Tylko się nie szczep

Dr n. med. Ewa sadowska

zapewne taki tytuł zatrzymał na chwilę Twój wzrok i zaintrygował. Tak właśnie – o to chodziło, by w dobie, kiedy wszyscy namawiają nas do szczepienia przeciwko Sars-Cov2, zwrócić uwagę na to, co właściwie należy w obecnej sytuacji zrobić? zadanie, jakie przed nami postawiła sytuacja epidemiologiczna na pewno nie należy do łatwych – sprzeczne komunikaty o dobrodziejstwie szczepionek versus komunikaty straszące nas przed dramatycznymi skutkami eksperymentu medycznego, jakiego rzekomo mielibyśmy być uczestnikami – powodują spory chaos komunikacyjny.

Dla czytelników „Rozmów o zdrowiu” postanowiliśmy spróbować ugryźć ten temat – tak spróbować, gdyż każdego dnia pojawiają się nowe informacje na temat kolejnych szczepionek różnych producentów, ale też ciągle jesteśmy w fazie badań, które przynoszą nowe mniej lub bardziej rewolucyjne wnioski.

Zacznijmy jednak od historii – 28 lat temu zmarł lekarz, który nigdy nie opatentował swojej szczepionki, uważając, że jest ona jego darem dla dzieci. Podjął decyzję, która

polegała na tym, żeby dać nieograniczoną możliwość, by firmy farmaceutyczne mogły ją produkować i oferować wszystkim dzieciom na świecie.

Albert Bruce Sabin – bo o nim mowa, żydowski lekarz i wirusolog, znany z odkrycia skutecznej szczepionki, przeciwko polio, zrezygnował z zysku z opatentowania i produkcji szczepionki chcąc umożliwić jej stosowanie wszystkim – niezależnie od statusu materialnego. Dzięki temu szczepionka przeciw polio zahamowała epidemię. I to był jego testament – najpiękniejszy dar, jaki człowiek może oferować drugiemu człowiekowi – czyli skuteczną metodę walki z chorobą.

Wracając do naszych czasów, do aktualnej problematyki – walka z wirusem zawsze jest trudna. Wirusy mutują. Nasz nowy – stary koronawirus, bo walczymy z nim od prawie roku, zdominował nasze życie, zniszczył schematy, w których bezpiecznie sobie funkcjonowaliśmy, rozstroił naszą normalność, siłowo wprowadzając nowy ład funkcjonowania społecznego – skorzystał ze swoich naturalnych możliwości i zmutował. Mutacje, czyli nagłe, skokowe zmiany materiału genetycznego SARS-CoV-2, doprowadziły do wyodrębnienia kolejnych z epidemiologicznego punktu widzenia wariantów.

Co zatem może człowiek, kiedy wirus się zbroi? – Człowiek musi też chwycić za oręż – niestety nie mamy do wyboru zbyt wielu możliwości, a jedną z nich, o ile w rzeczywistości nie jedyną są właśnie szczepienia całej populacji. Jedyna potwierdzona w swojej skuteczności droga do przerwania łańcucha transferowego.

Paradoks naszych czasów polega jednak na tym, że mimo iż minęły dziesięciolecia od odkrycia dobrodziejstwa, jakim bez wątpienia są szczepionki przeciwko różnym chorobom – my zastanawiamy się, czy się szczepić czy nie. Otóż odpowiedź jest wyłącznie jedna – TAK! Szczepić – jedynym przeciwskazaniem do szczepienia są m.in. naprawdę niezwykle skomplikowane reakcje alergiczne i takiej dyskwalifikacji w ocenie danego pacjenta może dokonać tylko lekarz.

New York Times opublikował artykuł powołujący się na tygodnik naukowy Science, który wskazuje, że po nabyciu przez większość dorosłych odporności przeciw COVID-19 (naturalnej po przechorowaniu lub sztucznej po zaszczepieniu), zakażenie nowym koronawirusem będzie rzeczywiście porównywalne do zwyczajnego przeziębienia. I na to bardzo liczymy.

Biorąc to pod uwagę i brak tak naprawdę innej iż szczepienie możliwości walki z wirusem, możemy prześledzić, upraszczając maksymalnie aktualnie dostępną wiedzę na temat rodzajów szczepionek i ich skuteczności: #pfizer/BioNtech: badania kliniczne wskazują, że skuteczność po przyjęciu dwóch dawek preparatu wynosi 95 proc. #Moderna: badania kliniczne wskazują, że skuteczność po przyjęciu dwóch dawek preparatu wynosi 94,1 proc. #Sputnik V badania kliniczne wskazują 91,6 proc., #Oxford-AstraZeneca 82,4 proc. (przy podaniu drugiej dawki po 12 lub więcej tygodniach), Johnson & Johnson 66 proc.

Po przyjęciu szczepienia spodziewane objawy możemy podzielić na dwie grupy: lokalne (miejscowe) oraz ogólnoustrojowe/ systemowe.

Miejscowe: ból w miejscu wkłucia, obrzęk w miejscu wkłucia, wysypka w okolicach miejsca wkłucia, lokalne powiększenie węzłów chłonnych – po stronie szczepionego ramienia).

Ogólnoustrojowe: gorączka, zmęczenie, ból głowy, dreszcze, mialgia (bóle mięśni), artralgia (bóle stawów). Większość objawów poszczepiennych ma charakter przemijający oraz mają łagodne do średniego nasilenie. Występują w ciągu 3 pierwszych dni od zaszczepienia i ustępują po ok. 1 – 3 dobach. Zdecydowanie z zebranych dotychczas obserwacji – objawy poszczepienne są częstsze i nasilają się po drugiej dawce szczepienia oraz występują znacznie częściej wśród młodszych osób w porównaniu z populacją osób starszych. Czy rzeczywiście możemy obawiać się rzekomego eksperymentu medycznego z uwagi na szybki czas odkrycia szczepionki? Absolutnie nie – gdyż cały proces udało się przyspieszyć dzięki temu, ze sami naukowcy skorzystali z gotowej

Co zatem może człowiek, kiedy wirus się zbroi? – Człowiek musi też chwycić za oręż – niestety nie mamy do wyboru zbyt wielu możliwości, a jedną z nich, o ile w rzeczywistości nie jedyną są właśnie szczepienia całej populacji. Jedyna potwierdzona w swojej skuteczności droga do przerwania łańcucha transferowego.

technologii opracowywanej od dawna dla innych koronawirusów, a na wszystkich etapach testów sprawdzano i weryfikowano ewentualne skutki uboczne.

Podsumowując nasze dylematy – jeśli tylko nadarzy się taka możliwość Szczep się Człowieku – Im więcej nas zaszczepionych – tym szybciej mamy szanse wytworzyć tzw. odporność stadną – w obliczu ciągle nieznanego wroga – to tak naprawdę nasza jedyna broń. Negowaniem rzeczywistości nie sprawimy, ze wirus zniknie, ale mobilizacją, wzajemnym zrozumieniem i zaufaniem do nauki – tak.

■Obecnie w Polsce mogą być stosowane szczepionki mRNA przeciw

COVID-19 o nazwie Comirnaty i Moderna oraz szczepionka wektorowa o nazwie AstraZeneca. ■Dodatkowo w zaawansowanych badaniach klinicznych są 3 inne szczepionki, które, w przypadku pozytywnej oceny urzędu rejestracyjnego mają szansę być wykorzystane w programie szczepień przeciw COVID-19: ■COVID-19 może wywoływać ciężką chorobę z nieznanymi dotąd długoterminowymi konsekwencjami u osób w każdym wieku, w tym także u osób uznawanych za zdrowe, a także może prowadzić do szeregu powikłań i do śmierci.