Η ΣΟΦΙΑ ΤΩΝ ΛΑΩΝ by Εκδόσεις Σαΐτα

Η Σοφία των Λαών, 111 θαυμάσιες ιστορίες από όλο τον κόσμο

_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Χρήστος Μαγγούτας

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________

Ο Χρήστος Μαγγούτας γεννήθηκε στη Φθιώτιδα. Σπούδασε νομικά στην Αθήνα και οικονομικά στο Τορόντο όπου ζει και εργάζεται τα τελευταία τριάντα χρόνια. Έχει γράψει τα βιβλία: «Σειρήνες», Εκδόσεις Σ. Ζαχαρόπουλου (ποιητική συλλογή) «Το Ημερολόγιο της Αγίας Κλαίρης», Εκδόσεις Αλεξάνδρεια (ιστορικό μυθιστόρημα) Ηλεκτρονικές διευθύνσεις του συγγραφέα: grecianc@yahoo.com chris@Mangoutas.com

Η Σοφία των Λαών, 111 θαυμάσιες ιστορίες από όλο τον κόσμο

ΧΡΗΣΤΟΣ ΜΑΓΓΟΥΤΑΣ

Η Σοφία των Λαών 111 θαυμάσιες ιστορίες από όλο τον κόσμο

Πρόλογος, γενική επιμέλεια βιβλίου Γιώτα Κοτσαύτη

Χρήστος Μαγγούτας

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________

Χρήστος Μαγγούτας, Η Σοφία των Λαών, 111 θαυμάσιες ιστορίες από όλο τον κόσμο ISBN: 978-618-5147-78-5 Απρίλιος 2016

Σχεδιασμός εξωφύλλου, επιμέλεια Γιώτα Κοτσαύτη, yotakotsafti1@yahoo.gr Σελιδοποίηση Ηρακλής Λαμπαδαρίου, www.lampadariou.eu

Εκδόσεις Σαΐτα Αθανασίου Διάκου 42, 652 01, Καβάλα Τ.: 2510 831856 Κ.: 6977 070729 e-mail: info@saitapublications.gr website: www.saitapublications.gr

Άδεια Creative Commons Αναφορά Δημιουργού – Μη Εμπορική χρήση Όχι Παράγωγα έργα 3.0 Ελλάδα

Με τη σύμφωνη γνώμη του συγγραφέα και του εκδότη, επιτρέπεται σε οποιονδήποτε αναγνώστη η αναπαραγωγή του έργου (ολική, μερική ή περιληπτική, με οποιονδήποτε τρόπο, μηχανικό, ηλεκτρονικό, φωτοτυπικό, ηχογράφησης ή άλλο), η διανομή και η παρουσίαση στο κοινό υπό τις ακόλουθες προϋποθέσεις: αναφορά της πηγής προέλευσης, μη εμπορική χρήση του έργου. Επίσης, δεν μπορείτε να αλλοιώσετε, να τροποποιήσετε ή να δημιουργήσετε πάνω στο έργο αυτό. Αναλυτικές πληροφορίες για τη συγκεκριμένη άδεια cc, διαβάστε στην ηλεκτρονική διεύθυνση: http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/3.0/gr/

Η Σοφία των Λαών, 111 θαυμάσιες ιστορίες από όλο τον κόσμο

Χρήστος Μαγγούτας

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________

Η Σοφία των Λαών, 111 θαυμάσιες ιστορίες από όλο τον κόσμο

Στα παιδιά όλου του κόσμου, για την ειρηνική συμβίωση των λαών… Χ.Μ.

Χρήστος Μαγγούτας

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________

Η Σοφία των Λαών, 111 θαυμάσιες ιστορίες από όλο τον κόσμο

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΠΡΟΛΟΓΟΣ......................................................................................................................................14 1. Ο ΛΟΦΟΣ.....................................................................................................................................17 2. ΑΥΤΟ ΠΟΥ ΕΠΙΘΥΜΕΙ ΠΙΟ ΠΟΛΥ ΜΙΑ ΓΥΝΑΙΚΑ.....................................................................19 3. ΤΟ ΤΡΙΤΟ ΣΑΛΠΙΣΜΑ ................................................................................................................22 4. ΧΑΝΝΕΡ ΝΤΥΝ........................................................................................................................... 24 5. Ο ΑΥΤΑΡΧΙΚΟΣ ΒΑΣΙΛΙΑΣ.........................................................................................................27 6. Η ΜΟΥΣΟΥΔΑ ΤΗΣ ΚΑΜΗΛΑΣ..................................................................................................34 7. Η ΤΡΙΧΑ ΤΟΥ ΛΙΟΝΤΑΡΙΟΥ.......................................................................................................37 8. ΤΟ ΤΑΜΑ ....................................................................................................................................40 9. ΙΣΤΟΡΙΕΣ ΜΕ ΤΟΝ ΧΟΤΖΑ .........................................................................................................41 10. Η ΑΛΛΗ ΛΕΟΠΑΡΔΑΛΗ............................................................................................................43 11. ΑΝΑΪΤ .......................................................................................................................................45 12. ΤΟ ΑΝΙΚΑΝΟΠΟΙΗΤΟ ΓΟΥΡΟΥΝΑΚΙ.......................................................................................52 13. Η ΒΑΤΡΑΧΙΝΑ ΚΑΙ ΤΟ ΑΓΟΡΙ ..................................................................................................55 14. Η ΝΥΧΤΕΡΙΔΑ...........................................................................................................................58 15. ΜΙΑ ΙΝΔΙΑΝΑ ΣΤΑΧΤΟΠΟΥΤΑ................................................................................................60 16. Η ΝΑΙΑ ΚΑΙ ΤΟ ΦΕΓΓΑΡΙ..........................................................................................................63 17. ΤΑ ΟΡΤΥΚΙΑ .............................................................................................................................65 18. ΚΟΙΝΗ ΛΟΓΙΚΗ.........................................................................................................................67 19. ΤΟ ΣΥΝΝΕΦΟ............................................................................................................................ 74 20. Η ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΗ ΑΓΑΠΗ..........................................................................................................76 21. Ο ΤΡΑΓΟΣ ΚΑΙ Η ΧΕΛΩΝΑ .......................................................................................................78 22. Ο ΜΥΤΑΡΑΣ ΠΡΙΓΚΙΠΑΣ..........................................................................................................80 23. Ο ΒΑΣΙΛΙΑΣ ΚΑΙ ΤΟ ΠΑΝΩΦΟΡΙ..............................................................................................83 24. Ο ΤΙΜΙΟΣ ΧΩΡΙΚΟΣ..................................................................................................................85 25. ΤΟ ΠΙΟ ΠΟΛΥΤΙΜΟ ΠΡΑΓΜΑ ..................................................................................................86 26. ΜΙΑ ΑΚΑΤΑΔΕΧΤΗ ΒΑΣΙΛΟΠΟΥΛΑ........................................................................................87 27. ΠΥΡΓΟΣ ΩΣ ΤΟ ΦΕΓΓΑΡΙ..........................................................................................................92 28. Η ΜΙΚΡΗ ΚΟΚΚΙΝΗ ΚΟΤΑ .......................................................................................................95 29. Η ΑΛΗΘΕΙΑ ΚΑΙ ΤΟ ΚΕΛΙ.........................................................................................................99

Χρήστος Μαγγούτας

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________

30. ΣΤΗ ΧΩΡΑ ΤΗΣ ΒΡΟΧΗΣ .......................................................................................................101 31. Ο ΔΙΟΓΕΝΗΣ ...........................................................................................................................103 32. ΟΙ ΑΡΧΑΙΟΙ ΣΠΑΡΤΙΑΤΕΣ ......................................................................................................105 33. Ο ΦΙΛΑΡΓΥΡΟΣ.......................................................................................................................108 34. Ο ΧΡΥΣΟΣ ΤΡΙΠΟΔΑΣ ............................................................................................................109 35. ΠΥΡΡΟΣ, Ο ΒΑΣΙΛΙΑΣ ΤΗΣ ΗΠΕΙΡΟΥ....................................................................................111 36. ΜΙΑ ΠΕΤΡΑ ΚΑΤΑΜΕΣΗΣ ΣΤΟΝ ΔΡΟΜΟ..............................................................................113 37. ΟΙ ΑΓΓΕΛΟΙ ΤΗΣ ΛΙΕΝΑΣ.......................................................................................................115 38. Η ΔΟΥΛΕΙΑ ΕΙΝΑΙ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ...............................................................................................117 39. ΤΙ ΧΡΩΣΤΑ Η ΣΕΛΗ................................................................................................................118 40. ΟΙ ΤΡΕΙΣ ΘΑΝΑΣΙΜΕΣ ΑΜΑΡΤΙΕΣ.........................................................................................120 41. Ο ΓΙΟΥΚΙ ΚΑΙ ΤΟ ΚΥΜΑ.........................................................................................................122 42. Ο ΚΑΘΡΕΦΤΗΣ ΤΟΥ ΜΑΤΣΟΥΓΙΑΜΑ....................................................................................125 43. ΟΙ ΠΡΩΤΟΙ ΑΝΘΡΩΠΟΙ ΚΑΙ ΤΟ ΤΕΡΑΣ ΤΟΥ ΘΑΝΑΤΟΥ ......................................................128 44. ΤΑ ΠΟΔΙΑ ΤΟΥ ΚΑΓΚΟΥΡΟ....................................................................................................130 45. ΓΙΑ ΕΝΑ ΚΟΜΜΑΤΙ ΡΟΥΧΟ ...................................................................................................132 46. ΙΣΤΟΡΙΕΣ ΤΟΥ ΡΑΜΑΝ ..........................................................................................................134 47. ΚΑΘΕΝΑΣ ΖΕΙ ΤΗ ΖΩΗ ΤΟΥ...................................................................................................136 48. ΟΙ ΕΞΙ ΤΥΦΛΟΙ ΚΑΙ Ο ΕΛΕΦΑΝΤΑΣ.......................................................................................138 49. Η ΠΛΗΡΩΜΗ .......................................................................................................................... 140 50. ΔΥΟ ΚΟΚΚΟΙ ΑΜΜΟΥ............................................................................................................142 51. Η ΑΣΗΜΕΝΙΑ ΑΣΠΙΔΑ ...........................................................................................................145 52. Η ΜΑΓΙΚΗ ΣΠΗΛΙΑ ................................................................................................................149 53. Ο ΕΛΑΦΡΟΜΥΑΛΟΣ ΥΦΑΝΤΗΣ .............................................................................................152 54. ΤΑ ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΑ ΧΡΟΝΙΑ.....................................................................................................154 55. Ο ΝΑΟΣ ΤΗΣ ΑΔΕΛΦΟΣΥΝΗΣ................................................................................................156 56. ΔΕΝ ΜΠΟΡΟΥΜΕ ΝΑ ΞΑΝΑΜΑΖΕΨΟΥΜΕ ΤΑ ΛΟΓΙΑ ΜΑΣ .................................................158 57. Ο ΣΤΡΑΤΗΓΟΣ ΚΑΙ ΤΑ ΡΑΠΑΝΑΚΙΑ......................................................................................159 58. ΤΟ ΜΑΓΙΚΟ ΣΠΑΘΙ.................................................................................................................160 59. ΟΡΙΧΙΜΗ ΚΑΙ ΚΕΝΓΚΙΟΥ.......................................................................................................162 60. ΞΕΓΕΛΩΝΤΑΣ ΤΟ ΣΤΟΙΧΕΙΟ ..................................................................................................165 61. Η ΚΙΣΣΑ, ΤΟ ΦΙΔΙ ΚΑΙ Η ΚΑΜΠΑΝΑ.....................................................................................167

Η Σοφία των Λαών, 111 θαυμάσιες ιστορίες από όλο τον κόσμο

62. ΚΥΝΗΓΩΝΤΑΣ ΤΗ ΛΕΥΚΗ ΤΙΓΡΗ..........................................................................................169 63. ΟΙ ΔΕΚΑ ΝΕΡΑΙΔΕΣ ................................................................................................................173 64. KΑΘΕΝΑΣ ΣΤΟΝ ΡΟΛΟ ΤΟΥ...................................................................................................176 65. Η ΑΛΕΠΟΥ ΚΑΙ ΤΟ ΕΛΚΗΘΡΟ................................................................................................178 66. Η ΧΙΟΝΑΤΗ (1).......................................................................................................................180 67. Η ΦΩΝΗ ΤΗΣ ΚΑΜΠΙΑΣ ........................................................................................................182 68. ΑΤΑΙΡΙΑΣΤΟ ΖΕΥΓΑΡΙ............................................................................................................184 69. Η ΒΑΡΚΑ ΤΟΥ ΡΑΤΑ...............................................................................................................186 70. Η ΧΙΟΝΑΤΗ (2).......................................................................................................................189 71. ΤΟ ΠΑΘΟΣ ΤΗΣ ΦΩΝΗΣ.........................................................................................................191 72. ΚΑΘΥΣΤΕΡΗΜΕΝΗ ΑΝΘΙΣΗ..................................................................................................192 73. Ο ΑΛΧΗΜΙΣΤΗΣ ..................................................................................................................... 194 74. ΑΓΑΠΟΥΣΕ ΤΟ ΧΡΗΜΑ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΟ ΑΠΟ ΤΗ ΖΩΗ ΤΟΥ ..................................................197 75. ΠΩΣ ΤΟ ΦΙΔΙ ΕΜΕΙΝΕ ΧΩΡΙΣ ΠΟΔΙΑ ....................................................................................198 76. ΤΟ ΧΡΥΣΟ ΠΟΥΛΙ...................................................................................................................200 77. Η ΒΡΟΝΤΗ ΚΙ Η ΑΣΤΡΑΠΗ ....................................................................................................202 78. ΟΙ ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΟΙ ΠΑΡΑΜΥΘΑΔΕΣ....................................................................................... 204 79. Ο ΓΕΩΡΓΟΣ ΠΟΥ ΒΡΗΚΕ ΤΗΝ ΕΥΤΥΧΙΑ................................................................................206 80. Η ΧΡΥΣΗ ΚΑΡΔΙΑ ΕΝΟΣ ΜΙΚΡΟΥ ΠΡΙΓΚΙΠΑ........................................................................210 81. ΤΟ ΔΙΛΗΜΜΑ ΤΟΥ ΣΙΔΕΡΑ ...................................................................................................213 82. ΤΟ ΑΓΟΡΙ ΠΟΥ ΧΑΘΗΚΕ ........................................................................................................215 83. Η ΝΤΟΡΑΝΗ............................................................................................................................220 84. Ο ΓΑΤΟΣ ΠΟΥ ΑΓΙΑΣΕ ............................................................................................................225 85. ΟΙ ΤΡΕΙΣ ΣΟΦΕΣ ΣΥΜΒΟΥΛΕΣ...............................................................................................227 86. ΤΡΕΙΣ ΒΑΡΙΕΣ ΠΕΤΡΕΣ...........................................................................................................229 87. Ο «ΑΔΕΛΦΟΣ» ........................................................................................................................231 88. Ο ΖΗΤΙΑΝΟΣ ΚΑΙ Η ΤΥΧΗ .....................................................................................................233 89. ΟΙ ΤΡΕΙΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ .............................................................................................................235 90. Ο ΧΡΥΣΟΣ ΚΙΘΑΡΙΣΤΑΣ .........................................................................................................238 91. Ο ΤΙΓΡΗΣ ΚΑΙ Η ΠΑΓΙΔΑ........................................................................................................241 92. Η ΠΙΠΑ ΤΗΣ ΕΙΡΗΝΗΣ ...........................................................................................................243 93. Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΔΥΟ ΦΙΛΩΝ.......................................................................................................... 244

Χρήστος Μαγγούτας

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________

94. ΤΟ ΠΝΕΥΜΑ ΤΟΥ ΠΟΤΑΜΟΥ ................................................................................................ 248 95. Η ΕΒΔΟΜΗ ΠΡΟΣΠΑΘΕΙΑ......................................................................................................250 96. ΤΟ ΤΑΙΡΙ ΕΝΟΣ ΠΟΝΤΙΚΟΥ ...................................................................................................252 97. ΠΩΣ ΑΣΧΗΜΥΝΕ Ο ΙΠΠΟΠΟΤΑΜΟΣ..................................................................................... 254 98. ΟΙ ΕΥΧΕΣ ΤΟΥ ΟΛΛΕ ..............................................................................................................256 99. Η ΑΦΟΣΙΩΣΗ ..........................................................................................................................260 100. ΨΑΡΙ Ή ΓΑΤΑ; ......................................................................................................................261 101. ΠΩΣ Ο ΛΑΓΟΣ ΞΕΓΕΛΑΣΕ ΤΗ ΦΑΛΑΙΝΑ ΚΑΙ ΤΟΝ ΕΛΕΦΑΝΤΑ..........................................262 102. Η ΣΤΟΛΗ ΤΟΥ ΜΑΝΔΑΡΙΝΟΥ .............................................................................................266 103. Η ΑΠΟΝΟΜΗ ΤΗΣ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗΣ.......................................................................................268 104. Ο ΣΟΥΛΤΑΝΟΣ ΚΑΙ Ο ΚΑΔΗΣ ..............................................................................................270 105. Η ΛΟΓΙΚΗ ΚΑΙ Η ΤΥΧΗ ........................................................................................................275 106. ΠΩΣ Η ΜΥΓΑ ΕΣΩΣΕ ΤΟ ΠΟΤΑΜΙ .......................................................................................279 107. Ο ΦΙΛΟΣ ΤΟΥ ΦΙΛΟΥ............................................................................................................280 108. ΕΝΑΣ ΚΑΘΡΕΦΤΗΣ...............................................................................................................282 109. ΤΟ ΣΠΙΤΙ ΜΕ ΤΑ ΧΡΥΣΑ ΠΑΡΑΘΥΡΑ .................................................................................. 284 110. ΠΕΡΙΜΕΝΟΝΤΑΣ ΤΟΝ ΘΕΡΙΣΜΟ.........................................................................................287 111. Η ΟΜΠΙ ΚΑΙ ΤΟ ΔΕΝΤΡΟ ΤΗΣ .............................................................................................288 ΕΠΙΜΥΘΙΟ ....................................................................................................................................289

Η Σοφία των Λαών, 111 θαυμάσιες ιστορίες από όλο τον κόσμο

Χρήστος Μαγγούτας

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________

ΠΡΟΛΟΓΟΣ «Με τις ιστορίες κοιμούνται τα παιδιά και ξυπνάνε οι μεγάλοι»1 Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται στη χώρα μας μια σταδιακά αυξανόμενη εκδοτική παραγωγή παραμυθιών και συλλογών ιστοριών που απευθύνονται τόσο σε παιδιά, όσο και σε ενηλίκους. Από τη μία η ανάδειξη της παιδαγωγική αξίας των παραμυθιών τα οποία «διδάσκουν τα παιδιά μας να εκτιμούν το αγαθό και να μισούν το κακό. Τα κατευθύνουν προς μιαν υψηλή εκτίμηση της αξίας της ανθρώπινης εργασίας. Τα ασκούν στην υπερνίκηση των δυσκολιών και τους καλλιεργούν τη γενναιότητα και το θάρρος. Δείχνουν ότι οφείλουμε να αγωνιζόμαστε, ακόμα και να θυσιαζόμαστε για μια καλή υπόθεση. Τραγουδούν το υπέροχο τραγούδι της φιλίας, της συναδελφικής πίστης και της αδελφικής βοήθειας. Διδάσκουν ακόμα, όταν τα παιδιά διαβάζουν, συγκριτικά, τα παραμύθια των άλλων λαών, τη βαθιά και ανεξάλειπτη φιλία μ’ αυτούς»2. Από την άλλη οι δυσκολίες της καθημερινότητας ενισχύουν την ανάγκη του ανθρώπου για κάτι πιο ευχάριστο, πιο ελπιδοφόρο, πιο αισιόδοξο. «Χρειαζόμαστε τις ιστορίες περισσότερο από ποτέ, όχι για να εθελοτυφλούμε και να ξεχνάμε τον περίγυρο που καθορίζει τις ζωές μας στο παρόν και υπονομεύει απροκάλυπτα το μέλλον των παιδιών μας, αλλά για να αντλούμε θάρρος και να διδασκόμαστε από την απόλυτα ενεργητική στάση των παραμυθιακών ηρώων σε μια αποφασιστική πορεία που αλλάζει στο τέλος τη ζωή τους θετικά. Ο λαϊκός άνθρωπος με την εκ φύσεως θετική του στάση για τη ζωή και τις δυσκολίες της, μπόλιασε την ασχήμια της καθημερινότητας του πραγματικού με την ποιητικότητα και τη σχεδόν ονειρική διάσταση του μεταφυσικού, καταλύοντας τους αναπόδραστους νόμους του φυσικού κόσμου. Ζύμωσε το αδύνατο και το απίθανο μέσα σε όρους ρεαλιστικούς. […] Ο λαϊκός άνθρωπος, αυτός ο άγνωστος φίλος του χτες, κλείνει το μάτι και μας λέει “Αδέρφια, ο κόσμος που βλέπετε δεν είναι μόνο αυτός που είναι. Τα πάντα είναι δυνατά, τα πάντα μπορεί να συμβούν! Αρκεί να το θελήσεις, αρκεί κι εσύ να τα δεις έτσι, και να τοποθετηθείς ανάλογα…”. Αυτό που φαίνεται ανυπέρβλητο μπορεί να νικηθεί και η αδικία θα αποκατασταθεί, η αλήθεια θα λάμψει, κι αυτό είναι μια κοινή θετική αξία και αντίληψη που διασώζεται και 1 2

ΧΟΡΧΕ ΜΠΟΥΚΑΪ, Ιστορίες να σκεφτείς, εκδόσεις Opera. Μ.Γ. ΜΕΡΑΚΛΗΣ, Το λαϊκό παραμύθι, εκδόσεις Ελληνικά Γράμματα, σ.193.

Η Σοφία των Λαών, 111 θαυμάσιες ιστορίες από όλο τον κόσμο

την προβάλλει ο παραμυθιακός λόγος σ’ όλες τις προφορικές παραδόσεις του χτες, μήνυμα για τις κοινωνίες του σήμερα. Τα παραμύθια μας επιτρέπουν να αντικρίζουμε τον κόσμο με άλλα μάτια και τον κάνουν σίγουρα καλύτερο»3. «Η Σοφία των Λαών» δεν είναι απλά ένα ακόμα βιβλίο με παραμύθια. Είναι ένα βιβλίο μαγικό, που περιλαμβάνει εκατόν έντεκα θαυμάσιες ιστορίες από όλο τον κόσμο. Η επιλογή τους έχει γίνει με μεγάλη προσοχή και επιμέλεια. Οι αποδόσεις είναι άψογες, δοσμένες με μια ματιά διαφορετική: πιο ευαίσθητη, πιο ανθρώπινη, πιο προσιτή. Το λεξιλόγιο είναι προσεγμένο, ευσύνοπτο, κατανοητό. Και, φυσικά, το επιμύθιο από τον Χρήστο Μαγγούτα μία ακόμη ευχάριστη έκπληξη για τον αναγνώστη: χρήσιμο και κατατοπιστικό. Δεν είναι τυχαίο ότι η πρώτη έκδοση αγαπήθηκε τόσο πολύ και έχει εξαντληθεί. Επιθυμία του συγγραφέα ήταν η δεύτερη έκδοση να είναι ηλεκτρονική και αναγνώστες από κάθε γωνιά της γης να έχουν σ’ αυτήν ελεύθερη πρόσβαση. Έπειτα από αρκετές καθυστερήσεις και ξεπερνώντας τα όποια εμπόδια, είμαστε σήμερα στην ευχάριστη θέση να σας παρουσιάσουμε τη δεύτερη έκδοση της Σοφίας των Λαών. Μυθικοί ήρωες, άνθρωποι απλοί, καθημερινοί, πρόσωπα υπαρκτά, ιστορικά, φανταστικά, παιδιά, νέοι, ηλικιωμένοι, άντρες και γυναίκες, πλούσιοι και φτωχοί, νεράιδες, ξωτικά, πλάσματα μαγικά, ζώα που αποκτούν ανθρώπινη λαλιά, μάγοι και μάγισσες, βασιλιάδες και πριγκίπισσες, καλοί και κακοί πρωταγωνιστούν και παρασύρουν τον αναγνώστη στον δικό τους κόσμο. Έναν κόσμο που μας υπενθυμίζει πως η γη είναι μία μεγάλη αγκαλιά. Αρκεί να ανοίξουμε την καρδιά μας και να τη δεχτούμε. Έναν κόσμο που μας υπενθυμίζει ότι αυτά που μας ενώνουν μπορούν να είναι περισσότερα από αυτά που μας χωρίζουν. Αρκεί να το θέλουμε. Έναν κόσμο που μας υπενθυμίζει ότι η Αγάπη είναι πιο δυνατή από το Μίσος, το Καλό είναι πάντα πιο δυνατό από το Κακό. Αρκεί να το πιστέψουμε. Καταβλήθηκε μεγάλη προσπάθεια ώστε να εικονογραφηθούν όσο το δυνατόν περισσότερες ιστορίες. Αξίζει ένα μεγάλο μπράβο και ένα μεγάλο ευχαριστώ σε όλους τους δημιουργούς που συμμετείχαν και διέθεσαν αφιλοκερδώς τον χρόνο τους και τις δουλειές τους, ώστε να έχουμε σήμερα μπροστά μας αυτό το όμορφο, πολύχρωμο αποτέλεσμα, μέσα από το οποίο αναδεικνύεται η πολυμορφία και η συνεργατικότητα. Όπως επίσης και στους μαθητές και τις εκπαιδευτικούς δύο δημοτικών σχολείων (2ο δημοτικό 3

ΔΗΜΗΤΡΗΣ Β. ΠΡΟΥΣΑΛΗΣ, Παραμύθια των παραμυθάδων, εκδόσεις Απόπειρα, σ.σ.18-19.

Χρήστος Μαγγούτας

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________

σχολείο Κερατέας, 107ο δημοτικό σχολείο Θεσσαλονίκης) που πρόσθεσαν τη δική τους ξεχωριστή πινελιά: πινελιά παιδικής αθωότητας και αλήθειας. Κλείνοντας, θέλω να ευχαριστήσω θερμά τις εκδόσεις Σαΐτα και τον Ηρακλή Λαμπαδαρίου, που πρόσφεραν στη συλλογική αυτή δουλειά μία φιλόξενη γωνιά. Τέλος, εύχομαι σε όλους εσάς, τους αναγνώστες, να απολαύσετε το βιβλίο, όπως το απολαύσαμε και εμείς που, καιρό τώρα, εργαζόμαστε ακούραστα και με αγάπη για να φτάσει στις οθόνες σας εντελώς δωρεάν. Εκατόν έντεκα θαυμάσιες ιστορίες από όλο τον κόσμο σας περιμένουν να ταξιδέψετε μαζί τους… Καλή ανάγνωση! Καλά ταξιδέματα! Γιώτα Κοτσαύτη, Φλώρινα, Ιανουάριος 2016.

Η Σοφία των Λαών, 111 θαυμάσιες ιστορίες από όλο τον κόσμο

1. Ο λόφος

Το αγοράκι έδειχνε απελπισμένο. — Δεν θα τα καταφέρω ποτέ να ανεβώ σ’ αυτόν τον λόφο, όπως εσύ, μεγάλη αδελφή. Θα περάσω όλη μου τη ζωή εδώ κάτω, χωρίς να δω τον κάμπο από ψηλά! — Τι κρίμα! έκανε εκείνη. Θέλεις όμως να παίξουμε ένα παιχνιδάκι, μια και δείχνεις τόσο στενοχωρημένος; — Θέλω, θέλω! ενθουσιάστηκε το μικρό αγόρι, όπως κάθε φορά που η αδελφή του του πρότεινε να παίξουν. — Κοίτα, θα κάνω ένα βήμα μπροστά… Βλέπεις πόσο καθαρά φαίνεται η πατημασιά μου; Μπορείς εσύ να το κάνεις αυτό; — Πώς δεν μπορώ; διαμαρτυρήθηκε το αγόρι. Κοίταξε πόσο καθαρό είναι και το δικό μου πάτημα! Μπορείς να ξεχωρίσεις τα δάχτυλά μου. — Εγώ όμως πατάω πιο δυνατά γιατί είμαι πιο μεγάλη. Για να δούμε, μπορείς κι εσύ να πατήσεις δυνατά; — Μπορώ! έκανε το αγοράκι. Κοίτα πόσο βαθιά χώνεται το πόδι μου στη σκόνη! — Μπράβο, αδελφούλη μου! Τώρα η σειρά μου πάλι. Πάλι και πάλι δοκίμαζαν τις πατημασιές τους, μετρούσαν το βάθος και το σχήμα τους, ένιωθαν τη σκόνη να κυλά ανάμεσα στα δάχτυλά των γυμνών ποδιών τους.

Χρήστος Μαγγούτας

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________

Ξαφνικά το αγόρι φώναξε θριαμβευτικά: — Κοίταξε τι ωραία θέα έχουμε από εδώ, αδελφούλα! Νομίζω ότι φτάσαμε στην κορυφή του λόφου! — Έτσι νομίζω κι εγώ, νεαρέ μου! έκανε εκείνη γελώντας καλόκαρδα. (Αγγλία) Εικόνα: Μαρία Καλαϊτζίδου

Η Σοφία των Λαών, 111 θαυμάσιες ιστορίες από όλο τον κόσμο

2. Αυτό που επιθυμεί πιο πολύ μια γυναίκα Ο βασιλιάς Αρθούρος ήταν πολύ στενοχωρημένος. Πριν από μερικές βδομάδες είχε νικηθεί σε μονομαχία από κάποιον γίγαντα, ο οποίος του είχε χαρίσει τη ζωή με μια προϋπόθεση: σε ένα μήνα θα έπρεπε να του απαντήσει στην ερώτηση «Τι είναι αυτό που επιθυμεί πιο πολύ μια γυναίκα;». Στην αντίθετη περίπτωση ο Αρθούρος θα έχανε το βασίλειό του και θα γινόταν σκλάβος του γίγαντα. Στις μέρες που ακολούθησαν τη μονομαχία ο Αρθούρος είχε συναντήσει χιλιάδες γυναίκες και είχε πάρει εκατοντάδες απαντήσεις: άλλες του είχαν πει ότι επιθυμούσαν τα πλούτη, τη δόξα, τα λούσα, άλλες έναν όμορφο ιππότη, άλλες τον έρωτα, τα ταξίδια, το να φτιάξουν οικογένεια και άλλες έδιναν διαφορετικές απαντήσεις. Κι όμως ο βασιλιάς, υποσυνείδητα, φοβόταν ότι καμιά από αυτές δεν ήταν η ολοκληρωμένη απάντηση που θα του εξασφάλιζε το βασίλειο και την ελευθερία. Κάποιο σούρουπο συνάντησε σε ένα δάσος μια χωριατοπούλα κι αποφάσισε να τη ρωτήσει κι αυτήν χωρίς πολλές ελπίδες βέβαια, γιατί τι θα μπορούσε να ξέρει μια απλή χωριατοπούλα που δεν το ήξεραν οι πριγκίπισσες; Την καλησπέρισε αφηρημένα και της έκανε την ερώτησή του. — Θα σου απαντήσω, του αποκρίθηκε εκείνη, αλλά θα μου υποσχεθείς ότι θα μου κάνεις όποια χάρη σου ζητήσω. Ξαφνιάστηκε με την απαίτηση της ο βασιλιάς και, για πρώτη φορά, έπεσε με προσοχή πάνω της το βλέμμα του. Ήταν το πιο αξιολύπητο πλάσμα που είχε δει ποτέ: καμπούρα, άσχημη, κουτσή, με τα πιο φτωχικά ρούχα που θα μπορούσε να φανταστεί κανείς. Ο Αρθούρος όμως δεν είχε πια επιλογή, την ίδια νύχτα έληγε η προθεσμία με τον γίγαντα και συμφώνησε να της κάνει όποια χάρη του ζητήσει. — Αυτό που επιθυμεί πιο πολύ μια γυναίκα είναι να τη σέβονται σαν άνθρωπο, απάντησε εκείνη. Ο Αρθούρος την ευχαρίστησε, την επαναβεβαίωσε για τον όρκο του και έτρεξε στο σημείο που θα συναντούσε τον γίγαντα. Εκείνος, όταν άκουσε αυτό που του είπε ο βασιλιάς, παραδέχτηκε ότι ήταν αλήθεια και του χάρισε το βασίλειο και την ελευθερία του. Χαρούμενος ξαναγύρισε στην κοπέλα και, αφού την ευχαρίστησε πάλι για τη βοήθεια της, της ζήτησε να του πει ποια είναι η χάρη που θέλει από αυτόν.

Χρήστος Μαγγούτας

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________

— Να με παντρέψεις με έναν από τους ιππότες της Στρογγυλής Τράπεζας. Αυτό δεν το περίμενε ποτέ ο βασιλιάς: ποιος από τους φημισμένους ιππότες του θα καταδεχόταν να παντρευτεί ποτέ μια τόσο άσχημη γυναίκα; Παρ’ όλα αυτά την ανέβασε στο άλογό του και, μετά από μακρινή πορεία, έφτασαν στο παλάτι του. Πραγματικά, όταν ρώτησε τους ιππότες δείχνοντας τη γυναίκα ποιος θέλει να την παντρευτεί για να υλοποιήσει τον όρκο του, όλοι χαμήλωσαν το κεφάλι για να αποφύγουν το βλέμμα του. Όλοι εκτός από έναν: τον ανιψιό του Γκαουέην. — Εγώ θα παντρευτώ την κυρία, δήλωσε αποφασιστικά. Οι γάμοι έγιναν το ίδιο βράδυ με όλο το βαρύ κλίμα που θα περίμενε κάποιος από ένα τόσο αταίριαστο ζευγάρι. Αργά τη νύχτα οι μελλόνυμφοι αποσύρθηκαν στον γαμήλιο κοιτώνα. Ο Γκαουέην κάθισε δίπλα στη φωτιά κοιτώντας τις φλόγες της και δίπλα του κάθισε η σύζυγός του. — Δεν αντέχει ο αγαπημένος μου σύζυγος να μου ρίξει ούτε ένα βλέμμα; ρώτησε εκείνη. Ο Γκαουέην γύρισε το βλέμμα του και έμεινε εμβρόντητος: δίπλα του καθόταν η πιο ωραία γυναίκα που είχε συναντήσει στη ζωή του και για την οποία θα μπορούσε να παλέψει με χιλιάδες ιππότες για να την κατακτήσει. — Μην παραξενεύεσαι, καλέ μου, του είπε αυτή. Υπήρχε μια κατάρα για εμένα να είμαι η πιο άσχημη γυναίκα του κόσμου μέχρι να βρεθεί ένας άντρας που θα κατάφερνε να ξεπεράσει την απέχθειά του για την ασχήμια μου. Εσύ το έκανες αυτό και σ’ ευχαριστώ, αλλά υπάρχει μια προϋπόθεση κι εδώ πρέπει να διαλέξεις: ή θα είμαι ωραία τη νύχτα για σένα και τη μέρα θα γίνομαι άσχημη για όλους τους άλλους ή θα είμαι ωραία τη μέρα και άσχημη τη νύχτα που θα με έχεις εσύ. Ξέρω ότι είναι δύσκολο ν’ αποφασίσεις. Αν είμαι ωραία τη μέρα, ασφαλώς θα μ’ ερωτευθούν πολλοί, ίσως να ερωτευθώ κι εγώ κάποιον από αυτούς και να σε εγκαταλείψω κάποτε. Αν είμαι ωραία τη νύχτα, θα είμαι μόνο για σένα, δεν θα κινδυνεύεις από κανέναν, αλλά θα ξέρεις πόσο δυστυχισμένη είμαι, αφού θα με κοιτάζουν όλοι με απέχθεια. Η απόφαση είναι τώρα δική σου. Ο Γκαουέην σκέφτηκε για λίγο και ύστερα είπε: — Έχει δίκιο ο βασιλιάς. Κάθε γυναίκα, ίσως και κάθε ανθρώπινο πλάσμα, θέλει να τη σέβονται σαν προσωπικότητα. Διαλέγω να είσαι ωραία τη

Η Σοφία των Λαών, 111 θαυμάσιες ιστορίες από όλο τον κόσμο

μέρα, γιατί πρέπει να σε σεβαστώ σαν προσωπικότητα και να μην προτιμήσω το δικό μου συμφέρον. — Αγαπημένε μου Γκαουέην, τώρα λύθηκε και το δεύτερο μέρος της κατάρας, που σου το είχα κρύψει για να μη σε επηρεάσω στην απόφασή σου και το οποίο έλεγε ότι, αν βρεθεί κάποιος που θα με σεβαστεί σαν άνθρωπο, τότε θα είμαι πάντα ωραία, μέρα και νύχτα, μέχρι να με γεράσει κι εμένα ο χρόνος, όπως όλα τα πλάσματα. Τον αγκάλιασε και τον φίλησε και για μια στιγμή το δωμάτιο έλαμψε πιο πολύ –και δεν ήταν από τις φλόγες της φωτιάς… (Αγγλία)

Χρήστος Μαγγούτας

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________

3. Το τρίτο σάλπισμα

Κάποτε ένας σιδεράς έτυχε να βρεθεί σε μια σπηλιά, της οποίας η είσοδος ήταν κλεισμένη με μια βαριά κλειδωμένη πόρτα. Πήγε στο εργαστήρι του και, μετά από πολλές προσπάθειες, κατάφερε να φτιάξει ένα αντικλείδι και να την ανοίξει. Άναψε έναν δαυλό και άρχισε να περιεργάζεται το εσωτερικό της παράξενης σπηλιάς. Ήταν τεράστια σε μέγεθος και στο δάπεδό της είδε εκατοντάδες στρατιώτες ξαπλωμένους, σαν να ήταν νεκροί ή σαν να κοιμόνταν. Δίπλα στον αρχηγό τους είδε μια τεράστια σάλπιγγα και κατάλαβε ότι ήταν η Ντορντ Φιάν, η μαγική σάλπιγγα που θα ξυπνούσε τους στρατιώτες του Φιν για τη μεγάλη επίθεση. Ο σιδεράς έπιασε τη σάλπιγγα και τη σήκωσε με δυσκολία, γιατί ήταν ψηλότερη από αυτόν. Εκείνη τη στιγμή άκουσε μια πολύ σιγανή φωνή να του λέει «Σάλπισε!». Τρέμοντας έβαλε το στόμιο της σάλπιγγας στο στόμα του και φύσηξε δυνατά και καθαρά. Την ίδια στιγμή οι άντρες που ήταν ξαπλωμένοι κάτω άρχισαν να τανύζονται σαν να ξύπναγαν από βαθύ ύπνο. Τρόμος έπιασε τον σιδερά με το ενδεχόμενο να ξυπνήσει όλους αυτούς τους γιγαντόσωμους άντρες, αλλά, πάλι, η μυστική φωνή είπε πιο δυνατά αυτή τη φορά: «Σάλπισε!». Με το δεύτερο σάλπισμα οι άντρες ανασηκώθηκαν, έστρεψαν τα κεφαλιά τους και κάρφωσαν το βλέμμα τους πάνω του.

Η Σοφία των Λαών, 111 θαυμάσιες ιστορίες από όλο τον κόσμο

«Σάλπισε!» ακούστηκε για τρίτη φορά δυνατά και καθαρά η φωνή, αλλά ο σιδεράς είχε τόσο πολύ τρομάξει που άφησε τη σάλπιγγα να πέσει στο έδαφος, έτρεξε προς την έξοδο, βγήκε έξω, έκλεισε και κλείδωσε την πόρτα και το έβαλε στα πόδια, ενώ από τη σπηλιά ακούγονταν θλιμμένες κραυγές: — Μας άφησες χειρότερα από ό,τι μας βρήκες! Δεν θα ‘ρθει ποτέ κάποιος που θα μπορέσει να σαλπίσει τρεις φορές για να μας ξυπνήσει; (Αγγλία) Εικόνα: Αναστασία Τσούνη

Χρήστος Μαγγούτας

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________

4. Χάννερ Ντυν Η πάλη ήταν το αγαπημένο άθλημα του βασιλιά Αρθούρου. Από μικρό παιδί, αλλά και σαν έφηβος και σαν ώριμος άντρας, τίποτα δεν χαιρόταν περισσότερο από έναν καλό αγώνα πάλης. Είχε μάλιστα γίνει τόσο δυνατός στην πυγμαχία που δεν έχανε ποτέ αγώνα σ’ όλη την Κορνουάλη. Κάποια μέρα έμαθε ότι σε ένα νησί στα δυτικά της χώρας του υπήρχε ένας τρομερός παλαιστής. Για τέτοιον αντίπαλο έψαχνε και ο βασιλιάς, που είχε πια κουραστεί να κερδίζει μέτριους αντίπαλους. — Πώς τον λένε; ρώτησε ο Αρθούρος. — Χάννερ Ντυν. Μπορείς να τον συναντήσεις οπουδήποτε, αλλά είναι σίγουρο ότι θα τον βρεις αν πας στο νησί του. — Τι θα πει «Χάννερ Ντυν»; — Κανένας δεν ξέρει σίγουρα. Μερικοί λένε ότι θα πει «Μισός Άνθρωπος» σε κάποια βαρβαρική γλώσσα. Ο βασιλιάς πήρε τη συνοδεία του και έπλευσε στο νησί του αντιπάλου του. Μόλις πάτησε στην ακτή συνάντησε κάποιον νεαρό –θα ήταν κάπου ανάμεσα σε παιδί και σε έφηβο- και τον ρώτησε: — Ξέρεις πού μπορώ να βρω τον Χάννερ Ντυν; — Εγώ είμαι, είπε ο νεαρός. Του βασιλιά δεν του γέμισε το μάτι. «Έκανα τόσο μακρύ ταξίδι για να παλέψω με ένα σκολιαρόπαιδο;» σκέφτηκε. Μια και είχε κάνει όμως το ταξίδι, αποφάσισε να παλέψει μαζί του. Όχι, δεν ήταν καθόλου δύσκολο να κερδίσει τον Χάννερ Ντυν, παρά τη φήμη του. Ο βασιλιάς τον στριφογύρισε μερικές φορές στον αέρα και τον ξανάπιασε. Ο νέος γελούσε από ευχαρίστηση και μόνο ανταγωνιστικά δεν έβλεπε τον βασιλιά. Σε λίγο περιηγήθηκαν το νησί. Συνάντησαν πολλούς άντρες που γονάτιζαν καθώς περνούσε ο νέος. — Είναι σκλάβοι μου, εξήγησε εκείνος. Αν νικήσω κάποιον, γίνεται σκλάβος μου και μένει εδώ για να με υπηρετεί. «Παράξενο πράγμα!» σκέφτηκε ο βασιλιάς. «Ευτυχώς που δεν είναι τόσο δυνατός ώστε να με νικήσει». Ο Αρθούρος έφυγε, αλλά σε μερικές βδομάδες ξαναγύρισε στο νησί σαν να τον τραβούσε μαγνήτης. Του έκανε εντύπωση πως το παιδί που είχε συναντήσει την πρώτη φορά τώρα είχε μεγαλώσει και ήταν σχεδόν κανονικός

Η Σοφία των Λαών, 111 θαυμάσιες ιστορίες από όλο τον κόσμο

άντρας. Ο βασιλιάς κατάφερε πάλι να τον στριφογυρίσει στον αέρα, αλλά με πολλή δυσκολία αυτή τη φορά. «Αν μεγαλώνει τόσο γρήγορα, δεν είμαι σίγουρος ότι θα μπορώ να τον νικώ για πολύ καιρό ακόμα». Πάντως ο νέος χάρηκε που ξαναείδε τον βασιλιά και ζήτησε να του μάθει ό,τι κόλπα ήξερε στην πάλη. Τον ξενάγησε πάλι στο νησί και οι αιχμάλωτοι γονάτιζαν καθώς περνούσαν μπροστά τους. — Τι σημαίνει «Χάννερ Ντυν;» ρώτησε ο βασιλιάς. — Γιατί πρέπει να σημαίνει κάτι; έκανε ο νέος γελώντας. Τι σημαίνει «Αρθούρος»; Ο βασιλιάς κατάλαβε ότι έκανε λάθος ερώτηση στην προσπάθειά του να διερευνήσει κάτι που του φαινόταν παράξενο. Σε λίγο αποχαιρέτησε τον νεαρό παλαιστή, μπήκε στο καράβι του και γύρισε στο παλάτι του. Όσο προσπαθούσε να ξεχάσει τον παλαιστή, τόσο εκείνος ερχόταν πιο πολύ στο νου του. Ήδη θα είχε γίνει σκληρός αντίπαλος κι ο Αρθούρος πάντα χαιρόταν έναν δυνατό αντίπαλο τον οποίο στο τέλος θα κατόρθωνε να νικήσει. Άντεξε μερικούς μήνες, αλλά στο τέλος πήρε τη συνοδεία του και ξεκίνησε για το νησί της Δύσης. Αυτή τη φορά είχε μαζί του και έναν Δρυΐδη. Δεν ήταν πολύ δυνατός σαν αντίπαλος, αλλά ήταν πολύ ευκίνητος και, κυρίως, του πρόσφερε μια πνευματική στήριξη που τη χρειαζόταν πολύ. Σ’ όλο το ταξίδι προπονιόταν συνεχώς μαζί του. — Πιστεύεις ότι και αυτή τη φορά θα νικήσω τον Χάννερ Ντυν; ρώτησε ο Αρθούρος, περιμένοντας με αγωνία κάποια επιβεβαίωση από τον Δρυΐδη. — Όχι αν είσαι τόσο απρόσεχτος, του είπε εκείνος και τον χτύπησε στο δεξιό πλευρό που είχε αφήσει ακάλυπτο και απροστάτευτο. Ο Χάννερ Ντυν τους είχε δει να έρχονται και τους περίμενε με χαρά στην παραλία. Ζήτησε από τους σκλάβους του να φέρουν φρούτα και άλλα εδέσματα στους επισκέπτες. Ο βασιλιάς με έκπληξη είδε ότι ο Χάννερ Ντυν δεν ήταν πια ούτε παιδί, ούτε έφηβος, αλλά ένας άντρας στην ακμή της δύναμής του. Σε λίγο άρχισαν τον αγώνα. Ο βασιλιάς μπόρεσε να σηκώσει και να στρίψει στον αέρα τον αντίπαλό του, αλλά είχε την εντύπωση ότι, απλά, ο άλλος του το επέτρεψε. Σε λίγο ο αγώνας είχε γίνει πολύ σκληρός, σαν να ήταν αγώνας μέχρι θανάτου. Ο Αρθούρος ήξερε ότι αν δεν νικούσε, την άλλη φορά θα ήταν ο σκλάβος που θα κερνούσε τους επόμενους επισκέπτες. Ένιωθε ότι ο Δρυΐδης τον κοιτούσε με αγωνία.

Χρήστος Μαγγούτας

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________

Πάλευαν επί ώρες. Κάποια στιγμή ο Χάννερ Ντυν έκανε μια λαβή στον βασιλιά που όλοι νόμισαν ότι θα ήταν η τελευταία σκηνή του αγώνα. Ο βασιλιάς ήταν έτοιμος να σωριαστεί, κάπου όμως, για μερικά δευτερόλεπτα, κατόρθωσε να μαζέψει όλες τις κρυφές δυνάμεις του και να χτυπήσει με τόση δύναμη τον αντίπαλό του, που τον έριξε κάτω αναίσθητο. Αλλά κι ο ίδιος ήταν τόσο πολύ εξαντλημένος που τα πόδια του δεν τον κρατούσαν πια και σωριάστηκε στο χώμα. Όταν ξαναβρήκε τις αισθήσεις του, ο Δρυΐδης ήταν δίπλα του και φρόντιζε τα χτυπήματά του, καθώς το καράβι επέστρεφε στην Κορνουάλη. — Γλίτωσες σαν από θαύμα, βασιλιά, του είπε με σοβαρό ύφος. Λίγο ακόμα και θα ήσουν άλλος ένας από τους σκλάβους του. Και συνέχισε: — Αλήθεια ξέρεις τι σημαίνει «Χάννερ Ντυν»; Σημαίνει «Κακή Συνήθεια». Είναι ευχαρίστηση στην αρχή, ικανοποίηση στη συνέχεια, αλλά στο τέλος θεριεύει και γίνεται σκλαβιά! (Αγγλία)

Η Σοφία των Λαών, 111 θαυμάσιες ιστορίες από όλο τον κόσμο

5. Ο αυταρχικός βασιλιάς

Βασίλευε κάποτε σε μια μακρινή χώρα ένας πολύ αυταρχικός βασιλιάς. Ό,τι έλεγε ήθελε να εκτελείται χωρίς αναβολή και χωρίς αντίρρηση. Όλοι και όλα έπρεπε να υπακούουν τυφλά στις εντολές και τις επιθυμίες του. Κι όταν λέμε όλα, εννοούμε ακριβώς αυτό: όχι μόνο οι άνθρωποι, αλλά το καθετί, τα ζώα, η φύση, τα πάντα.

Οι αυλικοί με τον τρόπο τους καλλιεργούσαν αυτό τον αυταρχισμό του βασιλιά τους. Θα μπορούσε, για παράδειγμα, κάποια μέρα που περπατούσε στον κήπο να δει ένα δέντρο που δεν του άρεσε και να πει: «Άντε χάσου, παλιόδεντρο!». Την επόμενη φορά που θα περνούσε από εκεί το δέντρο θα

Χρήστος Μαγγούτας

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________

είχε εξαφανιστεί, γιατί οι αυλικοί θα το είχαν κόψει, φροντίζοντας να υλοποιήσουν την επιθυμία του βασιλιά, κάνοντάς τον έτσι να πιστεύει ότι μπορούσε να δώσει οποιαδήποτε διαταγή. Το παλάτι είχε έναν τεράστιο κήπο τον οποίο διέσχιζε και πότιζε ένα γραφικό ποταμάκι. Το ποταμάκι αυτό ξεκινούσε ψηλά από το βουνό, περνούσε μέσα από την πόλη και τα ανάκτορα, κατέβαινε στον κάμπο και χυνόταν τελικά στη θάλασσα. Ήταν το καμάρι της πόλης και του παλατιού και η λατρεία της μονάκριβης κόρης του βασιλιά.

Μια μέρα όμως που ο βασιλιάς έκανε βόλτα κοντά στο ποτάμι, παραπάτησε, γλίστρησε, έπεσε στο νερό και λέρωσε την καινούργια στολή του. Οργισμένος άρχισε να χτυπά με το σκήπτρο του το ποτάμι, αλλά αυτό τον πλατσούριζε και τον κατάβρεχε πιο πολύ.

Η Σοφία των Λαών, 111 θαυμάσιες ιστορίες από όλο τον κόσμο

— Εξαφανίσου παλιοπόταμο! Να μη σε ξαναδώ στα μάτια μου! είπε όλο θυμό εκείνος, όταν οι αυλικοί τον βοήθησαν να βγει από το νερό. Οι σύμβουλοί του συνεδρίασαν για να δουν πώς θα υλοποιήσουν τη νέα εντολή του βασιλιά, αλλά δεν εύρισκαν εύκολα λύση όπως με τις άλλες διαταγές. Το ποτάμι ήταν η ζωή της πόλης: πότιζε τους κήπους, κινούσε τους νερόμυλους, ήταν γενικά η ομορφιά της πρωτεύουσας. Σκέφτηκαν λοιπόν να μην κάνουν τίποτα, ελπίζοντας ότι ο βασιλιάς θα το ξεχνούσε. Μάταιες ελπίδες! Το πρώτο πράγμα που ρώτησε ο βασιλιάς όταν ξύπνησε το επόμενο πρωί ήταν αν είχε εξαφανιστεί «το παλιοπόταμο». Με τρόμο οι αυλικοί του είπαν ότι το ποτάμι ήταν ακόμα εκεί. — Πώς τολμάει και παρακούει τη διαταγή μου; ούρλιαξε ο βασιλιάς. Αδειάστε το από το νερό. Όλοι ρίχτηκαν να αδειάσουν το ποτάμι, αλλά σε λίγο κατάλαβαν ότι ήταν μάταιος κόπος. — Κάψτε το! ούρλιαξε ο βασιλιάς που είχε αρχίσει να χάνει την υπομονή του με την υπόθεση.

Δυστυχώς η φωτιά δεν είχε καμιά επίδραση στο νερό και το ποτάμι συνέχισε να κυλά σαν να μην έτρεχε τίποτα. — Παραχώστε το! ξανάβαλε τις φωνές ο βασιλιάς. Άρχισαν όλοι να ρίχνουν χώμα στο ποτάμι και, πραγματικά, μετά από πολλές ώρες και ενώ κόντευε να νυχτώσει, το ποτάμι είχε εξαφανιστεί.

Χρήστος Μαγγούτας

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________

Ο βασιλιάς πήγε ήσυχος για ύπνο τη βραδιά εκείνη, αφού είχε τιμωρήσει σκληρά την ανυπακοή. Η κόρη του όμως, που είχε ιδιαίτερη αδυναμία στο μικρό ποτάμι, δεν μπορούσε να κοιμηθεί από τη στενοχώρια της. Τελικά αποφάσισε να πάει να βρει την Καλή Μάγισσα, που έμενε σε μια καλύβα κοντά στο παλάτι, για να μπορούν οι αυλικοί να ζητούν τη γνώμη της στις σοβαρές κρατικές υποθέσεις. — Πρέπει να πείσεις τον βασιλιά ότι ήταν λάθος να σκεπάσει το ποτάμι, είπε η πριγκίπισσα. — Ο βασιλιάς δεν πείθεται ούτε από μένα ούτε από σένα ούτε από κανένα ανθρώπινο ον, γιατί είναι πολύ εγωιστής. Πρέπει να θέσουμε σε εφαρμογή τα μεγάλα μέσα. Αν θες να δεις τη συνέχεια, να είσαι στην αίθουσα του θρόνου αύριο στις εννιά το πρωί. Στις εννιά η ώρα ο βασιλιάς κάθισε στον θρόνο του για να ακούσει τα καθημερινά παράπονα των υπηκόων του, ενώ η πριγκίπισσα παρακολουθούσε μερικές θέσεις πιο κάτω. Αντί για ανθρώπους αυτή τη φορά παρουσιάστηκαν δυο παράξενα φτερωτά πλάσματα, το ένα γαλάζιο, το άλλο γκρίζο, τα οποία μπήκαν στην αίθουσα από το παράθυρο και στάθηκαν στον αέρα μπροστά στον βασιλιά. Αυτός βρήκε ενδιαφέρον το θέαμα και τα ρώτησε τι μπορεί να κάνει γι’ αυτά. — Εγώ είμαι το Πνεύμα της Βροχής, είπε το γαλάζιο πλάσμα. Μαζευόμαστε χιλιάδες σταγόνες και έπειτα πέφτουμε στη γη για να ταΐσουμε το ποταμάκι, αλλά σήμερα δεν το είδαμε πουθενά.

Η Σοφία των Λαών, 111 θαυμάσιες ιστορίες από όλο τον κόσμο

— Το ποταμάκι, ε; γκρίνιαξε ο βασιλιάς. Εσύ τι παράπονο έχεις; ρώτησε το γκρίζο πλάσμα.

— Εγώ είμαι το Πνεύμα των Υδρατμών του Ωκεανού, είπε εκείνο. Το νερό που φέρνει το ποτάμι στον ωκεανό, εξατμίζεται και γίνεται βροχή, όπως είπε ο αδελφός μου. Αλλά όλη τη νύχτα δεν υπήρχε καθόλου νερό από το ποταμάκι για να δημιουργηθούν υδρατμοί. — Α, το ποταμάκι, πάλι, έκανε ο βασιλιάς. Καλά, θα σκεφτώ την υπόθεσή σας και θα σας ενημερώσω. Και το ξέχασε αμέσως. Την άλλη μέρα, στις εννιά το πρωί, η βασιλοπούλα βρισκόταν πάλι στην αίθουσα του θρόνου και πάλι περίμεναν δυο παράξενα πλάσματα να ζητήσουν ακρόαση από τον βασιλιά. — Τι θέλεις εσύ; ρώτησε αυτός ένα πλάσμα που έμοιαζε σαν καλοδουλεμένη πέτρα. — Εγώ αντιπροσωπεύω τα βότσαλα που το ποταμάκι τα έχει γυαλίσει και ομορφύνει. Από χθες είμαστε σκεπασμένα με χώμα και δεν μπορούμε να κελαηδούμε αφού δεν περνά νερό από πάνω μας.

Χρήστος Μαγγούτας

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________

— Μάλιστα, το ποτάμι πάλι! ξαναγκρίνιαξε ο βασιλιάς. Κι εσύ για το ποτάμι θα μιλήσεις; ρώτησε το επόμενο πλάσμα που έμοιαζε με σκούρα σταχτιά κάμπια. — Εγώ είμαι το Πνεύμα του Χώματος. Το ποτάμι με πότιζε και μπορούσα να δίνω τροφή στις ρίζες των φυτών. Εδώ και δυο μέρες είμαι κατάξερο και όλα τα φυτά κινδυνεύουν να ξεραθούν. — Θα μελετήσω την υπόθεσή σας και θα σας ενημερώσω, είπε ο βασιλιάς και το ξέχασε αμέσως. Το άλλο πρωί επαναλήφθηκε μια παρόμοια ιστορία με άλλα δυο τεράστια παράξενα πλάσματα, από τα οποία το ένα έμοιαζε με γιγάντια βιολέτα και δήλωσε ότι είναι το Πνεύμα των Φυτών, και το άλλο με καταπράσινο χαλί και είπε ότι είναι το Πνεύμα του Γρασιδιού. — Αν πρόκειται κι εσείς να μου μιλήσετε για το ποτάμι, θα είναι μάταιος ο κόπος σας, τους είπε ο βασιλιάς.

Αλλά δεν μπορούσε να αρνηθεί ακρόαση σε κανέναν. Κι έτσι το Πνεύμα των Φυτών του είπε ότι τα λουλούδια και τα δέντρα είναι έτοιμα να πεθάνουν από την ξηρασία, ενώ το Πνεύμα του Γρασιδιού επισήμανε ότι σε μια-δυο μέρες δεν θα υπήρχε τίποτα πράσινο όχι μόνο στο παλάτι αλλά και σε όλη την πόλη. — Θα μελετήσω την υπόθεσή σας και θα σας ενημερώσω, είπε ο βασιλιάς και αυτήν τη φορά δεν ξέχασε την υπόθεση. Είδε ότι τα πράγματα είχαν αρχίσει να γίνονται ζόρικα και αν τώρα ζητούσαν ακρόαση τα πνεύματα, σε λίγες μέρες θα απαιτούσαν λύση χιλιάδες υπήκοοί του.

Η Σοφία των Λαών, 111 θαυμάσιες ιστορίες από όλο τον κόσμο

— Τι στην ευχή ήθελα να δώσω εντολή να εξαφανιστεί το ποτάμι; είπε κάτω από τα μουστάκια του. Αυτό περίμενε η βασιλοπούλα να ακούσει: — Πατέρα, μπορούμε λοιπόν να ξαναφέρουμε το ποταμάκι πίσω; — Δεν ξέρω πώς να διατάξω ένα ποτάμι να έρθει πίσω, ομολόγησε ο βασιλιάς. — Άσε, θα το κανονίσω εγώ, είπε η βασιλοπούλα.

Ζήτησε τη βοήθεια της Καλής Μάγισσας και σε λίγο ανακάλυψαν ότι το ποτάμι δεν είχε καθόλου σκεπαστεί από χώματα. Απλά, πριν να μπει στην πόλη, τα χώματα το γύρισαν προς τα έξω, ακολουθούσε την εξωτερική πλευρά των τειχών και κατέληγε στον κάμπο και, από εκεί, στη θάλασσα. Ήδη το ποταμάκι είχε φτιάξει νέους φίλους: παιδάκια που έπαιζαν έξω από την πόλη, κήπους και περβόλια που μόλις είχαν αρχίσει να φυτρώνουν. Δεν ήθελε να εγκαταλείψει τους νέους φίλους του, αλλά άφησε κάμποσο από το νερό του για να περάσει μέσα από την πόλη και από τα ανάκτορα για να βλέπει και τους παλιούς φίλους του. Ήταν πολύ εύκολο ακόμα και για τις δύο γυναίκες να σπρώξουν το χώμα και να στρέψουν το μισό ποτάμι προς την πόλη. Όσο για τον βασιλιά από τότε και πέρα σταμάτησε να είναι τόσο απόλυτος και, μερικές φορές, ζητούσε και τις γνώμες των άλλων, και κυρίως της κόρης του, πριν να δώσει διαταγές.

Χρήστος Μαγγούτας

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________

(Άγνωστη Προέλευση) Εικόνες: Α.Σ., Α.Π., Ζ.Τ., Κ. Χ. (μαθήτριες του 107ου δημοτικού σχολείου Θεσσαλονίκης)

Η Σοφία των Λαών, 111 θαυμάσιες ιστορίες από όλο τον κόσμο

6. Η μουσούδα της καμήλας

Καθώς άρχισε να νυχτώνει, ένας σεΐχης σταμάτησε το ταξίδι του με την καμήλα και έστησε τη σκηνή του για να προφυλαχτεί από το νυχτερινό κρύο της ερήμου. Ήταν ακόμα η εποχή που τα ζώα μιλούσαν κι έτσι η καμήλα έσπρωξε με το κεφάλι της το πανί που χρησίμευε σαν πόρτα και είπε στον σεΐχη: — Αφεντικό, κάνει πολύ κρύο εδώ έξω. Μήπως θα μπορούσα να χώσω λίγο τη μουσούδα μου στη σκηνή για να μην ξεπαγιάσει; — Με την άνεσή σου, της είπε ο καμηλιέρης που είχε αρχίσει να τον παίρνει γλυκά γλυκά ο ύπνος. Έτσι η καμήλα έχωσε τη μούρη της μέσα στη σκηνή. Σε λίγο ξαναείπε στο αφεντικό της: — Συγγνώμη που σε ενοχλώ πάλι, αλλά μήπως θα μπορούσα να βάλω και τον λαιμό μου μέσα στη σκηνή μη με πιάσει κανένας πονόλαιμος μ’ αυτό το παλιοκρύο; — Κανένα πρόβλημα, είπε ο σεΐχης. Έτσι η καμήλα έβαλε στο αντίσκηνο και τον λαιμό της και άρχισε να περιεργάζεται τα λίγα πράγματα που είχε αραδιάσει ο σεΐχης.

Χρήστος Μαγγούτας

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________

Σε λίγο η καμήλα ξανασκούντησε το σεΐχη. –Αφεντικό, με συγχωρείς που δεν σε αφήνω να κοιμηθείς, αλλά θα σε πείραζε να βάλω και τα μπροστινά μου πόδια μέσα στη σκηνή; Δεν θα πιάσουν πολύ χώρο και θα νιώσω πολύ πιο ζεστά. Ο καμηλιέρης δεν είπε τίποτα. Μαζεύτηκε σε μια γωνιά για να κάνει χώρο για την καμήλα. Δεν πέρασε πολλή ώρα και η καμήλα ξανασκούντησε το σεΐχη: — Νομίζω ότι έχει κάμποσο χώρο ακόμα ώστε να βάλω και την κοιλιά μου. Δεν φαντάζομαι να σε πειράζει, έτσι δεν είναι; Μισοκοιμισμένος ο σεΐχης συμφώνησε και, σε λίγο, η καμήλα είχε βάλει το πιο πολύ κορμί της μέσα στη σκηνή. Μόλις άρχισε να ροχαλίζει ο καμηλιέρης, η καμήλα του τον ξανασκούντησε. — Έτσι που στέκομαι μισή μέσα, μισή έξω, μπαίνει κρύο από την πόρτα, ίσως θα ήταν καλύτερα να με αφήσεις να μπω όλη μέσα. Νυσταγμένος ο σεΐχης μαζεύτηκε όσο μπορούσε σε μια γωνία για να χωρέσει όλη η καμήλα μέσα στη σκηνή. Η καμήλα άρχισε να περιεργάζεται τον χώρο και, σε λίγο, λέει γυρίζοντας στο σεΐχη: — Νομίζω ότι η σκηνή αυτή είναι μικρή και δεν μας χωράει και τους δύο. Μιας και εσύ πιάνεις λιγότερο χώρο καλό θα είναι να βγεις έξω για να μπορέσω να ξαπλώσω κι εγώ με λίγη άνεση. Και ρίχνοντάς του μια κλωτσιά τον πέταξε έξω στο κρύο και στο σκοτάδι της ερήμου. (Αίγυπτος) Εικόνα: Ρούλα Τσεπνίδου

Η Σοφία των Λαών, 111 θαυμάσιες ιστορίες από όλο τον κόσμο

7. Η τρίχα του λιονταριού

Κάποτε, σε ένα χωριό της Αιθιοπίας, μια νέα και ένας νέος ερωτεύτηκαν ο ένας τον άλλον και σε λίγο παντρεύτηκαν. Για κάμποσο διάστημα ήταν τέλεια ευτυχισμένοι από τη σχέση και την αγάπη τους. Σιγά σιγά όμως άρχισαν να παρουσιάζονται τα πρώτα σύννεφα: ο άντρας κατηγορούσε τη γυναίκα ότι ξόδευε πολλά χρήματα για ψώνια. Κι αυτή του έκανε κριτική ότι περνούσε πολύ χρόνο με τους φίλους του και την παραμελούσε. Καμιά φορά νευρίαζαν πολύ, έβαζαν τις φωνές ο ένας στον άλλον ή μπορούσαν να αφήσουν να περάσουν μέρες χωρίς να ανταλλάξουν ούτε μια κουβέντα. Μετά από μερικούς μήνες η νεαρή γυναίκα κατάλαβε ότι τα πράγματα πήγαιναν από το κακό στο χειρότερο και αποφάσισε να ζητήσει διαζύγιο. Πήγε στον σοφό δικαστή της πιο κοντινής πόλης και του εξήγησε την κατάσταση. — Γιατί θέλετε να χωρίσετε; παραξενεύτηκε ο δικαστής. Δεν κλείσατε ακόμα ούτε ένα χρόνο γάμου. Δεν αγαπάς τον άντρα σου; — Αγαπιόμαστε αλλά δεν φαίνεται ο γάμος μας να δουλεύει. — Τι εννοείς «δεν δουλεύει»; — Αντιδικούμε συχνά και για το παραμικρό. Κάνει πράγματα που με ενοχλούν. Πετάει τα ρούχα του οπουδήποτε στο σπίτι και περιμένει να του τα μαζέψω εγώ. Γκρινιάζει με το τίποτα. Απλά φαίνεται ότι δεν μπορούμε να ζήσουμε μαζί.

Χρήστος Μαγγούτας

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________

— Καταλαβαίνω, είπε ο σοφός. Αλλά έχω ένα φάρμακο που κάνει θαύματα, που θα σας ξαναφέρει πάλι κοντά και θα σας κάνει να δείξετε όλη την αγάπη σας. — Το θέλω αυτό το φάρμακο. Θέλω να νιώσουμε πάλι αγαπημένοι. — Περίμενε, είπε ο δικαστής. Για να φτιάξω αυτό το φάρμακο χρειάζομαι μια τρίχα από τη χαίτη του λιονταριού που έχει το λημέρι του στο φαράγγι στο απέναντι βουνό. — Μα πώς θα μπορέσω να πλησιάσω το τρομερό λιοντάρι και να του βγάλω μια τρίχα από την χαίτη χωρίς να με κατασπαράξει; έκανε τρομαγμένη η νεαρή γυναίκα. — Αυτό δεν το ξέρω δυστυχώς, είπε αυτός. Ξέρω από φάρμακα και φίλτρα, από ανθρώπινες σχέσεις και πάθη, αλλά ομολογώ ότι από λιοντάρια δεν ξέρω σχεδόν τίποτα. Η γυναίκα έφυγε στενοχωρημένη. Όμως αγαπούσε τον άντρα της και ήθελε να φτιάξει το φάρμακο που θα έσωζε τη σχέση τους. Αποφάσισε να δοκιμάσει τα πάντα για να πάρει μια τρίχα από το τρομερό λιοντάρι. Το άλλο πρωί πήγε στο μέρος που ζούσε το λιοντάρι. Κρύφτηκε πίσω από έναν βράχο και περίμενε. Πραγματικά, σε λίγο, βρήκε το τεράστιο λιοντάρι να πίνει νερό στο ποταμάκι. Η κοπέλα πάγωσε μόλις είδε τα δόντια και τα νύχια του και ένιωσε το έδαφος να τρέμει όταν εκείνο άνοιξε το στόμα του και έβγαλε ένα βρυχηθμό που αντιλάλησε στη ρεματιά. Χωρίς να κάνει καθόλου θόρυβο έφυγε νυχοπατώντας και γύρισε στο χωριό της. Την άλλη μέρα ξαναπήγε στο λημέρι του λιονταριού, αλλά αυτή τη φορά είχε μαζί της και ένα μεγάλο κομμάτι κρέας. Άφησε το κρέας μακριά από το λιοντάρι και κρύφτηκε πίσω από το βράχο όσο το θηρίο το καταβρόχθιζε. Την επόμενη μέρα ξαναπήγε με το κρέας και το άφησε πιο κοντά το λιοντάρι. Και την επόμενη μέρα το άφησε μόνο λίγα μέτρα πιο πέρα. Η ιστορία αυτή συνεχίστηκε για μέρες και κάθε φορά πλησίαζε πιο πολύ το λιοντάρι, ώσπου μια μέρα έβαλε το κρέας απευθείας στο στόμα του θηρίου και είδε τα δόντια του να το κατασπαράζουν. Για μια στιγμή λύγισε, αλλά αγαπούσε τον άντρα της τόσο πολύ που ξαναπήρε θάρρος. Κλείνοντας τα μάτια της άπλωσε και τράβηξε μια τρίχα από την χαίτη του. Έπειτα, οπισθοχωρώντας σιγά σιγά για να μην εξαγριώσει το θηρίο, απομακρύνθηκε μερικά μέτρα και έπειτα το έβαλε στα πόδια τρέχοντας με όλες τις δυνάμεις της. Έφτασε λαχανιασμένη στο σπίτι του δικαστή: — Σου έφερα την τρίχα από τη χαίτη του λιονταριού που μου ζήτησες για να φτιάξεις το φάρμακο, είπε με κομμένη την ανάσα.

Η Σοφία των Λαών, 111 θαυμάσιες ιστορίες από όλο τον κόσμο

Ο δικαστής πήρε την τρίχα στα χέρια του, κοίταξε επί ώρα σιωπηλός τη νεαρή γυναίκα και μετά της είπε: —Έχεις τρομερή δύναμη, τεράστια υπομονή, ανεξάντλητη αποφασιστικότητα, απέραντο θάρρος για να μπορέσεις να το κατορθώσεις αυτό. — Ναι, χρειάστηκε να αγωνιστώ πολύ, παραδέχτηκε αυτή. Αλλά δώσε μου τώρα το φάρμακο που θα σώσει το γάμο μας. — Δεν έχω κανένα φάρμακο να σου δώσω, είπε ήρεμα ο σοφός. — Μα μου το υποσχέθηκες! διαμαρτυρήθηκε εκείνη. — Αυτό που έκανες είναι το πιο δυνατό φάρμακο που υπάρχει στον κόσμο. Ημέρεψες το λιοντάρι. Με τέτοια θέληση, δύναμη, αποφασιστικότητα και γενναιότητα μπορείς να πετύχεις πράγματα που δεν πετυχαίνει κανένα φάρμακο. Ξαναγύρισε στο σπίτι σου, βάλε όλες αυτές τις δυνάμεις σου σε ενέργεια και μπορεί να αγαπηθείτε πάλι, αυτή τη φορά όχι με σύντομο πάθος, αλλά για πάντα. (Αιθιοπία) Εικόνα: Χαράλαμπος Μαργαρίτης

Χρήστος Μαγγούτας

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________

8. Το τάμα Χωρίς καμιά προειδοποίηση κάποιος ένιωσε ξαφνικά πολύ άρρωστος. Οι γιατροί προσπάθησαν να κάνουν τα πάντα για να τον σώσουν, αλλά κανένα γιατρικό δεν φαινόταν να έχει αποτέλεσμα. — Αλλάχ, αν γινόμουν καλά θα πουλούσα το σπίτι μου και τα χρήματα που θα έπαιρνα θα τα έδινα όλα στους φτωχούς, έκανε τάμα ο άρρωστος. Παραδόξως άρχισε να νιώθει καλύτερα και σε λίγες μέρες ήταν πάλι το ίδιο υγιής όπως πρώτα. Ήξερε ότι έπρεπε να ξεπληρώσει το τάμα του, μια και σε αυτό απέδιδε τη ζωή του. Ήταν όμως πολύ τσιγκούνης και δεν ήθελε έτσι, στα καλά καθούμενα, να χάσει το σπίτι του. Η υπόθεση τον βασάνιζε μέρες, αλλά τελικά βρήκε -έτσι νόμισε- λύση. Έβαλε αγγελία ότι πουλάει το σπίτι του για ένα γρόσι, ενώ η αξία του ήταν χίλια γρόσια. Σημείωνε όμως ότι το σπίτι θα το πουλήσει μόνο σε όποιον αγοράσει και τη γάτα του, την οποία πουλούσε χίλια γρόσια! Δεν πέρασε πολύς καιρός και πραγματικά βρέθηκε αγοραστής. Ο πωλητής πήρε χίλια γρόσια για τη γάτα και ένα γρόσι για το σπίτι και τα παράδωσε και τα δυο στον νέο ιδιοκτήτη. Καθώς προχωρούσε στον δρόμο συνάντησε έναν ζητιάνο. Έβγαλε από το πουγκί του ένα γρόσι και το έριξε στο δίσκο του. «Όλα έγιναν σύμφωνα με το τάμα. Πούλησα το σπίτι μου και μοίρασα την αξία του στους φτωχούς. Κράτησα τον λόγο μου, έτσι δεν είναι;» είπε στον εαυτό του, καθώς κάτω από την κελεμπία του χάιδευε το πουγκί με τα χίλια χρυσά γρόσια. (Αλγερία)

Η Σοφία των Λαών, 111 θαυμάσιες ιστορίες από όλο τον κόσμο

9. Ιστορίες με τον Χότζα Με κέντρο τις αραβικές χώρες, οι ιστορίες του Νασρεντίν Χότζα έχουν διαδοθεί στην Ινδία και την Κίνα, τη Βόρεια Αφρική, τα Βαλκάνια και τις χώρες της Ανατολικής Ευρώπης. Η επίδρασή του ήταν τόσο έντονη που, σε πολλές περιπτώσεις, παλαιότεροι μύθοι (π.χ. του Αισώπου) τροποποιήθηκαν και αποδόθηκαν στον Χότζα. Ακόμα και οι ιστορίες μας «Η γάτα και το ψάρι» και «Ο φίλος του φίλου» αποδίδονται, αρκετά αλλαγμένες, και σ’ αυτόν. Στη συνέχεια παραθέτουμε μερικές από τις πιο χαρακτηριστικές περιπέτειές του. Είναι γνωστό ότι η οικογένεια του Χότζα ήταν πολύ φτωχή και συχνά επικρατούσε πείνα στο σπίτι. Κάποια νύχτα η γυναίκα του τον σκουντά και τον ξυπνά: — Άντρα, κάποιος κλέφτης βρίσκεται στην κουζίνα, πήγαινε να δεις τι συμβαίνει. — Άσ’ τον να ψάχνει, γυναίκα, μήπως ανακαλύψει τίποτα φαγώσιμο και τότε του ριχνόμαστε και του το παίρνουμε! **** Κάποτε ο Χότζας έκανε έρανο για τους φτωχούς και πήγε σε ένα πλουσιόσπιτο για να ζητήσει βοήθεια. — Το αφεντικό μου δεν είναι εδώ. Έφυγε πριν από αρκετή ώρα, είπε ο υπηρέτης. Ο Χότζας που είχε δει κάποια κίνηση στο παράθυρο του είπε: — Πες στο αφεντικό σου, την άλλη φορά που θα βγει, να μην ξεχάσει να πάρει και το πρόσωπό του μαζί του! **** Η πείνα έκανε τον Χότζα να γίνει λαθρέμπορος. Σιγά σιγά όμως αυτό διαδόθηκε και οι υπάλληλοι στο τελωνείο άρχισαν να του κάνουν εξονυχιστικούς ελέγχους: σωματικό έλεγχο στον ίδιο και, παράλληλα, ξεφόρτωναν και τον γάιδαρό του, έψαχναν τον σανό, άνοιγαν το σαμάρι, αλλά, δυστυχώς γι’ αυτούς, ποτέ δεν μπορούσαν να βρουν τίποτα. Ο Χότζας όμως πλούταινε κάθε μέρα και πιο πολύ και, σε μερικά χρόνια, είχε αρκετά χρήματα για να πάει σε άλλη χώρα και να ζει πάμπλουτος. Εκεί, μετά από πολύ καιρό, τον συνάντησε κατά τύχη κάποιος παλιός αξιωματικός από το τελωνείο και τον ρώτησε:

Χρήστος Μαγγούτας

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________

— Τώρα δεν έχει καμιά σημασία βέβαια, Χότζα, αλλά είμαι περίεργος να μάθω πού έκρυβες τα λαθραία χρυσαφικά, ασημικά και διαμαντικά και δεν μπορούσαμε να τα βρούμε όσο κι αν ψάχναμε. — Δεν έκανα λαθρεμπόριο κοσμημάτων, αλλά γαϊδάρων! είπε αποστομωτικά εκείνος. **** Κάποια μέρα οι φίλοι του Χότζα ξαφνιάστηκαν, καθώς τον είδαν να περνά στην αγορά καβάλα στο γάιδαρό του, μόνο που καθόταν ανάποδα, κοιτώντας προς την ουρά του ζώου: — Βρε Χότζα, γιατί καβαλίκεψες τον γάιδαρο ανάποδα; τον ρώτησαν. Κι ο Χότζας απάντησε: — Δεν κάθομαι εγώ ανάποδα, αλλά ο γάιδαρος κοιτάζει προς τη λάθος μεριά! Όπως και σε πολλές ιστορίες του Χότζα, άλλοι αναδιηγητές αναφέρουν διαφορετικές απαντήσεις στην ίδια ερώτηση, όπως: — Ο γάιδαρός μου ήθελε να πάει προς τα εκεί, εγώ προς τα δω, τελικά βρήκαμε μια συμβιβαστική λύση! — Είναι γιατί με νοιάζει περισσότερο να ξέρω από πού έρχομαι και όχι προς τα πού πηγαίνω! (Αραβία, Βαλκάνια κλπ.)

Η Σοφία των Λαών, 111 θαυμάσιες ιστορίες από όλο τον κόσμο

10. Η άλλη λεοπάρδαλη

Στη μεγάλη ζούγκλα ζούσε κάποτε μια τεράστια λεοπάρδαλη. Όλα τα ζώα την έτρεμαν, γιατί ήξεραν ότι όταν τα έβαζε στο μάτι, δεν γλίτωναν με τίποτα. Αρκούσε να βγει στο στόμιο της σπηλιάς της και να σύρει ουρλιαχτό. Τότε, όλα τα ζωντανά, έβγαιναν από τις φωλιές του και έτρεχαν για να σωθούν, με αποτέλεσμα αυτή να τα επισημάνει και να ορμάει σε όποιο διάλεγε εκείνη τη στιγμή. Επειδή δεν χόρταινε εύκολα, σε λίγο είχε φάει όλα τα ζώα της ζούγκλας εκτός από δυο τσακάλια, που, όμως, είχαν καταλάβει ότι έχει φτάσει η ώρα τους και μόνο αν έβαζαν σε εφαρμογή όλη την πονηριά τους θα μπορούσαν να σωθούν. Μια-δυο φορές κατάφεραν να ξεφύγουν με διάφορα τεχνάσματα, αλλά αυτό δεν θα μπορούσε να συνεχιστεί για πολύ. Ήξεραν ότι έπρεπε να βρουν οριστική λύση. Κάποια μέρα η λεοπάρδαλη τα στρίμωξε σε μια κλειστή ρεματιά και τα δυο τσακάλια αποφάσισαν ότι είχε έρθει η ώρα να δράσουν παίζοντας κορώνα γράμματα τη ζωή τους. Αντί λοιπόν να το βάλουν στα πόδια, όπως θα περίμενε κανείς, αυτά πιάστηκαν χέρι χέρι και πήγαν χαρούμενα και ατρόμητα μπροστά στο θηρίο. — Καλημέρα σας, κυρία λεοπάρδαλη. Ήρθαμε να μας φας! Εκείνη κόντεψε να λιποθυμήσει από την έκπληξη. Όταν συνήλθε έβαλε τις φωνές: — Τότε γιατί κάθε φορά που σας κυνηγάω το βάζετε στα πόδια για να γλιτώσετε;

Χρήστος Μαγγούτας

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________

— Δεν θέλουμε να γλιτώσουμε από σένα, που είσαι δικό μας θηρίο, αλλά από την άλλη λεοπάρδαλη. — Ποια άλλη λεοπάρδαλη; Δεν υπάρχει άλλη λεοπάρδαλη στο δάσος αυτό! — Πώς δεν υπάρχει! Υπάρχει και είναι δυο και τρεις φορές πιο μεγάλη από σένα. Αν σου ριχτεί δεν φτουράς ούτε λεπτό. Κάθε φορά, λοιπόν, που αποφασίζαμε να έρθουμε σε σένα να μας φας, ακουγόταν το ουρλιαχτό του ξένου θηρίου δυο και τρεις φορές πιο δυνατό. — Με κοροϊδεύετε, έκανε αμφιβάλλοντας το θηρίο. — Αστειεύεσαι! Παιδιά είμαστε να παίζουμε, κυρία λεοπάρδαλη; είπε σοβαρά ο τσάκαλος. Εκείνη έσυρε ένα ουρλιαχτό που αντιλάλησε η ρεματιά. — Δεν θέλω να σε απογοητεύσω, μπήκε στη συζήτηση η τσακάλαινα, αλλά η φωνή σου μοιάζει σαν νιαούρισμα μπροστά στο ουρλιαχτό της ξένης λεοπάρδαλης. — Θέλω να πάμε να μου τη δείξετε, ούρλιαξε έξω φρενών το θηρίο. Μόλις ξεμπερδέψω μαζί της θα έρθει και η δική σας σειρά! — Δεν έχουμε καμιά αντίρρηση, γιατί εσύ είσαι το δικό μας θηρίο. Αλλά σε συμβουλεύουμε να μην τα βάλεις μαζί της... — Δείξτε μου πού είναι αυτή η λεοπάρδαλη αμέσως! επέμεινε αυτή. Μπροστά τα δυο μικρά τσακάλια και πίσω η τεράστια λεοπάρδαλη βάδισαν αρκετά μέχρι που έφτασαν σε ένα σημείο που έχασκε ένα βαθύ πηγάδι. — Το μεγάλο θηρίο έχει τη φωλιά του σ’ αυτό βαθούλωμα, της είπε ψιθυριστά ο τσάκαλος. Η λεοπάρδαλη όρμησε μπροστά και, πραγματικά, καθώς κοίταξε το νερό που φαινόταν κάτω από το βράχο, είδε μέσα το κεφάλι μιας τεράστιας λεοπάρδαλης. Έμοιαζε με την ίδια, αλλά φαινόταν πολύ μεγαλύτερη. Η δικιά μας λεοπάρδαλη έσυρε πολεμική κραυγή πριν ορμήσει στον αντίπαλο. Σε λίγο ακούστηκε ο αντίλαλος να έρχεται πιο δυνατός από διάφορα σημεία της ζούγκλας. Όσο πιο πολύ αγρίευε αυτή, τόσο περισσότερο αγρίευε και η άλλη που ήταν στο νερό. Η λεοπάρδαλη όρμησε εναντίον της και... χάθηκε για πάντα στα άπατα νερά του πηγαδιού. Όσο για τους δυο τσάκαλους, μπορούσαν πια να ζουν τη ζωή τους χωρίς να τρέμουν ότι κάθε στιγμή τους θα μπορούσε να είναι και η τελευταία. (Αργεντινή) Εικόνα: Α.Α., Ν.Κ. (μαθητές 107ου δημοτικού σχολείου Θεσσαλονίκης)

Η Σοφία των Λαών, 111 θαυμάσιες ιστορίες από όλο τον κόσμο

11. Αναΐτ Ζούσε κάποτε σε ένα χωριό, σε μια πλαγιά του Καυκάσου, ένας βοσκός με την όμορφη και πανέξυπνη κόρη του, την Αναΐτ. Κάποια μέρα έτυχε να περάσει από εκεί ο Βατσαγκάν, ο γιος του βασιλιά, με τον πιστό του φίλο Ναζάρ. Είχε βγει για κυνήγι, είχε κουραστεί καταδιώκοντας μάταια ένα αγριογούρουνο και έφτασε λαχανιασμένος και ιδρωμένος σε μια πηγή κοντά στο χωριό τη στιγμή που βρίσκονταν εκεί μερικές κοπέλες για να γεμίσουν τις στάμνες τους. Ο πρίγκιπας τους ζήτησε ευγενικά να του δώσουν λίγο νερό γιατί ήταν πολύ διψασμένος και μια κοπέλα προθυμοποιήθηκε και του πρόσφερε την κανάτα της. Πριν όμως την πιάσει καν στα χέρια του το βασιλόπουλο, η κόρη του βοσκού, που ήταν μαζί τους, με μια απότομη κίνηση άρπαξε την κανάτα από τα χέρια της φίλης της και την άδειασε στο χώμα. Ύστερα γέμισε η ίδια την κανάτα και την άδειασε πάλι στο χώμα. Έκανε αυτό το πράγμα τουλάχιστο πέντε φορές, αλλά στο τέλος την έδωσε στον πρίγκιπα κι αυτός, αφού ήπιε, ρώτησε την κοπέλα: — Γιατί με κορόιδεψες τόσες φορές; Είναι ευγενικό να προφασίζεσαι ότι δίνεις νερό σε κάποιον κουρασμένο ταξιδιώτη και τελικά να του το παίρνεις πάλι; Γιατί φέρθηκες τόσο σκληρά; — Τίποτα από αυτά δεν συνέβη, του είπε η κοπέλα. Δεν συνηθίζουμε να περιγελάμε τους ξένους στο χωριό μας. Ξέρω όμως πόσο κακό μπορεί να κάνει το κρύο νερό σε κάποιον πολύ κουρασμένο και ιδρωμένο και ήθελα να δώσω λίγο χρόνο στο σώμα σου να κρυώσει φυσιολογικά πριν σου το προσφέρω. Το βασιλόπουλο παραξενεύτηκε πολύ από την προνοητικότητα και τον ενδιαφέρον της κοπέλας. Αμέσως μετά είδε πόσο όμορφη ήταν. — Μπορώ να ρωτήσω το όνομά σου; — Γιατί όχι; απάντησε απλά η κοπέλα. Είμαι η Αναΐτ, η κόρη του βοσκού Αράν. Γιατί ρωτάς; — Είναι τόσο κακό να ρωτήσει κανείς το όνομα κάποιου; — Καθόλου αν έχει πει πρώτα το δικό του... Εδώ το βασιλόπουλο δίστασε. — Θες να σου την αλήθεια ή ψέματα; — Ό,τι θεωρείς πως αξίζει περισσότερο... — Προτιμώ την αλήθεια, αλλά ειδικά αυτή τη στιγμή θα προτιμούσα να μην πω το όνομά μου.

Χρήστος Μαγγούτας

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________

— Είναι απόλυτο δικαίωμά σου τι θα κάνεις με το όνομά σου. Μπορείς όμως στο μεταξύ να μας δώσεις την κανάτα γιατί πρέπει να φύγουμε; Σε λίγο οι κοπέλες είχαν φύγει και ο Βατσαγκάν με τον Ναζάρ ξεκίνησαν για το παλάτι. Όσο πιο πολύ προσπαθούσε το βασιλόπουλο να βγάλει από το μυαλό του την Αναΐτ, τόσο αυτή η σκέψη επέμενε. Η καρδιά του ήταν βαριά για μέρες, πράγμα που άρχισε να ανησυχεί τους γονείς του. — Τι σου συμβαίνει, γιε μου; τον ρώτησε τελικά η βασίλισσα. — Μητέρα, η ζωή φαίνεται να έχει χάσει κάθε άλλο ενδιαφέρον για μένα, εκτός από την Αναΐτ. Και διηγήθηκε το περιστατικό στη βρύση του χωριού. Οι γονείς του έπεσαν να πεθάνουν όταν έμαθαν ότι ο γιος τους θέλει να παντρευτεί μια βοσκοπούλα. Αλλά εκείνος έλιωνε πραγματικά κάθε μέρα και, σαν γονείς που δεν είχαν άλλη επιλογή, αποφάσισαν να του κάνουν το χατίρι. Ξεκινάει λοιπόν ο πιστός φίλος του Ναζάρ με μεγάλη συνοδεία από αυλικούς και με μουλάρια φορτωμένα δώρα για τη βοσκοπούλα και, μετά από μακρύ ταξίδι, φτάνουν στο χωριό και κατευθύνονται στο σπίτι του βοσκού Αράν. Το πρώτο που πρόσεξαν ήταν τα χαλιά του. — Ούτε στο παλάτι δεν έχουμε τόσο ωραία χαλιά. Ποιος τα έφτιαξε; Η γυναίκα σου; — Η γυναίκα μου έχει πεθάνει από χρόνια. Τα έχει φτιάξει η κόρη μου, τους είπε αυτός απλά. — Η κόρη σου έχει μεγάλο καλλιτεχνικό ταλέντο, του είπε ο Ναζάρ και, αφού αισθάνθηκε ότι είχε κάνει αρκετή εισαγωγή, εξήγησε ότι το βασιλόπουλο ζητά το χέρι της μονάκριβης κόρης του. Περίμενε ότι ο βοσκός θα πετούσε από τη χαρά του, αλλά εκείνος δεν φάνηκε πολύ ενθουσιασμένος. — Τι συμβαίνει, Αράν; Σου φέρνουμε καλά νέα, όχι δυσάρεστα. Δεν πρόκειται να πάρουμε την κόρη σου με το ζόρι αν δεν θέλεις να μας τη δώσεις, είπε ο Ναζάρ. — Σεβαστοί ξένοι, τους απάντησε ο Αράν. Δεν εξαρτάται από μένα να πω ναι ή όχι. Ούτε έχει σημασία τι θέλω εγώ. Αν η Αναΐτ θέλει ή δεν θέλει να παντρευτεί τον γιο του βασιλιά είναι δικό της θέμα και εγώ δεν μπορώ να κάνω τίποτα. Εκείνη τη στιγμή μπήκε στο σπίτι η Αναΐτ κρατώντας ένα καλάθι με φρούτα. Χαιρέτησε ευγενικά τους ξένους, τους πρόσφερε μερικά και πήγε και

Η Σοφία των Λαών, 111 θαυμάσιες ιστορίες από όλο τον κόσμο

κάθισε στον αργαλειό της, στην άκρη του σαλονιού, για να μην παρενοχλεί τη συζήτηση των ξένων με τον πατέρα της. — Αναΐτ, βλέπω ότι είσαι πολύ καλή στο να φτιάχνεις χαλιά και μάθαμε ότι έχεις διδάξει και άλλες κοπέλες του χωριού. Ακούσαμε επίσης ότι τις μαθαίνεις να γράφουν και να διαβάζουν. — Υπάρχει κάτι που δεν ακούσατε για μένα; ρώτησε μισοπειραχτικά η κοπέλα. Νομίζω ότι τελικά η επίσκεψή σας έχει να κάνει περισσότερο με μένα παρά με τον πατέρα μου όπως νόμισα στην αρχή. Σηκώθηκε από τον αργαλειό και πήγε και κάθισε δίπλα τους. — Ακριβώς. Ο πρίγκιπας και διάδοχος του θρόνου σε ζητά για γυναίκα του, είπε ο Ναζάρ. — Υποπτεύομαι ότι είναι ο νεαρός που πριν από μερικές μέρες δεν ήθελε να πει το όνομά του σε μια βοσκοπούλα. Φαίνεται ότι τελικά άλλαξε γνώμη. — Αναΐτ, ο Βατσαγκάν σε αγαπά και θέλει να γίνεις γυναίκα του. — Για να ομολογήσω την αλήθεια κι εγώ τον είχα συμπαθήσει από την πρώτη στιγμή, όχι βέβαια ότι είχε μεγάλη σημασία τι ένιωσε μια βοσκοπούλα. — Τώρα όμως έχει σημασία. — Δεν μπορώ να πω ότι δεν με τιμά η πρόταση ενός βασιλόπουλου. Με βρίσκει όμως εντελώς απροετοίμαστη γιατί ποτέ δεν ήταν μέσα στις πιθανότητες της ζωής μου. Γι’ αυτό θα κάνω την πρώτη ερώτηση που θα έκανα σε κάθε άντρα που θα μου έκανε πρόταση γάμου και που θα μου άρεσε κι εμένα: τι τέχνη ξέρει; — Ορίστε; έκανε έκπληκτος ο Ναζάρ. Γιατί πρέπει να ξέρει κάποια τέχνη, αφού είναι βασιλόπουλο; Ό,τι θέλει το ζητά από τους υπηρέτες του και το κάνουν αυτοί. — Σ’ αυτόν τον κόσμο καμιά φορά αλλάζουν οι ρόλοι του υπηρέτη και του αφέντη, γι’ αυτό καθένας πρέπει να ξέρει κάποια τέχνη για να μην πεινάσει η οικογένειά του. — Δηλαδή απορρίπτεις την πρόταση; — Ναι. Πείτε του ότι κι εγώ τον συμπαθώ αλλά είναι αντίθετο προς τις αρχές που πήρα από την οικογένειά μου. Δεν θα παντρευτώ ποτέ κάποιον που δεν ξέρει να συντηρήσει τον εαυτό του και χρειάζεται άλλους να τον βοηθούν. Τον ευχαριστώ για την πρόταση, αλλά σας παρακαλώ να ξαναπάρετε τα δώρα που μας φέρατε. Ο Ναζάρ είδε ότι η Αναΐτ είναι σταθερή σ’ αυτό που πίστευε. Δεν επέμεινε, γύρισε στο παλάτι και εξέθεσε τα καθέκαστα. Ο βασιλιάς συγκάλεσε

Χρήστος Μαγγούτας

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________

τους συμβούλους του, τη γυναίκα του και τον γιο του και εξέτασαν την κατάσταση. Το συμπέρασμα ήταν ότι η βοσκοπούλα είναι εγωίστρια ή τρελή, και έπρεπε να τιμωρηθεί παραδειγματικά. Αλλά η καρδιά του βασιλόπουλου δεν άντεχε: — Η Αναΐτ έχει δίκιο και θα ‘πρεπε να το ξέρετε αυτό όλοι εσείς οι συμβουλάτορες του βασιλιά. Ελπίζω να μη χάσετε κάποτε τη δουλειά σας γιατί θα πεθάνετε από την πείνα. Θα μάθω να φτιάχνω χαλιά, αφού αυτό είναι που αρέσει και σε εκείνη. Μπροστά στην επιμονή του Βατσαγκάν ο βασιλιάς υποχώρησε και ζήτησε να φέρουν από την Περσία τον πιο φημισμένο ταπητουργό. Το πριγκιπόπουλο ρίχτηκε στη δουλειά μέρα και νύχτα, βοηθούσε και το πάθος του, σε ένα χρόνο είχε γίνει καταπληκτικός στην τέχνη του. Πήρε μερικά από τα δείγματα, άλλα δώρα, και με τον φίλο του Ναζάρ πήγαν στο χωριό της βοσκοπούλας. Όταν της έδειξε τους τάπητες, κείνη τον επαίνεσε: — Όχι άσχημη δουλειά για έναν μαθητευόμενο! Αν συνεχίσεις έτσι σε μερικά χρόνια ίσως να μπορείς να με συναγωνίζεσαι! τον πείραξε. Της έδειξε και τον τελευταίο τάπητα. Η κοπέλα θαύμασε το πανέμορφο τοπίο και τελικά του είπε μονολεκτικά: — Ναι. Είχε δει κρυμμένη μέσα στα ωραία σχέδια του τάπητα τη φράση: «Μ’ αγαπάς, Αναΐτ;». Οι γάμοι τους έγιναν σε λίγες μέρες και γλέντησε όλος ο κόσμος, γιατί η Αναΐτ δεν ήταν γαλαζοαίματη, αλλά ένα απλό κορίτσι του λαού. Πέρασαν πολλά χρόνια ευτυχισμένοι. Οι γονείς του Βατσαγκάν γέρασαν και πέθαναν και έγινε βασιλιάς ο γιος τους, έχοντας πάντα δίπλα του σαν τον πιο σοφό σύμβουλό του την Αναΐτ. Η βασίλισσα, ανάμεσα στα άλλα, πίστευε ότι, αφού τα γράμματα δεν έκαναν κακό στις φίλες της στο χωριό, ίσως δεν θα έκαναν κακό ούτε στις κοπέλες της πρωτεύουσας. Παρ’ όλο που αυτό ήταν μια παράξενη σκέψη για κείνη την παλιά εποχή, δεν ήταν λίγες οι κοπέλες που θέλησαν να διδαχθούν. Ο λαός ήταν χαρούμενος με τους κάπως παράξενους βασιλιάδες του. Μια μέρα όμως χάθηκε εντελώς ξαφνικά ο καλύτερος φίλος του βασιλιά, ο Ναζάρ. Παρά τις προσπάθειες που έγιναν, οι μέρες, οι βδομάδες και οι μήνες περνούσαν χωρίς να μπορέσουν να μάθουν κάτι για την τύχη του. Ήταν σαν να τον είχε καταπιεί η γη. Ο βασιλιάς λέει στην Αναΐτ:

Η Σοφία των Λαών, 111 θαυμάσιες ιστορίες από όλο τον κόσμο

— Δεν ξέρω τι συμβαίνει, αλλά φοβάμαι ότι κάτι τρέχει στο βασίλειό μας. Ναι, οι άνθρωποι μοιάζουν χαρούμενοι, αλλά συμβαίνουν παράξενα πράγματα, όπως η εξαφάνιση του Ναζάρ, που με ανησυχούν. Τον παλιό καλό καιρό πήγαινα συχνά για κυνήγι, βρισκόμουν κοντά στον λαό, μάθαινα πώς περνούσε. Θα μεταμφιεστώ και θα περιηγηθώ το βασίλειο. Θα με περιμένεις είκοσι μέρες κι αν δεν γυρίσω κάτι θα μου έχει συμβεί και θα αναλάβεις εσύ τον θρόνο. Η Αναΐτ συμφώνησε γιατί πάντα ήθελε να ξέρει πώς περνά ο λαός της και, παράλληλα, κατάλαβε ότι ο βασιλιάς ήθελε να ψάξει και ο ίδιος για τον φίλο του. Σε μερικές μέρες ο βασιλιάς μεταμφιεσμένος σε έμπορο είχε φτάσει στην περιοχή Περότζ. Εκεί του επιτέθηκαν ληστές, του πήραν τα λίγα χρήματα που είχε και τον έσυραν σε μια σπηλιά στο δάσος. Η σπηλιά ήταν κλεισμένη με μια βαριά σιδερένια πόρτα, την οποία ξεκλείδωσε ο αρχηγός της συμμορίας με ένα μεγάλο κλειδί. — Ξέρεις καμιά τέχνη; τον ρώτησε άγρια ή θα σε πετάξουμε στον γκρεμό να σε φαν τα όρνια; Δεν έχει χώρο για τεμπέληδες εδώ. — Ξέρω να φτιάνω χρυσά χαλιά που η αξία τους είναι τριακόσιες φορές το χρυσάφι που έχουν πάνω τους, είπε ο αιχμάλωτος. — Πες μου τι εργαλεία θα χρειαστείς, να σου τα φέρω. Αν όμως όσα είπες δεν είναι αλήθεια τότε θα σε κάνω κοντότερο κατά ένα κεφάλι, έκανε ωμά ο λήσταρχος και τον έσπρωξε μέσα στη σπηλιά την οποία κλείδωσε πάλι. Ο Βατσαγκάν προχώρησε στο μισοσκόταδο της σπηλιάς που φωτιζόταν από δάδες. Βάδισε αρκετά και σε κάποιο σημείο νόμισε ότι άκουσε ομιλίες. Σε λίγο αντίκρισε μερικούς ανθρώπους σε αξιοθρήνητη κατάσταση. Σκελετωμένοι από την πείνα και τη βαριά δουλειά έμοιαζαν σαν φαντάσματα. Δεν ήταν παράξενο που ανάμεσά τους δεν γνώρισε τον Ναζάρ, αλλά τον είδε εκείνος και τον πλησίασε, μ’ όλο που προτίμησε να μην φανερώσει στους άλλους ποιος ήταν ο νιοφερμένος. «Κακή τύχη μας περιμένει», του ψιθύρισε. «Όσους από τους αιχμάλωτους δεν ξέρουν κάποια δουλειά τους ληστεύουν και τους σκοτώνουν. Όσοι ξέρουμε κάποια τέχνη δουλεύουμε τόσο σκληρά που πεθαίνουμε από εξάντληση». Αργότερα ο αρχηγός των ληστών έφερε τα υλικά που χρειαζόταν ο Βατσαγκάν για να φτιάξει το χαλί του. Χρειάστηκε τρεις εβδομάδες να το τελειώσει, αλλά τότε ακόμα και ο λήσταρχος φάνηκε ευχαριστημένος από την ποιότητά του.

Χρήστος Μαγγούτας

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________

— Για να σου πω την αλήθεια, είπε ο Βατσαγκάν, δεν ξέρω αν υπάρχει άλλος άνθρωπος στη χώρα εκτός από τη βασίλισσα Αναΐτ που να μπορεί να εκτιμήσει την αξία του, γιατί είναι ειδική στα ακριβά χαλιά. Στον τάπητα αυτό έχω βάλει και μυστικά φυλαχτά που κάνουν ευτυχισμένο όποιον το αγοράσει. Νομίζω ότι με καλό παζάρεμα μπορεί κάποιος να πάρει από τη βασίλισσα τουλάχιστον χίλιες φορές την αξία του χρυσαφιού. Ο λήσταρχος κάλεσε κάποιον έμπιστο έμπορο και ζήτησε να πάει το χαλί στη βασίλισσα και να ζητήσει μια τεράστια τιμή. Στο μεταξύ είχαν περάσει οι είκοσι μέρες που είχαν συμφωνήσει με τον Βατσαγκάν κι η Αναΐτ είχε αρχίσει να ανησυχεί. Είχε ήδη στείλει ανθρώπους να μαζέψουν πληροφορίες, αλλά όλοι είχαν επιστρέψει άπρακτοι. Όπως και με τον Ναζάρ, τον βασιλιά έμοιαζε σαν να τον είχε καταπιεί η γη. Τη μέρα εκείνη πήγε στο παλάτι ένας έμπορος που ζήτησε να δει τη βασίλισσα για ένα πολύ ακριβό χρυσό χαλί. Αλλά την προειδοποίησε ότι αξίζει χίλιες φορές την αξία του χρυσαφιού του γιατί είναι φτιαγμένο από τον μεγαλύτερο καλλιτέχνη και έχει κρυφά μηνύματα που δίνουν χαρά σ’ όποιον το αγοράσει. Η Αναΐτ είχε πολλά προβλήματα, δεν νοιαζόταν για χαλιά και ήταν έτοιμη να διώξει τον έμπορο, ώσπου άκουσε την τελευταία φράση. Ξεδίπλωσε το ύφασμα και είδε ότι με μεγάλη τέχνη ήταν κρυμμένο το παρακάτω μήνυμα: «Αγαπημένη μου Αναΐτ, βρίσκομαι σε πολύ δύσκολη κατάσταση. Με έχουν κλείσει σε μια σπηλιά στο Περότζ, η οποία βρίσκεται σε έναν λόφο σε σχήμα μισοφέγγαρου δυτικά της πόλης. Βοήθησε όσο μπορείς πιο γρήγορα. Βατσαγκάν». Το πρόσωπο της Αναΐτ έλαμψε από χαρά καθώς διάβασε το μήνυμα. — Σας το είπα εγώ ότι είναι μαγικό το χαλί και κάνει ευτυχισμένο όποιον το αγοράσει! είπε καταχαρούμενος ο έμπορος. — Τώρα είμαι κι εγώ σίγουρη γι’ αυτό και για πολύ περισσότερα πράγματα! συμφώνησε εκείνη. Και έδωσε εντολή να συλλάβουν τον έμπορο. Την άλλη κιόλας μέρα ένας μικρός στρατός με επικεφαλής την Αναΐτ κατευθυνόταν προς το Περότζ. Ο έμπορος, για να σώσει τη ζωή του, έδωσε όλες τις αναγκαίες πληροφορίες. Οι ληστές αιφνιδιάστηκαν και σε λίγη ώρα ήταν όλοι δεμένοι χειροπόδαρα. Σε λίγο είχαν απελευθερώσει τους σκλάβους. Με δυσκολία η Αναΐτ κατόρθωσε να γνωρίσει τον άντρα της και τον φίλο τους, τόσο πολύ είχαν αδυνατίσει. — Βασίλισσα, αυτή τη φορά μας έσωσες τη ζωή, είπε ο Ναζάρ.

Η Σοφία των Λαών, 111 θαυμάσιες ιστορίες από όλο τον κόσμο

— Φίλε μου, στην πράξη εμένα μου είχε σώσει τη ζωή πριν από μερικά χρόνια, όταν με ανάγκασε να μάθω μια τέχνη για να κερδίσω την καρδιά της! Αυτή ήταν η ιστορία της Αναΐτ που την τραγουδούσαν για αιώνες οι βάρδοι στα χωριά του Καυκάσου. Είναι εμφανής η επιρροή μεταγενέστερων σοσιαλιστικών ιδεών την εποχή που η Αρμενία ήταν Σοσιαλιστική Δημοκρατία. (Αρμενία)

Χρήστος Μαγγούτας

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________

12. Το ανικανοποίητο γουρουνάκι Πριν από πολλά πολλά χρόνια, όταν ακόμα τα ζώα μιλούσαν μεταξύ τους, ζούσε ένα μικρό άσπρο γουρουνάκι. Έμενε μόνο του σε ένα σπιτάκι στην άκρη του χωριού και περιποιόταν τον κήπο του. Με ήλιο ή με βροχή περνούσε τον περισσότερο καιρό του σκάβοντας, σκαλίζοντας, κορφολογώντας, ποτίζοντας και, γενικά, φροντίζοντας τον κήπο του ώστε να του δίνει τα εισοδήματα που χρειαζόταν να ζήσει. Κι επειδή ήταν εργατικό και φιλότιμο τα προϊόντα του ήταν φημισμένα στη γύρω περιοχή και πολλές φορές είχαν διακριθεί και είχαν κερδίσει βραβεία στις τοπικές γεωργικές εκθέσεις. Κάποτε όμως το γουρουνάκι άρχισε να κουράζεται από τη συνεχή, επίμοχθη και συχνά μονότονη αγροτική δουλειά. — Τι σημασία έχει αν κερδίζω βραβεία για τις ντομάτες μου; Μήπως αυτό σημαίνει ότι στο μέλλον θα μπορώ να δουλεύω λιγότερο για να τις μεγαλώσω; Αποφάσισε λοιπόν να γυρίσει τον κόσμο και να ψάξει να βρει μια δουλειά λιγότερο κουραστική και περισσότερο ενδιαφέρουσα από το να καλλιεργεί τον λαχανόκηπό του. Κλείδωσε την πόρτα του σπιτιού του, αμπάρωσε την αυλόπορτα και πήρε τον δρόμο προς το άγνωστο. Θα είχε βαδίσει μερικές ώρες όταν βρέθηκε σε ένα εξοχικό, χαμένο ανάμεσα στα δέντρα. Μια θαυμάσια μουσική έβγαινε από το σπίτι αυτό και το γουρουνάκι, που ήταν και φιλόμουσο, σκέφτηκε να κάνει μια επίσκεψη. Ακολούθησε τους ήχους και σε λίγο βρέθηκε στο σπιτάκι του γάτου. Ο γάτος έβγαζε τα προς το ζην παίζοντας μουσική σε πανηγύρια και σε γιορτές. Καθώς το γουρουνάκι τον είδε να παίζει το βιολί του, σκέφτηκε: «Να κάτι που σίγουρα είναι λιγότερο κοπιαστικό από το σκάψιμο και το πότισμα». — Κύριε Γάτε, θα ήθελες να μου μάθεις μουσική; ρώτησε το γουρουνάκι. Ο γάτος το κοίταξε παράξενα και σε λίγο του έδωσε ένα δεύτερο βιολί: — Ασφαλώς, του είπε. Θα κοιτάς και θα κάνεις ακριβώς αυτό που κάνω κι εγώ. Καταχαρούμενο το γουρουνάκι που είχε πιστέψει ότι πιθανότατα είχε λύσει το πρόβλημά του, έπιασε το δοξάρι και το έτριψε πάνω στις χορδές του βιολιού, όπως είχε δει τον γάτο να κάνει. Παράξενο! Οι ήχοι που έβγαιναν από το βιολί μόνο μουσική δεν ήταν! Πιο πολύ θύμιζαν τα στριγκλίσματα των αδελφών του όταν άκουγαν το παραμύθι για τον κακό λύκο.

Η Σοφία των Λαών, 111 θαυμάσιες ιστορίες από όλο τον κόσμο

— Όχι, αυτό δεν είναι μουσική, παραδέχτηκε. — Ασφαλώς δεν είναι, είπε ο γάτος. Για να μπορείς να παίξεις μουσική θα πρέπει να διαθέσεις πολλά χρόνια από τη ζωή σου σε άσκηση. Το γουρουνάκι απογοητεύτηκε: — Τότε δεν είναι η μουσική η λύση, είναι πιο δύσκολο από το να σκάβεις ή να βοτανίζεις. Πρέπει να ψάξω για κάτι πιο εύκολο. Επέστρεψε στον γάτο το βιολί και το δοξάρι και πήρε πάλι τον δρόμο. Βάδισε μερικές ώρες ακόμα και βρέθηκε στην καλύβα ενός σκύλου που έφτιαχνε τυρί. Τον είδε από το παράθυρο που έκοβε το τυρί σε διάφορα σχήματα και το δίπλωνε σε ωραία χαρτιά για να το πάει στο παζάρι. «Α, να μια εύκολη δουλειά για μένα. Θα γίνω τυροκόμος» αποφάσισε στη στιγμή το γουρουνάκι. Χτύπησε λοιπόν την πόρτα και ρώτησε ευγενικά: — Κύριε Σκύλε, θέλω να γίνω τυροκόμος, θα με διδάξεις; — Μετά χαράς, είπε ο Σκύλος. Έχω πολλή δουλειά τελευταία και χρειάζομαι βοηθό. Ίσως στο τέλος να γίνουμε και συνέταιροι. Καταχαρούμενο το γουρουνάκι ρίχτηκε στη δουλειά δίπλα στον σκύλο. Σε λίγο όμως κουράστηκε και ξάπλωσε να ξεκουραστεί. — Όχι τώρα! έβαλε τις φωνές ο σκύλος. Αν σταματήσεις τώρα θα κοπεί το τυρί και θα γίνει τυρόγαλο. Πρέπει να συνεχίσεις μέχρι να πήξει καλά. Αλλά το γουρουνάκι βρισκόταν κιόλας στην εξώπορτα. «Το να φτιάχνεις τυρί μου φαίνεται το ίδιο δύσκολο σαν να μαθαίνεις βιολί. Καλύτερα να ψάξω για κάτι πιο εύκολο». Συνέχισε τον δρόμο του και, μετά από κάμποση ώρα, συνάντησε ένα μελισσουργό που έβγαζε το μέλι από τις κυψέλες και το έριχνε σε μια μεγάλη κατσαρόλα. «Αυτή είναι δουλειά για μένα!» ενθουσιάστηκε το γουρουνάκι. «Το μέλι είναι έτοιμο από τις μέλισσες, το μόνο που έχεις να κάνεις είναι να το αδειάζεις μέσα στο δοχείο. Και, βέβαια, από καιρό σε καιρό, μπορείς να βάζεις και μια γουλιά στο στόμα σου από αυτό το θαυμάσιο πράγμα». Πλησίασε λοιπόν και είπε: — Κύριε Άνθρωπε, θα με διδάξεις πώς να γίνω μελισσοκόμος; — Πολύ ευχαρίστως, είπε εκείνος. Ένα χρόνο ψάχνω για βοηθό, αλλά όλοι με εγκαταλείπουν μετά από λίγο. Αρχίζουμε αμέσως. Παραξενεύτηκε το γουρουνάκι που υπήρχαν πλάσματα που δεν ήθελαν να κάνουν αυτή την τόσο εύκολη δουλειά του μελισσοκόμου.

Χρήστος Μαγγούτας

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________

Φόρεσε τα γάντια, τη μάσκα και τις μπότες που του έδωσε ο μελισσοκόμος και ρίχτηκε στη δουλειά. Αλλά, παρά τα μέτρα προφύλαξης, μερικές μέλισσες κατάφεραν να τρυπώσουν και άρχισαν να το τσιμπούν στο πρόσωπο, στα αυτιά, στον λαιμό, στα πόδια, στην ουρά. Μην αντέχοντας τον πόνο το ‘βαλε στα πόδια και δεν σταμάτησε παρά μόνο όταν βρέθηκε σε ασφαλή απόσταση από τις κυψέλες. — Ασφαλώς τσιμπούν οι μέλισσες, του φώναξε από μακριά ο μελισσοκόμος. Κι εμένα με τσιμπούν όσο και να προφυλαχτώ αλλά είναι μέρος της δουλειάς μου ως μελισσοκόμου. Αλλά το γουρουνάκι είχε πάρει πάλι τον δρόμο, μονολογώντας: «Για να μάθεις βιολί πρέπει να παίζεις χρόνια και πονούν τα χέρια σου. Για να φτιάξεις τυρί δεν μπορείς να σταματήσεις μια στιγμή γιατί θα σου χαλάσει. Για να γίνεις μελισσοκόμος πρέπει να σε πρήζουν με τα τσιμπήματα οι μέλισσες». Σταμάτησε μια στιγμή στη μέση του δρόμου και σκέφτηκε: «Μήπως το να καλλιεργώ τον λαχανόκηπό μου δεν είναι από τις χειρότερες δουλειές;» Έκανε μεταβολή και πήρε τον δρόμο προς το σπίτι του. Τα λαχανικά του χρειάζονταν πότισμα μετά από μια τόσο ζεστή μέρα. Ήταν κάτι που αυτή τη φορά θα το έκανε με πολλή ευχαρίστηση. (Αυστρία)

Η Σοφία των Λαών, 111 θαυμάσιες ιστορίες από όλο τον κόσμο

13. Η βατραχίνα και το αγόρι

Πριν από πολλά χρόνια, πριν τα χλωμά πρόσωπα έρθουν στη γη μας, ζούσε σε ένα χωριό μια οικογένεια με το μωρό της. Ήταν ένα χαριτωμένο, γερό, χαρούμενο μωρό με κατάμαυρα μάτια. Κάποιο απόγευμα η μητέρα του άφησε στην άκρη το κέντημα που έφτιαχνε, έριξε μια ματιά στο μωρό της που κοιμόταν ήσυχο δίπλα της, πήρε το δίκοπο τσεκούρι της και πετάχτηκε να κόψει μερικές λυγαριές, γιατί σε λίγο θα γύριζε ο άντρας της από το κυνήγι και ήθελε να έχει ζεστή τη σκηνή. Δυνατή καθώς ήταν της πήρε πολύ λίγο μέχρι να βρεθεί στη γειτονική ρεματιά, να κόψει τα κλαδιά, να τα δέσει σε δεμάτι και να γυρίσει πίσω στη σκηνή της. Αλλά στα λίγα αυτά λεπτά το κακό είχε γίνει: μπαίνοντας στη σκηνή είδε ότι το μωρό της έλειπε. Έβαλε τις φωνές, μαζεύτηκαν οι χωριανοί και άρχισαν όλοι να ψάχνουν μέχρι που το σκοτάδι έγινε τόσο πυκνό και δεν έβλεπαν τίποτα πια. Κανένα αποτέλεσμα και κανένα ίχνος του παιδιού, ακόμα και για τους πιο έμπειρους ανιχνευτές της φυλής. Το ψάξιμο συνεχίστηκε και την άλλη μέρα και για αρκετές ακόμα μέρες, αλλά χωρίς να βρεθεί κάποιο ίχνος του παιδιού. Κάποτε η φυλή σταμάτησε πια να ψάχνει, εκτός από τη μητέρα και τον πατέρα, που κάθε βράδυ αναζητούσαν στη ρεματιά και στην κοντινή λίμνη το χαμένο αγοράκι τους. Από καιρό σε καιρό ακουγόταν το μοιρολόι της μάνας και οι αναστεναγμοί του πατέρα. Πέρασαν οι μήνες, άρχισε να χειμωνιάζει, η φυλή μάζεψε τις σκηνές και τα υπάρχοντά της και πήρε τον δρόμο για ζεστότερο μέρος για να

Χρήστος Μαγγούτας

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________

ξεχειμωνιάσει. Μαζί αποχαιρέτησε και την ελπίδα ότι θα μπορούσε να βρει το χαμένο μωρό. Πέρασαν πέντε-έξι χρόνια. Η φυλή περιπλανήθηκε σε πολλά μέρη. Κάποτε συνέπεσε να ξαναρθεί στο ίδιο μέρος που κάποτε είχε χαθεί το παιδί. Για τους γονείς του χαμένου παιδιού ήταν σαν να μην είχε περάσει καθόλου ο χρόνος. Ξαναγύρισαν τα παλιά γνωστά σημεία με πίκρα στην καρδιά, με κλάμα, αναστεναγμούς και λυπητερά τραγούδια. Από τη λιμνούλα ένα αγοράκι με κατάμαυρα μάτια σταμάτησε να παίζει και γύρισε και κοίταξε μια γυναίκα που έκλαιγε. Φορούσε όλο κι όλο ένα πανί από βούρλα γύρω από τη μέση του. Καθώς το κλάμα της γυναίκας έγινε πιο δυνατό, το αγόρι ένιωσε να τρέχει νερό στα μάτια του. Έτρεξε γρήγορα στην μητέρα του, τη Βατραχίνα. — Μητέρα, γιατί βγαίνει νερό από τα μάτια μου όταν ακούω μια ανθρωπίνα που είναι στην παραλία; Μου άρεσε πολύ που την έβλεπα και την άκουγα, αλλά την ίδια στιγμή έβγαινε νερό από τα μάτια μου. — Δεν είναι τίποτα, παιδί μου, του είπε η βατραχίνα. Αν θες κι εγώ μπορώ να κάνω όπως κάνει η γυναίκα αυτή, να κλάψω και να φέρω δάκρυα στα μάτια σου. Κι βατραχίνα έβαλε όλη της τη δύναμη να μιμηθεί τη γυναίκα. Ύστερα γύρισε στον γιο της: — Σου έφερε χαρά, αλλά και δάκρυα στα μάτια με αυτό που έκανα; — Όχι, μητέρα, είπε το αγόρι. Δεν ήταν το ίδιο με αυτό της ανθρωπίνας. Θέλω να πάω να την ξανακούσω. — Ήρθε η ώρα να μου φύγει, σκέφτηκε η βατραχίνα. Τόσα χρόνια το είχα σαν παιδί μου και με είχε σαν μητέρα του αλλά φαίνεται ότι ήρθε η ώρα να χωρίσουμε. — Μητέρα, γιατί δεν μοιάζω καθόλου με τα αδελφάκια μου; ρώτησε το παιδί. — Έτσι γίνεται πολλές φορές με το πρώτο παιδί, δικαιολογήθηκε κείνη. Συχνά είναι εντελώς διαφορετικό από τα άλλα αδέλφια του. Η εξήγηση καθησύχασε για λίγο το παιδί αλλά, κάθε φορά που άκουγε την ανθρωπίνα να τραγουδά λυπητερά τραγούδια, τα μάτια του ξαναγέμιζαν νερό. Η βατραχίνα έβλεπε ότι το αγόρι απομακρυνόταν όλο και πιο πολύ από τη λίμνη. Το είχε όμως δεχτεί πια, ήξερε ότι κάποτε θα το έχανε, γι’ αυτό και κάθε μέρα το αποχαιρετούσε σιωπηλά σαν να ήταν η τελευταία φορά.

Η Σοφία των Λαών, 111 θαυμάσιες ιστορίες από όλο τον κόσμο

Κάποια μέρα που το αγόρι είχε φύγει μακριά από τη λίμνη, το είδε ένας Ινδιάνος της φυλής που είχε ακούσει την ιστορία του. Έτρεξε γρήγορα και το είπε στους γονείς του. Εκείνοι κατέβηκαν όσο πιο γρήγορα μπορούσαν τη ρεματιά και βρέθηκαν μπροστά στο παιδί με τα κατάμαυρα μάτια. — Το νιώθουμε, είναι το παιδί μας! είπαν με σιγουριά οι γονείς. Το αγκάλιασαν ευτυχισμένοι και από τα μάτια και των τριών άρχισε να τρέχει νερό… (Αυτόχθονες Βόρειας Αμερικής) Εικόνα: Snezana Krstic

Χρήστος Μαγγούτας

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________

14. Η νυχτερίδα

Κάποτε είχε ξεσπάσει πόλεμος ανάμεσα στα πουλιά και στα ζώα. Στην αρχή η νυχτερίδα ήταν με το μέρος των πουλιών. Στην πρώτη μεγάλη μάχη όμως τα πουλιά νικήθηκαν κι η νυχτερίδα, βλέποντας την τροπή του πολέμου, έφυγε κρυφά και πήγε στο στρατόπεδο των ζώων που γιόρταζαν τη νίκη τους. Κάποια στιγμή ένα ζώο την είδε. — Ε! της λέει, εσύ δεν πολεμούσες εναντίον μας πριν από λίγη ώρα; — Μπα, αστειεύεσαι! έκανε η νυχτερίδα. Εγώ ανήκω στα ζώα, όχι στα πουλιά. Δεν βλέπεις τα αυτιά μου και τα πόδια μου; Και πρόσεξε λίγο τα μυτερά μου δόντια, έχεις δει πουλί με τέτοια δόντια; Το ζώο παραδέχτηκε ότι μάλλον έκανε λάθος και έτσι άφησαν τη νυχτερίδα να μείνει μαζί τους. Μετά από λίγο καιρό όμως ο πόλεμος ξαναφούντωσε και, αυτή τη φορά, νικούσαν κατά κράτος τα πουλιά. Μόλις είδε ότι η κατάσταση είχε αλλάξει, η νυχτερίδα τρύπωσε κάπου όσο κρατούσε η μάχη και, μόλις τέλειωσε με τη νίκη των πουλιών, χώθηκε ανάμεσά τους και τραγουδούσε κι αυτή νικητήρια τραγούδια. Κάποια πουλιά όμως την πρόσεξαν. — Εσύ πριν από λίγη ώρα ήσουν με τα ζώα και πολεμούσες εναντίον μας; Είσαι εχθρός μας!

Η Σοφία των Λαών, 111 θαυμάσιες ιστορίες από όλο τον κόσμο

— Εγώ; Ποτέ! διαμαρτυρήθηκε η νυχτερίδα. Εγώ είμαι πουλί σαν εσάς, κοιτάτε τα φτερά μου, έχετε δει ζώο με φτερά; Τα πουλιά υποχώρησαν και την άφησαν να μείνει μαζί τους. Έτσι η νυχτερίδα πήγαινε από το ένα στρατόπεδο στο άλλο ανάλογα με την έκβαση κάθε μάχης. Κάποτε όμως τα πουλιά και τα ζώα κουράστηκαν από τον πόλεμο γιατί είχαν και οι δυο αντίπαλοι μεγάλες απώλειες και αποφάσισαν να συνάψουν ειρήνη. Κατά τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων αποκαλύφθηκε ότι η νυχτερίδα τους κορόιδευε και τους είχε προδώσει και τους δυο. Ανάμεσα στις αποφάσεις της λοιπόν η κοινή ειρηνευτική επιτροπή ζώων και πουλιών έβγαλε και την ανακοίνωση ότι η νυχτερίδα «από τούδε και εφεξής» δεν θα ανήκει ούτε στα πουλιά, ούτε στα ζώα. Κι αυτή από την ντροπή της κρύβεται όλη τη μέρα και, μ’ όλο που πετάει σαν πουλί, δεν ανεβαίνει στα δέντρα, αλλά μένει μέσα στις σπηλιές, όπως τα ζώα. (Αυτόχθονες Βόρειας Αμερικής) Εικόνα: Μαρία Μοσχονά

Χρήστος Μαγγούτας

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________

15. Μια Ινδιάνα Σταχτοπούτα Στις ακτές του Ατλαντικού, στη χώρα που τώρα λέγεται Καναδάς, ζούσε πριν από πολλά πολλά χρόνια ένας νέος ιθαγενής, γνωστός για τα κατορθώματά του σε όλη τη γύρω περιοχή. Εκτός από γενναιότητα είχε και τη μαγική ιδιότητα να γίνεται αόρατος, κι όλοι τον αποκαλούσαν «Γρήγορο Άνεμο», επειδή τη μια στιγμή ήταν μπροστά σου και την άλλη χανόταν σαν αέρας. Η ικανότητά του αυτή είχε πολλές φορές σώσει τον λαό του από επιθέσεις άλλων φυλών και δεν είναι παράξενο να πούμε ότι δεν υπήρχε κοπέλα στη φυλή του που να μην είχε κάνει το παν για να τον παντρευτεί. Ο Γρήγορος Άνεμος έμενε με την αδελφή του σε ένα «τίπι», μια ινδιάνικη σκηνή κοντά στη θάλασσα. Για να γλιτώσει από τις κοπέλες που τον πολιορκούσαν, αλλά και για να διαλέξει εκείνη που θα άξιζε πραγματικά, ο νεαρός Ινδιάνος είχε δηλώσει ότι θα παντρευτεί την κοπέλα που θα μπορέσει να τον δει, καίτοι θα είναι αόρατος, τη στιγμή που γυρίζει στη σκηνή του το σούρουπο. Πολλές το προσπάθησαν αυτό, αλλά χωρίς επιτυχία γιατί ο νέος είχε καταστρώσει ολόκληρο σχέδιο με την αδελφή του: αν κάποια κοπέλα είχε δείξει ενδιαφέρον, θα έπρεπε να κατεβεί στην παραλία τη στιγμή που έδυε ο ήλιος. Εκεί θα συναντούσε την αδελφή του, η οποία ήταν και η μόνη που μπορούσε να τον δει όταν ήταν αόρατος. Με διάφορες ερωτήσεις που υπέβαλλε στην επίδοξη νύφη, π.χ. τι φορά ο αδελφός της, πώς έχει χτενισμένα τα μαλλιά του κλπ. καταλάβαινε αμέσως αν έλεγε ψέματα. Κι ο αδελφός της δεν θα παντρευόταν ποτέ μια ψεύτρα. Σε ένα διπλανό χωριό ο αρχηγός είχε τρεις κόρες. Την τρίτη κόρη την είχε από άλλη γυναίκα, αλλά και οι δυο γυναίκες του είχαν πεθάνει. Οι δυο μεγαλύτερες αδελφές δεν συμπαθούσαν καθόλου την μηλαδερφή τους και της έκαναν τη ζωή μαρτύριο. Της είχαν κόψει τα ωραία μαύρα γυαλιστερά μαλλιά, της έδιναν κουρέλια να φοράει και μια φορά είχαν προχωρήσει τόσο πολύ ώστε να σημαδέψουν το ωραίο πρόσωπο της μικρής αδελφής τους ρίχνοντάς της αναμμένα κάρβουνα. Και επειδή ήταν δύο και η μια υποστήριζε την άλλη είχαν πείσει τον πατέρα τους ότι η άλλη ήταν τρελή και τα δημιουργούσε όλα μόνη της. Η κοπέλα, μ’ όλο που υπέφερε τόσο, είχε καταφέρει να διατηρήσει απείραχτη την ψυχή της και με τη φαντασία της πολεμούσε την άδικη πραγματικότητα. Όπως όλες οι άλλες κοπέλες έτσι και καθεμιά από τις δυο μεγάλες αδελφές ήθελε να παντρευτεί τον Γρήγορο Άνεμο. Πρώτα λοιπόν η

Η Σοφία των Λαών, 111 θαυμάσιες ιστορίες από όλο τον κόσμο

μεγαλύτερη έκλεισε συνάντηση με την αδελφή του παλικαριού κάποιο δειλινό. Σε λίγο η κοπέλα τη ρώτησε: — Βλέπεις τον αδελφό μου που βγαίνει από τη θάλασσα; — Ασφαλώς, είπε η άλλη χωρίς να έχει δει τίποτα. — Τι κρατάει στο χέρι του; — Α, κρατάει ένα κουπί, είπε αυτή στα τυφλά. Το παλικάρι και η αδελφή του κατάλαβαν ότι τους είχε πει ψέματα και την έδιωξαν ευγενικά. Μετά από λίγο καιρό ήρθε η σειρά την μεσαίας αδελφής να υποστεί τη δοκιμασία. — Βλέπεις τον αδελφό μου που κατεβαίνει από αυτό το δρομάκι του λόφου; ρώτησε. — Ασφαλώς τον βλέπω, έκανε με σιγουριά η άλλη. — Και τι κρατά στο δεξί του χέρι; — Ε, κρατά το ακόντιό του, είπε εκείνη χωρίς βέβαια να έχει δει τίποτα. Τα δυο αδέλφια κατάλαβαν ότι και η μεσαία κόρη του αρχηγού έλεγε ψέματα και την έστειλαν ευγενικά στο σπίτι της. Πιο πολύ για να την πειράξουν και να τη γελοιοποιήσουν οι δυο μεγάλες πρότειναν στην τρίτη αδελφή να δοκιμάσει κι αυτή την τύχη της. Και παραξενεύτηκαν που η εκείνη έδειχνε μια βαθιά σιγουριά, σαν να έβγαινε από μέσα της. «Είναι γιατί ξέρει ότι δεν έχει καμιά ελπίδα», είπαν χαιρέκακα. Η νεαρή κοπέλα συμμάζεψε όσο γινόταν τα κουρέλια που φορούσε, χτένισε λίγο τα πετσοκομμένα μαλλιά της, αλλά δεν μπορούσε να κάνει τίποτα με το σημάδι που της είχαν κάνει οι αδελφές της στο πρόσωπο. Το καθορισμένο δειλινό πήγε στην παραλία και συνάντησε την αδελφή του παλικαριού, η οποία τη δέχτηκε με ευγένεια και αγάπη, γιατί ήταν γνωστό το πόσο υπέφερε στο σπίτι της. Μετά από λίγο τη ρώτησε: — Βλέπεις τον αδελφό μου που βαδίζει άκρη άκρη στο κύμα; Η κοπέλα προσπάθησε να ξεδιαλύνει κάποια μορφή αλλά δεν τα κατάφερε. — Όχι, είπε σταθερά, δεν τον βλέπω. Η αδελφή του παλικαριού ένιωσε κατάπληξη, γιατί ήταν η πρώτη υποψήφια που είχε πει την αλήθεια. Σε λίγο την ξαναρώτησε: — Για κοίταξε καλύτερα τώρα. Τι έχει στο αριστερό του χέρι; — Ναι τώρα νομίζω ότι τον βλέπω! φώναξε ενθουσιασμένη η κοπέλα. Κρατάει ένα δοξάρι σαν ουράνιο τόξο.

Χρήστος Μαγγούτας

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________

— Και στο δεξί του χέρι τι κρατάει; — Στο δεξί του χέρι κρατάει ένα βέλος σαν το γαλαξία. Και είναι τόσο όμορφος! Η αδελφή του παλικαριού, που όπως είπαμε ήταν η μόνη που μπορούσε να τον βλέπει όταν ήταν αόρατος, ήξερε ότι η νεαρή κοπέλα έλεγε την αλήθεια, γιατί αυτό ακριβώς έβλεπε και εκείνη. — Νομίζω ότι ο αδελφός μου βρήκε επί τέλους τη γυναίκα που του αξίζει, της είπε. — Μα εγώ με τα φτωχά μου ρούχα, με τα κομμένα μαλλιά, το σημαδεμένο πρόσωπο; έκανε το κορίτσι. — Τίποτα δεν μπορεί να σταθεί εμπόδιο στην αγάπη και τίποτα δεν αξίζει χωρίς αυτήν, της απάντησε σαν έμπειρη η άλλη και την οδήγησε στη σκηνή τους. Την έβαλε να καθίσει στην τιμητική θέση της αφέντρας του σπιτιού. Σε λίγο μπήκε μέσα ο Γρήγορος Άνεμος και της ζήτησε να τον παντρευτεί. Με το πρώτο φιλί τα κουρέλια έγιναν πανέμορφα ρούχα, με το δεύτερο τα μαλλιά της μάκρυναν και πήραν το θαυμάσιο μαύρο γυαλιστερό χρώμα τους. Και με το τρίτο, το πρόσωπό της ξανάγινε πάλι λείο και ωραίο όπως πριν. Η κοπέλα τα είχε χάσει από την ευτυχία. Που έγινε ακόμα πιο μεγάλη όταν η άλλη γυναίκα της είπε: — Καλωσόρισες στο σπίτι σου, γυναίκα του αδελφού μου και αγαπημένη μου αδελφή. (Αυτόχθονες Καναδά)

Η Σοφία των Λαών, 111 θαυμάσιες ιστορίες από όλο τον κόσμο

16. Η Νάια και το Φεγγάρι

Ο υδρόκρινος του Αμαζονίου είναι ο μεγαλύτερος κρίνος του κόσμου. Τα φύλλα του είναι στρογγυλά και φτάνουν σε διάμετρο τα δύο μέτρα. Τα λουλούδια του είναι άσπρα ή απαλά ροζ με ελαφρές κόκκινες ραβδώσεις στις άκρες τους. Τα παλιά χρόνια, στις όχθες του Αμαζόνιου, μαζεύονταν οι κοπέλες μιας φυλής ιθαγενών για να συζητήσουν, να τραγουδήσουν, να κάνουν όνειρα για τη ζωή τους. Έμεναν εκεί ώρες, πολλές φορές μέχρι αργά τη νύχτα, θαυμάζοντας την ομορφιά του φεγγαριού, το μυστήριο του έναστρου ουρανού και συχνά φαντάζονταν ότι είχαν γίνει ένα με τα άστρα και κοιτούσαν από εκεί ψηλά τη γη. Το άρωμα της τροπικής νύχτας έκανε πιο δυνατά τα όνειρά τους. Το φεγγάρι έμοιαζε να τραβά σαν μαγνήτης τη νεότερη και ομορφότερη από τις κοπέλες, τη Νάια, που σαν ονειροπαρμένη ανέβηκε σ’ ένα δέντρο για να

Χρήστος Μαγγούτας

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________

βρεθεί πιο κοντά του και να το αγγίξει. Αλλά δεν τα κατάφερε. Την άλλη μέρα ανέβηκε με τις φίλες της σε έναν ψηλό λόφο μακριά από το σπίτι τους, θέλοντας να νιώσει στα δάχτυλά της το χάδι του φεγγαριού, αλλά πάλι δεν τα κατέφερε. Όσο πιο πάνω ανέβαιναν, τόσο πιο πολύ εκείνο έμοιαζε να απομακρύνεται. Οι κοπέλες γύρισαν στο ξύλινο σπίτι τους απογοητευμένες και μελαγχολικές. Πίστευαν ότι αν κατάφερναν να αγγίξουν το φεγγάρι ή κάποιο αστέρι, αμέσως θα μεταμορφώνονταν σε ένα από αυτά. Την επόμενη νύχτα η Νάια έφυγε μόνη της από το σπίτι της, αποφασισμένη να ικανοποιήσει το όνειρό της, να αγγίξει το φεγγάρι. Ήταν ολόγιομο, ολόφωτο, μεγαλοπρεπές, μαγευτικό, καθώς αντικαθρεφτιζόταν στα ήσυχα νερά του ποταμού. Η κοπέλα, με την αθωότητά της, αλλά και το πάθος της να αγγίξει το όνειρό της, πίστεψε ότι το φεγγάρι είχε κατεβεί να λουστεί στο ποτάμι και ρίχτηκε να το αγκαλιάσει. Αλλά όσο προσπαθούσε να το πλησιάσει, τόσο εκείνο απομακρυνόταν από την όχθη. Η Νάια χάθηκε για πάντα στα βαθιά νερά. Και το φεγγάρι, νιώθοντας λύπη για την αγνή, αθώα, ονειροπαρμένη κοπέλα, τη μεταμόρφωσε σε νερόκρινο, το τεράστιο λουλούδι με το σαγηνευτικό άρωμα, που απλώνει τα πέταλά στα νερά του Αμαζόνιου για να δεχτεί όλο το φως του φεγγαριού. (Αυτόχθονες Βραζιλίας) Εικόνα: Marielle P. Koskosidou

Η Σοφία των Λαών, 111 θαυμάσιες ιστορίες από όλο τον κόσμο

17. Τα ορτύκια Κάποτε ζούσε σε ένα δάσος ένα σμήνος από σχεδόν χίλια ορτύκια. Θα μπορούσαν να είναι ευτυχισμένα αν δεν υπήρχε στο γειτονικό χωριό ένας κυνηγός που έριχνε το δίχτυ του και τα έπιανε. Είχε μάλιστα μάθει να μιμείται τη φωνή τους και, μόλις αυτά μαζεύονταν εκεί, άπλωνε απότομα πάνω τους ένα μεγάλο ειδικό δίχτυ, τα έπιανε, ύστερα τα έριχνε ένα ένα στο ταγάρι του και τα πήγαινε στην πόλη για να τα πουλήσει. Υπήρχε ανάμεσα στα ορτύκια ένα που ήταν πολύ σοφό. Τα μάζεψε λοιπόν όλα μια μέρα και τους είπε: — Αδέλφια, έχω βρει τη λύση στο κακό που απειλεί να μας εξαφανίσει. Την επόμενη φορά που ο κυνηγός θα ρίξει πάνω μας το δίχτυ δεν θα τραβάμε άλλο προς τα δω και άλλο προς τα εκεί, αλλά όλα μαζί θα πιάσουμε το δίχτυ και θα το σηκώσουμε προς τα πάνω. Είναι πολύ ελαφρύ και μπορούμε να το πετύχουμε. Και όταν θα έχουμε κερδίσει ύψος, θα το αφήσουμε να πέσει πάνω στους βάτους. Η ιδέα φάνηκε πολύ σωστή στη συνεδρίαση των πουλιών και, πραγματικά, κανένα δεν είχε αντίρρηση. Έτσι, την ίδια κιόλας μέρα, μόλις ο κυνηγός έριξε πάνω τους το δίχτυ, αυτά, με ένα σύνθημα, άρχισαν να πετούν όλα προς την ίδια κατεύθυνση και όταν ανέβηκαν ψηλά, έριξαν το δίχτυ πάνω σε ένα βάτο. Ο κυνηγός καταματώθηκε από τα αγκάθια του βάτου για να μπορέσει να ξαναπάρει το δίχτυ του και, όταν το πέτυχε, είχε πια νυχτώσει και τα πουλιά είχαν πάει για ύπνο. Η ιστορία αυτή επαναλήφθηκε πολλές μέρες και κάθε φορά τα πουλιά κατόρθωναν εύκολα, έτσι συντονισμένα όπως δούλευαν, να σηκώνουν το δίχτυ και να το πετούν πάνω στους βάτους. Η γυναίκα του κυνηγού άρχισε να τον γκρινιάζει. — Τόσες μέρες γυρίζεις στο δάσος και δεν έπιασες ούτε ένα ορτύκι, τι τρέχει με σένα; Και ο κυνηγός της απάντησε: — Το πρόβλημα είναι ότι τα πουλιά συνεργάζονται, βοηθά το ένα το άλλο, κάνουν την ίδια στιγμή αυτό που πρέπει να κάνουν και κατορθώνουν να ξεφύγουν. Αν μπορούσα να σπείρω διχόνοια μεταξύ τους… Αλλά πώς να το κάνω; Δεν χρειάστηκε να κάνει τίποτα ο κυνηγός μιας και η διχόνοια φυτρώνει μόνη της.

Χρήστος Μαγγούτας

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________

Λίγες μέρες αργότερα κάποια ορτύκια, τη στιγμή που προσπαθούσαν να ευθυγραμμιστούν για να σηκώσουν το δίχτυ, έπεσαν κατά λάθος πάνω σε ένα άλλο. — Ποιος τόλμησε και με έσπρωξε τόσο άσχημα τη στιγμή που τραβούσα το δίχτυ; έκανε εξαγριωμένο. — Συγνώμη δεν το θέλαμε, είπε ένα από τα πουλιά. Έγινε πάνω στη βιασύνη μας τη στιγμή που σηκώναμε το δίχτυ. — Εσείς σηκώνατε το δίχτυ; Ας γελάσω! Ας μην ήμουν εγώ να τραβάω τόσο δυνατά και θα σας έλεγα εγώ αν θα σηκωνόταν ποτέ το δίχτυ. Τα άλλα πουλιά θύμωσαν με τη συμπεριφορά του και ο κυνηγός που τα παρακολουθούσε κρυμμένος κατάλαβε ότι θα άρχιζαν να μαλώνουν. Δεν είχε άδικο. Σε λίγο τα πουλιά έβριζαν και σπρώχνονταν. Μέσα στο πανδαιμόνιο ο άνθρωπος βρήκε την ευκαιρία: μιμήθηκε τη φωνή τους και μόλις αυτά ήρθαν κοντά του, έριξε πάνω το δίχτυ του. Ύστερα τα έβαλε ένα ένα στο ταγάρι του και ξεκίνησε για το παζάρι της πιο κοντινής πόλης… (Αφγανιστάν)

Η Σοφία των Λαών, 111 θαυμάσιες ιστορίες από όλο τον κόσμο

18. Κοινή λογική

Η Αράχνη ήταν κάποτε γυναίκα και είχε κάμποση κοινή λογική. Μια μέρα όμως σκέφτηκε πώς θα μπορούσε να συγκεντρώσει όλη την κοινή λογική που υπήρχε στον κόσμο και να την κρατήσει για τον εαυτό της. Με τον τρόπο αυτό όχι μόνο δεν θα έκανε λάθη η ίδια, αλλά θα μπορούσε να γίνει πλούσια, συμβουλεύοντας τους άλλους πώς να μην κάνουν λάθη.

Χρήστος Μαγγούτας

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________

Γιατί σίγουρα, αφού δεν θα είχαν την κοινή λογική οι άλλοι άνθρωποι, θα έκαναν συνεχώς σφάλματα και θα έρχονταν σ’ αυτήν να τους βγάζει από τη δύσκολη θέση. Και μια και θα είχε μονοπώλιο, αφού κανένας άλλος δεν θα διέθετε κοινή λογική, θα τους χρέωνε όσο ήθελε, και πολύ σύντομα θα γινόταν πάμπλουτη, θα είχε πολυτελή μέγαρα και όλα τα αραχνοΰφαντα φουστάνια που επιθυμούσε η ψυχή της.

Η Σοφία των Λαών, 111 θαυμάσιες ιστορίες από όλο τον κόσμο

Ξεκίνησε λοιπόν, γύριζε τον κόσμο και, όπου έβλεπε κοινή λογική, την άρπαζε και την έβαζε σε ένα μεγάλο σακίδιο που είχε κρεμασμένο στο στήθος της. Πέρασε πολύς καιρός, μάζεψε μπόλικη κοινή λογική και σιγά-σιγά παρατηρούσε ότι εύρισκε όλο και πιο λίγη. Αυτό βέβαια σήμαινε ότι την περισσότερη την είχε μαζέψει στο σακίδιό της το οποίο είχε παραφουσκώσει και την εμπόδιζε να περπατά γιατί δεν έβλεπε που πατούσε. Αφού λοιπόν πέτυχε το πρώτο τμήμα του σχεδίου της, να μαζέψει τη λογική, έμενε τώρα να μπει στο δεύτερο τμήμα: να την κρύψει καλά σε κάποιο μέρος για να μην την ξαναπάρουν οι άλλοι άνθρωποι.

Χρήστος Μαγγούτας

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________

Διάλεξε το μεγαλύτερο δέντρο του δάσους και αποφάσισε να κρεμάσει το σακίδιο στο ψηλότερο κλαδί του ώστε να μην μπορεί να το φτάσει κανένας. Το σακίδιο όμως, που ήταν κρεμασμένο στο στήθος της, την εμπόδιζε να ανεβεί στο δέντρο: μόλις ξεκινούσε και ανέβαινε λιγάκι, δεν έβλεπε ούτε που να πατήσει, ούτε από που να πιαστεί και έπεφτε πάλι στο χώμα. Αφού αγωνίστηκε μάταια επί ώρα, άκουσε ξαφνικά ένα γέλιο δίπλα της. Γύρισε και είδε ένα παιδάκι τεσσάρων ετών που κρατούσε την κοιλιά του από τα γέλια, καθώς την κοίταζε να προσπαθεί χωρίς αποτέλεσμα να ανεβεί στο δέντρο.

Η Σοφία των Λαών, 111 θαυμάσιες ιστορίες από όλο τον κόσμο

— Τι ανόητη γυναίκα! έκανε το παιδάκι. Δεν της κόβει καθόλου να βάλει το σακίδιο στην πλάτη της για να μπορέσει να ανεβεί στο δέντρο. Η Αράχνη κατάλαβε ξαφνικά πόσο πιο εύκολο ήταν να τα καταφέρει όπως έλεγε το αγόρι. Νευρίασε λοιπόν, που αυτή με τόση μεγάλη σοφία, την οποία με τόσο κόπο είχε μαζέψει γυρίζοντας όλο τον κόσμο, νικήθηκε τελικά από ένα τετράχρονο παιδί.

Άρπαξε το σακίδιο και το έκανε κομμάτια. Και η κοινή λογική πέταξε στον αέρα και ξαναγύρισε σε όλους τους ανθρώπους. Έτσι καθένας έχει μόνο από λίγη, όση χρειάζεται, αλλά κανένας δεν είναι πάνσοφος. Όσο για την Αράχνη, από την ντροπή της έγινε έντομο και, μ’ όλο που θέλει να είναι κοντά στους ανθρώπους, πάντα κρύβεται στις γωνιές των σπιτιών τους.

Χρήστος Μαγγούτας

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________

Η Σοφία των Λαών, 111 θαυμάσιες ιστορίες από όλο τον κόσμο

Ούνα ρόνα, τρόνα ντούνα, μόνα λόνα ματαρούνα. Ακατάληπτη έκφραση που θέλει να δείξει ότι ο αφηγητής τελείωσε το παραμύθι. (Αφραμερικανοί) Εικόνες: Άγγελος Ζερβός, Ανδριάνα Δεδεγκίκα, Απόστολος Αναγνωσταράς, Ελευθερία Σπούνου, Έργκι Μπερδόσι, Ιάσονας Ζιώτης, Κατερίνα Μπεκιάρη, Κωνσταντίνα Σωφρόνη, Νέαρχος Λίβας, Παναγιώτης Σταθόπουλος, Φανή Ρασβάνη. (μαθητές 2ου δημοτικού σχολείου Κερατέας)

Χρήστος Μαγγούτας

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________

19. Το Σύννεφο

Μια ζεστή καλοκαιριάτικη μέρα ένα μικρό Σύννεφο σηκώθηκε από τη θάλασσα και πέταξε απαλά στον ουρανό προς το μέρος της στεριάς. Αυτό που είδε το στενοχώρησε. Η γη ήταν κατάξερη, τα φυτά μαραμένα κι οι φτωχοί άνθρωποι θλιμμένοι, καθώς κοιτούσαν τις σοδειές τους. — Αν μπορούσα να βοηθήσω αυτούς τους κακόμοιρους ανθρώπους και τα φυτά, σκέφτηκε το Συννεφάκι. Τι χαρά θα είναι για εκείνους μια χούφτα νερό να ξεδιψάσουν ή για τα φυτά μερικές σταγόνες για να σώσουν τη ζωή τους. Καθώς περνούσε η ώρα η ζέστη γινόταν όλο και πιο δυνατή, αλλά και το Σύννεφο όλο και μεγάλωνε. Μαζί του μεγάλωνε στην καρδιά του και η επιθυμία να βοηθήσει τους ανθρώπους, τα ζώα και τα φυτά. Οι άνθρωποι κοιτούσαν παρακλητικά στον ουρανό, έβλεπαν το Σύννεφο και έλεγαν: — Βοήθησέ μας, καλό μας Σύννεφο! — Θα σας βοηθήσω, είπε αυτό και άρχισε να κατεβαίνει σιγά σιγά προς το έδαφος. Ξαφνικά θυμήθηκε κάτι που του είχε πει ο Πατέρας του, ο Ωκεανός, μόλις αυτό είχε γεννηθεί: τα σύννεφα που πλησιάζουν πολύ στη γη,

Η Σοφία των Λαών, 111 θαυμάσιες ιστορίες από όλο τον κόσμο

πεθαίνουν. Ασυναίσθητα άρχισε να υψώνεται πάλι, αλλά όχι πριν να προλάβει να δει την απελπισία στα πρόσωπα των ανθρώπων. Τότε άρχισε να κατεβαίνει πάλι: — Θα σας βοηθήσω, άνθρωποι της γης, όσο κι αν πρόκειται να το πληρώσω αυτό! Μια σιγανή βροχούλα άρχισε να πέφτει και σε λίγο μετατράπηκε σε δυνατή μπόρα. Το Σύννεφο άπλωσε τα φτερά του, αγκάλιασε τη γη και την πότιζε με το νερό, το αίμα του. Το θέαμα ήταν τόσο εντυπωσιακό που οι άνθρωποι είχαν γυρίσει το βλέμμα τους προς το Σύννεφο, τραγουδούσαν και χόρευαν από ευτυχία. — Ναι, θα σας βοηθήσω, πλάσματα της γης. Θα δώσω τη ζωή μου για σας. Και καθώς είπε αυτό, ένιωσε τέτοια ευτυχία στην ψυχή του που έλαμψε ολόκληρο, ενώ σε λίγο ακουγόταν ο θόρυβος της βροντής για να επιβεβαιώσει την απόφασή του να βοηθήσει. Ο θάνατός του συνοδεύτηκε από ένα θαυμάσιο φαινόμενο, ένα πολύχρωμο ουράνιο τόξο που σχηματίστηκε ανάμεσα στον ουρανό και τη γη. Σύντομα είχε κι αυτό χαθεί, αλλά δεν χάθηκε ποτέ από την καρδιά των ανθρώπων η ευγνωμοσύνη για το Σύννεφο που έδωσε τη ζωή του για να σώσει τις δικές τους. (Βενεζουέλα) Εικόνα: Ζαχαρούλα Μπόγκαρντ

Χρήστος Μαγγούτας

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________

20. Η μεγαλύτερη αγάπη

Η ιστορία αυτή συνέβη κατά τη διάρκεια του πολέμου στο Βιετνάμ. Σε έναν από τους βομβαρδισμούς χτυπήθηκε ένα ορφανοτροφείο που το διατηρούσε μια γαλλική ιεραποστολή. Δυο παιδιά σκοτώθηκαν και πολλά τραυματίστηκαν. Ένα από τα τελευταία, μια οχτάχρονη κοπέλα ήταν σε άσχημη κατάσταση, γιατί έχανε συνεχώς αίμα. Ζητήθηκε βοήθεια από την κοντινότερη αμερικάνικη βάση και σε λίγο έφτασαν με στρατιωτικό τζιπ ένας γιατρός και μια νοσοκόμα. Ο γιατρός εξέτασε το κορίτσι και αποφάσισε ότι πρέπει να εγχειριστεί αμέσως, αλλά γι’ αυτό θα χρειαζόταν μετάγγιση αίματος. Δυστυχώς ούτε αυτός, ούτε η νοσοκόμα, μιλούσαν βιετναμέζικα. Η νοσοκόμα με τα λίγα γαλλικά που ήξερε και με νοήματα προσπάθησε να πει στα παιδιά ότι η κοπέλα θα χρειαστεί μετάγγιση και ζήτησε αν κάποιο μπορεί να δώσει αίμα.

Η Σοφία των Λαών, 111 θαυμάσιες ιστορίες από όλο τον κόσμο

Για λίγες στιγμές επικράτησε απόλυτη σιωπή. Ύστερα το χέρι ενός εννιάχρονου παιδιού σηκώθηκε δειλά. — Ω, σ’ ευχαριστώ αγόρι μου, είπε η νοσοκόμα. Πώς σε λένε; — Χεγκ, είπε εκείνο. Γρήγορα ξάπλωσαν τον Χεγκ στο κρεβάτι, του έτριψαν το χέρι με λίγο οινόπνευμα και έβαλαν τη σύριγγα στη φλέβα του. Πέρασαν λίγες στιγμές και ξαφνικά ο Χεγκ κάλυψε το κεφάλι του με το ελεύθερο χέρι του και άρχισε να κλαίει. — Πονάς, Χεγκ; ρώτησε η νοσοκόμα. Το αγόρι κούνησε αρνητικά το κεφάλι του, αλλά συνέχισε το κλάμα. Σε λίγο έκανε την ίδια ερώτηση ο γιατρός, αλλά πήρε κι αυτός την ίδια απάντηση. Ο γιατρός άρχισε να ανησυχεί. Φαινόταν ότι υπήρχε κάτι πολύ σοβαρό με το αγόρι, αλλά η δυσκολία στην επικοινωνία τον εμπόδιζε να καταλάβει τι συμβαίνει. Ευτυχώς εκείνη τη στιγμή ήρθε μια βιετναμέζα νοσοκόμα που ήξερε και αγγλικά. Της εξήγησαν τι συμβαίνει και αυτή άρχισε να μιλά στο παιδί στη γλώσσα του. Σε λίγο γύρισε στο γιατρό και τη νοσοκόμα και τους είπε: — Το αγόρι νόμιζε ότι θα πέθαινε. Νόμισε ότι θα έπρεπε να δώσει όλο αίμα του για να σωθεί η κοπέλα. — Και γιατί το έκανε αυτό; ρώτησε έκπληκτος ο γιατρός. Η βιετναμέζα έκανε την ερώτηση στο αγόρι κι αυτό απάντησε σε σπασμένα αγγλικά: — Είναι φίλη μου. (Βιετνάμ) Εικόνα: Αγγελική Ξιάρχη

Χρήστος Μαγγούτας

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________

21. Ο τράγος και η χελώνα Μια παραλλαγή του γνωστού μύθου του Αισώπου «Ο λαγός και η χελώνα», μόνο που εδώ είναι η πονηριά της χελώνας κι όχι η απερισκεψία του αντιπάλου της που φέρνει τη νίκη. Μια χελώνα λιαζόταν στον ήλιο όταν πέρασε από εκεί ένας τράγος. Την καλημέρισε και άρχισαν να λένε για τον καιρό και για διάφορα άλλα πράγματα που λένε οι άνθρωποι και τα ζώα όταν δεν έχουν τίποτα καλύτερο να πουν. Για να κάνει πιο συναρπαστική τη μονότονη συζήτησή τους το τραγί είχε μια ιδέα: — Τι λες, θες να παραβγούμε στο τρέξιμο; Η χελώνα το κοίταξε παράξενα και ένα πονηρό χαμόγελο άρχισε να διαγράφεται στο πρόσωπό της: — Η υπόθεση είναι χαμένη για σένα, μη βάζεις καθόλου στοίχημα! του είπε. «Μπλοφάρει», σκέφτηκε ο τράγος. — Μόνο που ο δρόμος θα πρέπει να είναι αρκετά μακρύς. Ξέρεις δεν είμαι πολύ καλή στην ταχύτητα, αλλά σε αντοχή δεν με περνάει κανένας. Επίσης, επειδή έχω καιρό να κάνω προπόνηση, θα ήθελα να αρχίσουμε σε μια βδομάδα από σήμερα, μόλις ο ήλιος αρχίζει να φωτίζει την κορυφή αυτού του δέντρου. Το τραγί δέχτηκε και περίμενε ανυπόμονα πότε θα περάσουν οι μέρες για να αρχίσει ο αγώνας. Τις μέρες που μεσολάβησαν ως τον αγώνα η χελώνα συνάντησε όλα τα αδέλφια, τα ξαδέλφια, τους συγγενείς και τους φίλους της και τους είπε ότι την καθορισμένη μέρα και ώρα θα πρέπει καθεμιά να είναι κρυμμένη στο σημείο που θα της ορίσει. Κανόνισε λοιπόν να είναι κρυμμένη μια χελώνα στις φτέρες κάθε εκατό περίπου μέτρα, κατά μήκος τους δρόμου που θα διεξαγόταν ο αγώνας. Ο τράγος ήταν εκεί στην ώρα του και, μόλις ο ήλιος χτύπησε την κορυφή του συμφωνημένου δέντρου, όρμησε με όλη τη δύναμή του μπροστά. Αφού έτρεξε κάμποσο, αποφάσισε να δει πού βρίσκεται ο αντίπαλός του. — Συνεχίζεις ή εγκατέλειψες τον αγώνα; ρώτησε περίεργος γιατί δεν άκουγε κανένα θόρυβο από τρέξιμο.

Η Σοφία των Λαών, 111 θαυμάσιες ιστορίες από όλο τον κόσμο

— Ασφαλώς συνεχίζω! ακούστηκε μια χελωνίσια φωνή λίγα μέτρα πιο πίσω από μια χελώνα που ήταν κρυμμένη στις φτέρες. Το τραγί δεν περίμενε να βρίσκεται τόσο κοντά του η χελώνα και αύξησε πάλι ταχύτητα. Σε λίγο ρώτησε λαχανιασμένο: — Πώς πας; Συνεχίζεις ή εγκατέλειψες; — Ασφαλώς συνεχίζω! Μάλιστα μόλις τώρα βρήκα τον ρυθμό μου στο τρέξιμο, απάντησε μια χελώνα που ήταν λίγο πιο πίσω κρυμμένη στις φτέρες. Ο τράγος άρχισε πάλι να τρέχει αλλά οι δυνάμεις του είχαν αρχίσει να τον εγκαταλείπουν. Αγκομαχώντας ξαναρώτησε σε λίγο: — Συνεχίζεις ή εγκατέλειψες; — Τώρα να εγκαταλείψω που έχω σίγουρη τη νίκη; του απάντησε μια χελώνα κρυμμένη στις φτέρες σχεδόν δίπλα του. Το τραγί δεν άντεχε άλλο. Έπεσε λιπόθυμο από την εξάντληση. — Για να μάθεις ότι υπάρχει και κάτι άλλο πέρα από τη σωματική δύναμη! είπε γελώντας μια χελωνίτσα καθώς έβγαινε από τις φτέρες. (Βραζιλία)

Χρήστος Μαγγούτας

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________

22. Ο μυταράς πρίγκιπας

Κάποτε μια νεράιδα ήταν πολύ οργισμένη με τον βασιλιά της Γαλλίας και γι’ αυτό έδωσε κατάρα το παιδί που θα γεννούσε η βασίλισσα σε λίγους μήνες να έχει τη μεγαλύτερη μύτη που είχε ποτέ άνθρωπος. Τη στιγμή που γεννήθηκε το μωρό η μητέρα του κόντεψε να πεθάνει από τη στενοχώρια της, καθώς η μύτη του κάλυπτε το μισό πρόσωπο. Οι κυρίες της αυλής όμως κατάφεραν να την πείσουν ότι η μύτη του μωρού δεν ήταν τόσο μεγάλη και, άλλωστε, όλα τα σημαντικά πρόσωπα της ιστορίας είχαν μεγάλες μύτες. Μάλιστα ο Αντρέ, ο νεογέννητος πρίγκιπας, είχε στην ουσία ελληνική μύτη της αρχαίας κλασικής εποχής. Η βασίλισσα ένιωσε κάπως καλύτερα μετά από αυτά. Καθώς μεγάλωνε το βασιλόπουλο όλοι φρόντιζαν να διηγούνται φοβερές και τρομερές ιστορίες για τα άτομα που είχαν μικρές μύτες και θαυμάσια κατορθώματα για τους μυταράδες. Η βασίλισσα μεριμνούσε ώστε κάθε άτομο που προσλαμβανόταν να έχει όσο το δυνατό πιο μεγάλη μύτη και, μάλιστα, είχε γίνει συνήθεια σε όλους να τραβούν τη μύτη τους μερικές φορές κάθε μέρα για να τη μακρύνουν. Όταν το παιδί μεγάλωσε και άρχισε να διδάσκεται ιστορία οι δάσκαλοί του φρόντιζαν να υπογραμμίζουν ότι όλα τα μεγάλα πρόσωπα, χωρίς καμιά σχεδόν εξαίρεση, είχαν μεγάλες μύτες. Ο πρίγκιπας δεν είχε καμιά αμφιβολία ότι η μύτη του ήταν το καλύτερο χαρακτηριστικό του και ήταν απόλυτα περήφανος γι’ αυτή.

Η Σοφία των Λαών, 111 θαυμάσιες ιστορίες από όλο τον κόσμο

Ήρθε η εποχή να διαλέξει σύζυγο και του έφεραν μπροστά του τις πιο ωραίες πριγκίπισσες της εποχής. Ο πρίγκιπας παραξενεύτηκε που όλες ήταν κουτσομύτες, είχαν σχεδόν ανύπαρκτες μύτες. Κάποιος κόλακας όμως είχε την έμπνευση να του πει ότι για τις γυναίκες ισχύει το αντίθετο από ό,τι για τους άντρες: όσο πιο μικρές είναι οι μύτες τους, τόσο πιο ωραίες είναι οι κοπέλες. Ο πρίγκιπας φρόντισε να ανταμείψει το συμβουλάτορα με ένα γερό φιλοδώρημα. Ανάμεσα στις υποψήφιες ήταν και η Ροζαλί. Είχε τόσο μικρή μύτη που το βασιλόπουλο ήθελε να βάλει τα γέλια, αλλά αντί γι’ αυτό την ερωτεύτηκε. Τη στιγμή όμως που της έπιασε το χέρι για να το φιλήσει, η νεράιδα όρμησε σαν αστραπή, άρπαξε την κοπέλα και εξαφανίστηκαν. Ο πρίγκιπας στενοχωρήθηκε πολύ, γιατί, καθώς είπαμε, είχε ερωτευθεί τη βασιλοπούλα και δήλωσε ότι δεν θα ξαναγυρίσει στο παλάτι χωρίς τη Ροζαλί. Αρνήθηκε οποιαδήποτε συνοδεία και ξεκίνησε μόνος του την περιπλάνησή του προς το άγνωστο. Καθώς περνούσε από διάφορες πόλεις και χωριά του έκανε εντύπωση ο παράξενος τρόπος με τον οποίο τον κοιτούσαν. «Ζηλεύουν οι κακόμοιροι! Ξαφνικά κατάλαβαν πόσο ασήμαντες μύτες έχουν, καθώς βλέπουν μια πραγματικά αρμονική μύτη!». Μετά από πολλούς μήνες αναζήτηση ο πρίγκιπας κατάφερε να βρει το μέρος που ήταν φυλακισμένη η αγαπημένη του: ένα κρυστάλλινο κάστρο στην κορυφή ενός λόφου. Δυστυχώς, ενώ μπορούσε να τη βλέπει, γιατί το κάστρο ήταν διάφανο, δεν κατόρθωσε να σπάσει κάποιο σημείο για να την πλησιάσει. Κάποια στιγμή όμως η φυλακισμένη, που είχε κι αυτή αρχίσει να συμπαθεί τον πρίγκιπα, κατάφερε να ανακαλύψει μια ρωγμή στο κρύσταλλο και από εκεί να περάσει το χέρι της για να πιάσει το χέρι του Αντρέ. Αφού της έπιασε το χέρι εκείνος προσπάθησε να το φέρει στα χείλη του για να το φιλήσει, αλλά δυστυχώς η μύτη του δεν τον άφηνε να το πάει τόσο κοντά. Για πρώτη φορά στη ζωή του συνειδητοποίησε πόσο μεγάλη ήταν η μύτη του και έβαλε τις φωνές: — Άντε στην οργή με τη μυτάρα μου αυτή! Δεν θα μπορούσα να έχω μικρότερη; Την ίδια στιγμή ακούστηκε ένας τρομερός θόρυβος και το κρυστάλλινο κάστρο έγινε χιλιάδες κομμάτια. Το επόμενο λεπτό είδε τη νεράιδα να πλησιάζει κρατώντας από το χέρι τη Ροζαλί. — Ουφ! Επιτέλους! ξέσπασε η νεράιδα. Μια ζωή σου πήρε να παραδεχτείς ότι έχεις μεγάλη μύτη. Έχεις ξοδέψει τόσα χρόνια πιστεύοντας

Χρήστος Μαγγούτας

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________

έναν μύθο που καλλιεργούσαν όλοι γύρω σου. Ήσουν τόσο τυφλός που δεν έβλεπες ούτε άκουγες τίποτα άλλο –και το κατάλαβες μόνο όταν η μύτη σου έγινε εμπόδιο για κάτι που επιθυμούσες. Η νεράιδα δεν ήταν κακή. Ο Αντρέ πρόσεξε ότι ενώ εκείνη μιλούσε, η μύτη του μίκραινε συνεχώς και τελικά έγινε λίγο μεγαλύτερη από της Ροζαλί. Οι δυο νέοι παντρεύτηκαν και λέγεται ότι ο Αντρέ ήταν από τους καλύτερους βασιλιάδες, γιατί είχε μια αρχή που δεν την παραβίαζε ποτέ πια: να μην έχει κόλακες στο παλάτι του. (Γαλλία) Εικόνα: Σπυριδούλα Δημοβασίλη

Η Σοφία των Λαών, 111 θαυμάσιες ιστορίες από όλο τον κόσμο

23. Ο βασιλιάς και το πανωφόρι

Ένας βασιλιάς αρρώστησε βαριά. Η υγεία του χειροτέρευε μέρα με τη μέρα, παρά τις προσπάθειες των γιατρών του, που δοκίμαζαν κάθε φάρμακο που είχαν στη διάθεσή τους. Είχαν χάσει πια κάθε ελπίδα όταν η γριά γκουβερνάντα τους πλησίασε και τους είπε: — Ξέρω καλά τον βασιλιά, γιατί τον έχω μεγαλώσει η ίδια. Του λείπει η χαρά. Αν βρείτε κάποιον χαρούμενο άνθρωπο, πάρτε το πανωφόρι του και ρίξτε το στους ώμους του βασιλιά -τότε θα γιατρευτεί. Στάλθηκαν επειγόντως αγγελιοφόροι σε κάθε σημείο του βασιλείου. Αλλά, δυστυχώς, τα μηνύματα δεν ήταν ευχάριστα. Όλοι παραπονιόντουσαν για κάτι: άλλος για το κρύο, άλλος για τη ζέστη, άλλος για τις τιμές και τη σκληρή δουλειά, άλλοι γκρίνιαζαν με τις γυναίκες τους ή τα παιδιά τους, για τους δασκάλους που δεν μπορούν να τα συμμορφώσουν, για τα σπίτια τους που ήταν μικρά και δεν τους χωρούσαν, για την κυβέρνηση και τον βασιλιά,

Χρήστος Μαγγούτας

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________

που δεν έκαναν τίποτα άλλο από το να μαζεύουν φόρους. Αν κάποιος ήταν πλούσιος, παραπονιόταν γιατί δεν ήταν πλουσιότερος, αν ήταν φτωχός, κατηγορούσε τους άλλους για τη φτώχεια του, Αν είχε την υγεία του, γκρίνιαζε με την πεθερά του. Αν η πεθερά του ήταν καλή, γκρίνιαζε για τη γρίπη που είχε κολλήσει και για τους άχρηστους γιατρούς που δεν μπορούσαν να κάνουν τίποτα. Έμοιαζε σάμπως οι άνθρωποι να μην είχαν τίποτα που να τους κάνει χαρούμενους. Ανάμεσα στους αγγελιοφόρους ήταν και ο γιος του βασιλιά. Κάποιο σούρουπο πέρασε έξω από μια φτωχική καλύβα και άκουσε μια αντρική φωνή να λέει: — Τι ωραία είναι η ζωή! Τέλειωσα τη δουλειά μου στα χωράφια, ήρθα στο σπίτι μου και βρήκα φαγητό για την οικογένειά μου, τα παιδιά μου διάβασαν τα μαθήματά τους και πήγαν για ύπνο. Σε λίγο θα ξαπλώσω κι εγώ κι η γυναίκα μου να ξεκουραστούμε και να κοιμηθούμε έναν βαθύ και ήσυχο ύπνο. Τι άλλο θέλω για να είμαι ευτυχισμένος; Το πριγκιπόπουλο καταχάρηκε μόλις άκουσε αυτά τα λόγια. Έδωσε αμέσως εντολή να αγοράσουν από τον φτωχό μεροκαματιάρη το πανωφόρι του κι ας το πληρώσουν όσο όσο. Αλλά όταν οι στρατιώτες μπήκαν στην φτωχική καλύβα για να πάρουν το πανωφόρι του χωρικού, ανακάλυψαν ότι ήταν τόσο φτωχός που δεν είχε καν πανωφόρι. (Γαλλία) Εικόνα: Μολυβία Πόρποδα

Η Σοφία των Λαών, 111 θαυμάσιες ιστορίες από όλο τον κόσμο

24. Ο τίμιος χωρικός Κάποτε γινόταν πόλεμος στη Γερμανία και χιλιάδες στρατιώτες είχαν κατακλύσει τη χώρα. Το πώς θα βρίσκονταν τρόφιμα για να θρέψουν τόσα άτομα ήταν μεγάλο πρόβλημα. Μια μέρα ο συνταγματάρχης κάλεσε έναν λοχαγό και του είπε: — Είναι η εποχή του θερισμού. Να πάρεις τους στρατιώτες σου και να πάτε να θερίσετε κάποιο χωράφι γιατί το σιτάρι που έχουμε τελειώνει σύντομα. Ο λοχαγός πήρε τους στρατιώτες του και πήγε στο πιο κοντινό χωριό. Χτύπησε την πόρτα ενός φτωχόσπιτου και του άνοιξε ένας γέρος. — Παππούλη, οι στρατιώτες μας πεινούν, μπορείς να μας οδηγήσεις σε κάποιο χωράφι με σιτάρι για να θερίσουμε και να φτιάξουμε ψωμί για να μην πεθάνουν από την πείνα. — Μετά χαράς! είπε ο γέρος. Ακολουθήστε με. Μπροστά ο γέρος, που εκτός από την περασμένη ηλικία του φαινόταν ότι κούτσαινε κιόλας, και πίσω ο λοχαγός και οι στρατιώτες πήραν τον δρόμο προς τα σπαρμένα χωράφια. Θα είχαν βαδίσει καμιά ώρα όταν ο λοχαγός λέει στον γεροντάκο: — Αυτό το χωράφι είναι μια χαρά, παππού. Δεν χρειάζεται να σε κουράσουμε περισσότερο. — Λιγάκι ακόμα. Σε λίγο φτάνουμε, απάντησε χωρίς να σταματήσει εκείνος. Βάδισαν καμιά ώρα ακόμα και τελικά ο γέρος τους έδειξε ένα χωράφι με σιτάρι. Πραγματικά οι στρατιώτες άρχισαν να θερίζουν, να κάνουν δεμάτια και, όταν τέλειωσαν, τα φόρτωσαν στα άλογά τους και πήραν τον δρόμο της επιστροφής. Μαζί τους ακολουθούσε και ο γεροντάκος. Αλλά ο λοχαγός είχε μια απορία: — Από ώρες τώρα θέλω να σε ρωτήσω κάτι, παππού. Το πρώτο χωράφι που συναντήσαμε είχε το ίδιο καλό σιτάρι με αυτό. Γιατί έπρεπε να μας φέρεις τόσο μακριά, γέρος άνθρωπος; — Γιατί τούτο το χωράφι είναι δικό μου, είπε απλά ο γέρος. Το άλλο ήταν ξένο. (Γερμανία)

Χρήστος Μαγγούτας

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________

25. Το πιο πολύτιμο πράγμα Βρισκόμαστε στην Γερμανία, γύρω στο 1150 μ.Χ. Ο Γουλφ, ο πρίγκιπας της Βαυαρίας, βρίσκεται σε πολύ δύσκολη θέση, καθώς επί μήνες είναι περικυκλωμένος στο Κάστρο του από τα ενωμένα στρατεύματα του αυτοκράτορα Κόνραντ και του Δούκα Φρειδερίκου. Ξέρει ότι δεν θα μπορέσει να αντέξει πολύ ακόμα, ότι πρέπει να παραδοθεί και προσπαθεί, με κάθε τρόπο, να πετύχει όσο πιο ευνοϊκούς όρους γίνεται. Αλλά οι πολιορκητές δεν είναι διατεθειμένοι να συμφωνήσουν εύκολα και δεν υποχωρούν στον όρο τους να παραδοθούν όλοι οι άντρες του Γουλφ. Την ίδια στιγμή και οι πολιορκημένες γυναίκες βρίσκονται σε επαφή με τους πολιορκητές. Στέλνουν αγγελιοφόρο στον αυτοκράτορα και ζητούν να τις αφήσει ελεύθερες, επιτρέποντάς τους να πάρουν μαζί τους μόνο ένα, το πιο πολύτιμο, πράγμα που έχουν. Το αίτημά τους έγινε δεκτό ως λογικό από τον αυτοκράτορα και σύντομα άνοιξαν οι πύλες του Κάστρου και άρχισαν να βγαίνουν μία μία οι γυναίκες. Αλλά δεν ήταν φορτωμένες με ασημικά, χρυσαφικά και διαμάντια. Καθεμιά από αυτές είχε φορτωθεί τον άντρα της και αγκομαχούσε να τον μεταφέρει έξω από το Κάστρο και μακριά από τον θάνατό του. Λένε ότι ο αυτοκράτορας συγκινήθηκε όταν είδε αυτό το θέαμα. Κάλεσε τις γυναίκες και τους άντρες στο παλάτι του και μαζί υπόγραψαν συμφωνία να είναι φίλοι και σύμμαχοι στο μέλλον. Και από τότε το Κάστρο αυτό ονομάζεται Κάστρο της Αγάπης. (Γερμανία)

Η Σοφία των Λαών, 111 θαυμάσιες ιστορίες από όλο τον κόσμο

26. Μια ακατάδεχτη βασιλοπούλα

Κάποτε ζούσε στην Αγγλία ένας βασιλιάς που είχε μια πολύ όμορφη κόρη. Όση όμως ήταν η ομορφιά της, άλλος τόσος ήταν ο κομπασμός και ακαταδεξιά της. Πίστευε ότι η ίδια ήταν το παν και οι άλλοι τίποτα. Με τέτοια ομορφιά ασφαλώς δεν της έλειψαν οι προτάσεις για γάμο. Ανάμεσα σ’ αυτούς που την είχαν ερωτευτεί ήταν και ο νεαρός πρίγκιπας της Δανίας, ο οποίος είχε ορκιστεί ότι δεν θα ησύχαζε αν δεν κατακτούσε την καρδιά της. Στην πρότασή του για γάμο η υπεροπτική πριγκίπισσα απάντησε ότι θα προτιμούσε να τριγυρίζει ζητιανεύοντας παρά να παντρευτεί τον πρίγκιπα της Δανίας. Αυτός, όσο κι αν απογοητεύθηκε από την πρώτη κρούση, δεν εγκατέλειψε. Της έστειλε σαν δώρο έξι κάτασπρα άλογα που έκαναν μεγάλη

Χρήστος Μαγγούτας

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________

εντύπωση στον Άγγλο βασιλιά. Αλλά, την ίδια νύχτα, η πριγκιποπούλα έβαλε να τους κόψουν τις μακριές χαίτες, να λερώσουν το κάτασπρο τρίχωμά τους και να τα στείλουν πίσω στον επίδοξο μνηστήρα με την απάντηση ότι θα προτιμούσε να γνέθει σ’ όλη της τη ζωή παρά να γίνει γυναίκα του. Το πριγκιπόπουλο δεν σταμάτησε να επιμένει. Ζήτησε να ναυπηγήσουν το πιο όμορφο ιστιοφόρο που είχε γίνει ποτέ και το έστειλε δώρο στη βασιλοπούλα. Το καράβι έκανε τρομερή εντύπωση στην Αγγλία, αλλά δεν μαλάκωσε την καρδιά της πριγκίπισσας: έβαλε ανθρώπους της και βούλιαξαν το καράβι, αφού είχαν απομακρύνει το πλήρωμα, το οποίο έστειλαν στο βασιλόπουλο με την απάντηση ότι προτιμά να κάνει λάντζα σ’ όλη της τη ζωή παρά να τον παντρευτεί. Οι απανωτές αρνήσεις της έκαναν πιο επίμονο το βασιλόπουλο. Αυτή τη φορά ντύθηκε ρούχα ζητιάνου και, μετά από μέρες ταξίδι, έφτασε στην Αγγλία, κατευθύνθηκε στο παλάτι και ζήτησε δουλειά στον στάβλο. Του ανέθεσαν να ποτίζει τα ζώα. Την πρώτη κιόλας μέρα που οδήγησε ένα ένα τα ζώα στην ποτίστρα είδε τη βασιλοπούλα στο παράθυρο. Έβγαλε από τον κόρφο του ένα χρυσό χαλινάρι και το πέρασε στο κεφάλι του αλόγου. Η βασιλοπούλα είδε το θαυμαστό χαλινάρι και ζήτησε από ένα υπηρέτη της να πάει να το αγοράσει από το ζητιάνο. Εκείνος απάντησε στον υπηρέτη: — Δεν το πουλώ, αλλά μπορώ να της το δώσω δωρεάν αν μου απαντήσει σωστά σε ένα αίνιγμα. Η βασιλοπούλα θύμωσε πολύ με το θράσος του ζητιάνου και είπε ότι δεν απαντά ποτέ σε ερωτήσεις, πολύ περισσότερο όταν προέρχονται από ζητιάνο. — Δεν πειράζει, είπε αυτός στον υπηρέτη που μετέφερε τα μηνύματα. Φαίνεται ότι η πριγκίπισσά σου δεν θέλει αρκετά το χρυσό χαλινάρι. Δεν ξέρουμε πραγματικά πόσο πολύ το επιθυμούσε η ακατάδεχτη πριγκίπισσα, αλλά μόνο ότι κάποιος της αρνήθηκε κάτι, την έκανε να το θέλει πολύ περισσότερο. Αναγκάστηκε να δεχτεί τον όρο του ζητιάνου και ζήτησε να ακούσει το αίνιγμα — Είναι ο ουρανός γαλάζιος, πριγκίπισσα; — Ορίστε; έκανε αυτή έκπληκτη. Αυτό το θεωρείς αίνιγμα; Ναι, ασφαλώς. Εκείνος τη συνεχάρη για την απάντησή της και της έδωσε το χρυσό χαλινάρι.

Η Σοφία των Λαών, 111 θαυμάσιες ιστορίες από όλο τον κόσμο

Την άλλη μέρα ο ζητιάνος οδηγούσε τα βόδια στην ποτίστρα. Τα έσπρωχνε με μια χρυσή βουκέντρα. Η πριγκίπισσα τον είδε πάλι και ζήτησε να αγοράσει τη χρυσή βουκέντρα. Αυτός της είπε ότι θα της την χαρίσει αν του απαντήσει σωστά σε ένα αίνιγμα. «Τώρα θα με ρωτήσει αν το γάλα είναι άσπρο!» σκέφτηκε ειρωνικά η βασιλοπούλα. Συμφώνησε και εκείνος τη ρώτησε: — Είναι το γρασίδι πράσινο, πριγκίπισσα; — Ναι, ασφαλώς, είπε αυτή. Εκείνος τη συνεχάρη για την απάντησή της και της έδωσε τη χρυσή βουκέντρα. Την επόμενη μέρα η ιστορία επαναλήφθηκε με τον ζητιάνο να έχει ένα χρυσό μαστίγιο. Πάλι αυτή θέλησε να το αγοράσει και ξανά εκείνος της ζήτησε να απαντήσει πρώτα σε μια ερώτηση. Η βασιλοπούλα σκέφτηκε ειρωνικά ότι μάλλον θα τη ρωτήσει αν τα πορτοκάλια είναι πορτοκαλί. — Μπορώ να απαντήσω από τώρα στην ερώτησή σου, είπε με φανερότατο κομπασμό. Ναι, ασφαλώς –αυτή είναι η απάντησή μου. — Σκόπευα να αλλάξω λίγο την ερώτησή μου αυτή τη φορά, υψηλοτάτη και να σε ρωτήσω: «Θέλεις να με παντρευτείς, πριγκίπισσα;». Χαίρομαι που δέχτηκες κιόλας! — Θα αστειεύεσαι βέβαια! έβαλε οργισμένη τις φωνές αυτή. Εγώ να παντρευτώ έναν ζητιάνο όταν έχω πει όχι σε πρίγκιπες! Αυτό δεν θα συμβεί ποτέ! Ο βασιλιάς άκουσε τις φωνές της και όταν έμαθε τα συμβάντα της είπε αυστηρά: — Δεν υπάρχει περίπτωση να επιτρέψω σε οποιονδήποτε υπήκοό μου να μην κρατήσει τον λόγο του, πολύ περισσότερο στην κόρη μου! Τους πάντρεψε την ίδια στιγμή και τους έδιωξε από το παλάτι. Πέρασαν την πρώτη νύχτα του γάμου τους σ’ ένα φτωχικό πανδοχείο, αυτός ντυμένος ζητιάνος, εκείνη πριγκίπισσα. — Αν δεν θες να νιώθεις αστεία δίπλα μου, της είπε κάποια στιγμή, είναι καλύτερα να δώσεις το μεταξένιο φουστάνι και τα κροκοδειλέ παπούτσια στην κόρη του πανδοχέα και να πάρεις κάτι πιο άνετο για τον δρόμο. Το άλλο πρωί πήραν πάλι τον δρόμο και τώρα η πριγκίπισσα φορούσε ντρίλινο φουστάνι, χωριάτικο πανωφόρι και χοντροκομμένα παπούτσια.

Χρήστος Μαγγούτας

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________

Ρίχνοντας μια ματιά στον σύζυγό της για πρώτη φορά παρατήρησε ότι δεν ήταν ούτε γέρος, ούτε άσχημος, μάλιστα της φάνηκε σχεδόν συμπαθητικός. — Ξέρω ότι η πριγκίπισσά μου δεν είναι μαθημένη στην οδοιπορία, κυρίως ντυμένη με τέτοια ρούχα και φορώντας αυτά τα χοντροπάπουτσα. Αν βαδίζω πολύ γρήγορα ας μου πει να μην την κουράζω, της είπε με μια έκφραση που της φάνηκε τρυφερή. Το ίδιο βράδυ μπήκαν σε ένα καράβι και έφυγαν για τη Δανία. Εκεί ο άντρας νοίκιασε ένα σπιτάκι κοντά στο παλάτι και ζήτησε δουλειά σαν ξυλοκόπος. Η γυναίκα του βρήκε δουλειά στη βασιλική κουζίνα. — Και υποτίθεται ότι κάποτε με είχε ζητήσει για γυναίκα του ο πρίγκιπας της Δανίας κι εγώ του είχα αρνηθεί! έκανε μονολογώντας εκείνη. — Ορίστε; Δεν καταλαβαίνω τι εννοείς, αλλά τώρα πρέπει να δουλέψουμε σκληρά για να τα βγάλουμε πέρα. Πράγματι δούλευαν πολύ σκληρά. Το βράδυ η άμαθη πριγκίπισσα ερχόταν στο σπίτι κατακουρασμένη. Κάποια μέρα είπε στον άντρα της: — Έμαθα ότι τις μέρες αυτές παντρεύεται ο πρίγκιπας με τη Ρωσίδα πριγκίπισσα Τατιάνα. Επειδή το καράβι της έπεσε σε κακοκαιρία και θα καθυστερήσει είπαν ότι ψάχνουν για μια κοπέλα για να προβάρει το νυφικό της. Λες να πάω για να σπάσει λίγο η μονοτονία; — Όπως θες, της είπε εκείνος. Αν έχεις το ίδιο σώμα με τη Ρωσίδα πριγκίπισσα μπορεί να σου δώσουν και κάποιο δώρο. Την άλλη μέρα περίμενε στη σειρά με εκατοντάδες άλλες κοπέλες που ήθελαν να μπορούν κάποτε να λένε ότι είχαν προβάρει το νυφικό της Τατιάνας, της Ρωσίδας πριγκίπισσας και μελλοντικής βασίλισσάς τους. Μόλις τη μέτρησε ο μόδιστρος ενθουσιάστηκε. — Νομίζω ότι έχεις το πιο κατάλληλο σώμα. Ταιριάζει απόλυτα με τα μέτρα που μου έδωσε ο πρίγκιπας! Έτσι η Αγγλίδα δούλεψε όλη τη μέρα προβάροντας το νυφικό. Το απόγευμα της είπε ο υπεύθυνος για την τελετή: — Η πριγκίπισσα θα αργήσει περισσότερο απ’ ό,τι πιστεύαμε. Πρέπει να κάνουμε γενική πρόβα της εκδήλωσης για να ξέρει καθένας τον ρόλο του. Εσύ θα παίζεις τον ρόλο της πριγκίπισσας. Έξι θαυμάσια άσπρα άλογα έσερναν την άμαξα στην οποία οδήγησαν σε λίγο την Αγγλίδα, ενώ το πριγκιπόπουλο ήταν ήδη στη θέση του. Καθώς

Η Σοφία των Λαών, 111 θαυμάσιες ιστορίες από όλο τον κόσμο

έκαναν την πρόβα, πέρασαν μπροστά από την καλύβα τους. Με έκπληξη είδε ότι το σπίτι τους είχε πάρει φωτιά και ήταν ένας σωρός κάρβουνα και στάχτες. — Ο άντρας μου ίσως ήταν μέσα στο σπίτι! έβαλε τις φωνές. Πήδηξε από την άμαξα και προσπάθησε να τρέξει προς το σπίτι, αλλά το μόνο που κατάφερε, με το μακρύ νυφικό που φορούσε, ήταν να σκοντάψει και να βρεθεί ξαπλωμένη στο χώμα. — Αυτός ο φουκαράς ξυλοκόπος είναι άντρας σου; ρώτησε έκπληκτος ο πρίγκιπας. Δεν θα μπορούσα ποτέ να φανταστώ ότι μια πανέμορφη κοπέλα σαν εσένα θα παντρευόταν έναν ανεπρόκοπο σαν αυτόν! — Ο άντρας μου δεν είναι ανεπρόκοπος! φώναξε νευριασμένη η κοπέλα. Αν είναι κάποια ανεπρόκοπη αυτή είμαι εγώ. Αλλά τον αγαπάω και δεν θα τον άφηνα ακόμα κι αν μου πρότεινες να γίνω πραγματική νύφη στη θέση της Ρωσίδας σου και να σε παντρευτώ! — Δεν χρειάζεται να με ξαναπαντρευτείς! της είπε εκείνος και ξεκόλλησε το ψεύτικο μουστάκι του, έβγαλε την περούκα του και έγινε πάλι ο άντρας της! Αυτή, σε μια στιγμή, τα κατάλαβε όλα. Τον αγκάλιασε, του ζήτησε συγγνώμη και του είπε ότι πάντα θα τον αγαπά είτε πρίγκιπας είναι, είτε ζητιάνος. Και, πραγματικά, ήταν μια από τις καλύτερες βασίλισσες που πέρασαν από τη χώρα. (Δανία) Εικόνα: Αθηνά Μιχοπούλου

Χρήστος Μαγγούτας

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________

27. Πύργος ως το Φεγγάρι

Κάποτε βασίλευε σε ένα νησί της Κεντρικής Αμερικής ένας πολύ ισχυρογνώμων βασιλιάς. Μια μέρα του ήρθε η ιδέα να φτάσει και να ακουμπήσει το φεγγάρι. «Γιατί όχι;» μονολόγησε. «Βασιλιάς είμαι, ό,τι θέλω κάνω». Κάλεσε τον πρωτομάστορα στα ανάκτορα: — Θέλω να μου φτιάξεις έναν πύργο που να φτάνει ως το φεγγάρι, τον διέταξε. — Στο φεγγάρι; Είπατε «στο φεγγάρι;» — Ακριβώς αυτό είπα. Και να τον φτιάξεις σύντομα. Ο πρωτομάστορας πήγε και βρήκε τους μαστόρους, σκέφτηκαν το θέμα, μα λύση δεν έβρισκαν. Σε λίγες μέρες ο βασιλιάς τον ξανακάλεσε στο παλάτι:

Η Σοφία των Λαών, 111 θαυμάσιες ιστορίες από όλο τον κόσμο

— Πέρασαν τρεις μέρες και δεν βλέπω κανένα πύργο πουθενά! Γιατί αργεί τόσο πολύ; — Μεγαλειότατε, νομίζαμε ότι αστειεύεστε. Δεν ξέρουμε πώς να φτιάξουμε πύργο ως το φεγγάρι. — Δεν με νοιάζει πώς θα τον φτιάξετε, αγρίεψε ο βασιλιάς. Αν όμως δεν τον φτιάξετε, προτιμώ να μη σκεφτώ τι θα πάθετε. Ο πρωτομάστορας έφυγε τρομαγμένος, βρήκε πάλι τους συνεργάτες του και άρχισαν να φτιάχνουν σχέδια. Σε λίγο ξαναπήγε στον βασιλιά. — Έχουμε ένα σχέδιο που μάλλον θα πετύχει, αλλά θα χρειαστούμε κάθε κουτί και κιβώτιο που υπάρχει στη χώρα. Ο βασιλιάς έδωσε διαταγή να μαζευτούν αμέσως όλα τα κιβώτια που υπήρχαν σε κάθε σπίτι στη χώρα: μπαούλα, αμπάρια, κασέλες, ντουλάπες, πάγκοι, τραπέζια -τα πάντα. Τα έβαλαν όλα το ένα πάνω στο άλλο και ο πύργος έφτασε πολύ ψηλά, αλλά και πάλι ήταν μακριά ακόμα από το φεγγάρι. — Θα χρειαστεί να κόψουμε όλα τα δέντρα της χώρας, είπε δειλά ο πρωτομάστορας. — Και γιατί ρωτάτε, τα λυπάστε; έκανε σκληρά ο βασιλιάς. Έκοψαν όλα τα δέντρα της χώρας, ακόμα και τα πιο μικρά και έφτιαξαν κουτιά. Ο πύργος ψήλωσε ακόμα περισσότερο. — Θέλετε να ανεβώ εγώ πρώτος για λόγους ασφαλείας; προθυμοποιήθηκε ο πρωτομάστορας. — Αστειεύεσαι! έκανε ο βασιλιάς. Ήταν δική μου ιδέα και θέλω εγώ να πάρω τη δόξα να αγγίξω πρώτος το φεγγάρι. Και άρχισε να ανεβαίνει στον ατέλειωτο σωρό των κουτιών. Μόλις έφτασε στην κορυφή ήταν κοντά στο φεγγάρι -αν άπλωνε το χέρι του σχεδόν θα το άγγιζε, τουλάχιστον έτσι νόμιζε. — Λίγα κουτιά ακόμα και το φτάνω! Φέρτε μου μερικά κουτιά ακόμα! τους φώναξε από ψηλά. — Μεγαλειότατε, έχουμε χρησιμοποιήσει όλα τα κουτιά, έχουμε κόψει όλα τα δέντρα της χώρας. Πρέπει να κατεβείτε. — Δεν θα κατεβώ χωρίς να ακουμπήσω το φεγγάρι, ούρλιαξε ο βασιλιάς. Δεν πρόκειται τίποτα να με σταματήσει πια. Ξαφνικά του ήρθε μια φαεινή ιδέα: — Ηλίθιοι! τους φώναξε. Βγάλτε κουτιά από κάτω και δώστε τα να τα βάζω στην κορυφή για να φτάσω το φεγγάρι.

Χρήστος Μαγγούτας

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________

— Πολύ πεισματάρης είναι ο βασιλιάς μας, σκέφτηκε ο πρωτομάστορας, αλλά δεν μπορώ να παρακούσω τη βασιλική διαταγή. Και τράβηξε το πρώτο κουτί από τη βάση του πύργου. Δεν χρειάζεται να σας πω τη συνέχεια... (Δομινικανή Δημοκρατία) Εικόνα: Αναστασία Τσούνη

Η Σοφία των Λαών, 111 θαυμάσιες ιστορίες από όλο τον κόσμο

28. Η μικρή κόκκινη Κότα Μια μικρή κόκκινη Κότα βρισκόταν στον κήπο με τα κοτοπουλάκια της, όταν βρήκε μερικά σπυριά σιτάρι. — Ποιος θα με βοηθήσει να σπείρω αυτό το σιτάρι; ρώτησε.

— Όχι εγώ, είπε η Πάπια — Όχι εγώ, είπε η Χήνα. — Τότε θα τα σπείρω μόνη μου, είπε η μικρή κόκκινη Κότα. Tα σπυριά φύτρωσαν, έγιναν στάχυα, ωρίμασαν κι η μικρή κόκκινη Κότα ρώτησε: — Ποιος θα με βοηθήσει να θερίσω το σιτάρι; — Όχι εγώ, είπε η Πάπια — Όχι εγώ, είπε η Χήνα. — Τότε θα το θερίσω μόνη μου, δήλωσε η μικρή κόκκινη Κότα.

Χρήστος Μαγγούτας

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________

Όταν τέλειωσε τον θερισμό ρώτησε: — Ποιος θα με βοηθήσει να πάω το σιτάρι στο μύλο; — Όχι εγώ, είπε η Πάπια — Όχι εγώ, είπε η Χήνα. — Τότε θα το πάω μόνη μου, έκανε η μικρή κόκκινη Κότα. Όταν γύρισε από το μύλο, η μικρή κόκκινη Κότα ρώτησε:

Η Σοφία των Λαών, 111 θαυμάσιες ιστορίες από όλο τον κόσμο

— Ποιος θα με βοηθήσει να ζυμώσω το ψωμί; — Όχι εγώ, είπε η Πάπια — Όχι εγώ, είπε η Χήνα. — Τότε θα το ζυμώσω μόνη μου, δήλωσε η μικρή κόκκινη Κότα. Όταν ζύμωσε και έψησε το ψωμί, η μικρή κόκκινη Κότα ρώτησε:

— Ποιος θέλει να φάει από αυτό το ωραίο ψωμί; — Εγώ! είπε η Πάπια — Εγώ! είπε η Χήνα. — Όχι, θα το φάω μόνη μου με τα κοτοπουλάκια μου, είπε η μικρή κόκκινη Κότα.

Χρήστος Μαγγούτας

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________

(Ελβετία) Εικόνες: Μ.Κ. (μαθήτρια του 107ου δημοτικού σχολείου Θεσσαλονίκης)

Η Σοφία των Λαών, 111 θαυμάσιες ιστορίες από όλο τον κόσμο

29. Η αλήθεια και το κελί

Κυβερνούσε κάποτε τις Συρακούσες της Μεγάλης Ελλάδας ο τύραννος Διονύσιος. Ήταν γνωστός όχι μόνο για τη σκληρότητά του, αλλά και για τη ματαιοδοξία του. Πίστευε ότι ήταν μεγάλος ποιητής και είχε στην αυλή του δεκάδες κόλακες που επαινούσαν τα ασήμαντα ποιήματά του σαν αριστουργήματα. Στην ίδια πόλη ζούσε και ο φιλόσοφος Φιλόξενος, ένας άντρας που φημιζόταν για τη σοφία του, αλλά και για την αγάπη του για την αλήθεια. Κάποια μέρα ο Διονύσιος πίστεψε ότι είχε συνθέσει το μεγαλύτερο ποίημα όλων των εποχών. Κάλεσε στο παλάτι τους ευγενείς της πόλης και ζήτησε επίμονα να είναι στην εκδήλωση και ο Φιλόξενος.

100

Χρήστος Μαγγούτας

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________

Όταν τελείωσε την απαγγελία ο τύραννος, όλοι έσπευσαν να τον συγχαρούν με λόγια που μόνο οι κόλακες, οι τρομεροί σαν τους κόρακες, όπως έλεγαν οι πρόγονοί μας, μπορούν να εφευρίσκουν –όλοι εκτός από τον Φιλόξενο, που καθόταν εντελώς αμίλητος. Σε επίμονη ερώτηση του Διονύσιου, ο φιλόσοφος έλυσε τελικά τη σιωπή του και είπε ότι αυτά τα κατασκευάσματα δεν θα μπορούσαν σε καμιά περίπτωση να ονομαστούν ποιήματα και ο δημιουργός τους δεν θα μπορούσε ποτέ να φέρει τον τίτλο του ποιητή. Ο τύραννος εξοργίστηκε τόσο πολύ που διέταξε αμέσως τη φρουρά του να συλλάβει τον Φιλόξενο και να τον κλείσει στο πιο τρομερό μπουντρούμι. Αλλά ο Φιλόξενος ήταν αγαπητός στον κόσμο. Αφού πέρασαν μερικές βδομάδες πολλοί άρχισαν να παρακαλούν τον τύραννο να τον ελευθερώσει για να αποφύγει προβλήματα με τον λαό. Κάνοντας την ανάγκη φιλοτιμία, ο Διονύσιος αποφάσισε τελικά να βγάλει από τη φυλακή τον φιλόσοφο, αλλά όχι χωρίς να του δώσει μια ακόμα «ευκαιρία» να επανορθώσει ακούγοντας τη βελτιωμένη ποιητική δημιουργία του. Ξανακάλεσε λοιπόν τον κόσμο στην αυλή του και διάβασε τα ποιήματά του, σίγουρος αυτή τη φορά για τη θετική στάση του Φιλόξενου, είτε γιατί θα αναγνώριζε επιτέλους την αξία των ποιημάτων του, είτε γιατί το κάτεργο θα τον είχε σωφρονίσει. Κι αυτή τη φορά οι κόλακες χρησιμοποίησαν τα καλύτερα λόγια για να εκθειάσουν τα ποιήματα, αλλά και αυτή τη φορά ο φιλόσοφος έμεινε σιωπηλός. Ο ποιητής περίμενε ώρα χωρίς αποτέλεσμα. Τελικά πλησίασε τον φιλόσοφο και τον ρώτησε: — Τι γνώμη έχεις για τη τωρινή δημιουργία μου, Φιλόξενε; — Δώσε διαταγή να με ξανακλείσουν στο μπουντρούμι! είπε μόνο εκείνος. Όλοι πάγωσαν από την απάντηση. Αλλά λένε ότι ο Διονύσιος, παρά την αναμφισβήτητη σκληρότητά του, είχε και κάποιες ιδιότητες που δεν τις είχαν εκτιμήσει οι κόλακές του: καληνύχτισε τον Φιλόξενο και του υποσχέθηκε ότι δεν θα τον ξαναενοχλήσει με τις ποιητικές δημιουργίες του. (Ελλάδα) Εικόνα: Δέσποινα Κάρυου

Η Σοφία των Λαών, 111 θαυμάσιες ιστορίες από όλο τον κόσμο

101

30. Στη χώρα της βροχής Οι Φωκείς δεν είχαν ανάγκη να μεταναστέψουν, να ιδρύσουν αποικίες. Η γη τους ήταν καρπερή, οι κάμποι τους φορτωμένοι λιόδεντρα και οπωρικά. Και τα γύρω βουνά, ψηλά και απόκρημνα, τους προστάτευαν από τις επιδρομές των νέων φυλών που κατέβαιναν από τον Βορρά. Αλλά ήταν η εποχή που όλοι έφευγαν για νέες πατρίδες. Η Ελλάδα γύρευε να βγει απ’ τον εαυτό της και σχεδόν ένιωθε ντροπή όποιος έμενε. Έτσι κι αυτοί θέλησαν ν’ ακολουθήσουν το ρεύμα που τους παράσερνε όλους προς το άγνωστο. Ναυπήγησαν καμιά εικοσαριά καράβια για μακρινά ταξίδια (ως τότε τους αρκούσαν οι ψαρόβαρκες), μαζεύτηκαν σχεδόν χίλιοι νομάτοι, οι πιο φτωχοί, οι πιο δυνατοί, οι πιο ριψοκίνδυνοι, για να δοκιμάσουν την τύχη τους μακριά απ’ τις γυμνές κορφές του Παρνασσού, τον στενό κάμπο της Ιτιάς, τα ρηχά νερά του Κορινθιακού. Κι ως ήταν συνήθεια απαράβατη όλων των Ελλήνων, πριν απ’ το μισεμό, έπεψαν ανθρώπους στο Μαντείο να ρωτήσουν για τις βουλές του θεού για τη μελλοντική τους πατρίδα. Οι ιερείς του Λοξία άκουσαν προσεχτικά τους προσκυνητές, μέτρησαν τα λόγια της Πυθίας, ανασκάλεψαν παλιές μνήμες κι εμπειρίες, κούνησαν το κεφάλι τους αγναντεύοντας τον κάμπο που λαμποκοπούσε κάτω απ’ τα πόδια τους. — Να πάτε να χτίσετε την αποικία σας στη χώρα της βροχής, αποφάνθηκαν. Είναι μακρινή γη, όπου βρέχει όταν είναι ασυννέφιαστος ο ουρανός. Εκεί να πάτε. Τέτοια ήταν η βουλή του θεού. Τα καράβια ξεκίνησαν κι ούτε ήξεραν που πήγαιναν. Άραξαν σε πλούσια νησιά και σε ξερονήσια, σε καυτές αμμουδιές και σε καρπερές παραλίες, αλλά πουθενά δεν είδαν να βρέχει με ασυννέφιαστο ουρανό. Κάποτε, θα είχε περάσει ένας χρόνος στη θάλασσα, βρέθηκαν σε κάποια ακτή της Σικελίας. Το μέρος ήταν γνωστό: οι γείτονές τους οι Λοκροί είχαν χτίσει μια αποικία εκεί πριν από καμιά εικοσαριά χρόνια, κι απ’ ό,τι φημολογούταν η πόλη πλούταινε και πρόκοβε. Αποφάσισαν λοιπόν να πιάσουν στεριά, να ξεκουραστούν λιγάκι από το μεσημεριάτικο λιοπύρι ανάμεσα σε παλιούς γείτονες και γνωστούς, να πάρουν τίποτα προμήθειες για το ταξίδι και να ρωτήσουν αν ποτέ άκουσαν κάτι γι’ αυτή την παράξενη χώρα της βροχής που έψαχναν να βρουν. Στην ακρογιαλιά αντίκρισαν δυο γυναίκες που είχαν ανέβει σ’ έναν βράχο, αγνάντευαν κατά την Ανατολή κι έκλαιγαν.

102

Χρήστος Μαγγούτας

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________

Τους έδωσαν γνώρα κι αυτές άρχισαν να κλαίνε πιο πολύ, καθώς ρωτούσαν για την πατρίδα και για τους γνωστούς και για τον κάμπο με τις ελιές και για το ιερό βουνό και για τη θάλασσα της Ιτιάς και τα βουνά της Πελοποννήσου όταν γυρίζει ο ήλιος. Κι όλο έτρεχαν βροχή τα δάκρυά τους. Οι Φωκείς κατάλαβαν. Ούτε ρώτησαν τίποτα. Είχαν φτάσει στη γη της βροχής και του ασυννέφιαστου ουρανού που τους είχε πει ο Λοξίας κι ήξερε αυτός απ’ τον πόνο της Φυλής. Τώρα έμενε να σκεφτούν αν άξιζε να πληρώσουν το τίμημα. (Ελλάδα)

Η Σοφία των Λαών, 111 θαυμάσιες ιστορίες από όλο τον κόσμο

103

31. Ο Διογένης Τέσσερις σύντομες ιστορίες με τον Διογένη τον Κυνικό. Μόλις είχε σχολάσει κάποια παράσταση και οι θεατές στριμώχνονταν για να βγουν. Τη στιγμή εκείνη ο Διογένης προσπαθούσε να μπει στο θέατρο. Καθώς έσπρωχνε και σπρωχνόταν κάποιος του είπε: — Ε, Διογένη, η παράσταση έχει τελειώσει, γιατί προσπαθείς να μπεις τώρα στο θέατρο; — Δεν προσπαθώ να μπω στο θέατρο, απάντησε αυτός. Απλά ασκούμαι στο να πηγαίνω αντίθετα με τους πολλούς! **** Μια άλλη φορά ο Διογένης είχε σταματήσει μπροστά σε ένα άγαλμα και είχε απλώσει το χέρι του σαν να ζητούσε ελεημοσύνη. Στεκόταν σ’ αυτή τη στάση για πολλή ώρα. Κάποιος περαστικός τον είδε και του είπε: — Τρελάθηκες, Διογένη; Ζητάς ελεημοσύνη από ένα άγαλμα; — Όχι. Εκπαιδεύομαι στο να μου την αρνούνται, είπε αυτός. **** Κάποτε ο Διογένης έπλενε χόρτα σε μία βρύση. Εκείνη τη στιγμή πέρασε από εκεί ο φιλόσοφος Πλάτωνας. — Α, Διογένη, είπε ο Πλάτωνας. Αν ήξερες να κολακεύεις τους δυνατούς, δεν θα χρειαζόσουν να πλένεις χόρτα. Ο Διογένης του απάντησε: — Α, Πλάτωνα. Αν ήξερες να πλένεις χόρτα, δεν θα χρειαζόσουν να κολακεύεις τους δυνατούς. **** Όταν κάποτε ο Αλέξανδρος είχε βρεθεί στην Κόρινθο όλοι έσπευσαν να συναντήσουν τον ήδη ξακουστό νεαρό Μακεδόνα βασιλιά. Όλοι, εκτός από τον Διογένη, τον φημισμένο φιλόσοφο. Τελικά αποφάσισε ο ίδιος ο Αλέξανδρος να πάει να συναντήσει τον φιλόσοφο. Τον βρήκε να λιάζεται σε κάποια απάνεμη γωνιά. — Είμαι ο Αλέξανδρος ο βασιλιάς, είπε περήφανος ο μελλοντικός στρατηλάτης. — Κι εγώ είμαι ο Διογένης ο Κυνικός, αποκρίθηκε ο φιλόσοφος. — Η φήμη σου είναι γνωστή σ’ όλη την Ελλάδα. Ζήτησέ μου όποια χάρη θέλεις και θα την έχεις αμέσως.

104

Χρήστος Μαγγούτας

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________

— Να αναμερίσεις λιγάκι γιατί μου κρύβεις τον ήλιο, του ζήτησε ο Διογένης. Λένε ότι ο Αλέξανδρος εντυπωσιάστηκε τόσο από την απάντηση του φιλόσοφου που είπε: — Αν δεν ήμουν ο Αλέξανδρος ο Βασιλιάς, θα ήθελα να είμαι ο Διογένης ο Κυνικός. (Ελλάδα)

Η Σοφία των Λαών, 111 θαυμάσιες ιστορίες από όλο τον κόσμο

105

32. Οι αρχαίοι Σπαρτιάτες Οι αρχαίοι Σπαρτιάτες, Λάκωνες ή Λακεδαιμόνιοι φημίζονταν για τη φιλοπατρία τους, τον σεβασμό στους μεγαλύτερους και την ολιγολογία τους. Ακολουθούν μερικές χαρακτηριστικές ιστορίες. Μια Σπαρτιάτισσα συνάντησε έναν αγγελιοφόρο που επέστρεφε για να φέρει τα νέα από μια σκληρή μάχη που μόλις είχε διεξαχθεί ανάμεσα στους Σπαρτιάτες και σε κάποιους από τους εχθρούς τους. — Τι νέα από τη μάχη, στρατιώτη; τον ρώτησε η γυναίκα. Ο αγγελιοφόρος που τη γνώρισε, γιατί ήταν από σπουδαία οικογένεια της πόλης, της απάντησε: — Ο άντρας σου σκοτώθηκε. Επίσης σκοτώθηκε και ο μεγαλύτερος γιος σου. Ο μικρότερος γιός σου... — Δεν σε ρωτώ αυτό, τον διέκοψε εκείνη. Σε ρωτώ αν νικήσαμε ή αν νικηθήκαμε. **** Κόσμος από όλη την Ελλάδα συνέρεε για να παρακολουθήσει τους μεγάλους αθλητικούς αγώνες, τα Ολύμπια, τα Νέμεα, τα Ίσθμια. Συνήθως κάθονταν μαζί με τους συντοπίτες τους σε κάποιο μέρος του σταδίου. Σε έναν από τους αγώνες αυτούς ένας γέρος μπήκε στην εξέδρα στηριζόμενος στη μαγκούρα του και με το βλέμμα του αναζητούσε στο κατάμεστο στάδιο κάποια άδεια θέση για να καθίσει. Πέρασε μπροστά από τους Κορίνθιους, αλλά κανένας δεν του πρόσφερε θέση. Το ίδιο και όταν πέρασε μπροστά από τους Αθηναίους, τους Θηβαίους, τους Μεγαρείς. Όταν έφτασε μπροστά στους Σπαρτιάτες όλοι πετάχτηκαν πάνω για να προσφέρουν τη θέση τους στον ανήμπορο γέρο. Αυτό συγκίνησε όλους τους θεατές που άρχισαν να επευφημούν τους Σπαρτιάτες για την καλή πράξη τους. Τότε κάποιος είπε: — Όλοι οι Έλληνες γνωρίζουν το καλό, αλλά το πράττουν μόνο οι Σπαρτιάτες. **** Ο Αλέξανδρος δεν τα πήγαινε καλά με τους Σπαρτιάτες, οι οποίοι δεν έδειχναν καμιά διάθεση να τον αναγνωρίσουν ως αρχηγό της Ελλάδας. Σε μια κρίση θυμού και οργής ο Μακεδόνας αρχηγός τους έστειλε μια μακροσκελή επιστολή με την οποία τους απειλούσε με οτιδήποτε μπορούσε να περάσει από τον νου του, και που άρχιζε κάπως έτσι:

106

Χρήστος Μαγγούτας

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________

— Αν ποτέ μπω στη Σπάρτη δεν θα αφήσω τίποτα όρθιο. Θα πυρπολήσω τους ναούς σας και θα ισοπεδώσω τα σπίτια σας. Θα κάψω κάθε δέντρο που υπάρχει στην Λακωνία και θα βάλω φωτιά στα σπαρτά σας. Θα καταστρέψω τα καράβια σας. Θα σκοτώσω όλους τους στρατιώτες και τις γυναίκες σας θα τις πουλήσω σκλάβες. Θα σβήσω την πόλη σας από τον χάρτη... Το γράμμα συνεχιζόταν με παρόμοιες απειλές επί πολύ. Όταν ο κήρυκας το διάβασε στους Σπαρτιάτες, αυτοί αποφάσισαν να απαντήσουν με τον κλασικό λακωνικό τους τρόπο. Το γράμμα που έστειλαν στον Αλέξανδρο ήταν πάρα πολύ σύντομο. Είχε μόνο μια λέξη: «Αν». Ο κατακτητής της Ασίας δεν ξέχασε την προσβολή. Αργότερα, μετά από μια μεγάλη νίκη του κατά των Περσών, έστειλε στους Δελφούς ένα δώρο με την αφιέρωση: «Από όλους τους Έλληνες, πλην των Λακεδαιμονίων». **** Κάποτε είχε πέσει μεγάλη ξηρασία στη Σάμο, η σοδειά ήταν πολύ άσχημη και οι κάτοικοι κινδύνευαν να πεθάνουν από την πείνα. Για τον λόγο αυτό εξέλεξαν μια επιτροπή που θα πήγαινε στις μεγαλύτερες πόλεις της Ελλάδας και θα ζητούσε επειγόντως βοήθεια στη δύσκολη αυτή εποχή για το νησί. Η επιτροπή πήγε πρώτα στην Αθήνα, μιας και οι Αθηναίοι ήταν κατά παράδοση φίλοι και σύμμαχοι του νησιού. Τους δέχτηκαν με τιμές, τους έβαλαν να βγάλουν λόγους στην Εκκλησία του Δήμου, σε διάφορες επιτροπές, άρχισαν ατέλειωτες συζητήσεις, όλοι ήθελαν να βοηθήσουν τους «αδελφούς Σάμιους», αλλά ο καιρός περνούσε και η υπόθεση πήγαινε από επιτροπή σε επιτροπή χωρίς κανένα πρακτικό αποτέλεσμα. Απηύδησαν οι απεσταλμένοι και έφυγαν για την Κόρινθο. Με τους Κορίνθιους δεν τα πήγαιναν πολύ καλά γιατί ήταν ανταγωνιστές στο εμπόριο, αλλά έλπιζαν ότι στις δύσκολες ώρες θα έβαζαν στην άκρη τις διαφορές τους και τους βοηθούσαν, μια και όλοι ήταν Έλληνες. Οι Κορίνθιοι τους άκουσαν να εκθέτουν το πρόβλημα, έδειξαν «απόλυτη κατανόηση», θα ήθελαν ασφαλώς να βοηθήσουν, αλλά οι εποχές είναι δύσκολες, ο διεθνής ανταγωνισμός σκληρός, δεν θα μπορούσαν να τους δώσουν δωρεάν σιτάρι, αλλά θα μπορούσαν να τους το πουλήσουν σε κάποια «λογική τιμή» κι επειδή ήταν σκληροί έμποροι, κόντεψαν να κάνουν τους Σάμιους να λιποθυμήσουν όταν τους είπαν μια αστρονομική τιμή. Οι απεσταλμένοι των Σαμίων πήγαν και σε άλλες ελληνικές πόλεις, αλλά δεν είχαν καλύτερο αποτέλεσμα. Τελικά βρέθηκαν στην Σπάρτη και εκεί αποφάσισαν να εκφωνήσουν τους καλύτερους λόγους τους. Οι δημηγορίες

Η Σοφία των Λαών, 111 θαυμάσιες ιστορίες από όλο τον κόσμο

107

τους κράτησαν ώρες και όταν τελείωσαν, ο αρχηγός των Σπαρτιατών τους είπε: — Δεν καταλάβαμε τίποτα από όσα είπατε. Όσα είπατε στην αρχή τα ξεχάσαμε, γιατί έχει περάσει πολλή ώρα από τότε. Όσα είπατε στο τέλος δεν τα προσέξαμε, γιατί ήμαστε ζαλισμένοι. Τι θέλετε; Οι Σάμιοι ήταν έξυπνοι άνθρωποι. Σιωπηλά τους έδειξαν τα άδεια σακιά. Κι οι Σπαρτιάτες, χωρίς λόγια, τα γέμισαν σιτάρι. (Ελλάδα)

108

Χρήστος Μαγγούτας

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________

33. Ο φιλάργυρος Ένας φιλάργυρος, μετά από πολλά χρόνια δουλειάς, είχε κατορθώσει να μαζέψει πολλά χρήματα. Πήγε λοιπόν και αγόρασε ένα κομμάτι χρυσάφι και το έθαψε στον κήπο του σπιτιού του. Κάθε βράδυ το ξέθαβε για να το δει, να το χαϊδέψει και να το καμαρώσει. Ύστερα το έθαβε πάλι στο ίδιο μέρος. Μετά από καιρό, κάποιος που είχε προβληματιστεί από την παράξενη συμπεριφορά του, τον παρακολούθησε και είδε τι ακριβώς συνέβαινε. Μια στιγμή λοιπόν που έλειπε ο φιλάργυρος, έσκαψε και έκλεψε τον θησαυρό. Όταν το βράδυ ο τσιγκούνης πήγε να ξαναδεί το χρυσάφι του, παρατήρησε ότι του το είχαν κλέψει κι έπεσε να πεθάνει από τη στενοχώρια του. Ένας γείτονας που έμαθε τι συνέβη του είπε ήρεμα: — Δεν χρειάζεται να στενοχωριέσαι τόσο πολύ. Πάρε μια πέτρα, φαντάσου ότι είναι χρυσάφι και θάψε την στο ίδιο σημείο. Θα είναι σαν να έχεις θάψει χρυσάφι, μια και ούτε εκείνο το χρησιμοποιούσες καθόλου. (Ελλάδα)

Η Σοφία των Λαών, 111 θαυμάσιες ιστορίες από όλο τον κόσμο

109

34. Ο χρυσός τρίποδας Κάποτε, στην αρχαία Λέσβο, ένας ψαράς συμφώνησε με έναν έμπορο να του πουλήσει όσα ψάρια πιάσει στα δίχτυα του αντί τριών αργυρών νομισμάτων. Καθώς όμως τράβηξε τα δίχτυα είδε ότι αντί για ψάρια, είχε πιάσει έναν ωραιότατο χρυσό τρίποδα. Ο έμπορος επέμεινε ότι δικαιούται τον τρίποδα, ο ψαράς ισχυριζόταν ότι η συμφωνία τους αφορούσε ψάρια κι όχι τρίποδες και η υπόθεση κατέληξε στο δικαστήριο. Αλλά κι ο δικαστής δυσκολευόταν να βγάλει απόφαση και πρότεινε οι αντίδικοι να ζητήσουν τη γνώμη του μαντείου των Δελφών για μια τόσο παράξενη υπόθεση. Στο Μαντείο η Πυθία έβγαλε χρησμό: «Ούτε στον ψαρά, ούτε στον έμπορο, αλλά στον πιο σοφό.» — Α, τότε δεν υπάρχει πρόβλημα, σκέφτηκε ο ψαράς. Θα τον πάω στον Θαλή στη Μίλητο. Είναι γνωστό πόσο μεγάλος σοφός είναι και τον επισκέπτονται από όλο τον κόσμο για να ζητήσουν τη γνώμη του. Πραγματικά πήγε τον τρίποδα στον Θαλή και του εξήγησε την υπόθεση. Εκείνος τον ευχαρίστησε και του είπε: — Ο φίλος μου ο Βίας από την Πριήνη είναι πολύ πιο σοφός από μένα. Σ’ αυτόν να τον πας. Ο ψαράς ξεκίνησε για την Πριήνη και στον δρόμο έμαθε ότι πραγματικά ο Βίας εθεωρείτο μεγάλος σοφός: έλεγε ότι δεν υπάρχει τίποτα πιο ακριβό από τη φιλία και ότι πρέπει να είμαστε με όλους καλοί, ακόμα και με τους εχθρούς μας. — Ευχαριστώ τον Θαλή, είπε ο Βίας στον ψαρά όταν συναντήθηκαν, αλλά νομίζω ότι ο Πιττακός από τη Μυτιλήνη είναι πιο σοφός από μένα. Έχει συντάξει τους καλύτερους νόμους για τη χώρα του και, μάλιστα, όταν τον ανακήρυξαν βασιλιά, αυτός αρνήθηκε και είπε προτιμά να είναι απλός πολίτης. Στη Λέσβο λοιπόν ο ψαράς, στο σπίτι του Πιττακού:. — Αυτός ο τρίποδας είναι αριστούργημα, είπε ο Πιττακός, αλλά δυστυχώς δεν τον αξίζω. Καλύτερα να τον πας στον Κλεόβουλο, τον βασιλιά της Ρόδου. Ο Κλεόβουλος είχε ταξιδέψει σ’ όλο τον κόσμο, είχε γνωρίσει πολλούς λαούς και πίστευε ότι η εκπαίδευση είναι το πιο σημαντικό πράγμα σε κάθε χώρα. Αλλά αρνήθηκε ότι του ανήκει ο τρίποδας. — Θα πας στην Κόρινθο και θα βρεις τον Περίανδρο, που είναι πολύ σοφότερος από μένα.

110

Χρήστος Μαγγούτας

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________

Ο ψαράς ταξίδεψε στην Κόρινθο. Ο Περίανδρος ήταν παράξενη προσωπικότητα. Μερικοί τον θεωρούσαν πολύ σοφό, άλλοι πολύ σκληρό τύραννο. — Ούτε τόσο σοφός, ούτε τόσο τύραννος είμαι, είπε στον ψαρά σαν να διάβαζε τη σκέψη του. Ξέρω όμως ότι αν πας στη Σπάρτη και βρεις τον Χίλωνα, θα έχεις συναντήσει τον σοφότερο άνθρωπο στη γη. Ο ψαράς ξεκίνησε για τη Σπάρτη. Πρώτη φορά άκουγε γι’ αυτόν, αλλά όταν βρέθηκε στη Λακωνία και άρχισε να πιάνει κουβέντα με τους κατοίκους κατάλαβε πόσο πολύ αγαπούσαν το Χίλωνα, έναν απλό, λιτό και ήσυχο άνθρωπο που χωρίς κομπασμό έδινε τα πάντα για να κάνει καλύτερη τη ζωή των συμπατριωτών του. — Λάθος κάνεις, είπε στον ψαρά, όταν αυτός του εξήγησε την υπόθεση. Υπάρχει στην Αθήνα κάποιος που λέγεται Σόλωνας. Είναι ο μεγαλύτερος εχθρός μου, αλλά δεν μπορώ να μην παραδεχτώ ότι είναι μεγάλος νομοθέτης, ηγέτης, ακόμα και ποιητής. Αυτός δικαιούται πολύ περισσότερο από μένα τον τρίποδα. Ο ψαράς πήγε από την Σπάρτη στην Αθήνα. Δεν χρειάστηκε να ψάξει πολύ γιατί ο Σόλωνας ήταν γνωστός σε όλους. — Ξέρω τουλάχιστον άλλους έξι που είναι σοφότεροι από μένα, διαμαρτυρήθηκε ο Σόλωνας. Τον Θαλή, τον Βία, τον Πιττακό, τον Κλεόβουλο, τον Περίανδρο και τον Χίλωνα, γιατί έφερες τον τρίποδα σε μένα; Ο ψαράς του εξήγησε ότι ήδη τον είχε προσφέρει σε όλους αυτούς και όλοι τους είχαν αρνηθεί. — Τότε νομίζω ότι πρέπει να τον αφιερώσουμε στον Απόλλωνα που είναι η πηγή κάθε σοφίας. Ο ψαράς πήγε λοιπόν και αφιέρωσε τον τρίποδα στους Δελφούς. Η Πυθία δεν έκρυψε την ικανοποίησή της που υπήρχαν εφτά πραγματικά σοφοί άνθρωποι στην Ελλάδα. (Ελλάδα)

Η Σοφία των Λαών, 111 θαυμάσιες ιστορίες από όλο τον κόσμο

111

35. Πύρρος, ο βασιλιάς της Ηπείρου Λέγεται ότι ο Πύρρος, ο βασιλιάς της Ηπείρου, άκουγε μια μέρα δυο από τους πιο καλούς παίχτες αυλού να παίζουν κάποιους σκοπούς. Ο ένας ήταν μελαγχολικός, ο άλλος χαρούμενος. Όταν ρωτήθηκε ποιον από τους δυο σκοπούς θεωρούσε καλύτερο απάντησε: — Κανέναν. Η μόνη μουσική που αρέσει σε μένα είναι αυτή που βγάζουν τα ξίφη και οι ασπίδες που συγκρούονται. Τίποτα δεν θα μπορούσε να χαρακτηρίσει καλύτερα τον νεαρό βασιλιά από την παραπάνω απάντησή του. Λάτρευε τον πόλεμο και ήθελε να γίνει ο Αλέξανδρος της Δύσης. — Θα επιτεθούμε στους Ρωμαίους στην Ιταλία και θα τους συντρίψουμε, εξηγούσε στον φίλο και σύμβουλό του Κινέα, μια μέρα που κάθονταν στο προαύλιο του ανακτόρου και αγνάντευαν το Ιόνιο πέλαγος. — Κι ύστερα τι θα κάνουμε; τον ρωτούσε αυτός. — Ύστερα θα κατεβούμε στη Σικελία και θα την κατακτήσουμε. — Και μετά; — Μετά θα περάσουμε απέναντι στην Αφρική και θα συντρίψουμε τους Καρχηδόνιους. — Και μετά τους Καρχηδόνιους; — Θα αποβιβαστούμε στην Πελοπόννησο και θα υποτάξουμε όλες τις πόλεις. — Και μετά την Πελοπόννησο; ρωτούσε ο Κινέας. — Θα στραφούμε κατά της Μακεδονίας και θα την κάνουμε και αυτή τμήμα του βασιλείου μας. — Και ύστερα τι θα κάνουμε; επέμεινε ο σύμβουλος και φίλος του. — Ε, τότε, Κινέα, θα καθόμαστε ευτυχισμένοι εδώ στο προαύλιο και θα θαυμάζουμε την ομορφιά των νησιών του Ιονίου! — Τότε γιατί, βασιλιά μου, να μην αρχίσουμε από τώρα να θαυμάζουμε την ομορφιά του Ιονίου, να γλιτώσουμε από τόσες μάχες και σκοτωμούς και να αφήσουμε μερικές χιλιάδες άλλους ανθρώπους να ζήσουν και να χαρούν κι αυτοί; Δεν θα μπορούσε να έχει περισσότερο δίκιο ο Κινέας. Στην πρώτη μάχη με τους Ρωμαίους ο Πύρρος νίκησε, αλλά έχασε σχεδόν τον μισό στρατό του και είπε το περίφημο «άλλη μια τέτοια νίκη και χαθήκαμε», που από τότε ονομάστηκε «πύρρεια νίκη». Στο τέλος αναγκάστηκε να εγκαταλείψει την Ιταλία και αργότερα τη Σικελία, σέρνοντας μαζί του τα υπολείμματα του

112

Χρήστος Μαγγούτας

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________

στρατού του. Και το τέλος του, και μάλιστα καθόλου ηρωικό, τον περίμενε στο Άργος, όταν σε συμπλοκές μέσα στους στενούς δρόμους της πόλης, μια γριά του πέταξε από ένα μπαλκόνι μια κεραμίδα που τον χτύπησε στον κρόταφο και τον άφησε στον τόπο. Έτσι ο Πύρρος δεν μπόρεσε να χαρεί την ομορφιά των νησιών του Ιονίου. Αλλά και έγινε αιτία χιλιάδες άλλοι άνθρωποι να μην μπορέσουν να χαρούν τις ομορφιές της δικής τους ζωής, ακριβώς όπως είχε πει ο Κινέας. (Ελλάδα)

Η Σοφία των Λαών, 111 θαυμάσιες ιστορίες από όλο τον κόσμο

113

36. Μια πέτρα καταμεσής στον δρόμο Πριν από πολλά χρόνια ζούσε σε μια μακρινή χώρα ένας σοφός βασιλιάς που νοιαζόταν για τον λαό του και έκανε το παν για τον βλέπει ευτυχισμένο. Ανάμεσα στα άλλα ήθελε να τους διδάξει ότι καθένας τους είχε όχι μόνο δικαιώματα, αλλά και υποχρεώσεις. Μεταμφιεσμένος πότε σε ζητιάνο, πότε σε βοσκό ή σε εργάτη, γύριζε το βασίλειό του και δοκίμαζε διάφορους τρόπους που πολλές φορές μπορεί να φαίνονταν παράξενοι. — Καμιά χώρα δεν πρόκειται να προκόψει αν οι πολίτες της ξέρουν μόνο να παραπονιούνται και να αφήνουν στους άλλους να λύνουν τα προβλήματα. Στη δικιά μου χώρα, όσο μπορώ, θα ανταμείβω αυτόν που κάνει κάτι για το καλό των άλλων. Κάποια αυγή, ο βασιλιάς ντυμένος σαν εργάτης, πήγε και έβαλε μια μεγάλη πέτρα στην μέση ενός κεντρικού δρόμου κοντά στο παλάτι. Ύστερα κρύφτηκε πίσω από έναν τοίχο και περίμενε να δει τι θα συμβεί. Σε λίγο έφτασε στο σημείο ένας αγρότης με το κάρο του φορτωμένο σιτάρι για να το πάει στον μύλο. — Είδες πώς είναι οι άνθρωποι στις πόλεις; Δεκάρα δεν δίνουν για τίποτα. Τεμπέληδες και άχρηστοι. Τόσο δύσκολο θα ήταν να αναμερίσουν λίγο αυτή την πέτρα για να μπορούμε να περνάμε; Και τράβηξε το άλογό του άκρη άκρη στον δρόμο, γύρω από την πέτρα, συνεχίζοντας να τους κακολογεί. Σε λίγο έφτασε ένα νεαρός στρατιώτης, με φτερά στο πηλίκιο και γυαλιστερό σπαθί στη μέση του. Δεν χρειαζόταν πολύ για να καταλάβει κανείς πόσο φαντασμένος ήταν, καθώς περπατούσε κορδωμένος σαν πιγκουίνος και ονειρευόταν μάχες που θα κέρδιζε και ηρωισμούς που θα έδειχνε για το καλό της χώρας του. Κι όπως ήταν φαντασμένος, δεν είδε καν την πέτρα παρά μόνο όταν σκόνταψε πάνω της και βρέθηκε ανάσκελα στον δρόμο γεμάτος σκόνη. — Άχρηστοι πολίτες! έκανε τινάζοντας τα ρούχα του από τη σκόνη. Δεν έχετε συναίσθηση του καθήκοντος; Μπορεί να σκοτωθεί κανένας άνθρωπος από την εγκληματική σας αμέλεια. Και συνέχισε τον δρόμο του βρίζοντας την κακοδαιμονία που έδερνε τους συμπατριώτες του. Η ώρα περνούσε, πολλοί πλησίασαν την πέτρα, μερικοί σκόνταψαν, άλλοι την είδαν την τελευταία στιγμή και πήδησαν από πάνω, όλοι έβριζαν που κάποιοι αναίσθητοι αφήνουν τις πέτρες καταμεσής στον δρόμο.

114

Χρήστος Μαγγούτας

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________

Τελικά πέρασε από εκεί και η κόρη ενός μυλωνά. Ήταν κατακουρασμένη γιατί δούλευε πολλές ώρες στον μύλο. Αλλά μόλις είδε την πέτρα σκέφτηκε: — Σε λίγο θα αρχίσει να νυχτώνει, μπορεί κάποιος να μη δει την πέτρα και να χτυπήσει άσχημα. Ή μπορεί να περάσει κανένας τυφλός που βέβαια δεν περιμένει να συναντήσει μια πέτρα στη μέση του δρόμου. Πρέπει να την παραμερίσω. Η πέτρα ήταν βαριά, αλλά και η νεαρή γυναίκα χειροδύναμη. Μετά από αρκετή προσπάθεια κατόρθωσε να τη σπρώξει στην άκρη του δρόμου. Ξαφνιασμένη είδε ότι κάτω από το σημείο που βρισκόταν αρχικά η πέτρα υπήρχε ένα σακουλάκι. Το σήκωσε στα χέρια της και της φάνηκε αρκετά βαρύ. Στο πάνω μέρος είχε μια ταινία που έγραφε: «Το σακουλάκι αυτό ανήκει σε όποιον/όποιαν αναμερίσει την πέτρα αυτήν». Το άνοιξε και είδε ότι ήταν γεμάτο με χρυσά φλουριά! Καταχαρούμενη έτρεξε στο σπίτι της και διηγήθηκε την ιστορία. Σε λίγο η υπόθεση είχε μαθευτεί σε όλη την πόλη. Το άκουσε ο χωρικός και πήρε την αξίνα του, ο στρατιώτης και χούφτωσε το σπαθί του και κάθε άλλος που είχε περάσει από εκεί και άρχισαν όλοι να σκάβουν στο σημείο που ήταν η πέτρα, με την ελπίδα ότι μπορεί να υπήρχαν κι άλλα φλουριά κρυμμένα. Σε λίγο είχαν ανασκάψει όλο τον δρόμο και τον είχαν κάνει εντελώς αδιάβατο. Ο βασιλιάς, που παρατηρούσε προσεχτικά πίσω από τον τοίχο όσα συνέβαιναν, αναστέναξε μονολογώντας: — Χρειάζεται πολλά μαθήματα ακόμα ο λαός μου! (Ευρωπαϊκή Ρωσία)

Η Σοφία των Λαών, 111 θαυμάσιες ιστορίες από όλο τον κόσμο

115

37. Οι άγγελοι της Λιένας

— Mαμά, υπάρχουν αληθινά άγγελοι; ρώτησε η Λιένα. — Δεν ξέρω, μωρό μου. Ίσως ναι, αλλά μάλλον δεν μοιάζουν όπως τους δείχνει αυτό το βιβλίο, είπε η μαμά δείχνοντας το βιβλίο που ξεφύλλιζε η τετράχρονη Λιένα. — Εγώ θα πάω να ψάξω για να δω αν υπάρχουν και πώς είναι, είπε με παιδικό πείσμα η μικρή. — Δεν είναι άσχημη ιδέα. Τι θα ‘λεγες να ‘ρθω κι εγώ μαζί σου, μωρό μου; — Δεν είμαι μωρό πια! Κοίτα πόσο ψηλή είμαι! — Έχεις δίκιο, αλλά είναι τόσο ωραία μέρα που θα ‘θελα κι εγώ να κάνω μια βόλτα. Ξεκίνησαν λοιπόν μαζί, το κοριτσάκι τρέχοντας και πηδώντας, κι η μαμά σέρνοντας το κουτσό πόδι της. Ξαφνικά βλέπουν να έρχεται μια άμαξα που την οδηγούσε μια πεντάμορφη κοπέλα με ξανθά μαλλιά, διαμάντια και κοσμήματα στον λαιμό και στα μπράτσα. — Είσαι άγγελος; τη ρώτησε η Λιένα όταν πλησίασε. Η κοπέλα δεν απάντησε, αλλά κοίταξε λοξά και παγωμένα το παιδί. Ύστερα έδωσε μια στα σπιρούνια του αλόγου και αυτό τινάχτηκε μπροστά σαν

116

Χρήστος Μαγγούτας

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________

αστραπή γεμίζοντας με σκόνη την κακόμοιρη τη Λιένα. Η μαμά της την πήρε αγκαλιά και της καθάρισε τα χείλη, το πρόσωπο και τα ρούχα από τη σκόνη. — Δεν ήταν άγγελος, είπε η Λιένα. — Μάλλον όχι, συμφώνησε η μητέρα. Συνέχισαν τον δρόμο τους, το κορίτσι πηδώντας και τρέχοντας και η μητέρα σέρνοντας το κουτσό πόδι της. Στη στροφή του δρόμου αντάμωσαν μια όμορφη κοπέλα ντυμένη στα ολόλευκα. Τα μάτια της ήταν φωτεινά σαν αστέρια και το πρόσωπό της λευκό σαν το χιόνι. Η Λιένα έτρεξε και την αγκάλιασε: — Εσύ είσαι πραγματικά άγγελος, της είπε. Τώρα είμαι σίγουρη. — Παλιόπαιδο! έκανε αυτή θυμωμένη. Μου λέρωσες το ολόλευκο φόρεμά μου! Πώς θα συναντήσω τώρα τον πρίγκιπα; Πραγματικά εκείνη τη στιγμή φάνηκε από μακριά ένας πρίγκιπας καβάλα στο άσπρο άλογό του. Η κοπέλα έσπρωξε βίαια τη μικρή από την αγκαλιά της, χωρίς καν να της περνά από το μυαλό πόσο πιο ελκυστική θα ήταν στα μάτια του νέου με ένα παιδί στην αγκαλιά. Η Λιένα βρέθηκε για άλλη μια φορά χάμω, με σκόνη στα χείλη, στο πρόσωπο και στο φόρεμά της. Έβαλε τα κλάματα. Η μητέρα της την πήρε αγκαλιά και της σκούπισε τα ρούχα και τα δακρυσμένα μάτια. — Ούτε αυτή ήταν άγγελος! έβγαλε το συμπέρασμα. — Μάλλον όχι, ξανάπε η μητέρα. Ας βαδίσουμε όμως ακόμα λίγο. Μπορεί να βρούμε κάπου ένα πραγματικό άγγελο. — Όχι, μαμά. Νιώθω τόσο κουρασμένη! Πώς θα γυρίσω με τα πόδια στο σπίτι μας; — Γιατί νομίζεις ότι ήρθα μαζί σου; Θα σε πάω εγώ αγκαλιά! Με το κοριτσάκι σφιχτά στην αγκαλιά της η μητέρα πήρε τον δρόμο της επιστροφής, τραγουδώντας του με χαμηλή φωνή τα αγαπημένα του τραγούδια. Ξαφνικά η Λιένα σήκωσε το κεφαλάκι της από τον ώμο της μάνας της και την κοίταξε στα μάτια: — Μανούλα, μήπως είσαι εσύ ο άγγελος; — Τι σκέψη κι αυτή, Λιενούλα! Πού ακούστηκε άγγελος με ντρίλινο φουστάνι; απάντησε η μητέρα γελώντας καλόκαρδα. (Ευρωπαϊκή Ρωσία) Εικόνα: Μαρία Φλωριάν

Η Σοφία των Λαών, 111 θαυμάσιες ιστορίες από όλο τον κόσμο

117

38. Η δουλειά είναι για όλους Κατά τη διάρκεια του πολέμου της Ανεξαρτησίας της Αμερικής ένας λοχίας πήρε εντολή να φτιάξει μια μικρή γέφυρα για να περάσει ο στρατός. Ο λοχίας είχε μόνο πέντε στρατιώτες και, παρά τις φωνές που τους έβαζε, η δουλειά δεν φαινόταν να προχωρά. Πήγαινε πάνω-κάτω, έδινε διαταγές τι να κάνουν, αλλά η ώρα περνούσε χωρίς να τελειώνει η γέφυρα. Κάποια στιγμή ήρθε ένας ντυμένος με απλή στρατιωτική στολή χωρίς να φαίνεται ο βαθμός του. — Τι συμβαίνει, λοχία; ρώτησε. Φαίνεται να ‘χεις κάποιο πρόβλημα εδώ πέρα. — Αυτοί οι άχρηστοι, σερ, δεν λένε να δουλέψουν πιο πολύ και όπου να ‘ναι θα φτάσει ο στρατός. — Και γιατί δεν βάζεις κι εσύ ένα χεράκι για να τελειώσετε; — Εγώ, κύριε; Μα εγώ είμαι λοχίας, δεν είμαι απλός φαντάρος, είπε και έδειξε το διακριτικό στη στολή του που τον ξεχώριζε από τους φαντάρους. Ο άγνωστος, χωρίς να πει τίποτα, ρίχτηκε στη δουλειά με τους στρατιώτες και τους βοήθησε μέχρι να τελειώσουν. Στη συνέχεια καβάλησε το άλογο του και, πριν φύγει, είπε στον λοχία: — Την άλλη φορά που οι άντρες σου θα χρειαστούν βοήθεια, κάλεσε τον στρατηγό σου. Ο άγνωστος ήταν ο στρατηγός Γεώργιος Ουάσιγκτον, αρχηγός των ενόπλων δυνάμεων της Αμερικής κατά τον πόλεμο. (Η.Π.Α.)

118

Χρήστος Μαγγούτας

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________

39. Τι χρωστά η Σέλη

Ζούσε πριν από μερικά χρόνια σε μια πόλη στη Βόρεια Αμερική ένα κορίτσι που λεγόταν Σέλη. Όταν έγινε οχτώ χρόνων άρχισε, σχεδόν ξαφνικά, να τα μετρά όλα με την αξία τους σε χρήμα: τόσο κοστίζει ένα βιβλίο, τόσο ένα τριαντάφυλλο, τόσο ένα παιχνίδι. Και άρχισε να έχει λίγη εκτίμηση για ό,τι δεν μπορούσε να μετρήσει σε λεφτά. Μια μέρα, καθώς κάθισε να φάει το πρωινό της, έβαλε δίπλα στο πιάτο της μητέρας της ένα καλοδιπλωμένο χαρτάκι. Εκείνη το ξεδίπλωσε και δεν πίστευε στα μάτια της: Τι χρωστά η Μαμά στη Σέλη: Για θελήματα στο σουπερμάρκετ 2 δολάρια Για τα σκουπίδια που έβγαλε έξω 2 δολάρια Για σκούπισμα της αυλής 3 δολάρια Διάφορα 3 δολάρια ΣΥΝΟΛΟ 10 δολάρια Η μαμά έμεινε σκεφτική, έπειτα χαμογέλασε και δεν είπε τίποτα. Όταν ήρθε η ώρα για το μεσημεριανό φαγητό, η Σέλη είδε δίπλα στο πιάτο της ένα καλοδιπλωμένο δεκαδόλαρο. Δεν πίστευε στα μάτια της. Το άρπαξε, το έχωσε στην τσέπη της και άρχισε να ονειρεύεται τα θαυμάσια πράγματα που μπορούσε να αγοράσει με τα χρήματα αυτά. Ξαφνικά πρόσεξε ένα άλλο χαρτάκι, καλοδιπλωμένο, στην αριστερή μεριά του πιάτου. Το πήρε, το άνοιξε με περιέργεια και διάβασε:

Η Σοφία των Λαών, 111 θαυμάσιες ιστορίες από όλο τον κόσμο

119

Τι χρωστά η Σέλη στη Μαμά: Για την καθημερινή φροντίδα 0 δολάρια Που την περιποιήθηκε στις μαγουλάδες 0 δολάρια Για τα ρούχα της και τις κούκλες της 0 δολάρια Για φαγητό και δωμάτιο 0 δολάρια Διάφορα 0 δολάρια ΣΥΝΟΛΟ 0 δολάρια. Το κορίτσι κοίταξε για ώρα τον παράξενο λογαριασμό της μητέρας του. Ύστερα έβγαλε αποφασιστικά από την τσέπη της το δεκαδόλαρο και το ακούμπησε -καλοδιπλωμένο- δίπλα στο πιάτο της μητέρας του. Από τότε άρχισε να δίνει σημασία και σε πράγματα που δεν μετριούνται με λεφτά: ένα λουλούδι, ένα χαμόγελο, λίγη βοήθεια σε κάποιον… (Η.Π.Α.) Εικόνα: Αθηνά Πετούλη

120

Χρήστος Μαγγούτας

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________

40. Οι τρεις θανάσιμες αμαρτίες Ένας σοφός λάμα (μοναχός στο Θιβέτ) συνήθιζε να περιοδεύει στα χωριά. Βάδιζε όλη τη μέρα και, όταν συναντούσε κάποιον χωρικό, του έδινε γιατροσόφια, ξόρκια και ευλογίες. Και εκείνος, σαν ανταμοιβή, λίγο ψωμί, κατσικίσιο τυρί ή κατάλυμα για να περάσει το βράδυ του. Στόχος της περιοδείας του ήταν να σκληρύνει το σώμα του στις κακουχίες και να δυναμώσει την ψυχή του τους πειρασμούς, όπως είναι άλλωστε σκοπός κάθε λάμα. Αυτή τη φορά είχε βαδίσει επί αρκετές μέρες στις άγριες πλαγιές των Ιμαλαΐων, χωρίς να συναντήσει κανέναν και είχε εξαντληθεί από την πείνα. Όσο για τον ύπνο, προσπαθούσε να επιβιώσει τις κρύες νύχτες σκεπασμένος με φύλλα δέντρων, χωμένος σε κάποιον θάμνο. Οι δυνάμεις του τον είχαν εγκαταλείψει και ήξερε ότι αν δεν έβρισκε κάποιο σπίτι για τις ανακτήσει, δεν θα ζούσε για πολύ. Κατά καλή του τύχη, λίγο πριν από το σούρουπο, διέκρινε κάποιο φως σε μια κοντινή πλαγιά. Ξέροντας ότι είναι η μοναδική του ελπίδα, γιατί δεν θα άντεχε άλλη μια βραδιά στο ύπαιθρο, σύρθηκε με κόπο προς τα εκεί. Χτύπησε την πόρτα της καλύβας και σε λίγο του άνοιξε μια όμορφη γυναίκα. — Καλή μου γυναίκα, θα μου δώσεις κάτι να φάω και μια γωνιά να πλαγιάσω απόψε; Σαν ανταμοιβή θα σου δώσω ό,τι γιατροσόφια και ξόρκια χρειάζεσαι. — Δεν χρειάζομαι ούτε γιατροσόφια ούτε ξόρκια, του απάντησε η γυναίκα με κάπως παράξενο ύφος. Θα σου δώσω και φαγητό και μέρος να μείνεις, αλλά με μια προϋπόθεση. Θα κάνεις ένα από τα παρακάτω πράγματα, όποιο διαλέξεις εσύ: θα θυσιάσεις την κατσίκα που βλέπεις εδώ δίπλα στον στάβλο, θα κοιμηθείς μαζί μου ή θα πιεις κρασί. Τώρα για τον λάμα και τα τρία αυτά ήταν τρομερές αμαρτίες και κάτω από φυσιολογικές συνθήκες θα γύριζε την πλάτη του στην όμορφη και παράξενη γυναίκα και θα έφευγε. Αλλά ένιωθε τόση κούραση και ανημποριά που ήξερε ότι δεν θα ζούσε ως το πρωί αν δεν τον βοηθούσε εκείνη. Έπρεπε να διαλέξει τη μικρότερη από τις αμαρτίες. Άρχισε λοιπόν να ζυγίζει τις τρεις επιλογές του: «Το να θυσιάσω την κατσίκα είναι αδιανόητο. Όλα τα ιερά κείμενα το θεωρούν τη βαρύτερη αμαρτία, όχι αυτό δεν το κάνω», αποφάσισε ο λάμα.

Η Σοφία των Λαών, 111 θαυμάσιες ιστορίες από όλο τον κόσμο

121

«Το να πάω με γυναίκα επίσης θεωρείται πολύ κακό πράγμα. Ποτέ ένας λάμα δεν πάει με γυναίκα. Αν το κάνω αυτό, θα σταματήσω να είμαι λάμα». Έτσι απόρριψε και τη δεύτερη επιλογή. «Μένει τώρα το να πιω κρασί. Είναι σίγουρα αμαρτία, απαγορεύεται από τα ιερά χαρτιά, αλλά ίσως αν μετανοήσω και ζητήσω συγχώρεση, να την πετύχω. Τουλάχιστον θα έχω αποφύγει τις άλλες δυο τρομερές αμαρτίες». Μετά από τη σκέψη αυτή είπε στην βοσκοπούλα ότι διαλέγει σαν το λιγότερο κακό το ποτό. Αυτή παραμέρισε από την πόρτα για να του κάνει χώρο να μπει στην καλύβα της και σε λίγο εκείνος καθόταν κατάχαμα σε παχιά χαλιά με νόστιμο κατσικίσιο τυρί και μια μεγάλη κανάτα δυνατό θιβετιανό κρασί. Σε λίγη ώρα είχε ικανοποιήσει την πείνα του. Κάμποση ώρα αργότερα ήταν εντελώς μεθυσμένος και έλεγε τα πιο ακατανόητα πράγματα. Λίγο αργότερα είχε θυσιάσει χωρίς καθόλου τύψεις την κατσίκα. Και το πρωί που ξύπνησε ήταν στο κρεβάτι με την όμορφη βοσκοπούλα. (Θιβέτ)

122

Χρήστος Μαγγούτας

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________

41. Ο Γιούκι και το κύμα

Ο Γιούκι ήταν ένα αγόρι που ζούσε σε ένα παραλιακό χωριό της Ιαπωνίας. Ο πατέρας του, και πιο πριν ο παππούς του, ήταν αρχηγοί του χωριού και στις δύσκολες στιγμές όλοι κατέφευγαν σ’ αυτούς για συμβουλές ή βοήθεια. Ο παππούς του είχε πεθάνει πριν από μερικά χρόνια αλλά για πολύ καιρό είχε διδάξει στον εγγονό του τα μυστικά της φύσης. Του μιλούσε για τα φυτά και τα ζώα, τα βουνά και τη θάλασσα και τους τρομερούς σεισμούς που συχνά τράνταζαν τον τόπο αυτό. Κάποια μέρα το αγόρι έπαιζε με άλλα παιδιά της ηλικίας του σε έναν χαμηλό λόφο, ενώ οι μεγάλοι ήταν απασχολημένοι με τις προετοιμασίες για τη βραδινή γιορτή, με την οποία θα ευχαριστούσαν τα πνεύματα για την καλή σοδειά του ρυζιού που ήδη ήταν στοιβαγμένο σε θημωνιές στην πλαγιά του βουνού. Ξαφνικά ο Γιούκι ένιωσε τη γη να τρέμει κάτω από τα πόδια του και την ίδια στιγμή ακούστηκε το γνωστό σε όλους τους υποχθόνιο μουγκρητό. Δεν ήταν από τους πιο δυνατούς σεισμούς, τα παιδιά τους είχαν συνηθίσει και σε λίγο ήταν έτοιμα να συνεχίσουν το παιχνίδι τους. Εκείνη τη στιγμή το αγόρι πρόσεξε ότι η θάλασσα είχε αρχίσει να μαυρίζει και να οπισθοχωρεί προς τον ωκεανό, σαν κάτι να την έσπρωχνε μακριά από το νησί. Μια νέα ακτή πρόβαλε, που κανένας δεν την είχε δει ως τότε και οι κάτοικοι μαζεύτηκαν όλοι στην παραλία, είτε για να δουν αυτό το

Η Σοφία των Λαών, 111 θαυμάσιες ιστορίες από όλο τον κόσμο

123

παράξενο φαινόμενο ή ακόμα και για να μαζέψουν κοχύλια από μια περιοχή που μόλις πριν από λίγα λεπτά ήταν θάλασσα. Μόλις είδε αυτό το κύμα ο Γιούκι θυμήθηκε τα λόγια του παππού του: — Μερικές φορές, όχι πολύ συχνά, μπορεί να περάσουν και μια-δυο γενιές χωρίς να συμβεί, η θάλασσα τραβιέται προς τον ωκεανό. Τότε ο κίνδυνος είναι τεράστιος, γιατί σε λίγο θα επιστρέψει με τόση δύναμη που δεν θα αφήσει τίποτα όρθιο, όχι μόνο εκεί που ήταν η παλιά ακτή, αλλά και βαθιά στο νησί. — Μακριά από τη θάλασσα! Είναι επικίνδυνο! έβαλε τις φωνές το αγόρι. Κανένας όμως δεν του έδινε σημασία. Ήθελαν όλοι να εξερευνήσουν τη νέα ακτή. — Στο βουνό γρήγορα όλοι! ξαναφώναξε ο Γιούκι, αλλά και πάλι κανένας δεν του έδωσε σημασία. Κι όμως θα έπρεπε να κάνει κάτι: οι συγχωριανοί του κινδύνευαν και δεν υπήρχε κανένας τρόπος να τους δείξει τη σοβαρότητα της κατάστασης. Απελπισμένος ο Γιούκι έκανε το πρώτο πράγμα που του ήρθε σαν έμπνευση στον νου: άναψε μια δάδα και τρέχοντας προς τις θημωνιές στην πλαγιά του βουνού έβαλε φωτιά σε μια, δυο, τρεις, πέντε από αυτές. Όπως τα στάχυα ήταν κατάξερα, δεν χρειάστηκαν παρά λίγα δευτερόλεπτα για να μανιάσει η φωτιά. — Πυρκαγιά! Πυρκαγιά στις θημωνιές! Όλοι στο βουνό να τις σώσουμε! άρχισε να φωνάζει το αγόρι. Πράγματι, μόλις είδαν τις φλόγες, όλοι έτρεξαν για να τις σβήσουν. — Γιούκι, είσαι τρελός, είπε δυνατά ένα συνομήλικο κορίτσι. Σε είδα η ίδια που έβαζες φωτιά στις θημωνιές! Οι άλλοι αγρίεψαν και άρχισαν να πλησιάζουν το παιδί και πρώτα από όλους ο πατέρας του και αρχηγός του χωριού. — Είναι αλήθεια; ρώτησε ο πατέρας του. Το παιδί χαμήλωσε το κεφάλι. — Κοιτάξτε! φώναξε κάποιος εκείνη τη στιγμή, η θάλασσα ξαναγυρίζει! Πραγματικά, από το βάθος του ορίζοντα, ερχόταν ένα τεράστιο παλιρροιακό κύμα. Όσο πλησίαζε στην ακτή τόσο μεγάλωνε και ήδη είχε ύψος δεκάδες μέτρα. Ανέβηκε ψηλά, πέρασε την παλιά ακτή και σε μερικά σημεία έφτασε ως μέσα τον κάμπο. Μια, δυο, τρεις, πέντε φορές το κύμα χτύπησε και ξαναχτύπησε την ακτή μέχρι να χάσει την ορμή του κι η θάλασσα να ξαναβρεθεί στο παλιό ύψος της.

124

Χρήστος Μαγγούτας

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________

Για ώρα κανείς δεν μιλούσε. Αν δεν τους είχε αναγκάσει ο Γιούκι να ανεβούν στην πλαγιά, τώρα κανένας δεν θα ζούσε. — Συγγνώμη που έβαλα φωτιά στις θημωνιές σας, είπε δειλά το παιδί. — Γιούκι, με τον τρόπο αυτό μας έσωσες τη ζωή. Απόψε ήταν να γιορτάσουμε για τη νέα σοδειά. Τώρα κάμποση από αυτή μπορεί να κάηκε, αλλά θα γιορτάσουμε για κάτι πιο σπουδαίο: ότι είμαστε ζωντανοί! Ο πατέρας χτύπησε περήφανος στην πλάτη τον Γιούκι. Ο γενναίος και έξυπνος γιος του είχε σώσει εκατοντάδες ζωές. (Ιαπωνία) Εικόνα: Γ.Α., Μ.Μ., Ν.Π. (μαθητές 107ου δημοτικού σχολείου Θεσσαλονίκης)

Η Σοφία των Λαών, 111 θαυμάσιες ιστορίες από όλο τον κόσμο

125

42. Ο καθρέφτης του Ματσουγιάμα

Η ιστορία αυτή είναι από την Ιαπωνία, σε μια εποχή που οι καθρέφτες ήταν πολύ σπάνιοι και οι άνθρωποι στα χωριά αγνοούσαν την ύπαρξή ή τη χρήση τους. Ζούσε κάποτε σε ένα απομακρυσμένο χωριό της Ιαπωνίας ένας άντρας, ο Ματσουγιάμα, με τη γυναίκα του και με την κόρη τους την οποία λάτρευαν. Κάποια μέρα, όταν το παιδί τους ήταν μωρό ακόμα, ο πατέρας χρειάστηκε να ταξιδέψει στην πρωτεύουσα για κάποια πολύ σημαντική υπόθεση. Ένα τέτοιο ταξίδι εκείνη την εποχή κρατούσε πολλές μέρες. Η μητέρα έμεινε μόνη με την κόρη της και ένιωθε κάπως φοβισμένη. Αισθανόταν όμως και περήφανη, γιατί ήταν η πρώτη φορά που κάποιος από το χωριό τους πήγαινε στην

126

Χρήστος Μαγγούτας

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________

πρωτεύουσα, εκεί που ζούσε ο αυτοκράτορας και οι ευγενείς και όπου μπορούσε κανείς να αγοράσει τα πιο παράξενα και πιο πολύτιμα πράγματα. Όταν η μέρα του γυρισμού ήρθε, η μητέρα έντυσε την κόρη τους με τα ωραιότερα ρούχα και μαζί περίμεναν με ανυπομονησία να δουν τον ταξιδιώτη να εμφανίζεται στον μεγάλο δρόμο. Μπορεί κανείς να φανταστεί τη χαρά τους όταν συναντήθηκαν, αγκαλιάστηκαν και γελούσαν, πάλι μαζί μετά από τόσες μέρες. Ο πατέρας τους είχε φέρει από τη μεγάλη πολιτεία πολλά και παράξενα παιχνίδια και άλλα πράγματα, αλλά και ατέλειωτες ιστορίες για τις νύχτες του χειμώνα. Όταν έμειναν μόνοι τους ο άντρας είπε στη γυναίκα: — Σου έχω φέρει κάτι ακόμα, ένα παράξενο αλλά ωραίο πράγμα. Κοίταξε και πες μου τι βλέπεις. Η γυναίκα άνοιξε το ξύλινο κουτί και παρουσιάστηκε ένα γυαλιστερό ασημί χρώμα σαν να ήταν η καθαρότερη λίμνη. — Βλέπω μια ωραία κοπέλα που με κοιτάζει και κουνά τα χείλη της σαν να θέλει να μου μιλήσει. Ω, και κατά σύμπτωση, φορά ένα γαλάζιο φόρεμα σαν το δικό μου! — Η ωραία κοπέλα που βλέπεις είσαι εσύ! Το πράγμα λέγεται καθρέφτης, είναι σπάνιο στα μέρη μας και μπορεί να σε δείξει όπως σε βλέπουν οι άλλοι. Η γυναίκα κατενθουσιάστηκε με τον καθρέφτη. Από καιρό σε καιρό της άρεσε να τον ανοίγει και να κοιτάζεται, να παίρνει διάφορες εκφράσεις, να διαλέγει το καλύτερο χαμόγελό της, το πιο συναρπαστικό γέλιο της, την πιο ζεστή έκφρασή της. Η μητέρα έκρυψε τον καθρέφτη για να μην τον βρει η κόρη της, γιατί είχε καταλάβει πόσο κενόδοξος μπορεί να γίνει κάποιος κοιτώντας τον εαυτό του αντί να κοιτάζει τους άλλους. Ο κίνδυνος ήταν πιο μεγάλος για κάποιον που ήταν όμορφος από τη φύση του και η κόρη τους έμοιαζε να έχει κληρονομήσει τα ωραιότερα στοιχεία και από τους δυο και να της μοιάζει όλο και περισσότερο. Έκρυψε λοιπόν τον καθρέφτη και κανένας δεν ξανάκουσε γι’ αυτόν. Ο πατέρας είχε ξεχάσει εντελώς την ύπαρξή του και η κόρη μεγάλωνε χωρίς ποτέ να έχει συναίσθηση πόσο όμορφη ήταν. Μετά τα καλά, ήρθαν τα άσχημα χρόνια. Η μητέρα αρρώστησε βαριά και κατάλαβε ότι το τέλος της ήταν κοντά. Τις τελευταίες ώρες της ζωής της κάλεσε την κόρη της δίπλα της και της είπε:

Η Σοφία των Λαών, 111 θαυμάσιες ιστορίες από όλο τον κόσμο

127

— Αγαπημένο μου παιδί, πρέπει να συνηθίσεις στην ιδέα ότι σε λίγο δεν θα είμαι μαζί σας. Όταν αυτό συμβεί, θέλω να ανοίξεις το κουτί με τα προσωπικά μου αντικείμενα και να πάρεις εκείνο το ξύλινο κουτί, τον καθρέφτη. Να τον κοιτάς κάθε πρωί και κάθε βράδυ και να ξέρεις ότι εκεί μέσα θα βλέπεις εμένα. Η κόρη το υποσχέθηκε στη μητέρα της και αυτή πέθανε λίγο αργότερα. Από τότε κάθε μέρα, πρωί και βράδυ, η κοπέλα έπαιρνε τον καθρέφτη και τον κοιτούσε. Δεν έβλεπε μέσα του την μητέρα της γερασμένη και με ρυτίδες, όπως ήταν τους τελευταίους μήνες της αρρώστιας της, αλλά όλο ομορφιά, δροσιά και χάρη, όπως τη θυμόταν όταν ήταν ακόμα κοριτσάκι η ίδια. Το βράδυ, πριν να κοιμηθεί, κοιτούσε τον καθρέφτη και έλεγε στη νεαρή μητέρα της τα προβλήματα, τις δυσκολίες, αλλά και τις χαρές της μέρας. Κι εκείνης το πρόσωπο, ανάλογα με το τι της έλεγε, πότε ήταν θλιμμένο και σκεπτικό και πότε γελαστό και χαρούμενο. Η προσπάθειά της ήταν να φτιάχνει τη ζωή της έτσι που το πρόσωπο της μητέρας της να είναι όσο το δυνατό πιο χαρούμενο, όταν της διηγούταν τη ζωή της το βράδυ. Η μεγάλη της χαρά ήταν να μπορεί να της λέει: «Μητέρα, σήμερα ήμουν όπως θα ήθελες να είμαι. Μπορείς να είσαι περήφανη για μένα». Και αμέσως στον καθρέφτη έβλεπε την εικόνα να γίνεται χαρούμενη, ευτυχισμένη, αποφασιστική, περήφανη. Ο Ματσουγιάμα παραξενευόταν που έβλεπε την κόρη του να περνά τόση ώρα μπροστά στον καθρέφτη και να του μιλάει, γι’ αυτό ανησύχησε και κάποια μέρα τη ρώτησε τι της συμβαίνει. — Πατέρα, βλέπω στον καθρέφτη τη μητέρα και της μιλώ. Ήταν κάτι που της είχα υποσχεθεί λίγο πριν πεθάνει. Και του είπε τις συνομιλίες που κάνει μαζί της, τα προβλήματα και τις χαρές που της διηγείται. Εκείνος συγκινήθηκε από την απλότητα και την αθωότητα κόρης του, καθώς και την αγάπη της για τη μητέρα της. Έτσι προτίμησε να μην της χαλάσει το όνειρο: ποτέ δεν της είπε ότι το ωραίο, ώριμο, σοφό πρόσωπο που έβλεπε και που κάθε μέρα έμοιαζε όλο και πιο πολύ με τη μητέρα της, ήταν το δικό της. (Ιαπωνία) Εικόνα: Έφη Κοκκινάκη

128

Χρήστος Μαγγούτας

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________

43. Οι πρώτοι άνθρωποι και το τέρας του Θανάτου Και τότε ο Θεός Μπαϊάμι περπάτησε πάνω στη γη που μόλις είχε δημιουργήσει, ανάμεσα στα ζώα και στα φυτά και έπλασε τον άνδρα και τη γυναίκα για να βασιλεύουν στην πλάση. — Από τα φυτά μπορείτε να τρώτε, αλλά απαγορεύεται να φάτε οποιοδήποτε ζώο, γιατί η τιμωρία σας θα είναι σκληρή, είπε ο Θεός και χάθηκε στον ουρανό. Ο άντρας και η γυναίκα έκαναν πολλά παιδιά και αυτά άλλα παιδιά και μετά από πολλές γενιές οι άνθρωποι είχαν πληθύνει. Κανένας δεν πέθαινε, ούτε αρρώσταινε, ούτε γερνούσε, και όλοι τους ζούσαν ευτυχισμένοι χωρίς να παραβαίνουν την αρχή που τους είχε δώσει ο Θεός: να τρώνε από τα φυτά, αλλά ποτέ να μη φάνε κάποιο ζώο. Ήρθε όμως μια εποχή με μεγάλη ξηρασία. Τα ποτάμια και οι λίμνες άρχισαν να αδειάζουν, οι πηγές να στερεύουν, τα φυτά να ξεραίνονται. Πείνα έπεσε στους άντρες, στις γυναίκες και στα παιδιά που ποτέ μέχρι τότε δεν είχαν νιώσει κάτι παρόμοιο. Πάνω στην απελπισία του κάποιος σκότωσε ένα ζώο και το έφαγε με την οικογένειά του. Πρόσφερε και λίγο στον καλύτερο φίλο του, αλλά αυτός, παρά την πείνα που τον βασάνιζε, αρνήθηκε να φάει κρέας θυμούμενος την εντολή του Μπαϊάμι. Ο άντρας και η γυναίκα επέμεναν κι αυτός για να τους αποφύγει σηκώθηκε και απομακρύνθηκε. Μετά από λίγο οι φίλοι του ακολούθησαν τα ίχνη του. Έφτασαν σε ένα ποτάμι, που ενώ πάντα μπορούσαν να το περάσουν χωρίς δυσκολία -τον τελευταίο καιρό μάλιστα ήταν κατάξερο- αυτή τη φορά ήταν τόσο βουερό και τρικυμισμένο που ήταν αδύνατο να βρεθούν στην άλλη όχθη του. Παρ’ όλο που η απέναντι όχθη ήταν αρκετά μακριά, μπόρεσαν να διακρίνουν τον φίλο τους που έτρεχε σαν να τον κυνηγούσε κάποιος. Τους φάνηκε παράξενο αυτό γιατί ως τότε ποτέ οι άνθρωποι δεν έτρεχαν για να γλιτώσουν από κάποιον κίνδυνο, αλλά μόνο στους αγώνες που διοργάνωναν για τη διασκέδασή τους. Σε λίγο είδαν να βγαίνει από το ποτάμι ένα τρομερό τέρας που δεν το είχαν δει ποτέ άλλη φορά. Ασυναίσθητα έβγαλαν μια κραυγή τρόμου, την πρώτη κραυγή τρόμου. Το τέρας όλο και πλησίαζε τον φίλο τους κι αυτοί ήταν αδύνατον να περάσουν το ποτάμι, όχι ότι θα μπορούσαν να βοηθήσουν έτσι κι αλλιώς, γιατί δεν είχαν κανένα όπλο -ποτέ δεν τους είχαν χρειαστεί όπλα κι ούτε ήξεραν τι σημαίνουν.

Η Σοφία των Λαών, 111 θαυμάσιες ιστορίες από όλο τον κόσμο

129

Το τρομερό τέρας πλησίασε πολύ πια, άρπαξε στα νύχια του τον φίλο τους και πέταξε σε ένα μεγάλο δέντρο, που πρώτη φορά το έβλεπαν εκεί. Χώθηκε στην κουφάλα του και ο άντρας και η γυναίκα άκουγαν τις κραυγές του φίλου τους που φαίνεται ότι τον κατασπάραζε το τέρας. Όταν ξαναβγήκε από την κουφάλα το τέρας, το ζευγάρι έτρεξε να κρυφτεί στους θάμνους: από δω και πέρα η ζωή τους θα ήταν μια καθημερινή πάλη να γλιτώσουν από τον Γιόουι, το τέρας του Θανάτου. Οι ιτιές αναστενάζουν αιώνια, τα γομόδεντρα κλαίνε ακατάπαυστα για την χρυσή εποχή που χάθηκε. Αν όμως κάποιος σηκώσει τα μάτια του προς το Γιαραντού, το Σταυρό του Νότου, θα δει τα σύνορα ανάμεσα στον νέο κόσμο που απότυχε και στον παλιό κόσμο που ζει χωρίς θάνατο και αρρώστια. (Ιθαγενείς Αυστραλίας)

130

Χρήστος Μαγγούτας

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________

44. Τα πόδια του καγκουρό Όταν το καγκουρό έφτασε στη χώρα αυτή ήταν σαν όλα τα άλλα ζώα. Είχε τέσσερα ίσια πόδια και, όταν περπατούσε, τα χρησιμοποιούσε και τα τέσσερα, όπως έκαναν όλα τα ζώα. Πέρασαν πολλές γενιές και τα καγκουρό συνέχισαν να βαδίζουν και να τρέχουν, όπως κάθε άλλο ζώο. Κάποτε όμως ήρθε κι εδώ ο άνθρωπος, ο κυνηγός. Ήταν ένα πολύ παράξενο πλάσμα που, αντί να περπατά στα τέσσερα, όπως κάθε κανονικό ζώο, αυτός περπατούσε στα δύο μόνο και χρησιμοποιούσε τα μπροστινά του πόδια για να κρατά τόξο ή ακόντιο. Όσο γρήγορα και να έτρεχαν τα ζώα, ο άνθρωπος ήταν στο τέλος νικητής, επειδή μπορούσε να τρέχει αρκετά γρήγορα αλλά και επειδή τα βέλη και τα ακόντια που πετούσε έτρεχαν γρηγορότερα και από το ταχύτερο ζώο. Το καγκουρό ήταν από τα πρώτα ζώα που κατάλαβε τον κίνδυνο που προερχόταν από τον παράξενο δίποδο εχθρό. Μια μέρα που καθόταν στη σκιά ενός δέντρου, άκουσε έναν απαλό θόρυβο να πλησιάζει. Πετάχτηκε πάνω, είδε ότι ήταν ένας άνθρωπος που το κυνηγούσε και το έβαλε στα πόδια. Η καταδίωξη κράτησε ώρες και, μ’ όλο που ο άνθρωπος δεν μπορούσε να τρέξει πάρα πολύ γρήγορα, δεν κουραζόταν εύκολα επειδή περπατούσε στα δύο πόδια. Όση προσπάθεια κι αν έβαζε το καγκουρό, δεν μπορούσε να αυξήσει την απόσταση ανάμεσα σ’ αυτό και τον κυνηγό. Σώθηκε προσωρινά μόνο επειδή άρχισε να νυχτώνει και φαίνεται ότι ο άνθρωπος δεν έβλεπε πολύ καθαρά τη νύχτα γι’ αυτό άναβε φωτιά για να φωτίζει την περιοχή. Αφού πήρε μια ανάσα σκέφτηκε ότι ήταν ευκαιρία να ξεφύγει από τον διώκτη του. Είχε παρατηρήσει ότι ο άνθρωπος, επειδή περπατούσε στα δυο πόδια, έκανε πολύ λιγότερο θόρυβο από τα ζώα που περπατούσαν με τα τέσσερα. Για να μην το ακούσει λοιπόν ο εχθρός που καθόταν δίπλα στην φωτιά, σηκώθηκε στα πίσω πόδια όπως είχε δει τον άνθρωπο να κάνει και άρχισε να πισωπατά μακριά από την πυρκαγιά προς το σκοτάδι του δάσους. Τότε κατάλαβε ότι είχε άλλο ένα πλεονέκτημα: στηριζόμενο μόνο στα πίσω πόδια μπορούσε να βλέπει πολύ πιο μακριά από ό,τι αν βάδιζε με τα τέσσερα. Ήταν μια παράξενη αίσθηση να περπατά με τα δυο αντί με τα τέσσερα. Το βάδισμα δεν ήταν τόσο σίγουρο και έμοιαζε και λιγάκι σαν να πετάει. Όλη τη νύχτα πειραματιζόταν με το νέο τρόπο. Έμαθε ότι αντί να βαδίζει ή να τρέχει, θα μπορούσε να προχωράει με πηδήματα. Έπεσε βέβαια μερικές φορές, αλλά σε λίγο κατάλαβε πόσο σημαντικό ρόλο μπορεί να παίξει η ουρά του για να κρατά ισορροπία.

Η Σοφία των Λαών, 111 θαυμάσιες ιστορίες από όλο τον κόσμο

131

Την άλλη μέρα, που ο άνθρωπος συνέχισε την καταδίωξη, είχε να αντιμετωπίσει μια έκπληξη: το θύμα του όχι μόνο πήγαινε πιο γρήγορα, αλλά έκανε τόσα πηδήματα που τα βέλη του και το ακόντιό του έχαναν τον στόχο τους. Το πείραμα είχε πετύχει. Το καγκουρό συνέχισε να κινείται με αυτό τον τρόπο και σιγά σιγά τα μπροστινά του πόδια ατρόφησαν και έγιναν σαν τα χέρια του ανθρώπου, ενώ τα πίσω δυνάμωσαν και μπορούσαν να κάνουν πολύ μεγάλα άλματα. (Ιθαγενείς Αυστραλίας)

132

Χρήστος Μαγγούτας

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________

45. Για ένα κομμάτι ρούχο

Κάποτε στην Ινδία ένας πλούσιος αποφάσισε να εγκαταλείψει τα πλούτη του και να ασκητέψει. Μια και στη χώρα αυτή ο καιρός είναι πάντα ζεστός σκέφτηκε ότι το μόνο που θα χρειαζόταν χειμώνα-καλοκαίρι ήταν ένα κομμάτι ρούχο γύρω από τη μέση του. Διάλεξε μια ερημική περιοχή και έφτιαξε την πιο απλή καλύβα για να τον προστατεύει από τον ήλιο και τη βροχή. Τις πρώτες μέρες τις πέρασε ξέγνοιαστα. Μετά όμως άρχισε να ανησυχεί μήπως τα ποντίκια, που είχαν μαζευτεί από τα λίγα ψίχουλα που έπεφταν από το απλό δείπνο του, του έτρωγαν το πανί που φορούσε στη μέση του όταν αυτός κοιμόταν. — Χρειάζομαι μια γάτα να κυνηγά τα ποντίκια, αποφάσισε. Πήγε στο κοντινό χωριό και πήρε ένα γατάκι. Σε λίγες μέρες όμως είδε ότι το γατάκι όλο κι αδυνάτιζε. «Πώς δεν το είχα σκεφτεί!» συλλογίστηκε. «Το γατάκι χρειάζεται γάλα για να μεγαλώσει». Πήγε στο χωριό κι αγόρασε μια κατσίκα για να ταΐζει με το γάλα της το γατάκι του. Αλλά η ευτυχία του δεν κράτησε πολύ. «Τι θα γίνει αν η κατσίκα μου φύγει; Και ποιος θα τη βόσκει και θα την ποτίζει;» Ξαναπήγε στο χωριό και ζήτησε από ένα βοσκόπουλο να έρθει να του προσέχει την κατσίκα.

Η Σοφία των Λαών, 111 θαυμάσιες ιστορίες από όλο τον κόσμο

133

— Και πού θα κοιμάμαι; ρώτησε το τσοπανόπουλο. Η καλύβα σου δεν χωρά ούτε εσένα. Αναγκάστηκε να φτιάξει μια νέα καλύβα. Και να πάρει μια υπηρέτρια για να την καθαρίζει και για να μαγειρεύει για το βοσκόπουλο. Αλλά έπρεπε να χτίσει ένα σπίτι για να μένει η κοπέλα. Και για να μη νιώθει μοναξιά αναγκάστηκε να της φέρει και τις φίλες της. Έτσι έπρεπε να χτίσει ένα μικρό πανδοχείο. Ο πανδοχέας έφερε εκεί και την οικογένειά του… και, για να μην τα πολυλογούμε, σε μερικούς μήνες, γύρω από τη φτωχική καλύβα, είχε χτιστεί ένα μικρό χωριό, που σε λίγο έγινε κωμόπολη και σε μερικά χρόνια πολιτεία. «Όσο πιο πολύ παλεύεις να γλιτώσεις από τις ανάγκες σου, τόσο περισσότερο τις αυξάνεις», σκέφτηκε ο πρώην ασκητής. (Ινδία) Εικόνα: Αθηνά Πετούλη

134

Χρήστος Μαγγούτας

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________

46. Ιστορίες του Ραμάν κολουθούν δυο ιστορίες του λαϊκού Ινδού ήρωα Ραμάν. Για την κατανόηση της πρώτης ιστορίας θυμίζουμε ότι ο Βουδισμός δεν πιστεύει σε θαύματα ή προφητείες, μάλιστα ο Βούδας καυτηρίαζε τους μαθητές του που ισχυρίζονταν κάτι τέτοιο. Κάποτε είχε πέσει μεγάλη ξηρασία στο χωριό Τενάλι του Ραμάν. Τα πηγάδια άδειασαν, οι πηγές στέρεψαν, τα ρέματα ξεράθηκαν, τα φυτά άρχισαν να μαραίνονται και να ξεραίνονται, τα ζώα να πεθαίνουν από τη λειψυδρία. Ο κόσμος μαζεύτηκε, έκανε προσευχές και λιτανείες, αλλά η κατάσταση δεν έλεγε να αλλάξει. Κάποια μέρα ήρθε στο χωριό ένας από τους πιο φημισμένους αγίους της περιοχής. Ξαφνικά άρχισε να βρέχει και οι βροχές κράτησαν πολλές μέρες. Καταχαρούμενοι οι κάτοικοι απέδωσαν την αλλαγή του καιρού στον ερχομό του αγίου στο χωριό τους. — Χωρίς αυτόν το χωριό μας θα είχε μετατραπεί σε έρημο, έλεγαν οι χωριανοί. Ο Ραμάν, που ήταν όχι μόνο διαβασμένος αλλά και σοφός στη ζωή, δεν συμφωνούσε. — Οι βροχές δεν έχουν καμιά σχέση με τον άγιο. Θα έρχονταν έτσι κι αλλιώς όταν ήταν η ώρα τους. Ο άγιος ούτε να τις φέρει ούτε να τις εμποδίσει μπορεί. Οι συγχωριανοί του εξοργίστηκαν με την ασέβειά του κι αυτός για να τους ηρεμήσει τους διηγήθηκε μια ιστορία: — Κάποτε σε μια φοινικιά είχαν ωριμάσει οι χουρμάδες. Μια μέρα έρχεται ένα κοράκι και κάθεται σε ένα κλαδί του δέντρου. Αυτό δεν είχε καμιά συνέπεια στο δέντρο, αλλά την επόμενη τη στιγμή ένας χουρμάς, που ήταν έτοιμος να πέσει έτσι κι αλλιώς, ξεκόλλησε και έπεσε στο χώμα. Ένας τρελός που παρακολούθησε τη σκηνή είπε: «Ήρθαν οι κόρακες, ωρίμασαν οι χουρμάδες». Αντί να καθησυχάσει με το παραμύθι τους χωρικούς, τους εξόργισε ακόμα πιο πολύ: — Τώρα μας λέει και τρελούς, ο βλάσφημος! Θα παραπονεθούμε στον άγιο. Κάποιος πήγε και έφερε τον άγιο και του διηγήθηκαν την ασέβεια του Ραμάν.

Η Σοφία των Λαών, 111 θαυμάσιες ιστορίες από όλο τον κόσμο

135

Εκείνος τους είπε: — Παρ’ όλο που θα με βόλευε να πιστεύετε ότι εγώ έφερα τη βροχή, έχει δίκιο ο Ραμάν: η βροχή ήρθε από μόνη της. Οι κάτοικοι τους έδιωξαν και τους δυο γιατί τι τους ήθελαν: τον έναν βλάσφημο και το άλλον ανίκανο να κάνει κάποιο θαύμα; **** Μια άλλη φορά είχε επισκεφτεί το παλάτι κάποιος μάγος από μια ξένη χώρα και έκανε σημεία και τέρατα, μέχρι που μπορούσε να αυτοαποκεφαλιστεί και σε λίγο να ξαναέχει το κεφάλι του στους ώμους του. Στο τέλος προκάλεσε τους πάντες, αν υπάρχει μάγος καλύτερος από αυτόν, να έρθει να ανταγωνιστούν. Ο βασιλιάς ένιωσε ντροπή που στο παλάτι του δεν είχε έναν μάγο της προκοπής και έδωσε εντολή σ’ όλους τους θαυματοποιούς να παρουσιαστούν στα ανάκτορα για να σωθεί το γόητρο όλης της χώρας του. Πολλοί παρουσιάστηκαν, αλλά ο ξένος τους νικούσε χωρίς καμιά δυσκολία. Τελικά αποφάσισε και ο Ραμάν να δοκιμάσει την τύχη του. Πήγε στο παλάτι, συνάντησε τον μάγο και μπροστά στον βασιλιά και την ακολουθία του του είπε: — Μπορώ να κάνω κάτι με κλειστά μάτια. Μπορείς εσύ να το κάνεις με ανοιχτά; Ο ξενοτοπίτης γέλασε καθώς σκέφτηκε: «Αν αυτός μπορεί να το κάνει με κλειστά μάτια, τότε θα είναι πολύ πιο εύκολο για μένα να το κάνω με ανοιχτά!» Και έτσι δέχτηκε το στοίχημα. Ο Ραμάν πήρε μια κουταλιά τριμμένο καυτερό πιπέρι, έκλεισε τα μάτια του και πασάλειψε καλά τα ματοτσίνορά του. Περίμενε τρία λεπτά, σκούπισε τα μάτια του και ζήτησε από τον ξένο να κάνει το ίδιο με ανοιχτά μάτια. Εκείνος κατάλαβε ότι ο πονηρός Ραμάν τον είχε παγιδέψει, αλλά δεν μπορούσε να κάνει αλλιώς για να μην εξοργίσει τον βασιλιά. Κι όσο νερό κι αν έριξε στα μάτια του βασανιζόταν για ώρες από τον πόνο και αποφάσισε να μην προκαλέσει κανένα στο μέλλον. (Ινδία)

136

Χρήστος Μαγγούτας

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________

47. Καθένας ζει τη ζωή του

Κατά τη θεωρία της μετεμψύχωσης το χειρότερο που μπορεί να συμβεί σε κάποιον είναι να περάσει η ψυχή του σε μελλοντική ζωή σε ζώο. Κάποτε ένας γκουρού, ένας Ινδός δάσκαλος, καθώς βρισκόταν σε κατάσταση νιρβάνα, κατόρθωσε για μια στιγμή να σπάσει το φράγμα του χρόνου και να δει τι θα συμβεί στην επόμενη ζωή του. Τρόμαξε τόσο με το όραμα αυτό που κάλεσε τον καλύτερο μαθητή του και του είπε: — Όταν πεθάνω θα μου κάνεις μια χάρη για όσα σου έχω διδάξει τόσα χρόνια; — Θα κάνω το παν, υποσχέθηκε ο μαθητής που θαύμαζε πραγματικά τον δάσκαλό του για τη σοφία του. — Πριν από λίγο είχα ένα σημαντικό όραμα. Είδα ότι θα πεθάνω πολύ σύντομα και ότι στην επόμενη ζωή μου θα είμαι γουρούνι. Βλέπεις αυτή τη γουρούνα που ανασκαλεύει με τη μουσούδα της τα σκουπίδια στον κήπο; Θα είμαι το τέταρτο γουρουνάκι που θα γεννήσει σε λίγους μήνες. Θα με αναγνωρίσεις από ένα μαύρο σημάδι που θα έχω πάνω από το αριστερό μάτι μου. Δεν θέλω να περάσω την επόμενη ζωή μου σαν γουρούνι, γι’ αυτό μόλις δεις το γουρουνάκι με το μαύρο σημάδι, σε παρακαλώ, να το σφάξεις για να

Η Σοφία των Λαών, 111 θαυμάσιες ιστορίες από όλο τον κόσμο

137

απελευθερώσεις την ψυχή μου από τη γουρουνίσια ζωή. Υπόσχεσαι ότι θα το κάνεις αυτό; Ο μαθητής του το υποσχέθηκε κι ο δάσκαλός του πέθανε ήσυχος λίγο αργότερα. Τα πράγματα εξελίχτηκαν όπως τα είχε προβλέψει ο γκουρού. Σε μερικούς μήνες η γουρούνα γέννησε τέσσερα γουρουνάκια από τα οποία το τελευταίο είχε ένα μαύρο σημάδι πάνω από το αριστερό μάτι. Ο μαθητής ακόνισε το μαχαίρι του για να υλοποιήσει την υπόσχεση που είχε δώσει στον δάσκαλό του στην προηγούμενη ζωή του. Μόλις το γουρούνι τον είδε να πλησιάζει με το μαχαίρι έβγαλε ανθρώπινη φωνή και του είπε: — Σταμάτα, μη με σκοτώνεις! — Μα έτσι δεν μου είχες ζητήσει, δάσκαλε; ρώτησε εκείνος, χωρίς να έχει ακόμα συνειδητοποιήσει ότι μιλάει ανθρώπινα σε ένα γουρούνι. — Σου το είχα ζητήσει αυτό όταν ήμουν άνθρωπος και έβλεπα τη ζωή με ανθρώπινα μάτια. Τώρα όμως βλέπω τη ζωή μου με άλλα μάτια και μου αρέσει! (Ινδία) Εικόνα: Αναστασία Παπαδοπούλου

138

Χρήστος Μαγγούτας

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________

48. Οι έξι τυφλοί και ο ελέφαντας

Σ’ ένα χωριό της Ινδίας ζούσαν κάποτε έξι φίλοι και ήταν όλοι τους τυφλοί. Η Ινδία είναι γνωστή για τους ελέφαντές της, αλλά δυστυχώς οι έξι φίλοι δεν μπορούσαν να φανταστούν πώς είναι αυτό το ζώο γιατί δεν το είχαν δει ποτέ. Κάποια μέρα ένας φίλος τους, για να ικανοποιήσει την περιέργεια τους, αποφάσισε να τους φέρει τον ελέφαντά του. Ο πρώτος τυφλός άπλωσε το χέρι του και κατά τύχη ακούμπησε το αυτί του ελέφαντα. — Α, τώρα ξέρω, είπε μέσα του. Ο ελέφαντας είναι ένα στρογγυλό φαρδύ πράγμα σαν χαλί. Ο δεύτερος άπλωσε το χέρι του και άγγιξε την προβοσκίδα. — Τώρα κατάλαβα, έκανε. Ο ελέφαντας είναι ένα μακρύ στρογγυλό ζώο σαν μεγάλο φίδι. Ο τρίτος τυφλός άπλωσε το χέρι του και κατά τύχη ακούμπησε το πόδι του ελέφαντα. — Ο ελέφαντας είναι ένα ζώο στρογγυλό και ψηλό σαν δέντρο, έβγαλε το συμπέρασμα. Ο τέταρτος ακούμπησε την πλευρά του ελέφαντα. — Μάλιστα, είπε. Ο ελέφαντας είναι ένα φαρδύ πράγμα σαν τοίχος.

Η Σοφία των Λαών, 111 θαυμάσιες ιστορίες από όλο τον κόσμο

139

Ο πέμπτος τυφλός ακούμπησε ένα χαυλιόδοντα: — Ωχ, έκανε αυτός. Ο ελέφαντας είναι ένα σκληρό μυτερό πράγμα σαν σπαθί.

Ο τελευταίος έπιασε κατά σύμπτωση την ουρά του ζώου. — Ε, καλά, έκανε αυτός. Ο ελέφαντας είναι ένα μικρό ζωάκι σαν τριχιά. Ύστερα οι έξι φίλοι κάθισαν κάτω από ένα μεγάλο δέντρο στην πλατεία του χωριού και άρχισαν να συζητούν τις εμπειρίες τους για τον ελέφαντα. Αλλά αμέσως ξεκίνησαν οι διαφωνίες τους: — Είναι στρογγυλός σαν χαλί, είπε ο ένας. — Αστειεύεσαι! είπε ο άλλος. Είναι σαν μεγάλο φίδι. — Τι λέτε τώρα; έκανε ένας άλλος. Είναι ίσιος και ψηλός σαν δέντρο. — Εγώ λέω ότι είναι μεγάλος σαν τοίχος, είπε κάποιος. — Όχι σαν σπαθί είναι, επέμεινε ένα άλλος. — Είναι σαν μια τριχιά και δεν ξέρω πώς τα φαντάζεστε όλα αυτά που λέτε, είπε ένας άλλος. Καθώς η διαφωνία μεγάλωνε και καθένας επέμεινε στη γνώμη του, πήρε τον λόγο ο φίλος τους, αυτός που τους είχε φέρει τον ελέφαντα. — Έχετε όλοι δίκιο και όλοι άδικο την ίδια στιγμή, τους είπε. Ο ελέφαντας είναι αυτό που λέει καθένας από σας, αλλά και κάτι πολύ περισσότερο. Κανένας δεν μπορεί να ξέρει τα πάντα. Καθένας μας κατέχει μόνο ένα μικρό κομμάτι από τη γνώση. Αλλά όταν συνεργαζόμαστε, ακούμε και συμπληρώνουμε ο ένας τον άλλο, τότε αποκτάμε ολοκληρωμένη γνώση και σοφία. (Ινδία) Εικόνα: Αναστασία Τσούνη

140

Χρήστος Μαγγούτας

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________

49. Η πληρωμή

Ένας φτωχός πεζοπόρος σταμάτησε το μεσημέρι στον ίσκιο ενός δέντρου για να ξεκουραστεί. Απέναντι, στην άλλη μεριά του δρόμου, υπήρχε ένας φούρνος και ο φούρναρης είχε απλώσει πάνω στον πάγκο μια σειρά από γλυκά που μόλις τα είχε βγάλει από τη φωτιά. Ο πεζοπόρος ένιωσε ξαφνικά την πείνα του να θεριεύει, καθώς οι μυρουδιές από τα φρεσκοψημένα ψωμιά και γλυκά χτύπησαν τη μύτη του. Έκλεισε τα μάτια του και άρχισε αργά και με απόλαυση να αναπνέει τις μυρουδιές που έρχονταν προς το μέρος του. Όταν ξεκουράστηκε κάμποσο ετοιμάστηκε να συνεχίσει τον δρόμο του. Τη στιγμή εκείνη πετάχτηκε μπροστά του ο φούρναρης και τον άρπαξε από τον γιακά. — Πώς ξεκινάς να φύγεις χωρίς να με πληρώσεις για τα γλυκά; έκανε θυμωμένος. Ο άλλος παραξενεύτηκε: — Ποια γλυκά εννοείς; Δεν άγγιξα καθόλου τα γλυκά σου! — Κλέφτη! του φωνάζει ο φούρναρης. Μπορεί να μην τα άγγιξες αλλά εγώ σε παρατηρούσα που ρουφούσες με απόλαυση τις μυρουδιές που έβγαιναν από τα γλυκά μου. Δεν πρόκειται να σε αφήσω να φύγεις πριν με πληρώσεις. Τι νομίζεις ότι εγώ δουλεύω τσάμπα για να απολαμβάνουν τα γλυκά μου οι περαστικοί; Με τις φωνές τους μαζεύτηκε κόσμος και έγινε ακόμα περισσότερη φασαρία, καθώς ένας έπαιρνε το μέρος του φούρναρη και άλλος του

Η Σοφία των Λαών, 111 θαυμάσιες ιστορίες από όλο τον κόσμο

141

πεζοπόρου και πολλοί έκαναν πλάκα και με τους δυο. Τελικά ήρθε και ένας χωροφύλακας για να δει τι συμβαίνει και να επιβάλει την τάξη. Μην καταλαβαίνοντας τα επιχειρήματα και των δυο, τους πήγε στον καδή του χωριού, έναν σεβάσμιο άνθρωπο, που πάντα έβγαζε σωστές αποφάσεις στις υποθέσεις που εκδίκαζε. Ο καδής άκουσε και τους δυο αντίδικους και έπεσε σε βαθιά συλλογή. Τελικά, γυρίζοντας στον φούρναρη, του είπε: — Έχεις δίκιο. Ο περαστικός αυτός απόλαυσε παράνομα τη μυρουδιά των γλυκών σου για τα οποία έκανες τόσο κόπο, συνεπώς πρέπει να σε πληρώσει. Η απόφασή μου είναι ότι για τα γλυκά που μύρισε σου χρωστά τρία χρυσά φλουριά. — Δεν καταλαβαίνω το νόημα αυτής της απόφασης! διαμαρτυρήθηκε ο πεζοπόρος. Και πού θα βρω εγώ, φτωχός άνθρωπος, τρία χρυσά φλουριά για να πληρώσω το πρόστιμο; — Α καλά, δεν πειράζει αν δεν έχεις λεφτά, είπε παράξενα ο δικαστής. Σ’ αυτό μπορώ να σε βοηθήσω εγώ. Και βάζοντας το χέρι στην τσέπη έβγαλε τα λεφτά του και διάλεξε τρία χρυσά φλουριά, που ο φούρναρης άπλωσε το χέρι να τα πάρει. — Όχι ακόμα, μη βιάζεσαι, του είπε ο καδής. Ισχυρίζεσαι λοιπόν ότι ο ταξιδιώτης αυτός μύρισε τα γλυκά σου. — Μάλιστα, είπε ο φούρναρης. — Αλλά δεν πήρε ούτε μια δαγκωματιά. — Αυτό είναι αλήθεια, παραδέχτηκε ο φούρναρης. — Ούτε τα άγγιξε καν. — Όχι, δεν τα άγγιξε, είπε ο φούρναρης. — Τότε ουσιαστικά κατανάλωσε κάποιες μυρουδιές από τα γλυκά σου. — Μάλιστα. — Για τον λόγο αυτό κι εσύ θα πρέπει να πληρωθείς για τις μυρουδιές που του έδωσες με ήχο. Άνοιξε τα αυτιά σου για να σε πληρώσω. Και ο σοφός δικαστής έπαιξε για λίγο τα χρυσά νομίσματα στο χέρι του ώστε ο ήχος τους να μπει στα λαίμαργα αυτιά του φιλάργυρου φούρναρη. Ύστερα έβαλε τα φλουριά στην τσέπη του και συμπλήρωσε: — Η υπόθεση έκλεισε, η δικαιοσύνη απονεμήθηκε. (Ιορδανία) Εικόνα: Μαρία-Έφη Καριώτογλου

142

Χρήστος Μαγγούτας

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________

50. Δυο κόκκοι άμμου

Κάποτε ένας νέος, ο Αλή, καθώς ταξίδευε στην έρημο, έπεσε σε αμμοθύελλα. Ο ουρανός είχε γίνει κατάμαυρος και ο καυτός δυτικός αέρας έφερνε τεράστια σύννεφα σκόνης και άμμου. Η ορατότητα ήταν τόσο μικρή που ο ταξιδιώτης μόλις διέκρινε τα αυτιά του αλόγου του. Ο νους του ήταν μόνο σε μια σκέψη: να προχωράει με σκεπασμένο το πρόσωπο κατά τη διεύθυνση του ανέμου, γιατί αν γύριζε έστω λίγο λοξά, ο δηλητηριασμένος με άμμο αέρας θα έκαιγε τα πνευμόνια του και σε λίγο θα ήταν θαμμένος κάτω τη θανατηφόρα σκόνη. Κάποια στιγμή το άλογό του σταμάτησε ανέλπιστα μπροστά σε μια πύλη. Με χαρά ο νέος είδε ότι είχε φτάσει σε έναν πύργο. Σε λίγο βρισκόταν σε ένα δροσερό, σκοτεινό και ήσυχο δωμάτιο που του φάνηκε σαν παράδεισος. Καθώς τίναζε την άμμο από πάνω του άκουσε μια φωνή: — Είσαι άνθρωπος, τζίνι ή στοιχειό; — Είμαι άνθρωπος. Εσύ τι είσαι; Δεν χρειάστηκε να περιμένει απάντηση. Μπροστά του παρουσιάστηκε μια κοπέλα με πρόσωπο σαν φεγγάρι, με ευωδιά σαν ρόδο, με κορμί λυγερό σαν νέα φοινικιά. Με την πρώτη ματιά ο νέος ένιωσε ένα τσίμπημα στην καρδιά. — Χάθηκα στη θύελλα, εξήγησε η κοπέλα. Κάποια στιγμή δεν ήξερα πού βρισκόμουν και πόσο ακόμα θα ζούσα. — Τώρα όμως σώθηκες, όπως κι εγώ. Ο πύργος θα μας προσφέρει καταφύγιο μέχρι να κοπάσει η θύελλα. Πώς σε λένε; Η κοπέλα τον κοίταξε παραξενεμένη:

Η Σοφία των Λαών, 111 θαυμάσιες ιστορίες από όλο τον κόσμο

143

— Τι σε νοιάζει το όνομά μου; Δεν ξέρεις ότι δεν πρέπει καν να μιλάμε γιατί είμαι κοπέλα και είσαι άντρας; Ο νέος την έπιασε από το χέρι ευγενικά αλλά σταθερά και την οδήγησε στην πόρτα. Την άνοιξε και της έδειξε τον αέρα που λυσσομανούσε έξω. — Βλέπεις την κοσμοχαλασιά; Δεν υπάρχει τίποτα που να μην έχει σκεπαστεί από άμμο. — Ναι, πραγματικά, είπε η νέα. — Εσύ κι εγώ δεν είμαστε παρά δυο μικροί κόκκοι άμμου που τους φυσάει ο άνεμος όπου θέλει χωρίς να τους ρωτάει. Δεν χρειάζεται ο ένας κόκκος να φοβάται ούτε να αποφεύγει τον άλλο. Αυτό είναι το κισμέτ δυο κόκκων άμμου. Η κοπέλα τον κοίταξε για λίγο σιωπηλή, ενώ αυτός ξανάκλεισε την πόρτα και ο πύργος ησύχαζε από τη θύελλα. — Σάλμα, κόρη του Χουσεΐν, απάντησε. Οι δυο τους βολεύτηκαν σε κάποια γωνιά του μεγάλου δωματίου, ενώ έξω μαινόταν η καταιγίδα και άρχισαν να συζητούν με τις ώρες, να διηγούνται στιγμές από τη ζωή τους, να μιλούν για τα όνειρα, τους φόβους και τις ελπίδες τους. Μετά από πολλές ώρες ο νέος είδε ότι τα μάτια της Σάλμας είχαν γλαρώσει από γλυκιά νύστα και σε λίγο κοιμόταν ήσυχα σαν παιδί. Ξάπλωσε κι αυτός και αμέσως τον πήρε ο ύπνος, καθώς έξω ούρλιαζε ακόμα ο αέρας. Όταν ο Αλή ξύπνησε το πρώτο που παρατήρησε ήταν ότι είχε χαράξει και ότι η καταιγίδα είχε κοπάσει. Γύρισε το βλέμμα του προς το μέρος της Σάλμας αλλά η θέση της ήταν άδεια. Άνοιξε την πόρτα και προσπάθησε να ακολουθήσει τα ίχνη της αλλά ήταν αδύνατο επειδή ο λίγος αέρας που φυσούσε ακόμα τα είχε σβήσει. Ένιωσε πάλι σαν χαμένος μέσα στην ερημιά. Η μόνη κοπέλα που τον είχε συγκινήσει χάθηκε χωρίς να αφήσει κανένα σημάδι πίσω της. Ήθελε να κλάψει αλλά ήξερε πόσο μάταιο ήταν κι αποφάσισε να ψάξει να τη βρει. Σε λίγο συνειδητοποίησε ότι δεν ήξερε σχεδόν τίποτα γι’ αυτήν, εκτός από το όνομά της και το όνομα του πατέρα της. Αλλά οι μισοί Άραβες λέγονται Χουσεΐν και οι μισοί από αυτούς έχουν μια κόρη που λέγεται Σάλμα. Οι διαβάτες που συναντούσε και που ήταν πρόθυμοι να του δώσουν πληροφορίες για οτιδήποτε κόμπιαζαν μόλις άκουγαν την ερώτησή του. Ο Αλή δεν το έβαλε κάτω. Γύριζε από πόλη σε πόλη και από χωριό σε χωριό ελπίζοντας ότι κάπου θα συναντούσε την κοπέλα που από την πρώτη

144

Χρήστος Μαγγούτας

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________

στιγμή είχε μιλήσει στην ψυχή του. Έψαχνε επί μήνες, δεν είχε διάθεση για φαγητό και είχε αδυνατίσει πολύ. Κάποια μέρα, ενώ πήγε να περάσει ένα πλατύ ποτάμι, σχεδόν ξαφνικά και ενώ βρισκόταν καταμεσής στο ρεύμα, ξέσπασε μια μπόρα τόσο δυνατή που ανέβασε επικίνδυνα τη στάθμη του νερού και ο Αλή πάλεψε ώρα προσπαθώντας να φτάσει στην αντίπερα ακτή. Οι δυνάμεις του όμως τον εγκατέλειψαν λίγα μέτρα πριν να πατήσει σε στέρεο έδαφος: βούλιαξε στο ποτάμι και ένιωσε τα πνευμόνια του να γεμίζουν νερό. Ήταν μισοαναίσθητος και μισοπεθαμένος όταν μια γυναίκα, με κίνδυνο της ζωής της, τον τράβηξε στην όχθη. Ήταν τόσο εξουθενωμένος και απελπισμένος που δεν φάνηκε να χαίρεται καθόλου που σώθηκε μέχρι που σήκωσε το βλέμμα του και είδε ότι η γυναίκα που τον έσωσε ήταν η Σάλμα! Η νέα του κράτησε το κεφάλι στα χέρια της, τον κοίταξε στα μάτια και του είπε: — Αλή, η πρώτη φορά που συναντιούνται δυο κόκκοι άμμου μπορεί να είναι σύμπτωση και να τους χωρίσει πάλι ο αέρας. Αν όμως οι δυο κόκκοι συναντηθούν και δεύτερη φορά, και μάλιστα γιατί πάλεψαν γι’ αυτή τη συνάντηση, τότε είναι κάτι πιο δυνατό κι από το Κισμέτ και τίποτα δεν τους χωρίζει. (Ιράκ) Εικόνα: Άρτεμις Θεοδώρου

Η Σοφία των Λαών, 111 θαυμάσιες ιστορίες από όλο τον κόσμο

145

51. Η ασημένια ασπίδα Υπήρχε κάποτε ένα ωραιότατο κάστρο στη μέση ενός δάσους. Το δάσος ήταν πυκνό και επικίνδυνο επειδή ζούσαν σ’ αυτό κακοί γίγαντες. Το φρούριο το φύλαγαν οι πιο τολμηροί ιππότες της χώρας που φρόντιζαν να κρατούν υπό έλεγχο τους γίγαντες και να βοηθούν τους οδοιπόρους που περνούσαν από την περιοχή αυτή. Καθένας από τους ιππότες είχε μια σιδερένια πανοπλία, μια χάλκινη περικεφαλαία, ένα μακρύ ακόντιο και ένα ασημένιο σπαθί. Αλλά το πιο σπουδαίο ήταν η μαγική ασπίδα τους. Οι ασπίδες αυτές είχαν φτιαχτεί από καθαρό ασήμι από κάποιον μάγο πριν από πολλά χρόνια και είχαν ένα παράξενο χαρακτηριστικό. Τις πρώτες μέρες που τη χρησιμοποιούσε κάποιος είχε ένα θαμπό σκοτεινό χρώμα. Καθώς περνούσε ο καιρός και πλήθαιναν τα κατορθώματα του ιππότη, η ασπίδα του γινόταν πιο φωτεινή και έλαμπε από μακριά σαν από εσωτερικό φως. Αν όμως ο ιππότης ήταν ανάξιος ή δειλός ή κακός, η ασπίδα του γινόταν όλο και πιο μουντή και δεν έβγαζε κανένα χρώμα, γινόταν μια απλή συνηθισμένη ασπίδα. Κοιτώντας την ασπίδα κάθε ιππότη ήταν σαν να διάβαζες την ιστορία των κατορθωμάτων του. Αλλά πέρα από αυτό, και κάτι τέτοιο γινόταν πολύ σπάνια, όταν ο ιππότης έκανε μια εξαιρετικά ηρωική πράξη, τότε, όχι μόνο έλαμπε πιο πολύ η ασπίδα του, αλλά μπορούσε κανείς να δει ένα φωτεινό χρυσό αστέρι να λάμπει στο κέντρο της. Ήταν η ύψιστη τιμή για έναν ιππότη να εμφανιστεί αυτό το αστέρι στην ασπίδα του και πρέπει να πούμε ότι συνέβαινε πολύ σπάνια, μετά από πολλά χρόνια μεγάλων υπηρεσιών προς τον λαό. Κάποια εποχή οι γίγαντες που κατοικούσαν στο δάσος γύρω από το Κάστρο αποφάσισαν να κάνουν μια επίθεση μέχρι θανάτου εναντίον του και εναντίον των ιπποτών που το υπερασπίζονταν. Την ίδια στιγμή οι ιππότες ετοιμάστηκαν όσο καλύτερα μπορούσαν, αμπάρωσαν πύλες και παράθυρα και ήταν έτοιμοι για τη μεγάλη μάχη. Ανάμεσά τους ήταν κι ο Ρολάνδος που μόλις είχε χριστεί ιππότης. Ήταν νέος και γενναίος και μ’ όλο που η ασπίδα του ήταν θαμπή ακόμα, πολλοί πίστευαν ότι θα έκανε πολλά κατορθώματα στη ζωή του. Η επίθεση των γιγάντων ήταν η ευκαιρία που περίμενε ο Ρολάνδος για να διακριθεί και να αποκτήσει μια καλύτερη θέση ανάμεσα στους μεγαλύτερους και πιο δοκιμασμένους συμμαχητές του. Πολύ σύντομα όμως απογοητεύθηκε. Ο αρχηγός των ιπποτών τον κάλεσε λίγο πριν αρχίσει η μάχη και του είπε:

146

Χρήστος Μαγγούτας

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________

— Όλοι οι ιππότες θα βγούμε στο δάσος για να αντιμετωπίσουμε τους γίγαντες. Πρέπει όμως να μείνει κάποιος πίσω για να προστατεύει το Κάστρο. Μια και είσαι ο πιο νέος αποφασίσαμε να μείνεις εσύ. Ο νεαρός ιππότης ένιωσε όλες τις ελπίδες του να σβήνουν. Το κάστρο είχε μια τεράστια τάφρο γύρω και κινητές γέφυρες που τις κατέβαζαν ή τις ανέβαζαν ανάλογα με την περίσταση και δεν ήταν καθόλου εύκολο για τους γίγαντες να το κατακτήσουν. Το είχαν δοκιμάσει στο παρελθόν και είχαν αποτύχει οικτρά. Με δυσκολία ο Ρολάνδος δεν αντιμίλησε στον αρχηγό του γιατί την τελευταία στιγμή σκέφτηκε ότι η μεγαλύτερη αρχή ενός στρατιώτη είναι να υπακούει στους ανώτερους και πιο έμπειρους. Δεν μπορούσε όμως να κρύψει την λύπη του, καθώς έβλεπε τους άλλους ιππότες να ορμούν στο δάσος καβάλα στα άλογά τους, ενώ αυτός έμεινε απλός σκοπός πίσω από μια πύλη. Από εκεί που στεκόταν άπραγος άκουγε τις πολεμικές κραυγές των δύο αντιπάλων αλλά ήταν μακριά και δεν μπορούσε να καταλάβει πώς εξελισσόταν η πορεία της μάχης. Κάποια στιγμή βλέπει έναν ιππότη να έρχεται κουτσαίνοντας προς την πύλη με ένα τραύμα στο πόδι. Ο Ρολάνδος ήξερε ότι δεν ήταν ιδιαίτερα ανδρείος και η ασπίδα του, μετά από τόσα χρόνια που τη χρησιμοποιούσε, ήταν ακόμα θαμπή και μουντή. Με το πρώτο ασήμαντο τραύμα που δέχτηκε, εγκατέλειψε τους συντρόφους του για να γυρίσει στο Κάστρο. — Έχω πληγωθεί, του είπε ο ιππότης, και δεν μπορώ να συνεχίσω τη μάχη. Μπορώ όμως να φυλάξω την πύλη αν θέλεις εσύ να πας και να πολεμήσεις στη θέση μου. Η πρώτη αντίδραση του Ρολάνδου ήταν να αδράξει την ευκαιρία και να ορμήσει στη μάχη δίπλα στους συντρόφους του αλλά αμέσως του ήρθε η δεύτερη σκέψη: — Το χρέος καθενός είναι εκεί που έχει οριστεί, είπε στον ιππότη. Το δικό μου χρέος είναι σ’ αυτή την πύλη. Το δικό σου στη μάχη. Ο άλλος ένιωσε ντροπή και ξανάφυγε για το δάσος για να συνεχίσει τον αγώνα. Δεν είχε περάσει πολλή ώρα και πλησίασε στην πύλη μια γριά ζητιάνα, η οποία τον παρακάλεσε να την αφήσει να μπει στο Κάστρο για να ζητήσει λίγη τροφή. Εκείνος της είπε ότι κανένας δεν μπορεί τώρα να μπει στο κάστρο, αλλά θα ειδοποιούσε κάποιον υπηρέτη να της φέρει φαγητό. — Πριν από λίγη ώρα πέρασα από το δάσος. Τα πράγματα είναι πολύ δύσκολα για τους ιππότες. Νομίζω ότι πρέπει να πας να τους βοηθήσεις. Είσαι

Η Σοφία των Λαών, 111 θαυμάσιες ιστορίες από όλο τον κόσμο

147

ξεκούραστος κι αυτό μπορεί να έχει καθοριστική σημασία στην πορεία της μάχης. — Αυτό θα ήθελα κι εγώ, είπε ο Ρολάνδος, αλλά δεν είμαι ούτε εγώ, ούτε εσύ, που αποφασίζουμε ποιο είναι το χρέος. — Ωραία πρόφαση για κάποιον που φοβάται τον πόλεμο και έχει κλειστεί σαν γυναίκα στο Κάστρο, τον ειρωνεύτηκε η γριά. Ο Ρολάνδος ένιωσε θυμό εναντίον της αλλά θυμήθηκε τις αρχές του ιπποτισμού και της είπε λακωνικά να πάρει το φαγητό που μόλις της είχε φέρει ο υπηρέτης και να φύγει. Πέρασε κάμποση ώρα ακόμα και κάποια στιγμή ο ιππότης άκουσε χτυπήματα στην πύλη. Άνοιξε το παραθυράκι του σκοπού και είδε έναν γέρο που του φώναξε: — Εσύ είσαι ο Ρολάνδος; Όταν αυτός έγνευσε καταφατικά ο άλλος συνέχισε: — Δεν θα έπρεπε μια μέρα σαν κι αυτή που ο αρχηγός σου και οι φίλοι σου δίνουν μάχη μέχρι θανάτου εσύ να στέκεσαι ασφαλής πίσω από μια κλειδωμένη πύλη. Χάνεις την ευκαιρία της ζωής σου να γίνεις ο πιο ένδοξος ιππότης της χώρας. Μάλιστα, για να σε βοηθήσω, θα σου δώσω αυτό το μαγικό σπαθί. Είναι το σπαθί των σπαθιών. Μ’ αυτό γίνεσαι αήττητος. Θα χρειαστείς μια στιγμή μόνο για να νικήσεις τους γίγαντες, να σώσεις τους συντρόφους σου και να ξαναβρεθείς σ’ αυτήν εδώ την πύλη με αιώνια δόξα. Δεν υπήρχε καμιά αμφιβολία ότι το σπαθί ήταν μαγικό, από τον τρόπο που έλαμπε στα χέρια του γέρου. — Πάρ’ το και θα σε οδηγήσει στη νίκη και στη δόξα! επέμεινε εκείνος. Ο Ρολάνδος ένιωσε ότι λίγο ακόμα και θα υποχωρούσε στον πειρασμό, σαν να ασκούσε κάποια μαγική δύναμη πάνω του το σπαθί αυτό. Όσο ακόμα είχε έλεγχο του εαυτού του, σήκωσε το χέρι του και τράβηξε το γλωσσίδι της μικρής καμπάνας που έδινε το σύνθημα συναγερμού και σηκώνονταν όλες οι γέφυρες για να μην μπορεί κανείς να μπει στο Κάστρο. Είδε με ικανοποίηση τον γέρο αποκλεισμένο στην άλλη όχθη της τάφρου, γιατί είχε φοβηθεί ότι μπορεί να είναι κάποιος μεταμφιεσμένος γίγαντας. Σε λίγη ώρα άκουσε χαρούμενες φωνές να πλησιάζουν από το δάσος και είδε τους συντρόφους του να μπαίνουν στο ξέφωτο που βρισκόταν μπροστά στο Κάστρο. Κατάλαβε ότι για άλλη μια φορά είχαν νικήσει τους γίγαντες και ένιωσε περηφάνια, αλλά και μια κάποια πίκρα που δεν μπόρεσε να συμβάλει στη νίκη.

148

Χρήστος Μαγγούτας

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________

Έδωσε εντολή να κατεβάσουν τις γέφυρες για να μπουν στο κάστρο οι ιππότες και σε λίγο βρίσκονταν όλοι στη μεγάλη στρογγυλή αίθουσα κουρασμένοι, αλλά και ικανοποιημένοι από το έργο τους, ενώ οι γυναίκες περιποιούνταν τις λαβωματιές τους. Δίπλα στον καθένα υπήρχε και η ασπίδα του και, πρέπει να πούμε ότι σχεδόν όλες ανέδιναν ένα έντονο φως που έδειχνε ότι οι ιππότες είχαν πολεμήσει ηρωικά. Αλλά όλοι παρατήρησαν με έκπληξη ότι η ασπίδα του Ρολάνδου όχι μόνο έλαμπε, μα μπορούσε κανείς να διακρίνει στη μέση το χρυσό αστέρι που ήταν τόσο σπάνιο στις μαγικές ασπίδες και που σήμαινε μια εξαιρετικά ηρωική πράξη! — Μα τι συνέβη; άρχισαν να τον ρωτούν όλοι μαζί. Με πόσους γίγαντες αγωνίστηκες μόνος σου; Πόσους νίκησες; Ο Ρολάνδος ένιωσε αμήχανα. — Στην πραγματικότητα δεν έβγαλα καν το σπαθί από το θηκάρι του, είπε ταπεινά. Και τους διηγήθηκε με κάθε λεπτομέρεια όλα όσα συνέβησαν στο διάστημα που αυτοί πολεμούσαν στο δάσος με τους γίγαντες. Οι ιππότες ξανακοίταξαν την ασπίδα του Ρολάνδου για να βεβαιωθούν: συνέχιζε να λάμπει ολόκληρη και στη μέση να φεγγοβολάει το χρυσό αστέρι. — Οι ασπίδες μας δεν λένε ψέματα, είπε τελικά ο αρχηγός των ιπποτών. Ο Ρολάνδος σήμερα αγωνίστηκε και κέρδισε μια νίκη πολύ πιο δύσκολη από τη δική μας. Κι όπως το είχαν συνήθειο σηκώθηκαν όλοι και ένωσαν τρεις φορές τα ξίφη τους φωνάζοντας το όνομά του, του πιο νεαρού συντρόφου τους που είχε τιμηθεί με χρυσό αστέρι. (Ιρλανδία)

Η Σοφία των Λαών, 111 θαυμάσιες ιστορίες από όλο τον κόσμο

149

52. Η μαγική σπηλιά

Κάποτε, σε μια μικρή καλύβα στους πρόποδες ενός βουνού, ζούσε μια νεαρή μητέρα με τον γιο της, που τον αγαπούσε πάρα πολύ. Το δάσος αυτό ήταν φημισμένο για τα βατόμουρά του, μεγάλα, κόκκινα και χυμώδη. Η μητέρα και το μωρό δεν έχαναν ευκαιρία να το επισκέπτονται όταν τα μούρα ήταν ώριμα και να γεύονται τα νόστιμα αυτά φρούτα. Έτσι έκαναν και τη μέρα αυτή του Μεσοκαλόκαιρου που για τους λαούς του βορρά θεωρείται μαγική. Σκαρφάλωσαν στην πλαγιά του βουνού και έπεσαν πάνω στα μεγαλύτερα και πιο χυμώδη βατόμουρα που είχαν συναντήσει ποτέ. Η μητέρα έκοβε προσεκτικά τα μούρα για να μην αγκυλωθεί ο γιος της από τα αγκάθια και του τα έδινε για να τα φάει, γελώντας και οι δυο τους, καθώς είχαν πασαλειφτεί από τους κόκκινους χυμούς. Ξαφνικά μέσα στο πυκνό δάσος, που χωρίς να το καταλάβουν είχαν εισχωρήσει, είδαν το άνοιγμα μιας σπηλιάς. Σο βάθος της λαμποκοπούσαν

150

Χρήστος Μαγγούτας

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________

σωροί χρυσάφι, ενώ στην είσοδο κάθονταν και το φύλαγαν τρεις νεαρές κοπέλες. — Έλα, νεαρή κυρία, είπε μια από αυτές. Είναι Μεσοκαλόκαιρο, η γη έχει ανοίξει τους θησαυρούς της και μπορείς να πάρεις όσα μπορέσεις να σηκώσεις από τα πολύτιμα αντικείμενα της σπηλιάς. Η φτωχή γυναίκα, κρατώντας το μωρό στην αγκαλιά της, μπήκε με λαχτάρα στη σπηλιά. Άρπαξε και έριξε μερικές φούχτες χρυσάφι στην ποδιά της. Το άγγιγμα του χρυσαφιού την έκανε κάτι που δεν ήταν ποτέ στη ζωή της: φιλάργυρη. Άφησε κάτω το παιδί της και γέμισε όσο μπορούσε την ποδιά της με χρυσάφι, ασήμι και διαμάντια και έπειτα, αγκομαχώντας από το βάρος τους, βγήκε από τη σπηλιά. Την ίδια στιγμή η πόρτα της σπηλιάς έκλεισε αυτόματα και με κρότο, κλείνοντας το παιδί της μέσα, ενώ ακούστηκε η φωνή μιας από τις κοπέλες μέσα από τη σπηλιά: — Δύστυχη μητέρα! Από τη φιλαργυρία σου έχασες το παιδί σου. Δεν θα μπορέσεις να το ξαναπάρεις παρά το ερχόμενο Μεσοκαλόκαιρο, έναν χρόνο από τώρα. Η κακόμοιρη γυναίκα τότε μόνο συνειδητοποίησε τι είχε κάνει. Πέταξε το χρυσάφι που είχε στην ποδιά της και άρχισε να χτυπάει την πόρτα με τις γροθιές της, παρακαλώντας να της ανοίξουν. Μάταια όμως. Η πόρτα της σπηλιάς παρέμενε ασυγκίνητα και παγερά κλειστή στα χτυπήματα, στις φωνές και στα δάκρυά της. Κλαίγοντας η μητέρα πήγε στην καλύβα της και από τότε, κάθε μέρα, ανέβαινε στη σπηλιά, αλλά η πόρτα ήταν πάντα κλειστή. Αυτό γινόταν για βδομάδες και για μήνες. Πέρασε το καλοκαίρι, το φθινόπωρο, ο χειμώνας, η άνοιξη, μπήκε το καλοκαίρι και ξανάρθε η Γιορτή του Μεσοκαλόκαιρου. Τη μέρα αυτή η μητέρα βρέθηκε πρωί πρωί στον χώρο της σπηλιάς και με έκπληξή της είδε ότι η σπηλιά ήταν ανοιχτή, μεγάλοι σωροί χρυσάφι λαμποκοπούσαν στο δάπεδό της, οι τρεις κοπέλες περίμεναν στη θέση τους και κοντά τους το μικρό της αγοράκι να μασουλάει ένα βατόμουρο. — Έλα νεαρή κυρία, είπαν πάλι τα κορίτσια. Είναι Μεσοκαλόκαιρο, η γη έχει ανοίξει τους θησαυρούς της και μπορείς να πάρεις όσα μπορέσεις να σηκώσεις από τα πολύτιμα πράγματα της σπηλιάς. Η γυναίκα όρμησε στη σπηλιά, ξέχασε το χρυσάφι, το ασήμι και τα μαργαριτάρια, άρπαξε στην αγκαλιά της το πιο ακριβό απ’ όλα, το μωρό της και άρχισε να το καταφιλά. Ύστερα, χωρίς να ρίξει ούτε μια ματιά στους θησαυρούς, γύρισε και βγήκε από τη σπηλιά κρατώντας το παιδάκι.

Η Σοφία των Λαών, 111 θαυμάσιες ιστορίες από όλο τον κόσμο

151

— Μπορείς να πάρεις όσο χρυσάφι θέλεις, της υπενθύμισε μια από τις κοπέλες. — Δεν χρειάζομαι τίποτ’ άλλο όταν έχω το μωρό μου, είπε αυτή. Μόνο που έπρεπε να πάρω αυτό το σκληρό μάθημα για να το καταλάβω. (Ισλανδία) Εικόνα: Έλλη Ζαρίφη

152

Χρήστος Μαγγούτας

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________

53. Ο ελαφρόμυαλος υφαντής Μερικές φορές οι λαοί στις ιστορίες τους στρέφονται εναντίον κάποιας άλλης φυλής, κατοίκων κάποιας περιοχής, ή ακόμα και συγκεκριμένου επαγγέλματος ή ομάδας, και, με χαιρεκακία, τους παρουσιάζουν με όλα τα ελαττώματα που φοβούνται ότι μπορεί να έχουν οι ίδιοι! Σαν δείγμα... προς αποφυγή, δημοσιεύουμε ένα τέτοιο είδος ιστορίας, μόνο επειδή δεν υπάρχουν «υφαντήδες» πια! Κάποτε ένας υφαντής πήγε να πιάσει δουλειά σαν τσοπάνος. Το αφεντικό του, ξέροντας ότι ο νέος του βοσκός ήταν λιγάκι ελαφρόμυαλος, του έδωσε λεπτομερείς οδηγίες για το πώς πρέπει να οδηγεί τα πρόβατα στη βοσκή και τι να κάνει σε περίπτωση που παρουσιαστεί λύκος. — Αν κάποιος λύκος ριχτεί στο κοπάδι θα πάρεις μια πέτρα σαν κι αυτή εδώ (και σήκωσε μια πέτρα που βρισκόταν την αυλή) και θα την πετάξεις πάνω του για να φύγει. Κατάλαβες; Ο υφαντής είπε ότι κατάλαβε τα πάντα και, από την άλλη μέρα, άρχισε να βόσκει τα πρόβατα στις πλαγιές του αντικρινού βουνού. Κατά σύμπτωση, το πρώτο κιόλας απόγευμα, ένας λύκος επιτέθηκε στο κοπάδι και ο βοσκός το έβαλε στα πόδια και πήγε στο χωριό, που απείχε βέβαια κάμποσο από το βουνό. — Τι θέλεις τέτοια ώρα εδώ; απόρησε το αφεντικό του. — Ένας λύκος ρίχτηκε στα πρόβατα κι έτρεξα να πάρω την πέτρα που μου έδειξες στην αυλή για να τον χτυπήσω. Το αφεντικό χτύπαγε το κεφάλι του: — Καλά, δεν υπήρχαν πέτρες στο βουνό; Αποφάσισε ότι ο νέος εργάτης του δεν κάνει για βοσκός γι’ αυτό σκέφτηκε να τον κρατήσει στο σπίτι να προσέχει τη γριά μητέρα του που ήταν παράλυτη. — Αφού δεν μπορείς να διώξεις τους λύκους από το κοπάδι, ίσως να μπορείς να διώχνεις τις μύγες από το πρόσωπο της μητέρας μου, του είπε ειρωνικά. Τι ήθελε και του θύμισε τους λύκους... Αργότερα, όταν ο ελαφρόμυαλος είδε ότι στο πρόσωπο της γιαγιάς είχαν μαζευτεί μύγες και την ενοχλούσαν, πήρε την πέτρα που του είχε δείξει το αφεντικό του και... ευτυχώς, εκτός από ελαφρόμυαλος, ήταν και άστοχος και η γιαγιά γλίτωσε, αλλά έβαλε τέτοιες

Η Σοφία των Λαών, 111 θαυμάσιες ιστορίες από όλο τον κόσμο

153

φωνές που ο υφαντής αναγκάστηκε να το βάλει στα πόδια και να εξαφανιστεί από το χωριό. Βάδισε πολλές ώρες και τελικά βρέθηκε σε ένα χωριό που ζούσαν έξι υφαντήδες. — Καλώς ήρθες, τον υποδέχτηκαν εκείνοι. Φάε και ξεκουράσου σήμερα γιατί αύριο θα πάμε μαζί να αγοράσουμε μαλλί για να υφάνουμε. Ξεκίνησαν την άλλη μέρα για να βρουν τον βοσκό από τον οποίο θα αγόραζαν μαλλί. Σε λίγο είχαν πλησιάσει ένα ξεροπόταμο. Επειδή την προηγούμενη φορά που είχαν περάσει το ποτάμι είχε νερό, έβγαλαν και τώρα τα ρούχα τους για να μη βραχούν. Κολυμπώντας λοιπόν στο ανύπαρκτο νερό κατάφεραν να περάσουν απέναντι με σχετικά μικρές ζημιές, μερικά γρατσουνίσματα στους αγκώνες και στα γόνατα. Ο αρχηγός τότε τους είπε ότι θα πρέπει να μετρηθούν μήπως παρέσυρε κανένα από αυτούς το ποτάμι. Έπρεπε κανονικά να είναι εφτά, αλλά καθώς τους μέτρησε τους έβγαλε έξι, γιατί ξέχασε να μετρήσει τον εαυτό του. Δοκίμασαν και οι άλλοι και όλοι τους έβγαζαν έξι, γιατί όλοι έκαναν το ίδιο λάθος. — Πρέπει να ψάξουμε να βρούμε ποιος χάθηκε, ανακοίνωσε ο αρχηγός. Μπορεί να τον πέταξαν τα κύματα στην όχθη, να τραυματίστηκε και να χρειάζεται βοήθεια. Άρχισαν να ψάχνουν, αλλά πουθενά ο έβδομος υφαντής. Εκεί τους συνάντησε ο βοσκός, τον οποίο θα συναντούσαν για το μαλλί, και ο οποίος είχε ανησυχήσει με την αργοπορία τους και αποφάσισε να κατεβεί από το βουνό να δει τι τρέχει. Του εξήγησαν ότι είχε χαθεί κάποιος γιατί τώρα έβγαιναν έξι στο μέτρημα, ενώ μαζί με τον ξένο θα έπρεπε να ήταν εφτά. Ο βοσκός τους κοίταξε καλά και κούνησε το κεφάλι του. Τους έβαλε στη σειρά και άρχισε να τους μετρά, χτυπώντας καθένα γερά με το ραβδί του: «Ένας! Δύο! Τρεις!... Εφτά!». Παρά τον πόνο του ραβδιού, οι υφαντήδες ήταν απόλυτα ευχαριστημένοι: ο βοσκός αυτός πρέπει να ήταν πολύ σοφός άνθρωπος, ίσως μάγος, αφού μπορούσε τους έξι υφαντήδες να τους κάνει εφτά! (Ισπανία)

154

Χρήστος Μαγγούτας

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________

54. Τα μεγαλύτερα χρόνια

Όταν ο θεός τελείωσε τη δημιουργία του κόσμου σκέφτηκε ότι έπρεπε να δημιουργήσει και τον άνθρωπο σαν το τελειότερο ον της πλάσης. Την ίδια στιγμή αποφάσισε να του δώσει σαν δώρα τους καλύτερους φίλους του, τον γάιδαρο και τον σκύλο. Όταν έφτιαξε λοιπόν και τα τρία τελευταία πλάσματα, γύρισε στο δίποδο και του είπε: — Εσύ θα ονομάζεσαι άνθρωπος και θα κυριαρχείς στη φύση. Θα ζεις εξήντα χρόνια. Κατά τη διάρκεια της ζωής σου θα έχεις καλές, αλλά και άσχημες μέρες. Πάντως οι καλές μέρες θα είναι περισσότερες από τις άσχημες. Ο άνθρωπος σκέφτηκε ότι εξήντα χρόνια ζωής είναι πολύ λίγα, μια ανάσα, πήγε να πει κάτι, αλλά μετάνιωσε για να μη νευριάσει τον Θεό. Ο Θεός γύρισε στο δεύτερο πλάσμα και είπε. — Εσύ θα λέγεσαι γάιδαρος και σκοπός σου θα είναι να υπηρετείς τον άνθρωπο. Θα ζεις τριάντα χρόνια. Κατά τη διάρκεια της ζωής σου θα έχει καλές, αλλά και άσχημες μέρες, πάντως οι άσχημες μέρες θα είναι περισσότερες από τις καλές. — Κύριε, αν η ζωή πρόκειται να είναι η πιο πολλή σκληρή, δεν θέλω να ζω τόσα χρόνια. Κόψε καμιά δεκαριά από αυτά τα τριάντα χρόνια για να μη βασανίζομαι, παρακάλεσε ο γάιδαρος.

Η Σοφία των Λαών, 111 θαυμάσιες ιστορίες από όλο τον κόσμο

155

Εδώ ο άνθρωπος που παρακολουθούσε με ενδιαφέρον τη συζήτηση πετάχτηκε και είπε: — Κύριε, αυτά τα δέκα χρόνια που του περισσεύουν του γαϊδάρου, δως μου τα εμένα! Ο Θεός τον κοίταξε παράξενα. — Γενηθήτω, είπε τελικά και στα εξήντα πρόσθεσε άλλα δέκα χρόνια για τον άνθρωπο. Ύστερα γύρισε στο τρίτο ζώο. — Εσύ θα λέγεσαι σκύλος και θα είσαι ο πιστότερος φίλος του ανθρώπου. Θα πρέπει να τον υπακούς στα πάντα. Θα ζεις είκοσι πέντε χρόνια. Κατά τη διάρκεια της ζωής σου θα έχεις καλές, αλλά και άσχημες μέρες, πάντως οι άσχημες μέρες θα είναι περισσότερες από τις καλές. — Κύριε, αν η ζωή μου πρόκειται να είναι τόσο σκληρή, δεν θέλω να ζω τόσα χρόνια. Κόψε καμιά δεκαριά για να μην υποφέρω, ζήτησε ο σκύλος. Εδώ πετάχτηκε πάλι ο άνθρωπος: — Κύριε, αυτά τα δέκα χρόνια που περισσεύουν από το σκύλο, δως μου τα εμένα. Ο Θεός ξανακοίταξε παράξενα τον άνθρωπο. — Γενηθήτω, είπε τελικά και σημείωσε άλλα δέκα χρόνια στα εβδομήντα χρόνια του ανθρώπου. Έτσι ο άνθρωπος αντί να ζει εξήντα χρόνια, ζει ογδόντα. Μόνο που η ζωή του μετά τα εξήντα μπορεί να είναι γαϊδουρινή ή σκυλίσια. (Ισπανοί Βόρειας Αμερικής) Εικόνα: Μαρία Καλαϊτζίδου

156

Χρήστος Μαγγούτας

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________

55. Ο Ναός της Αδελφοσύνης

Στα χρόνια του βασιλιά Σολομώντα ζούσαν δυο αδέλφια που καλλιεργούσαν τα χωράφια τους σε ένα χωριό κοντά στην Ιερουσαλήμ. Μια νύχτα που τη φώτιζε μόνο το φεγγαρόφωτο ο ένας από αυτούς πήγε στο χωράφι του, πήρε ένα δεμάτι σιτάρι και το άφησε στη θημωνιά που βρισκόταν στο χωράφι του αδερφού του και συνόρευε με το δικό του: — Ο αδελφός μου έχει εφτά στόματα να χορτάσει, σκέφτηκε. Πρέπει να τον βοηθώ όσο μπορώ. Λίγο αργότερα, την ίδια νύχτα, ο μεγαλύτερος αδελφός πήγε στο χωράφι του, πήρε ένα δεμάτι σιτάρι από τη δική του θημωνιά και το άφησε στη θημωνιά του αδελφού του σκεφτόμενος: — Ο αδελφός μου είναι μόνος του. Δεν έχει κανέναν άλλον να τον βοηθήσει. Όταν βγήκε ο ήλιος τα δυο αδέλφια παρατήρησαν με έκπληξη ότι από τις θημωνιές τους δεν έλειπε τίποτα! Το άλλο βράδυ επαναλήφθηκε η ίδια ιστορία και το πρωί ξαναβρήκαν απείραχτες τις θημωνιές τους. Αλλά το τρίτο βράδυ συνέπεσε να βρεθούν στα χωράφια τους την ίδια στιγμή: συναντήθηκαν στο σύνορο κουβαλώντας καθένας στον ώμο του από ένα δεμάτι στάχυα –δώρο για τον αδελφό του.

Η Σοφία των Λαών, 111 θαυμάσιες ιστορίες από όλο τον κόσμο

157

Τα δυο αδέλφια κατάλαβαν. Άφησαν τα δεμάτια στο χώμα και αγκαλιάστηκαν με δάκρυα. Λένε ότι, όταν ο σοφός Σολομώντας άκουσε την ιστορία τους, έχτισε στο μέρος αυτό τον λαμπρότερο ναό του, τον Ναό της Αδελφοσύνης. (Ισραήλ) Εικόνα: Αθηνά Πετούλη

158

Χρήστος Μαγγούτας

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________

56. Δεν μπορούμε να ξαναμαζέψουμε τα λόγια μας Η Κλάρα δεν ήταν κακό κορίτσι αλλά είχε ένα ελάττωμα που την έκανε αντιπαθητική, ακόμα και μισητή στους άλλους: ήταν μεγάλη κουτσομπόλα. Δεν υπήρχε άνθρωπος στη γειτονιά για τον οποίο να μην είχε φτιάξει κάποια φανταστική ιστορία και να μην την είχε έπειτα διαδώσει στον καθένα που θα συναντούσε. Οι άλλοι άκουγαν τις ιστορίες της, τις άλλαζαν, τις έλεγαν σαν αληθινές και πολλές φορές γίνονταν παρεξηγήσεις, ακόμα και τσακωμοί που είχαν σαν αιτία τα κουτσομπολιά της Κλάρας. Επειδή όμως στο βάθος ήταν καλόκαρδη κοπέλα, αποφάσισε να παλέψει το ελάττωμά της και για τον λόγο αυτό ζήτησε τη συμβουλή ενός σοφού της πόλης. — Έχεις δίκιο να θέλεις να αλλάξεις, παιδί μου, της είπε αυτός. Θα σου πω τι πρέπει να κάνεις: θα πας και θα αγοράσεις μια πάπια από τον χασάπη. Ύστερα θα αρχίσεις να περπατάς στους δρόμους, να τη μαδάς και να σκορπίζεις τα πούπουλα και τα φτερά της. Όταν γυρίσεις σε πολλούς δρόμους και έχεις μαδήσει και το τελευταίο φτερό, έλα πάλι εδώ και θα σου πω τι θα κάνεις στη συνέχεια. Έτσι και έκανε η Κλάρα. Σε μια-δυο ώρες είχε ξαναγυρίσει στο σπίτι του σοφού με την πάπια εντελώς μαδημένη. — Τώρα Κλάρα, αρχίζει η δεύτερη δουλειά σου. Θα γυρίσεις όλους τους δρόμους από όπου πέρασες και θα μαζέψεις ένα-ένα τα φτερά και τα πούπουλα που έριξες. Αλλά πρέπει να τα μαζέψεις όλα! — Μα πώς θα το κάνω αυτό; Ο αέρας θα τα έχει σκορπίσει στις αυλές, στα πεζοδρόμια, στις σκεπές, στα κλαδιά, παντού. Πώς θα μπορέσω να μαζέψω πάλι όλα αυτά τα πούπουλα και τα φτερά; — Έτσι ακριβώς γίνεται και με τα λόγια σου, Κλάρα. Μπορεί να μην τα λες με κακία, αλλά, όταν φύγουν από σένα και πάνε σε άλλους, καθένας θα τα πει με τον τρόπο του. Όσο διαφορετικό κι αν είναι αυτό που είπες εσύ, δεν μπορείς να το μαζέψεις πάλι και να το διορθώσεις. Γι’ αυτό πρέπει να είμαστε προσεκτικοί με ό,τι λέμε. Γιατί δεν μπορούμε να ξαναμαζέψουμε τα λόγια μας και να τα διορθώσουμε. (Ιταλία)

Η Σοφία των Λαών, 111 θαυμάσιες ιστορίες από όλο τον κόσμο

159

57. Ο στρατηγός και τα ραπανάκια Στην αρχαία Ρώμη ζούσε κάποιος που λεγόταν Μάριος Κούριος. Είχε διατελέσει ύπατος και στρατηγός και είχε προσφέρει πολλά στην πατρίδα του και σε εποχή πολέμου και σε εποχή ειρήνης. Αλλά, παρά τη δόξα που είχε αποκτήσει από τις πολλές λαμπρές πράξεις του, ζούσε σε ένα μικρό αγρόκτημα, ντυνόταν πολύ απλά και έτρωγε πολύ λιτά. Μια μέρα, οι Σαμνίτες, οι αιώνιοι εχθροί της Ρώμης, αποφάσισαν να ξεκινήσουν πόλεμο εναντίον της και σκέφτηκαν ότι θα ήταν καλή ιδέα να έχουν τον Μάριο Κούριο με το μέρος τους. Ακόμα και αν δεν πολεμούσε κατά της πατρίδας του, θα ήταν καλό για τους Σαμνίτες αν απείχε από τις εχθροπραξίες. Οι απεσταλμένοι πήγαν κρυφά στο εξοχικό του στρατηγού και τον βρήκαν τη στιγμή που έτρωγε καθισμένος σε ένα μικρό σκαμνάκι κοντά στο τζάκι. Το μόνο του φαγητό ήταν ένα πιάτο με ραπανάκια. Έριξαν πουγκιά με χρυσά νομίσματα στα πόδια του και του υποσχέθηκαν ακόμα περισσότερα χρήματα αν τους βοηθούσε να νικήσουν τους Ρωμαίους. Ο Μάριος Κούριος τους κοίταξε για πολλή ώρα και τελικά τους ρώτησε: — Πιστεύετε ότι αυτός είναι ο καλύτερος τρόπος να προσεγγίσετε κάποιον που το δείπνο του αποτελείται από ένα πιάτο ραπανάκια; Χρόνια αργότερα οι Ρωμαίοι έδειχναν ένα μικρό χωριατόσπιτο και έλεγαν «Εδώ ζούσε κάποτε ένας μεγάλος στρατηγός που τρεφόταν με ραπανάκια». (Ιταλία)

160

Χρήστος Μαγγούτας

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________

58. Το μαγικό σπαθί

Η ιστορία αυτή, που είναι γνωστή σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες, προέρχεται από τον Μεσαίωνα, την ένδοξη εποχή των ιπποτών. Εκείνη την εποχή ήταν πολύ σημαντικό για έναν νέο να είναι ασκημένος στη χρήση του σπαθιού, του ακοντίου, του τόξου, γενικά να είναι πολύ καλός στις πολεμικές «τέχνες», αλλιώς οι συνομήλικοι του τον περιφρονούσαν και τον περιγελούσαν. Ήταν, λοιπόν, κάποιος νέος που φοβόταν να πάρει μέρος στους αγώνες και, όταν συμμετείχε, πάντα κατέληγε με την πλευρά των ηττημένων. Μερικοί από τους φίλους του, πιο πολύ για να αστειευτούν μαζί του, του είπαν ότι θα τους δώσουν ένα παλιό, δήθεν μαγικό σπαθί, που έκανε αήττητο όποιον το κρατούσε στο χέρι του, όχι μόνο στους αγώνες μεταξύ τους, αλλά και στις μάχες και στους πολέμους. Έμειναν κατάπληκτοι όταν ο νεαρός φίλος τους όρμησε στους αγώνες και τον έναν μετά τον άλλον εξουδετέρωσε κάθε αντίπαλό του με το «μαγικό» του σπαθί. Μέχρι τότε κανένας δεν είχε δει άνθρωπο με τόσο θάρρος και τέτοια επιδεξιότητα στη χρήση του σπαθιού. Δεν υπήρχε περιοδεία στην οποία

Η Σοφία των Λαών, 111 θαυμάσιες ιστορίες από όλο τον κόσμο

161

ο νέος αυτός να μην αποθεωνόταν ως ήρωας και, τελικά, η φήμη του απλώθηκε σ’ όλο το βασίλειο και έφτασε ως τ’ αυτιά του βασιλιά. Αυτός τον έχρισε αμέσως πρώτο ιππότη και τον είχε πάντα δίπλα του στον πόλεμο, αλλά και στην ειρήνη. Κάθε μέρα η φήμη του μεγάλωνε, τα κατορθώματά του αυξάνονταν, κέρδιζε όλες τις μονομαχίες και είχε γίνει ο φόβος και τρόμος των εχθρών. Αλλά μια μέρα οι παλιοί φίλοι, πιστεύοντας ότι τώρα, αν του έλεγαν την αλήθεια, δεν θα υπήρχε κανένα πρόβλημα με την τόση πείρα, πίστη στον εαυτό του και ικανότητα που είχε αποκτήσει, του αποκάλυψαν ότι το δήθεν «αήττητο σπαθί» του δεν ήταν παρά ένα συνηθισμένο σιδερένιο σπαθί. Φόβος και τρόμος έπιασε τον νεαρό ιππότη. Μόλις βρισκόταν σε αγώνα ένιωθε τα πόδια του να τρέμουν, την αναπνοή του να κόβεται και τα δάκτυλά του να μην μπορούν να σφίξουν το σπαθί. Δεν μπορούσε να πιστέψει στο μαγικό σπαθί, ούτε στο εαυτό του. Από τότε δεν αγωνίστηκε ποτέ πια ούτε σε φιλικούς αγώνες ούτε σε μάχες... (Κεντρική Ευρώπη) Εικόνα: Βάσια Λεοντοπούλου

162

Χρήστος Μαγγούτας

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________

59. Οριχίμη και Κενγκιού

Εδώ και αμέτρητα χρόνια υπάρχει ένα ποτάμι που λέγεται Γαλαξίας και που χωρίζει τον κόσμο στα δυο: από τη μια πλευρά ζουν οι άνθρωποι και από την άλλη οι θεοί. Πριν από πολλά χρόνια, στον κόσμο των ανθρώπων, ζούσε ένας ωραίος νέος που λεγόταν Κενγκιού και ήταν γελαδοβοσκός. Στον ανατολικό κόσμο, όπου ζούσαν οι θεοί, έμεναν δυο αδελφές, από τις οποίες η μικρότερη, η Οριχίμη, ήταν πανέμορφη. Μια μέρα, καθώς ο Κενγκιού έβοσκε τα γελάδια του έχασε τον δρόμο του και βρέθηκε στον κόσμο των θεών. Εκεί είδε την Οριχίμη που λουζόταν στα νερά του ανατολικού Γαλαξία. Η κοπέλα ήταν τόσο όμορφη που ο νεαρός βοσκός, χωρίς να γνωρίζει ότι ήταν θεά, την ερωτεύτηκε. Για τον λόγο αυτό της πήρε τα ρούχα που είχε αφήσει στην όχθη και κρύφτηκε πίσω από ένα κοντινό δέντρο. Όταν η θεά βρήκε από το ποτάμι δεν βρήκε πουθενά τα ρούχα της, αλλά άκουσε μια φωνή που της είπε: — Θα σου ξαναδώσω τα ρούχα, αν μου υποσχεθείς ότι θα μου κάνεις όποια χάρη σου ζητήσω. Η κοπέλα ένιωθε τόσο άσχημα που ήταν γυμνή που του το υποσχέθηκε. Ο όμορφος βοσκός παρουσιάστηκε μπροστά της και η Οριχίμη, μ’ όλη την αμηχανία της, δεν μπόρεσε παρά να θαυμάσει την ομορφιά του. Αυτός της

Η Σοφία των Λαών, 111 θαυμάσιες ιστορίες από όλο τον κόσμο

163

επέστρεψε τα ρούχα και εκείνη τον ευχαρίστησε και του ζήτησε να της πει τι χάρη θέλει από αυτή. Ο Κενγκιού της ζήτησε να γίνει γυναίκα του και αυτή, όχι μόνο επειδή είχε δώσει τον λόγο της, αλλά και γιατί της άρεσε ο νέος, δέχτηκε. Το ζευγάρι γύρισε στον κόσμο των ανθρώπων και σε λίγα χρόνια είχε αποχτήσει δυο χαριτωμένα παιδιά, ένα αγόρι και ένα κορίτσι και ζούσαν όλοι ευτυχισμένοι. Αλλά η βασίλισσα των θεών ήταν τρομερά οργισμένη που ένας θνητός της έκλεψε μια θεά από το βασίλειό της. Έστειλε τον πιο δυνατό από τους θεούς να φέρει την Οριχίμη πίσω. Αυτός πήγε στον κόσμο των θνητών και άρπαξε με τη βία τη θεά, παρά τα δάκρυα, τις παρακλήσεις και τις φωνές των παιδιών της και του άντρα της. Αλλά δεν μπορούσαν να ζήσουν χωρίς την Οριχίμη γι’ αυτό μια μέρα ο Κενγκιού έβαλε τα παιδιά του σε ένα μεγάλο καλάθι, το φορτώθηκε στον ώμο του και ξεκίνησε να βρει την αγαπημένη του γυναίκα. Βάδιζε πολλές μέρες και νύχτες μέχρι που έφτασε στον Γαλαξία, το ποτάμι από νερό και αστέρια. Μόλις πλησίαζε ο άντρας με τα παιδιά του, η βασίλισσα των Θεών μετακινούσε πιο μακριά τον Γαλαξία για να τους ταλαιπωρήσει. Από την άλλη όχθη η Οριχίμη, αιχμάλωτη κι αυτή, έκλαιγε με την ανημποριά τους. Όταν βαρέθηκε να μετακινεί το ποτάμι, η βασίλισσα έβγαλε μια χρυσή πόρπη και τράβηξε μια γερή χαρακιά στον Γαλαξία, για να τον βαθύνει ακόμα πιο πολύ και να μην μπορούν να τον περάσουν. Τα νερά τώρα κυλούσαν ορμητικά και μπορούσαν να πνίξουν τον πατέρα και τα παιδιά κάθε στιγμή. Αλλά αυτοί δεν λύγιζαν. — Πατέρα, ας αδειάσουμε το ποτάμι, του είπαν με αποφασιστικότητα. Η κόρη άρχισε να αδειάζει με ένα μικρό δοχείο το ποτάμι. Όταν αυτή κουραζόταν την αντικαθιστούσε ο αδελφός της και μετά ο πατέρας της. Μέρες και νύχτες αγωνίζονταν και το νερό το ποτάμι δεν είχε κατεβεί σχεδόν καθόλου. Η καρδιά της σκληρής βασίλισσας των θεών λύγισε από την τόση αγάπη που ούτε οι ίδιοι δεν είχαν μεταξύ τους. — Σταματήστε να αδειάζετε το ποτάμι, τους είπε. Τα παιδιά μπορούν από τώρα και πέρα να μένουν με τη μητέρα τους. Ο πατέρας τους όμως μπορεί να τους βλέπει μόνο μια φορά κάθε χρόνο σαν απόψε. Όλοι τους συναντήθηκαν στη μέση του ποταμιού του Γαλαξία εκείνη τη νύχτα όλο χαρά που ήταν πάλι μαζί. Ακόμα και τώρα, χιλιάδες χρόνια αργότερα, αν κάποιος κοιτάξει τον ουρανό τη νύχτα της εβδόμης Ιουλίου θα δει αριστερά και δεξιά του Γαλαξία

164

Χρήστος Μαγγούτας

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________

δυο λαμπρά αστέρια και κοντά τους δυο αστεράκια. Είναι η Οριχίμη, ο Κενγκιού και τα δυο παιδιά τους. Και τα πεφταστέρια που βλέπουμε τη νύχτα αυτή είναι τα δάκρυα χαράς τους, επειδή συναντήθηκαν για άλλη μια χρονιά... (Κίνα) Εικόνα: Άρης Πασματζής

Η Σοφία των Λαών, 111 θαυμάσιες ιστορίες από όλο τον κόσμο

165

60. Ξεγελώντας το Στοιχειό Τίποτα δεν άρεσε πιο πολύ σε μια οικογένεια σε ένα χωριό στο Κογκό από ένα καλοψημένο καρβέλι ψωμιού φτιαγμένο από βολβούς κασαβά. Δυστυχώς όμως, αμέσως μετά το φύτεμα, διάφορα ζώα είχαν ριχτεί στο χωράφι και το είχαν ανασκάψει ψάχνοντας για τους νόστιμους βολβούς. Ο άντρας και η γυναίκα συζήτησαν διεξοδικά το θέμα και τελικά αποφάσισαν ότι η μόνη λύση θα ήταν να σκάψουν μια παγίδα για να πιάνουν τα ζώα. Το άλλο πρωί, καθώς ο άντρας έσκαβε την παγίδα στο σημείο από το οποίο συνήθως περνούσαν τα ζώα, πήδησε από τα δέντρα ένα Στοιχειό, ένα μυστηριώδες και απρόβλεπτο ζώο του δάσους. Το Στοιχειό ρώτησε τον άντρα τι φτιάχνει κι αυτός του εξήγησε τον σκοπό του. — Αν σε βοηθήσω στο σκάψιμο, θα μοιραζόμαστε τα ζώα που θα πέφτουν στην παγίδα; πρότεινε το Στοιχειό. Ο άνθρωπος δεν είχε καμιά διάθεση να έχει συνέταιρο ένα πλάσμα σαν αυτό, αλλά φοβήθηκε και να αρνηθεί. — Εντάξει λοιπόν, είπε το Στοιχειό. Από τα ζώα που θα πέφτουν στην παγίδα τα αρσενικά θα είναι δικά σου και τα θηλυκά δικά μου. Ο άνθρωπος δεν είχε άλλη επιλογή από το να δεχτεί και, σε λίγο, με τη βοήθεια του Στοιχειού, η παγίδα είχε σκαφτεί και σκεπαστεί με κλαδιά και χώμα για να μη διακρίνεται. Την άλλη μέρα που βρέθηκαν και οι δυο κοντά στην παγίδα είδαν ότι είχε πέσει μέσα ένα αρσενικό αγριογούρουνο. Την επόμενη μέρα ένα αρσενικό μπούφαλο. Την παρ’ άλλη μέρα δυο αρσενικοί λύκοι. Ο άνθρωπος γέλασε και είπε στο Στοιχειό: — Σου την έφερα, γιατί δεν σκέφτηκες ότι είναι συνήθως τα αρσενικά που βγαίνουν για κυνήγι! Ο άντρας πήγαινε τα ζώα στην καλύβα τους και η γυναίκα τα μαγείρευε. Μια μέρα του είπε: — Τώρα, με την παγίδα αυτή, σίγουρα κάποιοι βολβοί κασαβά θα έχουν γλιτώσει. Θα πάω να μαζέψω μερικούς για να φτιάξω ψωμί να συνοδέψουμε το κρέας. Ο άντρας συμφώνησε, έμεινε στο σπίτι για να προσέχει το παιδί τους και η γυναίκα έφυγε για μαζέψει βολβούς. Δυστυχώς το αγόρι είχε συνηθίσει να είναι με τη μητέρα του και σε λίγο άρχισε να γκρινιάζει και να κλαίει. Μην

166

Χρήστος Μαγγούτας

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________

αντέχοντας άλλο τη φασαρία, ο πατέρας το πήρε μαζί του για να πάνε στο χωράφι να συναντήσουν τη γυναίκα του. Από μακριά είδαν το Στοιχειό να χοροπηδά από τη χαρά του γύρω από την παγίδα. — Να που είχες άδικο! είπε στον άντρα. Πιάστηκε και ένα θηλυκό και τι θηλυκό μάλιστα! Πλησιάζοντας στην παγίδα ο άντρας είδε με έκπληξη ότι το «θηλυκό» για το οποίο μιλούσε το Στοιχειό ήταν η γυναίκα του. — Η συμφωνία μας ήταν για τα ζώα που θα πιάνουμε, η γυναίκα μου δεν είναι ζώο! διαμαρτυρήθηκε ο άντρας. — Πώς δεν είναι; έκανε το Στοιχειό. Καθετί που ζει και κινείται είναι ζώο! Άρχισαν την επιχειρηματολογία για το θέμα αυτό και το Στοιχειό όσο πήγαινε και αγρίευε. — Μπορώ να σας βοηθήσω να λύσετε τη διαφορά σας; ρώτησε το παιδί. Και επειδή κανένας δεν είπε ούτε ναι, ούτε όχι, συνέχισε: — Πατέρα, συμφωνήσατε ότι κάθε αρσενικό που βρίσκεται στην παγίδα θα είναι δικό σου και κάθε θηλυκό του Στοιχειού. Νομίζω ότι πρέπει να κρατήσεις τον λόγο σου και να αφήσεις το Στοιχειό να πάρει το θηλυκό που βρίσκεται στην παγίδα. Ο άντρας έμενε με ανοιχτό το στόμα και δεν πίστευε στα λόγια του παιδιού του. Αντίθετα το Στοιχειό ήταν απόλυτα ικανοποιημένο: — Μπράβο, αγόρι μου, εσύ είσαι γεννημένος για δικαστής! και πήδησε μέσα στην παγίδα για να αρπάξει τη γυναίκα. — Πατέρα, κοίτα! Ένα αρσενικό βρίσκεται στην παγίδα, είναι δικό σου! Πραγματικά με το να πηδήσει μέσα στην παγίδα το Στοιχειό έγινε θήραμα και, επειδή ήταν αρσενικό, ανήκε στον άντρα, ο οποίος μπορούσε να το σκοτώσει, κατά τη συμφωνία τους. Τελικά βρήκαν μια συμβιβαστική λύση, να κάνουν κάποιες τροποποιήσεις στη συμφωνία για να γλιτώσει και η γυναίκα και το Στοιχειό. — Πάντως έχει δίκιο το Στοιχειό, είπε στο παιδί η μητέρα όταν τη βοήθησαν να βγει από την παγίδα. Είσαι γεννημένος για δικαστής! (Κογκό)

Η Σοφία των Λαών, 111 θαυμάσιες ιστορίες από όλο τον κόσμο

167

61. Η κίσσα, το φίδι και η καμπάνα Σε μερικές κουλτούρες η κίσσα συμβολίζει τον φωνακλά, καβγατζή, κουτσομπόλη ή περίεργο άνθρωπο. Σε άλλες όμως, όπως στην κορεάτικη, δείχνει τον ευγνώμονα. Σε ένα χωριό περικυκλωμένο από ψηλά βουνά ζούσε πριν από πολλά χρόνια ένας νέος. Αφού προετοιμάστηκε μελετώντας επί πολλά χρόνια, αποφάσισε να πάει στην πρωτεύουσα για να δώσει τις κρατικές εξετάσεις, με τις οποίες θα μπορούσε να μπει στην υπηρεσία του αυτοκράτορα. Κάθε μέρα βάδιζε από το πρωί ως το βράδυ, περνώντας από λαγκάδια, χωριά και ποτάμια στο μακρινό του ταξίδι προς την πρωτεύουσα. Κάποιο πρωί, καθώς προχωρούσε, άκουσε τη σπαραχτική κραυγή ενός πουλιού. Βγήκε από τον δρόμο του και έτρεξε προς το μέρος από όπου ερχόταν η φωνή. Στα κλαδιά ενός δέντρου είδε μια κίσσα που αγωνιζόταν να προστατέψει τα παιδιά της από ένα φίδι που ήταν έτοιμο να ορμήσει. Ο νέος έβαλε ένα βέλος στο τόξο του και σημάδεψε το φίδι. Σε ελάχιστο χρόνο επικρατούσε πάλι σιωπή, με το φίδι νεκρό στο έδαφος, τρυπημένο από το βέλος. Ο νέος συνέχισε τον δρόμο του, ευχαριστημένος που έσωσε τα πουλιά από το φίδι. Όταν άρχισε να νυχτώνει με ανησυχία παρατήρησε ότι δεν φαινόταν πουθενά κάποιο χωριό στο οποίο θα μπορούσε να περάσει το βράδυ του. Ενώ τον είχε πιάσει αγωνία, σαν από θαύμα, στην επόμενη στροφή του δρόμου αντίκρισε μπροστά του ένα μικρό μοναχικό σπιτάκι, στη μέση της ερημιάς. Έτρεξε προς τα εκεί και χτύπησε την πόρτα. Σε λίγο ακούστηκαν βήματα να πλησιάζουν και του άνοιξε μια πολύ ωραία κοπέλα. — Πάω στη Σεούλ για να δώσω τις εξετάσεις, αλλά με έπιασε το σκοτάδι στη μέση του δρόμου. Θα μπορούσα να περάσω τη νύχτα στο σπίτι σας; — Πολύ ευχαρίστως. Φαίνεσαι κουρασμένος και πεινασμένος, έλα μέσα να σου ετοιμάσω κάτι να φας και να σου στρώσω να κοιμηθείς. Ο νέος μπήκε στο σπίτι και, σε λίγο, βρισκόταν μπροστά σε ένα τραπέζι γεμάτο λιχουδιές. Λίγο αργότερα ξάπλωσε στο κρεβάτι και, σχεδόν αμέσως, τον πήρε ο ύπνος. Πετάχτηκε απότομα με μια αίσθηση ότι πνιγόταν! Μπροστά του βρισκόταν ένα τεράστιο φίδι που είχε αρχίσει να τον σφίγγει. — Βοήθεια, βοήθεια! φώναξε απελπισμένος ο νέος.

168

Χρήστος Μαγγούτας

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________

— Είναι μάταιο να φωνάζεις! του είπε το φίδι με μια φωνή που του φάνηκε γνωστή. Κανένας δεν θα σε ακούσει στην ερημιά. Ναι, σε περίμενα από το πρωί, όταν σκότωσες τον άντρα μου. Μεταμορφώθηκα σε γυναίκα για να σε τραβήξω κοντά μου και να εκδικηθώ. — Έλεος! εκλιπάρησε ο νέος. Δεν έχω τίποτα με τα φίδια, ούτε σκότωσα τον άντρα σου από μίσος, αλλά για να σώσω τα πουλιά. Δείξε μου έλεος! Σπούδαζα τόσα χρόνια για να δώσω αυτές τις εξετάσεις, αν μου χαρίσεις τη ζωή θα σε ευγνωμονώ για πάντα. — Εντάξει, θα σου χαρίσω τη ζωή, αν κάνεις αυτό που θα σου ζητήσω. — Δέχομαι να κάνω οτιδήποτε, είπε ο νέος. — Ωραία λοιπόν, άκουσε τότε: βαθιά στο δάσος βρίσκεται ένας μισογκρεμισμένος ναός. Στο καμπαναριό του κρέμεται ακόμα μια καμπάνα. Αν τη χτυπήσεις τρεις φορές θα σου χαρίσω τη ζωή... — Αυτό δεν φαίνεται πολύ δύσκολο, βιάστηκε να πει ο νέος. —...μόνο που δεν με άφησες να τελειώσω, συνέχισε το φίδι. Πρέπει να χτυπήσεις την καμπάνα σε πέντε λεπτά από αυτή τη στιγμή! — Πέντε λεπτά! Από ό,τι κατάλαβα ο ναός βρίσκεται μερικές ώρες μακριά! — Ασφαλώς, γιατί αλλιώς νομίζεις ότι σου το ζητάω; έκανε με παγερή σκληρότητα το φίδι. Αρχίζω να μετράω τα πέντε λεπτά. Και λέγοντας αυτά χαλάρωσε λίγο το σφίξιμο αλλά βολεύτηκε καλύτερα γύρω του για να είναι έτοιμο να τον πνίξει. Ο νέος κατάλαβε πια ότι δεν έχει καμιά ελπίδα και ένιωθε τα λεπτά να κυλούν μαρτυρικά. — Μένει ακόμα μισό λεπτό! είπε με χαιρεκακία το φίδι. Ξαφνικά η σιωπή έσπασε από το χτύπημα της καμπάνας: «Ντιν...» Και σε λίγο άλλοι δυο χτύποι: «Ντιν... Ντιν…». Μόλις ακούστηκε ο τρίτος χτύπος, ο νέος ένιωσε απότομα το σφίξιμο γύρω του να χαλαρώνει. Σε χρόνο μηδέν το φίδι είχε εξαφανιστεί και μαζί του χάθηκε σαν καπνός και το σπίτι και, ξαφνικά, ο ίδιος βρέθηκε κατάχαμα στην άκρη του δρόμου. Όλα έγιναν τόσο γρήγορα που δεν μπορούσε να καταλάβει τι συνέβη. Ποιος χτύπησε την καμπάνα; Σηκώθηκε και άρχισε να βαδίζει προς τον εγκαταλειμμένο ναό. Σε δυοτρεις ώρες βρισκόταν εκεί. Κάτω ακριβώς από την καμπάνα βρίσκονταν νεκρές τρεις κίσσες με τα ράμφη τους τσακισμένα από χτύπημα της καμπάνας… (Κορέα)

Η Σοφία των Λαών, 111 θαυμάσιες ιστορίες από όλο τον κόσμο

169

62. Κυνηγώντας τη Λευκή Τίγρη

Στα πολύ παλιά τα χρόνια ζούσε σ’ ένα χωριό κοντά στο βουνό Κουμγκάγκ της Κορέας ένα αγόρι με τη μητέρα του. Ο πατέρας είχε σκοτωθεί όταν ο γιος ήταν μωρό ακόμα από την τρομερή Λευκή Τίγρη που τυραννούσε τους ανθρώπους και τα ζώα της περιοχής αυτής. Το αγόρι είχε όνειρό του όταν μεγαλώσει να εκδικηθεί για τον θάνατο του πατέρα του σκοτώνοντας την τρομερή τίγρη. Από μικρό παιδί λοιπόν εκπαιδευόταν στο σημάδι για να γίνει ο καλύτερος σκοπευτής που είχε υπάρξει ποτέ. Όταν έγινε δεκαπέντε χρονών είπε στη μητέρα του: — Νομίζω ότι είμαι τέλειος σκοπευτής. Είναι καιρός να πάω να κυνηγήσω τη Λευκή Τίγρη. Η μάνα του, που δεν ήθελε πέρα από τον άντρα της να χάσει και τον γιο της από το θηρίο, προσπαθούσε να βρει χίλιους τρόπους να το αναβάλει: — Ο πατέρας σου ήταν πολύ καλός σκοπευτής, αλλά τελικά δεν μπόρεσε να σκοτώσει την τίγρη. Κι όμως μπορούσε να χτυπήσει την κανάτα που έχω στο κεφάλι μου σημαδεύοντάς την από πεντακόσια μέτρα απόσταση. Το παιδί τρόμαξε. Δεν ήταν σίγουρο ότι θα μπορούσε να το πετύχει αυτό χωρίς να χτυπήσει τη μητέρα του. Αλλά εκείνη ήταν ανένδοτη: — Αν δεν γίνεις σκοπευτής σαν τον πατέρα σου, δεν θα σε αφήσω να φύγεις.

170

Χρήστος Μαγγούτας

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________

Το παιδί σημάδεψε από τα πεντακόσια μέτρα την κανάτα, αλλά δεν κατάφερε να τη χτυπήσει, χωρίς ευτυχώς να χτυπήσει ούτε τη μητέρα του. Για άλλα τρία χρόνια έκανε κάθε μέρα εξάσκηση στη σκοποβολή και τελικά μια μέρα μπόρεσε να χτυπήσει την κανάτα. — Έχεις γίνει αρκετά καλός, του είπε η μητέρα του, αλλά δεν έχεις ακόμα φτάσει τον πατέρα σου που μπορούσε να περάσει τη σφαίρα μέσα από ένα δαχτυλίδι στα χίλια μέτρα. Ο νέος αγωνίστηκε μερικά χρόνια ακόμα και στα είκοσι ένα είχε καταφέρει να περνάει τη σφαίρα μέσα από το δαχτυλίδι στα χίλια μέτρα. Η μάνα του είχε μείνει έκπληκτη από την αποφασιστικότητα του γιου της. Στην πραγματικότητα ο πατέρας του ήταν μέτριος σκοπευτής. Δεν θα μπορούσε ποτέ να πετύχει αυτά που πετύχαινε ο γιος της. Με κρύα καρδιά λοιπόν, αλλά και με θαυμασμό για την αποφασιστικότητά του, του έδωσε την ευχή της κι εκείνος ξεκίνησε για την περιοχή που βρισκόταν η τρομερή τίγρη. Είχε περπατήσει αρκετές μέρες, είχε μπει στα πυκνά δάση του Κουμγκάγκ, όταν μια μέρα συνάντησε μια κοπέλα με καταξεσκισμένα ρούχα. — Τι ζητάς εδώ ολομόναχη; τη ρώτησε ο νέος. — Είμαι αιχμάλωτη της Λευκής Τίγρης, είπε τρομαγμένη εκείνη. Πριν από μερικές μέρες κατέβηκε στο χωριό μου και με άρπαξε χωρίς κανένας να μπορεί να τη συγκρατήσει. Τώρα περιμένω τη μέρα που θα με καταβροχθίσει. — Και πού βρίσκεται η τίγρη τώρα; ρώτησε ο νέος. — Κάπου στο δάσος. Λείπει μια-δυο μέρες κι έπειτα εμφανίζεται απότομα με άλλο ένα θύμα, άνθρωπο ή ζώο. — Και γιατί δεν φεύγεις τώρα που λείπει το θηρίο; — Δυο φορές το προσπάθησα κιόλας και να η κατάληξη... Και η κοπέλα έδειξε τα ρούχα της, καταξεσκισμένα από τα κλαδιά, τις πέτρες ακόμα και τα δόντια της τίγρης στην πλάτη του φουστανιού της. — Κανένας δεν μπορεί να ξεφύγει αν τον έχει βάλει στόχο η τίγρη. Ασφαλώς με παρακολουθεί από καιρό σε καιρό και θα χρειαστεί ελάχιστο χρόνο για να με ξαναπιάσει αν επιχειρήσω να φύγω. Το καλό που σου θέλω προσπάθησε να φύγεις το γρηγορότερο από το δάσος της. — Μια ζωή εκπαιδεύομαι να σκοτώσω την τίγρη αυτή και θα φύγω τώρα που βρίσκομαι στα ίχνη της; — Κανείς δεν μπορεί να τα βάλει με τη Λευκή Τίγρη γι’ αυτό φύγε το γρηγορότερο, επέμεινε η νέα. Αλλά καθώς είδε στα μάτια του νέου μια αλύγιστη αποφασιστικότητα, συμπλήρωσε:

Η Σοφία των Λαών, 111 θαυμάσιες ιστορίες από όλο τον κόσμο

171

— Χθες σκότωσε μπρος στα μάτια μου έναν κυνηγό σ’ αυτό εδώ το δέντρο. Ο κυνηγός μπορούσε με την πλάτη του γυρισμένη προς το δέντρο να στρέφει το όπλο του χωρίς να γυρίσει το κορμί του και να χτυπά το ψηλότερο φύλλο στο ψηλότερο κλαδί του δέντρου. Ο νέος προσπάθησε να κάνει το ίδιο αλλά δεν τα κατάφερε. Δεν έπαψε όμως να δοκιμάζει και, σε δυο-τρεις ώρες, μπορούσε να χτυπάει οποιοδήποτε φύλλο του δέντρου χωρίς καν να γυρίζει το κεφάλι του προς τα εκεί. Η κοπέλα είχε αρχίσει να συμπαθεί τον νέο για την τόλμη του, αλλά δεν ήθελε να πάει αδικοχαμένος, γι’ αυτό προσπαθούσε να τον αποτρέψει. — Έχω ακούσει ακόμα για κάποιον κυνηγό που μπορούσε να χτυπάει ένα σκαθάρι που μόλις διακρινόταν στον απέναντι λόφο. Αλλά ο δύστυχος δεν μπόρεσε να σκοτώσει την τίγρη. Ο νέος δοκίμασε να χτυπήσει κάποιο σκαθάρι που μόλις διέκρινε στον απέναντι λόφο αλλά δεν τα κατάφερε. — Γι’ αυτό σου λέω, φύγε, τον παρακάλεσε η κοπέλα. — Ήρθα εδώ για να εκδικηθώ για τον θάνατο του πατέρα μου. Τώρα έχω άλλον έναν λόγο: πρέπει να σώσω εσένα γιατί πρώτη φορά συναντώ μια κοπέλα που κάνει το παν να με αποτρέψει κι ας ξέρει τη δική της μοίρα. Θα μείνω κι ας το πληρώσω, αλλά δεν μπορώ να σε αφήσω. Μετά από λίγες ώρες σκοποβολής ο νέος μπορούσε να χτυπάει ένα σκαθάρι στον απέναντι λόφο. Αλλά και η κοπέλα συνέχισε να επιμένει, γιατί είχε αρχίσει να αγαπάει τον νέο και δεν ήθελε να πεθάνει κι αυτός. — Ένας μάγος είχε πει κάποτε ότι αν θέλει κάποιος να σκοτώσει τη Λευκή Τίγρη πρέπει να την πυροβολήσει όσο αυτή είναι πολύ μακριά ακόμα, μια μικρή άσπρη τελεία που μόλις τη διακρίνει το μάτι, αλλιώς θα είναι πολύ αργά. Η τίγρη έρχεται συνήθως από εκείνο το βουνό. Και έδειξε με το χέρι της το αντικρινό βουνό. Ο νέος σάρωσε προσεκτικά με το βλέμμα του το βουνό αλλά δεν μπόρεσε να διακρίνει κανένα άσπρο σημάδι. Σε λίγο το μάτι του είχε συνηθίσει κάθε μικρή λεπτομέρεια, κάθε δέντρο, κάθε θάμνο και κάθε πέτρα του απέναντι βουνού. Είχε περάσει κάμποση ώρα και της είπε: — Εννοείς μια μικρή άσπρη τελεία σαν αυτή που φαίνεται ανάμεσα στους δυο θάμνους εκεί στο βάθος της ρεματιάς; Μια τελεία που δεν υπήρχε μερικά δευτερόλεπτα πιο πριν; και την ίδια στιγμή πυροβόλησε.

172

Χρήστος Μαγγούτας

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________

Ακούστηκε ένα τρομερό μακρινό ουρλιαχτό και οι δυο νέοι έτρεξαν στο σημείο που είχαν δει το άσπρο σημαδάκι. Η τρομερή Λευκή Τίγρη ήταν νεκρή. Η κοπέλα αγκάλιασε αυθόρμητα τον νέο και τον ευχαρίστησε που της έσωσε τη ζωή. — Κι εγώ πρέπει να σ’ ευχαριστήσω, της είπε αυτός. Όπως και η μητέρα μου, έτσι κι εσύ έκανες το παν να με αποτρέψεις, κάνοντάς με την ίδια στιγμή όλο και πιο γενναίο και πιο καλό σκοπευτή. Μια και οι δυο μας ζούμε σχεδόν από θαύμα, θα μπορούσα να περάσω από τους δικούς σου και να σε ζητήσω σε γάμο; Σε λίγες ώρες νιώσαμε τόσο κοντά ο ένας στον άλλο, που λέω να προσπαθήσουμε να ζήσουμε μαζί για να δούμε πώς θα είναι η ζωή μας χωρίς τον κίνδυνο της Λευκής Τίγρης!. (Κορέα) Εικόνα: Μαρία Μέρκου

Η Σοφία των Λαών, 111 θαυμάσιες ιστορίες από όλο τον κόσμο

173

63. Οι δέκα νεράιδες Ζούσε κάποτε μια κοπέλα που την έλεγαν Μαρίτα. Ο πατέρας και η μητέρα της δούλευαν σκληρά και μετά από χρόνια είχαν κατορθώσει να έχουν αρκετά χρήματα. Αγαπούσαν όμως τόσο πολύ τη Μαρίτα που ποτέ δεν την άφηναν να κάνει δουλειές στο σπίτι, ακόμα και τις πιο ελαφρές. Έτσι η Μαρίτα μεγάλωσε χωρίς να ξέρει να σκουπίζει, να πλένει, να ράβει, να κεντά ή να κάνει οτιδήποτε άλλο θα περίμενε κανείς από μια κοπέλα της ηλικίας της σε μια επαρχιακή πόλη. Ήξερε μόνο να παίζει, να γελάει και να τραγουδάει, αλλά τα έκανε αυτά με τόσο χαριτωμένο τρόπο που όλοι ήταν μαγεμένοι μαζί της. Κάποτε η κοπέλα έφτασε σε ηλικία γάμου, ερωτεύτηκε έναν νέο, την ερωτεύτηκε κι αυτός και σε λίγους μήνες παντρεύτηκαν. Από δω άρχισαν τα προβλήματα της Μαρίτας. Είχε βέβαια μια υπηρέτρια, αφού κι ο άντρας της προερχόταν από πλούσιο σπίτι, αλλά τι αξίζουν οι υπηρέτριες αν δεν ξέρει να τις καθοδηγεί η κυρία τους; Κάθε τόσο λοιπόν η υπηρέτρια ερχόταν και ρωτούσε: «Πώς θα το κάνω αυτό, κυρία;» ή «Τι να κάνω με το άλλο, κυρία;», μα η Μαρίτα το μόνο που μπορούσε να απαντήσει ήταν «Δεν ξέρω». Σαν αποτέλεσμα η κατάσταση στο σπίτι πήγαινε από το κακό στο χειρότερο και άρχισαν να δημιουργούνται προστριβές στο ζευγάρι. — Ε, βέβαια, πώς περιμένεις να λειτουργεί σωστά το σπίτι όταν κάθεσαι όλη τη μέρα με σταυρωμένα χέρια; της είπε κάποια στιγμή ο άντρας της. Η Μαρίτα ήθελε να κάνει κάτι αλλά δεν ήξερε τι γιατί ποτέ δεν το είχε μάθει. Έβαλε τα κλάματα και είπε: — Πόσο θα ήθελα να ξέρω κι εγώ από τέτοια πράγματα! Μακάρι να ήταν δυνατό να έχω δέκα νεράιδες να με βοηθούν στο σπίτι για να μην έχω προβλήματα με τον άντρα μου! — Αυτό είναι το πιο εύκολο πράγμα στον κόσμο, ακούστηκε μια φωνή και σε λίγο παρουσιάστηκε μπροστά της μια αρχινεράιδα. Κούνησε το μαγικό ραβδί και από εκεί, η μια μετά την άλλη, βγήκαν δέκα μικρούλες νεράιδες, όχι μεγαλύτερες από ένα δάκτυλο η καθεμιά. — Οι νεράιδες αυτές θα σε βοηθούν στα πάντα, Μαρίτα. Είναι πιστές, υπομονετικές και εργατικές και θα κάνουν ό,τι θελήσεις σωστά και γρήγορα. Αλλά δεν κάνει να τις δει κανένας και να καταλάβει ότι σε βοηθούν γι’ αυτό πρέπει να τις έχεις συνεχώς κρυμμένες. — Πώς να τις κρύβω όλη την ώρα; Κάποιος θα τις δει κάποτε, ο άντρας μου, η υπηρέτρια, κάποιος φίλος, ένας γείτονας, είπε απογοητευμένη εκείνη.

174

Χρήστος Μαγγούτας

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________

— Τότε χάθηκε το παιχνίδι. Καλύτερα δως μου τα χέρια σου να σου τις κρύψω μέσα στα δάχτυλα για να μη φαίνονται. Η Μαρίτα άπλωσε τα ωραία, λεπτά, μακριά, αλλά, κατά τα άλλα, άχρηστα ή αχρησιμοποίητα δάκτυλά της και η αρχινεράιδα με γρήγορες μαγικές κινήσεις έκρυψε μια νεραϊδούλα μέσα σε κάθε δάχτυλο. Καθώς το έκανε αυτό έλεγε στη Μαρίτα το όνομα κάθε νεράιδας: — Αυτή είναι Αντιχειρίνα, δυνατή και επιτήδεια. Ετούτη είναι η Δειχτίνα, πολύ καπάτσα, η άλλη η Μεσίνα, για σκληρές δουλειές, ετούτη η Παραμεσίνα και αυτή η πιτσιρίκα είναι η Μικρίνα. Τα ίδια ονόματα έχουν και αυτές που θα βάλω στο άλλο χέρι, αλλά θα τις ξεχωρίζεις λέγοντας Αριστερή Δειχτίνα και Δεξιά Δειχτίνα. Εντάξει; Καθώς έλεγε τα ονόματά τους, κάθε μια από τις νεραϊδούλες έσκυβε το κεφαλάκι της που ήταν κάτω από το νύχι, λυγίζοντας το αντίστοιχο δάχτυλο. — Κατάλαβα, είπε η Μαρίτα. Σ΄ ευχαριστώ πολύ. Αλλά η αρχινεράιδα είχε κιόλας εξαφανιστεί. Άρχισε να κοιτάζει τα δάχτυλά της. Εκτός από ωραία, λεπτά και μακριά, τώρα είχαν και ένα άλλο χαρακτηριστικό: ήθελαν να κινούνται, να κάνουν συνεχώς κάτι, γιατί η ακινησία κούραζε τις μικρές νεράιδες που ήταν κλεισμένες εκεί μέσα! Πήγε στο νεροχύτη και είδε τα άπλυτα πιάτα, που ήταν στοιβαγμένα εκεί από μέρες. Μόλις ακούμπησε πάνω τα δάχτυλά της, εκείνα άρχισαν να δουλεύουν γρήγορα, μερικά κρατούσαν το σφουγγάρι, άλλα το πιάτο, άλλο έριχνε απορρυπαντικό όταν χρειαζόταν. Ήταν τόση η ταχύτητα με την οποία δούλευαν που σε μισή ώρα τα πιάτα έλαμπαν από καθαριότητα. Η Μαρίτα εντυπωσιάστηκε. Η ίδια πίστευε ότι θα χρειάζονταν πολλές ώρες για να πλυθούν τόσα κουζινικά γι’ αυτό και πάντα το ανέβαλε. Κάθισε για λίγο να ξεκουραστεί και οι μικρές νεράιδες ένιωσαν πραγματικά σιγά σιγά την κούραση να φεύγει από μέσα τους, να περνάει στα νύχια κι από εκεί να χάνεται στον αέρα. Όταν ξεκουράστηκαν αρκετά, οι νεραϊδούλες άρχισαν να γίνονται αεικίνητες πάλι. Η Μαρίτα μόλις που χρειάστηκε να ακουμπήσει τα δάκτυλά της στη σκούπα και εκείνες άρχισαν αμέσως τη δουλειά, τόσο συντονισμένες η μια με την άλλη, που η νεαρή γυναίκα δεν κατάλαβε καν πότε τελείωσε το σκούπισμα. Κι όχι μόνο δεν ένιωθε κουρασμένη, όπως θα περίμενε, αλλά αντίθετα αισθανόταν χαρά και ικανοποίηση γιατί είχε τελειώσει κάτι που ήταν χρέος της. Η υπηρέτρια βλέποντας την κυρία της να δουλεύει αναγκάστηκε και αυτή να στρωθεί στη δουλειά, γιατί κατάλαβε ότι αν δεν το κάνει αυτό θα έπρεπε σύντομα να ψάξει για άλλο σπίτι. Η αλήθεια είναι ακόμα ότι

Η Σοφία των Λαών, 111 θαυμάσιες ιστορίες από όλο τον κόσμο

175

συμπαθούσε πολύ τη Μαρίτα, όχι δηλαδή ότι υπήρχε κανένας που δεν τη συμπαθούσε. Ο άντρας της παρατήρησε αμέσως τη διαφορά: — Η γιαγιά μου ήταν πολύ προκομμένη γυναίκα, η μητέρα μου το ίδιο, αλλά η γυναίκα μου τις έχει ξεπεράσει και τις δυο. Μοιάζει σαν να έχει δέκα υπηρέτριες κρυμμένες στα δάχτυλά της. Η Μαρίτα γέλασε με το γνωστό ανοιχτόκαρδο γέλιο της, που αγαπούσε όλος ο κόσμος, και που τώρα είχε γίνει λίγο πιο βαθύ και λίγο πιο σοφό, αλλά ποτέ δεν είπε στον άντρα της πόσο κοντά στην αλήθεια βρισκόταν! (Κούβα)

176

Χρήστος Μαγγούτας

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________

64. Kαθένας στον ρόλο του Ζούσαν κάποτε στη μακρινή Ανατολή δυο ξαδέλφια. Μεγάλωσαν μαζί από την πρώτη μέρα που γεννήθηκαν, μαζί μπουσούλισαν, μαζί περπάτησαν και έτρεξαν, μαζί κολύμπησαν στο ποτάμι και ανέβηκαν στα δέντρα. Ήταν πάντα μαζί, αχώριστοι και αφοσιωμένοι φίλοι. Αλλά, όπως συχνά γίνεται στη ζωή, καθώς μεγάλωναν, οι δρόμοι τους άρχισαν να απομακρύνονται. Ο ένας αγαπούσε πολύ το διάβασμα και τα βιβλία και διακρινόταν στο σχολείο του. Ο άλλος δεν έδειχνε συμπάθεια για τη μελέτη, απουσίαζε συχνά από το σχολείο και η επίδοσή του κάθε χρόνο χειροτέρευε. Όταν μεγάλωσαν ο πρώτος που είχε διακριθεί για τις γνώσεις του, έγινε σύμβουλος του βασιλιά, ενώ ο άλλος έγινε κωπηλάτης στο βασιλικό ποταμόπλοιο. Κάποια μέρα ο βασιλιάς αποφάσισε να περιηγηθεί τη χώρα με τους συμβούλους του, ακολουθώντας την πορεία προς τις πηγές του Μεγάλου Ποταμού. Κάθονταν σε αναπαυτικές πολυθρόνες κάτω από μια τέντα στην πλώρη του καραβιού, εκεί που φυσούσε πιο δροσερό το αεράκι και συζητούσαν διάφορες κρατικές υποθέσεις. Την ίδια στιγμή οι κωπηλάτες, κι ανάμεσά τους ο ξάδελφος του συμβούλου, ιδροκοπούσαν παλεύοντας να οδηγήσουν το πλοίο ενάντια στο ρεύμα. — Δεν είναι ζωή αυτή, ψιθύρισε ο ξάδελφος. Εγώ πνίγομαι στον ιδρώτα και ο τεμπέλης ο ξάδελφός μου την έχει αράξει στη σκιά και στο βοριαδάκι και αερολογεί. Εγώ θα έπρεπε να είμαι σύμβουλος και αυτός βαρκάρης! Είχε νυχτώσει για καλά, όταν ο βαρκάρης ένιωσε στην πλάτη του κάποιο χέρι. Ήταν ο βασιλιάς: — Κάποιος θόρυβος ακούγεται από τη μεριά αυτής της όχθης και δεν με αφήνει να κοιμηθώ. Πας να δεις τι συμβαίνει; Ο κωπηλάτης πήδησε στην ακτή και ανέβηκε τρέχοντας στο γειτονικό λόφο. Σε λίγα λεπτά ξαναγύρισε: — Δεν είναι τίποτα, Μεγαλειότατε. Μια γάτα έχει γεννήσει και ακούγονται νιαουρίσματα. — Τι είδους γατάκια είναι; ρώτησε ο βασιλιάς. Ο ξάδελφος δεν το είχε προσέξει αυτό. Ξαναπήδησε στην όχθη, έτρεξε στον λόφο και σε λίγο ξαναγύρισε: — Σιαμαία, Μεγαλειότατε.

Η Σοφία των Λαών, 111 θαυμάσιες ιστορίες από όλο τον κόσμο

177

— Πόσα είναι; ρώτησε ο βασιλιάς. Ο βαρκάρης ξανάτρεξε στον λόφο και σε λίγο γύρισε πίσω: — Έξι, είπε λαχανιασμένος. — Πόσα είναι αρσενικά και πόσα θηλυκά; ξαναρώτησε ο βασιλιάς. Πάλι έπρεπε να πηδήσει στην όχθη ο κωπηλάτης, να τρέξει στον λόφο και να ξανάρθει: — Τρία αρσενικά και τρία θηλυκά, είπε με κομμένη την ανάσα, έτοιμος να λιποθυμήσει από την κούραση. — Και τι χρώμα έχουν; ρώτησε ο βασιλιάς. — Λυ-λυπήσου με, Με-μεγαλειότατε, είπε εκείνος κοντανασαίνοντας. Θα μείνω στον δρόμο αν πρέπει να ξανανεβώ στον λόφο! — Καλά, έκανε ο βασιλιάς. Έλα μαζί μου να δεις κάτι. Πήγαν στην πλώρη και ο βασιλιάς ξύπνησε τον ξάδελφο – σύμβουλο. — Κάποιος θόρυβος ακούγεται από τη μεριά αυτής της όχθης και δεν με αφήνει να κοιμηθώ. Πας, σε παρακαλώ, να δεις τι συμβαίνει; Ο σύμβουλος χάθηκε στη νύχτα. Σε λίγα λεπτά ξαναγύρισε: — Είναι μια γάτα με έξι σιαμαία γατάκια, Μεγαλειότατε. Τρία αρσενικά και τρία θηλυκά. Έχουν το γνωστό χρώμα των σιαμαίων γατιών, εκτός από ένα που είναι πιο σκούρο. Ανήκουν στην πριγκίπισσα της περιοχής, η οποία σας ζητά συγγνώμη για την ενόχληση και λέει ότι θα ευχαριστηθεί πολύ αν της κάνετε την τιμή να παρευρεθείτε με την ακολουθία σας στο δείπνο που θα διοργανώσει για σας αύριο. Είπε ακόμα ότι θα σας πληρώσει και τους φόρους που σας χρωστά για τον τελευταίο χρόνο. Ο βασιλιάς γύρισε στο βαρκάρη: — Κάποιος άνθρωπός μου κρυφάκουσε αυτά που είπες το μεσημέρι. Ναι, η ζωή μοιάζει άδικη πολλές φορές αλλά καθένας πρέπει να κάνει τη δουλειά που ξέρει και που μπορεί να κάνει καλύτερα από τους άλλους. Πήγες τόσες φορές στον λόφο και πάλι δεν τέλειωσες τη δουλειά που του ζήτησα. Αντίθετα, ο ξάδερφός του χρειάστηκε να πάει μόνο μια φορά και έμαθε πολύ περισσότερα από όσα του ζήτησα. Κατάλαβες τώρα γιατί αυτός είναι σύμβουλός μου και εσύ βαρκάρης μου; (Λάος)

178

Χρήστος Μαγγούτας

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________

65. Η αλεπού και το έλκηθρο

Σε πολλές κουλτούρες, κυρίως ευρωπαϊκές, η αλεπού συμβολίζει την πονηριά. Σε άλλες είναι ο λαγός (Άπω Ανατολή), η αράχνη (Ινδιάνοι Β. Αμερικής) ή το τσακάλι (Αφρική, Λατινική Αμερική) που παίζουν τον ίδιο ρόλο. Οι Λάπωνες (ή Σάμι, όπως προτιμούν να αποκαλούνται) είναι μια φυλή που ζει στον αρκτικό κύκλο, στο βόρειο τμήμα της Νορβηγίας, της Σουηδίας, της Φινλανδίας και της Ρωσίας. Ο μύθος συναντάται με διάφορες παραλλαγές σε πολλές χώρες. Μια αλεπού έβγαλε το κεφάλι της από την φωλιά της ελπίζοντας να δει κάτι που θα έσπαζε τη μονοτονία της χειμωνιάτικης μέρας. Μάταια όμως αναζήτησε κάτι συναρπαστικό: ούτε ένα πουλί στον ουρανό, ούτε μια πολική νυφίτσα στο έδαφος. Ξαφνικά άκουσε από μακριά κάποιο θόρυβο. Έμπειρη καθώς ήταν στους ήχους, κατάλαβε αμέσως τι συνέβαινε: κάποιος χωρικός με το έλκηθρό του που το έσερναν τάρανδοι πήγαινε να πουλήσει ψάρια και άλλες πραμάτειες στο παζάρι του γειτονικού χωριού. Το θεώρησε ευκαιρία για κάποια περιπέτεια και σε λίγο είχε ξαπλώσει καταμεσής στον δρόμο κάνοντας την ψόφια. Ο οδηγός είδε την ωραία γούνα στον δρόμο, σταμάτησε, άρπαξε την αλεπού και την έριξε πίσω του στο έλκηθρο, εκεί που έβαζε διάφορα

Η Σοφία των Λαών, 111 θαυμάσιες ιστορίες από όλο τον κόσμο

179

χρειαζούμενα εργαλεία. Η αλεπού χρειάστηκε να δαγκώσει τη γλώσσα της για να μην ουρλιάξει καθώς έπεσε πάνω σε κάποια μυτερά αντικείμενα. Εκείνος συνέχισε τον δρόμο του, αλλά, στο μεταξύ, η αλεπού είχε καταφέρει να πηδήσει από το έλκηθρο και σε λίγο να βρίσκεται ξάπλα καταμεσής στον δρόμο. Ο χωρικός σταμάτησε πάλι, άρπαξε τη νέα αλεπού και την έριξε στο τμήμα του έλκηθρου που είχε τα κουτιά με τα πράγματα που θα πουλούσε στο παζάρι. Πάλι η αλεπού ξέφυγε και βρέθηκε σε λίγο στη μέση του δρόμου κάνοντας την ψόφια. — Τύχη κι αυτή σήμερα! έκανε ο χωρικός. Συνάντησα τρεις αλεπούδες με την ίδια καταπληκτική γούνα σε λιγότερο από μια ώρα! Τη «νέα» αλεπού την έριξε στο τελευταίο κομμάτι του έλκηθρου, εκεί που είχε τα ψάρια για το παζάρι. Αυτό περίμενε κι εκείνη: έκοψε με τα δόντια της το σχοινί που συνέδεε αυτό το κομμάτι με το υπόλοιπο έλκηθρο. Ενώ ο χωρικός συνέχιζε χαρούμενος τον δρόμο του, η αλεπού μετέφερε με την ησυχία της τα ψάρια στη φωλιά της, έχοντας περάσει μια συναρπαστική και χορτάτη μέρα. Όσο για τον χωρικό κατάλαβε ότι κάτι στραβό είχε συμβεί όταν βρέθηκε στο παζάρι και θέλησε να πουλήσει τα ψάρια του και τις «τρεις» αλεπούδες που είχε μαζέψει στον δρόμο. Andrew Lang, The Brown Fairy Book (London: Longmans, Green, and Company, 1904) No copyright mentioned. (Λαπωνία) Εικόνα: Αναστασία Τσούνη

180

Χρήστος Μαγγούτας

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________

66. Η Χιονάτη (1)

Κάποτε η νεράιδα Άνοιξη και ο μάγος Παγετός γέννησαν ένα πανέμορφο μωρό. Σε λίγα χρόνια είχε γίνει η πιο όμορφη κοπέλα που είχε γεννηθεί ποτέ. Τα μαλλιά της ήταν χρυσαφένια σαν το δειλινό, τα μάτια της καταγάλανα σαν τον ουρανό, η επιδερμίδα της ολόλευκη σαν το χιόνι. Δεν ήταν παράξενο που οι γονείς της την ονόμασαν Χιονάτη. Η μητέρα της, η νεράιδα Άνοιξη, έκρυβε πάντα την κόρη της από τον Θεό Ήλιο, γιατί οι καυτερές αχτίδες του θα μπορούσαν να πειράξουν την πανέμορφη κοπέλα. Για πολλά χρόνια λοιπόν η Χιονάτη έμενε στο μισοσκόταδο, μέσα στο πυκνό δάσος. Εκεί όμως άρχισε σιγά σιγά να νιώθει μοναξιά και μια μέρα αποφάσισε να κάνει έναν μεγαλύτερο περίπατο. Είχε προχωρήσει αρκετά όταν άκουσε μια θαυμάσια μουσική. Ήταν πρώτη φορά που βρισκόταν τόσο μακριά από το σπίτι της αλλά και πρώτη φορά που

Η Σοφία των Λαών, 111 θαυμάσιες ιστορίες από όλο τον κόσμο

181

άκουγε μουσική και την τραβούσε σαν μαγνήτης. Η Χιονάτη ακολούθησε τους ήχους και σε ένα ξέφωτο είδε έναν βοσκό να παίζει τη φλογέρα του και να τραγουδά. Από εκείνη τη μέρα, κάθε πρωί, η Χιονάτη κρυβόταν στην άκρη του δάσους και παρακολουθούσε μαγεμένη το βοσκόπουλο να παίζει τη φλογέρα του. Πολύ σύντομα ένιωσε δυνατό έρωτα για τον νέο, που το όνομά του ήταν Λίελ. Δυστυχώς ο Λίελ δεν έδινε μεγάλη σημασία στην κοπέλα που στεκόταν στη σκιά στην άκρη του δάσους και τον παρακολουθούσε από μακριά. Αντίθετα, προτιμούσε να φλερτάρει και να χορεύει με τις κοπέλες του χωριού που πολλές φορές έρχονταν να του κάνουν παρέα. Η τρυφερή καρδιά της Χιονάτης μάτωσε με την αδιαφορία του νέου και αποφάσισε να μιλήσει στη μητέρα της. — Μητέρα μου, σε παρακαλώ, βοήθησέ με να ζήσω την πραγματική αγάπη. Η Νεράιδα Άνοιξη κατάλαβε ότι η κόρη της ήταν ερωτευμένη με το βοσκόπουλο και ότι εκείνο δεν της έδινε σημασία. — Κόρη μου, για να ζήσεις την πραγματική αγάπη πρέπει να φύγεις από τη σκιά των δασών και να βρεθείς στα ξέφωτα, εκεί που είναι οι νέοι. Μην το κάνεις αυτό όμως γιατί είσαι άμαθη και θα το πληρώσεις. Αλλά η Χιονάτη δεν την άκουσε. Ήταν τόσο ερωτευμένη με το βοσκόπουλο που την άλλη μέρα, καθώς αυτό έπαιζε το πιο ωραίο του τραγούδι, εκείνη βγήκε από τη σκιά του δάσους και προχώρησε στο ξέφωτο. Την ίδια στιγμή το βοσκόπουλο γύρισε προς την Χιονάτη και έμεινε άφωνο από την ομορφιά της, που ως τότε ποτέ δεν είχε δει καθαρά στο μισοσκόταδο του δάσους. Ήταν πραγματικά η πιο ωραία κοπέλα που είχε δει στη ζωή του και ένιωσε απότομα τον έρωτα γι’ αυτό το δειλό, διστακτικό κορίτσι, να τον κυριεύει ολόκληρο. Η Χιονάτη είδε στο βλέμμα του την αγάπη και αυτό της έδωσε κουράγιο να προχωρήσει λίγο ακόμα στο ξέφωτο. Τώρα, που φαινόταν πιο καθαρά, η ομορφιά της έλαμπε και ο θαυμασμός στο πρόσωπο του βοσκόπουλου μεγάλωνε. Η κοπέλα έκανε ακόμα ένα βήμα και οι αχτίδες του ήλιου έπεσαν πάνω της. Η ομορφιά της για μια στιγμή έλαμψε τόσο που πόνεσαν τα μάτια και η καρδιά του νέου. Η Χιονάτη μπόρεσε να δει αυτήν την αγάπη στα μάτια του πριν αρχίσει η ίδια να λιώνει και να σβήνει κάτω από τις καυτερές αχτίδες του ήλιου, σαν να ήταν όνειρο. (Λευκορωσία) Εικόνα: Γρηγορία Χανιώτη

182

Χρήστος Μαγγούτας

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________

67. Η φωνή της κάμπιας Μια φορά και έναν καιρό μια κάμπια βρέθηκε στη φωλιά ενός λαγού τη στιγμή που εκείνος έλειπε. Βολεύτηκε καλά και αποφάσισε ότι της άρεσε να μένει εκεί αντί να γυρίζει από δέντρο σε δέντρο. Κάποια στιγμή ο λαγός ξαναγύρισε στην τρύπα του και είδε ύποπτα ίχνη στην είσοδο. — Είναι κανένας μέσα; ρώτησε με περιέργεια, αλλά και φόβο. — Ναι! Είναι αυτός που συντρίβει ρινόκερους και λιώνει ελέφαντες! απάντησε η κάμπια και από τον αντίλαλο της τρύπας η φωνή ακούστηκε εκατό φορές δυνατότερη. Ο λαγός κατατρόμαξε. «Τι μπορώ να κάνω εγώ, ένα αδύναμο πλάσμα, μπροστά σ’ αυτό το θηρίο που συντρίβει ρινόκερους και λιώνει ελέφαντες; Καλύτερα να ζητήσω βοήθεια». Πάει και βρίσκει τον φίλο του τον τσάκαλο και του διηγείται για το τρομερό τέρας που έχει κάνει κατοχή στη φωλιά του. Ο τσάκαλος πλησίασε στη φωλιά και ρώτησε: — Ποιος έχει κάνει κατοχή στη φωλιά του φίλου μου του λαγού; — Αυτός που συντρίβει ρινόκερους και λιώνει ελέφαντες! απάντησε η δυνατή φωνή. Ο τσάκαλος κατατρόμαξε: «Τι μπορώ να κάνω εγώ, ένα αδύναμο πλάσμα, μπροστά σ’ αυτό το θηρίο που συντρίβει ρινόκερους και λιώνει ελέφαντες;». Ο λαγός έφερε στην είσοδο της τρύπας του τη φίλη του τη λεοπάρδαλη. Αυτή ρώτησε: — Ποιος έχει κάνει κατοχή στη φωλιά του φίλου μου του λαγού; Πήρε την ίδια απάντηση και έδωσε κι αυτή την ίδια δικαιολογία: «Τι μπορώ να κάνω εγώ μπροστά σ’ αυτό το θηρίο που συντρίβει ρινόκερους και λιώνει ελέφαντες;». Ο λαγός κάλεσε ένα ένα τα περισσότερα ζώα του δάσους. Μόλις όμως άκουγαν την τρομερή φωνή που πολλαπλασιαζόταν από τον αντίλαλο, προτιμούσαν να φύγουν. Εκείνη τη στιγμή περνούσε από εκεί ένας βάτραχος και ζήτησε να μάθει τι συμβαίνει. Ο βάτραχος έχει φωνή αναλογικά πολλές φορές δυνατότερη από το σώμα του. Έβαλε λοιπόν το στόμα του στην τρύπα της φωλιάς και ρώτησε όσο πιο δυνατά μπορούσε: — Ποιος έχει κάνει κατοχή στη φωλιά του φίλου μου του λαγού;

Η Σοφία των Λαών, 111 θαυμάσιες ιστορίες από όλο τον κόσμο

183

Ο αντίλαλος πολλαπλασίασε τη φωνή του και έκανε τα τοιχώματα της τρύπας να τρέμουν: — Αυτός που συντρίβει ρινόκερους και λιώνει ελέφαντες! ακούστηκε διστακτική αυτή τη φορά η φωνή από μέσα. Εσύ ποιος είσαι; — Εγώ είμαι αυτός που συντρίβει αυτόν που συντρίβει ρινόκερους και λιώνει αυτόν που λιώνει ελέφαντες! — Ωχ!, έκανε η κάμπια. Τι μπορώ να κάνω εγώ, μια μικρή κάμπια, μπροστά σε ένα τόσο τρομερό θηρίο; Και προσπάθησε να ξεγλιστρήσει απαρατήρητη από την τρύπα. Τα άλλα ζώα όμως την είδαν και δεν πίστευαν στα μάτια τους. — Στην πραγματικότητα δεν μου άρεσε ιδιαίτερα αυτή η υγρή τρύπα που έχει για σπίτι ο λαγός. Κι αυτός ο αντίλαλος είχε αρχίσει να μου δίνει στα νεύρα! είπε για να σώσει τα προσχήματα. (Μαασάι Ανατολικής Αφρικής)

184

Χρήστος Μαγγούτας

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________

68. Αταίριαστο ζευγάρι

Ένα ελάφι έψαχνε να βρει μέρος για να χτίσει την καλύβα του. Το ίδιο έκανε και μια λεοπάρδαλη. Το ελάφι βρήκε ένα μέρος που του άρεσε και το καθάρισε από τους θάμνους. Λίγο αργότερα, μόλις είχε φύγει το ελάφι, η λεοπάρδαλη έφτασε στο ίδιο σημείο, της άρεσε η τοποθεσία και άρχισε να σκουπίζει το μέρος. Το επόμενο πρωί το ελάφι πήγε πάλι εκεί και σκέφτηκε: «Φαίνεται ότι κάποιος θέλει να με βοηθήσει να φτιάξω την καλύβα μου». Έμπηξε τους πασσάλους που θα στήριζαν το σπίτι. Το απόγευμα πήγε και η λεοπάρδαλη και σκέφτηκε: «Φαίνεται ότι κάποιος με βοηθά στο φτιάξιμο το πρωί που κοιμάμαι». Και έπλεξε με κλαδιά τους τοίχους της καλύβας. Το άλλο πρωί πήγε το ελάφι και είδε ότι η δουλειά είχε προχωρήσει πολύ. Χώρισε την καλύβα σε δυο δωμάτια γιατί σκέφτηκε ότι πρέπει να έχει ένα δωμάτιο και αυτός που το βοηθά και πήγε και ξάπλωσε στο δωμάτιό του. Το απόγευμα ήρθε η λεοπάρδαλη, είδε το σπίτι τελειωμένο, είδε και το ελάφι που ξεκουραζόταν στο ένα δωμάτιο. — Α, ώστε εσύ είσαι που με βοηθάς, είπε. — Ναι, εγώ είμαι, απάντησε το ελάφι. — Τότε ας συγκατοικήσουμε, πρότεινε η λεοπάρδαλη. — Καλή ιδέα, συμφώνησε το ελάφι.

Η Σοφία των Λαών, 111 θαυμάσιες ιστορίες από όλο τον κόσμο

185

Το άλλο πρωί η λεοπάρδαλη του είπε: — Σήμερα θα πάω εγώ για κυνήγι, εσύ να καθαρίσεις το σπίτι, να σκουπίσεις, να φέρεις νερό από την πηγή. Η λεοπάρδαλη έφυγε και μετά από δυο-τρεις ώρες γύρισε σέρνοντας ένα τεράστιο ελάφι που είχε σκοτώσει. — Έλα να φάμε, συγκάτοικε, είπε στο ελάφι. Εκείνο είχε κατατρομάξει. «Τι θηρίο είναι αυτό! Μια μπουκιά θα με κάνει εμένα που είμαι ένα μικροκαμωμένο ελαφάκι». Αρνήθηκε ευγενικά να φάει, έκανε ότι ήταν άρρωστο και κλείστηκε στο δωμάτιο του, χωρίς να μπορέσει να κοιμηθεί όλη τη νύχτα από τον φόβο του. Την άλλη μέρα το ελάφι βγήκε νωρίς από το σπίτι και πήγε στο δάσος. Σε κάποιο σημείο είδε κρυμμένη μια πελώρια λεοπάρδαλη. Σε λίγο συναντάει έναν αγριοβούβαλο. — Μια λεοπάρδαλη σου έχει στήσει καρτέρι πίσω από εκείνους τους θάμνους. — Σ’ ευχαριστώ, του είπε ο βούβαλος. Πήγε από γύρω γύρω και πριν η λεοπάρδαλη τον πάρει είδηση, της ρίχνει μια με τα κέρατά του και τη σκοτώνει. Το ελάφι περίμενε μέχρι να απομακρυνθεί το βουβάλι και αρχίζει να σέρνει με το ζόρι τη νεκρή λεοπάρδαλη στην καλύβα του. — Έφερα φαγητό, συγκάτοικε, κόπιασε να φας κι εσύ λιγάκι. Η λεοπάρδαλη κατατρόμαξε: «Τι θηρίο είναι αυτό το ελάφι και δεν το δείχνει καθόλου. Αφού σκότωσε μια τόσο μεγάλη λεοπάρδαλη, εμένα μια να μου δώσει, θα με διαλύσει». Προφασίστηκε ότι δεν πεινάει και κλείστηκε και αμπαρώθηκε στο δωμάτιο του. Το ελάφι περίμενε να νυχτώσει καλά για να το βάλει στα πόδια και να μην ξαναπατήσει σ’ αυτό το σπίτι. Καθώς όμως γύρισε να κοιτάξει αν έχει αποκοιμηθεί η λεοπάρδαλη, τα κέρατά του μπλέχτηκαν στα κλαδιά του τοίχου και καθώς προσπάθησε να απελευθερωθεί γκρέμισε το μισό σπίτι. — Ωχ, το θηρίο μού επιτίθεται! έκανε η λεοπάρδαλη και έφυγε τρέχοντας μέσα στη νύχτα, προς την αντίθετη κατεύθυνση από αυτήν που είχε πάρει το ελάφι, σίγουρη ότι φτηνά τη γλίτωσε από τον συγκάτοικό της. (Μάγια Κεντρικής Αμερικής) Εικόνα: Μαριάννα Κούλα

186

Χρήστος Μαγγούτας

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________

69. Η βάρκα του Ράτα

Ο Ράτα περπατούσε μελαγχολικός στην ακροποταμιά. Ο πατέρας του είχε χαθεί εδώ και μια βδομάδα, ήταν σχεδόν σίγουρο πια ότι ήταν νεκρός. Το μόνο που έμεινε στον νέο ήταν να φτιάξει μια βάρκα και να πάει εκεί που είχαν δει τον πατέρα του για τελευταία φορά, να πάρει το πτώμα του για να του προσφέρει τις τιμές που δικαιούται κάθε νεκρός. Με το μάτι του αναμέτρησε τα δέντρα ψάχνοντας για το πιο κατάλληλο. Αφού θα έφτιαχνε τη βάρκα έτσι κι αλλιώς, ας την έφτιαχνε όσο πιο μεγάλη μπορούσε, αν ήταν δυνατόν να χωρά πέντε και παραπάνω άτομα. Διάλεξε το ψηλότερο δέντρο του δάσους, ένα ίσιο, περήφανο και πανύψηλο δέντρο «τοτόρα» και άρχισε να το πελεκάει με το τσεκούρι του. Το δέντρο ήταν πολύ χοντρό, αλλά κι ο Ράτα νέος και δυνατός. Σε λίγο το τεράστιο δέντρο κειτόταν στο χώμα. Ο Ράτα το άφησε σ’ αυτό το σημείο για να συνεχίσει τη δουλειά το άλλο πρωί. Όταν την άλλη μέρα βρέθηκε στο ίδιο σημείο η έκπληξή του ήταν απερίγραπτη: το δέντρο τοτόρα βρισκόταν όρθιο πάλι, περήφανο και εντελώς απείραχτο. Ο νέος δεν πίστευε στα μάτια του. Ξανάπιασε το τσεκούρι του και σε λίγο το δέντρο κειτόταν πάλι στο έδαφος. Ο Ράτα έκοψε τα κλαδιά, το ίσιαξε, μέτρησε πόσο μεγάλη θα φτιάξει τη βάρκα και χάραξε το γενικό περίγραμμα πάνω στο δέντρο. Είχε όμως περάσει η ώρα και αποφάσισε να συνεχίσει τη δουλειά την άλλη μέρα. Το πρωί ξαναβρέθηκε στο ίδιο σημείο και τον περίμενε πάλι το ίδιο θέαμα. Το δέντρο τοτόρα ήταν πάλι όρθιο, όμορφο και περήφανο με τα κλαδιά του να αργοκινούνται στο πρωινό αεράκι. Πάλι ο Ράτα πήρε το τσεκούρι και άρχισε να δουλεύει όσο πιο γρήγορα μπορούσε: έριξε κάτω το δέντρο, το

Η Σοφία των Λαών, 111 θαυμάσιες ιστορίες από όλο τον κόσμο

187

καθάρισε από τα κλαδιά του και άρχισε να σκάβει τον κορμό για να φτιάξει τη βάρκα. Νύχτωσε όμως και αναγκάστηκε να σταματήσει. Πήγε στο σπίτι του αλλά δεν μπορούσε να ηρεμήσει. Ήθελε να δει τι συμβαίνει και ξαναγεννιέται το δέντρο τη νύχτα. Καθώς πλησίαζε στο σημείο αυτό άκουσε μια παράξενη μουσική και είδε ένα μυστηριώδες φως να αναδύεται από το έδαφος. Κράτησε την ανάσα του και πλησίασε περισσότερο. Χιλιάδες πουλιά είχαν μαζευτεί και δούλευαν ακατάπαυστα να ξαναφτιάξουν το δέντρο. Κουβάλαγαν ξυλαράκια, κλαδιά, σχίζες, φλούδες, φύλλα και τα ξανάβαζαν στο δέντρο στο σημείο που ήταν το καθένα πριν να κοπεί. Σιγά σιγά η μισοφτιαγμένη βάρκα του Ράτα άρχισε να μεταμορφώνεται, να γίνεται πάλι δέντρο. Μαζί με τα πουλιά βοηθούσαν και αμέτρητα έντομα που κουβαλούσαν πελεκίδια, ξύσματα, ακόμα και τρίμματα και τα ξανάβαζαν στο δέντρο. Ο Ράτα ένιωσε ντροπή και βγήκε από το σημείο που κρυβόταν. Ξαφνικά η μουσική σταμάτησε και τα πουλιά και τα ζουζούνια έμειναν ακίνητα. — Συνεχίστε σας παρακαλώ, μη σταματάτε! είπε ο Ράτα. Λυπάμαι που έκοψα το δέντρο σας, σας ζητώ συγγνώμη. Δεν το έκανα από κακία, αλλά για να μεταφέρω το πτώμα του πατέρα μου. Ελάτε, θα σας βοηθήσω κι εγώ να αναστήσουμε το δέντρο. Πλησίασε και αγκάλιασε τον κορμό και μετά από πολλή προσπάθεια τον έστησε όρθιο. Η μουσική ξανάρχισε και τα πουλιά και τα έντομα συνέχισαν το έργο τους. Ο Ράτα, καθώς κρατούσε σφιχτά στην αγκαλιά του τον κορμό του δέντρου, ένιωσε για μια στιγμή σαν να ήταν ένα με το δέντρο, σαν να είχε κι αυτός ρίζες και κλαδιά και φύλλα. Ένιωσε τα χιλιάδες πουλιά και ζουζούνια σαν να ήταν κι αυτά ένα μαζί του, μέρος από το μεγάλο κορμί της μάνας Γης. Όταν ξημέρωσε το δέντρο βρισκόταν πάλι όρθιο και περήφανο και λικνιζόταν στο πρωινό αεράκι. Η μουσική είχε σταματήσει, όλα τα πουλιά και τα ζουζούνια είχαν εξαφανιστεί. — Δεν πρόκειται να ξανακόψω δέντρο, υποσχέθηκε στον εαυτό του ο νέος. — Μπορείς να κόβεις, ακούστηκε μια τρυφερή φωνή κοντά του σαν να έβγαινε από το δάσος. Αλλά πρέπει πρώτα να πάρεις άδεια από την Τάνε Μαχούτα, τη θεά των πουλιών, των ζώων και του δάσους. Αυτή έφτιαξε τα δέντρα και τα έδωσε στην Μητέρα Γη. Ζήτησέ της την άδεια, εξήγησε τον λόγο και δεν θα σου αρνηθεί αν είναι λογικό το αίτημά σου.

188

Χρήστος Μαγγούτας

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________

Η φωνή σταμάτησε και ο Ράτα ξεκίνησε πάλι για στο σπίτι του. Λίγα μέτρα πιο πέρα είδε μπροστά του μια ολόφρεσκη μικρή βάρκα θα μπορούσε να χωρέσει δυο άτομα, αλλά όχι περισσότερα. — Είναι δικιά μου; ρώτησε δισταχτικά. — Ασφαλώς! είπε η φωνή που φαινόταν να έρχεται από πουθενά και από παντού. (Μαόρι Νέας Ζηλανδίας) Εικόνα: Μαρία-Έφη Καριώτογλου

Η Σοφία των Λαών, 111 θαυμάσιες ιστορίες από όλο τον κόσμο

189

70. Η Χιονάτη (2) «Γουάουε! Γουάουε!» ακούγεται η γυναικεία φωνή να αντιλαλεί στις ρεματιές και τα δάση του βουνού Αοτάγκι. «Είναι η Χίνε, η Χιονάτη, που ψάχνει και καλεί τον αγαπημένο της» είπε «ΑυτόςΠουΞέρει». Και διηγήθηκε την ιστορία της Χιονάτης. Τα πολύ παλιά τα χρόνια ζούσε στις παγωμένες πλαγιές του βουνού Αοτάγκι μια νεράιδα, η Χίνε, που θα πει Χιονάτη. Μια μέρα, καθώς κατέβηκε στους πρόποδες του βουνού, είδε μπροστά της έναν νέο που έκοβε ξύλα. Ήταν τόσο όμορφος και γοητευτικός, αλλά και η νεράιδα τόσο χαριτωμένη που σε λίγο είχαν ερωτευτεί ο ένας τον άλλον. Κάθε φορά όμως που ο νέος προσπαθούσε να της πιάσει το χέρι, αυτή ούρλιαζε από τον πόνο, καθώς ένιωθε ότι θα έλιωναν τα δάχτυλα της από τη ζέστη. Από την άλλη μεριά ο νέος αποτραβούσε αμέσως το δικό του χέρι, γιατί αισθανόταν την παγωνιά να του διαπερνά τα δάχτυλα όταν άγγιζε τη Χιονάτη. Μια μέρα η Χίνε τον παρακάλεσε να ανεβούν πιο ψηλά για να ζητήσει από το Πνεύμα του Βουνού να την κάνει ζεστή σαν και αυτόν. Η φυλή του Γουάουε πίστευε ότι τον περίμενε ο θάνατος αν ανέβαινε ψηλά στο βουνό. Αγαπούσε όμως τόσο τη Χιονάτη που δέχτηκε να την ακολουθήσει. Όσο πιο ψηλά ανέβαιναν, τόσο περισσότερο κρύο επικρατούσε κι ο νέος άρχισε να τρέμει. Αντίθετα η Χίνε ήταν ευτυχισμένη: — Κοίτα πόσο ωραία είναι εδώ! Δεν θα μπορούσαμε να ζήσουμε σ’ αυτή τη θαυμάσια πλαγιά οι δυο μας; Εκείνος έτρεμε τόσο πολύ από το κρύο που δεν μπορούσε να απαντήσει. Το πρόσωπό του είχε αρχίζει να παίρνει μπλε χρώμα και τα φρύδια του, τα μουστάκια και τα γένια του να είναι γεμάτα χιόνι. Αλλά έβλεπε πόσο ευτυχισμένη ήταν η κοπέλα και έκανε κουράγιο. — Λίγο ακόμα, του έλεγε εκείνη, δεν είναι πολύ μακριά. Σε λίγο θα ζητήσω από το Πνεύμα του Βουνού να με βοηθήσει να γίνω ζεστή σαν και σένα. Αλλά το Πνεύμα του Βουνού έσυρε φωνή που αντιλάλησε στις παγωμένες ρεματιές: — Μακριά από το βουνό μου, θνητέ! και του έστειλε μια χιονοστιβάδα για να τον ρίξει στο γκρεμό. Η Χίνε άπλωσε το χέρι της να τον κρατήσει αλλά ήταν πολύ αργά πια, ο Γουάουε βρισκόταν ήδη στο κενό. Εκείνη τίναξε τα

190

Χρήστος Μαγγούτας

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________

μαλλιά της και εκατομμύρια νιφάδες χιονιού τύλιξαν τον αγαπημένο της για να μαλακώσουν την πτώση του. Αλλά, τότε, το Πνεύμα του Βουνού φύσηξε δυνατά και πήρε μακριά τις νιφάδες, οδηγώντας τον άτυχο νέο στον θάνατο. Από τότε η Χίνε δεν αφήνει ποτέ το βουνό της, ούτε κατεβαίνει να συναντήσει ανθρώπους. Μόνο γυρίζει στην απέραντη λευκή πλαγιά και ψάχνει για τον αγαπημένο της φωνάζοντας το όνομά του. Και τα δάκρυά της παγώνουν και γίνονται διαμάντια που κρέμονται στους βράχους και στα κλαδιά των δέντρων. (Μαόρι Νέας Ζηλανδίας)

Η Σοφία των Λαών, 111 θαυμάσιες ιστορίες από όλο τον κόσμο

191

71. Το πάθος της φωνής Η κόρη ενός πρίγκιπα του Μαρόκου είχε γεννηθεί τυφλή. Καθόταν με τις ώρες στον κήπο του παλατιού, άκουγε τα πουλιά που κελαηδούσαν, το νερό που κελάρυζε στο ρυάκι, τις φωνές των ανθρώπων που συζητούσαν τα καθημερινά νέα, αλλά δεν μπορούσε να δει τίποτα από αυτά και ένιωθε λυπημένη και αδικημένη που το κισμέτ ήταν τόσο σκληρό μαζί της. Μια μέρα πέρασε κάποιος τραγουδιστής έξω από το παλάτι και η κοπέλα άκουσε μαγεμένη τη γεμάτη πάθος φωνή του. Πριν ακόμα χαθεί η φωνή, καθώς ο τραγουδιστής απομακρυνόταν από το παλάτι, είχε κιόλας στείλει στον πατέρα της ένα μήνυμα, παρακαλώντας τον να βρει τον τραγουδιστή και να τον φέρει στον κήπο για να της τραγουδά και να ξεχνάει τον πόνο της. «Άλλωστε δεν θα μπορώ να τον δω και δεν θα τον ερωτευτώ», τον διαβεβαίωσε για να τον κάνει να ξεπεράσει τους δισταγμούς του. Ο τραγουδιστής ήταν ένας όμορφος νέος και σε λίγο όλες οι σκλάβες της πριγκίπισσας τον είχαν ερωτευθεί. Όταν άρχισε να της τραγουδάει, η φωνή του είχε τόσο πολύ πάθος, που το πρόσωπο της κοπέλας μεταμορφωνόταν σαν από μια παράξενη δύναμη γι’ αυτά που ένιωθε. Μέρα με τη μέρα το τραγούδι του γινόταν πιο πονεμένο, γιατί είχε νιώσει βαθιά στην ψυχή του το δράμα της κοπέλας και την είχε ερωτευθεί. Και ξαφνικά, μια μέρα, πάνω στον πιο παθιασμένο αμανέ, τα μάτια της άνοιξαν διάπλατα και μπόρεσε να δει για πρώτη φορά στη ζωή της. Το πρώτο που αντίκρισε ήταν το πρόσωπο του πανέμορφου νέου που της τραγουδούσε με τόσο πάθος και αγάπη. Τον ερωτεύτηκε αμέσως σαν το πιο ωραίο και μοναδικό πλάσμα που είχε δει ως τότε. Βέβαια το Κοράνιο είναι αυστηρό: μια και είχε αντικρίσει το πρόσωπο ενός νέου χωρίς η ίδια να φορά φερετζέ, έπρεπε οπωσδήποτε να τον παντρευτεί, παρ’ όλο που αυτή ήταν πριγκίπισσα κι εκείνος ένας φτωχός τραγουδιστής. Ο νεαρός την είχε ερωτευτεί κι αυτός παράφορα, αλλά ο πατέρας της κοπέλας δεν ήθελε να τους δώσει την άδεια να παντρευτούν... Κι όπως τελειώνουν πολλά ανατολίτικα παραμύθια: «Δεν ξέρω τι έγινε ύστερα, αν τους έδωσε την άδεια ή όχι και αν παντρεύτηκαν ή όχι, αλλά πριν από μερικές μέρες ήρθε στην πόλη μας ένας απόγονος της πριγκίπισσας και του τραγουδιστή». (Μαρόκο)

192

Χρήστος Μαγγούτας

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________

72. Καθυστερημένη άνθιση

Ένας κάκτος είχε φυτρώσει στη μέση της ερήμου, στη μέση του πουθενά. Δεν ήταν ευχαριστημένος από τη ζωή του: «Στέκομαι εδώ χωρίς να κάνω τίποτα, άσχημος, αγκαθωτός και άχρηστος. Κανένα ζώο δεν με πλησιάζει, κανένα πουλί δεν στέκεται στα κλαδιά μου –ποια κλαδιά δηλαδή…» είπε ρίχνοντας μια ματιά στα παχιά αγκαθερά φύλλα του. Ο καιρός περνούσε. Κάθε μέρα μεγάλωνε και πιο πολύ ο κάκτος, κάθε μέρα πίστευε ότι γινόταν πιο άσχημος και πιο άχρηστος. — Γιατί να μην είμαι κι εγώ χρήσιμος σε κάτι; αναρωτιόταν. Γιατί να μην έχω κι εγώ κάτι όμορφο να προσελκύει τα πουλιά και τα έντομα, παρά στέκομαι εδώ μόνος κι έρημος, μια ζωή χωρίς κανένα σκοπό; — Δεν έχεις άδικο που νιώθεις άσχημα, συμφώνησε μια μικρή σαύρα που περνούσε από εκεί. Τα πουλιά πετούν στον αέρα και γυρίζουν σ’ όλο τον κόσμο, τα λουλούδια ομορφαίνουν τη φύση, ακόμα κι εγώ, μια μικρή σαύρα, νιώθω ότι στολίζω την άμμο με τη γραμμωτή πλάτη μου. Εσύ κάθε μέρα γίνεσαι και πιο άσχημος. Δεν ήθελε και πολύ να νιώσει ακόμα χειρότερα ο κάκτος. Έτσι συνέχισαν να περνούν οι μέρες του, ένιωθε να γερνάει και πώς του έμενε λίγος καιρός ακόμα.

Η Σοφία των Λαών, 111 θαυμάσιες ιστορίες από όλο τον κόσμο

193

— Τι χρειαζόταν να υπάρχω; αναρωτιόταν. Πέρασα μια ολόκληρη ζωή και δεν έκανα τίποτα σπουδαίο. Τώρα είναι πια πολύ αργά, ακόμα κι αν έβρισκα τι θα μπορούσα να κάνω. Ξαφνικά, μια μέρα, ένιωσε ένα ρίγος σε ένα από τα πλατιά φύλλα του. Δεν ήξερε τι συνέβαινε, αλλά μια απέραντη χαρά τον κυρίευσε. Στην άκρη του φύλλου πετάχτηκε το πιο όμορφο λουλούδι που είχε δει ποτέ η έρημος. Όλη η περιοχή ευωδίασε από το άρωμά του. Τα πουλιά και τα έντομα ξεκινούσαν από την άλλη άκρη να έρθουν να μυρίσουν, να θαυμάσουν το πανέμορφο λουλούδι και να συγχαρούν τον κάκτο. Οι πεταλούδες δεν ήθελαν να ξεκολλήσουν από πάνω του και, τη νύχτα, ακόμα και το φεγγάρι, που πάντα ήταν σκυθρωπό, φαινόταν τώρα να χαμογελά στον κάκτο. — Ποτέ δεν είναι αργά να δώσεις κάτι, είπε εκείνος στον εαυτό του. Και μερικές φορές, όσο πιο καλό είναι αυτό, τόσο πιο πολύ αργείς να το ετοιμάσεις. (Μεξικό) Εικόνα: Ελπίδα Σπυριδοπούλου

194

Χρήστος Μαγγούτας

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________

73. Ο αλχημιστής

Κάποιος πάντρεψε την κόρη του με έναν συμπαθητικό, αλλά φαντασιόπληκτο νεαρό. Το ζευγάρι είχε ένα πρόβλημα: ο νεαρός σύζυγος ήταν αλχημιστής και πίστευε ότι θα μπορούσε να μετατρέψει σε χρυσάφι οποιαδήποτε φθηνή ουσία, ακόμα και το χώμα. Η νεαρή γυναίκα του πάλευε να τα βγάλει πέρα με τα έξοδα του σπιτιού αλλά αυτό δεν ήταν εύκολη υπόθεση. Απελπισμένη είπε στον άντρα της ότι θα πρέπει να βρει κι αυτός κάποια δουλειά για να συμβάλει στα έξοδα του σπιτιού. — Βρίσκομαι στα πρόθυρα της πιο συγκλονιστικής ανακάλυψης, της απάντησε αυτός. Όπου να ‘ναι θα καταφέρω να μετατρέπω σε χρυσάφι το χώμα και θα έχεις τόσα χρήματα, όσα δεν είχες ονειρευτεί ποτέ!

Η Σοφία των Λαών, 111 θαυμάσιες ιστορίες από όλο τον κόσμο

195

Η γυναίκα αναγκάστηκε να μιλήσει στον πατέρα της για το πρόβλημά της κι εκείνος, μετά από την πρώτη έκπληξη, της ζήτησε να φέρει την άλλη μέρα μαζί της και τον άντρα της. Ο τελευταίος δεν είχε και πολλή διάθεση να δει τον πεθερό του, όχι γιατί δεν τον συμπαθούσε, αλλά γιατί φοβόταν ότι θα του έκανε διάλεξη. Οι φόβοι του αποδείχτηκαν χωρίς καθόλου βάση. — Κι εγώ στην ηλικία σου ήμουν αλχημιστής, ομολόγησε ο πεθερός του. Και, μια και βρήκαν κοινά ενδιαφέροντα, άρχισαν να συζητούν με τις ώρες για την αλχημεία. — Από ό,τι βλέπω είσαι κι εσύ κοντά στην τελική ανακάλυψη, όπως κι εγώ όταν ήμουν στην ηλικία σου. Λείπει όμως ακόμα ένα στοιχείο, που ούτε εγώ το ήξερα τότε, αλλά που το ανακάλυψα μόλις τελευταία. Δυστυχώς είμαι γέρος πια για να επιχειρήσω το τελικό πείραμα. — Εγώ όμως είμαι νέος και μπορώ να σε βοηθήσω, πατέρα, είπε με ενδιαφέρον ο νέος. — Χμ, ίσως να μπορείς, αλλά πρέπει να σου πω ότι θα χρειαστεί αρκετή προσπάθεια και υπομονή. Και γυρίζοντας προς τον νέο, για να μην ακούσει ούτε η κόρη του το μεγάλο μυστικό, του λέει κρυφά στο αυτί: — Το μυστικό στοιχείο που απαιτείται είναι η ασημί σκόνη που υπάρχει στο κάτω μέρος του μπανανόφυλλου. Ασφαλώς υπάρχει και η σχετική μαγεία, μια και χωρίς μαγεία δεν υπάρχει αλχημεία: πρέπει τις μπανανιές να τις φυτέψει και να τις περιποιείται αυτός που θα κάνει το πείραμα. Μόλις μεγαλώσουν τα δέντρα, η ασημί σκόνη γίνεται μαγική και μπορεί να μετατρέψει το χώμα σε χρυσάφι. — Πόση σκόνη χρειαζόμαστε; ρώτησε ο νέος. — Δυο κιλά, απάντησε ο πεθερός του. — Τόσο πολύ; Για να μαζευτεί τόση σκόνη χρειάζονται (έκανε έναν γρήγορα υπολογισμό γιατί ήταν έμπειρος στα μαθηματικά) εκατοντάδες μπανανιές και αρκετά χρόνια. — Αυτό είναι αλήθεια, είπε ο γέρος. Αυτός είναι ο λόγος που έχω εγκαταλείψει ο ίδιος το πείραμα. — Μην ανησυχείς, τον καθησύχασε ο νέος. Εγώ θα αναλάβω τα δέντρα. Ο πεθερός πραγματικά βοήθησε τον νέο. Του έδωσε χρήματα για να αγοράσει όσα δενδρύλλια χρειάζονταν. Τα φύτεψε ο ίδιος ο νέος, κάνοντας την ίδια στιγμή τα ξόρκια που του είχε πει ο πεθερός του. Όταν μεγάλωσαν τα δέντρα, πήγε ο ίδιος και μάζεψε την ασημί σκόνη των φύλλων. Χρειάστηκε να

196

Χρήστος Μαγγούτας

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________

πάρει κι άλλα χρήματα από τον πεθερό του και να αγοράσει ακόμα περισσότερα χωράφια, ώστε να μαζέψει τη σκόνη που απαιτούσε το πείραμα. Πέρασαν αρκετά χρόνια, αλλά τελικά κατόρθωσε να συγκεντρώσει τα δυο κιλά της μαγικής σκόνης. Τότε, συνεπαρμένος από την αναμονή της μεγάλης στιγμής, πήγε και βρήκε τον πεθερό του: — Έχουμε τη μαγική σκόνη που χρειαζόμαστε! — Θαυμάσια, έκανε εκείνος. Τώρα θα σου δείξω πώς με τη σκόνη αυτή το χώμα μετατρέπεται σε χρυσάφι (λέγοντας αυτά άδειασε τη σκόνη σε ένα τραπέζι και δίπλα της ίση ποσότητας χώματος). Θα χρειαστούμε όμως βοήθεια γι’ αυτό φώναξε τη γυναίκα σου να έρθει. Παραξενεμένος ο νέος έκανε αυτό που του ζήτησε ο πεθερός του. Σε λίγο η γυναίκα του ήταν μαζί τους. — Κόρη μου, όσο καιρό ο άντρας σου μάζευε την ασημί σκόνη, εσύ τι έκανες τις μπανάνες; — Τις πουλούσα ασφαλώς, απάντησε αυτή. Πώς αλλιώς θα ζούσαμε; — Ωραία. Σου έμειναν καθόλου χρήματα μετά από τα έξοδα του σπιτιού; — Πώς δεν έμεναν με τόσες πολλές μπανανιές που είχαμε! — Μπορώ να τα δω; ρώτησε ο πατέρας της. — Βεβαίως, μια στιγμή, είπε εκείνη. Σε λίγο γύρισε κρατώντας πέντε πουγκιά. Ο γέρος άδειασε τα πουγκιά στο τραπέζι δίπλα στο χώμα και σχηματίστηκε ένας σωρός από χρυσά νομίσματα. — Εδώ έχουμε τη μαγική σκόνη, εξήγησε στον γαμπρό του. Η σκόνη αυτή μπορεί με κατάλληλη επεξεργασία του χώματος (έδειξε τον σωρό του χώματος) να το μετατρέψει σε χρυσάφι (έδειξε το χρυσάφι). Κατάφερες λοιπόν, με τη βοήθεια και της γυναίκας σου ασφαλώς, να υλοποιήσεις το όνειρο κάθε αλχημιστή που είναι να μετατρέψει το χώμα σε χρυσάφι! (Μιανμάρ, πρώην Βιρμανία) Εικόνα: Εμμανουέλα Κακαβιά

Η Σοφία των Λαών, 111 θαυμάσιες ιστορίες από όλο τον κόσμο

197

74. Αγαπούσε το χρήμα περισσότερο από τη ζωή του Στα πολύ παλιά τα χρόνια ζούσε ένας γέρος ξυλοκόπος. Κάθε μέρα πήγαινε στο δάσος να κόψει ξύλα για να τα πουλήσει στους κατοίκους της γειτονικής πόλης. Δυστυχώς ήταν τόσο φιλάργυρος που τίποτα δεν μετρούσε γι’ αυτόν όσο ένα χρυσό νόμισμα. Μια μέρα μια τρομερή ορεινή τίγρη όρμησε κατά πάνω του τη στιγμή που έκοβε ένα δέντρο. Μ’ όλο που ο ξυλοκόπος προσπάθησε να το βάλει στα πόδια, τα γηρατειά του, αλλά και η ταχύτητα του θηρίου δεν τον βοηθούσαν να ξεφύγει. Έβαλε τις φωνές καθώς η τίγρη τον άρπαξε με τα δόντια της για να τον μεταφέρει στο λημέρι της. Στις κραυγές του γέρου έτρεξε ο γιος του που βρισκόταν λίγο μακρύτερα και έσκιζε ξύλα με το τσεκούρι του. Παρ’ όλο που η ορεινή τίγρη είναι πολύ γρήγορο ζώο, το γεγονός ότι μετέφερε τον ξυλοκόπο την εμπόδιζε να τρέχει γρήγορα και, έτσι, ο νέος, κάποια στιγμή, την πλησίασε και ήταν έτοιμος να τη χτυπήσει με το κοφτερό χάλκινο τσεκούρι του. Ο γέρος, που φαίνεται ότι δεν ήταν πολύ πληγωμένος, μια και η τίγρη τον κρατούσε από τα ρούχα, έβαλε τις φωνές: — Μην καταστρέψεις το δέρμα της! Αξίζει τουλάχιστο πέντε χρυσά φλουριά. Αν μπορείς να τη σκοτώσεις χωρίς να πειράξεις το δέρμα της, προσπάθησέ το, αλλά πρόσεξε μην πάθει τίποτα το δέρμα της! Για μερικά δευτερόλεπτα ο γιος του έμεινε αποσβολωμένος από την έκπληξη, με σηκωμένο το τσεκούρι πάνω από την πλάτη της τίγρης. Ήταν αρκετό γι’ αυτήν να ορμήσει μέσα σ’ ένα πυκνό σύδεντρο και να χαθεί μαζί με το θύμα της. (Μογγολία)

198

Χρήστος Μαγγούτας

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________

75. Πώς το φίδι έμεινε χωρίς πόδια

Το Φεγγάρι πάντοτε έδειχνε ιδιαίτερη συμπάθεια στους ανθρώπους αλλά και σε όλα τα ζώα που κατοικούσαν στη γη. Και, επειδή ζούσε μακριά, μπορούσε να βλέπει και να προβλέπει καταστροφές που θα γίνονταν εκεί και, όποτε χρειαζόταν, ειδοποιούσε όλα τα πλάσματα να φυλάγονται. Κάποια περίοδο είχε προβλέψει πολύ μεγάλη ξηρασία στη χώρα μας. Κάλεσε λοιπόν τον Μάντι, τον αγγελιοφόρο της, και ειδοποίησε όλα τα ζώα να φύγουν από την περιοχή αυτή και να πάνε όσο το δυνατό πιο μακριά. «Η γη σας θα γίνει έρημος, δεν θα υπάρχει νερό να πίνετε, ούτε δέντρο για να ‘χετε σκιά και καταφύγιο από τον καυτερό ήλιο». Όλα τα ζώα υπάκουσαν στις συμβουλές του Φεγγαριού εκτός από το φίδι, που, τότε, είχε κι αυτό τέσσερα πόδια και που δεν τα πήγαινε καλά με κανένα άλλο ζώο. — Δεν πιστεύω στα παραμύθια του Φεγγαριού, είπε στον Μάντι. Πώς ξέρει αυτό από τόσο μακριά τι θα συμβεί και δεν το ξέρουμε εμείς που ζούμε εδώ; Τα πράγματα όμως έγιναν ακριβώς όπως τα είχε προβλέψει το Φεγγάρι. Πέρασαν μήνες χωρίς μια σταγόνα βροχή. Τα φυτά ξεράθηκαν όλα και το χώμα έγινε σαν πυρωμένη χόβολη.

Η Σοφία των Λαών, 111 θαυμάσιες ιστορίες από όλο τον κόσμο

199

Το φίδι αποφάσισε κι αυτό να φύγει αλλά ήταν πολύ αργά. Μόλις άπλωνε τα πόδια του να περπατήσει, έβγαζαν φουσκάλες, καθώς βούλιαζαν στο πυρωμένο χώμα. Ζήτησε συγγνώμη από το Φεγγάρι και υποσχέθηκε ότι στο μέλλον θα κάνει παρέα με όλα τα ζώα. Εκείνο, μεγαλόθυμο όπως ήταν, το συγχώρεσε. Ήταν πολύ αργά όμως να του σώσει τα πόδια από τα πολλά εγκαύματα που είχαν υποστεί. Προτίμησε να τα ακρωτηριάσει για να σώσει το υπόλοιπο σώμα, στο οποίο έδωσε ένα ελαστικό μακρύ σχήμα για να μπορεί να σέρνεται χωρίς να βουλιάζει και του έβαλε σκληρά λέπια για να μην καίγεται από την καυτή άμμο. Δυστυχώς το φίδι σύντομα ξέχασε τις υποσχέσεις του και ξανάγινε εχθρικό με τα άλλα ζώα, τα οποία όλα το αποφεύγουν και μένει μόνο του στις σχισμές των βράχων. (Μπούσμεν Αφρικής) Εικόνα: Αναστασία Τσούνη

200

Χρήστος Μαγγούτας

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________

76. Το χρυσό πουλί

Κάποτε ζούσαν σε ένα μοναστήρι στα Ιμαλάια πολλοί μοναχοί. Ήταν ένα ωραίο κτίριο, χτισμένο στην πλαγιά του βουνού και είχε έναν τεράστιο κήπο, που για αιώνες είχαν φροντίσει να τον στολίζουν με τα πιο όμορφα και εξωτικά λουλούδια. Οι μοναχοί περνούσαν τις ώρες, τις μέρες, και τα χρόνια τους σε αυτοσυγκέντρωση μέσα σ’ αυτό το ήσυχο περιβάλλον που τους βοηθούσε να ξεχνούν τον έξω κόσμο. Μια μέρα όμως συνέβη κάτι που ανατάραξε τη ζωή τους. Είχε έρθει ένας νέος μοναχός που τους μιλούσε για τα θαυμάσια του έξω κόσμου, για τις πόλεις, τα φώτα, τον πλούτο και τις απολαύσεις. Οι μοναχοί τον άκουγαν προσεκτικά και, για πρώτη φορά, σκέφτηκαν ότι η ζωή τους στο μοναστήρι ήταν μονότονη, πληκτική και άδεια. Σε λίγο μια ομάδα από καμιά δεκαριά από αυτούς αποφάσισε να εγκαταλείψει το μοναστήρι και να πάει να ζήσει στον θαυμαστό κόσμο που

Η Σοφία των Λαών, 111 θαυμάσιες ιστορίες από όλο τον κόσμο

201

τους περιέγραφε ο νέος. Σε λίγο ακολούθησε και δεύτερη ομάδα και ύστερα τρίτη. Το μοναστήρι ερήμωσε και έμειναν μόνο πέντε μοναχοί που κι αυτοί πάλευαν με τον εαυτό τους ανάμεσα στην αγάπη τους για τον ιερό τόπο και στην επιθυμία τους να δουν τον έξω κόσμο. Τελικά, ενώ ήταν και αυτοί έτοιμοι να ακολουθήσουν τους αδελφούς τους, ένα χρυσό πουλί φάνηκε να πετά πάνω από τα κεφάλια τους. Από αυτό ξεπετάχτηκαν πέντε τριχιές και κάθε μοναχός άρπαξε από μία. Το πουλί σηκώθηκε πάλι ψηλά στον ουρανό για να τους μεταφέρει στο μαγικό έξω κόσμο, αλλά με έναν διαφορετικό τρόπο. Τους γύρισε σε κάθε σημείο του πλανήτη και τους έκανε να τον δουν όπως πραγματικά είναι: με πολέμους, με βία, με δυστυχία, με πείνα, με μίσος. Ήταν ένα μακρύ ταξίδι πριν το πουλί τους ξαναφέρει στο μοναστήρι. Εκεί τους άφησε να αποφασίσουν, ενώ έκανε κύκλους πάνω από τα κεφάλια τους για να τους πάει στον έξω κόσμο αν αυτό επέλεγαν τελικά. Αλλά οι πέντε μοναχοί είχαν δει αρκετά για να ξέρουν ότι ο μικρός τους παράδεισος του μοναστηριού ήταν το καλύτερο που υπήρχε και αποφάσισαν να μην τον αφήσουν ποτέ. Τρεις φορές το πουλί ήρθε και έκανε κύκλους. Την τελευταία φορά χάθηκε στον ορίζοντα και δεν ξαναφάνηκε πια ποτέ. Κάποιοι από τους μοναχούς είπαν ότι το πουλί ήταν πραγματικά ο ίδιος ο Βούδας που θέλησε να τους βοηθήσει να βρουν μέσα από την απομόνωση τον δρόμο για την ευτυχία. (Νεπάλ) Εικόνα: Άλκηστις Μοσχονά

202

Χρήστος Μαγγούτας

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________

77. Η Βροντή κι η Αστραπή

Στα πολύ παλιά τα χρόνια η Βροντή και η Αστραπή ζούσαν στη γη και ήταν άνθρωποι. Καμιά όμως από τις δυο τους δεν ήταν ιδιαίτερα αγαπητή στους άλλους. Ειδικά η Αστραπή έψαχνε συνεχώς για παρεξήγηση και ήταν έτοιμη με το παραμικρό να ριχτεί σε οτιδήποτε. Όταν θύμωνε ορμούσε και έκαιγε ό,τι έβρισκε μπροστά της: καλύβες, θάμνους, δέντρα. Συχνά έκαιγε τις σοδειές και καμιά φορά μπορούσε να σκοτώσει άλλους ανθρώπους ή ζώα. Η μητέρα της προσπαθούσε να τη συγκρατήσει, γι’ αυτό, μόλις την έβλεπε να θυμώνει, της έβαζε τέτοιες αγριοφωνάρες, που σειόταν ο κόσμος. Όπως ήταν φυσικό οι γείτονες δεν ήταν καθόλου ευχαριστημένοι ούτε με το θυμό της Αστραπής ούτε με τις φωνές της Βροντής, γι’ αυτό κατέφυγαν στον βασιλιά διαμαρτυρόμενοι. Αυτός αποφάσισε να τις απομονώσει στην άκρη

Η Σοφία των Λαών, 111 θαυμάσιες ιστορίες από όλο τον κόσμο

203

ενός χωριού για να μην έχουν πολλές επαφές με τους άλλους ανθρώπους. Αλλά δυστυχώς αυτό δεν βοήθησε πολύ. Η Αστραπή, όπου συναντούσε κάποιον, του ριχνόταν κι ήταν πολύ αργά όταν η μητέρα της της έβαζε τις φωνές. Οι χωρικοί ξαναπήγαν στον βασιλιά κι αυτός αποφάσισε αυτή τη φορά να διώξει τους ταραχοποιούς από το χωριό και να τους εξορίσει σε μια απόμακρη θαμνώδη περιοχή. Όποιος νόμισε ότι αυτό ήταν λύση, γελάστηκε. Η Αστραπή, την πρώτη κιόλας μέρα, έβαλε φωτιά στους θάμνους και, επειδή ήταν περίοδος με μεγάλη ξηρασία, η πυρκαγιά σύντομα έλαβε μεγάλες διαστάσεις, έκαψε ζώα, και μερικές απομονωμένες καλύβες. Η Βροντή και πάλι έβαλε τις φωνές στην κόρη της, αλλά, ως συνήθως, οι συμβουλές της ήρθαν πολύ αργά και το κακό είχε γίνει. Οι χωρικοί ξαναπήγαν στον βασιλιά και αυτή τη φορά ήταν αποφασισμένοι να ζητήσουν να ληφθούν πολύ δραστικά μέτρα. Ο βασιλιάς κάλεσε τους σοφότερους συμβούλους τους και, μετά από πολλές συζητήσεις, αποφασίστηκε να διώξουν την Αστραπή και τη Βροντή από τη Γη. Τις εξόρισαν στον Ουρανό για να ησυχάσουν οι άνθρωποι και τα ζώα. Με την απόφαση αυτή είναι αλήθεια ότι το κακό μειώθηκε πάρα πολύ, αλλά και τώρα καμιά φορά, όταν η Αστραπή είναι στα μεγάλα νεύρα της, μπορεί να στείλει φωτιά στη γη. Και σε λίγο ακούγεται η φωνή της μητέρας της, της Βροντής, που προσπαθεί να συγκρατήσει τη θεότρελη κόρη της. (Νιγηρία) Εικόνα: Όλγα Μάντζου

204

Χρήστος Μαγγούτας

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________

78. Οι μεγαλύτεροι παραμυθάδες

Κάποτε ζούσε ένα βασιλιάς που είχε μια κόρη τόσο παραμυθατζού που δεν υπήρχε δεύτερη σαν κι αυτήν. Μετά από πολλή σκέψη ο βασιλιάς αποφάσισε ότι ο καλύτερος άντρας για να την παντρέψει θα ήταν αυτός που θα τη νικούσε στα ψέματα και στη φαντασία. Έστειλε λοιπόν τελάληδες σε όλη τη χώρα που ανακοίνωσαν το γεγονός αυτό, καθώς και ότι ο νικητής θα έπαιρνε και το μισό βασίλειο. Παρουσιάστηκαν πολλοί μνηστήρες, αλλά όλοι σύντομα κατάλαβαν η πριγκιποπούλα ήταν σκληρός αντίπαλος και δεν μπορούσε κανένας να την ξεπεράσει στο παραμύθιασμα. Ανάμεσα στους υποψήφιους ήταν και τρία αδέλφια. Τα δυο πρώτα είχαν την ίδια τύχη με όλους τους προηγούμενους. Ο τρίτος όμως ήταν διατεθειμένος να παλέψει σκληρά την υπόθεση. Πήγε λοιπόν και βρήκε την πριγκίπισσα στο βασιλικό αγρόκτημα. — Καλημέρα και ευχαριστώ πολύ για το τίποτα, της είπε. — Καλημέρα και παρομοίως, του απάντησε αυτή και μπήκε στην αντεπίθεση. Το αγρόκτημά μου αυτό είναι τόσο μεγάλο που αν δυο βοσκοί σταθούν στα απέναντι σύνορα, ο ένας δεν θα ακούει τη φλογέρα του άλλου.

Η Σοφία των Λαών, 111 θαυμάσιες ιστορίες από όλο τον κόσμο

205

— Ε, καλά! έκανε ο άλλος. Στο δικό μου αν ξεκινήσει κάποιο μοσχαράκι μέχρι να φτάσει στην άλλη άκρη, έχει γίνει βόδι. — Αστεία πράγματα! καταδέχτηκε να απαντήσει η πριγκίπισσα. Εγώ έχω μια αγελάδα τόσο μεγάλη που αν σε κάθε κέρατό της καθίσει από ένας βοσκός, απέχουν πάνω από είκοσι μέτρα ο ένας από τον άλλο. — Πφ! Αυτό είναι όλο; Εμείς έχουμε μια αγελάδα που αν καθίσουν δυο άνθρωποι στα κέρατά της ο ένας δεν μπορεί να ακούσει τον άλλον όταν μιλάει. — Και λοιπόν; είπε η πριγκίπισσα. Όταν αρμέγουμε την αγελάδα αυτή, γεμίζουμε πέντε μεγάλους κάδους και φτιάχνουμε ένα τυρί τόσο μεγάλο που δεν έχεις δει ποτέ παρόμοιο. — Εγώ δεν έχω δει; Εμείς αδειάζουμε το γάλα της αγελάδας μέσα σε μια μεγάλη στέρνα και φτιάχνουμε ένα τυρί μεγάλο σαν σπίτι. Μάλιστα μια φορά καθώς πήζαμε το τυρί, χωρίς να το καταλάβουμε, έπεσε μέσα ένα πουλαράκι. Το βρήκαμε ζωντανό μετά από εφτά χρόνια. Είχε βέβαια μεγαλώσει και είχε γίνει ολόκληρο άλογο. Το καβαλίκεψα για να πάω στον μύλο, αλλά στον δρόμο σκόνταψε, έπεσε και έσπασε τα δυο μπροστινά πόδια του. Πήρα μια φλούδα από ιτιά και έφτιαξα μια κάστα για να του δέσω τα πόδια, αλλά η φλούδα άρχισε να μεγαλώνει και έγινε ένα δέντρο που όλο ψήλωνε μέχρι που έφτασε στον ουρανό. Ανέβηκα στην κορυφή και είδα μια θεά που έπαιρνε τον αφρό της θάλασσας, τον χρησιμοποιούσε σαν άσπρο μαλλί και έπλεκε σχοινιά. Μου έδωσε ένα σχοινί, κρατήθηκα από αυτό και γλίστρησα στη γη. Έπεσα μέσα σε αλεπότρυπα και ποιους νομίζεις ότι συνάντησα εκεί; Τον πατέρα σου και τη μητέρα μου. Μάλιστα τη στιγμή εκείνη η μητέρα μου είχε για κάποιο λόγο νευριάσει μαζί του και έδωσε στον πατέρα σου ένα χαστούκι τόσο δυνατό που του κατσάρωσε για πάντα το μουστάκι... — Α, ώστε γι’ αυτό είναι τόσο κατσαρό το μουστάκι του πατέρα μου! είπε με ανοιχτό στόμα η πριγκίπισσα. Αμέσως όμως κατάλαβε ότι είχε χάσει το στοίχημα, γιατί είχε πιστέψει το παραμύθι κάποιου άλλου. Έτσι λοιπόν η πριγκίπισσα βρήκε το μάστορή της και μαζί τον άντρα της. Παντρεύτηκαν αμέσως, έκαναν δώδεκα παιδιά και... Αλλά ποιος μπορεί να είναι σίγουρος για το τι είναι αλήθεια και τι ψέμα στη ζωή των δυο μεγαλύτερων παραμυθάδων; (Νορβηγία) Εικόνα: Άννα Πετούλη

206

Χρήστος Μαγγούτας

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________

79. Ο γεωργός που βρήκε την ευτυχία

Κάποια μέρα, εκεί που ένας γεωργός όργωνε το χωράφι του και ήταν ευχαριστημένος από τη ζωή του γιατί όλα του πήγαιναν καλά, είδε δίπλα του, στην οργωματιά, μια γριά. — Καλημέρα, ζευγολάτη, του είπε αυτή. Αν είσαι γνωστικός θα ακούσεις αυτό που θα σου πω και θα σου βγει σε καλό. — Και τι θα μου πεις, γιαγιούλα; ρώτησε ο αγρότης. — Άσε το αλέτρι σου και βάδισε για δυο μέρες συνέχεια ίσα μπροστά σου. Στο τέλος της δεύτερης μέρας θα βρεθείς σε ένα δάσος και ακριβώς μπροστά σου θα υψώνεται ένα τεράστιο δέντρο. Κόψε το και θα έχεις κάνει την τύχη σου. Λέγοντας αυτά η γριά γύρισε χωρίς να περιμένει απάντηση και χάθηκε στους διπλανούς θάμνους.

Η Σοφία των Λαών, 111 θαυμάσιες ιστορίες από όλο τον κόσμο

207

Πραγματικά ο γεωργός ξέζεψε τα άλογα, πήρε το τσεκούρι του, ειδοποίησε τη γυναίκα του ότι θα έλειπε για δυο-τρεις μέρες και άρχισε να βαδίζει μπροστά. Στο τέλος της δεύτερης μέρας βρήκε το δέντρο που του είχε πει η παράξενη γριά και το έκοψε. Μόλις το δέντρο έπεσε κάτω με θόρυβο, πετάχτηκαν από τα κλαδιά του δυο αυγά. Τα τσόφλια τους έσπασαν από μόνα τους και από το ένα βγήκε ένα αετόπουλο και από το άλλο ένα χρυσό δαχτυλίδι. Το αετόπουλο άρχισε να μεγαλώνει γρήγορα και σε λίγα λεπτά ήταν ένας μεγάλος πανέμορφος αετός. — Σ’ ευχαριστώ, καλέ μου άνθρωπε, που έλυσες τα μάγια και μου ξανάδωσες την ελευθερία μου. Σαν ανταμοιβή θα σου δώσω αυτό το μαγικό δαχτυλίδι. Αν ποτέ χρειαστείς κάτι, στριφογύρισέ το γύρω από το δάχτυλό σου, πες την ευχή σου και θα πραγματοποιηθεί αμέσως. Θυμήσου όμως: το δαχτυλίδι περιέχει μόνο μια ευχή, γι’ αυτό πρέπει να σκεφτείς καλά τι θα ζητήσεις. Ο χωρικός έβαλε το δαχτυλίδι στο χέρι του και πήρε τον δρόμο για το σπίτι του. Τον βρήκε η νύχτα καθώς έμπαινε σε μια μικρή πόλη. Σαν από σύμπτωση το πρώτο άτομο που συνάντησε μπροστά του ήταν ένας χρυσοχόος, που στεκόταν στο κατώφλι του μαγαζιού του. Τον πλησίασε λοιπόν και του ζήτησε να του πει τι αξία έχει το δαχτυλίδι του. — Α, δεν αξίζει τίποτα, ψεύτικο είναι. Ο χωρικός γέλασε. — Αυτή τη φορά κάνεις λάθος, κυρ-χρυσικέ μου. Το δαχτυλίδι αυτό είναι μαγικό και αξίζει πολύ περισσότερο χρυσάφι από όσο έχεις στο μαγαζί σου. Μπορεί να πραγματοποιήσει όποια ευχή του ζητήσω. Ο χρυσοχόος ζήτησε να ξαναδεί το δαχτυλίδι και επέμεινε στην αρχική γνώμη του. — Ας ξεχάσουμε όμως το δαχτυλίδι. Φαίνεται ότι έρχεσαι από μακριά και θα είσαι κουρασμένος. Είσαι καλοδεχούμενος να δειπνήσεις και να κοιμηθείς στο σπίτι μου και το πρωί συνεχίζεις τον δρόμο σου. Ο γεωργός δέχτηκε ευχαρίστως την πρόσκληση και, μετά από ένα καλό γεύμα, ξάπλωσε και αποκοιμήθηκε. Τη νύχτα όμως ο χρυσοχόος μπήκε στο δωμάτιο του ξένου και, καθώς εκείνος κοιμόταν βαθιά από την πολλή κούραση, έβγαλε το μαγικό δαχτυλίδι και έβαλε στο δάχτυλό του ένα όμοιο ψεύτικο. Ανύποπτος ο ζευγολάτης ξύπνησε το πρωί, ευχαρίστησε τον χρυσικό για τη φιλοξενία και πήρε τον δρόμο για το σπίτι του.

208

Χρήστος Μαγγούτας

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________

Όταν είχε απομακρυνθεί αρκετά, ο χρυσοχόος έκλεισε και αμπάρωσε το μαγαζί του κι άρχισε να στριφογυρίζει το μαγικό δαχτυλίδι στο δάχτυλό του και να λέει την ευχή του: — Θέλω αμέσως εκατό χιλιάδες...! Άλλαξε γνώμη «εκατομμύρια...». Πάλι άλλαξε γνώμη «δισεκατομμύρια χρυσά φλωρινάτα». Δεν είχε προλάβει να τελειώσει την ευχή του και από τον ουρανό έπεσαν σαν μετεωρίτες πάνω του εκατό χιλιάδες εκατομμύρια δισεκατομμύρια χρυσά φλωρινάτα με τέτοια δύναμη σαν να ‘γινε κατολίσθηση, γκρέμισαν το μαγαζί, έφτιαξαν μια τεράστια τρύπα στο χώμα που σε λίγο έκλεισε παίρνοντας τα πάντα μέσα της και μαζί και τον φιλάργυρο χρυσοχόο. Στο μεταξύ ο χωρικός μας βάδιζε προς το σπίτι του και, από καιρό σε καιρό, έριχνε και μια ματιά στο δαχτυλίδι του. Όταν έφτασε, είπε στη γυναίκα του: — Το και το. Το δαχτυλίδι αυτό είναι μαγικό, αλλά μόνο μια ευχή μπορούμε να κάνουμε κι αυτό θέλει πολλή σκέψη. — Τι θα έλεγες να ζητήσουμε ένα μεγάλο αγρόκτημα, μια και αυτό που έχουμε είναι μικρό και άγονο; — Γι’ αυτό δεν χρειάζεται να κάνουμε ευχή είπε εκείνος. Νέοι είμαστε, θα δουλέψουμε λίγο περισσότερο, σε ένα-δυο χρόνια θα έχουμε ένα καλό αγρόκτημα. Και, πραγματικά, σε λιγότερο από δυο χρόνια είχαν αποκτήσει ένα μεγάλο εύφορο κτήμα, χωρίς να έχουν χρησιμοποιήσει το μαγικό δαχτυλίδι. — Ίσως πρέπει να ευχηθούμε να έχουμε ένα ωραίο σπίτι τώρα που έχουμε αυτό το αγρόκτημα, πρότεινε η γυναίκα. — Μπα, εγώ λέω να δουλέψουμε σκληρά για άλλα δυο χρόνια και θα έχουμε ένα ωραίο σπίτι, χωρίς να χρησιμοποιήσουμε το δαχτυλίδι. Σε δυο χρόνια είχαν και ένα ωραίο σπίτι, σε άλλα μερικά χρόνια είχαν πολλά ζώα και σε καμιά δεκαριά χρόνια είχαν γίνει από τους πιο πλούσιους ανθρώπους της περιοχής, χωρίς ακόμα να έχουν χρησιμοποιήσει την ευχή του δακτυλιδιού. — Εγώ λέω να το αφήσουμε για τα γεράματά μας, είπε ο χωρικός στη γυναίκα του. Τώρα είμαστε μεσόκοποι, έχουμε δύναμη ακόμα, σε λίγο μεγαλώνουν και τα παιδιά μας και θα μας βοηθούν στη δουλειά, ας το αφήσουμε για τα δύσκολα χρόνια που μπορεί να το έχουμε ανάγκη.

Η Σοφία των Λαών, 111 θαυμάσιες ιστορίες από όλο τον κόσμο

209

Τα χρόνια περνούσαν, οι σοδειές ήταν συνήθως καλές, τα παιδιά είχαν μεγαλώσει και βοηθούσαν κι αυτά στις δουλειές, ήταν μια αγαπημένη και εύπορη οικογένεια. Βοηθούσαν τους φτωχούς χωρίς τσιγκουνιά, γιατί ήξεραν ότι, αν κάποτε βρεθούν σε ανάγκη, θα μπορούσαν να χρησιμοποιήσουν το μαγικό δαχτυλίδι. Πέρασαν πολλά χρόνια ακόμα. Και παρ’ όλο που από καιρό σε καιρό σκέφτονταν το μαγικό δαχτυλίδι και έκαναν σχέδια για πράγματα που θα επιθυμούσαν, τις πιο πολλές φορές μπορούσαν να τα αποκτήσουν και χωρίς αυτό ή τα ανέβαλλαν για το μέλλον, μια και δεν ήταν επιτακτική ανάγκη. Ήρθε κάποτε η μέρα, στα βαθιά τους γεράματα, που οι γέροι πέθαναν, πρώτα η γυναίκα, λίγο αργότερα ο άντρας, χωρίς να ‘χουν ακόμα χρησιμοποιήσει το μαγικό δαχτυλίδι. Όταν πήγαν να θάψουν τον πατέρα τους ένας από τους γιους πρότεινε να βγάλουν το δαχτυλίδι και να το κρατήσουν σαν ενθύμιο, αλλά οι άλλοι είχαν αντίρρηση. — Το είχε στο δάχτυλό του σχεδόν για μισό αιώνα και φαίνεται ότι το αγαπούσε πολύ. Μπορεί και να του το είχε δώσει δώρο η μάνα μας όταν παντρεύτηκαν. Ας το αφήσουμε να το έχει μαζί του στον άλλο κόσμο. Έτσι έβαλαν στον τάφο του το μαγικό δαχτυλίδι, που στην ουσία ήταν εντελώς ψεύτικο, αλλά που για εκείνους που το πίστευαν είχε τόση δύναμη όση ήταν και η πίστη τους. (Ολλανδία) Εικόνα: Ιωάννα Αθανασοπούλου

210

Χρήστος Μαγγούτας

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________

80. Η χρυσή καρδιά ενός μικρού πρίγκιπα

Τα παλιά τα χρόνια ζούσε σε μια μακρινή χώρα ένα πολύ ευτυχισμένο πριγκιπόπουλο. Όλη την ώρα γελούσε και το πρόσωπό του ακτινοβολούσε, όπως τα διαμάντια στις αχτίδες του ήλιου. Όλοι πίστευαν ότι η ευτυχία του οφειλόταν στο γεγονός ότι, όταν ήταν πολύ μικρό, η γιαγιά του του είχε φορέσει στον λαιμό ένα φυλαχτό με μια μαγική καρδιά και είχε πει: «Όσο φορά αυτή τη χρυσή καρδιά, θα είναι ευτυχισμένος και χαρούμενος! Προσέξτε μην τη χάσει!». Όλοι όσοι είχαν αναλάβει την ανατροφή του μικρού πρίγκιπα, πρόσεχαν σαν τα μάτια τους τη χρυσή του καρδιά από την οποία εξαρτιόνταν η καλοσύνη και η χαρά του. Μια μέρα, όμως, τον βρήκαν στον κήπο του παλατιού εντελώς αγνώριστο: θλιμμένο, μελαγχολικό, απελπισμένο. Δεν χρειάστηκε πολύ για να δουν ότι έλειπε η χρυσή καρδιά, που τόσο είχαν συνηθίσει να βλέπουν στο στήθος του. Το πριγκιπόπουλο έπεσε να πεθάνει από τη στενοχώρια του. Όσο κι αν έψαξαν οι άνθρωποι του παλατιού, δεν στάθηκε δυνατό να τη βρουν. — Θα κάνω κι εγώ μια προσπάθεια, σκέφτηκε ο μικρός πρίγκιπας. Δεν μπορεί να την κατάπιε η γη, κάπου θα τη βρω.

Η Σοφία των Λαών, 111 θαυμάσιες ιστορίες από όλο τον κόσμο

211

Την άλλη μέρα ξεκίνησε νωρίς με το χάραμα. Έψαξε στους πλατιούς δρόμους της πόλης και στα στενοσόκακα των φτωχοσυνοικιών, στα μαγαζιά και στις αυλές, στα περιβόλια και στα χωράφια. Κανένα αποτέλεσμα! Είχε αρχίσει να νυχτώνει, όταν ο νεαρός πρίγκιπας, απογοητευμένος και κουρασμένος, θλιμμένος και πεινασμένος, χτύπησε την πόρτα του πρώτου χωριατόσπιτου που βρέθηκε μπροστά του. Του άνοιξε ένα αγόρι της ηλικίας του και τον οδήγησε στο μοναδικό δωμάτιο του σπιτιού. Εκεί η μητέρα νανούριζε το μωρό της, ο πατέρας τακτοποιούσε τα σύνεργα της δουλειάς του στα ράφια του τοίχου, ένα δεκάχρονο κορίτσι ετοίμαζε το τραπέζι και ο συνομήλικος νεαρός ξαναπήγε να φροντίσει το άναμμα της φωτιάς στο τζάκι. Φαίνονταν όλοι τόσο χαρούμενοι! Το τραγούδι της μητέρας προς το μωρό, η ήρεμη διασκεδαστική φωνή του πατέρα, καθώς διηγιόταν τα συμβάντα της μέρας, τα αστεία των δυο αδελφιών και τα γέλια τους ακούγονταν κελαρυστά μες στη νύχτα. — Μα πού είναι οι χρυσές καρδιές σας; ρώτησε παραξενεμένο το πριγκιπόπουλο. Πώς μπορείτε να είστε τόσο ευτυχισμένοι χωρίς τις χρυσές καρδιές σας; — Δεν καταλαβαίνω τι θες να πεις, του απάντησε χαμογελώντας η κοπέλα. Φαίνεται ότι είναι κάποιο συναρπαστικό παραμύθι… Θα μας το πεις αργότερα, όταν, μετά το φαγητό, η μητέρα αρχίσει να μας διηγείται ιστορίες; Το πριγκιπόπουλο δεν καταλάβαινε τίποτα. — Μπορώ να βοηθήσω κι εγώ σε κάτι; Ρώτησε επειδή ένιωθε άβολα να στέκεται άπραγο, ενώ όλοι έκαναν κάτι. — Ασφαλώς μπορείς, απάντησε το αγόρι. Έλα να με βοηθήσεις να σπάσουμε αυτά τα κλαδιά για τη φωτιά. Το πριγκιπόπουλο βοήθησε το αγόρι να τσακίσει τα κλαριά, την κοπέλα να στρώσει το τραπέζι, τον πατέρα να τοποθετήσει στη σειρά τα εργαλεία του στα ράφια, ακόμα και τη μητέρα να στρώσει την κούνια του μωρού. Χωρίς να το προσέξει και το ίδιο ένιωθε τόσο χαρούμενο και ευτυχισμένο, που ξέχασε ότι δεν φορούσε πια τη χρυσή καρδιά του και γελούσε ξέγνοιαστα με το γνωστό μουσικό γέλιο του που τόσο αγαπούσαν όλοι. Μετά το λιτό φαγητό βοήθησε να μαζέψουν τα πιάτα, έπαιξε με τα δυο αδέλφια, φαντάστηκαν ότι η φωτιά ήταν ένας απέραντος ήλιος που ζέσταινε και φώτιζε την πλάση. Άκουσε με απόλαυση τις ιστορίες της μητέρας και διηγήθηκε κι αυτός τη δική του ιστορία, για τη χρυσή καρδιά του, που η

212

Χρήστος Μαγγούτας

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________

κοπέλα τη βρήκε καταπληκτική. Από καιρό σε καιρό το γέλιο του, μαζί με το γέλιο των άλλων παιδιών, ακουγόταν να σπάζει τη σιωπή της νύχτας. — Είναι παράξενο, είπε το πριγκιπόπουλο, πιο πολύ σαν να μιλούσε στον εαυτό του. Είμαι τόσο χαρούμενος σαν να έχω βρει τη χρυσή καρδιά μου κι ακόμα πιο πολύ. — Και βέβαια την έχεις βρει, φίλε μου. Μόνο που τώρα τη φοράς μέσα σου και δεν πρόκειται να τη χάσεις ποτέ πια! του είπε ο καινούργιος φίλος του. (Ουγγαρία) Εικόνα: Μαρία Φλωριάν

Η Σοφία των Λαών, 111 θαυμάσιες ιστορίες από όλο τον κόσμο

213

81. Το δίλημμα του σιδερά Ζούσε κάποτε σε ένα χωριό ένας σιδηρουργός που έκανε τόσο καλή δουλειά, ώστε η φήμη του είχε απλωθεί σ’ όλη τη χώρα. Κάθε μέρα μαζεύονταν στο εργαστήριό του πολλοί για να θαυμάσουν την τέχνη του. Η φήμη του έφτασε κι ως τον βασιλιά και, μια μέρα, μια βασιλική αντιπροσωπεία ήρθε στο χωριό του σιδερά και του ζήτησε να ετοιμαστεί γρήγορα γιατί τον ζητά η αυτού Μεγαλειότης. Όλο χαρά και καμάρι, ο Βαλουκάγκα -αυτό ήταν το όνομα του σιδεράξεκίνησε για το παλάτι, αναρωτώμενος τι θαυμάσιο πράγμα θα του ζητήσει ο βασιλιάς να του φτιάξει και πόσα φλουριά θα τον πληρώσει. Έφτασαν στην πρωτεύουσα, πήγαν στο παλάτι και οδήγησαν τον σιδερά μπροστά στον βασιλιά, στον οποίο υποκλίθηκε. Εκείνος κάλεσε τους υπηρέτες του κι αυτοί ήρθαν κουβαλώντας καθένας από ένα μεγάλο κομμάτι σίδερο. — Βλέπεις αυτό το σίδερο; Θέλω να μου φτιάξεις έναν σιδεράνθρωπο – δεν εννοώ άγαλμα, αλλά έναν άνθρωπο από σίδερο που θα κινείται και θα σκέφτεται. Ο φτωχός σιδεράς έψαξε στο πρόσωπο του βασιλιά ελπίζοντας να δει ότι αστειεύεται. Εκείνου όμως η έκφραση ήταν απόλυτα σοβαρή. Όλοι ήξεραν ότι είχε δικαίωμα ζωής και θανάτου πάνω στους υπηκόους του και, μερικές φορές, το είχε χρησιμοποιήσει. — Μάλιστα, Μεγαλειότατε, είπε ο Βαλουκάγκα και υποκλίθηκε μια φορά ακόμα. Το προσωπικό του βασιλιά τον οδήγησε πάλι στο χωριό του, μεταφέροντας μαζί και το σίδερο για την κατασκευή του σιδεράνθρωπου. Τις μέρες και τις βδομάδες που ακολούθησαν ο σιδεράς έκανε ό,τι ήταν δυνατό για να βρει κάποιο τρόπο να ξεφύγει από τη βασιλική διαταγή. Ρώτησε όλους τους γνωστούς του, τους πιο λογικούς και πιο σοβαρούς, αλλά οι λύσεις τους δεν τον ικανοποίησαν καθόλου. Ένας του είπε να δωροδοκήσει τον μάγειρα να δηλητηριάσει τον βασιλιά, έτσι κι αλλιώς καταδικασμένος ήταν ο ίδιος, κι αν δεν πεθάνει ο βασιλιάς πρώτος, θα πεθάνει ο σιδεράς. Άλλος του είπε να καταφύγει κρυφά σε κάποια γειτονική χώρα. Άλλοι είχαν πρωτότυπες ιδέες, που όμως δεν του έδιναν πραγματική λύση, π.χ. ένας του είπε να πληρώσει κάποιον να κλειστεί μέσα στον σιδερένιο άνθρωπο και από εκεί να μιλάει, να τον κινάει κλπ.

214

Χρήστος Μαγγούτας

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________

Οι μέρες του σιδερά ήταν μετρημένες κι αυτός το ήξερε. Δεν έτρωγε, ούτε κοιμόταν και είχε γίνει πετσί και κόκαλο από την αδυναμία. Δεν είχε καμιά διάθεση για δουλειά και είχε πάρει τους δρόμους και τα βουνά πάνω στην απελπισία του. Κάποια μέρα, εκεί που γύριζε στο δάσος, συνάντησε έναν παλιό του φίλο, ο οποίος τα τελευταία χρόνια είχε τρελαθεί, είχε φύγει από το χωριό και έμενε μόνος τους στην ερημιά. Ο ξωμάχος τον είδε στενοχωρημένο και ζήτησε να μάθει τι του συμβαίνει. Ο Βαλουκάγκα, αναστενάζοντας, του εξήγησε τη δύσκολη θέση στην οποία βρισκόταν. Ο τρελός, αφού άκουσε προσεκτικά την υπόθεση, έμεινε σκεπτικός για κάμποση ώρα και ύστερα του είπε: — Μη σε νοιάζει, θα σου βρω εγώ τη λύση. — Σαν τι λύση; έκανε ο άλλος μην πολυπιστεύοντάς τον. — Πήγαινε στον βασιλιά και πες του ότι αυτή είναι ειδική κατασκευή θα χρειαστεί μερικά ειδικά υλικά για να πετύχει: ειδικό κάρβουνο και ειδικό νερό. Το ειδικό κάρβουνο, που θα πρέπει να είναι χίλια φορτώματα, θα προέρχεται από τρίχες του κεφαλιού και της γενειάδας των υπηκόων. Το ειδικό νερό πάλι, από το οποίο θα χρειαστούν εκατό κανάτες, θα πρέπει να είναι τα δάκρυα των κατοίκων. Μόλις σου δώσει αυτά τα υλικά θα μπορέσεις να επεξεργαστείς το μέταλλο στο κατάλληλο κάρβουνο και στην κατάλληλη θερμοκρασία που θα ελέγχεται από το υγρό, ώστε να φτιάξεις τον σιδεράνθρωπο. Ο σιδεράς πήγε στον βασιλιά και ζήτησε τα υλικά. Εκείνος έδωσε εντολή να συγκεντρωθούν το συντομότερο και να παραδοθούν στον τεχνίτη. Παρά τις προσπάθειες όμως μέσα έναν ολόκληρο χρόνο είχαν μαζευτεί μόνο πέντε-έξι φορτία κάρβουνο και μια μόνο κανάτα υγρό. — Δυστυχώς φαίνεται ότι δεν θα μπορέσω ποτέ να συγκεντρώσω τα υλικά που χρειάζεσαι, κι αν το πετύχω, θα πάρει τόσα χρόνια που δεν αξίζει τον κόπο. Γι’ αυτό σε απαλλάσσω από την υποχρέωση και σου επιτρέπω να γυρίσεις στο χωριό σου, αποφάσισε ο βασιλιάς. Ο Βαλουκάγκα δεν πίστευε στα αυτιά του. Γύρισε στο χωριό του και δεν ξέχασε ποτέ ότι την καλύτερη συμβουλή την πήρε από έναν τρελό που μπόρεσε να χτυπήσει το παράλογο με ένα άλλο παράλογο. Από εκείνη τη μέρα ποτέ δεν έλειψαν ρούχα και τροφή από τον ξωμάχο φίλο του. (Ουγκάντα)

Η Σοφία των Λαών, 111 θαυμάσιες ιστορίες από όλο τον κόσμο

215

82. Το αγόρι που χάθηκε Πριν από πολλά χρόνια ζούσε σ’ ένα κάστρο ένας πλούσιος ευγενής με τη γυναίκα του και το γιό του. Την παραμονή της γέννησης του παιδιού ο πατέρας είχε δει ένα πολύ παράξενο όνειρο: ονειρεύτηκε ότι του μίλησε η Μοίρα και του είπε ότι το παιδί θα μεγαλώσει και θα ζήσει ολόκληρη τη ζωή του μόνο αν μέχρι τα δώδεκα χρόνια του τα πόδια του δεν πατούσαν καθόλου τη γη. Ήταν πολύ παράξενο όνειρο και, μόλις γεννήθηκε το αγόρι, δόθηκε αμέσως εντολή σ’ όσους είχαν αναλάβει την ανατροφή του να προσέχουν σαν τα μάτια τους να μην ακουμπήσουν τα πόδια του παιδιού στο χώμα. Το αγοράκι μεγάλωνε, όλοι το φρόντιζαν και το αγαπούσαν και, σε λίγες μέρες, θα γιόρταζε τα δώδεκα χρόνια του και, συνεπώς, θα έληγε και η κατάρα της Μοίρας. Ο πατέρας ετοίμαζε μια λαμπρή γιορτή για τα γενέθλια του παιδιού για να δείξει τη μεγάλη χαρά του. Δυστυχώς όμως, την παραμονή των γενεθλίων, καθώς μια υπηρέτρια κρατούσε το αγόρι στα χέρια της, ακούστηκε ένας εκκωφαντικός θόρυβος και αυτή, αντιδρώντας μηχανικά και αυθόρμητα, άφησε κάτω το παιδί και πλησίασε στο παράθυρο να δει τι συμβαίνει. Στο μεταξύ ο θόρυβος είχε σταματήσει και, καθώς η υπηρέτρια γύρισε να πάρει το παιδί, είδε ότι αυτό είχε εξαφανιστεί. Έβαλε τις φωνές και σε λίγο μαζεύτηκε όλο το προσωπικό και άρχισε να ψάχνει για το παιδί, δυστυχώς χωρίς αποτέλεσμα. Δεν υπάρχουν λόγια να περιγράψουν τον πόνο των γονιών του. Ο πατέρας έστειλε ανθρώπους σε κάθε περιοχή της χώρας, μοίρασε χρήματα αριστερά και δεξιά, παρακαλούσε τους πάντες να ψάξουν για το παιδί του, αλλά τα ίχνη του είχαν χαθεί σαν να μην είχε υπάρξει ποτέ.

Πέρασαν σχεδόν δέκα χρόνια και κάποια μέρα ο άρχοντας έμαθε ότι σε ένα δωμάτιο του Κάστρου του ακούγονταν τη νύχτα παράξενες φωνές, βήματα και τριγμοί. Κανένας δεν τολμούσε να πλησιάσει τον χώρο αυτό και εκείνος, περίεργος να μάθει τι συμβαίνει, δήλωσε ότι θα δώσει τριακόσια χρυσά φλουριά σε όποιον μείνει όλη τη νύχτα στο δωμάτιο αυτό, που ήταν από τα πιο ωραία του Κάστρου, και το πρωί του δώσει αναφορά για το τι είδε και άκουσε.

216

Χρήστος Μαγγούτας

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________

Πολλοί, από τον πειρασμό τόσων χρημάτων, προσπάθησαν να πάρουν μέρος στην εξιχνίαση του μυστηρίου. Αλλά όταν πλησίαζαν μεσάνυχτα και οι κραυγές και οι τριγμοί δυνάμωναν, έκαναν μεταβολή και το έβαζαν στα πόδια προτιμώντας να χάσουν τα φλουριά, παρά να βρεθούν αντιμέτωποι με το πλάσμα αυτό που έβγαζε τέτοιες κραυγές. Κοντά στο κάστρο ζούσε μια χήρα μυλωνού με τις τρεις άφοβες κόρες της. Ήταν φτωχές και με δυσκολία κατάφερναν να τα βγάζουν πέρα με τα καθημερινά τους έξοδα. Όταν λοιπόν άκουσαν για τα τριακόσια φλουριά, είπε η μεγάλη αδελφή: — Μητέρα, εμείς είμαστε πάμφτωχες. Δεν έχουμε τίποτα να χάσουμε, ενώ μπορεί να κερδίσουμε τριακόσια φλουριά. Η μάνα στην αρχή είχε αντιρρήσεις, αλλά η φτώχεια την ανάγκασε να υποχωρήσει και στο τέλος έδωσε τη συγκατάθεσή της να μείνει η μεγάλη κόρη της ένα βράδυ στο στοιχειωμένο δωμάτιο. Η κοπέλα πήγε και βρήκε τον ευγενή και του είπε ότι θέλει να δοκιμάσει κι αυτή. — Είσαι σίγουρη ότι μπορείς να περάσεις μια νύχτα σε ένα δωμάτιο με φαντάσματα; ρώτησε εκείνος. — Θα προσπαθήσω. Αλλά επειδή πεινώ πολύ, θα ήθελες να μου δώσεις κάποια τρόφιμα για να φτιάξω δείπνο; Το αφεντικό έδωσε εντολή να της δώσουν δείπνο, όχι μόνο για ένα, αλλά για τρία άτομα. Έτσι η κοπέλα, κρατώντας τα τρόφιμα, μερικά καυσόξυλα και μια λαμπάδα μπήκε στο δωμάτιο μόλις είχε αρχίζει να σκοτεινιάζει. Άναψε το τζάκι, μαγείρεψε φαγητό, έστρωσε το κρεβάτι της και σχεδόν δεν κατάλαβε πότε ήρθε η ώρα που το μεγάλο ρολόι του Κάστρου χτύπησε μεσάνυχτα. Τη στιγμή εκείνη ακούστηκαν βήματα, το δωμάτιο άρχισε να τρέμει και κραυγές γέμισαν τον αέρα. Η κοπέλα έτρεχε από γωνία σε γωνία αλλά δεν είχε πού να κρυφτεί. Ξαφνικά παρουσιάστηκε μπροστά της ένας νέος. Πλησίασε, είδε το φαγητό και τη ρώτησε: — Για ποιον είναι αυτό το φαγητό; — Για μένα, είπε αυτή τρέμοντας. Το ευγενικό πρόσωπο του νέου μελαγχόλησε. Μετά ρώτησε: — Για ποιον είναι στρωμένο αυτό το τραπέζι; — Για μένα, ξαναείπε εκείνη.

Η Σοφία των Λαών, 111 θαυμάσιες ιστορίες από όλο τον κόσμο

217

Το πρόσωπο του νέου συσπάστηκε σαν από κάποιον εσωτερικό πόνο και αμέσως δάκρυα άρχισαν να τρέχουν στα μάγουλά του. Σε λίγο εξαφανίστηκε σαν να έγινε καπνός. Το πρωί η κοπέλα διηγήθηκε στον ιδιοκτήτη του Κάστρου όσα συνέβησαν, αλλά δεν είπε τίποτα για την εντύπωση που προκάλεσαν οι απαντήσεις της στον ξένο. Εκείνος τις έδωσε τα τριακόσια φλουριά, όπως ήταν η συμφωνία, γιατί, αν και δεν είχε λυθεί το μυστήριο, είχε κάτι μάθει γι’ αυτό. Την άλλη μέρα εμφανίστηκε η μεσαία κόρη για να δοκιμάσει την τύχη της στο στοιχειωμένο δωμάτιο, αφού όμως είχε μάθει από τη μεγαλύτερη αδελφή της τι να απαντάει στον ξένο. Της έδωσαν κι αυτής τρόφιμα και, αφού άναψε το τζάκι, μαγείρεψε, και έστρωσε το κρεβάτι της, περίμενε να χτυπήσει το ρολόι μεσάνυχτα. Η ιστορία επαναλήφτηκε με τον ίδιο ακριβώς τρόπο: τα βήματα, οι τριγμοί, οι κραυγές και έπειτα παρουσιάστηκε μπροστά της ο νέος: — Για ποιον είναι αυτό το φαγητό; — Για μένα, είπε σταθερά αυτή, όπως την είχε συμβουλέψει η μεγάλη αδελφή της. Το πρόσωπο του νέου μελαγχόλησε απότομα. Μετά ρώτησε: — Για ποιον είναι στρωμένο αυτό το τραπέζι; — Για μένα, ξαναείπε εκείνη. Το πρόσωπο του νέου συσπάστηκε από πόνο και δάκρυα άρχισαν να τρέχουν στα μάγουλά του. Σε λίγο εξαφανίστηκε. Το πρωί η μεσαία αδελφή διηγήθηκε στο αφεντικό τι είχε συμβεί, δεν είπε τίποτα για τα συναισθήματα του νέου, πήρε τα τριακόσια φλουριά και πήγε να εξηγήσει στη μικρή αδελφή της τι πρέπει να κάνει κι αυτή. Το άλλο βράδυ ζήτησε και η μικρότερη αδελφή να πάει στο στοιχειωμένο δωμάτιο. Η μητέρα της δεν ήθελε να την αφήσει, γιατί ήξερε ότι ήταν παράξενος και απρόβλεπτος χαρακτήρας, της εξήγησε ότι τώρα είχαν αρκετά χρήματα, αλλά η μικρή δεν ήθελε να ακούσει με τίποτα. Τελικά η μητέρα της υποχώρησε, σκεφτόμενη ότι αφού τίποτα κακό δεν συνέβη στις άλλες κόρες της, δεν θα συμβεί ούτε στη μικρότερη. Η νέα πήγε και βρήκε τον ιδιοκτήτη του Κάστρου και αυτός μετά από δισταγμούς, επειδή η εμπειρία της προηγούμενης βραδιάς δεν είχε προσθέσει τίποτα το καινούργιο, της επέτρεψε τελικά να μείνει τη νύχτα στο στοιχειωμένο δωμάτιο. Η κοπέλα μπήκε στο δωμάτιο, άναψε το τζάκι, μαγείρεψε και έστρωσε το κρεβάτι, όπως την είχαν συμβουλέψει οι

218

Χρήστος Μαγγούτας

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________

μεγαλύτερες αδελφές της. Τα μεσάνυχτα ακούστηκαν οι γνωστοί τρομακτικοί θόρυβοι και σε λίγο είδε μπροστά της τον νέο, ο οποίος τη ρώτησε: — Για ποιον είναι αυτό το φαγητό; Η κοπέλα ήξερε τι έπρεπε να απαντήσει, αλλά καθώς κοίταξε τον ξένο στα μάτια, είδε μέσα τους μια απέραντη μελαγχολία και έμεινε άφωνη. — Γιατί δεν απαντάς; Για ποιον έγινε αυτό το φαγητό; επέμεινε εκείνος. — Για μένα, είπε αυτή μηχανικά, αλλά βλέποντας τα θλιμμένα μάτια του, συμπλήρωσε: — Το έφτιαξα για μένα, αλλά είσαι καλοδεχούμενος κι εσύ, αν πεινάς. Η ένταση στο πρόσωπο του νέου φάνηκε να φεύγει. Ρώτησε πιο χαλαρωμένος τώρα: — Και για ποιον είναι στρωμένο αυτό το τραπέζι; — Για μένα, είπε εκείνη, αλλά αμέσως συμπλήρωσε: εκτός αν θέλεις να μου κάνεις παρέα να φάμε μαζί. Ένα πλατύ χαμόγελο φώτισε το πρόσωπο του νέου. — Και τη φωτιά αυτή για ποιον την έχεις ανάψει; — Για μένα, αλλά είναι πιο ωραίο να κάθεται κανείς κοντά στο τζάκι με παρέα. Ο νέος χτύπησε τα χέρια του με ενθουσιασμό: — Αν ήξερες με πόση χαρά δέχομαι την πρότασή σου! Κάθισαν στο τραπέζι και έφαγαν συζητώντας ήρεμα. Ύστερα βολεύτηκαν κοντά στο τζάκι και συνέχισαν την παρέα και τη συζήτησή τους επί ώρες. Κόντευε πια να ξημερώσει όταν ο νέος της είπε: — Νιώθω ότι νυστάζω, θα μπορούσα να κοιμηθώ στον καναπέ για λίγο; — Ο καναπές αυτός είναι για μένα και για κανέναν άλλον! του είπε πειράζοντάς τον εκείνη. Και, πριν προλάβει το πρόσωπο του νέου να σοβαρέψει, συμπλήρωσε γελώντας: — Είσαι φιλοξενούμενος και θα πρέπει να κοιμηθείς στο κρεβάτι. Σε λίγο κοιμόντουσαν βαθιά και οι δυο, ο νέος στο κρεβάτι, η κοπέλα στον καναπέ. Ξημέρωσε και ο ιδιοκτήτης του Κάστρου περίμενε να βγει η κοπέλα να του πει τα νέα. Οι ώρες περνούσαν και άρχισε να ανησυχεί. Τελικά πήρε την απόφαση και μπήκε ο ίδιος στο στοιχειωμένο δωμάτιο. Πόση ήταν η έκπληξή του, όχι όταν είδε την κοπέλα να κοιμάται στον καναπέ, αλλά στο κρεβάτι να κοιμάται ο γιος του που είχε χαθεί από τόσα χρόνια! Τον αγκάλιασε, έβαλε τις φωνές από τη χαρά του, ξεσήκωσε όλο το κάστρο και οι δυο πετάχτηκαν επάνω αγουροξυπνημένοι. Ο νέος χρειάστηκε

Η Σοφία των Λαών, 111 θαυμάσιες ιστορίες από όλο τον κόσμο

219

ώρα να εξηγήσει ότι η Μοίρα του τον είχε καταδικάσει να ζει σαν φάντασμα μέχρι να νοιαστεί γι’ αυτόν μια κοπέλα. Ο πατέρας αγκάλιασε την κοπέλα και δεν τον ένοιαζε καθόλου που ο γιος του θα παντρευόταν μια μυλωνοπούλα... (Ουκρανία)

220

Χρήστος Μαγγούτας

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________

83. Η Ντοράνη

Μια φορά κι έναν καιρό ζούσε ένας έμπορος αρωμάτων με την κόρη του Ντοράνη, την οποία υπεραγαπούσε. Η Ντοράνη είχε αχώριστη φίλη της μια νεράιδα και οι δυο τους περνούσαν τον περισσότερο καιρό μαζί, τραγουδώντας, χορεύοντας και παίζοντας. Η Ντοράνη ήταν μια πολύ όμορφη κοπέλα με κυριότερο χαρακτηριστικό της τα παράξενα μακριά ξανθά μαλλιά που είχαν το χρώμα του σιταριού και την ευωδιά του ρόδου. Ήταν όμως τόσο μακριά που ένιωθε ότι την ενοχλούσαν και γι’ αυτό, κάποια μέρα, ενώ λουζόταν με τη νεράιδα φίλη της στο ποτάμι, πήρε το ψαλίδι και τα κόντυνε. Άφησε τις κομμένες πλεξούδες να τις παρασύρει το νερό. Έτυχε εκείνη τη μέρα να έχει βγει κυνήγι ο γιος του μαχαραγιά. Είδε τις πλεξούδες που έπλεαν στο ποτάμι, τις έπιασε στα χέρια του, ένιωσε την ομορφιά τους και το ωραίο τους άρωμα. Γύρισε στο παλάτι, αλλά δεν μπορούσε να ησυχάσει και οι γονείς του άρχισαν να ανησυχούν για τον γιο τους. — Όχι δεν είμαι άρρωστος, τους είπε, αλλά θα αρρωστήσω αν δεν μάθω σε ποια ανήκουν αυτές οι χρυσές πλεξούδες.

Η Σοφία των Λαών, 111 θαυμάσιες ιστορίες από όλο τον κόσμο

221

Από κει και πέρα τα πράγματα ακολούθησαν τον δρόμο τους και δεν ήταν δύσκολο για τους ανθρώπους του μαχαραγιά να επισημάνουν την Ντοράνη, μια και τα μαλλιά της ήταν τόσο φημισμένα, όσο κι η ομορφιά της. Όταν λοιπόν ήρθαν οι απεσταλμένοι του μαχαραγιά και της ζήτησαν να παντρευτεί τον γιο του, αυτή είπε ότι θα βάλει έναν όρο για να δεχτεί: «Όλη τη μέρα θα μένω στο παλάτι, αλλά όταν νυχτώνει θα φεύγω και θα ξαναγυρίζω το πρωί». Ο μαχαραγιάς βρήκε τον όρο αυτόν παράξενο, αλλά τελικά σκέφτηκε ότι, μετά από λίγες μέρες, η νύφη του θα βαρεθεί να φεύγει από το παλάτι. Όσο για τον πρίγκιπα, αυτός δεν είχε καμιά απολύτως αντίρρηση ήταν κιόλας τόσο πολύ ερωτευμένος με την Ντοράνη, που θα δεχόταν όποιον όρο κι αν του έβαζε. Έγινε λοιπόν ο γάμος με όλη την πολυτέλεια και μεγαλοπρέπεια που ταιριάζει στα παραμύθια. Από την πρώτη κιόλας νύχτα όμως η νύφη έφυγε και δεν γύρισε παρά λίγο πριν από την ανατολή. Στην αρχή ο πρίγκιπας πίστεψε ότι αυτό δεν ήταν μεγάλο πρόβλημα, μια και θα την είχε κοντά του τη μέρα. Αλλά τη μέρα η Ντοράνη καθόταν απαθής και αμίλητη, με το κεφάλι στα χέρια και τα χέρια στα γόνατά της, σαν να μην υπήρχε τίποτα γύρω της. Παρά τις προσπάθειες του πρίγκιπα δεν έλεγε ούτε μια λέξη και έμοιαζε ότι δεν έκανε τίποτα άλλο παρά να περιμένει πότε θα νυχτώσει για να φύγει από το παλάτι και να γυρίσει χαρούμενη το πρωί -μια χαρά όμως που κοβόταν αμέσως μόλις πατούσε το πόδι της στο παλάτι. Δυστυχισμένος ο πρίγκιπας έκανε κάποια μέρα βόλτες στον μεγάλο κήπο του παλατιού, όταν συνάντησε ένα γέρο κηπουρό, ο οποίος τον ρώτησε: — Τι τρέχει, παιδί μου, γιατί είσαι τόσο μελαγχολικός; — Η γυναίκα που παντρεύτηκα και που είναι τόσο όμορφη όσο τα αστέρια του ουρανού, δεν μου μιλάει, δεν μου δίνει καμιά σημασία και κάθε βράδυ φεύγει και γυρίζει το πρωί. Ο γέρο-κηπουρός του είπε να περιμένει και σε λίγο ξαναγύρισε κρατώντας στο χέρι του πέντε-έξι μικρά σακουλάκια. — Το βράδυ, όταν η γυναίκα σου βγει από το παλάτι, άδειασε ένα σακουλάκι επάνω σου. Αυτό θα σε κάνει αόρατο και θα μπορέσεις να την παρακολουθήσεις χωρίς να σε δει. Ο νέος έκρυψε τα σακουλάκια στο τουρμπάνι του, ευχαρίστησε τον κηπουρό και περίμενε την ώρα που θα άρχιζε η παράξενη περιπέτεια. Μόλις νύχτωσε και η Ντοράνη βγήκε από το παλάτι, ο πρίγκιπας άδειασε ένα φακελάκι σκόνη πάνω του και έγινε αόρατος. Άρχισε να

222

Χρήστος Μαγγούτας

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________

περπατάει δίπλα της και χαιρόταν το λυγερό της περπάτημα και το άρωμα των μαλλιών της. Η Ντοράνη κατευθύνθηκε προς το πατρικό της σπίτι και σε λίγο,βρισκόταν στο δωμάτιό της. Εκεί, και ενώ ο πρίγκιπας παρακολουθούσε αόρατος, έβαλε δυο λεκάνες, τη μια με νερό και την άλλη με ροδόσταμο. Έλουσε τα μαλλιά της, φόρεσε το ωραιότερο φουστάνι της, στολίστηκε με τα κοσμήματα της και πήγε και κάθισε σε μια καρέκλα στην γωνία του δωματίου. — Πέταξε, καρέκλα, είπε και αργά αργά η καρέκλα άρχισε να σηκώνεται στον αέρα, να παίρνει στροφή και να βγαίνει από το παράθυρο. Ο πρίγκιπας μόλις πρόλαβε την τελευταία στιγμή να αρπαχτεί από το πόδι της καρέκλας, γιατί αλλιώς θα έχανε την κοπέλα. Πετώντας πάνω από την πόλη η καρέκλα κατευθύνθηκε προς το δάσος και σε λίγο είχε φτάσει στο σπίτι της νεράιδας, της παιδικής φίλης της. Η νεράιδα έκανε πολλές χαρές που την είδε αλλά της είπε: — Γιατί η καρέκλα σου πετάει στραβά απόψε; Μήπως το είπες στον άντρα σου; Η κοπέλα της απάντησε ότι δεν είχε πει τίποτα και οι δυο γυναίκες δεν έδωσαν συνέχεια στο περιστατικό. Ανέβηκε και η νεράιδα στην καρέκλα και σε λίγο βρίσκονταν πάλι στον ουρανό, ενώ ο πρίγκιπας μόλις που είχε προλάβει να αρπαχτεί από το πόδι της καρέκλας. Από εκεί πέταξαν στο σπίτι του Μεγάλου Μαχαραγιά, του αυτοκράτορα της απέραντης χώρας. Οι δυο κοπέλες τραγούδησαν, χόρεψαν και έπαιξαν με τον μαγικό αυλό και ο πρίγκιπας αισθάνθηκε ότι χαίρονταν πάρα πολύ την παρέα τους. Λίγο πριν να ξημερώσει ξανανέβηκαν στη μαγική καρέκλα, πέρασαν πρώτα από το σπίτι της νεράιδας και έπειτα από το πατρικό σπίτι της Ντοράνη. Εκεί η κοπέλα ξανάβαλε τα ρούχα που φορούσε στο παλάτι και, λίγο πριν ανατείλει ο ήλιος, περνούσε το κατώφλι του ανακτόρου, με τον πρίγκιπα να την ακολουθεί μερικά βήματα πιο πίσω. Μόλις μπήκε στο παλάτι ο πρίγκιπας ξαναέγινε ορατός και είπε στην κοπέλα: — Απόψε είδα ένα παράξενο όνειρο. Η Ντοράνη φαινόταν να μην τον ακούει καθόλου έχοντας τη γνωστή στάση: το κεφάλι στα χέρια και τα χέρια στο γόνατά της. Παρ’ όλα αυτά ο πρίγκιπας της διηγήθηκε με λεπτομέρεια ό,τι είχε δει στο ταξίδι τους. Όταν τελείωσε η Ντοράνη απλά τον κοίταξε, χωρίς να πει τίποτα αλλά σκέφτηκε: «Είναι δυνατόν να τα έχει ονειρευτεί όλα αυτά;».

Η Σοφία των Λαών, 111 θαυμάσιες ιστορίες από όλο τον κόσμο

223

Την άλλη νύχτα επαναλήφθηκε η ίδια ιστορία. Ο πρίγκιπας ξαναέγινε αόρατος και ακολούθησε τη νεαρή γυναίκα του και αυτή τη φορά ξανάγιναν τα ίδια πράγματα, οι δυο φίλες συναντήθηκαν, μόνο που του φάνηκε ότι η Ντοράνη τραγουδούσε, χόρευε και έπαιζε φλάουτο ακόμα πιο ωραία, χαιρόμενη τόσο πολύ την παρέα της. Όταν το πρωί γύρισαν στο παλάτι, ο πρίγκιπας είπε στην κοπέλα: — Απόψε είδα ένα πολύ παράξενο όνειρο, και της διηγήθηκε με λεπτομέρεια όσα είχε παρακολουθήσει. Η Ντοράνη, σηκώνοντας το κεφάλι από τα χέρια, τα χέρια από τα γόνατα, γύρισε στον άντρα της και του είπε: — Νομίζω ότι δεν τα είδες στο όνειρό σου, αλλά ότι ήσουν εκεί. — Ναι ήμουν εκεί, απάντησε αυτός, χαρούμενος που κατάφερε μετά από τόσο καιρό να της πάρει έστω μερικές λέξεις. — Γιατί όμως; Γιατί με παρακολουθείς, ενώ είχες συμφωνήσει ότι θα είμαι ελεύθερη να φεύγω κάθε βράδυ; ρώτησε η κοπέλα. — Γιατί σε αγαπώ, Ντοράνη, και το να είμαι μαζί σου είναι η μεγαλύτερη ευτυχία μου. Τα βλέφαρα της Ντοράνη ανοιγόκλεισαν μερικές φορές, αλλά δεν είπε τίποτα άλλο όλη τη μέρα. Όταν όμως άρχισε να νυχτώνει και ήταν έτοιμη να βγει από το παλάτι, είπε στον άντρα της: — Αν μ’ αγαπάς, όπως λες, δείξ’ το μου με το να μη με παρακολουθήσεις απόψε. — Σε αγαπώ και θα σου το δείξω, υποσχέθηκε εκείνος και πραγματικά έμεινε στο παλάτι. Όταν η νεράιδα είδε την φίλη της να έρχεται με την μαγική καρέκλα, της είπε: — Η καρέκλα πετάει τόσο στραβά που σίγουρα το έχεις πει στον άντρα σου. — Ναι το έχω πει, ομολόγησε εκείνη. Αυτή τη φορά η Ντοράνη ούτε να χορέψει, ούτε να τραγουδήσει, ούτε να παίξει φλάουτο είχε κέφι. — Μα τι σου συμβαίνει; τη ρώτησε η νεράιδα. — Καλή μου παιδική φίλη, τον αγαπώ, εξομολογήθηκε η κοπέλα. Όσο κι αν θέλουμε να κρατήσουμε ανέπαφα όσα κάναμε στην παιδική μας ηλικία, κάποτε τα πράγματα αλλάζουν. Σε αγαπώ και σένα και θα σε βλέπω όσο συχνά μπορώ, αλλά όχι κάθε βράδυ. Όταν η Ντοράνη έφτασε στο παλάτι το πρωί, ρώτησε τον άντρα της:

224

Χρήστος Μαγγούτας

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________

— Τι ονειρεύτηκες απόψε; Αυτός γέλασε τόσο χαρούμενος που έλαμψε το πρόσωπό του, γιατί ήταν η πρώτη φορά που η γυναίκα του του απηύθυνε μόνη της τον λόγο. — Έχω σταματήσει να ονειρεύομαι για το παρελθόν και αρχίζω να ονειρεύομαι πόσο ευτυχισμένη θα είναι η ζωή μας στο μέλλον. Δεν είπαν τίποτα άλλο αλλά φάνηκε σαν η κοπέλα να τον κοίταξε με λατρεία. Άρχισε να νυχτώνει, να βγαίνουν τα πρώτα αστέρια κι ο πρίγκιπας παραξενεύτηκε: — Ντοράνη, δεν θα φύγεις απόψε; Αυτή άνοιξε τα χέρια και τον αγκάλιασε: — Δεν θα φύγω ούτε απόψε, ούτε για πολύ καιρό αρκεί να με θέλεις κι εσύ. Τώρα ξέρω ότι δεν μπορούμε να ζούμε την παλιά και τη νέα ζωή μας την ίδια στιγμή, αλλά και πάλι δεν μπορούμε και δεν πρέπει να ξεκόψουμε εντελώς. Πάντως θα είμαι εδώ πολύ περισσότερες νύχτες από όσες θα λείπω, γιατί μαζί σου έμαθα ότι ο έρωτας μπορεί να έχει μαγεία περισσότερη και από την ίδια τη μαγεία! (Πακιστάν) Εικόνα: Έφη Εμμανουηλίδη

Η Σοφία των Λαών, 111 θαυμάσιες ιστορίες από όλο τον κόσμο

225

84. Ο γάτος που αγίασε Πολλές φορές κάποιοι μύθοι φαίνονται να έχουν γραφτεί από κάποιον λαό για έναν άλλο λαό, όπως αυτός του «γάτου που αγίασε». Ένας γάτος ζούσε σε ένα χωριό, αλλά καθώς με τον καιρό έφαγε όλα τα ποντίκια, αναγκάστηκε να κινηθεί στα χωράφια και στο δάσος. Μια μέρα, φορώντας ένα μεγάλο χαϊμαλί στον λαιμό του, στάθηκε μπροστά στη φωλιά ενός αρουραίου και άρχισε να χρουχρουνίζει. Ο ποντικός έβγαλε λίγο το κεφάλι του από την τρύπα, αλλά μόλις είδε τον γάτο το ξανάχωσε μέσα. — Γιατί φεύγεις; τον ρώτησε με μελιστάλαχτη φωνή ο γάτος. Δεν βλέπεις ότι έρχομαι από τους αγίους τόπους, ότι έχω γίνει χατζής, φοράω χαϊμαλί, κρατάω κομποσκοίνι και όλη την ώρα ψέλνω ιερούς ύμνους; — Το σόι σου κυνηγά τη ράτσα μου από αιώνες, πώς θέλεις να πιστέψω ότι άλλαξες τώρα; — Ω, πόσο δίκιο έχεις! αναστέναξε βαθιά θλιμμένος ο γάτος. Ναι, υπήρξα μεγάλος αμαρτωλός, αλλά πήγα στους άγιους τόπους, ζήτησα συγχώρεση και τώρα είμαι εντελώς άλλος γάτος. Δεν βλέπεις το χαϊμαλί γύρω από τον λαιμό μου; Είναι για να μου θυμίζει να ψέλνω συνεχώς και να ζητώ άφεση των αμαρτιών μου. Αλλά αφού ο αναμάρτητος Αλλάχ τα συγχωρεί όλα, δεν θα ‘πρεπε κι εμείς οι αμαρτωλοί να συγχωρούμε ο ένας τον άλλο; — Πολύ ωραία τα λες, ομολόγησε το ποντίκι. — Κάποτε όλοι ανακαλύπτουμε τον σωστό δρόμο. Θα ήθελα μόνο από σένα να μιλήσεις και στους άλλους αρουραίους να έρθουν εδώ να τους ζητήσω και προσωπικά συγνώμη, είπε ο γάτος και χρουχρούνισε μια ευλογία. Ο αρουραίος, από στοά σε στοά, ειδοποίησε σύντομα και τους άλλους και κάλεσαν γενική συνέλευση. Επακολούθησε μια θυελλώδης συνεδρίαση, όπου τελικά αποφασίστηκε ότι θα ήταν καλό να δώσουν στον γάτο την ευκαιρία να ζητήσει συγχώρεση, αλλά, παράλληλα, θα ήταν σοφό να πήγαινε εκεί ως αντιπρόσωπος ο πιο γρήγορος και έμπειρος ποντικός. Πραγματικά ο ποντικός πήγε και βρήκε τον γάτο, αλλά κρατούσε πάντα απόσταση ασφαλείας, όσο εκείνος τον ευλογούσε. Ο γάτος πήρε το πιο μειλίχιο ύφος που μπορούσε, ελπίζοντας ότι σε λίγο θα ξεφοβόντουσαν και οι άλλοι αρουραίοι και θα έβγαιναν από τις τρύπες τους. Αλλά η ώρα περνούσε, η κοιλιά του άρχισε να γουργουρίζει δυνατότερα από τις ψαλμωδίες του και οι μύες του άρχισαν να συσπώνται καθώς ήταν έτοιμος να ορμήσει. Ο αρουραίος

226

Χρήστος Μαγγούτας

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________

όμως ήταν πραγματικά έμπειρος, το κατάλαβε και φρόντισε να βρεθεί πάλι σε απόσταση ασφαλείας. — Μα καλά, γιατί απομακρύνεσαι; έκανε έκπληκτος ο γάτος. Δεν σου αρέσουν οι ψαλμωδίες και οι προσευχές μου; — Παραδέχομαι ότι έμαθες πολλά και θαυμάσια πράγματα εκεί που πήγες να ασκητέψεις: να ψέλνεις ωραία και να προσεύχεσαι σαν ευλαβικός χότζας. Εκείνο όμως που δεν κατάφερες να ξεμάθεις είναι να ορμάς στα ποντίκια. Και ξαναγύρισε στη σύναξη για να την ενημερώσει για τις εξελίξεις. “The Cat as Holy Man” από το FolkLore of the Holy Land: Moslem, Christian and Jewish του J.H. Hanauer, London: The Sheldon Press, πρώτη έκδοση 1907, No copyright notice. (Παλαιστίνη)

Η Σοφία των Λαών, 111 θαυμάσιες ιστορίες από όλο τον κόσμο

227

85. Οι τρεις σοφές συμβουλές

Μια μέρα ένας πλούσιος, καθώς έκανε βόλτα στον κήπο του, είδε ένα μικρό πουλί πιασμένο στις ιξόβεργες. — Καλέ μου άνθρωπε, τον παρακάλεσε εκείνο, δώσε μου την ελευθερία μου και θα σου δώσω για ανταμοιβή τρεις σοφές συμβουλές. Άλλωστε είμαι τόσο μικρό που δεν αξίζω να με φας, όσο από φωνή, μάλλον θα σε ενοχλεί, παρά θα σε ευχαριστεί, το κελάηδημά μου. Ο άνθρωπος σκέφτηκε την πρόταση του πουλιού. Πραγματικά ήταν μισή χούφτα όλο κι όλο και από φωνή, οι κότες κελαηδούσαν καλύτερα. — Εντάξει, πες μου τις τρεις συμβουλές και θα σου δώσω την ελευθερία σου, συμφώνησε. — Άκουσε λοιπόν προσεκτικά για να ωφεληθείς από τις συμβουλές που είναι πραγματικά σοφές γιατί τις είχα ακούσει από μια κουκουβάγια. Πρώτο: Μη στενοχωριέσαι για τα περασμένα. Δεύτερο: Μην κυνηγάς το ανέφικτο. Και τρίτο: Μην πιστεύεις στο απίστευτο.

228

Χρήστος Μαγγούτας

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________

Οι συμβουλές φάνηκαν πραγματικά σοφές στον πλούσιο και άφησε το πουλί ελεύθερο. Αυτό πέταξε στην κορυφή ενός δέντρου και από εκεί έβαλε τα γέλια. — Γιατί γελάς; ρώτησε ο πλούσιος. — Γελώ με την αφέλεια των ανθρώπων που πιστεύουν ότι είναι έξυπνοι και σοφοί, ενώ στην πράξη είναι από τα πιο χαζά και ανώριμα πλάσματα. Εσύ, για παράδειγμα, μου έδωσες την ελευθερία για τρεις συμβουλές, ενώ θα μπορούσες να ζητήσεις πολύ περισσότερα. — Δηλαδή τι άλλο θα μπορούσα να ζητήσω από ένα μικρό και κακόφωνο πουλί σαν εσένα; — Αν ενδιαφερόσουν πιο πολύ, θα είχες μάθει ότι μέσα στην κοιλιά μου έχω ένα διαμάντι μεγάλο όσο το αυγό της κότας. Καταλαβαίνεις ότι έχει τεράστια αξία και θα μπορούσε να σε κάνει από τους πιο πλούσιους ανθρώπους του κόσμου. Ο άνθρωπος στενοχωρήθηκε πολύ όταν το άκουσε αυτό γιατί, εκτός από πλούσιος, ήταν και φιλάργυρος. Αφού σκέφτηκε κάμποση ώρα είπε στο πουλί: — Νομίζεις ότι είσαι ευτυχισμένο γιατί σου χάρισα την ελευθερία. Ξεχνάς όμως ότι σε λίγο θα χειμωνιάσει, θα ξεπαγιάζεις και θα πεινάς στον κήπο και τότε θα έρθεις και θα με παρακαλάς να σε πάρω μέσα στο σπίτι να γλιτώσεις από το κρύο και την πείνα και δεν θα σε νοιάζει που θα χάσεις την ελευθερία σου. Τι θα την κάνεις την ελευθερία αν βασανίζεσαι τόσο; Το πουλί συνέχισε να γελάει. — Τώρα γιατί γελάς; ρώτησε ο άνθρωπος. — Μου κάνει εντύπωση η αφέλειά σου. Πριν από λίγο με άφησες ελεύθερο για να σου δώσω τρεις σοφές συμβουλές, τις οποίες όμως ξέχασες αμέσως. Σου είπα να μη λυπάσαι για το κακό που έγινε κι όμως εσύ στενοχωριέσαι που έχασες το διαμάντι. Σε συμβούλεψα να μην κυνηγάς το ανέφικτο κι όμως εσύ είσαι ικανός να μου πεις οποιοδήποτε παραμύθι για να με σκλαβώσεις, ενώ θα έπρεπε να ξέρεις ότι ποτέ δεν θα θελήσω να χάσω την ελευθερία μου. Και τελευταίο σε συμβούλεψα να μην πιστεύεις κάτι που είναι απίστευτο κι όμως εσύ είσαι ικανός να πιστέψεις ότι μέσα στην κοιλιά μου έχω ένα διαμάντι μεγάλο σαν αυτό κότας, ενώ όλο μου το σώμα είναι μικρότερο από αυγό. Γι’ αυτό λέω ότι οι άνθρωποι είναι χαζοί και ανώριμοι. Και λέγοντας αυτά πέταξε ψηλά και χάθηκε στον ορίζοντα. (Περού) Εικόνα: Ιουλία Στεργίου

Η Σοφία των Λαών, 111 θαυμάσιες ιστορίες από όλο τον κόσμο

229

86. Τρεις βαριές πέτρες Ο δερβίσης Μπεν Αχμέτ ήταν από τους πιο πλούσιους ανθρώπους της Ανατολής, αλλά κάποια εποχή αποφάσισε να τα εγκαταλείψει όλα και να ζήσει ασκητικά στην έρημο, σε μια περιοχή με βράχους και άμμο. Για σπίτι του είχε μια σπηλιά και για μοναδική του τροφή ρίζες και λίγα φρούτα που μπορούσε να παράγει ένα τόσο αφιλόξενο μέρος. Παρά τις δύσκολες συνθήκες τις οποίες είχε διαλέξει, ο Μπεν Αχμέτ ήταν τόσο ευτυχισμένος, όσο δεν ήταν ποτέ στη ζωή του. Η φήμη του είχε απλωθεί σ’ όλη τη χώρα και πολλοί ήταν αυτοί, ακόμα και μεγιστάνες και ηγεμόνες, που πήγαιναν να ζητήσουν τη συμβουλή του για κάποιο πρόβλημά τους ή τη βοήθειά του στη θεραπεία κάποιας αρρώστιας, μια και φημιζόταν και ως εξαιρετικός γιατρός. Στην ίδια περιοχή είχε το λημέρι του και ο διαβόητος λήσταρχος Άκαμπα. Είχε κάτω από τις διαταγές του πολλούς κακοποιούς. Από τις ληστείες του αυτές είχε γίνει από τους πιο πλούσιους ανθρώπους της χώρας. Δεν ήταν λίγες οι φορές που οι δρόμοι των δυο αντρών είχαν διασταυρωθεί. Κάποτε του είχε φέρει να περιποιηθεί κάποιους λαβωμένους, αλλά άλλες φορές η συνάντηση τους ήταν εντελώς τυχαία. Πάντως ο Άκαμπα φοβόταν ή σεβόταν τον Μπεν Αχμέτ και ποτέ δεν τον είχε βλάψει. Έτσι τυχαία ήταν και αυτή τους η συνάντηση σε έναν πετρώδη ανηφορικό δρόμο: ο δερβίσης χαρούμενος, ξέγνοιαστος και ευτυχισμένος παρά τα γερατειά του, κι ο Άκαμπα βλοσυρός, συλλογισμένος κι ανήσυχος, παρά τα νιάτα και τα πλούτη του. Αυτή η αντίθεση έκανε εντύπωση στον αρχηγό των κλεφτών και, μια και τόσοι έρχονταν από μακριά για να ζητήσουν συμβουλές, γιατί να μην έκανε κι αυτός το ίδιο που ζούσε κοντά του; — Γέροντα, θα ‘θελα τη γνώμη σου σε κάτι που με βασανίζει. Αν βέβαια έχεις χρόνο και διάθεση. — Χρόνο έχω όσο ζω. Όσο για διάθεση, έχω πάντα, γιατί ποτέ δεν ξέρω πότε θα είναι η καταλληλότερη στιγμή για το καλό. — Γέροντα, έχω εκατοντάδες άντρες στις προσταγές μου, έχω άπειρα πλούτη κρυμμένα στις σπηλιές, έχω δούλες και δούλους όσους θέλω, έχω τεράστια δύναμη. Αλλά δεν είμαι ευτυχισμένος. Τι μου λείπει; — Θα σου πω αμέσως τι σου λείπει, είπε ο Μπεν Αχμέτ, καθώς ανέβαιναν τον βραχώδη λόφο. Και γυρίζοντας στα πρωτοπαλίκαρα, που πάντα συνόδευαν το ληστή, τους είπε:

230

Χρήστος Μαγγούτας

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________

— Σηκώστε αυτές τις τρεις μεγάλες πέτρες και φορτώστε τις στην πλάτη του αρχηγού σας για να ανεβούμε στην κορυφή του λόφου. Ο Άκαμπα έκανε νόημα στα παλικάρια του να εκτελέσουν την παράξενη εντολή του γέροντα. Το βάρος όμως ήταν πολύ, ο ανήφορος απότομος κι ο αρχιληστής ένιωσε τα πόδια του να λυγίζουν μετά από μερικά βήματα. — Δεν μπορώ να προχωρήσω άλλο με τόσο βάρος, Μπεν Αχμέτ, είπε. — Πάρτε του μία από τις πέτρες για να ξαλαφρώσει λίγο, είπε ο Αχμέτ. Ο ληστής ένιωσε αμέσως καλύτερα και άρχισε να προχωράει προς την κορυφή του λόφου φορτωμένος τις δυο πέτρες. Σε λίγο όμως εγκατέλειψε πάλι. — Είναι πολύ βαριές, δεν μπορώ να προχωρήσω. Εσύ δεν θα μπορούσες να κάνεις ούτε ένα βήμα με τόσο βάρος. — Καθόλου δεν αμφιβάλλω γι’ αυτό. Πάρτε του άλλη μια πέτρα, είπε ο ασκητής. Πραγματικά ο ληστής με μια μόνο πέτρα ένιωσε πολύ πιο ανάλαφρος, τουλάχιστον για λίγο. Γιατί ύστερα άρχισε πάλι να αγκομαχά από το βάρος και να γκρινιάζει ότι δεν μπορεί να προχωρήσει γρήγορα. — Πέταξέ την κι αυτή την πέτρα και ακολούθα με, του είπε. Ο Άκαμπα πέταξε και την τελευταία πέτρα και ένιωσε ανάλαφρος σαν πουλί. Σε λίγο έφτασαν στην κορυφή του λόφου. — Παιδί μου, με ρώτησες, σου απαντώ: όπως όλοι μας, έτσι κι εσύ έχεις τα φορτία σου που κουβαλάς –μου τα ονόμασες πιο πριν. Αυτά δεν σε αφήνουν να προχωρήσεις, σε εξαντλούν, σε απομυζούν, σε εμποδίζουν να νιώσεις ευτυχισμένος και χαρούμενος. Πέταξέ τα και θα φτερουγίζεις σαν πουλί. (Περσία)

Η Σοφία των Λαών, 111 θαυμάσιες ιστορίες από όλο τον κόσμο

231

87. Ο «αδελφός» Ζούσε κάποτε ένα αγόρι που ήταν πολύ βρώμικο και άτσαλο. Πετούσε τα βιβλία και τα πράγματά του στο πάτωμα, ποτέ δεν καθάριζε τα παπούτσια του από τις λάσπες ή τα χιόνια όταν έμπαινε στο σπίτι είχε πάντα τα ρούχα του βρώμικα από μπογιές, από σάλτσες και χώματα. — Δεν αντέχεσαι άλλο! του είπε μια μέρα νευριασμένη μια μικρή νεράιδα. Αυτό το δωμάτιο βρωμάει κυριολεκτικά. Και μ’ όλο που δεν είναι δική μου δουλειά, θα το καθαρίσω, γιατί δεν αντέχω να το βλέπω τόσο βρώμικο. Πήγαινε στον κήπο να βρεις το αδελφάκι σου μέχρι να τελειώσω . — Ποιο αδελφάκι μου; Δεν έχω αδελφάκι! είπε το παιδί. — Έχεις, αλλά δεν το ξέρεις, έκανε παράξενα η νεράιδα. Σε ξέρει αυτό όμως και θα σου μιλήσει όταν σε δει. — Δεν καταλαβαίνω τι θες να πεις, είπε το παιδί, αλλά, παρ’ όλα αυτά, βγήκε στον κήπο. Τη στιγμή εκείνη ένα σκιουράκι πηδούσε σε ένα χαμηλό κλαδί. — Μήπως είσαι το αδελφάκι μου; ρώτησε το αγόρι. — Ελπίζω όχι! παραξενεύτηκε εκείνο. Η γούνα μου είναι καθαρή και μαλακιά, η φωλιά μου πεντακάθαρη. Κάθε πράγμα βρίσκεται στη θέση του. Γιατί με βρίζεις λέγοντάς με αδελφό; Το σκιουράκι πήδησε από κλαδί σε κλαδί και εξαφανίστηκε στο δέντρο. Σε λίγο πέρασε μπροστά του μια πάπια. — Μήπως είσαι εσύ το αδελφάκι μου; τη ρώτησε το αγόρι. — Ασφαλώς όχι! έκανε αυτή νευριασμένη. Δεν υπάρχει καθαρότερο πλάσμα στον κήπο από μένα. Τα φτερά μου είναι πάντα καθαρά, γυαλισμένα και στρωμένα και τα αυγά μου ωραία και πεντακάθαρα. Ακούς να με πει αδελφή του! κι έφυγε θυμωμένη. Πιο κάτω είδε μια γάτα. — Μήπως είσαι το αδελφάκι μου; ρώτησε δειλά το παιδί. — Θα ‘χεις καιρό να κοιταχτείς στον καθρέφτη. Νίβομαι συνέχεια από το πρωί, ενώ εσύ ποιος ξέρει πόσο καιρό έχεις να ‘ρθεις σε επαφή με νερό. Ευτυχώς δεν έχω συγγενείς σαν εσένα, είπε η γάτα και συνέχισε το πλύσιμό της. Εκείνη τη στιγμή πετάχτηκε τρέχοντας ένα γουρουνάκι από το βάθος του κήπου. Το αγόρι δεν ήθελε να κάνει την ίδια ερώτηση στο γουρούνι, αλλά δεν πρόλαβε.

232

Χρήστος Μαγγούτας

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________

— Αγαπημένε μου αδελφούλη, σε έψαχνα! έκανε καταχαρούμενο το γουρούνι. — Δεν είμαι αδελφούλης σου, διαμαρτυρήθηκε το αγόρι. — Πώς δεν είσαι! Και μόλις που ανακάλυψα ένα λασπαριό στην άκρη του κήπου που θα το ευχαριστηθούμε. — Δεν μου αρέσει να κυλιέμαι στις λάσπες..., έκανε το αγόρι. — Τι μου λες τώρα; Για κοίτα τα χέρια σου, τα πόδια σου, και τα ρούχα σου και θα δεις πόση λάσπη έχεις πάνω σου. Ύστερα θα πάμε και θα φάμε πλύματα... — Δεν μου αρέσουν τα πλύματα, διαμαρτυρήθηκε το παιδί. Εκείνη τη στιγμή ήρθε κοντά του η νεράιδα. — Το δωμάτιό σου είναι πεντακάθαρο, είπε στο παιδί. Αποφάσισε αν θα έρθεις στο σπίτι και θα διατηρήσεις τάξη και καθαριότητα ή αν θα μείνεις με τον αδελφό σου, το γουρουνόπουλο. — Θα έρθω μαζί σου, είπε αποφασιστικά το αγόρι. Το γουρούνι γρύλισε: — Ίσως είναι καλύτερα έτσι. Θα έχω μια ολόκληρη γουρουνοκυλίστρα μόνο μου! (Πολωνία)

Η Σοφία των Λαών, 111 θαυμάσιες ιστορίες από όλο τον κόσμο

233

88. Ο ζητιάνος και η Τύχη Ένας ζητιάνος καθόταν στα σκαλιά ενός μεγάλου αρχοντικού σε κάποια πόλη της Ρωσίας και ζητιάνευε. «Γιατί οι άνθρωποι είναι τόσο αχόρταγοι;» σκεφτόταν. «Πάρε σαν παράδειγμα τον πρώην ιδιοκτήτη του σπιτιού αυτού. Είχε τεράστιες φυτείες ρυζιού, πολλά λεφτά στις τράπεζες, θα μπορούσε να ζήσει πλούσια όλη τη ζωή του και να αφήσει τεράστια κληρονομιά στα παιδιά και στα εγγόνια του. Κι όμως η απληστία του τον οδήγησε στο να αγοράσει καράβια για να κάνει εξαγωγές και σε άλλες χώρες. Κάποια στιγμή τα καράβια του βούλιαξαν και τα έχασε όλα. Αναγκάστηκε να πουλήσει το σπίτι του στον τωρινό ιδιοκτήτη που βέβαια δεν είναι λιγότερο αχόρταγος. Κοίταξε όμως εμένα: η μόνη μου περιουσία είναι τα ρούχα που φορώ και αυτό το παλιό καπέλο που χρησιμοποιώ και σαν σακούλι. Το μόνο που θα επιθυμούσα, θα ήταν κάτι να τρώω, στέγη να κοιμάμαι και θα ήμουν ευτυχισμένος». Καθώς μονολογούσε έτσι τον άκουσε η Τύχη: — Μιλάς τόσο σοφά, του είπε, που θα ήθελα να σου δώσω μια ευκαιρία να γίνεις πλούσιος. Με μια συμφωνία όμως: όσα από τα χρυσά νομίσματα μείνουν στο καπέλο είναι δικά σου, όσα πέσουν έξω, χάνονται για πάντα. Κατάλαβες; — Πώς δεν κατάλαβα; έκανε αυτός μην πιστεύοντας στην απρόσμενη τύχη του. Θα προσέξω να μην πέσει κανένα έξω. Η Τύχη έκανε μια μαγική κίνηση και από τις παλάμες της άρχισαν να πέφτουν βροχή τα χρυσά νομίσματα μέσα στο παλιό καπέλο του ζητιάνου. — Φτάνουν αυτά; ρώτησε μόλις τα νομίσματα είχαν φτάσει σχεδόν ως τη μέση. — Ρίξε κάμποσα ακόμα, έκανε εκείνος. Η Τύχη έριξε αρκετά νομίσματα ακόμα. — Νομίζω ότι τώρα φτάνουν, του είπε. Με τα χρήματα που έχεις μπορείς να αγοράσεις ένα ακριβό σπίτι και δεν θα χρειάζεται να ζητιανεύεις ή να δουλεύεις. — Όχι, όχι, χωράει κάμποσα ακόμα, έκανε εκείνος. Η γυναίκα έριξε ακόμα μερικά νομίσματα. — Το καπέλο σου είναι παλιό, μπορεί να σπάσει, τον προειδοποίησε. Και με αυτά που έχεις τώρα είσαι από τους πιο πλούσιους ανθρώπους της χώρας. — Μη σε νοιάζει, το καπέλο αντέχει ακόμα, έκανε εκείνος με πάθος στη φωνή του.

234

Χρήστος Μαγγούτας

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________

Η Τύχη του έριξε και άλλα νομίσματα. Τώρα το καπέλο ήταν γεμάτο και άρχισε να τρίζει από το πολύ βάρος. — Σταματώ τώρα, του είπε η Τύχη. Το καπέλο σου θα σπάσει αν ρίξω έστω λίγα νομίσματα ακόμα. Ήδη είσαι ο πιο πλούσιος άνθρωπος στον κόσμο. — Ρίξε, ρίξε, χωράει μερικά νομίσματα ακόμα, είπε εκείνος. Η Τύχη κούνησε το κεφάλι και έριξε μερικά ακόμα νομίσματα. Ξαφνικά το παλιό καπέλο σκίστηκε, τα νομίσματα έπεσαν όλα στα σκαλιά, και χάθηκαν σαν αέρας. Μαζί τους χάθηκε και η Τύχη. Ο ζητιάνος έμεινε κρατώντας το άδειο, σκισμένο, άχρηστο καπέλο. Είχε χάσει τη μεγάλη ευκαιρία. Κι ήταν πιο φτωχός από πριν. Τώρα δεν είχε καν καπέλο. (Ρωσία)

Η Σοφία των Λαών, 111 θαυμάσιες ιστορίες από όλο τον κόσμο

235

89. Οι τρεις ερωτήσεις

Ζούσε κάποτε ένας τσάρος που ήθελε να μάθει τις απαντήσεις σε τρεις σπουδαίες ερωτήσεις, πιστεύοντας ότι έτσι θα έβρισκε την ευτυχία, αλλά και ότι θα γινόταν καλύτερος ως ηγέτης. Κάλεσε λοιπόν όλους τους σοφούς της χώρας και τους υπέβαλε τις ερωτήσεις αυτές: Πότε είναι η καταλληλότερη στιγμή να κάνει κάτι; Ποιούς ανθρώπους να ακούει και ποιούς να αποφεύγει; Και ποιο είναι το πιο σπουδαίο πράγμα που πρέπει να κάνει; Δυστυχώς οι σοφοί δεν κατάφεραν να απαντήσουν στις ερωτήσεις αυτές κι αυτό απογοήτευσε τον τσάρο. Είχε ακούσει όμως ότι σε κάποια μακρινή επαρχία ζούσε ένας ερημίτης που ήταν ο πιο σοφός άνθρωπος του κόσμου. Δεν έχασε καιρό ο βασιλιάς, ντύθηκε με απλά ρούχα και πήγε να συναντήσει τον ερημίτη. Όταν πλησίασε, άφησε τη συνοδεία του κάπως μακριά από τη σπηλιά και πήγε μόνος του να δει τον σοφό γέρο.

236

Χρήστος Μαγγούτας

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________

Τον βρήκε να σκάβει μια βραγιά και να αγκομαχάει από την προσπάθεια. Αφού τον χαιρέτισε, του ζήτησε να του απαντήσει στις τρεις ερωτήσεις. Πότε είναι η καταλληλότερη στιγμή να κάνει κάτι; Ποιούς ανθρώπους να ακούει και ποιούς να αποφεύγει; Και ποιο είναι το πιο σπουδαίο πράγμα που πρέπει να κάνει; Ο ερημίτης φάνηκε σαν να μην τον άκουσε καθόλου και συνέχισε το σκάψιμο. — Είναι κουρασμένος ο κακόμοιρος, ας τον βοηθήσω λιγάκι, είπε ο βασιλιάς και του ζήτησε τη σκεπαρνιά για να συνεχίσει αυτός το σκάψιμο. Ο ερημίτης τον ευχαρίστησε και κάθισε να ξεκουραστεί. Όταν είχε σκάψει δυο τρεις βραγιές, ο βασιλιάς ξαναείπε: — Αρχίζει να νυχτώνει και πρέπει να ψάξω για κατάλυμα για τη νύχτα. Θα εκτιμούσα πολύ αν η σοφία σου μου απαντούσε στις τρεις αυτές ερωτήσεις. — Νομίζω ότι έχουμε επισκέπτη, είπε ο ερημίτης σαν να μην τον άκουσε. Για να δούμε τι θέλει. Πραγματικά σε λίγο είδαν να πλησιάζει από το δάσος κάποιος γενειοφόρος κρατώντας τα χέρια του στο πλευρό του, το οποίο ήταν γεμάτο αίματα. Μόλις έφτασε κοντά τους, έπεσε εξαντλημένος στα πόδια τους. Ο βασιλιάς έβγαλε το πουκάμισο του ξένου και είδε μια μεγάλη πληγή να χάσκει. Με τη βοήθεια του ερημίτη έπλυνε το τραύμα, έβαλε κάποια βοτάνια που του έδωσε ο γέροντας και έδεσε πάλι την πληγή για να σταματήσει το αίμα. Έδωσε νερό στον πληγωμένο, ο οποίος το ρούφηξε άπληστα και φάνηκε να συνέρχεται. — Δεν με γνωρίζεις, είπε ο ξένος στο βασιλιά, αλλά εγώ σε ξέρω πολύ καλά. Σε παρακολουθώ από μέρες. Είδα ότι άφησες τη συνοδεία σου για να έρθεις μόνος σου στον ερημίτη και σου είχα στήσει ενέδρα για να σε σκοτώσω, όταν θα επέστρεφες. Είδα όμως ότι αργούσες πολύ και βγήκα από το δάσος να δω τι συνέβαινε. Έπεσα πάνω στη συνοδεία σου και ένας από αυτούς με γνώρισε και με τραυμάτισε. Έτρεξα εδώ ζητώντας βοήθεια και πρέπει να πω ότι χωρίς εσένα θα ήμουν τώρα νεκρός. Σου χρωστώ τη ζωή μου και, αν με συγχωρέσεις, σου υπόσχομαι να σε υπηρετώ στο μέλλον. Ο βασιλιάς τον συγχώρεσε και του υποσχέθηκε ότι, μόλις συναντήσουν τη συνοδεία του, θα τον φροντίσει ο γιατρός του ώστε να θεραπευτεί γρήγορα. Την ίδια στιγμή ο ερημίτης φύτευε σπόρους στις πρασιές που μόλις είχαν σκάψει. Πριν να φύγει, ο βασιλιάς έκανε μια τελευταία απόπειρα:

Η Σοφία των Λαών, 111 θαυμάσιες ιστορίες από όλο τον κόσμο

237

— Για τελευταία φορά σε παρακαλώ να μου απαντήσεις στις τρεις ερωτήσεις μου, είπε στον ερημίτη. Εκείνος μόλις έριξε στο χώμα και τον τελευταίο σπόρο, του είπε: — Σου έχω κιόλας απαντήσει! — Μας πώς; — Όταν ήρθες και άρχισες να με βοηθάς στο σκάψιμο, ήταν η πιο κατάλληλη στιγμή, έτσι καθυστέρησες και δεν σε βρήκε ο δολοφόνος. Όταν τον περιποιήθηκες ήταν το κατάλληλο πρόσωπο, γιατί έναν εχθρό τον έκανες φίλο. Και ο πιο κατάλληλος χρόνος είναι το τώρα, γιατί είναι ο μόνος πάνω στον οποίο έχουμε εξουσία! (Ρωσία) Εικόνα: Έβη Ιωάννου

238

Χρήστος Μαγγούτας

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________

90. Ο χρυσός κιθαρίστας Μια φορά και έναν καιρό ζούσαν ένας βασιλιάς και μια βασίλισσα. Ήταν και οι δυο νέοι και αγαπούσαν πολύ ο ένας τον άλλον. Μετά όμως από μερικά χρόνια ευτυχίας ο βασιλιάς άρχισε να νιώθει πλήξη μέσα στην τόση αδράνεια και αποφάσισε να ξεκινήσει πόλεμο με κάποιο γειτονικό κράτος για να κερδίσει δόξα. Η γυναίκα του προσπάθησε στην αρχή να τον αποτρέψει, προβάλλοντας πολλά επιχειρήματα, αλλά τελικά είδε ότι ήταν μάταιος κόπος: ο άντρας της ήθελε να κυνηγήσει τη δόξα και σ’ αυτό δεν μπορούσε κανένας να τον κρατήσει, όση αγάπη κι αν του έδειχνε. Ο βασιλιάς μάζεψε λοιπόν μεγάλο στρατό, αποχαιρέτησε τη γυναίκα του και κίνησε για τον πόλεμο. Δυστυχώς, μετά από τις πρώτες επιτυχίες του, ο πόλεμος πήρε αντίθετη τροπή. Σε κάποιο δύσβατο βουνό έπεσε σε ενέδρα του εχθρού, ο στρατός του κατατροπώθηκε, χιλιάδες στρατιώτες σκοτώθηκαν και πολλοί αιχμαλωτίστηκαν. Ανάμεσα στους αιχμάλωτους ήταν και ο βασιλιάς, που ευτυχώς είχε προλάβει να φορέσει ρούχα απλού στρατιώτη για να μην τον σκοτώσουν από εκδίκηση οι εχθροί. Η ζωή του είχε γίνει πολύ δύσκολη, όπως άλλωστε και όλων των αιχμάλωτων. Όλη τη μέρα δούλευαν στα λατομεία δεμένοι με αλυσίδες ο ένας με τον άλλο και το βράδυ τους έκλειναν σε ένα σκοτεινό και υγρό μπουντρούμι, αφού τους έδιναν ένα πιάτο άνοστη σούπα. Πολλοί αρρώσταιναν και πέθαιναν και ο πρώην βασιλιάς μόλις μετά από τρία χρόνια βρήκε την ευκαιρία να ξεγελάσει τους δεσμοφύλακες και να στείλει ένα μήνυμα στην γυναίκα του: «Πούλησε όλα τα κάστρα μας, χρησιμοποίησε όλους τους θησαυρούς μας και έλα να με βγάλεις από αυτό το τρομερό κάτεργο». Μόλις πήρε το μήνυμα η βασίλισσα έκλαψε πικρά για την τύχη του άντρα της και στη συνέχεια προσπάθησε να αναζητήσει κάποια λύση. Τελικά της ήρθε μια ιδέα: είπε στους αυλικούς ότι θα φύγει για να γυρίσει τον κόσμο και την άλλη μέρα έκοψε κοντά τα μακριά καστανά μαλλιά της, ντύθηκε αγορίστικα, πήρε μια χρυσή κιθάρα και ξεκίνησε να βρει τον άντρα της. Πέρασε από πολλές πόλεις και χώρες, από κάμπους και βουνά, ταλαιπωρήθηκε πολύ, αλλά τελικά κατάφερε να φτάσει στο παλάτι του βασιλιά, στο υπόγειο του οποίου ήταν φυλακισμένος ο άντρας της. Εκεί καθόταν με τις ώρες και έπαιζε παθιασμένα και παραπονεμένα τραγούδια που όσοι τα άκουγαν δεν ήθελαν ποτέ να τελειώσουν.

Η Σοφία των Λαών, 111 θαυμάσιες ιστορίες από όλο τον κόσμο

239

Σε λίγες μέρες ο βασιλιάς, που άκουσε κι αυτός όπως και οι αιχμάλωτοι τον νεαρό κιθαρίστα, τον κάλεσε στην αίθουσα του θρόνου και του ζήτησε να του παίξει τα καλύτερα τραγούδια του. Όταν άκουσε το πάθος με το οποίο έπαιζε ο νέος, του ζήτησε να μείνει λίγο ακόμα για να παίξει και στη γιορτή του που ήταν σε λίγες μέρες. — Όταν τελειώσει η γιορτή θα μπορείς να φύγεις. Θα σου δώσω όσο χρυσάφι θέλεις και θα μπορείς να μου ζητήσεις όποια χάρη θέλεις. Έτσι ο νέος, που όλοι πια τον αποκαλούσαν «χρυσό κιθαρίστα», έμεινε μερικές μέρες παίζοντας για τον βασιλιά, ο οποίος απολάμβανε τόσο πολύ τη μουσική που σχεδόν ξεχνούσε να φάει. Όταν τέλειωσαν οι εκδηλώσεις, ο βασιλιάς του έδωσε όσο χρυσάφι μπορούσε να σηκώσει και του ζήτησε να του πει τι χάρη θέλει. — Αν δε σε πειράζει, είπε κάπως αδιάφορα ο κιθαριστής, θα ήθελα έναν από τους αιχμαλώτους σου για να έχω παρέα στα ταξίδια μου. Ο βασιλιάς δεν είχε καμιά αντίρρηση: — Διάλεξε όποιον θέλεις, για μένα είναι όλοι το ίδιο. Οι φρουροί οδήγησαν τη μεταμφιεσμένη σε τραγουδιστή γυναίκα στο υπόγειο και αυτή, αφού κοίταξε όλους τους αιχμάλωτους, διάλεξε έναν από αυτούς, που φυσικά κανένας, εκτός από την ίδια, δεν ήξερε ότι ήταν ο άντρας της. Βάδισαν μαζί πολλές μέρες, χωρίς να του δώσει γνώρα, και τελικά έφτασαν στη χώρα τους. — Θα σου πω κάτι που θα σε κάνει να εκπλαγείς, είπε ο πρώην αιχμάλωτος. Δεν είμαι απλός κατάδικος, αλλά ο βασιλιάς αυτού του τόπου. — Αλήθεια; προσπάθησε να δείξει έκπληξη ο χρυσός τραγουδιστής. — Βεβαίως, είπε ο βασιλιάς, και επειδή μου έσωσες τη ζωή θα σου κάνω όποια χάρη θέλεις. — Δεν χρειάζομαι καμιά χάρη, Μεγαλειότατε. Καλό ταξίδι, και έστριψε στον πρώτο δρόμο που βρήκε μπροστά του. — Σε καλώ στο παλάτι σε τρεις μέρες για να γιορτάσω την απελευθέρωσή μου! του φώναξε από μακριά ο βασιλιάς. — Θα προσπαθήσω να έρθω, είπε εκείνος και χάθηκε στη στροφή. Έκοψε από έναν σύντομο δρόμο και βρέθηκε γρήγορα στο παλάτι. Άλλαξε τα ρούχα, έκρυψε την κιθάρα και περίμενε να υποδεχτεί τον βασιλιά. Εκείνος, μ’ όλο που ήταν χαρούμενος που επέστρεφε, ένιωθε μεγάλη απογοήτευση από τη γυναίκα του, στην οποία είχε στείλει μήνυμα πριν από

240

Χρήστος Μαγγούτας

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________

πολύ καιρό χωρίς να πάρει ποτέ μια απάντηση, έστω ότι δεν μπορούσε να κάνει τίποτα. — Η βασίλισσα έφυγε αμέσως μόλις έλαβε το μήνυμά σου, τον ενημέρωσαν οι αυλικοί, και ήρθε στο παλάτι χθες το βράδυ. Ο βασιλιάς κάλεσε συμβούλιο για να δει τι θα κάνει με την άκαρδη και άπιστη βασίλισσα. — Όσο ήμουν βασιλιάς, της είπε με σκληρή φωνή μπροστά στους συμβούλους του, έκανες ότι με αγαπούσες και με λάτρευες. Όταν όμως άλλαξε η τύχη μου, με εγκατέλειψες και χάθηκες ποιος ξέρει πού. Η βασίλισσα σηκώθηκε και έφυγε ντροπιασμένη. Σε λίγο μπήκε στο παλάτι ο χρυσός κιθαρίστας. Ο βασιλιάς πλησίασε, τον αγκάλιασε και είπε τους αυλικούς του: — Αν δεν ήταν αυτός, δεν θα είχα γυρίσει ζωντανός. Μου έδειξε πραγματική αγάπη. Ο κιθαρίστας άρχισε να παίζει κάποια από τα τραγούδια που έπαιζε όταν ο βασιλιάς ήταν κλεισμένος στο κάτεργο και έπαιρνε κουράγιο από τη φωνή του. — Σου χρωστάω τα πάντα, του είπε συγκινημένος εκείνος, ζήτα μου ό,τι ζητά η καρδιά σου. — Ζητώ πάντα το ίδιο πράγμα, είπε ο χρυσός τραγουδιστής. Θα ζητήσω ακριβώς ό,τι ζήτησα και από τον βασιλιά που σε είχε φυλακίσει. — Δηλαδή; έκανε ο βασιλιάς χωρίς να καταλαβαίνει. — Δηλαδή, ζητώ εσένα! είπε ο τραγουδιστής. Όλοι έμειναν με ανοιχτό στόμα από τα λόγια του τραγουδιστή, μέχρι που «εκείνος» πέταξε από πάνω το πανωφόρι και τον σκούφο και ξανάγινε η γνωστή αγαπημένη του γυναίκα! (Ρωσία)

Η Σοφία των Λαών, 111 θαυμάσιες ιστορίες από όλο τον κόσμο

241

91. Ο τίγρης και η παγίδα Κάποτε σε ένα χωριό απομονωμένο στα ψηλά βουνά οι κάτοικοι υπόφεραν από επιθέσεις που έκαναν οι τίγρεις, οι οποίες όχι μόνο σκότωναν τα ζώα τους, αλλά πολλές φορές ρίχνονταν και στους ίδιους. Συγκεντρώθηκαν λοιπόν οι χωριανοί και αποφάσισαν να σκάψουν παγίδες σε κάθε σημείο από το οποίο θα μπορούσαν να περάσουν τα επικίνδυνα αυτά ζώα. Μια μέρα κάποιος ταξιδιώτης άκουσε στριγκλιές και μουγκρίσματα. Σε λίγο βρέθηκε κοντά σε μια παγίδα μέσα στην οποία είχε πέσει ένας τίγρης. Ορμούσε προς τα πάνω για να βγει, αλλά η παγίδα ήταν βαθιά και ξανάπεφτε μέσα. — Άνθρωπε, βοήθησέ με να βγω από δω και θα σου είμαι υποχρεωμένος για όλη μου τη ζωή, τον εκλιπάρησε το θηρίο. Ο ταξιδιώτης λυπήθηκε το ζώο, βγήκε ένα μακρύ κλαδί και το έριξε στην παγίδα. Ο τίγρης αρπάχτηκε από το κλαδί και σε ένα δευτερόλεπτο ήταν έξω. Μόλις όμως γλίτωσε από τον κίνδυνο, άλλαξε αμέσως στάση. Αρπάζει τον ταξιδιώτη με το μπροστινό του πόδι και του λέει: — Σ’ ευχαριστώ βέβαια για τη μικρή βοήθεια που μου πρόσφερες να βγω από την παγίδα. Δεν ξεχνώ όμως ότι αυτή την παγίδα την έφτιαξαν άνθρωποι σαν και σένα και γι’ αυτό θα σε σκοτώσω. Ο ταξιδιώτης έμεινε άφωνος από την έκπληξη και την αχαριστία. Κάποτε πήρε λίγο κουράγιο και είπε: — Αγαπητέ Τίγρη, είσαι δυνατός και μπορείς να με σκοτώσεις. Το θεωρώ όμως αυτό άδικο και παράνομο κι αν έχεις αντίρρηση, ας βρούμε κάποιο διαιτητή να μας λύσει τη διαφορά. Ο τίγρης, σίγουρος για το αποτέλεσμα, όπως και για τη δύναμή του να το επιβάλει, συμφώνησε. Σε λίγο συνάντησαν ένα βόδι και καθένας του παρουσίασε την δική του εκδοχή της υπόθεσης. Το βόδι, αφού σκέφτηκε λίγο, είπε: — Οι άνθρωποι φταίνε για όλα. Σε μας τα βόδια έχουν βάλει λαιμαριές, κάρα, ζυγούς, βουκέντρες, καπίστρια και μας αναγκάζουν να δουλεύουμε σαν να είμαστε σκλάβοι. Ο τίγρης έχει δίκιο. Στη συνέχεια πήγαν σε ένα έλατο. Αυτό άκουσε την υπόθεση, σκέφτηκε λίγο, και είπε:

242

Χρήστος Μαγγούτας

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________

— Οι άνθρωποι πετσοκόβουν τα έλατα για να ανάβουν τα τζάκια τους τον χειμώνα. Τι κάναμε και πρέπει να πληρώνουμε τόσο σκληρά; Οι άνθρωποι είναι άκαρδα όντα. Ο τίγρης έχει δίκιο. Ακούγοντας και δεύτερη σύμφωνη γνώμη ο τίγρης ήταν απόλυτα σίγουρος ότι είχε δίκιο και ετοιμαζόταν να σκοτώσει τον άνθρωπο. Εκείνη τη στιγμή πέρασε από εκεί ένας λαγός. — Ας ακούσουμε μια ακόμα γνώμη, είπε ο άνθρωπος. Κύριε λαγέ, έβγαλα αυτόν τον τίγρη από την παγίδα και τώρα θέλει να με σκοτώσει. Μπορείς να μας δικάσεις; — Κυρ-λαγέ, την παγίδα την είχαν φτιάξει άνθρωποι σαν αυτόν και γι’ αυτό πρέπει να πληρώσει, μούγκρισε ο τίγρης και αντήχησαν τα βουνά. — Χμ χμ, η υπόθεσή σας είναι πράγματι σοβαρή και χρειάζεται πολλή νομική σκέψη για να καταλήξει κανείς σε σωστή και δίκαια απόφαση. Δεν μπορώ να αποφασίσω από εδώ. Θα χρειαστεί να γίνει αναπαράσταση του εγκλήματος πριν μπορέσω να εκδώσω αντικειμενική απόφαση. Σε λίγο ο δικαστής με τους δυο διάδικους βρέθηκαν μπροστά στην παγίδα. — Εσύ λοιπόν ήσουν εκεί μέσα. Μπες ακριβώς στο ίδιο σημείο. Ωραία, είπε ο δικαστής όταν ο τίγρης μπήκε στον λάκκο. — Ασφαλώς είναι άδικο αυτό που κάνουν οι άνθρωποι, εμείς οι λαγοί έχουμε πληρώσει αρκετά αυτή την επιθετικότητά τους. Αυτό το κλαδί υπήρχε στον λάκκο πριν να τελεστεί η εγκληματική πράξη; Όχι; Σου το έριξε ο άνθρωπος για να βγεις; Εντάξει, ας το βγάλουμε από τον λάκκο. Πολύ ωραία. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι κάθε άνθρωπος θα πρέπει να τιμωρείται για ό,τι κάνουν οι άλλοι. Η αγνωμοσύνη είναι από τις χειρότερες πράξεις, γι’ αυτό... Και γυρίζοντας στον άνθρωπο του λέει στο αυτί: — Μην περιμένεις δικαιοσύνη από κάποιον που έχει δύναμη πιο πάνω από το δίκαιο. Είσαι έτοιμος να εξαφανιστείς όσο ο αντίδικος είναι ακόμα μέσα στον λάκκο; Κι εγώ ως δικαστής θα κάνω ακριβώς το ίδιο! (Σιβηρία)

Η Σοφία των Λαών, 111 θαυμάσιες ιστορίες από όλο τον κόσμο

243

92. Η πίπα της ειρήνης Δυο παλικάρια σεργιάνιζαν στην ακροποταμιά μιλώντας για τις ερωτικές τους κατακτήσεις. Ανέβηκαν σ’ έναν μικρό λόφο και στην κορυφή του αντίκρισαν μια όμορφη γυναίκα, ντυμένη με τα πιο ακριβά ρούχα. — Τι ωραία κοπέλα! είπε ο ένας από αυτούς. Νομίζω ότι ήδη είμαι ερωτευμένος μαζί της. Θα την κλέψω και θα την πάρω γυναίκα μου. — Ναι, είναι πολύ ωραία γυναίκα, συμφώνησε ο άλλος. Αλλά δεν έχεις κανένα δικαίωμα να την πάρεις γυναίκα σου, αν αυτή δεν θέλει να σε παντρευτεί. Τι αξίζει να έχεις μια γυναίκα, αν δεν σε αγαπάει κι αυτή και δεν είναι μαζί σου με τη θέλησή της; — Δεν με νοιάζει τι λες! Εμένα μου αρέσει και θα την κλέψω. Κάποτε μπορεί να με αγαπήσει, αλλά και αν αυτό δεν συμβεί, δεν πειράζει. Είναι τόσο ωραία που αξίζει τον κόπο. — Αν την πειράξεις, θα έχεις να κάνεις μαζί μου, είπε ο άλλος. Ήταν έτοιμοι να πιαστούν στα χέρια. Η κοπέλα, αντί να φοβηθεί και να φύγει, τους πλησίασε κρατώντας μια μακριά πίπα και τους είπε: — Ένας από σας είναι γνωστικός, ο άλλος είναι παράλογος. Θέλω να σας βοηθήσω να λύσετε τη διαφορά σας ειρηνικά. Άφησε την πίπα στο χώμα και αμέσως μεταμορφώθηκε σε μπούφαλο. Το ζώο σήκωσε με το πόδι του την πίπα και ξανάγινε όμορφη γυναίκα. — Θέλω να δώσω αυτό το δώρο στη φυλή σας και σε όλες τις φυλές. Είναι η πίπα της ειρήνης. Από δω και πέρα, κάθε φορά που έχετε πρόβλημα, είτε σαν άτομα, είτε σαν φυλές, αυτή η πίπα θα σας βοηθά να αποφασίσετε τι θα κάνετε. Θα φέρνει ηρεμία στο νου και στην ψυχή σας και θα μπορείτε να πάρετε σωστές αποφάσεις. Πριν αρχίσετε όμως θα πρέπει να κάνετε προσφορά στο Μεγάλο Μυστήριο του Ουρανού και στη Μητέρα Γη. Έδωσε στους δυο νέους τη πίπα για να τη παραδώσουν στον μάγο της φυλής τους. Από τότε πολλές από τις διαμάχες μπόρεσαν να λυθούν από το δώρο αυτό που έκανε στις φυλές η γυναίκα-μπούφαλο. (Σίου Βόρειας Αμερικής)

244

Χρήστος Μαγγούτας

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________

93. Η ιστορία δύο φίλων

Σε ένα μεγάλο ινδιάνικο χωριό ζούσαν δυο φίλοι, ο Σάσκε και ο Χάκε. Ο πρώτος, που ήταν γιος του αρχηγού της φυλής, ήταν πάντα ντυμένος με ωραία ρούχα και ακριβά μοκασίνια. Ο άλλος ήταν ορφανός, ζούσε με η γιαγιά του και τα ρούχα του ήταν τόσο φτωχικά που τα άλλα αγόρια της ηλικίας τον απόφευγαν. Όχι όμως και ο Σάσκε, που πίστευε ότι όσο πιο πλούσιος είναι κάποιος, τόσο πιο πολύ άδειος μπορεί να είναι σε αισθήματα. Τελικά ο Χάκε κέρδισε την τιμή να είναι ο καλύτερος φίλος του και, σύμφωνα με το έθιμο της φυλής, μπορούσε να μένει στη σκηνή του φίλου του. Οι δυο νέοι ήταν αχώριστοι, σπάνια μπορούσες να δεις τον έναν χωρίς σε λίγο να αντικρίσεις και τον άλλο. Έπαιζαν μαζί, κυνηγούσαν μαζί, κοιμόντουσαν στην ίδια σκηνή. Όταν μεγάλωσαν αρκετά, ήρθε η εποχή να διαλέξει καθένας την κοπέλα που θα παντρευόταν –και στο σημείο αυτό ο ένας βοηθούσε όσο μπορούσε τον άλλο να κατακτήσει την καρδιά της αγαπημένης του. Ο Σάσκε ερωτεύτηκε το «ΌμορφοΦτερό», την κόρη του γιατρού της φυλής. Ήταν πολύ ωραία κοπέλα και όλοι οι νέοι έκαναν τον παν να κερδίσουν την καρδιά της. Άλογα φορτωμένα με ακριβά δέρματα έφταναν στην σκηνή της. Και πάντα έφευγαν απείραχτα -μια ένδειξη ότι η κοπέλα δεν δεχόταν τα δώρα και, συνεπώς, απόρριπτε την πρόταση του νέου. Το ίδιο συνέβαινε και με τα δώρα του Σάσκε –η κοπέλα του τα επέστρεφε, γιατί ήταν πολύ ερωτευμένη με κάποιον άλλον, τον καλύτερο φίλο του, τον Χάκε. Ο Σάσκε, που συνήθως ήταν χαρούμενος και όλο γέλιο, είχε αρχίσει να μελαγχολεί, καθώς έβλεπε ότι η αγαπημένη του δεν ανταποκρινόταν στα αισθήματά του. Κάποιο βράδυ είχαν δει μαζί την κοπέλα και όταν έφυγαν για να γυρίσουν στη σκηνή τους, η καρδιά του Σάσκε ήταν βαριά.

Η Σοφία των Λαών, 111 θαυμάσιες ιστορίες από όλο τον κόσμο

245

— Τι σου συμβαίνει, κόντα (φίλε); τον ρώτησε ο άλλος. Είσαι τόσο μελαγχολικός που μου ματώνεις την καρδιά. — Θα σου πω αύριο, του είπε εκείνος. Απόψε η καρδιά μου παλεύει με το μυαλό μου. Την άλλη μέρα βγήκαν για κυνήγι και σκότωσαν ένα ελάφι. Καθώς κάθισαν να ξεκουραστούν ο Σάσκε είπε στον Χάκε: — Φίλε μου, για είκοσι χρόνια είσαι ο πιο αγαπημένος άνθρωπος στη ζωή μου. Δεν έχω αδελφό και είσαι ο αδελφός μου. Δεν έχω αδελφή και είσαι η αδελφή μου. Ο μεγάλος έρωτάς μου, το «ΌμορφοΦτερό», χθες μου είπε ότι δεν αγαπάει εμένα, αλλά εσένα και θέλει να σε παντρευτεί. Μου είπε ακόμα ότι, κάθε φορά που τη συναντούσες, δεν της μιλούσες για σένα, αλλά προσπαθούσες να την πείσεις πόσο ευτυχισμένη θα ήταν αν παντρευόταν εμένα. Τώρα που το «ΟμορφοΦτερό» θα γίνει αδελφή μου, γυναίκα του αδελφού μου, έχω αποφασίσει να μείνω ανύπαντρος για πάντα, γιατί δεν πρόκειται ποτέ να αγαπήσω γυναίκα όσο αγάπησα αυτή. Απόψε θα στείλω το ελάφι που σκοτώσαμε στη σκηνή της, όχι για μένα, αλλά για τον αδελφό μου. Ο Χάκε είδε ότι ο φίλος του είχε πάρει τις αποφάσεις του, το ίδιο και η κοπέλα, και δεν είχε έννοια να επιμείνει. Αποφάσισε λοιπόν να παντρευτεί το «ΌμορφοΦτερό» και είπε στον φίλο του: — Σ’ ευχαριστώ, Σάσκε. Σε δέκα μέρες πρέπει να φύγω και να κάνω κάτι ηρωικό για να μπορεί να με δεχτεί ο πατέρας της κοπέλας. Θέλεις να έρθεις μαζί μου; — Υπήρχε ποτέ περίπτωση να μην ερχόμουν; ρώτησε ο φίλος του. Συνήθως η ηρωική πράξη που έπρεπε να κάνει κάποιος ήταν να κλέψει κάποια άλογα ή άλλα ζώα από κάποια γειτονική φυλή και να τα δώσει στην κοπέλα. Η κλοπή των ζώων ήταν τόσο συνηθισμένη υπόθεση ανάμεσα στις φυλές που αποτελούσε τμήμα της κουλτούρας τους. Και, όχι λίγες φορές, αυτό ήταν αφορμή να πληρώσει κάποιος με τη ζωή του. Μ’ όλο που οι Ινδιάνοι δεν είχαν μαζικούς πολέμους, όπως οι Ευρωπαίοι, οι αψιμαχίες μεταξύ τους ήταν συνηθισμένο φαινόμενο, μια πράξη που διέκρινε τον ήρωα από τον δειλό. Ο Σάσκε πήγε το ελάφι στη σκηνή του «ΌμορφουΦτερού» και αυτή δέχτηκε το δώρο με μεγάλη ευχαρίστηση όταν της είπε ότι αυτή τη φορά είναι για λογαριασμό του Χάκε. Σε λίγο όλο το χωριό γιόρταζε την υπόσχεση που έδωσαν οι δυο νέοι και ο Χάκε είχε πολλές ευκαιρίες στις επόμενες μέρες να δει τη μελλοντική γυναίκα του.

246

Χρήστος Μαγγούτας

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________

Δέκα μέρες μετά τη συζήτησή τους οι δυο φίλοι ξεκίνησαν για την ηρωική τους πράξη. Χρειάστηκε να βαδίσουν δυο-τρεις μέρες μέχρι να φτάσουν σε κάποια ξένη φυλή. Ταξίδευαν πεζοί κι αυτό σήμαινε ότι προχωρούσαν αργά, αλλά δεν ήθελαν να δίνουν στόχο στους εχθρούς. Αφού κατασκόπευσαν επί ώρα την περιοχή, επισήμαναν ένα κοπάδι από πολλά άλογα. Οι δυο φίλοι κατάστρωσαν το σχέδιό τους και την άλλη μέρα το έθεσαν σε εφαρμογή. Περίμεναν τη στιγμή που ο αλογοβοσκός κάθισε για να φάει το μεσημεριανό του και τότε ο Χάκε όρμησε για να ξεκόψει τα άλογα, ενώ ο Σάσκε επιτέθηκε στον βοσκό. Ήταν ντροπή να επιτεθούν δυο άτομα σε ένα, όπως ήταν ντροπή να του ρίξει πισώπλατα ο Σάσκε. Του έδωσε πρώτα την ευκαιρία να αρπάξει το όπλο του και να σηκωθεί πριν να στείλει το πρώτο βόλι που τον χτύπησε στον αριστερό βραχίονα. Αλλά ο εχθρός του δεν ήταν εύκολος αντίπαλος. Με την πρώτη σφαίρα του ο Σάσκε ένιωσε τον πόνο στο δεξί του πόδι, ευτυχώς χωρίς να του έχει σπάσει το κόκαλο. Η μονομαχία συνεχίστηκε για πολλή ώρα. Πηδώντας συνεχώς για να μη δίνουν στόχο, οι δυο αντίπαλοι ήταν ήδη καταματωμένοι, χωρίς κανένας να μπορεί να προβλέψει την τελική έκβαση της μονομαχίας τους. Κάποια στιγμή το άλλο παλικάρι πέταξε το όπλο του οργισμένο, γιατί είχε μείνει πια χωρίς πυρομαχικά και περίμενε ηρωικά και στωικά την τελευταία σφαίρα από το όπλο του Σάσκε. Αυτός όμως δεν πυροβόλησε. Το να πυροβολήσει κάποιος άοπλο αντίπαλο ήταν χειρότερο από το να τον χτυπήσει πισώπλατα. Χαμήλωσε το όπλο του και την ίδια στιγμή ο άλλος έβγαλε ένα κοντό μαχαίρι από τη μέση του και του το πρόσφερε, με τη λαβή προς το μέρος του Σάσκε. Ήταν ένδειξη υποταγής. Ο Σάσκε πήρε το μαχαίρι και του έκανε νόημα να ακολουθήσει. Δεν χρειαζόταν εξηγήσεις. Ο άλλος ήταν πια αιχμάλωτος: του είχε χαριστεί η ζωή, τη στιγμή που ο αντίπαλός του θα μπορούσε κάλλιστα να τον έχει σκοτώσει. Από τώρα και πέρα, και για όσο ζούσε, θα έπρεπε να τον υπηρετεί, γιατί η ζωή του ανήκε όχι στον ίδιον, αλλά στον νικητή. Αλλά δεν μπορούσαν πια να βαδίσουν. Και οι δυο ήταν τραυματισμένοι στα πόδια, ο Σάσκε είχε μια πληγή στον ώμο και ο αιχμάλωτος ήταν τραυματισμένος στο χέρι. Σωριάστηκαν και οι δυο στο χώμα. Ευτυχώς σε λίγο ήρθε κοντά τους ο Χάκε, που ανησύχησε για την αργοπορία του φίλου του. Όταν είδε σε τι κατάσταση ήταν, τους έδεσε πρόχειρα τα τραύματα, έβαλε τον καθένα σε ένα άλογο και καβαλικεύοντας κι αυτός ένα άλλο, ξεκίνησαν όσο πιο γρήγορα μπορούσαν για το χωριό τους, αφήνοντας πίσω όλα το υπόλοιπο κοπάδι.

Η Σοφία των Λαών, 111 θαυμάσιες ιστορίες από όλο τον κόσμο

247

Έφτασαν στο χωριό και σταμάτησαν έξω από το σπίτι του πρακτικού γιατρού όταν ήταν σχεδόν μεσάνυχτα. Οι δυο άρρωστοι καίγονταν ήδη από τον πυρετό. Χρειάστηκε να περάσουν πολλές μέρες και να διαθέσουν πολλές ώρες και όλη τη τέχνη τους ο γιατρός και η όμορφη κόρη του για να σώσουν τους δυο πληγωμένους. Όταν πια ξέφυγαν τον κίνδυνο, ο Σάσκε κάλεσε τον φίλο του και, μπροστά στην κοπέλα και στον αιχμάλωτο, του είπε: — Για τον γάμο σας το δώρο μου θα είναι αυτός ο αιχμάλωτος. Πάλεψα δυο ώρες μαζί του και ξέρω πόσο γενναίος είναι. Αν δεν είχε ξεμείνει από πυρομαχικά, πιθανώς θα ήμουν εγώ αιχμάλωτος ή νεκρός και αυτός νικητής. Θέλω να του φέρεστε σαν να’ ναι μέλος της οικογένειάς σας. Μαζί του είχα τη δεύτερη σκληρή πάλη της ζωής μου. Η πρώτη, και πιο σκληρή, ήταν όταν έπρεπε να ξεχάσω την αγάπη μου για το «ΌμορφοΦτερό». Σας εύχομαι να ζήσετε ευτυχισμένοι. Ο ίδιος δεν παντρεύτηκε ποτέ. (Σίου Βόρειας Αμερικής) Εικόνα: Μαρία-Έφη Καριώτογλου

248

Χρήστος Μαγγούτας

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________

94. Το Πνεύμα του Ποταμού

Πριν από αμέτρητα χρόνια, πριν ακόμα και από τον Μεγάλο Κατακλυσμό, το ποτάμι Τσίκαμος είχε αναλάβει να παρέχει τροφή στους κατοίκους της φυλής Σκουάμις. Κάθε χρόνο λοιπόν, κατά το τέλος του καλοκαιριού, το ποτάμι έφερνε σολομούς στην περιοχή και οι κάτοικοι μπορούσαν να ρίχνουν τα δίχτυα τους και να ψαρεύουν όσα ψάρια χρειάζονταν, να τα μαζεύουν στα κέδρινα καλάθια τους και να τα παστώνουν για να έχουν τροφή όλο τον χρόνο. Ένα καλοκαίρι βγήκε ένας άντρας με την οικογένειά του για να ψαρέψει τα ψάρια της χρονιάς. Αυτή τη χρονιά το ποτάμι τούς είχε φέρει πολλά ψάρια. Ο άντρας ευχαρίστησε το Πνεύμα του Ποταμού και των Ψαριών για την τροφή που του πρόσφερε για να ζήσει την οικογένειά του και έριξε τα δίχτυα στο ποτάμι. Όταν τα ξανατράβηξε υπήρχαν αρκετά ψάρια για όλο τον χρόνο. Τα μάζεψε, τα έβαλε στα κέδρινα καλάθια του και ετοιμαζόταν να γυρίσει στο σπίτι του. Αλλά έριξε άλλη μια ματιά στο ποτάμι και είδε ότι υπήρχαν πάρα πολλά ψάρια ακόμα. Τον έπιασε μια απότομη απληστία να έχει όσο το δυνατόν περισσότερα, ακόμα κι αν δεν τα χρειαζόταν. Ξανάριξε τα δίχτυα και σε λίγο άδειασε τα ψάρια στην όχθη. Έριξε τα δίχτυα για τρίτη φορά και περίμενε. Τα ξανατράβηξε χαρούμενος γιατί τα ένιωσε πολύ βαριά, αλλά σύντομα απογοητεύτηκε: αντί για ψάρια στα δίχτυα ήταν πιασμένα κλαδιά και

Η Σοφία των Λαών, 111 θαυμάσιες ιστορίες από όλο τον κόσμο

249

πέτρες μόνο. Η απογοήτευσή του μετατράπηκε σε απελπισία όταν είδε ότι και τα ψάρια που μόλις είχε ρίξει στην όχθη, αλλά και αυτά που είχε στα καλάθια για να τα μεταφέρει στο σπίτι του, είχαν όλα γίνει κλαδιά και πέτρες. Σαν να μην έφτανε αυτό, τα δίχτυα του είχαν τόσο πολύ καταστραφεί που ήταν για πέταμα. Σήκωσε το κεφάλι του προς το βουνό και είδε να τον πλησιάζει το Γούντι, το ιερό Πνεύμα του Ποταμού που προστάτευε την περιοχή. — Παραβίασες τον όρκο σου και τη συμφωνία σου μαζί μου, με τη φύση και τα ζώα, με το να πάρεις περισσότερα από όσα χρειαζόσουν για σένα και την οικογένειά σου. Γι’ αυτό τιμωρήθηκες. Ο ψαράς και η οικογένειά του πέρασαν δύσκολες μέρες και πείνασαν πολύ τον χειμώνα. Αλλά επέζησαν για να μπορούν να διηγούνται στους άλλους το πάθημά τους και να τους συνετίζουν. (Σκουάμις Βόρειας Αμερικής) Εικόνα: Βασιλική Σκριβάνου

250

Χρήστος Μαγγούτας

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________

95. Η έβδομη προσπάθεια

Πριν από πολλούς αιώνες βασιλιάς στη Σκωτία ήταν ο Ρόμπερτ Μπρους. Ήταν γενναίος και λογικός ηγέτης. Και τα δυο ήταν σημαντικά σε μια πολύ δύσκολη εποχή για τη χώρα του, όταν πάλευε να γλιτώσει από τον ζυγό των Άγγλων. Οι Άγγλοι είχαν εισβάλει στη Σκωτία με μεγάλο στρατό. Έξι φορές ο Ρόμπερτ και οι στρατιώτες του αντιμετώπισαν τον εχθρό στο πεδίο της μάχης, αλλά και τις έξι φορές νικήθηκαν. Την τελευταία φορά ο στρατός του Ρόμπερτ σκόρπισε εντελώς κι ο ίδιος βρέθηκε με μερικούς μόνο συντρόφους του να κρύβεται στα βουνά προσπαθώντας να αποφύγει τη σύλληψη. Κάποια βροχερή μέρα μπήκε σε μια σπηλιά και ξάπλωσε να ξεκουραστεί. Η καρδιά του ήταν βαριά. Είχε προσπαθήσει τόσο πολύ να σώσει τη χώρα του, αλλά όλες οι προσπάθειές του πήγαν χαμένες. Μετά και από την έκτη ήττα ήταν έτοιμος να εγκαταλείψει. Καθώς ήταν ξαπλωμένος γεμάτος μαύρες σκέψεις, είδε στο ταβάνι της σπηλιάς μια αράχνη που δούλευε να φτιάξει το δίχτυ της: ήθελε να το

Η Σοφία των Λαών, 111 θαυμάσιες ιστορίες από όλο τον κόσμο

251

απλώσει από το ένα τοίχωμα της σπηλιάς στο απέναντι. Έξι φορές προσπάθησε να πηδήσει στην άλλη άκρη κρατώντας το νήμα της, αλλά και τις έξι απέτυχε. — Φτωχό πλάσμα! είπε ο βασιλιάς, σαν εμένα έτσι κι εσύ ήταν γραφτό να αποτύχεις έξι φορές. Αλλά η αράχνη δεν είχε χάσει τις ελπίδες της. Δοκίμασε και για έβδομη φορά, με πιο πολλή προσοχή, με μεγαλύτερη δύναμη και πραγματικά κατάφερε να φτάσει στην άλλη άκρη και να δέσει εκεί γερά το νήμα της. — Αυτό είναι! έκανε με αναζωογονημένη ελπίδα και ενθουσιασμό ο Ρόμπερτ. Θα δοκιμάσω κι εγώ για έβδομη φορά, ακόμα και για όγδοη αν χρειαστεί! Κάλεσε τους άντρες του και έστειλε παντού αγωνιστικά μηνύματα για να εξυψώσει το ηθικό των συμπατριωτών του. Γρήγορα είχε συγκεντρώσει έναν νέο στρατό, πιο μεγάλο από κάθε άλλη φορά και πιο αποφασισμένο. Στην έβδομη μάχη νίκησε τους Άγγλους και τους απώθησε έξω από τα σύνορα της χώρας του. Λίγο αργότερα η Αγγλία αναγνώρισε την ανεξαρτησία της Σκωτίας και τον Ρόμπερτ Μπρους ως τον νόμιμο βασιλιά της. Ακόμα και τώρα οι κάτοικοι αυτής της χώρας θυμούνται ότι η ανεξαρτησία τους ξεκίνησε από μια αράχνη που δεν ήταν διατεθειμένη να εγκαταλείψει το σκοπό της... (Σκωτία) Εικόνα: Β.Κ., Θ.Γ. (μαθητές του 107ου δημοτικού σχολείου Θεσσαλονίκης)

252

Χρήστος Μαγγούτας

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________

96. Το ταίρι ενός ποντικού

Κάποτε είχε γεννηθεί ένα πολύ ωραίο κάτασπρο ποντικάκι. Κάθε μέρα γινόταν όλο και πιο όμορφο και αποκτούσε ωραίους τρόπους και ευγένεια. Οι γονείς του συχνά έλεγαν: — Είναι τόσο ωραίος ο γιος μας που δεν θα μπορούμε να βρούμε το κατάλληλο ταίρι για να τον παντρέψουμε! Όταν τελικά ο ποντικός έφτασε σε ηλικία γάμου, η οικογένειά του αποφάσισε να στείλει προξενήτρες στον Θεό. Πήγαν λοιπόν και χτύπησαν την πόρτα του Θεού. — Κάτι σπουδαίο θα θέλετε για να έρχεστε από τόσο μακριά, είπε εκείνος και τις κάλεσε να μπουν μέσα. — Κυρ-Θεέ, μας στέλνει η οικογένεια του άσπρου ποντικού, του πιο όμορφου από τα πλάσματά σου. Επειδή δεν μπορούμε να βρούμε κάποια νύφη που να του ταιριάζει, ήρθαμε σε σένα γιατί η οικογένειά σου είναι η δυνατότερη και καλύτερη. — Έτσι φαίνεται από πρώτη όψη, αλλά ο Αέρας είναι δυνατότερος από μένα. Όταν φυσάει γεμίζει με σκόνη τα μάτια μου. Ο Θεός τους είπε πού θα βρουν τον Αέρα κι αυτές σε λίγο βρίσκονταν στο σπίτι του. — Τι μπορώ να κάνω για σας; ρώτησε ο Αέρας και ήταν πολύ ευγενικός γιατί δεν ήταν σε ώρα δουλειάς.

Η Σοφία των Λαών, 111 θαυμάσιες ιστορίες από όλο τον κόσμο

253

— Κυρ-Αέρα, μας έστειλε ο Θεός, επειδή είσαι η πιο δυνατή οικογένεια, για να συμπεθερέψεις με την οικογένεια του άσπρου ποντικού. — Θα το θεωρούσα μεγάλη τιμή μου, αλλά δεν είμαι τόσο δυνατός όσο το Βουνό. Όσο και να φυσάω δεν μπορώ να το κουνήσω ούτε έναν πόντο. Άσε που καταματώνομαι πάνω στους βράχους του. Ο Αέρας τους έδειξε προς τα πού είναι το Βουνό και οι προξενήτρες σε λίγο βρίσκονταν στη σπηλιά του. — Τι κάνετε; Πώς είστε; Πώς είναι τα παιδιά σας; άρχισε να ρωτάει το Βουνό γιατί το είχε πειράξει η μοναξιά. Αφού αντάλλαξαν τις σχετικές φιλοφρονήσεις, οι προξενήτρες μπήκαν στο θέμα. — Πολύ θα το ήθελα να συμπεθερέψουμε, απάντησε το Βουνό, αλλά δυστυχώς δεν είμαι τόσο δυνατό όσο φαίνομαι. Υπάρχει ένα ζώο που έχει κατατρυπήσει τα πλευρά μου και έχει καταφάει τα θεμέλιά μου. Αυτό είναι πιο δυνατό από μένα γιατί με κάνει ό,τι θέλει κι εγώ δεν μπορώ να του κάνω τίποτα. Και τους έδειξε το μονοπάτι από το οποίο θα πήγαιναν στην τρύπα του τρομερού αυτού ζώου. Βρέθηκαν σε μια ποντικοφωλιά, όπου τους υποδέχτηκαν με χαρά. Οι προξενήτρες εξήγησαν τον λόγο της επίσκεψης. — Μετά χαράς, είπε ο αρχηγός της οικογένειας. Έχουμε μια ποντικοπούλα της παντρειάς και θα είναι μεγάλη τιμή να συμπεθεριάσουν δυο τόσο γνωστά και δυνατά σόγια. Έτσι κατάφεραν και βρουν την πιο κατάλληλη νύφη για τον όμορφο άσπρο ποντικό. (Σομαλία) Εικόνα: Μ.Γ., Ν.Π. (μαθήτριες του 107ου δημοτικού σχολείου Θεσσαλονίκης)

254

Χρήστος Μαγγούτας

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________

97. Πώς ασχήμυνε ο ιπποπόταμος

Κάποτε ο ιπποπόταμος ήταν το ωραιότερο ζώο του δάσους. Είχε θαυμάσιο λείο δέρμα με γυαλιστερό βελούδινο τρίχωμα, ευέλικτα όμορφα αυτιά, μακριά ίσια πόδια και μια ευκίνητη χαριτωμένη ουρά. Μαζί με την ομορφιά ήρθε και ο κομπασμός του. Δεν υπήρχε ζώο που να συναντούσε και να μην το ρωτούσε αν έχει παρατηρήσει τι όμορφα μάτια έχει και τι χαριτωμένο κορμί. Κι όταν δεν υπήρχαν ζώα δίπλα του, του άρεσε να στέκεται δίπλα στο ποτάμι για να αυτοθαυμάζεται στο νερό. — Είμαι πραγματικά απίθανος, μονολογούσε. Τι μεταξένιο τρίχωμα, τι περήφανα αυτιά, τι χαριτωμένα μάτια! Πόσο ομορφαίνω το δάσος με την παρουσία μου! Μια μέρα το δάσος πήρε φωτιά. Τα ζώα έτρεχαν να σωθούν πανικόβλητα. Ένα κοπάδι ελέφαντες πέρασε μπροστά του τσακίζοντας τα κλαδιά των θάμνων στη βιασύνη του. — Α, φαίνεται ότι επιτέλους αναγνώρισαν την ομορφιά μου τα παχύδερμα και ήρθαν να με θαυμάσουν! είπε ο ιπποπόταμος που ζούσε στον δικό του φανταστικό κόσμο. Μια ομάδα από καμηλοπαρδάλεις πέρασε τρέχοντας μπροστά του και όρμησε στο ποτάμι: — Ψηλομύτες! έκανε ο αυτός. Να που κι εσείς αναγνωρίσατε επιτέλους την ομορφιά μου, άχαρα πλάσματα!

Η Σοφία των Λαών, 111 θαυμάσιες ιστορίες από όλο τον κόσμο

255

Κατά κοπάδια τα ζώα περνούσαν μπροστά του κι έπεφταν στο ποτάμι για να σωθούν. — Κάποτε όλοι αναγνωρίζουν την ομορφιά και την τιμούν. Να που τελικά ήρθαν όλα τα ζώα στο ποτάμι μου για να με θαυμάζουν και να δουν και την εικόνα μου στα νερά. Ωχ! Η πυρκαγιά είχε φτάσει πια και η ουρά του έβγαζε καπνό και σπίθες. — Ωχ, βοήθεια, καίγομαι! Τι θα γίνω με τόσο άσχημη ουρά και τρίχωμα. Θα ασχημύνει το δάσος! Βοήθεια καίγεται η πλάτη μου, η χαίτη μου, η κοιλιά μου, ασχημαίνω! Είχε δίκιο. Η φωτιά του είχε κάψει το δέρμα που έμοιαζε σαν ξεραμένος πηλός. Από την ουρά του είχε σωθεί μια ασήμαντη αστεία φούντα και, αν δεν βρισκόταν κάποιος ελέφαντας που τον λυπήθηκε και τον έσπρωξε ρίχνοντάς τον στο ποτάμι, δεν θα είχε μείνει τίποτα από αυτόν. Μαζί με την ομορφιά του χάθηκε και ο κομπασμός του. Από τότε κρύβεται στο ποτάμι, καμιά φορά βγάζει το κεφάλι του από το νερό και μόνο τη νύχτα βγαίνει στη στεριά επειδή το σκοτάδι κρύβει την ασχήμιά του. (Σουδάν) Εικόνα: Βασιλική Κεχαγιά (μαθήτρια Α’ Γυμνασίου)

256

Χρήστος Μαγγούτας

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________

98. Οι ευχές του Όλλε

Ζούσε κάποτε σε μια κωμόπολη της Σουηδίας ένα αγόρι που του άρεσε να κάνει συνεχώς ευχές. Δεν ήταν πάντα για ακριβά πράγματα, μπορεί να έκανε ευχή για ένα ποδήλατο, έστω μεταχειρισμένο, ένα έλκηθρο, ένα καλό μαχαίρι για να φτιάχνει σφυρίχτρες από τα κλαδιά της ιτιάς, μια μπάλα, ή οτιδήποτε άλλο. Η αλήθεια είναι ότι, επειδή ήταν ορφανός από πατέρα, η μητέρα του ξενοδούλευε για να τα βγάλει πέρα και δεν είχε τη δυνατότητα να ικανοποιήσει ούτε τις πιο μικρές επιθυμίες του γιού της, του Όλλε. Έτσι οι ευχές του παιδιού έμεναν πάντα ανικανοποίητες. Μια μέρα που βρισκόταν στο πάρκο ευχήθηκε κάτι μεγαλόφωνα, δεν ήταν τίποτα σπουδαίο, πιθανώς κάποια επιθυμία της στιγμής. Ένας γέρος, που ξεκουραζόταν σε ένα παγκάκι τον άκουσε και του έδωσε μια συμβουλή: — Αν θέλεις να πιάσει μια ευχή σου, πρέπει να πας στο δάσος, να πλησιάσεις μια κίσσα και να ρίξεις λίγο αλάτι στην ουρά της. Τότε, γρήγορα, πριν προλάβει και το τινάξει, να πεις την ευχή σου και θα πραγματοποιηθεί αμέσως. Ο Όλλε βρήκε πολύ σοφή τη συμβουλή του γέρου. Άλλωστε είχε δοκιμάσει όλα τα άλλα και τίποτα δεν φαινόταν να δουλεύει: να κάνει ευχή όταν βλέπει πεφταστέρι ή όταν «πετούσε» το μάτι του ή όταν έριχνε ένα χάλκινο κέρμα στο νερό. Πήρε λοιπόν ένα κουτί αλάτι και πήγε στο δάσος. Τώρα το να μπορέσει να ρίξει αλάτι στην ουρά μιας κίσσας δεν ήταν καθόλου εύκολη υπόθεση. Τα πουλιά αυτά είναι πολύ έξυπνα και, μ’ όλο που έκαναν ότι πλησίαζαν το

Η Σοφία των Λαών, 111 θαυμάσιες ιστορίες από όλο τον κόσμο

257

αγόρι, την τελευταία στιγμή του έφευγαν. Η όλη υπόθεση κράτησε πολλές μέρες αλλά το αγόρι δεν είχε άλλη λύση από το να επιμένει. Παραδόξως μια μέρα καθώς πλησίασε μια κίσσα αυτή δεν πέταξε μακριά, αντίθετα τον κοίταξε με τα έξυπνα μάτια της και του είπε: — Γεια σου, Όλλε! Εκείνος παραξενεύτηκε: — Μπορείς και μιλάς ανθρωπινά; — Α, βέβαια, είπε το πουλί. Δεν είμαι τυχαία κίσσα, αλλά ένα μαγεμένο πριγκιπόπουλο και μπορώ να πραγματοποιήσω κάθε ευχή σου. Πριν όμως σε αφήσω να ρίξεις αλάτι στην ουρά μου, θα πρέπει να μου φέρεις ένα ωραίο μαχαίρι, γιατί έχουν παραμεγαλώσει τα νύχια μου και η μύτη μου. Το παιδί σκέφτηκε ότι η κίσσα δεν του ζητούσε πολλά σαν αντάλλαγμα. Βγήκε λοιπόν και μάζεψε αγριοφράουλες, τις πούλησε στον μανάβη και σε μερικές μέρες είχε αρκετά χρήματα για να αγοράσει ένα μαχαίρι. Πήρε το μαχαίρι και το κουτί με το αλάτι και ξαναπήγε στο δάσος. Η κίσσα δεν ενθουσιάστηκε. — Εγώ είμαι ολόκληρος πρίγκιπας, τι να τον κάνω αυτό το σουγιά; Εγώ θέλω ένα μαχαίρι με ασημένια λεπίδα και χρυσή λαβή. Αυτό κράτα το για τον εαυτό σου. Το παιδί στενοχωρήθηκε και σκεφτόταν πώς θα μπορέσει να αγοράσει ένα τόσο ακριβό μαχαίρι. — Α μη σε νοιάζει, είπε η κίσσα. Δεν θέλω μαχαίρι πια, φέρε μου ένα ποδήλατο. Το αγόρι πήρε το μαχαίρι και άρχισε να φτιάχνει διάφορα ξύλινα πράγματα, κουτάλες, παιχνίδια, κάδρα και τα πουλούσε. Του πήρε μερικές εβδομάδες αλλά τελικά είχε αρκετά λεφτά για να αγοράσει ένα μεταχειρισμένο ποδήλατο. Το καβάλησε λοιπόν, πήρε μαζί του και το αλάτι και πήγε να βρει τον φτερωτό φίλο του. — Δε λέω, είναι ωραίο το ποδήλατο, αλλά εγώ είμαι πρίγκιπας, δεν μπορώ να πηγαίνω με μεταχειρισμένο ποδήλατο. Κράτα το για τον εαυτό σου. Έτσι κι αλλιώς τώρα θα προτιμούσα ένα έλκηθρο. Ο Όλλε συνέχισε να φτιάχνει ξύλινα πράγματα, αλλά και να κάνει μικρομεταφορές με το ποδήλατό του στην πόλη. Του πήρε κάμποσους μήνες, αλλά μάζεψε αρκετά χρήματα για να πάρει ένα έλκηθρο, που μ’ όλο που ήταν περσινό μοντέλο, ήταν πολύ ωραίο. Τσούλησε λοιπόν στο δάσος, που ήταν χιονισμένο πια γιατί είχε χειμωνιάσει, και πήγε να ξαναβρεί την κίσσα: — Δεν λέω, ωραίο είναι το έλκηθρο, αλλά εγώ θα ήθελα το τελευταίο μοντέλο. Κράτα το εσύ. Εγώ τώρα θα προτιμούσα ένα φορτηγάκι.

258

Χρήστος Μαγγούτας

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________

Ο Όλλε χρησιμοποίησε το έλκηθρο για να μεταφέρει πράγματα, του πήρε κάνα δυο χρόνια, είχε κιόλας μεγαλώσει, αγόρασε ένα φορτηγάκι μάρκας «Κεραυνός» και το οδήγησε στον φίλο του. — Καλό είναι, αλλά δεν είναι η μάρκα μου, εγώ θα προτιμούσα ένα μάρκας «Αστραπή». Δεν πειράζει, κράτα το εσύ. Τώρα, να σου πω την αλήθεια, θα προτιμούσα ένα ωραίο σπίτι γιατί βαρέθηκα να ζω στους θάμνους και στα κλαδιά. Ο Όλλε, που είχε γίνει άντρας πια, χρησιμοποιούσε το φορτηγάκι για να κάνει μεταφορές, είχε μάλιστα ξεκινήσει μια δική του εταιρεία μεταφορών που απασχολούσε αρκετούς εργάτες και σε μερικά χρόνια κατάφερε να αγοράσει ένα σπίτι στην άκρη της πόλης κοντά στο δάσος. Πήρε λοιπόν το κουτί με το αλάτι και πήγε στον φίλο του. Εκείνος απογοητεύτηκε. — Δεν είναι και άσχημο σαν σπίτι, έχει αρκετά δωμάτια, ωραία αυλή, αλλά εγώ είμαι πρίγκιπας έπρεπε να μου φτιάξεις ένα παλάτι με πισίνα. Κράτα το για τον εαυτό σου. Αυτό που θέλω εγώ τώρα είναι πολλά λεφτά για να πάρω αυτό που μου αρέσει και όχι να μου φέρνεις εσύ ό,τι θέλεις. Τι να κάνει ο Όλλε που είχε φτάσει τα τριάντα; Παντρεύτηκε μια καλή κοπέλα γιατί το σπίτι του φαινόταν άδειο όταν έμενε μόνος του, έκανε και μερικά παιδιά, άρχισε να κάνει επενδύσεις, να φτιάχνει εταιρείες, να έχει πολύ προσωπικό, κάποτε μετά από κάμποσα χρόνια είχε αρκετά λεφτά στην τράπεζα. Παίρνει λοιπόν το μπλοκ των επιταγών, παίρνει και το κουτί με το αλάτι και πάει στον πρίγκιπα. Έλεγξε το λογαριασμό η κίσσα, του έκανε και μερικές διευκρινιστικές ερωτήσεις, βρήκε αρκετά μεγάλα τα κεφάλαια και του είπε: — Εντάξει τώρα μπορείς να ρίξεις λίγο αλάτι στην ουρά μου και να κάνεις την ευχή σου. Επιτέλους ήρθε η μεγάλη στιγμή και ο Όλλε έριξε αλάτι στην ουρά της κίσσας. — Κάνε τώρα την ευχή σου. Θα μετρήσω ως το τρία, βιάσου για να προλάβεις. Ένα! μέτρησε η κίσσα. Για πρώτη φορά στη ζωή του δεν μπορούσε να σκεφτεί αν του λείπει κάτι. Είχε δουλέψει σκληρά, αλλά είχε πετύχει ό,τι ήθελε. — Δυο! συνέχισε η κίσσα. Χωρίς να το καταλάβει είχε με τον κόπο του πετύχει αυτό που προσπαθούσε μάταια να πετύχει με ευχές.

Η Σοφία των Λαών, 111 θαυμάσιες ιστορίες από όλο τον κόσμο

259

— Τρία! ανακοίνωσε η κίσσα και τίναξε την ουρά της για να φύγει το αλάτι. Έχασες! Αλλά μπορεί και να μην έχεις χάσει, γιατί έχεις ό,τι θέλεις και δεν χρειάζεται να κάνεις πια ευχές! — Δηλαδή, μπορεί να μη χρειαζόταν καθόλου το αλάτι στην ουρά σου..., παρατήρησε ο Όλλε. — Έτσι λέω κι εγώ! έκανε η κίσσα και πέταξε μακριά με το γνωστό κοροϊδευτικό γέλιο της. (Σουηδία) Εικόνα: Μαρία-Έφη Καριώτογλου

260

Χρήστος Μαγγούτας

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________

99. Η αφοσίωση Ψηλά στα κλαδιά μιας τεράστιας βελανιδιάς, στην όχθη μιας λίμνης, είχε φτιάξει τη φωλιά της μια σκιουρίνα. Το μικρό ζώο μπορούσε από εκεί να βλέπει όλη τη λίμνη που αστραποβολούσε ως το βάθος του ορίζοντα. Στη φωλιά της γέννησε ένα σκιουράκι που άκουγε μέρα και νύχτα τον ήρεμο παφλασμό της λίμνης και περίμενε πότε θα μεγαλώσει για να ακολουθεί τη μητέρα του στα ταξίδια της για εύρεση φαγητού. Μια μέρα όμως ξέσπασε μια τρομερή θύελλα. Ο άνεμος άρπαξε την τεράστια, αλλά γέρικη και κούφια βελανιδιά, την ξερίζωσε και την έριξε στα αφρισμένα νερά της λίμνης. Μαζί με τη βελανιδιά έπεσε στο νερό και η φωλιά με το σκιουράκι. Πανικός έπιασε τη μάνα σκιουρίνα που μόλις επέστρεφε από ένα ταξίδι της φορτωμένη νόστιμους ξηρούς καρπούς για το μωρό της. Ο άνεμος έσπρωχνε το δέντρο μακριά από την όχθη και μαζί και τη φωλιά του μωρού της. Κάλεσε βοήθεια αλλά φαίνεται ότι μέσα στην κοσμοχαλασιά κανένας δεν την άκουσε. Τότε πήρε τη μεγάλη απόφαση: μπορεί η λίμνη να ήταν τεράστια κι αυτή μια μικρή σκιουρίνα αλλά τεράστια ήταν και η αγάπη της μάνας προς το παιδί της που κινδύνευε. Δεν είχε άλλη λύση παρά να αδειάσει όλη τη λίμνη! Χώθηκε ολόκληρη στο νερό και μόλις είχε μουσκευτεί εντελώς σαν σφουγγάρι, βγήκε και πήγε και έστυψε τη γούνα της στην άκρη ενός λόφου από όπου το νερό θα έφευγε μακριά από τη λίμνη. Δεν ξέρουμε πόση ώρα δούλεψε έτσι σκληρά. Ούτε πόσο νερό της λίμνης άδειασε. Αλλά κάποια στιγμή είδε το μωρό της σώο και αβλαβές στην όχθη. Ούτε έμαθε ποτέ κανένας πώς βρέθηκε εκεί το μικρό σκιουράκι. Ίσως να το έσπρωξε απαλά ο αέρας που είχε αρχίσει να κοπάζει, μπορεί κάποιο ψάρι να το έβγαλε στην ακτή, μπορεί κάποιος άγγελος να το λυπήθηκε ή ακόμα κάποιο παιδί σαν εσένα να θέλησε να βοηθήσει τη μάνα σκιουρίνα που πάλευε για το παιδί της. (Σρι Λάνκα)

Η Σοφία των Λαών, 111 θαυμάσιες ιστορίες από όλο τον κόσμο

261

100. Ψάρι ή γάτα; Μια μέρα ένας χωρικός πήγε να ψαρέψει στο ποτάμι. Ήταν τυχερός: σε λίγο το αγκίστρι του είχε πιάσει ένα τεράστιο ψάρι. Γύρισε στο σπίτι του και το έδειξε περήφανος στη γυναίκα του: — Το μεγαλύτερο ψάρι που έχω πιάσει ποτέ. Ακριβώς τρία κιλά. Θα έχουμε γερό γλεντοκόπι απόψε. Της άφησε το ψάρι και έφυγε για τα χωράφια για να αποτελειώσει τις δουλειές του. Η γυναίκα καθάρισε το ψάρι και το έβαλε στον φούρνο. Σε λίγο το σπίτι μοσχομύρισε. Μ’ όλο που ήθελε να περιμένει τον άντρα της, δεν άντεχε την τόση μυρουδιά. Κάλεσε τα δυο αδέλφια της και ρίχτηκαν στο φαγητό. Μετά από λίγο δεν είχε μείνει ούτε δείγμα από το ψάρι. Όταν το βράδυ ήρθε ο άντρας της η γυναίκα βιάστηκε να δικαιολογηθεί: — Είχα βγει μια στιγμή στον κήπο και η γάτα μπήκε στο σπίτι και έφαγε όλο το ψάρι, από το κεφάλι ως την ουρά. Εκείνος άρπαξε τη γάτα και την έβαλε στη ζυγαριά –ζύγιζε ακριβώς τρία κιλά. — Αν αυτή είναι η γάτα, τότε πού είναι το ψάρι; Κι αν αυτό είναι το ψάρι, τότε πού είναι η γάτα; έκανε συλλογισμένος. (Συρία)

262

Χρήστος Μαγγούτας

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________

101. Πώς ο λαγός ξεγέλασε τη φάλαινα και τον ελέφαντα

Κάποια μέρα καθώς ο λαγός έκανε βόλτα στην ακρογιαλιά, είδε μια φάλαινα και έναν ελέφαντα να συζητούν. Περίεργος καθώς είναι, πήγε κοντά να ακούσει τι κοινό μπορεί να έχουν ένα στεριανό και ένα θαλασσινό ζώο. Εκείνη τη στιγμή άκουσε τη φάλαινα να ψιθυρίζει: —...ψου ψου ψου, όπως εγώ είμαι το μεγαλύτερο ζώο της θάλασσας. Αν ενώσουμε τις δυνάμεις μας, θα κυριαρχήσουμε σε όλα τα ζώα και στη στεριά και στη θάλασσα. — Πολύ ωραία ιδέα, συμφώνησε ο ελέφαντας. — Καθόλου ωραία ιδέα! μονολόγησε ο λαγός και στο μυαλό του άρχισε να καταστρώνει σχέδιο πώς θα τορπιλίσει τη συνεργασία των δυο μεγαθήριων για να μην τεθεί σε κίνδυνο η ελευθερία των μικρότερων ζώων. Πήγε και βρήκε μια τριχιά πολύ μακριά –γύρω στα δυο χιλιάδες λαγουδίσια βήματα και πολύ γερή. Ύστερα πήρε τα τύμπανά του, τα έκρυψε σε έναν θάμνο -στα χίλια περίπου λαγουδίσια βήματα από την παραλία και κάθισε σ’ έναν βράχο περιμένοντας τη φάλαινα. Όταν εκείνη φάνηκε στον ορίζοντα, ο λαγός της έκανε νόημα ότι θέλει να της μιλήσει και η φάλαινα πλησίασε στη στεριά.

Η Σοφία των Λαών, 111 θαυμάσιες ιστορίες από όλο τον κόσμο

263

— Έχω μια αγελάδα που κόλλησε στη λάσπη πίσω από εκείνο το βουναλάκι. Εσύ είσαι πανίσχυρο ζώο, ο βασιλιάς των ζώων της θάλασσας και της στεριάς, θα ήθελες να τραβήξεις την τριχιά να την ξεκολλήσουμε; — Ευχαρίστως, είπε η φάλαινα κολακευμένη που πρώτη φορά την είπαν βασίλισσα. Θα την ξεκολλήσω ακόμα και αν είναι χωμένη ως τ’ αυτιά στη λάσπη. — Περίμενε να δέσω στα κέρατά της την άλλη άκρη της τριχιάς και μόλις ακούσεις τα τύμπανα, τράβα, αλλά σιγά-σιγά να μη μας κολλήσει περισσότερο. — Μη σε νοιάζει, είπε η φάλαινα.

264

Χρήστος Μαγγούτας

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________

Ο λαγός έτρεξε πίσω από τον λόφο που ήξερε ότι βρισκόταν ο ελέφαντας. — Έχω μια αγελάδα που κόλλησε στη λάσπη πίσω από εκείνο το βουναλάκι κατά τη λιμνοθάλασσα. Εσύ είσαι πανίσχυρο ζώο, ο βασιλιάς των ζώων της στεριάς και της θάλασσας, θα ήθελες να τραβήξεις την τριχιά για να την ξεκολλήσουμε; — Ευχαρίστως, είπε ο ελέφαντας, κολακευμένος που πρώτη φορά τον είπαν βασιλιά. Θα την ξεκολλήσω ακόμα και αν προεξέχουν μόνο τα κέρατά της από τη λάσπη. — Μόλις ακούσεις τα τύμπανα, τράβα μια απότομη να την ξεκολλήσουμε. — Μη σε νοιάζει, ξέρω από τέτοια, είπε ο ελέφαντας και τύλιξε την τριχιά γύρω από την προβοσκίδα του. Ο λαγός έτρεξε στα τύμπανά του και άρχισε να τα χτυπάει δυνατά. Η φάλαινα τράβηξε σιγά και ο ελέφαντας δυνατά. — Πολύ βαριά αυτή η αγελάδα! σκέφτηκε η φάλαινα που ένιωθε την τριχιά να την τραβά προς τη στεριά. — Τι πράγμα είναι αυτό! απόρησε ο ελέφαντας που μόλις μπορούσε να τυλίγει λίγο λίγο την τριχιά γύρω από την προβοσκίδα του. Η φάλαινα, αφού είδε και απόειδε προσπαθώντας να τραβήξει τη γελάδα σιγά σιγά, έδωσε μια απότομη βουτιά και όρμησε στα βάθη της θάλασσας. Ο ελέφαντας, που δεν περίμενε ποτέ τέτοια δύναμη από μια αγελάδα, κουτρουβάλησε και η τριχιά τον τράβηξε ως την παραλία. — Ώστε εσύ είσαι που παριστάνεις την αγελάδα! είπε στη φάλαινα. Δεν ντρέπεσαι να φέρεσαι έτσι ενώ μόλις είχαμε σφίξει τις προβοσκίδες ότι θα την τηρήσουμε; έκανε οργισμένος ο ελέφαντας.

Η Σοφία των Λαών, 111 θαυμάσιες ιστορίες από όλο τον κόσμο

265

— Ώστε εσύ είσαι που παριστάνεις την αγελάδα! φώναξε η φάλαινα. Δεν ντρέπεσαι να φέρεσαι έτσι ενώ μόλις είχαμε δώσει τα πτερύγια ότι θα την τηρήσουμε; Καθένας ήταν τόσο θυμωμένος που αποφάσισε να μην ξαναμιλήσει στον άλλο. Έτσι δεν εφαρμόστηκε ποτέ η συμφωνία τους και τα ζώα διατήρησαν την ελευθερία τους. Όσο για τον λαγό κρατούσε την κοιλιά του από τα γέλια: — Δυο μεγαθήρια και να έχουν μυαλό λιγότερο από έναν λαγό! είπε ικανοποιημένος με τον εαυτό του. (Ταϊβάν) Εικόνες: Γ.Μ., Δ.Κ., Μ.Τ. (μαθήτριες 107ου δημοτικού σχολείου Θεσσαλονίκης)

266

Χρήστος Μαγγούτας

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________

102. Η στολή του μανδαρίνου Σε μια πόλη της Ταϋλάνδης ειδοποιήθηκε κάποιος μια μέρα ότι διορίστηκε μανδαρίνος. Με δυσκολία συγκρατούσε τη χαρά του για τη νέα περίοπτη θέση του. — Πρέπει αμέσως να φτιάξω μια στολή μανδαρίνου που να τονίζει την αξία της νέας θέσης μου, είπε σε έναν φίλο του. — Ξέρω κάποιο σοφό ράφτη που μπορεί αμέσως να καταλάβει τι χρειάζεσαι και να σου φτιάξει την πιο τέλεια στολή, του είπε ο φίλος του και του έδωσε τη διεύθυνση του ράφτη. Ο νεόκοπος μανδαρίνος πήγε και βρήκε τον ράφτη, ο οποίος του πήρε προσεκτικά μέτρα για τη στολή. — Για να σου τη φτιάξω τέλεια πρέπει να μου πεις πόσα χρόνια είσαι μανδαρίνος, του είπε. Ο άλλος ξαφνιάστηκε αλλά και εκνευρίστηκε με την παραξενιά του ράφτη. — Τι σημασία έχει αυτό στο να μου φτιάξεις τη στολή; Εγώ θέλω μια καλή στολή μανδαρίνου και τίποτ’ άλλο. — Έχει τεράστια σημασία αν είσαι χρόνια μανδαρίνος ή αν μόλις διορίστηκες, του απάντησε ο ράφτης. — Μα πώς γίνεται αυτό; έκανε ο μανδαρίνος αμφιβάλλοντας για την αξία του ράφτη. — Ω, έχει κι αυτό την εξήγησή του, όπως τα πιο πολλά πράγματα στον κόσμο, είπε ο πολύπειρος ράφτης. Μόλις πρωτοδιορίζεται κάποιος μανδαρίνος είναι τόσο περήφανος για τη νέα του θέση που περπατά κορδωμένος και καμαρωτός με το μέτωπο ψηλά και το στήθος έξω. Σ’ αυτή την περίπτωση πρέπει να βάλω πιο πολύ ύφασμα στο στήθος παρά στην πλάτη. — Μετά από μερικά χρόνια, καθώς συνειδητοποιεί τις υποχρεώσεις και τις ευθύνες που έχει η θέση του, αρχίζει να χαμηλώνει το βλέμμα του, να ξεφουσκώνει το στήθος του να κυρτώνει κάπως την πλάτη του. Τότε ξέρω ότι πρέπει να αφαιρέσω λίγο ύφασμα από το στήθος και να το προσθέσω στην πλάτη. — Και όταν περάσουν πολλά χρόνια και έχει εξαντληθεί από τις ευθύνες, έχει μάθει πόσο μάταιο είναι να είναι κενόδοξος και αρχίζει να καμπουριάζει, τότε ξέρω ότι πρέπει να αφήσω λίγο ύφασμα στο στήθος και να βάλω πολύ περισσότερο στην πλάτη. Για τον λόγο αυτό, αξιότιμε μανδαρίνε,

Η Σοφία των Λαών, 111 θαυμάσιες ιστορίες από όλο τον κόσμο

267

πέρα από τα μέτρα που σου πήρα, πρέπει να μάθω και την αρχαιότητα στη δουλειά σου για να σου φτιάξω την τέλεια στολή. Ο νέος μανδαρίνος, χωρίς να πει τίποτα, βγήκε από το ραφείο και, για πρώτη φορά, σταμάτησε να σκέφτεται τη στολή του και άρχισε να αναρωτιέται γιατί ο φίλος του τον έστειλε σ’ αυτόν τον παράξενο ράφτη. (Ταϋλάνδη)

268

Χρήστος Μαγγούτας

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________

103. Η απονομή της δικαιοσύνης Κάποιο πρωί ένας διαρρήκτης πήγε στο σπίτι του καδή, του δικαστή. — Τι έπαθες και με ξύπνησες τόσο νωρίς; του έβαλε τις φωνές εκείνος. — Κύριε καδή, η υπόθεση είναι πολύ σημαντική και έχει παραβιαστεί βάναυσα ο νόμος. — Λέγε τι έγινε, έκανε ο δικαστής ενώ χασμουριόταν. — Να, κύριε καδή, καθώς γύριζα κατά τα χαράματα από τη δουλειά, βλέπω ένα σπίτι που είχαν ξεχάσει ανοιχτό τον φεγγίτη. «Ας πάω να δω τι τρέχει και τον άφησαν ανοιχτό, μήπως χρειάζονται βοήθεια», είπα στον εαυτό μου. Ανεβαίνω λοιπόν στη σκεπή και χώνομαι στον φεγγίτη. Καθώς όμως πάω να πατήσω σε ένα ξύλινο σκαλάκι, αυτό σπάζει και πέφτω στο πάτωμα από τρία μέτρα ύψος. Στραμπούλιξα το πόδι μου και λίγο ακόμα και θα σκοτωνόμουν, κύριε καδή. — Να φέρετε αμέσως εδώ τον ιδιοκτήτη του σπιτιού, διέταξε ο καδής τους χωροφύλακες. Σε λίγο αυτοί τον έφεραν με περασμένες χειροπέδες. — Καλά, δεν ντρέπεσαι; του έβαλε τις φωνές ο δικαστής. Να μη συντηρείς σωστά το σπίτι σου και να κινδυνεύουν να υποστούν σωματικές βλάβες αθώοι πολίτες; — Τι φταίω εγώ, κύριε καδή; Ο ξυλουργός φταίει που δεν έβαλε γερά ξύλα. — Να προσαχθεί ο ξυλουργός ενώπιον του δικαστηρίου αμέσως, διέταξε ο δικαστής. Σε λίγο οι χωροφύλακες έφεραν δεμένο τον ξυλουργό. — Κύριε καδή, για να σας πω την αλήθεια τη μέρα εκείνη δεν έκανα σωστή δουλειά γιατί είχα τρομερό κοιλόπονο από μια χαλασμένη τυρόπιτα που είχα πάρει από τον φούρναρη. Σε λίγο οι αστυνομικοί φέρνουν με χειροπέδες και τον φούρναρη. — Αχ, κύριε καδή, καθώς ζύμωνα τις τυρόπιτες μπαίνει στο μαγαζί μια όμορφη χανούμισσα με ένα τόσο ωραίο και προκλητικό φουστάνι που φαίνεται τα ‘χασα και αντί για τυρί θα έριξα κάτι άλλο. — Φέρτε εδώ τη χανούμισσα, φώναξε ο δικαστής. — Τι φταίω εγώ, καλέ κύριε καδή μου; έκανε εκείνη όταν την έφεραν στο δικαστήριο, που ο μόδιστρος έφτιαξε ένα τέτοιο φουστάνι που προκαλεί τους άντρες; Οι χωροφύλακες έφεραν και τον μόδιστρο, αλλά αυτός ήταν μουγκός και δεν μπόρεσε να ρίξει σε άλλον την ευθύνη.

Η Σοφία των Λαών, 111 θαυμάσιες ιστορίες από όλο τον κόσμο

269

— Να τον κρεμάσετε, έδωσε εντολή ο καδής. Αυτός φταίει για την τόση αναστάτωση που δημιουργήθηκε στην πόλη μας και που λίγο έλειψε να κοστίσει τη ζωή ενός συμπολίτη μας. Η δικαιοσύνη πρέπει να απονεμηθεί. Σε λίγο οι χωροφύλακες ξαναμπήκαν στο σπίτι του δικαστή. — Συγγνώμη, κύριε καδή, αλλά ο μόδιστρος είναι πολύ ψηλός για την κρεμάλα, τα πόδια του ακουμπάνε στο χώμα και δεν μπορούμε να τον κρεμάσουμε. Ο δικαστής τους έβαλε τις φωνές: — Να βρείτε έναν πιο κοντό μόδιστρο και να τον κρεμάσετε στη θέση του. Δεν είπαμε ότι η δικαιοσύνη πρέπει να απονεμηθεί; (Τουρκία)

270

Χρήστος Μαγγούτας

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________

104. Ο σουλτάνος και ο καδής

Μια φορά κι έναν καιρό ένας σουλτάνος αποφάσισε να μεταμφιεστεί σε απλό ταξιδιώτη για μην τον αναγνωρίζουν και, καβάλα σε ένα ωραίο άλογο, άρχισε να περιοδεύει το κράτος του για να δει πως περνά ο λαός του. Μετά από αρκετό ταξίδι έφτασε στα περίχωρα της Προύσας. Εκεί, στην άκρη του δρόμου, συνάντησε έναν ζητιάνο ο οποίος του ζήτησε ελεημοσύνη και αυτός του έδωσε ένα νόμισμα. — Πας για την Προύσα; τον ρώτησε ο ζητιάνος. — Ναι. — Με παίρνεις και μένα μαζί σου που είμαι κουτσός και δεν μπορώ να περπατήσω τόσο δρόμο; — Μετά χαράς, απάντησε ο ταξιδιώτης και βοήθησε τον ζητιάνο να μπει πισωκάπουλα στο άλογο. Σε καμιά ώρα είχαν φτάσει στην Προύσα. — Εδώ πρέπει να κατεβείς γιατί θα ψάξω για πανδοχείο για να περάσω τη νύχτα. Η απάντηση του ζητιάνου τον ξάφνιασε: — Εσύ να κατεβείς, το άλογο είναι δικό μου! — Τρελάθηκες; έκανε ο ταξιδιώτης. Εγώ δεν σε βοήθησα να ανεβείς στο άλογό μου, επειδή είσαι κουτσός και δεν μπορείς να βαδίσεις;

Η Σοφία των Λαών, 111 θαυμάσιες ιστορίες από όλο τον κόσμο

271

— Σωστά, είπε εκείνος, αλλά μπορείς να το αποδείξεις αυτό; Στην Προύσα είμαστε και οι δυο άγνωστοι. Καθένας θα πιστέψει όποιον θέλει. Ο μεταμφιεσμένος σουλτάνος βρέθηκε σε δύσκολη θέση. «Αν τον ρίξω κάτω, αυτός θα βάλει τις φωνές, θα μαζευτεί κόσμος και οι πιο πολλοί θα με κατηγορούν ότι έκλεψα το άλογο από έναν ανάπηρο άνθρωπο. Αν πάλι του δώσω μερικά χρήματα για να τον ξεφορτωθώ, έτσι συνηθίζω τους υπηκόους μου στην απάτη. Καλύτερα να πάω στον καδή (τον δικαστή) για να έχω και την ευκαιρία να δω πώς απονέμεται η δικαιοσύνη σ’ αυτή την πόλη». Πήγαν λοιπόν στο δικαστήριο και περίμεναν μέχρι να φτάσει η σειρά να εκδικαστεί η υπόθεσή τους. Τη στιγμή εκείνη ήταν μπροστά στον καδή δυο άτομα που τα ρούχα τους έδειχναν ότι ο ένας ήταν λαδέμπορος και ο άλλος αχθοφόρος. — Αυτό το νόμισμα είναι δικό μου, έλεγε ο αχθοφόρος δείχνοντας ένα χρυσό φλουρί. Μου το έδωσε προχθές μια ρωσίδα πριγκίπισσα για να μεταφέρω τα πράγματά της από το καράβι στο σπίτι της. — Αποτελεί οικογενειακό ενθύμιο, ισχυριζόταν ο λαδέμπορος. Το κουβαλάω πάντα μαζί μου γιατί μου θυμίζει τον μακαρίτη τον πατέρα μου. Αυτός ο αισχρός χαμάλης μου το έκλεψε. — Μάρτυρες έχετε; ρώτησε ο καδής. — Όχι, δεν έχουμε, είπαν και οι δυο. — Το δικαστήριο επιφυλάσσεται να εκδώσει την απόφασή του. Αφήστε εδώ το νόμισμα και ελάτε αύριο το πρωί να σας ανακοινώσω την απόφαση. — Πώς θα μπορέσει να βγάλει άκρη στην υπόθεση αυτή; αναρωτήθηκε ο σουλτάνος. Και οι δυο φαίνονται να έχουν δίκιο. — Η επόμενη υπόθεση! φώναξε ο χωροφύλακας. Δυο άντρες πλησίασαν τον δικαστή. Ο ένας ήταν ράφτης, ο άλλος γραφιάς. — Τι συνέβη; ρώτησε ο καδής τον γραφιά. — Κύριε δικαστή, σήμερα το πρωί που βγήκα μια στιγμή από το σπίτι μου, μπήκε αυτός ο άνθρωπος και μου έκλεψε το Βιβλίο της Γνώσης. Τώρα λέει ότι είναι δικό του. — Μου το είχε χαρίσει ένας θείος μου σιδεράς πριν από πολλά χρόνια, είπε ο ράφτης. — Μάρτυρες έχετε; ρώτησε ο καδής. — Όχι, δεν έχουμε, απάντησαν αυτοί. — Αφήστε το βιβλίο εδώ και ελάτε αύριο το πρωί να σας ανακοινώσω την απόφασή μου, είπε ο δικαστής.

272

Χρήστος Μαγγούτας

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________

— Άλλη περίπτωση και τούτη! σκέφτηκε ο σουλτάνος. Πώς θα μπορέσει ο δικαστής να βγάλει σωστή απόφαση χωρίς μάρτυρες και με δυο άτομα να ισχυρίζονται τα ίδια πράγματα; Αλλά δεν είχε καιρό να φιλοσοφήσει περισσότερο γιατί ο χωροφύλακας φώναξε τη δική του υπόθεση. Ο ταξιδιώτης και ο ζητιάνος στάθηκαν μπροστά στον καδή. — Τι συνέβη, ταξιδιώτη; ρώτησε εκείνος. — Κύριε δικαστή, έρχομαι από μακριά. Έξω από την πόλη συνάντησα αυτόν τον ζητιάνο. Αφού του έδωσα κάποια βοήθεια, μου ζήτησε να τον πάρω πισωκάπουλα και να τον φέρω στην πόλη. Τώρα λέει ότι το άλογο είναι δικό του. Ο δικαστής γύρισε στον ζητιάνο: — Εσύ τι έχεις να πεις; τον ρώτησε. — Κύριε καδή μου, αυτός ο άνθρωπος είναι αρχιψεύτης. Το άλογο αυτό το έχω μεγαλώσει από πουλαράκι με τα ίδια μου τα χέρια. Είναι ο σύντροφός μου, δεν μπορούμε να κάνουμε ο ένας χωρίς τον άλλο. Αν αυτός ο παλιάνθρωπος μου πάρει το άλογό μου, πώς θα κυκλοφορώ, κύριε καδή μου, σακάτης άνθρωπος; Σ’ αυτό το σημείο ο ζητιάνος άρχισε να κλαίει τόσο σπαραχτικά που ο σουλτάνος σκέφτηκε: «Πώς θα μπορέσει να αποφασίσει ο δικαστής τη στιγμή που αυτός ο ψεύταρος κοντεύει να πείσει κι εμένα ότι το άλογο είναι δικό του!». — Μάρτυρες έχετε; ρώτησε ο δικαστής. — Δεν έχουμε, είπαν αυτοί. — Αφήστε το άλογο και περάστε αύριο το πρωί για την απόφαση. Πραγματικά πρωί πρωί την άλλη μέρα όλοι βρίσκονταν στο δικαστήριο και περίμεναν να ακούσουν τις αποφάσεις. — Πάρε το φλουρί σου, είπε ο καδής στον λαδέμπορο και ύστερα γυρίζοντας στο χωροφύλακα συμπλήρωσε: — Πιάσε τον αχθοφόρο και ρίξε του είκοσι ραβδιές για να θυμάται ότι δεν πρέπει να κλέβει, ούτε να λέει ψέματα. Στη συνέχεια βρέθηκαν μπροστά στον δικαστή ο ράφτης και ο γραφιάς. — Πάρε το Βιβλίο της Γνώσης, είπε στον γραφιά, μια και σου ανήκει. Όσο για τον ράφτη, χωροφύλακα, δώσε του τριάντα ραβδιές για κλοπή και ψευδομαρτυρία. Τελικά ήρθε και η υπόθεση του ταξιδιώτη και του ζητιάνου.

Η Σοφία των Λαών, 111 θαυμάσιες ιστορίες από όλο τον κόσμο

273

— Το άλογο είναι δικό σου, ταξιδιώτη. Σου εύχομαι καλό ταξίδι και ελπίζω στο μέλλον οι άνθρωποι να μην είναι τόσο αχάριστοι απέναντί σου. Και γυρίζοντας στον ζητιάνο του είπε: — Αν δεν ήσουν ανάπηρος θα διέταζα αυτή τη στιγμή να σου δώσουν πενήντα ραβδιές για αγνωμοσύνη και ψευδορκία. Θα σε βάλω στη φυλακή μέχρι να δω ότι μετάνιωσες γι’ αυτό που έκανες σ’ έναν άνθρωπο που προσπάθησε να σε βοηθήσει. Λύεται η συνεδρίαση. Η δικαιοσύνη απονεμήθηκε. Ο δικαστής αποσύρθηκε στο γραφείο του και ο ταξιδιώτης έμεινε κατάπληκτος με τις αποφάσεις του, κυρίως στη δική του περίπτωση που την ήξερε. Θέλοντας να μάθει περισσότερα πήγε στο γραφείο του καδή και, αφού του ζήτησε συγγνώμη για την ενόχληση, του είπε: — Έμεινα εντυπωσιασμένος από τις αποφάσεις σας και μάλιστα χωρίς να έχετε καν μάρτυρες! — Πολύ εύκολες υποθέσεις, φίλε μου. Οι πιο πολλές υποθέσεις είναι πανεύκολες αρκεί να ξέρει κανείς τι να προσέξει. — Δηλαδή; Πώς μπορεί να βγάλει κανείς άκρη όταν και τα δυο μέρη ισχυρίζονται το ίδιο και δεν υπάρχουν μάρτυρες για να στηριχθεί κάπου ο δικαστής; — Στην πρώτη περίπτωση, του λαδέμπορου και του αχθοφόρου, έριξα αποβραδίς το νόμισμα σε ένα ποτήρι νερό. Το πρωί το ποτήρι είχε λάδι στο πάνω μέρος, που σήμαινε ότι έλεγε αλήθεια ο λαδέμπορος ότι το είχε συχνά μαζί του. — Το βιβλίο της Γνώσης; Πώς ήξερες τίνος είναι; — Κι αυτό εύκολο. Οι σελίδες που αναφέρονταν σε γραφιάδες, γραμματικούς και συγγραφείς ήταν τριμμένες από το πολύ διάβασμα, άρα το βιβλίο ήταν του γραφιά. — Και στη δική μου περίπτωση; Όταν ο ζητιάνος έβαλε τα κλάματα φαινόταν ότι δεν υπήρχε ίσως ούτε ένας στο ακροατήριο που να μην ήταν εναντίον μου. — Αυτή ήταν η πιο εύκολη υπόθεση. Το πρωί που ερχόσουν στο δικαστήριο ζήτησα από έναν υπάλληλο να βγάλει το άλογό σου από τον στάβλο. Αυτό όταν σε είδε χλιμίντρισε και έδειχνε όλη τη χαρά του. Όταν πέρασε ο ζητιάνος ούτε που σήκωσε το κεφάλι να τον κοιτάξει. — Είμαι εντυπωσιασμένος με τη σοφία σου, είπε ο ταξιδιώτης, που σ’ αυτό το σημείο θεώρησε σκόπιμο να αποκαλύψει ότι είναι ο Σουλτάνος. Για

274

Χρήστος Μαγγούτας

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________

τον λόγο αυτό σε προάγω σε Μεγάλο Καδή και χαίρομαι που απονέμεται δικαιοσύνη στη χώρα μου. (Τουρκία Μέση Ανατολή) Εικόνα: Μαρία Καλαϊτζίδου

Η Σοφία των Λαών, 111 θαυμάσιες ιστορίες από όλο τον κόσμο

275

105. Η Λογική και η Τύχη

Μια μέρα η Λογική και η Τύχη συναντήθηκαν σε ένα στενό γεφύρι. Άρχισαν αμέσως να μαλώνουν ποια δικαιούται να περάσει πρώτη. Τελικά αποφάσισαν να κάνουν έναν διαγωνισμό για να αποδειχτεί ποια είναι η δυνατότερη. Από το γεφύρι φαινόταν ένας νεαρός γεωργός που όργωνε το χωράφι του. — Ανάλαβέ τον, είπε η Τύχη. Κάνε τον ό,τι θέλεις και, αν με κερδίσεις, από τότε και πέρα θα σου αναγνωρίζω πάντα το προβάδισμα. Η Λογική συμφώνησε και έκανε κατοχή στον γεωργό. Αμέσως εκείνος σκέφτηκε: — Μια ζωή θα είμαι γεωργός; Γιατί να μη δοκιμάσω κάτι για το οποίο έχω περισσότερες ικανότητες και μπορεί να είμαι πιο πετυχημένος και πιο ευτυχισμένος; Ξέζεψε τα ζώα του και γύρισε στο χωριό. — Πατέρα, αποφάσισα να φύγω από το χωριό και να πάω να γίνω κηπουρός. Είναι κάτι που μου αρέσει και που θα μου δίνει περισσότερα χρήματα. Ο πατέρας του δεν ήθελε να τον αφήσει να φύγει αλλά σκέφτηκε ότι είχε άλλους δυο γιους και τα χωράφια του δεν θα έφταναν να θρέψουν τρεις οικογένειες. — Να πας στο καλό, Βάνεκ, του είπε λυπημένος.

276

Χρήστος Μαγγούτας

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________

Ο νέος κατέβηκε στην πόλη και σε λίγο χάζευε γύρω από τα ανάκτορα. Πλησίασε τον γέρο κηπουρό και του είπε: — Παππού, μήπως χρειάζεσαι κάποια βοήθεια για τις πιο βαριές δουλειές; Πραγματικά ο κηπουρός τον πήρε δοκιμαστικά στη δούλεψή του και ο Βάνεκ, που, πέρα από τα νιάτα, είχε και μεράκι για τη δουλειά αυτή, σε δυοτρία χρόνια είχε μετατρέψει σε παράδεισο τον κήπο των ανακτόρων. Έγινε αρχικηπουρός όταν ο άλλος αποσύρθηκε λόγω γηρατειών. Συχνά, καθώς ο βασιλιάς, η βασίλισσα και η δεκαεξάχρονη κόρη τους, η Γιολάντα, με το αγαπημένο σκυλάκι της βολτάριζαν στον κήπο, έπιαναν συζήτηση με τον Βάνεκ. Έτσι ο νέος έμαθε ότι η κόρη τους ήταν μουγκή κι ο βασιλιάς είχε υποσχεθεί το χέρι της και το μισό βασίλειο σ’ όποιον την έκανε να μιλήσει. — Γιατί να μη δοκιμάσω κι εγώ; αναρωτήθηκε ο Βάνεκ. Τι έχω να χάσω; Τίποτα! Πήρε λοιπόν την άδεια, πήγε την άλλη μέρα στο δωμάτιο της πριγκίπισσας και, χωρίς να μιλήσει σ’ αυτήν, γύρισε και ρώτησε τον σκύλο της: — Καλό μου σκυλάκι, έχω ακούσει ότι είσαι πολύ σοφό και θα ήθελα τη γνώμη σου για κάτι που με βασανίζει. Πριν από λίγο καιρό ταξίδευα με έναν γλύπτη και έναν ράφτη. Η νύχτα μας βρήκε στο δάσος και, επειδή φοβόμασταν τους λύκους, αποφασίσαμε ένας από μας να μένει φρουρός για μερικές ώρες. Πρώτος έμεινε ξάγρυπνος ο γλύπτης, ο οποίος για να μην αποκοιμηθεί, έφτιαξε το άγαλμα μιας πολύ ωραίας κοπέλας, σαν την αφέντισσά σου. Όταν αποκοιμήθηκε ο γλύπτης και άρχισε να ξενυχτά ο ράφτης, για να περάσει την ώρα του έφτιαξε ένα πολύ ωραίο φόρεμα για την κοπέλα. Όταν ήρθε η σειρά μου να είμαι φρουρός σκέφτηκα ότι μια τόσο ωραία γυναίκα θα πρέπει να έχει και φωνή γι’ αυτό την έμαθα να μιλάει. Το πρωί που ξύπνησαν και οι άλλοι αρχίσαμε να μαλώνουμε σε ποιον ανήκει η κοπέλα κι ακόμα δεν έχουμε καταλήξει σε συμφωνία. Στον γλύπτη, στον ράφτη ή σε μένα; Τι λες εσύ που είσαι τόσο έξυπνος σκύλος; ρώτησε ο Βάνεκ. Ο σκύλος τον κοίταζε με κατανόηση αλλά δεν απαντούσε. Τότε πετάχτηκε η πριγκίπισσα και είπε: — Ασφαλώς ανήκει σε σένα που της έδωσες τη φωνή, γιατί θα ήταν πολύ δύσκολη η ζωή της χωρίς να μπορεί να επικοινωνεί με τους άλλους.

Η Σοφία των Λαών, 111 θαυμάσιες ιστορίες από όλο τον κόσμο

277

— Ευχαριστώ πολύ, πριγκίπισσα. Αυτό πίστευα κι εγώ. Για να μην τα πολυλογούμε, λοιπόν, μου ανήκεις και θα σε παντρευτώ, μια και σε έκανα να μιλήσεις. Η κοπέλα είχε κιόλας ερωτευτεί το σωτήρα της, αλλά ο βασιλιάς, μ’ όλο που χάρηκε που ξαναβρήκε η κόρη του τη φωνή της, δεν δεχόταν σε καμιά περίπτωση να την παντρέψει με έναν ταπεινής καταγωγής, όπως ήταν ο Βάνεκ. — Θα σου δώσω όσα λεφτά θέλεις, αλλά δεν μπορώ να σου δώσω ούτε την κόρη μου, ούτε το βασίλειό μου, γιατί δεν έχεις ευγενική καταγωγή. — Μα, Μεγαλειότατε, δεν είχες δώσει την υπόσχεσή σου; Με ποια λογική την παραβαίνεις τώρα; Γιατί δεν κρατάς τον λόγο σου; Τι παράδειγμα δίνεις στους υπηκόους σου; Και τι σημασία έχει αν δεν έχω ευγενική καταγωγή; — Πω πω! Βρίζει τον μεγαλειότατο ο αχρείος! είπε ο πρωθυπουργός που ήταν παρών. Πρέπει να τιμωρηθεί υποδειγματικά για το θράσος του! — Να αποκεφαλιστεί αμέσως ο υβριστής! έδωσε εντολή ο βασιλιάς παρά τα παρακάλια της Γιολάντας. Ο Βάνεκ οδηγήθηκε στον χώρο των εκτελέσεων και ο δήμιος έβαλε μπροστά την καρμανιόλα... — Τα έκανες θάλασσα! πετάχτηκε και είπε η Τύχη στη Λογική. Ενώ τα πήγαινες καλά ως ένα σημείο, κάπου παραπήρες θάρρος και από εκεί και πέρα τα χάλασες. Δεν είναι το καθετί θέμα λογικής. Μπορεί η λογική να βοηθάει, αλλά... Για να δω αν μπορώ να κάνω κάτι τώρα για να σώσω τον δύστυχο Βάνεκ! Η Λογική παραδέχτηκε ότι είχε οδηγήσει την υπόθεση στο αδιέξοδο και παρέδωσε τον Βάνεκ στην Τύχη. Το πρώτο που έκανε εκείνη ήταν να χαλάσει την καρμανιόλα. Κάπου μπερδεύτηκαν τα σχοινιά και τα ξύλα της, η λεπίδα είχε σφηνώσει, ούτε προς τα κάτω έπεφτε στο κεφάλι του άτυχου Βάνεκ, αλλά ούτε και προς τα πάνω πήγαινε για να την ξαναμολήσει ο δήμιος, ο οποίος άρχισε να ξεστομίζει βρισιές που μόνο οι δήμιοι χρησιμοποιούν. Την ίδια στιγμή έφτασε λαχανιασμένη η πριγκιποπούλα. Έβαλε το κεφάλι της δίπλα στο κεφάλι του Βάνεκ στην καρμανιόλα και δήλωσε ότι αποφάσισε ότι δεν θέλει να ζήσει άλλο. Ο βασιλιάς αναγκάστηκε να δώσει εντολή να ματαιωθεί η εκτέλεση, να χριστεί «κατ’ εξαίρεσιν» ο Βάνεκ πρώτος ιππότης και να αρχίσουν οι προετοιμασίες για τον γάμο του με την Γιολάντα.

278

Χρήστος Μαγγούτας

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________

— Ουφ! έκανε καταϊδρωμένη η Τύχη, μόλις που πρόλαβα την τελευταία στιγμή! Η Λογική αναγνώρισε την ήττα της και ομολόγησε ότι, όσο κι αν είναι συνήθως καλός οδηγός, μερικές φορές μπορεί να οδηγήσει τα πράγματα στο αδιέξοδο. Αναγνώρισε λοιπόν το προβάδισμα στην Τύχη και από τότε, όταν συναντιούνται σε κάποια στενή γέφυρα, σε δρόμο ή σε κάποιο μονοπάτι της ζωής, η Λογική παραμερίζει για να περάσει η Τύχη. (Τσεχία) Εικόνα: Άλκηστις Μοσχονά

Η Σοφία των Λαών, 111 θαυμάσιες ιστορίες από όλο τον κόσμο

279

106. Πώς η μύγα έσωσε το ποτάμι Πριν από πάρα πολλά χρόνια, όταν ο κόσμος ήταν νέος ακόμα, υπήρχε ένα πανέμορφο ποτάμι με πεντακάθαρα νερά, όπου ζούσαν πολλών ειδών ψάρια και όπου έρχονταν πολλά ζώα να ξεδιψάσουν. Ζούσαν όλα ευτυχισμένα και ειρηνικά. Κάποτε όμως μια αγέλη από τεράστια μπούφαλο άκουσε για το ποτάμι αυτό από έναν ταξιδιώτη και μετανάστευσε στην κοιλάδα. Ήταν τόσο μεγάλα και τόσα πολλά, που την πρώτη μέρα που ήπιαν νερό, άρχισε να χαμηλώνει η στάθμη του. Τη δεύτερη μέρα άρχισε σε μερικά σημεία να φαίνεται η κοίτη. Τα ψάρια πανικοβλήθηκαν και άρχισαν να ψάχνουν για τα βαθύτερα σημεία του ποταμιού για να σωθούν. Οι κάστορες κατατρόμαξαν, καθώς τα σπίτια τους άρχισαν να φαίνονται στεγνά πάνω από το νερό. Όλα τα ζώα φοβήθηκαν ότι θα πεθάνουν από τη δίψα αν συνεχιζόταν αυτή η κατάσταση. Κάλεσαν επειγόντως συμβούλιο και εξέτασαν τα δεδομένα. Οι λύκοι είπαν ότι προσπάθησαν να διώξουν τα μπούφαλο, αλλά τα κέρατά τους τους εμπόδιζαν να πλησιάζουν. Λίγο-πολύ όλα τα ζώα είχαν προσπαθήσει να κάνουν κάτι για να διώξουν τον εχθρό, αλλά μόλις βρίσκονταν αντικρύ του καταλάβαιναν πόσο μάταια ήταν η πάλη. Τότε παρουσιάστηκαν στο συμβούλιο μερικές μύγες: — Εμείς θα διώξουμε τα μπούφαλο και θα σώσουμε το ποτάμι, είπαν οι μύγες, που όμως δεν τις έλεγαν ακόμα οίστρους ή βοϊδόμυγες. Τα άλλα ζώα έκαναν να γελάσουν με την πρόταση αυτή. Εδώ πανίσχυρα ζώα νικήθηκαν και θα μπορούσαν να πετύχουν κάτι αυτές οι ασήμαντες μύγες; Αλλά δεν γέλασαν γιατί η κατάσταση είχε γίνει πολύ τραγική και αναγκάστηκαν να δώσουν τη συγκατάθεσή τους για την τελευταία απόπειρα και ελπίδα. Μόλις παρουσιάστηκαν τα μπούφαλο στο ποτάμι, οι μύγες τους όρμησαν κατά σμήνη. Άλλες τσιμπούσαν με μανία στα πόδια και στην κοιλιά, άλλες στα αυτιά και στη ράχη, οπουδήποτε μπορούσαν και αμέσως άρχιζε να τρέχει αίμα. Τα μπούφαλο τρελάθηκαν από τον πόνο. Χτυπούσαν τα πόδια τους με ορμή αλλά οι μύγες δεν ξεκολλούσαν. Κουνούσαν τις ουρές τους αλλά η ανακούφιση ήταν προσωρινή, γιατί μόλις έδιωχναν τις μύγες από ένα σημείο, αυτές σε λίγο τσιμπούσαν αλλού. Τα μπούφαλο αναγκάστηκαν τελικά να παραδεχτούν την ήττα τους. Το έβαλαν στα πόδια και δεν ξαναγύρισαν στο ποτάμι που έτσι μπόρεσαν να το σώσουν τα πιο μικρά από τα ζώα, οι μύγες. (Τσίπουα)

280

Χρήστος Μαγγούτας

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________

107. Ο φίλος του φίλου

Μια μέρα ένας φίλος του Ντζούχα πήγε στην καλύβα του. — Γεια σου, Ντζούχα, του είπε. Σου έφερα έναν λαγό που μόλις έπιασα στην παγίδα. Μπορείς να φτιάξεις πολύ νόστιμο στιφάδο. Ο Ντζούχα μαγείρεψε τον λαγό και οι δυο φίλοι κάθισαν και απόλαυσαν το φαγητό τους. Την άλλη μέρα ένας άγνωστος χτύπησε την πόρτα της καλύβας του Ντζούχα. — Ποιος είναι; ρώτησε ο Ντζούχα. — Είμαι ένας φίλος του φίλου σου που σου έφερε χθες τον λαγό, απάντησε εκείνος. — Καλωσόρισες, είπε ο Ντζούχα και του άνοιξε ευγενικά την πόρτα. Έβγαλε ό,τι είχε μείνει από το χθεσινό στιφάδο και έβαλε στον ξένο να φάει. Αυτός καταβρόχθισε τα πάντα. Την άλλη μέρα ακούστηκαν πάλι χτυπήματα στην πόρτα του. — Ποιος είναι; ρώτησε ο Ντζούχα. — Είμαι ένας φίλος του φίλου του φίλου σου που σου έφερε τον λαγό, είπε εκείνος. — Έλα μέσα, έκανε ο Ντζούχα. Οδήγησε τον ξένο στο τραπέζι και του έβαλε μπροστά ένα πιάτο με σκέτο ζεστό νερό. — Τι είναι αυτό; ρώτησε έκπληκτος εκείνος.

Η Σοφία των Λαών, 111 θαυμάσιες ιστορίες από όλο τον κόσμο

281

— Αυτό, εξήγησε ο Ντζούχα, είναι νερό που έβρασε στην ίδια ακριβώς κατσαρόλα με τον λαγό που έφερε πριν από λίγες μέρες ο φίλος του φίλου του φίλου μας. (Υεμένη) Εικόνα: Αθηνά Πετούλη

282

Χρήστος Μαγγούτας

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________

108. Ένας καθρέφτης Κάποτε ένας νεαρός χωρικός πήγε στην πρωτεύουσα για κάποια σοβαρή δουλειά που τον κράτησε εκεί μερικές μέρες. Καθώς βάδιζε σε έναν από τους κεντρικούς δρόμους της πόλης και χάζευε στις βιτρίνες της, είδε να αντικαθρεφτίζεται το πρόσωπό του σε ένα παράξενο αντικείμενο. Ο νέος ήταν ψαράς και είχε δει πολλές φορές το πρόσωπό του να αντανακλάται στο νερό της λίμνης ή του ποταμιού. Πριν να φύγει λοιπόν για το χωριό του αποφάσισε να αγοράσει τον καθρέφτη αυτό της βιτρίνας. Γυρνώντας στο σπίτι του τον έκρυψε σε ένα συρτάρι που είχε διάφορα προσωπικά αντικείμενα, αλλά από καιρό σε καιρό, όταν πίστευε ότι κανένας δεν τον έβλεπε, έβγαζε τον καθρέφτη και κοιτούσε τον εαυτό του χαμογελώντας. Όμως κάποια στιγμή η νεαρή γυναίκα του έπιασε τον άντρα της να κρατάει στα χέρια του το παράξενο τετράγωνο αντικείμενο και να του χαμογελά. Αυτός, μόλις κατάλαβε ότι η γυναίκα του ήταν κάπου κοντά, βιάστηκε να ξανακρύψει τον καθρέφτη στο συρτάρι, σκεπάζοντάς τον με διάφορα πράγματα γιατί φοβόταν ότι αν τον εύρισκε εκείνη, δεδομένης της κοκεταρίας της, δεν θα του τον ξανάδινε. Η νεαρή γυναίκα του τον παρακολούθησε και είδε ότι συνέχιζε από καιρό σε καιρό να παίρνει το αντικείμενο αυτό, να χαμογελάει, να κάνει διάφορους μορφασμούς. Αποφάσισε να λύσει το μυστήριο. Μια μέρα που εκείνος είχε φύγει νωρίς για ψάρεμα, πήγε, άνοιξε το συρτάρι και πήρε διστακτικά στα χέρια της τον καθρέφτη. Δεν είχε δει ποτέ άλλη φορά στη ζωή της τέτοιο αντικείμενο και ήταν περίεργη να δει σε ποιον μιλούσε ο άντρας της κάθε φορά που το κρατούσε στα χέρια του. Μόλις το έφερε στο ύψος του προσώπου της ξαφνιάστηκε. Μια ωραιότατη γυναίκα την κοιτούσε απορημένη μέσα από τον καθρέφτη. Η κοπέλα πάγωσε: «Ώστε ο άντρας μου έχει φιλενάδα και γι’ αυτό έρχεται και την κοιτάζει κάθε φορά εδώ». Το πρόσωπό της γέμισε από θυμό, αλλά θύμωσε και το πρόσωπο του καθρέφτη. Τρέχει γρήγορα στη μητέρα της. — Μητέρα, ο άντρας μου έχει φιλενάδα. Μπορείς να τη δεις εδώ μέσα σ’ αυτό το πράγμα. Την κοιτάζει κάθε μέρα και της χαμογελάει. Τι δυστυχισμένη

Η Σοφία των Λαών, 111 θαυμάσιες ιστορίες από όλο τον κόσμο

283

που είμαι! Εκείνη είναι τόσο ωραία που δεν υπάρχει καμιά πιθανότητα να ξανακοιτάξει εμένα! Η μητέρα της πήρε τον καθρέφτη και κοίταξε να δει τι έβλεπε η κόρη της. — Τον άχρηστο το γαμπρό μου! Έχει φιλενάδα μια μεσόκοπη γυναίκα, με ρυτιδωμένο πρόσωπο και γκρίζα μαλλιά και δεν βλέπει την ομορφιά της γυναίκας του. Τη στιγμή εκείνη μπήκε στο δωμάτιο ο άντρας της. — Ο γαμπρός μας τα έχει φτιάξει με μια μεσόκοπη γυναίκα, του είπε η μητέρα. — Με μια πολύ όμορφη νεαρή γυναίκα, διόρθωσε η κόρη του. — Εσείς θα με τρελάνετε! είπε αυτός και πήρε τον καθρέφτη. Εγώ αυτό που βλέπω είναι ο μακαρίτης ο πατέρας μου. Και λέγοντας αυτά γονάτισε με σεβασμό μπροστά στον καθρέφτη. — Οι γονείς μου δεν με καταλαβαίνουν, έβαλε τα κλάματα η κόρη, άρπαξε τον καθρέφτη και βγήκε στον κήπο. Για να σιγουρευτεί ξανακοίταξε τον καθρέφτη και πραγματικά, να, πάλι μπροστά της, η ωραία ερωμένη του άντρα της! Η κοπέλα θύμωσε και άρχισε να βρίζει με βαριά λόγια τη γυναίκα που έβλεπε στον καθρέφτη. Καθώς εκείνη φαινόταν να της ανταποδίδει τα ίδια στο ίδιο ύφος, έδωσε μια στον καθρέφτη και τον έκανε κομμάτια στο πλακόστρωτο του κήπου. (Φιλιππίνες)

284

Χρήστος Μαγγούτας

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________

109. Το σπίτι με τα χρυσά παράθυρα

Οι γονείς του ήταν φτωχοί και το δεκάχρονο αγόρι έπρεπε να βοηθά στις δουλειές στα χωράφια όταν τελείωνε το καθημερινό σχολείο του. Όταν έπεφτε το δειλινό ήταν πια κουρασμένο από τη δουλειά και καθόταν στο πεζούλι μπροστά στο μικρό τους σπίτι στην πλαγιά του λόφου. Από εκεί μπορούσε να βλέπει όλο τον κάμπο και τα βουνά απέναντι που τα φώτιζαν οι τελευταίες αχτίδες του ήλιου. Αλλά αυτό που του άρεσε πιο πολύ να κοιτάζει ήταν ένα σπίτι, μάλλον ανάκτορο θα ‘ταν, με χρυσά παράθυρα, που έλαμπε μακριά προς τη δύση στην κορφή ενός άλλου λόφου. Θα ήταν κάποιο παλάτι που αντί για απλή τζαμαρία, όπως το δικό τους φτωχικό σπίτι, θα είχε διαμάντια και σμαράγδια, ασήμι και χρυσάφι. — Κάποτε θα ‘θελα να πάω σ’ αυτό το παλάτι, συλλογίστηκε το παιδί. Να δω τι άνθρωποι μένουν σ’ ένα τόσο πλούσιο σπίτι. Η ευκαιρία του δόθηκε πολύ νωρίς. Σε λίγες μέρες τέλειωσε η σχολική χρονιά κι ο πατέρας του του είπε: — Κουράστηκες πολύ φέτος, γιε μου, με τα μαθήματα και τις δουλειές του σπιτιού. Αύριο δεν χρειάζεται να κάνεις τίποτα. Κάθισε και ξεκουράσου. — Μπορώ να πάω μια βόλτα προς τα εκεί πέρα; ρώτησε το παιδί δείχνοντας αφηρημένα προς τη μεριά του παλατιού με τα χρυσά παράθυρα. — Ασφαλώς, του απάντησε εκείνος. Να προσέχεις μόνο και να φροντίσεις να μάθεις κάτι από το ταξίδι σου αυτό.

Η Σοφία των Λαών, 111 θαυμάσιες ιστορίες από όλο τον κόσμο

285

Πραγματικά, την άλλη μέρα, το παιδί ξύπνησε χαράματα, πήρε μαζί του το κολατσιό του και ξεκίνησε ακολουθώντας τον δρόμο προς το θαυμαστό σπίτι. Βάδισε αρκετή ώρα στον σκονισμένο δρόμο και, από καιρό σε καιρό, γύριζε πίσω και παρατηρούσε τις πατημασιές του που τον ακολουθούσαν πιστά. Κάποια στιγμή πείνασε και κάθισε στην άκρη του δρόμου, έφαγε το κολατσιό του και ήπιε νερό από το παγούρι που είχε μαζί του. Μάζεψε τα ψίχουλα και σφύριξε τα πουλιά για να τους τα μοιράσει, όπως του έλεγε πάντα η μητέρα του να κάνει. Μετά από αρκετή ώρα έφτασε στον ψηλό πράσινο λόφο, στην κορυφή του οποίου βρισκόταν το σπίτι με τα χρυσά παράθυρα. Όσο πλησίαζε, τόσο πιο πολύ απογοητευόταν. Ήταν ένα απλό μικρό σπιτάκι που δεν έμοιαζε καθόλου με ανάκτορο. «Ίσως έχουν κατεβασμένα τα πατζούρια γι’ αυτό δεν φαίνονται τα χρυσά παράθυρα», συλλογίστηκε. Όταν όμως πήγε πιο κοντά και είδε καλύτερα, του ήρθε να βάλει τα κλάματα. Το σπιτάκι είχε τα πιο απλά τζάμια που υπήρχαν. — Έβλεπα τα χρυσά παράθυρά σας από μακριά, είπε σε μια συνομήλικη κοπέλα που καθόταν στην βεράντα. Ήρθα να τα δω και από πιο κοντά αλλά βλέπω ότι είναι από απλό τζάμι. — Η οικογένειά μου είναι φτωχική, είπε σεμνά εκείνη. Δεν υπάρχει πουθενά χρυσάφι ή ασήμι στο σπίτι μας. Αλλά και τα γυάλινα τζάμια μια χαρά είναι, κάνουν τη δουλειά τους όπως πρέπει. Καθώς όμως είδε την απογοήτευση στα μάτια του αγοριού, συμπλήρωσε: — Πήρες λάθος δρόμο, φαίνεται. Το παλάτι με τα χρυσά τζάμια είναι στον άλλο λόφο από εκεί που ανατέλλει ο ήλιος. Έλα μαζί μου να σου το δείξω. Τον έπιασε από το χέρι και ανέβηκαν στην κορυφή. — Κοίταξε τι όμορφο παλάτι! του είπε δείχνοντας προς την ανατολή. Βλέπεις πώς λάμπει το χρυσάφι του, το ασήμι του και τα διαμάντια του στα παράθυρα, καθώς τα χτυπάει ο ήλιος που ανατέλλει; Πόσο θα ‘θελα κάποτε να βρεθώ σ’ αυτό το σπίτι! Το παιδί κοίταξε προς το σημείο που του έδειξε η κοπέλα και είδε να λάμπει, σαν στολισμένο με διαμάντια και χρυσάφια, το δικό του σπίτι. — Ναι είναι πολύ όμορφο, ομολόγησε δειλά. Σε λίγο είχε αποχαιρετήσει την φίλη του και πήρε τον δρόμο για το σπίτι του. Όταν έφτασε εκεί, ο πατέρας του τον ρώτησε. — Πώς ήταν η βόλτα σου; Έμαθες τίποτα σπουδαίο σήμερα;

286

Χρήστος Μαγγούτας

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________

αγόρι.

— Ναι έμαθα ότι το σπίτι μας έχει χρυσά παράθυρα, είπε ευτυχισμένο το

(Φινλανδία) Εικόνα: Αναστασία Γλαστρή

Η Σοφία των Λαών, 111 θαυμάσιες ιστορίες από όλο τον κόσμο

287

110. Περιμένοντας τον θερισμό Ένας κορυδαλλός είχε τη φωλιά του σε ένα χωράφι σπαρμένο με σιτάρι. Είχε πλησιάσει όμως η εποχή του θερισμού και η μητέρα ήξερε ότι κάποια μέρα θα έρθουν οι θεριστές, θα ανακαλύψουν τη φωλιά και ίσως να κινδυνέψουν τα πουλάκια της που ήταν μικρά ακόμα και δεν μπορούσαν να πετάξουν. Κάθε πρωί λοιπόν, πριν να φύγει για να τους μαζέψει τροφή, τους έλεγε: — Θέλω να ακούτε προσεχτικά τι λέει το αφεντικό όταν έρχεται στο χωράφι και να μου το λέτε όταν γυρίζω. Πραγματικά τα πουλάκια έστηναν αυτί κάθε φορά που έβλεπαν το αφεντικό να φτάνει στο χωράφι. Μια μέρα τα μικρά περίμεναν κατατρομαγμένα τη μητέρα τους: — Μαμά, πρέπει να φύγουμε αμέσως! Σήμερα πέρασε ο γεωργός, συζητούσε με τον γιο του και είπε ότι το σιτάρι είναι έτοιμο για θέρισμα. Ζήτησε από τον γιο του να καλέσει τους γείτονές τους για να έρθουν αύριο το πρωί να αρχίσουν το θέρισμα! — Μην ανησυχείτε! τα καθησύχασε αυτή. Αν ο γεωργός περιμένει από τους γείτονες να τον βοηθήσουν να θερίσει το σιτάρι, είμαστε ασφαλείς ακόμα. Σε λίγες μέρες η μητέρα ξαναβρήκε κατατρομαγμένα τα παιδιά της: — Μαμά, πρέπει να φύγουμε αμέσως! Σήμερα ήρθε ο γεωργός και είπε στον γιο του ότι, αφού οι γείτονες δεν έρχονται να βοηθήσουν, να πάει να καλέσει τους συγγενείς για ν’ αρχίσουν αύριο τον θερισμό. — Μην ανησυχείτε! τα καθησύχασε πάλι αυτή. Αν ο γεωργός περιμένει τους συγγενείς να τον βοηθήσουν να θερίσει το χωράφι του, είμαστε ασφαλείς ακόμα. Πέρασαν κάμποσες μέρες και η μητέρα γυρίζοντας βρήκε κατατρομαγμένα τα παιδιά της: — Μαμά, πρέπει να φύγουμε αμέσως! Σήμερα ήρθε ο γεωργός και είπε στον γιο του ότι, αφού ούτε οι γείτονες, ούτε οι συγγενείς δεν έρχονται να βοηθήσουν, τότε θα πρέπει να προσλάβει θεριστές για να αρχίσουν το θέρισμα αύριο. — Τώρα τα πράγματα αλλάζουν! τους είπε η μητέρα. Φαίνεται ότι ο γεωργός άρχισε να παίρνει τα πράγματα στα χέρια του αντί να στηρίζεται στους άλλους. Ετοιμαστείτε να φύγουμε απόψε! (Χιλή)

288

Χρήστος Μαγγούτας

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________

111. Η Όμπι και το δέντρο της Κάποτε είχε ξεσπάσει πόλεμος ανάμεσα σε διάφορες φυλές του νησιού. Σαν να μην έφτανε αυτό, την ίδια χρονιά είχε πέσει τρομερή ξηρασία. Ο αρχηγός της φυλής πήρε μαζί του όλους τους πολεμιστές και άφησε στο χωριό μόνο τις γυναίκες, τα παιδιά και τους γέρους. Πριν να φύγει έδωσε εντολή στη γυναίκα του, την Όμπι: — Όσο θα λείπω, θα είσαι υπεύθυνη για τις καλλιέργειες στο χωριό. Προσπάθησε να σώσεις ό,τι μπορείς. Αλλά η ξηρασία πήγαινε από το κακό στο χειρότερο. Οι καλλιέργειες άρχισαν να ξεραίνονται, το ίδιο και τα δέντρα, οι θάμνοι και τα λουλούδια. Είχε απομείνει χλωρό μόνο ένα δέντρο σ’ όλο το χωριό, αλλά φαινόταν καθαρά ότι οι μέρες του ήταν μετρημένες. Το φυτό αυτό το αγαπούσε ιδιαίτερα η Όμπι γιατί στον ίσκιο του είχε περάσει τις πιο ευτυχισμένες στιγμές της ζωής της. Οι γέροι έκαναν προσευχές και λιτανείες για να φέρουν τη βροχή, αλλά, μάταια, η ξηρασία συνεχιζόταν ανελέητη. Μια μέρα η Όμπι είδε ότι τα αγαπημένο της δέντρο είχε αρχίσει να μαραίνεται, του έμεναν λίγες ώρες ακόμα. Το αγκάλιασε και από τον πόνο και τη θλίψη της τα δάκρυά της κυλούσαν ποτάμι στα μάγουλά της, στον κορμό του δέντρου και πότιζαν τις ρίζες του για πολλή ώρα. Μετά από μήνες ο πόλεμος τελείωσε και οι άντρες γύρισαν πάλι στο χωριό. Βρήκαν κατάξερες όλες τις καλλιέργειες, νεκρά όλα τα φυτά, αλλά πανέμορφο να στέκεται το δέντρο που είχαν σώσει τα δάκρυα της Όμπι. Από τότε το δέντρο αυτό όλοι το λένε Ομπού και συχνά βλέπουν στα κλαδιά του να λάμπουν σταγόνες από τα δάκρυα της Όμπι, της γυναίκας που έδωσε τη ζωή της για να σώσει το αγαπημένο της δέντρο. (Χονολουλού)

Η Σοφία των Λαών, 111 θαυμάσιες ιστορίες από όλο τον κόσμο

289

ΕΠΙΜΥΘΙΟ Το επιμύθιο αυτό απευθύνεται κυρίως στους δασκάλους, τους γονείς και, γενικά, τους ενηλίκους, και δεν είναι αναγκαίο να ασχοληθούν μαζί του οι νεαρότεροι από τους αναγνώστες μας. 1. Ποτέ δεν φανταζόμουν ότι κάποτε θα εξέδιδα κάποια συλλογή με «ιστορίες και παραμύθια». Έχοντας γεννηθεί, μεγαλώσει, σπουδάσει και ζήσει σε ιδιαίτερα ορθολογιστικές κοινωνίες, θεωρούσα κάτι τέτοιο σαν έργο κάποιου «άλλου». Αλλά, όπως σχεδόν κάθε ρασιοναλιστής, σε κάποιο σημείο αναγκάστηκα να παραδεχτώ ότι μου άρεσε να διηγούμαι ή να ακούω μια ιστορία με την ίδια απόλαυση που είχα σαν παιδί. Και ακόμα στην πράξη είδα ότι μερικοί από τους πιο ορθολογιστικούς λαούς (Άγγλοι, Γερμανοί) έχουν εξαιρετική επίδοση στον μύθο, ίσως γιατί ο μύθος δεν είναι τίποτα άλλο παρά άλλος ένας τρόπος έκφρασης, πιο αποτελεσματικός από την ψυχρή λογική! Κάπου κατάλαβα ότι «μια καλή ιστορία» από όπου κι αν προερχόταν, από τη Βίβλο, το Κοράνιο, τις Βέδες, τα Ομηρικά έπη ή την προφορική παράδοση κάποιου λαού, ήταν κάτι που έμενε στο μυαλό μου, πολλές φορές για πάρα πολλά χρόνια. Ουσιαστικά, εκδίδοντας αυτό το βιβλίο, ξαναζώ τις καλύτερες από τις ιστορίες που έχω διαβάσει σε κάποιο στάδιο της ζωής μου, παιδί, έφηβος, ενήλικας, και που μου προξένησαν έντονη εντύπωση, φροντίζοντας να τις εμπλουτίσω και με κάποιες καινούργιες, στις οποίες σε εποχές χωρίς το Ιντερνέτ δεν θα είχα εύκολη πρόσβαση. 2. Πολλά από τα παραμύθια αυτής της συλλογής έχουν ιστορία αρκετών χιλιάδων χρόνων, άλλα μερικών μόνο δεκαετιών. Δημιουργήθηκαν από πολλούς λαούς, που συχνά αγνοούσαν ο ένας την ύπαρξη του άλλου ή ακολούθησαν εντελώς ασύμβατες ιστορικές τροχιές. Προέρχονται από κάθε ήπειρο που κατοικήθηκε ποτέ από ανθρώπους, ακόμα και από φυλές που πια έχουν εκλείψει. Δημιουργήθηκαν από «λευκούς», «κίτρινους», «μαύρους», «μελαψούς», «ερυθρόδερμους», «αυτόχθονες» και «επήλυδες» (τα εισαγωγικά θέλουν να υπογραμμίσουν τη σχετικότητα των όρων στις μέρες μας). 3. Κι όμως όλα αυτά τα παραμύθια έχουν ένα κοινό σημείο που ενώνει όλους τους ανθρώπους: ένα έντονο ανθρωπιστικό μήνυμα που είναι πέρα και πάνω από φυλή ή χρώμα, από γλώσσα, τόπο ή χρόνο. Μέσα από αυτά ο σωβινισμός μας κατεβαίνει στο μηδέν γιατί βλέπουμε ότι στην ανθρωπιά, εκεί που ουσιαστικά κρίνεται κάθε πολιτισμός, οι διαφορές μας με τους «ξένους»

290

Χρήστος Μαγγούτας

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________

είναι πολύ πιο μικρές από ό, τι πιστεύαμε ή (ηθελημένα ή αθέλητα, συνειδητά ή υποσυνείδητα) καλλιεργούσαμε. Οι μεγάλες ιδέες είναι κοινές σε όλους τους λαούς: η αδελφοσύνη, η αυτοθυσία, η μητρική και πατρική αγάπη, η απλότητα, η δικαιοσύνη, η ελπίδα, η γενναιότητα, ο έρωτας, η αυτοπεποίθηση, η ειρήνη, η τιμιότητα, η μετριοφροσύνη, το αφιλοχρήματο, η ευγνωμοσύνη, η αγάπη για τον συνάνθρωπο, η ομόνοια, η αγάπη και ο σεβασμός προς τη φύση, η αμεροληψία, η εξυπνάδα, η ελευθερία, η έρευνα του αγνώστου, η συγκινητική ευαισθησία, αποτελούν παγκόσμιες αρχές που θαυμάζονται από κάθε φυλή, ανεξάρτητα από πολιτιστικές ή ακόμα και ιστορικές καταβολές. Οι εκατόν έντεκα ιστορίες, που επιλέχτηκαν ανάμεσα σε χιλιάδες άλλες, αποτελούν μικρά αριστουργήματα που ανεβάζουν στον ύψιστο βαθμό κάποια από τις ιδέες αυτές, μερικές φορές διακωμωδώντας την αντίθετή τους. Ο υποφαινόμενος, έχοντας περάσει την περισσότερη ζωή του έξω από την Ελλάδα και έχοντας νιώσει και κάποιους άλλους λαούς ως λαούς του ή κάποιες άλλες φυλές ως συγγενικές, προχώρησε στο να δώσει μια συλλογή από την παγκόσμια δημιουργία, αυτή που αποτελεί πια «κοινό κτήμα» κάθε «κοσμοπολίτη» (κατά την κυριολεκτική έννοια του όρου που της έδινε ο Διογένης ο Κυνικός). Για τον ίδιο λόγο απόφυγα να συμπεριλάβω στη συλλογή αυτή καθαρά έντεχνες δημιουργίες, εκτός, όπως είπα, αν είχαν πρωτότυπα στηριχτεί στη λαϊκή παράδοση. (Μοναδική ταπεινή εξαίρεση αποτελεί το δικό μας «Στη χώρα της βροχής») 4. Για εντελώς πρακτικούς λόγους δεν συμπεριέλαβα πολύ καλές ιστορίες με δυνατό νόημα, όπως π.χ. το «Ασχημόπαπο», «Τα αόρατα ρούχα του βασιλιά», που όμως είναι γνωστές στους περισσότερους και θα αποτελούσαν μη αναγκαία επανάληψη για πολλούς αναγνώστες. Για τον ίδιο λόγο απέφυγα και τις πιο γνωστές ιστορίες, θρύλους και παραδόσεις της Ελλάδας. Δεν ήθελα όμως να αφήσω έξω τη χώρα αυτή, την οποία θεωρώ πολιτιστική υπερδύναμη από τις πρώτες, γι’ αυτό έχω συμπεριλάβει κάποιες από τις λιγότερο γνωστές ιστορίες της. Δεν έχω καταβάλει καμιά προσπάθεια να παρουσιάσω «αναλογικά» τους διάφορους λαούς, αυτό είναι θέμα του ιστορικού ή του λαογράφου, όχι του συγγραφέα. Απλά συμπεριλαμβάνω σ’ αυτή την έκδοση ιστορίες από διάφορους λαούς, σε μερικές από τις οποίες έπεσα πάνω από τύχη ή σύμπτωση, αλλά που μου έκαναν αρκετή εντύπωση, ώστε να τις θυμάμαι χρόνια αργότερα.

Η Σοφία των Λαών, 111 θαυμάσιες ιστορίες από όλο τον κόσμο

291

5. Μ’ όλο που ξεκίνησα αυτή την εργασία για τους νέους, τελικά κατάλαβα ότι μια καλή ιστορία, ένα καλό παραμύθι ή ένας καλός μύθος είναι για κάθε ηλικία –ακόμα και ο ώριμος αφηγητής αντλεί την ίδια ικανοποίηση από τον νεαρό ακροατή. Πέρα λοιπόν από τα παιδιά (τουλάχιστον 8 χρονών και πάνω), οι ιστορίες του βιβλίου αυτού μπορούν να αποτελέσουν ανάγνωσμα και για τους γονείς, τους δασκάλους, τον φοιτητή, γενικότερα το προβληματιζόμενο άτομο κάθε ηλικίας, και τελικά τον καθένα που του αρέσει μια καλή ιστορία. 6. Συχνά υπήρξαν πρακτικά προβλήματα «πατρότητας» (ή «μητρότητας») κάποιας ιστορίας. Μερικές από αυτές έχουν γίνει κοινό κτήμα των γειτονικών λαών, κυρίως αν οι λαοί αυτοί είχαν εύκολη επικοινωνία μεταξύ τους. Άλλες φορές τα πράγματα έδειχναν πολύ παράξενα: παραλλαγές μύθων του Αισώπου να βρίσκονται σε πολλούς λαούς, ακόμα και εκεί που ελάχιστα θα περίμενε κάποιος, π.χ. ανάμεσα στους Αυτόχθονες της Βόρειας Αμερικής. Τώρα ξέρουμε ότι είναι δημιουργήματα των τελευταίων αιώνων, καθώς οι ιεραπόστολοι χρησιμοποιούσαν συχνά τη δύναμη του μύθου στην «κατήχηση» –πολλές φορές αλλάζοντας τον σημαντικά π.χ. ως προς τα ζώα που υπάρχουν σε μια περιοχή, αλλά είναι άγνωστα σε άλλη. Χωρίς να είμαι σίγουρος ότι πάντα ανακάλυψα την πηγή του πρωτότυπου μύθου, πιστεύω ότι, γενικά, απέδωσα τους μύθους στους λαούς που πραγματικά τους δημιούργησαν. Επειδή όμως υπάρχουν πολλές παραλλαγές στους μύθους αυτούς θεώρησα μάταιο να αναφέρω κάποιες πηγές οι οποίες είναι πολλές και εύκολα προσβάσιμες. 7. Για τις περιοχές προέλευσης των μύθων χρησιμοποιήθηκε κάποιος σύγχρονος χάρτης για να διευκολύνει τους πιο νεαρούς από τους αναγνώστες να εντοπίσουν αν επιθυμούν την περιοχή δημιουργίας του μύθου -στην πράξη σπάνια η τυπική έννοια της χώρας συνταυτίζεται με το πολιτιστικό γένος. Σε τέτοιες περιπτώσεις η προέλευση και η κατοπινή επιμιξία δημιουργούν τόση πολιτισμική επικάλυψη που αναγκάστηκα να χρησιμοποιήσω χαλαρές γεωγραφικές περιοχές. Έτσι οι λεγόμενοι Βόρειοι (Norsemen: Σάξονες, Κέλτες, Άγγλοι, Ιρλανδοί, Βίκινγκς, γερμανικά φύλα, Νορβηγοί, Δανοί και μια δωδεκάδα ακόμα γένη) καλύπτονται από το σχετικά αφηρημένο χαρακτηρισμό «Βόρεια Ευρώπη», η ευρύτερη κοινή σλαβική παράδοση ταυτίζεται με την «Ανατολική Ευρώπη», ο γενικότερος αραβικός κόσμος με τη «Βόρεια Αφρική», «Μέση Ανατολή» κλπ. Μετά από αιώνες, ακόμα και χιλιετίες, πολιτιστικής συμβίωσης, κατ’ ανάγκη έχουν δημιουργηθεί αλληλοεπικαλυπτόμενα πολιτιστικά στρώματα

292

Χρήστος Μαγγούτας

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________

μέσα στην ίδια περιοχή, ένα παλίμψηστο που δύσκολα μπορεί να επισημανθεί και να αναλυθεί. Όπου είναι δυνατό χρησιμοποιώ την επικρατούσα φυλή κατά τον χρόνο της δημιουργίας ή αναφοράς της ιστορίας (π.χ. η Σικελία αναφέρεται ως Ελλάδα όταν η αναφορά γίνεται στην εποχή της «Μεγάλης Ελλάδας»). 8. Ιδιαίτερη έμφαση έχει δοθεί στους λεγόμενους Αυτόχθονες, οι παραδόσεις των οποίων έχουν συνθλιβεί μέσα σε λίγους αιώνες από μια αδηφάγα και ασυναγώνιστη ευρωπαϊκή κουλτούρα. Σαν παράδειγμα, από τον «Πιο πρωτόγονο λαό της γης», τους Μπούσμεν της Αφρικής, που, πριν από μερικές δεκαετίες αριθμούσε πάνω από 150,000 ψυχές, σήμερα έχουν απομείνει ένα-δυο χωριά, τα οποία καθημερινά επισκέπτονται περισσότερες τηλεοπτικές κάμερες από κάθε άλλο σημείο του πλανήτη (ενώ στους τουρίστες διατίθενται υπνοδωμάτια σε «Μπούσμενστυλ» και σε ιδιαίτερα υψηλές τιμές). Μερικοί από τους Αυτόχθονες έχουν μύθους που δείχνουν τόση ευαισθησία, π.χ. απέναντι στη φύση και το περιβάλλον, που ο δικός μας κόσμος μόλις τις τελευταίες δεκαετίες άρχισε να υποπτεύεται (σαν δείγματα έχουν καταχωρηθεί εδώ, «Η βάρκα του Ράτα», «Το Πνεύμα του Ποταμού» και, από μια διαφορετική θεώρηση, «Το Δέντρο της Όμπι»). Ο αναγνώστης, που τυχόν έρχεται για πρώτη φορά σε επαφή με την κουλτούρα διάφορων Αυτόχθονων ή Ιθαγενών, μπορεί να αιφνιδιαστεί από τη λεπτότητά τους στο συναίσθημα ή ακόμα και από την ανώτερη σκέψη τους σε θέματα που θεωρούμε χαρακτηριστικά των προηγμένων στον πολιτισμό. Οι ιθαγενείς του Αμαζόνιου στην ονειροπαρμένη «Νάια», οι αυτόχθονες της Βόρειας Αμερικής στη «Βατραχίνα και το αγόρι», οι Μαόρι της Νέας Ζηλανδίας στη δική τους «Χιονάτη», οι ιθαγενείς του Μεξικού στην «Καθυστερημένη άνοιξη» δείχνουν τόση ευαισθησία που δεν είμαι σίγουρος ότι μπορούμε πια να επιδείξουμε εμείς οι Ευρωπαίοι ή Βορειοαμερικάνοι (ο συγγραφέας θεωρεί ότι ανήκει και στις δυο κατηγορίες). 9. Σε άλλους τομείς βλέπουμε προοδευτικές ιδέες, π.χ. για την ισότητα της γυναίκας, αιώνες πριν εμφανιστούν σαν αιτήματα κάποιας μερίδας της κοινωνίας. Το «Αυτό που επιθυμεί πιο πολύ μια γυναίκα» της Αγγλίας της εποχής του Αρθούρου, η μεσαιωνική «Αναΐτ» της Αρμενίας, η νεαρή κοπέλα από την Αιθιοπία στην ιστορία «Η τρίχα του λιονταριού», η «Ινδιάνα Σταχτοπούτα», η χανούμισσα από το Ιράκ στους «Δυο κόκκους άμμου», η πακιστανή «Ντοράνη», δίνουν πρότυπα ελεύθερων και ανεξάρτητων

Η Σοφία των Λαών, 111 θαυμάσιες ιστορίες από όλο τον κόσμο

293

γυναικείων χαρακτήρων που υπήρξαν και έδρασαν πολύ πριν από κάθε φεμινιστικό κίνημα. 10. Όσο ήταν δυνατό ο συγγραφέας έμεινε στα παρασκήνια αφήνοντας κάθε ιστορία να μιλήσει μόνη της. Εμφανίζεται διακριτικά μόνο αν είναι αναγκαία κάποια διευκρίνιση για την κατανόηση ενός μύθου (π.χ. ο λαγός στην Άπω Ανατολή, το τσακάλι στην Αφρική και στη Λατινική Αμερική, η αράχνη στη Βόρεια Αμερική, η χελώνα σε άλλες χώρες, αποτελούν στερεότυπα της πονηριάς ή της εξυπνάδας ή και των δύο, όπως περίπου η «πονηρή αλεπού» στην ελληνική, αλλά και στην ευρύτερη ευρωπαϊκή κουλτούρα). Πιστεύουμε ότι ο καλός μύθος σπάνια χρειάζεται εισαγωγικά ή επεξηγηματικά σημειώματα, γιατί μιλά απευθείας στην ψυχή και στην καρδιά χωρίς διαμεσολαβητές. Για τον ίδιο λόγο αποφύγαμε διακριτικά τα συμπεράσματα ή το «ηθικό δίδαγμα» (συνήθως τόσο αναμασημένο που να σκοτώνει την πολυπλοκότητα του μύθου), αφήνοντας τον αναγνώστη να το βρει μόνος του ή την ιστορία να λειτουργήσει μόνη της μέσα του. Ένας καλός μύθος κινείται σε τόσα επίπεδα, που σε κάθε νέα ανάγνωση μπορεί κάποιος να ανακαλύψει νέες διαστάσεις, ακόμα και στις λιγότερο συμβολικές ιστορίες. Σε άλλες (όπως π.χ. στη Λευκορωσίδα «Χιονάτη», στο «Χάννερ Ντυν», στην «Κοινή Λογική», στις «Τρεις θανάσιμες αμαρτίες» ή στο «Τρίτο σάλπισμα»), ο αναγνώστης δεν είναι ποτέ βέβαιος ότι κατάφερε να τις προσεγγίσει αρκετά, κάτι που ασφαλώς αποτελεί και τη μαγεία του μύθου. 11. Σαν απλό δείγμα μόνο του πλούτου μηνυμάτων που μπορεί να παρουσιάζει κάποιος μύθος παρουσιάζουμε τις απόψεις μας για τον κορεάτικο μύθο «Ο τίγρης και η παγίδα». Είναι εύκολο να βγάλει κάποιος το βασικό μήνυμα, την καταδίκη της αχαριστίας. Αλλά, πίσω και παράλληλα μ’ αυτό, συμπλέκονται πολλαπλά μηνύματα, που θα θέλαμε, ενδεικτικά και όχι περιοριστικά, να τα αναφέρουμε σαν παράδειγμα για την προσέγγιση και των άλλων μύθων: * Η διπλοπροσωπία του τίγρη όπως φαίνεται όταν ήταν αδύναμος μέσα στην παγίδα και ελεύθερος έξω από αυτή. * Η ανωτερότητα του ανθρώπινου είδους (πρβλ. διάφορους συλλόγους φιλόζωων) να απελευθερώσει τον παγιδευμένο τίγρη παρ’ όλο που πιθανότατα υποπτευόταν την κατοπινή του συμπεριφορά. * Η ευφυΐα του ανθρώπου να μπορεί να τιθασεύει ζώα πολύ πιο δυνατά από αυτόν χρησιμοποιώντας διάφορα τεχνάσματα (π.χ. παγίδες).

294

Χρήστος Μαγγούτας

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________

* Η μεροληψία του βοδιού και του πεύκου καθώς κρίνουν τη υπόθεση. Ουσιαστικά δεν ακούν καν τους διαδίκους, αλλά κρίνουν «εξ ιδίων» γι’ αυτά που οι άνθρωποι έχουν κάνει σ’ αυτά. * Η αφελής γενίκευση ότι ένα άτομο φταίει για τις πράξεις μιας ομάδας. Η εφαρμογή μιας τέτοιας αρχής στις μέρες μας, όπου κάθε χώρα έχει διάφορες πολιτιστικές μειονότητες, μπορεί εύκολα να οδηγήσει σε κάθε ακρότητα, αν το άτομο δεν κρίνεται γι’ αυτό που είναι, αλλά γι’ αυτό που κοινωνία πιστεύει ότι είναι η ομάδα στην οποία ανήκει. * Η ευφυΐα του ανθρώπου ως κατηγορουμένου να μη δεχτεί αδιαμαρτύρητα την μοίρα του, αλλά να ψάξει για δικαστές, αυξάνοντας έτσι τις αλλιώς μηδενικές πιθανότητες να γλιτώσει. * Ο δικαστής λαγός δίνει μια νέα διάσταση στην υπόθεση μεταφέροντας τα κριτήρια από υποκειμενικά σε αντικειμενικά: δηλ. τι έγινε στη συγκεκριμένη περίπτωση και όχι θεωρητικά τι συμβαίνει «άλλες» φορές. * Η αμεροληψία στη διεκδίκαση της υπόθεσης: μ’ όλο που και ο λαγός έχει πολλά να καταλογίσει στο ανθρώπινο γένος, πολύ σωστά δεν πιστεύει ότι κάποιος πρέπει να τιμωρείται για πράξεις κάποιου άλλου. * Ο δικαστής ξέρει ότι η απονομή της δικαιοσύνης δεν είναι θεωρητική υπόθεση. Εκμεταλλεύεται την ευκαιρία να βάλει στον τίγρη σε θέση από την οποία δεν θα μπορεί να επηρεάσει την απόφαση με τη δύναμή του. * Ο σωματικά δυνατός (ο τίγρης) μπορεί να γίνει παιχνίδι στα χέρια του διανοητικά δυνατού (του λαγού). Με την ευκαιρία υπενθυμίζουμε αυτό που έχουμε τονίσει και αλλού ότι, ανάλογα με την κουλτούρα, αλλάζει και ο συμβολισμός που μπορεί να έχει κάποιο ζώο. Ο συμβολισμός αυτός πρέπει να είναι γνωστός στον αναγνώστη (συνήθως τον σημειώνουμε εισαγωγικά), αλλιώς ο αναγνώστης μπορεί να αναμένει εντελώς διαφορετική εξέλιξη της πλοκής: ο «φοβητσιάρης» λαγός των ελληνικών παραμυθιών δεν έχει καμιά σχέση με τον ευφυέστατο και ορθολογιστή λαγό της ασιατικής παράδοσης (συγκριτικά βλέπε και την ιστορία της Σιβηρίας Μογγολίας «Πώς ο λαγός ξεγέλασε τη φάλαινα και τον ελέφαντα»). Σαν κλασικό παράδειγμα ο λαγός αναλαμβάνει να νικήσει / ξεγελάσει / ξεπεράσει ζώα πολύ μεγαλύτερα και δυνατότερα από αυτόν. * Ο ευφυής δικαστής ξέρει ότι η απονομή της δικαιοσύνης είναι συχνά αδύνατη αν ο ένας από τους αντιδίκους είναι τόσο δυνατός που να μπορεί να επιβάλει το «δίκαιο του ισχυρού». Για τον λόγο αυτό καθυστερεί την έκδοση της απόφασης μέχρι ο αντίδικος να γίνει «χάρτινη τίγρη», δηλαδή να ξαναβρεθεί στην παγίδα.

Η Σοφία των Λαών, 111 θαυμάσιες ιστορίες από όλο τον κόσμο

295

* Ο δικαστής λαγός ξεκαθαρίζει την υπόθεση από δικολαβικά επιχειρήματα και την ξαναστήνει όρθια: είναι η αχαριστία που πρέπει να τιμωρηθεί και σ’ αυτή γυρίζει. * Τελικά ο ρεαλιστής δικαστής ξέρει ότι δεν μπορεί να τα πετύχει όλα: μπορεί να γλιτώσει τον άνθρωπο από τις άδικες κατηγορίες, αλλά δεν μπορεί να τιμωρήσει τον τίγρη, όσο κι αν θα το ήθελε αυτό, γι’ αυτό προτιμά να το βάλει κι αυτός στα πόδια. Είναι μια χρυσή τομή ανάμεσα στην πραγματικότητα και στους ευσεβείς πόθους που δείχνει μέχρι πού πρέπει να πηγαίνει κάποιος ανάλογα με τις συγκεκριμένες δυνατότητες, και ότι, μερικές φορές, η φυγή μπορεί να είναι πολύ πιο σοφή πράξη από έναν μάταιο ηρωισμό. * Και στις καλύτερες περιπτώσεις η απονομή της δικαιοσύνης είναι σχετική έννοια. Ανιχνεύσαμε μερικές από τις ιδέες που διαπερνούν ένα παραμύθι παρμένο στην τύχη. Ο αναγνώστης, ο δάσκαλος, η τάξη των μαθητών, μπορούν να κάνουν κάτι ανάλογο σε οποιαδήποτε ιστορία. Πρέπει εδώ να τονίσουμε ότι ο συγγραφέας φρόντισε να παρουσιάσει τις ιστορίες έτσι (συχνά με ηθελημένα κενά) για να προκαλεί τη συζήτηση, την αντιπαράθεση, την υποστήριξη διαφορετικών απόψεων για το ίδιο θέμα, με άλλα λόγια τη δημιουργική πολυφωνία. 12. Στις περισσότερες από τις ιστορίες το «κύριο» δίδαγμα βγαίνει στη θετική μορφή του. Σε μερικές, κυρίως αραβικές, συνάγεται έμμεσα από τη γελοιοποίηση του αντίθετου (π.χ. στην «Απονομή της δικαιοσύνης» ή στο «Τάμα»), ενώ σε άλλες ο ήρωας, στην προσπάθειά του να αποτρέψει το αποτέλεσμα, ουσιαστικά το επισπεύδει, όπως στην αρχαία ελληνική τραγωδία (π.χ. οι «Τρεις θανάσιμες αμαρτίες»). Συνήθως οι λαϊκές ιστορίες ακολουθούν μια φυσιολογική, σχεδόν προβλέψιμη πλοκή, γιατί συνήθως είναι ήδη γνωστές στους ακροατές αναγνώστες και συνεπώς δεν στηρίζονται στο στοιχείο της έκπληξης. Υπάρχουν όμως και ιστορίες με αιφνίδιο και απρόσμενο τέλος που έχουν τη δική τους χάρη γι’ αυτό ακριβώς τον λόγο (π.χ. «Χάννερ Ντυν»), όπου ο αναγνώστης αισθάνεται την επιθυμία να ξαναδιαβάσει αμέσως την ιστορία με τη νέα οπτική γωνία που του δόθηκε. Σε άλλες περιπτώσεις το επερχόμενο είναι αυτό που φυσιολογικά ήταν προσδοκώμενο αλλά που περνά από διάφορες καταστάσεις πριν να επισυμβεί (π.χ. «Το ταίρι του ποντικού»). 13. Το παραμύθι σαν πολιτιστικό στοιχείο συνδεόμενο με την παράδοση συγκεκριμένου λαού έχει το δικό του τυπικό, τη δική του ιεροτελεστία, που

296

Χρήστος Μαγγούτας

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________

πολλές φορές δεν σημαίνει τίποτα όταν μεταφερθεί αυτούσιο σε άλλη κουλτούρα, π.χ. ας φανταστεί κανείς μεταφρασμένο κατά λέξη στα αγγλικά ή στα γαλλικά το ελληνικό «Κόκκινη κλωστή δεμένη/ στην ανέμη γυρισμένη/, δως της κλώτσο να γυρίσει,/ παραμύθι ν’ αρχινίσει». Συνήθως τα παραμύθια κάθε λαού αρχίζουν ή τελειώνουν με κάποιες τυποποιημένες εκφράσεις (Μια φορά και έναν καιρό, Once upon a time) που, ενώ για τον συγκεκριμένο λαό αποτελούν το επιβλητικό τελετουργικό του παραμυθιού, όταν μεταφράζονται σε άλλη γλώσσα και δίνονται σε άλλο λαό δεν σημαίνουν τίποτα (π.χ. οι συνεχείς επικλήσεις του Αλλάχ στα αραβικά παραμύθια). Στη μεγάλη πλειοψηφία αποφύγαμε αυτές τις τυποποιημένες εκφράσεις άλλων λαών, αλλά δεν θέλαμε να τα κόψουμε όλα στον προκρούστη του ελληνικού «Μια φορά κι έναν καιρό» εκατόν έντεκα φορές στο βιβλίο, και για τον λόγο αυτό χρησιμοποιήσαμε πιο χαλαρούς, μη φορτισμένους πολιτισμικά τρόπους, π.χ. «Ζούσε κάποτε στην Αραβία». Πάντως σε μια-δυο περιπτώσεις και κατ’ εξαίρεσιν αφήσαμε το πρωτότυπο τελετουργικό για να φανούν κάποιες ιδιαιτερότητες που υπάρχουν ανάμεσα στους λαούς και που μπορεί να προσδίνουν κάποια εξωτικότητα (π.χ. το «Ούνα ρόνα τρόνα ντούνα» στην «Κοινή Λογική» ή κάτι ανάλογο στο «Πάθος της φωνής»). 14. Για τον ίδιο λόγο η γλώσσα που χρησιμοποιήσαμε στην απόδοση είναι απλή, λιτή, χωρίς ιδιαίτερους στολισμούς, μια και το παραμύθι, όντας ουσιαστικά προφορική αναδιήγηση, δεν είχε χρόνο για εξεζητημένες εκφράσεις σαν αυτές του γραπτού λόγου. Έτσι ακόμα και στα συνήθως φορτωμένα με καλαισθητικά επίθετα αραβικά παραμύθια, χρησιμοποιήσαμε για ομοιομορφία σχεδόν τον ίδιο λιτό τρόπο. Αυτό έγινε επειδή, όταν κάτι μεταφέρεται, όχι απλά από μια κουλτούρα σε μια άλλη, αλλά από εκατοντάδες κουλτούρες σε μιαν άλλη (την ελληνική), αυτό που ουσιαστικά επιβιώνει είναι το δυνατό κεντρικό νόημα, αν υπάρχει, που αποτελεί και την κινητήρια δύναμη της ιστορίας και όχι τα καλολογικά ή αισθητικά στοιχεία που μπορεί να μη σημαίνουν τίποτα στην άλλη γλώσσα και στον άλλο λαό. 15. Αποφύγαμε απόλυτα στην επιλογή αυτή τους μύθους της κοσμογονίας (creation myths), γιατί παρ’ όλο που δίνουν στοιχεία για την ψυχοσύνθεση κάποιου λαού, σπάνια έχουν κάτι που να μπορεί να μεταφερθεί σε άλλη κουλτούρα, η οποία έχει (και πολλές φορές πιστεύει σαν θρησκεία) τους δικούς της κοσμογονικούς μύθους. Συχνά, στην κατηγορία αυτή, «οι μύθοι» ενός λαού αποτελούν «τα ιερά κείμενα» κάποιου άλλου λαού και προτιμήσαμε να μην υπεισέλθουμε σ’ αυτή τη διαμάχη. Άλλωστε αυτοί οι μύθοι είναι τόσοι πολλοί που θα χρειαζόταν ένα βιβλίο μόνο για τις

Η Σοφία των Λαών, 111 θαυμάσιες ιστορίες από όλο τον κόσμο

297

κοσμογονίες των λαών (και άλλο ένα για να επισημάνει τις ομοιότητές τους, π.χ. ο κατακλυσμός στους περισσότερους μύθους). 16. Όπου είχαμε περισσότερους από έναν καλούς μύθους για κάποιο λαό, προτιμήσαμε να επιλέξουμε αυτούς που εκφράζουν τη νοοτροπία του λαού αυτού: π.χ. την ελευθερία, τη λογική σκέψη και τον προβληματισμό στην αρχαία Ελλάδα, το «πρακτικό» ηθικό δίδαγμα σε χώρες όπως η Ελβετία (η «Μικρή κόκκινη κότα») ή Σουηδία («Οι ευχές του Όλλε») ή η Αυστρία («Το ανικανοποίητο γουρουνάκι»), την αγάπη προς τη φύση των ιθαγενών, το «κισμέτ» στις χώρες της Ανατολής κλπ. 17. Θα έκανε λάθος κάποιος να διευρύνει απεριόριστα τον τίτλο αυτού του βιβλίου και να θεωρήσει ότι οι λαοί απότομα έγιναν σοφοί. Αυτό θα ήταν άκρατος και αδικαιολόγητος λαϊκισμός, που μπορεί να ταιριάζει στον πολιτικό αλλά είναι άσχετος με το συγγραφέα. Παρ’ όλο που πιστεύουμε ότι οι εκατόν έντεκα ιστορίες αυτού του βιβλίου αποτελούν πραγματικά αριστουργήματα (και το λέμε αυτό χωρίς κομπασμό, επειδή εμείς απλά τις επιλέξαμε και τις αναδιηγηθήκαμε, δεν τις δημιουργήσαμε), δίπλα σ’ αυτές υπήρχαν χιλιάδες άλλες που απορρίφτηκαν για παράβαση εντελώς στοιχειωδών παιδαγωγικών αρχών (π.χ. θα εκπλαγεί καθένας όταν συνειδητοποιήσει πόση ανθρωποφαγία υπάρχει στα παραμύθια ευρωπαϊκών χωρών, συμπεριλαμβανομένης και της Ελλάδας!). Με το βιβλίο αυτό δεν προσπαθούμε να αποδείξουμε ότι οι λαοί είναι σοφοί, αλλά ότι η σοφία μπορεί να υπάρχει πάντα σαν εξαίρεση σε κάθε λαό. Το πρόβλημα με το να διαλέγει κάποιος τις εκατόν έντεκα καλύτερες ιστορίες από όλο τον κόσμο, σχεδόν μία από κάθε λαό, είναι ότι μπορεί να δώσει εσφαλμένη εικόνα και για τον λαό και για την πνευματική του δημιουργία. 18. Για ανάλογες αιτίες αποφύγαμε κάθε ιστορία που στρέφεται ενάντια σε άλλη φυλή ή έθνος («Οβριοί», «Αράπηδες», δεν αναφέρουμε άλλες κατηγορίες για να μην πλήξουμε οι ίδιοι την αρχή αυτή!) μ’ όλο που τα λαϊκά παραμύθια βρίθουν από τέτοια παραδείγματα. Κι αυτό γιατί πιστεύουμε ότι είναι καιρός να ξεπεράσουμε τις αντιθέσεις και να αρχίσουμε να καλλιεργούμε τις ομοιότητες των λαών που είναι πολλές και ουσιώδεις. Για τον ίδιο λόγο δεν θα βρει κάποιος σ’ αυτήν τη συλλογή ούτε παραμύθια εναντίον κάποιας φυλετικής μειονότητας, σωματικής εμφάνισης ή αναπηρίας κλπ. και όλοι ξέρουμε πόση σαβούρα από τέτοια στερεότυπα έχει ακόμα ο κόσμος μας. Σαν παράδειγμα προς ανάλυση (και αποφυγή) συμπεριλάβαμε το «Ελαφρόμυαλος υφαντής», τονίζοντας ότι το κάνουμε αυτό επειδή δεν έχει επιβιώσει κάστα υφαντών στη βιομηχανική εποχή μας. Με άλλα λόγια

298

Χρήστος Μαγγούτας

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________

σεβαστήκαμε αυτό που έχει σχετικά κακή φήμη στη χώρα μας, το πολιτικά σωστό (politically correct), και που αν δεν υπήρχε σε πολυπολιτισμικές κοινωνίες, όπως η καναδική, η αμερικάνικη, η αυστραλιανή κλπ. θα τις μετέτρεπε σε ζούγκλα ανταγωνισμού και κόλαση για τις μειονότητες. 19. Αυτό δεν σημαίνει ότι ο συγγραφέας ή έστω αναδιηγητής των ιστοριών αυτών, δεν έχει τις δικές του πολιτικές, κοινωνικές και ιδεολογικές πεποιθήσεις και ότι δεν βγαίνουν έμμεσα από την επιλογή αυτή, που αν γινόταν από άλλον, θα ήταν πιθανώς εντελώς διαφορετική. Απλά πιστεύουμε ότι όταν κάποιος «βγαίνει δημόσια», θα πρέπει να έχει εκτιμήσει όσο είναι δυνατό και τις παρενέργειες του λόγου του στις πιο ευαίσθητες κατηγορίες αναγνωστών. Σαν παράδειγμα, την τελευταία στιγμή αφαιρέθηκε ένα αριστουργηματικό κείμενο από τη Σιβηρία για τον καπνό, γιατί ο συγγραφέας το θεώρησε ακατάλληλο για τους νεαρότερους από τους αναγνώστες. 20. Πόση ήταν η επέμβαση του συγγραφέα στην αναδιήγηση κάθε ιστορίας; Μ’ όλο που πιστεύουμε ότι ο αναγνώστης μας θα έχει την αίσθηση του deja vu ξαναδιαβάζοντας μια ιστορία που είχε συναντήσει αλλού, δεν μπορούμε να υποσχεθούμε τίποτα περισσότερο. Μην όντας ερευνητές ή λαογράφοι, διατηρήσαμε το δικαίωμα να προσεγγίσουμε δημιουργικά κάθε μια από τις ιστορίες. Και μ’ όλο που προσπαθήσαμε να σεβαστούμε το κύριο μήνυμα (που άλλωστε μας παρότρυνε να συμπεριλάβουμε την ιστορία στη συλλογή αυτή), πήγαμε ως εκεί που μας επέτρεπαν οι λογοτεχνικές μας ικανότητες. Σαν παράδειγμα στην παραλλαγή «Η λευκή τίγρη» που είχαμε υπ’ όψιν μας, ο νεαρός κυνηγός σκοτώνει το θηρίο και βγάζει από μέσα του ζωντανό τον πατέρα του που είχε καταπιεί η τίγρη πριν από είκοσι χρόνια, καθώς και την κοπέλα που ερωτεύτηκε αμέσως. Πιστεύουμε ότι άλλος ήταν ο κεντρικός σκοπός του μύθου και δεν θελήσαμε να τον θαμπώσουμε εστιάζοντας σε πολλαπλά σημεία. Στη «δική μας» ιστορία ο νεαρός σκοτώνει την τίγρη χωρίς να επακολουθήσει κανένα θαύμα, ενώ την πριγκίπισσα τη γνώρισε πιο πριν και την αγάπησε επειδή προσπάθησε να τον αποτρέψει από τον χαμό του θυσιάζοντας έτσι τη δική της σωτηρία. Τέτοιες αλλαγές έχουν γίνει στις περισσότερες ιστορίες και πιστεύουμε ότι δεν προδίνουμε το νόημά τους (χώρια που ποτέ δεν αναμενόταν από τον αναδιηγητή / παραμυθά να «λέει την αλήθεια»). Ας υπενθυμίσουμε ότι πολλοί μεγάλοι συγγραφείς, ανάμεσα στους οποίους και γίγαντες της λογοτεχνίας, όπως ο Τολστόι, έχουν κάνει σχετικές διασκευές στο παρελθόν, δημιουργώντας το ανάλογο «δεδικασμένο» για τις απόπειρες των νεότερων και λιγότερο ικανών. Όπως ο παραμυθάς που παραδοσιακά ένιωθε ελεύθερος να αναπροσαρμόσει την

Η Σοφία των Λαών, 111 θαυμάσιες ιστορίες από όλο τον κόσμο

299

ιστορία του στον ακροατήριο ή στις περιστάσεις, έτσι και ο υποφαινόμενος χρησιμοποίησε όση ποιητική άδεια θεώρησε αναγκαία για να αναδιηγηθεί, ευχάριστα, απλά και φυσικά, την ιστορία ενός λαού σε έναν άλλο λαό χωρίς να πλήττει τη βασική ιδέα της. Αν το πετύχαμε είναι κάτι που θα το κρίνει ο αναγνώστης. Ένα καλό παραμύθι δεν χρειάζεται ούτε εισαγωγή, ούτε επιμύθιο. Αλλά οι εποχές μας έχουν αλλάξει, οι παραμυθάδες και οι συνθήκες τους έχουν αλλάξει, οι ακροατές έχουν αλλάξει, το παραδοσιακό τζάκι έχει χαθεί για όσους από τους αναγνώστες ξεκίνησαν ανορθόδοξα από αυτό το σημείο του βιβλίου… «.Κόκκινη κλωστή δεμένη...» Καλή απόλαυση! Χρήστος Μαγγούτας, Τορόντο Καναδά

300

Χρήστος Μαγγούτας

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________

Η Σοφία των Λαών, 111 θαυμάσιες ιστορίες από όλο τον κόσμο

301

Δημιουργοί που συμμετείχαν στο βιβλίο Τη γενική επιμέλεια του βιβλίου είχε η Γιώτα Κοτσαύτη. Η Γιώτα Κοτσαύτη γεννήθηκε το 1981 και μεγάλωσε στη Λεβαία Φλώρινας. Το 2003 πήρε το πτυχίο της από το Παιδαγωγικό Τμήμα Νηπιαγωγών. Παρόλο που παραμένει “νηπιαγωγός εν ανεργία”, είναι “εν ενεργεία” μαμά της Παναγιώτας Χρυσοβαλάντου και της Αναστασίας Ιουστίνης. Τα δύο πρώτα της βιβλία κυκλοφορούν σε ηλεκτρονική μορφή (free e-books): -Ένα λιοντάρι με πυρετό μαθαίνει να μην είναι κακό, εκδόσεις Σαΐτα (2013) http://www.saitapublications.gr/2013/12/ebook.68.html -Γραννέτα, η πρωταγωνίστρια μαριονέτα, εκδόσεις τοβιβλίο (2014) https://issuu.com/68224/docs/grannetta Είναι υπό έκδοση τα δύο επόμενα: -Η νευρική Βιολέτα και ο μαγικός καθρέφτης -Μπουκέτα Ανθισμένα-Χαϊκού και άλλα τρίστιχα για παιδιά (έπαινος από τη Γυναικεία Λογοτεχνική Συντροφιά 2014) Παράλληλα, κατά διαστήματα, συμμετέχει σε συλλογικά ανθολόγια και δράσεις με ποιήματα, παραμύθια και διηγήματά της. Η αγάπη της για την παιδική λογοτεχνία την οδήγησε στη δημιουργία του ιστολογίου «Ένα κείμενο, μία εικόνα». http://enakeimenomiaeikona.blogspot.gr/ Θα τη συναντήσετε επίσης στο προσωπικό της ιστολόγιο, τις Ηλιαχτίδες, αλλά και στο ηλεκτρονικό περιοδικό Book Tour. http://www.booktourmagazine.com/ Κατοικεί στη Φλώρινα μαζί με την οικογένειά της. Στοιχεία επικοινωνίας: yotakotsafti1@yahoo.gr Facebook Profile: https://www.facebook.com/yota.kotsaftitheofanous

302

Χρήστος Μαγγούτας

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________

Το εξώφυλλο φιλοτέχνησε η Μαρία Υψηλάντου. Η Μαρία Υψηλάντου γεννήθηκε στην Αθήνα και σπούδασε σχέδιο μόδας, ενδυματολογία και ζωγραφική. Ασχολήθηκε για πολλά χρόνια με τη διδασκαλία σχεδίου μόδας καθώς και κλασσικού σχεδίου. Στο παρελθόν εικονογράφησε σειρά παραμυθιών και ιατρική εγκυκλοπαίδεια για εκδοτικούς οίκους. Εργάζεται σαν Fashion Illustrator, σαν ζωγράφος και, ειδικότερα, σαν προσωπογράφος. Η σελίδα της Μαρίας στο facebook: https://www.facebook.com/M-Ipsiladou-Artist-719515898153199/?fref=ts E-mail επικοινωνίας: m.ipsiladou@gmail.com Τις επαναλαμβανόμενες εικόνες με τις κουκουβάγιες και τα διακοσμητικά λουλούδια ζωγράφισε η Αθηνά Πετούλη. Η Αθηνά Πετούλη γεννήθηκε στην Κόρινθο, μεγάλωσε και σπούδασε στην Αθήνα, όπου παρακολούθησε μαθήματα σχεδίου και ζωγραφικής. Διαμένει μόνιμα στο νησί της Σάμου με τον σύζυγο και τα τρία παιδιά τους. Ασχολείται με τη ζωγραφική (ελαιογραφίες, ακουαρέλες, ακρυλικά, έργα για παιδικά δωμάτια), την εικονογράφηση παιδικών βιβλίων και την εκμάθηση ζωγραφικής σε παιδιά. Έχει λάβει μέρος σε πολλές εκθέσεις ζωγραφικής κι έχει εικονογραφήσει παραμύθια για παιδιά: «Καλημέρα ήλιε» της Ευφροσύνης Σπυροπούλου, Andy’s Publishers, «Ο Κόα και το μεγάλο του δώρο» της Αθηνάς Βουδούρη, «Μπουκέτα Ανθισμένα» Χαϊκού και άλλα τρίστιχα για παιδιά (έπαινος 2014 από τη Γυναικεία Λογοτεχνική Συντροφιά) της Γιώτας Κοτσαύτη (υπό έκδοση), «Η ευχή της Αστεράτης» της Ζωής Παπαδάκη, εκδόσεις Φυλάτος, «Η μάγισσα Μουρ Μουρ και το πλατύ παπούτσι» της Μαρίας Ιορδανίδου, εκδόσεις Φυλάτος, «Το μονοπάτι του ήλιου» του Αριστείδη Κάντα, εκδόσεις Ιδέες (υπό έκδοση).

Η Σοφία των Λαών, 111 θαυμάσιες ιστορίες από όλο τον κόσμο

303

Η σελίδα της Αθηνάς στο facebook: https://www.facebook.com/pages/Athina-Petouli-illustration-paintings-forkids/629966553779944?pnref=story E-mail επικοινωνίας: athina_pk@hotmail.com Στο βιβλίο συμμετείχαν με ζωγραφιές τους (με τη σειρά που εμφανίζονται) οι: 1. Μαρία Καλαϊτζίδου (Ο λόφος, Τα μεγαλύτερα χρόνια, Ο σουλτάνος και ο καδής) Γεννήθηκα στις 2 Ιανουαρίου 1980 στη Θεσσαλονίκη. Μένω στον Παντελεήμονα του Κιλκίς με τον σύζυγο και τα δυο μας παιδιά. Σπούδασα γραφιστική στο ΙΕΚ Κιλκίς, στο τμήμα ΓΡΑΦΙΣΤΩΝ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗΣ ΣΧΕΔΙΑΣΗΣ ΕΝΤΥΠΟΥ 1999-2001. Έχω παρακολουθήσει μαθήματα ζωγραφικής και αγιογραφίας στα τμήματα του δήμου ΕλευθερίουΚορδελιού. E-mail επικοινωνίας: maria2kalai1@gmail.com 2. Αναστασία Τσούνη (Το τρίτο σάλπισμα, Πύργος ως το Φεγγάρι, Οι έξι τυφλοί και ο ελέφαντας, Η αλεπού και το έλκηθρο, Πώς το φίδι έμεινε χωρίς πόδια) Ονομάζομαι Αναστασία Τσούνη και είμαι εκπαιδευτικός Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης, γενικής και ειδικής αγωγής. Γεννήθηκα και μεγάλωσα στο Διδυμότειχο αλλά τα τελευταία χρόνια ζω και εργάζομαι στη Θεσσαλονίκη. Από τότε που θυμάμαι τον εαυτό μου μου αρέσει πολύ να ασχολούμαι με οποιασδήποτε φύσης καλλιτεχνήματα, όπως η ζωγραφική και οι κατασκευές. Λατρεύω το θέατρο, τη μουσική, το πιάνο και το τραγούδι, με τα οποία έχω ασχοληθεί ερασιτεχνικά για αρκετά χρόνια. Με ενθουσιάζουν τα ταξίδια, γιατί γνωρίζω καινούργιους τόπους, κουλτούρες και ανθρώπους. Ιδιαιτέρως, δε, γοητεύομαι από την Ιρλανδία, την οποία θα ήθελα κάποτε να επισκεφτώ. Τέλος, όταν

304

Χρήστος Μαγγούτας

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________

μεγαλώσω (λίγο ακόμη…) θα ήθελα να ασχοληθώ με πολλά και δημιουργικά πράγματα, όπως η κατασκευή κούκλας, η συγγραφή παραμυθιών και βιβλίων και η εικονογράφηση παιδικών παραμυθιών. E-mail επικοινωνίας: atsouni@gmail.com 3. Ρούλα Τσεπνίδου (Η μουσούδα της καμήλας) Είμαι αριστούχος πτυχιούχος του τμήματος Αρχιτεκτονικής Τοπίου, όπου και διδάχθηκα Ελεύθερο σχέδιο, χρωματολογία κ.α. σχετικά με τη ζωγραφική. Έχω πραγματοποιήσει την πρώτη προσωπική μου έκθεση ζωγραφικής στη Δράμα τον Απρίλιο 2015. Μπορεί να παρακολουθήσει κανείς κάποια από τα έργα μου στις ακόλουθες διευθύνσεις στο YouTube: https://www.youtube.com/watch?v=pI3KTknSAjw https://www.youtube.com/watch?v=WEo3v_nwvL4 E-mail επικοινωνίας: roulatsepnidou@hotmail.com 4. Χαράλαμπος Μαργαρίτης (Η τρίχα του λιονταριού)

Ονοματεπώνυμο: Χαράλαμπος Μαργαρίτης Τόπος γέννησης: Ηράκλειο Κρήτης Τόπος διαμονής: Φλώρινα Φοιτητής Τμήματος Εικαστικών & Εφαρμοσμένων Τεχνών Φλώρινας Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας. Κατεύθυνση ζωγραφικής με καθηγητές τους κυρίους Χάρη Κοντοσφύρη και Θωμά Ζωγράφο, καθώς και εμβάθυνση στην Παραστατική Αρχαιολογία με καθηγητή τον κύριο Δημοσθένη Αβραμίδη. Η σελίδα του Χαράλαμπου στο facebook: https://www.facebook.com/Harris-Margaritis1733283783553791/?ref=ts&fref=ts E-mail επικοινωνίας: margasgr@yahoo.com

Η Σοφία των Λαών, 111 θαυμάσιες ιστορίες από όλο τον κόσμο

305

5. Snezana Krstic (Η βατραχίνα και το αγόρι) Γεννήθηκα 20 Απριλίου 1967 στο Κρούσεβατς, παλιά πρωτεύουσα της Σερβίας. Οι σπουδές μου στη δημοσιογραφία και στη νομική ήταν πάντα κάτω από τη σκιά της αγάπης μου για τη ζωγραφική. Σε ηλικία 16 ετών έκανα την πρώτη ατομική μου έκθεση στη Σερβία. Έκτοτε ακολούθησαν 3 ακόμη ατομικές εκθέσεις και άλλες 20 μαζί με άλλους ζωγράφους. Το 1998 ήρθα στη Θεσσαλονίκη, όπου κατοικώ και εργάζομαι. Την ίδια χρονιά είχα μία συνεργασία με τον εκδοτικό οίκο «Αιγαίο», κατά την οποία ανέλαβα την εικονογράφηση μιας σειράς παραμυθιών. Από τότε έχω λάβει μέρος σε πολλές ατομικές εκθέσεις και καλλιτεχνικές εκδηλώσεις. Το 2006 μου απενεμήθη το διεθνές βραβείο “Serbian Spirit” για τη συμμετοχή μου στο Πολυεθνικό-Πολιτιστικό Φεστιβάλ και Εκθέσεις Ζωγραφικής. Για 10 χρόνια είχα το ατελιέ «Παραγωγή έργων Τέχνης» (διακόσμησηδημιουργία χειροποίητων διακοσμητικών αντικειμένων για τη βιτρίνασυνεργασία με το κατάστημα ΑΝΔΡΕΑΔΗΣ HOMESTORES και SENSO PER LEI). Η σελίδα της Snezana στο facebook: https://www.facebook.com/pages/SKARTCREATIONS/124236954362480?fref=ts E-mail επικοινωνίας: sk.artcreations@hotmail.com 6. Μαρία Μοσχονά (Η νυχτερίδα) Η Μαρία Μοσχονά είναι νοσηλεύτρια και μητέρα τριών παιδιών. Εδώ και πολλά χρόνια ασχολείται ερασιτεχνικά με τη ζωγραφική. E-mail επικοινωνίας: marymoshona@yahoo.gr 7. Marielle P. Koskosidou (Η Νάια και το Φεγγάρι) Marielle Perikly Koskosidou was born in January 23th of 1984 in Thessaloniki, Greece. She has received a Bachelor of Arts Degree in Early Childhood Education and a Master degree in Educational Sciences and

306

Χρήστος Μαγγούτας

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________

Information and Communications Technology. Marielle has eight years of experience in teaching Kindergarten and she is looking forward to the challenges that lie ahead. She has participated in a variety of colloquiums on Art Instruction, Early Literature, Multicultural Education, Special Education, New Technologies. From a young age, Marielle has been experimenting with different kinds of traditional and digital media, searching for a new perspective in art. In 2000, she received a Bachelor of Fine Arts in Fashion Design and a freelance career as a Graphic Designer and Illustrator began. Marielle is engaged in a continuing process of self-examination and her works are created out of a need for personal resolve. Marielle Perikly Kokosidou has been featured worldwide, in books, magazines, websites related to art. E-mail: mail.mouritsa@gmail.com 8. Ζαχαρούλα Μπόγκαρτ (Το Σύννεφο) Η Ζαχαρούλα Μπόγκαρτ γεννήθηκε στον Πειραιά. Σπούδασε ναυτιλιακά στο St. George. Για δύο χρόνια έκανε ιδιαίτερα μαθήματα στο εργαστήριο του Δ. Τηνιακού και για τέσσερα χρόνια μαθήτευσε στη σχολή Εικαστικών Τεχνών Γλυφάδας. Το 2001 παρακολούθησε σεμινάρια χαρακτικής στο Saint Martins College of Fine Arts and Design του Λονδίνου. Το 2006 παρακολούθησε σεμινάρια τοιχογραφίας (fresco) στο μουσείο Μπενάκη. Το 2009 παρακολούθησε σεμινάρια λιθογραφίας και χαρακτικής σε σχολή στη Βενετία (Scuola Internazionale di Grafica Venezia. Το 2011 παρακολούθησε σεμινάρια με ειδικές γνώσεις στο digital art. Όλες οι σπουδές ολοκληρώθηκαν με βαθμό «Άριστα». Έχει συμμετάσχει σε 6 ατομικές και 17 ομαδικές εκδόσεις. Έχει παρουσιάσει αρκετές φορές έργα της στην Ελλάδα και το εξωτερικό, σε γκαλερί, σε διεθνή φεστιβάλ, σε διαγωνισμού στο Ντουμπάι, σε Ινστιτούτα, πινακοθήκες, στην Αθηναΐδα και στα Ποσειδώνια. Στις 20 Μαρτίου 2015 πήρε την τρίτη τιμητική διάκριση για το διαγωνισμό Stop Syria War Art Contest. Έργα της υπάρχουν σε συλλογές ιδιωτών στην Ιταλία, Αγγλία, Ρουμανία, Ιαπωνία και στη ναυτιλιακή λέσχη του Πειραιά. E-mail επικοινωνίας: Zacharoulabongard@yahoo.com

Η Σοφία των Λαών, 111 θαυμάσιες ιστορίες από όλο τον κόσμο

307

9. Αγγελική Ξιάρχη (Η μεγαλύτερη αγάπη) Είμαι 24 ετών αυτοδίδακτη καλλιτέχνις από την Άρτα. Ξεκίνησα να ασχολούμαι με την ζωγραφική το 2013. Από τότε ασχολούμαι με αυτήν επαγγελματικά. Μου αρέσει να δημιουργώ ρεαλιστικά πορτραίτα με ξυλομπογιές. Η σελίδα της Αγγελικής στο facebook: https://www.facebook.com/aggelikh.xiarxh/?pnref=l hc E-mail επικοινωνίας: aggelikhxiarxhartist@gmail.com 10. Σπυριδούλα Δημοβασίλη (Ο μυταράς πρίγκιπας) Η Σπυριδούλα Δημοβασίλη γεννήθηκε το 1979 στην Αθήνα. Είναι απόφοιτος του τμήματος καλών τεχνών της σχολής Βακαλό και απόφοιτη του τμήματος γραφιστικής DTP της σχολής Intergraphics. Έχει συμμετάσχει σε πανελλήνιες εκθέσεις ζωγραφικής και έχει λάβει δύο βραβεία και μια τιμητική διάκριση για τα έργα της. Πέραν της ζωγραφικής έχει ασχοληθεί με εικονογράφηση βιβλίων. Επίσης γράφει ποιήματα, διηγήματα και ιστορίες για παιδιά και έχει διακριθεί με τιμητικό βραβείο για μια ιστορία της σε πανελλήνιο διαγωνισμό. http://handmade-by-spyridoula.blogspot.gr/ http://my-3d-origami.blogspot.gr/ E-mail επικοινωνίας: spyridoulas.handmade@gmail.com 11. Μολυβία Πόρποδα (Ο βασιλιάς και το πανωφόρι) H Πόρποδα Μολυβία γεννήθηκε το 1982 και μεγάλωσε στο Βόλο. Έχει σπουδάσει ζωγραφική στην Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών στο εργαστήριο του Τ. Πατρασκίδη. Έχει διδάξει ζωγραφική σε παιδιά προσχολικής ηλικίας, σε παιδιά δημοτικού, σε

308

Χρήστος Μαγγούτας

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________

ενηλίκους και, παράλληλα, συμμετέχει σε εκθέσεις. Της αρέσουν τα λουλούδια, οι παλιές ασπρόμαυρες φωτογραφίες, τα παραμύθια, το κόκκινο, τα σύννεφα, οι καρδιές, η ζάχαρη, η αλήθεια. Ζει και εργάζεται στην Αθήνα. http://molivia.gr/ Η σελίδα της Μολυβίας στο facebook: https://www.facebook.com/molivia.porpoda E-mail επικοινωνίας: porpomoli@hotmail.com 12. Αθηνά Μιχοπούλου (Μια ακατάδεχτη βασιλοπούλα) https://www.facebook.com/profile.php?id=100004130019687 E-mail επικοινωνίας: athinamichopoulou@gmail.com 13. Δέσποινα Κάρυου (Η αλήθεια και το κελί) H Δέσποινα Κάρυου κατάγεται από το Παραλίμνι της ελεύθερης Αμμοχώστου. Αποφοίτησε από το Λύκειο Παραλιμνίου με άριστα και τιμήθηκε από το σχολείο και τους καθηγητές της με το Βραβείο Ήθους και Προσφοράς. Φοίτησε με Υποτροφία του European University of Cyprus στο Τμήμα Γραφικών Τεχνών και Διαφήμισης για ένα ακαδημαϊκό έτος, το οποίο ολοκλήρωσε με άριστα. Στη συνέχεια, εξασφάλισε θέση στην Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών Αθήνας, την οποία και ολοκλήρωσε ως Αριστούχος Πτυχιούχος Απόφοιτος. Έχει συμμετάσχει, ανά τακτά χρονικά διαστήματα, σε διάφορους Εικαστικούς διαγωνισμούς λαμβάνοντας αρκετούς Επαίνους και Βραβεία. Είναι Καθηγήτρια Εικαστικών και Θεωρητικών Τεχνών, Ζωγράφος, Εικονογράφος και Αγιογράφος, ενώ παράλληλα συμμετέχει σε πολλά εικαστικά δρώμενα, σε Κύπρο και Ελλάδα. Η σελίδα της Δέσποινα στο facebook: https://www.facebook.com/okeanosfandasias/ E-mail επικοινωνίας: fandasie_de@hotmail.com

Η Σοφία των Λαών, 111 θαυμάσιες ιστορίες από όλο τον κόσμο

309

14. Μαρία Φλωριάν (Οι άγγελοι της Λιένας, Η χρυσή καρδιά ενός μικρού πρίγκιπα) Η Μαρία Φλωριάν γεννήθηκε το 1987 στην Αθήνα, όπου και μεγάλωσε. Σπούδασε 3D Animation και είναι απόφοιτος της Σχολής Καλών Τεχνών Φλώρινας. Της αρέσει να εικονογραφεί και να φτιάχνει δικά της κόμικς και ιστορίες. Ονειρεύεται μια μέρα οι κόσμοι που ζωγραφίζει να γίνουν αληθινοί για να μπορούμε να ζούμε όλοι ευτυχισμένοι. Ασχολείται επαγγελματικά με την εικονογράφηση παιδικών βιβλίων. Η σελίδα της Μαρίας στο facebook: https://www.facebook.com/illustrations.of.dreams?fref=ts E-mail επικοινωνίας: maridaki1987@live.com 15. Αθηνά Πετούλη (Τι χρωστά η Σέλη, Για ένα κομμάτι ρούχο, Ο Ναός της αδελφοσύνης, Ο φίλος του φίλου) E-mail επικοινωνίας: athina_pk@hotmail.com

16. Έφη Κοκκινάκη (Ο καθρέφτης του Ματσουγιάμα) Γεννήθηκα στην Αθήνα και σπούδασα ζωγραφική στην Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών, στο εργαστήριο του Νίκου Κεσσανλή. Από το 1995 ζω και εργάζομαι στη Ρόδο, στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση.

310

Χρήστος Μαγγούτας

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________

Το 2014 είχα τη χαρά να εικονογραφήσω ένα παιδικό βιβλίο «The sweets of God» της Ισραηλινής συγγραφέως Daria Aharoni Bedlinger, το οποίο εκδόθηκε στο Ισραήλ (εκδόσεις Steimatzky). Την ίδια χρονιά έλαβα μέρος στην έκθεση εικονογράφων από όλο τον κόσμο (Il posto del favor) στη Ρόκα της Ιταλίας. Έχω λάβει μέρος σε πολλές συλλογικές εκθέσεις. Έργα μου βρίσκονται σε ιδιωτικές συλλογές σε όλο τον κόσμο. Η σελίδα της Έφης στο facebook: https://www.facebook.com/pages/Efi-Kokkinaki/142483405921300?fref=ts E-mail επικοινωνίας: efikokkinaki5@gmail.com 17. Αναστασία Παπαδοπούλου (Καθένας ζει τη ζωή του) Η Αναστασία είναι απόφοιτος του Επαγγελματικού Λυκείου Πτολεμαΐδας (Ειδικότητα: Βοηθός Βρεφονηπιοκομίας). Από το 1980 μέχρι το 1989 παρακολούθησε μαθήματα ζωγραφικής δίπλα στον καταξιωμένο ζωγράφο Κ. Άρη Γαρουφαλίδη. Το 1990 παρακολούθησε μαθήματα ζωγραφικής στο εργαστήρι του Κ. Θεόδωρου Ζυρπιάδη. Από το 1991 μέχρι το 1994 ήταν μαθητευόμενη του Κ. Γεώργιου Κεσαράκα. Εν συνεχεία και για 3 συναπτά έτη παρακολούθησε μαθήματα Αγιογραφίας στον Κ. Δημοσθένη Τριανταφυλλίδη και έκανε σεμινάρια Αγιογραφίας με τον Κ. Ιωάννη Βράνο. Είναι μέλος του συλλόγου ΣΦΕΤΕ (Σύλλογος Φίλων Εικαστικών Τεχνών Εορδαίας) και ιδρυτικό μέλος του συλλόγου Καλλιτεχνική Παρέα, με συμμετοχή σε ομαδικές εκθέσεις εντός και εκτός νομού Κοζάνης. E-mail επικοινωνίας: tasapap44@gmail.com

Η Σοφία των Λαών, 111 θαυμάσιες ιστορίες από όλο τον κόσμο

311

18. Άρτεμις Θεοδώρου (Δυο κόκκοι άμμου) Η Άρτεμις γεννήθηκε και μεγάλωσε στη Θεσσαλονίκη το 1991, όπου ζει μέχρι σήμερα. Ξεκίνησε να ζωγραφίζει από μικρή ηλικία και δεν σταμάτησε ποτέ. Φέτος διανύει το τελευταίο έτος στο Τμήμα εικαστικών και εφαρμοσμένων τεχνών του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας. Λατρεύει το διάβασμα και το όνειρό της είναι να εικονογραφήσει ένα μεγάλο, πολύ μεγάλο βιβλίο. E-mail επικοινωνίας: artemis.theodorou@yahoo.gr

19. Έλλη Ζαρίφη (Η μαγική σπηλιά) Με λένε Έλλη Ζαρίφη και σπούδασα Διαφήμιση και Μάρκετινγκ. Για κάποια χρόνια εργάστηκα στον χώρο των εκδόσεων μέχρι που απέκτησα την πρώτη μου κόρη και εγκατέλειψα την καριέρα μου για να αφοσιωθώ στα παιδιά μου. Η ζωγραφική ήταν πάντα κάτι που αγαπούσα. Ξεκίνησα να ασχολούμαι πιο δυναμικά για χάρη των κοριτσιών μου, που τους άρεσε να τους ζωγραφίζω διάφορες παραστάσεις και εικόνες. Σιγά σιγά άρχισαν να μου ζητάνε ζωγραφιές και οι φίλες τους με αποτέλεσμα να μπει η ζωγραφική στην καθημερινότητά μου. Ζωγραφίζω κυρίως για παιδιά αλλά και για μεγαλύτερα παιδιά διότι είναι μια ασχολία που γεμίζει τη ζωή μου, με χαλαρώνει και μου προσφέρει μεγάλη ευχαρίστηση. Τα περισσότερα «έργα» μου, βρίσκονται στη σελίδα : https://www.facebook.com/pages/Ellis-handmade/293328790799285 E-mail επικοινωνίας: ezarifi2000@yahoo.gr 20. Βάσια Λεοντοπούλου (Το μαγικό σπαθί) Η Λεοντοπούλου Βάσια σπούδασε στην ΑΣΚΤ ζωγραφική το 1996 στο εργαστήριο της Ρ. Παπασπύρου και συνέχισε τις σπουδές τις στη γλυπτική με δάσκαλο το Γ. Λάππα από όπου και αποφοίτησε το 2005 με άριστα. Έχει δουλέψει ως σκηνογράφος σε διάφορες παραστάσεις και έχει κάνει την

312

Χρήστος Μαγγούτας

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________

επιμέλεια σε εξώφυλλα θεατρικών παραστάσεων. Συμμετέχει σε εικαστικές εκθέσεις. Ζει και εργάζεται στην Αθήνα ως εικαστικός εκπαιδευτικός. E-mail επικοινωνίας: vassia1000@hotmail.com 21. Άρης Πασματζής (Οριχίμη και Κενγκιού) Γεννήθηκα το 1983 και μεγάλωσα στην Πάτρα πριν 32 χρόνια. Από μικρός είχα κλίση στην ζωγραφική με συμμετοχές σε σχολικούς διαγωνισμούς. Παρακολούθησα μαθήματα στον Φυσιολατρικό Σύλλογο Πατρών (11 ετών) και συμμετείχα στην ετήσια έκθεση στο Δημοτικό Θέατρο Πατρών. Στη συνέχεια ασχολήθηκα με το ελεύθερο και γραμμικό σχέδιο για την είσοδό μου στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Ασχολούμαι επαγγελματικά με τη ζωγραφική τα δύο τελευταία χρόνια από τη στιγμή που με ανακάλυψε ο κ. Κώστας Λεούσσης (Καλλιτέχνης-γκαλερίστας). Συμμετείχα σε δύο εκθέσεις ("ΑΕΝΑΕΣ ΠΝΟΕΣ"-Ποσειδωνία Σύρου, "ΝΟΤΙΑ ΚΑΙ ΚΑΤΙ" –Αργυρούπολη). Ασχολούμαι επίσης με τη διακόσμηση καταστημάτων, με τοιχογραφίες, χειροποίητα κεριά και λαμπάδες ζωγραφισμένα στο χέρι, καθώς και με παραγγελίες πινάκων κ πορτραίτων μέσω της σελίδας μου στο facebook: https://www.facebook.com/Art-Passion-ARIS-1574251766137022/ E-mail επικοινωνίας: arispasma@gmail.com 22. Μαρία Μέρκου (Κυνηγώντας τη Λευκή Τίγρη) Με λένε Μαρία Μέρκου, είμαι 19 χρονών και σπουδάζω στο Τμήμα Μηχανικών Σχεδίασης Προϊόντων και Συστημάτων στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου στη Σύρο. Κατέχω το πτυχίο Proficiency Michigan στα Αγγλικά και το Β2 στα Γαλλικά. Ξεκίνησα να ζωγραφίζω από 3 χρονών και παρακολουθούσα και μαθήματα σχεδίου για δύο χρόνια. Μου αρέσει πολύ να ζωγραφίζω-σχεδιάζω στον ελεύθερό μου χρόνο και να διαφοροποιώ τα σχέδια μου ανάλογα με τα συναισθήματά μου.

Η Σοφία των Λαών, 111 θαυμάσιες ιστορίες από όλο τον κόσμο

313

Η σελίδα της Μαρίας στο facebook: https://www.facebook.com/Maria-Mrk-Photography1648262492112850/?fref=ts E-mail επικοινωνίας: maria.95_@hotmail.com 23.Γρηγορία Χανιώτη (Χιονάτη 1) Η Γρηγορία Χανιώτη ζει και εργάζεται στην Αθήνα. Εκτός από Ειδικός Ιατρικών και Βιολογικών Αιματολογικών Εργαστηρίων, σπούδασε στην Ακαδημία Καλών Τεχνών Βοργίας Εικαστικά και μετά συνέχισε σε Εργαστήρια Καλών Τεχνών (Σχολές Μερσό κλπ). Έχει λάβει μέρος σε πολλές Ομαδικές Εκθέσεις, έχει κερδίσει σε τρεις Εικαστικούς Διαγωνισμούς μέχρι τώρα, ο ένας εκ των οποίον Διεθνής στο Μουσείο/Γκαλερί ArtFido του Λονδίνου όπου έλαβε την Τρίτη Θέση διεθνώς με το έργο της «Όνειρο», συν ακόμη δυο Θέσεις Πρώτων Βραβείων. Εκθέτει σε Γκαλερί και προετοιμάζεται για την ατομική της Έκθεση. Έργα της βρίσκονται σε Γκαλερί και Συλλέκτες. Η ομάδα της Γρηγορίας στο facebook: https://www.facebook.com/groups/1384048095190005/?fref=ts E-mail επικοινωνίας: oscaria32@hotmail.com 24. Μαριάννα Κούλα (Αταίριαστο ζευγάρι) H Μαριάννα Κούλα γεννήθηκε στην Αθήνα, μεγάλωσε στη Σάμο και σπουδάζει στο Τμήμα Επιχειρηματικού Σχεδιασμού και Πληροφοριακών Συστημάτων των ΑΤΕΙ Πατρών. Έχει παρακολουθήσει μαθήματα ζωγραφικής σε εικαστικά εργαστήρια και στον ελεύθερο χρόνο της ασχολείται με ζωγραφική, κατασκευή χειροποίητων κοσμημάτων, βενετσιάνικων μασκών και δημιουργιών με φυσικά υλικά. E-mail επικοινωνίας: marianna-hi2@hotmail.com

314

Χρήστος Μαγγούτας

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________

25. Μαρία-Έφη Καριώτογλου (Η πληρωμή, Η βάρκα του Ράτα, Η ιστορία δύο φίλων, Οι ευχές του Όλλε) Γεννήθηκα το 1967 στην Αμερική. Από πολύ μικρή ηλικία αγάπησα τη ζωγραφική και σε ηλικία 10 χρονών διακρίθηκα σε παγκόσμιο διαγωνισμό. Σπούδασα Διοίκηση Επιχειρήσεων και παράλληλα ζωγραφική και πιάνο. Σήμερα ζω και εργάζομαι στη Σάμο με τον σύζυγο και τα τέσσερα παιδιά μου, ασχολούμαι με τη ζωγραφική και το πλέξιμο amigurumi, συμμετέχοντας σε ομαδικές εκθέσεις. Το διαδικτυακό μου «σπίτι» είναι το http://mariaeffie.blogspot.gr E-mail επικοινωνίας: mariaeffie@yahoo.gr 26. Ελπίδα Σπυριδοπούλου (Καθυστερημένη άνθιση) Ονομάζομαι Ελπίδα Σπυριδοπούλου και είμαι γεννημένη και μεγαλωμένη στην Αθήνα, με καταγωγή από τον Πόντο και την Πελοπόννησο. Άρχισα να ασχολούμαι με το σχέδιο μετά τα 18, παρακολουθώντας μαθήματα στο πνευματικό κέντρο της γειτονιάς μου. Ακολούθησαν μαθήματα ελευθέρου σχεδίου και χρώματος, σκίτσου και γελοιογραφίας και, τέλος, μαθήματα interior design. Τα τελευταία χρόνια παρακολουθώ μαθήματα κεραμικής. Και υπάρχουν τόσα όμορφα πράγματα που με περιμένουν και τα περιμένω να συναντηθούμε μέσα από την τέχνη και να γεννήσουμε κάτι καινούργιο! E-mail επικοινωνίας: elpida.spyridopoulou@yahoo.gr

Η Σοφία των Λαών, 111 θαυμάσιες ιστορίες από όλο τον κόσμο

315

27. Εμμανουέλα Κακαβιά (Ο αλχημιστής) Η Εμμανουέλα Κακαβιά είναι κάτοικος Αθηνών, έγγαμος με δύο παιδιά. Έχει ολοκληρώσει τρεις εργαστηριακές σχολές Βυζαντινής τέχνης, καθώς και μαθήματα ελεύθερου σχεδίου. Εισήχθη στην Α.Σ.Κ.Τ. Τήνου το 2004 για να μην την τελειώσει ποτέ. Έχει κρατικό πτυχίο Σκηνοθεσίας και σπουδάζει Ελληνικό πολιτισμό στο Ανοικτό πανεπιστήμιο της Κύπρου. Επαγγελματικά έχει δουλέψει κάποια χρόνια στην ΕΡΤ, φιλοτεχνεί εικόνες βυζαντινής τεχνοτροπίας για ιδιώτες και εικονογραφεί παραμύθια για παιδιά και μεγάλους. E-mail επικοινωνίας: manoykaki@yahoo.gr 28. Άλκηστις Μοσχονά (Το χρυσό πουλί, Η Λογική και η Τύχη) Η Άλκηστις Μοσχονά γεννήθηκε και μεγάλωσε μέχρι τα 13 στο Περιστέρι Αττικής. Έπειτα μετακόμισε στο νησί της Σάμου, όπου διαμένει πλέον μόνιμα. Έχει σπουδάσει λογιστικά και εργάζεται σε λογιστικό γραφείο, ενώ, παράλληλα, τον ελεύθερό της χρόνο, ασχολείται με τη ζωγραφική. Αυτή είναι η πρώτη της προσπάθεια να εισέλθει με την εικονογράφηση στον παραμυθένιο κόσμο των παιδιών. E-mail επικοινωνίας: alkestis_mosxona@yahoo.gr 29. Όλγα Μάντζου (Η Βροντή κι η Αστραπή) Η Όλγα έχει σπουδάσει αρχιτεκτονική στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης (2007). Εργάζεται ως αρχιτέκτονας από το 2005 μέχρι και σήμερα. Με την τέχνη ασχολείται από τα σχολικά της χρόνια, καθώς είχε παρακολουθήσει μαθήματα ζωγραφικής και έχει λάβει μέρος σε ομαδικές εκθέσεις ζωγραφικής.

316

Χρήστος Μαγγούτας

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________

Το στυλ ζωγραφικής της προκαλεί μια αίσθηση νοσταλγίας και διαχρονικής ομορφιάς. Ζει στην όμορφη πόλη της Θεσσαλονίκης. Ζωγραφίζει σε ένα μικρό στούντιο στο σπίτι όπου ζει με τον σύζυγό της. Η σελίδας της Όλγας στο facebook: https://www.facebook.com/DesignStudio33 E-mails επικοινωνίας: olidesign33@gmail.com, omantz@yahoo.gr 30. Άννα Πετούλη (Οι μεγαλύτεροι παραμυθάδες) Η Άννα Πετούλη Ζει στο Δερβένι Κορινθίας με τον σύζυγο και τα δύο παιδάκια τους και εργάζεται στην οικογενειακή επιχείρησή τους. Της αρέσει το σκίτσο, η ζωγραφική και οι κατασκευές με φυσικά υλικά. Στον ελεύθερο χρόνο της ασχολείται με τους τοπικούς συλλόγους. Ε-mail επικοινωνίας: peritexno@yahoo.gr

31. Ιωάννα Αθανασοπούλου (Ο γεωργός που βρήκε την ευτυχία) Γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Αθήνα, στην γειτονιά του Μετς. Το 2007 με τη γέννηση της αδερφής της αποφασίζει να ασχοληθεί με τα παιδαγωγικά. Αποφοίτησε από το Παιδαγωγικό Τμήμα Νηπιαγωγών στη Φλώρινα το 2012. Από το 2014 εργάζεται στα Εκπαιδευτήρια του Ι.Ν. Μεταμορφώσεως του Σωτήρος Βριλησσίων ως Νηπιαγωγός αλλά και ως Εικονογράφος. Βίντεο με τη δουλειά της Ιωάννας μπορείτε να δείτε

εδώ: https://www.youtube.com/watch?v=p557XqVeJiw https://www.youtube.com/watch?v=LwGU1oaRwBM https://www.youtube.com/watch?v=3Ml1Q9uM294 E-mail επικοινωνίας: ioanna263@gmail.com

Η Σοφία των Λαών, 111 θαυμάσιες ιστορίες από όλο τον κόσμο

317

32. Έφη Εμμανουηλίδη (Η Ντοράνη) Η Έφη Εμμανουηλίδη γεννήθηκε το 1992 και μεγάλωσε στην Αθήνα. Σπούδασε στο Παιδαγωγικό τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών. Παράλληλα με τις σπουδές της, παρακολούθησε μαθήματα ζωγραφικής δίπλα στην Ρουμπίνα Σαρελάκου και την Σοφία Αλεξίου. Εργάζεται ως εικαστικός σε διάφορα project και γράφει ιστορίες για παιδιά. Η σελίδα της Έφης στο facebook: https://www.facebook.com/ColorsoftheWind92/?pnref=lhc E-mail επικοινωνίας: effiepai3or@yahoo.gr 33. Ιουλία Στεργίου (Οι τρεις σοφές συμβουλές) Η Ιουλία Στεργίου γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Αθήνα. Σπούδασε στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου της Κρήτης. Από νεαρή ηλικία ασχολείται ερασιτεχνικά με τη ζωγραφική και έχει διακριθεί σε διαγωνισμούς, ενώ έχει σπουδάσει πιάνο, γράφει και συνθέτει τα δικά της τραγούδια. Τον Νοέμβριο του 2013 κυκλοφόρησε το πρώτο της παιδικό βιβλίο με τίτλο «Ο Μαξιλαρούλης και ο μικρός Σέρτζιο» από τις εκδόσεις Ιωλκός. Τον Οκτώβριο του 2014 πήρε μέρος σε Πανελλήνιο Διαγωνισμό Εικαστικών και απέσπασε το δεύτερο βραβείο για δύο έργα της που καταχωρήθηκαν στην Πινακοθήκη του Διαγωνισμού. Επόμενοι στόχοι της είναι να εικονογραφήσει ακόμα παιδικά βιβλία και να ασχοληθεί με τη μουσική σε επαγγελματικό επίπεδο. Η σελίδα της Ιουλίας στο facebook: https://www.facebook.com/ColorsoftheWind92/?pnref=lhc E-mail επικοινωνίας: ioulia_stergiou@yahoo.gr

318

Χρήστος Μαγγούτας

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________

34. Έβη Ιωάννου (Οι τρεις ερωτήσεις) Ονομάζομαι Έβη Ιωάννου και είμαι ζωγράφος. Απόφοιτος της σχολής ΑΒC και μαθήτρια του διακεκριμένου ζωγράφου Δ. Γεωργιτζίκη. Έχω πραγματοποιήσει πολλαπλές εκθέσεις τόσο σε Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό, με τελευταία στα ΕΡΜΟΥΠΟΛΕΙΑ 2014 της Σύρου. Δημοσιεύσεις: Λεύκωμα Ελλήνων Καλλιτεχνών τόμος Α’, Α. Κουρτικάκη, εκδόσεις Ορόσημο. Περιοδικά: Ένα, Σελίδες, Greek Diplomatic Life, ΠΑΕΠ, Λεξικό Ελλήνων Καλλιτεχνών: ΖΩΓΡΑΦΟΙ - ΓΛΥΠΤΕΣ-ΧΑΡΑΚΤΕΣ, 16ος -20ος, αιώνας εκδόσεις Μέλισσα. Κριτικές έχουν γραφτεί στις εφημερίδες : Τα Νέα (η στήλη μου), Ελευθεροτυπία (Ακούω - Βλέπω) και "Καθημερινή . Μέλος ΕΕΤΕ (Επιμελητήριο Εικαστικών Τεχνών Ελλάδας) E-mail επικοινωνίας: evi.ioannou@gmail.com 35. Βασιλική Ν. Σκριβάνου (Το Πνεύμα του Ποταμού) Σπούδασε Διοίκηση Επιχειρήσεων, είναι κάτοχος του Cambridge Proficiency in English και του Diploma di lingua italiana. Μητέρα τριών παιδιών, από το 2013 είναι φοιτήτρια της Σχολής Καλών Τεχνών του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας. Εκτός από τα εικαστικά ασχολείται με την ποίηση, τη δημιουργική γραφή, το θέατρο, την παράδοση και τον επαναπροσδιορισμό της. E-mail επικοινωνίας: skri_va@yahoo.gr

36. Βασιλική Κεχαγιά-μαθήτρια Α’ Γυμνασίου (Πώς ασχήμυνε ο ιπποπόταμος)

Η Σοφία των Λαών, 111 θαυμάσιες ιστορίες από όλο τον κόσμο

319

37. Αναστασία Γλαστρή (Το σπίτι με τα χρυσά παράθυρα) Το όνομά μου είναι Γλαστρή Αναστασία. Γεννήθηκα το 1992 και σπούδασα στο Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης στο Ρέθυμνο, όπου και διαμένω μόνιμα πλέον. Με τη ζωγραφική ασχολούμαι ερασιτεχνικά αλλά στόχος μου είναι να συνδυάσω την ενασχόληση αυτή με την αγάπη μου για τα

παιδιά. E-mail επικοινωνίας: glas.anastasia@gmail.com

38. Μαρία Υψηλάντου (εξώφυλλο και εικόνα στο επιμύθιο) E-mail επικοινωνίας: m.ipsiladou@gmail.com

Καθώς και οι μαθητές των σχολείων: 1. 107ο δημοτικό σχολείο Θεσσαλονίκης Υπεύθυνη εκπαιδευτικός: Αναστασία Τσούνη, atsouni@gmail.com Μαθητές: -Θ.Γ., Β.Κ. (Η έβδομη προσπάθεια) Το όνομά μου είναι Θ.Γ. Πηγαίνω στη Στ’ τάξη του 107ου Δημοτικού Σχολείου Θεσσαλονίκης και μου αρέσει να ασχολούμαι με το μπάσκετ και τα βιντεοπαιχνίδια. Επίσης μου αρέσει να βοηθάω τους φίλους μου όταν με χρειάζονται. Όταν μεγαλώσω θέλω να γίνω αστρονόμος, για να μελετάω τα άστρα!

320

Χρήστος Μαγγούτας

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________

Ονομάζομαι Β.Κ. και φοιτώ στη Στ’ τάξη του 107ου Δημοτικού Σχολείου Θεσσαλονίκης. Μου αρέσει πολύ να παίζω ποδόσφαιρο, αλλά και παιχνίδια στον ηλεκτρονικό υπολογιστή. Επιπλέον μου αρέσουν πολύ τα ταξίδια, επειδή γνωρίζεις καινούρια μέρη. Όταν μεγαλώσω θέλω να γίνω ιστορικός. -Ν.Κ., Α.Α. (Η λεοπάρδαλη) Ονομάζομαι Ν.Κ. και πηγαίνω στη Στ’ τάξη του 107ου Δημοτικού Σχολείου Θεσσαλονίκης. Μου αρέσει πολύ να παίζω με τα Lego και όταν μεγαλώσω θέλω να γίνω σχεδιαστής Lego, για να δημιουργώ τα δικά μου σχέδια! Το όνομά μου είναι Α.Α. και φοιτώ στη Στ’ τάξη του 107ου Δημοτικού Σχολείου Θεσσαλονίκης. Ασχολούμαι πολύ με την τεχνολογία και μου αρέσουν πολύ τα παιχνίδια στον υπολογιστή. Θα ήθελα να γίνω καλύτερος στα μαθήματά μου, έτσι ώστε όταν μεγαλώσω να μπορέσω να γίνω αστυνομικός, για να συλλαμβάνω τους κλέφτες! -Ν.Π., Μ.Γ. (Το ταίρι ενός ποντικού) Με λένε Ν.Π. και πηγαίνω στη Στ’ τάξη του 107ου Δημοτικού Σχολείου Θεσσαλονίκης. Στον ελεύθερο χρόνο μου μου αρέσει να παίζω πιάνο και να ζωγραφίζω. Ασχολούμαι επίσης με τον χορό και τη γυμναστική και τα αγαπημένα μου αθλήματα είναι το χάντμπολ και τα ποδόσφαιρο. Όταν μεγαλώσω θέλω να ασχοληθώ επαγγελματικά με το τραγούδι ή με τη ζωγραφική. Ονομάζομαι Μ.Γ. και είμαι μαθήτρια της Στ’ δημοτικού του 107ου Δημοτικού Σχολείου Θεσσαλονίκης. Τα αγαπημένα μου χόμπι είναι η ζωγραφική και η συγγραφή ποιημάτων. Στον ελεύθερο χρόνο μου παίζω με τον παπαγάλο μου, τον «Μπαμπίτσο», που τον αγαπώ πολύ. Όταν μεγαλώσω θα γίνω δασκάλα για παιδιά με ειδικές ανάγκες. -Ν.Π., Μ.Μ., Γ.Α. (Ο Γιούκι και το κύμα) Ονομάζομαι Ν.Π. και πηγαίνω στη Στ’ τάξη του 107ου Δημοτικού Σχολείου Θεσσαλονίκης. Έχω πολλές ασχολίες που με ευχαριστούν στον ελεύθερό μου χρόνο. Μου αρέσει να παίζω ποδόσφαιρο, να κάνω ποδήλατο και να διαβάζω βιβλία και κόμικς. Επιπλέον μου αρέσει η μουσική, η γυμναστική, αλλά και τα ηλεκτρονικά παιχνίδια, τα Lego και οι φιγούρες Star Wars. Όταν μεγαλώσω θέλω να γίνω γιατρός! Με λένε Μ.Μ. και είμαι μαθητής στης Στ’ τάξης του 107ου Δημοτικού Σχολείου Θεσσαλονίκης. Στον ελεύθερο χρόνο μου παίζω μπάσκετ και μου

Η Σοφία των Λαών, 111 θαυμάσιες ιστορίες από όλο τον κόσμο

321

αρέσουν πολύ τα μαθηματικά. Μιλάω 3 ξένες γλώσσες και όταν μεγαλώσω θέλω να γίνω επαγγελματίας μπασκετμπολίστας! Είμαι ο Γ.Α. και πηγαίνω στη Στ’ τάξη του 107ου Δημοτικού Σχολείου Θεσσαλονίκης. Με ευχαριστεί πολύ να παίζω ποδόσφαιρο και όταν μεγαλώσω θέλω να ασχοληθώ με την Πληροφορική, στον τομέα κατασκευής προγραμμάτων ηλεκτρονικών υπολογιστών. -Μ.Κ. (Η μικρή κόκκινη κότα) Με λένε Μ.Κ. Πηγαίνω στη Στ’ τάξη του 107ου Δημοτικού Σχολείου Θεσσαλονίκης. Μου αρέσει πολύ η μουσική και το τραγούδι, όπως και ο αθλητισμός, στον οποίο έχω πολύ καλές επιδόσεις. Ιδιαιτέρως μου αρέσει το χάντμπολ, το βόλεϊ και ο στίβος και έχω συμμετάσχει σε αρκετούς αγώνες. Επιπλέον η ζωγραφική είναι κάτι που με ηρεμεί. Όταν μεγαλώσω θα ήθελα να ασχοληθώ με τη μουσική, αλλά, αν δεν τα καταφέρω, θα μου άρεσε να παίζω επαγγελματικά χάντμπολ ή σε αγώνες στίβου. -Γ.Μ., Δ.Κ., Μ.Τ. (Πώς ο λαγός ξεγέλασε τη φάλαινα) Με λένε Γ.Μ. Φοιτώ στη Στ’ τάξη του 107ου Δημοτικού Σχολείου Θεσσαλονίκης. Στον ελεύθερο μου χρόνο μου αρέσει να ασχολούμαι με τον χορό και να παίζω βιολί. Επίσης παίζω βόλεϊ και χάντμπολ. Από τα μαθήματα του σχολείου μου αρέσουν πολύ τα Μαθηματικά και η Φυσική. Όταν μεγαλώσω θα ήθελα να ασχοληθώ με τη στρατιωτική ιατρική! Ονομάζομαι Δ.Κ. και φοιτώ στη Στ’ τάξη του 107ου Δημοτικού Σχολείου Θεσσαλονίκης. Με ευχαριστεί πολύ να διαβάζω βιβλία και να παίζω χάντμπολ. Επίσης μου αρέσει πολύ ο στίβος. Όταν μεγαλώσω θέλω να γίνω δασκάλα δημοτικής εκπαίδευσης. Με λένε Μ.Τ. και πηγαίνω στη Στ’ τάξη του 107ου Δημοτικού Σχολείου Θεσσαλονίκης. Μου αρέσει πολύ ο χορός, η ζωγραφική και η γυμναστική. Από τα μαθήματα του σχολείου προτιμώ τα Μαθηματικά. Όταν μεγαλώσω θα ήθελα να γίνω επαγγελματίας στρατιωτικός! -Α.Σ., Κ.Χ., Α.Π., Ζ.Τ. (Ο αυταρχικός βασιλιάς) Με λένε Κ.Χ. και πηγαίνω στη Στ’ τάξη του 107ου Δημοτικού Σχολείου Θεσσαλονίκης. Μου αρέσει πολύ να ασχολούμαι με τη ζωγραφική και να φτιάχνω κατασκευές. Επίσης στον ελεύθερο χρόνο μου ασχολούμαι με τον χορό και είμαι πολύ καλή σε αυτόν, καθώς και με τη μουσική ή το διάβασμα βιβλίων. Όταν μεγαλώσω θα ήθελα να γίνω δασκάλα χορού ή κομμώτρια.

322

Χρήστος Μαγγούτας

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________

Ονομάζομαι Α.Σ. και φοιτώ στη Στ’ τάξη του 107ου Δημοτικού Σχολείου Θεσσαλονίκης. Μου αρέσει πολύ να σκιτσάρω διάφορες ιστορίες, να παίζω με τους φίλους μου και να βλέπω θεατρικές παραστάσεις. Όταν μεγαλώσω θα ήθελα να γίνω κτηνίατρος, επειδή αγαπώ πολύ τα ζώα. Θα ήθελα να μένω σε μια μεγάλη μονοκατοικία και να έχω πολλά σκυλάκια και γατάκια! Με λένε Α.Π. και πηγαίνω στη Στ’ τάξη του 107ου Δημοτικού Σχολείου Θεσσαλονίκης. Μου αρέσει πολύ η γυμναστική και η μουσική. Όταν μεγαλώσω θα ήθελα να γίνω αισθητικός! Ονομάζομαι Ζ.Τ., είμαι 12 ετών και πηγαίνω στη Στ’ τάξη του 107ου Δημοτικού Σχολείου Θεσσαλονίκης. Μου αρέσει πολύ το τραγούδι και το πιάνο. Επίσης λατρεύω να παίζω θέατρο, να κάνω στίβο, να γράφω ιστορίες, να χορεύω, να ζωγραφίζω και να παίζω βόλεϊ. Όταν μεγαλώσω θέλω να γίνω αρχαιολόγος και κωμικός! 2.2ο δημοτικό σχολείο Κερατέας Υπεύθυνη εκπαιδευτικός: Σοφία mail@2dim_kerat.att.sch.gr

Κανλή

(δασκάλα

της

Ε’

τάξης),

Μαθητές: -Άγγελος Ζερβός (Ε’ Τάξη) -Ανδριάνα Δεδεγκίκα (Ε’ Τάξη) -Απόστολος Αναγνωσταράς (ΣΤ’ Τάξη) -Ελευθερία Σπούνου (Ε’ Τάξη) -Έργκι Μπερδόσι (Γ’ Τάξη) -Ιάσονας Ζιώτης (Δ’ Τάξη) -Καντλίν Μπεκιάρι (Ε’ Τάξη), -Κωνσταντίνα Σωφρόνη (ΣΤ’ Τάξη) -Νέαρχος Λίβας (Ε’ Τάξη) -Παναγιώτης Σταθόπουλος (Γ’ Τάξη) -Φανή Ρασβάνη (ΣΤ’ Τάξη) Οι μαθητές του δεύτερου δημοτικού Κερατέας είναι «ακτιβιστές αναγνώστες» και συμμετέχουν στο «Διαβάζω και Μοιράζομαι» του Κύκλου του Ελληνικού Παιδικού Βιβλίου (Greek IBBY).

Η Σοφία των Λαών, 111 θαυμάσιες ιστορίες από όλο τον κόσμο

323

324

Χρήστος Μαγγούτας

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________

Η Σοφία των Λαών, 111 θαυμάσιες ιστορίες από όλο τον κόσμο

325

Η ιδέα για τις Εκδόσεις Σαΐτα ξεπήδησε τον Ιούλιο του 2012 με πρωταρχικό σκοπό τη δημιουργία ενός χώρου όπου τα έργα συγγραφέων θα συνομιλούν άμεσα, δωρεάν και ελεύθερα με το αναγνωστικό κοινό. Μακριά από το κέρδος, την εκμετάλλευση και την εμπορευματοποίηση της πνευματικής ιδιοκτησίας, οι Εκδόσεις Σαΐτα επιδιώκουν να επαναπροσδιορίσουν τις σχέσεις Εκδότη-Συγγραφέα-Αναγνώστη, καλλιεργώντας τον πραγματικό διάλογο, την αλληλεπίδραση και την ουσιαστική επικοινωνία του έργου με τον αναγνώστη δίχως προϋποθέσεις και περιορισμούς. Ο ισχυρός άνεμος της αγάπης για το βιβλίο, το γλυκό αεράκι της δημιουργικότητας, ο ζέφυρος της καινοτομίας, ο σιρόκος της φαντασίας, ο λεβάντες της επιμονής, ο γραίγος του οράματος, καθοδηγούν τη σαΐτα των Εκδόσεών μας. Σας καλούμε λοιπόν να αφήσετε τα βιβλία να πετάξουν ελεύθερα!

326

Χρήστος Μαγγούτας

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________

ISBN: 978-618-5147-78-5