Rudy Uytenhaak
•• Hoewel 80% van de consumenten een laagbouw-
te worden opgericht. Dit verlicht de woonlasten
woning wil, worden er in de steden vooral apparte-
aanzienlijk.
menten gebouwd; appartementenbouw beslaat maar
5. Vooralsnog blijkt de levensduur van laagbouw-
liefst 80% van de woningnieuwbouw. Dit niet voldoen
woningen aanmerkelijk langer te zijn dan die
aan de wensen van veel bewoners kan niet simpel
van appartementen. De eenvoud van eigendom,
verklaard worden uit financiële redenen. Immers:
bouwkundig onderhoud en mogelijkheden tot
1. De bouwkosten van appartementengebouwen zijn
per vierkante meter ca. 15% hoger dan die van laagbouw. Bovendien zijn voor trappenhuis, galerij,
aanpassing aan nieuwe wensen blijkt een primaire kwaliteit. 6. Deze voordelen, gecombineerd met de sociale
balkons en dergelijke ca. 25% meer (en relatief
(betere condities voor zowel privacy als ontmoetin-
dure) vierkante meters nodig dan bij een zelfstan-
gen) en ecologische voordelen, leveren een door de
dig huis. Een laagbouwhuis is dus bij gelijk netto
gebruiker gewenste en dus duurzamer woonsituatie
oppervlak ca. 40% goedkoper te bouwen.
op. Minder materiaal en energie wordt aangewend
2. Het is mogelijk ook in vrij hoge stedelijke dicht-
om woningen te maken die zorgzamer bewoond
heden (FSI ca. l,S) laagbouw te realiseren. De
worden, meer samenhang realiseren en dus langer
beschikbare bouwgrond kan kwantitatief net zo
meegaan.
goed benut worden als met appartementen het geval zou zijn, inclusief de bijbehorende grondop-
'Staande' wijken met hoogbouw zijn voor bestuur-
brengst. Stedelijke schaarste aan grond hoeft dus
ders, ontwikkelaars en architecten eenvoudig,
niet automatisch tot hoogbouw te leiden. 3. Bij qua dichtheid vergelijkbare stedelijke woon-
pragmatisch en ook nog spraakmakend (want in het oog springend) te maken. Te vaak zijn ze echter
omgevingen zal tussen compacte laagbouwmilieus
een product van een 'kort door de bocht' -instelling
minder openbare ruimte aanwezig zijn dan tussen
van bestuurlijk-planologische programmeringen.
appartementengebouwen. Daarmee zijn naast de
De geschiedenis van onze steden biedt een bron van
bouwkosten ook de aanleg- en onderhoudskosten
voorbeelden van 'liggende' buurten, waarbij inventief
van de publieke ruimte beperkter. De gemeente
gebruik is gemaakt van de beschikbare ruimte. Ook
zou daar een reductie van de grondprijs aan kun-
recente voorbeelden kunnen bovenstaande stellingen
nen verbinden, bijvoorbeeld op voorwaarde dat
rijk illustreren. Daarbij is het zinvol om op te merken
privéparkeren op eigen terrein wordt opgelost.
dat een concurrerende hoge dichtheid niet vanuit
Dit maakt het mogelijk de in principe introverter
economische motieven (winst en grondprijs) per se
woningen, ter compensatie, van binnen ruimer
noodzakelijk is, maar ook om ecologische redenen
op te zetten. Een revolutie in de residuele grond-
en ter vergroting van de diversiteit van onze woon-
waardetheorie!
milieus.
4. Bij woningen zonder gemeenschappelijke ruimten
46
zijn onderhoud van verlichting, verwarming en
Als we voldoende landschap willen behouden, terwijl
schoonmaak van de trappenhuizen overbodig.
de toename van de woninggrootte per persoon
Er hoeft dus ook geen vereniging van eigenaren
onomkeerbaar lijkt, is het noodzakelijk attractieve