Gebiedsvisie Recreatie en Toerisme Loosdrechts Plassengebied by Projectbureau Vrolijks

Gebiedsvisie recreatie & toerisme Loosdrechts Plassengebied Bouwsteen Masterplan Oostelijke Vechtplassen

‘Om het Loosdrechts Plassengebied goed te houden zijn meer bestedingen nodig…’ Eindversie, 1 februari 2016 &

In opdracht van platform recreatie en toerisme Wijde Meren

INHOUD Samenvatting 1. Inleiding 2. Analyse 3. Vitaliteit bedrijven 4. Visie 5. Beweging 6. Bijlagen

4 5 19 23 35 49

Samenvatting

De sector recreatie en toerisme is toe aan verandering en wil door verbreding de basis voor instandhouding van het landschap versterken. Het Loosdrechts Plassengebied is toe aan vernieuwing. Het gaat niet meer vanzelf. Ondanks de centrale ligging en het recreatielandschap te midden van natte topnatuur en buitenplaatsen zit het recreatieve product in een negatieve spiraal. De economische impact is met â&#x201A;Ź80 mln. directe bestedingen en 1.000 banen aanzienlijk. Analyse wijst uit dat er kansrijke markten zijn die onvoldoende worden bediend. Het beleid en het bedrijfsaanbod zijn te weinig gericht op verandering en onvoldoende vitaal. Daardoor wordt te zeer gericht op de markten van het verleden. Dat moet anders. De leefstijlen waar het Loosdrechts Plassengebied zich te eenzijdig op richt krimpen en kansrijke markten kennen andere leefstijlen en behoeften. De ondernemers uit het Loosdrechts Plassengebied kiezen in hun visie voor gebruik van de natuur en cultuur als decor voor een relaxed vrijetijdslandschap waar varen in sloepen en kort verblijf voor een paar uur of een paar dagen centraal staat. Zij doen dat met lef en stijl op basis van moderne kwaliteit. Zij willen ruimte voor vernieuwing om andere leefstijlen uit de stad en het buitenland naar het gebied te trekken. Daarmee wordt de basis voor duurzaam gebruik van het gebied door bestaande gebruikers ook minder wankel. De vrijetijdssector in het Loosdrechts Plassengebied maakt daarmee keuzes voor waterbeleving, kwaliteit, bereikbaarheid en recreatief gebruik. Deze keuzes zijn vertaald in prioriteiten voor wat betreft de acties en projecten. Zij verwacht daarmee de economische impact te verbreden, de basis voor voorzieningen te versterken en daarmee op termijn ook een bijdrage te leveren aan de instandhouding van een uniek stukje Nederland dat door gasten en inwoners duurzaam gebruikt kan worden om relaxed van het leven te genieten.

1. Inleiding

Er is brede behoefte aan een robuuste en duurzame ondernemersvisie op het Loosdrechts Plassengebied In het Loosdrechts Plassengebied wordt door de provincie NH een Masterplan gemaakt. Daarnaast zijn overheden en andere organisaties bezig hun beleid te formuleren. Om door te kunnen pakken willen zij weten wat de ondernemers willen bereiken in het gebied. Aan de bureaucombinatie ZKA & Vrolijks is opdracht gegeven om samen met ondernemers in het gebied een Gebiedsvisie Recreatie en Toerisme uit te werken. Een gezamenlijke visie op recreatie en toerisme is juist nu noodzakelijk: • Het ging altijd wel goed met het Loosdrechts Plassengebied. Nu niet meer. Dus is nu actie en samenwerking nodig en dat besef is er bij de ondernemers. • Elke ondernemer dacht een beetje in zijn eigen straatje. Door samenwerking ontstaat niet elan. Dit besef dringt door. • De gemeenten hebben geen doel of visie aan de ondernemers meegegeven waarop zij kunnen inspelen of zich aan kunnen optrekken. Gemeenten willen weten waar ondernemers voor gaan en willen dit waar mogelijk verankeren in beleid. • De Provincie Noord-Holland formuleert haar beleid op het gebied van waterrecreatie. Zij heeft de input en agenda van de ondernemers uit het Loosdrechts Plassengebied hard nodig voor een goede aansluiting op bijvoorbeeld de investeringsagenda en Natura 2000.

2. Analyse

Deze analyse bestaat uit vier bouwstenen: kenmerken van het gebied, economische kracht, speerpunten van beleid en de markt. &

We liggen wakker • • • • • • • • • • • •

Innovatie ontbreekt Er wordt te weinig geïnvesteerd Complete gebiedsrenovatie is nodig Ondernemers zijn onderling verdeeld Projectontwikkelaars drukken met woningbouw toerisme uit het gebied Vaarverbindingen tussen plassen zijn suboptimaal (rondjes varen niet mogelijk) Interne bereikbaarheid is beperkt Verbindingen tussen fietsen/wandelen/varen ontbreken Rust en ruimte zijn speerpunten maar niet onderscheidend tov. andere gebieden. Geen internationale bekendheid Geen jaarrondbestemming Er zijn teveel belemmerende en remmende regels en vergunningen

2. Analyse van het Loosdrechts Plassengebied

Methodiek waarmee de diagnose van het Loosdrechts Plassengebied wordt gesteld kent vier invalshoeken

1. Kenmerken Loosdrechts Plassengebied

2. Economische kracht

Diagnose vitaliteit 3. Speerpunten van huidig beleid

4. Markt

2.1 Kenmerken Loosdrechts Plassengebied

Het Loosdrechts Plassengebied ligt centraal, nabij grote steden en biedt optimale variatie op korte afstand Unieke ligging van topnatuur tussen Amsterdam, Utrecht en Hilversum • Het Loosdrechts Plassengebied biedt internationale topnatuur en bijzondere recreatie mogelijkheden. • Het gebied ligt uiterst centraal in Nederland. Vanuit Oud-Loosdrecht ben je binnen 45 autominuten in hartje Amsterdam (35 km.) of Utrecht (30 km.). • Hilversum en ‘t Gooi liggen op steenworp afstand. • Op korte afstand liggen de vestingstad Naarden, buitenverblijven langs de Vecht, in ‘s-Graveland en op de Utrechtse Heuvelrug.

2.1 Kenmerken Loosdrechts Plassengebied

Een uniek waterrijk gebied met bijzondere landschapsstructuur van water en land wordt intensief gebruikt voor land- en waterrecreatie Kenmerkende kwaliteiten van het gebied • Buitenplaatsen herinneren aan de grandeur van de Gouden Eeuw • Op korte afstand van de stad op overgang van zand en water • Omgeven door snelwegen (A2, A1, A27) en dus goed bereikbaar • Typisch Hollands landschap en veel oeverlengte • Rijk, sjiek en toch een casual gebied • Lintbebouwing in de kernen • Natte topnatuur, dichtbij en beleefbaar / doorgaanbaar • In het gebied geniet je van het leven! Bedreigingen waardoor de kwaliteiten onder druk staan • Het aanbod is deels verouderd en versleten • Grote leegstand in de horeca, onvoldoende klandizie door het jaar heen • Woningbouw drukt recreatie uit de markt • Conserverende, correctieve en oude bestemmingsplannen zonder link met gemeentelijke visie op recreatie en toerisme • Slib, bagger, ondieptes vragen om een oplossing • Waterplanten maken de plassen onbruikbaar • Gebrek aan organiserend vermogen tussen beheerorganisaties • Interne ontsluiting en OV-ontsluiting is beperkt • Beperking bediening spoorbrug bij Weesp snijdt gebied af van Nederland • Beperkte parkeerruimte en openbare ruimte langs de weg maakt een dagje uit weinig aantrekkelijk

2.1 Kenmerken Loosdrechts Plassengebied

Een omvangrijke sector met 185 bedrijven en 12.000 eenheden is een belangrijke (mede) ruimtegebruiker in het gebied 185 bedrijven en hun karakteristiek • 70 jachthavens van verenigingen en ondernemers vormen de basis van het aanbod en gebruiken een flink areaal natte ruimte. • 30 verblijfsrecreatiebedrijven, deels in combinatie met een jachthavenfunctie bieden met name een buitenhuis aan vaste gasten. • 30 werven, deels onderdeel van een jachthaven, bouwen, onderhouden, stallen en verbeteren de boten in de regio. • 15 hotels en B&B’s, met gezamenlijk een beperkte capaciteit, ontvangen toeristen voor kort verblijf. • 40 horecabedrijven aan de weg of aan het water verzorgen de gasten. Het seizoenpatroon maakt exploitatie moeizaam. 12.000 eenheden verspreid over het gebied • 1.400 verblijfseenheden (waarvan slechts ca. 300 toeristisch gericht). • 100 hotelkamers en B&B. • 9.950 ligplaatsen, ca. 30% van de capaciteit in Noord-Holland • Naar schatting minimaal 12.000 passantenovernachtingen

Illustratie, globaal (mede)gebruik van de ruimte voor recreatie en toerisme

2.2 Analyse van de economische impact van toerisme en recreatie

De sector en haar bezoekers zijn samen goed voor €80 mln. bestedingen en ca. 1.000 banen en een plezierige woonomgeving

Dagrecreatie

23% Verblijfstoerisme en bestedingen vaste ligplaatsen

Economische betekenis van de vrijetijdssector is aanzienlijk • De sector genereert €80 miljoen jaarlijkse bestedingen (inclusief logies-, horeca-, detailhandel-, entree- en vervoersbestedingen) en biedt aan 1.000 fte een baan. Dat is aanzienlijk. • Desalniettemin staat de economische betekenis onder druk. • Toeristische gebieden met meer stuwend kortverblijfsaanbod (zoals hotels, bungalows en toeristisch kamperen) en grote dag-recreatieve trekkers hebben doorgaans fors hogere bestedingsprofielen (zoals in Limburg en Zeeland). • De potentie om de economische impact te laten groeien is evenwel groot.

77%

Zie voor uitleg ZKA impactmodel bijlage 1

• •

Verblijfstoerisme en vaste ligplaatsen: bestedingen gerelateerd aan ligplaatsen, hotels, campings, bungalows, ed. Dagtoerisme: bestedingen uit bootverhuur, musea, dag-bezoeken, evenementen ed.

Economische betekenis in de context van enkele watersportgebieden • Binnen het Groene Hart heeft het Loosdrechts Plassengebied een stevige positie van ca. 30% van alle ligplaatsbestedingen (ligplaatsbestedingen zijn alle type bestedingen die op vaste en passantenplaatsen tot stand komen). • Het Loosdrechts Plassengebied scoort ca. 30% meer ligplaatsbestedingen dan de regio Rivierenland. Vergelijking met toeristische gebieden elders in Nederland • Gulpen-Wittem in Zuid-Limburg: €83 miljoen en 930 banen • Gemeente Berg en Dal (incl. Ooipolder) aan de Waal: €68 miljoen • Gemeente Doesburg aan de IJssel: €23 miljoen en ca. 400 banen • Zandvoort: €183 miljoen bestedingen en ca. 2.900 banen

Bron: Economisch Impactmodel ZKA (2016), bijlage 1

2.3 Analyse van het beleid

Er werd de laatste jaren veel geschreven over en voor de regio. De koppeling met de markt en de sector werd niet altijd gelegd Kenmerken van het huidige beleid t.a.v. recreatie en toerisme Overheidsbeleid biedt onvoldoende ruimte voor verandering. Het is te zeer gericht op behoud en minder op ontwikkeling, vernieuwing en verbreding. Echt pro-actief beleid voor recreatie en toerisme ontbreekt.

• • • • • • • • •

Gelaagd en versnipperd beleid Positieve grondhouding Weinig focus Geen echte keuze toerisme en recreatie vs. woningbouw Weinig marktoriëntatie Weinig ruimte voor innovatie en ontwikkeling Weinig duidelijkheid over verantwoordelijkheid van beheer Weinig samenhang tussen gemeenten weinig / geen focus van bedrijfsleven, allemansvriend

Gelaagd en versnipperd. De verantwoordelijkheid voor het ‘water’ en de ‘waterkant’ is erg ingewikkeld in Nederland. Er is een eigenaar, een verantwoordelijke voor de diepgang, de bodem, de waterkwaliteit, het dijkbeheer, het watergebruik, nautisch beheer, beschoeiing en de directe omgeving. Deze versnipperde verantwoordelijkheid leidt tot het probleem dat het water van heel veel organisaties is, maar eigenlijk dus ook van niemand.

2.4.1 analyse van de markt

Toerisme naar Amsterdam groeit snel. Amsterdam is dé ideale dagtocht vanuit het Loosdrechts Plassengebied i.p.v. andersom Internationaal toerisme in de metropoolregio Amsterdam • In 2015 ontving Amsterdam ruim 5 miljoen buitenlandse toeristen. Het internationaal Amsterdamtoerisme groeit met jaarlijks 5 á 6% (overnachtingen). • Toeristen die Amsterdam bezoeken verblijven er gemiddeld 1,9 nacht en 23% van de internationale toeristen bezoekt de regio voor een dagtripje. • I amsterdam zet vanuit haar spreidingsstrategie17 deelgebieden van de Metropoolregio in de etalage. Het Loosdrechts Plassengebied wordt aangemerkt als ‘Historical River Estates’ en ‘Leisure Lakes’. Deze producten zijn nauwelijks boekbaar voor toeristen via het Iamsterdam-platform omdat het gebied nog in de productontwikkelingsfase verkeert. • Met name de ‘Historical River Estates’ zijn volgens NBTC vanuit de Gouden Eeuw propositie prima te ´verkopen´ aan de doelgroep Post-moderns uit, mn. ZuidEuropa. Zij zijn gecharmeerd van Erfgoed. • Het Loosdrechts Plassengebied heeft veel concurrentie op de markt van internationaal Amsterdamtoerisme. Nadere analyse blijkt dat andere deelregio´s van de Metropoolregio (zoals de ‘Industrial Heritage regio) een sterkere positie hebben. Historical River Estates

Leisure Lakes

Illustratie, groei toerisme Amsterdam en de wijze waarop de omgeving van A’dam wordt vermarkt

Bron: Amsterdam Marketing en NBTC

2.4.1 analyse van de markt

De sloep is het meest vitale deelsegment in de watersportsector. De Hollandse Plassen zijn onder sloepenvaarders het meest populair De sloep heeft de beste groeikansen Nevenstaand schema geeft de vitaliteit weer van iedere watersportdeelsector. Op de verticale as is het aantal huishoudens opgenomen dat interesse heeft in deze vorm van watersport, op de horizontale as is het potentieel gedeeld door het aantal actieve beoefenaren. Hoe groter de bol, hoe groter de markt. Hoe verder naar rechts de bol, hoe meer potentieel. Bij een waarde boven 1 is er sprake van een groeimarkt. Sloepvaren is de enige grotere watersport-deelsector met groeipotentieel en daarmee de meest vitale deelsector. Het Hollands Plassengebied is het meest gewaardeerde gebied voor sloepen In nevenstaand schema zijn de waarderingen van sloepvaarders voor verschillende watersportgebieden in Nederland opgenomen. Het Loosdrechts Plassengebied is onderdeel van de Hollandse Plassen. • Friesland is het meest aantrekkelijke watersportgebied. Hollandse Plassen zijn nr. 2. • Friesland is voor kajuitbootvaarders het meest aantrekkelijk, de andere regio’s ontlopen elkaar niet zo veel. • De Hollandse Plassen zijn bij sloepenvaarders het meest populair. Sloepen vormen voor het Loosdrechts Plassengebied de basis voor potentieel langdurig succes

Bron: Hét Watersportonderzoek NBTC-NIPO 2013

2.4.1 analyse van de markt

Verblijfsrecreatie gericht op kortverblijf heeft tenminste 2x zoveel impact op bestedingen en werkgelegenheid terwijl langverblijf domineert in het gebied Het Loosdrechts Plassengebied wordt gekenmerkt door veel langverblijfaanbod • 80% van het verblijfsrecreatie aanbod in het Loosdrechts Plassengebied betreft langverblijfsaanbod zoals jaarplaatsen en recreatiewoningen die gericht zijn op ‘longstay’ (tweede woningen, tijdelijke huisvesting of permanente bewoning). Deze bedrijven kennen doorgaans goede rendementen op dit moment • 20% van het verblijfsaanbod is gericht op kortverblijf: hotels, verhuuraccommodaties, recreatiebungalows en kampeerplaatsen. • Een betere balans tussen longstay en shortstay biedt potentie voor nieuwe doelgroepen die vanuit de steden het gebied willen gebruiken. Kortverblijfaanbod leidt tot fors hogere omzet per m2 en het zorgt voor hogere bestedingen in de regio en breder draagvlak voor horeca en attracties • De omzet per m2 van kortverblijfaanbod is in het Loosdrechts Plassengebied bij toeristische recreatiebungalows, verhuur-accommodaties en hotels ca. 2x zo hoog dan hetzelfde type product gericht op langverblijf. • Daarnaast besteden toeristen die kort (1-14 nachten) in een gebied verblijven beduidend meer per dag dan langverblijf-gasten. • Kortverblijf gericht op een breed seizoen werkt stuwend op de regionale economie (horeca, bootverhuur, attracties, winkelen) en zorgt voor een levendig gebied.

2.4.2 Kansrijke leefstijlen

Leisure leefstijlen geven inzicht in de beleving van consumenten De Rode wereld Vitaliteit

Extravert / Naar buiten gericht open houding tov omgeving

Psychologische dimensie Omgang met emoties

Energieke, relatief jonge mensen. Leven met passie en “gaan ervoor”. Zijn creatief, eigenzinnig en soms tegendraads, willen vooral vrijheid

Gericht op gezelligheid in sociale omgeving “Bewust genieten” Actief levend, aandacht moet worden verdeeld sociologische dimensie

Individu oriëntatie

Hoe stelt men zich op ten opzichte van de omgeving

Dynamische mensen, gericht op controle. Zij geven niet graag de leiding uit handen. Hechten waarde aan kwaliteit en luxer producten. Zij zijn intelligent en met een wat zakelijke houding

Groeps oriëntatie

Sociaal gerichte mensen Meer op zoek naar zekerheid en veiligheid in de eigen omgeving. Zij handelen vaker vanuit routine, en beschrijven zichzelf als rustig, nuchter en traditioneel

De Groene wereld Zekerheid

De Blauwe wereld Controle

De Gele wereld Harmonie

Introvert/ Naar binnen gericht gesloten houding tov omgeving

Meer informatie is te vinden in bijlage 2

2.4.2 Analyse, kansrijke leefstijlen

Huidige leefstijlen zijn weinig vernieuwend en zoeken zekerheid. Nieuwe kansrijke leefstijlen zijn actiever en gaan vaker kort weg De Leisure Leefstijlen geven zeven typen recreanten weer die op hun eigen manier met (water)recreatie en vakantie omgaan. Elk type heeft zijn eigen wensen en behoeften. In bijlage 2 wordt dit nader toegelicht.

Leefstijlen zijn steeds vaker bepalend voor vakantievoorkeuren en recreatiegedrag. Het analyseren welke leefstijlen op dit moment bediend worden in het Loosdrechts Plassengebied en welke kansrijk zijn voor de toekomst is daarom een belangrijke stap. Uit het leefstijlonderzoek onder ondernemers in het Loosdrechts Plassengebied blijkt dat het aanbod en de huidige gasten hoofdzakelijk Groen/Lime/Geel zijn. Groen en Lime zijn leefstijlen die zich aan het einde van de vernieuwingscyclus bevingen (de witte pijl). Inwoners rondom de plassen zijn overwegend aqua/blauw en kansrijke doelgroepen voor het gebied (voor dag en verblijf) bevinden zich in de Paars/Rode leefstijlen. Dit zijn leefstijlen die veel meer voorkomen onder jonge stedelingen en stadsbezoekers voor korte vakanties. Er is een mismatch tussen het huidige profiel dat ondernemers bedienen met hun product, dat van de inwoners en het profiel van de kansrijke doelgroepen van de toekomst. Nieuwe kansrijke doelgroepen vragen om een aangepast product.

2.4.3 Analyse, kansrijke markten voor het Loosdrechts Plassengebied

De nieuwe kansrijke markten voor het Loosdrechts Plassengebied zijn (in)direct gekoppeld aan de stad Internationale gasten uit dichtbij-markten die tijdens herhalingsbezoek hun short-stay in de regio met een Hollands landschap bij Amsterdam-Utrecht willen doorbrengen. Amsterdam of Utrecht als dagtocht in plaats van het Loosdrechts Plassengebied als dagtocht. Zet in op de ‘Buitenplaatsen uit de Gouden Eeuw ’ (incl. ‘s-Gravenland) en het ‘Hollandse Plassengebied’ als trekkers en decor. De hierbij passende verblijfsrecreatie gericht op short-stay heeft tenminste 2x zoveel impact op bestedingen en werkgelegenheid dan langverblijf dat nu dominant is in het gebied. Regionale inwoners uit Amsterdam, Utrecht, Hilversum/Gooi, Almere en Amersfoort (samen ca. 2,5 miljoen) die de stadsdrukte willen ontvluchten vormen de basis voor de voorzieningen en bedrijvigheid van het Loosdrechts Plassengebied: dagtochten, buitenrecreatie, varen en beleving van ‘natte’natur vormen voor hen de belangrijkste activiteiten. Inwoners uit het hele land die een kort verblijf willen in een waterrijk gebied nabij Amsterdam en Utrecht vormen de belangrijkste basis voor het short-stay aanbod. Het watersportpotentieel (mensen die aan watersport willen doen maar die dat niet actief doen) in Nederland is met 14% groot. Boor deze markt aan als laagdrempelig, eenvoudig en dichtbij gebied (HISWA-onderzoek 2012). De sloep is het meest vitale deelsegment binnen de watersport. Verhuur groeit en bedient een jongere doelgroep. Huurders, overstappers en instappers verlangen naar een sloep. Hollandse Plassen is daarvoor het meest aantrekkelijke gebied van Nederland. &

3. Vitaliteitsdiagnose bedrijven In dit hoofdstuk wordt de vitaliteitsdiagnose weergegeven van het Loosdrechts Plassengebied. De bedrijfskwaliteit en het toekomstperspectief van de bedrijven worden geduid. &

3.1 analyse vitaliteit bedrijven

Hoe vitaal zijn de bedrijven in het Loosdrechts Plassengebied? Op basis van onderzoek onder 25 bedrijven en waarneming van ca. 100 overige bedrijven in het gebied hebben we een diagnose opgesteld van de vitaliteit van het recreatieaanbod (watersport, verblijfsrecreatie, horeca, dagrecreatie). Door de verzamelde data in het Vitaliteitsmodel Recreatie en Toerisme te plotten is een scherpe diagnoses gesteld en zijn nieuwe inzichten en verklaringen gevonden voor de vitaliteit van recreatiebedrijven in het Loosdrechts Plassengebied. Om op sectorniveau uitspraken te kunnen doen is verdiepend onderzoek nodig. Vitaliteitsmodel met twee assen: kwaliteit en perspectief â&#x20AC;˘ Kwaliteit van ondernemerschap en de onderneming. In welke mate is de ondernemer in staat in te spelen op de marktdynamiek? Hoe beoordeelt de gast de kwaliteit? Hoe is de bedrijfseconomische situatie? Welke (ruimtelijke) uitstraling heeft het bedrijf? Is er doelgroep-focus? â&#x20AC;˘ Perspectief van de ondernemer en de onderneming. Met welke cruciale (ruimtelijke) bedreigingen en/of kansen wordt de onderneming geconfronteerd? Heeft de ondernemer aansluiting bij de recreatieve vraag? De indicatoren zijn opgenomen in het assenstelsel linksboven.

3.1 analyse vitaliteit bedrijven

Het Loosdrechts Plassengebied teert op het verleden. De vitaliteitsproblemen van bedrijven zijn aanzienlijk groter dan elders in Nederland In meerdere regio’s in Nederland werd via dezelfde systematiek een analyse van de vitaliteit van de sector gemaakt op provinciaal, regionaal of lokaal niveau (Limburg, Zeeland, Voorne-Putten, Oisterwijk). Daardoor zijn de uitkomsten in perspectief te plaatsen. Het Loosdrechts Plassengebied heeft grote vitaliteitsproblemen • 35% van de bedrijven ontbeert perspectief. Zij beheren meer dan dat ze ondernemen. Dat kan je niet lang volhouden in de huidige markt. Wat moeten we doen om deze bedrijven perspectief te bieden? • 24% van de bedrijven heeft wel perspectief, maar onderneemt niet meer. • 13% is innovatief koploper, 15% zit daar bijna. Hoe kunnen we de kopgroep groter maken? • Overall ontbreken kwalitatief ondernemerschap en perspectief. Ongewijzigd beleid leidt tot het verlies van aansluiting met de markt van straks. Gevolgen: • Verdere neergang van kwaliteit bedrijven, functie-verandering naar ‘wonen’ • Daling economische impact • Minder draagvlak voorzieningen (horeca verder achteruit) • Grote druk vanuit woningbouw • Toekomst?: Loosdrechts Plassengebied als gesloten woon-community voor de happy few, met ‘De Strook’ als publieke ruimte voor de rest.

10 punten, samenvatting van analyse en diagnose

De analyses en diagnose van de vitaliteit schetsen een mismatch voor de toekomst. Een ommekeer is nodig 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7.

8. 9.

10.

De ligging van het gebied is uitstekend Natte recreatienatuur en buitenplaatsen uit de Gouden Eeuw geven het gebied unieke waarde, die beleefbaar is vanaf land en water De economische impact is hoog door veel ondernemers en bezoekers Het beleid voor recreatie is diffuus en gesegmenteerd. Daardoor is verandering niet goed mogelijk Het beheer van het gebied is versnipperd waardoor de bruikbaarheid onder druk blijft staan Er zijn kansrijke markten in de steden, die voor een paar uur of een paar dagen in het Loosdrechts Plassengebied willen recreĂŤren Maar het huidige productaanbod is te eenzijdig, niet vernieuwend en de recreatiekwaliteit van de openbare ruimte is niet op recreatie afgestemd. Daardoor blijft het bedienen van die nieuwe markten lastig De vitaliteit van het bedrijfsaanbod verzwakt de positie als er geen verandering komt Zonder verandering zal de economische impact dalen, en daarmee het draagvlak voor voorzieningen en de bestendige bruikbaarheid van het gebied voor recreatie Meer perspectief en meer kwaliteit binnen en buiten de bedrijfsgrenzen moeten zorgen voor een ommekeer. Als de bestedingen groeien met nieuwe doelgroepen wordt het draagvlak voor behoud en versterking vergroot en de economische impact versterkt.

4. Visie 2025

In dit hoofdstuk wordt onze visie uiteengezet en toegelicht. &

4.1. Visie op hoofdlijnen

Een goede visie heeft vier elementen in zich die met elkaar in verband staan. Ze geven de essentie weer De recreatieve gebiedsvisie van het Loosdrechts Plassengebied vormt de basisfilosofie (anker) en het toekomstbeeld (baken) van het gebied.

4. Gewaagde doelen

1. Waarom Loosdrechts Plassengebied

3. Kernkwaliteiten

2. Kern-waarden

De visie geeft bondig weer: 1. Waarom het Loosdrechts Plassengebied toeristisch recreatief van waarde zijn (hoger doel: waarom bestaan wij?). Helder, inspirerend, dé idealen van het Loosdrechts Plassengebied. Antwoord op de vraag: waarom is het erg als er geen Loosdrechts Plassengebied meer is? 2. Waarvoor staat het Loosdrechts Plassengebied (kernwaarden: waarvoor staan wij? Diepgewortelde overtuigingen). 3. Waarin Loosdrechts Plassengebied uitblinkt (kernkwaliteiten: waarom blinken wij uit?). Scheppen een band, leiden tot bezieling. Kunnen ook gewenste kernkwaliteiten zijn. 4. Waar Loosdrechts Plassengebied heengaat (gewaagd doel: waarheen gaan wij?). Bijvoorbeeld: naar de maan vóór het eind van het decennium (John F. Kennedy, 1961). Deze vier componenten vormen in samenhang de gebiedsvisie op de gastvrijheidssector van het Loosdrechts Plassengebied

De vier visie-elementen zijn afkomstig van ‘Kus de visie wakker’ (2011, Van der Loo, Geelhoed en Salmhoud).

4.1. Visie op hoofdlijnen

Kern van de visie Loosdrechts Plassengebied 2025 • Hét instapgebied van waterrecreatie in NL • 50% meer bestedingen door short-stay bestemming • Iconisch leisure-eiland • Recreatie draagt bij aan landschap

• Toegankelijk waterrecreatiegebied • Natte Topnatuur • Buitenplaatsen Vecht en ‘sGravenland • Optimaal samengaan van wonen en recreëren

4. Gewaagde doelen

1. Waarom Loosdrechts Plassengebied

3. Kernkwaliteiten

2. Kern-waarden

• Recreatienatuur op topniveau en Buitenplaatsen middenin de noordelijke Randstad • Holland bezoeken, Amsterdam zien • Waterrecreatie en kortverblijfgebied • Casual op niveau

• Lef (durf, daadkracht) • Vrijheid • Ontspanning • Genieten van het leven • Kwaliteitsbewust

4.2. Uitwerking visie: Waarom Loosdrechts Plassengebied?

Door het gebied te versterken als vrijetijdslandschap blijven de unieke kwaliteiten (landschap, natuur, cultuur) op lange termijn behouden Ondernemers in gastvrijheid van het Loosdrechts Plassengebied zijn ervan overtuigd dat het natte topnatuurgebied en de Gouden Eeuwse Buitenplaatsen blijvend beleefbaar moeten zijn middenin de Noordvleugel (noordelijke Randstad).

Om deze iconen blijvend te beleven vormt het Loosdrechts Plassengebied een casual waterrecreatie-bestemming en kortverblijfsbestemming op niveau. De groeiende economische impact die daardoor ontstaat moet ruimte bieden om gezamenlijk verantwoordelijkheid te nemen voor het instandhouden, versterken en ontsluiten van het gebied voor toekomstige generaties.

“…Spelevaren, Hollandsche luchten en groene zomen; een-plek-om-lief-te-hebben…”

4.3. Uitwerking visie: Kernwaarden

Ondernemers, inwoners en landschap vertegenwoordigen samen een unieke combinatie van kernwaarden om op voort te bouwen Lef

Vrijheid

Ontspanning Genieten van het leven Kwaliteitsbewust

Kernwaarden zijn diepgewortelde overtuigingen die passen bij mensen en de manier waarop zij wonen, werken, ondernemen en recreĂŤren. Ze geven weer op welke manier dingen worden aangepakt of gedaan. Ondernemers en bewoners kennen dezelfde soort kernwaarden. Zelfbewust, moedig, vrijgevochten, eigenwijs, trots en kwaliteitsbewust leven en ondernemen. Niemand doet mij watâ&#x20AC;Ś

Deze kernwaarden bieden ruimte voor verandering en voor een beter gebruik van de recreatieve omgeving.

4.4. Uitwerking visie: Kernkwaliteiten 2025

De kernkwaliteiten om de doelstellingen te bereiken sluiten aan bij de toeristische beleving en de instandhoudingsdoelen Kernkwaliteiten zijn aanwezig of gewenst. Zij geven weer waarin we uitblinken. Dat schept een band en zorgt voor bezieling in de aanpak van de toekomst

Middenin de Noordvleugel

Het Loosdrechts Plassengebied blinkt (straks) uit in ….. • Natte recreatienatuur op topniveau met plassenlandschap • Toegankelijke Gouden Eeuwse Buitenverblijven langs de Vecht en langs ‘s-Gravenlandse vaart. • Een onthaastingsgebied voor waterrecreatie en kortverblijf met een centrale ligging in Nederland middenin de Noordvleugel • Terrassen en hip strandgevoel aan het water • Wonen en gedifferentieerd recreëren gaan samen

4.5. Uitwerking visie: gewaagde doelen 2025

De doelen die wij onszelf stellen zijn gericht op duurzame benutting Met gewaagde doelen zet je voor jezelf een stip op de horizon. Waar werken we naar toe?

Het Loosdrechts Plassengebied kiest voor haalbare en meetbare doelen

Voorbeeld Leisure eiland Noordwijk

• Nummer 1 instapgebied voor waterrecreatie in Nederland • €120 miljoen economische bestedingen in 2025 (=50% toename), vooral door in te zetten op short-stay • Iconisch leisure eiland met een hoge belevingswaarde dat voor een publieke en private (investerings-)impuls voor de komende 10 jaar zorgt. • Recreatie draagt bij aan de natte topnatuur (door vitale bedrijven en groeiende economische impact)

“Het iconisch eiland vormt een bestemming, een attractie en een landmark tegelijk. Het brengt de kwaliteiten terug die we missen. Dat kan aan land, op een bestaand eiland of juist helemaal nieuw en anders.”

4.6 Uitwerking visie: Duidelijke keuzes

Deze visie kiest voor waterbeleving, recreatief gebruik, vrijetijdslandschap en voorzieningen met hoge kwaliteit Expliciete keuzes van ondernemers • Waterbeleving. Door het gebied economisch van nut te laten zijn met relaxte waterbeleving als kernbelofte. • Recreatief gebruik. Door recreatief gebruik van bewoners, dagen kortverblijfgasten. • Vrijetijdslandschap. Door een relaxt vrijetijdslandschap te zijn voor een paar uren vanuit huis. • Voldoende voorzieningen met hoge kwaliteit. Dit is mogelijk door de mix van bewoners, dag-gasten en short-stay gasten die zorgen voor draagvlak van voorzieningen in alle deelgebieden (natte topnatuur, horeca en cultuur in alle deelgebieden).

4.7. Uitwerking visie: Doelgroepkeuze

De visie vraagt om een doelgroepkeuze met meer zwaartepunt richting Uitbundig Geel en Ondernemend Paars Vakantie is activiteit, ontdekken en uitleven, ervaren en meemaken

Cultureel & Inspirerend Rood

Uitbundig Geel

Wat gaan we doen, waar gaan we naar toe?

Met wie gaan we op Gezellig Lime vakantie?

Sportief & Avontuurlijk Paars

Actief en sportief, activiteit centraal

Gezelschap centraal

Ingetogen Aqua Comfortabel & Luxe Blauw

Rustig Groen

Geel en Paars recreĂŤren graag op en om het water en gaan er vaker voor een korte break tussenuit. Samen vormen zij ca. 30% van de Nederlandse recreanten. De ondernemend paarse leefstijl is sterk vertegenwoordigd in de grote steden.

Vakantie is ontspannen genieten en tot rust komen

Bij deze visie hoort ook een ander doelgroep-accent. Stedelijke bewoners en bezoekers kennen andere leefstijlen. Het gebied moet (ook) deze gaan bedienen.

Ook internationale toeristen (Post moderns) sluiten aan bij deze leefstijlen. 31

Recreatie draagt straks bij aan het landschap

Onze iconen van nu en straks &

Bestaande gebruikers behouden hun mogelijkheden Nationale zeilwedstrijden jeugdopleiding en zeilkampen roeien

kanovaren

fietsen wandelen

Met behoud van het goede van nu &

Nr. 1 instap

Stijlvol

Vrijheid Vakantie Casual op niveau Iedereen kan varen

Loungen

Zien & Gezien worden

Sfeer van straks: Relaxed &

5. Beweging In dit hoofdstuk geven we richting aan themaâ&#x20AC;&#x2122;s en projecten en de gezamenlijke aanpak. We benoemen die zaken die essentieel zijn voor uitvoering van de visie. &

5.1. Thema’s

Zes thema’s die beweging brengen zodat de visie een stap dichterbij komt

Ontsluiten

Kwaliteitsverbetering

Ontwikkelingsruimte

Vrijetijdslandschap

Beleefbaar water

Organiseren en investeren

Hét instapgebied van Nederland voor waterrecreatie en aantrekkelijke kortverblijfsbestemming

5.2. Ontsluiten

Ontsluiting (extern en intern) van het gebied is essentieel om een short-stay en dag-bestemming te worden in de combinatie met de stad Actiepunten • Bereikbaarheid: Versterk de externe ontsluiting en bewegwijzering vanaf de omliggende snelwegen • Openbaar vervoer: Ontwikkel samen met het Openbaar Vervoerbedrijf en de Provincies een op toerisme gericht netwerk van verbindingen tussen gebied en de omliggende steden • Transferia en poorten: Ontwikkel transferia voor overstappen op plekken die ook eigen attractiewaarde hebben. Benut daarbij initiatieven die er op die plaatsen al zijn en versterk deze als nieuwe poort voor het gebied. Maak parkeertarieven aantrekkelijk en vervoersvormen flexibel • Routenetwerken: Realiseer een fijnmazig netwerk van langzaam verkeerroutes vanaf de transferia • Verbindingen over water: Ontwikkel veerpontverbindingen tussen de bestemmingen • Openbaar parkeren: Zorg voor voldoende parkeerruimte in de kernen in samenwerking met bedrijven

Inspiratie: trek de metro vanaf station Holendrecht door naar Loosdrechts Plassengebied &

5.2. Ontsluiten

Inspiratie: bebording aan afslagen vanaf Rijkswegen

Utrecht 15 â&#x20AC;&#x2DC;s-Hertogenbosch 67 A2

Varen en Buitenplaatsen A2

Bewegwijzering naar het gebied vanaf de A1, A2 en A27 38

5.3. Kwaliteitsverbetering

Transformatie van het aanbod (verblijfsrecreatie, horeca en watersport) naar een totaalproduct dat aansluit bij nieuwe doelgroepen (dag en verblijf) Actiepunten • Herverkaveling. Voer een traject uit van recreatieve ‘herverkaveling’ gericht op kwaliteitsverbetering en capaciteitsuitbreiding van short-stay verblijfsrecreatie en horeca. Provincie, gemeenten, ondernemers en toeristische bestemmingsorganisaties zijn hier o.a. bij betrokken. Zieltogende en niet-vitale locaties worden getransformeerd tot natuur of andere functies. Kansrijke ontwikkelingen krijgen de ruimte op bestaande of op nieuwe locaties. Denk aan nieuwe verblijfsrecreatie- en horecaconcepten die verweven zijn met de natuur en het water. • Leergang Ambities & Keuzes voor ondernemers. Ondernemers krijgen de mogelijkheid om te herbronnen en voor zichzelf de vraag te beantwoorden: ‘Waarom ben ik ook alweer ondernemer geworden?’. Zodoende formuleren ze heel concreet hun eigen identiteit en ambities in relatie tot hun omgeving en doelgroepen (Leisure Leefstijlen). De leergang bestaat uit werksessies waarbij ondernemers hun eigen ondernemersessentie (her)vinden. • Innovatieagenda. Maak naar aanleiding van de leergang met ondernemers samen een innovatieagenda (o.b.v. leefstijlen en deze visie) om samen te werken aan implementatie in de bedrijven. Ontwikkel nieuwe concepten en leer van gebieden als AREA47 in Oostenrijk • Productontwikkeling. Start gezamenlijk productontwikkeling op, gericht op combinaties vanuit en naar stedelijk gebied, met vervoer als essentiële component. Doe dit in nauwe samenwerking met I Amsterdam. • Differentiatie van havens. Bevorder de variatie van ligplaatsen in havens op basis van verschillende behoeften en gebruikersgroepen • Bootverhuur. Ontwikkel het aanbod van bootverhuur in de regio, zorg voor variatie en ontwikkel producten die de instap nog eenvoudiger maken • Deelconcepten. Bevorder de ontwikkeling van deelconcepten in en buiten havens ter verlaging van de drempel.

Inspiratie: Eind 2016 hebben 25 ondernemers een nieuw toekomstplan in lijn met de gebiedsvisie. &

5.4. Ontwikkelingsruimte

Pas regelgeving aan zodat de transformatie naar een gedifferentieerd en vernieuwend aanbod gericht op short-stay gasten kan plaatsvinden

Flexibel bestemmen

Actiepunten • Gezamenlijke gemeentevisies en bestemmingsplannen. Ontwikkel nieuwe gezamenlijke gemeentevisies R&T en ontwikkelgerichte bestemmingsplannen • Synergie natuur en recreatie. Maak in de bestemmingsplannen ruimte voor cross-over functies in natuurgebieden zodat natuur en recreatie elkaar versterken. Sorteer z.s.m. rand-voorwaardelijk voor op de komst van het iconische leisure-eiland • Benut erfgoed. Verruim mogelijkheden om erfgoed te benutten voor toeristische functies • Dubbelfunctie woonparken. Bestem niet-commerciële verblijfparken waar thans permanent gewoond wordt als dubbelfunctie: recreatie waar je mag wonen • Flexibele verblijfsrecreatie en havenindeling. Schrap de regels omtrent de oppervlakte eenheden verblijfsrecreatie en biedt daarmee meer flexibiliteit binnen de oppervlakte van het terrein of kavel (flexibel en vraaggericht bestemmen, bebouwingspercentage). Laat de indeling van een haven aan het bedrijf over zonder sturing op aantal ligplaatsen • Cross-overs tussen watersport en verblijfsrecreatie. Slecht de bestemmingsscheiding tussen watersport en verblijfsrecreatie. De innovatie zit op de grens. • Zet in op meer verblijfscapaciteit voor short-stay. Maak hotelontwikkeling mogelijk op meerdere plaatsen. Kijk daarbij ook naar vernieuwende appartementenhotels en bungalows met hotelservice (verwachte groeimarkt van de toekomst).

Inspiratie: in 2017 is er een gemeentelijk/provinciale beleidsloods voor het Loosdrechts Plassengebied die nieuwe plannen dwars door belemmerende wetgeving loodst &

5.5. Vrijetijdslandschap

Versterk het vrijetijdslandschap door de kwaliteit en bruikbaarheid van de openbare ruimte te vergroten Buiten de bedrijfsgrenzen is beleving en kwaliteit een noodzakelijke randvoorwaarde. Varen, fietsen, wandelen, terrassen (aan het water) zijn de hoofdingrediënten van een vrijetijdslandschap voor dagen short-stay. Actiepunten • Horeca aan het water. Maak horeca in de kernen mogelijk in relatie tot het water en strandgevoel • Recreatieboulevard. Zorg voor een aangepast wegprofiel met ruimte voor wandelen, fietsen, parkeren en rijden (volgens concept Recreatieboulevard). Organiseer dit zo mogelijk binnen de bestaande openbare ruimte en waar mogelijk samen met ondernemers binnen hun bedrijfsruimte (slagbomen naar achteren) • Aantrekkelijk wandelen en fietsen. Realiseer de missing links in wandelen fietsnetwerk in aansluiting op de kernen, de verblijfsrecreatie en langs pleisterplaatsen. Realiseer veerpontjes. • Betrek buitenplaatsen. Zorg dat buitenplaatsen toegankelijk zijn • Zichtbaar water. Maak het water zichtbaar door bij herontwikkeling doorzicht af te dwingen en publieksfuncties aan het water te bevorderen (horeca)

Inspiratie: in 2025 is het water vanaf het land beter zichtbaar en beleefbaar voor fietsers en wandelaars &

5.6. Beleefbaar water

Houd de plassen bevaarbaar voor zeilboten en versterk het vaarnetwerk met rondjes en bestemmingen voor groeimarkt (verhuur)sloepen De natte bedrijfsomgeving is een essentiële kwaliteit die onder druk staat. De kernkwaliteiten (waterlandschap en de buitenplaatsen) moeten door een vaarnetwerk voor short-stay gasten en dag-bezoekers bereikbaar zijn. Actiepunten • Bagger. Ontwikkel met natuurorganisaties en waterbeheerorganisaties een systeem om bagger duurzaam te verzamelen en binnen het gebied te verwerken tot landschapsversterkende elementen • Waterplanten. Ontwikkel met natuurbeschermingsorganisaties methoden om te grote groei van waterplanten tegen te gaan en draag als sector actief bij aan het beheren en uitvoeren van deze maatregelen • Korte vaarrondjes. Maak van het Loosdrechts Plassengebied echt één gebied. Maak korte rondjes varen mogelijk met een combinatie van plassen en vaarten, gericht op de verhuursector (dus prioriteit Loosdrecht-Wijde Blick) • Vaarbestemmingen. Haak door op de energie vanuit (potentiele) bestemmingen (Vesting Naarden, Hilversum, Fort Spion, opengestelde buitenplaatsen) en maak deze bereikbaar voor sloepen als gevarieerde vaarbestemming • Bruikbaarheid. Voorkom nieuwe beperkingen en houdt passeren van bruggen en sluizen betaalbaar en bruikbaar. Houd rekening met medegebruik, onder andere door kano’s

Inspiratie: in 2020 is er een iconisch leisure-eiland in de Loosdrechtse Plassen als vaar- en slaapbestemming met een zelfstandige exploitatie. &

5.7. Organiseren en investeren

Zorg voor een samenhangende organisatie die groei in het gebied aanwakkert door te investeren via een duurzaam verdienmodel Investeringen in de openbare ruimte en gezamenlijke vervoersoplossingen zijn nodig zodat de economische impact van recreatie en toerisme vergroten. Actiepunten â&#x20AC;˘ Organiseer daadkrachtig. Organiseer op basis van deze agenda een daadkrachtige ondernemersstructuur met vertegenwoordiging vanuit de verschillende kernen en bloedgroepen om mee te kunnen beslissen bij investeringsbeslissingen â&#x20AC;˘ Fondsvorming. Breng de bestaande exploitatiebelastingen (toeristenbelasting, OZB, rechten op watergebruik) deels onder in een fonds voor cofinanciering van initiatieven door ondernemers en gebruikers. Werk toe naar een duurzaam verdienmodel voor investeringen in de openbare ruimte met fondsvorming voor beheer, onderhoud en doorontwikkeling. o Programma maken. Bundel beschikbare investeringsmiddelen in een samenhangend programma als eerste impuls voor de regio. o Bindend co-financieren is nodig, om samen te kunnen investeren in projecten en verbetering die iedereen aangaan. Een Bedrijfs Investerings Zone voor de gastvrijheidssector zou een goed instrument kunnen zijn om zelfstandig, structureel en professioneel te investeren in het gebied.

Inspiratie: in 2020 rijdt er een automatisch en elektrisch aangedreven vervoersmiddel rondom de Loosdrechtse Plassen en van/naar het station Breukelen en de transferia. &

5.8 Verwachtingen, agenda per partner

Maak partners aanspreekbaar door deze gezamenlijke en samenhangende agenda met verantwoordelijkheid en taken Ondernemers gaan • De innovatie-agenda organiseren • Het openbaar vervoer netwerk mee-ontwikkelen • Het water bereikbaar maken • Het parkeerprobleem mee oplossen • Een gezamenlijke financieringsconstructie verkennen • Samen met de steden Product Markt Combinaties ontwikkelen Gemeenten wordt gevraagd • Gezamenlijke gemeentelijke visies recreatie en toerisme te ontwikkelen en bestemmingsplannen te flexibiliseren • De overige regelgeving aan te passen om innovatie mogelijk te maken • Beleid te formuleren voor het beleefbaar maken van water (functies en doorkijk) • De openbare ruimte herinrichten ten behoeve van de beleving, parkeren en verblijfskwaliteit • De herverkaveling te faciliteren • De ondernemersleergang te faciliteren • Een beleidsloods/transformatiemanager aan te stellen

5.8 Verwachtingen

Maak partners aanspreekbaar door deze gezamenlijke en samenhangende agenda met verantwoordelijkheid en taken De regio wordt gevraagd • Het wandel en fietsnetwerk aan te haken bij de kernen • Transferia te benoemen en deze optimaal aansluiten op het netwerk De provincies wordt gevraagd • Leiding te nemen omdat het gebied te groot is en bestuurlijk te druk voor gemeenten alleen • De beleidsruimte aan te passen om snelle vernieuwing mogelijk te maken • Een beleidsloods/transformatiemanager aan te stellen samen met de gemeenten • Een expertteam in te stellen • De havens van Naarden en Hilversum bereikbaar te maken vanaf het Loosdrechts Plassengebied • Onderzoek te doen naar de verbinding Wijde Blick-Loosdrechtse Plassen Het Waterschap AGV en Waternet wordt gevraagd • Pro-actief mee te denken met de (nieuwe) vaarverbindingen in het gebied • Het voortouw te nemen in de discussie over slib, diepgang en waterplanten • De bediening van kunstwerken af te (blijven) stemmen op veranderende watersportwensen • De transferia mee vorm te geven en het voortouw te nemen in de locatie Fort Spion

Nodig om de visie te realiseren Overtuiging Leiderschap Kleine kernclub publieke en private partijen (triple helix)

Daadkrachtig projectbureau

Inspirator &

ZKA Consultants

Projectbureau Vrolijks

Biesbosweg 16c 5145 PZ WAALWIJK

Parkstraat 1 B 4818 SJ BREDA

088-2100250

076-5339850

www.zka.nl

www.vrolijks.nl

@ZKA_Leisure

@Robvrolijks

Merlijn Pietersma 06-81909921 m.pietersma@zka.nl

Rob Vrolijks 076-5339850 info@vrolijks.nl

Bijlage ‘Omdenken’: een verschuiving van product naar beleving Van product

Naar beleving

Sloep 7 meter

Met familie een middag relaxen in een prachtig

Biefstuk met pepersaus voor €21,-

Connecten met een goede vriend tijdens een etentje aan het water

Jaarplaats (150 m2) met ligplaats (8 mtr.)

Samen ontsnappen aan de drukte

Huurbungalow met drie slaapkamers

Paar dagen samen aan het water met kids en hele vriendengroep

Deze nieuwe beleving stelt nieuwe eisen aan het product. Ondernemers en overheid zullen hierover samen nieuwe, vraaggerichte kaders moeten afspreken. &

Bijlage 1: Impactmodel Vrijetijdssector Model Het Impactmodel Vrijetijdssector is in 1998 ontwikkeld door ZKA in samenwerking met SEO, het onderzoeksinstituut van de Universiteit van Amsterdam. Het model is veel gebruikt in de sector. In 2010 is het model in opdracht van RECRON deels vernieuwd. De paramaters worden jaarlijks aangepast. Er wordt met name gebruik van gemaakt in onderzoeken naar de economische impact van gemeenten, regio´s en provincies. De resultaten van de berekeningen van het model geven de betekenis van toerisme en recreatie weer, uitgedrukt in bestedingen (in Euro’s) en werkgelegenheid (in Full Time Equivalenten).

Schema Impactmodel Vrijetijdssector Input: overnachtingen, bezoekersaantallen en capaciteit x Bestedingen per persoon per categorie (naar sectoren)  Output: Bestedingen (totaal en naar sectoren) -/BTW/accijns desbetreffende sector -/Inkooppercentage desbetreffende sector  Finale omzet per sector x Arbeidscoëfficiënten per sector  Output: Werkgelegenheid in fte’s (direct naar sectoren en indirect via multiplier)

De gehanteerde methodiek in het model is onderstaand schematisch weergegeven. 50

Bijlage: Impactmodel Vrijetijdssector Onderstaand zijn kort de diverse componenten van dit schema toegelicht. • Input In het model wordt onderscheid gemaakt tussen verblijfstoerisme en dagtoerisme. Voor beide vormen is nog nader onderscheid gemaakt tussen verschillende categorieën. Voor de verblijf toeristische categorieën bestaat de invoer uit overnachtingen (en voor de vaste standplaatsen en vaste ligplaatsen uit de (bezette) capaciteit). Voor de dag toeristische categorieën bestaat de input uit bezoekersaantallen. • Output De resultaten van de berekening geven de bestedingen en werkgelegenheid (direct en indirect) weer zowel in totaal als naar sectoren. De bestedingen zijn verdeeld naar sectoren (logies, horeca, detailhandel, entree en vervoer) en naar categorieën. In het model wordt geen rekening wordt gehouden met een ‘weglek-effect’. • Bestedingen De berekening van de bestedingen geschiedt op basis van gemiddelde bestedingen per persoon per overnachting of dagtocht. Bij de categorieën campings vast en watersport vast worden de bestedingen berekend op basis van een vast tarief per plaats per jaar. De totale bestedingen zijn in het model verdeeld over de sectoren waarin de bestedingen terecht komen. De volgende sectoren worden onderscheiden: – – – – –

Logies (alleen bij verblijfsrecreatie); Horeca; Detailhandel; Entree; Vervoer.

Bijlage: Impactmodel Vrijetijdssector (2) •

Werkgelegenheid De werkgelegenheid kan worden berekend nadat de bestedingen per sector bekend zijn. Hiervoor worden de totale bestedingen (per sector) gecorrigeerd voor een tweetal effecten: De bestedingen zijn inclusief BTW en accijns. Omdat deze tarieven geen directe invloed hebben op de werkgelegenheid in de sector, vindt hiervoor een correctie plaats; Daarnaast vindt er een correctie plaats voor de inkoopcomponent. Het aandeel ‘inkoop’ van de sector levert immers geen werkgelegenheid in de desbetreffende sector maar genereert voornamelijk werkgelegenheid bij de groot- en tussenhandel en producenten van levensmiddelen en non-food (brandstof, e.d.). Deze werkgelegenheid is opgenomen als ‘overig’.

•

Na bovenstaande correcties resulteert de finale omzet uit de toeristisch-recreatieve bestedingen.

•

De directe werkgelegenheid per sector wordt berekend door de finale afzet te vermenigvuldigen met de arbeidscoëfficiënt. Na het vaststellen van de directe werkgelegenheid, kan de indirecte werkgelegenheid worden bepaald. De indirecte werkgelegenheid is met name het gevolg van toeleveranties (productiemiddelen, bouwnijverheid, dienstverleners (banken, verzekeringsmaatschappijen, wasserij, etc.)) die nodig zijn om de afzet in de diverse sectoren te kunnen realiseren.

Bijlage 2: Leisure Leefstijlen De volgende paginaâ&#x20AC;&#x2122;s lichten het Leisure leefstijlenmodel toe dat in deze visie is toegepast. Het Leisure leefstijlenmodel is tot stand gekomen door een samenwerking van RECRON, NBTC.NIPO en SmartAgent. Het is ontwikkeld voor zowel de dagrecreatie, watersport als de verblijfsrecreatie. ZKA is gecertificeerd adviseur van de Leisure Leefstijlen. ZKA kan op een professionele manier advies uitbrengen omtrent de leefstijlen.

Bijlage: Leisure Leefstijlen

Het Leisure leefstijlenmodel (1) Achtergrond Brancheorganisatie RECRON heeft in 2008 onderzoek laten doen naar de motieven en behoeften van Nederlanders die in Nederland kamperen of naar een bungalowpark gaan. Dit onderzoek is uitgevoerd door SmartAgent (nu SAMR) en NBTC.NIPO. In 2013 is er opnieuw onderzoek gedaan naar de verblijfsrecreatie; nu in de hele breedte, dus ook hotels, B&B’s en jachthavens (in samenwerking met HISWA) zijn in beeld gebracht. In 2010 heeft RECRON onderzoek laten doen naar de leefstijlen in dagrecreatie. De combinatie van leefstijlinzicht in dag- én verblijfsrecreatie maakt dat de volle breedte van toerisme in beeld is gebracht. Inmiddels werken vele provincies, gemeenten en recreatieve ondernemers met de leisure leefstijlen. Het staat ook bekend onder de naam RECRON Innovatie Campagne (RIC). Het Leisure Leefstijlenmodel De recreatiesector is de laatste decennia fors gegroeid. Het aanbod van activiteiten en mogelijkheden is erg gevarieerd. Tegelijkertijd is de recreant van vandaag een stuk veeleisender en kritischer dan de recreant van tien of twintig jaar geleden. Het is dus belangrijk goed te weten wat de wensen en motieven van recreanten zijn, zodat daar met recreatieve voorzieningen optimaal op ingespeeld kan worden. Het moeilijke is alleen, dat “de recreant” niet bestaat. Voor beleidsmakers is het van belang een goed inzicht te hebben in de wensen en interesses zodat de juiste beleid- en strategiekeuzes gemaakt kunnen worden voor een, in recreatief opzicht, vitaal en interessant gebied. Voor ondernemers is het van belang een nauwkeurig beeld te hebben van de recreanten die geïnteresseerd zijn in de recreatieve voorzieningen die de ondernemers aanbieden. &

Bijlage: Leisure Leefstijlen

Het Leisure leefstijlenmodel (2) Wie zijn de recreanten? Wat willen zij graag aan activiteiten doen in een (natuur)gebied? En hoe kunt u het hen zo naar de zin maken, dat zij graag nog eens terug komen of hun vrienden en kennissen adviseren om het gebied of om uw onderneming ook eens te bezoeken? De zeven belevingswerelden (doelgroepen) voor recreatie zijn bepaald met behulp van het BSR速-model van SmartAgent (nu SAMR). Het BSR速-model bestaat uit twee dimensies, waarmee we het consumentengedrag voor een belangrijk deel kunnen verklaren; de sociologische en de psychologisch dimensie. De volgende pagina licht deze assen toe.

Bijlage: Leisure Leefstijlen

Beschrijving van de assen van het Leisure leefstijlenmodel De sociologische dimensie (horizontale as) geeft aan in welke mate men op zichzelf (linkerkant: individu centraal) of op zijn/haar omgeving (rechts: de groep centraal) is gericht. Mensen aan de individukant stellen hun eigen doelen en ambities centraal. Mensen aan de groepskant passen zich sneller aan bij de mensen in hun sociale omgeving en stellen de doelen die de groep wil bereiken centraal. Met de psychologische dimensie (de verticale as) wordt onderscheid gemaakt tussen een meer extraverte of open houding naar de samenleving (bovenkant) en een meer introverte of gesloten houding naar de samenleving (onderkant). Voor het domein recreatie is gekeken naar de vraag ‘Wat betekent recreatie voor u?’ We zien dan dat de twee dimensies een eigen invulling krijgen: Individu gerichte mensen (links) zetten bij recreatie de activiteit centraal terwijl groepsgerichte recreanten (rechts) het gezelschap centraal stellen. &

Activiteit, ontdekken en uitleven, ervaren en meemaken

Creatief & Inspirerend Rood

Uitbundig Geel

Wat gaan we doen, Ondernemend Wat betekent recreatie voor u? waar gaan Paars we naar toe? Ingetogen Aqua

Comfortabel & Luxe Blauw

Gezellig Lime Met wie gaan we iets doen?

Rustig Groen

Ontspannen genieten en tot rust komen

Extraverte mensen (boven) zoeken tijdens recreatie vooral actie, sportiviteit en ervaren centraal. Introverte recreanten (onder) zoeken juist de rust en ontspanning op. Uit het onderzoek naar recreatie komen 7 leefstijlen naar voren die allemaal hun eigen wensen, behoeften en motieven hebben. De volgende pagina’s lichten de 7 leefstijlen toe. 56

Bijlage: Leisure Leefstijlen

Segmentatiemodel Leisure Leefstijlen

Iedereen kiest eigen positie

Positionering van verschillende vormen van watersport in Leisure Leefstijlen

Bijlage: Leisure Leefstijlen Recreanten in de gele belevingswereld zijn levensgenieters die graag samen met anderen actief en sportief recreëren. Recreatie is voor deze groep genieten, uitgaan en lekker eten. Actief, sportief, gezellig en verrassend zijn de kernwoorden bij de vormen van recreatie die zij kiezen. Contact met anderen – familie, vrienden of kennissen – is belangrijk. Zij gaan regelmatig met een grotere groep dan alleen het eigen gezin op pad. Ze zijn energiek en enthousiast en letten er bij het uitkiezen van een activiteit op dat iedereen het naar zijn zin kan hebben. Deze recreanten beschikken vaak over iets meer budget dan gemiddeld.

Gezellig lime recreanten zijn gewone, gezellige mensen die recreëren om even weg te zijn van de dagelijkse beslommeringen. Recreëren is “even lekker weg met elkaar”. Daarbij staat samen zijn, gezelligheid en (sportieve) ontspanning centraal. De lime recreanten stellen daarbij geen bijzondere eisen. Een braderie of rommelmarkt is heel gezellig, je komt er altijd wel iemand tegen! Lekker vrij zijn, rust en doen waar je op dat moment zin in hebt, dat telt voor de recreanten uit de lime belevingswereld. Daarbij wordt wel een beetje op de kosten gelet; geld kun je maar één keer uitgeven.

Uitbundig Geel ‘Samen actief bezig zijn, uitgaan en genieten’

Gezellig Lime ‘Even lekker weg met elkaar’

Bijlage: Leisure Leefstijlen Recreanten uit de groene belevingswereld zijn rustig, nuchter, en serieus. Recreëren is voor hen niets anders dan uitrusten, ontspannen en tijd hebben voor je hobby’s. Even rust nemen in eigen omgeving en niets aan je hoofd hebben. Daar is genoeg moois te zien en te ontdekken, en je hoeft er niet ver voor te reizen. Groene recreanten omschrijven zichzelf relatief vaker als gewoon, bedachtzaam en kalm. Zij gaan graag hun eigen gang en vinden dat de maatschappij van vandaag wel erg aan het veranderen is. Hun gevoel is dat het “vroeger vaak beter was”. Eén- en tweepersoonshuishoudens in de oudere leeftijdsklassen zijn in deze groep relatief oververtegenwoordigd.

Recreanten uit de aqua belevingswereld zijn bedachtzaam, breed geïnteresseerd in cultuur en denken na over wat zij kunnen betekenen voor de maatschappij. Ze beschrijven zichzelf als ruimdenkend, rustig, geïnteresseerd in anderen en serieus. In deze groep vinden we relatief vaker ‘empty nesters’, die weer tijd hebben voor hun eigen interesses. Inspirerende maar ook vaak rustige activiteiten horen daar bij. Ze verdiepen zich graag in kunst en cultuur, willen volop meedoen met de maatschappij en alle veranderingen die zij daarin zien. Wandelen, fietsen, nordic walking houdt je fit!

Rustig Groen ‘Even rust nemen in eigen omgeving’

Ingetogen Aqua ‘Brede interesse, ruimdenkend en engagement’

Bijlage: Leisure Leefstijlen Recreanten uit de blauwe belevingswereld zijn zelfverzekerd en leiden een druk en dynamisch leven. Daarom vinden ze dat ze in hun vrije tijd luxe en stijlvol ontspannen verdienen. Ze zijn zakelijk en intelligent. Ze houden van stijl en klasse en zijn gericht op de exclusievere recreatievormen zoals wellness en bijeenkomsten met VIP arrangementen. Recreëren betekent voor hen ontspannen en afstand nemen van de dynamiek van alledag. Dit doen zij door actief te sporten maar ook door aandacht te besteden aan het ‘social network’. In hun vrije tijd zoeken zij graag “ons soort mensen”.

Recreanten uit de paarse belevingswereld laten zich graag verrassen en inspireren, met name door cultuur. Nieuwe dingen zien, ontdekken en beleven. Het gewone is vaak niet goed genoeg voor ondernemend paars ingestelde recreanten. Zij zijn op zoek naar een bijzondere ervaring. Centraal staat cultuur, daarnaast sportiviteit en activiteit. Toch zien we dat deze recreanten, na een drukke (werk)periode, ook erg kunnen genieten van een sauna of wellness arrangement. Tot de ondernemend paarse recreanten behoren relatief veel jonge één- of tweepersoonshuishoudens.

Stijlvol en Luxe Blauw ‘Luxe, stijlvol ontspannen, sport en ‘social network’’

Ondernemend Paars ‘Cultuur, historie, verrassing en inspiratie’

Bijlage: Leisure Leefstijlen Recreanten uit de rode belevingswereld zijn over het algemeen creatief en op zoek naar uitdagingen en inspirerende ervaringen. Ze gaan graag buiten de gebaande paden. Karakterkenmerken als onafhankelijk, intelligent, zelfbewust, artistiek en ruimdenkend passen goed bij deze recreanten. Het onbekende is juist spannend en prikkelend. Recreatie betekent, naast sport en ontspanning, ook het zoeken naar vernieuwende stromingen, moderne kunst en andere culturen.

Creatief en Inspirerend Rood â&#x20AC;&#x2DC;Creatieve, uitdagende en inspirerende ervaringenâ&#x20AC;&#x2122;