكان گونجاو و مامناوەند دەكات و هەستی‬ ‫ئ��ارام��ش و هێمنیی ج��ووڵ��ەی ئ��ارام و هێمن‬ ‫دەنوێنێت‪ .‬بازنە ل ‌ه سیمبوولی ڕۆحیدا هەمیشییه‌‬ ‫و هەمیشە لە دەروون���ی خۆیدا لە حاڵەتی‬ ‫جووڵەدایە‪ .‬هاوڕایی و گونجاویی هەر ڕەنگێك‬ ‫لەگەڵ ئەو شێوەیەی پێیەوە پەیوەستە‪ ،‬و وەك‬ ‫یەكیو هاوسەنگە‪ .‬ئەگەر ڕەنگەكان و شێوەكان‬ ‫لە ڕوونكردنەوەی چەمكەكان و حاڵەتەكاندا‬ ‫هاوڕاییان هەبێت‪ ،‬ئەوا كاریگەرییان دوو هێندە‬ ‫دەبێت‪ .‬خوێندنەوەی هەستی ڕەنگەكان بە‬ ‫وردیی لەگەڵ كاریگەرییەكانی ڕەنگ لە سروشتدا‬ ‫دەستپێدەكات‪ ،‬بەو مانایەی كە كاریگەریی‬ ‫هەستی بەرهەمهاتوو لە شتە ڕەنگینەكان و‬ ‫ڕەنگییەكان‪ ،‬لێكۆڵینەوە و توێژینەوە لە هەستی‬ ‫بینایی خۆمان دەكەین‪.‬‬ ‫سەرچاوە‪:‬‬ ‫سایتی باشگاە اندیشە‪ ،‬روزنامەی جام جام‪،‬‬ ‫‪ ،1389/4/31‬نووسینی‪ ،‬مورتەزا حەمالیان‪.‬‬

‫مۆرینیۆ‪ :‬ئەدیبایۆرو ریاڵ لە دڵی یه‌کتردان‬ ‫ئاژانسەكان‪ :‬ئیمانوێل ئەدیبایۆری‬ ‫تۆگۆیی‪ ،‬تائێستا خەیاڵی الی یانەی‬ ‫ریاڵ مەدریدەو لە هەوڵی ئەوەدایە بۆ‬ ‫ریزی ئەو یانەیە بگەڕێتەوەو بەوتەی‬ ‫خۆیشی‪ ،‬چ��اوەڕێ��ی تەلەفۆنێكی‬ ‫خ���ۆزی���ە م��ۆری��ن��ی��ۆی‬ ‫راهێنەری ئەو یانەیە‬ ‫دەكات‪ ،‬تا لەو رۆژەدا‬ ‫ب��گ��ەڕێ��ت��ەوە ش���اری‬ ‫مەدرید‪ ،‬خۆزیە مۆرینیۆی‬ ‫راه��ێ��ن��ەری ی��ان��ەی شاهانەش‬ ‫دەڵێت‪« :‬ئەدیبایۆر لە دڵماندایەو‬ ‫ریاڵیش لە دڵی ئەودایە»‪.‬‬

‫باڵوکراوه‌یه‌کی وه‌رزشییه‪ ‌،‬هه‌فتانه‪ ،‬رۆژنامه‌ی ‌‬

‫ش��ەوی یەكشەممەی راب���ردوو‪،‬‬ ‫یانەی ری��اڵ م��ەدری��د‪ ،‬لە یارییەكی‬ ‫دۆس��ت��ان��ەدا‪ ،‬رووب������ەڕووی ی��ان��ەی‬ ‫لیستەرسیتی بووەوە‌و یارییەكەش بە‬ ‫ئەنجامی دوو گۆڵ بەرامبەر بە گۆڵێك‬ ‫لە بەرژەوەندیی یانەی شاهانە كۆتایی‬ ‫هات‪.‬‬ ‫دوای کۆتاییهاتنی یارییه‌که‪‌،‬‬ ‫ئەدیبایۆر چوو‌ه ژووری خۆگۆڕینی‬ ‫یاریزانانی ریاڵ مەدرید‪ ،‬مۆرینیۆش‬ ‫رایگەیاند‪ :‬لەسەر خواستی ئەدیبایۆر‪،‬‬ ‫رێگەیاندووە سەردانی یاریزانەكان‬ ‫ب��ك��ات‌و چ��ەن��د س��ات��ێ��ك��ی خۆشی‬

‫لەگەڵیاندا بردووەتە سەر‪.‬‬ ‫مۆرینیۆ‪ ،‬وتیشی‪« :‬ئەدیبایۆر لە‬ ‫دڵماندایەو ریاڵیش لە دڵی ئەودایە‪،‬‬ ‫بەاڵم نازانم دەگەڕێتەوە یانەی شاهانه‌‪،‬‬ ‫یان لە مانچستەرسیتیدا دەمێنێتەوە»‪.‬‬ ‫ئەو یاریزانە‪ ،‬لە كاتی گواستنەوەی‬ ‫زستانەی یاریزاناندا‪ ،‬بە خواستن‌و بۆ‬ ‫م��اوەی شەش مانگ‪ ،‬پەیوەندیی بە‬ ‫ریاڵ مەدریدەوە كردو لە ئێستاشدا‬ ‫یانە ئیسپانییەكە ئەو یاریزانەی بە‬ ‫(‪ )8‬ملیۆن یۆرۆ دەوێت‪ ،‬بەاڵم یانەی‬ ‫مانچستەرسیتی‪ ،‬داوای زیاتر دەكات‪.‬‬

‫ذمارة (‪ )9‬سَيشةممة ‪2011/8/2‬‬

‫ده‌ریده‌کات‬

‫ئەگوێرۆ‪ ،‬بە پێنج هۆكار؛ نازناوەكان بۆ سیتیزن دەباتەوە‬ ‫‌ئه‌مریکا‪ ،‬هه‌وڵی گواستنه‌وه‌ی‬ ‫یاریی کالسیکۆ ده‌دات‬

‫‪ ...‬ل‪2‬‬

‫تیڤێز‪ :‬ئه‌گه‌ر یاریزان نه‌بوومایه‌‬ ‫ئێستا مردبووم؛ یان ‪...‬‬

‫‪ ...‬ل‪2‬‬

‫داریان قانع؛ ده‌بێت ‌ه پاڵه‌وانی‬ ‫عێراق‬

‫‪ ...‬ل‪3‬‬

‫“مینحه‌ی یانه‌کان؛‬

‫ناعه‌داله‌تیی تێدایه‌”‬

‫ئ��اژان��س��ەك��ان‪ :‬سێرجیۆ ئ��ەگ��وێ��رۆی‬ ‫ئەرجەنتینی‌و یەكێك ل��ە باشترین‬ ‫هێرشبەرەكانی جیهان‪ ،‬بە بڕی (‪)45‬‬ ‫ملیۆن ی��ۆرۆ‌و بۆ م��اوەی پێنج وەرز‪،‬‬ ‫لەیانەی ئەتلەتیكۆمەدریدەوە پەیوەندیی‬ ‫بە ریزی یانەی مانچستەرسیتییەوە كرد‌و‬ ‫شارەزایانی تۆپی پێش‪ ،‬لێكۆڵینەوەیان‬ ‫لەسەر ئەو یاریزانە كردووەو پێیانوایە‪،‬‬ ‫ئەو یاریزانە‪ ،‬پێنج تایبەتمەندێتی هەیە‬ ‫كە ئاستی یانەكەی‌و خۆی لەو یانەیەدا‬ ‫بەرزدەكاتەوەو دەبێتە هۆی هاوكاریكردنی‬ ‫یانەی سیتیزن بۆ دەستەبەركردنی‬ ‫ئەنجامێكی باش‌و بردنەوەی نازناوەكان‪.‬‬ ‫یەكەم هۆكار‪ :‬شارەزایی ئەو یاریزانەیە‬

‫لەتۆپی پێی ئەوروپیدا‪ .‬ئەگوێرۆ‪ ،‬یەكێكە‬ ‫لەو یاریزانانەی شارەزایی لە پاڵەوانێتییە‬ ‫ئەوروپییەكاندا ه��ەی��ە‪ ،‬شانبەشانی‬ ‫یایاتۆرێ‪ ،‬كە لەگەڵ یانەی بەرشەلۆنەدا‬ ‫نازناوی خولی یانە پاڵەوانەكانی ئەوروپای‬ ‫ێ كە لەگەڵ یانەی‬ ‫بەدەستهێناو كۆلۆ تۆر ‌‬ ‫ئارسناڵدا لەو خولەدا بەشداریكردووە‪،‬‬ ‫ئێستاش ئەگوێرۆ هاتووەتە پاڵیان‪ ،‬كە‬ ‫پێشتر لەگەڵ یانەی ئەتلەتیكۆمەدریدا‬ ‫نازناوی خولی ئەوروپی بردەوە‪.‬‬ ‫هۆكاری دووەم‪ :‬یاریكردن بەباشی‬ ‫لەناوچەی سزادا‪ ،‬بەپێچەوانەی دزیكۆ‬ ‫كە بااڵیەكی بەرزی هەیەو زیاتر لە تۆپی‬ ‫ب��ەرزدا شارەزایەو ماریۆ بالۆتێلی‪ ،‬كە‬

‫زیاتر یاریی نمایشی دەك��ات‌و كارلۆس‬ ‫تیڤێز‪ ،‬كە زیاتر پشت بە شوتلێدان‬ ‫ل��ەدەرەوەی ناوچەی سزا دەبەستێت‪،‬‬ ‫ئەگوێرۆ زۆر بەجوانیی لە ناوچەی سزادا‬ ‫یاریی دەك��ات‌و زۆر بەباشیی هەل لەو‬ ‫ناوچەیەدا دەقۆزێتەوە‪.‬‬ ‫سێیەم ه��ۆك��ار‪ :‬ك��ورت��ی��ی ب��ااڵی‪:‬‬ ‫ئەگوێڕۆ‪ ،‬تایبەتمەندییەكی تری هەیە‪،‬‬ ‫ئەویش بااڵی كورتەو لە ئێستاشدا ئەو‬ ‫یاریزانە كورتەبااڵیانە‪ ،‬ئاستێكی بەرز‬ ‫پێشكەش دەك��ەن بە وێنەی لیۆنێل‬ ‫میسی‪ ،‬باشترین یاریزانی جیهان بۆ‬ ‫ساڵی(‪.)2010‬‬ ‫هۆكاری چوارەم‪ :‬هاندانی هاندەرانە‪،‬‬

‫ئەگەر ب���ەراوردی نێوان ئامادەبووی‬ ‫یارییەكانی یانەی ئەتلەتیكۆمەدریدو‬ ‫یانەی مانچستەرسیتی بكەین‪ ،‬ئەوا‬ ‫دەردەكەوێت هاندەرێكی زۆر لە یاریی‬ ‫یانەی سیتیزندا ئامادە دەب��ن كە وا‬ ‫چاوەڕواندەكرێت بە حەماسێكی زۆرەوە‬ ‫هانی ئەو یاریزانە بدەن‪.‬‬ ‫دواهۆكاریش‪ :‬گۆڵكردنە لە هەلی‬ ‫قورسدا‪ ،‬زۆرجار یاریزان هەلی ئاسانی‬ ‫گ��ۆڵ تۆماركردن دەفەوتێنێت‪ ،‬بەاڵم‬ ‫ئەگوێرۆ یەكێكە لەو هێرشبەرانەی لە‬ ‫هەلی قورسیشدا گۆڵ تۆمار دەكات‌و لەو‬ ‫كاتانەی یانەكەی پێویستی پێی بێت‪،‬‬ ‫دەتوانێت سەركەوتن بەدەستبهێنێت‪.‬‬

‫‪ ...‬ل‪3‬‬

‫شاردنەوەی ئیبلیس‬

‫‌هکان‬ ‫کورد‬ ‫یزی‬ ‫پای‬

‫دالوه‌ر قه‌ره‌داغی‬

‫من ده‌ڵێم‪:‬‬ ‫ک ئیسامعیل خانی شوکاک بوو!‬ ‫وا بزانم ‪...‬کا ‌‬ ‫دۆست ده‌ڵێ‪ :‬نا ‪...‬‬ ‫ده‌ڵێم‪ :‬باشه‌ کێ بوو؟‬ ‫دۆست ده‌ڵێ‪ :‬ده‌بوو به‌ ده‌سته ‌غه‌مگینه‌که‌ی و‬ ‫ها ‌ڕه‌ی شکانی دڵییدا‬ ‫بتزانیبا‬ ‫‌ئه‌و پیاوه‌‌‬ ‫سه‌ی عه‌لی ئه‌سغه‌ری کوردوستانیی بوو!‬

‫دۆست نامه‌ده‌نووسێ‬ ‫ئه‌م ئێواره‌یه ‌وه‌ره ‌بۆ جادده‌ی کورده‌کان‬ ‫په‌له‌په‌ل خۆم ده‌گه‌یه‌منه ‌ئه‌وێ‬ ‫هه‌ر یه‌که‌مان به‌ ڕۆژنامه‌یه‌کی لوولکراوه‌وه‌‬ ‫له‌بنهه‌نگڵدا‬ ‫الره‌مل به‌و جادده ‌غه‌مگینه‌دا‬ ‫به‌ره‌و خوار ده‌بینه‌وه‌‬ ‫زوو زووش ده‌ست بۆ دڵامن ده‌به‌ین‬ ‫تا دڵنیابین که‌ئاخۆ شتێکامن‬ ‫له‌شوێنێک لێ نه‌که‌وتووه‌‬ ‫دۆست ده‌ڵێ‪ :‬با بگه‌ڕێینه‌و ‌ه ‪ ....‬وا بزانم‌‬ ‫سه‌روو له‌تێک‬ ‫له ‌دڵامن‬ ‫له ‌دوکانه‌که‌ی سه‌ره‌وه‌‬ ‫له‌ناو ئینجانه‌کانی کچه‌ ئینجانه‌ فرۆشه‌که‌دا‬ ‫له‌بیر ‌چووه‌!‬

‫له‌دووڕێیانی خوار جادده‌ی کورده‌کاندا‬ ‫له‌سینگی هه‌ریه‌ک له‌ من و دۆستدا‬ ‫له‌تێک‌دڵ لێده‌دات و‬ ‫بانگامن ده‌کات‬ ‫له‌تێک بانگامن ده‌کات بچینه‌وه‌بۆ دارستان‬ ‫بۆ الی باپیر ‌ه و داپیره‌دڵشکاوه‌کامنان‬ ‫له‌تێکیش بۆ شارانێکی دوور‬ ‫بۆ الی له‌ت ‌ه شکاوه‌که‌ی تری دڵی خۆمان!‬

‫دۆست به‌ده‌م پیاسه‌وه ‌به‌ جادده‌ی کورده‌کانا‬ ‫ده‌ڵێ‪ :‬ئاده‌ی گوێچکه‌ت بێنه‌‬ ‫با شتێکت پێبڵێم!‬ ‫خه‌یاڵ ده‌مباته‌وه‌ و ده‌ڵێم‪ :‬ئاده‌ی!‬ ‫دۆست به‌ چپه ‌ئه‌ڵێ‪:‬‬ ‫پێتچۆنه‌ هه‌ردووکامن سبه‌ینێ له‌ غه‌زه‌ته‌دا‬ ‫بانگه‌وازێک بکه‌ین‬ ‫که‌ سه‌روو له‌تێک له ‌دڵامن ده‌به‌‌خشین‬ ‫ده‌ڵێم‪ :‬ئاخر به‌ کێ؟‬ ‫دۆست ده‌ڵێ‪ :‬من ده‌یبه‌خشمه‌ ‌باڵنده‌یه‌کی دڵپێکراو و‬ ‫تۆیش‬ ‫له‌م جادده‌ قه‌ره‌باڵخ و غه‌مگین و به‌رینه‌ی‬ ‫کورده‌کاندا‬ ‫بیده‌ره‌ کوردێکی دڵشکاو!‬

‫له‌ گه‌راجی کورده‌کان‬ ‫که‌دۆست خواحافیزییم لێده‌کا‬ ‫ده‌م له‌ گوێچکه‌ی نزیک ده‌که‌مه‌وه ‌و‬ ‫به‌چپ ‌ه پێی ده‌ڵێم‪ :‬ئیرت وا زوو نامبینیته‌وه‌‬ ‫مببووره‌ ‪ ....‬ئه‌ی دۆستی ته‌نیا‬ ‫به ‌دوعا‬ ‫من ئیرت له‌ ماڵ نایه‌مه‌ ‌‌ده‌رێ‬ ‫ئه‌وه‌ نه‌بێ که‌ جار جار دێمه‌ بانیژه‌که‌م‬ ‫یان گوێ هه‌ڵده‌خه‌م بۆ لووره‌ی هاتنی ئه‌مبۆالنس‬ ‫یاخود چاو ده‌گێڕم به‌ئاسامنا‬ ‫بۆ ده‌رکه‌وتنی فڕۆکه‌یه‌ک‬ ‫که ‌له‌م پاییزه‌ په‌تییه‌ کوردییه‌‌م هه‌ڵگرێ و‬ ‫به‌ره‌و پاییزێکی ترم ببا!‬

‫له‌ جادده‌ی کورده‌کاندا‬ ‫له‌و هه‌موو ه ‌هرا ه ‌هرا و و هۆڕن و هوتاف و‬ ‫هات و هاواره‌دا‬ ‫جێبێکی بێده‌نگ و بریندار و خۆاڵویی‬ ‫سه‌رنجامن ڕاده‌کێشێت‬ ‫نه‌فه‌ره‌که‌ی الی شۆفێره‌که‌وه‌‬ ‫جامه‌که‌ی الی خۆی تا نیوه‌ دائه‌داته‌وه ‌و‬ ‫به‌ده‌ستێکی دڵشکاو ساڵوێکامن لێده‌کا‬ ‫دۆست به‌ زه‌رده‌خه‌نه‌یه‌که‌وه ‌ده‌ڵێ‬ ‫ده‌زانی ئه‌و پیاوه‌ کێ بوو؟‬

‫که‌له‌گ ‌هراجی کورده‌کان‬ ‫خواحافیزیی له‌ یه‌ک ده‌که‌ین‬ ‫له‌جامی نیوه‌ دادراوه‌‌ی پاسه‌که‌وه‌‬ ‫دۆست به‌کوردییه‌کی دڵشکاو‬ ‫پێم ده‌ڵێ‪:‬‬ ‫م ‌ن ئیرت بۆ پاییزێکی تر ده‌چمه‌‌وه‌‬ ‫به‌دوو سێ کتێب‬ ‫سێ چوار ژماره‌ ته‌له‌فۆن‬ ‫چوار پێنج وێنه‌ی ڕه‌ش و سپیی و‬ ‫تاقه‌ئه‌درێسی غه‌مگینی‬ ‫ماڵه غه‌ریبه‌که‌ی دڵته‌وه!‌‌‌‌‌‬ ‫ ‬ ‫ئه‌و بابه‌تانه‌ی بۆ «په‌یک»ی‬ ‫ده‌نێرن‪ ،‬هه‌وڵبده‌ن‬ ‫ل ‌ه ‪ 700‬وشه‌ تێنه‌په‌ڕێت‪.‬‬

‫سلێامنی‬ ‫یونی ‪2011‬‬

‫سه‌رنووسه‌ر‬ ‫مه‌م بورهان قانع‬

‫لە خەزانی فریشتەكاندا‬ ‫خوێندنه‌وه‌یه‌ک بۆ شیعری «پاییزی‬ ‫كوردەكان»ی دالوەر قەرەداغی‬

‫هەباس بۆسكانی‬ ‫«پ��ای��ی��زی ك���وردەك���ان»ی‬ ‫دالوەر ق��ەرەداغ��ی‪ ،‬ستراكتۆری‬ ‫ئیستاتیكی‬ ‫پ��ارادۆك��س��ێ��ك��ی‬ ‫نائاساییە‪ ،‬كە خۆی لە دەرەوەی‬ ‫زاراوە ئاساییەكانی وەك «كورد»‪،‬‬ ‫یان «كوردان» دەناسێنێت و بە‬ ‫وشەی «كوردەكان» ئەو هەستە‬ ‫نامونتەمییە ن��ام��ۆ ق��س��ەك��ەرە‬ ‫دەخوڵقێنێت‪ ،‬كە لە دەرەوەی‬ ‫ئ��ەو جەمعە ب��اس��ك��راوەی��ە‪ ،‬كە‬ ‫«كوردەكان»ە‪ .‬پارادۆكسەكەش‬ ‫ل��ەوێ��وە دەستپێدەكات كاتێك‬ ‫ئ��اراس��ت��ەی وات��ای��ی و ویژدانیی‬ ‫ش���ی���ع���رەك���ە ڕووە و الی‬ ‫«كوردەكان»ەو دواتریش ئەگەری‬ ‫بەجێهێشتنیان‪.‬‬ ‫وەك پرۆسەی نامۆبوونێكی‬ ‫گشتگیر‪ ،‬ك��ە س��ەرت��اپ��ای ئەو‬ ‫دون��ی��ای��ەی ن��ێ��و ق��ەس��ی��دەك��ەی‬ ‫داگ���ی���رك���ردب���ێ���ت‪ ،‬دالوەر لە‬ ‫دەرەوەی ئ��ەو جەمعە پێناسی‬ ‫خۆی دەكاتەوە‪ ،‬بەاڵم نەك وەك‬ ‫زاتێكی نیوە فریشتە و نیوە‬ ‫ئیبلیس‪ ،‬بەڵكو وەك فریشتەیەكی‬ ‫دابەشبوو «لە سینگی هەریەك‬ ‫ل��ە م��ن و دۆس��ت��دا ل��ەت��ێ��ك ‌دڵ‬ ‫لێدەدات»‪ ،‬دوو فریشتەی هامڕاز‬ ‫لە ملنان ڕووە و جادەی كوردەكان‬ ‫وەك بڵێی تەنها لەوێ شتێك بە‬ ‫تەكامولیی خۆی دەگات و ئەو دوو‬ ‫پارچەیەی دڵێكی شكاو دەخاتەوە‬ ‫ئیقاعی جواڵوی قەسیدەكە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫زۆر نابات ئ��ەو شتە هیچ نییە‬ ‫غەیری دووڕیانێك كە ق��ەدەری‬ ‫س��ەف��ەر و ج��ی��اب��وون��ەوە دێنێتە‬ ‫گۆڕێ‪ ،‬سەفەرێك كە لە گەراجی‬ ‫كوردەكانەوە دەستپێدەكات بەرەو‬ ‫ماڵەوە! «بەدوعا من ئیتر نایەمە‬ ‫دەرێ»‪ ،‬ئەوەی زیاتر لە خولیای‬ ‫ه��ەرج��ووت��پ��ارچ��ەی دڵ��ش��ك��اوی‬ ‫«من» و «دۆست» بكۆڵێتەوە‪،‬‬ ‫بە ئاسانی دەبینێت كە دەنگی‬ ‫زاڵ‪ ،‬دەنگی سەفەرە‪ ،‬یان ڕووە‬ ‫و «دارس��ت��ان ب��ۆ الی باپیرەو‬ ‫داپیرە دڵشكاوەكانمان»‪ ،‬یان بۆ‬ ‫«الی لەتە شكاوەكەی دڵمان»‬ ‫نهێنییەك ل��ێ��رەدای��ە‪ ،‬ك��ە هیچ‬ ‫پارادۆكسێك نابینرێت لەنێو ئەم‬ ‫دوو خولیایەدا! لەوانەیە بەهۆی‬ ‫نەبوونی ئ��ەو ئیبلیسە بێت كە‬ ‫لە هیچ لەتێكی ئەو دڵەشكاوەدا‬ ‫نەخوڵقێنراوە‪.‬‬ ‫ه��ەس��ت��ێ��ك ب��ە ب���ەزەی���ی بە‬ ‫درێ����ژای����ی ش��ی��ع��رەك��ە ل��ەڕێ��ی‬ ‫دیالۆگێكی درامایی و تەمومژدار‬ ‫لەگەڵ «دۆس��ت»دا دەگوزەرێت‪،‬‬ ‫هەست ب��ە ج��ۆرە ئیلتیزامێك‪،‬‬ ‫یان قەدەرێك كە بەرەو «جادەی‬ ‫كوردەكان»یان دەبات لە زەمەنی‬ ‫شیعرەكەدا‪ ،‬كە بە دوو ئیشارەتی‬ ‫مێژوویی و لە دوو دونیادیدەگی‬ ‫جیاوە چ��ن��راون‪ ،‬ئەویش لەڕێی‬ ‫وەسفێكی دووفاقیی زەمەنێكی‬ ‫پێشتر‪ ،‬كە دیاردەی وەسفكردنی‬ ‫ك��اراك��ت��ەری خ���اوەن دەستێكی‬ ‫«غ��ەم��گ��ی��ن»ی نێو «جێبێكی‬ ‫تۆزاوی» بزانرێت كێیە « وا بزانم‬ ‫‪...‬كاك‌ ئیسماعیل خانی شوكاك‬ ‫بوو!» بەاڵم «‌ئەو پیاوە‪ ،‬سەی‬ ‫عەلی ئەسغەری كوردوستانیی‬ ‫بوو!»‪ ،‬ئەم دوو بینینە جیاوازە‬ ‫تەنها هێماكردنە ب��ە دوو جۆر‬ ‫تەوەقوع بۆ ڕووداوێك‪ ،‬یەكێكیان‬ ‫تەنها ج��ەن��گ��اوەر دەبینێت كە‬ ‫هێمایەكی ڕێك نییە‪ ،‬كە گوایە‬ ‫پ��ۆزەت��ی��ڤ��ان��ە‪ ،‬ی��ان نێگەتیڤانە‬ ‫بینراوە‪ ،‬ب��ەاڵم «دۆس���ت» ئەم‬ ‫بینینە م��ێ��ژووی��ی��ە دەب���ات���ەوە‬ ‫ئاستێكی بەهاتر و جوانتر لەڕێی‬ ‫نەفیكردنێكی ڕاستەوخۆوە «نا‬

‫سکرتێری نووسین‬ ‫هیوا جه‌مال‬

‫سه‌رپه‌رشتیار‬ ‫توانا ئه‌مین‬

‫‪twanaamin2@yahoo.com‬‬

‫نەتزانی» و لەوێشەوە بۆ ناوبردنی‬ ‫كاراكتەرێكی هونەریی گەورە‪.‬‬ ‫ئەم جاددەیە بۆ «كوردەكان»‬ ‫بۆ «من» و «دۆست» هیوایەك‬ ‫نییە ب��ۆ گەیشتن ب��ە شتێكی‬ ‫دی��اری��ك��راو‪ ،‬بەڵكو زی��ات��ر وەك‬ ‫قەدەر یان دەرەنجامی پیاسەیەكی‬ ‫ب��ێ��ه��ودەی��ە‪« ،‬ب��ەپ��ەل��ە خ��ۆم‬ ‫دەگەیەنمە ئەوێ»‪ ،‬دەرەنجامێك‬ ‫ك��ە پ��رۆس��ەی دابەشبوونێكی‬ ‫هەتاهەتایی زاتێكە لەنێوان دوو‬ ‫سەفەردا بەرەو ماڵەوە كە «‌لەم‬ ‫پاییزە پەتییە كوردییە‌وە» بیباتە‬ ‫«پاییزێكی تر»‪.‬‬ ‫خودی قسەكەر لەم شیعرەدا‬ ‫كە وەك «من» باسی لێوەكراوە‬ ‫لەگەڵ ئەم دۆستە كە پارچەی‬ ‫دووەم��ی دڵ��ی شكاوی «م��ن»ە‪،‬‬ ‫تەنها بۆ پێناسكردنی ئەو قەدەرە‬ ‫شیعرییە نییە كە هەردووكیانی‬ ‫بردووەتە «گەراجی كوردەكان»‪،‬‬ ‫بەڵكو سەرەڕای ئەوە پێزانینێك و‬ ‫كەشفكردنێكی بێڕەحمانەی ناوی‬ ‫ن��اوەوەی خودی شیعرەكەیە‪ ،‬كە‬ ‫بەشێكە لە «م��ن»‪« ...‬دەڵ��ێ‪:‬‬ ‫ئا گوێچكەت بێنە با شتێكت پێ‬ ‫بڵێم»‪ ،‬سەیر ئەوەیە پرۆسەی‬ ‫ئەم دایەلۆگە لەگەڵ «دۆست»‪،‬‬ ‫كە نیوەی دووەمی دڵێكی شكاوە‬ ‫لە تەواوی شیعرەكەدا‪ ،‬بە چەند‬ ‫شكستێك ك��ۆت��ای��ی دێ���ت‪ ،‬كە‬ ‫هەمیشە «دۆس���ت»‪ -‬نوێنەری‬ ‫خود‪ ،‬وەك هەقیقەتێكی گەشاوە‬ ‫خەماڵوە‪ ،‬ئەمەش لەوە دەچێت كە‬ ‫شكستێكی وێنە بۆداڕێژراو بێت‬ ‫وەك ئیعتیرافێكی كۆمەاڵیەتیی‬ ‫«من» بە گەشاوەیی لێكدانەوە‬ ‫و خولیاكانی ن���اوەوە «بیدەین‬ ‫ب��ە ك���ێ»‪« ،‬دۆس���ت دەڵ���ێ‪ :‬نا‬ ‫نەتزانی»‪.‬‬ ‫پ��ای��ی��زی ك���وردەك���ان؛ ئ��ەو‬ ‫ناونیشانەیە كە هەڵگری فەزای‬ ‫خەزانێكە كە ڕوودەدات‪ ،‬خەزانێك‬ ‫دوو پ��ارچ��ەی دڵێك وەك دوو‬ ‫ك��اراك��ت��ەری ب��زاو تێیدا ب��ەدووی‬ ‫ئ��ارام��ی��ا دەگ���ەڕێ���ن ل��ە ج���ادەی‬ ‫ك��وردەك��ان��ەوە‪ ،‬هەتا ئەو كاتەی‬ ‫قەدەری سەفەر و جوێبوونەوەی‬ ‫هەمیشەیی كۆتایی بەو ڕستەی‬ ‫پ��ای��ی��زە دێنێت ل��ە بەینی دوو‬ ‫پارچەی دڵی فریشتەیەك‪ .‬پاییزی‬ ‫ك��وردەك��ان خ��ەزان��ی دڵ��ەڕاوك �ێ‌و‬ ‫ب��ێ��ق��ەراری��ی زاتێكی ش��ك��اوە لە‬ ‫شیعرێكدا‪ ،‬زاتێك كە هۆشدارە‬ ‫بە دەرنەخستنی هیچ ئیبلیسێكی‬ ‫ناوەوەی‪ ،‬زاتێك كە دەزانێت قەدەر‬ ‫دەیباتە الی دووڕیانی سەفەرێك‪،‬‬ ‫كە قەدەری دابەشبوونێكی ئەبەدیی‬ ‫دڵێكی پ��ەرت��ە‪ ،‬س��ەف��ەرێ��ك كە‬ ‫دەرەنجامی بڕیارێكی ساردوسڕ و‬ ‫ملكەچە بە حوكمی دابەشبوونێكی‬ ‫هەتاهەتایی ئینسانێ‪ ،‬كە نازانرێت‬ ‫لەو دابەشبوونەدا دڵی شكاوی‬ ‫بەچی دەگات‪.‬‬

‫لێپررساوی هونه‌ریی‬ ‫شاخه‌وان ئه‌نوه‌ر‬

‫ژمارە (‪ )9‬سێشەممە ‪2011/8/2‬‬

‫‪3‬‬

‫‪goolrozhnama@yahoo.com‬‬

‫ه‬ ‫داریان قانع؛ ده‌بێت ‌‬ ‫پاڵه‌وانی عێراق‬

‫«مینحەی یانەكان ناعەدالەتیی تێدایە»‬

‫هێشتا دوو ئیدارەیی؛ كاریگەریی لەسەر‬ ‫وەرزشی كوردستان هه‌یه‌‬

‫گۆڵ ‪ -‬تایبه‌ت‬

‫داریان ئارپاک قانع‪ ،‬پاڵه‌وانی شه‌تڕه‌نجی عێراق‬ ‫ئەردەاڵن محەمەد‪ -‬سلێمانی پ��اڵ��ەوان��ێ��ت��ی��ی ك����ردووە كە‬ ‫یەكێكیان ل��ەس��ەر ئاستی‬ ‫ش�����اری ه���ەول���ێ���ر ب����ووەو‬ ‫ه��ەڵ��ب��ژاردەی شەتڕەنجی توانیویەتی پلەی (ی��ەك��ەم)‬ ‫عێراق‪ ،‬كوردێكی تری لەخۆگرت‌و بەدەستبهێنێت‪ ،‬ه��ەروەه��ا لە‬ ‫ئەمجارەیان یاریزانێكی تەمەن قۆناغی یەكەمی پاڵەوانێتیی‬ ‫(‪ )6‬س���اڵ‪ ،‬ی��اری��ی ب��ۆ ئ��ەو عێراقدا لە شاری دهۆك بەشدار‬ ‫بووەو توانیویەتی بەهەمانشێوە‬ ‫هەڵبژاردەیە دەكات‪.‬‬ ‫پ��اش ئ���ەوەی ب��ەش��داری��ی پلەی (یەكەم) بەدەستبهێنێت‪،‬‬ ‫پاڵەوانێتیی قۆناغی یەكەمی قۆناغی كۆتاییش كە لە شاری‬ ‫شەتڕەنجی عێراقی كرد‌و پلەی سلێمانی بەڕێوەچوو‪ ،‬توانی‬ ‫یەكەمی بەدەستهێنا‪« ،‬داریان ببێتە پاڵەوانی عێراق‪.‬‬ ‫داریان‪ ،‬رەخنە لە بەرپرسانی‬ ‫ئارپاك قانع»ی تەمەن (‪)6‬‬ ‫س��اڵ‪ ،‬كە دانیشتووی شاری وەرزش��ی كوردستان دەگرێت‌و‬ ‫هەولێرە‪ ،‬ل��ەالی��ەن راهێنەری دەڵێت‪« :‬لەدوای بەدەستهێنانی‬ ‫هەڵبژاردەی عێراقەوە بانگێشتی ئ��ەو ن��ازن��اوان��ە‪ ،‬تائێستا هیچ‬ ‫بەرپرسێك هاوكاریی نەكردووم‬ ‫ریزی هەڵبژاردەكە كرا‪.‬‬ ‫یاریزانی ناوبراو‪ ،‬لەسەرەتای تەنیا جارێك نەبێت پارێزگاری‬ ‫ئەمساڵەوە دەستی بە یاریكردن هەولێر بانگی ك���ردم‌و تەنیا‬ ‫ك��ردووەو وەك خۆی ئاماژەی دەستخۆشییەكی لێ‌ كردم»‪.‬‬ ‫راشیگەیاند‪ :‬تائێستا نە‬ ‫پ��ێ��دەك��ات‪ :‬ب��اوك��ی ه��ان��دەری‬ ‫سەرەكیی ب��ووە بۆ فێربوون‌و لیژنەی ئۆڵۆمپی‌و نە یەكێتیی‬ ‫شەترەنجی كوردستان‪ ،‬بۆ یەك‬ ‫ئەنجامدانی ئەو یارییە‪.‬‬ ‫ئ��ەم پاڵەوانە بچكۆلەیە‪ ،‬جاریش هەر دەستخۆشییەكیان‬ ‫ل��ەم��س��اڵ��دا ب��ەش��داری��ی (‪ )3‬لێ‌ نەكردووە‪.‬‬

‫لیژنەی ئۆڵۆمپیی كوردستان‌و‬ ‫وەزارەتی رۆشنبیریی‌و الوان‪ ،‬بەرپرسن‬ ‫لە دیاریكردنی مینحەی یانەكان‪ ،‬بەاڵم‬ ‫وەرزش��ك��اران��ی ش��اری سلێمانی باس‬ ‫لەوە دەك��ەن؛ كە لەو دابەشكردنەدا‪،‬‬ ‫ناعەدالەتیی تێدایە‌و تاكو ئێستاش‬ ‫كاریگەریی دوو ئ��ی��دارەی��ی لەسەر‬ ‫وەرزشی كوردستان ماوە‪.‬‬ ‫ئاسۆ حەسەن‪ ،‬سەرۆكی یانەی‬ ‫سەرچنار‪ ،‬سەبارەت بە مینحەی یانەكان‪،‬‬ ‫بە تایبەتی یانەكانی شاری سلێمانی‪،‬‬ ‫وتی‪« :‬تەسەور ناكەم بەشێوەیەكی‬ ‫عەدالەت بودجە دابەش بكرێت‪ ،‬هۆكاری‬ ‫ئەمەش دەگەڕێتەوە بۆ دوو ئیدارەیی‬ ‫سلێمانی‌و هەولێر كە ل���ەوەو پێش‬ ‫هەبووە‌و ئێستاش كاریگەریی بەسەر‬ ‫وەرزش��ەوە هەیە‪ ،‬مینحەی یانەكانی‬ ‫هه‌ولێر‪ ،‬زیاترە لە یانەكانی سلێمانی‪،‬‬ ‫بۆیە پێویستە وەزارەتی وەرزش‌و الوان‬ ‫پەلە بكات‪ ،‬بۆ ئەوەی هەموو یانەكان‬ ‫مینحەیەكی یەكسان وەربگرن»‪.‬‬ ‫نەجات عەبدولڕەحمان‪ ،‬بەڕێوه‌بەری‬ ‫ئیداریی یانەی بەختیاریش وتی‪« :‬دوو‬ ‫س��اڵ دەبێت یانەكەمان مینحەكەی‬ ‫بڕدراوە‪ ،‬بە راستیی ناعەدالەتییەك هەیە‬ ‫لە بودجەی یانەكان‪ ،‬رەنگە بەشێك لە‬ ‫بەرپرسانی وەرزش��ی شاری سلێمانی‬ ‫خۆیان رێگربن لە بەرەوپێشچوونی ئاستی‬ ‫وەرزش‪ ،‬چونكە بە چاوێكی گەورەوە‬ ‫سەیری وەرزش��ی ئەم ش��ارە ناكەن‪،‬‬ ‫بەاڵم لە شاری هەولێر بەپێچەوانەوە‬ ‫لە رووی مینحەو مووچەشەوە باشترن‪،‬‬ ‫نموونەش؛ یانەی برایەتییە‪ ،‬كە مانگانە‬ ‫(‪ )45‬ملیۆن دینار مینحەیەتی‪ ،‬سەیری‬ ‫ئەو جیاوازییە زۆرە بكەن‪ ،‬ئێمەش‬ ‫بەهۆی نەبوونی یاریگاوە‪ )2( ،‬ساڵە‬

‫ ‬ ‫تیپی تۆپی ده‌ستی یانه‌ی سه‌رچنار‬ ‫مووچەكەمان ب���ڕدراوە‪ ،‬چەندینجار‬ ‫بەڵێنمان پ��ێ��دراوە ب��ۆ ت��ەواوك��ردن��ی‬ ‫یاریگاكەمان لە بودجەی (‪ ،)2011‬بەاڵم‬ ‫تائێستا وەاڵممان نەدراوەتەوە»‪.‬‬ ‫وتیشی‪« :‬هۆكاری هەموو ئەمانەش‬ ‫دەگ��ەڕێ��ت��ەوە ب��ۆ سیاسەت‌و خ��ودی‬ ‫یانەكان خۆشیان‪ ،‬ب��ەاڵم هۆكاری‬ ‫سەرەكیی دەگەڕێتەوە بۆ سیاسەت‪،‬‬ ‫نموونەش بۆ ئەمە زۆرە‪ ،‬وەك یانەكانی‬ ‫زاخۆ‌و دهۆك‌و هەولێر‪ ،‬كە چ پارەیەكیان‬ ‫بۆ س��ەرف دەكرێت كە هەندێك لەو‬ ‫پارەیە لەالیەن حیزبەكانیانەوە بۆیان‬ ‫سەرف دەكرێت»‪.‬‬ ‫سیروان مینە‪ ،‬سكرتێری یانەی‬ ‫ئاشتی‪ ،‬سەبارەت بە هۆكاری جیاوازیی‬ ‫مینحەی یانەكان‪ ،‬وتی‪« :‬هۆكارەكەی‬ ‫بۆ چەند خاڵێك دەگەڕێنمەوە؛ یەكێك‬ ‫ل��ەوان��ە‪ ،‬ب � ‌ێ ب��ەرن��ام��ەی��ی وەزارەت���ی‬ ‫رۆشنبیریی‌و الوانە‪ ،‬تائێستا بەرنامەیەكی‬ ‫تایبەتیان نییە رێكیان خستبێت‌و‬ ‫بیكەن بە پێوەر‌و لەسەر ئەو بنەمایە‬

‫فۆتۆ‪ :‬گۆڵ‬

‫بودجە بدەن بە یانەكان‪ ،‬خاڵێكی تر‬ ‫دەگەڕێنمەوە بۆ هەڵنەسەنگاندنی‬ ‫ی��ان��ەك��ان‪ ،‬ن��ە ل��ەس��ەردەم��ی لیژنەی‬ ‫ئۆڵۆمپیی كوردستان‪ ،‬كە ئێمە ئەوكاتە‬ ‫سەر بە لیژنەی ئۆڵۆمپیی بووین‪ ،‬نە‬ ‫لەدوای یەكگرتنەوەی دوو ئیدارەكە‪ ،‬كە‬ ‫چووەتەوە وەزارەت؛ تائێستاش هەنگاو‬ ‫ن��راوە بە قسە‪ ،‬ب��ەاڵم ئ��ەوەی ئێمە‬ ‫دەمانەوێت جێبەجێكردنی بڕیارەكەیە»‪.‬‬ ‫سەبارەت بە كێشەی كەمیی بودجە‬ ‫بە تایبەتی لە یانەكانی شاری سلێمانی‪،‬‬ ‫سكرتێری یانەی ئاشتی‪ ،‬وتی‪« :‬بۆ‬ ‫ب ‌ێ بەرنامەیی ئەو لیژنەیەی پەرلەمان‬ ‫دەگەڕێنمەوە‪ ،‬لەبەرئەوەی بەرنامەیەكی‬ ‫نییە ل��ەس��ەری ب����ڕوات‪ ،‬مەسەلەی‬ ‫سیاسیش هۆكارێكی سەرەكییە‪ ،‬باڵی‬ ‫كێشاوە بەسەر یانەكاندا‪ ،‬ئەو یانەیەی‬ ‫كە نزیك بێت لە حیزبی دەسەاڵتەوە‪،‬‬ ‫بودجەیەكی زۆرتر‌و خەیاڵیی بۆ دابین‬ ‫دەكرێت»‪.‬‬

‫سەرپەرشتیارانی خولەكانی‬ ‫كوردستان؛ بۆ وا دەكەن؟‬ ‫حەمە وریا‬ ‫وەك دەزان��ی��ن لە كاتی بەڕێوەچوونی خولە‬ ‫جۆراوجۆرەكانی یەكێتیی تۆپی پێی كوردستاندا‪،‬‬ ‫سەرپەرشتیار بۆ سەرجەم یارییەكان دادەنرێن‌و هەر‬ ‫لە خولی نایاب‌و الوان‌و تازە پێگەشتووانداو تەنانەت‬ ‫سەرپەرشتیاری راگەیاندنیش دادەن��رێ��ت‪ ،‬بوونی‬ ‫سەرپەرشتیاران بۆ ئەو یارییانە كارێكی زۆر باشەو‬ ‫دەتوانرێت س��وودی لێ وەربگیرێت‪ ،‬ب��ەاڵم ئەوەی‬ ‫مایەی سەرنجە؛ چەند ئەندامێكی كەمی یەكێتیی‬ ‫تۆپی پێ‌‪ ،‬بەشێوەیەك چاویان بڕیوەتە سەر ئەو‬ ‫كارە‪ ،‬كە هەموو هەفتەیەك خۆیان بۆ سەرپەرشتیاری‬ ‫یارییەكان دادەنێن‪ ،‬تەنانەت بۆ خولی پلە سێ‌و‬ ‫تازەپێگەشتووان‌و خولە زۆر الوازەك��ان��ی��ش ناوی‬ ‫خۆیان دەنووسن‪ ،‬هەرچەندە ساڵی رابردوو یەكێتیی‬ ‫تۆپی پ ‌ێ چەند كەسێكی شارەزای هێنایە پێشەوەو‬ ‫جار جارە سەرپەرشتیی یارییەكیان پێدەبەخشی‪،‬‬ ‫بەاڵم ماوەیەكە ئەو كەسانە پشتگوێخراون بە هیچ‬ ‫شێوەیەك ناخوێنرێنەوە‪ ،‬هەر ئەو جۆرە كەسانە لە‬ ‫كاتی كۆبوونەوەی یەكێتیی تۆپی پێدا بۆ سەفەرەكانی‬ ‫دەرەوەی واڵتیش تەنیا بە وتەیەك بەشداریی وتووێژی‬ ‫كۆبوونەوەكە دەك���ەن‪ ،‬ئەویش (م��ن )‪ ،‬وات��ە من‬ ‫دابنێن بۆ ئەو گەشتە‪ ،‬زۆرێك لەو ئەندامانە لە كاتی‬ ‫كۆبوونەوەكانی یەكێتی تۆپی پ ‌ێ دا‪ ،‬شارەكانی خۆیان‬ ‫پشتگوێخستووە تەنها وەك گوێگرێك دادەنیشن‪ ،‬تەنها‬ ‫دژی یانەی شارەكەی خۆیان قسە دەكەن‌و هەرگیز‬ ‫خۆیان پیاوخراپ ناكەن‪ ،‬لەبەر بەرژەوەندیی وەرزشی‬ ‫شارەكەیان‪ ،‬دوا كاری باش كە بۆ شاری سلێمانی‬ ‫كردوویانە‪ ،‬سڕكردنی (رزگار بایز)داوەری یاریی كۆتایی‬ ‫خولی هەڵبژاردەی پارێزگاكانی كوردستان بوو‪ ،‬كە‬ ‫لە یاریی نێوان هەڵبژاردەی (سلێمانی‌و هەولێر) لە‬ ‫یاریگای سلێمانی بەڕێوەچوو‪ ،‬رزگار؛ لەسەر هەڵەیەك‬ ‫سزا درا‪ ،‬كە لە خولی كوردستاندا بە سەدان هەڵەی‬ ‫لەو جۆرە كراوەو كەس باسیشی نەكردووە‪ ،‬جا نازانین‬ ‫سوودی ئەو كەسانە لە وەرزشی كوردستان‌و یەكێتیی‬ ‫تۆپی پێدا چییە؟ بۆیە ئەگەر یەكێتیی تۆپی پێ‌‌و‬ ‫خودی ئەو جۆرە كەسانە خۆیان چاك نەكەن‌و ئەو‬ ‫دیاردە ناشیرینە كۆتایی پێ نەهێنن‪ ،‬ئەوا چەندین‬ ‫راستیی تر هەیە بە ناچاریی باسیان دەكەین‌و دەیخەینە‬ ‫سەر رووپەری رۆژنامەكان‪ ،‬بۆیە ئەوەی باسمان كرد‪،‬‬ ‫مشتێكە لە خەرواری دیاردە ناشیرینەكانی وەرزش‌و‬ ‫هەندێك لە ئەندامانی یەكێتیی تۆپی پێی كوردستان‌و‬ ‫تەنانەت یەكێتییە وەرزشییەكانی تری كوردستان‪.‬‬

‫تیپی دەباشان پلەی یەكەمی بەدەستهێنا‬ ‫گۆڵ ‪ -‬تایبەت‬

‫دوای ئەوەی ئەنجومەنی شاری سلێمانی بزووتنەوەی گۆڕان‬ ‫خولێكی تۆپی پێی یاریگای بچووكی بۆ سەرجەم بازنەكانی‬ ‫ناوشاری سلێمانی كردەوە‪ ،‬تیپی بازنەی دەباشان توانی ببێتە‬ ‫پاڵەوانی خولەكە‪.‬‬ ‫لە یاریی كۆتایی خولی بازنەكانی شاری سلێمانیدا‪ ،‬که‌‬ ‫شه‌وی یه‌کشه‌ممه‌ی رابردوو به‌ڕێوه‌چوو‪ ،‬هەردوو تیپی بازنەی‬ ‫دەباشان‌و مەجیدبەگ بەیەك گەیشتن‪.‬‬ ‫دوای پێشكەشكردنی ئاستێكی بەرز؛ تیپی بازنەی دەباشان‬ ‫توانی یارییەكە بەئەنجامی (‪ )1–3‬گۆڵ بباتەوەو نازناوەی‬ ‫خولەكە بەدەست بهێنێت‪ ،‬دوای كۆتایی هاتنی یارییەكەش خەاڵت‬ ‫بەسەر تیپە سەركەوتووەكاندا دابەشكرا‪.‬‬ ‫ئەنجومەنی بزووتنەوەی گۆڕان لە (‪)7/4‬دا خولێكی تۆپی‬ ‫پێی یاریگای بچووكی بۆ بازنەكانی ناوشار كردەوە‪ ،‬كە (‪)16‬‬ ‫بازنە بەشداربوون تێیداو یارییەكانی بە سیستمی دوو دۆڕان‬ ‫بەڕێوەچوو‪ ،‬ماوەی خولەكەش (‪ )20‬رۆژی خایاند‪.‬‬

‫رێباز به‌رهه‌م محه‌مه‌د‪ /‬سلێمانی‪ ،‬براوه‌ی پێشبڕکێی «گۆڵ» بۆ پاڵه‌وانێتی کوپا ئه‌مریکا‬ ‫به‌ ناوی ستافی «گۆڵ»ه‌وه‌ پیرۆزبایی لێ ده‌که‌ین‪.‬‬

‫بۆ بەرپرسانی وەرزشی هەرێمی كوردستان‬

‫«داریــان قـانع»تـان لـەبیـربێـت‬

‫هەورامان وریا قانع‬ ‫داری��ان ئارپاك وریا‪ ،‬كە یەكێكە‬ ‫لە نەوەكانی قانع‪ ،‬ناوێكی ت��ازەی‬ ‫جیهانە گەورەكەی یاریی شەتره‌نجە‪،‬‬ ‫تەمەنی تەنیا شەش ساڵە‌و هێشتا‬ ‫نەچووەتە قوتابخانە‪ ،‬بەاڵم لە یاریی‬ ‫شەترەنجدا خاوەنی عەقڵێكی گەورە‌و‬ ‫بیركردنەوەیەكی فراوانە‪ ،‬لە جواڵندنی‬ ‫ئالەتەكانی ئەم یارییەدا خەیاڵێكی‬ ‫سەیری هەیە‪ ،‬خەیاڵێك هەموو ئەوانەی‬ ‫تەماشای جووڵەكانی دەكەن‪ ،‬سەرسامی‬ ‫ك��ردوون‪ .‬بگرە هەمووان حەپەساون‬ ‫لەوەی ئەم منداڵە چۆن بەو تەمەنە‬ ‫كەمەوە ئاوا بەو شێوە سەرسوڕهێنەرە‬ ‫ی��اری��ی دەك���ات‪ .‬ئ��ەم ه��ەم��وو فیكرە‬ ‫جوان‌و نایابانەی لەكوێوە بۆ دێت؛ كە‬ ‫یاریزانەكانی بەرامبەری پەی پێ نابەن‌و‬ ‫وا دەكات یەك لەدوای یەك رایانماڵێت‌و‬ ‫سەركەوێت بەسەریاندا‪.‬‬

‫ئەم یاریزانە بلیمەتە‪ ،‬وەك ئەوەی‬ ‫بۆ شەترەنج خولقابێت‪ ،‬پەنجەكانی‬ ‫دەستی زۆر ئاشنای ئەو وەزیر‌و فیل‌و‬ ‫قەاڵیانەیە؛ كە لەم سەری قتعەكەوە‬ ‫هەڵیاندەگرێ‌و لەو سەری قتعەكەوە لە‬ ‫شوێنی گونجاوی خۆیاندا دایاندەنێت‌و‬ ‫بۆ كش‌و ماتی پاشای بەرامبەرەكەی‬

‫ئامادەیان دەكات‪.‬‬ ‫ئ���ەوەی «داری����ان» لە یاریزانە‬ ‫منداڵەكانی دیكە جیادەكاتەوە‪ ،‬ئەوەیە‬ ‫ئەم بەشێوەیەكی زانستیی تێگەشتووە‬ ‫شەتره‌نج چییە‌و عاقاڵنە ش��ارەزای‬ ‫هونەری چۆنییەتی یاریكردنی شەتره‌نج‬ ‫ب���ووە‪ ،‬دەزان���ێ بۆچی ئ��ەو جوڵەیە‬ ‫دەكات‌و ئەوەی دیكەیان ناكات‪.‬‬ ‫ئەم وەك یاریزانەكانی هاوتەمەنی‪،‬‬ ‫تەنیا هەوڵی ئەوە نادات جوندییەك‪ ،‬یان‬ ‫فیلێك‪ ،‬یاخود ئەسپێكی بەرامبەرەكەی‬ ‫بخوات‪ ،‬بەڵكو زیاتر هەوڵدەدا كۆنترۆڵی‬ ‫ت���ەواوی خانەكان ب��ك��ات‪ ،‬ستوون‌و‬ ‫وەتەرەكان بگرێت‪ ،‬جوڵەی ئالەتەكانی‬ ‫ركابەرەكەی س��ن��ووردار بكات‪ ،‬رێگا‬ ‫ن��ەدات ب��ەرام��ب��ەرەك��ەی بە ئاسانیی‬ ‫ئالەتەكانی دەربێنێت‌و باڵویان بكاتەوە‪،‬‬ ‫دەزانێت كەی كاتی هێرشكردنە‌و كەی‬ ‫پێویستە بەرگریی بكات‪ .‬هەموو ئەو‬ ‫هەنگاوانەش‪ ،‬لە یاریی شەتره‌نجدا زۆر‬

‫گرنگ‌و بایەخدارن‪.‬‬ ‫ئێستا ئەم منداڵە كوردە تەمەن‬ ‫شەش ساڵە‪ ،‬لەسەر ئاستی تەمەنی‬ ‫خۆی‪ ،‬یەكەمی هەموو عێراقە‪ ،‬واتە‬ ‫پاڵەوانی عێراقە‪ ،‬لە رۆژانی (‪ 26‬بۆ‬ ‫‪ )7/ 28‬لەگەڵ ئەو منداڵە عەرەبەی‬ ‫ركابەری‪ ،‬كە كوڕی سەرۆكی یەكێتیی‬ ‫شەتره‌نجی عێراق ب��وو‪ ،‬چ��وار یاریی‬ ‫ئەنجامدا‪ ،‬توانی هەر چوار یارییەكە بە‬ ‫ئەنجامی چوار بە هیچ لێی بباتەوە‪،‬‬ ‫تەنانەت لە یاریی دووەمدا‪ ،‬توانی تەنیا‬ ‫بە حەوت جوڵە پاشای بەرامبەرەكەی‬ ‫بەشێوەیەكی زۆر سەیر‌و سەرنجڕاكێش‬ ‫بگرێت‪ ،‬كە بووە شوێنی سەرسامبوونی‬ ‫هەموو ئامادەبووان‪.‬‬ ‫ئاستی «داری����ان»‪ ،‬زۆر پێش‬ ‫تەمەنەكەی خۆی كەوتووە‪ ،‬واتە ئەو‬ ‫شارەزایی‌و لێزانی‌و شێوازی یاریكردنەی‪،‬‬ ‫پێیگەیشتووە‪ ،‬ی��اری��زان��ی دیكە لە‬ ‫تەمەنی (‪ ،)10‬یان (‪ )12‬ساڵیدا پێی‬

‫دەگات‪ ،‬ئەمەش دەرفەتێكی گەورەی‬ ‫لەبەردەم ئەم یاریزانەدا كردووەتەوە‪،‬‬ ‫ك��ە ل��ە ئایندەیەكی نزیكدا‪ ،‬ببێتە‬ ‫یەكێك لە ناوە هەرە درەوشاوەكانی‬ ‫یاریی شەتره‌نج‪ ،‬چ لەسەر ئاستی‬ ‫كوردستان یان عێراق‪ ،‬یاخود واڵتانی‬ ‫عەرەبی‪ ،‬وەلێ ئەمە پێویستی بەوەیە‬ ‫بایەخی زی��ات�ر‌و زۆرت���ری پێبدرێت‪،‬‬ ‫پێویستی بەوەیە راهێنەری تایبەتی‬ ‫هەبێت‌و شوێنێك هەبێت سەرپەرشتیی‬ ‫بكات‪ ،‬پێویستی بەوەیە بەشداریی ئەو‬ ‫پاڵەوانێتییانە بكات كە لەسەر ئاستی‬ ‫واڵتانی دەوروب��ەرو واڵتانی عەرەبی‌و‬ ‫ت��ەن��ان��ەت جیهانیشدا دەك��رێ��ن��ەوە‪،‬‬ ‫كە دڵنیام ئەنجامی ب��اش بەدەست‬ ‫دەهێنێت‪.‬‬ ‫لێرەوە ئەوەی لەسەر داریان بوو‪،‬‬ ‫ئەنجامی دا‪ ،‬توانی جامی یەكەمیی‬ ‫بەرزبكاتەوە‪ ،‬كە خۆی بە بااڵ تۆزێك‬ ‫لە كاسەكە گەورەترە‪.‬‬

‫ئ�����ەوەی م����اوەت����ەوە ئ��ەوەی��ە‪:‬‬ ‫لێپرسراوانی وەرزشی كوردستان‪ ،‬ئەم‬ ‫یاریزانە بچووكە لەخۆبگرن‌و بایەخی‬ ‫پ��ێ ب���دەن‪ ،‬چونكە دڵنیام ئەگەر‬ ‫كۆمەك بكرێ‌و كەشوهەوای گونجاوی‬ ‫بۆ بڕەخسێت‪ ،‬ئەوا سبەینێكی گەش‬ ‫چ��اوەڕوان��ی دەك���ات‌و ل��ەس��ەر مێزی‬ ‫نێودەوڵەتییەكاندا‪،‬‬ ‫پاڵەوانێتییە‬ ‫ب��ە ئ��ەن��ج��ام‌و دەستكەوتی باشەوە‬ ‫دەیبینینەوە‪.‬‬ ‫دواجار بۆ لێپرسراوانی وەرزشیی لە‬ ‫هەرێمی كوردستان‪ ،‬باشترە ئەوەی لە‬ ‫كڕینی یاریزانێكی عەرەب بۆ تۆپی پێ‬ ‫خەرجی دەكەن‪ ،‬ئەوەی دەیبەخشنە‬ ‫راهێنەرێكی ع��ەرەب تاوەكو تیپێكی‬ ‫تۆپی پ��ێ پێبگەیەنێت‪ ،‬چارەكی‬ ‫چارەكی ئ��ەوە ل��ەم یاریزانە ك��وردە‬ ‫تەمەن شەش ساڵەیەدا خەرج بكەن‪،‬‬ ‫كە دەستكەوت‌و ئەنجامی باشتر بۆ‬ ‫كوردستان بەدەستدەهێنێت‪.‬‬

‫‪2‬‬

‫‪goolrozhnama@yahoo.com‬‬

‫ژمارە (‪ )9‬سێشەممە ‪2011/8/2‬‬

‫ئەمریكا‪ ،‬هەوڵی گواستنەوەی یاریی كالسیكۆی ئیسپانیا دەدات‬

‫ئاژانسەكان‪ :‬لەئێستادا‪ ،‬یاریی‬ ‫كالسیكۆی نێوان یانەی ریاڵ‬ ‫م��ەدری��دو ب��ەرش��ەل��ۆن��ە ك��ە بە‬ ‫بەهێزترین رووبەڕووبوونەوەی‬ ‫نێوان یانەكان ئەژماردەكرێت‪،‬‬ ‫س��ن��ووری واڵت���ی ئیسپانیای‬ ‫ت��ێ��پ��ەڕان��دووەو لەسەر ئاستی‬ ‫جیهانیش زۆرترین كەس لە رێی‬ ‫تەلەفزیۆنەوە سەیری ئەو یارییە‬ ‫دەكەن‌و ئامادەبوون لەنێو ئەو‬ ‫ی��اری��گ��ای��ەدا‪ ،‬ب��ووەت��ە خەونی‬ ‫هەمووان‪.‬‬ ‫بەرپرسانی وەرزشی ویالیەتە‬ ‫یەكگرتووەكانی ئەمریكا كە لە‬ ‫هاوینی ئەمساڵدا‪ ،‬سێ‌ بەهێزترین‬ ‫ی���ان���ەی ج��ی��ه��ان‪ ،‬ئ��ەوان��ی��ش‬ ‫بەرشەلۆنەو مانچستەریونایتدو‬ ‫ریاڵ مەدرید لەسەر خاكەكەیان‬ ‫چەند یارییەكی دۆستانەیان‬ ‫ئەنجامدا‪ ،‬بیر لەوە دەكەنەوە‪،‬‬ ‫یاریی كالسیكۆی وەرزی (‪2012‬‬ ‫‪)2013 -‬ی نێوان هەردوو یانەی‬

‫ب��ەرش��ەل��ۆن��ەو ری���اڵ م��ەدری��د‪،‬‬ ‫لەنێو یاریگایەكی واڵتەكەیان‬ ‫رێكبخەن‌و كار بۆ سەرخستنیشی‬ ‫دەكەن‪.‬‬ ‫گابرێل گابۆری ئەمریكی‌و‬ ‫وتەبێژی یەكێتیی یارییەكانی‬ ‫پاڵەوانێتیی چالینجی جیهانی‬ ‫(‪ )wfc‬ب��ە رۆژن��ام��ەن��ووس��ە‬ ‫ئ���ەم���ری���ك���ی���ی���ەك���ان���ی وت‪:‬‬ ‫«ئەنجامدانی بەهێزترین یاریی‬ ‫خولی ئیسپانی ل��ە ویالیەتە‬ ‫یەكگرتووەكانی ئەمریكا‪ ،‬دەبێتە‬ ‫رووداوێ��ك��ی وەرزش��ی��ی گرنگ‪،‬‬ ‫بۆیە بە هەموو توانایەكیانەوە‬ ‫هەوڵی رازیكردنی مێرەنگێ‌و‬ ‫بلوگراناو یەكێتیی تۆپی پێی‬ ‫ئیسپانی دەدەن بۆ ئەنجامدانی‬ ‫ئ���ەو ی��اری��ی��ە ل��ەس��ەر خاكی‬ ‫واڵتەكەی»‪.‬‬ ‫گابرێل‪ ،‬وتیشی‪« :‬نازانم‬ ‫گ��واس��ت��ن��ەوەی ئ���ەو ی��اری��ی��ە‬ ‫لەنێو یاریگاكانی سەنتیاگۆ‬

‫بێرنابیۆو نیوكامپ بۆ ئەمریكاو‬ ‫پەخشكردنی بە سەرتاسەری‬ ‫جیهاندا‪ ،‬چەندی تێدەچێت‪،‬‬ ‫ب���ەاڵم دڵ��ن��ی��ام ئێمە دەبینە‬ ‫بەشێك لە بەهێزترین یاریی‬ ‫كالسیكۆی جیهان»‪.‬‬ ‫وت��ەب��ێ��ژی ئ��ەو یەكێتییە‪،‬‬ ‫ئ��ام��اژەی ب���ەوەداوە‪ :‬بەشێكی‬ ‫زۆری ئ��ەم��ری��ك��ی��ی��ەك��ان‪،‬‬ ‫رووب��ەڕووب��وون��ەوەی نێوان ئەو‬ ‫دوو یانەیە بە گرنگترین رووداوی‬ ‫وەرزش��ی��ی دەزان���ن‌و بەشێكی‬ ‫كەمیشیان بینینی یارییەكانی‬ ‫خولی ناوخۆیی بەراورد بە یاریی‬ ‫كالسیكۆ بەگرنگتر دەزانن‪.‬‬ ‫ی��ەك��ێ��ت��ی��ی ی��اری��ی��ەك��ان��ی‬ ‫پاڵەوانێتیی چالینجی جیهانی‬ ‫(‪ ،)wfc‬یەكێتییەكە بە هاوكاری‬ ‫كۆمپانیای بازرگانی وەرزشی‌و‬ ‫یەكێتیی ئەستێرەكانی هۆڵیودو‬ ‫س��ەرم��ای��ەدارە ئەمریكییەكان‬ ‫دروستكراوە‪.‬‬

‫فابریگاس؛ بەشێك لە مووچەی سااڵنەی‬ ‫دەكاتە قوربانیی بەرشەلۆنە‬ ‫ئ��اژان��س��ەك��ان‪ :‬گفتوگۆكانی‬ ‫گواستنەوەی فابریگاس لە‬ ‫یانەی ئارسناڵی ئینگلیزییەوە‬ ‫بۆ یانەی بەرشەلۆنەی‬

‫ئ���ی���س���پ���ان���ی‪،‬‬ ‫بەردەوامن‌و بۆ ئاسانتركردنی‬ ‫پ��ەی��وەن��دی��ك��ردن��ی ب��ە ری��زی‬ ‫ی���ان���ە ئ��ی��س��پ��ان��ی��ی��ەك��ەوە‪،‬‬ ‫سیسك فابریگاس بە یانەی‬ ‫بەرشەلۆنەی راگ��ەی��ان��دووە‪،‬‬ ‫ئ���ام���ادەی���ە ب���ە م��ەب��ەس��ت��ی‬ ‫ت�����ەواوك�����ردن�����ی ب���ۆن���دی‬ ‫گواستنەوەی‪ ،‬لەبەشێك لە‬ ‫مووچەی سااڵنەكەی خۆش‬ ‫ببێت‪.‬‬ ‫ی���ان���ەی ئ���ارس���ن���اڵ‪ ،‬بۆ‬ ‫دەس����ت����ب����ەردارب����وون لە‬ ‫یاریزانەكەی‪ ،‬داوای بڕی‬ ‫(‪ )40‬ملیۆن یۆرۆ دەكات‌و‬ ‫یانەی بەرشەلۆنەیش‪ ،‬بە‬ ‫بیانووی ئ��ەوەی ئەو یاریزانە‬ ‫ل��ە وەزی راب����ردوودا بەهۆی‬ ‫بەردەوامەكانییەوە‪،‬‬ ‫پێكانە‬ ‫ئاستی داب��ەزی��وە‪ ،‬پێیانوایە‪:‬‬ ‫ف��اب��ری��گ��اس‪ ،‬شایستەی ئەو‬ ‫بڕەپارەیە نییە‪.‬‬

‫زۆرب�����������ەی‬ ‫ر ۆ ژ نا مە كا نیش ‪،‬‬ ‫ل���ەس���ەر ئ���ەوە‬

‫ك���ۆك���ن كە‬ ‫هەفتەی داهاتوو‪،‬‬ ‫چ���ارەن���ووس���ی‬ ‫ف���اب���ری���گ���اس‬ ‫ی�����ەك��ل��ای�����ی‬ ‫دەب���ێ���ت���ەوە‌و‬ ‫ئەو رۆژنامانە‬

‫پێشیانوایە‪ ،‬بەڕادەیەكی زۆر‬ ‫پەیوەندیكردنی فابریگاس بە‬ ‫یانەی بەرشەلۆنەوە‪ ،‬یەكالیی‬ ‫ب��ووەت��ەوەو ه���ەردوو یانەیش‬ ‫گەیشتوون بە رێككەوتنێكی‬ ‫سەرەتایی‪.‬‬ ‫بەپێی هەواڵێكی رۆژنامەی‬ ‫س���پ���ۆرت���ی ك��ەت��ەل��ۆن��ی��ش‪،‬‬ ‫لەئێستادا‪ ،‬سیسك فابریگاس‪،‬‬ ‫سەرقاڵی تۆماركردنی گرتەیەكی‬ ‫ڤ��ی��دی��ۆی��ی��ەو ل��ەوگ��رت��ەی��ەدا‬ ‫س��وپ��اس��ی ی��ان��ەی ئ��ارس��ن��اڵ‬ ‫دەكات‌و ماڵئاوایی لە هاندەرانی‬ ‫ئەو یانەیەش دەكات‪ ،‬ئەوەش‬ ‫ئاماژەیەكە بە نزیكبوونەوەی‬ ‫پەیوەندیكردنی ئەو یاریزانە‬ ‫بەڕیزی یانەی بلوگراناوە‪.‬‬ ‫بەپێی هەواڵەكەی‬ ‫رۆژن��ام��ەی سپۆرت‪،‬‬ ‫ف���اب���ری���گ���اس ل��ە‬ ‫دواچاوپێكەوتنیدا‬ ‫ل��ەگ��ەڵ نوێنەری‬ ‫ی��ان��ەی ب��ەرش��ەل��ۆن��ە‪ ،‬پێی‬ ‫راگ��ەی��ان��دووە؛ ك��ە ئامادەیە‬ ‫ل��ەپ��ێ��ن��او گ����ەڕان����ەوەی بۆ‬ ‫ئیسپانیاو یانەی بەرشەلۆنە‪ ،‬لە‬ ‫بەشێك لە مووچەی سااڵنەكەی‬ ‫خۆش بێت‪ ،‬تا ئەو یانەیە رازی‬ ‫بكات‌و دەستبەرداری ببن‪.‬‬

‫ئەلیخاندرۆ سابیال كێیە؟‬ ‫ئا‪ :‬گۆڵ‬ ‫ئەلیخاندرۆ سابیال‪ ،‬لەالیەن‬ ‫یەكێتیی تۆپی پێی ئەرجەنتینەوە‪،‬‬ ‫بە راهێنەری نوێی ئەو هەڵبژاردەیە‪،‬‬ ‫لە دوای دوورخستنەوەی سێرجیۆ‬ ‫باتێستا‪ ،‬دیاریكرا‪ ،‬بەاڵم با بزانین‪،‬‬ ‫سابیال كێیە؟‬ ‫سەرەتای یاریكردنی سابیال‪،‬‬ ‫دەگەڕێتەوە بۆ ساڵی (‪،)1970‬‬ ‫ئەو كاتەی لە یانەی ریڤەرپلەیت‬ ‫بووە‪ ،‬دوای هەشت ساڵ مانەوە‪،‬‬ ‫دواتر رووی كردووەتەوە ئینگلتەراو‬ ‫چووەتە یانەی شیفیڵدیونایتدو‬ ‫بووە بەجێگرەوەی دیگۆ مارادۆنا‪،‬‬ ‫كە ئەو كاتە ری��زی ئەو یانەیەی‬ ‫بەجێهێشتبوو‪ ،‬س ‌ێ ساڵ لەو یانەیەدا‬ ‫م��اوەت��ەوەو پاشان گ��ەڕاوەت��ەوە‬ ‫یانەی ئیستۆدیانتسی واڵتەكەی‌و‬ ‫ل��ەو یانەیەشەوە پەیوەندیی بە‬ ‫یانەی گریمیۆی بەرازیلی‌و كردووەو‬ ‫دوات��ر بۆ چەند یانەیەكی تری‬ ‫ئەرجەنتینیی یاریكردووە‪.‬‬ ‫سابیال‪ ،‬تەنیا چ��وار جار بۆ‬ ‫هەڵبژاردەی ئەرجەنتین یاریكردووەو‬ ‫لە ساڵی (‪‌)1986‬دا‪ ،‬ئەو كاتەی لە‬ ‫یانەی ئاربۆتۆی مەكسیكی بووە‪،‬‬ ‫بە یەكجاریی وازی لە یاریكردن‬ ‫هێناوە‪.‬‬ ‫زۆرب�����ەی ك���اری راه��ێ��ن��ان��ی‬ ‫سابیال‪ ،‬لەگەڵ دانێل باسارێالدا‬

‫ریكاردۆ كاكا؛ لەنێوان چێڵسی‌و میالندایە‬ ‫ئاژانسەكان‪ :‬هەواڵی رۆیشتنی‬ ‫ریكاردۆ كاكای بەرازیلی لە‬ ‫ری��زی یانەی ری��اڵ مەدرید‪،‬‬ ‫ب��ووەت��ە بابه‌تێکی گرنگی‬ ‫رۆژن���ام���ە ج��ی��ه��ان��ی��ی��ەك��ان‌و‬ ‫هەریەكەیان ب��ە شێوەیەك‬ ‫چ��ارەن��ووس��ی ئ��ەو یاریزانە‬ ‫دی��اری��دەك��ات‪ ،‬ل��ەالی��ەك��ەوە‬ ‫رۆژن��ام��ەی��ەك��ی ئینگلیزی‪،‬‬ ‫هەواڵی نزیكبوونەوەی ریكاردۆ‬ ‫كاكا بە یانەی چێڵسییەوە‬ ‫ب�ڵ�اودەك���ات���ەوە‌و ل��ەالی��ەك��ی‬ ‫ترەوە‪ ،‬رۆژنامەیەكی ئیتاڵی‪،‬‬ ‫ئاماژەی بە كۆبوونەوەی نێوان‬ ‫ئەدریانۆ گالیانی‪ ،‬جێگری‬ ‫س��ەرۆك��ی ی��ان��ەی ئ��ەی سی‬ ‫میالن‌و باوكی ریكاردۆ كاكا‬ ‫دەكات‪.‬‬ ‫ل��ەن��وێ��ت��ری��ن ه��ەواڵ��ی��دا‬ ‫سەبارەت بە ریكاردۆ كاكا‪،‬‬ ‫رۆژنامەی (دەیلی میرۆر)ی‬ ‫بەریتانی‪ ،‬باڵویكردووەتەوە‪،‬‬ ‫یانەی ریاڵ مەدرید‪ ،‬تواناكانی‬ ‫ئ��ەوی��اری��زان��ەی ل��ە بەرامبەر‬ ‫(‪ )25‬م��ل��ی��ۆن پ���اوەن���دا‪،‬‬ ‫خستووەتە ب���ەردەم یانەی‬ ‫چێڵسی‌و چاوەڕوانی وەاڵمی‬ ‫ئەو یانەیە دەكەن‪.‬‬ ‫سەرچاوەیەكی ناو یانەی‬ ‫بلوزیش‪ ،‬بە دەیلی میرۆری‬

‫راگ���ەی���ان���دەوە‪ ،‬ئ��ەن��دام��ان��ی‬ ‫دەس��ت��ەی كارگێڕیی یانەی‬ ‫چێڵسی‪ ،‬ك��ۆب��وون��ەوەك��ی��ان‬ ‫س��ەب��ارەت بە ری��ك��اردۆ كاكا‬ ‫ئ��ەن��ج��ام��داوەو زۆرب��ەی��ان بە‬ ‫گواستنەوەی ئەو یاریزانە بۆ‬ ‫ری��زی یانەكەیان رازی��ب��وون‌و‬ ‫بڕیاریشیان داوە بەمنزیكانە‪،‬‬ ‫نوێنەری خۆیان بە مەبەستی‬ ‫گفتوگۆكردن ل��ەگ��ەڵ یانە‬ ‫رەوان���ەی‬ ‫ئیسپانییەكەدا‪،‬‬ ‫شاری مەدرید بكەن‪.‬‬ ‫لە الیەكی ترەوە‪ ،‬رۆژنامەی‬ ‫(الگ��ازی��ت��ا دیلۆ س��پ��ۆرت)ی‬ ‫ئیتاڵی‪ ،‬ب�ڵاوی��ك��ردووەت��ەوە‪،‬‬ ‫ئەدریانۆ گالیانی‪ ،‬لە یەكێك‬ ‫ل��ە چێشتخانەكانی ش��اری‬ ‫م��ی�لان��ۆدا‪ ،‬ل��ەگ��ەڵ ب��اوك��ی‬ ‫ریكاردۆ كاكا كۆبووەتەوەو‬ ‫گفتوگۆیان لەسەر گەڕانەوەی‬ ‫ئەو یاریزانە بۆ ریزی یانەی‬ ‫ئەی سی میالن كردووە‪.‬‬ ‫س��ەرچ��اوەی��ەك��ی نزیكی‬ ‫ی��ان��ەی ئ���ەی س��ی م��ی�لان‪،‬‬ ‫ه���ەواڵ���ی ك��ۆب��وون��ەوەك��ەی‬ ‫پ���ش���ت���ڕاس���ت���ك���ردەوەو بە‬ ‫رۆژنامەنووسانی راگەیاندووە‪،‬‬ ‫بە رادەیەكی زۆر‪ ،‬گەڕانەوەی‬ ‫ری��ك��اردۆ كاكا ب��ۆ یاریگای‬ ‫سانسیرۆ‪ ،‬یەكالیی بووەتەوە‪.‬‬

‫ب���ووەو دوان��ەی��ەك��ی راهێنانیان‬ ‫لەگەڵ هەڵبژاردەی تانگۆو یانەی‬ ‫پ��ارم��ای ئیتاڵی‌و ه��ەڵ��ب��ژاردەی‬ ‫ئ��ۆرۆگ��وای‌و ی��ان��ەی میكسیكان‬ ‫مۆنتێری مەكسیكی‌و كۆرەنتیانزی‬ ‫بەرازیلی‌و ریڤەرپلەیتی ئەرجەنیتنی‬ ‫پێكهێنابوو‪ ،‬ئ���ەو دووان���ەی���ە‪،‬‬ ‫بەیەكەوە پلەی سێیەمی خولی‬ ‫ئەرجەنتینی وەرزی (‪)2006‬‬ ‫ی���ان ب��ۆ ی��ان��ەی بۆكاجۆنیۆرز‬ ‫دەستەبەركردو لە ساڵی (‪‌)2009‬دا‪،‬‬ ‫ل��ە یەكتری ج��ی��اب��وون��ەوەو لەو‬ ‫ساڵەدا ئەركی راهێنانی یانەی‬ ‫ئیستۆدیانتسی وەرگرت‌و نازناوی‬ ‫جامی لیپەرتادۆریسی یانەكانی‬ ‫ئ��ەم��ری��ك��ای ب���اش���ووری ب��ۆ ئەو‬ ‫یانەیە دەستەبەركردو ئاستێكی‬ ‫بەرزیشیان لە یاریی كۆتایی جامی‬ ‫جیهانیی یانەكان لە بەرامبەر‬ ‫ی��ان��ەی ب��ەرش��ل��ۆن��ەی ئیسپانی‬ ‫پێشكەشكردو بە تایمی زیادكراو‪،‬‬ ‫بە ئەنجامی دوو گۆڵ بەرامبەر بە‬ ‫گۆڵێك دۆڕان‪.‬‬ ‫س��اب��ی�لا‪ ،‬ل���ە س���ەرەت���ای‬ ‫ئەمساڵەوە‪ ،‬دەستی لە ئەركی‬ ‫راهێنانی یانەی ئیستۆدیانتس‬ ‫كێشایەوەو بۆ وەرگرتنی ئەركی‬ ‫ئ‬ ‫ه‬ ‫‌لی‬ ‫خان‬ ‫درۆ‬ ‫ساب‬ ‫راه��ێ��ن��ان��ی ی��ان��ەی ج��ەزی��رەی‬ ‫یال‪،‬‬ ‫راهێنه‌ری هه‌ڵبژارده‌ی ئه‌رجه‌نتین‬ ‫ئیماراتی‪ ،‬گەیشتە رێككەوتنی‬ ‫س��ەرەت��ای��ی‪ ،‬ب���ەاڵم ب��ە زانینی ئ��ەرج��ەن��ت��ی��ن‪ ،‬ل��ەو رێككەوتنە راب��ردووی��ش‪ ،‬پۆستی راهێنانی‬ ‫گرنگیدانی یەكێتیی تۆپی پێی پاشەكشەی كردو رۆژی هەینیی هەڵبژاردەی ئەرجەنتینی وەرگرت‪.‬‬

‫تیڤێز‪ :‬ئەگەر یاریزان نەبوومایە‪ ،‬ئێستا‬ ‫مردبووم؛ یان لەبەندیخانەدا بووم‬ ‫ئاژانسەكان‪ :‬ك��ارل��ۆس تیڤێزی‬ ‫ئەرجەنتینی‌و هێرشبەری یانەی‬ ‫مانچستەرسیتی‪ ،‬نهێنییەكی ژیانی‬ ‫تایبەتی خۆی ئاشكرادەكات‪ ،‬كە‬ ‫لەو دانپیانانەدا دەردەكەوێت‪ ،‬ئەو‬ ‫یاریزانە كەسێكی ئاڵۆزە‪.‬‬ ‫رۆژنامەی الگازیتا بۆدیرۆسا‪،‬‬ ‫كە لە یەكێك لە گەڕەكەكانی بوینس‬ ‫ئایریسی پایتەختی ئەرجەنتین‬ ‫دەردەچ���ێ���ت‌و ل��ە ژمارەیەكیدا‬ ‫چاوپێكەوتنێكی لەگەڵ كارلۆس‬ ‫تیڤێزدا ئەنجامداوەو ئەو یاریزانە‬ ‫ب��ەو رۆژن��ام��ەی��ەی راگ��ەی��ان��دووە‪،‬‬ ‫ئەگەر یاریزانی تۆپی پێ نەبوایە‪،‬‬ ‫ئێستا مردبوو‪ ،‬یان لە بەندیخانەدا‬ ‫دەبوو‪.‬‬ ‫تیڤێز‪ ،‬روونیكردووەتەوە‪ :‬لە‬ ‫ناوچەیەكی هەژاردا پەروەردەبووەو‬ ‫گ��ەن��ج��ی ئ���ەو ش��وێ��ن��ەی��ش‪ ،‬بە‬ ‫هۆی هەژارییەوە‪ ،‬دزیی دەبێتە‬ ‫بەشێك لە ژیانیان كە لە كۆتاییدا‬ ‫روودەكەنە بەندیخانەو ماوەیەكی‬ ‫زۆر ل��ەوێ ژی��ان بەسەردەبەن‪،‬‬ ‫یان ئەگەر دزیش فێرنەبن‪ ،‬ئەوا‬ ‫كاریان دەبێت بە بەكارهێنانی‬ ‫م��ادەه��ۆش��ب��ەرەك��ان‌و ئ��ەوەی��ش‬ ‫مردن ب��ەدوای خۆیدا دەهێنێت‪،‬‬

‫بۆیە ئەگەر نەبوایە بە تیڤێزی‬ ‫ئێستا‪ ،‬بەدڵنیاییەوە لەبەر زۆر‬ ‫بەكارهێنانی مادەی وزەبەخش‪،‬‬ ‫ئێستا م��ردب��وو‪ ،‬ی��ان بەهۆی‬ ‫دزیكردنەوە‪ ،‬ئێستا لە‬ ‫بەندیخانەدا دەبوو‪.‬‬ ‫تیڤێز‪ ،‬بە دێڕێك‬ ‫ب���ەو رۆژن���ام���ەی���ەی‬ ‫وت�����ووە‪« :‬چانسی‬ ‫زۆرب�����ووە ك��ە ب��ووە‬ ‫ب��ە یاریزانێكی‬ ‫ب����ەت����وان����او‬ ‫س�����ن�����ووری‬ ‫ه�����ەژاری�����ی‪،‬‬ ‫تێپەڕاندووە كە‬ ‫ئێستا بەرۆكی‬ ‫زۆرب������������ه‌ی‬ ‫گەنجەكانی ئەو‬ ‫گەڕەكانەی گرتووە»‪.‬‬ ‫ئەو یاریزانە‪ ،‬وتیشی‪:‬‬ ‫«م��ەرج نییە هەموو ئەو‬ ‫كەسانەی ل��ەو شوێنانەدا‬ ‫دەژین‪ ،‬دز بن‌و مادەی هۆشبەر‬ ‫بەكاربهێنن‪ ،‬بەڵكو خەڵكێكی‬ ‫زۆری ئ��ەو ناوچانەیش‪ ،‬ژیانی‬ ‫ئاسایی ب��ەس��ەر دەب��� ‌هن‌و وەك‬ ‫هەرخێزانێكی ت��ری گ��ەڕەك��ە‬

‫دەوڵەمەندەكانی شاری بوینێس‬ ‫ئایریسن»‪.‬‬ ‫تیڤێز‪ ،‬لە كاتی گواستنەوەی‬ ‫زستانەی یاریزاناندا‪ ،‬پەیامێكی‬ ‫ئاراستەی دەستەی كارگێڕیی‬ ‫یانەی مانچستەرسیتی كردو‬ ‫داوای لێكردن؛ دەستبەرداری‬ ‫ب���ب���ن‪ ،‬ئ��ێ��س��ت��اش ئ��ەو‬ ‫یاریزانە‪ ،‬سوورە لەسەر‬ ‫بەجێهێشتنی ئەو‬ ‫یانەیە‪.‬‬

‫سه‌رپه‌رشتیار‬

‫ی‪ .‬سه‌رپه‌رشتیار‬

‫دیزاین‬

‫به‌همه‌ن غه‌ریب‬

‫بڕیار عه‌باس‬

‫یاسین حه‌مه‌عه‌لی‬

‫‪goolrozhnama@yahoo.com‬‬

‫‪07701945188‬‬

‫ذمارة (‪ )9‬سَيشةممة ‪2011/8/2‬‬

‫پاتۆ‌و كچەكەی بیرلسكۆنی لە قافدا گیران‬

‫ئ��اژان��س��ەك��ان‪ :‬خ��ۆش��ەوی��س��ت��ی ن��ێ��وان‬ ‫ئەلیكساندەر پاتۆی بەرازیلی‌و باربارا‬ ‫بیرلسكۆنی دوای ماوەیەك رەتكردنەوە‪،‬‬ ‫ئێستا بووە بە خۆشەویستییەكی ئاشكراو‬ ‫هەمیشە بارباراو پاتۆ‪ ،‬زوومی كامێرای‬ ‫رۆژنامەنووسە ئیتاڵییەكانیان لەسەرەو‬ ‫جارێكی تر ئەو دوو خۆشەویستە لە قافدا‬ ‫گیرانەوە‪.‬‬ ‫دوای گ���ەڕان���ەوەی ئەلیكسەندەر‬ ‫پاتۆ لە پاڵەوانێتی (كوپا ئەمریكا) بۆ‬

‫واڵتی ئیتاڵیا‪ ،‬رۆژنامەنووسەكان چەند‬ ‫وێنەیەكی ئابڕووبەرانەی پاتۆو باربارایان‬ ‫بە دزییەوە گرتووە‪ ،‬كە دواتر لە رووپەڕی‬ ‫رۆژنامەكاندا باڵوكراونەتەوەو لەو وێنانەدا‬ ‫پاتۆو خۆشەویستەكەی لەسەر كەنار‬ ‫دەریایەكی ئیتاڵیا دەبینرێن‌و لە چەند‬ ‫شوێنێكی قەرەباڵغدا باوەشیان بە یەكدا‬ ‫كردووە‪.‬‬ ‫ئ���ەو وێ��ن��ان��ە‪ ،‬ت���وڕەب���وون���ی الی‬ ‫ئیتاڵییەكان‌و بەرازیلییەكان دروستكردووە‪،‬‬

‫بە جۆرێك بەرازیلییەكان باربارا بە هۆكاری‬ ‫دابەزینی ئاستی پاتۆ لە پاڵەوانێتی‬ ‫(كوپا ئەمریكا) دەزانن‌و ئیتاڵییەكانیش‬ ‫پێیانوایە‪ :‬پاتۆ سوكایەتییان پێدەكات‪،‬‬ ‫چونكە لەگەڵ كچی سەرۆك وەزیراندایەو‬ ‫بۆ چەند جارێكیشە وێنەی ئابڕووبەرانەیان‬ ‫باڵودەبێتەوە‪.‬‬ ‫پێش گ��ەڕان��ەوەش��ی ب��ۆ ئیتاڵیا‪،‬‬ ‫خ��ەری��ك��ب��وو پ��ات��ۆ ل��ەالی��ەن پۆلیسی‬ ‫بەرازیلییەوە دەستگیربكرێت‌و ئەگەر‬

‫مایسترۆكەی بەرشەلۆنە؛‬ ‫زۆرترین پاس دەدات‬ ‫ئ����اژان����س����ەك����ان‪ :‬س��ای��ت��ی‬ ‫ئۆپتاسپۆرتی وەرزش���ی‪ ،‬كە‬ ‫تایبەتمەندە بە سەرژمێریی‬ ‫تۆپی پ�ێ‌ ل��ە كیشوەری‬ ‫ئەوروپا‪ ،‬سەرژمێرییەكی‬ ‫ل���ەس���ەر ب��اش��ت��ری��ن‬ ‫ی���اری���زان���ی وەرزی‬ ‫_‪‌)2011‬ی‬ ‫(‪2010‬‬ ‫ئ������ەو ك���ی���ش���وەرە‬ ‫ب��ڵ�اوك����ردووەت����ەوە‪،‬‬ ‫ك��ە زۆرت���ری���ن ج���ار بە‬ ‫باشی تۆپیان داوە بە‬ ‫ها و ڕ ێكا نیا ن‌و‬

‫بەرشەلۆنەش‬ ‫مایستۆركەی‬ ‫پلەی یەكەمی بەدەستهێناوە‪.‬‬ ‫ب�����ەپ�����ێ�����ی‬ ‫ئ�������ەو س����ەر‬ ‫ژ مێر ییە ش ؛‬ ‫چ������اڤ������ی‬ ‫هێر نا ند ێز ی‬ ‫ئیسپا نی ‌و‬ ‫ی���اری���زان���ی‬ ‫ه����ێ����ڵ����ی‬ ‫ن��اوەڕاس��ت��ی‬ ‫ی�������ان�������ەی‬ ‫ب��ەرش��ەل��ۆن��ە‪،‬‬ ‫ب���ە پ��ل��ەی‬

‫بردنەوەی ه��ەردوو نازناوی‬ ‫خ��ول��ی ئیسپانی‌و خولی‬ ‫یانە پاڵەوانەكانی ئەوروپا‬ ‫ب���وو‪ ،‬زۆرت��ری��ن گۆڵیشی‬ ‫ت���ۆم���ارك���ردب���وو‪ ،‬ب���ەاڵم‬ ‫لیۆنێل میسی‪ ،‬باشترین‬ ‫ی��اری��زان��ی س��اڵ��ی (‪)2010‬‬ ‫ل��ە پلەی پانزەیەمی ئەو‬ ‫س��ەرژم��ێ��ری��ی��ەدای��ەو بە‬ ‫دروس��ت��ی��ی (‪ )3252‬جار‬ ‫تۆپی بۆ هاوڕێكانی ناردووە‪.‬‬ ‫چ���اڤ���ی ه��ێ��رن��ان��دێ��ز‪،‬‬ ‫ج��گ��ەل��ەوەش ب��ە باشترین‬ ‫ی�����اری�����زان�����ی ه��ێ��ڵ��ی‬ ‫ناوەڕاستی جیهان‬

‫یەكەم‬ ‫ه��ات��وە‬ ‫ب�����������ە‬ ‫( ‪)5799‬‬ ‫پ�����اس�����ی‬ ‫دروس�������ت‌و‬ ‫س���ێ���رج���ی���ۆ‬ ‫ب��ۆس��ك��ێ��ت��س��ی‬ ‫ی�����اری�����زان�����ی‬ ‫ه��ەم��ان ی��ان��ەش‪،‬‬ ‫پ���ل���ەی دووەم�����ی‬ ‫ئ��ەو سەرژمێرییەی‬ ‫وەرگرتووە بە (‪)3970‬‬ ‫پاسی دروس���ت‌و چاڤی‬ ‫ئەلۆنسۆی یاریزانی یانەی‬ ‫ریاڵ مەدریدیش (‪)3891‬‬ ‫‌‌جار بە باشیی تۆپی داوە‬ ‫بە هاوڕێكانی‌و پلەی سێیەمی‬ ‫بەدەستهێناوە‪.‬‬ ‫ه���ەرچ���ەن���دە‬ ‫هۆكاری سەرەكیی‬

‫دیاریكراوەو پلەی دووەمی‬ ‫ب��اش��ت��ری��ن��ەك��ان��ی س��اڵ��ی‬ ‫(‪)2010‬ی ل��ەدوای لیۆنێل‬ ‫بەدەستهێناو‬ ‫میسییەوە‬ ‫لەئێستاشدا؛ ل��ەپ��اڵ ئەو‬ ‫كریستیانۆ‬ ‫ی���اری���زان���ەو‬ ‫رۆن����اڵ����دۆدا‪ ،‬پ��اڵ��ێ��وراوی‬ ‫وەرگرتنی باشترین یاریزانی‬ ‫كیشوەری ئەوروپایە‪ ،‬كە‬ ‫لە مانگی (‪)10‬ی داهاتوو‬ ‫لە میانی تیروپشكی خولی‬ ‫یانە پاڵەوانەكانی ئەوروپا‬ ‫ئاشكرا دەكرێت‪.‬‬ ‫ئ��ەو ی��اری��زان��ە‪ ،‬چەند‬ ‫ساڵێكە ئاستێكی ب��ەرز‬ ‫ل���ەگ���ەڵ ه���ەڵ���ب���ژاردەی‬ ‫ئیسپانیاو یانەی بەرشەلۆنە‬ ‫پ���ێ���ش���ك���ەش دەك�������ات‌و‬ ‫پێشبینیش دەك��رێ��ت؛ بۆ‬ ‫چەند وەرزێكی تر لەسەر‬ ‫ئەو ئاستە بەرزەی بەردەوام‬ ‫بێت‪.‬‬

‫فــــا وڵ‬

‫بۆ په‌یوه‌ندیکردن‪:‬‬

‫ی‬ ‫ەكێتیی تۆپی پێ‌‪ ،‬یان‬ ‫یەكێتیی (پارت ‌‬ ‫یو یەكێتی)؟‬ ‫بێوەی ئەحمەد‬

‫پارێزەرەكەی نەبوایە‪ ،‬لە جیاتی رابواردن‬ ‫لەگەڵ باربارادا لە بەندیخانەدا دەبوو‪،‬‬ ‫هۆكاری ئ��ەوەش ئەوەبوو؛ كە پاتۆ بۆ‬ ‫ماوەیەكی زۆر لە تەاڵقدانی ژنەكەی‪،‬‬ ‫نەفەقەی نەكردبوو‪ ،‬پارەیەكی زۆری ئەو‬ ‫نەفەقەیەش قەرزدار بوو‪.‬‬ ‫پاتۆ‪ ،‬بەپێی بڕیاری دادگای بەرازیل‪،‬‬ ‫ناچار ك��راوە بە پێدانی (‪ )50‬ه��ەزار‬ ‫دۆالر لە مانگێكدا‪ ،‬بەو ژنەی که‌ بەهۆی‬ ‫پەیوەندییەكانی تری لێك جیابوونەوە‪.‬‬

‫هەر دامودەزگایەك میکانیزمێکی ئیشکردنی تایبەتی‬ ‫خۆی هەیە‪ ،‬گەر حكومیی بێت لە واڵتانی جیهان بە‬ ‫سیستماتیكە‌و دوورە لە برادەرایەتیی‌و دڵ رازیكردنی یەكتر‪ ،‬گەر‬ ‫وەرزشیش بێت‪ ،‬ئەوا بەدڵنیاییەوە بە هەڵبژاردنە‌و ئەوانەی كورسییەكانی‬ ‫وەرزش دیاریدەكەن‪ ،‬دەنگی دەنگدەرانن‪ ،‬بەاڵم لە كوردستانی ئێمەدا‪،‬‬ ‫هەمووی بەقوربانی دوو پارت كراوە‌و هەموو كایەكانی ژیانیان قۆرخ‬ ‫كردووە‪ ،‬پارتی‌و یەكێتی وەرزشكارن‪ ،‬هونەرمەندن‪ ،‬رۆژنامەنووسن‪ ،‬گەر‬ ‫لەو دووانە نەبیت یان هاوكارییان نەكەیت‪ ،‬ئەوا تۆ لە ژنە عەرەبەكەی‪.‬‬ ‫یەكێتیی تۆپی پێی كوردستان‪ ،‬یەكێكە لە دامەزراوە وەرزشییەكانی‬ ‫كوردستان‪ ،‬ئەم یەكێتییە‪ ،‬پێشتر دوو ئیدارەیی وای لێكردبوو تەنیا‬ ‫كەسێتیی پارتی‌و یەكێتی لە سنوورەكانیان كاری تێدا بكەن‪ ،‬ئێستاش‬ ‫كە بە حسابی خۆیان یەك ئیدارەییە‪ ،‬لەو یەكێتییەدا تەنیا كەسه‌کانی‬ ‫ئەو دوو حیزبە كۆنترۆڵیان كردووە‌و هیچ كەسێكی تر بۆی نییە قەرەی‬ ‫پۆستەكانی بكەوێت‪.‬‬ ‫بینیمان یەكێتیی تۆپی پێی جیهان‌و هەموو لقەكانی یەكێتییەكە‬ ‫هەڵبژاردنی خۆیان لە وادەی خۆیدا ئەنجامدا‪ ،‬بەاڵم جارێكی تر ئێمە‬ ‫جیاوازیی خۆمان پیشان دەدەینەوە‌و هەڵبژاردن الی ئێمە هیچ مانایه‌کی‬ ‫نییە‌و گەر لەو دوو حیزبە بیت‪ ،‬هەموو شتێكیت‪.‬‬ ‫نازانین ئەم یەكێتییە بۆ هەڵبژاردن ناكات‪ ،‬ئەندامان‌و سەرۆكەكەی‬ ‫لەوە دەترسن هەڵنەبژێردرێنەوە؟ یان باوەڕیان بە دەمو چاوی تازە‬ ‫نییە؟‬ ‫كەس نكوڵی ل��ەوە ناكات؛ یەكێتیی تۆپی پێی كوردستان‬ ‫چاالكترین یەكێتییە لە كوردستاندا‪ ،‬بەاڵم گەر بەزووترین كات وادەی‬ ‫هەڵبژاردنێكی پاك‌و بێگەر دیاریی نەكات‪ ،‬بەدڵنیاییەوە دەكەوێتە ژێر‬ ‫پرسیارەوە‌و دەبێت وەاڵمێكی مەنتیقیشی پێبێت‪ ،‬هەرچەندە بە رای‬ ‫ئێمە؛ لەژێر پرسیاردایەو نیشانەو هێمای زۆریش هەڵدەگرێت‪.‬‬ ‫ئێمەی رۆژنامەنووسانیش تەنیا بەوە رازی نابین ئەو یەكێتییە‬ ‫هەڵمان بخەڵەتێنێت‌و هەڵبژاردنێك ئەنجامبدات‪ ،‬بەڵكو دەبێت‬ ‫هەڵبژاردنێكی پاك‌و بێگەرد ئەنجام بدات‪.‬‬ ‫ماوەیەك لەمەوبەر بینیمان هەڵبژاردنی نوێنەرایەتی سلێمانی‬ ‫لیژنەی ئۆڵۆمپیی عێراق ئەنجامدرا‪ ،‬چەندین ئەندامی ئەو لیژنەیە دانیان‬ ‫بەوەدانا؛ كە هەڵبژاردنەكە تەنیا بۆ رازیكردن بووە‌و گۆڕانكاریی بەدی‬ ‫نەهاتووە‪ ،‬تەنانەت رۆژێك پێش هەڵبژاردن رێنمایی ئاشكرا كراوە‪.‬‬ ‫بۆیە‪ ،‬دەمانەوێت یەكێتیی تۆپی پێی كوردستان نەكەوێتە‬ ‫بەر رەخنەو هەڵوێستوەرگرتن بەرامبەری‌و پێشنیازی بۆ دەكەین؛‬ ‫هەڵبژاردنێكی پاك‌و بێگەردو دوور لە دەستتێوەردانی حیزب بكات‌و‬ ‫ناوی تۆپی پێی كوردستان‌و یەكێتیی تۆپی پێكەی بەرەو لوتكە ببات‪،‬‬ ‫نەك جارێكی تر بڵێین‪« :‬یەكێتیی پارتی‌و یەكێتی‪ ،‬یان یەكێتیی تۆپی‬ ‫پێی كوردستان»‪.‬‬

‫جگە لە تۆپی پێ‌؛ ئەستێرەكان ئارەزووی تریان هەیە‬ ‫ئاژانسەكان‪ :‬زۆرج���ار یاریزانی‬ ‫تۆپی پ ‌ێ جگە لە یاریكردن‪،‬‬ ‫چەند ئارەزوویەكی تری هەیە‪ ،‬كە‬ ‫زۆرجار ئەو ئارەزووانە ئەنجامدانی‬ ‫وەرزشیی دیكەیە‪ ،‬یان خواردنی‬ ‫خواردنێكی جیاوازە‪ ،‬جاری واش‬ ‫ه����ەی����ە ئ���ارەزووەك���ان���ی���ان‬ ‫س��ن��وورەك��ان��ی رێز‬ ‫ت��ێ��دەپ��ەڕێ��ن��ی��ن‌و‬ ‫س��ەرق��اڵ��ی م��ان��ەوە‬ ‫لە كەنار دەریاكان‌و‬ ‫ج���گ���ەرەك���ێ���ش���ان‌و‬ ‫ك��ێ��ش��ان��ی م�����اددە‬ ‫بێهۆشكەرەكانن‪ ،‬وەك؛‬ ‫دیگۆ ئەرماندۆ مارادۆنا‬ ‫ك��ە خەریكبوو بەهۆی‬ ‫بەكارهێنانی لەڕادەبەدەری‬ ‫م��اددەه��ۆش��ب��ەرەك��ان��ەوە‪،‬‬ ‫گیانی لەدەست بدات‪.‬‬ ‫ئەو یاریزانانەی لە ئێستادا‬ ‫ئەستێرەن‌و لەنێو یاریگاكاندا‬ ‫لەگەڵ یانەكان‌و هەڵبژاردەكانیان‬ ‫دەی��ان��ب��ی��ن��ی��ن‪ ،‬ه��ەری��ەك��ەی��ان‬ ‫ئارەزوویەكیان هەیە‪.‬‬ ‫ك��ری��س��ت��ی��ان��ۆ رۆن���اڵ���دۆی‬ ‫پرتوگالی‌و ئەستێرەی یانەی ریال‬ ‫مەدرید‪ ،‬بە تەنیا لێهاتوو نییە‬ ‫لە تۆپی پێدا‪ ،‬بەڵكو ئ��ارەزووی‬ ‫ئەوەیە زۆرب��ەی كاتەكان لەنێو‬ ‫كەنار دەریاكاندا بەسەربەرێت‪،‬‬ ‫بۆ ئەوەی خەریكی یاریی بڕینی‬ ‫شەپۆلەكان بێت‪.‬‬ ‫فلۆران مالودای فەرەنسی‌و‬ ‫ی���اری���زان���ی ی���ان���ەی چێڵسی‬ ‫ئینگلیزیش‪ ،‬ئارەزووی وێنەگرتنە‬ ‫بە پرۆفیشناڵیی‌و لەو بوارەشدا‬ ‫بەتوانایە‪.‬‬ ‫دیڤید بێكهامی ئینگلیزی‌و‬ ‫یاریزانی یانەی ل��ۆس ئەنجلس‬ ‫گ��االك��س��ی ئ��ەم��ری��ك��ی‪ ،‬ح��ەز بە‬ ‫كەشخەیی‌و هەڵكۆڵینی خاڵ‌و تاتۆ‬ ‫دەكات لەسەر لەشی‪.‬‬ ‫مانوێل نوێری گۆڵچی یانەی‬ ‫بایرن میونخیی ئەڵمانیش‪ ،‬شەیدای‬ ‫گۆرانییە بە دەنگی ب��ەرزو تیپە‬

‫میوزیكییەكان‌و هاندەری تیپی‬ ‫میوزیكی ماتالیكای واڵتەكەیەتی‪.‬‬ ‫گۆتی‪ ،‬یاریزانی پێشووی‬ ‫یانەی ریاڵ مەدریدیش‪ ،‬زۆربەی‬ ‫ج��ار ل��ە ك���ۆڕو سیمینارەكان‬ ‫ئامادەدەبێت‌و ئامادەبوونی لەو‬ ‫شوێنانەدا دوای تۆپی پێ‌‪،‬‬ ‫ئارەزووی دووەمیەتی‪.‬‬ ‫دی��ف��ۆی ی��اری��زان��ی یانەی‬ ‫تۆتنهامی ئینگلیزیش‪ ،‬ئارەزووی‬ ‫ب��ەخ��ێ��وك��ردن��ی ئ���اژەڵ���ەو لە‬ ‫ماڵەكەیدا باخچەیەكی ئاژەاڵنی‬ ‫بچۆكەلەی هەیە‪.‬‬ ‫ج��ی��ان ل��وی��ح��ی ب��ۆف��ۆن��ی‬

‫گۆڵچی یانەی یۆڤانتۆس‪ ،‬كە بە‬ ‫جاڵجاڵۆكە ناسراوە‪ ،‬ئارەزووی‬ ‫بەسەربردنی كاتەكانێتی لەگەڵ‬ ‫خێزانەكەی‪ ،‬هەروەها حەزیشی‬ ‫لە پایسكیلسوارییە‪.‬‬ ‫ج�����ی�����رارد پ��ێ��ك��ی��ی��ەی‬

‫بەرگریكاری یانەی بەرشەلۆنە‪،‬‬ ‫كە خۆشەویستەكەی شاكیرای‬ ‫گۆرانیبێژی بەناوبانگی كۆڵۆمبیە‪،‬‬ ‫جگە لە یاریكردن‪ ،‬ئ��ارەزووی‬ ‫كڕینی ئۆتۆمبێلی گرانبەهاو‬ ‫لێخوڕینییەتی‪.‬‬