Rozhnama

‫(‪ )11‬رۆژه‌ رۆژنامه‌نووس‬ ‫بێستون محه‌مه‌د بێهۆشه‌‬ ‫مه‌ترسییه‌کانی سه‌ر‬

‫کاکه‌ییه‌کانی که‌رکوک‬

‫ژمارە (‪ )647‬سێشەممە ‪2011/8/16‬‬

‫كۆمپانیای وشە هەفتانە دەریدەكات‬

‫‪8‬‬

‫نرخ (‪ )1000‬دینار‬

‫‪...‬ل‪11‬‬

‫سێ نه‌خۆشخانه‌ی تایبه‌ت‬ ‫داده‌خرێن‬ ‫‪16‬‬

‫لە بانكەكانی هەولێر؛ سەدان ملیۆن دۆالر دیارنامێنێت‬ ‫رۆژن��ام��ە‪ :‬لیژنەی ب��ااڵی‬ ‫ف�ه‌ت��وای ك��وردس��ت��ان‪ ،‬پێدانی‬ ‫زەكات بە الیەنە ئیسالمییەكانی‬ ‫كوردستان قەدەغە دەكات؛ كە‬ ‫سااڵنە سەدان ملیۆن دینار وەك‬ ‫زەكات لە خەڵكانی دەوڵەمەند‬

‫وەردەگرن‪.‬‬ ‫رۆژی (‪)10‬ی ئ���ەم‬ ‫مانگە‪ ،‬لیژنەی بااڵی فه‌توای‬ ‫ك���وردس���ت���ان‪ ،‬ك���ە س���ەر بە‬ ‫(یەكێتیی زان��ای��ان��ی ئایینی‬ ‫ئ��ی��س�لام��ی��ی ك���وردس���ت���ان)ە‪،‬‬

‫نییە زەك��ات بدرێت بەالیەنی‬ ‫خێرخوازیی‌و چاكسازیی گشتیی‬ ‫لە دروستكردنی بەندەر‌‪ ،‬پرد‌‪،‬‬ ‫مزگەوت‌‪ ،‬قوتابخانە‪ ،‬چاككردنی‬ ‫رێگاوبان‌و‪."...‬‬ ‫ل �ه‌وب��اره‌ی �ه‌وه‌ د‪.‬موسەننا‬

‫چـــــــــەند فه‌توایەكی تایبەتی‬ ‫دەرك���رد‌و تێیاندا ق��ەدەغ��ەی‬ ‫پێدانی زەكات دەكات بەهەندێك‬ ‫الی����ەن‌و ل��ە خ��اڵ��ی دووەم���ی‬ ‫فه‌تواكەدا‪ ،‬هاتووە‪" :‬هەرچوار‬ ‫مەزهەبەكە یەكڕان‪ ،‬كە دروست‬

‫ئافره‌تان‬ ‫‪12‬‬

‫سیاسییه‌کان‬

‫شااڵو فەتاح‪ :‬بەپێی نوێترین‬ ‫راپۆرتی نەتەوەیەكگرتووەكان‪،‬‬ ‫هێشتا زی��ن��دان��ەك��ان��ی هەرێمی‬ ‫كوردستان لە دۆخێكی خراپی‬ ‫مرۆییدان‌و چەندبار لە قەبارەی‬ ‫خۆیان زیندانییان تێ ئاخنراون‪.‬‬

‫‪Reklam‬‬

‫‪13‬‬

‫ئەمین‪ ،‬ئەندامی سەركردایەتیی‬ ‫ی��ەك��گ��رت��ووی ئیسالمیی‪ ،‬بە‬ ‫"رۆژنامە"ی وت‪" :‬ئەو فه‌توایە‪،‬‬ ‫گەمارۆیەكی دیكەی ه��ەردوو‬ ‫حیزبی دەسەاڵته‌"‪.‬‬ ‫وردەكاریی لە ل (‪)3‬دایە‪.‬‬

‫ئەڤین ئاسۆ‌و ئارامۆ؛ (‪ )160‬دەفتەر دۆالر لە حكومەت وەردەگرن‬

‫رۆژنامە‪:‬ئەندامێكی داواكاریی ك��ە كۆپییەكەی گەیشتووەتە‬ ‫گشتیی لە هەرێمی كوردستان‪" ،‬رۆژنامە"‪ ،‬دڵشاد فائیز عەبدوڵاڵ‪،‬‬ ‫داوای ب��ەدواداچ��وون دەك��ات بۆ ئ��ەن��دام��ی داواك�����اری گشتیی‪،‬‬ ‫"سەرفكردنی بڕی (‪ )160‬ده‌فته‌ر ن��ووس��راوێ��ك��ی ب��ۆ فەرمانگەی‬ ‫دۆالر‪ ،‬ك��ە دراوە ب��ە ه���ەردوو داواكاری گشتیی هەولێر ناردووە‌و‬ ‫پێشكەشكاری تەلەفزیۆنی "ئەڤین تێیدا داوای بەدواداچوونی كردووە‬ ‫لەو زانیارییانەی پێی گەیشتوون‌و‬ ‫ئاسۆ‌و ئارامۆ"‪.‬‬ ‫ب��ەپ��ێ��ی ب��ەڵ��گ��ەن��ام��ەی��ەك‪ ،‬بوونه‌تە هۆی "بەفیڕۆدانی سامانی‬

‫گشتیی"‪.‬‬ ‫ل��ە ن����ووس����راوەك����ەدا‪ ،‬كە‬ ‫ب��ە ژم����ارەی (‪)108‬ی رۆژی‬ ‫(‪ )2011/6/26‬ن��ێ��ردراوە‌و لە‬ ‫چەند خاڵێك پێكهاتووە‪ ،‬لە خاڵی‬ ‫یەكەمدا هاتووە‪" :‬لەو ماوەیەدا‬ ‫لە ئەنجومەنی وەزی����ران‪ ،‬بڕی‬ ‫(‪ )160‬دەفتەر دۆالری ئەمریكی‬

‫سەرفكراوە بۆ هەردوو هونەرمەند‬ ‫(ئەڤین ئاسۆ‌و ئارامۆ) بەمەبەستی‬ ‫نۆژەنكردنەوەی (‪‌)chanal4‬و‬ ‫(‪.)korek‬‬ ‫نووسراوەكە‪ ،‬داوای كردووە‪:‬‬ ‫ب��ەدواداچ��وون لەسەر راستیی‌و‬ ‫دروستیی ئەو زانیارییانە بكرێت‌‌و‬ ‫سكااڵ لەدژی ئەو كەسانە تۆمار‬

‫نەتەوەیەكگرتووەكان‪ :‬زیندانەكانی هەولێر‌و سلێمانی لێیان دەڕژێت‬

‫مه‌له‌وانگه‌ی‬

‫ل ‌ه فه‌یسبووک‬

‫یەكێتیی زانایان‪ ،‬پێدانی زەكات‬ ‫بە كۆمەڵ‌و یەكگرتوو؛ قه‌ده‌غه‌ دەكات‬

‫نەتەوەیەكگرتووەكان‪ ،‬راپۆرتی‬ ‫ساڵی (‪)2010‬ی دەربارەی رەوشی‬ ‫مافی مرۆڤ لە عێراق باڵوكردەوە‪،‬‬ ‫كە توێژینەوەی سەبارەت بە چەندین‬ ‫ت���ەوەرو بابەت خستووەتەڕوو‪،‬‬ ‫س�����ەرەڕای ب��اس��ك��ردن��ی دۆخ��ی‬

‫زیندانییەكانی هەرێمی كوردستان‪.‬‬ ‫راپۆرتەكە نووسیویەتی‪ :‬تەنیا‬ ‫ێ لە دهۆك هەیە‪،‬‬ ‫یەك زیندانی نو ‌‬ ‫كە "كەمترین مه‌رجی ستانداردی‬ ‫جیهانیی تێدایە"‪ ،‬ه��ەروەه��ا لە‬ ‫راپ��ۆرت��ەك��ەدا ه��ات��ووە‪ :‬ژم��ارەی‬

‫زیندانییان ل��ە (‪)2689‬وە بۆ‬ ‫(‪ )3285‬زیادیانكردووەو هەریەكە‬ ‫ل��ە زیندانییەكانی مەحەتەی‬ ‫(هەولێر)‌و مەعەسكەر سەالمی‬ ‫(سلێمانی)‪ ،‬ئێجگار قەرەباڵغن‪،‬‬ ‫ك���ارەب���ای���ان ن��ی��ی��ەو رەچ��اوی��ی‬

‫پاكوخاوێنی ناكرێت‪.‬‬ ‫راپۆرتەكە‪ ،‬نموونەی ژوورێك‬ ‫دەهێنێتەوە لە زیندانی مەحەتەی‬ ‫ه��ەول��ێ��ر‪ ،‬ك��ە ب��ۆ (‪ )30‬ك��ەس‬ ‫دروستكراوە‪ ،‬بەاڵم (‪ )110‬زیندانیی‬ ‫تێدایه‌‪.‬‬

‫زیاتر لە حه‌وت هەزار پێشمەرگەی پارتی؛ داوای زیادكردنی مووچەكانیان دەكەن‬

‫‪250‬‬

‫بكرێت كە تێیدا كەمتەرخەم بوون‪.‬‬ ‫ئەڤین ئاسۆ‪ ،‬وەك بەڕێوەبەری‬ ‫(‪‌)chanal4‬و ئ��ارام��ۆ‪ ،‬وەك‬ ‫بەڕێوەبەری (‪ )korek‬كاریان‬ ‫ك���ردووە‪ ،‬ب��ەاڵم سەرچاوەكانی‬ ‫ه���ەواڵ وا ب��اس��ی دەك����ەن‪ ،‬كە‬ ‫هەفتەی راب���ردوو هەردووكیان‬ ‫دوورخراونەتەوە‪.‬‬

‫دامه‌زراندن؛ ئامانجی‬ ‫سیاسیی هه‌یه‌‬ ‫‪19‬‬

‫(‪ )50 - 40‬دۆسیه‌ی‬ ‫گه‌نده‌ڵیی ده‌جوڵێنرێن‬

‫مژدە مژدە مژدە‬

‫ه َي َلةكةت بطؤ ِرة بؤ ثؤستثةيد يان بيك ِرةو‬

‫دةقيقة‬

‫ثةيوةندى ب َيبةرامبةر بةدةستبه َينة‬

‫بۆ یەکەم جار کۆلێژەکەمان لە بەریتانیا ڕاستەوخۆ ئەم خول و‬ ‫کورسیانە دابین دەکات بۆ فێرخوازانی کوردستان‬

‫خولی زمانی ئینگلیسی و ‪ IELTS‬بەکالۆریۆش لە‪:‬‬ ‫‪Hotel Management / Business Management /‬‬ ‫‪Information Technology‬‬

‫دیبلۆمی بااڵ لە‪:‬‬ ‫‪Hotel Management / Business Management‬‬ ‫بكرة‪ ،‬يان ه َيَلةكةت بطؤ ِرة بؤ‬ ‫ئ َيستا ه َيَلي ثؤستثةيدي ئاسياس َي َل ِ‬ ‫ثؤستثةيد‪ ،‬و هةموو مانط َيك ‪ 250‬دةقيقةي ب َيبةرامبةر بةدةست به َينة بؤ‬ ‫ماوةي ‪ 6‬مانط‬

‫ ‬ ‫ ‬

‫دةقيقة ب َيبةرامبةرة مانطانةكان بؤ ماوةي ‪ 30‬رؤذ بةكارد َيت لة ناو تؤ ِري ئاسياس َيَلدا‪.‬‬ ‫ئةم ئؤفةرة دابينكراوة لة سةنتةرةكاني فرؤشتني ئاسياس َي َل و بؤ ماوةي ‪ 3‬مانط‬

‫كاردةكات لة ‪ 2011 / 7 / 7‬ةوة ‪.‬‬

‫ده قيقةى ب َيبةرامبةر‬ ‫بؤ ماوةي‬ ‫شةش مانط‬

‫ئۆفەری ماستەرو دکتۆرا لە هەربەشێك کە خۆتان بتانەوێت ئەم‬ ‫هەلە تا کۆتایی مانگی نۆ بەردەوام دەبێت‪ .‬دوو دڵ مەبەو‬ ‫ڕاستەوخۆ پەیوەندی بکەن‪ .‬بۆ زانیاری زیاتر ژمارەی تەلەفۆن‬

‫‪0044 121 6221001‬‬ ‫‪E-mail: admissons@edc.ac‬‬ ‫‪www.edc.ac‬‬

‫‪21‬‬

‫‪Reklam‬‬

‫ه��ێ��م��ن م��ام��ەن��د‪ :‬بەپێی‬ ‫بەڵگەنامەیەك‪ ،‬چەندین "كاری‬ ‫نایاسایی‌و ئیختیالسی پ��ارە"‬ ‫ل��ە چەند بانكێكی هەولێردا‬ ‫ئەنجامدراون‪.‬‬ ‫ئەندامێكی داواكاری گشتیی‬ ‫لە هەرێمی كوردستان‪ ،‬داوای‬ ‫بەدواداچوون دەكات بۆ ونبوونی‬ ‫ب��ڕی (‪ )23‬ملیار دی��ن��ار‪ ،‬كە‬ ‫"بەوەهمیی ونبووە لە بانكی‬ ‫عەقاری هەولێر‌و خراوەتە سەر‬ ‫بانكی قەاڵت"‪.‬‬ ‫بەپێی بەڵگەنامەكە‪ ،‬كە‬ ‫ك��ۆپ��ی��ی��ەك��ەی گ��ەی��ش��ت��ووەت��ە‬ ‫"رۆژنامە"‪ ،‬چەند ساڵێكە بڕی‬ ‫(‪ )100‬ملیۆن دۆالر بەمەبەستی‬ ‫گ��ۆڕی��ن��ەوەی پ��ارە (بورصه)‬ ‫لە بازاڕەكانی هەرێمدا‪ ،‬تەنیا‬ ‫كەسێك تەخویل كراوە بەناوی‬ ‫(س)و خ��زم��ی ب��ەڕێ��وەب��ەری‬ ‫بانكی هەرێمە‪ ،‬كە پێویستە‬ ‫ئ��ەوە لە الی��ەن لیژنەوە بێت‪،‬‬ ‫بۆ هەر (‪ )100‬دۆالرێ��ک تەنیا‬ ‫(‪ )1500‬دی��ن��ار ب��ۆ خەزێنەی‬ ‫دەوڵ��ەت دەبێت‪ ،‬بەاڵم ناوبراو‬ ‫(س) وەریگرتووە‪.‬‬ ‫دڵ��ش��اد فائیز عەبدوڵاڵ‪،‬‬ ‫ئەندامی داواكاری گشتیی‪ ،‬كە‬ ‫نووسراوەكەی بۆ فەرمانگەی‬

‫داواك������اری گشتیی ه��ەول��ێ��ر‬ ‫ناردووە‌و تێیدا هاتووە‪" :‬چەند‬ ‫چەكێكی بێ رصيد سەرفكراون‬ ‫لە بانكی فیدراڵ‪ ،‬بۆیە پێویستە‬ ‫وردبینیی بكرێت بۆ سێ ساڵی‬ ‫راب����ردوو ل��ەالی��ەن چ��اودێ��ری��ی‬ ‫داراییەوە"‪.‬‬ ‫ل��ە ب��ەڵ��گ��ەن��ام��ەك��ەدا‪ ،‬كە‬ ‫ب��ە ژم���ارەی (‪)108‬ی رۆژی‬ ‫(‪ )2011/6/26‬ن��ێ��ردراوە بۆ‬ ‫داواك�����اری گشتیی هەولێر‪،‬‬ ‫هاتووە‪" :‬لە حساباتی سامانە‬ ‫سروشتییەكان لە بانكی فیدراڵ‪،‬‬ ‫زۆر ج���ار چ��ەك��ی ب��ێ‌ رصيد‬ ‫سەرفكراوە لەالیەن كۆمپانیای‬ ‫"ن���ۆك���ان"‌و "ع��ێ��راق��ی اوی���ل"‌و‬ ‫ناڕێكییەك هەبووە لە حساباتی‬ ‫سامانە سروشتییەكاندا"‪.‬‬ ‫ئ��ەو ئ��ەن��دام��ەی داواك���اری‬ ‫گشتیی‪ ،‬داوای بەدواداچوونی‬ ‫ك����ردووە ل���ەو زان��ی��اری��ی��ان��ەی‬ ‫پ��ێ��ی گ��ەی��ش��ت��وون‌و ب��وون�ه‌ت��ە‬ ‫ه��ۆی "ب��ەف��ی��ڕۆدان��ی سامانی‬ ‫گشتیی"‪ .‬هەروەها داوایكردووە‪،‬‬ ‫بەدواداچوون لەسەر راستیی‌و‬ ‫دروس��ت��ی��ی ئ��ەو زان��ی��اری��ی��ان��ە‬ ‫بكرێت‌و سكااڵیش ل��ەدژی ئەو‬ ‫كەسانە تۆمار بكرێت‌‪ ،‬كە تێیدا‬ ‫كەمتەرخەم بوون‪.‬‬

‫‪nawxo.rozhnama@yahoo.com‬‬

‫ذمارة (‪ )647‬سيَشةممة ‪2011/8/16‬‬

‫‪www.rozhnama.net‬‬

‫كۆمەڵی ئیسالمیی‪ :‬ئه‌و فه‌توای ‌ه بەشێكە لەو ئابڵوقەیەی دەسەاڵت خستوویەتییە سەرمان‪.‬‬

‫پێدانی زه‌کات ب ‌ه کۆم ‌هڵ‌و یه‌کگرتوو قه‌ده‌غ ‌ه ده‌کرێت‬ ‫راپۆرتی‪ :‬بەرزان عەلی حەمە‬

‫‪..............................................................‬‬

‫لەپێشهاتێكی تازەدا‪ ،‬لیژنەی‬ ‫بااڵی فه‌توای كوردستان‪ ،‬پێدانی‬ ‫زەكات بە الیەنە ئیسالمییەكانی‬ ‫كوردستان قەدەغە دەك��ات‪ ،‬كە‬ ‫سااڵنە سەدان ملیۆن دینار وەك‬ ‫زەكات لە خەڵكانی دەوڵەمەند‬ ‫وەردەگرن‪.‬‬ ‫رۆژی (‪)10‬ی ئ��ەم مانگە‪،‬‬ ‫لیژنەی بااڵی فه‌توای كوردستان‪،‬‬ ‫چ��ەن��د ف �ه‌ت��وای��ەك��ی تایبەتی‬ ‫دەركرد‌و قەدەغەی پێدانی زەكات‬ ‫دەكات بەهەندێك الیەن‌و لەخاڵی‬ ‫دووەم���ی ف �ه‌ت��واك��ەدا‪ ،‬هاتووە‪:‬‬ ‫«هەرچوار مەزهەبەكە یەكڕان‪،‬‬ ‫كە دروست نییە زەكات بدرێت‬ ‫بەالیەنی خێرخوازیی‌و چاكسازیی‬ ‫گشتیی لەدروستكردنی بەندەر‌‪،‬‬ ‫پ���رد‌‪ ،‬م��زگ��ەوت‌‪ ،‬قوتابخانە‪،‬‬

‫چاككردنی رێگاوبان‌و‪.»...‬‬ ‫چ�������اودێ�������ران‌و الی���ەن���ە‬ ‫ئیسالمییەكان لەو بڕوایەدان ئەم‬ ‫فه‌توایەی (یەكێتیی زانایانی‬ ‫ئایینی ئیسالمیی كوردستان)‬ ‫بۆ بڕینی ئەو خێرو زەكاتەیە‪،‬‬ ‫ك��ە چ��ەن��د ساڵێكە هەندێك‬ ‫ل��ە دەوڵ��ەم��ەن��دەك��ان��ی هەرێمی‬ ‫كوردستان‌و دەرەوە وەك زەكات‬ ‫س��ااڵن��ە س���ەدان ملیۆن دینار‬ ‫دەدەن بەالیەنە ئیسالمییەكانی‬ ‫ك���وردس���ت���ان؛ ب��ەم��ەب��ەس��ت��ی‬ ‫بەڕێوەبردنی كاروباری ئیداریی‬ ‫رۆژانەیان‪.‬‬ ‫الی خۆشیەوە یەكگرتووی‬ ‫ئیسالمیی ك��وردس��ت��ان‪ ،‬ئ��ەو‬ ‫فه‌توایە بە ئابڵۆقەیەكی سیاسیی‬ ‫سەرخۆیان دەزانێت‌و رەخنەی‬ ‫ئ��ەوە دەگ��رێ��ت‪ ،‬ئ��ەو فه‌توایە‬ ‫بنەمای شەرعیی نییە‪.‬‬ ‫د‪.‬موسەنا ئەمین‪ ،‬ئەندامی‬

‫س��ەرك��ردای��ەت��ی��ی ئ��ەو حیزبەو‬ ‫ش��ارەزا لە فیكری ئیسالمیی‪،‬‬ ‫ئاماژە بەوە دەكات‪ :‬ئەو فه‌توایە‪،‬‬ ‫ن��ەك ه��ەر رەه��ەن��دی سیاسیی‬ ‫لەخۆ گرتووە‪ ،‬بەڵكو بەتەواوەتی‬ ‫فه‌توایەكی سیاسییە‪ ،‬یان ئەو‬ ‫ك��ەس��ان��ەی دەری����ان ك���ردووە‪،‬‬ ‫شەریعەت نەناسن‪ ،‬جا ئیتر ناوی‬ ‫زانایە‪ ،‬یان جبەی لەبەردایەو‬ ‫مێزەری بەسەرەوەیە‌و هەرچی‬ ‫ناوە‪ ،‬چونكە زەكات بۆ (هەشت)‬ ‫جۆر كەس دەبێت‌و یەكێك لەو‬ ‫ج��ۆران��ە ف��ی سبیل اللە_یە‪،‬‬ ‫ئەمەش كاتی خۆی بۆ جیهاد‌و‬ ‫هەرشتێكی تر بووە‪ ،‬كە خزمەتی‬ ‫موسڵمانانی تێدا بێت»‪.‬‬ ‫ماوەی چەند مانگێكە بودجەی‬ ‫هەر سێ الیەنی «ئۆپۆزسیۆن»‬ ‫لەكوردستان لەالیەن (یەكێتی‌و‬ ‫پ��ارت��ی)ی��ەوە ب����ڕاوەو ه���ەردوو‬ ‫كەناڵی ئاسمانیی (سپێدە)ی‬

‫یەكگرتووی ئیسالمیی‌و (پەیام)ی‬ ‫كـــــۆمەڵی ئیسالمیی لەقەیرانی‬ ‫مادییدان‌و لەڕێی ئاگادارییەوە‬ ‫داوا لە «خێرخوازان» دەكەن‪،‬‬ ‫هاوكاریی داراییان بكەن‪.‬‬ ‫د‪.‬موسەننا ئەمین‪ ،‬وتی‪ :‬تەنیا سەیری دەمی ئەم كۆمەڵە ئ��ەن��دام��ی ئەنجومەنی ش��ورای ح��ی��زب دەك����ەن‪ ،‬گ��وێ لەهیچ‬ ‫«ئەو فه‌توایە گەمارۆیەكی تری زانایە دەكەن‪ .‬بەداخەوە هەندێ ئەو حیزبە‪ ،‬دەڵێت‪« :‬هیوادارم فه‌توایەكی تر ناگرن»‪.‬‬ ‫ل����ەالی����ەك����ی ت��������رەوە‪،‬‬ ‫ه����ەردوو حیزبی دەس��ت��ەاڵت��ە‪ ،‬زان��ا ه��ەن‪ ،‬ه��ەر ب��ۆ سوڵتانەو باكگراوندێكی سیاسیی پاڵی بە‬ ‫لەسەر حیزبە ئۆپۆزسیۆنەكان‌و سوڵتان چ��ی ل��ێ ب��وێ��ت وەك لیژنەی بااڵی فه‌تواوە نەنابێت بۆ سەركردەیەكی بااڵ‪ ،‬لە كۆمەڵی‬ ‫بەتایبەتی‪ ،‬چۆن بەرگدروو جل دەدوورێ��ت‪ ،‬دەركردنی ئەم فه‌توایە‪ ،‬رایەكانی ئیسالمیی‪ ،‬كە نەیوست ناوی‬ ‫راگەیاندنەكانیان‬ ‫چونكە س��ەرچ��اوە داراییەكانی ئەوانیش ئاوا بەكااڵی بااڵی ئەم لیژنەی فه‌توا ئیلزامی نین‌و هەندێ ب��ه��ێ��ن��رێ��ـ��ت‪ ،‬س���ەب���ارەت ب��ەو‬ ‫ك��ەس ه��ەن بەهیچ شێوەیەك فه‌توایەی (یەكێتیی زانایان)‪،‬‬ ‫لەڕێی بڕینی بودجەكەمانەوە دەسەاڵتە فه‌توا دەدوورن»‪.‬‬ ‫ئەندامێكی شورای كۆمەڵی فه‌توا لەوانەوە وەرناگرن‪ ،‬هەر وت�����ی‪« :‬ئ�����ەم ف���ه‌ت���وای���ەش‬ ‫بڕی‌و ئێستاش دەیەوێت بەمەش‬ ‫ئ��ی��س�لام��ی��ش‪ ،‬پ��ێ��ی��وای��ە‪ :‬ئ��ەو كەسەو مەرجەعێكی خۆی هەیەو لەچوارچێوەی ئەو ئابڵوقەدایە‬ ‫بیبڕێت»‪.‬‬ ‫ناوبراو‪ ،‬پێیوایە‪ :‬ئەم فه‌توایە فه‌توایە كاریگەریی زۆری نابێت پرسیاری پێ دەك��ات‪ ،‬لەوانەیە ك��ە دەس����ەاڵت خستوویەتییە‬ ‫كاریگەریی دەبێـت لەسەر ئەو ل��ەس��ەر ئ���ەو ك��ەس��ان��ەی گ��وێ بەشێكی زۆری خەڵكی كوردستان س���ەر ئ��ێ��م��ەو ی��ەك��گ��رت��وو»‪.‬‬ ‫كەسانەی لەڕووی خێرخوازییەوە لەحیزبەكەی ئ���ەوان دەگ��رن‌و ئەوەندەی قەناعەتی بەڕەئێكی وتیشی‪ :‬بەم فه‌توایە دەیانەوێت‬ ‫هاوكاریی حیزبەكەیان دەكەن‌و ئاماژە بەوه‌ش دەكات كەسێكی زانستیی مامۆستا عەلی باپیر دەرگای كۆمەڵێك خێرخوازییش‬ ‫وت��ی‪« :‬كاریگەریی لەسەر ئەو وەك د‪.‬عەلی قەرەداغی‪ ،‬پێیوایە‪ :‬هەیە‪ ،‬ئ��ەوەن��دە قەناعەتی بە بەسەرماندا دابخەن؛ كە سااڵنەو‬ ‫كەسانە دەبێت كە هۆشیار نین دەكرێت زەكات بدرێت بە كاری لیژنەی فه‌توا نییە‪ ،‬ئەندام‌و مانگانە وەك خێر‌و سەدەقە‬ ‫بەدیوی پشتەوەی ئەم فه‌توایەو خێرخوازییش‪ ،‬زان��ا رۆستایی الیەنگرانی ئێمەش‪ ،‬كە هاوكاریی هاوكاریمان دەكەن»‪.‬‬

‫راپۆرتی لیژنەیەكی پەرلەمانیی‪ :‬كۆڕەك‌و زین‌و ئاسیا سێ ملیار دۆالر قەرزارن‬ ‫الپه‌ڕه‌ی راپۆرت‬

‫‪..........................................................................‬‬

‫لیژنەكە‪ ،‬بەڕێوەبەری جێبەجێكار‬ ‫تۆمەتبار دەكات‬ ‫بە پێی راپۆرتی لیژنە پەرلەمانییەكە‪،‬‬ ‫ئەو بڕە پارانە كە پێویستە كۆمپانیاكانی‬ ‫مۆبایل بیدەن‪ ،‬بەم شێوەیەیە‪:‬‬ ‫كۆمپانیای «كۆڕەك»‬ ‫‪ -1‬دانی (‪ )625‬ملیۆن دۆالر‪.‬‬ ‫‪ -2‬غ���ەرام���ەی خ��زم��ەت��گ��وزاری��ی‬ ‫(‪ )119682864‬دۆالرە‪.‬‬ ‫‪ -3‬دانی سووی سااڵنی (‪ 2008‬تا‬ ‫‪:)2001‬‬ ‫‪ -4‬خزمەتگوزارییەكانی بۆ سەرجەم‬ ‫عێراق نەگواستووەتەوە‪.‬‬ ‫تێكڕای پارەكانی سەر كۆمپانیای‬ ‫«ك��ۆڕەك»‪ ،‬كە (‪ )786‬ملیۆن دۆالر‌و‬ ‫(‪ )451‬هەزار‌و (‪ )713‬و (‪ )18‬سەنتە‪.‬‬ ‫كۆمپانیای «زین»‬ ‫فرۆشتنی پشك بە هاواڵتییان‬ ‫‪ )625( -1‬ملیۆن دۆالری الماوە‪.‬‬ ‫راپ��ۆرت��ی لیژنە پەرلەمانییەكە‪،‬‬ ‫‪ -2‬دان���ی (‪ )18‬ملیۆن دۆالر‌و‬ ‫(‪ )608‬هەزار‌و (‪‌)673‬و (‪ )66‬سەنت‪ ،‬ئ��ام��اژەی ب���ەوەش داوە‪ :‬ك��ە بەپێی‬ ‫وەك غ��ەرام��ەی ب��ەردەوام��ی خراپیی گرێبەستی كاركردنی كۆمپانیاكان‪ ،‬دەبێت‬ ‫(‪)%25‬ی پشكەكانی ئەو كۆمپانیایانە‬ ‫خزمەتگوزارییەكانی‪.‬‬ ‫‪ -3‬دانی سوودی سااڵنی (‪ 2009‬تا بدرێتە كەرتی تایبەتی عێراقی‌و مافی‬ ‫هاواڵتییانی عێراقە هاوبەشبن لەو كەرتەدا‌و‬ ‫‪)2011‬‬ ‫تێكڕای پارەكەی سەر ئەو كۆمپانیایە هەریەك لە كۆمپانیاكانی (ئاسیاسێڵ‌و‬ ‫(‪ )803‬ملیۆن دۆالر‌و (‪ )863‬هەزار‌و ك��ۆڕەك‌و زی��ن)‪ ،‬رەزامەندیی خۆیان بۆ‬ ‫ئەنجامدانی ئ��ەو هەنگاوە دەرب��ڕی��وە‪،‬‬ ‫(‪‌)558‬و (‪ )20‬سەنتە‪.‬‬ ‫بەاڵم بێ ئەوەی نەخشەڕێگایەك بۆ ئەو‬ ‫كۆمپانیای «ئاسیاسێڵ»‬ ‫‪ )625( -1‬ملیۆن دۆالری ماوەی مەبەستە پێشكەش بكەن‌و بەڕێوەبەری‬ ‫جێبەجێكاری دەس��ت��ەی راگ��ەی��ان��دن‌و‬ ‫گرێبەستەكە‪.‬‬ ‫‪ - 2‬غ������ەرام������ەی خ���راپ���ی���ی پەیوەندییەكانیش ئامادەكاریی بۆ ئەو‬ ‫خزمەتگوزاریی بە (‪ )113674244‬دۆالر‪ .‬مەبەستە نەكردووە‪.‬‬ ‫‪ -3‬زی���ادەی س��ااڵن��ەی (‪ 2008‬بۆ‬ ‫لیژنەكە پشتی بەچی بەستووە؟‬ ‫‪.)2011‬‬ ‫د‪.‬ب��ای��ەزی��د ح��ەس��ەن‪ ،‬ئەندامی‬ ‫‪ -4‬ت��ێ��ك��ڕای پ���ارەی كەڵەكەبوو‬ ‫لەسەری (‪ )786‬ملیۆن دۆالر‌و (‪ )391‬ئەنجومەنی ن��وێ��ن��ەران��ی ع��ێ��راق‪ ،‬كە‬ ‫هاوكات ل��ەو لیژنەی لێكۆڵینەوەیەدا‬ ‫هەزار‌و (‪‌)726‬و (‪ )94‬سەنتە‪.‬‬ ‫لە بەشێكی دیكەی راپۆرتەكەدا ئاماژە ئ��ەن��دام ب���ووە‪ ،‬جەخت ل��ەس��ەر ئ��ەوە‬ ‫كراوە بەوەی‪ :‬كۆمپانیای «كۆڕەك» بڕی دەكاتەوە‪ :‬كە ئەو زانیارییانەیان لەسەر‬ ‫(‪ )213572556‬دۆالری وەك رێ��ژەی بنەمای دۆكیۆمێنت باڵو كردووەتەوە‌و‬ ‫هاوبەشیی ن���ەداوەو‪ ،‬بەمەش تێكڕای زۆرب��ەی زانیارییەكانیشیان لە الیەنە‬ ‫پارەی كەڵەكەبووی سەر ئەو كۆمپانیایە پەیوەندیدارەكان بە خزمەتگوزاریی‬ ‫گەیشتووەتە زیاد لە (ملیارێك) دۆالر‌و مۆبایل وەرگرتووە‪.‬‬ ‫لەو بارەیەشەوە‪ ،‬رایگەیاند‪« :‬زیاد‬ ‫(‪ )274‬هەزارو (‪‌)269‬و (‪ )18‬سەنت‌و‬ ‫هەرسێ كۆمپانیاكەش (‪ )2‬ملیار‌و (‪ )590‬لە (‪ )40‬كۆبوونەوەمان ل��ەو باریەوە‬ ‫ملیۆن دۆالر‌و (‪ )279‬ه��ەزار‌و (‪ )554‬كردووە»‪.‬‬ ‫دۆالر‌و (‪ )22‬سەنت پارەی كەڵەكەبوویان‬ ‫وەاڵمی كۆمپانیاكان‬ ‫لەسەرە‪ ،‬كە دەبێت بیدەنەوە بەحكومەت‪،‬‬ ‫سەرۆكی ئەنجومەنی بەڕێوه‌بردنی‬ ‫بەاڵم لیژنەكە ئاماژەی بەوەش داوە‪ :‬ئه‌گەر‬ ‫هه‌ر نووسراو و دۆكیۆمێنتێكی رەسمییان كۆمپانیای «ئ��اس��ی��اس��ێ��ڵ» ئ��ەوەی‬ ‫هەبێت‪ ،‬كە دانی بڕە پارەی سەرەیان رەتكردەوە‪ :‬ئەو پارانەیان نەدابێت‌و بە‬ ‫«رۆژنامە»ی راگەیاند‪« :‬ئەو بڕەپارانە‬ ‫بسەلمێنێت‪ ،‬لەو بڕە جیادەكرێتەوە‪.‬‬ ‫بە بڕیاری ئەنجومەنی وەزیران كراون بە‬ ‫قیست‌و دوو قیستیمان داوەو سیانمان‬ ‫باجی بەشداربووان‬ ‫بەپێی راپۆرتی لیژنە پەرلەمانییەكەی ماوە؛ كە بیدەین بە دەستەی راگەیاندن‌و‬ ‫ع���ێ���راق‪ ،‬دەس���ت���ەی راگ���ەی���ان���دن‌و پەیوەندییەكانی عێراق‌و باجیشمان داوەتە‬ ‫پەیوەندییەكانی عێراق كەمتەرخەم بووە وەزارەتی دارایی»‪.‬‬ ‫ف��اروق��ی م��ەال مستەفا‪ ،‬ئ��ام��اژەی‬ ‫ل��ەوەی‪ ،‬چاودێریی رێ��ژەی بەشدارانی‬ ‫كۆمپانیاكانی نەكردووە‪ ،‬لەڕووی تۆماری بەوەش دا‪ :‬بە چەند یاداشتێك چۆنییەتی‬ ‫ئەلیكترۆنی‌و سیستمی فاتورە‌وه‌‪ ،‬ئەوەش دانی ئەو پارانەمان روونكردووەتەوە‪.‬‬

‫‪Reklam‬‬

‫لیژنەیەكی پەرلەمانی عێراق‪ ،‬ئاماژە‬ ‫بەوەدەكات‪ :‬سێ كۆمپانیاكەی مۆبایل‬ ‫لە عێراقدا (ئاسیاسیڵ‪ ،‬كۆڕەك‪ ،‬زین)‪،‬‬ ‫نزیكەی (س��ێ) ملیار دۆالر ق��ەرزارن‌و‬ ‫بەقیستكردنی قەرزەكانیشیان‪ ،‬پێچەوانەی‬ ‫گرێبەستەكەیانە‬ ‫لە (‪)2011/2/16‬دا‪ ،‬ئەنجومەنی‬ ‫نوێنەرانی عێراق بڕیاری پێكهێنانی‬ ‫لیژنەیەكی لێكۆڵینەوەی(‪ )13‬كەسیی‬ ‫تایبەتی دا‪ ،‬س��ەب��ارەت بە بارودۆخی‬ ‫خزمەتگوزاریی پەیوەندییەكان لەعێراقدا‪،‬‬ ‫بەپێی راپۆرتێكی ئەو لیژنەیە ئەو (سێ)‬ ‫كۆمپانیایە‪ ،‬كە گرێبەستی خزمەتگوزاریی‬ ‫مۆبایلیان لە عێراقدا لەگەڵ ئیمزاكراوە‪،‬‬ ‫هەریەكەیان تەواوكاری ئەو پارەیەیان‬ ‫نەداوە‪ ،‬كە بڕیار بووە لەدوای ئیمزاكردنی‬ ‫رێكەوتنەكە بیدەن‪ ،‬كە (‪ )625‬ملیۆن‬ ‫دۆالرە بۆ هەر كۆمپانیایەكیان‪.‬‬ ‫لیژنەكە‪ ،‬ئاشكرایكردووە‪ :‬بەپێی‬ ‫گرێبەستی مۆڵەتی كاركردنی هەرسێ‬ ‫كۆمپانیاكە‪ ،‬دەبێت تا (‪ )2007/10/9‬دوا‬ ‫كاروانی ئەو پارەیەی لەسەریانە‪ ،‬بیدەن‪،‬‬ ‫بەاڵم بەپێی چەند بڕیارێكی ئەنجومەنی‬ ‫وەزیران لێوەرگرتنی ئەو بڕە پارەیه‌یان بۆ‬ ‫كراوە بە قیست‪ ،‬كە لە (‪)2008/3/11‬‬ ‫ەوە‪ ،‬ئەو بڕیارانە دەستی پێكردووە‌و‬ ‫لە (‪)2009/9/24‬دا‪ ،‬لەسەر داوای ئەو‬ ‫(سێ) كۆمپانیایەو بەمەرجی باشكردنی‬ ‫خزمەتگوزارییەكانیان لەماوەی (سێ)‬ ‫مانگداو ئەم بڕیارە تا (‪،)2009/5/26‬‬ ‫بڕی كرد‪ ،‬وەك چۆن لەسەر پێشنیازی‬ ‫لیژنەیەكی وەزاریی بڕیاری بەقیستكردنی‬ ‫ئ���ەو ب���ڕەپ���ارەی���ە ل���ەس���ەر ه��ەرس��ێ‬ ‫كۆمپانیای (ك��ۆڕەك‌‪ ،‬زین‌‪ ،‬ئاسیاسێڵ)‬ ‫هەڵوەشێنراوەتەوە‪.‬‬ ‫بەپێی راپۆرتەكە لە ئەنجومەنی‬ ‫وەزی����ران‌و لەسەر داوای كۆمپانیای‬ ‫«ك�����ۆڕەك» ل��ە (‪،)2009/11/10‬‬ ‫ق��ەرزەك��ان��ی س���ەر ئ���ەو كۆمپانیایە‬ ‫كراونەتە قیستی پێنج ساڵیی‪ ،‬لەگەڵ‬ ‫زی��ادەی (‪ ،)%6‬وەك راپۆرتی لیژنەكە‬ ‫ئ��ام��اژەی پ��ێ��دەدات؛ ئ��ەو كۆمپانیایە‬ ‫نە پ��ارەی ق��ەرزەك��ەی داوەت����ەوە‌و نە‬ ‫خزمەتگوزارییەكانی بردووەتە سەرجەم‬ ‫عێراق» لە (‪( ،)2010/10/23‬ئاسیاسێل‌و‬ ‫زی���ن) ب��ەه��اوش��ێ��وەی كۆمپانیاكانی‬ ‫«كۆڕەك» رەزامەندییان بۆ دەربڕدراوە‪،‬‬ ‫كە قەرزەكانی سەریان بكرێتە قیست»‪.‬‬ ‫لیژنەكە؛ دەس��ت��ەی راگ��ەی��ان��دن‌و‬ ‫پەیوەندییەكان بەگشتیی‌و بورهان‬ ‫ش��اوی‪ ،‬بەڕێوەبەری جێبەجێكاری بە‬ ‫پشتگوێخستن تۆمەتبار دەك��ات‪ ،‬بەو‬ ‫پێیەی ل��ە خراپیی خزمەتگوزاریی‬ ‫كۆمپانیاكانی مۆبایلی نەپرسیوەتەوە‌و‬ ‫پەنای نەبردووەتە بەر دادگا بۆ وەرگرتنی‬ ‫ئەو بڕە پارەیەی الی ئەو كۆمپانیایانە‬ ‫ماوە‌‪.‬‬

‫دەرفەتی بەو كۆمپانیایانە داوە‪ ،‬كە ئەو‬ ‫بڕەپارە راستەقینەیە نەدەنە حكومەت‪،‬‬ ‫كە پێویست بوو بیدەن‪ ،‬لە راپۆرتەكەدا‬ ‫ئاماژەی بەوەداوە‪ :‬كە حساباتی باجی‬ ‫كۆمپانیای «كۆڕەك تیلیكۆم» لە شاری‬ ‫هەولێرە‪ ،‬كە پێویست بوو لە بەغدا بێت‌و‬ ‫كۆمپانیای «زین»یش بەبێ ئاگاداریی‬ ‫دەستەی راگەیاندن‌و پەیوەندییەكانی‬ ‫عێراق (پێنج) ملیۆن ژمارەی دەركردووە‪،‬‬ ‫كە پێچەوانەی گرێبەستی كاركردنیەتی‌و‬ ‫لەماوەی (‪ )18‬مانگی بەكارهێنانی ئەو‬ ‫مۆبایالنەدا بەپێی بڕیارێك دەبێت‪ ،‬كە‬ ‫پێویستە هەر سیمكارتێك لە (‪ )10‬دۆالر‬ ‫بدرێت‪ ،‬دواتر لە (‪ )18‬مانگیش بدرێت‪،‬‬ ‫كە دەكاتە (‪ )900‬ملیۆن دۆالر‌و تائێستا‬ ‫كۆمپانیای زین پارەكەی نەداوە‪.‬‬

‫بەپێی یاداشتێكیش‪ ،‬كە كۆمپانیای‬ ‫«ئ��اس��ی��اس��ێ��ڵ» ل��ە (‪)2011/8/6‬‬ ‫ئاراستەی سێ لیژنەی دارایی‌و یاسایی‌و‬ ‫ك���ارو خ��زم��ەت��گ��وزاری��ی پ��ەرل��ەم��ان��ی‬ ‫ك���ردووە‪ ،‬ئ��ام��اژەی ب����ەوەداوە‪ :‬بەپێی‬ ‫بڕیارێكی ئەنجومەنی وەزی���ران‪ ،‬كـــە‬ ‫لە (‪)2010/10/23‬دا‪ ،‬دەرچ��ووە‪ ،‬بڕی‬ ‫(‪ )625‬ملیۆن دۆالری ماوەی مۆڵەتەكە‬ ‫كراوە بە قیستی (پێنج) ساڵ‌و لە سااڵنی‬ ‫(‪‌2010‬و ‪)2011‬دا‪ ،‬بە زیادكردنی رێژەی‬

‫(‪)%6‬ەوە‪ )375( ،‬ملیۆن دۆالریــان‬ ‫داوەو سێ قیستەكەی تریش كە ماوە‪،‬‬ ‫لە سااڵنی (‪‌2012‬و ‪‌2013‬و ‪)2014‬دا‬ ‫دەدرێت‪ )425( ،‬ملیۆن دۆالرە‪ ،‬كە لەسەر‬ ‫كۆمپانیای «ئاسیاسێڵ» ماوە‪.‬‬ ‫سەبارەت بە خزمەتگوزارییەكانیشیان‪،‬‬ ‫كە لیژنە پەرلەمانییەكە داوای��ك��ردووە‬ ‫ب��اش��ب��ك��رێ��ت‪« ،‬ئ��اس��ی��اس��ێ��ڵ»‪ ،‬ل��ەو‬ ‫یاداشتەدا ئاماژەی بەوەداوە‪ :‬سەرجەم‬ ‫رێوشوێنەكانیان گرتووەتەبە‌ر بۆ دانانی‬

‫بورج لە سەرانسەری عێراقداو ئاماژەی‬ ‫ب��ەوەش��ك��ردووە‪ :‬ب��وون��ی كێشەش لە‬ ‫پەیوەندییەكانیدا لەهەندێك ناوچە‪،‬‬ ‫دەگەڕێتەوە بۆ ئەو تەشویشەی هێزەكانی‬ ‫ئەمریكا‪ ،‬یان دەزگا ئەمنییەكان دایانناوه‌‪.‬‬ ‫هەر بۆهەمان مەبەست «رۆژنامە»‬ ‫چەندین جار پەیوەندیی كرد بە تۆفیق‬ ‫شێخانی‪ ،‬بەرپرسی راگەیاندنی كۆمپاینای‬ ‫«ك���ۆڕەك تیلیكۆم»‪ ،‬ب��ەاڵم نەتونرا‬ ‫لێدوانی لێوەربگیرێت‪.‬‬

‫ذمارة (‪ )647‬سيَشةممة ‪2011/8/16‬‬

‫‪nawxo.rozhnama@yahoo.com‬‬

‫وەزیری داد؛ هۆشداریی دەداتە داواكاری گشتیی‬

‫ه��ەژار ئ��ەن��وەر ـ هەولێر‪:‬‬ ‫وەزیری دادی حكومەتی هەرێم‪،‬‬ ‫جارێكی تر هۆشداریی دەداتە‬ ‫ئەندامانی داواكاری گشتیی؛ كە‬ ‫بۆیان نییە لە راگەیاندنەكانەوە‬ ‫قسە بكەن لەسەر یاسایەك‪ ،‬كە‬

‫ئێستا كاری پێدەكرێت‪.‬‬ ‫بەپێی ئ��ەو زانیارییانەی‬ ‫دەست «رۆژنامە» كەوتوون‪،‬‬ ‫وەزی����ری داد‪ ،‬ب��ەن��ووس��راوی‬ ‫ژم����ارە (‪ )177‬لــە رۆژی‬ ‫س��ەرج��ەم‬ ‫(‪)2011/8/4‬دا‪،‬‬

‫ئەندامانی داواك���اری گشتیی‬ ‫ئاگادار ك��ردووەت��ەوە؛ «بۆیان‬ ‫نییە ل��ەس��ەر ی��اس��ای��ەك قسە‬ ‫بكەن بۆ راگەیاندنەكان‪ ،‬كە‬ ‫لەئێستادا كاری پێدەكرێت»‪.‬‬ ‫ئ��ەن��دام��ێ��ك��ی داواك�����اری‬

‫گشتیی‪ ،‬كە نەیویست ناوی‬ ‫باڵوبكرێتەوە‪ ،‬بە «رۆژنامە»ی‬ ‫راگەیاند‪ :‬وەزیری داد دەیەوێت‬ ‫ئ����ازادی����ی‌و س��ەرب��ەخ��ۆی��ی‬ ‫داواك��اران��ی گشتیی بەرتەسك‬ ‫بكاتەوە‪.‬‬

‫سەبارەت بە نووسراوەكەی‬ ‫وەزی����ری داد‪« ،‬رۆژن���ام���ە»‬ ‫پەیوەندیكرد بە دادوەر عەبدوڵاڵ‬ ‫س���ەالم‪ ،‬وتەبێژی داواك���اری‬ ‫گشتیی‪ ،‬ب���ەاڵم رای��گ��ەی��ان��د‪:‬‬ ‫«ناتوانم قسە بكەم»‪.‬‬

‫بارودۆخی سەعدییە‌و جەلەوال‪ ،‬لە تەقینەوە نزیك دەبێتەوە‬ ‫گەرمیانی حەمەی پوور‬

‫‪....................................................‬‬

‫ئاڵۆزییەكانی نێوان كوردو‬ ‫ع���ەرەب لە ناحیەی سەعدییە‬ ‫دەگەنە ترۆپك‌و لیوای چواری‬ ‫سوپای عێراق ناحیەی سەعدییە‬ ‫دەكاتە مەیدانی هێزەكانی‌و سێ‌‬ ‫لیوای پێشمەرگەش بەئاڕاستەی‬ ‫جەلەوالو سەعدییە دەجووڵێنرێن‪،‬‬

‫ب��ەرپ��رس��ێ��ك��ی س��ەرب��ازی��ی��ش‬ ‫ه��ەڕەش��ەی ك���اردان���ەوەی توند‬ ‫دەكات‪.‬‬ ‫ئ���ەح���م���ەد زڕگ����ووش����ی‪،‬‬ ‫بەڕێوەبەری ناحیەی سەعدییە‪،‬‬ ‫ب��ە «رۆژن���ام���ە»ی‪ ،‬راگ��ەی��ان��د‪:‬‬ ‫«توندوتیژییەكان بەرامبەر بە‬ ‫ك��ورد گەیشتووەتە ئاستێكی‬ ‫هێندە مەترسیدار‪ ،‬بەڕادەیەك كە‬ ‫ئیتر قبووڵ ناكرێت‌و هەوڵێكی‬

‫ت��ەواو بۆ لەناوبردنی ك��ورد لە‬ ‫ناحیەی سەعدییە هەیە»‪.‬‬ ‫ب���ەڕێ���وەب���ه‌ری ن��اح��ی��ەی‬ ‫سەعدییە‪ ،‬ئاماژەی بەوەشكرد‪:‬‬ ‫ل�����ەدوای ت��ی��رۆرك��ردن��ی دوو‬ ‫كادیری «یەكێتی» لە ئێوارەی‬ ‫(‪)2011/8/14‬دا‪ ،‬لیوای چواری‬ ‫س��ەر ب��ە س��وپ��ای ع��ێ��راق زۆر‬ ‫بەچڕیی هێزەكانی خ��ۆی لە‬ ‫سەعدییە باڵو كردووەتەوە‪.‬‬

‫ل�����ە ك���ۆن���گ���رەی���ەك���ی‬ ‫رۆژن��ام��ەوان��ی��ش��دا‪ ،‬مەحمود‬ ‫س��ەن��گ��اوی‪ ،‬سەرپەرشتیاری‬ ‫هێزەكانی پێشمەرگە لە ناوچە‬ ‫داب��ڕاوه‌ك��ان��ی س��ن��ووری دیالە‪،‬‬ ‫رایگەیاند‪ :‬ئ��ەوان هێزەكانیان‬ ‫ئامادەباشییەوەو‬ ‫خستووەتە‬ ‫چ��اوەڕوان��ی دانوستانی الیەنە‬ ‫سیاسییەكانی ك��وردس��ت��ان‌و‬ ‫ع��ێ��راق��ن ب��ۆ ن���اردن���ی هێزی‬

‫پێشمەرگە‪ ،‬وتیشی‪« :‬ئەگەر‬ ‫الیەنە سیاسییەكانیش نەگەنە‬ ‫ئەنجامێک ب��ۆ ن��اردن��ی هێزی‬ ‫پێشمەرگە‪ ،‬ئێمە گەیشتووەتە‬ ‫ل��وت��م��ان‌و رەن��گ��ە ك��اردان��ەوەی‬ ‫توندمان هەبێت»‪.‬‬ ‫ب��ەپ��ێ��ی زان��ی��اری��ی��ەك��ان��ی‬ ‫«رۆژن����ام����ە»‪ ،‬ه��ەری��ەك��ە لە‬ ‫لیواكانی (سێ)ی پیادەو (دوو)‬ ‫ی هێزی پێشمەرگەو لیوایه‌کی‬

‫لەچاڵێكی شارەوانیدا‪ ،‬منداڵێكی س ‌ێ سااڵن دەخنكێت‌‬

‫فراكسیۆنی «گۆڕان»‬ ‫سەرۆكایەتیكردنی چوار لیژنە‬ ‫وەردەگرێت‬

‫سیروان عەول‬

‫‪....................................................‬‬

‫لە سلێمانی منداڵێكی س ‌ێ‬ ‫س��ااڵن‪ ،‬دەكەوێتە چاڵی یەكێك‬ ‫ل��ە پ��ڕۆژەك��ان��ی ش��ارەوان��ی��ی�ە‌وەو‬ ‫دەخنكێت‪.‬‬ ‫پڕۆژەكە‪ ،‬لە گەڕەكی «كانی‬ ‫گ��ۆم��ە»ی ئ��ەو ش��ارە جێبەجێی‬ ‫دەكرێت‪ ،‬دوای ئەوەی چاڵێكی سێ‬ ‫مەتریی لەبەردەم ماڵەكانی ئەو‬ ‫گەڕەكەدا هەڵدەكەنن‌و بۆماوەی‬ ‫دوومانگ بەجێی دەهێڵن‪ ،‬رۆژی‬ ‫هەینی (ئارۆ ئازاد)ی تەمەن سێ‌‬ ‫س��اڵ‪ ،‬كەوتە ن��او ئ��ەو چاڵەوەو‬ ‫گیانی لەدەست دا‪.‬‬ ‫ب���اوك���ی ئ���ەو م��ن��داڵ��ە‪ ،‬بە‬ ‫«رۆژن��ام��ە»ی راگەیاند‪ :‬بەهیچ‬ ‫ش��ێ��وەی��ەك ل��ە ش���ارەوان���ی‌و ئەو‬ ‫كۆمپانیایە خۆش نابێت‌و وتی‪:‬‬ ‫«داوای یاساییان لەسەر تۆمار‬ ‫دەك��ەم‪ ،‬ئەوان ماوەی دوو مانگە‬ ‫ئەو چاڵەیان بەجێهێشتووەو دوای‬ ‫ئەوەی منداڵەكەی منی تێدا خنكا‪،‬‬ ‫بەپەلە هاتن پڕیان ك��ردەوە‪ ،‬بۆ‬

‫ئەلەند مەحوی‬

‫‪....................................................‬‬

‫منداڵه‌که‌و ئه‌و چاڵه‌ی که‌ تێیدا خنکا‬ ‫ئەو ك��ارە لەئەستۆ دەگرێت‌و لە دەهێڵێت‌و لێی ناپرسێتەوە‪ ،‬دواتر سلێمانی‪ ،‬رای��گ �ه‌ی��ان��د‪ :‬به‌هیچ‬ ‫ئەوەی راگەیاندنەكان نەیبینن»‪.‬‬ ‫شێوه‌یه‌ک ئاگاداری هه‌ڵکه‌ندنی ئه‌و‬ ‫پ���اش ئ����ەوەی ش��ارەوان��ی��ی دەستپێكی ك��ارەك��ەدا‪ ،‬چاڵێك ئەم رووداوەی لێدەكەوێتەوە‪.‬‬ ‫له‌وباره‌یه‌وه‌‪ ،‬زه‌رده‌شت ره‌فیق‪ ،‬چاڵ ‌ه نین‌و شاره‌وانیی به‌رپرس‬ ‫سلێمانی بڕیاری نۆژەنكردنەوەی بەقوواڵیی سێ مەتر هەڵدەكەنێت‌و‬ ‫ئەو گەڕەكە دەدات‪ ،‬كۆمپانیایەك ب���ۆم���اوەی دوو م��ان��گ بەجێی به‌رپرسی راگه‌یاندنی شاره‌وانیی نییه‌‪.‬‬

‫زیاتر لە حەوت هەزار‬ ‫پێشمەرگەی پارتی؛ داوای‬ ‫زیادكردنی مووچەكانیان دەكەن‬ ‫هۆشەنگ سەروچاوەیی‬

‫‪....................................................‬‬

‫زی��ات��ر ل��ە ح����ەوت ه���ەزار‬ ‫پێشمەرگەی س��ەر بە لقەكانی‬ ‫«پ������ارت������ی»‪ ،‬دووم���ان���گ���ە‬ ‫ل��ەچ��اوەڕوان��ی��ی بەڵێنێكی ئەو‬ ‫حیزبەدان‪ ،‬بۆئەوەی مووچەكەیان‬ ‫هاوشێوەی هێزەكانی زێرەڤانی‬ ‫زیاد بكرێت‪.‬‬ ‫سەرچاوەیەكی ئاگادار‪ ،‬كە‬ ‫نەیویست ن��اوی باڵوبكرێتەوە‪،‬‬ ‫بە «رۆژنامە»ی راگەیاند‪ :‬دوای‬ ‫ئەوەی بڕیاردرا مووچەی سەرجەم‬ ‫پ��ێ��ش��م��ەرگ��ەك��ان��ی زێ��رەڤ��ان��ی‬ ‫زیادبكرێت‪ ،‬ئ��ەوان زیادەكەیان‬ ‫بۆ سەرفكراوەو قەرەبووی حەوت‬ ‫مانگی راب��ردووش��ی��ان بەبڕی‬ ‫ملیۆنێك‌و (‪ )230‬ه��ەزار دینار‬ ‫ك���راوەت���ەوە‪ ،‬دەستبەجێش‪،‬‬ ‫بەڵینی زیادكردن بەبڕی (‪)210‬‬ ‫هەزار دینار بە ئێمە درا‪ ،‬بەاڵم‬ ‫دوای دوومانگ لەچاوەڕوانیی‪،‬‬ ‫تائێستا بەڵێنەكە جێبەجێ‬ ‫نەكراوە‪.‬‬ ‫وت��ی��ش��ی‪ :‬ل���ەب���ەرئ���ەوەی‬ ‫«پارتی» بەڵێنەكەی نەبردووتە‬ ‫سەر بە ه��ەزاران پێشمەرگەی‬ ‫س��ەر ب��ە لقەكانی «پ��ارت��ی»‬

‫ت��ای��ب��ەت‪ ،‬ب���ەرەو ناوچەكانی‬ ‫جەلەوالو سەعدییە جووڵێنراون‪،‬‬ ‫ب��ەاڵم بەبڕیارێكی سیاسیی لە‬ ‫دەوروبەری خانەقین جێگیركراون‪.‬‬ ‫لەالیەكی دیكەوە‪ ،‬ئەنوەری‬ ‫ح��اج��ی ع��وس��م��ان‪ ،‬ب��ری��ك��اری‬ ‫وەزارەت������ی پ��ێ��ش��م��ەرگ��ە‪ ،‬بە‬ ‫«رۆژن����ام����ە»ی وت‪« :‬دوو‬ ‫ل��ی��وای وەزارەت����ی پێشمەرگە‪،‬‬ ‫گەیشتوونەتە نزیك جەلەوال‌و‬

‫م���ووچ���ەی ئ����ەو م��ان��گ��ەی��ان‬ ‫وەرنەگرتووەو راشیانگەیاندووە‪:‬‬ ‫تاكو مووچەكەیان زیادنەكرێت‪،‬‬ ‫ئامادەنین مووچەی هیچ مانگێك‬ ‫وەربگرن‪.‬‬ ‫س���ەرچ���اوەك���ە‪ ،‬ئ��ام��اژەی‬ ‫بەوەش كرد‪ :‬ئێستاش زیاتر لە‬ ‫حەوت هەزار پێشمەرگەی سەر‬ ‫بە لقەكانی (‪)5‬ی بەغدا‪)10( ،‬‬ ‫ی ســــۆران‌‪)11( ،‬ی رانیە‪)4( ،‬‬ ‫ی ســــلێمانی‌‪)12( ،‬ی هەڵەبجە‪،‬‬ ‫(‪)19‬ی چ��ەم��چ��ەم��اڵ‌‪)2( ،‬ی‬ ‫هەولێر‪)16( ،‬ی دەورووب���ەری‬ ‫هەولێر‪)9( ،‬ی ئاكرێ‌‌و (‪)1‬ی‬ ‫دهۆك‪ ،‬لەچاوەڕوانیی زیادكردنی‬ ‫مووچەكانیاندان‪.‬‬ ‫س��ەرچ��اوەك��ە‪ ،‬ه��ەڕەش��ەی‬ ‫ئەوەشی كرد‪ :‬ئەگەر لەماوەیەكی‬ ‫ن��زی��ك��دا ب���ڕی م��ووچ��ەك��ەم��ان‬ ‫زی��ادن��ەك��رێ��ت‪ ،‬ب��ەش��ێ��ك ل��ەو‬ ‫پێشمەرگانە سەردانی مەكتەب‬ ‫س���ەرۆك‌و مەكتەبی سیاسیی‬ ‫«پ��ارت��ی» ده‌ک��ه‌ن لەمەسیف‌و‬ ‫پێدەچێت هەڵوێست وەربگرن‪.‬‬ ‫بۆ ئەو مەبەستە «رۆژنامە»‬ ‫ه��ەوڵ��ی��دا ل��ێ��دوان ل��ە جەعفەر‬ ‫ئیمنكی‪ ،‬وت��ەب��ێ��ژی (پ��ارت��ی‬ ‫دیموكراتی كوردستان) وەربگرێت‪،‬‬ ‫بەاڵم بە ئاكام نەگەیشت‪.‬‬

‫زەحمەتكێشان‌و شیوعی‪ :‬دەسەاڵت‪،‬‬ ‫ێ دەخات‬ ‫پڕۆژەچاكسازییەكان پشتگو ‌‬ ‫هەژار ئەنوەر‬

‫‪............................................‬‬

‫فراكسیۆنی ئ��ازادی�ی‌و‬ ‫ع��ەدال��ەت��ی كۆمەاڵیەتی‪،‬‬ ‫لەو بڕوایەدایە‪ :‬دەسەاڵت‪،‬‬ ‫پ��ڕۆژەك��ان��ی چاكسازیی‬ ‫پشتگوێ‌ دەخات‌و ئەندامێكی‬ ‫مەكتەبی سیاسیی حیزبی‬ ‫زەحمەتكێشانیش‪ ،‬دەڵێت‪:‬‬ ‫چاكسازیی ئەركی دەسەاڵتە‪،‬‬ ‫نەك ئۆپۆزسیۆن‪.‬‬ ‫ئ��ەو بۆچوونانەی ئەو‬ ‫دوو الی��ەن��ە‪ ،‬لەكاتێكدایە‬ ‫لەچەند رۆژی راب���ردوودا‪،‬‬ ‫هەریەك لە حیزبی شیوعی‬ ‫ك����وردس����ت����ان‌و ح��ی��زب��ی‬ ‫سۆسیالیست دیموكراتی‬ ‫ك����وردس����ت����ان‌و ح��ی��زب��ی‬ ‫زەحمەتكێشانی كوردستان‪،‬‬ ‫پ��ڕۆژەی��ەك��ی هاوبەشیان‬ ‫ل��ەب��ارەی ئ��ەو «قەیرانەی‬ ‫ئێستا هەرێمی كوردستان‬ ‫تێی كەوتووە» پێشكەش‬ ‫بە الیەنە پەیوەندیدارەكان‬ ‫كرد‪.‬‬ ‫هاژە سڵێمان‪ ،‬سەرۆكی‬ ‫ف��راك��س��ی��ۆن��ی ئ���ازادی���ی‌و‬

‫عەدالەتی كۆمەاڵیەتی لە‬ ‫پ��ەرل��ەم��ان��ی ك��وردس��ت��ان‪،‬‬ ‫دەڵێت‪ :‬ئێمە وەك حیزبی‬ ‫ش��ی��وع��ی ك���وردس���ت���ان‪،‬‬ ‫پ��ێ��م��ان��وای��ە‪ :‬ه��ەم��وو ئەو‬ ‫پڕۆژانەی لەالیەن حیزبە‬ ‫كوردستانییەكانەوە بەدەر‬ ‫لە ئۆپۆزسیۆن‌و دەسەاڵت‪،‬‬ ‫دەخرێنەڕوو‪ ،‬بە گرنگییەوە‬ ‫سەیر نەكراون‪.‬‬ ‫ناوبراو‪ ،‬بۆ «رۆژنامە»ی‬ ‫روون���ك���ردەوە‪ :‬ئێستا لە‬ ‫ك��وردس��ت��ان��دا قەیرانێك‬ ‫هەیە‪ ،‬بۆیە بەپێویستیان‬ ‫زانی بەوردیی كار لەسەر‬ ‫دەوڵ��ەم��ەن��دك��ردن��ی پ��ڕۆژە‬ ‫هاوبەشەكەیان بكەن»‪،‬‬ ‫وتیشی‪« :‬بەاڵم پڕۆژەكان‬ ‫پشتگوێ‌خراون»‪.‬‬ ‫الی خ���ۆش���ی���ەوە‪،‬‬ ‫ئ��ەن��دام��ێ��ك��ی م��ەك��ت��ەب��ی‬ ‫س���ی���اس���ی���ی ح���ی���زب���ی‬ ‫زەحمەتكێشانی كوردستان‪،‬‬ ‫دەڵ���ێ���ت‪ :‬پ��ێ��م��ان��وای��ە‪:‬‬ ‫پ���ێ���ش ئ���ۆپ���ۆزس���ی���ۆن‪،‬‬ ‫چ���ارەس���ەرك���ردن���ی ئ��ەم‬ ‫ك��ێ��ش��ەوگ��رف��ت��ان��ە ئ��ەرك��ی‬ ‫دەسەاڵتە‪ ،‬دەبێت دەسەاڵت‬

‫بەپڕۆژەیەكی جدیی كۆتایی‬ ‫بەم بارودۆخە بهێنێت‪.‬‬ ‫س�����ەع�����د خ���ال���ی���د‬ ‫ب���ۆ «رۆژن���ام���ە»ی���ش���ی‬ ‫روون���ك���ردەوە‪« :‬ئ��ەگ��ەر‬ ‫ئ����ی����رادەی چ��اك��س��ازی��ی‬ ‫ل��ە ك��وردس��ت��ان��دا ه��ەی��ە‪،‬‬ ‫پ��ێ��وی��س��ت ب��ەدان��وس��ت��ان‬ ‫ن��اك��ات‌و ب��ەردەوام��ب��وون��ی‬ ‫ئ�����ەم ب����ارودۆخ����ەی����ش‬ ‫وای��ل��ێ��دێ��ت‪ ،‬رۆژێ���ك بێت‬ ‫ح��ی��زب��ە س��ی��اس��ی��ی��ەك��ان‌و‬ ‫خەڵكی كوردستان قبووڵی‬ ‫نەكەن»‪.‬‬ ‫ل�����ەب�����ارەی پ�����ڕۆژە‬ ‫ه��اوب��ەش��ەك��ەش��ەوە‪ ،‬وت��ی‪:‬‬ ‫لەدوای رووداوەكانی (‪)17‬ی‬ ‫شــــــــوباتەوە‪ ،‬كۆمەڵێك‬ ‫پ���ڕۆژە پێشكەشكراون‪،‬‬ ‫تا كاریان لەسەر بكرێت‌و‬ ‫چ��ارەس��ەری ئ��ەم قەیرانە‬ ‫بكات‪ ،‬خۆ ئەگەر دەسەاڵت‬ ‫پڕۆژەكان جێبەجێ بكات‪،‬‬ ‫(‪)%70‬ی ئ��ەو گلەییانەی‬ ‫خ��ەڵ��ك ل���ەم���اوەی (‪)15‬‬ ‫ساڵی راب���ردوودا هەیانه‌‌و‬ ‫بەدەستییەوە دەناڵێنن‌‪،‬‬ ‫چارەسەر دەكرێن‪.‬‬

‫باجێكی كەناڵی (‪ )KNN‬بەناوی (ئیدریس حەمە ئەمین) ونبووە‪ ،‬هەركەس‬ ‫دۆزییەوە پەیوەندی بكات بە ژمارە مۆبایلی‪07703543678 :‬‬

‫هێزی تر بۆ ناوچەكە بەڕێوەیە‪،‬‬ ‫فەرمانی جواڵندنیشیان زیاتر لە‬ ‫وەزارەت��ی پێشمەرگەوەیە‪ ،‬نەك‬ ‫سەرۆكایەتیی هەرێم»‪.‬‬ ‫ه���ەروەه���ا وت����ی‪« :‬ئێمە‬ ‫ئەمجارە بۆ ئەوە دەڕۆی��ن‪ ،‬ئەو‬ ‫كێشەیە یەكالیی بكەینەوە‌و بۆ‬ ‫شەڕی ناحەزان دەڕۆی��ن تا ئەو‬ ‫بارگرانییە لەسەر شانی كوردەكان‬ ‫نەهێڵین»‪.‬‬

‫لەگەڵ دەستلەكاركێشانەوەی‬ ‫چوار پەرلەمانتاری فراكسیۆنی‬ ‫«گۆڕان»‪ ،‬ئامادەكاریی ده‌کرێت‬ ‫ب��ۆ ج��ێ��گ��رت��ن��ەوەی��ان ل��ەالی��ەن‬ ‫چ��وار پەرلەمانتاری دیكەوه‌و‬ ‫ف��راك��س��ی��ۆن��ەك��ەش ل��ە هەوڵی‬ ‫سەرۆكایەتیكردنی‬ ‫وەرگرتنی‬ ‫چوار لیژنەی پەرلەمانیدایە‪.‬‬ ‫عەدنان عوسمان‪ ،‬ئەندامی‬ ‫پ��ەرل��ەم��ان��ی ك��وردس��ت��ان لە‬ ‫ف��راك��س��ی��ۆن��ەك��ە‪ ،‬ئ��اش��ك��رای‬ ‫ك����رد‪« :‬ف��راك��س��ی��ۆن��ەك��ەم��ان‬ ‫ل��ە ك���ۆب���وون���ەوەی شەممەی‬ ‫راب���ردوودا‪ ،‬بڕیاریدا لە مانگی‬ ‫ئەیلوولی داه��ات��وودا‪ ،‬لەگەڵ‬ ‫«كوردستانیی»‬ ‫فراكسیۆنی‬ ‫بۆ وەرگرتنەوەی سەرۆكایەتیی‬

‫چوار لیژنە‪ ،‬گفتوگۆ بكات»‪.‬‬ ‫ئەو پەرلەمانتارە‪ ،‬جەختی‬ ‫ل��ەوەش ك���ردەوە‪« :‬وەرگرتنی‬ ‫سەرۆكایەتیی ئەو چوار لیژنەیە‪،‬‬ ‫بەركەوتەی هەڵبژاردنە‌و پێشتر‬ ‫ب��ەه��ۆی پ��اش��گ��ەزب��وون��ەوەی‬ ‫ف��راك��س��ی��ۆن��ی ك��وردس��ت��ان��ی��ی‪،‬‬ ‫ل��ەوەی سەرۆكایەتیی لیژنەی‬ ‫نەزاهە بدرێت بە ئۆپۆزسیۆن‪،‬‬ ‫ف��راك��س��ی��ۆن��ی «گ������ۆڕان»‬ ‫دەستبەرداریان ببوو»‪.‬‬ ‫ئ���ەو ب���ڕی���ارە ن��وێ��ی��ان��ەی‬ ‫فراكسیۆنی «گ���ۆڕان»‪ ،‬دوای‬ ‫تێپەڕبوونی هەفتەیەك بەسەر‬ ‫دەستلەكاركێشانەوەی هەر چوار‬ ‫پەرلەمانتاری فراكسیۆنەکه‌ دێت‪،‬‬ ‫ب��ەاڵم پێدەچێت فراكسیۆنی‬ ‫«گ��ۆڕان»‪ ،‬بیەوێت بە هێزێكی‬ ‫دیكەوە خولی سێیەمی پەرلەمان‬ ‫بەڕێ بكات‪.‬‬

‫ئەندامێكی لیژنەی بەدواداچوونی راستییەكان‪:‬‬

‫ئەنجومەنی زانكۆ‬ ‫دەستكاریی راپۆرتەكەی كردووە‬ ‫هاوڕێ‌ عەبدوڵاڵ‬

‫‪................................................................‬‬

‫ئەندامێكی لیژنەی بەدواداچوونی‬ ‫راستییەكان‪ ،‬رایدەگەیەنێت‪ :‬ئەنجومەنی‬ ‫زانكۆ راپۆرتی لیژنەكەیانی بەهێند‬ ‫وەرنەگرتووەو راسپاردەكانی دەستكاریی‬ ‫كردووە‪.‬‬ ‫ل���ی���ژن���ەی ب�����ەدواداچ�����وون�����ی‬ ‫راستییەكانی رووداوەك��ان��ی (‪،)4/19‬‬ ‫بە فەرمانی ژمارەی (‪7‬ـ‪3‬ـ ‪)6272‬ی‬ ‫ســــــەرۆكایەتیی زانكۆی سلێمانی‪،‬‬ ‫لە رۆژی (‪)4/27‬دا‪ ،‬دەرچووە‪ ،‬كە بۆ‬ ‫مەبەستی بەدواداچوونی راستییەكانی‬ ‫رووداوەك���ان���ی رۆژی (‪)4/19‬ی ناو‬ ‫ح���ەرەم‌و س��ەرج��ەم دام��ودەزگ��اك��ان��ی‬ ‫زانكۆی سلێمانییە‪.‬‬ ‫لیژنەكە‪ ،‬ل��ە رۆژی (‪)5/10‬دا‪،‬‬ ‫لە راپۆرتێكدا چەند راسپاردەیەكی‬ ‫ئ��اراس��ت��ەی س��ەرۆك��ای��ەت��ی��ی زان��ك��ۆی‬ ‫سلێمانی ك��ردووە‪ ،‬كە تایبەت بوون‪،‬‬ ‫ب��ە گرتنەبەری رێوشوێنی یاسایی‬ ‫لە دەستنیشانكردنی ئەو كەسانەی‬ ‫دەستیان هەبووە لە شكاندنی حەرەمی‬ ‫زان��ك��ۆ‌و ئ�����ازاردان‌و ب��ری��ن��دارك��ردن��ی‬ ‫خوێندكاران‌و مامۆستاكان‪ ،‬لیژنەكە‪،‬‬ ‫داوای لە سەرۆكایەتیی زانكۆ كردووە‪:‬‬ ‫«الی��ەن��ە پ��ەی��وەن��دی��دارەك��ان ئ��اگ��ادار‬ ‫بكاتەوە؛ لە پاراستنی حەرەمی زانكۆ‌و‬

‫رێگاگرتن ل��ە دووب��ارەن��ەب��وون��ەوەی‬ ‫رووداوی لەو شێوەیە»‪.‬‬ ‫رۆژی (‪ ،)8/10‬ئەنجومەنی زانكۆی‬ ‫سلێمانی‪ ،‬راپۆرتێكی چ��وار خاڵیی‬ ‫باڵوكردەوە‪ ،‬كە تێیدا‪ :‬خوێندكارانی‬ ‫زانكۆ بە یاساشكێنیی‌و پەالماردانی‬ ‫هێزە ئەمنییەكان تۆمەتبار دەكات‪.‬‬ ‫د‪.‬نوری حەسەن‪ ،‬ئەندامی لیژنەی‬ ‫بەدواداچوونی راستیی رووداوەك��ان��ی‬ ‫رۆژی (‪ )4/19‬ب��ە «رۆژن���ام���ە»ی‬ ‫راگەیاند‪ « :‬لە راپۆرتەكەی ئەنجومەنی‬ ‫زان��ك��ۆدا‪ ،‬ل��ە هەندێك خ��اڵ��دا پشت‬ ‫بە زانیارییەكانی ئێمە بەستراوە‪،‬‬ ‫بەاڵم ئەنجومەن راپۆرتەكەی ئێمەی‬ ‫بەهێند وەرن��ەگ��رت��ووەو راپۆرتەكەی‬ ‫ئەنجومەن جیاوازە لە راپۆرتی لیژنەكە‪،‬‬ ‫بەشێوەیەك زۆربەی راسپاردەكانی نێو‬ ‫راپۆرتەكەی ئێمەی تێدا نییە‌و هەندێك‬ ‫لە راسپاردەكان گۆڕاون‌و شتی زیادەی‬ ‫تێدا دانراوە»‪.‬‬ ‫وت��ی��ش��ی‪« :‬پێشبینیی ئ���ەوەم‬ ‫نەدەكرد‪ ،‬راپۆرتەكەی زانكۆ جیاواز بێت‬ ‫لە راسپاردەكانی لیژنەكەمان‪ ،‬چونكە‬ ‫ئێمە راستییەكانمان دەرخستووە‌و‬ ‫ش��اردن��ەوەی راستییەكان جێگای‬ ‫نیگەرانییە»‪.‬‬ ‫د‪.‬ن�����وری‪ ،‬ی��ەك��ێ��ك ل��ە ه��ۆك��اری‬ ‫گۆڕانكارییه‌کان لە راپۆرتی لیژنەكەدا‪ ،‬بۆ‬ ‫دەستێوەردانی حیزبیی دەگەڕێنێتەوە‪.‬‬

‫‪www.rozhnama.net‬‬

‫‪hewal.rozhnama@gmail.com‬‬

‫ذمارة (‪ )647‬سيَشةممة ‪2011/8/16‬‬

‫قایمقامی خانەقین‪ :‬لە سەعدییە زیاتر لە (‪ )800‬خێزان‌و لە جەلەوالش‪ ،‬زیاتر لە (‪ )500‬خێزانی كورد‬ ‫لە ترسی هەڕەشە؛ شوێنەكانی خۆیانیان چۆڵ كردووەو روویان ل ‌ه هه‌رێمی کوردستان کردووه‌‪.‬‬

‫جەلەوالو سەعدییە؛ لەبەردەم هەڕەشەی كوردقڕاندا‬

‫جێگری وەزیری پێشمەرگە‪:‬‬ ‫راپۆرتی‪ :‬گەرمیانی حەمەی پوور‬

‫‪............................................................‬‬

‫كێشەی ئەمنیی ك���ورد لە‬ ‫ناحیەكانی جەلەوالو سەعدییە‪،‬‬ ‫زەقتر دەبنەوە‪ ،‬كە لەدوای پرۆسەی‬ ‫ئازادیی عێراقەوە بەهەزاران ماڵ‌و‬ ‫خێزان لەو ناوچانەدا كۆچیان بۆ‬ ‫سنووری ژێر دەسەاڵتی هەرێمی‬ ‫ك��وردس��ت��ان ك�����ردووە‪ ،‬ب��ەه��ۆی‬ ‫هەڕەشەی عەرەبەكانی ناوچەكەوە‪.‬‬ ‫مەترسییەكە زۆر بەزەقیی‬ ‫ل���ە س��اڵ��ی (‪‌)2008‬و دوای‬ ‫كشانەوەی هێزەكانی پێشمەرگەو‬ ‫جێگرتنەوەیان ب��ە هێزەكانی‬ ‫سوپای عێراقی‪ ،‬دەرك���ەوت‌و بە‬ ‫كوشتاری كوردەكانی عەشیرەتی‬ ‫«زڕگووشی» لە سەعدییە‪ ،‬دەستی‬ ‫پێكرد‪ ،‬لەهەمانكاتیشدا جەلەوالش‬ ‫بووە شوێنی دروستبوونی گرووپە‬ ‫چ���ەك���دارەك���ان���ی س��ن��وورەك��ەو‬ ‫تیرۆركردنی هاواڵتییانی كورد‪.‬‬ ‫ئ��ەن��وەر ح��ەس��ەن میكایل‪،‬‬ ‫ب��ەڕێ��وەب��ەری ناحیەی جەلەوال‪،‬‬ ‫وتی‪« :‬مێژووی ئەم مەترسییانە‬ ‫بۆ دەركردنی هێزە سەربازییەكانی‬ ‫ك����ورد دەگ���ەڕێ���ت���ەوە‪ ،‬ك��ە لە‬ ‫ل��ەس��ن��ووری‬ ‫(‪)2008/9/13‬دا‬ ‫پارێزگای دیالە دەرك��ران‌و لیوای‬ ‫(ی�����ەك)ی س��وپ��ای ع��ێ��راق لە‬ ‫سنوورەكە شوێنیان گرتنەوە»‪.‬‬ ‫ب���������ەڕای چ������اودێ������ران‪،‬‬ ‫ج��ێ��گ��ی��رب��وون��ی ئ����ەو ه��ێ��زەی‬ ‫س��وپ��ای ع��ێ��راق��ی ل��ەوك��ات��ەوە‪،‬‬ ‫هۆكارێك بووە بۆ گەشەسەندنی‬ ‫گ��رووپ��ە «تیرۆریستییەكان»‌و‬ ‫سەرهەڵدانەوەو گەشەكردنی كۆنە‬ ‫بەعسییەكان‪ .‬هەر لەو رووەوە‪،‬‬ ‫بەڕێوەبەری ناحیەی جەلەوال‪ ،‬وتی‪:‬‬ ‫«لەگەڵ گەشەكردنی ئەوانەشدا‪،‬‬ ‫دژای��ەت��ی��ك��ردن��ی ك���وردەك���ان‌و‬ ‫تەقاندنەوەی ماڵەكانیان‌و كوشتنی‬ ‫بەكۆمەڵ‪ ،‬بەئاشكرا لەناو بازاڕو‬ ‫شوێنە گشتییەكاندا‪ ،‬بەتایبەت لە‬ ‫ناحیەی سەعدییەدا رووی دەدا‪،‬‬ ‫كوردەكان ناچار بوون شوێنەكانی‬ ‫خۆیان چۆڵ بكەن‌و روو لە ناوچە‬ ‫ئ��ارام��ەك��ان‌و شارەكانی هەرێمی‬ ‫كوردستان بكەن‪.‬‬ ‫م��ح��ەم��ەدی م��ەال ح��ەس��ەن‪،‬‬ ‫قایمقامی ق����ەزای خانەقین‪،‬‬

‫ ‬ ‫ناحیه‌ی جه‌له‌وال‬ ‫ئامارێکی خه‌ته‌رناکی کۆچی کورد‬ ‫له‌و دوو شارۆچکه‌ی ‌ه ده‌خاته‌ڕوو و‬ ‫وتـــــی‪« :‬لە سەعدییە زیاتر لە‬ ‫(‪ )800‬خێزان‌و لە جەلەوالش‪ ،‬زیاتر‬ ‫لە (‪ )500‬خێزانی كورد لە ترسی‬ ‫ه��ەڕەش��ەی ع��ەرەب��ی شۆڤێنیی‌و‬ ‫تیرۆریستانی ناوچەكە شوێنەكانی‬ ‫خۆیانیان چۆڵ ك��ردووەو روویان‬ ‫لە هەرێمی كوردستان‌و ناوچە‬ ‫ئارامەكانی تر كردووە»‪.‬‬ ‫ئ����ەوە ل��ەك��ات��ێ��ك��دای��ە‪ ،‬كە‬ ‫ل��ە ل��ێ��دوان��ێ��ك��ی پ��ێ��ش��ووی��دا بۆ‬ ‫«رۆژنامە»‪ ،‬ئەحمەد زڕگووشی‪،‬‬ ‫بەڕێوەبەری ناحیەی سەعدییە‪،‬‬ ‫رایگەیاندبوو‪ :‬زیاتر لە (‪)300‬‬ ‫كوردی سەر بە عەشیرەتەكەیان‬ ‫لەالیەن تیرۆریستانەوە كوژراون‪.‬‬ ‫ژمارەیەكی زۆر لە كوردەكانی‬ ‫عەشیرەتی زڕگ��ووش��ی ناحیەی‬ ‫س��ەع��دی��ی��ە‪ ،‬ك��ە ل��ە كۆمەڵگای‬ ‫(مەلەكشای) خانەقین نیشتەجێن‌و‬ ‫ل��ە «دژوارت���ری���ن» ب��اری ژیاندا‬ ‫ك��ات دەگ��وزەرێ��ن��ن‪ ،‬ئ��ەوەی��ان بۆ‬ ‫«رۆژن��ام��ه‌» باسکرد‪ :‬هۆكاری‬ ‫كۆچكردنی ئ���ەوان‪ ،‬ه��ەڕەش��ەی‬ ‫تیرۆریستان‌و كۆنە بەعیسییەكانی‬ ‫سنوورەكە بووە‪.‬‬ ‫پیاوێكی بەتەمەنی ئ��اوارەی‬ ‫زڕگوشییەكان‪ ،‬كە ئێستاش لەبەر‬

‫مەترسیی سەر ژیانیان نەیویست‬ ‫ناوی باڵوبكرێتەوە‪ ،‬وتی‪« :‬لەڕێگای‬ ‫بەیاننامەوە پێیاندەوتین‪ ،‬یان‬ ‫دەبێت خۆتان بە عەرەب ناونووس‬ ‫بكەن‪ ،‬یاخود هەمووتان دەكورژێن‌و‬ ‫ئەوەشیان بە ك��ردەوە دەك��رد»‪،‬‬ ‫ئەو پیاوە زیاتر‪ ،‬وت��ی‪ :‬شەوانە‬ ‫ماڵەكانیان بەر هاوەن دەداین‌و بە‬ ‫رۆژی نیوەڕۆو بە بەرچاوی دەزگا‬ ‫ئەمنییەكانەوە‪ ،‬لە ناوبازاڕدا بە‬ ‫(‪‌)20‬و (‪ )30‬كەسیان لە كوردەكان‬ ‫دەكوشت»‪.‬‬ ‫هەندێك لەچاودێران پێیانوایە‪:‬‬ ‫هۆكاری ئەو «تاوان»انەی بەرامبەر‬ ‫ك���وردی ئ��ەو ناوچانە دەكرێت‪،‬‬ ‫بەشێكی سەرەكیی دەگەڕێتەوە بۆ‬ ‫كەمتەرخەمیی دەسەاڵتی سیاسیی‬ ‫«یەكێتی‌و پارتی» لە هەرێمی‬ ‫كوردستان‌و لە بەغدا‪.‬‬ ‫بەڕێوەبەری ناحیەی جەلەوال‪،‬‬ ‫له‌وباره‌یه‌و‌ه ده‌ڵێت‪« :‬لە كاتێكدا‬ ‫بەپێی دەس��ت��ووری عێراق‪ ،‬رێگا‬ ‫بەهێزی پێشمەرگە دەدرێ��ت‪ ،‬لە‬ ‫هەموو ناوچە دابڕاوەكاندا جێگیر‬ ‫بكرێن‪ ،‬ب��ەاڵم ئ��ەوان نەیانتوانی‬ ‫دەستوور لەبەرژەوەندیی خۆیان‬ ‫بەكار بێنن‌و ژیانی هاونەتەوەكانی‬ ‫خۆیان لە سنووری پارێزگای دیالە‬ ‫بپارێزن»‪.‬‬

‫ ‬ ‫دوای باڵوكردنەوەی راپۆرتێك لە «‬

‫ب��ەرپ��رس��ێ��ك��ی س��ەرب��ازی��ی‬ ‫هەرێمیش‪ ،‬هۆكاری دروستبوونی‬ ‫ئەو واقیعەی جەلەوال‌و سەعدییە‪،‬‬ ‫دەخ��ات��ە ئەستۆی بەرپرسانی‬ ‫سیاسیی كوردو جەخت دەكاتەوە‪:‬‬ ‫ئەگەر نەرمینواندنی سیاسییەكان‬ ‫نەبوایە‪ ،‬ئەو نائارامییە لە جەلەوالو‬ ‫سەعدییە دروست نەدەبوو‪.‬‬ ‫ئ��ەن��وەری حاجی عوسمان‪،‬‬ ‫جێگری وەزی���ری پێشمەرگە بە‬ ‫«رۆژن��ام��ە»ی راگەیاند‪« :‬ئێمە‬ ‫هه‌رگیز لەگەڵ پاشەكشەكردنی‬ ‫هێزی پێشمەرگەدا نەبووین لە ناوچە‬ ‫كێشەدارەكان‌و پێم باش نەبووە‬ ‫هێزی هاوبەش لەو ‌ێ بێت‪ ،‬چونكە‬ ‫ئەو ناوچانە ناوچەی كوردستانییە‪،‬‬ ‫ب����ەاڵم ب����ەداخ����ەوە س���ەرك���ردە‬ ‫سیاسییەكانمان ل��ە ملمالنێ‬ ‫سیاسییەكاندا نەرمییان نواندو‬ ‫ئێستاش ئەوە دەرنجامەكەیەتی‬ ‫كە ت��ازە بەتازە دەڵێن‪ :‬هەڵەی‬ ‫سیاسیمان كردووە»‪.‬‬ ‫جێگری وەزی��ری پێشمەرگە‪،‬‬ ‫ه��ه‌روه‌ه��ا وتیشی‪« :‬ل��ە ساڵی‬ ‫(‪)2008‬دا‪ ،‬كە ئێمە لە ناوچەكە‬ ‫جێگیر ب��ووی �ن‌و ل��ەگ��ەڵ نەرمی‬ ‫نواندنی سیاسییەكاندا نەبووین‪،‬‬ ‫زۆرجار بە شەڕانگێز‌و ئەو شتانە‬ ‫ن��اوی��ان دەب��ردی��ن‪ ،‬ب��ەاڵم ئێستا‬

‫ئ��ەوان پێ لە هەڵەكانی خۆیان‬ ‫دەنێن‌و دەڵێن‪ :‬هەڵەی سیاسیمان‬ ‫كردووە‪ ،‬هەمیشە وابووە وەك چۆن‬ ‫ماسی گەورە ماسییە بچووكەكان‬ ‫دەخوات‪ ،‬ئاواش هەمیشە بڕیاری‬ ‫سیاسیی بڕیارە سەربازییەكان‬ ‫لەناو دەبات»‪.‬‬ ‫ب�������ەڕای ئ������ەو‪ ،‬ه��ێ��ش��ت��ا‬ ‫ك���ات ب���ەدەس���ت���ەوە م����اوە بۆ‬ ‫ق��ەرەب��ووك��ردن��ەوەی هەڵەكان‌و‬ ‫وتی‪« :‬ئێستاش زووە بۆ ئەوەی‬ ‫بوارمان پێ بدرێت بچینەوە ناوچە‬ ‫كوردنشینەكانی دیالەو ئارامیی بۆ‬ ‫ژیانی كوردەكان بگەڕێنینەوە»‪.‬‬ ‫بەگوێرەی ئەو زانیارییانەی‬ ‫«رۆژن����ام����ە» ل���ە دام������ەزراوە‬ ‫رەس��م��ی��ی��ەك��ان��ی ن��اوچ��ەك��ەوە‬ ‫دەس��ت��ی��ك��ەوت��وون‪ :‬تائێستا لە‬ ‫ناحیەی سەعدییە‪ )240( ،‬كەس‬ ‫لە كوردەكانی سەر بە عەشیرەتی‬ ‫زڕگووش‪ ،‬ك��وژراون‌و لەجەلەوالش‬ ‫(‪ )200‬ك���ەس ل���ە ئ��ەن��ج��ام��ی‬ ‫تەقینەوەو توندوتیژیی گرووپە‬ ‫سنوورەكە‬ ‫تیرۆریستییەكانی‬ ‫كوژراون»‪.‬‬ ‫ئ��ەگ��ەرچ��ی ئ��ام��ارێ��ك��ی ورد‬ ‫لەبەردەستدا نییە‪ ،‬لەبارەی ژمارەی‬ ‫ئێستای دانیشتووانی ناحیەكەوە‬ ‫بۆ هەر یەكە لە نەتەوەكانی كوردو‬

‫فۆتۆ‪ :‬رۆژنام ه‌‬

‫عەرەب‪ ،‬بەهۆی كۆچی بەردەوامی‬ ‫ك��وردەك��ان‌و شوێنگرتنەوەیان‬ ‫لەالیەن عەرەبەكانەوە‪ ،‬بەاڵم بە‬ ‫وت��ەی بەرپرسانی ناوچەكە؛ لە‬ ‫ئێستادا (‪)%20-15‬ی ناحیەی‬ ‫سەعدییە ك���وردن‌و ئ��ەوان��ی تر‬ ‫ع���ەرەب‌و توركمانەكانن‪ ،‬ئ��ەوە‬ ‫لەكاتێكدا كە لە سااڵنی پێشوودا‬ ‫نزیك بە (‪)%60‬ی ناوچەكە كورد‬ ‫بووە‪.‬‬ ‫بەڕێوەبەری ناحیەی جەلەوال‪،‬‬ ‫بە «رۆژن��ام��ە»ی راگەیاند‪ :‬لە‬ ‫سااڵنی پێشوودا كورد لە ناحیەی‬ ‫جەلەوال رێژه‌ی (‪ )%65‬بووە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫ئێستا بۆ (‪ )%30‬دابەزیوەو بەهۆی‬ ‫كۆچكردنی ك��وردەك��ان��ەوە ئەو‬ ‫رێژەیەش بەردەوام لە دابەزیندایە‪.‬‬ ‫مامۆستا نەجم عەبدوڵاڵ‪،‬‬ ‫ك��ە ل���ەدوای ساڵی (‪)2003‬وە‪،‬‬ ‫چەند ساڵێك سەرپەرشتیاری‬ ‫ئیدارەی جەلەوال‌و سەعدییەی پێ‬ ‫سپێردراوە‪ ،‬دەڵێت‪« :‬لە ئەنجامی‬ ‫ئ���ەو ه��ەاڵن��ەی س��ەك��ردای��ەت��ی��ی‬ ‫س��ی��اس��ی��ی ك����ورد ل���ە ن��اوچ��ە‬ ‫كێشەدارەكانی جەلەوال‌و سەعدییە‬ ‫كردوویانە‪ ،‬هاواڵتییانی بێ تاوان‬ ‫باجەكەیان داوەو ئەوان بوونه‌تە‬ ‫قوربانیی هەڵە سیاسییەكان‌و‬ ‫كوژران‌و ئاوارەبوون»‪.‬‬

‫ئه‌نوه‌ری حاجی عوسمان‬ ‫پێشیوایە‪ :‬دەبێت ئەوانەی‬ ‫هەڵەی سیاسییان كردووه‌و دان بە‬ ‫هەڵەكانیشیاندا دەنێن‪ ،‬سزا بدرێن‪،‬‬ ‫جونكە هەڵەكانی ئەوان دەرەنجامی‬ ‫زۆر خراپی لێكەوتووەتەوە‪.‬‬ ‫پ��ەرل��ەم��ان��ی ك��وردس��ت��ان لە‬ ‫هەفتەی راب���ردوودا‪ ،‬بەمەبەستی‬ ‫بەئاگابوون لەدۆخی ناوچەكە‌و‬ ‫ئ��ام��ادەك��ردن��ی راپ��ۆرت��ێ��ك لەو‬ ‫بارەیەوە‪ ،‬وەفدێكی رەوانەی شاری‬ ‫خانەقین كرد‪.‬‬ ‫ڤیان عەبدولڕەحیم‪ ،‬ئەندامی‬ ‫ئ��ەو وەف���دەی پ��ەرل��ەم��ان‪ ،‬وتی‪:‬‬ ‫«ئ����ەوەی ل����ەزاری بەرپرسانی‬ ‫ك��ورد ل��ەم س��ن��وورە گوێبیستی‬ ‫ب���وون‪ ،‬ك��وردەك��ان��ی ج��ەل��ەوال‌و‬ ‫سەعدییە رۆژانە رووبەڕووی تیرۆرو‬ ‫لەناوچوون دەبنەوە»‪.‬‬ ‫قایمقامی قەزای خانەقینیش‪،‬‬ ‫كە لە كۆبوونەوەیەكدا لەگەڵ‬ ‫وەفدێكی پەرلەمان‪ ،‬ئامادەبوو‪،‬‬ ‫وت���ی‪« :‬ل��ە س��اڵ��ی (‪)2008‬دا‪،‬‬ ‫برادەرانــــــــــــــی كوردستان‬ ‫پێیان دەوت��ی��ن‪ :‬با سوپا بێتە‬ ‫خانەقینیشەوە‪ ،‬چونكە ئەوە بەپێی‬ ‫دەستوور رێگاپێدراوە‪ ،‬بەاڵم ئێمە‬ ‫نەمانهێشت‌و ئەگەر وامان بكردایە‪،‬‬ ‫ئێستا حاڵمان لـــەجەلەوالو‬ ‫سەعدییە باشتر نەده‌بوو»‪.‬‬

‫»دا‬

‫ده‌یان ئەفسەر‌و پۆلیسی كەركوك‪ ،‬هه‌ڕه‌شه‌کانیان چڕتر ده‌که‌نه‌وه‌‬

‫بەدواداچوونی‪ :‬رێباز محەمەد‬

‫‪.............................................................‬‬

‫دوای باڵوكردنەوەی راپۆرتێكی‬ ‫«رۆژن��ام��ە» ب��ەن��اوی (چەندین‬ ‫ئەفسەر‌و پۆلیس‪ ،‬ه��ەڕەش��ە لە‬ ‫حكومەت دەك���ەن)‪ ،‬ئ��ەو دەی��ان‬ ‫ئەفسەرە و پۆلیسە هەرەشەكانیان‬ ‫ب��ۆ وەرگ��رت��ن��ەوەی مافەكانیان‬ ‫فراوانتر دەكەن‪.‬‬ ‫بەپێی ئەو دۆكیۆمێنتانەی‬ ‫دەس��ت «رۆژن��ام��ە» ك��ەوت��وون‪،‬‬ ‫ل�����ەدوای ب�ڵ�اوك���ردن���ەوەی ئ��ەو‬ ‫راپ����ۆرت����ەی «رۆژن����ام����ە» لە‬ ‫(‪)2011/8/2‬دا‪ ،‬هەر لەو رۆژدا‪،‬‬ ‫(‪ )10‬ئەفسەر‌و (‪ )54‬كارمەندی‬ ‫ب��ەڕێ��وەب��ەرێ��ت��ی��ی ه��ات��وچ��ۆی‬ ‫پ��ارێ��زگ��ای ك��ەرك��وك‪ ،‬هەڵمەتی‬ ‫واژۆكۆكردنەوەیان دەستپێكرد‌و‬ ‫ئاڕاستەی سەرۆكایەتیی پەرلەمانی‬ ‫ك��وردس��ت��ان��ی��ان ك�����ردووە‌و ئ��ەو‬ ‫ئەفسەر‌و پۆلیسانەیش‪ ،‬سەر بە‬ ‫بەڕێوەبەرێتیی هاتوچۆی ئیدارەی‬ ‫گەرمیان‌و پارێزگای هەولێرن‪ ،‬كە‬ ‫لە كەركوك جێگیربوون‪.‬‬

‫هێزێکی پۆلیسی که‌رکوک‪ ،‬له‌کاتی ئه‌نجامدانی چاالکییه‌کدا‬ ‫ع��ەم��ی��د ع��وم��ەر ج��ەع��ف��ەر‪،‬‬ ‫ئ���ەف���س���ەری ه���ات���وچ���ۆ‪ ،‬بە‬ ‫«رۆژنامە»ی راگەیاند‪« :‬لە دوای‬ ‫پڕۆسەی ئازادیی عێراقەوە‪ ،‬لەسەر‬ ‫داوای سەركردایەتیی (یەكێتی‌و‬ ‫پارتی)‪ ،‬گەڕاینەوە بۆ كەركوك؛‬ ‫لەپێناوی خزمەتكردنی شارەكەدا‪،‬‬

‫ب���ەاڵم ب���ەداخ���ەوە‪ ،‬غ��ەدرێ��ك��ی‬ ‫گەورەمان لێكرا لەڕووی مووچەوە‪،‬‬ ‫كە ئەفسەرێكی هاتوچۆ بە پلەی‬ ‫عەقید‪ )830( ،‬هەزار وەردەگرێت‪،‬‬ ‫ب���ەاڵم ئەفسەرێكی هاتوچۆی‬ ‫عێراقی ملیۆنێک‌و (‪ )150‬هەزار‬ ‫دینار وەردەگرێت»‪.‬‬

‫عەمید ع��وم��ەر‪ ،‬ئەوەیشی‬ ‫خستەڕوو‪« :‬س��ەردان��ی هەموو‬ ‫الی��ەن��ەك��ان��م��ان ك����ردووە‪ ،‬ب��ەاڵم‬ ‫ب����ەداخ����ەوە‪ ،‬ن��ەی��ان��ت��وان��ی��وە‬ ‫كێشەكانمان بۆ چارەسەر بكەن‪،‬‬ ‫بۆیە ئێستا دووبارە داوای مووچەی‬ ‫فەوتاوی شەش ساڵی رابردوومان‬

‫دەكەین‪ ،‬كە پەرلەمانی كوردستان‌و‬ ‫لیژنەی ناوخۆ بیخەنە كارنامەی‬ ‫ئیشكردنیانەوە»‪.‬‬ ‫ئەو ئەفسەرە‪ ،‬زیاتر دواو وتی‪:‬‬ ‫«ئەگەر پەرلەمانی كوردستان‪،‬‬ ‫كێشەكانمان چارەسەر نەكات‪ ،‬لە‬ ‫دادگ��ای ئیداریی‪ ،‬داوای یاسایی‬ ‫تۆمار دەكەین»‪.‬‬ ‫بە گ��وێ��رەی زانیارییەكانی‬ ‫«رۆژن��ام��ە»‪ ،‬لە م��اوەی شەش‬ ‫س��اڵ��ی راب������ردوودا‪ ،‬حكومەتی‬ ‫ه��ەرێ��م��ی ك��وردس��ت��ان‪ ،‬ل��ە هەر‬ ‫ئەفسەرێكی پارێزگای كەركوك‪،‬‬ ‫ب��ڕی بیستوچوار ملیۆن‌و دوو‬ ‫سەد‌و بیستوپێنج هەزار دیناری‬ ‫ل��ێ��ب��ڕاوە‪ ،‬ك��ە ل���ەو ی��اداش��ت��ەی‬ ‫ئاڕاستەی سەرۆكایەتیی پەرلەمانی‬ ‫ك��وردس��ت��ان ك����راوە‪ ،‬ئ��ام��اژەی‬ ‫پێكراوە‪ ،‬هەرچەندە ماوەی ساڵ‌و‬ ‫نیوێكە چەند ئەفسەرێك‪ ،‬میالكی‬ ‫سەربازییان گوازراوەتەوە بۆ سەر‬ ‫وەزارەت���ی ناوخۆی عێراق (بێ‌‬ ‫گەڕانەوەی مووچەی فەوتاویان)‪،‬‬ ‫بەاڵم تائێستا‪ ،‬چەندین كارمەند‌و‬ ‫پۆلیس‪ ،‬كە س��ەر بە وەزارەت��ی‬

‫ن��اوخ��ۆی هەرێمی كوردستانن‪،‬‬ ‫وەكو خۆیان دەڵێن‪ ،‬تائێستا لەو‬ ‫(فەزیحەیە)دا ماوین‪.‬‬ ‫مفەوەزێكی بەڕێوەبەرێتیی‬ ‫ه��ات��وچ��ۆ‪ ،‬ك��ە نەیویست ن��اوی‬ ‫بهێنرێت‪ ،‬ب��ە «رۆژن���ام���ە»ی‬ ‫راگ��ەی��ان��د‪« :‬ل���ەو ی��اداش��ت��ەی‬ ‫ئاڕاستەی سەرۆكایەتیی پەرلەمانی‬ ‫كوردستانمان كردووە‪ ،‬راستەوخۆ‬ ‫وت��ووم��ان��ە‪ ،‬م��ووچ��ەی لێبڕا‌و ‌و‬ ‫فەوتاومان بۆ بگەڕێننەوە‪ ،‬كە‬ ‫ن��اك��رێ��ت ئێمە ل��ە تەقینەوە‌و‬ ‫كوشتنداین‪ ،‬ه��ەم��ان مووچەی‬ ‫ئەفسەرێكی سلێمانی‌و هەولێر‬ ‫وەربگرین»‪.‬‬ ‫ئ��ەو ك��ارم��ەن��دە‪ ،‬ئاشكرای‬ ‫دەكات‪« :‬ئێمە‌و ئەو ئەفسەرانەی‬ ‫س���ەر ب��ە وەزارەت������ی ن��اوخ��ۆی‬ ‫عێراقین‪ ،‬لە یەك بەڕێوەبەرێتیدا‬ ‫كار دەكەین‪ ،‬جیاوازیی مووچەی‬ ‫(‪)200‬هەزارمان هەیە‪ ،‬كە تا ئێستا‬ ‫لەو فەزیحەیەدا ماوین»‪.‬‬ ‫ل��ەب��ەرام��ب��ەردا‪ ،‬ئەندامێكی‬ ‫پ���ەرل���ەم���ان���ی ك���وردس���ت���ان‪،‬‬ ‫رایدەگەیەنێت‪ :‬ئەگەر داواكاریی‬

‫ئەو ئەفسەر‌و كارمەندانەی كەركوك‬ ‫بگاتە دەس��ت��ی��ان‪ ،‬بەپێی یاسا‬ ‫بەدواداچوونی بۆ دەكەن‌و دەیخەنە‬ ‫بەرنامەی ك��اری لیژنەی ناوخۆ‌و‬ ‫خۆجێیەكانی پەرلەمانەوە‪.‬‬ ‫نەریمان عەبدوڵاڵ‪ ،‬ل ‌ه لیژنه‌ی‬ ‫ناوخۆی پەرلەمانی كوردستان‪،‬‬ ‫وت����ی‪« :‬ه����ەر داواك��اری��ی��ەك��ی‬ ‫ه��اواڵت��ی��ی��ان‌و ئەفسەر‌و پۆلیس‬ ‫بگاتە دەس��ت��ی ئێمە‪ ،‬بەپێی‬ ‫یاسا بەدواداچوونی بۆ دەكەین‌و‬ ‫ئەگەر پەیوەندیی بە حكومەتی‬ ‫هەرێمی كوردستانەوە هەبێت‪،‬‬ ‫بەدڵنیاییەوە‪ ،‬بەدواداچوونی بۆ‬ ‫دەكەین»‪.‬‬ ‫ئ��ەو پەرلەمانتاره‌‪ ،‬جه‌خت‬ ‫لـەوە دەكاتەوە‪ :‬بڕینی مووچەی‬ ‫ه��ەر ه��اواڵت��ی��ی��ەك‪ ،‬نایاساییە‌و‬ ‫هاوكات هاوڕایە لەگەڵ بۆچوونی‬ ‫ئ���ەو ئ��ەف��س��ەر‌و ك��ارم��ەن��دان��ەی‬ ‫پ��ارێ��زگ��ای ك��ەرك��وك‌و دەڵ��ێ��ت‪:‬‬ ‫«ئ���ەوان دەت��وان��ن‪ ،‬ل��ە دادگ��ای‬ ‫ئیداریی هەولێر‪ ،‬داوای یاسایی‬ ‫تۆمار بكەن‌و داوای گەڕاندنەوەی‬ ‫مووچەی فەوتاویان بكەن»‪.‬‬

‫ذمارة (‪ )647‬سيَشةممة ‪2011/8/16‬‬

‫‪nawxo.rozhnama@yahoo.com‬‬

‫«دوور نییە به‌نامەی بەرپرسان خەڵك ‌ی ناتێكۆشەر بكرێنە زیندانی ‌ی سیاسیی‌»‬

‫ی‬ ‫رۆژن����ام����ە‪ :‬ئ��ەن��دام��ێ��ك � ‌‬ ‫دەس����ت����ەی‌ داك���ۆك���ی���ك���ردن‬ ‫ی‬ ‫لەزیندانییانی‌ سیاسیی‌ هەرێم ‌‬ ‫كوردستان‪ ،‬ئاماژە بەوە دەكات‪:‬‬ ‫دوور نییە خەڵكی‌ ناتێكۆشەر‬ ‫بكرێنە زیندانیی‌ سیاسیی‪،‬‬

‫ئەمەش دوای پەسەندكردنی‬ ‫یاسای مافی زیندانییان‪‌.‬‬ ‫م���ح���ەم���ەد پ���ش���دەری���ی‪،‬‬ ‫روونیشیکرده‌وه‌‪ :‬ئێمە (سێ‌)‬ ‫ج���ار رێ���پ���ێ���وان‌و(ن���ۆ) رۆژ‬ ‫م��ان��م��ان گ��رت��ووە‪ ،‬س��ەب��ارەت‬

‫د‪.‬لەتیف شێخ مستەفا بۆ ‬

‫ی‬ ‫ب��ە جێبەجێكردنی ی��اس��ا ‌‬ ‫ی‬ ‫ژم������ارە(‪‌)4‬ی‌ ه��ەم��وارك��راو ‌‬ ‫پ��ەرل��ەم��ان��ی‌ ع��ێ��راق��ی��ی‪ ،‬كە‬ ‫كۆمەڵێك دەسكەوتی‌ داوەت��ە‬ ‫زیندانییانی‌ سیاسیی‌ بۆ هەموو‬ ‫عێراق‌و لەناویشیاندا كوردستان‪،‬‬

‫ئەم یاسایە لەساڵی(‪‌)2006‬ەوە‬ ‫ی‬ ‫گ��ەی��ش��ت��ووەت��ە پ��ەرل��ەم��ان � ‌‬ ‫ك��وردس��ت��ان‪ ،‬ب��ەاڵم ب��ەداخ��ەوە‬ ‫پەرلەمانی‌ كوردستان تا ئەم‬ ‫ماوەیە هیچ خوێندنەوەیەكی‌ بۆ‬ ‫نەكردووە‪.‬‬

‫پشدەریی نیگه‌رانیی خۆیشی‬ ‫ی‬ ‫نیشاندا؛ ل���ه‌وه‌ی «بەشێك ‌‬ ‫زۆری ئ �ه‌و ئیمتیازاتانەی‌ بۆ‬ ‫زیندانییە سیاسییه‌کان‌ لە پرۆژە‬ ‫یاساكەی‌ حكومەتدا هەبوو‪ ،‬لێی‬ ‫كەمكرایەوە»‪.‬‬

‫‪:‬‬

‫كورد دەنگی بە یاسایەك دا؛ كە ملیۆنێك دۆنم زەویی لە كەركوك لەدەست دەدات‬

‫الپه‌ڕه‌ی راپۆرت‬

‫‪............................................................‬‬

‫د‪.‬ل��ەت��ی��ف شێخ مستەفا‪،‬‬ ‫پسپۆڕی یاسای دەستووریی‪،‬‬ ‫رەخ��ن��ە ل��ە میكانیزمەكانی‬ ‫جێبەجێكردنی م���ادەی (‪)140‬‬ ‫دەگرێت‌و پێیوایە‪ :‬بەوشێوەیەی‬ ‫ئێستا ك��اری ل��ەس��ەر دەك��رێ��ت‪،‬‬ ‫بە (‪ )40‬ساڵی دیكەش مادەكە‬ ‫جێبەجێ نابێت‪.‬‬ ‫لیژنەی جێبەجێكردنی مادەی‬ ‫(‪ ،)140‬بەبڕیاری ژم��ارە (‪)46‬‬ ‫لە (‪ )2006/8/9‬دروستكرا‪ ،‬ئەم‬ ‫لیژنەیەش چەند بڕیارێكی دەركرد‬ ‫كە یەكەمیان‪ ،‬لە (‪)2007/1/16‬‬ ‫بوو‪ ،‬تایبەت بەگه‌ڕاندنەوەی ئەو‬ ‫فەرمانبەرانەی خەڵكی رەسەنی‬ ‫ئەو ناوچانەن‌و بەهۆكاری سیاسیی‬ ‫فەسڵكرابوون‪ ،‬بڕیاری (‪ )2‬لە‬ ‫هەمانڕۆژدا تایبەت بەگه‌ڕاندنەوەی‬ ‫ئ��ەو خێزانانەی ب��ەزۆر كۆچیان‬ ‫پێكراوە‪ ،‬یان هێنراون‪ ،‬بڕیاری‬ ‫ژم��ارە (‪ )3‬لە (‪،)2007/2/4‬‬ ‫هەڵوەشاندنەوەی ئەو گرێبەستە‬

‫كشتوكاڵییانەیە كە بۆ‬ ‫م��ەب��ەس��ت��ی ت��ەع��ری��ب‬ ‫ئ��ەن��ج��ام��دراون‪ ،‬لەو‬ ‫بڕیارانە تەنیا بڕگەی‬ ‫یەكەم كراوە‪ ،‬ئەویش‬ ‫گ����ه‌ڕان����دن����ەوەی‬ ‫بەشێك لە خێزانە‬ ‫ئ������اوارەك������ان‌و‬ ‫ناردنەوەی خێزانە‬ ‫هاوردەكان»‪.‬‬ ‫د‪.‬ل��ەت��ی��ف‪ ،‬ك��ە ئ��ەن��دام��ی‬ ‫ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراقیشە‬ ‫لەفراكسیۆنی «گ����ۆڕان»‪ ،‬بۆ‬ ‫«رۆژنامە» وتی‪« :‬لەسەردەمی‬ ‫حكومەتی ئینتیقالیدا‪ ،‬كە لە‬ ‫(‪ )2004/6/15‬دەست پێدەكات‪،‬‬ ‫تا (‪ ،)2005/12/31‬هیچ شتێك‬ ‫ب��ۆ م���ادەی (‪ )58‬ن��ەك��راب��وو‪،‬‬ ‫ك��ە س���ەرۆك ك��ۆم��ار ك��وردب��وو‪،‬‬ ‫بەتایبەتیش ئ��ەو بڕگانەی كە‬ ‫تایبەت بوون بە چارەسەركردنی‬ ‫س��ن��وورە ئیدارییەكانی ناوچە‬ ‫دابڕاوەكان»‪.‬‬ ‫ئەو پەرلەمانتارە‪ ،‬ئامارەكانی‬ ‫قەرەبووكردنەوەی ئەو كەسانەی‬ ‫خ��س��ت��ەڕوو؛ ك��ە ب��ەه��ۆی رژێمی‬ ‫پێشووەوە زیانیان لێكەوتووەو‬ ‫وتی‪ )10899(« :‬خێزانی هاوردە‬ ‫هەریەكەو (‪ )20‬ملیۆن دیناریان‬ ‫پ��ێ��دراوە‪ ،‬ك��ە دەك��ات��ە (‪)219‬‬ ‫ملیار دینار‪ )65350( ،‬خێزان‬ ‫ل��ە ئ���اوارەك���ان‪ ،‬ه��ەری��ەك��ەو بە‬ ‫(‪ )10‬ملیۆن قەرەبووكراونەتەوە‪،‬‬ ‫كە دەكاتە (‪ )653‬ملیار‪ ،‬كۆی‬

‫بەو میكانیزمەی‬ ‫ئێستاوە‪ ،‬بە (‪)40‬‬ ‫ساڵی دیكە مادەی‬ ‫(‪ )140‬جێبەجێ‬ ‫ناكرێت‬ ‫گشتیی دەكاتە (‪ )875‬ملیار‪،‬‬ ‫ب��ەاڵم هێشتا (‪ )8500‬خێزانی‬ ‫ه���اوردەو (‪ )115‬ه���ەزار ئ��اوارە‬ ‫م��اون��ەت��ەوە قەرەبووبكرێنەوەو‬ ‫پارەی پێویستیش بۆیان ملیارێک‌و‬ ‫(‪ )425‬ملیۆن دینارە»‪.‬‬ ‫وردەكاریی ئەو بودجەیەشی‬ ‫خ��س��ت��ەڕوو؛ ك��ە تائێستا بۆ‬ ‫ق��ەرەب��ووك��ردن��ەوە س�ه‌رف��ك��راوەو‬ ‫وت��ی‪« :‬بەوپێیە بێت بە (‪)8‬‬ ‫ساڵی دیكە‪ ،‬ق��ەرەب��ووك��ردن��ەوە‬ ‫ت��ەواو نابێت‪ .‬بەپێی كارنامەی‬

‫حكومەتەكەی مالیكیش بێت‪ ،‬كە‬ ‫لە ساڵی(‪)2006‬دا پێشكەشی كردو‬ ‫خۆی پابەندكرد بەجێبەجێكردنی‬ ‫م��ادەك��ەوە‪ ،‬مەبەستی ئەوەبوو‪،‬‬ ‫بە (‪ )20‬ساڵی دیكە ئەو مادەیە‬ ‫جێبەجێ نەكرێت»‪.‬‬ ‫د‪.‬لەتیف‪ ،‬رەخنەی لە سستیی‬ ‫ب��ەڕێ��وەچ��وون��ی الی��ەن��ی یاسایی‬ ‫كارەكانی مادەكە گ��رت‌و‪ ،‬وتی‪:‬‬ ‫«لیژنەی مادەی (‪ )140‬پڕۆژەیەكی‬ ‫ئامادەكردووە بەهاوكاریی لەگەڵ‬ ‫ئەنجومەنی ش��ورای دەوڵ��ەت؛ بۆ‬ ‫هەڵوەشاندنەوەی ئەو بڕیارانە‪،‬‬ ‫بەرزیكردووەتەوە بۆ ئەنجومەنی‬ ‫وەزی���ران‪ ،‬تائێستا ئەو بڕیارانە‬ ‫نەنێردراونەتە پەرلەمان‪ .‬هەروەها‬ ‫پ�����ڕۆژەی ه��ەڵ��وەش��ان��دن��ەوەی‬ ‫بڕیارەكانی (كاروباری باكوور)‪،‬‬ ‫ك��ە (ع��ەل��ی ح��ەس��ەن مەجید)‪،‬‬ ‫سەرۆكایەتیی دەكرد‪ ،‬ئەو بڕیارە لە‬ ‫(‪ )2007/9/30‬بەرزكراوەتەوە بۆ‬ ‫ئەنجومەنی وەزیران‌و لە (‪،)2008‬‬ ‫جه‌ختی ل ‌ه سه‌ر کراوەتەوە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫تائێستا ئەو بڕیارانەش نەهاتوونەتە‬ ‫پەرلەمان»‪.‬‬ ‫س���ەب���ارەت بەگرێبەستە‬ ‫وت��ی‪:‬‬ ‫كشتووكاڵییەكانیش‪،‬‬ ‫«لیژنەی مادەی (‪)5676( ،)140‬‬ ‫گرێبەستی هەڵوەشاندووەتەوە‪ ،‬بە‬ ‫فەرمانی (‪ )339‬لە (‪)2010/9/27‬‬ ‫ب��ەرزك��راوەت��ەوە بۆ ئەنجومەنی‬ ‫وەزی��ران‪ ،‬بەداخەوە تائێستا هیچ‬ ‫وەاڵمێكیان نییە‪ ،‬هەروەها چەند‬ ‫داوای قەرەبووكردنەوە لەالیەن‬

‫ل��ی��ژن��ەك��ەوە ك����راوە‪ ،‬ئەوانیش‬ ‫وەاڵمیان نییە»‪.‬‬ ‫دەربارەی پرسی گەڕاندنەوەی‬ ‫سنوورە ئیدارییەكانیش‪ ،‬د‪.‬لەتیف‪،‬‬ ‫روونیكردەوە‪« :‬لیژنەكە كۆمەڵێك‬ ‫راس��پ��اردەی ئ��ام��ادەك��ردووە بۆ‬ ‫گه‌ڕانەوەی ئەو ق��ەزاو ناحیانەی‬ ‫س��ەر ب��ە ك��ەرك��وك ب���وون‌و لێی‬ ‫جیاكرابوونەوە‪ ،‬بەرزیانكردووەتەوە‬ ‫ب���ۆ س��ەرۆك��ای��ەت��ی��ی ك��ۆم��ارو‬ ‫ئەنجومەنی وەزی��ران‪ ،‬بەفەرمانی‬ ‫(‪ )362‬ل��ە (‪،)2007/12/31‬‬ ‫تائێستا نە سەرۆكایەتیی كۆمار‪،‬‬ ‫نە ئەنجومەنی وەزیران هیچیان بۆ‬ ‫ئەو مەبەستە نەكردووە‪ ،‬جێگری‬ ‫س���ەرۆك وەزی��ران��ی ئەوكاتەش‬ ‫(د‪.‬بەرهەم ساڵح) بوو‪ ،‬لەكاتێكدا‬ ‫س���ەرۆك ك��ۆم��ار ك���وردە‪ ،‬دەك��را‬ ‫پێشنیازو راسپاردە بۆ چارەسەری‬ ‫ئەو كێشەیە بخاتەڕوو»‪.‬‬ ‫دواپ��������رس‪ ،‬ك���ە ل��ەت��ی��ف‬ ‫ش��ێ��خ م��س��ت��ەف��ا‪ ،‬خ��س��ت��ی��ەڕوو‪:‬‬ ‫كێشەی چارەسەركردنی كێشە‬ ‫موڵكدارییەكان بوو‪ ،‬پێیوابوو‪ :‬ئەو‬ ‫دۆسێیە‪ ،‬ئەگەر بەشێوەی ئێستا‬ ‫ك��اری لەسەر بكرێت‪ ،‬بە (‪)100‬‬ ‫ساڵی دیكەش كۆتایی نایەت‪.‬‬ ‫روون���ك���ردن���ەوەی زی��ات��ری‬ ‫خ��س��ت��ەڕوو وت���ی‪« :‬لەمانگی‬ ‫(‪‌)3‬ی ساڵی(‪)2010‬دا‪ ،‬یاسایەك‬ ‫دەرچ���ووە‪ ،‬كە هەمواری یاسای‬ ‫دەس��ت��ەی موڵكدارێتی دەك��ات‪،‬‬ ‫ك��ە ی��اس��ای ژم���ارە (‪)13‬ەی����ە‌و‬ ‫ی��اس��ای ژم����ارە (‪)2‬ی ساڵی‬

‫مالیكی‬ ‫مەبەستی بووە‬ ‫ماده‌ی (‪ )140‬بۆ‬ ‫(‪ )20‬ساڵی دیكە‬ ‫دوابخات‬ ‫(‪‌)2006‬ی (یاسای چارەسەكردنی‬ ‫ك��ێ��ش��ە م��وڵ��ك��داری��ی��ەك��ان)ە‪،‬‬ ‫هەڵدەوەشێنێتەوە‪ ،‬بەپێی یاسا‬ ‫كۆنەكە؛ گ��ەڕان��ەوەی موڵكەكان‬ ‫هەموو جۆرە زەوییەك دەگرێتەوە‬ ‫لە هەرشوێنێك بێت‪ ،‬ب��ەاڵم لە‬ ‫م��ان��گ��ی(‪)3‬ی (‪ )2010‬لەكاتی‬ ‫پشووی پەرلەماندا‪ ،‬ئەو یاسایە‬ ‫دەرچووێنرا‪ ،‬بەپێی یاسا نوێكەش‬ ‫تەنیا ئەو زەوییانە دەگرێتەوە‪،‬‬ ‫كە (موڵكی صرف)ن‪ ،‬بەگوێرەی‬ ‫ئەمەش زیاتر لە ملیۆنێک دۆنم‬

‫زەوی��ی لەدەستیی كورد دەچێت‬ ‫ل��ەك��ەرك��وك‪ ،‬ب��ەڕاس��ت��ی سەیرە‬ ‫ئەوكاتە پەرلەمانتارە كوردەكان‬ ‫لەكوێ بوون؟!»‪.‬‬ ‫شێخ ل�ه‌ت��ی��ف؛ رەخنەشی‬ ‫لەم خولەی ئێستای ئەنجومەنی‬ ‫نوێنەرانی عێراق گ��رت‪ ،‬ب��ەوەی‬ ‫ل��ەم��اوەی كاركردنیاندا شتێكی‬ ‫ئەوتۆیان بۆ مادەكە نەكردووە‌و‬ ‫وت���ی‪« :‬ب���ە ن���ووس���راوێ���ك لە‬ ‫(‪ )2011/3/15‬داوام����ان ك��رد؛‬ ‫لیژنەی چاودێریی مادەی (‪)140‬‬ ‫لە ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق‬ ‫پێكبهێنرێت‪ ،‬لە (‪ )5/1‬دووبارە‬ ‫ن��اردم��ان��ەوە‪ ،‬لە (‪ )5/15‬لەناو‬ ‫پ��ەرل��ەم��ان قسەم ك���ردو داوای‬ ‫پێكهێنانەوەیم ك���ردەوە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫یەكێك ل��ە ئ��ەن��دام��ان��ی لیستی‬ ‫هاوپەیمانیی‪ ،‬كە بەوە ناسراوە‪ ،‬زۆر‬ ‫بەرگریی لە مادەی (‪ )140‬دەكات‌‪،‬‬ ‫وتی‪ :‬باسی مەكە‪ ،‬با كێشەمان بۆ‬ ‫دروس��ت نەبێت‪ .‬ل��ەدوای پشووی‬ ‫پەرلەمانیش‪ ،‬لە (‪ )7/2‬دووبارە‬ ‫داوامانكردەوە‪ ،‬وەاڵمەكە ئەوەبوو‪:‬‬ ‫كێشە لەناوی ئەندامانی لیژنەكەدا‬ ‫هەیە‪ ،‬لە (‪ ،)7/12‬دووبارە داوای‬ ‫روون��ك��ردن��ەوەم ك���رد‪ ،‬جارێكی‬ ‫دیكە لە (‪ )7/27‬هەمان داوامان‬ ‫خستەوەڕوو»‪.‬‬ ‫د‪.‬ل��ەت��ی��ف شێخ مستەفا‪،‬‬ ‫پ��ەرل��ەم��ان��ت��اری ف��راك��س��ی��ۆن��ی‬ ‫«گۆڕان»‪ ،‬مادەی (‪ )140‬لەهەموو‬ ‫شتێك بە گرنگتر دەزانێت بۆ كورد‬ ‫لە بەغدا‪.‬‬

‫‪Reklam‬‬

‫دەسەاڵت‪ :‬كۆمەڵێك تەرحمان خستووەتەڕوو؛ كە بڕوبیانوو بۆ هیچ الیەنێك ناهێڵێت‬

‫ئۆپۆزسیۆن‪ :‬دەسەاڵت؛ هیچ تەرحێكی تازەی پێ نییە‬

‫فۆتۆ‪ :‬رۆژنامه‌‬

‫نیاز نایف‬

‫‪............................................................‬‬

‫لەگەڵ هەوڵەكانی دەسەاڵت‬ ‫بۆ دەستپێكردنەوەی گفتوگۆكان‪،‬‬ ‫الیەنی «ئۆپۆزسیۆن» ئاماژە‬ ‫ب���ەوە دەك���ەن‪ :‬دەس���ەاڵت هیچ‬ ‫تەرحێكی ت���ازەی پێ نییە بۆ‬ ‫دەستپێكردنەوەی گفتوگۆكان‪.‬‬ ‫لەچەند رۆژی راب����ردوودا‪،‬‬ ‫وەفدێكی هاوبەشی (یەكێتی‌و‬ ‫پ�����ارت�����ی) ب����ە م��ەب��ەس��ت��ی‬ ‫كۆبوونەوە‬ ‫دەستپێكردنەوەی‬ ‫(پێنج) قۆڵییەكان‪ ،‬لەنێوان‬ ‫«ئ��ۆپ��ۆزس��ی��ۆن»‌و دەس��ەاڵت��دا‪،‬‬ ‫س���ەردان���ی ه���ەر س��ێ الی��ەن��ی‬ ‫ئۆپۆزسیۆنیان ك��ردو بڕیاریشە‬ ‫بەمنزیكانە الیەنی «ئۆپۆزسیۆن»‬ ‫ل��ە ك��ۆب��وون��ەوەی��ەك��دا ب��ڕی��اری‬ ‫كۆتایی خۆیان ب��دەن‪ ،‬لەبارەی‬ ‫دەستپێكردنەوەی گفتوگۆكان‪،‬‬ ‫ی����اخ����ود رەت�����ك�����ردن�����ەوەی‬ ‫داخوازییەكانی دەسەاڵت‪.‬‬ ‫محەمەد ف���ەرەج‪ ،‬ئەندامی‬ ‫وەفدی دانوستانكاری یەكگرتووی‬ ‫ئیسالمیی‪ ،‬ب��ە «رۆژن��ام��ە»ی‬ ‫راگەیاند‪ :‬الیەنی دەس��ەاڵت هیچ‬

‫تەرحێكی تازەی پێ نەبووە؛ بۆ‬ ‫دەستپێكردنەوەی دانوستانەكان‌و‬ ‫تەنیا داوای��ان ك��ردووە دانوستان‬ ‫دەست پێ بكەنەوە‪.‬‬ ‫ئ���ەن���دام���ه‌ک���ه‌ی وەف����دی‬ ‫دان��وس��ت��ان��ك��اری ی��ەك��گ��رت��وو‪،‬‬ ‫جەختیشی ل��ە «گ��رن��گ��ی��ی»‬ ‫پێكهاتنی الی��ەن��ەك��ان لەسەر‬ ‫«پ����ڕۆژەی����ەك����ی ه���اوب���ەش»‬ ‫كردەوەو وتی‪ :‬دەستپێكردنەوەی‬ ‫گ��ف��ت��وگ��ۆك��ان‪ ،‬پێویستی بە‬ ‫رەخساندنی زەمینەیەكی پتە‌و و‬ ‫دروستكردنی متمانەیە لەنێوان‬ ‫الیەنەكاندا‪.‬‬ ‫پێشیوابوو‪ :‬جێبەجێكردنی‬ ‫(چ�������وار) داخ���وازی���ی���ەك���ەی‬ ‫«ئۆپۆزسیۆن» ئ��ەو زەمینەیە‬ ‫دروست دەكات‌و متمانەش لەنێوان‬ ‫الیەنەكاندا پتەوتر دەك��ات بۆ‬ ‫دەستپێكردنەوەی دانوستانەكان‪.‬‬ ‫ئاشكراشی كرد‪ :‬بەم نزیكانە‬ ‫هەرس ‌ێ الیەنی «ئۆپۆزسیۆن»‬ ‫ك����ۆدەب����ن����ەوە؛ ب���ۆ ئ����ەوەی‬ ‫بڕیاری كۆتایی ب��دەن لەبارەی‬ ‫دەستپێكردنەوەی دانوستانەكان‪،‬‬ ‫ی���اخ���ود ب����ەردەوام����ی����دان بە‬ ‫هەڵپەساردنی كۆبوونەوەكان‪.‬‬

‫یەكەم كۆبوونەوەی (پێنج)‬ ‫قۆڵیی لە رۆژی (‪)‌2011/6/4‬‬ ‫دەس��ت��ی پ��ێ��ك��رد‪ ،‬ب���ەاڵم پ��اش‬ ‫چەند كۆبوونەوەیەك الیەنەكانی‬ ‫«ئۆپۆزسیۆن» كۆبوونەوەكانیان‬ ‫ه��ەڵ��پ��ەس��ارد‪ ،‬ت��ا ئ���ەو كاتەی‬ ‫مەرجەكانیان لەالیەن دەسەاڵتەوە‬ ‫جێبەجێ دەكرێت‪.‬‬ ‫س��ەع��دی ئ��ەح��م��ەد پ��ی��رە‪،‬‬ ‫ئ��ەن��دام��ی مەكتەبی سیاسیی‬ ‫(یەكێتیی نیشتمانیی كوردستان)‪،‬‬ ‫لە لێدوانێكیدا بۆ «رۆژنامە»‪،‬‬ ‫وت����ی‪« :‬ك��ۆم��ەڵ��ێ��ك ت��ەرح��ی‬ ‫باشمان خستووەتەڕوو‪ ،‬كە هیچ‬ ‫بڕوبیانوویەك ناهێڵێت بۆ هیچ‬ ‫الیەنێك‪ ،‬ئەگەر بیەوێت دانوستان‬ ‫دەست پێ بكاتەوە»‪.‬‬ ‫هەروەك باپەندبوونی الیەنی‬ ‫دەسەاڵتیشی بە جێبەجێكردنی‬ ‫داخوازییەكانی «ئۆپۆزسیۆن»‬ ‫نیشانداو وت��ی‪« :‬ئ��ەوان بڵێن‪،‬‬ ‫یاخود نا‪ ،‬ئێمە دەبێت ئەو خااڵنە‬ ‫جێبەج ‌ێ بكەین»‪ ،‬بەاڵم جەختی‬ ‫ل��ەوەش ك��ردەوە‪ :‬دەبێت بڕیاری‬ ‫كۆتایی بۆ دادگا جێبهێڵن‪.‬‬ ‫س��ەع��دی پ��ی��رە‪ ،‬وتیشی‪:‬‬ ‫«چاوەڕێی وەاڵم��ی ئۆپۆزسیۆن‬

‫دەك��ەی��ن بۆ دەستپێكردنەوەی‬ ‫دانوستانەكان»‪.‬‬ ‫ل�����ەدوای س��ەرك��وت��ك��ردن��ی‬ ‫خ��ۆپ��ی��ش��ان��دان��ەك��ان ل��ە رۆژی‬ ‫(‪‌)19‬ی نیسانی ئەمساڵ لەالیەن‬ ‫دەسەاڵتەوە‪ ،‬قەیران‌و بارگرژییەك‬ ‫هەرێمی كوردستانی گرتەوە‪،‬‬ ‫لەوساوە تائێستا هەردوو الیەنی‬ ‫«ئ��ۆپ��ۆس��ی��ۆن»‌و دەس����ەاڵت‪،‬‬ ‫بڕیاریان دا لەسەر مێزی گفتوگۆ‬ ‫چارەسەری كێشەكان بكەن‌‪.‬‬ ‫محەمەد حەكیم‪ ،‬ئەندامی‬ ‫وەف��دی دانوستانكاری كۆمەڵی‬ ‫ئیسالمیی‪ ،‬ئاشكرایكرد‪ :‬الیەنی‬ ‫دەس������ەاڵت ج��ێ��ب��ەج��ێ��ك��ردن��ی‬ ‫داخوازییەكانی بەستووەتەوە بە‬ ‫دەستپێكردنەوەی گفتوگۆكانەوەو‬ ‫وت�����ی‪« :‬الی���ەن���ی دەس�����ەاڵت‬ ‫پێیانڕاگەیاندین لە جێبەجێكردنی‬ ‫(چ��وار) خاڵەكە الریمان نییە‪،‬‬ ‫ب��ەاڵم پ��اش دەستپێكردنەوەی‬ ‫كۆبوونەوە جێبەجێیان دەكەین»‪.‬‬ ‫محەمەد حەكیم‪ ،‬وتیشی‪ :‬ئێمە‬ ‫پێداگریی لەسەر جێبەجێكردنی‬ ‫(چ��وار) خاڵەكە دەكەینەوە‪ ،‬تا‬ ‫جێبەج ‌ێ نەكرێن‪ ،‬بەشداریی هیچ‬ ‫كۆبوونەوەیەك ناكەین‪.‬‬

‫ئاسیاسێڵ هێڵی «ئەڵماس» بەتایبەت بۆ ئافرەتان دێنێتە ئاراوە‬ ‫ك��ۆم��پ��ان��ی��ای ئاسیاسێڵ‬ ‫ گ���ەورەت���ری���ن ك��ۆم��پ��ان��ی��ای‬‫عێراقیی‌و یەكەمین كۆمپانیا كە‬ ‫خزمەتگوزارییەكانی هەموو عێراق‬ ‫دەگرێتەوە – هێڵی «ئەڵماس»‬ ‫دێنێتە ئ��اراوە كە بەتایبەت بۆ‬ ‫ئافرەتانی واڵتەكەمان ئامادەكراوە‪،‬‬ ‫بەچەند تایبەتمەندێتیەك كە‬ ‫پێداویستیەكانیاندا‬ ‫ل��ەگ��ەڵ‬ ‫بگونجێت‪ ،‬لەپێناو ئ��ەو رۆڵ��ە‬ ‫ك��اری��گ��ەرەی ك��ە ل��ە بنیاتنانی‬ ‫كۆمەڵگاكەماندا دەیبینن‪.‬‬ ‫هێڵی «ئەڵماس» كۆمەڵێك‬ ‫لە تایبەتمەندێتی و خزمەتگوزاریی‬ ‫ج��ۆراوج��ۆر ب��ۆ ب��ەش��دارب��ووان��ی‬ ‫دابیندەكات تا پێداویستی رۆژانەی‬ ‫ئافرەتانی واڵت��ەك��ەم��ان ب��ەدی‬ ‫بهێنێت‪ ،‬چ لە ناوماڵدا چ لە كاردا‪،‬‬ ‫ئاسیاسێڵ هەلی دابەزاندنی نرخی‬ ‫پەیوەندیەكان لە دوای دەقیقەی‬ ‫سێیەمی پەیوەندیكردنەوە بە‬ ‫رێ��ژەی ‪ %50‬بۆ بەشداربووانی‬ ‫دەڕەخ��س��ێ��ن��ێ ل���ە ن���اوت���ۆڕی‬

‫ئاسیاسێڵدا‪ ،‬هەروەها لەگەڵ نرخی‬ ‫داشكێنراو لەكاتی پەیوەندیكردن‬ ‫بە تۆڕەكانی ت��رەوە‪ .‬هەروەها‬ ‫ئاسیاسێڵ بۆ بەشداربووانی لە‬ ‫ئافرەتان داشكاندن بە رێژەی ‪%50‬‬ ‫لە خزمەتگوزارییەكانی تایبەت بە‬ ‫ئافرەتان پێشكەش دەك��ات‪ ،‬كە‬ ‫دەتوانێت بە دەستی بهێنێت لە‬ ‫ڕێگەی پەیوەندیكردن بە ژمارە‬ ‫ئەو ئافرەتانەی كە دەبنە‬ ‫بەشداربووی هێڵی «ئەڵماس»‬ ‫دەتوانن بێ بەرامبەر بەشداری‬ ‫ب��ك��ەن ل���ە خ��زم��ەت��گ��وزاری��ی‬ ‫«ب��ای ب��ای» دا بۆ رێگرتن لە‬ ‫پەیوەندی و كورتەنامە لە ژمارە‬ ‫ن��ەخ��وازراوەك��ان��ەوە‪ ،‬ه��ەروەه��ا‬ ‫داشكانی بە رێژەی ‪ %50‬بەدەست‬ ‫دەهێنن لە نرخی پەیوەندیەكان‬ ‫لە سەعات ‪8‬ی بەیانیەوە تا ‪11‬ی‬ ‫بەیانی‪ ،‬ولە ‪2‬ی پاش نیوەڕۆوە‬ ‫تا ‪5‬ی پاش نیوەڕۆ‪ ،‬و لە ‪10‬ی‬ ‫شەوەوە تا ‪1‬ی دوای نیوەشەو‪.‬‬

‫ب����ەم ب���ۆن���ەی���ەوە دك��ت��ۆر‬ ‫دی���ار ئ��ەح��م��ەد ب��ەڕێ��وەب��ەری‬ ‫ج��ێ��ب��ەج��ێ��ك��ردن��ی كۆمپانیای‬ ‫ئاسیاسێڵ رۆڵی گرنگی ئافرەتانی‬ ‫دووپ��ات��ك��ردەوە ل��ە بنیاتنانی‬ ‫كۆمەڵگادا‪ ،‬بەهۆی هەموو ئەو‬ ‫هەواڵنەی دەیدات لە ئەركەكانیدا‬ ‫نەك تەنها لە پێگەیاندنی نەوەی‬ ‫ن��وێ��دا‪ ،‬بەڵكو ل��ەو بەشدارییە‬ ‫كاریگەرەشدا كە دەیكات لە بواری‬ ‫ك��اردا‪،‬و رەوڕەوەی گەشەكردنی‬ ‫ئ��اب��وری واڵت��م��ان ب���ەرەو پێش‬ ‫دەبات‪ .‬هەروەها رایگەیاند‪« :‬ئێمە‬ ‫هەستاین بە هێنانە ئارای هێڵی‬ ‫ئەڵماس ب��ۆ بەرجەستەكردنی‬ ‫گرنگیدانمان بە ئافرەتی عێراقی‪،‬‬ ‫وسوربوونمان لەسەر رێزگرتن‬ ‫و پ��ێ��زان��ی��ن ب��ە ه��ەوڵ��ەك��ان��ی‬ ‫لەكۆمەڵگادا‪ ،‬و هەمیشە بە هیواین‬ ‫كە پێداویستیەكانیان بەدی بهێنین‬ ‫كە رۆژ بەرۆژ لە گەشە سەندنایەو‬ ‫پێبەپێی خواستەكانیان هەنگاو‬ ‫بنێین»‪.‬‬

‫‪www.rozhnama.net‬‬

‫‪info@rozhnama.net‬‬

‫ذمارة (‪ )647‬سيَشةممة ‪2011/8/16‬‬

‫بارودۆخی سیاسیی وایكردووە؛ كێشەكان الی حیزبە سیاسییەكانەوە چارەسەربكرێن‪.‬‬

‫سەرۆكی فراكسیۆنی «گۆڕان»‪:‬‬

‫نەوشیروان مستەفا؛ گڵۆپی سەوزی بۆ هەڵكردووین‬ ‫تا بەردەوام بین لەكاری پەرلەمانیی‬

‫سازدانی‪:‬الپه‌ڕه‌ی چاوپێکه‌وتن‌‬

‫‪.........................................................‬‬

‫كاردۆ محەمەد‪ ،‬لەبارەی‬ ‫دەس��ت��ل��ەك��ارك��ێ��ش��ان��ەوەی‬ ‫چ�����وار پ��ەرل��ەم��ان��ت��اری‬ ‫فراكسیۆنەكەی‌و هەڵكردنی‬ ‫گ��ۆڵ��پ��ی س���ەوز ل��ەالی��ەن‪،‬‬ ‫ن��ەوش��ی��روان م��س��ت��ەف��اوە‪،‬‬ ‫دەڵێت‪ :‬ئەو گڵۆپە سەوزە‬ ‫بۆ ئیدامەدان بووە بەكاری‬ ‫پەرلەمانیی‪.‬‬ ‫ل���ەم چ��اوپ��ێ��ك��ەوت��ن��ەی‬ ‫«رۆژن���ام���ە»دا‪ ،‬س��ەرۆك��ی‬ ‫فراكسیۆنی «گ���ۆڕان» لە‬ ‫پ��ەرل��ەم��ان��ی ك��وردس��ت��ان‪،‬‬ ‫س��ەب��ارەت ب��ە هەڵوێستی‬ ‫چ���وار پ��ەرل��ەم��ان��ت��ارەك��ەی‬ ‫دەستیان لەكاركێشایەوە‪،‬‬ ‫دەڵ��ێ��ت‪« :‬هەڵوێستێكی‬ ‫كەسیی ب��ووە»‪ .‬دەرب��ارەی‬ ‫پ���ڕۆژەی خانەنشینكردنی‬ ‫پەرلەمانتارانیش‪ ،‬دەڵێت‪:‬‬ ‫پ��ڕۆژەی��ەك��ی��ان ئ��ام��ادەی�ە‌و‬ ‫چ��اك��س��ازی��ی م���ووچ���ە لە‬ ‫«س���ەرۆك���ی ه���ەرێ���م»ه‌وه‌‬ ‫دەست پێدەكەن‪.‬‬

‫رۆژن��ام��ە‪ :‬هەفتەی راب��ردوو‬ ‫(چ���وار) لە پەرلەمانتارەكانی‬ ‫ف��راك��س��ی��ۆن��ەك��ەت��ان دەس��ت��ی��ان‬ ‫ل���ەك���ارك���ێ���ش���ای���ەوە‪ ،‬ئ����ەوە‬ ‫مقۆمقۆی زۆری لەناو خەڵك‌و‬ ‫ل���ە ف��راك��س��ی��ۆن��ەك��ەش��ت��ان��دا‬ ‫ل��ێ��ک��ه‌وت��ووه‌ت��ه‌وه‌‪ ،‬دەت��وان��ن‬ ‫روونكردنەوەمان ل��ەو بارەیەوە‬ ‫بدەنێ‌؟‬ ‫* دۆخ���ێ���ك���ی س��ی��اس��ی��ی‬ ‫ل���ەدوای (‪)17‬ی ش��وب��ات هاتە‬ ‫پێش‌و ملمالنێی سیاسیی كەوتە‬ ‫بارێكی ت���رەوە‪ ،‬پەرلەمانیش‬ ‫هەڵوێستی خۆی نواند‪ ،‬ئەمان‬ ‫خوێندنەوەیەكی جیاوازیان هەبوو‪،‬‬ ‫لەدوای ئەو رووداوانەوە بۆ كاری‬ ‫پەرلەمانیی‪ ،‬نەیانتوانی درێژە‬ ‫بەكاری پەرلەمانیی ب��دەن‌و ئەو‬ ‫هەڵوێستەیان نواند‪.‬‬ ‫رۆژن����ام����ە‪ :‬ئ����ەوە ت��ەن��ی��ا‬ ‫ب���ی���رك���ردن���ەوەی ئ����ەو چ���وار‬ ‫پەرلەمانتارەیە‪ ،‬یان هی تریش ئەو‬ ‫بیركردنەوەیان هەیە‌و دەستیان‬ ‫لەكار نەكێشاوەتەوە؟‬ ‫* تائێستا بیركردنەوەی‬ ‫ئەم چوار پەرلەمانتارەیە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫بزووتنەوەی «گ��ۆڕان» خاوەنی‬ ‫بیركردنەوەی خۆیەتی لە كاری‬

‫سیاسیی‌و پەرلەمانییدا‪ ،‬ئێمەش‬ ‫پابەندی ئەو هەڵوێستە رەسمییەی‬ ‫ب���زووت���ن���ەوەی «گ���ۆڕان»ی���ن‬ ‫لەكاركردنماندا‪.‬‬ ‫دووان‬ ‫رۆژن��������ام��������ە‪:‬‬ ‫ل���ە پ��ەرل��ەم��ان��ت��ارەك��ان��ت��ان‬ ‫روون���ك���ردن���ەوەی���ان داوە‪ ،‬كە‬ ‫دەستلەكاركێشانەوەی چوارەكە‬ ‫موزایەدەی كەسییە‪ ،‬ئه‌گه‌ر وایه‪‌،‬‬ ‫ئێوە لە فراكسیۆنەكەتان رێگا بەو‬ ‫جۆرە لە موزایەدە دەدەن؟‬ ‫* هەر پرسێك كە پەیوەندیی‬ ‫بە هەڵوێستی فراكسیۆنەكەوە‬ ‫هەبێت‪ ،‬دابڕاو نییە لە هەڵوێستی‬ ‫بزووتنەوەكە‪ ،‬بەاڵم بزووتنەوەی‬ ‫«گۆڕان»یش وەك داهێنانێكی‬ ‫ن��وێ ج��ۆرێ��ك ل��ە سەربەخۆیی‬ ‫داوە بە پەرلەمانتارەكانی لە‬ ‫چوارچێوەیەكدا‪ ،‬كە بەرژەوەندیی‬ ‫گشتیی لە ئەداكردنی پەیامەكەیدا‬ ‫بەدی بێت‪ ،‬هەر هەڵوێستێك لەو‬ ‫چوارچێوەیەدا بێت‪ ،‬بە ئاسایی‬ ‫دەیبینین‪.‬‬ ‫رۆژنامە‪ :‬كەواتە ئەوەی چوار‬ ‫هەڵوێستێكی‬ ‫پەرلەمانتارەكە‬ ‫شەخسییە؟‬ ‫* ب��ەڵ��ێ‪ ،‬هەڵوێستێكی‬ ‫ش��ەخ��س��ی��ی��ە‪ ،‬پ��ەی��وەن��دی��ی‬ ‫ب��ە ه��ەڵ��وێ��س��ت��ی فراكسیۆنی‬ ‫بزووتنەوەكەوە نییە‪.‬‬ ‫رۆژن��ام��ە‪ :‬ب��ەاڵم باسی ئەوە‬ ‫دەكرێت‪ ،‬ئەمان هەر لەسەرەتاوە‬ ‫زۆر ك��ۆك ن��ەب��وون لەگەڵتان‬ ‫ل��ەك��اری پ��ەرل��ەم��ان��ی��ی��دا‪ ،‬ئایا‬ ‫ئەمە ناكۆكیی كەسیی نییە لە‬ ‫فراكسیۆنەكەتاندا؟‬ ‫* دەب���ێ���ت ب���زان���ی���ن كە‬ ‫لەكاری پەرلەمانیدا جۆرێك لە‬ ‫تایبەتمەندیی كەسیی هەیە‪،‬‬

‫لە چۆنییەتی ئیشكردن‌و ئەدا‌و‬ ‫ج��ێ��ب��ەج��ێ��ك��ردن��ی ك��ارەك��ان��دا‪،‬‬ ‫جیاوازیی لە شێوازی كاركردندا‬ ‫زۆر ئ��اس��ای��ی‌و ت��ەن��دروس��ت��ە‪،‬‬ ‫ئێستاش ل��ەن��او فراكسیۆندا‬ ‫جیاوازیی لە ئەدای كاركردنماندا‬ ‫هەیە‪ ،‬ب��ەاڵم هەموومان كۆكین‬ ‫ل��ەس��ەر ئ��ەو پ��ەی��ام��ەی پێشتر‬ ‫بەرزمانكردووەتەوە‪.‬‬ ‫رۆژن�����ام�����ە‪ :‬ئ���ێ���وە ئ���ەم‬ ‫جیابوونەوەیە بە دووبەرەكیی‪،‬‬ ‫لێكترازانی ریزەكان‪ ،‬یان ناكۆكیی‪،‬‬ ‫ناودەبەن؟‬ ‫* ب����ە ج����ی����اوازی����ی ل��ە‬ ‫خ��وێ��ن��دن��ەوە ب���ۆ دۆخ���ەك���ە‌و‬ ‫رووداوە سیاسییەكان‌و بۆكاری‬ ‫پەرلەمانیی‪ .‬ئێمە پێمانوایە‪:‬‬ ‫مینبەرێك هەیە لە پەرلەمان‌و لە‬ ‫پرۆسەی هەڵبژاردن‪ ،‬بۆیە خەڵك‬ ‫دەن��گ��ی داوی��ن �ێ‌؛ ب��ۆ گەیاندنی‬ ‫ئ��ەم پەیامە ب��ووە‪ ،‬پێمانوایە‪،‬‬ ‫پەرلەمان ئەو مینبەرەیە دەتوانێت‬ ‫داكۆكیكاری ئەو متمانەیە بێت‪،‬‬ ‫ك��ە خ��ەڵ��ك ب��ە ئ��ێ��م��ەی داوە‪.‬‬ ‫ب���ەاڵم ئ��ەو ب���رادەران���ە (چ��وار‬ ‫پ��ەرل��ەم��ان��ت��ارەك��ە)‪ ،‬پێیانوایە‪،‬‬ ‫پابەند نابن بەو متمانەیە‪ ،‬یان‬ ‫دەتوانن بە شێوازێكی تر كار بۆ‬ ‫ئەو پەیامە بكەن‪.‬‬ ‫رۆژن���ام���ە‪ :‬ل��ە بانگەشەی‬ ‫ه��ەڵ��ب��ژاردن��ەك��ان��دا «گ����ۆڕان»‬ ‫پ���ەرل���ەم���ان���ی وەك چ��ەق��ی‬ ‫چ��ارەس��ەرك��ردن��ی كێشەكانی‬ ‫ناودەبرد‪ ،‬بەاڵم لەماوەی رابردوودا‬ ‫سەرۆكی بزووتنەوەی «گۆڕان»‬ ‫ف��راك��س��ی��ۆن��ەك��ان��ی پ��ەرل��ەم��ان��ی‬ ‫وەك بەشێكی بچووك لە كاری‬ ‫سیاسیی ناوبرد‪ ،‬لەو بڕوایەدایت‪،‬‬ ‫ئەوە بووبێت بە ستراتیژ‌و چوار‬

‫پەرلەمانتارەكەش لەو روانگەیەوە‬ ‫دەستیان لەكاركێشابێتەوە؟‬ ‫* روانین بۆ كاری پەرلەمانیی‌و‬ ‫بزووتنەوەكە‪،‬‬ ‫بەشداریكردنی‬ ‫ب��ۆئ��ەوەی��ە ك��ە پ��ێ��ی واب����ووە‪،‬‬ ‫پەرلەمان دەتوانێت داخوازییەكان‬ ‫بگەیەنێت‪ ،‬جا پەرلەمانتارەكان‬ ‫ئەو هەڵسووڕاوانەن كە دەتوانن‬ ‫ئ��ەو پەیامە بگەیەنن‪ ،‬بەپێی‬ ‫فۆناغەكەش دەگ��ۆڕێ��ت‪ ،‬ب��ەاڵم‬ ‫ئ��ەو دەرگ���ا داخستنە ب��ەڕووی‬ ‫ك���اری ئۆپۆزسیۆنییدا‪ ،‬رۆڵ��ی‬ ‫هەبووە بەوەی كە نەتوانین بەو‬

‫لە سەرۆكی‬ ‫هەرێمەوە دەست‬ ‫پێدەكەین‌و‬ ‫تا بەڕێوەبەری‬ ‫گشتیی دەگرێتەوە‬

‫ئاراستەیە بڕۆین‪ ،‬كە لەسەرەتاوە‬ ‫ئومێدمان پێی هەبوو‪ ،‬بەوەی كە‬ ‫پەرلەمان دەتوانێت رۆڵی خۆی‬ ‫هەبێت ل��ە ك���ردەوە سیاسیی‌و‬ ‫دیموكراتییەكە‌و رۆڵ���ی خۆی‬ ‫ببینێت لە یەكالیی كردنەوەی‬ ‫كێشەكە‪ ،‬ئەوانە كاریگەریی هەبوو‬ ‫لەسەر خوێندنەوەی سیاسیی‪،‬‬ ‫بۆیە ئێستا چارەسەری كێشەكان‬ ‫لەپەرلەمانیش گواستراوەتەوە بۆ‬ ‫گفتوگۆی حیزبە سیاسییەكان‪.‬‬ ‫ئ��ەم گ��واس��ت��ن��ەوەی��ە ل��ە دەزگ��ا‬ ‫رەسمییەكانەوە ب��ۆ گفتوگۆی‬ ‫ح��ی��زب��ەك��ان‪ ،‬ب��ۆ ئ���ەوەی���ە كە‬ ‫«گ����ۆڕان» مەبەستیەتی رۆڵ‬ ‫بداتەوە بە پەرلەمان‪.‬‬ ‫ب�����ارودۆخ�����ی س��ی��اس��ی��ی‬ ‫وایكردووە‪ ،‬كە كێشەكان الی حیزبە‬ ‫سیاسییەكانەوە چارەسەربكرێن‪،‬‬ ‫بۆیە پەراوێزخستنی پەرلەمان‬ ‫الیەنی دەسەاڵتدار لێی بەرپرسە‪.‬‬ ‫رۆژنامە‪ :‬که‌واتە «گۆڕان»‬ ‫ئێستا لەژێر ئەو كاریگەرییەدایە‪،‬‬ ‫كە پێویستە حیزب چارەسەری‬ ‫كێشەكان ب��ك��ات‪ ،‬ن��ەك دەزگ��ا‬ ‫تەشریعییەكان؟‬ ‫* گ��ۆڕان��ی��ش ك��ەوت��ووەت��ە‬ ‫ژێ���ر ئ���ەو ك��اری��گ��ەری��ی��ەوە بە‬ ‫ئامانجی ئەوەی‪ ،‬كە رۆڵبداتەوە‬ ‫به‌ پەرلەمان‪ ،‬لەڕێگای بڕیارە‬ ‫سیاسییەكانەوە‪.‬‬ ‫رۆژنامە‪ :‬چوار پەرلەمانتارەكە‪،‬‬ ‫دەڵ��ێ��ن‪ :‬ن��ەوش��ی��روان مستەفا‪،‬‬ ‫گڵۆپی س��ەوزی بۆ هەڵكردوون‬ ‫دەست لەكاربكێشنەوە‪ ،‬ئەی بۆ‬ ‫ئێوە گلۆپی چی هەڵكردووە؟‬ ‫* ئ��ەو گڵۆپە س���ەوزە بۆ‬ ‫ئێمە‪ ،‬ئیدامەدان بووە بە كاری‬ ‫پ��ەرل��ەم��ان��ی��ی‪ ،‬ب����ەاڵم كاتێك‬

‫پەرلەمانتارێك لە خوێندنەوەی‬ ‫خۆی دەگاتە بنبەست‪ ،‬كە چیتر‬ ‫ناتوانێت بەردەوام بێت‪ ،‬پێموایە‬ ‫ئەو ئازادییە دەداتە پەرلەمانتار‪،‬‬ ‫كە وازبێنێت‪.‬‬ ‫رۆژنامە‪ :‬چوار پەرلەمانتارەكە‬ ‫بانگەشەی ئ��ەوە دەك���ەن‪ ،‬كە‬ ‫خانەنشینی رەتدەكەنەوە‌و بۆ ئەو‬ ‫مەبەستەش پڕۆژەیەكیان هەبووە‪،‬‬ ‫بەاڵم ئێوە ئیمزای ناكەن‪ ،‬هۆی‬ ‫چییە؟‬ ‫* ئێمە تیمێكین‪ ،‬پێویستە‬ ‫هەر پڕۆژەیەك دێتە پێش‪ ،‬لەالیەن‬ ‫فراكسیۆنەوە تەبەنیی بكرێت‪،‬‬ ‫ل��ەوەب��ەدەر دەبێتە پڕۆژەیەكی‬ ‫كەسیی‌و هەركەس ئازادە كە چۆن‬ ‫پێشكەشی دەكات‪.‬‬ ‫ئ�����ەوەی پ��ەی��وەن��دی��ی بە‬ ‫فراكسیۆنی «گ��ۆڕان»ەوە هەیە‪،‬‬ ‫پێشتر بەڵێنمان داوە‌و ئێستاش‬ ‫پ��ڕۆژەی��ەك��م��ان ئ��ام��ادەی��ە‪ ،‬كە‬ ‫چاكسازیی لە مووچەدا بكەین‌و‬ ‫مووچە نزمەكان بەرزبكەینەوە‌و‬ ‫ب��ەرزەك��ان��ی��ش كەمبكرێنەوە‪،‬‬ ‫هەروەها چاكسازیی لە سیستمی‬ ‫مووچەدا بكرێت‪ ،‬لە سەرەوە بۆ‬ ‫خوارەوە‪.‬‬ ‫رۆژنامە‪ :‬سەرەوە‪ ،‬لە كوێوە‬ ‫دەست پێدەكەن؟‬ ‫* ل��ە س��ەرۆك��ی هەرێمەوە‬ ‫دەست پێدەكەین‌و تا بەڕێوەبەری‬ ‫گشتیی دەگرێتەوە‪.‬‬ ‫رۆژن���ام���ە‪ :‬ئ��ێ��وە دەت��وان��ن‬ ‫وردەكاریی بدەن بە حكومەت بۆ‬ ‫جێبەجێكردنی؟‬ ‫* بەڵێ‌‪ ،‬دەتوانین وردەكاریی‬ ‫بدەین‪ ،‬كە سوودمان لە پڕۆژەی‬ ‫ئەنجومەنی نوێنەران وەرگرتووە‬ ‫بۆ ئەو مەبەستە‪.‬‬

‫كارگێڕی لقی (‪)18‬ی ئامێدی پارتی‪:‬‬

‫لە ئامێدی‪ ،‬كەموكورتیی هەیە‌و خەڵك گلەیی‌و گازندەی زۆرە‬

‫سازدانی‪ :‬پ‪.‬بادینان‬ ‫‪....................................................‬‬

‫عیسا سڵێمان‪ ،‬كارگێڕی‬ ‫لقی (‪)18‬ی ئامێدی (پارتی‬ ‫دیموكراتی ك��وردس��ت��ان)‪ ،‬لەم‬ ‫چاوپێكەوتنەی «رۆژنامە»دا‪،‬‬ ‫ئەوە دەخاتەڕوو‪ :‬خەڵكی ئامێدی‬ ‫گلەیی‌و رەخنەیان لە حكومەت‬ ‫هەیە‌و پێشیوایە‪ :‬لە ناوچەكە‬ ‫جگە لە «پارتی»‪ ،‬حیزبەكانی‬ ‫تر سەنگیان نییە‪.‬‬ ‫رۆژنامە‪ :‬خەڵكی سنوورەكە‬ ‫ب��اس ل��ەوە دەك���ەن‪ ،‬ل��ە ترسی‬ ‫س��ەرك��وت��ك��ردن��ی��ان‪ ،‬ن��اڕەزای��ی‬ ‫دەرنابڕن‪ ،‬پێتوایە‪ :‬بەو رادەیە‬ ‫خەڵك ناڕازیی‌و تووڕەبێت؟‬ ‫* خەڵكی ئامێدی گلەیی‌و‬ ‫گازندەی هەیە‌و لەهەمان كاتدا‬ ‫كەموكورتیی هەیە‌و داواكارییان‬ ‫زۆرە‪ ،‬ب���ەاڵم خ��ەڵ��ك��ی ئێرە‬ ‫تێگەیشتوون‌و دەزانن كە سااڵنی‬ ‫بەر لەڕاپەڕین چۆن بوون‪ ،‬ئەوە‬ ‫لەبیر ناكەن‪ ،‬بەاڵم ناچن ئەوەی‬ ‫دروست بووە لەم هەرێمە تێكی‬ ‫بدەن‪.‬‬ ‫رۆژنامە‪ :‬هاواڵتییان باس لەوە‬ ‫دەك��ەن؛ لە سنووری ئامێدیدا‪،‬‬ ‫دەستێوەردانی حیزبیی لەالیەن‬ ‫ئێوەوە بە ئاشكرا دەبینرێت‪،‬‬ ‫ئەمە تاچەند راستە؟‬

‫* ئ��ەم��ان��ە پ��ڕوپ��اگ��ەن��دەی‬ ‫ژەه��راوی��ی��ن دژی حكومەت‌و‬ ‫هاواڵتییان‪ ،‬لەنێوان دەسەاڵت‌و‬ ‫ئ���ۆپ���ۆزس���ی���ۆن���دا م��ل��م�لان��ێ‌‌و‬ ‫پڕوپاگەندە هەیە‪ ،‬ب��ەاڵم ئەو‬ ‫شتانە خۆشە‪ ،‬كە بەڵگە هەبێت‪،‬‬ ‫پێمانباشە بڵێین‪ :‬دەستتێوەردان‬ ‫ل��ەك��اروب��اری حكومەت هەیە‪،‬‬ ‫ئەمانە ه��ەم��ووی وت��ی وتییە‪،‬‬ ‫ێ بەقسەی خەڵكی‬ ‫ئێمەش گو ‌‬ ‫نادەین‪.‬‬ ‫رۆژن��ام��ە‪ :‬بینای لقەكەتان‬ ‫م��وڵ��ك��ی گشتییە‪ ،‬ب��ۆچ��ی بۆ‬ ‫حكومەتی ناگەڕێننەوە؟‬ ‫* ن����ەك ئ���ام���ادەی���ن بۆ‬ ‫گەڕاندنەوەی بینای لقەكەمان‪،‬‬ ‫بەڵكو هەنگاویشمان ناوە بۆ ئەم‬ ‫مەبەستە‪ ،‬یەكێك لەو خااڵنەی‬ ‫بەرنامەكەی جەنابی س��ەرۆك‪،‬‬ ‫گەڕاندنەوەی موڵكی گشتییە‪،‬‬ ‫ئێمەش هەوڵدەدەین جێبەجێی‬ ‫ێ‬ ‫بكەین‌و ئێستا بینایەكمان بەكر ‌‬ ‫گرتووە‪ ،‬بۆئەوەی بیناكە چۆڵ‬ ‫بكەین‪ ،‬ئ��ەم ك��ارەم��ان دەبێتە‬ ‫یەكەم موڵكی گشتیی كە لە‬ ‫بادینان بۆ حكومەت بگەڕێتەوە‪.‬‬ ‫رۆژن��ام��ە‪ :‬ئ��ەی ئ��ەو موڵكە‬ ‫گشتییانەی بەرپرسانی ناوچەكە‬ ‫داگیریان كردوون؟‬ ‫* ئ������ەو م���وڵ���ك���ان���ەش‬ ‫دەگ��ەڕێ��ن��ی��ن��ەوە ب��ۆ موڵكی‬

‫الیه‌نگره‌کانی‬ ‫ئۆپۆزسیۆن شوێن‬ ‫پار‌ه که‌وتوون‬ ‫گشتیی‪ ،‬ئەگەر بەڵگەی دروست‬ ‫هەبێت‪ ،‬ئەگەر موڵك الی منیش‬ ‫بێت هەر دەگەڕێتەوە‪.‬‬ ‫رۆژنامە‪ :‬دەنگۆی ئەوە هەیە‪،‬‬ ‫زیاتر لە (‪ )100‬كادیرو ئەندامی‬ ‫«پ��ارت��ی» ن��اوچ��ەك��ە‪،‬ب�ه‌ هۆی‬ ‫جێبه‌جێ نه‌کردنی ئه‌و به‌ڵێنانه‌ی‬ ‫ل �ه‌ ک��ات��ی ه �ه‌ڵ��ب��ژاردن��دا پێیان‬ ‫درابوو‪ ،‬واز لەكاری حیزبی بهێنن‪،‬‬ ‫ئاگاداری ئەوەن؟‬

‫* ئ�����ەم زان���ی���اری���ی���ان���ە‬ ‫ن��ەگ��ەی��ش��ت��وون��ەت��ە ئ��ێ��م��ە‪ ،‬كە‬ ‫ئ��ەن��دام��ەك��ان��م��ان واز بهێنن‪،‬‬ ‫بەاڵم باوەڕناكەم هیچ كەسێك‬ ‫ح��ەزب��ك��ات ب��ەرن��ام��ەی کاتی‬ ‫هه‌ڵبژاردن جێبەجێ‌ نەكرێت‪.‬‬ ‫رۆژن����ام����ه‌‪ :‬ب��ەش��ێ��ك لە‬ ‫كادیرانی «یەكێتی» لە ئامێدی‬ ‫گلەیی ئ��ەوە دەك��ەن؛ حسابی‬ ‫هاواڵتی پلە دوویان بۆ دەكرێت‪،‬‬

‫ئەمە بۆچی دەگەڕێتەوە؟‬ ‫* ه��ەر ی��ەك لەحیزبەكان‬ ‫سەنگی خۆی دەزانێت لەهەموو‬ ‫ناوچەكاندا‪ ،‬سەنگی «پارتی»‬ ‫لە ئامێدی دی���ارە‌و زۆرینەی‬ ‫«پ��ارت��ی»ن‪ ،‬بەهەمان شێوە‬ ‫«یەكێتی»‌و ئ��ەوان��ی تریش‬ ‫دەزان����ن س��ەن��گ��ی��ان چ��ەن��دە‪،‬‬ ‫بەپێچەوانەوە لە سلێمانی‌و‬ ‫ك���ەرك���وك «پ���ارت���ی» وەك‬

‫«ی��ەك��ێ��ت��ی» ل���ە دەڤ����ەری‬ ‫بادینان وای��ە‪ .‬لەدنیادا وایە‪،‬‬ ‫ئەگەر دەنگت نەبوو‪ ،‬حسابت‬ ‫ب��ۆ ن��اك��رێ��ت‪ ،‬ب���ەاڵم ئ���ەوەی‬ ‫دەمێنێتەوە رێكەوتنە‪.‬‬ ‫رۆژنامە‪ :‬خەڵكی ناوچەكە‬ ‫گ��ل��ەی��ی دەك����ەن ل����ه‌وه‌ی كە‬ ‫لقی (‪ )18‬زەوییه‌کانیانی‬ ‫داگیركردوون‪ ،‬بۆچی وا دەڵێن؟‬ ‫* ن���ەخ���ێ���ر‪ ،‬زوڵ��م��م��ان‬

‫نەكردووە‌و ئەو زەوییانە موڵكی‬ ‫شێخەكانە‌و داوی��ان��ە بەكوڕی‬ ‫شەهید‌و مامۆستاو فەرمانبەر‪،‬‬ ‫ئ��ەو زەوییانە هی تەكیەیە‪،‬‬ ‫نازانم دەبێت چی داگیركرابێت‪.‬‬ ‫رۆژن����ام����ە‪ :‬الی��ەن��گ��ران��ی‬ ‫ئ���ۆپ���ۆزس���ی���ۆن‪ ،‬ئ���ێ���وە بە‬ ‫ه���ەڕەش���ەك���ردن‌و ت��رس��ان��دن‬ ‫لەقەڵەم دەدەن‪ ،‬تاچەند ئەو‬ ‫تۆمەتانە واقعین؟‬ ‫* ن��ەخ��ێ��ر‪ ،‬ئ��ۆپ��ۆزس��ی��ۆن‬ ‫ناتوانن كاریگەرییان لەسەر‬ ‫خەڵكی ئەم ناوچەیە هەبێت‪،‬‬ ‫چونكە ئ��ەوان خەڵكیان نییە‬ ‫بە مەبدەئیی ئیشیان بۆ بكات‪،‬‬ ‫بەڵكو الیەنگرەكانیان شوێن‬ ‫پارە كەوتوون‪.‬‬ ‫رۆژن��ام��ە‪ :‬باسی ئ��ەوە‬ ‫دەكرێت‪ ،‬بە بڕیاری مەسعود‬ ‫بارزانی‪ ،‬بەرپرسی پێشووی لقی‬ ‫(‪ )18‬لە پۆستەكەی البراوە‪،‬‬ ‫ئەوە چۆن بوو؟‬ ‫* ن��ەخ��ێ��ر وان��ی��ی��ە‪ ،‬ئ��ەو‬ ‫نەخۆشیی ق��وڕگ��ی ه��ەب��وو‪،‬‬ ‫پێویستە بۆ چەند مانگ قسە‬ ‫نەكات‪ ،‬كە هاتەوە كوردستان بە‬ ‫جەنابی سەرۆكی وت‪ :‬كەسێكی‬ ‫ت��ر ب��ۆ شوێنی م��ن دابنێن‪،‬‬ ‫بۆئەوەی كاری «پارتی» الواز‬ ‫نەبێت‌و من هەر پارتیم‪ ،‬ئیتر‬ ‫نازانم كێشەی چی‪.‬‬

‫ذمارة (‪ )647‬سيَشةممة ‪2011/8/16‬‬

‫‪info@rozhnama.net‬‬

‫گرانی نرخی سوتەمەنی چارەسەر ناكرێت‬ ‫ئ���ەك���رەم ت��ۆف��ی��ق‪ :‬گ��ران��ی‬ ‫نرخی سوتەمەنی تا ئێستا‬ ‫چارەسەرە نەكراوەو قایقامی‬ ‫سلێمانیش دەیبەستێته‌وە بە‬ ‫بۆرسەی جیهانییەوە‪.‬‬

‫جەمال عەلی‪ ،‬بەڕێوەبەری‬ ‫داب���ەش���ك���ردن���ی ی��ەك��ەی‬ ‫س��وت��ەم��ەن��ی ل��ە پ��ارێ��زگ��ای‬ ‫سلێمانی‪ ،‬ئاماژەی ب��ەوەدا‪:‬‬ ‫ل ‌ه هه‌وڵی چارەسەركردنی‬

‫گرانی نرخی سوتەمەنیدان‌و‬ ‫بە «رۆژن��ام��ە»ی راگەیاند‪:‬‬ ‫«لە بەرنامەماندا بوو ئەگەر‬ ‫ئ���ەو كێشە ب��ە ب����ەردەوام‬ ‫بمێنێت‪ ،‬دەوامی شەوانیش بۆ‬

‫بەنزینخانەكان دادەنێین»‪.‬‬ ‫ه��اوك��ات زان��ا حەمەساڵح‪،‬‬ ‫ق��ای��م��ام��ی س��ل��ێ��م��ان��ی‪ ،‬بە‬ ‫«رۆژن���ام���ە»ی راگ��ەی��ان��د‪:‬‬ ‫پێدەچێت ئەو گران بوونەی‬

‫س��وت��ەم��ەن��ی پ��ەی��وەن��دی‬ ‫ب��ە ب��ۆرس��ەی جیهانییەوە‬ ‫هەبێت‪ ،‬هه‌روه‌کچۆن ماوەی‬ ‫دووهەفتەیە نرخی سوتەمەنی‬ ‫گ��ران��ب��ووەو ل��ە پ��ارێ��زگ��ای‬

‫سلێمانیشدا‪ ،‬رۆژان���ە بڕی‬ ‫ملیۆنێک‌و دووسه‌د هه‌زار لیتر‬ ‫بەنزین بەسەر(‪ )80‬وێستگەی‬ ‫داب��ەش��ك��ردن��ی بەنزیندا لە‬ ‫‪6-8‬ی ئێوارە دابەشدەكرێت‪.‬‬

‫«وه‌زیر ئه‌و ده‌سه‌اڵته‌ی نییه‌و سنووره‌کانی ئازادیی راگەیاندنیش‪ ،‬بەرتەسك دەكاتەوە»‬

‫لە رێگای سیستمێكی نوێوە؛ راگەیاندنەكان سانسۆر دەكرێن‬

‫راپۆرتی‪ :‬نیاز نایف‬

‫‪....................................................‬‬

‫وەزارەت��ی رۆشنبیریی‌و الوان‪،‬‬ ‫سیستمێكی نو ‌ێ بۆ رێكخستنی‬ ‫ك����اری رادی������ۆو ت��ەل��ەف��زی��ۆن‬ ‫دادەنێت‌و كەناڵەكانی راگەیاندن‌و‬ ‫شارەزایانی یاسایش‪ ،‬سیستمەكە‬ ‫بە «بەرتەسككردنەوەی ئازادیی‬ ‫راگەیاندن» وەسف دەكەن‪.‬‬ ‫لەژێر ناونیشانی «سیستمی‬ ‫رێكخستنی فریكوانسی سپەیس‬ ‫لە هەرێمی كوردستان» كە لە‬ ‫هەشت مادە پێكهاتووە‪ ،‬وەزارەتی‬ ‫رۆشنبیریی‌و الوان��ی حكومەتی‬ ‫هەرێمی كوردستان‪ ،‬كۆمەڵێك‬ ‫مەرج‌و رێنمایی بۆ رادیۆو كەناڵە‬ ‫لۆكاڵیی‌و ئاسمانییەكان دیاریی‬ ‫ك���ردووەو تێیدا ئ��ام��اژە ب��ەوەش‬ ‫ك����راوە‪ ،‬ل��ەك��ات��ی ئەنجامدانی‬ ‫سەرپێچیدا‪ ،‬وەزارەت دەتوانێت‬ ‫ئەو كەنااڵنە دابخات‪.‬‬ ‫ه��ەڵ��گ��ورد ع��ەب��دول��وەه��اب‪،‬‬ ‫بەڕێوەبەری گشتیی راگەیاندن‬ ‫لە وەزارەت��ی رۆشنبیریی‌و الوان‪،‬‬ ‫بە «رۆژن��ام��ە»ی راگەیاند‪ :‬ئەو‬ ‫سیستمە نوێیە‪ ،‬بۆ رێكخستنی‬ ‫ك��اری تەلەفزیۆن‌و رادی��ۆی��ە لە‬ ‫هەرێمی كوردستاندا‪ ،‬چونكە بە‬ ‫وتەی ئەو‪« :‬لەئێستادا كەناڵەكان‪،‬‬ ‫ك��ێ��ش��ەی��ان زۆرەو زۆرك�����ات‬ ‫پەخشەكانیان تێكەاڵو دەبن»‪.‬‬ ‫بەڕێوەبەری گشتیی راگەیاندن‬ ‫لە وەزارەت��ی رۆشنبیریی‌و الوان‪،‬‬ ‫وتیشی‪ :‬لەپاڵ رێكخستنی الیەنی‬ ‫تەكنیكیی كەناڵەكان لە سیستمە‬ ‫نوێیەكەی وەزارەتی رۆشنبیریدا‪،‬‬ ‫س��ی��اس��ەت��ی ب��ەك��اره��ێ��ن��ان��ی‬ ‫ب��ۆ ك��ەن��اڵ��ەك��ان��ی راگ��ەی��ان��دن‬ ‫روونكراوەتەوە‪.‬‬ ‫ب���ەپ���ێ���ی س��ی��س��ت��م��ەك��ە‪،‬‬

‫ئه‌نتێنی ته‌له‌فزیۆن‬ ‫چاودێریكردنی رۆڵی راگەیاندنی‬ ‫بیستراو و بینراو‪ ،‬دەكەوێتە‬ ‫ئەستۆی وەزارەت��ی رۆشنبیریی‌و‬ ‫الوان لەڕێگای دامەزراندنی هۆبەی‬

‫(مۆنیتەرینگ) لە بەشی یاسایی‬ ‫بەڕێوەبەرایەتیی گشتیی چاپ‌و‬ ‫ب�ڵاوك��ردن��ەوەو راگ��ەی��ان��دن‪ .‬لەم‬ ‫ب��ەش��ەدا‪ ،‬تیشك دەخرێتە سەر‬

‫كەناڵەكان‌و لەكاتی پێویستدا‪،‬‬ ‫هەموو‪ ،‬یان بەشێك لە پەخشیان‬ ‫تۆمار دەكرێت‌و لەالیەن لیژنەیەكی‬ ‫تایبەت لە كەسانی پرۆفیشناڵەوە‪،‬‬ ‫ب��ڕی��ار ل��ە سەرپێچیكردنەكان‬ ‫دەدرێت‪.‬‬ ‫حاجی ف���اروق‪ ،‬ب��ەڕێ��وەب��ەری‬ ‫كەناڵی ئاسمانیی «پ��ەی��ام»‪،‬‬ ‫پێیوایە‪ :‬ئەم سیستمە‪ ،‬ئازادیی‬ ‫راگەیاندن لە هەرێمی كوردستان‪،‬‬ ‫دەخاتە ژێر پرسیارەوە‪ ،‬چونكە بە‬ ‫بڕوای ئەو‪ ،‬هیچ كەناڵێك‪ ،‬ناتوانێت‬ ‫پ��ارێ��زراو بێت لە لێپرسینەوەو‬ ‫سزادان‌و «بڕگەكانی سیستمەكە‪،‬‬ ‫وا نووسراون‪ ،‬هەرچۆن بنووسیت‌و‬ ‫بەرنامە ئامادە بكەیت‪ ،‬كەناڵەكان‬ ‫تووشی لێپرسینەوە دەبن»‪.‬‬ ‫س��ام��ان ف�����ەوزی‪ ،‬پسپۆڕی‬ ‫بواری یاسای راگەیاندن‪ ،‬دانانی‬ ‫سیستمێك ب���ۆ رێكخستنی‬ ‫فریكوانسی سپەیس لە هەرێمی‬ ‫ك��وردس��ت��ان‪ ،‬ب��ە «هەنگاوێكی‬ ‫ب���اش» وەس���ف دەك���ات‪ ،‬ب��ەاڵم‬ ‫لەگەڵ ئەوەشدا سەرسوڕمانی خۆی‬ ‫نیشاندا بەوەی‪ ،‬ئەم یاسایە لەالیەن‬ ‫وەزارەت��ێ��ك��ەوە دەرچ���ووە‪ ،‬وتی‪:‬‬ ‫«لەبەرئەوەی تائێستا یاسایەكمان‬ ‫نییە بۆ رێكخستنی كاری رادیۆو‬ ‫تەلەفزیۆن‪ ،‬دەك��را ئەم رێنماییە‬ ‫ل���ەڕووی گرنگییەوە‪ ،‬لەڕێگای‬ ‫پەرلەمانی ك��وردس��ت��ان��ەوە‪ ،‬بە‬ ‫شێوەیەكی یاسایی دەربچووایە»‪.‬‬ ‫باسی لەوەش كرد‪ :‬ناوەڕۆكی‬ ‫سیستمەكە‪ ،‬چەندین هەڵەی‬ ‫یاسایی تێدایە‌‪ ،‬وتیشی‪« :‬ئەم‬ ‫پرۆژەیە‪ ،‬ناوی لێنراوە سیستم‪،‬‬ ‫ئ���ەگ���ەر س��ی��ت��م��ە؛ دەب���ێ���ت لە‬ ‫ئەنجومەنی وەزی���ران دەربچێت‬ ‫بە واژۆی س��ەرۆك��ی حكومەت‌و‬ ‫ئەگەر رێنماییە‪ ،‬دەبێت لەالیەن‬ ‫وەزیرەوە دەربچێت‪ ،‬بەاڵم دەبینین‬

‫وەزی��ر واژۆی ك���ردووەو ناویشی‬ ‫ن��اوە سیستم‪ ،‬كە لە دەسەاڵتی‬ ‫ئەنجومەنی وەزیراندایە»‪.‬‬ ‫ب��ەپ��ێ��ی س��ی��س��ت��م��ەك��ە‪ ،‬ه��ەر‬ ‫ری��ك�لام��ێ��ك ل���ە ك��ەن��اڵ��ەك��ان��ی‬ ‫راگەیاندنەوە باڵودەكرێتەوە‪ ،‬نابێت‬ ‫لە (‪ )20‬چركە تێپەڕ بكات‌و ریكالم‬ ‫بۆ هیچ كااڵیەك نەكرێت‪ ،‬تا لە‬ ‫كوالێتیی كۆنترۆڵدا‪ ،‬ئەو كااڵیە‬ ‫پەسەند دەكرێت‪.‬‬ ‫بەڕێوەبەری گشتیی راگەیاندن‬ ‫ل��ە وەزارەت������ی رۆش��ن��ب��ی��ری�ی‌و‬ ‫الوان‪ ،‬دەڵێت‪ :‬بۆئەوەی بواری‬ ‫ری��ك�لام��ك��ردن ل��ەك��وردس��ت��ان��دا‬ ‫رێ��ك��ب��خ��رێ��ت ب��ەپ��ێ��ی پ��ێ��وەرە‬ ‫جیهانییەكان‪ ،‬ل��ەم سیستمەدا‬ ‫كاتی ریكالم بەپێی ستانداردی‬ ‫جیهانیی دەستنیشانكراوە لەگەڵ‬ ‫كوالێتیی‬ ‫دەستنیشانكردنی‬ ‫كااڵكان‪ ،‬بەجۆرێك‪ ،‬پێویستە هەر‬ ‫بابەتێك كە ریكالمی بۆ دەكرێت‪،‬‬ ‫ل��ەالی��ەن كوالێتیی كۆنترۆڵەوە‬ ‫«سەپۆرت» بكرێت‪.‬‬ ‫بەڕێوەبەری كەناڵی ئاسمانیی‬ ‫«پ����ەی����ام»‪ ،‬ل����ەو ب���ارەی���ەوە‬ ‫دەڵ��ێ��ت‪ :‬زۆرب���ەی ریكالمەكان‪،‬‬ ‫ل��ەالی��ەن كۆمپانیای ئەهلییەوە‬ ‫دروستدەكرێن‪ ،‬نەك كەناڵەكان‪،‬‬ ‫ئەو بابەتانەی كوالێتییان نییەو‬ ‫كەناڵەكانی راگەیاندن ریكالمی‬ ‫ب��ۆ دەك����ەن‪ ،‬ئ���ەوە ه��ەق نییە‬ ‫كەناڵەكانی راگەیاندن بەرپرس بن‬ ‫لەبەرامبەر كوالێتیی ئەو كااڵیەدا‪،‬‬ ‫وتیشی‪« :‬ئەو الیەنە بەرپرسە كە‬ ‫رێگا دەدات بەهێنانی كااڵیەك بۆ‬ ‫هەرێمی كوردستان‪ ،‬بەب ‌ێ ئەوەی‬ ‫بە كوالێتیی كۆنترۆڵدا تێپەڕ‬ ‫ببێت»‪.‬‬ ‫ح��اج��ی ف�����اروق‪ ،‬ئ��ەوەی��ش��ی‬ ‫خستەڕوو‪ :‬ئەم یاسایە‪ ،‬تەواوی‬ ‫ئەو پڕۆژەیەیە كە م��اوەی چەند‬

‫ساڵێك پێش ئێستا‪ ،‬وەزی��ری‬ ‫راگەیاندنی دەوڵەتانی عەرەبی‪،‬‬ ‫كۆبوونەوەو بەڵێننامەیەكی لەم‬ ‫ش��ێ��وەی��ەی��ان ب�ڵ�اوك���ردەوە‪ ،‬كە‬ ‫لەالیەن كەناڵەكانی راگەیاندنی‬ ‫ب��ی��ن��راو ‌و ب��ی��س��ت��راوی جیهانی‬ ‫عەرەبی رووبەڕووی رەخنەی توند‬ ‫بووەوە‪ ،‬هەروەك وتی‪« :‬پێموایە‬ ‫ئەم سیستمە‪ ،‬الی كەناڵەكانی‬

‫بەڕێوەبەری گشتیی راگەیاندن‪:‬‬

‫زۆریی میدیاكان‌و‬ ‫ئاسانیی لە‬ ‫دامەزراندنیاندا‪،‬‬ ‫وایكردووە پشێویی‌و‬ ‫بێسەروبەریی لەو‬ ‫بوارەدا دروست ببێت‬

‫راگەیاندنی هەرێمی كوردستان‪،‬‬ ‫جێگای قبووڵكردن نییە»‪.‬‬ ‫لەماوەی چەند ساڵی رابردوودا‪،‬‬ ‫ژم��ارەی كەناڵەكانی راگەیاندن‪،‬‬ ‫بەشێوەیەكی ب��ەرچ��او رووی��ان‬ ‫ل��ە هەڵكشان ك���ردووە‪ ،‬بەپێی‬ ‫ئامارێكی وەزارەت��ی رۆشنبیریی‌و‬ ‫الوان‪ ،‬لە ساڵی (‪)2005‬دا نزیكەی‬ ‫(‪ )40 - 30‬ك��ەن��اڵ��ی رادی���ۆو‬ ‫تەلەفزیۆن لە هەرێمی كوردستاندا‬ ‫بوونیان هەبووە‪ ،‬بەاڵم لەئێستادا‬ ‫گەیشتووەتە (‪ )180‬كەناڵ‪.‬‬ ‫هەڵگورد عەبدولوەهاب‪ ،‬جەخت‬ ‫لەوە دەكاتەوە‪ :‬زۆریی میدیاكان‌و‬ ‫ئاسانیی لە دامەزراندنی كەناڵێكی‬

‫راگەیاندندا‪ ،‬وایانكردووە پشێویی‌و‬ ‫بێسەروبەرەییەكی زۆر لەو بوارەدا‬ ‫دروست ببێت‌و ده‌ڵێت‪« :‬بەهۆی‬ ‫كارئاسانیی زۆر لە ك��ردن��ەوەی‬ ‫كەناڵێكی راگەیاندندا‪ ،‬لەئێستادا‬ ‫چەندین كەناڵی الواز‌و ناپرۆفیشناڵ‬ ‫پ��ەی��داب��وون‪ ،‬ب��ۆی��ە رێكخستن‌و‬ ‫سنوورداركردنی بوارەكە‪ ،‬پێویستی‬ ‫بە سیستم‌و یاسایەك هەیە»‪.‬‬ ‫بەپێی مەرجەكانی مۆڵەتپێدان بۆ‬ ‫كەناڵەكانی راگەیاندن لە سیستمی‬ ‫نوێدا‪ ،‬لەكاتی دامەزراندنی هەر‬ ‫كەناڵێكدا‪ ،‬بڕی ئەو پارەیەی وەك‬ ‫باج وەردەگیرێت‪ ،‬چەند قات زیادی‬ ‫كردووە؛ بەجۆرێك‪ ،‬بۆ كەناڵێكی‬ ‫ئاسمانیی‪ )64( ،‬ملیۆن دینار‬ ‫وەردەگیرێت‪ ،‬لەكاتێكدا پێشتر‬ ‫تەنیا (‪ )7‬ملیۆن دینار بووە‪ ،‬بۆ‬ ‫تەلەفزیۆنی لۆكاڵیی‪ )24( ،‬ملیۆن‬ ‫دی��ن��ارە‪ ،‬ك��ە پێشتر ملیۆنێك‌و‬ ‫(‪ )500‬هەزار دینار بووە‪ ،‬بۆ رادیۆ‬ ‫(‪ )12‬ملیۆن دینارە‪ ،‬كە پێشتر‬ ‫(‪ )750‬هەزار دینار بووە‪ ،‬هەروەها‬ ‫بەپێی یاساكە‪ ،‬لە نوێكردنەوەی‬ ‫س��ااڵن��ەی��ش��دا‪ ،‬چ��واری��ەك��ی ئەو‬ ‫پارەیەیان لێوەردەگیرێت‪.‬‬ ‫هەر لە سیستمەكەی وەزارەتی‬ ‫رۆشنبیریی‌و الواندا‪ ،‬ئاماژە بەوە‬ ‫دراوە‪ ،‬لەباری سەرپێچیكردندا‪،‬‬ ‫میدیا بیستراو ‌و بینراوەكان‪،‬‬ ‫رووبەڕووی سزای یاسایی دەبنەوەو‬ ‫سزا دەدرێ��ن‪ ،‬كە قورسترینیان‬ ‫راگرتنی پەخش‌و پێبژاردنی بڕێك‬ ‫پارەیە‌و سزاكانیش بەپێی جۆری‬ ‫سەرپێچییەكان دەگۆڕدرێن‪.‬‬ ‫سامان فەوزی‪ ،‬پسپۆڕی بواری‬ ‫یاسای راگەیاندن‪ ،‬دەڵێت‪« :‬ئەو‬ ‫سزایانەی لەناو ئ��ەم یاسایەدا‬ ‫هاتوون‪ ،‬بۆ هەرێمی كوردستان زۆر‬ ‫توندن‌و سنووری ئازادیی راگەیاندن‬ ‫بەرتەسك دەكەنەوە»‪.‬‬

‫؛ زانیاریی لەسەر كاندیده‌که‌ی «هاوپه‌یمانی کوردستانیی» باڵودەكاتەوە‬

‫ئایا پۆستی سەرۆكی دەزگای هەواڵگریی عێراق بە كورد دەدرێت؟‬

‫الپه‌ڕه‌ی راپۆرت‬ ‫‪....................................................‬‬

‫ل��ی��س��ت��ی ه��اوپ��ەی��م��ان��ی��ی‬ ‫كوردستانیی‪ ،‬پێداگریی لەسەر‬ ‫وەرگ��رت��ن��ی پۆستی س��ەرۆك��ی‬ ‫دەزگ����ای ه��ەواڵ��گ��ری��ی ع��ێ��راق‬ ‫دەك��ات‪ ،‬ئەندامێكی لیستەكەش‬ ‫ئاشكرایدەكات‪ :‬لەدواكۆبوونەوەی‬ ‫ن��ێ��وان كوتلە سیاسییەكاندا‬ ‫«بەهیچ شێوەیەك» باسی ئەو‬ ‫پۆستە نەكراوە‪.‬‬ ‫لەكاتی پێكهێنانی حكومەتی‬ ‫عێراقی بە سەرۆكایەتیی نوری‬ ‫مالیكی‪ ،‬كورد پێداگریی لەسەر‬ ‫وەرگرتنی پۆستێكی ئەمنیی‌و‬ ‫بەتایبەتی دەزگ��ای هەواڵگریی‬ ‫عێراقی دەك��رد‪ ،‬ئێستاش دوای‬ ‫ك��ەم��ك��ردن��ەوەی وەزارەت��ەك��ان‌و‬ ‫ه��ەڵ��وەش��ان��دن��ەوەی وەزارەت����ی‬ ‫ئاسایشی نیشتمانیی‪ ،‬وەرگرتنی‬ ‫ئ��ەو پۆستە ئەمنییە لەالیەن‬ ‫ك����وردەوە‪ ،‬گرفتی ب��ۆ دروس��ت‬ ‫دەب���ێ���ت‌و ت��ا دوای ی��ەك�لای��ی‬ ‫ك��ردن��ەوەی ه���ەردوو وەزارەت���ی‬ ‫ناوخۆو بەرگریی‪ ،‬قسە لەسەر ئەو‬ ‫پۆستە ناكرێـت‪.‬‬ ‫موئەیەد تەیب‪ ،‬وتەبێژی لیستی‬ ‫هاوپەیمانیی كوردستانیی لە‬ ‫ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق‪ ،‬بە‬ ‫«رۆژنامە»ی‪ ،‬راگەیاند‪ :‬پۆستی‬ ‫دەزگای هەواڵگریی عێراقی بۆ كورد‬

‫یەكالیی بووەتەوە‪ ،‬تەنیا ماوەتەوە‬ ‫سەر ئەوەی وەزارەتە ئەمنییەكانی‬ ‫دیكە دابنرێن‪ ،‬كەسیش ناڕازیی‬ ‫نەبووە لەپێدانی ئەو پۆستە بە‬ ‫ك��ورد‪ ،‬لەبەرامبەردا وەزارەت��ی‬ ‫ناوخۆ دەدرێتـە هاوپەیمانیی‬ ‫نیشتمانیی‌و وەزارەت��ی بەرگریش‬ ‫بۆ عێراقییە»‪.‬‬ ‫ف��ەی��س��ەڵ ئ��ەم��ی��ن دۆس��ك��ی‪،‬‬ ‫پاڵێوراوی لیستی هاوپەیمانیی‬ ‫كوردستانییە بۆ ئ��ەو پۆستە‪،‬‬ ‫كە ناوبراو لە ساڵی (‪)2003‬وە‪،‬‬ ‫لەو دەزگایەدا كاردەكات‌و ئێستا‬ ‫بریكاری دەزگ���ای هەواڵگریی‬ ‫عێراقیە‪.‬‬ ‫س��ەب��ارەت بە وەرگرتنی ئەو‬ ‫پۆستەش‪ ،‬فەیسەڵ ئەمین دۆسكی‪،‬‬ ‫ب��ری��ک��اری دەزگ���ای هەوڵگریی‬ ‫عێراقیی‪ ،‬ل��ە پەیوەندییەكی‬ ‫تایبەتدا لەگەڵ «رۆژنامە»‪ ،‬وتی‪:‬‬ ‫«ئاگادارنیم وەرگرتنی ئەو پۆستە‬ ‫یەكالیی بووبێتەوە‪ ،‬كەسیش‬ ‫بەڕەسمی بەمنی نەوتووە‪ ،‬تەنیا‬ ‫لە راگەیاندنەكاندا بیستوومە‪.‬‬ ‫وەرگرتنی ئەو پۆستە‪ ،‬پێویستی‬ ‫بەدانیشتن‌و كۆمەڵێك خاڵ هەیە‪،‬‬ ‫لەوانە‪ :‬بودجەو هەیكەلی دەزگاكەو‬ ‫تەوافوقی نێوان الیەنەكان»‪.‬‬ ‫وت��ی��ش��ی‪« :‬لــــــە ساڵی‬ ‫(‪)2003‬ەوە‪ ،‬بەبڕیارێكی سیاسیی‬ ‫چوومە بەغدا‪ ،‬بەپلەی یاریدەدەری‬ ‫سەرۆكی دەزگای هەواڵگریی بۆ‬

‫كاروباری عەمەلیات‌و لە ساڵی‬ ‫(‪)2007‬ەوە‪ ،‬بووم بە بریكاری‬ ‫پێشكەوتووی دەزگای هەواڵگریی‬ ‫عێراقی»‪.‬‬ ‫ل���ەدوا ك��ۆب��وون��ەوەی نێوان‬ ‫كوتلە سیاسییەكانیشدا لەماڵی‬ ‫سەرۆك كۆماری عێراق‪ ،‬وەرگرتنی‬ ‫ئ��ەو پۆستە ل��ەالی��ەن ك��وردەوە‬ ‫یەكالیی نەكراوەتەوەو پێدەچێت‪،‬‬ ‫دوابخرێت بۆ دوای یەكالكردنەوەی‬ ‫وەزارەتی ناوخۆو بەرگریی‪.‬‬ ‫ح�������ەس�������ەن ج��ی��ه��اد‪،‬‬ ‫پ��ەرل��ەم��ان��ت��اری‬ ‫لیستی هاوپەیمانیی‌و‬ ‫ئ���ەن���دام���ی ل��ی��ژن��ەی‬ ‫ئ��اس��ای��ش‌و ب��ەرگ��ری��ی‬ ‫لەئەنجومەنی‬ ‫ن��وێ��ن��ەران��ی‬ ‫ع�����ێ�����راق‪،‬‬

‫چه‌ند سه‌ربازێکی سوپای عێراق‬

‫ئاشكرایكرد‪ :‬لەو كۆبوونەوەیەدا‬ ‫باسی ئەو مەسەلەیە نەكراوە‪،‬‬ ‫تەنیا ئەوە یەكالیی كراوەتەوە‪،‬‬ ‫ك��ان��دی��دی ه����ەردوو وەزارەت����ی‬ ‫ب��ەرگ��ری �ی‌و ن��اوخ��ۆ بنێردرێنە‬ ‫پ��ەرل��ەم��ان‌و س��ەرۆك��ی دەزگ��ای‬ ‫هەواڵگریی سەربازیی‌و هەواڵگریی‬ ‫نیشتمانیی‪ ،‬ماوەتەوە بۆ دوای‬ ‫ئەو قۆناغە»‪.‬‬ ‫ئاماژەی بەوەشكرد‪« :‬ئەگەر‬ ‫وەزارەت��ی ئاسایشی نیشتمانیی‬ ‫هەڵبوەشێتەوە‪ ،‬ئەو كاتە شتی‬ ‫تر دێتە پێشەوە‪ ،‬چونكە پێشتر‬ ‫ئەو پۆستە بەر عێراقییە‬ ‫دەك���������ەوت‪ ،‬رەن���گ���ە‬

‫داواكارییەكان بێتە سەر دەزگای‬ ‫هەواڵگریی سەربازیی‌و هەواڵگریی‬ ‫نیشتمانیی‪ ،‬ئەوكاتەش یەكێكیان‬ ‫هەر بەر كورد دەكەوێت»‪.‬‬ ‫ئەندامەكەی لیژنەی ئاسایش‌و‬ ‫بەرگریی‪ ،‬پێیوابوو‪« :‬ئەگەر‬ ‫ل��ەك��ات��ی گفتوگۆی وەزارەت����ە‬ ‫ئەمنییەكان‌و دروس��ت��ك��ردن��ی‬ ‫ئەنجومەنی ب���ااڵی سیاسەتە‬ ‫ستراتیــژییەكاندا‪ ،‬دەرچەیەك‬ ‫ه����ەب����ێ����ت‌و ك���وت���ل���ە‬ ‫سیاسییەكان رێكەون‪،‬‬ ‫وەرگرتنی پۆستی دەزگای‬ ‫هەواڵگریی بۆ كورد‬ ‫ئاسانتر دەبێت»‪.‬‬ ‫ل����������ەدوای‬

‫رووخ����ان����ی رژێ���م���ی ب��ەع��س‪،‬‬ ‫بەبڕیارێكی پۆڵ بریمەر‪ ،‬حاكمی‬ ‫م��ەدەن��ی��ی ئ��ەوك��ات��ەی ع��ێ��راق‪،‬‬ ‫دەزگ���ای هەواڵگریی عێراقیی‬ ‫پێكهێنرایەوە‪( ،‬لیوا محەمەد‬ ‫شەهوانی)‪ ،‬بۆ م��اوەی (پێنج)‬ ‫ساڵ كرایە سەرۆكی ئەو دەزگایەو‬ ‫ل��ەم��ان��گ��ی ح���وزه‌ی���ران���ی‬ ‫ساڵی (‪)2009‬دا‪ ،‬دەستی‬ ‫لەكاركێشایەوەو خانەنشین‬ ‫ك�����را‪ ،‬ئ��ێ��س��ت��ا ل���ەالی���ەن‬ ‫یەكێك لە یاریدەدەرەكانییەوە‬ ‫بەوەكالەت بەڕێوە دەبرێت‪.‬‬ ‫فە یسە ڵ‬ ‫دۆس��ك��ی‪،‬‬ ‫وت��ی��ش��ی‪:‬‬ ‫«ل����ەدوای‬ ‫ب��ڕی��اری‬

‫خ��ان��ەن��ش��ی��ن��ب��وون��ی‪ ،‬س��ەرۆك��ی‬ ‫دەزگ�����ای ه��ەواڵ��گ��ری��ی داوای‬ ‫لێكردووە بەوەكالەت ئەو پۆستە‬ ‫وەربگرێت‪ ،‬ب��ەاڵم رەتیكردەوە‪،‬‬ ‫دوات��ر بریكارەكەی دیكەی ئەو‬ ‫پۆستەی وەرگرتووە»‪.‬‬

‫ف���ەی���س���ەڵ ئ��ەم��ی��ن‬ ‫دۆسكی‪ ،‬لە ساڵی (‪)1974‬دا‬ ‫بــــــــــــووەتە پێشمەرگە‪،‬‬ ‫ل���ەڕی���زەك���ان���ی (پ��ارت��ی‬ ‫دیموكراتی كوردستان)‌و‬ ‫لە ساڵی (‪)1992‬ەوە لە‬ ‫(ف��ەرم��ان��دەی��ی لەشكری‬ ‫كوردستان) كاریكردووە‪ ،‬لە‬ ‫ساڵی (‪)2003‬دا پۆستی‬ ‫(ی���اری���دەدەری س��ەرۆك��ی‬ ‫دەزگ����ای ه��ەواڵ��گ��ری��ی بۆ‬ ‫ك���اروب���اری ك���وردەك���ان)‬ ‫ی وەرگ���رت���ووە‪ .‬لەساڵی‬ ‫(بریكاری‬ ‫(‪)2007‬ەوە‪،‬‬ ‫پ��ێ��ش��ك��ەوت��ووی س��ەرۆك��ی‬ ‫دەزگ�������ای ه��ەواڵ��گ��ری��ی‬ ‫نیشتمانیی ع���ێ���راق)ە‪،‬‬ ‫كـــــــــــــاندیدی یەكەمی‬ ‫ل��ی��س��ت��ی ه��اوپ��ەی��م��ان��ی��ی‬ ‫كوردستانییە بۆ «سەرۆكی‬ ‫دەزگ�������ای ه��ەواڵ��گ��ری��ی‬ ‫نیشتمانیی عێراق»‪.‬‬

‫‪www.rozhnama.net‬‬

‫‪nawxo.rozhnama@yahoo.com‬‬

‫ذمارة (‪ )647‬سيَشةممة ‪2011/8/16‬‬

‫نه‌قیب ئه‌مین ساڵح‪ :‬پێویست بوو؛ نۆژه‌نکردنه‌وه‌ی به‌چه‌ند کۆمپانیایه‌ک بسپێردرایه‌‪.‬‬

‫بەرپرسی سەنتەری ئەنفال لەدهۆك‪:‬‬

‫یەكێتی‌و پارتی؛ زیاتر خەمی شەهیدەكانی خۆیانە‪ ،‬نەك که‌سوکاری ئەنفالکراوان‬

‫سازدانی‪ :‬پ‪ .‬بادینان‬ ‫‪.................................‬‬ ‫عەل����ی بەن����دی‪ ،‬بەرپرس����ی‬ ‫س����ەنتەری ئەنف����ال لەدهۆك‪،‬‬ ‫چاوپێكەوتنێك����ی‬ ‫ل����ە‬ ‫«رۆژنام����ە»دا‪ ،‬گلەیی دەكات؛‬ ‫موستەش����ارەكانی‬ ‫ل����ه‌وه‌ی‬ ‫دەڤ����ەری بادین����ان‪ ،‬بەئازادیی‬ ‫دەس����ووڕێنەوە‌و بەهۆی ئەوەی‬ ‫ئاغ����ان‪ ،‬ئاغایان����ەش مامەڵ����ە‬ ‫دەك����ەن‌و ده‌ڵءت‪« :‬یەكێت����ی‌و‬ ‫پارتی ‪-‬ی����ش‪ ،‬ئەوەندەی خەمی‬ ‫ش����ەهیدەكانی خۆیانە‪ ،‬خەمی‬ ‫كەس����وكاری ئەنفالكراوەكانیان‬ ‫نییە»‪.‬‬ ‫رۆژنامە‪ :‬لەدەڤەری بادینان؛‬ ‫تاچەند خزمەتی كەسوكاری‬ ‫ئەنفالكراوەكان كراوە؟‬ ‫* بەبڕوای ئێمە‪ ،‬كەسوكاری‬ ‫ئ���ەن���ف���ال���ك���راوەك���ان‪ ،‬ب���اری‬ ‫ژیانیان زۆر قورسە‌و شتێكی‬ ‫ئەوتۆیان بۆ نەكراوە‪ .‬بەهۆی‬ ‫لەالیەن‬ ‫پشتگوێخستنیشیان‬ ‫حكومەتەوە‪ ،‬كاریگەریی لەسەر‬ ‫ژیانیان دروستبووە‪ ،‬ئەمەیش بۆ‬ ‫ئەو شەڕە براكوژییە دەگەڕێتەوە‬ ‫كە لەنێوان حیزبەكاندا روویدا‪،‬‬ ‫چونكە ئ���ەوان زی��ات��ر خەمی‬ ‫شەهیدەكانی خۆیان خواردووە‪،‬‬ ‫نەك ئەنفالكراوەكان‪ ،‬ئەمەیش‬

‫جیاوازییەكی زۆرە لەنێوانیاندا‪،‬‬ ‫بەاڵم دەبێت ئەوە بەویژدانەوە‬ ‫بڵێین‪ ،‬لەدەڤەری بادینان‪ ،‬زیاتر‬ ‫خەمی ئەنفالكراوەكان خوراوە‬ ‫وەك ل���ەدەڤ���ەری گ��ەرم��ی��ان‌و‬ ‫بارزان‪.‬‬ ‫رۆژن������ام������ە‪ :‬ژم������ارەی‬ ‫م��وس��ت��ەش��ارەك��ان��ی ده���ۆك‪،‬‬ ‫چەندن‌و تاچەند داواتانكردووە‬ ‫راپێچی دادگا بكرێن؟‬ ‫* ه��ەر ل��ە دام��ەزران��دن��ی‬ ‫س���ەن���ت���ەرەك���ەم���ان���ەوە لە‬ ‫س�������اڵ�������ی(‪)2004‬دا‪ ،‬وەك‬ ‫پ���ردێ���ك ل��ەن��ێ��وان خ��ەڵ �ك‌و‬ ‫حكومەتدا‪ ،‬داوام��ان��ك��ردووە‪،‬‬ ‫ئەنفالچییەكان‌و ئەنجامدەری‬ ‫ئەو كارە بگەنە سزای عادیالنە‌و‬ ‫مافیان‬ ‫ئەنفالكراوەكانیش‬ ‫بدرێتێ‌‌و بەپێی زانیارییەكانمان‪،‬‬ ‫(‪ )171‬فەوجی سوپای عێراق‪،‬‬ ‫بەشدارییان لەئەنفالدا كردووە‪،‬‬ ‫كەواتە (‪ )171‬موستەشارن‪.‬‬ ‫رۆژن������ام������ە‪ :‬ل���ەالی���ەن‬ ‫خەڵكییەوە چەند سكااڵ لەسەر‬ ‫موستەشارەكان تۆماركراون؟‬ ‫* تائێستا‪ ،‬هیچ كەسێك‬ ‫لەپارێزگای ده��ۆك‪ ،‬نەهاتووە‬ ‫سكااڵ لەسەر موستەشارەكان‬ ‫تۆماربكات‪ ،‬هۆكاری ئەوەیش‬ ‫ب���ۆ الی���ەن���ی ع��ەش��ای��ەری��ی‬ ‫دەگەڕێتەوە‪ ،‬چونكە هەندێك‬ ‫عەشیرەت‪ ،‬زیاتر لە (‪)200‬‬

‫كەسیان لێ ئەنفالكراوە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫ئ��ەوان��ەی ل��ەس��ەردەم��ی بەعس‬ ‫موستەشار بوون‪ ،‬هەر ئاغاواتن‌و‬ ‫كاریگەریشیان لەسەر كۆمەڵگە‬ ‫هەیە‪ .‬ئاغا هەیە لەسەردەمی‬ ‫بەعسدا (‪ )300‬گوندی هەبووە‌و‬ ‫ه��ەزاران گوندی لەپشت بووە‪،‬‬ ‫ئێستاش هەروایە‪ ،‬هەرچەندە‬ ‫خەڵكی گلەیی دەك��ات‪ ،‬بەاڵم‬ ‫شكات ناكات لێیان‪.‬‬

‫زۆربه‌ی‬ ‫موستەشارەكان‬ ‫لە تەلەفۆندا‬ ‫دەڵێن‪ :‬ئەگەر ئەوە‬ ‫بورووژێنن‪،‬‬ ‫ئازارتان دەدەین‬

‫رۆژنامە‪ :‬تاچەند لەو لیستە‬ ‫رازین‪ ،‬كە دادگای بااڵی عێراقی‪،‬‬ ‫داوای موستەشارەكانی كردووە‪،‬‬ ‫وەك زانراوە گلەییتان لەسەری‬ ‫هەیە؟‬ ‫* ئێمە ئیعترازمان لەسەر‬ ‫ئەو لیستە هەیە‪ ،‬چونكە ناوی‬ ‫هەندێك موستەشاری تێدایە‪،‬‬ ‫(پێنج) ساڵە مردووە‪ ،‬هەندێك‬ ‫موستەشار هەبووە رۆڵی باش‬ ‫ب���ووە ل��ەس��ەردەم��ی خ��ۆی��دا‌و‬ ‫ك��اری باشی ك��ردووە‌و خەڵكی‬ ‫رزگاركردووە‪ ،‬دەتوانین بڵێین‪،‬‬ ‫موستەشاری سپی بوون‪ ،‬بەاڵم‬ ‫هەندێكیان زۆر رۆڵیان خراپ‬ ‫ب��ووە‌و ه��ۆك��اری ئەنفالكردنی‬ ‫(‪ )182‬ه���ەزار ك��ەس ب��وون‪،‬‬ ‫بەاڵم ناوی لەلیستەكەدا نییە‪،‬‬ ‫ه���ەروەه���ا ف��ورس��ان��ی خ��اس‬ ‫ه��ەن‪ ،‬كە رۆڵ��ی��ان لەئەنفالدا‬ ‫زۆر خراپ بووە‪ ،‬بەاڵم ناویان‬ ‫لەلیستەكەدا نییە‌و پێویستە‬ ‫وەزارەت��ی شەهیدان‌و كاروباری‬ ‫ئەنفالكراوان‪ ،‬قسە لەسەر ئەو‬ ‫لیستە بكات‪.‬‬ ‫رۆژن��ام��ە‪ :‬تاچەند‪ ،‬حیزب‬ ‫رێگرە ل��ەب��ەردەم دادگ���ادا بۆ‬ ‫دادگاییكردنی موستەشارەكان‪،‬‬ ‫یاخود بۆ ناچنە بەردەم دادگا؟‬ ‫* ب���اوەڕن���اك���ەم ح��ی��زب‬ ‫رێگر بێت لە دادگاییكردنی‬ ‫موستەشارەكاندا‪ ،‬كەس نییە‬

‫شكاتیان لێ‌ بكات‪ ،‬خەڵكی‬ ‫ناچن سكااڵ تۆماربكەن‪ ،‬باشە‬ ‫ئەگەر ئەمە نەبێت‪ ،‬بەدڵنیایی‬ ‫بێتاوان دەردەكەوێت‪.‬‬ ‫رۆژن���ام���ە‪ :‬ه��ەواڵ��ی ئ��ەوە‬ ‫ب��ڵ�اوب����ووەوە‪ ،‬ك���ە ل��ەالی��ەن‬ ‫موستەشارەكانەوە‪ ،‬هەڕەشەتان‬ ‫لێكرابێت؟‬ ‫* زۆر گرفتمان هەبووە‪،‬‬ ‫یەكێك لەوانە لەگەڵ حكومەتی‬ ‫ه��ەرێ��م‪ ،‬ئێمە زۆر گلەییمان‬ ‫لەحكومەتی هەرێم هەیە‪ ،‬كاتێك‬ ‫پێویستیان پێمانە‪ ،‬دێنە المان‪،‬‬ ‫بەاڵم ئەوكاتانەی كە كۆنفرانسێك‬ ‫دەبەسترێت‌و بەتەمای شتێكن‪،‬‬

‫هیچ كەسێك لە رێكخراوەكانی‬ ‫ك��ۆم��ەڵ��گ��ەی م��ەدەن��ی��ی بانگ‬ ‫ناكەن؛ كە شارەزایی باشیان‬ ‫لەوبارەیەوە هەیە‪ .‬مەسەلەی‬ ‫هەڕەشەیش راستە‪ ،‬هەڕەشەم‬ ‫لێكرا‪ ،‬ئەو كاتانەی مەسەلەی‬ ‫ئ��ەن��ف��الەك��ان دەورووژێ��ن��ی��ن‪،‬‬ ‫هەڕەشەمان لێدەكرێت‪ ،‬زۆربه‌ی‬ ‫موستەشارەكان لە تەلەفۆندا‬ ‫دەڵێن‪ :‬ئەگەر ئەوە بورووژێنن‪،‬‬ ‫ئازارتان دەدەین‪.‬‬ ‫رۆژنامە‪ :‬چەند كەیسێكی‬ ‫كورد كرانە جینۆساید‪ ،‬دادگایی‬ ‫ن��ەك��ردن��ی موستەشارەكان‪،‬‬ ‫تاچەند زیان بەمە دەگەیەنێت‬

‫لەسەر ئاستی نێودەوڵەتیی؟‬ ‫* پ��ێ��م��وای��ە‪ ،‬گ��رت��ن‌و‬ ‫موستەشارەكان‪،‬‬ ‫نەگرتنی‬ ‫كاریگەریی بۆ سەر ئەم الیەنە‬ ‫نابێت‪ ،‬لەبەرئەوەی تاوانبارە‬ ‫سەرەكییەكان ده‌ستگیرکراون‪،‬‬ ‫ئ��ەوان��ی��ش ه���ەر ده‌ستگیر‬ ‫ده‌کرێن‪ ،‬ئێستا بێت یان چەند‬ ‫ساڵێكی ت��ر‪ ،‬ئ��ەم دەسەاڵتە‬ ‫ب��ێ��ت‪ ،‬ی���ان دەس��ەاڵت��ێ��ك��ی‬ ‫ت��ر‪ ،‬ئ���ەوان ه��ەر س��ەرش��ۆڕ‌و‬ ‫ش��ەرم��ەزارن‪ ،‬ئ��ەوە خاڵێكی‬ ‫رەشە بەناوچه‌وانییانه‌وە‪.‬‬ ‫رۆژن����ام����ە‪ :‬د‪ .‬مەجید‬ ‫حەمەئەمین‪ ،‬وەزیری پێشووی‬ ‫ئەنفالكراوەكان‪،‬‬ ‫شەهیدان‌و‬ ‫كاتێك بووە وەزیر‌‪ ،‬وتی‪ :‬ئیشم‬ ‫ئەوەیە‪ ،‬موستەشارەكان بدەمە‬ ‫دادگ��ا‪ ،‬هەروەها وتبووی‪ ،‬تا‬ ‫ئ��ەو ك��ارە ن��ەك��ەم‪ ،‬ئیشی تر‬ ‫ناكەم‪ .‬قسەیەك هەیە دەڵێن‬ ‫كە البردنی‪ ،‬پەیوەندیی بەو‬ ‫قسەیەوە هەیە؟‬ ‫* بڕواناكەم لەسەر ئەم‬ ‫قسەیە بێت‪ ،‬بەاڵم د‪ .‬مەجید‪،‬‬ ‫چەند جارێك تەلەفۆنی بۆ‬ ‫ك����ردم‌و پ��ێ��ی وت����م‪ ،‬ئ��ەگ��ەر‬ ‫م��وس��ت��ەش��ارەك��ان ن��ەدرێ��ن��ە‬ ‫دادگا‪ ،‬ئیستیقالە دەكەم‪ .‬ئەو‪،‬‬ ‫پیاوێكی ب��اش ب��وو‪ ،‬بەڵكو‬ ‫لەبەغدا ئیشی بـــــــــاشتر‬ ‫بكات‪.‬‬

‫بۆچی (‪ )40‬هاواڵتییه‌که‌ی رێگای (سلێمانی ‪ -‬چەمچەماڵ) گیانیان لەدەست دا؟‬ ‫بەدواداچوونی‪ :‬ئەكرەم‌و سەروەر‬

‫‪.................................‬‬ ‫لەماوەی دەستبەكاربوونی‬ ‫پ����ڕۆژەی نۆژەنكردن����ەوەی‬ ‫رێ����گای (س����لێمانی –‬ ‫چەمچەم����اڵ)‪ ،‬زیاتر لە (‪)40‬‬ ‫هاواڵتی����ی گیانیان لەدەس����ت‬ ‫سەرپەرش����تیارێكی‬ ‫داوە‪،‬‬ ‫پڕۆژەك����ەش دەڵێت‪ :‬لە وادەی‬ ‫خ����ۆی دوادەكەوێ����ت‌و دوای‬ ‫تەواوبوونیش����ی رێگاكە توانای‬ ‫مان����ەوەی زۆری نابێ����ت‪.‬‬ ‫ماوەی ساڵێكە دەستكراوە‬ ‫بە نۆژەنكردن����ەوەو چاككردنی‬ ‫رێ����گای نێ����وان (س����لێمانی ـ‬ ‫چەمچەم����اڵ)‪ ،‬ب����ەاڵم تاوەكو‬ ‫ئێستا بەشێكی كەم لەو پڕۆژەیە‬ ‫تەواوب����ووەو رۆژان����ەش بەهۆی‬ ‫ئیش����كردن لە رێگاكە‪ ،‬رووداوی‬ ‫هاتوچ����ۆ روودەدات‪.‬‬

‫بێس����تون عەلی‪ ،‬شۆفیری‬ ‫تاكس����ی لەنێوان (سلێمانی –‬ ‫چەمچەماڵ)‪ ،‬وت����ی‪« :‬رێگاكە‬ ‫بەهۆی ئیشكردن تێیدا ئەوەندە‬ ‫خ����راپ‌و ترس����ناكە‪ ،‬بەیانی����ان‬ ‫ك����ە پێی����دا دەڕۆم‪ ،‬چ����اوەڕێ‬ ‫ناك����ەم ئێوارە بە س����ەالمەتیی‬ ‫بگەڕێم����ەوە»‪.‬‬ ‫ئ����ەو ش����وفێرە دەڵێت‪ :‬لە‬ ‫زۆر ش����وێندا هی����چ هێمایەكی‬ ‫ئاگاداركردنەوەی����ان دانەن����اوە‬ ‫ب����ۆ ئ����ەوەی ش����ۆفێران ل����ە‬ ‫كەموكوڕییەكان����ی رێگاك����ە‬ ‫ئاگادارب����ن‪.‬‬ ‫بێس����تون‪ ،‬رەخنە لە كاری‬ ‫ئەو كۆمپانیای����ە دەگرێت‪ ،‬كە‬ ‫ماوەیەك����ی زۆرە س����ەرقاڵی‬ ‫نۆژەنكردن����ەوەی ئەو رێگایەن‪،‬‬ ‫بەاڵم تاوەكو ئێستا نەیانتوانیوە‬ ‫بەش����ێكی باش����ی تەواو بكەن‪،‬‬ ‫بۆئ����ەوەی رووداوی هاتوچ����ۆ‬ ‫روون����ەدات‪ .‬وت����ی‪:‬‬

‫«پێویستە حكومەت لە پێدانی‬ ‫تەن����دەردا رەچاوی ئەوە بكات‪،‬‬ ‫ئایا كۆمپانی����اكان دەتوانن لە‬ ‫كاتی خۆیدا پ����ڕۆژەكان تەواو‬ ‫بك����ەن؟»‪.‬‬ ‫نۆژەنكردنەوەی ئەو رێگایە‬ ‫لەالیەن دوو كۆمپانیاوە ئەنجام‬ ‫دەدرێت‪ ،‬كۆمپانیای (بااڵمبۆ)‬ ‫لە ناحی����ەی بازیان����ەوە‪ ،‬تاكو‬ ‫دەربەن����دی تەكی����ە‪ ،‬رێگاك����ە‬ ‫نۆژەندەكات����ەوە‌و كۆمپانی����ای‬ ‫(بێس����كان)یش‪ ،‬ل����ە تەكیەوە‬ ‫تاك����و بان����ی مەق����ان‪.‬‬ ‫عەبدولس����ەالم عەب����دول‬ ‫ئەندازی����اری‬ ‫كەری����م‪،‬‬ ‫سەرپەرش����تیاری پ����ڕۆژەكان‬ ‫ل����ە بەڕێوەبەرێت����ی رێگاوبانی‬ ‫س����لێمانی‌و سەرپەش����تیاری‬ ‫كۆمپانی����ای (بااڵمب����ۆ) وتی‪:‬‬ ‫كۆمپانیاك����ە‬ ‫«كارەكان����ی‬ ‫بەه����ۆی چەن����د گرفتێك����ەوە‬ ‫لــــــــــ����ە وادەی خۆی����دا‬

‫دوادەكەوێت‪ ،‬پێدەچێت لە كاتی‬ ‫خۆیدا تەنیا رێگا سەرەكییەكە‬ ‫تەواوبێت»‪.‬‬ ‫قیر كردنەكەی‬ ‫بڕی تێچوونی بەشی یەكەمی‬ ‫پڕۆژەكە‪ )19( ،‬ملیارو (‪)300‬‬ ‫ملی����ۆن دین����ارە‪ ،‬ماوەكەش����ی‬ ‫(‪ )450‬رۆژە‪ ،‬لە (‪)2010/8/23‬‬ ‫دەس����تبەكـــــاربووە‌و‬ ‫وە‬ ‫بەپێ����ی گرێبەس����تەكە دەبێت‬ ‫لە (‪)2011/11/16‬دا پڕۆژەكە‬ ‫تەواوبێت‪ ،‬ب����ەاڵم بەپێی وتەی‬ ‫سەرپەرش����تیاری پڕۆژەك����ە‪،‬‬ ‫تائێس����تا ئەو پڕۆژەی����ە تەنیا‬ ‫(‪)%20‬ی كارەكانی تەواو بووە‪.‬‬ ‫عەبدولس����ەالم عەب����دول‪،‬‬ ‫پێیوای����ە‪ :‬كوالێت����ی كاری‬ ‫كۆمپانیاك����ە بەپێی پێویس����ت‬ ‫نییەو وتی‪« :‬ئەو رێگایەی كە‬ ‫لە ئێس����تادا نۆژەن دەكرێتەوە‪،‬‬ ‫توانای مان����ەوەی زۆری نییە‪،‬‬ ‫بەه����ۆی خراپی����ی‬

‫هەندێ����ك ل����ە م����ەوادەكان‪،‬‬ ‫بەتایبەت قیرە شلەكەی كە بە‬ ‫سەرەكیترین ئیش����ی پڕۆژەكە‬ ‫دادەنرێ����ت»‪.‬‬ ‫هەروەه����ا‪ ،‬وت����ی‪« :‬قیرە‬ ‫كۆنەكە زۆر لەو قیرە باش����ترە‬ ‫ك����ە ئێم����ە ئێس����تا ب����ەكاری‬ ‫دەهێنی����ن»‪.‬‬ ‫كۆمپانیاك����ە بەپێی وتەی‬ ‫خۆیان هەوڵیانداوە لە توركیاوە‬ ‫قیر بۆ پڕۆژەكە بهێنین‪ ،‬بەاڵم‬ ‫دواتر توركیا رازی����ی نەب����ووە‪.‬‬ ‫ب����ڕی تێچوون����ی بەش����ی‬ ‫دووەمی پڕۆژەی نۆژەنكرنەوەی‬ ‫رێگاكە‪ ،‬كە لە تەكیەوە بۆ بانی‬ ‫مەقانە‪ )14( ،‬ملیارو (‪)987‬‬ ‫ملیۆن����ە‪ ،‬م����اوەی تەواوبوونی‬ ‫پڕۆژەك����ەش (‪ )400‬رۆژە‪،‬‬ ‫بەپێ����ی زانیارییەكان (‪)%32‬ی‬

‫كارەكان����ی تەواوب����ووە‪.‬‬ ‫ش����ەریف‪،‬‬ ‫موحس����ین‬ ‫ئەندازی����اری سەرپەرش����تیاری‬ ‫كۆمپانی����ای (بێس����كان)‪ ،‬پێی‬ ‫وایە‪ :‬بەش����ێك ل����ە پڕۆژەكە‪،‬‬ ‫بەه����ۆی كەمیی قی����رەوە‪ ،‬لە‬ ‫وادەی خۆیدا دوادەكەوێ����ت‪.‬‬ ‫ئ����ەو ئەندازی����ارە‪ ،‬وتی‪:‬‬ ‫«لەب����ەر نەبوونی قیر‪ ،‬زۆرجار‬ ‫پڕۆژەك����ە ب����ۆ چەن����د رۆژێك‬ ‫دوادەكەوێ����ت»‪.‬‬ ‫ئامارێك����ی‬ ‫بەپێ����ی‬ ‫بەڕێوەبەرێت����ی هاتوچ����ۆی‬ ‫پارێ����زگای س����لێمانی؛ تەنی����ا‬ ‫لە ح����ەوت مانگی راب����ردوودا‪،‬‬ ‫(‪ )128‬كەس گیانیان لەدەست‬ ‫داوەو ل����ەو رێژەی����ەش؛ زیاتر‬ ‫ل����ە (‪ )40‬هاواڵتییان لە رێگای‬

‫ ‬ ‫ئه‌و رێگایه‌ی له‌ماوه‌ی حه‌وت مانگدا‪ ،‬زیاتر ل ‌ه ‪ 40‬هاواڵتیی تێیدا گیان له‌ده‌ست ده‌ده‌ن‬

‫نێوان (سلێمانی _ چەمچەماڵ)‬ ‫ب����ووە‌و بەه����ۆی خراپیی ئەو‬ ‫رێگای����ەوەب����ووە‪.‬‬ ‫نەقی����ب ئەمی����ن س����اڵح‪،‬‬ ‫راگەیاندن����ی‬ ‫بەڕێوەب����ەری‬ ‫پارێ����زگای‬ ‫هاتوچ����ۆی‬ ‫س����لێمانی‪ ،‬وت����ی‪« :‬زۆری����ی‬ ‫رووداوەكان‪ ،‬بەه����ۆی خراپیی‬ ‫رێگاوبانەكان����ەوەن»‪.‬‬ ‫هەروەها وتی‪« :‬پێویس����ت‬ ‫ب����وو ئ����ەو رێگای����ە بەه����ۆی‬ ‫ئ����ەوەی هاتوچ����ۆی زۆری‬ ‫لەس����ەرە‪ ،‬نۆژەنكردن����ەوەی‬ ‫ب����ە چەن����د كۆمپانیای����ەك‬ ‫بس����پێردرایە‪ ،‬بۆئ����ەوەی زوو‬ ‫تەواوبێ����ت‌و رووداوی زۆر‬ ‫روونـــــــــــ����ەدات»‪.‬‬

‫فۆتۆ‪ :‬سه‌روه‌ر‬

‫ذمارة (‪ )647‬سيَشةممة ‪2011/8/16‬‬

‫‪nawxo.rozhnama@yahoo.com‬‬

‫(‪ )557‬هێڵی ئاسیاسێڵ راده‌گیرێن‌و (‪)153‬یش دەكرێنەوە‬ ‫رۆژنامە‪ :‬بەفەرمانی دادوەر‪،‬‬ ‫لەشەش مانگی ئەمساڵدا‪)557( ،‬‬ ‫هێڵی ئاسیاسێڵ‪ ،‬راگیراون‌و داواش‬ ‫لەهێزە ئەمنییەكان كراوه‌‪ ،‬رێگریی‬ ‫لەفرۆشتنی سیمكارتی «علوج»‬

‫بكه‌ن‪.‬‬ ‫عەبدواڵ حەسەن‪ ،‬بەرپرسی‬ ‫راگەیاندن‌و پەیوەندییە گشتییەكان‬ ‫ل��ەك��ۆم��پ��ان��ی��ای ئ��اس��ی��اس��ێ��ڵ‪،‬‬ ‫لەلێدوانێكیدا بۆ «رۆژنامە»‪ ،‬وتی‪:‬‬

‫«بەفەرمانی دادوەر‪ ،‬ئەو هێاڵنەی‬ ‫بوونەتە هەڕەشە لەسەر خەڵك‪،‬‬ ‫راگیراون كە (‪ )557‬هێڵن‌و (‪)153‬‬ ‫هێڵیش كراونەتەوە»‪.‬‬ ‫ناوبراو‪ ،‬ئاماژەی بەوەشكرد‪:‬‬

‫بۆ جێبەجێكردنی یاسای خراپ‬ ‫بەكارهێنانی مۆبایل‪ ،‬كە لەپەرلەمانی‬ ‫كوردستان دەرچ���ووە‪ ،‬پێویستە‬ ‫دەزگا ئەمنییەكان‪ ،‬رێگریی بكەن‬ ‫لەفرۆشتنی ئەو هێاڵنەی بەشێوەی‬

‫«علوج» دەفرۆشرێن‪.‬‬ ‫ل�����ەژم�����ارەی داه����ات����ووی‬ ‫«رۆژنامە»دا‪ ،‬راپۆرتێك لەبارەی‬ ‫جێبەجێنەكردنی ئەو یاسایەوە‪،‬‬ ‫باڵو دەكەینه‌وە‪.‬‬

‫(‪)%50‬ی گوندنشینەكانیان؛ كۆچیان كردووە‌و (‪ )50‬كەسیشیان كوژراون‬

‫مەترسییه‌کانی سەر ژیانی كاكەییەكانی كەركوك؛ په‌ره‌ده‌سێنن‬

‫بەدواداچوونی‪ :‬زانیار داقوقی‬

‫‪.................................‬‬ ‫ك��اك��ەی��ی��ەك��ان��ی س��ن��ووری‬ ‫پ��ارێ��زگ��ای ك��ەرك��وك‪ ،‬دەڵ��ێ��ن‪:‬‬ ‫ل��ەالی��ەن «ن��اح��ەزان»ی��ان��ەوە‪،‬‬ ‫دەكرێنە ئامانج‌و بەپێی ئامارێكی‬ ‫ناڕەسمیش دەركەوتووە‪ ،‬لەدوای‬ ‫ساڵی (‪)2003‬وە‪ ،‬زیاتر لە (‪)50‬‬ ‫كەسێتی‌و هاواڵتییانی كاكەیی‬ ‫كوژراون‪.‬‬ ‫هاواڵتییانی كاكەیی‪ ،‬داوا‬ ‫دەكەن‪ ،‬هەوڵی زیاتر بۆ پاراستنی‬ ‫گیانی كاكەییەكانی كەركوك‬ ‫بدرێت‪ ،‬چونكە مەترسیی لەسەر‬ ‫ژیانیان دروستبووە‌و دەڵێن‪ ،‬ترس‬ ‫هەیە بەوهۆیەوە‪ ،‬گوندەكانیان‬ ‫چۆڵ بكەن‪.‬‬ ‫ك��اك��ەی��ی��ەك��ان ل��ەس��ن��ووری‬ ‫پ��ارێ��زگ��ای ك��ەرك��وك‪ ،‬دەك��ەون��ە‬ ‫سنووری ق��ەزای «داق���وق»ەوە‌و‬ ‫نزیكەی (‪ )10‬گوندی ناوچەكە بە‬ ‫موڵكی خۆیان دەزانن‪ ،‬بەاڵم بەهۆی‬ ‫بوونی كێشە لەسەر زەوییەكانیان‌و‬ ‫مەترسیی ئەمنیی‌و نەبوونی‬ ‫خ��زم��ەت��گ��وزاری��ی‪ ،‬گوندەكانیان‬ ‫چۆڵكردووە‪.‬‬ ‫ه���ەرچ���ەن���دە ب��ەرپ��رس��ان��ی‬ ‫حكومیی‪ ،‬پێیانوایە‪ ،‬رێ��ژەی‬ ‫كوشتنی ك��اك��ەی��ی��ەك��ان‪ ،‬زۆر‬ ‫ب��ووە‪ ،‬ب��ەاڵم دەڵێن‪ :‬چۆڵكردنی‬ ‫گوندەكانیان‪ ،‬بەهۆی مەترسیی‬ ‫ل��ەس��ەر ژی��ان��ی��ان نییە‪ ،‬بەڵكو‬ ‫ل��ەش��ارەك��ان زی��ات��ر مەترسییان‬ ‫لەسەرە‪.‬‬ ‫مام نیعمەت‪ ،‬رۆژنامەنووسێكی‬ ‫كاكەیی‪ ،‬كە لەشارەدێی تۆبزاوا‬ ‫دادەنیشێت‪ ،‬وتی‪« :‬ناوچەكەمان‪،‬‬ ‫هێڵی تەماسە لەگەڵ ئەو گوندانەی‬ ‫موڵكی كاكەیین‌و لەالیەن عەرەبە‬ ‫هاوردەكانەوە داگیركراون»‪.‬‬

‫بنکه‌و بازگه‌ی پۆلیسی‬ ‫هه‌رێم ل ‌ه داوده‌و‬ ‫تاڵه‌بانی داده‌نرێت‪،‬‬ ‫به‌اڵم له‌ناوچه‌ی‬ ‫کاکه‌ییه‌کان دانانرێت‬

‫ل ‌ه که‌رکوک؛ هه‌ڕه‌شه‌ی سه‌ر کاکه‌ییه‌کان په‌ره‌ده‌سێنێت‬ ‫ئەو رۆژنامەنووسە‪ ،‬ئاماژەی‬ ‫بەوەش دا‪ :‬تائێستا‪ ،‬ئەو عەرەبە‬ ‫هاوردانە نەگەڕاونەتەوە‌و دەستیان‬ ‫بەسەر زەوییە كشتوكاڵییەكانماندا‬ ‫گرتووە‪ ،‬ئەوەیش مەترسیی بۆ سەر‬ ‫ژیانی كاكەییەكان دروستكردووە‌و‬ ‫ب��ەو ه��ۆی��ەوە زۆرب����ەی خێزانە‬ ‫كاكەییەكان لەدڵەڕاوكێدا دەژین‌و‬ ‫گوندەكانیان چۆڵ دەكەن»‪.‬‬ ‫لەسنووری قەزای «داقوق»‪،‬‬

‫س ‌ێ ناوچەی كوردنشین‪ ،‬تائێستا‬ ‫گوندەكانیان ب��ەت��ەواوی��ی چۆڵ‬ ‫ن��ەب��وون‪ ،‬ئەوانیش ناوچەكانی‬ ‫تاڵەبانی‌و داودە‌و كاكەییەكانن‪،‬‬ ‫ب��ەاڵم تەنیا لە سنووری داودەو‬ ‫ت��اڵ��ەب��ان��ی‪ ،‬ب��ن��ك��ەو ب��ازگ��ەی‬ ‫پۆلیسی هەرێم هەیە‌و لەناوچەی‬ ‫كاكەییەكان‪ ،‬هیچ بنكەو بارەگایەكی‬ ‫هێزە ئەمنییەكان بوونیان نییە‌‪،‬‬ ‫تەنیا چەند بازگەیەكی فیرقەی‬

‫(‪ )12‬نه‌بێت‪.‬‬ ‫هه‌ر بۆی ‌ه به‌بڕوای مام نیعمەت‪،‬‬ ‫ئه‌و حاڵه‌ت ‌ه «ترسی كاكەییەكانی‬ ‫زیاتر كردووە»‪.‬‬ ‫م���ام ن��ی��ع��م �ه‌ت‪ ،‬ئ���ام���اژەی‬ ‫بەوەشکرد‪ :‬لەپاڵ مەترسیدا لەسەر‬ ‫ژیانیان‪ ،‬گوندەكانی كاكەییەكان‪،‬‬ ‫ل��ەه��ی��چ الی����ەك����ەوە پ�����ڕۆژەی‬ ‫خزمەتگوزارییان بۆ ئەنجام نادرێت‪،‬‬ ‫هه‌ر بۆی ‌ه «ناچاردەبن‪ ،‬ناوچەكان‬

‫سەرۆكی شارەوانیی ئاكرێ‪:‬‬ ‫بەدواداچوونی‪ :‬هاوڕێ‌‌و دیاری‬

‫‪.................................‬‬

‫كامەران قاسم‪ ،‬سەرۆكی‬ ‫ش���ارەوانیی ئاكرێ‪ ،‬ئاماژە‬ ‫ب���ەوە دەكات‪ :‬بەه���ۆی‬ ‫فراوانبوونی قەزاکه‌یه‌وه‌‪ ،‬كە‬ ‫س���ااڵنە نزیكەی هەزار ماڵ‬ ‫دروس���تدەكرێن‪ ،‬هەرچەندە‬ ‫بودجەكەی���ان زۆربێت‪ ،‬بەش‬ ‫ناكات‌و بەكەمی دەزانێ���ت‪.‬‬ ‫هەروەه���ا دان بە كەمیی‬ ‫پ���ڕۆژەی خزمەتگوزاری���دا‬ ‫دەنێت‪ ،‬بەاڵم وتی‪« :‬بەرەو‬ ‫باش���تردەچێت»‪.‬‬

‫بەجێبهێڵن»‪.‬‬ ‫كاكەییەكانی كەركوك‪ ،‬زیاتر‬ ‫لەگوندەكانی عەلی سەراو زەنقرەو‬ ‫تۆپزاوا‌و مەتیق نیشتەجێبوون‌و‬ ‫زۆرترینیان لەشارەدێی تۆپزاوان‪،‬‬ ‫كە زۆرترین كاكەیی لێ نێشتەجێیە‪.‬‬ ‫ئیبراهیم رەش��ی��د س��ەف��ەر‪،‬‬ ‫كەسێتیی دیاری كاكەیی‌و موختاری‬ ‫شارەدێی تۆپزاوا‪ ،‬بە «رۆژنامە»ی‬ ‫وت‪« :‬ئێمەی كاكەیی‪ ،‬بووینەتە‬

‫ئ��ام��ان��ج��ی گ���رووپ���ە چ��ەك��دارە‬ ‫جیاوازەكان‌و لەدوای ساڵی (‪)2003‬‬ ‫یشه‌وە‪ ،‬زیاتر لە (‪ )50‬هاواڵتی‌و‬ ‫ب��ەرپ��رس‌و كەسێتیی كاكەیی‬ ‫ك��وژراون‪ ،‬بەبێ ئەوەی بتوانرێت‬ ‫رێگریی لەو شااڵوە بكرێت»‪.‬‬ ‫هەروەها‪ ،‬وتی‪« :‬زیاتر (‪)%50‬‬ ‫ی گوندەكانمان‪ ،‬چۆڵبوون‌و كۆچی‬ ‫كاكەیی‌و كوشتنیان په‌ره‌یسه‌ندووه‌و‬ ‫بەردەوامە»‪.‬‬ ‫ب��ەرپ��رس��ان��ی ن��اوچ��ەك��ە‪،‬‬ ‫رەت��ی��دەك��ەن��ەوە ه��ۆك��اری كۆچی‬ ‫گوندنیشنانی كاكەیی‪ ،‬بەهۆی‬ ‫ئه‌وه‌و‌ه بێت ک ‌ه مەترسیی لەسەر‬ ‫ژیانیان دروست بووه‌‪ ،‬یان كەمیی‬ ‫خزمەتگوزاری بێت‪ ،‬هەرچەندە‬ ‫ئه‌و‌ه رەتناكەنەوە؛ ک ‌ه هه‌ندێ له‌‬ ‫که‌سێتییه‌کانی کاکه‌یی کراونه‌ته‌‬ ‫ئامانج‪.‬‬ ‫ئەمیر خوداكەرەم‪ ،‬سەرۆكی‬

‫ئەنجومەنی ق��ەزای داق��وق‪ ،‬وتی‪:‬‬ ‫«كۆچكردنی كاكەیی‪ ،‬بەهیچ‬ ‫جۆریك ناگەڕێتەوە بۆ ك��ردەوە‬ ‫توندوتیژییەكان‪ ،‬ی��ان هەڕەشە‬ ‫لەسەر ژیانیان‪ ،‬بەڵكو بەهۆی‬ ‫ب��اش��ی��ی گ��وزەران��ی��ان��ەوە ك��ۆچ‬ ‫دەكەن»‪.‬‬ ‫ئ��ەو‪ ،‬وت��ی‪« :‬راستە كاكەیی‬ ‫کراونه‌ت ‌ه ئامانج‪ ،‬بەاڵم نەك لەداقوق‪،‬‬ ‫بەڵكو زیاتر لەناو شاری كەركوكدا‬ ‫رفێنراون‪ ،‬یان تیرۆركراون»‪.‬‬ ‫ئ��ام��اژەی ب��ەوەش دا‪ :‬كۆچی‬ ‫گوندنشینان بۆ شارەكان‪ ،‬بەهۆی‬ ‫باشبوونی گوزەرانیانەوەیەو وتی‪:‬‬ ‫«ك���وڕو ك��چ��ەك��ان��ی��ان‪ ،‬بوونه‌تە‬ ‫فەرمانبەر لەناو هێزی پێشمەرگەو‬ ‫پ��ۆل��ی �س‌و س��وپ��ای ع��ێ��راق��ی��دا‪،‬‬ ‫بۆیە نایانەوێت لەگونددا ژیان‬ ‫بگوزه‌رێنن»‪.‬‬ ‫س����ەرۆك����ی ئ��ەن��ج��وم��ەن��ی‬ ‫ق��ەزای داق���وق‪ ،‬پێیوایە‪ :‬حیزبە‬ ‫ك��وردی��ی��ەك��ان‪ ،‬بایەخی باشیان‬ ‫بەكاكەیی‌و گوندەكانیان داوە‌و‬ ‫وتی‪« :‬پ��ڕۆژەی خزمەتگوزاریمان‬ ‫بۆ گوندەكانیان ئەنجامداوە‪ ،‬لەوانە؛‬ ‫كارەباو قیرتاو ‌و پڕۆژەی ئــــا‌و و‬ ‫بنكەی تەندروستی‌و قوتابخانەی‬ ‫سەرەتایی‌و ناوەندیی‪ ،‬ئەوانیش هەر‬ ‫ئەوەندە پڕۆژەیان بۆ دەكرێت»‪.‬‬ ‫رەجەب كاكەیی‪ ،‬كەسێتییەكی‬ ‫دی��ک �ه‌ی ك��اك��ەی �ی‌و دانیشتووی‬ ‫گ��ون��دی ع��ەل��ی س���ەرای���ە‪ ،‬وت��ی‪:‬‬ ‫«كۆچكردنمان‪ ،‬بەهۆی كەمیی‬ ‫پ��ڕۆژەی خزمەتگوزاریی‌و خراپیی‬ ‫گ���وزەران���م���ان���ەوەی���ەو ل����ەڕووی‬ ‫ئابووریشەوە‪ ،‬باش نین»‪.‬‬ ‫هەروەها‪ ،‬وتی‪« :‬گوندەكانمان‪،‬‬ ‫دەكەونە هێڵی تەماسەوە‌و باری‬ ‫ئەمنیمان باش نییە‪ ،‬هه‌وه‌کچۆن‬ ‫عەرەبەكان چەندین گوند‌و زەویی‬ ‫كشتوكاڵییان لێ داگیركردووین»‪.‬‬

‫‪ 80‬که‌سمان داوه‌ت ‌ه دادگا‬ ‫ـ كامەران قاسم‪،‬‬ ‫لەدایكبووی (‪.)1963‬‬ ‫ـ دەرچووی كۆلێژی‬ ‫ئەندازیاریی شارستانیی‬ ‫(‪.)1988‬‬ ‫ـ ماوەی چوار ساڵە‬ ‫سەرۆكی شارەوانیی‬ ‫«ئاكرێ»یە‪.‬‬

‫رۆژن�����ام�����ە‪ :‬ت���اچ���ەن���دە‬ ‫ب���ەئ���ی���دارەك���ردن���ی ئ��اك��رێ‌‪،‬‬ ‫بەپێویست دەزانیت؟‬ ‫* ئەوە شتێكی پێویستە‪،‬‬ ‫چونكە لەساڵی (‪)1877‬وە‪،‬‬ ‫قـــــــایمقامییەت‌و شارەوانیی‬ ‫هەیە‌و ئ��ەم ناوچەیە‪ ،‬لەپێش‬ ‫راپەڕینەوە پەراوێزخرابوو‪ ،‬كە‬ ‫سنووری شارەوانیی ئەو كات‪،‬‬ ‫(‪ )12‬كیلۆمەتر چ��وار گۆشە‬ ‫ب��ووە‪ ،‬ب��ەاڵم ئێستا سنووری‬ ‫شارەوانیی‪ )113( ،‬كیۆمەتر ك��ارگ��ەی��ەك��ی پ��اك��ك��ردن��ەوە لێرەم‪ ،‬ئەو كێشانەمان نەبووە‪ ،‬میلۆن دی��ن��ار ل��ەش��ارەوان��ی��ی لەماوەی سێ‌ ساڵدا‪ ،‬زیاتر لە‬ ‫دووجایە‪ ،‬بەمەش فراوانبوونێكی ل���ەس���ن���ووری ش���ارەوان���ی���ی دابەشكردنی زەوی���ی‪ ،‬بەخاڵ ئاكرێ‪ ،‬باڵوبووەوە‪ ،‬ئەوە چۆن (‪ )80‬كەسمان داوه‌ت �ه‌ دادگا‪.‬‬ ‫«ئ��اك��رێ» تاكە شارەوانییە‪،‬‬ ‫بوو؟‬ ‫گ���ەورەی ب��ەخ��ۆی��ەوە بینیوە‪« ،‬ئ��اك��رێ‌»دا دروستدەكرێت‪ ،‬بووە‪ ،‬نەك واسیتەی حیزبیی‪.‬‬ ‫* ئاگاداری هەموو شتێكم‪ ،‬لەسەر تەجاوز خەڵكی دابێتە‬ ‫رۆژنامە‪ :‬بەاڵم‪ ،‬بەپێی چەند‬ ‫ئەمەش قەرەباڵغییەكی زۆرە‌و لەالیەنی بودجەیشەوە‪ ،‬تائێستا‬ ‫بە بەئیدارەبوونی‪ ،‬ئەو رۆتینات‌و باشین‪ ،‬بەاڵم ئاكرێ‌ لەماوەی زانیارییەك‪( ،‬ع‪ ،‬ق) زەوییەكی ئەمە پێشتریش باسم كردووە‪ ،‬دادگ������ا‪ ،‬ئ��ەم��ە ك��ێ��ش��ەی��ەك��ە‬ ‫سەرقاڵییە كەمدەبێتەوە‌و ئیشی ئەو چەند ساڵەدا‪ ،‬بەشێوەی زۆری داگیركردووە‌و گەڕەكێكی ئ��ەو ب���رادەرە كە بەڵێندەرە‪ ،‬ك����ۆن ن��اب��ێ��ت‌و ه��ەردەب��ێ��ت‬ ‫دەڵ��ێ��ت پ���ارەم دان���اوە‪ ،‬ب��ەاڵم چارەسەربكرێت‪.‬‬ ‫هاواڵتییان بەئاسانیی ت��ەواو نائاسایی گ��ەورەب��ووە‌و لەبەر بەناوەیە؟‬ ‫رۆژن���ام���ە‪ :‬ب����ەاڵم‪ ،‬باسی‬ ‫* ئ��ەوەن��دەی ئ��اگ��ادارب��م‪ ،‬هیچ پەیوەندیی بەشارەوانییەوە‬ ‫شوێن‌و ئارامییەكەی‪ ،‬خەڵكی‬ ‫دەبێت‪.‬‬ ‫رۆژن��ام��ە‪ :‬خ��ەڵ��ك‪ ،‬گلەیی زۆری بۆ دێت‪ ،‬لەبەرئەوە پێی ئ��ەو گ��ەڕەك��ەی ب��ەن��اوی ئەو نییە‌و بەڵێندەری سەنەوی بووە‪ ،‬واس��ی��ت��ەی حیزبیی دەك���ەن‪،‬‬ ‫ك��ەم��ی��ی خ��زم��ەت��گ��وزاری��ی‌و راناگەین‪ ،‬لەساڵێكدا بەالیەنی كەسەوەیە‪ ،‬پێشتر سەربازگەی گرێبەستی لەگەڵ شارەوانیی ك��ە ه��ەم��وو شتێك لەڕێگەی‬ ‫پەراوێخستنی ناوچەكە دەكەن‪ ،‬كەمەوە‪ ،‬نزیكەی (‪ )1000‬ماڵ كۆنی ئاكرێ‌ ب��ووە‌و بەبڕیاری «ئاكرێ‌»دا نەبووە‌و تەنیا یەك واسیتەوە دەبێت‪ .‬لەئێستادا‪،‬‬ ‫تاچەند گلەییەكانیان واقیعین؟ دروس��ت��دەك��رێ��ن‪ ،‬ل��ەب��ەرئ��ەوە پەرلەمان‪ ،‬بەشێك لەو زەوییانە‪ ،‬دیناری لەناو ن��ەچ��ووە‪ ،‬ئەوە واسیتە كاری پێدەكرێت؟‬ ‫* ئەمە الی ئێمە‪ ،‬زۆر زۆر‬ ‫* ب��ەرەو باشتر دەڕوات‪ ،‬بودجە هەرچەندبێت‪ ،‬بەشمان دراون بەكۆمەڵێك خانەوادەی لەدادگا یەكالیی بووە كە هیچ‬ ‫كەمبووەتەوە‪ ،‬كە بەحاڵەتی‬ ‫شەهید‌و بەشێكی تری بەتەجاوز پارەیەكی الی ئێمە نەبووە‪.‬‬ ‫ل��ەم م��اوەی��ەدا‪ ،‬پاككردنەوەی ناكات‪.‬‬ ‫رۆژن��ام��ە‪ :‬خەڵكی دەڵێن‪ ،‬تاك هەیە‌و واسیتە ناخوات‪.‬‬ ‫رۆژن����ام����ە‪ :‬ب����اس ل���ەوە دروس��ت��ك��راون‪ ،‬ئێمە جەڵدی‬ ‫ش�����اری ئ���اك���رێ‌‌و ش��ێ��خ��ان‌و‬ ‫رۆژنامە‪ :‬ئەو هاواڵتییانەی‬ ‫بەردەڕەش دراوە بەكۆمپانیایەك دەكرێت‪ ،‬لەئاكرێ‌‪ ،‬زەوییەكی ئەوانەمان كردووە‪ ،‬هەركات بێت زیادەڕۆیی‪ ،‬كێشەیەكی گەورەیە‬ ‫لەقەاڵی ئاكرێ‌ نیشتەجێ‌ بوون‪،‬‬ ‫لەناو شاری «ئاكرێ»دا؟‬ ‫كە كارئاسانیی زۆر دەك��ات‌و زۆر دراوە بە كادیرانی حیزبیی‪ ،‬دەگەڕێنرێنەوە‪.‬‬ ‫* ئ��ەگ��ەر ب��ەوی��ژدان��ەوە حكومەت بڕیاری دا هەر ماڵێك‪،‬‬ ‫رۆژنامە‪ :‬ماوەیەك لەمەوبەر‪،‬‬ ‫ه��ەم��وو زب��ڵ��ی ئ���ەو ن��اوچ��ان��ە لەوە ئاگادارن؟‬ ‫* م������اوەی س���ێ‌ س��اڵ��ە ه��ەواڵ��ی دی��ارن��ەم��ان��ی (‪ )206‬قسە بكەین‪ ،‬وا نییە‪ ،‬ئێمە بڕی (‪ )25‬ملیۆن دیناری پێ‬ ‫ك���ۆدەك���ات���ەوە‌و ل��ەئ��ای��ن��دەدا‬

‫بدرێت‪ ،‬بەاڵم دەوترێت‪)18( ،‬‬ ‫ملیۆنتان پێداون‪ ،‬ئەمە بۆچی؟‬ ‫* ئ��ەوە راس��ت نییە‪ ،‬هەر‬ ‫(‪ )18‬ملیۆن بووە‌و هەموویان‬ ‫پ��ێ��دراوە‪ ،‬ل��ەگ��ەڵ پارچەیەك‬ ‫زەویی‪.‬‬ ‫رۆژن����ام����ە‪ :‬ب��اس��ی ئ���ەوە‬ ‫دەك��رێ��ت‪ ،‬شارەوانیی ئاكرێ‌‪،‬‬ ‫گ��رف��ت��ی ك��ەرەس��ت��ە‌و ئامێرو‬ ‫كارمەندی هەیە‪ ،‬ئەو گرفتانە‬ ‫چارەسەر نەكراون؟‬ ‫* پێش چەند مانگێك‪،‬‬ ‫كێشەمان هەبوو‪ ،‬ئێستا بە بڕی‬ ‫ملیۆنێک دۆالر‪ ،‬لەسەر بودجەی‬ ‫وەزارەت��ی شارەوانی‪ ،‬ئامێرمان‬ ‫بۆ دەرچ��ووە‌و لە تەندەردایە‪،‬‬ ‫چه‌ند كارمەندێکی ئیداریی‌و‬ ‫ژم��ێ��ری��اری��م��ان دەوێ���ت‪ ،‬ب��ەاڵم‬ ‫بەپێی ئەو بودجەیەی بۆمان‬ ‫دەرچ��ووە‪ ،‬توانای دامەزراندنی‬ ‫(‪ )25‬ك��ارم��ەن��دم��ان ه��ەی��ە‪،‬‬ ‫رۆژنامە‪ :‬بۆچی خەڵك‪ ،‬رەخنە‬ ‫بەوەیش كێشەمان نامێنێت‪.‬‬ ‫رۆژنامە‪ :‬دواكەوتنی بودجەی ل��ە ب��ە سستیی ب��ەڕێ��وەچ��وون��ی‬ ‫ئ��ەم��س��اڵ‪ ،‬ج��ێ��ب��ەج��ێ��ك��ردن��ی پڕۆژەكان‌و خراپبوونیان‪ ،‬بەتایبەت‬ ‫پڕۆژەكانی رێگاوبان دەگرن؟‬ ‫پڕۆژەكان دوادەخات؟‬ ‫* ئ��ێ��م��ە‪ ،‬ك��ێ��ش��ەی��ەك��م��ان‬ ‫* ب��ێ��گ��وم��ان‪ ..‬چونكە‬ ‫ئیشكردنی ش��ارەوان��ی‪ ،‬تەنیا هەیە‪ ،‬كە ئاكرێ هیچ كارگەی‬ ‫پ��اك��ك��ردن��ەوە ن��ی��ی��ە‪ ،‬بەڵكو ق��ی��ری ت��ێ��دا نییە‌و پ��ڕۆژەك��ان‬ ‫دروستكردنی جادە‌و رێگاوبانە‌و دوادەك����ەون‌و ل��ەپ��ای��زدا ئەنجام‬ ‫ئەگەر ئ��ەو بودجەیە سەرەتا دەدرێ�����ن‪ ،‬زۆرێ����ك ل���ەپ���ڕۆژەی‬ ‫بهاتایە‪ ،‬ئیش‌و كارمان باشتر قیرتاوكردن‪ ،‬دوادەكەون‪ ،‬لەئێستا‬ ‫دەڕۆیشت‪ ،‬نەك بۆ ئەم دواییانە بەدواوە هەوڵدەدەین ئەو كێشەیە‬ ‫نەمێنێت‪.‬‬ ‫دوابكەوێت‪.‬‬

‫بەئیدارەبوونی‬

‫ئاکرێ‪،‬‬

‫رۆتینیات‌و‬ ‫سەرقاڵی‬

‫كەمتر دەکاتەوە‌‬

‫‪info@rozhnama.net‬‬

‫ذمارة (‪ )647‬سيَشةممة ‪2011/8/16‬‬

‫‪www.rozhnama.net‬‬

‫بێستون‪ ،‬هێشتا نەهاتووەتەوە هۆش خۆی‌و لە نەخۆشخانەی فریاكەوتنی سلێمانی خەوێنراوە‪.‬‬

‫ستۆریی‪ :‬رۆژنامە‬

‫‪...........................................................‬‬

‫ن��ەس��ری��ن‪ ،‬پ��ێ��ش ئ���ەوەی‬ ‫ماڵ بەجێبهێڵێت‪ ،‬دراوسێكانی‬ ‫لەنزیكبوونەوەی دەستپێكردنی‬ ‫ب��ان��گ ئ���اگ���ادارك���ردەوە‌و كاتی‬ ‫رۆیشتنیان بۆ نوێژی تەراویح‪،‬‬ ‫دیاریكرد‪.‬‬ ‫ئ��ەوەن��دەی نەبرد‪ ،‬لەماوەی‬ ‫چەند چركەیەكی كەمدا‪ ،‬خۆی‌و‬ ‫دوو ژنی دراوسێی‪ ،‬بە الكۆاڵنێكی‬ ‫تاریكی گەڕەكەكەیاندا هەنگاویان‬ ‫ن��او دوای پێنجسەد مەترێك‪،‬‬ ‫لەخانوویەكی كۆنی گەڕەكەكەیاندا‬ ‫گیرسانەوە‪ ،‬لەگەڵ بانگی خەوتنان‬ ‫(عشا‌ء) «زیكر‌و لەخواپاڕانەوە»‬ ‫لەو خانووەدا دەستیپێكرد‪.‬‬ ‫ئ��ەو خ��ان��ووەی ئ���ەوان بۆی‬ ‫رۆیشتن‪ ،‬رووب��ەرەك��ەی دووس��ەد‬ ‫مەتر تێپەڕ ناكات‌و پەیتا پەیتا‬ ‫ئافره‌تانی گەڕەكەكە بۆ نوێژی‬ ‫ت��ەراوی��ح‪ ،‬لەگەڵ دەستپێكردنی‬ ‫یەكەم رۆژی رەم��ەزان��دا‪ ،‬رووی‬ ‫تێدەكەن‪.‬‬ ‫نوێژی تەراویح‪ ،‬یەكێكە لە‬ ‫سوننەتەكان لە ئایینی ئیسالمدا‬ ‫بۆ پیاوان‌و ئافره‌تان‌و لە شەوانی‬ ‫رەم����ەزان����دا‪ ،‬ل�����ەدوای ن��وێ��ژی‬ ‫خەوتنانەوە دەستپێدەكات‪ ،‬تا‬ ‫پێش بانگی بەیانی ئەنجامدەدرێت‪.‬‬ ‫ب��ە ب����ەراورد بەساڵی پ��ار‪،‬‬ ‫ئەمساڵ مزگەوتەكان‪ ،‬جمەیان‬ ‫دێ��ت لەوكەسانەی دەیانەوێت‬ ‫نوێژی ت��ەراوی��ح ئەنجام ب��دەن‪.‬‬ ‫بەپێی وتەی پیاوانی ئایینیش‪،‬‬ ‫ئەم رەم��ەزان��ە‪ ،‬جیاوازیی زۆری‬ ‫لەگەڵ ره‌مەزانەكانی دیكەدا هەیە‪.‬‬ ‫ئ��ەوەی الی خەڵك تێبینی‬ ‫دەك���رێ���ت‪ ،‬رێ��ژەی��ەك��ی زۆری‬ ‫ئافرەتانیش بۆ ئەنجامدانی نوێژی‬ ‫تەراویح‪ ،‬لەماڵەكانیان دەردەچن‌و‬ ‫رووەو مزگەوتەكان دەڕۆن‪.‬‬

‫نەسرین لەتیف‪ ،‬لەكۆتاییەكانی‬ ‫تەمەنیدایە‌و لەگەڕەكی كارێزەوشك‬ ‫لە شاری سلێمانی دادەنیشێت‪،‬‬ ‫ئافره‌تانی گەڕەكەكە‪ ،‬بەژنێكی‬ ‫«ل��ەخ��وات��رس»‌و «خ��وان��اس»‬ ‫ناوی دەبەن‪ ،‬بەهۆی «پتەو»یی‬ ‫ئیمانەكەیەوە‪.‬‬ ‫ن��اوب��راو‪ ،‬وت��ی‪« :‬ه��ەر ئەم‬ ‫مانگەمان هەیەو لەخوا دەپاڕێینەوە‬ ‫بۆئەوەی لێمان خۆشبێت‪ ،‬دەڵێن‬ ‫نوێژی تەراویح‪ ،‬خێرەكەی حساب‬ ‫ناكرێت»‪.‬‬ ‫بەشێك لە ئافره‌تانی ئەو‬ ‫گەڕەكە (كارێزەوشك)‪ ،‬بەهۆی‬ ‫دووری���ی م��زگ��ەوت‌و قەرەباڵغیی‬ ‫مزگەوتی گەڕەكەكەوە‪ ،‬لەماڵێكدا‬ ‫بەكۆمەڵ نوێژی تەراویح دەكەن‌و‬ ‫ئیبن‌و‬ ‫حەجەر‪ ،‬لە‬ ‫كتێبی «الفتح»دا‪،‬‬ ‫بەم شێوەیە ركاتەكانی‬ ‫تەراویحی تۆماركردووە‪:‬‬ ‫(‬ ‫و ‪ )11‬ركات ب ‌ه س ‌ێ ركاتی‬ ‫ەتره‌وه‌‬ ‫(‬ ‫و ‪ )13‬ركات ب ‌ه س ‌ێ ركاتی‬ ‫ەتره‌وه‌‬ ‫(‪ )21‬ركات ب ‌ه سێی‬ ‫وەتره‌وه‌‬ ‫(‪ )23‬ركات ب ‌ه سێی‬ ‫وەتره‌وه‌‬ ‫(‪ )39‬ركات ب ‌ه سێی‬ ‫وەتره‌وه‌‬ ‫(‪ )41‬ركات ب ‌ه سێی‬ ‫وەتره‌وه‌‬ ‫(‪ )49‬ركات به‌‬ ‫سێی وەتره‌وه‌‬

‫یەكێكیشیان پێشنوێژییان بۆ‬ ‫دەك��ات‌و ئەمەیش بەالی خەڵكی‬ ‫گ���ەڕەك���ەك���ەوە‪ ،‬ب���ە ئ��اس��ای��ی‬ ‫وەرگ����ی����راوە‪ ،‬ب��ەه��ۆی ئ���ەوەی‬ ‫گەڕەكێكی شەعبییەو پەیوەندییە‬ ‫كۆمەاڵیەتییەكان‪ ،‬تێیدا پتەون‪.‬‬

‫(‪ )11‬رۆژە؛‬ ‫رۆژنامەنووسێك‬ ‫بێهۆشە‌و سەندیكاش‬ ‫بێخەبەرە‬ ‫زمناكۆ ئیسماعیل‬

‫‪.........................................................................‬‬

‫دوای ئەو رووداوەی لە شەوی (‪)5‬ی‬ ‫ئـــــــەم مانگەدا بەسەریدا هات‪ ،‬هێشتا‬ ‫هۆشی نەهاتووەتەوە‌و جگە لە هاوڕێ‬ ‫نزیكەكانی‪« ،‬هیچ دەزگایەك بەڕەسمیی‬ ‫سەردانی نەكردووە‪ ،‬بەتایبەت سەندیكای‬ ‫رۆژنامەنووسانی كوردستان»‪.‬‬ ‫بێستون م��ح��ەم��ەد‪ 25( ،‬س��اڵ)‪،‬‬ ‫خەڵكی ش��اری كەركوكە‌و بە پیشەی‬ ‫رۆژنامەگەرییەوە سەرقاڵە‪ ،‬لەڕێگایدا بۆ‬ ‫ماڵەوە‪ ،‬تووشی رووداوێكی هاتوچۆ بووه‌‌و‬ ‫به‌توندیی زیانی به‌ركەوتووە‪.‬‬ ‫شەوی (‪ ،)2011/8/5‬كاتێك بێستون‬ ‫لەڕێگای سەرەكیی سلێمانییەوە لە شار‬ ‫دەرچ���وو‌و تا بگەڕێتەوە ماڵەكەی لە‬ ‫بەكرەجۆ (شارۆچكەیەكی بچووكە چوار‬ ‫كم دوورە لە شاری سلێمانییەوە)‪ ،‬لەسەر‬ ‫پردی قلیاسان‪ ،‬لەگەڵ ئوتۆمبێلێكدا خۆی‬ ‫پێكدادەدات‌و لەهۆش خۆی دەچێت‪.‬‬ ‫ف��ەره��اد م��ح��ەم��ەد‪ ،‬ب��راگ��ەورەی‬ ‫بێستون‪ ،‬كە شەوانە بەدیار بێستونەوە‬ ‫ئێشكدەگرێت‪ ،‬دەڵ��ێ��ت‪« :‬ئەوكاتەی‬ ‫بێستون تووشی ئەو رووداوە دەبێت‪،‬‬ ‫ئێمە لەشاری كەركوك بووین‪ ،‬بە مۆبایل‬

‫هەوڵی ئەو ئافره‌تانە‪ ،‬سەرنجی‬ ‫بەشێك لەخەڵكی گەڕەكەكەی‬ ‫راكێشاوە‌و وەك دەستپێكردن‌و‬ ‫دۆزینەوەی رێگەچارەیەكی نوێی‬ ‫لە «خواپەرستی»‌و رزگاربوون‬ ‫ل��ەق��ەرەب��اڵ��غ��ی��ی م��زگ��ەوت��ەك��ان‬ ‫دەبینرێت‪.‬‬ ‫نوێژی تەراویح‪ ،‬لەسەرەتادا‬ ‫ل��ەالی��ەن پێغەمبەری ئیسالم‬ ‫(د‪.‬خ)‪ ،‬بە كۆمەڵ (جەماعەت)‬ ‫كراوە‪ ،‬بەاڵم دواتر (كۆمەڵ)ەكەی‬ ‫وازلێهێناوە «نەبادا ببێتە فەرز الی‬ ‫خەڵك»‪ ،‬وەك عــــائیشە (ر‪ .‬خ)‬ ‫دەیگێڕێتەوە‪.‬‬ ‫دەنگی «اللە اكبر»‌و زیكری‬ ‫خ���وا‪ ،‬ل��ەن��ێ��و خ��ان��ووە ش��ەق‌و‬ ‫شڕەكەدا‪ ،‬بۆ ئەو ئافره‌تانە بووەتە‬ ‫گ��وم��ەزی م��زگ��ەوت‌و رۆژان��ەی��ش‬ ‫رێ��ژەی ئەوانەی دوای نەسرین‬ ‫دەكەون بۆ نوێژی تەراویح‪ ،‬زیاتر‬ ‫دەبن‪.‬‬ ‫نەسرین‪ ،‬وتی‪« :‬یەكەمجار‪،‬‬ ‫لەگەڵ ئافره‌تانی گەڕەكەكەدا‪،‬‬ ‫بڕیارمان دا بچین بۆ مزگەوت‪،‬‬ ‫ب��ەاڵم زۆر دوورب����وو‪ ،‬بۆیە ئەو‬ ‫خانووەمان هەڵبژارد»‪.‬‬ ‫رۆژەك�����ان�����ی س����ەرەت����ای‬ ‫مانگی رەم��ەزان‪ ،‬دەستپێكردنی‬ ‫نوێژەكانیان لەچەند ژنێك تێپەڕی‬ ‫نەدەكرد‪ ،‬بەاڵم بەهەوڵی نەسرین‌و‬ ‫ئەو كچە بچووكانەی دەهاتن بۆ‬ ‫نوێژی ت��ەراوی��ح‪ ،‬رۆژ دوای رۆژ‬ ‫قەرەباڵغتر دەبوو‪.‬‬ ‫نەسرین‪ ،‬وتی‪« :‬بەمنداڵەكانم‬ ‫دەوت‪ ،‬ئەگەر ئەمجارە دایكتان‬ ‫لەگەڵ خۆتان نەهێنن‪ ،‬نایەڵم نوێژ‬ ‫بكەن»‪ ،‬ئەوەیش رێژەی ژنەكانی‬ ‫زیاتر دەكرد‪.‬‬ ‫دوایین رۆژی نوێژی تەراویح‬ ‫لەو خ��ان��ووەدا‪ ،‬ژم��ارەی ژنەكان‬ ‫گەیشتە نزیكەی (‪ )25‬كەس‌و‬ ‫هەموویان دراوسێی یەكتربوون‪.‬‬ ‫ئەو ماڵە‪ ،‬بە وتەی نەسرین‪،‬‬

‫ ‬ ‫ئافره‌تان له‌کاتی نزادا‬ ‫پیاوەكەی رێگای بە ژنەكەی داوە‬ ‫لەگەڵ ئافره‌تانی دراوسێیاندا‪،‬‬ ‫پێكەوە نوێژی ت��ەراوی��ح بكەن‌و‬ ‫لەخوا بپاڕێنەوە‪.‬‬ ‫ركاتەكانی نوێژی تەراویح‪،‬‬ ‫دی��اری��ك��راو نین‪ ،‬وەك عائیشە‬ ‫دەیگێڕێتەوە‪ ،‬محەمەد (د‪.‬خ)‬ ‫چ��وار ركاتی ك���ردووە‌و ب��ەدوای‬ ‫ئەویشدا چ��واری ت��ری ك��ردووە‌و‬ ‫بەدوای ئەویشدا چواری تر‌و ئینجا‬ ‫س ‌ێ ركاتی كردووە‪ ،‬جگە لە دوایین‬ ‫ركات‪ ،‬هەمووی دوودوو كردووە‪.‬‬ ‫ن��وێ��ژی ت �ه‌راوی��ح ئ���ەوەی لە‬ ‫مەزهەبی شافیعی‌و ئەحمەدیدا‬ ‫باوە‪ )23( ،‬ركاتە‌و لە مەزهەبی‬ ‫م��ال��ی��ك��ی��ی��دا (‪ )39‬رك����ات‌و‬ ‫هەندێكجاریش (‪ )11‬ركات‌و جاری‬ ‫وایش هەیە (‪ )13‬ركاتە‪ ،‬بە سێ‌‬ ‫ركاتەكەی نوێژی وه‌تریشەوە كە‬ ‫جگە لە رەمەزان‪ ،‬لە شەوانی دوای‬ ‫رەمەزانیشدا ئەنجامدەدرێت‪.‬‬ ‫زۆرێ��ك لەژنی گەڕەكەكان‪،‬‬

‫دوو دوو ‌و س��ێ س��ێ‪ ،‬لەگەڵ‬ ‫نزیكبوونەوەی بانگی شەواندا‪،‬‬ ‫بەرەو مزگەوتەكان بەڕێدەكەون‌و‬ ‫ب���ەپ���ێ���چ���ەوان���ەی ن��ەس��ری��ن‌و‬ ‫دراوسێكانییەوە «خواپەرستیی‪،‬‬ ‫لەماڵی خوادا دەكەن»‪.‬‬ ‫سەمیرە عەلی‪ ،‬لەگەڵ خۆی‌و‬ ‫دوو كچەكەی‪ ،‬لەماڵەوە بەرەو‬ ‫مزگەوتی حاجی جەالل لەگەڕەكی‬ ‫مەجید بەگ (ش��اری سلێمانی)‬ ‫دەڕۆیشت‌و ئەمساڵ بۆ یەكەمجارە‪،‬‬ ‫زۆربەی شەوەكان نوێژی تەراویح‬ ‫ئەنجامدەدات‪ ،‬وت��ی‪« :‬زۆرب��ەی‬ ‫خەڵك‪ ،‬نوێژی تەراویح دەكەن‪،‬‬ ‫ئێستا فرسەتە بۆ ئەو دونیامان كار‬ ‫بكەین‌و لەخوا بپاڕێینەوە»‪.‬‬ ‫لەمزگەوتی حاجی ج��ەالل‪،‬‬ ‫بەشێك لە ئافره‌تان لەسەربانی‬ ‫مزگەوتەكەو پیاوانیش لەخوارەوەی‬ ‫م��زگ��ەوت��ەك��ە ن��وێ��ژ دەك����ەن‌و‬ ‫قەرەباڵغیی مزگەوتەكەیش‪ ،‬رۆژ‬ ‫دوای رۆژ زیاتر دەبێت‪.‬‬

‫م��اڵ��ی س��ەم��ی��رە‪ ،‬ل��ەگ��ەڵ‬ ‫دەستپێكردنی‬ ‫نزیكبوونەوەی‬ ‫نوێژی تەراویحدا‪ ،‬تەنیا كوڕێكی‬ ‫تەمەن (هەشت) ساڵیان لەماڵ‬ ‫دەمێنێت‪ ،‬چونكە مێردەكەیشی‪،‬‬ ‫ئ��ەم��س��اڵ ه��ەم��وو ن��وێ��ژەك��ان��ی‬ ‫لەمزگەوت ئەنجامدەدات‪.‬‬ ‫س��ەم��ی��رە‪ ،‬وت���ی‪« :‬ب��ەه��ۆی‬ ‫ن��وێ��ژی ت��ەراوی��ح��ەوە‪ ،‬س��ەردان��ی‬ ‫مااڵنمان دواخ��س��ت��ووە بۆ دوای‬ ‫سەعات (نۆ)‌و ئەوانەیش بەنیازن‬ ‫سەردانمان بكەن‪ ،‬پێیان دەڵێن‪،‬‬ ‫سەردانەكە بخەنە دوای نوێژی‬ ‫تەراویح»‪.‬‬ ‫حاجی ئەمین حەمەئەمین‪،‬‬ ‫(‪68‬س��اڵ) دەڵێت‪ :‬لەتەمەنیدا‪،‬‬ ‫مزگەوتەكانی ب��ەو شێوەیە بە‬ ‫قەرەباڵغیی نەبینیوە‪ ،‬بەتایبەت بۆ‬ ‫نوێژی تەراویح‪ .‬وتی‪« :‬ئافره‌تان‪،‬‬ ‫زیاتر لەپیاوان خەمی ئەنجامدانی‬ ‫نوێژەكانیانە‪ ،‬پێش ئ��ەوەی من‬ ‫بەڕێبكەوم‪ ،‬دایكی منداڵەكان خۆی‬

‫فۆتۆ‪ :‬تایبه‌ت‬

‫حازر كردووە»‪.‬‬ ‫ه���ەرك���ە ن���وێ���ژی ت���ەروای���ح‬ ‫ل���ەدەوروب���ەری س��ەع��ات (ن��ۆ)دا‬ ‫تــــــــــــەواو دەبێت‪ ،‬لەتێكڕای‬ ‫كۆاڵنەكانی سلێمانیدا‪ ،‬دەبێتە‬ ‫غەڵبەغەڵب‌و جوڵەیەك دەكەوێتە‬ ‫نێو شەقام‌و كۆاڵنەكانەوە‪.‬‬ ‫ب��ەه��ۆی ب��ەڕۆژب��وون��ی��ان��ەوە‪،‬‬ ‫موسڵمانان ن��ات��وان��ن ل��ە رۆژدا‬ ‫یەكتری بەسەر بكەنەوە‌و بازاڕ‬ ‫بكەن‪ ،‬بۆیە دوای نوێژی تەراویح‪،‬‬ ‫سۆپەرماركێت‌و ئ��ەو ب��ازاڕان��ەی‬ ‫كراونەتەوە‪ ،‬پڕدەبن‪.‬‬ ‫ن��ەس��ری��ن‪ ،‬لەهەنگاوەكانی‬ ‫گەڕانەوەیەدا بۆ ماڵەوە‪ ،‬لەگەڵ ژنە‬ ‫دراوسێكانیدا‪ ،‬بەرنامەی ئەوەی‬ ‫دانا‪ ،‬بۆ شەوی «لەیلەتولقەدر»‬ ‫هەر ئەو ماڵە‪ ،‬یان ماڵێكی تر‬ ‫بدۆزنەوە‪ ،‬كە ئەمەیش جۆرێكی‬ ‫«خواپەرستی»یە‪ ،‬كە لە (‪)10‬‬ ‫شەوی كۆتایی مانگی رەمەزاندا‬ ‫ئەنجام دەدرێت‪.‬‬

‫چەند پۆلیسێك ل ‌ه رۆژنامه‌نووسێک‬ ‫دەدەن‌و دەڵێن‪ :‬یاسا جێبەجێ دەكەین‬ ‫بەرزان عەلی حەمە‬

‫‪................................................................‬‬

‫بێستون ل ‌ه نه‌خۆشخانه‌‬

‫ئاگاداریان كردین»‪.‬‬ ‫ب��راك��ەی بێستون‪ ،‬ك��ە خۆیشی‬ ‫خاوەنپێداویستی تایبەتە‪ ،‬ئەگەرچی‬ ‫رووداوەك���ەی نەبینیوە‪ ،‬ب��ەاڵم دەڵێت‪:‬‬ ‫«ئەوەی كە لەئۆتۆمبێلەكەدا دەردەكەوێت‌و‬ ‫ئەوەیشی لەدەمی شایەتحاڵی ئەو رووداوە‬ ‫بیستومانە‪ ،‬بێستون لەكاتی لێخوڕینی‬ ‫ماتۆڕەكەیدا‪ ،‬سەیارەیەك بەخێرایی‬ ‫چووتە بەردەمی‌و لەپڕ وەستاوە‪ ،‬بۆیە‬ ‫بێستونیش بەماتۆڕەكەیەوە‪ ،‬بەو خێراییە‬ ‫خۆی پێدا كێشاوە»‪.‬‬ ‫ئەوبرایەی بێستون‪ ،‬ب��ەدوو چاوی‬ ‫پڕئەسرینەوە‪ ،‬گومانی خۆی دەرب��ڕی‬ ‫بەرامبەر بە راستیی رووداوەكەو دەڵێت‪:‬‬ ‫«گومانم هەیە لەڕاستییەكان‪ ،‬ئەو‬ ‫كەسەی شۆفێری ئەو ئۆتۆمبێلە بووە كە‬ ‫خۆی كێشاوە بەماتۆڕەكەی بێستوندا‪،‬‬ ‫لێكۆڵینەوەی لەگەڵدا نەكراوە‌و لەبەردەم‬ ‫دادگ��ادا ئازاد كراوە‌و دەستگیرنەكراوە‪،‬‬ ‫بەپاساوی ئ��ەوەی لەكاتی پێكداداندا‪،‬‬ ‫ئەو ئۆتۆمبێلە تاوانبارە كە لەپشتەوە‬ ‫خۆی دەكێشێت بەوەی پێشەوەدا‪ ،‬بەاڵم‬ ‫دادگا ئەوەی لەبەرچاو نەگرتووە‪ ،‬كە ئەو‬ ‫رۆژنامەنووسە‌و لە كۆمپانیای «وشە» بۆ‬ ‫راگەیاندن ئیش دەكات‪ ،‬كە لە بزووتنەوەی‬ ‫گۆڕانەوە نزیكە‪ ،‬بۆیە دەشێت رووبەڕووی‬

‫چەندین روودا بكرێتەوە‪.‬‬ ‫ئەو برا گەورەیەی بێستون‪ ،‬ئەوەیشی‬ ‫وت‪« :‬بێستون‪ ،‬بۆ هەریەكە لە سایتی‬ ‫(س��ب��ەی)‪ ،‬رادی��ۆی دەنگی (گ��ۆڕان)‌و‬ ‫رۆژنامەی (رۆژنامە) كاری كردووە‪ ،‬ئەو‬ ‫لەماوەی كاركردنیدا‪ ،‬چاالكانە هەواڵ‌و‬ ‫زانیارییەكانی گواستووەتەوە‪ ،‬چەندین جار‬ ‫تووشی دەستگیركردن‌و لێدان‌و تەنانەت‬ ‫برینداركردنی راستەوخۆش بووەتەوە‪،‬‬ ‫ئیتر چۆن گومان ناكەین لەڕاستییەكان‌و‬ ‫بەگومانەوە لەو پیاكێشانە ناڕوانین‪ ،‬بەڵێ‌‬ ‫بەهۆی ئ��ەوەی لێكۆڵینەوەیەكی وردی‬ ‫تیانەكراوە‪ ،‬بەگومانەوە لەمە دەڕوانین»‪.‬‬ ‫فەرهاد محەمەد‪ ،‬نیگەرانیی خۆیشی‬ ‫بەرامبەر بە سەندیكای رۆژنامەنووسان‬ ‫دەردەب��ڕێ��ت‌و دەڵ��ێ��ت‪« :‬تائێستا ئەو‬ ‫سەندیكایە‪ ،‬نەهاتوون بەدەم ئەو كوڕەوە‌و‬ ‫خۆیان لەو بێبەریی كردووە‪ ،‬تەنیا كەسە‬ ‫نزیكەكانی هاتوون‌و ئەو رۆژنامەنووسانە‬ ‫هاتوون كە هاوڕێی نزیكی بێستون بوون‪،‬‬ ‫تائێستا هیچ دەزگ��ای��ەك‪ ،‬بەفەرمیی‬ ‫نەهاتووە بۆالی بێستون»‪.‬‬ ‫بێستون‪ ،‬هێشتا نەهاتووەتەوە‬ ‫هۆش خۆی‌و لە بەشی چاودێریی ورد‬ ‫لە نەخۆشخانەی فریاكەوتنی سلێمانی‬ ‫خەوێنراوە‪.‬‬

‫ك��ات��ێ��ك ه��ێ��م��ن ك���ەری���م؛ بۆ‬ ‫كارێكی ئاسایی خ��ۆی‪ ،‬سەردانی‬ ‫فەرمانگەیەكی حكومەت دەك��ات‪،‬‬ ‫بەچوار پۆلیس‪ ،‬ئەشكەنجەی دەدەن‌و‬ ‫بەدارە كارەباییەكانی دەستیان‪ ،‬وەك‬ ‫خۆی دەڵێت‪« :‬پەكی دەخەن»‪.‬‬ ‫هێمن‪ ،‬رۆژنامەنووسە‌و ماوەی‬ ‫ساڵێكە هاوسەرگیریی ك��ردووەو‬ ‫دەی��وی��س��ت م��ام��ەڵ��ەی وەرگ��رت��ن��ی‬ ‫پێشینەی ه��اوس��ەرگ��ی��ری��ی رای��ی‬ ‫بكات‪ ،‬بەاڵم ئاماژە بەوە دەكات‪:‬‬ ‫پ��ۆل��ی��س��ەك��ان‪ ،‬ن��اس��ی��وی��ان��ەت��ەوە‪،‬‬ ‫ك��ە ئەندامی ئەنجومەنی س��ەرای‬ ‫سلێمانی ب��ووە‪ ،‬بۆیە بە ت��ەوەس‌و‬ ‫پالرتێگرتنەوە پێی دەڵێن‪« :‬تۆ‬ ‫ع��ەی��ب ن��اك��ەی��ت‪ ،‬ه��ات��ووی پ��ارە‬ ‫وەرب��گ��ری��ت؟ ل��ەس��ەرا ئ��ەو هەموو‬ ‫جنێوەت داوەو ئێستاش هاتوویت‬ ‫پ��ارە ل��ەو حكومەتە وەردەگ��ری��ت‬ ‫كە دەتویست بیڕووخێنیت؟ بڕۆ‬ ‫حكومەت پ���ارە ن���ادات بەئێوەی‬ ‫خۆفرۆش‌و ئاژاوەگێڕ»‪.‬‬ ‫ئێستا‪ ،‬هێمن لەوە ناڕەحەتە‪ ،‬كە‬ ‫ئەو نەچووە پارە لەكیسەی تایبەتی‬ ‫ئ��ەو پۆلیسانەو به‌رپرسه‌كانیان‬ ‫وەرب���گ���رێ���ت‪ ،‬ب��ەت��ۆن��ێ��ك��ی نزیك‬ ‫لەتووڕەییەوە‪ ،‬هێمن دەڵێت‪« :‬بە‬ ‫پۆلیسەكەم وت‪ ،‬حكومەت ئەو‬ ‫پ��ارەی��ەم بەخێر ن��ادات �ێ‌و سااڵنە‬ ‫دەی��گ��ەڕێ��ن��ی��ن��ەوە ب��ۆ خ��ەزێ��ن��ەی‬ ‫حكومەت‪ ،‬ئیتر چ پێویست بە منەتی‬

‫تۆ‌و ئەو هەموو سوكایەتییە هەیە كە‬ ‫پێم دەكەیت؟ پۆلیسەكان‪ ،‬كەوتنە‬ ‫جنێودانم‌و یەكسەر لەبەرچاوی‬ ‫خەڵكەكەدا‪ ،‬رایانكێشامە ژوورەوەو‬ ‫بەهەر چ��وار پۆلیسەكە لێیاندام‌و‬ ‫داری كارەباییان پێدا دەكێشام»‪.‬‬ ‫بە وتەی هێمن‪ ،‬پۆلیسەكان بۆ‬ ‫سوكایەتیپێكردنی‪ ،‬لەژووەكەدا لێیان‬ ‫داوەو كورسییەكیان هێناوەو پێیان‬ ‫وتووە‪ ،‬ئازادیی‪ ...‬ئازادیی‪ ...‬تێی‬ ‫هەڵدەن‪ .‬دواتر دەیبەن بۆ كانیگۆمەو‬ ‫بەسوكایەتیپێكردنەوە‬ ‫پۆلیسێك‬ ‫پێی دەڵێت‪ :‬ئەوە ئەو یاسایە بوو‬ ‫كە داوات دەكرد جێبەجێی بكەین‪،‬‬ ‫ئەها یاسا چەندە ئ���ازاری هەیە!‬ ‫ئێستا دەتبەین بۆ الی كاك رزگار‪،‬‬ ‫پێی بڵێ خەتای هەردووالمان بووە‪،‬‬ ‫بۆ ئەوەی شكاتت لێ نەكەم‌و دواتر‬ ‫بێیت دەستم ماچ بكەیت‪.‬‬ ‫ئ��ەو رووداوەی ب��ەس��ەر هێمن‬ ‫ك��ەری��م��دا ه���ات‪ ،‬ل��ە رۆژی(‪)10‬ی‬ ‫ئ��ەم مانگەدا ب��وو‪ ،‬ب��ەاڵم تائێستا‬ ‫جێگەی دارە كارەباییەكانی پۆلیسی‬ ‫چاالكییە مەدەنییەكان‪ ،‬بەپشتی‬ ‫هێمنەوە ماوەتەوەو وەك خۆیشی‬ ‫دەی��وت‪« :‬ئازارەكەیشی‪ ،‬لەدڵمدا‬ ‫ئەرشیفە‌و قەت لەبیرم ناچێتەوە»‪.‬‬ ‫هێمن ك��ەری��م‪ ،‬س��ەرن��ووس��ەری‬ ‫گۆڤاری «فشار»ە‪ ،‬كە گۆڤارێكی‬ ‫سیاسیی‌و كۆمەاڵیەتی بوو‌ و ئێستا‬ ‫بەهۆی كێشەی داراییەوە دەرناچێت‪.‬‬ ‫لەبەرامبەر ئەو كێشەیەی هێمن‬ ‫كەریمدا‪ ،‬جەالل شێخ كەریم‪ ،‬بریكاری‬ ‫وەزیری ناوخۆ‪ ،‬ئاماژە بەوە دەكات‪:‬‬ ‫ئەگەر هێمن سكااڵ تۆمار بكات‪،‬‬

‫هێمن که‌ریم‬ ‫ئەو پۆلیسانە دەستگیر دەكرێن‌و‬ ‫رێوشوێنی یاساییان لەبەرامبەردا‬ ‫دەگیرێتە بەر‪ ،‬هەرچەندە ئێستاش‬ ‫رێوشوێنی سەربازییان لەبەرامبەردا‬ ‫گیراوەتە بەر‌و لەالی خۆمان زیندانیی‬ ‫ك��راون‪ .‬بریكاری وەزی��ری ناوخۆ‪،‬‬ ‫رەتی دەكاتەوە‪ ،‬كە پۆلیس مافی‬ ‫ئ��ەوەی هەبێت‪ ،‬پ��ەالم��اری خەڵك‬ ‫ب��دات‌و ئ��ازاری بدات «جگە لەیەك‬ ‫كاتدا نەبێت‪ ،‬كە پەالماری دەدرێت‌و‬ ‫ئ��ەوی��ش بەرگریی ل��ەخ��ۆی بكات‪،‬‬ ‫ئەگینا لەحاڵەتی گشتیدا‪ ،‬دەتوانێت‬ ‫كەلەپچە بكاتە دەستی‌و بیهێنێتە‬ ‫بنكەی پۆلیس‪ ،‬بەبێ ئەوەی مافی‬ ‫ئەوەی هەبێت ئازاری بدات»‪.‬‬

‫ذمارة (‪ )647‬سيَشةممة ‪2011/8/16‬‬

‫‪hewal.rozhnama@gmail.com‬‬

‫لەهاوینی ئەمساڵدا؛ (‪ )11‬كەس لە رووباری سیرواندا خنكاون‬ ‫گەرمیان حەمەی پوور‪ :‬بەپێی‬ ‫ئامارێكی بەشی فریاكەوتنی‬ ‫نەخۆشخانەی گشتیی كەالر‪ ،‬لە‬ ‫سەرەتای هاوینی ئەمساڵەوە‪،‬‬ ‫(‪ )11‬كەس لە ئاوی سیرواندا‬

‫خنكاون‪.‬‬ ‫ل���ەوب���ارەی���ەوە‪ ،‬ئ��ەرك��ان‬ ‫م��ح��ەم��ەد‪ ،‬ب��ەرپ��رس��ی بەشی‬ ‫بەڕێوەبەرایەتیی‬ ‫راگەیاندنی‬ ‫گشتیی تەندروستیی گەرمیان‪،‬‬

‫بە «رۆژنامە»ی راگەیاند‪« :‬لە‬ ‫سەرەتای ئەمساڵەوە تائێستا‪،‬‬ ‫(‪ )11‬هاواڵتی لە سنووری قەزای‬ ‫كەالر‪ ،‬بە تەمەنە جیاوازەكانەوە‪،‬‬ ‫لەڕووباری سیرواندا خنكاون»‪.‬‬

‫بەرپرسی بەشی راگەیاندنی‬ ‫ب��ەڕێ��وەب��ەرای��ەت��ی��ی گشتیی‬ ‫تەندروستیی گەرمیان‪ ،‬هۆكاری‬ ‫بەرزبوونەوەی رێژەكەیشی‪ ،‬بۆ‬ ‫نەبوونی مەلەوانگە لەو سنوورە‬

‫گەڕاندەوەو وتی‪« :‬ئەگەر بەپێی‬ ‫پێویست‪ ،‬مەلەوانگە لەكەالر‬ ‫ه��ەب��وای��ە‪ ،‬گەنجانی ناوچەكە‬ ‫رووی���ان ل��ە رووب���اری سیروان‬ ‫نەدەكرد»‪.‬‬

‫قایمقامی قەاڵدزێ‪ :‬ئه‌گه‌ر هێڵه‌کان باش نه‌که‌ن؛ ناهێڵین کار بکه‌ن‬

‫سه‌نته‌ره‌کانی ئینته‌رنێت؛ حکومه‌تی هه‌رێم به‌ رێگریکردن تۆمه‌تبار ده‌که‌ن‬ ‫ریپۆرتاژی ئومێد خدر‬

‫‪............................................................‬‬

‫ه��ەم��زە ب��ای��ز‪38( ،‬س���اڵ)‪،‬‬ ‫بەكارهێنەرێكی هێڵی ئینتەرنێتە‬ ‫لە ق��ەزای ق���ەاڵدزێ‪ ،‬گلەیی لە‬ ‫خاویی هێڵی ئینتەرنێت دەكات‌‬ ‫لەو سنوورەو دەڵێت‪« :‬لێرە‪،‬‬ ‫هێڵی ئینتەرنێت‪ ،‬زۆرخ���اوە‌و‬ ‫دابەزاندن‌و وەرگرتنی تۆڕەكەی‬ ‫زۆر الوازە‌و لە بەرامبەریشدا‬ ‫كرێیەكی زۆرمان لێوەردەگرن»‪.‬‬ ‫ه��ەم��زە‪ ،‬پێیوایە‪ :‬خاوەنی‬ ‫كۆمپانیاكانی هێڵی ئینتەرنێت‪،‬‬ ‫ت ب��ە ب��ڕێ��ك��ی ك��ەم‬ ‫دەی��ان��ەوێ�� ‌‬ ‫«م��ی��گ��اب��ای��ت» ك��ە پ��ێ��وەری‬ ‫ئینتەرنێتە‪ ،‬زۆرت��ری��ن ژم��ارەی‬ ‫بەشداربووەكانیان رازیبكەن‪ ،‬بۆیە‬ ‫هێڵەكان خاودەبنەوە‪.‬‬ ‫ل� ‌ه م��ەرك��ەزی ق��ەاڵدزێ��دا‪،‬‬ ‫(‪ )71‬ه���ەزار‌و (‪ )944‬كەسی‬ ‫ت��ێ��دای��ە‪ ،‬ك��ە ل��ەچ��وارچ��ێ��وەی‬ ‫(‪ )15‬ه��ەزار‌و (‪ )996‬خێزاندا‬ ‫دەژین‌و لەڕووی ئیدارییەوە سەر‬ ‫بە قایمقامییەتی رانیەیە‌و بۆ‬ ‫یەكەمجاریش لە ساڵی (‪)2005‬دا‪،‬‬ ‫هێــــڵی ئینتەرنێت گەیەنراوەتە‬ ‫قەاڵدزێ‪.‬‬ ‫رۆژنامەنووسانی قەاڵدزێ‪،‬‬ ‫ب��ە پلەی ی��ەك��ەم دێ��ن ل��ەڕووی‬ ‫پێویستییان بە هێڵی ئینتەرنێت‪،‬‬ ‫ب��ەوپ��ێ��ی��ەی ب��ۆ رووم��اڵ��ك��ردن‌و‬

‫فۆتۆ‪ :‬رۆژنام ‌ه‬ ‫ ‬ ‫ێ‬ ‫نووسینگه‌یه‌کی ئینته‌رنێت ل ‌ه قه‌اڵدز ‬ ‫«زان��ی��ار»ەوەی��ە‪ ،‬كە تا ساڵی‬ ‫گ��واس��ت��ن��ەوەی ه��ەواڵ��ەك��ان‪ ،‬بكات‪.‬‬ ‫هەڵشۆیی‪ ،‬وتی‪« :‬لە كاتی (‪ )2010‬بەكارهێنەرانی گەیشتە‬ ‫پێویستییان ب���ەوە دەب��ێ��ت‪،‬‬ ‫لەڕێگای ئینتەرنێتەوە ه��ەواڵ‌و ناردنی بابەتێك بۆ رۆژنامەكان‪ )200( ،‬كەس‌و دواتر كۆمپانیای‬ ‫رووداو‌ و زانیارییەكان بگوازنەوە‪ ،‬تووشی كێشە دەبین‌و ناتوانین «سپایدەرنێت» دروس��ت بوو‪،‬‬ ‫ب���ەاڵم رۆژن��ام��ەن��ووس��ان��ی ئەو بەئاسانیی بابەت بنێرین‪ ،‬بەهۆی كە لە ئێستادا (‪ )500‬هاوبەشی‬ ‫سنوورە‪ ،‬رەخنە لەخراپیی هێڵی خراپیی هێڵی ئینتەرنێتەوەو م��ااڵن��ی ه��ەی��ەو ج��گ �ه‌ل��ەوەش‬ ‫ئینتەرنێت دەگرن لە قەزاكەیاندا‪ .‬سەیرترین نوكتەی ئەلیكترۆنیی هاواڵتییان بە رێژەیەكی كەمتر‪،‬‬ ‫عەبدولڕەحمان هەڵشۆیی‪ ،‬ئەوەیە‪ ،‬نووسینی بابەتێك بۆ ب��ەه��ۆی سروشتیی شاخاویی‬ ‫(‪26‬س������اڵ) ك���ە ل���ەق���ەاڵدزێ رۆژنامەیەك‪ ،‬كاتی زۆركەمتری ناوچەكەوە‪ ،‬سوود لە هێڵەكانی‬ ‫ك��اری رۆژنامەنووسیی دەك��ات‪ ،‬دەوێت لەوەی لەڕێگای ئیمەیڵەوە ئینتەرنێتی بێوایەری (فانۆس‌و‬ ‫پێیوایە‪ :‬تائێستا‪ ،‬خزمەتگوزاریی ب��ە ئینتەرنێت‪ ،‬بینێریت بۆ میدیا تیلیكۆم) دەبینن‌و بۆ‬ ‫ی��ەك س��ەع��ات بەكارهێنەرانی‬ ‫ئ��ی��ن��ت��ەرن��ێ��ت ل���ە ق�����ەاڵدزێ‌‪ ،‬رۆژنامەكە»‪.‬‬ ‫ی��ەك��ەم هێڵی ئینتەرنێت ئینتەرنێتیش‪ ،‬بڕی (‪ )500‬دینار‬ ‫ن��ەب��ووە ب��ە خزمەتگوزارییەك‬ ‫گەنجان‌و ك����ە ل���ەس���اڵ���ی (‪)2005‬دا لە هاواڵتییان وەردەگیرێت‪.‬‬ ‫پێداویستییەكانی‬ ‫گۆران عەبدوڵاڵ‪25( ،‬ساڵ)‪،‬‬ ‫ن��ووس��ەران ل��ەو رووەوە دابین ب���راوەت���ە ق�����ەاڵدزێ‪ ،‬ب��ەن��اوی‬

‫دانیشتووی قەاڵدزێیە‪ ،‬پێیوایە‪:‬‬ ‫بەكارهێنانی هێڵەكانی ئینتەرنێت‬ ‫بەو شێوە بێهێزە‪ ،‬تەنیا بەفیڕۆدانی‬ ‫پارەیە‌و وت��ی‪« :‬بۆ كردنەوەی‬ ‫گرتەیەكی ڤیدیۆیی‪ ،‬دەبێت سێ‬ ‫ێ بكەین‪،‬‬ ‫چارەكە سەعات چاوەڕ ‌‬ ‫هیوادارم حكومەت هەوڵ بدات بۆ‬ ‫باشكردنی هێڵی ئینتەرنێت لە‬ ‫قەاڵدزێ‪ ،‬بۆئەوەی چیتر گەنجان‬ ‫ل��ەم خزمەتگوزارییە بێبەش‬ ‫نەبن»‪.‬‬ ‫ل��ە ب���ەرام���ب���ەردا‪ ،‬ه��اوك��ار‬ ‫ع��ەل��ی‪ ،‬ب��ری��ك��اری كۆمپانیای‬ ‫«سپایدەرنێت» ل��ەق��ەاڵدزێ‌‪،‬‬ ‫پێیوایە‪ :‬تاڕادەیەك‪ ،‬هاواڵتیان لە‬ ‫هێڵی ئینتەرنێتی كۆمپانیاكەیان‬ ‫«رازین»‪ ،‬بەاڵم دانی بە بوونی‬ ‫كێشەدا نا؛ لە هێڵەكانیانداو وتی‪:‬‬ ‫«ج��اری وا هەیە‪ ،‬هێڵەكەمان‬ ‫باشە‌و جاری واش هەیە خراپە»‪.‬‬ ‫ه��اوك��ار ع��ەل��ی‪ ،‬ئۆباڵی‬ ‫ب��ەش��ێ��ك ل���ە ك��ەم��وك��ورت��ی��ی‬ ‫هێڵەكانی ئینتەرنێتی خستە‬ ‫ئ��ەس��ت��ۆی حكومەتی ه��ەرێ �م‌و‬ ‫وتی‪« :‬تائێستا‪ ،‬حكومەت هیچ‬ ‫هاوكارییەكی ن��ەك��ردووی��ن بۆ‬ ‫باشكردنی هێڵەكەمان‪ ،‬بەڵكو‬ ‫رێگریشی لێكردوین‌و تائێستا‬ ‫نەهاتوون بڵێن‪ ،‬چ ئامێرێكتان‬ ‫پێویستە‪ ،‬یان کێشه‌تان چییە‪،‬‬ ‫تەنانەت بۆ وه‌رگرتنی مۆڵه‌تیش‪،‬‬ ‫هاوكارییان نەكردووین‌و كۆمەڵێك‬

‫ك��ەس رێگرییان لێدەكردین لە‬ ‫هێنانی هێڵی ئینتەرنێتەكە بۆ‬ ‫قەزای قەاڵدزێ‌»‪.‬‬ ‫كۆمپانیای «سپایدەرنێت»‪،‬‬ ‫كە سەره‌كیترین سەرچاوەی هێڵی‬ ‫ئینتەرنێتە لە قەاڵدزێ‪ ،‬سەرەتا‬ ‫بە دوو مێگابایت ئینتەرنێت‪،‬‬ ‫پێداویستیی هاواڵتییانی قەاڵدزێی‬ ‫لە بەكارهێنانی ئینتەرنێتدا دابین‬ ‫دەكرد‌و دواتر رێژەكە بەرزبووەوە‬ ‫بۆ هەشت مێگابایت‌و لەئێستاشدا‬ ‫ت���وان���ای ئ����ەو ك��ۆم��پ��ان��ی��ای��ە‬ ‫گەیشتووەتە (‪ )14‬مێگابایت‪،‬‬ ‫كە دەدرێ��ت��ە ق��ەزای ق��ەاڵدزێ‌و‬ ‫چوارقوڕنەو رانیەو دەوروب��ەری‪،‬‬ ‫ك���ە ب��ەپ��ێ��ی ل���ێ���ك���دان���ەوەی‬ ‫شارەزایەكی بواری ئینتەرنێت‪،‬‬ ‫هەر مێگابایتێك‪ ،‬دەتوانێت كاری‬ ‫ئینتەرنێتی سەر دوو كۆمپیوتەر‬ ‫رای��ی بكات‪ ،‬ب��ەو پێیەش ئەو‬ ‫(‪ )14‬مێگابایتەی كۆمپانیاكە‪،‬‬ ‫تەنیا بەشی (‪ )28‬كۆمپیوتەر‬ ‫دەكات؛ كە بەشێوەیەكی ئاسایی‬ ‫خاوه‌نه‌که‌ی كاری لەسەر بكەن‪.‬‬ ‫سەبارەت بە نرخەكەیشی‪ ،‬كە‬ ‫بەشێك لە هاواڵتییان پێیانوایە‪،‬‬ ‫گرانە‪ ،‬بریكارەكەی كۆمپانیای‬ ‫«سپایدەرنێت»‪ ،‬وتی‪« :‬لەوانەیە‬ ‫كرێكەی بەنیسبەت هەندێك‬ ‫خ��ەڵ��ك��ەوە گ���ران ب��ێ��ت‪ ،‬ب��ەاڵم‬ ‫ئێمەش مانگانە كرێیەكی زۆر‬ ‫دەدەین‪ ،‬كە بۆ هەر مێگابایتێك‪،‬‬

‫(‪)700‬دۆالرە‌و ئەگەر ئێمە بە‬ ‫ه��ەرزان بماندەنێ‌‪ ،‬بەهەرزانیش‬ ‫دەیدەین بە خەڵك»‪.‬‬ ‫ل����ەن����ێ����وان خ���راپ���ی���ی‬ ‫هێڵەكانی ئینتەرنێت‌و گلەیی‬ ‫هاواڵتییاندا لە كۆمپانیاكان‌و‬ ‫رەخ���ن���ەی ك��ۆم��پ��ان��ی��اك��ان��ی��ش‬ ‫ل��ە یارمەتینەدانیان ل��ەالی��ەن‬ ‫حكومەتەوە‪ ،‬ئیدارەی قەاڵدزێ‪،‬‬ ‫سەرگەرمی لێكۆڵینەوەیە لەو‬ ‫كێشەیە‪.‬‬ ‫حەسەن عەبدوڵاڵ‪ ،‬قایمقامی‬ ‫ق���ەاڵدزێ‌‪ ،‬ئ���ەوەی رەت��ك��ردەوە‬ ‫ه���اوك���اری���ی ك��ۆم��پ��ان��ی��اك��ان��ی‬ ‫ئینتەرنێتیان ل��ەو س��ن��وورەدا‬ ‫نەكردبێت‌و ب��ە «رۆژن��ام��ە»ی‬ ‫راگەیاند‪« :‬بەهەموو شێوەیەك‪،‬‬ ‫هاوكارییان دەكەین بۆ باشبوونی‬ ‫هێڵی ئینتەرنێت لە ق��ەاڵدزێ‌‪،‬‬ ‫بەاڵم ئەوەی ئێستا هەیە‪ ،‬وەك‬ ‫پێویست نییە»‪.‬‬ ‫قایمقامی قەاڵدزێ‌‪ ،‬ئاشكرای‬ ‫كرد‪ :‬كۆمەڵێك گەنج‪ ،‬سەردانیان‬ ‫ك����ردوون‌و گلەییان ل��ەالوازی��ی‬ ‫هێڵەكانی ئینتەرنێت ك��ردووە‪.‬‬ ‫وت��ی��ش��ی‪« :‬داواك����اری����ی ئ��ەو‬ ‫گەنجانەمان‪ ،‬ناردووە بۆ پۆلیس‌و‬ ‫ئێمە بانگێشتی خاوەن هێڵەكانی‬ ‫بریكارەكانیان‬ ‫ئینتەرنێت‌و‬ ‫دەكەین‌و لەگەڵیاندا دادەنیشین‪،‬‬ ‫ئەگەر هێڵەكانیان باش نەكەن‪،‬‬ ‫ناهێڵین كار بكەن»‪.‬‬

‫ێ لە هەواڵ دەگرێت؟‬ ‫كێ گو ‌‬ ‫ریپۆرتاژی‪ :‬ئەكرەم تۆفیق‌و‬ ‫فریشتە سەعید‬

‫‪............................................................‬‬

‫كارزان سڵێمان‪23( ،‬ساڵ)‪،‬‬ ‫لە كاتی لێخوڕینی تەكسییەكەیدا‪،‬‬ ‫هەر كە گەیشتە سەری سەعات‬ ‫چ��واری پاشنیوەڕۆ‪ ،‬رادیۆكەی‬ ‫ئ��ام��اژەی ب��ە دەستپێكردنی‬ ‫هەواڵی یەكێك لە كەناڵەكان‬ ‫دا‪ ،‬بەاڵم دەستبەجێ‌ كەناڵەكەی‬ ‫گۆڕی‪.‬‬ ‫ك��ارزان‪ ،‬پێیوابوو‪ :‬ئەگەر‬ ‫گ��وێ‌ ل��ە گۆرانییەك بگرێت‪،‬‬ ‫باشترە لە گوێگرتن لە هەواڵ‪،‬‬ ‫ئەمەش بە گوتەی خ��ۆی بۆ‬ ‫ئەوەی ئاگای لە كێشەی نێوان‬ ‫حیزبەكان نەبێت‌و وتی‪ :‬بۆچی‬ ‫گوێ‌ بگرم؟ گوێم لەوە بێت‪ ،‬فاڵن‬ ‫پڕۆژە لە فاڵن ناوچە كرایەوە‪،‬‬ ‫ی���ان ب��ای��ك��ۆت��ی ك��ۆب��وون��ەوە‬ ‫پێنجقۆڵییەكان كرا!»‪.‬‬ ‫دەس���ت���پ���ێ���ك���ردن���ەوەی‬ ‫ك���ۆب���وون���ەوەی پێنجقۆڵیی‪،‬‬ ‫ی��ان راگرتنی تۆپبارانكردنی‬ ‫ناوچە سنوورییەكان‪ ،‬یاخود‬ ‫دانیشتنەكانی پەرلەمان‌و كارو‬ ‫چاالكیی حكومەت‪ ،‬زۆرب��ەی‬ ‫پ��ان��ت��ای��ی ه���ەواڵ���ی ك��ەن��اڵ��ە‬ ‫بینراوو بیستراوەكانی هەرێمی‬ ‫ك��وردس��ت��ان��ی داگ��ی��رك��ردووە‌و‬ ‫ش��ۆف��ێ��ران لەكاتی لێخوڕینی‬ ‫ئۆتۆمبێل‪ ،‬ی��ان هاواڵتییان‬ ‫لە ماڵەكانیانەوە‪ ،‬گوێی لێ‬ ‫دەگرن‪.‬‬ ‫دەشنێ‌ محەمەد‪24( ،‬ساڵ)‪،‬‬ ‫كچی ماڵەوەیەو رۆژانە بە كاری‬ ‫بەرگدوورییەوە سەرقاڵە‪ ،‬ئەو‬ ‫ب���ەدەم دوری��ن��ی كراسێكەوە‪،‬‬ ‫رادیۆیەكی لەتەنیشت خۆیەوە‬ ‫دانا بوو‪ ،‬گوێی لە گۆرانییەك‬

‫دەگرت‪.‬‬ ‫دەش���ن���ێ‌‪ ،‬وت���ی‪« :‬م��ن‬ ‫گ����وێ‌ ل���ە ه������ەواڵ ن���اگ���رم‪،‬‬ ‫لەبەرئەوەی ب��ڕوام بە زۆرب��ەی‬ ‫راگەیاندنەكانی كوردستان نییە‌و‬ ‫هەریەكەو بۆخۆی باش دەڵێت‌و‬ ‫ب��ەرام��ب��ەرەك��ەی بە خ��راپ ناو‬ ‫دەبات»‪.‬‬ ‫ئ����ەو ك���چ���ە‪ ،‬پ��ێ��ی��وای��ە‪:‬‬ ‫كەناڵەكانی راگەیاندن‪ ،‬ئەوەندەی‬ ‫خزمەت بە حیزبەكەیان دەكەن‪،‬‬ ‫ئەوەندە خزمەت بە كۆمەڵگا‬ ‫ناكەن‌و وتی‪« :‬بەباشی نازانم‪،‬‬ ‫گوێ‌ بۆ الیەن‌و كەسێك بگرم كە‬ ‫وەسفی خۆی بكات»‪.‬‬ ‫گ��وێ��ن��ەگ��رت��ن��ی س��ەی��وان‬ ‫عومەری (‪30‬ساڵ) لە هەواڵ‪،‬‬ ‫گەیشتووەتە رادەی���ەك‪ ،‬وەك‬ ‫خۆی دەڵێت‪ :‬لەهەر شوێنێك‬ ‫باسی هەواڵ بكرێت‪ ،‬هەوڵدەدات‬ ‫وتوێژكردن لەسەر ئەو بابەتە‬ ‫بگۆڕێت بۆ سەر مەسەلەیەكی‬ ‫تر‪ ،‬یان شوێنەكە بەجێدەهێڵێت‪.‬‬ ‫س���ەی���وان‪ ،‬ك��ە پیشەی‬ ‫دانانی پرۆگرامی كۆمپیوتەرە‪،‬‬ ‫ئ��ام��اژەی ب����ەوەدا‪« :‬لەكاتی‬ ‫خۆپیشاندانەكاندا‪ ،‬ب��ەردەوام‬ ‫گوێی بۆ هەواڵ دەگ��رت‪ ،‬بەاڵم‬ ‫ئێستا گوێی لێ ناگرێت‌و وتی‪:‬‬ ‫هەواڵی راست‌و دروست نەماوە‬ ‫تا متمانەی پێ بكەین‌و بەڕۆژ‬ ‫زۆر م��ان��دوودەب �م‌و ب���ەردەوام‬ ‫لەسەر كۆمپیوتەرم‪ ،‬ناشمەوێت‬ ‫بە شەویش خۆم بە هەواڵەوە‬ ‫ماندووبكەم»‪.‬‬ ‫بێستون ئەحمەد‪24( ،‬ساڵ)‪،‬‬ ‫كە لە نزیك س��ەرای سلێمانی‬ ‫دانیشتبوو‪ ،‬بەپێویستی نازانێت‬ ‫لە هەرێمی كوردستاندا‪ ،‬گوێ‬ ‫ل��ەه��ەواڵ بگیرێت‌و وت��ی‪« :‬تا‬ ‫هەواڵێكی راست دەبیستیت‪ ،‬بە‬

‫دەیان‌و سەدان هەواڵی ناڕاست‌و‬ ‫دروستكراو دەبیستیت‌و زۆربەی‬ ‫دەزگاكان متمانەی جەماوەریان‬ ‫لەدەست داوە‪ ،‬ئەمەیش بەهۆی‬ ‫ئ��ەو ه��ەم��وو بانگەشەكردن‌و‬ ‫كاركردنەوەیە كە بۆ حیزبەكانیان‬ ‫دەیانكەن»‪.‬‬ ‫بێستون‪ ،‬ئاماژەی بەوەدا‪:‬‬ ‫لەبری ئ��ەوەی كاتی خ��ۆی بە‬ ‫هەواڵەوە «بكوژێت»‪ ،‬كتێبێك‬ ‫دەخ��وێ��ن��ێ��ت��ەوەو وت���ی‪« :‬ت��ا‬ ‫لەكوردستان بم‪ ،‬گوێ‌ بۆ هیچ‬ ‫هەواڵێك ناگرم‪ ،‬چونكە هەواڵی‬ ‫ئەم واڵتە‪ ،‬كەمی راستە»‪.‬‬ ‫ل��ەب��ەرام��ب��ەر راك����ردن لە‬ ‫گوێگرتن لە ه��ەواڵ‪ ،‬كەسانێك‬ ‫هەن ئالودەی خوێندنەوە‪ ،‬یان‬

‫گوێگرتنن لە هەواڵ‪ ،‬بەتایبەت‬ ‫ئەو كەسانەی تەمەنیان زۆرە‪.‬‬ ‫حەمدان مەجید‪87( ،‬ساڵ)‪،‬‬ ‫كە لە بازاری دارەسووتاوەكەی‬ ‫سلێمانی دووك���ان���ی ه��ەی��ە‪،‬‬ ‫دەڵ��ێ��ت��ث‪« :‬ناهێڵێم ه��ەواڵ��م‬ ‫ل���ەدەس���ت ب��چ��ێ �ت‌و گ���وێ لە‬ ‫هەموویان دەگرم»‪.‬‬ ‫ئ����ەو‪ ،‬ل��ەن��او دوك��ان��ێ��ک��ی‬ ‫فرۆشتنی وشكەدا‪ ،‬رادیۆیەكی‬ ‫دروستكراوی چینیی لەسەر‬ ‫یەكێك لە رەف��ەك��ان دانابوو‪،‬‬ ‫گ��وێ��ی ل���ێ دەگ������رت‪ ،‬وت���ی‪:‬‬ ‫«پێویستە گ��وێ‌ ل��ە ه��ەواڵ‬ ‫بگیرێت‪ ،‬ب��ۆئ��ەوەی ئ��اگ��اداری‬ ‫رووداو و بارودۆخی كوردستان‌و‬ ‫دەوروبەر بیت»‪.‬‬

‫كەمال عەباس‪35( ،‬س��اڵ)‬ ‫ی����ش‪ ،‬ب������ەدەم پ��اڵ��ن��ان بە‬ ‫ع��ەرەب��ان��ەك��ەی��ەوە ل��ەب��ەردەم‬ ‫م��زگ��ەوت��ی گ�����ەورەی ش���اری‬ ‫سلێمانیدا‪ ،‬وتی‪« :‬نایەڵم هەواڵم‬ ‫لەدەست بچێت»‪.‬‬ ‫كەمال‪ ،‬بەپێویستی دەزانێت‬ ‫هەموو كەسێك‪ ،‬رۆژانە گوێ‌ بۆ‬ ‫ه��ەواڵ بگرێت‌و بزانێت چی لە‬ ‫ناوخۆی واڵتەكەی‌و دەوروبەری‬ ‫دەگ��وزەرێ��ت‪ ،‬وت��ی‪« :‬ناكرێت‬ ‫ئینسان‪ ،‬ئاگاداری رەوشی واڵت‬ ‫نەبێت»‪.‬‬ ‫ب��ەپ��ێ��چ��ەوان��ەی ئ���ەو دوو‬ ‫حاڵەتەشەوە‪ ،‬كەسانێك هەن‬ ‫ح��ەز دەك���ەن گ��وێ‌ ل��ە ه��ەواڵ‬ ‫بگرن‪ ،‬بەاڵم كاتیان كەمە‪.‬‬

‫لوقمان محەمەد‪ ،‬گەنجێكی‬ ‫(‪24‬ساڵ)ەو لە سەمونخانەیەكی‬ ‫ش��اری سلێمانیدا كار دەك��ات‪،‬‬ ‫وەك خ��ۆی دەڵێت‪ :‬ناتوانێت‬ ‫گوێ‌ لە هەواڵ بگرێت‪ ،‬چونكە‬ ‫«بە شەو تا رۆژ دەبێتەوە‪ ،‬لە‬ ‫سەمونخانەكە كار دەك��ات‪ ،‬بە‬ ‫رۆژیش بەزۆریی دەخەوێت»‪.‬‬ ‫لوقمان‪ ،‬وت��ی‪« :‬زۆر حەز‬ ‫بە ه��ەواڵ دەك��ەم‪ ،‬ب��ەاڵم كاتم‬ ‫نییە»‪.‬‬ ‫بەپێی ئ��ەو زانیارییانەی‬ ‫دەس��ت «رۆژن��ام��ە» كەوتوون‪،‬‬ ‫ئێستا لە هەرێمی كوردستاندا‪،‬‬ ‫(‪ )180‬رادی�������ۆو ك��ەن��اڵ��ی‬ ‫تەلەفزیۆنیی كوردیی هەن‪ ،‬كە‬ ‫مۆڵەتی رەسمییان لە وەزارەتی‬

‫رۆشنبیریی‌و الوان��ی حكومەتی‬ ‫هەرێمی كوردستان وەرگرتووەو‬ ‫(‪)25‬ی دی��ك��ەش بێمۆڵەتن‌و‬ ‫زۆربەی ئەو رادیۆو تەلەفزیۆنانە‪،‬‬ ‫ئەگەر هەواڵیی نەبن‪ ،‬رۆژان��ە‬ ‫چ��ەن��دی��ن��ج��ار ه��ەواڵ��ی��ان تێدا‬ ‫دەخوێنرێتەوە‪.‬‬ ‫پ����س����پ����ۆڕان����ی ب������واری‬ ‫راگەیاندنیش‪ ،‬بە سیاسییكردنی‬ ‫هەواڵەكان‌و زۆریی راگەیاندنەكان‪،‬‬ ‫بە هۆكاری كەمبوونەوەی رێژەی‬ ‫گوێگرتنی هاواڵتییان لە هەواڵ‪،‬‬ ‫لەقەڵەمدەدەن‪.‬‬ ‫ئیبراهیم سەعید‪ ،‬مامۆستا‬ ‫لە بەشی راگەیاندنی زانكۆی‬ ‫سلێمانی‪ ،‬بە پێویستی دەزانێت‪،‬‬ ‫كەناڵەكانی راگەیاندن‪ ،‬رەچاوی‬ ‫ئەوە بكەن كە وەرگر دەیەوێت‌و‬ ‫ئەو هەوااڵنە بگەیەنن كە توانای‬ ‫گوێگرتنیانی هەیەو پێویستییان‬ ‫پێیەتی‪ ،‬ن��ەك ئ��ەو هەوااڵنەی‬ ‫بەالی وەرگرەوە گرنگ نین‪.‬‬ ‫ئ��ەو مامۆستایەی زانكۆ‬ ‫بۆ «رۆژنامە»ی روونكردەوە‪:‬‬ ‫«ل��ێ��ش��اوی ك���ەن���اڵ‌و زۆری���ی‬ ‫هۆكارەكانی گەیاندن‪ ،‬هۆكارێكی‬ ‫دیكەن لە كەمبوونەوەی گوێگرتن‬ ‫لە هەواڵ»‪.‬‬ ‫ئه‌نجام‪:‬‬ ‫گوێنه‌گرتنی هاواڵتییان لە‬ ‫هەواڵ یان دووركەوتنەوە لێی‪،‬‬ ‫بەشێكی پەیوەندیی بە نەبوونی‬ ‫كاتەوە هەیەو بەشێكی تریشی‬ ‫بێزاربوونی هاواڵتییانە لە هەواڵی‬ ‫سیاسیی‌و رەسمیی‪ ،‬كە رۆژانە‬ ‫دووبارە دەبنەوەو بەشێكی تریش‬ ‫لە هاواڵتییان بێمتمانەبوون لە‬ ‫راستیی‌و دروستیی هەواڵەكان‌و‬ ‫وردبین نەبوونی كەناڵەكان لە‬ ‫گواستنەوەیاندا‪ ،‬بە هۆكاری‬ ‫گوێنەگرتن لە هەواڵ دەزانن‪.‬‬

‫‪www.rozhnama.net‬‬

‫‪nawxo.rozhnama@yahoo.com‬‬

‫ذمارة (‪ )647‬سيَشةممة ‪2011/ 8/16‬‬

‫له‌نیا‪ :‬هه‌رگیز نامانەوێت بیبینینەوە‪ ،‬جا توخوا ئەوە باوك بوو بۆ ئێمە‪.‬‬

‫ویستوویەتی كاری لەشفرۆشی پێ بكات‬

‫باوكێك هەوڵی فرۆشتنی كچە (‪ )16‬ساڵەكەی دەدات‬

‫الپەڕەی كۆمەاڵیەتی‬

‫‪..............................‬‬ ‫باوكێك كە بە بەكارهێنانی‬ ‫مادە هۆشبەرەكان تۆمەتبارەو‬ ‫ب��ەپ��ێ��ی وت���ەی م��ن��داڵ��ەك��ان��ی‪،‬‬ ‫ل��ەگ��ەڵ باندێكی لەشفرۆشیدا‬ ‫ك���اری ك�����ردووە‪ ،‬ه��ەوڵ��ی��داوە‬ ‫كچێكی خۆی تێكەڵ بەو باندانە‬ ‫بكات‌و بیفرۆشێت‪ ،‬ب��ەاڵم بەر‬ ‫ل��ەن��اچ��ارك��ردن��ی ك��چ��ەك��ەی بۆ‬ ‫ئەو ك��ارە‪ ،‬دەستگیر دەكرێت‌و‬ ‫دەخرێتە زیندانەوە‪.‬‬ ‫ل��ەن��ی��ا‪ ،‬ل����ەو رۆژەوەی‬ ‫ل��ەه��ەوڵ��ەك��ەی ب��اوك��ی گەیشت‬ ‫ب���ۆ «ف���رۆش���ت���ن»ی خوشكە‬ ‫گ���ەورەك���ەی‪ ،‬ب��ەن��اوی (ه��ێ��ژا)‬ ‫هیچ كات نایەوێت ئەو خێزانە‬ ‫ببینێتەوە‌و چ��اوی ب��ە باوكی‬ ‫بكەوێت‪.‬‬ ‫ئەو تازە تەمەنی چووەتە نێو‬ ‫(‪ )13‬سااڵنەوە‪ ،‬دەڵێت‪« :‬هەرگیز‬ ‫نامەوێت باوكم ببینمەوە»‪.‬‬ ‫بەپێی گێڕانەوەكان‪ ،‬باوكیان‬ ‫دوای ئ��ەوەی هەوڵی فرۆشتنی‬ ‫كچە (‪ )16‬سااڵنەكەی دەدات‪،‬‬ ‫كە كچی گەورەیەتی‌و دەیەوێت‬ ‫ك��اری لەشفرۆشیی پێ بكات‪،‬‬ ‫ماوەیەك لەمەوبەر دەستگیركراو‬ ‫خرایە زیندانەوە‪ ،‬خێزانەكەیشی‬ ‫بەو هۆیەوە هەڵوەشایەوە‪.‬‬ ‫لەچەند مانگی راب���ردوودا‪،‬‬ ‫بەهۆی خراپیی مامەڵەی ئەو‬ ‫ب��اوك��ە ل��ەگ��ەڵ خ��ێ��زان��ەك��ەی��دا‪،‬‬ ‫ژنەكە داوای جیابوونەوە دەكات‌و‬

‫له‌نیا و له‌میا ل ‌ه ژووره‌که‌ی خۆیان ل ‌ه ماڵی کچانی نه‌وجه‌وانان‬ ‫ئ���ەو خ��ێ��زان��ەی��ش ب��ەت��ەواوی��ی‬ ‫هەڵدەوەشێتەوە‌و منداڵەكانیش‬ ‫دوای ئەو جیابوونەوەیە دەبنە‬ ‫قوربانیی‌و بێالنە دەبن‪.‬‬ ‫بەپێی وتەی منداڵەكان‪ ،‬باوكی‬ ‫ب���ەردەوام لەماڵەوە هەڕەشەی‬ ‫لێكردوون‌و ئەشكەنجەی داون‪،‬‬ ‫وەكو «باوك» مامەڵەی لەگەڵ‬

‫نەكردوون‪ ،‬بەو هۆیەشەوە دایكی‬ ‫لێجیابووەتەوە‌و ئەوانیش دەكەونە‬ ‫«ماڵی كچانی نەوجەوانان»‪.‬‬ ‫خ��ێ��زان��ەك��ە‪ ،‬ل��ە س��ێ ك�چ‌و‬ ‫كوڕێكی حەوت ساڵ پێكهاتووە‪،‬‬ ‫ئ��ێ��س��ت��ا ج���گ���ە ل��ەخ��وش��ك��ە‬ ‫گەورەكەیان‪ ،‬دوو كچەكەی تر‬ ‫«م��اڵ��ی كچانی ن��ەوج��ەوان��ان»‬

‫فۆتۆ‪ :‬رۆژنامه‌‬ ‫بووەتە النەیان‌و كوڕەكەیش لە‬ ‫«ماڵی كوڕانی نەوجەوانان»ە‪.‬‬ ‫بەپێی زانیارییەكان‪ ،‬باوكی‬ ‫ئەو مندااڵنە‪ ،‬كاری لەگەڵ باندێكی‬ ‫م��ادە هۆشبەرەكاندا ك��ردووە‌و‬ ‫تێكەڵ ب��ووە ل��ەگ��ەڵ باندێكی‬ ‫ل��ەش��ف��رۆش��ی �ی‌و ویستوویەتی‬ ‫كچەكەی بفرۆشێت‪ ،‬ئ��ەوەش‬

‫سەرەتای دەستپێكردنی ئازاردانی‬ ‫خێزانەكەی بووە‪.‬‬ ‫رووداوەك����ە نزیكەی (‪)10‬‬ ‫مانگ لەمەوبەر رووی��دا‪ ،‬كاتێك‬ ‫ب��اوك��ەك��ە‪ ،‬ن��ی��ازی خ���ۆی لە‬ ‫ف��رۆش��ت��ن��ی ك��چ��ە گ���ەورەك���ەی‬ ‫دەرب��ڕی‌و دایكی كچەكەش بەوە‬ ‫رازیی نابێت‪.‬‬

‫لەنیا‪ ،‬وت��ی‪« :‬دوای ئەوە‬ ‫باوكم ب���ەردەوام لێی دەدای��ن‌و‬ ‫ئەشكەنجەی دەداین‪ ،‬نەیدەهێشت‬ ‫بەئاسوودەیی بژین‪ ،‬بۆیە هه‌رگیز‬ ‫نامەوێت ئەو ماڵە ببینمەوە»‪.‬‬ ‫نیان ئیبراهیم‪ ،‬بەڕێوەبەری‬ ‫م��اڵ��ی ك��چ��ان��ی ن��ەوج��ەوان��ان‪،‬‬ ‫وت��ی‪« :‬دوو مانگ لەمەوبەر‬ ‫ئەم مندااڵنەیان هێنایە ئێرە‪،‬‬ ‫خوشكە گەورەكەیان كە باوكی‬ ‫ویستوویەتی بیفرۆشێت‪ ،‬دوای‬ ‫ماوەیەك مانەوە لێرە‪ ،‬لەڕێگای‬ ‫دای��ك��ی��ی��ەوە‪ ،‬ش���وو دەك���ات‌و‬ ‫ه��ەردوو خوشكەكەی تری لێرە‬ ‫دەمێننەوە»‪.‬‬ ‫نیان‪ ،‬ئاماژەی بەوەش دا‪:‬‬ ‫باوكیان مامەڵەی زۆر خراپ‬ ‫ب���ووە ل��ەگ��ەڵ��ی��ان��دا‪ ،‬تەنانەت‬ ‫ویستوویەتی لەناویان ببات‪،‬‬ ‫ب��ەاڵم دوات���ر دەستگیركراوە‌و‬ ‫ئێستا لەزینداندایە‪.‬‬ ‫س�������ەرەت�������ا ب����ەه����ۆی‬ ‫بێالنەبوونیانەوە‪ ،‬ئەو مندااڵنە‬ ‫الی باپیر‌و نەنكیان دەمێننەوە‪،‬‬ ‫بەاڵم دواتر بۆ ماڵی نەوجەوانان‬ ‫دەبرێن‪.‬‬ ‫ل��ەن��ی��ا‪ ،‬ل��ەگ��ەڵ ل��ەم��ی��ای‬ ‫خوشكی‪ ،‬ك��ە تەمەنی تەنیا‬ ‫(‪ )10‬س��اڵ��ە‪ ،‬لەپۆلی ش��ەش‌و‬ ‫پێنجی ب��ن��ەڕەت��ی دەخوێنن‌و‬ ‫بەپێی وتەی بەڕێوەبەری «ماڵی‬ ‫كچانی نەوجەوانان»‪ ،‬لەكاتی‬ ‫چوونیان بۆ قوتابخانە جۆرێك‬ ‫لەپاسەوانێتییان دەكەن‪ ،‬چونكە‬ ‫باوكیان پێشووتر هەڕەشەی‬

‫كوشتنی لێكردبوون‪.‬‬ ‫ن���ی���ان‪ ،‬وت����ی‪« :‬ه��ێ��ژای‬ ‫خوشكیان كە شووی ك��ردووە‌و‬ ‫ب��اوك��ی پێشتر ویستوویەتی‬ ‫بیفرۆشێت‪ ،‬ل��ەگ��ەڵ خوشك‌و‬ ‫ب��راك��ان��ی زۆر ب��اش��ەو زۆرج���ار‬ ‫سەردانیان دەك��ات‪ ،‬دایكیشیان‬ ‫كە ئێستا الی ماڵی باوكییەتی‪،‬‬ ‫هەفتانە دێت بۆ الیان»‪.‬‬ ‫ئەو دوو خوشكە‪ ،‬دەڵێن‪:‬‬ ‫لەوەتەی هەن‪ ،‬هێنده‌ی ئەو دوو‬ ‫مانگەی دوایی ئاسوودە نەبوون‪،‬‬ ‫بەهۆی ئەوەی ئازار‌و ئەشكەنجە‬ ‫نادرێن‌و دوورن لە هەڕەشەكانی‬ ‫ب��اوك��ی��ان‪ .‬هەردووكیشیان لە‬ ‫ژوورێكی خانەی نەوجەواناندا‬ ‫پێكەوە دەژین‪.‬‬ ‫لەنیا‪ ،‬دوای ئەو نەهامەتییانە‬ ‫ل���ەگ���ەڵ ل��ەم��ی��ای خ��وش��ك��ی‪،‬‬ ‫دەیانەوێت بەسەركەوتوویی لە‬ ‫«ماڵی كچانی ن��ەوج��ەوان��ان»‬ ‫خوێندن ت���ەواو ب��ك��ەن‌و وت��ی‪:‬‬ ‫«دەمەوێت ببم بە پەیامنێر»‪،‬‬ ‫ل��ەم��ی��ای خوشكیشی‪ ،‬وت��ی‪:‬‬ ‫«لەئایندەدا دەبم بە دكتۆر»‪.‬‬ ‫ل�����ەب�����ارەی ئ��������ارەزووی‬ ‫گەڕانەوەیان بۆ الی باوكیان‪،‬‬ ‫ئەگەر لەزیندان ئ��ازاد بكرێن‪،‬‬ ‫لەنیا‪ ،‬وتی‪« :‬هه‌رگیز نامانەوێت‬ ‫بیبینینەوە‪ ،‬جا توخوا ئەوە‬ ‫باوك بوو بۆ ئێمە»‪.‬‬ ‫*ن������اوی راس��ت��ه‌ق��ی��ن��ه‌ی‬ ‫هه‌رسێ کچه‌که‌ الی «رۆژنامه‌»‬ ‫پارێزراوه‌‪.‬‬

‫سیاسییه‌کان لە فەیسبووك‬ ‫هەندێكیان‪ ،‬خەڵكی تر بۆیان بەڕێوە دەبەن‌و بەشێكیشیان پەیجی تر دەكەنەوە‬ ‫راپۆرتی‪ :‬ل‪ .‬کۆمه‌اڵیه‌تی‬

‫‪..............................‬‬ ‫پەرلەمانتار‌و‬ ‫سیاسیی‌و‬ ‫كەسە ناسراوەكان؛ هەریەكەو‬ ‫ب���ەج���ۆرێ���ك ل��ەم��اڵ��پ��ەڕی‬ ‫ك��ۆم��ەاڵی��ەت��ی��ی ف��ەی��س��ب��ووك‬ ‫ك��اردەك��ات‪ ،‬ب��ەاڵم زۆرینەیان‬ ‫ل��ەگ��ەڵ ئ������ەوەدان‪ ،‬خ��ۆی��ان‬ ‫پەیجەكە بەڕیوەببەن‌و وەاڵمی‬ ‫هەموو كەسێكیش بدەنەوە‪.‬‬ ‫بەهۆی زۆریی (‪)friend‬‬ ‫ەك��ان��ی��ان��ەوە‪ ،‬بەشێك ل��ەوان‬ ‫پ��ەی��ج��ی ت��ر ل��ەف��ەی��س��ب��ووك‬ ‫دەك��ەن��ەوە‪ ،‬ب��ەاڵم بەشێكیان‬ ‫خەڵكی تر پەیجەكانیان بۆ‬ ‫ب��ەڕێ��وە دەب���ه‌ن‪ ،‬لەكاتێكدا‬ ‫ف��ەی��س��ب��ووك م��اڵ��پ��ەڕێ��ك��ی‬ ‫كۆمەاڵیەتییە‪.‬‬ ‫سیاسییەكان‪ ،‬دەڵ��ێ��ن‪:‬‬ ‫هەندێك كەس لە فەیسبووك‬ ‫قسەی ناخۆشیان پێدەڵێن‪،‬‬ ‫بەاڵم ئەوان قبووڵیان دەكەن‌و‬ ‫هاوڕێیەتییان رەت ناكەنەوە‪،‬‬ ‫هەروەها ئاماژە بەوەشدەدەن‪:‬‬ ‫هەندێك ك��ەس دڵنیا نییە‬ ‫ل��ەوەی‪ ،‬ئەو پەیجە خۆیەتی‪،‬‬ ‫ی��ان كەسێكی ت��رە‪ ،‬بۆیە بە‬ ‫وریاییەوە مامەڵە دەكەن‪.‬‬ ‫س��ەع��دی ئەحمەد پیرە‪،‬‬ ‫ئەندامی مەكتەبی سیاسیی‬ ‫نیشتمانیی‬ ‫(ی��ەك��ێ��ت��ی��ی‬ ‫كوردستان)‪ ،‬وتی‪« :‬هەرچەندە‬ ‫قسەی بەرزونزم زۆر دەكرێت‪،‬‬ ‫ب��ەاڵم ئ��ەو كەسانە كەمن»‪،‬‬ ‫ئاماژەی بەوەش دا‪ :‬كە ئێستا‬ ‫پێنج ه��ەزار فرێندی هەیە‌و‬ ‫خەڵكی زیاتر داوای هاوڕێیەتی‬ ‫لێدەكەن لە رێگای ماڵپەڕی‬

‫كۆمەاڵیەتیی فەیسبووكەوە‪.‬‬ ‫پ��ی��رە‪ ،‬خ��ۆی پەیجەكەی‬ ‫ب��ەڕێ��وە دەب����ات‌و پێیوایە‪:‬‬ ‫تایبەتمەندیی ئ��ەو ماڵپەڕە‬ ‫دەبێت بەو شێوەیە بێت‪ ،‬وتی‪:‬‬ ‫«بۆ وەاڵمدانەوە‪ ،‬تەنیا خۆمم‪،‬‬ ‫كەس ناتوانێت لەجیاتی من‬ ‫وەاڵمبداتەوە‌و چات بكات»‪.‬‬ ‫ناوبراو‪ ،‬دەڵێت‪ :‬زۆرج��ار‬ ‫پرسیاری سەیری لێدەكەن‪،‬‬ ‫«پێم دەڵ��ێ��ن‪( ،‬خ��ۆت��ی)»‪.‬‬ ‫ه���ەروەه���ا‪ ،‬وت���ی‪« :‬منیش‬ ‫وەاڵمدەدەمەوە‌و دەڵێم‪ :‬بەڵێ‪،‬‬ ‫ئەگەر ب��ڕوا دەك��ەی��ت قسەی‬ ‫خۆت بكە‪ ،‬ئەگەر بڕواناكەیت‬ ‫وازبێنە»‪.‬‬ ‫ل���ە ف��ەی��س��ب��ووك چ��ەن��د‬ ‫پەیجێك ب��ەن��اوی شاعیری‬ ‫گەورە‪( ،‬شێركۆ بێكەس)ەوە‬ ‫بەاڵم‬ ‫كــــــــــــــراوەتەوە‪،‬‬ ‫سكرتێرەكەی‪ ،‬دەڵێت‪ :‬خۆی‬ ‫تەنیا یەك پەیجی هەیە‌و ئەو‬ ‫پەیجەش من بەڕێوەی دەبەم‪.‬‬ ‫س��ك��رت��ێ��رەك��ەی شێرکۆ‬ ‫بێكەس‪ ،‬ئاماژەی بەوەدا‪ :‬خۆی‬ ‫ناتوانێت راستەوخۆ وەاڵم��ی‬ ‫خەڵكی بداتەوە‪ ،‬چونكە خۆی‬ ‫بەڕێوەی نابات‪ ،‬باسی لەوەش‬ ‫كرد بەنیازن پەیجێكی تایبەت‬ ‫بەخۆی بۆ بكەنەوە‪.‬‬ ‫د‪.‬م���ح���ەم���ەد ئ��ەح��م��ەد‪،‬‬ ‫سەرۆكی ئەنجومەنی شورای‬ ‫ی��ەك��گ��رت��ووی ئ��ی��س�لام��ی��ی‪،‬‬ ‫پ��ێ��ی��وای��ە‪ :‬ب��ۆ س���ەرك���ردەو‬ ‫بەرپرسەكان نابێت خەڵكی تر‬ ‫لەجێگای ئەوان وەاڵمبده‌نەوە‪،‬‬ ‫وت���ی‪« :‬ب��ۆچ��ی ب��ەرپ��رس��ن؟‬ ‫دیارە ئەرك‌و مافی خەڵكیان‬ ‫لەئەستۆدایە»‪.‬‬

‫سەعدی پیرە‪:‬‬

‫مام رۆستەم‪:‬‬

‫پێم دەڵێن‬

‫پەیجكەم‬ ‫قەپات بووە‬

‫ه���ەروەه���ا‪ ،‬وت���ی‪« :‬ه��ەر‬ ‫میكانیزمێك ببێتە ه��ۆی‬ ‫ئەوەی بەرپرسەكان لەخەڵك‬ ‫نزیكببنەوە‪ ،‬من لەگەڵیدام»‪.‬‬ ‫ل����ەب����ارەی ك���ردن���ەوەی‬ ‫پەیجەكەی خۆیەوە‪ ،‬سەرۆكی‬ ‫ئه‌نجومه‌نی شورای یەكگرتووی‬ ‫ئیسالمیی‪ ،‬روونیكردەوە‪« :‬بۆ‬ ‫ئەوە پەیجەكەم كردووەتەوە‪،‬‬ ‫ه��ەرك��ەس��ێ��ك پ��ەی��وەن��دی��م‬ ‫پێوەبكات‪ ،‬ی��ان هەركەسێك‬ ‫پرسیارێك‪ ،‬یان گلەییەكی لێم‬ ‫هەبێت‪ ،‬وەاڵمی بدەمەوە»‪.‬‬ ‫ئ���ام���اژەی ب����ەوەش دا‪:‬‬ ‫هەندێك خەڵك هەر حەزدەكەن‬

‫قسە بكەن‌و ئەویش بەپێی‬ ‫كات وەاڵمیان دەداتەوە‌و وتی‪:‬‬ ‫«زۆری���ن���ەی ك��ات وەاڵم��ی��ان‬ ‫دەدەمەوە»‪.‬‬ ‫ئ������ەوان������ەی خ���ۆی���ان‬ ‫بەڕێوەنابەن‪،‬‬ ‫پەیجەكانیان‬ ‫دەڵ��ێ��ن‪ :‬ئ���اگ���اداری ئ��ەوەی��ن‬ ‫وەاڵمی كێ دەدرێتەوە‌و چی لە‬ ‫پەیجەكەدا دادەنرێت‪.‬‬ ‫مام رۆستەم‪ ،‬پێشمەرگەی‬ ‫دێرین‪ ،‬هەرچەندە فەیسبووك‬ ‫بەشتێكی ب��اش دەزان��ێ��ت‌و‬ ‫پەیجەكەشی ب��ەوت��ەی خۆی‬ ‫«قەپات» ب��ووە‪ ،‬بۆیە بیری‬ ‫لەوەكردووەتەوە پەیجێكی تر‬

‫خۆتی!‬

‫د‪ .‬محەمەد ئەحمەد‪:‬‬

‫سەرگوڵ قەرەداغی‪:‬‬

‫هەندێك هەر‬

‫پەیامه‌كانمان‬

‫حەزدەكەن قسە بكەن دەگەیەنین‬ ‫بكاتەوە‪ ،‬بەاڵم بەپێكەنینەوە‪،‬‬ ‫دەڵ���ێ���ت‪« :‬ه��ی��چ��ی��ش��ی لێ‬ ‫نازانم»‪.‬‬ ‫ب����ەاڵم ئ���ەو ك��ەس��ان��ەی‬ ‫ف���ەی���س���ب���ووك���ەك���ەی ئ���ەو‬ ‫بەڕێوەدەبەن‪ ،‬بەبێ ئاگاداریی‬ ‫ئەو هیچ شتێك دانابەزێنن‌و‬ ‫وتی‪« :‬بۆم دەخوێننەوە‌و پێم‬ ‫دەڵێن چی دابەزێنین»‪.‬‬ ‫س��ەع��دی پ��ی��رە‪ ،‬ه��ەر لە‬ ‫فەیسبووكدا الپەڕەیەكی هەیەو‬ ‫روونیکرده‌وه‌‪« :‬ئەوە بۆ ئەو‬ ‫كەسانەیە دەیانەوێت پەیوەندیم‬ ‫پێوە بكەن‪ ،‬چونكە پەیجەكەم‬ ‫كەسی تر وەرناگرێت»‪.‬‬

‫ه��ەروەه��ا‪ ،‬وت��ی‪« :‬نابێت‬ ‫گ��وێ ب���ەوە ب��دەی��ن هەندێك‬ ‫خ���ەڵ���ك ق���س���ەی ح���ەل���ەق‌و‬ ‫مەلەق دەك��ات‪ ،‬چونكە ئێمە‬ ‫بەرپرسین»‪.‬‬ ‫ماوەیەك لەمەوبەر حاكم‬ ‫شێخ لەتیف‪ ،‬پەرلەمانتاری‬ ‫ل���ی���س���ت���ی «گ�����������ۆڕان»‪،‬‬ ‫زۆرب��وون��ی‬ ‫بـــــــــەهۆی‬ ‫(‪)friend‬ەك����ان����ی����ی����ەوە‪،‬‬ ‫پەیجێكی ن��وێ��ی ك����ردەوە‌و‬ ‫تایبەتی ك��رد ب��ەو كەسانەی‬ ‫داوای هاوڕێیەتیان لێكردووە‌و‬ ‫لەپەیجەكەی ت���ردا جێگای‬ ‫نەبووەتەوە‪.‬‬

‫س���ەرگ���وڵ ق���ەرەداغ���ی‪،‬‬ ‫پ��ەرل��ەم��ان��ت��ار لەفراكسیۆنی‬ ‫«كۆمەڵ»‪ ،‬تۆڕی كۆمەاڵیەتی‬ ‫فەیسبووكی بە باشترین رێگا‬ ‫زانی‪ ،‬بۆ ئەوانەی دەیانەوێت‬ ‫پ��ەی��ام��ەك��ان��ی��ان بگەیەننە‬ ‫سەركردەكان‌و پەرلەمانتاران‪.‬‬ ‫ن��������اوب��������راو‪ ،‬وت������ی‪:‬‬ ‫«ب��ەڕێ��وەب��ردن��ی پەیجەكان‬ ‫ل��ەالی��ەن كەسێكی ت���رەوە‪،‬‬ ‫كارئاسانییە بۆ ئەو بەرپرسانەو‬ ‫گرنگ ئەوەیە خەڵك بتوانێت‬ ‫پ��ەی��وەن��دی��ی��ان پ��ێ��وە بكات‪،‬‬ ‫بەاڵم دەبێت خۆی لەنزیكەوە‬ ‫سەرپەرشتیی بكات‌و ئاگاداری‬ ‫بێت»‪.‬‬ ‫س����ەرگ����وڵ‪ ،‬ل��ەڕێ��گ��ەی‬ ‫الپ��ەڕەك��ەی خ��ۆی��ەوە‪ ،‬وەك‬ ‫خ��ۆی‪ ،‬دەڵ��ێ��ت‪ :‬پەیوەندیی‬ ‫راستەوخۆی لەگەڵ هاواڵتییاندا‬ ‫هەیە‪.‬‬ ‫ئ�����ەح�����م�����ەد م����ی����رە‪،‬‬ ‫رۆژن���ام���ەن���ووس‪ ،‬پ��ێ��ی��وای��ە‪:‬‬ ‫لەكه‌لتوورێكی وەك كۆمەڵگای‬ ‫ك��وردی��دا‪ ،‬پەیجەكانی تۆڕی‬ ‫ك��ۆم��ەاڵی��ەت��ی��ی ف��ەی��س��ب��ووك‬ ‫لەجیاتی ئەوەی میكانیزمێكبن‬ ‫بۆ گەیاندنی زانیاریی‪ ،‬بوونەتە‬ ‫مایەی «نەگبەتی»‪.‬‬ ‫م���ی���رە‪ ،‬دوای ئ����ەوەی‬ ‫الپ��ەڕەك��ەی هاككرا‪ ،‬دەڵێت‪:‬‬ ‫الپ������ەڕەی ت��ای��ب��ەت��ی خ��ۆم‬ ‫نییە‌و وت��ی‪« :‬ئێستا كەسە‬ ‫س��ی��اس��ی��ی��ەك��ان‌و خەڵكانی‬ ‫رۆشنبیر لەكۆمەڵگای كوردی لە‬ ‫فەیسبووك رادەكەن‪ ،‬خەریكە‬ ‫ئەو ده‌رفەتە كەمتر دەبێتەوە‬ ‫خەڵك لە فەیسبووكەوە پەیامی‬ ‫خۆی بگەیەنێت»‪.‬‬

‫ذمارة (‪ )647‬سيَشةممة ‪2011/ 8/16‬‬

‫‪nawxo.rozhnama@yahoo.com‬‬

‫دوای ساڵێک له‌ کێشه‌‪ ،‬دوو هاواڵتی ده‌کوژرێن‬ ‫رۆژن�����ام�����ە‪:‬دوو ه��اواڵت��ی‬ ‫ل��ەگ��ەڕەك��ی رەح��ی��م��اوای ش��اری‬ ‫كەركوك‪ ،‬دوای ئ��ەوەی دەبێتە‬ ‫دەمەقاڵییان‪ ،‬چەك لەدژی یەكتر‬ ‫هەڵدەگرن‌و تەقە لەیەكتر دەكەن‪،‬‬

‫بەو هۆیەوە هەردوو هاواڵتییەكە‬ ‫گیان لەدەستدەدەن‪.‬‬ ‫س���ەرچ���اوەی���ەك لەبنكەی‬ ‫پۆلیسی رەحیماوا‪ ،‬لەلێدوانێكیدا‬ ‫بۆ «رۆژن��ام��ە»‪ ،‬وت��ی‪« :‬لەگەڵ‬

‫دەس��ت��پ��ێ��ك��ردن��ی ت���ەق���ەدا‪،‬‬ ‫مەفرەزەیەكی بنكەی پۆلیسی‬ ‫رەح���ی���م���اوا دەچ���ن���ە ش��وێ��ن��ی‬ ‫رووداوەكە‪ ،‬بەاڵم بەر لەگەیشتنی‬ ‫ئەوان یەكێك لەو دوو هاواڵتییە‬

‫گ��ی��ان��ی ل��ەدەس��ت��داوە‌و ئ��ەوەی‬ ‫تریش بە بەرینداریی گەیەنراوەتە‬ ‫نەخۆشخانە‌و دواتر مردووە»‪.‬‬ ‫ئاماژەی بەوشدا‪ :‬كەسوكاری‬ ‫ئەو دوو كەسە‪ ،‬ماوەی ساڵێكە‬

‫كێشەی كۆمەاڵیەتی لەنێوانیاندا‬ ‫هەیەو چارەسەر نەكراوە‪ .‬تا رۆژی‬ ‫یەكشەممە (‪ )8/14‬جارێكی تر‬ ‫دەبێتەوە دەمەقاڵەیان‌و چەك‬ ‫لەدژی یەكتر بەكاردەهێنن‪.‬‬

‫رێژه‌یه‌کی زۆری ئافره‌تان خوو ده‌ده‌ن ‌ه مه‌له‌کردن‬

‫سه‌عاتێک له‌‌مه‌له‌وانگه‌یه‌کی ئافره‌تاندا‬

‫راپۆرتی‪ :‬شێنێ‌ محەمەد‬

‫مەلە لە مەلەوانگەكانی خانمان‪،‬‬ ‫تەمەنیان لەنێوان (‪ 15‬ـ ‪)60‬‬ ‫ساڵیدایە‪.‬‬ ‫سكرتێری لقی سلێمانیی‬ ‫یەكێتیی مەلەوانان‪ ،‬ئەوەیشی‬ ‫وت‪« :‬كارئاسانیمان بۆ خانمان‬ ‫ك��ردووە‪ ،‬ل��ەڕووی نرخی مەلەو‬ ‫نرخی فێربوونەوە»‪.‬‬

‫‪.............................‬‬ ‫خ��واس��ت��ی ئ���ەو ك��چ��ان��ەی‬ ‫دەیانەوێت بەگەرمای هاوین‪ ،‬لە‬ ‫مەلەوانگەكانی سلێمانیدا سەر‬ ‫ئاو بكەون‪ ،‬تادێت زیاتر دەبێت‪،‬‬ ‫ب��ەاڵم بەبێ باجی پزیشكیی‪،‬‬ ‫رێگایان پێنادرێت مەلە بكەن‪.‬‬ ‫«رۆژن��ام��ە» لەراپۆرتێكی‬ ‫مەیدانیدا‪ ،‬زیاتر لەسەعاتێك‬ ‫لە مەلەوانگەیه‌کی ئافرەتاندا‬ ‫م��ای��ەوە‌و تێبینی ئ��ەوەی��ك��رد‪،‬‬ ‫خواستی ئافرەتان بۆ فێربوونی‬ ‫مەلە ب��ەرزب��ووەت��ەوە‌و رێ��ژەی‬ ‫ئەوانەیشی داوای مەلەوانگەی‬ ‫زیاتری تایبەت بەخۆیان دەكەن‬ ‫زۆرتربووە‪.‬‬ ‫مەلەوانگەی زیاتریان دەوێت‬ ‫م��ەل��ەوان��گ��ەك��ان��ی تایبەت‬ ‫بەئافرەتان؛ لە وەرزی هاویندا‪،‬‬ ‫ه��اوش��ان��ی پ���ی���اوان جمەیان‬ ‫دێ��ت‪ ،‬ب��ەاڵم داوای كردنەوەی‬ ‫مەلەوانگەی زی��ات��ر دەك��رێ��ت‪،‬‬ ‫ب��ەه��ۆی ئ����ەوەی ت��ەن��ی��ا دوو‬ ‫مەلەوانگەی تایبەت بە ژنان‬ ‫هەیە‪.‬‬ ‫ل��ە سلێمانی‪ ،‬تەنیا دوو‬ ‫مەلەوانگەی تایبەت بەئافرەتان‬ ‫ه��ەن‪ ،‬ئەوانیش مەلەوانگەی‬ ‫(تەوار‌و خانمانی شار)ن‪ ،‬بەدەر‬ ‫ل��ەوەی��ش‪ ،‬پێنج مەلەوانگەی‬ ‫ت��ر‪ ،‬كاتی تایبەتیان بۆ ژنان‬ ‫تەرخانكردووە‪ ،‬بۆ هەر هەفتەو‬ ‫رۆژێ���ك ی��ان دوو رۆژ‪ ،‬ب��ەاڵم‬ ‫ئەوە بەرزیی خواستی ئەوانەی‬ ‫که‌ دەیانەوێت ببنە مەلەوان‪،‬‬ ‫پڕناكاتەوە‪.‬‬ ‫كۆژین خەسرەو‪15( ،‬ساڵ)‪،‬‬

‫کچان ل ‌ه سلێمانی‪ ،‬داوای مه‌له‌وانگه‌ی زیاتر ده‌که‌ن‬ ‫ل��ە مەلەوانگەی «ت����ەوار»دا‪،‬‬ ‫وتی‪« :‬كوڕو كچ هیچ جیاوازیی‬ ‫ل��ەن��ێ��وان��ی��ان��دا ن��ی��ی��ە‪ ،‬ب��ەاڵم‬ ‫مەلەوانگەی ك��وڕان زیاترن»‌و‬ ‫داواشی كرد‪ ،‬مەلەوانگەی زیاتر‬ ‫بۆ ژنان بكرێتەوە‪.‬‬ ‫سەیران عوسمان‪ ،‬سكرتێری‬ ‫ل��ق��ی س��ل��ێ��م��ان��ی��ی یەكێتیی‬ ‫مەلەوانان‪ ،‬دەڵێت‪ :‬رێژەیەكی‬ ‫زۆری ئ��اف��رەت��ان��ی سلێمانی‪،‬‬ ‫خ��وی��ان داوەت�����ە ف��ێ��رب��وون��ی‬ ‫مەلەو بەوهۆیەشەوە‪ ،‬راهێنەر‌و‬ ‫م��ەش��ق��پ��ێ��ك��ەری ب��اش��ی��ان بۆ‬ ‫پەیداكردوون‪.‬‬ ‫هەورەها‪ ،‬وتی‪« :‬سلێمانی‪،‬‬

‫پێویستی بە مەلەوانگەی زیاتر‬ ‫ه��ەی��ە ب��ۆ ئ��اف��رەت��ان‪ ،‬چونكە‬ ‫ئ��ەم��س��اڵ‪ ،‬ب����ەراورد ب��ە ساڵی‬ ‫پار‪ ،‬ژمارەیەكی زۆر لەخانمان‬ ‫ل���ەدەرەوە‌و ن��اوەوەی سلێمانی‬ ‫سەردانمان دەكەن‌و دەیانەوێت‬ ‫ببنە مەلەوان»‪.‬‬ ‫كچان؛ بە (‪ )150‬هەزار دینار‬ ‫دەبنە مەلەوان‬ ‫ئافرەتان دەڵێن‪ ،‬ئامادەن‬ ‫لەپێناو فێربوونی مەلەدا‪ ،‬پارەی‬ ‫دیاركراو بە راهێنەرەكان بدەن‌و‬ ‫ئ��ەوەی��ش وەك پێویستی ژیان‬ ‫دەبینن‪.‬‬

‫لەمەلەوانگەی «ت���ەوار»‪،‬‬ ‫هەر ئافرەتێك (‪ )150‬ه��ەزاری‬ ‫لێوەردەگیرێت‪ ،‬ئەگەر بیەوێت‬ ‫راهێنەرەكان فێری مەلەی بكەن‪.‬‬ ‫ل��ەن��ی��ا ج��ەم��ی��ل‪ ،‬كچێكی‬ ‫دانیشتووی ش��اری سلێمانییە‪،‬‬ ‫خێرا خێرا ئ��ەو رێنماییانەی‬ ‫راهێنەرەكەی لەناو مەلەوانگەكەدا‬ ‫جێبەجێ دەكرد‪ ،‬كە ماوەی چوار‬ ‫رۆژە مەشقی پێدەكات‌و وردەوردە‬ ‫خەریك ب��وو ف��ێ��ردەب��وو‪ .‬وتی‪:‬‬ ‫«دەمەوێت ببمە مەلەوان‌و سەر‬ ‫ئاو بكەوم»‪.‬‬ ‫لەنیا‪ ،‬پێیوایە‪ :‬مەلەكردن‪،‬‬ ‫وەرزش��ێ��ك��ەو ب��ۆ تەندروستی‌و‬

‫دابەزینی كێش سوودی لێدەبینێت‌و‬ ‫وتی‪« :‬پێویستە كچانیش وەك‬ ‫كوڕان‪ ،‬هەوڵبدەن فێرببن‪ ،‬چونكە‬ ‫پێویستییەكی ژیانە»‪.‬‬ ‫لە مەلەوانگەكانی ئافرەتاندا‪،‬‬ ‫م���اوەی فێربوون (‪ )10‬رۆژەو‬ ‫ب��ۆ ئ��ەو م��اوەی��ە (‪ )150‬ه��ەزار‬ ‫لەفێرخواز وەردەگیرێت‪.‬‬ ‫كابان ع��وم��ەر‪ ،‬راهێنەر لە‬ ‫مەلەوانگەی «ت����ەوار»‪ ،‬وتی‪:‬‬ ‫«رۆژانە لە مەلەوانگەكەماندا‪ ،‬بۆ‬ ‫ه��ەردوو سەعاتێك‪ ،‬پێنج هەزار‬ ‫دینار وەردەگیرێت‌و ئەو نرخەیش‬ ‫ب���ەالی ئ��ێ��م��ەوە‪ ،‬ت���اڕادەی���ەك‬ ‫گونجاوە»‪.‬‬

‫كچان‪ ،‬زووتر فێردەبن‬ ‫ب��ەپ��ێ��ی وت����ەی خ��اوەن��ی‬ ‫مەلەوانگەكان‪ ،‬ئافرەتان لەهەموو‬ ‫تەمەنێكدا سەردانیان دەكەن بۆ‬ ‫مەلەكردن‪ ،‬بەاڵم ئەوانەی زووتر‬ ‫فێردەبن‪ ،‬كچانن‪.‬‬ ‫كابان‪ ،‬وتی‪« :‬ئەو خانمانەی‬ ‫تەمەنیان هەیە‪ ،‬درەنگتر فێردەبن‬ ‫لەچاو ئەو خانمانەی تەمەنیان‬ ‫كەمترە»‪.‬‬ ‫ه��ەروەه��ا وت��ی‪« :‬ئ��ەوان��ەی‬ ‫دێ���ن���ە م���ەل���ەوان���گ���ەك���ەم���ان‪،‬‬ ‫ت��اڕادەی��ەك��ی زۆرب���اش‪ ،‬هەوڵی‬ ‫فێربوون دەدەن»‪.‬‬ ‫ئ��ارەزووم��ەن��دان��ی فێربوونی‬

‫دەبێت باجی پزیشكییان پێبێت‬ ‫ب��ەپ��ێ��ی رێ��ن��م��ای��ی��ەك��ان��ی‬ ‫م��ەل��ەوان��گ��ەك��ان��ی خ��ان��م��ان‪،‬‬ ‫پ��ێ��چ��ەوان��ەی مەلەوانگەكانی‬ ‫پیاوان‪ ،‬بەبێ باجی پزیشكیی‪،‬‬ ‫رێگا بەئافرەتان نادرێت مەلە‬ ‫بكەن‪.‬‬ ‫سەیران‪ ،‬روونیکرده‌وه‌‪« :‬ئەو‬ ‫باجە‪ ،‬بۆئەوەیە تا دڵنیابین لەوەی‬ ‫هیچ جۆرە نەخۆشییەكیان نییە‌و‬ ‫باجەكەیش لەالیەن پزیشكەوە‬ ‫بۆیان بكرێت‪ ،‬یان جاری واهەیە‬ ‫خۆمان دەیكەین»‪ .‬هەروەها وتی‪:‬‬ ‫«ئ��ەگ��ەر نەخۆشییان هەبێت‪،‬‬ ‫ناهێڵین بچنە ئاوەكەوە»‪.‬‬ ‫بەپێی وتەی خۆی‪ ،‬رۆژانە‬ ‫ئ��اوەك��ە دەگ���ۆڕن‌و گرنگیی بە‬ ‫پاكوخاوێنی دەدەن‪ ،‬داوایشی‬ ‫كرد‪ ،‬خێزانەكان رێگا بەكچەكانیان‬ ‫بدەن بچنە مەلەوانگەكان‌و خۆیان‬ ‫فێر بكەن‪.‬‬ ‫بەشێك ل��ەك��چ��ان دەڵ��ێ��ن‪،‬‬ ‫بەهۆی سەرقاڵییەوە‪ ،‬ناپەرژێنە‬ ‫سەر ئەوەی بەردەوام مەلە بكەن‪.‬‬ ‫رێناس‪ ،‬كچێكی (‪17‬س��اڵ)‬ ‫ە‪ ،‬هەرچەندە مەلەوانە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫بەكەمیی دەچێتە مەلەوانگەكان‌و‬ ‫وتی‪« :‬زۆر حەزم لەمەلەكردنە‪،‬‬ ‫ب���ەاڵم س��ەرق��اڵ��ی ئیشكردنم‌و‬ ‫م��ەج��ال��م نییە‪ ،‬م��ەل��ەی��ش زۆر‬ ‫پێویستە بۆ خانمان»‪.‬‬

‫بۆچی لە شەودا؛ کچان مۆبایلەكانیان بێدەنگ دەكەن؟‬ ‫راپۆرتی‪ :‬الڤە بەشارەت‬

‫‪..............................‬‬ ‫ك������چ������ان‪ ،‬ش��������ەوان‬ ‫لەماڵەكانیاندا‪ ،‬مۆبایلەكانیان‬ ‫ب��ێ��دەن��گ دەك������ەن‌و دوور‬ ‫ل���ەچ���اوی خ��ێ��زان��ەك��ان��ی��ان‪،‬‬ ‫كورتەنامە ل��ەگ��ەڵ ه��اوڕێ‌و‬ ‫خ���ۆش���ەوی���س���ت���ەك���ان���ی���ان‬ ‫دەگۆڕنەوە‪.‬‬ ‫ئەو كچانەی مۆبایلەكانیان‬ ‫ب��ێ��دەن��گ دەك�����ەن؛ دەڵ��ێ��ن‬ ‫ك��ە ت��رس��ی خ��ێ��زان��ەك��ان��ی��ان‬ ‫وای���ل���ێ���ك���ردوون‪ ،‬ب��ۆئ��ەوەی‬ ‫كێشەیان بۆ دروست نەكەن‪،‬‬ ‫چونكە بەهاتنی هەر نامە‪ ،‬یان‬ ‫زەنگێكی مۆبایل لە شەودا‪،‬‬ ‫ل��ێ��پ��رس��ی��ن��ەوەی��ان ل��ەگ��ەڵ��دا‬ ‫دەكرێت‪ ،‬ب��ەاڵم هەندێكیان‪،‬‬ ‫ه���ەر خ��ۆی��ان ح���ەز دەك���ەن‬ ‫مۆبایلەكانیان بێدەنگ بكەن‪.‬‬ ‫شایان شاسوار‪ ،‬كچێكی‬ ‫(‪25‬ساڵ)ە‌و دووساڵ لەمەوبەر‬ ‫زانكۆی تەواوكردووە‪ ،‬بەشەو‌و‬ ‫رۆژێ��ك‪ ،‬نزیكەی (‪)40 - 30‬‬ ‫كورتەنامە لەگەڵ هاوڕێكانیدا‬ ‫دەگ��ۆڕێ��ت��ەوە‪ ،‬بۆیە جگە لە‬ ‫شەو‪ ،‬بەڕۆژیش مۆبایلەكەی‬ ‫بێدەنگ دەكات‪.‬‬ ‫ناوبراو‪ ،‬وتی‪« :‬حەزناكەم‬ ‫بە زەنگی مۆبایلەكەم‪ ،‬ماڵەوە‬ ‫بێزار بكەم‪ ،‬چونكە ئەگەر‬

‫بێدەنگی نەكەم‪ ،‬ئەوا ماڵەوە‬ ‫پرسیاری زۆرم لێ دەك��ەن‌و‬ ‫پێم دەڵێن ئەو كەسە كێیە‬ ‫نامەی لەگەڵدا دەگۆڕیتەوە»‪.‬‬ ‫ك��چ��ان دەڵ��ێ��ن‪ ،‬یەكێك‬ ‫لەناخۆشترین ئەو پرسیارانەی‬ ‫خێزانەكانیانەوە‬ ‫ل��ەالی��ەن‬ ‫ئ���اراس���ت���ەی���ان دەك���رێ���ت‪،‬‬ ‫لێپرسینەوەیە لە پەیوەندیی‌و‬ ‫ك���ورت���ەن���ام���ەك���ان‪ ،‬ب��ۆی��ە‬ ‫بەبێدەنگكردنی مۆبایلەكانیان‪،‬‬ ‫خۆیان لەو رووبەڕووبوونەوەیە‬ ‫دەشارنەوە‪.‬‬ ‫شنۆ م��ەری��وان‪ ،‬كچێكی‬ ‫ت��ره‌‪ ،‬هۆكاری بێدەنگكردنی‬ ‫م���ۆب���ای���ل���ەك���ەی ب���ۆ ئ���ەوە‬ ‫دەگەڕێنێتەوە كە پێشووتر‬ ‫زۆرب���ەی ك��ات‪ ،‬درەنگانێكی‬ ‫ش��ەو زەن��گ��ی مۆبایلەكەی‪،‬‬ ‫خ��ێ��زان��ەك��ەی ن��اچ��ار دەك��رد‬ ‫بیخەنە ژێر چاودێرییەوە‪.‬‬ ‫ئ��ەو‪ ،‬وت��ی‪« :‬هاوڕێكانم‪،‬‬ ‫زۆرب����ەی ك��ات ن��ام��ەی��ان بۆ‬ ‫دەن��اردم‪ ،‬ئەگەر مۆبایلەكەم‬ ‫بێدەنگ نەكەم‪ ،‬ماڵەوەمان‬ ‫ب��ەش��ێ��وەی��ەك��ی ت��ر س��ەی��رم‬ ‫دەك���ەن‌و چاودێریم دەك��ەن‪،‬‬ ‫ئەوەیش بۆ من ناخۆشە»‪.‬‬ ‫بەشێك لەكچان دەڵێن‪،‬‬ ‫بەهۆی ئەوەی مۆبایلەكانیان‬ ‫بێدەنگ نەكردووە‪ ،‬هەندێكجار‬ ‫كێشەیان ب��ۆ دروس��ت��ب��ووە‌و‬

‫ب��ەش��ێ��ك��ی��ش��ی��ان‪ ،‬ت��ەن��ان��ەت‬ ‫رێگا ن��ادەن هیچ ئەندامێكی‬ ‫دەستكاریی‬ ‫خێزانەكەیان‪،‬‬ ‫مۆبایلەكەی بكات‪.‬‬ ‫ن��از ك��ەری��م‪ ،‬چەندینجار‬ ‫مۆبایلەكەی تووشی گرفتی‬ ‫كردووە‪ ،‬بەهۆی ئەوەی پێشتر‬ ‫كاتێك مۆبایلەكەی بێدەنگ‬ ‫نەدەكرد‪ ،‬لەگەڵ زەنگی‬ ‫كورتەنامەدا‪ ،‬ماڵەوەیان‬ ‫م���ۆب���ای���ل���ەك���ەی���ان‬

‫«‪ 40‬نامە‬ ‫دەگۆڕمەوە‪،‬‬ ‫بۆیە لەترسا‬ ‫مۆبایلەكەم‬ ‫بێدەنگ دەكەم»‬

‫ه���ەڵ���دەگ���رت‌و ن��ام��ەك��ەی��ان‬ ‫دەخ�����وێ�����ن�����دەوە‪ ،‬وەك‬ ‫چ����اودێ����ری����ی����ەك ل���ەس���ەر‬ ‫كچەكەیان‪.‬‬ ‫ناوبراو‪ ،‬ئاماژەی بەوەش‬ ‫كرد‪ :‬ئێستا بەبێ كێشەم‪ ،‬نە‬ ‫من ئەوان بێزاردەكەم بە زەنگی‬ ‫مۆبایلەكەم‌و ن��ە ئەوانیش‬ ‫كورتەنامەكانم دەخوێننەوە‪،‬‬ ‫چونکه‌ «مۆبایلەكەم بێدەنگ‬ ‫كردووە»‪.‬‬ ‫ئ��ەوەی ئێستا بۆ ئەو‬ ‫ك��چ��ان��ە ب���ووەت���ە كێشە‪،‬‬ ‫ئەوەیە؛ كاتێك كورتەنامەیان‬ ‫ب���ۆ دێ�����ت‪ ،‬ن���اچ���ار دەب���ن‬ ‫وەاڵمیان بدەنەوە‌و لەترسی‬ ‫خێزانەكانیشیان‪ ،‬لەسوچێكی‬ ‫ماڵەوەیاندا بە بێدەنگیی‪،‬‬ ‫دەس��ت ب��ە ن��ام��ە گۆڕینەوە‬ ‫دەك��ەن‪ ،‬ب��ەاڵم هەندێك كات‬ ‫بەردەوامیدان بەو شێوەیە‪،‬‬ ‫رووب���ەڕووی لێپیچینەوەیان‬ ‫دەكات‪.‬‬ ‫رێناس نوری‪ ،‬خوێندكاری‬ ‫زانكۆ‪ ،‬باسی لەوە كرد‪ ،‬هاوڕێی‬ ‫ك��وڕی زۆرەو شەوانیش تا‬ ‫درەنگانێك نامە دەگۆڕنەوە‪،‬‬ ‫بۆیە شەوانە‪ ،‬مۆبایلەكەی بە‬ ‫بێدەنگیی كورتەنامەكانی بۆ‬ ‫دەگەیەنێت‪.‬‬ ‫رێ�������ن�������اس‪ ،‬وت������ی‪:‬‬ ‫ئ��ەوەی��ان‬ ‫«خێزانەكانمان‪،‬‬

‫ق��ب��ووڵ نییە ل��ەگ��ەڵ ه��اوڕێ‬ ‫كوڕەكانماندا نامە بگۆڕینەوە‪،‬‬ ‫ی���ان ق��س��ە ب��ك��ەی��ن‪ ،‬ب��ۆی� ‌ه‬ ‫ب��ەه��ەڵ��ە لێمان ت��ێ��دەگ��ەن‪،‬‬ ‫پرسیاری زۆرمان لەبارەی ئەو‬ ‫پەیوەندییانەوە لێدەكەن»‪.‬‬ ‫وشیار یوسف‪ ،‬توێژەری‬ ‫كۆمەاڵیەتی‪ ،‬پێیوایە مۆبایل‬ ‫وەك یەكێك لەئامرازەكانی‬ ‫پەیوەندی‪ ،‬كاریگەری لەسەر‬ ‫خێزانەكان دروس��ت��ك��ردووە؛‬ ‫ب������ۆئ������ەوەی چ����اودێ����ری‬ ‫منداڵەكانیان بەتایبەت كچ‬ ‫ب��ك��ەن‪ ،‬ب��ەه��ۆی زۆرب��وون��ی‬ ‫كێشەكان بەهۆی مۆبایلەوە‪.‬‬ ‫ن��اوب��راو‪ ،‬وت��ی‪« :‬كچان‌و‬ ‫كوڕان لەتەمەنی گەنجێتیدا‪،‬‬ ‫حەزدەكەن بەردەوام كەسێك‬ ‫هەبێت گرنگی پێبدات‌و ئاگای‬ ‫لێبێت‪ ،‬ئەوانەیش كە بەردەوام‬ ‫كورتەنامە بۆ یەكتر دەنێرن‪،‬‬ ‫ئاشكرایە جۆرێك لەحەزو‌و‬ ‫خۆشەویستییان ب��ۆ یەكتر‬ ‫هەیە»‪.‬‬ ‫ل���ەب���ارەی ه���ەوڵ���دان بۆ‬ ‫گفتوگۆكردن دوور لەچاوی‬ ‫خ��ێ��زان��ەك��ان‪ ،‬وش��ی��ار وت��ی‪:‬‬ ‫«س��ان��س��ۆری خێزانەكانیان‬ ‫ن��اچ��اری ك����ردوون واب��ك��ەن‪،‬‬ ‫ئ���ەوەی���ش ه��ەن��دێ��ك ك��ات‬ ‫كاریگەری خراپی لەسەریان‬ ‫دەبێت»‪.‬‬

‫ذمارة (‪ )647‬سيَشةممة ‪2011/8/16‬‬

‫‪www.rozhnama.net‬‬

‫سه‌لما عارف‪ :‬ئه‌و گه‌نجانه‌ی دێن ‌ه الم وه‌کو کوڕم وان‪ ،‬هاوکارییان ده‌ک ‌هم‌و ژنم بۆ (شه‌ش)یان هێناوه‌‪.‬‬

‫دوای شەش ژن؛ بەتەمای ژنی تر نییە‬

‫عومەر چاوشین؛ بۆ خاڵی سفر دەگەڕێتەوە‬

‫سابات – ئەحمەد باڵەكی‬ ‫عومەر چاوشێن؛ لە دیدارێكی‬ ‫«سابات»دا‪ ،‬باس لە ژیانی تایبەتی‬ ‫خ��ۆی‌و ئ��ای��ن��دەی دەك���ات‌و ئ��ەوەش‬ ‫دەخاتە روو‪ ،‬كە دوای رۆڵبینینی‬ ‫لە فیلمی «خاڵی سفر»دا‪ ،‬بەنیازی‬ ‫سەفەركردنی ئەوروپایەو دەشڵێت‪:‬‬ ‫«ك���ە رۆش��ت��م‪ ،‬م��ەگ��ەر ب��ەس��ەف��ەر‬ ‫بێمەوە»‪.‬‬ ‫عومەر محێدین عەبدوڵاڵ‪ ،‬ناسراو‬ ‫بە عومەر چاوشین (‪71‬ساڵ)‪ ،‬وەك‬ ‫خ��ۆی ب��اس��ی دەك���ات (‪ )44‬س��اڵ‬ ‫لەمەوبەر یەكەم رۆڵ��ی بینیوە لە‬ ‫شانۆگەرییەكدا‪ ،‬كە ناسر حەسەن‬ ‫دەره��ێ��ن��ەری ب����ووە‪ ،‬ئ����ەوەش بە‬ ‫دەسپێكی كارەكانی دەزان��ێ��ت كە‬ ‫خەاڵتی یەكەمی وەرگرتووە‪.‬‬ ‫وەك خۆشی دەڵێت؛ تا ئێستا‬ ‫بەشداریی لە (‪ )300‬كاری هونەرییدا‬ ‫كردووە بە شانۆو كورتە فیلم‌و دراماو‬

‫فیلمی سینەمایی‪« ،‬لەو كارانەشدا‬ ‫چەندین جار پلەی یەكەم‌و خەاڵتم‬ ‫بەدەست هێناوە لە بەغداو ئێران»‪.‬‬ ‫عومەر چاوشین‪ ،‬بەوە ناسراوە‬ ‫یەكێكە لەو هونەرمەندانەی بەهۆی‬ ‫نەبوونی ژنە ئەكتەرەوە‪ ،‬رۆڵی ژنی‬ ‫بینیوە‌‪ ،‬ئ��ەوەش تووشی هەندێك‬ ‫كێشەی ك���ردووە‪ ،‬ل��ەو رووەش���ەوە‬ ‫وت���ی‪« :‬چ��ەن��دی��ن ج��ار رۆڵ���ی ژنم‬ ‫بەرجەستە كردووە‪ ،‬كە یەكەم جاریش‬ ‫لەشانۆیەكدا بوو لە كەركوك‪ ،‬دوای‬ ‫ئ��ەوە زیاتر ل��ە(‪ )50‬جار رۆڵ��ی ژنم‬ ‫بینیوە»‪.‬‬ ‫هۆكاری رۆڵبینینەكەش بۆ ئەوە‬ ‫دەگەڕێنێتەوە‪ ،‬كە تا تەمەنی (‪)30‬‬ ‫ساڵی‪ ،‬موو لە رووخساری نەهاتووە‪،‬و‬ ‫ئ��ەوەش بە «فرسەت» دەزانێت بۆ‬ ‫ئەوەی ئەو رۆاڵنە بەرجەستە بكات‌و‬ ‫وت��ی‪« :‬رۆڵ��ی ژنی ئەحمەد ساالر‌و‬ ‫عەلییە فەندیم بینیوە‌و جارێك‬ ‫لەبەردەم بەلەدییەی سلێمانی‪،‬‬

‫منداڵێك تەماتەیەكی تێگرتم‪ ،‬منیش‬ ‫ئ���اوڕم دای����ەوە وت���ی‪ :‬ه��ا ژن��ەك��ەی‬ ‫عەلییەفەندی‪ ،‬دوكاندارێكیش بۆ‬ ‫دڵدانەوەی من وتی‪ :‬لەگەڵ منیەتی‪،‬‬ ‫وتم؛ بۆ ژنی عەلییەفەندیت؟ ئەویش‬ ‫وتی؛ نەوەڵاڵ (بەپێكەنینەوە)»‪.‬‬ ‫ت��ازەت��ری��ن بەرهەمی چاوشین‪،‬‬ ‫رۆڵبینینە لە فیلمێكدا بەناوی «خاڵی‬ ‫س��ف��ر»‪ ،‬ك��ە تێیدا رۆڵ���ی كەسێك‬ ‫دەبینێت که‌ كوڕەكەی سەركێشە‪،‬‬ ‫ئ��ەوەش دەخاتە روو كە دوای ئەو‬ ‫فیلمە ب��ەن��ی��ازی دەرەوەی واڵت��ەو‬ ‫ناشگەڕێتەوە‪« ،‬ئێستا داوەتنامەم لە‬ ‫فەڕەنساوە بۆ هاتووە بۆ ماوەی شەش‬ ‫مانگ‪ ،‬جگە لەوەی خەاڵتێكی فلیمیم‬ ‫هەیە لە ئیسپانیا بە بڕی (سێ‌ دەفتەر‬ ‫ئۆیرۆ)‪ ،‬شەهرامی عەلیدی دەرهێنەر‪،‬‬ ‫ئاگاداری كردمەوە كە ئەم خەاڵتەم‬ ‫بۆ دەرچ���ووە‌و پێشتریش (ش��ەش)‬ ‫خەاڵتی دیكەی جیهانییم وەرگرتووە‪،‬‬ ‫بەاڵم دوای تەواوبوونی فیلمی‬

‫خاڵی سفر دەچم بۆ دەرەوە»‪.‬‬ ‫هەرچەندە چەندینجار رۆڵی ژنی‬ ‫بینوەو وەك خۆشی دەڵێت؛ لە ژیانیدا‬ ‫(شەش) جار ژیانی هاوسەریی پێكەوە‬ ‫ناوە‌و ژنی هێناوە‪ ،‬بەاڵم ئێستا بە تەنیا‬ ‫دەژی‪ ،‬لەو بارەیەشەوە وتی‪« :‬شەش‬ ‫ج��ار ژیانی هاوسەریم پێكهێناوە‪،‬‬ ‫كەچی ئێستا هیچ ژنێكم نییە‪ ،‬لە ژنی‬ ‫یەكەمم كچێك‌و دوو كوڕمان هەیە‪،‬‬ ‫ئێستا هەموویان ل��ەدەرەوە دەژین‪،‬‬ ‫لەدوای مردنی ژنی یەكەمم‪ ،‬ژن لەگەڵ‬ ‫من تەنیا مانگێك یان دوومانگ ژیاوە‪،‬‬ ‫ئەگەرچی لەژیانمدا زللەیەكم لەژن‬ ‫نەداوە‪ ،‬بەاڵم لە هەر (شەش) ژنەكەم‬ ‫(چوار)یان بەجێیان هێشتووم‌و (دوو)‬ ‫انیشیان مردوون‪ ،‬لەو ژنانەشم تەنیا‬ ‫(دوو)یان كورد بوون»‪.‬‬ ‫ئ���ەوەش دەخ��ات��ە روو‪ ،‬ك��ە لە‬ ‫ئێستادا ئیتر بەتەمای ژنهێنان نییەو‬ ‫وت��ی‪« :‬دەچ��م بۆ دەرەوە‪ ،‬مەگەر‬ ‫بەسەردان بێمەوە»‪.‬‬

‫بەراز قەدەغە نییە!‬ ‫سابات‬ ‫ئەگەر چانسی ب��ەراز ل��ەوەدا بێت كە‬ ‫ئایینی ئیسالم چەقۆی لەسەر هەڵگرتووەو‬ ‫خواردنی گۆشتەكەی لە پەیڕەوانی قەدەغە‬ ‫ك��ردووە‪ ،‬بەاڵم بەدبەختییەكەی لەوەدایە‬ ‫كە خەڵكێكی زۆر بە ئاژەڵێكی زیانبەخشی‬ ‫دەزان��ن‌و هەندێكیش تەنانەت هەر رقیان‬ ‫لێیەتی‪.‬‬ ‫ئەمانەش ب��ووەت��ە ه��ۆی ئ���ەوەی كە‬ ‫هەندێک كات‪ ،‬دەكەوێتە بەر شااڵوو پاكتاو‬ ‫دەكرێت‪ ،‬بەرپرسێكیش‬ ‫ل��ەوەزارەت��ی‬ ‫ن�����اوخ�����ۆ‬ ‫ئاماژە بەوە‬ ‫دەك�����ات؛‬

‫لەبەرامبەر كوشتنی هەر ئاژەڵێكدا‪ ،‬ئەوان‬ ‫رێوشوێنی یاسایی دەگرنەبەر‪ ،‬بەاڵم «نەبووە‬ ‫بە عادەت كەسێك سزا بدەین لەسەر كوشتنی‬ ‫بەراز‪ ،‬چونكە ئاژەڵێكی زیانبەخشەو زیان لە‬ ‫رەزو باخ دەدات»‪ ،‬که‌وات ‌ه لە كوردستاندا‬ ‫كوشتنی بەراز قەدەغە نییە‪.‬‬ ‫زۆرجار لە ناوچە شاخاوییەكانی وەك‬ ‫هەورامان‌و پێنجوێن‌و قەندیل‪ ،‬هەندێک كەس‬ ‫قۆڵی لێ هەڵدەماڵن‌و بە تاپڕ‌و سەگی راوەوە‪،‬‬ ‫بۆ بەرازكوشتن شاخەو شاخ دەكەن‪ ،‬بەاڵم‬ ‫هیچ كەس بە هاواری بەرازەكانەوە نایەت‪.‬‬ ‫ب���ەرپ���رس���ەك���ەی‬ ‫وەزارەت������ی‬ ‫ن����اوخ����ۆ‬ ‫ئ���ام���اژە‬ ‫ب�����ەوەش‬ ‫دەك�������ات‪:‬‬ ‫«ئ������ەگ������ەر‬ ‫ك���ەس���ێ���ك پڵنگێك‬ ‫بكوژێت‪ ،‬سزای دەدەین‪،‬‬ ‫چ��ون��ك��ە ئ��اژەڵ��ێ��ك��ی‬ ‫دەگ���م���ەن���ەو ب����ەرەو‬ ‫ل��ەن��اوچ��وون دەچ��ێ��ت‪،‬‬ ‫ب����ەاڵم ل��ەس��ەر ب���ەراز‬ ‫تائێستا لێپێچینەوەمان‬ ‫نەكردووە»‪.‬‬

‫سابات – پ‪ .‬چەمچەماڵ‬ ‫ئ���ەو ئ��اف��ره‌ت��ێ��ك��ی بەتەمەنی‬ ‫دانیشتووی چەمچەماڵە‪ ،‬هەرچەندە‬ ‫رووخ��ۆش��ی��ی��ەك��ەی ژم��ارەی��ەك��ی‬ ‫زۆر گ��ەن��ج��ان��ی ل��ە چ�����واردەوری‬ ‫ك��ۆك��ردووەت��ەوە‪ ،‬ب��ەاڵم ناخی پڕ‬ ‫ئ����ازاری (‪ )30‬س���اڵ تەنیاییە‌و‬ ‫تاكە ئومێدیشی ئ��ەو دووكانەیە‪،‬‬ ‫كە لەماڵەكەیدا ب��ەڕووی گەنجاندا‬ ‫كردوویەتییەوە‪.‬‬ ‫دووکانێكی هەیە كە بژێویی‬ ‫ژیانی لەسەرێتی‪ ،‬رۆژانەیش گەنجان‬ ‫سەردانی دەكەن‪ ،‬وەك خۆی دەڵێت‪:‬‬ ‫«زۆر گەشبینم لەسەر كارەكەم‌و تا‬ ‫بشتوانم بەردەوام دەبم»‪.‬‬ ‫س��ەل��م��ە ع����ارف (‪46‬س�����اڵ)‪،‬‬ ‫دانیشتووی ق���ەزای چەمچەماڵە‪،‬‬ ‫ئ��ەوەی لە ئافره‌تانی دیكەی جیا‬ ‫دەكاتەوە‪ ،‬كاركردن‌و ژیانی (‪)30‬‬ ‫ساڵ تەنیاییەتی‪ ،‬لە لێدوانێكیدا‬ ‫ب��ۆ «س���اب���ات»‪ ،‬وت���ی‪« :‬ب��اوك��م‬ ‫ئەم دووكـــانەی بۆ دان��ام‪ ،‬دوای‬ ‫م��ردن��ی ئ��ەو و كەسوكارەكەشم‪،‬‬ ‫لە دووك��ان��ەك��ەم دان��ەب��ڕام‪ ،‬خۆشم‬ ‫بە بەختەوەر دەزان��م كە تائێستا‬

‫بەردەوامم‪ ،‬رۆژانەش‬ ‫الوان���ی ش��ارەك��ەم‬ ‫سەردانم دەك��ەن‌و‬ ‫شتم لێدەكڕن»‪.‬‬ ‫ئ�������ەو‪ ،‬ك��ە‬ ‫ش���ەو‬ ‫رۆژو‬ ‫لەدووكانەكەیدا‬ ‫دەگوزەرێنێت‪،‬‬ ‫دەڵێت‪« :‬لە‬ ‫(ش����ەش)ی‬ ‫بە یا نییە و ە‬ ‫تا(یەك)ی شەو دووكانم‬ ‫ك��راوەی��ە‪ ،‬ئەگەر رۆژێ��ك گەنجان‬ ‫سەردانم نەكەن‪ ،‬ئەو رۆژەم ناخۆش‬ ‫دەب��ێ �ت‌و دووك��ان��ەك��ەم دادەخ���ەم‪،‬‬ ‫چونكە ئ���ەوان وەك ك��وڕم وان‌و‬ ‫وایانكردووە هەست بە بێكەسیی‬ ‫نەكەم»‪.‬‬ ‫خۆشحاڵیی خۆشی دەرب��ڕی‬ ‫ب��ەوەی‪ ،‬گەنجان لێی كۆدەبنەوەو‬ ‫ك���ات���ەك���ان���ی ل��ەگ��ەڵ‬ ‫ئەواندا بەسەر دەب��ات‪،‬‬ ‫وت��ی��ش��ی‪« :‬ت��اب��ت��وان��م‬ ‫ق��س��ەی خ��ۆش��ی��ان بۆ‬ ‫دەكەم هاوكاریان دەبم‬ ‫ل��ەو كێشانەی هەیانە‪،‬‬

‫ئۆتۆمبێلی تەیارە‬ ‫سابات‬ ‫ت��ی��م��ی پ���س���پ���ۆڕان���ی ب����واری‬ ‫دروستكردنی ئۆتۆمبێل‪ ،‬سەركەوتوو‬ ‫بوون لە دروستكردنی «ئۆتۆمبێلی‬ ‫تەیارە»‪ ،‬ئەوەش داهێنانێكی نوێیە‬ ‫ك��ە ك��ۆك��ردن��ەوەی «ئۆتۆمبێل»‌و‬ ‫«ت��ەی��ارەی��ە» ل��ە ی��ەك جەستەدا‪،‬‬ ‫بەشێوەیەك‪ ،‬كە لە (‪ )30‬چرکه‌دا لە‬ ‫توانایدا هەیە لە تەیارەیەكی فڕیوەوە‬ ‫ببێتە ئۆتۆمبێلێك‌و بە شەقامەكاندا‬ ‫بگوزەرێت‪.‬‬ ‫دروس��ت��ك��ەران��ی ئ��ەو داهێنانە‬

‫نوێیە‪ ،‬لەو بڕوایەدان لەماوەی (پێنج)‬ ‫ساڵدا دەتوانرێت كار بەو داهێنانە‬ ‫بكرێت‪ ،‬ئ��ەوەش دوای رەزامەندیی‬ ‫«ب��ەرپ��رس��ان��ی ئ��ەم��ری��ك��ا ل��ەس��ەر‬ ‫نموونەكەی»‪ ،‬ئەوەشیان خستووەتە‬ ‫روو‪ :‬ك��ە ئۆتۆمبێلە ت��ەی��ارەك��ە‬ ‫هاوڕێی ژینگەیەو قەبارەكەشی وا‬ ‫دروستكراوە‪ ،‬كە بتوانرێت لەبەردەم‬ ‫ماڵدا دابنرێت‪.‬‬ ‫ئەو «ئۆتۆمبێلە تەیارەیە»‪ ،‬كە‬ ‫توانای هەڵگرتنی دوو سەرنشینی‬ ‫هەیە‌و توانای بڕینی (‪ )115‬میلی‬

‫هەیە لە هەوادا‪ ،‬هەروەها (‪ )65‬میل‬ ‫دەبڕێت لە سەعاتێكدا لەسەر شەقام‪،‬‬ ‫بۆ فێربوون بە فڕینیشی تەنیا (‪)20‬‬ ‫سەعات راهێنانی دەوێت‌و نرخەكەشی‬ ‫«‪ 250‬هەزار دۆالرە»‪.‬‬ ‫ئەوەی جێی سەرنجە‪ ،‬نوشتانەوەو‬ ‫ب���ەرزب���وون���ەوەی ب��اڵ��ەك��ان��ی��ی��ەت��ی‬ ‫ب��ەش��ێ��وەی��ەك��ی ئۆتۆماتیكی‪ ،‬كە‬ ‫تەنیا (‪ )15‬چرکه‌ دەخایەنێت‪ ،‬ئەو‬ ‫تایبەتمەندییانەش وای��ان��ك��ردووە‪،‬‬ ‫گ��رووپ��ی ك��ارەك��ەی شانازیی پێوە‬ ‫بكەن‪ .‬بەشێوەیك كارل دیتریچ‪ ،‬بۆ‬

‫رۆژن��ام��ەی «دەی��ل��ی مەیل» وتی‪:‬‬ ‫«وەكو فیلم‌و خەو وایە»‪.‬‬ ‫ه���ەرچ���ەن���دە ت��ائ��ێ��س��ت��ا ئ��ەو‬ ‫«ئۆتۆمبێلە تەیارەیە» نەخراوەتە‬ ‫ب��ازاڕەوە‪ ،‬بەاڵم تایبەتمەندییەكانی‬ ‫وا پیشان دەدەن‪ ،‬كە رێژەیەكی زۆر‬ ‫كڕیاری هەبێت‪ ،‬بەتایبەت ئەستێرە‬ ‫ناودارەكان‌و دەوڵەمەندانی ئەمریكاو‬ ‫ئ��ەوروپ��ا‪ ،‬ب��ەش��ێ��وەی��ەك تائێستا‬ ‫نزیكەی (‪ )100‬كــــــەس ئ��ارەزوو‬ ‫دەك���ەن بخرێتە بــــــــازاڕەوە‌و‬ ‫بیكڕن‪.‬‬

‫تائێستا ئافره‌تم‬ ‫بۆ (شەش) گەنج هێناوە»‪.‬‬ ‫س��ەل��م��ە‪ ،‬خ��ەف��ەت��ب��ارە ب��ەوەی‬ ‫ن��ەی��ت��وان��ی��وە وەك���و خانمانی تر‬ ‫لەناوماڵ‌و كەسوكاردا بژی‪ ،‬بەاڵم‬ ‫خۆشبەختیشە ك��ە دووك��ان��ەك��ەی‬ ‫جێی باخچەو سەنتەر‌و كافتریای‬

‫گ���رت���ووەت���ەوە بۆ‬ ‫گەنجان‪.‬‬

‫ذمارة (‪ )647‬سيَشةممة ‪2011/8/16‬‬

‫سووده‌کانی رۆژووگرتن‬

‫سابات‬ ‫س��ەرب��اری ئ���ەوەی مسوڵمانان وەك‬ ‫ئەركێكی ئایینی‌و «ف��ەری��زەی��ەك»‪ ،‬لە‬ ‫مانگی رەمەزاندا بەرۆژوو دەبن‪ ،‬لێكۆڵینەوە‬ ‫جیهانییەكانیش دەری���دەخ���ەن كە‬ ‫رۆژووگرتن‪ ،‬لەڕووی جەستەیی‌و‬

‫تەندروستییەوە‪ ،‬سوودبەخشە بۆ مرۆڤ‪.‬‬ ‫ل��ەت��ازەت��ری��ن لێكۆڵینەوەدا‪ ،‬ك��ە لە‬ ‫پەیمانگای دڵی ناوەندی (ئینتەرمانتن)ی‬ ‫ئــەمریكیی ئەنجامدراوە‪ ،‬ئاشكرایكردووە‪:‬‬ ‫«رۆژووگ���رت���ن‪ ،‬دەب��ێ��ت��ە ه��ۆی ئ��ەگ��ەری‬ ‫كەمكردنەوەی تووشبوون بە نەخۆشییەكانی‬

‫سابات – سەروەر سەعدوڵاڵ‬ ‫هەرچەندە ئێستا بە چەند‬

‫سمكۆ جاف‬

‫بەرهەمێكەوە‬ ‫س���ەرق���اڵ���ە‪،‬‬ ‫بۆ ئ��ەوەی لەم‬ ‫مانگەدا پەخش‬ ‫ب��ك��رێ��ن‪ ،‬ب���ەاڵم لە‬ ‫دی��دارێ��ك��ی ك��ورت��ی‬ ‫«س����اب����ات»دا دواو‬ ‫ئەوەشی خستە روو؛ كە لە‬ ‫یەكێك لە بەرهەمە تازەكانی‬ ‫ئ��ەم مانگی رەم��ەزان��ەدا زۆری‬ ‫نەماوە بسووتێت‪.‬‬ ‫ماهیر حەسەن‪46( ،‬س��اڵ)‪،‬‬ ‫یەكێكە لە هونەرمەندە دیارەكانی‬ ‫شاری سلێمانی‌و بینەرێكی زۆری‬

‫هەیە‪ ،‬بەشێوەیه‌ك زۆرب��ه‌ی لە‬ ‫هاواڵتییان لە دەوری شاشەكان‬ ‫كۆ دەكاتەوەو ئەو شانۆیانەی كە‬ ‫رۆڵی تێدا دەبینێت جمەی دێت‪.‬‬ ‫بەو پێیەی ماهیر حەسەن‪،‬‬ ‫زۆرج���ار ل��ە دەق دەردەچ��ێ��ت‪،‬‬ ‫كێشەی بۆ دروست دەبێت‪ ،‬یان‬ ‫هاوپیشەكانی دەخاتە پێكەنین‌و‬ ‫ن��اچ��ار دەب���ن «م��ەش��ه��ەدەك��ە»‬ ‫دووب�������ارە ب���ك���ەن���ەوە‪ ،‬ل����ەدوا‬ ‫بەسەرهاتیشدا كە بۆ «سابات»ی‬ ‫گێڕایەوە‪ ،‬وتی‪« :‬لەم نزیكانەدا‬ ‫ئ��ێ��وارەی��ەك س��ەرق��اڵ��ی ك��اری‬ ‫هونەریی بووین‌و مەشهەدەكە وابوو‬ ‫نانمان دەخ��وارد‌و مقەڵییەكمان‬ ‫دانابوو كە پشكۆی لەسەر بوو‪،‬‬ ‫لەو كاتەدا (ئااڵخان‪ ،‬هونەرمەند)‬ ‫دەبەیەك نەوتی بە مقەڵییەكەدا‬ ‫كرد‌و هەر كە منیش چەرخەكەم‬ ‫داگیرساند ئاگرەكە كڵپەی كرد‪،‬‬ ‫باوەڕ بكەن بۆنی سووتاویی‌و بۆ‬

‫ك��روزم لێ دەه��ات‌و خەریك بوو‬ ‫نەكوژێمەوە»‪.‬‬ ‫ئ���ەو ك��ە ل��ە دەی����ان ك��اری‬ ‫هونەریی‌و زنجیرە درامادا بەشداریی‬ ‫كردووە‪ ،‬زۆرجار تا رۆڵێكی نوێ‌‬ ‫دەبینێت‪ ،‬ناوی رۆڵەكەی پێشووی‬ ‫بەسەردا دەبڕێت‌و هەندێك كەس‬ ‫بەو ناوەو‌ه بانگی دەكەن‪ ،‬وەك‪:‬‬ ‫(عەباسی پیر داود‪ ،‬ئەشرەف‬ ‫ب��ەگ‪...‬ه��ت��د)‪ ،‬ه��ۆك��اری ئ��ەوەش‬ ‫ب��ە نزیكیی رۆڵ��ەك��ان دەزان��ێ��ت‬ ‫لە كەسێتی خ��ۆی��ەوەو دەڵێت‪:‬‬ ‫«سوپاس بۆ خوا بەپێی توانا‬ ‫ب���ەردەوام رۆڵێكم هەڵبژاردووە‬ ‫ك��ە هەمیشە ل��ە ن��او خەڵكیدا‬ ‫بمێنێتەوەو رێزم لێبگرن‌و خۆشیان‬ ‫بوێم»‪.‬‬ ‫ه��ۆك��اری الدان��ی��ش��ی ل��ەدەق‬ ‫بۆ «بەخشینی چێژی زیاتر بە‬ ‫وەرگ���ر» دەگەڕێنێتەوەو وتی‪:‬‬ ‫«ل��ە ه��ون��ەری ش��ان��ۆدا‪ ،‬م��ەرج‬

‫«قەتێ‌» كەمبووەتەوە‬

‫پالن دانان‬

‫گەشەپێدانی مرۆیی‬

‫س��اڵ��ی (‪ )1970‬ل��ە زان���ك���ۆی ه��ارف��رد‪،‬‬ ‫توێژینەوەیەك كرا‌و تێیدا پرسیار لە (‪ )100‬قوتابی‬ ‫ك��را‪ ،‬كە لە قۆناغی كۆتایی خوێندندا ب��وون‪،‬‬ ‫«ئایا پالنتان چییە بۆ ئایندە؟ ئایا پالنی روون‌و‬ ‫دیاریكراوتان هەیە؟»‪.‬‬ ‫ل��ەو ژم��ارەی��ە تەنیا (‪)%3‬ی قوتابییەكان‬ ‫ب��ەرن��ام��ەو پالنیان ه��ەب��وو‪ ،‬پ��اش (‪ )20‬ساڵ‬ ‫بەدواداچوون كرا بۆ ئەو قوتابییانە‪ ،‬دەركەوت ئەو‬ ‫(‪)%3‬یە خاوەنی دەستكەوتێك بوون بە هێندەی‬ ‫دەستكەوتی (‪)%90‬ەكە‪.‬‬ ‫م��رۆڤ��ی بێبەرنامەو پ�لان‪ ،‬وەك��و كاپتنی‬ ‫ێ قیبلەنما‌و نەخشە سەفەر‬ ‫كەشتییەك وایە كە بەب ‌‬ ‫ێ چ دەریایەك هێمنە‌و كەی تووشی‬ ‫دەكات‌و نازان ‌‬ ‫ێ باشە بۆ لەنگەرگرتنی‬ ‫گەردەلول دەبێت‌و كو ‌‬ ‫ێ جار‬ ‫ێ خراپە؟‪ .‬واتە هەند ‌‬ ‫كەشتییەكەی‌و كو ‌‬ ‫ێ جار تووشی گرفت‬ ‫سەركەوتوو دەبێت‌و هەند ‌‬ ‫دەبێت‪.‬‬ ‫بەاڵم مرۆڤی خاوەن پالن‌و بەرنامەی داڕێژراو‪،‬‬ ‫وەك كاپتنی كەشتییەك وایە‪ ،‬كە خاوەن نەخشەیەو‬ ‫ێ دەڕوات‌و چ رێگایەك سەالمەتە بۆ‬ ‫دەزانێت بۆ كو ‌‬ ‫لەنگەرگرتن‪ ،‬هەر رۆژێك تێدەپەڕێت لە سوودی‬ ‫خۆیەتی‌و لە ئەمانجەكانی نزیك دەبێتەوە‪.‬‬ ‫بۆ دانانی پالنیش دەبێت (دوو) پێناسە دیاریی‬ ‫بكەین‪:‬‬ ‫* نامە ((‪ Mission‬ئەو رێبازەی ژیانی لە‬ ‫پێناودا دەبەیتە سەر‪ ،‬شتێكی گشتیی‌و بەردەوامە‪،‬‬ ‫وەك رێبازی حیزبیی‌و ئایینی‌و نەتەوەیی‪ .‬بۆ نموونە‬ ‫كەسانێك دەبینین هەمیشە كوردایەتیی دەكەن‌و‬ ‫بەردەوام تێدەكۆشن بۆ رزگاربوونی میللەتەكەیان‪،‬‬ ‫پاشان بۆ گەشەپێدانی واڵتەكەیان‪.‬‬ ‫* بینایی‪ ،‬یا خود دووربینین ( ‪،)Vision‬‬ ‫مەبەستێكی كوتاییە یاخود ئامانجێكە هەوڵی‬ ‫بەدیهێنانی دەدەیت‪ ،‬شتێكی هەستیارەو دەستت‬ ‫دەكەوێت‪ .‬بۆ نموونە دەتەوێت ببی بە خاوەن كارگە‬ ‫یان بە خاوەنی بڕێك پارەی زۆری (دیاریكراو)‪.‬‬ ‫مرۆڤ لە ژیاندا چەند چاالكییەكی هەیە‪ ،‬وەك‬ ‫الیەنی (رۆحیی‌‪ ،‬كۆمەاڵیەتیی‌‪ ،‬خێزانیی‌‪ ،‬ئابووریی‌‪،‬‬ ‫زانستیی‌‪ ،‬پیشەیی‌‪ ،‬تەندروستیی‌و خوشگوزەرانیی)‪.‬‬ ‫(م��روڤ‌‪ ،‬رۆح‌و هەستی هەیە) وات��ە الیەنی‬ ‫رۆحیی‪.‬‬ ‫(باوك‌و دایك‌و ‪ )..‬واتە الیەنی خێزانیی‪.‬‬ ‫(فەرمانبەر ی��ان ك��رێ��ك��ار)ە‪ ،‬وات��ە الیەنی‬ ‫پیشەیی‪.‬‬ ‫(پارە‌و پڕۆژە) واتە الیەنی ئابووریی‪.‬‬ ‫( سەیران‌و سەفەر) واتە الیەنی خوشگوزەرانیی‌و‬ ‫هتد‪ ،...‬بۆ ئەوەی ژیانێكی ئاسوودەو كامەران‬ ‫بەدەست بێنیت‪ ،‬دەبێت بزانیت (حاڵی ئێستا ←‬ ‫پالندانان ← ئایندەیەكی ئاسوودە)‪.‬‬

‫شەكرەو دڵ»‪.‬‬ ‫ئەو لیكۆڵینەوەیە‪ ،‬دەریشیخستووە‪ ،‬جگە‬ ‫لە كەمكردنەوەی ئەگەرەكانی تووشبوونی‬ ‫بە نەخۆشییەكانی شەكرەو دڵ‪ ،‬رۆژووگرتن‬ ‫رێژەی كۆلیسترۆڵیش لە لەشدا دادەبەزێنێت‪،‬‬ ‫بەوپێیەی لەكاتی رۆژوودا‪ ،‬كە دەبێتە‬

‫هۆی برسیكردنی مرۆڤ‪ ،‬رێژەیەكی زۆر لە‬ ‫كۆلیسترۆڵ لە لەشدا باڵودەبێتەوەو ئەوەیش‬ ‫پەستان لەسەر ناوچەی دڵ كەمدەكاتەوە‌و‬ ‫رووبەڕووی خانە ئەنسۆلینییەكان دەبێتەوەو‬ ‫بەوشێوەیەش ئەگەری تووشبوون بە چەند‬ ‫نەخۆشییەك كەم دەكاتەوە‪.‬‬

‫«کێشكەی كورای» بازاڕی گەرمە‬ ‫سابات ‪ -‬پ‪ .‬هەولێر‬ ‫«کێشكەی كورای»‪ ،‬بو‌وەتە یەكێك‬ ‫لەو سیماو ناسنامانەی كە شاری هەولێری‬ ‫پێ دەناسرێتەوە‪ ،‬هەندێكیش «تەیرەواری‬ ‫ك����واڵوی» پ��ێ دەڵ��ێ��ن‪ ،‬ك��ە مەبەست‬ ‫لێی كۆترو ریشۆڵەو سوێسكەو پۆڕ‌و‬ ‫چەندجۆرێكی دیكەی باڵندەیە‪.‬‬ ‫ئامادەكردن‌و فرۆشتنی ئەو باڵندانەش‬ ‫زیاتر لە وەرزی زستان‌و مانگی رەمەزاندا‬ ‫برەویان هەیە‪.‬‬ ‫یونس سابیر‪ ،‬دانیشتووی گەڕەكی‬ ‫تەعجیلی شاری هەولێر‪ ،‬وەك خۆی باسی‬ ‫دەكات (‪ )20‬ساڵە سەرقاڵی ئەو كارەیە‌و‬ ‫بژێویی لەسەریەتی‌و ئەو كاتانەش كە‬ ‫وەرزی فرۆشتن‌و دەستكەوتنی «كۆتر‪،‬‬ ‫ریشۆلە‪ ،‬پ��ۆڕ‪ ،‬قەتێ‌‌و سوێسكە» كەم‬

‫دەبێتەوە‪ ،‬كەباب‌و تكەش دەفرۆشێت‪.‬‬ ‫ئ���ەو‪ ،‬دەڵ���ێ���ت‪« :‬ف��رۆش��ت��ن��ی ئ��ەم‬ ‫تەیرەواتانە وەك دەرم��ان وای��ە‪ ،‬كڕیاری‬ ‫تایبەتی هەیە‪ ،‬له‌ ئێستاشدا هه‌ندێکیان‬ ‫که‌مبوونه‌ته‌وه‌‪ ،‬وه‌کو قه‌تێ»‪ ،‬باس لەوەش‬ ‫دەكات‪ ،‬تەیرەكانیان لە سنووری پارێزگای‬ ‫كەركوك‌و موسڵەوە بۆ دێت‪.‬‬ ‫ئەو تەیرانە؛ بە كواڵندن‌و هەندێك‬ ‫جاریش بە برژاویی پێشكەشی كڕیاران‬ ‫دەك��رێ��ن‪ ،‬ل��ەب��ارەی وەرزی پڕ فرۆشیی‬ ‫تەیرەكانیشەوە یونس وتی‪« :‬لە وەرزی‬ ‫هاوین نایفرۆشین‌و زیاتر خواردەمەنییەكی‬ ‫زستانەیە‪ ،‬بەاڵم ئەگەر مانگی رەمەزان وەك‬ ‫ئێستا لە هاویندا بێت‪ ،‬ئەوا كڕیاری دەبێت‪،‬‬ ‫چونكە تا پارشێو ئێمە چێشتخانەمان‬ ‫كراوەیە‪ ،‬بەاڵم زیاتر لە وەرزی زستاندا‬ ‫كڕیارمان زۆرەو ئێرە جمەی دێت»‪.‬‬

‫یەك دانەی بە زیاتر‬ ‫لە (دوو) ملیۆن دۆالرە‬ ‫سابات‬ ‫ك��ۆم��پ��ان��ی��ای «ب��وج��ات��ی»‬ ‫ب��ەن��اوب��ان��گ��ی ف���ەڕەن���س���ی بۆ‬ ‫بەرهەمهێنانی ئۆتۆمبێل‪ ،‬گرانترین‬ ‫ئۆتۆمبێلی ل��ە جیهاندا خستە‬ ‫بازاڕەوە‪ .‬ئەو ئۆتۆمبێلەی كۆمپانیاكە‬ ‫لە ج��ۆری «فایرۆن ‪ 16.4‬گراند‬ ‫س��پ��ۆت»ە‌و بۆ یەكەمجاریش لە‬ ‫پێشانگه‌یەكی تایبەتدا لە بەرلینی‬ ‫پایتەختی ئەڵمانیا نمایشی كرد‪.‬‬ ‫ئۆتۆمبێلی «فایرۆن ‪ 16.4‬گراند‬ ‫سپۆت»‪ ،‬كە بە یەكێك لە گرانترین‬ ‫ئۆتۆمبێلەكانی جیهان دادەنرێت‬ ‫هاوشانی فیراری‪ ،‬نرخی ی����ەك‬ ‫دانەی‪( ،‬یەك)‬

‫م��ل��ی��ۆن‌و (ش����ەش) س���ەد ه���ەزار‬ ‫ئۆیرۆیە‪ ،‬كە نزیكەی (دوو) ملیۆن‌و‬ ‫سێسەد‌و بیست ه���ەزار دۆالری‬ ‫ئەمریكی دەكات‪.‬‬ ‫جگە لە چەند مواسەفاتێكی‬ ‫سەرسووڕهێنەرو جوانیی دیزاینی‬ ‫دەرەوەو ن��اوەوەی ئۆتۆمبێلەكە‪،‬‬ ‫«ف���ای���رۆن»ەك���ەی كۆمپانیای‬ ‫بوجاتی بە یەكێك لە خێراترین‬ ‫ئۆتۆمبێلەكانی جیهان دادەنرێت‪،‬‬ ‫ب��ەو پێیەی بزوێنەرێكی بەهێزو‬ ‫پلێتێكی تۆكمەی هەیەو توانای‬ ‫بڕینی «‪ »431‬كیلۆمەتری هەیە لە‬ ‫سەعاتێكدا‪.‬‬

‫ئێستا جگە لە چەند فرۆشگایەك‬ ‫لە گەڕەكی تەعجیل‪ ،‬هەندێك‬ ‫فرۆشیاری گەڕۆكیش لەسەر‬ ‫عەرەبانە‪ ،‬ئەو «تەیرەواتانە»‬ ‫دەفرۆشن‪ ،‬نرخی تەیرەكانیش‬ ‫جیاوازە‪ ،‬بۆ نمو‌ونە كۆترێكی‬ ‫كواڵو نرخی (ش��ەش) هەزار‬ ‫دی���ن���ارەو سوێسكەیەك‬ ‫(ح���ەوت) ه���ەزارو پۆڕ‬ ‫بە (‪)14‬ه��ەزار‌و كەویش‬ ‫ب���ە (‪ )13‬ه����ەزار‬ ‫دی�����ن�����ارە‪ ،‬وەك‬ ‫یونسیش دەڵێت‪:‬‬ ‫«نرخەكان كاتییەو‬ ‫هەندێكجار گران دەبن‌و‬ ‫جاری واش هەیە هەرزان‬ ‫دەبـــــــــن»‪.‬‬

‫حه‌پۆلیان کرده جه‌هه‌ننه‌مه‌وه‪ ..‬به راکردن‬ ‫هاته ده‌ره‌وه‌و وتی گڕی گرت راکه‌ن!‬

‫نییە ئەكتەر پەیوەست بێت بە‬ ‫دیالۆگه‌کانه‌وه‌‪ .‬الدان لە دەقیش‪،‬‬ ‫پەیوەندیی ب��ە سەركەوتوویی‬ ‫هونەرمەند‌و چێژبەخشینی زیاتر بە‬ ‫وەرگره‌و‌ه هه‌یه‌‪ ،‬بۆ ئەوەی هەست‬ ‫نەكات هەر خوێندنەوەی دەقە»‪،‬‬ ‫پێیوایە‪ :‬ئەوەش وای كردووە زیاتر‬ ‫بچێتە دڵ��ی خەڵكەوەو «ك��ارە‬ ‫هونەرییەكانیشمان رۆژبەڕۆژ بەرەو‬ ‫پێش دەچن»‪.‬‬ ‫ماهیر‪ ،‬وەك خ��ۆی دەڵێت‪:‬‬ ‫س��ااڵن��ێ��ك��ی زۆرە خ��ێ��زان��ی‬ ‫پێكەوەناوەو (دوو) كوڕ‌و (دوو)‬ ‫كچیشی هەیە‪ ،‬ماوەیەكیشە جگە‬ ‫لە كاری هونەریی‪ ،‬سەرقاڵی كارو‬ ‫پڕۆژەی وەبەرهێنان‌و گەشتیارییەو‬ ‫لەو بارەیەشەوە وتی‪« :‬لەم واڵتەدا‬ ‫هونەرمەند ناتوانێت بەهونەر بژی‌و‬ ‫پێی بگەیەنێت‪ ،‬بۆیە دەبێت‬ ‫دەرگایەكی تر بۆ بژێویی خۆی‌و‬ ‫خێزانی بكاتەوە»‪.‬‬

‫‪nawxo.rozhnama@yahoo.com‬‬

‫‪www.rozhnama.net‬‬

‫ذمارة (‪ )647‬سيَشةممة ‪2011/8/16‬‬

‫مامۆستایه‌ک‪ :‬پێشخستنی دەوام؛ كارناكاتە سەر زوو تەواوكردنی پرۆگرامەكان‪.‬‬

‫سەرۆكی زانكۆی كوردستان بۆ زانست‌و تەكنەلۆژیا‪:‬‬

‫دەمانەوێت كه‌لتووری شانازیكردن بە زانكۆوە دروست بكەین‬ ‫سازدانی‪ :‬الپەڕەی پەروەردە‌‬

‫زانكۆی كوردستان بۆ‬ ‫زانست‌و تەكنەلۆژیا‪،‬‬ ‫زانكۆیەكی تایبەتە‌و لە‬ ‫ساڵی(‪)2009‬دا دامەزراوە‌و‬ ‫هه‌مان ساڵ مۆڵەتی‬ ‫لە حكومەتی هەرێمی‬ ‫كوردستان وەرگرتووە‪.‬‬ ‫خوێندن تێیدا (چوار)‬ ‫ساڵە‌و پرۆگرامی‬ ‫ئەمریكییە‪ ،‬مامۆستایانی‬ ‫كورد‌و ئەمریكا وانەی تێدا‬ ‫دەڵێنەوە‪.‬‬ ‫لە سێ كۆلێژی‬ ‫(ئەندازیاریی مەدەنیی‪،‬‬ ‫نەوت‪ ،‬بزنس) پێكهاتووە‌و‬ ‫ئەمساڵ (‪ )200‬خوێندكار‬ ‫وەردەگرێت‪ ،‬كرێی خوێندنی‬ ‫(چوار) ساڵ بریتییە لە‬ ‫(‪ )25‬هەزار دۆالر‪.‬‬

‫‪........................................................‬‬

‫د‪ .‬سەاڵح عەزیز‪ ،‬سەرۆكی‬ ‫زانكۆی كوردستان بۆ زانست‌و‬ ‫تەكنەلۆژیا‪ ،‬لەم چاوپێكەوتنەی‬ ‫«رۆژن���ام���ە»دا‪ ،‬ئ��ەوە دەخاتە‬ ‫روو؛ كە ئامانجیان لە كردنەوەی‬ ‫زانكۆكەیان‪ ،‬پێگەیاندنی گەنجی‬ ‫بەرهەمهێنەرە‌و دەشیانەوێت‪،‬‬ ‫كه‌لتووری شانازیكردن بە زانكۆوە‬ ‫زیندوو بكەنەوە‪ .‬‬ ‫رۆژن���ام���ە‪( :‬دوو) ساڵە‬ ‫زانكۆكەتان دامەزراندووە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫بۆچی تا ئێستا خوێندكارتان‬ ‫وەرنەگرتووە؟‬ ‫* ل��ە س��اڵ��ی (‪)2009‬دا‬ ‫مۆڵەتی كاركردنمان وەرگرتووە‌و‬ ‫ئێمە ئ��ام��ادە ب��ووی��ن فێرخواز‬ ‫قبووڵ بكەین‪ ،‬ب��ەاڵم دەبوایە‬ ‫جێگایەكمان تەرخان بكردایە‪،‬‬ ‫بۆیە چ��اوەڕوان��ی ئەوەمان كرد‬ ‫تا بینایەكی گونجاومان دەست‬ ‫بكەوێت‌و رەزامەندیی وەزارەت‬ ‫وەرب��گ��ری��ن‪ ،‬چونكە وەزارەت���ی‬ ‫خوێندنی بااڵ‪ ،‬كۆمەڵێك داواكاریی‬ ‫(بینا‪ ،‬تاقیگە‪ ،‬پێداویستییەكانی‬ ‫خوێندن)ی هەبوو‪ ،‬دوات��ر‌و لە‬ ‫س��اڵ��ی راب�����ردوودا داوام����ان لە‬ ‫وەزارەت���ی خوێندنی بااڵ كرد‪،‬‬ ‫بۆ كردنەوەی (دوو) كۆلێژ‪ ،‬لە‬ ‫كۆتایی ساڵدا رەزامەندیمان بۆ‬ ‫هاتەوە‪.‬‬ ‫رۆژن�����ام�����ە‪ :‬ئ��ام��ان��ج��ی‬ ‫سەرەكیتان لە كردنەوەی ئەم‬ ‫زانكۆیە‪ ،‬چییە؟‬ ‫* دەمانەوێت كه‌لتووری‬ ‫شانازیكردن بە زانكۆوە دروست‬ ‫بكەین‪ ،‬چەند ژمارەی فێرخواز‬ ‫كەمتر بێت‪ ،‬ئەوەندە ئاسانترە‪،‬‬ ‫ئامانجمان فێرخوازەو ئەگەر‬ ‫توانیمان دڵ‌و مێشكی فێرخواز‬ ‫بخەینە نێو كارەوە‪ ،‬كه‌لتوورێكی‬ ‫جوان دروست دەبێت‪ .‬لە هەموو‬ ‫واڵتێكدا زانكۆیەك هەیە كە‬ ‫خەڵك شانازیی پێوە دەكات‪ ،‬لە‬ ‫حەفتاكاندا ئەو شانازییە هەبوو‪،‬‬ ‫بەاڵم ئێستا ئەو هەستی شانازییە‬ ‫نەماوە‌و لە كوردستاندا زانكۆیەك‬ ‫نییە كە فێرخواز تەواوی دەكات‪،‬‬ ‫دوات��ر بڵ ‌ێ من دەرچ���ووی ئەو‬ ‫زانكۆیەم‪ ،‬ئێمە پێویستمان بە‬ ‫كردنەوەی چەند زانكۆیەك هەیە‬

‫كە هەموومان شانازیی پێوە‬ ‫بكەین‪ ،‬نەك بوونی زانكۆی زۆر‬ ‫بە هەمان پسپۆڕیی‌و هەمان‬ ‫كوالێتی‪.‬‬ ‫رۆژن����ام����ە‪ :‬ئ���ەو ئ��ی��رادە‬ ‫گەورەیەی تۆ باسی دەكەیت‪،‬‬ ‫ل��ەگ��ەڵ ب��وون��ی كێشەی زۆر‪،‬‬ ‫دەتگەیەنێتە ئەو ئامانجەی كە‬ ‫دەتەوێت؟‬ ‫* ب��ی��رۆک��ه‌ک�� ‌ه راس����ت‌و‬ ‫پ��ێ��وی��س��ت��ە‪ ،‬ئ��ەگ��ەر ل��ە ه��ەر‬ ‫خەمخۆرێك بپرسیت‪ ،‬هەمان‬ ‫وەاڵم دەداتەوە‪ ،‬ئێمە كە لەسەر‬ ‫حسابی خۆمان ك��ار دەكەین‪،‬‬ ‫دەمانەوێت خزمەتی كوردستان‬ ‫بكەین‌و شانازیی بە زانكۆكەوە‬ ‫بكرێت‪.‬‬ ‫رۆژن�����ام�����ە‪ :‬ك����ەوات����ە‪،‬‬ ‫فەلسەفەیەكی تایبەت بە خۆتان‬ ‫هەیە؟‬ ‫* زانكۆكەمان فەلسەفەیەكی‬ ‫تایبەتی خوێندنی هەیە‌و الی‬ ‫ئێمە ف��ێ��رخ��واز ژم���ارە نییە‪،‬‬ ‫فێرخواز ن��او ‌و شەخسییەتە‌و‬ ‫خەونێكی هەیە‪ ،‬ئێمە دەمانەوێت‬ ‫یارمەتی بدەین‪ ،‬بەشێوەیەك‬

‫دوای (چوار) ساڵ خوێندن لە‬ ‫زانكۆكەدا‪« ،‬تەكامل»ی لەچەند‬ ‫بەشێكدا هەبێت‪ ،‬ئیشكەری باش‬ ‫بێت‌و خ��ەم��خ��ۆری كوردستان‬ ‫بێت‪ ،‬توانای زانستیی‌و شارازەیی‬ ‫هەبێت‪ ،‬ب��ۆ ئ���ەوەی ب��ەك��اری‬ ‫بهێنێت‪.‬‬ ‫رۆژنامە‪ :‬لە زانكۆكەتاندا چ‬ ‫پرۆگرامێك دەخوێنرێت؟‬ ‫* ئێمە پرۆگرامی ئەمریكیی‬ ‫ب��ۆ خوێندنی ب��ااڵ جێبەجێ‬ ‫دەكەین‌و ئەم پرۆگرامە لە زیاتر‬ ‫ل ‌ه (‪ )50‬دەوڵەتدا خوێنراوە‪ ،‬ئەم‬ ‫پرۆگرامە جیاوازیی لەگەڵ زانكۆی‬ ‫ئەمریكیدا ئ��ەوەی��ە‪ ،‬كە ئێمە‬ ‫زیاتر بەشێوەیەكی كوردستانیی‬ ‫كار دەكەین‌و زۆر گرنگە چەند‬ ‫كۆرسێكمان لەسەر كوردستان‌و‬ ‫جوگرافیای كوردستان‌و مێژووی‬ ‫ك��وردس��ت��ان ه��ەب��ێ��ت‪ ،‬هەمان‬ ‫سیستمی ئەمریكییە‪ ،‬ب��ەاڵم‬ ‫ل��ە روان��گ��ەی كه‌لتوورییەوە‪،‬‬ ‫سیستمەكە لەگەڵ كه‌لتووری‬ ‫كوردستاندا دەگونجێنین‪.‬‬ ‫رۆژن��ام��ە‪ :‬ب��وون��ی یاسای‬ ‫وەزارەت����ی خوێندنی ب��ااڵ‌و لە‬

‫هەمانكاتدا رێنمایی لە دەرەوەی‬ ‫ئەو یاسایە‪ ،‬بە كێشەی سەرەكیی‬ ‫دەزانن؟‬ ‫* یەكێك لە گرفتەكانی‬ ‫وەزارەتی خوێندنی بااڵی هەرێم‪،‬‬ ‫ئەوەیە وەزارەتی خوێندنی بااڵی‬ ‫كابینەی پێنجەم‪ ،‬ل��ە ساڵی‬ ‫(‪)2008‬دا‪ ،‬یاسای وەزارەت���ی‬ ‫خوێندنی بااڵی دەرك��رد‪ ،‬بەاڵم‬ ‫كەمتر لە ساڵێك هەمان وەزارەت‬ ‫داوای هەمواركردنەوەی یاساكەی‬ ‫كرد‪ ،‬چونكە كەموكورتی زۆر بوو‪،‬‬ ‫دەبوایە ئەو كاتە یاساكە هەموار‬ ‫بكرایەتەوە‪ ،‬ئەمە ئەوە پیشان‬ ‫دەدات‪ ،‬لە (‪ )2009‬ـ (‪)2011‬‬ ‫یاسایەكی ن��وێ ن��ەب��ووە‪ ،‬كە‬ ‫جێگای یاسا كۆنەكە بگرێتەوە‪،‬‬ ‫ب���ەو ه��ۆی��ەش��ەوە وەزارەت�����ی‬ ‫خوێندنی بااڵ بەشێك لە كارەكانی‬ ‫راگ��رت‌و وەزارەت دەیەوێت بە‬ ‫رێنمایی ن��وێ‌و عەقڵییەتێكی‬ ‫نوێوە‪ ،‬مامەڵە لەگەڵ زانكۆ‬ ‫حكومیی‌و ئەهلییەكاندا بكات‪،‬‬ ‫بۆیە پرسیارەكە ئەوەیە‪ ،‬كە‬ ‫ب��ە یاسا ك��ار دەك��رێ��ت‪ ،‬یان‬ ‫رێنمایی؟ ئێستا بۆشاییەكی‬ ‫یاسایی هەیە‌و ئەوەش كێشەی‬ ‫ل��ە ن��ێ��وان وەزارەت‌و زانكۆ‬ ‫حكومیی‌و ئەهلییەكاندا دروست‬ ‫ك��ردوووە‪ ،‬پێویستە وەزارەت��ی‬ ‫خوێندنی بااڵ یاسای هەبێت‌و‬ ‫لەچوارچێوەی ئەو یاسایەدا‬ ‫رێنمایی دەربكات‪.‬‬

‫هەمان سیستمی‬ ‫ئەمریكییە‪ ،‬بەاڵم لە‬ ‫روانگەی كه‌لتوورییەوە‪،‬‬ ‫سیستمەكە لەگەڵ‬ ‫كه‌لتووری كوردستاندا‬ ‫دەگونجێنین‬

‫رۆژنامە‪ :‬ئێوە لە زانكۆی‬ ‫كوردستان‪ ،‬بە یاسا كار دەكەن‪،‬‬ ‫یان رێنماییە نوێیەكان؟‬ ‫* بەپێی رێنمایی وەزارەت‬ ‫كار دەكەین‪ ،‬بەهۆی ئەوەی‬ ‫بەپێی رێنمایی وەزارەت كار‬ ‫دەك��ەی��ن‪ ،‬ل��ەوان��ەی��ە گرفتی‬ ‫ب��چ��ووك��م��ان ه��ەب��ێ��ت‪ ،‬ب��ەاڵم‬ ‫لەگەڵ ئەوەشدا پێویستە بە‬ ‫زووترین كات یاسایەك هەبێت‬ ‫بۆ خوێندنی بااڵ‪ ،‬كە بتوانێت‬ ‫چارەسەری ئەو كەموكورتی‌و‬ ‫كێشانەی ئێستا بكات‪.‬‬ ‫رۆژن������ام������ە‪ :‬ت��اچ��ەن��د‬ ‫ب���ەرژەوەن���دی���ی‌و ئ��ای��ن��دەی‬ ‫خوێندكار‪ ،‬لەالی ئێوە گرنگە؟‬ ‫* پێویستە ئ��ای��ن��دەی‬ ‫ف��ێ��رخ��واز خ��ەم��ی یەكەمی‬ ‫وەزارەت‌و زانكۆكانی كوردستان‬ ‫بێت‪ ،‬زۆر قورسە‪ ،‬ساڵێك یان‬ ‫دوو ساڵ لە تەمەنی فێرخواز‬ ‫بڕوات‪ ،‬لە كاتێكدا لە ناسكترین‬ ‫تەمەندایە‌و پڕە لە وزە‌و خەون‌و‬ ‫هیوا‪ ،‬بەاڵم بە وریاییەوە مامەڵە‬ ‫لەگەڵ ئەم الیەنەدا نەكراوە‪،‬‬ ‫پێویستە پێش هەر بڕیارێك‬ ‫حساب بۆ بەرژەوەندیی فێرخواز‬ ‫بكرێت‪ ،‬دەبێت فێرخواز باجی‬ ‫كێشە‌و ه��ەڵ�ە‌و كەموكورتی‬ ‫نەدات‪.‬‬ ‫رۆژنامە‪ :‬لە زانكۆكەتاندا‪ ،‬چ‬ ‫گەرەنتییەك هەیە؛ كە فێرخواز‬ ‫باجی هەڵە‌و كەموكورتیی‌و‬ ‫ملمالنێكان نەدات؟‬ ‫* ئێمە گەرەنتی ئ��ەوە‬ ‫دەك���ەی���ن‪ ،‬ب��ەپ��ێ��ی رێنمایی‬ ‫وەزارەتی خوێندنی بااڵی هەرێم‌و‬ ‫لەسەر ئاستی نێودەوڵەتیی كار‬ ‫دەكەین‪ .‬هەوڵ دەدەی��ن پێش‬ ‫ئ��ەوەی فێرخواز وەربگرین‪،‬‬ ‫«ئ��ی��ع��ت��م��اد»ی ئەمریكیی‬ ‫وەرب���گ���ری���ن‪ ،‬ك���ە ئ����ەوەش‬ ‫دانپێدانانێكی نێودەوڵەتییە‪،‬‬ ‫بەاڵم ب��اوەڕ ناكەم‪ ،‬وەزارەت��ی‬ ‫خوێندنی بااڵ لە كابینەكانی‬ ‫داهاتوودا كێشەمان بۆ دروست‬ ‫ب���ك���ات‪ ،‬چ��ون��ك��ە وەزارەت‬ ‫دەیەوێت خزمەت بكات‌و ئەركی‬ ‫وەزیر‌و وەزارەت خزمەتكردنە‪،‬‬ ‫نەك كێشە دروستكردن‪ ،‬ئێمە‬ ‫ناتوانین گەرەنتی دەرەوەی‬ ‫خ��ۆم��ان بكەین‪ ،‬ه��ی��واداری��ن‬ ‫كابینەكانی داهاتوو لە ئێستا‬ ‫باشتربن‪.‬‬

‫دیسانه‌و ‌ه کێشه‌ی‬ ‫وه‌رگرتنی دەرچووانی‬ ‫دوانزەیەمی ئامادەیی‬ ‫شوان مەدحەت *‬ ‫گەنجانی ئەم واڵتە‪ ،‬هەموو هیواو ئاواتێكیان ئەوەیە‪ ،‬ئەوەی دەیانەوێت‌و‬ ‫لە بیریاندا بەرنامەڕێژییان بۆ كردووە‪ ،‬بەدەستیبهێنن‪ ،‬بەاڵم لەبەرامبەر‬ ‫سیستمێكدان‪ ،‬كە پڕن لە كوشتنی هیواكان‪ ،‬دواجار ئەو بڕیار دەدات‌و‬ ‫خەونەكان شكست پێدەهێنێت‪ ،‬ئەویش سیستمی «قبووڵ مركزی»یه‌‪ ،‬‬ ‫كە نمرە دوا پێوەرە‪.‬‬ ‫وەزارەتی خوێندنی بااڵ‪ ،‬تائێستا لە بێپالنییەكی گەورەدا كارەكانی‬ ‫بەڕێدەكات‪ ،‬سەیرە ئێمە لە هەرێمێكی (چوار) ملیۆن كەسیدا بین‪ ،‬لەگەڵ‬ ‫بوونی ژمارەیەكی زۆر لە زانكۆی حكومیی‌و ئەهلیی‪ ،‬كەچی سااڵنە گرفتی‬ ‫وەرنەگرتنی خوێندكاران ببێتە كێشەی گەورەی ئەم وەزارەتەو تا ئێستاش‬ ‫جگە لە كردنەوەی چەند زانكۆیەكی حكومیی ب ‌ێ خزمەتگوزاریی سەرەتایی‪،‬‬ ‫هیچ پالن‌و بەرنامەیەكی روونی ئەوتۆی نەبێت‪.‬‬ ‫بەپێی لێدوانی بەرپرسانی وەزارەتی پەروەردە؛ بۆ ئەمساڵی خوێندن‪،‬‬ ‫نزیكەی (‪ )100‬ه��ەزار قوتابی (‪)12‬ی ئامادەیی (زانستی‪ ،‬وێژەیی‪،‬‬ ‫پیشەیی) بەشداریی تاقیكردنەوەكانیان كردووە‪ ،‬ئەگەر (‪ 40‬ـ ‪ )50‬هەزار‬ ‫لەو قوتابییانە بتوانن ئەو قۆناغە ببڕن‪ ،‬ئەوا چی روو دەدات؟ لەكاتێكدا‬ ‫ژمارەیەك لە خوێندكارانی سااڵنی پێشووش تائێستا لە هیچ كۆلێژو‬ ‫پەیمانگەیەك وەرنەگیراون‪.‬‬ ‫ئەم كێشەیە‪ ،‬تەنیا چارەسەری ئەوە نییە كە حكومەت چه‌ند كۆلێژو‬ ‫زانكۆو پەیمانگەی حكومیی‌و ئەهلیی بكاتەوە‪ ،‬یان داوا لە زانكۆكان بكات‬ ‫رێژەیەكی لەوە زیاتر وەربگرن‪ ،‬كە داوایان كردووە‪ ،‬رەنگە ئەمە چارەسەری‬ ‫سەرەتایی بێت‪ .‬ئەو زانكۆیانەی حكومەت لە ئەمساڵی رابردوودا‪ ،‬لە چەند‬ ‫شارێكی جیاجیادا كردنیەوە‪ ،‬تائێستاش كەمترین خزمەتگوزاریی‌و مامۆستای‬ ‫پسپۆڕیان بۆ دابینكراوە‪ ،‬دەبێت چاوەڕوانیمان لەو زانكۆیانە چی بێت‪ ،‬كە‬ ‫تاكی هۆشیارو ئاگا بە ماف‌و ئاستبەرزی زانستیمان پێشكەش بكەن‪ ،‬لە‬ ‫كاتێكدا خۆیان بەدەست دەیان كێشەی ئیدارییەوە بناڵێنن؟ دەكرێت ئەم‬ ‫خااڵنە ئاماژە پێ بدەین‪:‬‬ ‫ دانانی بەرنامەو پالنێكی ورد لەالیەن هەردوو وەزارەتی (خوێندنی‬‫بااڵو پەروەردە)وە‪ ،‬بۆ ئەوەی رێگر بێت لەوەی سااڵنە ژمارەیەكی بێئەندازە‬ ‫لە قوتابییانی ئامادەیی دەچنە پۆلی (‪)12‬یەمی ئامادەییەوە‪ ،‬یان ئەو‬ ‫قۆناغە دەبڕن‪ ،‬بێئەوەی ئاستی زانستییان وەكو پێویست بێت‪ ،‬سەرەڕای‬ ‫باشییەكانی سیستمی نوێی خوێندن‪ ،‬بەاڵم بوار بە دەرچوونی قوتابی زۆر‬ ‫دەدات‪ ،‬كە ئەمەش خاڵی الوازی ئەم سیستمەیە‪.‬‬ ‫ ئامادەكردنی پڕۆژەیاسایەك لەالیەن ئ��ەو دوو وەزارەت���ەوەو‬‫ئاڕاستەكردنی بۆ په‌رلەمانی كوردستان‪ ،‬تا دەرچووانی پۆلی (‪ )12‬وەكو‬ ‫قۆناغێكی تەواوكردنی خوێندن بۆیان هەژمار بكرێت‌و بتوانن بە ئاسانیی لە‬ ‫كەرتە حكومیی‌و ئەهلییەكاندا كار بكەن‌و ساڵی خزمەتیان بۆ بنووسرێت‪،‬‬ ‫ئەمە یارمەتیدەر دەبێت بۆئەوەی چاو نەبڕنە زانكۆو پەیمانگەكان‌و ئیتر وا‬ ‫هەست بكەن ئەگەر ئەو قۆناغانە تەواو نەكەن‪ ،‬ناتوانن كار بكەن‪.‬‬ ‫ كەمكردنەوەی نرخی وەرگرتنی ئەو بڕە پارەیەی زانكۆ ئەهلییەكان‬‫سااڵنە لە خوێندكار وەریدەگرن‪ ،‬كە زۆرێك لەو زانكۆیانە‪ ،‬پارەیەكی‬ ‫خەیاڵیی وا وەردەگرن‪ ،‬كە هیچ رەواییەكی تێدا نییە‪ ،‬ئەمەش تەنیا دەرگا‬ ‫وااڵ دەكات بۆ خاوەن سەرمایەكان كە بخوێنن‪.‬‬ ‫* سەرنووسەری رۆژنامەی داهێنان‪.‬‬

‫ئەمساڵیش كێشەی وەرگرتنی لەكاتی تاقیكردنەوەكانی خولی دووەمدا؛ دەوامی خوێندن دەستپێدەكاتەوە‬ ‫دەرچووانی (‪)12‬ی ئامادەیی‬ ‫سەرهەڵدەداتەوەوە‬ ‫هاوڕێ‌ عەبدوڵاڵ‬

‫‪.......................................................‬‬

‫ب��ەرپ��رس��ان��ی وەزارەت���ی‬ ‫خ��وێ��ن��دن��ی ب���ااڵی ه��ەرێ��م‪،‬‬ ‫ئ����ەوە ئ��اش��ك��را دەك����ەن‪:‬‬ ‫زانكۆ‌و پەیمانگەكان توانای‬ ‫وەرگ��رت��ن��ی (‪ )20‬ه���ەزار‬ ‫دەرچووی (‪)12‬ی ئامادەییان‬ ‫هەیە‪ ،‬لەكاتێكدا زیاتر لە‬ ‫(‪ )80‬ه����ەزار خ��وێ��ن��دك��ار‬ ‫ب��ەش��داری��ی تاقیكردنەوەی‬ ‫وەزارییان كردووە‪.‬‬ ‫ل��ە ت��اق��ی��ك��ردن��ەوەك��ان��ی‬ ‫خولی یەكەمی «وەزاری»‬ ‫قۆناغی (‪)12‬ی ئامادەییدا‪،‬‬ ‫نزیكەی (‪ )81‬هەزار خوێندكار‬ ‫بەشدارییان كردووەو سبەینێ‌‬ ‫ت��اق��ی��ك��ردن��ەوەك��ان��ی خولی‬

‫دووەم دەستپێدەكات‪.‬‬ ‫جوان جەالل‪ ،‬بەڕێوەبەری‬ ‫ناوەندی وەرگرتنی قوتابیان‪،‬‬ ‫ل��ە وەزارەت������ی خوێندنی‬ ‫ب��ااڵ‌و توێژینەوەی زانستی‪،‬‬ ‫ئاماژە بەوە دەكات‪ :‬زانكۆ‌و‬ ‫پ��ەی��م��ان��گ��ەك��ان��ی س���ەر بە‬ ‫وەزارەت����ی خوێندنی ب��ااڵ‪،‬‬ ‫ت��وان��ای وەرگ��رت��ن��ی هەموو‬ ‫دەرچووانیان نییە‌و توانای‬ ‫وەرگ��رت��ن��ی نزیكەی (‪)20‬‬ ‫هەزار دەرچوویان هەیە»‪.‬‬ ‫سەبارەت بە دابەشكردنی‬ ‫فۆڕمی زانكۆ‌و پەیمانگەكان‪،‬‬ ‫ج������وان ج�������ەالل‪ ،‬وت����ی‪:‬‬ ‫«مانگی داه��ات��وو‪ ،‬فۆڕمی‬ ‫وەرگ��رت��ن��ی قوتابییان لە‬ ‫زانكۆ‌و پەیمانگەكانی هەرێم‬ ‫دابەشدەكرێت»‪.‬‬

‫هاوڕێ‌ عەبدوڵاڵ‬

‫‪..........................................................‬‬

‫وەزارەت��ی پ���ەروەردە‪ ،‬بڕیار‬ ‫دەدات‪ ،)9/10( ،‬یەكەم رۆژی‬ ‫دەستپێكردنەوەی ده‌وامی خوێندن‬ ‫دەبێت‌و ئەو وادەی��ەش هاوكاتە‬ ‫لەگەڵ تاقیكردنەوەكانی خولی‬ ‫دووەم��ی پۆلە ناكۆتاییەكاندا‪،‬‬ ‫ه��������ەروەك «م���ب���اش���رة»ی‬ ‫م��ام��ۆس��ت��ای��ان‪ ،‬ب���ۆ (‪)9/4‬‬ ‫دوادەخرێت‪.‬‬ ‫بەپێی بڕیارێكی وەزارەت��ی‬ ‫پ��ەروەردەی هەرێمی كوردستان‪،‬‬ ‫دەوام��ی خوێندنی ساڵی (‪2011‬‬ ‫ـ ‪ )2012‬بۆ رۆژی (‪ )9/10‬پێش‬ ‫دەخ��رێ��ت‪ ،‬لەكاتێكدا سااڵنی‬ ‫رابردوو‪ )9/15( ،‬دەوام دەستی‬ ‫پێ دەكرد‪.‬‬ ‫ئیسماعیل بەرزنجی‪ ،‬وتەبێژی‬ ‫وەزارەت���ی پ���ەروەردەی هەرێمی‬ ‫ك��وردس��ت��ان‪ ،‬بە «رۆژن��ام��ە»ی‬ ‫راگ��ەی��ان��د‪ )9/10(« :‬یەكەم‬ ‫رۆژی دەستپێكردنەوەی دەوامی‬ ‫خوێندنی ساڵی (‪2011‬ـ‪)2012‬یە‌و‬

‫ده‌ستپێکردنه‌وه‌ی ده‌وامی خوێندن له‌گه‌ڵ لێدانی یه‌که‌م زه‌نگدا ئه‌رشیف(رۆژنامه‌)‬ ‫وەزارەت��ی پ��ەروەردە هەر ساڵە‌و‬ ‫پالنێكی هەیە‌و بۆ ئەمساڵێش‬ ‫دەم��ان��ەوێ��ت كەمێك زووت���ر بە‬ ‫ك��ارەك��ان راب��گ��ەی �ن‌و ئ��ی��دارەی‬ ‫كاروبارەكانیان‬ ‫خوێندنگەكان‬ ‫رێكبخەنەوە‪ ،‬بۆیە پێشخستنی‬ ‫دەوام بە پێنج رۆژ‪ ،‬پێدەچێت‬

‫رۆڵێكی باشی هەبێت»‪.‬‬ ‫هەر بەپێی بڕیاری وەزارەت‪،‬‬ ‫«مباشرە» پەیوەندیكردنەوەی‬ ‫مامۆستایان بە دەوام���ەوە‪ ،‬بۆ‬ ‫(‪ )9/4‬دوادەخ��رێ��ت‪ ،‬لەكاتێكدا‬ ‫س��اڵ��ی راب����ردوو‪ ،‬مامۆستایان‬ ‫(‪ )8/20‬پ��ەی��وەن��دی��ی��ان بە‬

‫خوێندنگەكانەوە كردووە‪.‬‬ ‫پێشخستنی دەستپێكردنەوەی‬ ‫دەوام‪ ،‬هاوكاتە لەگەڵ ئەنجامدانی‬ ‫تاقیكردنەوەكانی خولی دووەمی‬ ‫پ��ۆل��ەن��اك��ۆت��ای��ی��ەك��ان‌و رۆژان���ی‬ ‫تاقیكردنەوەكان‬ ‫(‪6‬ـ‪)9/14‬‬ ‫ئەنجام دەدەرێن‪ ،‬كە ئەوەش بە‬

‫بڕوای مامۆستایان‪ ،‬كێشە دروست‬ ‫دەكات‪.‬‬ ‫م‪ .‬لەتیف ساڵح‪ ،‬بەڕێوەبەری‬ ‫خوێندنگەی «زان���ی���اری» لە‬ ‫سلێمانی‪ ،‬بڕیاری پێشخستنی‬ ‫دەوام����ی خ��وێ��ن��دن‪ ،‬ب��ە هەڵە‬ ‫ن���اودەب���ات‌و ب��ە «رۆژن��ام��ە»ی‬ ‫راگەیاند‪« :‬ئەوبڕیارە باش نییە‪،‬‬ ‫چونكە تا (‪ )9/14‬تاقیكردنەوە‬ ‫ه��ەی��ە‪ ،‬ب��ەاڵم پێویست ناكات‬ ‫گ���ەورە بكرێت‌و ل��ەوەی��ە ب��ەالی‬ ‫منەوە ئاسایی بێت‪ ،‬مەرجیش‬ ‫نییە (‪ )%100‬هەموو رێنماییەكان‬ ‫جێبەجێ بكرێن»‪.‬‬ ‫ئەو بەڕێوەبەرە‪ ،‬پێشیوایە‪:‬‬ ‫پێشخستنی دەوام‪ ،‬كارناكاتە سەر‬ ‫زوو تەواوكردنی پرۆگرامەكان‪.‬‬ ‫ه������ەر س������ەب������ارەت ب��ە‬ ‫تاقیكردنەوەكان‪ ،‬بەرزنجی‪ ،‬ئاماژە‬ ‫بەوە دەكات‪« :‬هەموو خوێندكارێك‬ ‫ن��ەك��ەوت��ووەت��ە خ��ول��ی دووەم‌و‬ ‫بەشێك لە مامۆستایان سەرقاڵی‬ ‫تاقیكردنەوەی خوێندكاران دەبن‌و‬ ‫مامۆستایانی تریش كاروباری‬ ‫ئیدارە رێكدەخەن»‪.‬‬

‫‪nawxo.rozhnama@yahoo.com‬‬

‫ذمارة (‪ )647‬سيَشةممة ‪2011/8/16‬‬

‫سوودەكانی سیر؛ لە بۆنە ناخۆشه‌كەی زیاتره‌‬

‫رۆژن��ام��ه‌‪ :‬سیر‪ ،‬پێكهاتووە لە‬ ‫(‪)%49‬ی پرۆتین‌و (‪)%25‬ی زەیتی‬ ‫كبریتی‌و رێژەیەك لەخوێیەكان‌و‬ ‫هۆرمۆنەكان‌و دژەتەنە زیندووەكان‪.‬‬ ‫سیر‪ ،‬هۆكاری زیادبوونی میزكردن‌و‬

‫مادەی زەردی زراو ئەنزیمەكان‌و‬ ‫چەورییەكانە‌‪،‬‬ ‫توێنەرەوەكانی‬ ‫مادەیەكی كاریگەرە بۆ لەناوبردنی‬ ‫كرمەكانی ریخۆڵە‪.‬‬ ‫زانایانی زانكۆی «نۆرس كاروالینا»‬

‫ل��ە وی�لای��ەت��ە یەكگرتووەكانی‬ ‫ئەمریكا‪ ،‬لە توێژینەوەیەكیاندا‪،‬‬ ‫جه‌خت دەك��ەن��ەوە ل���ه‌وه‌ی‪ :‬ئەو‬ ‫كەسانەی سیری ئاسایی دەخۆن‪،‬‬ ‫ی��ان بەلێنراویی‪ ،‬توشبوونیان‬

‫بەشێرپەنجە‪ ،‬بە رێ��ژەی (‪)%50‬‬ ‫ك��ەم��دەب��ێ��ت��ەوە‪ ،‬ه��ەروەه��ا سیر‬ ‫ب��ە رێ���ژەی (‪ ،)%67‬توشبوون‬ ‫بەشێرپەنجەی قۆلۆن كەمدەكاتەوە‪.‬‬ ‫الی خۆشیەوە‪ ،‬پرۆفیسۆر لینور‪ ،‬لە‬

‫گرنگیی حەبی سیری كەمكردەوە‪،‬‬ ‫بەوەی لەكاتێكدا ئەم جۆرە سیرانە‬ ‫بەشێوەی پیشەسازیی دروس��ت‬ ‫دەكرێن‌و سوودەكانیان لەدەست‬ ‫دەچێت‪.‬‬

‫س ‌ێ نەخۆشخانەی تایبەت دادەخرێن‬

‫سەرئێشه‌‬ ‫د‪ .‬عەباس محەمەد *‬

‫«نەخۆشخانەكەی وەزیری تەندروستیی مەرجی پێویستی تێدا نییە»‬ ‫راپۆرتی‪ :‬دانێر قەرەداغی‬

‫‪..........................................................‬‬

‫سەرئێشە‪ ،‬نیشانەی نەخۆشییە‪ ،‬بەاڵم لەناو هاواڵتییاندا‪ ،‬بە‬ ‫نەخۆشیی ناودەبرێت‪ ،‬چونكە زۆرجار نیشانەی ئەو نەخۆشییە‪،‬‬ ‫تەنیا لەشێوەی سەرئێشەدا دەردەكەوێت‪ .‬هەندێكجار لەكاتی‬ ‫سەرئێشەدا‪ ،‬توانای كاركردن لەدەست دەدەیت‌و كەسەكە ئامادەیی‬ ‫تیدایە هەموو شتێك بكات‪ ،‬بۆئەوەی سەرئێشەكەی چاك ببێت‪،‬‬ ‫هەرچەندە زۆر نەخۆشیی تریش كەسەكە پەكدەخەن‪ ،‬بەاڵم وەك‬ ‫سەرئێشە نین‪ ،‬لەناو خەڵكیشدا باوە كە یەكێك سەری دەئێشێت‪،‬‬ ‫داوا لە دەوروبەری دەكات‪ ،‬وازی لێبهێنن‪.‬‬ ‫داتاكانی تەندروستیی ئەمریكیی دەریانخستووە‪ :‬رەگەزی‬ ‫مێینە‪ ،‬زیاتر تووشی سەرئێشە دەبن‪ ،‬وەك لە نێرینە‪ ،‬هەروەها‬ ‫لە تەمەنی (‪ )50 - 40‬ساڵیی‪ ،‬زیاتر ئەگەری تووشبوون بە‬ ‫سەرئێشە زیاترە‪ ،‬تەنانەت لەو توێژینەوانەدا هاتووە‪ ،‬ئەوخێزانانەی‬ ‫باری بژێویی ژیانیان هەژارن‪ ،‬ئەگەری زۆرتر توشبوونیان هەیە‬ ‫بەسەرئێشە‪ ،‬بە بەراورد بە خیزانەكانی تر‪ ،‬بەاڵم بەشێوه‌ی گشتی‪،‬‬ ‫لەواڵتانی پیشكەوتوودا‪ ،‬حاڵەتەكانی سەرئێشە زیاترن بە بەراورد‬ ‫بە واڵتانی تازەپێشكەوتوو‪ ،‬هۆكاری ئەم جیاوازییەش نەزانراوە‪.‬‬ ‫كۆمەڵەی سەرئێشەی جیهانیی‪ ،‬رێكخراوێكی نێونەتەوەیی‬ ‫پزیشكیی جیهانییە‌و لەالیەن رێكخراوی تەندروستیی جیهانییەوە‬ ‫ناسراوە‪ ،‬ئەو كۆمەڵەیە‪ ،‬هەستاوە خشتەیەكی بۆ هۆكارەكانی‬ ‫سەرئێشە داناوە‪ ،‬هەموو جۆرەكانی سەرئێشەكان لەوخشتەیەدا‬ ‫پۆلێنكراون‌و باسكراون‪ ،‬هۆكارەكانی سەرئێشە لە هۆكاری زۆر‬ ‫قورسەوە دەستپێدەكات‪ ،‬تا هۆكاری زۆر ساكار‪ ،‬وەك ئەوەی‬ ‫بەیانییەك نانی بەیانی نەخۆیت‪ ،‬دەشێت تووشی سەرئێشە ببیت‪،‬‬ ‫لەهەمانكاتدا دەشێت سەرئێشە نیشانەی نەخۆشییەكی مەترسیدار‌و‬ ‫كوشندە بێت‪ ،‬وەك بوونی گرێیەك لەناو دەماغدا‪ ،‬هەربۆیە‬ ‫ئێمە هەوڵدەدەین هاواڵتییان قەناعەت پێ بكەین‪ ،‬كە هۆكاری‬ ‫سەرئێشەكەیان دیاریی بكەن‪ ،‬تا دڵنیابن لەوەی سەرئێشەكەیان‬ ‫مەترسیی نییە‪ ،‬واتا لە هەردوو حاڵەتەكەدا‪ ،‬هەر هەست بە ئازاری‬ ‫سەرئێشەكە دەكەن‪ ،‬بەاڵم گرنگ ئەوەیە هۆكاری دروستبوونی‬ ‫سەرئێشەكە بزانن‪.‬‬ ‫بەكارهێنانی دەرمان بەشێوەیەكی هەڕەمەكی‪ ،‬كارێكی باش‬ ‫نییە‪ ،‬هەربۆیە ئەو كەسانەی سەرئێشەی بەردەوامیان هەیە‌و بەو‬ ‫دەرمانانە ئازارەكەیان كەمدەكەنەوە‪ ،‬كارێكی باش ناكەن‪ ،‬بەڵكو‬ ‫كاری باش‪ ،‬بریتییە لە لێكۆڵینەوەی هۆكاری دروستبوونی ئەو‬ ‫سەرئێشەیە‪ ،‬چونكە هاواڵتییان نازانن ئەو جۆرە ئازارشكێنەی‬ ‫بەكاریدەهێنن‪ ،‬خراپییەكانی چین‌و ئەگەر زۆر بەكارهات‪،‬‬ ‫مەترسییەكانی چین‪ ،‬بەاڵم بەكارهێنانی ئازارشكێنە سادەكان‪،‬‬ ‫خراپ نین‪ ،‬بەاڵم نەگاتە ئەو رادەی��ەی بە بەردەوامی كەسەكە‬ ‫بەكاریانبهێنێت‌و چارەسەری هۆكاری سەرئێشەكە نەدۆزرێتەوە‪.‬‬ ‫یەكێكی تر لە جۆری سەرئێشەكان‪ ،‬بەهۆی بڕبڕەی ناوچەی ملەوە‪،‬‬ ‫دەبێت كە تایبەتە بە جۆری كاری كەسەكە‪ ،‬بەتایبەت ئەوانەی‬ ‫بەردەوام سەریان شۆڕدەكەنەوە‪ ،‬وەك ئەوانەی بەهەڵە بەردەوام‬ ‫لەسەر كۆمپیوتەر كاردەكەن‌و ئاستی كۆمپیوتەرەكە لە رێكی‬ ‫ئاستی سەریاندا نییە‪.‬‬ ‫* پسپۆڕی نەشتەرگەریی مێشك‌و بڕبڕەی پشت‪.‬‬

‫سەرۆكی لیژنەی بەدواداچوونی‬ ‫نەخۆشخانە ت��ای��ب��ەت��ەك��ان لە‬ ‫فەرمانگەی تەندروستیی سلێمانی‪،‬‬ ‫ئاشكرای دەكات‪« :‬ئەو بینایانەی‬ ‫ئێستا كراونەتە نەخۆشخانەی‬ ‫ت��ای��ب��ەت‪ ،‬ل��ەگ��ەڵ مەرجەكانی‬ ‫یەكناگرنەوە‌و‬ ‫نەخۆشخانەدا‬ ‫پاركیان تێدا نییە‌و لە بنەڕەتدا بۆ‬ ‫نەخۆشخانە دروست نەكراون»‪.‬‬ ‫وەزارەت�����ی تەندروستیی‌و‬ ‫شارەوانیی‌و سەندیكای پزیشكان‪،‬‬ ‫لەكردنەوەی نەخۆشخانەی تایبەتدا‬ ‫چەند مەرجێكی زانستییان داناوە‪،‬‬ ‫وێڕای چەند مەرجێكی بیناسازیی‬ ‫دی��ک�ه‌‪ ،‬ك��ە ب��ە وت��ەی سەرۆكی‬ ‫لیژنەی بەدواداچوونی نەخۆشخانە‬ ‫تایبەتەكان‪ ،‬ئ��ەو مەرجانە لە‬ ‫تایبەتییەكانی‬ ‫نەخۆشخانە‬ ‫سلێمانیدا نین‪.‬‬ ‫د‪.‬سەاڵح نەسرەدین ئەحمەد‪،‬‬ ‫سەرۆكی لیژنەی بەدواداچوونی‬ ‫نەخۆشخانە ت��ای��ب��ەت��ەك��ان لە‬ ‫فەرمانگەی تەندروستی سلێمانی‪،‬‬ ‫ب��ە «رۆژن���ام���ە»ی راگ��ەی��ان��د‪:‬‬ ‫«ب���ارودۆخ���ی پێشتر ل���ەڕووی‬ ‫فۆتۆ‪ :‬زمناکۆ‬ ‫دارای���ی���ەوە ج��ی��اوازب��ووە وەك نه‌خۆشخانه‌ی «سۆما»ی تایبه‌ت ل ‌ه سلێمان ی‬ ‫لەئێستا‪ ،‬كۆمەڵێك نەخۆشخانە‬ ‫نەخۆشخانەی‬ ‫ه��ەب��وون مۆڵەتیان دراوەت���ێ‌‌و ع���ەی���ادەك���ان‪ ،‬چ��ون��ك��ە ئ��ەوێ‌ پێویستەكانی‬ ‫چاوپۆشیی لە هەندێك الیەن قەرەباڵغە»‪ .‬ن��اوب��راو‪ ،‬وتیشی‪ :‬تایبەتی تێدا نییە‪.‬‬ ‫ئەندازیار فەرەیدون محەمەد‪،‬‬ ‫ك���راوە‪ ،‬ل��ەب��ەرئ��ەوەی ئەوكاتە «ئێستا م��ۆڵ��ەت ب��ە بینایەك‬ ‫بارودۆخه‌ک ‌ه وابووە‪ ،‬بەاڵم ئێستا دەدەین ل��ەدەرەوەی شاردا بێت‪ ،‬لێپرسراوی لقی مۆڵەتی شارەوانیی‬ ‫زۆر گرنگیی بەوە دەدەین‪ ،‬دەبێت ئەوانەی ئێستا نایاسایین‌و لەناو سلێمانی‪ ،‬هۆكاری پێدانی مۆڵەت‬ ‫نەخۆشخانەكە بیناكەی زۆر فراوان قەرەباڵغیی شەقامەكاندان‪ ،‬بەاڵم ب��ە ن��ەخ��ۆش��خ��ان��ەی «س��ۆم��ای‬ ‫تایبەت» بۆ ئەوە دەگه‌ڕێنێتەوە‪،‬‬ ‫بێت‌و ژوورەكانیان تایبەت بن‌و پێشتر مۆڵەتیان وەرگرتووە»‪.‬‬ ‫ن��ەخ��ۆش��خ��ان��ەی «س��ۆم��ای كە ئەو نەخۆشخانەیە لە سااڵنی‬ ‫پاركی تێدابێت‪ ،‬بەاڵم بەداخەوە‬ ‫تائێستا لە نەخۆشخانەكاندا پارك تایبەت» یەكێكە لە نەخۆشخانە (‪ 2007‬ب��ۆ ‪ )2008‬مۆڵەتی‬ ‫نییە‌و ئەو بینایانەی دەكرێن بە ئەهلییە تایبەتەكانی سلێمانی‌و وەرگ����رت����ووە‪ ،‬رێنماییەكانی‬ ‫نەخۆشخانە‪ ،‬هیچیان تایبەت نین تایبەتە بە نەشتەرگەریی ژنان‌و مۆڵەتیش لە (‪)2010/11/1‬دا‬ ‫بە نەخۆشخانە‪ ،‬بەڵكو بۆ مه‌به‌ستی م��ن��داڵ��ب��وون‌و ن��ەش��ت��ەرگ��ەری��ی گۆڕانكاریی بەسەردا هاتووە‪.‬‬ ‫بەپێچەوانەوە‪ ،‬ئەكرەم مینا‬ ‫دی��ک � ‌ه دروس���ت���ك���راون‌و دوای���ی گشتیی‪ ،‬ئەم نەخۆشخانەیە كە‬ ‫دەگەڕێتەوە خ��زر‪ ،‬ب��ەڕێ��وەب��ەری كارگێڕیی‬ ‫خاوەندارییەكەی‬ ‫وەردەگیرێت بۆ نەخۆشخانە»‪.‬‬ ‫د‪ .‬س��ەاڵح ن��ەس��رەدی��ن‪ ،‬بۆ بۆ د‪ .‬تاهیر هەورامی‪ ،‬وەزی��ری نەخۆشخانەی «سۆمای تایبەت»‪،‬‬ ‫«رۆژنامە» وتی‪« :‬دەبێت ئەو تەندروستی حكومەتی هەرێمی بە «رۆژنامە»ی راگەیاند‪« :‬لە‬ ‫نەخۆشخانانەی دەك��رێ��ن��ەوە‪ ،‬ك���وردس���ت���ان‪ ،‬ب��ەی��ەك��ێ��ك ل��ەو مانگی (‪)2010/4‬وە مۆڵەتمان‬ ‫دوورب���ن لە شەقامی ئ���ۆرزدی‌و نەخۆشخانانە دادەنرێت كە مەرجە وەرگرتووەو لە مانگی (‪)2010/5‬وە‬

‫نەخۆشخــانەكەمان كردووه‌تەوەو‬ ‫لەخزمەتی نەخۆشدایە‪ .‬مۆڵەتی‬ ‫رەس��م��ی��ش��م��ان ل��ە وەزارەت�����ی‬ ‫تەندروستیی‌و سەندیكای پزیشكان‬ ‫وەرگرتووە»‪.‬‬ ‫ل����ەب����ارەی م��ەرج��ەك��ان��ی‬ ‫مۆڵەتپێدانی ش��ارەوان��ی��ی��ەوە‪،‬‬ ‫ف��ەرەی��دون محەمەد‪ ،‬وت��ی‪« :‬لە‬ ‫رێ��گ��ای لیژنەی بازرگانییەوە‪،‬‬ ‫رێنمایی‌و مەرجی تەواو دەدرێت‪،‬‬ ‫بۆ دروستكردنی نەخۆشخانە‪،‬‬ ‫ل��ەڕووی «ژم���ارەی نهۆمەكانی‌و‬ ‫دابینكردنی شوێنی وەستانی‬ ‫ئ��ۆت��ۆم��ب��ێ��ل‪ ،‬ل���ەگ���ەڵ ه��ەم��وو‬ ‫ئ��ەو م��ەرج‌و تایبەتمەندییانەی‬ ‫پێویستە نەخۆشخانەیەكی ئەهلی‬ ‫هەیبێت»‪.‬‬ ‫ب��ەرپ��رس��ی م��ۆڵ��ەت��پ��ێ��دان‬ ‫لەشارەوانیی سلێمانی‪ ،‬وتیشی‪:‬‬ ‫«قسەیەكم نییە ل��ەس��ەر ئەو‬ ‫نەخۆشخانانەی كۆن مۆڵەتیان‬ ‫پێدراوە‪ ،‬بەاڵم لەبەرنامەماندایە‬ ‫ئەو نەخۆشخانانەی لەداهاتوودا‬ ‫دروستدەكرێن‪ ،‬ل��ەدەرەوەی شار‬ ‫دروستبكرێن»‪.‬‬ ‫نەخۆشخانە تایبەتییەكان‪،‬‬ ‫لەئێستادا بەشێوەیەكی ف��راوان‬ ‫لە شارەكانی هەرێمی كوردستاندا‬ ‫دەك���رێ���ن���ەوە‪ ،‬هەندێكیشیان‬ ‫پزیشكی پسپۆڕ لە واڵتانی دەرەوە‬ ‫دەهێنن‌و لەهەندێك رووەوە لەپێش‬ ‫نەخۆشخانە حكومیەكانەوەن‪،‬‬ ‫ب��ەاڵم نرخی چ��ارەس��ەرك��ردن لە‬ ‫نەخۆشخانە تایبەتییەكان لە‬ ‫ئاستێكی ب���ەرزدان‌و لە توانای‬ ‫هەژاراندا نییە‪.‬‬ ‫ن��ەخ��ۆش��خ��ان��ەی «س��ۆم��ای‬ ‫تایبەت»‪ ،‬لە بینایەكی چوار‬ ‫نهۆمی پشتی شەقامی ئ��ۆرزدی‬ ‫دای��ە‌و نزیكەی (‪ )30‬پزیشكی‬ ‫پسپۆڕ‌و (‪ )60‬كارمەندی هەیە‪.‬‬ ‫ئەكرەم مینا خزر‪ ،‬بەڕێوەبەری‬ ‫كارگێڕیی نەخۆشخانەی «سۆمای‬ ‫تایبەت»‪ ،‬لەبارەی جێبەجێكردنی‬ ‫م��ەرج��ەك��ان��ی ن��ەخ��ۆش��خ��ان��ەی‬ ‫تایبەتەوە‪ ،‬ئەو لیژنانە ب ‌ه بەرپرس‬ ‫دەزان��ێ��ت‪ ،‬كە بۆ مۆڵەت پێدان‬ ‫سەردانی شوێنی نەخۆشخانەكان‬

‫دەك������ەن‌و دەڵ���ێ���ت‪« :‬ئ��ێ��م��ە‬ ‫هەموو مەرجە یاساییەكانمان‬ ‫جێبەجێكردووە»‪.‬‬ ‫ناوبراو‪ ،‬دان بەوەشدا دەنێت‪:‬‬ ‫«هەموو نەخۆشخانە ئەهلییەكان‪،‬‬ ‫مەرجی تەواویان نییە»‪ ،‬ئەوەشی‬ ‫خستە ئەستۆی ئ��ەو لیژنانەی‬ ‫تایبەتمەندكراون بۆ بەدواداچوونی‬ ‫ئ��ەو م��ەرج��ان��ەی پێویستە بۆ‬ ‫نەخۆشخانەیەكی ئەهلیی هەبێت‪.‬‬ ‫ب���ەڕێ���وەب���ەری ك��ارگ��ێ��ڕی��ی‬ ‫ن���ەخ���ۆش���خ���ان���ەی «س���ۆم���ای‬ ‫تایبەت»‪ ،‬ئاماژەی بەوەشكرد‪:‬‬ ‫«لیژنەی تەندروستی سلێمانی‬ ‫ه��ات��وون‌و رەزامەندییان لەسەر‬ ‫نەخۆشخانەكەمان هەبووە‌و ئەو‬ ‫مەرجانەی هەیان بووە‪ ،‬ئێمەش‬ ‫جێبەجێمانكردوون‪ ،‬لەسەرەتادا‬ ‫م��ەرج��ی ت���ەواوی ت��ێ��دان��ەب��ووە‪،‬‬ ‫ل��ەڕووی بۆیاخ‌و شكڵ‌و شێوەی‪،‬‬ ‫ه��ەر كەموكورتییەكی هەبووە‪،‬‬ ‫چاكمان كردووە»‪.‬‬ ‫نەبوونی مەرجی پێویست‬ ‫لە نەخۆشخانە تایبەتییەكاندا‪،‬‬ ‫لەكاتێكدایە ك��ە پێشتر سێ‌‬ ‫نەخۆشخانە لەبەر هەمان هۆكار‬ ‫داخراون‪ ،‬بەاڵم لە ئێستادا چاو لە‬ ‫كەموكورتییەكانی نەخۆشخانەكانی‬ ‫تر دەكرێت‪.‬‬ ‫سەرۆكی لیژنەی بەدواداچوونی‬ ‫نەخۆشخانە تایبەتەكان جەختی‬ ‫ل����ەوەك����ردەوە‪« :‬ك��ات��ی خ��ۆی‬ ‫سلێمانی چ��وار نەخۆشخانەی‬ ‫تێدابوو‪ ،‬نەخۆشخانەی كوردستان‪،‬‬ ‫ئاشتی‪ ،‬سلێمانی‌و توی مەلیك‪،‬‬ ‫بەاڵم سیان لەو نەخۆشخانانەمان‬ ‫داخستووە‪ ،‬ئەگەرچی پێشتریش‬ ‫مۆڵەتیان هەبووە‪ ،‬تا ئەو كاتەی‬ ‫ه��ەم��وو م��ەرج��ەك��ان جێبەجێ‬ ‫دەكەن»‪.‬‬ ‫ن��اوب��راو‪ ،‬ئ��ەوەش��ی ئاشكرا‬ ‫كرد‪ :‬لە بەرنامەیاندایە نەهێڵن‬ ‫ن��ەخ��ۆش��خ��ان��ەی ش���ەوان���ەڕۆژی‬ ‫نەخۆش وەربگرێت‪« ،‬لەبەرئەوەی‬ ‫مەرجی داخڵبوونی نەخۆشی‬ ‫نییە‌و بڕیارە لەهەفتەی داهاتوودا‪،‬‬ ‫دوو ن��ەخ��ۆش��خ��ان��ەی ت��ری��ش‬ ‫دابخەن»‪.‬‬

‫ل ‌ه گەرمیان‪ ،‬هیچ پڕۆژەیەكی تەندروستی جێبەجێ ناكرێت‬ ‫راپۆرتی‪ :‬شارا عەبدولڕەحمان‬

‫‪..........................................................‬‬

‫ل���ەب���ودج���ەی (‪)2011‬ی‬ ‫ه��ەرێ��م��ی ك��وردس��ت��ان��دا‪ ،‬هیچ‬ ‫پ��ڕۆژەی��ەك��ی ت��ەن��دروس��ت��ی بۆ‬ ‫س��ن��ووری ئ��ی��دارەی گەرمیانی‬ ‫تێدا نییە‪ ،‬ئەمەیش لەكاتێكدا‬ ‫وەزارەتی تەندروستی‪ ،‬چەندین‬ ‫پ����ڕۆژەی ب��ۆ ئ���ەو مەبەستە‬ ‫پێشنیاز كردبوو‪.‬‬ ‫ه����ەرچ����ەن����دە گ���ون���دو‬ ‫ناحیەكانی سنووری ئیدارەی‬ ‫پێویستییەكی‬ ‫گ��ەرم��ی��ان‪،‬‬ ‫زۆریان بە نەخۆشخانەو بنكەی‬ ‫تەندروستی هەیەو لەو رووەوە‬ ‫كەموكووڕیی زۆریان هەیە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫ل��ە پ��ڕۆژەب��ودج��ەی ئەمساڵدا‬ ‫(‪ ،)2011‬هیچ پ��ڕۆژەی��ەك��ی‬ ‫گەورەو بچووكی تەندروستی بۆ‬ ‫ئەو ناوچانە جێ نەكراوەتەوە‪.‬‬ ‫بەرپرسی بەشی پالندانان‬ ‫ل��ە ب��ەڕێ��وەب��ەرێ��ت��ی��ی گشتیی‬ ‫ت��ەن��دروس��ت��ی��ی گ��ەرم��ی��ان‪،‬‬ ‫رای��گ��ەی��ان��د‪ :‬ئ��ەم��س��اڵ‪ ،‬هیچ‬

‫پ��ڕۆژەی��ەك��ی ت��ەن��دروس��ت��ی لە‬ ‫س��ن��ووری ئ��ی��دارەی گەرمیان‪،‬‬ ‫جێبەجێ ناكرێت‪ ،‬بەو پێیەی ئەو‬ ‫پڕۆژانەی ئێمە داوامانكردبوون‪،‬‬ ‫ل��ەپ��ڕۆژەی ب��ودج��ەدا جێگایان‬ ‫نەكراوەتەوە»‪.‬‬ ‫ئەوە‬ ‫پەرلەمانتارێكیش‪،‬‬ ‫بە كەمتەرخەمیی دەزان��ێ�ت‌و‬ ‫پێیوایە‪ :‬سنووری گەرمیان‪،‬‬ ‫پێویستی زۆری ب��ە پ��ڕۆژەی‬ ‫تەندروستی هەیە‪.‬‬ ‫دکتۆر رێباز فەتاح‪ ،‬ئەندامی‬ ‫لیژنەی تەندروستی لەپەرلەمانی‬ ‫كوردستان‪ ،‬بە «رۆژن��ام��ە»ی‬ ‫راگەیاند‪« :‬لەكاتی گفتوگۆكانی‬ ‫ب�����ودج�����ەدا‪ ،‬گ��ف��ت��وگ��ۆم��ان‬ ‫ل��ەس��ەر داب��ی��ن��ك��ردن��ی چەند‬ ‫پێداویستییەكی تەندروستی بۆ‬ ‫نەخۆشخانەی ك��ەالرو باوەنور‬ ‫ك���رد‪ ،‬ب���ەاڵم وەك پ���ڕۆژەی‬ ‫دروس��ت��ك��ردن��ی نەخۆشخانەو‬ ‫بنكەی تەندروستی‪ ،‬پێموابێت‬ ‫لەپڕۆژەكەدا نەبوو‪ ،‬تا گفتوگۆی‬ ‫لەبارەوە بكرێت»‪.‬‬ ‫ئەو پەرلەمانتارە‪ ،‬ئاماژە‬

‫وه‌زاره‌تی پالندانان پڕۆژه‌ ته‌ندروستییه‌کانی گه‌رمیان الده‌بات‬ ‫ب��ەوەی��ش دەك����ات‪ :‬لەهەموو‬ ‫كوردستاندا‪ ،‬كەموكورتییەكی‬ ‫زۆر هەیە لەبواری تەندروستیدا‪،‬‬

‫ب��ەت��ای��ب��ەت��ی ل��ەداب��ی��ن��ك��ردن��ی‬ ‫ن���ەخ���ۆش���خ���ان���ەو ب��ن��ك��ەی‬ ‫«گەرمیانیش‬ ‫تەندروستیدا‪،‬‬

‫یەكێكە لەو ناوچانەی كوردستان‬ ‫ك��ە پێویستییەكی زۆری بە‬ ‫خزمەتگوزاریی تەندروستی هەیە‪،‬‬

‫هەم لەڕووی نەخۆشخانەو بنكەی‬ ‫تەندروستییەوە‪ ،‬هەم لەڕووی‬ ‫دابینكردنی توانا مرۆییەكانەوە‬ ‫بۆ ئەو نەخۆشخانانەی كە هەن‪،‬‬ ‫بەنموونە؛ ل��ە نەخۆشخانەی‬ ‫قەزای كفریدا كە ئێشكگرییە‪،‬‬ ‫تەنیا ی��ەك پزیشكی ج��ەراح‬ ‫هەیە‪ ،‬ئایا ئەو پزیشكە دەتوانێت‬ ‫(‪ )30‬رۆژ لەمانگێكدا‌و شەو‌ و‬ ‫رۆژ‪ )24( ،‬سەعات دەوام بكات‌و‬ ‫نەخۆش ببینێت؟‪ ،‬بێگومان‬ ‫ناتوانێت‪ ،‬ئەمە نموونەیەكی‬ ‫زۆر سادەیە كە چەندین كێشەی‬ ‫تریش ه��ەن‌و پێویستیان بە‬ ‫چارەسەرە»‪.‬‬ ‫س���ەب���ارەت ب��ەه��ۆك��اری‬ ‫نەبوونی پڕۆژەی تەندروستی‬ ‫لەپڕۆژەی بودجەی ئەمساڵدا‪،‬‬ ‫د‪.‬خ��اڵ��س ق���ادر‪ ،‬وتەبێژی‬ ‫وەزارەت���ی تەندروستی‪ ،‬بە‬ ‫«رۆژنامە»ی راگەیاند‪« :‬ئێمە‬ ‫پێنج پڕۆژەی تەندروستیمان‬ ‫بۆ ناوچەی گەرمیان پێشنیاز‬ ‫ك��ردب��وو‪ ،‬لەگەڵ پڕۆژەكانی‬ ‫دیکه‌ماندا دابوومانە وەزارەتی‬

‫پالندانان‪ ،‬بەاڵم هیچكامیان‬ ‫نەخستووەتە ن��او پ��ڕۆژەی‬ ‫ب��ودج��ەوە‪ ،‬ت��ا لەپەرلەمان‬ ‫گفتوگۆی لەسەر بكرێت»‪.‬‬ ‫ئ��ام��اژەی ب��ەوەی��ش كرد‪:‬‬ ‫ئ��ەو پ��ڕۆژان��ەی پێشنیازیان‬ ‫ك����ردب����وون ب���ۆ ن���اوچ���ەی‬ ‫گەرمیان‪ ،‬زۆر پێویست بوون‪،‬‬ ‫لەبەرئەوەی لە بەڕێوەبەرێتییە‬ ‫گشتییەكانی تەندروستیی ئەو‬ ‫ناوچانەوە بەرزكرابوونەوە بۆ‬ ‫وەزارەتی تەندروستی‪.‬‬ ‫ال‌ی خۆشیه‌وه‌‪ ،‬به‌ختیار‬ ‫که‌ریم‪ ،‬به‌ڕێوه‌به‌ری وه‌زاره‌تی‬ ‫پ�لان��دان��ان‪ ،‬ل��ه‌وب��اره‌ی��ه‌وه‌‬ ‫وتی‪« :‬پ��ڕۆژه‌ی ته‌ندروستی‬ ‫به‌رده‌وام له‌سنووری گه‌رمیاندا‬ ‫ل �ه‌ب��واری جێبه‌جێکردندان‪،‬‬ ‫ل���ه‌وان���ه‌ش چ����وار بنکه‌ی‬ ‫ته‌ندروستی بۆ چوار گوندی‬ ‫س��ن��ووره‌ک �ه‌‪ ،‬نه‌خۆشخانه‌ی‬ ‫فریاگوزاریی که‌الر‪ ،‬که‌ ئه‌مانه‌‌‬ ‫له‌ بودجه‌ی ساڵی (‪)2011‬دا‪،‬‬ ‫پ��اره‌ی دیکه‌یان بۆ ته‌رخان‬ ‫کراوه‌»‪.‬‬

‫‪nawxo.rozhnama@yahoo.com‬‬

‫ذمارة (‪ )647‬سيَشةممة ‪2011/8/16‬‬

‫‪www.rozhnama.net‬‬

‫د‪ .‬خالید حه‌یده‌ر‪ :‬هیچ پەیوەندییەك لەنێوان بازاڕی كارو زانكۆدا نییە‪.‬‬ ‫(‪)%600‬ی بێكاریی شاراوە؛ لە دامودەزگاكانی حكومەتدان‬

‫د‪.‬خالید حەیدەر‪ :‬دامەزراندنی (‪ )25‬هەزار كەس؛ بۆ ئامانجی سیاسییە‬

‫سازدانی‪ :‬شەنكار عەبدوڵاڵ‬ ‫‪................................‬‬ ‫د‪ .‬خالید حەیدەر‪ ،‬مامۆستا‬ ‫لە كۆلێژی كارگێڕیی‌و‬ ‫ئابووریی زانكۆی سلێمانی‪ ،‬لە‬ ‫دیدارێكی تایبەتی رۆژنامەی‬ ‫«رۆژنامە»دا‪ ،‬تیشك دەخاتە‬ ‫سەر كێشەی بێكاریی شاراوە‌و‬ ‫پێی وایە‪ :‬پێویستمان بەپالن‬ ‫هەیە بۆ دامەزراندنی خەڵك‌و‬ ‫دووبارە دابەشكردنەوەی هێزی‬ ‫كارو خانەنشینكردن‪ ،‬بۆ ئەوەی‬ ‫بتوانین بێكاریی كەم بكەینەوە‪.‬‬ ‫رۆژن��ام��ە‪ :‬بێكاریی ش��اراوە‬ ‫چییەو لە هەرێمی كوردستاندا لە‬ ‫چ ئاستێكدایە؟‬ ‫* بێكاریی ش���اراوە بەو‬ ‫حاڵەتە دەوت��رێ��ت‪ ،‬دام���ەزراوان‬ ‫زی��ات��ر ب��ن ل��ە پێداویستیی‬ ‫راستەقینە‪ ،‬واتە‪ :‬فەرمانگەیەك‬ ‫پێویستی بە (‪ )10‬كارمەندە‪،‬‬ ‫بەاڵم زیاتر لە (‪ )10‬فەرمانبەری‬ ‫تێدایە‪ ،‬هەرچەندە مانگانە مووچە‬ ‫وەردەگ���رێ���ت‪ ،‬ب���ەاڵم كارێكی‬ ‫وەهای نییە‪ .‬لە ساڵی (‪)2009‬‬ ‫دا‪ ،‬توێژینەوەیەكی زانستییم‬ ‫كردووە‪ ،‬لەو توێژینەوەیەدا ئیشم‬ ‫لەسەر (‪ )60‬فەرمانگەی حكومیی‬ ‫ێ پارێزگاكەی هەرێمی‬ ‫لە هەر س ‌‬ ‫كوردستان (هەولێرو سلێمانی‌و‬ ‫ده���ۆك)دا ك���ردووە‪ ،‬ئەویش لە‬ ‫رێگای راپرسییەوە‪ ،‬فۆڕمێكم‬

‫خستووەتە بەردەم بەڕێوەبەری‬ ‫فەرمانگەكان‪ .‬لە راپرسییەكەدا‬ ‫ه��ات��ووە‪ :‬ت��ۆ وەك بەڕێوەبەر‬ ‫پێویستت بە چەند كارمەندە‪،‬‬ ‫بۆ ئ��ەوەی ك��اری فەرمانگەكە‬ ‫رایی بكەن‪ ،‬بەم پێوەرە بۆمان‬ ‫ێ فەرمانگەی‬ ‫دەركەوت؛ لە هەند ‌‬ ‫حكومییدا‪ ،‬دامەزراندن زۆر زیاتر‬ ‫بووە لە پێویستیی حەقیقی‪ .‬لەم‬ ‫توێژینەوەیەدا‪ ،‬گەیشتینە ئەوەی‬ ‫رێژەی بێكاریی (‪)%600‬ە‪ ،‬واتە‬ ‫ئـــــــەگەر فـــــــەرمانگەیەك‬ ‫(‪ )10‬كەسی پێویست بێت‪،‬‬ ‫(‪ )60‬ك��ەس م��ووچ��ەی لەسەر‬ ‫وەرگرتووە‪ ،‬ئەمە لە كاتێكدایە‬ ‫ێ فەرمانگەدا كورتهێنان‬ ‫لە هەند ‌‬ ‫هەبووە‪ ،‬پسپۆڕییان ویستووە‪،‬‬ ‫بەاڵم ئەو پسپۆڕییە نەبووە‪ ،‬بە‬ ‫كەسی تر پڕیان كردووەتەوە‪.‬‬ ‫رۆژن���ام���ە‪ :‬ب����ەڕای ئێوە‬ ‫هۆكارەكانی بێكاریی ش��اراوە‬ ‫چین؟‬ ‫* ل��ە ه��ەم��وو واڵت��ێ��ك��دا‬ ‫دام����ەزران����دن ه���ەی���ە‪ ،‬ب���ەاڵم‬ ‫دامەزراندن دەبێت بەپێی پالن‬ ‫بێت‪ ،‬بۆ نموونە من یەكەمجار‬ ‫كە گوێم لە دامەزراندنی (‪)25‬‬ ‫ه��ەزار كەسەكە ب��وو‪ ،‬زۆرم پێ‬ ‫ناخۆش بوو‪ ،‬چونكە تۆ بێكاری‬ ‫شاراوەت زۆرە‪ ،‬ئەم دامەزراندنە‬ ‫ب��ۆچ��ی؟ ب���ەاڵم دوات���ر بینیم‪،‬‬ ‫حكومەت لە بواری پ��ەروەردەدا‬ ‫خەڵكی دام��ەزران��دووە‪ ،‬ئەمەش‬ ‫سێكتەرێكی گ��رن��گ��ە‪ ،‬ئەگەر‬

‫حكومەت ك��ەس��ی گونجاو لە‬ ‫شوێنی گونجاو دابنێت‪ ،‬ئەوا‬ ‫تووشی بێكاریی شاراوە نابین‪،‬‬ ‫ب���ەاڵم ئ��ەگ��ەر دام���ەزران���دن بە‬ ‫ئامانجی سیاسیی‌و هەڕەمەكیی‬ ‫بێت‪ ،‬ئەو كاتە دامەزراندنەكە‬ ‫نابێتە بڕیارێكی ئابوورییانە‪،‬‬ ‫ئەمەش جارێكی تر بێكاریی‬ ‫شاراوە زیاتر دەكات‪.‬‬ ‫رۆژن��ام��ە‪ :‬ئەم دامەزراندنە‬ ‫چەندە كاریگەریی هەیە لەسه‌ر‬ ‫زیادكردنی بێكاری شاراوە؟‬ ‫* هەر لەو راپرسییەی كە‬ ‫كردمان‌‪ ،‬ته‌نانه‌ت قوتابخانەمان‬ ‫وەرگ��رت��ب��وو‪ ،‬مامۆستا هەبوو‬ ‫ل��ە هەفتەیەكدا دوو سه‌عات‬ ‫وان���ەی وت���ووەت���ەوە‪ ،‬ئەمەش‬ ‫بێكاریی ش���اراوەی���ە‪ ،‬چونكە‬ ‫دەبێت زیاتر ل��ە(‪ )20‬سه‌عات‬ ‫بڵێتەوە‪ ،‬لە هەنگاوی یەكەمی‬ ‫بڕیاری دامەزراندنی (‪ )25‬هەزار‬ ‫كەسدا‪ ،‬زیاتر الیەنی سیاسیی‬ ‫لەبەرچاو گیراوە‪ ،‬واتە ئامانجی‬ ‫سیاسیی هەیە‪ ،‬ئێمە كۆمەڵێك‬ ‫راسپاردەمان داوە بە حكومەت‪،‬‬ ‫بۆ بەكارخستن‌و كەمكردنەوەی‬ ‫بێكاریی‪ ،‬ئەوەی ئێستا هەستی‬ ‫پێ دەك��رێ��ت‪ ،‬حكومەت پالنی‬ ‫داناوە بۆ كەمكردنەوەی بێكاریی‪،‬‬ ‫بۆ نموونە پالنی ستراتیژیی بۆ‬ ‫گەشەپێدانی ئابووریی كوردستان‬ ‫لە ساڵی (‪ )2016-2012‬هەتا‬ ‫بێكاریی (‪ %14‬بكاتە ‪ ،)%4‬ئەگەر‬ ‫حكومەت ئەم پالنە زانستییە‬

‫بە (‪ )350‬كەس هەیە؟ ئەمە‬ ‫بۆ خ��ۆی پێمان دەڵ��ێ��ت؛ هیچ‬ ‫پەیوەندییەك لەنێوان ب��ازاڕی‬ ‫كارو زانكۆدا نییە‪ ،‬بۆیە دەبێت‬ ‫هەندێ‌ كۆلێژ خوێندكاری زیاتر‬ ‫وەربگرن‪ ،‬هەندێكی تریان‪ ،‬كەم‬ ‫وەربگرن‪ ،‬بەاڵم تا ئێستا ئەمە‬ ‫لە كوردستاندا نییە‪ ،‬بەداخەوە‬ ‫پ�لان ل��ەم ب���وارەدا زۆر الوازە‪،‬‬ ‫چونكە تا ئێستا نووسراوێكمان‬ ‫ب��ۆ ن��ەه��ات��ووە پێمان بڵێت‪:‬‬ ‫بازاڕی كار ئەوەندە خوێندكاری‬ ‫پێویستە‪ ،‬تا ئێمەش ئەوەندە‬ ‫وەربگرین‪ ،‬لە كاتێكدا ئەمە زۆر‬ ‫گرنگەو پێویستە بزانین سااڵنە‬ ‫بازاڕی كار چەند خوێندكارو لەچ‬ ‫بوارێكدا پێویستییەتی‪ ،‬بۆ ئەوەی‬ ‫ئێمەش ئەوەندە وەربگرین‪ ،‬ئەم‬ ‫هاوكارییە زۆر گرنگە هەبێت‪ ،‬لە‬ ‫نێوان كەرتی تایبەت‌و گشتیی‌و‬ ‫بازاڕی كاردا‪.‬‬ ‫رۆژنامە‪ :‬لە ئێستادا كەرتی‬ ‫تایبەت لە چ ئاستێكدایە لە‬ ‫هەرێمی كوردستان؟‬ ‫* دەوت������رێ������ت ح���زب‬ ‫دەس��ت��وەردان دەك��ات‌و دەستی‬ ‫بااڵی هەیە لەبواری ئابوورییدا‪،‬‬ ‫م��ن ل��ەگ��ەڵ ئ����ەوەدام كەرتی‬ ‫ت��ای��ب��ەت ه��ەی��ە‪ ،‬ب����ەاڵم زۆر‬ ‫ب��ەه��ێ��ز ن��ی��ی��ە‪ ،‬م��ن گەشبینم‬ ‫بەداهاتووی هەرێم‪ ،‬ئەگەر پالنی‬ ‫بــــــــــــــاش هەبێت‌و ئەو پالنە‬ ‫ب��واری‬ ‫بڕواتـــــــــــــــــــــە‬ ‫جێبەجێكردنەوە‪.‬‬

‫جێبەجێ بكات‪ ،‬من گەشبینم‬ ‫بێكاریی كەم دەبێتەوە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫زەحمەتە بگاتە (‪ ،)%4‬چونكە‬ ‫ئەم رێژەیە بێكاریی ئاساییە‪،‬‬ ‫ئەگەر گرنگیش بدەینە كەرتی‬ ‫تایبەت‌و وەبەرهێنان‪ ،‬دەتوانێت‬ ‫بێكاریی كەم بكاتەوە‪.‬‬ ‫رۆژن���ام���ە‪ :‬ب��اس��ی ئ���ەوەت‬ ‫ك��رد ك��ە دەب��ێ��ت ج��ارێ��ك��ی تر‬ ‫داب��ەش��ك��ردن��ەوە ه��ەب��ێ��ت لە‬ ‫فەرمانبەران‪ ،‬ئێستاش (‪)25‬‬ ‫هەزار كەسی تر دادەمەزرێن‪ ،‬ئەم‬ ‫دوو حاڵەتە پێچەوانەی یەكتر‬ ‫نین؟‬ ‫* بێكاریی ش��اراوە هەیە‪،‬‬ ‫دامەزراندنی (‪ )25‬هەزار كەس‪،‬‬ ‫دوا هەنگاوی دامەزراندن نییە‪،‬‬ ‫ب���ەاڵم ل��ەگ��ەڵ ئ���ەوەدا دەبێت‬ ‫هەبێت‪،‬‬ ‫خانەنشینكردنیش‬ ‫هەروەها دووبارە دابەشكردنەوەی‬ ‫هێزی كار هەبێت‪ ،‬بەاڵم تا ئێستا‬ ‫دووبارە دابەشكردنی هێزی كار‬ ‫نەبووە‪ ،‬بەاڵم رەنگە خانەنشین‬ ‫زیاد بكات‌و تەمەنی خانەنشینیش‬ ‫كەم بكاتەوە‪.‬‬ ‫رۆژن����ام����ە‪ :‬ل���ە ه��ەرێ��م��ی‬ ‫كوردستاندا‪ ،‬تاچەند پەیوەندیی‬ ‫لەنێوان بازاڕو زانكۆدا هەیە؟‬ ‫* م�����اوەی پ��ێ��ن��ج س��اڵ‬ ‫ل��ەم��ەوب��ەر‪ ،‬وان����ەم ب��ە یاسا‬ ‫دەوتەوە‪ ،‬لە بەیانیان‌و ئێواران‪،‬‬ ‫نزیكەی (‪ )350‬خوێندكارمان‬ ‫هەبوو‪ ،‬پرسیار ئەوەیە؛ ئایا لە‬ ‫شاری سلێمانیدا ئێمە پێویستمان‬

‫یەكێكە لە پڕۆژە گەورەكانی عێراق‬ ‫داوا ده‌کرێت حكومەت كۆمپانیاكان‬ ‫حكومەت؛ پڕۆژەی مریشكی دهۆك بەگەڕناخاتەوە ناچار بكات؛ نیوەی پشكەكانیان بفرۆشن‬ ‫راپۆرتی‪ :‬شارا عەبدولڕەحمان‬

‫‪................................‬‬

‫پڕۆژه‌ی مریشکی دهۆک له‌ قه‌زای سێمێل ‬

‫راپۆرتی‪ :‬پ‪ .‬بادینان‬

‫‪................................‬‬ ‫«پ��������ڕۆژەی م��ری��ش��ك��ی‬ ‫ده�����ۆك»‪ ،‬ك���ە ب���ە یەكێك‬ ‫ل��ە گ��ەورەت��ری��ن پ��ڕۆژەك��ان��ی‬ ‫خۆرهەاڵتی ناوەڕاست‌و عێراق‬ ‫دادەن����رێ����ت‪ ،‬م����اوەی چەند‬ ‫ساڵێكە راگ��ی��راوەو بەرپرسی‬ ‫پڕۆژەكەیش‪ ،‬هۆكارەكەی بۆ‬ ‫هاوكاریی نەكردنیان لەالیەن‬ ‫حكومەتەوە دەگەڕێنێتەوە‪.‬‬ ‫ئ��ەم پ���ڕۆژەی���ە‪ ،‬لەساڵی‬ ‫(‪)1978‬ه‌وە لەالیەن حكومەتی‬ ‫ع��ێ��راق��ی��ی��ەوە دروس��ت��ك��راوە‪،‬‬ ‫دوات��ر لە ساڵی (‪)1988‬دا‪،‬‬ ‫پ��ڕۆژەك��ە ك��راوە بە ئەهلیی‌و‬ ‫دراوەت���ە كەرتی تایبەت‌و بە‬ ‫داخستنیشی‪ ،‬لەپێش كیڵگەی‬ ‫پ��ەل��ەوەری��ی ك��ەن��ەك��ەوە لە‬ ‫سلێمانی‪ ،‬دووەم پ���ڕۆژەی‬ ‫گەورەی پەلەوەرییە لە هەرێمی‬ ‫كوردستان‌و عێراقدا‪.‬‬ ‫پڕۆژەكە‪ ،‬دەكەوێتە نزیك‬ ‫ق��ەزای سێمێل لە پارێزگای‬ ‫ده���ۆك‌و ل��ە (‪ )200‬دەواج���ن‬

‫پێكدێت‌و بەرهەمی مانگانەیشی‪،‬‬ ‫پێكهاتووە لە زیاتر لە (‪)2‬‬ ‫ملیۆن مریشك‪.‬‬ ‫«پ��������ڕۆژەی م��ری��ش��ك��ی‬ ‫ده������ۆك»‪ ،‬ب���ە ی��ەك��ێ��ك لە‬ ‫پ����ڕۆژە گ��ەورەك��ان��ی ع��ێ��راق‬ ‫دانراوە‪ ،‬لە ساڵی (‪)2006‬ەوە‬ ‫راگیراوەو هاوكات بەرپرسانی‬ ‫پڕۆژەكە‪ ،‬هۆكاری راگرتنی‪ ،‬بۆ‬ ‫بایەخنەدانی حكومەتی هەرێم‬ ‫بە بەرهەمی خۆماڵیی‌و هێنانی‬ ‫مریشكی بیانیی‪ ،‬دەگەڕێننەوە‪.‬‬ ‫م���ح���ەم���ەد ح���ەس���ەن‪،‬‬ ‫بەڕێوەبەری پڕۆژەی مریشكی‬ ‫ده����ۆك‪ ،‬ب��ە «رۆژن���ام���ە»ی‬ ‫راگ��ەی��ان��د‪« :‬ئ���ەو پ��ڕۆژەی��ە‪،‬‬ ‫یەكێك بوو لە پ��ڕۆژە گەورەو‬ ‫توانایەكی‬ ‫ستراتیژییەكان‪،‬‬ ‫زۆری دەویست‌و پێداویستی‌و‬ ‫خەرجیی زۆرب��وو‪ ،‬چەندینجار‬ ‫داوای هاوكاریمان لە هەرێم‬ ‫ك��ردووە‪ ،‬بەاڵم حكومەت هیچ‬ ‫ه��اوك��اری��ی��ەك��ی ن��ەك��ردووی �ن‌و‬ ‫ج���گ���ەل���ەوەی���ش‪ ،‬ب��ەره��ەم��ی‬ ‫پشتگوێخستووەو‬ ‫خۆماڵیی‬ ‫لەبەرامبەردا‪ ،‬لە واڵتانی دەرەوە‬

‫مریشك دەهێنرێت»‪.‬‬ ‫ن�����اوب�����راو‪ ،‬ئ��ەوەی��ش��ی‬ ‫خستەڕوو‪ :‬ئەگەر پڕۆژەكەیان‬ ‫ب��ك��ەوێ��ت��ەوە ك���ار‪ ،‬دەت��وان��ن‬ ‫پێداویستی هەرێم بۆ مریشك‪،‬‬ ‫دابین بكەن‪.‬‬ ‫رۆژان�������ە‪ ،‬ل���ە «پ����ڕۆژی‬ ‫مریشكی ده��ۆك»دا‪ ،‬زیاتر لە‬ ‫(‪ )800‬كرێكار كاریان دەكرد كە‬ ‫لەڕووی ئابوورییەوە‪ ،‬سوودێكی‬ ‫زۆری بۆ دانیشتووانی ناوچەكە‬ ‫هەبوو‪.‬‬ ‫جاسم محەمەد‪ ،‬دانیشتووی‬ ‫قەزای سێمێل‪ ،‬كە یەكێك بووە‬ ‫لەو كرێكارانەی لەپڕۆژەكەدا‬ ‫ك��اری ك���ردووە‪ ،‬ئ��ام��اژە بەوە‬ ‫دەك���ات‪« :‬خەڵكێكی زۆری‬ ‫ناوچەكە‪ ،‬ژیانیان لەسەر ئەو‬ ‫پ��ڕۆژەی��ە ب���ووە‌و رێ��ژەی��ەك��ی‬ ‫زۆری ك���رێ���ك���ار ك���اری���ان‬ ‫تێداكردووە‌و بەداخستنیشی‪،‬‬ ‫بێكاریی لە ناوچەكەدا زیادی‬ ‫كردووە»‪ .‬به‌پێویستیشی زانی‬ ‫«حكومەتی هەرێم‪ ،‬پشت بە‬ ‫بەرهەمی خۆماڵیی ببەستێت‌و‬ ‫ئەم پڕۆژەیەش بخرێتەوە كار‪،‬‬

‫فۆتۆ‪ :‬رۆژنامه‌‬

‫چونكە سوودێكی زۆری بۆ‬ ‫ئابووریی هەرێم هەیە»‪.‬‬ ‫ه����اوك����ات‪ ،‬ب���ە ب����ڕوای‬ ‫ئیسماعیل مستەفا‪ ،‬قایمقامی‬ ‫س��ێ��م��ێ��ل‪ ،‬ه��ێ��ن��ان��ی مریشك‬ ‫ل��ە واڵت��ان��ی دەرەوەو زۆری��ی‬ ‫تێچوون‪ ،‬هۆكاری سەرەكیی‬ ‫راگرتنی پڕۆژەكە بوون‪.‬‬ ‫ناوبراو‪ ،‬بە «رۆژنامە»ی‬ ‫راگەیاند‪« :‬لەگەڵ بەرپرسانی‬ ‫پڕۆژەكەدا‪ ،‬گفتوگۆیان كردووەو‬ ‫ئەوان باسی ئەوە دەكەن‪ ،‬كە‬ ‫پێداویستی‌و تێچوونی پڕۆژەكە‬ ‫زۆرەو پێویستیان بە هاوكاریی‬ ‫حكومەتی هەرێم هەیە‪ ،‬هێنانی‬ ‫مریشكیش لە واڵتانی دەرەوە‪،‬‬ ‫ب���ووەت���ە ه���ۆی ئ����ەوەی ئ��ەم‬ ‫پڕۆژەیە‪ ،‬گرنگیی نەمێنێت»‪.‬‬ ‫ئ��ەو بەرپرسە حكومییە‪،‬‬ ‫ب��ەپ��ێ��وی��س��ت��ی دەزان����ێ����ت‪،‬‬ ‫حكومەتی هەرێم‪ ،‬گرنگیی بە‬ ‫پ���ڕۆژە خۆماڵییەكان ب��دات‌و‬ ‫پ�����ڕۆژەی م��ری��ش��ك��ی ده���ۆك‬ ‫بخرێتەوە كار‌و لەبری هێنانی‬ ‫مریشك لە دەرەوە‪ ،‬سوود لە‬ ‫پڕۆژەخۆماڵییەكان وەربگیرێت‪.‬‬

‫چه‌ند خاوەنكارێک بەنیازن‬ ‫كۆمپانیای پشكدار لەچەند بوارێكدا‬ ‫دابمەزرێنن‪ ،‬بەو ئامانجەی هەوڵێك‬ ‫بێت بۆ دەربازبوونی كوردستان‬ ‫لەو قەیرانە ئابوورییەی كە هەیە‪،‬‬ ‫ئاماژە بەوەش دەكەن‪ :‬پێویستیان‬ ‫بە چەند رێوشوێنێك هەیە؛ كە‬ ‫حكومەت بۆیان بگرێتە بەر‪.‬‬ ‫ت��ا ئێستا ل��ە كوردستاندا‬ ‫كۆمپانیای پشكدار دانەمەزراوە‪،‬‬ ‫هەرچەندە چەند هەوڵێكی پێشتر‬ ‫هەبووە بۆ ئەو مەبەستە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫دەوڵەمەندو بازرگانان نەهاتوونەتە‬ ‫ژێ���ر ب���اری هاوبەشیپێكردنی‬ ‫هاواڵتییان‪ ،‬ی��ان دەوڵەمەندانی‬ ‫ت��ر‪ ،‬ب��ۆ ئ��ەو مەبەستەش چه‌ند‬ ‫خاوەنكارێک بە نیازی دروستكردنی‬ ‫ئ��ەو كۆمپانیایەن‪ ،‬بە ئامانجی‬ ‫كەمكردنەوەی قەیرانی ئابووریی لە‬ ‫هەرێمدا‪.‬‬ ‫ك��ام��ی��ل ح��ەم��ە ش��ەری��ف‪،‬‬ ‫ب��ەڕێ��وەب��ەری پەیوەندییەكانی‬ ‫یەكێتیی خاوەنكارانی كوردستان‪،‬‬ ‫ل��ەو ب��ارەی��ەوە بۆ «رۆژن��ام��ە»‪،‬‬ ‫وتی‪« :‬لەساڵی (‪)2006‬ەوە من‬ ‫ئەو بابەتەم ورووژان��دووەو هەوڵم‬ ‫داوە بۆ دروستكردنی كۆمپانیای‬ ‫پشكدار لە هەموو بوارەكاندا‪،‬‬ ‫چونكە ئ���ەوە تاكە رێگایە بۆ‬ ‫رزگاربوون لەم قەیرانەی كە ئێستا‬ ‫لە كوردستاندا هەیە‌و هەركەسەو‬ ‫بەبێ بەرنامە كەسابەت دەكات‪،‬‬ ‫هەربۆیە لەئێستادا لەرێكەوتنداین‬ ‫لەگەڵ چه‌ند خاوەنكارێکدا؛ بۆ‬ ‫ئەوەی كۆمپانیای پشكدار دروست‬ ‫بكەین»‪.‬‬ ‫دروس��ت نەبوونی كۆمپانیای‬ ‫پشكدار تا ئ��ەم ساتەوەختە لە‬

‫كوردستاندا‪ ،‬ل��ەالی��ەن «كامیل‬ ‫حەمە شەریف»ەوە گەڕێنرایەوە‬ ‫ب��ۆ چ��ەن��د ه��ۆك��ارێ��ك‪ ،‬ل �ه‌وان �ه‌‪:‬‬ ‫«پێویستە بۆ دامەزراندنی ئەو‬ ‫كۆمپانیایە‪ ،‬سیستمی بانكیی‬ ‫بگۆڕدرێت‌و بەشێوەیەكی لێبكرێت‬ ‫كە زامنی مافی ئەو كەسە بكرێت‬ ‫كە خاوەن سەرمایەیەو دەیەوێت‬ ‫پشكی هەبێت لە كۆمپانیایەكدا‪،‬‬ ‫هاوكات پێویستیشی بە بۆرسە‬ ‫ه��ەی��ە‪ ،‬چونكە ك��ە ئ��ەو خ��اوەن‬ ‫سەرمایەیە كەلوپەل دەكڕێت‪،‬‬ ‫پێویستە شوێنێكیش هەبێت بۆ‬ ‫ساغكردنەوەو فرۆشتنی»‪.‬‬ ‫ئەمە جگە ل��ەوەی تائێستا‬ ‫بە ب��ڕوای ئ��ەو خ��اوەن��ك��ارە «لە‬ ‫كوردستاندا‪ ،‬خاوەن سەرمایەكان‬ ‫هێنده‌ی سەرمایەكەیان توانای‬ ‫هۆشمەندیی ب��ی��ری��ان گەشەی‬ ‫نەكردووە‪ ،‬خەڵك هەیە ملیۆنێك‬ ‫دۆالری هەیە‪ ،‬هێنده‌ی دوو هەزار‬ ‫دۆالر بیرمەندیی ئابووریی نییە‪،‬‬ ‫لەكاتێكدا كۆمپانیای پشكدار‬ ‫پێویستی ب��ە بەڕێوەبردنێكی‬ ‫عەقاڵنیی هەیە‪ ،‬دەوڵەمەندانی‬ ‫كوردستان تائێستا نەگەیشتوونەتە‬ ‫ئەوەی پارەكانیان بخەنە بەردەستی‬ ‫كەسێكی تر‪ ،‬تا كەسابەتی پێوە‬ ‫بكه‌ن»‪.‬‬ ‫ئ���ه‌گ���ه‌رچ���ی ل��� ‌ه ه �ه‌رێ��م��ی‬ ‫ک��وردس��ت��ان��دا‪ ،‬ب��اس ل � ‌ه بوونی‬ ‫زیاتر ل ‌ه (‪ )10‬ملیاردێرو سه‌دان‬ ‫ملیۆنێر ده‌کرێت‪ ،‬بەاڵم تائێستا‬ ‫هیچ ك��ام��ی��ان ئ��ام��ادە ن��ەب��وون‬ ‫خەڵكی تر بكەنە هاوبەش لەو‬ ‫كۆمپانیاو كارگانەی كە هەیانە‪.‬‬ ‫ب��ەڕێ��وەب��ەری پەیوەندییەكانی‬ ‫یەكێتیی خ��اوەن��ك��اران‪ ،‬دەڵێت‪:‬‬ ‫«خەڵك ناتوانێت خۆی پێشنیاز‬ ‫بكات بۆ كۆمپانیایەك؛ كە ببێتە‬ ‫ه��اوب��ەش��ی‪ ،‬تەنیا كۆمپانیاكە‬

‫خۆی رایدەگەیه‌نێت كە دەیەوێت‬ ‫پشكێكی بفرۆشێت‪ ،‬ب���ەاڵم تا‬ ‫ئێستا هیچ كۆمپانیایەك ئەوەی‬ ‫ن��ەك��ردووە‪ ،‬بۆیە ل��ەم حاڵەتەدا‬ ‫ئەركی حكومەتە ئەو كۆمپانیایانە‬ ‫ناچار بكات بە فرۆشتنی بەشێك‬ ‫لە پشكەكانیان بەخەڵكی تر‪،‬‬ ‫ئەمەش بە مەبەستی رزگاربوونی‬ ‫ئەو كۆمپانیایە لەگەندەڵیی‌و كاری‬ ‫ژێر بەژێر»‪.‬‬ ‫پەرلەمانی عێراق لە ئێستادا‬ ‫سەرقاڵی ئامادەكردنی پڕۆژەیەكە‪،‬‬ ‫لە رێگایەوە خاوەن كۆمپانیاكان‬ ‫ناچار بن پشكداریی بكەن‪.‬‬ ‫هاوكات نەبوونی كۆمپانیای‬ ‫پشكدار لەالیەن ئابووریناسێكەوە‪،‬‬ ‫دەگەڕێنرێتەوە بۆ نەبوونی یاسایەك‬ ‫لەو بارەیەوە‪ ،‬كە كارەكانی بۆ رێك‬ ‫بخات‪.‬‬ ‫موزەفەر هەمزە‪ ،‬ئابووریناس‬ ‫ب��ە «رۆژن����ام����ە»ی راگ��ەی��ان��د‪:‬‬ ‫«هەبوونی كۆمپانیای پشكدار لەهەر‬ ‫واڵتێكدا‪ ،‬مەرجێكی سەرەكییە بۆ‬ ‫كارابوون‌و هەبوونی بۆرسە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫بەهۆی ئەوەی تائێستا یاسایەك‬ ‫نییە ئەو كارە رێك بخات‪ ،‬تائێستا‬ ‫كۆمپانیای پشكدار دانەمەزراوە‪،‬‬ ‫ئەمە جگە لەوەی مۆڵەتپێدانی ئەو‬ ‫كۆمپانیایە لە دەسەاڵتی حكومەتی‬ ‫بەغدادایە»‪.‬‬ ‫ه �ه‌روه‌ه��ا م��وزه‌ف �ه‌ر هه‌مزه‌‪،‬‬ ‫كەمیی گوژمەی ئەو سەرمایانەی‬ ‫كە ئ��ام��ادەن بچنە ن��او پڕۆسەی‬ ‫وەب���ەره���ێ���ن���ان ل���ە ه��ەرێ��م��دا‪،‬‬ ‫ده‌گه‌ڕێنێته‌و‌ه بۆ نەبوونی دەرفەت‌و‬ ‫پاڵنەر بۆ پڕۆسەی وەبەرهێنان‬ ‫ل��ەك��ەرت��ی ت��ای��ب��ەت��دا‪ ،‬ده‌ڵ��ێ��ت‪:‬‬ ‫«لەپڕۆژە ستراتیجییەكاندا‪ ،‬بەهۆی‬ ‫ئەو ژینگە نالەبارەی كە هەرێمی‬ ‫پێدا تێپه‌ڕ ده‌بێت‪ ،‬ئەو بارودۆخە‬ ‫هاتووەتە دی»‪.‬‬

‫‪nawxo.rozhnama@yahoo.com‬‬

‫ذمارة (‪ )647‬سيَشةممة ‪2011/8/16‬‬

‫عێراق بودجە ‌ی ساڵ ‌ی ‪ 2012‬ئامادەدەكات‬ ‫رۆژن��ام��ە‪ :‬بریكاری‌ وەزارەت��� ‌‬ ‫ی‬ ‫دارای����ی‌ ع��ێ��راق ئاشكرایكرد‪:‬‬ ‫وەزارەت��ەك��ەی��ان بەنیازە مانگی‌‬ ‫ئ��ەی��ل��ول�ی‌ داه���ات���وو دۆس��ی��ەی‌‬ ‫بودجەی‌ عێراق بۆ ساڵی‌ (‪)2012‬‬

‫رەوان��ەی‌ ئەنجومەنی‌ وەزیران ‌‬ ‫ی‬ ‫ع��ێ��راق ب��ك��ات‪ ،‬ك��ە خاڵییە لە‬ ‫كورتهێنانی‌ دارایی‌‪.‬‬ ‫زی�����ا‌ء خ���ه‌ی���ی���ون‪ ،‬ئ���ام���اژه‌ی‬ ‫به‌وه‌یش کرد‪ :‬وەزارەت �ی‌ دارایی‌‬

‫دەستیکردووە بە ئامادەكردن ‌‬ ‫ی‬ ‫بودجەی‌ گشتی‌ی ساڵی‌ (‪،)2012‬‬ ‫كە لە مانگی‌ ئەیلولی‌ داهاتوودا‬ ‫رەوان���ەی‌ ئەنجومەنی‌ وەزی��ران‬ ‫دەك��رێ��ت؛ ب��ۆ پ��ەس��ەن��دك��ردن‌و‬

‫دواتریش رەوان��ەی‌ ئەنجومەن ‌‬ ‫ی‬ ‫نوێنەران دەكرێت بۆ دەنگدان‬ ‫لەبارەیەوە‪.‬‬ ‫وت��ی��ش �ی‌‪ :‬ت��اك��و ئێستا ب��ڕی‌‬ ‫گشتیی‌ ب��ودج��ە ب��ە ت��ەواوەت �ی‌‬

‫روون نەبووه‌تەوە‪ ،‬ب��ەاڵم تێیدا‬ ‫نرخی‌ بەرمیلێك نەوت بە (‪)85‬‬ ‫دۆالر خەمڵێنراوە‪ ،‬بە تێكڕای‌‬ ‫هەناردەكردنی‌ دوو ملیۆن بەرمیل‬ ‫لە رۆژێكدا‪.‬‬

‫«كەس ئەو قەرزەی وەرنەگرتووە»‬ ‫چارەسەری قەیرانی بازاڕ‬ ‫عەلی حەمە ساڵح‬ ‫هۆكاری سەرەكیی بەرزبوونەوەی نرخی شمەك‌و‬ ‫كااڵكان‪ ،‬نەمانی هاوسەنگییە لەنێوان خستنەڕوو‌و‬ ‫خواستداو ئەم هۆكارەش چەندین هۆكاری دیكەی‬ ‫لە پشتە‪ .‬كاتێك خواستی هاواڵتییان لەسەر‬ ‫كااڵكان زیاد دەكات‪ ،‬خستنەڕووی كااڵكان لەالیەن بازرگانەكانەوە‪ ،‬كەم‬ ‫دەبنەوە‪ ،‬هەركاتێكیش خواست زیاتربوو لە خستنەڕوو‪ ،‬هاوسەنگیی‬ ‫نرخ لە بازاڕدا تێكدەچێت‌‪ ،‬ئەمەیش وادەكات نرخی كااڵكان بەردەوام‬ ‫زیاد ببێت‪.‬‬ ‫چەند هۆكارێك هەن كە دەبنەهۆی نەمانی هاوسەنگیی؛ هەرێمی‬ ‫كوردستان‪ ،‬هەرێمێكی بەكاربەرەو كەمترین بەرهەمی خۆماڵیی لە‬ ‫بازاڕەكانی كوردستاندا دەبینرێت‪ .‬كاتێك زۆرینەی پێداویستییەكانی‬ ‫هاواڵتییان‪ ،‬لە بازاڕەكانی دەرەوە بهێنرێن‪ ،‬بوارێكی زیاتر بە بازرگانەكان‬ ‫دەدرێت كە یاریی بەنرخ بكەن‌و بەرز‌و نزمی بكەنەوە‪ ،‬ئەمەیش هۆكاری‬ ‫سەرەكییە‪ ،‬كە بەرزبوونەوەی نرخی لێكەوتووەتەوە‪.‬‬ ‫لەالیەكی ترەوە‪ ،‬بەهۆی ئەوەی لەالیەن هێزە سیاسییەكانەوە‪،‬‬ ‫تائێستا قۆرخكاریی لە چەندین بواری بازرگانی‌و بەڵێندەرایەتیدا‬ ‫هەیە‪ ،‬ئەمە وایكردووە‪ ،‬كەمترین دەرفەت بۆ كێبڕك ‌ێ بمێنێتەوە‌و‬ ‫ئەو الیەنانەیش كە بازاڕیان كۆنتڕۆڵكردووە‪ ،‬بە ویستی خۆیان نرخ‬ ‫دابنێن‪ .‬نەبوونی كۆنترۆڵی جۆریی بەشێوەیەكی چاالك لەسەر دەروازە‬ ‫سنوورییەكان‪ ،‬وایكردووە بەشێك لە بازرگانەكان‪ ،‬ئامێر‌و شمه‌كی‬ ‫خراپ دەهێننە كوردستانەوە‪ ،‬ئەو شمەك‌و ئامێرانەش بەشێوەیەك‬ ‫دروستكراون‪ ،‬تەمەنی كاركردنیان كەمە‪ ،‬لەبەرئەوەی زوو تێكدەچن‌و‬ ‫خەڵكیش بەردەوام پێویستی پێیانە‪ ،‬ئەمەیش دەبێتە هۆی زۆربوونی‬ ‫بەكارهێنان‌و زیادبوونی خواست كە بەرزبوونەوەی نرخی لێدەكەوێتەوە‪.‬‬ ‫هەروەها ئەو شمەكانەی لە بازاڕدا دەفرۆشرێن‪ ،‬یاخود لە كۆگاكاندا‬ ‫هەڵدەگیرێن‪ ،‬چاودێرییەكی وردی حكومەتی هەرێمیان لەسەر نییە‪ ،‬تا‬ ‫رێگا لەوە بگیرێت لە كاتی زیادبوونی خواستدا‪ ،‬بازرگانەكان یاریی بە‬ ‫نرخەكان نەكەن‪ ،‬بەاڵم ئەگەر ئیرادەیەكی بەهێز لەالیەن حكومەتی‬ ‫هەرێمی كوردستانەوە هەبێت‪ ،‬دەتوانێت پالن دابنێت بۆ دەربازبوون لە‬ ‫قیرانی بازاڕو دروستكردنی هاوسەنگیی بۆ ماوەیەكی درێژ لە بازاڕەكانی‬ ‫كوردستاندا‌و ئەو دوو هەنگاوه‌ی پێویستن بۆ چارەسەر‪ ،‬ئەمانەن‪:‬‬ ‫یەكەم‪ :‬بۆئەوەی ئەم قەیرانە بەشێوەیەكی ریشەیی لە ئایندەیەكی‬ ‫درێژدا چارەسەربكرێت‪ ،‬پێویستە حكومەتی هەرێم‪ ،‬پالنی ستراتیژیی‬ ‫دابڕێژێت‌و بەهۆی ئەو پالنەوە لەچەند ساڵی ئایندەدا‪ ،‬هاوردەكردن‬ ‫بەشێوەیەكی زۆر بەرچاو كەمبكرێتەوەو بەرهەمی ناوخۆی بەشێوەیەكی‬ ‫وا زیادبكرێت‪)%80( ،‬ی پێویستییەكانی بازاڕی كوردستان‪ ،‬لەناوخۆ‬ ‫بەرهەمبهێنرێت‪ ،‬دوو كەرت هەن كە زۆر گرنگن لە زووترین كاتدا‬ ‫پالنی ستراتیژیی شیاویان بۆ دابنرێت‪ ،‬ئەوانیش؛ كەرتی كشتوكاڵیی‌و‬ ‫پیشەسازین‪.‬‬ ‫دووەم‪ :‬ئەو بەرهەمانەی ئێستا لە ناوخۆوە بەرهەمدێن‪ ،‬پالنێك‬ ‫دابنرێت ب��ۆئ��ەوەی بەشێوەیەكی شیاو بخرێنە خزمەتی ب��ازاڕی‬ ‫كوردستانەوە‌و كۆتایی بە قۆرخكاریی بهێنرێت‌و زەمینە بۆ كێبڕكێ‌‬ ‫خۆشبكرێت‪ .‬پێداچوونەوە بە ناسنامەی بازرگانیدا بكرێت‌و لەڕێگای‬ ‫چاودێرییەوە‪ ،‬ئەگەر دەرك��ەوت بازرگانێك بە كەرەستەی خراپ‌و‬ ‫سوودوەرگرتن لە زیادبوونی خواست‪ ،‬زیانی بە ژیانی هاواڵتییان‬ ‫گەیاند‪ ،‬ناسنامەی بازرگانی لێوەربگیرێتەوە‪.‬‬

‫داوای هەمواركردنەوەی مەرجەكانی قەرزی پیشەسازیی دەكرێت‬ ‫راپۆرتی‪ :‬نیاز نایف‬ ‫‪.................................‬‬ ‫م����اوەی (دوو) س��اڵ��ە لە‬ ‫بودجەی هەرێمی كوردستاندا‪،‬‬ ‫بڕێك پ��ارە بۆ پێدانی ق��ەرزی‬ ‫پیشەسازیی دەستنیشان دەكرێت‪،‬‬ ‫بەاڵم تا ئێستا هیچ كەسێك لەو‬ ‫قەرزە سوودمەند نەبووە‪.‬‬ ‫پەرلەمانی ك��وردس��ت��ان لە‬ ‫ساڵی راب��ردوودا‪ ،‬بڕیاری پێدانی‬ ‫قەرزی پیشەسازیی پەسەند كردو‬ ‫بڕی (‪ )30‬ملیار دیناریشی بۆ‬ ‫ئەو مەبەستە تەرخان كرد‪ ،‬بەاڵم‬ ‫لەالیەن حكومەتەوە نەخرایە بواری‬ ‫جێبەجێكردنەوە‪ .‬ئەمساڵیش‪،‬‬ ‫ج��ارێ��ك��ی دی��ك��ە پ��ەرل��ەم��ان��ی‬ ‫ك��وردس��ت��ان‪ ،‬ئ��ەو ب��ودج��ەی��ەی‬ ‫پەسەند ك��ردەوەو بڕەكەشی بۆ‬ ‫(‪ )75‬ملیار دینار زیاد كرا‪.‬‬ ‫خ���اوەن پیشەكان ئ��ام��اژە‬ ‫بەوە دەكەن؛ بەهۆی دیاریكردنی‬ ‫كۆمەڵێك مەرجی قورس لەالیەن‬ ‫حكومەتەوە بۆ پێدانی ق��ەرزی‬ ‫پیشەسازیی‪ ،‬تا ئێستا هیچ یەكێك‬ ‫ل��ەوان نەیانتوانیوە ئ��ەو ق��ەرزە‬ ‫وەربگرن‪.‬‬ ‫س���ۆران ع��ەل��ی‪ ،‬یەكێكە لە‬ ‫خ����اوه‌ن پیشەكانی ن��اوچ��ەی‬ ‫پیشەسازیی سلێمانی‪ ،‬ئەو‪ ،‬بۆ‬ ‫«رۆژن��ام �ه‌» وت��ی‪« :‬كۆمەڵێك‬ ‫دۆكیۆمێنت‌و ئیلتیزامات داوا‬ ‫دەكەن‪ ،‬كە تا ئێستا هیچ كەسێك‬ ‫نەیتوانیوە ئەو قەرزە وەربگرێت»‪.‬‬ ‫س���ۆران ب��اس��ی ل���ەوە ك��رد‪،‬‬ ‫كە حكومەت داوای كەفالەتێكی‬ ‫دارای��ی زۆر دەك��ات‪ ،‬لە كاتێكدا‬ ‫پێویستە پڕۆژەكە‪ ،‬خۆی زامنی‬ ‫ئەو قەرزە بكات‪ ،‬چونكە خاوەنی‬ ‫ئەو پڕۆژەیە كەسێكی نەناسراو‬ ‫نییە‪ ،‬یاخود ئیشێكی س��ادەی‬ ‫نییە‪ ،‬ت��ا ب��ە زووی���ی وازی لێ‬ ‫بهێنیت‪ .‬وتیشی‪« :‬هه‌ر پڕۆژەیەك‬ ‫لەو پڕۆژانەی ئێستا لە ناوچەی‬ ‫پیشەسازییدا هەن‪ ،‬نرخەكەی لە‬ ‫ملیۆنێک دۆالر كەمتر نییە‪ ،‬بۆیە‬ ‫وەرگرتنی قەرزێك كە بەرزترین‬ ‫رێژەی (‪ )500‬ملیۆن دینارە‪ ،‬زۆر‬

‫كەمترە لە نرخی پڕۆژەكە»‪.‬‬ ‫پاش پەسەندكردنی بڕیاری‬ ‫پێدانی ق��ەرزی پیشەسازیی لە‬ ‫ب��ودج��ەی ه��ەرێ��م��دا‪ ،‬حكومەت‬ ‫لیژنەیەكی لە وەزارەت��ی دارایی‌و‬ ‫پیشەسازیی‌و چەند وەزارەتێكی‬ ‫دیكە پێكهێنا‪ ،‬بۆ جێبەجێكردنی‬ ‫ب��ڕی��ارەك��ە‪ ،‬ب���ەاڵم ل��ە ئێستادا‬ ‫ژووری بازرگانیی رەخنەی ئەوە‬ ‫لە حكومەت دەگرن‪ ،‬كە نوێنەری‬ ‫ئەوان لەو لیژنەیەدا نییە‌و ئاماژە‬ ‫ب��ەوە دەك���ەن‪ ،‬ك��ە چەندینجار‬ ‫داوای��ان لە حكومەت ك��ردووە لە‬ ‫هەموو ئەو بڕیارانەی پەیوەستن بە‬ ‫كەرتی پیشەسازیی‌و بازرگانییەوە‪،‬‬ ‫ن��وێ��ن��ەری ژووری بازرگانیی‌و‬ ‫پیشەسازیی تێدا بێت‪ ،‬ب��ەاڵم‬ ‫داواكارییەكەیان فەرامۆش كراوە‪.‬‬ ‫ع��وس��م��ان ح��اج��ی ف��ەت��اح‪،‬‬ ‫ئ��ەن��دام��ی ژووری ب��ازرگ��ان��ی�ی‌و‬ ‫پیشەسازیی سلێمانی‪ ،‬پێیوایە‬ ‫قەرزی پیشەسازیی بڕێكی‬ ‫زۆر باشەو سوودێكی زۆر‬ ‫كەمیشی لە سەرە‪ ،‬كە بە وتەی‬ ‫ئەو «موغرییەو وەك بێبەرامبەر‬ ‫وایە»‪ ،‬بەاڵم لەگەڵ ئەوەشدا ئەو‬ ‫مەرجانەی بۆ پێدانی قەرزەكە‬ ‫دیاریی ك��راون‪ ،‬قورسن‌و بەسەر‬ ‫زۆری��ن��ەی پ��ڕۆژەك��ان��دا جێبەجێ‌‬ ‫نابێت‪ ،‬ت��ا بتوانن ئ��ەو ق��ەرزە‬ ‫وەربگرن‪.‬‬ ‫ع��وس��م��ان وت���ی‪« :‬بەپێی‬ ‫رێنماییەكانی پێدانی قەرزەكە‪،‬‬ ‫پ����ڕۆژەی����ەك ب��ی��ەوێ��ت ق���ەرز‬ ‫وەربگرێت‪ ،‬پێویستە زەوییەكەی‬ ‫ب��ەن��اوی خ��اوەن��ی پ��ڕۆژەك��ەوە‬ ‫بێت‪ ،‬بەاڵم «ئێمە وەك ناوچەی‬ ‫پیشەسازیی‪ ،‬هیچ كەسێكمان‬ ‫زەوی���ی پ��ڕۆژەك��ان��م��ان ب��ە ن��اوی‬ ‫خۆمانەوە نییە»‪.‬‬ ‫ئ��ەو‪ ،‬ئ��ام��اژەی ب��ەوەش دا‪:‬‬ ‫یەكێك لە كۆسپە سەرەكییەكانی‬ ‫ب���ەردەم وەرگرتنی ق��ەرزەك��ان‪،‬‬ ‫ئەوەیە كە سەرجەم پڕۆژەكان‬ ‫زەوی��ی��ەك��ان��ی��ان ب��ە موساتەحە‬ ‫لە شارەوانی وەرگ��رت��ووە‪ ،‬بۆیە‬ ‫ئ��ەوەن��دەی لە نزیكەوە ئاگادار‬ ‫بم «هیچ پرۆژەیەك لە سنووری‬

‫سلێمانیدا تا ئێستا نەیتوانیوە‬ ‫قەرزی پیشەسازیی وەربگرێت»‪.‬‬ ‫ئ���ەن���دام���ەك���ەی ژووری‬ ‫بازرگانبی ئاشكراشی ك��رد‪ ،‬كە‬ ‫ئ��ەوان وەك ژووری بازرگانیی‬ ‫سلێمانی‪ ،‬راپۆرتێكیان داوەت��ە‬ ‫سەرۆكایەتیی حكومەت‌و داوایان‬ ‫ك����ردووە‪ ،‬ئ��ەو م��ەرج��ان��ەی كە‬ ‫دان���راون‪ ،‬هەموار بكرێنەوە‪ ،‬بۆ‬ ‫ئ��ەوەی ببێتە ئاسانكارییەك بۆ‬ ‫پڕۆژەكان‪ ،‬وتیشی‪« :‬حكومەت‬ ‫بڕیارێكی دەرك��ردووە بۆ ئەوەی‬ ‫ئ��ەو زه‌وییانەی بە موساتەحە‬ ‫وەرگیراون‪ ،‬بكرێت بە ناوی خاوەن‬ ‫پڕۆژەكانەوە‪ ،‬ئەوكات دەتوانن‬ ‫زۆر ب��ە ئاسانیی ئ��ەو ق��ەرزان��ە‬ ‫وەربگرن»‪.‬‬ ‫پاش زیادكردنی بڕی قەرزی‬ ‫پیشەسازیی بۆ (‪ )75‬ملیار دینار‪،‬‬ ‫لە ئێستادا بڕیارە بڕی بودجەی‬ ‫دیاریكراو بۆ پێدانی ئەو قەرزە‪،‬‬ ‫بكرێتە (‪)105‬‬

‫لە پەرلەمانی كوردستان لەو‬ ‫ب���ارەی���ەوە دەڵ��ێ��ت‪ :‬ل��ە الی��ەن‬ ‫پەرلەمانەوە بڕی پارەكە تەرخان‬ ‫ك��راوە‪ ،‬بۆ ئ��ەوەی وەك قەرزی‬ ‫پیشەسازیی بدرێتە ئەو كەسانەی‬ ‫دەیانەوێت لە بواری پیشەسازییدا‬ ‫پڕۆژەیان هەبێت‪ ،‬بەاڵم گرفتی‬ ‫سەرەكیی ئەوەیە؛ هەتا ئێستا‬ ‫وەك پ��ێ��وی��س��ت وەزارەت������ی‬ ‫پیشەسازیی دەس��ت��ك��راوە نییە‬ ‫لەوەی كە بتوانێت هەڵسوكەوت‬ ‫بەم بڕە پارەیەوە بكات‪.‬‬ ‫وتیشی‪ :‬كێشە سەرەكییەكە‬ ‫ئەوەیە بەرپرسیارێتی پێدانی‬ ‫قەرزەكە بەشێوەیەك لە شێوەكان‌‬ ‫ونە لەنێوان ئەنجومەنی وەزیران‌و‬ ‫وەزارەتی پیشەسازیدا‪.‬‬ ‫وەزارەت����ی پیشەسازیی لە‬ ‫هەرێمی كوردستاندا‪ ،‬زیاتر لە‬ ‫(چوار هەزار) فەرمانبەری هەیە‪،‬‬ ‫خەرجییەكانی بەكاربردنی ئەم‬ ‫لە ساڵی‬ ‫وەزارەتە‪،‬‬

‫ملیار دینار‪ ،‬ب��ەاڵم ئەوەی‬ ‫جێگەی سەرنجە‪ ،‬ئەم بڕیارە تا‬ ‫ئێستا هیچ رۆڵێكی نەبووە لە‬ ‫چارەسەركردنی گرفتەكانی كەرتی‬ ‫پیشەسازییدا‪.‬‬ ‫عەبدوڵاڵ مەال نوری‪ ،‬ئەندامی‬ ‫لیژنەی پیشەسازیی‬

‫( ‪‌)2 0 1 0‬و‬ ‫(‪)2011‬دا (چوار)‬ ‫ج���ار زی��ات��رە لە‬ ‫خ��ەرج��ی��ی��ەك��ان��ی‬ ‫وەب��ەره��ێ��ن��ان��ی‬

‫وەزارەتەكە‪ ،‬بە بڕوای شارەزایانیش‬ ‫ئ��ەم وەزارەت���ە لە چوارچێوەی‬ ‫پالنێكی ستراتیژییدا كارەكانی‬ ‫خۆی ئەنجام نادات‪ ،‬بۆیە تا ئێستا‬ ‫هەنگاوەكانی سەركەوتوو نەبوون‪.‬‬ ‫عەبدوڵاڵ مەال ن��وری‪ ،‬باسی‬ ‫لەوەش كرد‪ ،‬كاتێك حكومەت كە‬ ‫قەرز دەستنیشان دەكات بۆ بوارێك‬ ‫لە ب��وارەك��ان‪ ،‬لە چوارچێوەی‬ ‫ستراتیژێكی روون���دا نییە‪ ،‬بۆ‬ ‫نموونە كە قسە لەسەر ئەوەیە‬ ‫ق��ەرزی پیشەسازیی بدرێت بەو‬ ‫كەسانەی پڕۆژەی پیشەسازییان‬ ‫هەیە‪ ،‬پرسیاری ئەوە نەكراوە‪،‬‬ ‫ئایا لە هەرێمی كوردستاندا چ‬ ‫جۆرە پیشەسازییەك سەركەوتوو‬ ‫دەب���ێ���ت‪ ،‬ی���اخ���ود چ ج���ۆرە‬ ‫پیشەسازییەك پێویستەو چ‬ ‫جۆرە پیشەسازییەك دەتوانێت‬ ‫كێبڕكێی ب��ەره��ەم��ی دەرەك��ی��ی‬ ‫بكات‪ .‬وتیشی‪« :‬ئەمانە كۆمەڵێك‬ ‫كۆسپن ن��ەك تەنیا ل��ەب��ەردەم‬ ‫ق���ەرزی پیشەسازیدان‪ ،‬بەڵكو‬ ‫پەرەپێدانی بواری پیشەسازییان‬ ‫ل��ە ه��ەرێ��م��ی ك��وردس��ت��ان‬ ‫ئیفلیج كردووە»‪.‬‬

‫ئه‌نجومه‌نی وه‌زیران‪ :‬پڕۆژەیاسای دەزگای زه‌کاتمان پێنه‌گه‌یشتوو ‌ه‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ری راگه‌یاندنی وه‌زاره‌تی ئه‌وقاف‪:‬‬

‫ئه‌مساڵ داهاتی زەكات‌و سەرفیترە؛ ده‌گات ‌ه (‪ )20‬ملیار دینار‬

‫هەژار ئەنوەر‪ :‬هەولێر‬

‫‌‪..................................‬‬ ‫ماوەی سێ‌ ساڵە وه‌زاره‌تی‬ ‫ئه‌وقاف بیرۆكەی دامەزراندنی‬ ‫دەزگ���ای زەك��ات��ی ك���ردوە بە‬ ‫پڕۆژەیاسا‌و ئەنجومەنی وەزیرانی‬ ‫هەرێمی كوردستانیش‪ ،‬بێئاگایی‬ ‫خۆی نیشان ده‌دات‪ .‬لەكاتێكدا‬ ‫داه��ات��ی ئ��ەم��س��اڵ��ی زەك���ات‌و‬ ‫سەرفیترە بە (‪ )20‬ملیار دینار‬ ‫دەخەمڵێنرێت‪.‬‬ ‫س����ن����دووق����ی زەك������ات‌و‬ ‫سەرفیترە‪ ،‬یەكێكە لەو دەزگا‬ ‫ئاینییە حكومییانەی كە لە‬ ‫ئێستادا لە زۆرێ��ك لە واڵتانی‬ ‫ئیسالمیی بوونی هەیە‪ ،‬ئەم‬ ‫س��ن��دووق��ە س��ااڵن��ە زەك���ات‌و‬ ‫س��ەرف��ی��ت��رە‌و ه��ەم��وو ج��ۆرە‬ ‫بەخشینێك ك��ۆدەك��ات��ەوە‌و‬ ‫بەشێوەیەكی یەكسان‌و شەفاف‌و‬ ‫رێ��ك��خ��راو‪ ،‬ب��ەس��ەر ه��ەژاران��دا‬

‫خێرخوازان گومان ل ‌ه سندووقی زه‌کات ده‌که‌ن‬

‫دابەشی دەكاتەوە‪.‬‬ ‫م���ەری���وان ن��ەق��ش��ب��ەن��دی‪،‬‬ ‫ب���ەڕێ���وەب���ەری راگ��ەی��ان��دن��ی‬ ‫وەزارەت��������ی ئ����ەوق����اف‪ ،‬بە‬ ‫«رۆژن����ام����ە»ی راگ��ەی��ان��د‪:‬‬ ‫«مەبەستمان ل��ەم دەزگ��ای��ە‬ ‫ئ��ەوەی��ە‪ ،‬ك��ە ل��ەس��ەران��س��ەری‬ ‫هەرێمی كوردستاندا‪ ،‬هەرچی‬ ‫زەك��ات‌و سەرفیترەو سەدەقە‬ ‫ه��ەی��ە‪ ،‬ب��خ��رێ��ت��ە حسابێكی‬ ‫ب��ان��ك��ی��ی��ەوەو ل��ەچ��وارچ��ێ��وەی‬ ‫نیشتمانیی‬ ‫پ���ڕۆژەی���ەك���ی‬ ‫هاوبەشدا‪ ،‬جارێكی تر دابەش‬ ‫بكرێتەوە»‪.‬‬ ‫نیگەرانیی‬ ‫نەقشبەندی‪،‬‬ ‫خ��ۆی نیشاندا ل��ەوەی م��اوەی‬ ‫س �ێ‌ س��اڵ��ە ئ��ەم پ��ڕۆژەی��ە لە‬ ‫ئەنجومەنی وەزی��ران رەوان��ەی‬ ‫پەرلەمانی كوردستان نەكراوە‪.‬‬ ‫راشیگه‌یاند‪« :‬ئەمساڵ بڕی‬ ‫(‪ )20‬ملیار دی��ن��ار زەك���ات‌و‬ ‫سەرفیترە لەالیەن خێرخوازانەوە‬

‫كۆدەبێتەوەو كەسیش نازانێت‬ ‫چۆن داب��ەش دەكرێت‌و هەموو‬ ‫ساڵێكیش رێژەی هەژاریی وەك‬ ‫خۆیەتی‌و كەم نابێتەوە»‪.‬‬ ‫س���ەب���ارەت ب��ە ئ��ەگ��ەری‬ ‫نەبوونی متمانەی خێرخوازان‬ ‫ب��ەو دەزگ���ای���ە‪ ،‬نەقشبەندی‬ ‫پێیوایە‪« :‬نەكەوتنە ب��واری‬ ‫جێبەجێكردنی ئەم دەزگایە‪،‬‬ ‫ئەوەیە‪ ،‬متمانە نەبێت لەنێوان‬ ‫خێرخوازان‌و ئەم دەزگ��ای��ەدا‪،‬‬ ‫ئەمەش بەهۆی ئەوەی بەردەوام‬ ‫باسی گەندەڵیی دەكرێت لە‬ ‫زۆربه‌ی فەرمانگەكاندا»‪.‬‬ ‫ل��ەب��ەرام��ب��ەردا‪ ،‬محەمەد‬ ‫قەرەداغی‪ ،‬سكرتێری یاسایی‬ ‫ئەنجومەنی وەزیرانی هەرێمی‬ ‫كوردستان بێ‌ ئاگایی خۆی لەو‬ ‫پڕۆژە یاسایە نیشاندەدات‌و بە‬ ‫«ڕۆژن��ام��ە»ی ڕاگەیاند‪« :‬تا‬ ‫ئێستا پ��ڕۆژە یاسای دەزگ��ای‬ ‫زەكاتمان نەبینیووە»‪.‬‬

‫الی خۆشیەوە‪ ،‬پسپۆڕێكی‬ ‫بواری ئابووریی پێیوایە‪ :‬هەموو‬ ‫واڵت��ان��ی ئیسالمیی گرفتیان‬ ‫ل���ە چ��ۆن��ی��ی��ەت��ی وەرگ���رت���ن‌و‬ ‫دابەشكردنی زەكاتدا هەیە‪.‬‬ ‫ئ����ەی����وب س��م��اق��ەی��ی‪،‬‬ ‫مامۆستای زانكۆ‪ ،‬بە پێویستی‬ ‫دەزانێت ئەگەر لە كوردستاندا‬ ‫ئ��ەم پ��ڕۆژەی��اس��ای��ە دەرچ���وو‪،‬‬ ‫پێویستە كۆكردنەوەی پارەی‬ ‫زەكات بكرێتە كارگەیەك‪ ،‬ئەم‬ ‫كارگەیەش تایبەت بێت بەو‬ ‫ه��ەژاران��ەی سااڵنە زەكاتیان‬ ‫پ���ێ���دەدرێ���ت‌و داه��ات��ەك��ەش��ی‬ ‫دووبارە بۆ هەژاران بێت‪.‬‬ ‫ئ��ەو مامۆستایەی زانكۆ‬ ‫وت��ی‪« :‬بە بوونی كارگەیەكی‬ ‫وا‪ ،‬دەتوانرێت رێژەی هەژاریی‬ ‫لە كوردستاندا كەمبكرێتەوە‪،‬‬ ‫ب��ەاڵم ب��ە داب��ەش��ك��ردن��ی پ��ارە‬ ‫بەتایبەت بەمشێوەیەی ئێستا‪،‬‬ ‫هیچ سوودێكی نابێت»‪.‬‬

‫‪nawxo.rozhnama@yahoo.com‬‬

‫‪www.rozhnama.net‬‬

‫ذمارة (‪ )647‬سيَشةممة ‪2011/8/16‬‬

‫«یاسای داواكاری گشتیی بۆ پاراستنی بەرژه‌وەندییەكانی بەعس بوو‪ ،‬لە هەرێمی كوردستانیش كار بە هەمان یاسا دەكرێت»‪.‬‬

‫سەرۆكی فەرمانگەی داواكاری گشتیی لە گەرمیان‪:‬‬

‫(‪ )50-40‬دۆسیەی گه‌نده‌ڵیمان لە دادگاكاندا جواڵندووە‬ ‫سازدانی‪:‬‬ ‫گەرمیانی حەمەی پوور‬

‫‪......................................‬‬

‫س���ەرۆك���ی ف��ەرم��ان��گ��ەی‬ ‫داواك���������اری گ��ش��ت��ی��ی ل�ه‌‬ ‫گه‌رمیان‪ ،‬چەندین دۆسیە بۆ‬ ‫«رۆژنامە» ئاشكرا دەكات‪،‬‬ ‫كە لە دادگاكاندا جواڵندوویانە‬ ‫لەسەر گەندەڵیی‌و بەفیڕۆدانی‬ ‫سامانی گشتیی‌و تێوەگالنی‬ ‫ب��ەرپ��رس��ان ل��ە گەندەڵیی‌و‬ ‫داگیركردنی موڵكی حكومیی‪.‬‬ ‫ه����اوک����ات رەخ���ن���ە لە‬ ‫هاواڵتییان دەگرێت‪ ،‬بەوەی‬ ‫وەك��و پێویست هاوكارییان‬ ‫ناكەن‌و نایەنە دەنگ لەسەر‬ ‫بەفیڕۆدانی سامان‌و موڵكی‬ ‫گشتیی‪.‬‬ ‫دادوەر ن���زار ح��ەس��ەن‪،‬‬ ‫سەرۆكی فەرمانگەی داواكاری‬ ‫گشتیی لە گەرمیان‪ ،‬دەپرسێت‪:‬‬ ‫«ئەوانە كێن كە گلەییان لە‬ ‫ئەدای كاركردنی ئێمە هەیە؟‬ ‫ك��ێ��ن ئ��ەوان��ەی ه��ات��وون��ەت��ە‬ ‫الی ئ��ێ��م��ەو ب��اب��ەت��ێ��ك��ی��ان‬ ‫خستووینەتە ب��ەردەس��ت و‬ ‫ئێمە ب��ەدواداچ��وون��م��ان بۆ‬ ‫نەكردووە؟»‪.‬‬ ‫ئەو رەخنەكان رووبەڕووی‬ ‫خودی هاواڵتییان دەكاتەوەو‬ ‫دەڵێت‪« :‬بە داخەوە خەڵك‬ ‫ك��ە قسە‪ ،‬ی��ان بابەتێكیان‬ ‫ل���ەس���ەر ش��وێ��ن��ێ��ك‪ ،‬ی��ان‬ ‫ك��ەم��وك��وڕی فەرمانگەیەك‬ ‫هەیە‪ ،‬لەناو بازاڕو كۆاڵنەكاندا‬ ‫باسی دەك��ەن‪ ،‬ب��ەاڵم ئامادە‬ ‫نین بیخەنە س��ەر پەڕەیەك‬ ‫و ب��ی��خ��ەن��ە ب���ەردەس���ت���ی‬ ‫دادوەر‪ ،‬ت��ەح��ەدا دەك���ەم‬ ‫ئەگەر رۆژنامەنووسێك كاری‬ ‫لەسەر مەلەفێكی گەندەڵیی‬ ‫كردبێت‌و ئێمە كارمان لەسەر‬ ‫نەكردبێت‪ ،‬یان هاواڵتییەك‬ ‫فەرمانگەیەكی‬ ‫كەموكوڕیی‬ ‫پێ وتبیین‌و بەدواداچوونمان‬ ‫بۆ نەكردبێت‪ .‬ب��ەاڵم ئەگەر‬ ‫الی دەسەاڵتی دادوەریی‪ ،‬یان‬ ‫دەسەاڵتی جێبەجێكردن‪ ،‬یان‬ ‫دادوەرێك‪ ،‬كارەكان بووەستن‪،‬‬ ‫ئەوە بابەتێكی ترە»‪.‬‬ ‫ل���ە چ��اوپ��ێ��ك��ەوت��ن��ێ��ك��ی‬ ‫ت��ای��ب��ەت��ی «رۆژن����ام����ە»دا‪،‬‬ ‫ئ����ەو دادوەرە ستایشی‬ ‫رۆڵ���ی م��ی��دی��اك��ان ده‌ک���ات؛‬ ‫لە بەرەوپێشچوونی ئ��ەدای‬ ‫كاركردنی داواك��اری گشتیی‌و‬ ‫هۆشیاركردنەوەی كۆمەڵگادا‪.‬‬ ‫ئ��ەو دەڵ��ێ��ت‪« :‬ئێمە (‪-40‬‬ ‫‪ )50‬دۆس��ی�ه‌م��ان ج��واڵن��دووە‬ ‫ك��ە ب��ۆ بەشێكی زۆر ل��ەو‬ ‫كەیسانە پشتمان بەبابەتی‬ ‫رۆژنامەكان بەستووە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫لەگەڵ ئەوەشدا كارێكی گرانە‬ ‫كە ئێمە ب���ەدوای ئەرشیفی‬ ‫هەموو میدیاكاندا بگەڕێین‪،‬‬ ‫كە بابەتیان لەسەر مەلەفی‬ ‫گ��ەن��دەڵ��ی��ی فەرمانگەكانی‬ ‫گەرمیان هەبووە»‪.‬‬ ‫ئ����ەوەی ك��ە ل��ە م���اوەی‬ ‫راب���ردوودا زۆرت��ری��ن رەخنەو‬ ‫قسەی هێنایە س��ەر ئ��ەدای‬ ‫ك��اری داواك���اری گشتیی لە‬ ‫كوردستان‪ ،‬الوازیی ئەوان بوو‬ ‫لە دۆسیەی خۆپیشاندانەكانی‬ ‫ك���وردس���ت���ان‪ ،‬ح��اك��م ن��زار‬ ‫وەاڵم����ی رەخ��ن��ەی��ی ه��ەی��ەو‬ ‫دەڵێت‪« :‬ئ��ەوەی دەوترێت‪،‬‬ ‫ل��ەگ��ەڵ ئ���ەوەی ك��ە ه��ەی��ە‪،‬‬ ‫زۆر جیاوازە‪ ،‬راستە ئەوەی‬ ‫لە خۆپیشاندانەكاندا رووی‬ ‫دا ئ��ەرك��ی ئێمە ب��وو ك��اری‬

‫ئەو كەیسانەی‬ ‫ئێمە داومانەتە‬ ‫دادگا زۆرن‪،‬‬ ‫لەوانەیش لەسەر‬ ‫مەرزی پەروێزخان‌و‬ ‫شارەوانیی كەالرو‬ ‫پەروەردەو كشتوكاڵ‪،‬‬ ‫بەاڵم لە دادگا وەكو‬ ‫پێویست كارەكان‬ ‫رایی ناكرێن‬ ‫لەسەر بكەین‪ ،‬ئێمە چەند‬ ‫س��ك��ااڵی��ەك��م��ان ت��ۆم��ار ك��رد‬ ‫لەسەرو ئەو رێژە بریندارەی‬ ‫لە خۆپیشاندانەكان كەوتەوە‪،‬‬ ‫بەاڵم ئەوانە بۆ خۆشیان ئامادە‬ ‫ن��ەب��وون بێنە دادگ���او وتەی‬ ‫خۆیان ب��دەن لەسەر ئەوەی‬ ‫فاڵن كەس یان فاڵن الیەنە‬ ‫تەقەی ك��ردووە‪ ،‬تەنانەت بە‬ ‫شەخسییش داوام لە هەندێ‬

‫ل���ەو ب��ری��ن��داران��ە ك����ردووە‪،‬‬ ‫ئامادەنین ناوێكیشمان پێ‬ ‫بدەن‪.‬‬ ‫ی����ان ك��ۆم��ەڵ��ێ��ك لە‬ ‫تەلەفزیۆنەكانەوە دەڵێن؛ وا‬ ‫تەقە كراو وا خەڵك بریندار‬ ‫كرا یان كوژرا‪ ،‬ئێمە داوامان‬ ‫كردووە ئەوەی كە به‌ رۆژنامەو‬ ‫تەلەفزیۆنەكانی دەڵێن؛ لە‬ ‫دادگ��ا بە ئێمەشی بڵێن تا‬ ‫ببێتە بەڵگەو ك��اری لەسەر‬ ‫بكەین‪ ،‬بەاڵم ئامادە نین ئەوە‬ ‫بكەن»‪.‬‬ ‫س���ەب���ارەت ب����ەوەی كە‬ ‫ئایا دیمەنەكانی تەلەفزیۆن‌و‬ ‫راپۆرتی میدیاكان‪ ،‬كە زۆر بە‬ ‫روون��ی تەقەكەران‌و بكوژانی‬ ‫تێدا دەناسرێنەوە‪ ،‬بەڵگە نین‬ ‫بۆ ئ��ەوەی داواك��اری گشتیی‬ ‫كاریان لە سەر بكات؟ حاكم‬ ‫نزار وتی‪« :‬تەلەفزیۆن نابێتە‬ ‫بەڵگە بۆ ئێمە‪ ،‬ئەوە بەڵگە‬ ‫نییە كە (سێ) كەس لەسەر‬ ‫بانێكەوە تەقە دەكەن‌و ئێمە‬ ‫بزانین كێیە‪ ،‬دادوەرێ��ك كە‬ ‫خەڵكی داقوقە یان خانەقین‪،‬‬ ‫ن��ازان��ێ��ت ئ��ەو كەسە كێیە‪،‬‬ ‫ئ��ەوە ت��ۆی خەڵكی شارەكە‬ ‫دەی��ان��ن��اس��ی��ت��ەوە‪ ،‬ب��ەاڵم تۆ‬ ‫ل��ە ت��ەل��ەف��زی��ۆن��ەوە پێشانی‬ ‫دەدەی��ت‪( ،‬سیان)تان وەرن‬ ‫لە دادگا قورئان بخۆن‌و بڵێن‪:‬‬ ‫ئەمە فاڵنی كوڕی فاڵنە‪ ،‬ئەوە‬ ‫ب��ەو شێوەیە ك��اری لەسەر‬ ‫دەكرێت»‪.‬‬ ‫لەگەرمیان چەند كەیسێك‬

‫هەن‪ ،‬لە سەردەمێكدا زۆربەی‬ ‫میدیاكان گرنگییان پێ دەدا‪،‬‬ ‫ل��ەوان��ە كەیسی دیارنەمانی‬ ‫زیاتر لە (‪)200‬ملیۆن دینار‬ ‫بوو لە م��ەرزی پەروێزخان‪،‬‬ ‫ب�����ەاڵم (س�����ێ) ك����ەس لە‬ ‫تۆمەتبارانی ئەم كەیسە‪ ،‬كە‬ ‫بڕیاری دەستگیركردنیان بۆ‬ ‫دەرك��را‪ ،‬تا ئێستا دەستگیر‬ ‫ن����ەك����راون‪ .‬ل���ەوب���ارەی���ەوە‬ ‫سەرۆكی فەرمانگەی داواكاری‬ ‫گشتیی لە گەرمیان‪ ،‬زانیاری‬ ‫وردتر دەدات‌و دەڵێت‪« :‬ئێمە‬ ‫ئەندامی لیژنەی لێكۆڵینەوە‬ ‫بووین لەو كەیسە‪( ،‬نۆ) كەس‬ ‫تێوەگالبوون‪( ،‬شەش) لەوانە‬ ‫دەستگیر كران‌و بۆ ماوەی دوو‬ ‫مانگ‌و (دە) رۆژ دەستبەسەر‬ ‫بوون‪ ،‬بەاڵم (سێ) كەسیان‬ ‫دەستگیر ن��ەك��ران‌و هەندێك‬ ‫دەڵێن هەاڵتوون‌و هەندێكیش‬ ‫دەڵ��ێ��ن ل��ە سلێمانین‪ .‬ئەو‬ ‫(ش��ەش) كەسەی دەستگیر‬ ‫ك���راون‪ ،‬دراون��ەت��ە دادگ���ای‬ ‫كەتن‪( ،‬سیان)ەكەی تریش‬ ‫لە هەركوێ‌ بن هەر دەستگیر‬ ‫دەك��رێ �ن‌و ل��ەگ��ەڵ ئاسایشی‬ ‫س��ل��ێ��م��ان��ی پ��ەی��وەن��دی��م��ان‬ ‫هەیە بۆ دەستگیركردنیان‪،‬‬ ‫ك��ەی��س��ەك��ەش ب��ە ك��راوەی��ی‬ ‫ماوەتەوە»‪.‬‬ ‫كەیسی دەستگیركردنی‬ ‫(دوو) س��ەرۆك شارەوانیی‬ ‫پێشووتری كەالر‪ ،‬یەكێكی تر‬ ‫بوو لەو كەیسانەی نیگەرانیی‬ ‫هاواڵتییان‌و رۆژنامەنووسان‌و‬ ‫چ���االك���وان���ان���ی م��ەدەن��ی��ی‬ ‫لێكەوتەوە‪ ،‬بەوەی داواكاری‬ ‫گشتیی نەیتوانیوە وەك��و‬ ‫پێویست كەیسەكە بجوڵێنێت‌و‬ ‫ئەو (دوو) تۆمەتبارە بداتە‬ ‫دادگ���ا‪ ،‬حاكم ن���زار؛ ئاماژە‬ ‫ب��ەوە دەك��ات‪« :‬جارێكی تر‬ ‫ئ��ەو دۆسیانە ك��راون��ەت��ەوەو‬ ‫ئێستا كاریان تێدا دەكرێت‪،‬‬ ‫ئەو كەیسە هەر لە دادگ��ای‬ ‫كەالر داخرا‪ ،‬بەاڵم داواكاری‬ ‫گشتیی تانەی لە بڕیارەكە داو‬ ‫دەست كرایەوە بە كاركردن لە‬ ‫كەیسەكەدا‪ ،‬بەاڵم دواتر هەر‬ ‫(دوو) سەرۆك شارەوانییەكە‬ ‫بە بیانووی ئەوەی كە هەست‬ ‫ناكەن بە شێوەیەكی عادیالنە‬ ‫كار لە مەلەفەكانیاندا بكرێت‪،‬‬ ‫داوایان كردبوو مەلەفەكەیان‬ ‫ب��ب��رێ��ت��ە دادگ���ای���ەك���ی ت��ر‪،‬‬ ‫دوات���ر كەیسەكەیان برایە‬ ‫دادگ���ای كفری‪ ،‬ب��ەو پێیەی‬ ‫ل��ە س��ن��وورەك��ەوە نزیكترین‬ ‫شوێن ب��وو‪ ،‬دیسان لەوێش‬ ‫بە بیانووی نەبوونی بەڵگەی‬ ‫ت������ەواو‪ ،‬ج��ارێ��ك��ی دی��ک �ه‌‬ ‫م��ەل��ەف��ەك��ەی��ان داخ��رای��ەوە‪،‬‬ ‫بەاڵم دیسان داواكاری گشتیی‬ ‫لە كفری تانەی لە بڕیارەكە‬ ‫دای��ەوەو كەیسەكە كراوەیەو‬ ‫كاری تێدا دەكرێت»‪.‬‬ ‫ن����اوب����راو‪ ،‬ن��ی��گ��ەران��ی��ی‬ ‫خۆیشی لەوە نیشان دا؛ كە‬ ‫س��ەرەڕای ئەوەی ئەو هەموو‬ ‫كەیسەیان داوەتە دادگا‪ ،‬بەاڵم‬ ‫ل��ە دادگ���ا بەویستی ئ��ەوان‬ ‫كاری لەسەر ناكرێت‪« ،‬ئەو‬ ‫كەیسانەی ئێمە داومانەتە‬ ‫دادگا‪ ،‬زۆرن‪ ،‬لەوانەیش لەسەر‬ ‫مەرزی پەروێزخان‌و شارەوانی‬ ‫كەالرو پەروەردەو كشتوكاڵ‌و‬ ‫زۆر فەرمانگەی تری گەرمیان‪،‬‬ ‫بەاڵم لە دادگا وەكو پێویست‬ ‫كارەكان رایی ناكرێت‪ ،‬ئیتر‬ ‫ئ��ەگ��ەر ه��ۆك��ارەك��ەی زۆری��ی‬ ‫ك���ەی���س���ەك���ان‌و س��ەرق��اڵ��ی‬

‫(‪ )100‬رۆژە‪،‬‬ ‫چاوەڕێی داواكراوەكەین‬ ‫نیاز جەلیل‬

‫لەسەر كەیسی‬ ‫دیارنەمانی (‪)200‬‬ ‫ملیۆن دینار‬ ‫لە مەرزی‬ ‫پەروێزخان‪،‬شەش‬ ‫لەوانە دەستگیركران‌‪،‬‬ ‫سێ كەسیان‬ ‫تا ئێستا‬ ‫دەستگیرنەكراون‬ ‫دادوەرەك���ان���ی ك���ەالر بێت‪،‬‬ ‫یان ناوی كەمتەرخەمیی لێ‬ ‫دەنرێت یاخود قەرەباڵغی‪،‬‬ ‫هەرچۆنێك بێت‪ ،‬هەندێ‌ لە‬ ‫كەیسەكان ك��اری��ان لەسەر‬ ‫ك��راوەو هەندێكیشان ماون‪،‬‬ ‫ب��ەاڵم بەپێی ویستی ئێمە‬ ‫نین»‪.‬‬ ‫لە ئێستادا‪ ،‬زۆر دۆسیەی‬ ‫دیكە هەن كە دەكرێت داواكاری‬ ‫گشتیی بیانجووڵێنێت‪ ،‬له‌وانه‌‪:‬‬ ‫مەلەفەكانی ش��ەڕی ناوخۆ‪،‬‬ ‫دەستی حیزب لە حكومەتدا‪،‬‬ ‫ت��ێ��وەگ�لان ل��ە گ��ەن��دەڵ��ی��ی‪،‬‬ ‫داگ����ی����رك����ردن����ی م��وڵ��ك��ی‬ ‫گشتیی لەالیەن حیزبەكان‌و‬ ‫بەفیڕۆدانی ماڵی گشتیی‌و‬ ‫چەندین دۆسیەی دیكە‪ ،‬ئەو‬ ‫دادوەرە پێیوایە‪« :‬ئەوانە‬ ‫كاریان لەسەر دەكرێت‪ ،‬بەاڵم‬ ‫پێویستیان بە كاتە‪ ،‬چونكە‬ ‫چەند ساڵێك لەمەوبەر كەس‬ ‫نەیدەزانی داواك��اری گشتیی‬ ‫چییە‪ ،‬بەاڵم ئێستا زۆر جار‬ ‫خ��ەڵ��ك پ��ەن��ای ب��ۆ دێنێت‪،‬‬ ‫دەبێت ئ��ەوەش بڵێین‪ :‬ئەم‬ ‫پێشكەوتنە بۆ كاریگەریی‬ ‫میدیا دەگەڕێتەوە»‪.‬‬ ‫بۆچوونیشی وای��ە‪« :‬ئەو‬ ‫ب��اب��ەت��ان��ە ئێمەش هەستی‬ ‫پ��ێ دەك��ەی��ن‪ ،‬ب���ەاڵم ج��ارێ‬ ‫كاتی ئەوە نەهاتووە‪ ،‬رەنگە‬ ‫ل��ە چ��وار س��اڵ��ی داه��ات��وودا‬ ‫داواكاری گشتیی لە ئێستا زۆر‬ ‫بوێرترو كارامەتر بێت‪ ،‬وەك‬ ‫چۆن لە ئێستادا بە بەراورد‬ ‫لەگەڵ چوار ساڵی راب��ردوو‪،‬‬ ‫جیاوازیی زۆری هەیە»‪.‬‬ ‫س���ەرۆك���ی ف��ەرم��ان��گ��ەی‬ ‫داواكاری گشتیی لە گەرمیان‪،‬‬ ‫نایشارێتەوە‪ :‬دەسەاڵتەكانی‬ ‫داواكاری گشتیی زۆر كەمن‪،‬و‬ ‫ئاماژە بە كۆمەڵێك موڵكی‬ ‫گشتیی‌و حكومیی دەكات؛ كە‬ ‫لە ك��ەالر داگیركراون‪ ،‬بەاڵم‬ ‫ئ���ەوان دەس��ەاڵت��ی ئ��ەوەی��ان‬ ‫ن��ی��ی��ە راس���ت���ەوخ���ۆ داوای‬ ‫وەرگ��رت��ن��ەوەی ئ��ەو موڵكانە‬ ‫بكەن‪ ،‬كە حیزبەكان لە كەالر‬ ‫داگیریان ك��ردوون‪« :‬دەبێت‬ ‫بڕۆم داوا بكەم لە وەزارەتی‬ ‫دارای���ی ی��ان وەزارەت��ەك��ان��ی‬ ‫دیكە‪ ،‬تا داوای یاسایی لەسەر‬ ‫ئەو الیەنانە تۆمار بكەن‪ ،‬بەاڵم‬ ‫ناتوانم رێگا لە گرێبەستێكی‬

‫زیاتر لە (‪ )100‬رۆژە‪ ،‬چاوەڕێی ئەوەین‪ ،‬دادگا بانگی ئەو‬ ‫كەسانە بكات كە سكااڵی یاساییمان لەسەر تۆمار كردوون‪ ،‬كەچی‬ ‫تائێستا‪ ،‬هەر ئێمە وەك سكااڵكار بانگ دەكات‌و ئەوانمان نەبینیوە‪.‬‬ ‫دوای ئ��ەوەی رۆژی (‪)19‬ی نیسان‪ ،‬بەبێ هیچ هۆیەك‬ ‫ێ كەسی‬ ‫دەستگیركرام‪ ،‬چەند رۆژێك دوای ئەوە‪ ،‬سكااڵم لەسەر س ‌‬ ‫به‌رپرس تۆماركرد‪ ،‬كە پێموایە‪ ،‬تۆمەتبارن لەو رووداوە‪.‬‬ ‫لەو كاتەوە تائێستا‪ ،‬لەالیەن پۆلیس‌و دادگاوە‪ ،‬تەنیا ئێمە‬ ‫وەك سكااڵكار بانگدەكرێین‌و چەندینجار ئیفادە‌و پاشكۆی‬ ‫ئیفادەمان لێوەرگیراوە‌و نێردراوین بۆ بەردەم دادوەر‪ ،‬هەر جارەی‬ ‫بە پاساوێك‌و بۆماوەیەكی تر دوا دەكەوین‪ ،‬ئەوە بۆ زیاتر لە‬ ‫(‪ )100‬رۆژە‪ ،‬هێشتا هەر ئێمە دێین‌و دەچین‪ ،‬وانازانم سكااڵ‬ ‫لەسەركراوەكە‪ ،‬هەر پێشی وترابێت‪.‬‬ ‫سكااڵكەی ئێمە‪ ،‬لەسەر چه‌ند كەسێكە كە ناو و ناونیشان‌و‬ ‫بەرپرسیارێتییان الی دادگا روونەو كەسانێكی (شوێن نادیار) نین‌و‬ ‫ئەگەر دادگا‌و پۆلیس بیەوێت‪ ،‬سكااڵكەمان رێ‌و شوێنی یاسایی‬ ‫خۆی بگرێت‪ ،‬النیكەم دەتوانێت‪( ،‬تبلیغ) ئاگاداركردنەوەیەكیان‬ ‫بۆ بنێرێت‪ ،‬كە خۆیان‪ ،‬یان (وەكیل)ەكەیان ئامادەی دادگا بن‪.‬‬ ‫ئەم كێشەیەی ئێمە‪ ،‬لەكاتێكدایە كە ماوەیەك لەدوای سكااڵكەی‬ ‫ئێمە‪ ،‬كەسێك لە حكومەتدا سكااڵی لەسەر چەند خوێندكارێك‌و‬ ‫مامۆستای زانكۆ تۆماركردووە‪ ،‬ئ��ەوەی دەسەاڵتدارەكە زوو‬ ‫رۆیشتووەتە پێش‌و رێوشوێنی یاسایی بە باشی بۆ جێبەجێكراوە‌و‬ ‫هەفتەی رابردوو‪ ،‬مامۆستا‌و خوێندكارەكان چوونە بەردەم دادگا‪.‬‬ ‫سەیربكە‪ ،‬چەند جیاوازیی لەنێوان ئەم دوو سكااڵیەدا كراوە‪،‬‬ ‫سكااڵیەك كە لەالیەن هاواڵتییەكی بێدەسەاڵتی ئەم واڵتەوە لەسەر‬ ‫كەسانێكی دەسەاڵتدار تۆماركراوە‪ ،‬سەرەڕای لێدان‌و سوكایەتیی‬ ‫بەهاواڵتییەكە لەكاتی دەستگیركردنیدا‪ ،‬كەچی هێشتا تۆمەتباره‌كە‬ ‫هەر لەبەر سپلێت‌و لە شوێنی خۆیدایە‪ ،‬كەچی سكااڵیەك لەالیەن‬ ‫دەسەاڵتدارێكەوە لەسەر چەند بێدەسەاڵتێك‪ ،‬لەماوەیەكی كورتدا‬ ‫بێدەسەاڵتەكانیان بردە بەردەم دادگا‌و لێكۆڵینەوەیان لەگەڵدا‬ ‫كردن‪.‬‬ ‫ئەوەیە كە خۆپیشاندانی لەسەر سازكرا‌و خەڵك بەیەك‬ ‫دەنگ‪ ،‬داوای دادپەروەریی دەكرد‪ ،‬ئەوەیە ئەو ناعەدالەتییەی باس‬ ‫دەكرێت‪ ،‬جا ئەو نموونەیەی سەرەوەوە‪ ،‬مشتێكە لە خەروارێك‪.‬‬ ‫ئەوەیش وەك ئەو نموونەیە وایە‪ ،‬كە ئەو رۆژەی لە دادگابووم‪،‬‬ ‫كەسێكیان بە دەستبەسەركراویی هێنابوو‪ ،‬داداگایی بكەن‪ ،‬لەسەر‬ ‫ئ��ەوەی كۆترێكی كێویی كوشتووە‌و دەی��وت‪ ،‬پێیانوتووە كە‬ ‫سزاكەی‪ ،‬لەوانەیە شەش مانگ زیندانیی بێت‪ ،‬بەاڵم رۆژانە لەالیەن‬ ‫كەسانی بەرپرسەوە‪ ،‬ئاژەڵی كێویی راودەكرێت‌و هیچ بەرپرسێك‬ ‫نەبرایە بەردەم دادگا بۆئەوەی دادگایی بكرێت‪.‬‬ ‫دەبێت لەپێش هەموو دەزگاكانەوە‪ ،‬چاكسازیی بنەڕەتیی‬ ‫لە دەزگ��ای دادوەری��ی��دا بكرێت‌و دادوەرەك���ان ئ��ازاد بكرێن لەو‬ ‫كۆتوبەندانەی چەند ساڵێكە حیزب بۆی دروستكردوون‪.‬‬ ‫ش��ارەوان��ی بگرم‪ ،‬كە زەویی‬ ‫ل��ە ن��اوچ��ەی پیشەسازیی‬ ‫بەپزیشكێك دەدات‪ ،‬وات��ە‬ ‫دەس��ەاڵت��ەك��ان ه��ەن‌و بەپێی‬ ‫یاساش رێكخراون‪ ،‬بەاڵم زۆر‬ ‫الوازن»‪.‬‬

‫له‌دوای‬ ‫ته‌میزکردنه‌وه‌ی‪،‬‬ ‫جارێکی دیک ‌ه‬ ‫دۆسیه‌ی هه‌ردوو‬ ‫سه‌رۆکی شاره‌وانی‬ ‫پێشووتری که‌الرمان‬ ‫کردووه‌ته‌وه‌و کاریان‬ ‫له‌سه‌ر ده‌که‌ین‬ ‫س���ەب���ارەت ب��ە ی��اس��ای‬ ‫داواكاری گشتیی كە ئێستا لە‬ ‫هەرێمی كوردستاندا كاری پێ‬ ‫دەكرێت‪ ،‬دەڵێت‪« :‬لە ساڵی‬ ‫(‪)1979‬وە تا ئێستا‪ ،‬كار بەو‬ ‫یاسایە دەكرێت‌و تەنیا یەك‬

‫دوو گۆڕانكاریی تێدا كراوە‪،‬‬ ‫ئەوكات زۆرب��ەی بەندەكانی‬ ‫ی��اس��اك��ە ب���ۆ پ��اراس��ت��ن��ی‬ ‫ب��ەرژەوەن��دی��ی��ەك��ان��ی رژێمی‬ ‫دەستكەوتەكانیان‬ ‫بەعس‌و‬ ‫دەرچووبوو‪ ،‬چەند مادەیەكی‬ ‫ك��ەم��ی ب��ۆ م��اف��ی گشتیی‌و‬ ‫ب��ەش��داری��ك��ردن��ی ئێمە بوو‬ ‫ل��ە ك���اروب���اری لیژنەكانی‬ ‫ل��ێ��ك��ۆڵ��ی��ن��ەوەدا‪ ،‬ئێستاش‬ ‫حكومەتی بەعس ن��ەم��اوەو‬ ‫حكومەتی ن��اوەن��دی عێراق‌و‬ ‫هەرێمی كوردستانیش هەر كار‬ ‫لەسەر ئەم یاسایە دەكەن»‪.‬‬ ‫ب������ۆ چ�������ارەس�������ەری‬ ‫كێشەكانیان‌و كاراكردنیشیان‪،‬‬ ‫(دوو) خ��اڵ ب��ە چ��ارەس��ەر‬ ‫دیاریی دەك��ات‪« :‬ئێمە سەر‬ ‫بە وەزارەت���ی داد‪ -‬ی��ن‪ ،‬ئەو‬ ‫وەزارەت������ەش ب��ەش��ێ��ك��ە لە‬ ‫دەس��ەاڵت��ی جێبەجێكردن‪،‬‬ ‫ب���ۆی���ە دەب���ێ���ت ئ��ێ��م��ە لە‬ ‫هەنگاوی یەكەمدا بخرێینە‬ ‫سەر ئەنجومەنی دادوەری��ی‌و‬ ‫ل��ە ه��ەن��گ��اوی دووەم��ی��ش��دا‪،‬‬ ‫یاساكەمان كارا بكرێت»‪.‬‬ ‫ف��ەرم��ان��گ��ەی داواك����اری‬ ‫گشتیی گ��ەرم��ی��ان‪ ،‬وەك��و‬ ‫ف���ەرم���ان���گ���ەی���ەك���ی س���ەر‬ ‫ب���ە وه‌زاره‌ت��������ی داد‪ ،‬لە‬ ‫(‪ ،)2011/1/1‬ل��ە ك��ەالر‬ ‫دام����ەزراوەو دەی���ان كەیسی‬ ‫لەسەر گەندەڵیی فەرمانگەو‬ ‫ب��ەرپ��رس��ان��ی س��ن��وورەك��ە‬ ‫جواڵندووە‪.‬‬

‫ذمارة (‪ )647‬سيَشةممة ‪2011/8/16‬‬

‫‪nawxo.rozhnama@yahoo.com‬‬

‫دوو پڕۆژەیاسا تاووتوێ دەكرێن‬ ‫ێ (‪ ،)8/15‬لیژنەی‬ ‫رۆژنامە؛ دوێن ‌‬ ‫پ��ی��ش��ەس��ازی�ی‌و وزەو سامانە‬ ‫س��روش��ت��ی��ی��ەك��ان��ی پ��ەرل��ەم��ان��ی‬ ‫كوردستان‪ ،‬لە كۆبوونەوەیەكدا‬ ‫گفتوگۆی كرد لەسەر پڕۆژەیاسای‬

‫كانزا نامیتاڵییەكان‌و پ��ڕۆژەی‬ ‫یاسای كۆمپانیای (‪)KEPCO‬‬ ‫ك���وردس���ت���ان ب���ۆ دۆزی���ن���ەوەو‬ ‫وەبەرهێنانی نەوت؛ تا ئامادەبكرێت‬ ‫ب��ۆ خ��وێ��ن��دن��ەوەی ی��ەك��ەم��ی لە‬

‫پەرلەماندا‪.‬‬ ‫ك��ۆم��پ��ان��ی��ای ك���وردس���ت���ان بۆ‬ ‫دۆزی��ن��ەوەی ن��ەوت‪ ،‬یەكێكە لەو‬ ‫چەند كۆمپانیایەی كە لەیاسای‬ ‫ژمارە (‪)22‬ی نەوت‌و گازی هەرێم‪،‬‬

‫ساڵی (‪)2007‬دا ناوی هاتووەو‬ ‫دەبێـت دروستبكرێـن‪.‬‬ ‫ئەڤین عومەر‪ ،‬پەرلەمانتاری لیژنەی‬ ‫نەوت‌و گاز‌و سامانە سروشتییەكان‬ ‫ل��ە پەرلەمانی ك��وردس��ت��ان‪ ،‬بە‬

‫«رۆژنامە»ی راگەیاند‪« :‬پێشتر‬ ‫بەهۆی جێگیرنەبوونی رەوش��ی‬ ‫سیاسیی عێراق‪ ،‬ئەو كۆمپانیایانە‬ ‫دروس��ت��ن��ەك��راون؛ ك��ە لەیاسای‬ ‫نەوت‌و گازدا هاتوون‪.‬‬

‫چوار پەرلەمانتارە نوێیەكە؛ دەستبەكاردەبن‬

‫گۆڕان؛ پشتیوانیی ل ‌ه فراكسیۆنە پەرلەمانییەكەی دەكات‬ ‫راپۆرتی‪ :‬ساالر جاف‬

‫گەڕاندنەوەی‬ ‫شكۆ بۆ پەرلەمان‬

‫‪........................................................‬‬

‫وت��ەب��ێ��ژی ب���زووت���ن���ەوەی‬ ‫گ���ۆڕان‪ ،‬لە روونكردنەوەیەكدا‬ ‫دەربارەی دەستلەكاركێشانەوەی‬ ‫چ��وار پەرلەمانتاری فراكسیۆنە‬ ‫ئاشكرای‬ ‫پەرلەمانییەكەیان‪،‬‬ ‫لەكارو‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫«پشتگیری‬ ‫دەك���ات‪:‬‬ ‫فەرمان عیزەدین‬ ‫عه‌بدوڵاڵ محه‌مه‌د ئه‌مین ئاهەنگ عارف رەئوف دڵشاد حسێن‬ ‫هەوڵەكانی فراكسیۆنی گ��ۆڕان‬ ‫بەم‬ ‫دەكەن‌و مانەوەیان لە پەرلەمان‪ ،‬س��ەر گیان‌و خوێن‌و كەرامەتی پەرلەمانتارە‪ ،‬بە «رۆژنامە»ی دەستلەكاركێشاوەیەش‪،‬‬ ‫م��رۆڤ��ی ه��ەرێ��م��ی ك��وردس��ت��ان‪ ،‬راگەیاند‪« :‬دەستلەكاركێشانەوەی ئاڕاستەیە هەنگاویان ناوە»‪.‬‬ ‫لەسەر بڕیار ‌ی بزووتنەوەكەیە»‪.‬‬ ‫د‪ .‬پ���ەری���ه���ان ق���وب�ل�ای‪،‬‬ ‫ل��ەو روون��ك��ردن��ەوەی��ەدا‪ ،‬كە پەرلەمان بە‌چەپڵەڕێزان متمانەی ئەو پەرلەمانتارانە‪ ،‬هیچ پەیوەندی‬ ‫دەستلەكاركێشاوەی‬ ‫یەكشەممەی رابردوو باڵویكردەوە‪ ،‬بەخشییەوە بە سەرۆكی حكومەت‌و بە فراكسیۆنەكەیانەوە نییە‌و ئەندامی‬ ‫هەڵوێست‌و خوێندنەوەی خۆیانە ف��راك��س��ی��ۆن��ی «گ������ۆڕان»‪ ،‬بە‬ ‫وتەبێژی ب��زووت��ن��ەوەی گ��ۆڕان‪ ،‬وەزیرە ئەمنییەكان»‪.‬‬ ‫«رۆژن�����ام�����ە»ی راگ���ەی���ان���د‪:‬‬ ‫بۆ ئەو ئەركەی لە سەریانە»‪.‬‬ ‫رای��گ��ەی��ان��د‪« :‬ل��ەئ��ێ��س��ت��ادا‪،‬‬ ‫سیان لەو پەرلەمانتارانەی «دەستلەكــــــاركێشانەوەكەمان‪،‬‬ ‫هەڵوێستمان بەردەوامبوونە لە كارو‬ ‫ف��راك��س��ی��ۆن��ی «گ�����ۆڕان»‪ ،‬كە دەخرێتە ب��ەردەس��ت سەرۆكی‬ ‫چاالكییە سیاسیی‌و مەدەنییەكان‪‌،‬‬ ‫دەستیان لەكاركێشاوەتەوە‪ ،‬لە پ��ەرل��ەم��ان‌و پ��اش��ان ئەندامانی‬ ‫ل��ەن��اوی��ش��ی��دا ب��ەش��داری��ك��ردن �ی‌‬ ‫(‪)26‬ی تەمموزی راب��ردوودا‪ ،‬لە پ���ەرل���ەم���ان دەن���گ���ی ل��ەس��ەر‬ ‫كاریگەر ‌ی فراكسیۆنەكەمان لە دەستلەكاركێشانەوەی‬ ‫دوای خۆپیشاندانەكانی (‪)17‬ی دەدەن‪ ،‬چ��ون��ك��ە رۆت��ی��ن��ی‬ ‫پەرلەمان ‌ی كوردستان»‪.‬‬ ‫شوباتەوە‪ ،‬بایكۆتی دانیشتنەكانی دەستلەكاركێشانەوەی ئەندامێتی‬ ‫چ��وار‬ ‫�وو‪،‬‬ ‫ه��ەف��ت��ەی پ��ێ��ش�‬ ‫فراكسیۆنی گۆڕان‪ ،‬هەموو پەرلەمانتارانی‬ ‫پەرلەمانیان كردو پڕۆژەیاسایەكیان بەو جۆرەیە‪ ،‬بۆیە پێویست بە‬ ‫پەرلەمانتاری‬ ‫بۆ هەڵوەشاندنەوەی خانەنشینیی ئاگاداركردنی سەرۆكی فراكسیۆنی‬ ‫بە ناوەكانی (پــەریهان قوبالی‪،‬‬ ‫د‪.‬ش��اه��ۆ س��ەع��ی��د‪ ،‬د‪.‬ج��ەع��ف��ەر ئۆپۆزسیۆن‪ ،‬كاریگەریی وەزی������ر‌و پ��ەرل��ەم��ان��ت��ارەك��ان گۆڕان ناكات»‪.‬‬ ‫چ��اودێ��رێ��ك��ی سیاسیش‪،‬‬ ‫راگ�����ەی�����ان�����د‪ ،‬ل���ەن���ام���ەی‬ ‫عەلی‪ ،‬د‪.‬زانا رەئوف) دەستیان لە‬ ‫ئەندامێتیی پەرلەمانی كوردستان ئێجگار زیاتری دەبوو‬ ‫دەستلـــەكاركێشانەوەكەشیاندا‪ ،‬هەرچەندە پشوودرێژیی بۆ خەباتی‬ ‫خانەنشینبوونیان رەتكردووەتەوە‪ .‬پەرلەمانیی بە پێویست دەزانێت‪،‬‬ ‫كشاندەوە‪.‬‬ ‫الی خ��ۆش��ی��ەوە‪ ،‬وتەبێژی هاوكات پەرلەمانی كوردستان بە‬ ‫ئ��ەو چ���وار پەرلەمانتارە‪،‬‬ ‫دەس��ت��ل��ەك��ارك��ێ��ش��ان��ەوەی ب����زووت����ن����ەوە ‌ی گ�������ۆڕان‪ ،‬لە ئیفلیج‌و بێكاریگەر‌و كەمتەرخەم‬ ‫لە روونكردنەوەیەكدا لەبارەی‬ ‫دەس��ت��ل��ەك��ارك��ێ��ش��ان��ەوەی��ان‪ ،‬ئ���ەو چ����وار پ��ەرل��ەم��ان��ت��ارە‪ ،‬روونكردنەوەكەیدا‪ ،‬جەخت لەوە ناودەبات‌و دەستلەكاركێشانەوەی‬ ‫ئاشكرایانكرد‪« :‬پ��اش زنجیرە ك���اردان���ەوەی گ���ەورەی ب��ەدوای دەك���ات���ەوە‪« :‬س����وورن لەسەر پەرلەمانتارانیش‪ ،‬بە ئاسایی‬ ‫ت��اوان��ی كوشتنی هاواڵتییان‌و خۆیدا هێنا‪ ،‬بەتایبەتیش بەهۆی جێبەجێكردن ‌ی سەرجەم خاڵەكانی‌ دەزانێت‪.‬‬ ‫د‪ .‬كامەران مەنتك‪ ،‬چاودێری‬ ‫پڕۆژەكەیانەوە ب��ەرن��ام��ەك��ەی��ان‪ ،‬بەتایبەتیش‬ ‫سەركوتكردنی خۆپیشاندەران لە ئیمزانەكردنی‬ ‫(‪)17‬ی شوباتەوە‪ ،‬تا (‪)19‬ی لەالیەن فراكسیۆنی گۆڕان‌و راوێژ ن��ەه��ێ��ش��ت��ن��ی خ��ان��ەن��ش��ی��ن��ی�ی‌ سیاسیی‌و مامۆستای كۆلێژی‬ ‫نیسان‪ ،‬پەرلەمانی كوردستان‪ ،‬نەك نەكردنیان بە فراكسیۆنەكەیان لە پەرلەمانتار‌و پلە تایبەتییەكان‌و زانستە سیاسییەكان ل ‌ه زانكۆی‬ ‫نەهێشتن ‌ی جیاوازییەكان ‌ی مووچەی‌ سەاڵحەدین‪ ،‬بۆ «رۆژن��ام��ە»ی‬ ‫هەر نەیتوانی لێپێچینەوە لەگەڵ دەستلەكاركێشانەوەكەیاندا‪.‬‬ ‫ك���اردۆ محەمەد‪ ،‬سەرۆكی پۆستە بااڵكان‌و پلە نزمەكان‪ ،‬روون�����ك�����ردەوە‪ :‬ئ���ەگ���ەر ئ��ەم‬ ‫حكومەت‌و بەرپرسانی حكومەتدا‬ ‫بكات‌و متمانەیان لێوەربگرێتەوە‪ ،‬ف���راك���س���ی���ۆن���ی گ�������ۆڕان ل��ە بەشێوەیەك كە دادپ��ەروەری��ی‌ دەستلەكاركێشانەوەیە‪ ،‬كاریگەریی‬ ‫بەڵكو لە دیمەنێكدا‪ ،‬كە هەستمان پەرلەمانی كوردستان‪ ،‬لەبارەی بەدیبهێنێت‪ ،‬هاوكات خۆشحاڵین هەبێت لەسەر پەرلەمان‪ ،‬ئەوا‬ ‫هەموو‬ ‫بە ئیهانەیەكی گ��ەورە ك��رد بۆ دەستلەكاركێشانەوەی ئەو چوار ك��ە ئ��ەم چ���وار پ��ەرل��ەم��ان��ت��ارە دەستلەكاركێشانەوەی‬

‫د‪ .‬شێركۆ حەمە ئەمین‬ ‫پ��ەرل��ەم��ان‪ ،‬ل��ەواڵت��دا بااڵترین دام����ەزراوەی یاسادانان‌و‬ ‫چاودێریی دەسەاڵتی جێبەجێكردنە‌و بەم پێیەش‪ ،‬پێویستە‬ ‫كەسێتیی بەرزو شكۆداری هەبێت‪ ،‬بەاڵم بەپێچەوانەوە‪ ،‬ئەوەی‬ ‫دەگ��وزەرێ�ت‌و رۆژان��ە دەبیسترێت لەسەر زاری بەشی زۆری‬ ‫پەرلەمانتارەكان‌و بە رای زۆر چاودێری سیاسیی‌و لە بڕوای‬ ‫هاونیشتمانیشدا‪ ،‬ئەم شكۆیە لە ئاستێكی نزمدایە‌و بە پلەی‬ ‫یەكەمیش‪« ،‬یەكێتی‌و پارتی» بە هۆكاری ئەم دۆخە دادەنرێن‪،‬‬ ‫بەاڵم بە بڕوای من‪ ،‬لەگەڵ رۆڵی خراپی «یەكێتی‌و پارتی»دا‬ ‫لە خوڵقاندنی دۆخەكە‪ ،‬خودی ئەندامانی پەرلەمان‌و لەئێستاشدا‬ ‫ئۆپۆزسیۆن‪ ،‬ناكرێت بێبەریی بكرێن‌و خۆیانی لێ‌ قوتار بكەن‪.‬‬ ‫بۆ نموونە‪ ،‬ئەوەی تائێستا لەناو فراكسیۆنەكانی پەرلەمانی‬ ‫كوردستاندا‪ ،‬وەك خاڵی كێبڕكێ‌ بە روونیی دیارە‪ ،‬پێشكەشكردنی‬ ‫پڕۆژەیاسایە‪ ،‬بە جۆرێك لەم ئەركەدا‪ ،‬ئەوەندە ئەسپی خۆیان‬ ‫تاوداوە‪ ،‬ناتوانن زۆرجار لەناو پەرلەمانیشدا‪ ،‬هەندێك یاسای‬ ‫خۆیان جێبەجێ‌ بكەن‪ ،‬وەك یاسای «جگەرەكێشان»‪،‬‬ ‫بەڵگەیەكی دی ئەم راستییە‪ ،‬مانشێتی رۆژنامەكانی ئۆپۆزسیۆن‪،‬‬ ‫یان نزیك لێیانەوە‪ ،‬ل��ەدوای (‪ )2009/7/25‬كە دەنووسرا‬ ‫«ئۆپۆزسیۆن‪ ،‬پەرلەمانی پڕۆژەباران كرد»‪.‬‬ ‫رەنگە یەكێك لە هۆكارەكانی ئەمە‪ ،‬ئاسانیی ئەم ئەركە‬ ‫بێت‪ .‬بە بڕوای من‪ ،‬ئەوەی گرنگە؛ ئەركی چاودێریی دەسەاڵتی‬ ‫جێبەجێكردنە (حكومەت)‪ ،‬كە پەرلەمانی كوردستان‪ ،‬لەم‬ ‫ئەركەدا كەوتووە‪ ،‬واتە بە بڕیاریش دەرناچێت‪.‬‬ ‫بۆیە چاكتر وای��ە‪ ،‬ئەو ماوەیەی كە ماویانە‪ ،‬كۆششی‬ ‫زۆر بكەن تا لەم ئەركەدا نمرەی دەرچ��وون بەدەستبهێنن‪،‬‬ ‫بەتایبەت ئەمە بۆ فراكسیۆنەكانی ئۆپۆزسیۆن زۆر گرنگەو‬ ‫ئەندامانی پەرلەمانیش دەخاتەوە جوڵە‌و چاالكی‪ ،‬بۆ ئەم ئەركە‬ ‫گرنگەیش‪ ،‬پێویستە پەیڕەوی ناوخۆو سەرۆكایەتیی پەرلەمان‪،‬‬ ‫تەریب‌و هاوكاربن‌‪ ،‬بەمەیش تا ئەندازەیەك‪ ،‬پەرلەمان لەژێر‬ ‫هەژموونی حیزب دێتە دەرەوەو بەشێوەیەكی رێژەیی هەناسەی‬ ‫نیمچە سەربەخۆیی هەڵدەمژێت‌و تا ئەندازەیەكیش‪ ،‬شكۆی بۆ‬ ‫دەگەڕێتەوە‪.‬‬ ‫* مامۆستا له ‌زانکۆی سلێمانی‪.‬‬

‫ئۆپۆزسیۆن‪،‬‬ ‫پەرلەمانتارانی‬ ‫كاریگەریی ئێجگار زیاتری دەبوو‪،‬‬ ‫بەاڵم دەبێت ئەوه‌ش بزانین كە‬ ‫شەڕی پەرلەمانیی‪ ،‬پێویستی بە‬ ‫پشوودرێژیی هەیه»‪.‬‬ ‫لە پاش قبووڵكردنی داواكەی‬ ‫ئەو چوار پەرلەمانتارە لەالیەن‬ ‫سەرۆكایەتیی پەرلەمان‌و هێنانی‬ ‫دەنگی پێویستی پەرلەمانتاران بۆ‬ ‫دەستلەكاركێشانەوەیان‪ ،‬پێویستە‬ ‫چوار كاندیدی دیکه‌ی بزووتنەوەی‬ ‫گ�����ۆڕان‪ ،‬ب��ەپ��ێ��ی ری��زب��ەن��دی��ی‬ ‫ناوەكانیان شوێنی پەرلەمانتارە‬ ‫دەستلەكاركێشاوەكان بگرنەوە‪.‬‬ ‫ئارام شێخ محەمەد‪ ،‬بەرپرسی‬ ‫ژووری هەڵبژاردنی بزووتنەوەی‬ ‫گۆڕان‪ ،‬بە «رۆژنامە»ی راگەیاند‪:‬‬ ‫«بەپێی یاسای ژمارە (یەك)ی‬ ‫ســــــــاڵی (‪)1992‬ی پەرلەمانی‬ ‫كوردستان‪ ،‬لە لیستی داخراودا‪،‬‬ ‫ریزبەندیی پەیڕەو دەكرێت بۆ‬ ‫بوون بە ئەندام پەرلەمان‪ ،‬بەاڵم‬ ‫دەبێت (‪)%30‬ی ژمارەی ئەندامانی‬ ‫پ��ەرل��ەم��ان ژن ب���ن‪ ،‬ل��ە كاتی‬ ‫هەڵبژاردنەكانیشدا كە لیستمان‬ ‫رێكخستووه‌‪ ،‬لە هەموو حاڵەتێكدا‬ ‫ئەو ئیستیحقاقەمان بە كاندیدی‬ ‫ژنەكان داوە‪ ،‬ئەو چوار ئەندام‬ ‫پەرلەمانەیشمان كە دەستیان‬ ‫لەكار كێشاوەتەوە‪ ،‬چوار كاندیدی‬ ‫ترمان دەچنە جێگەیان»‪.‬‬ ‫ئ��ەوەی��ش��ی ئ��اش��ك��راك��رد‪:‬‬ ‫«بەپێی ریزبەندییەكە‪ ،‬كاندیدە‬ ‫جێگرەوەكانمان بریتین لە‪:‬‬ ‫ف��ەرم��ان عیزەدین لە هەولێر‪،‬‬ ‫دڵشاد حسێن لە دەربەندیخان‪،‬‬ ‫ئاهەنگ عارف رەئوف لە هەولێر‪،‬‬ ‫عەبدوڵاڵ محەمەد ئەمین خدر‬ ‫ل��ە ق����ەاڵدزێ ك��ە ت��ا ئێستاش‬ ‫س��ەرج��ەم��ی��ان ه��ەڵ��س��وڕاوی‬ ‫بزووتنەوەی گۆڕانن»‪.‬‬

‫«داهاته‌کان؛ تێکه‌ڵ ده‌کات»‬

‫پڕۆژه‌یاسای سندووقی دابینكردنی داهاتەكانی هەرێم؛ «نایاساییه‌»‬

‫راپۆرتی‪ :‬بەرزان عەلی‬

‫‪.......................................................‬‬

‫پ���ڕۆژەی���اس���ای س��ن��دووق��ی‬ ‫دابینكردنی داهاتەكانی هەرێمی‬ ‫ك��وردس��ت��ان‪ ،‬رۆژی (‪)8/15‬‬ ‫ل ‌ه لیژنه‌ی پیشه‌سازیی‌و وزه‌و‬ ‫سامان ‌ه سروشتییه‌کانی پەرلەمانی‬ ‫كوردستان گفتوگۆی لەسەركرا‪.‬‬ ‫بەپێی وتەی ئەندامانی پەرلەمانی‬ ‫كوردستان‪« :‬پێچەوانەی یاسای‬ ‫ن���ەوت‌و گ���ازە‌و داه��ات��ی ن��ەوت‬ ‫تێكەڵی داهاتەكانی تری هەرێم‬ ‫دەكات»‪.‬‬ ‫بەپێی مادەی (‪)15‬ی یاسای‬ ‫نەوت‌و گازی هەرێمی كوردستان‪:‬‬ ‫«پێویستە سندووقێك بەناوی‬ ‫س���ن���دووق���ی ك���وردس���ت���ان بۆ‬ ‫داه��ات��ەك��ان��ی ن���ەوت‪ ،‬دروس��ت‬ ‫بكرێت‌و سەرجەم ئەو داهاتانەی‬ ‫ت��ێ ب��ك��رێ��ت ك��ە ل��ەدەرام��ەت��ە‬ ‫نەوتییەكانەوە بەدەست دێن»‪،‬‬ ‫ب����ەاڵم ب��ەپ��ێ��ی پ��ڕۆژەی��اس��ای‬ ‫سندووقی دابینكردنی داهاتەكانی‬ ‫هەرێمی كوردستان كە ئێستا‬ ‫لەپەرلەمانەو خوێندنەوەی یەكەمی‬ ‫بۆ ك��راوە‪ ،‬ئەو مادەیەی یاسای‬ ‫ن��ەوت‌و گاز هەڵدەوەشێنێتەوەو‬ ‫پەرلەمانتارانی ئۆپۆزسیۆنیش‬ ‫پ��ێ��ی��ان��وای��ە‪ :‬ب��ۆ ش���اردن���ەوەی‬ ‫داهاتەكانی نەوت‌و تێكەڵكردنیانە‪،‬‬

‫کێڵگه‌ی نه‌وت ل ‌ه ته‌قته‌ق ‪-‬قه‌زای کۆیه‌‬ ‫چونكە ئەم پڕۆژەیاسا نوێیە‪،‬‬ ‫باس لە دروستكردنی سندووقێكی‬ ‫ت���ر دەك������ات‪ ،‬ك���ە س��ەرج��ەم‬ ‫داهاتەكانی كوردستانی تێبكرێت‪،‬‬ ‫بە داهاتەكانی نەوتیشەوە‪.‬‬ ‫ع���ەب���دوڵ�ڵ�ا م����ەال ن����وری‪،‬‬ ‫ئەندامی لیژنەی وزەو سامانە‬

‫پەرلەمانی‬ ‫سروشتییەكانی‬ ‫ك��وردس��ت��ان‪ ،‬بۆ «رۆژن��ام �ه‌»ی‬ ‫روونکرده‌وه‌‪« :‬دروستكردنی ئەو‬ ‫سندووقە بۆ سەرجەم داهاتەكانی‬ ‫هەرێم‪ ،‬پێچەوانەی یاسایە‪ ،‬ئەگەر‬ ‫سندووقەكە گرنگ بێت‪ ،‬ئەوا بۆ‬ ‫داهاتەکانی نەوت گرنگە‪ ،‬نەك‬

‫سەرجەم داهاتەكانی واڵت»‪.‬‬ ‫ئەو پەرلەمانتارە‪ ،‬جەخت‬ ‫لەوە دەكاتەوە‪ :‬ئ��ەوان‪ ،‬هێشتا‬ ‫س���وورن ل��ەس��ەر دروستكردنی‬ ‫سندووقێك بۆ داهاتە نەوتییەكان‬ ‫لە چوارچێوەی م��ادەی (‪)15‬ی‬ ‫یاســـــای نەوت‌و گازی هەرێم‪،‬‬

‫بەپێچەوانەوە «دروستكردنی هەر‬ ‫سندووقێك بۆ كۆی داهاتەكان‬ ‫ب���ەالی ئ��ێ��م��ەوە‪ ،‬هەنگاوێكی‬ ‫نایاساییەو ئەو ئامانجە بەدی‬ ‫ناهێنێت كە لەیاسای نەوت‌و گازی‬ ‫هەرێمدا هاتووە»‪.‬‬ ‫پێشتریش لیژنەی نەوت‌و گاز‪،‬‬

‫لەڕێگای سەرۆكایەتیی پەرلەمانی‬ ‫كوردستانەوە‪ ،‬لــــە ئەیلولی‬ ‫(‪)2010‬دا‪ ،‬بە نووسراوی رەسمیی‬ ‫داوای روونكردنەوەی لە وەزارەتی‬ ‫سامانە سروشتییەكانی هەرێمی‬ ‫كوردستان كردبوو؛ سەبارەت بە‬ ‫هۆكاری پێكنەهێنانی سندووقی‬ ‫كوردستان بۆ داهاتە نەوتییەكان‬ ‫(‪.)KOTO‬‬ ‫وەزارەت������������ی س���ام���ان���ە‬ ‫س��روش��ت��ی��ی��ەك��ان��ی ه��ەرێ��م��ی‬ ‫كوردستانیش‪ ،‬دوای مانگێك‬ ‫لە نووسراوەكەی سەرۆكایەتیی‬ ‫پ��ەرل��ەم��ان��ی ك��وردس��ت��ان‪ ،‬لە‬ ‫وەاڵمێكدا دەڵ��ێ��ت‪« :‬ئەوكاتە‬ ‫پێویستە دابمەزرێت‪ ،‬كە یاسای‬ ‫دابەشكردنی داهاتەكانی نەوت‬ ‫ل��ە ع��ێ��راق دەرب��چ��ێ �ت‌و بەشی‬ ‫كوردستانیش بێتە ن��او ئەو‬ ‫سندووقە‌و نەبوونی ئەو یاسایە‪،‬‬ ‫یەكێكە لەكێشە گەورەكانی نێوان‬ ‫هەرێم‌و حكومەتی فیدراڵ»‪.‬‬ ‫ئارام قادر‪ ،‬ئەندامی لیژنەی‬ ‫یاسایی‌و سەرۆكی فراكسیۆنی‬ ‫كۆمەڵی ئیسالمیی لە پەرلەمانی‬ ‫كوردستان‪ ،‬پڕۆژەیاسا نوێیەكە‬ ‫بە نایاسایی دەزانێت‌و بەپێویستی‬ ‫دەزانێت‪« :‬یاسای نەوت‌و گاز‪،‬‬ ‫هەمواربكرێتەوەو ئەو مادانە لە‬ ‫هەڵبوەشێنرێنەوە‪،‬‬ ‫پەرلەمان‬ ‫ئ��ەوك��ات��ە ی��اس��ای��ەك��ی ت��ر بۆ‬

‫دروس��ت��ك��ردن��ی سندووقێك بۆ‬ ‫داهاتەكان دەربچووێنرێت»‪.‬‬ ‫ئ���ەو پ��ەرل��ەم��ان��ت��ارە‪ ،‬بۆ‬ ‫«رۆژن���ام���ە» دەڵ��ێ��ت‪« :‬ئ��ەم‬ ‫پڕۆژەیاسایە‪ ،‬خۆی یاسایی نییە‪،‬‬ ‫یاسایەك كە ئێستا لەكاردابێت‌و‬ ‫یاسایەكی تر دەربكرێت‌و بڵێت‬ ‫كار بەو یاسایە ناكرێت‪ ،‬ئەوە‬ ‫لەخۆیدا یاسایی نییە»‪.‬‬ ‫سەرۆكی فراكسیۆنی كۆمەڵی‬ ‫ئیسالمیی‪ ،‬ئاماژە بەوەدەكات‪:‬‬ ‫بەدواداچوونیان بۆ یاسای نەوت‌و‬ ‫گاز كردووەو بۆیان دەركەوتووە‬ ‫كار بەهەندێك لەبڕگەو مادەكانی‬ ‫ناكرێت‪« ،‬وەزارەت����ی سامانە‬ ‫س��روش��ت��ی��ی��ەك��ان‪ ،‬وەاڵم����ی بۆ‬ ‫ناردووینەتەوەو هیچ باوەڕپێكەر‬ ‫نییە»‪.‬‬ ‫الی خ��ۆش��ی��ەوە‪ ،‬س���ەردار‬ ‫رەشید‪ ،‬ئەندامی لیژنەی نەوت‌و‬ ‫گ��ازی پەرلەمانی كوردستان‪،‬‬ ‫رەخنە لە جێبەجێ نەكردنی‬ ‫ی��اس��ای ن���ەوت‌و گ��از دەگ��رێ�ت‌و‬ ‫دەڵێت‪« :‬ئێمە‪ ،‬بەكۆی دەنگی‬ ‫لیژنەكەمان‪ ،‬لەگەڵ ئەوەداین‬ ‫م��ادەی (‪)15‬جێبەجێ بكرێت‌و‬ ‫سندووقێكی تایبەت بە داهاتی‬ ‫نەوت‌و گاز دروست بكرێت‪ ،‬ئەو‬ ‫پڕۆژەیاسایەش كە لەو بارەیەوە‬ ‫هاتووەتە پەرلەمان‪ ،‬جارێك تەنیا‬ ‫پڕۆژەیەو جێی گفتوگۆی زۆرە»‪.‬‬

‫ذمارة (‪ )647‬سيَشةممة ‪2011/8/16‬‬

‫‪www.rozhnama.net‬‬

‫چیمان لە فراكسیۆنی‬

‫درزیش كەوتە ناو «گۆڕان»ەوە‬ ‫عەدنان عوسمان‬ ‫هەر كات قسەیەكی جیاواز‪،‬‬ ‫رەخ��ن��ەو گ��ل��ەی��ی��ەك ل��ەالی��ەن‬ ‫الیەنگرو هەڵسوڕاوێكی گۆڕانەوە‬ ‫ب��ب��ی��س��ت��رێ��ت‪ ،‬ئ��ی��ت��ر ل��ەچ��ەن��د‬ ‫الیەكەوە دەبێتە شایی‌و لۆغان‌و‬ ‫مژدەی سەرهەڵدانی تەكەتوول‌و‬ ‫كێشمەكێش لەنێو «گ��ۆڕان»دا‬ ‫دەدرێ���ت‪ .‬ئ��ەو وردە رەخنەو‬ ‫قسانە‪ ،‬دەبنە مانشێتی گەورەی‬ ‫هەندێك لە راگەیاندنەكان (كە‬ ‫زۆرتریش راگەیاندنی حیزبێكی‬ ‫ترن‌و لەم گەمەیەشدا كەم تازۆر‬ ‫راگەیاندنی نزیک ل ‌ه بزووتنەوەی‬ ‫گۆڕانیش بەشدارە)‪.‬‬ ‫ل��ەڕاس��ت��ی��دا‪ ،‬ئ��ەگ��ەر بوونی‬ ‫ب��ۆچ��وون‌و دی��دگ��ای ج��ی��اواز‪،‬‬ ‫نیشانەی ناكۆكیی‌و درز بێت‪،‬‬ ‫ئ��ەوا ئ��ەم ب��زووت��ن��ەوەی��ە پێش‬ ‫دروستبوونی‪ ،‬ئەو ناكۆكییانەی‬ ‫لە ناخی خۆیدا هەڵگرتووە‪ ،‬نەك‬ ‫وەك بەشێك لە ملمالنێی كۆن‌و‬ ‫كێشمەكێشی نوێ‌‪ ،‬بەڵكو وەك‬ ‫شێوازێكی نوێی كاری حیزبیی‬ ‫كە بڕوای بە سڕینەوەی ئەوی‬ ‫تر نییە‪.‬‬ ‫بزووتنەوەی گ��ۆڕان‪ ،‬ئاكامی‬ ‫پ��رۆس��ەی��ەك��ی گ���ەورەی���ە لە‬ ‫رەخنەگرتن‪ :‬جا چ رەخنەگرتنێكی‬ ‫شەفەهییانە بێت لە چایخانەو‬ ‫كۆڕ‌و سیمینارەكان‪ ،‬یان وەك‬ ‫پرۆسەیەكی نووسین لەالیەن‬ ‫نووسەران‌و رۆژنامەنووسانەوە‪.‬‬ ‫ئەم رێگایە كە ماوەیەكی زۆر‬ ‫درێژەی كێشا‪ ،‬بوو بە هەوێنی‬ ‫سەرهەڵدانێكی بەهێزی بزاڤێكی‬ ‫سیاسیی تازە‪.‬‬ ‫ئ����ەم ب����زاڤ����ە‪ ،‬ه����ەر لە‬ ‫ساتەوەختی سەرهەڵدانییەوەو‬ ‫تائێستا‪ ،‬لەنێوان دوو دیدگای‬ ‫زۆر ج���ی���اواز ب���ۆ س��ەرج��ەم‬ ‫الیەنەكانی ك��اری سیاسیی‌و‬ ‫رێ��ك��خ��س��ت��ن‪ ،‬س���ەرگ���ەردان���ە‪:‬‬ ‫الی���ەك ك��ە ب��ە ه��ەم��ان دیدگا‬

‫تەقلیدییەكانەوە‪( ،‬جا لەنێو‬ ‫خودی بزووتنەوەكە بن‪ ،‬یان لە‬ ‫دەرەوەی‪ ،‬دۆست بن‪ ،‬یان نەیار)‬ ‫دەیەوێت كاری حیزبیی بكرێت‌و‬ ‫بە هەمان میتۆدی جارانیش‬ ‫سەیری بوونی جیاوازییەكان‬ ‫دەك���ات‪ .‬دەن���گ هەڵبڕینێكی‬ ‫جیاواز الی ئەم تەیفە‪ ،‬نیشانەی‬ ‫خیالفاتێكی شەخسیی‌و سیاسیی‬ ‫ق��وڵ��ەو دەبێتە ه��ۆك��ارێ��ك بۆ‬ ‫درزكەوتنە نێو بزووتنەوەكەو‬ ‫دڵ��س��اردب��وون��ەوەی الیەنگر‌و‬ ‫هەڵسوڕاوانی‪.‬‬ ‫دی���دگ���اك���ەی ت���ری���ش‪ ،‬بە‬ ‫پ��ێ��چ��ەوان��ەوە س��ەی��ری ك��ۆی‬ ‫مەسەلەكان دەك��ات‌و پێیوایە‪،‬‬ ‫دەبێت بە دەنگی بەرز‪ ،‬بیروڕا‬ ‫ج��ی��اوازەك��ان دەرب��خ��رێ��ن‪ .‬ئەم‬ ‫دیدگایە‪ ،‬پێیوایە بزووتنەوەی‬ ‫گ����������ۆڕان‪ ،‬م��ەح��ف��ەل��ێ��ك��ی‬ ‫گرووپێكی‬ ‫ئایدیۆلۆجیست‌و‬ ‫بەرتەسك نییە‪ ،‬تا ئەندامانی‬ ‫گوێڕایەڵی كۆمەڵێك پرەنسیپ‬ ‫ب���ن‌و ل��ێ��ی دەرن���ەچ���ن‌و تەنها‬ ‫مەرجەعییەتێكی كەم سەرجەم‬ ‫مەسەلە فیكریی‌و سیاسییەكانی‬ ‫بۆ راڤە بكات‪.‬‬ ‫لە «گ����ۆڕان»دا‪ ،‬نە قاڵبی‬ ‫فیكریی‌و ن��ە سیاسیی نییەو‬ ‫مەفروز نییە دروس��ت بكرێت‪.‬‬ ‫ه��ەوڵ��دان ب��ۆ دروس��ت��ك��ردن��ی‪،‬‬ ‫ئ��ەو چوارچێوە بەرتەسكانە‪،‬‬ ‫كوشتنی روحی زیندوو جیاوازیی‬ ‫«گ��ۆڕان»‌و دورخستنەوەیەتی‬ ‫ل���ەوف���ەزا گ���ەورەی���ەی ب���ەرەی‬ ‫گ��ۆڕان��خ��وازان��ە‪ ،‬كە نایانەوێت‬ ‫مونتەمی ب��ن‪ .‬گ����ۆڕان‪ ،‬وەك‬ ‫جەماوەریی‪،‬‬ ‫بزووتنەوەیەكی‬ ‫لەپێناو ریفۆرم لە فەزای سیاسیی‬ ‫ئێمەدا‪ :‬چ لە مەنزومەی ئیداریی‌و‬ ‫چ لە ستراكچەری سیاسیمان‪،‬‬ ‫پێویستی بە بوون‌و دەرخستنی‬ ‫هەموو بۆچوونەكان هەیە‪ .‬بوونی‬

‫گۆڕان‪ ،‬هێزێكی‬ ‫سیاسیی نوێیە‪،‬‬ ‫دەبێت لە هەموو‬ ‫روویەكەوە لە حیزبە‬ ‫تەقلیدییەكان‬ ‫جیاوازتر بێت‌و‬ ‫تەجاوزیان بكات‬ ‫ج��ی��اوازی��ی ل��ەو بۆچوونانەدا‪،‬‬ ‫ن���ی���ش���ان���ەی زی��ن��دووێ��ت��ی��ی‬ ‫جواڵنەوەكەیەو خۆ دوورگرتنێتی‬ ‫لە عەقڵییەتە تەقلیدییەكانی‬ ‫ێ‬ ‫ك��اری حیزبیی‪ .‬ناشێ‌و ناكر ‌‬ ‫باس لە بزووتنەوەیەك بكەین‬ ‫كە دەیەوێت سەرجەم بوارەكانی‬ ‫ب��ی��ری سیاسیی واڵت��ەك��ەم��ان‬ ‫ب��گ��ۆڕێ��ت‌و ب��م��ان��ەوێ��ت ی��ەك‬ ‫دەنگ‌و یەك رەنگ‌و هەموومان‬ ‫ی��ەك سیمامان هەبێت‌و هەر‬ ‫جیاوازییەك كە سەرهەڵدات‪،‬‬ ‫خەفە بكەین‌و بە هەمان بیانووە‬ ‫سواوەكانی جاران‪ ،‬لە چەشنی‬ ‫قەوانی‪ :‬وەزعەكە هەستیارە‪،‬‬ ‫ن��اح��ەزان��م��ان دڵ��خ��ۆش دەب��ن‪،‬‬ ‫ه��اوڕێ��ی��ان دڵ��س��ارد دەب���ن‪..‬‬ ‫هتد‪ ،‬ئەو بیروڕا جیاوازانە كپ‬ ‫بكرێنەوەو ه��ەم��ووم��ان ببینە‬ ‫گوێڕایەڵ‌و بێدەنگ‌و بێسیما‪.‬‬ ‫«گ�����������ۆڕان»‪ ،‬ه��ێ��زێ��ك��ی‬

‫سیاسیی ن��وێ��ی��ە‪ ،‬دەب��ێ��ت لە‬ ‫هەموو رووی��ەك��ەوە لە حیزبە‬ ‫تەقلیدییەكان جیاوازتر بێت‌و‬ ‫بتوانێت تەجاوزیان بكات‪ .‬خۆ‬ ‫گەمارۆدان لەنێو پەیكەرەیەكی‬ ‫پاسەوانێتیكردنی‬ ‫حیزبیی‌و‬ ‫ئیستیقامەی سیاسیی‌و یەكڕیزیی‬ ‫ناوخۆیی‌و خۆ مەشغوڵكردن بەو‬ ‫ت��ەرزە لە ك��اری حیزبیی‪ ،‬زۆر‬ ‫جیاوازە لە خۆڕێكخستن لەپێناو‬ ‫خ��ۆدەرخ��س��ت��ن ب��ۆ ج��ەم��اوەر‪،‬‬ ‫هەوڵدان بۆ ئاوێزانبوون لەگەڵ‬ ‫دەرەوەی حیزبدا‌و رووخاندنی‬ ‫هەموو ئەو دی��واران��ەی عەقڵی‬ ‫تەقلیدیی دروس��ت��ی��ان دەك��ات‬ ‫بە دەوری خ��ۆی��دا‪ .‬كۆمەڵگا‪،‬‬ ‫پ���ڕە ل��ە ب��ۆچ��وون��ی ج��ی��اواز‌و‬ ‫ت��ێ��گ��ەی��ش��ت��ن��ی دژ ب��ەی��ەك‪،‬‬ ‫كارامەیی حیزبێكی سیاسیی‬ ‫لەوەدایە‪ ،‬چۆن دەتوانێت ئەو‬ ‫جیاوازییانە بخاتە خزمەتی‬ ‫ف��ۆرم��ۆڵ��ەك��ردن��ێ��ك��ی فیكری‪-‬‬ ‫سیاسییەوەو لە بەرنامەیەكی‬ ‫ه��ەڵ��ب��ژاردن��دا ب��ەرج��ەس��ت��ەی‬ ‫دەكات‪ ،‬نەك ئەو بیروڕایانە لە‬ ‫مەنجەڵێكدا بكوڵێنێت بۆئەوەی‬ ‫ت��ەن��ی��ا ی���ەك رەن���گ دروس���ت‬ ‫بكرێت‪ .‬ئەو سەردەمە لە جیهانی‬ ‫حیزبایەتیدا‪ ،‬یان بەسەرچووە‪،‬‬ ‫یاخود لە گیانەڵاڵدایە‪ .‬حیزبی‬ ‫سیاسیی م��ۆدێ��رن‪ ،‬دەبێت لە‬ ‫كۆمەڵێك بااڵ‌و كوتلە‌و مینبەر‬ ‫دروس���ت بێت ك��ە دروشمێكی‬ ‫سەرەكیی‌و پالنێكی هاوبەش‌و‬ ‫ستراتیژێك كۆیان بكاتەوەو‬ ‫ه���ەن���گ���اوی ب���ۆ ب��ن��ێ��ن‪ .‬ئ��ەو‬ ‫بااڵنە‪ ،‬رەن��گ��دان��ەوەی ئازادیی‬ ‫ئینسانەكانە لە بیركردنەوەو‬ ‫لە جێبەجێكردندا‪ .‬سەندنەوەی‬ ‫ئەو مافە بەناوی یەكڕیزییەوە‪،‬‬ ‫نیشانەی هەوڵێكە بۆ لە قاڵبدانی‬ ‫ئ��ەو ب��ۆچ��وون��ان��ەو نەهێشتنی‬ ‫یەكڕیزیی راستەقینەیە كە خۆی‬

‫تەنیا لە پەیكەرە حیزبییەكانی‬ ‫شارو شارۆچكەكاندا نابینێتەوە‪،‬‬ ‫ئ��ەوەن��دەی لەو ری��زە خەڵكەدا‬ ‫دەردەك��ەوێ��ت كە خەمخۆرانە‬ ‫بەپیر بەرنامەكانی حیزبەوە‬ ‫دەڕۆن‌و پ���ۆل پ���ۆل روو لە‬ ‫سندوقی دەن��گ��دان دەك��ەن بۆ‬ ‫متمانە دان بەوهێزەی رێز لە‬ ‫بۆچوونە جیاوازەكانیان دەگرێت‪.‬‬ ‫«گ���ۆڕان»‪ ،‬دەبێت ئازایانە‬ ‫خۆی لە تەپوتۆزی ئەو بۆچوونە‬ ‫تەقلیدییانە بتەكێنێت‌و بێ‬ ‫سڵەمینەوە دەست بە شێوازە‬ ‫ئینسانیی‌و مۆدێرنەكانی كاری‬ ‫حیزبیی‌و سیاسیی بکات‪ .‬ئەمەش‬ ‫بەوە دەكرێت‪ ،‬بەبێ ترس‪ ،‬بوار بە‬ ‫دەرخستنی بیروڕا جیاوازەكان‪،‬‬ ‫دیدگا ناكۆكەكان بدات‌و تەنانەت‬ ‫هەلی یەكسانیشیان بۆ فەراهەم‬ ‫ب��ك��ات ل��ە ئ��ۆرگ��ان��ە ئیعالمی‌و‬ ‫حیزبی‬ ‫رێكخستنەكانییەوە‪.‬‬ ‫سیاسیی‪ ،‬تەنیا لە كۆنگرەكانیدا‬ ‫ب���ەس���ەر دی���دگ���ای���ەك���دا س��اغ‬ ‫دەبێتەوە‪ ،‬ئەوەیش بە مەرجی‬ ‫رێزگرتن‌و رەخسانی ئازادیی‬ ‫دەربڕین بۆ دیدگاكانی تر‪ .‬هەر لە‬ ‫ئێستاوە‪ ،‬گوێشلكردن بۆ قەوانە‬ ‫ك��ۆن‌و حیكایەتە سواوەكانی‬ ‫شێوازە نەزۆكەكانی حیزبایەتیی‬ ‫ك��وردی��ی‪ ،‬ب��ە بیانووی س��وود‬ ‫وەرنەگرتنی ناحەزان‌و نەیاران‪،‬‬ ‫«گ���ۆڕان»ی���ش ب��ە ئاراستەی‬ ‫تەحجیم‌و الوازی�ی‌و لەنگەرگرتن‬ ‫لە چوارچێوەیەكی سنوورداری‬ ‫بەرتەسكدا دەب��ات‌و وردە وردە‬ ‫لە ب��ەرەی گۆڕانخوازان‪ ،‬كە لە‬ ‫حیزب‌و بزووتنەوە گەورەترن‪،‬‬ ‫دووری دەخ���ات���ەوەو ئ��ەوك��ات‬ ‫دروش��م��ە ئەبەدیەكەی حیزبە‬ ‫بەرجەستە‬ ‫مەحفەلییەكان‪،‬‬ ‫دەبێت كــــــــــــــــــە دەڵێت‪:‬‬ ‫ی��ان لەگەڵمدای‪ ،‬یـــــــاخود‬ ‫دوژمنمی‪.‬‬

‫گۆڕان دەوێت؟‬ ‫فراكسیۆنی گۆڕان لە پەرلەمانی كوردستان‪،‬‬ ‫هیوا جەمال‬ ‫لە تەنگژەدایە‪ ،‬ئەوەیش بەهۆی ئەو دووبەرەكییەی‬ ‫كەوتووەتە نێوان ئەندامانی فراكسیۆنەكەوە‪.‬‬ ‫دووبەرەكییەكە‪ ،‬لەسەر بنچینەی چەند بۆچوون‌و هەڵوێستێكی‬ ‫جیاوازە‪ ،‬بۆ نموونە‪ ،‬دەستلەكاركێشانەوەی چوار پەرلەمانتار‌و مانەوەی‬ ‫ئەوانی دیكە‪ ،‬یان ناردنی پڕۆژەیەك سەبارەت بە نەمانی خانەنشینیی‬ ‫پەرلەمانتار‌و ئیمزانەكردنی لەالیەن زۆربەی ئەندامانی فراكسیۆنەكەوە‪.‬‬ ‫ئەگەرچی ئەم دوو رووداوە‪ ،‬ناكۆكیی‌و بۆچوونە جیاوازەكانی گەیاندە‬ ‫لوتكە‌و تەقینەوەكە لەوێوە دەستی پێكردووە‪ ،‬بەاڵم ئەوە بێپێشینە نییە‪.‬‬ ‫بێگومان‪ ،‬كۆكردنەوەی ئەو هەموو دەن �گ‌و رەنگە جیاوازە لە‬ ‫فراكسیۆنێكی وادا‪ ،‬زەمینە خۆش دەكات بۆ جیاوازیی بیروبۆچوون‌و‬ ‫ئیجتیهادی كەسیی لەبارەی پێشهاتەكان‌و ناكۆكیی لەهەڵوێستەكاندا‪.‬‬ ‫لە سەروو هەموو بۆچوونە جیاوازەكان‌و دەنگ‌و رەنگە جیاجیاكانەوە‬ ‫لە فراكسیۆنەكەدا‪ ،‬فراكسیۆنەكە بۆخۆی گیروگرفتی زۆربووە‪ ،‬لەبەرئەوەی‬ ‫ئۆپۆزسیۆنبوون بەو شكڵەی ئێستا هەیە لە پەرلەماندا‪ ،‬ئەوان رچەشكێنی‬ ‫بوون‪.‬‬ ‫رەنگە ئیشی ئێمە نەبێت بچینە ناو ئەو وردەكارییەی تاچەند ناكۆكیی‬ ‫كەسیی‌و تایبەتیی لەنێوان پەرلەمانتارەكانی «گۆڕان»دا هەیە‪ ،‬بەاڵم وەك‬ ‫هاواڵتییەك‪ ،‬مافی خۆمانە چاودێرییان بكەین‌و لێیان بپرسینەوە‪ ،‬ئەویش‬ ‫لەم خااڵنەی خوارەوەدا‪:‬‬ ‫‪ .1‬بۆیە دەنگمان داوە بەو پەرلەمانتارانە‪ ،‬تا رێگا نەدەن سامانی‬ ‫مادیی‌و مەعنەویی واڵتەكەمان لەالیەن كەسێتیی‌و حیزبەكانەوە دەستی‬ ‫بەسەردا بگیرێت‌و پێویستە ئەوان پارێزەری بن‪ ،‬نەك خۆیان لەپێناوی‬ ‫بەرژەوەندیی كەسێتیی خۆیاندا‪ ،‬دەنگەكانمان بەكاربهێنن‌و پەرلەمان بكەنە‬ ‫شوێنی ملمالنێی شەخسیی‪ .‬ئەوانمان ناردووە‪ ،‬تا شەڕی یاسایی لەسەر‬ ‫مافەكانمان بكەن‪ ،‬نەك شەڕی یەكتری‪.‬‬ ‫‪ .2‬بەپێی بانگەشەی كاتی هەڵبژاردنی خۆیان‌و قەناعەتی تایبەتی‬ ‫خۆیشمان‪ ،‬پەرلەمان تاكە دەزگای شەرعیی‌و یاساییە بۆ بە یاساییكردنی‬ ‫داواكانمان‌و رێگرتن لە گەندەڵیی‌و هەوڵدان بۆ چاكسازیی‪ ،‬نەك سوككردنی‬ ‫رۆڵی پەرلەمان‌و بێئومێدكردنمان لەو دەزگا شەرعییە‪( ،‬جا ئەگەر لە‬ ‫مودەتێكیشدا رۆڵی الواز بێت‪ ،‬لە گرنگیی كەم ناكات)‪ ،‬بۆیە ناكرێت‬ ‫نوێنەرەكانمان كە ئەو بانگەشەیەیان كردووە‪ ،‬ئێستا بێهیوامان بكەن‪.‬‬ ‫‪ .3‬ئەگەر بگەڕێینەوە بۆ بانگەشەی هەڵبژاردنی تەمموزی پێرار‪،‬‬ ‫كە پەرلەمانی كردبووە سەنتەری چارەسەركردنی كێشەكان‌و حیزب وەك‬ ‫ئامراز باسی لێوە كراوە‪ ،‬ئێستا ناكرێت رازی بین بەوەی پشت لە پەرلەمان‬ ‫بكرێت‌و رۆڵی حیزب قەڵە‌و و قەڵەوتر بكرێت‪.‬‬ ‫ئێمە‪ ،‬ئەوانەی دەنگمان داوە بە لیستی گۆڕان‌و ئەوانەیشی دەنگمان‬ ‫پێ نەداوە‪ ،‬ئومێدێك كە هەمان بووە بۆ بەدیموكراسیكردنی هەرێمی‬ ‫كوردستان‌و رەتكردنەوەی حیزبی قائید‪ ،‬چاوەڕێی ئەوە دەكەین‪ ،‬كوردستان‬ ‫بەرەو پێشەوە بڕوات‪ ،‬نەك سلبیاتەكانی مێژوومان بۆ دووبارە ببنەوە‪.‬‬ ‫دەبێت لەپێش هەموو الیەنەكانەوە‪ ،‬بزووتنەوەی گۆڕان‪ ،‬ئاگاداری ئەوە‬ ‫بێت كە رۆژی هەڵبژاردن‪ ،‬هەمیشە وەك رەگی بناگوێ بۆ ئەوان نزیكە‌و‬ ‫هاونیشتمانییانی ئەم هەرێمەش‪ ،‬لەوە هۆشیارترن خاڵە سلبییەكانیان‬ ‫لەبیربچێتەوە‪ ،‬هەروەها دەبێت لەهەمووان باشتر بزانن ركابەرەكانیان‪،‬‬ ‫هەرگیز وەك (‪ )2009/7/25‬ناكەونە غەفڵەتەوە‪.‬‬

‫خوێندنەوەیەکی جەندەرییانە بۆ ئۆپۆزسیۆن‬ ‫ئەڤین عەزیز *‬ ‫ل���ەم م����اوەی����ەدا‪ ،‬ب��ی��ن��ەری‬ ‫زنجیرەیەک بەرنامە بووین لە‬ ‫ک���ەن���اڵ���ی”‪ ،”KNN‬ل��ە چەند‬ ‫تەوەرێکی ج��ی��اوازدا سەبارەت‬ ‫ب��ە ئ��ۆپ��ۆزس��ی��ۆن‌و ج��ی��اوازی��ی‪،‬‬ ‫ئۆپۆزسیۆن‌و کۆمەڵی مەدەنیی‪،‬‬ ‫هەروەها ئۆپۆزسیۆن‌و شوناس‌و‬ ‫ئ��ۆپ��ۆزس��ی��ۆن‌و ش��ەق��ام‪( .‬م��ن‬ ‫ل��ەم نووسینەمدا‪ ،‬مەبەستم لە‬ ‫ئۆپۆزسیۆن‪ ،‬تەنیا “گ���ۆڕان”ە‪،‬‬ ‫چونکە “گ�����ۆڕان” ب���ووە هۆی‬ ‫س��ەره��ەڵ��دان��ی ئ��ۆپ��ۆزس��ی��ۆن��ی‬ ‫پەرلەمانیی ل��ەک��وردس��ت��ان��دا)‪.‬‬ ‫بەرنامەکان زۆر جێگای سەرنج‬ ‫بوون‪ ،‬بەتایبەت کە یەکەم جارە‬ ‫هێزێکی سیاسیی لەکوردستاندا‪،‬‬ ‫بە شێوەیەکی ک��راوە بە ماوەی‬ ‫ک��ارک��ردن��ی خ��ۆی��دا دەچ��ێ��ت��ەوە‪.‬‬ ‫دی��ارە لەبەرنامەکاندا‪ ،‬زۆر قسە‬ ‫ک��را لەسەر ئ��ەوەی ئۆپۆزسیۆن‬ ‫چییە‌‌و ئ��ەرک��ەک��ان��ی چ��ی��ن؟ لە‬ ‫س��ادەت��ری��ن پێناسەشدا‪ ،‬ئ��ەوە‬ ‫تێگەیشتین ک��ە ئۆپۆزسیۆن‪،‬‬ ‫ئەو حیزبە ناحکومییەیە کە کە‬ ‫لەپەرلەماندایە‌و ئەرکی سەرەکیی‬ ‫چاودێریکردنی حکومەتە‪ .‬جا تا‬ ‫چەند “گ��ۆڕان”‪ ،‬توانیویەتی ئەم‬ ‫لێپرسراوێتییە هەڵبگرێ‌و چەندیش‬ ‫ئامادەکاریی بۆ ئەوە کردووە کە‬ ‫حکومەتی سێبەر بێت‪ ،‬قسەوباسی‬ ‫زۆری ل��ێ��ک��را‪ ،‬ب����ەاڵم ئ���ەوەی‬ ‫ل��ەدەرەوه‌ی ئەم گفتوگۆ جدییانە‬ ‫بینیم‌و لێرەدا دەمەوێت قسەی‬ ‫لەسەر بکەم‪ ،‬مەسەلەی روانگەی‬ ‫خودی ئۆپۆزسیۆن “گ��ۆڕان”ە بۆ‬ ‫ئافرەت لەکۆمەڵگەی کوردیدا‪ ،‬کە‬ ‫ئایا‪“ ،‬گۆڕان” چۆن باس لە رەگەز‬ ‫دەکات لە سیاسەتی یەکسانیدا؟‬ ‫بۆچی “گ��ۆڕان” هێندەی قسەی‬ ‫لەسەر دەسەاڵتی پیاوان دەکات‪،‬‬ ‫ه��ێ��ن��دە پ���ەرۆش���ی م��ەس��ەل��ەی‬

‫دەسەاڵتی نێوان ئافرەت‌و پیاو‬ ‫نییە؟ ئەگەر “گۆڕان” نوێنەرایەتیی‬ ‫سەرجەم چین‌و توێژەکانی کۆمەڵ‬ ‫دەک��ات‪ ،‬ناکرێ هێندە لەئاستی‬ ‫م��ەس��ەل��ەی ئ��اف��رەت��دا بێدەنگ‬ ‫بێت؛ کە نیوەی ئەو کۆمەڵگایە‬ ‫پێكدەهێنێت‌و ناکرێت ئافرەت لە‬ ‫کایە سیاسییەکان داببڕێنرێت‌و‬ ‫ک��ێ��ش��ەک��ەی ب���ە ک��ێ��ش��ەی��ەک��ی‬ ‫کۆمەاڵیەتی رووت بناسێنرێت‪.‬‬ ‫یەکێک لە بەشدارانی تەوەری‬ ‫“ئ��ۆپ��ۆزس��ی��ۆن‌و ج��ی��اوازی��ی”‪،‬‬ ‫ئ���ام���اژەی پ��ێ��ک��رد ک��ە گ��وای��ە‬ ‫“گ��ۆڕان”‪ ،‬کەمتر لەسەر مەسەلە‬ ‫کۆمەاڵیەتییەکان کاری کردووە‪،‬‬ ‫کە دیارە مەسەلەی ژن‪ ،‬دەکەوێتە‬ ‫ئ���ەم خ��ان��ە ک��ۆم��ەاڵی��ەت��ی��ی��ەوە‪.‬‬ ‫مەسەلەی ئافرەت‪ ،‬مەسەلەیەکی‬ ‫سیاسییە‌و پەیوەندیی راستەوخۆی‬ ‫بەدەسەاڵتەوە هەیە‪ .‬دەس��ەاڵت‬ ‫وەك پلەوپایە‪ ،‬وەك سیاسەتی‬ ‫رۆژان���ە‪ ،‬دەس��ەاڵت وەك عەقڵ‌و‬ ‫ه��ەروەه��ا وەك بەربەستیش‪.‬‬ ‫هەروەها دەمەوێت ئاماژە بەوەش‬ ‫بکەم كە جۆرێکی دیکە لەدەسەاڵت‬ ‫هەیە‪ ،‬کە بە بێدەنگیدا تێدەپەڕێت‌و‬ ‫زۆر بە رەهایی لێکدەدرێتەوە‪،‬‬ ‫بۆ نموونە؛ مەسەلەی رەهایی‬ ‫ژیانی ئافرەت لەناو ماڵ‪ ،‬مانای‬ ‫ب���واری تایبەتی‌و پ��ی��اوی��ش بۆ‬ ‫دەرەوە مانای ب��واری گشتیی‪.‬‬ ‫ئەم مەسەلەیە‪ ،‬هێندە رەهایە لە‬ ‫کۆمەڵی ئێمەدا‪ ،‬قسەیەکی لەسەر‬ ‫نییە‌و بە بێدەنگیی سپێردراوە‬ ‫بە پ��اس��اوی ق��ودرەت��ی ئیالهی‌و‬ ‫سروشت‪ .‬لە یەکێک لەتەوەرەکاندا‪،‬‬ ‫کۆدەنگییەکم هەست پێکرد لەسەر‬ ‫ئەو رای��ەی کە پرسی‪ ،‬گوایە “‬ ‫هەموو حیزبەکان لەیەک دەچن”‬ ‫کە من بەتەواویی‪ ،‬بەپێچەوانەوە‬ ‫دەیبینم‪ ،‬من جیاوازییەک لەنێوان‬

‫حیزبەکاندا دەب��ی��ن��م‪ ،‬چ وەك‬ ‫ئایدیۆلۆژی‪ ،‬چ وەك روانگەیان بۆ‬ ‫مەسەلەی ئازادیی‌و دیموکراتی‪.‬‬ ‫ل��ەس��ی��اس��ەت��دا‪ ،‬گرنگە دان به‌‬ ‫جیاوازییەکاندا بنرێت‪ ،‬ئەگەرچی‬ ‫ئەو جیاوازییانە زۆر بچووکیش‬ ‫بن‪ ،‬الم وایە لێکدانەوەی رەها لە‬ ‫سیاسەتدا مەترسیدارە‪ ،‬بەتایبەت‬ ‫بۆ کەسانێك کە سەربەخۆن‌و‬ ‫ل��ەدەرەوەی حیزبن‪ ،‬بەاڵم ئەوەی‬ ‫هەموویان تیایدا لەیەک دەچن‪ ،‬تەنیا‬ ‫مەسەلەی ئافرەت‌و کێشەکەیەتی‪.‬‬ ‫رەنگە هۆکاری ئەم لێکچوونە‪،‬‬ ‫پەیوەندیی بە سەرهەڵدانی مێژووی‬ ‫خودی سیاسەتەوە هەبێت‪ ،‬چونکە‬ ‫س��ی��اس��ەت‪ ،‬ل��ەس��ەرەت��اوە پیاو‬ ‫فۆرموڵه‌ی کردووە بۆ وێناکردنی‬ ‫هەلومەرجەکانی ژیانی پیاو‪ ،‬تا‬ ‫مافی پیاوان وەك تاك‪ ،‬هاواڵتی‌و‬ ‫مرۆڤ دیاریی بکات‌و بۆئەوەی باس‬ ‫لەدەسەاڵتی پیاوان بکات کە چۆن‬ ‫بێت‌و بە چ شێوەیەکیش رێکبخرێت‪،‬‬ ‫بەاڵم هۆشیاریی ئافرەت سەبارەت‬ ‫بەهەلومەرجی ژی��ان��ی ئافرەت‬ ‫لەکۆمەڵدا‪ ،‬هێندەی ئەوەی پیاو‬ ‫کۆن نییەو لەسەدەکانی ناوەڕاستدا‬ ‫سەریهەڵداوە‪ .‬سیاسەت‪ ،‬بەردەوام‬ ‫ل��ە ژی��ان��ی رۆژان�����ەی ئ��ێ��م��ەدا‪،‬‬ ‫ل��ە س��ێ چ��ەم��ک��دا خ���ۆی وێنا‬ ‫دەکات‪ ،‬کە ئەوانیش؛ (ئازادیی‪،‬‬ ‫یەکسانیی‌و دیمۆکراتیی)ن‪ ،‬کە‬ ‫ئەم سێ چەمکە‪ ،‬پەیوەندیی بە‬ ‫پەیوەندییەکانی‪ ،‬نێوانی هاواڵتی‌و‬ ‫حکومەت‌و هاواڵتی‌و دەسەاڵتەوە‬ ‫هەیە‪ .‬لەهەموو سەردەمەکانیشدا‪،‬‬ ‫ئەم بۆچوونانە‪ ،‬رەخنەیان لێگیراوە‬ ‫تا بەشێوەیەکی باشتر کۆمەڵگا‬ ‫بینا بکرێت‪ ،‬بۆئەوەی مرۆڤەکان‬ ‫ژیانی باشتریان هەبێت‪ .‬سیاسەت‪،‬‬ ‫بەپێی بۆچوونی فێمینیستەکان‪ ،‬تا‬ ‫دواییەکانی ساڵەکانی (‪‌)1960‬و‬

‫س��ەرەت��اک��ان��ی (‪ )1970‬زۆر‬ ‫پیاوان ‌ه بوو‪ ،‬چونکە بەپێی ئەو‬ ‫سیاسەتە پیاوانه‌ییە‪ ،‬ئەوە پیاوە‬ ‫کە سنوورەکانی ژیانی ژن دیاریی‬ ‫دەکات لەڕووی تیۆرو پراکتیکەوە‪.‬‬ ‫بۆیە‪ ،‬بزووتنەوەی فێمێنیزم‪،‬‬ ‫لەساڵەکانی (‪ ،)1970‬بە وتەی‬ ‫“ئەوەی تایبەتە سیاسییە” کۆتایی‬ ‫بەو روانگە تەقلیدییەی سیاسەت‬ ‫هێنا‌و مشتومڕی جدیی خستە‬ ‫ناو هەموو کایە سیاسییەکانه‌وه‌‪،‬‬ ‫لێرەوە‪ ،‬دەمەوێت بڵێم‪ :‬کە هەموو‬ ‫حیزبەکان‪ ،‬ب��ەت��ەواوی��ی ل��ەوەدا‬ ‫لەیەک دەچن‪ ،‬بواری تایبەت‪ ،‬کە‬ ‫تایبەتە بە ژن‪ ،‬بە سیاسیی نایەتە‬ ‫ئ��ەژم��ار‪ ،‬ب��ەاڵم فێمێنیزم ب��واری‬ ‫تایبەتی خستە ناو سیاسەتەوە‪،‬‬ ‫لەبەرئەوەی مه‌ترسیدارترین شوێن‬ ‫بۆ ئافرەت‪ ،‬مـاڵەکەیەتی‪ ،‬چونکە‬ ‫لەویادا لێیدەدرێت‪ ،‬القە دەکرێت‪،‬‬ ‫هێزی کاری بەتااڵن دەبرێت‪ ،‬کڕین‌و‬ ‫فرۆشی پێوەدەکرێت‪ .‬بۆ ئەوەی‬ ‫بتوانین کۆمەڵگا دیموکراتی بکەین‪،‬‬ ‫دەبێت لەماڵەکانی خۆمانەوە دەست‬ ‫پێ بکەین‪ .‬دەبێت کۆیلەکانی ناو‬ ‫ماڵەکان‪ ،‬ئازاد بکرێن‪ ،‬سیاسەتی‬ ‫فێمێنیزم زۆر جەخت دەک��ات‬ ‫ل��ەوەی دیموکراسییەت‌و ئازادیی‬ ‫لەناو ماڵەکانەوە دەستپێدەکەن بۆ‬ ‫ناو کۆمەڵگا‪ ،‬نەك بەپێچەوانەوە‪،‬‬ ‫کە من الم وای��ە‪“ ،‬گ��ۆڕان” وەك‬ ‫حیزبێکی تازەی ناو گۆڕەپانەکە‪،‬‬ ‫پێویستە لەم روانگەیەوە‪ ،‬بەخۆیدا‬ ‫بچێتەوەو ئ��ەوەی تایبەتە‪ ،‬لە‬ ‫سیاسەتەکەی ب���ەدووری نەکا‌و‬ ‫خۆی لە بەرپرسیارێتیی مەسەلەی‬ ‫ژنان نەدزێتەوە‌و نەیخاتە پەراوێزی‬ ‫کێشە کۆمەاڵیەتییەکان‪.‬‬ ‫ئ���ەو وت���ەی���ەی “ئ��ەرس��ت��ۆ”‬ ‫کە دەڵ��ێ��ت‪“ :‬م��رۆڤ ئاژەڵێکی‬ ‫سیاسییە”‪ ،‬ئەو زەرورەتە دروست‬

‫دەک���ات‪ ،‬کۆمەڵگا ه��ەم دەبێت‬ ‫رێ��ک��ب��خ��رێ�ت‌و ه��ەم��ی��ش دەب��ێ��ت‬ ‫ک��ۆن��ت��رۆڵ ب��ک��رێ��ت‪ ،‬ب���ەاڵم لەم‬ ‫سەردەمەی ئێستادا‪ ،‬قسەی ئێمە‬ ‫لەسەر چۆنێتیی ئەم رێکخستن‌و‬ ‫کۆنترۆڵەیە کە نابێت تەنها بە‬ ‫بیری پیاو بکرێت‪ ،‬ناکرێ پیاو لەناو‬ ‫هەموو کایە سیاسییەکاندا نیوتراڵ‬ ‫بکرێت لە رەگ���ەز‌و شوناسێکی‬ ‫رەگ����ەزی ب��درێ��ت ب��ە ئ��اف��رەت‪.‬‬ ‫فێمینیزم‪ ،‬پێیوایە کە سیاسەت‪،‬‬ ‫تەنانەت پەیوەندیی راستەوخۆی‬ ‫بە لەشی مرۆڤەکانیشەوە هەیە‌و‬ ‫ه��ەر ئ��ەو ب��ڕی��ارە سیاسییانەش‬ ‫هەڵسوکەوت‌و پەیوەندییەکانی‬ ‫مرۆڤ دیاریی دەکەن لەکۆمەڵدا‪.‬‬ ‫ئەوە بڕیارێکی سیاسیی بوو لە‬ ‫ئۆکتۆبەری (‪)2010‬دا لەشی‬ ‫ژن��ی ه��ەراج��ی ب��ازاڕەک��ان��ی پیاو‬ ‫کرد لە رێی فرەژنییەوە‪ ،‬ئەوە‬ ‫سیاسەتە بڕیاری ئ��ەوە دەدات‪،‬‬ ‫لەشی ژن هی کۆمەڵگایە‌و خۆی‬ ‫خاوەنی نییە‪ .‬ئ��ەوە سیاسەتە‪،‬‬ ‫ئ��ەو تێگەیشتنەمان دەدات���ێ‬ ‫سەبارەت بە کچبوون‪ ،‬بێوەژنبوون‪،‬‬ ‫قەیرەکچبوون‌و ژنبوون‪ .‬دواجار‬ ‫دەمەوێت بڵێم‪ ،‬ئەوە ئەو سیاسەتە‬ ‫پ��ی��اوان��ی��ی��ەی��ە‪ ،‬ه���ەرج���ارەی بە‬ ‫پاساوێ لەشی ئافرەتان کۆنترۆڵ‬ ‫دەک���او وەك ک��ەس��ی پ��ل��ەدوو‌و‬ ‫تایبەت دەیهێنێتە ئەژمار‪ .‬ئەوە‬ ‫ئ��ەو سیاسەتە پیاوانییەیە کە‬ ‫سنوورەکانی ن��ێ��وان تایبەتی‌و‬ ‫گشتیی دەهێڵێتەوە‌و پیاویش‬ ‫دەکاتە سەردەستەی ه��ەردووال‪،‬‬ ‫لەهەموو ئەم حاڵەتانەدا دەسەاڵت‬ ‫ب��ەش��ێ��وەی��ەک��ی سیستماتیکی‬ ‫نادیار لەنێوان ئافرەت‌و پیاودا‬ ‫رێکدەخرێت‪“ .‬سیسیلیا ئۆسا”‪،‬‬ ‫دەڵێت‪“ :‬سیاسەت دووفاقە‪ ،‬ئەگەر‬ ‫رەگ��ەزو دەسەاڵتی تیا نەکرێتە‬

‫کێشه”‌‌و لەیەکێك لەتەوەرەکاندا‪،‬‬ ‫“گۆڕان” وەك حیزبێکی سیاسیی‬ ‫لیبراڵ ناسێنرا‪ ،‬من‪ ،‬الم وایە‪،‬‬ ‫ئەگەر “گ��ۆڕان” بەتەوای ببێتە‬ ‫حیزبێکی لیبراڵ‪ ،‬ئ��ەوا کۆمەڵێ‬ ‫ئیشکالیات دروس���ت دەک���ات‪،‬‬ ‫بەتایبەت سەبارەت بە مەسەلەی‬ ‫ئافرەتان‪ ،‬چونکە رەگ��ەز لەناو‬ ‫ئەم ئایدیۆلۆژییەدا‪ ،‬کێشە نییە‪.‬‬ ‫پەیوەندییەکانی ن��ێ��وان ل��ەش‌و‬ ‫سیاسەت‪ ،‬خاڵێکی جەوهەرییە‬ ‫لە سیاسەتی فێمێنیزمداو زۆر دژ‬ ‫بە ئایدیۆلۆژیای لیبرالیزمە‪ ،‬کە‬ ‫تاك بێلەش پێناسە دەک��ات لە‬ ‫تیۆر‌و پراکتیکدا‪ .‬لە لیبرالیزمدا‪،‬‬ ‫پەیوەندییەکانی نێوان رەگ��ەزو‬ ‫خێزان‪ ،‬وەك مەسەلەی دەسەاڵت‌و‬ ‫نایەکسانیی نایەتە ئەژمار‪ ،‬چونکە‬ ‫بەپێی ئەم ئایدیۆلۆژیایە‪ ،‬ئافرەت‬ ‫ناتوانێت بەبێ خێزان‪ ،‬ی��ان لە‬ ‫دەرەوەی خێزان بێت‪ .‬لە یەکێک لە‬ ‫تەوەرەکاندا پرسیاری ئەوە کرا‪ ،‬کە‬ ‫“گۆڕان” چیی کردووە بۆ بێوەژن‌و‬ ‫قەیرەکچەکان؟! بێوەژن‌و قەیرەکچ‪،‬‬ ‫ئەوانەن کە خێزانیان نییە‪ ،‬یان‬ ‫ل��ەدەرەوەی خێزانن‪ ،‬کە بە رای‬ ‫من‪ ،‬ئەمە بۆچونێکە لە بەهای‬ ‫ئافرەت وەك مرۆڤێکی سەربەخۆ‬ ‫ل��ەک��ۆم��ەڵ��دا ک���ەم دەک���ات���ەوە‪.‬‬ ‫“گۆڕان”‪ ،‬دەبێت لەم مەسەلەیەدا‪،‬‬ ‫زۆر ورد هۆشیار بێت‪ .‬سیاسەتی‬ ‫فێمێنیزم‪ ،‬جەخت لەسەر ئەوە‬ ‫دەکاته‌و‌ه کە لیبرالیزم‌و مارکسیزم‪،‬‬ ‫هەڵگری ئیشکالیاتن‪ ،‬چونکە‬ ‫لە هەردووکیاندا رەگ��ەز نادیدە‬ ‫گیراوە‪ ،‬لەمارکسیزمدا‪ ،‬مرۆڤ وەك‬ ‫بوونەوەرێکی کۆمەاڵیەتی پێناسە‬ ‫دەکرێت‌و لە رێی کارەوە پلەوپایەی‬ ‫کۆمەاڵیەتی دی��اری��ی دەک��رێ��ت‪،‬‬ ‫پێناسەی ک��ار لەمارکسیزمدا‪،‬‬ ‫ئەو کارەیە کە لە بواری گشتیدا‬

‫دەک��رێ��ت‪ .‬ک��اری ژن کە کاری‬ ‫ن��اوم��اڵ��ە‪ ،‬دەک��ەوێ��ت��ە دەرەوەی‬ ‫ئەم تیۆرییەی مارکس‌و ژن هیچ‬ ‫پەیوەندیی بە بەرهەمهێنانی بواری‬ ‫گشتییەوە نییە‪ ،‬پێناسەی کار الی‬ ‫مارکسیزم‪ ،‬تەنیا ئەو کارەیە کە‬ ‫پیاو دەیکات‪ .‬سیاسەتی فێمێنیزم‪،‬‬ ‫ئەوەش دەخاتەڕوو کە کاپیتالیزم‌و‬ ‫حکومەتی پرۆلیتاری‪ ،‬وەك یەك‬ ‫ستەمی رەگەزیی لە ژنان دەکەن‪ ،‬لە‬ ‫هەردوو حاڵەتەکەدا‪ ،‬کاری ژنان کە‬ ‫لەناو ماڵدایە‪ ،‬بێبەرامبەرە‪ .‬کەواتە‪،‬‬ ‫رەگەز لە تیۆری مارکسییزمیشدا‪،‬‬ ‫بوون‌و مانای هەیە‪“ .‬ئەنگلس”‪،‬‬ ‫لە کتێبی “موڵکداری تایبەت‌و‬ ‫رەچەڵەکی خ��ێ��زان”دا‪ ،‬دەڵێت‪:‬‬ ‫“ژن‪ ،‬لەخێزاندا پرۆلیتەرە”‪ ،‬بەاڵم‬ ‫“سیمۆن دی بۆڤوار”‪ ،‬بەگژ ئەم‬ ‫بۆچوونەدا دەچێتەوە‌و دەڵێت‪،‬‬ ‫ژن لەخێزاندا‪ ،‬پرۆلیتەر نییە‪،‬‬ ‫چونکە ژن وەك چینی پرۆلیتار‪،‬‬ ‫نایەوێت خۆی لەناوببات‪ .‬چینی‬ ‫پرۆلیتار رق‌و کینەی ل��ە دڵە‬ ‫ب��ەرام��ب��ەر س��ەرم��ای��ەدارەک��ەی‌و‬ ‫دەیەوێت لەناوی ببات‪ ،‬بەاڵم ژن‬ ‫ئەم رق‌و کینەیەی لە دڵدا نییە‬ ‫سەبارەت بە هاوسەرەکەی‌و لە‬ ‫الیەکی تریشەوە‪ ،‬ژن بەرهەمهێنی‬ ‫ئەو چینە پرۆلیتارەیە کە الیەنێکە‬ ‫لە الیەنەکانی ژیان‪ ،‬ئێمە دەبێت‬ ‫ه��ەوڵ��ی ئ���ەوە ب��دەی��ن‪ ،‬ب���واری‬ ‫گشتیی‌و تایبەتی تێکەاڵو بکەین‌و‬ ‫نابێ مەسەلەی دەسەاڵت‌و رەگەز‬ ‫ن��ادی��دە بگیرێت لە سیاسەتدا‪.‬‬ ‫پێویستە “گۆڕان”‪ ،‬وەك حیزبێکی‬ ‫سیاسیی سەردەم‪ ،‬بەتەواویی بە‬ ‫ئاگا بێت لە ستەمی رەگەزیی لەناو‬ ‫سیاسەتی خۆیدا‪ ،‬چ وەك تیۆر‪ ،‬چ‬ ‫وەك پراکتیك‪.‬‬ ‫*توێژەری بواری جەندەر‪.‬‬ ‫‪rekposh_3@yahoo.com‬‬

‫ذمارة (‪ )647‬سيَشةممة ‪2011/8/16‬‬

‫‪nawxo.rozhnama@yahoo.com‬‬

‫جوتیارێكی حاجی ئۆمەران‪ :‬زیانی دەیان تەن خەیارمان لێكەوتووە‬ ‫ئ��ەح��م��ەد ب���اڵ���ەك���ی‪ :‬ب��ەه��ۆی‬ ‫ه�����اوردەك�����ردن�����ی خ���ەی���اری‬ ‫بەرهەمهێنراوی ئێرانیی لە مەرزی‬ ‫حاجی ئۆمەرانەوە‪ ،‬كە هاوكاتە‬ ‫لەگەڵ پێگەیشتنی خەیاری‬

‫خۆماڵیی ناوچەكشتوكاڵییەكانی‬ ‫ئ��ەون��اوچ��ەی��ە‪ ،‬زی��ان��ێ��ك��ی زۆر‬ ‫ب��ەو جوتیارانه‌ گه‌یشتووه‌؛ که‌‬ ‫خه‌یاریان به‌رهه‌مهێناوه‌‪.‬‬ ‫ئیبراهیم عەبدولرەحمان‪،‬‬

‫ج���وت���ی���ار ل����ە ی���ەك���ێ���ك ل��ە‬ ‫ناوچەكشتوكاڵییەكانی سەر بە‬ ‫ناحیەی حاجی ئۆمەرانی سنووری‬ ‫پارێزگای هەولێر‪ ،‬وتی‪« :‬بەهۆی‬ ‫هێنانی خەیاری ئیرانییەوە لە‬

‫مەرزی حاجی ئۆمەرانەوە‪ ،‬زیانی‬ ‫دەیان تەن خەیارمان لێكەوتووەو‬ ‫فڕێمان داوە»‪.‬‬ ‫لەبەرامبەردا‪ ،‬مەغدید عەریف‬ ‫ئەحمەد‪ ،‬بەڕێوەبەری ناحیەی‬

‫حاجی ئۆمەران‪ ،‬ئاماژەی بەوەدا‪:‬‬ ‫«لە (‪)8/14‬ەوە‪ ،‬بەپێی بڕیارێكی‬ ‫پارێزگای هەولێر‪ ،‬هاوردەكردنی‬ ‫خەیاری ئێرانیی لە مەرزی حاجی‬ ‫ئۆمەرانەوە‪ ،‬قەدەغەكراوە»‪.‬‬

‫نه‌بوونی جاده‌و خانووی بێتاپۆ و بێئاویی؛ ته‌نگ به‌ سه‌روچاوه‌ هه‌ڵده‌چنێ‬ ‫«له‌به‌ر بێکاریی؛ به‌ده‌یان گه‌نج خه‌ریکی خواردنی‬

‫حكومەت‌و ئینتیما‬

‫سیکۆتینن»‬

‫راپۆرتی‪ :‬فەرمان چۆمانی‬ ‫‪....................................................‬‬

‫چۆلی ئەسعەد‬

‫ناجیە ع��ەل��ی‪ ،‬دانیشتووی‬ ‫ناحیەی س��ەروچ��اوە‪ ،‬بە (‪)50‬‬ ‫ساڵ تەمەنەوە‪ ،‬خەمی یەكەمی‬ ‫بووەتە پەیداكردنی ئاو‪ .‬ئەو‪ ،‬كە‬ ‫دوو ئاوی بۆ ماڵەكەی راكێشاوە‪،‬‬ ‫بەهۆی خراپیی پ���ڕۆژەی ئاوی‬ ‫گەڕەكەكەیانەوە‪ ،‬بەدەست كەمیی‬ ‫ئاوەوە گیرۆدە بووە‪.‬‬ ‫ن��اج��ی��ە‪ ،‬وت���ی‪« :‬دوو ئ��اوم‬ ‫راكێشاوە‪ ،‬هیچیان ئاویان ثیذآ‬ ‫ن��ای��ەت‪ ،‬دەش��ت��رس��م رۆژێ���ك بە‬ ‫موزەغەی ئاو‪ ،‬كارەبا بمگرێت‌و‬ ‫كۆتایی بە ژیانم بێت»‪.‬‬ ‫ب��ۆت��ان سابیر‪ 19( ،‬س��اڵ)‪،‬‬ ‫كە خوێندكاری پۆلی دەیەمی‬ ‫ئ��ام��ادەی��ی��ە‪ ،‬س���ەری س��وڕم��اوە‬ ‫لە جیاوازیی نێوان سەروچاوە‬ ‫لەگەڵ ناوچەكانی تردا‪ ،‬تەنانەت‬ ‫ل��ەو گ��ۆڕەپ��ان��ی یارییەشدا كە‬ ‫لەستانداردی جیهانیی كەمترە‪.‬‬ ‫بۆتان‪ ،‬وتی‪« :‬گەنجانی ئێرە‪،‬‬ ‫هیچیان بۆ نەكراوە‌و ئاوڕمان لێ‬ ‫نەدراوەتەوە‪ ،‬یاریگای تارتانمان‬ ‫بۆ كراوە‪ ،‬كە لە هەموو شوێنێك‬ ‫بۆ شەش یاریزانە‪ ،‬ئەوەی ئێرە‬ ‫ب��ۆ پێنج ی��اری��زان دەب��ێ��ت‪ ،‬لە‬ ‫ه��ەر الی��ەك��ەوە دوو مەتری لێ‬ ‫كەمكراوەتەوە»‪.‬‬ ‫خەمی بۆتان‪ ،‬لە نەگونجاویی‬ ‫ی��اری��اگ��ای��ەك��ەوە ب��ۆ ن��ەب��وون��ی‬ ‫خزمەتگوزاریی پەلی كێشاوەو‬ ‫دەڵێت‪« :‬تەنیا چەند كۆاڵنێك‬ ‫قیرتاوكراون‌و پاركێكمان هەیە‪،‬‬ ‫تەنیا (‪ )17‬درەخ��ت��ی تێدایە‌و‬ ‫ئ��ەوی��ش ش��وێ��ن��ی دانیشتنی‬ ‫تێدا نییە‌و ل��ەب��ەر بێكارییش‪،‬‬ ‫بەدەیان گەنج خەریكی خواردنی‬ ‫سیكۆتینن»‪.‬‬ ‫وەك گەنجانی س��ەروچ��اوە‬ ‫ئ��ام��اژەی پ��ێ��دەدەن‪ ،‬تەنیا دوو‬ ‫جێگە ل��ەو شارۆچكەیەدا هەن‬ ‫كە ئاسوودەبوونی خۆیانی تێدا‬ ‫ببیننەوە‪ ،‬ئه‌ویش باخچە (‪)17‬‬

‫ئینتیما بۆ نیشتمان‌و نەتەوە‌و ئااڵ‪ ،‬بنەما دیارەكانی‬ ‫ئایندەیەكی گەشن بۆ هەر نەتەوە‌و گەل‌و نیشتمانێك‪،‬‬ ‫ئەمەیش پێویستە الی یەك بە یەكی تاكەكانی كۆمەڵگا‪،‬‬ ‫بەڕێژەی جیاواز هەبێت‌و لە (ك��ار‌و رەفتار‌و دەربڕین‌و‬ ‫پەروەردەكردن‌و ‪...‬تاد)یاندا رەنگدانەوەی هەبێت‪.‬‬ ‫ب��ەاڵم‪ ،‬ئاستی خۆشەویستیی نیشتمان‌و ئااڵ‌و خاك‌و‬ ‫نەتەوە‪ ،‬لە كۆمەڵگای ئێمەدا‪ ،‬لە چ ئاستێكدایە‌و بەشێوەیەك‬ ‫هەست بەبوونی دەكرێت‪ ،‬كە مایەی دڵخۆشیی بێت؟‬ ‫ئەگەر بوونەكە دڵخۆشكەر نییە‪ ،‬چ رەهەندێكی مێژوویی‬ ‫هەیە‌و كێ لێی بەرپرسە‌و چۆن دەتوانین میكانیزمێك بۆ‬ ‫گەڕاندنەوەی بگرینەبەر؟‬ ‫ئەگەر پرسیارێكی زۆر سادە لەهەر تاكێكی خۆمان بكەین‌و‬ ‫بڵێین‪ :‬ئایا ئەوەی خاك‌و نیشتمان‌و نەتەوەكەی خۆی خۆش‬ ‫نەوێت‪ ،‬خۆی خۆش دەوێت؟ وەاڵمەكەی بەشێوەی زارەكی‬ ‫هەرچییەك بێت گرنگ نییە‪ ،‬چونكە پێویست ناكات بەدوای‬ ‫وەاڵمدا بگەڕێین‪ ،‬بەڵكو دەبێت بە رەفتار‌و كردەوە وەاڵممان‬ ‫دەستبكەوێت‌و لۆكە بخەینە گوێچكەمانەوە‪ ،‬بۆئەوەی چیتر‬ ‫بە دروشم لەخشتە نەبرێین‪.‬‬ ‫با رووی پرسیار بكەینە دەزگا‌و دام��ەزراوە دەوڵەتی‌و‬ ‫حكومییەكان‪ ،‬بەرپرسە بااڵكانی دوێنێی شاخ‌و ئەمڕۆی‬ ‫دەسەاڵتی مەدەنیی‪ ،‬ئەوانەی ه��اوڕێ‌و هەڤاڵ‌و دۆست‌و‬ ‫خوشك‌و برا‌و دایك‌و باوك‌و رابردوویان بە درووشمەكانی‬ ‫ئایندەی دوێنێ‌و ئەمڕۆی حازری بەخشی‪ ،‬ئەرێ برایان‪،‬‬ ‫لەبیست ساڵی رابردوودا‪ ،‬بەالنی كەمەوە‪ ،‬توانیوتانە كەمێك‬ ‫خۆشەویستیی لەدەستچووی خاك‌و نیشتمان‌و نەتەوە‌و ئااڵ‪،‬‬ ‫بۆ نەوەكانی ئێستا‌و ئایندە بگەڕێننەوە؟ ئایا توانیوتانە‬ ‫پیرۆزیی نیشتمان‪ ،‬لە دروشمەوە بكەن بە ك��ردار؟ ئایا‬ ‫نازانن‪ ،‬دروشم زوو لە هزری تاكدا كاڵدەبێتەوە‌و ئێكسپایەر‬ ‫دەبێت؟‬ ‫پێویستە ح��ك��وم��ەت‌و دەس���ەاڵت ه��ەر كێیەك بێت‬ ‫لەكوردستاندا‪ ،‬لەو راستییە بگات كە گەڕاندنەوەو پاراستنی‬ ‫ئینتیما بۆ نیشتمان‌و نەتەوە‌و زمان‌و پیرۆزییەكان‪ ،‬ئەركی‬ ‫خۆیەتی‌و بەرنامە‌و پالنی بۆی هەبێت‪ ،‬خۆشی پێش هەموو‬ ‫شتێك بەكردەوە بەئینتیمابوونی خۆی بسەلمێنێت‌و ببێت‬ ‫بە نمووونە بۆ هاونیشتمانییان‌و ناشێت دەسەاڵت چاوەڕێ‬ ‫بكات‪ ،‬خەڵك پێش ئەو‌ بكەوێت‌و ئەو ئیلهامی گەڕاندنەوەی‬ ‫ئینتیمای پێ ببەخشێت‪.‬‬

‫ناحیه‌ی سه‌روچاوه‌‬ ‫درەختییەكەو له‌سه‌ر پردێكی ئەو‬ ‫شارۆچكەیەیە‪.‬‬ ‫فەرهاد خدر‪28( ،‬ساڵ)‪ ،‬هێشتا‬ ‫خوێندكارە‪ ،‬بەاڵم لەخەمی ئایندەی‬ ‫خۆی‌و نەوە هاوشێوەكانیدایە لە‬ ‫سەروچاوە‌و بەدەم گلەییەوە وتی‪:‬‬ ‫«كێشەی سەرەكیمان‪ ،‬نەبوونی‬ ‫ج��ادەی دووساید‌‪ ،‬تاپۆنەكردنی‬ ‫خانووەكان‌و جیاوازیكردنە لەڕووی‬ ‫دابینكردنی ئ��ا‌و و چاككردنی‬ ‫رێگاوبان‌‪ ،‬پێدانی هێڵی تەلەفۆنی‬ ‫نۆرماڵ‌و ناڕێكی ب��ازاڕەوە‌‪ ،‬لێرە‬ ‫تەنها چەند مالێك كە واسیتەیان‬ ‫ه��ەی��ە ت �ه‌ل �ه‌ف��ۆن��ی ن��ۆرم��اڵ��ی��ان‬ ‫وەرگرتووە»‪.‬‬ ‫فەرهاد‪ ،‬كە هاوكات بەرپرسی‬ ‫دەستەی داكۆكیی لە مافەكانی‬ ‫خەڵكی سەروچاوەیە‪ ،‬كە لەالیەن‬ ‫چەند گەنجێكی ئەو ناحیەیەوە‬ ‫پێكهێنراوە‪ ،‬وت��ی‪« :‬گەنجان‪،‬‬ ‫بێبەشن‌و هیچ دەستكەوتێكیان‬ ‫نییە‪ ،‬شتێك كە هەیانە‪ ،‬چوونە‬ ‫س��ەر س��ەدەك��ەی�ە‌و سەنتەرێكی‬ ‫رۆشنبیریی‌و كتێبخانەمان نییە‪،‬‬ ‫ب��ەرپ��رس��ان��ی س��ەروچ��اوەی��ش‪،‬‬ ‫خەڵكی دەرەوەی ش��ارەك��ەن‪،‬‬ ‫ئەوەیش گرفتە كە خەڵكی ئێرە‬ ‫بوونایە باشتر دەبوو‪ ،‬فەرمانگە‬ ‫حكومییەكانیش‪ ،‬پالنیان نییە بۆ‬

‫“پێویست ‌ه‬ ‫ئیجرائات له‌گه‌ڵ‬ ‫ئه‌و کۆمپانیایه‌دا‬ ‫بکرێت؛‬ ‫ک ‌ه یاریگاکه‌ی‬ ‫دروستکردووه‌”‬ ‫پێشخستنی سەروچاوە»‪.‬‬ ‫شارۆچكەی سەروچاوە‪)20( ،‬‬ ‫كیلۆمەتر ل��ە ق���ەزای ران��ی��ەوە‬ ‫دوورە‌و نزیکه‌ی (‪ )1000‬خێزان‬ ‫تێیدا نیشتەجێن‪ ،‬ب��ەاڵم وەك‬ ‫دانیشتووانی باسی لێوە دەكەن‪،‬‬ ‫رێ����ژەی كێشەكانیان ل��ەگ��ەڵ‬ ‫نەبوونی خزمەتگوزاریی‌و نەبوونی‬ ‫پێداویستیی سەرەتایی‪ ،‬لەچاو‬ ‫زۆری���ی ژم���ارەی خەڵكەكەیدا‪،‬‬ ‫زیاترە‪.‬‬ ‫«ئێرە‪ ،‬نە گوندە‌و نە شار‌و‬

‫نە شارۆچكەیە»‪ ،‬ئەوە پێناسە‬ ‫تایبەتەكەی ئەسوەد مەحمودی‬ ‫(‪27‬س���اڵ)ە‪ ،‬كە كاسبكارە لە‬ ‫ناحیەی سەروچاوە‪.‬‬ ‫ئەو‪ ،‬دەڵێت‪« :‬هیچ حیسابێك‬ ‫بۆ سەروچاوە نەكراوە‪ ،‬كۆمەڵێك‬ ‫زەویی لە دەوروبەری دابەشكراون‬ ‫كە تاپۆیان هەیە‪ ،‬بەاڵم زەوییەكانی‬ ‫ن��اوەڕاس��ت��ی شارۆچكەكەیش‪،‬‬ ‫بێتاپۆن‌و پێشینەی خانووبەرە‬ ‫نایانگرێتەوە»‪.‬‬ ‫ئەسوەد‪ ،‬پێیوایە‪ :‬جیاوازیی‬ ‫لەنێوان گەڕەكەكانی سەروچاوەدا‬ ‫دەك���رێ���ت‌و دەڵ��ێ��ت‪« :‬زەوی���ی‬ ‫دابەشكراوە بەناوی قەرەبووەوە‪،‬‬ ‫م��ن ك��ە خ���ۆم وەرم��گ��رت��ووە‌و‬ ‫سەرقاڵی درووستكردنی خانووم‪،‬‬ ‫كەچی ك��ارەب�ا‌و ئ��او و ئ��اوەڕۆی‬ ‫بۆ نەچووە‌و گواستویانەتەوە بۆ‬ ‫الیەكی ت�ر‌و جیاوازیی دەكرێت‬ ‫لەنێوان گەڕەكەكاندا»‪.‬‬ ‫ئ��ەو هاواڵتییە‪ ،‬نیگەرانە لە‬ ‫ب��ارودۆخ��ی گەنجان لە ناحیەی‬ ‫س��ەروچ��اوەداو وت��ی‪« :‬گەنج‪،‬‬ ‫بێبەشكراوە‌و هیچی بۆ نەكراوە‪،‬‬ ‫یاریگاكەیان لەنزیك گۆڕستانەكە‬ ‫بۆ دروستكراوە‪ ،‬مەگەر مردووەكان‬ ‫یاریی تێدا بكەن‪ ،‬ئەگەرنا كەس‬ ‫نایگاتێ‌‌و ئاو و كارەبای لێ نییە‪،‬‬

‫بۆیە پێویستە ئیجرائات لەگەڵ ئەو‬ ‫كۆمپانیایەدا‪ ،‬بكرێت ک ‌ه دروستی‬ ‫کردووه‌»‪.‬‬ ‫بەرپرسانی ئیداری ناحیەی‬ ‫سەروچاوە‪ ،‬وێڕای ئاماژەدان بە‬ ‫هەوڵەكانیان بۆ چارەسەركردنی‬ ‫ئەو كێشانە‪ ،‬دان بەوەدا دەنێن‪:‬‬ ‫«گەنجان‪ ،‬مافی خۆیانە گلەیی‬ ‫بكەن»‪.‬‬ ‫بەڕێوەبەری ناحیەی سەروچاوە‪،‬‬ ‫ئەوە رەتدەكاتەوە‪ ،‬كە جیاوازیی‬ ‫لەنێوان گەڕەكەكانی ناحیەكەیدا‬ ‫كرابێت‌و وتی‪« :‬ئەو گەڕەكانەی‬ ‫پڕۆژەیان بۆ نەكراوە‪ ،‬دەیانخەینە‬ ‫ب��ەرن��ام��ەوە‪ ،‬ب��ەاڵم بەرنامەیش‬ ‫لەسەر بودجە‌و پالن وەستاوە»‪.‬‬ ‫ح���س���ێ���ن ئ����ەح����م����ەد‪ ،‬ب��ۆ‬ ‫«رۆژنامە»یشی روون��ک��رده‌وه‌‪:‬‬ ‫«ئەولەوییەت بە ژیانی خەڵك‬ ‫دەدەی������ن‌و ت��ا پێداویستییە‬ ‫سەرەتاییەكانی ژیانیان بۆ دابین‬ ‫نەكەین‪ ،‬ناتوانین شتی تەرفیهی‬ ‫بۆ گەنجان بكەین‪ ،‬ئەگەرنا دەزانم‪،‬‬ ‫كتێبخانە‌و سەنتەرێكی گەنجان‪،‬‬ ‫زۆر پێویستن‌و گەنجان لەسەر‬ ‫هەقن‪ ،‬بەاڵم بودجەیەكی وام نییە‬ ‫پێی دروست بكەم»‪.‬‬ ‫بەڕێوەبەری ناحیەی سەروچاوە‪،‬‬ ‫«گ����ەورەت����ری����ن ك��ێ��ش��ە»ی‬ ‫ناحیەكەی‪ ،‬بە نەگونجاویی بینای‬ ‫خوێندنگەكانەوە دەبەستێتەوەو‬ ‫دەڵ���ێ���ت‪« :‬خ��ەڵ��ك��ی ئ��ێ��رە‪،‬‬ ‫منداڵیان زۆرە‌و بەمەیش ژمارەی‬ ‫قوتابییان‌و خوێندكاران زۆرن‪ ،‬من‬ ‫سەرووی خۆم لەو كێشانە ئاگادار‬ ‫كردووەتەوە»‪.‬‬ ‫سەبارەت بە نەبوونی تاپۆیش‪،‬‬ ‫ئەو بەرپرسەی ناحیەی سەروچاوە‪،‬‬ ‫وتی‪« :‬فەرمانی تاپۆكردنیان بۆ‬ ‫دەرچ��ووە‌و سەردانی وەزارەتمان‬ ‫ك��ردووە‌و لیژنەیەكیان دان��اوە بۆ‬ ‫دیاریكردنی نرخی تاپۆكە‌‪ ،‬چەند‬ ‫رۆژێكی تر ئەو كێشەیە نامێنێت‌و‬ ‫داواش���م���ان���ك���ردووە ن��رخ��ەك��ەی‬ ‫لەگەڵ بژێویی ژیانی خەڵكەکه‌دا‬ ‫بگونجێت»‪.‬‬

‫دەستگێڕەكان؛ رۆژانە س ‌ێ سەعات ده‌رفه‌تی كاركردنیان دەدرێتێ‬ ‫راپۆرتی‪ :‬الڤە بەشارەت‬ ‫ئاریان حەسەن‬

‫‪........................................................‬‬

‫ع��ەل��ی م��ح��ەم��ەد‪ ،‬ل��ەگ��ەڵ‬ ‫ئ���ەوەی م��ان��دووب��وون��ێ��ك��ی زۆر‬ ‫بە رووخساریەوە دی��ارب��وو‪ ،‬بە‬ ‫بێزارییەكی زۆرەوە دەی��وت‪:‬‬ ‫«بەرپرسەكان‪ ،‬ئاگایان لە ژیانی‬ ‫ئێمە نییە‌و تەنیا بیر لەخۆیان‬ ‫دەكەنەوە‌و نازانن كە ئێمە‪ ،‬تەنیا‬ ‫ب��ەو ك��ارە دەت��وان��ی��ن بەشێكی‬ ‫كەمیش لە ژیانی ئاساییمان بەڕێ‌‬ ‫بكەین‌و بژین‪ ،‬بەاڵم رێگرییەكی‬ ‫زۆرمان لێدەكەن بۆ كاركردن»‪.‬‬ ‫ك����ێ����ش����ەی گ���������ەورەی‬ ‫ع��ەل��ی (‪69‬س�������اڵ)‌و زۆرێ���ك‬ ‫لەدەستگێڕەكانی ن��اوب��ازاڕی‬ ‫ش����اری س��ل��ێ��م��ان��ی‪ ،‬ئ��ەوەی��ە؛‬ ‫ك��ە چ��اودێ��رەك��ان��ی ش��ارەوان��ی‪،‬‬ ‫ناهێڵن تا پێش سەعات چواری‬ ‫پاشنیوەڕۆ‪ ،‬هیچ دەستگێڕێك‬ ‫ب��وەس��ت��ێ �ت‌و شتومەكەكانی‬ ‫بفرۆشێت‪ ،‬ب��ەوەی��ش تەنیا لە‬ ‫س��ەع��ات چ���واری پاشنیوەڕۆ‬ ‫ت��ا س��ەع��ات ح��ەوت��ی ئ��ێ��وارە‬ ‫كاردەكەن‪ ،‬كە دەكاتە (‪)1/8‬ی‬ ‫تێكـــــڕای كــــــاتەكانی شه‌وو‬

‫شتومه‌ک فرۆشتن له‌سه‌ر عه‌ره‌بانه‌کان‬ ‫رۆژێك‪ ،‬كە (‪ )24‬سەعاتە‪.‬‬ ‫چ��اودێ��رێ��ك��ی ش��ارەوان��ی��ی‬ ‫سلێمانی‪ ،‬ك��ە ل��ەن��او ب���ازاڕی‬ ‫س���ل���ێ���م���ان���ی���دا چ�������اوی ب��ۆ‬

‫دەستگێڕەكان دەگێڕاو سەیری‬ ‫سەعاتەكەی دەستی دەكرد‪ ،‬تا‬ ‫بە ب��ەراورد بە كاتی رێپێدراوی‬ ‫ك��ارك��ردن��ی��ان دەس��ت��گ��ی��ری��ان‬

‫ب��ك��ات‪ ،‬ی���ان ل��ەق��ەرەب��اڵ��غ��ی��ی‬ ‫دووری����ان ب��خ��ات��ەوە‪ ،‬ئ��ام��اژەی‬ ‫ب����ەوەدا‪ :‬رۆژان����ە‪ ،‬چ��اودێ��ری��ی‬ ‫ن���اوب���ازاڕ دەك����ەن‪ ،‬ب��ۆئ��ەوەی‬

‫دەستگێڕەكان زیادەڕۆیی نەكەن‌و‬ ‫رێگا لە هاواڵتییان نەگرن بۆ‬ ‫هاتوچۆكردن‪.‬‬ ‫ئەو چاودێرەی شارەوانی‪ ،‬كە‬

‫نەیویست ناوی بهێنرێت‪ ،‬وتی‪:‬‬ ‫«ئەگەر پێش سەعات چواری‬ ‫پاشنیوەڕۆ‪ ،‬بێنە ناو بازاڕو كار‬ ‫بكەن‪ ،‬غەرامە دەك��رێ�ن‌و سزا‬ ‫دەدرێن»‪.‬‬ ‫ب��ەپ��ێ��ی ئ���ەو رێنماییەی‬ ‫ش��ارەوان��ی��ی سلێمانی ك��اری‬ ‫لەسەر دەكات‪ ،‬رێژەی غەرامەی‬ ‫دەستگێڕەكان لە باری الدان لە‬ ‫رێنماییەكانی شاره‌وانی‌و چوونە‬ ‫سەرجادە‪ ،‬تا (‪ )50‬هەزار دینار‬ ‫دەگ���ات‪ ،‬ئەویش دوای ئ��ەوەی‬ ‫شتومەكەكانیان دەبرێتە بەشی‬ ‫زی��ادەڕۆی��ی ش��ارەوان��ی‪ ،‬ب��ەاڵم‬ ‫وەك بەرپرسێكی ش��ارەوان��ی‬ ‫وت��ی‪« :‬هەندێكجار‪ ،‬پارەیان‬ ‫لێوەرناگرین‪ ،‬بەتایبەت كە بەهای‬ ‫شتومەكە دەستبەسەركراوەكانیان‬ ‫نەگەیشتبێتە (‪ )50‬هەزار»‪.‬‬ ‫سامان رەحیم‪37( ،‬ساڵ)‪،‬‬ ‫خاوەنی سێ منداڵە‌و سەرەڕای‬ ‫ئ��ەوەی چ��وار ساڵە خوێندنی‬ ‫ت���ەواوك���ردووە‪ ،‬دان���ەم���ەزراوە‌و‬ ‫بژێویی ژی��ان �ی‌و پەیداكردنی‬ ‫كرێی خانووەكەی‪ ،‬لەسەر ئەو‬ ‫بڕەپارەیەیە كە لە ماوەی سێ‬ ‫س��ەع��ات��ی ك���اری دەستگێڕیی‬ ‫ناوبازاڕدا دەستی دەكەوێت‪.‬‬

‫سامان‪ ،‬وتی‪« :‬بژێویی ژیانی‬ ‫خێزانێك‪ ،‬لەسەر ئەم كارەیە كە‬ ‫من دەی��ك��ەم‪ ،‬زۆرب���ەی كاتیش‬ ‫بەشمان ناكات‪ ،‬چونكە بۆ ماوەی‬ ‫سێ سەعات كاردەكەین»‪.‬‬ ‫بەرپرسانی شارەوانیش‪،‬‬ ‫گرتنەبەری ئەو رێوشوێنانە دژ‬ ‫بە دەستگێڕەكان‪ ،‬دەبەستنەوە‬ ‫بە هەوڵەكانیانەوە بۆ رێگرتن لە‬ ‫دروستبوونی قەرەباڵغیی لەناو‬ ‫شاردا‪.‬‬ ‫زەردەش���������ت رەف���ی���ق‪،‬‬ ‫ب���ەڕێ���وەب���ەری راگ��ەی��ان��دن��ی‬ ‫شارەوانیی سلێمانی‪ ،‬جەختی‬ ‫ل��ەوە ك���ردەوە‪« :‬ئ���ەوان وەك‬ ‫ش��ارەوان��ی‪ ،‬كاتێكیان بۆ ئەو‬ ‫دەستگێڕانە دان��اوە؛ كە دەبێت‬ ‫لەو كاتە دیاریكراوەدا بچنە ناو‬ ‫ب��ازاڕ‌و ك��ار بكەن‪ ،‬كە سەعات‬ ‫چواری پاشنیوەڕۆیە»‪.‬‬ ‫ب��ەڕێ��وەب��ەری راگەیاندنی‬ ‫ش���ارەوان���ی���ی س��ل��ێ��م��ان��ی‪ ،‬بە‬ ‫«رۆژنامە»ی راگەیاند‪« :‬ئەگەر‬ ‫بهێڵین پێش ئەو سەعاتە كار‬ ‫بكەن‪ ،‬ئەوا قەرەباڵغییەكی زۆر‬ ‫ل��ەن��او ب���ازاڕ دروس���ت دەبێت‌و‬ ‫دەبێتە هۆی بێزاریی هاواڵتییان‌و‬ ‫گرتنی شەقامەكان»‪.‬‬

‫‪nawxo.rozhnama@yahoo.com‬‬

‫‪www.rozhnama.net‬‬

‫ذمارة (‪ )647‬سيَشةممة ‪2011/8/16‬‬

‫«تائێستا هەڵوێستی الیەنەکانی عەرەب روون نیی ‌ه بەرامبەر بە دۆزی كورد»‬ ‫عەبدولباقی یوسف‪ ،‬ئه‌ندامی مه‌کته‌بی سیاسیی حیزبی یه‌کێتیی کوردی‪:‬‬

‫كورد لەسوریا؛ داوای فیدراڵیی ده‌کات‬ ‫دیداری‪ :‬شەنكار عەبدوڵاڵ‬

‫‪..............................................................‬‬

‫عەبدولباقی یوسف ئەندامی‬ ‫مەكتەبی سیاسیی حیزبی یەكێتیی‬ ‫ك����ورد ل��ەس��وری��ا‪ ،‬ل��ەدی��دارێ��ك��ی‬ ‫«رۆژنامە»دا‪ ،‬رۆشنایی دەخاتە سەر‬ ‫خۆپیشاندانەكان‌و پالنی كورد بۆ دوای‬ ‫ئەسەد‪ .‬هاوكات ئەوەش ناشارێتەوە؛‬ ‫تا ئێستا الیەنە عەرەبەكان‪ ،‬كە‬ ‫خۆیان لەئۆپۆزسیۆندا دەبیننەوە‪،‬‬ ‫هەڵوێستیان روون نییە ده‌رب��اره‌ی‬ ‫دۆزی كورد‪.‬‬ ‫رۆژنامە‪ :‬رەوشی خۆپیشاندەران‬ ‫ل��ە ئێستادا ب��ەك��و ‌ێ گەیشتووە؟‬ ‫وەاڵم��ی رژێمی سوریایی تائێستا‬ ‫چۆنە بۆ خۆپیشاندان؟‬ ‫* دۆخ��ی خۆپیشاندانەكانی‬ ‫سوریا رۆژ ل��ەدوای رۆژ فراوانترو‬ ‫ئاڵۆزتر دەبێت‪ .‬هەرچەندە رژێمی‬ ‫سوریا ب��ڕی��اری چاكسازیی داوە‪،‬‬ ‫بەاڵم تائێستا هیچ شتێكی وەهای‬ ‫جێبەج ‌ێ ن��ەك��ردووە‪ ،‬ب��ۆ نمو‌ونە‬ ‫تائێستا یاسای هەڵبژاردنەكان‌و‬ ‫یاسای حزبە سیاسییەكان هەموار‬ ‫نەكراون‪ .‬بۆیە لەئێستادا گەلی سوریا‬ ‫ئەو چاكسازییانەی رژێمیان رەت‬ ‫كرد‌ووەتەوە‪.‬‬ ‫هەرچەندە رژێمی سوریا دەست‬ ‫لەكەس ناپارێزێت‌و رۆژانە بەردەوامە‬ ‫لە رشتنی خوێنی خۆپیشاندەران‪،‬‬ ‫ب��ەاڵم خۆپیشاندانەكان ب��ەردەوام‬ ‫لەفراوان بووندان‪ .‬ئێستا جیاوازییەكی‬ ‫ت���ەواو لەنێوان شەقامی سوریا‌و‬ ‫رژێمی سوریادا هەیە‪ ،‬حكومەتی‬ ‫سوریا داوای گفتوگۆ دەكات‪ ،‬بەاڵم‬ ‫ئۆپۆزسیۆن‌و شەقام گفتوگۆ لەگەڵ‬ ‫رژێمدا رەت دەكەنەوە‪ .‬لەئێستادا‪،‬‬

‫ئۆپۆزسیۆن داوای حكومەتی كاتیی‬ ‫دەك��ات‪ ،‬بۆیە ئەم دابڕانەی نێوان‬ ‫میللەت‌و رژێم گەیشتووەتە ئاستێك‬ ‫كە ئەستەمە جارێكی تر دانیشتن‬ ‫بكرێت ل��ەگ��ەڵ رژێ���م���دا‪ ،‬بەڵكو‬ ‫داواكارییەكانی خۆپیشاندەران زیاتر‬ ‫بۆ رۆشتنی ئەسەد‌و رژێمەكەیەتی‪.‬‬ ‫سەبارەت بەناوچە كوردییەكان‪،‬‬ ‫لەو ‌ێ خۆپیشاندان وەك ناوچەكانی‬ ‫تری سوریا بەردەوامە‪ ،‬بەاڵم تائێستا‬ ‫هه‌ڵوێستی ئۆپۆزسیۆنی عەرەبی‬ ‫سوریا بەرامبەر بە دۆزی كورد رو‌ون‬ ‫نییە‪ ،‬چ بەپارتە ئیسالمییەكانەوەو چ‬ ‫بەپارتە عەلمانیی‌و قەومییەكانەوە‪،‬‬ ‫ب���ەاڵم ئێمە پ��ێ��م��ان��وای��ە دەب��ێ��ت‬ ‫هه‌ڵوێستێكی رو‌ون هەبێت بەرامبەر‬ ‫بەكوردو كێشەكەی‪ ،‬بە رادەی��ەك‬ ‫ك��ورد خ��ۆی خ��ۆی ب��ەڕێ��وە ببات‪،‬‬ ‫ئەمەش كاریگەریی دەبێت لەسەر‬ ‫چاالكبوونی شەقامی كوردیی لە‬ ‫خۆپیشاندانەكاندا‪.‬‬ ‫رۆژن������ام������ە‪ :‬ه��ەڵ��وێ��س��ت��ی‬ ‫نێودەوڵەتیی بەگشتیی‌و توركیا‬ ‫بەتایبەتیی چییە‪ ،‬لە ئاست ئەو‬ ‫«كوشتارە»ی ده‌سه‌اڵتدارێتی سوریا‬ ‫ئه‌نجامی ده‌دات‌؟‬ ‫* فاكتەری نێودەوڵەتیی زۆر‬ ‫گرنگە‪ .‬رۆڵێكی بەهێزیان هەبوو‬ ‫لە کێشه‌ی تونس‌و لیبیادا‪ ،‬بەاڵم‬ ‫تائێستا كەخەڵكێكی زۆر لەسوریا‬ ‫ك������وژراون‪ ،‬ك��ەچ��ی هەڵوێستی‬ ‫نێودەوڵەتیی هێشتا الوازە بەرامبەر‬ ‫بەرژێمی سوریا‪ ،‬ئەمەش هۆكاری‬ ‫خ��ۆی ه��ەی��ە‪ ،‬چونكە ستراتیژی‬ ‫ئۆپۆزسیۆنی سوریا نادیارە‪ ،‬تائێستا‬ ‫نەیانتوانیوە ب ‌ه یەكڕیزیی خۆیان‬ ‫بپارێزێن‪ .‬ئۆپۆزسیۆنی سوریایش‪،‬‬ ‫تائێستا س�و‌ورە لەسەر ئ��ەوەی كە‬ ‫ئیعتیمادی لەسەر خۆی بێت‌و پشت‬

‫بەهێزی نێودەوڵەتیی نەبەستێت‪.‬‬ ‫هەرچەندە توركیاو ئەمریكا وتو‌ویانە‪،‬‬ ‫ئ��ەس��ەد ش��ەرع��ی��ی��ەت��ی ن��ەم��اوە‪.‬‬ ‫سه‌ره‌ڕای ئه‌وه‌ی توركیا لەسەرەتادا‬ ‫هەڵوێستی توندی هەبو‌و بەرامبەر‬ ‫بەرژێمی سوریا‪ ،‬كەچی ئێستا فشار‬ ‫لەئەمریكاو ئەور‌وپا دەكات‪ ،‬مۆڵەتی‬ ‫زیاتر بداتە رژێمی سوریا‪ ،‬ئەمەش‬ ‫دژواژی��ی��ەك��ی ر‌وون��ە لەهەڵوێستی‬ ‫توركیادا بەرامبەر بەسوریا‪ .‬ئێمە‬ ‫پێمانوایە؛ ئەم هه‌ڵوێسته‌ی توركیا‬ ‫لەئێستادا سلبییە‪.‬‬ ‫رۆژنامە‪ :‬چەند كۆبوونەوەیەكی‬ ‫ئۆپۆزسیۆنی سوریا ك��راوە لەژێر‬ ‫چاودێریی ت��ورك��ی��ادا‪ ،‬ئێوە وەك‬ ‫كوردی سوریا بەشداریتان نەكردووە‪،‬‬ ‫هۆكاری ئەمە چییە‪ ،‬ئایا ترستان‬ ‫لەپەراوێزخستنتان هەیە؟‬ ‫* ئێمە ك��ێ��ش��ەم��ان هەیە‬ ‫لەبەشداربو‌ونی ئەو كۆبو‌ونەوانە‪.‬‬ ‫نه‌ک مه‌ترسی‪ ،‬چونكە ئۆپۆزسیۆنی‬ ‫سوریا تائێستا هەڵوێستی دیار‬ ‫نییە بەرامبەر بە دۆزی كورد‪ ،‬زیاتر‬ ‫دۆزی كورد وەك پرسی هاواڵتیبو‌ون‬ ‫س��ەی��ر دەك����ات‪ .‬ه���ەروەه���ا ئ��ەم‬ ‫كۆنگرەو كۆبو‌ونەوانەی كە توركیا‬ ‫سەرپەرشتی دەك���ات‪ ،‬نەبووەتە‬ ‫هۆی كۆكردنەوەی ئۆپۆزسیۆنی‬ ‫سوریا بەگشتیی‪ ،‬بەپێچەوانەوە‬ ‫رۆڵی سلبیی هەبو‌وە لە پەرتكردنی‬ ‫ئ��ۆپ��ۆزس��ی��ۆن��دا‪ .‬ئینجا توركیا‬ ‫ه��ەوڵ دەدات ب��ەه��ەر شێوەیەك‬ ‫ب��ێ��ت‪ ،‬ك���ورد پ���ەراوێ���ز بخرێت‌و‬ ‫ئیخوان موسلمین بنێرێتە سوریا‪.‬‬ ‫هەرچەندە تائێستا (پێنج) كۆنگرە‬ ‫ك��راوە لەتوركیا‪ ،‬ب��ەاڵم هیچیان‬ ‫رۆڵ��ی ن��ەب �و‌وە لەیەكخستنەوەی‬ ‫ئ��ۆپ��ۆزس��ی��ۆن��دا‪ ،‬ئامادەنەبو‌ونی‬ ‫ئێمەش لەو كۆنگرانەدا‪ ،‬بۆ ئەوە‬ ‫دەگەڕێتەوە كە ئێمە نەمانویستو‌وە‬ ‫پەراوێز بخرێین‌و وەك میوان سەیر‬ ‫بكرێین‪ ،‬بەڵكو ئێمە هاوبەشین لە‬ ‫سوریادا‪ ،‬پەیوەندیدارین بەداهاتووی‬ ‫سوریاوە‪ .‬ئەگەر كۆنگرە بكرێت‌و‬ ‫سەیری كورد بكرێت وەك هاوبەش‪،‬‬

‫پێمانوایە؛‬ ‫هه‌ڵوێستی توركیا‬ ‫لەئێستادا سلبییە‬ ‫ئەوا ئێمە هیچ كێشەیەكمان نییەو‬ ‫بەخۆشییەوە بەشداریی دەكەین‪.‬‬ ‫رۆژن��ام��ە‪ :‬ئێوە وەك ك��وردی‬ ‫سوریا‪ ،‬مەترسی پشتگوێخستنتان‬ ‫ن��ی��ی��ە ل���ەالی���ەن ئ��ۆپ��ۆزس��ی��ۆن��ی‬ ‫عەرەبییەوە‪ ،‬دوای سەركەوتنی‬ ‫خۆپیشاندان‌و رۆشتنی ئەسەد؟‬ ‫* كاتێک خۆپیشاندان دەستی‬ ‫پێكرد‪ ،‬ك��وردی��ش بەشێوەیەكی‬ ‫بەرچاو بەشداریی خۆپیشاندانەكانی‬ ‫كرد‪ .‬ئێمە وەك پارتە كوردییەكانی‬ ‫ئ��ۆپ��ۆزس��ی��ۆن��ی رژێ��م��ی س��وری��ا‪،‬‬ ‫(‪ )11‬پارتین‌‪ ،‬بە هەموومانەوە‬ ‫پالتفۆڕمێكمان دروست كرد‪ ،‬ئەو‬ ‫پالتفۆڕمە ناومان نا (پارتی بزاڤا‬ ‫كورد لە سوریا)‪ ،‬دەستپێشخەریی‬ ‫ئەوەمان كرد؛ كێشەی كورد وەك‬ ‫نەتەوەیەك لە سوریا چارەسەر‬ ‫بکرێت‪.‬‬ ‫ئێستا ئێمە لە هەوڵی بەستنی‬ ‫كۆنگرەی نەتەوەی كوردیداین‪)11( ،‬‬ ‫حیزب‌و ئەو كەسانەی كە چاالكن‬ ‫ل��ە خۆپیشاندانەكان‌و كەسانی‬ ‫رۆشنبیرو سەربەخۆكان‌و ژن��ان‌و‬ ‫ئەندامانی سەندیكاكان‪ ،‬بەشداریی‬ ‫تێدا بكەن‪ ،‬ئامانجی ئەوەیە لەو‬

‫ك��ۆن��گ��رەی��ەدا گفتوگۆ ل � ‌ه سه‌ر‬ ‫پڕۆژه‌یه‌ک بكات‌و گەاڵڵەی بكات‪،‬‬ ‫بۆ ئەوەی كوردی سوریا پڕۆژەیەكی‬ ‫هەبێت بۆ داواكارییەكانی‪ ،‬ئەمەش‬ ‫بۆ ئەوەیە ئەنجومەنێكی نەتەوەیی‬ ‫دروست بكرێت‪ ،‬بۆ ئەوەی خۆمان‬ ‫ئامادە بكەین بۆ دانوستان لەگەڵ‬ ‫الیەنە عەرەبییەكان‪ ،‬تا لەئایندەی‬ ‫سوریادا پشكمان هەبێت‪.‬‬ ‫رۆژن���ام���ە‪ :‬گ��رن��گ��ت��ری��ن ئ��ەو‬ ‫داواكارییانەی ئێوە وەك كوردی‬ ‫سوریا‪ ،‬چین؟‬ ‫* ل��ە ش��ەق��ام��ی ك��وردی��ی‌و‬ ‫حزبە سیاسییەكاندا‪ ،‬جیاوازیی لە‬ ‫بۆچوونەكانیاندا هەیە‪ .‬گفتوگۆی‬ ‫زۆر هەیە ل��ەم��ب��ارەی��ەوە‪ ،‬ب��ەاڵم‬ ‫زۆربەی داواكارییەكان‌و بۆچوونەكان‬ ‫لەسەر ئەوەن‪ ،‬فیدرالیی بۆ كورد‬ ‫بێت‪ ،‬بۆ ئەوەی جارێكی تر سوریا‬ ‫نەبێتەوە بە دەوڵەتێكی ناوه‌ندی‪،‬‬ ‫بەڵكو زیاتر جۆرێك لە دابەشكردنی‬ ‫دەسەاڵتەكان هەبێت‪.‬‬ ‫رۆژن���ام���ە‪ :‬ئ��ەی هەڵوێستی‬ ‫ئۆپۆزسیۆنی عەرەبیی بەرامبەر‬ ‫داواكارییەكانی ئێوە چین؟‬ ‫* تائێستا بۆچوونەكان زۆرن‬ ‫لەمبارەیەوە‪ .‬زۆر شت دەنو‌وسرێن‪،‬‬ ‫ه��ەن��دێ��ك داواك���اری���ی فیدرالیی‬ ‫بەگونجاو دەزانن‪ ،‬هەندێكی تریان‬ ‫یەكپارچەیی دەوڵەتی سوریاو بگرە‬ ‫مەركەزی بەهێزیان دەوێ��ت‪ .‬ئێمە‬ ‫لەزۆر شوێندا بۆچوونی خۆمانمان‬ ‫لەبارەی فیدراڵییەوە خستووه‌ته‌‬ ‫روو‪ .‬ل��ەئ��ێ��س��ت��اش��دا‪ ،‬ل��ەه��ەوڵ��ی‬ ‫لیژنەی هه‌ماهه‌نگین بۆ ئ��ەوەی‬ ‫لەگەڵ هەموو الیەنەكاندا قسە‬ ‫بكەین‪ ،‬داواكارییەكانی كوردیان‬ ‫پێ بڵێین‪ ،‬بەاڵم نابێت ئەوەشمان‬ ‫لەبیربچێت‪ ،‬ئەوانیش بەئاسانیی‬ ‫داواكارییەكانمان قبووڵ ناكەن‪.‬‬ ‫ێ كەس دەوڵەتی‬ ‫تائێستاش‪ ،‬هەند ‌‬ ‫سوریا بەبەشێك لەجیهانی عەرەبیی‬ ‫دەزانن‪ ،‬بەاڵم تائێستا شتێكی ر‌وون‬ ‫نییە لەالیەن الیەنە عەرەبییەكانەوە‬ ‫بۆ دۆزی كورد‪.‬‬

‫سوریا؛ لەبەردەم هێرشێكی هەرێمییدا‬ ‫راپۆرتی‪ :‬شااڵو فەتاح‬

‫‪..............................................................‬‬

‫ئەوەی ك���ە ك��ۆم��ەڵ��گ��ەی‬ ‫نێودەوڵەتیی وەاڵمێكی ئەوتۆی‬ ‫نەبووە بەرامبەر «دەستدرێژییەكانی‬ ‫س��وری��ا‪ ،‬ب��ۆ س��ەر مافی م��رۆڤ‌و‬ ‫هاواڵتییان»‪ ،‬لەالیەن دراوسێكانی‬ ‫س��وری��او‌ه ق��ەرەب��وو ك��راوەت��ەوە‪.‬‬ ‫لەئێستادا هەر (‪ )45‬خولەك جارێك‬ ‫هاواڵتییەكی سوریایی دەكوژرێت‪،‬‬ ‫ب����ەاڵم ل��ەج��ی��ات��ی ك��ۆم��ەڵ��گ��ەی‬ ‫نێودەوڵەتیی‪ ،‬هێزە هەرێمییەكان‬ ‫قسە لەسەر چارەنووسی ئەو واڵتە‬ ‫دەكەن‪.‬‬ ‫هەریەكە لە سعودیەو توركیا‪،‬‬ ‫لەئێستادا سه‌رگه‌رمی گفتوگۆن‬ ‫لەسەر چۆنییەتی یەكالییكردنەوەی‬ ‫چارەنووسی سوریا‪ .‬بەپێچەوانەی‬ ‫دۆخ����ی ئ��اس��ای��ی‪ ،‬ك��ۆم��ەڵ��گ��ەی‬ ‫نێودەوڵەتیش‪ ،‬هەرچەندە چەند‬ ‫هەنگاوێكی ناوە‪ ،‬بەاڵم تا رادەیەك‬ ‫بێدەنگە‪ .‬هێزێكی دیکه‌ی هەرێمیی‬ ‫كە ئێرانە‪ ،‬بووە بە پشتگیریكارێكی‬ ‫سه‌رسه‌ختی سوریاو دەوترێت كە‬ ‫هانی عێراقیشی داوە پشتگیریی‬ ‫مادیی لە رژێمەكەی ئەسەد بكات‪.‬‬ ‫ئ���ەوەی كە سوریا دراوسێی‬ ‫ئیسرائیلە‪ ،‬خاڵێكی بەهێزە بۆ‬ ‫رژێ��م��ی س��وری��ا‪ ،‬ه��ەرچ��ەن��دە لە‬ ‫رووكاردا دژایەتی ئیسرائیل دەكات‪،‬‬ ‫ب���ەاڵم ب���ووە ب��ەه��ۆی پاراستنی‬

‫شاعه‌بدوڵاڵی عه‌ره‌بستانی سعودی‌و ئه‌ردۆغانی سه‌رۆک وه‌زیرانی تورکیا‌‬ ‫سنوورەكانی ئیسرائیل‌و رێگرتن لە‬ ‫ئۆپۆزسیۆنێكی توندڕەوی ئیسالمیی‬ ‫لە ناوچەكە‪ .‬هەریەكە لە خۆرئاواو‬ ‫ئیسرائیلیش‪ ،‬لەوە دەترسن رووخانی‬ ‫رژێمەكەی ئەسەد ببێتە هۆی هاتنە‬ ‫سەر حوكمی كەسانێك‪ ،‬كە هەڕەشە‬ ‫لە ئاسایشی نەتەوەیی ئیسرائیل‬ ‫بكەن‪.‬‬ ‫ئێران‪ ،‬بەرژەوەندییەكی دیاری‬ ‫هەیە لە مانەوەی رژێمی ئەسەددا‪،‬‬ ‫ئەویش ئاسانكارییە بۆ درێژبوونەوەی‬ ‫شۆڕشی ئێرانیی لە ناوچەكەدا‪.‬‬ ‫رژێمی سوریا گەر یارمەتی حیزبە‬ ‫شیعەكان نەدات لە نیمچە دوورگەی‬

‫عەرەبیی‪ ،‬ئەوا دژایەتییان ناكات‪.‬‬ ‫ئ��ەم��ە ج��گ��ە ل��ە دژای��ەت��ی��ك��ردن��ی‬ ‫خۆرئاوا‪ ،‬كە هەریەكە لە ئێران‌و‬ ‫سوریا بەیەكەوە دەبەستێتەوە‪،‬‬ ‫جگە لەوەی بنەماڵەی بەشار ئەسەد‬ ‫بنەماڵەیەكی عەلەوییە‪ ،‬كە كەمینەن‬ ‫لە سوریادا‪.‬‬ ‫ب���ەاڵم ت��ورك��ی��او سعودییە‪،‬‬ ‫ئامانج‌و ستراتیژی جیاوازیان هەیە‪.‬‬ ‫سعودییە هەمیشە س��وری��ای بە‬ ‫دەوڵەتێكی كەللەڕەق ناسیوە‪ ،‬كە‬ ‫یارمەتی فراوانبوونی نفوزی ئێران‬ ‫دەدات لە ناوچەكەدا‪ .‬سعودییە كە‬ ‫مەترسییەكی زۆری لە فراوانبوونی‬

‫دەسەاڵتی ئێراندا هەیە‪ ،‬زۆربەی كات‬ ‫پشت بە خۆرئاواییەكان دەبەستێت‬ ‫بۆ رێگرتن لە ئێران‪ ،‬لە ئێستاشدا‬ ‫گ��ەر ه��ەل هەڵكەوێت ئامادەیە‬ ‫یارمەتی ه��ەر هێرشێك ب��دات بۆ‬ ‫پشت شكاندنی هاوڕێیەكی دڵسۆزی‬ ‫ئەو واڵتە‪.‬‬ ‫توركیاش‪ ،‬پەیوەستە بە پێگەی‬ ‫نوێی هەرێمیی‌و دۆخی ناوخۆیی ئەو‬ ‫واڵتەوە‪ .‬توركیا لە ئێستادا دەیەوێت‬ ‫وەك بەهێزترین هێزی هەرێمیی‬ ‫دەربكەوێت بۆ یەكالییكردنەوەی‬ ‫كێشەكان‪ ،‬ل��ەب��ەرئ��ەوەش كاتێك‬ ‫لەالیەن ئەمریكاوە گڵۆپی سەوزی‬

‫بۆ هەڵدەكرێت‪ ،‬دوور نییە بیەوێت‬ ‫چارەنووسی سوریا لە بەرژەوەندیی‬ ‫خۆی یەكالیی بكاتەوە‪ .‬ئەمە جگە‬ ‫ل��ەوەی كە توركیا كەمینەیەكی‬ ‫ك��وردی بەهێزی هەیە‪ .‬هەركاتێك‬ ‫رژێ��م��ی س��وری��ا ب��ڕووخ��ێ��ت‪ ،‬دوور‬ ‫نییە كوردەكان داوای فیدراڵییەت‬ ‫بكەن‪ ،‬بەتایبەت كە بە دانپێدانانی‬ ‫سیاسەتوانێكی ك��ورد‪ ،‬لەئێستادا‬ ‫رێكخراوترین ئۆپۆزسیۆنیان هەیە‪.‬‬ ‫ه��ەر هەنگاوێكی ل��ەوج��ۆرەی��ش‪،‬‬ ‫دەبێتە هۆی جواڵندنی كێشەی كورد‬ ‫لە توركیاو دوور نییە مەترسی زۆر‬ ‫گەورەی بۆ ئەو واڵتە لێبكەوێتەوە‪.‬‬ ‫لەالیەكی دیكەوە‪ ،‬سوپای توركیا‬ ‫ماوەی چەند مانگێكە لە ئەركەكانی‬ ‫دادەماڵرێت‌و وەك سوپایەكی بێكار‬ ‫دەردەكەوێت‪ ،‬بەتایبەت دوای ئەوەی‬ ‫جەنگی دژە‪-‬تیرۆری لێسەنرایەوه‌و‬ ‫درایە پۆلیس‪ .‬لەئێستادا‪ ،‬توركیا‬ ‫دەیەوێت ئەركێكی نوێ‌‌و قورس بە‬ ‫سوپاكەی بسپێرێت‪ ،‬كە لە جیاتی‬ ‫ئ��ەوەی لە ن��اوخ��ۆدا ش��ەڕ بكەن‪،‬‬ ‫لە دەرەوە شەڕ بكەن‪ .‬یەكەمین‬ ‫تاقیكردنەوەی ئەم ستراتیژە نوێیە‪،‬‬ ‫دوور نییە لە سوریادا بێت‪.‬‬ ‫ئاماژەكان رووەو ئەوەن‪ ،‬كە گەر‬ ‫هێرشێك بكرێتە سەر سوریا‪ ،‬ئەوە‬ ‫زیاتر هێرشێكی هەرێمیی دەبێت تا‬ ‫نێودەوڵەتیی‪ ،‬یاخود النیكەم بە‬ ‫سەركردایەتیی هێزێكی هەرێمیی‬ ‫دەكرێت‪.‬‬

‫زمناكۆ جەالل‬

‫هەڵوێستی‬ ‫توركیا بەرامبەر‬ ‫سووریا‬ ‫ل��ە س��ەروب��ەن��دی گەیشتنی پریشكی‬ ‫خۆپیشاندانەكان بە واڵتی سووریا‪ ،‬لەنێو‬ ‫ئ��ەو واڵت��ان��ەی لەنزیكەوە هەڵوێستیان‬ ‫لەسەر ئەم رەوش��ەی سووریا وەرگرتووە‪،‬‬ ‫واڵتی توركیا زۆرترین كات ئامادەیی هەیە‪،‬‬ ‫ئەمەیش لەخۆوە سەرچاوەی نەگرتووە‌و‬ ‫كۆمەڵە هۆكارێك هەن‪ ،‬لەوانە؛ سووریا‪،‬‬ ‫واڵتێكە سنوورێكی دوورودرێ���ژی لەگەڵ‬ ‫توركیادا هەیەو ه��ەر ج��ۆرە پشێوییەك‬ ‫لەم واڵتەدا‪ ،‬كاریگەریی بۆ توركیا دەبێت‪،‬‬ ‫هەروەها لەم سااڵنەی دواییدا‪ ،‬بە واڵتی‬ ‫دۆس��ت‌و نزیكی ی��ەك هەژمار دەك��ران لە‬ ‫ناوچەكەدا‪ .‬رەنگە دەسەاڵتدارانی توركیا‪،‬‬ ‫زۆر حەز بە كەوتنی دەسەاڵتەكەی ئەسەد‬ ‫نەكەن‪ ،‬بۆیە لە سەرەتای رووداوەكانەوە‪،‬‬ ‫بە بەردەوامیی‌و بەشێوەی جیاواز‪ ،‬رێنمایی‌و‬ ‫ئامۆژگاری دەسەاڵتەكەی ئەسەدیان كردووە‬ ‫ب��ە ك��ران��ەوەی زی��ات��ری دیموكراتییانە‌و‬ ‫وەاڵمدانەوەی داواكانی هاواڵتییانی سووریا‪.‬‬ ‫لەهەمانكاتدا‪ ،‬ئەو ئەگەرەیان لەبیرنەكردووە‬ ‫كە باهۆزی گۆڕانكاریی‪ ،‬رووی لەو واڵتە‬ ‫ك��ردووە‌و ب��ەرەو ئ��ەوە دەڕوات كۆتایی بە‬ ‫دەسەاڵتەكەی ئەسەد بهێنێت‪ ،‬بۆیە هەر زوو‬ ‫كەوتنە خۆئامادەكردن بۆ مامەڵەكردن لەگەڵ‬ ‫سووریای دوای رژێمەكەی ئەسەد‪ ،‬ئەمەیش‬ ‫ب��ە ك��ۆب��وون��ەوەی یەكەمی ئۆپۆزسیۆنی‬ ‫سووریا لە شاری ئەنتالیا‪.‬‬ ‫لەم رۆژان���ەدا‪ ،‬وەك دوایین پێشهاتی‬ ‫رووداوەك����ان‪ ،‬سوپای توركیا ژم��ارەی��ەك‬ ‫لەهێزەكانی خۆی لەسەر سنووری سووریا‬ ‫كۆكردووەتەوەو بانگێشتی ئەو ئەفسەرە‬ ‫پلەدارانەی کردووه‌ته‌وه‌؛ که‌ لە پێنج ساڵی‬ ‫راب��ردوودا خانەنشین ك��راون‪ .‬ناكرێت ئەم‬ ‫رەفتارانەی توركیاو بەتایبەت كۆكردنەوەی‬ ‫هێزێكی بەرچاو لەسەر سنووری سووریا‪،‬‬ ‫نادیدە بگیرێن‌و دەكرێت خوێندنەوەیەكی بۆ‬ ‫بكەین‪:‬‬ ‫‪ -1‬ه��ەرچ��ەن��دە ت��ورك��ی��ا‪ ،‬ب��ۆئ��ەوەی‬ ‫هەڵوێستی ل��ەن��او واڵت��ان��ی موسڵمانی‬ ‫ناوچەكەدا‪ ،‬نەكەوێتە بەر رەخنەو گلەیی‪،‬‬ ‫لەكاتێكدا ئەندامێكی كارای هێزی ناتۆیە‌و‬ ‫ئ��ەگ��ەری س��رەوان��دن��ی گ���ورزی سەربازیی‬ ‫لەالیەن ئەم هێزەوە لەئارادایە‪ ،‬بۆیە دەیەوێت‬ ‫پێشوەختە هەموو هەوڵێك لەگەڵ سووریادا‬ ‫بدات؛ تا كات لە دەست سووریا دەرنەچووە‪.‬‬ ‫‪ -2‬دەیەوێت ئەو دەس��ەاڵت��ەی دوای‬ ‫ئ��ەس��ەد س��ووری��ا ب��ەڕێ��وەدەب��ات‪ ،‬ب��ە هیچ‬ ‫شێوەیەك دوورنەبێت لە توركیاوە‌و گلەیی‬ ‫ئ��ەوەی لێ نەكەن دەسەاڵتدارانی توركیا‪،‬‬ ‫دۆستی رژێمی ئەسەد بوون‪ ،‬بۆیە لە ئێستاوە‬ ‫مامەڵەیەكی جددیی لەگەڵ ئۆپۆزسیۆنی‬ ‫سووریادا دەكات‪.‬‬ ‫‪ -3‬ت��ورك��ی��ا‪ ،‬ل��ەڕێ��گ��ای ه��ەژم��ون��ی‬ ‫خ��ۆی��ەوە‪ ،‬دەی��ەوێ��ت رێ��گ��ر بێت ل��ەوەی‬ ‫ك��وردەك��ان��ی س��ووری��ا‪ ،‬پێگەی گ��ەورەی��ان‬ ‫لە دەسەاڵتی ئایندەی سووریادا هەبێت‪،‬‬ ‫لە ترسی ئەوەی نەبادا‪ ،‬لەژێر كاریگەریی‬ ‫ئەزمونی كوردەكانی عێراق‌و سووریا‪ ،‬لە‬ ‫ئایندەدا كوردەكانی ناوخۆیی توركیا كار بۆ‬ ‫بەهێزكردنی سێكوچكەی كوردی (دیاربەكر‪،‬‬ ‫قامیشلۆ‪ ،‬هەولێر) بكەن‪.‬‬ ‫‪ -4‬لەبارەی كۆكردنەوەی هێزیشەوە‪،‬‬ ‫چەند ئامانجێكی هەیە؛ لەسەر ئاستی‬ ‫دەرەكیی‪ ،‬دەیەوێت لە دۆخی دروستبوونی‬ ‫هەرپشێوییەكدا‪ ،‬سنوورەكانی تۆكمەو‬ ‫پارێزراو بن‌و هەروەها فشارێكی زیاتریش‬ ‫بێت بۆ سەر سووریا‪.‬‬ ‫لەهەمانكاتدا‪ ،‬لەسەر ئاستی ناوخۆ‪،‬‬ ‫م��اوەی��ەك��ە دەس���ەاڵت���ەك���ەی ئ���ەردۆغ���ان‬ ‫ملمالنێیەكی ت��ون��دی ل��ەگ��ەڵ س��وپ��ادا‬ ‫دەستپێكردووە‌و چەندین پلەداری رەوانەی‬ ‫زیندان‪ ،‬یان ماڵەوە كردووەتەوە‪ .‬دەیەوێت‬ ‫لەم كاتەدا‪ ،‬سەرقاڵییەك بۆ سوپای توركیا‬ ‫دروستبكات لەسەر ئاستی دەرەوە‪ ،‬تا‬ ‫دووری���ان بخاتەوە لە بیركردنەوە لەهەر‬ ‫پەرچەكردارێك بۆ هەڵوێستەكانی ئەردۆغان‬ ‫بەرامبەر سوپا‌و پەیامێكیشیان پێبدات‬ ‫كە رۆڵی ئایندەی سوپای توركیا‪ ،‬لەسەر‬ ‫ئاستی دەرەكییە‪ ،‬نەك ملمالنێی سیاسیی‬ ‫ناوخۆیی‪.‬‬

‫ذمارة (‪ )647‬سيَشةممة ‪2011/8/16‬‬

‫مالیكی‪ :‬وەزیری كارەبا؛ لەگەڵ كۆمپانیای ئیفالسبوودا‪ ،‬گرێبەستی كردووە‬ ‫رۆژن����������ام����������ە‪ :‬ب���ەپ���ێ���ی‬ ‫ن��ووس��راێ��ك��ی رەس���م���ی���دا‪ ،‬كە‬ ‫س��ای��ت��ی «ش���ەت���ول���ع���ەرەب»‬ ‫باڵویكرد‌ووەتەوەو لە (‪)2011/8/9‬‬ ‫دا‌و لە نووسینگەی نوری مالیكی‪،‬‬

‫س���ەرۆك وەزی���ران���ەوە ن��ێ��رراوە‬ ‫ب��ۆ س��ەرۆك��ای��ەت��ی��ی پ��ەرل��ەم��ان‪،‬‬ ‫هۆكارەكانی الدانی رەعد شەالل‬ ‫ل��ە پۆستی وەزارەت����ی ك��ارەب��ا‪،‬‬ ‫ئاشكراكراون‪.‬‬

‫ل��ەو ن���ووس���راوەدا‪ ،‬ك��ە ئیمزای‬ ‫مالیكی بەسەرەوەیە‪ ،‬ئاماژە بەوە‬ ‫دراوە‪ :‬وەزیری كارەبا‪ ،‬ئەدای باش‬ ‫نەبووەو گرێبەستی بە بودجەی‬ ‫زۆر لەگەڵ چەند كۆمپانیایەكی‬

‫كەنەدیی‌و ئەڵمانییدا ک��ردووه؛‌‬ ‫كە ئیفالسیان ك���ردووە‌و پ��ارەی‬ ‫گشتیی‌و بەرژەوەندیی دەوڵەتی‬ ‫خستووەتە مەترسییەوە‌و رێنمایی‬ ‫س����ەرۆك وەزی�����ران‌و س��ەرۆك��ی‬

‫ئەنجومەنی وزەی عێراقی لەبارەی‬ ‫گرێبەستەكانەوە ش��ك��ان��دووە‌‪،‬‬ ‫هه‌ربۆیه‌ رێوشوێنی یاسایی لە دژی‬ ‫هەموو ئەو كەسانە دەگرنەبەر‪ ،‬كە‬ ‫لەودۆسێیە تێوه‌گالون‪.‬‬

‫«بیرمان لەوە نەكردووەتەوە؛ لەباری لەسێدارەنەدانی سوڵتان هاشمدا‪ ،‬چی بكەین»‬

‫وتەبێژی فراكسیۆنی هاوپەیمانیی‪:‬‬

‫ناردنی پێشمەرگە؛ تەنیا بە رێككەوتن دەبێت‬

‫سازدانی‪ :‬هەستیار قادر‬

‫‪........................................................‬‬

‫وت��ەب��ێ��ژی ف��راك��س��ی��ۆن��ی‬ ‫هاوپەیمانیی ك��وردس��ت��ان لە‬ ‫پەرلەمانی عێراق‪ ،‬ئاماژە بەوە‬ ‫دەك��ات‪ :‬ئەندامە «یەكێتی‌و‬ ‫پارتی»یەكانی فراكسیۆنەكەی‪،‬‬ ‫رایان وایە‪ :‬حكومەت دەتوانێت‬ ‫بەبێ گ��ەڕان��ەوە ب��ۆ س��ەرۆك‬ ‫ك��ۆم��ار‪ ،‬س��زای ل��ەس��ێ��دارەدان‬ ‫بەسەر تاوانبارانی ئەنفالدا‬ ‫جێبەجێ بكات‪ ،‬بەاڵم دەڵێت‪:‬‬ ‫«ت��ائ��ێ��س��ت��ا ب��ی��رم��ان ل���ەوە‬ ‫نەكردووەتەوە‪ ،‬ئەگەر ئەو كارە‬ ‫ئەنجام نەدرا‪ ،‬چی بكەین؟»‪.‬‬ ‫د‪ .‬موئەیەد ت��ەی��ب‪ ،‬لەم‬ ‫چاوپێکه‌وتنه‌ی «رۆژنامە»دا‪،‬‬ ‫دەڵ��ێ��ت‪« :‬تەنیا ل��ە رێگای‬ ‫رێككەوتنەوە‪ ،‬پێشمەرگە بۆ‬ ‫ناوچەدابڕاوەكان دەنێردرێت»‪.‬‬ ‫رۆژن��ام��ە‪ :‬نزیكدەبینەوە‬ ‫لە تێپەڕبوونی ساڵێك بەسەر‬ ‫دەستپێشخەرییەكەی سەرۆكی‬ ‫ه��ەرێ��م��دا ب���ۆ پێكهێنانی‬ ‫حكومەتی ع��ێ��راق‪ ،‬پێتوایە‬ ‫ئ��ەو دەستپێشخەرییە‪ ،‬وەك‬ ‫پێویست جێبەجێكراوە؟‬ ‫* ه����ەن����دێ����ك ل����ەو‬ ‫رێ��ك��ك��ەوت��ن��ان��ەی ه��ەول��ێ��ر‪،‬‬ ‫ك�����ە ل�����ە دەرەن����ج����ام����ی‬ ‫دەستپێشخەرییەكەی سەرۆكی‬ ‫ه��ەرێ��م��ەوە دروس����ت ب���وون‪،‬‬

‫هەندێكیان‬ ‫جێبەجێكراون‌و‬ ‫م��اون كە جێبەجێ نەكراون‪،‬‬ ‫ب���ەاڵم س��ەرج��ەم الی��ەن��ەك��ان‬ ‫ل���ەپ���ەرل���ەم���ان���دا‪ ،‬ئ���ام���اژە‬ ‫ئیلتیزامیان‬ ‫ب����ەوەدەك����ەن‬ ‫ب���ەو دەس��ت��پ��ێ��ش��خ��ەری��ی��ەوە‬ ‫هەیە‌و تائێستاش زی��ن��دووە‌و‬ ‫ئ��ەوەی تێبینی لەسەر بێت‪،‬‬ ‫پەیوەندیی بە ناكۆكیی نێوان‬ ‫عێراقییەو دەوڵەتی قانونەوە‬ ‫ه��ەی��ە‪ .‬عێراقییە‪ ،‬دەوڵ��ەت��ی‬ ‫ق��ان��ون ب��ە پ��اب��ەن��د ن��ەب��وون‬ ‫ب���ەو رێ��ك��ك��ەوت��ن��ە تۆمەتبار‬ ‫دەك��ات‌و دەوڵەتی قانونیش‪،‬‬ ‫عێراقییە ب��ە بەربەستدانان‬ ‫جێبەجێكردنی‬ ‫ل���ەب���ەردەم‬

‫ئ��ەو رێ��ك��ك��ەوت��ن��ە تۆمەتبار‬ ‫دەك��ات‌و گرنگترین گ��رێ لەو‬ ‫رێككەوتنەدا‪ ،‬ئەنجومەنی بااڵی‬ ‫سیاسەتە ستراتیژییەكانە‪ ،‬كە‬ ‫تائێستا پێكنەهاتووە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫م��ەب��دەئ��ی��ی��ەن ل��ەپ��ەرل��ەم��ان‪،‬‬ ‫رازیبوون‌و خوێندنەوەی یەكەم‬ ‫بۆ پڕۆژەیاساكەی كرا‪.‬‬ ‫رۆژن��ام��ە‪ :‬ئێوە‪ ،‬دەنگتان‬ ‫ب��ۆ پێكهێنانی ئەنجومەنی‬ ‫سیاسەتە ستراتیژییەكان داوە‪،‬‬ ‫مەترسیتان نییە لە دژی كورد‬ ‫بەركاربهێنرێت؟‬ ‫* بەپێی پ��ڕۆژەی��اس��ای‬ ‫ئەنجومەنەكە‪ ،‬ئەندامانی ئەو‬ ‫ئەنجومەنە‪ )20( ،‬كەسن‌و‬

‫شەشیان كورد دەب�ن‌و رێژەی‬ ‫بڕیاردانیش لەئەنجومەنی بااڵی‬ ‫ستراتیژییەكان‪،‬‬ ‫سیاسەتە‬ ‫ب���ەش���ێ���وەی���ەك دەب���ێ���ت بە‬ ‫رەزام��ەن��دی��ی زی��اد (‪)%80‬ی‬ ‫ئەندامانی ئەو ئەنجومەنە بێت‪،‬‬ ‫تا مولزەمبێت بۆ دەسەاڵتی‬ ‫جێبەجێكردن‌و ئ��ەگ��ەر ئەو‬ ‫ش��ەش ئەندامەی ك��ورد رازی‬ ‫ن��ەب��ن‪ )%80( ،‬ن��ای��ەت��ەدی‌و‬ ‫بەوشێوەیەش ئەو ئەنجومەنە‬ ‫ناتوانێت هیچ بڕیارێك بدات كە‬ ‫كورد رازی نەبێت‌و ئێمە نیمچە‬ ‫ڤیتۆیەكمان تێیدا دەبێت‪.‬‬ ‫رۆژن���ام���ە‪ :‬ل��ە مەسەلەی‬ ‫لەسێدارەدانی سوڵتان هاشمی‬ ‫ت��اوان��ب��اری ئەنفالدا‪ ،‬هەست‬ ‫بەجیاوازیی هەڵوێستی ئەندامە‬ ‫پارتی»یەكانی‬ ‫«یەكێتیی‌و‬ ‫ف��راك��س��ی��ۆن��ی هاوپەیمانیی‬ ‫كوردستان دەكرێت‪ ،‬دەتوانیت‬ ‫بەڕاشكاویی پێمان بڵێیت‪،‬‬ ‫لەگەڵ ئەوەدان لەسێدارەبدرێت‪،‬‬ ‫یان نا؟‬ ‫* ئەندامانی پەرلەمانی‬ ‫سەر بە «یەكێتی‌و پارتی»ش‪،‬‬ ‫ی��ەك بۆچوونیان هەبووە كە‬ ‫حكومەتی عێراقی دەتوانێت‬ ‫بەبێ گەڕانەوە بۆ رەزامەندیی‬ ‫سەرۆك كۆمار‪ ،‬ئەو تۆمەتبارانە‬ ‫ل��ەس��ێ��دارەب��دات‌و ل��ەی��اس��ای‬ ‫دادگاشدا‪ ،‬مەرجی ئیمزاكردنی‬ ‫س���ەرۆك ك��ۆم��اری تیا نییە‪،‬‬ ‫ئێمە رامان وابووە كە متمانە‬

‫بە دادگ��ا بكرێت‪ ،‬كاری خۆی‬ ‫ب��ك��ات‪ ،‬ك��ە دادگ��ای��ش س��زای‬ ‫ل��ەس��ێ��دارەدان��ی داوە‌و یاسا‬ ‫رێگادەدات بەبێ رەزامەندیی‬ ‫سەرۆك كۆمار جێبەجێبكرێت‪،‬‬ ‫با جێبەجێبكرێت‪ ،‬تەنانەت‪،‬‬ ‫م���ام ج���ەالل‪-‬ی���ش دەڵ��ێ��ت‪،‬‬ ‫م��ن ئ��ی��م��زای ن��اك��ەم‪ ،‬ب��ەاڵم‬ ‫نەیوتووە‪ ،‬دژی لەسێدارەدانی‬ ‫ئەو تۆمەتبارانەم‪ ،‬بە بەڵگەی‬ ‫ئەوەی سەدام لەسێدارە دراو‬ ‫تاڵەبانی لەدژی نەبوو‪.‬‬ ‫رۆژنامە‪ :‬ئەگەر موماتەڵە‬ ‫بە س��زای لەسێدارەدانی ئەو‬ ‫تۆمەتبارانە كرا‪ ،‬هەڵوێستتان‬ ‫چی دەبێت؟‬ ‫* تائێستا‪ ،‬دوابڕیار لەسەر‬ ‫ئ��ەو مەسەلەیە دەرن��ەچ��ووە‪،‬‬ ‫ب��ڕی��اری ل��ەس��ێ��دارەدان��ەك��ەش‬ ‫ماوە كە الیەنێك هەیە دەبێت‬ ‫جێبەجێی ب��ك��ات‌و ب��ەك��اری‬ ‫خ���ۆی ه��ەڵ��س��ێ��ت‪ .‬تائێستا‪،‬‬ ‫بیرمان ل��ەوە نەكردووەتەوە‪،‬‬ ‫هەنگاوی دووەم لەو بارەیەوە‬ ‫چ��ی ب��ك��ەی��ن‪ ،‬ب���ەاڵم ب���رادەرە‬ ‫ش��ی��ع��ەك��ان‪ ،‬س���وورن ل��ەس��ەر‬ ‫لەسێداره‌دانیان‌و ئەوانیش کار‬ ‫بۆ ئەو مەسەلەیە دەكەن‪ ،‬ئێمە‬ ‫رێگرنین لە لەسێدارەدانیان‪،‬‬ ‫بەاڵم ئ��ەوەی بۆ ئێمە گرنگە‪،‬‬ ‫ئ��ەوەی��ە ئ��ەگ��ەر ئ��ەم كەسانە‬ ‫لەسێدارە بدرێن‪ ،‬یان نا‪ ،‬ئەمە‬ ‫پرسێكی گەورە نییە الی ئێمە‪،‬‬ ‫كێشەكە ئەوەیە‪ ،‬كە هەندێك‬

‫دەنگ هەبوون وەك سیمبوولی‬ ‫نیشتمانیی‌و قارەمان‪ ،‬تەماشای‬ ‫ئ��ەم تۆمەتبارانەیان دەك��رد‌و‬ ‫ئێمە ئەوە قبووڵ ناكەین‪.‬‬ ‫رۆژنامە‪ :‬بەمدواییە‪ ،‬پرسی‬

‫په‌رله‌مانتارانی‬

‫یەكێتی‌و‬ ‫پارتی‪ ،‬هاوڕابوون‪ ،‬ک ‌ه‬ ‫دەتوانرێت بێ گەڕانەوە‬ ‫بۆ رەزامەندیی‬ ‫سەرۆك كۆمار‪ ،‬ئەو‬ ‫تۆمەتبارانە‬ ‫لەسێدارە بدرێن‬ ‫دەركردنی كوردتان لە جەلەوالو‬ ‫س��ەع��دی��ە ب��ی��رك��ەوت��ووەت��ەوە‌و‬ ‫نامەیەكیشتان ئاراستەی مالیكی‬ ‫ك����ردووە‌و ت��ێ��ی��دا ه��ەڕەش��ەی‬ ‫گ��ەڕان��دن��ەوەی پێشمەرگەتان‬ ‫كردووە بۆ ئەو ناوچەیە؟‬

‫* ئ��ێ��م��ە‪ ،‬ب��اس��م��ان��ك��رد‬ ‫ك��ە ت��ەم��ەن��ن��ام��ان ن��ەدەك��رد‬ ‫بارودۆخەكە بگاتە ئەو رادەیەی‬ ‫پێشمەرگە بچێتە ئەو ناوچەیە‪،‬‬ ‫ب�����ەاڵم خ��ەڵ��ك��ی ن��اوچ��ەك��ە‬ ‫داوای��دەك��ەن‌و وەك��و یاسایش‪،‬‬ ‫دەبێت رەزامەندیی وەربگرن‬ ‫بۆ چوونی پێشمەرگە‌ بۆ ناوچە‬ ‫كێشەلەسەرەكان‪ ،‬دەبێت بە‬ ‫رێككەوتنی سەرۆكی هەرێم‌و‬ ‫سەرۆك وه‌زیرانی عێراق بێت‪،‬‬ ‫بەبێ ئەوە‪ ،‬ناكرێت پێشمەرگە‬ ‫بچێتە هیچ شوێنێك‪ ،‬بە داوای‬ ‫خەڵكی ناوچەكەو تەنانەت چەند‬ ‫پەرلەمانتارێكی ناوچەكەیش‪،‬‬ ‫پێشمەرگە جموجۆڵ ناكات‌و‬ ‫بەتەنیا به‌و سیغەی رێككەوتنە‪،‬‬ ‫هێزی پێشمەرگە دەتوانێت‬ ‫بچێتە ئەو ناوچانە‪.‬‬ ‫رۆژن��ام��ە‪ :‬ب��ەاڵم پێشتر‪،‬‬ ‫ساڵی (‪ ،)2008‬پێشمەرگە لەو‬ ‫ناوچانە ب��وون‌و بە رێككەوتن‬ ‫كشانەوە‪ ،‬ئەمە هەڵە نەبوو؟‬ ‫* بەڵێ‌‪ ،‬كشانەوەكە بەپێی‬ ‫رێككەوتن‌و رەزامەندیی هەردووال‬ ‫ك���راو ئ��ەوك��ات بارودۆخێكی‬ ‫وادروس��ت بوو كە پێشمەرگە‬ ‫بچنە ئەو ناوچانە‪ ،‬بەاڵم داوای‬ ‫گرەنتی حكومەتی فیدراڵی كرا‬ ‫بۆ هاواڵتییانی ك��ورد‪ .‬ئەگەر‬ ‫ئەم بارودۆخە ب��ەردەوام بێت‪،‬‬ ‫قبووڵ ناكرێت‌و رێگاكانی تری‬ ‫ناردنی پێشمەرگە نایاسایی‬ ‫دەبن‪.‬‬

‫‪Reklam‬‬

‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬

‫‪‬‬ ‫‪‬‬

‫‪‬‬ ‫‪‬‬

‫‪‬‬

‫‪‬‬ ‫‪‬‬

‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬

‫‪‬‬

‫‪‬‬ ‫‪‬‬

‫‪www.rozhnama.net‬‬

‫‪birura.rozhnama@yahoo.com‬‬

‫ذمارة (‪ )647‬سيَشةممة ‪2011/8/16‬‬ ‫مەجید ساڵح *‬

‫وەاڵمێك؛ بۆ نووسینەكەی كاك هەڤاڵ كوێستانی‬ ‫• راگەیاندنی كۆمسیۆنی بااڵی هەڵبژاردن‬ ‫نوێترین نووسینی كاك هەڤاڵ كوێستانی‪،‬‬ ‫بریتییە لە وەرگێڕانی قسەو قسەڵۆك‌و بوختانەكانی‬ ‫«حنان فتالوی» بۆ زمانی كوردیی‌و لە ژمارە‬ ‫(‪)645‬ی رۆژنامـــــەی «رۆژن��ام��ە»دا باڵوی‬ ‫كردووەتەوە‪.‬‬ ‫نووسەر‪ ،‬پێیوایە‪ :‬ئەو دەستە كۆمسیارەی‬ ‫یەكەمجار دەسەاڵتی ئیئتالف دایمەزراندن (كە‬ ‫ئەمریكییەكانن)‪ ،‬دەستەیەكی سەربەخۆو بێالیەن‌و‬ ‫پیشەیی عەیار(‪ )24‬بوون‪ ،‬بەاڵم دەستەی دووەم‪،‬‬ ‫كە پەرلەمانی عێراق هەڵیبژاردن‪ ،‬بووە بەشبەشێنەو‬ ‫ئیتر كۆمسیۆنەكە سەربەخۆ نەما!‬ ‫لە سەر ئەم بۆچوونەی نووسەر ئەم تێبینییانەی‬ ‫خوارەوەمان هەیە‪:‬‬ ‫‪ .1‬ف��ەرم��ان��ی دەس��ەاڵت��ی ئیئتالف ب��ەالی‬ ‫نووسەرەوە زۆر شەرعییە‪ ،‬كەچی نایەوێت باسی‬ ‫چوارچێوەی دەستووریی‌و یاسایی پێكهێنانی‬ ‫كۆمسیۆن‌و ئەنجومەنەكەی بكات‪ ،‬لەدوای قۆناغی‬ ‫گواستنەوە‪ ،‬كە بەپێی م��ادە(‪)102‬ی دەستوور‌و‬ ‫بەپێی یاسای ژم��ارە(‪)11‬ی ساڵی (‪‌ )2007‬و بە‬ ‫میكانیزمێكی تایبەت‪ ،‬لە الیەن نوێنەرانی خەڵكی‬ ‫عێراقەوە‪ ،‬دەنگ بۆ ئەنجومەنی ئێستای كۆمسیۆن‬ ‫درا‌و شەرعییەتی پێ درا ‪.‬‬ ‫‪ .2‬كە باسی دەستەی ئێستای كۆمسیۆن‬ ‫دەك���ات‪ ،‬تاوانباریان دەك��ات ب��ەوەی لە كاتی‬ ‫ه��ەڵ��ب��ژاردن��ی پەرلەمانی ع��ێ��راق��دا‪ ،‬پ��اس��ۆردی‬ ‫(جیهازەكانی) مەڵبەندی داخڵكردنی داتاكان الی‬ ‫(ئەمریكییەكان) بووە‪ .‬بۆیە‪ ،‬ئەم كۆمسیۆنەی‬ ‫ئێستا كۆمسیۆنێكی گەندەڵە!‬ ‫‪ .3‬هەقی واب��وو كاك «هەڤاڵ» كە باسی‬ ‫سەربەخۆنەبوون‌و الیەنگیری كۆمسیۆنی كرد‪ ،‬چەند‬ ‫بەڵگەیەكمان بۆ بێنێتەوە بۆ سەلماندنی قسەكانی‪.‬‬ ‫ئێمەیش بۆ سەلماندنی بێالیەنیی كۆمسیۆن‪ ،‬وا ئەم‬ ‫بەڵگانەی خوارەوە دەخەینە روو‪:‬‬ ‫ ملكەچ نەبوونی كۆمسیۆن بۆ خواست‌و‬‫پێداگریی سەرۆك وەزیرانی عێراق لە مانگی (‪)10‬ی‬ ‫ساڵی (‪ ،)2008‬بۆ پێشخستنی وادەی هەڵبژاردنی‬ ‫ئەنجومەنی پارێزگاكانی عێراق‪.‬‬ ‫ ملكەچ نەبونی كۆمسیۆن بۆ خواست‌و پێداگریی‬‫سەرۆكی هەرێمی كوردستان بۆ ئەنجامدانی راپرسی‬ ‫بۆ دەستووری هەرێم‪ ،‬لە هەمان رۆژی دەنگدان بۆ‬ ‫هەڵبژاردنی پەرلەمانی كوردستان‪.‬‬ ‫ ملكەچ نەبوونی كۆمسیۆن بۆ خواست‌و‬‫پێداگریی سەرۆكی لیستی دەوڵەتی قانون‪ ،‬بۆ‬ ‫دووبارە ژماردنەوەی دەنگەكانی پارێزگای بەغدا‪،‬‬ ‫ئەوە بوو دواتر كۆمسیۆن ملكەچی بڕیاری دەستەی‬ ‫دادوەریی سەر بە دادگای تەمییزی عێراق بوو‪.‬‬ ‫ لە رووی بەشبەشێنەی حیزبییەوە‪ ،‬لە‬‫كاتێكدا كۆمسیۆن تاوانبار دەكرێت بەوەی دووان‬ ‫لە ئەندامانی س��ەر بەحیزبی ئیسالمین‪ ،‬لەم‬ ‫هەڵبژاردنەی دواییدا بینیمان ئەو حیزبە تووشی‬ ‫چ پاشەكشەیەك بوو‪ ،‬لیستی عێراقییەش‪ ،‬كە هیچ‬ ‫كەسیان لەسەر مەحسووب نییە لەناو كۆمسیۆن‪،‬‬ ‫توانییان لەم هەڵبژاردنەی دواییدا زۆرترین كورسی‬ ‫بەدەست بێنن‪ ..‬لیستی هاوپەیمانیی كوردستان بە‬ ‫حیساب (دوو) كۆمسیاریان لەناو كۆمسیۆنەكەدا‬ ‫هەیە‪ ،‬كەچی لە هەڵبژاردنی ئەمجارەدا‪ ،‬ژمارەی‬ ‫كورسییەكانیان زۆر ك��ەم ب���ووە‌و لیستەكانی‬ ‫ئۆپۆزسیۆنیش ل��ە پارێزگاكانی كوردستان‪،‬‬ ‫رێژەیەكی بەرچاوی كورسییەكانیان بۆ خۆیان‬ ‫بەدەست هێنا‪ .‬دیسانەوە‪ ،‬لە هەڵبژاردنی پەرلەمانی‬ ‫كوردستاندا‪ ،‬هاوپەیمانیی كوردستان‪ ،‬زیاتر‬ ‫لە(‪)%36‬ی كورسییەكانی پێشووی لەدەست دا؛ بۆ‬ ‫بەرژەوەندیی ئۆپۆزسیۆن‌و‪ ...‬هتد‪ .‬با كاك هەڤاڵ‬ ‫یش چەند بەڵگەیەكمان بۆ بێنێتەوە؛ بۆ سەلماندنی‬‫الیەنگیری كۆمسیۆن بۆ الیەنێكی سیاسیی‪.‬‬ ‫ئێستاش با وەاڵمی یەكەیەكەی تۆمەتەكان‬ ‫بدەینەوە‪:‬‬ ‫‪ .1‬گوایە «بزووتنەوەی گ��ۆڕان»‪ ،‬یەكێكە‬ ‫لەزیانلێكەوتووان لە دەست كۆمسیۆن‪ .‬دەڵێین‬ ‫نەخێر‪ ،‬بەڵكو بە پێچەوانەوە «بزووتنەوەی‬ ‫گ�����ۆڕان»‪ ،‬ك��ە لەكاتێكی درەن���گ���داو لەگەڵ‬ ‫ئامادەكارییەكانی كۆمسیۆن بۆ هەڵبژاردنی‬ ‫پەرلەمانی كوردستان دروست بوو‪ ،‬كەچی توانی‬ ‫بەقەد هەریەك لەدوو زلهێزەكەی كوردستان كورسی‬ ‫بەدەستبێنێت‌و لە ئەنجامی سكااڵی چاودێرانی سەر‬ ‫بە «گۆڕان‌»و الیەنەكانی «ئۆپۆزسیۆن»‪)40( ،‬‬ ‫سندووقی دەنگدان پووچەڵ كرانەوە‌و لە دەنگەكانی‬ ‫هاوپەیمانیی كوردستانیی كەم بووەوە‪ .‬هەروەها‪،‬‬

‫كؤمثانياى وشة هةفتانة دةريدةكات‬

‫سکرت َيرى نووسين‬ ‫هيوا جةمال‬

‫‪07701576906‬‬

‫‪hiwa.jamal@yahoo.com‬‬

‫كاك هەڤاڵ دەڵێت؛ پارەی‬ ‫زۆر لە كۆمەڵێك گرێبەستدا‬ ‫خوراوە‪ ،‬تكام وایە یەك‬ ‫نموونەمان بۆ بێنێتەوە‪،‬‬ ‫چونكە ئەم مەسەلەیە ئەسڵ‌و‬ ‫ئەساسی نییە‬ ‫پێداچوونەوەیەك بە نەخشەی دابەشبوونی دەنگ‬ ‫بەسەر لیستە بەشداربووەكاندا‪ ،‬دەریدەخات هیچ‬ ‫الیەنێكی سیاسیی نەیتوانیوە بە تەنیا رێژەیەكی‬ ‫زۆری دەنگەكان بە دەست بێنێت؛ كە ئەمەش زۆر‬ ‫گونجاوە لەگەڵ پێوەری جیهانییدا‪ .‬كە بەڵگە بە‬ ‫دەستەوە نەبێت بۆ تانەدان لە هەڵبژاردن لەبەردەم‬ ‫دادگادا‪ ،‬ئیتر كەسی ناڕازیی نابێت گرفت دروست‬ ‫بكات‌و پڕوپاگەندەی نابەج ‌ێ لە دژی پڕۆسەكە‬ ‫بكات‪ ،‬بە تایبەتی دەبێت بزانین كە ناكرێت فایلی‬ ‫هەڵبژاردن تا هەتایە بەكراوەیی بمێنێتەوە‪.‬‬ ‫‪ .2‬لەبارەی (سازشكاری)شەوە‪ ،‬دەتوانم بڵێم‬ ‫ئەگەر سازشكاریی كرابێت‪ ،‬لە دژی كۆمسیۆن‬ ‫كراوە‪.‬‬ ‫‪ .3‬گوایە فەرەج حەیدەری‪ ،‬تەنیا لە ساڵی‬ ‫(‪)2009‬دا‪ ،‬م���اوەی (‪ )206‬رۆژ لە دەرەوەی‬ ‫عێراق ب��ووە‪ ،‬دی��ارە كاك «ه��ەڤ��اڵ»‪ ،‬گوێی لە‬ ‫وەاڵمی «حەیدەری» نەبووە؛ كە ئەم قسەیەی‬ ‫بەدرۆ خستەوە‪ ،‬پێشموانییە ئەمە بچێتە خانەی‬ ‫گەندەڵییەوە‪ ،‬چونكە ئەگەر وابێت هەند ‌ێ ئەندام‬ ‫پەرلەمان‌و وەزی���ر‪ ،‬زۆر بە كەمیی لە شوێنی‬ ‫كاركردنیان دەبینرێن‪.‬‬ ‫‪ .4‬ماڵدانان بۆ كۆمسیاران‪ ،‬لەو شوقەو خانووە‬ ‫حكومییانە بووە؛ كە سەرەتا بەشێوەی كر ‌ێ دراون‬ ‫بە كۆمسیاران‪ ،‬بەهەمان شێوەی كۆمسیارانی‬ ‫قۆناغی یەكەم‪ ،‬ئێستاش حاڵەتی لەم شێوەیە‬ ‫هەیە‌و دیوانی چاودێریی داراییش رەزامەندیی لەسەر‬ ‫دەربڕیوە‪ ،‬ئەمەش ئیجرائاتێكی ئاشكرا‌و رەسمییە‪،‬‬ ‫نەك بەدزییەوە كرابێت‪ ،‬تا بەگەندەڵیی بژمێردرێت‪.‬‬ ‫تەنیا یەك كۆمسیار خانو‌وی بە شتومەكی ماڵەوەی‬ ‫بۆ بەكرێ گ��ی��راوە‪ ،‬ئەویش دوای رەزامەندیی‬ ‫سەرۆكایەتیی ئەنجومەنی وەزیران‪ ،‬كە بۆ دەیان‬ ‫حاڵەتی لەوجۆرە بەهەمان شێوە رەزامەندیی‬ ‫ك��راوە‪ .‬موەلیدەش‪ ،‬تەنیا بۆ (پێنج) كۆمسیار‬ ‫كڕاوە‪ ،‬ئەویش بەڕەسمی‌و بە رەزامەندیی دیوانی‬ ‫چاودێریی‪ .‬ئەو مەبلەغەی باس كراوە بۆ پارەی‬ ‫گازوایل‪ ،‬تەنیا (یەك) كۆمسیار دەگرێتەوە‪ ،‬كە‬ ‫ماڵەكەی لە دەرەوەی «گرینزۆن»ە‪ .‬كەرەڤانەش‪،‬‬ ‫تەنیا بۆ (پێنج) كۆمسیار ك��ڕاوە‪ ،‬ئەویش هەر‬ ‫بەشێوەی رەسمیی‌و بەهەمان شێوەی دەستەی‬ ‫یەكەمی كۆمسیاران بووە؛ كە چاودێریی دارایی‬ ‫الری نەبووە‪ .‬ئینتەرنێتیش‪ ،‬تەنیا (چوار) كەس‬ ‫هەیانە‪ ،‬ئەویش بەهەمان شێوەی كۆمسیارانی‬ ‫پێشوو‪ ،‬مەسرەفەكەشی بەو شێوەیە نییە؛ كە‬ ‫كاك هەڤاڵ باسی دەكات‪( .‬پێنج سەالجەو چوار‬ ‫تاقم قەنەفە)ش‪ ،‬ئەسڵ‌و ئەساسی نییە‪.‬‬ ‫‪ .5‬تەنیا یەك حاڵەت هەیە؛ كە كۆمسیارێك‬ ‫بڕی (‪ )32‬ملیۆن دیناری بۆ كرێی خانوو بۆ‬ ‫سەرف كرابێت‪ ،‬ئەویش بە رەزامەندیی ئەنجومەنی‬ ‫وەزیران بووە‪ .‬گرێبەستەكەش‪ ،‬بەشێوەی رەسمیی‬ ‫كراوە‪ ،‬ئەگەر هەڵەشی تێدا بێت‪ ،‬ئەوا دەكرێت‬ ‫بەشی دارایی‌و چاودێریی لێی بەرپرس بن‪ ،‬باهەق‌و‬ ‫حیساب لەگەڵ كۆمسیارەكە خۆیدا‪ ،‬بكرێت‪.‬‬ ‫‪ .6‬دوای پێداچوونەوەیەكی وردی ئەو ناوانەی‬ ‫وەك خزمی كۆمسیاران ناویان هاتووە‪ ،‬دەركەوت‬ ‫زۆربەیان پێش كۆمسیارەكان‌و هەندێكیشیان وەك‬ ‫خاوەن شەهید دام��ەزراون‪ .‬چەند كەسێكیشیان‪،‬‬ ‫دواتر بووە‪ ،‬ئەوانەیش لەسەر بنچینەی كەفائەت‌و‬ ‫ژمارەشیان لەخزم‌و كەسی بەرپرسانی تری دەوڵەت‬ ‫زیاتر نییە‌و ئەو ژم��ارە بەڕێوەبەرە‬

‫گشتییە خزمەش‪ ،‬راس��ت نییە‪ ،‬بەڵكو تەنیا‬ ‫یەك بەڕێوەبەری گشتیی لەسەردەمی ئەنجومەنی‬ ‫ئێستادا دانراوە‪ ،‬ئەویش لەپێكهاتەی توركمانە‪.‬‬ ‫هیچ كەسی وەهمیش لە كۆمسیۆن دانەمەزراوە‪.‬‬ ‫‪ .7‬كاك هەڤاڵ دەڵێت؛ پارەی زۆر لە كۆمەڵێك‬ ‫گرێبەستدا خوراوە‪ ،‬تكام وایە یەك نموونەمان بۆ‬ ‫بێنێتەوە‪ ،‬چونكە ئەم مەسەلەیە ئەسڵ‌و ئەساسی‬ ‫نییە‪.‬‬ ‫‪ .8‬دەڵێت؛ (پارەخوراوە) بەناوی زێدەكاریی‌و‬ ‫خ��ت �و‌ورەوە‪ .‬با نووسەر‪ ،‬ن��ووس��راوی وەزارەت��ی‬ ‫دارایی (ژ‪ 983‬لە ‪)2011/7/10‬دا بخوێنێتەوە‪ ،‬كە‬ ‫باشترین بەڵگەیە بۆ رەتكردنەوەی ئەو بوختانە‪.‬‬ ‫‪ .9‬سەبارەت بە ناردنی پاسەوان بۆ خولێكی‬ ‫تایبەت لە توركیا‪ ،‬گشت فەرمانبەرانی كۆمسیۆن‬ ‫بە پاسەوان‌و فەرمانبەری بچووكەوە دەرفەتی‬ ‫خوولبینینیان پێ دراوە‪ ،‬لەوكاتەی ئەو (‪)20‬‬ ‫پاسەوانە چوونە توركیا‪ ،‬چەند پاسەوانێكی‬ ‫ێ بەرپرسی گەورە لەوێ بوون‌و سوودیان‬ ‫هەند ‌‬ ‫لەهەمان خوول بینیوە‪ .‬بۆچی دەبێت ئەمە لە سەر‬ ‫كۆمسیۆن بە گەندەڵیی حساب بكرێت؟‬ ‫‪ .10‬سەبارەت بە ئاگركەوتنەوەكە‪ ،‬بەپێی‬ ‫راپۆرتی بەرگریی شارستانی‌و راپۆرتی تیمی‬ ‫سەر بەباڵیۆزخانەی ئەمریكا‪ ،‬بەهۆی تەماسی‬ ‫كارەباییەوە بووە‪ .‬ئەو مەبلەغەش كە نووسەر‬ ‫باسی دەكات؛ لەبارەی زیانەكانەوە‪ ،‬راست نییە‌و‬ ‫زۆر لەوە كەمترە‪ ،‬بەاڵم جێی ئەسەف بوو‪ .‬دیارە‬ ‫ئەمە یەكەمجاریش نییە فەرمانگەیەكی حكومەت‬ ‫ئاگر بگرێت‪ .‬تۆ بڵێی ئەو پرسیارە گوماناوییانە‬ ‫چی بن؛ كە بەدوای سووتانی نووسینگەی دوو‬ ‫كۆمسیارەوە بێن؟!‬ ‫لەهەمووی خۆشتر ئەو دوو پرسیارەیە كە‬ ‫الی نووسەر زۆر تەلیسماوین‌و گوایا (هەقیقەتی‬ ‫كۆمسیۆنیان زیاتر خستووەتە روو)‪ ،‬یەكێكیان‬ ‫تەكلیفكردنی كۆمسیارێكە بۆ سەرپەرشتیكردنی‬ ‫هەڵبژاردنی پەرلەمانی ك��وردس��ت��ان‪ ،‬چونكە‬ ‫لەوكاتەدا‪ ،‬بەڕێوەبەری ئۆفیسی هەرێم كاری‬ ‫سەرپەرشتیكردنی بنكەی داخڵكردنی داتاكانی پێ‌‬ ‫سپێردرابوو‪ ،‬بەو پێیەی بنكەكە كارمەندی كوردی‬ ‫تێدا نەبوو‪ .‬ئەوەی تریان محاسەبەكردنی (سێ‌)‬ ‫فەرمانبەری ئەو بنكەیەیە لەكاتی كۆكردنەوەی‬ ‫ئەنجامی ه��ەڵ��ب��ژاردن��ی پەرلەمانی عێراقدا؛‬ ‫لەسەر نووسینی راپۆرتێكی نادروست لەبارەی‬ ‫ئیجرائاتێكەوە كە بۆ رێكخستنی كار ئەنجام‬ ‫درابوو‪ .‬راپۆرتەكەش‪ ،‬بەفیتی الیەنێكی سیاسیی‬ ‫نووسرابوو‪ .‬فەرەج حەیدەریش سەرەڕای ئیلحاحی‬ ‫سەرۆكی پەرلەمان‪ ،‬ناوی الیەنە سیاسییەكەی‬ ‫ئاشكرا نەكرد‪ ،‬وتی‪« :‬تازە هەڵبژاردن تەواو بووە‪،‬‬ ‫ناوهێنانی ئەو الیەنە چ سوودێكی هەیە»‪ ،‬بەاڵم‬ ‫زۆربەی پەرلەمانتاران‪ ،‬زانیان كامە الیەنە‪ ،‬نازانم‬ ‫نووسەر بۆچی خۆی لەمە بێئاگا كردووە؟!‬ ‫ح��ەز دەك���ەم ن��ووس��ەر بزانێت ك��ە كەس‬ ‫نەیوتووە‪« :‬پاسۆرد الی ئەمریكییەكان بووە»‪،‬‬ ‫تا نووسەر سەری دنیای لێ بێتەوەیەك (ئەو‬ ‫ئەمریكییانەی سەرەتا‪ ،‬هەر خۆیان بە قسەی‬ ‫نووسەر‪ ،‬كۆمسیۆنێكی زۆر بێالیەن‌و پیشەییان‬ ‫دام���ەزران���دب���وو!) راستییەكەی ل��ە ئەنجامی‬ ‫دزەپێكردنی زانیارییەكان‪ ،‬بریاڕ درا پاسۆردی‬ ‫هاوبەش لەنێوان تیمی سەر بەكۆمسیۆن‌و تیمی‬ ‫نێودەوڵەتی (نەك ئەمریكییەكان!) دابنرێت‪ ،‬ئەوە‬ ‫بوو لەئەنجامی ئەو ئیجرائاتەدا‪ ،‬الیەنێكی سیاسیی‬ ‫هەڵاڵیەكی نایەوە‪.‬‬ ‫لێرەدا‪ ،‬دەمانەوێت بڵێین‪ :‬گومانی تێدا نییە‬ ‫هەموو دامەزراوەیەك‪ ،‬كەم تا زۆر لە كارەكانیدا‬ ‫تووشی هەڵە دەبێت‪ .‬كۆمسیۆنیش‪ ،‬وەك هەر‬ ‫دامەزراوەیەكی دەوڵەت‪ ،‬بەو هەموو ئەركە گرنگەی‬ ‫لە ئەستۆیدایە‪ ،‬تووشی هەڵەو كەموكوڕیی دەبێت‪.‬‬ ‫ه��ەر كەسێكیش لە ن��او كۆمسیۆندا تۆمەتبار‬ ‫بكرێت بە یاساشكێنیی‌و سەرپێچی‪ ،‬با رووبەڕووی‬ ‫لێپرسینەوەی یاسایی بكرێتەوە‪ .‬پێویستیش ناكات‬ ‫كاك «هەڤاڵ» ئەو جۆرە دەرفەتانە بقۆزێتەوە‌و‬ ‫بەو شێوەیە بكەوێتە جنێودان‌و ناو و ناتۆرەنانەوە‬ ‫بۆ ئەم دامەزراوەیە‪.‬‬ ‫لە كۆتاییدا‪ ،‬دەڵێین‪ :‬با نووسەر ئەوەندە‬ ‫خۆشباوەڕ نەبێت‌و تەنیا بە قسەی خەڵك حوكم‬ ‫نەدا‪ ،‬با تەنیا یەك جار سەردانێكی كۆمسیۆن‬ ‫بكات‌و بەچاوی خۆی لە هەموو شتێك‌وردبێتەوە‌و‬ ‫راستیی مەسەلەكان‌و بەند‌و بالۆرەی ئیستجواب‪،‬‬ ‫لە نزیكەوە بەچاوی خۆی ببینێت‪ ،‬نەك بە چاوی‬ ‫خەڵكی تر‪ ،‬ئینجا حوكمی خۆی بدات‌و بڕیار بدات‬ ‫ك ‌ێ گەندەڵ‌و تێكدەرو بوختانكەرە‪.‬‬

‫خاوةنى ئيمتياز‪ :‬كؤمثانياى وشة‬

‫ل َيثرسراوى هونةرى‬ ‫شاخةوان ئةنوةر‬

‫‪07701361826‬‬

‫چۆن خەباتی مەدەنیی پێشبخەین؟‬

‫‪shakhawan.shdn@gmail.com‬‬

‫یەكێك لە تایبەتمەندییەكانی شەڕی ناتوندوتیژیی‬ ‫دژ بە دیكتاتۆرییەت‪ ،‬ئەوەیە كە هەموو چین‌و‬ ‫توێژەكانی گەل‪ ،‬بە جیاوازیی كلتوورو تەمەن‌و‬ ‫تواناكانیانەوە بەشداریی تێدا دەك��ەن‪ ،‬مەرج‬ ‫نییە ئەو بەشداریكردنەیان لەڕێگای چوونە ناو‬ ‫خۆپیشاندەرانەوە بێت‪ ،‬بەڵكو كۆمەڵێك میكانیزم‬ ‫هەن كە لەخوارەوە پۆلێنیان دەكەین‪:‬‬ ‫ئەو میكانیزمانەی تاكەكەسێك دەتوانێت پێیان‬ ‫هەستێت‪:‬‬ ‫‪ -1‬ئامادەكردنی خواردن‌و داودەرمان بۆ ئەوانەی‬ ‫لە مەیدانەكاندا دەمێننەوە‪.‬‬ ‫‪ -2‬بەشداریكردن لەو بەرنامانەی زۆرترین بینەرو‬ ‫بیسەریان هەیە لەڕێگای پەیوەندیكردنەوە‪.‬‬ ‫‪ -3‬پەیوەندیكردن‌و تێكەڵبوون بە جەماوەر‬ ‫ل��ەڕێ��گ��ای ئ��ی��ن��ت��ەرن��ێ��ت��ەوە‌و ه���ەوڵ���دان بۆ‬ ‫قەناعەتپێهێنانیان بۆ بەشداریكردن‪.‬‬ ‫‪ -4‬رۆژانە‪ ،‬پەیوەندیكردن بە (‪ )5‬كەسەوە بۆ‬ ‫قەناعەتپێكردنیان‪.‬‬ ‫‪ -5‬وت��اردان‌و گۆرانیوتن بۆ هۆشیاركردنەوەو‬ ‫بەرزكردنەوەی ورەی خەڵك‪.‬‬ ‫‪ -6‬گواستنەوەی هەواڵ‌و زانیاریی بۆ بەشدارانی‬ ‫مەیدانەكان‪.‬‬ ‫‪ -7‬ناردنی كورتەنامە لەڕێگای مۆبایلەوە بۆ‬ ‫هۆشیاركردنەوەو بەرزكردنەوەی ورە‪.‬‬ ‫‪ -8‬باڵوكردنەوەو لكاندنی ئەو پۆستەرانەی‬ ‫پشتیوانیی لە شۆڕشی جەماوەریی دەكەن؛ بە‬ ‫دیوارەكانی نزیك لە شوێنی نیشتەجێبوونت‪.‬‬ ‫‪ -9‬قەناعەتپێهێنانی دراوسێكانت؛ كە پشتیوانیی‬ ‫لە شۆڕش بكەن‪.‬‬ ‫‪ -10‬خستنه‌ڕووی وێنەو كاری هونەریی‪.‬‬ ‫‪ -11‬لەبەركردنی ئەو جالنەی دروشمی شۆڕشیان‬ ‫لەسەرە‪.‬‬ ‫‪ -12‬بەرزكردنەوەی ئااڵی واڵت‪.‬‬ ‫‪ -13‬بەرزكردنەوەی وێنە‪.‬‬ ‫‪ -14‬دۆستایەتی‌و نزیكبوونەوە لە پێشمەرگەو‬ ‫پۆلیس‌و ئاسایش‌و سەربازەكان‌و ئەفسەرەكانیان‪.‬‬ ‫‪ -15‬خاوەنكارەكان‪ ،‬دوك���ان‌و كارگەكانیان‬ ‫دابخەن؛ بۆ بەشداریكردنی فەرمانبەرو كرێكاران‬ ‫لە خۆپیشاندانەكان‪.‬‬ ‫‪ -16‬دابینكردنی هەندێك یارمەتیی دارایی بۆ‬ ‫چاالكی‌و یارمەتیدانی هەژاران‌و زیانلێكەوتووەكان‪.‬‬ ‫‪ -17‬بایكۆتكردنی كۆمەاڵیەتی ئ��ەو كەس‌و‬ ‫الیەنانەی دژی شۆڕشەكەن‪ ،‬بەبێ توندوتیژیی‪،‬‬ ‫تاوه‌کو ویژدانیان بجوڵێنیت‪.‬‬ ‫‪ -18‬ناردنی زانیاریی‌و راپۆرتی هەڵە بۆ ئەوانەی‬ ‫بڕیار بەدەستن‪.‬‬ ‫ئەو میكانیزمانەی گرووپی (‪ )5 - 3‬كەسی‬ ‫پێیان هەڵدەستن‪:‬‬ ‫‪ -1‬رەنگكردنی دیواری هەندێك شوێنی گرنگ‬ ‫وەك ناڕەزایی‪.‬‬ ‫‪ -2‬ن��اردن��ی ه��ەن��دێ��ك ك��ەرەس��ت��ەی رەم��زی‬ ‫دیاریكراوی وەك دانانی ئێسكەپەیكەر لە بەردەم‬ ‫بارەگا حكومییەكاندا‪.‬‬ ‫‪ -3‬گۆڕینی ناوی شەقام‌و كۆاڵنەكان بۆ ناوی‬ ‫شەهیدانی شۆڕش‪.‬‬ ‫‪ -4‬ناردنی هەندێك خەاڵتی گاڵتەجاریی بۆ‬ ‫بەرپرسان (ئۆسكاری باشترین گەندەڵیی)‬ ‫(خ��ەاڵت��ی ت��ەزوی��ر) بۆ میدیاكارانی س��ەر بە‬ ‫دەسەاڵت‪.‬‬ ‫‪ -5‬كاری شانۆیی‌و هونەریی جەماوەریی‪.‬‬ ‫‪ -6‬هەڵمەتی هۆشیاركردنەوەی خەڵكی گەڕەك‌و‬ ‫هۆشیاركردنەوەیان‪.‬‬ ‫‪ -7‬دەرك���ردن���ەوەی نوسخەیەكی ت��ەزوی��ری‬ ‫رۆژنامەیەكی سەر بە دەسەاڵت كە هەواڵی راست‌و‬ ‫دروستی تێدا بێت‪.‬‬ ‫‪ -8‬هەڵواسینی الفیتە لە مەیدانە گەورەكاندا‪.‬‬ ‫‪ -9‬گورانیوتن لە شوێنە گشتیەكاندا‪.‬‬ ‫‪ -10‬ه��ەڵ��دان��ی ب��اڵ��ۆن ب��ۆ ئ��ەو شوێنانەی‬ ‫هاتوچۆكردنیان تێدا قەدەغەیە‪.‬‬ ‫‪ -11‬گرتنی هەندێك شەقام‪.‬‬ ‫‪ -12‬دروستكردنی حكومەتی سێبەر‪.‬‬ ‫‪ -13‬باڵوكردنەوەی دەستووری نوێ‪.‬‬ ‫‪ -14‬رێگاگرتن ل��ەوەی بەرپرسان بچنە سەر‬ ‫كارەكانیان‪.‬‬

‫ئەومیكانیزمانەی هەزاران‬ ‫كەس پێیان هەڵدەستن‪:‬‬ ‫‪ -1‬گرتنی شەقامەكان بە‬ ‫شێوەیەكی رەمزیی‪.‬‬ ‫‪ -2‬پەناگرتن لە دەوروبەری ئەو بینایانەی هێمان‬ ‫بۆ شتی گرنگ‪.‬‬ ‫‪ -3‬پەناگرتنی ج��واڵو‪ ..‬چوونە ناو بینایەك‌و‬ ‫هاتوچۆكردن تێداو پاشان هاتنە دەرەوە‌و چوونە‬ ‫ژوورەوە‪.‬‬ ‫‪ -4‬دروستكردنی قەڵغانی مرۆیی بۆ رێگارتن لە‬ ‫جواڵنەوەی هێزە سەركوتكەرەكان‪.‬‬ ‫‪ -5‬مانگرتن لە كاركردن لە كۆمپانیاكان‪.‬‬ ‫‪ -6‬رێپێوان لە شەقامەكان‪.‬‬ ‫‪ -7‬گێڕانی پرسەی شەهیدان لە گەڕەكەكاندا‪.‬‬ ‫‪ -8‬كەمتەرخەمیی لە كاركردن لە فەرمانگە‬ ‫حكومییەكان‪.‬‬ ‫‪ -9‬لە چاوكردنی ماسك (وەك لە چاوكردنی‬ ‫ماسكی ‪)V‬‬ ‫‪ -10‬ناردنی وەفد بۆ الی بەرپرسان بۆ فشار‬ ‫خستنەسەریان‪.‬‬ ‫‪ -11‬دوكەوتنی بەرپرسان (لە رێگای تەلەفۆن‪..‬‬ ‫لە شوێنی كارەكانیان‌و هەر شوێنێك كە لێی‬ ‫دەبن)‪.‬‬ ‫‪ -12‬بایكۆتكردنی بەرپرسان‌و ئەوانەی دژایەتیی‬ ‫شوڕش دەكەن (دراوسێ‌و هاوڕێ‌و فرۆشیارەكان)‪.‬‬ ‫‪ -13‬رێكخستنی خۆپیشاندانێكی درێ��ژ كە‬ ‫شوێنێك دەستپێ ب��ك��ات‌و ل��ە شوێنێك كە‬ ‫هێمایەكی تایبەتی هەیە‪ ،‬كۆتایی پێبهێنرێت‪.‬‬ ‫‪ -14‬رێكخستنی كاروانی ئۆتۆمبێل‪.‬‬ ‫‪ -15‬رێكخستنی كاروانی ماتۆرسكیل‌و پایسكیل‪.‬‬ ‫‪ -16‬رێكخستنی بەلەم‌و كەشتی ئەگەر رووبارو‬ ‫دەریا هەبوو‪.‬‬ ‫‪ -17‬ماندووكردنی فەرمانگە خزمەتگوزارییەكان‪:‬‬ ‫كۆبوونەوەی ژمارەیەكی زۆر خەڵك بۆ داواكردنی‬ ‫شتێكی دیاریكراو‪.‬‬ ‫‪ -18‬ئەوانەی پارەیەكی زۆریان لە بانق داناوە‪،‬‬ ‫دەست بكەن بە كشانەوەی پارەكانیان‪.‬‬ ‫‪ -19‬یاخیبوونی ك��رێ��ك��اران‌و فەرمانبەرانی‬ ‫حكومیی‪.‬‬ ‫‪ -20‬رێكخستنی دادگاییكردنی جەماوەریی بۆ‬ ‫تاوانباران‪.‬‬ ‫‪ -21‬رێكخستنی هەڵبژاردنی كاڵتەجاڕیی‬ ‫رەمزیی‌و دیاریكردنی شوێنی دەنگدان‌و راگەیاندنی‬ ‫دەرئەنجامەكانی‪.‬‬ ‫‪ -22‬رێكخستنی مەراسیمی ك��ۆڕەوی رەمزیی‬ ‫لەڕێگای هەڵگرتنی جانتای سەفەرو چوون بۆ‬ ‫فڕۆكەخانەكان‪.‬‬ ‫‪ -23‬بازرگانەكان‪ ،‬كااڵو شمەك لەو بازرگانانە‬ ‫نەكڕن كە سەر بە رژێمن‪.‬‬ ‫‪ -24‬نەفرۆشتن‌و بەكرێ نەدانی خانووبەرە بۆ‬ ‫ئەوانەی سەر بە رژێمن‪.‬‬ ‫‪ -25‬ئەڵتەرناتیفی مانگرتن‪ ..‬رێكخستنی‬ ‫كاروبارێك كە لە بەرژەوەندیی شۆڕشگێڕاندا‬ ‫بشكێتەوە‪ ،‬لە جیاتی بڕینی هێڵی مۆبایل‬ ‫كورتەنامە بنێرێت‪ .‬لەجیاتی مانگرتنی كارمەندانی‬ ‫تەلەفزیۆن‪ ،‬پەیامێك بۆ بەرژەوەندیی بنێرێت‪.‬‬ ‫ئ��ەو میكانیزمانەی ملیۆنەها خەڵك پێیان‬ ‫هەڵدەستن‪:‬‬ ‫‪ -1‬نەدانی پارەی ئاو‌و كارەبا‪.‬‬ ‫‪ -2‬دڕاندنی هەندێك ئەوراقی شەخسیی‪ ،‬كە‬ ‫دواتر فەوزا دەنێتەوە‪ ،‬وەك‪ :‬دڕاندنی پسوڵەی‬ ‫كارەبا‪.‬‬ ‫‪ -3‬نەدانی قیستەكان‌و باجەكان‪.‬‬ ‫‪ -4‬گێڕانی ئاهەنگ‌و مەراسیم بە بۆنەی جەژنی‬ ‫نوێی تایبەت بە شۆڕش (رۆژی شەهید‪ ،‬جەژنی‬ ‫شۆڕش‪.)...،‬‬ ‫‪ -5‬بایكوتكردنی بۆنە كۆمەاڵیەتییە رەسمییەكان‪.‬‬ ‫‪ -6‬یاخیبوون لەو یاسایانەی سەركوتكەرن‪.‬‬ ‫‪ -7‬یاخیبوونی مەدەنیی بەرفراوان لە هەموو‬ ‫بوارەكاندا‪.‬‬ ‫‪ -8‬پەالماردانی ئەو شوێنانەی هەڵگری رەمزین‪.‬‬ ‫*ئامادەكردن‌و وەرگێڕان‬ ‫سەرچاوە‪:‬‬ ‫‪http://aoc.fm/site‬‬

‫ونبوون‬ ‫پێناسێکی پۆلیسی به‌ڕێوه‌به‌رێتی به‌رگری فریاکه‌وتن ب ‌ه ناوی (نالی سدیق ئه‌حمه‌د) وونبووه‌‪،‬‬ ‫هه‌رکه‌س دۆزییه‌و‌ه په‌یوه‌ندی بکات ب ‌ه ژمار‌ه مۆبایلی (‪.)07702200731‬‬

‫‪www.rozhnama.net‬‬

‫سه‌رنووسه‌ر‪ :‬مه‌م بورهان قانع‬

‫کارگ َي ِريی‌و ريکالم‌و ئاگاداريى‪:‬‬

‫ناونيشان‪:‬‬

‫‪info. rozhnama@gimail.com‬‬ ‫‪riklam.rozhnama@gimail.com‬‬

‫سل َيمانی‪ :‬زه‌رگه‌ت ‌ه ‪ -‬گردی زه‌رگه‌ته‌‪.‬‬ ‫کؤمپانيای وشه‬

‫‪07480121144 - 07701203949‬‬

‫دابه‌شکردن‪:‬‬

‫کؤمپانيای ثةيك‬

‫‪07701442556‬‬ ‫‪07701595855‬‬

‫ذمارة (‪ )647‬سيَشةممة ‪2011/8/16‬‬ ‫ئازاد چاالك‬

‫ئومێدەوارم‬ ‫سەربگرێت‬ ‫ویست‌و سەبری هاواڵتییانی ئەم‬ ‫هەرێمە‪ ،‬بۆ هەر هەوڵێكی چاكسازیی‌و‬ ‫ئارامیی لەپێناو ئایندەیەكی باشتر‪،‬‬ ‫ب���ەردەوام خ��ۆی نمایش دەك��ات‌و‬ ‫هەندێك جار لەگەڵ تەشەنەكردنی‬ ‫نیشانەكانی نائومێدیی‪ ،‬نەویستراوە‬ ‫تروسكاییەكی كەمیش وەالوە بنرێت‌و‬ ‫ب ‌ێ بایەخ بنرخێنرێت‪.‬‬ ‫ه��ەوڵ��ەك��ان��ی ئ���ەم دوای��ی��ەی‬ ‫س��ەرۆك��ی ه��ەرێ �م‌و دوای ئەویش‬ ‫هەردوو مەكتەبی سیاسیی “پارتی‌و‬ ‫یەكێتی” بۆ گەڕانەوە بۆ گفتوگۆ‬ ‫پێنج قۆڵییەكان‪ ،‬ئەو راستییەی‬ ‫بەرجەستە كردووە‪ ،‬كە ئۆپۆزسیۆن‬ ‫ل���ەم���اوەی راب������ردوودا ب��ەوپ��ەڕی‬ ‫هەستكردن بە بەرپرسیارێتییەوە لە‬ ‫هەموو ملمالنێكاندا بۆ چاكسازیی‌و‬ ‫بەربەرەكانیكردنی گەندەڵیی‪ ،‬نە‬ ‫پەنای بۆ توندوتیژیی ب��ردووەو نە‬ ‫باوەڕیشی بە كودەتای سەربازیی‬ ‫هەبووە‪ ،‬هەربۆیە هەركات دەسەاڵتی‬ ‫كوردیی هەنگاوو ئاماژەیەكی بۆ‬ ‫گفتوگۆی جدیی نیشاندابێت‪ ،‬ئەوا‬ ‫الیەنەكانی ئۆپۆزسیۆنیش چوون‬ ‫بە پیریەوەو جۆرێك ئومێدیان پێ‌‬ ‫بەخشیوە‪.‬‬ ‫هەنگاوەكانی ئ��ەم دوای��ی��ەی‬ ‫سەرۆكی هەرێم بەرامبەر ئۆپۆزسیۆن‬ ‫بەگشتیی‪ ،‬دەبێت بە بایەخەوە سەیر‬ ‫بكرێت‪ ،‬چونكە‪:‬‬ ‫‪ - 1‬سەرۆكی هەرێم خاوەنی‬ ‫زۆرترین دەسەاڵتەو پارتی خاوەنی‬ ‫زۆرترین ئەندام‌و زۆرترین پۆست‌و‬ ‫هێزو سەرمایەیەو ئەگەر سەرۆك‬ ‫مەبەستی ه��ەن��گ��اون��ان بێت بۆ‬ ‫چاكسازیی سەرەتایی‪ ،‬ئەوا لەناو‬ ‫حیزبەكەی خۆیدا رێگریی ل ‌ێ ناكرێت‌و‬ ‫لەالیەن ئۆپۆزسیۆن‌و جەماوەریشەوە‬ ‫پێشوازیی ل ‌ێ دەكرێت‪.‬‬ ‫‪ - 2‬ی��ەك��ێ��ت��ی نیشتمانی‬ ‫ك��وردس��ت��ان‪ ،‬ل��ەگ��ەڵ ئ���ەوەی كە‬ ‫شەریكی رێكەوتنی ستراتیجی‌و‬ ‫هاوپەیمانی سەرەكیی پارتییە‪،‬‬ ‫پێی ب��اش بێت‪ ،‬ی��ان ن��ا‪ ،‬ئەویش‬ ‫ه��ەم��ان رێ��گ��ە دەگ��رێ��ت‪ ،‬چونكە‬ ‫ئەو هاوپەیمانیەتیە گەیشتووەتە‬ ‫ئاستێك‪ ،‬كە تەنانەت لە دان��ان‌و‬ ‫هەڵبژاردنی ئەندامی مەكتەبی‬ ‫سیاسیدا‪ ،‬دەب ‌ێ پێشتر رەزامەندیی‬ ‫پارتییان مسۆگەر كردبێت‪ ،‬ئەمە‬ ‫جگە لە وەزیرو پۆستە بااڵكان تا‬ ‫دەگاتە بەڕێوەبەرە گشتییەكان‪،‬‬ ‫ه��ەرب��ۆی��ە ب��ەش��ێ��ك ل��ە ه��ۆك��اری‬ ‫دەست لەكار كێشانەوەی كادیرانی‬ ‫پێشكەوتووی یەكێتی‪ ،‬دەگەڕێتەوە‬ ‫بۆ نائومێدبوونیان لە پلەو پایە‌و‬ ‫ئایندەیان‪ ،‬تەنانەت لەناو حیزبەكەی‬ ‫خۆشیاندا‪.‬‬ ‫‪ - 3‬فراوانبوون‌و گەشەكردنی‬ ‫ویستی چاكسازیی ل��ە توێژێك‬ ‫رۆشنبیرو رۆژن��ام��ەن��ووس‌و چەند‬ ‫گروپ‌و چەند الیەنێكی ئۆپۆزسیۆنەوە‬ ‫بۆ ناو كۆمەاڵنی خەڵكی كوردستان‪،‬‬ ‫بە جیاوازیی چین‌و توێژو ئاستە‬ ‫جیاجیاكانیانەوە‪ ،‬ئەمە جگە لەوەی‬ ‫كە ناڕەزایی بەشێوەیەكی گشتیی‬ ‫پەلی هاویشتووەتە ناو حیزبەكانی‬ ‫ئۆرگانەكانیانەوە‌و‬ ‫دەس����ەاڵت‌و‬ ‫رەخ��ن��ەگ��رت��ن ل��ە ئ���ەدای حیزب‌و‬ ‫حكومەت‌و تەشەنەكردنی ناعەدالەتیی‬ ‫لە هەموو بوارەكاندا‪ ،‬زۆر بە زەقیی‬ ‫هەستی پ ‌ێ دەكرێ‌‌و رەنگدانەوەی‬ ‫خراپی بەسەر چاالكیی‌و دڵسۆزیی‬ ‫ئەندام‌و كادیرەكانی هەردوو حیزب‬ ‫بەجێهێشتووەو س��ەرك��ردای��ەت��ی‬ ‫هەردوو حیزبی دەسەاڵتداریش ئەم‬ ‫راستییەیان ال بەرجەستە بووە‪.‬‬ ‫لەم چەند خاڵەی باسمانكرد‬ ‫دەردەك���������ەوێ‌؛ ك���ە س��ەرۆك��ی‬ ‫ه��ەرێ��م دەت���وان��� ‌ێ رۆڵ��ێ��ك��ی ب��ااڵ‬ ‫بگێڕێت ب��ۆ گ��ەڕان��ەوەی متمانە‬ ‫لەنێوان دەس���ەاڵت‌و ئۆپۆزسیۆن‬ ‫ل��ەالی��ەك‌و دەس����ەاڵت‌و كۆمەاڵنی‬ ‫خەڵكی كوردستان لەالیەكی تر‌و‬ ‫بەپێچەوانەشەوە شكستهێنانی ئەم‬ ‫هەواڵنە‌و بەرفراوانبوونی نائومێدیی‬ ‫هاواڵتییان‪ ،‬بە قازانجی دەسەاڵت‌و‬ ‫سەرۆكی هەرێم ناشكێتەوە‪.‬‬

‫‪birura.rozhnama@yahoo.com‬‬

‫«سیستم»ه‌که‌ی وەزارەتی رۆشنبیریی‌و ئازادیی رۆژنامه‌نووسیی‬

‫مەم بورهان قانع‬

‫رۆژی ‪ ،2011/6/23‬وەزیری‬ ‫رۆشنبیریی‌و الوان��ی حكومەتی‬ ‫هەرێمی كوردستان‪ ،‬ئیمزای لەسەر‬ ‫«سیستمی رێكخستنی فریكوانسی‬ ‫سپەیس لەهەرێمی كوردستان»دا‬ ‫كرد‪ ،‬كە تایبەتە بەمۆڵەتی كاری‬ ‫رادی���ۆ‌و تەلەفزیۆن لەهەرێمی‬ ‫ك��وردس��ت��ان‌و ه��ەش��ت م���ادەی‬ ‫لەخۆگرتووە‪.‬‬ ‫ئ��ەم وت��ارە‪ ،‬ئیست ‌ێ لەسەر‬ ‫ئ��ەم «سیستم»ەی وەزارەت���ی‬ ‫رۆش��ن��ب��ی��ری�ی‌و الوان دەك���ات‌و‬ ‫خەوشەكانی ئەو سیستمە دەخاتە‬ ‫روو‪..‬‬ ‫ه��ەڵ��ب��ەت��ە‪ ،‬دەرك����ردن����ی‬ ‫سیستمێكی ل��ەم��ج��ۆرە‪ ،‬ئەركی‬ ‫پارلەمانی كوردستانە‪ ،‬ئەمەیش‬ ‫لەو پێودانگەوە كە بەشێكی ئەو‬ ‫الیەنانەی خزێنراونەتە نێو ئەم‬ ‫رێنمایی‌و سیستمەی وەزارەت��ی‬ ‫ناوبراوەوە‪ ،‬پەیوەندییان بەفەزای‬ ‫دیموكراسیی‌و ئازادیی رادەربڕین‌و‬ ‫رێكخستنی سەرجەمی ناوەندەكانی‬ ‫میدیاوە (بینراو ‌و بیستراو)‬ ‫لەهەرێمی كوردستاندا هەیە‌و‬ ‫ناكرێت ئەم ئەركەی رێكخستنی‬ ‫ناوەندەكانی میدیا‪ ،‬بەدەسەاڵتی‬ ‫راپ��ەڕان��دن بسپێردرێت‌و لەرێی‬ ‫وەزارەت��ێ��ك��ی ئ���ەو دەس��ەاڵت��ی‬ ‫راپ���ەڕان���دن���ەوە‪ ،‬ك��ۆت��وب��ەن��د بۆ‬ ‫ناوەندەكانی میدیای بیستراو ‌و‬ ‫بینراو دابنرێت‪ ،‬ه��ەروەك چۆن‬ ‫تا ئەم ساتەوەختە‌و لەهەرێمی‬ ‫كوردستاندا‪ ،‬یاسایەكمان نییە‬ ‫ب��ۆ رێكخستنی ك��اری میدیایی‬ ‫ل��ەه��ەرێ��م��ی ك��وردس��ت��ان��دا‪ ،‬كە‬ ‫لەالیەن پارلەمانەوە دەرچووبێت‌و‬ ‫دەركردنی یاسایەكی لەوجۆرەیش‪،‬‬ ‫بەرپرسیارێتیی‌و ئەركی پارلەمانە‪،‬‬ ‫ن��ەك وەزارەت�����ی رۆشنبیریی‌و‬ ‫الوان‪ ،‬ه��ەروەك��چ��ۆن بەتەنها‬ ‫یاسایەكمان هەیە بەناوی «یاسای‬ ‫رۆژنامەگەریی»یەوە‪ ،‬كە بەیاسای‬ ‫ژم����ارە (‪)35‬ی س��اڵ��ی ‪2007‬‬ ‫ناسراوە‌و ساڵی ‪ 2008‬دەرچووە‌و‬ ‫تایبەتە بە «رێكخستن»ی كاری‬ ‫ناوەندەكانی میدیای چاپكراو‬ ‫لەهەرێمی كوردستاندا‪..‬‬ ‫پێشتر ل��ەج��ێ��گ��ای دی��ك�ە‌و‬ ‫بەدرێژیی لەبارەی خەوشەكانی‬ ‫ئ��ەو ی��اس��ای رۆژن��ام��ەگ��ەری��ی��ەوە‬ ‫دواوم؛ كە ل��ەالی��ەن پارلەمانی‬ ‫ك��وردس��ت��ان��ەوە دەرچ����وە‌و ئێرە‬ ‫شوێنی قسەكردن نییە لەسەر ئەو‬ ‫خەوشانە‪ ،‬بەڵكو ئەمجارە تاوتوێی‬ ‫ئ��ەم «سیستم»ەی وەزارەت���ی‬ ‫رۆشنبیریی‌و الوان دەكەم‪..‬‬ ‫لەسەرەتای رێنماییەكانی ئەم‬ ‫سیستمەدا‪ ،‬هاتووە‪« :‬بەپێی ئەو‬ ‫دەس��ەاڵت��ەی پێمان سپێردراوە‪،‬‬ ‫ب��ڕی��ارم��ان��دا ب��ەدەرك��ردن��ی ئەم‬ ‫سیستم‌و رێنماییانە»‪.‬‬ ‫دەبێت بپرسین‪ :‬ئەو الیەنە‬ ‫كێیە ئەم دەسەاڵتەی بە وەزیری‬ ‫رۆشنبیریی‌و الوان‌و وەزارەتەكەی‬ ‫داوە؛ رێنمایگەلێكی وەه���ا‌و‬ ‫سیستمێكی ل��ەوج��ۆرە بۆ كاری‬ ‫میدیای بینرا‌و و بیستراو لە‬ ‫كوردستان دەربكات؟! ئایا پارلەمان‬ ‫هەڵەی وەهای كردووە؛ ئەو هەموو‬ ‫دەسەاڵتە بەوەزارەتی رۆشنبیریی‌و‬ ‫الوان ب��دات؛ رێنماییگەلێ‌‪ ،‬یان‬ ‫سیستمێك بۆ «رێكخستن!»ی‬ ‫فریكوانسی میدیای بینراو‌و بیستراو‬ ‫لەكوردستان دەربكات‌و لەرێیەوە‬ ‫لێشاوێك كۆت‌و بەند بۆ گوتاری‬ ‫ئەو ناوەندانەی میدیا دابنێت؟‬ ‫ئەگەر پارلەمان كارێكی لەوجۆرەی‬ ‫ك���ردوە‪ ،‬ئ��ەوا یەكێكە لەهەڵە‬ ‫قانونی‌و سیاسییەكانی پارلەمان‌و‬ ‫بەخشینەوەی دەسەاڵتەكانی خۆی‬ ‫(وەك نوێنەری گەل) بەدەسەاڵتی‬ ‫راپ�����ەڕان�����دن‪ ،‬ك���ە ئ���ەوەی���ش‬ ‫خزمەتی هێنانەدیی سیستمێكی‬ ‫دیموكراسیی لەهەرێمی كوردستاندا‬ ‫ن���اك���ات‌و ئ��ەم��ج��ۆرە سیستم‌و‬ ‫رێنماییانە‪ ،‬الیەنی هەستیارن‌و‬ ‫دەرك���ردن���ی «رێ��ن��م��ای��ی»ش‪،‬‬ ‫بەتایبەتی بۆ مەسەلەگەلێكی‬ ‫لەمجۆرە‪ ،‬دەبێت پاڵپشت بێت‬ ‫بەیاسایەكی تایبەت بەمیدیای‬ ‫ب��ی��ن��راو‌و ب��ی��س��ت��راو لەهەرێمی‬

‫كوردستاندا (كە لەالیەن پارلەمانی‬ ‫كوردستانەوە دەردەچێت‌و تا ئەم‬ ‫ساتەوەختەیش‪ ،‬ئەو یاسایەمان‬ ‫نییە)‌و رێنماییەكانیش‪ ،‬بۆ ئاسانی‬ ‫جێبەجێكردنی بڕگەكانی ئەو‬ ‫یاسایە دەبێت‌و هەروەها دەبێت‬ ‫رێنماییەكان لەچوارچێوەی بەند‌و‬ ‫حوكمەكانی ی��اس��اك��ەدا بێت‪،‬‬ ‫ب��ەاڵم ك��ۆی ئ��ەم «سیستمە»‪،‬‬ ‫ك���ە ه��ێ��ش��ت��ا ب���ۆ وەزارەت������ی‬ ‫رۆشنبیریی روننەبووەتەوە ئایا‬ ‫ئ��ەوە سیستمە‪ ،‬ی��ان رێنمایی‪،‬‬ ‫لەكاتێكدا نوسیویەتی‪« :‬سیستم‌و‬ ‫رێنمایی»‪ ،‬ب ‌ێ لەوە «سیستم»‬ ‫دەب��ێ��ت ب��ەئ��ی��م��زای س��ەرۆك��ی‬ ‫ئەنجومەنی وەزی���ران بێت‪ ،‬یان‬ ‫لەالیەن دەسەاڵتی یاسادانانەوە‬ ‫دادەنرێت‪ ،‬بەتایبەتی بۆ پرسێكی‬ ‫گرنگی ت��ای��ب��ەت بەمیدیا‪ ،‬كە‬ ‫«دەسەاڵتی چوارەم»ە‌و چاودێرە‬ ‫بەسەر دەسەاڵتەكانی دیكەوە‌و‬ ‫ناكرێت دەسەاڵت بدرێتە دەسەاڵتی‬ ‫راپ���ەڕان���دن‪ ،‬ك��ۆت��وب��ەن��دی ئەم‬ ‫دەس��ەاڵت��ە رەمزییە ب��ك��ات‪ ،‬كە‬ ‫دەس��ەاڵت��ی چ���وارەم‪ ،‬ی��ان هێزی‬ ‫چوارەمی پێدەوترێت‪.‬‬ ‫ب�����ەگ�����وێ�����رەی ی���اس���ای‬ ‫«رۆژن��ام��ەگ��ەری��ی»ی ژم���ارەی‬ ‫(‪ ،)35‬كە ل��ەالی��ەن پارلەمانی‬ ‫كوردستانه‌و‌ه دەرچ��وە‪ ،‬مۆڵەتی‬ ‫وەرگرتنی «میدیای چاپكراو»‬ ‫لەهەرێمی كوردستاندا نەماوە‪،‬‬ ‫ب��ەڵ��ك��و ه��ەرك��ەس��ێ��ك ویستی‬ ‫میدیایەكی چاپكراو دەربكات‪،‬‬ ‫داخ����وازی����ی����ەك پ��ێ��ش��ك��ەش��ی‬ ‫«س��ەن��دی��ك��ای رۆژنامەنوسانی‬ ‫ك��وردس��ت��ان» دەك����ات‌و ن��اوی‬ ‫چاپكراوەكە تۆماردەكات‪ ،‬واتە‬ ‫داخوازییەك بۆ تۆماركردنی ناوی‬ ‫چاپكراوەكە‌و ناوی سەرنوسەر‌و‬ ‫خاوەنی ئیمتیاز‌و ئەو الیەنەی كە‬ ‫ناوەندە چاپكراوەكە دەردەك��ات‪،‬‬ ‫پێشكەشدەكات‪ ..‬بەاڵم دەبینین‪،‬‬ ‫ئ���ەم رێنماییانەی وەزارەت����ی‬ ‫رۆشنبیریی‌و الوان‪ ،‬تەواو ناكۆكن‬ ‫لەوبارەیەوە‌و وەزیری رۆشنبیریی‌و‬ ‫الوان‪ ،‬دەس��ەاڵت��ی بەخشینی‬ ‫«مۆڵەت»ی كاركردنی میدیای‬ ‫ب��ی��ن��راو‌و بیستراوی لەهەرێمی‬ ‫كوردستاندا‪ ،‬بەخۆی بەخشیوە‪،‬‬ ‫ئەمەیش بەهەماهەنگیی لەگەڵ‬ ‫وەزارەتەكانی ناوخۆ‌و گواستنەوە‌و‬ ‫گەیاندن‪ ،‬كە ئەمە دەسەاڵتی‬ ‫پ��ارل��ەم��ان��ە ب��ڕی��ارێ��ك��ی وەه��ا‬ ‫دەرب��ك��ات‪ ،‬ب ‌ێ ل��ەوە‪ ،‬پێویستە‬ ‫لەسەر پارلەمانی كوردستانیش‪،‬‬ ‫لەدەركردنی بڕیارێكی لەوجۆرەدا‪،‬‬ ‫رەچاوی ئەوە بكات‪ :‬بۆ زامنكردنی‬ ‫بنەماكانی دیموكراسیی‌و رێزگرتنی‬ ‫ئ��ازادی��ی ك��اری رۆژنامەنوسیی‌و‬ ‫ئازادیی ك��اری میدیایی بینراو‌و‬ ‫بیستراو لەهەرێمی كوردستاندا‪،‬‬ ‫بەتەنها «تۆماركردن» هەبێت‪،‬‬ ‫ل��ەب��ری «م��ۆڵ��ەت وەرگ��رت��ن»‪،‬‬ ‫وەكچۆن لەیاسای رۆژنامەگەریی‬ ‫ژمارە (‪)35‬دا بۆ میدیای چاپكراو‪،‬‬ ‫«تۆماركردن»‪ ،‬لەبری «مۆڵەت‬ ‫وەرگرتن» زامنكراوە‪.‬‬ ‫ئینجا‪ ،‬ئ���ەو خ��اڵ��ەی نێو‬ ‫ئ���ەم رێنماییانە (ك���ە خاڵی‬ ‫یەكەمی بڕگەی یەكەمی مادەی‬ ‫سێییەمی رێنماییەكانە)‪ ،‬بۆمان‬ ‫رووننەبوەتەوە‪ ،‬ئەم رێنماییە‪،‬‬ ‫پاڵپشتە بەچ بەندێكی قانونیی؛‬ ‫كە لەالیەن پارلەمانی كوردستانەوە‬ ‫دەرچوبێت؟!‬ ‫لەخاڵی پێنجەمی هەمان‬ ‫بڕگەدا‪ ،‬هاتوە‪« :‬سەرپەرشتیكردنی‬ ‫الیەنە تەكنیكییەكانی پەخشكردن‪،‬‬ ‫بەرێنماییەك لەالیەن وەزارەت��ی‬ ‫گ���واس���ت���ن���ەوە‌و گ��ەی��ان��دن��ەوە‬ ‫دەردەچ��ێ��ت‌و دەدرێ���ت بەگشت‬ ‫میدیاكانی بیستراو‌و بینراو»‪.‬‬ ‫خاڵێكی لەمجۆرە‪ ،‬ئەركی‬ ‫پارلەمانی كوردستانە‪ ،‬كە لەنێو‬ ‫یاسایەكی تایبەت بەرێكخستنی‬ ‫میدیای بینراو‌و بیستراودا ئاماژەی‬ ‫پێبكات‌و تێیدا ئەوە رونبكرێتەوە‪،‬‬ ‫ب��ۆ سەرپەرشتیكردنی الیەنە‬ ‫پەخشكردن‪،‬‬ ‫تەكنیكییەكانی‬ ‫لەسەر وەزارەت���ی گواستنەوە‌و‬ ‫گ��ەی��ان��دن��ە‪ ،‬رێنمایی پێویست‬

‫لەوبارەیەوە دەربكات‪ ،‬بەمەرجێك‬ ‫لەگەڵ حوكمەكانی یاساكەدا ناكۆك‬ ‫نەبێت (واتە ئەو یاسایەی كە بۆ‬ ‫رێكخستنی كاری میدیای بینراو‌و‬ ‫بیستراو پێویستە دەریبكات)‪.‬‬ ‫نەك وەزارەتێك بێت‪‌،‬و ئەركێكی‬ ‫لەوجۆرە روب��ەروی وەزارەتێكی‬ ‫دیكە بكاتەوە‪ ،‬لەكاتێكدا لەپلەی‬ ‫وەزی��ف��ی��دا ل��ەی��ەك ئ��اس��ت��دان‪.‬‬ ‫سەرەڕای ئەوە‪ ،‬ئەمجۆرە كارانە‪،‬‬ ‫ئەركی دەسەاڵتی یاسادانانە‪ ،‬كە‬ ‫نوێنەرایەتیی گەل دەكات‪‌،‬و نابێت‬ ‫دەسەاڵتی ل��ەوج��ۆرە‪ ،‬لەدەستی‬ ‫دەس��ەاڵت��ی راپ��ەڕان��دن��دا بێت‪،‬‬ ‫ه��ەروەك��چ��ۆن تەنها لەسیستمە‬ ‫دیكتاتۆرییەكاندا‪ ،‬ئەم دەسەاڵتە‬ ‫بەدەسەاڵتی راپەڕاندن دەدرێت‪.‬‬ ‫ب��ڕگ��ەی دووەم�����ی م���ادەی‬ ‫سێیەمی رێنماییەكانی ئەم‬ ‫سیستمە‪ ،‬تایبەتن بە «مەرجەكانی‬ ‫خاوەنداریی»‪.‬‬ ‫لەخاڵی سێیەمی ئەو بڕگەیەدا‪،‬‬ ‫هاتوە‪« :‬خاوەنی میدیاكە هیچ‬ ‫كاتێك دژ ب��ە ب��ەرژەوەن��دی��ی��ە‬ ‫گشتییەكانی هەرێمی كوردستان‬ ‫كاری نەكردبێت»‪.‬‬ ‫ئەو خاڵە هێندە الستیكییە‪،‬‬ ‫كە دەس��ەاڵت دەدات��ە وەزارەت��ی‬ ‫رۆشنبیریی‌‪ ،‬ه��ەر ك��ات بیەوێت‬ ‫مۆڵەت نەداتە خاوەنی كەناڵە‬ ‫م��ی��دی��ای��ی��ە ب��ی��ن��راوەك��ە‪ ،‬ی��ان‬ ‫بیستراوەكە‪ ،‬ئەمەیش بەپاساوی‬ ‫ئ����ەوەی دژی ب��ەرژەوەن��دی��ی��ە‬ ‫گشتییەكانی هەرێمی كوردستان‬ ‫ك��اری ك��ردوە‪ .‬بۆ نمونە‪ :‬ئەگەر‬ ‫رۆژنامەنوسێك بۆ جارێكیش بێت؛‬ ‫ئەگەر هەواڵێكی لەبارەی هەرێمی‬ ‫كوردستانەوە باڵوكردبێتەوە؛ كە‬ ‫زیانی بۆ دەسەاڵتی ئەم هەرێمە‬ ‫هەبوبێت (هەروەكچۆن دەسەاڵت‬ ‫ئەمجۆرە ه���ەواڵ‌و زانیارییانە‪،‬‬ ‫بەلێدان لەئاسایشی نەتەوەیی‬ ‫دەزانێت!)‪ ،‬ئەوا دەكرێت لەرێی‬ ‫خاڵێكی لەمجۆرەی «مەرجەكانی‬ ‫خاوەنداریی»یەوە‪ ،‬ئەوە بەسبێ‌‬ ‫كە ئیدی ئ��ەو كەسە ل��ەو مافە‬ ‫داب��م��اڵ��ڕێ‌؛ ك��ە رۆژ ‌ێ ل���ەرۆژان‬ ‫بیەوێت خاوەنداریی كەناڵێكی‬ ‫تەلەفزیۆنیی‪ ،‬یان رادیۆیی بكات‪.‬‬ ‫بڕگەی سێیەمی هەمان مادە‪،‬‬ ‫تایبەتە بە «مەرجەكانی رۆڵی‬ ‫راگەیاندن‌و كوالێتی پەخشكردن»‌و‬ ‫بڕگەی (أ)ی تایبەت ك��ردوە بە‬ ‫«الی��ەن��ی رۆڵ���ی راگ��ەی��ان��دن»‌و‬ ‫لەبەرامبەریدا اَ‬ ‫‌ء اإلعالمي»‬ ‫«الدا‬ ‫نوسیوە‪ ،‬كە تەواو نەشارەزایی‌و‬ ‫بەدحاڵیبونە بەرامبەر بەچەمكی‬ ‫«رۆڵ��ی راگەیاندن»‪ ،‬كە مانای‬ ‫«ئەدای میدیایی»یان بۆ داناوە‪،‬‬ ‫لەكاتێكدا «رۆڵ��ی راگەیاندن»‪،‬‬ ‫بەمانای «دور اإلع�ل�ام» دێت‌و‬ ‫«ئ��ەدای میدیایی»یش‪ ،‬بەمانای‬ ‫چۆنێتیی ب��ەرێ��وەچ��ون��ی ك��اری‬ ‫میدیایی دێ��ت‪ ،‬كە دوو چەمكی‬ ‫جیاوازن لەكاری میدیاییدا‪ ،‬كە‬ ‫ئ��ەوەی��ش پێماندەڵێ‌‪ :‬چەندە‬ ‫نەزانین لەپشتی دەركردنی ئەم‬ ‫رێنماییانە‌و هەروەها بەدحاڵیبون‬ ‫ل��ەب��ەرام��ب��ەر ك���اری میدیاییدا‪،‬‬ ‫ئامادەبونی هەبوە‪.‬‬ ‫لەمبارەیەوە‪ ،‬ئاماژە كراوە‬ ‫ب����ەوەی دەب��ێ��ت ن��اوەن��دەك��ان��ی‬ ‫میدیای بینراو‌و بیستراو‪ ،‬لەئەدای‬ ‫میدیاییاندا‪ ،‬دوربكەونەوە لە‪:‬‬ ‫‪ -1‬زیانگەیاندن بەئەمنی‬ ‫نەتەوەیی‪.‬‬ ‫‪ - 2‬تێكدانی ئاشتەوایی‬ ‫كۆمەاڵیەتی‌و خێزانیی‪.‬‬ ‫‪ -3‬ئەو بەرنامە‌و بڕگانەی هانی‬ ‫توندڕەویی‌و دەمارگیریی دەدەن؛‬ ‫لەهەمو بوارەكانی ژیاندا (ئایینی‪،‬‬ ‫تایەفەگەریی‌و نەتەوەیی)‪.‬‬ ‫‪ -4‬شڵەژاندن‌و دروستكردنی‬ ‫ق��ەی��ران��ی ئ���اب���وری ل���ەب���ازاڕە‬ ‫ناوخۆییەكاندا‪.‬‬ ‫‪ -5‬تەشهیركردن‌و جنێودان‌و‬ ‫بێزارو (تحقیر)كردنی كەسان‪،‬‬ ‫یاخود الیەنە مەعنەوییەكان‪.‬‬ ‫‪ -6‬دەرچ�����ون ل����ەوەی كە‬ ‫پێیدەوترێت «ال���ذوق العام»‌و‬ ‫نەریتی گشتی‪.‬‬ ‫‪ -7‬شێواندنی زمانی كوردی‌و‬

‫پەیوەستنەبون بەسەرچاوە‌و بنەما‬ ‫سەرەكییەكانی‪.‬‬ ‫‪ -8‬خ��راپ �ی‌و ئاست نزمیی‬ ‫كوالێتیی دەنگ‌و رەنگ‌و تێكدانی‬ ‫ئ��ارەزوی چێژوەرگرتنی بینەران‌و‬ ‫بیسەران‪‌...‬و چەند خاڵێكی دیكە‪.‬‬ ‫ئ������ەم خ�����ااڵن�����ەی ل���ەم‬ ‫بڕگەیەدا ری��زك��راون‌و لەسەرەوە‬ ‫ئاماژەم پێكردن‌و ناوەندەكانی‬ ‫م��ی��دی��ای ب��ی��ن��راو‌و ب��ی��س��ت��راو‬ ‫ناچاردەكەن پێیانەوە پابەندبن‪،‬‬ ‫دەس��ت��ەواژەگ��ەل��ێ��ك��ی��ان تێدایە‪،‬‬ ‫هێندە الستیكین‪ ،‬كە دەستی‬ ‫وەزارەت���ی رۆشنبیریی‌و الوان‌و‬ ‫چەند الیەنێكی دیكە (كە دواتر‬ ‫ئاماژەیان بۆ دەكەم) وااڵ دەكات؛‬ ‫هەركات بیانەوێت‌و ئارەزو بكەن‪،‬‬ ‫لێپێچینەوە لەگەڵ ناوەندەكانی‬ ‫میدیای بینراو‌و بیستراودا دەكەن‌و‬ ‫سەرەنجامیش بەغەرامەكردن‌و‬ ‫راگرتنی پەخشی كەناڵەكانی‬ ‫میدیای بینراو‌و بیستراو ت��ەواو‬ ‫دەبێت‪ .‬بۆ نمونە‪ ،‬خاڵی یەكەمیان‬ ‫باسی «زیانگەیاندن بەئەمنیی‬ ‫نەتەوەیی» دەك��ات‪ ،‬لەكاتێكدا‬ ‫هێشتا لەكوردستاندا‌و لەالیەن‬ ‫پارلەمانی ك��وردس��ت��ان‌و الیەنی‬ ‫پ��ەی��وەن��ددارەوە‪ ،‬پێناسەیەكی‬ ‫رون‌و ئ��اش��ك��را ب��ۆ «ئ��ەم��ن��ی‬ ‫ن��ەت��ەوەی��ی» ن��ەك��راوە‪ ،‬ل��ەوەی‬ ‫ئایا بۆ نمونە تۆپبارانی ناوچە‬ ‫سنورییەكانی هەرێمی كوردستان‬ ‫ل���ەالی���ەن ك���ۆم���اری ئیسالمیی‬ ‫ئێرانەوە‌و نەبونی ئیرادەیەكی‬ ‫ج��ددی ل��ەالی��ەن دەس��ەاڵت��داران��ی‬ ‫ه��ەرێ��م��ەوە ب��ۆ رێگریكردن لەو‬ ‫تۆپبارانە‌و بێدەنگیكردن لەو‬ ‫تاوانە‪ ،‬زیانگەیاندنە بەئاسایشی‬ ‫نەتەوەیی‪ ،‬یاخود باڵوكردنەوەی‬ ‫هەواڵێك‪ ،‬كە ئاماژە بەنهێنییەكانی‬ ‫«گرێبەستەكانی نەوت»ی هەرێم‬ ‫ل��ەگ��ەڵ كۆمپانیا بیانییەكاندا‬ ‫ب��ك��ات‪ ،‬ی��ان ب��ردن��ی بەقاچاخی‬ ‫نەوتی هەرێم بۆ ئێران؟! كامیان‬ ‫دەچنە چ��وارچ��ێ��وەی ئاسایشی‬ ‫ن���ەت���ەوەی���ی���ەوە؟! لەكاتێكدا‬ ‫ل��ەروان��گ��ەی دەس���ەاڵت���ەوە لەم‬ ‫هەرێمە‪ ،‬دەش � ‌ێ باڵوكردنەوەی‬ ‫هەواڵی گرێبەستەكانی ن��ەوت‌و‬ ‫باسكردن لەبردنی نەوت بەقاچاخ‬ ‫بۆ دەرەوەی هەرێم‪ ،‬بەزیانگەیاندن‬ ‫بەئاسایشی نەتەوەیی بزانرێت‪،‬‬ ‫لەكاتێكدا پێچەوانەكەی راستە‪.‬‬ ‫وات����ە‪ ،‬ئ��ەو دەس��ت��ەواژەگ��ەل��ە‪،‬‬ ‫هێندە الستیكین‪ ،‬ب��ەزی��ان بۆ‬ ‫ن��اوەن��دەك��ان��ی میدیای بینراو‌و‬ ‫بیستراو دەشكێنەوە‌و سەرەنجام‬ ‫ب��ۆ ب���ەرژەوەن���دی���ی دەس��ەاڵت��ن‬ ‫ل���ەم ه���ەرێ���م���ەدا‪ ...‬ئەمەیش‬ ‫لەوسۆنگەیەوە‪ ،‬كە ئەم رێنماییانە‪،‬‬ ‫دەسەاڵتەكانی بە «وەزارەت���ی‬ ‫رۆشنبیریی‌و الوان» بەخشیوە‪،‬‬ ‫كە بەشێكە لەسیستمی حوكمڕانی‬ ‫دەسەاڵتی ئەم هەرێمە‪ .‬هەروەها‬ ‫دەستەواژەكانی وەك «تێكدانی‬ ‫ئاشتەوایی كۆمەاڵیەتی»‪ ،‬سەرباری‬ ‫ئەوەی بەزمانێكی كوردی شكاو‬ ‫نوسراوە‪ ،‬كە دەبوا بنوسرایە «‪....‬‬ ‫ئاشتیی كۆمەاڵیەتیی»‪ ،‬هەروەها‬ ‫«ت��ون��دڕەوی �ی‌و دەمارگیریی»‌و‬ ‫«شڵەژاندن‌و دروستكردنی قەیرانی‬ ‫ئابوری لەبازاڕە ناوخۆییەكاندا»‪،‬‬ ‫لەگەڵ «دەرچون لە زەوقی گشتی‌و‬ ‫نەرێتی گشتی»‪ ،‬هێندە الستیكین‪،‬‬ ‫دی��س��ان��ەوە ب��ەزی��ان ب��ۆ میدیای‬ ‫بینراو‌و بیستراو دەشكێنەوە‪.‬‬ ‫س��ەرب��اری ئ���ەوەی دیاریكردنی‬ ‫ئ��ەم ت��اب��ۆك��راوان��ە‪ ،‬لەدەسەاڵتی‬ ‫پارلەمانی كوردستاندایە‌و هەروەها‬ ‫پارلەمانیش بەزەحمەت دەتوانێت‬ ‫تابۆگەلێكی وەها دابنێت‪ ،‬ئەمەیش‬ ‫ل��ەوس��ۆن��گ��ەی��ەوە؛ ك��ە بەشێكی‬ ‫سوێندەكەیان ناكۆكدەبێت لەگەڵ‬ ‫ئ��ەو س��وێ��ن��دەی پارلەمانتاران‬ ‫لەپارلەماندا خ��واردوی��ان��ە‪ ،‬كە‬ ‫ب��ەش��ێ��ك��ی داك��ۆك��ی��ك��ردن��ە لە‬ ‫به‌رژه‌وه‌ندیی ‌ه بااڵکانی هه‌رێم‪..‬هتد‪.‬‬ ‫لەكاتێكدا‪ ،‬یەكێك لەخاڵەكانی ئەم‬ ‫بڕگەیە‪ ،‬باسی لەشێواندنی زمانی‬ ‫ك��وردی ك��ردوە‪ ،‬كەچی لەهەندێ‌‬ ‫شوێندا زمانی دەرك��ردن��ی ئەم‬ ‫«شتە» (كە رون نییە سیستمە‪،‬‬

‫یان رێنمایی‪ ،‬لەكاتێكدا دەركردنی‬ ‫«سیستم» دەب��ێ��ت بەئیمزای‬ ‫س��ەرۆك��ی ئەنجومەنی وەزی���ران‬ ‫بێت –وەك پێشتر ئاماژەم بۆ‬ ‫كرد‪‌-‬و دەركردنی «رێنمایی»ش‪،‬‬ ‫دەبێت پاڵپشت بێت بەبەندێكی‬ ‫یاسایی؛ كە لەالیەن پارلەمانەوە‬ ‫دەرچ��وب��ێ��ت)‪ ،‬ه��ەن��د ‌ێ خەوشی‬ ‫زمانەوانیی تێدایە‪ ،‬س��ەرب��اری‬ ‫نەبونی «مورادیف»ی پێویست‬ ‫ل��ەگ��واس��ت��ن��ەوەی دەس���ت���ەواژە‬ ‫ع��ەرەب��ی��ی��ەك��ان��دا‪ ،‬ب��ۆ نمونە‬ ‫«بێزراو»ی بەرامبەر «تحقیر»‬ ‫داناوە‪ ،‬كە پێموایە «ریسواكردن»‪،‬‬ ‫یان «سوككردن» شیاوترە‪ ،‬یان‬ ‫«رۆڵی راگەیاندن»ی لەبەرامبەر‬ ‫اَ‬ ‫‌ء اإلع�لام��ي»دا دان��اوە‪،‬‬ ‫«الدا‬ ‫وەكچۆن پێشتر ئاماژەم پێكرد‪..‬‬ ‫هتد‪.‬‬ ‫ل��ە خ��اڵ��ی س��ێ��ی��ەم��ی لقی‬ ‫(ب)ی بڕگەی سێیەمی مادەی‬ ‫سێیەمدا‪ ،‬كە ل��ەب��ارەی الیەنی‬ ‫«ك��وال��ێ��ت��ی گ��ەی��ان��دن»ەوەی��ە‪،‬‬ ‫دەب��ێ��ت ئ��ام��ێ��رەك��ان��ی پەخشی‬ ‫رادی�ۆ‌و تەلەفزیۆن‪ ،‬ستانداردبن؛‬ ‫بەپێی رێنمایی‌و رەزام��ەن��دی��ی‬ ‫وەزارەت��ی گواستنەوە‌و گەیاندن‪،‬‬ ‫كە پێموایە ئەم «دەبێت»ەیش‪،‬‬ ‫ئیشی پارلەمانە؛ لەنێو یاسایەكی‬ ‫تایبەتدا ل��ەوب��ارەی��ەوە جێگای‬ ‫ب��ك��ات��ەوە‌و دەستنیشانی ئەو‬ ‫وەزارەت‌و الیەنەیش بكات؛ كە‬ ‫بەپێی رەزامەندیی‌و رێنماییەكانی‬ ‫بێت‪.‬‬ ‫م�����ادەی چ����وارەم����ی ئ��ەم‬ ‫«رێنمایی‪ -‬سیستم»ە‪ ،‬تایبەتە بە‬ ‫«چاودێریكردن‌و مۆنیتەرینگ‪‌»،‬و‬ ‫ئ��ام��اژە ب���ەوە ك����راوە‪ :‬ل��ەالی��ەن‬ ‫وەزارەتی گواستنەوە‌و گەیاندنەوە‪،‬‬ ‫بەشێكی نو ‌ێ دادەمەزرێت؛ بەناوی‬ ‫«بەشی چاودێریی‌و مۆنیتەرینگ»‌و‬ ‫بەپێی سیستمێكی پێشكەوتو‪،‬‬ ‫چاودێریی الیەنەكانی تەكنیكیی‬ ‫پەخش دەك��رێ��ت‪ ،‬ك��ە پێموایە‬ ‫ئەمەیان ئەركی «ئەنجومەنی بااڵی‬ ‫راگەیاندن»ە‪ ،‬كە ئەنجومەنێكی‬ ‫س��ەرب��ەخ��ۆی��ە‪ ،‬ن���ەك بەتەنها‬ ‫بەبەشێكی س��ەر ب��ەوەزارەت��ێ��ك‬ ‫بسپێردرێت‪ ،‬وەك��چ��ۆن لەواڵتی‬ ‫«توركیا»دا بۆ نمونە‪ ،‬ئەم رۆڵە‬ ‫بە «ئەنجومەنی بااڵی راگەیاندنی‬ ‫توركیا» سپێردراوە‪ ،‬كە بەدرێژایی‬ ‫(‪ )24‬سەعاتی ش��ەو‌و رۆژێ��ك‪،‬‬ ‫پەخشی سەدان كەناڵی ئاسمانیی‌و‬ ‫لۆكاڵیی ئەو واڵتە تۆماردەكەن‌و‬ ‫دواتر لە الیەن لیژنەی پسپۆڕەوە‪،‬‬ ‫راپ��ۆرت��ی‬ ‫هەڵدەسەنگێنرێن‌و‬ ‫خۆیانیان لەسەر دەنوسن‪.‬‬ ‫ب ‌ێ لەوەی لەسەرەوە لەخاڵی‬ ‫یەكەمی ئەو مادەیەدا خستمە رو‪،‬‬ ‫لەخاڵی دووەم��ی ئەم مادەیەدا‌و‬ ‫س��ەب��ارەت بە «چاودێریكردنی‬ ‫الی��ەن��ی رۆڵ���ی راگ��ەی��ان��دن»‪،‬‬ ‫ئ��ام��اژە ك���راوە ب����ەوەی‪ :‬ك��اری‬ ‫هۆبەی چاودێریكردن‌و لیژنەكە‪،‬‬ ‫چاودێریكردنی ئەو (‪ )10‬خاڵەیە‬ ‫كە لە «م��ادەی سێیەم‪ /‬بڕگەی‬ ‫س��ێ��ی��ەم»دا‪ ،‬خ��راون��ەت��ەرو‪ ،‬كە‬ ‫لێشاوێك كۆتوبەندن‌و ئەمەیش‬ ‫ه��ەڕەش��ەی��ەك��ی ج���ددی دەبێت‬ ‫بۆ سەر ئازادیی ك��اری میدیایی‬ ‫ن��اوەن��دەك��ان��ی میدیای بینراو‌و‬ ‫بیستراو لەهەرێمی كوردستاندا‪،‬‬ ‫بێئەوەی پارلەمانی كوردستان لێی‬ ‫ئاگادار بێت‪.‬‬ ‫م�������ادەی پ��ێ��ن��ج��ەم��ی��ش‪،‬‬ ‫تایبەتە بە «سەرپێچیكردن‌و‬ ‫سزا یاساییەكان»‪ ،‬كە لەالیەن‬ ‫وەزارەت��ی رۆشنبیریی‌و الوان��ەوە‬ ‫دیاریدەكرێن‪ ،‬لەكاتێكدا سزاكان‬ ‫ق���ورس���ن‌و راگ��رت��ن��ی پەخشی‬ ‫كەناڵەكانیش دەگرێتەوە‪ ،‬تەنانەت‬ ‫نوسینیش ل��ەس��ەر ش��اش��ەی‬ ‫تەلەفزیۆنەكان‪ ،‬كە سەرپێچی‬ ‫رێنماییەكانیان ك���ردوە؛ بۆیە‬ ‫لەپەخش راگ��ی��راون‪ .‬پێموایە‪،‬‬ ‫ئەمە سوكایەتییە بەكاری میدیایی‬ ‫لەكوردستان‌و سزایەكی قورسە بۆ‬ ‫سەر رۆژنامەنوسان‌و ناوەندەكانی‬ ‫میدیا‌و ناكرێت ن��اوەن��دەك��ان��ی‬ ‫میدیای بینراو‌و بیستراو‪ ،‬وەك‬ ‫دوكانی كەسفرۆشتن هەژماربكرێن‪،‬‬

‫بەوەی كات ‌ێ گەسفرۆشێك گەسی‬ ‫بەگرانفرۆشتوە‪ ،‬یان گۆشتەكەی‬ ‫خراپبوە‪ ،‬الفیتەیەك لەبەردەمی‬ ‫دوك��ان��ەك��ەی��دا ه��ەڵ��دەواس��رێ‌‌و‬ ‫سزای داخستنەكەی بۆ ماوەیەك‬ ‫ب��ەدوك��ان��ەك��ەوە دەهێڵرێتەوە‪،‬‬ ‫لەكاتێكدا میدیا‌و میدیاكاران‪،‬‬ ‫نوێنەرایەتیی دەسەاڵتی چوارەم‬ ‫دەكەن‌و ناكرێت لەالیەن دەسەاڵتی‬ ‫راپەڕاندنەوە‪ ،‬بەوشێوەیە رەفتاری‬ ‫لەگەڵدا بكرێت‪ ،‬هەروەكچۆن بە‬ ‫«تێبینی گ��رن��گ»‌و لەكۆتایی‬ ‫م����ادەی پێنجەمدا‪ ،‬ئ��ام��اژەی‬ ‫پێكراوە‪ .‬سەرباری ئ��ەوەی ئەو‬ ‫«سزا»یانە‪ ،‬دەبێت پارلەمانی‬ ‫كوردستان دیاریانبكات‪ ،‬هەرچەندە‬ ‫نابێت پارلەمانیش ئەو دەسەاڵتەی‬ ‫ب��درێ��ت��ێ‌‌و رێ��گ��ای بدرێت ‌ێ بەو‬ ‫شێوە زاڵمانەیە رەفتار لەگەڵ‬ ‫«سەرپێچی»یەكانی ناوەندەكانی‬ ‫میدیای بینراو‌و بیستراودا بكات‪،‬‬ ‫هەروەكچۆن لەكاردانەوەدا بەرامبەر‬ ‫پڕۆژە یاسای «رۆژنامەگەریی»ی‬ ‫ژم���ارە (‪)35‬ی س��اڵ��ی ‪،2007‬‬ ‫ئێمە ك��ۆم��ەڵ � ‌ێ رۆژن��ام��ەن��وس‬ ‫بوین‪ ،‬هاوڕابوین لەسەر ئەوەی‬ ‫نابێت پارلەمان رێگایبدرێت ‌ێ لەو‬ ‫یاسایەدا‪ ،‬مادەیەك جێگیربكات‪،‬‬ ‫كە شەرعییەت بداتە «داخستنی‬ ‫رۆژن��ام��ەك��ان‪ ،‬ی��ان راگرتنیان»‬ ‫لەحاڵەتی سەرپێچیكردندا‪ .‬بێ‌‬ ‫لەوە‪ ،‬بەگوێرەی ئەم «رێنمایی‪-‬‬ ‫سیستم»ە‪ ،‬لەالیەن چوار كەناڵی‬ ‫فەرمییەوە سەرپێچییەكانی تایبەت‬ ‫بە ئ��ەدای میدیایی كەناڵەكانی‬ ‫م��ی��دی��ای ب��ی��ن��راو‌و ب��ی��س��ت��راو‬ ‫دیاریدەكرێن‪ ،‬كە ئەوانیش‪:‬‬ ‫ب��ەش��ی چ��اودێ��ری��ك��ردن‌و‬‫م��ۆن��ی��ت��ەری��ن��گ ل����ەوەزارەت����ی‬ ‫رۆشنبیریی‌و الوان (لەكاتێكدا‬ ‫لەخاڵی یەكەمی مادەی پێنجەمدا‪،‬‬ ‫ئاماژە بەوە كراوە ئەو بەشە سەر‬ ‫بەوەزارەتی گواستنەوە‌و گەیاندن‬ ‫دەبێت‪-‬مەم)‪.‬‬ ‫دەسەاڵتی دادوەریی‪.‬‬‫داواكاری گشتی (لەكاتێكدا‬‫لەكێشەكانی دیكەدا‪ ،‬داواك��اری‬ ‫گشتی دەسەاڵتی بڕیاردانی نییە‪،‬‬ ‫بەڵكو تەنها دەسەاڵتی جواڵندنی‬ ‫سكااڵكانی ه��ەی��ە‪ ،‬ك��ەچ��ی بۆ‬ ‫بەدبەختی میدیاكاران‪ ،‬لێرەدا ئەم‬ ‫دەسەاڵتەی دراوەتێ‌‪-‬مەم)‪.‬‬ ‫ل��ەس��ەر داوای سەندیكای‬‫رۆژن��ام��ەن��وس��ان��ی ك��وردس��ت��ان‬ ‫(لەكاتێكدا تێبینی زۆر لەسەر‬ ‫س��ەن��دی��ك��ای رۆژن��ام��ەن��وس��ان��ی‬ ‫ك��وردس��ت��ان ه���ەی���ە‌و رەن��گ��ە‬ ‫زی��ادەرۆی��ی نەبێت؛ كە بڵێین‪:‬‬ ‫ن���ی���وەی رۆژن���ام���ەن���وس���ان���ی‬ ‫كوردستان‪ ،‬بەسەندیكای خۆیانی‬ ‫ن��ازان �ن‌و پێیانوایە سەندیكای‬ ‫حزبە دەســــــــــەاڵتدارەكانی‬ ‫كوردستانە ‪-‬مەم)‪.‬‬ ‫بەكورتی‪ :‬ئەمەی وەزارەت��ی‬ ‫رۆشنبیریی‌و الوان دەریكردوە‌و‬ ‫وەزی���ر ئیمزای لەسەر ك��ردوە‪،‬‬ ‫تێبینی لەسەر نایاساییبونی هەیە‪،‬‬ ‫سەرباری ئ��ەوەی هەڕەشەیەكی‬ ‫جددییە بۆ سەر كاری میدیایی‬ ‫(بینراو‌و بیستراو) لەكوردستان‪،‬‬ ‫هەربۆیە‪ ،‬پێویستە‪:‬‬ ‫پ��ارل��ەم��ان��ی ك��وردس��ت��ان؛‬‫بانگێشتی وەزی��ری رۆشنبیریی‌و‬ ‫الوان ب��ۆ پ��ارل��ەم��ان ب��ك��ات‌و‬ ‫لەمبارەیەوە داوای رونكردنەوەی‬ ‫لێبكات‪.‬‬ ‫ه����ەڵ����وەش����ان����دن����ەوەی‬‫«رێنمایی‪ -‬سیستم»ەكە؛ لەالیەن‬ ‫سەرۆكایەتیی ئەنجومەنی وەزیرانی‬ ‫حكومەتی هەرێمەوە‪.‬‬ ‫هاتنەدەنگی میدیاكاران‌و‬‫رێكخراوەكانی تایبەت بەكاری‬ ‫میدیایی ل��ەك��وردس��ت��ان‌و ئەو‬ ‫رێكخراوە نێودەوڵەتییانەیشی‬ ‫داكۆكی لەئازادیی كاری میدیایی‬ ‫ل ‌ه کوردستان دەكەن‪.‬‬ ‫دەركردنی یاسایەكی تایبەت‬‫بە ناوەندەكانی میدیای بینر‌او‌و‬ ‫بیستراو لەكوردستان‪ ،‬بەجۆرێ‌‬ ‫لەخزمەتی فراوانكردنی ئازادیی‬ ‫رۆژن��ام��ەن��وس��ی�ی‌و چەسپاندنی‬ ‫بنەماكانی دیموكراسیدا بێت‪.‬‬

‫محه‌مه‌دی مه‌ال که‌ریم ل ‌ه گفتوگۆیه‌کی «‬

‫نووسه‌ر و ئه‌دیب محه‌مه‌دی مه‌ال که‌ریم‪ ،‬ل ‌ه گفتۆگۆیه‌کی تایبه‌تی «په‌یک»دا‪ ،‬باس ل ‌ه‬ ‫سه‌ره‌تاکانی په‌یوه‌ندیی خۆی و «گۆران» ده‌کات و ده‌ڵێت‪« :‬نە گۆران ‌و نە كەسی تر‪،‬‬ ‫ی لە وشەی بێگانە ڕزگار بكات»‪.‬‬ ‫نەیتوانیوە زمانی كورد ‌‬ ‫له‌به‌شێكی دیکه‌ی گفتۆگۆکه‌دا له‌مه‌ڕ نالی و ل ‌ه وه‌اڵمی پرسیارێکدا(به‌تووڕه‌ییه‌وه‌)‪،‬‬ ‫ده‌ڵێت‪«:‬هەرگیز نەمنووسیوە‪ ،‬كەس ناگاتە قولەپێی نالی»‪.‬‬ ‫ده‌قی گفتوگۆک ‌ه ل ‌ه ژماره‌ی داهاتوودا ده‌خوێننه‌وه‌‪.‬‬

‫‪18‬‬

‫باڵوکراوه‌یه‌کی فه‌رهه‌نگیی ‪ -‬کلتووریی (‬

‫)یه‌‪ ،‬دوو هه‌فت ‌ه جارێک ده‌رده‌چێت‬

‫»دا‬

‫سێشەممە ‪2011/8/16‬‬

‫دەرگای ژوورەكەت بكەوە‪...‬‬ ‫بۆ ئەوە نا واقیع بێتە ژوورەوە‪ ،‬بۆ ئەوەی خەیاڵ بەڕەڵاڵ بێت‬ ‫تەڵعەت تاهیر‬

‫‪1‬‬

‫الی من‪ ،‬هەمیشە سەرەتای نووسین لە بارەی شتێكی نوێوە‪،‬‬ ‫ئەستەم بووە‪.‬‬ ‫خۆشحاڵم‪ ،‬بەو ڕستەیەی س��ەرەوە‪ ،‬سەرەتای ئەم وتارەم‬ ‫تێپەڕاند‪ .‬یەكەم جارمە خوێندنەوە بۆ وێنەیەك دەكەم‪ ...‬ئەمەش‬ ‫لە بەرامبەر ئەستەمیدا‪ ،‬ئازادییەكی ڕەهاشم پێ دەدات لەوەی‬ ‫وەك چۆن بمەوێت‪ ،‬بدوێم‪ .‬با زۆر گەشبینیش نەبم‪ ،‬چونكە دوان‌و‬ ‫نووسین لە بارەی وێنەوە لە بنەچەدا كارێكی زەرەرمەندانەیە‪،‬‬ ‫چونكە زمان فەزایەكی ب ‌ێ دەربەستە و ناتوانێت ڕەنگ و دەنگ‬ ‫وەك خۆی بگەیەنێت (زمان زۆرزانە و قسەی ناو دڵی و سەرزاری‪،‬‬ ‫وەك یەك نین)‪ .‬ملمالنێی نێوان ڕەنگ و زمان‪ ،‬یان دەنگ و زمان‪،‬‬ ‫هەمیشە و بە درێژایی مێژوو بە قازانجی مۆسیقا و شێوەكاریی‬ ‫شكاوەتەوە و تاكە دۆڕاوی نێوانیشیان تەنیا ئەبجەدییەت بووە‪.‬‬ ‫شاعیری گەورەی عەرەب (نیفەری) گوتەنی (چەندەی ڕوئیا فراوان‬ ‫بێت‪ ،‬زاراوە تەنگتر دەبێتەوە)‪.‬‬

‫‪2‬‬

‫ئەگەر واقیع بەوە وێنا بكەین كە (قەبرێكە و ئێستای تیادا ڕاكشاوە)‪ ،‬ئەوا دەتوانین (گەرچی شەرمنانەش‬ ‫بێ‌) بڵێین (خەیاڵ ئەو دەزووەیە كە خەون بە زەویی دەبەستێتەوە‪ .‬ئەم وێنەیه‌ش ملمالنێ ئەزەلیی و مەلعونەكەی‬ ‫نێوان خەیاڵ و واقیعە (دۆزینەوەی شیعرییەتە لە دیواردا)‪ ،‬هەڵێنجانی ئاوە لە چوارچێوەكانی سەرابدا‪ ،‬كەم هەیە‬ ‫لە ئێمە لە ڕێگەی وێنەیەكەوە خەونی گەشتی نەبووبێتە واقیع‪ ،‬یان لە ڕێگەی چیرۆكێكەوە نەبووبێتە پاڵەوان‪ ،‬ئەوە‬ ‫خەیاڵە دەمانكاتە جوامێر و ئەمەیش واقیعە دەمانكاتە دۆنكیشۆت‪ .‬جەنگەكانی واقیع‪ :‬جەنگن لەگەڵ هەوادا‪ ،‬لەگەڵ‬ ‫غروری زیندووەكاندا‪ ،‬لەگەڵ گوزەراندا كە بەپێی دنیابینیی شاعیری هەموو نەوەكان بێت (تۆماس سێرنز ئالیۆت)‪،‬‬ ‫ئەوا گوزەران جیاوازییەكی زۆری هەیە لەگەڵ ژیان‪ :‬گوزەران بە واتای ڕیشتاشین و پەتاتە كڕین و كارەباو بایەع و‬ ‫موسەقەفی سیاسیی و سیاسیی موسەقەف و عەرەب گوتەنی (هەلومە جەڕەن)‪ ،‬بەاڵم ژیان مانایەكی زۆر بااڵتری هەیە‪،‬‬ ‫هەر بۆیە ئالیۆت لە شیعرێكیدا ڕوو لە واقیع دەكات و دەنووسێت (كوا ئەو ژیانەی بە گوزەران لە دەستمانچوو؟)‪.‬‬

‫‪3‬‬

‫لە ڕێی ئەم وێنەیەوە‪ ،‬هەر یەكەمان دەتوانین سواری بەلەمێك لە بەلەمەكان بین و سەفەر بكەین بۆ ئەو شوێنانەی‬ ‫تێیدا هەست بە ئەمان دەكەین‪ ،‬یەك بە خۆم لە یەكەم بینینی وێنەكەدا گەڕامەوە ئەو ساتانەی تیایدا لە منداڵیمدا‬ ‫دەبوومە یەكێك لەوانەی پارەم لە مشتمدا توند توند دەگرت و (مێوژی نایابی زۆرابم دەكڕی)‪ ،‬یان بۆن و هااڵوی‬ ‫برژاندنی نانی نەسرینم دەكرد كە لەسەر (ساج) بوو‪ ،‬ئای‪ ...‬چەندین جار دەبوومە هاوڕێی (مەڕە زەردە) و لە وێنەی‬ ‫دەشتی پڕ لە سەوزاییدا لەگەڵیدا غلۆر دەبوومەوە‪ ...‬وێنە ناوازەكانی پۆلی یەكەمی سەرەتایی هێندە خەیاڵبەخش‬ ‫بوون‪ ،‬تا ئەو ڕادەیەی بە خەیاڵ لە هەموو شەڕەكانی واقیعم دەبردەوە و دوای هەموو شەڕێكیش (ملوانكەی زیو)م پێ‬ ‫دەبەخشرا‪ ...‬ئەو وێنانە پەناگەیەك بوون بۆ هەموو ئەو نەهامەتییانەی واقیع پێی دەناساندم‪ .‬گەر وێنەیەكی كتێبەكەم‪،‬‬ ‫ڕەنگەكانی خلیسكابا‪ ،‬یان بە جوانیی دەرنەكەوتبا‪ ،‬ئەوا زوو الپەڕەكەم ئاودیو دەكرد و نەدەگەڕامەوە سەری‪ ...‬چونكە‬ ‫خەیاڵی دەشێواندم‪ ...‬تەواو وەك ئەو چەكوشەی لەم وێنەیەدا هەیە‪ :‬هەر زوو ئەو چەكوشە ڕاكشاوەی سەر عەرزەكە‬ ‫خەیاڵی بینەر دەشێوێنێت و گەر چاوی لەسەر ال نەبەیت‪ ،‬ئەوا هەموو سەفەرەكان تێكدەشكێنێت‪.‬‬

‫‪4‬‬

‫مێژووی ئەدەبییات و هونەری ئێمە‪ ،‬لێكدژییەكی سەیری تێدایە‪ ،‬بەردەوام واقیعی پڕ دەردەسەرییمان كردووەتە‬ ‫ناو که‌مۆڵ ‌ه ‌ی خەیاڵ‪ ،‬بەو خەیاڵەی چەند دڵۆپێك عەترمان دەسكەوێت و ڕابردوومان بۆنخۆش بكات‪ .‬مەودای واقیعی‬ ‫ئێمە هێندە لە خەیاڵەوە دوور بووە‪ ،‬كە زۆرجار خۆی لە تخووبەكانی وەهم دەدات‪ ...‬ئێمە دەزانین مەوالنا خالید‪،‬‬ ‫نالی‪ ،‬حاجی قادری كۆیی‪ ،‬كەیفی جوانڕۆیی و چەندانی تر‪ ،‬چۆن ئەم واڵتەیان جێهێشت و مەودای گەڕانەوەیان نەبوو‪.‬‬ ‫ئێمە دەزانین لە واقیعدا‪ /‬نالی (خەبەری ب ‌ێ ئەسەری غائیبە) و (ناڵێكی حەزین د ‌ێ لە موناجاتی سەحەردا)‪،‬‬ ‫كەچی بە خەیاڵ تێكستە لەناوچووەكانی دەدۆزینەوە و هەواڵی مردنی لە كۆترەكانی ئەستەنبووڵەوە دەزانین‪.‬‬ ‫ئێمە دەزانین لە واقیعدا‪ /‬حاجی قادری كۆیی‪ ،‬ئەو حاجییەی خۆی دەڵێت‪:‬‬ ‫(هەروەكو شارانی تر كەس ئاشنای كۆیە نەبوو‬ ‫شوهرەتی ئەبیاتی من خەڵكی لەسەر كۆكردەوە)‬ ‫بەب ‌ێ هەرا و زەنا‪ ،‬لە نیوەشەوێكی تاریك و بە ڕێیەكی تەریكدا‪ ،‬شاربەدەر كرا‪ ،‬كەچی بە خەیاڵ وا دەنوێنین كە‬ ‫حاجی لە مەنفادا زۆر چاالك بووە و وەك ئەوەی هیچ ڕووینەدابێت سەرقاڵی داوای (صه حافه و سەقافە) بووە‪...‬‬ ‫چیرۆكەكانی واقیع درێژن و پەتی دەزووی خەیاڵی ئێمەش كورت‪...‬‬ ‫شێوەكارانی ئێمە بە خەیاڵ فیگەرەكان تێكدەشكێنن و لە واقیعیشدا ئەو تابلۆیانە ڕەواجیان هەیە كە كەللەسەری‬ ‫ناوخۆڵ و پۆستاڵی خوێناویی و تەلبەندیان كێشاوە و لەتە جامانەیەكی بەسەردا دەشەكێتەوە‪.‬‬

‫‪5‬‬

‫(ڕۆژ ‌ێ لە ڕۆژان بەلەمێك دەدزم‪:‬‬ ‫برادەرە نزیكەكانم دەبەمە پیاسە‪،‬‬ ‫تا پشتمان دەشك ‌ێ لە نیشتیمان دەڕشێینەوە‪...‬‬ ‫تا سكمان دێش ‌ێ بە مێژوو پێدەكەنین)‬ ‫لە واقیعدا‪ /‬گەر بۆمان نەلوێت‪ ،‬لە دەستی ئەو نیشتمانە ڕاكەین كە تیایدا هاوارمان نابێتە گۆرانی‪...‬‬ ‫لە واقیعدا‪ /‬گەر بۆمان نەلوێت‪ ،‬مێژووی ناو كتێبی قوتابخانەكان لەو درۆیانە پاككەینەوە كە تێیدا هەموومان‬ ‫پاڵەوانین‪...‬‬ ‫لە واقیعدا‪ /‬گەر بۆمان نەلوێت‪ ،‬بەختەوەریی بگێڕینەوە بۆ ئەو پیرەمێردانەی لە بەردەمی مزگەوتەكاندا بە دیار‬ ‫فرۆشتنی تەسبیح و بنێشت و سیواكەوە وەنەوز دەدەن‪.‬‬ ‫لە واقیعدا‪ /‬گەر بۆمان نەلوێت‪ ،‬پرێمز ببەینە مۆزەخانەوە و چیتر ژنەكان خۆیان نەسووتێنن‪.‬‬ ‫لە واقیعدا‪ /‬گەر بۆمان نەلوێت‪ ،‬درەختەكانی ئەم واڵتە چیتر نەبنە گۆچان و بەسەریدا بچەمێینەوە‪.‬‬ ‫لە واقیعدا‪ /‬گەر بۆمان نەلوێت‪ ،‬بە منداڵە كلێنس فرۆشەكانی سەر جادەكان بڵێین (هەموو كلێنسی دنیا بەشی‬ ‫فرمێسكەكانتان ناكەن)‪ ،‬ئەوا خۆ دەكرێت بە خەیاڵ هەر یەكەمان سواری بەلەمێك بین و وەكو هەردوو پاڵەوانەكەی‬ ‫ڕۆمانی (خۆشەویستی لە سەردەمی كۆلێرادا) هەر یەكەو دەستی خۆشەویستەكانمان بگرین و پەڕۆیەكی زەرد هەڵدەین‪،‬‬ ‫كە نیشانەی ئەوە بێت نەخۆشین و دەمانەوێت وەكو بەشەر بژین‪...‬‬ ‫گەر لێشیان پرسین؛ تا كەی ئەم هاتوچۆ نەفرەتییە بەردەوام دەبێت؟ ئەوا چەشنی (فلۆرینتۆ)كەی ماركیز‪ ،‬وەاڵم‬ ‫دەدەینەوە‪:‬‬ ‫‪ -‬تا هەتا هەتایە‪.‬‬

‫‪Reklam‬‬

‫ئاگاداریەك لە كۆمپانیای (صائب سیتی) وە‬

‫كۆمپانیای صائب سیتی پێویستی بەم كارمەندانەی خوارەوە‬

‫هەیە‪ ،‬بۆ پڕۆژەی نیشتەجێبوونی صائب سیتی‪ ،‬بەمەرجێك‬

‫خزمەتی زیاتر لە (‪ )3‬ساڵ كاركردنیان لە بوارەكەیاندا هەبێت‪.‬‬

‫ئەندازیاری مەدەنی‬

‫یەك كەس‬

‫بەڕێوەبەری مەكتەبی‬

‫یەك كەس‬

‫سەرپەرشتیاری خەزێنە‬

‫یەك كەس‬

‫ژمێریار‬

‫دوو كەس‬

‫‪Reklam‬‬

‫هەركەسێك خوازیاری دامەزراندنە لە یەكێك لەم پۆستانەدا‪،‬‬ ‫دەتوانێت (‪ )CV‬بگەیەنێتە ئۆفیسی سەرەكی كۆمپانیای صائب‬ ‫سیتی‪ ،‬لە شەقامی بازنەیی مەلیك مەحمود‪ ،‬تەالری بنەوشە‪ .‬یان‬ ‫پەیوەندی بكات بەم ژمارە تەلەفونانەوە‪:‬‬ ‫‪+964 770 760 3891‬‬ ‫‪+964 770 760 3890‬‬ ‫‪+964 770 760 3892‬‬ ‫‪e-mail: saibco@yahoo.com‬‬ ‫‪+964 770 760 3893‬‬

‫كۆمپانیای نالیا پێویستی بە ژمارەیەك وەستا و ستافی كار هەیە‬ ‫كۆمپانیای نالیا پێویستی بە ژمارەیەك وەستا و ستافی‬ ‫كاركردن هەیە بۆ پرۆژەی شاری چاڤی گەشتیاریی‪،‬بەمشێوەیە‪:‬‬ ‫‪ .1‬وەستا و ستافی قاڵببەست بۆ دروستكردنی دیواری راگری‬ ‫كۆنكرێتیی و خەزانی ئاو‪.‬‬ ‫‪ .2‬وەستا و ستافی ئاسنگەر بۆ دروستكردنی دیواری راگری‬ ‫قەفەز بە ئاسن‪.‬‬ ‫‪ .3‬وەستا و ستافی كاركردنی بلۆككاریی‪.‬‬ ‫هەر وەستا و ستافێكی كاركردن لەخۆی رادەبینێت بۆ ئەنجامدانی هەر‬ ‫یەكێك لەو پرۆژانە‪ ،‬سەردانی ئۆفیسی شاری چاڤی گەشتیاریی بكات‪.‬‬ ‫ناونیشان‪ :‬سلێمانی ـ بناری شاخی كۆیژە ـ سەروو شەقامی تووی‬ ‫مەلیك‪.‬‬

‫ژمارەی مۆبایل‪ 07701433008 :‬ــ ‪07501212068‬‬

‫‪Reklam‬‬

‫رەشپۆشەكان لە ناوەوە و لە دەرەوە‬ ‫محەمەد سدیق‬ ‫ڕەش لە زۆربەی كلتوورەكاندا بە ئاماژەی‬ ‫خەمۆكیی و تاریكیی لە ئایندە ناسراوە‪،‬‬ ‫هەرچەندە لە جوگرافیایەكی بچووكی وەك‬ ‫ئیرلەندای كۆندا نەبێت‪ ،‬كە لەگەڵ لەدایكبوونی‬ ‫مندااڵندا ڕەشپۆشیی وەك ئاماژەیەك بەكارهاتووە‬ ‫بۆ هاتنی زیندوویەك بۆ مردن و ئەوان لە مردندا‬ ‫سپیپۆش بوون‪ ،‬بەو بڕوایەی كە مردووەكان لە‬ ‫ژیانێكی سەخت و دژوارەوە دەچنە نێو دونیایەكی‬ ‫تر‪ ،‬كە هەمیشەیی و جوانە!‬ ‫نامەوێت لێرەدا باس لە ڕەش و سپی بكەم‪،‬‬ ‫هێندەی مەبەستمە قسە لەسەر تەوەرەی بوونگەرا‬ ‫و پراكتیكەكانی‪ ،‬یان دەركەوتەكانی بكەم لە‬ ‫كلتووری خۆماندا و دواجاریش قسەكردن لەسەر‬ ‫ڕەش و سپی وەك دوو پانتایی بۆ جووڵەی‬ ‫مرۆڤەكان‪.‬‬ ‫لە ناوەڕاستی سااڵنی هەشتاكانی سەدەی‬ ‫ڕابردوودا‪ ،‬دیاردەی بوونی تاك‪ ،‬یان گرووپی بچووك‌و‬ ‫جیاواز بە پراكتیكی جیاواز و دەركەوتنی سەیر و‬ ‫سەمەرەوە بۆ گرووپە هونەریی و ئەدەبییەكان‪،‬‬ ‫یان خەڵك‪ ،‬جێگای گفتوگۆ و ڕامان بوون‪ ،‬یەكێك‬ ‫لەو دیاردانە؛ پۆشینی جلی دڕاو‪ ،‬هێشتنەوەی‬ ‫= خواردنەوە ئەلكحولییەكان‪،‬‬ ‫ڕیش و قژ‪،‬‬ ‫یان ئەلتەرناتیڤەكانی وەك دەرمان بە شێوازی‬ ‫شەراب و (توسیرام) یان حەبە هۆشبەرەكان بە‬ ‫بەردەوامیی و مانەوە لە‬

‫دۆخی مەستیی‪ ،‬یان بێئاگایی‬ ‫بە بەردەوامی‪ ،‬لە هونەر و ئەدەبیشدا؛ نووسینی‬ ‫بێمانا وەك نووسینی شیعرێك بە كۆالجكردنی‬ ‫وشە‪ ،‬البردن و سڕینەوەی دەق لە نمایشی‬ ‫شانۆیی‪ ،‬جوێندان و هاتوهاوار لەسەر شانۆ‬ ‫بەبێ ئامانج‪ ...‬نووسینی چیرۆكێكی بێناوەڕۆك‪،‬‬ ‫یان مۆتیڤ‪ ،‬یان شانۆی بێزاركەر لە ماوە و لە‬ ‫ناوەڕۆكدا‪ ،‬شیعر وەك وشەكاریی بەبێ بوونی‬ ‫پێودانگی شیعر‪ ...‬هتد‪ ،‬ئەم پراكتیكانە وەك‬ ‫پراكتیكێكی جیاواز سەیر دەكرا بۆ ئەو كەسانەی‬ ‫كە كێشەی بوون و فەلسەفەی بوونگەرا كاریگەریی‬ ‫لەسەریان جێهێشتووە و دەیانەوێت هەڵوێستێك‬ ‫بن‪ ،‬یان دیاردەیەك‪.‬‬ ‫ئەگەر ئەمڕۆ دوای نزیكەی (‪ )25‬ساڵ تێپەڕ‬ ‫بوون بەسەر ئەم دیاردەیەدا‪ ،‬قسە بكەین؛ ئەوا‬ ‫زۆر بە سادەیی دەتوانین ئەو قۆناغە بكەین بە‬ ‫دوو بەشەوە‪:‬‬

‫‪ ،1‬گرووپێكی ڕۆشنبیر؛ لەژێر فشاری سااڵنێك شاعیر‪ ،‬نەخوێندەوار‪...‬هتد‪.‬‬ ‫لە شەڕ و وێرانكاریی لە كوردستان و عێراقدا–‬ ‫ئەم دوو گرووپە تێكەاڵو بە یەكتر كاریان دەكرد‪،‬‬ ‫بێهیوایی لە ئایندە لە هەموو ڕەهەندەكانیدا‬ ‫هەڵگری پەیامێك بوون بۆ ڕووبەڕووبوونەوەی ئەو بۆیە زۆر بە زەحمەت دەتوانرا جیابكرێنەوە‪ ،‬ئەمەش‬ ‫تاریكییە بە ئایدیا و ڕۆشنبیرییەكی جیاواز‪ ،‬كە لە كاریگەریی لەسەر ئامادەبوونی فیكر و هزرێكی‬ ‫فیكر و ڕوانینی بوونخوازە مەزنەكانەوە سەرچاوەی نوێ لە پانتایی ڕۆشنبیریی ئێمەدا بەجێهێشت‪،‬‬ ‫گرتبوو‪ ،‬هەر لە (كیركجاردەوە تا هایدگەر) لە كە دواجار باشترین وێنە بۆ كاراكتەرێكی‬ ‫فەلسەفەدا و لە ئەدەبیشدا (لە ئەلبێرت كامۆوە بیرمەند‪ ،‬یان ڕۆشنبیر بە فیكر و توانای تیۆریی‬ ‫وجودی‪ ،‬ئەو كاراكتەرەیە كە پیشەی خواردنەوە‬ ‫تا سامویل بیكیت و‪...‬هتد)‪.‬‬ ‫ئەم گرووپە ژمارەیان كەم و جدیی و ئەلكحولییەكانەو بەردەوام بێئاگایە لە ژیان و دژی‬ ‫تێگەیشتوو لە فەلسەفە و پراكتیكەكان تا ئاستێكی كۆمەڵگا و دابونەریت و‪...‬هتد‪.‬‬ ‫باش– بەاڵم زۆرجار بێدەنگ‪ ،‬یان ئامادەگییەكی‬ ‫ئەم ڕەتكردنەوەیە جارێكی تریش جۆرێك لە‬ ‫الواز وەك بەرهەم– هەڵوێستی ئەم گرووپە وەك‬ ‫ڕووبەڕووبوونەوەیەك بوو لەگەڵ ئایدیۆلۆژیای تابۆكردن‪ ،‬یان دوورخستنەوەی لەم فیكرە تۆمار‬ ‫دەسەاڵتی بەعس و ئۆپۆزسێونیش لەو كاتەدا‪ ،‬كرد‪ ،‬بەجۆرێك كە چارەنووسی لە مەتریالیستەكانی‬ ‫چونكە بەردەوام ئەوان دژ بە لۆژیكی یاخیبوونی قۆناغی حەفتاكانی سەدەی پێشوو باشتر نەبوو و‬ ‫ئایدیۆلۆژی بوون‪ ،‬بڕوایان وابوو كە یاخیبوون؛ تەنها بەرهەمی ئەم تەوژمە بریتیبوو لە گۆڤارێكی‬ ‫یاخیبوونە بەسەر خود دا‪ ،‬نەك بەسەر دەرەوەدا‪ .‬هەتیوو (بوون)‪ ،‬كە دوای چەند ژمارەیەك وەستا‬ ‫الی ئەوان هەڵوێست هیچ نییە تەنها هەڵوێستی لە باڵوبوونەوە و چەند سیمینارێك‪...‬چەند‬ ‫تاكەكەس نەبێت و دەبێت پابەند نەبێت بە كۆی نمایشێك لە ئەلبێرت كامۆوە بۆ ئەبسۆردی بیكیت‬ ‫هەڵوێستی گشتییەوە‪ ،‬ئایندە نییە و نادیارە و بۆ‪...‬هتد‪ ،‬كە بەگشتیی بەرهەمی گرووپی یەكەم‬ ‫پێویست ناكات بیر و كار بۆ ئایندە بكەیت‪ ،‬تۆ بوون‪ ،‬زۆر قووڵ و جدیی‪ ،‬بەاڵم دابڕاو لە خوێنەرو‬ ‫دەبێت بۆ ئێستا و ئەمڕۆ بژیت و بوونیش تەنها بینەران بە كاریگەریی نێگەتیڤی پراكتیكە‬ ‫لە هەنووكەدایە! چەندین مانشێت و كۆنسێپتی نائاساییەكانی گرووپی دووەم‪ ...‬ئەم گرووپە‪،‬‬ ‫تریش‪ ،‬كە گرنگترینیان دوورەپەرێزیی و تەنهایی و یان ڕاستتر وایە بڵێین ئەم دەركەوتە وجودییە‬ ‫تەمەنكورت و تەنانەت بێئەنجامیش بوو لەوەی كە‬ ‫دابڕان بوون لە چاالكییە كۆمەاڵیەتییەكان‪.‬‬ ‫بتوانێت كاریگەریی لەسەر بەرهەمهێنانی ئەدەبێك‪،‬‬ ‫نمایشێك‪ ،‬جیاواز لە ئەدەبی ڕۆمانسی‪ ،‬یان‬ ‫شۆڕشگێڕانە لە واقیعی ڕۆشنبیریی ئێمەدا دروست‬ ‫بكات–و سیحری پاڵەوانە ئەفسووناوییەكان‪ ،‬یان‬ ‫فریادڕەسەكان نەهێڵێت و مرۆڤی كورد بخاتەوە‬ ‫بەردەم چارەنووسی ڕاستەقینەی خۆی؛ بەدەر لە‬ ‫میتافیزیك لە وێنە ئەدەبیی و هونەرییەكاندا‪.‬‬ ‫ڕەخنەگری فەڕەنسی «ڕۆالن بارت»؛ كاتێك‬ ‫باس لە دەركەوتە و دەاللەتەكانی دەكات‪،‬‬ ‫نموونەیەك لەسەر وێنەی بیرمەند دەهێنێتەوە‪ ،‬كە‬ ‫پێویستە كەللەدڕاو بێت‪ ،‬نەك جلوپێالو دڕاو‪ ،‬كە‬ ‫وێنەیەك بووە لە شەستەكانی سەدەی ڕابردوودا‪،‬‬ ‫گەنجانی فەڕەنسا و ئەوروپا بەگشتیی پۆشینی‬ ‫جلوپێاڵوی دڕاو‪ ،‬فەرامۆشكردنی جەستەیان‬ ‫وەك ئاماژەیەك بۆ داهێنان و سیمای داهێنەر‬ ‫بەكاردەهێنا‪.‬‬ ‫كۆمێنتی «بارت» لەسەر ئەم دیاردەیە‪،‬‬ ‫یان خوێندنەوەی ئەو بۆ ئەم دیاردەیە لەو‬ ‫قۆناغەدا‪ ،‬پەیوەستكراوەتەوە بە ئاماژەی كەسانی‬ ‫فەرامۆشكراو‪ ،‬بێهیوا و نەزان بۆ كۆمەڵ‪ ،‬كە ئەوان‬ ‫گرنگن و خەڵكی داهێنەرن‪ ،‬لە كاتێكدا داهێنان‬ ‫پێویستی بە ڕووخسارێكی ڕێك و ئامادەبوونێكی‬ ‫جوان و پاكژ هەیە بۆ دەرەوەی خۆت نمایشی‬ ‫بكەیت‪ ،‬بەاڵم دەبێت هەڵگری كەللەیەكی دڕاوبیت‪،‬‬ ‫كە توانای جواڵندنی دۆخە چەقبەستووەكان و‬ ‫كەشفكردنە نهێنییەكان‪...‬هتد هەیە‪ ،‬كە ئەوانە‬ ‫كاری داهێنەرانن‪.‬‬ ‫كەواتە خودی داهێنەر؛ ئەو خودەیە‬ ‫كەوەك منێكی ئاسایی وێنەی الی كۆمەڵگایە–‬ ‫بەاڵم نووسین و بەرهەمەكانی تاك و كۆمەڵ‬ ‫دەخاتە بەردەم پرسیاری بیركردنەوە و‬ ‫هەڵوێستوەرگرتن لە ئێستا‪...‬‬ ‫‪ ،2‬گرووپی دووەم؛ ئەوان ‌ه‬ ‫بوون كە بە كاریگەریی گرووپی یەكەم‪ ،‬پراكتیكی‬ ‫دیاردەكەیان دەكرد‪ ،‬ئەم گرووپە فراوانتربوون لە‬ ‫ژمارەدا و زۆر بەزەقیی پراكتیكی شتێكیان دەكرد‪،‬‬ ‫كە زۆر دوور بوو لە جەوهەری دیاردەكە خۆی‪،‬‬ ‫وەك خواردنەوە ئەلكحولییەكان بە بەردەوامیی‪،‬‬ ‫پۆشینی جلی دڕاو‪ ،‬خۆ نەشتن و هێشتنەوەی ڕیش‬ ‫و سمێڵ و سفركردنی قژی سەر‪ ،‬یان درێژكردنەوەی‬ ‫قژ‪ ،‬گوێنەدان بە نەریتی كۆمەاڵیەتیی و بەكارهێنانی‬ ‫چەندین جۆر تێرو وشەی ناشیرین و بەكارهێنانی‬ ‫لە شوێن و كاتی نەشیاودا‪ ،‬خۆدەرخستنێكی‬ ‫زۆر بە گرووپ و بێزاركردنی بەرامبەر‪ ،‬یاخیبوون‬ ‫لە خوێندن‪ ،‬ماڵ‪ ،‬خێزان‪ ...‬هتد‪ ،‬پەیامی ئەم‬ ‫گرووپە زیاتر‪ ،‬خۆنمایشكردن بوو بە شێوازێكی‬ ‫جیاواز‪ ،‬نەك دەرخستنی بیركردنەوەیەكی جیاواز‪،‬‬ ‫ئەم گرووپە كاراكتەری جیاوازی تیابوو‪ ،‬لە‬ ‫وانە‪ :‬قوتابی زانكۆ‪،‬‬

‫ئەم نموونەیەی «ڕۆالن بارت» لە خوێندنەوەی‬ ‫ئاماژەی جل و پێاڵوی دڕاو‪ ،‬زۆر نزیكە لە‬ ‫هەوڵه‌كانی ئەو كاراكتەرانەی لە فەرامۆشییەوە بە‬ ‫ستایلی جیاواز دێنەوە بوون‪.‬‬ ‫لەو سەردەمەی كە پێشتر ئاماژەم بۆكرد‪،‬‬ ‫تەنانەت جلی ڕەش و ڕیش وەك پانتایی شەترەنج‬ ‫لە شەڕدا بوون لەگەڵ دەسەاڵتی بەعس‪ ،‬كە‬ ‫بە ئاماژەی یاخیبووان دەیناساند‪ ،‬زۆر جار‬ ‫گرتن و ئەشكەنجەدانی خەڵك بەهۆی ئەم‬ ‫دیاردەیەوە ڕوویداوە‪ ،‬كە پرنسیپێكی فیكریی‪،‬‬ ‫یان كۆمەاڵیەتیی نەبوو‪ ،‬تەنها ئەوەندە نەبێت كە‬ ‫ئەم دیاردەیە وەك هەوڵێك بووه‌ بۆ ناڕازیبوون و‬ ‫ڕووبەڕووبوونەوەیەكی ئازاد؛ بەرامبەر بە زوڵم و‬ ‫ستەم لەو ساتەوەختەدا‪.‬‬

‫فەرامۆشكردنی‬ ‫و پێاڵوی دڕاو و‬ ‫نسا پۆشینی جل‬ ‫سیامی داهێنەر‬ ‫گەنجانی فەڕە‬ ‫ك بۆ داهێنان و‬ ‫ن‪ ،‬وەك ئاماژەیە‬ ‫جەستەیا‬ ‫بەكاردەهێنا‬

‫پاسە سوورەكە‬ ‫هیوا قادر‬

‫راناوی «من»و «من»ی شیعریی‬ ‫من؛ ئەو ڕاناوە سادە و ڕۆژانەیەیە كە هەموومان بۆ‬ ‫پێناساندنی خۆمان بەكاری دەهێنین‪ ،‬بەاڵم منی شیعریی زۆر‬ ‫جیاوازترە لەو منە گشتییەی لەالیەن هەمووانەوە بەكاردێت‪،‬‬ ‫لێرەدا مەبەستم «من»ی شاعیریش نییە وەك بەرزە‬ ‫ئینسان‌و پیشاندانی دەسەاڵت‪ ،‬بەڵكو مەبەست لەو مانا بزێوو‬ ‫نەگیرانەیە كە دەكەونە‌ ناو سیاقی شیعرییەوە‪.‬‬ ‫منی شیعریی‪ ‌،‬خۆی لە هەموو منەكانی تر جیادەكاتەوە‪،‬‬ ‫ئەگەرچی دەكرێت زۆرینەی منەكانی تر لەكاتی خوێندنەوەدا‬ ‫خۆیانی تیادا ببیننەوە‪ ،‬بەاڵم منی شاعیر‪ ،‬منێكە تەنها هی‬ ‫خودی شاعیر خۆیەتی‪ .‬لێرەدا مەبەستم بەراوردكردنی منی‬ ‫شیعریی شاعیر و منی ژیانی شاعیریش نییە‪ ،‬كە دەكرێت لەم‬ ‫ڕووەشەوە زۆر لە یەكتری جیاوازبن‪.‬‬ ‫منی شیعریی‪ ،‬واتا ئەو منەی كە تەنها خودی ئە‌و‬ ‫دەتوانێت پێناسەی بكات و باسی بكات‪ ،‬چونكە كەسی تر‬ ‫توانای كەشفكردنی نییە‪ ،‬تەنها لە بەشێكی خوێندنەوەی‬ ‫ڕەخنەییدا نەبێت‪ .‬منی شیعریی‪ ،‬تەنها منی شاعیر‪ ،‬واتا‬ ‫خودی خۆم دەتوانم وێنەی بكێشم‪ ،‬گوزارشت لە بەشێكی‪،‬‬ ‫یان لە ساتێكی تایبەتدا گوزارشت لە كۆی ئەو منە بكەم‪ ،‬كە‬ ‫هەرگیز ناتوانێت ببێت بە منێكی نەگۆڕ و دەست لێ نەدراو‪.‬‬ ‫جیاوازیی منی شیعریی و منی گشتیی لەوەدایە؛ دەكرێت‬ ‫هەر یەك لەو منە گشتییانە تەعریفێكی كۆتاییان بۆ خۆیان‬ ‫هەبێت‪ ،‬بەاڵم منی شیعریی هەرگیز تەعریفێكی هەمیشەیی و‬ ‫كۆتایی بۆ خۆی نییە‪ ،‬چونكە ئەو منە بەشێكی لەناو ئەو‬ ‫شوناسە بزێو و هەمەڕەنگەدایە كە هەرگیز ناتوانێت ببێت بە‬ ‫منێكی كامڵ و تەواوبوو‪.‬‬ ‫تێگەیشتن لە «من»‪ ،‬بێ تێگەیشتن لە ماناكانی‬ ‫فەردانییەتی شاعیر و خەونە تاكگەراییەكەی‪ ،‬تاڕادەیەك‬ ‫قورس و سەرابییە‪ ،‬چونكە هیچ منێكی تر ناتوانێت باس لە‬ ‫خودی ئەو منەی شاعیر بكات؛ خۆی نەبێت‪ ،‬وەك وتم لە‬ ‫خوێندنەوەی ڕەخنەییدا دەكرێت درك بە قەبارە و جیاوازیی‬ ‫ئەو منە لەگەڵ منەكانی تردا بكرێت‪ ،‬بەاڵم ناتوانرێت بگیرێت‪،‬‬ ‫بەتایبەتی كاتێك ئەو منە لە ڕێگای ماناكانەوە نایەوێت باس‬ ‫لە منێكی كۆ بكات‪ ،‬بۆیە تەعریفكردنی ئەو منە جۆرێكە لە‬ ‫مەحاڵ‪.‬‬ ‫ئەوە تەنها منم ئاوا دەنووسم‪ ،‬ئاوا باسی خۆم دەكەم‪،‬‬ ‫بەم چەشنە دنیا دەبینم و ئاواش عەزاب دەچێژم و باسی‬ ‫تەنهایی و تەنیایی منی خۆم دەكەم‪ ،‬دەكرێت سیفاتەكانی‬ ‫ئەو منە لە منەكانی تریشدا هەبن‪ ،‬یان منەكانی تر لەڕێی‬ ‫ناسینی بەشێك لەو منەوە‌‪ ،‬منەكانی خۆیان بناسنەوە و بزانن‬ ‫لە كوێی دنیا و ژیاندا وەستاون‪ ،‬بەاڵم هەرگیز هیچ كام لەو‬ ‫منانەی تر ناتوانن ببن بە منی شاعیر‪ .‬تەنها لەو كاتانەدا‬ ‫نەبێت كە منی شیعریی تەواو تەسلیمی پەیامێكی دیاریكراوو‬ ‫نەخشەبۆكیشراو دەبێت‪.‬‬ ‫شاعیر كە باس لە من دەكات‪ ،‬باس لە منی تەنهایی‬ ‫ناو ژیان و دنیا دەكات‪ ،‬باس لەو منە دەكات لە دەرەوەی‬ ‫منەكانی ترەوەن و ماڵیان لەناو «ئێمە»دایە‪ ،‬ئێمە وەك ڕاناو‬ ‫و وەك شێوازی ژیانی كلتووریی و كۆمەاڵیەتی و سیاسیی‪.‬‬ ‫منی شاعیر لێرەدا منێكی تەواو تەنیایە‪ ،‬بەدەگمەن دەتوانێت‬ ‫لەگەڵ منەكانی تردا پەیوەندییەكی هەمیشەیی‌و پێكەوەیی‬ ‫ببەستێت‪ ،‬هەمیشە لەناو مەملەكەتە خەیاڵیی‌و زمانەوانییەكەی‬ ‫خۆیدایە و بەپێچەوانەی ڕێگاو ڕەوتی هەمووانەوە دەڕوات‪.‬‬ ‫من؛ كە ئێستا ئەم شیعرە دەنووسم‪ ،‬تەنها هێما نییە‬ ‫بۆ ڕاناوێك بۆ ئەوەی بناسرێتەوە كە ئەو منە «هیوا‬ ‫قادر»ە‪ ،‬ئەم منە زۆر سەرابیی و نەدیدەیە و ناچێتە ناو‬ ‫یاسا ڕێزمانییەكانەوە‪ ،‬ئەوەندەی لەناو یاسایەكی بزێوی‬ ‫مانا و وێنە و گەڕاندایە بۆ خۆی‪ ،‬هێندە لەناو یاسایەكی‬ ‫پێناسەكردنی سنوورداردا نییە‪:‬‬ ‫ئەی مانگ من كوڕی تۆم؛‬ ‫من كوڕی بە تەنها جێماوی تۆم‬ ‫لەسەر زەوی‪.‬‬ ‫ئەم منەی من‪ ،‬سەرەتا هێمایە بۆ كەسێك‪ ،‬ڕاناوێكی‬ ‫تاك‪ ،‬بەاڵم لە پشتی وێنە ڕێزمانییەكەوە‪ ،‬هێمایە بۆ منێكی‬ ‫شیعریی‪ ،‬كە تەنها وێنەی كەسێك نییە‪ ،‬بەڵكو وێنەی خەونێك‪،‬‬ ‫ئازارێك‪ ،‬خەیاڵێكە‪ .‬تێگەیشتن لەم منە شیعرییە‪ ،‬دەبێت‬ ‫لە ڕێی تێگەیشتن بێت لە ماناكانی فەردانییەت و تەنهایی‬ ‫شاعیر خۆیەوە‪ .‬تێگەیشتن لە «من» لە زمانی كوردییدا‪،‬‬ ‫هەڵگری كەمێك ئیشكالییەتە‪ ،‬چونكە ئەم زمانە هێندەی‬ ‫لە فەلەكی كۆمەڵگەیەكی جوتیاریدا دەخولێتەوە‪ ،‬هێندە لە‬ ‫فەلەكی فیكر و ڕۆشنبیریی و تێگەیشتن لە فەردانییەتدا‬ ‫ناخولێتەوە‪ ،‬بۆیە زۆرجاران‪ ،‬ئەو منە سەرابییە لەناو ئەو‬ ‫منانەی تردا ون دەبێت و نابینرێت‪ ،‬كە تەنها هێمان بۆ‬ ‫ڕاناوی تاك‪ ،‬یاخود هێمان بۆ ژمارەی منەكان لەناو كۆیەكدا‬ ‫كە لە سنووری «ئێمە» دەرناچێت‪ ،‬هەم وەك ئێمەی مانا و‬ ‫هەم وەك ئێمەی كلتوور و پەیام‪ ،‬نەك هێما بۆ فەردانییەتی‬ ‫شیعریی‪ .‬بۆیە پێموایە سەرەتای مەنفای شاعیری كورد لە‬ ‫زمانەكەیەوە دەستپێدەكات كە زۆر ئازاراویی و توالنییە‪.‬‬

‫ژمــارە (‪) 18‬‬ ‫سێشەممە ‪2011/8/16‬‬

‫ماڵی مەسعود محەمەد ده‌کرێته‌وه‌‬

‫الدان‪ ..‬پێوەرێك بۆ شیعرییەت‬

‫خوێندنه‌وه‌یه‌ک بۆ شیعری «سێ چوارینه‌ی پێنج خشته‌کی»ــی ته‌یب جه‌بار‬ ‫بڕیار وای ‌ه سه‌ره‌تای مانگی نۆ‪( ،‬ماڵی‬ ‫مەسعود محەمەد بۆگوتوبێژی هزریی) وەك ماڵێكی‬ ‫ڕۆشنبیریی لە شاری هەولێر بکرێته‌وه‌‪« ،‬سۆران‬ ‫عەزیز» بەڕێوه‌بەری ماڵی مەسعود محەمەد تایبه‌ت‬ ‫ب ‌ه «پەیك»ی وت‪« :‬ل ‌ه هەولێردا هیچ جموجوڵێكی‬ ‫ئەدەبیی و ڕۆشنبیریی نییە و شاره‌ک ‌ه زۆر‬ ‫پێویستی بە گوتوبێژی جدیی هەیە و خەڵكانێكی‬ ‫زۆریش هەن‪ ،‬تامەزرۆی ئەم گوتوبێژەن»‪ ،‬سوران‬ ‫وتیشی‪« :‬ئەم ماڵە دەیەوێت ئەو بۆشاییە‪ ،‬لە‬ ‫پایتەختی هەرێمی كوردستاندا پربكاتەوە»‬ ‫بڕیار وایه‌؛ لەسەرەتای كردنەوەی ماڵەكەدا‪،‬‬ ‫زنجیر‌ه كۆڕێك لەسەر شیعری چەند‬ ‫شاعیرێكی ساز بکرێت‪ ،‬لەوانە؛ «عەباس عەبدوڵاڵ‪ ،‬كەریم‬ ‫دەشتی‪ ،‬دڵشاد عەبدولاڵ‪ ،‬هاشم سەراج» ‪.‬‬ ‫ڕۆژی ‪ 9/1‬ماڵی مەسعود محەمەد لە پاركی وەفایی لە شاری هەولێر ده‌کرێته‌وه‌‪.‬‬

‫فیگەری مرۆڤێك؛ ل ‌ه به‌رده‌م‬ ‫ئەكادیمیای كوردییدا داده‌نرێ‬ ‫لەسەر داوای ئەكادیمیای كوردیی لە‬ ‫شاری هەولێر؛ هونەرمەندان سەیوان سەعیدیان‬ ‫و كەیهان محەمەدی پەیكەرێك دروست دەكەن‪.‬‬ ‫پەیكەرەكە؛ بە بەرزیی سێ‌ مەتر و بیست‬ ‫سانتیمەترە و لە مادەی ئاسن دروستكراوە‪.‬‬ ‫لەوبارەیه‌وه‌‪ ،‬سەیوان سەعیدیان تایبەت بە «پەیك»‬ ‫وتی‪« :‬پەیكەرەكە فیگەری مرۆڤێكە لە جوڵەیەكی‬ ‫هەڵكشان بەرەو ژوور‪ ،‬كە سنگی وااڵیە و لەو‬ ‫بەتااڵییەدا كتێبێكی چەند الپەڕەیی هەیە»‪ ،‬ماوەی‬ ‫دروستكردنی ئەم پەیكەرە‪ )2( ،‬مانگی خایاندووە‪.‬‬ ‫سەیوان ئاماژەی بەوەش کرد‪« :‬لەو په‌یکه‌ره‌دا‬ ‫هەوڵدراوە تێڕوانینێكی نوێ‌ لە فۆڕم و مەتریاڵدا‬ ‫بكرێت و لە هەمان كاتدا ڕەسەنایەتیی و الیەنی‬ ‫ڕۆشنبیریی تێدا بەرجەستە بووبێت»‪.‬‬ ‫دروستكردنی پەیكەرەكە لەالیەن «دەزگای‬ ‫فەرهەنگیی و هونەریی ڕێژیار»ەوە سەرپەرشتی‬ ‫كراوەو بڕیارە مانگی ئەیلوول لە «ئەكادیمیای‬ ‫كوردیی»دا‪ ،‬پەردەی لەسەر البدرێت‪.‬‬

‫‪ 99‬ساڵی شێوەكاریی كوردیی‬ ‫تۆمار ده‌کرێت‬ ‫ڕۆژنامەنووس «بەختیار سەعید»‬ ‫لە پڕۆژەیەكی نوێیدا (‪ )99‬ساڵی‬ ‫شێوەكاریی كوردیی تۆمار ده‌کات‪.‬‬ ‫بەختیار؛ لە بارەی ئینسایكلۆپیدیاكەیەوە‬ ‫تایبەت بە «پەیك»ی ڕاگەیاند‪« :‬پڕۆژەی‬ ‫دروستكردنی ئینسایكلۆپیدیای شێوەكاریی‬ ‫كوردیی‪ ،‬كاركردنە لەسەر (‪ )99‬ساڵی‬ ‫ڕابردووی ڕۆژنامەگەریی كوردیی‪ ،‬واتا هەموو‬ ‫ئەو بابەتانەی لەسەر شێوەكاریی كوردیی‬ ‫نووسراون‪ ،‬كۆبكرێنەوە و جارێكی تر‬ ‫لێكۆڵینەوەیەكیان لەسەر بكرێت»‪.‬‬ ‫بڕیارە پڕۆژەكە دوو ساڵ بخایەنێت‌و‬ ‫ئینسایكلۆپیدیایەكی‬ ‫گرنگیی‬ ‫لەبارەی‬ ‫شێوەكاریی كوردیی‌و لە وەاڵمی پرسیارێكی‬ ‫«پەیك»دا‪ ،‬بەختیار وتی‪ :‬ئەم پڕۆژەیە‬ ‫دەبێتە سەرچاوەیەكی گرنگ بۆ هەموو ئەوانەی‬ ‫دەیانەوێت لێكۆڵینەوە لەسەر پێگەی هونەری‬ ‫شێوەكاریی لەناو ڕۆژنامەگەریی كوردییدا‪،‬‬ ‫بكەن‪ .‬هەروەها سەرچاوەیەكی گرنگە بۆ‬ ‫هەموو ئەوانەی سەرقاڵی نامەكانی ماستەر و‬ ‫دكتۆران لە هونەردا و لە هەمانكاتدا پێگەی‬ ‫ڕەخنەی هونەری شێوەكاریش بەهەمان‬

‫ژمــارە (‪)18‬‬ ‫سێشەممە ‪2011/8/16‬‬

‫شێوە لە ڕۆژنامەگەرییدا ئاشكرا دەكات»‪.‬‬ ‫بەختیار سەعید‪ ،‬سیانزە ساڵە وەك‬ ‫ڕۆژنامەنووسێكی هونەریی كاردەكات و‬ ‫خاوەنی شەش كتێبی هونەرییە لە بوارەكانی‪:‬‬ ‫كوراسە‪ ،‬بیبلۆگرافیا‪ ،‬مێژووی شێوەكارییدا‪.‬‬

‫عەبدوڵاڵ تاهیر بەرزنجی‬ ‫كەسانێك هەن پیشەی ڕۆژانەیان ئەندازەیە و شیعریش دەنووسن‪،‬‬ ‫یان پزیشكن‌و شاعیریشن‪ ،‬یاخود نموونە هەیە بۆ كەسانێك وازیان لە‬ ‫كاری پزیشكیی‌و ئەندازە هێناوە بۆ شیعر‌و ئەدەب‪.‬‬ ‫عەشقیان بۆ شیعر ئەم بڕیارەی پێداون‪ .‬جا هەندێك جار كارەكە‬ ‫وا دەكەوێتەوە ژیانی ڕۆژانەی پیشەكە‪ ،‬یان لە تایبەتمەندیی شیعر‬ ‫نووسینیاندا ڕەنگدەداتەوە‪ .‬لە وشە و ڕستەو وێنەو بڕگەو فەزادا‪ .‬ئەمە‬ ‫جگە لەوەی پەیوەندییەكی توندوتۆڵ لەنێوان شیعرو هونەرەكانی تردا‬ ‫بەدیدەكرێت‪ ،‬بەتایبەتی لەنێوان شیعرو ئەندازە و تەالرسازیدا‪.‬‬ ‫لە شیعردا؛ هەمیشە وردەكاریی شوێن ‌و ئەندازە لە بینایدا هەیە‪،‬‬ ‫واتە لێكچوونێك لە ڕێكخستنی بیناسازیی هەردووكیاندا‪ .‬ئەمیان بە وشەو‬ ‫ئەویشیان بە مەوداو مەواد واتاكانی شوێن‪.‬‬ ‫هەرلە كۆنیشەوە ئەم لێكچوون‌و پەیوەندییە لە تیۆری شیعرو ئەدەبدا‬ ‫باسكراوە‪.‬‬ ‫جا لێرەدا جیاوازیی لەنێوان دوو خاڵدا دەكەین‪ .‬یەكەمیان‪ :‬لێكچوون‌و‬ ‫گۆڕینەوەی پەیوەندیی نێوان شیعر و ئەندازە‪ ،‬كە زۆركۆنەو هونەری شیعر‬ ‫لێی دەرباز نابێت‪.‬‬ ‫دووەمیشیان‪ :‬ڕەنگدانەوەی تایبەتمەندیی ژیانی ئەو ئەندازیار و‬ ‫پزیشكانەیە كە شیعر دەنووسن ‌و بەدوو جۆر دەكەونەوە‪ ،‬شاعیری‬ ‫پزیشك و ئەندازیاری وا هەن ڕەنگدانەوەكە لە دەقەكانیاندا بەدیدەكرێت‪،‬‬ ‫هەیشن‪ ،‬بە پێچەوانەوەیە‪.‬‬ ‫تەیب جەبار‪ ،‬لە كۆمەڵە شیعری دووەم ‌و ئەم شیعرانەی دواییدا‬ ‫جەخت لەسەر توندوتۆڵكردنی پەیوەندیی نێوان شیعر و ئەندازە دەكات‪،‬‬ ‫لەڕووی بایەخدان بە ڕێكخستنی ئەندازەی شیعرەكانییەوە بێت كە‬ ‫بەڕادەیەك هەست بە بونیاتێكی شیعریی ڕێك دەكەین سیمیتریتی تەواوی‬ ‫تیا چەسپێنراوە‪ ،‬چۆن ئەندازەی خانوویەكی ڕێكوپێك خشتێكی زیاد‬ ‫یا كەم قبووڵ ناكات‪ ،‬ئاوهایش شیعرەكە وشەیەكی كەم یا زیاد قبووڵ‬ ‫ناكات‪.‬‬ ‫بیناو دەقیش وەكو یەك وان‪ ،‬وشەیەك یا بڕگەیەكی زیاد یا كەم‬ ‫دەبێتە مایەی مەترسی بۆ سەر بوونی دەق‪ .‬چیخۆف وتەنی ئەگەر‬ ‫لە سەرەتای چیرۆكێكدا دەمانچەیەك بەدیكرا‪ ،‬ئەوە دەبێت كەسێكی‬ ‫پێبكوژرێت‪ ،‬ئەگینا شتێكی زیادە و هیچ ئەركێكی هونەریی بەدیناهێنێت‪.‬‬ ‫چ لەڕووی گواستنەوەی مەوداو وشە و فەزای ئەندازەییەوە بۆ ناو‬ ‫دەقەكانی‪ .‬لەم شیعرەیشیدا بەوردیی ئەم كارانەی ئەنجامداوە‪.‬‬ ‫بەم شیعرەی تەیب جەبار دەڵێم شیعرێكی بنیات ‌و تەكنیكدار‪.‬‬ ‫سەرتان سووڕنەمێنێت قسەیەكی وا دەكەم‪ .‬وەسفێكی بەم جۆرەی دەكەم‬ ‫كە بەرەو موفارەقەمان دەبات‪.‬‬ ‫شیعری بنیات‌و تەكنیكدار یەعنی چ؟ ئەی شیعر لە بنەڕەتدا بنیات‌و‬ ‫تەكنیكی نییە؟ دەبێت ‌و دەكرێت شیعر لە سنووری ئەم چوارچێوە‬ ‫شكڵییە دەرچێت؟ بۆچی مەرجایەتی دەق‪ ،‬بەب ‌ێ تەكنیك ‌و بونیاد‬ ‫دێتەدی؟‬ ‫بەڵێ‌‪ ،‬ئەمانە ڕاستن‪ .‬حەقیقەتی تیوریی ئەدەب تێیگەیاندووین كە‬ ‫دەقی ب ‌ێ بنیات‌و ب ‌ێ تەكنیك نییە‪ ،‬بەاڵم ئەمە یەكێك لە گرفتەكانی‬ ‫شیعری كوردیمان بۆ دەردەخات‌و هەزارەها بەرهەممان دەخاتە پێشچاو‪،‬‬ ‫نە بنیاتی هونەرییان هەیە و نە تەكنیك‪ ،‬كۆمەڵێك وشە و ڕستەی دوور‬ ‫لە هەماهەنگیی هونەریین‪ ،‬نە سەرەتایان هەیە نە كۆتایی‪ ،‬كۆتاییان‬ ‫نییە‪ ،‬چونكە دەستیان پێ نەكردووە‪ .‬لە ناوەڕاستیشدا نەشونمایەكی‬ ‫وایان نەكردووە بمانگەیەننە كۆتاییەكی هونەریی‪ .‬دیارە هەموو شاعیرە‬ ‫داهێنەرەكان‌و هەموو نموونە جوانەكانمان لە دەرەوەی ئەم باسەدان‪.‬‬ ‫ڕەنگە ئەمساڵ سەد شیعری كوردیم خوێندبێتەوە‪ ،‬دەتوانم لەناو‬ ‫كۆمەڵێكی بنیات ‌و تەكنیكداریاندا كە تایبەتمەندییەكی ئیجابییانەیە‪،‬‬ ‫ئاماژە بە شیعری س ‌ێ چوارینەی پێنج خشتەكی تەیب جەبار بكەم‪ ،‬كە‬ ‫شێوە و بنیاتێكی جیاواز و تایبەتیی هەیەو زوو لەناو سەدەها شیعردا‬ ‫دەناسرێتەوە‪.‬‬ ‫هەر زوو ناونیشان شێوەی بنیاتی دەقەكەمان بۆ ئاشكرا دەكات‬ ‫(س ‌ێ چوارینەی پێنج خشتەكی)‪ ،‬كە شێوەی لەناوی چوار خشتەكی‬ ‫خواستووە‪ ،‬ئەویش شێوازێكی شیعریی كۆنەو لە چوار تا یاچوارمیسراع‬ ‫پێكدێت‪ ،‬بەاڵم ناونیشانەكە جۆری الدانی ئەم شیعرەمان لە بنیاتی‬ ‫شیعری چوارینە‪ ،‬پیشاندەدات‪ ،‬وەك ئاشكرایە چوارینە لە چواردێڕ‬ ‫پێكدێت‪ ،‬بەاڵم ئەم دەقە لەجیاتی چوارەكە (كە بڕگەی سەربەخۆ ڕۆڵی‬ ‫دێڕی باوی چوارینەی تیا دەبینێت)‪ ،‬كراوە بەس ‌ێ چوارینە‪ .‬چوارینەی‬ ‫یەكەم‌و دووەم‌و سێیەم‪ ،‬واتە شاعیر ئارەزووی نەكردووە شێوەی بنیاتە‬ ‫باوەكە تەواو بكات لە پێناوی دروستكردنی الدانێكی هونەرییدا‪ .‬لە هەر‬ ‫چوارینەیەكی سەربەخۆیشدا لەجیاتی دووبارەبوونەوەی بنیاتەكە تا‬ ‫چوارجار‪ ،‬الدانێكی هونەریی شێوەگەریی پێكهاتووە‪ ،‬چونكە گەیشتووەتە‬ ‫پێنج‪.‬‬ ‫چوارینەی یەكەم بریتییە لە چوار مادە‪ :‬با‪ ،‬ئاو‪ ،‬ئاگر‪ ،‬خۆڵ‪ ،‬بەاڵم‬ ‫لە سنووری چوارەكەدا نەوەستاوە و بووە بە پێنج‪ ،‬ئەویش لەڕێگای‬ ‫زیادكردنی مادەی پێنجەمەوە كە شیعرە و دەخرێتە سەر خۆڵ‌و ئاگرو‬ ‫ئاو‪ ،‬با‪ .‬لەڕووی ڕیتمەوە‪ ،‬ڕیتمێكی سەربەخۆی هەیەو سەربەخۆیی ‌و‬ ‫كرانەوەی بنیاتەكەی كێشی باو و چەسپاوی چوارینەی خستووەتەالوە‪.‬‬ ‫لێرەدا ڕیتم لەڕێگای دووبارەبوونەوەی كرداری (ئەمر)ەوە پێكدێت‬ ‫(وریابە!) كە داوای نەهێشتنی تیا دەكرێت‪ ،‬تا با نەچەمێتەوە ئاو خەوی‬ ‫لێنەكەوێ‌‪ ،‬ئاگر زۆر نەبرژ ‌ێ خۆڵ بۆن نەگر ‌ێ شیعر نەپژمێ‌‪...‬‬ ‫هەر بڕگەیەكیش كە بە (وریابە!) دەسپێدەكات تا پێش‬ ‫دووبارەبوونەوەی (وریابە)ی دووەم بڕ دەكات جێگای كێشە باوەكەی‬ ‫چوارینە دەگرێتەوە‪ .‬واتە هەم شێوازە كۆنەكە تێكشكێنراوە و هەم‬ ‫بۆالدان لێی شێواز و ڕیتمی سەربەخۆ و نو ‌ێ پێكهێنراوە‪.‬‬ ‫بەاڵم بڕگەی پێنجەم كە پێنج خشتەكییە نوێكە دەخاتەڕوو‬ ‫(وریابە!‪ /‬نەهێڵ ‌ێ ئەو شیعرە‪ ..‬بپژمێ‌‪ /‬پەتای زمانەوانی باڵودەبێتەوە)‬ ‫بنیاتە چەسپاوەكەی جێهێاڵوە و بە ئاشكرا لێی دەرچووە‪.‬‬ ‫چوارینەی دووەمیش بە هەمان شێوەی بنیاتی دووەمە‪ ،‬چوارینەكە‬ ‫دەبێت بە پێنج خشتەكی هەر بڕگەیەك كە بە (گەر دەمزانی)‬ ‫دەستپێدەكات (گەر دەمزانی!‬ ‫ئەم بەهارە‪،‬‬ ‫داستانی سەوزایی نانووسرێ‌‪ ،‬ئەنجومەنی بااڵی بارانم هەڵدەوەشاند‪).‬‬ ‫وەك دێڕێكی چوارینەكەی لێدێت‪.‬‬ ‫لە چوارینەی دووەمدا وەرزەكان دەبن بە تاكانی چوارینەكە‪ ،‬تا‬ ‫دەگەینە پێنجەم‪ ،‬ئیتر شێوەی چوارینەكە دەشكێنرێت‪ ،‬چونكە وەرزێك‬ ‫دێت‪ ،‬پێچەوانەی وەرزە باوەكانە‪ ،‬ئەویش وەرزی شیعرە‪.‬‬ ‫ئەگەر چوارینەی یەكەم لە مادە پێكهاتبێت ‌و چوارینەی دووەم‬ ‫لە وەرزەكان‪ ،‬واتە لە كات‪ ،‬ئەوە چوارینەی سێیەم لە (الكان)‌و مەودا‬

‫ئەندازەییەكان پێكهاتووە‪.‬‬ ‫لەڕووی ڕیتمەوە‪ ،‬دووبارەبوونەوەی ڕستەی (من شایەتم) كە پێنج‬ ‫جار‪ ،‬نەك چوار جار دەوترێتەوە‪ ،‬هەم سنووری بڕگەكانی‪( -‬واتە دێڕەكانی‬ ‫چوارینەكە بە مانا باوەكەیمان) چوارینەكە و هەم جۆری ڕیتمەكەمان بۆ‬ ‫ڕووندەكاتەوە‪ ،‬كە بریتییە لە ڕیتمی دووبارەبوونەوە (ایقاع التكرار)‪.‬‬ ‫چوار الكە (رۆژهەاڵتی شار‪ ،‬ڕۆژئاوای شار‪ ،‬باكووری شار‪ ،‬باشووری‬ ‫شار) شوێنن‪ ،‬پێچەوانەی چوارینەی دووەم كە لە وەرزەكان پێكهاتوون‪.‬‬ ‫بەاڵم لە دواچوارینەیشدا الی پێنجەم دروست دەكرێت‪ ،‬ئەویش الی‬ ‫شیعرە‪ ،‬كە لە وشەی (سەیرانگای شیعری شار)دا خۆی دەبینێتەوە‪.‬‬ ‫لەم شیعرەدا دوو جۆر الدان ڕوویانداوە‪ .‬الدانێك لەسەر ئاستی‬ ‫شێوەو الدانێكیش لەسەر ئاستی زمان‪.‬‬ ‫لەسەر ئاستی شێوە‪ ،‬شێوەیەكی شیعریی كۆن خوازراوە (كە‬ ‫شێوە و بنیاتی چوارینەیە)‪ ،‬لە هەمان كاتدا‪ ،‬بۆ بنیاتنانی شێوەیەكی‬ ‫شیعریی نوێ‌‪ ،‬ئەو شێوازە خوازراوە تێكشكێنراوە‪ .‬چوارینە بووە بە پێنج‬ ‫خشتەكی (بە مانا باوەكانی نا)‪ ،‬بڕگە وەك دێڕی چوارینەی لێهاتووە‪،‬‬ ‫بەاڵم لە جیاتی چوار بووە بە پێنج‪ .‬هەر مادەیەك (با‪ ،‬ئاو‪ ،‬ئاگر‪ ،‬خۆڵ)‬ ‫دەبێت بە هەوێنی بڕگەیەك‪ ،‬یا‪-‬بە چەمكە باوەكە بڵێین‪ -‬ئەركی تایەك‬ ‫دەبینێت‪ ،‬بەاڵم ئەوەی الدانە هونەرییە شێوەگەرییەكە دروست دەكات‪،‬‬ ‫گەیشتنی بڕگە و مادەكانە بە پێنج‪ .‬ئەو پێنجە‪ ،‬بنیاتە كۆنە جێگیرەكەی‬ ‫چوارینە دەشێوێنێت‪.‬‬ ‫مادەی پێنجەم؛ شیعرە‪ ،‬چوارینەی دووەمیش بە هەمان شێوە چوار‬ ‫وەرزە كە دەبن بە پێنج‪ ،‬پێنجەمەكەیش وەرزی شیعرە‪ ،‬الی پێنجەمی‬ ‫چوارینەی سێیەمیش هەر شیعرە‪.‬‬ ‫كەواتە لە دەقەكەدا‪ ،‬شیعر جارێك دەبێت بە مادە‪ ،‬وەك ئاو و ئاگر‬ ‫و خۆڵی لێدێت ‌و جارێكیش دەبێت بە كات ‌و وەك هاوین ‌و زستان ‌و‬ ‫بەهارو پاییزی لێدێت‌و جارێكیش دەبێت بە مەوداو الیەكی ئەندازەیی‌و‬ ‫وەك ڕۆژهەاڵت‌و ڕۆژئاوا و باشوورو باكووری لێدێت‪ .‬بە واتایەكی ڕوون‪،‬‬ ‫شیعر وەك وشەیەك كۆمەڵێك مەدلولی لێدەبێتەوە‪.‬‬ ‫لەسەر ئاستی زمان‪ ،‬دووركەوتنەوەیەك لەنێوان دال ‌و مەدلولدا‬ ‫دەبینرێت‪ ،‬لە جیاتی گونجانی نێوانیان‪ ،‬كۆمەڵێك الدان (انزیاح) دروست‬ ‫بوون‪.‬‬ ‫پێموایە چەند جیاوازیی مەودای نێوان دال‌و مەدلول دروستببێت‌و‬ ‫كار بە زاراوەی (لێكنەچوون) زیاتر لە لێكچوون بكرێت‪ ،‬شیعرییەت ‌و‬ ‫تیشكی دەاللیی هەمەجۆر فەراهەمدەبێت و رێژەیی الدان زیاتر دەبێت‪.‬‬ ‫دەتوانین ئەم دەقەی تەیب جەبار بە شیعرێكی تێربوو لە الدانی‬ ‫هونەریی وەسفبكەین‪.‬‬ ‫(وریابە نەهێڵی ئەو بایە‪ ...‬بچەمێتەوە)‬ ‫با ناچەمێتەوە‪ ،‬بەاڵم جوانیی شیعر لەوەدایە بای تیا بچەمێتەوە‪.‬‬ ‫الی كەسانی تر با نەچەمیوەتەوە‪ ،‬بەاڵم الی ئەم با چەمینەوە ڕوویداوە‪،‬‬ ‫لە زاكیرەیدا و لە خەیاڵدانیشا ئاو خەوی لێ ناكەوێت‪ ،‬بەاڵم الی ئەمی‬ ‫شاعیر قابیلی خەولێكەوتنە‪ .‬برژانی ئاگر بۆنگرتنی خۆڵ‪ ،‬پژمینی شیعر‪،‬‬ ‫خانەنیشنكردنی باخەوانی خەزان‪ ،‬داخستنی دەزگای چاپ ‌و پەخشی‬ ‫هەور‪ .‬گۆچانی تەبایی‪ ،‬شلەی قیژە‪...‬هتد)‪ ،‬ئەمانە هەموو دەرەنجامی‬ ‫زمانێكی گرژ و نائاسایین‪ ،‬پڕن لە وەرچەرخان‌و الدان وایانكردووە ڕێژەی‬ ‫الدان لە دەقەكەدا ئێجگار زۆر بێت‪.‬‬ ‫كۆتایی شیعرەكە گرنگییەكی هونەریی زۆری هەیە‪.‬‬ ‫لە خوێندنەوەی ڕەخنەیی كۆن ‌و بگرە هەندێك لە مەنهەجە‬ ‫نوێكانیشدا‪ ،‬كۆتایی تیشكی وەهای نەخراوەتە سەر‪ ،‬بەاڵم گرنگیی لە‬ ‫گرنگیی سەرەتا كەمتر نییە‪.‬‬

‫وەك چۆن الی بورجوازییەكان چینی بااڵ لە سەرەوەن‌و چینی چەوساوەیش‬ ‫خوارەوەی بۆ دانراوە‪ ،‬ئاوهایش لە هەندێك مەنهەجی ڕەخنەییدا ئەو حسابەی‬ ‫بۆ سەرەتا و دەسپێك كراوە‪ ،‬بۆ كۆتایی‌و پەراوێزی دەق نەكراوە‪ .‬مەنهەجێكی‬ ‫كۆمەاڵیەتیی یەكسانخواز‪ ،‬جۆرێكی تر دەكەوێتەوە‪ ،‬حسابێكی ئینسانییانە بۆ‬ ‫چینی خوارەوەیش دەكات‪.‬‬ ‫كۆتایی هەر س ‌ێ چوارینەكە بریتییە لە خولقاندنی مادەیەكی تر بۆ پاڵ چوار‬ ‫مادەكە‪ ،‬لەچوارینەی یەكەمدا‪ ،‬ئەویش مادەی شیعرە‪ ،‬لە چوارینەی دووەمدا‬ ‫وەرزی پێنجەم داهێنراوە بۆ ئەوەی بخرێتە سەر هەر چوار وەرزە باوەكە (بەهار‪،‬‬ ‫هاوین‪ ،‬پایز‪ ،‬زستان)‪ ،‬ئەویش وەرزی شیعرە‪ .‬لە چوارینەی سێیەمیشدا‪ ،‬الو‬ ‫مەودایەكی ئەندازەیی تر دروستكراوە‪ ،‬ئەویش الو مەودای شیعرە‪ .‬واتە گرنگیی‬ ‫الدان ‌و گۆڕانكارییەكان ‌و تێكشكاندنەكان لە سنووری كۆتاییدا ڕوو دەدەن‪.‬‬ ‫ڕووداو و هەڵچوونی هونەریی ‌و زاڵبوونی شیعر وەك دالێكی پەلكوتیوو لە‬ ‫كۆتاییدا دەاللەتێكی جیا دەڕێژێت‪ .‬ئەركی شیعرە كارێكمان بۆ بكات نەكرابێت‪،‬‬ ‫ڕامبۆ ئاسایی ڕەنگێكمان بۆ دروست بكات نەبووبێت‪ .‬لەم شیعرەدا كۆمەڵێك‬ ‫تەحەولی دەاللی پەیدا دەبێت‪ :‬شیعر وەك مادەیەكی نوێ‌‪ ،‬وەك وەرزێكی نوێ‌‬ ‫و الیەكی نوێ‌‪ ،‬ژمارەی ئاسایی شتە چەسپیوەكان دەگۆڕێت‪.‬‬ ‫تێكشكاندن‌و شێواندنی بنیاتی باوی چوارینە و ژمارە و چییەتی مادە و‬ ‫وەرز و ال ئەندازەییە جێگیرە ئاشناكان‪ ،‬جۆرێك لە تەغریبكردن دێننە كایەوە‪،‬‬ ‫وەك شێوەگەرە ڕووسەكان بۆی دەچن لەسەر نەبینراو‪ ،‬نائاشناو نامۆ ڕامان‬ ‫دێنێت‪.‬‬ ‫لە زمانی تەیب‪-‬دا؛ چڕبوونەوە و دیقەتێك هەیە‪ ،‬دەگاتە ئەو ڕادەیەی‬ ‫كە وشەیەكی زیاد لەخۆ ناگرێت‪ ،‬وەك چۆن لە ژیانی ئەندازەییدا حساب بۆ‬ ‫زیادكردن ‌و كەمبوونی خشتێك دەكات‪ ،‬بە هەمانشێوە مامەڵە لەگەڵ زمانی‬ ‫شیعردا دەكات‪.‬‬ ‫هەرچەند من بە یەكێك لە شاعیرە ئێجگار كەمەكانی ئێستای دادەنێم‬ ‫لەڕووی دەوڵەمەندكردنی شیعری كوردیی بە وشە و ڕستە و وێنەی جیهانی‬ ‫ئەندازە‪ ،‬بەاڵم لە كۆتاییدا ئەم ئەركەی بۆ ئامێتەكردنی سروشتی ڕووت ‌و‬ ‫جیهانی ئەندازەیە‪ ،‬ئەو وێنە و ڕستە ئەندازەییانەی ئەو؛ دەچنەوە ناو سروشتی‬ ‫ڕەنگاوڕەنگ ‌و لە مەودا ئەندازەییە چەسپیوەكانەوە دەكەونە ناو فەزایەكی‬ ‫سروشتیی كراوەوە‪.‬‬

‫سێ‬

‫ڕەزا‬ ‫عەل‬

‫لێوەر بگیرێت‪،‬‬ ‫ڕەنگ‪ ،‬وەكو‬ ‫ڕێك وەكو تەماشاكردنی‬ ‫شیعریش ئاوا‪،‬‬ ‫وردبوونەوە لە تابلۆكان‪،‬‬ ‫نا یە تە‬ ‫لەناو خەیاڵ و بینینەكاندا‬ ‫لەناو خەیاڵی‬ ‫دەرەوە‪ ،‬ڕەنگیش وایە‪،‬‬ ‫الی هەریەكەمان‬ ‫هەریەكێكدا تامێكی هەیە‪،‬‬ ‫داوەچێژێك دەنێتەوە‪ ،‬بەو شێوەیە وەاڵمی هیچ كەسێك‬ ‫بۆ ئەوەی سوكنابەخش نییە‪ ،‬وەاڵمی هیچ كەسێك بۆ‬ ‫ئەوی تر مانای نییە‪ ،‬هەمووان دەبێت خۆیان بگەنە‬ ‫وەاڵمی شیعر‪ ،‬چونكە شیعر ئەزموونی ڕۆحیی و عەقڵیی‌و‬ ‫هەستیاریی خۆتە بەرامبەر بە جوانیی و ماناكان‪ ،‬من‬ ‫لە كوێ مافی ئەوەم هەیە بێم بەرامبەر ئەو بابەتە‬ ‫تایبەتانەی تۆ قسە بكەم‪ ،‬شیعر بە ئەندازەی پەیبردنی‬ ‫تۆ بۆ جوانییەكان‪ ،‬خۆی لە بەردەمتدا دەكاتەوە‪ ،‬هەر‬ ‫بەو ئەندازەیەش دەتوانیت قبووڵی بكەیت و بەالتەوە‬ ‫گرنگ بێت‪ ،‬هەر ئەم مەسەلەیە وا دەكات‪ ،‬شیعر الی‬ ‫هەندێك گەورەیە و الی هەندێك بچووك‪ ،‬الی كەسێك‬ ‫قەزیەیەو الی ئەوی تر هەڵچوونی هەرزەكارانە‪.‬‬ ‫بەشێك لە بابەتە ڕۆشنبیرییەكان بە پێچەوانەی‬ ‫ئەم یاسایەوەن‪ ،‬ڕەنگە وەختێ ئەزموونی (سیاسەت)‬ ‫دەكەیت و لێی تێدەگەیت‪ ،‬بەالتەوە بچووكبێتەوە‪ ،‬تا‬ ‫سەروەختی حاشالێكردن‪ ،‬بەاڵم ئەوانەی دەگەنە الی‬ ‫شیعر و دەتوانن ئەزموونی بكەن و دەستی لێبدەن‪،‬‬ ‫تێدەگەن‪ ،‬ئەوە چ ئاشووبێكی خۆشەویستە و چۆن‬ ‫كەوتووەتە دەرەوەی زمان و وەاڵمدانەوە‪.‬‬ ‫ئەزموونی شیعریی‪ ،‬بەمانایەك نا‪ ،‬تۆ وەك بابەتێكی‬ ‫ڕۆشنبیریی هەڵیبژێریت‪ ،‬هەندێكجار ئەم ئەزموونە بەبێ‬ ‫ویست و ئیرادەی خۆت‪ ،‬بەبێ ئەوەی خۆت بتەوێت‪ ،‬دێتە‬ ‫نێو ژیانتەوە و وتە و كردەوەكانت ڕەنگ دەكات‪ ،‬ئەمە تەنیا‬ ‫باسێكی تیۆریی و سۆفستائی نییە بمەوێت بیڕازێنمەوە‪،‬‬ ‫لێرەدا نموونەی عارفە گەورەكانی دونیا دەهێنمەوە بە‬ ‫جیاوازیی ئاینەكانییانەوە‪( ،‬حەلالج‪ ،‬بایەزیدی بەستامی‪،‬‬ ‫ئیبن و عەرەبی‪ ،‬مەوالنای ڕۆمی‪ ،‬ئەبوعەبدوڵاڵی‬ ‫ئەنساری‪ ،‬ئۆشۆ‪ ،‬غاندی و‪ )...‬هاوشێوەكانیان‪ ،‬بە‬ ‫بڕوای من‪ ،‬ئەم پیاوە گەورانە بەبێ ئەوەی ویستبێتیان و‬

‫ۆم‬ ‫مپت‬

‫شیعر چییە؟ ئەو پرسیارەی گەر توانیبام؛‬ ‫لە فەرهەنگی زمانەكاندا دەمسڕییەوە‪ ،‬با بەس‬ ‫ئەوەندە بەو الوازیی و بێنازییە وەاڵم بدرێتەوە‪،‬‬ ‫ڕاستییەكەی ئەوەیە؛ ئەو پرسیارە ئیتر بەرەو‬ ‫ئەوە دەڕوات كە مەنتیقی تیا نەمێنێت‪ ،‬ناكرێت‬ ‫هەروەكو چۆن لە بەرامبەر پرسیارێكی تردا‬ ‫دەكەوینە بیركردنەوە و ڕامان و دواتر نووسین‪،‬‬ ‫بە هەمان شێواز لە بەرامبەر ئەم پرسیارەشدا‬ ‫ڕامێنین و بكەوینە وەاڵم‪.‬‬ ‫گرفتەكە سەرەتا لە پرسیارەكەوە دەستپێدەكات‬ ‫(شیعر چییە)‪ ،‬دواتر هەموو ناتەبایی و نابەجێییەكە‬ ‫لە وەاڵمەكانەوە دەڕژێتە سەرزەمینی شیعر‪ ،‬چونكە‬ ‫ڕووبەڕووبوونەوەی ئەم پرسیارە ڕاوەستان نییە لە‬ ‫بەرامبەر تەنیا پرسیارێكدا‪ ،‬ئەوەندەی ڕاوەستانە لە‬ ‫بەرامبەر ئاسمانێكدا كە دەریایە‪ ،‬ڕاوەستانە لە بەرامبەر‬ ‫ئاگرێكدا كە بارانە‪ ،‬ئیتر نازانم لە كوێوە دەست بە‬ ‫وەاڵمدانەوەی ئەو دەریایە بكەین بە سەرمانەوە و چۆن‬ ‫دەست بە وەاڵمدانەوەی ئاگرێك بكەین تەڕمان دەكات!‬ ‫ئەوەی لێرەدا بەر نەزەرە‪ ،‬تەنیا ئەوەیە كە‬ ‫(پرسیاری شیعر‪ ،‬وەاڵم نادرێتەوە)‪ ،‬بەڵكو تەنیا‬ ‫بیری لێدەكرێتەوە‪ ،‬تەنیا دەتوانرێت چێژی‬

‫یپ‬

‫رەوشت محەمەد‬

‫وور‬

‫پرسیار لە شیعر‪ ...‬بیركردنەوە لە شیعر!‬

‫لە پێوەندیی ئۆرگانیكییەوە‬ ‫بۆ پێوەندیی كۆدوورگەیی‬

‫هەڵیبژێرن‪ ،‬شیعر و ئەزموونی‬ ‫شیعری بووە بە بەشێك لە ڕەفتا و گوفتاریان‪ ،‬شیعرو‬ ‫شیعرییەت لەنێو دێڕ و باسوخواسەكانی ئەم عارفانەدا‬ ‫دێت و دەڕوات‪ ،‬ئەمانە سەالم و كەالم و تووڕەبوون‌و‬ ‫وەعز و هەندێكجار «كوفركردنەكانیشیان»‬ ‫شیعراوییە‪ ،‬بە بێ ئەوەی بیریان لەوە كردبێتەوە‬ ‫كە شاعیرن‪ ،‬یان شتێكی خۆیان ناونابێت‬ ‫شیعر‪ ،‬یا ڕۆژێك لە ڕۆژان ویستبێتیان‬ ‫پێناسەی شیعر بخوێننەوە و لە تیۆرەكانی‬ ‫ئەم بابەتە بەهرەمەند بن‪ ،‬لە ژیانی ئەم‬ ‫كەسێتییانەدا زۆرجار شیعر بەرجەستە‬ ‫بووە‪.‬‬ ‫ئۆشۆ؛ هەموو دونیات لێدەكات بە‬ ‫كوپێك شیعر بە نەفرەتەكانیشییەوە‪،‬‬ ‫هەر ئەو كاتەی ئەوان ملی حەلالج‬ ‫دەكەن بە پەتی مەرگەوە‪ ،‬ئەو پێیان‬ ‫دەڵێت‪« :‬أُقتلوني يا ثقاتـــي إن‬ ‫في قتـلي حياتــــي» ژیانی من‬ ‫لە نێو مەرگمایە‪.‬‬ ‫لە ژیانی ئیبن و عەرەبیدا‬ ‫هاتووە‪:‬‬ ‫سەرگوزشتەیەك‬ ‫«رۆژێك بە هەناسەی سوارەوە‬ ‫خۆ بە حوجرەكەیدا دەكات و‬ ‫بە هاوڕێكانی دەڵێت‪ :‬من خوام‬ ‫بینی‪ ،‬هاوڕێكانی دەیكەن‬ ‫بە هەرا‪ ،‬ئەویش دووبارەی‬ ‫دەكاتەوە‪ :‬بەڵێ‪ ،‬هەر لەو‬ ‫كۆاڵنەدا خوام بینی‪ ،‬هاوڕێكانی‬ ‫زۆری لێدەكەن كە چۆن شتی وا‬ ‫ڕوودەدات‪ ،‬ئەویش دەڵێت‪ :‬لەو‬ ‫سەركۆاڵنە كچێكم بینی هێندە‬ ‫جوان بوو‪ ،‬دڵنیام خودا وەختێ‬ ‫خەلقی كردووە‪ ،‬لەو كاتەدا‬ ‫تەماشای خۆی كردووەو پاشان‬ ‫ئەوی نەخشاندووە»‪ .‬دیارە ئەم‬ ‫وتەیەی ئیبن و عەرەبی ئاماژەیە بۆ‬ ‫ئەو فەرمودەیەی پەیامبەر درودی خودای لەسەر بێت‬ ‫«وخلق اهلل ا‌دم علي صورته أو هيئته»‪.‬‬ ‫شیعر لەو كاتەوە كێشەی لەگەڵ پێناسە و‬ ‫وەاڵمەكانیدا بۆ دروست بوو‪ ،‬وەختێ لەو چوار چێوەیە‬ ‫دەرچوو كە تەنیا یەكێك بێت لە ژانرە هونەرییەكان‪،‬‬ ‫لەو كاتەوە كە پۆشاكی تاكڕەهەندیی خۆی داماڵی‬ ‫و زۆر شتی پۆشی‪ ،‬كە لێرەدا هەوڵدەدەین لە چەند‬ ‫ڕەهەندەوە تەماشای ئەم هونەرە بكەین‪.‬‬

‫حەقیقەتەیە كە شیعر‬ ‫زیاتر لەوەیە كە ناونراوە و پەی پێ براوە‪،‬‬ ‫ئەو حەقیقەتەی كە هەرگیز لەگەڵ ئەو ڕایەدا تەبا‬ ‫نایەتەوە كە پێی وابێت شیعر تەنیا لە چوارچێوەی‬ ‫وشەكاندایە‪ ،‬شیعر ئەو زۆرەیە كە هیچكات لەنێو ئەو‬ ‫كەمەفۆڕمەدا دانانیشێت كە ئێمە بۆی دیاریدەكەین‪،‬‬ ‫(زۆر لەنێو كەمدا) ڕێك وەكو ئەو كێشەیەی نالی‪ ،‬كە‬ ‫لەگەڵ عەشقەكەیدا بۆی دروستبووبوو‪ ،‬نالی زیرەكانە‬ ‫پەی بەو گرفتە دەبرد و دەیوت‪:‬‬ ‫عیشقت لە دڵ و دیدەیی پڕ ئەشك و ئەلەمدا‬ ‫گونجایش و تەسكینی نییە زۆرە لەكەمدا‬ ‫كتومت شیعر هەمان ئەو زۆرەیە لەنێو كەمیی‬ ‫پەیبردنی ئێمەدا بەو جیهانە‪ ،‬بۆیە لە ئەنجامی‬ ‫ئەو ڕاستییەدا شیعر پەیتا پەیتا لەنێو خۆیەوە‬ ‫بەشی هونەرەكانی تریش دەدات و لەنێو سنووری‬ ‫هونەرەكانی تریشدا دەردەكەوێت‪.‬‬ ‫لێرەدا شیعر گەیشتووەتە ال ئەخالقی مرۆڤەكان‪،‬‬ ‫تا تەنیشت بیركردنەوە و پەیبردنی ئێمە هاتووە‪،‬‬ ‫ڕەخنەگران زۆرجار باسیان لە ئەخالقی شاعیرانە‬ ‫دەكرد‪ ،‬ئایا شاعیر دەتوانێت لەنێو شیعردا جوان‬ ‫بیربكاتەوە‪ ،‬لە كاتێكدا لەنێو ژیاندا ناجوان بێت؟‬ ‫گەر نموونە باشترین یەكگرتن و ئاوێزانبوونی‬ ‫ئەم دووانە لەنێو یەكتردا بهێنینەوە‪ ،‬ڕەنگە ژیانی‬ ‫(فەروغی فەروخزاد) جوانترینیان بێت‪ ،‬كە شیعرێك‬ ‫بوو هەناسەی دەدا و بە ڕێگادا دەڕۆیشت‪ ،‬فەروغ‬ ‫لە ژیانیدا یەك جار وەكو مرۆڤەكان بڕیاری دا و‬ ‫لەژێر كاریگەریی شیعر دەرچوو‪ ،‬لە ئەنجامدا تووشی‬ ‫گەورەترین بێئومێدیی كرد‪ ،‬ئەو وەكو مرۆڤێك كە‬ ‫نەیدەویست لەژێر یاساكانی شاعیربوون البدات‪،‬‬ ‫بڕیاری هەوسەرگیریی دا‪ ،‬دواتر هاوسەرەكەی‬ ‫(پەروێز شاپور) بەو هەڵە گەورەیەی ژیانی فەروغی‬ ‫زانی و بە بڕیاری خۆی بۆی ڕاستكردەوە‪ ،‬ئەو‬ ‫دەیوت‪« :‬فەروغ بەرلەوەی شوو بە من بكات‪ ،‬شووی‬ ‫بە شیعر كردبوو»‪.‬‬ ‫هەموو ئەمانە وامان لێدەكەن؛ وەختێ وەاڵمی ئەم‬ ‫پرسیارە دەدەینەوە باش تێ بكەوین‪ ،‬یان ئەوەیە بە‬ ‫دوو دەستی خاڵییەوە دێینە دەرەوە‪ ،‬یاخود هەرگیز‬ ‫ناتوانین بێینە دەرەوە‪ ،‬چونكە ئێمە ناتوانین لە‬ ‫بەرامبەر شیعردا بیر لە یەك شت بكەینەوە‪ ،‬چونكە‬ ‫ئەو لە ڕاستیدا زۆر شتە‪.‬‬ ‫هەر بۆیە من ڕام وایە‪ ،‬پرسیار و مەسەلەی‬ ‫شیعرو ئەزموونەكەی بەجێبهێڵین هەركەسە و بۆ‬ ‫خۆی وردبێتەوە و ڕامێنێت و جوانیی بدۆزێتەوە‪ ،‬با‬ ‫ئیتر پرسیاری شیعر و وەاڵمەكانی ببەینەوە دەرەوەی‬ ‫چوارچێوەكانی زمان و پێناسە و تابووت‪.‬‬

‫شیعرییەت‬

‫شیعرییەت وەكو چەمكێكی ئەدەبیی؛‬ ‫ئەوەندەی لە سنووری ژانرەكانی دیكەی ئەدەبدا‬ ‫بەكاردەهێنرێت‌و دەردەكەوێت‪ ،‬ئەوەندە لەناو خودی‬ ‫شیعردا تەوزیف ناكرێت‪ ،‬ئەم چەمكە بەڕای من؛‬ ‫بەشی شیعرە لەناو ژانرە ئەدەبیی و هونەرییەكانی‬ ‫تردا‪ ،‬چەمكێكە وەكو پێوەرێك بەكاردەهێنرێت‬ ‫بۆ ڕەخنەگرتنی ژانرە ئەدەبیی و هونەرییەكانی‬ ‫دی‪ ،‬واتا ئێمە دەتوانین قسە لەسەر شیعرییەت‬ ‫بكەین لەناو دەقی چیرۆكێكدا‪ ،‬لەناو ڕۆمان‪ ،‬لەناو‬ ‫دەقێكی شانۆییدا‪ ،‬تەنانەت زۆرجار لەناو تابلۆیەكی‬ ‫هونەریشدا شیعرییەت سەر دەكات‪ ،‬دیارە ئەمە‬ ‫هەمووی لە ڕاستەقینەیی شیعرەوەیە‪ ،‬زۆرجار بەو‬ ‫تێگەیشتنەی خۆم ئاسوودە دەبم‪ ،‬كە ئەو لێكجیاییە‬ ‫لەنێوان شیعر و هونەرەكانی تردا دەكەم و پێم وایە‪:‬‬ ‫كە شیعر و مۆسیقا‪ ،‬تاقانە هونەری ڕاستەقینەن‬ ‫كە مرۆڤ دەستی لە درووستكردنیاندا نییە‪ ،‬بەڵكو‬ ‫تەنیا كەشفی كردوون و تەواو‪ ،‬هەموو هەوڵێكی‬ ‫ئینسانییانەش لە بەردەم ئەم دوو هونەرەدا هەوڵی‬ ‫بەردەوام كەشفكردنە‪ ،‬واتا ئێمە ناتوانین ئیزافەیان‬ ‫بۆ بكەین‪ ،‬بەردەوام دەبێت بە دوایاندا بگەڕێین‪،‬‬ ‫ئەم دووانە دروست ناكرێن‪ ،‬وەك چۆن چیرۆك و‬ ‫فیلمەكان دروست دەكرێن‪ ،‬مرۆڤ توانای خەلقكردنی‬ ‫ئەم دوو هونەرەی نییە‪.‬‬

‫شاعیرانە‬

‫من وای نابینم ئەم چەمكانە لە خۆڕا لە‬ ‫وشەی شیعر بووبنەوە‪ ،‬بەڵكو ئەمە ئەنجامی ئەو‬

‫شیعر و مۆسیقا‪،‬‬ ‫تاقانە هونەری‬ ‫ڕاستەقینەن؛ كە‬ ‫مرۆڤ دەستی‬ ‫لەدروستكردنیاندا‬ ‫نییە‪ ،‬بەڵكو تەنیا‬ ‫كەشفی كردوون‬

‫شیعری نوێی كوردیی‪ ،‬بەپێی ئەو ئاڵوگۆڕانەی كە بوویەتی و‬ ‫تا ئێستا هەندێ گۆڕانكاریی نكووڵی لێنەكراوی بەخۆیەوە بینیوە‪،‬‬ ‫ویستوویەتی بڵێ شیعرێكی بزۆز و دینامیكە‪ ،‬شیعرێكە لەگەڵ گۆڕانی‬ ‫پێكهاتی كۆمەاڵیەتی و فەزای زەینیی مرۆڤی كورددا‪ ،‬یان بە پێی گۆڕانی‬ ‫پێوەرەكانی شیعر‪ ،‬تووشی ئاڵوگۆڕ دەبێت و لە ئێپستمە و جۆرێكی‬ ‫شیعرییەوە بۆ ئێپیستمەیەكی دیكە دەخزێت و هەوڵی فۆرماسیۆنی تازە‬ ‫لە خۆی دەدا‪.‬‬ ‫وەرگرتنی ئەو حوكمەی سەرەوە كە شیعری كوردیی لەگەڵ‬ ‫ئاڵوگۆڕدا نامۆ نەبووە‪ ،‬بەر بەوە ناگرێت ڕەخنە لەو ئاڵوگۆڕە‪،‬‬ ‫ڕیتمەكەی و ئاراستەی گۆڕانكارییەكە نەگرین‪ ،‬وەك چۆن هەر هەمان‬ ‫حوكم بەری ئەوەشمان پێ ناگرێت كە بڵێین شیعری كوردیی هیچ كات‬ ‫چەمكێكی گشتگیر وەك سیستم و جەستەیەكی ئۆرگانێك نەبووە و‬ ‫گۆڕانی گشتگیر و سەرانسەریی بەخۆیەوە نەبینیوە و بەپێی ئەمەش‬ ‫گەشەكردنێكی هارمۆنیك و «سروشتی»ی بەسەردا نەهاتووە‪ ،‬چونكە‬ ‫ئەگەر وەك جەستەیەكی ئۆرگانیك سەرنجی «شیعری كوردی» بدەین‪،‬‬ ‫تێدەگەین هەندێ پاژ و ئەندامی ئەم گشتییەتە‪ ،‬یان گەشەكردنێكی‬ ‫ناتەكووزیان بووە‪ ،‬یان ڕێگەی پاشڤەچوونیان لەبەر گرتووە‪ ،‬یاخود لە‬ ‫جێگەی خۆیاندا ماونەتەوە‪ ،‬نووسین و ئامادەبوونی شیعری كالسیك‪،‬‬ ‫وەك دەركەوتەی سەردەم و جیهانبینییەكی جیاواز‪ ،‬لە ئێستایەكی‬ ‫جیاوازداو نووسین و ئامادەبوونی شیعری حەفتاكانی كوردستانی‬ ‫عێراق لە ئێستای كوردستانی خۆرهەاڵتدا‪ ،‬نموونەی ئەو ئەندامانەن و‬ ‫دەرخەری ئەو ڕاستییەن‪.‬‬ ‫هاوكات سەیركردنی شیعری كوردیی وەك سیستم و جەستەیەكی‬ ‫ئۆرگانیك هەندێ گرفتی میتۆدیی و مەعریفی لەگەڵ خۆیدا زەق‬ ‫دەكاتەوە‪ ،‬كە لێرەدا تەنیا ئاماژە بە دوو خاڵی گرنگتریان دەكەم‪:‬‬ ‫‪ -1‬میتۆدی درككردنی دیاردەیەكی زەینیی جیاوازە لە میتۆدی‬ ‫باسكردن لە دیاردەیەكی بایەلۆژیك‪ ،‬یان وەك هوسێرل دەڵێت؛ داتەیەكی‬ ‫سروشتی (‪ ،)pasitum‬بەگشتیی ئەو میتۆدەی كە ب ‌ۆ تێگەیشتن لە‬ ‫شیعری كوردیی لە یاسا و ڕێساكانی جەستەوە دست پێ بكات‪ ،‬تووشی‬ ‫هەمان ڕەخنە دەبێت كە بەرەوڕووی پۆزەتیڤیسم كراوەتەوە‪.‬‬ ‫‪ -2‬هەر جۆرە پاشڤەچوون‪ ،‬گەشە نەكردن‪ ،‬یان گەشەكردنی‬ ‫ناسروشتیی ئەندامێكی جەستە‪ ،‬یان پاژێكی سیستمێكی ئۆرگانیك‬ ‫دەتوانێت قەیرانێكی نێگەتیڤ لە گشتییەتی جەستەدا ساز بكات‪ ،‬لە‬ ‫كاتێكدا گشتییەتی شیعری كوردیی و زیندووییەكەی بەوەوە بەندە‪ ،‬كە‬ ‫بەردەوام هەندێ پاژ و الیەنی هەوڵی گەشەكردن و بەرەوپێشچوون‬ ‫بدات‪ ،‬كە ئەنجامی ئەمەش دەربازبوونە لە الیەنە باو و جێكەوتووەكانی‬ ‫ناو دنیای شیعر‪.‬‬ ‫وێدەچێ ئەم دوو بەڵگەیە بەس بێت بۆ ئەوەی وێنای خۆمان لە‬ ‫شیعری كوردیی لە جەستەیەكی ئۆرگانیكەوە‪ ،‬یان پێوەندیی ئۆرگانیك‪،‬‬ ‫بگوازینەوە بۆ پێوەندییەكی دیالێكتیكیی و تەنانەت جیاواز سەنتەریی‌و‬ ‫هەندێجاریش «كۆدوورگەیی» و باس لەو الیەنە دینامیك و بزۆزانە‪،‬‬ ‫یان دوورگە تازە و سازدراوانە بكەین كە لەم شیعرەدا هەن‪ .‬لە دنیای‬ ‫ئەمڕۆدا بەپێی ئەوەی ڕەهەندەكان و سەرچاوەكانی زانیاریی گەلێ‬ ‫فرەچەشن و جیاوازن و ڕێگەی هەڵبژاردن بۆ كەسەكان هەیە (سەرەڕای‬ ‫ئەوەی دەتوانین باس لە جۆرێك دیكتاتۆریی دەسەاڵتی سەرچاوەكانی‬ ‫زانین بكەین)‪ ،‬بەاڵم سەرچاوە مەعریفییەكان وەك دنیای بەستراوی‬ ‫پێشوو كەم و تایبەت نین‪ ،‬هەر ئەمە جۆرێك لە جیاوازیی بیروڕا و بەم‬ ‫پێیەش نووسین دێنێتە ئاراوە‪ ،‬بەاڵم ناكرێت ئەمە بە تەنیا بگەڕێنینەوە‬ ‫بۆ پلۆرالیزمێك كە زۆرجار دەرگای ڕەخنەمان لێدەبەستێت‪ ،‬چونكە ئەم‬ ‫بارە لە الی ئێمە زیاتر دەكرێت تەعبیر بێت لە شڵەژاویی و ناهاوجۆریی‬ ‫لە باتی پلۆرالیزم‪.‬‬ ‫پرسیار تەنیا ئەوە نییە كە شیعری كوردیی چۆن ئاڵوگۆڕێكی‬ ‫بە خۆیەوە بینیوە و ئاراستەی ئاڵوگۆڕەكان و پێوەندیی گشتییەتی‬ ‫ئەم چەمكە گشتگیرە چۆنە‪ .‬پرس ئەمەیە‪ ،‬چەندە هەوڵی ناسین‪،‬‬ ‫فۆرماسیۆن‪ ،‬تیۆریزەكردن و پۆلێنكردنی ئەو بزووتن و گۆڕانە دراوەو ئەو‬ ‫هەواڵنەی كە دراون ڕووبەڕووی چ درمێكی گشتیی بوونەتەوە‪ .‬لە ناسینی‬ ‫خێرایی و دیاریكردنی سەرچاوەی ئاڵوگۆڕەكان؛ دەتوانین ڕێگەیەك كە‬ ‫شیعری پێشەنگ و بەردەم جەمسەرە نوێیەكان لە بەری گرتووە زیاتر‬ ‫تاوتوێ بكەین و بتوانین ئاراستەی گۆڕان و پاشڤەچوونەكان دیاریی‬ ‫بكەین‪ .‬شیعری نوێی كوردیی وێڕای جەختكردنی لەسەر هەوڵی تازە‬ ‫و كەڵكەڵەی ئاڵوگۆڕ‪ ،‬هاوكات پاشڤەچوون و لە پاشدا مانەوەی چەند‬ ‫الیەنێكی ئامادەبوونی هێزەكیی و كردەكیی تێدا دەبینرێت‪ ،‬دیارە ئەو‬ ‫دەق و دوورگە تازانەی كە ئاسۆی چاوەڕوانییەكانی خوێنەر بەرەو‬ ‫تێكچوون و گۆڕان دەبەن و بزۆزیی و زیندوویی شیعر دەسەلمێنن‪.‬‬ ‫بە ئاوڕدانەوەیەكی سەرپێیی لە كتێبخانە و ئارشیفی نڤیساریی‬ ‫كوردیی‪ ،‬تێدەگەین بەشێكی زۆری ئەم كتێبخانەیە تەرخانكراوە بە‬ ‫شیعر‪ ،‬سەرەڕای ئەمەش باسە پێوەندیدارەكان بە شیعرەوە؛ توێژینەوە‪،‬‬ ‫پۆلێنكردن‪ ،‬ڕەخنە و تیۆریزەكردن‪ ،‬جێگەیەكی ئەوتۆی لەم ئارشیفەدا‬ ‫داگیر نەكردووە‪ ،‬ئەوەش كە هەیە بە دوو درم موبتەالیە؛ یان وێنایەكی‬ ‫گشتگیر و یەكپارچەی لە شیعری كوردیی هەیە‪ ،‬یان بێ پێوەند بە‬ ‫دیكەی الیەنەكانەوە سەیری ئەم شیعرە دەكات‪.‬‬

‫ژمــارە (‪) 18‬‬ ‫سێشەممە ‪2011/8/16‬‬

‫ئارام كاكەی فەالح‪:‬‬ ‫جوانترین شت له‌ گێڕانه‌وه‌دا ئه‌وه‌یه‌؛‬ ‫بیانوویه‌کت ب ‌ه ده‌سته‌وه‌ بێ بۆ گێڕانه‌وه‌‬ ‫سازدانی‪ :‬ئارام سدیق‬

‫* لە چیرۆكی (بە دەزوویەك دڵم‬ ‫دەدوورمەوە)‪ ،‬تارمایی مەرگ باڵی بەسەر‬ ‫بەشێك لە چیرۆكەكەدا كێشاوە‪ ،‬لە‬ ‫شوێنێكی تریشدا دەڵێیت (مردن تەنها‬ ‫ئەوانە دەبات‪ ،‬كە خۆیان دەدەنە دەستی)‪.‬‬ ‫دەپرسم‪ :‬تۆ لەنێو ئەم دونیایەی كە‬ ‫بەشێكی زۆری ناشیرینە‪ ،‬ئەوگەشبینییەت‬ ‫لە كوێوە هێناوە؟‬

‫ئ‬ ‫ئە ه‌م ‌ه‬ ‫د‬ ‫‌‬ ‫ه‬ ‫ك زموونی قی‬ ‫گ‬ ‫فت‬ ‫ۆ‬ ‫پ‬ ‫ب چیرۆكەی اش ك وگۆی‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫ک‬ ‫ۆ‬ ‫اڵو دەكر ە كە ل چیرۆك ی چ‬ ‫ی‬ ‫ لە ڕاستیدا چیرۆكی (بە‬‫ر‬ ‫ۆ‬ ‫ی‬ ‫ێتەوە‪ .‬ەالیە‬ ‫دەزوویەك دڵم دەدوورمەوە)‪،‬‬ ‫(بلیت كنوو‬ ‫ن‬ ‫س‬ ‫ی‬ ‫ێ‬ ‫ان‬ ‫نووسینی‬ ‫ی‬ ‫دوا ‌‬ ‫لە‬ ‫ەی «ق ك بۆ (ئارا‬ ‫م‬ ‫چیرۆكی (بلیتێك‬ ‫ەڵەم»ە جەهەنن كاكە‬ ‫ی‬ ‫بۆجەهەننەم)‬ ‫* لە‬ ‫ە‬ ‫ف‬ ‫و‬ ‫م‬ ‫ە‬ ‫ە‬ ‫)‬ ‫ال‬ ‫‪.‬‬ ‫و‬ ‫نووسیم‪،‬‬ ‫كی‬ ‫ۆ‬ ‫ڵە‌چیر‬ ‫كۆ مە‬ ‫ح)ە‬ ‫ئە‬ ‫لە‬ ‫‪،‬‬ ‫ژ‬ ‫م‬ ‫ێ‬ ‫ل‬ ‫ر‬ ‫ناوی گفتوگۆی ەنێو‬ ‫( بلیتێك‌بۆ جە هە ننە م )‌د ا ‪،‬‬ ‫د‬ ‫ن‬ ‫‌ه‬ ‫یا‬ ‫(د‬ ‫ز‬ ‫ب‬ ‫ی‬ ‫ی‬ ‫ن‬ ‫ۆ‬ ‫وەك‬ ‫بەشێكی زۆری چیرۆكەكان‬ ‫ی‬ ‫زیاتر گێڕ‬ ‫ا‬ ‫خ‬ ‫ن‬ ‫ە‬ ‫ە‬ ‫بۆ‬ ‫لەسەرمەنەسەیەك‬ ‫ئەوە وایە كە‬ ‫وە‬ ‫ئ‬ ‫ونە‬ ‫كان)دا اشناكر دا ەل‬ ‫كۆمەڵێك گوێگری ئامادە بگێڕیتەوە‪،‬بەو‬ ‫شێوەیە بوون‪ ،‬بەاڵم لەم كۆمەڵەیەدا(دزینی دوای‬ ‫بەم نز دنی‬ ‫ئ‬ ‫یكانە ەو‬ ‫خەونەكان) هەست بەمە ناكرێت و‬ ‫چ‬ ‫نی‬ ‫و‬ ‫بو‬ ‫و‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫تە‬ ‫لەسەر‬ ‫گێڕانەوەكان هەمەجۆرن‪ .‬دەكرێت‬ ‫ا‬ ‫پو‬ ‫كاركردن لە دنیای گێڕانەوەدا‪ ،‬زیاتر بۆمان بلیتێك هەستم كرد‪،‬‬ ‫بدوێیت؟‬

‫ لە ڕاستیدا جوانترین شت لە‬‫گێڕانەوەدا (بە هەرحاڵ الی من)‪ ،‬ئەوەیە‬ ‫كە تۆ بیانوویەكت بەدەستەوە بێت بۆ‬ ‫گێڕانەوە‪ ،‬نەك گێڕانەوە تەنها لەبەر‬ ‫خاتری گێڕانەوە بێت‪ ،‬وەك زۆربەی زۆری‬ ‫چیرۆكی كوردیی پێوەی دەناڵێنێت و‬ ‫گرفتی گەورەی لەگەڵیدا هەیە‪ ،‬تۆ بێجگە‬ ‫لەو خوێنەرانەی وەك گوێگری دووەم وان‪،‬‬ ‫تۆ دەبێت گوێگری یەكەمیشت هەبێت و‬ ‫لەوانەوە تێكستەكە بگوازرێتەوە بۆ گوێگری‬ ‫دووەم‪ ،‬كە لەدەرەوەی تێكستە‪ .‬گوێگری‬ ‫یەكەم؛ لە چیرۆك و ڕۆمانی كوردیدا زۆر‬ ‫غایبە و كەس تا ئێستاش بە دێڕێك باسی‬ ‫نەكردووە‪ .‬گەر تۆ تەنها گوێگری دووەمت‬ ‫هەبێت‪ ،‬ئەوا ئاراستەی گێڕانەوەكان‬ ‫بەرەو فەزایەكی نادیاری دەرەوەیە‪ ،‬بەرەو‬ ‫بۆشاییەك كە زۆر زەحمەتە ئاراستەكەی‬ ‫دیاریی بكەیت و پڕی بكەیتەوە‪ .‬كە من‬ ‫لێرەدا ناوی دەنێم (گوێگری خەیاڵیی)‪،‬‬ ‫چونكە نووسەر نازانێت چەند كەس‬ ‫دەیخوێنێتەوە و دەبێتە گوێگری دووەم‪،‬‬ ‫بۆیە دەبێتە خەیاڵیی‪ .‬بۆیە تۆ ڕاست‬ ‫دەكەیت‪ ،‬زۆربەی چیرۆكەكانی (بلیتێك‬ ‫بۆ جەهەننەم) بەو شێوەیە نووسراون‪،‬‬ ‫بۆ ئەمەش شتێك نەبووە‪ ،‬خۆم پالنێكم‬ ‫هەبووبێت كە هەر دەبێت وا بێت‪ ،‬بەڵكو‬ ‫چیرۆكەكان خۆیان وایان ویستووە و بەو‬ ‫شێوازە نەبێت ڕەنگبـێ نەنووسرانایە‪.‬‬ ‫* لە (باوكی ناو تەلەفۆن)دا گوێگری‬ ‫یەكەم ئەو پزیشکه‌یە كە پاڵەوانەكە‬ ‫چیرۆكەكەی خۆی بۆ دەگێڕێتەوە‪ ،‬لەم‬ ‫جۆرە شێوازەدا بەرە بەرە دەچیتە ناویه‌وه‌‪،‬‬ ‫بێ ئەوەی خۆت پێ بزانیت خزاویتە ناو‬ ‫چیرۆكەكەوەو لە گوێگری دووەمەوە بوویت‬ ‫بە یەكەم‪ ،‬ئه‌مه‌ چۆن؟‬ ‫لەڕاستیدا لە هەرسێ چیرۆكی‬ ‫نووسینەوەی دڕكیشدا‪ ،‬ئەم شێوازەم‬ ‫هەیەو لەوێدا گوێگری یەكەم ئەو كەسانەن‬ ‫كە غەریب ڕیكۆرد نامەیان بۆ دەنووسێت‌و‬ ‫باسی ژیانی خۆی و ڕۆمانی پاریسیی و‬ ‫هاوڕێكانی تر دەكات‪ .‬بە جیاوازییەكی‬ ‫كەمەوە‪ ،‬ئەویش ئەوەیە كە هەردوو‬ ‫گوێگرەكە دەبن بە یەك و جیاكردنەوەیان‬ ‫لە یەك مەحاڵە‪ ،‬هەروەها هەردوو چیرۆكی‬ ‫(درەوشاندنەوەی مەحاڵ) و (گوڵەكانی‬ ‫دۆزەخ)یش ئەو بیانووی گێڕانەوەیەیان‬ ‫تێدایەو بە ئاسانیی دەبینرێن‪ ،‬بەاڵم لەم‬ ‫كۆمەڵە تازەیەدا (دزینی خەونەكان)‪،‬‬ ‫كەمێك تێكەاڵوە و ئەوەشیان شتێك نەبووە‬ ‫من پێش وەخت پالنم بۆ دانابێت‪ ،‬بەاڵم من‬ ‫لێرەدا نامەوێت هەموو شتێك باس بكەم‪،‬‬ ‫وەك ڤۆڵتێر دەڵێت‪ :‬هونەری وەڕسكردن‬ ‫ئەوەیە؛ كە هەموو شتێك بگێڕیتەوە‪ ،‬بۆیە‬ ‫من نامەوێت كەس وەڕس بكەم‪.‬‬

‫‪4‬‬

‫ژمــارە (‪)18‬‬ ‫سێشەممە ‪2011/8/16‬‬

‫زۆر نائاسوودەم‌و چیرۆكێك‬ ‫ماوە و خەریكە دەمخنكێنێت‪،‬‬ ‫بۆیە هەردوو بابەتەكەش بە جۆرێك‬ ‫لە جۆرەكان باسی مردن دەكەن‪.‬‬ ‫هەستم كرد ئەمەی دووەمیان تەواوكەری‬ ‫ئەوەی یەكەمە‪ .‬بێگومان من دەزانم لە‬ ‫كۆمەڵگایەكی وەكو ئەوەی ئێمەدا‪ ،‬وەك‬ ‫خۆت دەڵێی بەشێكی زۆری ناشیرینە‪ ،‬كە‬ ‫دەرگاكان لەسەر هەموو شتێك داخراون‪،‬‬ ‫مردن ئاسانتر دەبێتە هاوڕێی مرۆڤ‪ ،‬وەك‬ ‫كچێك ببێتە هاوڕێی كوڕێك یان كوڕێك‬ ‫ببێتە هاوڕێی كچێك‪ .‬كە مرۆڤ نەتوانێت‬ ‫بیر لە زۆر شتی تر بكاتەوە‪ ،‬ئاسانترین‬ ‫شت؛ بیركردنەوەیە لە مەرگ‪ ،‬من لە‬ ‫دوور و نزیكەوە ئاگام لە گەنجەكانە و‬ ‫دەبینم چەند ڕەشبینن‪ ،‬بۆیە ڕەنگە من‬ ‫بمەوێت پەنجەرەیەكیان بۆ بكەمەوە تا‬ ‫شتێكی تر ببینن‪ ،‬ڕەنگە ئەو پەنجەرەیە‬ ‫كەمێكی بۆ خۆشم بێت‪ ،‬نازانم‪ ،‬بەاڵم بە‬ ‫هەرحاڵ من ژیان وەكو بیتاقەیەك دەبینم‬ ‫كە دەرچووە‪ ،‬هەندێ جار زۆر دەردەچێت‬ ‫و هەندێك جاریش كەم‪ ،‬هەندێ جار‬ ‫كەسانێك ڕێگە بە خۆیان دەدەن و لێت‬ ‫دەدزن‪ ،‬هەندێ جاریش فریا ناكەویت‬

‫بزانیت ژمارەكەی چەندە بەدەستەوە‬ ‫نەماوە‪ ،‬جاریش هەیە مرۆڤ خۆی فڕێی‬ ‫دەدات‪ .‬تۆ كەمێك بیر بكەرەوە! كاممان‬ ‫بە ڕێكەوت لەدایك نەبووین؟ كەس‬ ‫نازانێت كەی دێت و كەس نازانێت كەی‬ ‫دەڕوات و بۆ ئەبەد خواحافیزیی دەكات‪.‬‬ ‫من بڕوام بەوەیە كەس نییە لە ژیانیدا‬ ‫لە ساتێك لە ساتەكاندا غەمبار نەبێت‬ ‫بەم مۆدێلەی كە لەسەر زەویی هەیە‪،‬‬ ‫بەم مۆدێلەی كە دێیت و دەڕۆیت و بۆ‬ ‫ئەبەد ون دەبیت‌و لەدوای خۆتەوە هیچ‬ ‫نامێنێتەوە‪ ،‬جگە لە سەرابێك‪ ،‬هەندێ‬ ‫جار وەك پاسكیل لێخوڕین لە هەوادا‬ ‫دێتە بەرچاوم‪ ،‬كە هەر پایدەر لێدەدەیت‬ ‫و بە هیچ شوێنێك ناگەیت‪ ،‬جگە لە‬ ‫كەوتنەخوارەوەیەك لە ئاسمانەوە‪ ،‬هیچی‬ ‫ترت بۆ نامێنێتەوە‪ ،‬بەاڵم هونەری ژیان‬ ‫لەوەدایە لەو كەوتنەخوارەوە خێرایەدا‬ ‫سەیرێك بكەین و چەند بزەیەك بمانگرێ‪،‬و‬ ‫چەند كەسێك لە دڵماندا كۆبكەینەوە‪،‬‬ ‫خواردنێكی بەلەزەت پێكەوە بخۆین و‬

‫كوڕەكە تووشی هەمان حاڵەتی مام تۆفیق‬ ‫دەبێت‪ ،‬لە ترسیدا بەرامبەر ماڵەكەی‪ ،‬لە‬ ‫(ژنی ژێر باران)دا ناسینەوەی پاڵەوانە‬ ‫پیرەكە بۆ ژنی ژێر باران‪ ،‬كە بینیوێتی‌و‬ ‫دەیناسێت‪ .‬لە (جیابوونەوە)دا‪ ،‬ئەو‬ ‫نامەیەی كە لە كچەكە دەكەوێت و هەموو‬ ‫ڕەوتی گێڕانەوەكان دەگۆڕێت‪ ،‬بۆیە هەست‬ ‫دەكەیت گەر یەكێكیان نەبێت‪ ،‬چیرۆكەكە‬ ‫ناگێڕدرێتەوە‪ .‬ئەوە بێجگە لەو هەموو‬ ‫یارییە لە چنیندا لە چیرۆكی (دزینی‬ ‫خەونەكان)دا‪.‬‬

‫چەند وێنەیەكی بەپەلەش بگرین‪ .‬چەندیش‬ ‫بۆمان بكرێت جوانییەكانی ئەم نەعلەتییە‬ ‫تاقی بكەینەوە‪ .‬شۆپینهاوەر قسەیەكی‬ ‫جوانی هەیە‪ ،‬كە دەڵێت‪ :‬دەتوانین ژیان‬ ‫وەك خەونێك ببینین و مردنیش وەك‬ ‫بەخەبەربوونەوە‪ .‬بۆیە چەند خەونەكەمان‬ ‫درێژ دەبێتەوە‪ ،‬لێگەڕێ با ببێتەوە‪ ،‬ڕۆژێ‬ ‫دێت بەخەبەربینەوە و تۆزیشمان نەمێنێت‪.‬‬ ‫من هەست دەكەم ئەو كەسانەی كە لە‬ ‫تێكستەكانیاندا زۆر باسی مەرگ دەكەن‪،‬‬ ‫زۆر لە مردن دەترسێن‪ ،‬بۆیە زۆر باسی‬ ‫دەكەن‪ ،‬دەیانەوێت بە نووسین ڕێگایەك‬ ‫* لە چیرۆكی (ژنی ژێر باران)دا‬ ‫بدۆزنەوە تا مردن هەڵخەڵەتێنن و كەمێ‬ ‫دوای بخەن‪ ،‬تێكست دوای تێكست هەست هەست بە ئاشناكردنەوەی پیرێكی (‪)72‬‬ ‫دەكەن ناتوانن‌و ئیشەكەیان لە بەردەكەی ساڵە دەكرێت لەگەڵ عەشقدا لە ڕێی‬ ‫فەیسبووكەوە‪ ،‬دونیای ئەم چیرۆكە زۆر‬ ‫سیزیف خراپتر و نالەبارترە‪.‬‬ ‫نوێیە‪ ،‬دەپرسین؛ ئایا چیرۆك دەتوانێت‬ ‫خەمەكانی مرۆڤی مۆدێرن لەخۆ بگرێت؟‬ ‫ ڕاست دەكەیت‪ ،‬ئەم چیرۆكە زۆر لە‬‫ئێستا دەدوێت‪ ،‬مرۆڤی پیر لە كۆمەڵگای‬ ‫ئێمەدا بە ژن و پیاوەوە گرفتی گەورەیان‬ ‫هەیەو كەسێك ئاوڕیان لێ ناداتەوە‪ ،‬من‬ ‫ویستم لە ڕێگای ئەم چیرۆكەوە‪ ،‬ئەم‬ ‫پیرە بهێنمەوە ناو ژیان‪ ،‬دڵ پیریش بێت؛‬ ‫هەر حەز دەكات لە دەرگای عەشق بدات‪،‬‬ ‫هەندێ جار پیاسەیەكی هێمن لەگەڵ‬ ‫كەسێكدا كە خۆشت بوێت‪ ،‬لە هەموو‬ ‫دەرمان و حەبەكانی دونیا باشترە‪ ،‬ئەمە‬ ‫بێجگە لە ماچ و شتی تر كە نامەوێت بچمە‬ ‫وردەكارییەكانییەوە (بە پێكەنینەوە)‪.‬‬ ‫بە هەرحاڵ بێگومان چیرۆك زۆر جوان‬ ‫دەتوانێت لەو خەمانە بدوێ‪ ،‬بۆ نا؟‬

‫* لە چیرۆكی (جیابوونەوە)دا هەست‬ ‫بە فرەدەنگیی دەكەین و هەر فیگورێكی‬ ‫نێو چیرۆكەكە خۆی دەدوێت‌و ئه‌و‬ ‫تایبەتمەندیی وەرگرتووە كە سێ فیگور‬ ‫لەم چیرۆكەدان‪ ،‬تەواوكەری یەكترین‪،‬‬ ‫* لە(بلیتێك بۆ جەهەننەم)‌دا‪ ،‬كۆی‬ ‫ئەگەر یەكێك لە فیگورەكان نەبووایە‪،‬‬ ‫چیرۆكەكە السەنگ دەبوو‪ ،‬دەپرسم‪ :‬چۆن چیرۆكەكان بە تەكنیكی كراوە نووسیوتن‪،‬‬ ‫چنین بخەینە خزمەت تێمای سەرەكی بەاڵم لە (دزینی خەونەكان)دا بەر چەند‬ ‫چیرۆكێك دەكەوین‪ ،‬كە جیاوازن لە‬ ‫چیرۆكه‌وه‌؟‬ ‫تەكنیك‌و گێڕانەوەشدا‪ ،‬که‌چی لە چیرۆكی‬ ‫ لەم كۆمەڵەچیرۆكەدا‪ ،‬هەروەك لە (ژنی ژێر باران)دا‪ ،‬دەگەڕێیتەوە بۆ هەمان‬‫پێشەكێیەكەیدا باسم كردووە‪ ،‬ئیشێكی تەكنیكی پێشوو‪ ،‬ئایا یاریكردن لەم دوو‬ ‫زۆرم لەسەر چنین كردووە‪ ،‬هەروەك چۆن جۆرە لە تەكنیك زیانبه‌خش نابێت؟‬ ‫لە كۆمەڵەچیرۆكی نووسینەوەی دڕك‪-‬دا‬ ‫ وەك لە زۆر شوێنی تریشدا باسم‬‫ئیشم لەسەر تەكنیك و چیرۆك لەناو‬ ‫چیرۆكدا كردووە‪ ،‬هەروەها لە كۆمەڵەی كردووە‪ ،‬من تەكنیك هەڵنابژێرم بۆ‬ ‫بلیتێك بۆ جەهەننەم‪-‬دا ئیشم لەسەر چیرۆك‪ ،‬بەڵكو چیرۆكەكە خۆی بۆ خۆی‬ ‫جۆرە چیرۆكێك كرد كە بە كراوەیی تەكنیك هەڵدەبژێرێت‪ ،‬هەموو چیرۆكێك‬ ‫الی خوێنەر دەمێنێتەوە و خوێنەر خۆی بە چەند شێوازێك دەگێڕدرێتەوە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫لەگەڵیدا دەژی و تەواوی دەكات‪ .‬بۆیە ڕەنگە دانەیەكیان زیاتر چێژبەخش بێت‬ ‫گەر هەموو كۆمەڵەكە (دزینی خەونەكان) وەك لەوانی تر‪ ،‬گرنگ لێرەدا ئەوەیە؛ كە‬ ‫بخوێنیتەوە‪ ،‬هەست بە چنینی ڕووداوەكان نووسەر بە وردیی سەیری كاراكتەرەكانی‬ ‫دەكەیت‪ ،‬كە ئیشێكی زۆرترم تیا كردوون‌و نێو چیرۆكەكەی بكات‌و بە جوانیی گوێ لە‬ ‫هەندێ جار تەواو چاوەڕوان نەكراون‪ ،‬بۆ ترپەی دڵیان بگرێت‪ ،‬گەر چیرۆكیك الی‬ ‫نموونە بە دەزوویەك دڵم دەدوورمەوە‪ ،‬خوێنەر زوو مرد‪ ،‬ئەوا بزانە ئەو پاڵەوانە‬ ‫هاتنی مامی كوڕەكە لەو كاتەدا كە لە بە نووسەرەكە خۆی غەریب بووە‪،‬‬ ‫دەرگا دەدات‌و خوێنەر وا دەزانێت ئەوە نووسەرەكە باش سەیری سیمای نەكردووە‬ ‫ئیزرائیلە هاتووە ڕۆحی بكێشێت‪ ،‬لە (كێ و باش نەیناسیوە و ویستوویەتی زوو ڕایی‬ ‫مام تۆفیقی دەنگزل دەناسێت)دا‪ ،‬كاتێك بكات‌و لە كۆڵی بێتەوە‪ .‬با دوو نموونەی‬

‫بچووكت بۆ بێنمەوە‪ ،‬لە چیرۆكی (بە‬ ‫دەزوویەك دڵم دەدوورمەوە)‪ ،‬تۆ مامێكت‬ ‫هەیە‪ ،‬هەزارەها گرفتی لەگەڵ خۆی‬ ‫هەیە‪ ،‬زمانی باش نییە‪ ،‬لەبەر ئاوێنەدا‬ ‫هەر سەیری خۆی دەكات و قسە دەكات‪،‬‬ ‫گەر بەوردیی لەگەڵ ئەم كاراكتەرەدا بژیت‬ ‫و گوێی لێ بگریت‪ ،‬بۆت دەردەكەوێت‬ ‫كە دەتوانیت یارمەتی بدەیت باشتر و‬ ‫قووڵتر باسی خۆی بكات‪ ،‬وەك نووسەر‬ ‫بۆت دەردەكەوێت كە ئەم كەسە بەچەند‬ ‫ڕاناوێك قسە لەگەڵ خۆی دەكات‪ ،‬ئەمە‬ ‫یەكسەر دەبێتە شێوازێك بۆ گێڕانەوە‬ ‫و تەكنیكێكی تازەش بۆ چیرۆك‪ ،‬بەاڵم‬ ‫ڕەنگە بۆ هەموو چیرۆكێك دەست نەدات‪،‬‬ ‫بۆیە لە چیرۆكی (ژنی ژێر باران)دا‪ ،‬دوای‬ ‫گوێگرتن لە كاراكتەرەكان‪ ،‬بەو شێوەیە‬ ‫خۆیان بۆ نووسینەوە‪ ،‬ئیتر لە چ چیرۆكێكی‬ ‫تر دەچێت‪ ،‬زۆر گرنگ نییە‪ .‬گەر بە‬ ‫وردیی گوێ لە باوكی ناو تەلەفۆن بگریت‪،‬‬ ‫یەكسەر بە گرفتەكانی ئاشنا دەبیت‪،‬‬ ‫باوكێكت هەیە وەك هەموو باوكێكی‬ ‫مۆدێرن‪ ،‬كە هەندێك گرفتی هەیەو الی‬ ‫دكتۆرێكی دەروونییە تا دەرگایەكی لەسەر‬ ‫بكرێتەوە‪ ،‬لەوالشەوە كچێكی هەیە كە لێی‬ ‫دوورە و هەموو ئێوارەیەك حیكایەتی بۆ‬ ‫دەكات‪ ،‬وەك وتم؛ گەر بە هێمنیی گوێی بۆ‬ ‫ڕادێریت‪ ،‬تێدەگەیت كە باشترین شێواز بۆ‬ ‫باوكێكی وا‪ ،‬تێكەڵكردنی چیرۆكی خۆی‌و‬ ‫ئەو حیكایەتەیە كە بۆ كچەكەی دەكات‪،‬‬ ‫كە ئەو دووانەیەت تێكەاڵو كرد‪ ،‬یەكسەر‬ ‫هەست دەكەیت كە تەواو دەرگایەكی‬ ‫تازەت بۆ كراوەتەوە‪ ،‬دۆزەخێك كە ئاگرو‬ ‫سووتانەكەی زۆر جیاوازە‪ ،‬ئەوەشی‬ ‫دەمێنێتەوە بۆ تۆ‪ ،‬وەك نووسەرێك؛‬ ‫تەنها ئەوەیە بە دەستێك بینووسیتەوەو‬ ‫بە دەستەكەی تریش خۆت لە ئاگرەكە‬ ‫بپارێزیت‪.‬‬ ‫* لەدوا چیرۆكدا (دزینی خەونەكان)‪،‬‬ ‫هەست بە جیاوازییەك دەكرێت لە گێڕانەوەو‬ ‫تەكنیكدا‪ ،‬لە ڕووی تەكنیكی نووسینەوە؛‬ ‫بە هەناسەی كورت دابەشكراوە‪ ،‬هاوكات‬ ‫ئەم چیرۆكە وەكو ئەزموونێكی تازەی تۆ‬ ‫دەردەكەوێت‪ ،‬که‌ به‌ سه‌ر (‪ )20‬به‌شدا‬ ‫دابه‌شت کردووه‌‪ .‬ئەمە چۆن؟‬ ‫ بەڵێ‪ ،‬ئەم چیرۆكە كەمێك جیاوازە‪،‬‬‫ئەمە تەنها تاقیكردنەوەیەكی خۆم بوو‪،‬‬ ‫ڕاستت دەوێت جۆرێك لە ڕۆمان خۆی وا‬ ‫دەنووسرێت‪ ،‬من هاتم و ویستم بەسەر‬ ‫چیرۆكدا تاقی بكەمەوە‪ ،‬سەیرم كرد پڕ بە‬ ‫بەریەتی‪ ،‬چیرۆك واش دەنووسرێت‪ ،‬گرنگ‬ ‫تەنها ئەوەیە كە دەزووی چنینەكەیت لە‬ ‫دەست نەڕوا و نەپچڕێت‪ ،‬لەمەوە دەمەوێت‬ ‫ئەوە بڵێم كە تۆ بێ كۆتا دەتوانیت بە‬ ‫شێوازی جۆراوجۆر بنووسیت‪ ،‬تەنها وەك‬ ‫وتم گوێ لە ترپەی دڵی پاڵەوانەكانت‬ ‫بگرە‪.‬‬

‫دیدگای مرۆڤدۆستیی لە شیعری قانع‪ -‬دا‬ ‫سدیق سەعید ڕواندزی‬ ‫یەكێك‪ ،‬لەالیەنە دیارەكانی شیعری قانع‪،‬‬ ‫كە لە بەشێكی زۆری شیعرەكانیدا دەبینرێت‪،‬‬ ‫ئەو دیدگاو ڕوانگە مرۆڤدۆستییەیە كە قانع‬ ‫بۆ مرۆڤ ‌و دەوروبەر هەیبووە‪ .‬دیدگایەك كە‬ ‫مرۆڤ لە چوارچێوەی شوناسی دیاریكراوانەی‬ ‫خۆی دەبینێت‪ ،‬ب��ەدەر لە بوونی هیچ پێگەو‬ ‫ئاماژەیەكی پیشەیی‌و كۆمەاڵیەتی‪ .‬بەو مانایەی‬ ‫مرۆڤ بە بوونی سروشتی‌و خۆڕسكانەی خۆی؛‬ ‫مرۆڤە‪ ،‬بەدەر لە هەر شوناسێكی تر‪ .‬بێگومان‬ ‫ئەو تێڕاونینەی شاعیر كە هەڵگری گوتارێكی‬ ‫مرۆڤدۆستانەیە بۆ ژی��ان‪ ،‬ڕەنگە پەیوەندیی‬ ‫سەرەكی ب��ەو نەهامەتیی ‌و ك��وێ��رەوەری��ی ‌و‬ ‫مەرگەساتەوە هەبێت‪ ،‬كە شاعیر لە ژیانیدا وەك‬ ‫مرۆڤ بینیویەتی‪ .‬بەو مانایەی ئەو بۆ خۆی‬ ‫ژیانێكی تراژیدییانە و سەخت ژیاوە و هەژاریی‌و‬ ‫كوێرەوەریی زۆری بینیوە‪ ،‬ئیدی لەو ڕوانگەیەوە‬ ‫پایەكانی مرۆڤی ال پیرۆز‌و گەورە بووە‌و بەتەنگ‬ ‫ژیانی كەسانی ترەوە بووە‪ .‬وەلێ ڕەنگدانەوەی‬ ‫ئەو دیدگایەش لە هزرو شیعری ئەودا‪ ،‬بەرلەوەی‬ ‫هەستێكی مرۆڤانەی ڕووت بێت‪ ،‬بە بۆچوونی من‬ ‫دەرەنجامی هۆشیاریی كۆمەاڵیەتیی ‌و هزرییە‪.‬‬ ‫بەشێكیشە لە بەگەورە تەماشاكردنی مرۆڤ‬ ‫وەك بوونەوەرێكی كۆمەاڵیەتیی‪ ،‬كە گەورەترین‬ ‫سەرمایەی ژیانە‪ .‬هەڵبەتە یەكێك لە پایەكانی‬ ‫مرۆڤدۆستیی‪ ،‬داماڵینی ڕوحی نەرجسییەت ‌و‬ ‫خودگەرایی ‌و بەرژەوەندیخوازیی ‌و تاكگەرایە‬ ‫لە ژیانی مرۆڤ خۆیدا‪ .‬بەو مانایەی كەسێك‬ ‫ناتوانێت‪ ،‬دیدگایەكی مرۆڤدۆستیی هەبێت‪ ،‬ئەگەر‬ ‫خۆویستیی ‌و خۆپەرستیی لە ناخدا هەبێت‪.‬‬ ‫مرۆڤدۆستیی دەرەنجامی تێكەڵبوونی خودو‬ ‫ناخی مرۆڤە‪ ،‬لە ئاستی تاكدا بۆ كۆمەڵ‪ .‬مرۆڤ‬ ‫ناتوانێت‪ ،‬بەدیدگایەكی مرۆڤدۆستانەوە بڕوانێتە‬ ‫كەسانێكی تر‪ ،‬ئەگەر خەسڵەتە كۆمەاڵیەتیی‌و‬ ‫سایكۆلۆژییەكانی خۆی لە ئاستی خود دا تێكەڵ‬ ‫بە هەستی كەسانی تر نەكات‌و لە دیاردەكانی‬ ‫خۆشیی‌و مەینەتییدا‪ ،‬هاوبەشیان نەبێت‪ .‬كاتێ‬ ‫مرۆڤ لە ڕوانگەیەكی مرۆڤدۆستانەوە دەڕوانێتە‬ ‫ژیانی كەسانی ترو هەوڵی بەتەنگەوەهاتنیان‬ ‫دەدات‪ ،‬مانای وایە خودپەرست ‌و نەرجسیی‬ ‫نییە‪ .‬كەسانێك ناتوانن مرۆڤدۆستانە بڕواننە‬ ‫كەسانی تر‪ ،‬ئەگەر هەر تەنیا خۆیان خۆشبوێت‌و‬ ‫بیر لە چارەنووس‌و ژیانی كەسانی تر نەكەنەوە‪،‬‬ ‫چونكە مرۆڤدۆستیی بە مانای هەستكردنە‬ ‫بە خۆشەویستی ‌و میهرەبانیی كەسانی تر‪.‬‬ ‫لە سۆنگەیەكی مرۆڤانەوە‪ .‬بە دەربڕینێكی‬ ‫ت��ر ڕوان��ی��ن��ی م��رۆڤ��ە‪ ،‬ب��ۆ م��رۆڤ وەك��وخ��ۆی‬ ‫بەبێ لەبەرچا‌وگرتنی هیچ پایەو پێگەیەكی‬

‫كۆمەاڵیەتییانە‪ ،‬لە دەرەوەی‬ ‫شوناسی مرۆڤ‪ .‬هاوكات لە‬ ‫دیدگای مرۆڤدۆستییدا‪،‬‬ ‫مرۆڤەكان پۆلێن ناكرێن‪،‬‬ ‫لەسەر هەندێك پایەی‬ ‫دیاریكراو‪ ،‬بەو مانایەی‬ ‫كەسێك ه���ەژارە‪ ،‬ئ��ەوا‬ ‫دەبێت لە ڕوانگەیەكی‬ ‫م��رۆڤ��ان��ەوە تەماشای‬ ‫ب��ك��ەی �ن‌و که‌سێكیش‬ ‫زەن��گ��ی��ن��ە‪ ،‬گ��وێ��ی پێ‬ ‫نەدەین‪ .‬بەپێچەوانەوە‪،‬‬ ‫ب��ەڵ��ك��و دەب��ێ��ت‬ ‫تەماشای مرۆڤ‬ ‫ب��ك��رێ��ت وەك‬ ‫ئ�������ەوەی ك��ە‬ ‫هەیە‪ ،‬نەك وەك‬ ‫ئ���ەوەی چییە‪.‬‬ ‫بێگومان سەرەتای‬ ‫دروس���ت���ب���وون���ی‬ ‫ه��زری مرۆڤدۆستیی‬ ‫ل�����ە دن���ی���اب���ی���ن���ی���ی‬ ‫ب��ۆ‬ ‫م����رۆڤ����دا‪ ،‬ب���ە ه���ەوڵ���دان‬ ‫یەكسانیی نێوان مرۆڤەكان ‌و دادپ��ەروەری��ی‬ ‫دێتە ئ��اراوە‪ .‬ئەمەش لە ڕێگەی نەهێشتنی‬ ‫جیاوازیی چینایەتیی‌و دەستبەركردنی ژیانێكی‬ ‫هاوبەشانەی یەكسان بۆ مرۆڤەكان بەگشتیی‪.‬‬ ‫بەو مانایەی هیچ جیاوازییەك نەمێنێت لەنێوان‬ ‫مرۆڤەكان‌و هاوتای یەكتری بن‪ ،‬لە ژیاندا‪ .‬نەك‬ ‫كەسانێك بە كولەمەرگیی‌و كوێرەوەریی بژین‌و‬ ‫كەسانێكی تریش لەوپەڕی شادیی‌و ئاسوودەیی‬ ‫‌و هەبوونیی‪ ،‬چونكە مرۆڤەكان هەموویان لە‬ ‫سروشتەوە وەك یەك دروستكراون ‌و جیاوازیی‬ ‫نییە لەنێوانیاندا‪ .‬وەلێ ئەوە مرۆڤەكان خۆیانن‪،‬‬ ‫جیاوازیی دروست دەكەن‌و شێوەژیانی یەكتری‬ ‫دەگۆڕن‪ .‬كەواتە هەر تەنیا مرۆڤەكان خۆشیان‬ ‫دەتوانن ئەو جیاوازییانە نەهێڵن ‌و هاوتای‬ ‫یەكتری بن لە بوون‌و ژیاندا‪ .‬بێگومان ئەمەش‬ ‫بەوە دەكرێت‪ ،‬كە مرۆڤەكان هۆشیار بكرێنەوە و‬ ‫لە ڕوانگەیەكی مرۆڤدۆستییەوە بڕواننە یەكتری‬ ‫‌و هاوكارو پاڵپشتی یەكتری بن ‌و لە خۆشیی‬ ‫‌و ناخۆشییەكاندا‪ ،‬بەتەنگ یەكترییەوە بێن‪.‬‬ ‫كاتێك ئەو هەستە مرۆڤدۆستییەش دروست‬ ‫بوو‪ ،‬ئیدی مرۆڤ چی بۆ خۆی بوێت‪ ،‬ئەوەشی‬ ‫بۆ بەرامبەرەكەشی گەرەكە‪ .‬نەك گوێ بەوە‬ ‫نەدا‪ ،‬كە لە دەوروب��ەری ئەو چی دەگوزەرێت‪.‬‬ ‫لەو سۆنگەیەوە (قانع) وەك شاعیرێك‪ ،‬هەوڵی‬ ‫هۆشیاركردنەوەی مرۆڤەكان دەدات‪ ،‬بە مەبەستی‬ ‫دروستكردنی دیدگای مرۆڤدۆستانە بۆ مرۆڤ‪.‬‬ ‫ئەمەش لە ڕێی گوتاری نەهێشتنی جیاوازیی‬ ‫چینایەتی نێوان مرۆڤەكان ‌و بەرجەستەكردنی‬

‫یەكسانیی‌و دادپەروەریی لە نێوانیاندا‪.‬‬ ‫هەربۆیە‪ ،‬ڕوو لە مرۆڤ دەك��ات ‌و‬ ‫دەڵێت‪:‬‬ ‫ب��اس��ێ ق���ات نەبێت خانوو‬ ‫سەراكەت‬ ‫پارەی قاتێكیان بدە براكەت‬ ‫دەوڵەمەند مەڵێ هەوڵی بۆخۆیە‬ ‫نەبوونی هەژار نەبوونی تۆیە‬

‫ئەگەر سەرنج لەو دەربڕینە‬ ‫شیعرییە بدەین‪ ،‬دەبینین شاعیر‬ ‫بە پەرۆشەوە‪ ،‬داوا لە‬ ‫كەسانی زەنگین ‌و‬ ‫خوا پێداو دەكات‪ ،‬كە‬ ‫ئاوڕ لە ژیانی كەسانی‬ ‫ت���ری���ش‪ ،‬ئ���ەوان���ەی‬ ‫ه������ەژارن‪ ،‬ب���دەن���ەوە‬ ‫و هەرتەنیا ب��ۆ خۆیان‬ ‫نەژین‪ .‬بەمەش شاعیر لە‬ ‫ڕێ��ی گ��وت��اری شیعرییەوە‬ ‫ه��ەوڵ��ی بەرجەستەكردنی‬ ‫ژیانێكی یەكسان‌و دادپەروەر لەنێوان مرۆڤەكان‬ ‫دەدات‪ .‬شاعیر لەڕێی سڕینەوەی كاراكتەری‬ ‫دەوڵەمەند‪ ،‬هەوڵی باشتركردنی ژیانی هەژارێك‬ ‫ن��ادات‪ ،‬بە پێچەوانەوە‪ ،‬بەڵكو لە ڕوانگەیەكی‬ ‫مرۆڤدۆستانەوە‪ ،‬بە زمانی دی��ال��ۆگ ‌و بڕوا‬ ‫دروستكردن‪ ،‬دەیەوێت ئەو هەست‌و تێڕوانینە الی‬ ‫دەوڵەمەندەكان دروست بكات‪ ،‬كە یارمەتیدانی‬ ‫هەژارەكان‪ ،‬كارێكی ئەخالقیی ‌و كۆمەاڵیەتیی‌و‬ ‫هیومانستییانەی ب���ەرزە‪ .‬ل��ەو ڕوان��گ��ەی��ەوە‪،‬‬ ‫هاوكاریكردنیان ئەرك‌و پێویستە‪ .‬بەمەش شاعیر‬ ‫دیدگایەكی مرۆڤدۆستانە‪ ،‬دەردەبڕێت‌و هۆشیاریی‬ ‫كۆمەاڵیەتی لەنێوان مرۆڤەكان باڵو دەكاتەوە‪.‬‬ ‫شاعیر لەڕێی ڕق ‌و سڕینەوە و فەرمانكردنەوە‪،‬‬ ‫ئەو داوایە ناكات‪ ،‬بە پێچەوانەوە‪ ،‬بەڵكو بە زمانی‬ ‫ئاخاوتنی مرۆڤدۆستانە و لە ڕوانگەی هەستكردن‬ ‫بە بەرپرسیارێتیی ‌و س��ۆز‌و خۆشەویستی بۆ‬ ‫كەسانی تر ئەو داوایە دەكات‪ .‬دیارە هەموومان‬ ‫دەزانین‪ ،‬ژیانی كەسێكی دەوڵەمەند لەڕووی باری‬ ‫ئابووریی‌و كۆمەاڵیەتیی ‌و گوزەرانەوە؛ هاوتای‬ ‫كەسێكی ه��ەژار نییە و ئەو لە هەلومەرجێكی‬ ‫شیاوتر‌و خۆشتر‌و بێ ئاریشەتر دەژی‪ ،‬وەك‬ ‫ل��ەوەی كەسێكی ه��ەژار بەهۆی نەبوونیی ‌و‬ ‫نەدارییەوە‪ ،‬شانی داوەتە بەر سەختیی ژیان ‌و‬ ‫بە كولەمەرگی دەژیت‪ .‬بۆیە هاوكاریكردنی ئەو‬ ‫مرۆڤانە‪ ،‬وەك كەلتوورێكی كۆمەاڵیەتیی‪ ،‬كە‬ ‫هەمیشە لە كۆمەڵگەی كوردیدا وەك دیاردەیەك‬ ‫بوونی هەبووە‪ ،‬ئەركی كەسانی ترەو كارێكی‬ ‫مرۆڤدۆستانەی ب��ەرزە‪ .‬بەمەش شاعیر گیانی‬ ‫خۆشەویستیی ‌و ڕوح��ی هاوكاریی ‌و تەبایی‬

‫مرۆڤێك شێوە ژیانی خۆی دەكاتە نموونە بۆ‬ ‫ژیانی كەسانی تر‌و دەڵێت‪:‬‬

‫لەنێوان مرۆڤەكاندا دێنێتە ئاراوە و هۆشیاریی‬ ‫كۆمەاڵیەتیی باڵودەكاتەوە و هزری مرۆڤەكان بە‬ ‫ئاقاری مرۆڤدۆستیی‌و ژیاندۆستییدا دەبات‪ .‬ئەگەر‬ ‫چ فەرقی نییە الی من‪ ،‬گەدایی یاخود پاشایی‬ ‫سەرنج لە ناوەرۆكی ئەو كۆپلە شیعرییەش بدەین؛‬ ‫كە هەردوو هەر ئەمانەت بن خەیاڵی تەختی شا ناكەم‬ ‫دەبینین‪ ،‬شاعیر ناڵێت (پارەی قاتێكیان بدە‬ ‫بەمن)‪ ،‬دەڵێت‪( :‬بدەبراكەت)‪ ،‬هەڵبەتە چەمكی‬ ‫شاعیر ه��ەردوو چەمكی ژی��ان ‌و م��ردن بە‬ ‫ب��راش‪ ،‬وەك دەستەواژەیەكی كۆمەاڵیەتیی ‌و‬ ‫هێمایەك بۆ پەیوەندیی نزیكیی نێوان كەسەكان‪ ،‬ئەمانەت دەزانێت‪ .‬بەو مانایەی مرۆڤەكان گەر‬ ‫هەموو مرۆڤێك دەگرێتەوە و بەبێ هەاڵوێردكردن‪ .‬س��ەدان ساڵیش بژین‪ ،‬دەم��رن‪ .‬لە مردنیشدا‬ ‫بێگومان وەك باسمان كرد؛ قانع یەكێك بووە هەموو مرۆڤەكان وەك ی��ەك‪ ،‬بە جیاوازیی‬ ‫لەو شاعیرە كوردانەی ژیانێكی سەخت ‌و دژوار شوناسی كۆمەاڵیەتییان‪ ،‬یەكسانن‪ .‬كەسێكی‬ ‫ژیاوەو سااڵنێكی زۆریش بە پیشەی ئاشەوانیی زەنگین ‌و كەسێكی ه��ەژار ه��اوت��ای یەكتری‬ ‫ك��اری ك���ردووە‪ .‬ئەمەش دەرف��ەت��ی ئ��ەوەی بۆ دەبێت ڕووب���ەڕووی ئەو چارەنووسە ببنەوە‪.‬‬ ‫ڕەخساندووە كە لە نزیكەوە ئاگاداری كەسانی كەواتە‪ ،‬ژیانێك مادامەكێ مەرگی لەدوابێت‪ ،‬ئەوە‬ ‫هاوشێوەی خۆی بێت ‌و لە شیعرەكانیدا باسی ناهێنێت مرۆڤ سەختیی‌و خەفەت‌و ناسۆریی لە‬ ‫نەهامەتییەكانی ئەوانیش بكات‪ .‬بۆیە بەشێكی پێناودا بكێشێت‪ .‬بە تایبەتیش كە ژیان خۆی‬ ‫زۆری شیعرەكانی باس لە هەژاریی ‌و نەبوونیی الی مرۆڤەكان بەگشتیی‪ ،‬تاقیكردنەوەیەكی‬ ‫دەكات ‌و خۆزگە دەخوازێت ئەوانیش ژیانێكی ڕاگ��وزەرە و كۆتایی دێ��ت‪ .‬ئیدی كەم تا زۆر‬ ‫خۆش ‌و بێ ئاریشە بژین‪ .‬ئەمەش چ لە ڕێی مرۆڤەكان دەبێت ڕازیبن بەو ژیانەی پەروەردگار‬ ‫هاندانیان بێت‪ ،‬تاكو دەستەوەستان نەوەستن بۆی دیاریكردوون‪ .‬جا ئەو ژیانە گەدایی بێت‪،‬‬ ‫‌و خەباتی چینایەتیی بكەن‪ ،‬یاخود لە ڕێگەی یان پاشایی‪ .‬بێگومان دنیابینیی مرۆڤدۆستانەی‬ ‫بەرجەستەكردنی دیدگای مرۆڤدۆستیی بێت قانع وەك م��رۆڤ ‌و وەك شاعیرێكیش‪ ،‬لە‬ ‫لەنێوان كەسەكان‪ .‬ئەمەش بە هاوكاریكردن ‌و ئاستێكدایە كە ئامادەیە ژیانی خۆی ببەخشێت‬ ‫دەستگرتنی كەسانی ه��ەژار لەالیەن كەسانی لەپێناو بوون ‌و خۆشگوزەرانیی ژیانی كەسانی‬ ‫زەنگین‌و دەوڵەمەندەوە‪ ،‬وەك باسمان كرد‪ .‬بۆیە تر‪ .‬ئەمەش لوتكەی خۆنەویستیی‌و ژیاندۆستیی‬ ‫‌و ئەوپەڕی گیانی مرۆڤدۆستیی ‌و قوربانیدانە‪،‬‬ ‫قانع لە شیعرێكی دیكەیدا دەڵێت‪:‬‬ ‫لەپێناو هاوشوناسەكەی تری‪ ،‬كە ئەویش مرۆڤە‪.‬‬ ‫هەژار ڕەبی نەجاتت بێ لە ئەم حاڵەی پەرێشانت هەروەك لە شیعرێكی تریدا دەڵێت‪:‬‬ ‫غەنی تۆش بێرە سەر باری سەخا دەستم بە دامانت‬

‫دڵێ نەناڵێ بۆ هیچ نەخۆشێ‬ ‫ئازاری نەبێت بۆهیچ پەرۆشێ‬ ‫هەر بۆ ئارەزووی خۆی تێبكۆشێ‬ ‫بۆ زامێكی هۆز زووخی نەنۆشێ‬ ‫یاخوا ئەو دڵە هەر ئاوارەبێ‬ ‫بە تیغی دوژمن پارە پارە بێ‬

‫وەك باسمان كرد؛ گەرچی شاعیر ژیانێكی‬ ‫سەخت ژی��اوە‪ ،‬وەل��ێ ئەمە هەرگیز نەبووەتە‬ ‫پاڵنەرێك كە قانع لە ژیانیدا كۆڵ بدات‌و تووشی‬ ‫نائومێدیی بێت‌و بەو هۆیەوە لە شكۆی مرۆڤانەی‬ ‫خۆی كەم بكاتەوە‪ .‬بە پێچەوانەوە‪ ،‬بەڵكو‬ ‫هەمیشە قانیع‌و ئاسوودە بووە بەو ژیانەی تیایدا‬ ‫ق��ان��ع؛ لەكاتێكدا ژیانێكی ئ��ەوپ��ەڕی‬ ‫ژیاوە‪ ،‬چونكە ئەو ژیان لە دووتوێی مانایەكی‬ ‫فەلسەفی قوڵتردا دەبینێت‪ ،‬كە ئەویش مردنە‪ .‬كولەمەرگیی‌و نەهامەتیی ژیاوە‪ ،‬كەچی وێڕای‬ ‫بەو مانایەی مرۆڤ بمرێت‪ ،‬ئیدی سەختییەكانی ئەمەش لەبری ئەوەی خەمی ژیانی تایبەتی خۆی‬ ‫ژیان ئەوە ناهێنن‪ ،‬كە تووشی نائومێدیی بكەن‪ .‬بێت‪ ،‬بە پێچەوانەوە خەمی مرۆڤەكانی تریەتی‬ ‫ئەمە لەالیەك‪ ،‬لە الیەكی ترەوە؛ هەڵبەتە ژیانی بەگشتیی‪ .‬ئەمەش دەالل��ەت��ی مرۆڤدۆستیی‬ ‫هەموو مرۆڤەكان‪ ،‬لە ڕووی چۆنییەتی ژیانەوە وەك ‌و هەستی ژیاندۆستیی قانع دەگەیەنێت‪ .‬كە‬ ‫یەك نییە‌و تا ئەزەلیش وەك یەك نابێت‪ ،‬بۆیە بەدڵنیاییەوە‪ ،‬هەر ئەمەشە ناوەرۆك‌و ماهییەتی‬ ‫قانیع لە ڕێی گوتاری شیعرییەوە‪ ،‬دەیەوێت ئەو ڕاستەقینەی ئینسانییانەی مرۆڤ لە ژیاندا‪...‬‬ ‫تێبینی‪:‬‬ ‫بڕوایە الی مرۆڤەكان دروست بكات‪ ،‬كە هەمیشە‬ ‫ئەم بابەتە زۆر زیاتر لەوە هەڵدەگرێت‪.‬‬ ‫قانیع‌و ڕازیبن بەو ژیانەی هەیانە‪ ،‬بێگومان‬ ‫ئەمەش بەو مانایە نییە‪ ،‬كە دەستەوەستان وەلێ چونكە ئێمە تایبەت بۆ هەفتەنامەی‬ ‫بوەستن ‌و تێنەكۆشن‪ ،‬بەاڵم كاتێك جیاوازیی (پەیك)مان نووسیوە‪ .‬ئەم هەفتەنامەیەش‬ ‫كۆمەاڵیەتیی ‌و چینایەتیش لەنێوان مرۆڤەكان الپ��ەڕەك��ان��ی ل���ەڕووی وش��ە و نووسینەوە‬ ‫هەبوو‪ ،‬نابێت ببێتە هۆكاری ئەوەی مرۆڤەكاندا دیاریكراون‪ ،‬بۆیە زۆر بەكورتی‌و بەشێوەیەكی‬ ‫لە ژیاندا شكست بێنن‌و بڕووخێن‪ .‬بۆیە وەك ڕاگوزەر ئاماژەمان پێداوە‪.‬‬

‫ئه‌و قاوەخانەیەی وه‌زیری رۆشنبیریی کردیه‌وه‌‬ ‫ستۆریی‪ :‬ئەكرەم تۆفیق‬ ‫لە ئێوارەیەكی كۆتایی بەهاری ڕاب��ردوودا‬ ‫بوو‪ ،‬چەند كەسێك پێكەوە باسیان لە كردنەوەی‬ ‫شوێنێك دەك���رد ك��ە ل��ە ش��ەوان��دا «ژی��ان»‬ ‫بگەڕێنێتەوە بۆ سلێمانی‪.‬‬ ‫هیواكانی ئەو چەند كەسە‪ ،‬چەكەرەیان‬ ‫كرد‌و ئەو شوێنە دۆزرایەوە‪ )10( ،‬ڕۆژ لە بەهاری‬ ‫ئەمساڵ (‪ ،)2011‬مابوو‪ ،‬لە گەڕەكی عەقاریی‬ ‫ش��اری سلێمانی «ق��اوەخ��ان��ەی كلتووریی»‬ ‫كرایەوە‪ .‬قاوەخانەی كلتووریی‪ ،‬شوێنێكە بۆ‬ ‫چاالكیی ڕۆشنبیریی‪ ،‬وەرزشیی‪ ،‬هونەریی‌‪،‬‬ ‫ڕۆژنامەوانیی‌‪ ،‬ئەدەبیی‌ و ڕۆژانە تا (‪)12‬ی‬ ‫شەو بە ڕووی خەڵكدا كرایەوە‪ .‬ڕێكخەری‬ ‫قاوەخانەكە‪ ،‬ڕایدەگەیەنێت‪« :‬هەموو‬ ‫چین ‌و توێژەكان ‌و هەردوو ڕەگەز‪ ،‬بێ‬ ‫جیاوازیی دەتوانن سەردانی بكەن»‪.‬‬ ‫گەڕەكی عەقاریی لە سلێمانی‪،‬‬ ‫بە یەكێك لە گەڕەكە ڕاقییەكانی‬ ‫شارەكە ناسراوە‌و وا دەناسرێتەوە‬ ‫كە بەشێكی زۆری دانیشتووانەكەی‬ ‫خوێندەوارن‌و كارمەندی حكومیین‪،‬‬ ‫قاوەخانەی كلتووریی ئ��ەو گەڕەكەی‬ ‫هەڵبژارد‪ ،‬كە دەكەوێتە ناوەڕاستی شاری‬ ‫سلێمانییەوە‌و دەكەوێتە پشت قەرەباڵغترین‬ ‫شەقامی ش��ارەك��ە‪ ،‬ك��ە ب��ە «سەهۆڵەكە»‬ ‫ناسراوە‌و شەوانە تا درەنگانێكی (‪2-1‬ی شەو)‬ ‫ئاوەدانە‌و بێداری تێدایە‪.‬‬ ‫ق��اوەخ��ان��ەی ك��ل��ت��ووری��ی ل��ە (‪)6/11‬ی‬ ‫ئەمساڵدا لەو گەڕەكە كرایەوە‪ ،‬كە دوو كچە‬ ‫یەكەم ‌و دووەمەكەی (‪)12‬ی ئامادەیی هەرێمی‬

‫كوردستانی تێدایە‪ .‬ئەگەرچی یەكەمین وااڵكردنی‬ ‫دەرگ��ای قاوەخانەی كلتووریی بە كردنەوەی‬ ‫پێشانگەیەكی كتێب‪ ،‬لەالیەن كاوە مەحمود‪،‬‬ ‫وەزیری ڕۆشنبیرییەوە‪ ،‬كرایەوە‪ ،‬بەاڵم بەشێكی‬ ‫زۆر لەو كۆڕانەی تێدا سازكراون‬ ‫ڕەخنەیان لە حكومەت‬ ‫گرتووە‪.‬‬

‫دان�����ا‬ ‫ج��ەم��ی��ل‪ ،‬ڕێكخەری‬ ‫ڕۆش��ن��ب��ی��ری��ی ق���اوەخ���ان���ەی‬ ‫كلتووریی دەڵێت‪ :‬بۆ ئەوەی ئەو تەقلیدە‬ ‫تێكبشكێنین كە لەدوای خۆرئاوابوونەوە ژیان‬ ‫لە شاردا نامێنێت‌و دەبێت هەمووان لەماڵەوە‬ ‫ب��ن‪ ،‬ك��ردن��ەوەی پێشانگەی كتێبەكەمان لە‬

‫سەعات (‪ )12-5‬خولەكی شەو دانا‪ .‬قاوەخانەی‬ ‫كلتووریی لە شێوەی ئەو مولتەقا ئەدەبییانەیە‬ ‫كە لە واڵتانی دەوروبەر هەن‪ ،‬كە ڕۆشنبیران‌ و‬ ‫ئەدیبان‪ ،‬لەگەڵ خواردنەوە سارد‌ و گەرمەكان‌ و‬ ‫كێشانی جگەرە ‌و نێرگەلەدا‪ ،‬كۆڕی ئەدەبیی ‌و‬ ‫ڕۆشنبیریی تێدا ساز دەكەن‪.‬‬ ‫ئێستا قاوەخانەكە لە خانوویەكەی (‪)600‬‬ ‫مەتر دووجایی كرێدایە‪( ،‬مانگانە سێ‌ ملیۆن‬ ‫دینار كرێكەیەتی)‌و لەالیەن (‪ )12‬كەسەوە‬ ‫بەڕێوە دەبرێت‪ ،‬كە بە وتەی‬ ‫ڕێ��ك��خ��ەرەك��ەی؛‬

‫ب���ەش���ێ���ك���ی‬ ‫زۆری��ان خۆبەخشن‪ .‬دانا‬

‫جەمیل‪ ،‬بە «پەیك»ی وت‪ :‬لە ڕووی مادییەوە‬ ‫پشتگیریی هیچ الیەنێكمان نییە‪.‬‬ ‫لە ئێستادا‪ ،‬ڕۆژان���ە دوو ك��ۆڕی تێدایە‬ ‫(سەعات پێنجی ئێوارە‌و سەعات هەشتی شەو)‪،‬‬ ‫لەو ڕۆژەدا كە «پەیك» ئەم ستۆرییەی ئەنجام‬ ‫دەدا‪ ،‬دوو كۆڕی تێدا بوو‪ ،‬سەعات پێنج‌و نیو‬ ‫كۆڕی (موحسین ئەدیب لەژێر ناونیشانی لە‬ ‫دەوڵەتی نەتەوەییەوە بۆ نەتەوەی دەوڵەت)‪،‬‬ ‫سەعات (هەشت) كۆڕی «د‪ .‬محەمەد ئەمین‬ ‫گەناوی» بە ناونیشانی ڕەهەندە ئابووریی ‌و‬ ‫كۆمەاڵیەتیی‌ و سیاسییەكانی بەهاری عەرەبیی‌و‬ ‫كاریگەرییان لەسەر كوردستان)‪ ،‬یەكەمین‬ ‫كۆڕیش كە لە (‪ )6/25‬تێیدا ئەنجام درا‪ ،‬بۆ‬ ‫ش��ێ��رزاد ح��ەس��ەن‪ ،‬چیرۆكنووس ‌و‬ ‫ڕۆشنبیر بوو‪.‬‬ ‫ل���ە م�����اوەی (دوو) مانگی‬ ‫دامەزراندنیدا‪ ،‬زۆرترین ك��ۆڕی تێدا‬ ‫ئەنجام دراوە‪ ،‬كە لە ئەدەبییەوە تا‬ ‫سیاسیی ‌و ڕەخنەیی ب��ووە‪ ،‬ل��ەدوای‬ ‫«سەرای ئازادی»یەوە‪ ،‬یەكەمین شوێنە‬ ‫كە زۆرترین بیروڕای تێدا دەرب��ڕاوە‪ ،‬هەر‬ ‫لە كەسانی بێالیەن ‌و الیەنگرانی حكومەت‌و‬ ‫ئۆپۆزسیۆنەوە‪ ،‬ئ��ەوە لەكاتێكدایە وەك‬ ‫ڕێكخەری قاوەخانەكە دەڵێت‪« :‬هیچ الیەنێكی‬ ‫س��ی��اس��ی��ی‬

‫پشتگیریمان ناكات»‪ .‬قاوەخانەكە لەالیەن‬ ‫ڕۆماننووس‪« ،‬ئیسماعیل حەمە ئەمین»ەوە ناو‬ ‫نرا‪ .‬دانا جەمیل‪ ،‬دەڵێت‪ :‬سەرجەم ئەو كەسانەی‬ ‫لێرە كۆڕیان بۆ بەستراوە‪ ،‬خۆیان بابەتیان‬ ‫خستووەتە ڕوو‪ ،‬داوای ئەوەیان كردووە‪ .‬گاڕڵ‪،‬‬ ‫هاواڵتییەكی ڕیش سپی‪ ،‬كەنەدییە‪ ،‬ئەگەرچی لە‬ ‫زمانی كوردیی ناگات‪ ،‬بەاڵم وەك خۆی ئاماژەی‬ ‫پێ دەدات‪ ،‬ڕۆژانە سەردانی قاوەخانەكە دەكات‪،‬‬ ‫بۆ ئەو مەبەستەی قاوەخانەكە زیاتر پێش‬ ‫بكەوێت‌و بەردەوام بێت‪.‬‬ ‫ه��ەر ل��ە ق��اوەخ��ان��ەك��ەدا‪ ،‬جگە ل��ەوەی‬ ‫خواردن‌ و خواردنەوەی سارد‌و گەرمی تێدایە‪،‬‬ ‫كتێبخانەیەكی بچووكی بۆ فرۆشتنی كتێب‬ ‫تێدایە‪ ،‬هێڵی ئینتەرنێتیشی وەك خزمەتگوزاریی‬ ‫بۆ میوانەكان تێدایە‪ .‬د‪ .‬فاروق ڕەفیق‪ ،‬نووسەرو‬ ‫ڕۆشنبیر‪ ،‬لە قاوەخانەكەدا دانیشتبوو‪ ،‬خەریكی‬ ‫خوێندنەوەی كتێبێك بوو‪ ،‬ئەو وتی‪ :‬كردنەوەی‬ ‫ئەم قاوەخانەیه‌ كارێكی زۆر باشەو لە كاتی‬ ‫خۆیدا كرایەوە‪ ،‬بەتایبەت ل��ەدوای داخستنی‬ ‫كۆمەڵێك شوێنی دیكە كە پێشووتر هەبوون‪.‬‬ ‫ف���اروق ڕەف��ی��ق‪ ،‬وتیشی‪ :‬پێویست بوو‬ ‫یەكێتیی نووسەرانی كورد‪ ،‬هەستایە بەكردنەوەی‬ ‫ئەم شوێنە‪ ،‬بەاڵم بەداخەوە ئەوان ئەو كارەیان‬ ‫نەكرد‪.‬‬

‫ژمــارە (‪) 18‬‬ ‫سێشەممە ‪2011/8/16‬‬

‫وێنە چییە؟‬

‫یادەوەریی و لەیادكردن‬

‫لە فیلمی «تەپڵی تەنەكە»دا‬

‫ڕامیار مه‌حمود‬

‫ئاری محەمەد‬

‫«پەیك» داوایان لێكردم وێنەیەكی پێشنیازكراویان‬ ‫بۆ بخوێنمەوە‪ .‬ئەم كێشەیە دەگەڕێتەوە بۆ ئەوەی كە‬ ‫وێنە بۆ من تا ئەو دواییانە بە هونەرم ئەژمار نەدەكرد‪.‬‬ ‫ئەم ئەژمار نەكردنەی وێنە وەك هونەر؛ دوو بنەمای لە‬ ‫پشتەوە بوو‪ ،‬بنەمایەكی كەسییە‪ ،‬پەیوەندیی بە مەیلی‬ ‫سەختی خۆمەوە هەیە بۆ نرخاندنی بەرزی تابلۆ‪ ،‬كە‬ ‫هەرگیز شتێكی نییە جێگای خۆشحاڵیی بێت فۆتۆگراف‬ ‫بخرێتە ڕیزی هونەری پەیكەرتاشین و نیگاركێشان و‬ ‫میوزیك‪ ،‬ئەمەش پاڵنەرێكی باش بوو بەرگریی لەو‬ ‫ئەرگومێنتە بكەم الی خۆم‪ ،‬كە فۆتۆگراف هونەر نییە‪،‬‬ ‫چونكە ئەوەی هونەر لە فۆتۆگراف جیا دەكاتەوە؛ هونەر‬ ‫سەبجكتڤ و خودییانەیە‪ ،‬دەرئەنجامی جیهانبینییە‪،‬‬ ‫سەربەخۆ لە ئۆبجێكت ڕادەوەستێت‪ .‬ئەمە لە كاتێكدا فۆتۆ‬ ‫هەمیشە پشت بە ئۆبجێكت دەبەستێت‌و ئۆبجێكت مەرجی‬ ‫بنەڕەتییە بۆ ئەوەی فۆتۆ هەبێت و مرۆڤ كەمترین ڕۆڵ‬ ‫دەگێڕێت لە فۆتۆدا‪ .‬هەڵبەت بە هونەر ئەژمار نەكردنی‬ ‫فۆتۆ یان هەر بابەتێكی دیكە ناكاتە ئەوەی كە وا لێكی‬ ‫بدەینەوە‪ ،‬كە وێنە شوێنێكی الوەكیی داگیر دەكات لە‬ ‫ژیانی ئێمەدا‪ ،‬چونكە وێنە بە ئەندازەیەكی گەورە ژیانی‬ ‫مرۆڤ داگیر دەكات‪ ،‬بەشێوەیەك ئێستا كۆمەڵگای‬ ‫ئەمڕۆ بە كۆمەڵگای فۆتۆگرافیك ناوزەدبكرێت‪ ،‬فۆتۆ؛‬ ‫نەك هەر نێوەندگیریی دەكات لەنێوان مرۆڤ و هەموو‬ ‫ئەو شتانەی دەوروپشتی مرۆڤیان داوە‪ ،‬بەڵكو شوێنی‬ ‫بە هەردوو دەسەاڵتی یەزدان و عەقڵ لێژكردووە‪ ،‬بگرە‬ ‫ئێستا جێنشینی خودی واقیع و ڕاستەقینەییشە‪ ،‬واتا‬ ‫ئەو لەسەر هەرسێ عەرەشەكەی یەزدان و عەقڵ و واقیع‬ ‫نیشتەجێ بووە‪ .‬وێنە لە ئێستادا ڕۆڵێكی سەنتراڵ‬ ‫دەبینێت لە نێوەندگیریی مرۆڤ بە جیهانەكەیەوە‪.‬‬ ‫وێنە لەگەڵ ئەوەشدا كە ڕۆڵێكی سەنتراڵ دەبینێت لە‬ ‫جیهانی نوێدا‪ ،‬بەاڵم ڕەنگە الی هەندێك هەموو دونیاش‬ ‫بێتە خوارەوە وێنە هونەر نەبێت‪ ،‬بەاڵم خوێندنەوەی‬ ‫وێنە گرنگییەكی گەورەی هەیە بۆ تێگەیشتن لە‬ ‫دونیای مۆدێرن‪ ،‬بە حوكمی ئەو ئامادەگییە گەورەیەی‬ ‫كە هەیەتی و بە حوكمی ئەوەی لەسەر عەرشەكەی‬ ‫یەزدان و عەقڵ و واقیع ئەو جێنشین بووە‪ .‬وەك وتم‬ ‫بەشیكی زۆری زانیاریی ئێمە لەسەر ئەم جیهانە‪ ،‬لە‬ ‫ڕێگای وێنەوەیە‪ ،‬لەگەڵ ئەوەشدا ئێستا دابەشبوونێكی‬ ‫دیار لەناو خودی وێنەدا هەیە بەسەر كایەو ناسنامەی‬ ‫جیاوازدا لە میانەی جیاكردنەوەی دۆكیۆمێنت و وێنەدا‬ ‫یاخود بە ڕوونتر لە میانەی جیاكردنەوەی دۆكیۆمێنت‬ ‫لە هونەری فۆتۆگراف‪ .‬وێنەی دۆكیۆمێنتاریی زیاتر‬ ‫بەشێویەكی ئۆبجێكتف زانیاریمان لەسەر ئۆبجێكتێك‬ ‫بۆ دەگوێزێتەوە‪ .‬وێنە كە هەوڵی ئەوە دەدات وەك‬ ‫جۆرێك لە هونەر شوناس بكرێت‪ ،‬ئەم خۆشوناسكردنەی‬ ‫ڕیشەی لەناو هونەری نیگاركێشی خۆیەوە هێناوە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫بە هونەربوونی وێنە تا ڕادەیەكی زۆر بۆ ئاڤانت گارد‬ ‫دەگەڕێتەوە‪ ،‬كە خۆی لە كۆمەڵێك بزووتنەوەی نوێی‬ ‫ناو هونەرەوە دەبینی لە سااڵنی (‪ 1910‬بۆ ‪ ،)1940‬ئەم‬ ‫هونەرمەندانە ڕووبەڕوو بوونەوە لەگەڵ سەیركردن بۆ‬ ‫هونەر وەك ئۆتۆنۆم و هەوڵدان بۆ دانەبڕاندنی هونەر‬ ‫لە ژیانی ڕۆژانە و سەیركردنێكی نوێیان هێنایە پێشەوە‬ ‫لەسەر وێنەی چاك‪ ،‬كە بۆ ئەوان خۆی وەك بەرهەمێكی‬ ‫دژ بە ڕێساكانی هونەر دەنواند‪ .‬كەواتە پرسیارەكە‬ ‫ئەوەیە؛ وێنە چییە؟ ئەم پرسیارە لەوێدا گرنگە كە‬ ‫هەوڵبدەین لە خودی وێنە بە هەموو هەمەڕەنگییەكەوە‬ ‫تێبگەین‪ ،‬چونكە بڕێكی زۆری ئەوەی پرسیاری ئەوەی‬ ‫وێنەیەكی دیاریكراو چیمان پێ دەڵێت؛ بەندە لەسەر‬ ‫ئەوەی شتێك لە بارەی خودی وێنە خۆیەوە بزانین‪.‬‬

‫‪6‬‬ ‫ژمــارە (‪)18‬‬ ‫سێشەممە ‪2011/8/16‬‬

‫«فۆڵكەرشڵندرۆف»ی دەرهێنەری‬ ‫فیلمی «تەپڵی تەنەكە»‪ ،‬بەیەكێك لە‬ ‫پێشڕەوانی سینەمای مۆدێرنی ئەڵمانی‬ ‫ن��اس��راوە‪ ،‬چونكە ئ��ەو توانی لەڕێگای‬ ‫بەرهەمەكانییەوە ئاستی سینەمای‬ ‫واڵت��ەك��ەی كە بەهۆی جەنگی دووەم��ی‬ ‫جیهانییەوە دابەزیبوو؛ سەرلەنوێ تاڕادەی‬ ‫بەجیهانیكردنەوەی بەرزبكاتەوە؛ لەكاتێكدا‬ ‫گەر بزانین ئەم فیلمە ساڵی (‪ 1970‬و‬ ‫‪ )1980‬دوو خەاڵتی جیهانیی گرنگی وەك‬ ‫خەاڵتی‪ :‬چڵەدارخورمای زێڕینی فێستیڤاڵی‬ ‫ك��ان‪-‬ی فەڕەنسی و خەاڵتی ئۆسكاری‬ ‫باشترین فیلمی بیانیی بەدەستهێناوە‪.‬‬ ‫هەڵبەت یەكێك لە فاكتەرە سەرەكییەكانی‬ ‫سەركەوتنی ئەم دەرهێنەرە دەگەڕێتەوە‬ ‫بۆ شوناسگۆڕكێیی «تماهی» بەردەوامیی‬ ‫لەگەڵ ئ��ەدەب��دا؛ لە چاوپێكەوتنێكیدا‬ ‫باس ل��ەوە دەك��ات كە چەندە بایەخ بە‬ ‫هونەری حەوتەم دەدات؛ هێندەش گرنگیی‬ ‫بە ئەدەبی گێڕانەوە دەدات؛ دیارە ئەم‬ ‫حاڵەتەش بەگشتیی لە بەرهەمەكانیدا‬ ‫ڕەن��گ��ی��داوەت��ەوە‪ .‬فۆڵكەر سیناریۆی‬ ‫یەكەمین فیلمی درێژی خۆی لە ڕۆمانێكی‬ ‫«ڕۆبەرت مۆزیل» نەمساییەوە‪ ،‬بە ناوی‬ ‫«تۆرلیسی الو»وەرگ��رت��ووە‪ .‬هەروەها‬ ‫ساڵی (‪ )1975‬ڕۆمانێكی «هاینرش‬ ‫پ����ۆل»ی خ��س��ت��ووەت��ە س���ەر ش��اش��ەی‬ ‫سینەما‪ ،‬دوات��ری��ش لە ساڵی (‪)1979‬‬ ‫دا كاری دەرهێنانی بۆ ئەم ڕۆمانەی‬ ‫گۆنتەرگراس بە‬

‫س��ەرك��ەوت��ووی��ی‬ ‫ئەنجام داوە‪ ،‬ئەمە جگە لەوەی كە شاكاری‬ ‫هەندێك نووسەری وەك ماكس فریش‪،‬‬ ‫مارسیل پروست‪ ،‬ئارسەرمیلەر و‪ ...‬هتد‬ ‫خستووەتە س��ەر شاشەی سینەما‪...‬‬ ‫بێگومان بینەر لە ڕێگای گێڕانەوەو نیگای‬ ‫وردی منداڵێكی دروستكراو و نائاسایی‬ ‫و فەنتازییەوە بە ناوی «ئۆسكار»‪ ،‬كە‬ ‫هاوكات كاراكتەری سەرەكی فیلمەكەشە؛‬ ‫ئاشنای ڕووداوەكانی فیلمەكە دەبێت كە‬ ‫هاوزەمان باس لە دوو چیرۆكی تایبەتی‬ ‫«چیرۆكی ئۆسكار و خێزانەكەی» لەالیەك‬ ‫و سەربووردەیەكی گشتیی «كە ڕازی‬ ‫ژیانی كۆمەڵگای ئەڵمانی» سەردەمی‬ ‫جەنگی دووەم���ی جیهانیی و پێش و‬ ‫پاش جەنگ دەك��ات‪ ،‬كە زۆرج��ار تێمای‬ ‫شوێن كات بەشێوە سوننەتییەكەی بزرەو‬ ‫دەره��ێ��ن��ەر ل��ە فۆڕمێكی‬ ‫تێكچڕژاو و بەیەكداچوودا‬ ‫لەسەر زاری ئەم كاراكتەرە‬ ‫سەرسامكەرە‬ ‫چكۆلەو‬ ‫ڕووداوەكان نمایشدەكات‪.‬‬ ‫ئ��ۆس��ك��ار ك��ە دووچ���اری‬ ‫ن��ەخ��ۆش��ی��ی��ەك��ی ئەقڵی‬ ‫بووە و لە مەساحەیەكدا‬ ‫خەوێنراوە بەشێوەیەكی‬

‫ئەفسوناویی چیرۆكی خۆی و خێزانەكەی‬ ‫و كۆمەڵگای ئەو سەردەمەی واڵتەكەیمان‬ ‫بە‌زمانێكی گاڵتەجاڕانەی بەدبین‪ ،‬یان‬ ‫ئەوەی كە بەكۆمیدیای ڕەش ناسراوە لە‬ ‫هونەرو ئەدەبدا‪ ،‬بۆ دەگێڕێتەوە‪ ،‬گەرچی‬ ‫دانیش ب��ەوەدا نانێت كە ئەو سەرقاڵی‬ ‫گێڕانەوەی یاداشتەكانییەتی‪ .‬بەپێچەوانەی‬ ‫ه��ەر منداڵێكی ئاساییەوە كە لەدایك‬ ‫دەب��ن و گەشە دەك��ەن و گ��ەورە دەبن‪،‬‬ ‫ئۆسكار بەشێوەیەكی سەرنجڕاكێش و نامۆ‬ ‫لەدایكدەبێت و دەژی؛ بەجۆرێك نەك هەر‬ ‫ساتەوەختی لەدایكبوونی خۆی لەیادە‪،‬‬ ‫بەڵكو ئەو قسانەی باوكی یان دایكیشی‬ ‫لەیادە كە دەگەڕێنەوە بۆ ئەو قۆناغەی كە‬ ‫ئەو هێشتا لە سكی دایكیدایەو نەهاتووەتە‬ ‫ن��او دن��ی��اوە‪ ،‬بەجۆرێك كە لە سیاقی‬ ‫گێڕانەوەكەیدا ئاماژە بە چەند دەربڕینێكی‬ ‫هەستیاریان دەدات‪ ،‬بۆ نموونە ئەو دەڵێت‬ ‫جارێك گوێم لە باوكم بوو كە دەیوت‪:‬‬ ‫«دەت��وان��م دوات���ر گەنجینەكە تەسلیم‬ ‫بكەمەوە‪ ،‬هەنووكە دەزانم بۆچی خۆمان‬ ‫لەنێو كاركردندا دەكوژین!»‪ ،‬هەروەها‬ ‫دەڵێت دایكم دەیوت‪« :‬كاتێك ئۆسكاری‬ ‫چكۆلە تەمەنی بوو بە سێ ساڵ‪ ،‬ئیدی‬ ‫دەبێتە خاوەنی تەپڵێك لە تەنەكە!»‪،‬‬ ‫بەاڵم ئۆسكاری چكۆلەی نێو منداڵدانی‬ ‫دایكی‪ ،‬حەزی لە هاتنە دنیایەكی وەها نییە‬ ‫كە نازییەكان و ستەمكارێكی وەك هیتلەر‬ ‫ڕەنگڕێژی كردووە‪ ،‬زۆربەی كارەكتەرەكانی‬ ‫كۆمەڵگاكەشی ڕاستەوخۆ دوای جەنگ‪،‬‬ ‫خوازیارن بە خێرایی تراژیدیاو‬ ‫ئازارەكانی‬

‫لەیاد بكەن و تا دوا‬ ‫ئ��ەن��دازە خۆیان لەناو ح��ەزو ئ��ارەزووە‬ ‫ئاژەڵییەكانیاندا نووقم بكەن‪ .‬زمانحاڵی‬ ‫گێڕانەوە ه��ەم لە ڕۆمانەكە و ه��ەم لە‬ ‫فیلمەكەشدا ناڕاستەوخۆ دەیەوێت بە‬ ‫بینەر و خوێنەر بڵێت؛ هە‌ر میللەت و‬ ‫كۆمەڵگایەك تراژیدیا و ئازارەكانی لەیاد‬ ‫بكات‪ ،‬مەحكومە بە دووبارەبوونەوەیان!‪،‬‬ ‫بەاڵم لە فیلمەكەدا هاوشێوەی ڕۆمانەكە‬ ‫ئ����ە‌وەی دەب��ێ��ت��ە پ��اڵ��ن��ەری س��ەرەك��ی‬ ‫لەدایكبوونی ئۆسكار‪ ،‬وەكخۆی ئاماژەی‬ ‫پ��ێ��دەدات ئ��ەو تەپڵەیە ل��ە تەنەكە‪،‬‬ ‫چونكە ئەفسوونی تەپڵەكەی ئۆسكار‬ ‫لەوەدایە‪ ،‬كە لەكاتی ڕووداوە ناشیرین‬ ‫و ئازاربەخشەكانی سەردەمی جەنگ‪،‬‬ ‫هەروەها لە چركەساتی لەیادكردنی مەسەلە‬ ‫تراژیدییەكانیشدا لە دوای تەواوبوونی‬ ‫جەنگ لەالیەن ئۆسكارەوە‪ ،‬هاوكات لەگەڵ‬ ‫قیژەیەكی توندوتیژی ئەم كاراكتەرەدا‬ ‫بەتووندیی دەگوترێت‪ ،‬كە گوزارشت لە‬ ‫یاخیبوون و تووڕەیی بوومەلەرزەئاسای‬ ‫ئەم كاراكتەرە دەكات لە بەرامبەر جەنگ‬ ‫و ستەم و خوێنڕشتنی سەردەمی جەنگ‪،‬‬ ‫بێباكیی‌و خۆغەرقكردنی كۆمەڵگا لە حەزو‬ ‫ئارەزوو‪ ،‬لەیادكردنی تراژیدیاكانیدا دوای‬ ‫تەواوبوونی جەنگەكە‪ .‬هەروەها یەكێكی‬ ‫تر لەو خاڵە جەوهەرییانەی كە دەشێ‬ ‫لێرەدا تیشكی بخەینە سەر ئەوەیە‪ ،‬كە‬

‫كاراكتەری سەرەكی فیلمەكە لە ساڵڕۆژی‬ ‫لەدایكبوونی سێ ساڵەیدا بڕیار دەدات كە‬ ‫چیتر گەشە نەكات و گەورە نەبێت‪ ،‬هۆكاری‬ ‫بڕیارەكەشی لەوەوە سەرچاوە دەگرێت كە‬ ‫خۆی وتەنی «لە هەمووحاڵەتێكدا بڕیارم‬ ‫دا كە نەبمە ‌سیاسییەكی وەك ئەدۆلف‬ ‫هیتلەر‪ ،‬یان بازرگانێكی وەك باوكم!»‪،‬‬ ‫بەمشێوەیە ئ��ۆس��ك��ار ه��ەت��ا تەمەنی‬ ‫س��ی ساڵیی بەبێ هیچ گ��ەش��ەك��ردن‌و‬ ‫گەورەبوونێك دەمێنیتەوە‪ .‬بۆیە هەم‬ ‫خۆی و هەم بینەریش لە دنیابینیی ئەم‬ ‫كاراكتەرە كورتەبنەیەوە‪ ،‬كە درێژییەكەی‬ ‫لە «‪»94‬سم زیاتر نییە‪ ،‬لە ڕووداوەكانی‬ ‫فیلمەكە ڕادەمێنێت‪ .‬لێرەوە‪ ،‬ئەو؛ بەشی‬ ‫یەكەمی تەمەنی لەم ساتەوەختەدا كۆتایی‬ ‫پێدێت‪ ،‬تاكو ژیانی وەك بیمارێك لە‬ ‫نەخۆشخانە كە دەست پێ بكات‪ .‬پاشان‬ ‫دەكرێت بڵێین وەك چۆن گۆنتەرگراس‬ ‫بەشێوەیەكی تەقلیدیی لەكاتی گێڕانەوەی‬ ‫ڕووداوەكاندا‪ ،‬پەیوەست نەبووە بە شوێن‬ ‫كاتەوە‪ ،‬دەرهێنەریش هەمان ڕێچكەی‬ ‫گرتووەتە بەر لە نمایشكردنی ڕووداوەكاندا‪،‬‬ ‫چونكە بەهەمانشێوە بینەریش لەكاتی‬ ‫سەیركردنی فیلمەكەدا وەك كۆكتێلێكی‬ ‫سوریالی غەریب و سەرنجڕاكێش ئاشنای‬ ‫ڕووداوە بەیەكداچوو و تێكچڕژاوەكانی‬ ‫فیلمەكە دەبێت‪ ،‬بە دەربڕینێكی دیكە؛‬ ‫دەرهێنەریش وەك ن��ووس��ەر دەیەوێت‬ ‫ل���ەڕێ���گ���ای وێ���ن���ەوە‬

‫گوزارشت‬ ‫لە تراژیدیای ئینسان بكات‪،‬‬ ‫بەبێ پابەستبوونە سوننەتییەكە بە‬ ‫ڕەه��ەن��دی ش��وێ��ن ك��ات��ەوە‪ .‬ه��ەروەه��ا‬ ‫فیلمەكەدا دواج��ار تیشك دەخاتە سەر‬ ‫كۆمەڵگای ئەڵمانیی دوای جەنگی دووەمی‬ ‫جیهانیی‪ ،‬كە تیایدا سەرەڕای ئەوەی كە‬ ‫ئۆسكار دەست دەكاتەوە بە گەشەكردن و‬ ‫گەورەبوون‪ ،‬كەچی هێشتا لەتوانایدا نییە‬ ‫خۆی لەگەڵ كۆمەڵگای پاش جەنگیشدا‬ ‫بگونجێنێت‪ ،‬سەرەڕای ئەوەی كە درێژیی‬ ‫ك��اراك��ت��ەرەك��ەم��ان دەبێتە مەترێك و‬ ‫بیستویەك سانتیمەتر‪ ،‬كەچی هێشتا‬ ‫الوازە لە هەڵكردن لەگەڵ كۆمەگای نوێدا‪،‬‬ ‫فاكتەرەكەش بۆئەوە دەگەڕێتەوە كە‬ ‫كۆمەڵگای نوێ نایەوێت بە ڕابردووی خۆیدا‬ ‫بچێتەوە و بەشێوەیەكی جدیی پەنجە‬ ‫بخاتە سەر تراژیدیا و برینەسەختەكانی‬ ‫ڕاب����ردووی‪ ،‬بەڵكو وەك ئ���ەوەی هیچ‬ ‫ڕووی نەدابێت‪ ،‬زۆرب��ەی تاكەكان لەم‬ ‫قۆناغەدا زیاتر هەوڵی خۆشگوزەرانیی و‬ ‫ڕاب��واردن و بەرخۆریی دەدەن‪ .‬هەر ئەم‬ ‫حاڵەتەش كاراكتەرەكەمان ناچار دەكات‬ ‫كە لە كابارێیەكدا بەناوی یانەی پیازەوە‬ ‫پەیوەندیی بكات بە تیپێكی میوزیكی‬ ‫ژەنیارانی جازەوە‪ ،‬كە لەو یانەیەدا تەنیا‬ ‫پیاز وەك ڕەمزێك پێشكەشی میوانەكان‬ ‫دەكرێت‪ ،‬تاكو ئەو پیازە ببێتە مایەی‬ ‫هەڵوەراندنی فرمێسكی میوانەكان‪ ،‬لە‬ ‫بەرامبەر ئەو هەموو ئازار و تراژیدیایەی‬ ‫كە بەهۆی جەنگەوە سەریهەڵداوە و‬

‫زۆرب���ەی مرۆڤەكانی ئ��ەم كۆمەڵگایە‬ ‫خەریكە لەبیری دەك��ەن‪ ...‬لە دیمەنی‬ ‫یەكەمی فیلمەكەوە كە باس لە چۆنییەتی‬ ‫بەیەكگەیشتنی باپیرە و داپیرەی ئۆسكار‬ ‫دەكات‪ ،‬ئەو كاتەی كە پیاوێك لەالیەن‬ ‫پۆلیسەوە ڕاودەن��رێ��ت و بەناچاریی بۆ‬ ‫خۆحەشاردان خۆی دەكات بەژێر كراسە‬ ‫فشەكەی ئەو خانمەدا‪ ،‬كە لە كێڵگەی‬ ‫پەتاتەكەیدا بە چیچكانەوە سەرقاڵی‬ ‫هەڵكەندنی پەتاتەیە‪ ،‬بەو شێوەیە ئەو‬ ‫پیاوەی كە لەژێر داوێنی ئەو خانمەوە‬ ‫خۆی دەشارێتەوە و لە دەست پۆلیس‬ ‫ڕزگاری دەبێت‪ ،‬دواتر دەبێتە هاوسەری‬ ‫هەمان خانم و منداڵی یەكەمیشیان بریتی‬ ‫دەبێت لە دایكی ئۆسكار‪ .‬بینەر دواتر‬ ‫دەزان��ێ��ت ئ��ەم پێكگەیشتنە عەجیبەی‬ ‫باپیرە و داپیرەی ئۆسكار لەو دیمەنە‬ ‫تەمومژاوییەی سەرەتای فیلمەكەدا دەبێتە‬ ‫مایەی لەدایكبوونی ئەو منداڵە غەریبەی‬ ‫كە تا كۆتایی فیلمەكە بینەر بە ڕوونیی‬ ‫نازانێت كە كوڕی ئەلفرێدی باوكییەتی‪،‬‬ ‫یاخود ك��وڕی ئ��ەو پیاوە جولەكەیەیە‬ ‫كە پەیوەندیی سێكسیی و سۆزداریی‬ ‫لەگەڵ «ئاگنیس»ی دایكیدا هەیە‪ ،‬كە‬ ‫لە ئاكامی شكستی ئەم پەیوەندییەشەوە‬ ‫دواجار دایكی ئۆسكار خۆی دەكوژێت‪.‬‬ ‫هەموو‬ ‫ل���������ەگ���������ەڵ‬

‫ئ���ەم���ان���ەش���دا‬ ‫دەك��رێ��ت بڵێین؛ ئۆسكار ن��ەوەی‬ ‫ه��ۆش��ی��اری��ی ن��ێ��وان ه����ەردوو جەنگە‬ ‫م��اڵ��وێ��ران��ك��ەرەك��ەی��ە‪ ،‬ئ��ەو سیمبوولی‬ ‫ڕاستەقینەی نەوەیەكە كە س��ەرەڕای‬ ‫جەنگ و كارەسات و تراژیدیا مەزنەكانی‬ ‫ئەوروپا و بەتایبەتیش كۆمەڵگاكەی‪،‬‬ ‫كەچی نەك هەر نایەوێت‪ ،‬هاوشێوەی‬ ‫زۆرب��ەی ئینسانەكانی كۆمەڵگاكەی‌و‬ ‫ت��ەن��ان��ەت وەك «گ��ۆن��ت��ەر گ���راس»ی‬ ‫داهێنەر و خولقێنەری مرۆڤێكی كوێرو‬ ‫گومڕابێت‪ ،‬بەڵكو لەڕێگای قیژە و هاوارە‬ ‫بوومەلەرزەئاساكەیەوە كە شووشەی‬ ‫بیناو كڵێساكان دەشكێنێت‪ ،‬یان‬ ‫لەڕێگای تەپڵەكەیەوە ناڕەزایەتیی و‬ ‫تووڕەبوونی خۆی لە بەرامبەر جەنگ و‬ ‫كارەسات و مرۆڤە كۆیلە و بوودەڵەكانی‬ ‫كۆمەڵگاكەیدا دەردەبڕێت‪ ...‬لە كۆتاییدا‬ ‫دەك��رێ��ت بڵێین؛ م���اوەی ئ��ەم فیلمە‬ ‫(‪ )142‬خولەكی ڕەنگاوڕەنگە و جان‬ ‫كلۆد كریر لەسەر بنەمای ڕۆمانەكەی‬ ‫گۆنتەر گراس‪-‬ی خاوەنی خەاڵتی نۆبڵی‬ ‫ئەدەبییاتی ساڵی (‪ )1999‬سیناریۆكەی‬ ‫بەهەمان ناونیشانەوە «تەپڵی تەنەكە»‬ ‫بۆ نووسیوە و هەریەك لە دیڤید بننت‬ ‫كە ڕۆڵ��ی ئۆسكار دەبینێت و خاتوو‬ ‫ئەنجێال ویتكلەر ڕۆڵی دایكی ئۆسكار و‬ ‫ماریۆ ئەدۆرف‪-‬یش ڕۆڵی باوكی و دانیاڵ‬ ‫ئۆلبەر‪-‬یش ڕۆڵ��ی عاشقەكەی دایكی‬ ‫دەبینێت لە فیلمەكەدا‪ ،‬كە سەرەڕای ئەو‬ ‫دوو خەاڵتە گرنگەی س��ەرەوە چەندین‬ ‫خەاڵتی ت��ری ن���اوازەی نێودەوڵەتیی‬ ‫بەدەستهێناوە‪.‬‬

‫بنزیماو ڤاڵدێس باشترین‌و خزێرەیش خراپترینن‬ ‫ئاژانسەكان‬ ‫دوای ب �ه‌ڕێ��وه‌چ��وون��ی یاریی‬ ‫رۆی��ش��ت��ن��ی ج��ام��ی س��وپ��ەری‬ ‫ئیسپانیا‪ ،‬لەنێوان یانەی ریاڵ‬ ‫مەدریدی خاوەن نازناوی جامی‬ ‫«ش���ا»و ی��ان��ەی بەرشەلۆنەی‬ ‫خ��اوەن نازناوی اللیگا‪ ،‬كەریم‬ ‫بنزیمای هێرشبەری یانەی ریاڵ‬ ‫مەدریدو ڤیكتۆر ڤاڵدێسی گۆڵچی‬ ‫یانەی بەرشەلۆنە‪ ،‬وەك باشترین‬ ‫باڵوکراوه‌یه‌کی وه‌رزشییه‪ ‌،‬هه‌فتانه‪ ،‬رۆژنامه‌ی ‌‬

‫یاریزان ده‌ستنیشانکراون‌‪ ،‬سامی‬ ‫خزێرەی یاریزانی هێڵی ناوەڕاستی‬ ‫ری���اڵ م��ەدری��دی��ش‪ ،‬خراپترین‬ ‫یاریزانی ئەو یارییە بوو‪.‬‬ ‫ل��ی��ژن��ەی س��ەرپ��ەرش��ت��ی��ك��ردن��ی‬ ‫یاریی رۆیشتنی جامی سوپەری‬ ‫ئیسپانیا‪ ،‬ك��ەری��م ب��ن زیمای‬ ‫ف��ەرەن��س��ی‪ ،‬وەك باشترین‬ ‫ی��اری��زان��ی كالسیكۆی سوپەر‬ ‫دیاریكرد‪ ،‬ئەویش دوای ئەوەی‬

‫ئاستێكی بەرزی پێشكەشكردو‬ ‫توانی گۆڵێكیش بۆ یانەكەی‬ ‫دروس���ت ب��ك��ات‪ ،‬ئ��ەو لیژنەیە‬ ‫ڤیكتۆر ڤاڵدێسی گۆڵچی یانەی‬ ‫بەرشەلۆنەشی‪ ،‬بەهەمان شێوە‬ ‫بە باشترین یاریزان دیاریكرد‪،‬‬ ‫ئ��ەوی��ش ب��ەه��ۆی رزگ��ارك��ردن��ی‬ ‫یانەكەی لە دۆڕان‌و گەڕانەوەی‬ ‫چەند هەلێكی گۆڵ تۆماركردن‪.‬‬ ‫ئ��ەو لیژنەیەی سامی خزێرەی‬

‫ئ��ەڵ��م��ان �ی‌و ی��اری��زان��ی هێڵی‬ ‫ن��اوەڕاس��ت��ی ری���اڵ م��ەدری��دی‪،‬‬ ‫ب���ەخ���راپ���ت���ری���ن ی����اری����زان‬ ‫دەستنیشانكردووە‪ ،‬پێیوابووە‪:‬‬ ‫نەیتوانیوە لەئاست ئەو یارییەدا‬ ‫بێت‪.‬‬ ‫بڕیاریشه‌‪ ،‬سبه‌ینێ چوارشه‌مم ‌ه‬ ‫یاریی گه‌ڕانه‌وه‌ ل ‌ه نێو یاریگای‬ ‫«نیو کامپ» ل ‌ه شاری به‌رشه‌لۆن ‌ه‬ ‫ئه‌نجامبدرێت‪.‬‬

‫ذمارة (‪ )11‬سَيشةممة ‪2011/8/16‬‬

‫ده‌ریده‌کات‬

‫وردەكاریی كۆبوونەوەی بەرپرسانی وەرزش‌و سەرۆكی حكومەت‬

‫«د‪.‬بەرهەم؛ هیچ تێگەیشتنێكی بۆ لیژنەی ئۆڵۆمپیی نییە»‬ ‫گۆڵ ‪ -‬تایبەت‬ ‫ئەندامێكی كۆمیتەی تەنفیزیی لیژنەی‬ ‫ئۆڵۆمپیی ك��وردس��ت��ان‪ ،‬وردەك���اری���ی‬ ‫كۆبوونەوەكەی نێوان بەرپرسانی وەرزشیی‬ ‫شاری سلێمانی‌و سەرۆكی حكومەت ئاشكرا‬ ‫دەك���ات‌و پێیوایە‪ :‬د‪ .‬ب��ەره��ەم‪ ،‬ئاگای‬ ‫لەوەرزش نییە‌و پێویستی بە كەسێكە تاكو‬ ‫وەرزشی تێبگەیەنێت‪.‬‬ ‫لەلێدوانێكیدا‪ ،‬بۆ «گ���ۆڵ»‪ ،‬مامۆستا‬ ‫س��ەاڵح محەمەد ك��ەری��م‪ ،‬وت��ی‪« :‬رۆژی‬ ‫یەكشەممە نوێنەرانی وەرزش��ی دەڤەری‬ ‫ش��اری سلێمانی‌و ك��ەرك��وك‌و گەرمیان‌و‬ ‫كۆیە‪ ،‬لەگەڵ د‪ .‬بەرهەم‪ ،‬كۆبووینەوە‪،‬‬ ‫تاكو چاوێكی لەوەرزشی ئەو ناوچانە بێت‌و‬ ‫لەو قەیرانە رزگاریان بكات‪ ،‬كە زۆربەی‬ ‫دام��ەزراوە وەرزشییەكانی ئەو ناوچەیە‬ ‫تێی كەوتوون»‪ .‬وتیشی‪« :‬تاڕادەیەك‬ ‫ئەنجامی كۆبوونەوەكە باش بوو‪ ،‬بەاڵم‬ ‫جێگەی متمانە ن��ەب��وو‪ ،‬بەڕاستی د‪.‬‬ ‫بەرهەم‪ ،‬زۆر ئاگاداری وەرزش نییە‌و هەموو‬ ‫پشتبەستنێكی بە وەزیری رۆشنبیریی‌و‬ ‫الوانە»‪.‬‬ ‫م��ام��ۆس��ت��ا س�����ەاڵح‪ ،‬ك���ە وان��ەب��ێ��ژی‬ ‫نێودەوڵەتییە‪ ،‬وتیشی‪« :‬پێشنیازمان‬ ‫بۆ سەرۆكی حكومەت كرد راوێژكارێكی‬ ‫وەرزش��ی��ی بۆ خ��ۆی دابنێت‪ ،‬بەاڵم‬ ‫ئ��ەو داواك���ەی رەتكردینەوە‌و‬ ‫پێیوتین‪ :‬تاكە راوێژكاری من‬ ‫د‪ .‬كاوەیە»‪.‬‬ ‫بەپێی قسەكانی مامۆستا‬ ‫سەاڵح‪ ،‬لەو كۆبوونەوەیەدا‪،‬‬ ‫بەرپرسێكی وەرزش��ی��ی‪،‬‬ ‫وتوویەتی‪« :‬د‪ .‬ك��اوەش‪،‬‬ ‫هێندە لە وەرزش��دا شارەزا‬ ‫ن��ی��ی��ە‪ ،‬ك��ە ت��ۆ بیكەیتە‬ ‫راوێژكار‪ ،‬بەاڵم د‪.‬بەرهەم‪،‬‬ ‫س����وور ب����ووە ل��ەس��ەر‬ ‫ئ��������ەوەی‪ ،‬ك��ە‬ ‫ه�����ەم�����وو‬ ‫ر ا و ێژ ێكی‬ ‫ب�����ە د‪.‬‬

‫گرێبەستەكەی فابریگاس (‪ )200‬ملیۆن ئۆیرۆیە‬ ‫ئاژانسەكان‬ ‫ی��ان��ەی ب��ەرش��ەل��ۆن��ە‪ ،‬ت��وان��ی س��ەرك��ەوت��وو بێت‬ ‫ل��ەئ��ی��م��زاك��ردن��ی گ��رێ��ب��ەس��ت ل��ەگ��ەڵ سیسك‬ ‫فابریگاس‪ ،‬ئەویش دوای سەركەوتنی لەپشكنینە‬ ‫پزیشكییەكاندا‪.‬‬ ‫ئ��ێ��وارەی دوێنێ‌‪ ،‬سیسك فابریگاس‪ ،‬گەیشتە‬ ‫بارەگای سەرەكیی یانەی بەرشەلۆنە‌و گرێبەستە‬ ‫(‪ )5‬ساڵییەكەی ئیمزا كرد‌و لەهەمان رۆژدا بە‬ ‫درێسی ژمارە (‪)4‬ەوە لەنێو یاریگای «نیوكامپ»‪،‬‬ ‫پێشكەشی راگەیاندنەكان‌و هاندەران كرا‪.‬‬

‫ی��ان��ەی ب��ەرش��ەل��ۆن��ەش‪ ،‬ئاشكرایكرد‪ :‬نرخی‬ ‫هەڵوەشاندنەوەی گرێبەستەكەی فابریگاس‪،‬‬ ‫(‪ )200‬ملیۆن ئۆیرۆیە‪ ،‬بەپێی راپۆرتی رۆژنامەكانی‬ ‫ئیسپانیا‪ ،‬ئەم ك��ارەی یانەی بەرشەلۆنە‪ ،‬بۆ‬ ‫پارێزگاریكردنی «فابریگاس»ه‌‪.‬‬ ‫پێشتریش هەردوو یانەی ئارسناڵ‌و بەرشەلۆنە‬ ‫لەسەر ئەوە رێكەوتبوون نرخی گرێبەستەكە (‪)34‬‬ ‫ملیۆن ئۆیرۆ بێت‪ ،‬لەگەڵ بردنەوەی نازناوەكان‬ ‫لەالیەن بەرشەلۆنەوە‪ ،‬ئەو یانە ئیسپانییە (‪)6‬‬ ‫ملیۆن ئۆیرۆی دیک ‌ه دەداتە یانە ئینگلیزییەكە‪.‬‬

‫زەبەالحەكەی ئەڵمانیا؛ واز لە یاریكردن دەهێنێت‬ ‫ئاژانسەكان‬ ‫بریجید برینتس‪ ،‬یاریزانی هەڵبژاردەی ژنانی‬ ‫ئەڵمانیا‪ ،‬بەشێوەیەكی رەسمیی وازهێنانی‬ ‫خۆی لە یاریكردن راگەیاندو دووپاتیكردەوە‪:‬‬ ‫زێڕینترین كاتە لە تۆپی پێ‌ دووربكەوێتەوە‪،‬‬ ‫بەو بڕیارەش رۆژنامەكان‌و هاوڕێ كچەكانی‬ ‫تووشی شۆك كرد‪.‬‬ ‫لە لێدوانێكیدا‪ ،‬برینتس وتی‪« :‬ماوەی (‪)25‬‬ ‫ساڵە یاریی تۆپی پێ‌ دەكەم‪ ،‬لەو ماوەیەشدا‬

‫چەندین نازناوی بەنرخم بردووەتەوە»‪.‬‬ ‫وتیشی‪« :‬ك��ات��ی ئ��ەوە ه��ات��ووە واز لە‬ ‫یاریكردن بهێنم‌و ئێستاش بەزێڕینترین كات‬ ‫دادەنێم»‪.‬‬ ‫ئەو ژنە ب��ااڵب��ەرزەی ئەڵمانیا‪ ،‬لە ژیانی‬ ‫وەرزشیدا سێ جار لە سااڵنی (‪،2004 ،2003‬‬ ‫‪ )2005‬بووەتە باشترین یاریزانی جیهان‌و‬ ‫نازناوی هەردوو مۆندیالی (‪ 2003‬و ‪)2007‬ی‬ ‫بــــۆ هەڵبژاردەی ئەڵمانیا به‌ده‌ستهێناوە‪.‬‬

‫رۆیشتنی ئەگوێرۆ‬ ‫بۆ مانچستەر سیتی؛‬ ‫دەبێتە فێڵ‬

‫ئاژانسەكان‬ ‫ل���ەگ���ەڵ ئ�����ەوەی سێرجیۆ‬ ‫ئ���ەگ���وێ���رۆی ئ��ەرج��ەن��ت��ی��ن��ی‪،‬‬ ‫بەشێوەیەكی رەسمیی گرێبەستی‬ ‫لەگەڵ یانەی «مانچستەر سیتی»دا‬ ‫ئیمزا كردووە‪ ،‬بەاڵم رۆژنامەیەكی‬ ‫ئینگلیزیی ئەو گرێبەستە بە فێل‬ ‫وەسف دەكات‌و ساڵی داهاتوو‪ ،‬ئەو‬ ‫ئەرجەنتینیە دەچێتە یانەی ریاڵ‬ ‫مەدرید‪.‬‬ ‫رۆژن��ام��ەی «ئێكسپرێس»‪،‬‬ ‫ئاشكرایكرد‪ :‬یانەی ریاڵ مەدرید‬ ‫پالنێكی تۆكمەی داڕش��ت��ووە بۆ‬ ‫ئەوەی لە وەرزی داهاتوودا‪ ،‬بەبێ‬ ‫كێشە ئەگوێرۆ بباتە ریزەكانییەوە‪.‬‬ ‫هەرچەندە فلۆرەنتینۆ پێرێز‪،‬‬ ‫سەرۆكی یانەی ریاڵ مەدرید‪ ،‬بەڵێنی‬ ‫بە سەرۆكی یانەی ئەتلەتیكۆ مەدرید‬ ‫داوە‪ ،‬ئەگوێرۆ ناباتە ریزەكانییەوە‪،‬‬ ‫بەاڵم ئێكسپرێس ئاشكرای دەكات‪:‬‬

‫مانچستەر سیتی نایەوێت‬ ‫تەنیا لە ساڵێك زیاتر‬ ‫ئەگوێرۆ لە ریزەكانیدا‬ ‫بمێنێتەوە‪ ،‬چونكە ئەو‬ ‫یانە ئینگلیزییە دڵنیایە‬ ‫ئ��ەگ��وێ��رۆ ش��ەی��دای‬ ‫یاریكردنە لە مەدرید‪.‬‬ ‫ئ��ێ��ك��س��پ��رێ��س‪،‬‬ ‫روونیشیكردووەتەوە‪:‬‬ ‫پێش ئ��ەوەی ئەگوێرۆ‬ ‫بەشێوەیەكی رەسمیی‬ ‫بچێتە یانەی مانچستەر‬ ‫سیتی‪ ،‬فلۆرەنتینۆ پیرێز‌و‬ ‫شێخ مەنسوڕی خاوەنی‬ ‫یانەی مانچستەر سیتی‪ ،‬بەنهێنیی‬ ‫كۆبوونەوەیان ئەنجامداوە‌و لەسەر‬ ‫ئەوە رێكەوتوون ئەو ئەرجەنتینیە‬ ‫ته‌نیا بۆ وەرزێ��ک لە «مانچستەر‬ ‫سیتی»دا یاری بكات‌و دوای ئەو‬ ‫وەرزە‪ ،‬بەیانەی شاهانەی بفرۆشێت‪.‬‬

‫كاوە بێت‪ ،‬وەزیری رۆشنبیری‌و الوانیش‪،‬‬ ‫لەو ئاستەدا نییە كە بەتەواویی لەوەرزش‬ ‫تێبگات‌و كاریگەریی لەسەر د‪ .‬بەرهەم‬ ‫هەبێت»‪.‬‬ ‫ئاشكراشیكرد‪« :‬كێشەی كۆبوونەوەكە‌و‬ ‫هانامان بۆ د‪ .‬بەرهەم‪ ،‬تەنیا نەبوونی‬ ‫پارەیە‪ ،‬زۆربەی یانەكانی دەڤەری سلێمانی‬ ‫ق���ەرزارن‪ ،‬داوام��ان لە د‪ .‬بەرهەم كرد؛‬ ‫ئاگای لەیاریگای سلێمانی بێت‌و كارێك‬ ‫بكات ئەویش وەكو یاریگای هەولێر بكرێتە‬ ‫نێودەوڵەتیی»‪.‬‬ ‫سەبارەت بەو بڕە پارەیەی تاكو ئێستا‬ ‫ن��ەدراوە بە ئوتێل‌و میوانخانەكان‪ ،‬كە‬ ‫لەكاتی یاریی نێوان ع��ێ��راق‌و سوریا‬ ‫س �ه‌رف��ك��را‪ ،‬مامۆستا س���ەاڵح‪ ،‬وت��ی‪:‬‬ ‫«د‪.‬بەرهەم‪ ،‬بەڵێنی دا ئەو (‪ )50‬ملیۆن‬ ‫دینارەمان بۆ سه‌رف بكات‪ ،‬بەاڵم ئەو‬ ‫بەڕێزە هیچ تێگەیشتنێكی بۆ لیژنەی‬ ‫ئۆڵۆمپیی نییە‪ ،‬تەنانەت خۆم دانیشتووم‬ ‫كارەكانی لیژنەی ئۆڵۆمپیی‌و وەزارەتی‬ ‫رۆشنبیری‌و الوانم بۆ شیكردووەتەوە»‪.‬‬ ‫مامۆستا سەاڵح‪ ،‬گەشبینە بەوەی ئەمجارە‬ ‫د‪ .‬بەرهەم‪ ،‬قسەكانی بەكردار بسەلمێنێت‪،‬‬ ‫بەاڵم نەیشاردەوە‪ :‬كە سەرۆكی حكومەت‬ ‫پێویستی بەكاتی زیاترە تاكو لە وەرزش‬ ‫تێبگات‪ ،‬چونكە ئەو تەنیا وەزارەتەكەی‬ ‫خۆی گرتووە‌و لیژنەی ئۆڵۆمپیی‬ ‫كوردستانی فەرامۆش كردووە‪.‬‬ ‫ل��ە كۆتایی قسەكانیدا‪ ،‬ئەو‬ ‫ن��اوب��ژی��وان��ە نێودەوڵەتییە‬ ‫ك��وردە‪ ،‬وتی‪« :‬گەر ئەمجارە‬ ‫د‪ .‬بەرهەم داواكانمان جێبەجێ‬ ‫نەكات‪ ،‬ئێمەش وەك بەرپرسانی‬ ‫وەرزش���ی���ی ش���اری سلێمانی‪،‬‬ ‫هەڵوێستی جیاوازمان دەبێت‌و‬ ‫بێدەنگ نابین»‪.‬‬

‫دوو وردیلە چیرۆك‬

‫سێ چوارینەی پێنج خشتەكی‬

‫حەمەفەریق حەسەن‬

‫مێزێكی بێ ئەدەب‬

‫تەیب جەبار‬ ‫چوارینەی یەكەم‪ :‬چوار ماددە‬ ‫وریا بە!‬ ‫نەهێڵی ئەو بایە‪..‬‬ ‫بچەمێتەوە‪،‬‬ ‫رێگای هاتوچۆمان لێدەگرێ‪.‬‬ ‫وریا بە!‬ ‫نەهێڵی ئەو ئاوە‪..‬‬ ‫خەوی لێبكەوێ‪،‬‬ ‫دوایی خەونی بۆگەن دەبینێ‌‪.‬‬ ‫وریا بە!‬ ‫نەهێڵی ئەو ئاگرە‪..‬‬ ‫زۆر بربژێ‪،‬‬ ‫ڕەش دەبێ و‪..‬‬ ‫بۆمان ناخورێ‪.‬‬ ‫وریا بە!‬ ‫نەهێڵی ئەو خۆڵە‪..‬‬ ‫بۆن بگرێ‪،‬‬ ‫تەرازووی زەوی تێكدەچێ‪.‬‬ ‫وریا بە!‬ ‫نەهێڵی ئەو شیعرە‪..‬‬ ‫بپژمێ‪،‬‬ ‫پەتای زمانەوانی‪..‬‬ ‫باڵودەبێتەوە‪.‬‬ ‫چوارینەی دووەم‪ :‬چوار وەرز‬ ‫گەر دەمزانی!‬ ‫ئەم بەهارە‪،‬‬ ‫داستانی سەوزایی نانوورسێ‪،‬‬ ‫ئەنجومەنی بااڵی بارانم‪،‬‬ ‫هەڵدەوەشاند‪.‬‬ ‫گەر دەمزانی!‬ ‫ئەم هاوینە‪،‬‬ ‫ڕووبەری گەرما ناپێورێ‪،‬‬ ‫بەڕێوەبەری خۆرەتاوم‪..‬‬ ‫دەدا بە دادگا‪.‬‬ ‫گەردەمزانی!‬ ‫ئەم پایزە‪،‬‬ ‫دوكەڵی هەڵوەرین‪..‬‬

‫((ئێمە پەیمانتان دەدەینێ‪ ،‬جەختیشی لەسەردەكەین‪ ،‬كە لە‬ ‫‌ماوەیەكی زۆر كورتدا‪ ،‬تەواوی‌ مڵكە داگیركراوەكان ڕادەست بكەینەوە‪،‬‬ ‫گەندەڵكار لە هەر پلەوپایەیەكدا بێت بەرەوڕووی‌‌ دادگەیەكی بێالیەنی‬ ‫بكەینەوە‪ ،‬پارەی خوراوی ئەو جەماوەرە نەجیبە‌پشوو درێژە‪ ،‬بۆ خاوەنی‬ ‫ڕاستینەی بگێڕینەوە‌‪ ‌،‬بێ ئەوەی فلسە سوورەیەكیشی لێ خورابێت‪...‬‬ ‫ئێستایش نۆرەی ڕۆژنامەنووسانە‪ ،‬ئەگەر لەم بارەیەوە پرسیاریان هەبێت‪،‬‬ ‫كە ‌ئێمە خۆمان‪ ،‬هەمیشە‌ بە ‌پرسیار و بەشوێنداچوون و ڕاپۆرتەكانی‬ ‫ئەوان خۆشنوودین‌!))‪.‬‬ ‫لەپێش چەندین كەناڵی تیڤی‪ ،‬لەنێو چركوهووڕ و بریسكوهووڕی‬ ‫فالشی كامێراكانەوە‪ ،‬وتەبێژە عالیجەنابەكە ئەم گفتەی‌ دا‪ .‬وەلێ بەرلەوەی‬ ‫ڕۆژنامەنووسان‪ ،‬زاری بە پرسیار تینوویان هەڵبێننەوە‪ ،‬مێزە تەختەییە‬ ‫تۆكمەكەی‌ پێشی وتەبێژەكە‌‪ ،‬كە ‌بەسەرمێزێكی نەخشین داپۆشرابوو‪،‬‬ ‫یەك بەخۆی وتی‪(( :‬جیڕڕڕڕ!))‪.‬‬ ‫بڵندگۆیەكان بە‌ئەمانەتەوە‪ ،‬وەلێ بە (ئیكۆ)وە‪ ،‬جیڕەجیڕەكەیان بۆ‬ ‫نێو هۆڵەكە گواستەوە‪ ‌.‬خانمە پەیامنێرێك‪ ،‬كە بەنیازی ڕووماڵكردن لەوێ‬ ‫ئامادە‌‌ ‌بوو‪ ،‬سەری خستە كۆشی خۆیەوە و بە حەسرەتەوە سرتاندی‪:‬‬ ‫((وااای‪ ...‬ئەو مێزە چەند بێ ئەدەب بوو!))‪.‬‬ ‫كەچی عالیجەنابە خاوەن پرێسكۆنفرانسەكە‌‪ ،‬هێندە‌ سینگفراوان و‬ ‫لێبووردە بوو‪ ،‬نە‌خۆی بە زەبری شاپان مێزەكەی تێكشكاند‪ ،‬نە‌ئاماژەی‬ ‫بە حیمایەكانی دا هەڵمەتبەرن‪ ،‬نە لە ‌دادگەی فیدراڵییش داوای یاسایی‬ ‫لەسەر‌ تۆماركرد‪ .‬نە‪...‬‬ ‫‪2011/5/28‬‬

‫دارستان داناپۆشێ‪،‬‬ ‫باخەوانی خەزانم‪،‬‬ ‫خانەنشین دەكرد‪.‬‬ ‫گەردەمزانی!‬ ‫ئەم زستانە‪،‬‬ ‫دەستنووسی بەفر چاپ ناكرێ‪،‬‬ ‫دەزگای چاپ و پەخشی هەورم‪..‬‬ ‫دادەخست‪.‬‬ ‫گەردەمزانی!‬ ‫ئەم وەرزە‪،‬‬ ‫شیعر لەگەڵ‪..‬‬ ‫بەشە خۆراكدا نادرێ‪،‬‬ ‫چەكی ڕەوانبێژی‪..‬‬ ‫پڕ وشەی گڕدارم‪،‬‬ ‫بەسەر شاعیراندا دابەش دەكرد‪.‬‬ ‫پەالماری‪..‬‬ ‫وەزارەتی بازرگانیامن دەدا‪.‬‬ ‫چوارینەی سێیەم‪ :‬چوار ال‬ ‫من شایەتم!‬ ‫بەچاوی خۆم دیم‪.‬‬ ‫لە ڕۆژهەاڵتی شار‪،‬‬ ‫گۆچانی تەبایی و‪..‬‬ ‫دەفی ناكۆكییان‪،‬‬ ‫بەدەستەوە بوو‪.‬‬ ‫من شایەتم!‬ ‫بەدەمی خۆم تامم كرد‪.‬‬ ‫لە ڕۆژئاوای شار‪،‬‬ ‫برنجی قاقا و‪..‬‬ ‫شلەی قیژەیان‪،‬‬ ‫لێنابوو‪.‬‬ ‫من شایەتم!‬ ‫بە لووتی خۆم بۆنم كرد‪.‬‬ ‫لە باكوری شار‪،‬‬ ‫عەتری حەوانەوە و‪..‬‬ ‫گواڵوی ئاژاوەیان‪،‬‬ ‫دابەش دەكرد‪.‬‬ ‫من شایەتم!‬ ‫بە گوێی خۆم بیستم‪.‬‬ ‫لە باشووری شار‪،‬‬ ‫رسوودی گفتوگۆ و‪..‬‬ ‫گۆرانی توندوتیژییان‪،‬‬ ‫دەچڕی‪.‬‬ ‫من شایەتم!‬ ‫خۆم لەوێ بووم‪.‬‬ ‫لە سەیرانگای شیعری شار‪،‬‬ ‫شیعرێكی جوان هەبوو‪،‬‬ ‫ناسك و بااڵبەرز‪..‬‬ ‫لە كچی جامڕەش دەچوو‪.‬‬ ‫بە ڕەخنەی بێدەنگ‪..‬‬ ‫تیرۆریان كرد‪.‬‬ ‫ ‬

‫كاڵبوونەوە‬

‫خوێندنه‌وه‌یه‌کی ئه‌م شیعره‌‪ ،‬به‌ پێنووسی «عەبدوڵاڵ تاهیر‬ ‫بەرزنجی» له‌ الپه‌ڕه‌ دوو دا بخوێنه‌ره‌وه‌‪.‬‬

‫وەختایێ دارین نەشارەزا و ڕاڕا‪ ،‬سەری خۆی هەڵگرت‪ ،‬گەڕەكێكی شار‬ ‫سوور دەچووەوە و گەڕەكێك شین‪ .‬تیلماسكێك شینت لەبەردا بووایە‪،‬‬ ‫سوور بەدەستی بوایە ڕۆحی دەچنیت‪ .‬پارچەیەكی سوورت پۆشیبا‪،‬‬ ‫شین‌ لەناویدەبردیت‪ .‬شار دوو بەشی لەیەك دابڕاو بوو‪ .‬لەو ‌نێوانەدا‬ ‫بۆسەنانەوە باوی بوو‪ .‬وەختایە جەنگ بڕستی لێ دەبڕین‪ ،‬ئاگربەستیان‬ ‫ڕادەگەیاند‪ ،‬تاكو خۆیان بۆ گەماڵتاوێكی دیكە تەیار‌بكەنەوە‪ ..‌.‬دوای‬ ‫سااڵنێك غەریبـی‪ ،‬دارین سەریداوەتەوە‌‪ .‬ئێستا‌ نە دیواری نێوەڕاستی‬ ‫شار ماوە‪ ،‬نە ئاسەواری جەنگی نێوان سوور و شین‪ .‬شاریش ماستی‬ ‫مەیوە‪.‬‬ ‫داری��ن دەپرسێت و مامی دەڵێت‪ :‬دوای سااڵنێك جەنگ‪ ،‬ئەوجا‬ ‫پێیانزانی‌‪ ،‬كە ئەوان هەرچی ماڵ و سامانیان هەیە داویانە بەڕەنگ‌سو‬ ‫دار و دیواریان پێ ڕەنگاندووە‪ .‬دوای كۆچی تۆ‌‪ ،‬زستانان لە سااڵن‬ ‫سەختتر‪ ،‬هاوینانیش لە سااڵن گەرمتر‪ .‬ئەوان بەهار گەڕەكیان ڕەنگ‌‬ ‫دەكرد‪ ،‬گەرمای‌ هاوین كاڵی دەك��ردەوە‪ ‌‌.‬پایزێ دار و دیواریان ڕەنگ‬ ‫دەكردەوە‪ .‬بەفر و السامەی زستان‌ دەیشۆردەوە‪ .‬جا چونكە خۆیان نە‬ ‫خاسەڕەنگ بەرهەمدێنن‪ ،‬نە دەیگرنەوە‪ ،‬گەیشتنە ئەو ئەنجامەی‌‪ ،‬كە‬ ‫جەنگ تەنیا خێری ڕەنگفرۆشانی تێدایە‪ ،‬ناچارمان جەنگ بوەستێنن‪.‬‬ ‫وێڕای كاریگەریی كەشوهەوا‪ ،‬ڕەنگەكان فێڵیشیان تێدابوو‪ ،‬هەم بە هاوین‬ ‫هەمیش بە زستان دەچوونەوە‪ .‬لەوساوە ڕەنگی كۆنكرێت‪ ،‬كە هیچی پارە‬ ‫تێناچێت‪ ،‬بووە بە ڕەنگی یەكگرتووی شا‌ر‪‌.‬‬ ‫‪2010/4/19‬‬

‫ئه‌و بابه‌تانه‌ی بۆ «په‌یک»ی‬ ‫ده‌نێرن‪ ،‬هه‌وڵبده‌ن‬ ‫ل ‌ه ‪ 700‬وشه‌ تێنه‌په‌ڕێت‪.‬‬

‫سه‌رنووسه‌ر‬ ‫مه‌م بورهان قانع‬

‫سکرتێری نووسین‬ ‫هیوا جه‌مال‬

‫سه‌رپه‌رشتیار‬ ‫توانا ئه‌مین‬

‫‪twanaamin2@yahoo.com‬‬

‫لێپررساوی هونه‌ریی‬ ‫شاخه‌وان ئه‌نوه‌ر‬

‫ژمارە (‪ )11‬سێشەممە ‪2011/8/16‬‬

‫‪3‬‬

‫‪goolrozhnama@yahoo.com‬‬

‫نزار که‌ریم‪،‬پاڵەوانی سێ بازی عێراق‪:‬‬

‫پرسەیەكیش‬

‫لیژنەی ئۆڵۆمپیی كوردستان؛ وەك پێویست نییە‬ ‫سازدانی‪ :‬شەهاب ئەحمەد‬

‫ن��زار كەریم‪ ،‬پاڵەوانی گۆڕەپان‌و‬ ‫مەیدانی عێراق‪ ،‬لەچاوپێكەوتنێكیدا‬ ‫ل��ەگ��ەڵ «گ�����ۆڵ»‪ ،‬وردەك���اری���ی‬ ‫ژی��ان��ی خ���ۆی ئ��اش��ك��را دەك���ات‌و‬ ‫لەهەمانكاتیشدا رەخنە لە لیژنەی‬ ‫ئۆڵۆمپیی كوردستان دەگرێت‪ ،‬كە‬ ‫وەك پێویست هاوكارییان ناكەن‪.‬‬ ‫گ�����ۆڵ‪ :‬ت���اچ���ەن���د‪ ،‬ل��ی��ژن��ەی‬ ‫ئۆڵۆمپیی‪ ،‬گرنگیی بە بوارەكەی‬ ‫ئێوە داوە؟‬ ‫* تا رادەیەكی باش یارمەتیمان‬ ‫ن����ادات‪ ،‬ب��ۆ ن��م��وون��ە‪ ،‬ئ��ەگ��ەر لە‬ ‫م��اوەی ساڵێكدا پاڵەوانێتییەك‬ ‫بكاتەوە‪ ،‬ئەو یاریزانانەی ریكۆرد‬ ‫دەشكێنن‪ ،‬دەبێت خەاڵت بكرێن‪،‬‬ ‫بەاڵم تائێستا ئەمەمان لە لیژنەی‬ ‫ئۆڵۆمپیی كوردستان نەبینیوە‌و‬ ‫گلەییشم لەهەڵبژاردەی عێراق هەیە؛‬ ‫كە تائێستا نەیتوانیوە بمانباتە‬ ‫دەرەوەی ع��ێ��راق ب��ۆ كەمپێكی‬ ‫راهێنان‪ .‬یاریزان بۆ ئەوەی برەو بە‬ ‫تواناكانی بدات‪ ،‬پێویستە لەالیەن‬ ‫یانەكەی‪ ،‬یان هەڵبژاردەكەیەوە‪،‬‬

‫بایەخی پێبدرێت‪.‬‬ ‫گۆڵ‪ :‬ئومێد بەچی دەخوازیت لە‬ ‫ئایندەدا؟‬ ‫* بەهیوام رۆژێ ل��ەڕۆژان‪ ،‬لە‬ ‫پاڵەوانێتیی جیهاندا بەشداریی‬ ‫ب��ك��ەم‪ ،‬ئ��اوات��م ئ��ەوەی��ە رۆژێ���ك‬ ‫فەرمانگەیەكی وەرزشی دابمەزرێنم‪،‬‬ ‫بۆئەوەی خزمەتی وەرزشی واڵتەكەم‬ ‫بكەم‪.‬‬ ‫گ��ۆڵ‪ :‬لەسەر ئاستی هەرێم‌و‬ ‫عێراق‌و عەرەبی‌و جیهان‪ ،‬بەشداریی‬ ‫چەند پاڵەوانێتیت كردووە؟‬ ‫* ل��ە چەندین پاڵەوانێتیی‬ ‫گۆڕەپان‌و مەیداندا لەسەر ئاستی‬ ‫ه���ەرێ���م‪ ،‬ب���ەش���داری���م ك�����ردووە‪.‬‬ ‫لەپاڵەوانێتیی ن��اوخ��ۆ ل��ە ساڵی‬ ‫(‪ )2004‬یەكەم ب��ووم‌و لە ساڵی‬ ‫(‪ )2005‬بەهەمان شێوە یەكەم‌و‬ ‫ریكۆردی نوێم تۆماركرد‪ .‬لە ساڵی‬ ‫(‪ )2008‬لە پاڵەوانێتیی ناوخۆ‪،‬‬ ‫یەكەم بووم‌و ریكۆردی كوردستانم‬ ‫شكاندووە‪ ،‬كە تائێستا ئەم ریكۆردە‬ ‫بە ناوی خۆمەوەیە‪ ،‬كە (‪)14.70‬‬ ‫مەترە‪ .‬هەر لەم پاڵەوانێتییەدا‪ ،‬لە‬ ‫راكردنی بەربەست؛ ماوەی (‪)400‬‬ ‫مەتر‪ ،‬پلەی یەكەمم گرت لە ساڵی‬ ‫(‪‌)2010‬و لەپاڵەوانێتیی گۆڕەپان‌و‬

‫مەیدانی ه��ەرێ��م‪ ،‬پلەی یەكەمم‬ ‫بەدەستهێناوە‪ .‬ل��ەس��ەر ئاستی‬ ‫عێراق‌و واڵتانی عەرەبیش‪ ،‬لە ساڵی‬ ‫(‪ ،)2007‬لەسەر ئاستی عێراق‪،‬‬ ‫پلەی یەكەمم گرت‌و دواتر لە ساڵی‬ ‫(‪ )2009‬دووج��ار لە پاڵەوانێتیی‬ ‫عێراق‪ ،‬یەكەم بووم‪ .‬هەر لەوساڵەدا‪،‬‬ ‫پاڵەوانێتیی زانكۆكانی عێراق‪ ،‬كە‬ ‫لە بەسڕە سازكرا‪ ،‬پلەی یەكەمم‬ ‫بە دەستهێنا‪ .‬لە ساڵی (‪)2010‬دا‪،‬‬ ‫لە پاڵەوانێتیی عێراق‪ ،‬جارێكی تر‬ ‫یەكەم بووم‌و لە عەممانی پایتەختی‬ ‫ئوردن‪)4( ،‬جار بەشداریم كردووە‌و‬ ‫خاوەنی (‪ )4‬مەدالیای ئاڵتوونم‌و‬ ‫خاوەنی (‪ )2‬مەدالیای‬

‫زیوو(‪‌)1‬برۆنزم‪.‬‬ ‫ل��ە س��اڵ��ی (‪)2009‬دا‪ ،‬لە‬ ‫پاڵەوانێتیی یانەكانی عەرەبیدا‬ ‫ل��ە ئ���وردن‪ ،‬م��ەدال��ی��ای ئاڵتوونم‬ ‫بەدەستهێناو دواتر هەر لە هەمان‬ ‫س��اڵ��دا‪ ،‬لە پاڵەوانێتیی واڵتانی‬ ‫عەرەبیدا لە ئوردن‪ ،‬دووەم بووم لە‬ ‫سێبازو لە راكردنی (‪ )110‬مەتریی‬ ‫بەربەستدا‪ .‬لە ساڵی (‪‌)2010‬دا‪ ،‬لە‬ ‫پاڵەوانێتیی عێراق‪ ،‬یەكەم‬ ‫ب����ووم‌و ل��ەم��ان��گ��ی(‪)12‬‬ ‫ی ساڵی (‪)2010‬دا‪ ،‬لە‬ ‫یانەكانی‬ ‫پاڵەوانێتیی‬ ‫واڵت���ان���ی ع��ەرەب��ی��دا لە‬ ‫ئوردن‪ ،‬مەدالیای‬ ‫ئا ڵتو و نم‬

‫بۆ «ئاوێنەسپۆرت»‬

‫دەس��ت��ەب��ەر ك��رد ل��ە س��ێ��ب��ازو لە‬ ‫راكردنی (‪ )400‬مەتریی بەربەستدا‪.‬‬ ‫گۆڵ‪ :‬كێ زیاتر هاندەرت بوو؟‬ ‫* زۆر س��وپ��اس��ی مامۆستا‬ ‫ئ��ەح��م��ەد ب��ەه��ادی��ن دەك����ەم‪ ،‬كە‬ ‫بەڕاستی وه‌ک راهێنەرێک‪ ،‬دەستێكی‬ ‫بااڵی هەبووە لە پێگەیاندنی مندا‪،‬‬ ‫بۆیە مامۆستا‪ ،‬هەمیشە هاندەری‬ ‫من بووە تا بگەمە ئەم ئاستە‪.‬‬

‫ه یاریزانه‌کانی پێشمەرگە‬ ‫داوا ل ‌‬

‫یارییەكانی جامی هەولێر‪ ،‬دەستیپێكرد‬

‫ده‌کرێت؛ به‌ڕۆژوو نه‌بن‬

‫بروسك‌و پێشمەرگەی هەولێر‌و‬

‫بەختیار عەبدوڵاڵ ‪ -‬سلێمانی‬ ‫لە یاریی نێوان هەردوو یانەی پێشمەرگەی‬ ‫سلێمانی‌و زاخۆ لە خولی ب��ژاردەی یانەكانی‬ ‫عێراقدا‪ ،‬جێگری سەرۆكی یانەی پێشمەرگە‪،‬‬ ‫لەبری راهێنەر بڕیار‬ ‫دەدات‌و رێگریی لە‬ ‫گۆڕانكاریی یاریزانێك‬ ‫دەكات‪.‬‬

‫هەفتەی رابردوو‪ ،‬لە یاریگای نەورۆز‪ ،‬یانەی‬ ‫پێشمەرگەی سلێمانی‪ ،‬لە دواجەولەی خولی‬ ‫بژارده‌ی عێراقدا‪ ،‬رووبەڕووی یانەی زاخۆ بووەوە‪،‬‬ ‫لە ناوەڕاستی تایمی دووەمی ئەو یارییەدا (سەردار‬ ‫ساڵح)ی راهێنەری پێشمەرگەی سلێمانی‪،‬‬ ‫جوتیار جەزای یاریزانی یانەكەی ئامادەكرد‪ ،‬تا‬ ‫بەشداریی پێ بكات‌و ناویشی درایە ناوبژیوانی‬ ‫چوارەم بۆ گۆڕانكاریی‪ ،‬بەاڵم مامۆستا مەحمود‪،‬‬ ‫جێگری سەرۆكی ئەو یانەیە‪ ،‬كە لەوكاتەدا لەسەر‬ ‫مودەرەجەكان بوو‪ ،‬رێگریی كرد كە ئەو یاریزانه‌‬ ‫بەشداریی بكات‪ ،‬بەبیانووی ئەوەی بەڕۆژووەو‬ ‫توانای ئەوەی نییە یاریی بكات‪ ،‬بۆیە داوای لە‬ ‫راهێنەر كرد‪ ،‬ئەو گۆڕانكارییە ئەنجام نەدات‪،‬‬ ‫راهێنەریش گۆڕانكارییەكەی هەڵوەشاندەوە‪.‬‬ ‫س���ەب���ارەت ب��ە ئ��ەن��ج��ام��ن��ەدان��ی ئ��ەو‬ ‫گۆڕانكارییەش‪ ،‬سەردار ساڵح‪ ،‬راهێنەری یانەی‬ ‫پێشمەرگەی سلێمانی‪ ،‬بە «گۆڵ»ی راگەیاند‪:‬‬ ‫«ئیدارەی یانەكە‪ ،‬ئاگاداریكردوومەتەوە كە بە‬ ‫یاریزانەكان رابگەیەنم‪ ،‬بەڕۆژوو نەبن‪ ،‬بەاڵم ئەو‬ ‫دوو یاریزانەمان سەرپێچییان كردو بەرۆژوو‬ ‫بوون‪ ،‬ئیدارەی یانەكەیش‪ ،‬هەقی خۆیەتی ئەو‬ ‫داوایە بكات‪ ،‬چونكە ئەوان مووچە‬ ‫بە یاریزانەكان دەدەن‌و گرێبەستیان‬ ‫لەگەڵیاندا هەیە»‪.‬‬

‫ئااڵ؛ سەركەوتنیان تۆمار كرد‬ ‫چیاڤان ‪ -‬هەولێر‬ ‫سەرەتای ئەم هەفتەیە‪ ،‬پاڵەوانێتیی‬ ‫تۆپی پێی جامی هەولێر دەستیپێكردو‬ ‫تائێستا یانەكانی پێشمەرگەی هەولێرو‬ ‫بروسك‪ ،‬دوو سەركەوتنیان تۆمار كردووە‪.‬‬ ‫لەیاریگای یانەی پێشمەرگەی هەولێر‬ ‫لە هاوینەهەواری پیرمام‪ ،‬بە ئامادەبوونی‬ ‫بەشێك لە بەرپرسانی وەرزشیی هەولێر‪،‬‬ ‫ركابەرییەكانی جامی یانەكانی هەولێر‪،‬‬ ‫دەستیان پێكرد‪.‬‬ ‫لەیاریی كردنەوەی پاڵەوانێتییەكەدا‪،‬‬ ‫یانەی پێشمەرگەی هەولێر‪ ،‬لەناو یاریگاو‬ ‫هاندەرانیدا‪ ،‬میوانداریی یانەی هەولێری‬ ‫كرد‪ ،‬یانەی میواندار‪ ،‬توانیی بە دوو گۆڵی‬ ‫بێبەرامبەر كە یاریزان «دیار دڵپاك» لە‬ ‫خولەكەكانی (‪ ١٦‬و ‪)٢٥‬دا تۆماری كردن‪،‬‬ ‫یارییەكە بباتەوە‪.‬‬ ‫ل��ە یارییەكی ت���ردا‪ ،‬ه���ەردوو یانەی‬ ‫هەندرێنی پ��اڵ��ەوان��ی وەرزی راب���ردووی‬

‫باشترین تیپی یانەی سیروانی نوێ‌؛ هەڵدەوەشێتەوە‬ ‫ئەردەاڵن محەمەد ‪ -‬سلێمانی‬ ‫دوای ئەو قەیرانە داراییەی تووشی‬ ‫ێ ه��ات‪ ،‬ئێستا ئەو‬ ‫یانەی سیروانی نو ‌‬ ‫یانەیە بەبارێكی دارایی خراپدا دەڕوات‌و‬ ‫ئیدارەی یانەكەش بڕیاری داوە‪ ،‬چەندین‬ ‫تیپی یانەكە هەڵبوەشێنەوە‪ ،‬چەند‬ ‫یاریزانێكی تیپی تۆپی دەستیش‪ ،‬بەهۆی‬ ‫ن��ەدان��ی م��ووچ��ەوە‪ ،‬ری���زی یانەكەیان‬ ‫بەجێهێشت‌و تیپەكەیان هەڵوەشاندەوە‪،‬‬ ‫هۆكارەكەیشی بۆ بێهەڵوێستیی ئیدارەی‬ ‫یانەكە دەگەڕێننەوە‪.‬‬ ‫فەیسەڵ‪،‬‬ ‫��ااڵو‬ ‫�‬ ‫ش‬ ‫لەلێدوانێكیدا‪،‬‬ ‫تیپی تۆپی ده‌ستی یانه‌ی سیروانی نوێ‬ ‫یەكێك لەو یاریزانانەی ریزی یانەكەی‬ ‫بەجێهێشتووە‪ ،‬بە «گ��ۆڵ»ی راگەیاند‪ :‬بە»گۆڵ»ی وت‪« :‬ئەوەندەی یاریزانانی لەیانەكە بڕۆن»‪.‬‬ ‫وتیشی‪« :‬وەك راهێنەری یانەكە‪،‬‬ ‫«رۆیشتنم لەیانەكە‪ ،‬بۆ نەبوونی مووچە تۆپی دەست دڵسۆزی یانەی سیروانی نوێ‌‬ ‫ناگەڕێتەوەو هیچ كێشەیەكیشم نەبووە‪ ،‬بوون‪ ،‬سەرۆكی یانەكە ئەوەندە دڵسۆزی پێنچ مانگە م��ووچ��ەم وەرن��ەگ��رت��ووە‌و‬ ‫گوێشم نەداوەتێ‌‌و ناكرێت یاریزان دوو‬ ‫بەاڵم لە خولی كوردستاندا‪ ،‬قاچم شكاوەو یانەكەی نەبووە»‪.‬‬ ‫محەمەد عەبدولڕەحمان‪ ،‬راهێنەری مانگ مووچە وەرنەگرێت‌و ریزی یانەكە‬ ‫تائێستاش یانەكە هیچ هەڵوێستێكی‬ ‫تیپەكەیش‪ ،‬سەبارەت بە پێنەدانی مووچەو بەجێبهێڵێت»‪.‬‬ ‫نەبووە بەرامبەرم»‪.‬‬ ‫ئەویاریزانانەی تائێستا بەهۆی نەدانی‬ ‫وت���ی���ش���ی‪« :‬ل���ەم���ووچ���ەك���ەی���ان كێشەی دارایی یانەی سیروانی نوێ‌‪ ،‬وتی‪:‬‬ ‫ك��ەم��ك��ردم��ەوە‪ ،‬ل��ەب��ەرئ��ەوەی مۆڵەتم «نازانم‪ ،‬یاریزانی ئێستا بۆ وایە‪ ،‬ماوەی مووچەی چەند مانگێكی یانەكەیانەوە‪،‬‬ ‫وەرگرتبوو‪ ،‬بۆیە یاریزانەكانی تریش‪ )15( ،‬ساڵە ئەم یاریزانانە لەبەردەستی ریزی تیپی تۆپی دەستی یانەی سیروانی‬ ‫مندا پ���ەروەردە ب��وون‌و چەندین ملیۆن نوێیان بەجێهێشتووە‪ ،‬بریتین لە (شیروانی‬ ‫بڕیاری بەجێهێشتنی یانەكەیان دا»‪.‬‬ ‫شیروانی حەمە مەحمود‪ ،‬گۆڵچیی تیپی دیناریان تێدا خەرجكراوە‪ ،‬بەاڵم نازانم حەمە مەحمود‪ ،‬زری��ان جەمال‪ ،‬هەرێم‬ ‫تۆپی دەستی یانەی سیروانی نوێ‌‌و یەكێكی چۆن تەحەمولی ئەوە ناكەن‪ ،‬دوو یان سێ‌ عەلی‪ ،‬سەربەست خالید‪ ،‬ئ��ارام عەلی‪،‬‬ ‫تر لەو یاریزانانەی یانەكەی بەجێهێشتووە‪ ،‬مانگ مووچە وەرنەگرن‌و دواتر بڕیار بدەن دڵشاد مستەفا‪ ،‬شااڵو فەیسەڵ)‪.‬‬

‫خولەكەو برایەتی‪ ،‬بەگۆڵێك بۆ هەردووال‬ ‫یەكسان بوون‪.‬‬ ‫گۆڵی یانەی هەندرێن‪ ،‬لەالیەن یاریزان‬ ‫دانا عوسمان لە خولەكی (‪ )٤‬تۆماركرا‌و‬ ‫گۆڵی یانەی برایەتیش‪ ،‬ی��اری��زان عیماد‬ ‫عوسمان لە خولەكی (‪)٨١‬دا تۆماری كرد‪.‬‬ ‫لە یارییەكی دیكەیشدا‪ ،‬یانەی ئااڵ‪،‬‬ ‫بەئەنجامی (‪ )2-3‬گۆڵ‪ ،‬لە یانەی ئاراراتی‬ ‫بردەوە‪.‬‬ ‫یانەی بروسكیش‪ ،‬بە ئەنجامی (‪)0-٤‬‬ ‫گۆڵ لە یانەی ئاسۆی بردەوە‪.‬‬ ‫پاڵەوانێتیی جامی هەولێر‪ ،‬پێشتر‬ ‫بە ن��اوی پاڵەوانێتیی «برایەتی» بوو‪،‬‬ ‫ئەمجارەیش ب��ە ب��ەش��داری��ی (‪ )8‬یانەی‬ ‫سنووری پارێزگای هەولێر‪ ،‬ئەنجام دەدرێت‪،‬‬ ‫ك��ە ب��ەس��ەر دوو گ��رووپ��دا داب��ەش��ك��راون‪،‬‬ ‫كۆمەڵەی یەكەم یانەكانی (پێشمەرگەی‬ ‫هەولێر‪ ،‬هەولێر‪ ،‬هەندرێن‌و برایەتی)ن‌و‬ ‫كۆمەڵەی دووەمیش (ئ���ارارات‪ ،‬بروسك‪،‬‬ ‫ئاسۆ‌و ئااڵ)ن‪.‬‬

‫حەمە وریا‬ ‫جارێ‌ لە پرسەی ماتەمینی كۆچی بێژەرێكی‬ ‫وەرزشیی كوردستان نەبووبووینەوە‌و خەمی كاكە‬ ‫جێگر لە دڵماندا دەرن��ەچ��ووە‪ ،‬كەچی كەوتینە‬ ‫پرسەیەكی تری وەرزشییەوە‪ ،‬ئەویش بڕیاری‬ ‫داخستنی رۆژنامەی «ئاوێنەسپۆرت»ه‌‪ .‬لە كاتێكی‬ ‫وەك ئێستادا‪ ،‬وەرزشی كوردستان‪ ،‬پێویستییەكی‬ ‫زۆری بە رۆژنامەیەكی وەك «ئاوێنەسپۆرت» هەیە‪،‬‬ ‫كەچی دوور لە چاوەڕوانیی‪ ،‬رۆژی یەكشەممەی‬ ‫راب��ردوو‪ ،‬دوا ژمارەی باڵوكرایەوەو ماڵئاوایی لە‬ ‫رۆژنامەنووسان‌و وەرزشكاران‌و خوێنەرانی خۆی‬ ‫كرد‪ ،‬هەرچەندە خەمی لەدەستدانی وەرزشەوانێك‪،‬‬ ‫یان رۆژنامەنووسێك‪ ،‬یان هەركەسێك كە خزمەت‬ ‫بە ب��واری وەرزش بكات‪ ،‬گ��ەورەت��رە لە خەمی‬ ‫لەدەستدانی رۆژنامەیەك‪ ،‬بەاڵم لەگەڵ ئەوەیشدا‪،‬‬ ‫داخستنی رۆژنامەی «ئاوێنەسپۆرت»‪ ،‬بۆخۆی‬ ‫خەمێكی ت��رە لە ب��واری وەرزش��ی كوردستان‪،‬‬ ‫چونكە ئ��ەو رۆژن��ام��ەی��ە‪ ،‬وەك هەركەسێك‌و‬ ‫الیەنێك‌و بەرپرسێك‪ ،‬لە هەوڵی پێشخستنی‬ ‫وەرزش��ی ئەم واڵت��ەدا ب��ووە‪« .‬ئاوێنەسپۆرت»‪،‬‬ ‫رۆژگ��ارێ��ك��ی س��ەخ �ت‌و پ��ڕ كێشەی تێپەڕاند‪،‬‬ ‫چەندینجار رۆژنامەكەو نووسەرەكانی كەوتنە‬ ‫بەردەم دادگا‪ ،‬بەاڵم لەگەڵ هەموو ئەوانەیشدا‪،‬‬ ‫م��اوەی��ەك��ی زۆر خزمەتی ب��ە ب���واری وەرزش��ی‬ ‫ك��وردس��ت��ان ك��رد‪ ،‬ئ���ەوەی خۆشحاڵیی ئێمەی‬ ‫رۆژنامەنووسانی وەرزشی كوردستانە‪ ،‬بە تایبەت‬ ‫ئەوانەی بەردەوام بابەتی رەخنەییان نووسیوە‪،‬‬ ‫كەوتنەكاری رۆژنامەی «گـــۆڵ»ە‪ ،‬كە ئێستا‬ ‫وەك پاشكۆیەك لەگەڵ رۆژنامەی «رۆژنامە»دا‬ ‫دەردەچێت‪ ،‬هیوادارین رۆژنامەی «گۆڵ» بەهەمان‬ ‫شێوەی «ئاوێنەسپۆرت»‪ ،‬زیاتر بابەتی رەخنەیی‬ ‫باڵوبكاتەوە‪ ،‬تا لەڕێگای رەخنەكانمانەوە‪ ،‬رێگا‬ ‫بە گەندەڵكارەكانی وەرزشی كوردستان نەدەین‪.‬‬ ‫بەئاسانیی كارەكانیان بەسەردا تێپەڕێت‌و هیچ‬ ‫نەبێت‪ ،‬ئەو ك��ارە خراپانەی ئەنجامی دەدەن‪،‬‬ ‫بیانخەینە بەردەم وەرزشكارانی كوردستان‪.‬‬ ‫بۆیە پێویستە ل��ەس��ەر رۆژن��ام��ەن��ووس��ان��ی‬ ‫وەرزش��ی��ی كوردستان‪ ،‬بەبێ‌ ت��رس‌و دوودلێی‪،‬‬ ‫پێنووسەكانیان بخەنە كارو لەڕێگای رۆژنامەی‬ ‫«گۆڵ»‌و هاوشێوەكانییەوە‪ ،‬گەندەڵییەكانی بواری‬ ‫وەرزشی ئەم واڵتە ئاشكرا بكەن‪ ،‬چونكە زۆرێك لە‬ ‫بەرپرسە گەندەڵەكان‪ ،‬ئێستا بە بیستنی هەواڵی‬ ‫كۆتاییهاتنی «ئاوێنەسپۆرت» دڵخۆشن‪ ،‬چونكە‬ ‫لە ماوەی كاركردنیدا‪ ،‬چەندین كاری نەشیاوی‬ ‫ئەوانی ئاشكراكردووە‪ ،‬بۆیە دڵنیایان دەكەمەوە‪،‬‬ ‫كە «ئاوێنەسپۆرت» نەما‪ ،‬بەاڵم «گۆڵ» هاتە‬ ‫مەیدان‪« ،‬گۆڵ»یش نەمێنی چەندانی وەك ئەوانە‬ ‫دێن‪ ،‬لەگەڵ رێزم بۆ هەموو ئەو رۆژنامانەی بێگوێدانە‬ ‫كاری حیزبایەتی‪ ،‬بابەتی رەخنە باڵودەكەنەوە‪ ،‬جا‬ ‫ئەگەر رۆژنامەكان‪ ،‬ئەهلیی بن‪ ،‬یان حیزبیی یان‬ ‫حكومیی‪ ،‬لەنێویشیاندا رۆژنامەی یاریی‌و رووداوو‬ ‫چەندینی تر‪ ،‬لەگەڵ رێزو خۆشەویستیم بۆ هەموو‬ ‫رۆژنامەو گۆڤار‌و پێگە وەرزشییەكانی كوردستان‪،‬‬ ‫لەكۆتاییدا بەناوی سەرجەم رۆژنامەنووسە ئازاو‬ ‫رەخنەگرەكانەوە‪ ،‬نیگەرانیی خۆمان لەسەر‬ ‫راگرتن‪ ،‬یان داخستنی رۆژنامەی «ئاوێنەسپۆرت»‬ ‫دەردەبڕین‪ ،‬بەو هیوایەی لە كاتێكی گونجاودا‪،‬‬ ‫رۆژنامەكە بكەوێتەوە كارو كێشە داراییەكەیان‬ ‫چارەسەر بكرێت‪.‬‬

‫پاسەكەی یانه‌ی پێنجوێن؛‬

‫بۆ بەرژەوەندیی حیزب بەكاردێت‬ ‫گۆڵ‪ -‬تایبه‌ت‬ ‫جەالل تاڵەبانی‪ ،‬سەرۆك كۆماری‬ ‫عێراق‪ ،‬پاسێكی بەدیاریی بەخشییە‬ ‫یانەی پێنجوێن‪ ،‬بەاڵم سەرۆكی ئەو‬ ‫یانەیە‪ ،‬ئاشكرای دەك��ات‪ :‬لەكاتی‬ ‫هەڵمەتەكانی هەڵبژاردندا‪ ،‬ئەو پاسە‬ ‫لە بەرژەوەندیی لیستی كوردستانیدا‬ ‫بەكارهاتووە‪.‬‬ ‫لەلێدوانێكی ت��ای��ب��ەت��دا بۆ‬ ‫«گ��ۆڵ»‪ ،‬بەهادین مەجید‪ ،‬وتی‪:‬‬ ‫«دژی ئەوەم وەرزش بۆ مەبەستی‬ ‫حیزب بەكاربێت‪ ،‬بەاڵم ئەو پاسەی‬ ‫تاڵەبانی بەدیاریی پێی بەخشین‪،‬‬ ‫دەی��دەی��ن ب��ەك��رێ‌‌و پ��ارەك��ەی بۆ‬ ‫یانەكە دەبێت‪ ،‬بەاڵم لە هەڵمەتی‬ ‫هەڵبژاردنیشدا بەكارهاتووە‪ ،‬ئەوەش‬ ‫لەچوارچێوەی بەكرێدانی پاسەكەدا‬ ‫بوو»‪.‬‬ ‫سەبارەت بەشوێنی راهێنان‌و‬ ‫وەرزش��ەك��ان��ی دیکه‌ی یانەكەی‪،‬‬ ‫سەرۆكی یانەی پێنجوێن‪ ،‬وتی‪:‬‬ ‫«لەڕاستیدا‪ ،‬هونەرەكانی بەرگریی‪،‬‬ ‫زۆربەی یارییەكانیمان هەیەو لە خولی‬ ‫باكووری عێراقدا‪ ،‬دوو یاریزانمان‬

‫مەدالیای زیو و یاریزانێكمان خەاڵتی‬ ‫م��ەدال��ی��ای ب��رۆن��زی وەرگ��رت��ووە‪،‬‬ ‫لەكاتێكدا شوێنیان نییە بۆ راهێنان‪،‬‬ ‫شوێنێكیان هەیە لەڕوومان نایەت‬ ‫بڵێین ئەوە شوێنە‪ ،‬بەاڵم ناوەندی‬ ‫وەرزش‌و الوان ك��راوەت��ەوە‪ ،‬كە‬ ‫زۆرباشە بۆ ئەم شارە‌و بەداخەوە‪،‬‬ ‫ئ��ەوی��ش تەنیا كارمەندێكی بۆ‬ ‫دانەنراوە»‪.‬‬ ‫وتیشی‪« :‬ب����ڕی(‪ )80‬ه��ەزار‬ ‫دینار بۆ یاریزانێك‪ ،‬زۆرك��ەم�ە‌و‬ ‫دەس��ت��خ��ۆش��ی��ی ل��ە ه��ەم��وو ئ��ەو‬ ‫یاریزانانە دەكەم كە بەو بڕەكەمە‪،‬‬ ‫درێژه‌یان بە وەرزش داوە‌و كۆڵیان‬ ‫نەداوە»‪.‬‬ ‫بەرپرسی یانەكە‪ ،‬وتیشی‪:‬‬ ‫«مانگان ‌ه بڕی دوو ملیۆن‌و(‪)500‬‬ ‫هه‌زار دینار وەردەگرین‪ ،‬لەكاتێكدا‬ ‫لە خانووی كرێداین‌و راهێنەر لە‬ ‫شارەزوور بەپارە دەهێنین‪ ،‬ئەوەیش‬ ‫جگەلە خەرجیی تر»‪.‬‬ ‫سەبارەت بەتیپە میللییەكانی‬ ‫ناوچەكە‪ ،‬یاسین حەمە ئەمین‪،‬‬ ‫(‪23‬س���اڵ)‪ ،‬كە راهێنەری تیپی‬ ‫وەرزشی ن��ەورۆزە‪ ،‬وتی‪« :‬لیژنەی‬

‫تیپە میللییەكان‪ ،‬تەنیا ناوێكەو‬ ‫هیچی ت���ر‪ ،‬ئ��ەگ��ەرن��ا تائێستا‬ ‫نەیتوانیوە وەك پێویست ئەركەكانی‬ ‫ێ بكات‪ ،‬نەبوونی‬ ‫خ��ۆی جێبەج ‌‬ ‫كەسی شارەزاو تەكنۆكرات لەبواری‬ ‫وەرزشدا‪ ،‬ئەمەیش هۆیەكی دیكەیە‬ ‫كە بووەتە هۆی بێسەروبەریی و‬ ‫ناتەبایی نێوان تیپە میللییەكان»‪.‬‬ ‫یاسین‪ ،‬بەردەوام بوو لە وتەكانی‬ ‫بۆ «گۆڵ»‌و وتی‪« :‬سااڵنە‪ ،‬تەنیا‬ ‫خولێکی وەرزش��ی��ی دەكرێتەوە‪،‬‬ ‫ێ‬ ‫كە تائێستا خولێك نەبووە بەب ‌‬ ‫ێ نەهاتبێت‪،‬‬ ‫ئاژاوەو كێشە كۆتایی پ ‌‬ ‫ئەویش بەهۆی كەموكورتیی لیژنەی‬ ‫س��ەرپ��ەرش��ت��ی��اری خ��ول��ەك��ان لە‬ ‫دابینكردنی پێویستییەكان‌و نەبوونی‬ ‫داوەری شارەزا»‪.‬‬ ‫ئ���ەو راه���ێ���ن���ەرە‪ ،‬وت��ی��ش��ی‪:‬‬ ‫«لە یانەی وەرزش��ی پێنجوێندا‪،‬‬ ‫سەرجەم یارییەكانی تری وەك بالە‪،‬‬ ‫تێنس‪ ،‬تۆپی باسكەو هونەرەكانی‬ ‫بەرگریی فەرامۆش ك��راون‪ ،‬تەنیا‬ ‫ێ نەبێت‪ ،‬ئ��ەوی��ش بەو‬ ‫تۆپی پ� ‌‬ ‫هەموو كەمتەرخەمییەوە ئ��اوڕی‬ ‫لێدراوەتەوە»‪.‬‬

‫‪2‬‬

‫ژمارە (‪ )11‬سێشەممە ‪2011/8/16‬‬

‫‪goolrozhnama@yahoo.com‬‬

‫بەرازیل تا مۆندیالی (‪ )2014‬یاری بە ئاگر دەكات‬

‫هەروەها چەند یاریزانێكی تری‬ ‫هەرسێ‌ یارییەكەشی دۆڕان���دووە‪،‬‬ ‫شیكردنەوە‪ :‬گۆڵ‬ ‫ساڵێك ت��ێ��پ��ەڕدەب��ێ��ت بەسەر كە ئەمەش بەتەواویی ه��ان��دەران‌و وەك؛ لوسیۆو خ��وان‌و مارسیلیۆ‪،‬‬ ‫كە لەگەڵ یانەكانیاندا بە ئاستێكی‬ ‫راهێنەرایەتیكردنی مانیۆ مینیزێسداو رۆژنامەكانی بەرازیلی توڕەكردووە‪.‬‬ ‫بەرزەوە دەردەكەون‪.‬‬ ‫هەڵبژاردەی بەرازیل هیچ نازناوێكی‬ ‫دورخستنەوەی ئەستێرەكان‬ ‫ن����ەب����ردووەت����ەوەو ه����ان����دەران‌و‬ ‫كوپا ئەمریكا‪ ،‬پاڵەوانێكی دۆڕاو‬ ‫لەوكاتەوەی مینیزێس پۆستی‬ ‫رۆژنامەكانیش بەگومانن لەوەی‪ ،‬ئەو‬ ‫چ��اوەڕوان��دەك��را لەپاڵەوانێتیی‬ ‫راهێنەرە بتوانێت هەڵبژاردەیەكی راهێنەرایەتی هەڵبژاردەی بەرازیلی‬ ‫بەهێز بۆ مۆندیالی (‪)2014‬ی بەرازیل گرتووەتە دەست‪ ،‬بە بیانووی ئەوەی كوپا ئەمریكا‪ ،‬هەڵبژاردەی بەرازیل‬ ‫هەڵبژاردەیەكی الو ب��ۆ مۆندیالی ب��ە س��ەرج��ەم ئەستێرەكانییەوە‬ ‫دروست بكات‪.‬‬ ‫(‪ )2014‬دروس���ت دەك���ات‪ ،‬چەند دەرب��ك��ەوێ��ت‪ ،‬ب��ەاڵم بەپێچەوانەوە‬ ‫ئەستێرەیەكی دیاری هەڵبژاردەكەی لەسەر هەمان ریتمی خۆی بەردەوام‬ ‫دۆڕاندنی یاریی بەهێز‬ ‫هەڵبژاردەی بەرازیل لەدوایین دوورخستووەتەوە‪ ،‬كە كاریگەریی ب���وو‪ ،‬هیچ ك��ام ل��ەو ی��اری��زان��ان��ەی‬ ‫ی���اری���ی دۆس���ت���ان���ەی���دا‪ ،‬ب���ە دوو خراپیان لەسەر ئاستی هەڵبژاردەكە سەرەوەی بانگهێشت نەكردەوە‪.‬‬ ‫هەڵبژاردەی بەرازیل لەبەرئەوەی‬ ‫گ��ۆڵ ب��ەرام��ب��ەر ب��ە س��ێ گ��ۆڵ‪ ،‬بە دروستكردووە‪.‬‬ ‫ری��ك��اردۆ ك��اك��ا‪ ،‬یەكێكە لەو نازناوی هەردوو پاڵەوانێتی پێشووی‬ ‫هەڵبژاردەی ئەڵمانیای دۆڕاند‪ ،‬هەر‬ ‫دوای كۆتاییهاتنی یارییەكە‪ ،‬هێرشی ی��اری��زان��ان��ەی ك��ە ئ��ەگ��ەر ل��ەگ��ەڵ بردووەتەوە‪ ،‬پێویست بوو بە ئاستێكی‬ ‫رۆژنامەكان‌و كەسێتییە دیارەكانی ی��ان��ەی ری���اڵ م��ەدری��دی��ش ئاستی ب��ەرزەوە دەربكەوێت‌و پارێزگاریی‬ ‫وەرزش ب��ۆ س��ەر ئ��ەو راه��ێ��ن��ەرە ب��ەرز نەبووبێت‪ ،‬ئ��ەوا هەمیشە بۆ ل��ە ن���ازن���اوەك���ەی ب��ك��ات‪ ،‬كەچی‬ ‫هەڵبژاردەكەی بەوەفا بووەو بەرزترین بەشێوەیەكی زۆر سەرشۆڕكەرانە‬ ‫بەرازیلییە دەستیپێكرد‪.‬‬ ‫ه���������ەر ل������ەس������ەرەت������ای ئاستی پێشكەش ك���ردووە‪ ،‬كەچی پاڵەوانێتییەكەی بەجێهێشت‌و لە‬ ‫مینیزێسی لەالیەن راهێنەرەوە دوورخراوەتەوە‪ ،‬قۆناغی چارەكی كۆتاییدا بەرامبەر‬ ‫دەستبەكاربوونییەوە‪،‬‬ ‫راه��ێ��ن��ەری ب���ەرازی���ل ب��ەب��ردن��ەوە هەروەها رۆناڵدینیۆ كە لەئێستادا ه��ەڵ��ب��ژاردەی پ��اراگ��وای بە لێدانی‬ ‫دەس��ت��ی��پ��ێ��ك��رد‪ ،‬ك��ات��ێ��ك ب��ە دوو رۆژ بە رۆژ ئاستی بەرەو بەرزبوونەوە ی��ەك�لای��ی��ك��ەرەوە ك��رای��ە دەرەوەو‬ ‫گۆڵی بێ‌ بەرامبەر لە هەڵبژاردەی دەچ��ێ�ت‌و تائێستا راهێنەر بانگی یاریزانەكانی هیچ پەناڵتییەكیان‬ ‫ئەمریكای بردەوە‪ ،‬بەاڵم كارەساتەكە نەكردووەتەوە‪ ،‬ئەمە لەگەڵ ئەوەی گۆڵ نەكرد‪ ،‬كە ئەمە یەكەمجارە لە‬ ‫ب��ەرام��ب��ەر ه��ەڵ��ب��ژاردە گ��ەورەك��ان��ە‪ ،‬زۆربەی كەسێتییە دیارەكانی وەرزشی مێژووی تۆپی پێی بەرازیلدا‪ ،‬چوار‬ ‫لەبەرئەوەی هەڵبژاردەی بەرازیل سێ‌ بەرازیل ل��ەس��ەرووی هەموویانەوە؛ پەناڵتی لێبدرێت‌و گۆڵ تۆمار نەكەن‪.‬‬ ‫یاریی دۆستانەی بەرامبەر هەریەك رۆماریۆو ریڤاڵدۆ پێیانوایە‪ :‬كاتی‬ ‫«یەكێتیی تۆپی پێی بەرازیل‬ ‫ل��ە ه��ەڵ��ب��ژاردەك��ان��ی؛ ئەرجەنتین‌و گ��ەڕان��ەوەی رۆناڵدینیۆ ب��ۆ ری��زی‬ ‫هەڵەیە»‬ ‫فەرەنساو ئەڵمانیا‪ ،‬ئەنجامداوەو هەڵبژاردەی بەرازیل‪ ،‬هاتووە‪.‬‬

‫پێلێی ئەفسانەی تۆپی پێی‬ ‫ب��ەرازی��ل‪ ،‬یەكێكە ل��ەو كەسێتییە‬ ‫دی��اران��ەی هەمیشە لەسەر ئاستی‬ ‫ه��ەڵ��ب��ژاردی ب��ەرازی��ل قسەی خۆی‬ ‫ك���ردووەو دوای كرانە دەرەوەی���ان‬ ‫ل��ە پ��اڵ��ەوان��ێ��ت��ی��ی ك��وپ��ا ئەمریكا‬ ‫رایگەیاند‪« :‬ك��ات��ی ئ��ەوە هاتووە‬ ‫پۆستی راهێنەرایەتی هەڵبژاردەی‬ ‫بەرازیل بۆ راهێنەرێكی بەئەزموون‬ ‫بگەڕێنینەوە»‪.‬‬ ‫وتیشی‪« :‬یەكێتیی تۆپی پێی‬ ‫ب��ەرازی��ل هەڵەیە‪ ،‬گ��ەر بۆندەكەی‬ ‫م��ی��ن��ی��زێ��س��ی راه���ێ���ن���ەری ئێستا‬ ‫هەڵنەوەشێنێتەوە»‪.‬‬ ‫كەچی بەپێچەوانەی قسەكانی‬ ‫پ��ێ��ل��ێ��وە‪ ،‬یەكێتیی ت��ۆپ��ی پێی‬ ‫بەرازیل‪ ،‬متمانەی بەخشییەوە بە‬ ‫ت������ا‬ ‫مینیزێس‪ ،‬ب��ۆ ئ��ەوەی‬ ‫مۆندیالی (‪)2014‬‬ ‫وەك راهێنەری‬ ‫ی����ەك����ەم����ی‬ ‫ه��ەڵ��ب��ژاردەك��ە‬ ‫بمێنێتەوە‪.‬‬

‫ك��ران��ە دەرەوەی�����ان‬ ‫ل��ە ك��وپ��ا ئەمریكا‪،‬‬ ‫ه���ێ���رش���ەك���ان���ی���ان‬ ‫دەس���ت���پ���ێ���ك���ردو‬ ‫دووپاتیانكردەوە كە‬ ‫بەردەوامی مینیزێس‬ ‫لە پۆستی راهێنەرایەتیی‬ ‫ه��ەڵ��ب��ژاردەی بەرازیلدا‬ ‫كارێكی هەڵەیە‪.‬‬ ‫لەئێستادا ب��ەرازی��ل‬ ‫خ����ۆی ب���ۆ م��ۆن��دی��ال��ی‬ ‫(‪)2014‬ی واڵت��ەك��ەی‬ ‫ئامادە دەكات‌و چاودێران‬ ‫پێیانوایە‪ :‬لەدەستدانی‬ ‫ئەو جامە لەناو خاك‌و‬ ‫ی��اری��گ��ای خ��ۆی��ان��دا‪،‬‬ ‫گ��ەورەت��ری��ن شكستی‬ ‫مێژوویی هەڵبژاردەی‬ ‫بەرازیل دەبێت‪.‬‬

‫رۆژنامەكانیش‬ ‫قسەی خۆیان هەیە‬ ‫رۆژن���ام���ەك���ان���ی ب���ەرازی���ل‬ ‫پێشتر بە هیچ شێوەیەك فشاریان‬ ‫ل��ەس��ەر راه��ێ��ن��ەری ه��ەڵ��ب��ژاردەی‬ ‫واڵتەكەیان نەكردبوو‪ ،‬ب��ەاڵم دوای‬

‫«پالنەكانی فێرگسۆن شیكردنەوەیەك‪ :‬چوونی فابریگاس بۆ بەرشەلۆنە‪،‬‬ ‫لەگەڵ سەردەمی‬ ‫كۆنتڕۆڵی تۆپ بە رێژەی (‪ )%28‬بەرزدەكاتەوە‬ ‫نوێدا ناگونجێت»‬

‫ئاژانسەكان‪ :‬سێر ئه‌لێكس‬ ‫ف��ێ��رگ��س��ۆن��ی راه��ێ��ن��ەری‬ ‫یانەی مانچستەر یونایتد‬ ‫دووپ��ات��ی��ك��ردەوە؛ ت��ا دوو‬ ‫ساڵی تر وەك راهێنەری‬ ‫یانەی شەیتانە سوورەكان‬ ‫دەمێنێتەوەو بیر لە وازهێنان‬ ‫ناكاتەوە‪ ،‬ئەمە لەكاتێكدایە‬ ‫تەمەنی ئەو راهێنەرە دەگاتە‬ ‫(‪ )70‬س���اڵ‌و چ��اودێ��ران‬ ‫پێیانوایە‪ :‬تاكتیكەكانی‬ ‫لەگەڵ سەردەمی ئێستادا‬ ‫ناگونجێن‪.‬‬ ‫بەبردنەوەی لە یەكەم‬ ‫ه��ەف��ت��ەی خ��ول��ی تۆپی‬ ‫پێی ئینگلتەرا‪ ،‬فێرگسۆن‬ ‫زۆرب�����ەی رەخ��ن��ەگ��ران��ی‬ ‫پریمەرلیگی بێدەنگ كردو‬ ‫جه‌ختی له‌و‌ه ك��ردەوە‪ ،‬كە‬ ‫ئێستاش یانەكەی توانای‬ ‫پارێزگاریكردنی نازناوی‬ ‫خولی تۆپی پێی ئینگلتەرای‬ ‫هەیە‪.‬‬ ‫چ��اودێ��ران پێیانوایە‪:‬‬ ‫الوازیی یانەكانی ئارسناڵ‌و‬

‫چ��ێ��ڵ��س �ی‌و ل��ی��ڤ��ەرپ��وڵ‪،‬‬ ‫وای��ان��ك��ردووە ك��ە یانەی‬ ‫ببێتە‬ ‫مانچستەریونایتد‬ ‫پ��اڵ��ەوان��ی پریمەرلیگ‪،‬‬ ‫دەنا ئەو یانەیە لە ئاستی‬ ‫بەدەستهێنانی نازناوەكاندا‬ ‫ن��ی��ی��ەو ب���ەڵ���گ���ەش بۆ‬ ‫قسەكانیان‪ ،‬ئ��ەو ئاستە‬ ‫الوازەی یانەی مانچستەر‬ ‫یونایتد بەرامبەر یانەی‬ ‫بەرشەلۆنە لە یاریی كۆتایی‬ ‫خولی یانە پاڵەوانەكانی‬ ‫ئەوروپا دەهێننەوە‪ ،‬كاتێك‬ ‫بە س ‌ێ گۆڵ بەرامبەر بە‬ ‫گۆڵێك ت��ووش��ی شكست‬ ‫هاتن‪.‬‬ ‫ل����ەب����ەرام����ب����ەردا‪،‬‬ ‫فێرگسۆن دووپاتیكردەوە؛‬ ‫تا دوو ساڵی تریش وەك‬ ‫راهێنەری مانچستەر یونایتد‬ ‫دەم��ێ��ن��ێ��ت��ەوەو چێژ لەو‬ ‫كاتانە وەردەگ��رێ��ت كە بە‬ ‫راهێنەرایەتیكردنی شەیتانە‬ ‫س��وورەك��ان��ەوە ب��ەس��ەری‬ ‫دەبات‪.‬‬

‫ئاژانسەكان‪ :‬چەند خوێندكارێك‬ ‫ش��ی��ك��ردن��ەوەی��ەك‬ ‫ده‌ک���������������ه‌ن‬ ‫س���ه‌ب���اره‌ت به‌‬ ‫پە یو ە ند یكر د نی‬ ‫«س������ی������س������ك‬ ‫ف���اب���ری���گ���اس»ی‬ ‫ئیسپانی ب��ە ری��زی‬ ‫یانەی بەرشەلۆنەوەو‬ ‫س�������ەرەن�������ج�������ام‬ ‫دەردەك��ەوێ��ت؛ گەر ئەو‬ ‫ی��اری��زان��ە ب��ۆ بەرشەلۆنە‬ ‫یاریی بكات‪ ،‬ئ��ەوا كۆنتڕۆڵی‬ ‫ت��ۆپ ب��ۆ ی��ان��ەی ب��ەرش��ەل��ۆن��ە‪ ،‬كە‬ ‫پێشتر بە رێژەی (‪ )%70‬بووە‪ ،‬بۆ (‪)%98‬‬ ‫بەرزدەبێتەوە‪.‬‬ ‫بەپێی شیكردنەوەكەی ئەو چەند خوێندكارە؛‬ ‫فابریگاس كاتێك یاریزانی یانەی ئارسناڵ بووە‪،‬‬ ‫زۆرترین تۆپی بۆ هاوڕێكانی گواستووەتەوەو‬ ‫زۆرترین كاتیش تۆپ لە قاچیدا ماوەتەوە‪،‬‬ ‫بەجۆرێك كە بە تەنیا (‪)%28‬ی تۆپەكانی‬ ‫یانەی ئارسناڵ بە قاچی فابریگاسەوە بووە‪.‬‬ ‫لە ئەنجامی شیكردنەوەكەدا‪ ،‬دەردەكەوێت‪ :‬ئه‌گه‌ر‬ ‫فابریگاس بە درێسی یانەی بەرشەلۆنەوە یاریی بكات‪،‬‬ ‫ئەوا كۆنتڕۆڵی تۆپ لە یاریگادا بە رێ��ژەی (‪)%28‬‬ ‫بەرزدەبێتەوەو یانەی بەرشەلۆنە بە رێژەی (‪)%98‬‬ ‫كۆنتڕۆڵی ناو یاریگا دەكات‪.‬‬

‫ئینتەرمیالن؛ لەنێوان رۆیشتنی ئیتۆو جێگرەوەكانیدا‬ ‫ئاژانسەكان‪:‬‬ ‫رۆیشتنی ئی رۆژنامەكانی ئیتاڵ‬ ‫یا‬ ‫ل‬ ‫�‬ ‫�ە‬ ‫الی‬ ‫�‬ ‫ەن‬ ‫یا‬ ‫نە‬ ‫روسی پش تۆ بۆ یانەی ئانجی بۆندێكی گرانبەی ئانجی روسییەوە‬ ‫چ��او‬ ‫دێ�‬ ‫�ر‬ ‫ان‬ ‫تڕاس‬ ‫پێ‬ ‫یان‬ ‫وای‬ ‫ە‪:‬‬ ‫های پێشكەش‬ ‫هەلی‬ ‫یانەكەش چەند تدەكەنەوەو سەرۆكی‬ ‫ئەو رۆژنامەیە دووپاتیدە كراوە‪ .‬پەیوەندیكر‬ ‫دن‬ ‫ی‬ ‫ت‬ ‫ی‬ ‫یڤ‬ ‫ێز‬ ‫اری‬ ‫زان‬ ‫بە‬ ‫ێك‬ ‫ی‬ ‫بۆ‬ ‫كات‬ ‫یانەی‬ ‫ئیتۆ دە‬ ‫ەوە؛ ئینتەرەوە ل�‬ ‫جێگەی ئیتۆ خانووی‬ ‫ستنیشانكردووە‪ ،‬تیڤێزو دی كڕیوەو لە ەكی نوێی لە روسیا زیاترە‪ ،‬ئەویشەو دوو یاریزانەی تر‬ ‫ماریای‬ ‫ئە‬ ‫ل‬ ‫پە‬ ‫رج‬ ‫ەب‬ ‫ەرئەوەی لەئێستادا‬ ‫ئۆرۆگوایی‪ ،‬ەنتینی‌و دیگۆ فۆرالنی روسییەوە نزی یوەندیكردنی بەو یانە‬ ‫ئ‬ ‫ەو‬ ‫ی‬ ‫ار‬ ‫یزا‬ ‫نە‬ ‫دە‬ ‫كب‬ ‫دی‬ ‫ووەتەوە‪.‬‬ ‫مانچستەر سیت یەوێت ریزی یانەی‬ ‫ب�ەپ��ێ�ی هارترینی ئەو یاریزانانە‪.‬‬ ‫ماسی‬ ‫مۆ‬ ‫ی‬ ‫م��‬ ‫جێ‬ ‫�‬ ‫بێ‬ ‫ۆرا‬ ‫�ە‬ ‫ڵێ‬ ‫ت��‬ ‫واڵ‬ ‫�‬ ‫ت‬ ‫��‬ ‫ی‪،‬‬ ‫‌و‬ ‫ی‬ ‫ئا‬ ‫ر‬ ‫س‬ ‫ما‬ ‫�‬ ‫ەر‬ ‫ۆژن���‬ ‫دەشە‬ ‫الگازێتا‬ ‫ام��ەی یانەی ئینتە‬ ‫ۆك �ی ب��ڕی بۆندەكە‬ ‫پڕفرۆشتردیللۆ سپۆرتی ئیتاڵیا‪ ،‬كە داخستنی رمیالن‪ ،‬دەیەوێت پێش ئەوەی لەو یا ی كەمبكاتەوە‪ ،‬بۆ‬ ‫وا‬ ‫نە‬ ‫ین‬ ‫دە‬ ‫ی ه��ات‬ ‫رۆژنامەی‬ ‫ئینگلیزییە رزگاری‬ ‫واڵتەیە‪ ،‬ساموێل ئی وەرزشیی ئەو هاوینەی ی�اری�زان��ان‪� ،‬ن‌و چوونی ببێت‪.‬‬ ‫تۆ‬ ‫بۆ‬ ‫ی‬ ‫ند‬ ‫كام‬ ‫لەگەڵ‬ ‫ه��ەرچ��ی‬ ‫یرۆنی هێرشبەرێكی‬ ‫لەگەڵ راه‬ ‫چاوەڕێی ێنەری نوێدا ناگونجێت‌و ه�ەری��ەك لە بەتوانادا ئیمزا بكات‪ ،‬تاڕادەیەك ز دی��گ��ۆ ف�ۆرالن��ی�ش�ە‪،‬‬ ‫ۆری‬ ‫�‬ ‫بۆ‬ ‫ك‬ ‫ی‬ ‫ند‬ ‫�‬ ‫ارل��ۆس تیڤێ‬ ‫ێكی گرانبەها‬ ‫تەمەنی كێشەی‬ ‫بۆ ئەوەی ریزی یانەی ئینت دەكات‪ ،‬ماریای ئەرجەنتینی‌و دیگۆ فزو دی بۆ بۆندەكە‬ ‫ی‬ ‫د‬ ‫رو‬ ‫س‬ ‫تك‬ ‫رد‬ ‫وو‬ ‫ەو‬ ‫ۆر‬ ‫دی‬ ‫ەرمیالن ئۆرۆگوایی‪،‬‬ ‫النی ماریاش كە بە‬ ‫جێبێڵێت‪،‬‬ ‫ئاواتەكەشی هاتووەتەدی‌و ئەو جێگەیە‪ .‬دیارترین پاڵێوراون بۆ ناوانەوە‪ ،‬وەك مدواییە ناوی هاتە نێو‬ ‫ه‬ ‫ێر‬ ‫ناتوانێت یاریی شبەری سەرەكیی‬ ‫بكات‪.‬‬

‫سه‌رپه‌رشتیار‬

‫ی‪ .‬سه‌رپه‌رشتیار‬

‫دیزاین‬

‫به‌همه‌ن غه‌ریب‬

‫بڕیار عه‌باس‬

‫یاسین حه‌مه‌عه‌لی‬

‫‪goolrozhnama@yahoo.com‬‬

‫‪07701945188‬‬

‫ذمارة (‪ )11‬سَيشةممة ‪2011/8/16‬‬

‫لە ساڵی كۆتایی دنیادا‪،‬‬ ‫خولەكانی ئەوروپا گۆڕانكاریی بەخۆوە دەبینن‬

‫ئ���ا‪ ،‬گ���ۆڵ‪ :‬ل���ەم���اوەی سااڵنی‬ ‫راب�����ردوودا‪ ،‬ی��ان��ە گ��ەورەك��ان��ی‬ ‫وەك؛ بەرشەلۆنە‌‪ ،‬ریاڵ مەدرید‪،‬‬ ‫مانچستەر یونایتد‪ ،‬ئینتەرمیالن‌و‬ ‫چەند یانەیەكی تر‪ ،‬بە تەواویی‬ ‫دەس��ت��ی��ان ب���ەس���ەر ن���ازن���اوە‬ ‫ناوخۆیی‌و ئەوروپییەكاندا گرتووە‪،‬‬ ‫هیچ رێگایەكیشیان بەیانە‬ ‫بچووكەكان نەداوە كە كێبڕكێی‬ ‫پاڵەوانێتییەكان بكەن‪ ،‬بەاڵم ئەم‬ ‫وەرزە سیناریۆكان گۆڕانكاریی‬ ‫بەسەردا دێت‪.‬‬ ‫وا دەردەك����ەوێ����ت ك��ە لە‬ ‫چەند ساڵی داه��ات��وودا‪ ،‬ئەركی‬

‫یانە بەهێزەكان قورستر بێت‪،‬‬ ‫ل��ەب��ەرئ��ەوەی چەند یانەیەكی‬ ‫وەك مانچستەر سیتی‌و مەلەگەو‬ ‫ت��اڕادەی��ەك��ی��ش پ��اری��س س��ان‬ ‫جێرمان‌و رۆم���ا‪ ،‬كاریگەرییان‬ ‫لەسەر ئاستی ناوخۆو ئەوروپا‬ ‫دەبێت‪.‬‬ ‫بەشداریكردنی سەرمایەداران‬ ‫لە كڕینی یانەكانی ئەوروپادا‪،‬‬ ‫رۆڵێكی گ����ەورەی بینیوە لە‬ ‫بەهێزكردنی یانە بچووكەكان‌و‬ ‫كێبڕكێكردنی یانە بەهێزەكاندا‪.‬‬ ‫ئەوەتا یانەی مانچستەر سیتی‬ ‫كە ل��ەالی��ەن شێخ مەنسور بن‬

‫زایدەوە كڕدراوەتەوە‪ ،‬پارەیەكی‬ ‫زۆری بۆ كڕینی یاریزانی نوێ‬ ‫سەرفكردووەو یانەكەشی گەیاندە‬ ‫خولی یانە پاڵەوانەكانی ئەوروپاو‬ ‫ن��ازن��اوی جامی ئینگلتەراشی‬ ‫ب��ەدەس��ت��ه��ێ��ن��ا‪ ،‬ك���ە ئ��ەم��ەش‬ ‫گ��ەورەت��ری��ن گ��ۆڕان��ك��اری��ی بوو‬ ‫كە وەرزی راب��ردوو پریمەرلیگ‬ ‫بەخۆیەوە بینی‪.‬‬ ‫ئەم وەرزەش بەكڕینی چەند‬ ‫یاریزانێكی نوێ كە گرنگترینیان‬ ‫سێرجیۆ ئەگوێرۆی ئەرجەنتینییە‪،‬‬ ‫ترسی خستووەتە دڵی زۆربەی‬ ‫یانە گەورەكانەوەو بێگومان ئەم‬

‫تاتۆ نوێیەكەی بێكهام چییە؟‬ ‫ئاژانسەكان‪ :‬دیڤید بێكهامی ئەستێرەی بەناوبانگی‬ ‫پێشووی هەڵبژاردەی ئینگلتەراو یانەی لۆس‬ ‫ئەنجلس گاالكسی ئەمریكی‪ ،‬تاتۆیەكی لەسەر‬ ‫شانی چەپی كێشاوەو لێی نووسراوە «هایپەر ‪.»7‬‬ ‫دیڤید بێكهام بە كێشانی ئەو تاتۆیە لەسەر‬ ‫لەشی‪ ،‬لەئێستادا زیاتر (‪)%50‬ی لەشی بە تاتۆ‬ ‫كێشراوەو ئەمجارەیان ن��اوی كچە بچووكەكەی‬ ‫لەسەر نووسیوە‪ ،‬كە ناوی «هایپەر ‪.»7‬‬ ‫ن��اوی كچەكەی بێكهام بۆیە ژم��ارە (‪)7‬ی‬ ‫تێدایە‪ ،‬لەبەرئەوەی لە سه‌‌عات حەوتدا لەدایكبووە‪،‬‬ ‫هەروەها لە مانگی حەوتدا لەدایكبووەو باوكیشی لە‬ ‫كاتی یاریكردنیدا بە درێسی ژمارە (‪ )7‬بەناوبانگ‬ ‫بووە‪.‬‬

‫فــــا وڵ‬

‫بۆ په‌یوه‌ندیکردن‪:‬‬

‫وەرزە قورسایی خۆی دەبێت‪.‬‬ ‫یانەی مەلەگەی ئیسپانیاش‬ ‫ب��ەه��ەم��ان��ش��ێ��وە‪ ،‬ل���ەالی���ەن‬ ‫شێخ ع��ەب��دوڵ�ڵا ب��ن ن��اس��ڕەوە‬ ‫كڕدراوەتەوەو یانەكەش بەهاتنی‬ ‫ئەم شێخە دەوڵەمەندە گۆڕانكاریی‬ ‫ب���ەرچ���اوی ب��ەخ��ۆوە بینیوەو‬ ‫تائێستا زیاتر لە هەشت یاریزانی‬ ‫كڕیوە‪ ،‬كە گرنگترینیان سانتیاگۆ‬ ‫ك���ازۆرالو رۆد ڤ��ان نیستلڕۆی‌و‬ ‫جێرمی ت��والالن‌و دیگۆ بۆناتی‬ ‫ئەرجەنتینی‌و جۆلیۆ باتێستاو‬ ‫مارتن دیمیكیلسە‪ ،‬لە هەمووشی‬ ‫گرنگتر ئەوەیە‪ ،‬كە لەالیەن مانوێل‬

‫پیلیگرینی چیللی‌و راهێنەری‬ ‫پێشووی یانەكانی ڤیاریاڵ‌و ریاڵ‬ ‫مەدریدەوە سەرپەرشتی دەكرێت‪.‬‬ ‫چاودێران پێشبینیی دەكەن؛‬ ‫ه�����ەردوو ی��ان��ەی مانچستەر‬ ‫سیتی لە ئینگلتەراو مەلەگە لە‬ ‫ئیسپانیا‪ ،‬ئاستێكی زۆر جیاواز‬ ‫لە وەرزەكانی رابردوو پێشكەش‬ ‫بكەن‌و گۆڕانكاریی لە ریزبەندیی‬ ‫خولەكانیاندا بكەن‪ ،‬تاڕادەیەكی‬ ‫كەمتریش یانەكانی رۆم��ا لە‬ ‫ئیتاڵیاو پاریس سان جێرمان‬ ‫لە فەڕەنسا گۆڕانكاریی دروست‬ ‫دەكەن‪.‬‬

‫سەرۆكی یانەی سانتۆس‪ :‬مەگەر لەو دنیا نیمار بفرۆشین‬ ‫ئاژانسەكان‪ :‬ئالڤارۆ ریبیرۆ‪ ،‬سەرۆكی یانەی‬ ‫سانتۆس‪ ،‬دووپاتیكردەوە‪ :‬بەهیچ شێوەیەك‬ ‫بیر لە فرۆشتنی نیمار دا سیلڤای بەرازیلی‌و‬ ‫هێرشبەری یانەكەیان ناكەن‪ ،‬مەگەر لە‬ ‫دنیای دووەم ئەو هێرشبەرە الوە بفرۆشن‪.‬‬ ‫ل���ە ل��ێ��دوان��ێ��ك��ی��دا؛ ری��ب��ی��رۆ وت���ی‪:‬‬ ‫«نامانەوێت نیمار بفرۆشین لەم دنیایەی‬ ‫یاریی بۆ دەكات‪ ،‬مەگەر لە دنیای دووەمدا‬ ‫بیفرۆشین»‪.‬‬ ‫وتیشی‪« :‬جگە لە یانەی ریاڵ مەدریدو‬ ‫بەرشەلۆنە‪ ،‬چەندین یانەی تری وەك؛‬ ‫یۆڤانتۆس‌و چێڵسی‪ ،‬دەی��ان��ەوێ��ت بۆند‬ ‫لەگەڵ ئەو ئەستێرە الوەدا ئیمزا بكەن»‪.‬‬

‫درێ‬ ‫ژترین خولی تۆپی پێی‬ ‫جیهان؛ كۆتایی هات‬ ‫سەردار بالیسانی‬

‫بۆ دواجار شەوی دووشەممە‪ ،‬یارییەكانی خولی تۆپی‬ ‫پێی یانەكانی عێراق كۆتاییان پێهات‪ ،‬خولی یانەكانی‬ ‫عێراقیش بە درێژترین خول لە جیهاندا دادەنرێت‪ ،‬بەهۆی‬ ‫ئەوەی لە هەموو واڵتانی دونیا جەولەی یەكەمی وەرزی‬ ‫تازەیان دەستپێكردەوە‌و لەعێراقیش ت��ازە كۆتایی بە‬ ‫یاریەكانی خولی ناوخۆی یانەكانی دێت‪.‬‬ ‫لەدوای روخانی رژێمەوە لە ساڵی (‪ )2003‬تاكو ئێستا‪،‬‬ ‫كە زیاتر لە هەشت ساڵی تێپەڕاندووە‪ ،‬لە عێراق تەنیا‬ ‫یەك جار هەڵبژاردن بۆ یەكێتیی تۆپی پێی عێراق كراوە‪،‬‬ ‫تاكو ئێستا نەتوانراوە شێوازێكی جێگیر بۆ خولی تۆپی‬ ‫پێی یانەكانی عێراق دیاریی بكەن‪ ،‬لە ژمارەی یانەكان‌و‬ ‫چۆنیەتیی بەڕێوەچوونی یاریەكانی‪ ،‬هەر وەرزە‌و بەشێوازێك‬ ‫یاریەكانی ئەنجام دەدرێت‪ ،‬هەندێكجار ژمارەی یانەكان زیاد‬ ‫دەكرێن‪ ،‬هەندێكجاریش بەهۆی كاریگەریی سیاسییەكان‪،‬‬ ‫هەندێك یانە بۆ خولەكە زیاد دەكرێن‪ ،‬ئەمەش بەهۆی‬ ‫هەموو ئەو كێشانەی كە لەناو پێكهاتە جیاوازەكانی عێراقدا‬ ‫هەن‪ ،‬وەكو جیاوازیی بیروبۆچوونی نەتەوەیی‌و تایفیی‌و‬ ‫سیاسیی‪ ،‬كاریگەرییەكی زۆر روون‌و ئاشكرایان كردووەتە‬ ‫سەر ئاستی وەرزشی عێراقی‌و رەنگدانەوەی تەواوی لەسەر‬ ‫وەرزشی عێراقی هەبووە‪.‬‬ ‫دەتوانین بڵێین‪ :‬ئێستا سیاسییەكان بە ئ��ارەزووی‬ ‫خۆیان وەرزشی عێراقی بەڕێوە دەبەن‌و یاریی پێدەكەن‪،‬‬ ‫ئەمەش لە هەڵبژاردنەكانی یەكێتیی تۆپی پێی عێراقدا‬ ‫بە روونیی هەستی پێكرا‪ ،‬هەربۆیە وەرزش لە عێراق‬ ‫ئێستا لە ئاستێكی زۆر نزمدایە‪ ،‬بەتایبەتی ئاستی تۆپی‬ ‫پێی عێراقی‪ ،‬الوازیی ئاستی هەڵبژاردەكانی تۆپی پێی‬ ‫عێراقی‪ ،‬رەنگدانەوەی ئاستنزمیی خولی یانەكانی عێراقە‪،‬‬ ‫هەر بەهۆی ناجێگیریی باری ئاسایشی واڵت‪ ،‬زۆربەی‬ ‫خ��اوەن تواناو راهێنەرە شارەزاكانی عێراق‪ ،‬ئێستا لە‬ ‫واڵتانی كەنداو خزمەت بە یانەكانی ئەوان دەكەن‪ ،‬توانای‬ ‫راهێنەر‌و یاریزانانی عێراقی‪ ،‬هیچیان لە توانای راهێنەرانی‬ ‫واڵتانی ئەوروپی كەمتر نییە‌و لە زۆربەی واڵتانی عەرەبیش‬ ‫باشترن‪ ،‬بەاڵم كێ سەرپەرشتی وەرزشی عێراق‌و تۆپی‬ ‫پێی عێراق دەكات؟‪ ،‬ئایا بۆ خزمەتی یانەكانی خۆیان‌و‬ ‫بەرژەوەندییەكانی خۆیان هاتوون؟‪ ،‬یان بۆ خزمەتكردنی‬ ‫هەمووان هاتوون‪ ،‬بۆیە زۆربەی یانەكانی عێراق متمانەیان‬ ‫بە بەرپرسەكانی یەكێتیی تۆپی پێ‌ نییە‪ ،‬لە زۆربەی‬ ‫یارییەكانی خولی یانەكانی ع��ێ��راق‪ ،‬كێشە لەنێوان‬ ‫یاریزانان‌و ناوبژیواناندا دروست دەبوو‪ ،‬ئه‌مه‌یش بەهۆی‬ ‫نەبوونی بێمتمانەیی یاریزانان بە ناوبژیوانانی یارییەكان‪،‬‬ ‫لەگەڵ ئەو هەموو بەرەوپێشچوونەی لە تۆپی پێی دونیادا‬ ‫هەیە‪ ،‬بەاڵم سەیری ژمارەی یانەكان‌و یاریگاو یاریزان‌و‬ ‫ئاستی ناوبژیوانان‌و گواستنەوەی تەلەفزیۆنی‌و یاریەكان‌و‬ ‫ئامادەبوونی جەماوەر بكەین لە عێراق‪ ،‬هەموویان ئاماژەن‬ ‫بۆ ئاستنزمیی خولی یانەكانی عێراق‪ ،‬لە واڵتێكی وەكو‬ ‫چین كە خاوەن زیاتر لە ملیارێك كەسە‪ ،‬ژمارەی یانەكانی‬ ‫(‪ )16‬یانەن‪ ،‬بەاڵم لە عێراق (‪ )28‬یانە بەشداریی خولی‬ ‫واڵت دەكەن‪ ،‬ئایا كەی خولی یانەكانی عێراقیش شێوازێكی‬ ‫ستانداردو نەگۆڕ وەردەگ��رێ��ت‪ ،‬ئەوەیان پێویستی بە‬ ‫گۆڕانكارییەكی گەورە هەیە لەسەرەوە تاوەكو خوارەوە‪.‬‬

‫گۆڵكارەكەی ئەرجەنتین؛ ناتوانێت نیو سه‌‌عات بەپێوە بوەستێت‬ ‫ئاژانسەكان‪ :‬رۆژنامەكانی ئیتاڵیا‬ ‫باڵویانكردەوە‪ :‬گابرێل باتیستوتای‬ ‫ئ��ەرج��ەن��ت��ی��ن��ی‪ ،‬ن��ات��وان��ێ��ت بەپێوە‬ ‫ب��وەس��ت��ێ �ت‌و ت��ەن��ان��ەت رۆیشتنیشی‬ ‫لەدەست داوە‪.‬‬ ‫رۆژنامەی «كۆرێری دیللۆ سپۆرت»ی‬ ‫ئیتاڵی‪ ،‬دووپ��ات��ی��ك��ردەوە؛ باتیستوتا‬ ‫ل��ە ق��اچ��ی چ��ەپ��ی��دا پێكانێكی ك��ۆن‬ ‫سەریهەڵداوەتەوەو لەئێستادا بەهۆیەوە‬ ‫دەناڵێنێت‌و لە رۆیشتنی كردووە‪.‬‬ ‫پزیشكی تایبەتی باتیستوتا‪ ،‬راستیی‬ ‫ئەو هەواڵەی دووپاتكردەوەو دانی بەوەدا‬ ‫نا؛ كە پاژنەی پێی باتیستوتا بەهۆی‬ ‫پێكانێكی كۆنەوە ئازارێكی زۆری تێدایەو‬ ‫ناوبراوی ناچاركردووە‪ ،‬كە بەردەوام لەسەر‬ ‫كورسی كەمئەندامان بێت‪.‬‬ ‫باتیستوتا‪ ،‬كە گۆڵكاری‬ ‫ی��ەك��ەم��ی ه��ەڵ��ب��ژاردەی‬ ‫ئەرجەنتینە‪ ،‬لە ساڵی‬ ‫ت��ووش��ی‬ ‫(‪1999‬دا‬ ‫پ��ێ��ك��ان��ێ��ك��ی ق���ورس‬ ‫هاتووەو چەند ساڵێك‬ ‫ب�����ەردەوام لەسەریی‬ ‫یاریی ك��ردووە‪ ،‬دواتر‬ ‫ن��ەش��ت��ەرگ��ەری��ی��ەك��ی‬ ‫ب���ۆ ئ���ەن���ج���ام���دراوەو‬ ‫لەئێستاشدا پێكانەكەی‬ ‫سەریهەڵداوەتەوە‪.‬‬