ETAPPEN, DAGTOCHTEN EN THEMAROUTES De Römer-Lippe-Route biedt een kader vol afwisseling voor zowel meerdaagse etappetochten als voor dagtochtjes op deeltrajecten en de kronkelende themaroutes.
DE RÖMER-LIPPE-ROUTE De Lippe, de langste rivier van Noordrijn-Westfalen, verlokt met een bewogen verleden en nodigt uit voor een ontdekkingsreis van historisch formaat. Ze heeft altijd een blijvende stempel gedrukt op gebieden en bewoners langs haar oevers en de Romeinen zagen al haar betekenis. De zachte loop van de Lippe verbindt vijf streken in een van de meest afwisselende deelstaten van Duitsland: het Teutoburger Wald, de Hellwegregio, het Münsterland, de metropool Ruhr en de Nederrijn. De Lippe, een rivier die de moeite waard is om te ontdekken, biedt met de Römer-Lippe-Route een langs de rivier aangelegde langeafstandsfietsroute van zeer hoge kwaliteit! Deze route is het nieuwe reisdoel voor fietsers, natuurliefhebbers en alle bezoekers die warmlopen voor de Romeinse cultuur, waterbelevenissen en Europese geschiedenis. De Römer-Lippe-Route begint bij het ‚Hermannsdenkmal‘ (Hermannsmonument) in Detmold, vergezelt de Lippe van de bron tot en met de monding in de Rijn en verbindt tot en met haar eindbestemming in Xanten spannende Romeinse vindplaatsen met prachtig groene ooilandschappen en historisch aantrekkelijke binnensteden. Het maakt niet uit of u onderweg bent op de 295 km lange hoofdroute of op een van de in totaal 154 km lange, kronkelende themaroutes: Beleef geschiedenis in een stroomversnelling!
Voor een reis langs de gehele route verdient het aanbeveling om van oost (Detmold) naar west (Xanten) te rijden. Zo laat u het handjevol klimmingen van het Teutoburger Wald direct aan het begin van uw tocht achter u en volgt u in een voor het grootste deel vlak traject de stroomrichting van de Lippe vanaf Bad Lippspringe. Dankzij de gevarieerde accommodatie- en verblijfsmogelijkheden langs het traject kunt u de etappelengtes en de reisduur individueel aan uw wensen aanpassen. De hoofdroute presenteert u de fraaiste kant van het landschap langs de Römer-Lippe-Route. Afhankelijk van uw belangstelling nodigen we u uit om de alternatieve route te volgen langs een of meerdere, kronkelende themaroutes. Deze leiden u naar geselecteerde ‚waterbelevenissen‘ of plaatsen van de ‚Romeinse cultuur‘ en zijn in combinatie met de desbetreffende gedeelten van de hoofdroute zeer geschikt voor dagtochten.
ROMEINSE CULTUUR
Van oudsher bestond tussen de Lippe en haar aanwonenden een nauwe betrekking en hun lotgevallen zijn onlosmakelijk met elkaar vervlochten. Van de Lippe ging een continue dreiging uit, maar tegelijkertijd was ze ook de centrale levensader van de streek. Overstromingen en hoogwater vormden en veranderden de rivier en het dagelijkse leven aan haar oevers. De rivier was echter ook van levensbelang als waterleverancier, voedingsbron, verkeersader, energiebron en niet op de laatste plaats als cultusoord en waterlijn ter oriëntatie. Ook vandaag de dag nog is de Lippe met haar ooilandschappen een belangrijke bakermat voor flora en fauna.
Ten tijde van de Romeinse expansie was het de bedoeling, ook het gebied tussen Rijn en Elbe onder Romeinse heerschappij te brengen. Uitgaand van het huidige Xanten richtten de Romeinen 2000 jaar geleden talrijke versterkte legerplaatsen op langs de Lippe. Ook trokken destijds drie Romeinse legioenen stroomopwaarts van de Lippe tot aan het Teutoburger Wald, om daar uiteindelijk een vernietigende nederlaag te moeten lijden tijdens de legendarische Varusslacht. De nieuwe Römer-Lippe-Route verbindt de spannende vindplaatsen van vroegere Romeinse kampen met Romeinse musea en speciale rust- en uitkijkplaatsen. Ze volgt de sporen van de Romeinen en maakt de Romeinse geschiedenis levend aan de hand van gefundeerde informatieborden. Maak een reis door de tijd en duik in een belangrijk tijdperk van de Europese geschiedenis!
De nieuwe Römer-Lippe-Route leidt u naar plaatsen waar de rivier en de natuur een blijvende invloed hebben: Van het ‚oog van Odin‘ via uitnodigende meren waarin kan worden gezwommen, indrukwekkende waterkunstwerken, natuurlijke beemden en beemden die zijn teruggebracht in hun oorspronkelijke toestand, langs kanalen die vlakbij de rivier liggen tot kolossale sluizen – het water en de informatieborden over de diverse waterbelevenissen zijn uw vaste metgezellen.
De 11 kronkelende themaroutes van oost naar west: 1. ‚Talleseen‘-route 2. ‚Boker-Kanal‘-route 3. ‚Solequellen‘-route 4. ‚Naturerlebnis Auenland‘-route 5. ‚Lippeauen‘-route 6. ‚Wasserschloss‘-route
WATERBELEVENIS
7. ‚Lippe-Aussichtsturm‘ route 8. ‚Victoria‘-route 9. ‚Römerspuren‘-route 10. ‚Lippemündungs‘-route 11. ‚Rhein-Auen‘-route
Met FlixBus goedkoop naar het Roergebied AMSTERDAM
ARNHEM
UTRECHT
PADERBORN
OBERHAUSEN
DORTMUND
vanaf
€25
vanaf
€8
vanaf
€15
Boek nu op: www.flixbus.nl
Met vriendelijke medewerking van:
FlixBus GmbH, Sandstraße 3, 80335 München. Alle Angaben ohne Gewähr. Irrtümer und Änderungen vorbehalten.
INFOMATERIA AL EN SERVICE Gedetailleerde informatie inclusief een jaarlijkse geactualiseerde accommodatielijst, die ook wetenswaardigheden bevat over fietsservice en –verhuur langs de Römer-LippeRoute, vindt u in ons handboek ‚Unterwegs auf der RömerLippe-Route‘ (onderweg op de Römer-Lippe-Route). De brochure kunt u gratis bestellen via de internetpagina van de Römer-Lippe-Route: www.roemerlipperoute.nl. Infomateriaal en toeristische inlichtingen krijgt u ook via onze bestelhotline op telefoonnummer +49 (0) 1806 / 18 16 20* of per e-mail op info@roemerlipperoute.de. * € 0,20 per gesprek uit het Duits telefoonnetwerk; mobiele telefonie max. € 0,60 per gesprek.
oute /roemerlipper facebook.com
Actuele nieuwtjes, tips en ervaringen van andere fietsers zijn ook te vinden op onze Facebook-pagina.
utekaart Spiraal-fietsro
A ANKOMST
Pijlwegwijzer
Met het openbaar vervoer: met de langeafstandstrein bereikt u de Römer-Lippe-Route het beste via de stations Duisburg, Hamm, Paderborn of Bielefeld. De startplaatsen Detmold en Xanten (evenals talrijke andere etappeplaatsen) hebben vandaar verbindingen met het lokale treinverkeer, met de sneltram en de seizoensgebonden (fiets-)bus. Neem a.u.b. nota van de informatie over het meenemen van fietsen. • • •
dichtbij gelegen bestemming met km-aanduiding
Bergkamen-Rünthe Schacht III
* e 0,20 per gesprek uit het Duits telefoonnetwerk; mobiele telefonie max. e 0,60 per gesprek.
Markering
Andere fietsreisgidsen over de Römer-Lippe-Route verschijnen bij Bikeline / Esterbauer (ISBN-nr. 978-3- 85000371-1) en bij PublicPress (ISBN-nr. 978-3-89920-741-5).
Markering
hoofdroute
Met de auto/camper: Detmold is bereikbaar via de A2 of de A33, Xanten en Wesel via de A57 of de A3. De afzonderlijke etappeplaatsen liggen in de directe nabijheid van de A2 of zijn bereikbaar vanaf de A2 via rijkswegen. Parkeermogelijkheden vindt u op www.adac.de .
De bewegwijzering van de route is volledig in het fietsverkeersnet van Noord-Rijnland-Westfalen opgenomen. Op kruispunten vindt u rood-witte pijlen met plaats- en kilometerinformatie evenals een daaronder ingevoegd pictogram van de Römer-Lippe-route. Daartussen volgt u gewoon de rode pijlen op tussenliggende richtingborden die voor alle fietspaden geldig zijn.
Markering
themaroutes waterbelevenis
themaroutes Romeinse cultuur
Het uitgestrekte ooilandschap van de Lippe bemoeilijkt bij hoogwater het passeren van een handjevol trajecten, waardoor men in sommige perioden een stukje zal moeten omrijden. Hiervan wordt u langs het traject en ook altijd actueel via de internetpagina van de Römer-LippeRoute (www.roemerlipperoute.nl) op de hoogte gesteld.
Wanneer u besluit om een van de kronkelende themaroutes te volgen, komt u aan het eind van de desbetreffende route weer automatisch op de hoofdroute.
Emmerich
Coesfeld RB 32
markering Römer-Lippe-Route
De Römer-Lippe-Route loopt via fietspaden van het fietspadennet in Noordrijn-Westfalen, die herkenbaar zijn aan de rood-witte bordjes. Zowel de hoofdroute als de kronkelende themaroutes zijn van Detmold tot Xanten in beide rijrichtingen uitstekend bewegwijzerd.
Inlichtingen over het streekvervoersaanbod vindt u op www.nahverkehr.nrw.de. Het inlichtingennummer voor bus & trein in NRW: +49 (0) 1806 / 50 40 30* DB-hotline tegen regionaal tarief (in NRW): +49 (0) 1806 / 99 66 33*
Bocholt
1,5 0,7
LOGO EN BEWEGWIJZERING
RE 5 RB 35
Voor een gedetailleerde routeplanning liggen verschillende fietsreisgidsen over de Römer-Lippe-Route van bekende uitgeverijen van vakboeken klaar in de boekhandel. Zoals bijv. de spiraal-fietsroutekaart met reisgids van de Bielefelder Verlag, die u ook kunt kopen via onze bestelhotline of de internetpagina voor € 14,95 excl. verzendkosten (ISBN-nr. 978-3-87073-584-5).
Tussenwegwijzer
verafgelegen bestemming met km-aanduiding
Münster Hbf RE 2 RE 7 RB 42 RB 50 RB 69 RB 89
RB 45 RB 51
Borken RE 14
RE 2 S9
in
RE 6 RE 70 RE 82 RB 69 RB 73 RB 74
RB 42
Detmold
RE 82 RB 72
RE 2 RB 42 RB 51
Altenbeken
Selm
RE 82 RB 72 RB 84 RB 89 S5
RB 51
Xanten
Bork
Dorsten
RB 31
Wesel
RE 5 RB 32 RB 33 RB 35
RE 14 RB 44 RB 45
Bottrop Hbf
RB 51
Recklinghausen RE 2 S2
RB 42
Paderborn Hbf Werne Hamm
Lünen
RB 50
RB 50 RB 51
RE 14 RB 44 S 9
Gelsenkirchen WanneOberhausen Hbf Hbf Eickel Hbf RE 3 RE 5 RB 33 RE 2
RE 2
RE 3
Informatie t skaar & overzicht
RE 82 RB 72
Horn-Bad Meinberg
Dülmen
Haltern am See Rhe
Bielefeld Hbf
RE 1 RE 6 RE 11 RB 69
RE 3 RE 7 RE 13 RB 89
Welver RB 89
Lippstadt RE 1
RB 89
RE 1 RB 72 RB 74 RB 84 RB 89 S 5
langeafstandverkeer afstappunten op de route verbindingspunten
Dortmund Hbf RE 1 RE 6
RE 3 RE 11
Römer-Lippe-Route kronkelende themaroute
WELKOM OP DE RÖMER-LIPPE-ROUTE Waterbelevenis en Romeinse cultuur tussen Detmold en Xanten
De Römer-Lippe-Route – Geschiedenis in een stroomversnelling
ee rS
na l
-Ka ms .E
de
VELBERT
7t
DORTMUND
UNNAPARK BERGK A MEN ROMEINS
Schwerte
MENDEN
h
e
Ahlke
Herzfeld
Overhagen
Hovestadt
Eickelborn
b
Benninghausen
Niers
e n ö h
l a n d
Winterberg 313
Gevelsberg
k
i
s
c
s
2 Horn-Bad Meinberg: Yoga – Veen – Externstenen met het grootste yogacentrum van Europa, het historische geneeskrachtige modderbad en de Externstenen (formatie van zandstenen) als drie-eenheid. 3 Bad Lippspringe: Spreekwoordelijk! Hier ontspringt de Lippe bij de schilderachtige kasteelruïne. 4 Paderborn: Hightech en middeleeuwen, traditie en moderne tijd ontmoeten elkaar bij de 200 bronnen van de Pader, de kortste rivier van Duitsland. 5 Delbrück: De stad lokt met prachtige, door de eigenaar geleide winkels, veel bestemmingen voor een uitstapje, pure natuur en Westfaalse flair rondom de scheve kerktoren. 6 Lippstadt: Het ‚Venetië van Westfalen‘ met een betoverende oude binnenstad, levendige city en idyllische parken – licht, water, leven – de kenmerken van de stad.
7 Wadersloh: De abdij Liesborn met het ‘Museum für Kunst- und Kulturgeschichte’ (museum voor kunsten cultuurgeschiedenis). 8 Lippetal: Waterburchten, bedevaart, Pättkes (paadjes), waterrijk gebied langs Lippe en Ahse tussen Sauerland en het parklandschap van Münsterland. 9 Welver: De gemeente met het aantoonbare topografische middenpunt van Westfalen. 10 Ahlen – Dolberg: Historische stadskern met‚ Heimathaus‘, Lambertikerk en dorpsplein. 11 Hamm: Olifantastisch! Glazen olifant en tempel. Groen en (water-) blauw. Kastelen en parken. Lippepont en waterski. 12 Werne: Bekend om diversiteit en traditie tussen Münsterland en Ruhrgebied. Historische en beminnelijke winkelstad. 13 Bergkamen: Jachthaven Marina Rünthe – Even uitrusten in een maritieme en mediterrane sfeer.
Hedinghausen
Hagen
ne
Möh
MöhneTalsperre
A Frettholzberg 321
S
5
a
Möhne
E ic h w ald
r
n
ARNSBERG
s b e r g e r
u
Elsen
LIPPSTADT Geseke
Pader-
Bad Lippspringe
e Lippequelle
ke
Be
Borchen
Büren
H o c h ƒ l ä c h e Sora t-
n
t
Bad Wünnenberg
Af te
LIPPE-BEEMDEN
r
Bad Driburg
4
Lichtenau
Kort, maar oho: de Pader is slechts 4 km lang, de 200 bronnen storten echter 5000 liter water per seconde. Het meer ‘Lippesee’ biedt veel recreatiemogelijkheden. S i
Rüthen
3
Jordanquelle
PADERBORN
d erquellen
PADERBRONNEN EN LIPPESEE ( LIPPEMEER )
Ontdek natuurlijke ooilandschappen waarbij het landschap weer is teruggebracht in de oorspronkeGroßer Äsberg M Kahlenbergsöh lijke toestand, bijv. ‚Naturerlebnis ne Köpfe 484 Warstein Auenland‘ (Lippetal), LIFE-project 486 W a l d (Hamm) of ‚2Stromland‘ (Olfen).
e
p Lip Marienloh
l
Wennemer Höhe 503
f
feld
Nadel 413
e
l
d
Di
em
Balve
Sorpetalsperre
14 Lünen: De trappencascade aan de oever van de Lippe biedt een ideale plek om even te pauzeren midden in de aantrekkelijke binnenstad met veel winkelmogelijkheden. 15 Waltrop: De scheepslift Henrichenburg, het mijnencomplex met 11 historische gebouwen, de ‚Spurwerktum‘ met uitkijkplatform en nog veel meer. 16 Selm: Stad met veel vrije ruimte tussen het kasteel en het meer. De perfecte ontspanning voor alle fietsliefhebbers in het Münsterland. 17 Olfen: De Steveraue (beemd) met zijn unieke bewoners biedt een adembenemend natuurschouwspel: konikpaarden, Poitou-ezels, ooievaars en heckrunderen. 18 Datteln: Groene stad met het grootste knooppunt van kanalen ter wereld – biedt aan de rand van het Ruhrgebied ‚Pott‘-mentaliteit en een directe toegang tot het Münsterland. 19 Haltern am See: Merenstad met unieke natuurlandschappen, een 2000 jaar oud Romeins verleden, veel bezienswaardigheden en een oude binnenstad.
Sundern
HenneTalsperre
Meschede
Bestwig
Marsberg
480 Schweinskopf
Wesselskopf 453
a
Br
i
e lon
o rH
chƒ
he läc
n
d
Römer-Lippe-Route Diemelsee
Olsberg
Bad Arolsen
Wald
695
Diemel
44
Met vriendelijke medewerking van:
Autobahn
Römer-Lippe-Route Römer-Lippe-Route Römer-Lippe-Route
Eisenbahn
bebouwing Bebauungsfläche Bebauungsfläche autosnelweg Autobahn Autobahn
Kanal
bundesstraße Bundesstraße Bundesstraße
Quelle
Fluss, sloot, Graben, Bach rivier, beek Fluss, Graben, Bach Quelle bron Quelle
uitgever: Kooperationsgemeinschaft Römer-Lippe-Route c/o Ruhr Tourismus GmbH Centroallee 261 46047 Oberhausen lay-out: atkon AG
foto´s: Kooperationsgemeinschaft Römer-Lippe-Route, Jochen Schlutius, Fotostudio Brandt, Iris Klahn, Stefan Milk, Manfred Bußmann, Thorsten Hübner
Fluss, Graben, Bach
Eisenbahn spoorwegen Eisenbahn Kanal kanaal Kanal
IMPRESSUM
Bundesstraße
Wiese, Grünland open veld, grasland Wiese, Grünland
23 Hünxe: Bos-water-natuur – waterburcht Gartrop; pure ontspanning in de gemeente in het groen.
Twiste
Bebauungsfläche
Wald bos Wald
44 44 44
Twistetalsperre
Wiese, Grünland
Thematische Wegschleife kronkelende themaroute Thematische Wegschleife
22 Schermbeck: Tussen Nederrijn en Münsterland – landschap vol afwisseling en cultuur.
25 Xanten: De gastvrije en charmante Romeinse dom- en Siegfriedstad aan de Nederrijn staat voor cultuur, natuur en recreatie.
d
LEGENDA:
21 Dorsten: Kleine Hanzestad Dorsten – middeleeuwse stadsgeschiedenis, indrukwekkende industriecultuur en een barokke waterburcht.
24 Wesel: De oude hanzestad bij de samenvloeiing van Rijn en Lippe verheugt zich op uw bezoek!
Thematische Wegschleife H e s s e n
Kreuz Habuche
Hoher 509 Ransenberg
20 Marl: Bezoek het unieke landschapskunstwerk‚ Wasserstände‘ bij de Lippe-beemden.
el
Aabachtalsperre
Brilon Ruhr
Emmer
3P a d e r b o r n e r
Salzkotten
3
Schlangen
an
Mastbruch
SchlossNeuhaus
4
Lippe
Lipperode
Lippesee
Sande
Bentfeld
Boke
Erwitte
Möhnesee
Ense
Steinheim
468
Köhlstädt
2
the Stro
Anreppen
Soester Börde
We
1 Detmold: Cultuur en natuur in het bos Teutoburger Wald. De route begint bij het Hermannsmonument, dat herinnert aan de ‚Varusschlacht‘ (slag bij Varus) in 9 n. Chr.
r
ch
Haust
Anröchte
De steden en plaatsen langs de Römer-Lippe-Route heten u van harte welkom. Ennepetal
Delbrück
Lipperbruch
HANZESTEDEN, STEDEN MET MEREN, GROENE STEDEN, HISTORISCHE STEDEN… KORTOM MOOIE STEDEN! Tönisvorst
Boker-Heide-Kanal cMühlenheide
6
Bad Sassendorf
2
Velmerstot
Cappel
Werl
ISERLOHN
HAGEN
8
e
u
L a n d
k e r r ü c l b D e
Soest
Een terrein vol Romeinse cultuur Wickede met stadsmuseum, Romeins kamp Oberaden en archeologisch leerpad. Holzwickede Helemaal levensecht is de in 2012 geopende reconstructie van de Fröndenberg r Romeinse hout-aarde-muur! Ruh
Hemer Wetter
5
9
Bönen
Kamen
Herdecke
Sprockhövel Heiligenhaus
Welver
Weddinghofen
ne
A n g e r -
e
Lippetal Lippborg Kesseler
Vellinghausen
Hultrop
Bergkamen
Oberaden
7
e
e
ein
a n al
Eilmsen
Ahs
nn
KREFELD
Wethmar
13
Lohhauserholz
Hö
r
Rh
Rünthe
Altlünen
e irg eb yg de Ar
HATTINGEN
Ru h
Kempener
WITTEN
Lippepark
pe
BraamOstwennemar
Röhr
Ruhr
Baldeneysee
Kempen
Land
r
n KIRCHEN Her K ANA ALSLUIZEN
Hülser Berg 63
Grefrath
al
an e- K
na
DUISBURG
Castrop-Rauxel
HERNE
i
Evenkamp
Lip
p
p L i
HornBad HolzhausenMeinberg Externsteine
Berlebeck
e
MÜLHEIM
b
m-K
Stockum
Herringen
LÜNEN Ha m
Uentrop
Hövelhof
s
Em
Alm
HAUSEN
MOERS
rtm
ttel n-
14
HAMM
Liesborn
r
Heiligenkirchen
a l d
r
g
Kerken
NeukirchenVluyn
e
GELSEN-
in
Rhe
g
Kom in de sluis! Kanaalvrachtschepen overwinnen hoogtemeESSEN ters via de imposante sluizen in Hamm, Datteln, Haltern am See, Dorsten en Hünxe. BOCHUM
OBER-
n
8
r
Werne
Merschoven
10
Dolberg
Heessen
Schling
W
BOTTROP
h
12
BockumHövel
d
d
u
e sc h Em
Steek de rivier nog eens over met de fietspont en neem afKampscheid van de Lippe op haar Lintfort weg naar de Rijn.
Geldern
R
Da
Rietberg
enba
Bad Waldliesborn
l
n
Ne ue
15
Waltrop
Verl
Ölb
Wadersloh
7
-Stuckenbrock
1
DETMOLD Hermannsdenkmal
a
LIPPEMONDING EN LIPPE- PONT ‚QUERTREIBER‘
Alstedde
HAUSEN
Kötterberg
Len
Rheinberg
Bork
al s-Kan Em
Issum
DINSLAKEN
Lippe
dun
11
GLADBECK
Datteln
16
Vinnum
18
RECKLINGHERTEN
Alpen
-K a
6
a
L
65 Hövelsberg
OerErkenschwick
Selm
tm
k te l
23
ln
Ke m
ten
Xan Forst
Iss el
1 n 1Voerde
Sprin
Niers
i
10
Wa l d
Ahsen es el -D at te
8
MARL
Hardt
e r
H a a123r d
ach
5
u c k B e
1
Der Knick 238
e th Ne
e
Friedrichsfeld
Wenge Hervest
20 D i e
Olfen
Eversum
D o
h
Rhein
r
Hünxe
Sickingmühle
17
Stev er
Westleven
Beckum
W
e
Gahlen
DORSTEN
Bossendorf Flaesheim Dachsberg
Freiheit
11
Nordkirchen
Oerlinghausen
Alme
Drevenack al KrudenKan Gartrop- nburg Bühl a t D l e We s H ü n x
Holsterhausen
Lippe
Lippramsdorf
AHLEN
r
n
Pa
Obrighoven
Mark
21
Neubeckum
Lüdinghausen
e
Westrup
Emmelkämper
Bricht
berg
l na
25
Schermbeck
Peddenberg
Halterner Stausee
Wolfsberg 68
22
w al d
B o r ke n
Haltern am See
Drensteinfurt
Ascheberg
19
ROMEINSE NEDERZET TING ANREPPEN
De 23 hectare grote legerplaats Clarholz was een troepen- en bevoorradiWap Ennigerloh elba Rhedangskamp van de legioensoldaten ch Oelde die vochten in Germanië. EenWiedenbrück leerpad wijst u de weg door de geschiedenis.
Sendenhorst
a
i
Schloss Holte-
GÜTERSLOH
Herzebrock-
D De pont zet u in Hamm Pont ahoi! gratis met eigen spierkracht over de Lippe – de fiets gaat natuurlijk mee!
n
Lage
n
Xanten
WESEL
9
M
4
e
Lemgo
a
n
Rhein
Granatsberg
h e H o
24
Flüren
Bislich
135
Raesfeld
r -
-Em r t LIPPE-PONT LUPIA und tm v e
Dülmen
Heub ach
d
el
g
Beg
Leopoldshöhe
e
Lüttingen
e
n
Ang
BIELEFELD
S
i e d
a
l ana s-K
ne
N
6
r Do
W
12
Senden
Reken
Dämmer-
l
n Fu
Paulsberg 57
e Berge
LVR-ARCHEOLOGISCH PARK X ANTEN
Hamminkeln
r
r
H
Borken
LVR-archeologisch park Xanten Het grootste archeologische openluchtmuseum van Duitsland op het terrein van de Romeinse Rees stad Colonia Ulpia Traiana ontvangt u voor een excursie naar het verleden.
Kalkar
e
d
Rhede
el
t
ar
BOCHOLT
Iss
s
W
Isselburg
Di
n
e
12
Aa
ü
r
Ems
ach
h
rich
M
Ax tb
u
(Hermannsmonument) herinnert aan de ‚Slacht in het O s Teutoburger Wald‘ (9 n. Chr.) en ontvangt u bij het startpunt van de Römer-Lippe-Route.
r Mar k
Lutter
o
eide he H Ho
Hünsberg 106
Belle
347 Windelstein
s
Aalten
Coesfeld
e
ge Steek met behulp van eenlinslinger de Lippe over op de plaats waar decennia geleden de veerman mijnwerkers naar hun dienst Velen roeide in de in 1930 gesloten mijn Baldur. Aa
Harsewinkel
b
HERM ANNSDENK M AL
g
Berk el
Sch
Telgte
MÜNSTER
Sassenberg
Mönkeberg 226
Het ‚Hermannsdenkmal‘ Steinhagen
daer Mark Rhe
Extert
Detmold
BAD SALZUFLEN
e
e
legerplaats ‚Aliso‘ zich bevond, staat r g tegenwoordig een zeer modern museum met originele museumstukNottuln ken uit vervlogen tijden. Vanaf 2016 Ha ge nb ac bijkomende pont in kunt u met een h Flaesheim oversteken.
Gescher
Hessel
Turquoisekleurig schittert de Ve l s e n e r M a r bron Emsvan de Lippe, ook wel k het‚ oog van Odin‘ genoemd, tussen de Arminiustempel en de imposante kasteelruïne. Warendorf
Bad Lippspringe
t
Heide
LIPPE-PONT BALDUR
Do r
Goor
m Havixbeck b WaarBillerbeck 2000 jaar geleden de Romeinse
Lohner
rlheide
o
Horn-Bad Meinberg Kalletal Hermannsdenkmal
Jor d
Stadtlohn
Schi
1
Bev er
LIPPEBRON
t
Halle
0 km
300 Saalegge
o
10
Winterswijk
Het
e
broek
rs We
Noorder-
2
u
8 km
R
k
INCHEM
LWL-RÖMER MUSEUM EN B LIPPE-PONTa HALTERN A M SEE u
Bever Mark
20 km HERFORD
Delbrück Werther
Versmold
Ostbevern
Rosendahl
9
N I E D E R L A N D E
a
ee eB ch ks
Vreden
heide
Ems
37 km
Enger
Spenge
Paderborn
e
N i eLippetal d e r s Wadersloh a c h s e n
Ahlen/Dolberg Br uesken-
Altenberge
Die Bröcke
T
Lippstadt
50 km
el
Bergkamen
a Ba
Oost Gelre
Welver
68 km
Di em
Waltrop
HammGreven
Hilter 98 km 92 km
We rre
Ö
Olfen
Werne
110 km
h
ge
Haltern amAhaus See
ch
a lb
Lünen
e cht Ve
Berkel
Dorsten
C ro s e w i c ke r Feld
Selm
130 km
el
Datteln
140 km
He ss
Slin
Wesel
Marl
153 km
er ge
Schermbeck
214 km 206 km 198 km 190 km 184 km Steinfurt 170 km 165 km
B
Hünxe
228 km
r
Berkelland
Xanten
238 km
e
260 km 250 km
m
267 Berkel km
ke
279 km
Sese
295 km
lay-out grafiek openbaar vervoer: Heimrich & Hannot GmbH
cartografie: mr-kartographie, Höhenpunkt Gotha
hoog punt Höhenpunkt Höhenpunkt
typografie: 2WERKRUHR GrafikDesign & Kommunikation, Mülheim an der Ruhr 0
10 km
druk: W. Kohlhammer Druckerei GmbH + Co.KG, Stuttgart ???? stand: december 2015
MEER INFO OP WWW.ROEMERLIPPEROUTE.NL
Een gemeenschappelijk project van: